Meer documenten
EU-scorebord voor justitie 2025 benadrukt versterkte rechtsstelsels in de EU
Vandaag heeft de Europese Commissie de dertiende editie van het EU-scorebord voor justitie gepubliceerd, een jaarverslag met vergelijkende gegevens over de efficiëntie, kwaliteit en onafhankelijkheid van de rechtsstelsels van de EU-lidstaten. Hieruit blijkt dat de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht volgens de burgers in de meeste lidstaten is verbeterd of stabiel is gebleven ten opzichte van vorig jaar.
Het scorebord van dit jaar bevat ook nieuwe indicatoren die relevant zijn voor de eengemaakte markt, en benadrukt de essentiële rol van efficiënte en onafhankelijke rechtsstelsels bij het bevorderen van een eerlijk en concurrerend marktklimaat. Zo blijkt bijvoorbeeld dat ondernemingen in 16 lidstaten de autonomie van hun nationale mededingingsautoriteiten prijzen.
De bevindingen van het scorebord van dit jaar zullen worden meegenomen in het verslag van de Commissie over de rechtsstaat 2025.
Belangrijkste bevindingen van het EU-scorebord voor justitie 2025
Digitalisering van rechtsstelsels
Digitalisering blijft aanzienlijke vooruitgang boeken: negen lidstaten staan de digitale indiening van bewijsmateriaal in burgerlijke, handels-, administratieve en strafzaken toe, een merkbare stijging ten opzichte van zes in 2024. 26 lidstaten staan toe dat in burgerlijke en handelszaken online een procedure wordt ingeleid of een vordering wordt ingesteld.
Efficiëntie van justitie
In vergelijking met vorig jaar hebben acht lidstaten kortere procedures geregistreerd voor alle categorieën (burgerlijke, handels-, administratieve en andere zaken). Voor litigieuze burgerlijke en handelszaken is de duur van gerechtelijke procedures in eerste aanleg in 13 lidstaten verder afgenomen of stabiel gebleven.
Toegang tot de rechter
In 26 lidstaten bestaan er specifieke regelingen voor de toegang tot de rechter voor personen die het risico lopen te worden gediscrimineerd. In 24 lidstaten is de fysieke toegankelijkheid van gerechtelijke voorzieningen verbeterd, terwijl 19 lidstaten bewustmakingsinitiatieven hebben voor personen die het risico lopen te worden gediscrimineerd bij het verkrijgen van juridische informatie en bijstand.
Onafhankelijke autoriteiten voor de interne markt
Uit het verslag blijkt dat er in de lidstaten uiteenlopende procedures bestaan voor de aanwijzing van beroepsinstanties voor overheidsopdrachten en nationale mededingingsautoriteiten. Meer dan de helft van de bedrijven in 15 lidstaten vindt de onafhankelijkheid van de beroepsinstanties voor overheidsopdrachten positief, terwijl bedrijven in 16 lidstaten de autonomie van hun nationale mededingingsautoriteiten prijzen.
Volgende stappen
De bevindingen van het EU-scorebord voor justitie dragen bij tot de monitoring in het kader van de jaarlijkse rechtsstaatcyclus en het Europees Semester. Zij zullen als input dienen voor het verslag van de Commissie over de rechtsstaat 2025 en voor de nationale plannen voor herstel en veerkracht.
Naast het verslag publiceert de Commissie ook de resultaten van de Eurobarometer-enquête over de perceptie van het publiek en het bedrijfsleven van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in elke lidstaat. Uit de enquêtes blijkt dat meer dan de helft van zowel burgers als bedrijven positief staat tegenover de onafhankelijkheid van hun rechtsstelsels.
Achtergrond
Het EU-scorebord voor justitie, dat in 2013 van start is gegaan, dient als analyse-instrument voor het monitoren van hervormingen met betrekking tot de efficiëntie, kwaliteit en onafhankelijkheid van de rechtsstelsels in alle EU-lidstaten. Het maakt deel uit van het EU-instrumentarium voor de rechtsstaat.
De editie 2025 beantwoordt aan de oproep tot meer gedetailleerde vergelijkende gegevens, met inbegrip van inzichten in toetsingsinstanties voor overheidsopdrachten en nationale mededingingsautoriteiten naar aanleiding van de politieke beleidslijnen van voorzitter Von der Leyen van 2024. De nieuwe indicatoren omvatten bijvoorbeeld de perceptie van bedrijven van de onafhankelijkheid van de beroepsinstanties voor overheidsopdrachten en van de nationale mededingingsautoriteiten; en de benoemings- en ontslagregels voor toetsingsinstanties voor overheidsopdrachten, nationale mededingingsautoriteiten en hoge controle-instanties.
Met een budget van ongeveer 305 miljoen EUR voor 2021-2027 ondersteunt het programma Justitie de ontwikkeling van een rechtvaardig Europa, op basis van onafhankelijkheid, kwaliteit en samenwerking van de rechterlijke macht. In 2024 werd ongeveer 41,2 miljoen EUR verstrekt voor de financiering van projecten en andere activiteiten in het kader van de drie specifieke doelstellingen van het programma.
Meer informatie
Het EU-scorebord voor justitie 2025
Factsheet van het EU-scorebord voor justitie
Het EU-scorebord voor justitie 2025 kwantitatief
Verslag over de rechtsstaat 2025 – gerichte raadpleging van belanghebbenden