Disclaimer: deze transcriptie is geautomatiseerd omgezet vanuit audio en dus geen officieel verslag. Om de transcripties verder te verbeteren wordt constant gewerkt aan optimalisatie van de techniek en het intrainen van namen, afkortingen en termen. Suggesties hiervoor kunnen worden gemaild naar info@1848.nl.

Openbaar verhoor de heer Van Hoogstraten

[0:00:00] De aardgaswinning in groningen en ik verzoek de rivier om de eer van hoogstraten.

[0:00:04] Verleden naar binnen te glijden,

[0:00:36] Per dag.

[0:00:38] Welkom. Meneer van hoogstraten geldt ook voor u, mevrouw fischer. Ik bier bij de parlementaire enquete commissie aardgaswinning in groningen zestig jaar aardgaswinning heeft nederland veel gebracht. Maar kind voor gedupeerde zeker schaduwkanten.

[0:00:51] De commissie onderzoekt hoe deze schaduwkanten hebben geleid tot het besluit om de aardgaswinning in groningen te stoppen.

[0:00:57] We willen weten hoe de besluitvorming op cruciale momenten is verlopen.

[0:01:01] Hoe private en publieke partijen hebben samengewerkt bij de gaswinning.

[0:01:06] We onderzoeken de aardbevingen, de ontwikkeling van kennis daarover

[0:01:10] de afhandeling van schade veroorzaakt door de bevingen en het proces van het versterken van gebouwen in groningen.

[0:01:16] U bent redelijk aantal jaren de ceo van energie beheer nederland en in die hoedanigheid willen horen als getuige

[0:01:26] heeft ervoor gekozen om de belofte af te leggen en daarmee de gehele waarheid en niets dan de waarheid te zullen zeggen.

[0:01:32] En om die reden verzoek ik u om even te gaan staan

[0:01:37] en mijn naam te zeggen.

[0:01:38] Dat beloof ik.

[0:01:40] Dat beloof ik.

[0:01:41] Dan staat u onder ede mag plaatsnemen.

[0:01:43] Het forum met u wordt afgenomen door mevrouw kat en mijzelf en mogelijk dat hij quint ook nog enkele vragen gaat stellen.

[0:01:52] Het helder.

[0:01:54] Dan gaan we beginnen.

[0:02:01] Meneer van hoogstraten uw werk sinds negentien, zevenennegentig in de gassector in nederland en bent sinds tweeduizendzestien directeur van energiebeheer. Nederland een staatsdeelneming die nauw betrokken is bij de gaswinning in nederland ook voorzitter van de branchevereniging van gasbedrijven cafe en voor uw overstap naar ebn was uw directeur van taqa. Nederland staatsbedrijven uit abu dhabi, met onder meer eigenaar is van de gasopslag in bergen. Meer

[0:02:29] in dit verhoor willen het met u hebben over de verantwoordelijkheden van het groningse dossier, maar ook de kosten en baten van de afbouw van de gaswinning.

[0:02:39] We willen eerst stilstaan bij u. Vorige maand mij bij taka waar u van tweeduizend acht tot tweeduizend vijftien heeft gewerkt. Maar voordat hij daar directeur werd was uw eerste directeur van de gasopslag bergen meer een commerciële gasopslag voor hoogcalorisch gas niet toegankelijk is voor marktpartijen. In het opslaan van gas kan aardbevingen veroorzaken. In tweeduizend negen becijferde tno dat er een aardbeving met een kracht van drie komma negen op de schaal van richter mogelijk is.

[0:03:08] In hoeverre waren de seismische risico als gevolg van de activiteiten van taken voor u en het bedrijf acceptabel.

[0:03:16] We hebben daar natuurlijk uitgebreid onderzoek naar gedaan. Samen met met tno ook op basis van informatie van knmi en op die basis hebben geoordeeld dat onder de juiste omstandigheden.

[0:03:29] Dat betekent namelijk dat het veld weer op druk gebracht zou worden en dat er bovendien miridae minimale druk zal blijven dat het risico op aardbevingen zeer klein zou zijn.

[0:03:40] Minimale druk om je hoe ging hoe ging je om met de risico s.

[0:03:44] Nou, dat zeer uitgebreid onderzocht en daarin zijn geheel mechanisch modellen van gemaakt

[0:03:52] eigenlijk berekend

[0:03:53] dat baby minimale druk dat de kans op beweging extreem klein zou zijn.

[0:03:59] We hebben daar risicoanalyses van gedaan op die basis hebben opgevend aangegeven gezegd dat ze het verantwoord was om de gasopslag te ontwikkelen. Daarnaast ook nog maatregelen genomen om om ook goed in de gaten te houden van of er seismische

[0:04:16] bewegingen zou kunnen komen.

[0:04:19] Er is een microseismische netwerk voor voor gebouwd

[0:04:22] en die dat niet. Microsoft netwerk heeft ook aan

[0:04:26] bevestigt dat er zeer beperkte gesteente spanningen waren en dat het veilig was om die gasopslag te opereren.

[0:04:35] Na overleg met met staatstoezicht op de mijnen tno en knmi dan start taka in tweeduizend elf met een systeem om de bodembeweging bij de gasopslag te monitoren. Het zogenoemde verkeerslicht, veiligheidsmanagementsysteem en de aardbeving van meer dan mag van één komma vijf op de schaal van richter komt taken dan bijeen om maatregelen te bespreken die bodembeweging te voorkomen of te beperken en mijn beving van meer dan drie en hoofddorp sluit takani gasopslag tot nader order.

[0:05:05] In hoeverre was het dan mogelijk om aardbevingen te voorkomen en te beheersen.

[0:05:10] Het belangrijkste punt is om goed te begrijpen. De daad van hoe aardbeving kunnen onderstaand ontstaan door geïnduceerd zit met de gaswinning.

[0:05:20] Het opslag is eigenlijk het tegenovergestelde brengt hetzelfde veld weer onder druk.

[0:05:25] Aardbevingen ontstaan dat er meer spanning het gesteente komen door de depressie van het veld dat de druk naar beneden gaat

[0:05:32] met zijn gasopslag in het veld weer op druk te brengen. Neem je eigenlijk die spanningen weggeeft gesteente familie ook het risico op aardbevingen. Daardoor was het ook mogelijk om gas opdrachten gaan ontwikkelen.

[0:05:45] Hoe ging er destijds om mogelijke schade aan huizen door de gasopslag.

[0:05:50] We hebben daar een protocol voor afgesproken.

[0:05:54] Ik heb dat dopinder in afstemming en voorspraak van stientje van veldhoven toendertijd in de kamer zat gedaan, had het erover hoe we dat op een goede manier zouden kunnen doen.

[0:06:02] Het protocol dat we afgesproken hadden was dat mochten er toch bevingen zijn een schade ontstaan.

[0:06:08] Wat we dan eigenlijk de burgers direct mijn geld kon krijgen om de schade te repareren en dat er daarna pas.

[0:06:17] We zullen kijken of er wel of niet rechtmatig was onderdeel van het protocol dat we een nulmeting hadden gedaan. Oh. Oh. Eigenlijk kon.

[0:06:24] Ja, zo snel mogelijk in geval van schade dat te kunnen

[0:06:29] te verhelpen. Dat vond ik ook belangrijk.

[0:06:31] En als u zegt de maatregelen dan heeft hij eens over dat er een meeting was en als de schades werden gemeld dat er dan eerst meteen wordt uitbetaald en later pas werd bekeken of dat regelmatig was een ja of nee. In hoeverre verschilt de aanpak van taken met andere operators.

[0:06:48] Ik denk dat deze wel uniek was zijn natuurlijk niet zo heel veel operators actief op het land in nederland taken was er een van zeker met een project dat je ontwikkelt voor voor de komende dertig tot vijftig jaar is het ook van belang om goed de afspraken over te maken dat er gewoon geen onduidelijkheid is ook richting de omwonenden.

[0:07:09] Ik denk dat we daar wel een

[0:07:11] iets nieuws toen gedaan hebben.

[0:07:14] Heeft u die informatie kennis daarvan ook gedeeld met met nam bijvoorbeeld.

[0:07:20] Nee ik had prioriteit heel weinig contact met de nam was erg druk met activiteiten bij takelen stukken behalve de discussie over schadeprotocol. Er waren natuurlijk ook veel andere zaken die te veel aandacht hadden. Dus nee ik heb dat niet met de nam.

[0:07:35] Heeft hij uberhaupt destijds een reactie van mam gekregen op de aanpak in bergen.

[0:07:40] Dat kan ik me niet herinneren. Wel niet veel contact geloof ik.

[0:07:45] Dus het was niet in die tijd dat u met de nieuwe aanpak dat de nam geinteresseerd was van wat is dat systeem van verkeerslichten en misschien is dat ook voor ons van toepassing.

[0:07:56] Je wilt niet met mij besproken kan zijn. Toen was er ook een nieuwe projectdirecteur dat hij wel contact heeft gehad met nam. Maar ik hiervan niet.

[0:08:05] Wat voor gevolgen het aanpakken van nam in de periode voor na huizinge voor het maatschappelijk draagvlak voor de activiteiten van taka en andere operators.

[0:08:16] Nou natuurlijk een van de discussiepunten was beving in rotswinkel. Die hebben natuurlijk ook naar gekeken. Ook goed begrijpen dat waarom. Dat was geweest om

[0:08:25] kijken of daar lessen uit geleerd konden worden die we konden toepassen op de mechanische modellen van van taken.

[0:08:31] Zo zegt dit speelde voor huizinge dus tot dan konden we natuurlijk van die lessen konden toen nog niet nog niet toepassen.

[0:08:40] Als u het heeft over schade gevallen aan huizen. Om hoeveel aantallen ging het dan.

[0:08:47] Nee, we zijn dus het is een beetje boos schade geweest. Geloof dat het totaal dertien gevallen zijn geweest die bouw schaduwen gehad dat ook vergoed. Maar je kunt gerelateerd aan baby s zijn. Er is geen schade geweest in die periode pindakaas zat.

[0:09:04] We gaan even dorp een van uw nevenfuncties op achttien juni tweeduizend veertien wordt hij benoemd tot voorzitter van urgenda.

[0:09:12] De belangenorganisatie van nederlandse olie en gasbedrijven zoals nam en taka tegenwoordig heten. Ze geloof ik element.

[0:09:21] Ik was eerder vicevoorzitter daar ook wat ziet u als de toegevoegde waarde van grepen?

[0:09:27] Geef ik nu elementen wel zeker in die tijd was met name gefocust op het uitwisselen van operationele kennis op het gebied van veiligheid samenwerken op het gebied van logistiek en natuurlijk was er ook

[0:09:41] een rol in

[0:09:43] in de discussie rond bijvoorbeeld schaliegas zodat speelde toen heel sterk.

[0:09:47] Hij had nog epa wat met name de secretaris generaal van de greep had op maal veel veelvuldig contact met kamerleden erover

[0:09:56] en mijn rol als voorzitter in die tijd als voorzitter van de vergaderingen, maar ook wat agenderen van van issues.

[0:10:04] We noemden even de secretaris generaal, de heer peters, die is in tweeduizendveertien opnames nog paar betrokken bij de zoektocht naar een nieuwe inspecteur generaal van het staatstoezicht op de mijnen

[0:10:16] omdat er gezocht moet worden naar een opvolger van jan de jong.

[0:10:21] En ik geloof ook dat hij niet is die aan het ministerie van economische zaken voorstelt om harry van der meijden die oud directeur was van shell nederland als kandidaat uit te nodigen

[0:10:33] en uw secretaris generaal is namens nog grepen ook aanwezig bij het sollicitatiegesprek van de heer van der meiden? In hoeverre was u op de hoogte van de deelname van de heer peters aan de sollicitatieprocedure van de heer van der meiden.

[0:10:47] Ik denk dat hij dat wel heeft verteld van de meiden ken ik niet dat ik ook niet eerder ontmoet

[0:10:53] was er zelf niet bij betrokken.

[0:10:57] Ik geloof inderdaad dat u mij op de hoogte heeft gesteld dat hij aanwezig was geweest bij de sollicitatieprocedure.

[0:11:04] U heeft een van de meiden in zijn verhoor verklaard dat hij dat

[0:11:08] niet alleen ongemakkelijk front, maar ook niet zuiver.

[0:11:11] Wat vindt u daarvan.

[0:11:14] Ik kan me er wel iets bij voorstellen. Het is de inspecteur generaal houdt toezicht op de sector. En dan is het inderdaad opvallend dat het iemand van de branchevereniging dan aanwezig is bij de selectie van de inspecteur generaal.

[0:11:27] Waarom was dat eigenlijk. Ik weet het niet want ik was er niet bij betrokken.

[0:11:36] Is dat later nog eens gebeurt.

[0:11:38] Wij weten bij andere vakken.

[0:11:40] Ik zou het niet weten.

[0:11:49] Dan gaan we verder in de tijd want dan één maart tweeduizend zestien. Bent u directeur van een bedrijf met ruim honderd vijftig medewerkers dat voor honderd procent in handen is van de nederlandse staat en heeft de wettelijke taak om zich te richten op de opsporing en winning van olie en gas in nederland. Maar wat is de rol van ibm bij de gaswinning in groningen.

[0:12:11] Maar zoals u gezegd heeft een wettelijke taak dat zat om omschreven in artikel tweeëntachtig van de mijnbouwwet. Eerste punt gaat om doelmatige winning en opsporing planmatig beheer en de optimale afzet van koolwaterstoffen.

[0:12:25] Tweede gaat over

[0:12:28] het uitoefenen van de rechten en plichten

[0:12:31] en de verplichtingen binnen het gasgebouw.

[0:12:34] Daarnaast hebben we ook nog een rol. Het verstrekken van inlichtingen aan de minister op het gebied van energie en energiebeleid.

[0:12:40] Tenslotte heeft abn ook nog onder het derde lid van

[0:12:44] mijn maurits hebben aanvullende taken, zoals bijvoorbeeld momenteel de ontwikkeling van geothermie, maar ook de ontwikkeling van de c o twee opslag project en verkenning van groen, gas en waterstof.

[0:12:57] Welk publiek belang dient dan bij de gaswinning in groningen.

[0:13:02] Het publieke belang dat een niveau in mijn tijd. Maar ik denk ook in de jaren daarvoor heeft gediend als financieel economisch belang wat je moest opletten was, maar het binnen krijgen van de baten, maar ook doelmatig

[0:13:17] uitoefenen van de operaties. Het letten op de kosten

[0:13:20] en dat is ook primaire focus van van ebn.

[0:13:24] En hoe werd dat behartigt.

[0:13:27] Zijn behartigt in onze rol in de in de maatschap college beheermaatschappij, waarbij met name actief waren in de budgetcommissie die de voorbespreking ervan, maar ook de beoordeling van de kwartaalrapporten waren erg belangrijk, want met het vaststellen van de kwartaalrapporten werden ook overschrijdingen meteen goedgekeurd. Dus ja dat hielden we heel goed in de gaten.

[0:13:51] Via ebn. Neem de staat ook deel in vrijwel alle olie en gas alstublieft activiteiten in nederland. Het gaat dan om aandelen belang voor veertig procent op vijftig procent in bijna tweehonderd participaties. Wat is de rol van ebn dan? Als aandeelhouder. Maar deze participatie.

[0:14:07] Ibm is is niet een aandeelhouder zijn zogenaamde samenwerkingsverbanden. In die samenwerkingsverbanden hebben wij dan een belang van over het algemeen veertig procent. Dus een tijdje vijftig procent geweest in de jaren negentig. Dus het is niet zo dat wij twee, honderd

[0:14:24] participeren. Tweehonderd bedrijven participeren ongeveer twee, honderd samenwerkingsverbanden, maar dat doen bijvoorbeeld ook in dertig samenwerkingsverband op het gebied van geothermie en zeven op het gebied van c o twee opslag.

[0:14:34] Daarin zit dan voor u het verschil.

[0:14:37] Het verschil is

[0:14:41] sowieso groningen is denk ik wel de belangrijkste en grootste samenwerking die de leader is het verschil zal duidelijk dat met de nam als opengereten hebben natuurlijk een zeer kundige technisch bedrijf

[0:14:56] met een hele sterke

[0:14:58] achtergrond ook kijkt naar shell en exxon die erachter zitten. Dat zijn grote corporate expertise.

[0:15:04] Wat we zien bij veel van de andere samenwerkingsverbanden hebben dat dat zijn vaak wat wat kleinere bedrijven. De laatste tijd ook veel partijen private equity eigendom partijen die heel specifiek in nederlandse activiteiten opgezet en daar zijn wij wat meer en wat actiever betrokken ook technische inhoudelijke ook wat advies matig was gewoon een specifieke kennis die van de lokalen

[0:15:31] ondergrond minder aanwezig is dan dan bijvoorbeeld bij bij de nam.

[0:15:36] Dat doen wij dus naast de economische evaluaties doen we ook bijvoorbeeld geologische evaluaties

[0:15:43] en dan hebben we bijvoorbeeld ook

[0:15:45] in het kader van van de opruim verplichtingen. Het initiatief genomen om

[0:15:52] een masterplan om op te maken om zorg te dragen dat uiteindelijk alle oude in onbruik geraakt installaties doelmatig in een milieu veilig worden opgeruimd.

[0:16:02] Zeg je daarmee dat ebn bij die participaties eigenlijk technisch inhoudelijker betrokken is dan bij het groningse.

[0:16:09] Dat klopt.

[0:16:12] Hoeveel houden de zakelijke belangen van ebn als aandeelhouder zich met publieke belangen bij de gaswinning in groningen.

[0:16:18] De belangen van van ebn zijn alleen publiek.

[0:16:22] We zijn het beleid deelneming, dus niet. God niet echt een staatsdeelneming. Een staatsdeelneming wordt gestuurd op opname, rendementen en beleid deelneming, specifiek gericht op het uitvoeren van van beleid van het ministerie in dit geval uitvoering van het energiebeleid.

[0:16:37] Dus ons belang

[0:16:39] is heel duidelijk. Het belang van van de ministerie van deze gaf de minister van ez kamp.

[0:16:47] Voor uw komst. In tweeduizend zestien verscheen er diverse onderzoeken ene was van abn top consult in tweeduizend veertien. Een ander was van de algemene rekenkamer in tweeduizendvijftien

[0:17:00] en deed op consult heeft dus een onderzoek uitgevoerd en ik wil er even uit citeren de grote financiële en publieke belangen die met abn gemoeid zijn. De rechtvaardigen een stevige nadruk op s en betere sturing vanuit het ministerie van ez richting en de aanbeveling is dan ook. Ebn dient zich meer rekenschap te geven van het gegeven dat zijn beleid deelneming is in dienst bij de uitvoering van haar wettelijke taak en andere activiteiten publieke, publieke overwegingen een prominentere rol te laten spelen.

[0:17:33] Ook de rekenkamer. Algemene rekenkamer concludeert dat abn te weinig oog heeft voor de publieke belangen van de staat. Waarom heeft ebn dat in het verleden te weinig oog gehad.

[0:17:45] Voor mij is het moeilijk om die vraag te beantwoorden voor mijn tijd is. Ik weet wel dat toen ik in tweeduizendzestien begon

[0:17:51] dat naar aanleiding van het abn top consult rapport dat er waren al een aantal aanpassingen gedaan

[0:17:58] interim ceo die die zeg maar tijdelijk tussen mij en mijn voorganger gezeten had al een aantal

[0:18:05] aanpassingen gedaan in de reguliere overleggen op het ministerie. Het aandeelhouderschap van ebn op een andere plek belicht binnen het ministerie. En toen ik begon in tweeduizend zestien. Er was voor mij heel duidelijk dat

[0:18:18] omdat het publieke belang stoffen. Mij heeft altijd voorop gestaan dat ze er stond er toen ook al.

[0:18:23] En dat dat die situatie niet meer zoals en dat is ook later bevestigd. Er is recent nog een beleidsevaluatie gedaan door het ministerie van deze kpn

[0:18:34] en die heeft ook aangegeven dat we terugkijken op de top top consult rapport

[0:18:40] dat dit sterk verbeterd is en dat amy en doeltreffend is een publieke rol.

[0:18:45] Uitoefent, zegt ermee dat dat naar aanleiding van het abreu het op consulten rapport en de algemene rekenkamer een interne strategie is, is of tenminste een uitvoering is gegeven aan een van die aanbevelingen is afgerond voordat u kwam als dit.

[0:19:03] Het was al afgerond en hiervoor in gang gezet

[0:19:08] voor mijn komst en dat heb ik toch gek denk ik verder verder uitgebouwd.

[0:19:12] De blikken bewustzijn was verbeterd toen u aantrad als directeur.

[0:19:16] Absoluut. En ik denk ook cocaïne die spreekt zal ook hebben zeggen dat hij dat in eerste instantie staat publieke belang staat voorop.

[0:19:25] En als u zegt publiek belang. Wat verstaat u onder.

[0:19:27] De publieke belangen stuk heel breed publiek belang is stuk. Enerzijds in geval van gaswinning is lang geweest financieel economisch belang, maar daarnaast is ook het publieke belang van zeg maar inpassing in de omgeving en de relatie met je omgeving heel belangrijk.

[0:19:43] Ze kijkt naar de nieuwe activiteiten ontplooit, zoals bijvoorbeeld de seismische campagne aardwarmte. Nederland

[0:19:49] werd in drieënnegentig gemeentes en zeven provincies de ondergrond de kaart hebben gebracht. Wat hebben we hier een nauwe samenwerking gedaan met de omwonenden en gemeentes.

[0:20:00] En als u en u zei net al we hebben het verbeterd en dat blijkt ook later uit een andere onderzoek qua evaluatie lezen in nrc artikel dat energiebeheer nederland tot de publieke belang in de gaswinning moet behartigen, maar eens in de praktijk gedraagt als commercieel energiebedrijf.

[0:20:18] Wat reflectie daar. Maar dat herken ik niet als hij op de notulen van de verschillende cbs leest en zeven geesten, zult u zien dat wij

[0:20:26] altijd zeker mijn tijd het publieke belang hebben gediend.

[0:20:31] Ik wil nog even terugkomen op een antwoord dat u gaf tweehonderd participaties waarin u een belang heeft, maar geen band geen aandeelhouders. Hij komt dat omdat die participaties

[0:20:42] misschien daarachter bedrijven zitten meerdere participaties mee hebt of dat het geen zelfstandige ondernemingen zijn. Kunt u dat nog even uitleggen?

[0:20:50] De manier waarop partijen in de olie en gassector samenwerken. Zogenaamde joint ventures. Die joint ventures zijn, zijn samenwerkingsverbanden tussen olie en gasbedrijven,

[0:21:00] en daarnaast is er een zogenaamde overeenkomst van samenwerking, een overjas met ibm. Dit is een overjas is vastgesteld door de minister. Die kunnen nog ebn nog. Deze joint venture partners groepen kunnen daarvan afwijken en in die overjas dat precies omschreven wat de rechten en plichten van de verschillende partijen zijn.

[0:21:19] Ebn is daarbij geen vergunning houden, maar heeft wel een financieel economisch belang in deze joint venture om zorg te dragen dat de gasbaten

[0:21:30] enerzijds goed richting de staat gaan, maar anderzijds ook om toezicht te houden op de kostenniveau.

[0:21:36] En daarom wordt het een belang genoemd en niet.

[0:21:39] En geen aandeelhouderschap.

[0:21:42] Hij heeft al uitgelegd dat het beleid deelneming is

[0:21:46] en dus primair publieke doelen moet dienen dan dat het een staatsdeelneming is in principe een commerciële activiteit is waar rendement mee moet worden gemaakt

[0:21:58] in dat kader. Hoe vaak heeft u contact met het ministerie van economische zaken.

[0:22:05] Bij de receptie kennis me heel goed. Ik kom gemiddeld drie tot vijf keer per week op ministerie.

[0:22:11] We hebben reguliere afspraken met de relatie met t k.

[0:22:16] Deze is onze aandeelhouders en beleidsmakers en subsidieverstrekkers en vergunningverlening en ze zijn ook nog toezichthouder.

[0:22:23] Dus die is in verschillende departementen belicht.

[0:22:29] Maar we regelmatig gestructureerde overleggen, zoals bijvoorbeeld aandeelhouders overleggen of strategisch overleggen,

[0:22:35] maar er zijn ook vaak ad hoc overleggen, zoals nu recent over voorzieningszekerheid van gas zijn we druk bezig geweest met het ministerie om zorg te dragen dat er voldoende gas is voor de komende winter.

[0:22:47] En welk beleid van het ministerie voer voert u nou uit inzake de gaswinning in groningen.

[0:22:54] Maar het beleid is lang geweest. Zorgdrager om focus op op de baten en op de kosten toezien dat er geen onrechtmatige kosten opgebracht werden

[0:23:05] en daarnaast zeg maar andere zaken die die van belang waren de discussies over bijvoorbeeld het vaststellen van van bijvoorbeeld compensatie van een ceo van een van de gastheren.

[0:23:19] En hoe verloopt die afstemming als het gaat om het beleid dat het ministerie

[0:23:25] graag ziet rond het groningenveld en de inbreng die u heeft ook als participanten ingevingen van het gasgebouw.

[0:23:35] We hebben daar beiden. Er zijn verschillende

[0:23:39] commissies binnen het gasgebouw die je hebt een adviescommissie van aandeelhouder heb je budgetcommissie aantal andere commissies gezamenlijk elke keer worden zeg maar advies notities voorbereid op mijn visor tities die we spreken wij eerst binnen abn is het cam maakt ook advies novib notities en vervolgens gaan we dan in gezamenlijkheid en dat is stom.

[0:24:02] Ikzelf onze financieel directeur en de regeringsvertegenwoordiger tussen ondersteunende straf bespreken dit en gaan door de hele agenda heen van

[0:24:11] van het cbr of cpg stemmen dan af inderdaad waar de prioriteiten liggen.

[0:24:19] Het college beheermaatschappij aan de binnenkant kant en het college van gedimd regeert commissarissen.

[0:24:24] De verkoop gaat stemmen.

[0:24:27] Hoeveel ruimte heeft hij dan als directeur van ebn om aanpassingen voor te stellen op het beleid rond het groningenveld dat het ministerie voor ogen staat. Welke ruimte is niet aan.

[0:24:37] Wat van belang is. Wat wat wij doen is ook het verstrekken van inlichtingen en op basis van van mijn analyses die wij doen een inzichten die we krijgen delen wij die ook met het ministerie en dan bespreken we bijvoorbeeld ook inderdaad dat bijvoorbeeld de consequenties zouden kunnen zijn.

[0:24:52] Uiteindelijk gaat de minister over het beleid van van het gasgebouw van

[0:25:00] van groningen. Uiteindelijk moeten wij dat dan ook uitvoeren, maar we brengen, terwijl de kennis informatie hebben. Die brengen we in,

[0:25:06] zodat ter ondersteuning van beleidsvorming.

[0:25:10] En beschikt u dan over andere meer kennis dan

[0:25:13] de opengereten.

[0:25:15] Je kunt inbrengen.

[0:25:17] We breken we in het geval van groningen heeft de nam natuurlijk veel meer kennis dan dan wij. Dat hebben de tijd dat ik begon in tweeduizend zestien werkte bij de nam inclusief aannemers bijna zesduizend mensen dat in tweeduizend zestien, vierenzeventig mensen, waarvan ongeveer tien groningen werk te zetten.

[0:25:33] Dat konden we natuurlijk niet de mensen de middelen om alles te controleren voordat onze focus was op kosten en.

[0:25:41] Water en is dat nog veranderd in de loop der tijd.

[0:25:45] Nou ik denk wel dat het wel opgeven met meer geïnvesteerd in kennisvergaring om ook nadat de nam opgeven met zeer veel studies ging doen uiteindelijk bijna vierhonderdvijftig miljoen euro aan studies uitgevoerd om ook daar beter toezicht te kunnen houden of die studies op doelmatig werden gedaan.

[0:26:05] Recent heeft de huidige staatssecretaris besloten om niet langer en regeringsvertegenwoordiger te sturen naar de maatschap.

[0:26:15] Dat betekent dat ebn.

[0:26:18] Ja zeg maar de de alleen vertegenwoordigen is van het belang van de staat heeft dat nog

[0:26:24] tot we een andere benadering geleid in hoe er wordt afgestemd. Beleidsmatig.

[0:26:29] Die afstemming deden we al. Dat is nu nog nog zeg maar nog belangrijker geworden. Afgelopen week was er een college van gedelegeerden commissarissen vergadering. Daar konden regeringsvertegenwoordiger die ook niet aanwezig zijn. Maar ik heb alles spreekpunten meegenomen ook ingebracht zit daar zit geen licht tussen.

[0:26:50] Als ik het zo hoor, dan is het contact heel erg intensief

[0:26:54] en dan is nog wel onze vraag waarom is het niet gewoon een uitvoeringsorganisatie van het departement.

[0:27:02] Waarom een hele aparte.

[0:27:04] Entiteit,

[0:27:06] Dat heeft rabbit op consult heeft daar ook nog dat benoemd in zijn rapport uit tweeduizend veertien

[0:27:12] is een aantal redenen wilde in tweeduizend negentien, drieënzestig werden over je scholing is staatsmijnen is aangewezen als vertegenwoordiger van de staat in in het gasgebouw.

[0:27:24] Dat heeft dus ebn later overgenomen. Dat is de staatsmijnen. Deze aardgas ebn geworden. Ebn participeert al in mengen zich ook al bijna tweehonderd joint ventures voor olie, gas, specifiek voor groningen. Wat ook meespeelt is dat een uitvoeringsorganisatie

[0:27:40] of een dienst kan niet zelfstandig financiën aantrekken. Ik kan ook geen vreemd vermogen aantrekken. Dat kan ik niet via comptabiliteitswet. Dus daar moet je een privaatrechtelijke organisatie voor hebben om belang in de gaswinning in groningen te behartigen. Er is een negentien, drieënzestig voor gekozen

[0:27:57] dat dat de voorganger van ebn moest zijn en dat is nu daarom zijn we nu ook nog steeds.

[0:28:05] Nog even terugkomend op wat u zei over de kennis en die inbreekt. Kijk wij hebben ook gereconstrueerd in de verhoren dat de kennis over de ondergrond bij het departement nogal dun belegd was was een geoloog in dienst bij de directie die daar die val vanaf huizinge over ging

[0:28:29] en u had die mensen erop zitten. En toen hij mee ging spelen breiden uit zei u net aan de kant van de kosten en opbrengsten

[0:28:39] was het niet ook noodzakelijk dat abn zich nog meer verdiepte in in de ondergrondse kennis zeg maar ook een goed county paard te zijn of tegenwicht te kunnen bieden aan de expertise die zat bij de operators.

[0:28:54] We hebben we hebben dus ook inderdaad in die tijd. Dat is voor mijn tijd geweest in tweeduizendvijftien al geïnvesteerd om die kennis binnen te halen. We hebben er ook een specialist op het gebied van g mechanische kennis, binnengehaald

[0:29:05] en zeer ervaren geologen. Maar dat was wel specifiek om de studies

[0:29:11] die nam had uitgezet. Om die ook te kunnen beoordelen of de kost rechtmatig werden gedaan. Het was uiteindelijk aan het ministerie van ez k om het beleid te ontwikkelen op het gebied van hoe om te gaan met met groningen.

[0:29:26] Dus zo waren de rollen verdeeld.

[0:29:29] Wat zijn de consequenties van de structuur van ebn? Het is een belooft besloten vennootschap

[0:29:34] voor het delen van informatie met het publiek,

[0:29:37] bijvoorbeeld via de wet open overheid.

[0:29:41] Er is momenteel ook een een beroepzaak gisteren aan de gang. In principe vallen staatsdeelnemingen beleid deelneming niet onder de wet open overheid.

[0:29:52] Dus die die zijn dan in principe vallen kunnen daar dus ook niet. Die informatie opgevraagd worden, moest ik zeg dat is nu wel nog een

[0:29:59] een hoger beroep. Dat speelt naar aanleiding van een vraag in

[0:30:04] informatie was gevraagd ergens rond de lokale gaswinning in zuid holland.

[0:30:09] En los van de intensieve contacten die u in afstemming. Ook hebt met het ministerie van economische zaken. In hoeverre heeft ruimte om bereden te lobbyen in de politiek

[0:30:21] ook bijvoorbeeld bij de kamer.

[0:30:25] Wij lobbyen niet in de politiek werd wel wij delen informatie vinden we ook een publiek belang kamerleden hebben ingewikkelde een grote afwegingen te maken in het gebied van energie

[0:30:36] en energiebeleid. Als nodig levert leveren informatie naam ook om

[0:30:42] met name op het gebied van het versterken van de kennis van het energiesysteem vinden een hele belangrijke.

[0:30:49] In de afstemming die u heeft met het ministerie over uw inbreng bij de maatschap en ook bij de commissaris gedelegeerd. Commissaris van gasterra worden dan ook specifieke sam aanwijzingen gegeven

[0:31:03] of door het ministerie of is dat niet nodig.

[0:31:06] In mijn tijd niet gebeurd. Wat wel zo is dat in de statuten van ebn staat

[0:31:12] dat zeker in gasterra dat wij niet mogen afwijken van de stem.

[0:31:17] De stem van van de staat. Daarvoor moeten we eerst toestemming van de minister vragen. Maar naar mijn weten is dit nog nooit gebeurd.

[0:31:24] Maar er wordt mij wel bij afwezigheid van de regering steeg vertegenwoordiger wordt me wel gevraagd bijvoorbeeld specifieke punten in te brengen.

[0:31:35] Oud minister van economische zaken. Henk kamp heeft tijdens zijn periode in het kabinet op verschillende punten kritiek op de rol van ebn in het gasgebouw, bijvoorbeeld in een nota waarin hij schrijft. Ik citeer ik zie niet wat de meerwaarde van de maatschap groningen en van ebn. Zij maken het volgens mij slechts gecompliceerd en onoverzichtelijk. Vooralsnog lukt het mij mijn tijd om het gasgebouw eens goed door te laten lichten.

[0:32:04] Hij heeft dit ook in het openbaar vervoer aan de orde gesteld,

[0:32:09] en ik citeer ebn is een staatsdeelneming, maar die gingen hun eigen gang.

[0:32:17] Einde citaat.

[0:32:18] Ook het eerder genoemde deed op consult kost constateert in tweeduizend veertien abn een vrije rol. Opvatting hanteert. Op welke manier hanteerde ebn een tunnel te vrijen rol opvatting. Denkt u.

[0:32:32] Maar het was zoals u zegt formaliteit. Ik herken dit namelijk niet vanuit tweeduizendveertien. Het ging over participatie van ebn geothermie.

[0:32:41] Het interessante was dat met een kennismakingsgesprek. Met de heer camp

[0:32:46] liep ik daar hing samen met de secretaris generaal maarten kamps. Willem begin niet over geothermie.

[0:32:52] Ik kom naar binnen. Het eerste wat henk kamp tegen mij zegt god meneer van hoogstraten. Wat zullen we met geothermie in nederland gaan doen.

[0:32:58] Dus ik ben blij dat je erover begint, want het is dan ook de reden waarom ik ben gekomen is om in wil zetten bij voor de verduurzaming van onze energievoorziening

[0:33:06] en we hebben daar ook vrij snel toen ik afspraken over gemaakt. Hoe ik kan helpen om de sector te versterken en ontwikkeling vergeten

[0:33:15] kunnen helpen versnellen

[0:33:17] en hoe we ook allemaal te kunnen verbeteren. Dus die opmerking van henk kamp.

[0:33:23] Voor mij herkende ik niet. Samenwerking met het ministerie is goed. We spreken

[0:33:29] met enige regelmaat stemhok af met de minister.

[0:33:33] Ik heb nu vier ministers en staatssecretaris staatssecretarissen schat de afgelopen zes jaar

[0:33:40] de laatste ermee eens is prima,

[0:33:42] In hoeverre is de aansturing van economische zaken verbeterd? Als ceo van ebn.

[0:33:48] Een van de belangrijkste punten is dat het aandeelhouderschap nu plicht is bij de secretaris generaal honderd denkt dat het op juiste niveaus. Verder hebben we vier keer per jaar strategisch overleg met de verantwoordelijke directeur generaal

[0:34:00] heeft in tweeduizendzestien bij mijn komst ook een nieuwe strategie ontwikkeld die we samen met het ministerie hebben ontwikkeld en ook door henk kamp is is vastgesteld

[0:34:10] en de afgelopen jaren hebben we een hereniging van onze strategie gedaan. Dat hebben we ook met klankbordgroep gedaan van het ministerie en ik heb afgelopen week ook nog

[0:34:20] met een aantal directeuren van het ministerie gezeten om te kijken hoe die vreemde strategie. Vervolgens kunnen operationaliseren.

[0:34:29] Dieren kamp zei ook dat de inbreng van de overheid door de constructie met dnb en het gasgebouw. Ik citeer niet zo krachtig was als het had kunnen zijn als voorbeeld noemde hij gasterra waar de overheid tien procent van de aandelen in handen heeft. Veertig procent indirect via ebn deze getrapte constructie voor de overheid. Volgens kamp. Geen sterke macht. Herkent u deze kritiek.

[0:34:53] Nee dat kan ik niet want wij hadden een gezamenlijk vijftig procent belang in gaststerren konden geen besluiten genomen worden

[0:35:00] zonder deze combinatie. Dat is ook nooit nooit gebeurd.

[0:35:05] Daarbij. Zoals ik eerder zei in de statuten van ebn staat dat het niet anders kan stemmen dan de staat.

[0:35:10] Dus wij trokken altijd nou samen op.

[0:35:14] In hoeverre is de positie van de staat als aandeelhouder gasterra volgens u verbetert.

[0:35:20] Ik kan natuurlijk alleen beoordelen sinds tweeduizendzestien je primaire focus sinds tweeduizendzestien is ook echt gefocust van hoe kunnen we de gaswinning in groningen verminderen

[0:35:32] volgens sterft uit het verleden veel langlopende exportcontracten die die ze tot een van die moest vervullen. We hebben daar samen opgetrokken om te kijken of om dat te verminderen, zodat opgeven bent bij het sluiten van het groningenveld het ook gasterra hoopgevend als gasverkoop kantoor van groningen beëindigd kan worden.

[0:35:53] En wat was uw rol daarin.

[0:35:56] Door de rollen die we hadden binnen gasterra was delen van economische analyses

[0:36:01] met elkaar afstemmen voor welke positie we kunnen doen. Maar uiteindelijk alle discussies

[0:36:08] die zich over het gasgebouw gingen. Die waren tussen de aandeelhouders van al mijn ebn was tussen de staat en shell en esso.

[0:36:17] Hoe beoordeelt u de positie van de overheid in het gasgebouw vanuit uw ervaring als ceo van ibm.

[0:36:23] Ik denk dat het heel belangrijk is dat de overheid daar bij betrokken is.

[0:36:29] Vroeger was dat natuurlijk van groot belang vanwege de financiële aspecten van de gaswinning. De gasbaten. Nu nog veel belangrijker

[0:36:38] is het de afbouw van de gaswinning en ook zorg dragen dat de schadeafhandeling en versterking goed geregeld wordt.

[0:36:47] Dat kan alleen en de overheid kan het voortouw nemen.

[0:36:51] Voortaan is het dan verbeterd door verslagen?

[0:36:54] De positie.

[0:36:56] Nou ik denk dat dat de positie van van de overheid een stuk sterker is geworden door de overheid stuurt nu bijvoorbeeld nu de ing en c g dus instituut. Mijnbouwschade en de nationaal coördinator groningen aan

[0:37:09] om ook inderdaad

[0:37:11] de zorg te dragen dat dat schades afgehandeld worden versterking ze opgaves gehaald worden.

[0:37:20] Ik heb nog even een vraag over

[0:37:24] de worsteling voor de staart. Op dit dossier was

[0:37:27] het veiligheidsbelang afwegen tegen het belang van de leveringszekerheid.

[0:37:32] In hoeverre was dat ook een worsteling bij hen.

[0:37:35] En hoe ging je daarmee om.

[0:37:38] Zoals ik u zei dat totdat ebn ons beleid deelneming dient het beleid van de staat uit te voeren.

[0:37:44] Dus voor ons was the dus ik zeg wel, aldus als beleid stil nemen ook geen geen winst of rendement eisen vanuit de overheid

[0:37:55] voor ons was dat was dat een gegeven.

[0:37:58] Dus daar hadden we niet een specifieke opvatting of mening over.

[0:38:04] En veiliger.

[0:38:06] Maar veiligheid is is vanzelfsprekend. Dat is inherent aan aan dat je business moet moet veilig zijn. Dat hebben we ook in het gasgebouw er regelmatig over gesproken.

[0:38:17] Maar je zag wel dat het ministerie

[0:38:21] en de minister daar beleid verantwoordelijk was in de zin van dat hij moest beginnen met de keuze maken ook op welk niveau leg de winning.

[0:38:30] Gelet op het veiligheidsbelang en op het leveringszekerheid belang

[0:38:34] had u daar dan ook adviezen op gaf u die of nee dat is niet onze verantwoordelijkheid.

[0:38:41] In die discussie. De minister heeft een aantal andere organisaties die hem daarover adviseren staatstoezicht op de mijnen, maar ook tno de mijnraad, de technische commissie, bodembeweging die dit soort adviezen gaan en gaven zat tenminste de datum weloverwogen oordeel kon geven. Dat was niet de rol van debbie

[0:38:58] die kennis en

[0:39:00] kunnen die die hadden wij ook niet. Onze focus is echt puur op de voornamelijk op financieel economisch belang van de staat en de gaswinning.

[0:39:07] Dus u laat uw rol niet had eigenlijk ook de capaciteiten niet om die rol te vervullen en wilde zich die zin ook niet tussen mengen.

[0:39:15] Daarvoor verantwoorden. Dat dat was echt onze rol niet ook ik zeg vallen de mensen middelen niet

[0:39:22] als de overheid dat anders had willen inrichten. Dan hadden ze dat al veel langer geleden moeten doen. Maar in deze situatie is het zo dat de andere adviesorganisaties waren die specifiek op dit onderwerp adviseren.

[0:39:34] In dat kader. Een van de maatregelen op een gegeven moment wilde u had het net over de langlopende contracten lopen voor vele jaren en vaak met buitenlandse afnemers van laagcalorisch, gas en op een gegeven moment wordt ook ingezet op het overhalen van

[0:39:48] die landen moet ik zeggen of die van de partijen in die landen om apparaat om te gaan bouwen, zodat ze niet meer op laagcalorisch. Maar in de toekomst op hoogcalorisch gas over kunnen gaan. Wat is dan precies de rolverdeling tussen hen

[0:40:07] in gasterra.

[0:40:09] De regeringsvertegenwoordiger ego gaststerren het beleid verantwoordelijke departement en de organisatie gasterra om met

[0:40:16] de contract partijen die gesprekken aan te gaan over die afbouw. Wie doet dan dat.

[0:40:21] De afbouw met duitsland, frankrijk en belgië is gedaan tussen de verschillende overheden er nogal gaststerren nog enige rol gehad

[0:40:32] het proberen te heronderhandelen over het beëindigen van contracten. Wat gebeurt dat?

[0:40:39] De directie van gasterra vraagt de zogenaamd onderhandelingsmandaat. Dat mandaat wordt eerst voorgelegd aan de adviescommissie van aandeelhouders en vervolgens wordt dat er besluitvorming neergelegd bij het college van gedelegeerden, commissarissen. En dan wordt er op een gegeven moment een mandaat meegegeven en dan kan de directie van gasterra

[0:40:58] zeg maar in gesprek met de andere partijen mee te krijgen om je contracten te beëindigen en veel van die contracten die zijn nu beëindigd. Maar er zijn nog twee hele grote

[0:41:08] laagcalorisch gas contracten met met duitsland en belgië die die nog niet beëindigd zijn.

[0:41:15] In tweeduizend negentien stelt de hoge raad dat amy en ik citeer een aanzienlijke invloed heeft op het beleid

[0:41:21] over de gaswinning in groningen en de ebn als exploitant aansprakelijk is voor de schade als gevolg van de gaswinning.

[0:41:28] De hoge raad baseert deze uitspraken op de afspraken uit de overeenkomstige samenwerking uit negentien, drieënzestig, waarin staat dat nam en ebn via de maatschap groningen gezamenlijk beleid voeren inzake het groningenveld.

[0:41:41] Ze zitten zo als gunnen genoemd in het college van beheer van de maatschap dat jaarlijks het plan van opsporing en winning voor het groningenveld vaststelt

[0:41:49] en naam is gebonden aan de besluiten die het college van beheer neemt. In hoeverre verschilt de zienswijze van de hoge raad met uw eigen opvatting over de rol van ebn.

[0:42:00] Nou, vanzelfsprekend respecteren de uitspraak van de hoge raad. We zien het wel als een juridisch oordeel waarbij

[0:42:06] partijen dus direct aansprakelijk kunnen stellen bij bij schade

[0:42:12] heb betaalt sowieso veertig procent van alle schade of die nou via de nam komt of direct. Dus dat maakt dan geen verschil in overheerst staat inderdaad erover gezamenlijk beleid, maar in de praktijk wordt het beleid door de nam voorgesteld. Ebn heeft daar ook geen in de praktijk ook geen rol in.

[0:42:29] Dus zo zeggen we respecteren de uitspraak van de hoge raad.

[0:42:33] Maar je ook op dat moment in tweeduizend negentien was sowieso de schadeafhandeling en de versterking al in publieke handen gekomen. Dus voor ons veranderde op dat moment niet veel.

[0:42:43] En daarbij hadden we sowieso niet de mensen de middelen om zeg maar zijn rol in te gaan vullen als dat zou moeten ebn heeft in al die jaren nooit een moertje aangedraaid of een schoppende schop, schop in de grond gestoken voor in groningen.

[0:43:00] U geeft aan op dat moment was het al overgegaan in publieke handen. Op zich is het nog steeds mogelijk, denk ik om civielrechtelijk ebn op aansprakelijkheid aan te spreken is dat in de praktijk gebeurt.

[0:43:12] Abn is een aantal keren gezamenlijk ook met de nam aangesproken geloof ik. Totaal zijn er twaalf zaken geweest je nooit zelf een zaak begonnen. Helft ervan zijn ook geschikt of of gestopt

[0:43:27] kan zijn dat één of twee keer indirect is aangesproken. Maar die zijn later toch weer naar de nam gegaan

[0:43:36] uiteindelijk voor hen maakt het geen verschil want wij betalen sowieso veertig procent van de kosten als

[0:43:42] ebn direct wordt aangesproken, dan kunnen wij moeten ook zestig procent van de kosten op de dam verhalen.

[0:43:48] En dat is nog zeg maar onderdeel van het oorspronkelijke akkoord.

[0:43:54] Van samenwerking. Naast de op overeenkomst van samenwerking is ook een zogenaamde accounting procedure in india account. Die procedure is dan ook de mogelijkheid van het bericht van regis waarbij ebn dan die kosten van zestig procent waarop de man kan verhalen.

[0:44:12] Zegt u nu dat er eigenlijk materieel gezien geen enkele

[0:44:15] effect is uitgegaan van deze uitspraak van de hoge raad,

[0:44:18] Materieel gezien is het zeker voor groningen. Geen geen perfect geweest

[0:44:24] voor die andere honderd achtennegentig joint ventures is ons niet helemaal duidelijk wat er precies de positie is.

[0:44:30] In hoeverre daar ook mede exploitant is ja of nee.

[0:44:34] Want in principe is is een participatiemaatschappij. We doen altijd alles met vier anderen en we hebben niet de mensen en middelen om op te treden als exploitant en dat is nooit de bedoeling geweest van de mijnbouwwet.

[0:44:47] En mijn vraag ging eigenlijk over het verschil in zienswijze tussen ebn en de hoge raad.

[0:44:54] Wat is had u dan een andere zienswijze en waar bestond die dan uit.

[0:44:59] Als je als je kijkt naar de overheerst drieënzestig. Daar staat duidelijk dat de nam is aangewezen als de operators ook als concessiehouder de enige vergunninghouder hebben ook een tot tweeduizend hadden ook een zorgplicht.

[0:45:13] Dus het was gewoon voor ons helder dat dat de nam de opgereten. De exploitant van het groningenveld was maar op basis van van de ovse en interpretatie van burgerlijk wetboek heeft. De hoge raad besloot beslist dat

[0:45:26] als mede exploitant

[0:45:30] gezien kan worden. Dat is natuurlijk een besluit te respecteren.

[0:45:33] En komt dat mede omdat ebn net zoveel verantwoordelijkheid draagt en ook een belang vertegenwoordigd is in de maatschap als

[0:45:43] de andere partij.

[0:45:44] Maar ik denk dat dat de rollen in de in de in hoe die verdeeld zullen de maatschap is duidelijk

[0:45:50] de nam is de opgereten

[0:45:54] is m n maat in de maatschap heeft geen financieel economische rol.

[0:45:59] Ik kan natuurlijk niet speculeren waarom de hoge raad tot dit oordeel te komen. Maar ze hebben deze uitspraak gedaan.

[0:46:06] Waar bent u nou wel of niet mee eens.

[0:46:09] Nou ik zou zeggen ik bedoel als de hoge raad waarschuwt. Dat kan ik niet anders doen dan het is.

[0:46:13] Dat geldt voor iedereen natuurlijk. Maar zij is niet mijn vraag.

[0:46:16] Maar ik ga het gaat eerlijk gezegd gaat niet om het niet eens bent met de situatie is natuurlijk dat we aangewezen zijn als mede exploitant. Maar dat het in de praktijk

[0:46:29] en niet zo. Nee, geen impact heeft maar b. Ook

[0:46:31] dat het rollen gewoon toch echt wel duidelijk anders zijn.

[0:46:37] Eduardo is natuurlijk door de pauze destijds vormen een bijzondere constructie gekozen

[0:46:42] en dat was in drieënzestig en onze samenleving is in die jaren veranderd.

[0:46:47] Ze heeft dat niet meer een rol gespeeld in hoe de hoge raad nu oordeelt

[0:46:50] over iets wat in het verleden is is afgesproken en dat hij begrip heeft voor of misschien wel eens mee met de hoge raad dat het wat anders moet worden beoordeeld dan het destijds ooit is afgesproken.

[0:47:02] De situatie is wel zo slecht toen ik begon in tweeduizendzestien rotterdam inclusief aannemers bijna zesduizend mensen. Wij deden dit met tien mensen. Dus ik weet niet hoe we dat anders hadden kunnen doen dan had er ook

[0:47:15] vanuit het ministerie wezenlijke andere beleidswijzigingen gedaan moeten worden.

[0:47:21] En heeft ze nog andere consequenties gehad voor deze uitspraak.

[0:47:25] Nee want zo zeggen. Om de overheersen kunnen we eventuele kosten die eruit voortvloeien kunnen weer zestig procent terug belast worden naar de dam.

[0:47:39] De hoge raad stelt ook dat de positie van ebn zeer verweven is met de positie van nam dat epi naast nam als exploitant moet worden aangemerkt.

[0:47:49] In hoeverre trokken samen op.

[0:47:54] Ik denk niet dat optrok met nam hadden we zaten samen in de maatschap. Dat was zeer formeel geregeld met verschillende commissies die allemaal genotuleerd werden van het college van beheermaatschappij zeg maar de budgetten vastgesteld werden belangrijk investeringsbeslissingen genomen werden.

[0:48:14] En daar werd altijd eigenstandig maakten ons oordeel.

[0:48:18] Hoe kwam het dan wel eens voor dat ze niet eens was met de keuzes van.

[0:48:24] Ik ivory van de periode ikzelf in het gasgebouw zat toch een aantal keer gehad dat daar stevige discussies gehad. Ik kon herinneren toen vrij in het begin discussie hebben gehad over de reorganisatie kost ie die nam aan de maatschappij.

[0:48:40] We wilde belasten en later ook een stevige discussie over het intrekken van shell van de vier nul drie verklaring.

[0:48:46] Maar waarom komen uitgebreide terug op die die je verklaring. En waarom was u het niet eens met de kosten van de reorganisatie.

[0:48:55] Op basis van de heer deden, de gebrekkige informatie die we in stadsdelen gekregen waren toch vormen van indruk dat die niet in in lijn was met de toen afgesproken transitievergoeding

[0:49:05] en dat wij ook, gezien het feit dat zij andere participaties die we hebben, waarbij ook aanpassing reorganisatie geweest dat we dr

[0:49:17] de vergoeding vergoedingen wel erg ruimhartig gevonden. Dus daar waren we blij mee. Ja, onze roos toch echt vanuit publiek belang te kijken dat er geen onrechtmatige kosten aan de maatschap worden doorgerekend.

[0:49:29] We zien ook in onze stukken. Dat nam druk heeft uitgeoefend op ebn om te laten betalen. Op welke manier heeft dat gedaan?

[0:49:40] Ook in county procedure staat dat. Het is pino dispuut leken. Dus je moet betalen. Maar je kan wel later een dispuut beginnen.

[0:49:50] De nam

[0:49:52] heeft al druk uitgeoefend om te om de budgetten goedgekeurd ook goed te keuren. Wat met het goedkeuren van de budgetten. Geef je ook impliciet toestemming

[0:50:00] voor voor deze kosten en dat hebben we niet gedaan.

[0:50:04] Ik heb toen opgeven met ook aangegeven dat op basis van informatie die verschaft is dat we geen goedkeuring zouden gaan geven.

[0:50:12] Uiteindelijk heeft ertoe geleid dat we afgesproken dat we een extern onderzoek hebben laten doen om te kijken of die kosten inderdaad rechtmatig waren.

[0:50:20] Wat als waren de rol van van aandeelhouders.

[0:50:24] Van van shell en esso.

[0:50:27] Dit liep echter tussen ebn en de nam.

[0:50:30] Ze hadden geen rol hierin.

[0:50:35] Waarom was het relevant voor uw organisatie om dat onderzoek te laten uitoefenen, uitvoeren.

[0:50:42] Het was relevant omdat we echt zeker wilden dat dat alle kosten die aan

[0:50:49] een maatschap worden doorgerekend dat hij rechtmatig waren. Daar hadden wij

[0:50:53] zorgen over. Dus dat wilden we gewoon laten uitzoeken.

[0:50:58] Waren consequenties van het geschil. Voor de samenwerking.

[0:51:01] Josh. Die zal een tijdje wat gespannen geweest. Ja. Hoe werkt dat na een opmerking van de toenmalige nam directeur van niet goedkeurt te stoppen met de gaswinning.

[0:51:14] Raakt u daarvan? Onder de indruk?

[0:51:16] Ik heb ook gezicht veranderen.

[0:51:19] En hoe ging je uit uiteen.

[0:51:24] Toen hebben we opgeven. Toch inderdaad denk ik wel dat de interventie ook van de andere aandeelhouders. Om het toch te laten uitzoeken. En toen heeft ie ook toestemming gekregen om een boek onderzoek te doen.

[0:51:37] Dus toen waren er wel bij betrokken.

[0:51:39] Dat was een discussie in een vergadering en er waren natuurlijk ook aanwezig.

[0:51:45] Ik had veel contact met nam over gerechtelijke uitspraken, bijvoorbeeld over de rechtszaak die woningeneigenaren en corporatie tegen de nam hadden aangespannen over een schadevergoeding vanwege de waarde vermindering van huizen in maart tweeduizend achttien. Laat u weten dat u in principe positief bent over het instellen van cassatie doornam in een zaak over waardedaling.

[0:52:07] Waarom steunt u het instellen van cassatie doornam in deze?

[0:52:11] Dat klopt. Dat was naar aanleiding van ebn dient voorzieningen te treffen voor toekomstige uit te betalen kosten.

[0:52:19] Dat doen we ook volgens standaard is een boekhoudt standaard.

[0:52:23] Dat mag je ook alleen doen

[0:52:26] als je ook helder en duidelijk kan maken dat die kosten gaan komen

[0:52:30] en voor voor schade versterken was dat

[0:52:34] was dat goed te onderbouwen richting de accountant omdat dat zogenaamde hard kosten zijn

[0:52:38] op het gebied van waardedaling. Ook immateriële schade was er wel verschil in jurisprudentie van wanneer dat wel of niet verhaal gehaald kan worden om die

[0:52:52] kosten als als voorzieningen toekomstige voorzieningen te kunnen opnemen, moesten we gewoon meer duidelijkheid hebben van een van de gerechtelijke uitspraak van de uitspraak van het hof van leeuwarden

[0:53:02] als ze leeuwarden.

[0:53:04] Daarom hebben we toen een voorstel om in cassatie te gaan gesteund.

[0:53:12] Dat is een hoop extra juridisch gedoe. Maar het is uiteindelijk ook een hoop gedoe voor de groningers opgeleverd. Wat heel vervelend is.

[0:53:18] Want als u zegt het ging ons om meer duidelijkheid te krijgen over de immateriële schade daarvoor. Daarom was het belangrijk om in cassatie te gaan en in hoeverre heeft rekening gehouden met reactie van groningers als het gaat om de gevolgen voor het maatschappelijk draagvlak.

[0:53:31] Ja, natuurlijk rekening gehouden. Maar wat ook was is dat we moesten ook zorg dragen dat we die die middelen konden beschikbaar kon hebben zat er ook betaald kon worden

[0:53:42] en op die basis moesten we gewoon toch.

[0:53:47] Helaas zullen juridische proces en maatschappelijk.

[0:53:52] Zeg maar het maatschappelijk belang dat hij het maatschappelijk belang dient u dan door in cassatie te gaan.

[0:53:58] Het belang dat je dient is om zorg te dragen dat er de middelen beschikbaar zijn om ook uitbetalen. Dus kunnen we alleen maar voorzieningen treffen. Ebn is georganiseerd als een privaatrechtelijk organisatie.

[0:54:11] Ze moeten ook ons houden aan de standaarden die voorzieningen te kunnen.

[0:54:16] Het ging om uw doelmatig was

[0:54:17] verdeling van geld.

[0:54:19] Wat als het standpunt van de ministerie van economische zaken over de eventuele cassatie.

[0:54:24] Volgens mij zeiden ze dat ze het aan ibm lieten.

[0:54:28] Daarom kreeg niet een aanwijzing of een direct verzoek van ez om wel of niet iets te doen.

[0:54:36] Naar mijn weten.

[0:54:37] Je hebt nooit een aanwijzing van het ministerie.

[0:54:40] En andere zaken. Betreft zaak

[0:54:45] nou hier gaat het dan over immateriële schade in tweeduizend twintig open. Gaat u dan wilt u een stimuleert dan nam om in cassatie te gaan.

[0:54:59] Wat was in dit geval voor u reden om bij nam aan te dringen om in cassatie te gaan. Jane is in principe in deze geen partij.

[0:55:06] Nou het uiteindelijk ebn is via de kosten altijd een partij betalen veertig procent van alle kosten. Maar immateriële ook de materiële kosten.

[0:55:17] Dus het belang van ebn had was wederom erg hetzelfde als die andere discussie dat voor ons om doelmatigheid van de kosten voorziening moeten doen.

[0:55:27] Ik denk ook dat we daar

[0:55:29] zeker met met de kennis van nu de technocratisch in waren

[0:55:34] dat ze onvoldoende in brede zin

[0:55:37] de stinkhok voor alle er schultz onvoldoende rekening hebben gehouden met

[0:55:43] de gevoelens van de groningers en de onmacht en de frustraties.

[0:55:47] En als u zegt tegen is opgesteld, niet alleen richting de mensen in groningen, maar ook richting.

[0:55:56] Nou ik denk ieder van de periode dat ik bij het gasgebouw actief was

[0:56:01] en we onze rol het op dezelfde manier ingevuld als als daarvoor namelijk focus op water en op op de kosten financieel economisch belang van de staat.

[0:56:12] O k.

[0:56:14] Nog een vraag hierover want

[0:56:17] die tot tweemaal toe na stimuleert uw naam om in cassatie te gaan

[0:56:22] ook om een bepaalde juridische zekerheid te krijgen, waardoor u verantwoord die kosten op zich kan nemen.

[0:56:29] Maar was dat er nog geen druk achter dan. We controleerden uw boeken en drong er bij u op aan om omdat op een adequate manier te doen.

[0:56:37] Pwc is is onze accountants en om of om voorzieningen te treffen, moet de accountant voldoende

[0:56:48] zicht hebben dat die kosten ook echt gaan materialiseren. Want ja als je een voorziening neemt betekent dat het van je nettowinst inhoudt en dat je dat meer middelen dan ook opzij zetten er in de toekomst uit te kunnen betalen. Maar daar zijn strenge afspraken ervoor dat bedrijven niet zomaar

[0:57:05] geld opzij kunnen zetten. Want betekent ook dat ze daarover geen belasting betalen.

[0:57:11] Dat doe je pas later.

[0:57:14] En welk publiek belang is daar dan mee gediend.

[0:57:17] Ik zeg het belang zoals dat heeft gedaan. Maar dat hebben we al die jaren gedaan was voor echt dat financieel economisch belang voor de staat

[0:57:28] om doelmatig gaswinning doelmatig kosten op toe te zien.

[0:57:33] De andere belangen leveringszekerheid, veiligheid

[0:57:37] die verantwoordelijkheid lag bij andere partijen.

[0:57:40] De minister hoopt dat andere partijen aangewezen voor voor die zaken waarbij leveringszekerheid een belangrijke rol. Vergeet die is voor de veiligheid biedt verschillende organisaties zoals staatstoezicht, maar ook tno mijn raad technische commissie, bodembeweging.

[0:57:58] Wat was de rol van ebn bij de winningsplannen? Die nam opstelde.

[0:58:04] Wat ik begrijp voor mijn tijd eigenlijk niet. Winningsplannen werden mogelijk welbesproken games, maar

[0:58:11] ik windows er niet bij betrokken begrijpt dat mijn voorganger in tweeduizend dertien hoopgevend. Ook heeft gevraagd

[0:58:17] om de nam meer bij te betrekken. Dus in

[0:58:21] winningsplan van tweeduizend zestien

[0:58:24] heeft abn ook meer gekeken.

[0:58:27] Dat speelde een periode dat ik net begon. Ik was op één maart tweeduizend zestien begonnen en op één april tweeduizend zestien moesten het winningsplan ingediend worden.

[0:58:36] Dus we hebben er meer gekeken. We hebben hier en daar wat wat adviezen gegeven en ook in het

[0:58:44] college beheermaatschappij vergadering van de tank was het dertig, negenentwintig, dertig maakte moeder ook

[0:58:50] nog bij stilgestaan.

[0:58:52] En dat was de eerste keer dat je op die manier dit oppakte.

[0:58:56] Dat begrijp ik jou.

[0:58:59] Want we zien in juni en juli tweeduizend zestien dat de inhoudelijke experts van ebn

[0:59:04] het winningsplan tweeduizend zestien van de nam analyseren

[0:59:08] en ook het advies van het staatstoezicht op de mijnen

[0:59:11] en op basis van een eigen analyse over de seismiciteit in groningen constateren uw experts dat er een enorme ogen eigenlijk te optimistisch is over de mate van beheersbaarheid van het groningenveld

[0:59:26] en dat de naam eigenlijk nog geen systeem heeft om de kans op aardbevingen te verminderen.

[0:59:33] Kunt u zich dat herinneren,

[0:59:35] Ik had die notitie kan ik me niet herinneren. Ik weet niet of die ook naar mij gestuurd is.

[0:59:41] Want bij vervolgvraag zo zal zijn als dat door uw eigen deskundigen wordt aangetroffen. Wat is er dan met die informatie gebeurt richting nam en ezel.

[0:59:51] Als men dan serieuze zorgen over heeft.

[0:59:54] Deze informatie is is mij niet bekend

[0:59:57] en het is want ik bedoel het winningsplan is in op één april ingeleverd. Dus dit is daarna geweest.

[1:00:02] Juni en juli analyseren zei dat dat vinden wij terug in de stukken.

[1:00:06] Maar dat is niet aan u voorgelegde.

[1:00:10] Je, wilt niet dat ik weet.

[1:00:12] We hebben uw technische mensen op werkvloer niveau contact met tastisch technische mensen van die hem nam.

[1:00:20] Zeker van de nam staatstoezicht. Weet ik eigenlijk niet of er veel contact was ongetwijfeld wel af en toe.

[1:00:28] Maar was dit een eenmalige actie? Of zijn er meer seismische analyses gemaakt door deskundigen van ebn,

[1:00:36] Dat weet ik niet want ik bedoel uiteindelijk

[1:00:40] is na tweeduizend zestien zijn er geen winningsplan hem ingediend, maar is het productie niveau altijd door de minister vastgesteld?

[1:00:50] Dus is het waarschijnlijk dat het niet meer gebeurt als ik u zo hoor.

[1:00:54] Of u weet het gewoon niet. Ik weet het niet.

[1:00:58] In mei tweeduizendzeventien die ik nam een zienswijze in op het voornemen van de minister van economische zaken. De productie in groningen met tien procent te verlagen

[1:01:06] nam is hiertegen tegen het voornemen van daders die zienswijze indienen. S manager wil deze zienswijzen met nabespreken. Hij vraagt zich bijvoorbeeld af waarom nam de sluiting van de loppersumse clusters niet overweegt.

[1:01:20] Wat is daar uitgekomen?

[1:01:21] Ook deze vraag kan ik niet beantwoorden. Dat weet ik niet.

[1:01:27] Was u dan helemaal niet betrokken bij dit type discussies over de risico s van de winning in groningen.

[1:01:33] De technische discussies die we speelden voornamelijk tussen de technische mensen.

[1:01:40] Dit heb ik hiervoor niet in de voorbereiding gezien voor de maatschappelijke discussies pinocio adviesnotitie is dat niet voor naar voren.

[1:01:50] Maar ik vind het toch n beetje gek want u zit in de maatschap.

[1:01:57] Uw eigen mensen hebben vragen bij activiteiten van de nam plannen die ze indienen of vragen zich af waarom de nam niet overweegt om mezelf te pleiten voor sluiting van de toppers klus op basis van hun analyses van seismiciteit en het komt niet bij utrecht.

[1:02:13] Nee, dat canada. Dat is een goede vraag.

[1:02:24] U kunt mij niet helpen aan een mogelijke verklaring,

[1:02:27] Nee ik ga het zeker inderdaad na vandaag verder uitzoeken waarom dat niet is gebeurd. Want normalitair.

[1:02:34] Ik herken de manier waarop hij omging met groningers zeer zorgvuldig alles weer goed doorgewerkt. Goed voorbereid in advies notities voordat wij inderdaad de overlevenden hadden. Dit heb ik niet voorbij zien komen.

[1:02:52] Ik stel voor dat we gaan schorsen.

[1:02:55] Ik verzoek de rivier om u en uw verleden even naar buiten geleid.

[1:03:13] We gaan schorsen tot kwart voor drie.

[1:03:17] Ik schors te gaan.

[1:04:52] Dit is een test.

[1:05:01] Dit is een test, test.

[1:05:25] Dit is een test.

[1:05:33] Oke, man.

[1:05:43] Dit is een test van de andere microfoon

[1:06:43] item.

[1:06:47] Dit is een test.

[1:06:53] Dit is een test.

[1:06:59] Beiden zijn twee verschillende microfoons.

[1:08:06] Dit is een test voor deze microfoon.

[1:08:16] Dit is nog een test voor de microfoon. Naast de voorzitter,

[1:09:27] Dit is een test.

[1:09:33] Dit is een test.

[1:14:48] Ik heropende vergadering van de parlementaire enquete commissie aardgaswinning groningen en ik verzoek de griffier om de eer van hoogstraten zijn steun verlenen naar binnen te glijden.

[1:15:35] We gaan verder en ik geef het woord aan frank af

[1:15:39] ik gasterra kent hun bonusbeleid waarbij afhankelijk van de gestelde targets aan het einde van het jaar een bonus wordt toegekend aan de top van het bedrijf en als lid van het college van gedelegeerd en commissarissen stemt in met de tandarts

[1:15:54] tot tweeduizendzeventien was de eerste van die taak is gekoppeld aan zo dicht mogelijk benaderen of behalen van het gestelde productieplan

[1:16:03] voor het groninger veld.

[1:16:05] Wat vond u ervan dat dit een target was?

[1:16:09] Dat dat vond ik geen goed geen goede target. Want ik bedoel waren erop gericht om het gas productie te verminderen in groningen

[1:16:17] door dat gesprek daarover hadden.

[1:16:19] Toen had de dag ervoor had de regering tegenwoordig ook nog een mail. Maar

[1:16:24] de andere leden in het vvv gestuurd.

[1:16:27] Hij heeft mij ook gevraagd

[1:16:30] de telefonische vergadering die we erover hadden om ook het standpunt toe te lichten omdat namelijk hijzelf afwezig was. Dat heb ik ook gedaan en ook aangegeven dat ik

[1:16:39] dat we dat niet verstandig vonden

[1:16:42] hier diederik zat een jaar daarvoor voornamelijk ook al diezelfde opmerking gemaakt. Maar daar is toen op meer tocht door gasterra niet niets mee gedaan.

[1:16:51] Ze hebben toen al duidelijk gemaakt dat het toch echt niet zo ver kom

[1:16:55] en uiteindelijk hebben toen drie dagen later tijdens reguliere cva cpg vergadering ook tot aangepast, maar ook terugkijkend

[1:17:04] aangepast dat het niet zou meetellen

[1:17:06] voor de vaststelling van de variabele beloning van de cia in de organisatie.

[1:17:11] Ik ga even het proces tot dan toe maar even stap voor stap door zodat hiernaartoe komen van hoe ging het eigenlijk. Hoe verliep die discussie besluit in eerdere verhoren is meermaals benoemt dat het ministerie van economische zaken dit specifiek target wilde wilde schrappen. U gaf het zelf wel aan die dirix deden een jaar voor het verhoor van gisteren met gaastra sparky

[1:17:38] daarover

[1:17:40] in februari tweeduizendzeventien speelt dit vraagstuk opnieuw naar aanleiding van kamervragen van tonnen en iets meer dan een week later vindt dan die die extra telefonische vergadering plaats over de target van gasterra en diaga. Zoals u verklaarde, kon zelf niet bij deze vergadering aanwezig zijn en hij machtigde u. Welke instructie kreeg specifiek van hem mee

[1:18:02] voordat voor die vergadering.

[1:18:04] Dan zeg ik gelijk aan de e mail die hij zelf de dag daarvoor al had gestuurd aan aan de andere leden van het

[1:18:12] zeven g. Het was aan mij om zorg te dragen dat dit ook zeg maar de notulen opgenomen werd en dat dat ook tijd besluitvorming werd voorgedragen. Er werd toen ook een besluit over genomen dat het niet mee zal tellen. We hebben ook afgesproken dat we de andere onderdelen van

[1:18:30] de matrix die zeg maar tot de bonus berekening zou komen om die dan tijdens de reguliere zeven gevels te stellen.

[1:18:36] Wat was de onderbouwing van de instructie waren er redenen om dat niet.

[1:18:42] Nou, omdat we denk ik niet gepast is in tijden dat je de gaswinning wil terugdringen dat je dan mensen z in sanders gaat geven om toch zoveel mogelijk gas te winnen.

[1:18:52] Hoe verliep de discussie in tijdens dat telefonische.

[1:18:57] Die was

[1:19:00] denk ik best stevig gastheer had op dat moment

[1:19:05] geen joden was een zeer ad interim vrij stevig in stront verder dokter

[1:19:11] de olie, shell en esso

[1:19:14] moeite met zeker omdat het namelijk ook een aanpassing was die met terugwerkende kracht,

[1:19:19] maar uiteindelijk gezien de situatie dat het gewoon echt niet terug

[1:19:24] te verkopen is dat je iemand gaat in die centra gaat geven om zoveel mogelijk gas te winnen.

[1:19:28] Dat brooke heeft iedereen ermee ingestemd om het niet te doen.

[1:19:32] Was er een verschil. Tussen shell en esso.

[1:19:39] Lieverd. Wat kan herinneren dat de heer de jong

[1:19:43] hiervan is je ook aangaf dat die winkel vinden die aanpassing.

[1:19:49] Waar ze dan snel overtuigd van uw inbreng,

[1:19:55] Ik denk de heer schat had de dag daarvoor al een al een e mail gestuurd met de duidelijke

[1:20:01] reden waarom u dit vindt dat het onverstandig is

[1:20:05] dus uiteindelijk over drie kwartier ofzo de telefoon gezeten.

[1:20:11] Dus waar was dan argumenten van van shell en esso. Om daar in eerste instantie nog drie kwartier aan te wijden.

[1:20:20] De voornaamste reden was door het feit dat het ook met terugwerkende kracht niet meegenomen werd en dat ze dat onzorgvuldig gevonden.

[1:20:31] Het ging voornamelijk om de terugwerkende kracht voor de medewerkers omdat dan niet meer te laten toepassen die polis.

[1:20:38] We zien ook dat wordt afgesproken dat het college van het cbg regie wil houden over wat de minister minister hierover meedeelt aan de tweede kamer hebben we ook inzage krijgt in de antwoorden voordat.

[1:20:51] Deze verstuurd wordt.

[1:20:53] Gebruikelijk was deze gang van zaken.

[1:20:58] De toezegging gedaan was dat dat de ggd. Het antwoord van de minister zouden zien geen inspraak of regie hadden.

[1:21:06] Ik heb dat verder niet meegemaakt.

[1:21:08] Nee maar het was wel afgesproken dat ze vergeet dat het antwoord wat de minister naar de kamer te sturen. Eerst langs het cbg ging.

[1:21:16] Dat soort iedere vogel gestuurd. Oxenaar, of het eerst was. Dat weet ik niet. Maar dat het ook gestuurd

[1:21:21] geduld zal worden met de zeven g d.

[1:21:24] Vanuit het cnv eerder ontvangen dat medeleven wilt in de kamer.

[1:21:28] Nou dat kan ik me niet herinneren.

[1:21:33] Leuke relatie was er eigenlijk met die kamervragen van van tongeren op dat moment.

[1:21:38] Zoals u zei de opmerkt.

[1:21:40] Het was al een jaar eerder opgebracht door de dirix tussen dit punt speelde sowieso al. Ik denk dat

[1:21:48] de kamervragen van mevrouw van tongeren hebben dit nog een keer extra versterkte en urgente gemaakt om ieder geval zorg te dragen dat dat niet meer zal gebeuren.

[1:21:56] En als u zegt drie kwartier discussie stemverhouding is vijftig, vijftig gaf de doorslag.

[1:22:05] Ik denk dat ze gewoon duidelijk hebben gemaakt dat dit niet iets zoals dat

[1:22:12] dat zegt mijn maatschappelijk verantwoord was om de show te doen. Dus ik iedereen zag het ook wel in tijden binnen de maatschap waren toentertijd in tweeduizend zestien, al is sterk veranderd. Twee bloeden

[1:22:21] keuze om de gaswinning terug te dringen was al gemaakt.

[1:22:28] We willen het met u ook graag hebben over de vierhonderd drie verklaring voornaam die shell in het verleden had afgegeven.

[1:22:40] De organisatie krijgt begin tweeduizendzeventien lucht van het voornemen van shell om deze verklaring in te trekken. Hoe kwam je daar achter?

[1:22:49] Dat was ik denk dat onze trainer daar

[1:22:52] in een overleg met shell achter is gekomen dat het in zijdelings benoemd. Dus heeft dat ieder van ons onder de aandacht gebracht via een notitie.

[1:23:02] Ik vond het zorgelijk.

[1:23:05] Daarom heb ik het ook hebben het vervolgens verder binnen ebn besproken hebben ook juridisch advies gevraagd van wat wat de situatie is.

[1:23:15] Toen hebben we besloten om dat op te brengen tijdens het daarop volgende college beheermaatschappij.

[1:23:20] En welke risico´s zag u? Of welke zorg gaat die specifiek?

[1:23:25] Vier vielen drie verklaring is een garantstelling van het moederbedrijf voor haar dochter bedrijf

[1:23:31] het intrekken van die nul drie verklaring was niet zozeer

[1:23:35] met terugwerkende kracht. Want je blijft aansprakelijk voor de activiteiten die in het verleden zijn gebeurd.

[1:23:39] Daarnaast staat in de overjas groningen ook nog

[1:23:43] een clausule dat shell en esso zich verbinden om om de financiële stabiliteit van

[1:23:50] dan in stand te houden, maar voor toekomstige

[1:23:56] situaties zichtbaar dingen die laten ontstaan om tot kosten kunnen leiden, zou dat betekenen dat intrekken van de vier nul drie verklaring dat je dan

[1:24:02] en niet meer volledig aansprakelijk voor de activiteiten van die dochter bent.

[1:24:06] En dat kwam ook uit het juridisch advies.

[1:24:08] Komen tot juridisch advies.

[1:24:10] Was dat een extern advies.

[1:24:12] Zal ik zeggen. We hebben dat voor de zekerheid ook externe adviseurs.

[1:24:16] Ik kwam er dus eigenlijk bij toeval achter dat het voornemen van shell en lach. Om die vier nul drie verklaring in te trekken.

[1:24:23] U garandeert dit ook in het college van meer

[1:24:27] maatschap

[1:24:28] zou dit onderwerp ook in de maatschappij behandelt zijn wanneer u dit niet ontdekt had.

[1:24:32] Dat denk ik niet.

[1:24:36] En wat vond u van de verklaring die sjaal gaf toen judith agenderen.

[1:24:42] De verklaring van shell was dat ze moesten intrekken

[1:24:45] vanwege de transparantie bunch regels, europese transparantie regels, dat de nam hun eigen jaarverslag zou moeten maken dat dat in strijd zou zijn met een vrienden drie verklaring van de moedermaatschappij.

[1:24:58] Volgens onze juristen was dat niet zo n kom je wel degelijk een eigenstandig jaarverslag maken nog steeds een garantie afgeven met

[1:25:08] zullen we van het moederbedrijf nog te willen dochterbedrijf.

[1:25:12] Ja, we vonden dat een belangrijk punt om te bespreken in in het ckm er ook een actiepunt van te maken.

[1:25:19] En in formele zin kon shell deze verklaring intrekken zonder daar de maatschap in je gekend te hebben.

[1:25:28] Dat denk ik wel.

[1:25:30] Heeft de maatschap ermee ingestemd dat shell doorging op dit pad.

[1:25:35] Dat is niet ter stemming geweest. Je weet wel het dorp door dit aan te kaarten is uiteindelijk ook

[1:25:44] in de kamer is er een hoorzitting geweest waarbij shell en esso uiteindelijk toch toezeggen toegezegd hebben dat ze aansprakelijk blijven voor de activiteiten van om ook in de toekomst.

[1:25:54] Maar het was pas in de tijd.

[1:25:56] Dat was een tijd later nadat.

[1:25:58] Ja. De registratie van het intrekken van die verklaring bij de kamer van koophandel was gezien,

[1:26:04] waardoor het in de media kwam en doe de ophef ontstond heeft in de maatschap geprobeerd. Ja. De meerderheid mee te krijgen om shell te bewegen dit niet te doen.

[1:26:17] Nou ik die valt voor ons een van de roller dat echt wel voor ebn is om dit soort zaken te agenderen.

[1:26:25] Zo zeggen het was. Het was geen maatschappij

[1:26:29] beslissingen tussen shell kan dit. Ik kan dit zelf doen,

[1:26:33] maar natuurlijk wel duidelijk aangegeven dat dit voor ons wellicht ongewenste situatie was zelfs de regeringsvertegenwoordiger ook mee eens.

[1:26:41] En hoe reageerde exxon op dit voornemen?

[1:26:49] Exxon had er niet specifiek een mening over zal het namelijk geen vier, drie verklaring richting de nam

[1:26:57] die hadden daar niks apart portemonnee.

[1:27:00] Uiteindelijk wordt ingetrokken.

[1:27:04] Shell heeft een verklaring gegeven. U normaal wijzen naar europese richtlijnen en regels rond de jaarrekeningen

[1:27:12] waar ook een andere route mogelijk was, zoals u schetste

[1:27:18] heeft shell nou wel of niet. Uw bezorgdheid weggenomen.

[1:27:22] Ik denk de belangrijkste bezorgdheid stuk weggenomen op het moment dat er in de kamer

[1:27:26] voor voor de vertegenwoordigers van de zeven

[1:27:29] parlementaire vertegenwoordig is aangegeven dat dat zowel shell en esso niet weg zullen lopen voor een verplichtingen. Het is. Ik was daar erg blij mee. Die uitspraak is gedaan.

[1:27:38] Maar je hebt dus nog zorgen naar de maatschap bijeenkomst stond daar was een toezegging gedaan om het niet door te zetten

[1:27:45] en volgens onze tijdlijn was hij toen ook al ingetrokken.

[1:27:49] Als ik me goed herinner.

[1:27:51] Volgens mij is die pas in juni ingetrokken, terwijl deze vergadering was.

[1:27:55] In april was nog niet ingecheckt.

[1:27:58] Maar die zorgen zijn pas weggenomen toen publiekelijk in de kamer van mevrouw van doom heeft verklaard dat shell.

[1:28:05] Gerrant zou blijven zeker.

[1:28:07] Welke consequenties had het intrekken van die verklaring voor de onderlinge verhoudingen?

[1:28:13] Nou ik denk dat de onderlinge verhoudingen zijn altijd professioneel geweest, maar wij hebben altijd vanuit ebn echt

[1:28:22] gefocust op op de kosten dat hij doelmatig zijn we af en toe best stevige discussies over gehad.

[1:28:28] Maar dat was ook onze zo

[1:28:32] in tweeduizend achttien sluit het ministerie van economische zaken exxon en shell een akkoord over de afbouw van de gaswinning en financiering van de schadeafhandeling en versterkt in het akkoord op hoofdlijnen in hoeverre was betrokken bij dit akkoord.

[1:28:49] Alle discussies over het gasgebouw gingen tussen de aandeelhouders van enerzijds en anderzijds de nam de staat en shell en esso ebn was niet betrokken bij het akkoord. Op hoofdlijnen waren er ook geen partij.

[1:29:03] We hebben wel inlichtingen verstrekt,

[1:29:06] zodat minister van vivat

[1:29:09] het ministerie voldoende informatie had om zichtbaar

[1:29:13] de gesprekken met met nam en shell en esso te voeren.

[1:29:17] Inlichtingen verstrekt. Heeft u ook suggesties en wijzigingen

[1:29:20] voorgesteld.

[1:29:22] We hebben de tekst niet niet gezien. Pas toen het klaar was, maar wel op basis van dr

[1:29:30] zeg maar de teams die er mee bezig waren. Zowel de interne teams als de externe teams als kpmg in de landsadvocaat

[1:29:38] op het gebied van financieel economische analyses hebben we daar bijdrage geleverd.

[1:29:44] Informatie verschaft bijdragen geleverd. In hoeverre heeft ebn dan pogingen gedaan om meer betrokken te raken bij die onderhandelingen.

[1:29:54] Maar ik heb zelf in in toen ik net bij hen werkte

[1:30:00] half maart tweeduizend zestien tijdens strategisch overleg met aangeboden om

[1:30:05] om zeg maar daarmee te praten. Maar het was duidelijk dat de bestaat.

[1:30:11] Dit is een beleid verantwoordelijkheid te dicht bij het ministerie en er was geen behoefte aan.

[1:30:16] Ze was vanuit het ministerie geen behoefte aan dat u deelnam aan deze onderhandelingen.

[1:30:20] Waarschijnlijk bij shell en esso ook niet.

[1:30:23] Hoe was je betrokken over bij de afspraken over de garantie die is opgenomen door shell en exxon over de betalingen voor schade versterking.

[1:30:31] Zij waren er niet bij betrokken.

[1:30:35] Het is logisch dat hij er niet bij betrokken raakt.

[1:30:38] Zeiden

[1:30:39] de discussies over het gasgebouw gingen tussen de aandeelhouders van van dam en van ebn.

[1:30:45] Dus dat die van de nam was er ook niet bij betrokken was echt shell en esso in de staat die deze gesprekken voeren,

[1:30:52] Is het dan logisch dat er dan geen garantie voor ebn is opgenomen.

[1:30:56] Dat vond ik opvallend. Inderdaad

[1:30:59] heb ik ook opgevend wel na het lezen van het akkoord op hoofdlijnen aangegeven. Er staan veel afspraken over garantiestelling van van shell en esso, maar niet van ebn en dat is later in een kamerbrief heeft de minister zich ook nog aangegeven dat hij de zorg zal dragen tot ebn ten allen tijde aan zijn verplichtingen kan voldoen.

[1:31:18] Ebn

[1:31:20] veertig procent van alle kosten dragen die voortvloeien uit

[1:31:25] het kostte om de maatschap.

[1:31:26] Het is achteraf in gefietst.

[1:31:29] Dat is later gedaan. We hebben dat op gegeven moment ook zevenentwintig september, twintig, twintig.

[1:31:34] Doe dat nog een keer aangekaart. Twintig, twintig vaardig gasprijzen heel erg laag.

[1:31:40] Het eigen vermogen van ebn is ook altijd erg laag geweest. Solvabiliteit van slechts vier procent.

[1:31:46] We maakten ons zorgen over de toekomst van onze verplichtingen kon voldoen, heeft de minister uiteindelijk ook in de voorjaarsnota opgenomen dat er één komma negen miljard euro

[1:31:57] beschikbaar gemaakt zal worden als het nodig was om financieel te ondersteunen om aan haar verplichtingen te kunnen voldoen.

[1:32:03] En als je er wel aan tafel had gezeten. Had u dat dan voorgedragen.

[1:32:07] Ik zat er niet aan tafel. Dus dat zou niet speculeren zijn daarbij. Dat was niet de rol van ebn.

[1:32:14] Wanneer hoorde je dat even moest betalen voor het opkopen van zogenaamd kussen gas uit alkmaar. Een van de onderdelen uit het akkoord.

[1:32:20] Dat hoorden. We naderen een akkoord op hoofdlijnen was.

[1:32:25] Dat betekent dat gewoon

[1:32:28] geconfronteerd werd met dat besluit.

[1:32:30] Jij ebn is een beleid stil. Nemen we voor het energiebeleid van de minister uit. Dus als dit is. Ik zie dit ook echt als een n uitvoering van het energiebeleid.

[1:32:40] Het is een financiële afspraak tussen de aandeelhouders van ebn

[1:32:45] en en de nam en die loopt dan via uiteindelijk alle inkomsten die ibm krijgt die die komen ook ten goede aan aan de samenleving alle dividend uit

[1:32:58] en op die manier wordt er dan geregeld.

[1:33:03] Hoe is het dan logisch dat u dat

[1:33:06] dat u moet betalen zonder dat hij het weet van tevoren.

[1:33:11] Hij heeft geen logica te maken van afspraken gemaakt privaatrechtelijke afspraken gemaakt tussen shell en de staat en op deze manier moet uitgevoerd worden.

[1:33:22] En de opvolgende overeenkomsten zoals het interim akkoord en noord. Hoe was ebn.

[1:33:27] De betrokken niet.

[1:33:31] Heeft ook aangedrongen om mee te onderhandelen.

[1:33:34] Nee,

[1:33:36] het was duidelijk dat de discussies over het gasgebouw gingen tussen de staat en shell en esso waren de nam en amy er niet bij betrokken.

[1:33:46] In april juli tweeduizendzeventien signaleren u en uw collega tijdens de vergadering van het college van bier maatschap dat ebn te laat op de hoogte is van belangrijke ontwikkelingen, zoals het op afstand plaats van nam, maar ook een rapport over de aardbevingen en beroep van dam tegen de verlaging van de gaswinning.

[1:34:04] Hoe kan het dat ebn doornam laat werd geïnformeerd je samen met nam de maatschap groningen voert en daarin vijftig procent van de stemmen heeft.

[1:34:12] Daar heb ik ook stevige gesprekken over gehad en ik heb ook richting nam directeur aangegeven dat ik verwacht dat wij dezelfde informatie

[1:34:20] kregen jullie ook deelde met de andere aandeelhouder van de dam s zoon

[1:34:24] en er was ook de directeur van sor met me eens is.

[1:34:28] Maar dat ging niet altijd vanzelf.

[1:34:30] Wat was de reactie van de nam directeur dat aangaf?

[1:34:36] Meestal was het zo dat dat die zei van ja dat zijn operationele handelingen onder de ovse hoeven we daar geen informatie over te verschaffen. Bij alle zaken

[1:34:44] die financiële impact hebben, is hij wel degelijk verplicht om te verschaffen aan.

[1:34:52] Wat waren de gevolgen van die later informatievoorzieningvoor voor ibm.

[1:34:56] Daarna wordt het lastiger om om keuzes te maken. Dus dat betekent dat je uiteindelijk besluitvorming vertraagd raakt.

[1:35:06] Wat hebben exxon en shell met uw zorgen en suggesties gedaan.

[1:35:11] Maar het was het was een discussie tussen mij en de nam niet met shell en esso.

[1:35:18] En als u zegt discussie met name begreep

[1:35:22] begrepen. Directeur dood.

[1:35:25] Zeke.

[1:35:27] Maar toch moest tekenen voordat u.

[1:35:29] Eigenlijk wist dat heb ik al vaker moeten doen.

[1:35:36] We willen graag nog even ingaan op de kostenverdeling in de maatschap groningen voor veertig procent aandeelhouder in de maatschappij, zoals u al een paar keer benadrukte nam voor zestig. Wat betekent dit voor de kosten die de nam maakt.

[1:35:51] Als zij

[1:35:53] ebn heeft er recht op alle veertig procent van de baten, maar we moeten ook veertig procent van de kosten betalen.

[1:35:59] Dus daarom is het van belang om dat goed in de gaten te houden.

[1:36:06] En in welke mate draagt naast ebn de staat nog bij hun kosten.

[1:36:13] De kosten zijn aftrekbaar voor bijvoorbeeld

[1:36:19] zeg maar de de moorden en cpb. Dus uiteindelijk indirect worden kosten.

[1:36:24] Wordt lastig mooiste meer opbrengst te regelen.

[1:36:27] De regeling voor.

[1:36:29] Maar de persoon die kosten worden de komende tijd natuurlijk ook ten laste van de staat indirect frivool die worden dan als minder. Dat betekent dat je minder baten krijgt.

[1:36:39] In relatie tot de vennootschapsbelasting.

[1:36:42] Een lagere winst betekent ook een lagere vennootschapsbelasting betaling.

[1:36:47] Maar dat ging via de belastingdienst meer meeropbrengst regeling ging ook voor de belastingdienst

[1:36:54] heeft alleen maar wat vierde ebn boeken ging ging over ging, maar over veertig procent aandeel.

[1:37:02] En als onderdeel van het akkoord op hoofdlijnen komt per één januari tweeduizend achttien meer opbrengst overeenkomst te vervallen.

[1:37:10] Er worden nieuwe afspraken gemaakt over de financiële afdrachten. In de consequentie hiervan is dat de staat van via ebn ofwel rechtstreeks en rekening te houden met afdracht van winstbelasting. Ongeveer driekwart drieënzeventig procent. Om precies te zijn van alle kosten van de nam voor haar rekening neemt,

[1:37:27] hebben deze aanpassingen voor hen geleid tot een verandering in het aandeel in de kosten van af.

[1:37:32] Is is dat veertig procent gebleven. Dus zeg maar de staat drieënzeventig cent totaal van de kosten betaalt dat veertig procent via ebn en drieëndertig procent zeg maar via verweven verrekening van de kosten met verschillende belastingregelingen.

[1:37:49] En de maatschap mag alle kosten die ze maakt. Aftrekken van de gasbaten en ebn ziet daarop toe.

[1:37:55] Daar zit binnen.

[1:37:57] En hoe ziet ebn?

[1:37:59] Dat weten wij zien de stoel op de doelmatigheid.

[1:38:03] We hebben een zogenaamde budgetcommissie die beoordeelt de kwartaalrapporten, de kwartaalrapportages, een zeer uitgebreide financiële rapporten.

[1:38:13] Het is ook erg belangrijk om dat te doen wat namelijk met het vaststellen van het kwartaalrapport stemde ook in met eventuele kosten overschrijdingen of of budget wijzigingen.

[1:38:22] De ster die daar maken we tegen analyses van en vervolgens worden er ook nog

[1:38:28] vragen gesteld en op gegeven moment komt de budget commissie met een advies

[1:38:33] richting richting om wel of niet positief in te stemmen.

[1:38:39] Dat is het proces eerder in het verhoor hebben het gehad over de kosten van een reorganisatie waar er anders tegenaan kijkt en de toenmalig directeur zelfs zij dreigden de gaswinning te stoppen.

[1:38:52] Wat denk ik een vrij loze dreigement was gelet op de reactie die u gaf. Maar er zijn andere voorbeelden waarbij nam toch meer probeerden de salderen met de gasbaten dan wenselijk achter.

[1:39:03] Dat is zeker wel voor mijn tijd geweest, maar wil ik onvoldoende details stonden. Er is in het verleden al wel eerdere discussies over geweest. Zeker ook een rechtszaak in het verleden geweest hierover.

[1:39:16] Waar ging hij naartoe?

[1:39:18] Dat ging over mij en

[1:39:22] extra portie pensioenvoorziening die shell wilde

[1:39:27] opnemen. Maar zo zegt dat was ruim voordat ik bij weer was begonnen. Dus de precieze details ken ik niet.

[1:39:32] In die tijd waren er eigenlijk helemaal geen issue.

[1:39:35] We hebben vrij lang discussies gehad over verschillende reorganisatiekosten en we zagen natuurlijk heel veel van de kosten

[1:39:42] diepe via via eerst via het cvw een datum via de tijdelijke commissie. Mijnbouwschade toen weer via ernstig geen inbegrepen.

[1:39:51] Dus dat waren de kosten. Ook de nam geen geen invloed op had. Dus die werden gewoon voor veertig cent doorbelast.

[1:39:59] En wat gebeurt er dan in de situatie dat de gasbaten

[1:40:03] op jaarbasis lager zijn

[1:40:06] de jaarlijkse kosten voor schade versterken.

[1:40:11] Dan zullen bedrijven uit hun eigen vermogen aan moeten doen.

[1:40:15] En in hoeverre kan ebn?

[1:40:17] Abn heeft

[1:40:19] al sinds tweeduizend twaalf voorzieningen opgebouwd om om dat te kunnen doen.

[1:40:25] Er zijn op dit moment bijna

[1:40:28] twee miljard euro aan voorzieningen doen. We hebben het verleden ook al bijna drie miljard euro uitgekeerd op verschillende plekken en deze voorzieningen die die blijven we ook ook opbouwen. Maar dat kunnen we alleen doen als die voldoende onderbouwd zijn en dat onze accountant daar toestemming voor geeft

[1:40:49] en daarom is het van belang dat abn voldoende solvabiliteit heeft. In het verleden lag de solvabiliteit van ebn heel erg laag op vier procent.

[1:40:57] Dat was indertijd ook geen problemen wordt, namelijk

[1:41:00] de financiële baten uit verscheen activiteiten zodanig hoog waren dat er weinig financiële risico s zijn we nu met het ministerie van economische zaken afgesproken om die solvabiliteit en vijfentwintig procent te brengen, zodat we ook bij eventuele hè

[1:41:17] prijsschok dat zeg maar de gasbaten afnemen dat we wel voldoende

[1:41:22] middelen beschikbaar hebben om aan hun verplichtingen te kunnen doen.

[1:41:25] En de opgebouwde voorziening ruim twee miljard zij ebn is dan exclusief die die garantstelling die de minister in die brief heeft opgeschreven na afsluiten.

[1:41:35] Van het akkoord.

[1:41:36] Dat is exclusief de garantstelling voor de minister.

[1:41:40] Als het gaat over de mogelijkheden van nam om in die situatie

[1:41:46] de rekening te blijven betalen houdt ook toezicht op de mate waarin nam in staat is om dat te doen en de vermogenspositie die de nam

[1:41:55] en de voorzieningen die je nam opbouwt.

[1:41:57] Naar de dam. De nam heeft vanzelfsprekend ook voorzieningen opgebouwd, maar daarnaast hebben shell en esso zich garant gesteld voor voor de nam om zorg te dragen dat u de kosten kunnen dragen.

[1:42:09] Dus op die basis zal de nam zeker aan onze verplichtingen. Niet alleen kunnen we ook moeten voldoen.

[1:42:17] Nu hebben we de afgelopen dagen ook met meerdere getuigen gesproken over de onderhandelingen die gevoerd,

[1:42:24] maar ook over de situatie dat er passende zekerheden moeten worden gezocht op het moment dat het gasveld helemaal dicht is.

[1:42:33] Dat raakt ook weer mogelijk aan ebn.

[1:42:37] Bent u wel. Of raakt. Wordt u betrokken bij hoe het nu in de laatste fase ook financieel afgewikkeld moet worden.

[1:42:46] We zijn niet betrokken bij de definitieve financiële afweer afwikkeling. Dat gebeurt echt tussen de aandeelhouders. Zolang men, maar tegelijkertijd zorgen wij wel

[1:42:56] dat wij voldoende middelen beschikbaar houden, ook in de fase na het sluiten van het groningenveld.

[1:43:03] En zoals u ongetwijfeld bekend is, is er ook onenigheid tussen de nam en het ministerie over de betaling van de facturen met betrekking tot schade en versterken

[1:43:12] van aldi facturen die naar nam gaan moet u veertig procent betalen. Heeft u altijd alle facturen betaald.

[1:43:19] Ja. De accounting procedure is heel sterk. Valt me de dispuut leken.

[1:43:25] Dus we hebben onze facturen die we voor de nam krijgen altijd betaald.

[1:43:30] Wij mogen ook alleen facturen of alleen betalen als ze een factuur krijgen nam geen factuur stuurt, kunnen we niet betalen.

[1:43:36] En nam stuurt de facturen niet door waar ze een discussie over.

[1:43:41] Met de staat.

[1:43:42] De hebben zowel doorgestuurd. Dat was een foutje van de nam die wel keurig netjes betaald. Maar daarna hebben ze maar zestig procent van van de factuur doorgestuurd konden wij ook maar ons veertig procent aandeel ervan.

[1:43:55] Heeft ze je facturen ook weleens gezien.

[1:43:58] Die facturen.

[1:43:59] Dat gaat allemaal digitaal tot ik hoef ze nu wordt ook in een andere afdeling goedgekeurd.

[1:44:04] Je stelt verder ook geen eisen.

[1:44:08] Dat staat in elke hand die procedure precies omschreven worden boulevard die facturen aan moeten voldoen.

[1:44:13] Zeg jij zit bij sam onder scherp toezicht van van onze accountant. We kunnen ook alleen maar factuur betalen als ze ook daadwerkelijk ontvangen ontvangen zijn.

[1:44:20] Maar u uw accountant heeft nog niet geklaagd over de kwaliteit van de factuur die u heeft doorgestuurd gekregen van de nam.

[1:44:33] Hetzelfde,

[1:44:35] We gaan verder.

[1:44:37] In het akkoord op hoofdlijnen zijn de afspraken gemaakt over de garantstelling van shell en exxon voor, maar alle toekomstige kosten voor schade versterken. Komende veertig procent baby en terecht gaat om een grote kostenpost die mogen in de toekomst verder kan groeien.

[1:44:55] Je brengt deze situatie de vermogenspositie van ebn in gevaar.

[1:45:00] Maar dat was in september twintig, twintig maakten ons zorgen over ebn had dat jaar namelijk voor het eerst in haar bestaan verlies geleden extreem lage gasprijzen en de hoge kosten

[1:45:11] hebben we toen hebben tot een verlies geleden

[1:45:14] en ook onze solvabiliteit. Onze was was onvoldoende. Dat hebben we ook met onze aandeelhouder besproken en vervolgens

[1:45:22] met het ministerie van financiën afgestemd.

[1:45:25] Ga een brief naar de kamer ging dat ondersteund zou worden om toekomstige verplichtingen kunnen voldoen en b om

[1:45:33] en middelen beschikbaar te stellen in de voorjaarsnota

[1:45:36] en gezien de veranderde gasmarkt er met name het afgelopen jaar waren zeer

[1:45:43] zeer tot extreem hoge gasprijzen zijn gedaan hebben nu extra voorziening kunnen opbouwen en dat zullen we ook niet gebruik hoeven te maken van

[1:45:51] de pillen die het ministerie beschikbaar te stellen en tegelijkertijd hebben we nu ook onze solvabiliteit naar vijfentwintig procent kunnen brengen, zodat we voldoende

[1:46:01] weerbaarheid hebben om ook aan alle verplichtingen te kunnen voldoen.

[1:46:06] Destijds bij het maken van die afspraken. Hoe schatten het rijk. De gevolgen van de kosten voor de financiële positie van ibm toen waren de gastvrijheid niet zo hoog als nu.

[1:46:15] Nee. En

[1:46:18] wat natuurlijk ook gezien hebben is dat met met voortschrijdend inzicht dat er dat

[1:46:23] de schattingen voor versterken en schade zijn natuurlijk significant gestegen. Dat betekent ook dat wij onze voorzieningen significant hebben moeten bijstellen

[1:46:34] dat wat dat was omgeven met een reden voor voor zorg of er wel voldoende middelen beschikbaar waren.

[1:46:40] Het is nu.

[1:46:41] Nu op orde.

[1:46:43] En als u zegt op orde om aan de verplichtingen te voldoen. Dan heeft hij het eens over een extra voorziening die solvabiliteit naar vijfentwintig procent

[1:46:52] in tweeduizend, eenentwintig zijn afspraken gemaakt met de ministerie van financiën over het aanvullen van het vermogen van ibm met een bedrag van maximaal één komma zeven miljard euro. Waarom was deze aanvulling nodig.

[1:47:04] Dat ging over dit naar aanleiding van het verzoek in september twintig, twintig. Maar in de voorjaarsnota twintig, eenentwintig. Zo bedankt.

[1:47:13] Dus nu is het eigenlijk op orde.

[1:47:15] Dit is nu podium. Ja misschien een twintig, achtentwintig. Er staat nog een klein beetje afgelopen.

[1:47:22] Een budget heeft de minister nog een klein beetje voor twintig, achtentwintig gereserveerd om dat mogelijk

[1:47:27] een klein tekort zou kunnen kunnen ontstaan.

[1:47:31] Heeft het deze die die aanpassing die aanvullingen nog gevolgen voor andere jager consequenties voor andere activiteiten.

[1:47:41] Deze deze middelen worden gerealiseerd door kleine velden, gasproductie. Dus dat komt niet meer uit groningen. Maar dat komt uit het kleine velden.

[1:47:52] Dat kan dat kan mogelijk zijn dat we opgeven met extra vreemd vermogen moeten aantrekken. Als we verder investeringen erin willen doen. Sowieso zijn de gasbaten.

[1:48:03] Er zijn ook

[1:48:04] apart gehouden. Zeg. De nieuwe activiteiten ontplooien op gebied van geothermie en c o twee opslag. Die gaat niet uit de vastbaar gasbaten daar eens andere financiering voor georganiseerd, samen met het ministerie.

[1:48:20] Dan kunnen we daarmee concluderen dat dat de staat opdraait voor een groot deel van de betaling van de facturen die staat zelf aannam bestuurt.

[1:48:28] Uiteindelijk betaalt al bijna zestig jaar veertig procent van de koeien voor rechtsvoorganger veertig procent van de kosten heeft natuurlijk ook veertig procent van de water gehad.

[1:48:38] Volgens onze berekeningen

[1:48:41] heeft ebn bijna honderd tweeënveertig miljard euro aan gasbaten opgeleverd. De afgelopen zestig jaar.

[1:48:48] Mijn antwoord daarop is eigenlijk ja.

[1:48:52] Als je.

[1:48:52] De conclusie van de staat draait ervoor op.

[1:48:55] De staat heeft ook al een groot gedeelte van de water gekregen en betaalt nu ook een gedeelte vonden van die kosten.

[1:49:04] We gaan naar de actualiteit. Inmiddels wordt de gaswinning uit het groningenveld steeds verder beperkt en is de planning om het groningenveld op korte termijn helemaal te sluiten.

[1:49:13] Wat betekent sluiting van het grote groningenveld voor de portefeuille van ebn.

[1:49:20] Groningers natuurlijk altijd een hele belangrijke samenlevingsverband geweest. Maar de tussentijd wegwerp bijna twee, honderd andere joint ventures op het gebied van kleine velden.

[1:49:31] De twee op slagen waar we nu mee bezig zijn, zijn groter

[1:49:36] investeringsprojecten die we doorlopen, zodat het sluiten van groningen heeft er geen significante impact op.

[1:49:46] We zien ook recent het besluit van het kabinet om

[1:49:51] het groningenveld op de waakvlam te zetten.

[1:49:54] Tegelijkertijd is er ook een publieke discussie ontstaan, ook door de actuele ontwikkelingen de hoge prijzen, maar ook meedeed natuurlijk ingegeven door de oorlog die rusland in oekraïne is begonnen.

[1:50:07] Hoe stelt hij zich op in die discussie over al dan niet

[1:50:12] toch weer gaswinning uit groningen.

[1:50:15] Ebn stelt zit er niet op te hebben. Dat is ook niet aan ons eerder zijn beleid stil neming. Dus we volgden het energiebeleid van de minister. Het is aan de minister om daar een afweging over te maken. Dus we gaan daar zijn er niet bij betrokken gaan ook niet over.

[1:50:31] Vindt u dat wel een terechte afweging is gemaakt heeft, heeft hij ook geen mening.

[1:50:36] Maar zo zegt hij de weg. Wij gaan er niet over. Ik denk ik wat we wat wel weer overgaan. We zijn gevraagd om te helpen met de voorzieningszekerheid van van gasten. Nederland.

[1:50:46] Dus we vullen nu bijvoorbeeld gasopslag bergmeer zorg te dragen dat er voldoende gas is komende winter.

[1:50:52] Dat is zeg maar een aanvullende publieke rol. Maar dat is ook naar aanleiding van het sluiten van groningen. Dat zegt maar die balans functie

[1:50:58] die groningen heel lang voor nederland heeft gehad. Er is weggevallen. Dus je moet dan wel op andere manieren dat georganiseerd

[1:51:05] en zij een uitvoering van energiebeleid van het ministerie.

[1:51:09] Zijn er nog andere stappen, zoals degene die u net noemde om bij te dragen aan

[1:51:15] de actuele problematiek die een onderdak.

[1:51:17] Dat zijn vaak ook wel weer financieel economische stappen naast naast het vullen van bergmeer

[1:51:25] heeft gasterra ook de opdracht om de andere bergingen te vullen. Noor grijpskerk en de piekgas installatie in alkmaar. Daarvoor doet is namelijk

[1:51:36] werkkapitaal verschaffen om dat mogelijk te maken.

[1:51:40] Dat gaat om heel veel geld.

[1:51:43] U noemde het begin van het verhoor dat naast gaswinning ook actief is op andere terreinen geothermie groen gas waterstof.

[1:51:55] Waarom is nodig bij die onderdelen van de energietransitie.

[1:52:01] Ebn is zichtbaar, publieke rol van ebn. Het is niet zozeer de bedoeling dat abn in dit soort zaken participeert om daar

[1:52:08] zeg maar een financieel voordeel voor de staat uit te halen want dat mag misschien ooit zo het idee zijn geweest met de overjas groningen. Nu zitten we echt in andere tijden

[1:52:18] de verduurzaming van onze energievoorziening, maar ook het minder afhankelijk maken van gas van gas gebruikt,

[1:52:26] moeten we als samenleving meer gaan inzetten in alternatieven voor het gebruik van gas

[1:52:32] die hele transitie die is weerbarstig is het ook verstandig om publieke organisaties op in te zetten om die om die transitie zit mijn instantie in gang te zetten. Fantastisch voorbeeld is sporters c o twee opslag.

[1:52:48] Samen met gasunie. Het havenbedrijf rotterdam. Het initiatief heeft genomen om dit project te realiseren wat publieke sorry commerciële partijen niet wilden of konden

[1:52:59] nu partners zeg maar tegen investeringsbeslissing aan gaat, zien we dat de opvolgende project aramis

[1:53:06] we nu ook samen met commerciële partijen

[1:53:09] werken die ook zien dat ze dat door de publieke organisatie toch een soort band drempel

[1:53:16] en voor deze markt toetredingen weggenomen en dat je daar wel die versnelling gaat krijgen, zie ik toen kreeg ik ook kookpunt geothermie

[1:53:22] waar waar de sector nog veel harder moet gaan gaan vergroeide gaan groeien omdat namelijk de warmtevoorziening in nederland is nu nog volledig gebaseerd op gas. Als je van het gas af wil dan zul je toch duurzame warmte alternatieven gaan ontwikkelen.

[1:53:38] Hetzelfde geldt ook voor voor groen gas. Een waterstof.

[1:53:42] In het klimaatakkoord staat de ambitie van twee tot drie miljard kubieke meter gas in twintig, dertig.

[1:53:48] Nou we zitten nu bijna twintig, drieëntwintig en we zitten niet eens twee, honderd miljoen en er is ook geen

[1:53:53] geen helder plan om naar die drie miljard te komen. Maar het is wel ontzettend belangrijk.

[1:53:58] En waarom is daar

[1:54:01] voor toegerust bijvoorbeeld het ministerie zelf.

[1:54:06] Binnen een privaatrechtelijke onderneming zijn participatiemaatschappij. Het is. We zijn erg vergelijkbaar met een investor wel maar dan voor energie,

[1:54:14] terwijl is dan vijftig jaar geleden zo zo georganiseerd.

[1:54:18] Maar we kunnen naast het inbrengen van van kennis en kunde ook financiële slagkracht om investeringen

[1:54:27] tuurlijk te stimuleren los te trekken en wat het bijzonder natuurlijk als beleid stil nemen. Wij kunnen energiebeleid van het ministerie uitvoeren. Dus denk een mooi voorbeeld

[1:54:37] is cadeau van voorzieningszekerheid. Het vullen van bergen meer.

[1:54:41] Dat was daar hebben we een speciale opdracht van het ministerie gekregen met een hele korte tijd

[1:54:47] samen met het ministerie weten te realiseren. We hebben nu ook de doel, zoals de cameras had neergelegd. Negenennegentig procent vulgaat van de gasopslagen hebben deze week gehaald.

[1:54:59] In het vorige verhoor met mevrouw van loon. Volg mij ging het ook specifiek over het nood haar twee project

[1:55:06] waterstof de laatste ontwikkeling in india ook in groningen,

[1:55:11] waarbij eigenlijk de ambitie is om wind op zee. Om te zetten op waterstof in

[1:55:19] dat het ook weer een publiek private samenwerking is en we hebben aangevraagd wat zijn alle lessen die ze trekt uit de publiek private samenwerking in het gasgebouw

[1:55:28] die je meeneemt in nieuwe vormen van publiek private samenwerking in de energiesector.

[1:55:33] Wat zijn nou voor u de lessen

[1:55:35] van het zestig jaar gasgebouw die je meeneemt naar andere publiek private samenwerking.

[1:55:44] Het is niet alleen natuurlijk het gasgebouw, zij. Het zijn die die andere tweehonderd bijna tweehonderdveertig publiek private samenwerkingsverbanden die we hebben

[1:55:53] dat je ziet enerzijds als als vanuit publieke kant

[1:55:57] dat je

[1:56:00] soms zeg maar mark nieuwe markten kon ontwikkelen. Risico´s kan verminderen voor voor de private partijen

[1:56:07] om toetreding te hebben. Verder ook

[1:56:11] zeg maar het delen van kennis door een van de voordelen die ebn heeft dat wij maar totaal transparante in zicht

[1:56:19] hebben in alle olie en gas financiële economische aspecten van alle olie en gas

[1:56:25] activiteiten in nederland en cuba kunnen we dus ook een smart we ook deden we de kennis en stimuleren we innovatie en samenwerking ook een bijzonder voorbeeld is dat

[1:56:38] als sector heeft een heeft een

[1:56:41] dus totaal over een opbraak opruim verplichting voor het weghalen van je in onbruik geraakt installaties van bijna zevenenvijftig miljard euro

[1:56:49] zag een aantal jaren geleden zag het er niet zo goed uit.

[1:56:53] Het ging niet zo goed over het algemeen geen mensen of budget naar de zorg was dat die zeven half miljard richting de elf miljard

[1:57:00] zo gaande. Daar betaalt uiteindelijk ook weer de staat zo rond de drieënzeventig procent voor ons ook in gas, gasgebouw.

[1:57:07] We hebben ook het initiatief genomen om samen met de brancheorganisatie om me toch een masterplan te ontwikkelen, hebben we vereniging next step

[1:57:14] opgericht om via samenwerking, kennisdeling en innovatie

[1:57:18] dit gezamenlijk dit probleem aan te pakken en op te lossen en dat daar zijn we nu mee bezig. Dat gaat hartstikke goed.

[1:57:24] En dat zijn.

[1:57:25] Dat zijn dingen waar je huis vanuit het publiek perspectief makkelijker. Het initiatief kan nemen om de zaken in gang te krijgen dan

[1:57:32] als ze alleen aan private partijen overgelaten.

[1:57:37] Dat snap ik. En dat zijn ook belangrijke opgave. Mevrouw van loon gaf aan twee lessen die wij hebben geleerd is. Het moet transparant.

[1:57:46] Wees open over alles wat afspreken en doe het met de regio zelf

[1:57:51] als ik nou op dat niveau vraag naar welke lessen trekt u uit

[1:57:55] de afgelopen jaren samenwerken in het gasgebouw zijn er op dat type lessen die u

[1:58:00] meeneemt in al die andere activiteiten waar je en namens de staat een rol speelt.

[1:58:06] Zeker zoals u zegt je duke dat het laatste lessen die je hebt van dingen die goed zijn gegaan. Maar je hebt die kooklessen van dingen die niet goed zijn gegaan en met name zeg maar het feit dat je

[1:58:18] de samenwerken met je omgeving

[1:58:20] dat dat moet maar kan ook veel beter.

[1:58:24] We hebben dat al een aantal jaren zelfs al toegepast met bijvoorbeeld eerdere seismische campagne aardwarmte nederland

[1:58:32] waarbij we

[1:58:33] drieënnegentig gemeentes ook in gesprek zijn gegaan en dat doen we ook

[1:58:39] zeg me tevredenheidsonderzoeken om te kijken om te kijken of we de daad

[1:58:43] of of we dat wel goed doen en wat verbeterpunten zijn.

[1:58:47] Een ander ander punt

[1:58:49] waren bezig zijn, hebben ook samen met geothermie punt nl. Dat is de brancheorganisatie voor de chemiesector

[1:58:55] hebben ook participatie standaarden uitgewerkt projecten die wij doen omdat toegankelijk te maken voor voor de omgeving ook zorgdragen dat je het samen met je omgeving doet.

[1:59:07] En als ik dat nu hoor ik betrek het dan weer op het groningenveld.

[1:59:10] Dan mag ik dan concluderen dat daar dat u vond als het ging om het groningenveld dat het meer aan andere partijen was om die relatie met de samenleving

[1:59:20] en het draagvlak te organiseren dan dat dat de verantwoordelijk van ibm was.

[1:59:27] De overjas groningers heel duidelijk om over dat de maten mogen niet naar buiten treden. De nam is als is aangewezen als als de operators is vergunninghouders exclusief bevoegd om die operaties

[1:59:42] uit te voeren en dat was het heel sterk belicht bij bij de nam. Daarnaast was het ook zo dat

[1:59:50] ik had niet de mensen en de middelen om daar

[1:59:53] om daar zeg maar een mee te werken. Zoals ik eerder zei we hebben we hebben in al die tijd geen geen moord aangebraden aan gedraaid of een schep in de grond gestoken. Dus

[2:00:03] dus zal ze echt wel anders. Maar we zien wel dat zeg maar in de in de samenwerkingsverbanden waar we nu werkelijk niet zo vaak een stuk kleiner leggen bijvoorbeeld wel standaarden over wat wij van belang achter over participatie of of hoe wij dingen georganiseerd worden op het gebied van het betrekken van van bewoners.

[2:00:21] En die samenwerkingsovereenkomst vreemdere niet dat u wel op dat terrein actief mag zijn, terwijl dat in groningen.

[2:00:27] Die zijn ook lessen die we geleerd hebben uit groningen. Zoals ik eerder cijfers.

[2:00:34] Dus we zijn denk ik met zen allen te technocratisch geweest in het probleem

[2:00:41] teveel. We proberen op te lossen als als ingenieurs, terwijl er onvoldoende rekening gehouden met me

[2:00:48] met je gevoelens.

[2:00:50] Ook de frustraties van de groningers broer.

[2:00:53] Daarom zitten we hier nu ook.

[2:00:55] Het is niet goed gegaan.

[2:00:57] Ik geef het woord van de heer quinton,

[2:01:02] Sorry maar je hebt sinds tweeduizend negentien. Bent u voorzitter van de koninklijke nederlandse vereniging van gasbedrijf een belangenorganisatie namens de gassen sector. Hoe verhoudt deze zich tot die functie als ceo van ebn?

[2:01:16] De ga is geen belangenorganisatie. Het is een netwerkorganisatie.

[2:01:21] Het is opgericht in achttien, drieënzeventig in de tijd dat er nog bijna honderd tachtig

[2:01:26] gas bedrijven in nederland waren die ze willen gaan samenwerken om zeg maar

[2:01:31] kennis te delen, maar ook om standaarden te zetten

[2:01:34] en later is dat bijna allemaal opgegaan in in de gasunie

[2:01:37] en de belangrijkste partijen die er altijd een in elke actief geweest in kpn zijn gasunie sterren geweest. Ik ben zelf in tweeduizend negentien benaderd door mijn voorganger, de huidige ceo van gasunie of ik dit wilde overnemen.

[2:01:52] Ik vond het belangrijk omdat nederland is een bijzondere situatie in europa dat vierenveertig procent van ons gas van ons energieverbruik is gas, terwijl in de rest van europa is rond de twintig procent ligt.

[2:02:05] Dat betekent ook dat zeg maar onze opgave om te verduurzamen. Twee keer zo groot is als als veel andere landen in europa omdat namelijk leeftijd veel makkelijker.

[2:02:14] De verduurzamen is dan dan gas.

[2:02:19] Voor mij was dat ook binnen het vn verband te kijken van hoe kunnen we

[2:02:24] zeg maar kennisontwikkeling me ook coalitie smeden smeden om die verduurzaming van die gast waardeketen te versnellen.

[2:02:31] Nou daar zijn we druk mee bezig geweest

[2:02:33] focus gefocust op rond zaken als groen gas waterstof geothermie c o twee opslag. Om daar meer aandacht aan te geven. Maar we zijn tot de conclusie gekomen dat je dit echt succesvol doen dan moet je dat toch breder trekken dat alleen de gassector

[2:02:48] en we zijn nu ook aan het kijken of er

[2:02:51] dat dat een bredere zin kunnen doen met bijvoorbeeld energieproducenten, maar ook de netwerkbedrijven

[2:02:58] en de infrastructuur. Bedrijven, zoals de gasunie.

[2:03:01] Die beide functies die dat bijt elkaar niet en er is geen sprake van belangenverstrengeling.

[2:03:05] Ik denk dat het versterkt. Ik ben echt ik ben echt naar ebn gekomen om dat ik

[2:03:13] ik heb vijfentwintig jaar in de private sector gewerkt. Ik ben naar de publieke sector overgestapt omdat ik het wilde bijdragen aan het verduurzamen van onze energievoorziening nadat stralen. We hebben ebn ook uit en ik probeer dat ook op alle andere mogelijke

[2:03:27] manieren te doen om ook partijen bij elkaar te brengen om verandering te creëren.

[2:03:33] We hebben het eerder kort heeft aangestipt. Maar wij zien dat het valt op dat vrijwel maandelijks in de directievergadering van ebn overzichten worden getoond met cijfers over de schadeafhandeling over informatie, over recente aardbevingen. U krijgt ook aardbevingsvoorspelling doorgestuurd van uw medewerkers in de organisatie volgt de ontwikkelingen in groningen op de voet. In hoeverre heeft ebn volgens u dan invloed kunnen uitoefenen op de gaswinning in groningen.

[2:04:02] Die informatie was voornamelijk bedoeld om te checken of er wel voldoende voorzieningen had opgebouwd en ook de laatste modellen klopte om te bepalen of er voldoende voorzieningen hadden voor schadeafhandeling en dat soort zaken.

[2:04:15] Maar uiteindelijk

[2:04:18] de gas productie. Hoeveel deden verantwoordelijkheid van de minister heeft de minister ook meer ik meerdere keren de kamer aangegeven dat hij er verantwoordelijk voor is.

[2:04:26] We zijn bijna bij voeren. Dat beleid uiteindelijk uit. Dat is niet aan ons om de gaswinning te bepalen in groningen.

[2:04:35] Is het dan niet aan ebn om rekenschap te geven over de bredere impact van die gaswinning op groningers.

[2:04:43] De rol van ebn. Dus wij zijn binnen de maatschap probeert treden niet naar buiten binnen de maatschappij nam is aangewezen als de uitvoerders opvreten

[2:04:51] voor voor de koning concessie tot voor kort ook zeg maar de zorgplicht onder de mijnbouwwet.

[2:04:56] Dat is dan ja dat is de verantwoordelijkheid van de nam om dat te doen.

[2:04:59] En als u dat dan terug als u dat dan vergelijken met die positie bij taka die maatschappelijke verantwoordelijkheid is dat dan niet te vergelijken

[2:05:08] heb.

[2:05:09] Taka was een oprechte, net als de nam. Dat is dus ja was voor taken. Natuurlijk was ik daar verantwoordelijk voor toen ik directeur was taken maar

[2:05:17] baby had ik echt een andere rol.

[2:05:23] Heeft u de rol gespeeld die in de voorbije jaren heeft heeft hij een rol heeft die rol geschetst die ik ben de voorbije jaren heeft gespeeld bij de gaswinning uit groningen heeft vorig jaar juli tweeduizend, eenentwintig een interview gegeven aan aan de telegraaf. En ik citeer werd de vraag gesteld moet het grote maar totaal onbekende staatsbedrijf binnenkort niet gewoon het licht uit doen nu de miljardenwinsten uit de gaswinning opdrogen en antwoordt hij op. Ik citeer. Nee, we waren de accountant van de olie en gasindustrie die rol is veranderd. We hebben nu meer een aanjager aanjagende rol bij de verduurzaming en ontwikkeling voor alternatieven voor gas. Om de klimaatdoelen te halen.

[2:06:05] Hoe kwam u tot die conclusie. We waren de accountant van de olie en gasindustrie.

[2:06:10] Nou misschien is accountant ongelukkig wordt bij behartigt het financieel economisch belang van de staat in olie en gaswinning, niet alleen binnen de maatschap, maar ook bij de aldi

[2:06:19] andere joint ventures in kleine velden. Maar ik ben wel van mening dat dat wel echt veranderd is.

[2:06:27] Dat hebben de afgelopen jaren zien veranderen ik

[2:06:31] de activiteiten waar u zich mee bezighoudt, maar ook de strategie die we in tweeduizend zestien

[2:06:36] hebben ingezet.

[2:06:39] De diezelfde vraag werd mijn namelijk ook door de or gesteld toen ik mijn kennismaken gesprek had in tweeduizend zestien. Ben je hier gekomen. Plicht uit te doen. Het idee was van de gaswinning is eindigen nederland stop ermee. Zeg het licht uit te doen. Het energieverbruik in nederland is neemt alleen maar toe.

[2:06:55] Dus de verantwoordelijkheid om daar duurzame alternatieven ontwikkelen wordt alleen maar groter

[2:07:02] wilde ik mij voor inzetten. Dat wil ik nog steeds.

[2:07:04] Maar als u als u want u zegt het is ongelukkige accountant. Maar u heeft het over de technocratisch daarnaar gekeken meer als ingenieur opgesteld boekhoudkundig financiële besteding doelmatig besteden van van gelder. Daar staat ons onze focus op.

[2:07:26] Dat klinkt wel alsof je de boekhouder was in het gasgebouw.

[2:07:30] Het gasgebouw was onze focus echt sterk inderdaad op financieel economisch belang. Ik denk daarbuiten is dat wel verbreed in onze huidige strategie die we net ontwikkeld hebben ook veel meer aandacht inderdaad voor voor jou voor het publieke belang voor de omwonenden menselijke maat

[2:07:47] is natuurlijk ook testen die wij zelf hebben getrokken uit het groningen.

[2:07:53] Heeft u in de afgelopen jaren zelf contact gehad met de inwoners van groningen.

[2:07:59] Ik ben een keer op werkbezoek geweest. Ik ben recentelijk nog in groningen geweest maar ik ben naar de nam

[2:08:05] als de opreed en wij mochten volgens de overjas niet naar buiten treden. Maar natuurlijk moest ik mezelf ook wel

[2:08:13] mezelf laten informeren.

[2:08:15] Uit die gesprekken bij bijgebleven.

[2:08:18] Nou ik had het bij bijgebleven is, maar ook wat ik wat ik zie hier bij de bij de verhoren de onmacht.

[2:08:26] Dan kan ik me echt veel bij voorstellen.

[2:08:29] Is het met iets gedaan. Wat deed dat met u als u die verhoord, maar ook dat een werkbezoek wat hij had.

[2:08:37] Natuurlijk doet dat wat met mij bedoel ik zeg

[2:08:41] ik moet ze alle ervoor kunnen concluderen dat dat niet goed is gegaan.

[2:08:45] Wie wordt er dan uiteindelijk? Het publieke belang was veiligheid in uw ogen.

[2:08:50] Dat dat was wat publieke veiligheid. Dat was volgens de overheerst was dat duidelijk belegd enerzijds de nam als reed en anderzijds de aangewezen toezichthouder namens de minister de staatstoezicht op de mijnen.

[2:09:08] Tenslotte uw rol is de kosten te beheersen in de maatschap en wordt geacht ook geen andere publieke belangen te dienen. Als nam er vanuit kostenoptiek naar streeft schadevergoedingen te beperken en minimale verwerkingskosten. Hoe hoe stelt u zich dan op?

[2:09:25] Nou dat kan natuurlijk niet want die wilde dus ja.

[2:09:30] De schadeafhandeling is licht buiten de nam en de versterking ook. Dus er dus dat is niet

[2:09:37] dat is niet van toepassing.

[2:09:43] Ik heb nog één vraag. Dat komt toch even. U geeft heel nadrukkelijk aan dat de bestaande over een samenwerkingsovereenkomst komt. Het groninger veld verhindert om naar buiten te treden in de regio, omdat het is voorbehouden aan de operators.

[2:09:58] Nou, heeft de hoge raad gezegd dat abn ook moet worden gezien als mede exploitant.

[2:10:04] Je hebt dat niet aan. Nog een ander licht op had die niet juridisch de ruimte om

[2:10:08] wel naar buiten te treden in de regio.

[2:10:11] In tweeduizend. Dit was in tweeduizend negentien. Wij zagen dat er echt als een juridisch oordeel dat ook aansprakelijk gesteld kon worden. Daarnaast was toendertijd uberhaupt al schadeafhandeling, versterking bij publieke organisaties gesteld

[2:10:28] en overheerst geeft duidelijk aan dat de maten niet naar buiten te treden.

[2:10:32] Ongeacht het oordeel dat de hoge raad heeft gegeven,

[2:10:37] Ja. Nou, zoals ik zeg ik bedoel dat dat is nu denk ik.

[2:10:42] Wij zijn de vogel vast.

[2:10:43] Ik gebleven,

[2:10:45] Dan zijn we uitgevraagd,

[2:10:47] Bedankt voor uw medewerking en ik verzoek de rivier om u en uw steun verlenen naar buiten begeleiden.

[2:11:05] Het volgende verhoor vind morgenochtend.

[2:11:08] Tien uur plaats.

[2:11:10] En dat zal zijn om de de directeur van exel

[2:11:16] en ik ga nu de vergadering.

[2:11:19] Sluiten.