Informateur Sybrand Buma overhandigt tussenrapport aan Voorzitter Tweede Kamer

[0:00:04] Goedemiddag, voorzitter, aanwezigen.

[0:00:09] Op 13 november ben ik als informateur aan de slag gegaan.

[0:00:14] En ik heb toen de opdracht van de voorzitter van de Tweede Kamer gekregen.

[0:00:18] En die luidde in het kort het opstellen van een inhoudelijke en ambitieuze agenda.

[0:00:24] Het formuleren van uitgangspunten voor de vorming van een kabinet.

[0:00:27] En daarbij het in acht nemen dat voldoende steun in beide kamers der Staten-Generaal nodig is.

[0:00:34] Ik heb die opdracht in de tijd in twee delen verdeeld.

[0:00:39] In de eerste plaats het opstellen van de inhoudelijke agenda door de fractievoorzitters van D66 en het CDA.

[0:00:45] En daarna het pad naar een werkbare coalitie.

[0:00:50] En ik ben blij u nu te kunnen melden dat het eerste deel van die opdracht vandaag is afgerond.

[0:00:56] Ik zal de voorzitter zo dadelijk mijn tussenverslag overhandigen en daarmee ook als bijlage de agenda die D66 en CDA de afgelopen twee weken hebben opgesteld.

[0:01:08] Ik heb er als informateur op toegezien dat de onderwerpen die zij bespraken beperkt zijn tot de prioriteiten die de Verkenner en daarmee ook de Kamer hebben aangemerkt.

[0:01:18] Dat zijn vijf grote en acute vraagstukken die om een oplossing vragen.

[0:01:24] En in de gesprekken die wij met deskundigen hebben gevoerd de afgelopen tijd, overheerste dan ook heel vaak het woord urgent.

[0:01:33] Bij het oplossen daarvan zijn de beide partijen moeilijke keuzes niet uit de weg gegaan.

[0:01:38] En ze hebben daarbij, en ook daar heb ik op gelet, oog gehouden voor het feit dat het niet alleen maar gaat om het eigen partij- of fractiebelang, maar om een breder belang, omdat er uiteindelijk een coalitie uit moet komen die Nederland ook echt kan regeren.

[0:01:53] Tegelijkertijd blijft het wel belangrijk om op te merken dat dit dus niet een alomvattend stuk is.

[0:02:00] Een aantal belangrijke onderwerpen vindt u niet terug.

[0:02:04] Onderwerp als onderwijs, justitie, goed bestuur.

[0:02:08] Die komen later aan bod wanneer er onderhandeld moet worden over de vorming van een kabinet.

[0:02:14] Tweede punt is dat door de opzet rond die vijf hoofdthema's het niet mogelijk is om uitputtend in te gaan op de financiën.

[0:02:23] Er was een zesde element toegevoegd en dat ging over de kaders voor de financiën en hervormingen.

[0:02:31] En daarom zijn er, zoals de verkenner dus ook voorstelde, wel aanzetten gegeven voor mogelijke hervormingen.

[0:02:37] Maar dus niet een reeds volledige financiële plaat, omdat dat in het stadium nog niet kan.

[0:02:43] Dat heeft wel voor het vervolg ook weer een voordeel.

[0:02:46] Want het laat ook zien dat de partijen die meegaan doen echt alle speelruimte hebben om in de volgende fase een regeerakkoord te schrijven.

[0:02:56] Ik hoop nu voor het vervolg dat de andere fracties met een open blik naar de agenda gaan kijken.

[0:03:02] Het stuk moet worden gelezen als een uitnodiging.

[0:03:05] En dat is ook wat erboven staat.

[0:03:07] Een uitnodiging waar hopelijk veel andere fracties, politieke partijen, maar ook maatschappelijke organisaties, sociale partners, mede-overheden aanknopingspunten voor samenwerking in zullen zien.

[0:03:20] Dat betekent dat ik na het zometeen aanbieden aan de voorzitter van het tussenverslag, zal beginnen aan het tweede deel van de opdracht.

[0:03:29] Dat betekent dat ik ga onderzoeken of deze gemeenschappelijke agenda aanknopingspunten biedt voor de vorming van een kabinet.

[0:03:37] Dat betekent dat ik de komende dagen eerst afzonderlijk alle fractievoorzitters zal uitnodigen voor een gesprek.

[0:03:44] Want ik wil van hen weten of zij zich op hoofdlijnen kunnen vinden in deze agenda of in delen van de agenda.

[0:03:51] En ik wil weten hoe zij tegen coalitievorming aankijken en of zij bereid zijn om deel te nemen aan een coalitie of bereid zijn tot constructieve steun.

[0:04:00] Mogelijk dat ik na die ronde met alle fractievoorzitters nog vervolggesprekken zal hebben op basis van die eerste serie.

[0:04:07] Uiterlijk 9 december zal ik dan mijn eindverslag aan de voorzitter aanbieden.

[0:04:14] Voordat we zover zijn wil ik graag mijn tussenverslag aanbieden aan de voorzitter.

[0:04:38] Dan geef ik nu het woord aan de fractievoorzitter van D66.

[0:04:49] Allereerst dank aan de informateur voor de begeleiding zover en ook veel succes in de komende week.

[0:04:55] Goedemiddag allemaal.

[0:04:56] In de politiek, in de Nederlandse politiek, bestaat een hele waardevolle traditie, namelijk dat partijen samenwerken op belangrijke momenten.

[0:05:06] Momenten waarop we aan ons land laten zien dat we, ondanks de verschillen, veel met elkaar kunnen bereiken.

[0:05:12] En vanuit die gedachten staan we vandaag hier.

[0:05:15] Niet met een dichtgetimmerd akkoord, maar met een uitgestoken hand.

[0:05:19] De afgelopen weken hebben CDA en D66 gewerkt aan een positieve en inhoudelijke agenda.

[0:05:27] Een agenda waarin we overeenkomsten hebben gevonden op belangrijke thema's en daarop de handen ineenslaan.

[0:05:34] Veel mensen in het land hebben de afgelopen jaren een politiek gezien die oplossingen alleen maar vooruit schuift, terwijl we zoveel behoefte hebben aan vooruitgang en resultaat.

[0:05:46] En we hebben daarbij gekeken naar de thema's die de Verkenner als prioriteit heeft genoemd.

[0:05:50] Thema's waarop Nederland te lang heeft stilgestaan.

[0:05:54] Wat mensen weer willen wonen, gaan we meer bouwen.

[0:05:56] Herstel van natuur is nodig om ook boeren perspectief te geven.

[0:06:00] We willen meer grip op migratie en een nieuwe economie die duurzaam en innovatief is.

[0:06:06] En dat alles kan natuurlijk alleen met veiligheid en daarom investeren we ook sterk in defensie.

[0:06:12] We willen daarmee laten zien dat doorbraken wel degelijk mogelijk zijn als we samenwerken en ook moeilijke keuzes durven te maken.

[0:06:20] Dat is inclusief hervormingen die nodig zijn in een vergrijzend land waarin we de zorg ook betaalbaar moeten blijven houden en waar we meer mensen aan het werk moeten helpen.

[0:06:30] De agenda die we vandaag presenteren is nadrukkelijk geen eindpunt.

[0:06:34] Het is eigenlijk een begin in deze kabinetsformatie.

[0:06:38] Een brede uitnodiging aan andere politieke partijen, maar ook aan de samenleving.

[0:06:44] Om op korte termijn met ons door te praten.

[0:06:47] Om te kijken hoe we zo snel mogelijk een ambitieuze regering kunnen vormen.

[0:06:51] En we hopen dat andere partijen, net als wij, geloven dat Nederland ook weer vooruit kan.

[0:06:56] Dat ze deze handschoen samen met ons willen oppakken.

[0:06:59] Dat doen we vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid voor alle Nederlanders.

[0:07:02] En daarom ook de titel bij deze uitnodiging.

[0:07:05] Aan de slag voor een sterker Nederland.

[0:07:08] Dank u wel.

[0:07:10] Het woord is aan de fractievoorzitter van het CDA.

[0:07:18] Goedemiddag allemaal.

[0:07:21] De afgelopen weken hebben D66 en CDA een stap naar voren gezet om samen te werken aan een positieve en ambitieuze agenda voor Nederland.

[0:07:29] Er is hard gewerkt, in goede harmonie en met een open houding naar elkaars standpunten en ideeën.

[0:07:37] De basis is dat Nederland op een kruispunt staat en we duidelijke politieke keuzes nodig hebben op de thema's van deze tijd zoals wonen, migratie, stikstof, defensie en de economie.

[0:07:49] Daarnaast delen we de wens dat

[0:07:52] de wens dat er op een andere manier politiek wordt bedreven, constructief, respectvol en gericht op de inhoud.

[0:08:00] Het CDA heeft de afgelopen jaren zelf ook laten zien dat een politiek gericht op de inhoud en samenwerking vruchten afwerpt.

[0:08:06] Het brengt stabiliteit en rust in tijden van tegenstellingen en spanningen in de samenleving.

[0:08:10] Ik geloof daarom echt dat deze route goed is voor Nederland.

[0:08:14] Maar laat ik ook duidelijk zijn, dit document is geen regeerakkoord.

[0:08:19] En hoewel we vrij gedetailleerd zijn, want we wilden heldere keuzes maken en dat werd ons ook gevraagd, is het document daarmee niet af.

[0:08:27] Het document beschouwen we daarom als een open uitnodiging tot gesprek met andere partijen.

[0:08:31] Een handreiking.

[0:08:33] Want we zullen elkaar in de politiek nodig hebben of we nu in een coalitie of in de oppositie zitten.

[0:08:39] In de geschiedenis van de Nederlandse politiek hebben partijen elkaar op scharniermomenten opgezocht en samengewerkt.

[0:08:47] Noem het een pacificatie.

[0:08:49] En dat kan ook nu.

[0:08:50] En dat is denk ik ook zichtbaar in het document dat we vandaag presenteren.

[0:08:54] We slaan de brug naar elkaar om uit de loopgraven te komen en Nederland echt vooruit te helpen.

[0:08:59] Omdat ik geloof dat het echt anders kan, hebben we met een inhoudelijk verhaal en nieuwe politiek Nederland uit deze stilstand kunnen halen.

[0:09:06] En laat dit daarvoor een begin zijn.

[0:09:08] Dank u wel.

[0:09:10] Dan is er nu ruimte voor één op één interviews hier in de zaal.