Meer documenten
Monitor Ondernemingsklimaat 2025: stabilisatie zichtbaar, maar herstel blijft uit
De waardering van ondernemers voor het Nederlandse ondernemingsklimaat is dit jaar, voor het eerst na jaren van daling, stabiel gebleven. De voorspelbaarheid van beleid, politieke stabiliteit, personeels- en energieschaarste en regeldruk blijven thema’s waar ondernemers graag verbetering zien. Bedrijven waarderen het ondernemingsklimaat in 2025 met een 6,1, een lichte stijging ten opzichte van 2024 (6,0). Dat blijkt uit de jaarlijkse Monitor Ondernemingsklimaat in opdracht van het ministerie van Economische Zaken.
Ondanks deze uitdagingen blijven de sterke punten van het Nederlandse ondernemingsklimaat volgens ondernemers overeind. Bedrijven zijn positief over de kwaliteit van leven, het hoge kennisniveau, de digitale en fysieke infrastructuur en de nabijheid van belangrijke stakeholders. Op deze terreinen behoort Nederland al langer tot de wereldwijde kopgroep.
Minister Karremans (Economische Zaken): “Ondernemers hebben baat bij voorspelbaar beleid en een effectieve aanpak van belemmeringen als hoge regeldruk, een vol elektriciteitsnet en personeelstekorten. Ik hoor de zorgen hierover in gesprekken met ondernemers bestuursleden van grote bedrijven en zie ze bevestigd in deze monitor. Als ondernemen niet aantrekkelijk is of als bedrijven hun investeringen elders gaan doen, raakt dat direct ons verdienvermogen en daarmee onze welvaart. Daarom moeten we keihard werken aan het verbeteren van ons ondernemingsklimaat.”
Toenemende zorgen over ondernemingsklimaat
De Monitor Ondernemingsklimaat laat zien dat bedrijven overwegen hun activiteiten deels of geheel naar het buitenland te verplaatsen. Hoewel het aandeel bedrijven dat dit overweegt stabiel blijft (rond de 20%), worden deze plannen serieuzer en stijgt de bereidheid om buiten Nederland te investeren. Vooral internationaal actieve bedrijven overwegen vaker een (gedeeltelijke) verplaatsing.
Kabinetsaanpak: regeldrukverlaging en versterking investeringsklimaat
Het kabinet zet concrete stappen om het ondernemingsklimaat te versterken. Zo werkt het aan een kabinetsbrede aanpak voor regeldrukvermindering, gericht op het schrappen of versimpelen van 500 regels voor de zomer van 2026. Ook schrijft de heer Wennink op verzoek van het kabinet een advies over het versterken van het investeringsklimaat en het toekomstig verdienvermogen van Nederland. Daarnaast wordt via de Productiviteitsagenda en het vernieuwde industriebeleid ingezet op structurele verbetering van de economische weerbaarheid.
De Monitor Ondernemingsklimaat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat door SEO Economisch Onderzoek en het Amsterdam Centre for Business Innovation.