Mijnbouw/Groningen

[0:00:01] Ik open deze vergadering en ik heet u van harte welkom bij de vaste kamercommissie voor economische zaken en klimaat. Aan de orde is het debat mijnbouw, groningen. Ik heet de kamerleden welkom. Ik heet de staatssecretaris van economische zaken van harte welkom voordat ik begin aan mijn linkerzijde is een kamerlid die formeel geen lid is van deze commissie en ik kijk even of de kamerleden bezwaar hebben dat wij hem ontheffing verlenen. Geen bezwaren. Dat is hartstikke goed. Dan kan de heer van ook deelnemen aan dit debat. Wij hebben vier uur de tijd. Er had zich een kamerlid aangemeld. Voor dit debat zijn er inmiddels wat meer geworden. Ik wil vooraf geen interrupties afspreken. Dat is altijd een beetje een trial and error. Maar ik ga wel de interruptie van jullie noteren. Dus als het een beetje te gortig wordt, ga ik wel ingrijpen.

[0:00:48] Dan wil ik met het debat gaan aanval weer vijf minuten spreektijd dan geef ik als eerste het woord aan de heer verlagen.

[0:00:55] Voorzitter,

[0:00:56] Het sluiten van het groninger gasveld is technisch gezien onnodig is een financieel drama en een politieke blunder

[0:01:02] nadat er staat fout op fout heeft gestapeld gestapeld worden. De groningers nu opnieuw de dupe van een falende overheid en misschien goed om het fouten festival van de afgelopen jaren nog even te noemen.

[0:01:14] Het productieniveau was jarenlang veel te hoog, met als dieptepunten drieënvijftig miljard kuub per jaar in tweeduizend dertien, met als gevolg uiteraard extra aardbevingen in groningen. En omdat er nooit water of stikstof injectie is toegepast. Om de druk in het veld op peil te houden is de druk gedaald van ongeveer driehonderdvijftig bar naar tachtig bar. En dat leidt natuurlijk weer tot extra seismische activiteit. De overheid heeft de inkomsten uit het groningen gasveld nooit in een fonds gestopt, maar naar goed socialistisch gebruik volledig verjubeld en vervolgens kregen de groningers geen compensatie, geen versterkingsoperatie en geen aandeel in de opbrengsten en na deze opeenstapeling van fouten heeft het kabinet besloten om de grootste fouten maken, namelijk het sluiten van het groninger gasveld en dat terwijl de oplossing die bv nl continu aandragen technisch mogelijk is financieel enorm veel zou opleveren en het zou helpen om nederland weer soeverein te maken op het gebied van haar eigen energievoorziening.

[0:02:06] Want voorzitter, het is technisch mogelijk om de resterende vierhonderdvijftig miljard kuub. En dat is ongeveer duizend miljard euro aan gas veilig te produceren en daarmee de groningers ruimhartig te compenseren. En dan kunnen we de groningers in het winningsgebied allemaal bijvoorbeeld honderd duizend euro geven en dan stoppen we tien procent van de opbrengsten in een fonds voor de provincie groningen en ik vraag het nog maar een keer aan de staatssecretaris. Waarom kiest het kabinet niet voor deze technisch haalbare en financieel financieel, solide en veilige bv nl optie en heeft de staatssecretaris ooit gehoord van het syndroom van vattenfall waardoor nederlandse bejaarden zwaar onderkoeld. Het ziekenhuis worden binnengebracht onderste de gasrekening niet meer kunnen betalen

[0:02:46] en is zij zich bewust van de relatie tussen de gasprijs en het sluiten van het groninger gasveld. En hoe weegt hij het advies van de gasunie van eenendertig januari om het groninger gasveld een jarenlange op de waakvlam te houden vanaf één oktober twintig, drieëntwintig

[0:03:01] en kan de staatssecretaris aangeven wat de status is van de stikstof fabrieken in zuidbroek

[0:03:07] bv heeft al vele moties ingediend om het groningen gasveld weer op een weer te openen en we zullen dit blijven doen en als er ooit de kans krijgen, dan zullen we het groningen gasveld weer in productie nemen en de groningers laten meedelen in de opbrengsten

[0:03:19] en samen met onze baby l provinciale statenlid robert pestman zullen we dan eerst uiteraard een referendum organiseren, zodat de groningers er zelf over kunnen beslissen. In plaats van stel bureaucraten in den haag. En dan nog een paar andere vragen over gas van eigen bodem. Hoe staat het met de exploratie en productie van nederlands schaliegas en kan de productie uit velden in de noordzee versneld worden.

[0:03:40] Voorzitter, dan geothermie

[0:03:42] pvdd is voorstander van de grootschalige.

[0:03:44] De, de heer hard vandaag, er is een interruptie van de heer.

[0:03:47] De voor. Dank.

[0:03:50] De heer van haga ging over naar een ander thema

[0:03:54] dan geothermie. Maar ik heb een vraag over de gaswinning in groningen is iedere keer twijfel van moet ik daar nou op reageren reageren. Maar ik denk dat het goed is om dat toch te doen.

[0:04:02] De heer verhagen presenteert zich als de techneuten, als de expert. Het kabinet stel lamme zak kan zijn om zijn worden een beetje te parafraseren. Ik zag een ronkende queeny. Het tweets van de heer verhagen. Vorige week dat één kuub aardgas gelijk staat aan een gevels

[0:04:17] en kan de heer verhagen daarop reflecteren.

[0:04:20] De heer van haga,

[0:04:24] Nou ik ik weet niet precies wat er bedoeld wordt. Maar kan ik reken ik heb ik heb in ieder geval nooit lang zakken genoemd. Ik zeg wel dat ik zeg wel continu dat mensen die geen technische opleiding hebben besluit te nemen. Dus dat dan bedoel ik de bureaucratie in den haag en ik denk dat dat er nu bedoeld wordt. De vergelijking tussen lng en de productiekosten in het groningen gasveld en dan zijn inderdaad de productiekosten van een kuub gas in het groningen, gasveld dat vijf cent en wij importeren nu nhg en dat kost ongeveer één euro per kuub. En daar zit een factor twintig verschil in en dat wordt nooit helemaal duidelijk. Maar die rekening komt uiteindelijk bij de consument te liggen en daardoor worden dus bejaarden nu onderkoeld. Het ziekenhuis ingereden en en wij zouden heel makkelijk energie soeverein kunnen blijven door inderdaad onder andere het groningen gasveld in productie te laten en ik ik blijf erbij het technisch gezien is het veilig om daar te produceren. Verschillende hoogleraren. Ik noem een david smulders heeft daarop ook over bericht. Maar dan moet je wel stikstof injectie of waterinjectie. Of misschien zelfs c o twee injectie toepassen. Dat kan allemaal. Het is een politieke stupide beslissing en ik zal dat blijven.

[0:05:39] Herhalen,

[0:05:40] Voorzitter, terug naar die tweed terug naar de tweed. Want hij de heer van haga hersteld om niet. Hij stelt daarin een kuub aardgas staat gelijk aan één is technisch onjuist

[0:05:51] één keer geweest. Dat was zeshonderd kuub aardgas

[0:05:54] en u maakt een onterechte vergelijking

[0:05:57] en u feitenvrije de tweets van volgens mij over de rug van groningen is niet wat we moeten doen.

[0:06:05] Zit geen vragen. U kunt uw betoog vervolgen.

[0:06:08] Goed, voorzitter dan

[0:06:12] ik was volgens mij bezig om te beginnen over geothermie.

[0:06:18] Wij zijn voorstander bv als voorstander van grootschalige uitrol van geothermie in nederland en juicht de brief van de staatssecretaris toe.

[0:06:26] We hebben de overtuiging dat geothermie op termijn een groot deel van de warmtevraag kan leveren voor huizen, bedrijven en de lichte industrie,

[0:06:34] en bovendien is ten kosten effectieve een technisch verantwoorde manier om energie te winnen die niet in onze die niet onze elektrische infrastructuur verzwaard en dus prima past in de energiemix naast kernernergie, zonne-energie en aardgas en we kijken dan ook uit naar concrete plannen van deze regering om dat proces te versnellen en ik zou daarom willen vragen hoe het staat met de op twintig december tweeduizend, tweeëntwintig aangenomen motie van bv l waarin wij vragen om de grootschalige uitrol van geothermie te versnellen.

[0:07:01] Voorzitter, bv is ook voorstander van oliewinning in schoonebeek. Ik heb er ooit zelf op de single van de naam mogen werken

[0:07:10] is erg plezierig. En nu uit de maatschappelijke kostenbatenanalyse. Mkb is gebleken dat de oliewinning in schoonebeek een aanzienlijk positief welvaart effect heeft, ben ik benieuwd naar de keuze van de regering inzake dit dossier

[0:07:24] blijft het kabinet volharden in haar anti fossiele brandstoffen missie of is de regering tot inkeer, inkeer gekomen en gaat u nu eindelijk het belang van nederland voorop stellen? Voorzitter, bv zal zich blijven inzetten voor een rationeel klimaatbeleid waarin duurzame innovatie wordt gestimuleerd, terwijl we gebruik maken van onze natuurlijke hulpbronnen en bv zal zich blijven inzetten voor energie soevereiniteit in nederland waarbij we in nederland onze eigen energie lokaal produceren lokaal consumeren, zodat we niet meer afhankelijk zijn van andere landen voor onze energie, dus laten we zo snel mogelijk weer gaan produceren uit het groningen, gasveld. Maar dan met gebruik van water of stikstof injectie en met compensatie van de groningers en laten we zo snel mogelijk gebruik gaan maken van geothermie en laten we zo snel mogelijk een paar kerncentrales bouwen in het belang van nederlands dankuwel. Voorzitter,

[0:08:11] Dank u. Heer van haga keurig binnen de tijd geef ik het woord. Mevrouw hopman. Namens de sp.

[0:08:16] Dankuwel. Voorzitter en drie nieuwsberichten gisteren de gezondheid van groningen is met en zonder schade aan hun huis gaat achteruit

[0:08:25] en het gevoel van veiligheid en vertrouwen in de overheid neemt daar al die jaren niet toe. Maar verder af.

[0:08:31] Er was weer een aardbeving en alsof niet genoeg was het advies van de gasunie. Om de gaswinning te verlengen en te verhogen.

[0:08:40] Groningen heeft al vele jaren klappen opgevangen uit den haag. En wat dat met mensen doet laatste rapport van groningen perspectief pijnlijk goed zien,

[0:08:48] maar ook het interview in dagblad van noorden. Dit weekend dat je naar de keel grijpt. Vier jongeren die opgegroeid zijn in het bevingsgebied en een hele leven niets anders kennen.

[0:08:57] De zussen diana en maren.

[0:09:00] Dit is. We zetten de tijd even stil.

[0:09:55] Dat was.

[0:09:56] De aandacht wel. Mevrouw beckerman vervolgt haar betoog.

[0:10:02] De zussen diane van eenentwintig en maren van achttien en tweeduizend achttien was de inspectie van hun huizen en in tweeduizend, drieëntwintig weten nog niet of het veilig is. Ze zien in het dorp dat de een wordt geholpen, terwijl iemand met ergere schade misschien nog altijd wacht wie of wat kan ik nog vertrouwen vragen ze je hele jeugd in de wachtstand vanwege een onbetrouwbare overheid. Voorzitter, ik wilde in dit debat specifiek aandacht vragen voor de afhandeling van in materiële schade. Een regeling bedoeld om aangedaan leed te erkennen veroorzaakt voor een deel van de gedupeerden meer leed

[0:10:37] bijvoorbeeld voor arnhem en het jaar van hulzen

[0:10:41] en hun drie zoons van eenentwintig, achttien en tien. Ze wonen allemaal op hetzelfde adres in rijk.

[0:10:47] Een zoon krijgt drieduizend euro. De andere zo'n vijfduizend euro en de derde zoon krijgt nu niks.

[0:10:56] Dat is de jongste en de jongste heeft er veel last van gehad heeft. Een heftige beving op school meegemaakt was erg bang. Durfde niet naar alleen boven te zijn en slapen spelen altijd moest er iemand mee.

[0:11:08] Voorzitter, dit is weer zo'n voorbeeld van ongelijkheid en bureaucratie.

[0:11:12] De afhandeling van immateriële schade voor kinderen onder de achttien gaat nu wel starten. Maar die krijgen wel veel meer.

[0:11:17] Minder.

[0:11:18] En zijn het niet juist de jongeren die het zwaar te verduren hebben en zij zijn ook de toekomst van onze prachtige provincie

[0:11:26] en er zijn meer klachten over de regeling en de ombudsman vraag die ook aandacht voor mensen met ernstige psychische klachten door toedoen van de overheid die dan tegenover juristen komen te zitten in bezwaar moet omdat het ing de lange wachttijd bij de ncrv niet meeneemt in de beoordeling. Terwijl dat juist wel zorgt voor veel leed en mensen die na tweeduizend achttien in materiële schade hebben opgelopen zijn nu uitgesloten. Voorzitter, ik wil je graag een reactie op want ik denk dat juist deze regeling goed moet lopen en we zien nu ook in het gronings perspectief rapport van gisteren dat er veel meer mensen zijn die deze regeling als het meest negatief beoordelen.

[0:12:04] Voorzitter, dan het gasberaad die deed onderzoek naar de schadeafhandeling

[0:12:08] en ik wilde een punten uithalen voor vandaag en dat was de de schade meldingen die al voor tweeduizend twaalf zijn ingediend

[0:12:16] en nog niet volledig zijn afgehandeld en en zij later in dat rapport heel duidelijk zien dat er nog best een groep ouders schades openstaat

[0:12:26] en dus deze sommige dus al meer dan tien jaar en ze zijn ook deels erkend. Vaak loopt er natuurlijk een bezwaar of een rechtszaak en bij zes op de tien schade meldingen kan men ook geen verwachting geven wanneer de schade volledig is afgehandeld en dit neemt toe bij schades die voor tweeduizend, eenentwintig zijn gemeld. En wat wat kan de staatsssecretaris juist voor die groep doen, hebben we die groep van mensen die eindeloos moeten wachten wel goed in beeld

[0:12:53] en ook voor de schades nu en de afhandeling. Laat het rapport een heftig beeld zien. Verreweg de meeste ondervraagde tweeëntachtig procent verwachten dat er de komende jaren wederom schade ontstaat en ruim de helft heeft geen vertrouwen in toekomstige schade afhandeling. Voorzitter, en dat stuk hetzelfde beeld dat ook uit gronings perspectief blijkt dus graag een reactie en datzelfde geldt voor de versterking. Uit onderzoek blijkt dat zo'n tweederde geen vertrouwen heeft in de versterking en de gemeente eemsdelta vond ik opmerkelijk bericht waarschuwt voor nieuwe vertraging bij de versterking. Wethouder is na die zegt we zien dat de uitvoering van de versterking in eemsdelta opnieuw vertraging heeft opgelopen, waardoor er weinig ruimte is om nieuwe adressen in opdracht te geven.

[0:13:34] Voorzitter, het onderzoek van gronings perspectief worden ook aanbevelingen gedaan die zijn niet nieuw, maar wel nog steeds noodzakelijk. Daar wil ik graag een reactie op van de staatsssecretaris

[0:13:45] en voorzitter, drie laatste korte punten. Tot slot een marenland hebben we vorige keer aandacht voor gevraagd. Staatssecretaris is in gesprek gegaan, maar we zien dat er ook nog heel veel huurders zijn met echt heftige problemen. Vraag hem om ook met hen in gesprek te gaan we ook te kijken naar de problemen die juist ook wettelijk spelen dan die nam in schoonebeek en we zien dat ze vol gaan voor injecteren van afvalwater in de bodem. Meer duurzaam alternatief zien ze niet zitten. Voorzitter, dat kan toch niet waar zijn. En als laatste zijn wij van mening dat die gaswinning moet stoppen. Dit wettelijk moet worden vastgelegd en we vinden vertraging van de stikstoffabriek in zuidbroek onbegrijpelijk onbestaanbaar en de berichten dat we de gaswinning zouden verhogen en verlengen dragen niet bij aan het herstel van vertrouwen dankuwel.

[0:14:33] Mevrouw beckerman, geef ik het woord aan de heer nijboer pvda,

[0:14:37] Wel. Voorzitter, de enige campagnestunt kan ik beter begrijpen dan de andere. Want toen ik vanochtend de telegraaf las

[0:14:45] en zag dat de vvd zijn. We moeten niet laten, maar ook zeker niet eerder stoppen met de gaswinning dan nodig

[0:14:52] snapte ik er helemaal niets van. Voorzitter, wat de pvda betreft wordt er gestopt met gaswinning en daarvoor is nodig dat zuidbroek wordt afgebouwd en ik wil van de staatssecretaris ook de harde garantie dat dat ding nou eindelijk eens een keer in gebruik gaat en voorzitter, er zijn ook alternatieven.

[0:15:11] Je kunt ook minder gas gebruiken. Daar hebben we gezien als nederlandse het afgelopen jaar het gasgebruik is fors verminderd. Dus voordat de direct weer naar groningen wordt genoemd. Ondanks de politieke crisis zou de staatssecretaris niet eerst eens moeten kijken of er niets minder afgenomen kan worden in plaats van weer naar groningen wordt gekeken. Ik zie er helemaal niets van over. In de brief en al zal zal worden besloten. Om de werk van open te houden, is het dan niet mogelijk om gewoon geen gas te winnen.

[0:15:37] Niet geen beton te storten, maar geen gas te winnen in dat geval. Wat de pvda betreft vind ik vind vind

[0:15:43] ik dat vvd en cda veel te makkelijk meegaan in najaar. Misschien moet het maar een jaartje langer openblijven. Voorzitter,

[0:15:51] Een interruptie van mevrouw mulder,

[0:15:53] Ja want de verbazing die die de collega's had die had ik vanmorgen ook wel. Dus ik wil u even de quote voorlezen die ik heb aangeleverd voor het cda was en blijft het standpunt dat het groningen gasveld zo snel mogelijk dicht moet vanwege de veiligheid.

[0:16:08] Gelukkig zegt de staatssecretaris alles te doen. Wat is er macht ligt om het veld bij aanvang van het aankomend gasjaar te sluiten.

[0:16:14] In het debat van morgen zal ik een vraag we elkaar actie gaat ondernemen op het gebied van leveringszekerheid. Die laatste zin is er helemaal uit gekoppeld in het artikel en en dat heeft geleid tot het artikel wat u allemaal vanmorgen heb gelezen. Maar dat heb ik op die manier niet aangeleverd. Dus ik dacht vanmorgen wat apart jaar.

[0:16:31] Dus dat ik maar even weten.

[0:16:33] Dan ga ik ook nog mogelijk.

[0:16:35] Deze feitelijke correctie te doen. Daarna wel even reageren op de daarna reageren, want ik denk dat de heer nijboer een interruptie.

[0:16:43] Wil je toch te kunnen reageren? Nee ik was verbaasd. Eerlijk gezegd verbaasd over het cda dan over de vvd en de quote van het cda liet ook wel. Deze ruimte. Dus ik ben blij dat mevrouw mulder. Dat heeft gesteld en ik hoop ook dat ze aansluit bij mijn vragen om minder gastheer bij de vvd ligt dat wel anders. Daar staat gewoon niet laten, maar ook niet eerder en dat is wel een andere politieke richting dan mevrouw mulder.

[0:17:04] Maar dan ga ik daar helder.

[0:17:05] Dordrecht toegestaan ga ik dat hier ergens zo kort toestaan. En daarna gaan we over naar de heer nijboer heer erkens.

[0:17:10] Volgens.

[0:17:11] Dat is een beetje te makkelijk framing dit wat dat betreft en in de kop kon natuurlijk een stuk ongenuanceerde terecht dan dan de inhoud willen ook zo snel mogelijk sluiting van het veld hebben altijd gezegd dat staan we achter het enige wat wij in de staatsssecretaris vragen is inderdaad van hoe wordt de leveringszekerheid de komende winter geborgd. En wat kun je eraan doen en volgens mij is dat een valide vraag om nu te stellen. Ook in dit debat, maar u moet u niet vreemd en op gehoord dat wij gewoon langer open willen houden.

[0:17:34] Was een leuke experimenten. Gaan we niet meer doen. De heer nijboer gaat nu verder met de beantwoording en.

[0:17:40] Wij zijn betoog. Voorzitter, de telegraaf heeft het blijkbaar gedaan bij de vvd. Dat moeten ze dan maar uitzoeken maar ik blijf bij de quote niet laten, maar ook niet eerder. Ik heb de vvd nooit horen pleiten voor minder afname van gas en dat doe ik hier wel en wat mij betreft wordt er eerder minder kunstmest geproduceerd of anderszins minder minder glastuinbouw gedaan dan dat groningen weer opengaat en dat heeft ook met leveringszekerheid te maken.

[0:18:04] Dus voorzitter ik ik vind die quote niet laten, maar ook niet eerder veel te veel ruimte houden en daar blij dat de vvd op aanspreken. Voorzitter, ik kom bij mijn tweede punt met uw welnemen.

[0:18:14] Ik heb eerder.

[0:18:17] Ik denk al een jaar of vijf, zes geleden mijn zorg geuit over de ziel die uit het groninger landschap verdwijnt al die molens cultuurhistorische gebouwen, boerderijen die kapot dreigde te gaan en ik las vanochtend

[0:18:30] een artikel van mevrouw maas.

[0:18:33] Slim.

[0:18:35] De architect en die zei van ja eigenlijk is het allemaal. Het is niet alleen maar die oude gebouwen die dorpen hebben hun identiteit. En wat veel te veel vanuit veiligheid ook. Het is saudi hem doet dat natuurlijk hebben ze ook een taak staatstoezicht op de mijnen veel te veel van vanuit veiligheid bekeken en niet het behoud van identiteit van die dorp

[0:18:53] en ik denk dat dat echt wel een grote zorg is dat je dat rapport van gronings perspectief lees verlies van vertrouwde dorpsgezicht is iets wat mensen echt bezighoudt is niets. Wat mij bezighoudt. Ik heb al eerder verteld maar ik ben opgegroeid in ten boer. Het huis is sloop nieuwbouw. Dus is een grote. We zijn er geweest als kamercommissie een grote platte vlakte. En wat komt ervoor terug allemaal als je niet uit pre-fall paradijs vol catalogus woningen

[0:19:16] en dat moet niet. Dus er moet echt anders. En wij hebben in ons verkiezingsprogramma heb ik mijn max van den berg lang over gesproken. Echt gepleit voor een gebiedsgerichte dorpse vernieuwende aanpak en dat heeft hij wel direct mee te maken en dat gebeurt nog steeds niet. Het is toch veel herstel, veel veiligheid en veel minder behoud van identiteit en bouwen aan een nieuwe identiteit en ik weet dat dat in de dorpen aanpak minder leidraad is dat zijn er vier dorpen

[0:19:41] en die andere blijven maar doorgaan en het hangt denk ik ook samen. Ik vraag de staatssecretaris er toch op te reageren.

[0:19:47] Met nog altijd.

[0:19:48] De scheiding tussen schade en herstel.

[0:19:51] We hebben destijds mevrouw beckerman, ook wij ook. We hebben tegen de wet gestemd, omdat uiteindelijk dat.

[0:19:57] De bron, van alle.

[0:19:59] De ellende ook een van de bron van alle ellende is en dat blijkt nu ook weer. Ik heb dat ook gezien in dat rapport van apple over schade. Wat ik een prima een rapport vindt maar je ziet er heel veel goede tips hoe de schadeafhandeling beter kunt maken.

[0:20:13] Iedereen die het huis moeten herstellen. Iedereen die in de afweging zit bijna iedereen in de afweging sloop nieuwbouw herstel.

[0:20:20] Versterking heeft ook schade.

[0:20:22] En als je er maar één kant bekijkt dan blijf je natuurlijk toch met die ellende zitten.

[0:20:28] Voorzitter, ik vind het advies om het ing wat meer ruimte te geven. Verstandig en daar ook meer ruimte te laten houden, want de juridische benadering die wij denken allemaal herkennen. We moeten de aansprakelijkheid van een nam publiekrechtelijk vormgegeven. Dat is niet het niet de juiste weg en dat heeft ook met de identiteit te maken.

[0:20:47] Als je allemaal met dezelfde woningen tegen de laagste kostprijs die een beetje fatsoenlijk moeten dan gaat niet goed. Voorzitter, ik vind het termijnen onacceptabel

[0:20:55] ben, daar ben aan het eind van het moeten nagaan. Voorzitter vind het termijnen onacceptabel van vijftien maanden. Hoe komen die terug en mijn laatste punt voor nu. Voorzitter, dan kom ik in tweede termijn nog een ander punt is van hall schuld naar brengschuld vind ik een mooie benadering. Maar ik zag ook dat maar zevenenveertig procent van de mensen in het effect gebied nog schade heeft gemeld. Dat betekent dat nog de waarschijnlijk

[0:21:17] er nog vele duizenden tienduizenden mensen nog schades hebben die niet vergoed worden. Hoe kijkt de staatssecretaris. Hoe gaat hij daarmee.

[0:21:24] Dank u nijboer. Voordat ik naar de heer kops. Overigens is een interruptie van de heer van haga.

[0:21:29] Toch nog even terug naar het het moment van sluiten of de manier waarop want ik ik meende de heer nijboer te horen zeggen dat je ook zichtbaar naar nul kan bv wil gewoon laten we zeggen twaalf miljard per jaar blijven produceren met met waterinjectie of stikstof injectie. Ik begrijp dat de partij van de arbeid het niet wil die naar nul en dan kun je op verschillende manieren. De nul handhaven. Dat kun je doen door en vol banen. Het programma tegenover te zetten en de putten te gaan dicht selecteren.

[0:21:58] Dan kun je ook niks meer of je kunt uit strategische overwegingen omdat je niet weet wat er in oekraïne gebeurt, kun je zeggen nou oké, we produceert dan niks. Maar we laten alles wel intact

[0:22:09] hoorde ik dat goed dat de partij van de arbeid eventueel openstaat om in ieder geval de installaties en de putte intact.

[0:22:15] Te laten, heer nijboer.

[0:22:17] Nee. Voorzitter, het kabinet is voornemens om ze vol te storten met beton en daar ben ik ook voorstander van, zodat die discussie die de heer van haga elke keer maar weer te pas en te onpas met alle ellende en en emoties in groningen van dien opwerpt om daar voor eens en voor altijd een streep door de streep te trekken. Dus ik ben daar geen voorstander van.

[0:22:36] Dank geef ik het woord aan de heer kops. Namens de pvv.

[0:22:40] Dankuwel voorzitter ja. Tegenwoordig moet je gezien. Het woningtekort bijna een gat in de lucht springen. Als je uberhaupt een dak boven je hoofd hebt, hoewel het normaal hoort te zijn. Behalve als je in groningen woont als je daar jarenlang in een kapot huis zit als je jarenlang moet wachten op schade, afhandeling en versterking.

[0:22:58] En ook als je je continu daarbij zorgen moet maken over je eigen veiligheid en je gezondheid

[0:23:04] en in juli tweeduizend, eenentwintig, zij het en saudi hem al. De versterking moet in tweeduizend, achtentwintig zijn afgerond. Er is versnelling nodig

[0:23:13] juni tweeduizend, tweeëntwintig schreef de staatssecretaris in een persbericht de versterking moet drie keer zo snel maar voorzitter, in de praktijk gaat het nog allemaal veel en veel te langzaam

[0:23:24] in tweeduizend, eenentwintig werden zeshonderd vijftig woningen versterkt

[0:23:28] met dat tempo duurt het maar liefst achttien jaar om alle twaalfduizend adressen te versterken.

[0:23:34] In tweeduizend, tweeëntwintig zijn er weliswaar meer woningen versterkt. Duizendeen honderd. Sorry. Duizend, maar ook met dat tempo gaat ter versterking nog twaalf.

[0:23:43] Jaar duren.

[0:23:44] Er-voorzitter. Dat kun je toch geen versnelling noemen. Al jaren geleden. We kunnen onze debatten nog wel herinneren, hoorde het continu moeten versnelling maatregelen worden genomen. Weet ik niet wat

[0:23:55] maar wat is er nou in de praktijk van terecht gekomen.

[0:23:59] Volgend jaar verwacht de nctv elfhonderd woningen versterkt op te kunnen leveren en dat daarmee de afronding van de versterking in tweeduizend, achtentwintig haalbaar blijft. Zo schrijft de staatssecretaris haalbaar.

[0:24:12] Maar voorzitter,

[0:24:13] in de wetgeving overleg van december zijn de staatsssecretaris nog tweeduizend, achtentwintig. Nee dat gaan we niet halen. Het moet wel maar ik kan het niet garanderen.

[0:24:23] Dus wat is het nu eigenlijk. Voorzitter,

[0:24:25] want ondertussen wachten de gedupeerden gedupeerden al jaren lang

[0:24:31] en de gevolgen zijn schrijnend. Want gisteren is het eindrapport van het onderzoeksteam gronings perspectief gepresenteerd en de conclusies zijn

[0:24:39] ronduit schokkend gebrek aan verandering. De gewenste verbetering blijft uit

[0:24:44] een derde van de deelnemers met negatieve verwachtingen geeft aan nauwelijks op verbetering te rekenen

[0:24:51] en een vijfde van de mensen

[0:24:53] is ronduit negatief over de overheid en gebruik termen als incapabel corrupt en onverantwoordelijk. Dat zijn nogal wat dingen. Voorzitter, wat vindt de staatssecretaris hiervan en dan heb ik het nog niet eens over alle gezondheidsklachten van de gedupeerden. Stress angststoornis, depressie slapeloosheid, hartkloppingen. Het komt allemaal voor in groningen.

[0:25:14] Vorig jaar bleek uit onderzoek van gronings perspectief al dat er jaarlijks in het aardbevingsgebied mogelijk zestien mensen vroegtijdig overlijden.

[0:25:23] Voorheen werd dat aantal geschat op vijf. Dus dat neemt alleen maar toe

[0:25:28] en oud onderzoekster postmus trok toen al de conclusie dat mensen met gezondheidsproblemen niet worden bijgestaan, worden genegeerd. Ik citeer er wordt bij het ministerie lauw gereageerd. Het lijkt wel of het kwartje niet valt.

[0:25:42] En toen een onderzoekster zelf bij het ministerie aan de bel trok was blijkbaar de eerste ambtelijke reactie vanuit bzk. Wanneer komt dit in de pers einde citaat

[0:25:52] en dat is toch wel veelzeggend voorzitter

[0:25:54] is eigenlijk schandalig. Want blijkbaar draait het in de eerste plaats niet om het belang van de groningers. Maar om wat er wel en niet in de pers komt, oftewel de beeldvorming van het ministerie. Wat gaat de staatssecretaris hier aan doen.

[0:26:09] Voorzitter,

[0:26:10] even over de uitvoeringskosten die bedragen momenteel vierenvijftig cent per uitgekeerde euro. De staatsssecretaris zelf zegt over dat is nog altijd veel te hoog.

[0:26:21] Vorig jaar juni tweeduizend, tweeëntwintig zegde de staatssecretaris toe dat te gaan onderzoeken en het ing aan te moedigen. De kosten omlaag te brengen. Maar dat aanmoedigen heeft blijkbaar nog niet echt gewerkt. Dus wat is nu het plan, want

[0:26:34] het geld is er wel. Het komt alleen grotendeels niet terecht daar waar het hoort namelijk bij de gedupeerden graag een reactie

[0:26:42] dan voorzitter, de nieuwe stikstoffabriek in zuidbroek. De bouw is ondertussen wel te vergelijken met de schadeafhandeling en versterking namelijk vertraging op vertraging.

[0:26:53] En nu weer

[0:26:54] paar dagen geleden meldde de staatssecretaris dit. Maar als oorzaak voor de vertraging. Het beëindigen van de van het contract van de hoofdaannemer en de onderaannemer.

[0:27:03] De situatie is geëscaleerd en de staatssecretaris noemt en onprofessioneel. Voorzitter,

[0:27:10] dat is daar allemaal aan de hand.

[0:27:13] Wat een zooitje is het daar. En wanneer is het nu eindelijk voor elkaar heb ik nog tijd dan

[0:27:20] de laatste vraag. Voorzitter, ondertussen hebben landen als duitsland en china lange termijn contracten afgesloten voor de import van gas van respectievelijk vijftien en zevenentwintig jaar.

[0:27:31] Maar als ik het goed heb, heeft nederland nog altijd niets geregeld. Dus wat is hier het plan van de staatssecretaris. Waarom hebben andere landen het wel ondertussen geregeld en wij niet.

[0:27:41] Dank u kops, geef ik het woord aan de heer boulakjar namens d zesenzestig.

[0:27:44] Dank voorzitter. Afgelopen vrijdag zat ik in een huiskamer in appingedam bij een van de vele mensen in groningen met aardbeving

[0:27:51] en deze meneer vertelde mij over zijn complexe situatie.

[0:27:55] Hij wil graag vooruitkijken en ik hem beloofd zijn situatie als staatsssecretaris door te geven

[0:28:01] ook geen op bezoek bij maatschappelijk werkers van mensenwerk. Het hogeland die mij aangaf dat juist de kwetsbare in groningen het hardst worden getroffen door de aardbeving schade afhandeling daarvan.

[0:28:11] Mensen zonder vangnet en zonder sociaal netwerk kunnen bij hen terecht

[0:28:14] voor hulp gesprek gewoon luisterend oor en laten we in de verdere afwikkeling van de schade en versterking groningen. Precies dat niet vergeten. Een luisterend oor blijven bieden voor iedereen, in het bijzonder voor jongeren.

[0:28:26] Ben ook benieuwd hoe het staat met de opvolging van de motie over het organiseren van een jongeren op en hoe jongeren verder worden betrokken na het rapport van de enquete commissie. Voorzitter, dank aan de staatsssecretaris voor het op korte termijn uitwerken van de alternatieve modellen. Voor de schadeafhandeling.

[0:28:42] Met het rapport liggen er concrete aanbevelingen van zowel de staatsssecretaris als voor het ing. Hoe is de staatsssecretaris van plan om opvolging te geven aan deze aanbeveling.

[0:28:51] En hoe ziet de staatsssecretaris ook hier de opmerking over de trilling toe

[0:28:56] en veel van de aanbevelingen gaan, zoals de staatsssecretaris zelf ook aangaf over duidelijke concrete stappen die concreet gezet kunnen worden.

[0:29:03] Een negental aanbevelingen gaan over kansengelijkheid communiceren en de toon van vanuit het ing en de overheid. Hoe is de staatsssecretaris van plan om ook deze aanbevelingen heel snel een plek te geven in de verdere afhandeling dan voor de voorzitter zuidbroek ook de heer kops, mevrouw beckerman, de heer van eigenlijk. Iedereen had het er al over het kabinet werkt voortvarend aan het sluiten van het groningen, gasveld en één van die maatregelen om versneld af te bouwen is een stikstoffabriek in zuidbroek te bouwen en deze fabriek had al in april tweeduizend, tweeëntwintig klaar moeten zijn, maar inmiddels is de ingebruikname bijna net zo vaak uitgesteld als de invoering van de omgevingswet.

[0:29:44] En nu hebben de aannemers het ook al met elkaar aan de stok.

[0:29:47] Dus ik ben er helemaal klaar mee. Voorzitter en mijn idee is om onze vrienden van hoe die clubs ballast nedam in te gas. Ben even de naam kwijt. Laten we hen naar de kamer roepen en laat helemaal uitleggen

[0:30:01] waarom het daar zo'n zooitje is voor d zesenzestig onacceptabel. Voorzitter,

[0:30:09] voorzitter dan het noordzee rapport

[0:30:13] complimenten aan ce delft en tno voor het onderzoek en voor het opstellen van het rapport biedt een goed overzicht van de gevolgen van keuzes op het gebied van gaswinning op de noordzee. Hoe kijkt de staatsssecretaris naar de conclusie van het rapport

[0:30:26] en is de staatsssecretaris met d zesenzestig eens dat we in een tijd waarin we nog een aardgas gebruiken dit op een zo klimaatvriendelijke manier moeten doen

[0:30:36] dan voorzitter schoonebeek. Ik zie links een interruptie.

[0:30:40] Dus mevrouw kreuger.

[0:30:41] De groenlinks dankuwel voorzitter. Ja ik zat te wachten eigenlijk op hoe een reactie van d zesenzestig groep dat ce delft rapport en als ik dat rapport lees en ik kijk naar wat de voorzitter van de ipc heeft gezegd en hij heeft gezegd over de noodzaak om fossiele bronnen in de grond te laten zitten. Hoe leest d zesenzestig dan een rapport waarin eigenlijk staat het cost of budget wat nederland heeft daar past niet grootschalige nieuwe winning bij.

[0:31:14] De heer moeilijker,

[0:31:16] Voordat deze discussie hebben we eerder gehad en moeten we gas, gas blijven behoren in in de noordzee. Ik heb toegezegd in een eerder debat, mevrouw kreuger.

[0:31:26] Het liefst wil niemand dat misschien van de heer van haga wel, maar niet niemand wil graag gas naar boven. Maar we hebben nodig hebben nodig om de energietransitie te versnellen.

[0:31:39] We zijn afhankelijk op dit moment nog van aardgas we gezien wat voornamelijk gevolgen de oorlog in oekraïne teweeg heeft gebracht en

[0:31:50] op dat op dit moment hebben dat nog nodig en dat is nu de harde realiteit.

[0:31:56] Mevrouw kreuger. Voorzitter, dit is een rapport wat eigenlijk een scenario schetst tot twintig, vijftig. Dus het hele antwoord van d zesenzestig gaat over. We hebben het nu nodig. De vraag is natuurlijk hoe gaan we van waar we nu staan er twintig, vijftig

[0:32:10] en past. Hoe schets je dan dat je nieuwe winning. Het opsporen van nieuwe bronnen. Dat dat daarin past dat rapport laat zien dat met een eerlijke cost of budget dat dat niet past.

[0:32:23] Hoe kan het dan dat d zesenzestig zegt d helemaal prima. Al die nieuwe winning.

[0:32:26] De heer boulakjar. We zeggen niet helemaal prima. Al die nieuwe wending. Maar we zijn wel wat realistischer zitten we in de wedstrijd dan groenlinks, want het is heel makkelijk om te zeggen. Nee, we willen niet de stop ermee maar hebben een hele grote vragen ook een verantwoordelijkheid als het gaat om leveringszekerheid van van huishoudens. Ja. Ik ben mevrouw kreuger eens met groenlinks eens dat we zo snel mogelijk duurzaam moeten worden. Liever dan eerder dan twee, tweeduizend vijf hebben hoge ambities in het regeerakkoord om zestig na zes en zestig procent toe te werken.

[0:32:59] Maar voor nu, gezien ook de geopolitieke situatie hebben we op dit op korte termijn nog gaswinning in noordzee nodig. Wat ons betreft zo kort mogelijk dus geen langjarige trajecten of contract van twintig, dertig jaar.

[0:33:12] Tot slot, mevrouw kreuger.

[0:33:14] Ja voorzitter, volgens mij is het volstrekt niet realistisch om energiewinning plannen te maken niet in lijn zijn met anderhalve graad. Dat is niet realistisch. En nogmaals d zesenzestig focus die alleen maar op die korte termijn. Mijn vraag gaat sta ik hem heel specifiek zeggen moeten wij niet de staatssecretaris en de minister van economische zaken en klimaat vragen om eerst te komen met een plan over gas, consumptie in lijn met de zestig procent waar d zesenzestig voor staat voordat je keuzes gaat maken over nieuwe winning is dat niet de logische volgordelijkheid.

[0:33:46] De heer boulakjar,

[0:33:48] In een ideale wereld zou dat de logische volgordelijkheid zijn. Maar die tijd hebben we niet. We hebben te maken met geopolitieke situatie een oorlog. Ik ook al in en grote gasten. Kort

[0:34:01] deze winter zijn we goed doorgekomen vanwege goed beleid van het kabinet om de gasopslag goed te vullen. Maar er komen nog winters aan de komende jaar dus voor. Nu staat leveringszekerheid bij ons bovenaan de agenda, want we willen huishoudens niet in de kou laten zitten en in een ideale wereld hadden we ook liever gezien geen gaswinning in noordzee. Maar je moet ook realistisch in de website staan. Dat staat d zesenzestig.

[0:34:27] Dan is er nog een interruptie van de heer van haga.

[0:34:30] De heer bulk jaar noemen.

[0:34:31] Ik net zei dat ik gas naar boven wilde behoren. Najaar. Ik keek in de exploitatiefase van der velden boer en puts. En dan maak je en daarna ga je produceren. Dus kan de heer jaar nog een keer uitleggen wat hij bedoelt met gas naar boven behoren.

[0:34:51] De heer boulakjar,

[0:34:52] Spelen in de heer van haag is bewijst dat hij een echte techneuten gas, gas komt in ieder geval omhoog of het nou vanzelf komt of je het naar binnen naar boven slurpt zal mij zijn maar even woordspeling.

[0:35:04] Dank voor deze technische briefing. De heer boulakjar.

[0:35:07] Volgens betoog. Voorzitter, dank zuidbroek had ik al gehad door ser-rapport had ik nog een vraag over staan. Volgens mij heb ik die al gesteld. Maar voor de zekerheid nogmaals is de staatssecretarissen deze met d zesenzestig eens dat we in de tijd van

[0:35:20] aardgas gebruikt dat we op een klimaatvriendelijke manier dat moeten doen. Schoonebeek. Voorzitter, ook al eerder benoemd

[0:35:28] duurzaam eerlijk en verantwoord. Dat is het credo

[0:35:31] waaraan de oliewinning in schoonebeek moet voldoen. De uitgevoerde mkb laat zien dat de olie uit schoonebeek meer c o twee uitstoot dan olie die we importeren uit het buitenland. Dit kan echter worden voorkomen als er elektrische boilers worden gebruikt, zijn hier concrete plannen toe. Zo niet, is dit een manier is er een mogelijkheid om dit als best beschikbare techniek af te dwingen

[0:35:51] en ook al ook zijn een aantal alternatieven uitgewerkt in het mkb. De drie de circulaire opties drie, waarbij er veel minder water geïnjecteerd zou kunnen worden. Komt uiteindelijk niet als beste uit de bus en daarom de vraag aan de staatssecretaris erkent hij dat deze optie, zoals de naam suggereert circulaire en dus duurzamer is dan voorzitter

[0:36:12] afrondend de dit is het laatste debat voor het rapport van de parlementaire enquete commissie.

[0:36:19] En ja, we kijken allemaal reikhalzend reikhalzend uit naar vierentwintig februari, wanneer het rapport wordt gepresenteerd en symbolisch in zee ruikt en over de inhoud daarvan spreken we elkaar op een later moment, maar ik wil van deze gelegenheid gebruik maken om de commissieleden en alle ondersteuners die daaraan die daarbij betrokken waren in danken voor hun inzet dankuwel.

[0:36:42] Dat is mooie oproep. Daar heb ik het woord aan mevrouw mulder namens het cda.

[0:36:48] Voorzitter dank daar wil ik mij bij aansluiten en dat maakt wel dat dat je naar zo'n debat met een wat dubbel gevoel gaat betere dat die enquete er natuurlijk ook aankomt. Misschien hebben anderen dat gevoel ook wel gehad.

[0:37:00] Voorzitter, daar kijken we dus naar uit. Als we dan kijken naar de afhandeling van de schade. Laat ik daar mee beginnen. Dan is het onderzoek van raymond er geweest en die hebben suggesties aangegeven. Dat wordt volgens mij wel overgenomen. Dus dat is goed dat daar dat er aan wordt gewerkt

[0:37:19] en tegelijkertijd zegt de eemsdelta die doet een oproep aan de staatssecretaris om alles in het werk stellen om

[0:37:29] niet alleen zichtbaar voor schade, maar ook voor ncrv om hem te helpen. Mevrouw beckerman had het er ook al over.

[0:37:36] Dat lijkt het alsof het de goede kant opgaat. En toch voelt het niet helemaal zo want je ziet in de praktijk nog onvoldoende voortgang is een beetje een dubbel gevoel wat we blijven houden denk ik hier maar laat staatssecretaris we alles eraan doen om die voortgang de te bewerkstelligen. En daar komt natuurlijk ook het rapport van de groninger gasberaad bij

[0:37:55] en één van de aanstichters daarvan zit hier ook op de publieke tribune. Goed dat zij daar ook naar hebben gekeken te concrete voorbeeld wat mevrouw beckerman ook noemde voor die schade van voor tweeduizend twaalf, maar ook de andere wil de staatssecretaris zijn een reactie op geven wat hij met dat rapport gaat doen want dat zou ik wel graag van hem willen horen. Vandaag

[0:38:17] dan het bewijsvermoeden.

[0:38:19] En na het lezen van de brief van de ing begin ik er toch een beetje aan te twijfelen en ik hoop dat de staatssecretaris die twijfels kan wegnemen.

[0:38:27] Dat zit hem eigenlijk in dat dat er gesproken wordt over tno tu delft die maart uitsluitsel moet geven over over of de peer review tot aanpassing van een onderzoek leidt

[0:38:37] en mijn vraag is van nou het is toch wel voldoende duidelijk hoe je erin inmiddels inzitten als kamer dat dit tot een andere werkwijze zou moeten gaan leiden en kan de staatssecretaris daar wat meer over zeggen. En dan in het verlengde ook daarvan het duurzame herstel.

[0:38:52] Er komt een pilot en dat moet er meer duidelijkheid bieden over het vraagstuk welke woningen precies in aanmerking komen.

[0:38:59] Maar ik hoop toch echt dat we niet weer in discussies terecht komen over moeilijk uitleg baren verschillen en dat er ook voldoende geld is om om hiermee aan de slag te kunnen gaan, want het gaat van drie tot tien procent en is die driehonderd vijftig miljoen dan voldoende daarvoor. Dus daar graag een reactie op

[0:39:18] voorzitter en schone beek kwam net ook al even aan de orde en saudi hem is daar heel kritisch op. Dus ik zou wel graag willen weten dat al die varianten ook goed worden onderzocht en dat het niet zo is dat er wat nu een beetje leek hem bij ons in de regionale media dat er een besluit heeft genomen dat het eigenlijk al kat in het bakkie is terwijl dat misschien niet voor de veiligheid. De beste optie is. Dus ik wilde toch nog graag weten. Dat staat voor ons als cda voorop dat het proces zorgvuldig ook gelopen wordt

[0:39:49] en dat heeft toch ook weer met zorgplicht te maken. Dan doe ik even een uitstapje voorzitter naar limburg. Ik heb de schriftelijke vragen over gesteld en gelukkig heeft de staatssecretaris aangegeven dat hij de zorgplicht eigenlijk na dertig jaar over wil hevelen naar naar de overheid. Ik vind dat een goede stap want anders blijven inwoners bungelen op het moment dat het misgaat in de toekomst. Dat willen we niet wil ik ook voor groningen niet en daarom is het zo belangrijk om dit ook te lezen in deze brief vindt. Dat vind ik echt een van de lichtpuntjes van vandaag en dan is voor mij ook de vraag hoe werkt dan de limburgse methode dat als je schade hebt die na ijlen. De schade dat dat ook wordt aangepakt en dat ze daar de keuze geven aan over drie aannemers die dan kun je dan uitkiezen als inwoner die continu bij jou langs die hersteld om die schade

[0:40:36] lijkt mij een heel mooi model

[0:40:39] misschien op grotere schaal ook nog wel een keer toepasbaar in ons mooie groningen.

[0:40:44] Voorzitter, als ik dan kijk naar geothermie ook een onderwerp wat op deze agenda staat. Een vraag. De staatssecretaris of hij kan aangeven wanneer het kader voor seismische risicoanalyse en de omgang met mogelijke schade daar gereed is. Hij wil daar ook lokale overheden meer invloed op geven. Dat lijkt me een goede ontwikkeling. En dan er-voorzitter bijna. Tot slot de gaswinning op zee. Daar collega's hebben daar ook al over gehad. Ik denk dat dat nog steeds nodig is en ik vroeg me eigenlijk ook af van de afgelopen week zijn berichten naar buiten gekomen uit zweden en noorwegen dat er toch weer onverwachte, metalen en mineralen zijn ontdekt, kunnen we het zo'n verwacht zo'n mooie

[0:41:27] verwachting misschien toch ook nog bij ons uit de noordzee krijgen. Ik denk dat de honderd keer is onderzocht. Dus ik kan me niet voorstellen. Maar als het wel zo is, dan zou dat zou welkom zijn en tot slotte een appel aan alle bouwers in zuidbroek gaan aan de slag en zorg fondsen inwoners in groningen. Dank. Voorzitter.

[0:41:43] Dank, mevrouw mulder

[0:41:46] ga ik door naar mevrouw. Er is een interruptie van de heer nijboer pvda.

[0:41:49] Dankuwel. Voorzitter want gaswinning uit zee noordzee is natuurlijk belangrijk, maar de waddenzee ook en ik vraag toch aan mevrouw mulder hoe zij tegenover de gaswinning bij ternaard staat er heel veel acties zijn er ook zorgen zijn over de gaswinning en ook de de gevaarlijke stoffen die vervuilende stoffen die daarbij worden gebruikt, zegt het cda daar tegen ronduit.

[0:42:11] Dan hoop ik mevrouw mulder,

[0:42:14] Nou we hebben daar in het coalitieakkoord natuurlijk afspraken over gemaakt en daar heb ik mij aan te houden.

[0:42:21] Nijboer voorzitter.

[0:42:22] Dat was niet het gehoopte.

[0:42:26] Dus het is wel een eerlijk antwoord. Maar dan weten we waar we aan toe zijn. Ik zou het toch echt beter vinden ook voor het belang van de waddenzee en de waarde die dit heeft het gebied om niet niet meer te doen. Maar.

[0:42:39] Ik beschouw dat als een oproep aan mevrouw mulder zou, mocht er nog op reageren, is niet nodig, is niet het geval. Geef ik het woord aan mevrouw kreuger namens groenlinks.

[0:42:47] Dankuwel. Voorzitter, en met betrekking tot groningen sluit ik mij aan de hele inbreng van de heer nijboer en ook met betrekking tot schade en ik wil eigenlijk vooral hebben over de winning. Voorzitter, het is van letterlijk levensbelang dat we zo snel mogelijk ons energie systeem ombouwen, fossiel afbouwen en duurzame energie. Op.

[0:43:09] Wij houden.

[0:43:09] De opbouw, opbouw en afbouw. Ik kan niet vaak genoeg herhalen. Door druk van de energiecrisis zien we helaas het tegenovergestelde gebeuren. Fossiele reflex in het financieel dagblad schetst van de week hoe er nu al een overcapaciteit aan lng terminal wordt aangelegd doordat europese landen niet met elkaar samenwerken en er zijn allerlei nieuwe gaswinningsplannen niet in lijn met het kost het budget wat nog resteert een temperatuurstijging tot anderhalve graad te beperken. Voorzitter,

[0:43:39] gisteravond heeft de staatssecretaris nog een brief gestuurd over het afbouw pad fossiel dat mij door een paar staatssecretaris geleden al was toegezegd. Nog los van de volstrekt schandalige timing van die brief is het ook wel de meest magere onderbouwing mogelijk voor zo'n belangrijk onderwerp. De logica van het kabinet, zoals ik hem begrijp binnenlandse producties minder dan een vraag. Dus er is geen probleem. Maar waar is dan dat afbouw pad voor de vraag naar fossiele brandstoffen en moet niet eerst dit afbouw pakken kent zijn voordat je zo stellig kan concluderen dat nieuwe winning pas afgebouwd kan worden als het gebruik onder het winningsniveau komt en hoe kan de staatssecretaris. Dit schrijven als het gebaseerd is op een tno studie die nog rekent met negenenveertig procent c o twee reductie in twintig, dertig, negenenveertig procent. Want dat is op geen enkele. Maar dan ook op geen enkele manier in lijn met het anderhalve graden doel erkent de staatssecretaris dit en is hij dan ook bereid om deze analyse opnieuw te doen. Ik lees dat de staatssecretaris vergunningen tijdelijk wil maken. Maar wat betekent dit nou concreet hoeveel van de bestaande. Dus heb ik niet over de nieuwe wending. Maar hoeveel van de bestaande gas en oliewinning zal voor twintig, veertig worden afgebouwd.

[0:44:55] En waarom geldt dit dan niet voor de winning op zee die tijdelijkheid en is de staatssecretaris voornemens om gewoon een vergunning voor onbepaalde tijd en voor na twintig, vijftig uit te geven op de noordzee begrijp ik dat nou goed en voorzitter

[0:45:10] de afbouw pad voor fossiele binding in lijn met die anderhalve graden commitment. Dat was de toezegging die ik kreeg en dat zou wat mij betreft prioriteit moeten hebben.

[0:45:20] Dus ik vraag de staatssecretaris om hier toch nog snel mee te komen

[0:45:24] dan voorzitter het meest pijnlijke plan voor nieuwe winning is wat mij betreft de boringen onder de waddenzee en er zijn net ook al een aantal vragen over gesteld.

[0:45:33] En u verder gaat. Ik verwacht dat er een vrij lang betoog en kom geef ik een interruptie aan de heer erkens.

[0:45:38] Voorzitter, doorgaande waddenzee over de gaswinning op de noordzee. Zeker. Ik vind het ook in alle eerlijkheid wel stuitend naïef. Het verhaal wat ik hier hoor.

[0:45:46] We willen die gaswinning op de noordzee niet omdat ze nodig meer fossiel willen produceren, maar we zijn russisch gas vervangen met andere was. Dat betekent inderdaad je gasverbruik afbouwen energiebesparing, maar betekent ook dat het ergens vandaan moet komen.

[0:45:58] Het rapport toont heel duidelijk aan het gaswinning op de noordzee vergelijkbaar bij de productie met de vervuiling die vrijkomt bij gas uit noorwegen tot de minst vervuilende lijkt niet schone minst vervuilende vorm van aangaan van de wereld behoren is mevrouw kreeg het dan niet eens met de vvd dat het beter zou zijn om inderdaad russisch gas vervangen met noordzeegas dan bijvoorbeeld vervuild schaliegas uit de vs ook in geïnvesteerd wordt. En als we dat gaan afnemen en contracten die c o twee. Die gaat ook de lucht in de vs gaat er een stuk meer zijn onder de vervuild schaliegas is omdat het per schip vervoerd wordt die op de noordzee winnen.

[0:46:32] Mevrouw kreuger. Voorzitter, we hebben hier een discussie over nieuwe opsporingsvergunning die ons vastzetten in een pad tot twintig, vijftig. Daar gaat deze discussie over en ik vind het echt heel moeizaam dat eigenlijk. En daarom noem ik het ook een fossiele reflex dat in het hier en nu van deze gas crisis keuzes worden gemaakt die zo ver reikend zijn richting twintig, vijftig in ons gewoon op een ramkoers zetten met die anderhalve graden. Daarom hebben we die toezegging gekregen. Daarom is dit onderzoek gedaan en dan vind ik het gewoon los van het feit dat het echt bizar is om een brief gisteravond te sturen waar je een afbouw pad schetst dit

[0:47:08] de raad gewoon over hoe serieus zijn over die anderhalve graden. En dan moet je met een heel serieus verhaal komen en dat zie je het niet.

[0:47:16] De heer erkens. Voorzitter, het gaat inderdaad om een serieus verhaal over een afbouw van fossiel gas verbruiken de komende jaren. Maar het gaat ook over de leveringszekerheid van gas en waar het vandaan haalt en is mevrouw kreeg het dan wel eens dat het gas te verbruiken. De komende jaren wat afneemt. Betere van onze eigen noordzee kan komen dan bijvoorbeeld geïmporteerd vanuit de vs vanuit contact want dat zijn wel de keuzes die nu voorliggen en waar de staatsssecretaris ook keuzes moet maken.

[0:47:40] Mevrouw kleuver,

[0:47:41] Voorzitter, de keuze die voorligt en waar we het over hebben is een afbouw pad richting twintig, vijftig de keuze die voorligt is nieuwe opsporingsvergunning

[0:47:51] die niet gaan leiden tot winning in de komende jaren. Dus dit is een andere discussie dan de korte termijn leveringszekerheid discussie en daar heb ik echt problemen mee dat deze staatsssecretaris eigenlijk. Er ligt een heel rapport van een heleboel maatschappelijke organisaties dat rapport schetst eigenlijk. Het past niet binnen het kosten of budget en vervolgens zegt de staatssecretaris. Dat kost of budget als methodiek. Dat negeer ik daar ben ik het niet mee eens en we hebben toch zestig procent gezegd en we gaan vrolijk verder. Terwijl die zestig procent. Die zit niet in de modellen waarop dit rapport is gebaseerd.

[0:48:26] Dus ja, wij vragen de staatssecretaris vraagt ons als kamer om eigenlijk te accepteren dat een heleboel nieuwe winning ook op lange termijn nodig is op de noordzee op basis van een onderzoek wat niet in lijn is met anderhalve graad. Dat vind ik zwaar problematisch.

[0:48:43] Nog een interruptie van de heer boulakjar,

[0:48:44] De voorzitter. Dank voorzitter, mevrouw, u geeft geen antwoord op de vraag van de heer erkens stelt heel simpele vraag eigenlijk ofwel

[0:48:54] vervuilend gas uit het buitenland ofwel

[0:48:57] relatief schone gas in de noordzee. Maar dat even daargelaten. Mevrouw kreuk had ook over allerlei nieuwe vergunningen.

[0:49:05] Volgens mij zijn er niet allerlei nieuwe vergunning heeft mevrouw kreugel de contourennota contourenbrief van de heer vijlbrief gelezen waarin hij zegt we gaan naar een nee, tenzij beleid dus geen nieuwe gaswinning op land. Dus, mevrouw kreunde schetst een heel negatief beeld, terwijl deze tas staatsssecretaris toch voortvarend aan de slag gaat met het afbouwen van nieuwe opsporingsvergunning.

[0:49:27] Uw vraag,

[0:49:28] Is mevrouw erkend, mevrouw het voortvarende werk van deze stad.

[0:49:34] Zitten, mevrouw. Nou.

[0:49:39] Voorzitter op land. Dat is precies de crux op land. Dus er wordt heel netjes een scheiding gemaakt voor op land en op zee. Lees ik over een versnellingsaanpak en dan gaat het ook over opsporing en dan snap ik niet dat als je naar de waarschuwing hebt van toch niet de minsten die j. We hebben het over de zie ik bedoel dat zijn internationale wetenschappelijke instituten die waarschuwen over nieuwe winning. En hoe dat niet past binnen het anderhalve graden. Dan wordt er een onderzoek gepresenteerd over na gaan we toch eens kijken hoe dat dan voor nederland zit en dat dan eigenlijk dat onderzoek dat je dat naast je neerlegt. Ja ik vind het gewoon niet kloppen en ik zou verwachten dat je een plan maakt voor de hoe de gasvraag eruit gaat zien een afbouw pad in lijn met je klimaatdoelstellingen en dat je dan vervolgens de discussie hebt van hoe gaan we daaraan voldoen en die hele discussie zitten we nu niet te voeren en wat we zitten te doen is een versnelling plat uitrollen. Nee dat vind ik dat is een voortvarend plan voor meer gaswinning. Dat is het.

[0:50:40] Mevrouw kreuger vervolgt haar betoog. Want daarvoor heeft ze nog twee minuten en vijftien seconden.

[0:50:48] Goed.

[0:50:50] De waddenzee het meest pijnlijke plan voor de nieuwe winning. De boringen onder de waddenzee en de staatssecretaris is mij eerlijk gezegd een beetje kwijt. Hij schrijft namelijk dat er geen nieuwe vergunningen worden afgegeven, maar we zitten nog steeds allemaal te wachten op dat besluit rond de binding onder de waddenzee en de vraag is heel simpel. Wanneer hakt het kabinet een knoop over door hoelang moet dit doel duren. En hoe staat dat in verhouding tot een contourennota waarbij eigenlijk gezegd wordt vanaf twintig, vijfendertig geen zout of gaswinning onder de waddenzee hoek. Waar zijn we dan nog mee bezig om er nu nog geen af te geven. Dan begrijpen wij dat in de periode dat de nam aardgas heeft mogen winnen in het waddengebied dat er waarschijnlijk quick is geloosd, zeer zeer giftige stoffen in ons meest unieke, maar ook kwetsbaarste natuurgebied en is de staatssecretaris met mij eens dat een bedrijf dat zo met ons wereld erfgoed omgaat daarmee ook ze license to operate om gas te winnen in het waddengebied verliest, dan heeft de waddenvereniging twee formele handhavingsverzoek ingediend bij zowel de staatssecretaris voor mijnbouw als de minister van natuur en stikstof over besluit over de toepassing van de hand op de aan de kraam en hier zou voor één februari een reactie op komen. Maar die is er nog niet kan de staatssecretaris hierop reflecteren en tot slot, voorzitter, de oliewinning in schoonebeek en de afvalwaterinjecties. Ik heb een hele set zeer gedetailleerde vragen gesteld over de mkb. Want er wordt niet gerekend met actuele, c o twee prijzen. Het blijkt ook dat wateronttrekking niet wordt meegerekend en het lijkt wel alsof shell en exxon gratis stukje land krijgen voor hun afvaldump en dat is bij geothermie niet het geval. Dus dat zijn allemaal kosten die in die mkb jaar zou moeten zitten. Dus heb ik zeer veel vragen bij die vragen zijn helaas nog niet beantwoord. Maar het feit blijft die oliewinning is extreem intensief. Dat is door een aantal mensen al genoemd. Dus vanuit klimaatperspectief is echt volstrekt onwenselijk dat wij met heel veel energie nog blijven laagwaardige stookolie uit de bodem blijven pure dus de vraag die ik heb is eigenlijk als er dan een stap gezet moet worden naar een elektrische boiler. Wie gaat die investeringen doen. Hoeveel moet abn en de nederlandse staat er aan bijdragen. De staatssecretaris schrijft dat ze dat je het liefst gaat vragen in iets andere woorden, maar als je kijkt hoe deze bedrijven de afgelopen decennia met omwonenden natuur zijn omgegaan. Lijkt me dat echt volstrekt naïef dus voorzitter, vanuit het perspectief van klimaat en omwonenden vraag ik de staatssecretaris in te grijpen en de oliewinning in schoonebeek stop te zetten.

[0:53:25] Wel dankuwel. Mevrouw kleuver ga ik over naar de heer erkens namens de vvd.

[0:53:29] Dank u? Voorzitter, ik vervang collega van wijngaarden op dit moment die normaal in dit debat zit. Dit kabinet heeft duidelijke ambities om onze energievoorziening die we gebruiken zo snel als mogelijk te verduurzamen

[0:53:40] op termijn geen fossiele brandstoffen meer gebruiken. Maar op dit moment en in de komende jaren hebben fossiele energie nog wel nodig.

[0:53:47] Elk jaar minder. Maar dat is niet volgend jaar nul

[0:53:50] huizen worden verwarmd. Elektriciteit wordt opgewekt en auto's rijden ervan. Het is beste als we dat wel ten dele in nederland kunnen winnen, zowel voor de energie-onafhankelijkheid

[0:53:59] als ook voor het feit dat de voetafdruk daar vaak lager van is. Nou net de discussie of er nog zich als

[0:54:05] maar het moet ook zo schoon mogelijk gebeuren en bepleiten daarvoor wel dat zo schoon mogelijk gewonnen moet worden in nederland en daar kunnen we ook stappen inzetten

[0:54:12] in schoonebeek. Het ging er net al over is een proces vrij vervuilend wordt jaren al veel olie gewonnen.

[0:54:18] Maar die is op dit moment in het winningsproces vervuilende geïmporteerde olie,

[0:54:23] terwijl het onderzoek blijkt dat met het gebruik van elektrische boilers. De heer blok begonnen net ook al over de c o twee afdruk juist een stuk kleiner kan worden van geïmporteerde olie.

[0:54:32] We willen daarom dat het winningsproces schoonheid zijn,

[0:54:34] is de staatsssecretaris het eens dat het van groot belang is dat deze elektrische boilers worden toegevoegd aan het winningsproces

[0:54:40] staat iets in de weg en welke stappen kan zetten om deze boilers zo snel mogelijk te realiseren.

[0:54:46] Voorzitter, dan over de afvalwaterinjectie. De verplaatsing daarvan blijkt uit onderzoek een positief effect te hebben

[0:54:53] en dit samen met de aanleg van elektrische boilers betekent dat de oliebronnen binding in schoonebeek een stuk minder vervuilend kan worden tot niet perfect, maar het wordt wel minder vervuilend. Volgens mij zijn de stappen die de staatsssecretaris. Daarom moet nemen, deelt de staatsssecretaris. Deze kijk is verplaatsing van afvalwaterinjectie. Wat hem betreft ook veilig en heeft hij dit goed bekeken

[0:55:13] en

[0:55:14] op dit moment ligt die ook stil. Hoe kijkt hij naar het vervolg daarvan? En welke randvoorwaarden stelt hij ook daaraan?

[0:55:22] Is een interruptie van mevrouw mulder.

[0:55:24] Ja, voorzitter over over die oliewinning en de afvalwaterinjectie over de verschillende varianten is. Het is saudi hem heel kritisch. Deelt u ook dat dat wel eerst duidelijk moet zijn voordat uberhaupt zichtbaar. De de positieve blik van de naam zoals we die afgelopen week weer in de pers zagen. Vandaar dat ze eigenlijk al helemaal voorsorteren op die ene variant en dat het heel logisch is dat dat.

[0:55:47] Wordt dit lijkt me heel logisch als staatsssecretaris inderdaad ook kritisch kijken naar de scenario's en de ook rekening mee houdt en volgens mij moet er wel een onafhankelijke blik op zijn vanuit zijn.

[0:55:58] Mevrouw kreuger,

[0:56:00] Ja. Voorzitter net vroeg de heer erkens mij of ik erkende dat schaliegas uit de vs inderdaad veel grotere c o twee voetafdruk heeft het dan gas gewonnen op de noordzee. Dat erken ik uiteraard. Dat is gewoon wetenschappelijk aangetoond, maar op dezelfde manier wetenschappelijk aangetoond dat de olie die gewonnen wordt in schoonebeek. Een vele vele malen groter c, c o twee voet dat druk heeft dan olie die geimporteerd wordt, omdat het heel intensief energie-intensief is is dat dan niet ook meteen een reden om te stoppen met die oliewinning is.

[0:56:32] Molenwijk.

[0:56:33] De heer ergens volgens het is niet meteen een redenen te stoppen met de oliewinning. Wat dat betreft zijn we nog steeds kijken naar energie-onafhankelijkheid debat hebben ook met elkaar, maar er moet wel een stuk schoner. Vandaar ook mijn vraag aan de staatsssecretaris. Hoe staat met de elektrische boilers. En hoe snel die gerealiseerd kunnen worden, want op deze manier zou het niet zou moeten doorgaan met ons.

[0:56:50] Tot slot, mevrouw kreuger.

[0:56:53] Tot slot was dit. Tot slot. De heer erkens vervolgt zijn betoog.

[0:56:57] Voorzitter dan de gaswinning op de noordzee. We hebben het erover gehad. Vijf tot zes keer schoner dan lpg uit amerika en het kan substantiële bijdrage vormen aan onze totale gasvraag.

[0:57:07] Samen met collega's van wijngaarden heb ik me ingezet om die aardgaswinning op de noordzee te versnellen door mij goed om te zien dat het kabinet het belang daarvan onderschrijft en ook met een versnellingsplan zijn gekomen

[0:57:16] van groot belang is voor alle stroomlijnen van het vergunningsproces. Ben benieuwd hoe het hiermee staat, is er al vooruitgang geboekt,

[0:57:23] is er al ervaring opgedaan met een efficiënt vooroverleg en zijn er duidelijke overzichten van mijnbouwbedrijven beschikbaar van de in te dienen informatie die nodig is voor aanvragen

[0:57:32] en worden wettelijke termijnen gehaald of die die vaak overschreden.

[0:57:35] Ik wil de staatssecretaris ook bedanken voor zijn brief over geothermie. Geothermie moet een belangrijke bron geworden van warmte bij de energietransitie en in andere landen wordt op veel grotere schaal vaak gebruikt dus daarom van belang te vaag zetten, mits het uiteraard veilig kan de staatsssecretaris schrijf het hij nu bezig is een consistente benadering van geothermie risico's aan de uitwerking is en in februari tweeduizend, tweeëntwintig heeft de staatssecretaris toegezegd aan mij dat er een pilot aardwarmte zou komen in noord-limburg. Op dit moment kan er geen geothermie plaatsvinden, ook vanuit de risico's die geconstateerd zijn en tegelijkertijd kan de glastuinbouw sector daarom geen pad richting verduurzaming opzetten. Ik ben wel benieuwd hoe het nu staat met die pallets

[0:58:15] de tijd dringt immers, want ook daar moet verduurzaming op een hogere snelheid ingezet gaan worden en bovendien wordt geothermie en de andere kant van de grens in duitsland toegepast. Ik ben wel benieuwd. Ook de staatsssecretaris met de duitse overheid contacten over heeft om te kijken onder welke voorwaarden het wel veilig zou kunnen voordat tenslotte,

[0:58:33] De markt huur. Tot slot.

[0:58:35] Maakt. En tenslotte, voorzitter, ben ik klaag kort inga bericht dat zuidbroek wederom vertraagd. Ik deel de teleurstelling van collega's op dit vlak van de staatsssecretaris en hij moet alles op alles zetten om dat project ook zo snel mogelijk te realiseren dan die voorzitter.

[0:58:48] Dank erkens is er nog een interruptie van mevrouw krijgen.

[0:58:52] De vvd geeft hier aan dat ze eigenlijk de afgelopen zes maanden vol hebben ingezet op meer gaswinning. Nou dat was mij ook al opgevallen. En als je dan ziet naar die studie dat dat eigenlijk gewoon niet past binnen de anderhalve graden. De klimaatdoelen waarvan toch ook de vvd zegt dat je theoretisch daar voor zijn, heeft de vvd niet ongelooflijke spijt dat ze niet ook net zo hard hebben ingezet op energiebesparing. Wat wat een kans hebben we daar laten liggen.

[0:59:19] De heer erkens, voorzitter, gelukkig en weet, mevrouw kreugel heb ik nog veel meer thema's de laatste maanden ingezet. We hebben ons ingezet. Gezamenlijke aanvullende van de gasvoorraden vond ik een mooie samenwerking tussen groenlinks en de vvd om de leveringszekerheid te borgen. Ook voor de winter belangrijk en andersom heb ik ook gezeten op het versnellen van vergunningsprocedures, zowel voor het verduurzamen van de industrie, zodat er minder aardgas nodig zijn voor versnelde aanleg van hernieuwbare energie en ga zo maar door. Ze zitten allemaal op heel veel aspecten te drukken. Volgens mij want de energietransitie die maken aan de ene kant duurzame maar ook onafhankelijk van fossiele brandstoffen uit rusland. Volgens mij trekken we aan dezelfde kant van de tafel. Voorzitter,

[0:59:54] Tot slot, mevrouw kreuger.

[0:59:56] Maar er kind die er erkens. Nou, dat een scenario

[1:00:00] dat gewoon draait op negenenveertig procent c o twee reductie en dat heeft niks met anderhalve graden te maken dat als je het op basis daarvan gaat zeggen we kunnen vrolijk gast blijven winnen tot twintig, vijftig. Dat dat echt echt niet in lijn is met de klimaatdoelen.

[1:00:14] Kinderen, er bestaat na de heer erkens.

[1:00:17] Voorzitter, ik had mijzelf voorgenomen niet een heel technische discussie over het rapport te gaan belanden, maar laten we het gewoon doen waar het om gaat is voor welk koster het budget staat nederland nog aan de lat. Dat heeft te maken met ook de vraag in hoeverre weet je historische uitstoot mee. En hoeveel ruimte heb en de komende jaren nog uit te stoten. Als je kijkt naar de ibc scenario's. Dan heeft europa nu met de ambities die er liggen een flinke ambitie neergezet. Nederland doet ook mee. Wij doen er nog een kop bovenop met het beleid dat wij stellen als wij dat realiseren, dan geloof ik dat nederland keihard werkt aan het halen van de klimaatdoelen en het beperken van de opwarming zo ver als het kan.

[1:00:51] Tegelijkertijd hebben de komende jaren nog aardgas nodig. Dat moet ergens vandaan komen en de vvd is niet van mening dat we ook dit probleem over de grens moeten duren omdat er de c o twee uitstoot misschien niet bij ons meetelt manier gemaakt door bijvoorbeeld bij de productie van schaliegas in de vs van een stuk vervaardigd. Het voelt klimaat. We moeten ook dat internationale perspectief hierin meenemen en ook niet naïef zijn.

[1:01:12] Vlak. Dan is er nog een interruptie van mevrouw beckerman.

[1:01:16] Ja. Voorzitter, gisteren werden we wakker met een krant die op de voorpagina

[1:01:20] kopte dat het slechter gaat met de gezondheid van gedupeerde groningers

[1:01:26] krant die zegt dat het vertrouwen

[1:01:29] wat gewoon eens hebben in de overheid

[1:01:32] afneemt,

[1:01:33] omdat nog steeds zo slecht gaat schade afhandeling versterking. En dat het vertrouwen weg is een vandaag worden wakker met de krant die op de voorpagina

[1:01:42] een citaat heeft van de vvd die mogelijk de deur openzet voor langere

[1:01:48] een iets hogere

[1:01:49] gaswinning

[1:01:51] en ik zou de heer erkens via de voorzitter uiteraard willen vragen om dat citaat die woorden

[1:01:58] terug te nemen.

[1:01:59] De heer erkens,

[1:02:01] Voorzitter, volgens mij delen we allemaal deze commissie. Het feit dat het vertrouwen van de groningse gaat is dat de overheid. Daar moeten sterk. Daarom ik de parlementaire enquete invullen. Een aantal weken de conclusies komen waar dit om draait vandaag en waar het net met de heer nijboer kort of ging en mevrouw mulder ook over het rapport van gasunie dat de leveringszekerheid de komende winter wellicht niet geborgd kan worden. In bepaalde scenario's wij een antwoord op gegeven hebben is inderdaad als je niet kan uitsluiten dat nederlanders niet in de kou komen te zitten dat ziekenhuis misschien geen kast maar hebben

[1:02:31] dan moet je volgens mij die factor ook meewegen. Deze winter bij het besluit bijvoorbeeld om putten te sluiten. Dat betekent niet dat je niet alles op alles moet zetten om te voorkomen dat het scenario nodige zijn en dat hebben we ook gedaan. De vorige twintig deels inzetten op dit moment door het vullen van je gas opgeslagen door in te zetten op energiebesparing. Ga zo maar door. Het is de aller allerlaatste optie om te voorkomen dat nederlanders niet in de kou zitten bij het fysiek gasten kocht. Dat was de vorige winter. De strategie is richting de komende winter. Ook de strategie. Dat is het enige wat hier gezegd is dat je dat aspect niet uit.

[1:03:04] Mevrouw beckerman,

[1:03:05] Voorzitter. Het lijkt zo zo'n beetje alsof wat

[1:03:10] in groningen speelt soort natuurramp is. Voorzitter, maar het is gevolg

[1:03:15] van politieke keuzes, gevolg van politiek beleid.

[1:03:18] Het hoeft er toch niet op te wijzen. Vvd ook al

[1:03:21] al die jaren de grootste partij is en leiding heeft. Voorzitter, en ik hoorde net mevrouw mulder heel terecht zeggen. Ik hou mij aan het coalitieakkoord. In het coalitieakkoord is

[1:03:33] ik klaar.

[1:03:35] Winkelaar. De veiligheid van groningers voorop,

[1:03:40] zegt de vvd iets anders. Die zegt.

[1:03:43] De eerst.

[1:03:44] Maar weer leveringszekerheid. En dan

[1:03:47] pas de veiligheid.

[1:03:49] Voorzitter, ik zou nogmaals aan de heer erkens via de voorzitter willen vragen om te zeggen. Nee,

[1:03:56] dit is niet

[1:03:57] wat ik wat we vanochtend hadden moeten zeggen in de krant

[1:04:00] zetten die veiligheid eindelijk voorop, want we hebben groningen is al zo veel klappen gegeven.

[1:04:08] De heer erkens. Voorzitter, ik werp deze vereniging verre van me alsof we de veiligheid van de groningers niet voorop willen stellen waar het om draait. In dit geval staat al in het coalitieakkoord zo snel als mogelijk de gaswinning in groningen definitief stoppen. Daar staan wij ook achter. Dat willen we ook op inzetten. Er worden ook alle stappen voor genomen om te zorgen dat het technisch mogelijk is op één oktober tweeduizend, drieëntwintig.

[1:04:29] Wat het rapport zegt is dat er gewoon een risico is voor de leveringszekerheid de komende winter. Niemand heeft hier een discussie over het grasveld. Drie jaar lang verder open gaan zetten op drie jaar lang gaan bouwen. Daar gaat om. Het gaat alleen om de komende winter.

[1:04:41] Maar nu de discussie bestaat moet je voor het geval dat nederlanders in de kou komen te zitten of er voor de ziekenhuizen er geen gras meer beschikbaar is de punten dicht storten en wil je jezelf die optie ontnemen. Ik vind dat ook onverantwoord en volgens mij gaat het ook vertrouwen als je ogen sluit voor die.

[1:04:57] Joost.

[1:04:57] Dan toch besluiten komende maanden om daartoe op open te moeten gaan als je in een ramp zit want we hebben gezien. Vorig jaar dat er dingen mis kunnen gaan zakken die gasleiding op de mensen opgeblazen worden als dat gebeurt met een andere gasleiding die vanuit noorwegen naar noordwest-europa. Dan hebben wij fysieke gasten tekorten. Dat geeft de gasten nu aan in het rapport. Ik vind het de staatsssecretaris om daar heel voorzichtig

[1:05:18] heel voorzichtig want die veiligheid staat voorop van de groningers

[1:05:21] een verstandige afweging te kunnen maken. Dat is wat dit over ging en laten we dan niet hier het frame op elkaar gaan plakken alsof iemand uberhaupt die ook maar wil dat groningen langer open zijn. Want volgens mij wil niemand dat mevrouw beckerman. U wil dat niet. En ik wilde.

[1:05:34] Mevrouw beckerman. Tot slot,

[1:05:38] Voorzitter dan tot slot.

[1:05:41] Kijk, de heer erkens die is vrij hard in zijn bewoordingen die noemde net het betoog van mevrouw kreuger stuitend naïef.

[1:05:50] Voorzitter, en ik wil er toch wel bij az dat ik dit wel stuitend

[1:05:57] ongevoelig vind richting gedupeerde groningers. Voorzitter, ik zou die je ergens ook de kans willen geven om even in te gaan

[1:06:06] op dat rapport

[1:06:08] het rapport van gronings perspectief

[1:06:11] die zegt

[1:06:12] het vertrouwen in de overheid

[1:06:15] neemt

[1:06:16] af

[1:06:19] en dat is geen

[1:06:20] dat kunt u niet negeren

[1:06:24] wanneer je weer

[1:06:26] boven als een zwaard van damocles gedane beloftes

[1:06:31] op de tocht zet is die ze daarmee eens en zou een reactie willen geven.

[1:06:36] Op.

[1:06:37] Die feit.

[1:06:39] De erkens. Voorzitter, ik kan nog de derde keer hetzelfde antwoord gegeven. De parlementaire enquete is bijna afgerond. Die conclusie komen van aantal weken naar buiten.

[1:06:47] Dat draait om inderdaad ook wat er de laatste decennia is gebeurd in groningen, waaronder vertrouwen geschaad is en ook wat mij betreft hoe er nog verder gaan proberen op te lossen. Maar er is een lange route die we voor ons hebben

[1:06:58] en daar wil ik het bij laten.

[1:07:00] Dan zijn er nog interruptie van mevrouw mulder en daarna. De heer nijboer is. Mevrouw mulder,

[1:07:05] Ja. Voorzitter, dank

[1:07:08] ik heb al aangegeven vanuit het cda dat voor ons het gas veld zo snel mogelijk dicht moeten net in reactie op collega van pvda nijboer

[1:07:18] en ik heb ook aangeeft dat ik graag van de staatssecretaris willen weten welke acties hij gaat ondernemen op het gebied van leveringszekerheid. Om dit scenario te voorkomen, deelt de vvd-fractie dat in ieder geval wel dat we

[1:07:31] dat dat dit zijn nooit moeten mogen gebeuren.

[1:07:35] De heer erkens,

[1:07:36] Ja. Nee, voorzitter, dat bij mevrouw mulder volledig eens wat dat betreft. Volgens mij moeten we alle mogelijke andere acties nemen op het gebied van leveringszekerheid om te voorkomen dat in dit scenario terechtkomen. Dat hebben de vorige winter gedaan. Er zijn miljarden voor uitgetrokken. Volgens mij zijn we het met elkaar eens dat die route gekozen moeten worden

[1:07:52] dat er niet voorgesorteerd moet worden op dit scenario. Dus alles wat wij nu kunnen met de gasvoorraden van snel te vullen met lange termijn contracten voor aardgas te importeren om het af te sluiten met elkaar met energiebesparing de komende maanden. Daar moeten we op inzetten. Dat heeft de prioriteit.

[1:08:06] Tot slot, mevrouw mulder,

[1:08:08] Ja. Dank voor deze toelichting. Want in dat scenario moeten we gewoon niet terecht gaan komen. Ik hoor graag wat staatssecretaris daaraan gaat doen en volgens mij was hij in zijn brief ook dat die ook verwachten dat hij dat voor elkaar zou gaan krijgen en dat die daar zou uit zijn best voorstellen.

[1:08:24] Mevrouw wilde toch nog handige vragen. Het kabinet gesteld ga ik tot slot naar de heer nijboer.

[1:08:29] Dank. Voorzitter, de pvda en sp zijn niet verantwoordelijk voor de quotes die vvd-kamerleden geven en al helemaal niet voor de duiding die de telegraaf of vereniging die dragen gegeven wordt. Maar daar heb ik al wat over gezegd. Ik wou de heer erkens

[1:08:43] toch over groningen. Vraag want er zijn nog heel veel groningers die hier kijken naar het debat wel steeds minder mensen steeds meer hartstikke zat van maar er zijn nog best veel mensen die kijken en ik hoor de vvd alleen maar over gaswinning in noordzee en weet ik wat allemaal niet meer. Maar wat vindt de vvd. Nou, bijvoorbeeld van de analyse dat het instituut. Mijnbouwschade veel te juridisch kijkt veel te veel kijkt naar aansprakelijkheid en daar vanuit opereert en veel te weinig ruimte heeft om mensen recht te doen om een nieuw huis een nieuw bestaan op te bouwen. Dorp een nieuwe toekomst te geven wat echt een fundamenteel andere.

[1:09:15] Daarna de heer erkens,

[1:09:17] Voorzitter, volgens mij zijn het allemaal met elkaar eens in deze commissie dat het feit dat een heel groot deel van het geld naar groningen gaat dat er nog niet terechtkomt bij de mensen daar dat dat wel inderdaad verbeterd moet worden. Er gaat veel geld naar juridische processen. Ga zo maar door. Dus dat versimpeld wordt de komende jaren. Volgens mij is dat ook de insteek van de staatssecretaris

[1:09:34] in zijn beleid en ben ik ook heel benieuwd naar zijn antwoord daarop in zijn termijn.

[1:09:38] De heer nijboer,

[1:09:40] Voorzitter, de algemene antwoorden.

[1:09:42] Wordt die.

[1:09:44] Dus voor procedures en niemand is voor met de wet is gewoon zo hebben de wet is zo dat schade en herstel apart is en de wet is ook zo dat het instituut mijnbouwschade uitgaat van de aansprakelijkheid die de nam had gehad

[1:09:57] en dat loopt gewoon vast. Dat is te krap. Dus dan moeten wet worden aangepast.

[1:10:02] Dat staat er ook.

[1:10:03] De actie den haag en mijn vraag aan de vvd is is ze daartoe bereid.

[1:10:08] De heer erkens. Voorzitter, belangrijkste op dit moment is volgens mij zo snel mogelijk recht gedaan wordt aan de groningers. Ik vraag me dan wel af of continu bijsturen vanuit de kamer, terwijl de staatsssecretaris nu bezig is met het uitvoeren van altijd helpt als je de doelpalen verschuiven moet je soms ook een proces opnieuw opstarten en dus vooruitlopen op hoe we de wet gaan aanpassen. Dat wil ik hier nog niet doen want het debat zal inderdaad wel in de komende periode gevoerd kunnen worden met elkaar.

[1:10:32] De heer nijboer, tot slot.

[1:10:34] Voorzitter, het gaat zo slecht op sommige zeker voor de langdurige schadegevallen en zeker voor het schade. Maar ik mag hopen dat er nog heel veel veranderd in het de doelpalen verschoven worden,

[1:10:45] zou wat zijn de accepteren dat het zo blijft

[1:10:48] die behandeling. Zo is.

[1:10:50] De heer erkens, voorzitter, volgens mij zijn we het met elkaar eens dat er continu moeten kijken naar hoe verbeterd moet gaan worden.

[1:10:56] Daarmee is geëindigd. Ik heb net op de heer nijboer. Tot slot van orde, de heer moeilijker interruptie,

[1:11:03] In mijn tirade richting zuidbroek noemde ik integraal als bedrijf. Maar het is een fantastisch, maar het ging over airport ging over air products. Voorzitter,

[1:11:12] Want laten we het wat u wilt van dat bedrijf vindt. Laten we maar even in het midden. Daarmee is een einde gekomen aan de eerste termijn van de kamer. De staatssecretaris heeft aangegeven dat hij een ongeveer een kwartier nodig heeft. Wij gaan een zestien een halve minuut schenken. Wij keren hier om half twaalf exact weer terug schorst debat.

[1:32:14] Ik heropende debat en ik geef direct het woord aan de staatsssecretaris van economische zaken en klimaat voor de beantwoording van het kabinet in eerste termijn.

[1:32:24] Voorzitter, dankuwel

[1:32:26] en aan iedereen die meeluistert. Die wil al twee weken verkouden. Dus als ik als ik ontroerd klink is dat de verkoudheid.

[1:32:35] Het is een beetje vreemd moment om dit debat te voeren in van het

[1:32:39] volgens mij heel goed en scherp onder woorden de enquete rapport komt over drie weken en tegelijkertijd zijn we met volle kracht bezig om zaken in groningen beter te maken

[1:32:51] dat met volle kracht bezig zijn. Betekent bijvoorbeeld gaat er wel iets meer over zeggen

[1:32:55] dat er zo snel mogelijk willen stoppen met de gaswinning.

[1:32:58] Het betekent bijvoorbeeld

[1:33:01] dat we de schade aan het aanpakken zijn. Zie het rapport en alles wat erin staat en wat we ermee kunnen gaan doen.

[1:33:08] Denk bijvoorbeeld met te versterken bezig zijn

[1:33:12] de dorpen aanpak. Het aardgasvrij maken duurzaam verduurzamen van het gebied en tegelijkertijd worden de eerste schaduw vooruit geholpen door het rapport

[1:33:23] gisteren onderzoek van de rijksuniversiteit groningen legt nog eens benadrukt, hoop ik echt een aantal leden van elkaar hebben gezegd. Voorzitter, maar wil het zelf ook nog een keer zeggen hoe ernstig het eigenlijk allemaal is. Ik kan het niet vaak genoeg zeggen. Het blijft mij opvallen

[1:33:39] dat mensen die niet uit groningen komen de neiging hebben om de gevolgen hiervan te onderschatten. Ik zeg maar gewoon hoe ik het ervaar.

[1:33:48] Mensen die denken aan aardbevingen met een kracht tussen twee en drie. Dat valt allemaal wel mee. Mensen die zeggen ja je moet overal wachten op een huis. Ik heb alle reacties gehoord

[1:33:58] en het is niet gepast is heel ernstig. Dat kan niet vaak genoeg tegen mij zeggen oudsher een mensen die de gaan gewoon willen openen. Ik heb in mijn benadering van dit probleem

[1:34:13] bewust gekozen om aan de kant van de groningers te gaan staan. Sommigen noemen dat ik had het interviewen het

[1:34:19] hierna uit royakkers

[1:34:21] die dat ook zij. Sommigen vinden dat emotioneel.

[1:34:24] Maar ik vind het enige de benadering die een bestuurder kan kiezen. Deze benadering op dit moment. Daar heb ik een reden voor. Dat heb ik ook uitgelegd.

[1:34:33] Dat heeft gewoon te maken met het feit dat er niemand in de provincie gevraagd heeft om deze problemen

[1:34:40] en dat maakt dat ik

[1:34:42] in de steeds als ik moet kiezen. Probeer aan de kant van de gang te gaan staan. Dat is soms moeilijk komen. Zo nog even terug op de gaswinning. Maar dat is soms moeilijk. Die gaskraan gaat echt dicht in drieëntwintig, vierentwintig.

[1:34:54] Ik doe er alles aan om zuidbroek af te krijgen. Straks ook nog weer meer over zeggen.

[1:34:58] En ik heb dan ook bijvoorbeeld bijzonder weinig begrip voor zo'n ruzie van de aannemers. Ik bedoel ik hoor het allemaal aan hebben er geen begrip voor.

[1:35:07] Ik ga er straks meer over zeggen hoor.

[1:35:09] Maar ik doe er alles aan om bijvoorbeeld de schadeafhandeling te ontdoen van veel juridische rimram

[1:35:15] dat dichter bij mensen te brengen en makkelijker te maken

[1:35:19] en denkt bijvoorbeeld dat ik samen met kamer proberen te doen aan de situatie in norg. Mevrouw mulder verwees naar ook daar kom ik straks nog op terug en ik wil alle stralen onder in beter te laten verlopen. En daar zag je een beetje iemand zei dat ik heb opgeschreven. Ik weet niet wie het zijn maar dat was volgens mij heel scherp geformuleerd die zei ja je ziet dat cijfers wel wat beter gaan waar de graus zie je eigenlijk gastheer nijboer als die zijn ander trouwt. Zie het niet in de verhalen zie ik niet. Dat klopt totaal. Dit klopt totaal. Dat is dat is nu eenmaal de de ellende die dit dossier. Toch zal het daarin zitten gewoon botweg hard doorgaan met wat je bezig ben om het beter te maken. Dus al zijn die signalen van de ncrv dan bevredigend over tweeëntwintig.

[1:36:01] Dat is nog lang niet goed genoeg punt

[1:36:04] en dan ga ik nog een keer terug naar ga ik vertellen welke blokjes ik wilde behandelen. Voorzitter, het rapport van de rug. Zo'n rapport aan kan bevestigen want die app termijn hierover dacht ik dinsdagavond maandagavond was dat toen lag al in bed te krijgen. Heb je heb je dit gezien. Nrc. Ik ik dat gaat echt door merg en been. En hoe komt dat nou dat is niet geen gespeelde emotie ofzo.

[1:36:30] Maar dat komt omdat ik verantwoordelijk voor ben

[1:36:35] daarom gij mij dat de aan het feit u ook aan. U bent ook mede verantwoordelijk als medewetgever en controleur. Dat geeft mij aan dat ik verantwoordelijk voor ben.

[1:36:44] Ondanks alles zijn dus mensen wat aan doen, zijn nog steeds ongelukkig zijn ontevreden. Ze vinden nog steeds wat er gebeurt die mensen een tweed van de heer nijboer design die mensen willen gewoon fatsoenlijk behandeld worden. Ja precies. Dat is wat ze willen en dat betekent gewoon dat er op alle terreinen schepje bovenop moet.

[1:37:02] Ik ga nu naar de beantwoording van de vragen naartoe. Maar dan enquete rapport. Dan is vol zorgen waar geholpen komt over een week of drie en ik hoop dat er een enquete rapport zowel elementen bevat. Los van het beschrijven van de waarheid. Wat er gebeurt et cetera, maar ook elementen bevat die maken dat we nog meer kunnen doen voor de groningers. Dat wilde ik even als intro zeggen. Dan heb ik een aantal blokjes. Voorzitter, een blokje. Dat heet gas.

[1:37:27] Wat gaat over het perspectief voor het niet. Perspectieven onderzoek. Maar dat die zeer het het economisch perspectief heel kort iets heel kort over versterken. Dat is niet zo graag. Dit keer een vrij lang blok over schade

[1:37:41] en dan wat langer blok over mijnbouw, waarbij ik zal eindigen met het klapstuk. De noordzee. Ik dacht dat dat even apart

[1:37:50] naar aanleiding van de inbreng van mevrouw. Dus ga ik ook doen.

[1:37:54] Dus dat brengt mij bij de gaswinning.

[1:37:59] Het is interessant.

[1:38:00] Te zien. Voorzitter, hoe we dat debat eigenlijk steeds steeds dezelfde richting

[1:38:05] namelijk.

[1:38:06] Er zijn

[1:38:07] over het algemeen. De meeste partijen zeggen je moet gaskraan dichtdraaien in groningen.

[1:38:13] Dan zijn er mensen die daarnaast zeggen ja wat kan een probleem zou over de leveringszekerheid.

[1:38:19] Dan is het goed om na te denken waarom dat een probleem voor leveringszekerheid

[1:38:23] wat aan alle technische voorwaarden om gewoon niet staat is voldaan,

[1:38:27] mits die zal het woord niet gebruiken wat ik in mijn hoofd heb zitten maar die fabriek in zuidbroek tijdelijk laars kan die worden gesloten. Oktober winter

[1:38:36] zal ik een brief.

[1:38:38] En waarom dan toch dit gps adviezen. Waarom dan toch

[1:38:42] de twijfel. Dat zit natuurlijk gewoon in de oorlog. Want die oorlog zorgt voor verminderde aanvoer van aardgas.

[1:38:51] En dan daarnaast pleiten de opvattingen in de commissie dat sommige mensen zeggen oké we begrijpen het en je moet daar een afweging maken. Ik zeg zelf in de brief.

[1:39:00] Geef mij nou gewoon de tijd. Ik heb tot juni de tijd. Ik weet niet wat de geopolitiek gebeurt.

[1:39:06] Misschien zijn de omstandigheden dan wel zo dat we in oktober, drieëntwintig kunnen we kunnen sluiten en by the way. Dat zegt kamer terecht. Ik zal daar ook een ontzettende best voor doen om een aantal dingen te regelen zodat wel kan voegen. Nijboer beckerman niemand aan mulder allemaal zeiden hetzelfde proberen het uiterst wordt woensdag straks.

[1:39:23] We zeggen.

[1:39:24] Dan heb je ook

[1:39:26] een groep mensen die het maakt niet uit als leveringszekerheid garandeert. Het moet sowieso dicht

[1:39:31] en die wijzen bijvoorbeeld op het feit dat je ook veel meer aan energiebesparing kunnen doen. Maar energiebesparing is in mijn ogen gas besparing gewoon een integraal onderdeel van wat we gaan doen sowieso. Dat moet sowieso.

[1:39:43] Dus we moeten sowieso voldoende capaciteit om degenen te voeren. We moeten sowieso besparen en we moeten sowieso de bergingen zullen

[1:39:51] we hebben we vorig jaar was iemand zei dat hier. Dat was tamelijk succesvol jaar tamelijk succesvol wel tegen hele hoge prijzen, zeg ik er ook even bij driehonderd euro. Op een gegeven moment is nu al ingezakt. Maar toen de hele hoge prijs. We hebben dat allemaal gedaan

[1:40:07] maar dat betekent dus om even weer helemaal terug te gaan naar het geeft eerste advies waar het gps advies zegt

[1:40:12] pas op pas op pas op staatssecretaris. Er zijn momenten denkbaar in de komende winter. Overigens zijn de momenten die we deze winter niet zijn tegengekomen. Ik zeg het ook maar even min vijftien graden erkens zijde kan niets gebeuren met een leiding. Natuurlijk zijn momenten denkbaar

[1:40:29] en zij zeggen voordat staart risico's als een statisticus zou noemen. Hou hiervoor de waarvan nog een jaar en ik zeg ik weet dat nog niet. Ik weet dat niet. Ik wil in de komende maanden wegen hoe die hagen als markt zich ontwikkelt. Ik wil kijken hoe wat we aan al die andere dingen kunnen doen die alle leden van de commissie noemen en dan ga ik in juni een keurige rustige afweging aan het kabinet voorleggen sluiten wel in oktober drieëntwintig of niet. En als niet in oktober, drieëntwintig sluiten zou willen oktober, vierentwintig. Dat is wat ik heb geprobeerd op te schrijven in mijn brief

[1:41:02] en dat is ook wat het kabinet nastreeft of goed. Heer nijboer kun je nou kiezen

[1:41:08] voor een soort variant waar in

[1:41:11] je de waarvan uiteraard op het maar even in voor de mensen die net zo oud zijn als ik mijn oma had vroeger een geiser een waakvlam het je in zo'n blauw vlammetje.

[1:41:23] Dat is de waakvlam kun je welke uitdraaien zonder beton storten in die punten. Ja dat kan

[1:41:28] wat je dan doet is een feit dat veel laten afkoelen. Dan verliest overigens dat veld wel een waarde in de zin van het snelle reactie die gegil nou juist zo belangrijk vindt in het kader van het kort in de winter.

[1:41:39] Dat is wat kan

[1:41:41] dus je kunt kiezen voor de variant waarin je oktober deze oktober sluit, maar nog niet betonnen is worden dat volgend jaar. Dat kan allemaal. Dit kan

[1:41:49] dan laat je het afkoelen. Dat is wat je doet

[1:41:53] dan een van de voorwaarden waaraan voldaan moet zijn, zakt

[1:41:58] voorzitter,

[1:41:59] Ik zag de heer nijboer met een vinger in.

[1:42:01] De heer nijboer. Voorzitter, de staatssecretaris en de pvda wilde hetzelfde. De betonnen is wordt maar alleen de staatssecretaris zegt dat kan alleen als het echt oekraïne oorlog als het echt verantwoord kan

[1:42:13] kan de staatssecretaris aangeven wat je die vlam uitdoet. Hoeveel tijd je er dan voor nodig hebt. Want je weet natuurlijk op zichzelf wel. We weten nu wel wordt geen kou. Het kan nog wel koud worden. Maar we hebben genoeg tot het eind van het jaar tussen februari was een elfstedentocht komt. Er werden we denk ik nog. Daar kan volgend jaar natuurlijk ook zo zijn dat je dan twee weken nodig hebt dan weet je wel dat je niet onnodig gas in groningen.

[1:42:34] De staatsssecretaris,

[1:42:36] Ik zal het antwoord is. Maar daar ga ik daar ga ik niet doen om de tweede termijn beantwoorden. Is dat vanaf een kaal grasveld weer opwarmen, zodat je kunt winnen dat dat meer kost dan twee weken. Dus ik denk dat het verder van tevoren moet weten. Ik kom er in tweede termijn op terug uitvragen

[1:42:53] ga ik doen dan de nagel aan de doodskist. Ik heb er vele maar één daarvan is de ergste daarvan is toch wel eens stikstof fabrieken in zuidbroek er al gezegd ik heb er echt nul komma nul begrip voor

[1:43:10] wat er gebeurd is dat er een aannemer een hoofdaannemers er polders en hun onderaannemers als nederland die fors hebben ruzie gemaakt. Dat heeft ertoe geleid dat nu ballast nedam

[1:43:20] eruit geschopt is om het maar zo te zeggen en er is bezig met een nieuwe onderaannemer. Dat leidt er toe. Dat gps nu zegt nou dan pakken we nu waar de maximale ruimte die we hebben tot oktober ontzeggen. Een oktober moet af zijn. Daarin zit in die brief nuance die ik hoop dat ik die helder gemaakt. Als we dat nu nog een keer in het debat doen.

[1:43:41] Het is wel zo dat gegil ervan uitgaat dat de eerste toren. Het zijn drie torens waar stikstof in worden gemaakt dat de eerste toren al in het voorjaar zou kunnen zijn en die kan eens eerder in bedrijf van een oktober. Je kunt is stukken in bedrijf daar hoe dat getest worden wij nu laat ik het zo zeggen. Voorzitter, ik geloof niet dat gps de indruk heeft dat ik er niet bovenop city van mijn medemensen kijken naar zien waar je ongeveer iedere dag bellen hoe het staat met zuidbroek.

[1:44:10] Ik begrijp wel dat u daar verder niets aan heeft in de kamer. Het moet gewoon gebeuren. Dat geldt voor mij ook. Die moet het gewoon gaan doen en zijn noodzakelijke voorwaarden. Laat ik maar niet ingaan op de vragen wat als want dat heeft wel heeft geen zin want ze eigenlijk gewoon geen optie.

[1:44:28] Dat is zuidbroek dan vroeg meneer kops de herkomst van de vvd vroeg zijn er plannen veranderd

[1:44:39] dat zij het vvd van de vvd. Jeetje. Sorry ik dan moet ik dat spijt me heel erg voor. Ik weet niet precies. Ik weet niet precies voor wie. Dus dat laat ik even de heer kops heer alexander kops van het van de partij voor de vrijheid vroeg staat bent contracten voor de gras inkoop. Ik weet en ik als u als herkomst mij dat toestaat, schakel ik dan even door naar minister jetten.

[1:45:04] Er is eigenlijk zijn verantwoordelijkheid. Ik weet dat de contacten zijn dat hij bezig is om contact te hebben in het buitenland. Maar anders ga ik verliefd op zijn portefeuille feit. Dat doe ik maar even niet.

[1:45:16] Er is volgens mij weer een debat met en waarin dat gevraagd kan worden. Ik weet dat hij ermee bezig gegeven.

[1:45:25] Even kijken. Dit heb ik dan eisen toch nog een keer naar de heer van haga. Wat het verdient hier natuurlijk om gewoon een antwoord krijgen op mijn vragen. Maar ik ben bang dat hij niet blij is met de variatie in de antwoorden.

[1:45:40] Het kabinet heeft gekozen. Heer verhagen het daar pertinent mee oneens. En dat mag in een democratie, maar heeft ervoor gekozen om veiligheid van de groningers voor te geven en wij sluiten het groningenveld zo spoedig mogelijk

[1:45:54] en dan vroeg hij ook nog het advies van de gasunie zeggen wat ik daarmee doe. Dat ga ik nader afwegen in de komende maanden

[1:46:02] schaliegas

[1:46:04] in de structuurvisie ondergrond die niet van mij afkomstig is. Maar al in tweeduizend achttien

[1:46:09] is aan de kamer gemeld dat er niet naar schaliegas gezocht zal worden.

[1:46:16] Even kijken. Dan heb ik volgens mij het hele blokje gas. Voorzitter, gehaald.

[1:46:23] Ik zie geen verschrikte blik. Oké dan gaan we naar het volgende.

[1:46:26] Wij door met het blokje

[1:46:28] overheid economisch perspectief een vragen over zij geen economische perspectieven sociaal perspectief. Dan is die jongeren top. Wat ik van plan ben, zeg ik tegen de heer boulakjar is kort na het verschijnen van het enquete rapport daar met jongeren over in gesprek te gaan en dan kan ik jongeren organiseren. Dus dan spreken we echter over denk het tweede kwartaal

[1:46:50] of misschien nog wel in maart moet kijken hoe we verder ik al

[1:46:56] en dat brengt mij dan bij verf ster kunnen

[1:47:01] daar waar veel vragen over, maar wel een belangrijke van de heer nijboer

[1:47:08] en dan iets over die namen zeggen die eenvormigheid

[1:47:12] van de herbouw bij sloop nieuwbouw in groningen dat er dan

[1:47:19] ja eigenlijk eigenlijk niet gebeurd. Wat we altijd gewild hebben met elkaar namelijk dat de ziel,

[1:47:24] zoals hij het noemt van het groningse landschap en de huizen gehandhaafd blijft. Ik ben zelf in een nieuwbouwproject geweest. We denken of opinion het welzijn was heel groot huurwoningen.

[1:47:35] Daar vonden ikzelf. Daar stonden wel moderne woningen. Maar dat vond ik wel. Dat had getracht om daar iets van een sfeer te creëren. Die lijkt op op oudere buurten met een met binnenplaatsen et cetera zijn als ik vond het daar niet

[1:47:50] zoals hij zei prefab. Wat ik hem zou willen toezeggen is dat ik hier ook weer

[1:47:58] in de komende weken

[1:48:00] nog eens over praat met de rijksbouwmeester. Wat we hier nou het beste aan kunnen doen. We is best wel een ingewikkeld punt

[1:48:06] wat je wilt tegelijkertijd niet te versterkingsoperatie

[1:48:09] vertragen is ook niet. Wat heer nijboer wilders niet in de mond maar niet vertragen door teveel variatie te gaan toepassen.

[1:48:22] En dan heb ik een vraag. Dat was eigenlijk een hele belangrijke vraag van de heer kops wederom van de pvv

[1:48:30] blijven andere afronding afrondingen tweeduizend twintig haalbaar. Die vraag

[1:48:34] begrijp ik bijzonder goed zat.

[1:48:36] Er was wat verwarring door uitspraken van mevrouw osmani.

[1:48:40] De wethouder eemsdelta die zij baseerden op haar eigen plan

[1:48:45] voor de gemeente eemsdelta waar overigens heel veel te versterken, huizen inlichten. Dus dus vrij serieus nemen.

[1:48:51] Zij sprak haar twijfel uit over tweeduizend achttien. Dus daar heb ik vrij indringend met hen met de nctv over gesproken.

[1:48:58] Hoe zit het nou in die cijfers? Meneer kops. Hij heeft helemaal gelijk als je de duizend en er zijn nu nog ongeveer twaalfduizend huizen te vertimmeren. Negentienduizend adressen te versterken, maar daarvan verwachten dat het aantal norm zijn. Dat betekent dat de taal thuis te timmeren zijn

[1:49:15] als je dat duizend per jaar doet dan duurde twaalf jaar. Dat is niet heel moeilijke som

[1:49:21] en in de cijfers van het nhg. Dat is niet zo heel raar zit verborgen dat men ervan uitgaat

[1:49:27] dat men later in het proces meer tempo maken om omdat men heel nadrukkelijk gekozen om eerst de moeilijker gevallen te doen.

[1:49:35] Dus in hun meerjarenplanning

[1:49:37] zit een opbouw in het aantal te vertimmeren huizen per jaar.

[1:49:42] Ik werd haar wantrouwend van

[1:49:44] wat ik ik hoor het wantrouwen van mensen die dingen vooruit duwen. Dus ik ben met een indringende in gesprek daarover

[1:49:51] en saudi hem is nu aan het kijken naar hun meerjarig versterkingsplan en laat ik het zo doen dat ik als dat die saudi hem analyse is afgerond van wat meerjarig bestedingsplan ik daar de kamer nader informeren. Maar vooralsnog zeg ik tegen de heer kops niet vooralsnog. Ik moet het anders formuleren. Ik hou vast aan de tweeduizend, achtentwintig, omdat ik geen reden heb vanuit de ncrv instanties die hierover gaat om daaraan te twijfelen.

[1:50:16] Maar weet hij dat ik daar ook over in gesprek met die gemeente zal uiteindelijk moet die gemeentelijke plannen optellen tot het totaal.

[1:50:23] En daar wil ik wel bezorgd over toen ik mevrouw esma, die last.

[1:50:27] Ik denk overigens dat mevrouw osmani probeert dat weet ik wel zeker

[1:50:32] om haar burgers zeg maar zo eerlijk mogelijk verhaal te vertellen komt totaal gehoord uit nobele motieven. Het komt niet voort uit

[1:50:40] index is gedrag ofzo. Maar dat is volgens mij wat er gebeurde. Maar laat ik laat ik kops toezeggen voorstellen dat ik dan

[1:50:49] dan rapporteren nadat en saudi hem dus een analyse heeft gemaakt van of dit allemaal haalbaar is.

[1:50:58] Mag ik dan vragen?

[1:50:59] De eerste heer, de heer kops,

[1:51:01] Interruptie? Mag ik vragen wanneer de staatssecretaris.

[1:51:03] Wachten was een goede vraag van herkomst.

[1:51:06] De goede vraag en ik weet het ook niet. Dus ik daar kom ik in tweede termijn even op terug. Ik dacht ik dacht vrij snel. Maar dat ze even uit mijn hoofd.

[1:51:13] Jou ontmoette als toezegging teruggestuurd hebben.

[1:51:16] Wij exact vrij snel is helder.

[1:51:18] Helder exact

[1:51:20] dan geef ik het woord weer aan de staatssecretaris.

[1:51:25] Ik ben ik bij schade.

[1:51:29] Ik ben ikzelf

[1:51:31] heel tevreden.

[1:51:34] Niet over het schade afhandeling. Want er is veel

[1:51:37] naast dat er ook veel dingen goed gaan overal aan te werken. Maar ik ben heel tevreden met het feit dat er zowel vanuit de maatschappelijke organisaties als vanuit mijzelf met een groep als vanuit kamer aandacht is voor voor de schade meldingen wat daarmee te doen.

[1:51:55] Daar houdt bij tevredenheid ook wel een klein beetje op.

[1:51:58] Ik weet niet tevreden over het proces.

[1:52:00] Mevrouw beckerman vroeg hoe ga je nou om

[1:52:04] met het soort ijzeren bestand aan schade meldingen

[1:52:09] en ik weet dat kijk

[1:52:12] wij hebben geroepen en ing en zo zijn allemaal bezig. Honderd schade sneller te laten gaan. Door bijvoorbeeld meer voorstel te doen zijn we ook over eens dat dat een goede leider zo snel mogelijk. Maar dat zegt nog niet dat je dat oude ijzeren bestand oplost.

[1:52:25] Dus wat ik wel zou willen toezeggen is dat ik met ing in gesprek ga of er een

[1:52:30] aparte actie nodig is om helemaal door die dat ijzeren bestand heen te gaan en te kijken of men daar

[1:52:38] extra en voor de op zou kunnen zetten. Dat is eigenlijk denk ik. Het beste wat ik kan doen. Er is een taskforce. De taskforce richt zich overal nu op hoeken. Hoe maken we het nu sneller. Maar ik ben dus baan

[1:52:51] dat hij dat eisen op stand zal er onderaan de stapel onderop een stapel liggen want die ligt er al heel lang en daar moet gerichte actie op denk ik. Dus ik ik ga daar met die over misschien ook hierin geen onrecht en zijn ze dat nu aan doen

[1:53:04] maar dan kan ik dan ook wel aan de kamer. Dus ik zal er voor zover u wilt u te horen wanneer ik zal voor het volgende debat dat melden. Maar dat hebben we formeel half maart erg staan waar misschien komen we elkaar nog eerder tegen dan niet komt goed.

[1:53:18] Ik ga er ik ga erachteraan. Ik zal het melden is er voldoende begroot voor duurzaam herstel

[1:53:24] werd gevraagd dat dat is maar de vraag. Driehonderdvijftig miljoen euro is als je dat extrapoleert

[1:53:31] na het aantal huizen is dat niet voldoende.

[1:53:34] Maar die honderd, honderdvijftig miljoen is wel heel veel geld om mee te beginnen

[1:53:38] en zou kijken naar dus dat vraag van mevrouw mulder. Ik denk wel dat in dat het verstandig is

[1:53:46] dat ik

[1:53:48] vraag aan mijn eigen ambtenaren en ing om iets te doen aan een soort schatting van wat er uiteindelijk nodig zal zijn voor duurzaam herstel.

[1:53:57] Dat is wat, mevrouw we denk ik vraagt kun je een doorkijk gegeven naar wat is er misschien wat is er nodig ik daarnaar kijken.

[1:54:06] Ja. De mensen die al heel lang staan wachten over gehad.

[1:54:11] Schades niet melden. De heer voorzitter,

[1:54:14] Mevrouw mulder. Het helpt wanneer exact de vinger niet. Dat kan ook natuurlijk maar

[1:54:19] hoger in de lucht. Mevrouw mulder,

[1:54:21] De wanneer vraag.

[1:54:23] De wanneer vraag. Ik heb het gevoel dat de staatsssecretaris met een hoop antwoorden op wanneer de tweede termijn terugkomen.

[1:54:29] Dat dit kan dit kan dit kan heel snel. Volgens mij dit dit. Ik denk dat ik dit dat ik gewoon al zeggen dat we voor het volgende debat had melden. Ook voor een volgende kansen waarvan we daar niet op terug te komen. De staatssecretaris niet melden van van schaduw. Ik heb zelf sterke indruk

[1:54:49] dat dat er onder melding is gedaan is podt uit gesprekken.

[1:54:55] Ja. De drempels worden daar zo laag mogelijk voorgehouden. Dat gaat die mg gaan ze daar wel wat aan doen. Ik denk dat het verstandig is dat ik nog eens met

[1:55:05] twee maatschappelijke organisaties bij betrokken. De gasberaad en de bodembeweging en heeft met zullen steun

[1:55:11] praat zullen steunen. De organisatie die non profit die mensen helpt in het gebied om te kijken of er wat aan het bommeldingen gedrag kunnen doen.

[1:55:21] Dan kom ik daar ook voor het volgende debat op terug.

[1:55:24] Interruptie, van heer nijboer, voorzitter,

[1:55:26] Ik keek even in die bijlage van het rapport zeg je dat zevenenveertig procent van het gebied had gemeld. Maar dat is dus drieënvijftig procent niet

[1:55:34] en dat is immens. Dus als je als je daar echt mensen aan de gang krijgt om het te melden. Dan loopt het ook helemaal vast natuurlijk met de huidige procedures. Dus dus niet.

[1:55:43] Het is mooi dat dat twintig, dertig procent. Maar dan komen er tienduizenden meldingen. Een in een vrij korte dus dat moet wel een beetje over nagedacht worden als je dat we opzet. Ik ben zelf een bewuste niet melden. Maar goed dat is er is nog bewust en ik kan leiden, maar er zijn ook heel veel mensen die het eigenlijk wel zou moeten.

[1:56:02] De secretaris. Ik wilde net reageren. Heer nijboer. Dat weet ik uit mijn wetenschappelijke verleden dat natuurlijk de zichtbaar er niet melders niet een aselecte groep is de melders hebben gemeld omdat ze een kans ook groter achter de zou best kunnen dat onder de norm elders het percentage lager is. Maar je weet dat niet. Je weet gewoon niet hoe het zit

[1:56:21] en de heer nijboer heeft geleid dat je dan moet nadenken. Maar het past een beetje ook bij die vragen over het ijzeren bestaand. Je moet nadenken hoe je dit soort inhaal acties

[1:56:30] kunt doen zonder wat weer tot nieuwe vertragingen leidt. Een van der ree. Een van de. Ik zeg maar weer helemaal groep continu niet voor niks met de gedachte die wij eerder gedeeld hebben in deze kamer om weer met forfaitaire vergoedingen te gaan werken, zodat je dit snel kunt afdoen. Dat dat leidt verstandig hier.

[1:56:48] Zeg ik. Maar de heer nijboer.

[1:56:50] Wel echt een anders dan dat dat mensen die heel langdurig bezig zijn. Is echt die zitten helemaal vast gaan helemaal kapot. Ik denk dat dit een heel grote groep is

[1:56:58] die betrekkelijk overzichtelijke schade heeft, maar geen zin heeft in het gezeur met die instituten

[1:57:04] er huis helemaal niet iedereen maar naar zeg maar als je het volume hebt is dat denk ik wel een groot deel. Het vergt echt een andere aanpak. Dus misschien moeten we dat ik wilde ik heb er zelf ook wel ideeën over. Maar misschien is ook goed als de staatssecretaris een keer op die groep ingaat en wat hij daarmee gaat doen en daar op terugkomt wel.

[1:57:24] De staatsssecretaris,

[1:57:25] Ik vind ik dat brengen. In plaats van halen vind ik een goed uitgangspunt.

[1:57:29] Tweede poging.

[1:57:31] Volgens chileense roept het nu gaan doen maar ik ga in ieder geval met. Hij laat mij nou even met die maatschappelijke organisaties en met zullen steunen. Even hoe ik het beste kan brengen. Inderdaad, in plaats van halen

[1:57:43] en dan kom ik daar ook alweer op terug en dan gaat het voorstel weer vragen wanneer dan dit durf ik niet helemaal voor het volgende debat te beloven.

[1:57:54] Laat ik daarvan zeggen dat ik dat ik daar aan het ergens in het in het tweede kwartaal terugkom. Ik denk maar ik denk dat ik dat ik denk dat het sneller kan. Maar ik moet er even lekker. Ik durf niet te beloven.

[1:58:04] Voorzitter, mevrouw beckerman.

[1:58:06] Ja, voorzitter, dat snap ik. Maar dit stuk ook al iets oudere toezegging. Want.

[1:58:11] Ik heb.

[1:58:12] Wij een eerder debat melding gemaakt van bedrijfjes en die met op dat moment gestolen data ook juist zich aan het richten waren op een hele de grote groep waar die in nijboer het ook over heeft ie wel waarschijnlijk schade heeft, maar ook vaak niet meldt en toen is deze toezegging eigenlijk ook al gedaan want ik vind dat dat ook in mee moet worden genomen, omdat het gewoon echt een verdienmodel aan het worden is. Dus ik snap wel dat staatssecretaris zegt ik heb even tijd nodig, maar het is niet of dit een nieuwe vraag is vanuit kamer. Ik heb deze vorige keer ook juist ook omdat we zien dat er in dat gat gesprongen wordt en dat er daardoor publiek geld verdwijnt naar bedrijfjes en scheiden mogelijk dus ook.

[1:58:57] Maar goed volop kan worden.

[1:58:59] Staatssecretaris.

[1:59:00] Vraag even een korte schorsing aan de als hoe snel kan maakt deze vragen want ik wil even kijken wat kan en wat niet kan,

[1:59:07] brengt mij bij de casus die mevrouw beckerman

[1:59:09] over de drie jongeren aanmelden over immateriële schade. Het zou mij een lief ding zijn als ik die casus van ik er wel even in doet zowel vaker even zou kunnen krijgen op papier. Dan ga ik gewoon zelf naar de kaas kijken en als het betekent dat dit vaker voorkomt, zal ik ook naar de bredere uit daarvan kijken. Dat kan ik voor het volgende debat doen.

[1:59:27] Daarmee heeft mevrouw beckerman weer uitgenodigd tot een interruptie.

[1:59:30] Dat is nou jammer voorstellen. Voorzitter,

[1:59:33] Ja, omdat we hebben een casus de uitgehaald dat ze het verhaal van arnhem en tja daar van hulst met hun drie zoons, waarvan één vijf duizend de volgende drieduizend in de derde nu nog niks krijgt. Voorzitter, maar de ombudsman heeft er ook op gewezen en ik heb ook andere casuïstiek wat subtiele aangedragen die problemen met die immateriële schade die leeft breder komt ook terug in perspectief. Dus ja heel fijn dat staatssecretaris wil kijken naar dit ene voorbeeld, maar er zijn nog veel meer en ik denk dat wat we zien is en waarom ik juist die jongeren er ook uithaalde. Dat is gewoon onze toekomst van onze prachtige provincie en jongeren die groeien op met een gevoel van ik kan niemand vertrouwen. Dat is dat gaat misschien decennia doorwerken. Dus juist voor die groep en die schade vergoeding voor jongeren onder de achttien die ligt

[2:00:27] veel lager dan voor volwassenen. Terwijl ik zeg je me daar is nou juist die ereschuld juist ook de jongeren juist ook die jongeren die hun hele leven niets anders hebben meegemaakt. Dus uiteraard niets mensen akkoord zijn deel ik die

[2:00:44] casuïstiek. Maar ik wil wel een iets breder antwoord, want ik vind echt dat die regeling moet worden uitgebreid en rechtvaardiger moet.

[2:00:54] De staatssecretaris. Voor zover die krijgen mevrouw beckerman ook dat dit is een methode waar ik werk zelf met mijn ontvangst van mensen op die komende casus bij mij en dan zeg ik altijd ik ga proberen om wat breder te vertalen. Want dan heb ik het meeste aan het feit dat deze casus waar ik probeer af wat er nu precies dezelfde methode.

[2:01:12] Mevrouw mulder was nog zorgen over norg,

[2:01:17] althans bezorgd. Het begin van bezorgdheid zal ik maar zeggen. Ze wist nog niet zeker als bezorgd moet zijn ik het zo formuleren. Het antwoord is nee dat moet u niet bezorgd over zijn zijn twee routes. De ene route is de route van de anwb.

[2:01:29] Daar heb ik heb ik gewoon eerlijk in handen komt naar de kamer. De anwb daar geldende termijn voor. Het moet even moet gemaakt. We moeten advies zou worden gegeven, maar er is gewoon normale

[2:01:38] route voor de anwb en de andere route is dat in geen mij heeft toegezegd dat zij de peer reviews zouden aanleggen tegen hun oorspronkelijke model en als zij zouden concluderen. Daaruit dat de peer review gelijk heeft, dan is eigenlijk de anwb niet strikt nodig, want we hebben al in december debat heb ik al zei er toch komen want ik wil zekerheid en zou gaan we doen

[2:02:00] de uitvoeringskosten verder omlaag. Jazeker. Daar ben ik continu bezig met de ing ook hier. Kops en daar moeten ook weer een beetje gaan we houden maar andere manier van schade afhandeling naar meer voor. Ter kan echter ertoe leiden dat die vierenvijftig cent nog verder omlaag gaat. De termijnen waarin schade wordt afgehandeld. Nu vroeg heer kops

[2:02:23] streeft ernaar binnen zesentwintig weken af te handelen die mg voor de vaste vergoeding doorlooptijd gemiddeld vijf weken

[2:02:30] en de maatwerkprocedure waarbij mensen langs wordt geëist. Achtendertig weken

[2:02:36] dan twee vragen een beetje aan de hand van mevrouw beckerman en de heer kops over het perspectief rapport dat gronings perspectief rapport en

[2:02:49] de gezondheid van bewoners. Het was een beetje mijn hartenkreet aan het begin van het debat

[2:02:54] van een antwoorden.

[2:02:56] Ik vind zelf dat ik schrok er van het rapport. Omdat de toon van het rapport van de rug is er ernstig heel ernstig rapport.

[2:03:06] Dus hetgeen

[2:03:08] ophef in. Maar wat je leest is gewoon ernstig en dat grijpt me aan heb ik al gezegd dat ik ervoor verantwoordelijk ben.

[2:03:15] Ik ben met een aantal dingen bezig om wat te doen aan aan de mentale problemen. Ik heb zelf vanaf het begin af aan vijf contact gehad met zowel aardbeving coaches als geest hulpverleners in het gebied.

[2:03:31] Ik ben ik meegeven blijven van die geestelijke hulpverleners

[2:03:34] en dat was een ongelooflijke interessant want we stonden ergens op een dorpsplein en daar kwamen twee oudere dames en daar vroeg de hulpverlener.

[2:03:44] Staatssecretaris kunt u nog wat vertellen over de arbeid problematiek van die twee dames zeiden nou dat hebben wij eigenlijk helemaal niet.

[2:03:50] Totdat je hulpverlener dacht ik ga nu door doorvragen hierover en toen bleken die dames wel degelijk in de omgeving allerlei problemen tegen te komen. Dus ik ga komen. Dat heb ik al eerder toegezegd aan de kamer en dat ga ik proberen aan echt in in het begin van van het volgende

[2:04:12] kwartaal te doen met een plan rond mentaal welzijn van groningers waarbij maar even door schakelen naar wat mevrouw beckerman eerder zei waarbij jongeren centraal staan. Wat kun je daar allemaal aan doen.

[2:04:25] Maar ik hecht er ook aan om aan mensen

[2:04:28] en dat probeer ik heel vaak te doen. Hetzelfde vragen wat zij belangrijk vinden. Dan gaan we dus ook in de jongeren op van meneer moeilijk jaar doen de stad krijgt echt alle aandacht denk ik die het niet alle aandacht verdient, maar wel heel veel aandacht mee.

[2:04:42] Daarmee ben ik op het eind van het woord je

[2:04:45] schade en dan ga ik naar mijn.

[2:04:48] De onderwerp voordat u verder gaat. Ik zou willen allereerst de hand van mevrouw beckerman en daarna, mevrouw ik zeggen waar.

[2:04:56] Voorzitter, ja nee ik vraag niet. Mijn vraag was eigenlijk een ik had nog aandacht gevraagd voor de huurders van marenland.

[2:05:06] Daar komt de staatssecretaris in tweede termijn op terug. De heer nijboer.

[2:05:08] Ja. En ik heb best veel aandacht besteed aan de aansprakelijkheid van het ing

[2:05:14] en of dat de aansprakelijkheid benadering vanuit de wet alleen de naam aansprakelijkheid overgenomen publiek geworden. Terwijl eigenlijk de noden en dat sluit ook aan bij die discussie over identiteit van dorp soms groter zijn dan alleen wat is de schade. En hoe versterken we het pand.

[2:05:31] Veiligheid. De staatssecretaris.

[2:05:33] Je kunt ook iets freudiaanse vergeten en dat is hier gebeurd

[2:05:37] name want ik was ik was totaal eens met de heer nijboer. Ik zit zelf op de lijn. Dat weet heer nijboer wel

[2:05:44] dat de aansprakelijkheid van de nam veel verder gaat dan de naam zal denkt

[2:05:50] dus ik vind dat de naam en bestaat omdat ze samen in de maatschap hebben gezeten. Volledig aan de lat staan voor schade versterking kosten.

[2:05:59] Dat heb ik hier al meerdere keren gezegd heb het ook in de enquete gezegd dat men dat razend maakt als daar verzet tegen is. Ik vind het niet. Oké.

[2:06:07] Dus ik vind ook dat hij mg. Dat heeft mij heel veel gesprekken gekocht gekost. De afgelopen jaar maar met veel met veel plezier en met heel veel effect joost langzamerhand bij de ing. Ik vind het ook dat de mg, mg niet deze benadering moeten kiezen. Ik begreep waarom ing het zo deed omdat die een geen starten, zoals de heer nijboer helemaal vanuit de gedachte van de aansprakelijkheid.

[2:06:32] Maar ik vind zelf dat bij worden als ruimhartigheid, et cetera die wij in het regeerakkoord gebruiken

[2:06:39] dat daarbij past dat men

[2:06:42] schakel naar veel meer vanuit de bewoner

[2:06:46] benaderde aansprakelijkheid.

[2:06:50] Dat zit diep in het groep rapport. Dus dat ga ik dat dat daar heeft nijboer mij zei ik had ik ga dat men daarmee over in gesprek en ik ga begint kom ik u een keer met wat gaan we nu doen? Precies in een schaalmodel. En daar zal dit wat mij betreft het uitgangspunt van zijn. Ik dacht ik tegen

[2:07:08] gert jan segers in de vorige debat al gezegd. Hier geldt echt waard van wantrouwen naar vertrouwen. Dat geldt hier echt heel nadrukkelijk.

[2:07:17] Dus ik hoop dat ik hiermee antwoord geven.

[2:07:18] De heer nijboer. Voorzitter, ik vind deze richting goed, maar we hebben natuurlijk gewoon een werd nu het instituut. Mijnbouwschade heeft gewoon een is gewoon een wet voor gemaakt met een doel

[2:07:29] en waar gewoon de basis toch. De aansprakelijkheid is dus de vraag is dan wel eens de staatssecretaris dan ook bereid om de wet aan te passen, zodat de ruimte er ook is en ook die ziel van die dorpen en architectuur die er is en de toekomst van het gebied ook door het ing vormgegeven kan worden. Want ik snap wel dat ze zeggen ja, we kunnen wel hier. We hebben hier een tweede kamer heeft een wet aangenomen en dit is onze opdracht en we kunnen niet meer zo n mooie de gevel aanbieden of we kunnen niet met dat kunnen wij.

[2:07:54] Die niet.

[2:07:55] Staatssecretaris.

[2:07:57] Ja. Nee, dit is, maar ook naar de vraag. Maar het is de heer nijboer denkt met mij eens. Voorzitter, het gaat om twee dingen. Het gaat om de vraag hoe ver reikt dan precies de aansprakelijkheid

[2:08:06] waar ik een andere opvatting hebt dan dan sommige andere en twee. Als je aansprakelijkheid onvoldoende zou zijn. Nu zou zijn geregeld om het goed te regelen, moeten we dat alsnog gaan regelen als die nijboer dat wel. Is dat prima want daar ben ik het ook mee eens. Mijn uitgangspunt is. Het moet niet te gek worden, maar mijn uitgangspunt is dat er schade is veroorzaakt door iets waar de bewoners niet om hebben gevraagd

[2:08:31] die schade is veroorzaakt door uiteindelijk de gaswinning die onder leiding stond van de maatschap en dat was een dan met staat en dat betekent dat die tweede instantie verantwoordelijk zijn voor het herstellen in groningen, zoals het was voor die gaswinning op maar even zo te zeggen dat is één en twee verantwoordelijk zijn voor het versterken van de huizen en dan gaat het niet om dat tegen het laatste laatste dubbeltje zo goedkoop mogelijk doen. Daar geeft daar is het onderwerp veel te ernstig voor.

[2:08:57] Dus ook dat en als dat zou moeten betekent dat je de wet zou moeten aanpassen. We moeten we dat doen

[2:09:03] alleen weg. Wij weten allebei uit ervaring hoelang wetsaanpassing de kosten. Dus ik ik ben ik ben er meer voor dat gewoon de aansprakelijkheid opvatting breder wordt. Maar dat ik geloof ik dat je al heel veel keren heb gezegd.

[2:09:18] Dan is er nog een interruptie van mevrouw mulder.

[2:09:21] Ja. Voorzitter, dank dat had met het rapport van het groninger gasberaad te maken. Bodem in zicht en is de minister ook bereid om daar eventueel schriftelijk op te reageren. Wat hij allemaal gaat doen we niet want er één aspect is eruit gehaald en die oude schades en dat daar ben ik blij mee. Dank voor die toezegging. Maar het ging mij breder over dit rapport, zoals de minister daartoe bereid is.

[2:09:44] Al twee keer gepromoveerd. Tot minister.

[2:09:46] Dus fijne dag veel promotie noemen ze dit leggen. Ja. Het antwoord is ja. Maar laat ik dat samen nemen met ik regio drempel groep als ga ik meerdere dingen over schadeafhandeling gaan zeggen en ik dacht dat ik daar haal termijn voor had gegeven. Ik durf het bijna niet zeggen. Ik geloof dat we even naar de griffier kijken als kom ik straks op terug wanneer. Precies.

[2:10:09] Ik wil graag naar schoonebeek. Ik weet niet of u dat u dat ook wil.

[2:10:14] Voor zover schoonebeek. Dat dat

[2:10:20] toen ik toen ik aantrad. Vorig jaar ongeveer rond deze tijd ietsje ietsje eerder

[2:10:27] was er een motie aangenomen

[2:10:30] in de kamer.

[2:10:32] Dag van mevrouw mulder. Nieuwe zee.

[2:10:34] Honderdvijftig tegen nul.

[2:10:37] De afval injectie waterinjectie in twente moet stoppen

[2:10:43] en het bedrijf wat al deed had er wel een vergunning voor.

[2:10:47] Dus ik had er een groot probleem.

[2:10:49] Ik heb toen mijn eerste maanden naast groningen veel tijd besteed, niet alleen ik maar heel veel van een ambtenaar

[2:10:57] aan besprekingen. En toen zijn we uiteindelijk tot de conclusie gekomen

[2:11:03] dat het beter zou zijn om die afvalwaterinjectie terug te plaatsen, zeg ik maar even wat naar schoonebeek zelf waar de olie wordt gewonnen

[2:11:13] en we hebben toen een vrij

[2:11:17] intensief niet naar debat. Maar intensief debat gehad. Plenair dacht ik naar aanleiding van een

[2:11:24] van van vragen over de vraag

[2:11:28] wat voor een soort alternatieven worden daar dan ontwikkeld

[2:11:32] en er was een alternatief mogelijk waarbij

[2:11:37] het afvalwater teruggaat in de grond.

[2:11:41] Dat is altijd een schoner alternatief dan nu.

[2:11:44] Wat een heel groot deel van de verontreiniging in het afvalwater wordt veroorzaakt door het feit dat het afvalwater in metalen buis wordt vervoerd.

[2:11:53] Daar moet spul ingestopt worden in het afvalwater zorgen dat hij buizen niet gaan roesten.

[2:11:58] En dat veroorzaakt verontreiniging.

[2:12:02] Vervolgens

[2:12:04] is de naam

[2:12:05] met een aantal alternatieven aan het werk gaan waarvan dit er een is schoner terug in de grond. Het andere alternatief is een volledig circulair proces.

[2:12:14] We hebben we in de kamer ook al over gehad. Dat heeft twee nadelen, namelijk wat er dan overblijft

[2:12:20] is uitermate gisteren uiteindelijk. We hebben een koopt dat al helemaal in bij is. Uiteraard en twee. Er is een enorm beslag op de ruimte omdat er dan een fabriek moet komen die dat moet gaan doen.

[2:12:32] Er zijn er is van alles aan schoonebeek nu gereed zijn mkb aangemaakte aan te vragen over gesteld. Zal ik terugkomen op die vraag moet ik schriftelijk op terugkomen op de vraag. Hier hebben ze daar nou bijvoorbeeld. Volgens mij heeft namelijk gewoon gelijk. Ze hebben daar een aantal. Er zijn een aantal veronderstellingen die helemaal oké daar vraag gewoon om dat nog een keer aan te vullen. Gaan we doen

[2:12:54] we doen maar even los daarvan

[2:12:57] is de naam nu aan het kijken wat ik opzich. Dat moet op positief. Wanneer een mijnbouwbedrijf die nu aan het kijken is met de omgeving met allerlei avonden zijn ze bezig met die omgeving te kijken wat de het beste alternatief.

[2:13:09] Dan gaan ze op een gegeven moment een beslissing overnemen en dan komen ze naar mij toe de vergunningsaanvraag.

[2:13:15] Dan zal ik beoordelen of ik vind

[2:13:18] controleert u mij dan weer of ik vind dat daar een goede keuze is gemaakt en daar speelt en saudi hem een rol in saudi hem heeft daar heel nadrukkelijk gezegd. Volgens mij december

[2:13:28] de baas zelf van saudi hem geordend van ja maar ik heb daar ook vragen bij.

[2:13:34] Ik ik tel mijn zegeningen in de zin

[2:13:37] dat er heel vies water de grond. Heel vies maar viswater. De gronden ging in twente tot zeer grote ergernis van de omgeving daar.

[2:13:45] Dat hebben we gestopt

[2:13:47] en ik tel mijn zegeningen. Maar dat er dan daar een proces proberen in te gaan, waarbij de bewoners betrekken.

[2:13:53] Maar dat moet uiteindelijk wel allemaal tot niets leiden waar iedereen dan ook weer blij niet blij mee hoeft te zijn, maar wel acceptabel is

[2:14:01] dat dat voor zover is, is kortweg schaffen.

[2:14:05] Interruptie van mevrouw kreuger, mevrouw mulder,

[2:14:08] Ja voorzitter, ik ben blij te horen dat de staatssecretaris hier erkent dat er heel veel rammelt aan die mkb. Dat dat wordt aangepast. Het lijkt me ook dat we dat als basis moet hebben voordat we hier nog verdere discussie gaan hebben over eventuele vervolgstappen, want we moeten de feiten op orde hebben. Ik heb wel een vraag over als ik de staatssecretaris hoor zeggen van nou het ligt bij de nam om te komen tot iets wat acceptabel is. Dat gaat natuurlijk ook over welke randvoorwaarden stelt

[2:14:37] de overheid en is nou het feit dat er nu met zo veel energie olie wordt gewonnen. Wat gewoon een ongelooflijk

[2:14:46] slecht voor het klimaat is wordt dat na een randvoorwaarde. Dus gaat dus overheid zeggen er moet gewerkt worden met die elektrische boiler en zo. Ja, wie gaat dat betalen.

[2:14:56] De staatssecretaris voor toen ik zei ik ben klaar zag ik al bezig blijven staan, staande elektrische boiler. Toen dacht dat hebben wij heleboel mensen gevraagd ben wat vergeten. Ik ben het. Het antwoord is. Ja aan mevrouw kreuger en ik meen me te herinneren uit contacten die ik met hem heb gehad

[2:15:12] dan met de naam dat ook van plan is om dat te gaan doen. Nee volgens mij. Ik wilde het allemaal wel checken.

[2:15:19] Maar ga ik niet in de tweede termijn allemaal weten. Maar volgens mij gaat de handel gewoon zelf te halen. Ik wil zij zijn de exploitant. Ze zien het als een rendabel project. Ik begreep wel waar dat zeven. Ik ben nu in mijn herinnering aan putten. Dus daar beter later precieze erop terugkomen dat even kost voordat die elektrische boilers gebruikt kunnen worden. Qua beschikbaarheid. Dat is wat ik mij herinner uit het gesprek wat ik met hem heb gaan maar lijkt mij volgens mij contract rijdt die mkb die waar u twijfel over over de uitgangspunten komt er wel dat hij opzicht die dat gebruik van die van die elektrische boilers welvaart winst opleveren.

[2:15:55] Dus daar kan de overheid moeilijk tegen welvaartsziekten.

[2:15:59] Mevrouw kreuger,

[2:16:02] Voorzitter, dan gaat er natuurlijk nog steeds om of het nou een fossiele bron is of je het gas als bron gebruikt of elektriciteit dat wij in nederland olie winnen waar heel veel energie nodig is om die olie te winnen en waarvan ook de mkb laat zien dat je dus met een veel lagere c o twee voetafdruk olie kan importeren. Dus vanuit een klimaatperspectief is het uberhaupt op de radar bij dit kabinet om de oliewinning in schoonebeek stop te zetten is dat uberhaupt een optie of is het. We gaan sowieso door met die oliewinning en we zoeken wel een mogelijkheid om het mogelijk te maken voor shell en exxon.

[2:16:45] Secretaris,

[2:16:47] Voorzitter, dat laatste niet. Maar het is wel zo dat shell esso daar gewoon een vergunningen om olie te winnen die niet zomaar kan dan moet ik schadevergoeding gaan betalen als je adressen hebben best zo is ze weet ook als ze de contourennota die had volgens mij gelezen

[2:17:04] die al een tijdje beschikbaar is. Daar zeg ik iets over de oliewinning op land, namelijk dat ik daarmee wil stoppen.

[2:17:12] Dus kan er geen nieuwe vergunningen daar hier ligt een vergunning.

[2:17:15] Dus ja dat is dat maakt wel de keuze. Dus daarom heb ik mij zoveel tijd heb ik besteed aan weghalen van die afvalwaterinjectie in twente proberen om hier een school schone alternatief te zoeken.

[2:17:28] Mevrouw kruger, tot slot,

[2:17:29] In die contourennota wordt ook geschetst dat bestaande vergunningen toch voorwaardelijk wordt en tijdelijk wordt. Dus dan is de vraag natuurlijk als de randvoorwaarden wordt een behoorlijk grote investeringen in elektrische boiler en die vergunning wordt tijdelijk. Dan gaat natuurlijk over hoeveel terugverdiend tijd hebben shell en exxon en blijft het een aantrekkelijk verhaal. Dus dan is de vraag. Daar kun je dus opsturen. Dus de vraag is wat zijn de termijnen voor de vergunning die deze staatssecretaris van plan is om hun te geven om olie te winnen.

[2:18:02] Staatssecretaris geldt precies hetzelfde voor mevrouw reid gelijk heeft inderdaad contourennota gelezen waarvoor dank.

[2:18:09] Ik wil inderdaad vergunningen. Ik kom nog even terug op de vergunning op de noordzee. Maar ik wil in de raad vergunning duur gaan inkorten. Dat gaat vooral om waar soms eeuwigdurende vergunningen. Zij gegeven die veel langer duren dat tweeduizendvijftig is dat heel raar. Dat paste niet in de klimaatdoelstellingen zijn krijgen gelijk als ik hier natuurlijk te zwaar gaan inkorten, zodat ik per definitie de rentabiliteit van het project vernietig loopt nog steeds naar de rechter toe dan zegt ze ja, we hadden een vergunning waarin iets konden doen en dat wordt nu door de wetgever onmogelijk gemaakt. Dus dit is voor mij lastig opereren. Ik niet ook vergunningverlenende instantie. Dus

[2:18:47] het is zo processen zoals het nu is dan komt beginnen de vergunningsaanvraag naar mij toe. Dan zal ik daar kijken naar welke termijn we daarop toepassen en of daar voldaan is aan de basisvoorwaarden van veiligheid over gesproken is met de omgeving. Ik ben ook in contact met met de omgeving. De bestuurders in de omgeving daarover en zal ook ongetwijfeld die vergunning sturende rol in spelen. Klopt.

[2:19:09] Ga ik naar mevrouw mulder,

[2:19:12] Ja. Over die vergunning sturen want we hadden natuurlijk gevraagd om die zes jaarlijkse evaluatie naar voren te halen was al met al niet gelukt.

[2:19:19] Vervolgens heel blij mee dat het dat het stopt in in twente. Dat dat we dat waar kunnen maken

[2:19:29] dan vervolgens gaat het wellicht door in in drenthe. Maar dan is wel de vraag zeg maar wordt dat circulaire alternatieven, want de bodem eigen stoffen kunnen. Wat mij betreft terug is, wordt er voldoende scherp naar gekeken

[2:19:45] want ik krijg de indruk van dat dat er zo'n restpakket overblijft en dat stuk zo onaantrekkelijk dat er daarmee ook heel makkelijk zeg maar weg wordt geschreven en dan kom je op de minst vervuilende variant tijd en en dan is er mij heel erg blij. Maar dan weet ik niet of de mensen drenthe heel erg blij zijn. Dus dat is eigenlijk wel even mijn vragen en is dan zeg maar is zes jaar. Dan kun je dat ook met die nieuwe contourennota dan zeggen dat doen we niet onder de zes jaar. Maar we doen het nu om de vier jaar. Want wij hebben hier vragen over afgelopen zes jaar hebben we gezien dat het niet eens wat we willen en wordt er dan ook op die manier naar gekeken en dan komt op een gegeven moment wel in beeld. Natuurlijk is zo'n investering rendabel of niet. Wat collega kreuger ook ook aangeeft. En dan kan er varianten zijn en die heb ik ook altijd op tafel gelegd stoppen en daar ben ik wel benieuwd naar hoe de staatssecretaris dat dan ook weegt. Kijk als als iedereen in in drenthe er hartstikke blij mee is. Daar ga ik niet zeggen. Hier vanuit de tweede kamer. Dat moet je niet doen. Dus ik wil ook echt mensen daar zou ik vind moeten daar invloed op hebben. Maar dit speelt denk ik in die hele vergunningverlening dan wel mee.

[2:20:54] De staatssecretaris.

[2:20:55] Voor zowel mevrouw mulder helemaal de eindcijfers. Precies de kern van de contourennota daar niet zoveel gemeente niet zo heel veel over gevraagd is. Ik vind dat zelf nogal een stap die we daar nemen waarin we op basis van een landelijke verdeling van waar wat wel en wat niet vervolgens een heel zwaar. Veel zwaarder traject dan nu zeggen de omgeving moeten we eens zijn. We zegt iets over de lusten en de lasten en dat geldt allemaal voor dit project in zekere zin is een soort. Dat klinkt heel raar maar een soort soort vlaggenschip project van een contourennota werkt het hier of werkt het niet

[2:21:28] en daarbij zijn alle mogelijkheden open. Ik constateer alleen nu dat de naam de vergunning heeft om olie daar te winnen. Ik constateer dat er grote maatschappelijke verzet en onrust was in twente over en ik constateer dat er nu in drenthe een proces bezig is dan ook best met horten en stoten gaan om te praten met de omgeving van hoe kijken jullie daar tegenaan en mijn voorstel en er wordt niet voorgesorteerd, al zouden we dan dat doen. Dat is prima moeten zijn. Overal doe ik sorteren niet voor de variant. Ik merkte waar ze uiteindelijk mee meekomen. Maar daar is wel de voorwaarde voor veilig moet met de omgeving naar de voorwaarden die ik net noemde en dat past dan ook in de contouren.

[2:22:06] Mevrouw mulder,

[2:22:08] En voorzitter, één van de moties die ik hierover heb ingediend, vraag ik ook het saudi hem om heel scherp mee te kijken en ze hebben dat aangekondigd in een brief van van november. Volgens mij

[2:22:18] in de drieëntwintig november. Maar ze zijn er heel strak in dat nog niet alles goed is onderbouwd ze eigenlijk ook wat de vraag van mevrouw kreuger nu aan het licht brengen

[2:22:28] wil de staatssecretaris daar ook wel heel scherp op zijn dat goed controleren. Want die veiligheid die staat wat het cda betreft.

[2:22:33] Is echt voorop. Staatssecretaris.

[2:22:35] De korte antwoord is. Ja, voorzitter, vanwege de tijd zal het doen, zodat je schouders staatssecretaris vervolgens ik ben bij geothermie. Ik wilde graag

[2:22:47] naar aanleiding van. Er is een actieplan uitgewerkt door de geothermie sector zelf. Het concrete actiepunten.

[2:22:53] Kom nu een taskforce versnelling geothermie om de plannen uit te werken en ik wilde daar eigenlijk in de lente. De kamer. Dus dat is lente

[2:23:02] dat bij mij niet. Tot juli. Dus ik zou willen proberen om in april mei daar aan de kamer rapporteren hoe dat loopt of dat nadat werd tot versnelling leidt. Mevrouw mulder vroeg

[2:23:13] is het kader voor de seismische risico analyses schade voor degenen geothermie gereed,

[2:23:19] de leidraad voor geothermie, deze manier concept gereed

[2:23:23] dat wordt voorgelegd aan de saudi hem en zou ik met de branche over gesproken worden en zal er bij de inwerkingtreding van de mijnbouwwet geothermie een definitieve versie beschikbaar zijn.

[2:23:33] Over schadeafhandeling ben ik nog in gesprek met de sector en misschien kan ik dat gelijk meenemen als het gerapporteerd over de taskforce.

[2:23:43] Dan vroeg mevrouw mulder kan het zijn dat wij ook nog zeldzame mineralen in zee gaan tegengekomen.

[2:23:51] Ik lees nu voor. Ik weet hier niets van dat dit soort gesteente komt in nederland niet voor

[2:23:55] zaal gevaarlijke uitspraak. Dit dit zie je dan vijf jaar later van jezelf terug als er

[2:24:00] maar ik laat wel onderzoeken dat mevrouw kreuger daar ooit om gevraagd heeft hier niet in. Dat laat ik onderzoek

[2:24:13] ik verliefd dit debat direct van de rest van de kamervoorzitter houden. Ik ga gauw verder met pilot aardwarmte in noord-limburg

[2:24:20] conform mijn toezegging is direct gestart met het zoeken naar geschikte locatie hiervoor door een recensie stikstof uitspraak is die locatie onder druk komen te staan, zijn nu aan het zoeken naar een alternatieve locatie.

[2:24:32] En daarnaast wordt bekeken of het bode op voorkeurslocatie. Toch kan worden uitgevoerd met minder stikstof belasting zijn twee routes. Ook in duitsland worden die projecten op ge zet en ik zal contact opnemen laten nemen met de duitse autoriteiten op dit terrein. Dat vroeg de heer erkens.

[2:24:50] Wie neemt er geen genoegen mee. De heer.

[2:24:51] De interruptie minder deels genoegen mee. Voorzitter, maar ik ben wel benieuwd met welke tijdslijn de staatsssecretaris minister zeggen in dit debat met welke thijssen staatsssecretaris werkt en of die misschien binnenkort ook een voortgangsbrief.

[2:25:04] Vakantie. Hierover.

[2:25:05] Dan moet ik even checken kom ik in tweede termijn op terug dan tenslotte vroeg, mevrouw wilder. Hoe werkt de limburgse methode? In dit geval gaat de limburgse wethouder over het over schadeherstel zag naar de aannemers variant waarbij schade wordt er waarbij je kiest uit een aantal aannemers drie, dacht ik. En die methode werkt daar mijn vraag daarbij vooral in contact. Ik zat twee dingen erover zegt ik heb contact gehad met degene die dit die het leiden in limburg om en daarbij ook even de commissaris van de koningin gevraagd om erbij te zitten van de koning in ieder geval

[2:25:43] allemaal. En toen kwamen wij tot de conclusie

[2:25:49] dat methode limburg

[2:25:51] goed geschikt is voor kleine schaal. De vraag is of je dat bij heel veel schades kunt toepassen. Raad heeft laten een vraagteken

[2:25:58] en ik kom nog mijn antwoorden op kamervragen van mevrouw mulder. Maar daar kan ik als tipje van de sluier alvast vertellen

[2:26:06] dat wij denken dat we een combinatie in limburg zouden moeten zoeken van de methode die waar we het net over hadden. De limburgs methoden, maar ook de commissie mijnbouwschade daar een rol in moet geven. Daar ben ik aan het kijken dan de vraag is dit ook toepasbaar in groningen.

[2:26:20] Ik dacht ook dat er een groep hier iets over zegt. Maar ik moet het even nakijken in het rapport

[2:26:26] en dan komt dat wel terug als ik toch op hebben groep et cetera gaan reageren. Als u,

[2:26:32] voorzitter, dat brengt mij bij het laatste onderwerp

[2:26:40] de noordzee

[2:26:43] eigenlijk een paar dingen daarover

[2:26:49] misschien toch even voor alle helderheid wat op de noordzee doen is niet

[2:26:53] we halen in feite halen we naar voren vanwege het feit dat we dachten als gast kort kunnen komen. Wachtkamer ook aangenomen motie van van wijngaarden. Een andere dacht ik aan naar voren proberen de gaswinning naar voren. Het harry daar toch had kunnen plaatsvinden, proberen we u naar voren te halen. Er komt er wel extra gaswinning ook niet onder stoelen of banken steken. Er zijn allerlei goede redenen voor

[2:27:15] waarvan ik vermoed

[2:27:18] de kamer het er niet helemaal over eens is onderling en ook niet helemaal met mij. Maar de essentie is daar. Dat is dat dat we doen. Daar proberen we

[2:27:27] daarom proberen we dat nou te versnellen. Dat proberen we niet te versnellen. Dadelijk vrij stevige debatten over het mevrouw kreugel voor de zomer. Dat heeft niets te maken met het versoepelen van vergunningsvoorwaarden zijn heeft te maken met dat we ons gewoon houden aan onze eigen termijnen. Om die vergunningen te geven. Dat gaat nu te langzaam als twee stad, zodat we daar proberen te doen.

[2:27:50] Verder hebben we van rij de staatssecretaris van financiën ik nog een brief

[2:27:55] in voorbereiding die verder gaat dan moet je dat nog verder stimuleren of niet.

[2:28:00] Vervolgens

[2:28:02] hebben mevrouw kreeg ik al een enkele maanden durende debat over als je misschien wel over het past dat nou in anderhalve graad norm of niet.

[2:28:11] Zij zegt nu

[2:28:13] dat neem ik voor kennisgeving aan zijn er misschien beter naar gekeken dan ik heb even gecheckt. Klopt het inderdaad dat er in dat basisscenario uitgegaan wordt van negenenveertig procent reductie.

[2:28:24] Zij zegt dat is standaard uitgangspunt. Dat ben ik met haar eens wat ik ga doen. Dat was ik van plan had ik al beloofd aan noordzee overleg waar ngos bijzetten om samen met de ngos praten over dit onderzoek. Dan zal ik aan de onderzoekers vragen of zij ook een scenario willen maken waar ze bij zesenzestig van zestig procent uitgaan.

[2:28:43] Dan hebben we die basis op orde. De feiten op orde, zoals mevrouw kreuger dat net noemde

[2:28:49] en tot dat moment dat dat ik praat vrij snel dat hen weer ik dag. Deze deze maand inmiddels februari komende weken ergens met hen met die onderzoekers. Dan zal ik wat vragen. Ik weet niet hoe moeilijk het is om dit te doen. Hoe snel dat gaat dan zal ik daarover rapporteren en dan hervatten we de discussie denk ik. Wat heeft niet zoveel zin als wij als er gaan zitten ruzie over de onderbouwing

[2:29:14] uiteraard probleem. Ik ben wel eerlijk geweest in de brief over het koolstof budgetten. Dat blijft mijn punt blijft daar gehandhaafd. Wat ik ook in de brief geef

[2:29:23] dat dat niet eens waar de nederlandse regering op

[2:29:26] stuurt u me eens zijn of oneens.

[2:29:30] Maar daar stuurt nederlandse regering niet op. Wij sturen op de c o twee doelen. Dus daarom was ik ook zo

[2:29:36] aangesproken door mevrouw keurig zijn dan moet je niet op negenenveertig, maar op zestig worden het eens, maar wij sturen niet dat koolstof budget

[2:29:47] en daar is redenen voor. Ik vind het ook maar goed u.

[2:29:52] Dit staat het noordzeeakkoord dat er wel naar gekeken worden. Het onderzoek. Ze hebben daar keurig naar.

[2:29:57] Maar ik vind het nogal een constructie die daar gebouwd wordt waar allerlei waardeoordelen inzet in dat kan budget wat ik ingewikkeld vind. Zo heb ik liever dat te sturen op de norm.

[2:30:07] Dus mijn voorstel is een voorstel tot wapenstilstand op het terrein korte wapenstilstand gedurende de wintermaanden. Nee, ik zal ik zal vragen aan onderzoek om dit snel te onderzoeken

[2:30:19] en dan weer terug te komen bij mevrouw kreuger los dat wij maar dat wij wel dat wij denk het niet helemaal eens zijn over de weging van dingen wat er dan wel belangrijk vinden niet belangrijk vindt. Maar dat gebeurde dat in het debat

[2:30:34] uitgebreid,

[2:30:36] maar ik wil niet van die vaten feiten basis op orde brengen

[2:30:39] dat voorzitter zou mijn voorstel tot wapenstilstand zijn.

[2:30:46] Ik zag nog een vingers. Maar toen kwamen ze ineens eerst mevrouw kreuger. De heer erkens, de heer van mevrouw kreuger.

[2:30:52] Voorzitter over de weging en wat belangrijk is. Ik neem aan dat we die anderhalve graden doelstelling als prioriteit hebben en dat dat het kabinet dit onderschrijft.

[2:31:01] Kijk ik snap wat de staatssecretaris zegt zestig procent. Dat is nu niet het uitgangspunt. Daar gaat ie nog eens goed naar kijken. Maar dat hele koolstof budget om dat nu zo opeens even opzij te schuiven gaat mij even drie stappen te ver en ik denk ook de partijen in het noordzeeakkoord kijkt de logica van het rapport is winning hoeft pas afgebouwd te worden op het moment dat de vraag zeg maar binnen het winning is dus steunt. Dus dat het met elkaar in balans is op het moment dat je dan een vraag niet afbouwt in lijn met je eigen doelstellingen. Dan zit je dus met een eeuwig excuus om te blijven winnen en dat is volgens mij de essentie. Waarom het wel goed is om naar het cost of budget te kijken. Maar goed ik hoor de staatssecretaris zeggen ik ga dat rapport nog eens heel kritisch onder de loep nemen. Dat lijkt me ongelooflijk belangrijk. Ik hoor het woord wapenstilstand. Dan neem ik aan dat hij dus ook geen onomkeerbare stappen zetten met betrekking tot nieuwe vergunningen, totdat we weten of het past in dat anderhalve graden plan,

[2:32:05] De staatssecretaris.

[2:32:06] Voorzitter, ik niet die nu gaan maken maar vergunningen proces gaat niet zo snel dat hij direct dat in de wielen gaan rijden. Een onderzoekje om nog eens naar te kijken. Ik ben nog vergeten erbij te zeggen dat geheugen een opmerking maakte die mij aan het denken zetten de contourennota zegt iets zijn veel meer wat nadenken. Maar dit dit helemaal de contouren gezegd niet voor niets dat de vergunning duur worden ingeperkt,

[2:32:33] en daar ben ik gevoelig voor. Ik ben gevoelig voor het argument

[2:32:37] dat je niet al te lange vergunningen gaat geven om dat het moet passen in het asfalt pad daar ik de hele kamer gevoelig voor het. Dat is geworden. Althans, tenzij je allemaal onzin vinden rond c o twee. Maar anders anders zou het raar zijn als je daar niet gevoelig voor bent. Dus er staat in de contourennota niet voor niks.

[2:32:56] Ik ga naar de vergunning duren kijken. Dat betekent dat ik ook naar de vergunning sturen gaan kijken voor de nieuwe vergunningen.

[2:33:01] Daar geldt wel weer bij. Ik zie die er ergens al onrustig op zijn stoel heen en weer schuiven dat die vergeet natuurlijk ook niet zo kort mogen zijn dat per definitie onrendabel is want dan is het ook weer. Dan ben je over jaar bezig.

[2:33:13] Maar hier zullen we hier moeten een evenwicht zoeken en dat is wat ik probeer ik kom snel dat het onderzoek in praten. Deze maand nog met de onderzoekers zal aan hen vragen om dit te doen

[2:33:23] om die ook bij zesenzestig procent uitrekenen. Dan kom ik terug naar de kamer onomkeerbare stappen. Nogmaals, er wordt de vergunningsaanvraag gedaan, maar ik kan me niet voorstellen dat er want het moet hier gaan om extra

[2:33:35] binding. Dus we moeten echt gaan om iets wat er nog niet was wat er nog niet gewonnen kan worden. Nou ik weet niet of die de komende vier weken of vijf weken. Als dat onderzoek wordt gedaan komen.

[2:33:45] Dat denk ik niet eigenlijk. Het kost ook nog wel even tijd om die vergunning te geven.

[2:33:50] Steekt mevrouw kroon. Tot slot.

[2:33:54] Ik interpreteer dan de woorden van de staatssecretaris zo dat hij inderdaad zegt ik ga geen vergunningen afgeven totdat dit duidelijk is want hij schetst dat hij dat niet verwacht in de komende vier, vijf weken te doen dan blijft wel de vraag staan. Dat is natuurlijk een breder vragen over niet alleen de noordzee met de hele contourennota de toezegging aan mij en dus aan de kamer was er komt een afval bouw palm fossiele winning in lijn met parijs en dat is de brief die gisteravond gekomen is. Daarmee is wat mij betreft die toezegging niet afgedaan omdat en het onderzoek dus onvolledig is, maar ook dat er niet een plan ligt hoe we omgaan met de bestaande gas en oliewinning. En wat de koolstof budget op de consoles voorraden zijn hoeveelheid uitstoot die die met zich meebrengen. En hoeveel nieuwe wending er dan nog bij past.

[2:34:44] Dus gaat de staatssecretaris daar dat in kaart brengen staat hoeveel gas en olie mag er nu nog gewonnen worden van bedrijven die er vergunningen voor hebben. Wat betekent dat voor onze uitstoot en ergo. Wat past er dan nog?

[2:34:57] Dat is een afbouw pad. De staatssecretaris.

[2:35:00] Voor vrouwen kreeg gedefinieerde afbouw pad. Daar ben ik het mee eens dat je het zo kunnen definiëren. Maar dat punt niet. Volgens mij zegt de contourennota een paar dingen die zegt

[2:35:09] de wallen houdt op in tweeduizend vijfendertig maken naar de kom er zo nog even kort op terug. Twee op de noordzee versnellen. Het is geen. Het is vooral versnelling is naar voren halen. De vraag of dat wel extra is bekende discussie die waar het net over hadden. Drie op land geen nieuwe geen nieuwe exploitatievergunning op land van gas en olie daarvan zeggen we dat gaan we afbouwen. Als je dat allemaal bij elkaar telt dan is mijn sterke vermoeden dat het probleem niet zit in dit in dit punt overigens mail maar maakt ook nog maar één keer toch even

[2:35:46] doorbreek zelf de wapenstilstand maar gaat toch even doen. Één het rapport zegt ook dat de winning op de noordzee altijd onder de binnenlandse vraag zal blijven. Dat was een andere voorwaarden

[2:35:57] en het rapport zegt ook dat uiteindelijk de bijdrage van die gaswinning aan het totale c o twee uitstoot in nederland echt miniem is een heel klein is. Met andere woorden het gaat relatief om kwantitatief weinig. Dat wil niet zeggen dat punt zich niet kan voordoen. Maar dat geeft mij wel allemaal aanleiding om te zeggen nou dat valt wel mee. Het punt mevrouw kreuger zoekt nog steeds geloof ik naar een brief waarin dat zal dan toch de minister elkaar samen met mij moeten zijn waarin we dit helemaal gaan doen. Ik weet niet of ik of dit. Ik moet hier moet ik echt even over nadenken wat u nu precies vraagt wat in beleidstermen heb ik in de contourennota die overigens allemaal nog de contourennota moet toch beslag krijgen in wetgeving moet moeten we het kamer nog over praten.

[2:36:40] Maar heb ik volgens mij precies gedaan wat mevrouw de graag wil namelijk. Het is daar niet bepaalde nota. Die zegt hup vooruit met fossiel. Alleen op één punt zeggen wij gegeven de omstandigheden

[2:36:53] gegeven, de omstandigheden gegeven waar we inzitten gegeven. Het feit dat noordzee relatief veilig en goed kan veel makkelijker op land kiezen we daarvoor. Volgens mij zit het zo in elkaar.

[2:37:07] Mevrouw kreuger. Echt heel kort.

[2:37:08] We zitten in een interruptie. Voorzitter, maar de staatssecretaris geeft aan dat hij niet snapt wat wij vragen wij hebben heel duidelijk gevraagd en dat was een staat staatssecretaris of twee geleden komen met een afbouw pad van de winning die we in nederland hebben, zowel wat nu gaande is als wat er kennelijk gepland is in lijn met het verdrag van parijs. Nou dat is toegezegd en daarvan is de brief gisteravond gekomen, zegt staatssecretaris. Daarmee is die toezegging afgedaan die die brief schetst niet dat pad

[2:37:39] want er is niet in kaart gebracht. Hoeveel gaat er gewonnen worden. De komende jaren. Hoeveel c o twee betekent dat. En wat zijn we van plan? Dat is een afbouw pad.

[2:37:49] Ik hoorde geen vraag. Dus ik ga over naar de heer erkens.

[2:37:52] Volgens het het dorp. Dit onderwerp prima staatsssecretaris gaat kijken op op basis van het coalitieakkoord. Wat zou betekenen. Dat zou betekenen. Het vijfenvijftig procent doorgerekend wordt en niet alleen zestig procent van de bandbreedte geen om juist uit te komen. Vijfenvijftig van het verleden zijn vaak te optimistisch geweest

[2:38:08] denk ik. Maar het gaat wel degelijk. Volgens mij over meer gas vind ik op de noorse. Volgens mij zijn mevrouw kreuger en ik het daar wel over eens dat dat wel. De discussie is die voorligt is niet alleen naar voren halen, maar het gaat ook van nieuwe projecten. Denk wel dat wij van mening verschillen erover of het wenselijk is of niet. Voor ons gaat het om de afbouw van verbruik en die van productie. Volgens mij gaat er geen scenario komen voorlopig bij meer kan produceren dan ze zelf verbruiken. Mijn vraag aan de staatssecretaris gaat over een volgende hoe zit het nou met die vergunningverlening en ik snap de gevoeligheid die hij net noemde ervandoor zal een einddatum aan zitten als je inderdaad ook gebruikt afbouwt. Maar wat we ook gezegd hebben is dat die vergunning wel versneld moeten worden afgegeven als er zaken naar voren halen. Dus hoe zit het nou met het het houden aan het termijn.

[2:38:49] Die gesteld worden in de staatssecretaris.

[2:38:51] Dit zijn twee verschillende dingen. Voorzitter, ik begrijp ik heb zelf blijkbaar verwarring heb ik het ook zelf oplossen. Je hebt enerzijds het punt van de vergunningtermijn. Hoelang duurt het voordat je een vergunning krijgt. Als je iets vraagt daarvan heb ik beloofd door te laten gaan. We stellen als dat

[2:39:07] het andere punt is. Hoelang is de vergunning die je krijgt

[2:39:10] en dat dat punt probeerde ik te maken en dat moet passen binnen het beruchte. Ik durf het woord bijna niet wilt gebruiken afbouw op pad

[2:39:19] en dat dat ik weet je ben nog niet helder geloof. Maar dat is wel wat ik.

[2:39:26] Je bent helder. Ik snap het onderscheid tussen twee één voor de vergunning duur en daar snap ik inderdaad ook het de staatsssecretaris daarover nadenkt te passen moet zijn bij afbouw pad. Mijn vraag ging inderdaad om het andere aspect. In hoeverre wordt nu al gewerkt aan die versnelde vergunningsverlening en in hoeverre worden termijnen inderdaad al gehandhaafd die je met elkaar gesteld hebben.

[2:39:44] De staatsssecretaris. Daar ben ik met een aantal acties bezig. Ik ben bijvoorbeeld met het opleiden van laat mensen opleiden meer mensen opleiden om vergunningen te verlenen. Maar we weten uit stikstof dossier hoe moeilijk en hoe krap die markt is dat is een hele krappe markt waarop wij opereren. Dus we zijn een aantal acties bezig, maar zal ik daar

[2:40:02] misschien dat verstandig is dat ik

[2:40:05] ik kijk even hoe het past in de rest. Maar dat ik even voor het volgende debatten gewoon een briefje maakt over wat we allemaal al hebben gedaan en wat we nog gaan doen. Laat ik dat nou doen

[2:40:15] en ik moet mezelf corrigeren. Ik heb het niet goed gezegd ik bedoelde te zeggen bij noordzee. Het gaat om twee dingen. Het gaat om enerzijds nieuwe locaties.

[2:40:26] Maar die nieuwe locatie hebben begrepen van de exploitant daar dat ook en vooral gaat om bestaande locaties waar men meer kan winnen

[2:40:34] en dat in een hoger tempo kan doen. Dus daar daar daartussen men een beetje mee wat ik bedoel geen vergunning. We gaan wij maar dat doet er even niet toe. En dat wil je dat wil. Daar zit daar een versnelling. Anders had plan niet geen versnelling maar te geven. Vergroting plan, maar we bedoelen hetzelfde. Dus het heeft twee aspecten. Het is enerzijds haan naar voren wat je doet en wie nu veel probeer veel te winnen want we hebben het zo hard nodig op dit moment en het tweede punt is nieuwe locatie bij.

[2:41:04] Voordat ik naar de heer vragen over wil ik nog even aantekenen dat door mevrouw mulder en de heer erkens hebben aangegeven dat ze eerder weg moeten, ga ik naar de heer van haga voor een interruptie.

[2:41:14] Voorzitter, toch toch nog even terugkomend op het gas verhaal en ik hoop dat staatssecretaris kan bevestigen wat ik zeg want de heer boulakjar die die gaf net aan dat hij dacht dat ik zeshonderd kubieke meter amerikaanse gas vergeleken met

[2:41:30] één kubieke meter gronings gas maar aardgas, aardgas amerikaans aardgas gewoon c a vier meter aan korte koolwaterstof keten alleen dat ga je natuurlijk

[2:41:42] comprimeren.

[2:41:43] En als je dan een kubieke meter

[2:41:46] lego feit juist hebt dan is dat als je dat weer gaat vergassen is dat zeshonderd kubieke meter. Maar ik vergelijk natuurlijk niet. Zeshonderd kubieke meter amerikaans gas met één kubieke meter nederlands gas. Dus het nederlandse gas uit groningen is heeft een productiekosten van vijf cent per kubieke meter en het amerikaanse gas nadere je dat natuurlijk de comprimeren te gast met alle verliezen transport verliezen. Dan kun je dat met elkaar vergeleken op vijftien graden op een bar. Dus een vergeleek je dat één op één vergelijken je vijf cent per kuub gronings gas met één euro per kuub en geloven dat de spotprijs op dit moment zevenentachtig cent per kuub is nog steeds zeventien keer zoveel. Dus kan de staatssecretaris bevestigen dat als je dat gewoon één op één op dezelfde atmosferische druk in dezelfde temperatuur vergelijkt wat er ongeveer een factor twintig of op dit moment factor zeventien.

[2:42:42] Intussen zit wij gaan over naar de stad.

[2:42:45] Deze die de aflevering van de slimste mens. Ik weet het gewoon.

[2:42:48] Ik weet ik gewoon echt niet als mijn ambtenaren hebben meegeluisterd. Misschien kan ik er in tweede termijn bewustzijn en anders krijgt de heer vandaag een briefje waarin we dat ofwel of niet bevestigd.

[2:42:57] Weggelegd in het de rookwolken uit de ambtenaren kan ontslaan en we gaan het in de heer verhagen nog.

[2:43:03] Een briefje is is prima en misschien kan de heer boulakjar een kopie krijgen.

[2:43:08] We gaan het zien. De staatssecretaris.

[2:43:12] Voor zover over over de waddenzee ga ik heel kort zijn.

[2:43:20] Het proces. Daar loopt de dam is zoals zoals de kamer weet heeft de nam heb ik de nam gevraagd

[2:43:29] om een voorstel te doen waarop hoe ze dachten het probleem bij het op te gaan lossen met stikstof bij. Dat is de kamer bekend. Daar moet binnenkort komen

[2:43:39] en dan gaan we weer verder in het proces. Wat heet de afronding van het proces rond daarnaartoe in het regeerakkoord punt dat wanneer dat afloopt, weet ik niet

[2:43:47] het kwik probleem waar mevrouw kreuger op wees

[2:43:51] ken ik alleen maar van uit het groningen dossier. Ik vind het wel wat saudi hem

[2:43:57] dacht ik breder aan het kijken is dus misschien dat daar de verwarring zit en dat daar heb ik nog geen uitslag over zodra ik dat weet ga ik natuurlijk melden aan elkaar.

[2:44:06] Oké.

[2:44:10] Dan dank ik u hartelijk graag een link linkerzijde kijken of er nog openstaande vragen zijn. Nee is niet het geval. Dan wil ik voorstellen direct over te gaan naar de tweede termijn van de kamer. U krijgt daarvoor. U krijgt er voor ruim één minuut maar niet twee minuten. Dus dat is vrij cryptisch. Maar ik ga je daaraan houden.

[2:44:27] De heer van.

[2:44:29] Dankuwel. Voorzitter, zoals de staatsssecretaris zei we worden het gewoon niet eens. En dat mag dank elk geval voor de antwoorden opnieuw elke keer een beetje een herhaling van zetten, want het is technisch gewoon mogelijk om gas te winnen. Je moet alleen een beperkte productie toestaan van twaalf miljard

[2:44:45] de per jaar bijvoorbeeld. Je moet water of stikstof injectie toepassen om

[2:44:49] de druk in het veld op peil te houden en om de veiligheid van de groningers als argumenten gebruiken onder die condities dat je het gewoon veilig technische vele gaat doen. Dat is toch echt een vals argument en dat is niet in het belang van de groningers en ook niet in het belang van nederland. En daar laat ik het bij en ik wil graag twee minuten debat aanvragen.

[2:45:06] Van akte ga ik over naar mevrouw beckerman.

[2:45:09] Dankuwel. Voorzitter, ik denk

[2:45:13] veel mooie toezeggingen tegelijkertijd natuurlijk ook weinig wat in het hier en nu dan ook direct verbeterd kan worden voor gedupeerden. Voorzitter,

[2:45:24] ik wil opnieuw even in deze tweede termijn staatssecretaris heeft beloofd om daar ook terug te komen. Aandacht vragen voor die huurders van marenland. Want die verhalen zijn wel echt heftig slechte communicatie kleinere woningen terugbouwen. De mensen hadden mensen onder druk zetten om akkoord te gaan met zaken huizen die aan twee gezinnen worden toegewezen, ontbrekende en ongeschikte wisselwoningen. Voorzitter, en deels zullen ook gewoon een probleem dat bijvoorbeeld door de wettelijke normen voor passend toewijzen marenland. Nu zegt ja, u heeft dit huis. Maar u moet kleiner gaan wonen want wettelijke regels. Voorzitter, daar is echt het kabinet ook aan zet dus graag daar nog een reactie op en goed dat er een twee minuten debat aangevraagd.

[2:46:08] Dank, mevrouw beckerman. Zelfs nog onder de minuut. De heer nijboer.

[2:46:13] Dank. Voorzitter, ik dacht ik doe het belangrijkste punt op het laatst in eerste termijn natuurlijk geen tijd meer. Dus dat ga ik nu brengen je tien jaar in de camera maak je nog zulke basale fouten. Voorzitter, ik ben anderhalve week geleden in ten post geweest en mevrouw beckerman heeft er ook vragen over gesteld. Dat was veel ook aandacht in de media voor er-voorzitter. Wat daar gebeurt, kan echt niet. Die mensen zitten al zes jaar te wachten op sloop nieuwbouw. Ik heb er iemand gesproken die helemaal in beschimmelde woningen die natuurlijk al zes jaar niet meer aan onderhoud is echt die wil direct naar een wisselwoning direct met haar kinderen die ziek worden. Ander gezin. Dat wil niet direct naar een wisselwoning. Want die zitten daar goed mee betalen. Zevenhonderd euro in de maand aan huur. Dat gaat gewoon niet. En ik vind echt dat de staat zich dat ik heb zelf ook de wethouder direct de dag erna was een zondag op maandag van joh. Doe er wat aan. Maar ik wil ook dat de staatssecretaris dan doet want er gaat niets. Voorzitter dan tot slot, identiteit en ziel. Ik denk dat het goed is dat ing meer ruimte neemt binnen haar mandaat. Maar ik denk ook dat het nodig is om de wet aan te passen om het mandaat te vergroten.

[2:47:17] Echt zien.

[2:47:18] De ziel van het groninger landschap, maar ook de toekomst van die dorp weer identiteit te geven. Maar daar komen we nog later over te spreken.

[2:47:24] Dank daarvoor.

[2:47:26] Boulakjar dankuwel. Voorzitter, ik hou het kort dank aan de commissie voor een mooi en waardig debat. Ik ben blij dat mentale schade van groningers echt hoog op de agenda blijft staan en met name op het gebied van jongeren blij ook dat.

[2:47:43] Goed om te zien.

[2:47:43] Dat de heer dat de staatsssecretaris aan de slag gaat met die jongeren. Top.

[2:47:50] En ja ik ben ik had het artikel meegenomen. Ik ben blij dat de vvd en het cda zijn nu toevallig werken maar enigszins genuanceerd hebben de kop in de telegraaf dat er zo snel mogelijk stoppen met de gaswinning in

[2:48:04] in groningen en ik kijk uit naar het rapport van veertien februari.

[2:48:07] Dankuwel. Dank mevrouw kreuger.

[2:48:10] Dank, voorzitter, en ik hoop dat deze staatssecretaris van mijnbouw zichzelf vooral ook gaat zien als een staatssecretaris van fossiele afbouw. Want dat is de gigantische opgave die voor ons ligt en daarvoor is dat afbouw pad cruciaal. Daarvoor zijn ook de aanpassing in de contourennota cruciaal en ik zie er echt naar uit om te kijken hoe gaat dat eruitzien? Welke winning van het bestaande vergunningen passen erin en welke winning van de vergunningen die de staatssecretaris nog wel afgeven en in die context moeten we het gesprek voeren over het noordzee plan. En dan met betrekking tot schoonebeek geldt hetzelfde. Mijn vragen eigenlijk nog eens is de staatssecretaris voornemens om die een tijden die vergunning aan te passen en tijdelijk te maken en om dus die elektrische boiler verplicht te stellen zijn dat de twee concrete toezegging die de staatssecretaris doet.

[2:49:01] Ga ik heb het idee dat lijkt oké dan gaan we over tot de tweede termijn de beantwoording van het kabinet. De staatssecretaris.

[2:49:09] Voor de heer erkens iets weg, maar ik zal in de tweede in dezelfde brief

[2:49:15] als als spam geothermie terugkomen op de pilot had ik al gevraagd wat volgens mij gezegd. Maar dat herhaaldelijk college

[2:49:22] de partner in limburg is dat

[2:49:24] wanneer kunt u, mevrouw ik die die is kunt u daar niets van saudi hem ook versterkingsoperatie delen met kamer.

[2:49:31] Ik verzoek de saudi hem daarna rapporten opstellen van een maar dat was in maart.

[2:49:38] En dan zal ik ook ingaan op de betekenis voor tweeduizend, achtentwintig, conform de vraag, de heer kops. Ik zal bij marenland houd ik de vinger aan de pols en ik zal ik heb dezelfde met het bestuur van mijn verhaal verteld gesproken, maar ik zal ook dat vroeg zijn. De eerste termijn. Ik zal ook de afspraak maken met een paar huurders en ten post vragen ontvangen.

[2:50:00] Voordat u verder gaat. Mevrouw beckerman.

[2:50:02] Voorzitter, dat is heel goed hoor. Maar er zijn ook wel echt een paar van die

[2:50:06] de knelpunten die ook hier moeten worden opgelost en dat is bijvoorbeeld dat toewijzen van kleinere woning vanwege bijvoorbeeld passend toewijzen. Een nieuwe huis is dan duurder komt in een hogere huur categorieën zeggen tegen mensen. Ja. U mag daar niet meer wonen, terwijl het gewoon letterlijk je eigen huis is. Je hebt niet gevraagd om die herbouw hebben. Doe je heb niet gevraagd om die ellende.

[2:50:26] Ik niet.

[2:50:27] Dat lost het vertrouwen niet op en voorzitter, daar zou ik toch ook graag een oplossing voor willen want dat krijg je ook als malen weer opgesplitst wordt krijg je erbij een nieuwe corporatie zo weer terug. Dat zit gewoon dat moet nationaal geregeld.

[2:50:39] De staatsssecretaris,

[2:50:42] Ik ga met huurders in gesprek nog steeds conclusies nog even op terug. Bilaterale mevrouw beckerman. Dan ga ik daar proberen zelf later komt goed

[2:50:50] want komt goed in proces weet niet of het goed coördinatie. Pas hoe snel kan je gaswinning als het velden uit staat uitstaan in plaats van de waakvlam.

[2:51:00] Ik kan aanzetten kan misschien wel in weken of dagen waar de betrouwbaarheid van de backup zeggen mijn ambtenaren is dan laag. Met andere woorden de backup functie. Als je nodig hebt weet je niet zeker hoe dat hoe dat zit dus maar ik zal hier. Dat zegt heer nijboer wel toe. Ik denk dat we de komende week nog wel een keer nog wel een keer ergens praten over gaswinning. Kom ik nog wel even wat precies op terug gaat nu net snel

[2:51:28] en dan heb ik goed nieuws over het afbouw op pad krijgt door dat we dat kunnen leveren. Dus ik zal daar een briefje over sturen naar de kamer krijgt u allemaal heb je binnen het gevaarlijke weet je wat ze nu niet hebben uitgevonden.

[2:51:45] De toevallige vraag zijde van de kamer,

[2:51:48] Was niet geval de staatssecretaris.

[2:51:51] Even kijken

[2:51:53] en dan heb ik volgens mij over

[2:51:59] ten post had ik dat al genoemd. Nee. Wat ik zal doen met een post. Daar zijn vragen over gesteld door mevrouw beckerman schriftelijke

[2:52:07] en ikzelf ook in een van de bezoeken aan groningen zelf me daarin verdiepen. Dat ga ik doen.

[2:52:14] Dat is dus nu vraagt weer om een termijn. Ik denk dat ik daar in maart voor debat over kan rapporteren ofwel mondeling als schriftelijk zal daarover gerapporteerd.

[2:52:25] Eerst de heer nijboer,

[2:52:27] Voorzitter voor dat is politiek best snel. Maar er zitten echt mensen en vooral echt mensen gewoon muziek van het wonen in een huis die moeten gewoon zo snel mogelijk naar een wisselwoning die ook niet elke dag begrijp, geloof ik. Maar ik zit niet elke dag een wethouder achter de broek aan. Maar ik wil gewoon dat het opgelost wordt en ik wil de staatssecretaris echt vragen om daarvoor voor die voor die noodsituaties weg zo snel mogelijk te zorgen dat die mensen gewoon een fatsoenlijk huis zitten niet niet meer ziek worden van.

[2:52:56] Ja.

[2:52:58] Staatssecretaris. Voor zover jaar ik als korte antwoord. Ik ga ik ga er mijn best voor zit nu te kijken naar.

[2:53:05] De staatsssecretaris nog even niet microfoon, mevrouw.

[2:53:10] Voorzitter en het is mooi hoor die die toezegging. Maar ik hoop dat de beantwoording van mijn schriftelijke vragen niet op hoeft te wachten. Want als ik nog mag aanvullen toen wij die vragen stelde en daar wat media aandacht ook voor kwam en meldde zich direct ook nieuwe mensen die zeiden ja, wij staan niet om die brief wonen niet in een van die straten.

[2:53:28] Wij.

[2:53:29] Maar maken precies hetzelfde mee. Het is niet een individueel probleem van een paar straten is echt symbolisch voor een breder probleem in die mensen hebben echt lang nagedacht, want het zijn die zijn die zeggen van ja, wij zijn niet mensen die snel zijn noodkreet schrijven dus dat zegt heel veel.

[2:53:49] De staatssecretaris. Ik had hier. Ik moet mijn tekst te lezen. Ik had hier staan de gestelde kamervragen beantwoord ik in de komende week. Dus ik neem aan dat men bedoelt dat volgende week te antwoorden ik al. Dat hoeft niet te wachten op een bezoek van mij aan de mensen,

[2:54:01] mevrouw tenslotte, afval pad komt een briefje wat betreft de vergunningprocedure rond schoonebeek. Het is aan de nam om een voorstel te doen. Ik kan een elektrische boiler

[2:54:14] kan ik moeilijk afdwingen omdat het een rare vergunningsvoorwaarden is, maar ik zal nog een keer richting de naam communiceren. Dat weten ze ook wel. Er zijn regelmatig in contact omdat er al die avonden zijn dat het gevoelen van de kamer hierover en ook mijn eigen voelen dat dat heel verstandig zou zijn. Ik kan me herinneren, maar daarom zei ik al lijkt me niet teveel vier stijlen dat hier een gewoon een fysieke belemmering was in de zin van en niet kunnen we stellen van die dingen ofzo. Ik weet het gewoon niet meer. Precies. Dus ik ik het maar als vergunningsvoorwaarden is heel ingewikkeld

[2:54:47] omdat ik gewoon een totaal. Ik moet naar het totale vergunningsaanvraag kijken moet zeggen past dat binnen de wettelijke normen zoals hier zijn. Maar dan weet hoe ik hierover denk ik heb het niet lief gevraagd weet niet wie dat zijn

[2:55:02] mevrouw kreeg. Ik heb mijn vraag nooit dingen lief. Voor zover. Dat was mijn.

[2:55:08] Mevrouw kreuger, tot slot,

[2:55:11] wanneer.

[2:55:12] De vraag ik dat nu wordt van het afbouw pad gezegd een briefje. Wat mij betreft is dat echt een van de belangrijkste taken die deze minister van afbouw fossiele winning doet. Dus wanneer staatsssecretaris excuses? Wanneer komt dat afbouw pad er en wanneer komt de aangepaste mkbers schoonebeek die ook in eerste termijn is toegezegd.

[2:55:31] Wanneer komt de brief over het afbouw podt?

[2:55:37] Die mkb kan ik niet zeggen. Daar moet onderzoek worden gedaan. Dat weet ik gewoon echt niet. En dat afbouw pad als daar krijgt doordat dat er is dat we dat kunnen de bedoeling netjes opgeschreven worden.

[2:55:49] Dat zou voor het volgende debat moet kunnen.

[2:55:55] Daarmee is een einde gekomen aan de beantwoording van de zijde van het kabinet. Maar daarmee is het debat nog niet ten einde, want er is flink gestemd met toezeggingen die er even lekker wordt verstrooid. Ik vind ik weet mij nog een.

[2:56:07] Dit gevoelen van de kamer proberen tegemoet komen. Dan moet u strooi strooien.

[2:56:10] Ik heb zelf een debat nog niet. Elf toezeggingen meegemaakt en dan hoop je nog dat er geen tweeminutendebat nodig is om zoveel toezeggingen zijn gedaan, maar zelfs dat is onmogelijk. Maar er kom ik zo nog even op terug. Ik ga de toezeggingen probeerde voor te lezen. De staatssecretaris zegt zegt toe om in maart de saudi hem analyse van het meerjaren versterkingsplan met een reactie aan de kamer te doen toekomen en in die reactie in te gaan in op het tweeduizend, achtentwintig doen.

[2:56:37] Dat is correct. Als ik niks ik.

[2:56:39] Dat is mooi. Er staatsssecretaris is daarmee tevreden. Wij zoeken daarna nog even terug aan wie die toezegging precieze de staatsssecretaris zegt toe om in gesprek te gaan met het ing of extra actie nodig is. Ten aanzien van het ijzeren bestand blijft stil over of aan de zijkant. Dat is goed. De staatsssecretaris zegt toe om voor het volgende commissiedebat een doorkijk duurzaam herstel aan de kamer te doen. Doe te doen toekomen.

[2:57:02] Het blijft nog steeds. Dat is ook goed nieuws. De staatssecretaris zegt toe om kennis te nemen van de casuïstiek met betrekking tot psychische schade en zal voor het volgende commissiedebat een brief over de psychische schade en de voorwaarden van de regeling aan de kamer doen toekomen.

[2:57:15] Dacht dat dat niet was voor het volgende debat. Maar dat ik daar iets meer uit had genomen. Ik dacht ik zei daar tweede kwartaal begin tweede kwartaal. Dat is niet wat wat vijf jaar

[2:57:25] et cetera. Maar wij.

[2:57:27] Schrijven daar tweede kwartaal bij en noteren ook dat dat immateriële schade wordt, ga ik door naar de volgende toezegging. De staatssecretaris zegt toe de reeds toegezegde brief over mentaal welzijn in groningen jongeren centraal te stellen en deze brief begin q twee aan de tweede kamer toe te sturen,

[2:57:46] Voor delen de vorige toezeggingen en deze combineren.

[2:57:48] De heer. Dat gaan we doen die combineren van de staatssecretaris zegt toe om in gesprek te gaan met maatschappelijke organisaties en stut en steun en uiterlijk in q twee een brief over schadeafhandeling aan de kamer te doen toekomen waarin hij reageert op de rapporten van apple en het groninger gasberaad en in te gaan op de termijnen en het verdienmodel op om gemelde schades.

[2:58:11] Dat is het geval. Uitstekend. De staatssecretaris zegt toe om in april mei een voortgangsbrief geothermie aan de tweede kamer te doen toekomen en hierin specifiek ook in te gaan op de resultaten pilot geothermie ga ik door naar de volgende. De staatssecretaris zich toe om te rapporteren naar aanleiding van nader onderzoek naar de vraag hoe gasprom, gasprom gaswinning op de noordzee zich verhoudt tot het anderhalve graden scenario en het kost.

[2:58:35] De budget.

[2:58:40] Alleen de termijn moeten we daar nog even op dinsdag tweede kwartaal.

[2:58:43] Voor kunnen u deze nog een keer voorlezen.

[2:58:44] Deze luistert de staatsssecretaris zegt toe om te rapporteren naar aanleiding van nader onderzoek naar de vraag hoe gaswinning op de noordzee zich verhoudt tot het anderhalve graden scenario en het kost tot budget.

[2:58:55] Maar als dit degene is. Die gaat over het feit. Dan moet er vijfenvijftig en zesenzestig procent in zesenzestig procent vijfenvijftig, zestig procent in plaats van negentien of in aanvulling op negenenveertig procent. We moeten er dan bij.

[2:59:09] Toezegging onhelder. Dat hebben wij genoteerd.

[2:59:14] Ga ik door naar de volgende toezegging. Staatssecretaris gaat om een brief met betrekking tot het afbouw pad voor het volgende commissiedebat naar de accountant sturing. De staatssecretaris zegt toe om een voortgangsbrief versnelling wind op zee naar de kamer te sturen,

[2:59:27] komt misschien met deze verordening te vroeg een toezegging gecombineerd worden. Ik weet niet of het lukt voor een volgend debat. Nee dat weet ik niet.

[2:59:35] Misschien kunt u daar gewoon een tweede kwartaal.

[2:59:37] Wij voegen daar tweede kwartaal en dan tot slot. Dank voor uw aandacht. We zijn met de laatste. We zijn met de laatste toezegging aangekomen de staatsssecretaris gerapporteerd naar aanleiding van een werkbezoek voor het volgende commissiedebat terug over de situatie in ten post en zijn aanpak hiervan en ik kijk ik zie de handeling microfoon gaan van mevrouw beckerman.

[2:59:56] Voorzitter, want het is ook nog een toezegging gedaan over de huurders van marenland en dat is ook naar aanleiding van een aangenomen motie.

[3:00:04] Ook die toezegging hebben wij bij deze geregistreerd. Daarmee zijn in ieder geval de toezeggingen opgenoemd ga ik tot slot nog even concluderen dat er op een tweeminutendebat aangevraagd door de heer van haga,

[3:00:16] en daarmee zijn we aan het einde gekomen van het debat. Ik dank de kamerleden ik dan het kabinet de staatsssecretaris in bijzonder en de ambtelijke ondersteuning en de toehoorders op de tribune en thuis en deze vergadering is bij deze gesloten.