Gasmarkt en leveringszekerheid

[0:00:00] We opende de vaste commissie voor economische zaken en klimaat. Ik heet welkom de minister, de collega´s hierin het huis. Iedereen die thuis meekijken of hier op de tribune

[0:00:10] en ik geef als eerste het woord aan colega thijssen van de pvda en ik geef je de gelegenheid voor vier vragen. We hebben dit debat van vier uur. Dus ik denk dat ik dat maar eens even mooi op at. Het woord aan hier thijssen van de pvda

[0:00:25] bankvoorzitter.

[0:00:26] Er is een jongen flauwgevallen op school omdat er een weekend lang niet gegeten omdat er geen geld was en dat het nederland van tweeduizend, tweeëntwintig

[0:00:35] de partij van de arbeid vindt dit onacceptabel.

[0:00:38] De overheid heeft de zorg voor de bestaanszekerheid van haar burgers en de extreme energieprijzen zorg ervoor dat geld opgaat aan het stoken in plaats van koken

[0:00:47] of dat mensen in de kou zitten komende winter

[0:00:50] miljoenen en miljoenen nederlanders gaan voor deze keuze komen te staan. Aankomend stookseizoen

[0:00:55] ditjaar al durf ik de kachel aan te zetten of toch maar niet

[0:01:00] want we eten we anders van dit weekend.

[0:01:02] Ik kan mijn kinderen wel naar de voetbalclub.

[0:01:04] Dat soort dat soort harde keuzes gaan mensen moeten maken. Komende winter en het kabinet doet niet veel en veel te weinig in november waarschuwde groenlinks en de pvda al hiervoor.

[0:01:15] En toen moesten we wachten voor het koopkracht pakket in maart in maart werd er wat gedaan. Maar dat was veel te weinig.

[0:01:21] En toch nam de coalitie ons tegenvoorstel niet over moesten wachten tot de voorjaarsnota bij de voorjaarsnota hoorden. We moeten wachten tot prinsjesdag. En nu is het bijna prinsjesdag maar weten we al dat er dit jaar niks meer gaat gebeuren tijdens prinsjesdag. Want dat gaat over de begroting van tweeduizend, drieëntwintig.

[0:01:35] De partij van de arbeid en groenlinks vinden dat onacceptabel

[0:01:38] en daarom zijn we met ons eigen voorstel gekomen.

[0:01:41] We roepen de minister op stel een prijs plafond in voor het basissen energieverbruik van gezinnen.

[0:01:46] Dan komt er rust en voorspelbaarheid voor het aankomende stookseizoen

[0:01:51] en gisteren hoorde we een rondetafelgesprek met een aantal grote energiebedrijven

[0:01:55] dat als de minister snel schakelt, is het mogelijk om dit nog dit jaar te doen en daarmee zijn miljoenen en miljoenen huishoudens geholpen.

[0:02:04] Het nibud waarschuwt

[0:02:06] cbs waarschuwt de energiebedrijven waarschuwen. Het is echt stilte voor de storm minister uw man. Ons voorstel zou hebben. Kom maar. Kom alstublieft in actie

[0:02:16] en daar is een introductie van mevrouw lijkt die zag ik als eerste van de sp.

[0:02:23] Dank. Voorzitter, ik zou graag partij van de arbeid willen vragen de cap op de energierekening. Dat is sympathiek. Maar wie subsidieert u dan precies met de miljarden die dat kopt kost.

[0:02:34] Thijssen.

[0:02:38] Het doel daarvan is om de energierekening van alle huishoudens die in de problemen dreigen te komen. De komende maanden om te voorkomen dat hij in de problemen komen

[0:02:47] en dan zit er inderdaad de hoge energieprijzen komen uiteraard terecht bij de energiebedrijven en daarvan is nu vanuit europa gezegd nou dat moet hem over winstbelasting komen om over winsten af te romen roepen we al een jaar voor de minister geeft dit nu eindelijk overgenomen en gaat dit ook doen. Dus op die manier moeten we zorgen dat de overwinst die er nu zijn en het systeem dat die worden afgeroomd en beschikbaar worden gesteld aan de huishoudens die dat het hardst nodig hebben.

[0:03:13] Vervolgvraag. Mevrouw leijten, sp.

[0:03:15] Een beetje vervelend dat ik geen antwoord op krijgen. Want nu ben ik een tweede vervolgvraag kwijt. Kijk ik vind het voorstel van de partij van de arbeid en groenlinks sympathiek. We hebben eerder opgeroepen stel maximumprijs zit maar voorstel van de sp zal welzijn omdat volgens de manier van frankrijk te doen, namelijk. Dit is het maximum wat u mag vragen. Redt u het niet op de markt. Dan neemt de overheid u over en nu heb ik t plan van de partij van de arbeid en groenlinks gezien en daarbij zeggen ze weten niet hoeveel miljarden kost. Maar die miljarden gaan volgens de analyse van de sp wel naar die energiemaatschappij. En als hij dan via brussel weer worden afgeroomd hoge winsten zijn dan vind ik dat eigenlijk de verkeerde manier en daarom wilde ik het graag weten want ik zou graag willen kijken of de partij van de arbeid en de sp en met groenlinks erbij dan verder kunnen komen dat we die miljarden die we daarvoor nodig hebben die dan wel investeren in bijvoorbeeld een deel van onze energievoorziening dan in eigen handen krijgen, want anders redden we die huishoudens en dan ben ik. Er zijn voor de vragen wel heel lang op om de partij van de arbeid, groenlinks ook andere partij in deze kamer. Maar ik zou het heel erg vinden als die energiemaatschappij die hier gisteren zaten te vraag is geld dat we dat dan gratis weggeven. Dat zou ik dus geen goede positie vinden van ons belastinggeld en ik hoop daarom was mijn vraag waar gaan die miljarden heen dus naar de energiemaatschappij en mijn tweede vraag is aan de partij van de arbeid kunnen we dat niet anders regelen, zodat er wel een cap komt. Maar dat het niet in de zakken van aandeelhouders in japan en zweden vloeit.

[0:04:40] Thijssen pvda.

[0:04:43] Het doel van de regeling is de energierekening van huishoudens te helpen. Maar als de sp ons voorstel goed gelezen heeft en ik ben blij dat de sp ons voorstel steunt, dan heeft ze ook gezien dat we niet van plan zijn om de insuline bedrijven volledig te compenseren voor de hogere prijzen die ze moeten betalen. Maar dat ze ook zelf een duit in het zakje moeten doen,

[0:04:59] zodat niet alles zomaar naar de energiebedrijven gaan maar dat zij ook hun best moeten doen om voor hun klanten zo laag mogelijk energierekening te hebben

[0:05:06] en misschien gaat dat niet ver genoeg voor de sp, maar laten we onze krachten bundelen en het voorstel beter maken en samen optrekken om te zorgen dat er zoveel mogelijk gedaan wordt. Dit jaar voor de huishoudens.

[0:05:18] Mevrouw de voorzitter, heeft gezegd. Vier keer. Dus dit is dan heel spijtig dat het zo gaat. Ik heb niet gezegd dat ik steun dat we miljarden overmaken aan energiemaatschappijen, steun dat de consumenten rust krijgen. Maar ik ben wel voor een systeem dat we dan die miljarden steken in de infrastructuur of de maatschappij of in publieke handen krijgen of op zo n manier regelen dat we niet weggeven aan de aandeelhouders in japan en zweden en dat zie ik nu niet in het plan wat ik van de partij van de arbeid en groenlinks hebt gezien, maar het kan zijn dat ik een oude versie.

[0:05:49] Thijssen pvda

[0:05:50] nog één keer proberen dan want ik zou het heel fijn vinden als we hier gezamenlijk op kunnen trekken. Dus ik hoorde inderdaad uw steun voor het stukje om rust te brengen voor huishoudens en de energierekening te verlagen en wij denken ook dat het heel erg belangrijk is. Vervolgens moeten natuurlijk de energiebedrijven wel op een markt gas inkopen en dat is belangrijk, want we willen wel dat er voldoende gas is voor alle huishoudens om hun kachel te stoken en het verschil tussen wat huishoudens gaan betalen omdat er een prijs wordt ingevoerd. Voor wat betreft groenlinks en de pvda en wat ze op de markt moeten betalen. Daarvan zeggen wij dat willen we niet helemaal vergoed en energiebedrijven. Zij kunnen ook een beetje interen op hun winst

[0:06:24] en we willen ook niet de prikkel weghalen dat zo scherp mogelijk moeten inkopen op die markt. Maar wat we willen voorkomen is dat de energiebedrijven niet meer in kunnen kopen en dat we in de kou komen te zitten. Deze winter. En daar moeten we een balans vinden als de sp voorstellen heeft met scherper te doen dan willen we er graag naar kijken. Want nogmaals vertrek hier graag samen op

[0:06:41] hiervan haga groep vandaag.

[0:06:43] Dankuwel. Voorzitter, op hetzelfde punt van het prijsplafond is de vraag wie het gaat betalen. Dan zegt de partij van de arbeid traditiegetrouw. Jammer. Dat gaan we weghalen bij het bedrijfsleven. En dan komt het uiteindelijk gewoon weer bij de middengroepen. Een terecht punt is. Wie is de grootste profiteur van deze hoge energieprijzen. Dat is de staat. Dus waarom halen we het niet weg bij de staat. Want we hebben de hoogste accijnzen de hoogste belastingtarieven op onze energie.

[0:07:10] Ik begrijp echt totaal niet waarom we niet eerst hun eigen vlees kan snijden en de belastingen verlagen, zodat we gewoon een normaal tarief kreeg en dat zou dan iedereen.

[0:07:17] We helpen je thuis. Pvda.

[0:07:22] Nou ik weet niet of op uw wenken bediend wordt er komen woensdag met onze eigen koopkracht voorstellen over hoe we dat zien en traditiegetrouw vinden wij inderdaad dat de vermogende in dit land en bedrijven meer kunnen bijdragen. Om dit land aan dit land,

[0:07:35] zodat we kunnen zorgen dat mensen met een lager inkomen en mensen met een middeninkomen waarvan nu de energiebedrijven in het niet.

[0:07:40] Dibbits zegt.

[0:07:42] Dat hij een hele hele zware winter tegemoet gaan om te zorgen dat zij gewoon voldoende inkomen hebben voor een zekere bestaan en dat is hoe de pvda. Dat regelt.

[0:07:53] Voorzitter geen antwoord op de vraag waarom duurt niet bij de staat? Dit is gewoon een verkapte nivellering en het leidt tot meer gelijkheid, meer vermogens, gelijkheid en dat is precies wat wat de partij van de arbeid is blijkbaar wil maar het is niet logisch want je slacht uiteindelijk de kip met de gouden eieren en je in je legt uiteindelijk de rekening. Dus bij mensen die dat dus net niet terug kregen de gewoon de hele grote middengroep noemt het een vermogende. Ik denk dat iedereen met de partij van arbeid. Een hele koude winter tegemoet gaat.

[0:08:23] Nou, wat een wonderlijke conclusie. Volgens mij komt de partij van de arbeid samen met groenlinks met een voorstel om een prijsplafond te doen op energie, zodat mensen weten wat ze kwijt zijn als we de kachel aanzetten, zodat ze kunnen zorgen dat ze er warmpjes bij zitten. Deze winter en dat moet inderdaad gefinancierd worden en wij zien verschillende plaatsen waar het gefinancierd kan worden. Wij denken dat vermogende

[0:08:43] meer kunnen bijdragen aan de nederlandse samenleving. We denken ook dat bedrijven veel meer kunnen bijdragen aan de nederlandse samenleving en we denken inderdaad zoals voorgesteld in europa dat de overwinst die nu zijn in de energiesector die afgeroomd kunnen worden

[0:08:56] en terug kunnen worden gegeven aan waar het vandaan komt, namelijk gezinnen.

[0:09:02] Heel kort. De laatste opmerking dan ja of nee, dit is dan toch gewoon een nivelleringsoperatie.

[0:09:09] Nivelleren een feest. Dus ja wij vinden het.

[0:09:14] Wij vinden het heel zorgelijk wat we gisteren hebben gehoord bij de rondetafelgesprek van het nibud die zegt dat miljoenen nederlanders.

[0:09:23] Er waren trouwens ook twee wethouders die gewoon keer op keer zien in hun gemeenschappen dat mensen de eindjes niet aan elkaar knopen en dat de plicht die de staat heeft om te zorgen dat mensen hun bestaans zekerheid hebben dat het steeds moeilijker wordt voor miljoenen en miljoenen mensen en dat betekent dus dat we moeten die mensen niet met pleisters plakken steeds weer hier en daar een toeslag kunnen krijgen of dat ze naar een voedselbank kunnen gaan voor hun voedsel. We moeten gewoon zorgen dat ze meer geld in handen hebben, zodat ze die bestaanszekerheid hebben en dat is precies waar de partij van de arbeid staat en dat is precies waar deze voorstellen toen bijdragen.

[0:09:53] Daarmee volgt hij tijdens zijn betoog

[0:09:57] nou nog niet. Bontebal cda

[0:10:01] voordat wil even doorgaan op tieten op het voorstel van pvda, groenlinks. Want ik vind het wel goed dat partijen in deze crisis nadenken over onconventionele maatregelen is volgens mij ook een hele nare tijd. Maar ik zit echt gewoon met de vraag van is het gewoon uitvoerbare dus op korte termijn de energieleveranciers geven verschillende signalen eentje, zegt het een grote zegt te kunnen per één november. De ander heeft mij verteld dat vijf of zes maanden voor nodig te hebben en de sector als geheel heeft hij ook veel moeite mee.

[0:10:32] Daarnaast de prijzen zijn zo verschillend moet een mechanisme ook voorstellen wat niet in uw voorstel staat hoe u ook dat verschil ergens gaat

[0:10:42] vergoeden. Dat komt bij de overheid. Ik vind het debat over gebouwde omgeving zaten collega grimm chemische niet even onze energieprijzen te vergelijken. Ik betaal vijfendertig cent per kilowattuur naar zeventig voor gas betalen twee euro naar twee euro zeventig. Dus dat zijn bij twee grote leveranciers zit er al enorme prijsverschillen het moment dat je een prijs hebt gaat maken en je legt hem op

[0:11:05] dertig cent. Dan zal de een bedrijf vijf cent nodig hebben. Andere veertig. Dus hoe ga je tot t mechanisme komen om die delta te berekenen. Ga je dat forfaitair doen met youtubers en uiteindelijk zal de belastingdienst die tegenwoordig helemaal niks meer kan. Die zal dit moeten gaan uitvoeren.

[0:11:24] Voorstel wel wat we hier doen.

[0:11:26] Moeten we wel denk ik een toets doen van kan het in de praktijk gewoon uitgevoerd worden is conceptueel snap ik het. Ik vind het wel moeilijk dat de marktwerking volledig wordt weggehaald. Want daarmee beloon je ook alle partijen die het slecht hebben gedaan met de partijen die het goed hebben gedaan die die daar peg mee maar ik probeer te begrijpen of u echt doordacht heeft of dit kan werken. Ik denk namelijk dat het nu niet kan werken en dat is het probleem met het volk

[0:11:51] worstelaar.

[0:11:52] Je hebt eisen.

[0:11:56] Kijk, er is helemaal geen markt meer.

[0:11:59] Er is een oorlogszuchtige dictator in rusland. Die oorlog voert met oekraine en gas inzet als oorlogswapen richting de europese unie en ons probeert uit elkaar te spelen. De unie kapot probeert te spelen en probeert binnenlanden groepen tegen elkaar op te zetten. Desnoods

[0:12:13] dus het is helemaal geen markt en daarom is het volkomen gerechtvaardigd, maar op in te grijpen.

[0:12:18] We kunnen niet anders. U was gisteren ook of je bontebal was gisteren ook bij de technische bij de bij de ronde tafel waar het nibud waarschuwt waar de energiebedrijven waarschuwde en zeiden ja, we hebben wel een kwart tot een derde van ons bestand die eigenlijk te laag termijnbedrag heeft of die al in de betalingsproblemen zit. Er moet ingegrepen worden en dit is ons voorstel daarvoor

[0:12:37] en wat de heer bontebal aangeeft over maar hoe moet dan op een gegeven moment het bijgepast worden bij de energiebedrijven, want

[0:12:43] wij snappen ook dat zij voor meer geld moeten inkopen op de gasmarkt.

[0:12:50] Dat moeten we goed. Dat moeten we goed bedenken dat ze dat niet uitgewerkt en ons voorstel. Maar ik denk dat het nu van het allergrootste belang is dat we die miljoenen en miljoenen mensen in nederland zekerheid geven van dit is je prijs voor het stookseizoen en hoe we dat aan de achterkant regelen met die bedrijven. Dat is een grote uitdaging, maar het moet geregeld worden. Wat nu moet er ingegrepen worden. Anders dan al die mensen kopje onder

[0:13:11] je bontebal cda.

[0:13:13] Ik zou het vervelend vinden en ik denk niet dat hij dat zo bedoeld. Maar als survival suggereren dat het ons niks kan, zou me niks zou kunnen schelen. Ik heb hier ook het boek. Ik red het niet meer van kassa met alle e mails enzovoorts doet. Het doet mij ook wat en ik ben al maanden op zoek naar een oplossing. Ik denk zelf dat bijvoorbeeld de verhoging van de belastingvermindering

[0:13:35] is defacto denk in betere en uitvoerbare methode dan wat u voorstelt, is het een paar nadelen zitten aan pa voor mijn uitvoering de kan het kan het kan het denk ik beter dan uw voorstel, maar ook daarvan zegt schetst de uitvoerde belastings. Het kan niet. Dus dus ik deel met u de enorme zorg om iets te iets te doen. Maar we moeten allemaal wel onze voorstellen laten checken op uitvoerbaarheid en conceptueel iets roepen en dan niet weten of het kan. Dat schetst ook de suggestie een beetje van dat men niet wil en dat is denk ik een beetje het probleem hier dus laten we gewoon heel zuiver. De verschillende routes die er zijn op tafel leggen. U heeft dat gedaan dat die belastingvermindering is, maar laten we dan wel checken of het echt kan en de en het oordeel of het kan aan een ander laten want anders blijft toch twee mannen dat er partij niet wil. Maar dat u daar een beter voorstel. Maar ik denk dat uw voorstel gewoon heel lastig uitvoeren.

[0:14:29] Bar is

[0:14:30] thijssen pvda.

[0:14:32] Daarom is het goed dat we dit gesprek kunnen voeren met de minister die het wat ons betreft zou moeten uitvoeren

[0:14:38] en het fijne van dit voorstel ten opzichte van het voorstel dat het cda heeft gedaan of wat wat bontebal suggereert dat dit zekerheid geven voor de mensen bij wie de rekening komt

[0:14:49] als we de cap zetten als we een maximum zitten op het energieverbruik voor een basis hoeveelheid energie. Dan weet iedereen zoveel energiegebruik is dit mijn rekening klaar. En die is nog steeds hoog. In vergelijking met tweeduizend, eenentwintig. Dus er is nog steeds meer dingen nodig. Gaan wij ook voorstel doen volgende week.

[0:15:05] Maar dan is die zekerheid terug voor de miljoenen en miljoenen nederlanders die nu in onzekerheid zitten.

[0:15:12] Dan zit daar wel een vervelend ding aan de achterkant. Watjij die prijzen gaan heen. En weer. En hoeveel moeten naar die energiebedrijven gecompenseerd worden. Maar dat stonden zorg voor de overheid. Want die mensen hebben rust en in het voorstel van de heer bontebal gaat het net andersom dan is er rust voor de overheid bezit de onrust nog steeds bij de miljoenen nederlanders en wij kiezen voor de oplossing andersom

[0:15:32] bond. Dit

[0:15:33] vind ik toch weer een nare suggestie. Want u stelt nu eigenlijk van dat ik dan voor het bedrijfsleven zou opkomen dat het dat of voor de overheid omdat die burgers me niks zouden interesseert me regeling moet toch op een pan niet uitvoerbaar zijn. Dat moet toch met me eens zou willen toch niet een soort nieuwe toeslagen affaire met elkaar creëer. Daar bent u toch al kamerlid komt toch een medeverantwoordelijk voor u doet een voorstel. Dan vind ik dat u de plicht heeft om te checken of het uitvoerbaar is en niet zomaar een ballonnetje in de lucht te gooien. En dan gaat u mij verwijten voor jou en u komt een beetje alleen maar op voor de belangen van de overheid. Dat is een beetje wat ik ook daartussendoor. Ik zoek ook naar een oplossing. Alleen het moet uitvoerbaar zijn en die gek is niet gedaan en daar zit maar ik twijfel als ik kan aantonen dat het werkbaar is, ga ik meen nadenken of we het kunnen implementeren

[0:16:18] hier thijssen pvda. Dat klinkt goed.

[0:16:20] Dus laten we dat dan eens onderzoeken met elkaar. Ik zeg niet ik probeer niet te zeggen dat de bontebal

[0:16:28] opkomt voor de belangen van de overheid en het bedrijfsleven niet van de huishoudens. Wat ik bedoel uit te leggen is het risico van die grillige gasprijs

[0:16:35] in het voorstel van groenlinks en de pvda wordt het inderdaad neergelegd bij de overheid en dat is lastig en moeilijk en we moeten aan de minister vragen hoe ga je dat nou eens uitvoeren. Er was heel veel mogelijk met corona heel snel heel veel geld is dat niet mogelijk. Maar dan is er rust en zekerheid voor de huishoudens die weten waar ze dit stookseizoen aan toe zijn.

[0:16:52] Terwijl in het voorstel van de heer bontebal is het andersom. De grilligheid van de gasmarkt komt dan toch nog te liggen bij de huishoudens en dat willen groenlinks en de partij van de arbeid niet.

[0:17:01] En verder ben ik het helemaal eens. Het moet uitvoerbaar zijn. Daarom was het ook fijn dat we gisteren een rondetafelgesprek hadden waarbij een groot energiebedrijf zei wij kunnen dit vanaf één november. De andere energiebedrijf zei

[0:17:10] dit zijn hele job en dan moeten we heel snel weten van de minister of hij dit wil dan gaan we ons stinkende best doen.

[0:17:18] Dus ja, ik wil heel graag van de minister weten zet nu alles op alles wacht niet tot één januari kan er lijkt dit jaar iets te kunnen. Alle alarmbellen gaan af. Pak ons voorstel over een doelwit

[0:17:32] en daarmee vervolgt de heer tijdens zijn betoog.

[0:17:43] Dank u, voorzitter,

[0:17:46] dat is de prijs. De prijs plafond wat groenlinks en partij van de arbeid voorstellen en dan hadden we nu maar meer bespaard hadden we maar meer ingezet op fikse teams en daar hebben we het eerder over gehad in deze debatten en ik wil van de minister weten hoeveel mensen hoeveel fikse team zijn geweest in nederland. Hoeveel mensen hebben dit geholpen.

[0:18:05] De minister zegt ook dat de hogere prijzen blijven.

[0:18:08] Dus blijf wordt die verderop ingezet en gaan we zorgen dat alle mensen in slechte label woningen geholpen worden door een fikse team om toch een niveau tien, twintig procent van de energierekening aan te pakken

[0:18:18] en dan zijn er nog andere dingen die de minister kan doen om de energieprijs te verlagen en dat is reduceerde vraag als de vraag naar gas naar beneden gaat, kan ook de prijs naar beneden gaan

[0:18:29] en daarom is het voorstel van de partij van de arbeid om de industrie te dwingen te overtuigen om meer gas te besparen dat hennep miljoenen nederlanders want dan gaat de gasprijs naar beneden. Maar we lezen vandaag op de nos dat het niet alleen mensen aangaat, maar ook veel bedrijven op omvallen staan

[0:18:45] en de regering stelt dan in reactie dat de bedrijven zich moeten aanpassen aan de hoge energieprijzen. De werk. De markt moet haar werk maar doen.

[0:18:52] Maar zoals ik net al uitlegde met interruptie de badje. De markt werkt niet meer. Poetin is de markt aan ontregelen en dat niet alleen. We hebben ook andere landen die wel die wel hun bedrijven helpen.

[0:19:04] Dus we kunnen het overlaten aan poetin en nog wat andere landen doen maar wat ik wat de partij van de arbeid. Eigenlijk wil zien van deze minister. Wat de toekomst. Wat de visie op de toekomst van nederland. Welke bedrijven willen we in dit land hebben?

[0:19:16] Welke ondersteuning er dan nu bij om door deze moeilijke tijden heen te komen. Graag een reactie van de minister

[0:19:22] daarover is een vraag van erkens van de vvd.

[0:19:24] Voorzitter, korte vragen en ik hoorde de thuis zeggen de industrie moet gedwongen worden om te besparen. Nou, publiceert eisen ook de prijs heeft gezien die ook de industrie veel gas betaald. Ik denk dat elke verstandige onderneming nu wel het maximale doet.

[0:19:36] Dus wat wil hij hiermee bereiken? Hoe denkt hij hiermee de crisis te kunnen verlichten?

[0:19:41] Thijssen.

[0:19:43] Ik denk dat sowieso nodig is, heeft de gasunie ook gezegd dat als we inderdaad voldoende gas willen hebben. Deze winter. Dan moet die besparing die we nu zien blijvend zijn

[0:19:51] en daarvan heeft eerder in een technische briefing tno zegt het is niet zeker dat dat ook zo is dan zul je echt wel beleid op moeten zetten om te zorgen dat de industrie ook echt

[0:19:58] verder reduceert.

[0:20:00] Daarnaast hebben gezien in de stukken van de minister dat er een afschakelen plan is dus de minister heeft uitgevraagd bij de industrie

[0:20:07] kan er verder worden bespaard in gas. En wat betekent dat dan voor het bedrijf. Maar wat betekent dat ook voor de keten

[0:20:13] en daar ben ik heel erg nieuwsgierig naar wat daar nou precies ingang in staat. En hoeveel gas er dan bespaart zou kunnen worden. Zelfs dat op de lastige keuzes leidt dat sommige bedrijven dan minder gas hebben en verder moeten afschakelen.

[0:20:24] Dan kunnen we de politieke afweging maken. Willen we nou gas reduceren en zorgen dat de gasprijs wat verlicht wordt voor huishoudens of willen we toch aan de grillen van de markt overlaten dat het gas naar een bedrijf gaat misschien wel kunnen zeggen. Ja heeft is dat nou echt een prioriteit.

[0:20:38] Dus dat is het politieke gesprek wat we hier in deze kamer moeten hebben

[0:20:41] hier ergens. Volgens het.

[0:20:42] Dat goede politiek gesprek in deze kamer te hebben. Maar ik ben wel heel benieuwd hoe de heer thijssen denkt dat de uitschakeling van enkele industriële bedrijven in nederland gaat helpen met de europese gasprijs drukken. Dan ben ik heel benieuwd wat je ziet is dat er in nederland veel bespaard is een deel zal misschien niet permanent zijn. Mijn noemde ook al vaak vraag vernietiging, want het is besparing omdat mensen de thermometer lager zetten. De industriële productie stilleggen omdat ze niet kunnen concurreren.

[0:21:07] Wat wilde je bereiken. Denkt hij echt dat een aantal bedrijven in nederland leidt tot een lagere energieprijs voor consumenten leidt.

[0:21:15] Naar mijn partij is groot voorstander van europese samenwerking. En wat er van de zomer is afgesproken dat heel europa veel minder gas moeten gebruiken,

[0:21:23] waarvan de duitse toezichthouder dan ook zeggen als dit echt zou lukken, dan kan leiden tot een reductie in of leiden tot een reductie van de gasvraag en zal ook leiden tot een lagere gasprijs. Dat is hoe we het in europa moeten aanpakken aanpakken met elkaar.

[0:21:38] Wat het in nederland zou kunnen helpen is dat we een afweging kunnen maken tussen oke. Welk bedrijf krijgt hoeveel gas en vinden we dat het gas heen zou moeten willen dat het ergens anders heengaat dat inzicht heeft de minister wel want hij heeft uitspraak gedaan bij de industrie. Dat hebben we ook gezien in de brieven, maar we weten niet welke industrie nu hoeveel gas zou kunnen besparen. En wat voor effecten dat dan heeft in de economie. Terwijl dat is een gesprek wat we willen hebben, want dit gaat leiden tot problemen in onze economie in onze samenleving. Dat zien we nu ook bij die miljoenen huishoudens en daar moeten we moeilijke keuzes maken.

[0:22:15] Heerkens voorzitter, zwarte sneller te vragen mag meneer details kiest dan wel natuurlijk voor elkaar gewoon bedrijven sluiten. We gaan geen gas meer geven die mensen te werken. Die kunnen lekker naar huis dan wat dat betreft dat niet de groente die wij voor staan. Hoe kijkt de hele tijd naar het andere problemen ook die bedrijven nu tegenaan lopen, namelijk het feit dat vergunningsprocedures, ontzettend lang en complex zijn dat zelfs als misschien energie willen besparen. Twee, drie jaar op verschillende overheden moeten wachten, zou de aandacht vanuit deze kamer ook vanuit vanuit mij niet moeten liggen om die obstakels weg te houden, zodat ze ook die stappen kunnen zetten om met deze prijzen. Sorry, zal geen ondernemers zijn die niet nadenkt hoe ze energie kunnen besparen.

[0:22:52] Tijdens een pvda.

[0:22:54] Dit zou heel erg graag willen zien in een actieplan van van de minister en we hebben net een sessie gehad over de gebouwde omgeving en daar werd een voorstel gedaan om een coalitiepartij om een ontregeld sessie te doen. Regels schrappen, zodat we zo snel mogelijk kunnen besparen. Dat lijkt me een verschrikkelijk goed idee.

[0:23:10] En daarmee gaat de hele tijd verder met zijn betoog.

[0:23:14] Dat was de bontebal inderdaad. Ere wie ere toekomt.

[0:23:18] Ik heb nog twee punten. Voorzitter, eentje is de de wind vol tekst. Dus het afromen van overwinst. Eindelijk wil de minister dit nu ook. We hebben hier al jaren over geroepen dat we dit moeten. Het is een beetje gênant dat ik dan uit europa moet komen van een partijgenoot van mij maar beter laat dan nooit mijn vraag vragen de minister is wanneer de miljarden beschikbaar komen om huishoudens en mensen te helpen hoe snel kan dit gaan. Volgens de minister

[0:23:43] en tot slot. Voorzitter, we hebben gisteren op tv kunnen zien dat er een schuldig vonnis aankomt

[0:23:49] en mijn vraag is eigenlijk wat nu precies de bedoeling van

[0:23:52] we hebben gisteren bij de tafel van het nibud gehoord dat miljoenen en miljoenen huishoudens

[0:23:57] in de problemen dreigen te komen is dan de bedoeling dat miljoenen en miljoenen huishoudens aankloppen bij de energiebedrijven

[0:24:03] en als dat de bedoeling is. Hoe kan dan drie, honderd miljoen in vredesnaam genoeg zijn om al die mensen te helpen. En als dat niet de bedoeling is

[0:24:10] dan helpt het fonds dus niet

[0:24:11] want dan worden die miljoenen mensen niet geholpen

[0:24:15] en het grootste probleem wat mijn partijen is dat het vernederend is.

[0:24:19] Mensen moeten maar in de schulden zitten. Die moeten dan maar een energiebedrijf gaan en hun hand ophouden.

[0:24:24] Terwijl dat willen nederlanders helemaal niet. Nederlanders zijn trots die willen gewoon

[0:24:28] de eindjes aan mekaar knopen

[0:24:30] en daarom sluit ik af met een laatste oproep. Doe dit niet.

[0:24:33] Maar stel mensen in staat om de eindjes aan elkaar te knopen. Neem ons voorstel over verlaagt de energierekening. Kom in actie.

[0:24:39] Dank u. Voorzitter u ook bedankt. Kom ik bij de heer vandaag van de groep.

[0:24:45] Voorzitter,

[0:24:48] nederland zit een ongekende energiecrisis door een opeenstapeling van fouten beslissingen door dit kabinet. Ik noem het sluiten van het gasveld in groningen hebben geen kerncentrales gebouwd hebben vol ingezet op zonne wind en we hebben biomassacentrales gebouwd en bedrijven kunnen een energie rekening rekeningen niet meer betalen en gewone hardwerkende nederlanders zakken weg onder de armoedegrens. Voorzitter, het handelen van deze minister, als het gaat om de gascontracten van de gemeente is ook niet te begrijpen. Gemeenten worden gedwongen om een andere gasleveranciers dan gasbom energie te vinden

[0:25:16] dat tegenwoordig over c f e heet omdat deze minister als enige in europa vindt dat in een russisch bedrijf is in duitsland vindt overigens zelf dat het een duits bedrijf is en als er een andere leverancier kan worden gevonden. Dan wordt er gas geleverd tegen extreem hoge tarieven en de gemeente utrecht kan erover meepraten met een extra kostenpost van elf miljoen euro is dit niet gewoon weggooien van belastinggeld en kan de minister toegeven dat dit gewoon een blunder is geweest

[0:25:41] en het ministerie schijnt niet te compenseren. Dus klopt het dan ook dat de gemeenten minder overhouden voor een andere taken en het ergste is nog dat deze maatregel het tegenovergestelde effect heeft van wat de minister beoogd in plaats van dat er minder geld naar rusland gaat gaat er vanwege de russische gasten nog steeds in de europese mix zit juist meer geld naar rusland

[0:25:58] en ook is bekend dat bij e dat in duitse handen is er helemaal geen geld naar rusland gaat veel europese landen houden de contracten dan ook op advies van duitsland gewoon aan. Maar wie doet het niet. Nederland gekke henkie van europa en de minister blijft volhouden dat er geld naar rusland gaat terwijl dat niet zo is. En ondertussen biedt de minister de mogelijkheid voor een ontheffing tot één januari twintig, drieëntwintig, maar dit is niet voldoende. Kan de minister een verklaring geven waarom andere landen hier anders naar kijken en zo niet kan toezeggen dat de gemeente hun huidige contract ook na één januari niet hoeven te vernietigen als bijvoorbeeld een meerderheid van de kamer dat zo wenst.

[0:26:35] En hoe kijkt de minister naar gemeenten die nu een nieuw duur contract hebben afgesloten. Tweehonderd later misschien helemaal niet nodig blijkt.

[0:26:42] Voorzitter, bdo energiebesparing is goed

[0:26:46] zolang dit technisch verantwoord gebeurt en niet ten koste gaat van onze economie en bedrijven. Meer energie besparing is een nationale zaak en hoort niet thuis ben

[0:26:56] is dan ook tegen het europese noodplan voor gas besparing waarin de europese commissie ons kan verplichten tot het minder gebruiken van gas

[0:27:04] en is dan ook blij dat het voorstel flink afgezwakt.

[0:27:07] Er zijn nog wel een aantal vragen over dit voorstel. Hoe haalbaar is het bijvoorbeeld om vijftien procent gas te besparen. Deze winter

[0:27:15] en zijn dit ook structurele en technisch verantwoorden besparingen die niet ten koste gaan van de economie en van de bedrijven.

[0:27:22] Ik kan nederland ook gebruikmaken van een uitzonderingspositie

[0:27:25] en daarnaast kocht het kondigde de commissie deze week nieuwe plannen aan waarbij brussel de macht verder naar zich toetrekt.

[0:27:31] Hierin worden energiebedrijven die geen gebruik maken van gas bestraft voor door het afromen van de winst olie en gasbedrijven gaan meer belasting betalen over hun extra winst en dit kost bedrijven meer dan honderd veertig miljard, aldus vonden leider staat deze communistische ingrepen in verhouding tot de vrije markt, het eigendomsrecht en de investeringszekerheid

[0:27:51] en willen bedrijven straks uberhaupt al energie aan europa leveren.

[0:27:55] Voorzitter, vno heeft een paar oplossingen voor de minister.

[0:27:58] Het groninger gasveld moet weer open in combinatie met water of stikstof injectie. Technisch gezien is het mogelijk om vierhonderdvijftig miljard kuub veilig te produceren en daarnaast moeten andere kleinere gasvelden op land en op zee versneld worden ontwikkeld. Graag een reactie op de minister van de minister op deze twee opties

[0:28:16] en daarnaast kunnen natuurlijk ook nu wat doen aan de politieke keuze om hogere belastingen te heffen op energie en we kunnen ook de btw op energie verder verlagen en verlaagt de inkomstenbelasting en de werkgevers lastig drastisch, zodat mensen gewoon meer geld overhouden van hun loon wachten tot twintig, drieëntwintig kan simpelweg niet.

[0:28:36] De extra gasbaten kunnen dit voor een deel financieren en gelukkig hebben ook nog een onzinnig stikstof fonds van vijftig miljard euro en een halve hallucinant klimaatfonds waren er maar liefst vijfendertig miljard euro in zit.

[0:28:47] Voorzitter, bescherm een herstelplan gas waarin nu maatregelen worden genoemd. Een van deze maatregelen is een tandem

[0:28:54] kan de minister aangeven wat deze tent zo kunnen kosten. En als het tot gedwongen afschakelen komt, zien we vier stappen en elk elke stap is een drama voor onze economie en daar wil van de minister ook een toezegging gekregen dat hij er alles aan zal doen om altijd voldoende gas te hebben en dat we als we opgeven voor die keuze staan het groninger gasveld gewoon weer opendoen. Ook voorbereid zijn graag een reactie hierop.

[0:29:17] Voorzitter, laten we inzet om een gezonde energiebesparing en een verantwoorde daling van de kosten voor burgers en bedrijven, maar laten we niet meegaan in de waan van de dag waardoor we onszelf opnieuw in de voet schieten.

[0:29:28] Dankuwel voor u ook bedankt komen bij mevrouw kreuger van groenlinks en zou er misschien een microfoon uit.

[0:29:36] Dankuwel. Voorzitter, voorzitter, we zitten in de energiecrisis met gillend hoge prijs meer dan een miljoen mensen die dreigen te worden afgesloten. Ouderen die het gas en licht laten afsluiten omdat ze simpelweg niet weten hoe ze de rekening moeten betalen en de minister van energie zegt op twitter de gasopslagen zijn bijna vol. Dus nederlandse deze winter niet in de kou. Maar wie zit er niet in de kou en tegen welke prijs. Wat hebben we eraan dat er geen fysiek tekort is aan energie. Als we die energie niet kunnen betalen

[0:30:07] en dit kabinet laat de markt zijn werk doen. Maar die markt faalt ons op dit moment verschrikkelijk. En als de minister zegt niemand in de kou bedoelt hij dan werkelijk dat het ambitieniveau is dat niemand wordt afge schakelt dat er geen afsluitingen zijn. Dat kan toch niet waar zijn. Er zit namelijk zo veel leed voordat je uberhaupt op het punt komt dat je dat je helemaal wordt afgesloten. Voorzitter,

[0:30:31] sinds de inval in oekraïne nu meer dan zes maanden geleden hebben we keer op keer om een noodplan gevraagd om worst case scenario s en nu half september ligt er eindelijk een analyse over wat als poetin de gaskraan dichtdraait en hoe we dan uiteindelijk industrie gaan afschakelen om huishoudens te beschermen.

[0:30:50] Maar inmiddels zitten we natuurlijk al lang in dat worst case scenario, want deze prijzen veroorzaken maatschappelijke ontwrichting en we zien nu massaal economische af schakeling bij huishoudens bij mkb bij sportclubs

[0:31:03] en de kille markt bepaalt wie er nog wel wat bij bij warmpjes bij kan zitten en dat kan niet. Energie is een basisbehoefte

[0:31:11] zorg voor rust zorgt voor zekerheid en dat kan met een prijsplafond.

[0:31:17] Voorzitter, de plannen die de minister heeft voor een worst case scenario zonder russisch gas zijn ingehaald door de realiteit poetin speelt met ons als een kat met een muis en houdt zo de prijs hoog. We zitten in een energie oorlog. Waar blijft het noodplan? Ons aanvalsplan in deze oorlog. En wat groenlinks betreft, bestaat uit drie pijlers. De eerste is ingrijpen in de markt met een prijsplafond voor huishoudens in het afromen van over winsten, ook in lijn met de europese voorstellen dan energieverspilling in de hele maatschappij tegengaan. Wat kan je allemaal nog meer doen en vol inzetten in het versnellen en opschalen van duurzame energie en ik wil heel graag de toezegging van de minister dat er eindelijk met zo n aanvalsplan komt want er ligt een afschakelen plan. Maar dat is zoals de minister zelf zegt alleen bij fysiek tekort. Maar dat is er niet. We hebben nu die hele hoge prijzen en dat is minstens maatschappelijk ontwrichtend en dat fysiek tekort komt er niet omdat door die hoge prijs gewoon heel veel mensen economisch afschakelen en het antwoord dat verstoort de marktwerking. Dat volstaat. Wat mij betreft echt niet bescherm liever burgers dan de markt. Voorzitter,

[0:32:28] ondertussen voelen we ook en ik weet dat deze minister dat ook voelt. Neem elke dag de immense klimaat crisis waar we inzitten. Dus een aanvalsplan moet zo groen mogelijk en daarom blijft het voor mij pijnlijk dat in heel notime de kolencentrales werden aangezet. Een lng terminal werden geplaatst. Maar dat ik diezelfde urgentie mis als het gaat om energiebesparing en als het gaat om de opschaling van duurzame energie. Waar blijven de persconferenties waarin de ernst van de situatie wordt uitgelegd. Ik heb deze minister. Dat heb ik in mij ook al gezegd ik heb deze minister gemist om keer op keer mensen uit te leggen. Dit wordt een spannende winter. Dit wordt een winter waarin de prijzen gigantisch hoog zijn en we gaan alles doen om u te beschermen, maar we gaan ook zorgen dat we het verstandig aanpakken dan voorzitter de gasopslagen.

[0:33:16] Dankzij de motie van groenlinks en vvd worden deze nu tot negentig procent gevuld. Mooi. Het kost ons helaas wel honderden miljoenen euros in plaats van dat het verplicht hebben opgelegd.

[0:33:27] En nu dat die gasopslagen gevuld zijn is natuurlijk de grote vraag wie heeft er nou eigenlijk de regie op wanneer dat opgeslagen gas gebruikt gaat worden. Deze winter. Want daar zit de keuzes in en daar zit een maatschappelijke belangen afweging en laten we dat nou echt over aan bedrijven die op dit moment al gigantische overwinst te maken dat die bedrijven kunnen besluiten wanneer ze dat gas op de markt brengt. Ik hoop dat deze minister daar regie oppakt dat hij ingrijpt en gaat sturen op hoe waar die gasvoorraden deze winter gaan gebruiken. Tot slot, voorzitter.

[0:34:04] Tot slot, voorzitter,

[0:34:06] hebben wij vaker het debat gehad over hoe we nou gasbom uit ons energiesysteem weren en specifiek de gasopslag bergen en de winning op de noordzee door wintershow en eigenlijk heb ik nog steeds niet het beeld van de minister. Hoe hakken we nou eindelijk de knoop door om de banden met casper om echt definitief te verbreken.

[0:34:25] Dankuwel. Voorzitter, ook bedankt. Dan ga ik naar de herkomst van de pvv.

[0:34:30] Dank u. Voorzitter, nederland heeft de hoogste gasprijs van de hele e u en de gasprijs is stuk hoger dan bijvoorbeeld in onze buurlanden duitsland en belgië

[0:34:41] en dan gaat het niet alleen om de consumentenprijs zoals huishoudens moeten betalen, maar ook de kale prijs van gas. Dus zonder alle belastingen en heffingen is hier in nederland op allerhoogst.

[0:34:52] En wat betreft elektriciteit is dat niet anders. Ook de kale prijs van stroom is hier het allerhoogste van de hele e u.

[0:35:00] Ten eerste

[0:35:01] dat kan toch niet.

[0:35:02] En ten tweede de vraag aan de minister. Ja. Hoe kan dat eigenlijk. Waarom betalen de mensen in nederland zoveel meer dan de huishoudens in ons omringende landen. Waar ligt dat nou precies aan graag een reactie op dat punt

[0:35:16] en voorzitter tante beseffen dat nota bene nederland zelf nog altijd gas oppompt.

[0:35:21] Vorig jaar kwam er zo n twintig miljard kuub gas uit eigen bodem en dat is ongeveer de helft van wat nederland normaal gesproken zelf jaarlijks verbruikt

[0:35:31] dan zou je zeggen nou dat is op zich mooi. Wat een toeval als nederland nog maar slechts de helft van wat er jaarlijks verbruiken te importeren, maar helaas. Voorzitter, zo simpel is het niet omdat nederland nog altijd midden in deze crisis volop gas geëxporteerd.

[0:35:49] Achttien miljard kuub. En dat is vergelijkbaar met negentig procent van wat nederland zelf oppompt is aan het buitenland verkocht aan landen als duitsland en belgië

[0:36:00] en duits en huishoudens in belgië die betalen vervolgens een stuk lagere prijzen van de nederlandse huishoudens. Nederland moet dan peperduur gas inkopen op de internationale markt en je vervolgens dus de hoofdprijs is voor de nederlanders

[0:36:16] en dan is de vraag. Voorzitter, waarom heeft nederland niet jaren geleden al de lange termijn import van gas goed geregeld. Want zo vlijtig als nederland blijkbaar in het verleden is geweest om allerlei contracten voor de langere termijn voor de export van gas te gaan regelen. Zo nalatig is nederland geweest om dat te doen voor de import.

[0:36:37] Vvd minister wiebes die zij jaren geleden al herhaaldelijk dat het niet nodig was om iets voor de lange termijn te regelen, hebben er zo vaak naar gevraagd en iedere keer was het antwoord. Nee dat is niet nodig. Hoe kijkt de minister daar nu op terug. Want nu zitten we in de ellende en vooral wat gaat de minister daar nu aan doen.

[0:36:58] En voorzitter, ondertussen worden onze gasopslagen gevuld. En als die eenmaal helemaal gevuld zijn. Dan zit daar veertien miljard kuub in

[0:37:05] de minister zegt telkens. We hebben genoeg daarmee kunnen we de winter doorkomen.

[0:37:11] Maar is dat ook echt zo is dat echt zo bij een strenge winter. Hoeveel gas verbruikt nederland eigenlijk tijdens een strenge winter. En hoeveel bij een zachte winter heeft de minister hier een plan

[0:37:23] graag een reactie.

[0:37:25] Maar voorzitter, dat is nog niet het enige in deze crisis. We hebben ook nog de zogeheten eu solidariteit. Lidstaten moeten in geval van een gastekort solidariteit maatregelen treffen en wat betekent dat nou. Concreet als bijvoorbeeld duitsland een gast tekort heeft,

[0:37:43] moeten wij aan duitsland extra gas leveren.

[0:37:47] Enkele maanden geleden zei de staatssecretaris van mijnbouw al dat hij rekening houdt met zon solidariteit vraag vanuit duitsland. Omdat de duitsers geen grote gasopslagen hebben

[0:37:57] daarbij hem dus eerder een gastekort zou kunnen ontstaan. En hoe staat het er dan nu voor vragen aan de minister heeft hij ondertussen al uit andere landen zulke solidariteitsbijdrage ontvangen,

[0:38:09] want voorzitter, het zal toch zeker niet zo zijn dat als wij onze gasopslagen netjes en ook voor heel veel geld gevuld hebben bij dat gas straks aan andere landen moeten gaan delen. Want daar hebben de nederlandse huishoudens natuurlijk helemaal niets aan. Graag een reactie. Dus voorzitter,

[0:38:27] de stand van zaken.

[0:38:28] Laat het even tot je doordringen.

[0:38:30] Nederland pompt de helft van onze eigen gasbehoefte zelf, maar bijna net zo veel worden geëxporteerd naar landen als duitsland en belgië huishoudens in duitsland en belgië betalen stukken minder voor gas.

[0:38:43] Nederland moet vervolgens op de internationale markt gas inkopen met als gevolg nederlandse huishoudens betalen de hoofdprijs.

[0:38:51] Ondertussen zijn wij met veel pijn en moeite onze gasopslagen aan het vullen voor de komende winter,

[0:38:57] maar als belgië of duitsland een beroep doet op onze solidariteit moeten wij ons gas met hen delen

[0:39:03] en tegelijkertijd worden dan de nederlanders die al de hoofdprijs betalen door hun eigen overheid opgeroepen om vooral minder te douchen en de verwarming lager te zetten. Het is echt bizar. Voorzitter, conclusie. Nederland heeft het allemaal heel goed geregeld, vooral voor andere landen,

[0:39:21] behalve voor de eigen energievoorziening. Hoe gaat de minister dit structureel oplossen.

[0:39:26] Dankuwel.

[0:39:27] Bedankt. Dan kom ik bij de heer dassen van voelt.

[0:39:31] Dank u. Voorzitter, voorzitter, vandaag kregen alle partijen een bundel van het programma kassa in deze staat vol met verhalen van mensen die het water aan de lippen staat en laat zien hoe diep deze energiecrisis. Heel veel mensen in nederland raakt

[0:39:47] de steak is dan ook. Ik red het niet meer. En ik ga ervan uit dat iedereen deze bundel doorneemt om ook invoelend te zien hoe mensen op dit moment in nederland hebben ook de noodkreet van bedrijven stromen inmiddels in onze inboxen. De hoge energieprijzen, raak huishoudens en bedrijven ongelofelijk hard en we hebben eerder als voelt en inflatie toeslag voorgesteld via de zorgtoeslag. Het is mij nog steeds niet helemaal duidelijk waarom de uitvoering waarin het bontebal terecht na verwijst dat het noodzakelijk is, maar waarom dat niet mogelijk is. Ik ben blij dat na maanden van aandringen op en nu eindelijk een meevallers heffing gaat komen en ook al is het inderdaad deels aangestuurd door europa. Want voorzitter, deze week kwam het rapport van goldman sachs uit waarin werd gesteld dat europa de puzzel hebt opgelost. Dat lijkt mij op dit moment nog helemaal niet het geval. Maar het is wel positief dat de europese unie door samenwerken deze crisis aanpakt

[0:40:46] en er staat namelijk ook een duidelijke waarschuwing in het rapport, namelijk dat de dalende prijzen het gevoel van urgentie van besparen en energieverbruik kunnen wegnemen.

[0:40:56] Ik heb wel het gevoel met voorgaande sprekers dat de urgentie er een inval bij de kamer een goed inzit

[0:41:02] en de europese unie kwam zodoende met een boeken winstbelasting en met een besparing spreekt en ik zou graag van de minister willen horen hoe hij dit gaat vormgeven.

[0:41:11] Voorzitter, vandaag wil ik graag op twee punten focussen de noodzaak voor een europese afleidingsplan en tweede energiebesparing plicht gecombineerd met de verduurzaming.

[0:41:19] Allereerst de noodzaak voor een europese afschuining sprong in het beschermen herstelplan van de minister zitten en tender en deze wordt pas gebruikt in fase twee van het plan. De crux is dat het een vrij abrupt de maatregel kan zijn.

[0:41:32] Dat kan ervoor zorgen dat essentiële bedrijven afschalen omdat het financieel voordelig is, maar de consequenties voor de samenleving of er andere partijen mogelijk heel groot.

[0:41:40] Het kan ook zijn dat ze nu stil liggen, terwijl de consequenties daarvan juist ontzettend groot zijn en dat we dat niet zouden moeten willen

[0:41:47] en deelt de minister de mening. Mijn mening dat er waarborgen moeten zijn voor bedrijven die genoodzaakt zijn om een productie vanwege de huidige energieprijzen stil te leggen, niet uit nederland of europa verdwijnen, waardoor we gedwongen worden essentiële producten van buiten europa te importeren en zo. Ja, hoe geeft hij invulling aan deze waarborging. Daarbij begrijpen dus ook dat andere landen inderdaad vormen van staatssteun aanbieden en dat nederland dit niet doet. Graag zou daar een reactie van de minister op willen

[0:42:14] en voorzitter, de collegezaal de knuppel aan de beste optie om in de toekomst ook afhankelijk onafhankelijk te zijn van russisch gas is zo snel mogelijk te besparen en te verduurzamen en daarbij sluit me aan bij de woorden van mevrouw kreugel dat de urgentie daar niet echt gevoeld wordt. En daar drukken wij ook als kamer al enkele maanden op de volgende vragen is de minister het met me eens dat het tegenover de tender verduurzaming activiteiten moeten staan. Een afschrijvingsperiode waarbij een bedrijf stilstaat is namelijk ook de uitgelezen kans om te zorgen dat er verduurzaamt kan worden. Maar dan moeten bedrijven dit wel kunnen plannen

[0:42:49] is de minister bereid de actuele energieprijs te hanteren voor de energiebesparing plicht. Dit is namelijk ook de afweging die bedrijven op dit moment.

[0:42:56] Jullie maken.

[0:42:58] En de aanscherping van de besparing spreekt, zou één januari twintig, drieëntwintig ingaan en dat dit nu uitgesteld wordt,

[0:43:04] is de minister het met me eens dat dit onwenselijk is, gezien de urgentie

[0:43:10] en zijn er fiks teams die kweek winst kunnen maken. Zo is natuurlijk voor huishoudens mogelijk om je cv ketel beter af te stemmen en ik begrijp dat er ook veel bespaard kan worden bij bedrijven op dit moment, maar dat die kennis niet altijd aanwezig is en ik vroeg me af of dagen op ingezet wordt. Voorzitter dan

[0:43:45] tot slot. We hebben meerdere keren ook via een motie gevraagd aan de minister om actiever te communiceren en ik wil de minister vragen van wanneer hij daar ook daadwerkelijk mee aan de slag zou gaan.

[0:43:56] Dank u. Voorzitter, bedankt komt bij de bouw van d zesenzestig.

[0:44:01] Dankjewel. Voorzitter

[0:44:02] voorzitter, ook ik maak me net als alle voorgaande sprekers zorgen of mensen hun energierekening nog wel kunnen betalen. De komende maanden.

[0:44:13] Niemand mag deze winter in de kou komen te zitten en niemand zou moeten hoeven kiezen tussen een warme douche of een warme maaltijd en op prinsjesdag hoorde wat het kabinet gaat doen om mensen vanaf één januari te helpen.

[0:44:31] Maar voor één januari is veel mensen ver weg

[0:44:35] en daarom een paar vragen aan de minister kan de minister toezeggen dat geen enkel huishouden deze winter wordt afgesloten, ongeacht betalingsachterstanden. En wat doet de minister daarnaast om ervoor te zorgen dat mensen ook nog dit jaar de energierekening kunnen betalen. Wat bespreekt u met de energiebedrijven. En wat gaat u daar uit halen want we lezen veel in de pers, maar dit is de eerste keer dat wij elkaar in debat treffen hierover dus graag een uitgebreide reactie van de minister.

[0:45:09] Hierover is ook een vraag van mevrouw leijten van de sp. Haar laatste.

[0:45:14] Ja. Voorstellen. Ik ben wel zeer eens met d zesenzestig dat niemand zou moeten kiezen tussen een warme maaltijd een warm huis, maar het is natuurlijk voor heel veel huishoudens al jaren het geval. Het is goed dat de ogen opengaan van d zesenzestig en dat ze nu geen afsluitingen me helemaal warm vond d zesenzestig dat in het voorjaar niet nodig om te vragen aan de juliette en toen zei de minister voor klimaat namelijk dat hij dat helemaal niet van plan was om te zeggen voor komende winter en zijn we niet rijkelijk laat met het bieden van comfort aan mensen die nu want die hebben geen persconferenties nodig om de noodtoestand overduidelijk te maken. Die zien dat namelijk dagelijks in hun portemonnee. Om een beetje rust te geven en ik zou echt aan d zesenzestig. De vraag hoe serieus is deze oproep, want deze wordt al jaren gedaan en wordt nooit naar geluisterd. En wat is dan nu de garantie dat er wel degelijk gehandeld wordt.

[0:46:05] Die balken.

[0:46:08] Dankuwel. Voorzitter, voorzitter, inderdaad. Mensen hebben geen persconferentie nodig om door te hebben dat ze geen geld hebben om eten te kopen of om in verwarming te betalen. Dit kabinet heeft eerder zeven miljard uitgegeven om huishoudens te helpen,

[0:46:28] maar we zitten in een ongekende crisis en

[0:46:32] zal de laatste zijn die ontkent dit heeft dit heeft ons overvallen. Dit heeft ook mij overvallen. De enorme prijsstijging van de afgelopen weken. Dus ja, we zijn laat en jou. We zullen nu moeten moeten handelen en dat is ook de reden waarom ik aan het kabinet vragen. Kijk niet alleen naar prinsjesdag twintig, tweeëntwintig. Maar kijkt ook al.

[0:46:56] Nou, mevrouw leidt u mag doen. Microfoons.

[0:46:59] Ik zou u willen vragen om alleen via de microfoon en ik weet ook dat u uw laatste vraag heeft gesteld, spijt mij.

[0:47:08] Ga verder. Ja nou ja, mevrouw leidt zijn wat een flauwekul. Het is geen flauwekul. Deze crisis heeft de enorme prijsstijging van de afgelopen weken heeft iedereen overvallen jaar hebben we inheems uit te weinig gedaan. Ja dat klopt. Dat. Geef ik toe. Maar. Het kabinet heeft wel een groot pakket op basis van dit

[0:47:30] beschikbare informatie gesteld. Nu hebben we een nieuwe situatie. Het kabinet zal met prinsjesdag en een pakket voorstellen. Maar ik zeg

[0:47:40] kijk nu al voor de komende maanden tot aan één januari twintig, tweeëntwintig. Wat er nog meer gedaan kan worden. Gezien de enorme prijsstijgingen en de problemen waar huishoudens nu in terechtkomen.

[0:47:53] Allereerst is er nu een vervolgvraag van de heer thijssen. Daarna zag ik je dassen vervolgens hiervandaan. En daarna, mevrouw kunnen zijn hier thijssen van de pvda.

[0:48:03] Ik wil mijn collega s. Peter wel even steun. Ik weet niet of ik t flauwekul. Zo noemen, maar dit klopt natuurlijk niet. Een jaar geleden. Een jaar geleden is er een rapport geweest van tno heeft toen al gezegd dat er honderdduizenden huishoudens energie aan moeten zitten. We zien daarna de energieprijzen stijgen en de oppositiepartijen. De sp, pvda en groenlinks. Alle andere partijen steeds weer gewaarschuwd. Er is veel en veel en veel meer nodig en de oproep die d zesenzestig. Nu doet klinkt wel een beetje obligaat. Want waar waren we dan met de voorjaarsnota. Waar was deze zomer dat we hebben gezegd we kunnen niet wachten op prinsjesdag. Bovendien gaat prinsjesdag over tweeduizend, drieëntwintig. Er is nu actie nodig. Maar ik ben blij dat kwartje geval. Dus ik neem aan dat u dan het voorstel van groenlinks en de pvda steunt voor het prijs plafond, zodat we proberen nu iets te doen aan de hoge energieprijzen van huishoudens

[0:48:48] hierbij ook d zesenzestig.

[0:48:50] Ja. En co voorzitter voorzitter. We hebben we hebben zeker niet de luxe om op voorhand ideeën uit te sluiten en dat doe ik ook niet met dit plan van de partij van de arbeid en groenlinks, maar in dit werd eerder in debat met de heer bontebal aan de orde gesteld.

[0:49:09] Het moet wel uitvoerbaar zijn, want het laatste dat wij moeten willen,

[0:49:13] is mensen blij maken met een dooie mus. Het moet wel uitvoerbaar zijn en ik was gister ook bij bij de bij de bij de briefing en de energiebedrijven waren niet duidelijk. Het was niet klip en klaar dat dit kan voor één januari. Ik krijg ook ik heb zelf ook gebeld met de energiebedrijven en het is maar welk energiebedrijf je de vraag stelt. Dus ik vraag ook aan de minister dat die vraag stelde ik hem net wat is er uit de gesprekken met de energiebedrijven gebeurd, want

[0:49:45] het moet wel uitvoerbaar zijn. Dus ik wil met open vizier naar uw voorstel kijken. Maar ik heb vragen over de uitvoerbaarheid. Ik heb ook vragen over wat dit

[0:49:57] met de besparing bijvoorbeeld en zo zijn er een aantal vragen van ik zeg op basis daarvan beoordeel ik het voorstel, maar ik heb nog niet alle informatie. Ook na gisteren niet op tafel gehad om te zeggen ja. Dit kan.

[0:50:12] Hier dassen voelt?

[0:50:14] Voorzitter, want ik heb hier moeite mee. Ik snap natuurlijk helemaal dat plannen uitvoerbaar moeten zijn.

[0:50:20] Maar.

[0:50:21] Wat ik die baan nu ook al. En we zijn overvallen, terwijl we al vanaf vorig jaar aan het waarschuwen zijn en vanaf vorig jaar ook met plannen zijn gekomen. Vorig jaar december voor het minimumloon te verhogen bij de voorjaarsnota heeft de hele oppositie heeft plannen voorgesteld.

[0:50:36] Toen had ik het gevoel dat de urgentie niet altijd even goed gevoeld werd en daardoor zitten we dus ook met het probleem van jou zijn de zaken wel allemaal uitvoerbaar.

[0:50:45] En dan vraag je toch aan de herbouw van als de urgentie pas de laatste weken gevoeld zijn. Ja. Zijn we dan inderdaad niet te laat, terwijl we als we geluisterd hadden na de plannen die in december januari februari maart voorgesteld werden dat we wellicht dit jaar wel nog veel meer hadden kunnen doen.

[0:51:02] Hierbij ook d zesenzestig.

[0:51:04] Ja dat zou kloppen als ze niets gedaan was. Maar het kabinet heeft wel wat gedaan en we hebben nu een nieuwe situatie en op basis daarvan moeten behandelen. Dus nee, we zijn niet te laat. Maar ik pleit er wel voor dat we voor de komende maanden niet wachten tot één januari wel iets doen voor huishoudens.

[0:51:25] Hiervandaan, de partij voor de dieren.

[0:51:28] Voor ze. Mijn vraag gaat over dat gevoel van overvallen zijn want dat hoorde ik die bauke zeggen

[0:51:36] het punt is dat dat horen we vaker van van d zesenzestig ook met met stikstof crisis op deze manier en dat kan allemaal zo wezen. Maar ik zou de heer willen vragen.

[0:51:46] Wil je de volgende keer gewoon beter luisteren naar de plannen van van mensen die al

[0:51:53] verscheidende keren of partijen die al verscheidene keren in het verleden gelijk hebben gehad, wil niet zeggen dat hij de toekomst gelijk hebben. Maar die valt niet afzeggen afserveren als dat niet kan want dan laat je ook lerend vermogen zien is de heer banken daartoe bereid.

[0:52:08] Heb bauke.

[0:52:10] Volgens mij graag de eer van mijn lerend vermogen. Dat ben ik daar ben ik toe bereid heel graag zelf. Maar volgens mij en dat moet je hiervandaan misschien ook wel durven toegeven dat van de leden van deze commissie ik degene ben die juist heel vaak wel naar hem luistert en zijn plannen serieus neemt, in tegenstelling tot.

[0:52:32] Dankuwel hiervan. Raam partij voor de dieren.

[0:52:35] Ik ben benieuwd naar die het niet doen. Maar hij alle gekheid op een stokje. Dat is natuurlijk niet aan de hand. Dat is niet aan de hand. Dus kan best zijn dat we hier als persoon die plannen serieus neemt,

[0:52:51] maar het gevolg in het stemgedrag van een partij als d zesenzestig blijkt dat niet uit

[0:52:56] en dan kun je zeggen ja, we zijn overvallen. Maar het gaat erom laat dan de volgende keer zien en die komen er ongetwijfeld nog veel vaker

[0:53:05] die gebeurtenissen dat je daar inderdaad van geleerd hebt.

[0:53:09] Dat is het enige wat ik vraag.

[0:53:11] Ik heb ook d zesenzestig.

[0:53:13] Ik heb daar eigenlijk niets aan toe te voegen.

[0:53:16] Dan gaan we naar mevrouw kunnen we een groep kunnen komen.

[0:53:19] Wel voorzitter, het bevreemdt mij want we kunnen nu alleen maar kijken naar deze energie armoede, maar er is al heel lang heel veel armoede in ons land. Dus dat zijn de mensen die eigenlijk al weinig tot geen spek op de botten hebben de eerste vijftig procent in ons land heeft niks of schulden. Dus het is gewoon een flinke wind, laat staan een storm. Want dat is wat er nu dus dit zich heeft voltrokken. En dan kan je er gif op innemen dat deze mensen gewoon letterlijk en figuurlijk in de kou komen te staan en die cijfers die zouden niet nieuw moeten zijn. En gisteren was hier onder andere bij de ronde tafel gesprek wethouder peter heijkoop uit dordrecht van het cda en die was ook teleurgesteld. Ook in zijn eigen partij dat er ook in zijn eigen partij te weinig bewindspersonen voeling hebben met wat er achter de voordeur zich afspeelt en dat is denk ik gewoon de frustratie die sommige kamerleden hier gewoon voelen dat er gewoon een soort van een wereldvreemdheid is ten aanzien van de cijfers. Want al die cijfers zijn misschien leuk voor de statistieken. Maar dat zijn wel gezinnen die gewoon nu echt ellende hebben. En meneer in welk jaar gaan wij dan echte systeem anders inrichten dat niet. Vijftig procent geen spek meer op de botten heeft maar gewoon ook een buffer kan aanleggen en dat vind ik een gewetensvolle vraag want dat betekent dat het politieke systeem en het economisch systeem daadwerkelijk anders moeten gaan inrichten.

[0:54:38] Bauke d zesenzestig,

[0:54:40] Voorzitter, ik ik hoorde geen vraag. Info kunnen dan hun verhaal. Maar ik ik steun haar oproep. Ik ik zie die problemen ook ik ik kreeg die e mails ook en ik spreek ook de mensen die niet de afgelopen weken al eerder in de problemen gekomen zijn. Dus ja. Ik ondersteun de oproep en ik wil daar ook best zeggen dat mijn partij als het gaat om onderwijs ook hele duidelijke voorstellen gedaan heeft als het gaat om de rijke schooldag. Om ervoor te zorgen dat kinderen ook een warme maaltijd op school krijgen. Dus het beeld dat een deel van deze kamer wereldvreemd door het leven gaat en een ander deel niet dat bestrijd ik want ik ben het met u eens. Ik denk dat we het allemaal wel zien. Ik denk waar we het debat over moeten hebben is welke oplossingen werken. Welke oplossingen zijn uitvoerbaar op de korte termijn en op de langere termijn. Dat is ook waar het tweede deel van mijn inbreng. Als ik daar straks weer mee door kan.

[0:55:39] We gaan dankuwel

[0:55:41] vervolgvraag, mevrouw komen.

[0:55:44] Uiteindelijk woorden zijn leuk maar daden en in dit geval politieke daden zijn beleid zijn veel belangrijker. Dan wil ik u vragen wat onderwijs is een thema dat ook mij enorm aan het hart gaat van de meeste scholen weten niet eens wat het label is omdat ze zo oud zijn van driekwart van de scholen die voldoen niet aan de duurzaamheids label a of b en ook daarin lopen we achter dat zijn kinderen die gewoon een tochtige scholen in slechte leefomstandigheden nog boven de persoonlijke omstandigheden van ouders die niet hun ontbijt kunnen betalen gewoon onderwijs genieten wij behoren tot de rijkste landen ter wereld hebben gigantische private rijkdom weliswaar bij een klein deel van de samenleving

[0:56:24] en een enorme publieke armoede dat zelfs tampons nu door de staat moeten worden geregeld, omdat de lonen niet voldoende zijn. Dat zijn de cijfers. Dat is toch echt om je kapot te schamen en daarom vind ik het wereldvreemd dat wij met pleisters gewoon door het corona debat isolatie wel gaan regelen in onderwijs en dat ze dus een heel klein beetje gewoon dadelijk misschien via de zorgtoeslag weg. De energie gewoon misschien gaan repareren of welk ander voorstel die hopelijk uitvoerbaar is. Maar uiteindelijk gaat het om decennialang lauren devaluatie. Wat heeft plaatsgevonden ten koste, zodat er minder belasting kan worden en grote vermogens en de grote bedrijfswinsten. Dit moet echt wezenlijk anders worden. Dit is gewoon een crisis. En nu kunnen we eindelijk gebruiken om voor alle nederlanders het beter te maken en niet voor de rijkste tien procent. Mijn vraag is hoe hard gaat deze zestig jaar de schouders onder zetten.

[0:57:14] Herbouw d zesenzestig.

[0:57:16] Dankuwel? Voorzitter, nogmaals, mevrouw guennégan vindt mij geheel aan haar zijde en ik zou het even houden bij het onderwerp dat ik goed ken. Dat is het klimaat en energiebeleid. U begon ook over de scholen en over de de energie situatie op scholen. Wij hebben we hebben een klimaatfonds afgesproken van vijfendertig miljard. Daar moet een flink deel gaan naar

[0:57:42] gebouwen. Daar moet een deel ook echt naar toe voor de publieke gebouwen. Daar worden nu in debatten die gevoerd worden met minister die jongen afspraken over gemaakt. Daar hebben we als d zesenzestig heel hard aan getrokken om de verduurzaming klimaatverandering, maar ook om de situatie van mensen in hun woningen en op scholen beter te maken. Het is een voorbeeld. Dit is het voorbeeld is het onderwerp dat ik goed ken.

[0:58:08] Er zijn ook een hoop andere terreinen. Daar ben ik wat minder goed in thuis. Maar als het gaat om de verduurzaming van de gebouwde omgeving.

[0:58:19] Het vrijmaken van scholen. Het duurzaam maken van scholen, ervoor zorgen dat kinderen in een

[0:58:24] schonere veiligere omgeving kunnen genieten. Vindt u me helemaal aan uw zijde.

[0:58:31] Het wordt zijn vrouw kreeg en groenlinks.

[0:58:34] Dankuwel. Voorzitter, en ik begrijp van heer bauke dat hij zegt hey. Ik wil meer een toets op de uitvoerbaarheid van het plan. Aan de ene kant begrijp ik dat en aan de andere kant denk ik. Wij hebben in maart dit voorstel gedaan. Heel snel. We hebben gezegd er is de prijs werd. Dat is een juridisch instrument wat de minister kan inzetten op het moment dat er een crisissituatie is gierende inflatie is dan kan je zoon instrument inzetten. Daar is eigenlijk niks mee gedaan. Nu hebben wij het uitgewerkt. Een van de elementen is bijvoorbeeld dat energieleveranciers gaf gisteren aan van nou, er is een periode van notificatie van drie weken moet van het acm dat vervalt bijvoorbeeld als je de prijzen wit inzet. Dus daar zitten versnelling zit zitten natuurlijk heel veel uitvoerings details. Maar eerst hier bauke het niet met me eens dat dit voorstel gewoon ik wou een lelijk woord zeggen.

[0:59:29] Rap.

[0:59:30] Door ministerie met een paar duizend ambtenaren goed moet worden uitgewerkt en dat dat het met name is dat we de minister gewoon zeggen aan de bak.

[0:59:40] Daar zou ik hoop ik dat deze zestig zegt dat hij deze stap moet zetten.

[0:59:45] Ook d zesenzestig.

[0:59:46] Dat laatste zeker. Deze minister is heel hard aan het werk want dat zien we ook op dit onderwerp zeker. Dat is ook de reden waarom ik zeg minister wat is er uit de gesprekken met de energiebedrijven gekomen. Wat is er de komende weken nog voren van voor het einde van het jaar mogelijk. De informatie die ik heb

[1:00:07] die zegt dat dat niet dat het plan dat jullie hebben dat dat niet lukt voor één januari

[1:00:13] dat dat hebben we gisteren wat onduidelijk gehoord. Maar in de gesprekken die ik met de energiebedrijven gevoerd heb. Ik heb ze niet alle veertig of vijfenveertig gesproken maar een zeer wisselend beeld kwam daaruit waarbij ik dacht eneco zegt van t kan per één november. Maar dat was de enige

[1:00:31] of toeval. Maar dat was de enige

[1:00:34] de enige bedrijf aangaf en ze moet het wel allemaal kunnen. Dus vandaar mijn vraag aan de minister. Nogmaals,

[1:00:40] ik vind niet dat we de luxe hebben om welk plan dan ook op voorhand af te wijzen op uw plan niet en ik vind het heel goed dat die nu heel prominent op tafel ligt. Maar het moet wel kunnen want we kunnen mensen niet blij maken. Juist nu niet de zorg zo hoog zijn met een dooie mus.

[1:00:57] Is. Mevrouw groenlinks.

[1:01:00] Voorzitter, dan dan toch even over het principe dat het nu van groot belang is om rust te bieden. Duidelijkheid te bieden. Zekerheid te bieden en dat is voor het hele winterseizoen tot één april en dan blijft toch bij mij ook de vraag hangen.

[1:01:18] Hoe kan het dat er al maanden gesprekken gevoerd worden eigenlijk over de energierekening loopt uit de plaat en doe er wat aan en dat er eigenlijk het enige wat er nu op tafel ligt is misschien een noodpotje om te zorgen dat mensen hun schulden worden overgenomen. Als er als mensen dreigen afgesloten te worden.

[1:01:40] Je bauke d zesenzestig.

[1:01:42] Voorzitter, ik heb het net al eerder gezegd. Dit eerder zijn er al maatregelen genomen om huishoudens te helpen. De situatie is nu anders en nu moeten er meer maatregelen genomen worden. En nogmaals, ik vind dat er dit jaar nog iets moet gebeuren. Daarom vind ik het plan dat nu op tafel gelegd heeft zeer de moeite waard om ook op uitvoerbaarheid te checken. Ik ben het ook met je eens, want het lijkt het lijkt in dit debat alsof we tegenover elkaar staan en dat is niet zo. Ik zou het jammer vinden voor iedereen die kijkt naar dit debat dat het beeld zou ontstaan dat wij verdeeld zijn over dit onderwerp en dat is in ieder geval wat mij betreft niet het geval,

[1:02:21] want de problemen van huishoudens zijn te groot om hier partijpolitiek mee te bedrijven. Dat is het laatste dat we moeten willen.

[1:02:30] Dankuwel.

[1:02:31] Daarmee volgt hij zijn betoog

[1:02:34] heeft ruim een minuut ruikt.

[1:02:38] Dankuwel. Voorzitter voorzitter,

[1:02:41] we moeten ook wel verder kijken dan deze winter en dat betekent dat we serieus werk moeten maken van energiebesparing, want het is crisis en we moeten echt out of the box gaan denken en handelen in het laatste debat voor de zomer heb ik daar al ideeën voor energiebesparing gegeven aan deze minister kunnen de lichten in winkels en kantoren bijvoorbeeld s avonds uit de minister heeft toegezegd hiermee aan de slag te gaan. Hoe staat het ermee en wanneer kunnen we de eerste maatregelen verwachten? Voorzitter, als je eenmaal out of the box denken is nog veel meer mogelijk. Ik ga een paar suggesties meegeven aan de minister en ik wil wel echt heel concreet reactie van de minister dus niet. We gaan het allemaal doen.

[1:03:28] Ik heb drie suggesties. Ten eerste doe als overheid bulkinkopen koop warmtepompen zonnepanelen radiatorfolie tochtstrips led lampen groot in tegen een voordelige prijs. Ten tweede verkoop of verhuur. Al die producten met korting. Huishoudens werken hierbij samen met gemeenten en woningcorporaties breng het naar mensen toe om zorg zijn. We hoeven niet zeventien miljoen keer het wiel opnieuw uit te vinden.

[1:03:57] Wat denkt de minister bijvoorbeeld van het afleveren van radiatorfolie tochtstrips led lampen bij de voedselbank. Het is al eerder gedaan met de corona sneltest en als derde. We moeten aannemers en vakmensen zo veel als mogelijk inzetten voor de verduurzaming kan verduurzaming bijvoorbeeld tegen een lager btw tarief worden uitgevoerd, zodat deze klussen aantrekkelijker worden

[1:04:21] en sommige subsidies zijn nu niet beschikbaar. Als iemand zelf gaat klussen. Dat moet via een aannemer kan dat niet anders kan de minister toezeggen om deze maatregelen te onderzoeken. Voorzitter, dan de industrie,

[1:04:36] deze energiecrisis gaat mogelijk nog jaren duren en daar moeten we ons op voorbereiden. Wat is het plan van de minister voor de komende winter en houdt rekening met blijvend fluctuerende prijzen en schaarste? En hoe voorkomen we een dure concurrentieslag met andere europese landen? Als de gasopslagen weer gevuld moeten worden, zou het niet beter zijn als europa helemaal afscheid neemt en zou het niet beter zijn als europa helemaal afscheid neemt van russisch gas, zodat we poetin zijn wapen nu eindelijk uit handen slaan. Voorzitter, nederland is gebouwd op gas. Onze industrie is daarvan afhankelijk, maar het is niet houdbaar. Hoe houden we de huidige gas besparing van de indus industrie vast en tegen welke prijs

[1:05:23] in het coalitieakkoord hebben afgesproken dat het kabinet maatwerk afspraken maakt met de twintig grootste vervuilers

[1:05:31] en voorzitter, ik maak me zorgen over de snelheid waarmee het kabinet dit aanpakt.

[1:05:37] Deze minister heeft hierin een coördinerende taak

[1:05:40] en hij moet aanjagen, kan de minister toezeggen dat het kabinet de verduurzaming van de industrie vanaf nu gaat versnellen.

[1:05:49] Voordat u verder gaat, is een vraag van de heer stoffer van de sgp.

[1:05:53] Jij voorzitter

[1:05:55] mooi dat de heer poker suggesties doet

[1:05:59] plannen neerlegt naar de partij van de arbeid en groenlinks. Om

[1:06:02] ook een beetje beter de winter door te komen.

[1:06:05] Ik zei

[1:06:06] de vraag die zojuist mijn buurman stelde aan de partij van de arbeid over het plan van is het ook uitvoerbaar als eerste suggestie pak van leven nu strips

[1:06:16] toch. Strips en weet ik wat allemaal nog meer af bij voedselbanken koop grootschalig

[1:06:22] alle apparatuur in

[1:06:24] denk je echt dat mensen dat dan allemaal zelf kunnen best ook vakmanschap voor nodig enzovoort. Dus is dat ook getoetst op haalbaarheid dat het dadelijk ook op de juiste plek komt en dat het ook doet wat het moet doen.

[1:06:37] D zesenzestig. Dankuwel.

[1:06:39] Voorzitter, ik zei ook want de stoffen zegt de rechter uitvoerbaarheid is een is een is een punt dat ik eerder gemaakte. Ik heb eerder ook gezegd dat wij niet de luxe hebben om voorstellen op voorhand af te schieten

[1:06:53] en dat is precies wat ik bedoel ik

[1:06:55] heb ervoor gekozen om nu alle ideeën die er zijn alle ideeën die de leven op tafel te leggen. Dit zijn de ideeën die ik net genoemd hebt en ja ze moeten getoetst worden op uitvoerbaarheid, maar het lijkt me niet moeilijk om tochtstrips aan te brengen. Dat kan ikzelf en ik ben heel onhandig kan ik u vertellen en het idee van via de voedselbanken. Het idee is dat je het zo veel mogelijk naar mensen toe brengt. Het heeft gewerkt met de corona sneltest. Waarom zou het niet werken met de tochtstrips? Ik zal op voorhand niet ideeën willen afschieten. Meneer stoffen, jeugdvoorzitter.

[1:07:31] Christopher.

[1:07:32] Hij voorzitter idee is altijd mooi. En toch strip als zelfs meneer ik. Het kan dan kan vast iedereen dat als je als je wat verder gaat dan wat ik had de indruk dat de inkoop die de overheid moest doen toch vrij grootschalig was dan grijp ik de kokkin in de markt wordt ik endicott idee niet wegwerpbord is gewoon mijn vraag van of label ook los van die toch steeds maar over de apparatuur en knaagde heeft van hoe krijg je op de goede plek. Ik durf best had ik relatief technisch ben zeker voor een kamerlid. Maar als ik apparatuur moet installeren die diep die mijn huis verduurzaamd heb ik het dan laat ik toch graag van een vakman komen want het valt voor de gemiddelde nederlander dan niet mee.

[1:08:13] Dank voor ideeën goede suggesties. Maar denk nog even na over de uitvoerbaarheid zou ik zeggen. Maar goed dat legt de bal bij de minister neer begrijp ik niet technische. Die is.

[1:08:24] Deze zes,

[1:08:29] Het is het zeker niet mijn voorstel om deze minister vragen om een warmtepomp bij u te komen installeren. Maar volgens mij heeft hij een warmtepomp

[1:08:38] meneer stoffen

[1:08:41] ik mijn pleidooi is bij me weggaan bij. We zijn net begonnen aan de grootste verbouwing denk ik. Sinds wat is het de industriële revolutie. En als we het blijven doen, zoals we het de afgelopen decennia gedaan hebben. Dan gaan we gaan we de de verduurzaming stoelen niet halen.

[1:09:00] Dan gaan we ze simpelweg niet halen en mijn pleidooi is er een van overheid. Ga anders werken en groot inkopen. Dat drukt de prijs.

[1:09:11] Dus organiseer het en hoe je de warmtepompen en het isolatiemateriaal bij de huishoudens krijgt kan misschien via de gemeente. We hebben gisteren heb ik die vraag ook gesteld aan de gemeente die waarde er wel positief over. Maar als we blijven doen wat we altijd deden gaan wij deze grote transitie niet voor elkaar krijgen. Meneer stoffen via voorzitter,

[1:09:34] Dan kom ik bij de heer van raan van de partij voor de dieren.

[1:09:37] Dankuwel te beginnen mijn steun uitspreken voor de ideeën die hier genoemd worden met die grootschalige inkoop zou dat zeker.

[1:09:45] Je zou je microfoon even uit willen doen.

[1:09:50] Maar mijn vraag gaat over wat de heer bauke de grootste verbouwing sinds de industriële revolutie noemt eigenlijk moet je spreken

[1:09:59] ultieme reddingspoging om redden. Wat er te redden valt in deze climate crisis en dan wil ik even teruggrijpen op het lerend vermogen waar we het over hadden en vooruitkijken naar de toekomst had het ook over industriepolitiek en zeggen bijvoorbeeld hoef je nog niet meteen iets van mij te leren. Maar in dit geval van de rijksadviseur. Die hebben een rapport uitgebracht vandaag of gisteren ze er leveringszekerheid is eigenlijk onhoudbaar geworden en het wordt tijd dat we gaan kijken in nederland. Welke industrieën we ons kunnen veroorloven en hou dan dan zit daar bijvoorbeeld de fossiele industrie bij zitten kunstmestfabrieken bij tata steel zit erbij is eigenlijk industrieën die we in de heuvels gewoon niet meer kunnen veroorloven en is bereid met ons met anderen te kijken naar welke industrie in nederland we ons kunnen veroorloven om juist niet te verbouwen maar redden wat er te redden valt.

[1:10:53] Herbouw d zesenzestig.

[1:10:54] Dankuwel. Voorzitter en dank u. Heer voor deze vraag. Ik denk inderdaad dat we moeten kijken voor welke industrie in een in een duurzame in een duurzame samenleving in de duurzame economie nog plek is. Ik denk dat dat het heel belangrijk is om dat mee te nemen want anders nemen we misschien wel hele domme beslissingen nu en dat is ook de reden waarom ik deze minister opgeroepen hebt om echt gewoon te versnellen op de maatwerk afspraken. Want dat zijn. Dat is precies de manier om met de industrie in gesprek te gaan en ervoor te zorgen dat de industrie gaat verduurzamen die takken van industrie waar m n toekomst voor is.

[1:11:37] Tot slot hiervandaan,

[1:11:40] Tot slot.

[1:11:41] U zegt in gesprek te gaan met industrie om te kijken waar je kan verduurzamen. Daarvoor zit natuurlijk de vraag kunnen wij onze industrie nog veroorloven

[1:11:50] en ik noemde u een paar voorbeelden van industrieën die al hebben aangetoond dat ze niet in staat zijn te verduurzamen. Anders hadden ze het al gedaan.

[1:11:58] Dus voor een aantal industrie is eigenlijk geen en niet omdat

[1:12:03] een ventures ofzo. Maar die hebben aangetoond. Daar is geen ruimte voor tata steel heeft bewezen

[1:12:09] niet het management te hebben om zich voor te bereiden op een andere toekomst ze hetzelfde geldt voor de de vee industrie in het algemeen. Dat is al aangetoond. Dus vind ik vinden wij d zesenzestig dan aan onze zijde om toch die moeilijke besluiten te nemen te zeggen. Nee sorry dat kan niet meer.

[1:12:28] Waarom laat je zien dat je wat geleerd hebt.

[1:12:32] Dankjewel. Voorzitter voorzitter. We moeten inderdaad en daar vinden je vooraan zeker aan zijn zijde moeten gaan kijken voor welke bedrijven er nog toekomst is in die duurzame samenleving. Maar op voorhand op voorhand zeggen van tata steel wel en ik zeg maar wat wat is de aluminiumsmelter niet dat dat durf ik niet te zeggen want dat is juist onderdeel van die analyse die we moeten maken. Ik zou wel willen dat we in europa staalindustrie houden,

[1:13:03] want we moeten wel vind ik

[1:13:05] europese industriepolitiek voeren. Je ziet nu wat er met de oorlog in oekraïne gebeurt. Ik zou niet willen dat alle maakindustrie verdwijnt uit nederland of europa. Het is zo simpel als de heer varanen tweede deel van zijn vraag stelde, is het ook weer niet.

[1:13:22] Daarmee gaat de hier zijn betoog zo langzamerhand afronden.

[1:13:27] Dankuwel. Voorzitter voorzitter, nog even over de subsidies. Ik heb twee vragen daarover. We willen niet dat producenten met de sd beschikking nu grote winst te maken, maar wellicht over enkele jaren weer subsidie uitgekeerd krijgen. Kan de minister toezeggen dat overwinst van nu worden afgetrokken van nog te ontvangen. Subsidies kan de minister daarnaast toezeggen dat subsidies vanwege de hoge energieprijzen niet nu niet hoeven te worden uitgekeerd en gereserveerd blijven voor de energietransitie. Voorzitter, ik sluit af. Ik ben ervan overtuigd dat het oplossen van de energiecrisis en de klimaatcrisis hand in hand moeten gaan in het coalitieakkoord hebben afgesproken om zestig procent minder c o twee uit te stoten in tweeduizenddertig en mijn laatste vraag aan de minister is om te zeggen om geen crisismaatregelen te nemen die het doel van zestig procent minder c o twee in twintig, dertig verder uit het zicht brengen. Dankuwel.

[1:14:23] Bedankt ms nog vragen meer dassen.

[1:14:25] De voorzitter en ik hoorde je net aan de minister vragen om te kijken of het btw tarief voor werkzaamheden voor isolatie verlaagd kan worden. We hebben daar nog een motie voor aangehouden. Op dit moment zouden banken bereid zijn om de motie te steunen dat inderdaad de werkzaamheden op isolatie het beter grieven of verlaagd wordt.

[1:14:49] Dank u. Voorzitter, ik wil heel graag naar de tekst van die motie kijken. Maar ik heb het net gezegd laten we dat onderzoeken. Ik wacht even de reactie van de minister. Maar ik kijk heel positief naar de teksten.

[1:15:00] Meneer dassen dankuwel

[1:15:02] mevrouw van der plas excuses. Ik had u even voor moeten laten gaan op de heer dassen kwam net enthousiast binnen vier vragen die je mag stellen. Maakt niet uit wie. Maar eerst zal in ieder geval annie walker zijn.

[1:15:13] Zestig,

[1:15:15] Ja. Dankuwel. Ja dat komt ook omdat ik zo klein en patty terug bent nadat je me goed iets.

[1:15:22] Sorry ik kan kan het nooit laten.

[1:15:27] De vraag aan de herbouw. Want op drieëntwintig september tweeduizend, eenentwintig is er een motie van mij aangenomen

[1:15:33] naar aanleiding van het starten van een nationaal isolatie programma. Daarin heb ik gevraagd om het instrument van hun isolatie tegoedbon dus een voucher voor doe het zelvers in het leven te roepen omdat ten eerste personeel natuurlijk gewoon heel moeilijk te vinden is bij grote bedrijven, maar het is vaak ook duur die isolatie foutje in de motie geen bedrag genoemd, maar het nationale isolatie programma sprak over tweeduizend euro voor de doe het zelver die daar gewoon mee naar de bouwmarkt en ik kan dat gewoon inwisselen als een soort van cadeaubon die motie die is dus aangenomen zoals ik zei maar volgens mij loopt dat nogal stroperig. Want dat is verder nog niet uitgevoerd. Ik heb wel gezien dat we hier de jongen. Minister de jongen van wonen daar naar aan het kijken is om te zien hoe fraudegevoelig het is maar denken organen aldi en ons allemaal weer allemaal dingen optuigen. Gewoon een bom alstublieft en ga lekker naar de bouwmarkt en ik wil mijn vraag is wilde je bauke. Ik wil eigenlijk aan de minister via de balkan vragen hoe het ermee staat.

[1:16:40] Dat is een wonderlijk constructen heeft hij ook een eigen termijn voor hem. Maar het wordt zijn hier bauke d zesenzestig.

[1:16:47] Ik weet nu even niet zo goed wat ik moet doen of ik nu de vraag voor doorspelen aan de minister. Maar dat doe ik dan deze. Wat ik wel wil zeggen is dat tegen mevrouw van der plas. Via uw voorzitter, haar haar motie in haar voorstel is bij de voorbereiding van mij van dit debat ook ter sprake gekomen dat want ik was in mijn zoektocht naar alle alle slimme ideeën om de verduurzaming te versnellen kwamen ook op uw motie, mevrouw van der plas.

[1:17:15] En daar komen we daarmee aan het eind van de eerste man van baal van d zesenzestig gaan we naar de hiervandaan partij voor de dieren.

[1:17:24] Dankuwel. Voorzitter, voor ze dit debat heeft als titel de gasmarkt en de levering zekerheid,

[1:17:30] maar de acute problemen van de mensen.

[1:17:34] Was. Een zware last.

[1:17:36] Om dit debat en ook de verplichting om dat op te lossen. Ook getuigen het zwartboek van van cassowary dat het over sprak over de leveringszekerheid en de acute problemen die nu ontstaan zijn bij gezinnen in mkb´ers de energie, armoede. En daar moeten we afdoende maatregelen voorkomen. Dat heeft de minister beloofd gisteren op tv.

[1:17:55] Niemand wordt afgesloten.

[1:17:58] Klopt dat nog vaak de minister

[1:18:01] en dan gaat dit debat eigenlijk over de oorzaak en gevolgen van het getreuzel om te verduurzamen. Onder het mom van leveringszekerheid lijkt alles ineens te mogen

[1:18:12] en zelfs het ondenkbare kolencentrales op volle toeren en het importeren van schaliegas is ineens oké

[1:18:19] maar meteen overcompenserende klimaat maatregelen nemen homer.

[1:18:23] Voorzitter, de klimaatcrisis verdiept zich verder als we er zo tegenaan blijven kijken en nolan nederland koerst af op een c o twee reductie van negenendertig tot negentig procent in negenentwintig, dertig.

[1:18:35] Dus wat de heer bauke. Zij zijn oproep van verdiept die crisis net. Nou niet met het handelen heeft de minister eigenlijk net gedaan.

[1:18:44] Het planbureau voor de leefomgeving zegt dat het steeds erger wordt in plaats van te weinig ambitieuze doelstellingen van vijfenvijftig procent

[1:18:52] wordt het erger

[1:18:55] omwille van wiens leveringszekerheid kun je hem vragen.

[1:18:59] Voorzitter, de minister houdt de industrie de hand boven het hoofd.

[1:19:03] Of wekt in ieder geval de indruk. Hij wil nog steeds niet afschakelen plan in werking stelde om de grote overbodige gas verslinders die alleen maar produceren voor winst en niet voor onze eerste levensbehoeften af te schakelen, want hij zou namelijk in zijn

[1:19:17] woorden geen sprake zijn van een noodsituatie.

[1:19:21] Maar wie durft dat eigenlijk nog te zeggen.

[1:19:24] Als er niks verandert, zijn er straks één komma drie miljoen armen in nederland zegt het cpb.

[1:19:29] Mensen liggen wakker van hun energierekening.

[1:19:32] Mensen laten zichzelf van het gas afsluiten.

[1:19:35] De bakker om de hoek dreigt om te vallen. Er is een kind letterlijk ongeval op school omdat al drie dagen geen eten had.

[1:19:41] Hoe is dat volgens de minister geen noodsituatie?

[1:19:46] Er is al lang sprake van een noodsituatie. Alleen de wordt steeds onvoldoende erkend

[1:19:51] zeggen dat er geen noodsituatie is is struisvogelpolitiek

[1:19:55] is een afschakelen plan voor industrie,

[1:19:59] maar de minister zegt letterlijk. Ik wil dat pas inzetten nadat een noodsituatie is ontstaan.

[1:20:06] Dus op twee manieren fout eigenlijk want er is sprake van een noodsituatie.

[1:20:11] Maar eigenlijk moet je een afspraak plannen hebben ter voorkoming van een situatie.

[1:20:18] Voorzitter,

[1:20:19] De fossiele industrie wordt niet meer goedkoper. Dus daar moeten we echt zo snel mogelijk van weg.

[1:20:23] Ik geef er drie mogelijkheden nu afschakelen. Wat niet nodig is. Denk aan bepaalde industrieën zie ik sierteelt verwarmde kassa.

[1:20:33] Het is eigenlijk in lijn met de rijksadviseur zeggen voor de langere termijn erkent dat leveringszekerheid onhoudbaar is en maak dan ook de keuzes die erbij hoorden. Harde keuzes die erbij horen

[1:20:43] versneld besparen, niet door een campagne van korte duur.

[1:20:46] Douchen,

[1:20:47] Maar door het invoeren van een klimaat plicht,

[1:20:50] eindelijk een klimaat plicht

[1:20:53] versneld verduurzamen meer geld beschikbaar stellen voor huishoudens en daar zijn al inderdaad genoeg ideeën voor genoemd, hoeft het niet te herhalen

[1:21:10] die ook meteen klimaatvriendelijk is

[1:21:12] en is er dan ook bereid om de

[1:21:15] de punten die ik net noemde die punten

[1:21:18] over te nemen of mee te nemen en zo niet dan hiervoor in staat om duidelijk te maken aan de mensen hoezeer klimaat, energie en armoede met elkaar samenhangen en betaalbare energie duurzame energie is

[1:21:31] want we moeten voorkomen dat draagvlak voor de energietransitie verkleind

[1:21:35] en dit was. Ik geef het onmiddellijk toe beschouwing wat er op lange termijn moet gebeuren.

[1:21:41] Maar ik wil ook heel graag nog eens een keer de verzekering en de mensen thuis ook de verzekering dat niemand wordt afgesloten. Deze winter. Voorzitter, dankuwel,

[1:21:50] Bedankt en een vraag van een vrouw kunnen komen.

[1:21:53] Dankuwel. Voorzitter, ik heb toch nog een vraag want ik ben ook zelf bijzonder kritisch op de landbouwsector uit de tuinbouw doet het bijzonder goed en om een voorbeeld te geven wat ik heb geleerd is dat in de volle grond je per vierkante meter? Ongeveer drie tot vier kilo. Paprika´s kunt tweede cel in de tuinbouw je ongeveer vijfendertig kilo kunt tillen. En dat levert relatief goedkope paprika´s voor niet alleen nederland maar ook voor andere delen van het continent van de wereld. Dus dat weghalen. Dat gaat mogelijk voor problemen in de voedselzekerheid zorgen. Het is mijn zorg hierbij is dat ze niet per ongeluk communicerende vaten gaan en daarmee de tuinbouwsector die heel belangrijk is in de voedsel zekerheid dat die per ongeluk. Het kind met het badwater weg gaan doen.

[1:22:41] Hiervan. Eraan.

[1:22:43] Die zorgen vrij eenvoudig kan kan weg nemen. Ik heb het echt over sierteelt. Het is het is echt van de gekke zullen wij later zeggen dat wij veertien soorten tulpen in miljoenen hoeveelheden verschepen in incasso. Dus dat die sierteelt. Daar heb je het over als je dat omzet naar inderdaad wat u zegt paprika zijn dat het veel efficiënter kan want we ook een plantaardige transitie maken.

[1:23:07] Daar ben ik helemaal niet.

[1:23:07] Voordat dat heel snel gaat gebeuren als we die al die fossielen subsidies op die sierteelt bijvoorbeeld zouden afschakelen en daar gaat het om dat soort keuzes. Ik hoop dat ik hiermee de zorgen van mevrouw gordon kunnen wegnemen.

[1:23:20] Dan kom ik bij mijn vrouw leijten van de sp.

[1:23:29] Het wordt mevrouw leidt de sp.

[1:23:32] Voorzitter zich hier nog even verder. Dus ik ga een goed gesprek niet verstoren. We hebben een debat over de leveringszekerheid en leveringszekerheid voor wie want we kunnen persconferenties gaan houden over de noodsituatie. Er is maar die is voor mensen echt al wel helder. Iedereen kijkt nu naar zijn termijn bedrag en schrikt zich wezenloos en er moet echt iets gebeuren en dit is geen verrassing energie, armoede zetten we al jaren op de kaart zijn we om weggelachen en ook het idee van besparen besparen vind ik in dit debat een beetje naar omdat juist die mensen die niet kunnen betalen al besparen totdat ze een ons wegen en niet beter weten dan wie dan ook hier zit als kamerlid of op de publieke tribune wat besparen betekent. Dat is namelijk wel of niet. De kachel aan en een koud huis is een koud huis en dan heb je ook geen warme maaltijd en ik zou de minister het volgende willen vragen ik via een mailtje van iemand die deze zomer al geen gas heeft gebruikt.

[1:24:36] Koud heeft gedoucht noemen me op doodsbenauwd voor wat de winter gaat brengen. En u betaalt dan toch per maand nog twintig tot vijfentwintig euro aan transportkosten en belastingen die vraagt gewoon letterlijk aan mij. Klopt dat wel. Ik breng gewoon mijn kilowatt uren naar bijna nul

[1:24:53] kunnen we daar ook niet naar kijken, vraag ik de minister serieus die klappen die we kunnen maken in wat transport kost het belastingen kosten btw kosten. Dat is niet iets voor volgend jaar. Dat kunnen we nu al doen en dan het prijsplafond van de partij van de arbeid en groenlinks is het gaan heten. Maar volgens mij zeggen veel partijen breng een prijs plafond. Wat de sp betreft gaan we dat ook doen, maar niet door subsidies te geven aan de energiemaatschappijen die nu woekerwinst te maken en die eigenlijk niet hebben omgekeken naar de positie van de consument. We hebben een bar slechte markt voor consumenten hebben een prima markt voor grote bedrijven die ook in de subsidie vangnetten op het moment dat het nodig is als een te hoge prijs betalen krijgen ze nog wat miljard uit europa, maar juist voor de consument die aan de belastingen en aan de sd en aan de orde. Veel meer betalen dan aan. God dan de grote vervuilers die zitten nu aan het kortste eind en naam zou de minister willen vragen als we dan met miljarden gaan stutten. Ik denk dat we dat we er niet aan ontkomen mensen thuis hebben crisis hebben gisteren allemaal gehoord. We moeten zorgen dat we die rondkom crisis van nu niet een schuldencrisis wordt voor volgend jaar dan zijn de kust kost nog veel hoger. Dat betekent dat het miljarden gaat kosten. Maar toch zorgen dat dat niet

[1:26:10] wegvloeit naar private winst is publiek geld niet naar private winst. Want zo is het klimaat beleid tot nu toe al vormgegeven, individualisering

[1:26:20] en publiek geld naar private winsten kunnen we niet zorgen dat er een prijsplafond instellen dat we tegen energiebedrijven zeggen dit is de prijs waarvoor je het kan doen. Daarboven leveren dan doen wij het voor je. Neem je het over nationaliseer je de boel of verkoop je aandelen zoals frankrijk het ook doet. Daar zou de sp voelen verfijning verbetering van het plan wat voorlicht van de partij van de arbeid en groenlinks. Ik zou het zonde vinden als ze de miljarden over gaan maken aan de aandeelhouders in zweden en in japan of in duitsland. Laten we eerlijk zijn die maken nu al heel veel winst en het volgende wat vullen de gasopslag nu maar voor wie vraag ik de minister van van voor klimaat, voor wie dat is toch voor het grote bedrijfsleven toch niet voor die gemeenten die nu moeite hebben contracten te leveren of voor die zwembaden die dicht moeten of die buurthuizen en kunnen we niet zorgen dat die vulling die we nu regelen. Een berger meer dat dat ook gewoon straks naar de maatschappij mag gaan. Juist naar de gemeente naar die sportclubs en ik zou het echt van de gekke vinden dat we daar nu drie komma drie miljard subsidie opgeheven of in ieder geval subsidie en leningen plus steven kom ik op drie komma drie miljard zijn gigantische bedragen. Voorzitter, dat we straks toch de afsluiting krijgen van buurthuizen zorginstellingen zwembaden scholen en ga zo maar.

[1:27:39] Verder.

[1:27:40] Voor ze de laagste inkomens betalen drie tot vier keer meer aan de energietransitie en reduceren. Het meest de onrechtvaardigheid van ons energiesysteem is gigantisch. De subsidies die eindigen bij de hoogste inkomens en bij de grootste bedrijven willen daarvan af moeten we deze winter zorgen dat we de huishoudens stutten. Maar dat we ook gaan kijken naar investeringen die dus renderen voor mensen. Waarom gaan we niet veel meer lokale coöperaties stimuleren die hun eigen energie opwekken en verdelen, waardoor ze niet op dat netwerk hoeven wat nu zo overbelast is waar de investeringen de afgelopen jaren onvoldoende zijn gedaan om uberhaupt die energie overeind te houden. Waarom kijken we niet naar die vijfendertig miljard die nu klaarligt, waarvan tweeëndertig, tweeëntwintig miljard voor het grote bedrijfsleven klaarligt om dat gewoon te investeren in de reële economie in huishoudens in het mkb. Ik zou de minister dat willen vragen. Zorg dat er geen publiek geld van ons allemaal in private zakken beland. Want dat is al veel te veel gebeurd.

[1:28:42] Dankuwel. Dan komen we daarmee bij mevrouw kunnen komen van een groep kunnen verzoek. Mijn vrouw leidt haar microfoon te doen. Dankuwel.

[1:28:50] Dankuwel. Voorzitter, ik wil toch met dit debat ook even stilstaan bij een wat bredere analyse dat volgens mij gewoon hier aan de hand is en dat is. Voorzitter levert zekerheid. Het is en blijft een kwestie van vraag en aanbod als de prijs te hoog wordt. Dan gaat mijn automatisch minder verbruiken. Maar dat leidt tot pijnlijke keuzes achter de voordeur. Mensen die inmiddels niet meer koken voor hun kinderen zodat ze kunnen besparen op de energierekening. Dit tast mensen aan in waardigheid. Niemand wil vanuit armoede besparen op warme maaltijden en toch zijn we in dit rijke nederland in deze deplorabele staat van vallen.

[1:29:26] Het beteugelen van de prijs kan alleen goed worden aangepakt. Meneer aanbod en vraag voldoende in de pas lopen met elkaar en dus moet er ook genoeg energie zijn en dat gaan we niet nu hier regelen. Maar ik vind dat dit debat. Aangezien regeren vooruit

[1:29:42] zien is dat ze ook een stukje naar voren moeten gaan kijken en dan is dat de enige manier om die vicieuze cirkel te doorbreken, want wij zijn in dit land teveel afhankelijk van alleen gas en we hebben te weinig andere energiebronnen. Dus als de markt niet goed functioneert dan gaat het bij ons ook gruwelijk mis

[1:30:01] daarom een te hoge prijzen voor energie zijn deels inkomens gebonden zijn circa vier komma zeven miljoen huishoudens die lage en middeninkomens hebben die last hebben van de rekeningen niet de tien procent rijkste nederlanders bij de eerste vijftig in ons land die niks of alleen schulden bezit, heeft last van deze energiecrisis. Dat zijn geen nieuwe cijfers, dat zijn cijfers die al jaren bekend staan. Wij zijn na de verenigde staten, het land met de grootste vermogensongelijkheid van alle oeso landen en dat is niet iets om trots op te zijn

[1:30:30] die grote vermogens ongelijkheid in nederland kan alleen worden opgelost als de belasting op vermogen omhoog gaan en belasting op arbeid om ondernemen omlaag gaan en dat kan met gemak één procent meer belasting op vermogen zou de schatkist veertig miljard direct betekenen die tot lastenverlichting kan leiden op arbeid en ondernemen. Met deze oplossing is geen kortetermijnoplossing en zet daarom voor deze vier komma zeven miljoen huishoudens geen zoden aan de dijk, maar wel op de middellange en lange termijn werken en ondernemer moet meer gaan lonen. Twee. Wat wel zoden aan de dijk zet voor mensen in het land is om de zorgtoeslag te verhogen, waardoor vier komma zeven miljoen huishoudens, niet alleen nu, maar ook straks worden behoed van armoede en zelfs schulden. Drie.

[1:31:12] Maar we zijn ook het land geworden waar de nee wellicht te vaak wordt gebezigd. Nee tegen duurzame energie. Nee tegen kernenergie. Het betekent samengevat nee tegen energie, onafhankelijkheid en energiezekerheid en in de toekomst zullen alleen maar meer energie nodig hebben voor groene, transport, goede communicatie, groene, productie, et cetera, los van het feit dat het ons geopolitiek kwetsbaar maakt, maakt het huishouders en mkb kwetsbaar, zowel duurzame energie als een moderne kerncentrales moeten op tafel komen met taboes komen we nergens alleen met een volmondig ja tegen zowel duurzaam en tegen nucleair zeggen zeggen we nee tegen energiecrisis vier. En dat brengt mij bij de btw op energie met het oog op de toekomst, maar ook op die van vandaag is het bizar om in aanzien als luxe te zien. Daarom zal ik zou willen pleiten om de btw op energie structureel in het lage tarief te zien. Persoonlijk vind ik sowieso het lage tarief nog hoog die ik mag wat mij net zoals met groenten en fruit et cetera allemaal naar beneden nazeggen vijf of zes procent. Wat in veel europese landen gewoon normaal is. Ik voel niks voor meer dan twee btw tarieven geprutst in de marge voor de fiscus maar energie hoort thuis in het lage btw tarief. Het is een basisbehoefte, namelijk. Daar moeten we echt politieke anders naar kijken. Een grootverbruikers. Zowel industrieel als huishoudelijk kan je beter aanpakken met een andere schijf en het tariefstructuur in de energiebelasting. Maar doe het niet met de btw.

[1:32:35] Vijf.

[1:32:36] Maar deze transitie kan alleen goed werken als de overheid haar rol buiten de directe rekeningen ook onder durft aan te pakken. Niet alleen onafhankelijkheid gaat helpen ook slimmer omgaan met de bestaande energie in plaats van dweilen met de kraan open geld voor anderhalf miljoen huizen die energielabel e of lager hebben stoken met de ramen open.

[1:32:56] Hoe noem jij het ook alweer doorwaaien woningen dora dora woningen. Daar valt niet tegenop te stoken.

[1:33:03] We praatte. Ik woon in een energielabel a plus dus wat ga ik nou meer stoken. Maar je zal in een sociale huurwoning zitten met veertien, honderd euro gaat gewoon tweehonderd euro dadelijk betalen en energie. Dat hakt er echt in en dat is de realiteit

[1:33:19] heb ik het nog niet gehad over de vele scholen die in dezelfde deplorabele staat verkeren. We weten van de meeste scholen niet eens wat een energie label is

[1:33:26] en dat in een rijk land

[1:33:28] en dat terwijl onderwijs de basis is voor de ontplooiing van de samenleving met pleisters, zoals bedacht tijdens de corona pandemie ten behoeve van ventilatie gaan we deze scholen ook niet redden. Deze crisis zou juist de aanleiding moeten zijn om grootschalige huizen, scholen en gebouwen met een publieke voorziening toekomstbestendig te maken. Energiezuinig en met de slimste c o twee neutrale of zelfs c o. Twee negatieve oplossingen graag een reactie van de minister op alle vijf punten en ik zou willen afsluiten met de woorden van churchill naar de crisis,

[1:34:00] Dankuwel. U ook bedankt. Dan komen we bij de heer erkens van de vvd.

[1:34:05] Dank u. Voorzitter, de energiecrisis schakelde samenleving. Acht huishoudens maken zich elke maand zorgen

[1:34:11] of een nieuwe maandbedragen mkb´ers kunt de rekening niet betalen.

[1:34:15] De grote industrie schakelt zichzelf af. Iedereen houdt zijn hart vast voor de winter. Ik las net aan in duitsland misschien drie

[1:34:21] gasbedrijven. De drie grootste gasleveranciers genationaliseerd worden. Het gaat echt mis.

[1:34:26] De laatste maanden is er veel gedaan aan het kabinet op het gebied van leveringszekerheid.

[1:34:30] De kans op slagen worden gevuld. Kolencentrales aangezet en ook onze bedrijven en huishoudens besparen ontzettend veel op een pijnlijke manier door de hoge prijs. Ze doen wat ze kunnen en tegelijkertijd is het niet genoeg.

[1:34:41] Niet alleen worden de meest kwetsbare huishoudens fors geraakt, maar ook de middenklasse van zware klap op

[1:34:46] machine. Onze buurlanden dat het de laatste weken wederom volgens actie ondernomen wordt dat den helder gecommuniceerd vandaag het land staan te wachten. Hoe helpen we onze lage en middeninkomens ondernemers door de winter. En hoe beperken we de economische schade.

[1:34:59] En wat was keihard gewerkt achter de schermen? Ik twijfel niet aan de intenties van het kabinet om hieruit uit deze crisis komen met ons. Maar ik ben wel kritisch op beperkt zichtbaar. Het kabinet de laatste periode geweest is mijn oproep is en ook pak die richie zichtbaar op haalde onzekerheid weg en schetst weg uit deze crisis. En hoe onze huishoudens en ondernemers door een moeilijke periode apen.

[1:35:19] Voorzitter, huishoudens in mkb´ers zoeken naar zekerheid.

[1:35:22] Vaste contracten kunnen daarbij helpen ook omdat ze tot lagere termijn bedragen kunnen leiden, omdat er anders ingekocht kan worden.

[1:35:29] Daarom wil de vvd dat ons samen met energieleveranciers wordt bekeken of er vaste contracten voor langere termijn kunnen worden opgezet. Denk aan twee of drie jaar.

[1:35:37] Hoeveel huishoudens zich niet elke maand zorgen te maken over hoeveel rekeningen zal stijgen

[1:35:41] en of het geld onder het matras wat er misschien niet meer is moeten aanspreken.

[1:35:46] De model zien we nu ook uitgerold worden in de scandinavische landen.

[1:35:49] Hier geeft de overheid garantstellingen aan energieleveranciers voor lange termijn contracten met gasleveranciers. Hoe kijkt de minister naar deze route ziet hij mogelijkheden om dit ook in nederland toe te passen en misschien een onderdeel van de oplossing te laten zijn en is hij bereid om hierover met energieleveranciers in gesprek te gaan over het aanbieden van contracten kan hij toezeggen hier binnen vier weken ook de kamer over te informeren.

[1:36:10] Voorzitter, daarnaast hoor ik de regering onvoldoende over de mogelijke omschakeling van bepaalde sectoren wat tienduizenden mensen werken

[1:36:17] de lijn van de regering en de dnb eerder dit jaar was dat bedrijven gewoon kunnen verduurzamen dat geval

[1:36:22] en op de lange termijn zelfs misschien de middellange termijn kan dat inderdaad en zou het helpen om van aardgas af te stappen voor die bedrijven.

[1:36:28] Maar dat duurt vaak jaren bij grote bedrijven

[1:36:31] en onze buurlanden maken dat beleid voor de europese commissie waarschuwt. Nederland voorkomt dat industriële sectoren volledig wegvallen hier.

[1:36:38] Hoe gaat het kabinet dit voorkomen,

[1:36:41] hoe op korte termijn voorkomen dat indien bedrijven hun productie stilleggen

[1:36:45] en duizenden mensen hun baan kwijtraken of dat die duizenden mensen vertrekken waardoor een bedrijf naar de stillegging niet meer opnieuw kan opstarten.

[1:36:52] Is er een noodplan om ervoor te zorgen dat kritieke sectoren in ieder geval blijven functioneren tijdens de winter en zijn die kritieke sectoren geïdentificeerd

[1:36:59] is de eerste stap van twintig procent gast besparing in de bergen

[1:37:04] uberhaupt nog realistisch, aangezien heel veel bedrijven al zoveel mogelijk bespaard hebben dat ze zeggen ja. Twintig procent meer. Dat betekent dat ik mijn deuren dicht moeten.

[1:37:11] En daar is het toezeggen dat hij ook op dit onderwerp binnen vier weken een brief naar de kamer te komen hoe het kabinet hiermee omgaat

[1:37:17] en voorzitter, ten slotte om uit de crisis te komen, moet de vraag en aanbod weer in lijn worden gebracht, zoals ook met mevrouw guennégan zijn. Alleen zo krijgen we de energieprijzen permanent omlaag en dat betekent enerzijds energiebesparing, maar ook een versnelling van de energietransitie en verduurzaming van de industrie op een aantal cruciale vlakken.

[1:37:35] De procedures en vergunningsverlening trekken dure al veels te lang buiten crisistijd. Zes jaar acht jaar negen jaar

[1:37:42] en in een crisis soorten mijn woorden, voorzitter van deze termijnen krankzinnig

[1:37:47] in crisistijd om crisis mentaliteit en crisisaanpak. Daarom vinden wij dat de crisis en herstelwet ook conform het coalitieakkoord moet worden ingezet op een aantal cruciale vlakken,

[1:37:57] voor een aantal cruciale verzwaring trajecten van de stroomnet voor alles nieuw vastloopt

[1:38:02] voor een aantal van infrastructurele randvoorwaarde voor de verduurzaming van industrie en voor cruciale energie opwekken en met de inzet van dit instrument worden doorlooptijden en vergunningstrajecten radicaal verkocht. We moeten ernaar streven om van zes jaar na zes maanden te gaan, zodat we aan de slag kunnen.

[1:38:16] En is de minister hiertoe bereid kan niet meer toezeggen en inventarisatie te maken van de vijftien meest cruciale projecten voor de energietransitie, waarbij ook de crisis en herstelwet kan worden ingezet en daarbij ook kan helpen en kan hij ook hier weer over vier weken een brief naar de kamer sturen. Voorzitter, ik ronde af.

[1:38:34] We zitten in een energiecrisis die haar weerga niet kent en we komen hier alleen uit als we gezamenlijk regering parlement de regie nemen en ook de onzekerheid dame in de samenleving laten afnemen.

[1:38:45] Het kabinet heeft de middelen en mogelijkheden om dit te doen.

[1:38:48] Wij werken graag mee en alleen zo komen we gezamenlijk door de winter.

[1:38:52] Bedankt vraag van de heer thijssen van de pvda

[1:38:58] goed betoog van collega erkens en dat huishoudens en bedrijven het zwaar hebben.

[1:39:04] Hij was gisteren ook bij de ronde tafel dat we hebben gezien dat miljoenen huishoudens dit najaar al in in de problemen komen.

[1:39:11] Wat gaat

[1:39:12] wat gaat de vvd nou doen dat het dit jaar nog hulp komt voor de huishoudens steunt hij het prijsplafond van groenlinks en pvda. Om op die manier zo snel mogelijk verlies

[1:39:21] die te bieden. Ergens.

[1:39:23] Voorzitter van de zijn een aantal dingen centraal. Hoe helpen inderdaad die lage en middeninkomens door de winter. Hoe voorkomen dat mensen door het ijs zakken.

[1:39:30] Hoe zorgen voor zekerheid als niet elke maand stress krijgen van welke termijnbedrag komt die kant op. En

[1:39:36] hoe voorkomen we ook het probleem onderliggend hieraan verergeren en of het algemeen hebben prijsplafonds vaak nadelen omdat ze ervoor kunnen zorgen dat er een tekort ontstaat. Ik moet zeggen dat het voorstel van groenlinks en pvda daar wel rekening mee gehouden omdat het niet gaat om een plafond op wat de inkopers het tekort ontstaat, maar een plafond aan de achterkant.

[1:39:58] Ik wil niet dat wij met dit grote maatschappelijke probleem met zen allen een ideologische schuttersputjes gaan zitten waarin we oplossingen afschiet aan de voorkant omdat ze niet traditiegetrouw percy van de een op de andere partij komen. Dus ik wil je oprecht met een open mind inkijken die uitvoering sprake van een aantal collega s delen. Ik ben ook heel benieuwd waar de antwoorden van de minister erop.

[1:40:16] Maar de oproep die ik daarbij ook het kabinet wil doen voor deze oplossing voor een aantal ideeën die eerder genoemd zijn gisteren onder andere aan de ronde tafel voor die vaste contracten ik tuurlijk moet het uitvoerbaar zijn. Maar ik zou ook zeggen in deze crisis zet alles op alles om te kijken wat er dan ook kan en daarbij betekent het ook wel soms risico s moeten nemen elkaar als politiek.

[1:40:38] Het is ook een verantwoordelijkheid van de kamer. Als u het mij vraagt meneer thijssen via de voorzitter. Dat betekent ook dat als wij met elkaar besluit dat het de nood zo hoog is wat die volgens mij ook is wat er ook delen met elkaar

[1:40:48] en dat het kabinet ook inderdaad sommige risico s moeten nemen en dat betekent rokerskamer dat er daar volgens mij ons bewust moeten zijn en dat zijn wij in ieder geval wel belangrijkste is je oplossing vinden.

[1:40:58] Mevrouw groenlinks,

[1:41:00] die slaat over. Dan komen we bij de volgende spreker en dat is de heer stoffer was er nog een interruptie hier dassen,

[1:41:08] Voorzitter van de goden je ergens aan de minister vragen over een afschaling spam en hoe dat dan vorm gegeven moeten worden en ik ga ervan uit dat je ergens vindt dat het europees aangepakt moet.

[1:41:19] Worden.

[1:41:21] Na bijna een week geleden hebben wij een motie over ingestemd of overeenstemming gebracht omdat aan de minister te vragen om daar in europees verband met andere ministers over te spreken om zo gezamenlijk tot afspraken te komen en hij heeft de vvd tegengestemd. Dus ik vraag me af waarom.

[1:41:37] Wil je er tegen verzetten?

[1:41:38] Heerkens. Wat mij betreft europa niet gaat beslissen welke sectoren wanneer gaan afschalen. Nederland heeft op een afghanistan bosnië uitgewerkt. Mijn zorg zit met name in de eerste stappen of de tweede stap. Je kende regeling en dan is ons hof een kaasschaaf bedacht waarin je twintig procent minder gas verbruikt wil toestaan en die kaas is gebaseerd op het gas gebruik van de laatste drie maanden. Maar gezien deze crisis en het feit dat we al maandenlang met deze hoge prijzen hebben, vraag ik me wel af hoe realistisch dat nog is en of het dan niet slimmer is om gerichter te gaan kijken waar je kan besparen en in plaats van een doel van twintig procent op veel bedrijven te gooien die misschien soms kritiek zijn en die daarmee gewoon de deuren moeten sluiten.

[1:42:16] Dassen,

[1:42:18] Dus voorzitter, als ik het goed begrijp, dan is het met mij eens dat er een plan moet komen waarbij rekening wordt gehouden met wat zij nu de essentiële sectoren de essentiële bedrijven in de waardeketen om te voorkomen dat we dadelijk partijen hebben stilstaan die we juist in die waardeketen nodig hebben

[1:42:37] en ervoor te zorgen dat daar duidelijke afspraken over maken.

[1:42:43] Volgens mij hebben we ze afschakelen plannen een plankgas. Ik denk wel dat we verfijning slag nodig is om echt die kritieke sectoren te identificeren van mij zou nog een diepe dieper.

[1:42:54] We komen nu bij de stoffer sgp.

[1:42:59] Voorzitter,

[1:43:00] wat hebben burgers en ondernemers aan de boodschap? Er is voldoende gas als de energierekening explodeert

[1:43:08] energieleveranciers waarschuwen voor enorme betalingsproblemen.

[1:43:12] Maar de eindafrekening moet nog komen.

[1:43:15] De winter is immers ver weg en we wachten nog op de eerste nachtvorst

[1:43:19] het nibud stelt dat een derde van de nederlandse huishoudens binnen nu en enkele maanden in geldnood komt

[1:43:25] als een dichtklappen. De muizenval

[1:43:28] jouw reactie zijn energiebron gebruikt. Die leert had olaf de thermostaat moet omlaag en dat beseffen heel veel mensen heel goed,

[1:43:36] maar energierekeningen lopen nu zo sterk op dat acuut optreden van de overheid geboden is

[1:43:41] en dat niet alleen voor huishoudens die in de schulden zitten.

[1:43:45] Het kabinet zegt nu eigenlijk zou ik eerst maar door het ijs komen hier wel redden.

[1:43:50] Maar

[1:43:51] mijn vraag is komt het kabinet met steun voor gezinnen. Laten we zeggen de middeninkomens

[1:43:55] die de hoge energierekening nog net op kunnen brengen, maar wel heel fors moeten bezuinigen op de zorg voor kinderen en gezond eten

[1:44:03] en dan zou ik zeggen. Denk aan energietoeslag gekoppeld aan de zorgtoeslag, zoals gesuggereerd dossier, delft of een extra verhoging van energie, belastingteruggave nog dit jaar

[1:44:12] en als je daarnaast een akkoord sluiten met energieleveranciers over royale betalingstermijnen en de garantie fonds. Dan zal dat vermoedelijk een paar miljoen huishoudens wat helpen om de winter door te komen

[1:44:23] en voorzitter te zijn door andere collega´s al heel veel goede initiatieven ook naar voren gebracht. Ik zou zeggen bekijk alles. Laten we de beste zo snel mogelijk pakken

[1:44:33] voor zijn tientallen gemeenten en scholen zweette peentjes over de peperdure eis om contracten met gas, energie op te zeggen.

[1:44:40] Maar gemeenten scholen zouden de dupe worden, ware het niet dat er een tijdelijke ontheffing gekomen is. Maar mijn vraag is waarom tijdelijk

[1:44:48] experts stellen energieleverancier casper om energie valt er inmiddels honderd duitse zeggenschap en brussel zijn plicht het niet eens. Mijn advies zou zijn. Stop je dan ook mee

[1:44:59] en een nadrukkelijke vraag gaat in overleg met gemeenten en scholen die onevenredig de dupe zijn geworden. Graag daar een reactie op

[1:45:08] de minister positief over de leveringszekerheid van gas deze winter en op nederland koploper in geredigeerde besparingen.

[1:45:14] Ja, maar het gaat dan niet alleen over isolatie. Het gaat ook over bakkers die stoppen tomatentelers met lege kasten en stilgelegde fabrieken

[1:45:23] en mijn vraag is waar het kabinet deze bedrijven niet aan hun lot over.

[1:45:28] Ik verwacht uitbreiding van de borgstelling krediet voor de tuinbouw en komt er ook een overbruggingsregeling voor de bakkers

[1:45:36] of er voldoende gas is en de gasprijs niet opnieuw explodeert. Dat hangt af van hoogst onzeker randvoorwaarden dat wel stellen.

[1:45:44] Goed. Dus blijven werken aan echte energiebesparing een groter aanbod van alternatieve gas en andere energiebronnen en het inperken van speculatie en heel goed dat brussel generieke prijsplafonds links laten liggen. Zowel de markt zijn werk laat doen maar een paar vragen

[1:46:00] want tuinders laten nu een wk op aardgas draaien omdat ze de stroom duur kunnen verkopen. Gebruik van duurzame warmte heeft het nakijken omdat de sde regeling hiervoor nog steeds niet wordt gecorrigeerd en dat betekent volgens mij onnodig gebruik van honderden miljoenen kubieke meters gas

[1:46:18] van de tuinbouw. Voorzitter, maar het gaat om kubieke meters gas.

[1:46:23] Dus wat is mijn vraag want dat kan nog wel uitspreken. Komt de minister snel met die gevraagde correctie waar ik zojuist opdoen.

[1:46:32] Hoe ziet het kabinet de gaswinning in groningen is ook een vraag voor mij in het licht van de ontwrichtende gevolgen die een strenge winter kan hebben, zou de minister daar wat meer woorden aankunnen

[1:46:43] kunnen wijden,

[1:46:44] want door die gasproblemen staat ook elektriciteitsmarkt onder hoogspanning. Wat gebeurt er als we de komende winter een periode met vrieskou en weinig wind waardoor er veel gas nodig is en duitsland, belgië en het verenigd koninkrijk stroom uit nederland gaan vragen.

[1:46:58] Ik heb een onderstreepte vraag

[1:47:01] en dat is wel een heel nadrukkelijke of het kabinet, maar ook andere lidstaten druk willen uitoefenen op duitsland naar belgië om hun kerncentrales niet uit te schakelen,

[1:47:11] graag ook een antwoord van de minister.

[1:47:14] De europese commissie wil verder besparen op elektriciteitsgebruik en goed als bedrijven als tata steel piekuren en productie tijdelijk terugschroeven schroeven. Maar hoe wordt ervoor gezorgd dat elektrificatie die juist nodig is om te verduurzamen niet afgeremd wordt.

[1:47:28] Hoe ziet het kabinet de leveringszekerheid voor de periode vanaf komend voorjaar de gasopslagen zitten vol

[1:47:34] dankzij russisch gas. Maar voor het volgend seizoen hoeven daar niet op te rekenen, oftewel alle hens aan dek

[1:47:54] en zijn tendus voor het afschakelen van installaties, bijvoorbeeld in combinatie met verduurzamingmaatregelen sowieso geen goed idee.

[1:48:02] En dan de laatste vraag. Voorzitter, kan de minister voor de begrotingsbehandeling met een plan van aanpak komen. Zo concreet mogelijk hier we onze commissie, zodat we daar ook met elkaar echt iets van kunnen vinden, want we hebben geen seconde te verliezen.

[1:48:18] U ook bedankt komt bij de bontebal van het cda.

[1:48:23] Voorzitter, mijn fractie maakt zich grote zorgen over de komende winter

[1:48:26] zijn we genoeg voorbereid.

[1:48:29] Voor het reces hadden we een debat. Hierover hebben we gevraagd om scenario s die zijn ons kamer beloofd. Maar ze zijn er niet

[1:48:38] en het worst case scenario waar de minister nu in zijn brieven overschrijft is niet echt een worst case scenario.

[1:48:44] Het worst case scenario dat nu aan de kamer wordt gepresenteerd in de brief

[1:48:48] is een volledig gestopt voor de levering van russisch gas.

[1:48:52] Er is in dit scenario geen fysiek tekort aan gas als een aantal voorwaarden als een aantal voorwaarden wordt voldaan, maar dat betekent dus ook dat als aan die voorwaarden niet wordt voldaan. Wel een groot probleem hebben en dat zouden ze ook bewust het echte worst case scenario moet zijn. Die voorwaarden zijn circa twintig procent lagere vraag naar gas geen capaciteitsgrenzen moet kolencentrales uitbreidingen volledig minuten van ellen geen capaciteit

[1:49:15] die twintig procent lagere gasvraag. Dat is een resultante van de hoge gasprijzen en dus strikt genomen geen randvoorwaarden

[1:49:23] de capaciteits begrenzing op kolencentrale is er wel af maar dat kan nog steeds betekenen dat er een kolencentrale kolencentrale stuk gaat en dus niet beschikbaar is of in onderhoud moet dat zien we bij.

[1:49:33] Oh. Niks. Die is ook tot september in onderhoud geweest.

[1:49:36] We hebben voldoende capaciteit, maar wie garandeert ons dat? De schepen hebben geen schepen naar europa blijven varen en niet naar azië

[1:49:44] en daarnaast denk ik dat we een denkfout maken door hun hart onderscheid te maken tussen wel of geen gastekort en mijn stelling is. We gaan hoogstwaarschijnlijk niet op het punt belandde dat er een fysiek tekort is aan gas, tenzij er echt iets fysieks gebeurd met de pijp van noorwegen naar naar nederland. Maar dat dat is echt

[1:50:00] het dus

[1:50:02] het punt dat we dat afschakelen plan echt moeten gaan inzetten is denk ik dat gaan we niet bereiken.

[1:50:08] De hoge gasprijzen zorgen vanzelf voor nog meer vraaguitval.

[1:50:11] Het afschaffen van plan is namelijk al lang in werking en dat is de hoge. Wat zijn de hoge energieprijzen bedrijven al lang mee te maken hebben en die hen dus dwingen af te schakelen. Dat is op dit moment het afschotplan

[1:50:23] en het probleem is daarmee allerminst van tafel, want de economische gevolgen van de hoge energieprijzen die gaan heel fors zijn huishoudens en bedrijven gaan hoge energierekening niet maandenlang nog helemaal niet. Jarenlang volhouden. Domino effect zullen de economie voelbaar worden.

[1:50:38] Het kabinet komt met een grote koopkracht portiek pakket voor volgend jaar en dat is natuurlijk goed.

[1:50:43] Maar wat kan het kabinet nog dit jaar doen,

[1:50:45] zouden we in dit debat helderheid kunnen krijgen over de verschillende opties die denkbaar zijn. Er zijn al heel veel vragen over gesteld. Hoe kijkt de minister bijvoorbeeld naakt opnieuw verhogen van de belastingvermindering energiebelasting met terugwerkende kracht voor twintig, tweeëntwintig is dat uitvoerbaar. En nee kan ook het antwoord zijn. Maar dan wil ik wel graag helder hebben

[1:51:03] dan ook het voorstel wat door college van pvda en groenlinks is gedaan voor het vastzetten van zomaar een ritueel prijs voor stroom en gas is dat een optie die uitvoerbaar is. Ik heb zelden twijfels. Maar als uitvoerbaar is, dan kunnen we erover nadenken

[1:51:18] en tegen collega thuis zeg ik dan ook maar meteen als de markt faalt wil niet zeggen dat elke ingreep dan beter is er dus ook de ingreep die het doen in die falende markt moet wel werken

[1:51:30] en voorzitter, de volgende winter wordt minstens zo lastig omdat de gasopslagen in de zomer van twintig, drieëntwintig veel moeilijke gevuld kunnen gaan worden omdat rusland zijn toevoer heeft afgebouwd. Hoe gaan we ons nu al voorbereiden op de periode na komende winter moeten er bijvoorbeeld niet voor zorgen dat de lidstaten gecoördineerd een gasopslagen vullen en daarmee te grote prijsopdrijvend effect te vermijden.

[1:51:53] In deze crisistijd moeten taboes voor doorbreken. Waarom gaat nederland niet akkoord met het voorstel om als een gezamenlijk gas in te kopen. Ik hoor dat nederland daartegen is. Maar wat is daar eigenlijk op tegen is ten minste het met cda eens dat we in dezen dat we deze energiecrisis alleen te boven komen als we gezamenlijk optrekken als europa betekent dat niet veel meer europese coördinatie

[1:52:14] het afschakelen plan. Hoe gaan we in hemelsnaam tweehonderdvijftigduizend niet beschermde verbruiken dwingen twintig procent minder gas te gebruiken.

[1:52:22] Dit voorstel wordt geen onderscheid meer gemaakt. De eerste stappen tussen

[1:52:26] verschillende activiteiten, maar betekent dat echt dat een kast met sir bloemen evenveel gas moet reduceren als een vitaal bedrijf dat voedingsmiddelen produceert

[1:52:35] en tot slot, voorzitter, voor de zomer heb ik met colega chemici ideeën gepresenteerd om energiebesparing te versnellen. Wat is er met die ideeën gebeurt, blijft ook de komende maanden midden in een energiecrisis zitten

[1:52:47] overal overbodige verlichting laten aanstaan open deuren en terras verwarming tijdens de winter of gaan we daar echt iets aan doen.

[1:52:55] Dankuwel. Voorzitter,

[1:52:57] dus vraag van mevrouw kreeg van groenlinks.

[1:53:00] Dank u wel. Voorzitter, jij en ik deel de analyse. Maar die hadden we volgens mij voor de zomer ook al dat de echte crisis waar we op aansturen. Het is een prijzencrisis

[1:53:10] en dus ook het afschakelen plan in die zin dat gaat over een fysiek tekort. Dat is eigenlijk niet het instrument wat je nu nodig hebt is die bontebal dan met mij en ook de sprekers gisteren die eigenlijk zeggen van. Het is een prijzencrisis. Dus je moet ook echt bij die energierekening zijn

[1:53:28] om daar wat te doen.

[1:53:33] Er zitten twee kanten aan de voorkant. Twee aan de achterkant van die energierekening. Ik denk zeg maar heel praktisch gezien dat huishoudens die een hele hoge energierekening hebben die zien dat voornamelijk gewoon in hun voorschotbedrag. Dat is het meest concreet iets gaat van twee, honderd euro naar zes, honderd euro is het meest zichtbaar is ook om een compensatie te laten lopen. Als je dat doet via diezelfde energierekening

[1:53:59] dus zodanig dat het maandbedrag ook gewoon weer omlaag gaat

[1:54:05] omdat natuurlijk anders. Het geld aan andere dingen besteed zou kunnen worden. Maar dat zeg ik ook wethouder hij na als mensen natuurlijk andere gaat hebben dan zullen ze ook die gaten willen vullen als ze de huur niet kunnen betalen, enzovoorts. Dus ik denk dat je er niet aan ontkomt om dingen buiten de energierekening te compenseren. Wat het eindigen word je nog volgens mij via de energie rekening kan kan doen en nog eens over dat dat prijsmechanisme. Kijk je kunt ervoor kiezen een moment aan te wijzen waarop je zegt het prijsmechanisme geeft niet meer de meest maatschappelijk optimale uitkomst.

[1:54:42] En dan maar dan moet je zeggen oké, dat de marktprijs doet dat niet meer. En dus gaan we zelf rantsoeneren. Maar dat punt is dus niet duidelijk in in dat hele beschermen herstelplan. Dus wanneer gaan we dan naar die fase. Wanneer zeggen we nou oké.

[1:54:55] De prijsprikkels die sturen niet mee op de maatschappelijk meeste mensen uit en dat is voor ons als kamer niet duidelijk. Dat moet het volgens mij wel zijn.

[1:55:05] Tot slot, mevrouw kregen voorzitter, precies die vraag heb ik volgens mij aan aan de staatssecretaris van mijnbouw en aan de minister gesteld van bij welke prijs heb spreek je nou eigenlijk van dat het gewoon een maatschappelijke noodsituatie is en dat je dus moet gaan ingrijpen in de markt en ik denk dat we nu als we de effecten zien van de huidige prijzen dat we daar balans zijn en mijn vraag is eigenlijk als ik kijk naar de prijs noodwet. Artikel twee zegt eigenlijk de minister van ez kamp reisbeperkingen stellen aan producten en diensten op de binnenlandse markt. Als deze meent dat er sprake is van een zich plotseling voordoende noodsituatie van de nationale economie die wordt veroorzaakt door een of meer schoksgewijs optreden factoren, waardoor versnelde inflatie ontstaat, is dat niet precies waar we nu mee te maken?

[1:55:53] Ja maar dat wil nog steeds niet zeggen dat een invoeren van de prijsplafond dan in deze markt in deze situatie. De beste oplossing. Dus

[1:56:03] het klopt dat aan de voorwaarden voldoet. Maar dat wil nog niet zeggen dat de oplossing die u voorstelt de beste oplossing is en uitvoerbaar is. Dus dus nog steeds. Ik sta niet afwijzend tegenover uw plan als het kan werken en het heeft niet te grote marktverstorend effecten, dan moeten we erover nadenken en dat zou mij steeds is dat mijn vraag aan de minister kan het wat betekent voor de uitvoering kunnen we het hoe gaan we het regelen. Nou zo zie ik er in

[1:56:29] hier ergens vvd.

[1:56:31] Dank u. Voorzitter, de heer bontebal begon aan het begin van zijn betoog over de scenario s en ik delen een aantal van zijn vragen en zorgen ook

[1:56:38] onder andere als je nu kijken wat er in duitsland gebeurt dat ook eerder voor de zomer met meerdere kamerleden vroegen om een stresstest van welke energieleveranciers kunnen je in dezelfde situatie terechtkomen. Maar als je de val. Het hele speelveld overziet. Als je iets verder kijkt dan de komende weken en maanden dan zien natuurlijk ook dat de winter hierna misschien nog lastig gaat worden ze eurobitch scenario s.

[1:56:58] Hoe kijk jij daar vindt hij dat niet scenario s ook die winter die gaat volgen op deze winter al meegenomen moet worden.

[1:57:05] Ik zou eigenlijk een plan willen zien waar die scenario s onderdeel van zijn

[1:57:11] voor de komende vijf jaar omdat ik er vanuit ga dat we nog meerdere is last van dit verhaal krijgen, waarbij ik me ook goed voorstellen dat in dat plan een sukkel. De andere colega gezegd dat je begrijpt het ook gewoon echt besluiten om die om die levering van gas door rusland gewoon helemaal naar nul af te bouwen, zodat je niet meer kwetsbaar voor ben, verwacht ik een plan voor. En wat ik nu mis

[1:57:35] kan je als kamerlid ook bepaalde keuzes nu niet goedmaken. Wat is nou precies de maatschappelijke impact van die verschillende scenario s. Dus de dnb zegt dan doodleuk in in de studie van ja het heeft weinig economische impact. Dan ga je de studie lezen hebben ze helemaal niet gekeken naar allerlei domini domino effect is. Dat is in die zin vind ik een vrij waardeloze studie voor wat wij op dit moment nodig hebben. Dus er zit niet in wat wij wat wij nodig hebben. Dus ik ik wil gewoon in verschillende scenario s ook weten wat kan de economische impact zijn voor verschillende sectoren. Wat zijn de domino effect, maar ook gewoon grote team noemden hetzelfde bericht van drie leveranciers die in duitsland misschien genationaliseerd worden. Ik kan me voorstellen dat dat soort dingen ook in nederland kunnen gebeuren bij kleinere leveranciers of omvallen dat ze niet genoeg liquide middelen hebben dat dat de dr martin kost niet meer kloppen en we moeten ons voorbereiden op een scenario ook een beetje toch een beetje zoals in de bankencrisis. Er kunnen grote partijen omvallen en zijn we daar op voorbereid en ik denk dat we dat nu nog niet genoeg zijn.

[1:58:42] Daarmee gaat de heer bontebal verder met zijn betrokken.

[1:58:45] Zijn afgerond nauwkeurig bij.

[1:58:46] De tijd ook. Dank dan gaan we naar de hygiëner.

[1:58:48] Miss christenunie.

[1:58:50] Voorzitter dankuwel.

[1:58:52] In een slecht geïsoleerd huis of met een energie intensief bedrijf voelt oorlog van poetin meer dan stevig in zijn of haar portemonnee. Onzekerheid is groot. De impact is giga voor menigeen dreigde dilemma koken of stoken en dat is niet acceptabel. Juist in crisistijd.

[1:59:07] Wanneer de armoede dreigde stijgen, komt het erop aan dit niet te laten gebeuren

[1:59:12] en arjan vliegenthart van het nibud gisteren zei in deze kamer.

[1:59:16] De huidige koopkracht crisis moet geen schulden.

[1:59:19] De crisis worden.

[1:59:20] Hij ziet het kabinet dat ook zo. Voorzitter, er is daarom nu ingrijpen nodig, maar de wat kan er op korte termijn vraag is een vraag die vaak op frustrerende wijze wordt beantwoord, zeg ik ook als fiscaal woordvoerders computers die nee zeggen. In het bijzonder bij de belastingdienst komt helaas te vaak voor

[1:59:38] bijvoorbeeld het simpel verhogen van de belastingvermindering op de energiebelasting blijkt lopen dit jaar niet mogelijk, aldus de belastingdienst colega stoffen liepen er al eens het vuur vooruit zijn sloffen.

[1:59:48] Maar mensen met een goed voorstel, maar het was niet uitvoerbaar was de reactie.

[1:59:54] Voorzitter, wat kan er dan wel een paar vragen? Daarover aanvullend op. En soms herhalen van wat collega´s zeiden

[2:00:04] gisteren sprak de minister op bij opeen. En niemand wordt uit komende winter afgesloten en mijn vraag is hoe gaat hij dat dan garanderen. Hoe gaat hij het afscheidsaanbod precies uitbreiden

[2:00:18] en tweede vraag is wat is tenminste bereid om bij te dragen aan het mogelijk maken van tijdelijke maatschappelijke voorzieningen, zoals deel keukens en wasserettes

[2:00:27] die huishouders helpen om een nood te lenigen

[2:00:32] of voor hen tegemoet te komen, wil de minister er werk van maken en een derde is

[2:00:36] hoe voorkomen we dat mkb bedrijven die zonder de hoge energiekosten echt voor een mooie duurzame toekomst stonden, zoals bakkers en tuinders nu over de kop gaan.

[2:00:46] Eerder is al een motie aangenomen over het borgstelling krediet stoffen hadden het er al over

[2:00:52] en colega stoffen had het ook over

[2:00:55] een andere motie van collega s en mij over de tijdelijke correctie duurzame warmte die is ontraden, maar wel aangenomen, maar nog niet uitgevoerd. Wanneer kunnen we wordt hier uitgevoerd. Immers elke duurzame warmte die nu wordt aangeboden of aangeboden gaat worden. Binnen afzienbare tijd moeten we een kans geven en dat geldt ook voor het verbeteren van de sd op dit punt.

[2:01:19] Voorzitter, dan kom ik

[2:01:23] bij de hoorzitting van gisteren en het voorstel van vattenfall. Wat verdacht veel lijken op het voorstel van collega´s van pvda en groenlinks.

[2:01:31] Het was vroeg ik ongeveer hetzelfde.

[2:01:34] Daar waren er positieve geluiden over de vattenfall over de uitvoerbaarheid dat het snel in te voeren was. Eneco was tijdens de hoorzitting al een de onder tafel. Een stuk terughoudender en

[2:01:45] energie. Nederland heeft steeds de stelling ingenomen. Dat kan pas per één januari tweeduizend, vierentwintig.

[2:01:53] Dat is ook weer vrij frustrerend al die verschillende geluiden van onze energiebedrijven uit onze fantastisch geliberaliseerde energiemarkt zeg ik met een lichte cynische ondertoon.

[2:02:07] Hoe zit het nou. En wat is er mogelijk en waar ze het kabinet op in.

[2:02:12] En hoe staat onze energiemarkten voor collega ergens hadden het net over duitsland. En wat er nu aan de hand is en dat er drie grote energiebedrijven vorige nationaliseert.

[2:02:24] Hoe gaat het eigenlijk in nederland ben ik heel erg benieuwd naar. En wat staat ons te wachten waar bereid de minister zich op voor wat zijn daar de scenarios om het woord scenarios te gebruiken

[2:02:34] dan modelcontracten

[2:02:37] die kennen ontzettend hoge bedrijven bedragen waardoor mensen feitelijk niet kunnen overstappen. Energieleveranciers vragen binnen de variabele contracten verschillende tarieven voor bestaande klanten, collega bontebal, zij er altijd over

[2:02:47] en nieuwkomers het prijsverschil neemt af. Het was nogal extreme. Maar soms is nog steeds factor drie rivier tot factor anderhalf. Maar de schil is nog steeds groot mag dat allemaal zomaar

[2:02:59] is hier geen sprake van impliciete kartelvorming. Wat betekent dat voor zwakke groepen die de woningmarkt bijvoorbeeld betreden denken aan een dakloze die een woning toegewezen krijgt of een alleenstaande ouder die na een scheiding een nieuwe woning betrekt graag reactie van de minister op dit punt ook vanuit mededinging perspectief en in hoeverre hij nog de duimschroeven aandraaien.

[2:03:18] Gisteren werd tijdens de state of the union duidelijk met welke voorstellen europa binnenkort gaat komen verplicht besparen. Hartstikke goed en winst platform voor bedrijven en solidariteitsbijdrage van fossiele energiebedrijven,

[2:03:28] belasten van de overwinst van hernieuwbare energie heb ik een vragen over hoe dat in de praktijk eneco wezen bijvoorbeeld gisteren tijdens je aanval op van ja je kunt hem van windpark hebben tegen de huidige prijzen zou je fantastische winst draaien. Maar ja, we zijn een contract aangegaan al jarenlang tegen een laag tarief vanuit de huidige markt gezien stroom te leveren. Dus ja, iets wat op een winstmaker leidt is geen winstmaker in de praktijk. Dus hoe gaat een uitvoerbare grondslag eruitzien. Hoe ziet de europese commissie dat voor keeper? Dat gewoon over de schutting naar de lidstaten. Hoe kan het dan? Hoe gaan we dat dan verwezenlijken. Ben jij. Oké. Voorzitter, één vraag. De gemeente alsnog mag die gemeenten die nu niet verplicht een energiecontract moesten ogen sluiten en bij de meesten is gelukkig de aanbesteding mislukt. Maar bij sommigen is ie gelukt met met zeer grote kosten tot gevolg. En hoe gaat de minister deze gemeenten tegemoet komen.

[2:04:24] Dankuwel. Er is vraag voor u van haar bontebal

[2:04:27] cda. Voorzitter,

[2:04:30] er is op dit moment een groot verschil tussen klanten die inderdaad na een nieuw contract moeten een modelcontract moeten afsluiten waar ze een paar maanden vastzitten en de huishoudens die gewoon in een onbepaalde tijd contract met variabele tarieven die die factoren zit zit voor factor twee of drie zelfs tussen de mij net ook even gecheckt allebei wat gaan we daaraan doen. Heeft u daar idee bij hoe dat snel aan kunnen pakken. Want dat is ook echt een vorm van marktfalen.

[2:05:02] Volgens mij. Daar ging mij vraag je dat over mijn mijn inzet is om de duimschroeven aan te draaien dat de acm die tot nu toe zegt jij. Je kunt overstappen

[2:05:12] wat assertiever gaat optreden.

[2:05:15] Eigenlijk is hij naast het voorstel wat hier ligt onder een maximumprijs in te stellen

[2:05:20] is dit in ieder geval wat je misschien sowieso als kabinet kunt doen om bovenop die modelcontracten te gaan zitten. En eigenlijk elke marge die daarin zit uit te drukken zodat modelcontracten aangeboden worden die daadwerkelijk iets representeren van het risico dat een bedrijf loopt en de prijs die betaald moet worden en mij lijkt dat die model te contracten nu zo zijn vormgegeven dat elk risico door het energiebedrijf wordt afgewenteld op de nieuwe klant in plaats van dat het een gedeelde risico is tussen klant en energiebedrijf en mijn oproep aan de minister is om dit jaar. Hoe zal ik het zeggen ver deal te gaan maken en dat is het in mijn oog nu niet. Dus die modelcontracten moeten omlaag.

[2:06:01] Dank, en daarmee komen we bij de heer eerdmans

[2:06:03] maya eenentwintig.

[2:06:05] Dank u. Voorzitter, ik heb opgeschreven een grotere sociale ravage. Dat is wat er gaande is momenteel in in het land en ik denk dat er al te veel voorbeelden gegeven van wat mensen aantreffen bij de afrekening van van energie, en ik wil niet alle koopkracht debatten overdoen die wij hebben gehad, maar het blijft heel moeilijk te verteren dat onlangs eigenlijk de hele oppositie de oproep van de hele oppositie dat het kabinet voor dit jaar geen compensatie nog heeft kunnen geven. Zuur en opmerken dat de minister wel bij. Opeens zit inderdaad om wat tipje van de sluier op te lichten. Maar dat er pas morgenavond usb stick krijgen met de geheime geheime stukken. Ik denk als wethouder in rotterdam had ik meteen een motie van wantrouwen aan de broek gehad als ik zoiets gedaan had.

[2:09:42] Want u wil dat er wordt overgestapt op duurzame bronnen en is dit zo realistisch vindt het niet realistisch om dat open te houden die optie dan de financiële situatie. De financiële situatie van nederlandse energieleveranciers in duitsland. Ik geloof dat colega ergens op wees is inmiddels energieconcern hubert in grote problemen gekomen financieel zijn niet meer konden voldoen aan de borgstellingen die ze moesten afdragen en daardoor heeft de duitse staat een noodsteunpakket van vijftig miljard euro toegezegd om het bedrijf overeind te houden en er is zelfs sprake van een nationalisatie van het bedrijf en columniste een actuele stand van zaken betreffende de financiële situatie van onze energie leveranciers

[2:10:24] en tot slot kom ik bij groningen uit

[2:10:27] denkt dat de noodzaak voor het hervatten van de gaswinning urgenter is dan we ons ooit konden voorstellen. Gisteren werd ons duidelijk in de brief van the hague centre for strategic studies en al werd duidelijk dat men ook vanuit die hoek zijn van je zal die optie zeker op de korte termijn moeten open houden, maar ook van de europese commissie kwamen verstandig geluiden. Ik heb commissaris jerry begrip horen zeggen dat nederland serieus moet kijken naar de heropening van groningen en de nam heeft ons gezegd. Althans dat zag zag ik staan op papier dat er jaarlijks dertig miljard kuub zou kunnen worden opgepompt dat ze daarvoor staan aan die aan die opdracht als de opdracht zal worden gegeven als het echt zou moeten dus meer dan een mening voorstellen dan een vraag. Maar ik wou toch even onder de aandacht te brengen. Dank u zeer.

[2:11:15] U ook bedankt. Dan komen we tot slot bij mevrouw van der plas van b

[2:11:19] dankuwel. Voorzitter, voorzitter en vooral burgers in nederland. De wereld staat in de fik.

[2:11:27] Hoewel die beeldspraak met veel hitte gepaard gaat, is het tegendeel tegendeel waar want een groot deel van de mensen in nederland burgers, maar ook bedrijven zitten deze winter in de kou ijskoud in de kou

[2:11:39] gisteren nog een stuk in het in het ad en de regionale kranten

[2:11:45] toon koopman uit enschede,

[2:11:47] die van tweehonderd tweeëntwintig euro per maand naar vijftien, honderd negen euro per maand gaat vijftien, honderd negen euro.

[2:11:56] Wat is dit voor gekkigheid en essent die hem het bericht sturen is al tijden onbereikbaar vanwege een storing. Hoe is het mogelijk. Kan de minister dit uitleggen en heeft hij wel contract met essent kunnen krijgen. Want heel veel mensen zitten al weken zonder contact met essent kunnen met hun vragen niet terecht,

[2:12:16] net als bij zorgverzekeraars waarvan we vandaag hoorden dat de zorgpremie waarschijnlijk gaat stijgen met tien euro per maand. Let wel, honderd twintig euro per jaar en voor veel mensen is dit twee weken boodschappen doen het lidmaatschap van de voetbalclub van je kind of het schoolkamp aan het begin van het schooljaar is. Ook de energiesector is in de energiesector de marktwerking te ver doorgeschoten. We moeten daar van af. We moeten de basisvoorzieningen zoals zorg en energie bij de overheid onderbrengen.

[2:12:45] En hoe komt het dat een grote logge u sneller besluiten lijkt te nemen om in te grijpen in de markt dan onze eigen regering. Hoe kijkt de minister hier tegenaan?

[2:12:54] Wat vindt de regering ervan dat ze links en rechts wordt ingehaald. Ondanks herhaalde, oproepen en voorstellen van ons als oppositie

[2:13:02] talloze zijn er gedaan bevriezen. Energieprijs verlaagde belasting. Noem maar op. Is de sfeer in de coalitie en de regering zo slecht dat ze compleet verlamd zijn

[2:13:12] als deze als deze ellende al niet komt door de explosief gestegen energieprijzen. Dan is er nog het risico dat er dat er een tekort aan energie is. Gelukkig zijn gasopslagen inmiddels meer dan tachtig procent gevuld. Maar wat als het een strenge winter wordt en bovendien zelfs als de leveringszekerheid gegarandeerd is. Hoe gaan we er dan voor zorgen dat onze burgers er gebruik van kunnen maken en kan er mis minister mij uitleggen want ik vind het meer dan bizar hoe het mogelijk is dat wij gas in nederland te winnen. Dat verkopen aan duitsland, frankrijk of belgië waarvan bijna de helft kost van wat het in nederland kost de inwoners van die landen het goedkoper krijgen dan de mensen in nederland ons gas in juli bijvoorbeeld lag de prijs voor een nieuw gascontract op achtentwintig komma drie cent per kilowattuur hier.

[2:14:00] Dit blijkt uit de gegevens van de household nrc prijsindex en daarin worden maandelijkse energieprijzen in drieëndertig europese landen met elkaar vergeleken. In duitsland is het zeventien komma drieëntwintig cent per kilowattuur. België dertien komma één en zeventig cent. Frankrijk, elf komma vijfendertig cent en spanje, zestien komma achtenvijftig cent.

[2:14:20] Hoe kan dit

[2:14:22] kan de minister dit aan mensen en mij en deze kamer dit uitleggen in gewone mensentaal. En wat gaat de minister daar aan doen

[2:14:30] en voorzitter mij vraag aan de minister is ook als het erop aankomt, gaan we dan hier. Bedrijven en mensen van het gas afsluiten om duitsland te kunnen leveren of kiezen we voor onze eigen burgers en laten we duitsland en kernreactoren maar weer op laten starten.

[2:14:44] Er zijn ramingen dat misschien wel een miljoen mensen van energie kunnen worden afgesloten. Aanstaande winter kan de minister aangeven wat hij daarvan vindt en dat dat misschien niet zo geweest was als hetzelfde gas uit nederland voor de prijs waarvoor het in belgië te koop is aan nederlanders geleverd werd. Dat is toch van de zotte. Er worden miljarden verdiend en onze mensen zitten straks in de kou

[2:15:05] en ik zou nu graag willen weten wat de minister gaat doen om dit recht te zetten.

[2:15:09] Een van de opties die steeds op tafel komt is dat mensen verder moeten besparen. Maar om in aanmerking te komen voor isolatie. Subsidies moet uitgevoerd worden door een bedrijf. Ik heb het net al aangegeven over de isolatie foutjes en ik stel de vraag zelf ook maar een keer aan de minister. Hoe staat het met de uitvoering daarvan en kan dat wellicht snel geregeld worden.

[2:15:30] Het lijkt mij dat we verder nu alles op alles moeten zetten om burgers in nederland tegemoet te komen niet ingewikkeld doen over eventuele fraude. Met deze gasprijzen zullen mensen alles aan doen om hun maandlasten te reduceren. Geef dat vertrouwen aan de burger en komt nog voor deze winter met een werkbare regeling wil de minister vragen

[2:15:47] en liever niet met kredieten mensen in de schulden blijven storten. Want wat als ze dat niet kunnen terugbetalen. Wie worden dan de dupe vaak de mensen met een kleine portemonnee en het minste sociale vangnet en de kinderen van die mensen kinderen die al helemaal niets hierover hier om hebben gevraagd.

[2:16:06] Voorzitter, behalve de burger is ook onze mkb in nood op drieëntwintig augustus, toen ik als enige fractie in het debat in het debat hoekstra het voorbeeld van de bakker in noemde die van drieëndertigduizend euro naar driehonderdzeventigduizend euro per jaar ging, had niemand dit nog in het vizier. Mijn motie om te kijken naar steunpakket voor voor mkb ers stemden de hele coalitie tegen en ook vooral ook de pvda en groenlinks.

[2:16:31] Maar waarom slotzin is

[2:16:35] en ja je zit op de rand boven.

[2:16:38] Oké dan sluit ik hier was is dit mijn slotzin want anders is het een beetje raar afbreken.

[2:16:47] En waarom waarom vraag ik me af. Want als bakkers en dat ik wilde dat grotere plaatje even schetsen. Want als bakkers en slagers dichtgaan gaat er dus ook personeel ontslagen worden dat personeel heeft weer minder inkomen kan de rekeningen niet betalen. Mensen die minder inkomen hebben die armen zijn zijn minder gezond moeten aanspraak maken op de zorg.

[2:17:11] Maar iedereen heeft vijf minuten gekregen. U bent nu bijna zes minuten aan boord. Dus ik

[2:17:16] de minister gaat over het grotere plaatje hier wel ingezien en zij niet met al steeds meer kleine dingetjes bezig

[2:17:24] dankuwel en daarmee komen we aan het einde van deze termijn colega heeft gezien dat ik u al uw vragen gewoon alle ruimte hebt gegeven om die op te stellen, zodat onderling ook heel helder is als kamer overdenkt. We hebben straks de eerste termijn van de kamer. We hebben officieel tot tien uur. Volgens mij tot half tien hebben wij met elkaar afgesproken. Ik voorzie dat wij er wat overheen gaan. Maar ik wilde echt wel vragen om straks in termijnen aan de kamer vragen we gewoon kort en puntig te stellen. U krijgt ook weer net zoals nu vier vragen maar als u iedere keer eroverheen gaat dan laat ik het gewoon bij drie. Ik geef het alvast maar even mee want we komen al ruim boven de half tien uit mijn inschatting. Dus dan moet ook nog mensen weer naar allerlei hoeken in het land en wil ik ook graag rekening mee houden. Dank ik schors deze vergadering

[2:18:14] tot

[2:18:15] vijf over of

[2:18:17] over. Kijk even minister

[2:18:20] vijf over acht en dan gaan we weer verder met elkaar

[2:36:50] hierbij open ik de vergadering zijn nog een aantal leden onderweg. Die zullen zo denk ik aanschuiven. Het woord is aan de minister zou de minister willen aangeven welke blokken hij gaat reageren, zodat de leden ook voor zichzelf kunnen bepalen welk blok zijn interruptie ook willen plaatsen voorts aan de minister.

[2:37:09] Dank u, voorzitter en dank voor de vragen vanuit de kamer. Wij hebben er ongeveer honderd dertig genoteerd die gelukkig grotendeels overlappen. Dus ik zal proberen zoveel mogelijk in deze eerste termijn van mijn zijde te beantwoorden, wilde beginnen met een hele korte algemene introductie dan in het eerste blok ingaan op leveringszekerheid voor de wind. Deze winter en de volgende winter en daarbij ook ingaan op het functioneren van de markt waren een aantal uitgevraagd. De tweede blok belang van energiebesparing en versnelling van de verduurzaming en de energietransitie

[2:37:41] derde blok. De europese voorstellen die hangen samen met de blokken naar voren.

[2:37:45] Een korte over de gas kon contracten die gemeentes al dan niet al hebben opgezegd.

[2:37:53] Daarna kom ik

[2:37:56] uitgebreid terug op alle discussies gevoerd over naar de koopkracht ondersteunen en hoe kun je het beste ook de energieprijzen dempen en dan tot slot nog een aantal vragen

[2:38:08] goed gaat gaan dankuwel. Voorzitter, veel mensen maken zich zorgen over de ongekend hoge prijzen van energie en hoe ze daarmee de komende winter moeten doorkomen.

[2:38:18] Mensen liggen er wakker van en dat begrijp ik heel erg goed. Een aantal kamerleden heeft ook verwezen naar de hashtag. Ik red het niet meer en het zwartboek dat kassa aan de kamer, maar ook het kabinet heeft aangeboden. Laat ik heel helder zijn in nederland. Laten we niemand in de kou staan. Deze winter mag niemand worden afgesloten, simpelweg omdat hij of zij de sterk gestegen energierekening niet meer kan betalen

[2:38:40] en daarom zijn we met verschillende ministeries en de energieleveranciers heel druk bezig om verschillende maatregelen uit te werken en zodra die gereed zijn. Wordt uw kamer natuurlijk daar direct over geïnformeerd

[2:38:51] hulp die gericht moet zijn op de mensen die het hardst nodig hebben die ook uitvoerbaar moet zijn voor de organisaties die er echt mee aan de slag gaan.

[2:38:59] Het kabinet heeft eerder dit jaar bijna zeven miljard euro uitgetrokken om de stijging van de energierekening te dempen. Maar het is overduidelijk dat die zeven miljard niet voldoende is om bij de huidige energieprijzen de kostenstijging voor iedereen beheersbaar te houden.

[2:39:14] En zoals u weet komt het kabinet volgende week op prinsjesdag met hun koopkracht pakket.

[2:39:19] Een aantal van u heeft ook echt uitgebreid stilgestaan bij de structurele problemen die we in nederland hebben als het gaat om inkomen en vermogen dagen is het pakket van het kabinet dan ook op gericht mensen structureel helpen in hun portemonnee

[2:39:32] en zeg ook maar meteen bij. Voorzitter. Ik vind zelf ook ongemakkelijk dat het pas volgende prinsjesdag is. Ik zou liever vandaag dan morgen uitgebreid alle plannen uit de doeken doen. Ik zal straks bij de beantwoording van de vragen echt proberen zoveel mogelijk antwoord te geven van wat ik nu kan vertellen.

[2:39:50] Voorzitter, de betaalbaarheid van onze energie uit ons op.

[2:39:54] Voordat u verder gaat, is een vraag van mevrouw van plasterk geeft toch als eerste het woord van mevrouw kreuger heeft een vraag. Dus mevrouw van der plas aan

[2:40:01] wordt. Www. Ja, u wel. Ja ik vind het altijd fijn om gewoon aan het eind van de blokje te doen. Maar goed dan dan doen we nu want ik wil even een vraag stellen over inderdaad de hatchback. Ik red het niet meer. En inderdaad, het boekwerk. Wat wij hebben ontvangen van het programma kassa.

[2:40:23] Kijk, als mensen een tijdje geleden was er een vrouw. Die had ie moest zevenduizend euro terugbetalen omdat er mensen boodschappen voor haar gedaan is gewoon echt totaal onmenselijk omdat je als je in de bijstand zit mag je geen hulp hebben van andere mensen. Nou, heeft de gemeente harderwijk bijvoorbeeld die heeft een heel ander systeem die zegt tot twaalf, honderd euro mag je mensen helpen en daarna is het wordt het als extra inkomsten gezien en ik zou de minister graag willen vragen. Ik weet niet hoe ver de invloed reikt van van deze minister naar gemeenten. Maar ik zou eigenlijk aan de minister vragen om te kijken of we niet met de vng met gemeenten in gesprek kunnen gaan om het model harderwijk over te nemen. Misschien zijn onder meer gemeenten. Maar dat dat landelijk is er al is het maar tijdelijk zodat mensen door anderen geholpen kunnen worden in het betalen van hun boodschappen zodat kindjes van elf ook niet meer flauw vallen op school.

[2:41:15] De minister.

[2:41:17] En bij dat laatste beginnen details zoals mij die dat voorbeeld ook aanhalen. Je schaamde zich natuurlijk kapot als nederland in een situatie zit dat kinderen zonder eten naar school worden gestuurd naar omvallen niet meer kunnen leren. Dus daar is ook volgens mij iedereen in deze kamer ook iedereen het kabinet echt van het erover eens. Dat moet je aanpakken. We hebben niet voor niks in dit land ook doelstellingen afgesproken om armoede in nederland vooral ook armoede bij kinderen te bestrijden. De vraag die mevrouw van der plas nu stelt gaat echt zitten heel erg op het terrein van mijn szw collega´s. Dus nu verbraak nu. Ik weet het oprecht niet. Ik zal de vragen. Oke absoluut doorgeleiden. Maar als ik zometeen in het blok om over betaalbaarheid, voorzitter, dat wil ik ook echt heel erg ingaan op welke rekening je ook bedenkt met elkaar. De komende tijd moet niet alleen uitvoerbaar zijn, maar het moet vooral voorkomen dat mensen daarna weer met allerlei moeilijke, bezwaar en beroep procedures te maken gaan krijgen omdat we daar allerlei fraude controles op gaan doen doordat wantrouwen weer wordt vergroot, terwijl we juist op zoek zijn naar de menselijke maat.

[2:42:16] Mevrouw kreeg groenlinks,

[2:42:18] Voorzitter, precies om die reden om de moeilijkheid met allerlei vrouwelijk controle controles lijst zou hebben, is natuurlijk ook de reden dat wij een prijsplafond hebben voorgesteld. Maar mijn vraag is eigenlijk over een zin die de minister net zei kom ook op op hun woorden zeggen, namelijk niemand gaat deze winter afgesloten.

[2:42:37] Worden.

[2:42:39] En mijn vraag is dat het doel de ambitie zeg maar van dit kabinet. Want dat zou ik echt heel pijnlijk vinden. Het gaat er toch om. We laten niemand in de kou staan en dat betekent je moet betaalbare energie hebben. Dat betekent wat ons betreft dat je een prijsplafond nodig hebt om te zorgen dat mensen gewoon energie kunnen betalen.

[2:42:59] De minister.

[2:43:00] De voorzitter. Dus het is en en

[2:43:04] ik ben het helemaal met mevrouw kreeg een ander in dit debat eens die zeggen in nederland zijn heel veel huishoudens waarvan wordt

[2:43:12] voorspeld. Maar eigenlijk zijn die hadden ze al met de groep gaat toenemen

[2:43:17] die gewoon een financieel zwaar weer zitten. De economie is nog steeds aan het groeien in nederland. De afgelopen jaren is de welvaart in dit land toegenomen en er zijn huishoudens in nederland die daar zijn achtergebleven die niet hebben gemerkt dat ze per maand meer te besteden hebben. Dus de allereerste inzet van het kabinet moeten is ook gericht op het structureel verbeteren van de koopkracht dat mensen echt elke maand in hun portemonnee. Meer geld overhouden.

[2:43:39] Daar is ook het pakket van prinsjesdag. Allereerst op gericht. Dus het gaat niet alleen maar over de hoge energie prijs, want het gaat over de algeheel gestegen prijzen die mensen door de inflatie waar ze mee te maken krijgen, waardoor door achtergebleven lonen door een verkeerde verdeling van onze belastingen in het land mensen gewoon last van hebben. Dus dat moeten structureel aanpakken. Dat is top prioriteit nummer één.

[2:44:02] Dan

[2:44:03] zeg ik. Daarnaast hebben wat betekent dat niemand in de kou laten staan.

[2:44:07] Dan zat je in de tussentijd wilde ik was halverwege mijn inleiding voorstellen als ik die zo even moeten afmaken. Wij moeten ons ook realiseren. Dit is een energiecrisis die niet over een paar weken of een paar maanden overigens. We gaan de komende jaren nog geconfronteerd zijn met een ontzettend onrustige internationale energiemarkt die ook in nederland gewoon hele grote impact heeft. Dus dan moet je naast het structureel verbeteren van de koopkracht zorgen dat mensen meer geld overhouden hun energierekening weer kunnen betalen. Ook voor die momenten dat mensen dat toch niet kunnen.

[2:44:36] Daar moet je voorkomen dat mensen worden afgesloten en dat is wat ik bedoel met te laten niemand in de kou staan. Je kunt worden afgesloten omdat je een wietplantage op je zolder hebt staan daar grijpen op in. Maar afsluiten omdat je door deze bizarre situatie even een maandje energierekening niet kunnen betalen. Dan mag er ook niet bij zijn. Dus.

[2:44:57] Nog vraag van mevrouw kreeg

[2:44:59] misschien meer ook

[2:45:02] geen vragen verder en.

[2:45:04] Ik kan me voorstellen dat er zometeen een uitgebreide op ingaan. Voorzitter, als ik bij.

[2:45:07] Vertaling betalingsplan en als u dit blokje afmaakt, dan heeft hij het zich vervolgens en vraagt nog daarover. Dus ik vroeg net van mag ik even verder gaan op.

[2:45:18] De opmerking dat er zijn ongelooflijk veel vragen vanuit de hele commissie vooral ook op het stukje van wat kan er de komende maanden gedaan worden om betaling of de minister dat blokje vooral dat dat we dat als eerste doen want ik denk dat we daar ook allemaal meeste vragen over hem interruptie.

[2:45:34] Dit moest.

[2:45:36] Voorzitter, ik zie dat dat helpt, ga ik dat doen als je het goedvindt, mag dan wel heel even nog mijn inleiding af want dan hebben we denk ik een brede brede problematiek geschetst en dan begin ik daar nabij en betaalbaarheid. Ik zei net aan het begin van mijn inleiding die betaalbaarheid van energie die oud. Heel veel mensen nu dag en nacht bezig en de voorbeelden zijn in het debat genoemd. Die bereiken. Maar natuurlijk ook continu. Maar ik wil ook even kort stilstaan in mijn inleiding bij de leveringszekerheid van gas. Want we bevinden ons nog steeds in een bizarre situatie. Rusland voert een oorlog in oekraine en de oorlog in europa.

[2:46:13] Dat is op de eerste plaats natuurlijk verschrikkelijk voor alle mensen die dagen in oekraine mee geconfronteerd worden. Maar die oorlog van poetin heeft ook effect op andere delen van de wereld onder andere op de energiemarkt van leverde tot vorig jaar veertig procent van het europese gasverbruik. Europa was verslaafd aan goedkope energie uit rusland

[2:46:31] en die veertig procent aan levering. Die is nu zo goed als weggevallen

[2:46:35] en dat betekent dat omdat we nog niet klaar zijn met de vervanging van het russische gas de energieprijzen harder zijn gestegen dan ook veel analisten internationaal hadden voorzien.

[2:46:45] De beste oplossing om daar mee om te gaan is massaal gas besparen, zodat de wraak zakt en de markt minder overspannen raakt en dat gebeurt in nederland al een hele hoge mate vijfentwintig procent minder gas verbruikt door bedrijven en huishoudens en dat is deels omdat mensen echt heel goed bezig zijn met energie besparen ze deels ook een hele economische pijnlijke werkelijkheid achter waar een aantal van u ook op heeft gewezen.

[2:47:09] We zijn in nederland

[2:47:11] ook met heel veel steun van de kamer

[2:47:13] keihard aan de slag gegaan om de nederlandse gasopslagen te vullen. We zitten nu op gemiddeld meer dan vierentachtig procent en er komt elke dag een gast bij gasunie heeft afgelopen week de nieuwe lng terminal in de eemshaven geopend. Vanaf vandaag stroomt er ook daadwerkelijk vloeibaar gas. Het nederlandse en europese net op acht miljard kuub konden daardoor extra worden geïmporteerd

[2:47:32] en ondertussen zijn we verder gegaan met de operationaliseren van het beschermen herstelplan gas hebben de gast besparing stemde verder uitgewerkt. De afschakelen strategie verder uitgewerkt en mochten we ze niet derde fase die noodsituatie terechtkomen. Dan hebben we daar veel meer voor klaarstaan dan begin van dit jaar het geval was en ik zeg het meteen tegen de raam noodsituatie zie je de juridische term die in de europese richtlijn geldt en niet mijn duiding van wat er nu in de wereld gaande is. We blijven ons in europees verband inzetten om verdere interventies in die energiemarkt mogelijk te maken. Maar ik ben blij dat de europese commissie deze week weer leiderschap heeft getoond.

[2:48:10] De noodzaak om energie te besparen in de volle breedte, niet alleen op gas, maar ook op elektriciteit. Om in heel europa een prijs dempend effect voor elkaar te krijgen in nederland steunt dan ook de voorstellen van van onder om naast gas ook vijftien procent elektriciteit te besparen en we krijgen binnenkort een nadere uitwerking van de europese commissie zal er dan ook zo snel mogelijk op reageren ook het voorstel voor overwinst te ze door fossielen bij fossielen producenten om die af te romen. Om daar ook een deel van de compensatie te kunnen financieren of en of de energietransitie te versnellen kan nederland steunen

[2:48:45] en zodra het gereed is en ik verwacht dat dat ergens volgende week is krijgt de kamer volledig appreciatie van de europese voorstellen, zodat ik als ik op dertig september naar de energieraad. Ga ook weet hoe de kamer dat tegen kanker.

[2:48:59] Voorzitter, daarmee dus algehele situatie moeten rekening houden met een energiecrisis die nog een aantal jaren enorme impact op het nederland gaat hebben. Dat betekent heel veel voor deze winter, maar ook voor de voorbereiding opkomende winters en het versnellen van de energietransitie. Maar ik ben helemaal met de kamer eens. Op dit moment leidt de energiecrisis verrot tot een heel goed betalingsprobleem. En dan kom ik bij de vrouwtjes.

[2:49:21] Maar dan ga ik eerst naar je thuis en daarna naar die van haar niet

[2:49:26] nee ik kom erdoor met blokje. Wat kunnen we dit jaar doen want dat is de crux. En dan hou ik me interrupties voor

[2:49:32] maar ga ik nu wel eens naar de eer van raan van de partij voor de dieren.

[2:49:37] Omdat we het hadden over die noodsituatie.

[2:49:41] Ik begrijp nu dat de minister zegt ik zie dat die noodsituatie. Er is. Maar hij is niet zodanig juridisch

[2:49:49] geformuleerd dat ik het afspraken plan kan kan inschakelen en dat doet me heel erg denken aan

[2:49:54] taalgebruik uit uit de toeslagen nog niet via de wet en dan doen we het niet. En die starre houding en ik vraag. Ik vraag dit niet echt is. Hij bereid de juridische mogelijkheden te onderzoeken?

[2:50:08] Onwel

[2:50:10] dat at zakenplan in te schakelen. En wat ervoor nodig is. Want uiteindelijk maken met zen allen die wet die werd ook in europees verband.

[2:50:18] De minister.

[2:50:20] Voorzitter,

[2:50:23] we hebben in europa afgesproken dat we drie fases van een crisis kennen.

[2:50:29] We zitten nu in nederland in de eerste fase in de derde fase heb je een heel juridisch raamwerk voor verplichte afschakelen van bedrijven om gas te besparen, zoals je het gas dat je nog hebt kan rantsoeneren over de beschermende gebruikers. Huishoudens, ziekenhuizen, scholen het allemaal.

[2:50:46] Dat ligt nu klaar voor het moment dat het nodig is en we werken met de buurlanden samen om ook echt de impact te begrijpen als je bedrijf x afsluit. Wat heeft dat ook van keten effecten in de economie of bij de levering van cruciale producten die we als samenleving nodig hebt moet je dus ook echt europees doen.

[2:51:01] U vraagt en ik heb ook voor de zomer met mevrouw kreeg naar het debat over gehad. Kun je nou elementen uit die afspraak strategie eigenlijk al eerder inzetten om gewoon tot die structurele gross aan energiebesparing bij bedrijven komen. Daar ben ik het mee eens. Daarom hebben we ook die aangescherpte energiebesparing plicht gaan we gewoon invoeren. Meneer dansen dus geen zorgen daarover. Maar ik zal zo meteen meer over zeggen en ik zou de kamer ook echt willen oproepen. Gaat het niet over maar ik ik zou echt willen oproepen om een technische briefing te organiseren over die afschakelen strategie die we hebben uitgewerkt, want er zit veel meer achter dan ik in die brief. U heb kunnen delen vanwege bedrijfsgevoelige informatie krijgt hij er nog veel beter gevoel bij welke sectoren kun je nou wel echt nuttig afsluiten. Als je dat zo mag zeggen. En bij welke sectoren heeft dat echt hele desastreuze gevolgen. Maar wat ook uit die analyse met die tweehonderd tweeënvijftig gasverbruik komt is dat er heel veel potentie zit op zeer korte termijn brandstof omschakeling voor elektrificatie voor elkaar te krijgen en dan zijn we eindelijk op het punt dat van rijn ook zoekt. Doe het past niet in de echte noodsituatie die juridisch onder bescherming plan past. Maar kijk wat je nu al meer kan doen aan energiebesparing.

[2:52:08] Voorzitter, dan kom ik bij die betaalbaarheid.

[2:52:13] Er zijn de afgelopen maanden ook weer de afgelopen weken ontzettend veel voorstellen gedaan over groeien de koopkracht van mensen en die enorme hoge energierekening het beste kan dempen en ik zeg dumpen omdat honderd procent compenseren beloftes die heb ik ook niemand hoeven doen vanavond. Maar ik denk ook dat ik minister misdrijven zeg dat is een belofte die ik niet doe. Maar we kunnen ons wel tot het uiterste inspannen om die extreme effecten zoveel mogelijk te dempen.

[2:52:40] Zoals ik net al in de inleiding ook zei. Het kabinet zal bij prinsjesdag niveau heel fors pakket presenteren dat vanaf één januari ingaat dat de koopkracht er structureel verbetert en waarbij we ook vooral oog hebben voor de lage en middeninkomens. En ook kijken hoe je hard getroffen. Kleine mkb´ers daarbij ook kan ontlasten. Maar begrijp ook heel goed. De vragen van de kamer. Ja. Fijn. Vanaf één januari twintig, drieëntwintig. Maar wat kan nog in de komende paar maanden. Wat kan er nog bovenop die zeven miljard die we al hebben uitgegeven aan btw, verlaging en verlaging van de energiebelasting of dertien, honderd euro waar lage inkomens aanspraak op kunnen maken via de gemeente. Het voorstel van de partij van de arbeid en groenlinks is het in dit debat. Denk het meest overgegaan en ik vind dat een heel constructief voorstel omdat u zoekt naar een manier om huishoudens extra te ontlasten. Zonder zo begrijp ik je volgens mij de echte energie verbruik weer te gaan aanmoedigen, want we hebben een aantal andere europese landen gezien waar scabs prijsplafonds voorzitter, zijn geintroduceerd dat dat vervolgens heeft geleid tot meer gas verbruiken tot meer en tijdsgebruik en dat wil niemand in deze kamer omdat ook die verduurzaming hoog in het vaandel hebben staan.

[2:53:54] Ik ben ook heel serieus aan het kijken naar onder andere variant die partij van de arbeid. Groenlinks hebben voorgesteld. Een aantal andere varianten die ook bij ons zijn aangedragen. Dat doe ik samen met haar collega van financiën, sociale zaken en ook de energiebedrijven gisteren heb ik de samenvatting gekregen van de ronde tafel die kamer heeft georganiseerd vattenfall gaf aan dat zo n systeem per november december uit te voeren is eneco gaf aan januari en ik moet eerlijk zijn. Ik was wel wat verbaasd over de termijnen die daar zijn genoemd, omdat wij vanuit het ministerie veel contact hebben met de energieleveranciers en ook de koepelorganisatie van energieleveranciers

[2:54:33] en die hebben ons te kennen gegeven aan het invoeren van zo n systeem per één januari aanstaande is echt wel heel ambitieus en heel veel kleinere energieleveranciers is dat waarschijnlijk al niet haalbaar. Er zijn naast valt er vallen eneco nog vijftig andere energieleveranciers vaak niet hele grote bedrijven met waar iedereen klaarstaat om dit allemaal uit te voeren en we zijn het er over eens dat als we aanvullende maatregelen nemen dat hij dan ook voor alle nederlandse consumenten moeten kunnen worden getroffen. Dus ik heb gisteravond na die ronde tafel meteen weer contact laten opnemen met energie. Nederland. Wat kan er wel wat kan het niet. En daar komen we tot de conclusie dat naast de structurele koopkracht maatregelen die we treffen een forum van verdere

[2:55:33] wij als kabinet werken met de verschillende ministeries en de energiebedrijven door om te kijken of er nog andere mogelijke manieren zijn om in het laatste deel van dit jaar mensen te helpen die moeilijke maanden door te komen en we werken ondertussen door aan zo n systeem dan op de langere termijn of vanaf één januari aankomend jaar of vanaf één januari het jaar daarna alsnog ook toe te voegen aan de hele mix om die enorme volatiliteit op de energiemarkt op te vangen

[2:56:05] dan voorzitter. Tot slot. Dus misschien willen ze dat even afmaken.

[2:56:09] Er zijn ook andere manieren. Dat blijkt ook wel uit het interruptie debat tussen de bontenbal en details, zoals dat met name in het begin. Volgens mij zijn er andere manieren mogelijk die voor bijvoorbeeld de belastingdienst makkelijker uitvoerbaar zijn, zeg ik even die min of meer hetzelfde effect kunnen bereiken. En dan kun je denken aan een nog hogere korting op de energiebelasting of andere parameters die de belastingdienst heeft waar je aan zou kunnen draaien om in niveau op die echt zichtbaar op de energierekening een groter effect te sorteren van de pakketten van het kabinet tot nu toe doen. Dus daar blijven we ook naar kijken. Lijkt me wel heel goed naar de mensen bij die uitvoeringsorganisaties. Dat heb ik beloofd aan de start van dit kabinet. Als mensen bij uitvoeringsorganisaties zeggen helpt dit kan echt niet of de koningin niet op deze termijn. Dan nemen we dat serieus. Maar echt de collega bij financiën bij de belastingdienst bij szw zijn ook tot het uiterste stretch. Om te kijken wat wel kan en op hele korte termijn kan wat mij betreft dus wel het voorkomen van afsluitingen en daarbij is het kabinet bereid om de energiebedrijven of maximaal tegemoet te komen.

[2:57:15] Er komt bij mevrouw kreeg en daarna, mevrouw leijten, mevrouw kruger, groenlinks,

[2:57:19] Dankuwel. Voorzitter. Ja ik vind het wel een hele pijnlijke constatering dat een voorstel wat voor het eerst gedaan is. Volgens mij maakt dat het dan gisterenavond de uitvragen is geweest naar de energiebedrijven over hoe hoe het geimplementeerd zou kunnen worden dat ze allemaal verloren maanden. Maar misschien is mijn vraag eigenlijk kijk ik hoorde energiebedrijven vooral heel erg zeggen gisteren de overheid moet snel knopen door keuzes maken knopen doorhakken en dan kunnen wij schakelen en als je die prijs noodweer hanteert dan gaan er een heleboel dingen veel sneller. Dus ik wil toch de minister vragen van is dit niet vooral een kwestie van politieke wil om een knoop door te hakken en vervolgens ga gaan. De partijen die dit kunnen implementeren te implementeren en geef je meerval aan mensen alvast de duidelijkheid en zekerheid van. Er komt rust aan deze maanden. Want dat is het allerbelangrijkste. Wat nu moet komen. Rust.

[2:58:20] Rust en voorspelbaarheid die termen vielen veel in de eerste kamer. Daar ben ik het mee eens. Dus ik vind ook dat we ik kan het niet. Vanavond al in dit debat omdat we er volop in de gesprekken zitten. Maar als we vorige week bij prinsjesdag totale koopkracht pakket voor twintig, drieëntwintig schetsen. Dan moet dan ook duidelijk zijn wat er op korte termijn wel en niet mogelijk is, zodat er niemand die duidelijkheid is dat ik met mijn rug eens zien om misverstanden te voorkomen zijn niet gisteravond gaan vragen of dat deze varianten kunnen of niet. Ik was gisteravond vooral verrast over de uitspraken dat het per november al zou kunnen omdat we in de afgelopen maanden in de gesprekken steeds tot de conclusie komen dat het niet op korte termijn kan dus ik wilde daar gisteravond gewoon dubbel checken. Wat kan wel en niet vanuit de energiebedrijven geldt dat voor alle energiebedrijven misschien nog twee korte opmerkingen over voorzitter, want je hebt eigenlijk twee soorten van uitvoerbaarheid waar we dan elke keer goed naar kijken.

[2:59:12] Heb je regelingen die door overheidsorganisaties kunnen worden gedaan. Kan de belastingdienst. Dat heeft ie de datum kan de sociale verzekeringsbank. Dat kan rijksdienst voor ondernemend nederland dat al dat soort varianten komen dan voorbij. Er zitten allerlei haken en ogen aan.

[2:59:25] Of.

[2:59:26] Door energiebedrijven laat uitvoeren, kunnen alle energiebedrijven het hoe voorkom je dat het geld bij energiebedrijf terechtkomt als mevrouw lijkt te zijn, maar dat het ook echt ten gunste komt van de consument en tot slot

[2:59:39] het. Laat ik ook een keer een compliment maken heel veel medewerkers van energiebedrijf bij de klantenservice die alcoholhoudende klanten aan de lijn hebben omdat ze in grote paniek zijn. Maar dat stel dat je het laten uitvoeren door energiebedrijven en mensen moeten met bezwaar en beroep naar diezelfde energiebedrijven toe. Daar hebben de afgelopen maanden ook over. Het kan ook een hele ingewikkelde situatie veroorzaken waarbij mensen van het kastje naar de muur worden gestuurd en ook geen zekerheid meer hebben. Dus dat zijn dat zijn de verschillende cheques die we doen als we het hebben over iets uitvoerbaar en op welke termijn is het uitvoerbaar? Maar slotzin, mevrouw kreuger heeft zich groot gelijk. Die rust en die voorspelbaarheid. Dat is waar mensen nu naar snakken. Dus dat moet ook in de komende dagen duidelijk worden.

[3:00:19] Tot slot, mevrouw.

[3:00:22] Voorzitter,

[3:00:25] het feit dat de belastingdienst over stretch is en het niet zo iets zou kunnen uitvoeren. Dat hebben we al gehoord sinds volgens mij de debatten bij de voorjaarsnota. Dus dit is juist een maatregel waarbij de minister via de prijs noodwet eigenlijk een afkondiging doet en vervolgens en implementeert wordt dat geimplementeerd door energiebedrijven in gewoon een energierekening op een bepaald tarief.

[3:00:52] En nu is mijn vraag aan de minister. Hij zegt dat hier wel al maanden naar gekeken is. Dus hoe goed is hier dan de afgelopen maanden nagekeken is er echt helemaal uitgezocht. Die prijs noten is er gesproken met energieleveranciers over dus een prijs plafond per volume een prijsplafond ook, zoals andere landen, dat nu ook invoeren.

[3:01:12] De minister.

[3:01:14] We hebben het systeem van zon prijsplafond uitgebreid met energie leveranciers besproken hebben dus nog steeds aan doen, niet via de prijzenwet, maar via andere manieren om dit ook uit te kunnen voeren.

[3:01:26] Dan kom ik bij die ervan raam.

[3:01:29] Die had. Sorry, mevrouw leijten.

[3:01:33] Lijkt lijkt.

[3:01:36] Even helder is dus geen plan vraag. De minister op dit moment.

[3:01:42] We zijn nog steeds verschillende families zijn voor twintig, drieëntwintig ligt het hele pakket klaar. We zijn nog steeds in gesprek over of dat we aanvullend daarop voor twintig, tweeëntwintig dingen kunnen doen.

[3:01:54] Er is dus geen plan vraag ik de minister op dit moment.

[3:01:58] Als het alvast dan antwoord gekregen.

[3:02:02] Ja. Voorzitter, dat vraag ik zo scherp omdat ik het gisteren ook een paar keer hebben gevraagd aan de mensen aan tafel en niemand had het plan en er wordt gesproken over een plan. Ik vind het echt dramatisch dat er geen plan is.

[3:02:17] Want nu moet de minister

[3:02:20] aan de energiemaatschappijen gaan vragen of ze alsjeblieft willen gaan bewegen

[3:02:26] en realiseert hij zich dat hij daarmee ons de mensen thuis maar zeker dubbele alle belastingbetalers in die situatie heeft gebracht.

[3:02:36] Dat wij.

[3:02:38] Heel veel miljarden overmaken aan de energiebedrijven die nu al vol lopen van de prijzen die ze kunnen vragen aan de mensen.

[3:02:46] De minister.

[3:02:48] Dat laatste snap ik niet helemaal voorzitter. Want dat is niet wat we nu aan het uitwerken, zegt we hebben al veel maatregelen genomen verlagen van de energiebelasting op het elektriciteitsverbruik, het verhogen van de belastingvermindering op de energiebelasting, het invoeren en het verhogen van de energietoeslag voor lage inkomens en het gaat bij elkaar opgeteld echt om honderden euro s per huishouden aan verlichting op de energierekening met de huisarts, met een gemiddeld energieverbruik en zijn natuurlijk maatregelen die we dit jaar hebben ingevoerd voor acute verlichting maatregelen die ook in het komende jaar kan doortrekken in allerlei verschillende intensiteit. Dus dat plan. Wat ligt klaar. De exacte details daarvan krijgt u bij prinsjesdag en wij hebben de afgelopen maanden alleen moeten constateren in de zomer dat die internationale markt zo onrustig is die prijzen zo hard aan het stijgen zijn energieleveranciers ook bij ons aan de bel kloppen en zeggen van een deurknop en zeggen na het aantal mensen dat in problemen kan komen in het laatste kwartaal van tweeduizend, tweeëntwintig neemt zo hard toe dat we daar met elkaar aanvullende maatregelen voor willen treffen. En daar zijn we nu dus met elkaar over in gesprek over hoe dat op de beste manier te implementeren valt.

[3:04:03] Was na niet mijn vraag hebben de hoogste gassen energieprijs van zijn gigantische winsten. Er is geen enkele goede bescherming van de nederlandse energiegebruiker van de consumentenmarkt. Gisteren werd het ook gezegd uitgebreid betoogt net ook gezegd door de heer bontebal. Daar moeten we nu echt iets gaan doen. Die contracten. Het ziet er nergens naar uit. Wie zijn hier respect kopers de drie of de twee heren die hier zaten. Afgelopen zomer was de sp fractie op bezoek bij rwe en zij legde uit dat ze steil achterover geslagen door een halfjaarwinst die ze maken in deze tijden. Dus op het moment dat je niet opereert. De markt de markt laat zijn consumenten niet beschermd en we weten dat nederland time abominabel is. We zien het aan de prijzen zit je nu in de situatie dat je je zult moeten uitleveren aan diegene die daar nu al die tijd al profijt van hebben en dat betekent dat we straks miljarden zullen gaan overmaken

[3:05:03] aan energiebedrijven die nu al profiteren. Dat is waar de minister zich nu in gemanoeuvreerd heeft niet eerder iets te doen, niet eerder de markt te reguleren of niet eerder te besluiten iets te doen en erkent hij dat.

[3:05:16] Commissie. Voorzitter, de miljarden die het kabinet geld uittrekken zijn erop gericht om mensen in hun portemonnee meer geld over te laten houden en niet om aan bedrijven te geven. Laat dat voorop staan.

[3:05:25] Dan wil ik later op terug komen. Maar dat ga ik nu doen met deze vrouw leid. Ik ben het met haar eens dat de nederlandse energiemarkt niet meer goed functioneert, hebben jarenlang geprofiteerd van

[3:05:39] heel veel keuzevrijheid. We hebben meer dan veertig energieleveranciers in nederland. Dat was fijn om arts te kiezen als consument heeft heel lang ook tot lagere prijzen geleid meer concurrentie tussen de bedrijven ook vaak tot betere klantenservice. Maar we zien nu in een in deze crisis waar we nu inzitten dat

[3:05:58] eigenlijk alle risico s die nu in de markt zich voordoen op de consument worden afgewenteld. Dat zie je terug in die bizar hoge maandbedragen.

[3:06:07] Daarom is mijn conclusie

[3:06:10] dat we met de acm en met de energiebedrijven naar een andere naar een ingreep in de markt moeten

[3:06:17] en dat is heel simpel en een aantal van u heeft het geopend was onder andere de heer ergens die dag ook uitgebreide bij stilstond. Ik wil toe naar een situatie waarin je naast het modelcontract wat we nu kennen bij de acm met variabele tarieven ook een modelcontract komt van ten minste één jaar dat energiemaatschappijen moeten aanbieden aan consumenten.

[3:06:37] Dat levert

[3:06:38] dat een energieleverancier zodat je als consument weer meer zekerheid en voorspelbaarheid krijgt op het bedrag dat je per maand betaalt en niet elke maand een ander bedrag. Maar je hebt gewoon een jaarcontract dat ze een energieleverancier moet aanbieden aan de consument. En wat je ervoor terugkrijgt is dat de energieleverancier weer met meer gerust ook zijn inkoop kan organiseren en daarmee uiteindelijk ook een lagere prijs aan de consument kan gaan aanbieden is een forse verandering van hoe we nu de energiemarkt in nederland hebben verordend. Dit is een van de onderdelen ook waar we de gesprek over voeren en ik ben zelf voornemens om ervoor te zorgen dat we dit al een hele korte termijn kunnen laten ingaan.

[3:07:14] Hier thijssen pvda.

[3:07:16] Dank. Voorzitter,

[3:07:20] ik vind het een wonderlijk verhaal dat deze minister houdt de pvda en groenlinks die waarschuwen al bijna een jaar dat dit niet goed gaat

[3:07:28] en dat dit tot een enorme problemen gaat leiden en dat doet niet alleen onze partij. Dat doet ook het nibud. Het cbs en god weet wie in mei stond de voltallige oppositie in de plenaire zaal te zeggen tegen de premier. Dat wat er op tafel lag niet genoeg was om mensen naar de zomer nog wel door te laten gaan. Maar de winter niet. Het was niet genoeg.

[3:07:47] En de koor en de coalitie die zei ja dit is het. Dit is wel genoeg. En nu is het dan het inzicht gekomen dat toch niet genoeg is.

[3:07:55] Maar nu zijn we te laat. Of tenminste, zo lijkt het. En ik ben eigenlijk heel erg nieuwsgierig dat als u zegt als de minister zegt dat hij al sinds mei of ik weet niet precies wanneer bezig is om te kijken wat er kan bij de energiebedrijven en of er een prijsplafond kan worden ingesteld.

[3:08:10] Kan de minister daar iets meer over vertellen. Is het zo dat hij wat heeft hij nou precies in mei of in maart of ik weet niet precies wanneer aan de energiebedrijven gevraagd of een prijsplafond ingesteld kan worden.

[3:08:20] De minister.

[3:08:22] Voorzitter, vroeg mij de refereerde naar het debat over de voorjaarsnota met de premier. Nu zijn we alweer een aantal maanden verder komt aankomende dinsdag de begroting voor volgend jaar en ook details zal zien dat het kabinet daarin veel verder gaat dan wat er al in de voorjaarsnota is aangekondigde. Ze hebben niet stilgezeten. Sterker nog, we hebben juist gekeken hoe ga je structureel de inkomenspositie van alle nederlanders enorm vooruit helpen.

[3:08:49] Daar moeten we helaas even tot vorige week op wachten en dan kunnen we daarna de film in detail op ingaan.

[3:08:55] In de tussentijd praten we continu met energie bedrijven de koepelorganisatie en de acm over hoe staat de nederlandse energiemarkt ervoor hebben onze energiebedrijven voldoende liquiditeit zadenbedrijf op omvallen. Tot nu toe is het signaal van de acm. Nee dat is niet het geval. We hebben niet die grote problemen met energieleveranciers die een aantal andere eu lidstaten ziet. We hebben met de energiebedrijven gesproken. Over hoeveel klanten zie je met betalingsproblemen daarvan weten we dat heeft u gisteravond ook gehoord. Dat is tot nu toe nog redelijk beperkt gebleven, maar energieleveranciers verwachten wel een grote toename van betalingsproblemen als mensen een jaar of rekening krijgen of door variabele contracten met steeds hogere maand tarieven worden geconfronteerd. Daar zijn dus ook de gesprekken overgegaan. Hoe kun je met verschillende ingrepen.

[3:09:41] We hebben vooral gefocust op manieren die we vanuit de overheid zelf kunnen doen. Kun je nou vanuit de belastingdienst nog meer knoppen draaien binnen die energiebelastingen zodat je niet afhankelijk bent van de vele energie leveranciers bij de uitvoering, maar ook wat zijn verschillende varianten van een prijsplafond door de energiebedrijven zelf kunnen worden uitgevoerd. En dan kom ik terug naar wat ik net ook tegen mevrouw kreuger zij daar zijn de signalen tot nu toe en ook tot vandaag vanuit energiebeheer nederland geweest. Dat kunnen wij niet in het lopende jaar invoeren. Dat zijn dus systemen die heel interessant kunnen zijn om in rust en voorspelbaarheid op de nederlandse energiemarkt te krijgen. Maar het zijn wel systemen die vanaf twintig, drieëntwintig of zelfs pas vanaf twintig, vierentwintig kunnen worden ingevoerd.

[3:10:28] Tijdens pvda.

[3:10:33] Ik weet niet precies wat ik ik snap het niet goed. De btw verlaging. Kom heel snel. Die bedrijven zijn verschrikkelijk goed om een maandbedragen om de termijnbedrag van die consumenten per maand. Als het nodig is te veranderen

[3:10:47] en ik heb gisteren een groot energiebedrijf gooit die zegt nou ja als we alles op alles zetten. Dan kan het per één november. Dus wat is nou precies de reden

[3:10:55] die energie. Nederland zegt die overigens zelf niet aan de knoppen zit want het is een brancheorganisatie. Maar wat is nou hoe kan het nou zijn. Dat valt en eneco zeggen als u duidelijkheid geeft meneer de minister kunnen wij schakelen. Misschien lukt één november dan wel

[3:11:09] en dat het verhaal nu horen van de minister is. Ja, er zijn toch bedrijven die niet kunnen. Wat is nou het probleem waar we tegenaan lopen is dat niet een workaround te vinden want we moeten het wat in tweeduizend, tweeëntwintig.

[3:11:21] Daarvoor is het probleem waar we tegenaan lopen is dat er een paar bedrijven zijn in nederland die voldoende mensen in dienst hebben die systemen kunnen aanpassen die dit soort zaken kunnen implementeren. Nogmaals niet op korte termijn een aantal bedrijven zegt dat kahn als met heel veel. Als we heel hard ons best doen vanaf één januari aanstaande dan heb je dus nog steeds tientallen energieleveranciers over die dat gewoon zeggen dat kunnen we niet. Dat betekent dat er miljoenen klanten bij de bedrijven zijn die dan niet geholpen zouden worden, zal dwingt ons om door te zoeken naar manieren waarop het wel kan het ook in één keer voor iedereen kan laten ingaan en loopt ook tegen allerlei andere praktische uitdaging aan was voor smoke. De heer bontebal die er al naar verwees zijn. Kijk wij wonen niet in een land waar iedereen waar een grote energieproducenten is een grote energieleverancier waar iedereen bij aangesloten zitten. Je hebt te maken met mensen die zijn verhuisd. Mensen die nieuwe energiecontract hebben afgesloten. Mensen die al een jaar of rekening heb ik wat mensen die nog geen jaar jaarafrekeningen hebben gehad. Er zijn varianten voorbijgekomen met kun je op basis van energielabel of kun je op basis van energieverbruik differentiëren in de teruggraven of in de tegemoetkoming die je mensen geeft dan loop je aan tegen gegevensuitwisseling tussen bijvoorbeeld de belastingdienst en een energieleverancier of gegevensuitwisseling tussen uitkeringsinstanties en energieleveranciers omdat daar heb je ook te maken. Helaas met allerlei problemen die dat op de korte termijn onmogelijk maken.

[3:12:42] Tot slot eer. Thijs pvda

[3:12:48] is dat de conclusie van dit debat dat de energiebedrijven niets kunnen. De belastingdienst kan niks. Die zak overbelast

[3:12:55] en dat er dus in tweeduizend, tweeëntwintig niets meer gebeurd,

[3:12:58] terwijl we gisteren zijn gewaarschuwd dat miljoenen huishoudens miljoenen mensen wellicht in de kou komen te zitten omdat ze de eindjes niet aan elkaar kunnen knopen.

[3:13:07] Maar ik hoorde de minister nog niets zeggen dat het toch nog wel wat kan misschien in tweeduizend, tweeëntwintig kan hij dan iets vertellen over wat zijn de mogelijke opties die wel kunnen. Waarom zouden die dan wel kunnen. En een prijsplafond niet.

[3:13:19] Waarvoor ze dan bel ik het nog een keer af.

[3:13:22] Het kabinet komt met een heel stevig koopkracht pakket om structureel de inkomenspositie van huishoudens te verbeteren. We werken ondertussen

[3:13:30] door dat zeg ik u hierbij toe.

[3:13:33] De gesprekken die al gaande zijn met energieleveranciers en met andere uitvoeringsinstanties. Om te kijken. Kun je naast alles wat zal doen. Energiebelasting verlaagt de solide vrijstelling op de energiebelasting die flink verhoogd is kun je daarnaast nog andere knoppen introduceren of bij de belastingdienst of bij energiebedrijven daarvan zeg ik gewoon heel eerlijk. Daarvoor verwacht ik niet dat we die dit jaar nog kunnen invoeren, maar moeten we er wel alles aan doen om te kijken. Kan dat op één januari aanstaande of vanaf één januari dit jaar daarna om uiteindelijk onze marktordening beter te maken en ook meer zekerheid aan de consument te bieden

[3:14:09] en ik vind dat we dan gezien die extreem hoge prijzen en de waarschuwing dat veel mensen in betalingsproblemen kunnen komen of kunnen worden gesleuteld. Dus alles op alles moeten zetten om dat te voorkomen en dan wil ik niet dat mensen pas worden geholpen als ze al in een betalingsregeling zitten want dat heeft ook een aantal gezegd ja dan ben je eigenlijk al veel te laat. Dus dan zoek je met de energiebedrijven. De manier waarop je de komende maanden op zo zo kan overbruggen dat mensen niet onnodig in de problemen komen.

[3:14:35] Zodra het hele pakket af is. Krijgt u uw kamer dat natuurlijk meteen.

[3:14:41] Dan kom ik bij de bontenbal en daarna bij mevrouw kunnen kan daarna weer ergens en daarna hiervan hier bontenbal aan het woord senior.

[3:14:48] Voorzitter,

[3:14:48] ik probeer ook echt in de oplossingen te bedenken die er nog zijn.

[3:14:54] Ik hoorde op dat de oplossing voor prijs plafond gewoon heel moeilijk is. Ik heb zelf ook nog bedenkingen bij wat die markt en greep allerlei voor gaming effect gaat zorg. Maar goed dat moet je misschien me accepteren in deze crisis.

[3:15:08] De tweede route is die belastingvermindering, zegt u niet keihard van dat het niet kan. Ik weet wel dat de belastingdienst zegt dat het niet kan. Dat blijft het wel lastig bij dat we in corona crisis dat terwijl opeens alles kon en ik denk dat het goed is als u uitlegt aan mensen thuis waren in die tijd dat welkom. En nu niet. Ik denk t te begrijpen. Maar het is voor mensen thuis echt heel lastig te begrijpen dat dat het ene welkom en het andere niet. En een derde oplossingsrichting heb ik nog niet over gehoord. In twintig, drieëntwintig kun je weer dingen doen omdat er dan nieuwe fiscale jaar enzovoorts. Dus daar kwam ook verlichting komen. Dus je zult die maanden daartussen moeten overbruggen. Kunt u niet een deal sluiten met de energiebedrijven dat zij massaal.

[3:15:54] Voorschot,

[3:15:55] Toch verlagen en dat er een groot fonds komt soort krediet dat de energiebedrijf daar gewoon een lening kunnen ophalen naar rato van hun omzet en ondertussen om die tussen maanden te overbruggen is dat mensen in ieder geval niet dat voorschotbedrag zo op me omhoog zien gaan dan kunnen ze tot tot

[3:16:14] in januari in ieder geval je uitging. Het klinkt heel cru want ze blijft erop maatregel, maar zou dat nog een oplossingsrichting zijn waar u kunt denken.

[3:16:24] De minister.

[3:16:27] Voorzitter,

[3:16:29] en we hebben natuurlijk ook je vrijgesteld ervan kun je in dat lopende jaar nog draaien aankloppen bij de belastingdienst. Om nog meer verlichting op de energierekening te geven dan we tot nu toe hebben gedaan met de zeven miljard hebben daar fiscaal gewoon op beperkingen. Dat heeft staatssecretaris van financiën. Ook dit voorjaar een aantal keren uitvoerig met de kamer gedeeld ze energiebelasting in een lopend jaar wijzigen, is helaas niet mogelijk. Dat kan weer vanaf één januari via het belastingplan dat u volgende week krijgt de btw hebben we natuurlijk eenmalig verlaagd, maar kan niet. Helaas nog een keer in het jaar verlaagd. Dus dat moet je dan ook weer op het vaste moment doen

[3:17:06] en dat heeft gewoon simpelweg te maken.

[3:17:10] Ik heb me ook de afgelopen tijd en verdiep. Je denkt misschien dat is toch een knop ergens in het systeem aanpassen en dan gaat het automatisch helemaal goed. Helaas hebben we de afgelopen decennia het ook zo ingewikkeld met elkaar gemaakt dat het vele vele handelingen vergt die ook nog eens mis kunnen gaan en daarom zeggen de uitvoeringsorganisaties. Dat kunnen we niet. Dat doen we niet omdat het ook gewoon hele slechte effecten kan hebben als ze toch proberen dan

[3:17:37] waardeer ik ook dat u net als alle anderen op zoek naar verloek krijgt ook nog eens voor elkaar. En eigenlijk is de bottom line is daar de consument moet er eigenlijk geen last van hebben en in die maanden die we moeten overbruggen naar het moment dat dat hele forse pakketten ingaat en ik interpreteer vraag het maar even zo veel. Jij maakt me niet uit hoe je dat dan uiteindelijk met die energiebedrijven organiseert moet ergens gewoon een vangnet zijn waarbij de overheid ook die energiebedrijven helpt, zodat mensen gewoon energie geleverd krijgen niet afgesloten worden en op die manier ook die laatste maanden van dit jaar goed kunnen doorkomen en dat is precies ook spreekt dat we nu met de energiebedrijven aan het voeren zijn.

[3:18:18] Je bontebal cda

[3:19:32] bedrijven en niet zeven, acht miljoen huishoudens. Dus als ze ook wel echt een verschil in uitvoering. Als je het moet repareren. Ja dan moet je het misschien repareren met zestig bedrijven is toch echt wel anders dan met acht miljoen huishoudens. Maar misschien moet ik het gewoon formuleren in de oproep. Wilt u alles op alles zetten om te kijken of of het echt niet kan.

[3:19:52] Ja. Voorzitter. Daar is simpel altijd op. Ja. Als ik dan de inbreng van de controle en vrouw lijdt aan elkaar verbinden. De watje daarbij moet voorkomen, is dat we heel veel geld belastinggeld dan aan die energiebedrijven geven voor dingen die ze eigenlijk niet nodig hebben. Dus het moet dan wel echt gericht zijn op het tegemoet komen van de consument en over het uitstel van de energie, belastingen en de btw afdrachten. Dat is mogelijk bij acute liquiditeitsproblemen kunnen we niet generiek daar op toepassen. Maar het korte antwoord op de vraag van alles op alles zetten. Dus ja.

[3:20:26] Dan ga ik naar mevrouw curran.

[3:20:29] Dankuwel. Voorzitter, toch graag terug in de tijd tien jaar geleden meneer draghi. Om exact te zijn. Zesentwintig juli tweeduizend twaalf, drie woorden die de euro redden worden er tekst en dat is wat ik mis ik mis dat gevoel je pathos dat het er vanaf spat dat dit kabinet echt alles op alles zet wat die net onderling wel tegen elkaar zegt met het klinkt nog steeds heel abstract en technisch en ik hoor niet gewoon dat er gewoon echt alles op alles wordt gezet en alle verkenningen worden gedaan, waaronder dus bijvoorbeeld waarom dit tot de duitsers wel om te nationaliseren. Indien nodig ook een vorm van waarde voor takes. Waarom lukt het de duitsers wel een jaarcontract aan te blijven bieden in deze moeilijke markt. Ik mis toch dat gevoel van bezitten tegen de ijsschotsen aan en we moeten dit gewoon keren. Ik mis die urgentie. Ik voel het gewoon niet. Ik hoor het wel en vervolgens vijf minuten later. Wat heeft hij exact gezegd. En als ik dat al mis. Wat is er nou exact gezegd. Waarom lukt het niet. Dan denk ik dat een heel groot deel van de nederlanders die echt in stress verkeerd, want onder stress kun je nog minder goed nadenken en alles internaliseren dat zij het helemaal niet meer bevatten en volgens mij moet het kabinet met dat gevoel om die aansluiting op emotie wat draghi ook deed hoe hij de euro redden. Zo moeten wij deze energiecrisis te boven komen.

[3:21:48] Daarvoor zullen worden voor de tekst is absoluut waar we mee bezig zijn al maandenlang. We hebben bizarre ingrepen gedaan om de gasopslagen te vullen. Bizarre ingrepen gedaan om meer gas naar nederland toe te halen om goed voorbereid te zijn op die aankomende winters worden er voor je tekst nu om een structureel goedkoop pakket met het kabinet maar een hele goede analyse gemaakt. Wat er de afgelopen jaren allemaal is mis gegaan. Daar moet je dus echt niet alleen maar bij de energierekening ingrijpen moet je fundamentele ingrijpen in uw in dit land, arbeidsvermogen en andere zaken belasten. Dat mag u van het kabinet verwachtte dat we daarover nadenken dat we ook met hele concrete voorstellen komen om dat op te lossen en u noemde nog een paar dingen in vergelijking met duitsland. Precies het hetgeen wat ik net aan mevrouw leidt de antwoorden om te kijken hoe ga je weer jaarcontract aanbieden met de reële overstap vergoeding. Dat is waarom het in duitsland onder andere welkom. Ik wilde naar de situatie toe dat we die zekerheid en voorspelbaarheid voor de consument ook weer in nederland kunnen bieden en gelukkig is dat nationaliseren wat duitsland dit moeten doen in nederland gewoon echt niet aan de orde. Op dit moment omdat bedrijven niet in zulke grote problemen zijn, maar mochten energiebedrijven dreigen om te vallen en daarmee weer mensen consumenten echt in grote problemen komen. Dan zal de nederlandse overheid natuurlijk meteen instappen om daar problemen voor de consument te voorkomen.

[3:23:07] Mevrouw cunningham,

[3:23:09] Ik hoor wat u zegt en ik begrijp wat u zegt maar voor mij. Het gaat niet hier niet om mij denkt dat een heleboel nederlanders nog steeds niet voelen wat hij zegt en ik denk dat het misschien goed is dat hij die uitstraling geeft. Wij zijn voorbereid op steeds erger en we proberen steeds erger te voorkomen en een stap voor te zijn en dat gevoel komt niet binnen denk ik. En ik denk dat de hoge mate van stress. De hoge mate van armoede want armoede geef stress dat dat gewoon. Daardoor kon niet denken. Makkelijk door die barrière en daar moet echt iets aan worden gedaan dat mensen het gevoel krijgen. Dit kabinet denkt niet aan zichzelf denkt en mij en dat stuk gevoel compassie. Dat mag net als met de woorden van draghi er meer van afdruipen dat het ook vanuit het hart wordt gesproken.

[3:23:52] En voorzitter en dat heb ik gewoon mee. Die compassie maar vindt ook dat het gepaard moet gaan met echte concrete actie. Dat vind ik ook want

[3:24:02] we kunnen hier urenlang met elkaar praten over hoe erg we het allemaal vinden. Maar pas als mensen op hun energierekening of op hun loonstrookje gaan zien dat ze meer geld overhouden. Dan kunnen we dat vertrouwen herstellen.

[3:24:13] Erkens,

[3:24:14] Dank u. Voorzitter, om bij mij. Ik voel echt een bepaalde machtelozer en frustratie op in de debat in alle eerlijkheid. Ik denk ik niet de enige ben

[3:24:22] de zaal en

[3:24:24] ja, onuitvoerbaar en het kan niet zo zijn dat niks kan ik zo moeilijk voor te stellen me zo bureaucratisch geworden en zelfs zo vastgezet dat er niks mogelijk is

[3:24:34] en er zijn geen perfecte oplossing is. Laat de perfecte niet de vijand van van het juist zijn hierin maag.

[3:24:41] Als we kijken naar wat wel kan ik wel voortborduren op college bel net ook zij die termijn bedragen is. Daar is mogelijk. Tegelijkertijd zullen de nota voor veel huishoudens echt een grote klap voor me. Die komen de komende maanden

[3:24:54] is het niet mogelijk om daar wat mee te doen om het uit te stellen, omdat naar tweeduizend, drieëntwintig te brengen, ook omdat u net zegt inderdaad al vanaf het begin januari tweeduizend, drieëntwintig kunnen wel veel dingen. Dus is het niet mogelijk om ook naar dit soort oplossingen gaan kijken.

[3:25:07] De minister.

[3:25:08] Ja. Voorzitter dat dat heb ik nu ook eerder vandaag gezegd we hebben niet de luxe om daarin dingen af te wijzen. Je moet gewoon alles tien keer omdraaien ommekeer kijken of dat het echt niet op een andere manier alsnog te doen is

[3:25:21] en ik denk dat ik heb ik morgenochtend om half acht weer het eerstvolgende overleg om de laatste stand van zaken aan te horen te kijken wat er kan en ik snap echt voorzitter, het ongeduld dat ik je in deze kamer proef. Ik zou natuurlijk ook het allerliefst. Het hele pakket uit serveren. Maar dat kan ik helaas niet doen omdat we nog volop in de gesprekken zitten.

[3:25:43] Hier. Ergens.

[3:25:44] Misschien om een ander punt van de minister in te gaan en de kom. De momenten of het mariano. Dat is wanneer huishoudens door het ijs zakken of dat nou komt omdat al die martin kals niet betaald kunnen worden en van alles kan bedacht worden waarom die liquiditeiten opeens opgedroogde sector ook in nederland acm zegt misschien is nu niet het geval. Maar er komt een moment waarop het ook hier gaan meemaken.

[3:26:05] U zult vanuit de overheid sowieso een grote rol moeten pakken en ik denk dat het beter is om vroegtijdig na te denken en hoe we daarmee ook geen consumenten kunnen helpen dan zachtjes scandinavië, ook met de vaste contract. Ik ben blij dat u net toegezegd dat hij daarheen gaat kijken naar die eraan zal werken.

[3:26:20] En jij bent bereid om u zelf in te zetten dan om de komende twee of drie jaarscontract want experts die ik gesproken heb die geven ook aan dat ze ingekocht kan worden voor twee of drie jaar is er zekerheid en de prijzen zouden met dertig of veertig procent kunnen voor prijzen omlaag kunnen gaan, zijn nog steeds veel hogere prijzen voor veel mensen

[3:26:37] is al een duit in het zakje en het geeft onzekerheid is ben je bereid daarin te kijken of die twee drie jaarscontract mogelijk zijn om toch een liquiditeit van de sector moet gaan kijken.

[3:26:47] Ja voorzitter, dat zal ik doen. Ik wil dus sowieso op hele korte termijn aan u laten weten hoe kunnen we met reële overstap vergoeding weer tot meer langlopende contracten komen even helemaal los van alle liquiditeitsproblemen zo de aandacht. Ik vind dat gewoon sowieso goed voor de consument,

[3:27:04] zoals in het debat tot februari hadden dat u en ik en leidt met elkaar wisten van zo ontzettend veel mensen met een variabele contract dat je daar van schrikt ervan. Vanaf dat moment zou al gaan nadenken hoe kunnen we weer die vastigheid terugkrijgen. Dus vaste contracten met meer voorspelbaarheid voor de consument, maar ook meer voorspelbaarheid voor de energieleverancier die dan op een betere manier zijn inkoop strategie kan geven en daar staat dan ook een geëerde overstap vergoeding tegenover staan op het punt. Het eerste punt van de heer erkens

[3:27:35] ook in nederland is niet uit te sluiten dat energieleveranciers in de problemen kunnen komen. De komende maanden scherp ook met de acm afgesproken dat zij niet alleen meer in contact staan met de energieleveranciers over de situatie bij de energieleveranciers zelf.

[3:27:49] Ik heb hem gevraagd om mij daar vaker over bij te praten als je werkt natuurlijk helemaal onafhankelijk. Maar als wij ook vanuit het kader een beter beeld hebben, kunnen we ons ook goed voorbereiden op eventuele noodsituaties en we zijn vanuit het kan financiën gewoon voorbereid op het moment dat we elkaar ontmoetten instappen om een leverancier daarbij te redden of overeind te houden en daarbij heb ik ook wel de lessen die we vorig jaar hebben getrokken. Toen ik ben even de naam van de energieleverancier kwijt die toen welkom energie. Dankjewel. Welkom energie viel toen om dat daar hebben gelukkig de klanten van welkom energie heel snel een nieuwe energieleverancier gekregen waardoor ze wel continuïteit hadden in een levering. Maar daar stond wel een hogere prijs voor de klanten tegenover en daar zijn een aantal lessen ook door de acm en door andere uitgetrokken en die passen we ook toe. Mocht er weer zo een situatie zich voordoet.

[3:28:47] Tot slot hier ergens.

[3:28:48] Volgens het om concreet te maken is een toezegging van de minister dat hij een vast contract inderdaad heel snel wat aan doen op wat voor termijn en kan hij daar ook aangifte. Misschien ook via een brief kan aangeven hoe die contracten misschien honderdtwintig jaar opgerekt kunnen worden.

[3:29:05] Even denken. Voorzitter, ik ben

[3:29:10] heel ver met de gesprekken. Dus ik verwacht eigenlijk binnen enkele weken u te kunnen informeren over hoe we naar de situatie van meer vastigheid kunnen komen. Dan zal ik ook ingaan op

[3:29:20] een of meerjarige contracten.

[3:29:23] Kom nu bij de heer. Dat zijn daarna gaan we naar de chemicus en de heer bauke.

[3:29:27] Hij voelt bankvoorzitter toch ook nog vanuit de gedachte dat we alle oplossingen nog maar een keer op tafel moeten gooien. En daar graag een reflectie van de minister op krijgen van waarom het dan wel of niet kan wellicht tegen beter weten in. Maar de bestuursvoorzitter van eneco heeft een voorstel gedaan voor een inkomensafhankelijke energie tegemoetkoming, dan zou de belastingdienst in totaal moeten bouwen met de inkomens getallen. Dat hebben ze eerder gedaan voor de woningcorporaties de energie. Bedrijven zouden dan een vraag moeten stellen, verdient iemand meer of minder dan. En op basis daarvan zou een tegemoetkoming doorgegeven kunnen worden vanuit de belastingdienst wordt gezegd wij kunnen dat we hebben dat ook al eerder gedaan. Energiebedrijven geven ook aan dat het kan. Het zal tijd kosten zo capaciteit kosten. Maar dat is in ieder geval mogelijkheid een die kraag nog bij de minister wilde neerleggen en mogelijkheid. Twee is de zorgtoeslag verhogen.

[3:30:31] Dat heeft ook nadelen heeft haken en ogen. Maar dat kan wel snel geregeld worden door het nibud gisteren ook nog aan dat dat een menselijke oplossing is en ook graag vanuit de minister reactie.

[3:30:41] De minister.

[3:30:43] Voorzitter, deze vrij van nederland. Samen met een deel van het betoog van deze stoffen. Hoe kun je nou even als je uitzoomt van alleen energieprijzen maar gewoon brede weg gaat kijken naar met wat een enorme kostenstijging hebben mensen te maken. Wat kun je dan allemaal inzetten om de koopkracht van huishoudens weer te verbeteren. Huurtoeslag zorgtoeslag de energietoeslag die we nu vier gemeentes ook uitvoeren vanuit minister schouten. Daar zijn allemaal knoppen waar je aan komt door gewoon tussen gewoon zeggen geef maar door toeslagen te verhogen om daarmee heel gericht op bepaalde groepen in de samenleving te bereiken daar dat zijn alle al die opties zijn natuurlijk meegewogen in de begroting voor tweeduizend, drieëntwintig en dan zult u dan vroeger bij prinsjesdag record. Welke keuzes het kabinet heeft gemaakt om daar zo veel mogelijk groepen mee te bereiken. Het specifieke idee van eneco voor die inkomensafhankelijke energietoeslag. Die hebben we toen dat werd geopperd. Ook met de belastingdienst en een aantal andere partijen besproken en daarvan is het signaal van de uitvoeringsinstanties. Dat is echt op dit moment veel te complex om geregeld te krijgen. Dus ook niet iets wat op korte termijn soelaas zou kunnen bieden. Dus die is helaas afgevallen in de zoektocht die we de afgelopen tijd hebben.

[3:31:55] Door

[3:31:58] je wist christenunie.

[3:32:00] Voorzitter, ministers automodel contract terug komt maar even interruptie van wat er nog mogelijk is in tweeduizend, tweeëntwintig. Want daar hebben we het nu over de acm heeft steeds allemaal teksten van ja, we kijken ernaar en u kunt de nieuwe variabele contract afsluiten en dat is dan een modelcontract. Maar als je kijkt naar de bestaande klanten die ook met enorme verhogingen geconfronteerd, maar nog steeds liggen die verhogingen binnen zoon variabele contract heel fors onder het modelcontract van het betreffende aanbieden.

[3:32:28] Wat is daar nog dit jaar mogelijk? Tot nu toe lijken de teksten van acm een beetje passief.

[3:32:36] Ik zie tenminste fluisteren. Dus ik wil graag weten wat kan de minister dit jaar nog en de acm betekenen in een kritisch duwen op die modelcontracten en dan duwen naar beneden. Want dat is het contract wat op dit moment voor de meest extreme uitslagen zorgt voor een dakloze die in huis krijgt een starter op de woningmarkt et cetera.

[3:32:58] Bankvoorzitter

[3:33:00] het modelcontract is niets over. Is niet altijd het contract dat mensen nu afsluiten als gewoon aan prijsvergelijkingssite gaan et cetera. Dus ik ben met u eens dat het modelcontract.

[3:33:10] Is niet perfect.

[3:33:12] Zeker niet in deze situatie. Ik wil naast het modelcontract wat we nu hebben. Daar staat gewoon daar staat er niet zo heel veel in. Dat is gewoon een soort raamwerk contract. En nu kom je met zo n modelcontract op een variabel tarief terecht. Ik wil dat daarnaast ook een modelcontract voor een vast contract ontstaat, een jaar of meerjarig, zoals de me net heeft uitgedaagd gehackt twee modelcontract, modelcontract voor variabele tarieven en een modelcontract voor vaste tarieven.

[3:33:40] Ik heb ook tegen de acm gezegd als ik vanuit mijn gevoel bereid ben om een reële overstap vergoeding te accepteren in nederland in ruil voor die vaste contracten. Dan gaan we er niet nog lang over doen om dat in te voeren. Dus mijn inzet is dat die aanpassing van de overstap vergoeding dan vrij snel kon ingaan, zodat energiebedrijven ook vrij snel kunnen beginnen met het aanbieden van vaste vastigheid.

[3:34:05] De acm heeft me wel aangegeven. Het maken van de tweede modelcontract zal waarschijnlijk iets meer tijd kosten. Dus daar kom ik nu even niet de datum van noemen. Maar als ik u binnen enkele weken uiterlijk kan informeren over een reële overstap vergoeding in ruil voor weer meer vaste contracten. Dan ga ik ervan uit dat dat ook vrij snel daarna kan ingaan.

[3:34:25] Had ik daar dan nog tenslotte over zeggen. Voorzitter, energiebedrijven hebben daarbij ook tegen mij gezegd begrijpen de richting waar u naar toe wil ook energiebedrijf waren er zelf ook al met acm langer over in gesprek

[3:34:36] zal niet van de een op de andere dag meteen tot een enorme daling van de contract prijzen leiden omdat ze zich ook even moet gaan settelen en die energiebedrijf rond daar een nieuwe inkoop op moeten gaan organiseren. Maar iedereen is er wel van overtuigd meer vastigheid gaat leiden tot meer voorspelbaarheid en op termijn ook tot lagere prijzen, zoals dat ook in dit debat is gewisseld,

[3:34:59] Bauke d zesenzestig,

[3:35:01] Dankuwel. Voorzitter, ik wilde nog heel even terugkomen op een punt dat de heer bontebal maakte en hier ergens tipte dat ook aan van het lager maandbedrag en ik snap dat dat is geen ideale oplossing, maar het kan wel lucht geven. Ik heb vorige week eneco hierover gesproken die zeggen ja dat kunnen we doen. Ik vroeg me af. Heeft de minister hier hier specifiek over gesproken met de energiebedrijven. En wat en zo. Ja. Wat hebben ze tegen hem gezegd.

[3:35:30] Ik hierover.

[3:35:32] De minister.

[3:35:40] Voorzitter, dit ook. Deze optie is onderdeel van de gesprekken die we voeren. Soms waardeer je bouwkunde waardeer bond vond het ook bij stilstand komt dan inderdaad meteen de vraag achterweg wat voor liquiditeiteffecten kan het voor die energiebedrijven hebben hoe cuddy goed inschatten en in de overheid bereid om daar een oplossing voor te bieden. Dus die ook helemaal door.

[3:36:03] Bauke d zesenzestig,

[3:36:04] En is ook al duidelijk op welke termijn. Dat zou kunnen.

[3:36:09] Kijk eens bij alle varianten die ook in dit debat voorbij komen, zijn steeds twee vragen aan de orde hem

[3:36:16] kan het op hele korte termijn en pieter thans soelaas voor die lage lagere middeninkomens te hard worden geraakt. Ja of nee. Als het antwoord. Nee is dan is het niet zo dat een oplossing meteen van tafel is. Kun ook nog de vraag stellen. Maar vind je interessant genoeg wel verder uit te werken, zodat die eventueel vanaf tweeduizend, drieëntwintig, tweeduizend, vierentwintig ingaan. Maar dat geld wat mij betreft is voor alle varianten die langskomen.

[3:36:38] Kijk maar even rond. Ik denk dat de minister zijn betoog kan hervatten.

[3:36:45] Voorzitter, dank ik zorg dat ik er heel even mijn telefoon zitten. Ik heb een collega. Het kabinet die me een paar keer proberen te bellen. Dus ik laat even weten dat ik in een commissiedebat zit. Voorzitter.

[3:36:57] Nee nee.

[3:37:06] Voorzitter ik ik kijk heel even. Ik heb volgens mij nog drie vragen in dit blok te beantwoorden. Mevrouw leidt wees nog op een aantal mij op op een aantal mensen eigenlijk heel veel nederlandse huishoudens die al al maandenlang bezig zijn om energie te besparen, maar er zitten twee, twee varianten van energiebesparing en er zijn mensen die zijn lekker aan de slag gegaan met isoleren zonnepanelen een hybride warmtepomp cindy energieprijs enorm hard dalen over de energierekening in omar dalen en dat is natuurlijk geweldig dat heel veel nederlanders dit aan het doen zijn. Laten we wel wezen want dat helpt enorm in de besparing. Maar er is ook een andere groep nederlandse huishoudens die aan het bespaart is dat zijn mensen die door de enorme problemen waar ze inzitten voor hebben gekozen om de helemaal niet meer aan te zetten zijn zijn gezinnen die niet meer warm. Douchen zijn gezinnen die ook dit weekend en sportclubs sportverenigingen die de douches openstellen, zodat mensen daar terechtkunnen was eigenlijk daar moeten we niet over besparing praten. Daar is gewoon een ontzettende sociale ramp gaande die het gevolg is van energie, armoede en mevrouw leidt vroeg over die groep kunnen we daar nog wat doen in de transportkosten die mensen wel nog op hun energierekening moeten betalen. Dat kan helaas niet omdat de transportkosten dat zijn gesocialiseerde kosten, maar de acm tarief voor vaststelt en daar is de redenering naar iedereen met een aansluiting. Daar heb je een netwerk. Dat moet worden onderhouden. Et cetera, et cetera en daar komen acht weg zijn natuurlijk veel beperkter dan de kosten hiervoor gebruikt maakt. Maar mijn vrouw zal al meteen tegen me zeggen. Voor deze mensen telt elk uur telt elk tientje en de enorme terug gaven die natuurlijk op de energiebelasting et cetera hebben zorg hier uiteindelijk wel voor hele grote verlichting ook voor voor deze huishoudens en misschien mag ik je meteen een vraag van mevrouw van der plas beantwoorden. Want dat is de vraag van hoe kun je deze mensen dan nog helpen om zich meer isolerende maatregelen te treffen. De motie van mevrouw van der plas. Ik was toen nog kamerlid en heb in de plenaire zaal met u nog die motie staan aanpassen, zodat hij alsnog oordeel kamer kreeg dus dat was mooi samenwerking tussen ons beiden. Ik heb hem net laten informeren dat de minister van volkshuisvesting heeft vanuit circa vier miljard die vanuit het klimaatfonds krijgt voor het nationaal isolatie programma ook een deel van het budget toegekend voor de komende jaren aan de gemeente zijn gemeentes gevraagd om te kijken hoe zij op lokaal niveau met lokale leveranciers zoon voucher variant kunnen introduceren. Dat is wat ik net heb

[3:39:47] gehoord en zie mevrouw van der plas nu.

[3:39:53] Er zaten wel

[3:39:59] ik

[3:39:59] ik zie alweer van alles gebeuren dan want het wordt weer van uit de rijksoverheid over de schutting gegooid naar gemeentes die moeten dat allemaal weer gaan doen en die hebben ook het personeel voor nodig.

[3:40:12] Ik voorzie al dat het bij de ene gemeente dan mijn zus kan heel makkelijk en bij de andere gemeente weer niets.

[3:40:20] Maar dat vind ik dat maakt me wel een beetje zorgen over en mijn verzoek zou dan ook wel ze hem om kan dit niet gewoon makkelijker. Het moet makkelijker kunnen. En het was al zo veel over de schutting gegooid bij de gemeentes. En hoe komen mensen dan? Daarachter is er dan een loket moeten we weer een voorlichtingscampagne doen. Dat heb je altijd met dit soort dingen. Dus ik zou wel willen verzoeken om te kijken of dat niet iets simpeler kan want ik voorzie dat heleboel mensen zo foutje gewoon dan gaan mislopen.

[3:40:50] De meeste voorzitter, voor zover ik weet is juist voor deze route gekozen omdat dat het makkelijkste en het snelste uit te voeren is en gemeentes ook juist nu met warmte transitie met mensen in gesprek gaan die eenmaal zo goed kennen en daardoor ook heel gericht die foutjes kunnen inzetten. Maar ik zal uw zorg nogmaals aan de minister van volkshuisvesting overbrengen.

[3:41:15] Begrijp je aan de rechterzijde dat ook niet alleen naar aanleiding van uw motie, maar ook nog een voorstel van de grinwis tot deze uitvoering is gekomen. Dus ik zal even kijken wat we dat die brief daarover kunnen op ons ook dat u bij u terecht komt. Voorzitter dan tot slot, in dit blok over de energiekosten en betalingen. We hebben het nu heel lang gehad over huishoudens terecht. Want die worden onwijs hard geraakt door die elke maand bedragen onder andere de heer ergens bauke grimmius en stoffen hebben ook stilgestaan bij het mkb.

[3:41:52] Daar is het kabinet zich natuurlijk ook een zeer bewust van hoe de hoge energieprijzen kunnen doorwerken. En je ziet een aantal sectoren dat bedrijven gewoon goed in staat zijn om hun hoge energierekening door te berekenen in de prijs van de producten die ze verkopen of de diensten die ze leveren en dat dat niet leidt tot productie uitval of niet leidt tot problemen bij die bedrijven. Maar dat verschil natuurlijk enorm per bedrijfstak. Ik heb de afgelopen week gesprekken gevoerd met de nederlandse vereniging van bakkers met de glastuinbouw organisatie om heel goed te begrijpen wat is daar aan de hand. En eigenlijk zie je daar wel een hele duidelijke rode draad, namelijk dat hij branches vragen niet zozeer voor compensatie. Dat komt voor individuele ondernemers wel belangrijk zijn of kan ik ook de alles wat het kabinet doet voor huishoudens kan het ook mij als klein mkb helpen. Maar eigenlijk spraken die brancheorganisatie vooral om één ding. Help ons om die verduurzaming zo snel mogelijk door te voeren die elektrische oven met een bezwaren aansluiting of de duurzame alternatieven waren glastuinbouw is ook echt vaker voorop lopen dat dat ook echt het alternatief is waar je op inzet en niet weer terugvalt op een gas gestookte installatie. Dus daar gaan we de komende tijd mee aan de slag met een verhoging van onder andere de energie investeringsaftrek, de willekeurige afschrijving, milieu, investeringen, met de milieu investeringsaftrek allemaal regelingen die er zijn werken daarnaast ook aan een b mkb groen regeling die ook helpt om de verduurzaming. Het versnellen en het gesprek dat ik met de glastuinbouwsector. Wat zeg ik tegen de stoffen. Daar hebben we eigenlijk heel veel dingen ook weer besproken die op dit moment voor de sector spelen. Ik was met minister staghouwer en de glastuinbouwsector volop bezig om tot een totaal akkoord te komen over hoe we de komende jaren die glastuinbouwsector helpen verduurzamen en ik heb met de brancheorganisatie afgesproken dat we daar ook de acute problemen en regelingen die u genoemd heeft dat we die meenemen nu in het totale akkoord wat we hopelijk dit najaar met hem kunnen afsluiten.

[3:43:55] Christopher, sgp.

[3:43:57] Hij vond het mooi dat dat de minister dat zo aangeeft. Dat is inderdaad echt dementie die leeft in die sectoren die zojuist genoemd werden van helmond zo snel verduurzamen. Want dan het risico wat ik kwijt.

[3:44:09] Ik hoop wel dat de minister niet vergeten dat er op korte termijn wel iets nodig is. Want anders

[3:44:14] helpt de verduurzaming niet meer dan zijn ze natuurlijk weg voordat ze überhaupt kunnen verduurzaam tussenkwam acuut probleem op dit moment vanwege de hoge prijzen

[3:44:22] is fan van bakkers heb ik voor vrijdag ook gesproken. Een collega bisschop of bij de glastuinbouwers.

[3:44:28] Als we kunnen ze niet op korte termijn alleen maar laten zitten en denken wanneer perspectieven te verduurzamen. Want dan is het einde oefening. Dus ik hoop dat de minister de korte termijn niet vergeten en ze dan wel even door deze winter heen.

[3:44:41] De messen,

[3:44:42] En dat is precies waar het gesprek over gaat. Hoe kon je deze periode door en kun je gelijktijdig die verduurzamen dus een extra slinger geven zodat je daarna als sector ook minder geraakt kan worden door dit soort ontzettende schommelingen op die op die energieprijs zal echt per sector verschillen. Hoe makkelijk dat is om daar nu op korte termijn oplossingen voor voor te vinden en zal de gymles een inscriptie besparen zijn natuurlijk een aantal aangenomen moties op deze terreinen. Die neem ik daar neem ik time en ik informeren zodra de gesprekken met de sectoren zijn afgerond.

[3:45:16] Voorzitter, dan zou ik door willen naar het blok leveringszekerheid.

[3:45:25] Daar zou

[3:45:29] onderscheid te willen maken tussen de winter tweeduizend, tweeëntwintig en de winter tweeduizend, drieëntwintig voor tweeduizend, tweeëntwintig was aan het begin van dit jaar de grote zorg dat we op gevend in acute

[3:45:41] het tekorten qua gasvoorziening zouden komen. Die impact zouden kunnen hebben op beschermde gebruikers in nederland maar vooral ook op het nederlandse bedrijfsleven. We hebben daarvoor

[3:45:52] een aantal hele drastische maatregelen genomen staatsdeelneming, ebn opdracht gegeven gasopslagen te vullen. Subsidies verstrekt aan andere bedrijven om gasopslagen verder te vullen. Een lng terminal in zes maanden tijd gerealiseerd in de eemshaven die acht miljoen extra kubieke meter aanlevert naar acht miljard kubieke meter extra aanlevert en daarmee hebben we voor tweeduizend, tweeëntwintig ook bij

[3:46:17] het volledig wegvallen van russische export en waarschijnlijk ook bij een koude winter bontebal noemde een aantal van die randvoorwaarden waarschijnlijk geen tekort van gas voor tweeduizend, tweeëntwintig.

[3:46:30] Tegelijkertijd zijn er ook bij als we wel te maken krijgen met een extreem koude winter

[3:46:35] en russische gasleveringen helemaal niet meer gaan terugkomen en kamer heeft mij ook gevraagd dat we niet als nederland sowieso mee moeten stoppen aan het eind van het jaar. Als europa geen russische leveringen meekrijgen. Stel dat de chinese economie de komende tijd weer aantrekt en china weer meer mg gaat kopen op de internationale markt en daardoor minder mensen naar europa toe komt

[3:46:55] dan wordt het echt een enorme uitdaging om in heel europa de gasopslagen voor tweeduizend, drieëntwintig goed gevuld te krijgen.

[3:47:01] Dit jaar was het europese streeft tot tachtig procent volgend jaar is het europese streefdoel negentig procent.

[3:47:07] Kortom,

[3:47:08] voor deze winter staan er relatief goed voor als het gaat om de volumes van gas.

[3:47:13] Maar na deze winter is deze energieke is nog niet over en kunnen dus ook voor tweeduizend, drieëntwintig voor een grote uitdaging blijven staan. Dus daarom het belang van die lng terminal zo groot belang van het hart laten draaien van de kolencentrales wat gascentrales minder hoeven stoken en ook met abn doorwerken om ook in de komende jaren die gasopslagen goed gevuld te krijgen.

[3:47:34] Samen met staatssecretaris vijlbrief zal ik dit najaar aan de europese commissie een plan moeten indienen over hoe we voor volgende winter tot die vulgaren gaan komen en dat zal de commissie beoordelen en zodra we die beoordeling binnen hebben we tot een definitief plan voor tweeduizend, drieëntwintig komen, zullen de staatssecretaris en de kamer ook over informeren.

[3:47:56] Daarbij is

[3:47:58] dan natuurlijk cruciaal wat we in de tussentijd alles op alles blijven zetten om gas te besparen, blijvend en structureel te besparen en de energietransitie te versnellen.

[3:48:10] Die blijvende gast besparing de gaan en ik had het begin van het debat wel even een interessant debat over.

[3:48:16] Je hebt nu bedrijven die fors hebben bespaard omdat ze productie hebben verlaagd of omdat ze snel zijn om geswitcht naar andere brandstoffen. We zijn nu volop in gesprek met het bedrijfsleven over waar ze nog laaghangend fruit. Waar zitten nog mogelijkheden om dat soort kostenbesparing ook structureel te maken zonder dat het tot productieverlies sluiten.

[3:48:33] Een aantal van u is gevraagd, kan die verduurzaming van de industrie niet sneller. Ik moet u eerlijk zeggen ik maak me daar eigenlijk op dit moment heel weinig zorgen over. We hebben heb je vorige week geïnformeerd over de capaciteit in zuid nederland. Daar hebben we dankzij hele goede ingreep op de korte termijn voor kunnen zorgen dat er meer capaciteit is, zodat bedrijven in zuid nederland weer kunnen worden aangesloten. Maar waar komt die capaciteitsproblemen. Nou vandaan kwam omdat bedrijven allerlei plannen voor verduurzaming naar vooraan aan het halen zijn. Eerder willen elektrificeren. Omar van dat gasverbruik af te komen. Dus waren we vooral nu ook op moeten focussen hoe we die versnelling van die verduurzaming van de industriële nederlandse bedrijfsleven maximaal kunnen faciliteren, zodat die bedrijven kunnen switchen naar elektriciteit of naar andere vormen. Tweede. Wat we moeten doen is de energietransitie maximaal versnellen

[3:49:24] en daar hebben ook een aantal van u naar gevraagd welke mogelijkheden zie ik tafel.

[3:49:29] We zijn natuurlijk al de eerste helft van dit jaar aan de slag gegaan met het versneld uitvoeren van wind op zee, waardoor allerlei cover besluit een aanbesteding voor wind op zee naar voren te halen. We hebben al grote investeringsbeslissingen genomen om die waterstof infrastructuur aan te leggen, besluiten bijna elke maand weer nieuwe akkoorden met landen elders op de wereld om groene waterstof naar nederland te halen. Maar wat hij sneller realisatie van de lng terminal bij mij ook vooral heeft getriggerd. Als we in zes maanden tijd samen met medeoverheden en groningen seaports gasunie voor elkaar kunnen boksen dat er een zo grote nrg import faciliteiten bijkomt dan moet het niet zo zijn dat de uitrol van wind zon projecten, geothermisch project en de verzwaring van ons elektriciteitsnet tot download doorlooptijden van acht tot tien jaar. Normaal blijven. Dus welke lessen trekken uit die snel de realisatie van die lng terminal om vergunningverlening te versnellen om het medeoverheden eerder tot grond aankopen over te gaan om netwerkbedrijven te stutten. Om nog sneller te investeren in verzwaring van de capaciteit, zodat we over twee drie jaar ook kunnen zeggen we zijn niet alleen maar van die input van de russische energie af. Maar we hebben ook echt in een razend tempo die verduurzaming. De energietransitie versnelt, zodat er ook daadwerkelijk duurzame alternatieven zijn want ja ik moet nu op korte termijn fossiel soms vervangen met fossiel door kolen, stoken of lg import, want het moet de tijdelijke maatregelen zijn die erna worden vervangen door zon wind geothermie van eigen bodem, groene waterstof van eigen bodem of groene waterstof die uit andere delen van de wereld importeren.

[3:51:03] Hiervan eraan. Partij voor de dieren na de heer balk. En daarna de eer stoffen.

[3:51:08] Bedankt voor dit pleidooi en de urgentie. Daaruit spreekt u twee dingen willen noemen.

[3:51:16] U schetst een situatie waarin de minister schetst een situatie waarin we eenentwintig, drieëntwintig nog in de zorgen zitten dan zou ik graag een

[3:51:44] graag snel tegemoet zien is dat advies van van de rijksadviseur die zeggen dat de partij die ook zeggen voor sommige industrieën

[3:51:52] voor sommige industrieën

[3:51:55] die aantoonbaar, want het is niet halsoverkop of op voorhand wat er gezegd dat door sommige van mijn collega we niet op voorhand sommige industrie hebben bewezen dat ze niet meer mee kunnen met de tijd

[3:52:05] dus dat zou ik graag zien en het laatste twee zijn er drie.

[3:52:10] Maar nu op voorgesorteerd wordt in de drug en in de middeleeuwen en in de haast en de urgentie is dat de waterstof infrastructuur in handen komt van private bedrijven en ik denk dat dat

[3:52:21] die druk is erg groot en ik denk dat dat het laatste is wat we moeten willen en ik vraag de minister een plan dat hij fossielen die dat die waterstof infrastructuur in publieke handen

[3:52:33] gaat komen en desnoods in licentie worden gegeven, zodat ze hun ipad. Drie jaar maatregelen of of toezeggingen die ik zou willen hebben van deze minister dat die daar

[3:52:45] echt duidelijkheid over geeft.

[3:52:49] Voorzitter, de waterstof backbone of de hoofden infrastructuur voor waterstof die we in nederland nu aan het aanleggen zijn. Die opdracht heb ik een gasunie gegeven. Dat heb ik bewust aan gaswinning gedaan vanwege de grote rol die de staat speelt, zodat die cruciale infrastructuur in handen is van de overheid eerder kamer of commissiedebat ook aangegeven dat we de komende jaren ook als overheid mee investeren in het opschalen van elektrische capaciteit in nederland om groene waterstof productie in eigen land van de bodem van de grond te krijgen hier ergens en bouw hebben me uitgedaagd om daar verder te gaan dan de doelen die al in het coalitieakkoord hadden afgesproken tegenover de investeringen die we als overheid doen moet ook wederkerigheid staan die technieken dan ook ten dienste komen van de nederlandse samenleving een deense economie dus bij de uitwerking van de subsidieregeling voor de opstelling van waterstof kom ik daar op terug en bij de import strategie van groene waterstof heb ik ook aan uw kamer toegezegd kijken hoe dat op een maatschappelijk verantwoorde manier kan. Er zijn landen, bijvoorbeeld in afrika waar enorme potentie is om goede waterstof te produceren, dan moeten er ook voor zorgen dat die landen daar zelf ook van mee kunnen profiteren dat in die landen zelf ook meer betaalbare energie toegankelijk wordt voor de lokale bevolking dus echt sociaal, maatschappelijk verantwoorde component van de opstelling van de waterschappen economie. Daar vind je meer mij aan uw zijde.

[3:54:11] Dan zal in de komende jaren groene waterstof. In eerste instantie nog schaars zijn, moeten we ze niet maatwerk afspraken. Heel goed kijken welke bedrijven de grootste winst te behalen in klimaatwinst, maar ook in een duurzaam perspectief voor de nederlandse economie.

[3:54:29] Maar uiteindelijk krijg je wel een waterstof markt waar partijen ook gewoon zelf moeten bepalen of ze de overstap wel of niet maken en tot slot uw eerste vraag over de rantsoenering. Ik wil ook een keer heel duidelijk zeggen in dit debat. Laten we niet onderschatten hoeveel het bedrijfsleven dus al doet het tientallen procenten als besparing bij het bedrijfsleven, deels door omschakeling brandstof switches maar deels ook omdat bedrijf gewoon een hele moeilijke keuze hebben gemaakt om tijdelijk productie af te schaden of helemaal een productie stil te leggen. Dus het is niet zo dat ik nu nog de luxe heb om te gaan kijken waar ze ook eens kunnen gaan gaan schaven. Nee dat heeft de macht zelf al gedaan onder druk van de hele hoge prijzen

[3:55:10] en ik zou nogmaals, voorzitter u echt willen oproepen om de technische briefing die ik heb aangeboden om die in te als kamercommissie. Want we kunnen we in vertrouwelijkheid in meer detail ingaan over in welke sectoren zit dan nog de meeste gas besparings potentie. En wat zijn daarvan eventuele effecten op economische en maatschappelijke ketens.

[3:55:30] Varaan. Tot slot dankuwel. Voorzitter, voor deze woorden ik en we gaan het de komende tijd heel snel zien wat daar uitkomt met betrekking tot ie

[3:55:42] het laatste wat de minister zegt dat de bedrijven allemaal al gedaan hebben en dat het heel veel is.

[3:55:49] Er is kennelijk niet genoeg want anders maakte de minister zich niet zulke grote zorgen en het is dus niet zozeer dat die bedrijven nog meer moeten doen. Nee, het is veel meer dan dat de minister kan zeggen

[3:55:58] prioriteit is leveringszekerheid voor burgers

[3:56:03] en voor de industrie hebben we gewoon een bepaalde hoeveelheid rantsoenen meer is er niet

[3:56:08] meer is er gewoon niet. Dat is een twee is. Ik zou heel graag willen dat daar ook het rapport van de rijksadviseur die zeggen maakt keuzes, want het kan niet allemaal meer welke industrieën zat zijn want bijvoorbeeld als een tata steel inderdaad niet langer die live openreet heeft betekent dat nogal wat voor het vrijkomen van waterstof die die de minister. Nu denk ik misschien optimisme. Oh daar gaan we tata steel hiermee.

[3:56:32] Duurzame.

[3:56:33] Dat zijn toch aspecten die hij waar hij ligt overheen stappen en ik zou graag van hem dan een brief willen waarin hij dat echt scherp neerschrijft wanneer we die keuzes gaan maken. Ik kan niet wachten. Dat kan ik niet. Nog twee jaar overdoen

[3:56:49] en met betrekking tot wat die waterstof backbone de op infrastructuur. Gasunie heeft zelf nota bene.

[3:56:58] Het zal een lange vraag zou gasunie heeft.

[3:57:01] Ik wacht nog even tot jullie er nota bene zelf gewaarschuwd voor het gevaar dat die infrastructuur in handen komt van private bedrijven not to consortium marcel dikke vingers en heeft hij gewoon niet willen gaan.

[3:57:12] Reactie de minister.

[3:57:16] We moeten heel veel dingen reageren. Maar laat daarom hebben we ook heeft mijn voorkeur voor mijzelf besloten om niet meer in noord aids toe te participeren. Zoals we dat voornemens waren aan de voorkant heb ik zelf ook de keuze gemaakt om gaswinning grote rol te geven in de aanleg van infrastructuur en u vraagt naar hoe kunnen we ik van uw vraag maar even zo samen. Hoe kunnen we de besparing die we nu al bij bedrijven zien ook structureel vasthouden. En wat is er nog aanvullende kostenbesparing bij het bedrijfsleven mogelijk. Ik zal het daar kom ik op terug in brieven die sowieso al uw kant opkomen brief die ik samen met minister adriaanse smaken overreden vergoedings aanpak voor het bedrijfsleven en de brief wakker net al over gehad ik met staatsssecretaris maken over hoe zit dat veel plan voor twintig, drieëntwintig uit. En hoezo landen ook dat we voldoende gas hebben om de gasopslagen voor twintig in te vullen.

[3:58:08] Ook d zesenzestig.

[3:58:10] Dankuwel. Voorzitter, voorzitter, ik sloeg aan om pizza. De minister zei dat de verduurzaming van de industrie. De versnelling van de verduurzaming van insuline bijna vanzelf gaat en daar kan ik mij iets bij voorstellen maar dat is ook niet helemaal wat ik bedoelde toen ik hem die vraag stelde.

[3:58:30] Ik denk dat je onderscheid moet maken tussen wat nu door de hoge gasprijs min of meer vanzelf gaat en de afspraken die in het coalitieakkoord hebben over maatwerk afspraak met de industrie en het gaat me ook om het laatste. We moeten ook op die afspraak gaan versnellen. Sterker nog, de zorg die ik al voor de zomer was dat te langzaam ging. Dus dat wil ik de minister meegeven en wat ik de minister zou willen vragen om aan te geven wat die versnelling die nu dus automatisch gaat of hij in een brief kan aangeven wat dat betekent in termen van mega tonnen c o twee reductie, want de cijfers zijn niet gunstig. De minister heeft volgens mij in een op nu punt nl. Daarop gereageerd. Dus het gaat niet vanzelf. Dat is de boodschap.

[3:59:16] De minister voor ze drijven. We hebben voor de zomer ook ikzelf en minister adriaanse met uw commissie. De uitgebreid over gedebatteerd. Hoe gaan we nou versnelling aanbrengen in die maatwerk aanpak zijn met een aantal bedrijven echt een hele concrete gesprekken beland en zodra de eerste letters of internet kunnen worden afgesloten, denkt dat minister adres. Ik sta te trappelen om die ook meteen met u te delen om te laten zien welke afspraken worden gemaakt. We hebben daarnaast de afgelopen maanden ook samen met externe experts met details eerder over gehad. Die hebben we echt laten challenger op die maatwerk aanpakken en vooral ook de samenhang tussen maatwerk aanpakken en hetgeen wat ik moet doen in de verzwaring van de energie infrastructuur. Daar komen echt hele interessante inzichten en adviezen uit naar voren over hoe kun je op allerlei vlakken versnellen. Dus hoe kom je sneller tot goede maatwerk afspraken met een onafhankelijke beoordeling. En hoe kun je nog meer versnellen in de aanleg van die energie infrastructuur die onderdeel is van van de mieke aanpak is minister ariaans en ik zie u ook later dit jaar nog met een brief uitgebreid informeren over hoe we dan die versnellingen ook daadwerkelijk gaan doorvoeren.

[4:00:27] Christopher, sgp.

[4:00:29] Voorzitter,

[4:00:31] je moet elkaar een beetje helpen en de minister noemde de dokter zeggen energiemix er over bezig blijven aan zon en wind geothermie

[4:00:40] volg mij vergat hij de bouw van de twee kerncentrales opmerking van ik even aan herinneren dat hij een opstelling mee had moeten nemen bij deze gerepareerd.

[4:00:48] Nee dat heeft voorzitter giftige stoffen. Heel goed gedaan en alles wat ons vast wel gedaan maar we hebben. Gelukkig zou ik zeggen binnenkort ook een apart commissiedebat kernenergie staan. Daar hoop ik ook met uw kamer uit te kunnen praten over hoe kunnen we niet alleen de verlenging van de centrale borssele op een goede manier faciliteren, maar ook op korte termijn de keuzes maken die we moeten maken om die twee extra kerncentrales mogelijk te maken.

[4:01:20] Mevrouw duncan,

[4:01:22] Dank u wel. Voorzitter, ik wil aan de minister het volgende vragen niet iedere energiemaatschappij geeft inzicht in hoeveel je verbruikt in een bepaalde maand vergeleken met de jaren ervoor. Dat zou natuurlijk voor veel mensen gewoon huishoudens bedrijven ook heel inzichtelijk maken of ze wat ze besparen ook echt bespaard hebben of dat ze dat denken dat ze dat besparen. Hoe staat de minister daartegenover dat dat gewoon nu alle hens aan dek is dat dat gewoon door alle energiebedrijven standaard wordt gedaan.

[4:01:49] Mensen waarvoor ze hier is vooral ook de uitgehold van de slimme meters heel erg belangrijk. Dat heeft nederland een tijdje stilgelegen ook zorgen over zijn die slimme meters betrouwbaar et cetera. Maar dat hebben we gelukkig met elkaar opgelost ziet nu dat ik een heel hoog tempo. Ik weet even niet nu het percentage uit mijn hoofd maar percentages huishoudens met een slimme meter neemt snel toe en mijn beeld is dat de energieleveranciers dan ook op basis van de data van die slimme meters steeds gedetailleerdere verbruikt rapporten aan consumenten geven met ook hele concrete tips over hoe je daar dan kan besparen. Dus volgens mij zitten we op de goede weg. Ik denk dat de afgelopen tijd de focus wel heel erg zat op kostenbesparing thermostaat aanpassen cv ketel anders instellen korter douchen met de aanvullende voorstellen van de europese commissie komt ook elektrische tijdsbesparing veel meer in beeld. En dan gaat het echt om energiezuinige apparaten gebruiken, maar ook led led verlichting is nog enorme potentie. Ook in nederland is helemaal met u eens dat hij betere inzichten enorm kunnen helpen om ook echt heel praktisch handelingsperspectief te krijgen.

[4:02:57] Minister. Nee. De minister vervolgt zijn betoog door interrupties zijn. We ben afspraken gemaakt aan het begin van dit debat dat als u kort zou interrumperen, zou er vier interrupties krijgen en als u dat langer zou doen. Ja. Helaas. Dat is de afspraak die we hebben gemaakt. Dus daar ga ik ook helaas allang houden de minister vervolgt zijn betoog.

[4:03:15] Ik heb volgens mij nu heel veel van de vragen hierover leveringszekerheid gingen ook beantwoord. Dus ik blijf even staan

[4:03:22] vragen en kijken of ik iets ben vergeten tegen de bauke zeg ik. Eind september komt gps met een update van de analyse over de randvoorwaarden waar ook de bontebal naar verwezen. Dus de update van de verschillende scenario s. En hoe staan we er voor.

[4:03:38] Ik ben ingegaan op de winter twintig, drieëntwintig bontebal vroeg. Dat heb ik ook kort aangegeven.

[4:03:43] Wel als de aziatische economie, met name de chinese economie aantrekt, kan dat gevolgen hebben voor de hoeveelheid gas aan europa wordt wordt het antwoord is ja. Je ziet nu dat china importeert normaal gesproken dertig cm aan nrg is nu veel minder zodra de economie aantrekt, kan het ook impact hebben op de hoeveelheid en ook wordt aangeboden of de prijs en waartegen we dat kunnen importeren.

[4:04:12] De bontebal vroeg ook nog gaan we dan tweehonderdvijftig het dwingen van twintig procent minder gas bij die niet beschermde gebruikers bedenken dus op basis van de huidige inzichten vergeten is dat we daar niet aan toe hoeven te komen. Deze winter. Maar mocht er onverhoopt wel nodig blijken dan gaat het om het administratief afschakelen doen we via de beheerders en daarmee zorgen ervoor dat zoveel mogelijk sectoren zo lang mogelijk open kunnen blijven met de relatief beperkte impact mocht die twintig afschaling onvoldoende zijn. Ja dan kom je in de volgende stappen van het zakenplan terecht waarbij je dus ook op basis van analyse specifieke sectoren en meer kon gaan laten afsluiten en de alle varianten die hier in dit debat altijd voorbijkomen over de sierteelt versus voedselproductie. We kennen inmiddels die voorbeelden. In de technische briefing kunnen we echt in meer detail laten zien waar het in meer of mindere mate verantwoord is om tot die verplichte aftakeling over te gaan.

[4:05:17] Bedrijven die stille gevoerd alsnog kunnen die gestimuleerd worden om te verduurzamen. Je ziet dat veel van die bedrijven die nu zelf hebben gekozen voor afschakelen van een productie doen dat soms omdat ze gewoon de prijs niet meer kunnen betalen. Maar soms is het ook omdat ze dan hun ingekochte gas gewoon kunnen doorverkopen en in de tussentijd bijvoorbeeld een onderhoud aan een clan kunnen doen en je ziet ook dat die bedrijven proberen daarbij dan zoveel mogelijk ook aanpassingen doen als het echt een hele grote aanpassingen aan installaties vergt om te verduurzamen. Dan heb je vaak een veel langere voorbereidingstijd nodig is. Dan kom ik weer meer verduurzaming van de industrie terecht waar we het net over

[4:05:54] hadden. Dan zijn een aantal vragen gesteld over het groninger veld en uberhaupt over gasproductie in nederland. De staatssecretaris voor mijnbouw heeft de kamer onlangs geinformeerd over hoe we gaswinning op de noordzee kunnen versnellen. Er zit enorme potentie nog met velden die we kennen vaak velden waar al vergunningen zijn afgegeven. Dan kun je het versnellen in de winning van die gasvelden op de noordzee. Dat scheelt weer import van lng uit andere delen van de wereld en de staatssecretaris heeft recentelijk een nieuwe vergunning afgegeven voor een veld dat op de grens van nederland en duitsland dicht waren vrij veel kubieke meters gas te winnen zijn.

[4:06:33] Het klopt dat we voor gas en oliewinning op land geen nieuwe vergunning afgeven dat standford mij zelfs nog uit het vorige coalitieakkoord mensen ook weer bevestigd in het huidige coalitieakkoord, maar met die extra gaswinning op de noordzee kunnen we wel degelijk dus ook nationaal meer doen.

[4:06:54] Dan ben ik.

[4:06:59] Eerdmans schijnen over die ontdekte gasvelden zou ik wel een overzichtje van van willen zien

[4:07:05] is dat mogelijk

[4:07:09] plus dat ze de reserves die we daarin.

[4:07:12] Er is al heel veel beschikbaar.

[4:07:17] Ja ik kom zo meteen terug. Maar er is heel veel beschikbaar is ook binnenkort nog een apart debat met de staatssecretarissen ook hierover. Dus dan kom ik daar ook wel terugkomen.

[4:07:29] In totaal kan die versnelling. Want dat was een andere vraag. Die gesteld die versnelling van gaswinning op de noordzee kan leiden tot additional twee tot vier miljard kubieke meter per jaar aan extra jaarlijkse productie over een periode van tien jaar.

[4:07:46] Dan had mevrouw van der plas en ook de kops nog vragen gesteld over de grootste export vanuit nederland naar een aantal buurlanden.

[4:07:56] Wij hebben als nederland langjarige afspraken met onder andere duitsland, belgië en delen van noord frankrijk overlevering van laagcalorisch gas uit nederland naar die landen dat zijn landen waar ook net als in nederland huishoudens vooral gebruik maken van het laagcalorisch gas. Het is wel zo dat nederland inmiddels al een aantal jaren netto importeur is omdat we vanwege de veiligheid van groningen. De gasproductie in groningen hebben teruggeschroefd. Dus het is niet zo dat we een netto exporteur zou zijn netto importeur nederland importeert ook op verschillende momenten van het jaar zelf uit bijvoorbeeld belgië omdat daar via zeebrugge veel gas binnenkomt dat dan wordt gemengd met het nederlandse net. Dat is ook de afgelopen tijd heeft bijgedragen aan het vullen van de nederlandse gasopslagen en de vergelijking van de prijzen voor consumenten in nederland een aantal omringende landen. Daar heb ik onlangs ook schriftelijke vragen uitgebreid op beantwoord. Dan zie je dat het best moeilijk is om een hele goeie hem op een vergelijking te maken omdat die landen met allemaal verschillende belasting systemen werken in nederland ook een grote teruggaven heeft nu met het pakket van zeven miljard die je niet in de internationale vergelijkingen meteen terug ziet. Dus er zijn allerlei nuances aan te brengen. Maar ik verwijs u even dan naar de zeer uitgebreide beantwoording van de schriftelijke vragen moet u dan ook totaal antwoord krijgt en tot slot voegt er stoffen nog naar

[4:09:23] brandstof switchen in andere landen. Kijk wij hebben in nederland ervoor gekozen om kolencentrales tijdelijk meer te laten produceren om de druk op de markt te verlichten en we zien nu dat ook belgië en duitsland inmiddels keuzes hebben gemaakt om of kolencentrales en of kerncentrales ook voorlopig nog niet te sluiten, maar langer in bedrijf te houden, zij het als reservecapaciteiten of zelfs als volwaardige capaciteit tijdens je ziet het echt in alle eu landen eigenlijk dat ze het moeilijke keuzes worden gemaakt. Dus tot gesprek waar u om vraagt. Dat is eigenlijk niet meer nodig. Je ziet dat landen die keuze nu ook zelf aan maken zijn.

[4:09:57] Vrouw van der plas p b.

[4:10:01] Wil je over die langjarige contracten afspraken met belgië en duitsland heb ik een paar maanden geleden in een badmuts die vijlbrief heb ik haar ook naar gevraagd. En wat en hoe ik het ook vroeg. Er kwam steeds maar geen antwoord op van wat houden die contracten dan precies in zijn macht. Die contract zou zien dan wat wat zijn dat dan voor contracten waar ontmoet had en ik heb daar gewoon nog steeds geen antwoord op gekregen en dan wil ik van deze gelegenheid gebruik maken om deze kon ik wilde graag die contracten dan zien met belgië en duitsland. En wat zijn wij dan precies verplicht te doen en voor hoelang en hoeveel want dat is mij niet helemaal duidelijk.

[4:10:46] De minister.

[4:10:47] Voorzitter, laat vooropstellen dat we de afgelopen jaren vanuit nederland ook met de buurlanden in gesprek zijn geweest over het zo snel mogelijk daar verminderen van de vraag naar laagcalorisch gas vanwege de situatie in groningen en je ziet dat er in duitsland, frankrijk en belgië ook heel hard wordt gewerkt om daar een switch maken van laagcalorisch gas naar ander type gas of naar andere brandstoffen, zodat de behoefte nadat nederlandse gas ook snel afneemt. Het is voor mij de eer omtzigt die recentelijk nog een aantal aanvullende schriftelijke vragen heeft gesteld over die gasexport contracten zal de staatsecretaris zo snel mogelijk op antwoorden. Een deel van de vragen die mevrouw van der plas nu oppert betreft natuurlijk ook bedrijfs, vertrouwelijke informatie of informatie die we al staat niet kunnen delen niveau niet in de openbaarheid, maar op korte termijn worden die aanvullende vragen van omtzigt dan denkt dat ook de vraag die mevrouw van der plas nu heeft gesteld, daarmee door de staatssecretaris op een goede manier worden afgedaan en tegen edmond zeg ik nog de website en l g bumper. Daar heeft u een heel makkelijk een totaaloverzicht van de reeds bekende gas en olievelden op de noordzee.

[4:12:01] Haardossen voelt.

[4:12:03] Bedankt. Voorzitter.

[4:12:06] De vraag die aan de minister had gesteld over verduurzaming ging om de verduurzaming te koppelen aan een tender. Dus op het moment dat de overheid subsidies beschikbaar stelt voor bedrijven om tijdelijk af te schaden dat daar dan ook verduurzaming tegenover staat dat de mogelijkheden binnen zijn om bedrijven die daar extra op inzetten dat hij dan bijvoorbeeld heel hoog op de tender uitkomen. Ik was benieuwd hoe de minister daar naar keken.

[4:12:30] Voor. Daar heb ik naar gekeken naar aanleiding van het vorige debat daarover hadden want ik dacht ook in het voorjaar was echt super logisch als je die aan elkaar kan verbinden zijn uiteindelijk tot de conclusie gekomen dat de tender waar ik uw vorige week over hem geïnformeerd via de kamerbrief of twee weken geleden.

[4:12:45] Dat is echt voor de acute situaties als je op dat moment door de schaarste. De druk op de vraag naar gas moet verlichten en dat koppelen aan verduurzaming maakt juist van acute tender op dat moment te complex. Daarom kiezen ervoor om parallel daaraan en ik noemde het een aantal van die verduurzaming regelingen om die juist op de plussen, zodat het bedrijf ook makkelijker maken om sowieso met die verduurzaming aan de slag te gaan, zoals de afweging moeten maken. En voorzitter, ik realiseer me dat ik al heel lang aan het antwoorden. Maar je kent me. Ik probeer op alle vragen. Dit keer waren er dus honderd eenendertig ook allemaal beantwoord te krijgen. Maar als u het goed vindt, ga ik door naar het volgende blok. Dat zijn de europese voorstellen die van de leidde de voorzitter van de commissie deze week heeft aangekondigd. Ik heb net al gezegd we zijn die voorstellen nu in detail beoordelen en u krijgt een uitgebreide appreciatie vanuit het kabinet. Voordat ik naar de energieraad van dertig september ga. Laat ik akkoord over je alvast een paar dingen melden. We staan als nederland positief ten aanzien van de voorstellen om een solidariteitsbijdrage in te regelen bij bedrijven die nu excessieve winsten maken. Daarbij vinden dat als kabinet wel van belang dat je die nationaal moeten kunnen uitvoeren en ook de opbrengsten daarvan nationaal moeten kunnen inzetten. Dus dat is ook een van de gesprekken met de commissie nog voeren over de details van het plan en verder heb ik net ook gezegd. Ik ben zeer blij dat de commissie nu ook stevig inzetten op besparing van niet alleen gas, maar ook elektriciteit. Tot slot zitten in die plannen van van de leider ook voorstellen om wat fundamentele in te grijpen in de werking van de energiemarkt als volg mij deze kant van de tafel die er wat vragen over stelde. Daardoor moet je echt voorkomen dat het de energietransitie in nederland gaat afremmen. Dus ik ben ik begrijp de behoefte om tot die fundamentele verbeteringen van de energiemarkt te komen, te kijken, niet alleen naar excessieve winsten die nu plaatsvinden, maar ook kun je de toekomst excessieve winsten voorkomen eigenlijk geen zin me afgenomen. Voorkom je dat dat soort excessieve winsten kunnen worden gemaakt, maar het is wel zo dat in nederland door onze sd systematiek door de veelheid aan kleinschalige en middelgrote energie opwekt projecten door het feit dat veel van die contracten al zijn verhandeld. Op de markt is het best wel moeilijk vast te stellen waar die eventuele excessieve winsten zitten. Dus ik zie wel mogelijkheden om voor nieuwe sd beschikkingen of vernieuwen energieprojecten dagen het in één keer goed te regelen dat je een aftopping krijgt en dat ze het exclusieve winst voorkomt. Maar met terugwerkende kracht zijn systeem invoeren.

[4:15:24] Ja daar heb ik ook wel. De commissie gevraagd hoe ziet u dat ze voor zich niet alleen in nederland maar ook in allerlei andere landen waar dezelfde situatie geld is daar. Dat zal onderdeel zijn van de laatste gesprekken richting de energieraad en dansen vroeg naar de single market in emergency instrument van de e u. Het gaat niet alleen over energie, maar ook om breder over een aantal cruciale goederen noem ik het maar even daar. Dat zijn aparte voorstellen die niet de dertig stal op de energieraad terugkomen staan, zullen ons kabinet binnenkort ook uitgebreider op ingaan en ook het belang van de strategische open autonomie van de europese unie als

[4:16:02] geheel. Tot slot, in dit blok. De heer bontebal vroeg mij naar het gezamenlijk inkopen van gas in europa. Nederland is daar al zeker niet tegen tegen zo n gezamenlijk inkopen platform. Tot nu toe heeft de commissie eigenlijk maar heel beperkt invulling gegeven en hoe dat dan concreet moet. Maar nederland heeft altijd gezegd dat denken heel graag mee. Toevallig is morgen zestien september en wordt dan heet een technische workshop onder leiding van de commissie, met alle lidstaten. Om te kijken hoe kunnen we de gezamenlijke inkoop nu verder ook forum geven. Nederland zal deelnemen aan die workshop. Morgen en ik vind het ook interessant om iedereen na te denken op gas, maar kan het ook bij groene energie dragen, zoals van de lijn ook een toespraak aan het europees parlement aangegeven. Daarvoor zitten er nog een paar vragen gesteld over de sancties tegen gasbron,

[4:16:55] mevrouw geheugen, datum en nogmaals uit en zorg ervoor dat gas om zo snel mogelijk volledig uit het nederlandse energie systeem is geweerd. De staatssecretarissen en ik zullen binnenkort ook de kamer per brief informeren hoe we dat willen aanpakken. Een van de onderdelen van gasbom in het nederlandse energiesysteem was gasbron dat tegen zeer goedkope tarieven vaak heel veel energie contract had afgesloten met gemeentes. Het andere aanbestedende diensten in het sanctiepakket vijfde sanctiepakket van de europese unie is afgesproken. Je mag niet langer contracten aangaan met bedrijven partijen die een russische eigendom zijn. Wij hebben dat sanctiepakket zo geinterpreteerd dat gasbron en de opvolger van zeven in russische handen is zijn gehoor is gewoon sprake van een meerderheid van russische aandelen. Ik heb ook een brief laten weten de onduidelijkheid gezien omdat de landen dat verschillend interpreteren. Daarom heb ik de commissie om opheldering gevraagd en de ontheffingen tot één januari sowieso verleend. Voor die tijd hoop ik de duidelijkheid met de europese commissie te krijgen. We hebben ook gesprekken met duitsland over de eigendoms constructie van zeven. En hoe die zich zal gaan ontwikkelen. Zodra we weten hoe de commissie hierover oordeelt, dan zal ik allereerst de aanbestedende diensten erover informeren en gelijktijdig ook het kabinet. Er zijn een aantal gemeentes onderwijsinstellingen. Andere partijen die een contract met gas komt zeven hadden opgezegd en nieuwe contracten hebben afgesloten. Zodra duidelijk is wat we als permanent gezien hierop gaan toepassen, zal ik natuurlijk ook met die aanbesteding in dienst te kijken hebben zijn nadeel ondervonden. En hoe moeten we daar mee omgaan. Die gesprekken en die contacten lopen. Ik kan pas een definitief oordeel vellen als ik weet hoe de europese commissie over kost. Zeven.

[4:18:46] Je oordeelt,

[4:18:49] Dan tot slot, voorzitter,

[4:18:53] de heer burke en de heer van raam hebben mij stevig op het hart gedrukt dat de tijdelijke maatregelen die moeten die ik nu moet nemen, waarbij soms fossiel fossiel wordt vervangen dat hij niet mogen leiden tot vertraging van onze klimaatdoelen. Daar ben ik het zeer mee eens. Daarom zal het kabinet ook aanvullende maatregelen nemen om c o twee te reduceren. Om die kolen uitstoot extra kolen uitstoot te compenseren en zal ik ook op basis van de klimaat en energieverkenning kijken waar we het klimaatprogramma nog moeten versterken, verzwaren versnellen. Om ervoor te zorgen dat we die zestig procent c o twee reductie in twee duizend dertig binnen handbereik krijgen en ook de komende jaren het urgenda vonnis uitvoeren en dus ook niet alleen vijfentwintig procent reductie, maar ook op een gegeven moment echt een dalend pad in de c o twee uitstoot voor elkaar krijgen en dan zal ik zullen u dus bij de crash. De uitgebreide informeren en ook weer in het voorjaar als ze de aanscherping van het klimaatbeleid als kabinet daartoe besluit. Voorzitter,

[4:19:49] Dank voor deze beantwoording. Dan gaan we direct door met een tweede termijn niks. Nee. Er is nog een vraag van een vrouw van ja maar dan kan het beter. Even een tweede termijn meegenomen worden. Want u had ook uw drie vragen al gehad. Dus dan ben ik voor iedereen doe ik hetzelfde en dat lijkt me wel ver. Dat was de afspraak die we hadden gemaakt. Dan begin. Ik ga door met eer thijssen voor zijn. Één minuut tweede termijn

[4:20:16] bankvoorzitter. Ik vind de afdronk van het debat heel moeilijk te verteren. Want als ik het goed begrijp, gaat er in tweeduizend, tweeëntwintig is het niet meer mogelijk om nog meer te doen voor de mensen die in de problemen dreigen te komen en dat is een hard gelag. Zeker omdat ik zei het al eerder de voltallige oppositie in mij toch wel duidelijk was dat er meer moest gebeuren

[4:20:36] en ik wil graag een brief van de minister die laat zien wat hij nou dit voorjaar heeft gedaan, is in gesprek met de energiebedrijven. Welke opties er zijn besproken om te kijken wat er nou dit jaar nog gedaan kon worden

[4:20:46] om de pijn te verzachten, waaronder een eventueel prijsplafonds als groenlinks en pvda hebben voorgesteld, maar ook andere mogelijkheden. Dus ik hoop dat ik die toezegging kan krijgen en ik vraag hem twee minuten debatten

[4:20:58] dankuwel. Dan komen we bij de heer dassen van voelt.

[4:21:02] Bankvoorzitter en ik deelden afdronk van de heer thijssen.

[4:21:07] Ik zou graag ook dan in aanvulling op de brief die details heeft gevraagd daarin opgenomen willen worden. Wat de analyse is waarom al deze dingen eigenlijk niet kunnen want het is heel pijnlijk om te zien dat we in de uitvoeringsorganisaties blijkbaar zo krap zitten en zo weinig flexibiliteit hebben dat we in dit soort crisis. Onze eigen mensen niet meer fatsoenlijk en snel kunnen helpen.

[4:21:32] En daar wil ik het bij laten.

[4:21:34] Dankuwel komt bij de bauke d zesenzestig.

[4:21:37] Dankuwel. Voorzitter, volgens mij, voorzitter is de kamer eensgezind in een oproep om het maximale te doen om huishoudens dit jaar nog te helpen

[4:21:49] en ik ben ik ben heel benieuwd wat de minister de komende dagen nog in gesprek met de energiebedrijven voor elkaar krijgen. Ik neem aan dat we met of rond prinsjesdag daar meer duidelijkheid over krijgen. Tweede punt dat ik wil maken. Ik heb geen reactie of appreciatie van de drie voorstellen voor energiebesparende maatregelen van de minister gehoord. Dat hoeft wat mij betreft niet nu om tien uur in dit debat, maar ik zou dan wel graag per brief een reactie willen ontvangen van hem. Dankuwel.

[4:22:21] Ook bedankt komen bij de heer van raan van de partij voor.

[4:22:23] De voorzitter.

[4:22:26] Hij kan niet zeggen dat ik de afdronk deel van wat ik van van heer ijsje. Want ik heb ook niet zoveel behoefte om dit moment om terug te gaan kijken waarom het allemaal mislukt is.

[4:22:36] Misschien moeten we moeten nu volgens mij heb ik tenminste toch niet horen zeggen dat er niks meer kan.

[4:22:43] Ik wil even de bevestiging hebben of dat inderdaad zo is dat hij nog steeds op zoek is naar mogelijkheden dat de deur nog niet dicht zit.

[4:22:51] En dan heb ik liever dat hij daar zijn aangaan besteed dan terugkijken. Dus kan hij die bevestiging geven. Ik zou nog wel willen vragen eigenlijk om wat hij zegt

[4:23:01] ook tegen de banken.

[4:23:03] Ik ga alles op alles zetten.

[4:23:04] Om de klimaatdoelen te halen. Daarbij hoort bijvoorbeeld niet

[4:23:09] het boren naar gas in de waddenzee

[4:23:14] en dat soort vergunningen afgeven. Dus kan hij daar ons gerust instellen dat dat niet doorgaat.

[4:23:21] En dan tot slot

[4:23:25] hoop ik die die brief eigenlijk. Die gaat komen met advies van die adviseurs en het gebruik van gas het afschakelen in welk industrie. We kunnen veroorloven dat die echt heel snel komt want dan moet een knoop over doorhakken dankuwel dankuwel.

[4:23:39] Bedankt, mevrouw cunningham groep.

[4:23:43] Nee ik zat eigenlijk nog steeds aan die vraag want het is misschien ga ik dan maar gewoon in deze ene minuut kan gebruiken. Een soort van een bonus malus systeem dat dat ook in de energiesector net zo stad verzekeringen doen dat je ieder jaar gewoon dat je gewoon steeds minder gebruikt ook een extra prikkel ontvangt terug waardoor je gewoon uitgedaagd wordt om steeds verder te bezuinigen. En dan moet moeten natuurlijk op een gegeven moment gaan kijken wanneer elektriciteit gas overgaat. Neem hoe je dat gewoon gaat compenseren. Maar hoe gaan wij groene, energie en minder gebruik gewoon een extra prikkel aan toevoegen.

[4:24:17] Dankjewel. Herkend.

[4:24:19] Dank u. Voorzitter, ik sluit me aan bij de eerdere oproepen. Dus de komende winter help die middenklasse lage inkomens help die mkb´ers. Ik hoorde minister ook net toch wat zeggen over de cyclus of de extra plannen nodig zijn. Maar ik hoor alles in deze kamer en ik hoop dat hij dat doet want het best een fundamentele keuze. Ook de komende jaren volgens klimaatbeleid. En wat ik heel erg hoor. Is dat in deze energietransitie een heleboel van de plannen met elkaar gemaakt hebben ons juist helpen om deze crisis te komen.

[4:24:47] Ik denk ook een verleden dat het probleem niet altijd was een gebrek aan plannen of ambities. Maar dat is vaak heel vaak stuk liep uitvoering lange termijnen onzekerheid en dat de overheid daar ook een toch al knelpunten in baskerville van de mooie initiatieven die er zijn. Dus ik roep hem op van focus dane op op die versnelling. Wat kan er sneller. Wat kan er beter. Wat kunnen wij voeren. De plannen liggen. De minister heeft de middelen en de minister heeft mandaat dus focus daar al je aandacht op.

[4:25:13] Ja. En ik heb niks gehoord. De crisis en herstelwet. Voorzitter, dus ik hoop ook dat de minister daarop kan zeggen is dat nou een instrument en hoef het niet te beantwoorden. Maar hoe kandidaat inzetten ook een versnelde deze energiecrisis te komen.

[4:25:24] Dankuwel dwars aan mevrouw van der plas bbp

[4:25:31] excuses dankuwel. Ik wou nog even terugkomen op de glastuinbouw wordt hier eigenlijk werd een beetje door alle niet alles zeker niet allen een aantal partijen gedaan alsof dat zo erg de tuinbouw. Maar uit de tuinbouw. Als je die afschakelen. Dan moeten we accepteren dat er misschien een groot deel van nederland. Een paar uur per dag zonder stroom zit

[4:25:52] veel tuinders produceren namelijk ook stroom en leveren dit terug aan het energienet. En als er heel veel omvallen. Dan heeft dit grote gevolgen voor de elektriciteitsvoorziening in nederland. De opgewekte energie uit tuinbouw is negen procent van het totale stroomverbruik in nederland blijkt uit onderzoek wageningenuniversiteit. Er is een europees stroomnetwerk. Maar dan moet die stroom er wel zijn, zegt vandaag bij eenvandaag. Dus laten we hier wel even gewoon goed weten wat we wegwensen. Want dat heeft dus ook weer allerlei gevolgen en ik vind het ook totaal niet eerlijk dat de tuinbouw. Zo wordt geframed. Want volgens mij is de glastuinbouw zelfs ook nog gevraagd op laag, zodat laagcalorisch gas te gaan gebruiken in plaats van ons hoogcalorisch gas te gebruiken. Precies andersom. Sorry precies andersom. Dus de glastuinbouw die heeft echt ontzettend veel gedaan wat de overheid vraagt zijn ontzettend ver met verduurzaming en ik wil het hier toch gewoon nog even genoemd hebben want de glastuinbouw wordt hij echt altijd weggezet als gas, slurpers en vervuilend en we hebben het allemaal niet nodig. Even los van alle tienduizenden mensen die in de tuinbouw werken hebben en ja meneer van raam. Dat zijn ook heel veel arbeidsmigranten. Maar die arbeidsmigranten die zorg ervoor dat heerlijke plantaardig eten waar je zo van houdt. Dus ik zou ook maar blij mee zijn is zeker zeker. Maar ik combineer het zoals het altijd is bijna altijd wel met een stukje dierlijke eiwitten. Er kwam eisen en of zuivel vlees dat

[4:27:32] dag allemaal heel hartelijk mag zitten,

[4:27:35] wilde ik nog wel even hebben en wellicht kan de minister dat straks nog even bevestigen.

[4:27:41] Zeker dankuwel. Ik ga naar de heer bontebal van het cda.

[4:27:45] Voorzitter, gelukkig zijn er niet heel veel partijen in deze kamer die de glastuinbouw weg willen hebben. Volgens mij is inderdaad mooie sector

[4:27:55] waar ik me zorgen overmaak is, hebben we een plan voor de komende vijf jaar met ze naar huis en dan niet alleen hebben we gas tekort of hebben we fysiek gas of tegen welke prijs, maar ook welke economische impact heeft het. Ik maak me zorgen over die domino effect te pakken krijgen eventjes een voorbeeld uit in duitsland maakt zich bijvoorbeeld zorgen over iets heel simpels als at blue, iets wat je toevoegt aan brandstof om vrachtwagens te laten rijden. Nou dat wordt geproduceerd bij een beperkt aantal bedrijven. Als dat stilvalt. Heb je een probleem. Het lijkt iets heel kleins. Maar ik verwacht dus dat de detroit

[4:28:29] cascade effect gaan zijn waar we nu gewoon bijna geen rekening mee houden. Dus niet, zoals de dnb op bedrijfsniveau kijken van ja. Gaat het slecht met het bedrijf kan de bedrijven overleven, maar laten we eens kijken wat betekent het nou voor de hele economie. Als als ze dit soort schokgolven doorheen gaan, kunnen we dat leidde. Ik zag net dat de ing alweer een recessie voorspelt vervolgens ja, ik wil dat soort types scenario weten wat staat ons te wachten voor de komende vijf jaar en u kunt het niet voorspellen. Maar u kunt wel scenarios maken

[4:28:59] dankuwel komen bij de gym is van de christenunie.

[4:29:02] Voorzitter, dankuwel. Ik miste nog een bosje bloemen op tafel bij mevrouw van der plas aan het eten is, maar dat nogal suggestie.

[4:29:12] Volgens voorzitter,

[4:29:15] Dankzij de minister. Een eerder heeft vanavond meer dan ooit in koopkracht debat moet voeren en dat is voelt aan de vooravond van prinsjesdag wel heel bijzonder en tegelijkertijd geeft iets weer van de enorme nood waarin veel huishoudens en

[4:29:31] bedrijven zich nu bevinden. Ja. En ik drukte minister op het hart. Ik snap dat dat de antwoorden die hij vanavond kon geven nog alles behalve af waren. Dat kon ik misschien niet

[4:29:45] maar focus alsjeblieft op wat wel kan en wat tot dit jaar wel te doen is om mensen te helpen en dan niet via een paarse krokodil. Maar een uitvoerbare maatregel die bij mensen land, vooral mensen en bedrijven die het nodig hebben.

[4:30:02] Goed dat de minister nog een specifiek punt je voorzitter, goede tenminste kijkt naar de gevolgen van wat is gebeurd met gemeenten die opnieuw een energiecontract moesten aanbesteden.

[4:30:13] De gemeenten met vele miljoenen zijn al vaak over tafel gegaan maar gewoon een gemeente als sliedrecht bijvoorbeeld zesentwintigduizend inwoners een totale begroting van tachtig miljoen per jaar. Die is door het opnieuw over moeten doen doordat de aanbesteding daar helaas gelukt is een nieuw contract moeten sluiten waar ze ruim één miljoen extra aan kwijt zijn. Één miljoen ruim op een begroting van tachtig miljoen. Dat is voor zijn kleine gemeenten giga uitgaven en ik hoop toch echt dat de minister serieus kijkt hoe deze gemeenten niet alleen wat er gebeurd is, maar ook geholpen worden gecompenseerd worden voor wat er gebeurd is.

[4:30:48] Tot zover dankuwel. Dan komen we tot slot bij de heer eerdmans.

[4:30:53] Voorzitter, heel nederland keek niet mee. Maar ik denk dat heel nederland wel dezelfde ijs ligt op tafel dat er wat moet gebeuren en dat wordt vertegenwoordigd door alle kiezers die wij vertegenwoordigen. Het zijn er veel. Ik voorspelde ook denk ik. Volgende week heette beschouwing. Als we als we in de kamer zijn bij de algemene politieke beschouwingen. Tenzij u de nacht ervoor wat ik lees nog met een n pakket komt waarbij waaruit blijkt dat we dit jaar nog reparatie. Welke trein ik het bijna niet eens meer om welke maar vooral dat het gebeurt en dat wij ook daarnaast niet hoeven twijfelen aan de uitvoering ervan, maar ik heb gewezen in mijn bijdrage op betaalbaarheid en duurzaamheid en ik zag u toch weer praat over versnellen van vanmiddag ook bij met de jongerendebat snelle van het gas af moeten versnellen. Het gaat nu echt even first things first om de portemonnee van de mensen daar moet iets gebeuren. Grappig is. Je ziet van groenlinks tot tot hier dat iedereen het daar mee eens is, maar het moet wel effect hebben, moet ook snel. Dus ik hoop dat u dat doet. U zult hard werken. Deze dagen. Dan wens ik u veel succes mee en ik hoop dat dat daadwerkelijk tot tot iets gaat leiden. Dankuwel.

[4:32:04] Dankuwel geef ik het woord aan de minister.

[4:32:06] Dank u, voorzitter en dank voor de aanmoedigingen en aansporingen.

[4:32:12] De afdronk van dit debat is wat mij betreft dat we hier met elkaar eens zijn over het feit dat we in een zeer zware energiecrisis zitten

[4:32:22] als gevolg van de russische agressie in oekraïne, dat we alles op alles zetten om niet alleen deze winter gebonk in de komende winter s voldoende gas te hebben voor leveringszekerheid. Maar dat we nu vooral zien dat de energiecrisis keihard in slaap bij mensen thuis en ondernemers door hele hoge energieprijzen

[4:32:39] en dit kabinet zal volgende week op prinsjesdag een pakket presenteren om vanaf tweeduizend, drieëntwintig structureel die koopkracht zwaar te ondersteunen en tot aankomende dinsdag zullen we ook alles op alles zetten om te kijken wat er in tweeduizend, tweeëntwintig nog mogelijk is, dan zullen we u dan ook vorige week over informeren.

[4:32:58] We zullen ook laten zien dat dingen die misschien niet al in tweeduizend, tweeëntwintig kunnen maar wel heel verstandig of interessant zijn wanneer ze dan eventueel wel zou kunnen.

[4:33:08] Dus dat is ook een antwoord op opmerkingen van het ijs zijn andere alles op alles in de komende dagen om alles uit te persen. Om te kijken wat er bovenop ons forse pakket van tweeduizend, drieëntwintig nog dit jaar mogelijk is en als dingen niet dit jaar mogelijk zijn, maar wel heel verstandig. Wanneer is er dan wel goed kunnen uitwerken met oog voor de problematiek waar uitvoeringsorganisaties of bij die energiebedrijven die het dan namens ons zouden moeten uitvoeren.

[4:33:34] Voorzitter, dan

[4:33:36] hij is nog gevraagd. De heer balkenende bontebal hadden me uitgedaagd een aantal andere mogelijkheden om energiebesparing nog beter voor elkaar te krijgen. Ik zeg u toe dat die brief komen sowieso al. Maar ik had er al eerder toegezegd een brief te sturen over meer bindende doelen voor energiebesparing in nederland nationale energiebesparingsdoel en ik zal in die brief ook weer ingaan op alle voorstellen die ook weer in dit debat zijn gedaan over om dat ook daadwerkelijk te bereiken en die brief krijgt uw uiterlijk in november.

[4:34:09] Dan vroeg de heer er kunstenaar. Hoe kun je dan de energietransitie ook nog verder versnellen zegt tegen de eerdmans voor de korte termijn moet je via de koopkracht de energierekening naar beneden krijgen. Voor de lange termijn is de beste garantie voor meer betaalbaarheid dat we minder afhankelijk zijn van de import uit rusland of andere landen dat er dus meer groene betaalbare energie van eigen bodem hebben dus daarom ook wereldbelang voor het versnellen van de transitie. Ik heb net al gezegd ik heb met minister adriaanse samen die analyse laten maken over hoe kunnen we niet alleen die matak aanpak versnellen, maar ook wat er echt in mijn takenpakket zit die energietransitie net verzwaring noem het allemaal op. U krijgt van mij uiterlijk in december de update van het meerjarig investeringsprogramma voor infrastructuur, energieinfrastructuur. Daar zal ik ook ingaan op hoe die versnellingen kunnen realiseren. Allerlei dingen uit de crisis en herstelwet of andere mogelijke manier komen daar dan ook in terug dus uiterlijk in december krijgt u van mij de update waar de heer ergens aanvraagt. In de tussentijd doen we natuurlijk alles onder andere met die extra crisismanagers die in zuid nederland en andere regels bezig zijn om net capaciteit op te lossen.

[4:35:17] Ergens vvd.

[4:35:19] Je hebt voorzitter, ik wil hem wel uitdagen en ik vind december dat klinkt als een tijdslijn vast gesteld voor deze energiecrisis, waar we inzitten, hoeft niet in concrete datum te noemen. Ik snap het onwaarschijnlijk dat

[4:35:30] paniek achter de schermen lijdt onder de precieze confronteren. Maar ik draag m wel uit vervroegd. Die datum december is echt te langzaam en is de crisis om te weten hoe we eruit gaan komen met elkaar en ik sluit me aan bij het punt van eer stoffen eerder. Ik hoor hem opnieuw voor kernenergie, maar dan zal ik alvast aan herinneren over een aantal weken bij debatten.

[4:35:46] En in die duurzame mix die ons meer betaalbaarheid gaat opleveren zijn wind, zon, geothermie en kernenergie straks de energiebronnen in nederland en u krijgt in december en dat is ook de vaste cyclus krijgt u van mij dus de update van het programma. Dus vandaar december. Dat kan ik niet versnellen. Maar ik zeg u. Ik kan u aangeven in de tussentijd zitten niet stil. Ook vanwege de lessen die we uit zuid nederland hebben getrokken. Overal waar kan zet ik nu ook versnelt de rijkscoördinatieregeling in ondersteunen, gemeentes en provincies bij vergunningverlening et cetera, et cetera dus in de tussentijd doen we alles wat we kunnen om de verdere versnelling in aan te brengen in december krijgt u van mij en de totaaloverzicht, maar ook dus de update van de planning die erbij hoort en dat zijn ook vaak dat zijn gewoon echt langjarige investeringen in de uitbreiding van die energie infrastructuur. Maar dat kan er nog wel veel naar voren. De waddenzee gaan we geen nieuwe vergunning verlenen. Er is nog een vergunning in beoordeling. Dat is ternaard.

[4:36:43] Daarvan hebben we afgesproken die vergunningaanvraag wordt afgerond en de minister vorst natuur en stikstof is bevoegd gezag en zij zal zodra ze daar een oordeel over heeft geveld. De kamer daarover informeren. Maar naast de kaarsenstandaard kunnen we dus geen nieuwe vergunningen voor de waddenzee worden aangevraagd. Bonus malus systeem. Een hele interessante zal ik meenemen in gesprekken met de energiebedrijven mijn eigen energieleverancier geeft n beloningen voor energiebesparing dus wellicht ook andere energieleveranciers. Maar la is ook eerder ook met de heer de jong over kun je het ook leuk maken. Energiebesparing en hoe kun je misschien zelfs op straatniveau mensen ertoe uitdagen om meer te doen. Dus zo pak ik even de handschoen op de keten effecten waardeer bontebal nogmaals bij stilstond. Die zijn dus echt onderdeel van die beerenschot analyse. Dus kom ik weer terug bij het aanbod verliet technische brief. Iemand die cascade mij hebben die cascade effecten soms echt tot nieuwe inzichten geluid. Minister adriaanse noemde keer op het voorbeeld van kaas productie. Je zou kunnen zeggen. Nou, kaas luxeproduct kan het misschien even minder. Het cascade effect is te weinig grondstoffen om babymelkpoeder te maken. Dus dat is daar de keten nu zelf en blue. Dat is een bijproduct van kunstmest productie tegen zijn hier ook allemaal uitgesproken meningen over als alle kunstmest productie in europa per direct zou stoppen. Dan heb ik geen broer meer. En echt een heel groot probleem op de transportmarkt. Dus die cascade effecten raad ik u aan om daar dus met beerenschot een vertrouwelijke briefing verder over door te gaan

[4:38:15] gasbron. Ja. Die gesprekken voeren dus zeg tegen de wist zodra we eruit zijn. Hoort u van mij. En eigenlijk de oproep van de eerdmans aan het einde van deze tweede termijn. Dat is

[4:38:29] denk ik waar ik mee begon. We zetten gewoon de komende dagen alles op alles om duidelijk te maken wat er wel kan, zodat mensen echt in hun portemonnee merken. Ik hoef deze energiecrisis niet in mijn eentje het hoofd te bieden. De overheid.

[4:38:40] Help, me.

[4:38:42] Dank boven zitten.

[4:38:46] Thijssen

[4:38:48] nog twee vragen ter verduidelijking of een verduidelijking eentje is, zegt u nu. Dat zegt de minister dat we dus voor prinsjesdag nog een brief krijgen over wat er wel of niet mogelijk is in tweeduizend, tweeëntwintig en mijn andere was een vraag over een toezegging dat ik graag wil weten wat er besproken is met de energiebedrijven de afgelopen jaar. Dus kun je die agenda die verslagen even bij mekaar gehaald worden niet doorheen geslagen. Ook voor prinsjesdag kunnen krijgen.

[4:39:15] De meester.

[4:39:18] Voorzitter van prinsjesdag ook een brief wat er nog mogelijk is in tweeduizend, tweeëntwintig en als dingen niet mogelijk zijn in tweeduizend, tweeëntwintig, maar wel verstandig.

[4:39:28] Waarom werken we dan aan de verdere uitwerking. En wanneer zou het dan mogelijk zijn en denkt dat het nuttig is dat ik daarbij dan ook niet op hoofdlijnen probeert te schetsen dingen die zijn afgevallen. Waarom zijn ze afgevallen en dat ik daarbij ook schetsen hoe we de afgelopen tijd die gesprekken met de verschillende departementen en energiebedrijven hebben gevoerd in hoeveel detail dat kan. Dat weet ik nu even niet maar ik krijg gewoon zoveel mogelijk informeren. En als je dan daarna nog behoefte heeft aan meer informatie. Dan komen er vast over te spreken,

[4:40:00] Hier bontebal cda.

[4:40:02] Ik zit alleen nog twijfelt. Nou ik vind dat ik genoeg antwoord gekregen op die vraag van cascade kijk ik heb een beetje het idee dat hij ervan uitgaat dat ik mijn vraag gaat als gaat afschakelen. Maar ik heb het echt over nu al niet passen. Als we dat plan van beerenschot enzovoorts.

[4:40:20] Nu gebeurt dat.

[4:40:21] Ik maak me nu al zorgen over die effecten en ik denk dat we straks over een paar maanden ga zien dat bouwmaterialen duurder worden voedingsmiddelen dure heb ik dat nou goed in beeld.

[4:40:31] Los van het afschaffen plannen alleen wat er nu op ons afkomt. Doe gewoon gasprijzen die tweehonderd euro per megawattuur of hoger is is die schokgolf wil ik ook begrijpen.

[4:40:44] Bedrijven die nu kiezen voor productie, overschakeling of het stilleggen van de productie informeer ons ook regelmatig over zijn al vaak echt hele grote productielocatie, zodat naar de collega s van hem van het bedrijfsleven deel van ez k gewoon weten wat speelt er anders naar de achterliggende oorzaak. Hoe kan het ook worden opgelost? We zien op dit moment nog geen grote stilvallen van productielijn of enorme keten effect was niet uitsluiten uitsluitend op het laatste moment nog plaatsvindt, dan is dus de vraag ook van het bedrijfsleven. Help ons de komende tijd versnelt te verduurzamen zorgt dat ook voor twintig, drieëntwintig die gasvoorraden op orde zijn. Et cetera. Maar jij verwijst niets om flauw te doen steeds naar die beerenschot analyse. Maar die geeft zo veel inzicht in de cascade effecten, niet alleen voor de acute situatie, maar ook uberhaupt om beter te begrijpen waar zitten die dwarsverbanden. En wat kun je dan doen om die dwarsverbanden zo goed mogelijk te ondersteunen.

[4:41:40] Ik kijk nog even rond of daarmee alle vragen zijn beantwoord.

[4:41:44] Mevrouw van den bosch www,

[4:41:46] ik mis nog ter bevestiging over de glastuinbouw.

[4:41:51] Voor zover ik vond het een heel mooi betoog van mevrouw van der plas, maar die was voorspeld voor de rekening van mevrouw van plas in een reactie, vooral op wat andere kamerleden hadden gezegd toch dat het daarvoor heb je ook een kamerdebat was kamerleden dat ik haar van gedachten te wisselen. Ik had ik had zelf al aan de heer stoffen ook antwoord. Ik ben in gesprek met die glastuinbouwsector voor een totaal akkoord over hoe we de komende tien jaar de verduurzaming doen en dan nemen we ook de acute problemen van de glastuinbouw.

[4:42:17] Mevrouw van der plas.

[4:42:19] Kortom, ter afsluiting. Dan ga ik het ook maar gewoon onder het ijs. Blue verhaal. Want eigenlijk hetzelfde laken een pak als je een sector helemaal weg hebben afstraffen niet meer doen dan heeft dat dus wel gewoon heel veel gevoel voor anderen en dat geldt voor de glastuinbouw,

[4:42:35] Voorzitter, ik zou niet met de sector in gesprek zijn over een totaal akkoord voor de verduurzaming van insecten. Als ik geen toekomst voor de sector in nederland zag hoe de toekomst eruit ziet, zal niet exact hetzelfde zijn, zoals nu. Maar er is wel degelijk een toekomst voor een educatieve glastuinbouwsector in nederland.

[4:42:50] En daarmee komen we aan het einde van deze vergadering. Er is een twee minuten debat aangevraagd door het lint thijssen van de pvda, terwijl het aantal toezeggingen. Die wil ik graag even met u doorlopen dat u dat ook herkent dat dat toezeggingen was

[4:43:05] de eerste is de minister informeert de kamer binnen enkele weken over maatregelen om de energiemarkt meer te stabiliseren,

[4:43:11] zoals een één, twee en drie jaars model contract en redelijk.

[4:43:14] De overstap vergoedingen,

[4:43:15] Er zijn toezeggingen aan de commissie.

[4:43:18] Ik zie mensen knikken en lachen.

[4:43:20] Vrienden doen voor dat ze voor de consumentenmarkt.

[4:43:23] Voor de consumentenmarkt. Ik denk dat dat hier

[4:43:27] ook door de mensen goed eens gehoord. De minister zal de kamer informeren over de uitkomst van gesprekken met sectoren over het overbruggen van komende periode zodra deze zijn afgerond en is een toezegging aan aan de heer stoffer van de sgp is er ook een termijn voor vraag ik me af.

[4:43:46] Doe dat samen met de minister van ez k.

[4:43:50] Dit najaar.

[4:43:53] We vinden het niet erg als dat zo snel mogelijk wordt dan de minister zal in de eerder toegezegde brief over bindende energiebesparingsdoel het tevens in te gaan op alle voorstellen die in dit commissiedebat zijn gedaan, ook weer een toezegging aan een commissie die de verschillende voorstellen zijn gedaan en daar is iedereen het mee eens. De minister zegt in een brief update over de myk en december in te gaan op diverse maatregelen, zoals het toepassen van de crisis en herstelwet om de verduurzaming te versnellen.

[4:44:21] Ook dat wordt door iedereen gewild.

[4:44:24] De minister zal de kamer volgende week informeren over wat meer wat met energiebedrijf besproken is en wat dit jaar ook nog mogelijk is.

[4:44:32] Daar knikt de minister ook op zo n brede toezegging dan in deze kamer. Daarmee komt bijna het eind van deze vergadering. Ik wil iedereen heel hartelijk danken voor zijn of haar inbreng. De minister natuurlijk met zijn mensen hier maar ook buiten dit huis. Ik dank de kamerleden voor hun komst naar de kamer. Sommigen hadden al verplichtingen elders of nou ja. Helaas. Zo gaat het soms ook dat is niet bewusteloos op omdat verkeerd te doen. Officieel deze vergadering gepland tot half tien. Maar we vinden dit een belangrijk onderwerp als kamer langer zijn doorgegaan om alle vragen te kunnen beantwoorden en ik wil ook onze staf hier hartelijk danken. De mensen op de publieke tribune. De mensen die dit debat thuis hebben gevolgd. Ik sluit ledenvergadering en wenst iedereen een gezegende avond. Bedankt voor aanbracht.