Natuur

[0:00:01] Ik open deze vergadering van de commissie voor landbouw, natuur en voedselkwaliteit.

[0:00:09] Het zal gaan over de natuur

[0:00:13] en ik heet u allen van harte welkom.

[0:00:17] Allereerst de leden van de commissie uiteraard,

[0:00:19] want zonder leden van de commissie is er geen overleg, maar ook de bewuste persoon en haar ondersteuning,

[0:00:27] want ook zonder aanwezigheid van haar is er geen debat, geen overleg en eveneens het publiek

[0:00:34] hier of digitaal met ons verbonden

[0:00:37] vooraf een tweetal mededelingen.

[0:00:39] De brief betreffende de achtste voortgangsrapportage natuur kwam pas gisteravond binnen en wij hebben geconstateerd. Dat is niet conform de afspraken

[0:00:50] en wij hechten eraan om dat ook nadrukkelijke te onderstrepen.

[0:00:55] Dus de volgende brief gaan op een zodanig tijdstip dat er een fatsoenlijke voorbereiding mogelijk is en het tweede mededeling is dat colega vestiging van de partij voor de dieren is samen met de boswijk van het cda e. U rapporteur op de verordeningen natuurherstel en zij zal nu kort aan het begin van dit debat even toelichten welke informatie afspraken worden voorgesteld. Dat is ter informatie en het is aan de minister om in haar eerste termijn

[0:01:27] daar desgewenst op de regeren. Ga uw gang.

[0:01:32] Dankuwel. Voorzitter, op zes juli tweeduizend, tweeëntwintig heeft de commissie studie voorbehoud gemaakt op het eu voorstel voor natuur herstel, en als rapporteur wil ik de minister mede dames, rapporteur bus boswijk in dat kader de volgende informatie afspraken voorleggen om het studie voorbehoud op te heffen en het idee is om standaard informatie afspraken met de minister te maken om ervoor te zorgen dat de kamer periodiek geïnformeerd wordt over de voortgang van de onderhandelingen en ik zal de informatie afspraak op hoofdlijnen. Voorzitter, graag kort toelichten.

[0:02:33] Verder wil de kamer graag tijdig worden geïnformeerd wanneer de minister in de onderhandelingen moet afwijken van het kabinet standpunt of later vastgelegd. De nederlandse standpunten. Ten vierde wil de kamer tijdig worden geïnformeerd wanneer er nieuwe elementen worden toegevoegd aan het oorspronkelijke voorstel.

[0:02:50] Ook wil de kamer graag tijdig worden geïnformeerd over opties die er voorliggen ter besluitvorming in de raad en onderliggende overleg voeren en wanneer een conceptakkoord over de tekst van het voorstel voorlicht wil de kamer deze graag ontvangen voordat een formeel besluit wordt genomen en tot slot wil kamer graag een appreciatie ontvangen nadat een akkoord raad en met het ep zijn bereikt.

[0:03:12] Via de voorzitter, vraag ik de bode om een kopie van de informatie afspraken aan de minister te overhandigen en tot zover de voorlicht. Het toelichting. Voorzitter.

[0:03:21] Dank. Dat kan door de minister bij de band moeten worden betrokken.

[0:03:26] Dan starten we met de vergadering en ik wijst erop dat twee tot tien uur hebben gereserveerd en dat betekent dat we vier uur beschikbaar hebben. Ik stel voor

[0:03:39] op elkaar interrupties drie in tweeën max en dan bekijken we even bij de eerste de het begin van de eerste termijn van de

[0:03:49] kant van de minister.

[0:03:51] Hoeveel dat

[0:03:53] er kunnen worden en dat hangt een beetje van de tijd af die nog beschikbaar is, zullen we van start gaan met uw welnemen.

[0:04:03] Dan is als eerste het woord aan mevrouw vestiging en zij spreekt namens de partij voor de dieren. Gaat uw gang.

[0:04:08] Dankuwel. Voorzitter en herinner je je nog van die fietstochten of wandelingen. Dat je dan allemaal vliegjes of insecten om je heen hebt naar de reden dat ik hier zit. Vandaag is zo n insect. Mijn oma was jaren lang geleden zat ze op de fiets. En toen kwam er een vlieg in haar oog.

[0:04:27] En toen kwam ze een knappe man tegen op de fiets en die hielp haar dat vlieg je uit haar ogen halen en zo bloeide liefde op en zo zit ik hier vandaag. Voorzitter, hoe kom je vandaag de dag nog je partner.

[0:04:39] Daartegen,

[0:04:41] Want deze romantische taferelen zijn niet meer van deze tijd. De insecten zijn in de afgelopen dertig jaar met vijfenzeventig procent afgenomen. Hoofdredenen zijn de intensieve landbouw, landbouwgif en klimaatverandering, en dit is niet zonder schadelijke gevolgen.

[0:04:56] Daarbij is namelijk verantwoordelijk voor de bestuiving van meer dan vijfenzeventig procent van onze voedselgewassen, vooral groente en fruit. Meer dan vijfentachtig procent van de wilde planten in de natuur. Dan hebben we het nog niet eens over andere gevolgen van het verlies van insecten. Ga maar na zonder insecten geen vogels geen grote zoogdieren verminderde verspreiding van planten, met als gevolg dat er minder planten en bomen zijn en dus minder schoon,

[0:05:18] De lucht,

[0:05:19] De conclusie is. We kunnen niet zonder insecten ook niet vanwege het opbloeien van liefde. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ik er zonder die insecten niet was geweest.

[0:05:30] Een tweede belangrijke bestuiver is de zweterig en ook die is gigantisch gereduceerd. Het aantal zweefvliegen op de veluwe is in veertig jaar tijd met tachtig procent afgenomen en zweefvlieg is zeg maar een soort ninja onder de bestuivers en vaak wordt verward

[0:05:49] met een bijl vanwege zijn gestreepte outfit alleen steekt er bij steekvlieg niet maar die bestuift wel heel effectief. Om bestuivers beter te beschermen. Heb ik de volgende vragen. Wat vindt de minister van om bestuivers wettelijke bescherming te geven en kan de minister bij de minister van landbouw aankaarten dat landbouwgif gestopt moet worden om erbij te redden en zodoende ook onze voedselproductie. En wat vindt de minister van rode lijst op te stellen voor zweefvliegen zoals die is voorbij

[0:06:19] dan voorzitter wil ik het hebben over de haas in het konijn. Een staat van instandhouding is zeer ongunstig, ondanks de aangenomen motie van de partij voor de dieren om de haas en het konijn van de plezier jachtlijst af te halen. Zet de minister in op een tijdelijke en gebiedsgerichte aanpak en dat is volgens professor kees bastmeijer in strijd met de natuurbeschermingswet, want de staat van instandhouding moet op landelijk niveau worden beoordeeld en valt onder verantwoordelijkheid van het rijk.

[0:06:44] De minister reageert op het feit dat het verbod op de plezierjacht op de haas in alle provincies had moeten worden ingesteld.

[0:06:50] Kan de minister ook aangeven hoe gebiedsgerichte aanpak voor biodiversiteit en stikstof zich verhoudt met verantwoordelijkheid vanuit het rijk vanuit de natuurbeschermingswet. En hoe ziet de minister deze gebiedsgerichte aanpak in relatie tot haar ambities om toe te werken naar een natuur, inclusieve samenleving. En dan met name in relatie met het tegengaan van klimaatverandering en de uitvoering van het akkoord in parijs

[0:07:14] kan de minister toezeggen dat er geen vergunning zou worden afgegeven om te boren naar aardgas bij ternaard gezien aannemelijke negatieve gevolgen voor natuur en klimaat. Wanneer kunnen we dit besluit verwachten

[0:07:25] en ook wil ik weten waarom de minister tegen een verslechtering verbod is. Nadat natuur herstel heeft plaatsgevonden, is het niet meer dan wenselijk. Dat herstel de natuur niet meer verslechterd en is dat niet juist in lijn met de natuur, inclusieve samenleving graag reactie. Voorzitter, tot slot sluit ik af met een dagelijks verschijnen er berichten in de krant waar de wolf.

[0:07:54] Ik begin even opnieuw mijn microfoon gaat af en toe leidt.

[0:07:57] We beginnen bij de bron.

[0:07:58] De wolf. Ja, laten we daar eens beginnen want dagelijks voorzitter verschijnen er berichten in de krant waar de wolf meestal onterecht wordt afgebeeld als de grote slechterik.

[0:08:08] Het is dan goed om te lezen dat de minister zich gaat inzetten voor positievere communicatie kan de minister reageren op het recente voorbeeld dat een jonge wolf in de veluwe achter een fietser aanloopt. En natuurlijk.

[0:08:18] Is dat schrikken.

[0:08:20] Grote vraag is hoe het komt dat een wolf zijn schuwheid heeft verloren want wolven verliezen hun natuurlijke schuwheid voor mensen, alleen wanneer ze daarop worden getraind. Er lijkt er sprake te zijn van uitlokking, graag een reactie van de minister.

[0:08:33] Ik lees verder dat de minister vindt dat nu vooral ingezet moet worden op afwerende maatregelen en wellicht is het beter om de wolf in zijn natuurgebied met rust te laten. Wat vindt de minister van het idee om een jacht in wolvengebied onder de loep te nemen op dat er voldoende prooi blijft voor de wolf en de wolf ook ongestoord kan leven. Graag reactie van de minister.

[0:08:57] Een interruptie van de heer van de van de camp,

[0:09:00] Van de camp zit hier al een tijdje niet meer. Voorzitter, ik heb een vraag aan mevrouw vestigingen over die wolf van dat debat. Ik heb daar ook in schriftelijke vragen over gesteld met collega s bisschop en boswijk die sterk gepolariseerd. Je bent voor the wolf of tegen de borst.

[0:09:16] Maar voor zover laat ik gewoon mevrouw vestiging gewoon eens de koude kille praktijk voorleggen. Fotos van van veehouders die zocht dus beneden komen uit het raam kijken en daar een v verslonden in de. Wij zien liggen schapen die zijn verscheurd door die wolf in die gebieden. Dat is gewoon dat is geen geen fabeltje. Dat is geen sprookje. Dat is gewoon de praktijk is amro vestiging meer vragen begrijpt, zei de zorg die deze veehouders hebben over de gezondheid van hun vee, maar ook voor zichzelf en voor m n familieleden die daar misschien ook gevaar lopen.

[0:09:54] Voor vestiging.

[0:09:56] Jij voorzitter moet je altijd zorgen maken als de vvd zich ineens zorgen gaat maken over dierenwelzijn en verscheurde schapen. Voorzitter, jaarlijks worden er zeshonderd duizend schaven doodgemaakt in de nederlandse veehouderij. Ik zou heel graag met de vvd willen optrekken om de schapen in nederland te beschermen.

[0:10:14] Ik denk voorzitter om antwoord te geven op de vragen van de vvd dat het heel verstandig is om de wolf met rust te laten in zijn natuurgebied op het moment dat je die dieren niet

[0:10:24] bijvoorbeeld uit de hoge veluwe jeff weggejaagd of in ieder geval de mogelijkheid geeft om met rust gelaten te worden dat dieren dus ook niet op pad gaan en dit soort situaties voorkomen. Overigens is dat een klein deel van het voedsel dat een wolf tot zich neemt.

[0:10:40] Vervolgvraag.

[0:10:42] Van kampen.

[0:10:43] Heel goed. Voorzitter, dankuwel.

[0:10:46] Dit is om de vraag heen kletsen en is een goede goede debat truc om om te wijzen op de bioindustrie. Dat zijn we gewend voor de partij voor de dieren. Maar ik bijstaan gewoon even op gang. Hele serieuze zorgen van mensen

[0:10:57] die gewoon s ochtends zien hoe vee aan stukken is gescheurd die zich zorgen maken over hun kinderen. Ik zal het wel weten. Voorzitter, als ik beneden zou komen

[0:11:05] en ik zie dat mijn vee schapen aangevraagd verscheurd in die wij liggen soms nog levend. Zelfs mijn kleine nichtje. Mijn jongen. Nichtje zou in de middag bij mij langs op bezoek. Wat zegt mevrouw vestiging tegen de zorgen van die mensen gewoon hele normale zorgen voor mensen die zich afvragen of die wolf zou logisch plaats wordt en of die nou zo logische plek kan hebben in dit soort bewoonde gebieden. Ik was mijn hele eenvoudige vraag. Wat vindt mevrouw vestiging daarvan?

[0:11:30] Mevrouw vestiging,

[0:11:32] Voorzitter, als de vvd goed had geluisterd. Dan heb ik net ook de minister vragen gesteld over dat het best wel schrikken is voor iemand als je een wolf tegenkomt en ik kan me ook voorstellen dat het schrikken is als je ziet wat een wolf doet met vee.

[0:11:45] Ik schrik ook wat mensen doen met vee overigens en ik zou daarom graag met iedere boer met de vvd wil optrekken om te kijken hoe we dieren schapen beter tegen dit soort praktijken kunnen beschermen waarin ze worden gedood.

[0:12:02] Nog een vraag van mevrouw de ga uw gang.

[0:12:05] Ik had me voorgenomen om niks over de wolf te zeggen maar het kriebelt toch meteen al de vraag gaat over het laatste waar mevrouw vestiging het net over had. Want ik was een keer in de alpen aan het wandelen en daar lopen ook wolven en wat gebeurt. Daarna worden de schapen s avonds binnen een hek gezet met honden erbij en niks aan het handje denkt mevrouw wist ik niet dat het gewoon een verandering van de manier van vee houden vereist nu de wolf door nederland loopt.

[0:12:34] Een professor in.

[0:12:35] Zeker en dat hoort erbij dat je er goed voor zorgt en het afrasteren van gebieden waarin bijvoorbeeld schapen worden gehouden, is een belangrijke maatregel. Vele provincies hebben ook subsidiemaatregelen voorgenomen en een van een zorgwekkende ontwikkeling vindt ik van de laatste tijd is dat op het moment dat een wolf een schaap heeft aangevallen

[0:12:55] dat je daar een vergoeding voor kunt krijgen. Die regeling die is verlengd. Die loopt nu drie jaar. Ik denk dat het heel verstandig is om wolven in die zin te leren dat het dus met als afwerende roosters dat je niet kunt aanvallen, maar vooral belangrijk is dat jullie dieren de wolven gewoon in hun eigen natuurgebied. Laat ze daar niet verjaagt ze daar niet verstoord en zal daar laat.

[0:13:20] Geen vervolg vraag, mevrouw van der plas,

[0:13:25] Ik wil even een paar dingetjes opnoemen en dan gaat dan ook over dierenwelzijn.

[0:13:31] Dierenartsen spreken over oorlogsgeneeskunde dieren die in de bijliggen gebeten door een wolf

[0:13:38] die leiden onnodig omdat bij twaalf eerst nog monsters moet nemen voordat de dierenartsen zeg maar kunnen beginnen aan het verzorgen van wonden en dat gaat dan over dieren die alleen wonden hebben die niet op sterven liggen.

[0:13:53] Een ander punt. De hacker. De rasters heeft ook gevolgen voor andere wilt die zich in die hekken vastloopt het uitbreken van dieren als wolven rondloopt. Dieren gaan dan door alle afrasteringen heen. Met allerlei verwondingen tot gevolg. En als laatste weidegang jongeren, jongen koeien moeten leren. Gasten eten zoals baby s moeten leren uit een potje te eten. U tot u komt mij vragen is het laatste voorbeeld. Als dieren binnen gehouden moeten worden. Kan dat negatief zijn, want er die bar bijvoorbeeld geen weerstand tegen darmparasieten, met alle gevolgen voor dierenwelzijn laten dus mijn vraag is hoe rijmt de partij voor de dieren dan dit soort onnodig lijden van dieren

[0:14:40] met het feit dat hij een wolf is. Bedoel dat dat rijmt hangt toch niet. Dit dit moet toch ook voor de partij voor de dieren gewoon onacceptabel zijn.

[0:14:48] Investering,

[0:14:50] Heervoorzitter. Ik denkt dat mensen de partij voor de dieren kennen als een partij die nou niet bepaald sta te juichen op het moment dat er vee wordt gehouden om vervolgens te brengen naar het slachthuis en dat is exact wat gaande is met de schapen en dat is dus ook de reden dat ik zeg laten we in ieder geval stoppen met die slacht van die zeshonderd duizend schapen per jaar.

[0:15:11] Mevrouw van der plas,

[0:15:13] Weet je dit slaat helemaal nergens op. Want dieren worden geslacht.

[0:15:17] Ik vind het hartstikke mooi dat het hartstikke mooi dat dat het streven is van de partij voor de dieren. Maar we hebben nou eenmaal te maken in nederland wereldvrouw mensen die vlees eten. De dieren worden geslacht ziet dieren die worden gehouden. Dan kan je toch niet afschepen met. Ik wil gewoon dat ze me gestopt wordt met slachten. Neem dit maar dit gebeurt dus wel liggen dus wel gewoon dieren in de wijk gewoon onnodig te creperen omdat bij twaalf nog monsters moet nemen en gaan dus wel dieren dwars door afrasteringen heen met alle verwondingen van dean die darmparasieten waar jonge koeien zich niet weerbaar geworden omdat ze binnen gehouden moeten worden en niet naar buiten kunnen. Dat gebeurt gewoon. Dus we hebben nou eenmaal mee te maken. Nou we hebben nu eenmaal mee te maken en dieren worden geslacht. Hoe rijmt de partij voor de dieren dat dan met het dierenwelzijn. Want daar gaat de partij voor de dieren eigenlijk gewoon mee akkoord.

[0:16:10] Mevrouw rink, inclusie,

[0:16:12] Voorzitter, ik heb al eerder gesproken over deugdelijke afrasteringen. Dat geld hiervoor ook. Dus dat is in. Allereerst de reactie in de richting van mevrouw van der plas en mevrouw van plas plastisch zegt ja, we hebben er nu eenmaal mee te maken dat mensenvlees eten natuurlijk in dit geval vooral mee te maken dat wolven geen vegan zijn.

[0:16:31] Dat is onze keuze die we maken. Ik heb dat niet aan de wolf gevraagd. Ik vraag wel

[0:16:36] om de wolf met rust te laten.

[0:16:40] Dan is nu het woord aan mevrouw van der plas voor haar bijdrage. Gaat uw gang.

[0:16:48] Dankuwel

[0:16:49] voorzitter, burgers en boeren in nederland.

[0:16:52] We kunnen lezen wat staat van de natuur is per lidstaat en daarover gaat gelijk mijn eerste vraag aan de minister worden die rapportages en beoordelingen door iedere lidstaat op exact dezelfde wijze uitgevoerd. Dus bijvoorbeeld ook de wijze waarop habitat type als goed beoordeeld worden of zit hier een onderling verschil in graag een onderbouwing van de minister en klopte dat in nederland de heidevelden dan het hardst verslechteren, met als belangrijkste oorzaken gebrek aan begrazing, bosontwikkeling, grondwater, winning, menselijke activiteiten en stikstof.

[0:17:23] Voorzitter, bdp wil geen stikstofbeleid, maar een natuurbeleid, los van het feit dat we met stikstofbeleid geen natuur gaan redden. Zie het voorbeeld van der heijden. Met veel meer druk factoren maakt dit beleid veel kapot, veel meer dan mij en vele anderen lief is. Ik wil u even meenemen. Dit voorbeeld levensechte staat niet op zichzelf een gezin dat de wanhoop nabij is met twee kinderen van vijf en zeven jaar oud dat tot dit aangekondigde beleid op een bedrijf alles netjes. Volgens de wettelijke regels voor elkaar had is nu helemaal kapotgemaakt. Ze hebben niks verkeerd gedaan zitten in een provincie waar geen stikstof gevoelige natuur is en hebben voor de pluimveesector begrip en kleinschalig bedrijf precies, zoals veel partijen hier graag willen, maar omdat ze kleinschalig zijn, konden ze onder het vorige beleid geen vergunning aanvragen. Daar hadden ze te weinig kippen voor. Daarom zijn ze volledig pas melder en is er geen vergunning om op terug te vallen. Wanbeleid van de overheid. Sinds minister van der wal haar stikstof kaartje presenteerde bleken ze ook nog in een zeventig procent reductie gebied zitten waardoor geen bank of andere financier nog een nieuwe pluimvee wilde financieren omdat ze te weinig uitstoot en depositie veroorzaken, komen ze ook niet in aanmerking voor de landelijke dienstregeling veehouderijen. De stallen leeg geen inkomen meer en de hypotheek en vaste lasten lopen door tot voor kort mooie ondernemende leven van dit gezin met twee kinderen is volledig verwoest. Zij hebben niks verkeerd gedaan en dit is volledig te wijten aan het overheidsbeleid en ondoordacht handelen. Ik citeer even de vrouw in dit gezin. De boerderij hebben we inmiddels al opgegeven. We willen gewoon zonder schulden uit deze situatie komen die buiten onze schuld om is ontstaan, zodat we met ons gezin het leven weer op kunnen.

[0:19:03] De overheidsdiensten zijn voor haar burgers en niet andersom. De overheid blijft hierin niet alleen in gebreke. De overheid is verantwoordelijk voor dit kleed. Er zijn op dit moment vele gezinnen die buiten hun schuld om hun levenswerk in rook zien opgaan vernietigd en vermalen door de overheid gezonde en liquide, bedrijven door overheidsaandelen om zeep geholpen met de kinderen en met kinderopvangtoeslagen slot toeslag affaire zeer vers. In het achterhoofd is het onvoorspel onvoorstelbaar dat dit kabinet dit ook veroorzaakt.

[0:19:32] Dus voorzitter, ik kom weer terug. Op begin van mijn betoog erkent de minister dat dit de consequentie is van het rigide sturen op stikstof gaat de minister de mogelijkheid onderzoeken om hier weer natuurbeleid van te maken. En wat gaat de minister doen voor de bedrijven, zoals genoemd in mijn betoog die gedupeerd worden door het door deze minister gevoerde beleid stamvoorzitter

[0:19:51] de wolf

[0:19:52] ook zo doorgeschoten onderwerp, waarbij er totaal geen realisme in het debat mogelijk lijkt. Mensen die een klein verscheurd zien a verscheurd aantreffen wordt gezegd, maar een hek te plaatsen, terwijl een wolf met gemak over een hek van twee meter gaat en wie voert dat uit. En wie betaalt dat afgelopen week is er ook twee keer een confrontatie geweest tussen mensen en wolven in nationaal park. De hoge veluwe kwam een jong. Stel dat in het donkere uitgang van het park gezocht. Vier wolven tegen. Natuurlijk waren ze niet enthousiast over dit nieuwe stukje biodiversiteit. Ze voelde zich uiterst onveilig. Ze waren doodsbang en nog slapeloze nachten

[0:20:28] roodkapje zou in de toekomst zomaar geen fictie meer kunnen zijn. Maar deze wolven liggen niet in bed in een boshut. Deze wolven lopen vrij rond in een steeds groter deel van nederland. De wolf zit eigenlijk in een grote stad met aangelegde parken die wij natuur noemen. Ook vele drentse dierenartsen ondersteund door dierenartsen uit omringende provincies hebben hun zorgen geuit in een uitgebreide brief die vorige week met deze minister gedeeld is, kan de minister aangeven of zij de conclusies van de dierenartsen deelt met betrekking tot de wolf en of zij iets met een inbreng gaat doen

[0:20:58] en wil de minister de laboratoriumuitslagen met het dna profielen van de wolven openbaarmaken en worden deze hybride getest erkent de minister dat er in het verleden incidenten tussen mens en wolf geweest zijn, zoals blijkt uit een rapport van twintig, twintig

[0:21:13] en dat de wolven in nederland die overduidelijk niet schuw zijn. Precies in die omstandigheden leven die volgens het onderzoek een gevaar kunnen vormen voor de mens. Voorzitter, ik rond af wat gaat de minister hiertegen doen? Is de minister bereid om een vergunning af te geven om wolven die dreigend gedrag vertonen richting mensen en wolven die veel schade aan hun huisdieren aanrichten af te schieten, te verplaatsen of te verjagen? Is het mogelijk om in sommige gebieden misschien een nulstand in te stellen. In andere lidstaten is die mogelijkheid er eenmaal zo. Het is een kwestie van tijd dat de een mens misschien wel een kind aanvalt.

[0:21:50] Misschien wel een kind aanvalt

[0:21:52] en waar

[0:21:54] en waar honderden doen,

[0:21:55] worden ze vaak afgemaakt want er wordt hier ook wel eens gezegd. Ja maar honderden en honderden had of stierf antropologie. Mensen die dieren worden afgemaakt. Ik ben aan het eind van hun spreektijd dat dan stop ik ermee.

[0:22:07] Ok. Een vraag van mevrouw vestiging gaat uw gang?

[0:22:13] Dankuwel. Voorzitter, goed. Het is wel duidelijk dat we verschillen van mening over de wolf.

[0:22:19] Ik wil wel eens kijken of mevrouw van der plas misschien toch met de partij voor de dieren eens is. Ik heb er verschillende mensen gesproken. Die hebben gezien dat er vlees wordt neergelegd, bijvoorbeeld in de hoge veluwe om wolven te lokken, zodat de prachtige foto s en video s van gemaakt.

[0:22:34] Worden.

[0:22:35] Is mevrouw van der plas het met de partij voor de dieren eens dat dat buitengewoon onverstandig en onwenselijk is,

[0:22:44] Kijk, ik ben bijna geneigd om een soort van zelfde antwoord gegeven als mevrouw vestiging doet op het gebied van ja, maar we willen helemaal niet dat dieren aan de slag gaan, kan ik ook zeggen ja, ik wil niet dat ze boven zijn. Maar dat doe ik niet

[0:22:55] zo ben ik wel. Dat doe ik niet.

[0:22:58] Ik vind het volstrekt belachelijk dat mensen doen en ze moeten het gewoon doen. Ik ga gewoon het bos lopen neem iets lekkers voor jezelf mee. Neem je troep mee naar huis. B.

[0:23:10] Het is gewoon belachelijk dat mensen doen. Mensen leven in een soort van gek. Het is een disney fusering van van de samenleving. Mensen zien allemaal tekenfilms leuk diertjes bij elkaar en de mensen leven allemaal in harmonie en iedereen is leuk bij elkaar. Maar zo zit de wereld niet in elkaar. Dus daar ben ik het mee eens.

[0:23:28] Een vervolg van mevrouw vestiging,

[0:23:32] Dankuwel. Voorzitter, ik mis dan ook in de rest van het betoog van mevrouw van der plas uberhaupt meer zorgen over natuur en biodiversiteit. Maar dat is nog tot daaraan toe en dan vraag ik me af. De wolf is niet het enige roofdier dat we hebben in nederland ook kijkt, mevrouw van der plas tegen andere roofdieren aan in nederland die ook dieren opeten, moeten we die ook verbanden, moeten we die.

[0:23:54] Te verplaatsen, mevrouw van der plas.

[0:23:59] Als ze op net zo n grote schaal andere roofdieren zorgen dat de paarden en pony s en koeien en kalfjes worden verscheurd. Zoals de wolf dat ze op dit moment aan het doen is, moeten we daar goed naar kijken. Zeker.

[0:24:13] Dank dan is nu het woord aan de heer tjeerd. De groot en hij spreekt namens d zesenzestig.

[0:24:20] Voorzitter, ik verklap vast. Ik ga het niet over de wolf hebben want er zijn veel andere belangrijke onderwerpen. Het viel net van de lijst.

[0:24:29] De natuur verloren. Voorzitter, de kamer kwam al snel eigenlijk zonder een fatsoenlijk debat tot de conclusie met een buitengewoon lelijke motie die bovendien feitelijk onjuist was en dat vind ik zonde om op die manier zo belangrijk verordeningen te behandelen. Immers, de helft van de natuur van de biodiversiteit die we kennen die bevindt zich buiten de beschermde natuurgebieden en daarom is het ook belangrijk om daar de teruggang in biodiversiteit te stoppen wat we eerder met goede intenties niet hebben kunnen doen.

[0:25:02] Dus de minister een aantal vragen waar denkt de minister dat het nieuw voorgestelde verslechtering wat toevoegt aan wat er geld in nederland erkent de minister dat het huidige verslechtering verbod al geld voor de habitat richtlijn soorten buiten natura twee duizend gebieden en kan de minister toelichten waar dan precies de zorg zit van het kabinet.

[0:25:23] En hoe is het kabinet van plan om te voldoen aan een verslechtering verbod buiten natura twee duizend gebieden, want het kabinet is zeer terughoudend over het slechts verslechtering verbod.

[0:25:34] Dat kan. Ik ben benieuwd waarom. Dat is ik heb een vragen over gesteld, maar heeft het kabinet wel een alternatief. Want uiteindelijk zullen we dus op en ook daar op een niet vrijblijvende manier de natuur moeten gaan beschermen. Goede staat brengen zoals we ook in het coalitieakkoord hebben afgesproken,

[0:25:52] want ook deze zestig heeft daar twijfels kun je nog wel door met de energietransitie. Wat betekent dat bijvoorbeeld

[0:25:59] en is de minister bereid om die mogelijkheden te verkennen in die aangekondigde quick scan. Dus kan daar ook een impactanalyse worden meegenomen over de geplande windmolenlocaties

[0:26:12] voorzitter basiskwaliteit, natuur

[0:26:14] gewone soorten, de huismus, de vleermuis en andere soorten die dreigen te verdwijnen en d zesenzestig heeft er een aantal moties over ingediend en ik ben benieuwd hoe het ermee staat

[0:26:38] basiskwaliteit voor de natuur

[0:26:41] en dat betekent dus dat je die basiskwaliteit. Ook moet definieren in natura twee duizend gebieden en ook erbuiten en dan die condities op orde te brengen. Dat is ook waar europa nu tot oproept,

[0:26:55] zodat we weten waar we naartoe moeten werken, maar ook zodat het duidelijk is waar boeren geld mee kunnen verdienen. Als het erop aankomt, bijvoorbeeld het beheer graag een reactie van de minister dan nationale parken. Een aantal vragen wat is de lange termijn visie van de minister voor nationale parken? Hoe staat het met mijn motie over de ondersteuning van nationale parken voortzetten na tweeduizend, tweeëntwintig. En hoe gaat de minister de parken onderbrengen binnen het natuurbeleid. Ook in in relatie tot het nvog

[0:27:22] dan ternaard sluit maar kort haalt alfa aan bij de woorden van de partij voor de dieren. Ik denk dat we nu nog een reden is om daar de vergunning niet te verlenen en daarnaast de driehonderdzeventig wetenschappers en de unesco die allemaal zeggen. Doe het niet. Doe het niet. Beste minister,

[0:27:41] want ook de mensen die daar wonen en iedereen die houdt van de waddenzee heeft toch wel recht op duidelijkheid. Wanneer komt de minister met een besluit over ternaard.

[0:27:52] Een andere voor d zesenzestig green maar steeds minder green, namelijk het caribisch gebied

[0:27:59] na heel veel moeite kwam er eindelijk een beleidsplan.

[0:28:03] Maar daar staan nog steeds geen uitvoeringsagenda dus opnieuw gaat het ongelofelijk langzaam al tweeëntwintig jaar ligt dat weer op de plank en ondertussen

[0:28:12] de bestaans middel is het koraal zowel economisch, maar ook gewoon voor het voortbestaan van die eilanden en het gaat elke dag achteruit kan de minister toezeggen dat ze gewoon dit jaar nog met een uitvoeringsagenda komt.

[0:28:29] Ik hoor graag hoe het staat met de toezegging over het in kaart brengen van de consequenties zouden zijn van het aanwijzen van de natuur op caribisch nederland als ultra perifeer gebied dan wel een beschermingsregime dat vergelijkbaar is met wat we in nederland hanteren.

[0:28:45] Voorzitter, tot slot over de speurhond. Je verwacht het niet. Er is mij ter oren gekomen dat er helaas geen wild life speurhond meer is op schiphol, terwijl deze wel belangrijk is voor het opsporen van illegale handel in wilde dieren. Dus het is echt van groot belang om de illegale handel tegen te gaan is tenminste bereid zich in te zetten voor een nieuwe speurhond

[0:29:07] op op schiphol dankuwel.

[0:29:11] U bedankt keurig binnen de tijd ook dan is nu het woord aan de eer van kampen.

[0:29:18] Hij spreekt namens de vvd.

[0:29:21] Dank u. Voorzitter, het herstellen van onze kwetsbare natuur is de snelste en meest rechtvaardige weg uit de stikstof crisis. Die stelling bij sommige partijen nog wel eens tot gefronste wenkbrauwen

[0:29:32] woeste natuur bestaat al ruim een eeuw niet meer. We hebben het in nederland over de cultuurlandschap is dan vaak wat je hoort

[0:29:39] voorzichtig. Dat is waar,

[0:29:41] net als de historische binnensteden van zwolle, deventer en amsterdam de geschilderde nachtwacht en de molens van kinderdijk is onze natuur met mensenhanden gevormd en betekent dat dan dat we al die natuur maar moeten verwaarlozen en laten verpieteren natuurlijk niets. Voorzitter, ook de natuur verdient een beschermheer.

[0:30:01] Het moet eerlijk gezegd worden dat de stikstof crisis de natuur weer hoog op de politieke agenda heeft gezet

[0:30:07] om de natuur echt te kunnen herstellen, moeten we weten waar we staan. Daar gaat mijn eerste vraag over. Voorzitter,

[0:30:13] de minister heeft inmiddels de ecologische autoriteit ingesteld en dat orgaan moet, net als de bestaande commissie voor de milieueffectrapportage beoordelen hoe de natuur erin gebieden aan toe is.

[0:30:24] Want ik zeg het vaker in de gelderse vallei zijn andere maatregelen nodig dan in de brabantse en limburgse peel of in het friese veen weidegebied. Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat met de één juli deadline voor provincies die ecologische autoriteit alle gebiedsplan rondkrijgt.

[0:30:42] Ik zag een inscriptie.

[0:30:44] Mevrouw beckerman,

[0:30:46] Ja. Voorzitter plaatsen. Jazeker. Nou ik werd wel enthousiast van het begin van heer van kampen en zijn er zijn mooie pleidooi eigenlijk bijna voor voor woeste en natuur en hebben we een prachtige brief van unesco

[0:31:02] die schrijven dat de waddenzee werelderfgoedstatus heeft gekregen vanwege de uitzonderlijke waarde die het heeft als s werelds grootste getijdengebied vanwege de unieke geologie en ecologische waarde in de biodiversiteit voorstellen en we zijn natuurlijk op jacht en zijn op jacht naar een meerderheid en jacht op meerderheid onder de waddenzee vanuit naakt onder de waddenzee te stoppen.

[0:31:24] Nadat mooie pleidooi

[0:31:26] kunnen we niet anders concluderen dat heer van kampen aan onze kant staat.

[0:31:30] Wanneer we een kamp.

[0:31:32] Ook op de jacht zal ik terugkomen in mijn betoog. Maar dat is volgens mij niet de jacht waar mevrouw beckerman hier op dit moment op doelt.

[0:31:39] Ik begrijp wat zij van mij vraagt, maar ik kan ik kan mij niet toezeggen. Voorzitter, en dat komt omdat we en dan zal ik ook in het vervolg van mijn betoog terugkomen. In een klein land moet je wel keuzes maken uit schaarste en we willen dat we onze huizen betaalbaar kunnen blijven verwarmen en ik denk dat we op dat moment dat er geen moment is geweest, waarbij het zo duidelijk is geweest dat die schaarste. Als we het hebben over die gas, winning. Wat dat met ons doet en wat dat met met huishoudens in mevrouw beckerman ook als een voorvechter van de positie van mensen in groningen die daar die daar dat hebben we onlangs in de verhoren weer gezien decennialang eigenlijk hun zorgen zijn onder artsen hun posities veronachtzaamd.

[0:32:21] Dus aan de ene kant voorzitter, begrijp ik heel goed wat zij wat zij zegt mevrouw beckerman. Maar we zullen in een klein land ook moeten kijken hoe we de zaken verdelen.

[0:32:32] Nog een vervolgvraag, mevrouw beckett,

[0:32:35] Ja voorzitter, dat dat

[0:32:39] leidt natuurlijk tot tot debat en die interrupties moet kort zijn, maar ik vind het toch

[0:32:45] heel erg tegenvallen van eer van kampen. Want als je nou

[0:32:49] iets leert

[0:32:51] van groningen.

[0:32:54] Dan zou je toch juist moet zijn dat je dat probleem moet oplossen in plaats van verplaatsen en die nadelen

[0:33:02] van de gaswinning juist in dit kwetsbare unesco wereld erfgoed gebied

[0:33:09] of u beschermt zo goed beschermd. Maar die bescherming die unesco zeggen ja, wij gaan onze handen ervan aftrekken op deze manier mogelijkerwijs en dan verliezen we.

[0:33:20] Iets wat van waarde is niet alleen maar voor.

[0:33:23] Heel even maar voor eeuwig.

[0:33:25] De eer van kampen,

[0:33:27] Voorzitter, maar we willen ook onafhankelijk zijn van onfrisse regimes. We willen we willen een energietransitie doormaken waarbij vindt ook de vvd wil op termijn af van het gas en uberhaupt van fossiele brandstoffen. Maar voorzitter, daar zijn we morgen nog niet. Dus dus ja het is het is ook hier is het keuzes maken in in schaarste. Het is duidelijk hoe de gevoeligheid is in het in in groningen. Als het gaat om de gaswinning. Daar liggen ook gewoon hele duidelijke adviezen dat de veiligheid gewoon echt in het geding is als je wat gaat doen, maar tegelijkertijd willen we willen we ook in een in een vrij land mensen betaalbaar het huis kunnen laten verwarm. Ik denk dat ik dat met mij eens moet zijn. Dus ergens in die afweging wel een keuze maken en het eerlijke verhaal vertellen en dat is hier wel wat ik doe met mijn antwoord.

[0:34:16] Interrupties in tweeën.

[0:34:19] De grote aannemer u ruimschoots nog de kans straks de groot gang.

[0:34:26] Voorzitter, ik was niet van plan om trucjes te plegen over over de waddenzee wilde zeker mijn hart ligt. Maar ik vind het heel mooi dat de vvd zegt we willen het binnensteden. Alles wat waardevol is eigenlijk de vvd beschermen.

[0:34:40] Dat is nieuw wordt ook tijd. Maar het is wel een nieuw geluid en heel fijn, maar

[0:34:46] ook de vvd heeft voor de motie gestemd van mijn collega bullock jaar verzoekt de regering geen nieuwe vergunning af te geven voor de gaswinning onder de waddenzee. Dus nu ben ik toch een beetje in verwarring over uw antwoorden op colega beckerman.

[0:34:59] Van kampen kunt u helderheid geven.

[0:35:02] Zover. Ik denk dat het in deze fase in een tijd waarin de gasprijzen hoger zijn dan ooit

[0:35:08] we onafhankelijk willen zijn van een tiran die op dit moment op het europees land een oorlog uitvoert waar de gevolgen n weerga niet van kennen en het is waar dat de heer de groot hier hier spreekt over de steun van de vvd voor deze motie. Maar wij vinden dat je in deze tijd ook geen taboes moeten hebben als het gaat om het belang van het verwarmen van van nederlandse huishoudens voor een betaalbare prijs. De prijs is al is al groot genoeg en dat is al moeilijk genoeg.

[0:35:37] Een vervolgvraag van de groot,

[0:35:39] Ja voorzitter jammer van dit antwoord. Want dat maakt toch het hele betoog van wat heel goed klonk een beetje in een ander daglicht, want dit is eigenlijk de eerste proef of de parking van sta je dan nog achter emotie. Dat is dus niet het geval is. Buitengewoon jammer

[0:35:58] want uiteindelijk hebben we hier toch te beschermen. Wat ook voor onze kinderen van van belang is. Maar dat is kennelijk niet aan de vvd toevertrouwd.

[0:36:08] Voorzitter,

[0:36:09] Het dreigt hier een gasdebatten worden en dat mag. Kijk wij vinden dat je ook in meerdere kleine gasvelden in de nederlandse bodem je winning kunt kunst kunst voor elkaar kunt krijgen. Want ik blijf erbij. We willen betaalbaar nederlandse huishoudens verwarmer. Dat is al moeilijk genoeg op dit moment en en uiteindelijk kun je je wensen uitspreken. Dat hebben we gedaan met de steun op die op die motie heeft mijn collega daar ongetwijfeld met de collega van de heren de grote elk jaar een goed gesprek over voeren. Dus je hebt uiteindelijk ambities wel ergens uitkomen. Maar ja als je te maken hebt met met zulke situaties waar we op dit moment doorheen gaan met een oorlog op het europese land met torenhoge ze hoge gasprijzen waar nederland nederlanders echt diep in de buidel moeten tasten om een huis te kunnen verwarmen. En dan moet je ook eerlijk zijn en oplossingen bieden. Dat mogen mensen van den haag verwachten. Voorzitter,

[0:37:03] Dan is er nog een vraag van dieeteisen.

[0:37:05] Gaat uw gang lijkt het gasdebat. Hartstikke leuk maar het is natuurdebat en het gaat over de waddenzee is unesco wereld erfgoed en we hebben de plicht om niet te beschermen hebben zestien redenen gekregen waarom we dat zouden moeten doen. Maar dit argument van de vvd klopt helemaal niet. Het duurt drie jaar voordat er uberhaupt het de waddenzee komt over drie jaar. Volgende week. Dat is de spannende winter in het gasdebat

[0:37:27] komend jaar kunnen we de gasvoorraden niet vullen met russisch gas komende winter spannend. Maar daarna gaat besparing goede waterstof en aldi alternatieven die er gaan ervoor zorgen dat de prijs naar beneden gaat. Bovendien heeft staatssecretaris vijlbrief al toegegeven dat het winnen van gas waddengas niet zal leiden tot een lagere gasprijs. Dus nu deze argumenten ook weg zijn,

[0:37:46] hoop ik dat de vvd kan zeggen ja, we moesten maar eens niet doen. We moeten de waddenzee gewoon beschermen.

[0:37:51] Ik kan hiervan kan dat bevestigen.

[0:37:54] Ik houd me aanbevolen voor alternatieven. Daarom zei ik ook in reactie op colega. De groot

[0:37:59] dat wat de vvd betreft de constructief moeten kijken naar andere kleinere gasvelden in het land waar we op dit moment nog niet bezig zijn als het gaat om die drie jaar de afzienbare van die tijd moet je je natuurlijk niet ontslaan van van de mogelijkheid om op een goede wijze nederlandse huishoudens te verwarmen. Daarom daarom als dat zo zou zijn. Voorzitter, dan zouden we ons moeten neerleggen bij de ambitie om hier in nederland eindelijk eens aan de slag te gaan met kernenergie, want we weten, voorzitter dat dat ook heel lang duurt voordat die centrales staan maar voorzitter. Dat gaat het wel mogelijk maken dat nederlanders betaalbaar energie kunnen kunnen verkrijgen. En wat de vvd betreft gaan we daar liever vandaag dan morgen mee aan de slag.

[0:38:38] Vervolgvraag van de heer.

[0:38:39] Dreessen.

[0:38:41] Het is dus allemaal niet zo. Dus als ze nederlands huizen willen helpen verwarmen, dan moeten we ze isoleren. Dan moet er een actieplan komen om langs ieder huis slecht geïsoleerd huis een fikse team sturen dan kunnen we twintig procent besparen na een bezoek gewoon zo dat de komende twaalf maanden ieder huis bezocht wordt dan helpen we de nederlandse huishoudens als ze dan vervolgens hoor dat ieder huis bezocht worden en goed geïsoleerd gaat worden. Dan kunnen we toe met de energievoorziening die hebben en als vervolg op groene waterstof. Wat overigens gebeurt, dan kunnen we zorgen dat er een alternatief is voor fossiele brandstoffen en kernenergie.

[0:39:14] Er is nu een rapport van nota bene een vrij rechtse regering zegt dat minstens dertien jaar duurt voordat er aan de orde van de vergadering krijgen wij dat doet de collega dus nogmaals vraag waddengas helpt niet voor de nederlandse huishoudens. De komende jaren moet je ander beleid voeren. De vraag die nu voorligt een uniek natuurgebied in nederland is de vvd bereid om dat te beschermen.

[0:39:37] Hiervan kamp. Voorzitter, toch even terugkomend op op de interruptie van de heer thijssen. Want ik bedoel we mogen allemaal natuurlijk als hij zijn kijk op de energietransitie erbij haalt dan mag de vvd dat ook.

[0:39:48] Dus laten we niet niet flauw doen en elkaar daar ook in de waarde laat de wijze waarop zorg en zorgvuldig dat dit land en dit continent nou eindelijk eens gaan verduurzamen en ik ben het helemaal. Ik ben het helemaal eens met die eisen. We willen uiteindelijk af van die fossielen fossiele brandstoffen. Dat is uiteindelijk wat de vvd ook veel als het niet nodig is en als het niet hoeft dan willen we dat natuurlijk. Dan staan we daar voor open. Maar voorzitter, de realiteit ze ook de geluiden van vandaag op morgen niet bent dus tot die tijd zal je nederlanders toch een eerlijk verhaal moeten vertellen en dat doet de vvd.

[0:40:17] Mevrouw beckerman, nog de tweede interruptie,

[0:40:20] Voorzitter, het eerlijke verhaal.

[0:40:23] Ik ben wel benieuwd. Nog even wat cijfers. Hoeveel miljard kuub

[0:40:29] gas. Denkt u te kunnen winnen

[0:40:32] onder de waddenzee. En welk type gas is dood.

[0:40:36] Maar nu komen we teveel in gewoon het gasdebat.

[0:40:40] Dat moet washington niet mijn.

[0:40:42] Nou, hierbij natuur moet daar heb ik mijn vraagtekens bij.

[0:40:46] Dagvoorzitter. Volgens mij is dit een is de enige minister mis. Zo is ons verteld die op dit moment iets kan wel of niet kan besluiten over de gaswinning bij de waddenzee niet de minister die gaat over gas. Maar ze deze minister zie haar knikken. Volg mij is het correct. En vandaar dat we dat debat bel hier zullen moeten voeren. En wanneer je hiervan kampen ook aangeeft van ja, wij wegen belangen af en vraag me wel af hoe hij dat dan gebogen heeft en daarom vraagt.

[0:41:17] Die vraag staan we toe. De vraag gaat straks ongetwijfeld ook in de richting van de minister

[0:41:21] de van.

[0:41:22] Laat me beckman niet meteen toegeven dat als ik hier naast de minister zou zitten in de slimste mens waarbij u als een soort maarten van rossem toe hoorde, ben ik meteen al zal verliezen. Even serieus. Dus laten we kijken en ik baas vraagt naar de minister. Want ik weet niet hoeveel kuub

[0:41:38] eronder ternaard is en als er alternatieven zijn. Voorzitter, dat heb ik al drie keer zal ik nu voor de derde keer herhalen alternatieven gasvelden zijn dan zal de vvd daarvoor staan in lijn met gesteund aan de motie moeilijk jaar. Dus laten we aantal cups en het soort gas vooral even kijken naar de minister. Dat ben ik met mevrouw beck mezelf. Tenzij zij het antwoord heeft. Dat scheelt. De minister spreken.

[0:42:01] Vervolgvraag van mevrouw beckerman.

[0:42:03] We zitten want ik heb geeneens een televisietoestel. Dus ik vraag u niet om mee te nemen en slimste mensen vraagt ook niet om punten te scoren. Maar voorzitter, wanneer die van kampen en meegaat schermen dat we ongeveer poetin kunnen stoppen. Net dat wadden gas. Dan heb je die feiten paraat hebben en het gaat om zevenenvijftig miljard kuub. Wat de nam vraagt om te kunnen winnen. Dat is hoogcalorisch. Dus dat is niet een grote hoeveelheid en dat is niet het glas waarmee we eenvoudig onze huizen nu verwarmde moet omgezet worden. Voorzitter, en dan denk ik dat we toch echt. Dan hoop ik dat hij van kampen dit als suggestie wil meenemen, weegt dan alstublieft dat belang van natuur en dat gebied heel erg

[0:42:54] zwaar. Dit is niet de manier om dat te gaan winnen.

[0:42:59] Ivan kan nog niet.

[0:43:01] En het gas niet.

[0:43:02] Voor de laatste keer dat ik je duidelijk zijn. Ik wil hier op geen enkele wijze de indrukwekkend dat de vvd pleit voor het winnen van gas onder de waddenzee. Laat ik laat ik vooropstellen in lijn met met de motie wanneer de grootste al over gehad. Als er alternatieve velden zijn die dat op veilige wijze kan gebeuren met inachtneming van internationale afspraken op het gebied van veiligheid. De natuur dan dan zet dan staat de vvd daarvoor. Ik ook wel bij zeggen dat we in een onvoorstelbare onzekere tijd leven waarbij nederlanders het heel moeilijk hebben en het heel duur is en kostbaar is om het huis te kunnen verwarmen en aan energie te komen en laat dan de minister vragen kunnen we inderdaad in lijn met de aangenomen motie bullock jaar hier zeggen dat die gaswinning onder onder de waddenzee kan worden uitgesloten, maar tegelijkertijd ook oog hebben voor het kunnen verwarmen onbetaalbare wijze van van nederlandse huis. Dus laat mij die vraag dan met dank aan mevrouw beckerman stellen aan de minister. Om te kijken wat de mogelijkheden zijn.

[0:44:09] De tweede interruptie van dieeteisen.

[0:44:12] Dit gaat nog een stapje verder want ik hoor toch weer de fossielen reflex van de vvd. Als het een fossiele niet kunnen. Dan willen we iets anders. Fossiel. Dus als we geen waddengas kunnen winnen. Dan willen we noordzeegas of welk grasveld er ook naar gerefereerd wordt.

[0:44:25] Maar als het komend jaar langs alle huizen gaan zorgen dat het opschrift top tochtstrips komen radiatorfolie en dat soort zaken kunnen we vijftien tot twintig procent van de van de gast besparen. Dat is meer dan de getallen die mevrouw beckerman noemt al snel blijkt dat we ook niet fossielen reflex kunnen hebben. Maar bijvoorbeeld een besparing reflex is het dan ook voor de vvd bespreekbaar om te zeggen nou lara zodat waddengas onder de grond zitten en hem beschermen.

[0:44:52] Van kampen.

[0:44:54] Voorzitter besparen is altijd beter dan pompen. Volgens mij. Dus ik zie ik zie zie je eigenlijk geen geen bedreiging. Alleen wel een realistische boodschap dat je dat morgen niet voor alle huishoudens voor elkaar krijgt. Maar volgens mij is de beweging van de heren heer thijssen wel waar we naar toe moeten besparen en zorgen dat je die fossiele brandstoffen overbodig maakt.

[0:45:18] De vervolgvraag van dit eisen,

[0:45:20] Fantastisch vriend. Ik weet zeker dat we binnen drie jaar net zo veel kunnen besparen als dat wel zo was, zouden kunnen doen. Dus laten we nu aan de minister vragen om niet alleen naar de fossielen reflex te kijken, maar ook naar de niet fossielen reflex de besparing reflex of op die manier kunnen zorgen dat we dat waddengas onder de grond.

[0:45:36] Voordat dieeteisen dat straks in zijn eigen tijd doet. Mevrouw parlement gaat uw gang.

[0:45:43] Voorzitter, ik zit toch wel weer zoals heel vaak hoor met verbazing te luisteren naar de wd die het heeft over laten we nu eindelijk eens gaan verduurzamen. Dat vind ik echt een gotspe. Eerlijk gezegd. Groenlinks probeert al jarenlang onder de verduurzaming tempo te geven en de vvd heeft alleen maar tegen gehangen.

[0:46:00] En nu is de gaswinning in de waddenzee wagen groenlinks altijd al tegen heeft gestreden is toegestaan omdat er oorlog uit is gebroken vragen van kampen was voor het uitbreken van de oorlog. De vvd niet gewoon voor gaswinning uit de waddenzee.

[0:46:17] Van kampen.

[0:46:19] Wanneer begon u geloven in de gaswinning? Waddenzee.

[0:46:23] Voor de bekende. Mevrouw mohammed werkt hier een soort beeld alsof ikzelf nog net niet de installaties op de waddenzee aan het installeren ben. Dat is hier absoluut niet. Mijn bedoeling zal ik mij herhalen om dat beeld te wekken. Als je dat kunt als je dat kunt vermijden. Want die waddenzee. Die is ons dierbaar. Dat hoort dat wordt wel plaatst je in een natuurgebied vind ik om dat te benoemen en ik zal me nogmaals herhalen. Dat wordt inmiddels voor de vierde keer het. Maar dat mag de collega´s gaan over de inzet van hun eigen interrupties. Als er alternatieven zijn en we geloven dat die er zijn in kleinere gasvelden op andere plekken in het land willen groningen daarbij beschermen willen recht doen aan de natuur afspraken die we hebben gemaakt, dan zullen wij de eerste zijn om daarvoor te tekenen.

[0:47:06] Vervolgvraag van mevrouw barones.

[0:47:10] Voorzitter waren bewindspersonen van de vvd en vvd er zelf die dit altijd hebben gewild die het economisch belang altijd voor hebben laten gaan op het ecologische belang en ook nu weer zegt hiervan kampen als er alternatieven zijn en willen we daar best wel over nadenken, maar we denken dat we zeggen toch ook niet als er alternatieven voor de waddenzee zijn dan doe ik het wel ergens anders.

[0:47:32] Voorzitter. Laten we de minister vragen of.

[0:47:34] Wat nodig is. Ik vraag me af of het nodig is om de waddenzee te boerin. Ik denk het niet. Ik denk dat er alternatieven zijn. Dus laten we de minister daarna navragen. Dan kan zij daar gelijk duidelijkheid over wie ik hoop dat ze ons daarin geruststelt. Dat scheelt elkaar, elkaar onderling. Een hoop interrupties en er is de natuur aan het einde van dit debat de winnaar van zou kunnen zeggen.

[0:47:55] De heer van kampen vervolgt zijn betoog.

[0:47:57] Voorzitter over natuurherstel gesproken

[0:48:42] en voorzitter zijn blij met kritische houding van de minister om dit onderwerp en we vragen haar wanneer zij de aangekondigde quickscan een impact assessment naar de kamer gaan sturen en of zij reeds op de hoogte is hoe er in andere lidstaten gekeken wordt naar dit voorstel van de europese commissie.

[0:49:00] Voorzitter, vvd wil ontspanning op het platteland rust op het boerenerf en daarvoor is nodig dat de harde knip tussen landen, harder landbouwgrond en hoofdbeschermer

[0:49:09] daar door is, is het nodig dat de harde knip tussen gangbare landbouwgrond andy hoog beschermde natuur dat we die gaan opheffen

[0:49:17] en voor enkele weken waren hemel en aarde te klein, omdat het ministerie in het geniep natuurorganisaties zou hebben opgeroepen om meer van die beschermde natuur aan te wijzen en kan de minister hier klare wijn over schenken. Wat is hier? Waar ging dit nou eigenlijk over geert hier grond die inderdaad massaal wordt aangewezen als natura twee duizend gebied en dat zouden wij als vvd niet zie zitten of ging het hier gewoon om een verkenning naar mogelijkheden voor de zoals in het coalitieakkoord afgesproken landschap schond en we horen graag wat de minister daarvan vindt.

[0:49:51] Een interesse van de groot.

[0:49:54] Voorzitter, er geldt nu ook al een verslechtering verbod buiten natura twee duizend gebieden.

[0:50:03] Hoe kijkt de vvd daarna moeten we daar dan ook vanaf moeten we de bestaande wet gaan veranderen.

[0:50:08] Van kampen.

[0:50:09] Voorzitter, ik vind dat wij,

[0:50:12] als we kijken naar onze oplossen van de stikstof crisis. Wat eigenlijk een natuur crisis is een hoop achterstallig onderhoud hebben in te halen. Dat begint wat de vvd betreft in eerste instantie ook om vergunningverlening op afzienbare tijd weer op gang te krijgen voor andere belangrijke dingen in dit land bij het herstel van die natura twee duizend gebieden waar ook een verslechtering verbod op opstaat.

[0:50:35] Nu in de verordeningen wil de europese commissie dit dit nog strenger maken voor ook niet natura twee duizend gebieden een juridische instrumentarium daarvoor introduceren. Voorzitter, dat vinden we onwenselijk. Laten we eerst ons huiswerk op orde hebben wat we daar ben ik met mevrouw mohammed eens heeft zich ongelijk in wat we dertig jaar geleden al hadden moeten doen, maar laten we ons niet nu alweer vastzetten op zaken. Want dat gaat dat gaat ervoor zorgen dat nederland alleen nog maar langer op slot komt te staan en dat kost ons een hoop geld, maar ook daardoor missen we een hele hoop kansen.

[0:51:07] Vervolgvraag van de heer de groot neem niet de vervolgvraag van mijn vraag niet beantwoord. Dus ik hoop niet dat dat.

[0:51:13] Die ons vervolgvraag,

[0:51:15] Absoluut niet beantwoord. Ik zal dus iets langer de tijd nemen wat de vraag was

[0:51:20] in de huidige wetgeving is los van het europese voorstel staan al verslechteren is verboden.

[0:51:26] Dan hebben we het over de kaderrichtlijn water. Er zit er eentje in en over de kaderrichtlijn mariene strategie zit er eentje in en voor het geld er eentje.

[0:51:38] Dus dat is ook een titel twee team besluit algemene regels ruimtekoorts

[0:51:43] moet het geld nu al moeten we dan ook van af. Want dan kunnen de vvd zegt wel van ja, we moeten duurzamer en alles enzo en dan komt er een hele dikke. Maar dus ik wil even kijken waar zit het probleem van de vvd.

[0:51:56] Van kampen en voorzitter, voor zover ik kan overzien lijkt dat op dit moment niet tot vonnissen in rechtszalen die het land op slot zetten.

[0:52:04] Het is dus belangrijk dat het in alle strategie staat belangrijk dat er op europees niveau over wordt nagedacht. Maar als ik het servies van de minister goed heb begrepen, gaat het voorstel van de europese commissie ertoe leiden dat er, zoals op dit moment in relatie tot natura twee duizend gebieden rechterlijke vonnissen en uitspraken gaan komen die het land verder op slot zullen zetten, anders dan alleen maar de depositie en een verslechtering in natura twee duizend gebieden. Ik wil best met voorzitter, met de heer de groot nadenken over hoe we verslechtering in heel het land kunnen tegengaan, waardoor er om haar zoon rigide juridisch instrumentarium aan te hangen. Dat gaat de vvd op dit moment gewoon echt veel te ver.

[0:52:46] Sorry, we doen de interrupties in tweeën.

[0:52:48] Bij mijn eerste vraag niet beantwoorden en ik wil het nu graag afmaken, zodat je toch nog doen.

[0:52:53] Interrupties en zwaaien en dat is ook om te voorkomen dat we straks in tijdnood komen.

[0:52:56] Dat staat u op deze manier dood. Want in de eerste vraag die beantwoord. En nu de eer voor kampen heeft nu de vraag begrepen doet een handreiking wil ik graag afmaken heeft een kort debat.

[0:53:09] Ik denk dat het niet goed is om die interrupties in tweeën. Als iemand anders het over niet zomaar drie vragen te doen. Sorry. Beetje rigide ben ik wel want ik heb deze week n paar keer vergadering meegemaakt die helemaal doodsloegen omdat het eindeloos geinterumpeerd werd en dat moeten we gewoon volkomen. Dan hebben we onze eigen zelf discipline voor nodig. Mevrouw bromwyn neemt uw vraag trouwens over dat kan ik doen wat ik wou.

[0:53:37] Heel graag even doorgaan op het punt van d zesenzestig, omdat het waar is dat buiten natura twee duizend ook al verslechtering verboden gelden die de groot die stonden ze op en ik hoor die hiervan kampen zeggen ja maar daar hebben we nog geen rechtszaken over en als we dat dan europese gaan vastleggen. Dan lopen we het risico dat het weer een juridisch gevecht gaat worden. Maar het is bijna een uitnodiging zou ik tegen hiervan kampen willen zeggen aan mensen die de natuur willen beschermen om een rechtszaak te beginnen tegen het verslechtering verbod gehandhaafd wordt door nederland zoals het er nu ligt. Hoe kijkt hij daarna.

[0:54:11] Van kampen.

[0:54:14] Voorzitter, ik meen het ook nog eens een verschil is tussen een verslechtering verbod, een algeheel verslechtering verbod wat de europese commissie nu voorstellen, maar ik ik zou graag de problematiek in de uitdagingen die we hebben stapje voor stapje willen zetten

[0:54:28] omdat ik denk dat je daarmee uiteindelijk je doel gaat bereiken en we hebben een hoop. We hebben een hoop bij te trekken. We hebben een hoop achterstallig onderhoud in te halen als het gaat om herstel van die natura twee duizend gebieden.

[0:54:43] Ik vind het belangrijk dat we daar ons daar op dit moment op concentreren in de hoop was voordat robuust en en doen we vorige week met elkaar besproken. De tijd van geitenpaadje is echt voorbij. Dat kan niet meer. Maar wijst er ook op dat dat nederland al drie jaar op slot staat dus om op dit moment de problemen nog groter te maken. Dat is een politieke andere weging die ik maak dan mevrouw gomez. Ik kan me voorstellen dat zij daar anders over denkt dat zij dat er voor over heeft dat zij het geen probleem vindt de vvd wil wel dat er ruimte is om die transitie energietransitie van de heer de groot mogelijk te maken om woningen te kunnen bouwen om toe te werken naar de legalisering van pas smelters om ervoor te zorgen dat onze onze landbouw waar we trots op zijn kan verduurzamen. Jij daar heb je wel ruimte voor nodig en op dit moment staat nederland op slot en is het is het zaak om het land van het slot te halen.

[0:55:35] Vervolgvraag vermogen.

[0:55:36] Voorzitter. Nou wordt ie helemaal mooi. Dus nu is de vvd de grote redder van het van het slot halen van nederland. Omdat we ons helemaal vastgedraaid hebben doordat we te weinig aandacht hadden voor de natuur heeft groenlinks jaren voor gewaarschuwd en de leer van kampen maakte een grote fout. Hij heeft het nu over het op orde brengen van de natura twee duizend gebieden, terwijl de natuur opgave voor nederland vele malen breder is. Ik heb hier een artikel. Ik zal zometeen in mijn eigen bijdrage na nog wat over zeggen dat de provincies de de opdracht hebben om natuur aan te leggen dat dat zij daarin achterblijven. Wat vind je hiervan kampen? Daarvan zegt hiervan kappen. Nou laten we ons eerst maar eventjes druk gaan maken over het op orde brengen van de natura twee duizend gebieden en laat die uitbreiding van de natuur waar we ook afspraken over gemaakt. Laat hij dan nog maar even zitten.

[0:56:24] Van kampen.

[0:56:25] Voorzitter,

[0:56:27] kunt u mij betoogt daar er nog een punt over opgenomen. Dat kan ik ook prima reageren in reactie op mevrouw mevrouw bromet. Het is echt celtic moet de minister met de vraag dat dat die die verontwaardiging die vorige week twee weken geleden ontstond over de aanleg van de nieuwe natuur celtic de minister. De vraag is dat dan inderdaad van die van die hoog beschermde natura twee duizend grond of zijn dat tussenvormen waarin je misschien op extensieve vorm rond die natura twee duizend gebieden toegaat gaat werken naar de aanleg van van nieuwe natuur, waarbij ik wil zeggen. Voorzitter, wat niet hoeft te betekenen dat dat die hoog beschermde status zou moeten hebben. Ik zie fantastische voorbeelden in het land juist in die zones tussen die gangbare agrarische gronden andy hoog beschermde natuur om de hele mooie initiatieven waar agrariërs met natuurbeheerders samenwerken om die harde knip tussen landbouw en en beschermde natuur weg te nemen. We noemen dat in het coalitieakkoord landbouwgrond landschap schond gaan gelukkig kent mevrouw bromet is een voorbeeld in gelderland waar bakkers boeren samenwerken. Om ervoor te zorgen dat boeren bijvoorbeeld ook minder krachtvoer uit het buitenland kunnen hoeven te importeren, want de granen die op die oeroude akkers worden verbouwd. Die vervangen die kracht voor zijn gangbare melkveehouders die daaraan meedoen. Als dat de natuur is waar mevrouw bromet het over heeft. Dan sta ik aan haar zijde. Want dan ga je namelijk voorzitter landbouw en natuur niet meer als tegenpolen van elkaar zien, maar ook haar versterken. Ik denk dat dat een belangrijke sleutel is in de oplossing uit deze crisis.

[0:58:00] De groot besteedt de derde interruptie aan de eer van kampen.

[0:58:05] Voorzitter, want die verkoper kon zich de vvd kan zich wel iets van een verslechtering verbod voorstellen buiten natura twee duizend. Dus daar ga ik weer even verder van kampen, zegt een algeheel verslechtering verbod. Wat de europese commissie voorstaat, willen ze niet hebben. Goed nieuws, want dat is ook niet wat de europese commissie voorstelt. Het gaat alleen over gebieden die al weer in een goede staat zijn gebracht. Naast logisch dat je die niet gaat lopen. Toch. En gebieden met beschermde habitat gebied. Dat lijkt me ook logisch want dat ben je sowieso al verplicht. Dus dat er zeven voor de voor de context en de vraag. De vraag is is de vvd bereid om met d zesenzestig richting het kabinet.

[0:58:48] Te gaan.

[0:58:48] Je nadenken over hun beschermings zien wat er echt toe leidt dat die natuur buiten het natura twee duizend ook in een goede staat komt.

[0:58:56] Inclusief een forum,

[0:58:57] Van een verslechtering verbod

[0:59:00] waardoor niet het hele land opslaat. Dat dat daar zijn we het over eens. Daartoe bereid.

[0:59:09] Volgens voorzitter zie je daar maar eens een goede wetgeving jurist voor te vinden om daar een passende formulering bij te vinden want ik vind het op dit moment vroeg om te vroeg om dat te zeggen.

[0:59:19] Gelet op op de situatie waar we op dit moment inzittenden porters uitspraak van vorige week

[0:59:25] die nederland definitief tot stilstand heeft gebracht. Maakt me gewoon heel erg veel zorgen om de voorstellen die vanuit de commissie komen stuur de groot zegt dat het huidige verslechtering verbod ook al de juridische implicaties heeft. Nou dan zou ik zeggen. Laten we onze borst nat maken want dat maakt het niet bepaald makkelijk om de investeringen in in nederland net onder opsomming gedaan op afzienbare tijd los te krijgen en ik denk wel dat dat is waar we naar toe moeten. Voorzitter, dat is in ieder geval waar de vvd naar toe wil.

[0:59:58] De vervolgvraag van de kampen ballon.

[1:00:00] Van de grote voorstelling.

[1:00:03] Dank u. Ik zit toch iets van hun bereidheid om mee te denken maar dat is niet iets wat je hier doet dus de vraag is ook van nou is met de vvd over te praten want de reden dat de europese commissie nu ook zegt van we gaan met de meest verstrekkende verslechtering verbod aan de slag is dat feit dat al die politieke intenties niet toe hebben geleid dat de teruggang biodiversiteit is gestopt. Zo simpel is het dus daarom is het juist van belang ook om vanuit deze tafel nu te zeggen laten we het juist niet aan de rechter overlaten en laten we de moed hebben om zelf een riem vast te stellen, waardoor echt op een niet vrijblijvende manier. Ik gebruik die term even ook uit het coalitieakkoord met vrijblijvende manier echt die natuur wordt of onontkoombaar mag ook die natuur ook buiten natura twee duizend wordt geregistreerd. Dus het is n begin. We zullen hier nog vaker over.

[1:00:55] Spreken, sprak de genoot hoopvol.

[1:00:58] In reactie daarop voor studeerde groot wijst naar het coalitieakkoord. Dat is een tweeluik weten wij allebei. Ik kijk altijd constructief naar de voorstellen die hij doet maar ik zal heel eerlijk zeggen gelet op de rechterlijke uitspraak van de raad van state. Ook twee weken geleden weer ben ik er gewoon heel voorzichtig mee? Ben ik echt voorzichtig mee. Maar ik zie allen voor stellen van collega´s altijd graag tegemoet.

[1:01:21] Van kampen vervolgt zijn.

[1:01:23] Ik durf het bijna niet meer. Voorzitter. Maar ik ga het toch doen want voorzitter minuten om heiden of wereldpopulatie die cultuurlandschap waar we het over hebben. Die hebben onderhoud nodig en dat geldt niet alleen voor flora, maar ook voor fauna en voorzitter in de jacht wereld bestaat al langer onmin over de wijze waarop de tellingen plaatsvinden. En ik heb daar eerder kamervragen over gesteld met collega´s. Met een onbevredigend resultaat. En enkele weken stond ik net voor zonsopgang met een jagers duo in het goede groene hart om ze te tellen.

[1:01:52] De jager heeft altijd een beheer overeenkomst met een boer of landeigenaar en moet alles opgeven wat hij beheert opschiet en ik vraag de minister. Waarom tellen die tellingen van de jagers niet mee. Waarom zitten zo verdraaid veel verschil in de jacht regeltjes tussen twaalf provincies is de minister bereid om een uniformering in dat beleid tussen de twaalf provincies aan te brengen. Zoals vroeger begreep ik voor de jaren tachtig of negentig is hij bereid om dat opnieuw te doen.

[1:02:19] Voorzitter, de wolf. We hadden het er in het debat over. Ik zou de minister willen vragen wat doet zij nou eigenlijk met die zorgen, want het lijkt wel eens voorzitter, alsof die zorg niet niet serieus genomen wordt. Want in antwoord op onze schriftelijke vragen wil de minister inzetten op meer voorlichting en communicatie. Maar voorzitter is de minister niet met de vvd eens dat woorden niet voldoende zijn om vee hun huisdieren te beschermen. Welke conclusies heeft zijn getrokken na afloop van haar gesprek met de gedeputeerde van drenthe over effectieve preventiemaatregelen en ziet ruimte voor provincies om op basis van artikel zestien van de habitat richtlijnen ontheffingen te verlenen voor ingrijpen bij probleem. Wolf. Voorzitter, tot zover ik dank u.

[1:03:04] Dank u zeer. Exact binnen de tijd. Het is nee, wij hebben nog een interruptie van mevrouw vestigingen. Gaat uw gang.

[1:03:14] Dankuwel. Voorzitter, en ik hoor van kampen veel spreken over de natuur, maar vooral in het licht van n stikstof crisis en volgens mij zie ik dat verkeerd

[1:03:25] ziet de vvd de natuur vooral als een soort juridische bedreiging,

[1:03:29] terwijl de waarde van de natuur. Belangrijk is voor zichzelf en ik zou de vvd eigenlijk de kans willen geven om uit te leggen waarom het nou zo ontzettend belangrijk is om de natuur te beschermen. Er staan forse maatregelen op de agenda. Daarom is het nu zo

[1:03:46] ontzettend belangrijk om de natuur te beschermen.

[1:03:49] Van kampen.

[1:03:51] Voorzitter, ga bijna mevrouw vestiging napraten, maar de natuur is de basis van ons bestaan.

[1:03:56] Zonder natuur kunnen we niet zonder natuur kunnen boeren niet. Het gaat om die bestuivers waar mevrouw vestiging het over heeft.

[1:04:04] Het gaat erom dat dieren in een goede omgeving kunnen kunnen opgroeien

[1:04:09] gezond worden, niet alleen voor onze onze eigen voortbestaan, maar ook voor het voor het voortbestaan van onze natuur en ik denk dat dat heel belangrijk is. En ja. Op dit moment is het zo dat die natuur hard met de vuist op tafel heeft geslagen en en aandacht heeft gevraagd en dat de sixth dat de stikstof crisis, daar de aanleiding voor is. Maar ik vind het jammer dat mevrouw vestiging hierin aan de intenties van de vvd in twijfel trekt overal belang dat wij hechten aan natuur. Want die harde knip tussen de samenleving en natuur. Die probeer ik niet te zien. Ik probeer juist die balans te zoeken want ik denk dat dat uiteindelijk ervoor zorgt dat de partijen elkaar niet als bedreiging zien.

[1:04:50] Vervolgvraag van mevrouw vestiging,

[1:04:53] Voorzitter, op zich mooi mooi begin denk ik denk dat het belangrijk is om dat verhaal te blijven vertellen waarom het nou zo ongelooflijk belangrijk

[1:05:03] en ik zou dan als vervolgvraag en de kampen willen vragen kan kampen dan ook vertellen wat de staat van de natuur in nederland en maakt zich daar zorgen.

[1:05:13] Van kampen.

[1:05:15] Je voorzitter is er zijn gebieden in nederland. Veel gebieden waar die staat er slecht aan toe is. Niet voor niets hebben we daarom ook gezegd in het coalitieakkoord. Kom nou eens met een ecologische autoriteit. Dat klinkt als een als een haagse tijger. Maar wat hij eigenlijk gaat doen.

[1:05:30] De heer remkes heeft daar wat over geschreven. Maar volgens mij is dat niet helemaal de bedoeling waarlangs het kabinet die ecologische autoriteit gaat uitwerken. Die ecologische autoriteit moet ervoor zorgen dat mensen die er verstand van hebben zonder een belang gaan kijken wat de staat van de natuur is en vooral voorzitter, wat ervoor nodig is om in goede staat te brengen en mensen aanspreken. Als u mij toestaat de commissie mer waar ik het over had. Die doet als je daar een advies vragen aan doet doet ie ook aanbevelingen als je bijvoorbeeld iets wil als je wil gaan bouwen en die commissie mer adviseert dat het niet kan ie doet die aanbeveling en onder welke voorwaarden dat welkom. Ik zou de minister willen vragen is dat ook de lijn waarlangs die ecologische autoriteit gaat adviseren want voorzitter dan dan gaat dat gaat er namelijk toe leiden dat ook economische ontwikkelingen met zon aanvragen bij die ecologische autoriteit gaat leiden tot advisering hoe die natuur en welke maatregelen nodig zijn om de natuur in goede staat te brengen. Ook daar. Voorzitter, ga je dus die knip tussen economie en natuur weer weghalen en dan zijn we volgens mij op de goede weg.

[1:06:31] Het woord is aan mevrouw bromet,

[1:06:33] Voorzitter, goed dat wij dit debat over natuur

[1:06:36] voeren van natuur is zoveel meer dan alleen het stikstof probleem en ik zit me wel echt groen en geel te ergeren aan de bijdrage van de vvd als de vvd zegt dat een ecologische auto. Het autoriteit de natuur in nederland gaat redden. De natuur in nederland af van vijfentachtig procent van de biodiversiteit is verdwenen en waarvan negentig procent van de habitat type onder druk staan en het is voor de vvd nog steeds niet doorgedrongen dat de juridische klem waar we nu inzitten alleen maar opgelost kan worden door meer natuur en we hebben van de minister gehoord dat de provincies waar wij het natuurbeleid aan hebben gedecentraliseerd te weinig natuur aanleggen. Dus dat de opdracht en de afspraak die we hebben gegeven aan de provincies om nieuw natuur aan te leggen dat die stokt en daar maakt groenlinks zich hele grote zorgen over en ik hoor graag van de minister hoe ze dat gaat oplossen en ik zou het ook fijn vinden als ze daarbij niet verwijst naar de brief. Die gaat verschijnen met het npo game ook wat meer inhoud geeft aan de dwang die nodig is en de stimuleringsmiddelen om die provincie zover te krijgen dat hij natuur.

[1:07:46] Komt.

[1:07:48] Voorzitter over de waddenzee is al een heleboel gezegd ik ben benieuwd naar de antwoorden die de minister op de vragen van mijn collega s geeft, maar er is ook nog wel wat anders aan de hand in de waddenzee. Want we hoorden ook deze week dat friesland campina een vergunning heeft voor het lozen van water afvalwater op de waddenzee water van meer dan dertig graden en ik zou zeggen als we het dan hebben over het verwarmen van onze huizen is het niet zo economisch rendabel om dat afvalwater een natuurgebied. Onze europese top natuur in te lozen, maar moet het water gewoon onze huizen verwarmen. Dat is iets wat vaker gebeurt en ik wil vragen aan de minister kijkt zij daarna. En hoe gaat zij friesland campina hierop aanspreken. En hoe denkt zij over de bestaande vergunning die dit toestaat?

[1:08:38] Voorzitter, dan ook even over het natuurherstel van de e u, want er gaan een heleboel spookverhalen over rond. Wij hebben vandaag besloten in procedurevergadering dat een ronde tafel gaan organiseren om ons wat beter op de hoogte te stellen van die van het verslechtering verbod. Ik zou van de minister willen horen waarom zij hun tegenstander is van dit verslechtering stop verbod en waarom zij niet denkt dat het ons juist ook in nederland zou kunnen helpen uit dit juridisch moeras waar we inzitten te geraken.

[1:09:08] Een vierde onderwerp waar ik graag over zou willen zeggen dat zijn de landschaps gronden, want wij hebben als tweede kamer in het geweld van de discussie die we hebben over stikstof en die zin gepolariseerd is, hebben we in alle rust echt een hele goede rondetafel gehad over de inzet van landschaps gronden. Ik weet nog niet zeker of ik er enthousiast over ben. Maar er zijn een heleboel ideeën hierover de revue gepasseerd en ik zou graag van de minister horen hoe staat het daar nu mee? Wat de bedoeling van die landschap gronden. Hoe spelen ze een rol in die extra aan te leggen en natuur door de provincies. Hoe gaan we boeren helpen om die natuur te beheren. Ik zou wel wat meer van willen weten, want wij hebben eigenlijk alleen maar in het coalitieakkoord een zin over gezien en daarna werd het heel erg stil dus graag daar iets meer informatie over. Tot slot. Voorzitter, de invasieve exoten. Want ik heb daar in eerdere debatten ook al over gesproken en hem succes. In dat debat is de japanse duizendknoop knoop die is de verkoop daarvan. Die is per één januari verboden en dat is een nationaal verbod naar aanleiding van een motie die ik in tweeduizend negentien heb ingediend. Hiervoor is een extra versnelde procedure gevolgd dus hartstikke goed, maar er is nog een probleem en dat is de waterkraan sheila en daar heb ik in december tweeduizend twintig een motie over aangenomen gekregen. Maar in deze plant die die veroorzaakte een heleboel ellende in natuurgebieden en het lijkt wel alsof het kabinet het opgegeven heeft, want de planten niet meer uit te roeien. De bestrijding moet lokaal gebeuren. En ja, het wordt een beetje over de schutting gegooid naar de natuurbeheerders en de burgers. Om te doen wat we nog kunnen doen, maar tegelijkertijd kun je die waterkraan sheila nog steeds kopen en mij vragen aan de minister is, kan zij toezeggen dat zij op dezelfde manier waarop zij de japanse duizendknoop een verkoopverbod heeft opgelegd, omdat ook nationaal te doen in nederland en zij hebben mij geholpen. En wat hoog overvliegen. Want ik wil niet elk jaar terugkomen met een nieuwe invasieve exoot. En dan dezelfde vraag stellen aan de minister. Wat is nou het beleid op invasieve exoten is er een soort waarschuwingssysteem dat er hier een nieuwe invasieve exoot is die de natuur bedreigd. En hoe kunnen we daar dan opeens zo snel mogelijk manier op ingrijpen, want het duurt allemaal heel erg lang in al die tijd dat wij zitten te vergaderen. Hier grijpen die invasieve exoten om zich heen. Dat was het.

[1:11:37] Donk.

[1:11:39] Het woord is aan mevrouw beckerman en ze spreekt namens de sp.

[1:11:43] Dankuwel. Voorzitter, ik wilde het eigenlijk over drie dingen hebben ternaard en de gaswinning bouwen bij en in natura twee duizend gebieden van recreatiewoningen en hotels en vn mensenrechten. Voorzitter, en laat ik beginnen met ternaard. Het was misschien een beetje heftig hoe wij bijna met de hele commissie. En net op de eer van kampen sprongen. Maar voorzitter ik ik vond het goed dat hij ook uitspraak sprak en ik hoop dat ik hem juist citeer. Ik denk dat er alternatieven zijn. Voorzitter, en ik vind dat hoopvol en ik vind het ook hoopvol moet ik toch zeggen. Hoewel we vorige week. Ik denk collectief aan welke kant je ook staat baalde van de porters uitspraak was natuurlijk wel bood. Het enige hoop voor de waddenzee en de minister heeft meteen aangegeven. Dat betekent dat we ook daar nu een pas op de plaats moeten maken. Misschien moet ik het fort pas even niet meer gebruiken. Excuses. Voorzitter, maar wij willen natuurlijk in dit debat ervoor pleiten dat uitstel ook afstel moet worden en de sleutel ligt bij deze minister en voorzitter. Ja, we kunnen ze allemaal oproepen. Van alle kanten hebben we de redenen aangereikt gekregen om dit niet te doen van wetenschappers van de unesco uiteraard van de waddenvereniging van omwonenden die allemaal maar een boodschap hebben. Doe het niet. En we weten ook dat de minister niet zomaar mag zeggen ik doe het niet. En dat daar een juridische werkelijkheid achter zit. Tegelijkertijd in deze kamer natuurlijk ook heel nadrukkelijk daar ook nagevraagd en het advies gekregen. Het kan het kan. We kunnen het stoppen voor. Ik ben toch wel heel erg benieuwd waar we nu staan want als de eerste gevoel is na zo n porto onze uitspraak. Hey. Wacht even. Dit heeft ook gevolgen voor. Dan mag het natuurlijk niet zo zijn dat dat gaswinning als een soort zwaard van damocles boven de waddenzee blijft hangen. Voorzitter, dus ik hoop dat deze minister goed luistert naar de woorden van de heer van kampen en nrc laat er alternatieven zijn. Voorzitter, want die waddenzee is veel te bijzonder.

[1:14:17] Voorzitter, dan bouwen bij hem in natura twee duizend voorzitter en in andere commissiedebat heb ik heel veel aandacht gevraagd voor mensen die een stacaravan of een chalet hebben op een camping

[1:14:32] vaak al heel lang en die worden daar heel snel en soms rucksichtloze van af gebons. Sjoerd omdat daar wat luxe vakantie villas moet komen of deze minister zich niet mee bezig te houden en gelukkig voorzitter, maar vervolgens kwam er een uitzending en ik zie de minister knikken van pointer en dat was nogal schokkend. Want wat hebben zij laten onderzoeken door de rijksuniversiteit groningen. Het aantal hotels, recreatiewoningen, stacaravans en chalet direct grenzend aan stikstof gevoelige natura twee duizend gebieden is de afgelopen vijf jaar bijna verdubbeld. Voorzitter, en alsof die cijfers nog niet schokkend genoeg zijn als je echt naar straal kijkt van tussen de nul en één km. En dan zie je dat het zelfs met negentig procent is toegenomen. Voorzitter, en als we dan toch al die dingen die niet meer kunnen nabij natura twee duizend en dan kun je natuurlijk verschillend in staan. Maar als je ziet hoeveel mensen daardoor getroffen worden. En dan kan dit wel. Voorzitter, dat vinden wij echt wel vrij om bestaan, maar vooral ook omdat zij er ook natuurlijk waarschuwing die stijgende bouw trend van die recreatiewoningen en hotels. Hoe verhoudt zich dat nou met de e. U afspraken om de doelstelling van tweeduizend dertig te halen. Dertig procent beschermde natuur voor eu landen en als je dat nog niet zwaarwegend genoeg vindt wegen dan betekent dit natuurlijk ook wel dat dit heel erg slecht is voor al die dieren en planten in die natura twee duizend omdat het toch weer stukken voor afkalft en heb ik nog twintig seconden over andy wilde ik beslist besteden aan een simpele vraag. De verenigde naties heeft eerder dit jaar recht op een schone gezonde en duurzame leefomgeving als mensenrechten erkend en ik wilde heel graag van de minister weten wat zij daarmee gaat doen. Dankuwel. Voorzitter.

[1:16:42] Dank u, mevrouw beckerman. Dan is nu het woord aan de heer thijssen en hij spreekt namens de pvda.

[1:16:48] Goddank. Voorzitter, en ik wil beginnen met de woorden van de vvd collega dat natuur de essentie van ons bestaan is zonder natuur geen schone lucht zonder natuur geen drinkwater, zonder natuur geen voedsel en dus is het superbelangrijk dat we dit debat hebben en dat we inderdaad gewoon zorgen dat die niet weer in een goede staat komt in nederland

[1:17:08] en natuur is gewoon prachtig intrinsieke waarde zonder dat wij er meteen profijt van hebben, maar daarnaast zit er natuurlijk juridisch ook verschrikkelijk klem

[1:17:17] in dit land kunnen geen huizen bouwen. Ik had eerder vandaag een debat over de energietransitie wordt nu ook moeilijk om zonnepanelen te leggen om alle andere dingen te doen die we moeten doen om bijvoorbeeld van het gas af te komen

[1:17:31] en dat kan natuurlijk niet en daarom is het mijn stikstof debatten moeten we kijken naar die hele grote factor stikstof om te zorgen dat dat de natuur ontlast, maar daarnaast zijn er ook veel andere dingen die kunnen gebeuren. En als ik dan inderdaad de reactie van de minister lezen op de ordening. Dan snap ik haar weerstand niet zo goed. Want waarom zou dit nou belemmerend werken. Volgens mij moeten we zorgen dat ook buiten het natura twee duizend gebieden de natuur verbeterd. Heel veel soorten zitten er ook basis natuur en die hebben we kei en keihard nodig om ook de natuur in de natura twee duizend gebieden te verbeteren.

[1:18:09] Als we weer huizen willen bouwen of als we intrinsiek mooie natuur willen of schone lucht of waarom er dan ook allemaal willen, dan moeten we zowel de natura twee duizend gebieden als daarna zorgen dat die natuur herstelt en deze verordening helpt daar gewoon bij. Die maakt klip en klaar. Duidelijk

[1:18:25] dat we inderdaad overal in nederland moeten zorgen dat die basis op orde komt.

[1:18:29] Dus ik zou graag van de minister iets preciezer willen weten

[1:18:32] waarom ziet ze dit nou als belemmeren dan. Waarom kan ze niet gewoon vierkant achter gaan staan

[1:18:40] dan heeft de minister erkent de minister dat die basiskwaliteit natuur ook heel belangrijk is buiten natura twee duizend gebieden en mijn vraag is hoe gaat dit nu een patrick een plek krijgen in het nationaal plan wordt landelijk gebied

[1:18:53] en ik lees dat hem dat de minister dat we een plek wil geven. Maar dan ook nog wel experimenteren en studeren van hoe moet dat nou precies maar kunnen we niet gewoon wat sneller gaan en een aantal maatregelen nemen waarvan we snel kunnen monitoren en zien hey. Dit heeft effect snel van kunnen leren en dan loop snel kunnen sluiten om

[1:19:11] sneller die basiskwaliteit natuur op orde te krijgen

[1:19:18] dan over de basiskwaliteit natuur en ik denk ook wel in relatie met die landschaps komt. Maar ik sluit me daarbij aan bij de vragen van groenlinks is dit niet de manier om in de raad te kijken naar dat verdiende een vermogen van die landschap beheerders die boeren die er in nederland zijn is dit niet iets wat even door de brievenbus van de heer adema van minister adema moet

[1:19:38] zit hier niet inderdaad een manier om te zorgen dat de natuur gaan verbeteren en te zorgen dat die boeren op een andere manier dan met intensieve veehouderij een boterham kunnen verdienen en dan heb ik nog een vraag over hoe dan wel weer greenwashing wordt voorkomen. We kennen een voorbeeld van een mega slager die een paar nachtkastjes ophangt en een groen vinkje krijgt. Dat is niet voldoende om de natuur te verbeteren, maar we kunnen ook een goed voorbeeld van de grote blauwe supermarkt die inderdaad lange termijn contracten aangaan met met hun boeren

[1:20:07] prestatieafspraken maakt een hogere vergoeding geeft voor de extra kosten die zij maken langjarig, waardoor de boeren zeggen. Hè.

[1:20:15] Zo kan t ook. Zo kan ik ook een goede boterham verdienen graag een reactie.

[1:20:20] Dan sluit me aan bij de woorden die eerder gezegd zijn door de collega over nationale parken over hoe het nu verder moet wat voor rol krijgen in het nationaal programma landelijk gebied.

[1:20:29] Ik wil

[1:20:31] de minister bedanken voor haar uitgebreide brief over mijn motie over de bossen, strategie en oppervlakte en uit kap die motie oordeel kamer kan krijgen. Dan zal ik het in stemming brengen. En dan hoop ik dat alle collega´s ontstond door de gangen gaan. En allemaal voor stemmen. Want volgens mij is dat een goede stap die we zetten en tot slot de waddenzee. Ik weet niet hoelang ik nog heb

[1:20:50] eén minuut. Ik heb zestien redenen

[1:20:53] aangereikt door de waddenvereniging. Waarom het echt een verschrikkelijk goed idee is om geen gas te winnen onder de waddenzee.

[1:21:03] Ja. Het is gewoon heel erg onverstandig

[1:21:06] en we hoorden net nog een reden dat het nodig zal zijn om de gascrisis nederland op te lossen. Nou dat is niet zo. Ik kan heel veel alternatieven aandragen. Maar laat mij dat vooral niet doen. Vraagt het aan het planbureau of minister de jongen of aan minister jet en dat kunnen we regelen. Dus ik zou graag heel goed van de minister willen begrijpen in dit debat. Waarom neemt hij niet besluit? We stoppen ermee? We doen het niet mag juridisch. Iedereen wil het.

[1:21:33] Het is niet nodig voor die grote boze oorlog. Want dan geldt het niet voor. Dan moeten we iets doen wat sneller is

[1:21:41] de wadden gaswinning.

[1:21:43] Dank voor dank voor

[1:21:46] is een prachtige timing van draag ik graag het voorzitterschap over aan een collega vestiging,

[1:21:52] zodat ik mijn bijdrage kan leveren.

[1:21:58] Dan geef ik het woord aan de heer bisschop van de sgp.

[1:22:02] Mevrouw de voorzitter, zeer bedankt. Ik wil beginnen met de habitat richtlijnen. Het viel mij op in het gespreksverslag dat de heer remkes leverde dat hij

[1:22:14] constateerde dat we de habitatrichtlijn te statisch karakter toekennen dat ze te veel uitgaat van de maakbaarheid van de natuur en te weinig rekening houdt met de autonome ontwikkelingen die zich voordoen in de natuur. Natuur is niet status veranderd herkent de minister deze constatering en wil is bereid om met andere lidstaten dit op europees niveau aan te kaarten.

[1:22:41] Ook nationaal moeten we scherpe zijn bij de provinciale beoordeling van de kwaliteit van habitat type wordt gekeken naar het aantal typische soorten

[1:22:48] ook soorten die al decennia lang niet meer in een gebied voorkomen of niet in hun gebied zijn voorgekomen. Zowel brussel als den haag stellen dat het gaat om behoud van aanwezige soorten

[1:22:59] wordt de provinciale beoordeling hierop aangepast. Anders kom je nooit uit het juridische moeras.

[1:23:06] Voorzitter, een mango in het natura twee duizend beleid is dat we de lokale staat van habitat type niet goed weten.

[1:23:16] Ze worden van allerlei metingen gedaan van allerlei constateringen enzovoorts. Maar zijn maar echt een gerichte monitoring van de staat van die lange habitat type is er geen sprake van die gegevens zijn hard nodig om weg te komen bij die eenzijdige stikstof focussen de beroep op w is een soort volledig verlegenheid oplossing.

[1:23:40] Zeg. Mag ik even dit kleine gedeelte afronden?

[1:23:43] Ik probeerde even te wachten want ze heeft al een lange tijd. Een interruptie van mevrouw parlement van groenlinks is. Die sta ik nu toe.

[1:23:51] Maar op het moment heeft nog een vraag.

[1:23:53] Ik weet het. Voorzitter en die ga ik gebruiken ook andy is zou ik me eerlijk zeggen is ook een dilemma voor mijzelf, want het gaat over het statisch zijn van het natuurbeleid waar de bisschop het over heeft en ik woon zelf al tweeënvijftig jaar op dezelfde plek en ik heb gezien dat de natuur verandert is dat de soorten zijn verdwenen. Maar er zijn ook soorten bijgekomen en ikzelf vind als groenlinks en hou me vast heel graag vast aan het natuurbeleid dat er is en regels die er zijn omdat het afschaffen van regels vaak een verslechtering betekent en het loslaten van dat wat we nog hebben. Dus mijn vragen die bisschop is als je luistert als je lijst gaat opschonen en soorten eraf gehaald van dieren die bijvoorbeeld al jaren niet meer voorkomt voorkomen als dat uberhaupt ook al weet ik niet. Zou je dan ook niet voor moeten kiezen om die nieuwe soorten die erbij zijn gekomen om die bescherming beschermingsstatus te geven want dan dan is het niet alleen maar het versoberen van zo n lijst. Maar dan is t ook t verrijken daarvan.

[1:24:53] Heer bisschop. Voorzitter, ik denk dat mevrouw mohammed een hele logische constatering doet op het moment dat je zegt van mensen. Laten we ons realiseerden natuur is geen statisch gegeven. Natuur is is in ontwikkeling. En dan kun je best randvoorwaarde formulieren. Alleen je moet wel altijd rekening houden met de ondergrond met de alle alle randvoorwaarden die waaraan een bepaalde habitat behoeften heeft.

[1:25:25] Maar als dan vervolgens de natuur zich in een bepaalde ontwikkeling of een richting ontwikkelt. Ja zo wat daar is op zichzelf niet zoveel op tegen. Tenzij het allemaal heel eenvoudig eenvormig worden en dat soort dingen. En dat de consequentie is dan dat je bij een dynamische dynamische natuurbeleid dat je daar dus ook zeg maar de randvoorwaarden op afstand en dat dat ook zeg maar de soorten in de type die daar voorkomen dat je die dus ook een bepaalde status. Daarin geeft maar dat betekent dus ook aan de andere kant de acceptatie van hey die natuur is gewijzigd hier.

[1:26:04] Dat betekent dat wij moeten accepteren dat deze soort niet meer voorkomt. Maar die is er wel bijgekomen. Maar dat betekent misschien kan de ecologische autoriteit daar ook het nodige betekenen. Dat betekent wel een heel andere veel actiever natuurbeleid dan tot nu toe gevoerd is.

[1:26:23] Heer bisschop vervolgt u uw betoog?

[1:26:28] Ik zei net een groot manco in natura twee duizend beleid is dat de lokale staat van de habitat type niet goed weten en we hebben dat echt nodig om van de eenzijdige stikstof focus weg te komen en mijn vraag aan de minister is gaat ze ervoor zorgen dat snel per habitat op basis van monitoring bepaald wordt of er sprake is van verslechtering of niet.

[1:26:48] Remkes adviseren om agrarische experts te betrekken bij de ecologische autoriteit. En hoe pakte minister dit op?

[1:26:55] Voorzitter, dan had ik een puntje over die verordeningen natuurherstel. Maar daar is

[1:27:01] collega van kampen al uitvoerig in de oven in de kuif gepikt dat ik mij uit solidariteit bij hem aansluiten. En dan het punt van de jacht gaat de minister ervoor zorgen dat er een landelijke vrijstelling komt voor de jacht op de vos.

[1:27:17] Een belangrijke predator van weidevogels

[1:27:20] komt de ministers komen voor het komende seizoen met reparatiewetgeving, dan wel een andere oplossing voor de ontstane juridische impasse.

[1:27:28] De europese hsn experts schietende wijze waarop de staat van instandhouding van de haas is bepaald

[1:27:35] voor algemeen voorkomende soorten. Als hazen en konijn is de habitat habitatrichtlijn methoden ongeschikt. Volgens de gebruikte referentie, zodat de hazen kunnen voorkomen op het malieveld als meeliften met de tracker bij het nieuwe boerenprotest. Als dat er komt komen ze er inderdaad denk ik.

[1:27:52] Ik vraag de minister niet alleen de telmethode, maar ook door beoordelings wijze van de staat van instandhouding tegen het licht te houden en dat zo spoedig mogelijk

[1:27:59] geen nieuwe sluiting zonder goede informatie. Wat ons betreft

[1:28:04] een veelbesproken onderwerp de wolf. Toen wij maken ons grote zorgen over de snel stijgende aantal wolven en wij zijn niet de enige. Er zijn honderden schapen inmiddels een slachtoffer hoorde. En niet alleen schapen, maar ook goed. Afijn. De dieren zijn genoemd. Scholieren die over de veluwe fietsen naar school van school voelen zich onveilig boeren gaan vee opstallen. Dat wil je toch niet

[1:28:27] begrazing van natuurgebieden wordt de voet dwars gezet. Want er moest worden opgevreten.

[1:28:33] Nee, niet opgevreten was dat nassau aangevreten en gedood afrasteringen belemmeren de migratie van eveneens beschermde diersoorten. Voorzitter, dit gaat dus echt niet goed.

[1:28:43] Artikel zestien van de habitatrichtlijn biedt ruimte om de wolvenpopulatie te beheren.

[1:28:49] En wat ons betreft benutten

[1:28:52] biedt ruimte voor asfalt van probleem. Wolven wijs gebieden waar de wolf geen problemen kan veroorzaken en zorg daarbuiten voorgoed beheer op wees gebieden waar de wolf niet mag komen.

[1:29:02] Het is niet alleen in het belang van dierenwelzijn, maar ook in het belang van een natuurbescherming en veiligheid.

[1:29:09] Voorzitter,

[1:29:11] als wij de illusie hebben dat door niet in te grijpen het allemaal op een natuurlijke manier verloopt dan hebben wij echt een illusie jager na natuur zeker de natuur zoals wij die in ons land kennen de cultuur natuur om te zijn die vergt gewoon actief beheer en dat geldt ook voor de diersoorten.

[1:29:32] Voorzitter, dan de bossen strategie, de minister bos beheerders via de gedragscode soorten bescherming ruimte gegeven voor vlakte kap tot een halve hectare, maar ik hoor veel experts zeggen dat het wegkapen van een halve hectare de c o twee vastlegging ruïneert en negatieve gevolgen heeft voor de bio diversiteit. Wilt u tot een afronding. Waarom? Inderdaad? Waarom kiest de minister niets voor een lagere maximum oppervlakte voor vlakte meer uitdunning van de pas mulders gaat de minister de provincie alle steun ruimte geven om via salderen of compensatie te voorkomen dat er bepaalde bedrijven omvallen. Want daar zijn nu ongelooflijk schrijnende gevallen. Voorzitter, met excuus. Maar ik kom tot een afronding.

[1:30:16] De heer bisschop weet wel aan wie je de voorzittershamer overhandigt morgen geen interrupties krijgt van de partij voor de dieren.

[1:30:21] Ik betoog,

[1:30:23] Het enigszins tegen jim geef ik toch voorzittershamer.

[1:30:27] Dan geef ik u de gelegenheid om mocht interrumpeer. Nee dat kan niet meer. Nee dat is waar. Dank.

[1:30:35] De minister veel.

[1:30:38] Voorbereidingstijd denkt nodig te hebben.

[1:30:41] Je hebt een uur lang zitten meeschrijven met ontzettend veel vragen. Dus ik zou inderdaad en die ziet er best een paar ingewikkelde dilemma s bij zich zou inderdaad even de tijd willen nemen om dit voor te bereiden ze echt heel veel vragen.

[1:30:53] Van humor. Wij zouden wel een indicatie van de duur op prijs stellen.

[1:30:58] Na een minuut of twintig, max.

[1:31:02] Een uurtje half uur gul. Bedankt uur.

[1:31:08] Dan zien we elkaar om. Laten we zeggen om acht uur. Precies. Ik schors deze vergaderen.

[2:04:11] Ik heropen de vergadering van de vaste commissie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit. Aan de orde is het commissiedebat over de natuur.

[2:04:21] Ik heb in de eerste termijn van de zijde van de kamer hadden we afgesproken. Drie interrupties in tweeën. Maar ik merkte dat dat niet voor iedereen als een prettig met haar vader.

[2:04:34] Het lijkt mij verstandig dat wij nu de ashworth maken in de richting van de minister juf zes vragen beschikbare. U mag zelf weten hoe het inzet

[2:04:40] en zes is wel zes. Hè.

[2:04:43] Als dat uw instemming heeft dan gaan we nu van start en geven we de minister graag de gelegenheid om de vragen te beantwoorden en misschien is het goed om

[2:04:53] eerst even aan te geven welke thema s successievelijk aan bod komen, zodat u strategisch over uw interrupties kunt beraden.

[2:05:02] Ga je gang.

[2:05:04] Voorzitter, ik heb na een korte inleiding een blokje natuurherstel,

[2:05:10] het blokje basiskwaliteit en biodiversiteit

[2:05:13] ternaard.

[2:05:15] De wolf de jacht.

[2:05:18] De nationale parken

[2:05:20] paul smulders

[2:05:22] gebiedsplan. En dan overig, waaronder de kribben en de speurhond.

[2:05:39] Voorzitter, toch is het mij een genoegen om vandaag met uw commissie of kamer in gesprek te zijn over over natuur en natuurbeleid

[2:05:50] en dat we ook voldoende tijd voor hebben uitgetrokken doet mij doet mij deugd, want het gaat over nogal wat. Dat zie ik ook altijd weer aan de verzamelde brieven natuur

[2:06:01] hoe breed is en hoeveel onderwerpen

[2:06:04] wij daarin eigenlijk

[2:06:06] de schrijver bespreken.

[2:06:09] Het is logisch dat het juist deze weken ook veel over stikstof gaat, zeker na het verschijnen van het verslag van de heer remkes en natuurlijk de uitspraken wortels, maar ik wil ook hier weer benadrukken en blijft benadrukken dat natuur veel meer is dan stikstof. Stikstof is weliswaar een belangrijke belemmering een belangrijke factor als het gaat om natuurherstel in nederland. Maar echt niet de enige

[2:06:37] en om de natuur weer op orde te hebben, is er veel meer nodig op veel veel meer fronten

[2:06:42] en niet voor niets paniek dan ook minister voor natuur en stikstof en niet niet omgekeerd, zeg ik er dan maar bij.

[2:06:50] Maar voorzitter, ook dat blijf ik herhalen. We moeten ons realiseren dat de basis is van ons bestaan, levert ons voedsel inderdaad schone lucht, schoon, drinkwater, zuurstof om in te ademen. Precies zoals de heer tijssen zij en de afgelopen decennia is er teveel gewicht aan de kant van de economie gelegd zonder de natuur hierbij een stem te geven en dat is precies wat schuurt die wrijving zal pas verdwijnen als we de natuur meenemen aan de voorkant van zowel ruimtelijke als economische beslissingen.

[2:07:21] Ik zie voorzitter,

[2:07:23] grofweg twee lijnen in mijn natuurbeleid en één lijn is meer en betere natuur

[2:07:29] en de tweede lijn gaat echt over de inzet en de transitie naar een inclusieve samenleving

[2:07:37] bij meer en betere natuur denk ik aan het afmaken van het netwerk nederland het op peil houden van ons natura twee duizend gebieden in het uitvoeren van extra natuurherstel en ontwikkeling in het programma,

[2:07:49] maar ook aan meer bos, zoals de bossen strategie vraagt onze eigen vraag, maar ook het versterken van onze grote wateren. Deze eerste lijn is en blijft hard nodig, maar is niet voldoende om de natuur weer perspectief te geven en daarvoor is de transitie noodzakelijk naar de natuur, inclusieve samenleving en dat betekent dat de natuur vanzelfsprekend onderdeel moet worden van ons doen en laten niet alleen binnen natuurgebieden, maar juist ook daarbuiten.

[2:08:18] Dan denk ik vooral aan natuur inclusief bouwen van nieuwe woningen ingebed in een groene woonomgeving

[2:08:25] ecologisch inrichten van wegbermen waarmee wegbeheerders een grote slag kunnen maken. Een pragmatische en praktische makkelijk uitvoerbare insteken,

[2:08:34] maar ook aan de intensieve landbouw waarmee steeds meer boeren enthousiast aan de slag gaan. Natuur en landbouw. We staan tegenover elkaar, maar we hebben elkaar juist keihard nodig.

[2:08:59] Daarom is ook het nationaal programma landelijk gebied hierbij zo belangrijk, want in het nvog bekijken hoe de verschillende opgraven in het landelijk gebied integraal

[2:09:08] en de draagkracht van de bodem en het watersysteem zijn hierbij leidend.

[2:09:14] Wij komen

[2:09:16] hiermee binnenkort, en uiteraard voel ik mij natuurbeleid tegen de achtergrond van internationale afspraken en ambities. Natuur houdt niet op bij de grens en ook ons handelen. Hier heeft effect op de biodiversiteit elders in de wereld en in december bezoeken daarom de vn. Top

[2:09:42] voorzitter, de uitdaging zeer groot, net als de urgentie,

[2:09:46] maar ik weet mij gesteund door een ambitieus, coalitieakkoord

[2:09:49] en steun in de samenleving en ik ben erg gemotiveerd om samen met uw kamer hiermee verder aan de slag te gaan,

[2:09:57] dan dr

[2:10:00] natuur herstel verordeningen en het verslechtering verbod. Waar

[2:10:04] voelde ik net een mooi debat over over was

[2:10:19] en ook de ambities

[2:10:21] delen wij

[2:10:36] het kan zorgen voor stagnatie van bijvoorbeeld woningbouw, energietransitie en onderhoud aan infrastructuur en waterwegen

[2:10:43] en ik maak me ook zorgen voor draagvlak.

[2:10:49] Waar is inderdaad kritisch zijn. Dat is wat anders dan tegenstander, zoals de zoals mevrouw met dat noemde. Wij zijn kritisch als het gaat om het verslechtering verbod buiten de natura twee duizend gebieden,

[2:11:03] want dit betekent inderdaad een vergaande juridificering

[2:11:07] van een plaats deze tijd ook weer zien al sterk gejuridificeer beleidsterrein

[2:11:15] en wijs. Wij schatten in op dit moment dat het verslechtering voor bot, zoals de commissie dat voorstelt als dat er komt

[2:11:26] dat dat een aanvullende vergunningsprocedure in de dnb noodzakelijk maakt voor alle voorgenomen projecten in nederland.

[2:11:34] Het is wel goed om hierbij twee zaken duidelijk van elkaar te scheiden.

[2:11:37] Ze hebben project.

[2:11:38] De buiten natura twee duizend gebieden die we volgens de dnb nu ook al toestemming daarvoor toestemming moeten verlenen bij een mogelijke lokale of regionale verslechtering van buiten natura twee duizend voorkomende vogel en habitatrichtlijn soort type

[2:11:54] die toestemmings aanvraag wordt soms geweigerd,

[2:11:58] maar meestal verleend met migrerende voorschriften om verslechtering te voorkomen.

[2:12:05] Het voorstel van de ordening heeft als uitgangspunt dat er geen enkele verslechtering mag plaatsvinden van leefgebieden van europese beschermde soorten nadat deze eenmaal zijn hersteld

[2:12:17] en dit is nieuw ten opzichte van de bmw

[2:12:21] van het verslechtering verbod. In de verordeningen kan alleen worden afgeweken als sprake is van overmacht, klimaatverandering of een project van het openbaar belang

[2:12:31] en er moet bovendien geen andere bevredigende alternatieve oplossingen voor het project zijn

[2:12:35] een nieuwe bij een nieuwe woonwijk of de aanleg van een zonnepark is het nog maar de vraag of de bestuursrechter zal vinden dat sprake is van een dwingend openbaar

[2:12:43] verlang.

[2:12:46] Dus dit komt neer op een enorme onderzoekslast hogere kosten

[2:12:51] veel meer werk voor het bevoegd gezag en bovenal een rem op dingen die we belangrijk vinden, zoals woningbouw en energietransitie.

[2:13:01] Het lijkt te vereisen dat alle natuur in nederland

[2:13:05] in kaart gebracht wordt

[2:13:07] op een niveau dat vereist is voor juridisch houdbaar. De toestemming verlening en hier zit precies onze zorg is dit haalbaar en uitvoerbaar,

[2:13:17] temeer omdat wij het niveau eens zijn.

[2:13:21] Hij pleitte voor systeembenadering waarin we dat natuur inclusief verhandelen voor alle sectoren gecombineerd met die basiskwaliteit. Het uitgangspunt is als het gaat om de kwaliteit van onze natuur.

[2:13:35] We spelen dezelfde wedstrijd en onderschrijven we de doelen.

[2:13:40] Daarnaast zal nederland zich ook gaan inzetten voor de verordeningen waarin de doelen van bestaande wetgeving is natura twee duizend een kaderrichtlijn water en de vogel en habitatrichtlijn het uitgangspunt zijn,

[2:13:52] maar waarbij dus geen algemeen verslechtering spoelt buiten natura twee duizend geldt een mogelijk alternatief kan zijn dat we maatwerk mogelijk maken voor specifieke leefgebieden van var soorten buiten die natura twee duizend gebieden.

[2:14:07] Dus wij zijn kritisch.

[2:14:10] We hebben hier zorg op de uitvoerbaarheid te onderschrijven. De doelen zeg ik erbij als het gaat om om natuurherstel en dit is de reden dat we inzet op een quick scan en een impact analyse waarin we precies dit willen toetsen

[2:14:26] voordat we een stap verder zetten.

[2:14:29] Dat leidt tot de vraag van mevrouw boromets,

[2:14:32] daarna van je. De grootte van mijn vestiging.

[2:14:36] Voorzitter, zoals gezegd, kan ikzelf niet overzien in hoeverre dit voorstel uit europa reikt mij vraag aan de minister is eigenlijk wat gaat zij doen om dit te voorkomen of op gaat gaat zij dit doen. Gaat hij naar brussel. Om te zeggen dat nederland zeer kritisch is en hoe denkt zij dat nederland ontvangen wordt nadat nederland diverse keren in brussel is geweest om natura twee duizend af te schaffen we problemen hebben met mestfraude problemen hebben met de derogatie problemen hebben met de pulsvisserij. De minister. Vorige week nog in het debat vertelde dat ze met een zware delegatie afdropen nadat een gesprek hadden gehad in brussel. Ik maak me wel zorgen over omdat de geloofwaardigheid van nederland inmiddels wel een beetje passé lijkt te zijn.

[2:15:28] De minister.

[2:15:31] En dit is de reden dat we

[2:15:35] het gesprek voeren in brussel en we zijn sowieso bezig met de strategie ook interdepartementaal, maar ook kijken naar andere landen die ook mee te maken gaan krijgen. Ook als het gaat om uitvoerbaarheid.

[2:15:49] Hoe is het gesprek dat we moeten voeren is dat we aantonen en laten zien wat we allemaal doen

[2:15:56] en dat juist nederland ontzettend ambitieus is als het gaat om natuurherstel en natuurbeleid dat we laten zien dat we

[2:16:06] maximaal inzetten op de basiskwaliteit natuur natuur inclusiviteit

[2:16:11] dat we nu echt

[2:16:14] werken aan stikstof reductie een echt werk maken van natuurherstel.

[2:16:19] En als we die ambitie onderschrijven dat we onze natuur niet verder laten verslechteren,

[2:16:26] maar onze zorg zit op uitvoerbaarheid en we zijn in nederland een ontzettend klein land. Wat maakt dat al onze economische activiteit ongeveer in de natuur is

[2:16:37] en waar hun tweede zorg is dat juist die ambitie op natuur inclusiviteit waarbij je

[2:16:44] nou mag ik het zeggen. Economische activiteiten en natuur.

[2:16:47] Integreren, dit juist tegenwerkt.

[2:16:51] En dat is het gesprek dat we met elkaar moeten voeren. Dus we hebben aan de ene kant enorm veel ambitie als het gaat om de energietransitie op het verduurzamen van nederland op natuur inclusiviteit en verdere juridificering dan we al hebben want we hebben wetgeving om verdere verslechtering tegen te gaan.

[2:17:12] Maak dat al die andere ambities onder druk komen te staan en daar zit onze zorg. Daarom zijn we kritisch en dat in combinatie met die uitvoerbaarheid waarvan we hebben gezegd jongens even pas op de plaats echt inzetten op de quickscan en de impact analyse. Wat betekent dit

[2:17:32] goed. Dat gaat uitvoering krijgen.

[2:17:35] Vervolgvraag, mevrouw de voorzitter,

[2:17:37] Dat lijkt me echt een echt een hele grote opgave om dat duidelijk te maken, omdat juist omdat ik, zoals ik net al zei, in het debat negentig procent van de habitat type in nederland onder druk staat omdat hier vijfentachtig procent van de biodiversiteit is verdwenen. En omdat de bestaande plannen die wij hebben waar de provincies de opdracht hebben gekregen, ook al niet van de grond komen. Dus we staan er al met al niet echt lekker op en ik vind dat heel tragisch omdat nederland in het verleden een gidsland is geweest als het gaat over natuur. Ik zou heel graag willen dat we dat weer woorden. Ik vind ik vind het idee om dat met economische activiteiten te verknopen vind ik een hele mooie. Ik ben zelf ook woordvoerder op het terrein van wonen en ik heb heel vaak een pleidooi gevoerd voor een natuur, inclusieve woningbouw, maar ook dan in dat debat zie je dat er heel vaak toch weer gekozen wordt voor ja. Het is te duur om het bouwbesluit om daar extra eisen te stellen. Dus ik zie zelf als kamerlid van groenlinks nog niet heel veel beweging op dit terrein, al zou ik het heel graag.

[2:18:43] Vraag willen.

[2:18:46] De minister een reactie gang.

[2:18:50] Dat maakt dus ik was het heel erg eens met de analyse van onder andere mevrouw bro met voorzitter, dat we juist inzetten, moeten inzetten op meer natuur om die goede staat van instandhouding te kunnen halen. Wat ons helpt in in het vuur vergunningen kunnen verlenen.

[2:19:09] Dus dat maakt des te belangrijker dat we er vol op inzetten en ook samen met de provincies ben ik er echt druk mee bezig. Die hebben daar ook een taskforce opgezet om op die punten waar ze waar ze achterlopen en dit is juist de reden dat we die ambitie echt zullen moeten laten zien. Maar mijn zorg. Wij delen de ambitie als het gaat om natuur ook in het voorstel. We zijn het ook met de andere punten als het gaat om natuurherstel zijn we het gewoon eens.

[2:19:38] Maar dit punt van verdere juridificering. Daar heb ik echt grote zorgen zijn na malta, het

[2:19:46] meest dichtbevolkte land van europa. Een klein land met veel ambitie en dat maakt juist dat we natuur en economische activiteit slim moeten combineren dat de natuur en de agrarische sector slim moeten kunnen combineren naar landschaps grond naar agrarisch natuurbeheer zetten en dat dat gaat dit bemoeilijken als we dit verder juridificeren. Daar zit zorg in combinatie met de uitvoerbaarheid. Als er per project

[2:20:14] en per natuur. Alles wat natuur is in nederland zit individueel moeten toetsen en dat wordt echt daar hebben wij zorg en daarom ook die impact analyse

[2:20:28] stap voor stap is.

[2:20:30] Dit behoort aan de heer de groot voor zijn vraag.

[2:20:34] Je hebt voorzitter en ziet de minister dat het eigen communicerende vaten zijn. Dus hoe

[2:20:41] sterke je ambities ook instrumenteren en waarmaakt hoe minder bang hoeft te zijn voor naleving via de rechter. Dat is de eerste vraag.

[2:20:51] Dus als we voorbij de intenties gaan dan hoeft er niemand naar de rechter te gaan je resultaat

[2:20:58] en de tweede vraag is de minister zegt als ik het goed heb verstaan dat alle natuur dan onder die vergunningplicht gaat gaat vallen en en daar schrik de minister dan van terug want dat is ook voordat je dus daar kan ik mij iets bij voorstellen.

[2:21:13] Maar als ik het voorstel lees dan zie ik eigenlijk dat verslechtering verbod is alleen voor gebieden waar herstel van beschermde, habitat, type en leefgebieden van beschermde soorten heeft plaatsgevonden

[2:21:24] en gebieden met beschermde habitat type buiten natura twee duizend. Dus daar lees ik eigenlijk niet dat daar eigenlijk alle natuur dan onder die vergunningplicht gaat vallen, kan de minister dat die twee vragen toelichten.

[2:21:38] De minister.

[2:21:40] Voorzitter,

[2:21:42] ik ben het eens dat we

[2:21:45] het moeten doen. Natuurherstel

[2:21:48] en dat doen we door te werken aan de basis condities en daarvoor moeten we dus minder stikstof uitstoten, zodat we uit dat juridisch moeras komen die analyse delic.

[2:21:58] De vraag is moet dan nog verder juridificeren

[2:22:02] en daarvan is mijn analyse juist om die ambities op energietransitie op woningbouw en slim konden kunnen combineren naar inclusiviteit dat het daar echt een belemmerende factor gaat

[2:22:15] als het gaat om. We hebben eigenlijk twee soorten bescherming.

[2:22:20] Als je kijkt naar de dnb hebben we hebben de natura twee duizend gebieden

[2:22:26] en die zijn eigenlijk in het geheel is samenhang beschermt

[2:22:31] en daarnaast hebben we individuele soorten en habitat die individuele soort bescherming hebben

[2:22:39] b en b is het zo. We hebben een bos niet zijn natura twee duizend

[2:22:44] de woningbouw doen.

[2:22:48] Er zijn er bijvoorbeeld soorten die beschermd zijn. Dan kunnen we bij aantasting, bijvoorbeeld mitigeren

[2:22:57] of als er schade is, kunnen we via de natuur toets. Als er geen schade is voor de algehele staat van instandhouding hebben we ook nog mogelijkheden en die balans vind ik belangrijk dat we het niet compleet op slot zetten, zodat je de stad kunt zetten. Natuur inclusiviteit bijvoorbeeld dat ze echt twee pilaren.

[2:23:16] En wat de ordening zou kunnen betekenen dat je alle natuur in nederland in de zelfde samenhang als natura twee duizend

[2:23:27] juridisch gaat beschermen

[2:23:30] en dat betekent dat je bij alle natuurgebieden in beeld brengt hoe die samenhang is die macht dan echt niet meer verder verslechteren.

[2:23:38] En juist omdat ik wil inzetten, bijvoorbeeld op impulsiviteit en ook de klimaatambities hebben en dat soort ambities voor zie ik daar gewoon problemen. Terwijl we de algemene ambitie voor natuurherstel en versterking gewoon delen. Dus het zit een puur het instrumentarium wat je daarvoor inzet. Daarvoor willen we die quick scan doen en die impact analyse zit ook op de juridische consequenties. Om dit gewoon kip in kaart hebben. Wat betekent dit nou precies. Hier hebben wij zorggroep en dat is de reden dat wij in het fiche. Het kabinet ook al kritisch zijn.

[2:24:13] Vervolgvraag van de heer de groot.

[2:24:17] De minister zegt zou kunnen gelden voor alle natuur.

[2:24:21] Maar ik lees verordering toch wat anders is tenminste bereid om in brussel dat ook na te gaan dat het ook zo bedoeld is als de minister uitleg want ik krijg toch een beetje de indruk dat u het wel heel groot maakt als u gelijk heeft gelijk

[2:24:34] maar is tenminste bereid om dat in brussel te toetsen. Misschien wordt de soep niet zo heet gegeten als hij wordt opgediend.

[2:24:40] De minister maakt

[2:24:41] wat allemaal onderdeel uit van de impact analyse en de quick scan waar we mee bezig zijn.

[2:24:48] Dit is ook precies. Dit is het juridische deel excuses. Maar waar ook de zorg zit en dat willen we ook echt een impact analyse op en wat betekent dit voor uitvoerbaarheid. En wat betekent dit in de praktijk als het gaat om onze andere ambities

[2:25:03] en dat is echt even stap voor stap. Hier hebben we zorg. Er zijn kritisch op. Nogmaals die doelen ondersteunende. Maar dit instrumentarium. Daar zitten zorg en met name de effecten daarvan. En dan is het stap voor stap doen we nu quick scan impact analyse

[2:25:20] en op basis van die uitkomsten kijken we wat wat licht naar voren.

[2:25:26] Derde vandaag van de goot.

[2:25:56] En het is ook voldoende effectief om verslechtering te voorkomen, want dat is natuurlijk wel de voorwaarde is tenminste bereid om misschien dat als tussen voorstel in brussel dan in te dienen, zodat zich daarvoor lenen.

[2:26:07] Minister en voorzitter, wat ik heb willen schetsen is dat we al een juridisch instrument hebben om verslechtering pauze natura twee duizend tegen te gaan en ik had voldoende basis vinden

[2:26:19] verhit.

[2:26:20] Dat is echt niets

[2:26:22] we volop en met veel ambitie inzetten op de basiskwaliteit natuur.

[2:26:27] Want het doel is niet juridisering doel is die basiskwaliteit natuur en daar moeten we ons onontkoombaar aan committeren via het nationaal programma landelijk gebied en dat gaat wel hand in hand.

[2:26:40] Mevrouw vestiging had een vraag. Ga uw gang.

[2:26:44] Dankuwel. Voorzitter, de minister van natuur en stikstof zegt terecht dat ze de minister is van natuur en stikstof en ook in die volgorde precies voor natuur niet van de dieren voor de dieren.

[2:26:57] De minister wil vragen is dat dit herhaalt ze in haar beantwoording van wat heeft de bescherming van de natuur uiteindelijk via deze wetgeving voor impact op de ambities van het kabinet.

[2:27:11] Dat was de vraag van de minister en mijn vraag daarover is de wetgeving die die voor ons.

[2:27:17] Het is geen grapje.

[2:27:19] We weten dat het ongelooflijk slecht gaat met de natuur en ik wil dan ook de minister vragen of de minister denkt dat het zonder aanvullende wetgeving en zonder zeer strikte wetgeving over het vanzelf goed gaat komen met de natuur. Want de afgelopen jaren hebben bewezen dat het alleen maar verder achteruit gaat.

[2:27:37] Minister.

[2:27:38] Voorzitter, ik deel de analyse dat het niet vanzelf goed komt met de natuur. Dat is ook de reden dat we er zo ambitieus op inzetten via het nationaal programma landelijk gebied

[2:27:48] dat we inzetten op natuurherstel dat we dat echt moeten keren, omdat de natuur dat nodig heeft en moeten we ook weer vergunningen kunnen willen willen kunnen verlenen

[2:28:01] eigenlijk uit dat juridische moeras willen komen waar we inzitten.

[2:28:06] Dus die analyse en daarom zeg ik ook de doelen van deze verordeningen die onderschrijft het kabinet de ambitie onderschrijft het kabinet. Maar we hebben zorg die uitvoerbaarheid en het instrumentarium. Wat wordt voorgesteld simpelweg omdat nederland zo ontzettend klein klein land is, en daarom hebben we gezegd. Op dit punt willen we echt de impact analyse en op basis daarvan.

[2:28:32] Hoe ver.

[2:28:36] Dan is de hier jij de eer van kamp had zich gemeld en daarna daarna is mevrouw van der plas

[2:28:46] harrigan.

[2:28:47] Je voorzitter, het verschil tussen deze verordening in reflecterend op het debat met collega´s ze deze verordeningen. De vogel habitat richtlijnen is dat het volgende habitatrichtlijn plichting is, schept die al dertig jaar geleden zijn aangegaan en dit een fase is in de nieuwe onderhandelingen. Dus het is volgens mij helemaal niet raar dat we hier in de kamer met elkaar scherp. Het debat voeren over wat de impact gaat zijn van de verordeningen die nog aanstond is. Ik zou de minister willen vragen want ik vind dat zij heel helder uiteenzet waar de kwetsbaarheden zitten en en daarbij ook onderbouwd. Waarom het kabinet tot deze kritische beoordeling van de veroordeling komt in het fiche tot zinken. Dat waardeer ik.

[2:29:30] Ik zou haar willen vragen hoe wordt daar in andere europese lidstaten nagekeken en wordt de zorg die zij heeft er in nederland misschien samen met malta. Een soort vreemde eend in de bijt wordt die zorg door andere lidstaten wel mee. De erkend en heeft haar inzet kans van slagen in de onderhandeling met de commissie, en straks met de rare met het parlement.

[2:29:53] De minister.

[2:29:56] We hebben hem

[2:29:57] voorzitter inter departementale, zodat ze heet, maar ik heb met de collega ministers hebben we een soort strategie besproken

[2:30:08] van hoe gaan we dit bespreken met andere lidstaten ook welke portefeuille lijnen. Als ik het zo mag noemen, want het maakt me wel wat uit in welke

[2:30:19] commissie judith bespreekt.

[2:30:23] Dus dat wij als als kabinet in de volle breedte hiermee bezig zijn dat dat moge duidelijk zijn omdat heel veel ambities in het kabinet op kan raken

[2:30:32] impact kan hebben

[2:30:35] en wat ik zie op dit moment is dat we echt in de fase zitten van agenda zittend. Dus er zijn ontzettend veel lidstaten die nog geen standpunt hebben ingenomen.

[2:30:48] Die fase zijn we nu.

[2:30:52] Oké dank nog een vervolgvraag.

[2:30:54] Voorzitter,

[2:30:56] Was ik al bang voor en ik ik kan me voorstellen dat nederland

[2:31:02] hiervan ook met inachtneming van de situatie waar we op dit moment in de stikstof crisis inzitten. De jury vier juridificering, zoals de minister dat noemt van het natuurbeleid. Wat ons land momenteel al een paar jaar op slot zet dat wij wel wel heel erg voorzichtig zijn en goed kijken wat de potentiële consequenties hier zijn maar dat het voor andere europese lidstaten niet geld en ik zou de minister dan toch wel echt willen oproepen om ook bij de andere lidstaten erop te wijzen wat potentiële consequenties kunnen zijn als dat juridisch instrumentarium achter deze veroordeling te rigide wordt, zodat andere lidstaten niet de fout maken die wij hebben gemaakt met de implementatie van de vogel en habitatverlies, of eigenlijk vooral het niet implementeren van de vogel en het naleven van de vogel habitat richtlijnen. Wat voor consequenties dat op termijn kan hebben. Dus is de minister daartoe bereid om daar ook ook de andere europese lidstaten in mee te nemen en te zeggen jongens, als we niet wakker zijn op dit moment bij elkaar. Dan zijn dit de potentiële consequenties voor je economie. Voor je. Vergunningverlening van deze verordeningen is.

[2:32:08] Ik bereid de minister,

[2:32:11] Voorzitter, is precies de reden

[2:32:13] dat

[2:32:14] dat ik vanaf dag één dat deze verordeningen lag concept voordien gaan verbreden naar alle collega´s interdepartementaal. En dat is ook precies de reden dat we gezamenlijk hebben gekeken hoe nu verder dat alle collega´s in het kabinet dit via hun eigen portefeuille. Om het zo te zeggen meenemen richting europa. Om daar met hun

[2:32:38] directe collega´s per lidstaat te bespreken en te agenderen.

[2:32:42] En dat is waar we nu mee bezig zijn. Is dat geld voor colega die dit bespreekt met collega´s van de energietransitie van jack. Hebben jullie scherp wat dit kan betekenen voor de klimaatambities of de verduurzaming s ambities op het gebied van energietransitie in jullie eigen lidstaten betekent dat colega? Die jongen dat doet als het gaat om collega´s in andere lidstaten. Die misschien woningbouw ambities hebben zo op deze manier landbouw idem dito

[2:33:12] dus op die manier neemt iedere minister dit op dit moment mee onder zijn arm, inclusief de minister president.

[2:33:22] Dan is nu het woord aan mevrouw van der plas voor haar vraag,

[2:33:25] Dankuwel. Want ik snap eerlijk gezegd. Collega´s van groenlinks en d zesenzestig niet, want dit is gewoon echt een potensieel gewoon echt een rode vlag nu al de minister geeft zelf ook aan dat het bijvoorbeeld ook de energietransitie kan tegenhouden. En deze collega´s andere collega´s overigens. Die willen graag af van fossiele brandstoffen en dat moet je doen door die energietransitie en als dat tegen gaat houden blijven in fossiele brandstoffen zitten en dan heb je nog meer stikstof uitstoten en c o twee. Dus als ik hun was heeft mijn eerste advies zou ik hier toch ook wel even goed naar kijken wat er daarvoor betekent.

[2:34:07] Dan loopt dan via de minister begrijp ik.

[2:34:10] In nederland. Dus ik maak me even een bruggetje. Want we gaan het debat van afgelopen donderdag niet overdoen, maar erkent de minister nu wel want dat hoor ik eigenlijk een beetje tussen de regels door dat er in het verleden toch wel grote fouten zijn gemaakt door alles in de wurgende wet en regelgeving vast te leggen, waardoor we ons land op slot hebben gezet en dat het kabinet nu eigenlijk zegt van ja maar die fout. Die moeten we dus niet voor de tweede keer gaan maken, is het beseffen of het gezonde verstand daarop doorgedrongen dat we dat in europa dus met deze nieuwe wetgeving op handen zijnde niet meer gaan.

[2:34:49] De minister.

[2:34:54] Nee want ik vind het goed dat we als land

[2:35:00] natura twee duizend gebieden hebben en dat we die ook

[2:35:03] moeten willen beschermen,

[2:35:05] omdat de natuur wel. Nou, nogmaals niet iets is wat we erbij doen

[2:35:11] en daar hebben we het zelf verbruiken.

[2:35:13] We hebben zelf jarenlang beloofd. We gaan de natuur beschermen en heb het gewoon niet gedaan. Gewoon zijn eigen afspraak. Maar ik vind wel goed dat ze die afspraak ooit gemaakt hebben.

[2:35:25] Ik geloof dat mevrouw net of ik weet het niet meer opzij van vierhonderd vijfentachtig procent van onze biodiversiteit kwijt.

[2:35:34] Dat is nogal wat. Dat betekent veel voor onze voedselproductie van onze fruitteelt

[2:35:38] geen betekent heel veel voor ons een gezonde leefomgeving. Maar ik vind natuur is heel belangrijk voor ons welzijn.

[2:35:44] Dus ik vind dat niet iets voor erbij. Ik alleen en ik vind het ook goed

[2:35:49] dat we europese bescherming ze recht hebben.

[2:35:54] Ik wil mijn eigen leefomgeving graag beschermen,

[2:35:58] zeg ik erbij. Dus nee. Dus we zouden het ook moeten willen.

[2:36:03] Alleen ik zie wel op zoek naar balans en ja, we tonen veel ambitie als het gaat om natuurherstel.

[2:36:11] Ik vind ook echt dat dat nodig is

[2:36:13] ook om uit het juridisch moeras te komen.

[2:36:17] Maar daarbij is verder verder gaande juridificering

[2:36:22] in deze mate.

[2:36:24] Daar zit onze zorg dat dat die balans verder gaat knellen.

[2:36:31] Maar ik wil niet de analyse dat er fouten zijn gemaakt bij het aanwijzen van natura twee duizend gebieden in de afspraken die daarbij zijn zijn gemaakt, want wij zitten nu in het probleem dat we zelf die afspraken niet nagekomen.

[2:36:44] Vervolgvraag van mevrouw van.

[2:36:46] Ik heb helemaal niet genoemd. Ik heb het woord natura twee duizend gebieden helemaal niet genoemd. Dat is de conclusie van de minister waar ik het over heb is dat wij onszelf hebben opgelegd dat wij dat via stikstof gingen doen.

[2:36:57] Daar gaat het om. Wij hebben zelf gezegd van we gaan dat doen via steekt negenhonderd via stikstof reductie. En als je bij de europese commissie zegt van even kort door de bocht gezegd van luisteren is. We gaan de natuur herstellen en wij gebruiken daar stuur in zijn element stikstof voor en dat die doelen. Ga je niet halen. Dan heb je jezelf dat op de hals gehaald. Want ik ben vanmorgen bij hun bijeenkomsten geweest en ging over kaderrichtlijn water werd ook heel duidelijk gezegd over kaderrichtlijn water en de waterkwaliteit moet bezig, maar het zal hem een rotzorg zijn hoe je dat doet als je het maar doet en wij hebben stikstof aangewezen. Dus ik weet niet hoe de minister bijkomt over natura twee duizend gebieden aanwijzen hebt heb ik niet gezegd. Het ging mij over het stiksel. En daar hebben we dus wel die fout hebben we wel gewoon gemaakt. Want daar houdt de europese commissie ons nu aan omdat we dat zelf hebben gezegd dat was mijn vraag leren we daar hebben we daar nu van geleerd dat we daar nu even een tandje minder gaan doen in de wetenschap dat we straks weer gewoon in de val gaan lopen en dat inderdaad heel nederland op slot gaat en dat er dan inderdaad fossiele energie moet blijven gebruiken omdat die windmolens in de zonneparken die mijn collega zo graag willen niet meer neergezet kunnen worden.

[2:38:12] Is helder denk ik. De minister.

[2:38:15] Voorzitter, maar stikstof is niet hetzelfde zonder probleem of zelf aangewezen druk factor door nederland. Het is de druk factor die maakt dat we onze natuur niet kunnen herstellen.

[2:38:24] Zonder minder stikstof uitstoten hebben wij meer dan negentig natuurgebieden die we niet meer kunnen herstellen. Dat is het probleem waar we inzitten. Dat bedenken wij niet. Dat is ook niet zo dat wij een truc factor aanwijzen,

[2:38:39] maar zonder die stikstof reductie is die natuur niet overal te herstellen en ik ben het helemaal met mevrouw van der plas eens dat er veel meer druk factoren zijn stikstof en de condities op orde moet hebben dat je ook moet kijken naar hydrologie waterbeheer, et cetera droogde ze allemaal druk factoren en in sommige gebieden is het belangrijk dat je op andere drug factoren meer inzet dan alleen stikstof.

[2:39:05] Maar in heel veel gebieden is keer stikstof de grootste veroorzaker van het feit dat het natuurherstel of die verslechtering niet uitgesloten kan worden.

[2:39:16] Dank u. En nog een vraag van mevrouw van der plas. Gaat uw gang.

[2:39:24] Ja. Kijk inderdaad die druk factoren. Dat snap ik. Ik snap ook wel dat het niet alleen stikstof is, maar we hebben het hier nou hoelang hoeveel jaren hebben we het hier nu over stikstof. Als ik de straat op ga in amsterdam en ik vraag van wat eens het grootste probleem voor natuur zegt iedereen stikstof. Niemand zegt van ja, er zijn ook andere factoren hebben we ook onszelf aan. Wij hebben het steeds over stikstof. Maar goed. Klimaat is ook van invloed droogt is ook van invloed bodem is ook van invloed en dat wij sinds duizend negenhonderd vijftig procent van biologische diversiteit zou zijn verdwenen uit nederland steeds meer mensen in nederland gekregen sinds die tijd meer verkeer meer stedelijke bebouwing. Dus wat mij betreft schuurt had wel een beetje maar ik ben wel benieuwd en dat zonder heeft mijn vraag welke bodem analyses liggen er dan bij de europese commissie in brussel waaruit afgeleid wordt dat stikstof de boosdoener is van het verslechtering en vraag twee gaan wij want heb ik donderdag ook gevraagd. Er zijn al heel veel boeren gesloopt. Ook aan de randen van natura twee duizend gebieden.

[2:40:33] We hebben dus een eigen meter die mensen zijn al gestopt, kunnen we dan niets bij die natura twee duizend gebieden waar de veehouderijen al weg zijn. Waar het vee al weg is, kunnen we daar dan kijken wat het effect is geweest van het verdwijnen van die boerderijen daarop de natuur. Want als blijkt dat die natuur daar ook verslechterd. Dan is het een beetje vreemd dat we dan verder veehouderij weggaan hadden bij andere natura twee duizend. Dat helpt dan kennelijk niet omdat onderzoeken zal ik waarschijnlijk in het twee minuten. Wat zou daar een motie hierover

[2:41:03] verlegen.

[2:41:05] Ik mag geen moties aankondigen. Maar bij deze gedaan want de vraag is niet waarom kijken we daar niet in die gebieden waardoor boeren.

[2:41:14] We zijn gestopt. De minister.

[2:41:16] Voorzitter, we hebben een gelukkige steeds uitgebreider meetnetwerk van om depositie dan breiden we uit en onlangs is het weer uitgebreid deel

[2:41:26] de analyse

[2:41:28] dat we het goed moeten monitoren meter juist ook in de natuur gebieden

[2:41:34] en daarnaast is hij juist die natuur. Doe analyses die de provincies nu aan het maken zijn, maar dit onderdeel van uitmaakt hier dus laten toetsen door een onafhankelijke ecologische autoriteit

[2:41:46] en kenners vanuit het veld. Dan heb ik de vraag van de voorzitter ook meteen beantwoord. Want dat is ontzettend belangrijk is de basis voor.

[2:41:59] Ik zag de vinger van de heer de groot. Ga uw gang.

[2:42:03] Ja. Geen vraag maar even gewoon voor de racket persoonlijke feiten ook groenlinks en d zesenzestig werden borden en intenties in de mond gelegd. Klopt niet. Geen partij wil hier dat het land op slot wordt gezet en elke partij wil ook de energietransitie realiseren en dus ook de reden willen gewoon weten hoe het zit en zoekt een reden dat we vandaag.

[2:42:22] Als als.

[2:42:24] Gemeenschappelijke commissie een technische briefing. Daartoe hebben besloten. Dus dat is even voor de racket geen manier van discussiëren om intenties van een colega zijn mond te leggen op het moment dat je niet kunt interumperen waarvan akte.

[2:42:39] Dan gaat vervolgde minister de beantwoording dat kopje natuur herstel verordering is ongeveer afgerond. Vermoed ik zo tussen de bedrijven door.

[2:42:53] Microfoon. Ik hou heel even kijken. Ik heb inderdaad

[2:43:03] ik ga even want ik ben inderdaad. We hebben zo door dit debat.

[2:43:09] Het gaat om het verslechtering gehad

[2:43:11] gehad.

[2:43:16] De geplande quickscan een impact analyse meenemen voor de geplande wint moordlocaties locaties die die staat heel concreet nog open.

[2:43:24] Collega wil ik vraag van de heer groot met met mijn collega van ez. Die mogelijkheid wil ik verkennen

[2:43:32] als natuurdoelen verder onder druk komen te staan want dan levert dat inderdaad mogelijke problemen op voor de ambities van natura twee duizend kaderrichtlijn mariene strategie en het zal de opgave voor de duurzame energie en voedsel transitie kunnen vertragen.

[2:43:47] De stier die bereidheid.

[2:43:52] Dan kijk ik naar het blokje basiskwaliteit, natuur en biodiversiteit.

[2:43:58] Dan geef ik deze even aan.

[2:44:03] Ik zou bijna zeggen zie je door de bomen het bos niet meer

[2:44:08] grapje hebben

[2:44:13] de basiskwaliteit, natuur en biodiversiteit, want het vergroten van de biodiversiteit is essentieel voor de robuuste natuur,

[2:44:22] de natuur die tegen een stootje kan en daarom moeten we onze natuurlijke systemen herstellen

[2:44:29] en die robuuste natuur hebben we nodig om kon het niet vaak genoeg zeggen dat dat echt impact heeft op onze leefomgeving

[2:44:37] gezond bodemleven bestuivers belangrijk voor de voor de landbouw,

[2:44:41] zonder dat u draagt bij aan een goede waterkwaliteit

[2:44:45] en ook dat vinden we in nederland heel normaal nog steeds dat we schoon drinkwater uit de kraan krijgen met gewoonweg onder druk.

[2:44:57] Dus dat blanco niet vaak genoeg benadrukken als het gaat om basiskwaliteit. Als ik kijk naar natuur, inclusief de vraag van mevrouw vestiging.

[2:45:05] Oh ik de gebiedsgerichte aanpak ook zie in het toewerken naar die natuur, inclusieve samenleving en ik vind ook echt dat we in alle sectoren van de samenleving veel meer rekening mee moeten houden met natuur in de ruimtelijke ordening ook in ons klimaat beleid

[2:45:24] bij het maken van die ruimtelijke afweging moeten we afweging zodanig maken dat we de natuur en het klimaat ook versterken en ik ben daarvoor echt voor een slimme pragmatische aanpak zo moeilijk hoeft dat niet te zijn en dat doe ik ook echt samen met mijn collega, ministers

[2:45:41] en in de startnota nvog zet ik er heel erg op in hoeven dus niet alleen maar in te zetten op die beschermde natuur, maar juist op dat slim doen en daar zie ik ook echte kansen met agrarisch natuurbeheer met natuur inclusief met een landschaps grond onder die keiharde grens tussen natuur en agrarische grond te beslechten. Veel slimmer te doen

[2:46:06] en daar zie ik echt opgave voor die basiskwaliteit natuur, maar ook het uitbreiden van ons natuur areaal nederland is ontzettend klein.

[2:46:14] Dus het is ook best ingewikkeld om te zeggen nou we gaan op zoek naar hectares sec alleen voor natuur en ik denk dat het slimmer is om slim te koppelen slimme functies te combineren

[2:46:28] waarmee we enerzijds activiteiten anderzijds onze natuur versterken

[2:46:33] en dan heb je een robuuste basis die dat stootje kan hebben op die manier verwerken we dat ook in onze embryo g. We zijn op dit moment

[2:46:43] ook naar aanleiding van de vraag van de heer groots bezig dus met die uitwerking van basiskwaliteit natuur

[2:47:13] en uiteindelijk vind ik dat we dat moeten toepassen in heel nederland.

[2:47:18] En hoe staat het met de motie.

[2:47:56] Dus daar zitten we volop in.

[2:47:59] Dan heb ik de

[2:48:01] ook de vraag van de heer de groot

[2:48:04] op het definiëren van de basiskwaliteit in gebied processen.

[2:48:10] Die hebben we al gehad via de andere vraag en ik denk dat ik hiermee ook antwoord gegeven op de vraag van de thijssen. Voorzitter gaat om basiskwaliteit.

[2:48:21] Vraag wanneer de gang.

[2:48:31] Maar het gaat er juist om dat je het instrumenteren zodat die die pilots dat je dat ook echt in

[2:48:37] dat het normaal wordt. Mooi voorbeeld is de motie van christenunie en d zesenzestig over aanpassing van het bouwbesluit voorbeeld te noemen. Dus dat dus hoe gaat nou de minister die die basiskwaliteit instrumenteren,

[2:48:53] bijvoorbeeld

[2:48:54] door het als resultaatsverplichting ook ook mee te nemen. Geef me een voorbeeld. Maar hoe komt de minister voorbij de pilots gaat het ook echt inbouwen in het mbo geven.

[2:49:11] De minister.

[2:49:12] Voorzitter, de pilot zijn echt om te leren wil ik meer maatregelen en instrumentarium in kunnen zetten. Ook in het nvog. Daarvoor gebruiken we nu juist die pilot om er van te leren. Die kennis hebben we ook nodig om vervolgens die stap te zetten naar maatregelen die in het nvog worden opgenomen. Doel niveau in het embryo g binnenkort een vervolgstap zetten nodigt haar uit zou ik zou ik willen zeggen. Ik ben continu in gesprek met mijn collega´s en hamert op het belang van natuur inclusiviteit waarvoor we ook maatregelen kunnen inzetten.

[2:49:51] Vervolgvraag van de heer de groot.

[2:49:53] De vervolgvraag misschien nog een keer dezelfde vraag, want de vraag is oké goed om te horen dat het ook echt die pilots in in het nvog landen. Maar wat voor instrument denkt de minister noemde het bouwbesluit bijvoorbeeld een resultaatsverplichting. Dat kan natuurlijk ook voor de omgevings waarde kun je ook buiten natura twee duizend definieren. Wat voor soort instrumenten gaan dan in dat nvog landen.

[2:50:25] Die condities die op orde moeten zijn om die basiskwaliteit te borgen, kan hydrologie denken aan dat soort pakketten maatregelen ben ik aan het verkennen voor het water en bodem sturend is en daarnaast dat gesprek ook echt met collega. De jongen als het gaat om ruimtelijke ordening

[2:50:44] en hoe we dat kunnen verder kunnen versterken als het gaat om natuur inclusiviteit.

[2:50:49] Dank de minister vervolgt de beantwoording. En dan met het volgende meisje. Daarnaast als ik het wel heb.

[2:50:58] Scherp. Zeker

[2:51:04] de vraag van mevrouw vestigingen of ik de vergunning voor het boren wil stoppen wanneer het besluit kunnen kunnen verwachten. Ja ik heb daar ik vrees voorzitter en een teleurstellend antwoord omdat ik hier spreek vanuit mijn rol als bevoegd gezag die zuiver en ik toets alleen op de dnb en in die rol heb ik geen moreel oordeel over gaswinning en dergelijke. Maar de aanvraag voor gaswinning is nog in behandeling die toetsen op de wettelijke eisen

[2:51:36] door de uitspraak van de raad van state. Als het gaat om wortels moeten ook de effecten voor de aanleg fase

[2:51:44] als het gaat om stikstofdepositie worden betrokken bij de beoordeling omdat die aanleg fase was gebaseerd op de partiële bouw vrijstelling

[2:51:52] heeft de initiatiefnemer hier extra huiswerk te doen.

[2:51:58] De initiatiefnemer heeft ook het recht. Daarop

[2:52:02] moet ik

[2:52:03] ook de gelegenheid geven om die aanvraag hierop aan te vullen en daardoor loopt de besluitvorming vertraging op dit moment simpelweg niet aangeven wanneer die besluitvorming kan worden afgerond. Dus dit is dit is de feitelijke situatie.

[2:52:23] Vraag van mevrouw vestiging,

[2:52:26] Dankuwel. Voorzitter, hoe reëel acht de minister de kans.

[2:52:29] Die vergunning zal worden verleend,

[2:52:35] Voorzitter, begon. Ik.

[2:52:37] Ik vrees dat dit een teleurstellend

[2:52:39] dankje gaat worden voor voor

[2:52:42] uw leden ook gezien heeft het debat. Maar ik zit hier echt in mijn rol als bevoegd gezag en daar ga ik niet op vooruitlopen met wat voor uitspraak dan ook de toetsen op de bestaande kaders.

[2:52:57] Daar moet ik rol zuiver inzitten en dat doe ik ook als het uiteindelijk gaat om de discussie gaswinning en het werkelijke besluit om wel of niet door te laten gaan. Dat ligt echt bij colega vijlbrief

[2:53:10] en het antwoord in de discussie in het debat als het gaat om gaswinning

[2:53:17] rusland, fossiel kernenergie en alles waar ik net met veel interesse hebt geluisterd. Ja dat is echt een debat. Het college. Je hebt gevoerd moet worden. Ik begrijp wel teleurstellend is, maar dit is wel hoe we dat hebben geregeld in dit land.

[2:53:31] Ik zag de hand van mevrouw beckett.

[2:53:36] Voorzitter, en ik was ook wel een beetje bang voor mij ook wel uitgesproken dat aan de ene kant een soort opgewekte stemming was hij reporters de uitspraak met het daardoor ook een soort zwaard van damocles blijft ontstaan. Ik zou toch willen vragen. Kan de minister hiervoor aangegeven hoelang

[2:54:00] dus de aanvrager. De tijd krijgt.

[2:54:04] De minister, voorzitter, gaat het om een redelijke termijn en dat zal q q. Één, drieëntwintig zijn een redelijke termijn is de porters uitspraak is net geweest. Vorige week.

[2:54:17] Dus ik denk dat we daar rekening mee moeten houden.

[2:54:20] Vervolgvraag van beckerman.

[2:54:23] Ja. Voorzitter, dat is natuurlijk dat is natuurlijk wel teleurstellend dat het zo lang moet wachten.

[2:54:32] Voorzitter, en wat het doet de minister dan vanuit haar rol. Ondertussen wordt bijvoorbeeld ook extra juridisch advies ingewonnen en die behulpzaam kan zijn maar liefst onze kant op, namelijk helemaal niet toestaan.

[2:54:51] De minister.

[2:54:54] Voorzitter ik maar ik begrijp ook dat die termijn teleurstellend is. Maar goed. Het initiatiefnemer heeft ook rechten en heeft ook het recht om deze aanvulling te doen en daar gewoon een redelijke termijn voor voor te krijgen.

[2:55:07] Haar vanzelfsprekend er bijvoorbeeld ook het advies van de waddenacademie, zoals is opgesteld. Die nemen wij ook gewoon mee in de beoordeling van van de zienswijze.

[2:55:17] Maar ik heb geen moreel oordeel. Ik zit hier in mijn rol als bevoegd gezag toets dus echt op de juridische kaders. Dat is dat is mijn rol hierbij.

[2:55:29] De vraag mij niet een vervolg vraag met een vraag was na aanleiding de initiatiefnemer die komt nu met de aanvulling is de minister

[2:55:41] naar aanleiding van die uitspraak doet ze ook extra juridisch onderzoek is dat niet zo.

[2:55:49] De minister en voorzitter. We hebben inspraak gehad. De zienswijze zijn ingediend.

[2:55:57] Daar hebben we ook nog het advies van de waddenacademie b

[2:56:00] en wij bij toetsen nogmaals gewoon binnen de juridische kaders. Dat is mijn rol.

[2:56:07] Met dat antwoord zullen echt moeten doen want.

[2:56:11] Ik weet dat u de minister dat als antwoord geven. Maar ik bedoelde eigenlijk heel specifiek naar aanleiding van die porthos

[2:56:19] zaak.

[2:56:22] Voorzitter, ik heb dat initiatief eigenlijk ook al genomen. Ik heb ook de landsadvocaat checken terwijl moeten we even checken. Dan kom ik op tweede termijn op terug.

[2:56:34] Want wij hebben hier echt

[2:56:36] grondig huiswerk liggen.

[2:56:39] Mevrouw mohammed ga drang! Voorzitter,

[2:56:41] Dit kopje heet ternaard. Maar ik kan.

[2:56:43] Vrijgesteld. Ook over de lozing van friesland campina in de waddenzee. Dus ik vroeg me af of dit het kopje waddenzee was of dat dat nog komt.

[2:56:55] Voorzitter zit in het blokje overig.

[2:57:08] Sorry ik heb een vraag van die mevrouw van der plas van de heer thijssen is. Mevrouw van der plas, gaat uw gang.

[2:57:13] Dankuwel. Ik hoorde de minister net zeggen ik toets op de b en b. De wet natuurbescherming

[2:57:21] en ik hoorde de minister ook zeggen dit slot het bevoegd gezag op orde moeten hebben. Toen hoorde ik haar zeggen. Afgelopen zondag meen ik in collectietoren op een vraag van een jonge boer en dat ging over de jumbo die zonder natuurbeschermingswetvergunning gewoon opereert. Dat is de jumbo distributiecentrum in beilen. De minister zei in college tour of college tour een nieuw thuis spreekt die zij van al die kaas ben ik niet van op de hoogte. Dat vond ik vreemd, want ik heb het meerdere keren in het debat genoemd, namelijk dat het juist dat voorbeeld en dit is wat bevoegd gezag op orde moet hebben. Dan vraag ik mij af wanneer de handhavingsverzoek gaan komen voor dit soort industriële bedrijven die zonder natuurbeschermers vergunning werken. Want ondertussen zit er een boer in overijssel die wel een handhavings vergunning heeft gekregen die gewoon echt helemaal kapot is die met boetes wordt gedreigd van ruim honderd vijftienduizend euro die totaal niet meer weet wat je moet doen en dan zou ik graag van de minister willen horen wanneer komende handhavingsverzoek van de industriële bedrijven en als voorbeeld noemen het de jumbo distributiecentrum in beilen. Want dan zou ik denk gelijke monniken gelijke kappen.

[2:58:40] De minister en voorzitter en dat is ook de reden dat ik interne heb gezegd van zoekt dit uit bij de provincie

[2:58:49] die het bevoegd gezag is

[2:58:52] en heb gevraagd hoe zit dit.

[2:58:55] En dat was eigenlijk naar aanleiding van de vraag.

[2:58:59] Maar waar mevrouw van der pol

[2:59:00] aan refereert heb ik daar die actie op opgenomen.

[2:59:06] Vervolg van me.

[2:59:09] Ja kijk dat is zich een beetje afschuiven want de minister is bevoegd gezag.

[2:59:15] De minister zegt ze ik toets op de wet natuurbescherming. De minister is gewoon bevoegd gezag en dan kun jij makkelijk zeggen van ja dit schuiven. We leveren lekker naar de provincie toe.

[2:59:25] Maar

[2:59:26] ja zo werkt had volgens mij niet mocht dat wel zo werken. Dan wil ik aan de minister vragen op welke termijn

[2:59:37] de minister. Voorzitter, ik ben bevoegd gezag voor nationale

[2:59:44] zaken

[2:59:45] en grote

[2:59:46] mijn grote wateren provinciaal heeft een eigenstandige bevoegdheid als bevoegd gezag als het gaat om de provincie los daarvan vind ik het zorgvuldig bestuur om

[2:59:59] eerst even na te vragen bij de provincie. Wat speelt hier precies dan dat gesprek te voeren.

[3:00:07] En zoals ik net heb gezegd. Voorzitter, heb ik dat ondernomen.

[3:00:13] Dat lijkt mij ook zorgvuldig om om die lijn te bewandelen.

[3:00:19] De vraag was wanneer horen wij daar meer over?

[3:00:23] Als commissie?

[3:00:26] Ik kan dan kan dat op korte termijn delen. Dat is vanzelfsprekend.

[3:00:30] Ik hoorde buiten de microfoon. Een week of twee of zo.

[3:00:33] Daarop hopen,

[3:00:34] Dank. Dat was allemaal naar aanleiding van tanaz en aanverwant zijn daar verder nog die u hier ondergebracht.

[3:00:45] Dan krijg ik heel even want daarmee heb ik een aantal vragen ook indirect beantwoord waarbij ik dan terugkom op de vraag. Mevrouw beckerman in de landsadvocaat heeft hebben wij laten reflecteren op het advies van de waddenacademie. Die vraag heb ik heb ik ook uit uit gezet. Dan denk ik inderdaad

[3:01:11] dat ik hiermee het blokje ternaard.

[3:01:15] Afronden was nog een vraag van jason. Sorry ik had even niet gezien. Maar ga uw gang.

[3:01:20] Geen probleem. Voorzitter, dank en ik snap natuurlijk dat

[3:01:25] ook deze vergunningsaanvraag. Ik mag het niet leuk vinden maar dat die ook een kans moet krijgen om om te gaan met wortels uitspraak. Ik vraag me alleen af of we hierbij niet

[3:01:32] het proces onnodig verlengen.

[3:01:35] We weten dat zijn zestien redenen om het vooral niet toe te staan. We weten dat gaswinning onder de waddenzee

[3:01:42] gevolgen heeft voor de natuur of dat het gevolgen kan hebben dat er een voorbaat voor gezorgd plezierig beginsel moet moet gelden. We weten dat verbranden van het gas dat klimaatverandering is ook niet goed voor de natuur

[3:01:54] kan de minister bevoegd gezag niet gewoon hier naar kijken en zeggen nou, ongeacht wat er in de bouwfase gebeurt op dit moment zien we gewoon dat dit project de natuur beschadigd. En ja dan kan ik niet meer toe.

[3:02:06] De minister.

[3:02:08] Voorzitter, de initiatiefnemer krijgt deze ruimte omdat dat ook simpelweg een wettelijke verplichting is.

[3:02:19] Een andere brood kon ik er niet van bakken.

[3:02:22] Dank dan gaan we over naar

[3:02:26] het verdiepen in de wolf.

[3:02:28] Als ik het wel heb.

[3:02:34] Voorzitter, de wolf

[3:02:39] ingewikkeld. En veel dilemma´s is mijn eerste samenvatting ook ook van het debat. Wat wat in de eerste termijn is, is gevoerd. Omdat

[3:02:52] verschillende belangen spelen hier

[3:02:56] en verschillende dilemma´s.

[3:03:00] Ten eerste de angst die ik herken. Die leeft met bierhouders bij burgers over de aanwezigheid van een toenemend aantal wolven in in nederland. Mensen zijn bang

[3:03:13] bang dat ze kunnen worden aangevallen. Ik zie ook angst bij die houders hun dieren worden gedood of inderdaad nog erger dusdanig worden verminkt

[3:03:26] en nog even leven zijn gewoon verschrikkelijke beelden zien we ook allemaal op social media om die angst nemen het heel serieus

[3:03:35] en ik vind ook dat we er alles aan moeten doen om die angst weg te nemen.

[3:03:40] Daarnaast

[3:03:41] is er een ander feit. Dat is dat het toenemend aantal

[3:03:47] natuurlijk versterking is van de biodiversiteit in nederland.

[3:03:51] Het is een inheemse soort die uit zichzelf naar nederland is teruggekeerd en dus ook in staat blijkt om in aantal toe te nemen.

[3:03:58] Er zijn ook veel mensen enthousiast over de terugkeer van de wolf.

[3:04:04] Dan hebben we een juridische realiteit, namelijk dat de wolf een europese beschermde inheemse soort is op grond van onder meer de habitat richtlijnen gelden strikte beschermings kaders

[3:04:19] en dat maakt dit tot een

[3:04:24] dilemma vol vraagstuk.

[3:04:29] Want in juridische zin zit er wel een dilemma. Dat

[3:04:34] wolven wel degelijk inbreuk maken op het eigendom van bierhouders als ze natuurlijk dieren doden

[3:04:41] en tegelijkertijd hebben dierhouderij ook wel in juridische zin de wettelijke verplichting om hem te beschermen

[3:04:53] en ik zie weet ook kijken naar andere landen

[3:04:57] waar de wolf al heel lang leeft dat met gewoon goede beschermende maatregelen de wolf weggehouden kon worden van vee.

[3:05:10] Dat maakt dit een ingewikkeld vraagstuk waar veel emotie is

[3:05:15] waar ik ook op social media, met name heel veel berichten zien die gericht zijn op het voeden van angst maak ik me zorgen over.

[3:05:24] Tegelijkertijd is de wolven en moeten we ook met elkaar me een manier vinden om samen te leven met de wolf, maar ook hier. We leven in een ontzettend klein land,

[3:05:38] wolf en mens en dier

[3:05:41] die gehouden worden door de mens wel heel dicht op elkaar leven.

[3:05:47] En wat betekent dat voor het gedrag van de wolf.

[3:05:51] Ik hoor geluiden uit bepaalde provincies dat afschot of beheer.

[3:05:55] De manier is om deze botsing van belangen snel te beslechten.

[3:06:01] Maar ik denk wel dat we eerst alles op alles moeten zetten als het gaat om preventie.

[3:06:07] Daarom wil ik wel een paar stappen zetten als het gaat om de wolf.

[3:06:13] Want we moeten een aantal dingen duidelijker worden. Ik wil eigenlijk echt

[3:06:21] duidelijker krijgen wat er mogelijk is om wolf en mens nu te laten samenleven in nederland

[3:06:29] en welke mogelijkheden er in de toekomst zijn om mens en wolf te laten samenleven in nederland

[3:06:36] en dat doe ik in nauw overleg met de provincies omdat die hier natuurlijk de belangrijkste rol hebben

[3:06:41] en op eenentwintig november ga ik naar drenthe

[3:06:44] hiervan kampen refereren aan drenthe. Ben je op bezoek zal ik ook samen met de betrokkenen spreken over de wolf en hoe we samen die al die belangen die ik net heb genoemd.

[3:06:53] Goed samen kunnen brengen.

[3:06:56] Ik ben eigenlijk voornemens om

[3:06:59] op korte termijn met de raad voor de dieren aangelegenheden een gesprek aan te gaan

[3:07:05] om hun te vragen om een maatschappelijke dialoog over de wolf te starten

[3:07:09] die vorm te geven.

[3:07:13] Maar ik wil ook twee vragen neerleggen bij de raad voor de duur aangelegenheden.

[3:07:17] Ik wil namelijk een

[3:07:19] naast die brede maatschappelijke dialoog

[3:07:22] wil ik ook advies hebben erg close drie lijnen

[3:07:27] en ik wil zijn advies vragen over

[3:07:32] het belang zeg maar van de beleefde angstgevoelens

[3:07:36] voor de wolf.

[3:07:38] De positie van de wolf in de nederlandse natuur

[3:07:41] en de bescherming van vee

[3:07:49] om met elkaar deze dilemma´s te gaan beslechten. Want het is een groot graf

[3:07:54] dilemma.

[3:07:55] Nogmaals, ik heb dat net geschetst. Een juridisch kader beleefde angst en tegelijkertijd

[3:08:01] ja, het natuurbelang. Dat maakt dit echt ingewikkeld,

[3:08:06] zeg ik ook in alle eerlijkheid hier

[3:08:11] dan de vraag van mevrouw vestiging. Hoe komt het dat zij die schuwheid hebben verloren

[3:08:17] en dat deed ik want

[3:08:19] het natuurlijke gedrag van de wolf wolf is schuw is ook mensenschuw.

[3:08:24] Dat hoort bij het natuurlijke gedrag

[3:08:28] en wolven moeten van hun ouders leren om afstand te houden van mensen.

[3:08:32] Deze wolf heeft dat waarderen. Mijn vader, mevrouw vestiging excuses refereerde deze proef heeft dat nog niet geleerd hebben voor uitlokking geen bewijs.

[3:08:43] Het is ook echt aan de provincie om dat uit te zoeken. Het kan aannemelijk zijn, maar het is geen. Het is geen bewijs,

[3:08:49] maar het feit dat wolven mensenschuw zijn en dat het natuurlijk gedrag is.

[3:08:55] Ja dat dat deel ik willen wij van idee van jacht in wolvengebied dat onder de loep nemen de jacht op de wolf, zodat deze rust kan leven.

[3:09:11] Dat moet ik bespreken met de provincies.

[3:09:18] Ja dat is eigenlijk een grote erop kan zeggen dat moet ik dat moet ik bespreken met professor. Dit heeft echt

[3:09:23] ik denk dat mevrouw vestiging hier ook echt bedoelde van de ochtend vooral ook in rust kunnen leven in de natuur zijn wij mensen die dat verstoren en die misschien ook de wolf minder schuw maken.

[3:09:36] Hoe gaan we daarmee om. En in het algemeen zie ik dat heel veel provincies nu nadenken over zonering. En inderdaad kiezen voor drukke gebieden. Juist om in andere gebieden wat meer rust te creëren.

[3:09:47] Ik denk dat we daar moeten zijn

[3:09:52] dan de vraag van mevrouw van der plas naar de wolven lopen vrij rond in nederland en dierenartsen hebben hun zorgen geuit of die onder schrijf het rapport van de dierenarts had u noemde ken ik niet.

[3:10:07] Dus ik wil dit lezen en kom daar op zeer korte termijn op op terug.

[3:10:19] Wij gingen in de ambtenaren kamer keek iedereen elkaar aan. Dus dat is dat is heel vervelend en ik kom er na lezing direct op terug met mijn vrouw.

[3:10:31] Ik begrijp van mevrouw van der plas dat er een brief gaat de minister gewicht.

[3:10:35] Misschien je onderhand minister lhv of de misdaad niet.

[3:10:41] Strekken, enzovoorts,

[3:10:43] We gaan dit op zeer korte. Wij gaan dit meteen uitzoeken. En nogmaals, na lezing ga ik er meteen op reageren. Ik zou dat liever nu doen maar

[3:10:54] ik weet iets wat ik niet weet is een beetje vervelend.

[3:10:58] Dan kan de minister de lab uitslagen openbaar maken. Het nemen van monsters en publiceren van dna gegevens is die provinciale bevoegdheid die door bij twaalf wordt uitgevoerd.

[3:11:12] Daarom is het niet aan mij om daar iets over te zeggen maar ik ga uw vraag

[3:11:19] wel bespreken met bij twaalf provincies hetzelfde zuivere lijn. Dus ik snap heel goed dat openbaarmaking. Maar ik moet wel even bespreken. En nogmaals, het is aan eigenlijk officieel aan de provincies. Maar ik ga bespreken. Dat zeg ik toe

[3:11:33] dan incidenten in het verleden met de wolf

[3:11:39] en wolven die niet schuw zijn juist gevaar tegen mensen zijn

[3:11:44] in nederland zijn geen recente incidenten bekend over schuwheid heb ik net iets gezegd in in beantwoord. De vraag van mevrouw vestiging

[3:11:53] wolven zijn van nature schuw

[3:11:56] en voor jonge wolven moeten gedrag leren van m n ouders. Maar het is wel echt aan te raden om weerwolven uit de buurt te blijven, zodat mensen zoals wolven mensen niet gaan associëren met iets positiefs zoals voedsel.

[3:12:14] Er zijn wel degelijk voorbeelden bekend van mensen. Dat weet ik bijvoorbeeld op de veluwe waar mensen ray voeren,

[3:12:19] maar juist op dat voer dan weerwolven afkomen. Ze hebben hier ook met elkaar hun verantwoordelijkheid

[3:12:26] om in de natuurgebieden inderdaad dat niet te doen

[3:12:30] en ook niet met fotografen dicht bij gaandeweg wel een verantwoordelijkheid die wij allemaal bij elkaar dragen.

[3:12:39] De vraag of er het is een vergunning af te leveren

[3:12:44] om wolven te verjagen.

[3:12:47] Het verjagen van beschermde dieren, zoals de hoort.

[3:12:49] Je mag alleen

[3:12:51] wanneer

[3:12:54] de wettelijke voorwaarden is voldaan, dus er moet sprake zijn van een in de wet genoemde reden om het dier te kunnen verjagen.

[3:13:01] Er moet geen andere lees diervriendelijker manier zijn om het gewenste doel te bereiken en de gunstige staat van instandhouding van de wolf mag niet in gevaar komen door het verjagen of doden.

[3:13:12] De provincies zijn hier het bevoegd gezag zou hebben wij ons systeem van natuurbeheer nog een keer geregeld,

[3:13:19] maar de provincies kunnen per geval onderzoeken of aan deze voorwaarden is voldaan

[3:13:25] of een ontheffing voor vierjarige kan worden gegeven binnen de kaders van de dnb.

[3:13:33] De vraag van van kampen of ik het er mee eens bent dat woorden niet voldoende zijn om vee en huisdieren

[3:13:41] beschermen

[3:13:43] en welke conclusies getrokken naar aanleiding van het gesprek met de provincie drenthe en gedeputeerde inderdaad onlangs gehad. Vorige week geleden

[3:13:53] en zie ik ruimte op basis van artikel zestien even samengevoegd in een reactie.

[3:14:06] Als ik kijk naar drenthe ik daarom ga ik ook op bezoek. Ik weet dat de provincies bezig zijn met een actualisering van het wolvenplan

[3:14:16] en dat ze ook bezig zijn met daarbij met wat is nou precies de definitie van een probleem. Wolf was een probleem. Wolf niet natuurlijk gedrag vertoont

[3:14:27] kan het gedefinieerd worden als een probleem. Wolf. En wat kun je dan

[3:14:31] daar zit pal op dit moment met het provinciale wolf plan die actualisatie druk mee bezig. Daarover heb ik het gesprek gevoerd tijdens het werkbezoek. De binnenkort deze maand nog gaan we er verder over over spreken

[3:14:49] als ik kijk naar artikel zestien en dat daar daar zit een soort van trappetje in.

[3:15:00] Als we afwijken van de plicht om te beschermen,

[3:15:04] mag dat alleen

[3:15:06] wanneer geen andere maatregelen bevrediging de maatregelen bestaan. Daar is artikel zestien en klaar klaarover.

[3:15:15] Dus daarom is ie maximale inzet op hacken beschermingsmiddelen honden zo belangrijk omdat het hele pad

[3:15:25] van bevredigende maatregelen moet hebben uitgeput, simpel gezegd

[3:15:32] en afwijking mag geen afbreuk doen aan het streven om een populatie in het gebied

[3:15:37] waar hij voorkomt in een gunstige staat te laten bestaan.

[3:15:42] Onze aantallen zijn dusdanig dat we

[3:15:44] maar nog lang niet aan voldoen.

[3:16:21] Vraag van mevrouw vestiging,

[3:16:25] Dankuwel. Voorzitter is al een lange tijd een heksenjacht op de wolf.

[3:16:30] En als ze dan inderdaad strakjes definitie komt van een probleem. Wolf. Hoe voorkomen we dan dat we dus daarin verder gaan dan geen definitie hebben van het probleem. Mensen die dus wellicht problematisch gedrag van wolven kunnen gaan uitlokken door bijvoorbeeld te dichtbij te komen door bijvoorbeeld te gaan bij voeren. En als ze het gaan hebben over welke maatregelen nodig zijn en er wordt zelfs gesproken over verjagen of zelfs schieten met paintball geweren ook niet moeten kijken welke maatregelen genomen moeten worden in de richting van mensen. Dus dat mensen wellicht uit gebieden gehouden worden, zodat de wolf. Daar kan leven.

[3:17:11] De minister.

[3:17:15] Voorzitter probleem mensen die zeiden nee dus het is beide sporen wel degelijk zo dat als de wolf niet natuurlijk gedrag vertoond en dat levert gevaar op de provincies het instrumentarium moeten hebben om in te grijpen.

[3:17:30] Het lijkt me evident, maar dat gaat hand in hand met onze eigen verantwoordelijkheid hoe wij ons gedragen in de natuur

[3:17:38] met de wolf. Het gaat hand in hand. Dus dat deed ik maar dit is nou precies de reden.

[3:17:44] Ik zie wolven safari is vanuit natuurmonumenten en wolven safari vanuit lto

[3:17:51] en dit polariseert

[3:17:53] en dit is nou precies niet wat we moeten willen met elkaar. Maar wat we moeten willen met elkaar is die maatschappelijke dialoog van hoe gaan we hier mee om

[3:18:03] in die driehoek

[3:18:07] van die dilemma s die ik net schetste en dat daarom vind ik het zo belangrijk en daarom wil ik ook met de raad voor dierenaangelegenheden in gesprek. Hoe kunnen we die maatschappelijke dialoog zorgvuldig geven.

[3:18:22] Vervolgvraag van mevrouw vestiging,

[3:18:25] Voorzitter, want over dat mens dier conflict dat soms kan ontstaan en dat heb je overal in de wereld waar mensen en dieren samenleven, wil ik dan toch echt benadrukken dat

[3:18:37] mensen daar een belangrijke rol in kunnen spelen er ook grote runderen in natuurgebieden lopen ook daar kun je je gedrag uitlokken als mens die gevaarlijk zijn voor de mens en ik vind wel dat dan die rekening ook bij die mensen moet liggen. Dus op het moment dat er dieren in een bepaald gebied leven en mensen kunnen daar niet goed mee omgaan. Is de consequentie voor de mensen die dat gebied graag willen bezoeken en niet voor de dieren die daar leven. Het is een huis. Dat wil ik wel graag mee geven aan de minister in de gesprekken die gevoerd worden met de provincie dat dat ook de denktank richting moet zijn.

[3:19:08] Korte reactie van de minister misschien nog ja of nee.

[3:19:10] Voorzitter van de raad in herhaling. Ik denk dat beide sporen relevant zijn en ook juist in die maatschappelijke dialoog en in het gesprek dat de provincies op dit moment voeren,

[3:19:22] Vraag van de kampen.

[3:19:25] Je voorziet ik hem vooropstellen dat ik de wijze waarop de minister de zorgen van mensen rondom de toename van die wolf serieus neemt. Heel erg waardeer. Ik moet alleen wel zeggen. M n wolven dialoog en een maatschappelijk gesprek over het samenleven met de wolf.

[3:19:45] Dat is op zich heel nobel hoeft niemand tegen te zijn. Maar ik probeer me nog steeds voor te stellen wat dat betekent voor die boer die s ochtends beneden komt uit zijn raam kijkt en gewoon gewoon zijn. Ze zijn runderen verscheurd op het land ziet liggen of zijn schapen nog steeds aangesloten op het land ziet liggen.

[3:20:02] Het is mooi dat de minister aankondigt om met de raad voor de die aangelegenheden dit dit deze maatschappelijke dialoog op gang te brengen, maar als we aan de ene kant met elkaar pleiten voor weidegang en meer dieren buiten en en daarin jerry. De ruimte geven voor de veehouderij in hun natuurlijke omgeving kan de minister zich niet aan de stelling onttrekken dat dat strijdig is met met roofdieren die die in een gebied rondlopen en ook gewoon op zoek zijn naar prooien zoals die die dieren in de veehouderij.

[3:20:36] De minister.

[3:20:38] De voorzitter en dit is precies de reden dat ik waarde hecht aan die maatschappelijk dialoog. Omdat er in ieder dilemma weer heel veel sub dilemma´s zitten.

[3:20:47] Want inderdaad, als je kijkt naar de wolf in het kader van die waardigheid. En wat betekent dat dat er veel meer hier op school moeten

[3:20:55] dan vind ik dat en dan dan vind ik dat een dilemma.

[3:20:59] Als je kijkt naar de balans in onze ecosystemen, waarbij het het verbreden van de diversiteit is onze biodiversiteit. Het versterkt de biodiversiteit tot de wolf terug is. Maar wat betekent dat voor de soorten

[3:21:13] in dat ecosysteem dat de wolf terug is of als het gaat om faunabeheer

[3:21:20] waar ik was op werkbezoek in het kroondomein en daar daar heeft de wolf in die zin positieve invloed dat er minder hoeft te worden afgeschoten. Straat om faunabeheer. Dit zijn precies de dilemma´s

[3:21:35] waarvan ik het belangrijk vind dat we die zorgvuldig in die maatschappelijke dialoog met elkaar bespreken,

[3:21:40] wetende

[3:21:42] dat de wolf

[3:21:45] op de beschermde lijst staat en dat er juridische beperkingen zijn. Dus ik vind het heel belangrijk dat we alle paardjes met elkaar uitwandelen.

[3:21:55] Hoe houden we ons nu tot de wolf?

[3:21:58] Welke mogelijkheden hebben de veehouders om hun vee te beschermen. Wat ook een wettelijke plicht is, zeg ik erbij om dit soort taferelen echter voorkomen. Dat willen we niet. En daarvoor vindt dat er naar het buitenland moeten kijken hoe ze daar omgaan met de wolf en ook met vee buiten en niet op stal.

[3:22:20] Maar ik zie heel veel goede voorbeelden waar het goed gaat, maar we zien ook gewoon vreselijke voorbeelden die voor heel veel onrust en angst zorgen en dit is precies het gesprek dat we met elkaar moeten voeren en ik vind belangrijk dat dat een zorgvuldige dialoog is, waarvan ik nu constateer dat het echt op

[3:22:38] ook ophef incidenten en angst wordt ingestoken en dat vind ik niet zorgvuldig.

[3:22:45] Vervolgvraag van de heer.

[3:22:47] Voorzitter, mijn eerste vraag zou zijn, wordt er dan ook bijvoorbeeld de de veehouderijsector bij betrokken.

[3:22:53] We kennen de afvaardiging van de aarde. Ja, maar wordt daar dan ook breder gekeken. Ook is, is de v de veehouderij partner aan die tafel en erkent de minister dat

[3:23:02] in een in een klein land waar we naar toe moeten koesteren. Maar wat wat uiteindelijk wel gaat een cultuurlandschap dat je uiteindelijk niet de woeste natuur die in andere lang groot uitgestrekte landen die we misschien ten oosten van nederland in de europese unie liggen dat dat niet het karakter is van de nederlandse natuur, zoals we die hebben minister gaf in de vorige blokjes heel terecht en treffend aan dat dat in een klein land.

[3:23:30] Leve.

[3:23:31] En dat is ook de uitkomst kan zijn van die dialoog dat de gevaren en de dreiging en de onmenselijkheid van de aanwezigheid van grote populatie een roedel wolven.

[3:23:41] Dat kan betekenen dat er echt beheer nodig is, is dat ook een potentiële uitkomst van de overleggen die de minister hier.

[3:23:48] Die aankondigt de minister.

[3:23:51] Voorzitter, maatschappelijke dialoog voor je vochtvrij met met alle partners. Dus dat lijkt me helder. En ja, dit vraagstuk benoemde. Ik niet voor niets. Daarom ook die drie lijnen die ik graag ter advisering wil neerleggen bij de werden er wat betekent het.

[3:24:12] Het feit dat we in dat kleine land leven met het gedrag wat voor effect kan hebben op het gedrag van dat is een vraagstuk en ik vind dat we

[3:24:23] tot zorgvuldig met elkaar moeten bekijken vanuit het dilemma dat ik net schetste en niet te snel conclusies moeten gaan met elkaar en dat zie ik niet gebeuren totdat polariseert.

[3:24:37] Ja daar hecht. Ik waarde aan en daarom vind ik het zo belangrijk om de raad hiervoor in te zetten.

[3:24:46] Dat leidt tot een vraag van mevrouw boromets. Gaat uw gang?

[3:24:49] Voorzitter, want nu lijkt het net alsof er een uitkomst kan zijn waarin wij in een na hun maatschappelijke dialoog over de wolf besluiten dat de wolf niet past bij de nederlandse natuur hij zichzelf toe gewandeld en dat we gaan jagen, terwijl het een strikt beschermd dier is. Dus ik zou ook wel iets aan verwachtingsmanagement willen doen en de minister willen vragen hoe.

[3:25:12] Schaf je stijl.

[3:25:13] Weet je. Het zou willen. Ik wil het helemaal niet want ik vind het fantastisch dat de wolf terug is in nederland. Maar hoe gaf je een beschermde status van een wolf af en is dat überhaupt een optie.

[3:25:22] De minister.

[3:25:24] Voorzitter, dan kom ik terug op artikel zestien van de habitat richtlijnen. Wat ons wettelijk kader is. Dus die maatschappelijke dialoog moet zich echt toespitsen op hoe gaan we om met de wolf in nederland. En wat betekent het langs de drie lijnen die ik heb neergezet

[3:25:45] en met name als het gaat om onze gunstige staat

[3:25:51] en en dat gesprek moeten we ook met elkaar opgeven durven voeren jaar is is dat dan op nationaal niveau of kun je dat gebied verbreden weten, wilt de wolf zich ook niet aan landsgrenzen houdt dat zijn wel de gesprekken die we op elkaar moeten voeren. Maar artikel zestien is, is het kader.

[3:26:09] Mevrouw de voorzitter, ik ben fan van deze minister omdat ze altijd heel erg duidelijk is. Ik vind in dit verhaal.

[3:26:15] Mag klinken. Wolvig.

[3:26:19] Het gaat verslag rommelig.

[3:26:23] We gaan het zien. Voorzitter, mike zou de minister willen waarschuwen. Om geen verwachtingen te wekken bij.

[3:26:29] Bij anti wolfmens

[3:26:32] de voorzitter, ik zou het jammer vinden als

[3:26:37] het schetsen van een dilemma waarvan ik zie in nederland dat het onderwerp polariseert

[3:26:45] zorgt voor sociale onrust.

[3:26:48] Volgens terecht onterecht

[3:26:54] dat als wollig wordt neergezet. Schets je oprecht en dilemma

[3:26:59] wetende wat artikel zestien zegt wat onze juridische kaders zijn wetende dat het een beschermde diersoort is en wetende dat de veehouders de plicht hebben de wettelijke plicht om me te beschermen,

[3:27:11] wetende dat als artikel zestien volgordelijk is we er alles aan moeten doen om die maatregelen die preventieve maatregelen te nemen.

[3:27:21] Het is allemaal allemaal benoemd, maar ik zie tegelijkertijd grote maatschappelijke onrust in een gepolariseerd debat,

[3:27:29] en daarom vond ik het belangrijk om je maatschappelijke dialoog te voeren, en wel degelijk een aantal adviezen uit te vragen om daar recht aan te doen en ik heb daarbij ook nog gezegd

[3:27:40] dat

[3:27:41] het in het kader van de natuur en het versterken van de biodiversiteit in de terugkomst van de wolf natuurlijk de biodiversiteit verstuurd

[3:27:50] die driehoek daar begeef ik me in. En nogmaals daar heb ik oprecht een dilemma willen schetsen zonder wollig te zijn. Maar ik vind wel dat dit emotioneel debat ook in de samenleving

[3:28:03] was zorgvuldig bij elkaar

[3:28:05] zonder te polariseren.

[3:28:08] Zo zover. Daarmee is het kopje.

[3:28:10] Is afgehandeld.

[3:28:13] Voorzitter, ik word mijn hulplijn. De brief van de dierenarts is inderdaad drie november aan colega adema gestuurd. Dat betekent dat wij de conclusie kunnen trekken dat wij intern beter over en weer de post moeten doorsturen excuses daarvoor, maar ik zal zo snel mogelijk de brief van het bureau van collega adema vissen en hierop een reactie geven om ter bevestiging ook aan.

[3:28:40] Even een punt van orde. We hebben nog een half uur. Er zijn nog vijf kopjes.

[3:28:45] Dit zal dingen.

[3:28:46] Die zijn niet zo dik als dat in tien minuten afvallen afgerond kan worden. Dan onthouden wij ons van interrupties evenzeer dan is er nog even één minuut voor een tweede termijn om een statement te maken en dan zal een twee minuten debat aangevraagd worden ongetwijfeld maar is dat hun werkwijze.

[3:29:11] Mevrouw beckerman. Voorzitter, ik vind het debat met deze minister ook altijd heel leuk. Dus wat mij betreft doen we ook gewoon het debat met de minister en dan geef ik mevrouw vestiging heel kort een opening voor een tweede termijn om in twee minuten debat aan te vragen mij één minuut in tweede termijn altijd minder zinvol dacht gewoon nog een losse vraag kunnen stellen aan de minister.

[3:29:31] Dus afzien van de tweede termijn heeft de minister iets meer speelruimte, mevrouw vestiging, die de gelegenheid krijgt om twee minuten. Als ze dat niet wil, kan mevrouw van der plas te doen en dan komt er hier geen tweede termijn.

[3:29:44] Akkoord afmaken,

[3:29:47] Dat kan alleen tien uur is wat mij betreft stoppen want ik moet moet dan ook nog vijf minuten meer uitloop heb ik niet.

[3:29:55] Dan zullen we het zo doen,

[3:29:57] Voorzitter van de minister van harte uitgenodigd om mevrouw van de plas. Jazeker wilde nog even terugkomen op die brief gaat uw gang,

[3:30:07] Nee ik weet ook niet of dit van mijn interruptie afgaat, maar er staat nog veel vragen open voor mij en want ik begreep dat de minister wil zij de lab uitslagen openbaar gemaakt worden van het van het dna test heb ik dat goed begrepen. Dat was mijn vraag kan dat van de ministers van wat gaan we vragen. Voorzitter,

[3:30:29] dat gaat bespreken met de provincies twaalf. Want zij gaan daarover.

[3:30:33] Klopt, maar een aanvullende vraag. Daarin was wordt dat dna ook op hybride getest. Weet de minister dat

[3:30:45] voorzitter dat dat weet ik niet maar dat ik het allerliefste navragen of dat of dat.

[3:30:50] Kom komt even informatie. Oké dan vervolgde de minister de beantwoording en zij is aanbeland bij de jacht.

[3:30:56] Dat klopt. Voorzitter, zoals ik in mijn brief van veertien april heb aangekondigd, heb ik het besluit genomen dit seizoen de jacht op het konijn in het hele land en de haas in de provincies groningen, limburg en utrecht niet te openen.

[3:31:09] Ik heb dit besloten omdat uit onderzoek blijkt dat er sprake is van een ongunstige staat van instandhouding en in combinatie met die dalende populatie trent

[3:31:18] en in de nabije toekomst vul ik een gebiedsgerichte aanpak, waarbij de jacht op een bepaalde soort alleen wordt geopend in gebieden waar het goed gaat met deze soort

[3:31:28] en mijn inzet zette. Ik zit met mijn inzet nu in op vier concrete acties.

[3:31:35] De eerste actie is een impact analyse

[3:31:37] het gevolgen naar de gevolgen van het sluiten van de jacht op alle wildlijst soorten.

[3:31:42] Ik doe onderzoek naar de mogelijkheid om een provinciaal niveau de populatie status van de wildlijst soorten te bepalen.

[3:31:50] Ik wil gevalideerd protocol, waardoor ook de telgegevens van wildbeheereenheden

[3:31:55] worden gebruikt,

[3:31:57] en ik wil een onderzoek van de oorzaken van de achteruitgang van de wildlijst soorten en de mogelijke herstel.

[3:32:02] Dat zijn vier acties waar ik nu op inzit

[3:32:07] provincies, maar ook de belanghebbenden worden hier bij betrokken en voorafgaand aan het jachtseizoen drieëntwintig, drieëntwintig, vierentwintig zal ik een nieuwe afweging maken voor het openen van de jacht op alle soorten.

[3:32:20] Dat brengt mij op de vraag van mevrouw vestiging of ik kan reageren waarom het verbod op de haas en konijnen die alle provincies is verboden omdat het streven is om op landelijk niveau die gunstige staat van instandhouding te bereiken.

[3:32:32] De wet natuurbescherming. Artikel drie punt tweeëntwintig liet twee geeft mij de mogelijkheid om bij de opening van de jacht per gebied te differentiëren

[3:32:40] en vanwege de specifieke situatie in groningen, limburg en utrecht waar de staat van instandhouding bijzonder onder druk staat heb ik ervoor gekozen in die provincies die achter de haast dus niet.

[3:32:50] We openen

[3:32:52] dan de vraag over hoe dit verhoudt tot de gebiedsgerichte aanpak van bio diversiteit. Dat is dus eigenlijk dat artikel drie punt tweeëntwintig, waar ik net ook aan refereerde

[3:33:05] de tellingen. De vraag van de heer van kampen.

[3:33:09] Ik passeer het beleid omtrent de jacht op de telling vanuit het netwerk ecologische monitoring afgekort binnen

[3:33:17] die worden vervolgens hem vast en gevalideerd protocol uitgevoerd

[3:33:22] die gegevens worden gevalideerd door het cbs.

[3:33:25] Ik ben het met u eens dat het wenselijk is om de tellingen van jagers in de toekomst te kunnen gebruiken

[3:33:32] en daarom wil ik samen met de betrokken partijen werken aan verbetering van het protocol, maar ook het verzamelen van die gegevens

[3:33:39] en dat bij elkaar moet gaan leiden tot een meer uniforme manier van tellen door jagers en je wilt beheersen eenheden samen.

[3:33:52] Van kampen

[3:33:54] voorzitter jagers voelen.

[3:33:56] Ontzettend verbonden met het stuk grond waar ze aan zijn. Doe maar even gekoppeld toegewezen waar ze een overeenkomst mee hebben. Dus ik ben

[3:34:04] heel blij met het toezicht toezegging die de minister doet om ook die die tellingen die zij zelf doen en bereid zijn om te doen.

[3:34:42] Op de tweede vraag die verpakt zit in deze vraag. Om de eer van kampen kan ik pas antwoord geven als we dat protocol samen verder gaan uitwerken. Maar de voortgang.

[3:34:55] Dat moet toch in q? Twee.

[3:34:58] Drieëntwintig luke.

[3:35:01] Dank de minister vervolgt de beantwoording.

[3:35:05] Dan de vrijstelling van de vos en de juridische impasse

[3:35:12] op vraag van de heer bisschop. Er is geen sprake van een juridische impasse. Provincies maken nog steeds gebruik van de landelijke vrijstelling voor de vos. Alleen in utrecht is mijn gebonden aan de uitspraak van de rechter

[3:35:26] en of ik er voor gaan zorgen dat er een landelijke vrijstelling komt voor de jacht op de vos en ook in de context dat het een belangrijke predator is van weidevogels landelijke vrijstelling van de fosfor schade. Bestrijding is nog steeds van kracht en utrecht heeft de rechter ontheffing buiten werking gesteld. Maar dat besluit is momenteel onderwerp van

[3:35:44] een hoger beroep procedures

[3:35:47] van de staat van de instandhouding van de haas in het mapje blokje jacht

[3:35:55] naar de staat van de instandhouding van de haas en het konijn is door de wageningen environmental research bepaald door de europese commissie vastgesteld methodiek van de habitat richtlijnen en deze methodiek is ook beschikt, geschikt bevonden voor meer algemeen voorkomende soorten en onlangs heeft de rechter mij in het gelijkgesteld met een kort geding dat door de jagers was aangespannen en in deze uitspraak is is bevestigt dat er door de nederlandse experts van wageningen en mentor research gehanteerde methode ook correcte was.

[3:36:29] Dus ik heb ook vertrouwen in the way and her en der gebruikte beoordelings wijzen en ook door het cbs gevalideerde tel methode en omdat het wenselijk is om de tellingen van en be beheer eenheden in de toekomst ook te kunnen gebruiken, ga ik samenwerken op dat protocol, zoals ik net heb gezegd, ook in beantwoording van de vragen van de kamp.

[3:36:53] Dan gaan we naar het blokje nationale parken.

[3:37:00] De lange termijn visie met de provincies, de parken en andere partners werken nu aan een nieuw beleid programma ik de heer de groot aan

[3:37:09] en ik zal dat programma begin volgend jaar ook met uw kamer delen. Voorzitter, en het is mijn inzet om de parken verder door te ontwikkelen naar de robuuste natuur en landschap gebieden, maar vooral ook om de parken te verbinden. Met de omliggende omliggende landschap moet ik eigenlijk zeggen zodat die door aalderink op orde hebben, want op die manier gaan de parker meehelpen om de natuur in algemene zin robuuster en veerkrachtiger te maken

[3:37:36] en ik moet bij de nationale parken altijd zeggen van mezelf dat we trots moeten zijn op mooie nationale park die we hebben te genieten. Zo ontzettend veel mensen.

[3:37:47] Hoe staat t met de motie van de heer de groot over de ondersteuning van nationale parken het voortzetten na tweeduizend twee en twintig.

[3:37:57] Ik zie drieëntwintig echt als een overgangsjaar en ik heb voor drieëntwintig geld gereserveerd op de begroting

[3:38:05] voor de parken voor educatie communicatie, het versterken van de parken, het ondersteunend bureau wat er ook bij hoort en ik maak me hard voor een bijdrage vanuit lhv en de financiering voor tweeduizend, vierentwintig en samen met de bijdrage van provincies en andere partijen is dat ook echt nodig vindt om de parken in de lucht te houden. Maar daar ligt nog een actie. Laat ik het zo zeggen hoe gaan we de parken onderbrengen in het natuurbeleid en zich verhoudt tot nvog. Ik zei het al uit de parken gaan een steeds grotere rol spelen. Wat mij betreft in natuur en landschap zijn beleid omdat ze het versterken

[3:38:44] en ik vraag de provincies om de parken uit te nodigen om deel te nemen aan de gebietst processen in het nationaal programma landelijk gebied. Dus daar leggen we de verbinding.

[3:38:55] Voorzitter, dan ga ik naar de gebied plannen

[3:38:59] de pas

[3:39:00] omdat ik apart gelegd

[3:39:03] omdat ik

[3:39:04] een opgeruimd mens ben in mijn hoofd en daardoor eigenlijk altijd als ik naar bed ga meteen in slaap val

[3:39:15] sta ik bij de post meldde nadrukkelijker stil omdat ik hier echt slapeloze nacht.

[3:39:21] Ik heb zelden

[3:39:23] zelfde.

[3:39:24] Maar dit is echt verschrikkelijk

[3:39:27] schrik.

[3:39:30] Wat nu ook in overijssel gebeurt

[3:39:34] dat. Dit is wat je niet wil meemaken

[3:39:40] en ik neem dit echt echt heel serieus

[3:39:46] in nauw overleg met overijssel

[3:39:49] en ik ga er echt alles aan doen om te voorkomen dat bedrijven omvallen

[3:39:56] alles aan doen dat die daadwerkelijke handhaving voorkomen wordt,

[3:40:01] want dit gaat echt over gezinnen over boeren over

[3:40:05] die geachte goede trouw hebben gehandeld dit echt bizar dat we dit dat we zo ver moeten komen, meen ik echt

[3:40:14] maar goed dat dat vooropgesteld hebben de postbodes niks niks aan

[3:40:19] de hebben

[3:40:24] de vraag van mevrouw van der plas of

[3:40:28] het natuurbeleid ervan gaan maken en wat ik wat ik ga doen voor de voor de getroffen bedrijven en doe er alles aan om die versnelling

[3:40:37] van de zomer hebben ingezet

[3:40:41] of het nou gaat om

[3:40:45] de aanpak piek beloftes waarvan de heer remkes terecht het advies geeft. Dat moet sneller, sneller. Maar we hebben ruimte nodig

[3:40:53] om om die vergunning te kunnen verlenen en dat moet sneller sneller snelst

[3:40:59] en daar zit ik bovenop

[3:41:01] en ik ben op dit moment een overleg. Ook in nauw overleg met met overijssel.

[3:41:07] Om te kijken wat we verder kunnen doen. Welke mogelijkheden heb om deze specifieke melders extra te ondersteunen.

[3:41:15] Daar zit ik me nu druk mee

[3:41:19] mee bezig want er moet gewoon een passende oplossing. Echt een passende oplossing komen.

[3:41:26] Vraag van mevrouw broome,

[3:41:29] Voorzitter, want ik zag gisteren het berichtje over deze boerenfamilie en ik moest terugdenken aan het moment dat wij het debat voeren met minister schouten over de smelters en zij zei de smelters gaan we legaliseren en dat verbaasde mij dat drie jaar geleden verbaast mij toen al omdat ik dacht hoe gaat ze dat doen het volgende moment waar mijn verbazing was was dat de provincie overijssel zei we gaan niet handhaven. Terwijl iedereen weet zeker bij de provincie dat als er een verzoek om handhaving komt aan een overheid dat je verplicht bent om te handhaven. Dus dit is eigenlijk een ramp in slow motion die je aanneemt kunnen zien komen. Er ligt nu een brief van de provincie overijssel die ik heb gelezen als een roep om een dwingend instrumentarium en ik zou de minister willen vragen of zij net als ik lees als een manier om op korte termijn andere veehouders plaats te laten maken voor deze past smelters. Want zo is het eigenlijk zo. Cru is het de ruimte voor past er al drie jaren om pas melders te legaliseren. De enige manier om dat te doen is onder andere boeren te laten stoppen en ik zou graag naar de visie van de minister.

[3:42:43] Zien.

[3:42:44] Voorzitter, minister met voegde eraan toe en andere bedrijven.

[3:42:50] Het gaat om johan remkes adviseert piekbelasting kunnen bedrijven zijn. Maar zo is het inderdaad. We zullen eerst moeten ruimte moeten creëren. Natuur moeten herstellen. Het cadeau van nationaliteit. Dan pas kunnen we de ruimte koppelen aan aanpast melders.

[3:43:06] Er is een enorm complexe opgave moeten het daadwerkelijk doen als we die ruimte creëren. Dan pas kunnen we die stap zetten.

[3:43:14] Ik heb de brief van de provincie overijssel inderdaad vanmiddag ook gelezen ook een oproep

[3:43:21] het wat ze zeggen wil je dit versnellen? Hebben ze de stok achter de deur nodig. Zo lees ik de brief.

[3:43:28] Dat is eigenlijk wat johan remkes zegt in zijn aanpak piek beloftes

[3:43:33] een stok achter de deur.

[3:43:35] Ik neem de brief mee naar het overleg wat ik deze week nog hebt met collega ministers omdat wij die aanpak van de pilasters aan het uitwerken zijn.

[3:43:45] Er komen er vijfentwintig november mee.

[3:43:48] Daar nemen we de oproep van overijssel in mee.

[3:43:52] Mevrouw van der plas. Voorzitter, laatste mochten mijn tweede vraag nog

[3:43:56] ineens nee.

[3:43:57] Ik vraag gewoon om te vragen hoe het blokje in elkaar zat. Het was geen echte internet.

[3:44:02] Ik zie hem ook niet meegeteld. Maar u hebt zes vragen stelt.

[3:44:07] Maar misschien kunt u die hebben bij iemand anders parkeren onderhand mevrouw van der plas.

[3:44:16] Ja. Dankuwel.

[3:44:19] Het versnelt uitkopen van mensen die gewoon willen stoppen. Dat zou de oplossing kunnen zijn voor in ieder geval een groot aantal pas anders.

[3:44:33] Er zijn gewoon heel veel boeren die willen stoppen. Maar die zitten te wachten op die woest aantrekkelijke botsen of een remkes aangaf in goed nederlands een offer you can reviews.

[3:44:44] Als daar een volle bak wordt ingezet, kunnen die mensen zijn overijssel en het voorbeeld noemde van die pluimveehouder kunnen daar wel geholpen worden. Dus ik vraag de minister om daar echt haast mee te maken en ik wil de minister vragen of wij als kamer geïnformeerd kunnen worden als het gesprek met de provincie overijssel is geweest of daar of de commissie daarover geïnformeerd kan worden, want dit is toch een heel belangrijk voorbeeld van hoe het straks ook in andere provincies kan gaan, kunnen wij ook in meedelen.

[3:45:20] De minister. Voorzitter, het overleg dat ik voor de provincie overijssel is is telefonisch

[3:45:27] is, is de heer. Ik heb gisteren de heer thijssen gesproken

[3:45:33] uit jongens. Het is hier aan de hand en wil er verslag van doen. Maar ik maak nooit een verslag van telefoongesprekken die ik voer in de auto onderweg naar huis denk jeetje. Wat speelt hier. Ik ga naar aanleiding van het bericht ook contact gezocht met een collega bestuurder,

[3:45:55] maar als ik een officieel over verslaglegging van willen wij delen. Dat is geen enkel probleem, en inderdaad, ik deel ik deelde om voorzitter om als continu de hele dag door aan het aan in contact sta ik buiten en als ik mijn telefoongesprekken in verslaglegging omdat dat dat gaat mee. Een kanker. Hiermee zeggen ik heb de eer thijssen gesproken over wat erg dat dit speelt en daar is het gesprek overgegaan

[3:46:30] het daarover gehad. Moet ik daar verder over zeggen. Uiteindelijk heeft de overijssel mij een brief gestuurd.

[3:46:37] Die heb ik vanmiddag gelezen en dat nemen wij mee in in de aanpak pilasters in onze overwegingen daar betrekken bij deze brief erbij

[3:46:46] en ik deelde analyse van mevrouw van der plas dat het inderdaad gaat om snelheid

[3:46:52] en juist die boeren die vrijwillig willen stoppen in combinatie met gewoon echt een hele goede regeling.

[3:47:01] Want juist die weggeleid tot snelheid

[3:47:05] en ook versnelling voor het legaliseren van de post melden

[3:47:18] mevrouw van der plas.

[3:47:19] Ik zag een signaal van mijn vestiging,

[3:47:25] Dankuwel. Voorzitter, en ik vind het wel heel belangrijk om ook met name in dit dossier wel te doen aan verwachtingsmanagement.

[3:47:33] Want als we gaan kijken naar gedwongen uitkoop kan het niet zo zijn dat je tegen de ene veehouder zegt ik neem gedwongen een vergunning af en ik geef hem vervolgens aan een ander.

[3:47:43] Het is heel complex

[3:47:45] ook niet ver op het moment dat je het vrijwillig doet

[3:47:49] dan zou je dat natuurlijk in eerste instantie terug moeten geven aan de natuur, omdat we daar dus dat meegaand het grote probleem hebben we nu ook weten. Door de porters uitspraken dat het land eigenlijk zo goed als op slot zit

[3:48:01] en de opgaven misschien nog wel veel groter is dan dat nu is vastgelegd. We moeten meer doen voor klimaat en we moeten waarschijnlijk nog veel meer doen voor stikstof. Dus hoe realistisch is het om te kunnen denken dat de pas smelters inderdaad gelegaliseerd kunnen worden.

[3:48:17] De minister

[3:48:19] zullen we proberen even kort en compacte band.

[3:48:22] We hebben voorzitter, in de analyse die analyse is waar er een groot deel moet daar de natuur. Dat betekent dat het over heel veel

[3:48:34] heel veel stikstof reductie gaat

[3:48:36] omdat je in je saldo eerst heel veel ten goede moet laten komen voor de natuur voordat je het in kunt zetten voor het legaliseren van bijvoorbeeld postbode en dat maakt dat de opgaven zo ontzettend groot is en dat daar dat snelheid geboden is.

[3:48:52] Dat maakt het precies dat het zo ingewikkeld is.

[3:48:55] Details zijn nog een vraag.

[3:48:58] Ik heb ook contact met de gedeputeerde in overijssel partijgenoot ligt er ook wakker van. Dus het is heel heftig. Wat hier gebeurt en volgens mij zijn we het erover eens. Dat zegt de minister ook dat er dwingende maatregelen moeten komen, zodat er zekerheid is dat het onontkoombaar pad is naar de halvering van de stikstofvervuiling

[3:49:19] waar we het over hebben. Maar volgens mij is dat een belangrijke stap onontkoombaar bladzijden die dwingende in de dwingende instrumentarium. Dat moet nu vormt vorm krijgen en er moeten voordat die wet effectief is, moeten we wat ruimte.

[3:49:31] Gecreëerd worden.

[3:49:33] Dit uitklappen van de piekbelasting remkes zegt maar om dan toch even het meel.

[3:49:38] Volgens mij kan dan ook echt wel perspectief worden geboden aan die afmelders dan proberen dat omdat iets preciezer te maken. Wat bedoelt de minister nu met dat dwingende instrumentarium. Want dan hebben we het nog over vergunningen intrekken of een eigendom opkopen.

[3:49:51] Minister en voorzitter, ik neem er geen voorschot. Op vijfentwintig, elf komen wij met de aanpak pete beloftes en daar maakt dit onderdeel van. Vanuit vijfentwintig november komen wij ook met de reactie op wortels en vijfentwintig november. Geef hij ook verder. Invulling aan remkes komen wij met vergunningverlening toestemming verlening. Dat zien wij integraal en daar maakt dit onderdeel van uit.

[3:50:14] Een korte vraag. Ik zal het kort houden maar denkt, schat de minister dan wel in dat als dat onontkoombare juridische pad naar de halvering van de stikstofvervuiling en er wordt wat ruimte gecreëerd door

[3:50:25] die beloftes door piekbelasting aan te pakken dat er dan inderdaad

[3:50:30] op termijn perspectief kan worden geboden. Die past melders.

[3:50:34] Welke termijn hebben we het over maanden of gaat het over.

[3:50:37] De meesten,

[3:50:41] Voorzitter, de inzet van het instrumentaria biedt niet eens snelheid. De snelste route naar het legaliseren van pas melders en het creëren van stikstof ruimte is vrijwilligheid. Blijf ik benadrukken. Dan heb je een eerlijke overeenkomst kunnen ruimte direct inzetten in plaats van jarenlange slepende procedures. Dat blijf ik ook benadrukken,

[3:50:59] maar nogmaals of en hoe wij dringend instrumentarium inzetten. Dat is vijfentwintig november onderdeel van van de kabinetsplannen.

[3:51:09] En als de collega´s me even toestaan om de pet van lid van de commissie op te zetten zonder alle toeters en bellen ook een interruptie willen plegen. De concrete. Ik zie geen protesten. Dus ik ik mag

[3:51:22] de concreet de situatie waar we waren de minister over geïnformeerd te zijn, waarbij ook kennis van genomen hebben en een last onder dwangsom. Dat heeft een looptijd van vier tot zes maanden binnen die tijd moet dat opgelost zijn. Is dat dan reëel traject refererend aan de situatie waarin bedrijven verkeren.

[3:51:44] Voorzitter, het is inderdaad een voorgenomen besluit

[3:51:49] geen consequentie van vandaag op morgen wel consequentie als het gaat om emotie

[3:51:55] per direct en zoals ik al zei, ben ik op dit moment echt aan het kijken in overleg met overijssel. Wat kunnen we concreet doen voor deze specifieke gevallen?

[3:52:06] Daarbij ga ik het niet vier tot zes maanden wachten.

[3:52:11] Dat was het kopje pas nog een vraag van van kampen.

[3:52:15] Zijn laatste gaat uw gang jaar voorziet. Het is natuurlijk zo ook al gebeurde mondjesmaat en te langzaam en te weinig. Het gebeurt in het land. Dan pas melders worden voorzien van een geldige vergunning

[3:52:28] en ik zou de minister willen vragen of ze bereid is om een uiteraard geanonimiseerde uitvraag te doen bij de twaalf provincies of zij bereid zijn om inzage te geven als er sprake is geweest van gelegaliseerde pas melders op grond of zij kunnen aangeven op grond waarvan dat is gebeurd. Wat de juridische houdbaarheid is, waaronder zij dat hebben gedaan, zodat we daar lering uit kunnen trekken. Op welke wijze het blijkbaar dus wel kan voor provincies en ik zou er gewoon ook als kamerlid nieuwsgierig naar zijn welke instrumenten. Welke juridische basis provincies wel hanteren wel gebruiken om in de gevallen waarin waar wel een legalisering heeft plaatsgevonden. Welke basis daar onrecht is de minister toe bereid om die info inventarisatie te doen en die informatie met de kamer te delen.

[3:53:14] De minister.

[3:53:16] Voorzitter zeker die informatie heb ik ook als het gaat om aantallen het eerst verificatie

[3:53:23] is het terecht dat iemand een vergunning kan krijgen. En pas als de verificatie positief is dan kun je je vergunningverlening op het moment dat de ruimte. Er is en dat is locatie afhankelijk en die analyse hebben en die kan ik ook gewoon delen met

[3:53:40] met matthew.

[3:53:41] Dank dan de laatste of de twee laatste koppies

[3:53:49] dacht ik.

[3:53:53] Zeker. Voorzitter, de gebied plannen. De ecologische autoriteit is maar een vraag van de heer van kampen

[3:54:00] hoe ik ervoor ga zorgen dat met de één juni drieëntwintig deadline. Één juli moet dat zijn de ecologische autoriteit. Alle plannen rond krijgt ecologische autoriteit die toetst inderdaad de plannen op de ecologische onderbouwing en de provincie stellen de plannen op die toetsing hoeft niet per se voor één juli al te zijn afgerond. Dat kan ook na de deadline plaats startte eerder, maar we hebben een doorlopen mogelijkheid en ik ben op dit moment in gesprek met ecologische autoriteit hoe dit proces is een enorme opgave hoe we dat met voldoende snelheid, maar ook soepel te laten verlopen

[3:54:35] dan een kopje overige overig beste stapels. Ik ga er zo snel mogelijk doorheen. De agrarische experts die worden betrokken bij de ecologische autoriteit en het antwoord is ja dat vind ik ontzettend belangrijk dat de praktijktoets daar onderdeel van uitmaakte bestuivers. Het natuurbeleid is in het algemeen gericht op het beschermen van de natuur en diverse soorten en meerdere kwetsbare insectensoorten zijn beschermd via de natuurbeschermingswet. Ik zet in op het behouden en bevorderen van bestuivers via de nationale bijenstrategie en ook in europees verband is hier aandacht voor, namelijk via de e u het een bestuivers initiatief, maar ook in de natuurherstel verordeningen die nu voorligt, maar nadrukkelijk wordt ingezet op op de bestuivers dan landbouwgif.

[3:55:26] Moment, een vraag voor de laatste vraag van mevrouw vestiging.

[3:55:29] De warmtewet.

[3:55:31] Dankuwel. Voorzitter, we hadden het over de bestuivers en dus ook over de zweefvliegen. Ik heb twee specifiek vraag gesteld. Eentje ging over de beschermde status van de bijen kunnen we uh, kunnen we daar een voorstel van de minister over verwachten en de tweede gaat over is het mogelijk om een rode lijst te maken voor de zweefvliegen.

[3:55:51] De minister.

[3:55:53] Voorzitter, ik ben bezig met de opdracht voor de rode lijst zweefvliegen. De oplevering is voorzien. Eind drieëntwintig

[3:56:04] en ten aanzien van de eerste vraag die ik miste van mevrouw vestiging vraag ontbrak volgens u ook alweer

[3:56:14] de wettelijke bescherming daar volgens het europese spoor, omdat ook in de natuurherstel verordeningen de bestuivers er onderdeel van uitmaken.

[3:56:25] Die staan nadrukkelijk genoemd in de natuurherstel verordeningen met het verslechtering verbod waar we het net zo uitvoerig over hebben,

[3:56:32] hebben gehad.

[3:56:34] Voorzitter, het landbouwgif afstemmen met collega adema.

[3:56:41] Een punt van orde, mevrouw van der plas,

[3:56:43] Van orde maken want landbouwgif activistisch. Ik heb daar vorig jaar met minister schouten hebben we in een debat over gehad. Daar is afgesproken dat het ministerie betreft niet wordt gesproken over landbouwgif, maar over gewasbeschermingsmiddelen en dan kunnen we ook nog teruglezen in de handeling. Dus ik wil minister verzoeken om in ieder geval als minister te spreken als over gewasbeschermingsmiddelen kamerleden je verder zelf doen,

[3:57:10] moet ze zelf weten.

[3:57:12] Voorzitter, en het mooie van mijn werk is dat ik iedere dag bij leer dank. Ik zal het hebben over gewasbeschermingsmiddelen. Niet iedereen is het hier mee eens. Nou goed dan dan hoor ik graag van de commissie welk woord mag gebruiken, maar dit thema zal ik bespreken met de heer adema over het gebruik en het effect op de natuur en het gebruik bij beschermen, beschermde gebieden en dit onderweg

[3:57:43] zal worden uitgezogen zal uitgebreid worden getest voordat het wordt toegepast en we zitten echt in op beperking van gebruikt als het gaat om dit

[3:57:52] onderwerpen

[3:57:54] de invasieve exoten,

[3:57:59] de waterkraan, soula

[3:58:01] en de motie op de vraag van mevrouw bromet en ik heb uw kamer eerder gemeld dat ik voor dat ik me hiervoor wil inzetten op plaatsing op de europese unie lijst.

[3:58:10] Dat is meer effectief dan een nationaal handelsverbod. In eenentwintig heeft colega schouten. De europese commissie verzocht de risicobeoordeling van de water sheila en van die drie aziatische duizendknoop in behandeling te nemen en deze volgen nu de gebruikelijke procedure. In vierentwintig verwacht ik dat er gestemd wordt over opname van de europese unie leeft dan beleid is mijn inzet wel echt om samen met de provincies te komen tot een verbeterde aanpak als het gaat om invasie, invasieve exoten.

[3:58:44] Ik heb onlangs de evaluatie toegestuurd naar de kamer in een groot aantal aanbevelingen zijn gericht aan de provincies. Onlangs die heb ik volgens mij gisteren verstuurd. De evaluatie is onlangs was gisteren nog niet binnen ijs. Als het goed is. Ziet u in uw postbus, maar een groot aantal aanbevelingen van de evaluatie zijn gericht op provincies. Daarover ga ik heel snel het gesprek aan met met de provincies en ik zal uw kamer ook in drieëntwintig daarover verder informeren

[3:59:14] dan de speuren.

[3:59:18] Dus is inderdaad.

[3:59:20] Er is de de grote oren gekomen dat er geen live speurhond meer is op schiphol en het klopt dat de douane op dit moment geen speurhonden heeft getraind

[3:59:30] die gericht zijn op wat wij live. In tweeduizend negentien is er door de douane ervoor gekozen om hun aanwezig rond inzet op een ander dossier en de andere hond is met pensioen

[3:59:39] in gegaan.

[3:59:41] Hij heeft ervoor gekozen geen nieuwe ronde op te leiden, want zij aangeven dat de toegevoegde waarde voor de detecteren hiervan beperkt is. Ik zie deze meerwaarde wel

[3:59:51] en ik ben voornemens opnieuw met de douane in gesprek te gaan over het opleiden van

[3:59:55] de speurhond.

[3:59:58] De laatste vraag van eerder.

[4:00:00] Ik vind dat echt geweldig. Tenminste voor bedankt. Misschien is er nog een wolf over belangstelling heeft die wat gedomesticeerd is of hybride of een wolf. Je weet niet waar dankuwel.

[4:00:12] Volgens de minister hebben de snel klein.

[4:00:16] Verderop op uw vraag over de bossen strategie zolang ik kleinschalige vlakte onderdeel is van de variatie aan beheer vormen en in het omringende gebied de hoeveelheden dood hout in oude bomen toenemen, dan lijkt vlakte kap beperkt effect te hebben op de biodiversiteit.

[4:00:33] Dus dunning is een systeem wanneer er tussen de overgebleven bomen geen nieuwe bomen ontkiemen en veel opstanden is er onvoldoende verjonging en daar moet dan wel op beperkte schaal vlakte plaatsvinden om nieuwe bomen te laten ontkiemen en daarmee juist weer nieuwe c o twee vast te leggen.

[4:00:51] Dus dat is eventjes ten aanzien van de vlakten kap. De vraag van de heer thijssen en ik heb inderdaad op negen februari februari jongstleden al aangegeven dat de motie in de huidige vorm bordeelkamer kan dus ik zie ook reikhalzend uit naar de stemming. De vraag van mevrouw mohammed ten aanzien van de landschaps grond.

[4:01:12] Ik ben nu een verkenning aan het uitvoeren naar het concept landschap zijn grond gaat richting geven aan de instrumenteren die we daarvoor nodig hebben en voor het realiseren van bijvoorbeeld atriale agrarisch natuur voor soorten. In het agrarisch gebied zijn we aan het bekijken hoe we landschaps grond voor echte ruimte kan bieden. Want dat is volgens mij het doel wat met elkaar hebben en op die manier wil ik dan natuurdoelstellingen combineren met agrarische functies.

[4:01:45] Dat ben ik aan het afstemmen met provincies en gemeenten die hier een belangrijke rol in hebben als het gaat om het wijzigen van bestemmingsplannen en flexibel in zijn in het eerste kwartaal verder informatie over verstrekken over de voortgang.

[4:02:04] De analyse van de heer thijssen dat landschaps grond juist ook een manier is om te werken aan het verdient vermogen die analyse deel ik helemaal. Dit is precies hoe we het moeten doen. Landschaps grond tussen instrument voor boeren om te werken aan basiskwaliteit natuur, maar juist het agrarisch natuurbeheer natuur intensief. Hier moeten we de verdienmodellen en zoeken van harte mee eens. En inderdaad, dat doe ik niet in de postbus. Bij de heer adema werken wij samen, zoals het hoort dan het statisch karakter van de habitat richtlijn.

[4:02:39] De hr is is al zo danig eigenlijk niet statisch want hij heeft twee kanten streep in het zand en een stip op de horizon.

[4:02:47] Heel simpel. De streep in het zand is verslechtering verbod en als het ons niet lukt om bijvoorbeeld te voorkomen dat een soort uitsterft. Uit ons zullen we moeten overleggen met de commissie moeten we aantonen dat we al het mogelijke hebben gedaan. De stip op de horizon is het bereiken van een gunstige staat van instandhouding. Daar hebben we juist weer beleidsvrijheid.

[4:03:09] De datum van het statische karakter, de typische soorten als de doelstelling behaald is, dan is het inderdaad niet nodig om een negatief oordeel te geven als een deel van de typische soorten niet voorkomt.

[4:03:20] Behoud van de aanwezige soorten is het voldoende. Als de doelstelling verbetering is, dan is het aan de provincies hoe ze daar invulling aan geven. Dat kan zijn. Uitbreiding van het aantal typische soorten. Maar het gaat hier dus om relatief kleine lijstjes van typische soorten die worden gebruikt voor de formele beoordeling van de staat van de natuur.

[4:03:38] Ik lees soms provincies langere soort lijstjes gebruiken om de potentie van de gebieden in beeld te brengen en dat kan tot verwarring leiden. Ik heb eigenlijk al bij de provincie aangedrongen om duidelijk te communiceren. Om juist die verwarring te voorkomen

[4:03:54] dan de monitoring vraag van heer bisschop. We hebben veel monitoring als het gaat om de staat van de natuur de natuur tweeduizend beheerplannen, maar ook de bijbehorende gebied analyses. Dat kan natuurlijk altijd beter. Dat vind ik ook met name op detailniveau van de beschermde habitat weten we niet overal voldoende. De stikstof aanpak. Het programma natuur ben ik echt bezig om die monitoring uit te breiden en ook die natuur door analyses waar de provincies nu mee bezig zijn. Een belangrijk onderdeel van uitmaken. Dat zie ik dan maar als de baas is monitor

[4:04:29] dan de oproep aan de natuurorganisaties. De heer van kampen. Ik heb vorige week heb ik al aangegeven naar aanleiding van vragen van mevrouw van der plas dat ze regelmatig uitvragen doen ook bij natuurorganisaties

[4:04:46] en daar heb ik aangegeven dat we dit jaar vanuit lhv en staatsbosbeheer in onderling overleg afgesproken, staatsbosbeheer en verkenning uitvoert naar mogelijke maatregelen die bijdragen aan systeemherstel van stikstof gevoelige natura twee duizend gebieden van staatsbosbeheer

[4:05:03] en die verkenning draaide om de vraag welke actuele kansen er zijn om deze maatregelen in tweeëntwintig of drieëntwintig te kunnen treffen, want we willen snel tot rust natuurherstel komen als haar kansen voor zijn juist ook om die ruimte te creëren die we nodig hebben. Kijk ik ook naar de vergunningverlening voor voor passen.

[4:05:21] De lozing waddenzee friesland campina die zorg die snap ik helemaal onder de aandacht gebracht. Mijn collega harbers,

[4:05:31] de provincie groningen is op grond van de wet algemene bepalingen omgevingsrecht de wabo en een waterbed. Het bevoegd gezag betekent de provincie groningen oordeelt over de eisen die in verband met de emissies naar de waddenzee aan de lozingen van frieslandcampina worden gesteld. Rijkswaterstaat heeft als beheerder van de waddenzee een adviserende rol hier in het vergunningverlening proces

[4:05:51] en daarom heb ik dit onder de aandacht gebracht bij colega harbors

[4:05:56] tanden.

[4:05:58] De monitoring heb ik gehad.

[4:06:03] En de ambities zei ik hoop dat ik al voldoende heb beantwoorden vragen van mevrouw mohammed natuurpact afgesproken. De provincies eind zevenentwintig, tachtigduizend hectare nieuwe natuur realiseren hiervan moeten we nog ruim vierendertigduizend

[4:06:16] hebben we nog te gaan

[4:06:18] en om dit extra te stimuleren. Werk ik aan een versnelling van de inrichting samen met de provincies. Ik zit er bovenop. Ik heb met de provincies afgesproken elke provincie heel snel een strategie opstelt voor realisatie van haar eigen aandeel in het restant.

[4:06:35] Dat moet gewoon gebeuren en de provincies zijn daar ook echt van doordrongen. Kan ik bevestigen de vergoeding van de prestaties. Kijk eens naar de grote blauwe supermarkt. We hebben inderdaad veel verschillende beloning, beloningssysteem voor duurzaamheidsprestaties. Dat juich ik toe omdat dit de boeren de mogelijkheid geeft voor een eerlijke prijs naast voedselproductie ook bij te dragen aan het nederlandse landschap en ik weet dat de minister van fnv momenteel in het kader van zijn beleid op kringlooplandbouw zelf bezig is met systematiek om boeren te kunnen belonen en ik bekijk samen hoe we daar dat uw prestaties een plek in in kunnen geven. Caribisch nederland

[4:07:12] voor sint eustatius saba zijn de uitvoeringsagenda vastgesteld voor bonaire nog niet, maar we hebben nu wel een eerste bespreking gold in de eilandsraad

[4:07:21] met bonaire is bestuurlijk overeengekomen dat voor het eind van het jaar er een uitvoeringsagenda is

[4:07:27] en ondanks dat het nog niet is vastgesteld, vindt uitvoering plaats op basis van het natuur en milieubeleidsplan caribisch nederland,

[4:08:23] en daarmee hoop ik invulling te geven aan

[4:08:26] toezegging.

[4:08:31] Durven vragen.

[4:08:32] Ik hoef geen verhaal in een datum wanneer die.

[4:08:36] Eerste helft drieëntwintig kan ik uw kamer daarover informeren.

[4:08:43] De vraag der vragen. Dat zijn mijn laatste voorzitter van mevrouw beckerman recreatiewoningen bij natura twee duizend. Ik heb ook gekeken naar de pointer uit zending natura twee duizend gebieden zijn stevig juridisch beschermd. Die vakantiewoningen kunnen alleen worden gebouwd als het echt geen schade geeft aan de europese beschermde natuur ook nabij natuurgebieden wel geld dat de toestemmingen nodig, zei dat mensen bezwaar kunnen maken dat de rechter desgevraagd toets

[4:09:11] ons natuurbeleid is gedecentraliseerd. Provincies zijn verantwoordelijk en de raad voor de leefomgeving en infrastructuur rli heeft geadviseerd te zorgen voor onafhankelijk toezicht en inspectie op de natuur en in de kabinetsreactie daarop heb ik aangegeven dat ik dit echt bespreken met provincies en rijk partijen

[4:09:33] en het kabinetsbeleid is er op gericht om een integraal en gebiedsgerichte aanpak voor de natuur kwaliteit is ook voor de verschillende druk factoren samen

[4:09:42] en ook daar is een grote rol voor de provincies om ervoor te zorgen dat die ruimteontwikkeling zoals recreatie past bij de natuurdoelen en wat ik begrijp, is de zorgen voor de zorg delict dat in ieder individueel project

[4:09:55] getoetst wordt op die natuur. Maar dat wordt bij elkaar opgeteld misschien een ander effect heeft en daarom heb ik ook die reactie gegeven op dat advies van de raad voor de leefomgeving en de infrastructuur. Om te kijken, moeten we hier ook al is dit een bevoegdheid voor de provincies dat onder toezicht en inspectie op die natuur gaan verkennen.

[4:10:20] De nationale parken tot nvog behandeld en de schoonheid,

[4:10:25] de vn,

[4:10:30] de mensen, de mensenrechten

[4:10:33] en voorzitter, het recht op een gezonde leefomgeving heeft nederland in opgenomen in onze grondwet artikel eenentwintig de zorg van de overheid is gericht op bewoonbaarheid van het land, bescherming en verbetering van het leefmilieu en ieder grondwet heeft ook een balans vraagstuk. En misschien is dat wel. De reden

[4:10:52] als minister actief.

[4:10:55] Het kabinet.

[4:10:57] Dank voor de bankvoorzitter.

[4:11:02] Juist ik wilde je eraan herinneren.

[4:11:06] Nee, wij zullen de kamer zo volledig mogelijk en zo mogelijk maandelijks informeren over de voortgang van de onderhandelingen. Daarmee zullen we ingaan op de gevraagde onderwerpen en genoemde specifieke onderdelen en waar mogelijk zullen we dit koppelen aan reeds bestaande rapportages? Het kader van efficientie, bijvoorbeeld een vaste terugkoppeling van de milieuraad, wanneer dit onderwerp op de agenda staat.

[4:11:32] Dank dan is er nog even formeel dat punt van een tweede termijn, waarbij we afgesproken hebben dat ik mevrouw vestiging het woord geven dat zij.

[4:11:43] Mevrouw de voorzitter, ik hou het kort. Ik wil graag een twee minuten.

[4:11:49] Ingepland worden. Dank daarvoor. En ik sluit af met de toezeggingen en zal daarna sluiten

[4:11:57] eerst de toezegging. De kamer zal over twee weken geïnformeerd worden over de gevolgen van de borstels uitspraak een toezegging aan mevrouw van der plas van www.

[4:12:08] Ik hoor niks. Dus is correct. Twee op zeer korte termijn zal de kamer hun reacties ontvangen op de brief van een aantal dierenartsen over de wolf die brief dateert van drie november. Mevrouw van der plas mee.

[4:12:21] Drie de kamers al in het tweede kwartaal van tweeduizend, drieëntwintig geïnformeerd worden over de ontwikkeling van het protocol over de wild tellingen een toezegging aan de eer van kampen. Vvd

[4:12:33] vier de kamer zal op korte termijn een analyse ontvangen op grond waarvan provincies pas mulders hebben gelegaliseerd toezeggingen van kamp een vwd

[4:12:43] vijf. De kamer wordt geïnformeerd of bij twaalf ook dna analyses uitvoert op hybride toezegging aan mevrouw van der plas,

[4:12:52] en ten slotte in de eerste helft van tweeduizend, drieëntwintig zal de kamer worden geïnformeerd over de uitvoering structuur natuurbeheer van caribisch nederland toezeggingen aan tjeerd. De groot d zesenzestig.

[4:13:04] Ja ik hoor m n opmerkingen van mevrouw vestiging gaat uw gang.

[4:13:09] Jij. Voorzitter, de minister heeft ook aangegeven dat ze in gesprek zal gaan met de minister van fnv over bijen en het gebruik van landbouwgif.

[4:13:16] Maar dat een toezegging dat resulteerde altijd in een rapportage over schriftelijk te slaan. Wat dan ook.

[4:13:23] Dus de toezegging bevestigen dat ik dit thema zal bespreken met mijn collega

[4:13:28] strik,

[4:13:29] Is genomen, voldoet niet aan de criteria van toezeggingen. Me

[4:13:34] mevrouw van der plas,

[4:13:36] Bij dna en hybride is ook toezeggingen gedaan om te vragen of de uitslagen openbaar

[4:13:42] worden.

[4:13:43] Dat pakte hem in dezelfde toezeggingen aangevoeld.

[4:13:48] Volgens mij hebben we hiermee dan deze vergadering gehad. Ik zeg gewoon zeer veel dank voor uw bijdrage voor uw inbreng voor het pittige debat af en toe.

[4:13:59] Dan kan de collega´s dus dank aan de minister en zijn haar ondersteuning.

[4:14:04] Waarvoor.

[4:14:05] De beantwoording en dank ook aan het publiek voor de ademloze belangstelling, zowel hier in de zaal als digitaal. Ik wens u allen een alvast een gezegende dag toe en sluit deze vergadering.