India

[0:00:00] Deze technische briefing over india

[0:00:04] een speciaal welkom aan mevrouw sentinel en mevrouw als u gaat vandaag de aftrap geven, zodat er vragen gesteld kunnen worden. Technische vraag gesteld kunnen worden door de twee kamerleden die vandaag aanwezig zijn. De derde kamerlid had zich had aangemeld om tom van der lee van groenlinks plenair met het pensioendebat. Dus ik verwacht niet dat hij hier zal schuiven. Dus je zult het met elkaar moeten doen. We hebben echt uiterlijk tot kwart over zal ik u meegeven. Dus laten we snel beginnen geven.

[0:00:35] Mevrouw mosselen,

[0:00:37] Dankuwel. Voorzitter en dank aan de commissie ook voor de voor de uitnodiging voor deze technische briefing die dateert geloof ik al van negentien april van dit jaar is een aantal keren uitgesteld, maar heel fijn dat we gelegenheid hebben om een commissie alsnog te briefen over een land waar wij belangrijke en steeds belangrijker relaties hebben en een land als een steeds belangrijker geopolitieke speler aan het worden is vroeg in het verzoek van de commissie om specifiek aandacht te geven aan vraagstukken rond veiligheid, relatie omgang van india met de sancties en de oorlog in oekraine en de relatie, india, china. Dus daar willen we ook specifiek op ingaan.

[0:01:23] Het is heel belangrijk om op te merken dat de positie van india ten aanzien van de russische inval in oekraïne niet los te zien is natuurlijk van het bredere relatie van india met rusland in een bredere context waarin india opereert met een specifieke veiligheid uitdagingen die het heeft in het zuid aziatische subcontinent misschien even een paar opmerkingen over india zelf en de bilaterale relatie die we hebben naar india is zeer strategisch gelegen in het hart van de pacific regio en alleen al vanwege de bevolkingsomvang

[0:01:58] een invloedrijke speler op het wereldtoneel op dit moment. India. Één komma vier miljard mensen verwachting is dat het binnen een paar jaar en mogelijk volgens de laatste rapporten zelfs in tweeduizend, drieëntwintig china voorbij zou gaan als het meest bevolkings rijke land ter wereld. Daarnaast is india een belangrijke partner als een democratie en rechtstaat, met alle uitdagingen van dienen voor een land van die omvang ook veranderd ontwikkelingsniveau van india. Een vorige indiase ambassadeur is hier altijd. India is een land waarin je kunt tijdreizen en dat is ook wel zo veel verschillen. Afhankelijk van de deelstaat in het gebied van india zit er enorme verschillen in ontwikkeling en dat bepaalt ook de mate waarin sommige zaken beter of minder goed geregeld zijn en klant.

[0:02:47] India is een cruciale steunpilaar van het multilaterale systeem voor ons en ook een belangrijke steunpilaren in de regels gestoelde, internationale wereldorde

[0:02:59] en het ambieert een sterkere regionaal rot aan een sterkere mondiale rol rond die past bij zijn positie en tegelijkertijd zoekt in toenemende mate nieuwe partners en steunpilaren om de groeiende invloed van china in de regio, en met name in in de buurlanden van india, zelfs in het grensgebied met india een tegenwicht te kunnen geven.

[0:03:23] Verwachting is dat india in tweeduizenddertig de derde economie ter wereld zal zijn op dit moment zijn ze geloof ik de vijfde economie van de wereld

[0:03:32] voor veel van de grote mondiale uitdagingen van dit moment is de rol van india een sleutel tot succes. Denk aan klimaatverandering kunnen we niet aanpakken zonder india, maar ook gezondheidszorg, pandemie, bestrijding, armoedebestrijding en de toenemende druk op voedsel en drinkwatervoorziening in de wereld. India is lid van de g twintig en zal volgend jaar het voorzitterschap van de g twintig overnemen van indonesië en we zijn zeer verguld dat nederland ook is uitgenodigd door india. Om daar aan deel te nemen als gastland en aan alle bijeenkomsten in dat kader zal deelnemen. Dus we zullen het komende jaar nog veel met india te maken hebben en filmbezoeker die kant op hebben.

[0:04:15] Bilaterale als laatste is de afgelopen jaren echt geintensiveerd. Uitgaand staatsbezoek van het koningspaar. In tweeduizend negentien inkomende staatsbezoek van de president calvins. Dit voorjaar in het kader van vijfenzeventig jaar diplomatieke betrekkingen. Minister hoekstra

[0:04:32] was afgelopen voorjaar

[0:04:33] in april voor het bijwonen van de belangrijke reis dialoog en bilaterale consultaties daar met zijn counterparty minister jane shankar en de minister president en de indiase premier modi hebben regelmatig contact onder andere online top die ze vorig jaar aangehouden vanwege het online. Maar de contacten zijn ook in die periode heel erg warm gehouden en intensief bilaterale economische betrekkingen zijn ook sterk groeiende ook een people to people elementen is heel belangrijk in tweeduizend twintig is voorkomen. Want dat zijn de laatste echte relevante statistieken hadden we ruim drieduizend indiase studenten die naar nederland kwamen veel teveel in nederland

[0:05:19] lullig van india ten aanzien van rusland en u interesse interrumpeert mij als vragen.

[0:05:25] Heeft u uw introductie? Daarna geef ik het door.

[0:05:34] Er valt heel veel over te zeggen. Dus ik.

[0:05:37] Voorzitter, dan geef je mij n seintje als het te lang duurt. Maar de rol van india ten aanzien van rusland en oekraine naar de door india.

[0:06:02] Rusland is in dit strategisch plaatje van india echter van oudsher een belangrijke partner en bondgenoten en ook een belangrijk tegenwicht in azië, tegen een te grote invloed van china, een zwak rusland dat teveel in de armen van china wordt gedreven is niet in het belang van india in indiaas optiek. India kijk dan ook met grote zorg naar de ontwikkelingen in oekraine. En daar daardoor versnelde trend die zich aftekent richting een nieuwe bipolaire wereldorde in india staat hier overigens niet alleen in ook andere landen in azië. Regio kijken met zorg naar de ontwikkelingen richting een grotere tweedeling in de wereld waarin zij mogelijk gedwongen zullen worden voor hen zeer ongemakkelijke keuzes of zelfs ongemakkelijke keus onmogelijke keuzes te maken.

[0:06:50] Rusland is niet alleen belangrijk voor india in in dit opzicht. Maar het is altijd belangrijk geweest als een betrouwbare partner en bondgenoot die het land heeft bijgestaan in moeilijke tijden, politiek en militair politiek, bijvoorbeeld bij debatten in de vn over kasjmir over de indiase wens om een permanente zetel in de vn veiligheidsraad te krijgen

[0:07:20] en india en rusland hebben al heel lang wat ze noemen. Een special en luncht subtitiing partnership

[0:07:27] rusland is ook traditioneel een belangrijke partner van india. Het gebied van defensie en de voornaamste wapenleverancier van india. Ongeveer vijfenzeventig procent van de militaire infrastructuur in india is van russische makelij en volgens het zweedse onderzoeksinstituut cipri zou tussen tweeduizend zestien en tweeduizend twintig nog bijna de helft van alle wapen importen afkomstig zijn uit rusland.

[0:07:53] India heeft vergaande defensie en veiligheid samenwerken met rusland, die ook verder gaat omdat ze een gezamenlijk onderzoek gezamenlijke ontwikkeling, productie van geavanceerde defensietechnologieën en systemen bijvoorbeeld het brabants raketsysteem s vliegtuig die in india worden geproduceerd er niet voor india heel belangrijk zijn en india is uiteraard bezorgd dat de westerse sancties wapenleveranties vanuit rusland op het spel zetten en ook dat die rusland verder in de armen van china. Want dat is een schrikbeeld van india. Tegelijkertijd is india ongelukkig en bezorgd over de russische inval in oekraïne, die ook indruist tegen indiase opvattingen over soevereiniteit territoriale integriteit. Er zijn zorgen over de humanitaire situatie. India heeft ook een humanitaire hulp verleend aan aan oekraine en india spreekt die zorg ook uit india veroordeeld niet in de spits zorgen uit maar veroordeel niet. Het zoekt ook naar een tussenweg hier en tegelijkertijd zien we dat india ook zoekt naar wegen om minder afhankelijk te worden van rusland op het gebied van defensie en dat vooral onder druk van de vs wordt natuurlijk ook door india steeds nauwer samengewerkt met andere landen, zoals landen van de god met de vs en japan en australië

[0:09:20] en india is is aan het bewegen. Maar er is nog een zeer sterke mate afhankelijk van rusland. En om al die reden die ik noemde is india heel voorzichtig met kritiek op het russische optreden in oekraine. Het spreekt weliswaar openlijk zijn zorgen uit over de situatie in oekraïne en ik had het over militaire bijdrage die het heeft geleverd, maar het vertaalt zich niet in stemgedrag dat rusland veroordeeld in de vn geen veroordeling welzorg. Het feit dat india die open lijn heeft in moskou geeft ook wel weer kansen, want het kan ook boodschappen overbrengen en dat doet het ook. Nederland heeft india ook meerdere keren verzocht onder de invloed die het heeft aan te wenden om rusland boodschappen gegeven om op te roepen om het conflict te beëindigen. Dat heeft moody ook een aantal keren gedaan. Premier modi heeft recent nog bij de shanghai cooperation organisation bijeenkomst met poetin gesproken en zijn voornaamste boodschap. Daar was die of war is over stoppen stoppen met het geweld en poetin gaf aan dat hij kennis heeft genomen van de indiase zorgen. Dus die oproep van india. Om het geweld te staken op tot diplomatie en dialoog die wordt overgebracht. Maar india is de positie is ingegeven door een mix van strategisch eigenlijk

[0:10:51] verlang

[0:10:52] uiteindelijk de oude bondgenootschappelijke banden met rusland, militair afhankelijkheid, maar ook een sterke traditie van niets gebondenheid

[0:11:02] en wat er ook doorheen speelt ook in bij de bevolking van india zijn anti westerse of wantrouwen ten opzichte van de sentimenten. Want ook in india wordt door veel mensen gezien als een europese oorlog. De media berichten vrij goed en neutraal in onze en houdt het in de gaten over wat er gebeurt in oekraïne spreekt ook van de gewelddadigheden noemt het ook echt benoemt ook de russische agressie en het geweld,

[0:11:27] maar dat leidt niet tot een verandering van de positie van van de bevolking. Dit in eerste instantie als een europees conflict ziet,

[0:11:35] en tenslotte wordt india ook hard geraakt door de oorlog in oekraïne zelf tussen door de verhoogde energie en voedselprijzen. India had zelf een hele slechte oogst. Dit jaar. Dus dat kan er ook nog bij dat baart de indiase regering uiteraard ook grote zorgen. Inflatie kunnen zij er met de economische situatie. India niet goed bij hebben.

[0:11:57] Recent heeft india olie in kunnen kopen en dan kunnen ze nog steeds vanuit rusland tegen gereduceerd tarief. Daar is kritiek op gekomen. Maar india verdedigt zich door te zeggen dat ze dat ook nodig hebben vanwege de inflatie vanwege alle kosten om de koopkracht op peil te houden van de bevolking en overigens een groot deel van die olie wordt ook weer doorverkocht naar andere landen, inclusief westerse landen, inclusief in europa en ook in nederland.

[0:12:27] Goed want de vraag is hoe kunnen we india in de goede richting beweegt wat wij de goede richting vinden. Belangrijk denk ik dat we aan de ene kant begrijpen waar je vandaan komt en wat de indiase motieven zijn de veiligheids zorgen van india begrijpen inzetten op een versterkte veiligheids dialoog, zowel bilateraal als in e u verband.

[0:13:10] Hartstikke goed kan geven.

[0:13:13] Ik mag dit was dit was uw indruk.

[0:13:18] Dit was de introductie kan india china nog verder uitbouwen. Misschien dat

[0:13:21] op basis van de vraag gaan. Dus als u.

[0:13:25] Microfoon uitzetten. Dan gaan we naar de kamerleden toe één of twee vragen.

[0:13:30] Wat bijbel.

[0:13:31] Je hebben ekelmans.

[0:13:34] Nou, er is veel dank voor deze zeer inzichtrijke en uitgebreide introductie.

[0:13:43] Tenzij ik een heleboel vragen die ik zou kunnen stellen. Maar

[0:13:49] laat ik beginnen met het einde, want we hebben natuurlijk veel debatten over ons buitenlandbeleid ten opzichte van van india.

[0:13:58] Zou je iets kunnen vertellen over in

[0:14:01] de betrekkingen met india. Wat wel en wat niet. Dus ik zei het ook van india spreekt zich niet vaak niet heel duidelijk uit in openbare gremia zal niet snel iets veroordelen of

[0:14:13] dan kan ik me voorstellen als wij wel dingen van india veroordelen dat dat niet helemaal goed valt omdat ze daar gevoelig voor zijn.

[0:14:19] Maar dat verschilt ook heel erg per land en ik wil niet in dat opzicht ben ik daar geen expert. En hoe dat zichtbaar gezichtsverlies of kritiek of wat dan ook hoe dat in india ervaren wordt dus vanuit jullie ervaring wat te nou als je als wij dingen met india willen doen of juist willen dat er niets gebeurd. Wat zal een effectieve manier om daar om daarmee om te gaan en daaraan gekoppeld vaak zeggen als het gaat om

[0:14:48] grote landen als india. Het is beter om dit op europees niveau te doen want zij zien nederland. Maar als een minuscuul land. Hoe geldt dat voor india zeker ook omdat we de staatsbezoek had betrekkingen zijn juist heel goed. Ook op het hoogste niveau zeggen jullie van nou we kunnen ook als klein land, maar wel met grote economische vertrekken, kunnen we echt wel wat met india samen doen en eventueel ook overbrengen van nee, het is vooral belangrijk om het via e patser.

[0:15:15] Gewoon één op één doen is misschien makkelijker uitgebreide vraag. Dan gaan we naar uw antwoord toe en daarna gaan we naar mevrouw mulder voor haar vragen.

[0:15:22] Mevrouw mason,

[0:15:27] Beckmans voor deze vragen. Wat werkt wel. Wat werkt niet bij india voor india en dat geldt ook voor andere landen. Maar misschien geldt dat voor india nog iets meer dan de meeste landen in azië reageren dat men gevoelig is voor voor vingerwijzingen voor voor belerend toespreken van van india voor lek ring en er zijn gevoeligheden in india vanwege het koloniale verleden. Die gevoeligheden die zitten nog diep in de samenleving en in de politiek.

[0:16:02] Men verwijt europa vaak een eurocentrisch wereldbeeld en vindt ten aanzien van wat er in oekraine en rusland gebeurt dat europa nu heel erg de wereld toespreekt. Dat is een wereldwijd probleem is. Terwijl, zoals minister shankar zei europa soms de problemen van de wereld zelf niets tot europa. Problemen maakt dus indiaas in een land dat nog enorm veel uitdagingen. Zelfs in de eigen omgeving qua veiligheid benoemde. Maar in het land zelf ook zo n enorm grote bevolking. Veel mensen die nog in armoedige omstandigheden leven, veel interne verschillen

[0:16:54] en verwacht er soms wat meer begrip van onze kant voor als ze is erg gevoelig als het gevoel hebben dat er vanuit nederland te weinig aandacht hebben voor de context waarin zij opereren. Dat is een ding en het andere is dat ze heel graag dialoog met ons willen, maar wel op basis van gelijkwaardigheid en eerlijk gezegd af en toe best lastig gelijkwaardig te zijn als nederland toch klein landje ten opzichte van één komma vier miljard mensen. Dus ik vind het een zeer terechte wens van india. Maar op basis van wederkerigheid het gesprek aangaan tot werkt verreweg het beste en we hebben hele goede dialoog. Een hele goede samenwerking opgebouwd zijn de afgelopen jaren met india op veel terreinen in tot op het hoogste niveau. Dus ik denk dat er veel potentiële voor verdere samenwerking en misschien meteen naar de tweede vraag in europees kader of in primair terug vanuit nederland.

[0:17:52] Ik denk beide nederlands staat er goed op. We hebben geïnvesteerd in de bilaterale contacten. Die is goed. Het feit dat we heel snel zijn uitgenodigd voor de g twintig was ook heel positief. Nederland kan zelf een potje bereiken in zijn bovendien een belangrijke exportpartner een groeiende ook bestemming van investeringen vanuit india. Zeker na de brexit. Indiaas van oudsher op het vk georiënteerd zie je dat steeds meer naar nederland krijgt als alternatief. We hebben hier een hele grote indiase diaspora de grootste

[0:18:30] in de e u.

[0:18:32] De europese vasteland. Dus het is echt een belangrijk. We zijn een belangrijk land voor india. Dat hoeven we niet te onderschatten intensieve samenwerking op water en landbouw. Dus nederland staat er goed op en tegelijkertijd als geopolitieke speler zeggen wij natuurlijk relatief bescheiden klein en kunnen we beter vanuit europees kader opereren, maar het gaat om de grote vraagstukken van geopolitieke samenwerking proberen dat primair via de e band te doen. Daarvoor hebben we als nederland een actieve bijdrage geschreven aan de totstandkoming van de e u in de pacific strategie

[0:19:07] en vanuit die strategie proberen bij de samenwerking tussen de e u en india te versterken.

[0:19:16] Heel goed.

[0:19:17] Dank voor het antwoord, mevrouw mulder. Cda.

[0:19:21] Ja. Voorzitter, dank. Dank u voor uw tijd en een toelichting op india. Ik ben collega´s uit india tegengekomen uit parlement bij de interparlementaire unie bijeenkomst in rwanda. En daar merk ik als voorzitter van de commissie voor je heb daar vier vaste kamercommissies binnen datgene en eentje daarvan gaat over zijn stenen billete ben ik dan voorzitter van de e. U merkt daar heel veel dat heel veel landen daar eigenlijk de samenwerking opzoeken en dat daar eigenlijk ook niet zo veel politiek meer inzit moet dat nou zeggen we hebben voor over ruim anderhalve week de kop in egypte. Dan lijkt het alsof we nog mijlenver uit elkaar zijn. Marcel in dat soort chemie zit dan is vind je eigenlijk op heel veel vlakken wel hetzelfde. En als je dan een collega gehoord over de problemen in hun land ook in india. Dan zijn het gewoon problemen die onze inwoners denk ik ook rechtstreeks kunnen herkennen te maken met overstromingen. Ook hier in limburg. Maar dat gebeurt ook in india. Het gebeurt ook in vele andere landen. Helaas. En ik vroeg me af in hoeverre dit thema iets is wat jullie dan met name europese oppakken met india of dat je dat ook bilateraal doet want ik heb bijvoorbeeld gemerkt aan aan een collega die daar dan ook sprak die we komen elkaar missen. Een aantal jaren tegen dat voelt circulaire economie ook echt een thema van hen is en dat ze ons daar ook wel graag zouden willen spreken. Dus dat is denk ik iets van naar die is dat ook iets wat jullie herkennen of is dat dan maar gewoon omdat ik toevallig een heel enthousiaste colega treffen want ik kan natuurlijk ook. Dus ik wil dat even verifiëren of dat ook jullie beeld is en er zijn veel hele moeilijke thema s zoals alles met met de oorlog in oekraïne en positie met rusland. Maar dit zijn nou juist de thema s waarop je elkaar goed zou kunnen vinden en ik was gewoon even aan jullie visie erop.

[0:21:20] Dankjewel. Dank voor de vraag, mevrouw mason.

[0:21:23] Of wel.

[0:21:26] Dank u wel, mevrouw mulder. En ik herken het wel enthousiast college mijn tegenkomen. Wat ik heb alle contact met mijn indiase. Collega is altijd erg enthousiaste vooral het niveau van kennis die zij over veel dingen u een heel interessant punt. We hebben een bilaterale duurzaamheidsagenda in de sustainable development goals een belangrijke kader in onze ambassade en het leuk vond om dat te noemen, is een van de eersten geweest binnen onze organisatie die goals heeft heeft uitgekozen om die samenwerking verder de handel proberen op die manier. Er zijn een aantal dingen waar ze naar ons kijken waar ze van ons willen de kennis die er bij ons eerst op innovatie op het gebied van landbouw, wat belangrijk is, maar ook op het gebied van nhg. Er wordt binnenkort een miljoen getekend van bio energie die samenwerking op het gebied van duurzaamheid. Dat is iets wat wij barber samenwerking zoeken waar we heel veel raakvlakken hebben waar we elkaar kunnen versterken. En zoals mijn collega opmerkte, gezien

[0:22:32] de land en de massa waar hij mee te maken heeft, zijn een aantal dingen waar we hier bedenken. Als we dat kunnen toepassen, kan je heel snel zien werkte daadwerkelijk voor ons tussen de grootste grootste winst buiten zei dat india een aantal dingen naar ons kijkt ze veranderen. India is een slimme uitvinding die we hebben maar werkt het inderdaad een verbetering plaatsvinden. Dus die samenwerking is. Zoals u zegt, is misschien wat verder weg van de politieke werkelijkheid voor een land als india heel belangrijk.

[0:23:05] Mag ik nog een vrouw.

[0:23:07] Ja dat werkt misschien bij van politieke werken, maar het zeker niet ver van de werkelijkheid van de indiërs hans, ook in een land dat ook een van de meest kwetsbare landen is voor klimaatverandering en realiseerden ze zich ook wereldwijd in de top tien. Daar waar het gaat om overstromingen, maar ook watertekorten een enorme hit. Dus de megasteden aan de kust die bedreigd worden en dat biedt kansen voor samenwerking, zowel bilateraal als in eu verband en aan de ene kant heel positief en samenwerking. De andere kant zijn natuurlijk gevoeligheden. India is nog steeds in ontwikkeling is nog steeds niet op het maximum van energieverbruik zit probeert zo naar die energietransitie toe te werken zo veel. Het kan maar daarom nog veel uitdagingen en vindt dat het met heel veel kosten gepaard gaat. Zij hebben natuurlijk wel in verband en dergelijke een sterke positie waar het gaat om de kosten van het aanpakken van klimaatverandering en vinden dat die scheef verdeeld zijn dat ontwikkelingslanden daar minder zouden moeten betalen dan de landen die al verder ontwikkeld zijn en al langer gebruik hebben kunnen maken van een grote hoeveelheden, energie en in de afgelopen decennia een grotere verantwoordelijkheid hebben gespeeld bij het creëren van het klimaatvraagstuk. Dus dat is altijd een heel politiek lastig vraagstuk en daar lopen we tegenaan.

[0:24:32] Dankje wel.

[0:24:34] Die brekelmans cd vragen.

[0:24:38] Misschien enigszins hier kunnen timmeren. We hebben ook vaak debatten in verschillende commissies in de kamer over het afbouwen van de afhankelijkheden van china.

[0:24:46] Nou ze indiaan totaal andere economie met anderen

[0:24:50] vaardigheden kennis andere werk om het zo mercedes. Je kunt niet alle productie hem op een van china naar india verplaatsen. Maar voor welke sectoren zien jullie daar wel kansen in en zo ja. Wat zou daar vanuit nederland moet gebeuren omdat te stimuleren.

[0:25:07] Kom op letten.

[0:25:10] We zijn zo natuurlijk aan het kijken naar naar mogelijkheden om onze onze handels te diversifieerden en ook kijken hoe we kunnen zorgen voor veilig van zijn plein james en een van de landen waar naar gekeken wordt naar versterking van de samenwerking met india ook eerlijk zich nog los van wat er in china gebeurt. India is een enorm grote markt en een hele belangrijke toekomstige economische partner voor ons, en tegelijkertijd niet altijd op economische in economisch opzicht even makkelijk van het bedrijfsleven terug. Dus we hebben daar ook dialoog met india over hoe we kunnen zorgen dat het makkelijker wordt voor nederlandse bedrijven om zich te vestigen en daarvandaan gaan produceren er in veel sectoren nu naar india gekeken, met name vanuit die sector. Daar zit ook veel bedrijvigheid in india zijn ook veel bedrijven die er al van oudsher een callcenters hadden een whitey ondersteuning vanuit india doen maar oscar is een belangrijk onderwerp. India is sowieso wat ze noemen de farmacie of the world, aldus ze zijn al een hele grote product producent van farmaceuten en het wordt alleen maar belangrijker. De medische sector is er ook eentje waar we afgelopen jaren hebben gezien hoe afhankelijk we zijn dus dat is een sector waar we meer met india willen samenwerken. Voedselproductie. Er is er eentje waar india dan weer naar ons kijkt de nederlandse technologie, maar ook veel kansen liggen voor het nederlandse bedrijfsleven en ik denk dat we in andere sectoren ook op korte termijn moet gaan kijken welke kansen er liggen veel kleinere nederlands bedrijf in alle sectoren philips van oudsher in india. Maar er wordt wel degelijk door de ambassade gekeken welke mogelijkheden heb. Verder hebben we hopen natuurlijk ook binnenkort weer wat echte handelsmissies die kant op kunnen laten gaan.

[0:27:14] Mevrouw mulder,

[0:27:16] Ja. Voorzitter, dank

[0:27:19] als je dan hoort dat dat ze zo n nauwe band hebben met rusland.

[0:27:26] Dat hebben ze dan kennelijk ook nodig. In hoeverre wordt er vanuit de europese unie nagedacht of wij het niet in op een aantal terreinen misschien ook wat meer zouden kunnen doen, zodat je ook bij die bipolaire wereld wat weg beweegt hem wat meer naar de multipolaire wereld gaat want dan kan ik me voorstellen dat dat wij ook een aantrekkelijk alternatief zijn want ik denk dat ook een land als india ziet hoe in één keer de banden worden aangehaald tussen rusland en china en ik kan me voorstellen dat dat voor india ook minder aantrekkelijk is dat. Dat gebeurt. Dus dat ze ook misschien wel willen diversifieer op dit vlak.

[0:28:07] Anders krijgen.

[0:28:11] Dat is de kern van wat in nederland. De europese in de pacific strategie is inderdaad ook kijken hoe we de samenwerking met heel veel landen in de regio, maar zeker ook met india kunnen versterken op een groot aantal terreinen. Maar india is vooral geinteresseerd om te kijken hoe zij met europese landen. De europese unie. Landen kunnen meer kunnen samenwerken op het gebied van veiligheid, cyber security, maritieme veiligheid, een marge van de regina dialoog waar minister hoekstra aan deelnam als nederland samen met india een seminar georganiseerd over law of de onderwerpen in india ook zeer geinteresseerd is en waar ze verder met ons willen samenwerken. Dus we proberen op deze themas ook nadrukkelijker vanuit de europese unie samenwerking te zoeken en dat wordt door india ook gezien. Ministers shankar van buitenlandse zaken van india was een van de eersten die zelfs de nederlandse leidraad in de pacific had gelezen en die dat in een online seminar verwelkomde was. Ook heeft ook meerdere keren onze in de pacific inspanningen genoemd als iets wat zij ook heel erg belangrijk vinden ook graag verder zouden willen uitwerken met ons. Dus dat staat op de agenda en we hebben als nederland daar goed gepositioneerd om in europees kader het voortouw te nemen en de uitdaging is om daar concreet invulling aan te geven hoe dat concreet maken. Hoe gaan we zorgen dat we elkaar dan ook inderdaad kunnen versterken op veiligheidsgebied. Het was niet altijd even makkelijk. Dat betekent ook dat je elkaar moet kunnen vertrouwen dat uw nieuwe structuren in het leven moet roepen, zodat ze ook een betrouwbare partner wordt waar het gaat om defensiesamenwerking.

[0:30:05] We hebben als nederland en als europese unie beperkingen waar het gaat om wapenexporten. Dat zijn af en toe lastige dilemma s die in india niet onopgemerkt blijven, waardoor ze af en toe wel wat vraagtekens hebben kunnen we altijd van op aan spullen naar andere zaak de spullen van onze kant andere afwegingen. Soms is soms wat ingewikkelder. Dat zijn allemaal zaken waar we naar moeten kijken. In hoeverre zijn we in dat kader bereid om de samenwerking in staat om een samenwerking met india te versterken.

[0:30:42] Misschien mag ik.

[0:30:43] De vervolgvraag opstellen, want het is mij terug. Woordvoerder was voor buitenlandse handel, ontwikkelingssamenwerking is dat heel aantal jaren geleden. Dus ik weet niet in hoeverre daar wijzigingen wel of niet zijn geweest tussentijds. Maar het is mij wel opgevallen dat voor bepaalde you use goederen zeg maar dat andere europese landen daar misschien ook wat minder strikt in waren dan dat wij dat mogelijk waren. Er kan dan kunnen we onze eigen redenen altijd voor hebben. Maar is dat ook iets wat dan. Europees meer wordt samen gekeken dat we daar ook in die zin dat meer europese gaan aanvliegen over hoe kijken hoe kijken we ernaar.

[0:31:19] Van mossel,

[0:31:21] Ik heb het wapenexportbeleid is in europese kant europees perspectief vormgegeven, en dat doen we in nauwe samenwerking met europese partners. Het klopt dat de ene het ene eu land de criteria wat ruimer of wat losser interpreteert dan het andere land en wij zijn over het algemeen vrij strikt in leer en daar hebben we ook onze onze redenen altijd voor ons afweging. Maar dat is wel iets wat india soms ook opvalt een opmerkt en ik denk dat het wel goed is om te kijken in het grotere geheel geopolitieke speelveld. Waar we nu in zitten, moeten we daar maar eens een hele lastige politieke afwegingen u niet iets voor een technische briefing om eventjes neer nu bezweek. Maar is het wel belangrijk om daar ook naar te durven kijken naar dat soort afwegingen. Als wij india echt een hele belangrijke partner vinden op veiligheidsgebied moeten we daar misschien op een andere manier mee omgaan.

[0:32:19] Brekelmans.

[0:32:24] Ik zal ik zal vragen stellen over hoe india kijk naar de multipolaire wereld in de zin dat

[0:32:31] vaak de beschrijving vs versus china en landen zich daar niet aan willen conformeren.

[0:32:38] Dan zie je bijvoorbeeld dat rusland zelf heel actief is in afrika. Andere delen van de wereld om daar zijn eigen voetholte te krijgen. Hetzelfde turkije in india zie je dat niet op die manier. Maar ik zie, aldus dus mijn vraag van zie je in india. En blijkbaar net zoals zij zeggen we willen niet ook in dat raamwerk mijn eigen positie. Daarin zijn ze dan ook internationaal bezig om dat op een bepaalde manier uit te breiden met eigen allianties, eigen investeringen,

[0:33:03] eigen diplomatieke betrekkingen erin

[0:33:06] en het tweede is. U zei het al eerder. Ik kan je iets meer vertellen over de relatie, china, india graag in de zin dat stel dat het zo zou zijn om hele simpele bril bekeken dat india, china ziet als een boze buur grensconflicten mee zijn. Veel rivaliteit zou je ook kunnen zeggen van nou kan india vrij makkelijk de kant van het westen kiezen en dan proberen om daar natuurlijk wel zijn eigen positie ten opzichte van rusland te houden. Maar toch ligt het volgens mij wat gelaagde ingewikkelder. Dus daar iets over zeggen.

[0:33:37] Mevrouw weg,

[0:33:40] Anders ligt gelaagd en ingewikkeld als het er als het om zo n groot land als india gehad. Maar inderdaad. Kijk maar waar het gaat om de toenadering tot andere landen willen een kentering is geweest. Paar india traditioneel truc als als de koploper van de normale in deze wereld opwierp met een nauwe relatie met met moskou aan de ene kant en aan de andere kant.

[0:34:11] En ook om die reden vaak huiverig was om veel toenadering te zoeken tot de vs en europa zie je dat er zeker onder de regering een wooly wel een verandering is geweest en dat indiaan zich steeds bewuster worden van het feit dat zij als grote speler op het wereldtoneel belangen hebben bij goede relaties met eigenlijk alle spelers. Pas op dat multipolaire wereldbeeld zou hebben. Maar dat zij ook zeker belangrijk vinden om de samenwerking te zoeken met met europa en met de met de vs op dit op dit punt en tegelijkertijd spelen een belangrijke rol. Nog steeds in de global saus beweging die bij zien, hebben zij nog steeds bij bepaalde gevoelens ten opzichte van een term die ik meestal gebruik van het westen waar het gaat om zaken als mensenrechten. Waar zei de dichter tegen de chinezen positie aanzitten dat zij die bijvoorbeeld geen landenspecifieke verklaringen gezien in een mensenrechtenraad dat ze daar toch een beetje een beeld hebben dat dat vaak gericht is tegen landen uit het zuiden en minder vaak gericht is tegen landen uit de global morst noem dan

[0:35:35] dus dat daar toch met soms met m n ogen met twee maten wordt gemeten. In dat opzicht zitten zij haar opvattingen soms dicht tegen china aan. Tegelijkertijd china is een bruggetje naar china is is voor hen ook m n land dat hem een steeds grotere invloed heeft in de buurlanden in pakistan heeft al heel lang een hele grote voetprint. En daar wordt ook gewerkt aan de economie. Corridor met tussen china en pakistan die die india grote zorgen baart, maar ook in sri lanka met de haven van roman totale daar waar zij zich zorgen maken over de chinese food printer in het buurland dat het dichtste bij hen ligt op een strategische positie. Dus dat dat is een dat is een belangrijke zorgpunt voor voor india en tegelijk india zelf al heel lang een hele moeizame relatie met china vanwege het grensconflicten aan die hele lange, drieëndertig, honderd tachtig km lange grens die zij hebben in het noorden, met name mij bij la dak. En wat chocolade.

[0:37:01] Maar het is in het grensgebied. Daar hebben ze eigenlijk totaal niet afgebakend. Grensgebied waar ook nooit met in kaarten is vastgelegd waar die grenslijn precies zou moeten lopen. Er is al sinds negentien, tweeënzestig, toen het eerste conflict daar plaatsvond is daar met regelmaat weer een strijd tussen beide landen hebben recent gezien voorjaar tweeduizend twintig. Dat dat echt weer even tot een flinke clash is gekomen in het grensgebied. Dat heeft de relatie met china zeker niet niet verbeterd en ook het vertrouwen in china niet versterkte in india.

[0:37:41] De chinese minister van buitenlandse zaken is in new delhi geweest. Niet al te lang geleden. Maar dat was niet een heel erg warm of succesvol bezoek. Hij was kort daarvoor in pakistan geweest en heeft daar een aantal uitspraken gedaan over een kasjmir die in india niet goed gevallen

[0:38:00] en ook bij de recente bijeenkomst van shanghai corporation organization hebben zowel chimping als moody aanwezig waren, hebben de twee landen geen ballet met elkaar gehad. Dus dat zegt wel iets over de moeizame relatie tussen beide landen is dat ze dat speelt al een lange tijd. India zit al heel lang dat china voor hen

[0:38:30] de grootste rivaal is in de regio

[0:38:35] heeft ze al heel lang een beleid gericht op is om zoveel mogelijk de veiligheids belangen te dienen door te investeren in relatie in eerste instantie met rusland. En nu ook met andere landen de luiken staan open voor verbreding van de klanten excuses lang.

[0:38:54] We hebben nog twee drie minuten. Dus ik zal eens kijken naar mevrouw mulder.

[0:38:59] Voor mijn gevoel waar we het vonden maar dammen en voorzitter.

[0:39:03] Korte antwoord

[0:39:04] vraag werd net even ingegaan op de dat zij voor loper waar koploper van de nonnen line te landen en in die zin is de historie tussen india en indonesië natuurlijk ook een belangrijke hoe schat hoe kijken hoe kijk je daar op dit moment naar die relatie.

[0:39:26] Van onze lucht enigszins genoemd,

[0:39:30] Ik kan haar niet veel eens samenwerking gewoon goed te zijn in wat ik zie is dat ook. India. Kijk naar versterking van de relatie met de asean landen in india indonesische in zijn een belangrijke speler erin grootste aan zijn handen.

[0:39:50] India wil ook graag die betrekkingen met met indonesië versterken en vice versa als interessante partners.

[0:39:58] Hartstikke goed. Dan komt tot de conclusie dat het vlak voor kwart over drie is en dat ze tot het einde van dit deze brief zijn gekomen. Hartstikke bedankt voor de interessante informatie die u heeft een vraag gesteld en ik hoop dat u iets met de antwoorden kunst de komende tijd vaker over hem.

[0:40:16] Dus dank voor de aanwezigheid. Dank voor het kijken en dan sluiten de technische briefing.