Klimaatakkoord gebouwde omgeving

[0:00:00] Welkom bij de vaste commissie voor binnenlandse zaken. Vandaag gaan wij in debat over het klimaatakkoord gebouwde omgeving hartelijk welkom aan verschillende leden en uiteraard ook minister van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening heeft voor uw spreektijd vier minuten per fracties. Ik ga uit van twee à drie interrupties. We gaan kijken hoe het gaat uitstekend. Mag ik als eerste het woord geven aan al en ik heb nog even een technische mededeling die thuis is. Officieel geen lid van deze commissie staat hem toe om hieraan deel te nemen. Aantal

[0:00:38] judith je thuis mag blijven. Dat is mooi. Dan ga ik door voor de eerste termijn naar de eer van haga van de groep vandaag aan het woord.

[0:00:48] Daar wil voorzitter

[0:00:51] wnl is een voorstander van de verduurzaming van de gebouwde omgeving, maar niet op de manier van minister. De jonge om het voorgestelde beleid is technisch gezien contraproductief en heel erg duur.

[0:01:01] Ten eerste de hybride warmtepomp, dieper twintig, zesentwintig verplicht wordt bij de vervanging van een ketel en staat helemaal niet negatief tegenover een hybride warmtepompen, maar we zijn wel tegen een verplichting kan de minister bijvoorbeeld garanderen dat er voldoende warmtepompen en monteurs zijn, zodat iedereen aan die verplichting zal kunnen voldoen. En waarom wil deze minister het uberhaupt verplichte als de investering volgens hem makkelijker kan worden terugverdiend.

[0:01:25] Voorzitter, dan de aardgasvrij weken op last van de klimaatlobby aardgas methaan c a vier voor de mensen die middelbare school derde klasse schepen hebben gedaan. Dat is de kortste koolwaterstof keten en het is een brandschone energiesoort de gasinfrastructuur licht erop. Dus iedereen ingenieurs al vol inzetten op aardgas, net als alle andere eu landen op dit moment doen.

[0:01:46] Dit kabinet sluit het groninger gasveld en haalt nederland van het gas af op kosten van de nederlander die nu al zijn rekeningen niet kan betalen. Gemeentes moeten straks weken aanwijzen die compleet van het gas af moeten.

[0:01:57] Maar wat als ze nu blijkt dat een meerderheid van een wijk niet van het gas af wil gaat de minister die burgers om dingen herinneren. De minister bovendien amin aangenomen motie om de aardgas infrastructuur in nederland in stand te houden. Graag een reactie hoe hij deze motie aan het uitvoeren is. Voorzitter, tot slot isolatie. Eigenlijk is dit een van de weinige goede zaken minder energie verbruiken? Doordat er gewoon goed geïsoleerd is, is de beste manier om te strijden tegen een hoge energierekening. Isolatie is erg effectief. Alleen ook hier zie je weer dat de minister naar verplichtingen grijpt per twintig, dertig mag je als verhuurder juist niet meer verhuren onder een bepaalde isolatie standaard en opnieuw is de staatsgeleide ingreep in de markt die niet nodig is. Zorg gewoon voor meer isolatie punten in het energielabel en daarmee meer punten in het woning waarderingsstelsel en de markt doet het verder vanzelf. Zowel de huurder als de verhuurder profiteren er dan van. Dus waarom kiest de minister niet voor deze zochten? Veel efficiënter route

[0:02:53] personeel is blij met de brief van de minister over het isoleren van monumenten naar aanleiding van een motie hierover twee keer eerder werd aangenomen, maar nooit een reactie van het kabinet opleverde nu gelukkig wel. Dus dank daarvoor. Maar de rijksdienst voor cultureel erfgoed komt met een bizarre analyse. De belemmeringen zouden te verdelen zijn in drie categorieën. Nou, ten eerste communicatie kende kennis en kunde. Voorzitter, dit is echt totale onzin. Eigenaren van monumenten zijn niet gek. Ze mogen alleen van de gemeente niet verduurzamen. De ambtenaren zeggen gewoon in de gemeentes. Nee dan mag het niet de regelgeving rond vergunningen. Dat klopt, want we worden gewoon geen vergunning afgegeven is er sprake van totale willekeur en onwil en mijn vraag aan de minister is wat gaat u hieraan doen, want deze brief is niet voldoende. En ten derde zegt dat de eerst de subsidie en de seh subsidie drempelwaarde kennen, waardoor monumenteneigenaren in de praktijk geen subsidie kunnen krijgen. Dat is echt ambtelijke onzin. Stop al die subsidies gewoon want het is uiteindelijk gewoon door dure ambtenaren georganiseerd nutteloos rondpompen van belastinggeld en geef eigenaar gewoon de ruimte om te verduurzamen.

[0:04:12] En wat gaat de minister doen aan de grote verschillen tussen de gemeentes. Veel gemeentes is het verduurzamen van monumenten namelijk nog steeds volkomen taboe. Voorzitter, concluderend vrees ik dat zowel de bouw van nieuwe woningen als de verduurzaming s operatie bij deze minister in verkeerde handen is de crisis worden al deze staats ingrepen alleen maar groter en nog minder mensen zullen hun woning kunnen kopen of huren.

[0:04:36] Er is sprake van een compleet bo infarct. Dus laten we hopen op snelle nieuwe verkiezingen in het belang van nederland. Dankuwel.

[0:04:45] Dankuwel meneer van haga keurig binnen de tijd. Ondertussen zijn er nog twee leden binnengelopen. De heer geschiedenis van christenunie en bontebal. Maar voor de heer bontebal geld eigenlijk precies hetzelfde als die voor de heer thijssen. U bent officieel geen lid van deze commissie, dus ik moet even kijken naar de commissieleden of zij een hand over het hart strijken.

[0:05:04] Ja. U mag deelnemen is toch fijn. Dan ga ik door naar de eerste termijn van de heer thijssen.

[0:05:17] Bankvoorzitter. Het is stilte voor de storm miljoenen nederlanders maken zich zorgen over geld of ze er warm bij kunnen zitten. Deze winter of ze hun kinderen nog wel met eten naar school kunnen sturen kennen allemaal het verhaal van de jongen die afgelopen week flauw viel omdat hij het hele weekend niet gegeten had. Er was geen geld en dat in het nederland van tweeduizend, tweeëntwintig en iedereen waarschuwt dat er nog dit jaar iets moet gebeuren. Mensen moeten geholpen worden aan voldoende inkomen, zodat ze zeker zijn van hun bestaan, is de primaire taak van de overheid

[0:05:47] en de energieprijs naar beneden en hij heeft de pvda met groenlinks een voorstel voor. Maar dat is meer iets voor het debat. Hierna met minister jet, maar ook deze minister kan niets doen om nog dit jaar verlichting te brengen voor deze mensen. Heeft u gister ook een debatten over een motie ingediend gekregen, namelijk verlaagde huren van huurhuizen met enkel glas

[0:06:06] kerremelk het aan als een gebrek van het huis en de huur kan nog dit jaar dalen. Gisteren hebben we zo een motie ingediend heeft mijn partij een motie ingediend. Heeft u ontraden en ik snap niet waarom kan de minister dat uitleggen. Een jongen valt flauw van de honger die nibud van deze wereld waarschuwen dat miljoenen mensen in de problemen komen. Waarom luister. Waarom hebben we deze instanties als de minister daar niet naar luistert.

[0:06:28] Want er dit jaar ook nog kon gebeuren en daar hadden we het over in het in het debat in april is fikse teams langs de huizen sturen. Dit zijn mensen die komen achter de voordeur en nemen eenvoudige maatregelen en kunnen dan wel tien tot twintig procent van het energieverbruik naar beneden brengen. De minister was enthousiast. Dus mijn vraag is hoeveel huizen zijn er aangepakt. Hoeveel geld heeft de minister voor vrijgemaakt en is het niet een beetje dom geweest dat we hier nog veel en veel meer op moeten inzetten.

[0:06:55] Ondertussen heb ik ook gehoord dat er een prachtig plan klaarligt van een hele groep enthousiaste bedrijven en organisaties die meer fixers willen opleiden wel duizenden

[0:07:03] zodat we dit stookseizoen sterk stookseizoen bij zoveel mensen langs kunnen. En misschien wel alle slechte isoleerde huizen gehad kunnen hebben voor het volgende stookseizoen.

[0:07:13] Ik zie dit plan niet met n stuk en ik wil vragen waarom niet. En ook wel vragen hoe staat het met het plan is de minister enthousiast gaat dit mogelijk maken en gaan we op die manier zorgen dat iedereen een bezoekje krijgt voor het volgende stookseizoen en zoveel mogelijk dit stookseizoen.

[0:07:29] Maar we moeten natuurlijk uiteindelijk niet pleisters plakken, maar de patiënt genezen en dat betekent dat we huizen in nederland veel meer moeten gaan isoleren en één van de grote bottleneck daar zowel verhuren verkopen is het personeelstekort

[0:07:42] gaan we dadelijk met het personeel dat er wel is. Sauna zwembaden bouwen villas uitbreiden en niet door woningen aanpakken. Ik vraag me af hoe de minister dit ziet hoe zorgen we ervoor dat de beperkte capaciteit die er is in de gebouwde omgeving om woningen te bouwen, woningen te isoleren hoe we zorgen dat het zo goed mogelijk besteed wordt en mijn fractie heeft hier ook een idee overigens ook graag in dit debat van gedachten over wisselen met de minister en wind op zee achtige aanpak en dat betekent dat we weten dat zowel het bouwen van woningen als het isoleren van woningen nog tien, twintig jaar gaat duren dat er heel veel meer capaciteit voor nodig is dat er nu is, kan de minister niet samen met de corporaties met de gemeenten waar ook heel veel moet gebeuren niet zorgen voor langjarige zekerheid voor de bouwbedrijven dat de bouwbedrijven op die manier massaal meer mensen aan gaan nemen en die capaciteit dus vergroten en zekerheid geven.

[0:08:33] Daar zou ik graag een reactie willen over willen debatteren met de minister en aan het isoleren van koopwoningen voor huurwoningen zijn afspraak zijn de prestatieafspraken met de wooncorporaties. De koopwoningen. Hoe komen we achter die voordeur en we weten dat dat nog niet goed gaat op dit moment veel van de subsidie. Er is komt terecht bij hogere inkomens. En als opzichter prima, maar we willen juist die lagere inkomens bereiken want die hebben het meeste moeite met die hoge energierekening in die wonen ook vaak in slecht geïsoleerde huizen

[0:09:01] en het nibud gaf gisteren aan in een technische briefing of in een rondetafelgesprek dat heel veel mensen geen gebruik maken van die subsidies omdat ze het niet weten niet durven of niet kunnen.

[0:09:11] Ze moeten achter de voordeur zien te komen in gesprek met die mensen en er bestaat een netwerk. De participatie coalitie bestaan dat veel organisaties en bedrijven die dat wel kunnen. Die zijn wel in staat om in gesprek te komen met die meid met die met die mensen en ook gemeenten hebben zulke teams. Dus is de minister mee eens dat het voor die hele grote groep. Een heel goed idee is om deze participatie coalitie en die gemeenten in staat te stellen om ook echt in contact te komen en mijn laatste punt is dat er gebeurt heel veel in de bouw cao afspraken worden niet nagekomen, is de minister bereid om zijn beleid niet alleen in te zetten voor c o twee reductie, maar ook te zorgen voor

[0:09:46] behoorlijk werk

[0:09:47] op de bouwplaats.

[0:09:49] Hartelijk dank. Meneer thijssen, mevrouw mohammed van groenlinks.

[0:09:53] Dank u. Voorzitter, en het was een goed debat gisteren. Maar ik dacht wel s avonds gokken op heel veel vragen geen antwoord gekregen en dat was suf voor mij om daar niet op te letten tijdens het debat met de minister vragen om goed mijn vragen te beantwoorden.

[0:10:05] Ik ga er ook extra opletten.

[0:10:06] Waarschuwing, vooraf,

[0:10:09] En voorzitter voor groenlinks is het al heel lang glashelder dat we de bestaande woningvoorraad voorraad en de gebouwde omgeving moeten verduurzamen om bij te dragen aan de energietransitie en ik heb het zelf ook gedaan met mijn eigen huis om te weten hoe t is en het tien jaar mee bezig geweest en deze week kwam mijn inductie fornuis. De laatste stappen in het gasvrij maken en ik weet ook hoe ongelooflijk ingewikkeld is en sinds de oorlog in oekraïne is de urgentie alleen maar groter geworden omdat we nu miljoenen huishoudens zien die in de financiële problemen komen vanwege een extreem hoge energierekening en het is zelfs zo erg begrepen we gisteren van het nibud dat eenderde van de huishoudens de hoog door de hoge energierekening in de financiële problemen dreigen te komen. Dat is echt ongekend. We moeten voor de langere termijn doorgaan met klimaatmaatregelen waar we mee bezig waren, maar we moeten ook voor de extra voor de korte termijn extra dingen doen. Pvda gaat het al over en naast dat we heel snel moet ingrijpen om de hoge rekeningen tegen te gaan, moeten we ook zorgen dat huishoudens bedrijven, maar ook publieke voorzieningen zoals zwembaden, scholen en zorginstellingen in staat worden gesteld om hun huizen en gebouwen te isoleren en zo het energieverbruik terug te dringen. Zij moeten op een veel laagdrempelige manier dan nu het geval is in staat worden gesteld om zelf energie op te wekken door bijvoorbeeld het enorme potentieel aan daken vol te leggen met zonnepanelen waren er gister ook al over.

[0:11:33] En graag maak ik de minister een compliment voor de brief die we gisteren kregen over het warmte fonds dat er binnenkort renteloze leningen beschikbaar komen voor mensen met een lager inkomen huizen huiseigenaren en ik hoop dat de drempel voor deze huiseigenaren hiermee substantieel wordt verlaagd, maar ik heb er wel een paar vragen over, namelijk. Ik weet uit eigen ervaring dat het niet alleen een geldkwestie is om je huis te verduurzamen, maar vooral ook van ja hoe ga ik dat in vredesnaam doen. Hoe kijkt de minister naar wat gaat hij doen om mensen ook van de juiste adviezen te laten voorzien en mijn vraag is ook de vraag die er is voor veel mensen zeker met lage inkomens om zelf een woning te verduurzamen valt dat nou ook binnen de subsidieregeling die overwinnen die leningen die huiseigenaren nu tegen nul procent kunnen gaan doen, mogen ze ook zelf de isolatie aan gaan brengen en tot slot de rente is nul procent voor twee jaar. Maar dat is wel heel erg. Kort. Ik las vanochtend dat in amerika de hypotheekrente nu al naar zesendertig procent is gegaan. Dus lijkt mij echt als je het al heel moeilijk hebt niet te doen om te weten om niet te weten wat er over twee jaar gebeurt met die lening die tegen een patiënt heb afgesloten. Veel mensen, voorzitter, met een vrouw met een laag inkomen die wonen in slecht geïsoleerde huizen en vaak kunnen zij hier zelf weinig aan doen omdat een verhuurder weigert om iets te doen dat het niet verplicht is en ik regelmatig van huurders in de vrije sector dat zij aan uw verhuurder vragen van wilt u mijn woning beter isoleren en dan zeggen die huiseigenaren naar dat doen we niet want het is niet verplicht en dat vinden wij heel onwenselijk voor zowel voor de huurders als voor de energie transitie en we denken echt dat haar wettelijke normering voor nodig is en details had het net over een motie om enkel glas als gebrek aan te merken. Eerder hebben wij die motie ingediend. En toen zei de minister. Nou hou hem even aan want ik ben ermee bezig. Dus ik ben heel benieuwd hoe het er nu mee staat. En ja ik vind het we hebben nu lang genoeg op gewacht hem enkel glas is zijn woning gebrek en spouwmuur isolatie. Die ontbreekt is dat ook graag een toezegging van de minister dat hij dat hij dit gaat regelen en voorzitter,

[0:13:43] ik ben heel trots op mijn nicht die jarenlang achter de kassa zat bij de makro. Maar die nu met een bakfiets in haar gemeente ronddraait vol met tochtstrips led lampen en overal aan belt en vraagt aan mensen wat ze nodig hebben om hun huis energiezuiniger te maken en eerlijk heel veel van deze mensen zijn daar niet mee bezig. Die zijn bezig met een boodschap of ze die wel kunnen betalen. Maar het is wel echt heel goed. Die fiets teams die rondrijden in onze gemeentes. De pvda vroeger ook al na. Dat zou eigenlijk in elke gemeente plaats moeten vinden. En vanaf morgen dus vragen aan de minister. Hoe gaat u dat regelen want dat helpt meteen deze winter al bij het verlagen van de energierekening. Juist voor de meest kwetsbare mensen.

[0:14:26] U bent reeds over uw tijd kunt u afrondende te voegen?

[0:14:32] Ja. Een laatste punt gaat over de verlichting van kantoorgebouwen. Want het is ergernis werkhand als je weet dat er een gebrek is aan energie en de prijs heel hoog zijn dat hij vliegt toch nog brandt en ik wil vragen aan de minister hoe hij erover denkt om dit te stimuleren. Om dit tegen te gaan of zien.

[0:14:48] Misschien met regelgeving zou komen,

[0:14:50] Hartelijk dank. Interruptie.

[0:14:52] Ja ik heb een vraag die u heeft uw huis volledig duurzaam gemaakt, inclusief inductie. Ik was gewoon benieuwd naar een kostenindicatie. Wat wat bent als je dat kwijt wilt. Wat bent u nou kwijt aan zijn gehele operatie.

[0:15:05] Inclusief subsidie,

[0:15:07] Abonnement. Voorzitter, dat vragen heel veel mensen aan mij. Dat is echt wel moeilijke vragen omdat ik er zo lang over heb gedaan en omdat ik het allemaal in hele kleine stapjes heb gedaan. Dus het is niet zo dat ik eerst een budget hebt gereserveerd. En toen aan de slag gegaan. Ik heb kleine maatregelen genomen dubbel glas genomen waar nog enkel glas zat en ik heb het niet allemaal opgeteld. Ik heb het gewoon betaald. De grootste bottleneck was wel de laatste stap, namelijk de warmtepomp. Wat het kost dertigduizend euro en die heb ik gefinancierd via mijn hypotheek toen die rentevasteperiode afliep en tegen nul komma zes procent rente en ik ben er heel blij mee want ik heb geen energierekening meer en kijk heel vaak wordt er gezegd het is van de elite. Maar ik heb het ik heb het gedaan. Ook in de tijd dat ik minder verdienen dan nog geen kamerlid was die kleinere stappen. Ik heb ook geld geleend. Maar ik zit in de politiek om het te regelen voor iedereen. Het is een investering kwestie. Dus dat ik geïnvesteerd heb zonder te weten dat de energieprijzen zouden stijgen. Daar deed het niet voor. Ik deed vanuit idealisme en ik deed het omdat ik me zorgen maken over het klimaat en als politicus wilde weten hoe het hoe het in de praktijk uitwerkt. Het is echt niet makkelijk maar ik ben wel heel blij nu want ja ik ik maak me geen enkele zorgen over de sterke stijgende energieprijzen en er zijn meer mensen die dat hebben en ik wil het heel graag regelen voor iedereen in nederland.

[0:16:27] U heeft een interim groot.

[0:16:32] Mijn vraag gaat over de wens van groenlinks en pvda om bij enkel glas de huren te verlagen.

[0:16:42] Ik snap heel goed in deze tijd dat je je zorgen maakt over energiekosten dat het een goede stap zou kunnen zijn. Ik ben ik ben ik ben benieuwd want ik ga straks ook iets zeggen over de vrije huursector en over de slechte labels waren dan vaak voorkomt.

[0:16:57] Hoe ziet hoe zien jullie dan de verhouding tussen. Ja. Als de uren verlaagd worden. Dan zal die wellicht huurbaas of die vereniging of die investeringen misschien wel minder snel geneigd zijn om daarnaast ook nog geld te besteden aan juist het maar het inzetten van dubbel glas in dit geval of het isoleren en dat zijn twee tegenstrijdigheden die misschien wel een rol kunnen spelen. Als je hem geld geeft aan een huurverlaging aan de andere kant zegt van ja dan moet ik nog verduurzaamd worden en de kans is heel groot met een huurverlaging doorgevoerd wordt dood.

[0:17:26] Dat die dooie woningen door waar je woning blijft en dat dat nog steeds zorg voor een hoge c wijzen dat soort woningen.

[0:17:33] Hoe zien jullie dat fraudewet?

[0:17:36] Voorzitter, ik vind als je verhuurder bent van hun woning. Dan moet je ook gewoon dan heb je ook een morele verplichting om een goede verhuurder te zijn, net als dat je zorgt dat de kachel brand of dat er geen ongedierte loopt. Je moet je moet gewoon goed zorgen voor het bezit dat je verhuurt en dubbelglas bestond al in negenentachtig het veertig jaar geleden. Dus als een enkel glas zit in een woning. Dat betekent dat er veertig jaar niks aan. Die annie beglazing is gedaan. Veertig jaar waarin we weten dat er een klimaatprobleem is waarin elke maand de energierekening voor de huren hartstikke hoog was. Dus ik vind het geduurd.

[0:18:11] Van groenlinks is nu.

[0:18:12] Val op voor deze huiseigenaren. Hetzelfde geldt voor spouwmuur, isolatie, en ik vindt dat er een sanctie op moet staan als huiseigenaren weigeren om te investeren in dat wat ze wat hun business is. Daar hoort bij dat je ook gedraagt als een verantwoorden.

[0:18:27] De verhuurder eerder gehad,

[0:18:29] Dat was mijn vraag niet. Maar vraag je erover. Bent u bang dat door deze maatregel door te voeren? Wat ik waak over ze begrijpen goed schat. Natuurlijk wil ik zo

[0:18:37] bent u niet bang dat dat ook averechts effect heeft of juist een operatie dat we de gebouwde omgeving willen verduurzamen en die huizen dat er ingegrepen moet worden, kunnen we niet zeggen. Weet je zorg ervoor dat slechte labels uit die uw huis geforceerd worden. Want daar gaat het over.

[0:18:52] Fraudewet,

[0:18:53] Ja ik begrijp de vraag niet zo heel erg want als je de als je de slecht als je de als je de slechte labels kwijt wil dan moet je juist de dingen doen waarvan ik zeg dat ze moeten gebeuren en dus volgens mij vinden we willen we hetzelfde. Ja daar moet in geïnvesteerd worden dat er ligt op het bordje van de huiseigenaar

[0:19:14] en dan moet je gewoon doen. Ik begrijp ik begrijp echt niet wat u bedoelt.

[0:19:20] Meneer thijssen.

[0:19:22] Een beetje aan de pvda gericht. Volg mij gewoon een fantastische business case. Je zal nu maar een label geen woning hebben en die wil je niet verkopen.

[0:19:33] Maar even voor de helderheid. Meneer thijssen die te gast is in deze commissie wel gewoon

[0:19:41] is hier wel gewoon de regel dat dit een interruptie kost. Maar u heeft nog steeds het worden.

[0:19:48] Ik zal dit zo romantisch.

[0:19:51] Probeer het ook eens samenwerken. Je groot en sterk van

[0:19:56] maar goed, ik wilde graag even uitleggen dat als je een label geen woning hebt op dit moment is dat natuurlijk niet echt een goed verhaal als je dat wil verkopen.

[0:20:06] Als je nu

[0:20:07] je slechte isoleerde woning upgraden beter te isoleren woning dan vernietigen van de waarde van je huis. Dus ik denk dat op die manier als woningeigenaar op die manier naar gaan kijken en zien als een investering en niet zien dat ze korte termijn zoveel mogelijk uit die die huurders willen trekken. Ja dan gaat het gewoon gebeuren en ik denk dat we een standje moeten helpen en daarom vind ik het verstandig dat we een huurverlaging doen we enkel glas.

[0:20:30] Dan gaan we nu naar de eerste lijn van de heer eerdmans van eenentwintig.

[0:20:42] Voor ze bedankt en een miljarden operatie in vier minuten was best een uitdaging of ik ga heel snel praten of ik doe het

[0:20:49] later word ik nog vanavond wil ik nog zeggen. Voorzitter, gisteren nieuwe cbs cijfers gepresenteerd over de uitstoot van broeikassen gas per sector en daar bleek uit dat tien komma zes procent. Als ik goedzak van de uitstoot voor rekening komt van de gebouwde omgeving. Dat soort dingen denken wel een beetje in in het perspectief. Het is natuurlijk een hele grote operatie met vele vele kosten die wordt uitgerold en vraagt de minister als eerste. Wat is de verhouding tussen de operatie. De kosten en de opbrengsten daarvan, zoals nu ook cbs laat zien. Tweede is een belangrijk instrument waar we het over hebben van het kabinet om die woning aardgasvrij te maken is die wet gemeentelijke instrumenten warmte transitie die vorig jaar december in consultatie gaan nu in het zomerreces gefolterd besluit gemeentelijke instrumenten warmte transitie dat voortborduurt op die wet en die is nu ook een consultatie en vergist was de laatste dag van de consultatie en we maken ons grote zorgen over die wet en de gevolgen voor de huiseigenaren kunt u mij het laatste stand van zaken gegeven? Wat is? Op welke termijn kunnen we stappen verwachten. Wat kunt u zeggen over de consultatie. Daar waren wij benieuwd naar. Het lijkt me ook goed dat jullie weer kurhaus die vaak benadrukt. Er mag geen dwang zitten op het op het gasproject. Daar hebben we het vaak over gehad met uw voorganger en ik vroeg me af hoe u daar kijken of dat nog steeds blijft bij het algemene beeld van ja, we willen het niet. Maar we sluiten het ook niet uit. We hebben toen over dat treintje gehad met laatste begon enzovoorts. Herinner me nog maar goed voor de kosten. Uiteindelijk heb ik op een gegeven moment met mevrouw van der plas vragen gesteld van mijn vraag die bijvoorbeeld met stijl van wat zijn de kosten voor nederlands die geconfronteerd worden met die naam u de normering van de cv ketels zijn om die te ver als die worden vervangen. Want wie na tweeduizend zestien zijn ketel vervangen. Die kan geen ketelmeer ophangen die zalm met een duurder alternatief worden geconfronteerd, dat wil zeggen of de hybriden of the electric warmtepomp. De hybride weten we inmiddels van die gaat tussen de vier en vijfduizend euro kosten en de lektor is nog veel en veel duurder en dat is het uiteindelijke doel om daar iedereen mee om die bij elk huis hebben staan. Het is een forse kostenpost die ook nog eens verplicht worden opgelegd. Dat zit erachter en u zegt heel vaak. Ja. Het is een investering die zichzelf terugverdienen. Maar dat is makkelijk gezegd want de investering is er en men moet nog maar zien hoe dat wordt terugverdiend. Mensen moeten wel die vijfduizend euro aftikken. Graag een reactie hierop.

[0:23:24] Eerdmans heeft een internationaal mevrouw mohammed.

[0:23:27] Ja want ik ben wel nieuwsgierig naar hoe die eerst monster naar kijk dat dat het in investerings kwestie is dat is waar. Dat heb ik ook gezegd hoe hij dan kijkt naar de huidige hoogte van de energie te tarieven ten opzichte van een investering die je had kunnen doen in het verleden, waardoor je net zoals ik nu eigenlijk helemaal geen zorgen hebt want het is het verhaal van hier eerdmans is altijd gaat altijd over die investering dat zo probleem is, maar tegelijkertijd zijn de maandelijkse lasten alleen nog maar aan het stijgen en dat gaat ook niet laag.

[0:23:56] Worden want dat wordt ook over zonnepanelen gezegd, meende ik. We hebben zes zonnepanelen op ons dak liggen. Daar kom je niet zo heel veel van terug dan. Ik weet niet hoelang ik daarmee door moet gaan. Ik ga er mee door. Maar ik ik zie het geld niet binnen rodney binnen en daar kan misschien aan afgestoft die dingen. Misschien lag het aan de stekker nog eens gecontroleerd. Z n. Goede kort wel even zonder gekheid. Maar dan zegt u orde en omdathijje. Nee maar wij hebben het geprobeerd en het is niet een enorme winst pakken. Dus de vraag is altijd waar. Natuurlijk zijn de energierekening zo hoog. Dat heeft u volledig volledig gelijk en de vraag is of altijd wat je nu investeert komt dat er in welke termijn uit en dan los daarvan moeten mensen het geld wil hebben liggen. U heeft er lang over gedaan. Nou dat is dan een model om het te doen. Maar als mensen verplicht worden om dat ding aan te schaffen. Moet je wel hebben liggen en dat is of, zoals de rotterdammers gedaan worden met daarin helemaal mee gesubsidieerd. En dan is het vrij gemakkelijk maar betaalt overbetaald met zen allen dus de vraag is nog maar heel simpel of het betaald kan worden en op welke termijn dat terugverdiend wordt. Daar maken we ons zorgen over voorzittend electric.

[0:25:09] Interruptie en mevrouw mohammed wil het nog een keer reageerden.

[0:25:13] Ik zie wel een beetje een een nuance in het standpunt komen van hier eerdmans over die energietransitie. Want de de hoogte van de maandelijkse lasten heeft deze discussie nu wel heel erg veranderd waar het eerst misschien een idealistisch verhaal was van groenlinks. Om de klimaatverandering tegen te gaan is het nu ook een manier om onder mensen een warm huis te geven zonder dat ze daar helemaal failliet gaan.

[0:25:39] Hij is heel pijnlijk hebben we een crisis nodig hebben om mensen laat dat gevoel te geven want daarvoor was dat gevoel er niet is, geef ik u mede dat bij mensen landmijn. De vraag natuurlijk altijd wel een kalmte klimaat diplomaat discussie uit. In welke zin gaan wij met alle warmtepompen en electrics hier het klimaatprobleem van de wereld oplossen. Dat dat hebben we vaker uiteengezet dat dat nauwelijks helpt bijna niets meer zeggen. Nul komma nul. Dus de bedoeling is heel goed hoor van groenlinks. Maar het blijft toch symboliek en in die zin weinig doet weinig met meer met wereldtemperatuur. Dus daar daarvan daarvan akte. Desalniettemin vind ik. En dat blijft hij ook servië, eenentwintig als mensen die keuze maken niets mis mee. Net als isolatie zonnepanelen. Prima, maar de verplichting en de dwang die er achter steekt door door doordrukken van zaken wat je hebt gezegd en volg mij ook sylvio ergens heeft gezegd er het gaat om de het gaat niet om de haalbaarheid en betaalbaarheid. Het gaat gewoon doel op zich, maar we maken ons grote zorgen over. Dus ben je bijna eenentwintig. Voorzitter, ik weet niet hoeveel.

[0:26:43] U heeft ook nogal een interruptie van de gymles.

[0:26:49] Voor zover ik begrijp natuurlijk het vertrekpunt van collega eerdmans vanuit individuele vrijheid en zo min mogelijk dwang. Maar individuele vrijheid kan ook individuele pijn worden of misschien een soort van individuele dwang want ja als je als je tegen je eigen keuze in een woning zit of niet. De mogelijkheden gehad om het te verduurzamen. En nu wordt je geconfronteerd met een enorme energieprijs, eenentwintig en de heer edmar mans toch wel aan het denken zetten de eigen woning kunnen we bomen voor opzetten. Ik denk dat je de komende jaren ook prijsverschillen gaat zitten zien tussen energiezuinige niet energiezuinige woningen die tot op heden niet zo veel zachter. Dan gaat de prijs ook zijn werking doen en daarnaast eenentwintig denk ik wel fan van de prijsmechanisme voor de verhuurder

[0:27:33] daar de huurder heeft geen keus waar de huurder in een geïsoleerde woning betaald tot vier of vijf keer zo weinig aan energierekening op dit moment. Of misschien zelfs helemaal niet in vergelijking met de uren die nog in een slecht geïsoleerd woning ziet wel welke boodschap heeft hier eerdmans eenentwintig voor de verhuurder? Welke verplichtingen wil hij de verhuurder wil opleggen om de huurder te beschermen.

[0:27:57] Eerdmans betoog met een vraagje dagdroomde in plaats van de interesse. Maar prima. Ik blijf met het eerste deel want dat is precies waar we op zitten. Dan kijk als het prijsmechanisme gaat werken vind ik het dan ben je dief van eigen portemonnee dat precies op ruim twintig voorstelt als het net een industrie als de winstmodel wordt een verdienmodel. Dan is het hartstikke prima. Geen verliezers. Heb je alleen maar winnaars. Mijn punt zit hem inderdaad bij de verhuurders bent wel eens met het onder druk zetten van lake laakbare verhuurders met een glas van negenentachtig. Maar wat is het gevolg. Wie wordt er dan de dupe van. Want het kan net zo goed dat die prijs de muren weer terechtkomt bij die lage lage inkomens. De mensen die daar zitten dat zijn natuurlijk wel de mensen die in een situatie zitten. Dus ik wil daar wel heel goed naar kijken dat je daar niet van zegt heel stoer verhaal vuur en die drukt de boel zo of of maakt het de woning een kleinere of ja is daar wil niet meer isoleren. Want hij kiest voor andere dingen op het dak. Dus ik vind wel dat je daar zorgvuldig naar me kijken voor de gevolgen die dat met zich meebrengt.

[0:28:58] Een tweede korte interviews.

[0:29:00] Wat korter in de inleiding was lang meer hitmans. Dat is een helder antwoord, maar er zit ook nog een treedt of tussen tussen dat de huurder die nu in een slecht geïsoleerd huis zit moet uiteindelijk wel te hulp worden geschoten. Vaak door de overheid de private private varlam zou zeggen van een verhuurder leidt tot de collectieve lasten waar ze maakte of welke afweging maakt de heer iemands dan als het gaat om deze kwestie. Dan moet je op een gegeven moment toch verder gaan dan zachte drang. Maar dan moet toch een einddatum zitten vara waarop de verhuurder zijn spulletje wat die verhuurt verduurzaam moet hebben nog los van het feit dat ze moreel vindt dat het gewoon een goed product moet zijn en goed geïsoleerd.

[0:29:40] Ja ik bedoel dat je dus.

[0:29:42] Bij het niet isoleren bij renovatie dat je dan eigenlijk gewoon een verkeerd bezig bent. Ja, natuurlijk. Alleen dan vind ik het kostte aspect heel belangrijk en minder de groene dogmatiek die er achter steekt en daar zijn wij misschien wel wat meer met elkaar eens. Want daar dan gaan we richting symboolwaarde frans timmermans bumper enzovoorts. En daar maken we ons wel zorgen over. Dus het moet wel gaan serieus over kostenaspect en het nodeloos verlies van energie. Want dan dan vind je ons aan om aan uw zijde.

[0:30:07] Meerman zegt anderhalf.

[0:30:09] Anderhalve minuut smith. Oké

[0:30:12] ben doorrekenen inderdaad on electric. Dat zou al veertigduizend euro. Volgens mij zijn waar het op uit komt per woning. Want waarvan. Maar de helft een terugverdienmodel kent die vraag ook bij de minister neerleggen. Wat kost nou het gemiddelde huiseigenaar samen met energielabel b om naar volledig van het gas af te gaan en die draait op voor de kosten en dat is misschien wel een belangrijk om te stellen. Dan sluit ik me af. Voorzitter, met aardgasvrij en wijken. Daar sprak ik dacht van haga over. U was heel tevreden in de brief van zeven juni was heel tevreden met de voortgang grote meerwaarde en nog nogal nog een bijzonder vonden wij want als je goed leest dan zie je dat het project heeft tot nu toe achttien, honderd dertien aardgasvrij woningen en gebouwen opgeleverd in vierenhalf uur tijd

[0:31:00] en dat zijn er dus vierhonderd per jaar. Terwijl u er nou vanaf nu bijna driehonderd duizend per jaar nodig heeft om die doelstelling te halen in tweeduizendvijftig. Opmerkelijk. En dus het is enerzijds. Wat is er vind je nou die zegt een fors versnelling is nodigt mensen tevreden of is het veel te weinig en is het alarmerend of niet. Laat ik daar dan mee afronden. Dank.

[0:31:20] Hartelijk dank dat ze nog twintig seconden over mevr abonnement heeft een interruptie.

[0:31:25] Ja want ik heb mijn vragen die je eerdmans over die aardgasvrije wijken. Er was er waren meer projecten dan dat er geld was en dat zijn ook vaak burgerinitiatief en ik dacht ook dat hij hier eerdmans. De partij voor de burger vertegenwoordigde en ik ben bij zijn pa burgerinitiatieven geweest. Dat is heel goed voor de samenhang in de wijk. De mensen werken samen aan een project zijn idealistisch bevlogen en zorg ervoor dat de hele buurt een lagere energierekening heeft. Wat kun je daar nou tegen hebben.

[0:31:54] Meneer edmonds.

[0:31:56] Hier zit aspect van dwang in deze proefwijken waarbij mensen dus ik op zuid holland zuid is daar zo n voorbeeld van die worden daar toch min of meer of ja hoe zal ik het netjes zeggen die worden toch gevoed met met subsidies om die keuze te maken en dan blijkbaar werkt het niet want er komt bijna geen geen huis in een resultaten zitten. Dus het is ook nog eens een heel moeizaam project. Maar ja, wij vinden het punt van mensen. Ik heb ook zo n brief in de deur op de deurmat gehad van de gemeente van mij komen bij u langs gaan hoort bij de uitgeverij wijken. Dus ja ik wij maken ons erg zorgen over over de over de keuzes die daarin gemaakt wordt en de doelstelling is absurd hoog, hoog gesteld. Dus dat de minister tevreden met de voortgang. Dat lijkt mij een hele hele rare.

[0:32:50] Voorzitter,

[0:32:52] Drie interrupties inmiddels gehad.

[0:32:53] Ik weet het. Maar ik ga mijn laatste gebruiken. Ok ik zou de heer willen adviseren om een keertje nagelen te gaan in de flevopolder nagelen. Dat is echt een wijk waar mensen met lage inkomens wonen en waren zo n burgerinitiatief gaande is. Het is echt heel inspirerend om te zien. Misschien dat het ook een beetje de blik verbreed op het hele fenomeen aardgasvrij wijken, want het is echt veel rijker dan u.

[0:33:18] Mezelf zich voorstelt.

[0:33:21] Nou wij wij zijn de partij voor de burger niet tegen de burger die zijn overigens ook door in de kamer. Maar wij wij vinden dat en en sowieso ben ik voor burgerinitiatieven. Dat klopt helemaal. Daar heb ik mijn historie ook liggen en dat vind ik nuttig. Dus misschien kan ik daar zeker wel eens nakijken. Ik kondigen. We zijn toevallig net vorige week met eenentwintig in flevoland geweest heeft alle meegekregen natuurlijk en dat je hebt hem net gemist. Dus dan dan hebben we nagelen daarin overgeslagen. Maar wie weet komt er nog een herkansing.

[0:33:53] Wellicht een werkbezoek voor de commissie. Dan ga ik naar de eerste termijn van mevrouw van es van personeel dienen.

[0:33:57] Wordt een werkbezoek.

[0:34:00] Dat klinkt goed.

[0:34:02] Voorzitter, soms worden de consequenties van jarenlang falend milieu en klimaat klimaatbeleid ineens ontzettend duidelijk. Die mensen diep in je portemonnee voelen dat er vanuit de overheid de afgelopen decennia veel te weinig gevoel van urgentie was voor die verduurzaming die zo nodig is. Want ingrijpen was de afgelopen jaren betutteling de hand op de knip en voor de transitie hadden we al een tijd rustig aan en het gas leek om eindig en de overheid en partijen die dit soort boodschappen de afgelopen jaren hebben verspreid hebben echt een rol gespeeld in een vertraging van die verduurzaming en veroorzaken van de huidige pijn en frustratie wilde ik je uit. Maar goed, ik wil nu ook aangegeven zitten in deze situatie en we lopen ver achter op het nodig is en moeten we dan nu ook echt gaan versnellen voor het klimaat en overduidelijk ook voor de portemonnee van de burger en als overheid helpen om woningen te verduurzamen is de investering die op langer termijn alleen maar voordelen oplevert en dat kan natuurlijk op zich op verschillende manieren. Maar zoals volg mij vele gewend zijn van de partij voor de dieren is normering, daar in ieder geval zeker één van die duidelijke normen andy normen ook handhaven en in dat licht kan de minister toelichten hoe het kan dat in tweeduizend twaalf besloten werd dat in tweeduizend, drieëntwintig alle kantoorgebouwen minimaal label c moesten hebben en dat het nu weten dat het ongeveer maar veertig procent is die eraan gaat voldoen gaat dan deze mensen laten zien dat dat mij ook zeker ernst is gaan we ingrijpen gaan een ultimatum stellen gaan de boetes uitdelen worden de gebouwen gesloten. Wat gaan we doen als we wel zeker. Die norm hebben gesteld en we weten dat dat niet gaat lukken.

[0:35:45] En als we gaan almere moeten we dat natuurlijk wel goed doen en dan heb ik het over die hitler hybride warmtepomp vanaf tweeduizendzesentwintig, die we gaan nog meer en en dat we dus wel zeker weten dat we tot ver na tweeduizendvijftig nog vastzitten aan gas. Want stel je koopt nu een nieuwe cv ketel een kopie dus in tweeduizend tweeënveertig een hybride warmtepomp

[0:36:09] en gebruiken dus tot tweeduizend tweeënzestig.

[0:36:12] Gas,

[0:36:13] Als je zou willen.

[0:36:15] Dat zeg ik erbij

[0:36:17] en dan zal je de missie erop wijzen en ken ik het antwoord dat er dan groen gras is en dat we dan met groen gas een heleboel kunnen doen. Maar we weten dat groen gas, bruin gas is en ik zeg bruin gas, want in heel veel groen gas komt gewoon van mestvergisting en met die vergissing houden we vast aan die onhoudbare omvang van de veehouderij en die potdichte stallen die we in nederland op dit moment nog hebben en dan ben ik benieuwd hoe de inzet is op het op de groei van het groene gras en helemaal hoe dat te rijmen valt met die aangenomen motie van de partij voor de dieren uit tweeduizend, eenentwintig, die de regering verzocht mestvergisters uit te sluiten van sd subsidie

[0:36:56] bent welkom normering gaat de minister en volg mij zijn groenlinks en de partij van de arbeid en ook al overgekomen. Welkom normering kunnen we de aankomende tijd en liefst nog nu van deze minister verwachten en ik sluit me aan bij de opmerkingen die zijn gedaan over dat enkel glas als gebrek. Volgens mij moeten we daar echt heel snel mee aan de slag. Maar ik ben ook bijvoorbeeld benieuwd of er kunnen we niet gaan naar een verbod op nieuwe platte daken met alleen maar dakleer is dat niet. Gaan we daar niet een keer naar kijken. Gezien de klimaat adaptieve woningen die we moeten hebben. Wanneer gaan we regelen dat bijvoorbeeld in het bouwbesluit. We gaan naar ijswater circuits over die hydra loop die zo belangrijk is om ook in huizen te hebben als ze het hebben over de droogte en de problematiek die we ook daarin mee moeten nemen in het verduurzamen van woningen en ook een minimaal energielabel voor huizen. Wanneer gaan we net zoals bij kantoren toch echt kijken wanneer die gaan die gaan invoeren en ik weet de minister werkt aan een vorm van normering voor klimaat actief bouwen die maatlat. Dat is bekend. Maar ik ben wel benieuwd. Hij zegt nog manieren aan het zoeken zijn om die te gaan vastleggen. Maar wat wordt het dan gaan we dan weer een afspraak met de sector maken. Gaan we dan voorwaarden stellen van financiering of kunnen we niet gewoon toe. En die wetgeving en ik ben benieuwd waarom kiezen we niet meteen gewoon voor de meest dwingende vorm. Want we weten toch zeker wat betreft klimaat adaptieve weten we dat het altijd een nook red maatregel is als het gaat om stedelijk gebied. Dus waarom gaan we er dan niet voor god ja ik kwam plots tot slot woorden uitspreken. Zal ik een oproep van emeritus hoogleraar thompson die zij slopen veel te veel woningen die ook nog gewoon een grondige renovatie zouden kunnen gebruiken. En ben benieuwd of het niet slim is om in plaats van een sloopmelding weer te gaan naar een sloopvergunning om af te zien van die enorme hoeveelheid huizen die gewoon gerenoveerd kunnen worden in plaats van gesloopt en ook in grondstoffen oorlog bijna waar we inzitten, zodat toch een verstandige keus zijn dan we nu hebben.

[0:38:57] Dankuwel, dankuwel. Mevrouw van sd heeft een interruptie van de heer bontebal.

[0:39:01] Dank, voorzitter is nog niet helemaal duidelijk wat er nu precies vindt van de zogenaamde hybride route. Dus u begint over normering van hybride warmtepomp. Volgens mij bent u daar niet afkeurend over. Vervolgens komt er een verhaal over lockhorns. Vindt u de normering van de hybride woont onder een goed idee of zegt u van ja, we gaan de hele gebouwde omgeving massaal in één keer op elektriciteit zetten

[0:39:28] ik vrouw van es vindt het altijd leuk als de bontebal een vraag stelt over liegen warmtepompen instantie gezegd dat het een soort neer bontebal zijn zwarte vorst van soorten weet niet een soort pleitbezorger van hybride warmtepomp altijd leuk dat terzijde.

[0:39:44] Ik ben niet tegen de normering van hybride warmtepompen. Ik vind wel een ik vind het wel zorgelijk om te zien dat we dan daar zo op inzetten en dat het alleen maar nog hebben over hybride warmtepompen en dat vind ik een zorgelijke. Ik zie gewoon ik vind gewoon dat op moment dat je zegt we stellen hybride warmtepompen als norm vind ik dat je daar op zijn minst meteen erachteraan zie moet hebben, maar we kunnen eigenlijk nog beter een elektrische warmtepomp hebben ze ik vind zeg maar die die enorme focus op. Laten we met zen allen de hybride nemen vind ik de verkeerde focus en ik vind dat dit kabinet daar veel te veel inzet en je ziet dat dat logischerwijs is ook op die manier de maatschappij ingaat en dat vind ik echt een gemiste kans. Want ik vind het een gemiste kans en ik vind het zeker als ze daarna nog een soort groene slechts bruine gaslobby overheen of een sausje overheen gaat want dan gaan we natuurlijk echt verkeer.

[0:40:41] Die kant op bontebal.

[0:40:43] Voordat ik ga nog een poging doen om mij te overtuigen van de hybride route. Het punt. Het punt is. U bent een van de grootste voorstanders van snelle c o twee reductie

[0:40:55] en al snel heel veel rapporten ook gewoon laten zien dat dat via de hybride warmtepomp het meest betaalbare en snel kan naast die andere sporen want die vergeet helemaal niet want er komt een fonds voor warmtenetten. De warmtewet zijn we nu mee bezig om dat aan te passen. Dus dus de eerste e plus zit vol met subsidie voor warmtepompen. Dus de focus ligt er wel degelijk. Alleen wil je hele grote klappen smaken ook op korte termijn. Dan is normering van hybride warmtepomp. Een van de meest effectieve instrumenten. Dat blijkt ook uit de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma s. Dus ik snap niet dat u enerzijds altijd enorm voorstander ben van snelle c o twee reductie ben ik ook. Maar dan komt er een concrete route op tafel die misschien niet meteen perfect is. Maar die wel een hele grote klapper maken en dan bent u weer tegen. Dat vind ik gewoon heel moeilijk te rijmen. Steeds.

[0:41:41] Voorzitter, uiteraard.

[0:41:44] Kijk ik vind leuke blijft deze discussie volgens meijer elke keer doen we deze dus het is ook wel weer goed. Maar volgens mij komen we er nooit uit de partij voor de dieren is tegen het feit dat je dat je gaat prima asscher. En ik vind het echt een belangrijke. We zijn ook tegen het gebruik van biomassa en volgens mij zijn we daar heel helder in. We gaan geen we gaan niet net doen alsof biomassa groen is. We gaan nu niet net doen alsof je ons of mestvergister groen is wat hij niet is. Het is gewoon niet zo. En daar zit mijn vraag en daar zit volgens mij mijn hele duidelijke vragen u richting deze minister. Ik vind gewoon dat we eerlijk moeten zijn en ik vind als je als deze minister hebt gehoord over zijn route met die met die hybride warmtepomp. Dan hoor ik deze minister zeggen. Ja maar maakt u zich geen zorgen want we hebben straks heel veel groen, gas en kan dan hebben we helemaal geen probleem. Meer. Dan denk ik ja ik zie ik zie het niet. Ik weet niet waar de groengas vandaag gaan halen. Maar als het volgens dit kabinet groengas. Het gas is wat te halen uit die intensieve veehouderij. Ja dan denk ik dat u wel weet of via de voorzitter spreken dan weten je bontebal wel dat de partij voor de dieren natuurlijk nooit voor zullen zijn.

[0:42:52] Ook interruptie van de eerdmans,

[0:42:54] Ik vroeg me af wie volgens de partij voor de dieren gaat die olie electric betalen eigenlijk want dat zou uw voorstel zijn. De hybride slaan we over de route van bontenbal en gaan direct naar zesentwintig ketel vervangen is alex. Dat kost volgens het economisch instituut voor de bouw tussen de dertig en vijftigduizend euro. Wie gaat dat betalen?

[0:43:12] Mevrouw vanessa. Ik vind dat zo interessant waar de heer eerdmans als de cijfers vandaan haalt en dan anderen weer met hele andere veel goedkoper is rekensom kunnen komen. Ik vind het interessant hoe dat kan. Want volgens mij. Het kan echt veel goedkoper. Dus dat is dat is helemaal niet. En volgens mij kent u de partij voor de dieren ook dat wij gewoon aangegeven. Dat kan zinnetje nog een keer uitspreken. De overheid zal versneld hier de kosten voor moeten gaan betalen. De overheid is degene geweest die te laat was. De overheid had al lang kunnen we allemaal terug kunnen nemen. De overheid is degene geweest met de partijen die daar in zaten. Die hebben getreuzeld die ingrijpen punten tweeling vonden die de hand op de knip leven houden. Dus dit is de overheid die daar voor zou moeten gaan betalen en het is niet anders. Maar het is hoe het is en laten we wel wezen. Dat is echter. Dit komt uit alle onderzoeken weer opnieuw bevestigd. Als we ons houden aan een klimaatwet gaat het ons alleen maar geld opleveren, want wij spreken graag van lange termijn. Het gaat ons echt geld opleveren en dan zal nu een flinke investering zijn, maar niet de investering waar de heer tv heeft, maar investering zou nodig zijn en dat zal dan toch,

[0:44:25] Dat zal niet investering in mijn portemonnee zijn ook niet die van andere mensen misschien in het land van ooit. Als u groene grabbelton uw uw waarden vindt, maar het gaat mij om dertig tot vijftig. Duizend zijn cijfers van het economisch instituut voor de bouw

[0:44:41] kan uw zwager zitten. Maar als we dat even omslaan en de overheid moeten betalen. Dan is het dus zeven huishoudens of zoiets keer dat bedrag na zesentwintig. Want ik mag van u. Zometeen mijn ketel niet meer vervangen. Dus ik moet iets anders. En dan moet ik van de partij voor de dieren worden op kosten gejaagd of de overheid en dat betalen met zen allen. Dus dan gaan de belastingen omhoog. Dus ik hoop niet dat u de volgende coalitieschip.

[0:45:03] Mevrouw de voorzitter, ik.

[0:45:04] Ik hoop niet dat die man. Deze verhalen verteld aan toekomstige generaties op de kinderen die dan de rekening zouden moeten gaan betalen in de toekomst. Want dat vind ik wel weer wat we dan dus echt gaan doen en dat vind ik absoluut niet kunnen en ik blijf erbij. Ja ik zie offertes van alle lectuur warmtepompen en die gaan echt niet die die bedragen over waar je kunt tussen de achtendertigduizend euro kun je in elektrische warmtepomp kopen. Dus ik ik blijf ik vind dat soort cijfers ook heel leuk. Alleen gaan mensen ook enorm angst aanjagen over immense bedragen

[0:45:36] die helemaal niet zo zijn waarvoor je dus nog minder mensen het gevoel geeft dat ze kunnen gaan verduurzamen en dat vind ik wel echt zorgelijk want daardoor geef je dus mensen nog minder. Het gevoel dat ze iets kunnen. Ondanks dat dat er echter wel degelijk dingen nodig zijn. Volgens mij is mijn betoogde moet nog veel meer en we moeten nog veel meer veel meer mensen de mogelijkheid krijgen om dat te doen, maar laten we niet te heet dat mensen het gevoel geven dat dat het niet zou kunnen of dat het dat dat ze met mensen bedragen weer de angst worden worden gestuurd. Want volgens mij is dat echt de verkeerde route.

[0:46:09] Dan gaan we door naar de boerderij van d zesenzestig.

[0:46:12] Dank u wel voorzichtig. Het thema van het debat van vandaag is irrelevant terug dan nooit omdat in dit debat de grootste crisis die op dit moment spelers samenkomen. De klimaatcrisis stijgen de woonlasten voor huishoudens en de afhankelijkheid van russisch gas, huishoudens met lage en middeninkomens hebben het nu lastig en komen in de knel moet daarom alles aan doen om te zorgen dat niemand deze winter en de periode daarna

[0:46:33] in de kou komen te zitten. In deze crisis maakt het ook duidelijk dat er zo snel als mogelijk moeten besparen en verduurzaam. Voorzitter, in het vorige debat vroeg de minister de brede publiekscampagne rondom sparen flink op te voeren. De minister beloofde toen dat ik helemaal gek zou worden van alle spotjes op radio en tv. En nu ben ik zelf geen tv kijken of radio luisteren. Maar ik moet zeggen dat ik nog niet gek geworden van de spotjes en mogelijk heb ik de publiekscampagne gemist kan aan mij liggen. Maar wat d zesenzestig betreft, moet de campagne opgevoerd worden en landen in de haarvaten van onze samenleving bij gemeenten, scholen, sportclubs, ondernemers en andere vraag is hoe gaat de minister die besparingen campagne van hemzelf en minister jet stevige opvoeren en voorzitter, met het nationaal isolatie programma gaan we tot twee duizend dertig, tweeënhalf miljoen woningen isoleren het een nationaal programma. Dus wat d zesenzestig betreft wordt ingericht als een landelijk plan met nationale regie en sturing. Ga als kabinet in de assistant maakt afspraken met de aannemersfederatie en bouw installatiebranche om prioriteit te geven aan het isoleren en verduurzamen van woning en geef woningeneigenaren die zelf aan de slag gaan. Toegang tot subsidie, want op dit moment zijn verplicht een installatiebedrijf in de arm te nemen, terwijl de wachttijden enorm zijn

[0:47:48] en het laatste wat voert de minister ook om woningbouwcorporaties te vragen om aan de slag te gaan met de quick fix is zoals je radiatorfolie tochtstrips en het verlagen van de cv ketel temperatuur. Al deze maatregelen moeten ertoe leiden dat er zo snel mogelijk de selectie isoleerde woningen verduurzamen en daarmee de woonlasten voor mensen verlagen graag een toelichting van de minister hierop

[0:48:09] d zesenzestig is blij dat het kabinet het warmte fonds heeft gelanceerd met het ook over. Hiermee kunnen mensen met een inkomen onder de vijfenveertigduizend euro gebruik laten maken van een renteloze duurzaamheid sleepte dit perzik perspectief voor mensen die willen verduurzamen, maar niet de middelen hebben

[0:48:26] en tegelijkertijd moet het kabinet ook kijken naar andere instrumenten om de verduurzaming van woningen aan te jagen

[0:48:32] en eerder vroeg aandacht voor de invoering van de gemeentelijke duurzaamheid regeling, regeling die mensen in een koopwoning volledig ontzorgt in het verduurzamen van hun woning via gebouwgebonden financiering. Veel mensen willen wel verduurzamen maar zie op tegen het traject van plannen het uitzoeken van het bedrijf en missen soms de expertise daarom zo n dergelijke instrument uitkomst kunnen bieden vragen de minister wil er serieus werk maken van dit instrument en erkennen dat dit voor versnelling kan gaan zorgen dan voorzitter duurzaam bouwen. We hebben enorme ambitie van honderd duizend woningen per jaar een grote uitdaging. Wat betreft locaties capaciteit, maar ook wat betreft c o twee uitstoot en sommige experts adviseren ons nu onder meer in te zetten op het gebruik van duurzame bouw een isolatiematerialen, zodat we ons c o twee plafond niet overschrijden. Ik heb vandaag samen met mevrouw beroep met heel interesse zal het manifest in ontvangst mogen nemen die ik graag doorgeleid aan de minister is tenminste bereid om bij de woningbouw en isolatie plannen stevig het sturen op het gebruik van duurzame materialen. Het liefst nog materialen die in nederland zijn geproduceerd. Voorzitter, ik rond af begon mijn betoog met de relevantie van dit debat. We staan namelijk voor grote uitdagingen rondom klimaat en energie van onze eerste zorg is de helpen van de meest kwetsbare huishoudens deze winter in de periode daarna daarom nogmaals een oproep aan het kabinet zet de turbo stand aan voor de campagne op, zodat we zonk van lagere energielasten voor huishoudens en onze klimaatdoelen halen dankuwel.

[0:50:07] Hartelijk dank. Meneer. Ik zie interruptie van de geteisem.

[0:50:13] Bankvoorzitter en goed te horen dat d zesenzestig wil dat er zo snel mogelijk iets gebeurt in die enorme energie rekeningen steunt d zesenzestig dan ook het voorstel om de huren te verlagen van bijvoorbeeld huurhuizen die slecht geïsoleerd zijn

[0:50:26] enkel glas hebben.

[0:50:28] Een terugkerend thema in dit debat en andere debatten. Ik begrijp ook dat de thaise deze vraag stelt.

[0:50:36] Het ligt nogal complex. Dat wil ik begrijp ook niet waarom

[0:50:39] particuliere woning eigenaar inderdaad nog niet aan de slag zijn met massaal isoleren kan ook gewoon een verdienmodel zijn als dat zij als zij dat niet doen vanuit ideologisch

[0:50:48] oogpunt. Tegelijkertijd schijnen woningbouwcorporaties. Daar heeft het kabinet de minister afspraken over gemaakt met de verhuurderheffing daarvoor afgeschaft, zodat zij ruimte hebben om massaal te kunnen verduurzaam. Dus enerzijds de huur bevriezing van woningbouwcorporatie betekent ook dat zij minder kunnen investeren in de leefbaarheid van wijken, het verduurzamen van woning en uiteindelijk ook meer sociale huurwoningen kunnen bonus dus ook iets waar de pvda natuurlijk groot voorstander van is. Dus ik begrijp de intentie. Want u wilt net als ons mensen helpen aan een lagere woonlasten doet het kabinet met een aantal maatregelen maar ineens huren vriezen. Dat zien wij op dit moment niet zitten.

[0:51:28] Meneer thijssen.

[0:51:30] Ik zal nog sterker maken. Ik wil ze niet bevriezen wil ze verlagen. Want ik zie ik heb gisteren een ronde tafel gesprek gehad met nibud miljoenen nederlanders gaan verzuipen

[0:51:40] en niet in tweeduizend, drieëntwintig dit najaar nog dit stookseizoen en daarom moet nu en verlichting komen en dat betekent dat ze meer geld moeten overhouden. Een hand en dat de grote lastig vooral de energielasten naar beneden moeten. Daarom doe ik nu een noodoproep verlaag. De huren. En als je nu nog steeds enkel glas in huurwoningen. Heb je echt iets gemist. De afgelopen veertig jaar. Dus dan kan ik toch op steun rekenen van d zesenzestig verlaagd.

[0:52:04] U kunt zeker steunen.

[0:52:05] De steun rekenen op d zesenzestig als het gaat om mensen te helpen hun woonlasten betaalbaar.

[0:52:12] Dat doet het kabinet hopelijk straks de prinsjesdag gaan zien volgt vanavond ook nog een ander debat zou je waarschijnlijk ook aanwezig bent om mensen te helpen met lagere woonlasten gericht.

[0:52:22] Alleen wat ik al eerder aangaf als we woningbouwcorporatie wraak om de huren.

[0:52:26] We gaan verlagen.

[0:52:27] Voor huurders betekent gewoon een enorme desinvestering van woningbouwcorporatie om het eindelijk die woningen op de lange termijn duurzaam.

[0:52:37] Mevrouw van s,

[0:52:39] Dank u. Voorzitter. Misschien heb ik het gemist men dan zeg ik meteen excuses. Maar het leek zeg maar. We zitten in hele grote energiecrisis. Wij moeten de woning verduurzaming en mijn volg mij was de eindconclusie van d zesenzestig en thee in dit debat dat de campagne dat het enige punt, want ik hoor aangedragen wordt, is de campagne opschroeven. Dat kan toch niet de enige extra maatregelen zijn die we de aankomende maanden kunnen gaan doen om woningen te verduurzamen bovenop het pakket dat er al ligt. Maar volgens mij weten we allemaal dat we.

[0:53:10] We moeten doen. Meneer.

[0:53:13] Er ligt een nationaal isolatie programma. Dat is gelanceerd. Heel veel geld om woningen te verduurzamen.

[0:53:20] Ik roep op het college of het college in mijn tijd als raadslid. Maar ik hoef het de minister of ik roep de minister onder die die bewustwording bij mensen. Ik heb niet het gevoel dat nederlandse huishoudens nog massaal bezig zijn met bespaar. Dat komt enerzijds door kennisgebrek of

[0:53:38] niet weten waar je terecht kunt. Nick roept de minister op om die brede publiekscampagne rondom de nationaal isolatie programma stevige op te op te voeren. Dus niet gaan wachten op subsidieaanvraag. Maar

[0:53:48] in de assistant gaan echt in die wijk gaan. Ik wil niet weer de minister vragen om langs de deuren te gaan. Persoonlijk proactief bewoners opzoeken om te helpen de woning te verduurzamen.

[0:54:01] Mevrouw mares,

[0:54:06] Maar echt dat is het. We kunnen weg. Maar ik vind goed prima om te doen. Helemaal niets verkeerd, maar

[0:54:13] we zitten toch. Dat is toch. We zitten toch in een veel grotere

[0:54:17] crisis in verduurt in de individuen charmings crisis dan dat mensen alleen nog maar natuurlijk. Iedereen moet mee kunnen en moeten de campagne doen maar dat kan toch niet. Dat is toch niet de enige oplossing voor de aankomende tijd. We moeten er moet toch nog meer gebeuren. Ook van deze overheid. Ik voel me gewoon ik had van d zesenzestig meer verwachten omdat ik denk dat ze dat de ambitie er zou moeten zijn. Maar ik ik zie het niet terug.

[0:54:45] Ik hou van es voorzitter slaat aan op de campagne doel. Dat is prima. Maar volgens mij had ik het al over allerlei regelingen die de gemeente kunnen op opstellen woningbouwcorporaties die de wijken ingaan. Ik bedoel je slaat aan de campagne. En dat vind ik een beetje flauw. Ik bedoel en er liggen plannen komen plannen aan vanuit het kabinet.

[0:55:04] Je hebt dus besloten om de campagne die je blijft de ophangen.

[0:55:10] We gaan door naar de eerste termijn van de heer de groot van de vvd.

[0:55:13] Dankuwel. Voor zover ik weet niet hoeveel interrupties bonthandel geven. Maar ik wilde iets zeggen over de warmtepomp. Vandaag keek. We kijken nog even zo dus.

[0:55:25] Voorzitter,

[0:55:26] de energieprijzen reizen inderdaad zo vaak genoemd voor inwoners en ondernemers de pan uit en daarom is er veel rendement te halen uit het verduurzamen van de gebouwde omgeving en de minister heeft daarvoor een uitgebreid plan naar de kamer gestuurd.

[0:55:39] Hoe gaat het debat gebruikt om van papier naar de praktijk te gaan

[0:55:42] want het is een hele opgave om het verduurzamen van papier naar de uitvoering te laten gaan en ervoor te zorgen dat alles op rolletjes gaat lopen.

[0:55:52] Maar ik wil toch echt starten om allereerst een compliment maken voor de wijkgericht aanpak hebt eind vorige debat op aan hoe meer ik hierop aangedrongen,

[0:55:59] met name ook voor de naoorlogse wijken en ziet dat de samenwerking tussen gemeenten, lokale partijen en bewoners effectief is. Het is een effectieve aanpak

[0:56:07] begeleiding informatie en de gerichte aanpak laat in de praktijk zien dat het verduurzamen van het land.

[0:56:13] Ik heb nog vragen, mevrouw. En hij sneed hij ook wel een beetje aan zijn best woningen. Ik heb het niet over mannen, monumenten waar die verduurzamen best heel groot heel groot karwei is en in het plan van de minister zie ik niet terug van. Goh. Hoe gaan we uit om het woningen waar die verduurzaming opgave heel groot is of misschien wel niet loont zou mis kunnen aangeven wat zijn standpunten eigenlijk over?

[0:56:35] We kennen het warmte fondsen ter ondersteuning. Maar er zijn inmiddels ook wel meer initiatieven. Colega van d zesenzestig houdt er ook al over

[0:56:43] de gemeenschappelijke duurzaam is regelingen die lopen best wel succesvol eigenlijk.

[0:56:48] De vader. Minister is ook welke instrumenten zijn er nog meer nodig.

[0:56:52] En hoe gaat de minister ervoor zorgen dat die verschillende vormen van regelingen overzichtelijk zijn. Maar misschien ook wel verder gestimuleerd en ondersteund worden,

[0:57:00] want dit is ook nodig om onder die wijk gerichte aanpak

[0:57:04] verder een boost te geven.

[0:57:06] Het is goed dat de overheid ondersteuning biedt om de mensen in in de stress zitten over een hoge rekening en die ondersteunen. Die moet snelheid geven toegankelijk zijn voor iedereen. Dat is wat betreft wat de vvd. Want de vvd voor staat. Maar wat nog twee vragen specifiek over het nationaal ouderenfonds.

[0:57:25] Want veel midden groepen in ons land moeten ook geholpen worden met het verduurzamen van een eigen woning

[0:57:30] en deze middengroepen moeten dit kunnen dragen met een eigen inkomen en daarom de vraag waarom laat de minister deze woningeneigenaren met een midden inkomen wellicht misschien net boven de vijfenveertigduizend euro in de kou staan als het gaat om dat ze niet in aanmerking komen voor een renteloze lening er net ook al gememoreerd die grens of vijfenveertigduizend euro tweede vragen over het fonds is de toegang van het mkb tot dit fonds.

[0:57:55] Vvd is van mening dat het verduurzamen van bedrijfspanden en winkels, bakkers of producenten van bouwmaterialen die we nodig hebben. Juist bijdragen aan het versnellen van de energietransitie en juist het mkb heeft behoefte aan een verantwoorde en betaalbare financieren.

[0:58:10] Zeker in deze tijd gaat de minister alsnog warmte fonds toevoegen toegankelijk maken. Voor deze mkb is de vraag.

[0:58:18] Voorzitter, levertijden en kosten van isolatie, zonnepanelen installaties naar de rijzen de pan uit. Er is veel vraag

[0:58:26] een hybride warmtepomp ruzie laat misschien misschien nu wel acht tot twaalf maanden voordat hij geleverd kan worden in plaats van de beloofde schelen opschaling

[0:58:36] en daarmee de prijsdaling van producten

[0:58:39] gebeurt nu eigenlijk het tegenovergestelde bezorgen.

[0:58:41] Het probleem in de praktijk niet stimuleren om een investering te doen in zonnepanelen bijvoorbeeld pas volgend jaar april mei of juni op je dak worden gelegd

[0:58:50] en dat terwijl dat

[0:58:51] rekening die je moet betalen ook nog eens een keer drie keer hoger is dan vorige winter. Ik hoor graag van de minister. Wat hij hier nog aan kan doen dan mijn laatste punt de energielabels voor de vrije middenhuur

[0:59:04] in tweeduizend, achtentwintig moeten de woningcorporatie zijn slechte energielabels hebben verbeterd. Die afspraak is gemaakt.

[0:59:10] Echter de huurders en daar ging het gesprek al eerder in het debat over buiten de sociale sector,

[0:59:15] zoals de media zijn. Daar zijn er helemaal geen afspraken over gemaakt.

[0:59:19] Hoe gaat de mysterie vaart achter zetten

[0:59:21] voor de vvd belangrijk dat minder zicht hebben op een acceptabele energierekening

[0:59:26] en dat verhuurders de vu de verduurzaming ook kunnen dragen.

[0:59:29] Tot zover,

[0:59:31] Hartelijk dank. Meneer. De groot heeft een interruptie van de heer bontebal.

[0:59:35] Voorzitter, ik heb nog één interruptie en ik zou willen vragen aan colega. De groot

[0:59:42] of hij

[0:59:44] in geuren en kleuren kan uitleggen waarom de hybride warmtepompen zo n goed idee is om grote stappen te zetten in de verduurzaming van nederland.

[0:59:56] Meneer? Wilt u hierop ingaan?

[1:00:00] Dat komt eigenlijk mijn te behandelen net heel erg goed naar u interesse hebt geluisterd kunnen snel slagen mee gülen. Snel sla ermee kost even verslagen mee slapen.

[1:00:09] Maar.

[1:00:10] Wel een serieuze noot daarbij

[1:00:13] in nederland ook begrepen dat de prijzen inmiddels tussen de zes en tien. Duizend euro voor een hybride warmtepomp exclusief installatie ligt. Ik heb zelf ook wat ervaring met het bestellen van hybride warmtepomp in april gedaan. Misschien komt die volgend jaar april

[1:00:26] en de belofte die de minister heeft gedaan die vijfduizend euro kosten zijn we nog wel een tijdje van af. Dus we hebben nog wel een woordje met elkaar moeten spreken. Die prijs moet echt naar beneden wil het echt

[1:00:36] goed betaalbaar zijn, zoals we met elkaar willen.

[1:00:40] Hartelijk dank. Meneer de grote dan gaan we naar de eerste termijn van de hergrimmen is van de christenunie.

[1:00:45] Voorzitter van dankuwel.

[1:00:47] Japan, wegen klimaat was nodig vanwege comfort was het gewenst. Maar nu honderdduizenden huishoudens er onderdoor dreigen te gaan aan de exploderende gasprijs is het absolute noodzaak om snel huizen te isoleren. En eigenlijk wil ik de en de minister door heel het land de knop om zien zette niet alleen maar fotootjes met een bouwhelm op een flatwoning locatie, maar ook met een pak iso glas onder de arm in een tochtige en vochtig huis

[1:01:10] over isf last gesproken. Meester is bezig het bouwbesluit aan te passen. Volg mij het begin volgend jaar. Wat komt daar nou in te staan over duurzame isolatiematerialen en hoeveel er van nederlandse bodem secu nederlandse akkerbouwers moet.

[1:01:24] Ik heb hier eerder naar gevraagd

[1:01:26] over nationaal isolatie programma. Samen met collega´s bontenbal en mevrouw boromets heb ik vorig jaar het initiatief genomen voor een nationaal isolatie programma met nadruk op slecht geïsoleerd woningen voor mensen met lage en middeninkomens. Maar nu komt het erop aan meters te maken en daarom een serie vragen aan de minister. Wat heeft het nationaal isolatie programma tot impact in de praktijk. Veel combineren trekt de minister alles uit de kast om zoveel mogelijk huizen voor mensen met lage en middeninkomens die bovengemiddeld veel last hebben van extreem gasprijs te isoleren. Wat de exacte status van de eerste actie lijn uit nationaal isolatie programma de lokale aanpak om met gemeenten zevenhonderd vijftigduizend woningen te isoleren. Straat voor straat huis voor huis vanaf tweeduizend, drieëntwintig wordt de regeling voor gemeenten opengesteld lasik waarmee ze mensen kunnen helpen met het isoleren van woningen kan dat niet eren en zo gaat het hierbij wel om één januari tweeduizend, drieëntwintig en niet pas ergens in de loop van volgend jaar immers, we moeten opschakelen opschakelen van de radiatorfolie. En tochtstrips naar de vrachtwagens in de straat met stijgers zijn spouwmuren isolatie.

[1:02:26] Hoeveel gemeenten staan al in de startblokken om op één januari tijdens het ritueel te beginnen met een toegankelijke aanpak om woningen te isoleren. En hoe helpt u hen daarbij hoe worden bewoners ontzorgd? Uit de budgettaire bijlage van het coalitieakkoord blijkt dat er in tweeduizend, tweeëntwintig,

[1:02:39] honderd achtenveertig miljoen driehonderd zevenenzeventig miljoen tijdens driehonderd, zestig miljoen. Driehonderd zestig miljoen.

[1:02:44] En dan vanaf tweeduizend twintig, vijf, vijfhonderdtwee zes miljoen beschikbaar is voor het nationaal isolatie programma. Dat is veel meer dan ooit. En tegelijkertijd ben ik bang dat het te weinig is om veel meters te maken. Wil de minister dat er zit de kans hiervoor middelen meer middelen beschikbaar te maken dan middelen naar voren te halen.

[1:03:01] Hoe pakte de minister de obstakels die we tegenkomen bij het verduurzamen van woningen. Zoals colega spraken er al over zoals capaciteit in de markt en bij gemeenten een tekort aan bouwmaterialen doorgeschoten, welstandbeleid en enorme wachttijden voor omvormers en hybride of niet hybride warmtepompen

[1:03:18] en kunt u al duidelijkheid geven over welke huizen wel niet onder de hybride warmtepomp verplichting gaan vallen in tweeduizend twintig. Dat is een vraag die nu leeft omdat mensen in ouderenhuizen bijvoorbeeld nu wel soms een beslissing moeten maken en wanneer context die exacte duidelijkheid die nodig is voor de markt en voor bewoners komt de minister dat er hybride warmtepompen met niet duurzame met niet natuurlijk niet natuurlijke koudemiddelen bijvoorbeeld china geplaatst gaan worden. Maar dat is in de praktijk. Dan gaan we van de regen in de drup raken we dan en wat zijn tot nu toe de resultaten van een campagne zet de knop om is die campagne op dit moment niet een beetje te lauw en ik sluit een beetje aan bij je. Collega boellaard jaar alhoewel ik net als collega jaar bijna geen televisie kijkt. Dus dat kan ook aan mij liggen dat ik af en toe iets van de campagne miss enkel glas. Als ik om me heen kijk in nederland zijn er een aantal zaken waarvan ik denk hoe is het mogelijk dat we dit nog steeds niet opgelost hebben. Vandaag stond daar een onderdeel van groot in dagblad trouw enkel glas enkel glas vervangen door een dubbeldam. Wat trip to the magic screen glas bespaard enorm veel gas, essentieel voor het klimaat en dees jaar ook essentieel voor de energierekening. Er zijn enkele subsidieregelingen voor het vervangen van een glas maakt is dat volgens tenminste voldoende. En hoe beoordeelt de minister het voorstel van de woonbond om enkel glas als gebrek aan te merken en huisjesbazen zo te zien. Pandjesbaas te stimuleren hun woning eens fatsoenlijk te onderhouden en denkt de minister uiteindelijk niet dat het uitfaseren van enkel glas

[1:04:46] extra inzet nodig heeft per wanneer zouden missen bijvoorbeeld enkel glas bij verhuurders willen verbieden.

[1:04:52] Voorzitter, heb ik.

[1:04:54] Na meer dan een halve minuut vernederen. Precies vier minuten gesproken.

[1:04:58] Een afging dan.

[1:05:00] Dan kunt u het in de interruptie thuis.

[1:05:02] Oh wacht ik van thuis

[1:05:05] mooie vragen van een collega gymles aan de minister over enkel glas. Ik ben wel benieuwd wat die geen bestseller vindt, moeten we enkel glas aanmerken als gebrek waardoor de huur naar beneden kunnen dit jaar nog mensen wat verlichting kunnen geven met die ogen.

[1:05:19] Slim is.

[1:05:20] Voorzitter, ik denk dat enkel glas niet passend is bij deze tijd om dan ook nu gelijk de trekker over te halen en juridisch zeggen het is een gebrek.

[1:05:29] Ik kan de consequenties vanaf deze stoel niet helemaal overzien. Maar dat we, zoals bijvoorbeeld met hybride warmtepomp zeggen. In tweeduizend, zesentwintig is het afgelopen met de cv vervangen door een reguliere cnv tenzij inderdaad een uitzondering. Zo n soort aanpak zou ik een glas tenminste ook voor kunnen stellen. Dus dat is denk ik hun heb ik daarmee de vraag voldoende beantwoord.

[1:05:55] Nou ja ik denk het wel en wat emma en verder en verder misschien moeten we overwegen in veel huizen waar enkel glas zit die zijn natuurlijk verder ook niet zo jofel staan die erbij en heb ik altijd veel geleerd en uit mijn tijd als raadslid dat alleen het glas vervangen door dubbel glas weer andere problemen waar vochthuishouding en ventilatie met zich meebrengt. Vaak is de aanpak en het vervangen van enkel glas. En wat grootschaliger dan alleen maar raampje erin. Rabin. Het raampje eruit gaan erin.

[1:06:24] Heeft u daarmee ook een betoog afgerond? In een slotzin?

[1:06:28] Nou voor ze. Het enige wat ik nog wilde zeggen was eigenlijk bankvoorzitter.

[1:06:34] Dat is eigenlijk de vvd de vvd heeft het vaak moeilijk om tot verduurzaming te komen en het ziet deels in de aansluiting van bij appartementen bestaan, wil ik wat helderheid open of de voorbeeld van het fonds. Wat wordt voorbereid dat het ook beschikbaar komt voor voor vws en de andere kant is om de besluitvorming binnen vvd als het gaat om verduurzaming wat te vereenvoudigen, zodat bijvoorbeeld niet gewoon met gewone meerderheden kan en niet per se met gekwalificeerde meerderheid, want er zit volgens mij nog verbetermogelijkheden. In mijn vraag is om een toezegging of de minister. Dit is wil aanpakken.

[1:07:06] Hartelijk dank. Meneer is gaan we naar de bontebal.

[1:07:11] Voorzitter, in een vorig leven was deze minister verantwoordelijk voor de zorg en was hij dol op actieplannen

[1:07:16] en een van die actieplannen was ontregeld. De zorg waarin begin werd gemaakt met het weghalen van overbodige bureaucratie in de zorg

[1:07:24] schrap sessies voor de regeldruk georganiseerd en mijn vraag aan de minister is, kunnen we dat ook niet gaan doen voor de energietransitie in de gebouwde omgeving.

[1:07:32] Want voorzitter, een actieplan ontregelde energietransitie kan ook geen kwaad zou miste openstaan voor schrap sessies om ook de verduurzaming van de gebouwde omgeving sneller te laten verlopen. Ik raad u aan om even naar de poppenkast met laetitia hoe jij op bennett luisteren over quick scan voor vleermuizen. Als je een woningblok wilt isoleren, samen met allerlei betrokken burgers en nog meer van dit soort paarse krokodillen.

[1:07:54] Dat soort verhalen hoor ik ook van woningbouwers die willen innoveren en aanlopen tegen de regeltjes voor hoe een meterkast hebben voor moet uit moet zien want dan lopen aan tegen de commissie

[1:08:04] of alle mails die krijgen over de enorme bak met voorwaarden waaraan je moet voldoen om een eenvoudige subsidie te krijgen en dan kan ik u wat voorbeelden van geven inmiddels

[1:08:13] mijn fractie stelt voordat deze minister aan de slag gaat met het ontregelen van de energietransitie z n loket open waar iedereen zijn ongenoegen over de overbodige regels kwijt kan en organiseer schrap sessies. Ik hoor natuurlijk graag of de minister ook goed voorstellen

[1:08:27] vind.

[1:08:29] Voorzitter, in drenthe hebben ze gekozen voor een aanpak waarin huishouden ze in een koopwoning die tot honderd dertig procent van het minimumloon verdienen worden geholpen met isoleren. Ze krijgen geen subsidie maar gelijk een isolatiebedrijf op de stoep en de provincie heeft zes bedrijven in de arm genomen om vanaf oktober aan de slag te gaan met spouwmuren en vloer vloer installatie in de huizen van de aanvragers en deze isolatie maatregelen worden meteen uitgevoerd in plaats van een subsidietraject dat wordt opgestart.

[1:08:57] Dit is toch de draad de daadkracht die we graag willen zien. Voorzitter, in heel nederland in alle wijken.

[1:09:03] Daarom vragen aan de minister kunnen we dit voorbeeld niet nadat we het goed hebben gemonitord of het werkt maar in heel nederland uit te rollen. Volgens mij overkomt tot een hoop gedoe bij hoeveel huishoudens die eigenlijk niet zitten te wachten op administratie.

[1:09:16] Voorzitter, ik ben ook blij dat er een notitie ligt op verzoek van mijn partij waarin de balans wordt gezocht tussen duurzaamheid, betaalbaarheid en keuzevrijheid.

[1:09:23] Want dat zijn toch de dilemma´s waar we mee te maken krijgen. Zijn het met de minister eens dat een vorm van doorzettingsmacht nodig is om de warmte triest transitie ook echt betaalbaar te houden.

[1:09:32] Maar daar komt het wel op de juiste randvoorwaarde en daar mag beleid nog wel wat duidelijker en wat scherper als een van huishoudens vragen om over te stappen op een warmtenetten. Dat moet het aanbod. Ze krijgen redelijk zijn. Dat betekent wat ons betreft tot warmtenetten, net als anders. Het andere duurzame energiebronnen door het rijk moeten worden gesubsidieerd.

[1:09:48] Dat gebeurt voor de bronnen al bij de bron in de warmtenetten geothermie enzovoorts. En ook op andere manieren door verschillende overheden, maar belangrijk is dat er snel een nationaal fonds komt warmtenetten financieel te ondersteunen. Dat is volgens mij ook wat er in het coalitieakkoord staat en wanneer komt dit fonds. Er zijn heel wat projecten in nederland waar we mee gesproken hebben. Die zit te wachten op dit vonk en ook hele mooie plannen klaarliggen.

[1:10:11] We zitten in de energiecrisis en dat rechtvaardigde ook dat we stevige maatregelen moeten durven nemen, kunnen we enkel glas in woningen niet heel snel uitfaseren. Ik meen dat in vlaanderen dubbel glas per één januari twintig, twintig verplicht is tegen ons altijd gezegd het kan niet. Maar ik zie dat belgen het kunnen. En wat de belgen kunnen kunnen wij ook.

[1:10:31] Ik kan raymond. U heeft twee interrupties. De eerste.

[1:10:34] Ik heb nog twee zinnen.

[1:10:37] Tot slot een vraag over airco s. We hebben het vaak over met de minister schrijft dat er ook wordt gewerkt aan klimaat adaptief bouwen dan wordt er voldoende rekening gehouden met de potentieel forse groei van airco in woningen en de impact die het heeft op onze elektriciteitsnetten worden nieuwbouwwoning die op een warmtewet worden aangesloten, ook al voorzien van koeling. Want dat gebeurt nu niet en dat is volgens mij wel een toekomstig probleem.

[1:10:58] Dankuwel. Voorzitter,

[1:11:00] Hartelijk dank. Allereerst heer van d zesenzestig.

[1:11:03] Dankuwel. Voorzitter wegen bontebal had in zijn bijdrage over het fantastische mooie voorbeeld in drenthe.

[1:11:11] De gemeente daar proactief naar inwoners gaat en volgens de boel ons zorgt en regelt. Ik ben wel benieuwd misschien iets meer toelichting wat ik had in mijn bijdrage over de gemeentelijke duurzame regeling lijkt er een beetje op. Mensen die kan tegen plannen organisatie niet weten waar ze moeten beginnen dat de gemeente zich bij stappen in de bewoner uiteindelijk via een maandelijkse bijdrage die investering terug betaald. Dus lijkt het een beetje op. Of is het extra iets.

[1:11:40] Anders bontebal.

[1:11:41] Deze gaat nog verder. Dus de gemeente die ziet gewoon de nood bij sommige gezinnen ook de betaalbaarheid die begon de handen ineengeslagen provincie heeft natuurlijk ook gewoon zelf geld achter gezet. Als ik het allemaal goed begrijp en die trekken dus ook die hele dat die hele procedure voor het aanvragen van subsidie en zo allemaal weg bij de bewoner. Het is gewoon wil je en dan komt er een bus langs rijden in isoleert je woning en de bewoner wordt ook niet meer geconfronteerd met de rekeningen, formulieren enzovoorts. En ik denk dat dat een aanpak is die we wel eens wat breder zouden kliniek kunnen inzetten. Want ik denk dat als maatschappelijk zou kijken wat het ons allemaal kosten om loketten op te zetten. Formulieren controles, maar er zouden ook misschien wel eens zulke bedragen uit kunnen komen die rechtvaardigen dat je subsidies om schoon in één keer gewoon geest.

[1:12:26] Mevrouw van s,

[1:12:28] Het over de hybride warmtepomp hebben.

[1:12:32] Voorzitter, ik sloeg toch. Ik zat te twijfelen of ik aanging slaan om te vleermuizen. Ja of nee merkt toch dat ik dan toch uiteindelijk wel op ga aanslaan, vooral omdat ik dan nieuwsgierig bent. Neem aan dat hier bontebal gewoon weet dat vleermuizen gewoon een beschermde diersoort zijn in nederland weet het. Cda zich niet zo heel veel aantrekt van natuurwetgeving de afgelopen jaren. Maar ik ga er toch van uit dat we proberen natuurwetgeving vanaf nu sowieso in stand te houden. Dus ik ben wel benieuwd hoe zo gaan we dan wat gaan we dan precies niet doen op het moment dat we weten dat we gewoon quickscan moeten doen omdat we gewoon verplicht zijn om te zien of er deze beschermde diersoort aanwezig is.

[1:13:10] Voorzitter,

[1:13:11] ik en mijn collega van s voor en na een debat als het als een hele sympathiek colega. Dus dit soort lelijke sneren vind ik altijd een beetje jammer. Wij zijn ook heel erg voor natuur, zoals u weet en die vleermuizen. Dat ging dat ging ik zou u aanraden die pot poppenkast gewoon eens terug te luisteren want soms moet je gewoon een hele scan van het doen van een paar duizend euro en een paar simpele fotos die je kunt op uploaden ook gewoon hetzelfde resultaat kunnen. Dus het gaat niet over de vleermuis. Het gaat over het feit dat je als klein bewoners initiatief door allerlei gekke bochten moeten wringen terwijl dingen soms veel simpeler opgelost kunnen worden en dat zou u moeten aanspreken, denk ik.

[1:13:50] Hartelijk dank. Meneer bond palmers aan de eerste termijn het einde van mijn toegekomen. Ik kijk naar de klok zit met een spiegeling op. Maar laten we zeggen kwart over drie. Laten we vijf.

[1:14:01] Overdreven.

[1:14:03] En als we vijf over tien over drie in ieder geval uitkomen. Dan kan het alleen maar meevallen nadat we gaan het zien. Vijf over drie als uitgangspunt. Tot zo geschorst schoorsteen vergaderen.

[1:45:10] Ik heropende vergadering. Het is tijd voor de eerste termijn van de minister aan u het woord.

[1:45:19] Daarvoor. Ze dankuwel uit de commissie voor de vele vragen die zijn gesteld die ik graag zo goed als mogelijk wil beantwoorden en zeker de vragen van mevrouw mohammed en als dat niet het geval is, hoop ik dat u mij of mijn vrouw droom met mij daarop produceert een aanvult tot de orde roept

[1:45:38] dan wil ik het zo doen dat we eerst de vragen doen over het warmte fonds en de andere financieringsbronnen, dat we daarna de vragen over de hybride warmtepomp en aardgasvrij. En dan eigenlijk het kernblok

[1:45:53] namelijk energie besparen en isoleren waar verreweg de meeste vragen over zijn gesteld. En dan heb ik nog tot slot

[1:45:59] een blokje varia. Dat is de traditie en tradities in ere.

[1:46:03] Willen houden.

[1:46:06] Dankuwel.

[1:46:09] Maak maar eerst een paar opmerkingen vooraf. Voorzitter, want de urgentie van de verduurzaming van de gebouwde omgeving is ongelooflijk groot

[1:46:16] en die was al heel erg groot. Maar naarmate de maanden zijn verstreken in het afgelopen jaar is die urgentie bij iedereen alleen maar toegenomen

[1:46:27] en dat heeft alles te maken met de energierekening nu bij de mensen thuis. Die was al best heel hoog en die werd al steeds hoger sinds de start van de oorlog in oekraïne. Maar die is nu helemaal waanzinnig hoog werd er straks een debat over met

[1:46:42] met collega collegiate wat eraan te doen en hoe ons daartoe te verhouden. Maar die heeft bij iedereen die de urgentie wel flink aangewakkerd.

[1:46:51] Daarnaast ook het besef denk ik bij mensen dat we veel minder afhankelijk moeten zijn van gas van russisch gas, omdat we daarmee onszelf politiek geopolitiek ook waanzinnig kwetsbaar hebben gemaakt en nog steeds behoorlijk kwetsbaar zijn.

[1:47:03] Ook dat is denk ik. Besefte dat bij iedereen is ingedaald. Nog los

[1:47:07] van. Toch denk ik ook wel de overtuiging die bij steeds meer mensen. Toch heeft post gevat dat we nu eenmaal goed het me fors klimaatprobleem

[1:47:16] waar we allemaal moeten doen wat eraan te doen valt ons verhouden tot klimaatverandering die echt niet meer helemaal te voorkomen is, zullen we ons moeten verhouden. Extremer weer

[1:47:27] en alles doen om klimaatverandering zoveel als mogelijk tegen te gaan en die drie redenen stonden al als een paal boven water zou je kunnen zeggen, maar zijn bij iedereen zo zeer ingedaald inmiddels dat er eigenlijk geen discussie meer over is.

[1:47:43] Maar dat lijkt toch nog wel mogelijk te zijn. Niet zozeer over urgentie, maar wel over hoe doe je dat dan.

[1:47:48] En daar gaat het natuurlijk vandaag ook nog de vorige keer dat we met elkaar in debat houden.

[1:47:52] Stomme we eigenlijk nog voor de datum dat we het programma versnelling verduurzaming gebouwde omgeving hebben gepresenteerd.

[1:48:00] Toen hadden we alleen nog maar het nationaal informatieprogramma na het programma versnelling verduurzamen gebouwde omgeving hebben collegiate en ik de plannen gepresenteerd om de hybride warmtepomp.

[1:48:11] In juni zijn er afspraken gemaakt met aids. Naar aanleiding van de voorgenomen afschaffing van de verhuurdersheffing

[1:48:17] en daar hebben de afspraken afspraken gemaakt over de verduurzaming van corporatiewoningen

[1:48:21] en tot slot is vlak voor de zomer het wetsvoorstel richting de raad van state gegaan dat de bevoegdheden van gemeenten in de warmte transitie regelt en zo hebben we inmiddels flink wat stappen gezet in de plannen, maar we zitten wel echt in de fase van het ten uitvoer brengen van die plannen,

[1:48:38] want de urgentie nogmaals is heel erg hoog en ik denk dat wij met de blokjes. Zoals ik die zojuist schets kom ik je tegemoet aan de vragen die daarover met name gaan van hoe dan in de uitvoert.

[1:48:52] Voordat u aan een blokje. Heeft u al een interruptie van de thijssen?

[1:48:55] Dank u, voorzitter en de minister doet alsof de hoge energieprijzen. Ja dat moet maar in het volgende debat bij de hitte en dan kunnen we het verder niet over hebben is dat zo dat de minister van energie. Dus die gaat daarover. Maar je kunt wel iets doen of deze minister kan wel iets doen aan de maandlasten van mensen bijvoorbeeld mensen die enkel glas hebben in een huurhuis

[1:49:13] en mijn partij snap werkelijk niet waarom de motie die gisteren is ingediend voor bijvoorbeeld huurverlaging van woningen met een label c of slechter. Waarom die ontraden is het water zat mensen aan de lippen. Miljoenen en miljoenen nederlanders dreigen kopje onder te gaan. Kom in actie. Doe iets dit jaar.

[1:49:33] De minister. Dan kom ik zo terug. Stef blok isolatie en alles wat er verder te doen is dus begin met het warmte fonds en alle financieringsmogelijkheden.

[1:49:45] Je allereerst.

[1:49:47] We hebben was de vraag, met name van de heer de groot van wat wat is nou eigenlijk allemaal aan aan regelingen op dit moment. Kijk allereerst is er sprake van dertig procent van alle maatregelen die er subsidieert. Die betalen we met elkaar.

[1:50:02] Dan blijft er van al dat typen isolatie maatregelen blijft er nog zeventig procent over die mensen zelf het daar heel veel mensen doen dat met spaargeld of het hypotheekgeld. Dat is hartstikke mooi natuurlijk.

[1:50:11] Alleen niet iedereen heeft spaargeld en niet iedereen is in staat om zomaar een hypotheek te verhogen en dat maakt dat we al een tijdje werken met het warmte fonds en in de warmte fonds zijn aantrekkelijke leningen, mogelijk met met langere looptijd en lagere rentes en dat dat is een instrumentarium dat al bestond

[1:50:29] omdat nou toegankelijker te maken hebben vanaf één november de financiering met nul procent rente voor woningeneigenaren met een inkomen tot vijfenveertigduizend euro.

[1:50:40] En dat helpt natuurlijk voor die mensen die toch wel opzien tegen de financieringskosten van die zeventig procent van de dertig procent nogmaals, die wordt gesubsidieerd. Dan zijn er ook woon woningeneigenaren zonder leenruimte en nu dus helemaal niet meer mogen lenen van de bank

[1:50:57] en ook die kunnen bij het warmte fonds terecht te beginnen met de financiering tot vijfduizend en in de wijk aanpakken van gemeenten straks tot vijfentwintigduizend euro

[1:51:04] en zij betalen naar draagkracht hebben sowieso nul procent rente,

[1:51:08] maar ook het restaureren restschuld risico wordt door het warmte fonds gedragen en ik denk dat dat ook een hele belangrijke is voor de mensen die eigenlijk geen lege ruimte hebben

[1:51:19] en daarnaast werken we aan. Dat was het thema wat de heer boellaard jaar met enige regelmaat naar voren brengt de aan de aan de mogelijkheid voor een gebouw gevoelige gebonden financiering. Dat is bedoeld voor de mensen die niet willen lenen. En dus gaat niet zozeer over niet kunnen lenen. Daar heb ik denk ik alle regelingen voor aangepast, maar het gaat over mensen die niet willen nemen.

[1:51:41] Dus technisch heel erg ingewikkeld heb ik vorige keer ook al toegelicht. Maar we denken nu toch een geitenpaadje te hebben gevonden.

[1:51:47] Zei je dat dat die nog wel. Ook moet worden goedgekeurd door de toezichthouders en dat gesprek loopt nu dus zodra ik daar echt uit ben met collega jet en met de toezichthouders en met het ministerie van financien zal ik de kamer erover informeren.

[1:52:01] Dan mag ik moeilijker.

[1:52:05] Dank voor deze toezegging. Deze toezegging gaf de minister destijds in het commissiedebat van april neem ik aan. Ook de toezegging gedaan, kan ik vragen om op welke termijn hij meer denkt, te weten over het wel of niet in kunnen voeren van deze regeling.

[1:52:24] Minister.

[1:52:25] Ik zeg maand en de directeur zegt binnen twee maanden. Dus laten we het afronden op zijn volle agenda zit op zijn toezegging,

[1:52:34] maar we zijn wel echt verder dan vorige keer want vorige keer zei ik ja ik snap wat u bedoelt. Ik hoop dat ik het kan regelen. Maar het is tot op heden nog niet gelukt om het te bedenken. Er wordt al een paar jaar over nagedacht waar hij de slimme mensen

[1:52:44] en er lijkt nu toch een geitenpaadje te zijn. Dus ze zijn echt verder.

[1:52:47] Maar de toezichthouders moeten het ook wel echt mee uit de voeten kunnen dus laten we zeggen tussen de een en de twee maanden wordt u daarover geïnformeerd.

[1:52:55] En dan de vraag van de heer de groot die zegt

[1:53:00] en wat zijn nou daarnaast is het dus daarnaast nog allemaal voor regeling mogelijk ook de

[1:53:06] de nhg garantie en de hypotheekrenteaftrek maakt het mogelijk om verduurzaming goedkoop mee te nemen in de hypotheek. Dat gebeurt ook volop

[1:53:15] en daarnaast is het zo dat heel veel provincies bontebal noemde de provincie drenthe heel provincies, maar ook heel veel gemeenten hebben allerlei regelingen soms ook in samenwerking met het warmte fonds die ook nog aan financiering doen gebouwgebonden financiering zojuist op ingegaan,

[1:53:31] en daarnaast is er een aparte financiering voor woningeneigenaren in vn verband en dus ook dat is overigens mogelijk binnen het warmtefront.

[1:53:42] Zo doen we eigenlijk op alle fronten proberen we drempels voor financiering weg te nemen, proberen we nieuwe financieringsconstructies te bedenken

[1:53:50] eigenlijk als uitgangspunt. Ik herinner me nog dat de heer thijssen vorige keer zei het was voor zolang was het iets van de voorhoede die de verduurzaming van de gebouwde omgeving verduurzaming van je eigen huis. Maar ik moet nu echt voor iedereen worden en dat betekent ook dat we in onze financieringsvormen

[1:54:04] ondersteuning moeten bieden voor voor iedereen die werk wil maken van verduurzaming en de drempel moet echt omlaag. Het moet niet per iets. Alleen van de voorhoede zijn dus geen verwijten over van de voorhoede. Want je hebt bij alle grote transitie hebben een voorhoede en laten we blij zijn dat we een voorhoede hebben,

[1:54:19] maar we moeten het van iedereen maken. Iedereen voelt die pijn van hoge energierekening. Dus we moeten het iets van iedereen maken. Dat betekent echt iets voor dr

[1:54:26] de financiering

[1:54:29] die bontebal vraagt wanneer nee wacht nog even over het warmtefront stelde eerder groot vraagt laat mensen met een inkomen boven de vijfenveertigduizend euro dan niet in de kou staan.

[1:54:40] Want nadat daar in dat snap ik wel echt zien is dat met name bij lage inkomens dat men daar het meest optie tegen de rentelasten die die men die men zou moeten betalen

[1:54:52] en dat maakt dat we daar nu als eerste voor kiezen en overigens voor andere die rente betalen als ze in het warmte fondsen zitten is het de rente wel fiscaal aftrekbaar natuurlijk dus de financiering is altijd buitengewoon

[1:55:06] aantrekkelijk,

[1:55:07] maar laten we volgend jaar is goed evalueren of naar alle regelingen uit het warmte fonds, waaronder ook deze of die voldoende toereikend zijn, er ook voldoende bereik hebben

[1:55:17] om mensen die die betaalbare lane goedkope lening nodig hebben.

[1:55:25] Dan heeft syntrus van de grond.

[1:55:29] Dank u. Voorzitter, de minister. Heel mooi zet dat allemaal is. Dus ik had dit niet beter kunnen krijgen, zou ik bijna zeggen. Dank daarvoor.

[1:55:38] Die vraag over die vijfenveertigduizend euro grens

[1:55:42] met een renteloze lening. Ik denk dat dat het profiel middeninkomens met eigen huis stap ook heel erg groot is verjagen. Wij zien nu dat het vooral

[1:55:53] inkomens onder de vijfendertigduizend euro, waar het probleem ligt in de problemen ook iets hoger ligt. Je bent een zeer dat de naam noemde het de mensen die het hebben aangevoerd.

[1:56:04] Daar hoeven we wellicht naar te kijken. Maar de middeninkomens met een eigen huis. Er staat ook gewoon het water aan de lippen en ik zou graag toch aan de minister willen vragen of hij bereid is om die grens wat omhoog te krijgen.

[1:56:18] Dus ik snap heel goed. De vraag van van der goot. Kijk wat we hebben gedaan is. We hebben een soort van ratio gezocht in wat wat zou je nou aan inkomensgrens moeten hanteren. Ook natuurlijk om

[1:56:31] omdat het op zichzelf genomen financiering en financiering regelen is op zichzelf genomen. De markt activiteit alleen maar waar zou je kunnen zeggen.

[1:56:41] Functioneert die markt eigenlijk niet. Dat is bij met name de lagere inkomens

[1:56:46] en we hebben die vijfenveertigduizend euro hebben afgeleid uit en dat is een inkomensgrens die in het woonbeleid uberhaupt wordt gebruikt. Het is de inkomensgrens voor sociale huur.

[1:56:56] Nou is dit niet helemaal geen sociale huur. Maar dat is een inkomensgrens die in het woonbeleid vaker wordt gebruikt. Dus daarmee is het een toegepaste grenzen bekende grens en je moet ergens moet je een ijkpunt hebben ook natuurlijk omdat de acm heel kritisch toeziet op is dit eigenlijk wel een gerechtvaardigde marktverstoring. Dat zijn natuurlijk de termen uit die hoek.

[1:57:17] Daar moet je naar kijken. Ik denk dat dit goed uitleg. Waar is omdat met name de lagere inkomens, met name op dit type financiering zit overigens mensen zonder ling ruimte en die hebben natuurlijk ook allerlei andere mogelijkheden weer binnen de warmte fonds en daarboven betaal je wel rente zei het lage rente lage aflossing lange afval los tijden

[1:57:38] en er is die rente ook vervolgens aftrekbaar er dus het is niet zo dat we dus voor middeninkomens voor hogere middeninkomens dan vijfenveertigduizend geen goede mogelijkheden hebben. Ik denk eerlijk gezegd dat die mogelijkheden behoorlijk adequaat zien, zien we ook uit het gebruik van warmte fondsen op dit moment. Dus ik zou geneigd zijn te denken. Laat me nu even zo doen en laten we wel volgend jaar evalueren of het goed genoeg is. Want nogmaals dat uitgangspunt wat je thijssen vorige keer naar voren bracht. Wat delen we volgens mij ook allemaal is die warmte transitie wordt nu van iedereen die energietransitie wordt nu van iedereen land. Nu waar iedereen aan de keukentafel eigenlijk. Dus iedereen moet het ook kunnen meemaken en dus ook

[1:58:19] mee kunnen betalen

[1:58:23] dan de rente voor van het zwarte front. Maar voor twee jaar op nul procent. We weten mensen dan daarna wel eigenlijk wat er met hen gebeurd is natuurlijk nu een lening leningaanvraag geld die nul procent sowieso tot het einde van de looptijd. Dus dus de onzekerheid voor de mensen die lening nemen is er niet. Dus leende geld sowieso tot het einde van de looptijd.

[1:58:43] Maar we doen nu de mogelijkheid die introduceren nu voor twee jaar dus de komende twee jaar kunnen mensen dit deze nul procent rente lening kiezen en daarna gaan we evolueren en er staan onnodige schade gewoon mee door

[1:58:58] krijg. Ik doe het zelf ook een mogelijkheid om toegang te krijgen tot subsidies en leningen. Nou dat is

[1:59:04] op nationaal niveau buitengewoon fraudegevoelig en wij hebben nog geen mogelijkheid gevonden om aan die fraudegevoeligheid tegemoet te komen.

[1:59:11] Dus als we dat mogelijk zou maken weet vrijwel zeker dat er een heel lelijk onderzoek komt binnen een jaar tijd waarbij u tegen mij zegt hoe heeft u dat nou toch kunnen laten gebeuren.

[1:59:20] Nou dan gaan we het maar beter niet laten gebeuren. Wat wel kan is dat er lokaal de doe het zelf de ruimte krijgen. Waarom is het daar dan wel mogelijk dat je daar veel dichter op de huiseigenaar zit en je kunt ons collectief in natura dingen regelen kunnen wij landelijk niet doen. Maar het kan een lokaal in die wijkaanpak natuurlijk wel doen en zodoende is het daar wel mogelijk om de doe het zelver daadwerkelijk te betrekken.

[1:59:44] Ze interruptie van mevrouw vrouw,

[1:59:47] Voorzitter, want het is natuurlijk iets wat de afgelopen jaren ook wel vanuit het kabinet altijd argumenten is geweest. De fraudegevoeligheid van allerlei regelingen,

[1:59:57] maar tegelijkertijd zou je ook kunnen betogen. We gaan uit van vertrouwen. We gaan ervan uit dat er altijd een percentages misbruik van gemaakt wordt. Maar het grootste deel van de mensen doet het niet. En je helpt daardoor die mensen wel met gewoon naar de bouwmarkt rijden en een pak isolatiemateriaal halen en het zelf doen. Ik kan me voorstellen dat als je het hebt over fraude. Dat je ook als je werkt met bedrijven dat de fraude mogelijk is, maar het gaat om een mind set. Dus ga je uit van fraude en ga je dan maar een hele groep mensen die zelf kunnen en willen isoleren, en wel moeten omdat er geen vakmensen zijn uitsluiten. Of denk je nou ja goed. Fraude is er altijd nemen op de koop toe. Het grootste gedeelte van de mensen kan meteen aan de slag. Dit weekend nog.

[2:00:42] De minister.

[2:00:43] Kijk, er is een voorbeeld in het vk waar ze dit hebben geprobeerd en dat heeft echt een gigantische fraude gelijk. Ik heb niet kunnen bedenken hoe we landelijke regeling kunnen inrichten die niet zo ongelofelijk fraudegevoelig is dat we daar niet vreselijk spijt van krijgen. Natuurlijk moet je uitgaan van vertrouwen. Dat hou ook van dat uitgangspunt.

[2:01:02] Hij moet niet naïef zijn denk ik dat het gaat wel over belastinggeld over heel veel belastinggeld. Dus we moeten niet naïef zijn en dus wat ik liever zou doen is kijken waar die ruimte is in die ruimte is er wel in de lokale aanpak.

[2:01:17] Want daar kun je het wijkgericht doen. Daar kun je veel makkelijker in natura ook werken. Kun je veel beter dichtbij huis ook toch een beetje een oogje in het zeil houden of het allemaal wel goed besteed wordt

[2:01:27] en ik zie landelijk geen mogelijkheid om daar een adequate regeling voor internet. Bedoel blijf erover nadenken en als zijn wel daarvoor mogelijkheid ziet is look at meer dan open. Maar wij hebben een niet kunnen bedenken. Dus daarom zeggen we ja dat doe het zelver moet geconcludeerd. Absoluut waar. Want we moeten dat

[2:01:42] talent moeten we zeker willen benutten en gewoon op de snelheid moeten we willen benutten. Ouders de kosten zijn vaak ook nog eens een keer lager.

[2:01:50] Maar dan alsjeblieft wel een beetje orde. Dus wij incorporeren graag in de lokale aanpak lijkt gerichte aanpak. Het lokale maatwerk

[2:01:58] dan

[2:02:00] de financiële ondersteuning voor de warmtenetten. Dat vroeg bontebal warmtenetten zijn een belangrijk spoor in de wijkaanpak.

[2:02:09] Gezien de tijd die het kost om warmte het aan te leggen en de ambitieuze doelen van het kabinet voor de verduurzaming van de gebouwde urgentie van de gebouwde omgeving herken ik de urgentie in de vraag van de bontebal.

[2:02:20] En om de aansluiting en de warmte aantrekkelijk te maken ze een coalitieakkoord afgesproken. Een subsidieregeling komt gericht op het beperken van de onrendabele top van de warmtenetten te financieren uit het klimaatfonds.

[2:02:31] Daardoor wordt de bijdrage aan de aansluitkosten voor bewoner bewoners lager dan ze nu zijn en daarmee wordt het voor bewoners ook aantrekkelijker om ze aan te sluiten en omdat de subsidie voor verbetering van de business case zal zorgen, is een additioneel fonds bovenop de subsidie niet voorzien en op dit moment werk ik met de minister voor klimaat en energie en de uitwerking van de regeling, met als doel om deze subsidie in tweeduizend driehonderd drieëntwintig open te stellen.

[2:02:53] Op prinsjesdag worden de plannen van het klimaatfonds uiteraard openbaar

[2:03:00] dan het mkb of die toegang moet krijgen tot het warmtefronten.

[2:03:05] Ik denk dat we voor het mkb een eigen financieringsregeling nodig hebben

[2:03:10] en het warmte fonds echt voor woningeigenaren moeten bestellen voor financiering helpen het mkb via een nieuw groen luik onder de garantieregeling van de

[2:03:19] bij mkb en dat wordt speciaal mkb bedrijven gericht

[2:03:23] en zo kunnen ze er financiering meekrijgen van banken.

[2:03:30] De collega van ez casa die volgende week informeren in een brief over die mogelijkheden die zich met het luik onder de b mkb geeft om juist verduurzaming van bedrijfsplan en bedrijfsmiddel van het mkb financieren

[2:03:43] ministerie ondersteunt daarnaast ook de stichting bespaar garant die bedrijven gaat helpen met een combinatie van financiering en ons zorgen.

[2:03:50] Daarnaast maakt het mkb gebruik van de fiscale aftrek via de energie investeringsaftrek, de milieu, investeringsaftrek en ik heb eerlijk gezegd het idee dat het mkb met dit pakket behoorlijk goed wordt geholpen.

[2:04:03] Daarnaast loopt er nog een vraag van u en van een motie van uw partijgenoot ergens die hij begin juli heeft ingediend bij een debat met de minister voor klimaat en energie en of wij nog een keer goed willen kijken naar welke mkb bedrijven. Ondanks alle regelingen die er al zijn toch nog steeds tussen wal en schip.

[2:04:21] Dat loopt.

[2:04:22] U krijgt haar voor de winter een reactie op staat die mijn arrestatie is de vraag wanneer begint de winter,

[2:04:29] maar het zal toch ergens.

[2:04:32] Het hangt misschien wel helemaal niet. Deze winter. Dat weten we niet hoe snel klimaatverandering gaat maar zeggen. Voor december. Dat dat lijkt me een goed idee

[2:04:41] dan

[2:04:43] dan was dat de vraag over het warmte fonds en alle financieringsregeling die vragen gehad en dan gaan we nu naar de hybride warmtepomp.

[2:04:52] Mevrouw? Bent u nog aan haar?

[2:04:54] Vraag herinneren geloof ik.

[2:04:57] Voorzitter van in het kader van warmte fonds is financiering niet vaak niet alleen de enige bottleneck, maar ook advisering. En hoe ga je dat combineren. Dus als iemand een aanvraag doet van warmte fonds dat hij dan meteen ook wat tips meekrijgt.

[2:05:12] Minister.

[2:05:14] Ik zit in het derde blokje wordt mij toegefluisterd is ofzo energiebesparing isoleren. Maar het kortste antwoord is verbeten juist bumper aan bumper wordt verbeterd per één oktober.

[2:05:24] En dan wordt het heel heel concreet echt bij de hand nemen van mensen in welke stappen ze zou kunnen zetten. En daarnaast is er zijn allerlei voorbeelden van ontcijferingsprogramma. Want ik denk dat het heel erg waar is financiering is zeker niet de enige drempel is ook een drempel voor heel veel mensen, maar vooral het ertegenop zien

[2:05:40] om je huis overhoop te trekken want dat is toch je zit toch een enorme verbouwing vaak en mijn man zeg maar die ervaring die die wil je mensen besparen.

[2:05:53] Dus zorgen dat we daar mensen meer bij de hand nemen. Wat we zeker doen. En straks onder andere op verbetering uit komen zo nog even nader terug

[2:06:02] de hybride warmtepompen en aardgasvrij.

[2:06:05] Want

[2:06:07] allereerst over het fenomeen normeren. Ik denk dat we het daar eerst over moeten hebben zonder aangekondigd in het coalitieakkoord is zo n hele grote verrassing was het ook niet voor de meeste mensen

[2:06:19] maar maar dit fenomeen normeren is totaal gebruikelijk. Heel veel vooruitgang gaat juist nog meer kijkt naar wat de gemiddelde auto uitstoot in de jaren tachtig. En wat die nu uitstoot. Dat is allemaal langs de stappen van almere is dat dus het normeren is totaal gebruiken de première in de gebouwde omgeving is ook totaal gebruikelijke hebben, namelijk het bouwbesluit voor bouwbesluit normeren waar alles in de gebouwde omgeving. Ja dat klopt. Dat beperkt de individuele vrijheid van mensen.

[2:06:50] Maar wat ook klopt is dat standaardisatie, namelijk via een normering stabilisatie via meer in. Juist ook mensen helpt

[2:06:58] om een veel goedkopere oplossing te krijgen voor de warmtevraag in huis en dat speelt heel sterk bij die hybride warmtepomp.

[2:07:06] Als we niet zouden normeren, zou de industrie veel trager gaan in het goedkoper maken van de hybride warmtepomp en dat zou betekenen dat de beschikbaarheid van de hybride warmtepomp heel veel minder wordt voor mensen daar waar de nood aan een ander type

[2:07:23] verwarmingsinstallatie dan de huidige gas gasinstallatie heel groot is niet voor niets. Als je nu een warmtepomp besteld, zoals de heer de groot moet je ongelooflijk lang wachten. Dat komt doordat er vrij weinig wordt geproduceerd en de vraag ongelooflijk groot is. Wat helpt de industrie. Nou aan zekerheid om op te gaan schalen. Dat is die normering.

[2:07:42] Maar je doet het niet voor die industrie. Je doet het voor mensen thuis want het zonnetje thuis komt al vrij snel vrij positief uit en ik denk dat het heel goed is om maar eens eventjes naar die sommetjes naartoe te gaan want daar zijn veel vragen over gesteld.

[2:07:55] Deze interruptie,

[2:07:56] Want jij hebt een eenvoudige vraag me af te trappen. Bent u nu bereid om het woord nog meer rust gewoon voor de mensen thuis te vertalen in in dwingen.

[2:08:06] Dat vind ik dat vind ik geen goede vertaling in ieder geval. U mag het elk woord geven wat zelf voor kiest. Maar ik zou dat niet zou zeggen omdat het helemaal geen dwingen is, hoeft hij nog geen hybride warmtepomp. Je hoeft ze mij de cv ketel niet te vervangen.

[2:08:18] Je hoeft geen hybride warmtepomp. Ook een ander type verwarmingsinstallatie kiezen als je maar voldoet aan de prestatie eisen bij vervanging

[2:08:27] die ook wettelijk geformuleerd zijn ze eigenlijk was het bouwbesluit werkt en zoals de normering in de industrie werkt, zoals de normering eigenlijk allerlei vlakken van ons leven werkt en gelukkig maar. Want als we dat niet hadden als het een soort ieder voor zich. Kijk maar wat je doet zou zijn dan zou het voor iedereen heel erg veel duurder zijn

[2:08:45] om deze beweging te maken.

[2:08:47] Daarna blij zijn dat normering. Een van de instrumenten is waarmee we heel veel meer snelheid kunnen maken en het ook voor mensen thuis heel veel goedkoper kunnen maken. Je wilt er echt even uit zoontje. U bent zelf een van degenen die het zonnetje met enige regelmaat op tafel legde. Ik denk dat het heel belangrijk is om dat ook te doen

[2:09:02] want ja die hybride warmtepomp is duurder dan de huidige ketel. Dat klopt inderdaad.

[2:09:08] En hoe duur exact. Dat zal ook afhangen van van hoeveel er geproduceerd wordt en de productie moet natuurlijk heel sterk omhoog.

[2:09:19] Maar laten we nou eens uitgaan van het voorbeeld dat ook op een dag milieu centraal punt nl stond het geloof ik dat voorbeeld van vijfduizend aan investering dertig procent daarvan is subsidie.

[2:09:30] Die betalen we met elkaar. Dus die die kosten zijn er ook maar die betalen we met elkaar dertig procent van hun subsidie. Dus we hebben nog vijfendertig, honderd euro

[2:09:37] te betalen. We zijn net hebben al die regelingen hebben nagelopen wat er allemaal financieringsmogelijkheden is. Dus als je daar van nul procent rente betaalt dan zijn de financieringslasten. Heel veel lager. Mijn ouders uitgaan van gewone normale

[2:09:49] lening die je dan die je dan hebt

[2:09:52] nou en dan gaan we uit van een van een technische duur en looptijd

[2:09:56] van van vijftien jaar financiering voor vijftien jaar.

[2:10:00] Dan moet je tweehonderd veertig euro per jaar aflossen je dus twintig euro per maand aan kosten. Maar de verwachte besparing is ongeveer

[2:10:09] vijftig procent op gas. Dus reken maar uit wat dat doet met de huidige prijzen huidige prijs is is wat is het twee euro. Zo veel in ieder geval gemiddeld genomen over het hele jaar tweeduizend, tweeëntwintig. Maar de maar de maar de huidige gasthuis nu een nieuw contract moet afsluiten zich tegen vier euro aan

[2:10:28] de besparing is veel groter dan de kosten

[2:10:34] en kan het voor iedereen uit. Ja. Het kan dus inderdaad voor iedereen uit en tegelijkertijd hebben we nog iets anders. Ook bij gezegd als je als we die normering daadwerkelijk gaan invoeren. We zijn dat op dit moment het uitwerken. Ik denk begin volgend jaar kunnen we met de eerste hoofdlijn van die uitwerking kunnen we bij u komen. Dan zal daar altijd inzitten dat het technisch moet kunnen je moeilijk kunnen inpassen in je woning. Het moet functioneel kunnen wonen, moet er warm van worden

[2:11:00] en het moet ook financieel uit kunnen. Kijk. Stel dat er over twee jaar of drie jaar warmte net wordt aangelegd in jouw wijk en dan haal je niet de afschrijvingsperiode die je nodig hebt om het eruit te halen en dan geldt die normering dus ook niet voor jou. Dus we doen deze normering om mensen te helpen. En als deze normering mensen niet meer helpt dan geldt de normering niet en dat is eigenlijk de basisregels die we onszelf hebben opgelegd bij de nadere uitwerking ervan

[2:11:25] en ik denk het debat hebben als die uitwerking verder gereed is. Maar ik denk dat dat iedereen denk dat iedereen gewoon heel erg gaat helpen.

[2:11:36] De heer de groot heeft een interruptie.

[2:11:38] Voor ze dankzij want ik maak bezwaar tegen deze voorstelling van zaken van de minister. We hebben vaker elkaar de degens gekruist als het gaat over wat op dit moment het prijsniveau van een hybride warmtepomp

[2:11:49] en daarin heeft de minister duidelijk aangegeven. Ja, we gaan voor opschaling en er wordt goedkoper.

[2:11:56] Maar ze er van de praktijk en ik heb erg mijn best gedaan om het gemiddelde prijsniveau in de sector techniek op dit moment te achterhalen en ik heb de colega bontebal al gezegd

[2:12:04] dat de hybride warmtepomp. Dit moment tussen de zes en tien duizend euro kost exclusief twee dagen arbeid.

[2:12:10] Dus als niet vijfduizend euro. Dat is tienduizend euro met een gemiddelde nederlander op dit moment als de rekening in de brievenbus gehaald. Dus ik hoop echt dat de minister hard aan de slag gaat voor die opschaling en ervoor gaat zorgen dat het kwam naar beneden gaat. Maar die voorstelling dat dat een warmtepompen stellen op dit moment los van mijn leeftijd vijfduizend euro kosten. Mike gewoon bezwaar tegen.

[2:12:31] Minister. Ik verzin dit niet zelf natuurlijk. Deze komt van milieu. Centraal punt nl. Dus is gewoon een onafhankelijke club,

[2:12:40] maar ook als de warmtepomp duurder is en hij moet dus goedkoper worden naarmate de productie opgehaald, maar ook als de warmtepomp duurder is

[2:12:48] dan nog met de huidige gastvrij zult met de gemiddelde gasprijs over het hele jaar tweeduizend, tweeëntwintig kom je natuurlijk gewoon evident goedkoper uit en is het is. Dit is de terugverdiend tijd alleszins overzichtelijk hebben dat rekenvoorbeeld van vijfduizend

[2:13:03] en dan heb je een match met de gasprijs over tweeduizend, tweeëntwintig. Dus twee euro zestig per backup

[2:13:16] uitgaande van behoorlijk geïsoleerd woningen zou je een terugverdiend tijd hebben van vier jaar en dat is

[2:13:22] is nog lager dan de gasprijs van deze maanden. Dus nu een nieuw contract nodig heb en hoge gasprijs houdt echt nog wel eventjes aan. Dus ik ik maak me eerlijk gezegd geen zorgen over de terugverdiend uit u ook niet. U zegt alleen in de rekenvoorbeelden. Als je op dit moment een hybride warmtepomp besteld

[2:13:38] moet je er dan op wachten en ben je misschien wel duurder uit dan die vijfduizend euro op milieu centraal.

[2:13:43] Ik ben graag bereid om ook als wij nagekomen komen te spreken over hoe die normering eruitziet. Er is dan gaat het over over terugverdiend. Tijd onder andere dan gaat het over past het eigenlijk functioneel in de woning is. Het is het technisch eigenlijk wel op een goede manier inpasbaar. Dus als we die nadere uitwerking hebben om daar dan ook de rekenvoorbeelden te doen met het prijspeil ook van dat moment

[2:14:05] omdat we over dit type sommetjes geen discussie moeten hebben. Maar als u me vraagt, zou het ook zo kunnen zijn dat het zonnetje eigenlijk niet kan of eigenlijk niet uitkomt. Dan ben ik daar helemaal niet bezorgd over.

[2:14:19] De heer bontebal,

[2:14:22] Volgens mij heeft colega grote terecht punt dat je moet willen dat die hybride warmtepomp goedkoper wordt opschaling nodig hebt. We gaan heel erg aan de kant zitten van normering, maar zou je niet wat groter moeten denken, zoals misschien ook bij een aantal andere technologieën. Maar dat we gewoon ook de route pad bedenken waarop we die technologie ook echt groot maken. Misschien ook aan de kant van het helpen van bedrijven om grootschalig gaan produceren en dus nu gaan we heel erg aan de kant zitten van net zoals bij groen gas gaan we dan met de invoering verplichting, maar ook daar gaan we aan de productiekant proberen te stimuleren. Moet je ook niet een aantal bedrijven. Nu gaan helpen met locaties met met weet ik veel wat. Maar ieder ervoor zorg dat er een paar hele grote fabriek in nederland komen liefste in de buurt van rotterdam die heel veel hybride en gewone four letterlijk warmtepompen gaan produceren.

[2:15:17] De minister.

[2:15:19] Bij de deur. Dat doen we eigenlijk dus dus deze normering helpt enorm in het kunnen financieren van de opschalen van dit van dit type productiefaciliteiten. Dus je hebt heel veel manieren om productiecapaciteit op te schalen. Doen we onder andere ook in in het innovatiebeleid in het uberhaupt helpen van grote bedrijven, maar normering in het gebruik. Dus of wordt gebruikt. Voorspelbaar maken helpt geweldige productie

[2:15:46] op dit moment hangen per jaar ruim vierhonderd duizend ketels op

[2:15:51] en wat nodig is om de productie op te schalen wat ik begrijp van de installatiebranche is dat het mogelijk moet zijn om als de logistieke problemen in het leveren van de chips et cetera als die een beetje opgelost beginnen te worden. Dus heel erg nasleep corona ook nog in die in die hoek. Maar dat als het chip probleem enigszins opgelost begint te worden.

[2:16:08] Dan zie je dat in het opschalen van de productieketen er in tweeduizend, drieëntwintig richting de honderd duizend systemen per jaar gemaakt kan worden en dat is al een behoorlijke opschaling.

[2:16:20] Kijk eens naar de fabrieken in nederland hebben er een aantal hele grote fabrieken in nederland zijn allemaal hun productiecapaciteit aan het verhogen in nederland. Dus het is echt een heel mooi industriebeleid. Een heel mooi nederlands product geloof er eerlijk gezegd wel in dat dit helpt en overigens daar waar we zouden horen dat we een andere manier kunnen helpen. Ook zijn we daarvoor

[2:16:40] dan even de andere vraag nog over de hybride warmtepomp.

[2:16:46] De installatietijd de groot.

[2:16:49] We gaan echt alle problemen van familie. De grootste oplossing installatietijd is heel goed. Juist om het zelf denk ik door te maken en ik werd het dijkhoff een keer zijn huis verduurzaamd en ieder coalitieoverleg. Kreeg u een update van wat er nu weer ingewikkeld lijkt te zijn. Dus het is heel leerzaam en mevrouw mohammed heeft die hele tocht ook doorgemaakt begrijpen

[2:17:11] wat in het actieplan hybride hebben gemaakt met de sector en daar worden dus heel veel meer instructeurs opgeleide. Ik denk dat dat heel erg belangrijk is en

[2:17:20] waar men heel erg streng is is eigenlijk in de manier waarop die installatie worden afgeleverd. Nu zijn ze vaak nog twee dagen bezig begrijp ik moet ophangen van die dingen.

[2:17:29] Maar dat moet heel veel simpeler worden moet plukken en plee worden, zodat je meer mensen kunt gebruiken om dingen op te hangen, maar ook in een dag zoon installatie zou moeten kunnen ophangen

[2:17:40] in in de productie. Daar hebben ze echte problemen in de wachttijden met aanlevert probleem met mijn dame van van chips.

[2:17:47] Nou we hopen dat dat de komende tijd een beetje tot het verleden gaat behoren omdat die chip productie weer weer een beetje beter op gang komt en hoe beter alle vraag aankan.

[2:18:02] Daarnaast zijn inmiddels allerlei opleidingsmodules en zou ontwikkeld in het ophangen van hybride systemen.

[2:18:09] Ja. Wat ik wat ik begrijp van de sector is dat hier echt volop beweging bewegingen zit. Los van uberhaupt de zorgen over de arbeidsmarkt.

[2:18:17] Dat waren de vragen van van haga

[2:18:22] heer grinwis die valt straks onder die normering. Dat zijn we dus nu aan het uitwerken.

[2:18:27] En wat we daar eerder al hadden gezegd is dat daar dat we haar goed kijken naar kan het kan het financieel uit. Dus is de terugverdiend tijd is die reëel.

[2:18:38] En wat bijvoorbeeld de show is als je binnen tien jaar bijvoorbeeld warmte net voor de deur heb staan dan zou het zo kunnen zijn, hoewel ik denk dat de huidige gasprijs is makkelijk binnen die tien jaar terugverdiend. Maar

[2:18:48] daar moeten we een goede periode voor afspreken. Laat ik het zo formuleren als er binnen afzienbare tijd een warmte net voor de deur staat dan is het moeilijk

[2:18:55] hard te maken dat je dan daadwerkelijk een financieel terecht investering doet. Dus dat zou eigenlijk een uitzondering moeten zijn van alarmering. Hetzelfde geldt als je hun huizen waar het niet inpast. Gewoon een klein huisje waar het waar het gewoon niet lukt dan is het dan is het ook niet terecht dat je onder die normering zou vallen

[2:19:15] en hetzelfde geld van als het eigenlijk een impliciete isolatie eisen is want je zou veel meer moeten isoleren om uberhaupt die hybride warmtepomp daadwerkelijk tot reductie van je van je gasgebruik te krijgen ook dan is het eigenlijk functioneel niet goed inpasbaar. Dat werken we nu goed uit in een juridische regeling die voor iedereen ook voldoende helderheid geeft en daar hopen. Dus hebben die uitwerking met de hoofdlijn van die uitwerking. Hou het begin van volgend jaar te komen. Dan kunnen we dat debat ook vervolgen. Nogmaals in de richting van de heer de groot maken daarbij verschillende sommetjes, zodat we die terugverdiend tijd op een goede manier kunnen we discussiëren.

[2:19:51] Daarom heb ik denk ik ook de vragen van de heer eerdmans op een goede manier beantwoord,

[2:19:59] en dan ga ik naar de vraag wanneer eerdmans op aardgasvrij en het alternatief en alles wat met dwang te maken. Hè.

[2:20:06] Hij heeft de grimm rdf eerdmans. De heer glimlachen net eerder een mevrouw van s heer grimm is.

[2:20:14] Voorzitter, ik heb nog een vraag gesteld over de duurzaamheidseisen aan die hybride warmtepompen in nederland meteen vanaf nu vanaf tweeduizend, zesentwintig. Ik heb namelijk bij mijn bezoeken aan de branche ook gehoord van dat het mogelijk is om vanuit china bijvoorbeeld hybride warmtepompen te importeren met koudemiddelen en na een paar jaar ik het allemaal kleine eenvoudige. Er komen scheurtjes in plaats van een integrale hybride is, terwijl alle denemarken moeten zorgen dat vanaf nu geen hybriden meer moet worden geïnstalleerd met inferieure met wat wat kan je daaraan doen? Ook normering meenemen in de implementatie.

[2:21:00] Prima mee kunnen nemen in de in de uitwerkt en dat gaat eigenlijk over de eisen die hier stelt probeert normering die je doet de eisen die gesteld aan het aan het aan het apparaat. Dat valt binnen de normering. Dat lijkt mij. Dat lijkt me prima om dat mee te nemen.

[2:21:17] Daarvoor zullen staan nu lang stil bij de hybride bonussen pond. Maar het doel is natuurlijk het einddoel is helemaal van het gas af. Dus we moeten electric hadden wij mijn buurvrouw en ik een discussie over.

[2:21:28] Daar zie ik dus de cijfers en daar ging ons misverstanden over als je kijkt van a naar b en f g. Als je kijkt naar de slechte labels. Dan zit je wel op een kostenpost van van bijna vijftigduizend euro met lectricks. Dan zie ik hier gewoon staan zwart op wit. Dus misschien wel, inclusief montage enzovoort. Maar dan zegt ze echt nog even een prijs erbij. Dus mijn vraag is kloppen die cijfers en dan zijn we er straks allemaal nog een keer die sigaar. Dan kunt u al met leningen aan komen zetten. Maar het zal weer moeten worden betaald. Dus punt.

[2:21:58] Klopt dat.

[2:22:02] We moeten oppassen dat we geen appels met peren vergelijken. Volg mij reciteert u de cijfers van het dashboard? Eindgebruikers kostte hem zijn dashboard van tno is in juli eenentwintig aan de kamer aangeboden. Daar is per woningtype en isolatie niveau een berekening gemaakt van de gemiddelde investeringskosten voor vier aardgasvrije warmtetechnieken enorme alimentatie met allemaal cijfers. Maar misschien is het handiger om gewoon te verwijzen naar expertise centrum warmte het de website waarop dit ook prima te vinden is. Het is openbaar voor iedereen. Binnenkort wordt hij weer ge update van update voorzien. Ook in de in de nieuwste cijfers en daar staat dus tessa dus helemaal uitgewerkt per type woning en per type aardgasvrije warmte techniek. Wat de investeringskosten zijn en die zijn wezenlijk lager dan de cijfers die in het rapport genoemd worden, omdat er ook kosten worden genoemd, kostenposten worden genoemd die niet bij de eindgebruikers terechtkomen. Dat zijn de kosten die we wel maken met elkaar.

[2:23:02] Maar die niet bij de eindgebruiker terechtkomen. Dus ik denk dat het goed is om om daar heel precies naar te kijken. Nogmaals over die hybride warmtepomp. Want daar gaat het dan eventjes over in de vragen van de heer de groot.

[2:23:15] Daar kom ik graag begin volgend jaar ook gewoon met met verschillende sommetjes over reële terugverdiend tijden de update van de dashboard eindgebruikers kosten.

[2:23:27] Ja dat zullen we weer aan de kamer doen toekomen. Dat is ook prima. Volgens mij om daar om daar goed naar te kijken

[2:23:32] en kijk dat de kosten hoog zijn is niet onwaarheid. Het is onterecht dat de heer eerdmans zegt de vraag is bij isolatie heel sterk en bij bij het veranderen van je eigen warmtevoorziening kunnen de kosten uit op dit met deze gasprijs kan er heel erg veel kan er inderdaad heel erg makkelijk uit. Dan nog steeds moeten mensen die wel die kosten maken natuurlijk. En daar helpt zo. Dus daar hebben we al die regelingen voor

[2:23:59] punt is nog wel. Er zijn als je het niet doet als je het allemaal niet zou doen, zijn de kosten natuurlijk vele malen hoger van klimaatverandering en ik denk dat we zo eerlijk. Ook moeten zijn. Dus het is gewoon de realiteit dat we deze kosten met elkaar op te brengen, moeten we dat alleen op een zo eerlijk mogelijke manier moet voor die kostenvoordelen.

[2:24:17] De eerdmans pluspunt is dat niet. Wij discussiëren over de vijftigduizend zeg maar. Dus de kost en de vraag is wie het gaat betalen. George bush zei het ook tegen bijvoorbeeld heel goed fusie met fascinerend. Kom je anders zijn die elk oor zijn loopt de boel allemaal te verdraaien. Dat dat damon de verkiezingen alles mee uiteindelijk. Maar dit is een beetje fusie meter van u komt met cijfers. Ik heb hier van de cijfers die wij krijgen ook als kamerbezoek wel gaan vergelijken daar niet van. Alleen de eindgebruiker. Ja. Wie is dat dan wel uiteindelijk. Wie draagt dan die kosten. Dat zijn we toch met zen allen en ik weet dat ze onze zeer bekende klimaat professor jan rotmans uit uit rotterdam bekend van zijn uitspraken. We leven niet in een verandering van tijdperk, maar in een tijdperk van veranderingen. U weet het. Die zei je toch op een gegeven moment van joh ik heb het geprobeerd mijn huis duurzaam te krijgen. Ton aan verspijkerd niet gelukt. Kan niet van het gas af. Kijk dat is dan een reëel voorbeeld, net als de grootste en anderen die ermee worstelen. Maar hij heeft het dus geprobeerd en gefaald niet gelukt. Wat vind u daar dan van hem?

[2:25:19] Niet.

[2:25:20] In wat voor kast van een huis op ons harde werken dus zonder gekheid en ik denk dat die ons juist de eerste zal zijn om te zien in die hele energietransitie die we door moeten

[2:25:33] dat we op een wezenlijk andere leest. Onze watervoorziening zullen moeten groeien dat we niet kunnen volhouden. De manier waarop we onszelf nu verwarmen. Neem even neem even en dan kunt u toch niet aan voorbijgaan. Neem even de de geopolitieke afhankelijkheid die we nu hebben van een land waar we helemaal niet afhankelijk van willen zijn als je daarmee wil stoppen, zullen we toch minder afhankelijk moeten zijn van gas. Neem even de absurde energierekening die mensen op dit moment te betalen hebben

[2:25:58] de energierekening gaan zo door het dak dat niets doen aan die energierekening door gas te blijven gebruiken.

[2:26:07] Nou een veelvoud zal gaan betekenen over de jaren heen. Een veelvoud zal gaan betekenen van de kosten die we nu schetst voor van het geaarde van het gas af halen

[2:26:14] en ik denk dat echt niet meer te ontkennen is dat we inderdaad van het gas af moeten dat echt niet meer te ontkennen is dat we moeten proberen daar in een zo kort mogelijke periode van af te geraken

[2:26:27] en dat er vervolgens wel eerlijk moeten erkennen dat het inderdaad wel geld kost

[2:26:31] niet zo veel als niks doen. Dat is nog veel duurder, maar het kost wel geld en die rekening zullen we op een eerlijke manier moeten verdedigen en we zullen moeten helpen. Prins moeten helpen om die transitie ook op een haalbare en betaalbare manier door te maken.

[2:26:44] Nou dat is wat we doen.

[2:26:48] Ze is nu bij haar.

[2:26:49] De mensheid. De oorlog en wordt bij de oorspronkelijke groene grabbelton zeg maar de dogmatiek van van links, want we moeten en we zullen van het gas af. Dat wordt nu heel handig bij gespeeld van een oorlogskantoor gisteren een brief hebben gehad van diverse deskundigen onder mevrouw van geuns die ons heeft gezegd er zijn drie dingen voor de korte lijn die we zouden moeten doen. Gronings gas, gas binnenhalen fossiel en kolen centrales open maximaal open houden dus een hele boom links helemaal de oortjes van dichtgaat gaat knoop maar wat gewoon reëel verhaal is. Weet je dat de nabije toekomst sprak zij uit was ervan overtuigd dat op mijn vraag me dat ook nog eens een keer herhaald. Dus ja, wiebel stroom. Hartstikke leuk maar gaan we het niet redden. Volgens experts. Dus u wilde altijd van het gas af. Waar moeten we dan naartoe.

[2:27:36] Dan gaan we dus alles volgens een elektrische net is niet eens beschikbaar of moet zeggen we gaan naar actief met kernenergiecentrales aan de slag dan meneer het ook niet overal op tv. Dus ik ben wel benieuwd naar het daar zat hij gisteravond volg mij. Dus het is het is een beetje een ja wat is er eigenlijk drie.

[2:27:55] De missies van de minister,

[2:27:59] Met iets meer ernst behandeld. Volgens mij moet u dit debat. En straks hebben met met colega yetta?

[2:28:04] Ik denk echt niet dat dit het moment is om om te ontkennen dat we van het gas af moeten. Ik denk niet dat dit het moment is om te ontkennen dat we geopolitiek veel te afhankelijk zijn geweest van iemand van wie we helemaal niet afhankelijk zijn geweest. Ik denk niet dat we kunnen ontkennen

[2:28:18] dat juist die gasrekening en de hoogte van de gasrekening op dit moment mensen totaal, maar ook echt totaal de paniek inbrengt thuis

[2:28:25] en daar hebben we een enorme klus om zoveel mogelijk in de compensatie te doen dat dat hebben we gedaan. Al dit jaar en de rest volgt uiteraard met met prinsjesdag. Volgende week dinsdag.

[2:28:37] Maar je kunt ook niet eindeloos blijven compenseren. Dus dit is allemaal aanmoediging om van het gas af te geraken. Zelfs als u niet in klimaatverandering zou geloven.

[2:28:47] Heeft u voldoende reden om zo snel als mogelijk van het gas af te willen. En u bent geen ontkennen van klimaatverandering relativeert alleen de bijdrage die nederland zou kunnen leveren

[2:28:57] en daarvan heb ik ook eerder tegen je gezegd ik vind het te gemakkelijk door te zeggen. Ja maar laat ze eerst in china of laat ze eerst in india. Laat ze eerst een pakistan is allemaal klaar.

[2:29:05] Maar ieder zal zijn deel daarin moeten doen, zullen met elkaar moeten stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen kan gewoon niet anders. En dat ontkennen heeft geen zin, maar wordt ook in toenemende mate gegeven. De context waarin we zitten.

[2:29:17] Jij doet gewoon geen recht meer aan de werkelijkheid waarin we inmiddels onszelf allemaal bevinden.

[2:29:24] Gaat die interruptie richting een energiedebat of eerder.

[2:29:27] Ja eigenlijk wel maar mag dat niet

[2:29:30] vanavond nemen. Oké.

[2:29:33] Laat hem kort houden. Dan hebben nog een uur.

[2:29:36] Ja. Het ging over die badkuip van meneer van de beugel. Die zijn kostbaar. Maar we hebben de blauwe. De fossiel in fossiele energie neemt af gekomen in een dal zit en dan gaan we naar de bossen kwam in groene blaadje terecht en dat geeft een badkuip van van dus lengte leegte. Daar is het antwoord op van of waar dan hebben dus geen energie. Dan kunnen ze alle van het gas af, maar we hebben dat gas nodig. Dat zit ook in de grond in groningen en drenthe ook allemaal of we altijd noorwegen hoeven niet van van enge mensen dictators afhankelijk te zijn. Maar kortom, u wilde zo met stelligheid van af en los van die dwang. Er is eigenlijk niet zo heel veel alternatief. Behalve de stroom. Dus ja denk er dan goed over na zou ik zeggen voordat we in de badkuip verzuipen.

[2:30:19] Ik zie dit als een oproep met goed.

[2:30:21] Dan volg mij is het gewoon aardig inleiding naar een vraag van mevrouw van s. Want die is namelijk heel terughoudend in moet je enthousiast worden voor hybride die zegt je moet eigenlijk een keer over naar helemaal aardgasvrij. Ik denk dat dat in m n zoon transitie pad wat we nu inslaan met elkaar dat hybriden nodig is

[2:30:43] als tussenstap sowieso. Maar wellicht kan er ook gewoon echt onderdeel zijn van het eindplaatje. Dat geloof ik wel want groene stroom groen, groen gas, bedoeling.

[2:30:52] En daarvan zegt u weer jammer. Groen gas moet wel echt groen gas zijn. Dat ben ik met u eens. Maar ik denk dat het wel degelijk ook onderdeel zou kunnen zijn van het eindproduct.

[2:31:00] Dat weten we niet helemaal zeker. Niemand kan het helemaal met zekerheid voorspellen. Maar de investering sowieso over de komende periode in hybride is een zeer welkome investering.

[2:31:10] Dan hebben mevrouw mares,

[2:31:14] Voorzitter, ik ben wel benieuwd want ik hoor heel veel. We moeten van het gas af en volgens mij vinden wij dat net zo goed. Alleen ik blijf het toch wel een beetje beducht op welk welk specifieke groen gas deze minister dan nog ziet en welke opties daar dan nog in zijn als we het echt hebben over groen en ik zeg dat even gewoon in alle eerlijkheid, omdat we zien dat er straks ook vanuit de industrie wordt gevraagd om groen, gas en zeg maar het begreep het houd op. We hebben geen oneindig echt groen, gas. Dus daar zit n zit onze zorgen bij van hoeverre en daar ben ik wel benieuwd hebben met elkaar afgesproken naar aanleiding van een motie van bedreigde dieren. We willen geen subsidies op die mestvergisters. Dus we willen daar vanaf. We willen niet op die manier groengas met elkaar. Dus welk groen gas als deze minister denkt zelfs in de eindstreep zie ik nog hybride warmtepompen voor uzi. Waar halen we dan?

[2:32:16] Waar halen we dat groen gas dan vandaan.

[2:32:19] Is een debat apart. Denk dat dan het overigens heeft met met collega je namelijk wel groen. Gas is daadwerkelijk groen en waar hadden we het dan vandaan. En voor welke toepassing zou het dan weer prioriteren.

[2:32:31] Moet je moet je dit groen gas. Wat je hebt moet je dat niet voor een hoogwaardiger toepassing willen gebruiken, bijvoorbeeld voor voor de industrie. Er zijn routekaart voor groen, gas en waterstof. Volgens mij heeft u die ook de debatteert al met colega jet. Daar kijken we ook verder naar tweeduizenddertig. Maar nu voor nu is de eerste inzet natuurlijk gewoon gas besparen en de snelste en meest betaalbare inzet om een gast te besparen is is hybride anders gaan gebruiken voor iedereen die niet over op een warmtenetten of voor iedereen die nog niet over is op electric en voor hen is het sowieso voor voor dit moment en een hele goede keuze en sowieso een no regrets keuze zoals dat wel eens heel lelijkheid in beleidstaal.

[2:33:15] Ik ga naar de vraag over dwang. Voorzitter,

[2:33:19] Er zit nog steeds een stukje warmtepomp.

[2:33:21] Ik heb warmtepomp heb ik met met aardgasvrij gecombineerd een paspoort in delen. Gaat u gang.

[2:33:32] Ja. Kijk als we als we niet zouden willen ingrijpen in de individuele keuzevrijheid. Dus als we het aan iedereen zelf zou laten of een wijk wel of niet overgehaald op een warmtenetten.

[2:33:45] Dan zijn de kosten die we met elkaar moeten maken, zijn heel veel hoger. Dus er is een tweede helft tussen de kosten die je maakt met elkaar en in de keuzevrijheid is onvermijdelijk.

[2:33:55] En als derde eigenlijk de snelheid waarmee daadwerkelijk de energietransitie doormaakt

[2:34:01] en daar zul je moeten kiezen en kun je het helemaal zonder dwang doen, kunnen we straks van gemeenten vragen om de hele transitie door te maken zonder dat ze helemaal aan het einde van de rit ook kunnen zeggen. Nu bepalen wij wel in welke wijken een warmtenetten of in welke wijk het gasnet nu echt eraf gaat.

[2:34:18] Ik denk het niet. Dat hebben de gemeente ook altijd helder gezegd in in onze richting dat als je van ons verwacht hebben. De gemeente zegt zo n wijk voor wijk aanpakken. Dan zullen we ook gewoon de instrumenten moeten hebben die daarbij horen met veel waarborgen erbij.

[2:34:31] Daarvoor geldt dat die wet met die gemeentelijke instrumenten dat die nu naar de raad van state street komt terug internet concentraties inderdaad afgerond. Maar gisteren. Dus ik heb nog geen beeld van de inhoud van van de reactie. Maar er komen natuurlijk over te spreken. Ik dacht er wel aan om erbij te zeggen dat zon afsluitings besluit dus om een wijk van het gas af te halen, vergt een wijziging van het plan

[2:34:54] en omgevings plan wordt vervolgens voorbereid geld allerlei inspraakprocedures wordt voorgelegd aan de gemeenteraad. In de gemeenteraad moet ermee instemmen.

[2:35:03] Dus daar zijn alle inspraakprocedures, waarbij u sowieso iedereen zijn zegje kan doen. Kortom, ja daar is sprake van dwang. Dan moet je niet ontkennen

[2:35:14] omdat je nu eenmaal niet kunt laten wachten op het allerlaatste wagonnetje. Ik vind het mooi dat u die beeldspraak van de vorige keer nog zich kunt herinneren,

[2:35:21] maar dit is wel ingekaderd in allerlei waarborgen, een waarborg in ieder geval van democratische besluitvorming, niet alleen in de wet zoals we die hier vaststellen, maar ook de toepassing van de wet in gemeenten omdat gemeenten raden over hun omgeving plan moeten besluiten en daarmee lijkt het helemaal niet af van alle veranderingen in de buitenruimte, want alle wijzigingen in de buitenruimte hebben hun grond in het omgevings plan waarover de gemeenteraad besluit en daarom gaan we ook via de stembus. Dus ik ik wil zeggen ja het kan niet anders, maar ook het is ingebed in tal van zorgvuldigheid vereist en ik denk dat het echt zou moeten doen.

[2:35:57] Interruptie,

[2:35:58] Maar ben ik dan de enige aan tafel die eenvandaag heeft ons verlaten. Maar dit was wel heel ver vindt gaan. Ik wil iedereen benzineauto en zat er als, zoals ik een brief in de bus krijgt van u heeft tot tot één januari en dan gaan we uw auto inruilen.

[2:36:16] Dan krijgt u op eigen kosten een elektrische auto een of andere japanner. Ja ik vind dat gewoon een ongelooflijke inmenging in mijn mijn levenssfeer en dat gaat u wel doen met huizen met gaat gewoon keihard mee met huizen en u gaat daarin raadt mensen gedwongen daarheen vertellen van levert. Maar in en we gaan u gaan helpen. Maar u gaat ook voor een deel gewoon zal betalen gaat marlene. U wordt gewoon links vindt het heerlijk. Dit soort dit soort ja ik vind het gewoon staatsinterventie en ben helemaal niet van de lijn van overal een complot achter zich totaal niet. Maar ik ben ook liberaal en ik ja ik vind het maar ik ben blijkbaar de enige die zich hier druk over maakt hier vandaag vanmiddag. Maar ik vind het ik vind zorgelijk en kunt u mij begrijpen eigenlijk als ik dit zou zeggen,

[2:37:02] Voordat ik overgaan naar een meester. Als we de interrupties zo lang doen gaan om zes uur niet halen om alle vragen beantwoord te krijgen of u de vijf uur excuus zeker vijf, zes uur ook niet maar we hebben nog een aantal vragen te beantwoorden. Dus alsjeblieft iets korter.

[2:37:18] Nou kijk ik denk als je het zo zegt staatsinterventie en dwang en u kijkt ook zo indringend. Dan kan ik me inderdaad wel voorstellen dat mensen denken. O. Jee. Wat komt een auto op ons af en is die hier eerdmans nou echt de enige die dit ziet zit de rest dan gewoon collectief te slapen. Is dat dan echt zo

[2:37:34] dus ja als u zo theatraal brengt dan kan ik me er wel iets bij voorstellen me daar laten we het daar gewoon even wat nuchterder proberen te formuleren. Kijk we zullen ons huis moeten verwarmen. Dat kunnen we niet blijven doen. Het gas. Dus we zullen ergens een keer over moeten net zo zat we ooit aan het gas zijn gegaan. Dat deden toen we voorbij kwamen aanbellen met haar lover komen gasleiding bij u naar binnen leggen en dat we dan ook niet over gemopperd of of we inbreuk in onze privacy of in onze autonomie of in onze. Dat is gewoon gebeurd. En toen gingen we met zen allen aardgas. En nu gaan we met zijn allen weer van het gas en dat zullen we gewoon stap voor stap moeten doen en wat is dan de meest

[2:38:07] de efficiënte manier om dat te doen. Dat is ook dat je op den duur niet voor een of twee huizen in het blok nog een heel gasnet overeind houden. Dat is logisch. Dat moet je ook met elkaar betalen via de energierekening weliswaar. Dus je jaagt eigenlijk iedereen op kosten. Als je niet bereid bent eerlijk te zijn in dat we toch ervan af moeten en dat we nu eenmaal een keer ergens in transitie moeten maken. Maar je kijkt naar de waarborgen die er allemaal in zitten hier

[2:38:31] dan geldt dat er dus nog even ons plan moet zijn dat op een gegeven moment vast worden gesteld door de gekozen gemeenteraad, door een meerderheid van die gekozen gemeenteraad en in dat plan. Daar zit een overgangstermijn in van acht jaar. Dus het is niet zo dat je morgen opeens denkt dat wat zei ze nou toch zijn ze nog in de stoel voor mijn deur aan het doen. Acht jaar van tevoren wordt het wordt dat besluit genomen vanaf het moment dat is vastgesteld, aldus omgeving plan procedures duren. Ook zeker een jaar en dan daarna gaat ie teller van die acht jaar in. Dus laten we ook een beetje nuchter zijn denk ik een beetje praktisch zijn in hoe het mensen vertellen wat hier aan de hand is, namelijk ja jongens we moeten er gewoon een keer af

[2:39:09] en ook hoe dat met elkaar organiseerde. Ik denk dat dat het meest verstandig is

[2:39:14] dan voorzitter.

[2:39:17] Ik denk dat ik hiermee de vragen beantwoord als het gaat over de hybride warmtepompen en aardgasvrij. Zeker weten dat het niet helemaal voor het laatst zullen bespreken

[2:39:28] dan de kernblok eigenlijk waar de meeste vragen over zijn gesteld over

[2:39:34] isoleren, energiebesparing en wat we daar ook op de hele korte termijn aan kunnen doen. Laat ik maar eens beginnen met die vraag die de heer thijssen net al eventjes stelde tussendoor eigenlijk stellen. Waarom zou je niet

[2:39:49] enkel glazen of anderszins. Waarom zou je dat niet aanmerken? Als gebrek aan is dat niet een snellere manier

[2:39:54] om mensen te helpen met hun energierekening.

[2:39:57] Dat laatste denk ik sowieso niet want dan

[2:40:00] dan omdat om zoiets daadwerkelijk te normeren. Op die manier ben je ook wel eventjes verder. Maar ik ga vertellen wat we wel doen omdat ik het wel heel erg eens ben

[2:40:12] met grote zorgen over de energierekening van mensen en ook heel erg eenzaam met de noodzaak om voor verhuurders het niet meer zomaar een keuze te laten of het wel of niet verstandig is om te zorgen dat het huis gewoon op een goede manier met een groene energielabel.

[2:40:30] Er wordt verhuurd. Dus ik wil toelichten wat we allemaal doen op dat punt.

[2:40:36] Het eerste is dat we voor de grote

[2:40:39] groep huurwoningen. Dat is verreweg de grootste sector, de sociale sector een hele goede afspraken hebben gemaakt

[2:40:46] met de corporatie. Dat kon dankzij het afschaffen van de verhuurdersheffing wordt ongelooflijk veel geld in duurde verduurzaming geïnvesteerd en daardoor geraken we af van de f en g labels

[2:40:56] en ik denk dat dat een heel mooie stap is worden toegejuicht door bijvoorbeeld de woonbond die die afspraken ook mee ondertekend

[2:41:06] en daarin varen

[2:41:08] de corporatie gewoon de snelste route eigenlijk naar het afgeraken van evan geen labels

[2:41:13] en je merkt dat de urgentie zeer dat u corporatie zeer doordrongen zijn van die urgentie en ik denk dat dat heel erg goed nieuws is de winst op de energierekening is voor de huurders. De kosten voor de verduurzaming is voor de corporaties. Dus ik denk ook dat op dat punt

[2:41:28] gewoon een hele mooie afspraak. Ik sta dan blijven daar natuurlijk wel. Daarnaast over de de particuliere huurwoningen waar deze afspraken niet voor gelden, omdat je deze afspraken niet naar particuliere verhuurders kunt maken

[2:41:43] en dat zou je eigenlijk wel willen. Je zou eigenlijk wel willen dat ook daar die prikkel geld geld die prikkel voor hen natuurlijk sowieso vanaf tweeduizend dertien vanaf twee duizend dertig hebben gezegd, wordt er gewoon geen woning meer verhuurd aan is verhuur verbod voor woningen met slechte labels.

[2:41:59] Dat is de normering en daarmee beginnen ze echt niet in tweeduizend, negenentwintig kan namelijk niet. Dus je zult al die verbeteringen aan die woning al veel eerder moeten beginnen.

[2:42:07] Dat geldt dus ook voor de corporatie met het uitfaseren van

[2:42:09] even geen labels in tweeduizend, achtentwintig. Dat dat heeft morgen effect. Want dat betekent eigenlijk dat je morgen beginnen om klaar te zijn met je

[2:42:16] het portfolio.

[2:42:18] Dat gaat dat gaat echt helpen. Maar

[2:42:21] kijk voor zijn huurders voor particuliere verhuurders is er gewoon sprake van een split in centrum en zij dragen wel de kosten. Maar de winst op de energierekening. Die is voor de huurder. En als je over rijkere verhuurders zou spreken, zou je zeggen nou in doet. Wat.

[2:42:39] Je bent ofzo.

[2:42:41] Maar dat geldt natuurlijk niet voor iedereen. Dus je brengt ook echt wel verhuurders in de problemen. Als je daar zomaar aan voorbijgaan. En wat ik wil doen en dat is antwoord op de vraag aan de heer de groot

[2:42:52] is dat we de particuliere verhuurders ook gebruik laten maken van de subsidieregeling die er is

[2:42:58] om net als voor gewone huiseigenaren eigenlijk geld dertig procent van hem

[2:43:04] van een verduurzamingmaatregelen gesubsidieerd te krijgen.

[2:43:08] Graag,

[2:43:12] Per één januari tweeduizend, drieëntwintig zou ik die regeling open willen stellen,

[2:43:16] ook voor particuliere verhuurders. Dat helpt dat helpt enigszins

[2:43:19] dan terug naar de vraag van de heer thijssen, die ook door een aantal mensen wordt herhaald.

[2:43:24] Wat. Nou als je gewoon een boete introduceert want dan krijg je een stoot. Dan krijg je het aanmerken als gebrek

[2:43:31] als je een boete introduceert waardoor mensen naar de huurcommissie kunnen om huurverlaging af te dwingen.

[2:43:38] Dat helpt dus bij voor de snelheid van de verduurzaming is mijn stelling helpt dat niet. Ik zie gewoon een corporatie op volle stroom zie ik gewoon niet verduurzaming doen.

[2:43:49] Ik denk dat de normering wel degelijk ook particuliere huiseigenaren en verhuurders gewoon in beweging brengt dus op voor de versnelling helpt niet voor de huur rekeningen geld had natuurlijk wel. Zou dat wel gelden. Maar watje daarmee verliest is investeringsvolumes. Om juist die verduurzaming voor elkaar te krijgen bij de verhuurder,

[2:44:07] zowel bij de corporatie is zo bij de particuliere verhuur. Dus ik denk dat dat gewoon niet een verstandige manier is om te doen. Ik heb ook echt een andere weg afgesproken met de corporatie, maar ook voor particuliere verhuurders zou die we niet willen doen. Iets anders wil ik wel

[2:44:19] en dat is een aanpassing van het woning waardering stelsel waarbij verduurzaming wordt bevorderd. Dus in punten. Ook wordt bevorderd, zodat je voor verduurzaming woningen en betere huurprijs kunt vragen en de keerzijde daarvan zou verslechteren. Labels een lagere huurprijs.

[2:44:34] Dat vind ik een betere route die boete route via de via de huurcommissie en daarnaast nog allerlei uitvoeringsinstituut hele bureaucratische route. Mensen moeten aanmerken als een gebrek moeten ze dat melden bij de huurcommissie en die moeten dan een besluit over nemen. Sigaret stapels aan besluiten

[2:44:54] en vervolgens is de enige manier waarop je dat kunt uitvoeren met de huidige regelgeving is een min van zestig op de huur. Dat is namelijk de manier waarop die aanmerken als een gebrek het lichtste gebrek op dit moment in de regels zit. Dus je moet de regels of aanpassen.

[2:45:19] De subsidiëring open stellen ook voor particuliere verhuurders en dat kan dus vanaf één januari

[2:45:25] en een aanpassing van het woning waardering stelsel waarin we verduurzaming gaan belonen en een gebrek aan verduurzaming eigenlijk gaan benaderen.

[2:45:33] Heer grimm is.

[2:45:35] Voorzitter danken voor dit afgewogen antwoord van de minister van dat ie nog een stapje verder zou kunnen gaan en we hebben vanochtend trouw openen mee maar we weten het al langer.

[2:45:44] De particuliere meneer? Houdt u het goed?

[2:45:47] Vooral de particuliere verhuurder. Laat het afweten als het gaat om dubbelglas. Dus er is teveel enkel glas. Dus mijn vraag is als de minister vanaf één januari tweeduizend, drieëntwintig de wortel gaat inzetten. Waarom dan niet ook de stok door te zeggen van een jaar x mogen verhuurders geen enkel glas meer in hun panden hebben.

[2:46:07] Dank u dr, hawes in vlaanderen. De minister.

[2:46:14] Ik wil. Ik wil die ik wil die we onderzoeken. Maar ik ga ik ga niet gelijk. Nu al toezeggen want hij interfereert namelijk met het woning waardering stelsel aanpassen en dat wil ik echt doen en de snelste route daarvoor zal zijn. Één januari tweeduizend, vierentwintig en ik heb natuurlijk een hele heldere normering afspraken gemaakt met de corporaties en en daar heb ik gewoon hun afspraken over en ik hou me aan afspraken. Dus ik wil die die wil ik nakomen. Sowieso geldt er een verhuur verbod voor beroerde energielabels vanaf twee duizend dertig en uw vragen zou je nou bijvoorbeeld enkel glas niet eerder kunnen normeren. Ook voor particulieren vergde die ga ik onderzoeken

[2:46:52] en ik kon daar op korte termijn terug en ik wil even kijken hoe dat interfereert met andere afspraken die we al hebben gemaakt.

[2:46:58] Mevrouw op dit punt, want wij hebben in een van de eerste debat met de minister al hierover gesproken over enkel glas als als gebrek. En toen moesten we de motie aan haar oren. Want hij was nog met iets bezig en nu worden we eigenlijk weer een beetje op een zijspoor gezet. Heel goed dat de intentie er islamitische.

[2:47:15] Doe maar het duurt allemaal zo lang

[2:47:17] vraag is.

[2:47:19] Waarom niet gewoon nu ingaan op de suggestie van de kamer om het, zoals een gebrek op te voeren of een datum te noemen dat ook voor de particuliere verhuurders verhuur verboden wordt. Dat kan toch allemaal.

[2:47:32] De minister.

[2:47:34] Ik heb geprobeerd zojuist doet. Ik snap het overigens wat u zegt snap ik want u heeft inderdaad meerdere malen dit voorstel gedaan en meerdere malen heb ik inderdaad niet moeten vragen. Geef me nog even de tijd om het op een adequate manier te regelen.

[2:47:44] Ik heb het en dat was met name met in het achterhoofd. De afspraak die met de corporatie aan het maken was. Ik ben er echt van overtuigd dat dat

[2:47:52] wat we nu doen met corporatie dat dat voor de verhuurders voor de huurders moet zeggen bij een corporatiewoning echt de allerbeste afspraak is die ze zich zouden kunnen wensen.

[2:48:01] De verduurzaming is afgesproken. Het geld voor de verduurzaming is er en de rekening voor de verduurzaming komt naar de verhuur terecht en de winst op de energierekening bij de huurder terecht is echt een hele mooie afspraak. Ik denk dat de zorg ook voor. Nu zit jij maar wat dan met die particuliere verhuur

[2:48:19] en ik snap heel goed dat dat we daar hard naar bakboord en ik noemden het de manier waarop we dat willen doen, namelijk. Ik wil de financiering ook openstellen voor de particuliere verhuur

[2:48:30] zou je kunnen zeggen. Ja dat is de wortel voor de particuliere verhuur. Dat is nog niet eens stok.

[2:48:34] En wat ik ook wil doen is natuurlijk de normering vanaf twee duizend dertig scholen harder normeringen die heeft natuurlijk vooruit schaduw effect. Dus daar gaan we huurders al gewoon mee aan de slag.

[2:48:46] Ik ook wil doen is het woning waardering stelsel aanpakken. Dat is eigenlijk ongeveer hetzelfde voorstel wat u doet alleen open net iets andere manier vormgegeven, namelijk. Dan wordt die huurprijs in de gereguleerde sector wordt je huurprijs bepaald door de mate van verduurzamen en daarbij moet je naar beneden. Als je dat gebrekkig doet en kan je omhoog als je dat goed doet.

[2:49:06] Dat helpt allemaal. En wat de heer is daar eigenlijk boven opzet is mijn zouden ook nog hard kunnen normeren. Vanaf welk moment je af moeten van enkel glas en daarvan zijn. Oké. Geef me even de gelegenheid om te toetsen in welke mate dat interfereert met al die andere dingen die we nu aan het aan het doen zijn en daarmee denk ik dat

[2:49:25] niet helemaal exact doen wat u vraagt, maar toch wel redelijk in de buurt komt bij de bedoeling van de motie.

[2:49:40] De eerste stap daarin. Dat kan ik wel aanpassen. Maar dat geeft me net zo veel. Dat kost me net zoveel tijd is het aanpassen van het woning waardering stelsel. Dus

[2:50:03] dus de bedoeling is helemaal helder. De exacte uitwerking. Daar kies ik net een iets andere vorm voor.

[2:50:09] Heeft u misschien een idee wanneer u daarmee terug komt bij deze commissie?

[2:50:23] Voor de begrotingsbehandeling,

[2:50:25] Voor de begrotingsbehandeling,

[2:50:29] Uitstekend. Dan heeft ze nog een interruptie van thuis.

[2:50:34] Dank u. Voorzitter, ik weet hoe belangrijk ik wacht al drie kwartier tot ik nog even door kan vragen over dit punt.

[2:50:41] Ik vind namelijk een van de dingen wel. Ik vind het gek om nou te zeggen bij vastgoedeigenaren van ja hebben ze dan nog wel voldoende financiële armslag is allemaal vastgoed hebben op dit moment dan boeiend er volgens mij wel goed en zijn er heel veel financiële middelen voor die mensen moloch te verduurzamen. Dus als u voor de begrotingsbehandeling. Kijk naar dit punt. Dan zou dit toch ook wel meer mee willen nemen. Niet te makkelijk concluderen dat deze vastgoedeigenaren niet de financiële armslag te hebben om te verduurzamen. Maar mijn punt is een hele andere. We zijn al een jaar bezig met het kabinet is prima jongens. Doe met zijn interrupties. Nee maar mijn punt is een hele andere mensen raken in de problemen en wij dringen al een jaar bijna een jaar aan bij dit kabinet doe meer voor de mensen die het moeilijk krijgen omdat de energieprijzen omhoog gaat en u heeft een van de knop in handen dat u deze mensen kunt helpen. U kunt namelijk zeggen dat als je rekening echt onterecht ontzettend hoog is omdat je enkel glas hebt omdat je verhuurder daar maar niks aan gedaan heeft. Veertig jaar lang

[2:51:38] kunt u deze mensen nu helpen door te zorgen dat hun vaste lasten namelijk een huur naar beneden gaat en dat moet de reden zijn om nu in te grijpen. Want u heeft een knop waar u dit jaar nog aan kunnen draaien, maakt het een gebrek zorg dat de huur naar beneden gaan en zorgen dat die mensen een beetje lucht krijgen als voordat de winter begint.

[2:52:01] Ik denk dat dit toch iets mag eerst even over die verhuur. Want ik weet dat het dom is om te denken dat alle verhuurders daar natuurlijk geld voor hebben en dat dus maar gewoon moeten investeren. Maar dat er zijn heel veel verschillende verhuurders

[2:52:13] en je kunt niet daar allemaal onderscheid te maken. Dus dat betekent dat je echt een generieke regeling krijgt voor iedereen en het aanmerken als gebrek is zestig procent interen op je huuropbrengsten en daarmee ook je investeringsvolumes kan niet anders dan dat het iets doet met de mogelijkheden die mensen hebben om juist tot verduurzaming over te gaan. Dus ik vind toch dat je ook oog moet hebben voor die kant doen we ook met de regulering van de midden uur hebben we ook oog voor de kant van de van de investeerder of van de verhuurder. Dat is denk ik ook gewoon terecht

[2:52:42] nog los van alle vraagstukken over eigendomsrecht en zo.

[2:52:46] Dat is de ene kant tegelijkertijd waar u wel helemaal gelijk in heeft en dat deed ik ook eens die hoogte van de energierekening en waarbij je dus alles moet willen doen in de kosten van mensen die die op dit moment echt absurd zijn echt de pan uitrijzen en mensen echt in paniek brengen heeft niet alleen straks in debat over met collegiate hebben volgende week over een atb over mijn ragfijne politieke gevoel zegt dat de halve apotheek hierover gaat

[2:53:08] en we hebben natuurlijk als kabinet ook heel veel maatregelen juist gericht op de energierekening. Ook in het afgelopen jaar. Laten we niet doen alsof er niets gedaan is.

[2:53:17] De dertien, honderd euro voor de mensen tot honderd twintig procent bijvoorbeeld

[2:53:21] alle mogelijkheden die de gemeente hebben voor maatwerk voor mensen bijvoorbeeld komen straks op alle fix brigade en alle mogelijkheden die kleinschalige verduurzamingmaatregelen ook wel degelijk

[2:53:32] aan betekenis hebben op de energierekening. Laten we niet doen alsof er niks gebeurd is.

[2:53:37] Laten we niet doen alsof we er voor het komende jaar niks in petto hebben op dit punt volgt natuurlijk volgende week maar even op mijn domein.

[2:53:43] De huurverlaging voor mensen is de afgesproken huurverlaging in de afspraken met de woningcorporatie voor mensen met honderdtwintig procent tot honderd twintig wnl

[2:53:52] is een serieuze huurverlaging misschien niet zozeer gekoppeld aan de hoogte van de energierekening, maar wel degelijk rekening houdend met de woonlasten die mensen hebben. Kortom, we doen juist heel erg veel

[2:54:05] dan geld op dit punt. Hoe kun je nou via verduurzaming. Ook de energierekening omlaag brengen. Daarvoor moet je de beste weg en de snelste weg kiezen en die probeer ik u zojuist de schetsen. Dat doen via afspraken met de corporaties doen via subsidiëring ook van particuliere verhuurders doen we via de normering en doen we via het woning waardering stelsel en ik denk dat we daarmee een behoorlijke set aan maatregelen hebben en ik voeg er nog een toezegging aan toe aan de ing. Ik denk dat hij ook voor u passend zou passend is gegeven. De vragen die u al meerdere malen heeft gesteld

[2:54:35] en die gaat over zou je enkel glas ook nog aanvullend kunnen nog meer.

[2:54:42] Eerst even thuis. Een reactie.

[2:54:46] Dagvoorzitter.

[2:54:49] Ja. Het is gewoon niet genoeg beste minister. Dus ik weet dat het kabinet dingen gedaan heeft. Ik weet dat we allemaal reikhalzend uitkijken naar volgende week. Maar we weten ook dat dat gaat over tweeduizend, drieëntwintig niet dit jaar. Ik heb gisteren een rondetafelgesprek gehad met het nibud met eneco met vattenfall die allemaal zeggen dat er miljoenen mensen in de problemen gaan komen. De komende maanden eneco en vattenfall die zeggen dat een kwart tot een derde van hun klanten op dit moment of een te laag, want termijnbedrag hebben ofwel in de betalingsproblemen zitten. Het is stilte voor de storm. Er komt een vloedgolf aan en er is een knop. Er zijn niet heel veel. Er is er één die ga ik dadelijk bespreken met minister jet. Er is een andere knop hier waaraan gedraaid kan worden dat er dit jaar nog verlichting kan zijn en dat is verlaagde huren en dat kan gewoon moeten zeggen enkel glas. Hoe haal je het in je hoofd dat je nog een huis verhuurd met enkel glas in deze tijden.

[2:55:41] En uw verhuizing.

[2:55:42] Ik grijp in en help deze mensen een warme,

[2:55:45] daardoor. Voorzitter,

[2:55:47] Toestaat dan dan zie ik dat als een oproep. Want anders dan weer in herhaling van het juist niet doen. Mag ik dan naar de interruptie.

[2:55:57] Mag ik één zin?

[2:55:59] Alles wat ik zojuist heb gezegd geld nog steeds op dit op deze oproep. Ik ga er een keer toevoegde idee dat dat het aanmerken als een gebrek aan zodat je dat allemaal even op korte termijn zou kunnen regelen. Is gewoon niet zo je alle regelingen voor beantwoorden moeten huurcommissie aan de slag is gewoon niet waar dat het de komende maanden tot iets van verlichting zou kunnen leiden als je het zou doen en we gaan het niet doen want ik vind het geen verstandig idee.

[2:56:17] Maar het zou niet helpen,

[2:56:21] Die moet je kort de tony? Ik begrijp het ongemak wel van de collega´s. En ik voel wel wat voor de wortel.

[2:56:28] De stok,

[2:56:29] Benadering, maar mij krijg toch het gevoel de minister terecht de subsidieregeling ook stellen voor particuliere verhuurders. Maar ergens denk ik van oké. De meeste patrick hier particuliere verhuur zijn gewoon net als die omkijken naar een huurder naar naar klimaten zijn ook heel veel lucien malafide oesters die we eigenlijk nu worden beloond. Straks huurders die negentig tot honderd panden in bezit hebben jarenlang niets hebben gedaan. Een woning malafide praktijken in focus met een subsidieregeling kunnen worden beloond. Dus ik vraag de minister om toch te kijken naar de subsidieregeling iets van differentiatie of goed te kijken naar

[2:57:07] ja, ook met de aankomst van de boek werd goed verhuurder om dat toch iets van een shifting in te brengen.

[2:57:12] De minister.

[2:57:15] Dat klinkt als een uitvoering verdriet als ik heel eerlijk ben. Ik denk dat het gewoon in alle nuchterheid. Zo is dat je moet je moet zelf kiezen of je ervoor wil kiezen. Dat is volgens mij en ik denk we hebben dat in het verleden niet gedaan

[2:57:29] maar ik denk dat het verstandig is om het wel te doen. Het is dertig procent. Dus net zoals voor andere woning eigenaar is dertig procent. De rest moet je zelf financieren.

[2:57:38] Dus dat is wat je bijdraagt en ik denk dat het helpt in de versnelling. Daarnaast helpt normering in de versnelling en ik denk dat de optelsom van die wortel en die stok misschien nog een enkel stokje erbij gaat echt verhuurders in de in de benen helpen dat dat denk ik echt in de split in centrum van nu zorgt dat dat raymond is er dus de het feit dat de verhuurder wel de kosten heeft niet de opbrengsten van de lagere energierekening die zorgt nu voor vertraging en daar help je een beetje aan is.

[2:58:05] Gaat u verder met je betogen en met goedvinden van de commissie haal ik alle interrupties nu even stil. Totdat het blokje is afgelopen.

[2:58:14] Dan ga ik proberen of ik alle isolatie vragen eventjes bij elkaar kan pak ik denk wel dat we nu een belangrijk punt al al hebben gehad.

[2:58:24] De de energiecoaches en de energie fixers.

[2:58:29] Het plan waar de heer thijs naar verwijst. Wanneer ging dus naar verwijst. Dat ken ik natuurlijk ook overigens.

[2:58:35] Er wordt heel veel gedaan bij gemeenten aan energiecoaches en energie, fixers en alle andere gemeentelijke kreten die men daar inmiddels voor bedacht. Hij bestaat vervelen

[2:58:46] vele verschijningsvormen

[2:58:50] en van we zien inmiddels zien we professionele fixers hebben ze heel veel van die teams bij gemeenten bestaat ook uit vrijwilligers bijvoorbeeld angie inmiddels dat als je aantal professionele energie fixers bij elkaar optelt dat inmiddels al tweehonderdvijftig een landelijk zitten die gezamenlijk zo n honderd duizend gesprekken zouden kunnen voeren

[2:59:11] en we hebben dat gesprek met de initiatief waarde heer ook naar verwijst om dat op te schalen naar de capaciteit van zo n acht, honderd duizend gesprekken

[2:59:25] maximaal op de schaduw en haar achthonderd duizend en tweeduizend vijftien. Dat is heel ambitieus. Het kost ook geld. Maar ik wil er alles aan doen om dat mogelijk te maken.

[2:59:35] Daar zijn we mee bezig. In antwoord op de heer en de heer grimm is,

[2:59:40] kunnen ze dan voor alle gemeenten beschikbaar worden gemaakt. Dat vroeg, mevrouw. Ja. Ik denk het wel. Het is als een op schade. Dan denk ik dat het lukt om zich beschikbaar te maken voor alle gemeenten nog los van alle eigen initiatieven die gemeenten wat er gebeurt heel erg veel moois.

[2:59:57] Hoe zorg je er nou voor voor meer bewustwording via die publiekscampagnes. Ik denk dat het geen misbruik door je elk jaar een andere gewoon dat het voor hem pleit dat ze niet zo heel veel van die spotjes voorbij hebben zien komen want dan heb je inderdaad niet zo veel televisie gekeken. Dat kan ik niet anders dan moest alle debatten voorbereiden,

[3:00:16] maar het wordt nog wel geïntensiveerd. Dus ik denk dat dat er een is dus de campagne zet de knop om die wordt geïntensiveerd. De isolatie campagne ook die wordt geïntensiveerd en daarbij wijzen mensen op verbeter je huis bumper en op het fondsen. Ik denk dat dat een antwoord is op de vraag van mevrouw moment van ja het is niet alleen de financiering is de drempel, maar ook ja wat moet je dan doen. Verbeten je huis bumper is vernieuwd. Vanaf één oktober wordt vernieuwd vanaf één oktober.

[3:00:42] En daar gaan we volle bak van haar verwijzen. Daarnaast hebben de campagne hoe gastvrij ben jij

[3:00:49] en ik ben er steeds meer van overtuigd dat we de zeg zegt je hoeft ook niet per se van deur naar deur.

[3:00:58] Maar misschien moeten we wel doen denk ik eerlijk gezegd. Misschien moeten we het wel doen

[3:01:02] want ik denk dat wij zomaar vanuit overheidsland te gemakkelijk denken dat onze communicatie campagnes wel aankomen

[3:01:09] bij de mensen die televisie kijken en bij de mensen die de krant leest maar heel veel mensen ontgaat dit natuurlijk maken zich wel ongelofelijk veel zorgen over hun energierekening en wat er allemaal aan mogelijkheden is

[3:01:22] daar is heel moeilijk voor mensen om daar grip op te krijgen en ook verbeter je huis bumper is een pracht site maar niet iedereen kijkt zo schoon. Je kunt van alles aanbieden. Maar mensen zullen het toch nog directer denk ik benaderd moeten worden. Dus ik wil wel degelijk op me nemen om te kijken of we nog meer deur voordeur nog meer wijk voor wijk. Deze communicatie ook nog indringender onder de aandacht zouden kunnen brengen. Hoe zorg er bij voor landelijke regie bij het nationaal isolatie programma het nipt berichten een landelijke organisatie in die gemeente ondersteunt om onder die die lokale aanpak ook daadwerkelijk vorm te geven. Dus daar hebben een nationale organisatie in de lokale ondersteuning

[3:02:07] en zo zorgen we voor de nationale ging

[3:02:12] dan heeft ie ging dus buitengewoon scherp wat er in de budgettaire bijlage van het coalitieakkoord staat. Dat zou er zomaar mee te maken kunnen hebben dat hij erbij betrokken was.

[3:02:21] Waarvoor dank nog want er is behoorlijk veel geld voor isolatie beschikbaar.

[3:02:25] Vier miljard voornamelijk in totaal is echt heel erg veel geld. Mijn eerste zorg is omdat zo snel als mogelijk zo zinvol mogelijk uit te geven

[3:02:33] is eigenlijk gek genoeg een grotere zorg op korte termijn. Dan is het eigenlijk wel genoeg. Het zou best zo kunnen zijn dat het niet genoeg is. Dat zou zomaar kunnen.

[3:02:42] Ik stel eigenlijk voor dat al was het maar omdat de dingen duurder zijn geworden, omdat de arbeidsmarkt krapper is et cetera. Ik stel mij zo voor dat wij ons nu even concentreren op het zo simpel mogelijk uitgeven. Maar dumont. Wij denken we komen tekort

[3:02:55] dat ik me weer bij u terug belt

[3:02:57] en ogen overigens bij collega van financiën in het kabinet en colega die als een bok op de haverkist op het klimaatfonds zit natuurlijk want ook daar

[3:03:08] zou het zomaar eens kunnen zijn dat je een hoger beroep moet doen op het klimaatfonds. Dat zou kunnen,

[3:03:13] maar laten we het laten we dat doen op moment dat dat probleem zich ook voordoet en eerst ons concentreren op het uitgeven van het geld

[3:03:20] dan

[3:03:22] het het alles uit de kast trekken van de heer geen wist op het ondersteunen van mensen die bovengemiddeld last hebben van extreme glas weigert niet alleen de griep is dat alles uit de kast trekken is echt wat gemeenten op dit moment doen. Ze hebben er veel geld voor gekregen. Driehonderd achtenzestig miljoen. Dat is zeker nog niet op met die feeks brigades in de energiecoaches die zijn ingezet en opgeleid kun je al een hele hoop nogmaals dat willen we verderop gaan schalen om nog veel meer te doen

[3:03:49] om alles te doen. Wat helpt op de hele korte termijn

[3:03:55] dan

[3:03:59] de status van de eerste het nationaal isolatie programma, de regeling die voor gemeenten moet worden opengesteld.

[3:04:06] Ik begrijp de haast van de kamer natuurlijk zorgen dat zo snel als mogelijk die wij voor wijkaanpak daadwerkelijk van de grond komt

[3:04:12] de eind deze maand gaat de regeling in consultatie en begin tweeduizend, drieëntwintig kunnen gemeenten een aanvraag indienen

[3:04:19] en dat lukt niet eerder want anders had ik het eerder gedaan. Uiteraard.

[3:04:23] En overigens hoeveel gemeenten er zeker niet op te wachten want ze hebben al behoorlijk wat geld en dat is zeker nog niet aan gewend. Dus daar kunnen ze gewoon mee aan de slag

[3:04:32] staan er al veel gemeenten in de startblokken. Er zijn heel veel gemeenten die heel erg veel doen. Het is wel heel erg. Duizend bloemen bloeien en een echte georkestreerde wijk gerichte aanpak. Dat is wat we echt nodig hebben. Nou daar gaan we naar onderweg en die wordt nu landelijk ingericht die in de inrichting daarvan in tal van gemeenten plaats de aanvraag daarvoor voor die regelingen die gaat dus vanaf het begin van het nieuwe jaar gaat hij open.

[3:04:58] Maar er is al lang je eigenlijk in iedere gemeente de mogelijkheid om een start te maken met die lokale aanpakken. Het gebeurd nogmaals iets te dijsselbloem misschien maar er gebeurt wel heel erg veel heviger goed georkestreerde lokale aanpak. Die gaat volgend jaar van start

[3:05:14] kunnen we drenthe kopiëren vraagt een rotterdammer in de zaal. Natuurlijk kunnen we het erin te kopiëren, zou ik willen zeggen

[3:05:23] ik wil heel goed leren eigenlijk van wat drenthe doet om de eigen drenthe doet is alle soelaas overslaan van van aanvragen en dan weer verantwoorden ook van regelingen eigenlijk gewoon in natura ondersteuning aan de deur bieden voor iedereen die dat nodig heeft. Ik hoop eerlijk gezegd dat heel veel gemeentelijke aanpakken op die manier voorbij gaan werken. Dus dat ze niet komen met met een dik formulier over. Je kunt intekenen op een regeling. Maar dat ze komen met kan niet morgen al komen of of heb je liever volgende week je meer

[3:05:52] en ik hoop dat het echt zo gaat werken. Dat is volgens mij de meest praktische ondersteuning dat dat ook de meeste onverzorgde bij mevrouw moment denk ik terecht op wijst.

[3:06:00] Ik kende de dienstregeling nog niet. Ik ga er goed in verdiepen en we hopen dat die drentse regeling ook echt mooi. Een mooi voorbeeld is voor de wijk voor wijk aanpakken.

[3:06:11] Deur.

[3:06:13] De vvd over de verduurzaming van de midden huurwoningen per één januari tweeduizend dertien geldt natuurlijk ook voor hen die normering

[3:06:21] en daarnaast wil ik dus die huidige subsidieregeling over openstellen

[3:06:25] en overigens zei vermeldt dat de midden huurwoningen van alle blok aan bodem doorgaans gewoon hele goede woningen zijn al op dit moment

[3:06:35] vaak nieuw gebouwde woningen over de afgelopen jaren

[3:06:40] dan

[3:06:51] even kijken.

[3:06:53] Heel veel vragen gehad ik de participatie coalitie

[3:06:57] en of ik die ondersteun om in contact te komen met bewoners van koopwoningen. Ja.

[3:07:02] Van groot belang dat we bewoners stimuleren ondersteunen bij die warmte transitie. Daarom ondersteunen we al een aantal jaar de participatie coalitie met subsidie heeft geleid tot ongeveer honderd vijftig bewoners initiatieven, waaronder veel koopwoningen die met een gemeente samenwerken om een wijk van het aardgas te halen. Initiatieven kunnen bij de participatie politie terecht voor kennis en advies

[3:07:23] dan het advies aan woningeneigenaren frank romeinse kunnen woningeneigenaren aan een goed advies kwam heb ik eigenlijk denk ik al beantwoord

[3:07:30] verbeter je huis bumper. Maar omdat u me zo indringend aankeek in uw eerste termijn beantwoorden. Uw vragen drie keer inmiddels gewoon ter compensatie zijn heel goed heel goed. We zijn nog niet klaar. Dan kunnen we personeel goed inzetten.

[3:07:48] Dat is een interessante vraag wat personeelskrapte is groot en laten we daar helemaal het over vrije spel daar krachten of niet. Ik denk dat het heel moeilijk is om

[3:07:59] om vanuit de rijksoverheid personeel te programmeren. Ik krijg allerlei verwijten van de te indringende staatsinterventie. Maar ik denk dat eerlijk gezegd het als vanzelf uw kant opga gaat eigenlijk omdat de woningcorporatie is eigenlijk de grootste investeerder zijn voor de komende periode ook in verduurzamingmaatregelen. Dus het zal als vanzelf eigenlijk ook geprioriteerd worden in de bouwopdrachten.

[3:08:21] Wij bedrijven.

[3:08:23] Waar ze het meest aan de slag zullen zijn en dat heeft alles te maken met de afschaffing van de verhuurdersheffing en had ik al gezegd dat we fantastische afspraken hebben gemaakt. Prestatieafspraken gemaakt met woningcorporatie

[3:08:33] had ik al gezegd dat de wind op zee aanpak. Daar ben ik het mee eens. En eigenlijk doe ik t ook als het gaat over de continuïteit van de bouwstop. Want daar daar gaat dit over. Dat probeer ik te doen eigenlijk in mijn hele portefeuille. Want ik geloof zeer dat met al die arbeidsmarkttekorten die we hebben dat dat eigenlijk de oplossing is om nog een beetje betaalbaar te houden en ook realiseerbaar te houden toewerken naar die honderd duizend per jaar. De negenhonderd duizend tot twee duizend dertig.

[3:08:59] Dus de hele prestatieafspraak niet alleen met de woningcorporatie, maar ook met de provincies over de negenhonderdduizend over waar ze komen locatie over wanneer ze komen in de regionale wonen. Niels heeft allemaal als achtergrond het zorgen voor een continue stroom aan opdrachten en onvoorspelbare bouwstroom een opdracht in de richting van van de markt. De aanbesteding van de fles woningen die we nu zelf doen die we straks met corporatie in groter verband nog gaan doen. Heeft alles te maken met een voorspelbaar maken van de bouwstra en dat die manier van werken die leidt tot snelheid. Dat is ook standaardisatie. Dat is de andere kant. Dat hoort namelijk bij die leidt tot snelheid

[3:09:36] en ook een minder beroep op op de arbeidsmarkt.

[3:09:42] Dan heb ik nog een blokje over. Maar dat zou natuurlijk ook gewoon niet doen.

[3:09:46] Dat lijkt me heel goed. Ik kijk nog even of er vragen zijn blijven liggen bij het stukje varen en isoleren. Meneer thijssen

[3:10:00] het warmtenetten gedoe.

[3:10:02] Daar is wel al

[3:10:04] minister afgesloten.

[3:10:10] Eerlijk gezegd was dat blok geleden. Maar we gaan eerst naar de heer thijssen. En dan als je een kort formuleert kom ik daarna mijn tijd.

[3:10:24] Rita.

[3:10:25] Ik wacht tot de heren zijn hybride warmtepompen en feestjes. Ik ben blij dat de minister

[3:10:32] ook zo n constante bouwstroom wil daarvoor wil zorgen en ik snap ook dat de ambities die zouden ertoe moeten leiden. Maar ik zie dat nog niet. En ik zie ook nog niet dat bijvoorbeeld bij de bouwbedrijven dan ook de capaciteit structureel wordt vergroot. En bijvoorbeeld de klacht die fnv bouw heeft over dat er toch wel heel veel met losse contracten wordt gewerkt om de slechte arbeidsomstandigheden. Dus ik weet niet of dat in dit debat kan of dat de minister dat een keer wat verder kan uitwerken in een brief dat hij kan uitleggen hoe hij nou ziet dat inderdaad structureel de bouw capaciteit in dit land wordt vergroot saddams en de bouwopgave en de isolatie opgave echt kunnen gaan doen en misschien kan ik dan ook wat aandacht geven aan de arbeidsomstandigheden. Want daar zijn dus.

[3:11:15] Ik ben een beetje aan zodat ik mezelf uitnodigen binnen hun cao tafel moet ik gewoon niet doen. Daar hoor ik niet waar ik wel hoor is aan de kant van

[3:11:25] het stuur doet continuïteit van de bouwstroom dat het namelijk gewoon de enige mogelijkheid is om de enorme opgave te halen. Verduurzamen opgave waanzinnig grote geldt met name voor de installatiebranche, maar ook uberhaupt voor aannemers

[3:11:36] de negenhonderd duizend tot twee duizend dertig een waanzinnige opgave. Nou is het ook niet onmogelijk hebben.

[3:11:42] Tientallen jaren hebben ruim honderdduizend woningen per jaar gebouwd en dat is niet onmogelijk. Alleen we zijn het ook al een tijdje verleerd en zeker sinds de crisis is de bouwsector als geheel natuurlijk echt kleiner geworden en die moet weer groter worden. Je moet weer groeien moet vooral productiever worden want zomaar meer arbeidskrachten. Heb je ook niet. En we kunnen niet half oost europa deze kant op laten komen. Die moeten allemaal naar huis en dat is niet per se een oplossing. Dus dus meer industrieel bouwen

[3:12:06] en veel voorspelbaarder bouwstroom is de oplossing. Als je me vraagt daarover een brief te schrijven. Dan ben ik eigenlijk wel voor

[3:12:14] ben ik eigenlijk wel omdat ik het zelf ook zo leuk onderwerp vinden het doel het inderdaad op tal van tal van terreinen. Dus daar wil ik best wel een brief over doen.

[3:12:23] Dus ik als een toezegging bontebal.

[3:12:26] Voorzitter, ministers sprak warme woorden over de wijkgericht aanpakken en

[3:12:31] een deur voor deur en dat het dat het minder makkelijk is. Thomas. Soms denken dat we soms echt bewoner per bewoner moeten overtuigen hoe kijkt hij dan aan tegen de de warmtewet? We staan hier voor een beslissing. Welke kant met met de warmtewet opgaan

[3:12:48] lichte paniek die niet in de rede dat als je voor een echt zoon ik gerichte aanpak kiest met integraal wijken verbeteren dat je dan ook voor toch een publieke route gaat.

[3:13:03] Ik moet werken. Ik ben een man. Dus ik doe probeer je twee dingen tegelijk doen. Je ziet meteen dat het mislukt. Het begin van uw vraag hoor ik wel. En toen zei mijn directeur boudewijn is iets heel intelligents. En toen was ik er.

[3:13:13] Kunt u hem vragen?

[3:13:17] Ik zou geen grapjes maken.

[3:13:21] U sprak al prachtige woorden over de wijk gerichte aanpak en dat we deur voor deur langs moeten bonus laat zich niet zomaar overtuigen dat dat vraagt denk je hoeveel zeker al in dat als we met termijnen komen waarop mensen zich moeten laten afsluiten van het aardgas die de de warmtebedrijf worden ook niet zomaar vertrouwt. U bent zelf bij bospolder tussendijken geweest was daar lovend over de aanpak om dingen echt heel breed op te pakken. Dus niet alleen te kijken naar de warmtevoorziening, maar ook veel brede aanpak kunnen we de omgeving verbeteren. Zou dat dan niet te rechtvaardigen dat je ook als het gaat om de warmtewet dan ook als kabinet te gaan kiezen voor meer publieke route omdat de gemeente oss als overheid die het dichtst bij de burger staat toch het meest vertrouwt.

[3:14:07] De minister.

[3:14:08] Ja dat is hem nog niet helemaal beslechten discussie en dat heeft alles te maken met het dispuut wat daar loopt namelijk zou je dat eigenlijk niet heel graag willen dat die nette in publieke handen zijn antwoord is misschien wel ja. En ik denk dat het helemaal niet zo moeilijk antwoord is omdat te geven.

[3:14:24] Waar is de danser daarvan niet dat je alle investeringsvolumes die daarvoor nodig is dat je die ook niet zomaar aanmerkelijke zeiden het geregeld en dit is misschien wel fijn. Juist als de vattenfalls een valse daaraan mee investeren en heb je ook die uitvoerend kracht niet op een goede manier nodig. Dus je zult daar echt op een goede manier over na moeten denken.

[3:14:44] Er is een wet in consultatie en ook niet heel erg lang termijn wil ik samen met collega yetta daarover een knoop doorhakken waarin de collegiate uiteraard in de is maar ik wil het samen met hem. De knoop doorhakken ook echt in in heel nauw overleg met de vng ook wat kunnen wat kunnen gemeenten op dit punt waarmaken. Dus we komen hier gewoon terug als we verder zijn.

[3:15:06] Hartelijk dank. Ik stel voor dat u naar de faria. Het boekje gaat.

[3:15:12] En dan begin ik natuurlijk met een vraag van mevrouw net over de verlichting in kantoor. Ik was even bang dat haar vraagt tenderen naar dat ik iedere avond hier een ronde door den haag moest maken om overal de knopjes uit te zetten.

[3:15:23] Maar in alle ernst. Het is wel waar dat dat het beste gek gezicht is soms dus als die kantoren verlichting nog nog heel lang heel laat aanblijft. Behalve het was er gewoon nog heel veel mensen aan het werk zijn, dan is juist heel vertrouwenwekkend beeld. Maar je weet niet of dat in al die torens waar het licht brandt ook daadwerkelijk aan de hand is. Dus ja. Voor de meeste gebouwen geld en energie energiebesparing plicht bedrijven en instellingen kunnen daar aan voldoen door zich te houden aan de erkende maatregelen lijst

[3:15:53] en in die lijst is de veeg puls schakeling opgenomen. U kent hem wel en die schakelde binnenlichten verlichting uit als sensoren geen beweging meer registreren op geprogrammeerde vaste tijden.

[3:16:06] De gemeente hoort daar al op te controleren en overigens daar waar het gaat over eigen rijksgebouwen vind ik dat ook onze eigen rijksvastgoedbedrijf daar een extra verantwoordelijkheid heeft.

[3:16:16] Dus proberen we ook proberen we daar ook daadwerkelijk op te sturen

[3:16:22] en dat is ja dat is wat we er nu aan kunnen doen

[3:16:25] met de huidige rekeningen overigens. Dat is ook wel een behoorlijke incentive om zuiniger omgaan met de verlichting in grote kantoorgebouwen.

[3:16:41] Ik krijg nog een vraag en die was had u kunt het niet als een vergeten vraag geregistreerd. Het gaat over het grote daken beter benutten. Dan ben ik van harte eens over.

[3:16:49] Voor zonnedak,

[3:16:50] Veel die dat kan een groot dagen kunnen veel beter benut worden.

[3:16:55] We hebben het gisteren al in het debat eventjes over zonder dak gehad. Hoe dat ook normeren. Wat er nog aankomt is ook de daadwerkelijke instrumentatie daarvan is de verankering daarvan in het baby. Al in het bkr.

[3:17:08] Gemeenten kunnen dit nu al verplicht om een grote daken te gebruiken, kunnen gemeenten nu al verplichten via de maatwerk bevoegdheid. Ik heb gisteren toegezegd dat ik terugkom op de instrumentatie van de zone ladder, zoals we die hadden gemaakt. Collegiate, en ik hadden gemaakt in de zonnebril en de instrumentatie ervan en ik denk dat ik in die in die brief over de instrumentatie van die zonder ladder ook even terugkomen op wat de mogelijkheden nu al zijn voor gemeenten om verder verplichtend daarin bezig te zijn.

[3:17:39] Het doneren van de klimaat adaptieve maatregelen.

[3:17:43] We komen inderdaad met die landelijke maatlat groene, klimaat adaptieve gebouwde omgeving. Maar

[3:17:51] we moeten echter wel inzicht hebben in de financiële consequenties in de betaalbaarheid van van woningbouw. Voordat we daadwerkelijk kunnen we vaststellen. En dus die maat laat die volgt een zorgvuldig proces

[3:18:02] waarbij eind tweeduizend, tweeëntwintig de inhoud duidelijk moet zijn, waarna vervolgens de financiële consequenties wel goed in beeld willen brengen. Want die landen ook ergens die landen of de opdrachtgever is misschien minder verdrietig. Maar die landen ook wel bij de gebruiker en dat kan wel eens de betaalbaarheid heel erg in de weg zitten.

[3:18:21] Daarvoor moeten we even de tijd nemen vooruit lopend op die normering. Dus als we die matelot eenmaal hebben ga ik vooruitlopend op de daadwerkelijke vaststelling van die normering ga ik natuurlijk wel partij al zo veel mogelijk stimuleren om richting die normering toe te werpen

[3:18:37] komt er een verbod op platte daken. Ik ben dat niet echt van plan om platte daken te verbieden. Wat wel zo is is dat.

[3:18:45] Met dakleer met dakleer.

[3:18:49] Er waren natuurlijk wel doen is.

[3:18:53] Nou dat zou.

[3:18:53] Oude onderdeel kunnen zijn van de van de van de maatlat rondom klimaatadaptatie. Daar zou je die groene daken kunnen er meer. Dat kan

[3:19:03] se the of taken voor waterberging blauwe daken ook dat kan. Daarnaast normeren zonder dak als het gaat over hele grote daken.

[3:19:13] Dus wij doen er wel behoorlijk wat en het komt dus terug in die normering die die maatlat voor klimaatadaptatie.

[3:19:21] Een op de vijf woningen een airco. En dat groeit in tweeduizend, eenentwintig liet zien onderzoek in tweeduizend, eenentwintig, een op de vijf woning en airco had en dat groeit.

[3:19:33] We doen op dit moment nader onderzoek naar dr.

[3:19:35] De omvang van de oerbehoefte,

[3:19:37] Met de kennisagenda toekomstige koude vraag. Ik vind het op zichzelf genomen heel vertrouwenwekkend dat die bestaat

[3:19:43] en die toekomstige behoeften heeft mogelijk inderdaad implicaties voor het elektriciteitswet steeds neemt. Maar dat is natuurlijk in beeld bij mijn collega jack en daarnaast bekijken we dit samen of het mogelijk is om naast isolerende maatregelen om de maatregelen te stimuleren. Want dat helpt ook in het voorkomen van airco s.

[3:20:03] Wat zijn de eisen vraagt de partij voor de dieren aan het materiaal hergebruiken bij sloop. Er zijn geen wettelijke eisen voor materialen die bij sloot moeten worden gescheiden.

[3:20:13] Sorry. Er zijn wettelijke eisen voor materialen die besloot moeten worden gescheiden. Daaronder vallen onder andere dakbedekking glas kozijnen blokken gipsplaten armaturen

[3:20:22] en daarnaast wordt in de praktijk ook veel gescheiden omdat materiaal erg in trek is voor hergebruik bijvoorbeeld metalen,

[3:20:29] maar ook in veel gevallen kunststof kozijnen

[3:20:32] en ik ben op dit moment in overleg met de collega van infrastructuur en waterstaat om het circulair slopen en verdere impuls te geven.

[3:20:38] Slopen dan maar niet doen. Dat kan niet denk ik want daarmee doe heel veel mensen tekort veel wijkontwikkeling tekort loopt. Heb je gewoon nodig.

[3:20:47] Dat kan niet anders.

[3:20:50] Volg mij. Voorzitter, ben ik hierdoor nee ik heb nog een vraag over het ontregelen van de energietransitie. Dat vind ik eigenlijk wel een hele interessante en daar zou het eigenlijk wel mee aan de slag willen. Op welke manier. We kunnen doen is groepssessies is namelijk een

[3:21:12] hoe ingewikkeld het soms hebben gemaakt en hoe onlogisch soms ook hebben gemaakt vanuit individuele regels vaak heel erg logisch. Maar vanuit de perceptie van mensen vaak heel onlogisch. Ik wilde eigenlijk wel mee aan de slag. Op die manier.

[3:21:26] We hebben nog zes minuten. Ik wil heel eventjes gaan inventariseren hoe het ervoor staat en er zijn er nog vier ongeveer die hier op willen reageren. U heeft nog niet alles beantwoord denk ik. Ofwel was heb nog een aantal openstaande. Ik ga eerst even thuis. Wilt u hem twee minuten debat aanvragen?

[3:21:45] Dan heb ik dat alvast gecontroleerde kan doen. Dan ga ik nu even inventariseren welke vragen nog openstaande wat anders kunnen ze gewoon meegeschreven worden, aangezien er geen ruimte meer is voor een tweede termijn, mevrouw mohammed. Welke vragen heeft hij nog openstaan?

[3:21:59] Voor zover ik ben meer dan tevreden.

[3:22:01] Dank u. Minister. Hartelijk dank. Meneer eerdmans ook mevrouw van s.

[3:22:05] Ik heb nog een vraag openstaan wat we doen met het feit dat kantoorgebouwen in tweeduizend, drieëntwintig niet veertig procent niet voldoet

[3:22:13] aan de gestelde eisen.

[3:22:15] Hartelijk danken,

[3:22:16] Mag ik jouw kort of de minister bereid is om grootschalige afspraak te maken met de aannemersfederatie en bouwend nederland. Om de snelheid op te voeren.

[3:22:27] Meneer, de groot.

[3:22:29] Ik had een kleine vraag zou kunnen zeggen. Misschien gaat de minister daar antwoord op geven. Beide handen over de sloop.

[3:22:36] Wat het standaard van de minister is als een huis dus bijna te kostbaar is om te verduurzamen.

[3:22:42] Inclusief de monumenten, toch.

[3:22:44] Ik had gezegd sinds de monumenten van duizend dollar apart stuk. Het gerecht over de woningen die misschien naoorlogs zijn en waar het gewoon niet te doen is is het alleen een kwestie van of verduurzamen of sloop. Dus wat is uw standpunt.

[3:23:00] Hartelijk dank. Heer grip is nog vragen.

[3:23:02] Ja. Voor mijn laatste vraag aan het eind van mijn bijdrage over de is dat twee aspecten een geest. Wie betalen keurig netjes rekening terwijl de as bij een gezamenlijke aan aansluiting, terwijl de achter kan leed achter verscholen gaan komen die ook in aanmerking voor het noodfonds wordt voorbereid, was mijn eerste vraag aan. Mijn andere vraag was eenvoudige besluitvorming bij verduurzaming omdat gekwalificeerde meerderheid die vaak mogelijk zijn maken verduurzamen in de praktijk voor vws voor appartementseigenaren veel te moeilijk.

[3:23:37] De heer bontebal,

[3:23:39] Voorzitter, ik heb mijn inbreng bekeken en alle vragen zijn gepasseerd. Dus ik heb geen nieuwe vraag. Ik denk wel dat het goed is om een keer in het debat ook door te praten als het gaat over normering op het gebied van circulariteit hebben een hele golf gehad op het gebied van normering energie. Ik denk dat de volgende golf wordt normering op het gebied van circulaire materialen en zelfs ook c o, twee opslag in mystique. Kunt u nog van ons verwachten? Construction stoort me beest iets bouwen. C o twee in huis.

[3:24:15] Helder ik oud en glaswol. We gaan naar deze nog om vijf uur wil ik afsluiters hebben nu ongeveer vier minuten. Ik hoop dat u een einde komt.

[3:24:29] De vraag van de heer elk jaar over het opschalen van de capaciteit wil ik eigenlijk meenemen brief die ik heb toegezegd aan heer thijssen over continu bouwstroom inrichten.

[3:24:39] Het handhaven van de kantoren eigenaar is een terechte vraag.

[3:24:44] Labels verplichting voor kantoren is per tweeduizend, drieëntwintig is tien jaar geleden aangekondigd en vijf jaar geleden in het bouwbesluit vastgelegd. Dus die is niet gisteren ontstaan. Ondanks alle voorlichting ingericht. De brieven zeggen de cijfers op één januari de helft van de kantoren niet zal gaan voldoen aan deze verplichting bevoegd gezag voor toezicht en handhaving. Dat is de gemeente. Goed. Dit is norma handhavingstaak.

[3:25:08] Ik vind het wel nodig om wel tot handhaving over te gaan. Anders nemen we normering nooit serieus. Dus dat moeten we wel doen. Gemeenten dat willen doen. Daar zijn gemeenten zelf maar ik heb afgelopen zomer de gemeente gevraagd te serieus op te pakken met een handreiking,

[3:25:23] met een handhavings protocol dat het toezicht bij toezicht gebruikt kan worden. Dat is één, twee is twaalf miljoen beschikbaar gesteld via het gemeentefonds voor de uitvoering van deze taart

[3:25:35] en het komt er in de praktijk op neer dat we gezag vanaf één januari de kantoren die niet voldoen.

[3:25:40] De kans willen geven om binnen drie maanden een label ceta overleggen of met een plan te komen om binnen zes maanden te kunnen behalen.

[3:25:47] En daarnaast is er een heel arsenaal aan handhaving instrumentarium denkbaar, inclusief boetes.

[3:25:55] Dat is die tanden

[3:25:57] grote woningen.

[3:26:01] De grootste mooi

[3:26:02] of de de ingewikkelde woningen. Daar ging het om kijkt er geld voor woningeneigenaren op dit moment geen verplichting om slechte labels op te lossen. Ik zeg daar wel bij. Nog geen verplichting aan. De europese commissie is wel echt bezig in de epd in de richtlijn

[3:26:25] om daar werk van te maken van die normering van de minimale energieprestatie verplichting en daar verwacht de komende anderhalve maand verwacht je daar besluitvorming over onder de tsjechische voorzitterschap.

[3:26:39] Hoe die er exact uit komt te zien. Dat is nog niet bekend en er is een aantal landen in europa dat echt gaat voor een harde normering. Er is ook een aantal landen. Dat zegt nee je moet het eigenlijk op transactie te doen. Er is een beperkt aantal landen die zegt je kunt het maar beter helemaal niet doen.

[3:26:55] Dat laatste is het standpunt van nederland overlast. Dat weten we of hij in dat standpunt ook een meerderheid zien te behalen dat dat vraag ik zeer te betwijfelen

[3:27:03] dan over hoe om te gaan met die grote worm. Er wordt dus vooralsnog geldt er geen normering. Er geld wel heel veel vormen van subsidiëring

[3:27:13] en ik denk uiteindelijk dat je moet proberen om zo veel als mogelijk ook deze woningen mee te nemen

[3:27:20] en uiteindelijk kan er natuurlijk gelden dat er voor een monument daadwerkelijk een uitzondering moeten worden gemaakt, omdat het gewoon echt niet te doen is om zo ver te gaan. Alleen ik denk dat je voordat je dat vlaggetje omlegt wel eerst alles moet hebben geprobeerd en zover zijn we denk ik ook nog niet. Dit is denk ik. De discussie die we moeten hervatten bij het dispuut over de normering, een dispuut dat een gevolg zal zijn van de epd en de manier waarop die normering ook daadwerkelijk in de economie. Nederland.

[3:27:50] Dat is ook het moment om te zien is er sprake van de noodzaak tot uitzondering, bijvoorbeeld van gebouwen, monumentale gebouwen bij waar het echt niet mogelijk is om een hoger label te krijgen dan de labels die we juist willen uitfaseren.

[3:28:05] Is vijf uur. Dus mijn verzoek aan u of u de openstaande vragen nog wil doen toekomen. Aan de commissie zijn er nog twee wo ii. Ik ga deze toezegging oplezen. En daar heb ik even uw aandacht voor nodig. Allereerst.

[3:28:24] Excuses

[3:28:25] meneer grimm.

[3:28:27] Volgens mij is het één minuut. En dan hebben we alle antwoorden.

[3:28:29] Ja dat snap ik alleen. Het is vijf uur vijf uur en ik wil echt dan is het aan de ene kant is het zaak dat misschien de vraag anders of korter worden dat de interrupties korter zijn of dat er mondiger worden, maar het is wel belangrijk dat we ook tot de inhoud komen en binnen die tijd en er gaan een aantal dagen straks door in een debat. Dus die hebben ook een moment nodig om denk even adem te halen. Dus ik ga toch echt toezeggingen oplezen. De minister gaat volgend voorjaar evalueren of het warmte fonds en bijbehorende regelingen mede bij de middeninkomens de voorgenomen effect heeft gehad en informeert de kamer hier

[3:29:04] de mixen informeert de kamer begin twintig, drieëntwintig nader over de reikwijdte van de normering ten aanzien van de hybride warmtepompen.

[3:29:19] De eerdmans,

[3:29:21] De minister informeert voor de begrotingsbehandeling kamer over de mogelijkheden om in aanvulling op de reeds in gang gezet de maatregelen van het enkel glas af te komen het hebben van een enkel glas aanvullend te normeren geschiedenis en volg mij staat er ook nog iets van mevrouw mohammed is misschien goed om hem mee te nemen. Dan heb ik nog een volgende toezeggingen. Graag even wanneer de minister informeert per brief de kamer over de mogelijkheden voor structurele vergroting van de capaciteit. Dat was lid thijssen. Kunt u aangeven wanneer u dat ongeluk.

[3:29:51] Begin volgend jaar hoor ik hoor ik hier naast me fluisteren doet.

[3:29:56] Maar februari.

[3:29:58] Ik begin toch begin eindigt in maart vind ik heb gezien.

[3:30:01] Mijn eerste kwartaal. Het is een stuk makkelijker om noteren met een man.

[3:30:07] Uiterlijk maart.

[3:30:08] Dan wil ik de commissieleden en de minister en onderste u meestal een excuus heer bontebal. Welk heb ik.

[3:30:16] De schrap sessies

[3:30:18] minder bureaucratie minder regels. Dus volgens mij. Ik vond dat een heel mooi en toezegging

[3:30:23] ik eerlijk gezegd niet te komen.

[3:30:25] Dan komt er een.

[3:30:30] Ik stel voor dat in de volgende commissievergadering de ministeriële commissie informeert, kan dat ook. Ik wens u allen een hele fijne avond drank.