Begrotingsonderdelen van BiZa, EZK en JenV die zien op digitalisering

[0:00:00] De zaken is bijzonder gelegenheid zag ik voor het eerst dat we op deze wijze met elkaar samen zitten en de regio waarin we de begrotingen die over de begroting heen stijgen. Dan wordt alles overkoepelend doen denkt dat het goed nieuws is. Er is een grote opkomst. Dus dat is fijn.

[0:00:16] We hanteren hierbij de sprekers volgorde. De reguliere begrotings volgorde, waarbij ik op te merken dat mevrouw van weerdenburg normaal gesproken als eerst zou spreken.

[0:00:27] Die heeft laten weten dat ze enigszins.

[0:00:29] Dus die zal dan.

[0:00:31] Daarna.

[0:00:32] Het woord krijgen en we hadden bijzonderheid dat mevrouw simons van bij hem had aangegeven omdat ze een ander debat opzij als eerste mag spreken, aangezien ze nog niet eens vervalt dat op dit moment kijken we ook even hoe dat straks komt als hij binnenkomt daarbij nog wel even rondkijken of er bezwaren zijn om haar dan wat eerder het woord te geven dat zij normaal gesproken zou hebben. Volgens de volgorde. Dat is niet het geval. Dan ben ik beginnen met uiteraard de bewindspersonen welkom heten. Het zijn er drie. Het is uiteraard als staatssecretaris van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties. Mevrouw van huffelen is minister adriaanse minister van economische zaken en klimaat en

[0:01:10] minister jekylls jezus jezus s. Jeetje alsof ik het nooit eerder gezegd werd excuus minister van justitie en veiligheid van de zijde van de kamer hebben ook een goede opkomst. Dus dat laat zien dat we het belangrijk vinden dat we ook in deze commissie digitale zaken die relatief nieuw is mooier stappen gezet hebben is. Ik ga dan maar even de volgorde zoals ze zitten af. In dit geval is. Mevrouw rukovskaya van de vvd dus een vrouw leijten van de sp. Dat is mevrouw van ginneken van d zesenzestig en mevrouw dekker adres is ook van d zesenzestig. Mevrouw bush lied van groenlinks weer bontebal cda, de heer segers van de christenunie, mevrouw koekkoek van vos. En als laatste kathmann van de pvda. En dan verwachten we waarschijnlijk ook nog mijn vrouw simons

[0:01:55] dan nog een paar puntjes van de orde. Want bij de orde wordt uiteraard ook dat we een beetje houden op tijd. Iedereen heeft spreektijd aangegeven hebben dat geïnventariseerd en dat brengt best een uitdaging met ons mee omdat we tot vier uur hebben vandaag en we hebben ook geen uitloop omdat daarna weer een andere regio gepland staat die ook de gelegenheid moet hebben.

[0:02:16] Daarom wilde ik voorstellen om

[0:02:20] beide termijnen zes vragen te doen. Dan kunt u zelf kiezen of die dat in drie interrupties van tweeën doet of zes separate vragen om het bij te houden. Ik wil u verzoeken om waar mogelijk niet al zolang inleidingen te doen want het gaat allemaal af van de tijd die we hebben om de bewindspersonen te bevragen.

[0:02:38] Even kijken dan is het streven om de eerste mijn kamer voor de lunch af te ronden, zodat de beantwoording kunnen we dat kunnen combineren in de tijd die daarvoor nodig is bij de kunnen combineren met de lunch

[0:02:50] ook maar weer in het kader van de efficiëntie. Dus dat eventjes ook voor de dagplanning.

[0:02:54] Dat gezegd hebbende als ik dan rondkijk zie ik dat nog mevrouw van weerdenburg nog mevrouw simons aanwees aan dit moment en dan beginnen we met mevrouw rakovski van de vvd.

[0:03:05] Danke. Voorzitter voorzitter, vaak met elkaar hierover. Maar digitalisering zit natuurlijk in alle facetten van ons leven samen op met digitale middelen. We gaan ermee naar bed. Dat geld van mensen thuis, maar ook voor ondernemers zijn negentig procent van het mkb gebruikte digitale middelen zit ook in de cloud gebruikt dagelijks het internet en de kansen digitalisering biedt voor de samenleving zijn enorm. En juist als we digitalisering en technologie goed inzetten op de arbeidsmarkt of in de zorg juist ruimte geven om meer minder achter computer en meer mensen zijn meer te doen waar we goed in zijn.

[0:03:40] Wij gaan hier mede op verzoek van de vvd in januari verder over debatteren als het gaat om de kansen voor vandaag in het debat ingaan op de volgende onderwerpen diep steekt

[0:03:50] digitale veiligheid, digitale soevereiniteit

[0:03:54] en decentrale overheden en de kabinetsplannen.

[0:03:58] Dan begin ik met die fake voorzitter,

[0:04:00] want het kan best grappig zijn bijvoorbeeld een dansende hugo. De jonge op hiphopmuziek of kerstliedje van vorig jaar van mark rutte

[0:04:08] knap gemaakt als we dat toch mensen denken dat urgo misschien niet echt goed kan dansen of mag niet echt goed kan zingen.

[0:04:15] Maar dit soort filmpjes. Dat wordt dus diep feeks genoemd en de mogelijkheden van deze technologie zijn oneindig soms heel handig in de game industrie in de filmindustrie.

[0:04:25] Je kan een scene voor het achteraf bewerken zonder dat een echte acteur nog aanpassen te komen, maar we zien dat deze technologie ook steeds meer door kwaadwillenden wordt ingezet en negentig procent van alle die fake filmpjes die op het internet circuleren zesennegentig trouwens zelf dat ze zal zijn. Wraak pornofilmpjes

[0:04:41] in de porno industrie met vaak kwalijk en persoonlijke gevolgen en ze zagen afgelopen week in welmoed en de seks feeks hoe impact volgens een filmpje kan zijn, waarbij het hoofd van een vrouw is vaak een bekend persoon op zijn lichaam wordt geplakt en vrouwen die dit overkomen die die dit overkomt die schamen zich ook en uit onderzoek blijkt ook dat vrouwen het zo echt is dat de vrouw die zichzelf in een filmpje zien dat ze zeggen ik voel me ook aangerand

[0:05:07] om aan te geven hoe heftig het is. Dit is maar naast op individuele niveau kan het ook op nationaal niveau. De verkiezingen beïnvloeden of internationaal niveau een oorlog ontketenen of of erger genoeg in ieder geval om reden om wat aan te doen. De vvd is over het algemeen een tech optimistische partij. Dat zult u vast wel herkennen. Ze zien vaak de voordelen van innovatie, nieuwe technieken en bij diep steekt zijn hier zeker ook zoals ik net zei. Alleen dit keer kijken we toch anders tegen deze innovatie de we zien dat de nadelen impact zal zijn voor personen, voor landen en ook geopolitiek. In onze samenleving moet worden beschermd tegen deze excessen en daardoor neemt de vvd haar verantwoordelijkheid en willen dat die technologie zo gericht mogelijk wordt ingeperkt en deels verboden. We hebben hiervoor een motie aan de hand achterhand graag een reactie van het kabinet voorzitter digitale veiligheid, tweede onderwerp. Als we gaan digitale veiligheid. Dan wil ik het richt op ondernemers.

[0:06:05] Je betoog vervolgd heeft een interruptie van de sp.

[0:06:10] Voorzitter, ik ben het zeer eens met de vvd dat we niet naïef moeten zijn als het gaat over buitenlandse spelers. Het kunnen bespioneren via de digitale snelweg. De vvd en sp trekken vaak samen op justitie kader.

[0:06:31] Maar dan zien we eigenlijk twee dingen

[0:06:33] moties worden niet uitgevoerd en de koers wordt niet bijgesteld. Ondanks dat de vvd en de sp samen aantrekken. Maar met een meerderheid achter zich

[0:06:43] en we zien dat als het gaat over de visie die ontwikkeld is

[0:06:50] met de staatssecretaris over digitale zaken hoge mate naïef is

[0:06:54] als het gaat over buitenlandse actoren. En wat vindt de vvd daar nou precies dat eens die die observaties met de sp. Dus dat dat bijsturing vanuit de kamer eigenlijk niet lukt

[0:07:06] en twee dat de nieuwe visie eigenlijk niet die urgentie die wij wel voelen. Ook inzicht heeft is de vvd met de sp.

[0:07:15] Voor u overgaat tot u beantwoording. We zijn net geïnformeerd dat er een storing is met techniek, waardoor dit thuis niet te volgen is. Dus wij zijn gevraagd om even een paar minuten te schorsen. Om het op te lossen. Dan kan mevrouw rakovski even nadenken over de vraag met excuses daarvoor schorsen voor een enkel moment.

[0:11:15] Geef jij een seintje dan

[0:11:19] goede morgen wederom. Ik hoor dat de technische storing is verholpen. Dus dat is goed nieuws. Dank ook voor de snelle actie van de staf. Daarvoor waren wij gebleven bij een interruptie van mijn vrouw lijdt aan mevrouw kowski. En dan geef ik het woord aan mevrouw kowski voor de beantwoording.

[0:11:39] Dankjewel. Voorzitter krijg ik ik herken natuurlijk wat mijn vrouw leidt een net zei het is lastig dat niet altijd motie worden uitgevoerd of niet op de manier waarop je wilt niet de snelheid waarop je het wil.

[0:11:50] Zeker als je naar de geopolitieke context kijkt natuurlijk vaak ook over bijvoorbeeld landen als china de chinese overheid, maar ook andere landen die kwaad willen in nederland.

[0:12:02] Er wordt al jaren geroepen. We moeten niet naïef zijn. We moeten nu actie ondernemen en daar ben ik het helemaal mee eens. En denk je nou volgens mij zitten we allemaal op één lijn en komt het toch altijd weer ergens een konijn uit de hoge hoed dat je denkt, maar we hadden toch wel met elkaar geconstateerd dat we niet meer naïef kunnen zijn. Dus dat dat onderschrijf ik zeker als zie ik wel stap voor stap al dan niet langzaam een soort kanteling. Maar er zijn mezelf ben naar de geduwd duwtje aan te geven. Desalniettemin als het gaat om diepzee. Daar zijn nog geen moties ingediend. Dus de vvd heeft al een jaar geleden heb ik al gevraagd. Kom nou met iets want de wetgeving is nog niet op orde is niet klaar voor digitale tijdperk waar we in leven. Toen werd er gezegd er komt een onderzoek. Het onderzoek afgewacht was in januari al toen was ze nog steeds geen kapiteins nog steeds geen beleidsreactie. En nu vorige week is maatschappelijk debat weer opgelaaid door die documentaire achterna. Dit is een mooi moment om gewoon te zeggen we zijn hier klaar mee waren bezig met initiatieven voorstel, samen met mijn collega ellian vanuit vanuit juridisch oogpunt, maar het is zodanig ingewikkeld gaat over zoveel verschillende wetsboeken dat het goed is als er meer experts naar kijken dan alleen de de tweede kamer. Dus we gaan ervoor.

[0:13:12] Dankuwel.

[0:13:13] Mevrouw leidt van vervolgvraag.

[0:13:16] Voorzitter, ik vind het heel goed dat mijn collega s mij interruptie gebruikt om haar eigen punt nog een keer krachtpunt zitten. Maar ik had natuurlijk een andere vraag ging overal over het kabinetsbeleid omdat ik denk dat wij als kamer is een meerderheid misschien soms wel unaniem. Los van een paar kleine fracties het risico zien van buiten statelijke actoren in de cameras die toezicht houden op ons die uit india of china of uit israël komen cloud beleid hebben we het laatst nog over gehad

[0:13:51] en waar ik me zorgen overmaak en dat vroeg ik aan de ggd is dat eigenlijk het kabinet dat wel bij buitenlandse zaken bijvoorbeeld zegt of soms de minister van justitie. Maar als we dan naar economische zaken binnenlandse zaken krijgen dan is het toch vooral een beetje happy de peppy beleid te kunnen er geld aan verdienen. We regelen manager wat dingen maar dat die visie ontbreekt. Daarom is dit is de vvd dat met mij eens dat hij niet stevig genoeg is.

[0:14:14] Mevrouw rakovski,

[0:14:16] Voorzitter, daar ben ik het wel mee eens. Dan mag je echt wel. Dan mag je echt wel een tandje bij als het gaat om digitale soevereiniteit. Daar kom ik straks nog op. Dan moeten we veel meer kijken naar landen als china, iran, et cetera, maar ook de detec de social media platform uit amerika moeten er echt voor zorgen dat europa gewoon wat stevig in je schoenen staat en wat minder onafhankelijk wordt van landen buiten europa. Dat gaat over gas of of techniek we elkaar daar zeker in kunnen vinden en ik denk dat mevrouw leidt en ik wellicht de komende maanden jaren ook nog wat mooie dingen kunnen bereiken.

[0:14:48] Kijk eens aan ze iets moois ontstaan. Maar vervolgt u betoog?

[0:14:52] Dank u, voorzitter, dan ga ik naar digitale veiligheid voor ondernemers want aankomende vrijdag is het de dag van de ondernemer. En juist dit jaar. Dat is natuurlijk elk jaar. Maar dit jaar is het extra goed om hier bij stil te staan en ons ook als politiek af te vragen of die ondernemers kunnen doen want zijn onrustige tijden ondernemers ook ondernemers hebben last van inflatie en stijgende energieprijzen. En juist voor de ondernemers het lastig hebben cybertuig misbruik te maken van deze onzekere situatie. Ondernemers inzitten met nep, nep mailtjes en phishing harteloze acties. Voorzitter, wat de overheid nog meer kan doen om te voorkomen dat ondernemers slachtoffer worden. Dat is veel meer informatie, deling en ondernemers hier bij helpen want die dreiging van cybercriminaliteit wordt alsmaar groter en gevaarlijker. Een rapport van de nederlandse politie meldde dat vorig jaar het aantal cyber aanvallen met vierenzestig procent is gestegen en een succesvolle cyberaanval kan een ondernemer voor eenentwintig weken plat te leggen. Dat kunnen weinig ondernemers kunnen leiden. Voorzitter, en dat terwijl we nog niet alles hebben gedaan vanuit dit gebouw. Om dat te voorkomen en daarom komt de vvd met twee voorstellen.

[0:16:00] Het eerste voorstel gaat over certificering, want voorzitter mkb ers en met name het kleine mkb hebben vaak niet de kennis en kunde of capaciteit in huis om een informatiebeveiliging zelfstandig op orde te krijgen. Ze krijgen om die rekening. Om die reden ook vaak hulp van externe leveranciers die kunnen helpen bij een cyber security beleid. Maar de huidige wildgroei aan leveranciers en keurmerken kan het alleen heel lastig maken om goed in te kunnen schatten of iemand nou goed werk levert of dat je te maken hebt met een beunhaas. We moeten ondernemers helpen om het kaf van het koren te scheiden en daarom wil de vvd dat er een keurmerk komt voor leveranciers voor het mkb in samenwerking met de jazz center. Voorzitter, honderd procent veiligheid bestaat niet. Dat willen we ook niet garanderen, maar we kunnen er wel alles aan doen om ondernemers waar mogelijk zoveel mogelijk te ondersteunen en te stimuleren om digitale deuren op slot te houden. Hoe kijk de minister het instellen van een keurmerk en is hij bereid om het brancheorganisaties in gesprek.

[0:16:58] Voorzitter, het tweede punt digitale veiligheid voor ondernemers, want een van de beste manier om weerbaar te worden is door te oefenen, oefenen en nog eens oefenen.

[0:17:07] Bedrijven schreeuwen daar al jaren om en de afgelopen jaren heeft de overheid op verschillende momenten grootschalige cyber oefeningen georganiseerd. Het waren vooral deelnemers uit de vitale sector. Dus dat is infra tegenkomen. Et cetera en dit terwijl die grootschalige cyber oefeningen ook van grote waarde kunnen zijn voor niet vitale bedrijven die werken natuurlijk ook samen. Het kabeltje maakt geen onderscheid of je vitaal bent of niet. Vitaal

[0:17:31] andy grootschalige oefeningen kunnen dus ook ervoor zorgen dat onze nationale veiligheid beter opdat u die verhogen en daarom wil de vvd dat er met de d c en brancheorganisaties een structurele cyber oefenen agenda wordt ontwikkeld, specifiek gericht op niet vitale bedrijven om hun weerbaarheid te vergroten en om nederland digitaal veiliger te maken en het mkb zou op deze manier kunnen oefenen op eventuele cyber aanvallen en op deze manier mogelijk schade van duizenden euro s kunnen voorkomen, kan de minister hierop reageren.

[0:18:01] Voorzitter, wil ik het nog met je hebben over vitale infrastructuur. Wat nog steeds zitten als chinese technologie op vitale plek in onze samenleving, onze economie. We lopen daardoor het risico op spionagesabotage en zelfs volledige uitval na de ruil. Hoe wij ruil van een aantal jaar geleden heeft het kabinet gelukkig een eerste stap gezet door vijandelijke technologie te weren uit de kern infrastructuur van bepaalde sectoren en op dit moment geldt een ministeriële regeling voor de telecomsector waarin staat dat zij hun infrastructuur op orde moeten houden en veilig moeten houden. Hiermee houden we ongewenste buiten de deur.

[0:18:36] En als vvd zien we natuurlijk dat niet alleen de telecomsector een vitale plek in onze samenleving heeft, maar ook de energiesector. Ons betalingsverkeer moeten het breder en kritisch te kijken naar waar deze technologie een gevaar voor onze nationale veiligheid. De vvd wil dat de ministeriële regeling voor alle vitale sectoren gaat gelden. Kan de minister dat toe

[0:18:56] dan voorzitter. Dan ga ik over naar digitale soevereiniteit voor u.

[0:19:00] Verder gaat de interruptie van de heer bontebal cda.

[0:19:03] Voorzitter en sowieso goede inbreng vind ik vond mijn collega.

[0:19:10] Er wordt heel veel gefocust op china, maar moeten we niet wat uitkijken dat we niet te eenzijdig in zijn omdat andere landen ons misschien ook wat minder goed gezind zijn en zou je dan niet moeten

[0:19:21] we willen dat je ook in dit opzicht het uitgangspunt strategische autonomie

[0:19:26] hanteert. Dus dat je toch vooral naar europese leveranciers gaat kijken. Dus dat betekent ook dat je amerika of andere leveranciers misschien ook wel wat kritische gaat bejegenen dan domme nu.

[0:19:37] Mevrouw rakovski,

[0:19:38] Voorzitter zeker dat dat moeten we zeker. Dus ik denk dat we elkaar daar als we daar kunnen vinden nu steeds china, omdat het vaak om de chinese overheid, omdat het vaak tot de verbeelding spreekt, maar zijn natuurlijk veel meer landen buiten europa die graag invloed willen en waardoor wij onze eigen autonomie uithollen en dat is een heel veel redenen gewoon niet wenselijk of dat nou grote techbedrijven zijn of overheden die kwaad willen dan moeten we allebei gewoon wat strategische mee omgaan. Dus zeker eens.

[0:20:05] Ze betogen dankuwel.

[0:20:08] Want het was een mooi bruggetje naar een ander punt dat ik wil maken op digitale soevereiniteit. Want nederland is het digitale knooppunt van europa en dat willen we ook graag zo blijven onstabiele internet. Onze eigen zeca was en sterke infrastructuur zorgen voor een bloeiende economie en onze gewenste digitale soevereiniteit. Het kabinet is op verzoek van de vvd bezig om de digitale knooppunt te verstevigen door te kijken waar en hoe nieuwe kabels bij nederland aan land kunnen komen. Er worden ongelooflijk eind van het jaar begin volgend jaar over geïnformeerd. Alleen de geopolitieke situatie laat zien dat nieuwe kabels aanleggen niet genoeg is. We moeten de kabels die we hebben ook beschermen bij een succesvolle sabotage aanval op onze veiligheid en economie direct gevaar en daarom het verzoek van de vvd of de minister aan de slag kan gaan met het maken van een noodplan in geval van sabotage om ervoor te zorgen dat niet in één keer alles plat ligt. Graag een toezegging op.

[0:21:01] Voorzitter, mijn allerlaatste punt die gaat over de ggd. Voorzitter kijkt met een schuin oog. Naar mijn collega van d zesenzestig is ben jij degene

[0:21:10] de digitale infrastructuur en die zorgt ervoor dat alle overheden makkelijker digitaal met elkaar kunnen samenwerken onderling kunnen factureren. Dus zo staan gegevens van nederlanders op hun plek en hoeven geen kopietjes meer rond te zwerven door allerlei ministeries en gemeenten heen zou veiliger, efficiënter en privacy vriendelijker zijn er samen met d zesenzestig en super ondersteuning van de griffier. Dus bij deze ook. Dank daarvoor hebben een aantal vragen opgesteld namens de hele commissie waarvan we hopen dat de staatssecretaris deze straks wil beantwoorden. Dat was een voorzitter.

[0:21:41] Dank u wel, mevrouw kowalski. Ik zie verder geen interrupties en ik zie ook dat mevrouw van weerdenburg. Inmiddels is aangeschoven. Dus dan wil ik haar als volgende spreekwoord geven namens de pvv mevrouw van weerdenburg.

[0:21:53] Voorzitter, dankuwel en excuses dat ik ietsje later binnen was het verkeer zat tegen vandaag vandaag spreekt namens pvv en ook namens de groep van haga

[0:22:03] bij dit debat, dat eigenlijk het begrotingsdebat zou moeten zijn op het gebied van digitale zaken,

[0:22:09] maar een begroting is eigenlijk een overzicht van de plannen en het beleid dat de komende jaren zal worden gevoerd met de bijbehorende financiële verantwoording ernaast neergelegd in gedetailleerde kostenplaatje.

[0:22:22] Maar die kost plaatjes die zijn er niet of nauwelijks voor digitale zaken en dat overzicht van de plannen en het beleid voor de komende jaren ontbreekt ook goed, deels. Voorzitter, we zijn hier allemaal doordrongen van het belang van alle onderwerpen die onze brede portefeuille digitale zaken rijk is, maar vaak is. Ze spreektijd bij debatten beperkt en ieder van ons heeft zo zijn focus onderwerp dat wel grappig om te zien dat het eigenlijk heel organisch is gegroeid. Zo heeft colega van de vvd is altijd heel scherp op cyber security aspecten en de collega s van d zesenzestig hebben immer de privacy implicaties van elk voorstel in het oog. Sp, groenlinks blijven hameren op eerlijke algoritmes en ik geloof dat mijn focus meestal ligt op de nadere invulling van beleid en de daadwerkelijke uitvoering daarvan. Ik sta erom bekend om daar altijd te zeuren. We hadden natuurlijk de i strategie waarbij het eindeloos hebt gevraagd naar de routekaarten die we uiteindelijk hebben gekregen en de hoofdlijnenbrief die we natuurlijk acht maanden geleden hebben gehad.

[0:23:26] Dat was de brief met de hoofdlijn op digitale zaken en sindsdien was het wachten op de uitwerking daarvan

[0:23:34] en de concretisering daarvan.

[0:23:36] Dus het was een beetje moeilijk om er iets over te zeggen want het waren maar hoofdleinen. Maar goed ons ons werd beloofd. De werkagenda komt elke keer werd ons dat in het vooruitzicht gesteld en dat zou het fundament en de leidraad worden voor deze kabinetsperiode op digitale zaken

[0:23:54] vol verwachting klopt ons hart. Zal ik maar zeggen. En tien dagen geleden kwam hij dan eindelijk binnen over de mail. De langverwachte werkagenda. Ja. De helft daarvan. Voorzitter, en ik moet zeggen dat ik echt verbaasd over was en teleurgesteld.

[0:24:08] Een groot deel van de werkagenda is nog niet af. Die volgt later dit jaar of tweeëntwintig, drieëntwintig zelfs nog een deel

[0:24:16] en ik verkeerde eigenlijk in de veronderstelling dat er maar één werkagenda zou zijn, omdat er ook altijd over de hoofdletters. De werkagenda werd gesproken en dacht dus dat er eentje zou zijn die een allesomvattende leidraad zou zijn van de coordinerend bewindspersoon, mevrouw van huffelen

[0:24:37] die zei dan zou bijhouden want ze is natuurlijk op digitale zaken de kogel coördinerend bewindspersoon.

[0:24:44] Dus als er delen zijn die door andere ministers moeten worden gemaakt dat ze die dan bij haar zouden inleveren en dan bundelt zij allen samen een beetje hoe ik het voor ogen had. Maar ik hoor graag waar ik dan mis gegaan in die veronderstelling.

[0:25:01] En nu blijkt dat er meerdere werkagenda komen en een deel dus nog niet binnen is bij dit debat heb ik wel een beetje moeite om daar nog iets over te kunnen zeggen. En

[0:25:16] kijk de beleidsvoornemens die wel in deze werkagenda staan, zijn een stuk minder vaak dan de hoofdlijnenbrief. Maar het is eigenlijk niet verder van concreet zomaar zeggen

[0:25:28] en deze werkagenda is nou juist zo ontzettend belangrijk, want het moet inderdaad een solide fundament zijn van waar we de komende jaren op voort kunnen bouwen en wat we als eerste moeten doen om de achterstand op digitaal vlak in te lopen en ik was voorzitter behoorlijk zoeken in de aanloop naar dit debat. Wat nu eigenlijk meer een hoofdlijnendebat versie twee punt nul dreigt te worden en ga ik daarin mee. Blijf ik weer op hoofdlijnen schets ik dan wat voor de pvv en vnl. Belangrijk is voor de toekomst niet onderhandelbare waarden zijn alweer of ga ik toch een poging wagen om met de staatssecretaris vandaag die werkagenda die we wel hebben dat deel in te duiken en een beetje te ontleden, want het liefst voorzitter, zou ik pagina voor pagina die hele werkagenda doorlopen met de staatssecretaris. Maar ja dan wordt het in plaats van een hoofdlijnendebat van begrotingsdebat, meer een soort video versie van een schriftelijk overleg of schriftelijke vragen en dat moet het nou ook weer niet worden. Maar ik heb besloten om een beetje van beide te doen.

[0:26:36] Dus allereerst

[0:26:37] zal ik aangeven wat voor de pvv en bdl echt echt heel erg van belang is en wat ons betreft de hoofdleinen

[0:27:46] dus niet verbieden. Hoogstens waarschuwen en ook over digitale deelname ook in contact met de overheid. Dat moet altijd ten allen tijde vrijwillig zijn en ik weet dat de staatssecretarissen er zelf ook voorstander van is. Maar ik wil toch nog maar eventjes aangestipt hebben dat dat absolute voorwaarde is voor voor de pvv en verbleef in l. Nooit mag iemand gedwongen worden om de digitale weg te bewandelen als ze dat niet kunnen of niet willen en dat moet dan moet er altijd een analoog alternatief zijn.

[0:28:16] Voor u verder gaat. Interruptie van de heer bontebal cda.

[0:28:20] Voorzitter, in een vorig debat over digitale grondrechten en publieke waarden hadden we ook al een soortgelijk de potje namelijk over hoe absolute vrijheid van meningsuiting. Dan is en u zegt net uw betoog.

[0:28:33] Het geloof heeft dat onze democratie weerbaar genoeg is. Mijn vraag zou zijn waar baseert u dat op band. Acht uur bijvoorbeeld ondenkbaar. Dat is zoiets als bestorming van het capitool dat dat in nederland zou kunnen gebeuren was in de verenigde staten fors mike kantje boord. Dus dat vrije woord. Dat kan wel degelijk tot hele nare effecten leiden. Waar baseert u het geloof dat onze democratie zo weerbaar is dat dat vrije woord wat u betreft. Absoluut zou moeten zijn.

[0:29:05] Mevrouw van weerdenburg,

[0:29:07] Ja. Ik ben nu een beetje. Ik word een beetje verleid om de wedervraag. De cellen van waar baseert u dat op dat onze democratie daar niet tegen bestand zal zijn. Kijk, zoals ik het zie, hebben wij een prima democratie. Mensen hebben het ook nodig om een soort ventiel functie ogen. Kijk als je als je op een goeie dag bijvoorbeeld op twitter of facebook gaat kijken. Oh. Wou nederland is rijp voor de revolutie. Maar ik heb altijd zoiets van dan mensen die mogen van mijn part schelden en en doen en alles kwijtraken op social media en dat helpt vaak ook dat ze voelen zich gehoord. Ze kunnen het kwijt. Nou dan dan heb je het uit je systeem en uiteindelijk de heer bontebal kan ook niet ontkennen dat het tot nu toe in het stemhokje. Ik vind het jammer. Is er waarschijnlijk opgelucht over. In het stemhokje blijkt toch dat mensen in ieder geval de status quo in onze democratie. Ik denk wel dat dat we moeten uitkijken dat we niet te veel mensen verliezen in het land, maar ik zie geen enkele reden om me zorgen te maken. En als de heer bontebal mocht die onverhoopt dan duiden op de opkomst van partijen als de pvv en vvd belang van nederland en de baby. Nou dat heeft u mooi aan uzelf te danken door niet te luisteren naar de mensen gaan ze toch andere optie zoeken. Maar vooralsnog zie ik dat de meeste mensen gewoon geweldloos protesteren en en gewoon hun stem uitbrengen op democratische partijen. Ik ik denk niet dat we die die angstbeelden uit amerika. Hier moeten importeren.

[0:30:39] Voorzitter vervolgvraag van die bontebal.

[0:30:42] Het is een stuk van uw antwoord vond ik interessant vind wel een beetje jammer dat ie dan

[0:30:49] toch een beetje om u heen gaat slaan want volgens mij wordt het debat beter als we gewoon op de inhoud die tot het bad. Voordat ik het bewust ook kunnen geen namen genoemd van partijen dat dat zou ook het debat fysieke volgens maak u weet de vraag was waar baseert u uw eigen terughoudendheid nadat hadden het vorige keer ook er ook over dat de waarde van het vrije woord is wat mij betreft niet. Absoluut maar zou je altijd moeten afwegen tegen een aantal andere publieke waarden en ik denk dat de democratie wel kwetsbaar is in dat dat het dat je de moed moet voorkomen dat je zoiets wat wat wel degelijk kwetsbaar is dat je dat

[0:31:33] laat ontsporen en ik denk dat de geschiedenis wel degelijk heeft laten zien dat een democratie kwetsbaar is. Dus dus moeten we dat risico willen lopen door het vrije woord zo absoluut te maken dat we

[0:31:46] dat het bijna uitproberen. Want want woorden zijn niet gratis woorden zetten wel degelijk tot iets aan het onderscheid tussen

[0:31:56] gewelddadige woorden en geweld en daadwerkelijk geweld die dat onderscheid is volgens mij helemaal niet zo groot.

[0:32:02] Mevrouw van den burg. Voorzitter, ik denk wel dat ik weet waar deze waar het misverstand vandaan komt. Kijk dat ook met de opkomst van pvv. Er bestaat bij waarschijnlijk hier bontebal ook een aantal partijen. Het idee dat mensen ik neem dan even de pvv als voorbeeld omdat ik daarover kan praten dat mensen dan gaan stemmen op bepaalde partijen omdat ze dat hebben gehoord omdat ze wilde horen spreken en dat ze jaja, god, daar zit wel wat in. En het is juist andersom. Mensen hebben een bepaald gevoel overtuiging onvrede en zoeken dan iemand die dat voor hen vermoord

[0:32:44] en die onvrede leeft daar die wordt niet die wordt niet veroorzaakt door wat ze lezen op facebook of twitter of geert wilders hoorde zeggen en dat dat ineens ontstaat bij mensen. Het is juist andersom. Dus we kunnen censureren wat we willen op social media. Maar de onvrede die nu bij een heel groot deel van nederlandse burgers leeft die haal je daarmee niet weg

[0:33:08] en dat is denk ik het misverstand. Het is andersom. Mensen die zoeken en een manier om hun onvrede te uiten en en omdat hier vertegenwoordigd te krijgen. Dan stemmen ze op democratische partijen. Dan moeten we juist blij om zijn, zeg ik tegen de bontebal

[0:33:24] en het is niet zo dat als je dat weghaalt. En als je als alle social media censureert of of misschien zelfs verbiedt dat dan dat gevoel weggaat. Dat is echt niet zo en en als bontebal dat wel denkt dan hebben we een groter probleem in nederland denk ik.

[0:33:41] Dankuwel. Dan heeft hij nog een interruptie van de heer bontebal nog een vervolgvraag en dan heb ik mevrouw van ginneken en mevrouw luitenant.

[0:33:47] Laat het dan gewoon concreet te maken als bepaalde politieke leiders

[0:33:53] haatdragende taal spreken over bepaalde ministers.

[0:33:57] Joyce.

[0:33:58] De heks te noemen of wat dan ook, en het lijkt daadwerkelijk tot bedreigingen van die ministers.

[0:34:04] Doe toch iets.

[0:34:06] En u zegt eigenlijk van ja mensen hebben die onvrede over dat kanaliseren ze op zijn politieke partij te stemmen. Mijn taal creëert toch ook een werkelijkheid. Een touw kan toch ook tot haat en tot geweld. Uiteindelijk leidde. Het is toch juist ontzettend naïef om te denken. Mensen hebben een ventiel. En dan zijn ze kwijt want dat zegt u. Nou ja mensen zijn het kwijt en dat is een soort hygiëne en ik denk dat touw ook een werkelijkheid oproept om met elkaar te versterken en dat dat de inspecteur en miss van touw, wat uiteindelijk ook tot tot geweld en bedreiging kan leiden en dat zien we gewoon nu gebeuren en dat zien we nu gebeuren door ministers die beveiliger moeten worden. Dus ik vind het ontzettend naïef dat u dat u dat vrije woord zo. Absoluut dat toen we dat doen we sowieso niet op alle onderwerpen. Maar ik begrijp het oprecht niet. Voorzitter.

[0:34:56] Mevrouw vanderburg. Nou ja absoluut. We hebben altijd gezegd waar je je moet je moet alles kunnen zeggen. Vrijheid van meningsuiting natuurlijk behoudens. Je mag niet oproepen tot geweld of of wat dan ook we altijd bijgezegd. Dat is zo vanzelfsprekend dat de disclaimer die zit ingebakken. En ja ik ga hier niet bepaalde woorden van bepaalde fractie. Voorzitter, enzovoort verdedigen of wat dan ook of of niet pikken. Ik kan me want dan wordt een welles nietes en we kunnen ook heel veel kwalificaties die de heer wilders de laatste jaren voor zijn voeten heeft gekregen, kunnen we ook. Ga hier op gaan noemen, maar er komen niet veel verder. Ik begrijp wat er hier bontebal probeert te zeggen maar verbieden van woorden of zeggen van je moet het anders zeggen. Je moet het netjes zeggen dat neemt niet het onderliggende gevoel weg en nogmaals kijk ik zit hier voor de voor de kiezer. Ik ben ik ben gekozen. Ik behoor hier een gevoel hun sentiment een belang te verdedigen. En verder. Dat doe ik in zo scherp mogelijk bewoordingen. Dat hoeft niet helemaal mijn keuze te zijn of wat dan ook dat dat zegt ook niet wat voor karakter. Ik heb maar dat is mijn taak en dat is ook de taak van heer wilders en van al die anderen die gekozen zijn en ze kiezen zelf in wat voor bewoordingen. Ik denk dat het noodzakelijk is dat we dat doen zeker ook om onvrede te proberen weg te nemen in de samenleving en ik zie echt niet. Ja, we kunnen afspreken dat we in plaats van naar noemden. Ze bewoordingen gebruikt men iets zachter bewoordingen. Maar dat is altijd weer weer zeg maar dat komt altijd van links en van ja, we moeten anders noemen jou begint te ja dat bedoel ik. De huurbond mogen ermee. Michael.

[0:36:53] Wie weet wordt u het niet eens? En dan gaan we door naar mevrouw van ginneken voor interruptie, insecten erin dan is mevrouw leidt.

[0:37:01] Zit ik op voorhand hier geen interruptie overdoen. Maar als mevrouw van weerdenburg zegt wij zijn de stem van de onvrede omdat we staan voor vrijheid van meningsuiting me toch te gortig.

[0:37:11] Want er zijn veel manieren waarop je de onvrede kan garanderen kan mobiliseren zonder dat dat ook die grenzen oprekt en brengt mij op de vraag. Mevrouw van weerdenburg dat mensen die veroordeeld zijn voor het verspreiden van desinformatie. Dus als de rechter heeft gesproken dat zij dan aan banden worden gelegd.

[0:37:29] Mevrouw van weerdenburg,

[0:37:32] Ik ik ben even zoekende. Ik heb niet eerder gehoord van iemand die is veroordeeld voor het verspreiden van desinformatie weet ook niet precies wat de definitie van desinformatie is die mevrouw leidt er dan voor ogen heeft. Kijk.

[0:37:49] Ik geef anders, mevrouw leidt even toeteren tellen we dan niet als een extra, maar is meer als een toelichting op de eerder interruptie.

[0:37:55] Mevrouw. Er zijn heel wat verhalen van bewegingen

[0:38:01] die zich paraat staan op de vrijheid van meningsuiting en het blootleggen van allerlei misstanden die bijvoorbeeld voor de rechter gehoord hebben dat ze geen bedevaart orde meer mogen hebben naar begraafplaatsen. Dat ze niet meer mogen zeggen dat haar kinderen begraven liggen die slachtoffer zijn ze van satanisch misbruik schandelijke impact heeft op de ouders op begraafplaatsen op gemeenschappen. Maar die gewoon doorgaan en weet je wat die vaak zeggen wij worden ons de mond gesnoerd onder het motto van desinformatie, en ik zou zeggen vrijheid van meningsuiting zo maximaal mogelijk beschermen met mekaar. Maar dan wel die grens trekken en ik zou graag willen dat de pvv dat ook doet.

[0:38:37] Mevrouw me voorstellen dat doen we natuurlijk ook. Kijk, mevrouw leijten zegt net in dit voorbeeld. Mensen zijn veroordeeld door de rechter. Ja nou ja, we hebben altijd zijn vrijheid van meningsuiting totdat je tegen de wet aanloopt. Je moet je wel aan de wet houden, hebben we ook altijd gezegd.

[0:38:52] En natuurlijk wordt de wet af en toe wel opgerekt in de rechtszaal. Daar weten wij alles van. Maar ik zie niet waar wij nu kijk je moet alles kunnen zeggen en ik denk ook niet dat je de weg is niet om mensen te beschermen tegen tegen boze woorden of wat dan ook tegen informatie. Je moet ze niet leren wat ze moeten denken. Je moet ze juist leren. Ook op scholen ook op universiteiten hoe ze zelf na moeten denken hoe ze zelf een bron kunnen checken waar dat vandaan komt, hoe ze dat zelf op waarde moeten schatten. We maken nu sneeuwvlokjes op school leren ze van. Oh nee, dit is de absolute waarheid.

[0:39:31] U was zitten met een krappe van die zowel de interrupties als de beantwoording kort te houden. Dus als u dit kunnen afronden. Mevrouw,

[0:39:39] Ik heb een vervolgvraag afrondend. Dit is dit is niet zo simpel als mevrouw leidt nu voorstelt en het zijn gewoon fundamentele verschillen van inzicht. Maar maar ik ja dus dus het is niet zo dat wij er helemaal tegenoverstaan. We zijn het eens. Alleen de invulling is gewoon anders.

[0:39:58] Dank u wel, mevrouw leijten van vervolgvraag.

[0:40:00] Voorzitter, het waren de vvd en de sp die samen opgingen. Ik weet dat het nog huidig minister van justitie en veiligheid was samen met volgens mij van nispen of misschien peter kwint die toen de europese unie zou gaan. Desinformatie aanpakken quint dat we zeiden dat dat is geen taak. Dat is dat wordt teveel opgerekt. Tegelijkertijd denk ik dat het strafrecht wel de grens is en als mevrouw van weerdenburg net niet weet wel welke veroordelingen er zijn en juist die mensen gaan prat op dezelfde redenering die mevrouw van weerdenburg behelst dan vind ik dat zorgelijk

[0:40:39] als het gaat om je weg vinden op internet. Dan weet mevrouw van weerdenburg. Juist mevrouw van weerdenburg als geen ander hoe je ook in de tunnel gezogen kan worden van het gelijk of ongelijk. En dan zouden we ons gemeenschappelijk zorgen over moeten maken. Want op het moment dat je in een tunnel van het ongelijk zit dan ben je ook slachtoffer daarvan. En dat heeft niet veel met onvrede van rijksbeleid te maken als het misbruik maken van onvrede van rijksbeleid en laten we ons nu richten op het opheffen van die onvrede in plaats van het versterken van de onvrede.

[0:41:14] Mevrouw van weerdenburg,

[0:41:15] Voorzitter, eens de probleemanalyse delen wij mevrouw leijten en ik alleen de oplossing. De fabeltjes. Fuck. Ja zeker is een probleem. Wij zien veel meer een oplossing daarvan in informeren van mensen informeer ze en niet censureren hauser er niet van weg maakt ze bestand tegen niet meegezogen worden in fabeltjes fruit informeren opvoeden kijken waar je waar de informatie vandaan komt. Hoe kun je bron op waarde schatten? Dat is de oplossing niet wat mevrouw leidt, voorstelt. Voorzitter,

[0:41:52] Dankuwel. Vervolgens hebben toch.

[0:41:54] Ik was bij de punten die pvv en vnl van belang vinden en zouden willen zien. De komende jaren en daarmee willen we ook eventjes hebben over de antipathie die bestaat jegens grote techbedrijven, vooral als het amerikaanse bedrijven betreft en dat zijn namelijk de meeste grote techbedrijven en we hebben het gevoel dat heel vaak die bij voorbaat al slecht zijn, omdat het nou eenmaal grote amerikaanse techbedrijven zijn die tot nu toe alles bepaald hebben omdat de overheid ook niet aan het reguliere was en wij zouden veel liever zien dat de overheid m n motto zou hebben gaan zelf dingen doen als nederland waar dat kan. Maar als het nodig is, zullen we wel samenwerken met die grote techbedrijven eigenlijk een beetje zoals het rijk spreekt cloud beleid nu doet. Dat vinden wij hem een goede route en laten we wat meer doen. Samen zouden wij willen zeggen

[0:42:56] want die grote platformen die zoveel macht hebben hier de burgers zijn daar enorm aan verknocht en enorm afhankelijk van en die zijn er blij mee en dat moeten we niet zomaar weg schuiven

[0:43:08] respecteer die realiteit en die ermee. Dat is wat we hier willen meegeven

[0:43:14] en vervolgens het heilige geloof in alles wat uit brussel komt. Dat is ons een doorn in het oog. De pvv is voorstander van een europese samenwerking en bv. Nou ook maar de regelgeving die vanaf de burelen in brussel komt laat vaak heel lang op zich wachten en laten we wel wezen het blinkt ook meestal niet uit in leesbaarheid. Dus hou oog voor de kansen, maar ook voor de beperkingen van van dit soort regelgeving en laten we niet al te lang afwachten als iets geregeld moet worden. Laten we gaan kijken of we dat hier in nederland alvast kunnen doen

[0:43:47] en sta je dus niet blind op eu regelgeving

[0:43:51] ook de opkomst van toekomstige technologie en laten we goed in het oog houden wat daar de kansen van zijn, maar ook de beperkingen

[0:44:00] en gaat dus niet nu al beleid maken op basis van een toepassing die er nog niet is en misschien zelfs niet niet komt. En dan bedoel ik natuurlijk op de verordeningen voor het tegengaan van online kindermisbruik.

[0:44:13] Voorzitter, ik weet niet hoeveel spreektijd ik nog heb. Maar ik ga dan toch eventjes naar twee minuten na zie je wel. De werkagenda. Ja. Het liefst zou ik die pagina voor pagina langsgaan want er zijn zo veel losse eindjes nog niet ingevulde dingen. Ik zal heel snel een paar langslopen. Paragraaf twee op pagina twaalf staat lancering van digitale plek met even kijken over en moet ik wel. Wij hebben natuurlijk wordt een totale chaos, voorzitter excuses met overheids brede informatie over publieke producten en diensten, dan is mijn vraag welke dan het uitwerken van proactieve dienstverlening in op hun domein staat erbij. Punt twee. Welk domein. Ze gaan het nog bepalen en dan per jaar willen ze hun domein uitbreiden. Maar is dat niet een beetje weinig ambitieus kan dat sneller op pagina veertien

[0:45:10] staat dat inderdaad de conclusie dat ruim de helft van de nederlanders neemt nieuws via grote online platform het tot zich op facebook heeft alleen al in nederland tien miljoen gebruikers. Een groot deel daarvan is een dagelijks gebruiker. Dus ja wat wat gaan we daar mee doen. Ik zei net dat is de realiteit kunnen we daar mee dealen en even kijken. De lancering van de nieuwe toepassingen die van platform die hebben dan een indicator krijgen ze mee dat ze tenminste tienduizend gebruikers moeten hebben. En als je dat dan afzet tegen het aantal gebruikers. Wat de grote platformen. Nu hebben zeker in nederland vraag ik me af of dat niet veel te weinig is en kunnen we een manier verzinnen om in samenwerking met die grote platformen doordat niet helemaal af te danken toch een groot deel van de nederlanders te blijven bereiken.

[0:46:06] Voorzitter, dan

[0:46:10] paragraaf één punt drie pagina vijftien is dat van van werkagenda. Daar staat ook dat er in tweeduizend, drieëntwintig moeten eerst debatten gevoerd worden op een alternatief platform dat de publieke waarde ondersteunt. Welke is wederom de vraag en er wordt ook een soort centraal meldpunt of kenniscentrum ingericht waar burgers laagdrempelig onrechtmatig online materiaal kunnen melden. Een soort meldt miss informatie anoniem ofzo online content handhaving. Wat is dat. En hoe ziet de staatssecretaris dat precies want het klinkt eng zal ik maar even heel kort zeggen.

[0:46:44] Ik vind uw toon ten slotte komen.

[0:46:46] En tenslotte. Ik heb nog zo veel vragen. Voorzitter, op pagina twintig de digital. Kom op. Welke zijn dat wat zijn dat wanneer zijn ze er? En wie gaat dat doen?

[0:46:57] Afrondend? Voorzitter, onze commissie werd geen plek gegund in de plenaire zaal tussen de andere begrotingsdebat en achteraf gezien is dat niet zo erg. Althans vind ik dat niet zo erg want voor de meeste mensen zijn onze debatten niet echt interessant of goed te volgen, ben ik dit keer ook schuldig aan. Maar het is wel voor iedereen ontzettend belangrijk wat we hier bespreken. En ja, we willen dat mensen thuis dit ook kunnen volgen, maar we hebben ook te maken met minder toegankelijke, technische onderwerpen en begrippen die ook nog in het engels zijn meestal en ik denk dat we ons voordeel er maar mee moeten doen dat we nu een beetje in in de schaduw dan de zaken bespreken en dan toch maar voornemen om nu wat slagen te kunnen maken. Ondanks de.

[0:47:40] Verminderde kijk, waar hij dankuwel.

[0:47:42] Dank u wel, mevrouw van weerdenburg. Ik heb nog interrupties van mevrouw rakovski en de heer en mevrouw dijkhoff namens de vvd.

[0:47:49] Voorzitter, ik wil je toch nog wat over te zeggen. Zeker als mijn vrouw van weerdenburg heeft eerder al desinformatie aangehaald heeft nu een misinformatie. Wat overigens twee heel verschillende dingen zijn misinformatie is iemand die iets op van facebook zegt wat niet klopt, maar verder niet heel schadelijk is of heel groot is desinformatie aan de andere kant. Dat heeft niks met de vrijheid van meningsuiting te maken. Ik hoorde net het bordje ontstaan. Dat is veel breder. Desinformatie gaat over landen die het niet goed op hem met nederland. Landen die ervan profiteren als nederland onrustig is, niet alleen in de harten en hoofden van mensen, maar ook op straat in de tweede kamer is afgelopen weekend ook weer voorbeelden van gezien en als desinformatie stelselmatig wordt verspreid, met als doel om in nederland openbare orde en veiligheid in een soort chaos situaties te creëren. Dat kan ik me toch niet voorstellen dat we daar de pvv niet aan onze zijde kunnen vinden en dat wil ik graag even checken.

[0:48:45] Mevrouw van weerdenburg,

[0:48:46] Ja. Dank. Voorzitter voor die vraag na mijn opmerkingen gingen over dat centraal meldpunt of kenniscentrum wat ingericht wordt waar burgers laagdrempelig waarschijnlijk anoniem onrechtmatig online materiaal kunnen melden. Maar ja. Een burger kan niet beoordelen of het onrechtmatig is of niet. Dus het wordt een soort kliklijn van al. Dit mag je niet zeggen. En dan wordt het dus misinformatie. Kijk die die definitie die mevrouw rukovskaya je eraan hangt en die ik kan volgen. Het is een meldpunt voor burgers. Dus die gaan gewoon alles melden wat zij misinformatie desinformatie vinden of wat in hun ogen niet zou kunnen. En dat moet dan allemaal beoordeeld worden door die online content handhaving en dat is niet de route waarop we kijken wat ik bijvoorbeeld over over klimaatverandering op op social media zou zetten. Dat is voor een ander desinformatie misinformatie. En misschien zal voor de ergste verstokte klimaat nog wel onrechtmatig te beoordelen. Dus dat wordt dan allemaal naar de kliklijn gestuurd en ik denk niet dat we die kant op moeten.

[0:49:49] Dankuwel een vervolgvraag.

[0:49:50] Markovski. Voorzitter, ik denk dat we elkaar kunnen vinden daartussen als mensen graag hun tijd willen verspillen aan het inderdaad klikken van meningen die hem niet bevalt. Of misschien kunstwerken aan te melden waar mannen opstaan die sigaren roken. Weet je be my guest moeten doen. Maar mevrouw van weerdenburg vindt mij wel aan haar zijde als het gaat om dat wat strafbaar is en wat niet mag. Dus als we desinformatie en misinformatie uit elkaar houden. Dan denk ik dat we een eind kunnen komen.

[0:50:17] Mevrouw van weerdenburg hebt. Voorzitter, ik denk dat pvv, pvda en vvd daar zeker samen moeten optrekken om die definitie zo scherp te krijgen dat we inderdaad politieke afwijkende meningen of wat dan ook gewoon maatschappelijke onderwerpen dat we dat inderdaad niets straks in het desoriã informatie onderwerp gaan vinden.

[0:50:36] De mercedes van interruptie,

[0:50:37] U.

[0:50:38] Ik foster twee punten. Allereerst ik heb van weerdenburg woorden spreken over dat we niet al te sceptisch zouden moeten zijn over amerika over big time al als ik het zo zeg. Mij is gezonde kritiek of of bepaalde sceptisch vooral als om veiligheids vraagstukken gaat denk ik wel goed maar ik denk ook dat het voordelen met zich meebrengt. Alleen waar ik mij zorgen over maak. De afgelopen week gezegd is dat data niet alleen gaat om leuke filmpjes en algoritmes gaat over invloed gaat op macht, macht gaat over geld. Het gaat over beinvloeding en ik vroeg me af of zij ook vindt dat we waakzaam te zijn en ze heeft gehad. Specifiek over amerikaanse bedrijven, maar we hebben het van ik heb van de week ook gehad over chinese bedrijf en mevrouw rakovski hem ook. Vindt u niet dat we daar als overheid wel degelijk een rol rol hebben en zo. Ja, hoe zie hoe ziet jullie ziet een verschil tussen amerikaanse en niet amerikaanse techbedrijven.

[0:51:32] Dank u wel, mevrouw van weyenburg.

[0:51:34] Voorzitter. Ja klopt. Daar moeten we daar moeten we op letten en ik denk kijk de grote techbedrijven dat ze zo gegroeid zijn. De amerikanen daar delen we natuurlijk grotendeels normen en waarden mee met chinese misschien wat minder maar maar kijk wat ik wilde zeggen is dat we de de. We moeten daar als overheid goed opletten goed monitoren en in gesprek gaan met die bedrijf van gool. We zien dit en dat zouden we daar eens kunnen over want volgens mij zijn zijn de meeste grote bedrijven beste geneigd om daarnaar te luisteren en dan kun je goed mee samenwerken en ik wilde voorkomen dat we omdat dat misschien moeilijker is en misschien wat langer duurt dat we ze dan maar afdanken en zeggen van. Goh. We gaan onze eigen publieke platformpje beginnen en daar moeten alle burgers maar toe. Het is eigenlijk totaal onmogelijk lijkt mij en wat chinese over ticktock betreft. Ja, wij hebben die die vragen ook mede ingediend. Dus die zorgen delen wij absoluut maar laten we gewoon zorgvuldig kijken wat we daaraan kunnen doen hoe we dat kunnen bijsturen. En ik denk dat dat daar een heel eind komen en dan hoeven we niet al die gebruikers een verbod op tik tok. Daar zie ik helemaal niets in. Dat is helemaal niet nodig denk ik. En daar raak je gewoon gebruikers menen dat dat zou het jammer vinden.

[0:52:59] Dankuwel

[0:53:00] de mercedes van een vervolgvraag.

[0:53:02] Voorzichtig dat alle ander punt. Dag moeilijk kunt stellen. Maar ik doe het toch wel want mijn vrouw van weerdenburg die stelt zich op als de grote voorvechter van vrijheid van meningsuiting online ook en ik denk dat ook een belangrijk aan waar water is behoudens de wet,

[0:53:17] maar nog vragen gewoon om om ook scherpte krijgen. De pvv die bijvoorbeeld in haar verkiezingsprogramma dat we dat pv als enige visie heeft ontwikkeld om nederland d islamiseren, bijvoorbeeld door het verbieden van het verspreiden van islamitische ideologie. Wat je er ook van vindt en daar wil ik niet op ingaan. Maar mijn punt is wel u kunt niet consequent vol volhouden dat u voor vrijheid van meningsuiting behoudens de wet en tegelijkertijd ook zeggen dat je alles moet kunnen zeggen en vinden als je niet bevalt en vooral moeten informeren en vooral bron op aarde moet moet trappen tegelijkertijd dit standpunt wel even benieuwd hoe dat zich verhoudt tot elkaar. Ik ik probeer geen heel groot punt over de vlam daarop te vinden. Maar volgens mij is het punt wel inconsequent. Ik vroeg of je dat duidelijk kunt maken.

[0:54:08] Kunt u daarop reflecterende vrouw van weerdenburg en ik ben het wel eens inderdaad dat we volgens mij in dit debat niet een discussie over de inhoudelijke punten starten, maar vooral de reflectie op, zoals meneer secrëtan schetsen een inconsequentie die hij denkt te zien.

[0:54:21] Voor ze vooral ook omdat dit ook voor online informele. Dit heeft betrekking op online informatie is men is benieuwd hoe de pvv daarin staat.

[0:54:29] Dank u wel, mevrouw van middelburg.

[0:54:32] Ja. Voorzitter, die die inconsequentie ziet de pvv natuurlijk niet anders hadden we dat niet opgeschreven opgeschreven en dat nederland een stuk mooier zou worden als we minder islam importeren. Daar staan wel honderd procent allemaal nog hartstikke achter. En ik vind dat je dat ook moet kunnen zeggen, en daarbij wil ik ook maar eventjes aangeven dat een heel groot deel van van de burgers in nederland daarachter staat ook en voorzitter, ik zou hier uren over kunnen praten. Dat zal ik niet doen. Ik heb van dichtbij gezien en meegemaakt hoe het is om in een politiek proces te zitten. Ik wens dat niemand toe zelfs mijn ergste politieke vijanden. Vijanden niet en laten we alsjeblieft daar in ieder geval met zen allen een les uit trekken dat we zoiets nooit nooit meer moeten doen in nederland als onszelf serieus nemen.

[0:55:27] En ten slotte vraag van de heer.

[0:55:29] Dus voor de duidelijkheid dat ook dat de pvv vindt dat online informatie over de islam als religie. Dat zou kunnen. Je mag er ook alles van vinden of het wel of niet eens eet me maar dat zou moeilijk moeten kunnen uiteraard behoudens de grenzen van de wet is dat wat de pvv zegt.

[0:55:50] Mevrouw van middelburg,

[0:55:51] Bedoelt u er op informatie vanuit de islam of islamitische informatie of wat wij daarover zeggen als pvv. Want ik snap.

[0:56:00] Kunt u uw vragen? Verduidelijken?

[0:56:02] Voor ze in het pvv programma staat dat zij voor zijn voor het verbieden van cijfers van het verspreiden van islamitische ideologie. Dat zijn breekpunt. Maar ga gewoon specifiek omdat ik het goed wil begrijpen, zegt de pvv van vandaag online verspreiding van islamitische hier ideologieën kan kan boeken zijn komt verhalen zijn historische achtergrond zijn. Dat zou moeten kunnen. Mag er ook alles van vinden, mits dat allemaal binnen de grenzen van de wet blijven.

[0:56:32] Mevrouw van middelburg. Ja. Voor nu begrijp ik wel want dat is inderdaad de discussie die jaren geleden ook al is over de over het verbieden van de koran. Wat en en ja boeken verbieden enzovoort enzovoort. Maar wat de pvv altijd daar ook over gezegd heeft, is dat de koran naar de analogie van herman kampen is verboden voor volgens de nederlandse wet en als je die analogie doortrekt, dan zou de koran. Ook daaronder vallen onder het wetsartikel. Dat is wat de pvv altijd heeft gezegd. Verder zijn we voor de vrijheid van meningsuiting. En ja kijk fatwahs natuurlijk maar dan ga je over de grens van de wet. Dat moet je gewoon verbieden en en afhalen enzovoort. Maar ik denk ja. Het is geen verschil met het verbieden van de koran. Dat dat zou verboden moeten zijn als je de nederlandse wet zo beschouwd. Dus dat is hetgene wat de pvv daarover gezegd van dat dat er ook onder zou moeten vallen. En verder ja. Ik denk niet dat ik nog iets zinnigs te zeggen over.

[0:57:36] We opmerking niet betoog willen gaan halen. Want volgens mij is de stelling van mevrouw van weerdenburg dat de koran. De onder zou moeten vallen. Volgens mij is dat niet het debat moet voeren, is dat vooralsnog niet het geval. Zou het daarbij willen laten en bij de opmerkingen die mevrouw van weerdenburg van de pvv daarover maakte

[0:57:53] en doorgaan met de volgende spreker van de zijde van de kamer en dat is mijn vrouw leidt namens de sp.

[0:58:00] Voorzitter, sinds de vorige verkiezingen in maart tweeduizend, eenentwintig heeft de tweede kamer een digitale zaken commissie en dat heeft ermee te maken dat de tweede kamer heeft bepaald dat alles wat er gebeurt op digitale zaken zo omvangrijk en zo fundamenteel is in onze samenleving dat daarvoor een aparte commissie nodig is en de hoop was

[0:58:23] de hoop was dat de regering. Dat zal volgen en ook zal komen met de apart bewindspersoon. Apart bewindspersoon, mevrouw van huffelen, en het is trekken en sleuren en duwen. Om haar te laten gaan en haar daadwerkelijk mandaat te geven. Want wat volgens mij onze commissie betreft, zou er meer moeten hebben. Dan krijgen we haar werkagenda. Die hebben we tien dagen geleden gekregen hebben flinke moeten duwen en trekken en sleuren, maar laten we het kabinet voordeel van de twijfel geven zitten nog geen jaar bij de verkiezingen zijn wel veel langer geleden. Maar het kabinet ziet nog geen jaar en we hebben een werkagenda als

[0:59:02] wiens persoon en ik citeer nu digitalisering voorop lopen en inspireren.

[0:59:08] Dan denk ik. Ja

[0:59:10] oké maar dat is niet waarom bewindspersonen hebben wat ons betreft. Dat is beleid maken coherent beleid maken niet voorop lopen en inspirerenders is namelijk iets doet. Ze lieten ons niet door de buitenwacht niet zelf. Wat heb je nou

[0:59:25] bereikt als je lekker verrot hebt gelopen. Misschien bij iedereen wel verloren als je lekker geïnspireerd heb. Terwijl iedereen iets anders is gaan doen. Wat heb je dan bereikt? Wanneer is het geslaagd en dat zal mijn eerste vraag zijn aan de staatssecretaris

[0:59:39] voor digitale zaken. Wanneer is het geslaagd? Wat is daarin belangrijk? Voorzitter, ik zou graag willen beginnen met digitalisering,

[0:59:51] baas in onze samenleving is het overal in de klas. Het is in de zorg. Het is op de snelweg. Het is allemaal in onze is in onze werkproces. Het is overal. Daarmee is digitalisering een feit.

[1:00:03] Het is een basisbehoefte. Tegelijkertijd zien we dat digitalisering vaak uitsluit.

[1:00:09] Mensen tweeënhalf miljoen mensen kunnen niet mee. Terwijl de overheid zegt alles zal digitaal zijn al jaren een fikse nog iets voor de mensen die niet mee kunnen doen als tweeëntwintig miljoen mensen niet mee kunnen doen. Zou je dan niet het mits beleid. Nu is om moeten draaien. Nee, tenzij beleid kan altijd zaken doen met de overheid en als je wil digitaal daarmee draai het om en dat is veel subtieler in de kamer heeft eigenlijk dat laatste heel vaak aangegeven. Iedereen moet altijd de mogelijkheid hebben om zaken te doen met de overheid op de gewone weg. En wat staat er in alle brieven die we hebben gehad en waarin de werkagenda. Alles gaat digitaal. Ohja. En het moet mogelijk blijven moet anders doen. Maar dat is een subtiel verschil maar een fundamenteel verschil

[1:00:51] en ik wil de staatssecretaris vragen of zij erkent dat ze grondrechten van mensen schaadt op het moment dat de overheid zich helemaal in de digitale trein vastbijt

[1:00:59] dat ze toegang schaadt dat de heilige lans gebieden zijn waarin de toegang tot bijvoorbeeld zoiets basaals als internet niet goed geregeld is.

[1:01:09] Dat is misschien niet in het gerieflijk randstad zo waar wij wonen en waar ook de andere controlerende massa. Mevrouw kamminga, die kijkt naar animal inderdaad ver weg. Af en toe moeten er paspoort verlenging. Deze grapje zelf ook in groningen gewoond. En toen merkte ik hoe ver mensen dat vinden als je er eenmaal woont en blijkt dat de weg naar de randstad helemaal niet zo ver is als andersom.

[1:01:32] Maar als het gaat over basisvoorzieningen is dat ook een probleem. En dan kun je wel zeggen we hebben een digitaal

[1:01:39] we toegang.

[1:01:41] We hebben het vaak over de kloof tussen de randstad en het platteland. Maar dit is ook zon kloof die digitalisering loopt daar ook en ik zou graag willen weten wat de regering daarop voor prioriteit stelt in alles wat ze ons heeft aan ge raakt als het dus gaat over die toegang

[1:01:57] en of dat niet moet zijn. Nee, tenzij in plaats van het jaar, mits wat ons nu gepresenteerd is net een interruptie debat had ik het al vroeg het al een beetje vilijn een beetje scherp aan mijn collega van de vvd vind je ook niet dat wat de regering

[1:02:13] neerlegt als het gaat over route visie werkagenda dat dat

[1:02:18] een hoge mate naïef is en misschien ook wel visieloos is dat het toch nog te gefragmenteerd is waardoor je niet fundamentele basis eronder hebt als het gaat over de soevereiniteit in die veiligheid. Wat we kopen vanuit welke landen welke regering kunnen meekijken, vindt de sp de onze regering in hoge mate naïef hebben net schriftelijk overleg gehad over het cloud beleid dat ons is afgekondigd waarover de kamer geen enkele zeggenschap meer heeft vermogen er nog een schriftelijke inbreng overdoen. Maar het is vanaf één januari geregeld en ik maak me de sp maakt zich daar grote zorgen over. Net zoals dat we ons grote zorgen maken over het systeem. Wat is ge van de politie. Wat is gemaakt door israëlische veiligheidsdiensten als het gaat over de cameras die gemeenten kopen om ons in de gaten te houden die door de chinese zijn ontwikkeld als het gaat over de infrastructuur in de energietransitie waarvan we weten dat daar hele slimme technologie zit wat allerlei inzicht krijgt in onze samenleving.

[1:03:16] Ik vind het zorgelijk dat in geniet een visie is, want de economische visie is er eentje van hoop en verdienen is er eentje van ja daar kunnen we veel mee als het gaat over artikel één van het ministerie van economische zaken het zorgen voor een florerende economie en floreren in de samenleving. Dan is dat net geevolueerd

[1:03:39] en komt dat pas in tweeduizend, vijfentwintig meer dan wordt digitalisering meegenomen.

[1:03:44] Ik zal de stad of de minister willen aankijken op mijn allerliefste meneer de minister kunnen eens botsen. Ik zeg soms wel eens iets op mijn manier en dat vindt ze dan niet haar meneer

[1:03:54] wel op de inhoud bij elkaar komen om dit eerder te analyseren van zittend waar de kader wat bijvoorbeeld de staatssecretaris aan het proberen te ontwikkelen is zit dat ook wel in die in die plannen van economische zaken en klimaat. Want als we het allemaal zien als verdienmodel. Dan verliezen we wellicht zicht op bescherming als het allemaal zien. Als verdienmodel verliezen we misschien wel zicht op de grondrechten als het allemaal zien als verdienmodel verliezen, verliezen we misschien wel het zicht op het feit dat het een basisvoorziening is voor iedereen en als we mensen uitsluiten in plaats van insluiten. Dan doen we echt.

[1:04:28] Verkeerde als overheid.

[1:04:31] Voorzitter, als het gaat over de ethische commissie die zal worden ingesteld. Dan wordt de advies gevraagd aan de sfeer en de sp begrijpt er niks van raad instituut is hier echt voor liggend eigenlijk wat ons betreft en heeft er al veel op ontwikkeld hoeven niet zo lang te wachten op een advies van de ser. En ik roept de staatssecretaris op om dat advies aan de ser. Als het al gevraagd in te trekken en met het rathenau instituut te overleggen hoe veel eerder dat er kan komen, want we willen het allemaal denk ik. De ethische commissie. Ik denk dat dat redelijk consensus over is, moet er ook sneller komen dan wanneer je een advies vraagt aan de. Zeurde ligt gewoon april en genoeg en dan het waarde. Kadar is bij de hoofd lijn debat had ik het over koekies. En wat is nou wat is nou het de kade. Wat je daar hebt en toen ik dat uit discussieerde met de minister van economische zaken was het gebruiksgemak gaat eigenlijk boven privacy. Dat mag dat mag je als waar kader hebben. Maar daar kunnen wij dan wat van vinden als je dat waar de kade zegt dus heb ik een motie ingediend, want het is niet echt voorzitter, als u als ik moet best wel lachen als ik in het weekend vertelde ik het ga hebben over waar de kader over de digitalisering liggen mensen in mijn omgeving best een deuk. Want mensen kennen mij natuurlijk toch een beetje als een als een volksvertegenwoordiger die problemen op de agenda wil stellen en dingen agenderen die iedereen begrijpt en hun waarde kamer is totaal onbegrijpelijk. Maar op het moment dat we hebben dus welke waarde weegt tegen elkaar af of sta in rang. Dan kunnen we ook met elkaar kijken, vinden we dat belangrijk genoeg in de kamer zei het net ook al interruptie debat met

[1:06:03] de vvd heeft vaak een ander andere afweging dan regering. Maar die paardenkar eruit gewerkt met een advies

[1:06:12] wat anderhalf jaar eerder is gegeven aan de motie is ingediend en eerlijk gezegd vind ik dat onacceptabel

[1:06:18] zeg tegen de staatssecretarissen op deze manier mag mag ze ons niet met een kluitje in het riet sturen. Ik wil dat ze er zelf over nadenkt. Ik wil dat ze daar zelf een visie op maakt als ze dat al niet mag zelf dan met de minister van justitie en minister van economische zaken erbij. Maar ze kan ons niet op deze manier in de met een kluitje in het riet sturen dan de data honger en de algoritmes. Ik hoorde net de pvv daarover sneren dat dat niet belangrijk zou zijn. Maar die algoritmes hebben een ontzettend schandaal veroorzaakt. Als het aan de pvv ligt dan houden we dat schandaal blijft het selecteren op afkomst. En waar je woont blijft gewoon zo. Alle emoties die erover worden ingediend. Die vinden zij onbelangrijk om te steunen. Het gaat om basale mensenrechten

[1:07:01] gaan we hier verder op door, maar ook de data honger van de overheid.

[1:07:06] Aan banden leggen. Voor uw betoog heeft interruptie van mevrouw van weerdenburg, die haar naam ongetwijfeld.

[1:07:12] De voorzitter, die was wel echt uitgelokt even iets rechtzetten. Ik heb gezegd dat de sp en groenlinks vaak als focus onderwerp algoritme hier en harry dat dat gewoon toeval is zo gegroeid is en daarmee wilde ik juist aangeven dat het niet zo is dat wij dat allemaal niet belangrijk vinden. Maar ja. In vier minuten spreektijd moet je gewoon iets kiezen en het is juist goed dat we allemaal een ander focus onderwerp hebben dat vervolgens is het. Ja, we zijn voor voor algoritmes de pvv vindt niet dat je nationaliteiten zou dan niet als als kenmerken of dat je dat moet weghalen uit algoritme. Maar maar daarmee is het niet zo dat wij dat allemaal prima vinden wat er vervolgens gebeurt en door de ambtenaren van de belastingdienst allemaal is gedaan met met de resultaten van die algoritmes verre van en ik wil mevrouw leidt ook maar even meegeven dat de pvv ook in de in de commissie pok zeer actieve rol heeft gespeeld en en in in de poging om dit allemaal naar de oppervlakte te brengen. Dus het is niet helemaal eerlijk, want de pvv nu aanval.

[1:08:19] Ik heb iets meer ruimte geven omdat u inderdaad voorkwam een betoog. Maar ik wil wel voorkomen door een bijna een omgekeerd interruptie de bordje krijgen. Dus mevrouw leidt hem vervolgden. U betoog.

[1:08:30] Voorzitter, als ik kijk naar het stemgedrag. Dan hebben we de pvv niet aan onze zijde om de mensenrechtenschendingen die onder het toeslagen schandaal ligt als het gaat over de algoritmes die gebruikt zijn om dat op te lossen

[1:08:42] en ik zou graag verder willen gaan met die mensenrechten toets is die nou verplicht en bindend.

[1:08:51] Want die indruk krijg ik niet. Wat vindt de staatssecretaris. De naam van dat de belastingdienst twee nieuwe systemen heeft ontwikkeld, namelijk de tijdelijke nieuwe fraude lijst en een nieuw algoritme om toeslagen te controleren die beiden niet door de toets komen, heeft zij het idee dat er bij de overheid of bij overheid delen het besef is doorgedrongen hoe ernstig dit allemaal is. Juist door het zien dat de belastingdienst twee nieuwe systemen maakt die beide weer mensenrechten schendt, maakt dat dan niet juist dat ze gesticht gesterkt is om dit bindend en verplicht

[1:09:24] op te leggen. Voorzitter, ik ga snel door naar de basisinfrastructuur van onze van onze digitale overheid die we zijn. Je kan ook wel spreken van het digitale generieke digitale infrastructuur. Hier beland in allerlei afkortingen die ik probeer te voorkomen. Maar de eerste waar ik aan denk is dan toch de autoriteit persoonsgegevens die in ieder geval de wet als het gaat over de gegevens. De persoonsgegevens moet handhaven, wordt ondergefinancierd. Al jaren

[1:09:56] zullen we er mee stoppen omdat wat de basisinfrastructuur is van de controle van de overheid niet onder te financieren en dan ga ik verder met de rijksdienst voor identiteitsgegevens die ziet toe op het gebruik van erp. Dat is dan weer de basisschip basisregistratie persoonsgegevens

[1:10:12] ondergefinancierd miljoen

[1:10:15] de miljoenen moeten ophalen bij gemeenten en bij gebruikers om te zorgen dat onze basisgegevens goed

[1:10:21] gedeeld en gebruikt. Ik vind het echt flauwekul.

[1:10:25] Ik kijk na hoeveel miljoenen honderden miljoenen. Er worden geïnvesteerd in allerlei ict systeem waar we nauwelijks zicht en grip op hebben waar wij onze controlefunctie nauwelijks kunnen functie kunnen kunnen uitoefenen.

[1:10:38] Ik kijk gewoon naar die basisinfrastructuur. En dan zie je ook twee diensten zijn ondergefinancierd. Voorzitter, zullen we ermee stoppen. De sp gaat hierover een uitspraak vragen van de kamer. Want we hebben een abonnement op de autoriteit persoonsgegevens in de financiering gedaan, maar ook dat de rijksdienst voor identiteitsgegevens is ondergefinancierd en dat horen we niet te doen.

[1:11:00] Die zou ik graag de staatssecretaris het volgende willen meegeven. De kamer is geen lastige hobbelen met wie je af en toe ook een leuk gesprekje hebt of af en toe even moet zetten over een inspirerende en voorlopende functie. De kamer. Daar ga je niet mee in gesprek. Hoe je verslag wilt doen. De kamer is een partner in het toetsen van gemaakt beleid. Comptabiliteitswet, die is er om te zien of er gestructureerd plannen worden gemaakt of geld wat er onder hangt. Doelmatig en rechtmatig wordt uitgegeven en op het moment dat zij zegt ik wil met de kamer in gesprek gaan over hoe dat werkt dan is dat echt zwaar onvoldoende zijn misschien een nieuwe commissie, maar daarmee zijn wij niet in naïeve commissie. Wij weten heus wel wat onze rechten zijn. Ik zou dus daarom de staatssecretarissen willen meegeven dat we volgend jaar een aparte begroting willen hebben. Laat het maar de goede begroting zijn waarin steeds meer onderdelen komen, maar juist als we vragen om een visie en onwaardig die de onderliggende hebben we ook aparte begroting nodig. Nu komt het van allerlei delen van de overheid. Wat voor ons nauwelijks controleerbaar is, ook voor de staatssecretaris niet. Het is niet eens haar mandaat en dat vindt de sp echt heel zorgelijk dan. Tot slot, voorzitter van de raad van state heeft ons een advies gegeven en daarmee zeg ik ons de tweede kamer als medewetgever. De regering als wetgever hoe we om moeten gaan met digitalisering in het wetgevingsproces. Dit advies is anderhalf jaar oud en ik weet niet hoeveel debatten er zijn geweest, want mevrouw van weerdenburg schamper tot waar het alleen maar over algoritme hebben mike geloof dat ik in ieder debat dit ook gevraagd wanneer komt de uitwerking ervan, want als het

[1:12:37] een wet wetten maken keuzes maken juridisch zorgen dat wij rechtmatig

[1:12:41] omgaan met bedrijven. Mensen die hier wonen. Mensen die hier komen te wonen. Dan hebben we nog heel wat te doen en als ze dan mag je zoon belangrijk advies niet laten liggen. Wanneer krijgen we eindelijk een keer een reactie op?

[1:12:55] Dank u wel, mevrouw leidt heeft de interruptie van mevrouw de ruzies van d zesenzestig.

[1:13:01] Voorzitter, ik wou eerst mijn collega laten uitpraten en dan weer een vraag stellen en het ging mij om de digitale toegankelijkheid in de basisvoorziening. Dus, mevrouw leidt, heb ik horen zeggen dat iedereen niet iedereen hetzelfde toegang tot het internet hadden wij zelfs het idee dat het internet eigenlijk onder de universele dienstverlening zou moeten vallen, vindt de sp.

[1:13:23] Leijte. Voorzitter, voorafgaand aan het debat dacht ik misschien kan ik meneer bond bal wel zoals verlagen.

[1:13:30] Dat het nationaliseren van het internet,

[1:13:32] We vinden het namelijk altijd heel erg leuk als ik erover begin in de energie, maar zonder zonder gekheid. Ik denk dat we daar serieus over na moet denken als het gaat over hoe kan je zaken doen met de overheidsbelang. Maar het gaat ook over zaken doen met school met je werk zonder digitale toegang. Kom je er niet meer. We hebben het allemaal gezien tijdens corona

[1:13:54] dat op het moment dat je het niet hebt dat dat een probleem is. Ik denk alleen wel dat we goed moeten onderzoeken wat we daar precies onder bedoelen. Ik zou zeggen internetaansluiting glasvezelnetwerken in heel het land. Laten we dat zo snel mogelijk garanderen en ook aanjagen. Misschien moet je dat wel basisvoorziening noemen, waarbij je dus ook die infrastructuur echt stuurt, maar vervolgens zit je ook wel met toegang

[1:14:20] die fiches. Dus je moet denk ik. We moeten daar denk ik wel een visie klinkt stom ontwikkelen. We moeten denk ik wel afbakenen. Wat dat dan precies is wat ons betreft ga je daar best wel ver in. Want ook als het gaat om leermiddelen op school zien we dat natuurlijk de kloof voor kinderen die in hun gezin zitten waarin het allemaal aan komt waaien. Dat komt nooit aan mij, maar in ieder geval waarin de financieel geen probleem zijn om dat te regelen. Heel anders is dan in gezinnen, waarbij er misschien maar één keukentafel is voor acht personen

[1:14:50] en niet eens een diva is. Dus wat ons betreft is daarover het debat te voeren om daar maatschappelijk ook geld in steken. Om de ongelijkheid die ontstaat tussen randstad en platteland, maar ook als het gaat over inkomens verschillen op te heffen.

[1:15:09] Dank u wel, mevrouw van weerdenburg, waarbij dit is overigens niet om een vrouw van weerdenburg gericht in algemene zin toch nog even de oproep. We zijn nu drie sprekers gehad. We zijn een uur en een kwartier verder en hebben nog een aantal sprekers te gaan. Dus toch om zowel de vragen als de antwoorden kort te houden. Mevrouw berg,

[1:15:25] Voorzitter zal proberen mevrouw lijkt te zeggen. Misschien moeten we dat allemaal van overheidswege gewoon al die toegang al die dwazen enzovoort. Maar ziet hij dan ook een soort verplichting in het vizier. Want er zijn zat mensen die wel goede toegang hebben tot internet wel allemaal die research. Maar die nog steeds niet digitaal zaken willen doen of die anoniem willen blijven. Om wat voor reden dan ook, en die we niet moeten verplichten daartoe.

[1:15:53] Mevrouw leijten,

[1:15:54] Daar begon ik mijn betoog mee dat de overheid gaat uitgaat van digitale dienstverlening, terwijl het andersom zou moeten zijn. Dus niet, mits maar nee, tenzij maar ik zie wel een groot probleem omdat ook al kun je dat dan misschien als overheid instellen en garanderen.

[1:16:12] Ik zie gewoon dat op scholen op werken ook op in in de gezondheidszorg. Het loopt gewoon digitaal. Dus dan is het wel belangrijk dat je in ieder geval die toegang hebt en dan moet je altijd de keus kunnen maken. Maar je moet ook die toegang hebben. Dus je hebt een glijdende schaal naar de verplichting van digitalisering. Daar maakt de sp zich zorgen om het feit dat we de blauwe envelop weer mogen ontvangen. Die mensen niet graag krijgen te maken met dat wij aan de bel hebben getrokken. Ik geloof in tweeduizendveertien al.

[1:16:40] Die gaat niet eruit.

[1:16:42] Overigens met de volledige steun van de kamer. Maar dat lost de overheid

[1:16:49] zakendoen. Heb je dat natuurlijk op andere vlakken ook en dan maak ik me wel zorgen over de toegang die mensen hebben dus het garanderen betekent niet verplicht.

[1:17:01] Dankuwel. Dan gaan we door naar de volgende spreker in het eerste en het enige wat we tijdens de regio hebben van d zesenzestig. Ik kijk even wie van beiden. Ik zie mevrouw van ginneken namens d zesenzestig.

[1:17:15] Voorzitter, heeft u gezien. Ik maakte aanstalten om te starten. Dus bij deze en het is eerlijk gezegd. Maar ik wil het toch even zeggen ook volvo vol verwachting klopt het hart van de d zesenzestig fractie en voor de duidelijkheid niet vanwege de aankomst van sinterklaas in hellevoetsluis afgelopen zaterdag ook best wel wat dramas opleverde, kan ik u zeggen, maar vanwege de beloofde digitale begroting van de kamer. Vorige week van het kabinet zou ontvangen, maar we hebben niet de koek gekregen. Maar de garth. En nu stop ik met het sinterklaasliedje maar duik de inhoud in wat we hebben gekregen, is een bundel informatievoorziening, visies van departementen zonder bedragen en niet over de budgetten rondom digitalisering, waar ook uitvoeringsorganisaties, toezichthouders, stimuleringsprogramma s in opgenomen zijn en dat is ver verwijderd van de motie die ik eerder hierover samen met collega leijten indiende, laat staan dat het maar enigszins in de buurt komt van de eisen van artikel drie punt. Één van de comptabiliteitswet.

[1:18:15] En natuurlijk heb ik er begrip voor dat het de eerste keer niet perfect is. Maar ik was toch wel heel erg teleurgesteld met wat we nu hebben.

[1:18:22] Daar ligt wat mij betreft een taak voor aluminium van digitale zaken is een departe, een onderwerp wat alle departementen aangaat en we willen van alle departementen meer transparantie, niet alleen zodat wij onze controlefunctie kunnen uitvoeren als kamer. Maar de ministers moeten het zelf ook willen omdat ze hun eigen effectiviteit van digitale ambities. Ook moeten kunnen bewaken.

[1:18:45] Dus twee vragen aan het kabinet. Waarom is je deze keer zo misgegaan. En hoe gaan de bewindspersonen ervoor zorgen dat ze volgend jaar wel de gevraagde integrale begroting samenstel.

[1:18:55] Voorzitter, dan cyber security digitale weerbaarheid van onze samenleving. Daar maak ik mij zorgen over. Er wordt vaak gezegd. Digitale veiligheid is nationale veiligheid dat hartstikke waar. Maar het is zoveel meer want digitale veiligheid is ook onze toekomstige welvaart digitale sabotage en spionage van buitenlandse actoren die tasten onze concurrentiepositie aan. Laten we onze kennis stelen dan helpen we malafide buitenlandse concurrenten en later ook tussen onze toekomstige banen stelen.

[1:19:26] En toch zie ik dat de risico s van cyber security niet structureel beheerst worden binnen en tussen organisaties en dat las ik ook in het cijfers security dreigingsbeeld

[1:19:37] en maar de helft van de bedrijven met meer dan tien werknemers die doet regelmatig een risicoanalyse, zegt het cbs. En maar liefst een kwart van het kleine mkb doet niets om digitaal veilig te zijn dat las ik in het cyber security onderzoek alert online zorgwekkende conclusies. Dan maak ik me veel zorgen om de kwetsbaarheid van het mkb voor cybercrime raakt onze hele economie. Want alle grote succesvolle internationale bedrijven staan op de schouders van mkb bedrijven als toeleverancier als renovatie partner bijvoorbeeld asml in veldhoven waar ik twee maanden geleden was dat ze een wereldspeler in machines om chips te maken en zij werken met honderden mkb bedrijven samen delen dus ook concurrentiegevoelige technische specificaties van hun machines en die moeten niet in verkeerde handen vallen

[1:20:26] en de cyber security van asml is zo sterk als de hele keten en daarom neemt asml ook een actieve rol in de bescherming van brainport, eindhoven.

[1:20:35] Maar voorzitter roept mij wel de vraag op

[1:20:38] is de minister van justitie en veiligheid actief genoeg en laat ik vooropstellen. Ik ben blij met de cyber security strategie die de minister naar de kamer heeft gestuurd. Daarin wordt eindelijk de kunstmatige scheiding van vitaal en niet vitaal als het gaat om onze bescherming opgelost en vraagt de kamer al lange tijd onder de vorming van het integrale eindelijk nationale cyber security centrum. Dat duurt nog jaren en cybercriminelen werken inmiddels op professionele industriële schaal aan onze ondermijning.

[1:21:10] En wat mij betreft moet de minister veel meer inzetten op preventie en daarom heb ik vier vragen

[1:21:19] in de motie. In april verwacht de minister onder brancheorganisaties en andere sector koepels te stimuleren om sectorale patch brigades uit te laten rukken en de minister heeft die motie overgenomen. Dan is mijn vraag hoeveel van die badge brigade zijn inmiddels uitgerukt. Dankzij de interventie van de minister en hoeveel bedrijven zijn hiermee beter beschermd geworden?

[1:21:41] De kwetsbaarheden, informatie, kwetsbaarheden, informatie die dit tot rustcentrum verspreid via onder andere samenwerkingsverbanden en schakelen organisaties en ik las de ambitie van het kabinet om voor eind volgend jaar vijftig van dat soort samenwerkingsverbanden te hebben,

[1:21:58] maar er zijn er nu achtenveertig.

[1:22:01] Dus kan de minister van jnvb uitleggen waarom dat die goeie ambitie zo laag is. Maar twee samenwerkingsverbanden erbij.

[1:22:08] De ethische hackers zijn speuren actief naar digitale kwetsbaarheden bij bedrijven en overheid en ze zijn ontzettend belangrijke schakel naast alle security professionals binnen bedrijven en overheden

[1:22:21] en ethische hacker collectieve zoals de dvd of de internet cleanup foundation die werken op vrijwillige basis. Dat is fantastisch dat ze dat doen maar het is ook kwetsbaar.

[1:22:32] D zesenzestig vindt dan ook dat dit soort collectieve structurele financiering verdienen, zodat ze continuïteit kunnen bieden in hun eigen kennisontwikkeling in een samenwerking overweegt een motie op dat punt

[1:22:44] vraag aan de minister van justitie en veiligheid kan zij aangeven hoe zij aankijkt tegen een subsidieregeling voor meerjarige financiering voor ethische hacker collective

[1:22:55] dan mijn vierde vraag op dit punt de versnippering. Het nationaal cyber security centrum wordt eindelijk nationaal al duurt het nog even maar versnippering blijft op de loer liggen. Ik zag daarbinnen de rijksdienst voor ondernemend nederland rvo nu twee clubs zijn die zich richten op het coördineren bij elkaar brengen van de meer fundamentele kennis over cyber security. En dan heb ik het over die cijfer en het nieuwe nctv

[1:23:21] kan de minister van economische zaken mij uitleggen waarom dat dit etc. Wat volgt uit europese verplichtingen niet als taak is toegevoegd aan die cijfer gaf aan dat er weer een aparte club met allerlei afstemming en extra overheid voor opgericht moet worden.

[1:23:37] Voorzitter, dan ga ik naar het handelsregister. Dus ik laat cyber security even los. De kamer van koophandel is aan de slag gegaan met de motie van d zesenzestig en april om het vestigings adres af te schermen voor een deel van de zzp ers waarbij evident is dat dat zou kunnen.

[1:23:53] En ik ben blij dat de data visie op het handelsregister straks ook een oplossing beloofd voor alle zzp ers en in de data visie gaat de minister in op het verdienmodel rondom het handelsregister en dat is belangrijk, want persoonsgegevens zijn geen handelswaar en de overheid moet al helemaal geen dealer zijn. Wat mij betreft en de minister heeft dekkingsvoorstel daarvoor belooft dit najaar. Ik heb ze nog niet gezien. Dus kan de minister aangeven wanneer deze dekkingsvoorstel naar de kamer komen en klopt het dat in de begroting nu geen reservering is opgenomen voor aanvullende financiering van de kamer van koophandel en betekent dit dan ook inderdaad dat de verandering van het verdienmodel van het handelsregister niet eerder dan één januari tweeduizend, vierentwintig mogelijk is. Voorzitter, nu we het toch over dokters hebben. Het is belangrijk dat het online delen van adresgegevens strafbaar is ge gaat worden beschermd. Journaliste academici, politici en iedereen die deelneemt aan het maatschappelijke debat tegen intimidatie en geweld.

[1:24:56] D zesenzestig is dan ook blij met het wetsvoorstel van de minister van justitie en veiligheid, maar ik heb wel de vraag waarom er geen extra capaciteit voor opsporing en handhaving is gekoppeld aan het wetsvoorstel. Het hem heeft aangegeven dat ze op basis van deze nieuwe wet vijftien, honderd nieuwe zaken per jaar verwachten. Maar als die blijft liggen dan is de bescherming tegen dokter een lege huls. Dus mijn vragen aan de minister. Hoe gaat de minister dit oplossen.

[1:25:21] Dit was mijn deel van de

[1:25:24] inbreng van d zesenzestig.

[1:25:25] Dank u wel, mevrouw van ginneken. Ik kijk even rond. Ik zie geen interrupties. Dan gaan we door naar mevrouw dekker. Abdulaziz namens d zesenzestig.

[1:25:35] Dank u. Voorzitter, ik heb drie onderwerpen data honger algoritme toezichthouder en big jack. Allereerst zou ik graag willen beginnen. Maar allereerst zou ik graag willen beginnen met een positieve noot dat het staatssecretaris van digitale zaken hard aan het werk is zichtbaar voor ons en ook voor de buitenwereld.

[1:25:54] Dit complimenten voor herhaaldelijk wat mijn collega ook zegt, is het zaak om alle bewindslieden bewust bewuster te maken rondom digitalisering, want voorzitter nog dagelijks voorbeeld het tegen van data honger en het digi optimisme vanuit de overheid en vragen ons af hoe dat kan. Hoe kan het dat verschillende overheden steeds vaker en meer gegevens van ons verzamelen. Ik noem de woz waarde pilot waar mensen foto s moeten sturen van een meubels en zelfs een wkz naar gemeentes die is gestart in tachtig gemeenten, met als voornaamste reden weer efficiency. Waarom waarom dit bedacht is? D zesenzestig vraagt de regering om hiermee te stoppen? Graag een toezegging of ik noem de gretigheid waarmee de politie aanspoort om toch vooral de bijl cameras die vaak illegaal de openbare ruimte filmen te registreren. Dat voelt op zijn minst ongemakkelijk dus voorzitter d zesenzestig pleit voor het beter voorkomen dan genezen beleid. Als het niet per se nodig is om data van burgers te verzamelen. Doe het dan niet graag een toezegging dat de politie minder gretig worden in hun eigen data honger.

[1:27:04] Ik ga verder in op vragen over overheidsinstanties of overheidsinstantie geld mogen verdienen met onze gegevens, want het vraagstuk van de handelsregister speelt natuurlijk brede, zowel het cbs als kadaster en andere organisaties hebben voor hun primaire taak en werk onze gegevens nodig. Ze hebben plezierig gegevens en ze verkopen die soms ook wat d zesenzestig betreft dat natuurlijk prima voor onderzoek of voor eigen gebruik, maar het lijkt ons niet de bedoeling dat datahandelaren deze gegevens gebruiken om de online profielen aan te vullen of te verrijken.

[1:27:37] Ergens klopt t niet. We vinden het vaak dat de overheid niet teveel gegevens van ons moet weten. Maar dit vinden we dan prima. Wie koopt deze data verzekeringen op woningbouwcorporaties. Deze data van datahandelaren zijn niet herleidbaar zijn vaak niet per sé herleidbaar naar één persoon, maar betekent niet dat een persoon daar geen last van heeft. Waarom is dit niet gereguleerd

[1:28:00] is de minister van plan hier iets aan te doen en zou het niet wenselijk zijn door de overheid staat daar niet voor zulke doeleinden gebruikt wordt. Boetes van de ap ap zijn niet voldoende want dan lijkt het alsof dit incidenten zijn. We zouden dit structurele structureel moet aanpakken.

[1:28:15] Ik kan de minister toezeggen de handel en data verder te onderzoeken

[1:28:19] wil het kabinet ook voor het kadaster in data visie allah die van de handelsregister maken en wil de staatssecretaris volgens toezeggen dat deze overheidsinstanties zo snel mogelijk stoppen met het delen of verkoop van van onze data aan datahandelaar. Het liefst voor één januari tweeduizend, vierentwintig.

[1:28:37] Overigens wordt vaak genoemd. Een voorwaarde dat je data mag gebruiken. Maar je mag er geen geld mee verdienen. Geldt dat ook voor het cbs? Zoja. Waarom wordt hier niet op gehandhaafd?

[1:28:48] De algoritme register en toezichthouder samengevat. Prima en mooi dat een algoritme is komt in tweeduizend, drieëntwintig. Maar in dit register zou de algoritmes van het rijk en de uitvoeringsorganisaties moeten zijn. Ik noem dan de belastingdienst en uwv bijvoorbeeld. Het is niet een verzamelbak van de algoritmes die de gemeenten gebruiken de voorzitter wil de staatssecretaris toezeggen dat alle ministeries op zijn minst in beschrijving aanleverde van een algoritmes in deze register. En dan later verder aanvullen. Als voorbeeld kan de staatssecretaris kijken bij de verwerking register bestaat namelijk komen en dan de algoritmen toezichthouder houder wil de staatssecretaris of minister toezeggen dat de kaders van het toezicht hier in nederland duidelijk zijn voor één juli. En als de genoemde werd nog niet af is, kunnen we dan een tipje van de sluier krijgen van het kabinet

[1:29:37] wil het kabinet toezeggen door deze toezichthouder allereerst bij de overheid algoritmes begint en boetes mag uitdelen dan dik. Voorzitter, de antwoorden op deze vragen op onze vragen over ticktock zijn binnen. Allereerst fijn dat ze op tijd binnen zijn gekomen. Dank daarvoor. Maar deze antwoorden roepen bij mij nog meer vragen op het kabinet verschuilt zich achter de ap, terwijl we allemaal weten dat de autoriteit persoonsgegevens structureel te weinig capaciteit heeft. Als het aan d zesenzestig ligt, mag er vanuit de overheid ook een duidelijk signaal komen dat de grenzen zijn bereikt. Wat ons betreft is verder regulering van dit gebied op dit gebied wenselijk. Allereerst wil ik de regering vragen wil de regering en een klacht bij de indienen aangaande ticktock voor het schenden van de privacy van kinderen en het delen van onze gegevens aan derde landen graag een toezegging.

[1:30:27] Ze wil de regering onderzoeken hoeveel kinderen precies gebruik maken van video houdende social media zoals youtube insta of ticktock en wil de regering op nationale en europese schaal social media platform me te dwingen. De algoritmes op een platform voor kinderen uit te zetten of een aangepaste variant te maken, zoals in het regeerakkoord staat voor u verdergaat.

[1:30:48] Met uw volgende vragen aan de regering. Heeft u interruptie van mevrouw leijten? Sp?

[1:30:53] Voorzitter, d zesenzestig en de sp hebben veel samengewerkt als het gaat over de financiering of de voldoende financiering voor de autoriteit persoonsgegevens en het is nog altijd niet geregeld

[1:31:02] heb ik in mijn termijn gezegd dat het gênant is dat de basisinfrastructuur als het gaat over belangrijke instituten die juist gaan over onder andere werkagenda dat die niet voldoende gefinancierd zijn, zoals ook de rijksdienst voor identiteitsgegevens vindt d zesenzestig niet gewoon dat dat wat wij hebben opgetuigd aan controle noemen me op dat dat gewoon basaal gefinancierd moet worden en dat dat dus niet in de min moet staan of niet juist zijn financiën moet krijgen bij gemeenten bijvoorbeeld, zoals de rijksdienst voor identiteitsgegevens. Want dat maakt juist die handel in data juist mogelijk of wellicht aantrekkelijk.

[1:31:40] Rode krabben,

[1:31:41] Dit het best van een brede vraag over de financiering van autoriteit persoonsgegevens vindt de sp en d zesenzestig kan een zeiden wij hebben ook altijd gepleit voor meer structurele financiering en de rest het een en andere ook in het regeerakkoord. Wat nu ook langzaam maar zeker ook vorm begint te krijgen in verschillende begrotingen

[1:32:03] over de financiering van die rijksdienst. Ik moet eerlijk bekennen. Volgens mij is het niet zo dat dat de rijksdienst voor identiteit ook data van ons verkoopt. Als het zo is dan wil ik dat graag horen vanuit de regering.

[1:32:17] Daar heb ik me niet verder in verdiept en ik zou zeggen dat moet natuurlijk structureel beter gefinancierd worden. Maar de dekking moet altijd kloppen.

[1:32:28] Dankuwel vervolgt u betogen.

[1:32:32] Nog mijn laatste vragen over de big stick en de regering. De vraag of de regering het verbieden van het maken van profielen van kinderen onder de zestien jaar door social media platformen bij voorkeur op europese schaal dan tot slot. Voorzitter, het beschermen van onze kinderen en die digitale wereld gaat verder dan alleen het aanpakken van ticktock en anderen.

[1:32:56] Het ministerie heeft code voor kinderrechten laten ontwikkelen. Dat zijn goede beginselen als het gaat om digitale producten voor kinderen. Hiervoor is echter geen financiering voor gereserveerd in de begroting. Voorzitter, in inschatting dat het verder ontwikkelen en levend houden van deze code niet veel hoeft te kosten is de staat staatssecretaris bereid om uit te zoeken of hun financiering mogelijk is vanuit artikel zes van de begroting van binnenlandse zaken. Dankjewel.

[1:33:22] Dankuwel heeft een interruptie van de christenunie.

[1:33:25] Dank u wel voor d zesenzestig

[1:33:27] en christy ze samen met vele andere partijen samen opgetrokken na het bericht. Vorige week rond tick tock denk ik er ook over gezegd

[1:33:35] als de huidige versie zou blijven, denkt dat een verbod of in ieder geval toegang tot de markt te ontzeggen op zijn plaats is.

[1:33:41] Dat is met name te maken omdat naast de algoritmes waar ik me zorgen over maak er voor mij ook een veiligheids vraagstuk is ontstaan en dat ze daarom ook waarom ik die stap zet. Ik hoor d zesenzestig of mevrouw

[1:33:54] wil aangeven dat er vorige zijn. Maar hij heeft ook een paar mooie moties aardige konden of tenminste vragen stelde kijkt graag naar. Maar het veiligheids. Alles aspect of vraagstuk in de rivier vindt niet dat er reden is

[1:34:06] om wel te zeggen als er sprake van blijkt te zijn dat gegevens ook met landen

[1:34:11] gedeeld worden juist minder minder afhangt van pro van proberen te worden dat dat wel rechtvaardig dat je sommige gevallen dus ook apps of of ikdenk de toegang tot de markt moeten ontzeggen.

[1:34:23] Mevrouw dekker andre.

[1:34:25] Jij voorzitter en dank voor deze vraag. Eerlijk gezegd heb ik ook gewoon over het verbieden nagedacht. Maar ik kon met mijn perfecte juridische kennis niet één, twee drie artikel of een wet vinden waaraan het verbieden kan gebeuren. Dus ik weet niet in hoeverre we dat zouden kunnen doen. Ook op europees niveau, want verschillende bedrijven doen zaken in europa en we kunnen het niet als nederland zeggen hier niet. En in belgië wel maar ik ben wel geinteresseerd in het antwoord daarop. Want ik ben wel benieuwd als er inderdaad sprake zou zijn dat de data van van ons zomaar gedeeld worden

[1:35:05] met derde landen zich maar dan moeten we dit misschien onderzoeken op zijn minst.

[1:35:12] Dankuwel. Dan gaan we door naar de volgende spreker of speeksel in dit geval van de zijde van de kamer en dat is mijn vrouw kathmann namens de pvda.

[1:35:22] Dankuwel. Voorzitter,

[1:35:27] mijn vrouw lijdt heeft volgens mij al uitgebreid bij stilgestaan. Maar ik vind het zo belangrijk omdat ik toch nog een keertje gaan herhalen

[1:35:34] want vergeten het heel vaak wel met zen allen dat digitaal meedoen gewoon een mensenrecht is een basisbehoefte. Als je dat niet doet dan heb je vaak ook problemen met je onderwijs met werk met toegang tot zorg en ook gewoon goed contact met je dierbaren

[1:35:48] en we zien nu want we hadden in krona heeft dat natuurlijk heel pijnlijk blootgelegd, waardoor de koopkracht crisis staat het eigenlijk staat die digitale toegang extra onder druk en je ziet ook dat veel ondernemers, maar ook sportclubs, scholen en gewoon heel veel mensen. Ik heb begrepen. Ook bij gemeentes komen steeds meer via het algemene telefoonnummer gewoon vragen

[1:36:13] voor mensen die zich de vraag moeten stellen. Ja ik moet deze maand de verwarming betalen of moet ik nou de wifi betalen

[1:36:20] en daarom moet ik eigenlijk van het graag van zowel de minister als van de secretaris een inkijkje op welke wijze hier al rekening mee hebben gehouden bij al die voorstellen en koopkracht maatregelen van collega´s of ze die digitale component hebben meegegeven. En of daar ook financiën voor zijn zijn uitgetrokken

[1:37:35] en ook al ben je wel verzekerd van die digitale stoelgang. Dan is het nog gewoon heel erg ingewikkeld om mee te doen. Twee komma zes miljoen nederlanders vinden het gewoon ongelooflijk ingewikkeld om digitaal mee te doen.

[1:37:46] Één komma twee miljoen nederlanders zijn eigenlijk gewoon nagenoeg niet online. Dat zijn echt ongelooflijk gigantisch grote cijfers en daarom ook mijn vraag aan de staatssecretarissen blijft de nationale campagne over digitale vaardigheden zodat eigenlijk iedereen die niet digitaal vaardig is, weet dat hij niet alleen is, maar ook weet dat je daar hulp voor moet zoeken

[1:38:09] van de minister hoor ik graag waar de budgetten blijven voor het mkb. Want we hebben gewoon voor mkb ers hebben handreikingen nodig. Hoe ze hun werkgevers ook werknemers veel meer digitaal weerbaar kunnen maken. Hoe hoe ze ervoor kunnen zorgen dat werknemers digitaal vaardig zijn daar daar heeft niet alleen maar die werknemer wat aan dat die dat die digitaal vaardig. Er is, maar ook gewoon het hele bedrijf helpt gewoon de digitale weerbaarheid van van ons mkb mee

[1:38:38] damn. Het is niet zichtbaar, want er komt er komt geen rook uit onze ipad en er komt ook geen soort van vuurpluim uit datacenter. Maar ja de c o twee voetafdruk van de digitale economie. Die is gigantisch. We praten er vaak over digitale honger. Maar de digitale samenleving heeft energie honger en daar moeten we heel snel wat mee en ik zou dan ook graag van de minister horen hoe het staat met de integrale aanpak voor duurzame digitalisering

[1:39:10] en hoe het staat met de transitie naar digitale duurzame infrastructuur en juist het verkleinen dus van de ecologische voetprint. En hoeveel geld daarvoor is is uitgetrokken.

[1:39:22] En dan die werkagenda van de staatssecretarissen of eigenlijk de werkagenda digitalisering van dit kabinet was ongelooflijk blij moet ik zeggen dat ie er is want wij als commissie digitale zaken die die snakte ernaar alleen het blijft gewoon wel jammer. Ik weet dat het aangekondigde is en het staat in het document dat het alleen een bzk agenda is dat die nog aangevuld moet worden en van alles moet toegevoegd worden. Maar eigenlijk duizelt me gewoon nog steeds als je je vraag van hoeveel geld trekken we nou uit voor voor de digitalisering van nederland en dan bedoel ik val voor de overheid het faciliteren van die van die digitale samenleving, het beschermen van onze burgers, het helpen van bedrijven nu een beroep. Het is ongelooflijk moeilijk om op deze manier je werk te doen als commissie digitale zaken en ik hoor eigenlijk wel graag van beide ministers en ook de stas of zij dat met ons eens zijn en of we misschien verbetervoorstellen tegemoet kunnen zien voor de toekomst hoe bijvoorbeeld volgend jaar of

[1:40:22] beter ons ons werk kunnen doen, hoeven veel meer kunnen gaan naar die integrale aanpak van digitalisering, zoals wij die bij digitale voor zaken voor ogen hadden daarom ook een aantal concrete vragen want ik hoor graag van de staatssecretarissen wanneer de actualisatie van de werkagenda naar de kamer wordt gestuurd. Wanneer we de uitwerking van het digitaal fundament krijgen wanneer we de eerste voortgangsrapportage krijgen. Hoe worden op de hoogte gehouden over de nare te concurrentie indicatoren. Hoe

[1:40:52] krijgen we nou eigenlijk inzichtelijk van de staatssecretarissen hoeveel geld er voor die werkagenda in totaal is dat zijn wel vragen die die bij mij heel erg spelen ook gewoon als kamerlid om mijn werk goed te kunnen kunnen doen.

[1:41:08] Want ook van belang zijn heel veel dingen die niet in die werkagenda staan, maar wel elementair zijn voor het succes van van de werkagenda want willen we echt goed werk van maken. Dan moeten we gewoon anders gaan inkopen. Anders gaan ze gaan aanbesteden. Onze digitale samenleving die vraagt echt tot er een aantal structuren, zodat we als we als overheid, maar wij ook hier in de kamer hebben ingericht dat we dat gaan doorbreken en dat dat gewoon op een hele andere manier gaten moet werk gemaakt worden van een nederlands europese digitale industriepolitiek, maar ook gewoon van de nederlandse digitale maakindustrie moet de hele ict cultuur van de overheid moet op de schop. Want als we dat niet gaan doen dan gaat deze agenda

[1:41:53] gewoon mislukken. Het gaat alleen over hoe wij ict projecten financieren. Het gaat nu vaak met een smak geld vinden wij makkelijk in de kamer en dan weten we het maar zo werken ict projecten niet vaak is het gewoon een lopend iets. Je trekt eerst wat geld uit om het op te zetten en dan vervolgens moet je geld uit blijven uittrekken om te monitoren. Om het veilig te krijgen om het vraagt gewoon om een hele andere manier van financieren. Dan vraagt dat ook om een aantal structurele wijzigingen in hoe publieke waarden in hoe we daarmee omgaan in de wetgevende taken van de overheid. Dus je kijkt naar zorg als je kijkt naar veiligheid. Als je kijkt naar bijvoorbeeld onderwijs en daar hebben we gewoon nederlands europese maakindustrie voor nodig. Mijn kinderen noemen computers niet meer computers maar grootboeken. Daar hebben ze om in socios te komen, hebben ze een boel account voor nodig bij kinderen denken dat internet. Dat dat hetzelfde is als boel en dat computers hetzelfde zijn als grootboeken. We vinden het allemaal volstrekt normaal als een pas als microsoft nu schoolboeken ging uitgeven en die in klaslokalen zou dumpen en tachtig procent. Want daar zitten we nu tachtig procent van het basisonderwijs gewoon compleet afhankelijk van gogol. Als als wat met met lesboekjes zou gebeuren, zou de wereld op zijn kop staan

[1:43:11] en daar hebben we dus ook een onderliggende keikop nodig of vanuit die die maakindustrie vanuit hoe zorgen we dat veel meer partijen waar de waar de overheid grip op heeft of nationale partijen. Europese partij is ook goed voor voor onze veiligheid een rol kunnen gaan spelen en dat mis ik ook in deze werken en die onderligger. Die hebben we gewoon nodig. Wil dat een succes zijn en wat ook heel erg nodig is, is dat niet alleen de techniek

[1:43:37] centraal staat. Want daar focus je op, maar vooral mens en techniek. Het is een mooie uitspraak van de de toe is stil voel en uiteindelijk kunnen wel hier zeggen van algoritme. Ze moeten in het register moet ze allemaal controleren en checken als er dan nog steeds iemand bij een balie zit en dan komt het woord fraudeur uit en je zegt dat tegen een burger die kan wel zeggen. Ja maar sommige check gecertificeerd allemaal mensenrechten to show was allemaal goed. Dus ook deze werkagenda wilt een succes zijn, dan moeten we

[1:44:08] ga focussen op het samenspel van mens en techniek en ik hoop dus eigenlijk kunnen we nog eigen werkagenda verwachten vanuit de minister en staatssecretaris

[1:44:19] die dit gaat regelen die eigenlijk die onderweg is andere financiële structuren andere kijken op welke bedrijven in onze publieke zaak zitten. Dat zijn allemaal dingen in de samenleving waar de overheid een wettelijke taak en heeft dus ook een grote voet. Je moet handelen. Ben ik gewoon ongelofelijk benieuwd naar deze cursus discussie moeten we ook beter met elkaar doen. Dus ik zou ook graag van de staatssecretarissen willen horen want dan kunnen we beter in gesprek met het veld of bijvoorbeeld een goed idee is om de serre uit te breiden met een digitale stoel.

[1:44:50] Dat zal misschien helpen om de maatschappelijke discussie aan te zwengelen. Kijk even naar de voorzitter. Want ik heb nog maar één minuut. Ja dat is echt vreselijk unit.

[1:45:01] Nou ja dan eigenlijk wel nog een afsluitende vraag rond de vragen over ap en meer budget. Daar sluit ik me bij aan. Dat moet gewoon gebeuren. Ik hoor graag van de stad hoe dit budget tot stand is gekomen en hoe de staatssecretaris denkt dat dit toereikend is.

[1:45:16] Fijn dat de minister van justitie en veiligheid. Die is wat in september had ze de hj schoo lezing en die zeiden eigenlijk in de context ook van sociale media van de stevent af op een autoritaire coupe en ik was echt heel erg benieuwd wat de plannen van de minister zijn omdat om dat tegen te gaan en dan even een laatste ding zal even kijken of er nog iets is. Ja, er zijn steeds meer initiatieven dat hartstikke mooi, zoals bijvoorbeeld clowns die inspelen op het grote gebrek aan digitale vaardigheden, maar ook gewoon het vullen van digitale vacatures. Heel veel jongeren die uitvallen of mensen die al langere tijd langs de lijn staan die woorden daar in twaalf weken opgeleid tot bijvoorbeeld basis programmeurs honderd procent uitstroom en je hebt gewoon open haring zijn initiatieven. Gelukkig gaan als paddestoelen de grond uit en ik hoor graag van de minister of er extra budget voor uitgetrokken kan worden, want het kan ongelooflijk helpen om mensen met digitale skills op de arbeidsmarkt krijgen.

[1:46:11] Dank u wel, mevrouw cartman. Ik kijk even rond in turkije zijn. Ik zie geen interrupties. Dan is het woord aan de heer bontebal namens het cda die bondsman.

[1:46:22] Dank u. Voorzitter,

[1:46:24] zestig jaar geleden in negentien, tweeënzestig

[1:46:28] publiceerde de duitse socioloog en politicoloog jurgen havenmagazijn boek de structuurverandering van het publieke domein.

[1:46:36] In dat boek schetst havermans het ontstaan van het zogenaamde het publieke domein in het publieke domein omschrijft als een domein dat vrij is van machten die het beïnvloeden en manipuleren. Het terrein van de civiele maatschappij van verenigingen, academisch, onafhankelijke media, vakbonden en bruggen initiatieven.

[1:46:54] Hier worden standpunten meningen en visies verwoord en bediscussieerd

[1:46:58] dat publieke domein is ze niet altijd geweest.

[1:47:01] Het publieke domein ontstond in europa. Dus zo beschrijft havermans met de opkomst van het koffiehuis in engeland in de achttiende eeuw. Mensen uit verschillende klassen spraken daar met elkaar over politiek en over zaken doen

[1:47:13] in frankrijk de salons op allerlei mensen spraken over kunst, literatuur en politiek en in duitsland ontstonden de zogenaamde tafel gezelschappen. Boeken, tijdschriften en kranten namen vervolgens een deel van het publieke debat over.

[1:47:28] Maar volgens haar was ging dit publiek debat langzamerhand teloor en hij wijt het aan de macht van het bedrijfsleven op de persoonlijke en publieke sfeer en ook aan een bureaucratische overheid die zich als een bedrijfjes gaan gedragen.

[1:47:41] Het publieke debat manifesteert zich steeds meer als een vorm van consumptie. Volgens was

[1:47:46] massamedia verdiende geld met advertenties. Een discussie krijgt karakter van entertainment.

[1:47:52] Het publiek is dus onderdeel geworden van het verdienmodel.

[1:47:56] Hoe blijft democratie mogelijk onder invloed van de markt, machtige bedrijven en een bureaucratische overheid. Waar blijft de civil society in dit geweld voor markt en overheid.

[1:48:06] Dat zijn de vragen waar hamas zich mee bezighield. De zestig jaar geleden al en die voor ons in de tweede kamer nog steeds heel actueel zijn

[1:48:13] voor een gezonde democratie is immers een gezonde chief society en gezond

[1:48:17] publiek debat onmisbaar

[1:48:20] en wellicht was haar was somber. Maar de vragen die hij stelt zijn juist nu relevante dan ooit en de kernvraag gestegen. Hoe houden we een samenleving in stand en een kwetsbare democratie overeind

[1:48:32] in deze tijden van machtige social media, platforms en internationale techbedrijven en anders geformuleerd.

[1:48:37] Wat doen nieuwe dicht digitale technologieën

[1:48:41] met de manier waarop we met elkaar samenleven. Hoe kunnen nieuwe technologieën bijdragen aan de integrale ontwikkeling van de mens

[1:48:47] in plaats van deze te ondermijnen

[1:48:50] en we hebben twee weken geleden met elkaar gedebatteerd over digitale grondrechten en publieke waarden.

[1:48:55] Het voorgaande zou ik toch graag omzet in concrete vraag die voortborduurt op wat ik in dat debat ook gezegd en gevraagd

[1:49:02] is de staatssecretaris bereid om de wrr om een advies te vragen waarin wordt gereflecteerd op de vraag die ik zojuist geformuleerd.

[1:49:09] Ik weet het. Wrr is gestart met een adviesprojecten media een democratie in de loop ook nog wat andere onderzoeken bij andere gezaghebbende instituten. Maar dat zou ze goed in kunnen passen, mits dan wel deze vragen ook expliciet aan bod komt op die manier kan de staatssecretarissen ook dit deel over publieke waarde waarover zij ook in haar werkagenda schrijft verder concretiseren. Over welke publieke waarden hebben we een gemeenschappelijke basis te vinden van ethische en politieke uitgangspunten je richting geven aan het beschermen van deze publieke waren.

[1:49:43] Er zijn ook beloftevolle initiatieven de juiste democratische burgerschap kunnen versterken. De werkagenda wordt het voorbeeld van de pups genoemd waarmee publieke organisaties digitale platforms kunnen gebruiken voor het gesprek met een publiek.

[1:49:55] Hoe kunnen we dit soort initiatieven inzetten om op een nieuwe manier het publiek gesprek op gang te helpen.

[1:50:02] De voorzitter. Met het voorgaande heb ik een van de drie vragen geformuleerd waarmee ik steeds de onderwerpen die in de portefeuille digitale zaken aan de orde komen benaderen en de andere twee vragen zijn de volgende.

[1:50:13] Voor u doorgaat met die andere twee vragen heeft u interviewen, mevrouw van weerdenburg pvv.

[1:50:18] Voorzitter, ik hoorde je bontebal zeggen dat we moeten zoeken naar een nieuwe manier van het gesprek voeren met burger zijn noem dan of hij vraagt aan de bewindspersoon of dat pup zou moeten zijn. Maar bedoelt hij nieuw s in. We moeten de huidige platform vervangen. De huidige

[1:50:35] communicatiekanalen die nu bestaan. Daar moeten we van af.

[1:50:40] Die neem je in de zin dat dat het aantal nieuwe technologieën gewoon kansen biedt om het gesprek tussen overheid

[1:50:51] en burgers. Om dat op een creatieve manier vorm te geven en ik vind die pop ups vindt het een interessant initiatief omdat het te proberen.

[1:51:01] Mevrouw van middelburg,

[1:51:03] Het was absoluut interessant. Maar het is niet echt een nieuwe technologie.

[1:51:08] Bontenbal.

[1:51:09] Dat klopt, maar het is ook niet zo dat er massaal wordt ingezet. Dus ik ben heel erg benieuwd van opwekken welke plekken het succesvol wordt ingezet en of de overheid dat vaker kan noemen het volgens mij hebben het ook in dit in dit huis vaak tegenwoordig over burger beraden en dat soort nieuwe initiatieven en volgens mij past dit hierbij is dat ook complementair.

[1:51:31] Dankuwel. Dan was gebleven bij twee vragen die aan de regering wilden stelen.

[1:51:36] Zoals gezegd ik steeds drie prille waardoor ik naar die deze portefeuille kijken die vragen gaat die steeds tot vermoeiend toe in elk debat terug horen

[1:51:45] en die andere twee vragen zijn de volgende tweede vraag is hoe kunnen we met digitalisering het verdienvermogen van nederland versterken en de derde vraag is hoe kunnen we gezinnen helpen bij het omgaan met digitale technologie. Dat zijn zeg maar de tien lenzen waar waar waarmee ik steeds naar mijn portefeuille digitale zaken kijken

[1:52:03] nu wat meer over de tweede punt over het verdienvermogen van nederland en digitalisering.

[1:52:07] Ik merk dat in de afgelopen debat teveel hebben gehad over grondrechten als privacy, transparantie en eigenaarschap van data.

[1:52:14] We hebben nog weinig over bescherming van publieke waarde

[1:52:17] heb ik zojuist iets over gezegd, maar we spreken

[1:52:20] ook nog te weinig over de potentie van digitalisering voor het verdienvermogen van nederland. Want één ding is duidelijk de maatschappelijke uitdagingen die voor ons voor ons liggen en de enorme krapte op de arbeidsmarkt.

[1:52:30] Dat betekent dat digitalisering onmisbaar is om deze maatschappelijke vraagstukken aan te pakken

[1:52:35] en in de gesprekken die ik heb gevoerd heb ik vaker gehoord dat nederland achterloopt ten opzichte van andere landen in europa.

[1:52:41] In frankrijk is het heel normaal dat je afstand een contract bij een notarissen online bespreekt met een digitale handtekening ondertekend en ook finland wordt vaak genoemd als een land waar ze al veel verder zijn met digitalisering. Ik heb je drie vragen over. In de eerste plaats. Wat is er geworden van de samenwerking van de coalition of the willing, waarin acht europese landen, waaronder nederland in tweeduizend twintig zijn gestart.

[1:53:03] Om de digitale transformatie van de diverse overheden te versnellen is hier voortgang geboekt.

[1:53:09] De tweede vraag is of de minister bereid is een vergelijkend onderzoek te laten doen.

[1:53:13] De manier waarop andere landen inzetten op digitalisering, zodat we ervan kunnen leren. Wat kunnen we leren van finland, frankrijk, duitsland, belgië, denemarken,

[1:53:21] waarin lopen zij voor wat kunnen we van hen leren? Is de minister bereid om zijn onderzoek te laten doen en ik begrijp ook wel dat dat er wel aanzetten zijn tot dit soort vergelijkende overzichten, maar wellicht kan het ietsje iets preciezer.

[1:53:34] Mijn derde vraag is of het concept industriepolitiek werd net ook al genoemd door een collega ook niet op het thema digitalisering moeten toepassen. We doen dat wel met fysieke bedrijvigheid, maar wordt het niet tijd dat europa en nederland op het punt van digitalisering

[1:53:48] nadenkt over het behouden ontwikkelen en aantrekken van strategische bedrijven of platforms.

[1:53:53] We hebben in europa en airbus om niet teveel te afhankelijk te zijn van alleen het amerikaanse boeing kunnen we voor cruciale software en platforms europese alternatief ontwerpen koesteren en of voorrang geven

[1:54:06] dan niets over mijn derde punt digitalisering en vitale gezinnen. Voor de zomer heb ik samen met de grut avondcolleges een motie ingediend over onderzoek naar het verbieden van boksers. Ik lees dat deze maand een reactie op komt in de brief wordt ook verwees naar rapport van het trimbos instituut en in dat rapport kwam ik een mooie verwijzing naar een rapport van unicef tegen waarin mijns inziens nuttige aanbevelingen worden gedaan aan de game industrie hoe zij spellen, veilig en gezond kunnen ontwerpen voor kinderen.

[1:54:35] Ik was verrast door de concreet van die adviezen en ik dacht volgens mij kunnen ze echt heel nuttig zijn. De aanbevelingen gaan bijvoorbeeld over het vermijden van verslavende elementen in spellen, het beheersen van de speeltijd, het creëren van een veilige omgeving, ouderlijk, toezicht, enzovoorts

[1:54:49] nuttige aanbevelingen.

[1:54:51] Ik heb nog één minuut is het mogelijk om in reactie op het rapport van trimbos instituut een reactie op dit rapport ook mee te nemen. Zo ver achter sta staatssecretaris heb ik nog veel meer punten dan in mijn één minuut. Pas. Dus ik ga wat uitpikken overbodige data opslag studies laten zien dat die mailboxen opschrijven en in proces applicaties dat negentig procent van de data is overbodig noemen ze henry roth data woedend op sliep en review groeiend dataverbruik in de wereld groeit energieverbruik ook. Maar als naam

[1:55:23] negentig procent tachtig procent of misschien vijftig procent van de data die we opslaan gewoon compleet overbodige is. Ik hoef maar naar mijn eigen e mail account te kijken. Ja dan zijn we dus ook gewoon heel veel dingen aan het opslaan die totaal overbodig zijn en volgens mij. Ja, we kunnen datacenters zuinige maken. Dat is goed. Doen we ook volgens mij zit er veel ontwikkeling eigenlijk aan de voorkant moeten beginnen en een bewustwordingscampagne kan natuurlijk altijd met hetzelfde gemak. Je je overbodige data in de afvalbak. Maar wellicht is er veel meer mogelijk kunnen we bedrijven vragen hun jaarlijkse een jaarlijkse check up to date te doen, kunnen we in ook allerlei programmas veel beter nog allerlei data op scholingsprogramma stoppen termijnen waarop je datum weg wordt gegooid, verkorten, enzovoorts.

[1:56:12] En die andere punten die gaat bewaren voor interrupties of ik verzin een andere slimme vond toch nog ergens kwijt te kunnen. Voorzitter, dankuwel. U heeft ook nog een.

[1:56:21] De tweede termijn en u bent iets uitgelopen. Maar we hadden het niet. Slogan willen missen. Dus dank in algemene zin aan alle leden worden discipline om bij de tijd te blijven. Even kijken. Ik zie geen interrupties. Dan gaan we door naar mevrouw bushnell liet namens groenlinks, mevrouw charlie,

[1:56:41] Dankuwel. Voorzitter,

[1:56:43] de zorgen over het algoritme worden in het parlement breedgedragen. Gelukkig niet alleen door de sp en groenlinks zijn meerdere goede moties aangenomen. Voorzitter, en vandaag zou ik op twee daarvan inwilligen specifiek de motie klaver cs over het bouwen van een algoritme register en de motor van de knuppel advies over het verplichten van een mensenrechten toets voor algoritme.

[1:57:03] Het probleem is dat deze aangenomen motie helaas niet worden uitgevoerd, zoals in principe zijn bedoeld, zoals de motie over het opzetten van een algoritme register inmiddels al bijna twee jaar oud. Maar hij lijkt nauwelijks een begin gemaakt met de uitvoering. Hetzelfde geldt voor de motie over de mensenrechten toets.

[1:57:20] Voorzitter, ik zal hierop blijven hameren. De rest van de kamer gelukkig ook want het is niet alleen rechtvaardig en nodigde moties worden uitgevoerd, maar ook om het een relatief kleine investering nu ervoor kan zorgen dat niet gigantische inspanningen moeten worden gedaan om achteraf fouten te herstellen. Zoals destijds bij toeslagen

[1:57:37] kan de staatssecretaris uitleggen waarom deze moties niet worden uitgevoerd. En dan kan de minister van economische zaken vertellen hoe de europese unie met name de motie over de mensenrechten toets uitvoert bij de onderhandelingen over de voorzitter autoriteit persoonsgegevens. We zijn blij dat het budget van de autoriteit enigszins wordt verhoogd,

[1:57:54] maar het is bij lange na nog niet genoeg om alle belangrijke toezicht taken goed uit te voeren. Wat vindt de minister van justitie en veiligheid ervan om de inkomsten van de toekomstige digitale hiervoor in te zetten. Voorzitter, eerlijke verkiezingen. We vinden het ontzettend belangrijk dat die worden gewaarborgd. Maar de afgelopen jaren zijn er steeds meer bedreigingen bijgekomen. Recentelijk zei

[1:58:14] de baas van het russische huurlingenleger wannner dat rusland met chirurgische precisie, precisie ik citeer verkiezingen kunnen beïnvloeden. Dat is ontzettend zorgelijk. En gelukkig komt de europese esa eraan en daarmee wordt een eerste stap gezet en meer transparantie gecreëerd, maar dit grijpt niet fundamenteel in

[1:58:32] en vertrapt nog teveel op de platforms zelf.

[1:58:35] Wat gaat het kabinet doen om er verder ervoor te zorgen dat we in europa eerlijke verkiezingen hebben specifiek in nederland. En wat kan er op europees gebied gebeuren om vrijheden en rechter niet door online polarisatie en desinformatie te laten destabiliseren.

[1:58:49] Voorzitter, wat ons betreft kunnen we in nederland aan de slag want er komen provinciale verkiezingen aan en pas als we weten wat er gebeurt en wat de bedreigingen zijn, kunnen we achteraf wat concreter handelen. Ik heb in het verleden al eerder vragen gesteld over het nationale verkiezingen en ik zou graag van tevoren bij de provinciale verkiezingen willen kijken wat we goed kunnen monitoren om achteraf te kijken wat eventueel goed is gegaan en hopelijk wat minder. Hopelijk niet wat minder goed is gegaan, maar we gaan alvast graag preventief daarmee aan de slag. Wat kan het kabinet daarmee doen. Voorzitter, dick

[1:59:21] het nieuws over ticktock en de grillen van mask onderstrepen. Nogmaals wat er mis is met deze bedrijven, maar deze nieuwsfeit zijn slechts symptomen van een slechte ontwikkeling. Enkele grote bedrijven hebben ontzettend veel macht en nog steeds worden deze bedrijven teveel gezien als goedwillend in plaats van ons bedrijven die ongelooflijk ongelooflijk veel impact hebben en machthebber op onze maatschappij, terwijl ondertussen geen sprake is van een sterke democratische controle. We moeten echt ingrijpen en niet naïef zijn. Wat dit betreft. Met veel partijen hebben we eerder kamervragen gesteld inderdaad over ticktock en we blijven vanuit de kamer scherp.

[1:59:54] Maar voorzitter.

[1:59:58] Heeft de interruptie van de usa.

[2:00:00] Voorzitter, ook op dit onderdeel wil de christenunie zorgen

[2:00:04] met mevrouw bushbush delict als het gaat om zo social media en ook daar hebben wij ook samen kamervragen gesteld met de blade aan de partij.

[2:00:13] Ik zie ik merk wel dat de oplossingen dat die uit elkaar lopen en ook door en ook het gevoel van instrumentarium wat er daarvoor nodig hebt. Ik ben benieuwd of groenlinks die niet alleen een soort gedeeld, maar ook vindt dat gemaakt is met daarin moeten kijken om als dit zo blijft. Ook zouden moeten in ingrijpen.

[2:00:33] Mevrouw charlie.

[2:00:35] Dankuwel. Voorzitter, ik ben blij dat we inderdaad veel aandacht met zen allen voor dit fenomeen en ik zou zeker ook verder willen kijken naar juridische mogelijkheden. Wat mij onder andere bijvoorbeeld nog steeds zorgen baart is dat dit ook erg verwijst naar de leeftijdsgrens waarbij mensen zelf kunnen oud te zijn en dan vervolgens dat als argument gebruikt dat dat wel geborgd is. Ik sta onder andere willen kijken of we dat op een betere manier kunnen organiseren en ik ben zoekende daarin inderdaad wat kunnen we vanuit nederland doen. Wat kunnen we vanuit europa doen en hoe kunnen we ervoor zorgen dat we de middelen hebben om in te grijpen

[2:01:10] als dan specifiek gaat om het verbod waar de christenunie toe oproept. Ik zou eens willen kijken wat mogelijk is met de instrumenten die we nu hebben.

[2:01:18] Dankuwel. Dan bent u als eerste bij uw laatste vraag. Mercedes.

[2:01:22] Ja. Voor zover ik wist ik ik stel hem toch tweede kamervragen vorige week samen hebben in ingediend stelde ik mezelf de vraag ook als fractie. Maar wat doen wij eigenlijk op ticktock. Toen bleek dat wij een paar weken terug nog een fractie account hadden hadden wij ook aangepast. Weet ook dat

[2:01:43] het ministerie van algemene zaken ook de rijksoverheid heeft geadviseerd om

[2:01:48] maar ook iets met dit doen en ik moest toevallig denken aan de geweldige filmpjes moet erbij zeggen van de heer klaveren dansfilm veel filmpjes en voor mij als fracties de alle allemaal ook nog

[2:02:00] of allemaal voor de goden nog opzitten, ben ik benieuwd hoe u daarnaar kijkt ook naar het advies van het ministerie van algemene zaken dat eigenlijk ook zouden moeten kijken hoe we niet alleen overheidscoomunicatie. Maar misschien daar ook als politiek ook in de provinciale statenverkiezing piper verkiezingen ook niet wat voorzichtiger moeten zijn. Hoe kijkt daarnaar.

[2:02:19] Mevrouw brochand,

[2:02:21] Voorzitter, ook voor deze interessante vraag want ik ben zelf ook actief op tick tock niet alleen maar dans filmpjes, maar ook met politieke onderwerpen. Want wat vaak wordt onderschat is hoeveel mensen daar ook een nieuws vandaan halen en dat is aan de ene kant een probleem want we hebben niet veel zicht op wat er gebeurt. Aan de andere kant is het ook een mogelijkheid om mensen te betrekken bij democratie en politiek. Ik heb ook het dossier mbo en ik spreek veel studenten die dus met name via tikte kon informatie krijgen en waar ik ook zoekende in ben. Dus dat zeg ik dan hier ook is. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we een middel al dan niet veilig genoeg kunnen gebruiken om ook ons werk als volksvertegenwoordigers daarmee in te zetten en tegelijkertijd herken ik ook de zorg van de christenunie. Want we willen niet door ons eigen handelen bijdragen aan iets waar we in principe vragen nog bij hebben en ook daar heb ik nog geen antwoord op. Maar ik merk wel op dit moment vind ik het nog wel waardevol genoeg om met alle zorgvuldigheid die nodig is het medium te gebruiken voor doelen die wij nodig achten.

[2:03:23] Dankuwel vervolgens uw betoog.

[2:03:26] Dankuwel voor.

[2:03:27] Even kijken waar ik was.

[2:03:29] De big mac en de werkagenda. Voorzitter, vanuit de kamer is vrij veel aandacht voor. Maar het viel me op dat in de wijkagent niet als zodanig wordt genoemd. Ik vroeg me af hoe dat komt en welke stappen de staatssecretaris in het algemeen onderneemt om de macht van big tak te beteugelen. Want ik hoop niet dat we elke keer naar aanleiding van nieuwsberichten over ofwel facebook of instagram weer vragen gaan stellen. Maar ik hoop ook te horen wat het kader is van waaruit de staatsecretaris zelf handelt dan voorzitter data gebruikt door de overheid.

[2:04:00] Daar hebben we eerder vragen over gesteld, waaronder in het debat over grondrechten, en ik zou toch weer willen verwijzen naar het rapport van de raad voor openbaar bestuur waar ik destijds ook vragen over gesteld van sturen of gestuurd worden. De staatssecretaris heeft toegezegd niet een evaluatie te willen doen, maar een korte brief over de voortgang per onderdeel.

[2:04:21] Voorzitter, toen ik dit debat aan het voorbereiden was, dacht ik eigenlijk klinkt dat toch te weinig en ik vroeg me af. Voorzitter, wat de staatssecretaris meer kan doen dan dat. Want het is belangrijk dat fouten worden voorkomen, omdat de gevolgen enorm kunnen zijn en het rapport gewoon heel duidelijk is. Dus wat kan staatsssecretaris meer doen dan een korte brief, voorzitter etnisch profileren.

[2:04:41] Waarom ik blijf hameren op het gebruik van data door de overheid is omdat er op dit vlak ook daarin teveel misgaat. Het is een pijnlijk voorbeeld van onzorgvuldig gebruik van datum, want er is nog steeds geen verbod op het gebruik van etniciteit en marginaliteit als indicator bij risico modellen voor wetshandhaving. De nationale coördinator tegen discriminatie en racisme diep in tweeduizend, tweeëntwintig op dat de overheid moest stoppen met het gebruik hiervan. En hij is daarin niet de enige ook amnesty international pleit voor een verbod op deze modellen en voorzitter, ik zag dat het kabinet met amnesty international in gesprek is gegaan. Kabinetsreactie heeft gestuurd. Maar in de brief leest veel over gesprekken boot match workshops expert meetings en meer van zulks en bovendien wordt verwezen naar moties over de algoritmes die ik in het begin ook noemde die nog niet eens worden uitgevoerd. Voorzitter, wat ons betreft is het bij lange na niet genoeg. Wanneer komt dit verbod? En dan? Tot slot, voorzitter caribisch nederland blij dat dit wel in de agenda staat. Onze punten gelden ook voor dit deel van ons koninkrijk en ik vroeg me af wanneer wordt dat specifieke deel van de weekagenda nader uitgewerkt dankuwel.

[2:05:47] Dank u wel, mevrouw liet namens groenlinks. Dan gaan we door naar de volgende spreken van de zijde van de kamer en dat is erfelijk is.

[2:05:54] Dank u. Voorzitter,

[2:05:57] de overheid moet burgers beschermen door een persoonlijke levenssfeer te beschermen. Dat is een centraal uitgangspunt voor de christenunie waar het digitalisering betreft en ook de kern van mijn bijdrage vandaag, want de persoonlijke levenssfeer staat onder druk vanuit grote technologische bedrijven statelijke actoren

[2:06:14] en kan ook vanuit onze eigen overheid onder druk komen te staan. Data is kostbaar. Zeker waar het gaat om persoonlijke data van burgers moeten niet naïef zijn. Er is een strijd gaande om data van burgers wordt zowel de staten, maar ook als bedreigend gevoerd.

[2:06:29] Dit vraagt daarom om een overheid die bescherming biedt, in het bijzonder aan kinderen het tegengaan van data concentratie bij state supranationale supra nationale overheden en bedrijven en het voorkomen van afhankelijkheid van landen

[2:06:44] die mogelijk ook onvrij zijn, want niet alleen het ontvangen van data van belang ook het zenden van data is een strategisch goed en algoritmes kunnen in informatie en meningen poesje en daarmee opinies en zelfs verkiezingen beïnvloeden en eer bontebal. Je had werd over kunt habermann waar ik trouwens een groot fan van ben. Maar die waren waarschuwde ook dat als wij gaan naar de post nationale v de operatie mogelijk in e u verband dat we er voor moeten waken dat je het nationale

[2:07:12] niet uit het oog verliezen en ook de mogelijkheid hebben om bij te sturen en iedereen het ook op als het gaat om digitale waarde wie data krijgt wie deze ons ontvangt dat ook als nee nederland er goed over moeten nadenken. Niet in europees verband, maar ook nationaal. Wat willen wij vooral als het gaat om minderjarige voorzitter bij tick tock bijvoorbeeld komen al deze vragen aan samen

[2:07:35] tik. Tok speelt zeer waarschijnlijk gebruikersgegevens door naar naar medewerkers in china levert zorgen over of het ook gedeeld kan worden met de chinese overheid en dat zorgt voor ongekende data macht tegelijkertijd te benauwd. Net ook gehoord is tik tok razend populair onder jongeren heeft het miljoenen gebruikers zien we dat het voor jongeren jongeren onder de vijfentwintig jaar een van de grootste bron van nieuws is voertuig terecht, maar maak me zorgen over chinese politiebureaus in ons land en verwevenheid van van hoe wij met onze digitale infrastructuur structuur. Er zijn nu ook zorgen of ticktock ook niet zo n strategisch middel is verstopt achter een hele leuke filmpjes en kattenfilmpjes waarmee op grootschalige geef op grootschalige wijze eigenlijk gegevens en data verzameld kan worden, enzovoort enzovoort voor zijn bezig ook een ander verband om de afhankelijkheid van chinese bedrijven te voorkomen, met name als het gaat om vitale infrastructuur en mijn colega van de vvd heeft daarnet over gehad. Voorzitter, volgens ons is dat ook hier het geval. En dus moeten we kritisch zijn op samenwerking met landen met een offensief cyber programma is de staats secretaris met het met me eens en in lijn met de kamervragen die beantwoord zijn. Dank daarvoor vraag elkaar op welke termijn zei duidelijkheid te krijgen als het gaat over de verwerking van gegevens, vooral richting china en hoe dat zich verhoudt tot onze ons ons programma richting offensief van de landen met de offensief programma voor de telecomwaakhond in de vs heeft eerder opgeroepen om ticktock niet meer aan te bieden in in app stores. India voor bood al eerder ticktock en andere applicaties

[2:09:15] voor en wat ons betreft moeten we ook in europa kijken of de huidige vorm. Ik wil benadrukken de huidige vorm waar waarbij gegevens op deze lijst geduld geworden en ook in strijd zijn met pap mee met privacy wetgeving of dat of de markt daartoe om ons zicht kan worden voorzien dat ze op meerdere manieren kunnen

[2:09:35] stoor ze via servers. Maar voor zover ik hoor ook graag van de staats secretaris welke mogelijkheden zij ziet mogelijk gegevens. Sorry mogelijk mogelijk verwerken verbod bij de a p of vanuit de pees zou daar ook een sanctie toe kunnen zijn voor de vraag is deelt zij de conclusie van de christenunie dat de huidige vorm tot vorige gebaard en dat de overheid daarmee ook ontzet is en welke sturingsinstrument ziet zijn en ook specifieke aan de minister van justitie en veiligheid die hier ook vandaag is ziet zei dat hier nu ook een veiligheids vraagstuk onbelicht en welk gevoel geeft zij hier?

[2:10:08] Voor zover ik zie worden getrouwd.

[2:10:11] Vervolgens heeft hij de gelegenheid om een slokje water nemen, hebt een interruptie van de heer.

[2:10:16] Cda bankvoorzitter. Volgens mij voelen we ons allemaal ongemakkelijk over over dit soort bedrijven wat ze doen met data. U heeft een voorstel gedaan om het gewoon te verbieden. Probeer even af te pellen.

[2:10:31] En wat de reikwijdte daarvan is want het kan wel heel verschillende data gaan. Dus ga je betoverd persoonsgegevens over echt alle data en moet je dan ook niet heel veel andere platforms gaan kijken want als als er in china medewerkers van ticktock zitten die bepaalde applicaties bouwen en daar data voor nodig hebt. Ik kan me ook voorstellen. Heel veel andere techbedrijven ook medewerkers hebben zitten in china, die net zo goed allerlei analyses maken om apps te verbeteren. Dus als we dit consequent willen ja, dan is de reikwijdte van wat die voorstellen wel heel groot en is dat ook een pad wat hij dan echt uit wilt lopen ook voor anderen,

[2:11:11] Platforms.

[2:11:13] Daarvoor is een hele goede vraag en dat ons bewustzijn. Er zijn er drie zorgen. Alle allereerst wat is de invloed van sociale media op kinderen en hebben wij daar een voldoende volwassen gesprek over. Dat zit niet in wetgeving, maar wel in de vragen die we al eerder als christenunie stelt hebben met elkaar en het gaat ook breder dan ook. Twitter instagram, facebook, noem maar op. Ik denk dat we moeten kijken naar de invloed van social media, met name op minderjarigen. Dat heb ik ook door andere partijen gehoord dat gesprek moeten voeren en ook de rol van de overheid. Daarbij is ook als het gaat om mentale gezondheid, waarbij we zien dat het voornamelijk bij jonge meisjes ook nog eens negatief in invloed kan hebben dat ze fundamenteel gesprek die we moeten voeren. Dat doen we al. Dat gaat over social media in het algemeen. Als het gaat om ticktock zien we twee dingen. De privacywet wetgeving van ons land wordt geschonden en loopt nu ook een massaclaim een miljarden claim tijdens zijn tijdens de procedure omdat men vindt dat tick tock zich niet aan de privacywetgeving. U bent het vast met me eens dat elk bedrijf zich aan de wet moet houden. Dus ook tick tock. Dat doen ze nu niet. Dat geldt ook voor andere partijen. Daar vind ik ook bedrijven. Hou je aan de wet die hebben niet voor niets. Daar zit een punt en sinds vorige week is er nog andere component bijgekomen dat ze het veiligheidsvraagstuk en daar is bij ons wel de fundamentele vraag in hoeverre of wat de rol van de overheid is op het moment dat we zien dat gegevens verzonnen kan worden naar china, een land waar we juist afhankelijkheden van probeerde af te af te bouwen waarvan we in het volledige ge gezien hebben de data ook

[2:12:51] tegen burgers gebruikt kan kan kanker worden. Daar vinden vinden we het als dat zo is wat het hoe het nu gaat dat we echt wel vinden dat wij een veiligheidsvraagstuk hebben en dat maakt dat wij zeggen dat in dat geval wij als het zo blijft vinden dat dat wij maatregelen moeten nemen. Dus het gaat met name over de veiligheids component over de andere punten.

[2:13:14] De oproep voor alle apps geld dat we ons minimaal aan de privacywetgeving moeten moeten houden en daarna een goed gesprek moeten voeren over wat zal de media en de impact daarvan

[2:13:26] met met minderjarigen doet en de rol van de overheid.

[2:13:29] Wilde je een vervolgvraag.

[2:13:31] Het gaat om het onderscheid tussen

[2:13:35] noodzakelijke voorwaarden en voldoende voorwaarden en noemt drie aspecten

[2:13:40] en volgens mij hoor ik u vooral zeggen. De derde punt. Dit veiligheidsvraag superweek weegt voor mij het zwaarste. Dus dan zou mijn vraag zijn. Stel dat aan die andere twee beter fulltime wordt of niet wordt voldaan is dan dat derde argument voor u nog steeds voldoende. Om te zeggen stelt het argumenten een namelijk over de mentale gezondheid van minderjarigen helemaal eens twee privacy ook helemaal eens. Stel dat dat niet zou spelen zou dan voor

[2:14:04] u argument drie nog steeds genoeg zijn om dokter te willen verbieden of het zou ik zelfs voor nummer één kunnen gelden. Dus misschien dat hij ook vanuit de mentale gezondheid voor kinderen al zegt van nou als de veiligheid wel goed zou zijn en privacy zou ook goed zijn. Dan vind ik nog voldoende om ticktock te verbieden als het mentale gezondheid van kinderen slechte dingen doet.

[2:14:27] Voorzitter, dank in deze commissie pleitte al eigenlijk vanaf de eerste keer dat ik erbij zit. Wat wij goed moeten kijken naar de impact van sociale media, maar ook het verwerken van data gegevens van kinderen dat gesprek gaat breder dan tikt op dus ik vind ook dat dat met facebook, instagram en noem maar op dat gesprek moeten voeren met elkaar. Maar waarom wij dit sinds vorige week roep is omdat er sinds omdat er iets veranderd is ten aanzien van vorige week zijn ook camera s kamer kamervragen gesteld, namelijk wat gebeurt er met de gegevens richting een land waar we juist ook in andere commissies. Ik ben ook buitenlandse zaken wordt woordvoerder hebben het over china hebben we toch af afbouwen van strategische afhankelijkheden data is een strategisch goed zoals ik heb app aangeven. Dus dan kunnen we dat gesprek niet

[2:15:13] in deze commissie niet voeren. Dat is mijn punt. Daarbij heb ik ook gezegd gaat om de huidige vorm als een social media bedrijf in dit geval ticktock. Maar het geld van hem als hij zich aan de wet houden als hij ervoor zorgen dat ze voldoende waar waarborgen hebben en geen veiligheidsvraag skip. Volgens mij is er geen discussie. Alleen dat is ze nu wel op drie punten. En inderdaad het laatste stuk. Het veiligheidsvraagstuk maakt dat wij ook ook zeggen dat we in een andere fase komen. De staatssecretaris heeft hier tiptop op bevraagd. We hebben ook antwoorden gekregen van de staatssecretaris op onze vragen en op een aantal antwoorden conflict ook gewoon geen antwoord geven.

[2:15:51] Dat baart me al zorgen en ik vind dat we iets mee moeten doen.

[2:15:55] Wel dank voor deze toelichting. Hun interesse rijk kowski.

[2:15:59] Zit. Ik ik hoor deze discussie zo aan en ik snap hem ook

[2:16:05] alleen aan de andere kant. Het gaat natuurlijk niet alleen over of tick tock zich gaande zegt aan de regels houden, maar ook daadwerkelijk aan de regels houdt

[2:16:15] en ik begrijp de oproep van mijn collega van de christenunie een ticktock te verbieden. We hebben het al kan afgelopen dagen zeker ook de weken ervoor natuurlijk vaak ook als vvd intern met elkaar over gehad.

[2:16:25] Wat wat vinden we daarvan en een verbod klinkt voor ons nu toch iets ze toch iets te makkelijk. Dus we zullen we zullen daar niet in meegaan. Voor nu ook omdat er zijn weinig alternatieven en mensen gaan het dan toch gebruiken misschien via nogal veiligere wegen. Vvd is nog steeds bang dat ooit een keer alternatieven app appstores gaan ontstaan. Weet je dat zijn allebei de veiligheid helemaal niet meer controleren. Dus we zullen de christenunie steunen tot tot ie weg.

[2:16:53] Er wordt hier een paar keer gevraagd over over of de ap hierna kan kijken, is de christenunie met de vvd eens dat dit ook in europees verband moet worden opgepakt, zijn volgens mij vaker dat al die autoriteiten met elkaar samenwerken. Ierland heeft al vaker onderzoek gedaan op de knieën gekregen. Dus ik zou zeggen laten we die route ook bewandelen.

[2:17:11] Ceder,

[2:17:12] Daarvoor zullen die route sluit ik niet uit wat

[2:17:16] net ook hebt heb aangegeven dat in de huidige vorm het veiligheidsvraag vraagstuk is en dus wij vinden dat je de markt of de mogelijkheden van tick tock om die gegevens te kunnen verwerken. Dat dat je daar als overheid stappen moet zetten. Ik heb ook aangeven. Dat kan op meerdere manieren via europa loopt er want ik aangeven in amerika is fors komen om ook met met apple te kijken en met samsung over het via de stores kan doen. De ap kan bijvoorbeeld ook altijd als er sprake is van het overtreden van een van de wet is een zware sanctie, maar het is het per werkingsverband heeft dat ook rond de discussie rond de belastingdienst is dat dan al een keer ingevoerd. Dat is geen defacto ver bot. Maar daarmee maak je wel zorgen of tenminste ticktock in dat van magie tandeloos. Dus

[2:18:04] u dient mij op om vooral te lezen in het fijn dat wat er nu plannen plaatsvindt. Dat kan niet. Volgens ons archief zullen daarvandaan ermee mening van met de vvd. Maar dat moeten we aan aanpassen en bij deze. Ik ga ervan uit dat ticktock ook meekijkt en alle anderen zoals medewerker oproep is simpel. Hou je aan de wet

[2:18:25] zorg dat je meer dat de minderjarige betere hebt.

[2:18:29] We beschermd s zorg en geven garantie dat er geen vraagstuk is, maar op drie. Op die drie punten constateer ik dat nog niet het geval is, dan vind ik dit een gerechtvaardigde op.

[2:18:39] Dank u. Senor heeft nog een interactie mevrouw dekker, aldus d zesenzestig.

[2:18:44] Dank u, voorzitter en het antwoord op mijn vraag me ook kort want we hebben het al over het verbod over gehad, maar deze is de christenunie het met mij eens of met d zesenzestig eens dat zij het maken van profielen van kinderen onder de zestien jaar en op social media platform zouden moeten verbieden op europese gaan.

[2:19:05] De heer ser bronn op zijn minst

[2:19:09] nou kijk eens aan. Kort maar krachtig. Dan kijk naar u meneer ceder om uw betoog te vervolgen.

[2:19:14] Dan kan ik ga dan toe zo mooi bruggetje naar de bescherming van kinderen breed, wat uiteraard houden bescherming van kinderen niet op bij ticktock. De christenunie maakt zich breder vorige over de onder bescherming van kinderen zoek op social media en ik zou willen dat dit een gesprek is dat ieder gezin aan elke keukentafel voert dat ouders ervandoor doordrongen zijn. Wat de risico´s zijn qua schadelijke koppel content qua dataprofielen. En dat wanneer een kind

[2:19:39] een gratis social media gebruikt. Dat betekent dat het kind niet de klant is, maar het product.

[2:19:45] Welke mogelijkheden ziet de staatssecretaris om niet alleen in te zetten op medium wijsheid voor kinderen, maar ook voor ouders via wijkcentra, bibliotheken of andere plekken waar ouders die geen digital negatief zijn om het zo mooi te zeggen geïnformeerd worden over kansen, maar ook over gevaren van social media voor kinderen en hoe je hier op een zorgvuldige wijze het gesprek over kan voelen,

[2:20:05] wil de staatssecretaris dit expliciet onderdeel maken van de werkagenda. Ik overweegt een motie.

[2:20:10] Een andere route is voor de christenunie. De code kinderrechten colega dek dekker op abdulaziz sprak daar ook over wat de christenunie betreft

[2:20:18] ik je de vorm die de blauwdruk van hoe het wel moet kindvriendelijk transparant zonder profileren en zonder schadelijke content moet ik niet de juridische basis vormen voor de borging van kinderrechten in digitale diensten. De staatssecretaris wilde het verkennen. We moeten we dit niet gewoon doen of in elk geval voor het kinderrechten impact als het forum over of in ieder geval voor kinderrechten impact assessment wil de staat zich daar hard voor maken. Zijn er genoeg middelen beschikbaar om de doorontwikkeling van de kinderrechten ook in body te geven. Ik vragen in dit verband ook naar de voortgang van mijn motie om kinderen beter te beschermen. Tegen extreme content heb ik nog spreektijd voorzitter

[2:20:54] en mijn voorstel dan tot slot de europese digitale identiteit, dan maken we fracties zich namelijk al langere tijd zorgen over die dit zou wat ons alleen kunnen komen wanneer data concentratie bij overheden en bedrijven wordt tegengegaan. Gebruik wordt gemaakt van een open source, technologie en het nu. En in de toekomst volledig vrijwillig is en blijft een gelijkwaardige alternatief zijn voor de mensen die geen gebruik maken

[2:21:18] of we willen of kunnen maken van de wolk. Dat is ook de inzet zoals geformuleerd in de motie mercedes dekker abdul aziz. De staatssecretaris lijkt haast haast te maken. En wat de christenunie betreft zijn nog een aantal vragen namen voor me vanwege twee redenen vrij vrij wim de vrijwilligheid lijkt in het huidige voorstel nog steeds onder druk te staan. Die kan niet worden gegarandeerd bij diensten van andere europese lidstaten en de private sector moet de hele dag door willen werken aan een systeem dat dat gebruikt kan worden om mensen daarin indirect uit te sluiten. Tot slot, voorzitter data concentratie. Het is nog niet helder hoe grootschalige data komen concentratie bij het nationale of supra nationale overheden wordt voorkomen, of juist bij bedrijven, bijvoorbeeld wanneer een bedrijf voor meerdere landen worden ontwikkeld en daarmee de facto toch data concentratie optreedt. Ik ben benieuwd naar de staatssecretaris over deze zorgen hoeven daarom ook niet het iets rustiger moeten oppakken om ervoor te zorgen dat deze waarborgen ook gegarandeerd kunnen worden.

[2:22:18] Dankuwel meneer caesar interruptie van mevrouw van weerdenburg. Pvv.

[2:22:23] Voorzitter city christenunie ook mogelijkheden in het beschermen van kinderen op social media platform ziet de christenunie ook mogelijkheden om dat te doen via de route van education onderwijs gegeven aan kinderen en hen vertellen bijvoorbeeld hoe je privacy settings kan aanpassen wat voor impact heeft als je dingen deelt om ze daarvoor weerbaar te maken.

[2:22:47] De ser, voorzitter, zeker. Ik geloof zeker in in informatie voor jong en voor oud

[2:22:53] voorzitter, dus dat moeten we zeker doen. Tegelijkertijd denkt dat het onverstandig is om te verwachten van een dertienjarige om zich te verhouden tot tot het feit dat mogelijk gegevens verder werden kunnen worden naar china en dat de dataprofielen opgesteld kunnen worden die je hele leven lang op manieren waar blijven en mogelijk ook in een parasiet die situatie ook tegen je gebruikt zou kunnen worden of in ieder geval kunnen bijsturen.

[2:23:20] Ikke niet dat we de impact en de implicaties van die van die weging volledig bij een dertien jarige zouden moeten leggen, zal mij is het en en ja in formatie. Maar de overheid heeft ook een verantwoordelijkheid om kinderen te schermen en ervoor zorgen dat bedrijven zich aan de wet houden.

[2:23:36] Dankuwel.

[2:23:39] Dan was u aan het einde van uw betoog. Voorzitter, naar de laatste spreken van de zijde van de kamer in als mevrouw koekoek namens fonds. Mevrouw koekoek.

[2:23:48] Bankvoorzitter. De afgelopen weken is het heel onrustig geweest. Eerste overname van twitter door mask. En nu het nieuws dat ticktock gebruikersgegevens van europeanen beschikbaar zijn bij de chinese overheid.

[2:24:00] Dat maakt het nog maar eens duidelijk wat er mis kan gaan als je marktpartijen. De vrije hand geeft om online publieke sfeer vorm te geven

[2:24:07] en ik ben blij dat we vandaag de begroting van zaken bespreken, want dat is belangrijker dan ooit komt namelijk een hoop op ons af, met name vanuit de e u. De hema verordening wetgeving en meer

[2:24:20] voelt een wereld waarin we kunnen vertrouwen op het gebruik van digitale technologie die in de eerste plaats uitgaat van de belangen van burgers en daar ligt een verantwoordelijkheid voor nederland en voor europa en een grote kans kans om met dit pakket aan wet en regelgeving eindelijk eens op tijd na te gaan denken over hoe we onze online publieke ruimte willen inrichten.

[2:24:40] Voorzitter, om dat doel te bereiken, hebben we een eenduidige visie een integrale aanpak nodig en de inzet van is vanaf het begin af aan duidelijk geweest. Wij willen een ministerie van digitale zaken of tenminste mist minister van digitale zaken die zelfstandige bevoegdheden budget en personeel heeft. Dat maakt het werk overzichtelijker en daadkrachtiger en zorgt er bovendien voor de digitalisering een prominentere rol krijgt in ons beleid niet alleen op typische onderwerpen zoals it infrastructuur, cyber security beleid, maar juist ook horizontaal, dwars door alle departementen heen.

[2:25:11] Een van de belangrijkste uitdaging op het gebied van digitalisering is het herstellen van de balans tussen burgers, overheid en technologie en wil daarom in het kader van dit regio stilstaan bij de volgende twee onderwerpen publieke waarde kader en de uitvoering en toezicht.

[2:25:26] Voorzitter publieke waarden, waar we het over eens zijn is dat we de digitale wereld moeten inrichten naar publieke waarden. Maar welke waarden zijn. Dat vraag ik me af als ik de begrotingen lezen en ook de recente werkagenda van de staatssecretaris tijdens het laatste commissiedebat de staatssecretarissen om voorzet, maar ik hoor het graag als het kan nog iets concreter. Welk waar kader heeft staatsssecretaris voor ogen en delen de andere bewindspersonen cadeau

[2:25:53] in de werkagenda schrijven bewindspersonen wordt ingezet op het ontwikkelen van een digitaal publiek sociaal medium dat voldoet aan de hoogste normen van publieke waarde en om dat te bereiken. Stimuli stimuleren de ministeries van ocw en bzk. Het initiatief spelers en mijn vraag is is het kabinet bereid om in dit kader lid te worden van de coalitie niet alleen ocw en bzk aangesloten zijn. Maar de hele nederlandse rijksoverheid in amsterdam is bijvoorbeeld een motie hierover aangenomen waarin de stad wordt opgeroepen om zich als partner aan te laten sluiten bij de coalitie.

[2:26:32] Een van de strategische doelstellingen van public spelers en smeden van allianties in europa, zoals via het pan europese collectief shirt door european papa

[2:26:42] en is het kabinet bereid om na steunen van public spelers, ook in europees verband een coalitie van gelijkgestemde landen te vinden om het ontwikkelen van een digitaal publiek sociaal medium te versnellen.

[2:26:53] In aanvulling op het voorgaande zou de minister willen vragen of zij bereid zijn om in navolging van duitsland en de europese commissie server te maken vanuit de rijksoverheid om aanwezigheid op diverse uit te proberen.

[2:27:07] Voorzitter, een ander onderwerp dat raakt aan publieke waarde is het rijksbeleid beleid er zo n andre gezegd schriftelijk overleg over gevoerd, maar ook de secretaris nog de volgende vraag willen voorleggen,

[2:27:18] deelt zij de opvatting dat in het kader van digitale autonomie goed te zijn als we toewerken naar het gebruik van alternatieven voor de papieren

[2:27:27] en zo ja, welke stappen onderneemt om dat te bereiken.

[2:27:31] Voorzitter, dan het tweede onderwerp toezicht en uitvoering

[2:27:35] in de uitvoering van beleid en regelgeving nog vaak it systemen die niet up to date zijn en uitvoeringsorganisaties die wetgeving moeten uitvoeren, zonder dat zij daar de juiste middelen hebben

[2:27:46] en vanuit de kamer zijn we bezig met een digitale toets zodat al in de ontwerpfase van wet en regelgeving rekening wordt gehouden met de impact van wetgeving op it.

[2:27:56] Er komt binnenkort een grote reeks aan europese wetgeving die impact gaat hebben op zowel publieke instellingen als bedrijven en organisaties. In nederland

[2:28:03] kunnen de ministers hierin aangeven welke maatregelen treffen om ervoor te zorgen dat de uitvoering van deze wet voor iedereen soepel zal verlopen.

[2:28:12] Hij treft maatregelen om de toezichthouders in staat stellen om effectief toezicht te houden.

[2:28:18] In aanvulling daarop zien we ook dat het toezicht landschap steeds meer versnipperd raakt er ook al een ander gezegd

[2:28:24] alleen binnen de digitale bedrijven binnenkort te maken met atp voor gegevensbescherming aynisa voor het melden van heks en wordt het toezicht op de a ook nog eens ergens onderbelicht.

[2:28:34] We zien dat werkloos voor toezichthouders groter wordt in het landschap complexe voor marktpartijen.

[2:28:39] Vraag hier hoe bewindspersonen ervoor zorgen dat toezichthouders tijdig worden voorbereid op eventuele extra toezicht taken

[2:28:47] en welke capaciteit is nodig middelen, maar ook expertise, zodat de ap alle taken aankan die op dit moment op haar afkomen.

[2:28:55] En hoe gaan bewindspersoon ervoor zorgen dat de markt ook duidelijk blijft welke toezichthouders voor hen gelden.

[2:29:02] Voorzitter, naast uw betoog vervolgt, heeft een interruptie van mevrouw de koster nogmaals ik kijk ook even naar de klok een oproep om het kort te houden wil ook vandaag nog een tweede termijn hebben een tweede termijn. Als we moeten herplannen. Dan gaat dat waarschijnlijk op korte termijn zijn als ik kijk naar drie bemiddelen bij elkaar krijgen. Een blind persoon verzoek is om de interrupties echt korter maken en ook de antwoorden. Mevrouw.

[2:29:25] Ik durf bijna niks meer zeggen. Voorzitter maken. Het gaat. Het gaat. Het gaat goed komen. Ja. Dus als het gaat om toezicht houden in de digitale wereld is inderdaad lastig toezichthouder komt veel last te liggen bij de a p. Als het gaat om kunstmatige intelligentie is is voelt het dan ook eens met de vvd dat juist die toezichtstructuur misschien soms iets meer fluoride zich moeten gaan gedragen. Dus dat de autoriteit persoonsgegevens is ook toezicht zou houden met de toezichthouder op de sector zeggen weet je misschien veel van persoonsgegevens. Maar misschien niet alles van het gebruik van algoritme bij de bloemenveiling bijvoorbeeld en dan is het handig om met sector specifieke toezichthouder nauw samen te werken.

[2:30:08] Dank u, voorzitter. Sorry ik kan me er wel iets bij voorstellen. Zeker als je bijvoorbeeld kijkt naar een stapje een vizier wereld en rechtszaken vraagt de rechter wel eens een expert om aan te schuiven om te kijken naar hoe werken in deze sector.

[2:30:21] Dus mijn vragen over de bevingen specifiek over de extra taken van de expertise kan het zijn dat je de expertise moet inhuren of in poppenherpes zoals het wordt gesteld wordt samengewerkt.

[2:30:35] Verwacht je betoog.

[2:30:37] Was vrij kort voorzitter

[2:30:40] voorzitter naast bedrijf.

[2:30:42] Sorry, voorzitter, naast bedrijven publieke instellingen hebben ook te maken met steeds complexere digitale omgeving en zien dat een aanzienlijk deel van nederland niet meer mee kan komen in de toenemende digitalisering en daarnaast zien we een groot tekort aan mensen met een technische achtergrond voor de banen van de toekomst.

[2:30:57] Dat is een probleem, gelet op de ambities van het kabinet om sterk in te zetten op digitalisering,

[2:31:03] de volgende vragen, de werkagenda geeft aan dat digitale geletterdheid moet worden aangepakt.

[2:31:08] Er is nog onduidelijk welke maatregelen concreet worden genomen en vooral ook welke doelen worden aangehouden en ziet toe op de naleving van die doelen evalueren we. Dat.

[2:31:18] Is geslaagd.

[2:31:19] En voorzitter dan tot slot. Het is ter sprake gekomen. Ticktock. Daar is de afgelopen weken veel om te doen geweest en het wordt steeds duidelijker dat het bedrijf persoonsgegevens werkt op een manier die niet in lijn is met hoe we het in europa hebben afgesproken.

[2:31:33] En nu begrijp ik uit de antwoorden dat het kabinet geen bevoegdheden heeft op de grond op grond van de avg en dat de toezichthouder aan zet is. Dat begrijp ik. Ik zou willen vragen welke inzet zal het gesprek met grote techbedrijven en in het bijzonder ticktock zijn, heeft het kabinet buiten de avg andere mogelijkheden om in te grijpen indien blijkt dat onrechtmatig gegevens worden doorgegeven

[2:31:56] wat betreft de rechtsmacht van de toezichthouder is afgelopen zomer door de europese toezichthouder de ecb, de european protestbord de intentie uitgesproken om vaker samen te werken in grensoverstijgend zaken

[2:32:09] en we zien dat de toezichthouder aan zet is, maar betreft naar waarschijnlijkheid gegevens van europese burgers in de hele unie is de minister bereid om de ap en de ecb op te roepen om voor deze zaak in europees verband samen te werken.

[2:32:24] Het is ons betreft namelijk simpel willen een wereld waarin we kunnen vertrouwen op gebruik van digitale technologie in de eerste plaats uitgaat van een belang van burgers in plaats van bedrijven

[2:32:34] en als die mogelijkheden er op dit moment niet zijn, dan moeten we creëren, ook in europees verband worden.

[2:32:41] Dank u wel, mevrouw koekoek voor inbreng. Dat brengt ons aan het einde van deze termijn. Ik heb even opzij gekeken en het verzoek is om driekwartier te schorsen, inclusief de lunch.

[2:32:52] Dat brengt mij. Ik zou willen voorstellen. Kwart over het verzoek om weer te hervatten.

[2:33:00] Dus ik schorst tot kwart over.

[3:18:05] Ik heropende vergadering. Aan de orde is nog steeds het wetgevingsoverleg voor de vaste commissie voor digitale zaken.

[3:18:15] We hebben al met elkaar geconstateerd dat de planning krab is. Dus ik stel voor om snel van start te gaan waarbij ik wil voorstellen met bewindspersonen om

[3:18:26] niet bij ieder tussen kopje langer in lijn te houden. Maar waar mogelijk een algemene inleiding in de inleiding aantreft kopjes komen dan aan de leden onder de tussentijdse interrupties gewoon even vast onder afgerond. Dus dan te interumperen. Ik denk dat het het makkelijkste is voor de volgorde wederom zijn vragen. Ik laat u dat dan met drie interruptie een vervolgvraag doet of dat hij gewoon zes individuele vragen

[3:18:46] liefste

[3:18:50] dat gezegd hebben. Dan beginnen we snel voor een nieuwe discussie komen met excuses voor de mensen die thuis meekijken ga ik over naar de staatssecretarissen voor die gitaar af zul je van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties excuus.

[3:19:04] Dankuwel. Voorzitter.

[3:19:06] En het nieuws van de afgelopen week toont aan dat het dier dat de digitale wereld ontzettend in beweging is en dat er ook veel discussie over te voeren is of het nu gaat over de ontwikkelingen rondom twitter of bijvoorbeeld rondom ticktock. Er is veel te doen en er is veel te bespreken. Zeker als het gaat ook over de problemen die wij daarbij zien. Maar natuurlijk brengt digitalisering ook geweldige kansen mee en dit kabinet gaat er vanuit dat we die volop willen en gaan benutten. Maar de kansen in de hand gaan hand in hand met de risico s die afbreuk kunnen doen aan het publieke waarden waar we in nederland zo enorm aan hechten. Veiligheid, democratie, zelfbeschikking, privacy en transparantie en wij vinden het ook het moment om nu aan het werk te gaan. Regie en verantwoordelijkheid te nemen.

[3:19:56] Die digitale toch.

[3:19:57] Justitie verder vorm te geven door goede spelregels te maken en bijbehorend toezicht te organiseren

[3:20:04] vanuit het perspectief van de mens en steeds vanuit het bewustzijn dat digitalisering en toezicht vrijwel altijd internationale of europese dimensies kennen

[3:20:15] en dat was ook de reden waarom we in maart een hoofdlijnenbrief hebben uitgebracht. En dan nu een werkagenda waarin we verder ingaan op de gedreven kant van digitalisering, en daarin hebben we vijf belangrijke ambities opgeschreven en ik wilde die ambities over gebruiken om die blokjes te gebruiken in het beantwoorden van de vragen. Dus het gaat dan over. Iedereen kan meedoen in de digitale samenleving. Iedereen kan de digitale samenleving vertrouwen. Iedereen moet de regie kunnen voeren over zijn digitale leven over de digitale overheid als vierde en als vijfde over het caribische deel van het koninkrijk en ik ga beginnen met het eerste algemene vragen rondom de werkagenda en dan die blokjes één voor één.

[3:21:00] Aflopen.

[3:21:02] Dan begin ik met de vraag van mevrouw leijten die vroeg als je die werkagenda hebt gerealiseerd. Wat wanneer is ze dan geslaagd

[3:21:10] en dat is natuurlijk zeker als we de maatschappelijke opgaven zoals die in die werkagenda staan hebben aangepakt en opgelost, zoals bijvoorbeeld het vergroten van de digitale vaardigheden, het zorgen voor een goede infrastructuur, breder en toegankelijke dienstverlening en het tegengaan van misbruik van gegevens

[3:21:27] en dat betekent dus ook dat we als overheid aan het werk moeten zeker op onder onderwerpen waarvan we vinden dat er niet voldoende toezicht is of waarin dingen misgaan

[3:21:36] en dat kunnen we niet alleen als kabinet en daarbij hebben we het nodig dat we niet alleen een beroep kunnen doen op onze medeoverheden die ook betrokken waren bij het maken van de werkagenda en maatschappelijke organisaties en natuurlijk ook vooral door zelf het goede voorbeeld te geven.

[3:21:52] Ik denk dat het ook belangrijk is om die elementen van de werkagenda die we in eerste instantie willen oppakken om die nog een keer in dit perspectief te noemen, namelijk zorgen dat we heel goed aan het werk gaan met het versterken van de digitale vaardigheden van kinderen, bijvoorbeeld als het gaat over onderwijs voor mensen die verderop in uw carrière zit als het gaat in de samenwerking met werkgevers en niet in de laatste plaats ook mensen die aan de top van organisaties staan en waarvan het ook heel erg belangrijk is dat ze zich goed realiseren wat de broos en komt de voor en nadelen zijn van een digitale transformatie willen werken aan het reguleren van algoritmes. Daar hebben in de brieven die we gestuurd hebben. Meer over gezegd hoe kunnen zorgen tot voor het inrichten van een goed algoritme register, het toezicht daarop, maar ook zorgen dat we in europees verband werken aan een aan een goed kader waarmee de vorm geven aan die algoritmes die we goed vinden, maar vooral ook aangeven wat we niet willen

[3:22:52] we werken vanuit de overheid aan regie op gegevens door een wolk te maken. Een datakluis op basis waarvan je op een veilige manier je data kunt bewaren en delen en natuurlijk gaan we ook aan het werk met het onderwerp van de desinformatie.

[3:23:08] Dat is een algemene vraag over de werkagenda van mevrouw koopman die vroeg wanneer krijg je nou inzicht in het digitale fundamental. Dit is het digitale fundamenta werd werkagenda urgenda gaat daarover legt de basis voor de gemeenschappelijke agenda s om vervolgens met het kabinet verder te werken of het nou gaat over de digitale economie waar mijn collega van economische zaken meer over gaat vertellen over cyber security waar de collega van jnv verder op ingaan. Maar natuurlijk ook over het verder ontwikkelen van een heleboel verschillende agenda s van verschillende departementen en ook van de lagere overheden denkt bijvoorbeeld aan digitalisering in het medische domein of digitalisering bij de overheid.

[3:23:54] Dan was er ook nog de vraag van mevrouw cartman, die ook wat meer over de algemene agenda gaat over het idee om de serre te vragen of uit te breiden met een digitale stoel en ik ben in contact geweest met de voorzitter, de nieuwe voorzitter van de ser om het te hebben over de vraag hoe kunnen zij een rol spelen bij het vormgeven van die digitale transformatie want werkgevers werknemers onafhankelijke experts, maar ook in duo s hebben een belangrijke rol in het zorgen dat we met elkaar nadenken over de vraag hoe we de digitale transformatie vorm willen geven en ook hoe we de soms botsende waarde met elkaar in overeenstemming kunnen brengen of daar afwegingen kunnen maken en samen met de zeer gaan we dan ook daarover verder spreken om te kijken wat hun rol in dit debat kan zijn. In ieder geval is er interesse voor om dat te doen en zeker ook omdat er vanuit die verschillende perspectieven ook veel werk te doen is

[3:24:48] een andere vraag van mevrouw koopman was over de financiën en is er voldoende budget voor de werkagenda.

[3:24:55] We dekken deze voor een groot deel uit. Daarvoor bestemde budgetten op departementale begrotingen voor versnellingen. Gaan we eerst kijken wat de uitvoeringskosten zijn zorg er dan voor aanvullende middelen en we hebben te maken voor een heel groot deel met eu regelgeving die sowieso moet worden geimplementeerd en waarvan de financiële gevolgen moeten worden ingepast. Volgens de regels die we in onze budget discipline hebben

[3:25:19] als het gaat over publiekprivaat te werken, wil ik ook een beroep gaan doen op fondsen vanuit de e u en ook het nationaal groen groeifonds. Om te kijken bijvoorbeeld hoe we aan het werk kunnen gaan met het versterken van digitalisering in het caribische deel van het koninkrijk,

[3:25:35] Voor u verder gaat, omdat hier ook een reactie geven op een aantal specifieke vragen want ik mevrouw koopman in de gelegenheid stellen om een interview te doen.

[3:25:43] Even vraag over heel fijn dat gesprek met de sert. Maar ik denk dat het creëren van een digitale polder en dat bedoel ik heel positief. Bedoel dat dat best wel veel haast bij is. Dus ik zou het heel fijn vinden als staatssecretaris iets van een toezegging kan doen op een soort tijdlijn van die gesprek hebben afgerond. En dan met een voorstel te komen hoe of of valt te kunnen laten weten of het gaat om een uitbreiding van een stoel bij de op. Maar in ieder geval hoe de digitale polder ingericht gaat worden.

[3:26:15] De staatssecretaris. Daar ben ik ook een beetje afhankelijk van de ser zelf. Maar ik in het begin van volgend jaar daar iets over te kunnen zeggen. Overigens ook in de werkagenda aangegeven werken we met veel meer partijen samen. Dat hebben we ook gedaan bij het tot stand komen van deze agenda hebben gewerkt met allerlei embryos van bits of freedom en amnesty tot de wagen bijvoorbeeld een onderzoeksinstituut het rathenau instituut en wij willen ook hen blijven betrekken bij het verder uitwerken van de agenda. Dus dat gaan we sowieso doen nog los van de community. Er zijn in dit domein. Maar ik hoop begin volgend jaar u er meer over te kunnen melden.

[3:26:58] Er was ook nog een vraag over van mevrouw bush lied over de werkagenda in het algemeen, namelijk of er sprake van is dat. Waarom niet. Het wordt biotek in de werkagenda staat. Nou het is een heel belangrijk onderwerp in onze agenda. We hebben het ook genoemd in de hoofdlijn in een nota en we hebben het natuurlijk in vele opzichten over de partijen die de social media platforms onze onze cloud enzovoort enzovoort vormgeven.

[3:27:30] Natuurlijk gaat het over de prioriteiten die we hebben over desinformatie over de publieke waarborgen over anticiperen op nieuwe technologie. Op al die fronten wordt er gekeken en er zal straks vast nog meer worden gezegd, ook over de europese regelgeving op dat gebied. Deze aan de hema. Want waar het over gaat, is het steeds om niet alleen maar aan te geven wie er op welke platforms er zijn natuurlijk is dat wat goed in kaart moeten hebben, maar vooral ook aan te geven waar wij vinden dat of welke regels vijf van welke regels. Wij vinden dat die platformen aan moeten voldoen. Hoe moeten er omgegaan worden met mensenrechten? Hoe moet er omgegaan worden? Gegaan? Met informatie delen moet worden omgegaan met marktmacht, democratie, mensenrechten al dit soort themas. Dus we hebben het als het gaat over onze eigen regels, maar zeker ook in het europese in de europese context heel sterk over het reguleren van deze wereld van de digitale wereld, iets wat we een hele tijd niet hebben gedaan, maar geconstateerd hebben dat het noodzakelijk is en daar speelt natuurlijk het reguleren van de bibliotheek een belangrijke rol in. Maar dat geldt ook voor anderen

[3:28:36] en dat dat doen we overigens ook op dit moment al hebben voeren defiance uit bijvoorbeeld. Maar we blijven dat ook in europees verband doen. Dan was er nog een vraag over van mevrouw cartman over de de werkagenda en de mate waarin er sprake is van de mens centraal in de techniek. De balans tussen mens en techniek en dat is wel iets waar waar deze agenda juist overgaat, want we hebben gezegd waardegedreven betekent dat de mens centraal staat. Dat betekent dat we in alles wat we doen in alles wat we proberen te stimuleren, maar ook wat we proberen te reguleren dat het gaat over die ballons en dat betekent natuurlijk dat helder moet blijven voor mensen hoe ze gebruik kunnen maken van de overheid dat er altijd nog een alternatief is voor de digitale wereld. Dat betekent dat we heel goed kijken naar de vraag hoe hoe die digitale wereld wordt vormgegeven. Je eigen regie bijvoorbeeld is een onderwerp erin allemaal onderwerpen die wat mij betreft ineens werkagenda ongelooflijk belangrijk zijn en waar we ook over.

[3:29:40] Blijven spreken. Met alle partijen.

[3:29:43] Mevrouw kalm, pvda,

[3:29:46] Ja voorzitter, dat had ik ook gelezen in de werkagenda. Dat was inderdaad wel zo mooi. De mens centraal. Maar dit gaat over de mensen die met de techniek werkt dus over de ambtenaar wat ik zei omdat je het voerde toe is stil voel dan kan je wel een ambtenaar zijn die met gecertificeerde algoritmes werkt met toetsen en noem het maar op. Maar ze dan alsnog bij. Ja. Het is een mooi voorbeeld zei iemand laatst tegen mij. Het is een beetje zoals een vliegtuig stort neer en dan is het de conclusies ligt niet aan de piloot. Ja want we hadden gewoon een gecertificeerde autopilot. Dat is een beetje de vraag en deze werken en ik kan alleen maar een succes zijn als de mensen die ermee werken. Dus alle ambtenaren die in die uitvoering zitten.

[3:30:27] Ik ga me verschuilen achter. Maar dit is een gecertificeerd algoritme. Maar dit dit is want er is meer voor nodig. De de mensen die met de technicus.

[3:30:36] Werkt.

[3:30:37] Die moet ook centraal staan in deze werkagenda en dat was eigenlijk mijn vraag van hoe borgen we dat en waar vinden we dat dat ook gebeurt. Waar waar kan ik als tweede kamer zien dat want dat is een heel belangrijk ding willen we succesvol die algoritme registers implementeren. Noem het allemaal maar op. Maar hoe gaan we dit goed doen en waar vind ik. Nee, het is eigenlijk een onderligger voor die werkagenda. Dat dat ook gebeurt en dat ermee aan de slag gegaan wordt.

[3:31:03] Dankuwel.

[3:31:03] De staatssecretaris heeft daar volstrekt gelijk in. Want het gaat niet om de vinkjes of de toetsen of wat je ook precies doet. Het gaat erover dat je bij het maken van beleid, bijvoorbeeld als het gaat over de overheid of bij het opzetten van een uitvoerings kader bijvoorbeeld hoe maken we een beslissing over of iemand wel of niet in aanmerking komt voor een bepaalde uitkering dat je daarmee niet alleen gebruik maken van de techniek. Maar dat je dat doet de basis inderdaad van die waarden en ethische normen die die de overheid daarbij centraal wil stellen en dat kunnen we voor een deel oplossen door te zorgen dat er bijvoorbeeld dit soort privacy op toetsen worden gedaan doordat mensenrechten toetsen worden uitgevoerd door wat kinderrechten toetsen worden uitgevoerd. Maar uiteindelijk zul je dat ook steeds weer opnieuw moeten bevragen en zul je steeds weer opnieuw moeten kijken of dat inderdaad voldoende goed gedaan is in de uitvoering meten door te kijken wat is nou wat is nou de uitkomst hiervan. Dus als je een algoritme gebruikt

[3:31:57] omdat niet één keer de toetsen aan het begin. Maar om dat blijvend te doen en dat is wat in onze brief over die algoritmes bij de overheid ook status van je moet niet alleen maar een keertje kijken of hij voldoet aan mensenrechten, kinderrechten wat je ook maar van relevantie vindt maar dat vinden wij in ieder geval ontzettend belangrijk. Maar je moet ook tijdens het gebruik blijven kijken of de uitkomsten daarvan niet alsnog de verkeerde kant opgaan

[3:32:23] en dat is ook altijd wat we zeggen zeggen erbij dat nooit een algoritme kan beslissen over dit soort belangrijke dingen. Er is altijd nog die menselijke factor die een rol speelt bij de uitkomsten daarvan.

[3:32:34] Een vervolgvraag,

[3:32:36] De vraag is dan waar is dit formeel vastgelegd want dat is eigenlijk waar ik naar opzoek ben, net als dat we op zoek zijn naar een mensenrechten toe moet bindend zijn of of je moet vooraf toetsen. Dat moet verplicht zijn. Waar is vastgelegd dat dit.

[3:32:52] Gebeurt of moet dat nog gebeuren.

[3:32:54] Voor een deel vastgelegd in de brief die u gekregen heeft, maar we hebben als het gaat over algoritmes bij de overheid vooruitlopend op de europese regelgeving gezegd dat een implementatie kader gaan maken en dat wordt een verplichtend kader. Dus iedereen die bij de overheid werkt met algoritmes of het nou gaat over een ministerie van uitvoeringsorganisatie

[3:33:13] lagere overheden die moeten zorgen dat in het kader van het gebruik daarvan is niet alleen maar vooraf ook tijdens het gebruik van algoritmes. Er moet worden getoetst of dat nog doet of ie algoritmes nog doen waar ze voor bedoeld waren

[3:33:28] en of ze ook daadwerkelijk niet meer niet leiden, bijvoorbeeld tot problemen tot schending van mensenrechten of iets van die van die orde

[3:33:37] en we hebben ook aangegeven komt zo meteen terug dat we dat we dat implementatie kamer in de loop van volgend jaar paviljoen

[3:33:48] dan wilde ik naar het eerste blokje na de algemene intro gaan en dat gaat over dat iedereen kan meedoen in de digitale samenleving en velen van u hebben daar vragen over gesteld omdat we steeds te zeggen dat het zo ontzettend belangrijk is, is dat het gegeven. Het feit dat digitalisering niet meer te stoppen is. Het feit dat het een rol speelt in ons dagelijks leven van de school tot boodschappen doen tot zaken doen met de overheid dat het ontzettend belangrijk is dat er heel veel mensen mee kunnen doen en dat het feit dat dat nu niet zo is dat we daaraan moeten blijven werken en dat willen we niet alleen maar doen door dat voor kinderen op school te doen in het vastleggen van een nieuw curriculum, zowel bij de voor de lagere, lagere onderwijs of basisonderwijs als het voortgezet onderwijs, maar ook doordat ook te organiseren dat dat er kan zijn voor iedereen die aan het werk is in welke functie dan ook om te zorgen dat we ook voor mensen die er moeite mee hebben. De informatiepunten bij de bibliotheken blijven inrichten, niet alleen om haar vragen te stellen, maar ook om de cursus te volgen en te zorgen dat we op die manier zo veel mogelijk van dat gat dat er nu is als het gaat over digitale vaardigheden ook gaan dichten en ik denk dat het ook goed is om het te hebben over want dat staat in deze werkagenda duidelijk dat digitale vaardigheden niet alleen gaan over kun je omgaan met een computer, maar ook kun je ook daadwerkelijk je zaken doen heel veel mensen kunnen prima omgaan met een computer maar iets regelen bij de overheid is soms nog veel complexer. Het gaat voor kinderen, alcoholvrij of het leren leren om te programmeren en het gaat ook over mediawijsheid dus beter begrijpen wat nou precies die informatie is die je toegediend krijgt en wat je wel en niet kunt vertrouwen hoe je daar beter inzicht en doorzicht in kunt krijgen en dat geldt dan in brede zin en zeker als het gaat.

[3:35:37] Over social media.

[3:35:39] Daar ga ik over de vragen die op dit gebied in op de vraag die gesteld zijn voor u.

[3:35:44] Daarop doorgaat? Heeft ze interesse van programmering.

[3:35:46] De fnv. Voorzitter, de staatssecretaris die had het net over digitale vaardigheden en dat er nog heel veel te winnen is blijkt ook uit de werkagenda bij punt één staat de maatschappelijke opgave staan best wel schrikbarende cijfers ruim vijf miljoen volwassen nederlanders hebben moeite onbewust kritisch actieve om te gaan met sociale media en dergelijke. En ik heb het cbs onderzoek erbij gepakt.

[3:36:15] Dat. Hoe heet ie.

[3:36:19] Ict, kennis en economie, twintig, tweeëntwintig. Dat zijn de meest actuele gegevens over de nederlandse economie en hebben gekeken naar twintig, eenentwintig en daar blijkt helemaal niet zo dramatisch beeld uit negenenzeventig procent van de inwoners van nederlanders hebben tenminste digitale basisvaardigheden en het een doel voor twintig, dertig is tachtig. Dus daar zijn we al bijna over online communicatie drieënnegentig procent van de zestien tot vijfenzeventig jarigen hebben meer dan digitale basisvaardigheden. Dus ik vraag me af. Enerzijds. Waarom is niet verwezen naar dit onderzoek van het cbs blijkt nogal af van de cijfers die hier worden genoemd en we staan er rooskleuriger dan hier geschetst wordt.

[3:37:07] Ja goed misschien om die onderzoeken nog eens naast elkaar te leggen. Maar de kermis is dat er op zich wel mensen zijn die die basisvaardigheden hebben, maar in veel opzichten zijn die basisvaardigheden erg laag en zijn die onvoldoende bijvoorbeeld om zaken te kunnen doen met de overheid. Dus het feit dat je misschien in staat bent om een boodschap te sturen via je telefoon of om via de computer een mail te versturen wil nog niet zeggen of je in staat bent om dat te doen in het digitale leven. Wat ook van belang is dus bijvoorbeeld iets bestellen online of zorgen dat er ook voor de voor de overheid dat je ook zaken doen met de overheid en het is natuurlijk ook nog wel tachtig procent is nog steeds twintig procent van de mensen die dat niet kunnen en dat vinden we ook van belang. Dus wij zien het toch als een groter probleem omdat we zien dat die vaardigheden vaak niet voldoende zijn om je daadwerkelijk ook je dingen te kunnen regelen in het leven die nodig zijn om te regelen en dan denk bijvoorbeeld ook aan achttien jarigen die als je achttien bent moet je je eigen zorgverzekering regelen. Ik was bij de bibliotheek in rotterdam. En daar zeiden ze dat veel van die achttien jarige langskomen. Niet omdat ze niet in staat zijn om om te gaan met de computer, maar wel om vervolgens de bijbehorende toeslag ook daadwerkelijk te kunnen regelen als ze daarvoor in aanmerking komen. Dus het gaat hier om niet alleen maar ben je in staat om moet gaan met de computer, maar ook kun je de dingen met die computer doen die je zult moeten doen als je wil overleven in onze samenleving en of je ook voldoende inzicht hebt in in wat er gebeurt met alle informatie die je krijgt en of je er ook voldoende kritisch consument van kunst zijn, zoals u zelf uw eigen inbreng heeft gezegd.

[3:38:45] Dag mevrouw bankvoorzitter dat onderzoek van het cbs gaat ook in op een aantal dingen zoals online aankopen. En inderdaad zaken regelen met de overheid. Maar nogmaals daar komt niet het beeld uit dat we te maken hebben met hulpeloze. Uiteraard is er een grote groep die dat niet kan. Die moeten we absoluut helpen met alles wat we kunnen maar bijvoorbeeld negenentachtig procent van twaalfjarige en ouderen die er maatregelen genomen om bij internetgebruik en persoonlijke gegevens te beschermen. Dat vind ik op zich best wel een goed nieuws en zevenenzeventig procent doet dat zelfs door toegang tot locatiegegevens te beperken of te weigeren en dat laat wel een beeld zien dat we een hele grote groep hebben die daadwerkelijk wel goed op weg is met een klein beetje hulp nog nog veel beter tekst kan worden waar ik naar op zoek ben is kunnen we misschien in het aanbod en het vergroten van de digi vaardigheden misschien iets meer differentieren in niveaus. Dus dus dat we iedereen gaan helpen om hun hopen op een hoger niveau te komen, niet alleen de mensen die helemaal onderaan de streep zijn. Maar ik denk dat de middengroep die al best veel zelf kan ook gebaat is bij een trapje hoger.

[3:40:07] Dat is een zeer.

[3:40:09] Zeer terecht,

[3:40:10] Want dat is ook wat we willen doen en dat is ook een van de redenen waarom. Dat staat ook in de werkagenda dit heel goed willen monitoren, want het is erg belangrijk om het juiste aanbod te leveren voor de juiste doelgroepen

[3:40:21] heel specifiek te doen en je hoeft geen computer les te geven aan iemand die mijn computer kan omgaan. Maar misschien wel meer over mediawijsheid of over hoe je moet omgaan of hoe je iets moet doen als je met de overheid zaken wil doen.

[3:40:34] Dus het is ook onze bedoeling om hier en blijvend onderzoek naar te doen om te kijken wat er nodig is, maar ook om te kijken hoe we het aanbod zou kunnen inrichten dat het ook gaat werken voor iedereen van in dit geval echt jong tot oud omdat iedereen te maken heeft met op op welke manier dan ook in zijn leven met die digitalisering

[3:40:54] overigens in dat dat blijft dus ook belangrijk dat wij als overheid ook steeds willen zeggen dat er altijd een alternatief moet zijn.

[3:41:02] Uw vraag van mevrouw van weerdenburg was ook nog over

[3:41:07] welke producten en diensten nu voor de overheid waar we het over hebben als we het hebben over die verschillende levensgebeurtenissen en dat is natuurlijk heel wisselend per levensgebeurtenissen want producten en diensten die de overheid levert bijvoorbeeld als je achttien wordt dan staat er in de zorgverzekering nemen of er staat als je gaat studeren wat je moet doen om te zorgen dat je de juiste acties onderneemt. Maar wat wij willen doen is niet alleen maar die levensgebeurtenissen in kaart brengen en aangeven wat je moet regelen of wat je moet doen bij overlijden van een familielid bijvoorbeeld, maar vooral ook zorgen dat we mensen helpen om de dingen die ze moeten regelen zo goed mogelijk te regelen.

[3:41:49] Dat is wat we stap voor stap willen doen te zorgen dat het ook steeds simpeler maken, zodat er meer proactieve dienstverlening kunnen kunnen geven aan mensen en dat we ook kunnen zorgen dat het steeds makkelijker voor hem is en een van de platformen die we nu bijvoorbeeld hebben. Dat is voor nederlanders die in het buitenland wonen is nederland wereldwijd en daar zie je bijvoorbeeld hoe gecombineerde set van dienstverlening met elkaar brengen, namelijk koeien bijvoorbeeld iets moet doen als je wil stemmen voor de verkiezing of wat je moet doen als je je paspoort wil aanvragen. We proberen daar steeds meer zo praktisch mogelijk te informatie voor iedereen bij elkaar te brengen en daar ook zo concreet mogelijke hulp bij te bieden, zowel online als ook dat je een telefoonnummer hebt wat je kunt bellen als je vragen hebt.

[3:42:35] De vraag van mevrouw van weerdenburg was ook. Gaat u nu één ding per jaar doen. Nou daar willen we in ieder geval mee beginnen en liefst met zo een van de dingen die heel erg complex in de dienstverlening bij de overheid dat het gaat over als je in de schuldenproblematiek komt dus bijvoorbeeld wat er moet gebeuren en welke stappen je moet zetten en hoe je dan hulp kunt krijgen dat goed en proactief inrichten is iets waarvan we denken dat het een van de eerste soorten van dienstverlening van de overheid is waar we aan het werk kunnen gaan en zeker in deze tijd waarin mensen steeds meer geconfronteerd worden met hoge kosten en wellicht ook dus makkelijker of waarschijnlijk eerder in de problemen zou kunnen komen met het betalen van alle rekeningen.

[3:43:15] Mevrouw leidt te vroeg nog of het beleid van de overheid niet zou moeten worden omgedraaid en niet van primair. Alles digitaal. Maar nee, tenzij

[3:43:22] en wij vinden het eigenlijk vooral belangrijk om ervan uit te gaan dat we toch voor die mensen die grote groep van mensen die digitaal kunnen het ook digitaal moeten leveren. Maar dat betekent niet dat het niet dat het daarnaast niet mogelijk is voor iedereen om ook via de telefoon of aan de balie zaken te kunnen doen. Dus we willen het niet als eerste het een of het als eerste het andere. Het moet naast elkaar mogelijk blijven om alles wat je met de overheid moet regelen of het nou gaat over het aanvragen van subsidie of het gaat over een uitkering over. Het gaat over het aanvragen van een paspoort dat het allebei mogelijk is, zowel digitaal als via de telefoon of via de balie.

[3:44:04] En dan was er de vraag van mevrouw

[3:44:10] koopman over de of wij rekening hebben gehouden met de koopkracht consequenties van digitale toegang en ik ik ben samen met de minister van armoedebeleid participatie en pensioenen daarover in gesprek omdat ik het van belang vindt om te kijken wat de consequenties van toenemende kosten zijn op dit op dit beleid. Dus ik ga daar graag. Laat u daar graag meer over weten als dat gesprek ook als ik dat gesprek met haar hebt gevonden.

[3:44:37] Wordt.

[3:44:39] Dan de vraag van heer bontenbal en ook vraag van heer ceder. Dat gaat over hoe kunnen we gezinnen helpen met het omgaan van digitale technologie kunnen we niet alleen inzet op de mediawijsheid van kinderen, maar ook voor ouders, zodat die ook daarover thuis of in een andere context. Het gesprek kunnen voeren.

[3:44:59] Dat is ook een onderwerp wat bijzonder veel aandacht vergt. Want ik denk dat het inderdaad nodig is dat wat we ook reguliere wat we ook doen om te zorgen dat dat de kinderen worden beschermd in het digitale domein er altijd ook een rol blijft voor hun ouders of opvoeders. Om te zorgen dat zij hen ook beschermen en dat je daarvoor als ouder ook voldoende informatie moet krijgen is ook van groot belang en niets. Om die reden ook dat ik volgend jaar een campagne gestart om ouders en kinderen voor te lichten over de kansen en risico s van de niet alleen maar van nieuwe technologieën, maar ook over wat je daar mee kunt omgaan en dat is voorlichting lesaanbod ook via scholen en bibliotheken, met name ook met aandacht voor gaming en social media. Omdat ik denk ik ook met u mee wil zorgen maken over het verslavende aspect nog even los van de andere thema s waar we straks op terug zullen komen. Zit het weggeven van je gegevens of veel delen van je gegevens dat verslavend als een belangrijke factor is,

[3:46:09] dan

[3:46:12] is er nog de vraag van mevrouw koopman over

[3:46:17] het verschil tussen arme mensen en rijke mensen in termen van internet. Toegang heeft ook te maken met die vragen over over de koopkracht. Maar het is wel mijn bedoeling om te zorgen dat iedereen mee kan doen in de digitale wereld is niet voor niets. Dat dat de eerste hoofdlijn van de werkagenda is dat iedereen mee moet kunnen doen en dat betekent niet alleen maar dat je op school of ergens anders opgeleid wordt en meer informatie krijgt, maar ook dat je beschikking hebt over apparatuur en in de komende drie jaar zullen we zorgen dat ze n honderdvijftigduizend apparaten van de rijksoverheid voor hergebruik worden gedoneerd aan kinderen die waarvan de ouders het niet kunnen betalen om zo n apparaat te kopen. We willen wel gaan werken ook met gratis wifi punten. Maar die zijn niet altijd veilig. Dus daarom gaan we kijken of het mogelijk is om een soort sociaal internet pakket te maken waarbij gebruikers tegen een zeer lage tarief toegang kunnen krijgen tot het internet. In het uiterste geval kan de minister van ez k ook een universele dienstverplichtingen aan de markten opleggen, maar daar zal ze ongetwijfeld zelf ook nog iets meer over willen zeggen, maar wij willen het dus mogelijk maken voor mensen met een kleine beurs om zowel toegang te hebben tot apparatuur als internet kunnen hebben tegen zo laag mogelijke kosten. Maar dan ook nog veilig.

[3:47:38] Dan gaat het over de vraag van mevrouw koekoek over digitale vaardigheden, ook in geletterdheid, namelijk over welke doelstellingen weer hebben en de kermis eigenlijk dat we willen we willen zorgen dat iedereen mee kan doen en dat betekent dus ook dat er nog veel werk te doen is. Er zijn veel mensen zoals mevrouw van weerdenburg. Ook zij die al mee kunnen, maar ook een heleboel niet en het belangrijkste is om niet alleen maar structureel te gaan monitoren hoe digitale vaardigheden. Iedereen is te zorgen dat het gat tussen de honderd procent digitale vaardigheden en en wat het nu is zoveel mogelijk ook de dichter en we willen dat ook ook zorgen dat we dat ook steeds blijven meter. Dus ik zal u ook zo jaarlijks als ik een update geven van de werkagenda aangeven hoe ver we staan met die digitale geletterdheid. En hoe hoe dat hoe de stand op dat moment is overgestapt. Ook terecht opgemerkt opgedeeld naar verschillende doelgroepen, omdat de soort van digitale geletterdheid die je wil bereiken per doelgroepen. Anders kan zijn.

[3:48:48] Dan wil ik doorgaan naar de tweede hoofdlijn van de werkagenda en die gaat heeft als titel gekregen. Iedereen kan de digitale wereld vertrouwen

[3:48:58] en dat betekent natuurlijk transparantie en veiligheid en dat dat op dit moment niet vanzelfsprekend is een stuk helder niet voor niks hebben op kabinetsplannen rondom cyber security gemaakt en is er een cyber security strategie opgesteld. Maar het is ook van belang te werken aan het thema desinformatie omdat we ook weten dat dat een ondermijnend effect kan hebben op bijvoorbeeld instituties, maar ook op posities van kinderen als het gaat over bijvoorbeeld informatie die ze dan krijgen die die ertoe leidt dat ze steeds meer gaan gamen en gokken of dat ze informatie krijgen die ertoe leidt dat zij gedrag vertonen dat slecht is voor hun gezondheid. Wat wij willen doen is te zorgen dat we er alles aan doen om die digitale wereld zo te maken dat iedereen die ook kan vertrouwen met vertrouwen eraan kan deelnemen

[3:49:51] en dan ga ik naar de vragen die daar ook over gesteld zijn.

[3:49:55] Een van de vragen was van mevrouw leidt en dat ging over de ethische commissie en en in de relatie die daarvan tot dusver ik had het net al over de rol van de scene die we onderzoeken samen met hen in het kader van het maatschappelijk debat over publieke waarde en de afweging die we daar willen maken, maar er is natuurlijk ook en dat is wat misschien bedoeld wordt met die ethische commissies op allerlei plekken zijn er ethische commissies waarbij instellingen bijvoorbeeld uitvoeringsorganisaties kijken naar hoe waar de spanningen die er zijn of die er mogelijk zouden kunnen zijn in de praktijk werken en welke keuzes gemaakt moeten worden. Maar wat wij gaan doen is vooral zorgen dat er een breed maatschappelijk debat aan te meren bij voorkeur dus ook samen met de serre, het rathenau instituut en andere instellingen. Om te zorgen dat we steeds weer kijken naar welke welke waarde aan de orde zijn en in welke mate. We kunnen zorgen dat publieke waarde centraal blijven staan bij het gebruik van digitale oplossingen

[3:50:53] en dat was ook een vraag van mevrouw leidt ook weer bontenbal en mevrouw koekoek over.

[3:50:59] Dat waren de kader wat we noemen in in de werkagenda en dat is niet het kader zoals we dat nu al hebben opgesteld, want we hebben er wel degelijk al onderzoek naar laten doen en ook een inventarisatie gemaakt van publieke waarde die aan de orde zijn. Maar wat we hebben gezegd is het is van belang om dat nog verder te ontwikkelen

[3:51:17] en dat waar de kader. Daar is ook een motie over ingediend. Gaan we ook opstellen en dat willen we vertalen in concrete instrumenten die we kunnen gebruiken en dat zou het kunnen zijn die mensenrechten toets die we doen. Handleiding om discriminatie. De handleiding voor goede digitaal openbaar bestuur, maar we willen daar ook in de komende tijd verder aan werken en zorgen dat we zo helder water waar de kader behouden dat iedereen kan gebruiken om de te gebruiken bij het inzetten, bijvoorbeeld van digitalisering bij de overheid maar net zo goed in de private sector.

[3:51:53] Overigens ook in europees verband worden dit soort waren kaders ontwikkeld en zo is er eentje in het kader van bijvoorbeeld de nsa, maar ook in de bredere context van de digitale opgraven van van de europese unie

[3:52:08] en er was een vraag van mevrouw dekker abdulaziz over.

[3:52:13] Voor u verder gaat, heeft een vraag van mevrouw cook en daarna verlaten koekoek.

[3:52:19] Ik had gevraagd

[3:52:21] of dat waren klm tot een hele goede ontwikkeling is dat dan ook gedeeld wordt door andere departementen. Kan me voorstellen in het kader van veiligheid dat er anderen waren er andere afdeling speelt

[3:52:32] als je het hebt over digitalisering van de overheid. Dus ik vraag me af wie neemt het voortouw wordt het dan een kader waarin alle departementen.

[3:52:40] Verhouden,

[3:52:42] Het idee is dat dat we dat kader dat er een instrument vermaken en we zien nu dat er veel verschillende instrumenten naast elkaar zijn proberen we eigenlijk tot een instrument te maken. Maar dat wil niet zeggen dat je altijd dezelfde uitkomst te krijgt. Afhankelijk van welk beleid vraagstuk hervormingen. Het kan zijn dat we in het kader van transparantie juist bijvoorbeeld willen werken met bijvoorbeeld totdat het heel transparant is voor iemand als je een duo leningaanvraag hoe dat werkte. Welke afwegingen worden gemaakt en welke gegevens van iemand worden gebruikt om die afweging te maken. Je kunt in het veiligheidsdomein soms andere afwegingen maken waarbij je welbewust er voor kiest om bepaalde data juist niet te publiceren. Dat dat kan natuurlijk de uitkomst van het kader, maar we willen wel liefst met eentje werken met een toepasselijk is op alle beleidsterreinen en natuurlijk gaat het er dan om dat we met zijn allen bij de overheid gaan toepassen en liefst ook dat hij één op één aansluit bij wat we in europa willen bereiken.

[3:53:47] Maar verlaten.

[3:53:50] Voorzitter, het kabinet heeft gezegd dat ze een verkenning houdt vol met vraagt om een serf voor een soort ethische commissie, omdat het nu allemaal te versnipperd is en daarvan

[3:54:03] zeg wijven. Kijk nou gewoon wat raad erna heeft

[3:54:07] en dan weet je het eigenlijk allemaal goed zegt, zegt de staatssecretaris breed digitale dialoog voeren met iedereen, maar op basis waarvan want we hebben die dat kadar in de uitwerking van de motie verwijst naar een plan van anderhalf jaar daarvoor of een onderzoek van anderhalf jaar ervoor zegt iedereen heeft zo. Ik denk dat het waar is. En dan begint ze over een dialoog. Maar is onhelder wat ze precies wil gaan voorleggen aan die dialoog. En hoe komen we tot een dialoog als iedereen iets anders bedoelde?

[3:54:37] De staatssecretaris frans.

[3:54:38] Is dat niet wat ik heb gezegd wat ik heb gezegd is. Er zijn nu verschillende warden daar die gebruikt worden die je kunt gebruiken in de digitale wereld. Er is een mensenrechten doet zijn kinderrechten code. Er zijn verschillende soorten van kaders en we hebben inderdaad een jaar of anderhalf jaar geleden een onderzoek laten doen waarin die publieke waarden nog een keertje naast elkaar staan. Wat ik belangrijk vind. Het hebben we ook in het vorige debat gezegd is dat het helder is dat we niet met allemaal verschillende soort van codes en kaders moeten werken. Maar liefst met eentje die moeten opstellen en die gaan we uiteraard ook met u over in gesprek. Maar net zo goed met partijen in de wereld om ons heen of het nagaat gaat over de sert of over andere omdat om dat toe te passen en waar het over gaat is vooral hoe je dan zo kader ook in de praktijk toepast en daar kun je ethische commissie voor gebruiken als je dat wil. Maar het is wat ons betreft vooral belangrijk om eerst het cadeau nog een keer op te stellen.

[3:55:36] Mevrouw voorzitter, het wordt niet duidelijker op

[3:55:39] en het is wel degelijk de uitwerking onder in de brief van de stand van zaken van de uitvoering van de van de motie hebben ingediend. Die vraagt om een duidelijk waar de kader te maken met betrekking tot inzet reguliere een toepassing van digitale technologie van de door de overheid, waarbij duidelijk wordt aangegeven welke principes en waarden leidend zijn.

[3:56:01] Dat is dus niet uitgewerkt en dan wordt er in de stand van zaken worden gezegd er is een onderzoek van het verleden en we gaan iets doen met met. Ze noemt het toetsingskader mensenrechten. Maar dat is niet wat we af. Dus als je alles door elkaar haalt dan kom je nooit ergens is wat is nou precies wat gaat sneller gaat die motie uitvoeren of niet. Wanneer is die dan uitgevoerd? Dan kunnen we dat misschien beter helder krijgen.

[3:56:24] De secretaris,

[3:56:25] Wat er in de werkagenda staat is dat we dat ook gaan doen dat we die motie gaan uitvoeren en dat er een waar de kader komt voor voor afwegingen in de digitale in die digitale transformatie en bij de overheid en dat gaan we dus ook doen. Ik weet niet helemaal precies wanneer we daarmee klaar zijn. Maar ik hoop zo snel mogelijk en ik. Daarnaast is dat we daarbij gebruik gaan maken van alles wat er al is omdat er ook al werk gedaan is, bijvoorbeeld zo n mensenrechten toetsing, kinderen, code, kinderrechten, code enzovoort enzovoort.

[3:56:57] Ik kijk even staatssecretaris zijn inmiddels drie kwartier verderop me nog wat koekjes. Als er ergens ruimte is om te versnellen.

[3:57:08] Die bontebal.

[3:57:11] Ik ben misschien een klein beetje gefrustreerd te raken verschillende debatten gehad en worden er best wel grote vragen gesteld en ik probeer het zelf ook steeds te agenderen. Kijk het is heel moeilijk voor mij om gedetacheerd gedetailleerde vragen over de kvk en het afschermen worden van tevoren. Maar ik vind het zelf wat minder interessant omdat deze commissie leent zich heel erg huis voor de metal vragen, maar elke keer wordt het procedureel weggezet en ik heb nu al een paar keer in inbreng heb ik zo n verhaal gehouden en ik begin soms denk ik dat allemaal voor de kat viool te schrijven want ik doe daar toch echt mijn best op

[3:57:52] moet ik misschien gewoon een andere baan zoeken is dit blijkbaar in de kamer niet de plek waar waren we dit soort grote debatten met elkaar voeren. Volgens mij is dat nu juist wel de plek hier en moeten we dit soort grote vraag. Dus misschien komt het straks nog in een ander stukje. Maar hoe gaan we ervoor zorgen dat in deze commissie ook dat soort grote vragen kunnen beantwoorden over hoe het publieke domein. Een beetje beschermen. Wat nu wordt wordt heel snel procedureel en ik heb daardoor niet het idee dat dat ik echt een zinvolle bijdrage kan leveren aan dit soort.

[3:58:24] Debatten

[3:58:25] dankuwel. Ik neem aan dat u vooral op het laatste oordeel van de staatssecretaris wil niet over of een andere baan moet zoeken.

[3:58:30] Misschien ook.

[3:58:33] De staatssecretaris.

[3:58:35] Misschien is het goed om daar iets over te zeggen want ik probeer de grote hoeveelheid vragen die u en uw collega s gesteld hebben te beantwoorden. Dus dan komt het misschien soms wat instrumenteel over. Maar de kern van waar we over spreken, namelijk die werkagenda gaat natuurlijk over die grote vraag waar u het over heeft, namelijk hoe zorgen we ervoor dat die digitale wereld die nu voor een groot deel niet gereguleerd is hoe we die kunnen reguliere om daarmee kinderen te beschermen. Om te zorgen dat mensen mee kunnen doen om te zorgen dat je met vertrouwen eraan kunt deelnemen. Je zorgen dat er dat als er beslissingen worden genomen over het wel of niet inzetten van een algoritme dat daarvoor goede kaders zijn en dat is precies wat mij betreft waar deze waar dit vraagstuk gaat. En als u aan mij vraagt kun je dat allemaal honderd procent regelen want we zijn bezig veel nog in te zetten. Denk bijvoorbeeld aan de europese regelgeving over algoritmes die superbelangrijk is, maar die nu worden uitonderhandeld. En dan in de loop van wellicht pas volgend jaar of het jaar daarna waarschijnlijk eerder daadwerkelijk zal kunnen worden toegepast. Als het gaat over bijvoorbeeld de shuttle service act over wat nou precies je van social media platform verwachten dat ze doen om te zorgen dat ze transparant zijn dat ze de rechten van kinderen beschermen, dat ze de rechten beschermen enzovoort enzovoort. Dat staat in die in die shuttle service act maar die gaat in op in tweeduizend, vierentwintig op één januari. Dus we zien wel dat we heel graag heel veel willen dat we heel erg delen met elkaar. Het kabinet en uw kamer dat er veel regulering nog nodig is. Maar dat de regulering er natuurlijk niet allemaal is en dat we tegelijkertijd ook proberen vanuit de nederlandse overheid wil zoveel mogelijk stappen te zetten. Dus de brieven die ik u heb gestuurd over die algoritmes om dit te reguleren lopen vooruit op de europese algoritme regelgeving. Het zorgen dat we de ap alvast klaarmaken om toezicht te houden op loopt daarop vooruit. Maar dat wil niet zeggen dat we alles al hebben

[4:00:36] en het wil niet zeggen dat we daarmee klaar zijn. Het is een ongelofelijk groot en belangrijk vraagstuk en ik denk dat we met elkaar steeds moeten kijken naar de juiste prioriteiten. Nou we hebben in die werkagenda de prioriteiten die wij als kabinet hebben opgeschreven.

[4:00:52] En dan gaat het er ook om dat we die hoer die ook daadwerkelijk gaan uitwerken en omzetten in regelgeving enzovoort enzovoort. Maar dat kun je niet. Je kunt niet zomaar ineens iets verbieden, bijvoorbeeld omdat je vindt dat het niet goed is als je daarvoor ook niet de onderliggende regelgeving hebt en dat is misschien af toe. Super frustrerend, zowel voor u als voor mij. Maar de grote thema s blijven wat mij betreft boven water staan.

[4:01:14] Ik ga proberen het dan niet sneller te doen. Maar nogmaals ik zit beetje met het feit dat u veel vragen heeft gesteld en sneeuw.

[4:01:21] Revolutie, ook.

[4:01:22] Graag die antwoorden antwoorden wil krijgen. Nog even los van dat mijn collega´s nog aan de beurt zijn

[4:01:28] over data en privacy.

[4:01:34] En dat gaat over het verkopen van datum en volgens mij is dat een vraag voor mijn collega s,

[4:01:43] de stoepen van mevrouw dekker abdulaziz met het uitvragen van data voor overheden bijvoorbeeld rondom de woz en een toezegging daarover ging over die fotos die moest maken om de woz waarde van je huis te bepalen. Nou ik vind het zorgelijk dat gemeentes dit doen. Ik vind ook echt niet dat het kan en burgers moet hier niet mee akkoord gaan. Het is begreep ik een proef en ik zal met de gemeente hierover praten want ik vind dat we hiermee moeten ophouden

[4:02:12] dan over de het verplicht maken van de code kinderrechten online,

[4:02:17] iets wat ik heel graag wil doen

[4:02:19] ook in samenhang met alles wat er gebeurt in in het internetverkeer programma van de europese commissie om te zorgen dat we ook daadwerkelijk die verplichtingen hebben en dat kinderrechten online op een goede manier worden worden gehanteerd. Het is niet zo heel snel eenvoudig om dat te doen. Hoewel de code is gebaseerd op heel veel al bestaande regelgeving die we kunnen gebruiken, is het in samenhang nog niet zo dat we die code overal in één keer kunnen kunnen inzetten. Maar ik ga er aan werken om dat zo snel mogelijk ook waar te kunnen maken.

[4:02:55] Dan gaan we naar de prioriteiten voor nieuwe technologieën vraag van de bontebal.

[4:03:02] Voor u verder gaat, mevrouw de cadeautjes.

[4:03:05] Dan forster want even door op die code voor kinderrechten. Volgens mij heb ik de staatssecretaris gevraagd of ze wil ingaan of daar ook voldoende middelen voor geborgd kunnen worden om het in leven te houden nog niet eens over het verplicht stellen.

[4:03:23] Dat.

[4:03:23] Moet je die budgettaire consequenties daarvan nog kijken. Dan kan ik niet eens antwoord op geven. Maar dat wil ik graag op terug komen. Maar wat mij betreft geldt dat je ze sowieso moet invoeren, omdat het

[4:03:34] omdat die code van groot belang is om kinderrechten te beschermen

[4:03:39] dan over nieuwe technologie. Dus de vraag van hier bontebal. Het gaat erover dat ze u zei dat veel technologieën helpen. Natuurlijk staan ons ten dienste denken aan de gezondheidszorg. Als je met algoritmes ziektes wil onderzoeken

[4:03:56] en we hebben in onze in onze werkagenda daarom ook een lijn gezet. Die gaat over anticiperen op nieuwe technologie, omdat ik vind dat we vooruitgaande op de introductie van die technologieën eigenlijk al vrij vroeg stadium als overheid samen met partijen die daar natuurlijk veel over kunnen weten omdat ze ofwel wetenschappelijk of vanuit een andrew rol bij mee bezighouden. Een inschatting kunnen maken wat de gevolgen van die technologieën zijn en of we die ook willen en kunnen laten toepassen en dat is best een ingewikkeld vraagstuk, want sommige technologieën die zijn nog in een heel erg embryonaal stadium, maar zeker wanneer het erop begint te lijken dat ze kunnen worden ingezet, ofwel door de private sector, ofwel door de overheid. Op dat moment is het belangrijk om in kaart te hebben. Waar hebben we het dan over wat zien we hier als kansen en risico s. En wat wil je ermee doen en daar wil ik ook jaarlijks over rapporteren. Om te zien van wat vinden wij dan dat die technologie zijn.

[4:04:56] Wat is onze inschatting kunnen we die ook inzetten. Als we dat zouden willen, maar vooral ook wanneer niet wanneer we zien dat het dat er grote risico s aan.

[4:05:07] Heeft de interruptie van die bondsman.

[4:05:09] Ja daar ben ik blij mee toen ik zelf nog studeerde was op bezoek bij het lumc gekeken bij de afdeling die met medische fysica bezig was was toen al bezig om een tijdje geleden al allerlei algoritmes te verzinnen om tumoren op een slimme manier op te sporen is digitale technologie kan enorm behulpzaam zijn. Maar ik denk dat dit ook wel meteen een goed voorbeeld is dat alle digitale technologie in de medische zorg kunnen ook weer alle maatschappelijke effecten teweegbrengen nam dat dat mensen zo gevolgd worden en met met gezond zijn bezig zijn dat dat misschien inderdaad wel voor snelle opsporing van allerlei ziektes zorg waar mensen ook helemaal dol draait omdat ze komt toch zo gefocust zijn op gezond zijn en enzovoort topfit zijn. Dus ik ben naar dat soort dingen opzoeken. Dus wat elke technologie heeft die downside. Wat doet het maatschappelijk. Als we als we steeds maar nieuwe technologieën van evident is dat ze ook voordelen hebben. Wat doet het maatschappelijk met met de gezondheid van mensen mentaal en met de met met de mentale gezondheid van de hele samenleving als geheel dat zwart.

[4:06:20] Opzoeken en dankuwel de staatsssecretaris.

[4:06:23] Een goed voorbeeld is de medische sector. Daar spelen dit soort ethische dilemma ze altijd een los van welke technologieën gebruikt voor het opsporen van van ziektes altijd dat vraagstuk over. In hoeverre wil je dan mensen van tevoren screenen. En wat is er wat zijn de effecten voor die moeten wat mij betreft ook heel erg centraal staan. Maar dat geldt ook voor andere toepassingen niet in het medische domein bijvoorbeeld denken aan de meta first vinden we dat dat iets is waar we als overheid veel stimulatie aan moeten doen om bijvoorbeeld dienstverlening van de overheid te verbeteren, helpt dat ons helpt dat niet. En welke dilemma´s en risico s zitten daar alvast? Dus ik denk dat het voor meerdere sectoren geld dat je die vraag moet stellen. Wat kan een nieuwe technologie brengen, maar ook wat zijn de risico s die eraan vastzitten en een discussie die ik onlangs in europa had ging bijvoorbeeld ook over dan emotieherkenning waarvan sommige mensen zeggen in de medische sector kan dat heel erg helpen om iemand om iemand te diagnosticeren met bepaalde soorten van bijvoorbeeld epilepsie. Ja dat zou kunnen helpen macho toe kunnen leiden dat bepaalde fabrikanten van medicijnen wel heel erg enthousiast wordt met het met het poesje van bepaalde soort van medicamenten voor mensen die minder goed in hun vel zitten. Die vraagstukken zijn er steeds meer. Die afweging moeten ook steeds meer gemaakt worden.

[4:07:44] Uw vragen, uw andere vraag van haar bontebal was over de initiatieven. De pups om die

[4:07:50] om op een andere manier het publiek gesprek ingang al in gang te brengen of op gang te helpen

[4:07:56] en dat is natuurlijk ook echt wel iets waar we over aan het nadenken zijn en het zou ook geweldig kunnen zijn als u samen als kamer er nog eens over nadenken van wat zouden wij nou willen doen. Willen we gebruik maken van de standaard communicatiemiddelen en social media platforms die we nu gebruiken. Twitter of moeten we toch ook iets anders doen.

[4:08:16] En ik denk dat wij dat als overheid ook gaan doen omdat we het liefst willen dat jij daar waarheid waar het publieke debat wordt gevoerd dat die publieke ruimtes veilige plekken zijn waarin je informatie met elkaar kunnen delen. En dan kun dat natuurlijk ook vooral stimuleren door er gebruik van te maken.

[4:08:35] U heeft vroeger ook nog een vraag die er bontebal over verleiding tegen technieken in games de boksers

[4:08:43] en uw noemden ook een rapport dat gemaakt is door het trimbos instituut en dat rapport ga ik ook meenemen in de reactie op uw vraag over van moeten we dit nu verbieden of niet,

[4:08:55] want het is inderdaad zo dat we weten dat deze soort van boksers. Deze verleiding ze technologieën verleidingstechnieken een enorm effect hebben en en ik vind het belangrijk om voor het kerstreces u daar antwoord op te geven omdat ik denk dat dat ook een snel antwoord vraagt.

[4:09:15] Die bondsman kan niet van mijn interruptie gehad. Maar het ging mij specifiek ontmoeten.

[4:09:19] Unicef rapport.

[4:09:22] Het trimbos instituut en het unicef en we nemen beiden mee in onze reactie

[4:10:00] dan de vraag van hier ceder over de code kinderrechten online of dat niet de juridische basis moet worden om dat te doen. Ja dat is ook mijn idee dat die code. Dat wordt de juridische basis waar op basis waarvan moet worden getoetst of kinderrechten goed beschermd zijn en in het kader van de europese ontwikkelingen wil ik de verplichting daarvan ook graag meenemen bijvoorbeeld india proper design code.

[4:10:29] De interruptie van de mercedes,

[4:10:31] En voor zich. Fijn dat de staatssecretaris ook nog erg benieuwd en een concretisering van wanneer dan omdat ik denk dat een implementatie hiervan ook heel veel van de discussies die we hier voeren oplost, of in ieder geval op drijven een handreiking geeft om na te denken over de discussie die we hier voeren. Dus ik vroeg me af. Komt er een forse naar de kamer soja. Wanneer omdat dit toch echt wel wil dicht timmeren als om de redenen die concurreren.

[4:11:01] Genoemde staatssecretaris.

[4:11:03] Daar zitten we met een dilemma dat als wij het dicht timmeren vergt dat een wetgevingstraject aan onze kant. Er loopt een wetgevingstraject in europees verband. Ik denk dat we even goed moeten kijken naar de timing van beide. Want ik denk dat het dat het dat we delen met elkaar dat we heel graag willen dat die code voor kinderrechten wordt onderschreven. Overigens in deressa. Dus de regelgeving van de social media platforms zit ook al die code voor kinderrechten meegenomen.

[4:11:31] We moeten goed kijken wat het het eerste effect heeft of dat is een wettelijke verplichting die we apart maken of meewerken en meelopen in europees verband en eerlijk gezegd denk ik dat dat laatste het meest tot tempo leidt. Maar ik wil er prima mee. U nog even op terugkomen omdat ook goed toe te lichten. Maar laat er wel over zijn u en ik delen de ambitie dat we graag willen dat die kinderrechten goed en snel beschermd zijn.

[4:11:59] Dan ga ik naar.

[4:12:00] Vervolgvraag vandaag.

[4:12:02] Voor dit dilemma ken ik ook op andere themas bijvoorbeeld ing. Veel wetgeving is ook een discussie gaande wachten op europa opa of kunnen we juist door in nederlands kader iets neer te zetten waar europa vervolgens ook iets aan heeft en dat we daardoor ook ook de weg voor waar het wijzen wanneer wanneer is deze weging klaar omdat als je daar te lang mee wacht

[4:12:25] dan valt natuurlijk ook nationaal karen automatisch weg wel even benieuwd wanneer de staats secretaris denkt het definitieve.

[4:12:31] De keus te hebben gemaakt dat als kabinet moeten proberen om dat begin volgend jaar uiterlijk te doen is echt wel in de eerste maanden van volgend jaar overigens goed om te weten dat die bijvoorbeeld dat dat die code die hebben we ook meegenomen naar europa is onderdeel geworden van europese regelgeving. Dus we doen er heel veel aan om te zorgen dat hij zoveel mogelijk in europees verband wordt uitgewerkt en ondersteunt.

[4:12:57] Dan was er nog vraag van mevrouw koekoek over het kijken of we misschien samen met andere europese landen zouden kunnen komen tot een publiek sociaal medium en of we dat kunnen ondersteunen. Wij ondersteunen dat we steunen. We hebben in het regeerakkoord ook aangesproken op het coalitieakkoord uitgesproken dat wij in

[4:13:18] op dit terrein een voortrekkersrol spelen in de e u. Ik weet dat er meerdere landen ook aan het werk zijn om na te denken over de vraag van kunnen we niet nog wat meer werken, bijvoorbeeld met die pick ups voorbeeld van wat we in nederland en in de e. U kunnen doen om te zorgen dat we openden een alternatief creëren voor de huidige social media platforms.

[4:13:38] Dat laat onverlet dat ik er ook om dat woord te gebruiken. Niet naïef in zijn namelijk andere social media platforms zullen er ook zijn en zullen waarschijnlijk ook blijven. En dan geldt natuurlijk wel dat het heel belangrijk is om de regulering daarvan goed in te zetten en te zorgen dat, wanneer zij niet voldoen aan de wensen en eisen en regels die wij die wij in europa of binnen nederland hebben vastgesteld dat er ook voor zorgen dat die dan ook worden aangepakt

[4:14:09] dan over de digital comments ook een vraag van mevrouw van weerdenburg

[4:14:15] in het komend halfjaar gaan hiermee aan het werk.

[4:14:18] We willen kijken wat we hier kunnen doen om dat te stimuleren. Samen met de organisatie zoals het incident fonds wagen net

[4:14:25] om te kijken naar bijvoorbeeld een soort component in de basisinfrastructuur of om data te gebruiken

[4:14:32] voor een algoritme of desinformatie te herkennen. Dus wij gaan hiermee ook aan het werk en ik ik zeg ook dat we daar op terug zullen komen in de komende periode.

[4:14:44] Dan ga ik naar blokje drie en het gaat over regie op het digitale leven was ik er ook al gezegd is, is dat het van belang is dat

[4:14:56] nederlanders het voor hem mogelijk is om de regie te houden op hun op hun eigen leven in de online wereld en daar voor hebben natuurlijk allerlei regelgeving in de maak denkt bijvoorbeeld aan die shuttle service act die vanaf één januari twintig, vierentwintig van kracht is, maar het is nodig dat je beter weet bijvoorbeeld bij de overheid. Wat voor soort gegevens van jou worden bijgehouden. Je moet ze kunnen inzien. Je moet ze kunnen ophalen moet kunnen corrigeren en we willen ook dat we als overheid werken aan het maken van een datakluizen een publieke datakluis en het reguleren van algoritmes en daar hebben we ook al wat uitgebreider vooruitlopend op de europese regelgeving van gezegd dat wij als overheid op dat gebied willen doen

[4:15:47] en dan ga ik naar de vragen die er over zijn gesteld

[4:15:53] en dat was als eerste een vraag van mevrouw leidt of de mensenrechten doet voor algoritme verplicht en bindend moet zijn. Nou dat is dus ja. In de huidige compromistekst van de europese verordening staat dat ontwikkelaars van hoge risico s systemen en mensenrechten toets moeten doen, een toets op fundamentele rechten voor de veiligheid en gezondheid van een toets op fundamentele rechten, veiligheid en gezondheid

[4:16:19] en dat moet naast de toetsen bijvoorbeeld privacy impact worden gedaan en ik vind het ook belangrijk dat dat in de onderhandelingen boven water blijft en dat we dus ook zorgen dat die a

[4:16:34] regels over mensenrechten toets verplicht blijven willen stellen.

[4:16:42] Dan ga ik naar.

[4:16:45] Mevrouw lengte,

[4:16:46] Voorzitter, ik ben eigenlijk niet zo geinteresseerd in de europese onderhandelingen. Het zou super zijn als dat uitkomt

[4:16:54] en als dat afgesproken kan worden. Maar dit ligt gewoon een aangenomen motie dat wij dat willen in nederland wil graag van de staatssecretaris dat zij toezicht dat ze dat gewoon in nederland standaard invloed.

[4:17:04] De staatssecretaris. Nou dat hebben we ook staan in onze implementatie kader voor algoritmes die door de overheid worden gebruikt in nederland. Dat staat in een brief die ik ook naar uw kamer hebt toegestuurd als het gaat over dat verder in het produceren van die van die verplichting die we overigens allemaal willen, want de kamer heeft een motie aangenomen. Dan regelen we dat ook in die europese regelgeving. Want die combinatie zorgt ervoor dat het dan straks niet alleen geldt voor de overheid, maar ook voor de private sector.

[4:17:36] Dan

[4:17:39] vraag van mevrouw bush league. Die ging ook over mensenrechten toets

[4:17:44] en die zit er volgens mij ook in. Daar heb ik het al over gehad.

[4:17:56] Dan vroeg mevrouw van weerdenburg ruim de helft van de nederlanders niet alleen via grote platforms tot zich kunnen een manier verzinnen om de eigen platform die we ontwikkelen ook voldoende nederlanders willen blijven bereiken en dat is natuurlijk ook van belang. We willen zorgen dat als er alternatieven worden ontwikkeld dat er zoveel mogelijk mensen ook daadwerkelijk

[4:18:16] gebruik van gaan maken om te zorgen dat er ook dat die platformen ook daadwerkelijk voldoende omvang krijgen voldoende ook een rol spelen.

[4:18:26] Mevrouw vanmiddag,

[4:18:29] Voorzitter, alleen de indicator die erbij staat van die nieuwe toepassingen is dan ten minste tienduizend gebruikers staat in geen relatie tot tien miljoen gebruikers die facebook dagelijks heeft in nederland. Dus ik vroeg naar een manier die we kunnen verzinnen om nieuwe toepassingen te doen of of daarmee iets te ontwikkelen, maar dan niet gelijk alle bestaande platforms bij het grof vuil te zetten.

[4:18:58] Staatssecretaris. Volgens mij heb ik daar antwoord op geef ik hoop dat die alternatieven meer dan tienduizend gebruikers krijgen, maar we blijven werken op die twee sporen. Dat is zelf alternatieve ontwikkelen, maar ook zorgen dat de social media platforms die er nu zijn en die er wellicht nog in de toekomst gaan komen voldoen aan de regels die wij daarvoor stellen.

[4:19:21] Voor u verder gaat? Heeft interruptie van mevrouw bush.

[4:19:24] Dankuwel. Voorzitter, ik het duurt even ik mijn papieren erbij moest pakken, want het is niet voor het eerst dat ik vraag naar de uitvoering van de motie rondom mensenrechten. Ik heb een rijtje van kamerbrieven dat het in oktober wordt genoemd. In de werkagenda staat dit maar niet specifiek en in mei hebben we het over gehad.

[4:19:42] Maar waarom ik het toch elke keer over begin is dat er constant wordt verwezen naar beleid gaat komen dat in voorbereiding daarop een ander woord gedaan. Ondertussen zie ik het niet in uitvoering worden gebracht. Wat kan de staatssecretaris doen om de motie uitvoeren zoals die is bedoeld, namelijk binnen nederland die verplichting op te leggen wat motie was vrij duidelijk en ik merk dat ik nu nog heel erg aan het zoeken bent wanneer dat gaat gebeuren als we constant moeten wachten wat in europa aan de gang is, terwijl de motie heel expliciet is.

[4:20:11] Dat moet gebeuren.

[4:20:12] We hebben twee dingen gedaan en het maken van een verplichting van de mensenrechten toets is iets wat we allebei graag willen. De vraag is alleen wat is de snelste route. Om dat voor elkaar te krijgen, hebben we nu twee koersen gevaren als kabinet eentje is het voor de overheid als verplichting stellen. Dat doen we in het implementatie kouder voor algoritmes die de overheid maakt en we werken daarnaast aan het zorgen dat dat india regelgeving komt in europa. Overigens wordt het woord mensenrechten toets al toegepast door heel veel onderdelen van de overheid, want het is onderdeel van de zogenaamde dat implementatie dat i a k dat er een toepassing van elkaar wordt al toegepast. We gaan zorgen dat we het verplicht stellen voor de overheid in nederland en we werken aan het toepassing in het ivoor ordening die als het goed is aan het eind van dit jaar wordt afgerond kan worden ingevoerd in europees verband. Dus we zijn heel hard aan het werk om te zorgen dat het ook zo is en ik denk dat dit de snelste manier is om niet alleen maar de toepassing ervan te doen want daar zijn we via die de huidige instrumentarium al mee aan het werk maar voor te zorgen dat het zo snel mogelijk verplicht cadeau.

[4:21:31] Een vervolgvraag van moest hebben.

[4:21:33] Ik vraag. Voorzitter ik eruit werd eerder ook gezegd dat andere hand ook naar ons aan het kijken zijn en daarom vind ik juist heel belangrijk dat we dat dus.

[4:21:40] Maar het blijven doen.

[4:21:41] En ik geloof dat het gebeurd. Maar ik ben ook een beetje uitzoeken wat is het punt waarop we kunnen zeggen van dan moeten we het hebben geregeld via europa doen we het zelf.

[4:21:50] Ik zou zeggen dat we dat moeten laten afhangen van de onderhandelingen op de uitkomsten van de onderhandelingen in eerste instantie in december, want dan leggen we het vast binnen de landen en de commissie. Daarna zijn de trilogie. Ik heb met vele europese fracties gesproken en ik heb nog niet iemand gehoord heeft gezegd dat hij zo mensenrechten toets niet wil. Dus ik mag hopen dat die ook blijft bestaan, maar ik denk dat zodra we zouden merken dat die mensenrechten toets geen onderdeel meer zijn van het europese kader moeten we zelf snel aan het werk. Even los daarvan gaan we voor de overheid.

[4:22:19] Introduceren.

[4:22:23] Even kijken hoor dan

[4:22:27] ga ik naar de vraag van mevrouw van ginneken over de algoritme toezichthouder.

[4:22:34] Nee, het was mevrouw dekker. Volgens mij. Dat ging over of het toezicht ook al gereed zou kunnen zijn voor één juli het toezicht voor van de algoritme toezichthouder.

[4:22:44] We zullen zeker een deel van de kaders klaar kunnen hebben omdat we namelijk hard aan het werk zijn om de inrichting te doen, hebben we starten al voor het kerstreces krijgt daar een brief over vanaf één januari beginnen we ook maar de kan natuurlijk als toezichthouder pas ergens op gaan werken en ook boetes uitdelen wanneer er ook daadwerkelijk een wet aan ten grondslag ligt dan is er natuurlijk de avg. Daar kan de appel mee aan de slag.

[4:23:10] De nieuwe verordeningen zal nieuwe kaders bieden voor de autoriteit persoonsgegevens en die zullen dan natuurlijk in de loop van de tijd worden geïntroduceerd, maar wij zullen u zo snel mogelijk over de inrichting van die algoritme toezichthouder een brief sturen. Dat komt in de loop van dit jaar nog en daarna kunnen we zorgen dat er ook verregaande regels komen waar de ap aan moet voldoen.

[4:23:34] Dan ga ik door met de vraag van heer ceder over de invoering van de wall, of we die niet om hulp moeten zetten tot duidelijk is dat er sprake is van vrijwilligheid in de hele

[4:23:47] uni

[4:23:48] en dat duidelijk dat er geen data concentratie kan plaatsvinden. Nou het is natuurlijk precies wat we niet willen. We willen vrijwilligheid en we willen dat er geen sprake is van data concentratie en wij zullen ervoor zorgen dat dat niet gebeurt. Wij gaan met ons publieke voorbeeld aantonen dat het kan dat je met vrijwilligheid dus alleen de mensen die het willen, maar ook zonder data concentratie en walt kan maken waarin je waarmee je niet alleen in nederland maar ook daarbuiten regie over je gegevens.

[4:24:16] Overigens verordeningen die hierover gaat. De verordeningen wordt als het goed is. Ook in december afgerond. Dus we kunnen ook al vrij snel denk ik zicht hebben op hoe dat er daadwerkelijk in europa ook uit komt te zien.

[4:24:29] Dan

[4:24:31] was er de vraag nog vragen over het algoritme register en dat is de vraag van d zesenzestig over of alle ministeries alvast een beschrijving van uw algoritmes kunnen toevoegen aan het register dat we eind dit jaar gaan opleveren. Nou daar ga ik me heel erg voor inzetten om zoveel mogelijk erin te stoppen. Ik kan pas afdwingen als het allemaal in de basis goed geregeld is. Maar ik ga u ik ga hard aan het werk en ik berichten natuurlijk ook zo snel mogelijk over de voortgang ervan. Ons helpt bijvoorbeeld natuurlijk wat u zei niet alleen maar uit het register van de ap, maar zeker ook het feit dat we uw baas van de motie eenentwintig, een inventarisatie gemaakt van risicoanalyses die voor het grootste deel ook op algoritmen zijn gebaseerd

[4:25:19] dan de vraag van mevrouw bush league over wanneer er een verbod komt op discriminerende risicoprofielen die risicoprofielen kunnen natuurlijk sowieso niet. Het mag niet. We hebben daarvoor de regelgeving al helder en de minister van binnenlandse zaken heeft er ook over gesproken met amnesty en heeft er ook een brief over gestuurd en het kan niet dat er sprake is van discriminerend risicoprofielen. We brengen ze ook in kaarten op basis van die motie eenentwintig de staatscommissie tegen discriminatie en racisme keek daar ook mee en vervolgens gaan we natuurlijk ook zorgen dat we dat register voor de algoritmes vullen dat zowel zodat ook duidelijk is wat er welke algoritmes zijn en welke eventuele niet goede algoritmes die we kunnen waarop dan ook kunnen handhaven. En ik wilde.

[4:26:11] Voor u

[4:26:12] vervolg van bush,

[4:26:15] Dankuwel. Voorzitter, ik verwees ook in mijn bijdrage na die brief kabinetsreactie waarin wordt samengewerkt met het veld en met uitvoeringsorganisaties. Maar mijn zorg ligt me juist in dat ook in de brief. Dus bijvoorbeeld staat dat er behoefte is aan kennis en expertise onder andere.

[4:26:30] En dan vraag ik me af.

[4:26:31] Waarom zouden we dan het risico lopen allerlei trajecten op op gang zetten, terwijl we ook kunnen zeggen dit willen we niet. Het is een schending van mensenrechten. Dus we houden op met discrimineert algoritmes en we verbiedt het bij de wet. Waarom neigt de staatssecretaris toch naar de traject van expert meetings en workshops.

[4:26:50] De staatssecretaris is verboden. Je mag niet discrimineren. Dus ik zie niet hoe een extra wedstrijd traject daarvoor moeten doen. Je mag niet discrimineren niet met algoritmes niet op een andere manier.

[4:27:01] Ik weet niet waar u naar welke soort van wettelijke.

[4:27:05] Mevrouw bush dan wellicht kan verhelderen,

[4:27:08] Goed dat we het erover eens zijn dat niet mag, maar het gebeurt toch een heel specifiek verbod op het gebruik van discrimineren algoritme zou kunnen helpen om dat tegen te gaan en mijn vraag is ook omdat amnesty international specifiek daartoe oproept nationaal coördinator terrorismebestrijding zegt dat ook verbiedt. Het kan in ieder geval gehandhaafd worden.

[4:27:26] Staatssecretaris.

[4:27:27] Volgens mij moeten we moeten kijken want het is die staatscommissie is daar mee aan de slag gaan om te kijken wat er wat er precies aan de hand is en misschien dat op basis daarvan verder kunnen kijken. Maar ik zie niet een concreet aangrijpingspunt. Om dit zo wettelijk vast te leggen omdat het al verboden.

[4:27:43] Is om te discrimineren.

[4:27:47] Ik begreep uit de brief van de minister van binnenlandse zaken dat zij de staatscommissie er nog vragen over heeft gesteld en die komen in ieder geval met een antwoord hierop zie kijken nog naar de vraag of wij denken dat er aanvullende wettelijke verplichtingen nodig zijn. Dus ik denk dat het goed is dat we daar op terug komen wanneer zij een antwoord daarop hebben geformuleerd.

[4:28:04] Wel vervolgd, uw betoog.

[4:28:08] Er waren een paar punten die gingen over de social media platforms en ook over de vragen die in de afgelopen tijd hebben rond

[4:28:18] gespeeld in in de discussie over moet je zorgen dat je social media gaat gaat verbieden of niet. Althans bepaalde platforms gegeven dat ze niet voldoen aan bepaalde soorten van eisen, bijvoorbeeld over de manier waarop zijn gegevens delen of anderszins

[4:28:35] en ik denk dat we en dat heb ik in een aantal andere antwoorden ook al aangegeven niet zomaar kunnen zorgen dat social media platforms worden verboden. Niet omdat dat in onze rechtsstaat we daar de tools niet voor hebben. Maar wat we vooral willen is dat we grip krijgen op wat social media doen in onze democratie, wat ze doen met onze kinderen enzovoort enzovoort en in europa zijn natuurlijk bezig om daar euro al regels over te stellen.

[4:29:00] We hebben er ook al heel veel regels over gesteld. Denk bijvoorbeeld aan privacy marktmacht en over de komst van ei en hetzelfde geldt ook voor de deze.

[4:29:09] Maar wat we wel willen zorgen is is dat we dat ook goed in de gaten houden en dat we goed kijken. Daar waar bijvoorbeeld wij als overheid zelf gebruik maken van platforms details uitvoeren, zoals we dat bij facebook hebben gedaan

[4:29:20] dat we willen zorgen dat daar waar we gebruik maken van van social media platforms dat we ook mensenrechten toetsen doen en dat de ap alle ruimte krijgt om te zorgen dat zij het werk doen wat ze moeten doen als het gaat over het bewaken van de privacy verplichtingen waaraan moet worden voldaan.

[4:29:40] Dat laat onverlet dat ik met u vindt dat we wel aan het werk moeten dat we moeten zorgen dat we heel goed in de gaten houden hoe het gaat met de social media platforms die in nederland actief zijn en wat ze doen niet alleen maar om te zorgen dat ze onze kinderen beschermen dat het gaat over veiligheid en dat het gaat over gegevens delen die niet gewenst zou zijn, bijvoorbeeld naar landen die we niet willen. En daar moeten we ook in de komende tijd hard aan blijven werken. Mijn collega s gaan er zo meteen wat verderop op in. Maar ik denk dat het goed is om ook in de komende tijd met u dit debat te blijven voeren, wat heel belangrijk is en dan kijken vooral naar de bontebal, omdat het namelijk zo is is dat we niet zomaar kunnen uitgaan van een van een verbod dat we niet zomaar de tools hebben om dingen te verbieden dat niet noodzakelijk. Ze willen, of beter gezegd eigenlijk liever niet willen, maar wel willen zorgen dat als er social media platforms in nederland actief zijn dat ze voldoen aan de wetten en regels die wij daarvoor sterren.

[4:30:34] Ik zou wel even willen wachten tot we ze alle vragen beantwoord heeft een dubbelingen te voorkomen.

[4:30:39] Dus als u.

[4:30:40] Ook de specifieke vragen kunt beantwoorden van dit blokje kijken we naar de inscripties.

[4:30:44] Je klaar. Want ik ben een blokje hier naartoe.

[4:30:50] Dat is over oke,

[4:30:53] De christenunie.

[4:30:54] Voor twee korte vragen. Ja, wij moeten wij moeten met me ontwikkelen. En ja, wij kunnen niet zomaar dingen doen die niet die binnen de kaders van de wet vallen. Maar bent u het met me eens. En kunt u hier hardop zeggen dat veel van die social media bedrijven, waaronder ticktock, maar zeker ook ook anderen zich momenteel gewoon niet aan de privacywetgeving houden, kunnen we kunnen we hier met elkaar vaststellen dat de wetten die die we al hebben minder uit elkaar dat die overtreden worden.

[4:31:22] Nee ik heb dat op dit moment in onderzoek. Dus ik heb voor facebook een onderzoek laten doen. Het gebruik van facebook peentjes door de overheid ik tot de conclusie komen dat er een aantal dingen een aantal risico s geconstateerd zijn. We zijn met facebook daarover in overleg en ik hoop u er deze week meer over kunnen vertellen wat er aan de orde is hetzelfde wat ik wil doen is dan vergelijkbare onderzoeken doen voor ticktock en voor twitter en voor eventuele andere social media platforms. Ik kan u niet zeggen dat er sprake is van die schendingen. Want ik heb geen grond op basis waarvan ik dat ook daadwerkelijk kan zeggen ik heb natuurlijk goed gelezen wat er in de media is. Ik heb gezien wat de gehoord wat er is en met u maak ik me ook zorgen erover, maar ik vind het wel van belang dat wij eerst goed uitzoeken wat er precies aan de hand is. We weten dat bijvoorbeeld ook al een boete heeft gekregen van de ap. Dat ging vooral over de manier waarop zijn kinderen informeren. We weten ook dat er nog twee onderzoeken lopen bij de ierse autoriteit persoonsgegevens omdat het de belangrijkste hoofdvestiging in europa voor ticktock zit daar en dat betekent dat de ap. Het onderzoek heeft moeten overdragen aan de autoriteit ik aan je vragen om nog een keertje extra te zorgen dat dat die autoriteit zo snel mogelijk komt met conclusies op basis van het onderzoek,

[4:32:37] maar wij moeten wel eerst goed kijken wat er precies aan de hand is voordat we daadwerkelijk de volgende stappen kunnen zetten en daar ga ik ook graag mee aan het werk kunnen willen we in kaart brengen wat er aan de hand is. Daar waar we kunnen willen we natuurlijk ook ingrijpen.

[4:32:54] Dankuwel vervolgvraag van de mercedes, aldus mevrouw van weerdenburg.

[4:32:58] Dank verder dan over het advies van de van ministerie van algemene zaken dat de nederlandse overheid adviseert om het gebruik van op te schorten totdat het privacybeleid is aangepast. Streng dat zich ook tot een lokaal bestuur en daar heb ik vragen over gekregen of het advies zich daar ook toe strek en strek dat ook richting politieke fracties.

[4:33:21] Het advies gaat over het gebruikt door de rijksoverheid van deze pagina s is een advies. Ik zou zeggen neem dat advies ter harte. Ik denk dat het ook goed is voor anderen. Om daarover na te denken dat zolang nog onduidelijk is wat er nou precies aan de hand is of er inderdaad gegevens worden verzameld op een onrechtmatige manier of op een onrechtmatige manier worden gedeeld. Dat maakt dat wij vanuit het ministerie van algemene zaken hebben gezegd het is belangrijk om geen gebruik te maken van ticktock totdat we er meer over weten en dat geldt natuurlijk ook voor u heeft al veel gezegd u inbreken. Meneer bontebal ook over kinderen het ook goed en verstandig is voor ouders om nog even goed mee te kijken met hun kinderen of opvoeders van kinderen die met welk doel zij aan het werk zijn en op basis daarvan een besluit nemen of ze het wel of niet wenselijk vinden dat kinderen daarvan gebruik blijven maken. Op dit moment weten we onvoldoende, maar we maken ons wel zorgen en dat heeft ertoe geleid dat dit advies is gekomen.

[4:34:22] Dankuwel namens d zesenzestig.

[4:34:25] Foster kan toch niet laten want ik had vijf vragen gesteld en ik heb niet op een antwoord gekregen op mijn vragen en en het gaat voornamelijk om het laatste wat ik hoorde staatssecretaris zeggen van nou ja. De ouders moeten meekijken in hoeverre hun kinderen op social media wel of niet alleen is. Natuurlijk is dat die algoritmes van social media bedrijven zeker tick tock en anderen zo verslavend zijn dat je niet kunt zeggen. O, het is de verantwoordelijkheid van de ouders zou dan als overheid

[4:34:58] bij sigaretten ook sigaret niet verbieden voor kinderen onder dat verslavend zijn. Maar nu doen we op sowieso op social media niets en al heb ik specifiek gevraagd over de regering bereid is om op europese schaal media social media bedrijven te dwingen hun algoritmes uit te zetten voor kinderen of aan te passen en daar heb ik geen antwoord.

[4:35:20] De staatssecretarissen.

[4:35:23] Daar ga ik graag op in want dat is precies wat deze regelt. Die zorgt ervoor dat dit soort algoritmes niet worden meegenomen en dat ook dat het zo is is dat kinderen daarvoor extra worden beschermd. Dus ik ben het met u eens dat dat zou moeten gebeuren en dat de regelgeving die daarvoor wordt gemaakt tot tot die conclusie leidt.

[4:35:42] Een vervolgvraag adres is.

[4:35:44] Want ik wil het eventueel checken kan de staatssecretaris aangeeft waar het staat in beide dsm en dan kan ik het zoeken want zover ik weet is het met die profielen wel geregeld bij de d a. Maar dit heb ik niet kunnen vinden en het mag schriftelijk.

[4:36:00] Dat doe ik ook graag schriftelijk. Want ik kan het niet uit mijn hoofd zeggen waar het is maar dat kunnen we wellicht zelfs in de tweede termijn even voor u. We proberen in de tweede termijn anders schriftelijk.

[4:36:10] Mevrouw van weerdenburg,

[4:36:12] Weet u, voorzitter in het kader van grip krijgen op grote social media platforms moet ik daar dan ook die digitale kliklijn tussen zien als maatregel. Want je kan posten op social media die in jouw ogen over de grens gaan rapporteren.

[4:36:32] Vrij bij het platform.

[4:36:33] Maar maar dit zeg maar die online content handhaving. Dat lijkt echt iets te zijn wat buiten de grote platforms bestaat is is dat is dat bewust is dat ook echt de bedoeling om daarmee te kunnen checken of of ze aan de afspraken houden.

[4:36:49] Volgens de staatssecretaris.

[4:36:52] Ik vind het altijd goed om na te denken over de vraag waar mensen zich kunnen melden wanneer ze in de problemen zijn gekomen. Digitaal gezien dus het kan zijn dat je bijvoorbeeld whatsapp hebt gekregen. Hallo. Ik ben je zoon en geld overmaken. Ik vind het belangrijk dat mensen als ze in de problemen komen omdat ze dan ergens een plek hebben waar ze terecht kunnen komen als het gaat over het modereren in social media platforms. Dan zijn de platformen daar zelf over. Natuurlijk kunnen mensen dingen melden. Maar dat wil niet zeggen dat die platforms dook hoeven aan te passen en dat is ook niet wat in de europese regelgeving staat, maar er is wel de mogelijkheid om het te melden.

[4:37:26] De platforms kunnen daar dan vervolgens op acteren.

[4:37:31] Ik ga denk ik naar het vierde blokje. Dat gaat over de digitale overheid.

[4:37:39] Wat hebben aangegeven is is dat het los van het feit dat het belangrijk is dat iedereen kan meedoen dat je de digitale wereld kunt vertrouwen met je regie hebt dat de overheid een voorbeeldrol moet hebben en dat betekent dus dat de overheid waardoor gedreven werkt en open is voor iedereen. Zorg. Dus dat je ook met vertrouwen en met de regie zaken kunt doen en daar willen we aan werken door te zorgen dat alle informatie over de overheid actief openbaar is dat er ook dat je ook kunt zien hoe er zaak hoe je zaken moet doen met de overheid. Welke informatie de overheid van jou verzameld, welke gegevens er zijn. Hoe gegevens worden verwerkt, enzovoort enzovoort.

[4:38:18] En ik zal er verder niet nog meer algemeen over zeg maar zo snel mogelijk ingaan op de vragen die gesteld zijn.

[4:38:26] Dat is wanneer ik verwacht dat de die meerjarenvisie en de programmering s plan naar de tweede kamer komen. Dat is eind deze maand. Dan zorg ik ervoor dat het dat dat programma waarin de de gemeenschappelijke data infrastructuur en alles wat we willen doen om daarin te investeren in de komende tijd ook voor u beschikbaar wordt

[4:38:45] en er was nog een vraag over hetgeen die namelijk

[4:38:49] hoe we met elkaar in lijn met het meertjes dat het meerjaren investeringsfonds voor infrastructuur ook met uw kamer in gesprek gaan denk ik dat het goed is om deze in deze commissie daar zo snel als u daar ook tijd voor kunt wilt maken in gesprek te gaan want dan kunnen we zorgen dat hij verder met die wordt gedeeld en eventueel ook nog kan leiden tot eventuele wijzigingen

[4:39:17] dan over de rijksdienst voor identiteitsgegevens die toeziet op de p. De vraag was ging over van mevrouw later ging over de onderfinanciering. Ik kan haar gerust stellen, want er is geen sprake van onderfinanciering bij the riv ook niet voor het realiseren van de beleidsdoelen in de begroting lijkt het wel te staan alsof er een exploitatietekort is. Maar dat wordt opgevangen met een reserve voorziening die daar ook specifiek voor bedoeld is en dat betekent dat de werkzaamheden gewoon als afspraak kunnen worden gefinancierd, namelijk door de lezers voor reisdocumenten, door bijdrage van de gebruikers van de voorzieningen, zoals bijvoorbeeld de bnp en door het ministerie van binnenlandse zaken, zoals bijvoorbeeld de ontwikkeling van de toekomst van de baby,

[4:40:00] dan is er de vraag.

[4:40:03] Vervolgens een interesse van mevrouw leijten van de sp.

[4:40:08] Voorzitter viel me op omdat wij m n doorkijkje van de digitale kant van de begroting hebben laten maken, omdat we natuurlijk een digitale begroting willen

[4:40:17] dat er een een open ga staan. De schuld is van drie komma één miljoen aan het einde van tweeduizend, eenentwintig wordt inderdaad gezegd dat dat wordt opgevangen door gebruikers van allerlei zaken maar vindt de staatssecretarissen in de financiering handig dat deze rijksdienst allerlei facturen moet sturen van gebruikers met het risico dat data wellicht niet goed wordt opgevraagd of op een andere manier wordt gebruikt. Omdat het handelswaar kan worden, vindt ze dat de financiering handig. En als ze daar nu geen antwoord op heeft. Dan mag dat ook later komen. Maar de sp vindt het totaal

[4:40:52] dat de overheid bij zichzelf de hele tijd aan het factureren is met het risico voor een openstaande schuld van dertig komma één miljoen.

[4:40:59] Dank u wel, mevrouw leijten. Staatssecretaris.

[4:41:02] Dit is gelukkig niet aan de orde, want de financiering van vng wortel voor al heel lang gedaan op de manier zoals het wordt gedaan en dat betekent dus dat er gewoon betaalt wordt voor reisdocumenten. Dat doen u en ik als we een paspoortaanvragen. Er zitten bijdrage van mensen die gebruik maken van de voorzieningen en er is ook een deel van de financiering door het ministerie wordt plaatsvonden, maar er is niet sprake van dat dit dat dit handelswaar is of dat die data handelswaar zijn. Er wordt gewoon betaald door de belastingdienst uwv voor deze voor het gebruik van deze gegevens.

[4:41:35] Dan ga ik naar de vragen van mevrouw leidt en mevrouw van ginneke over de begroting

[4:41:45] en de de aparte begroting voor digitale zaken

[4:41:51] en ik begrijp dat u niet tevreden bent met het inzicht wat hij nu heeft en dat begrijp ik ook want we hebben geprobeerd al zoveel mogelijk in kaart te brengen hoe het zit met de ict kosten of de digitalisering kosten die we bij het rijk maken. Zo is er een dashboard voor de grote projecten waarin inzichtelijk wordt geboden in de grote projecten die er spelen of het nou gaat over projecten bij defensie bij de belastingdienst en dat is een substantieel deel van het vernieuwingstraject. Voor de rest hebben we op onze op onze hetzelfde dashboard ook in kaart gebracht. Welke budgetten worden uitgedragen worden ingezet voor beheer en onderhoud ook een groot deel van de middelen die we hebben voor digitalisering.

[4:42:38] Als we verder door kijken dan zien we dat we in de komende tijd op basis van die informatie plannen ook daadwerkelijk daar de financiële consequenties in kaart willen brengen en dat we dat ook willen doen, ook op basis van vragen die u als commissie heeft gesteld bij vanaf volgend jaar één januari als er nieuwe beleid en werd zijn beleidsvoorstellen worden gedaan dat er ook een informatie paragraaf bij komt te staan. Dus dat betekent bij nieuw beleid wordt in kaart gebracht. Wat de consequenties zijn in termen van digitalisering en de kosten die er ook bij horen. Maar dat laat onverlet dat er ook nog meer werk te doen is en daarvoor ben ik samen met het ministerie van financiën hard aan het werk om te zorgen dat onze begroting inrichting zo veranderen dat dat inzicht komt dat we naast weer een onderhoud grote projecten en de informatie paragrafen van nieuw beleid ook daadwerkelijk nog weer verder en verfijnder inzicht krijgen in hoeveel wordt er nou per departement uitgegeven aan digitalisering en daar hebben we een plan van aanpak voor het maken wat ik in het

[4:43:41] in de loop van volgend jaar zou willen afronden.

[4:43:44] Ik besef me dat ik dat nog niet ideaal is, maar dat we hard moeten werken en aan het werk zijn, omdat inzicht ook verder te bieden.

[4:43:55] Mevrouw van geest

[4:43:57] je hele korte vragen. Ik hoorde staatsssecretaris zeggen een plan van aanpak. Om ervoor te zorgen dat de kamer krijgt. Wat de kamer gevraagd heeft, is in de loop van volgend jaar klaar betekent dat dan ook dat bij de begroting van volgend jaar

[4:44:11] wel de begroting krijg zoals jullie gevraagd hebben of komt dat plan van aanpak dan weer zo kort voor de begroting opnieuw in de mist vader.

[4:44:20] De staatssecretaris,

[4:44:22] Dat plan van aanpak. Dat gaat dus over een stukje van de begrotingen. Een grote delen hebben we daarvoor al gedaan. Maar ik denk dat het dat of tenminste dat is de verwachting die we hebben samen met het ministerie van financiën dat het ons wel lukt om dat plan te maken, maar niet omdat de begroting voor het jaar erop allemaal te kunnen introduceren.

[4:44:40] Dus we hebben echt wel een soort van ingroeimodel nodig. Dus het zal niet zo zijn dat de begroting voor vierentwintig en wat de eerstvolgende begroting wordt opgesteld ook helemaal alle inzicht te kunnen bieden.

[4:44:55] Het is niet niet wat ik graag zou willen zeggen maar.

[4:44:58] Wel realistisch is.

[4:45:07] Dan was er nog een vraag over rijksbeleid. Brij zul je rijk breed clubbeleid van mevrouw koekoek, namelijk of we zouden willen dat het dat we die dat in het kader van de digitale autonomie te werken aan een europese cloud en dat is precies wat we ook heel graag willen. Er zijn natuurlijk ontwikkelingen op dat gebied bijvoorbeeld het project x of dat voldoende een oplossing zal zijn. Dat weten we nog niet. Dus we gaan ermee aan de slag.

[4:45:34] Dan was er ook nog een vraag van mevrouw koekoek over

[4:45:41] in navolging van duitsland of hij bereid zouden willen zijn om

[4:45:46] het gebruik te maken van ferdy vers. Dat willen we heel graag doen. We zijn bezig met het opzetten van een overheid zeer server voor mastodon en ik zit zelf ook op mastodon. Hoewel ik me nog een beetje moed in

[4:46:00] wat meer in actiever moet worden. Maar ik heb me in ieder geval gemeld.

[4:46:06] De vraag van mevrouw cartman over de ict, cultuur van het rijk en een andere manier van financieren.

[4:46:17] Dat is iets wat meer over die over de over de maakindustrie. Er gaat mijn collega iets meer over zeggen. En dan heb ik volgens mij de overheids vragen beantwoord

[4:46:29] en er was een.

[4:46:31] Voor u verder gaat. Zie je kathmann tv.

[4:46:36] Nee dat ging niet over de maakindustrie of over de digitale industriepolitiek maar gewoon over hoe wij ict projecten bij de overheid financieren. Want nu voor reserveren we daar een groot bedrag. Want dat vinden we makkelijk zou werken was als kabinet een kamer met elkaar waarbij grote ict projecten is het juist zo. Dat is gewoon eigenlijk een soort levend bedrag. Dus je moet iets uittrekken om het op te zetten dan vervolgens moet je steeds maar blijven uittrekken om het om het te updaten. Om het misschien weer veiliger te krijgen om er om eraan te sleutelen. Noem het allemaal maar op. Dus die manier van financieren en hoe wij de financiering controleren. Die past niet meer bij hoe wij succesvol tot grootschalige ict projecten komen en de vraag is kunnen we nog verwachten dat als ook weer. Ik had het daarnet over de andere onderliggen voor als we willen dat dit werkt documenten of die werkagenda succes wordt. Ook de maden manier van financieren heeft er ook mee te maken of het een succes wordt of niet. En kunnen we nog iets verwachten dat dat daar wijziging op komt of dat we daar beter inzicht in krijgen. Dat is mijn vraag.

[4:47:45] Dankuwel. De staatssecretaris.

[4:47:47] Ik kijk er graag bij in dat kader voor die voor die begroting verder naar wat ik denk dat u heeft gelijk. Het gaat niet alleen maar over eenmalige investeringen, maar grote it projecten hebben altijd weer kosten voor beheer en onderhoud, aanpassing enzovoort enzovoort en het is belangrijk dat je er zo veel mogelijk al in een vroegtijdig stadium inzicht in hebt want zelfde is natuurlijk zo. Het is net zoals met een gebouw maakt het hem daarna ben je bezig met beheer en onderhoud en vervanging en dat geldt ook hiervoor dus in het kader van dat van dat die aanpak voor het beter inzicht bieden in de begroting zal ik dat graag voor je meenemen?

[4:48:22] Dan zijn we bij het laatste blikje

[4:48:24] van de staatssecretarissen.

[4:48:25] Een vraag van mevrouw bush lied over de werkagenda voor caribisch nederland en wanneer we dat gaan uitwerken. Dat gaan we in het komend in het komend jaar mee aan de slag. We hebben in ieder geval in de komende tijd al meer inzicht in wat er precies nodig is bij op de bes eilanden als het gaat over bijvoorbeeld het opzetten van een burgerservicenummer en het mogelijk maken dat je ook digitaal diensten kunt afnemen van de overheid en voor de rest gaan we aan het werk om in kaart te brengen en te kijken of het goede fonds kunnen gebruiken voor het versterken van de infrastructuur, niet alleen op de bes eilanden, maar ook in de landen. Dus ik zal zorgen dat er ook in de komende tijd verder informatie wordt gedeeld. Maar we werken hard aan het zorgen dat we daar bijeen bijtrekken. Wat heel erg nodig is.

[4:49:18] Dan heb ik volgens mij alle vragen beantwoord.

[4:49:21] Dan dank ik de staatsecretaris en dan gaan we snel door met de minister van economische zaken en klimaat beantwoording van haar vragen.

[4:49:27] Dank u, voorzitter, met vliegende vaart zal ik proberen op een grondige wijzen de vraag te beantwoorden die mij gericht waren. Ik heb een paar blokjes is dat uw huisarts noemde het zijn er vijf. Volgens mij wel fijn.

[4:49:40] Eentje over verdient vermogen en duurzaamheid en alles wat daarmee samenhangt dan over mkb en zou de veiligheid keurmerk toezicht europese regelgeving veiligheid, vooral in relatie tot de digitale infrastructuur kabels en wat overige vragen.

[4:49:58] Allereerst was de vraag van die bontebal die nu helaas even niet aanwezig is. Maar ik neem toch maar meijer voorzitter

[4:50:06] kandidaten terug kijken hoe we met digitalisering het verdienvermogen kunnen versterken van nederland. Dat is een heel belangrijk onderdeel van het regeerakkoord van ons plan hoe we kunnen omgaan met de veranderingen in de samenleving die uitdagingen kunnen benutten om in nederland ook in de toekomst een heel goed werk en leefklimaten hebben en digitalisering kan het verdient vermogen op verschillende manieren versterken enerzijds door bijvoorbeeld bij te dragen en efficiëntere productie van producten en diensten, waardoor onze producten concurrerend zijn op de wereldmarkt, maar ook nieuwe businessmodellen. We denken bijvoorbeeld bol punt com platforms atje een nieuwe betaalsysteem. Maar bijvoorbeeld ook de nieuwe technologieën als artificial intelligence waarmee je bijvoorbeeld ook in slimme inspecties aan de infrastructuur kan doen

[4:50:56] om het potentieel aan digitalisering op al uw vragen om het potentieel van digitalisering te benutten, zijn de investeringen heel erg nodig in digitale technologie en ook in voldoende ict talent. Want het is enerzijds. We kunnen geld uitgeven om te zorgen dat je technologieën net dat zetje geven, maar er zijn ook mensen nodig die dat kunnen doen.

[4:51:19] Er zijn veel voorbeelden van de investeringen die op dit moment doen. We hebben bijvoorbeeld een impuls vanuit het fonds, onderzoek en wetenschap van wel vijf, honderd miljoen over tien jaar te investeren in onderzoeksfaciliteiten en digitale onderzoeksmethoden voor toegepast onderzoek.

[4:51:50] We werken daarnaast ten aanzien van het bevorderen van de arbeidsmarkt en het zorgen dat er meer mensen met ict kennis aan de slag gaan of dat ze worden omgeschoold werken we het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen aan stimuleren om en bijscholing.

[4:52:05] Dat is weer een onderdeel van het actieplan groene en digitale banen ik binnenkort naar de kamer zal sturen.

[4:52:11] Dat is de korte waarin eenmaal in de brede zin. Ik zal binnen een aantal weken een brief aan de kamer sturen waarin ik nader ingaan op de ontwikkeling van de digitale economie, zult u zien dat ik dat op verschillende niveaus hoe dit gaat echt over het investeren in technologie investeren ook het bevorderen van meer mensen op op deze banen. Het gaat ook over het stimuleren van het bevorderen van de vaardigheden heeft de staatssecretaris ook al over gesproken, maar ook het bedrijfsleven in brede zin dat we zorgen dat mensen in staat zijn een bedrijf in staat zijn om om te gaan met de uitdagingen gaat ook over cyber veiligheid. Het gaat over regelgeving en infrastructuur. Maar daar kom ik nog op terug.

[4:52:51] Voorzitter beheer bontebal vroeg ook of het kabinet onderzoek kon doen naar hoe andere landen omgaan met digitalisering. Dat onderzoek dat bestaat al ieder jaar publiceert de europese commissie de digitale economie en society index.

[4:53:06] In dat onderzoek worden de europese lidstaten gescoord op de onderwerpen zoals digitale infrastructuur, digitale overheid digitale vaardigheden. Hoe gaan ze om met technologie en dit is ook per land een rapport beschikbaar.

[4:53:19] Daarnaast houden veel contact met een aantal landen bijvoorbeeld ook het negen. Dat is een soort informeel samenwerkingsverband uitdelen we kennis over beleid en ontwikkelingen,

[4:53:30] maar ook buiten de e. U we sarah bijvoorbeeld een uzelf. Hoezo verband en wisselden ervaringen uit en doen we bijvoorbeeld ook over diverse onderzoeken en niet te vergeten ook gewoon t niet digitale post netwerk waar mensen in de landen van onze consulaten en ambassades contact houden met bedrijfsleven en informatie delen.

[4:53:51] De vraag van de heer bontebal was verder of we dit concept industriepolitiek ook moeten toepassen op digitalisering, volgens volg mij meer dan duidelijk dat het adaptieve industrie heel belangrijk is voor ook op het gebied van digitalisering, heb ik net ook al bij de aanvang heel erg benadrukt en digitalisering is ook onderdeel van die strategisch en groene industrie agenda die ik in juli naar uw kamer gestuurd.

[4:54:19] Ik heb net een aantal onderdelen genoemd. Het gaat echt over het bevorderen van kennis en innovatie. Het gaat over het aantrekken. Ook daarnaast hoogwaardige ict activiteiten in ons bedrijfsleven en dat doen we bijvoorbeeld met de ns a j die het acquisitiestrategie heeft en de werven proactief cyber security en harry bedrijven voor nederland

[4:54:42] en uiteraard een ander aspect van die benadering is dat bezorgen met die wetgeving dat we de europese markt verstevigen. Maar de staatssecretaris ook al op inging

[4:54:52] verduurzaming. Hoe gaat het. Hoe staat het met de integrale aanpak voor verduurzaming heel belangrijk,

[4:54:59] want zoals een aantal van uw leden hebben aangegeven. Het is een mooie ontwikkeling, maar het brengt ook veel energieverbruik met zich mee aan de andere kant kan je ook weer met digitalisering zorgen dat je weer goed in de gaten houden hoeveel energie verbruikt en kan je ook weer bij te sturen. Dus er zitten twee verschillende kanten aan het verhaal. Maar het is belangrijk dat we de ict sector duurzamer maken. Dat staat als een stip bovenaan en veel datacenters. Er gebeurt wat nodig hadden. Veel datacenter en andere bedrijven vallen onder de verplichting om energiebesparende maatregelen te treffen

[4:55:27] en met de beoogde wet collectieve warmte. Die komt eraan wordt een ophaal recht voor restwarmte opgenomen. Dat verplicht om datacenter om restwarmte aan het warmtenetten leveren dan kan het warmtebedrijf dus ondervragen

[4:55:43] en recent heb ik ook van de nationale coalitie duurzame digitalisering en manifest in ontvangst genomen waarin een aantal maatregelen benoemd zijn concrete maatregelen die bedrijven en overheid kunnen nemen om die energieverbruik terug te brengen en duurzamer te worden en wij zijn op dit moment aan het kijken welke maatregelen er precies betreft hoe dat aansluit bij ons beleid en wat we daarvan kunnen oppakken die de coalitie. Daar zijn heel veel partijen in verbonden. Kpn door microsoft. Maar bijvoorbeeld ook alliander, de energiesector en kennisinstituut tno en tu eindhoven.

[4:56:21] Daarnaast heb ik ook toegezegd tijdens het debat over de hoofdlijnenbrief digitalisering om een onderzoek te doen van de impact van digitalisering op het klimaat en andersom.

[4:56:33] En dus ook de rol die digitalisering kan spelen om de duurzaamheid te versnellen en ik verwacht dat het onderzoek rond de zomer van tweeduizend, drieëntwintig gereed is. Maar ik verwacht wel dat hij dan vervolgacties weer uit zullen volgen aan de hand van die vervolgens actie zal het eerst moeten kijken wat voor budgettaire gevolgen

[4:56:52] vragen heeft

[4:56:54] nog een andere vraag in het blokje voorzitter was van de bontenbal en die ging over het verplichten

[4:57:00] van bedrijven om jaarlijks in data op te schonen.

[4:57:03] Nou hoe

[4:57:04] sympathiek dit voorstel klinkt. Het is ook wel heel erg lastig omdat het een hoge. Het lijkt verstrekkende gevolgen te hebben en ook hoge regeldruk kosten met zich mee te brengen. Het is niet helemaal duidelijk wat soldaten. Hier moet verwijderen. Hoe je dat hoe ik dat moet organiseren. De vraagstuk of verplichting dan uitvoerbaar en handhaafbaar is. Er zit al een vergelijkbare verplichtingen. De avg als het gaat om persoonsgegevens,

[4:57:30] maar ik ben wel gevoelig voor de gedachte die erachter zit.

[4:57:35] Lijkt me heel goed om daar wat actiever richting bedrijven en overheden interacteren. Om te zorgen dat ik niets meer informatie gaan verstrekken over de gevolgen van dataopslag en ik ben bereid om dat verder te verkennen

[4:57:47] die bontebal cda.

[4:57:49] Dankuwel. Dat is goed om te horen

[4:57:52] is mijn gok dat ongeveer vijftig procent van de datum wereldwijd er gewoon voor niks staat, zou dat kunnen kloppen. Ik denk het namelijk wel en is hij ook kijken als ik even naar mezelf kijken. Watson account die volgens mij in standaard modus standaard al de afbeeldingen die daarin staan op je in je icloud zetten en ik denk dat heel veel van ons dan heel snel merken dat hij vijf gigabyte vol zit. Wat doe je gedachteloos totdat je denkt jij kan die ontkoppeling ook gewoon maken wat niet elke foto in mijn hoofd opgeslagen te worden. Zoiets dodelijk simpels en dat voorkomt bij heel veel mensen vijf gigabyte in de icloud. Ik denk dat als als je zo gaat kijken. De kat al even over e mail. Waarom moet iets een maand lang opgeslagen worden. Als je het sperma heb gegooid. Waarom is niet binnen drie dagen weg. Ik denk dat er nog heel veel van dat soort maatregelen zijn die we kunnen nemen en als we misschien kunnen we met gemak twintig, dertig procent van onze data gewoon weggooien omdat we die helemaal niet nodig hebben. Als je weet dat een aantal procenten van het elektriciteitsverbruik wereldwijd straks naar night dataopslag gaat dan is dat volgens mij een heel mooie kans om daar s genetisch te gaan maken. Dankuwel. De minister.

[4:59:07] Voorzitter, ik ben het volledig eens met meneer bond winkels naar mezelf. Kijk misschien wel meer dan vijftig procent is, zoals dat al indicatief is denkt dat we heel veel data onnodige vasthouden. Ik neem dit mee laat laat mij meenemen dat de staat over volg mij ook wel iets in dat manifest. Maar ik zal het heel concreet meenemen in de reactie die ik voor de zomer zal sturen die ik heb toegezegd om nader te kijken naar duurzaamheid.

[4:59:29] Dankuwel volgde u betoog en zijn we dan aan het volgende blok.

[4:59:34] Voorzitter broekje mkb en cyberveiligheid samengevat een paar vragen.

[4:59:39] Allereerst mevrouw rankovsky van de wd. Die vroeg hoe hij aankijkt tegen een voorstel voor een cyber keurmerk

[4:59:47] om samen samen met het center for it lieve leveranciers en of ik bereid zou zijn om met brancheorganisaties in gesprek te gaan.

[4:59:56] Duidelijkheid. Ik ben een fan van keurmerken denkt dat duidelijkheid zeker in dit soort situaties kan helpen, maar het is van oudsher wel aan het bedrijfsleven om markt instrumenten zoals keurmerken, label certificeringen en dergelijke te ontwikkelen.

[5:00:11] Maar goed, gezien de economische en veiligheidsbelangen die spelen hier wel danig willen wil het kabinet zelf de ontwikkeling van dit instrumentarium stimuleren.

[5:00:22] Daarbij geeft de voorkeur aan een europese aanpak om die versnippering en wildgroei in de lidstaten te reduceren en het is ook relevant omdat ondernemers bedrijven vaak producten en diensten afnemen van internationale leveranciers is gelijk het op de markt en duidelijkheid. Daar is gewenst.

[5:00:41] Op grond van op grond van de europese cyber security act worden op dit moment certificering schemas ontwikkeld voor ict producten, bijvoorbeeld de cloud diensten en de vijf g apparatuur.

[5:00:53] Daarnaast is in september het europese wetsvoorstel voor sarah insecten gepubliceerd

[5:00:59] die verplicht fabrikanten, leveranciers en importeurs van digitale producten. Om informatie op opduikt duidelijke en eenvoudige manier

[5:01:08] te melden aan het mkb te delen.

[5:01:12] Maar ik ben uiteraard bereid om het gesprek aan te gaan brancheorganisaties op dit moment werkt overal dj tot testcenter wel al samen met partners om het handvatten te geven.

[5:01:24] Een voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld aan ondernemers heel concreet aan te geven met een lijstje cyber security maatregelen die je met de leverancier van de ict zou kunnen bespreken. Dus het is ook vaak heel praktisch.

[5:01:36] Oh. Met alle samenvattend zou ik zeggen van zon toen positief over n keurmerk. Maar zo eenduidig mkb keurmerk zou wel in dat europese security karen moeten passen.

[5:01:47] Mevrouw of vvd.

[5:01:49] Voorzitter, dat dat laatste lijkt me zeker. Maar ik denk dat dat niet hoeft niet hoeft te bijten. Kunt u dan terugkomen met een brief dat wij hem als toezeggingen kunnen noteren.

[5:02:02] Voorzitter zeker.

[5:02:04] Ik zoek wel even welke brief en of ik het kon. Ik vind een tweede termijn op terug voor welke brief ik dat zal doen op welke termijn

[5:02:13] vervolgens uw betoog,

[5:02:15] vervolgens rankovsky voorzitter, gevraagd of ik samen met het diertje dat recenter, brancheorganisaties en andere partners ook een structurele cyber oefenen agenda kon ontwikkelen met siebe oefeningen die specifiek gericht zijn op het niet. Vitale bedrijfsleven om design weerbaarheid te vergroten.

[5:02:35] Misschien is goed om eerst even te delen wat er al is

[5:02:38] de markt voorziet reeds in het aanbieden van oefeningen voor mkb ondernemers. Maar aanvullend kan het tot recenter een adviserende rol spelen en voorbeelden daarvan zijn dat bijvoorbeeld de details wilt recenter dtc het cyber initiatief sarah jane michel williams consortium ondersteunt dat consortium deelt kennis en voert samen met deelnemers de oefeningen al uit en dat is vaak keten gewijs.

[5:03:04] Daarnaast hebben ook het publiek private de publiek private cyber security alliantie. Die heeft een handreiking voor ondernemers die waar ze kunnen zien hoe ze hun cyber security oefeningen moeten doen hoe ze moeten inrichten. Hoe ze dat moeten doen

[5:03:25] in het actieplan. De nederlandse cyber security strategie is opgenomen om na de publicatie van de rijks brede risico analyse en de reis raadsbrede veiligheidsstrategie een inter departementale oefenen agenda op te stellen met een planning van oefeningen.

[5:03:41] Dus dat is wat we al doen en daarmee meen ik dat we onredelijk voorzien in de behoefte van mevrouw tarkofski.

[5:03:49] Voorzitter, mevrouw van ginneken vroeg waarom we naast het nationaal coördinatie centrum ook nog het cijfer hebben ze zijn van een andere orde. Deze twee organisaties het t c c voor cyber security

[5:04:06] is onderdeel van een europees netwerk van zogen van cyber security competence centrales echt op die manier vormgegeven en die cijfer is een samenwerkingsverband van private en publieke organisaties

[5:04:19] dat nationaal coördinatiecentrum en c c verdeeld onder andere middelen uit de europese onderzoeksfonds in nederland dus vooral ook dat verdelen van middelen is lastig te combineren met andere taken. Dus dan is het van belang om belangenverstrengeling te voorkomen om dat te scheiden. Ik begreep de vraag wel, maar het is wel een duidelijke reden voor.

[5:04:41] We moeten kijken of het efficiënter kan

[5:04:44] vervolgens vroeg buffels met pvda of er voldoende middelen zijn, althans alsjeblieft achtergrond van die vraag om werknemers digitaal vaardig en weerbaar te maken. Wij hebben heel veel regelingen om scholen, scholing mogelijk te maken voor mkb´ers voor de ondernemers. En dus ook de werknemers. Ik roep er een paar is bijvoorbeeld twee zeventien miljoen euro beschikbaar via het stapt budget. Daarmee kan iedereen met een relatie tot de nederlandse arbeidsmarkt. Duizend euro krijgen voor scholingskosten kan ook digitale vaardigheden zijn.

[5:05:14] We hebben een omscholing regeling om bedrijven te stimuleren om mensen uit andere sectoren aan te nemen en om te scholen naar techniek en ict ers ongeveer tien miljoen voor beschikbaar. Ditjaar

[5:05:27] via het groeifonds van een heel andere orde hebben. Een gigantisch bedrag van tweehonderd tien miljoen euro geïnvesteerd. Om al die publiek private samenwerkingsverbanden die er zijn als het gaat over kennis en scholing en de relatie met het werk. Wat wordt gedaan aan de behoefte die er zijn om te digitaliseren en we willen die goede voorbeelden willen we opschalen en dat daar is dat budget voor beschikbaar voor digitale weerbaarheid specifiek kan het mkb bij het recenter terecht voor tools adviezen hoe ze weerbaarder kunnen komen

[5:06:01] worden.

[5:06:03] Ik kom gelijk even terug. Voorzitter over op de eerdere vraag. Vorige blokje van mevrouw markovski over die brief over het keurmerk of ik daar ook terug gekomen kan worden. Dat kan ik meenemen in de voortgangsrapportage en cs en nederlandse cijfers strategie na de zomer wordt in september tweeduizend, drieëntwintig.

[5:06:22] Dat was het volgende blok. Het tweede broekje.

[5:06:25] Dank u wel. Ik zie geen verder interrupties is dan vervolgens je betoog.

[5:06:29] Dan kom ik bij broekje toezicht en europese regelgeving. Mevrouw cook had een aantal vragen daarover en ze zei dat het toezicht landschap wordt steeds complexer en dat is waar. We hebben het hierover gehad. Ik ben het helemaal met u eens we door de bomen het bos moeten blijven zien

[5:07:07] wanneer er meerdere toezichthouders in aanmerking komen voor bepaalde toezichtstaken. Dan gaan we dat met elkaar bespreken. Wat is nou de beste keuze. Hoe kunnen we dat het beste beleggen proberen we heel erg te kijken naar kennis, ervaring en de systemen die de betreffende toezichthouder heeft

[5:07:22] en we hebben ook echt aandacht voor de coördinatie tussen de toezichthouders. Hoe kunnen we het beste doen want die verordeningen van de d is aan de degra kennen bijvoorbeeld een coördinerende toezichthouder en die moet dat zowel nationaal als europese doen. Dus dat is dat is wel belangrijk dat we een goede asteðmen hebben. Maar al met al best bewerkelijk en onze doelstelling is om het overzichtelijk mogelijk.

[5:07:46] Mevrouw koekoek vroeg ook voorzitter naar hoe moeten we ervoor zorgen dat dat de mensen het begrijpen. Dat was eigenlijk de vraag is belangrijk ben ik helemaal eens. Wij zullen zorgen dat door die gesprekken dat heel dat het tijdig daar actieve communicatie over gaan voeren, zodat

[5:08:04] mensen weten waar ze moeten zijn

[5:08:05] en dat is onze ambitie. Dus laten we elkaar scherp ophouden dat we dat ook voldoende doen

[5:08:11] in dit bos.

[5:08:13] Mevrouw koekoek vroeg ook zei van ja, we zien nog vaak it problemen bij de uitvoering van beleid en wetgeving. Hoe doen we dat effectief? Ze hebben dan zijn ze voldoende in staat. Dat was echt achtergrond van uw vraag om hun werk goed te doen. Ja dat volgt ook weer uit dat overleg door heel kritisch bevragen en de knelpunten die die men verwacht om die van tevoren te signaleren. Het is inderdaad zo dat een aandachtspunt erbij kan zijn. Probeer dan snel naar voren te halen en voor de nieuwe verordeningen die recent in europa zijn aangenomen, is er in samenspraak met de toezichthouders is in overleg met hem. Wat hebben ze nodig? Een budget beschikbaar gesteld voor tweeduizend, drieëntwintig en we voeren nog gesprekken voor de jaren daarna

[5:09:04] volgens vervolgt u

[5:09:06] gaan we gewoon door. Iedereen denkt dat we moeten wat doen.

[5:09:09] Ik denk dat iedereen hoopte op een mogelijkheid dat er nog een tweede termijn in zit.

[5:09:12] Ik ga gewoon door. Voorzitter, ik kom bij blokje veiligheid. Het gaat vooral over de de zee kabels als mevrouw rakovski die vroeg om een noodplan.

[5:09:22] Ik ben helemaal eens met dat we dat het superbelangrijk is kabinet maakt zich daar hard voor om te zorgen dat we die dreigingen die er zijn ten aanzien van de vitale infrastructuur dat we daar alert op zijn, maar ook kijken waar we het kunnen versterken. De patrouilles van de kustwacht zijn opgevoerd wordt ook iets in geïnvesteerd om te zorgen dat we, gezien de huidige situatie daar alert zijn en de navo heeft haar maritieme aanwezigheid in de noordzee in de oostzee ook vergroot. We hebben daar een brief over gestuurd brief van minister van buitenlandse zaken van vier november. Dat ging met name in de relatie tot nordstream één en twee

[5:09:58] hij verder werken wij onder coördinatie van ministerie van ind aan een verkenning voor een strategie die wat meer actualisatie zal de strategie om de infrastructuur op de noordzee specifiek te versterken en de zee kabels zijn daar een onderdeel van.

[5:10:13] En in december willen u daarna het erover informeren

[5:10:17] en binnen die strategie werkt het ministerie van ez werken we aan een versnelde vitaal beoordeling van kabels

[5:10:25] en zoeken we onderzoeken we hoe we die weerbaarheid kunnen verbeteren.

[5:10:30] Overigens komt wel uit verschillende onderzoeken naar voren. Misschien even voor de geruststelling dat het onwaarschijnlijk is dat na de uitval van enkele kabel dat het leidt tot grote internet uitval. Desalniettemin moeten we zeer alert zijn

[5:10:45] en het is ook zo dat meer zee kabels dit robuuste zouden maken. Dus er zijn ook aan het kijken wat we kunnen doen omdat te stimuleren.

[5:10:53] Een interactie van mevrouw lekowski. Vvd.

[5:10:55] Jij bankvoorzitter dat dat scheelt misschien een motie dan

[5:10:59] dus de vraag van ons gaat volgens mij kwam er net ook wel een stukje deze kant op ervoor te zorgen dat zeca wordt uitgeroepen tot vitale infrastructuur en dat er een noodplan komt. Ik heb een noodplan heb ik dat woord niet gehoord. Fijn dat de kustwacht. De patrouille opschroeft. Maar de cursus niet.

[5:11:16] Dit opgewassen tegen wat daar gebeurt.

[5:11:19] De minister

[5:11:20] waarvoor zitten. We hebben daar prioriteit op dit moment bijgelegd om de kust was om de cats capaciteit goed in te richten, zodat we alert zijn. Dat doen we op basis van risicobeoordelingen en dat bespreken wij ook wekelijks met elkaar dat dat en zo nodig meer als dat moet die strategie die ik benoemde. Dat is ook ik weet niet of dat een noodplan noemen, maar dit moet wel heel snel komen om te zorgen dat we daarmee aan de slag gaan. Even hoe je het noemt een noodplan in deze tijden is het ook even niet zo handig om dat misschien noodplan te noemen. Wij zeggen dat op basis van het risico dreiging we nu wat hebben opgevoerd en we komen de strategie voor de komende tijd

[5:11:54] dankuwel op vervolgde u betoog.

[5:11:57] Voorzitter, laatste blokje mevrouw van ginneken vroeg of ik het ging met name over de kamer van koophandel. De dekkingsvoorstel. Het nieuwe handelsregister dat vorm krijgt zoals je heel goed weet met de data visie waar we eerder over gesproken hebben, brengt een nieuw financieringsmodel met zich mee.

[5:12:16] Dat moet gelijke tred houden. Met de uitwerking van de beleidsvoorstellen moet een passende financiering zijn. Sommige voorstellen kunnen al op korte termijn in de praktijk gebracht worden, zoals bijvoorbeeld die afscherming van de bezoekadres. Maar dat heeft nog relatief beperkte financiële consequenties.

[5:12:31] Andere aanpassingen kosten meer tijd zoals het ingrijpend aanpassen van de levering van de handelsregister gegevens aan publieke en private afnemers, want er was natuurlijk een transactie voorzien waar ook geld bij betrokken was. Dat brengt een nieuwe financieringsstructuur met zich mee en ik ben het eens met mevrouw van ginneken te zeggen dat zal niet voor tweeduizend, vierentwintig in werking kunnen gaan en dat klopt, maar ik zal hem aanzet voor de nieuwe financieringsstructuur nog voor het eind van dit jaar in uw kamer sturen.

[5:12:59] Er was nog een vraag van mevrouw reid

[5:13:01] volgens mevrouw gympen.

[5:13:04] Ik ben blij met dit antwoord. Dus laten we daar dan optimistisch over zijn. Maar ik begrijp dus goed dat de maatregelen om zzp ers te beschermen. Volgend jaar geimplementeerd worden en dat die wel gedekt zijn.

[5:13:18] Dat is de juiste conclusie.

[5:13:21] De vraag van mevrouw leidt de voorzitter was of de beleids doorlichting artikel naar aanleiding van de beleids doorlichting, artikel één

[5:13:30] of het waarde kader ook in de plannen van ez kaas

[5:13:35] misschien even over die beleids doorlichting hebben we vorig jaar aan de kamer gestuurd die je vindt in principe elke vier tot zeven jaar plaats.

[5:13:44] Daarnaast zal ik ook de baas van de huidige beleid en zoals ik net zei, zal ik ook een strategie voor de digitale economie aan de kamer sturen en die moeten we dan weer in werking zetten en dan moet je ook die onderdelen daarvan weer minder. De gepaste tijd paden evalueren

[5:14:00] even alle helderheid

[5:14:01] naast het verdient vermogen en de florerende economie is er heel veel aandacht voor de borging van publieke belangen en waarden bij de digitale economie.

[5:14:12] Ik heb eerder in de kamer. Dat bevestigt ook benadrukt dat ik het belang van privacy en andere waarden hoog en dat de avg dr ook een hele belangrijke rol. Is u, mevrouw leidt de suggereerde iets anders. Maar dat wil ik dan toch graag ontkrachten. Want ik vind dat die belangen gelijk opgaan. Sterker nog, dat je op het moment dat het echt schuurt misschien wel die publieke waarde voorrang moet geven. Maar dat hangt van de situatie af waar we het over hebben. Dus we moeten zorgvuldige weging plaatsvinden en privacy staat gewoon heel goed is heel goed geregeld. Dus dat hebben we respecteren. Ik trek dat daarbij ook overigens nou op met de staatssecretaris

[5:14:47] mevrouw koopman, voorzitter, vroeg dat er heel veel

[5:14:51] voor u vervolgen. Mevrouw leidt.

[5:14:54] Ik vroeg u iets anders.

[5:14:56] We kunnen het heel goed niet eens zijn. Ik geloof dat we het niet snel eens zullen worden, maar wellicht is de uitkomst wel iets waar we allebei mee eens zijn zou zomaar kunnen

[5:15:15] met de beste bedoelingen. Dus dat hoeft niet alleen de digitale component. Daarin loopt door hoe ziet de minister dan bijvoorbeeld de evaluatie daarvan. Als dat pas over vijf jaar is, terwijl we nu verschillende dingen gaan inzetten die heel anders zijn dan de afgelopen vijf tot zeven jaar, hoewel ze dat ook voor ons en voor zichzelf inzichtelijk houden.

[5:15:45] Voorzitter, daar moeten we goed naar kijken op dit moment hebben afgesproken. Één keer in de vier tot zeven jaar beleidsevaluatie doen. Dat is ook best wel een heel we moeten ook even goed kijken wat we willen met elkaar. Ik zit daar helemaal niet terughoudend enorme mevrouw mevrouw suggereert dat maar ik denk nog steeds dat dat best wel meevalt.

[5:16:02] Ik ben ook volledig eens dat als we dingen afspreken dat we ze moeten evalueren moeten kijken of het zo werkt de wereld heel snel verandert moet je opnieuw naar je tijdpad kijken. Dus misschien kan ik het volgende voorstellen als ik niet bij die strategie digitale economie. Nou eens even kijken of ik daar ook een gepast voorstel bij kan doen voor wanneer die onderdelen geevolueerd kunnen worden. Want dat het ook echt geimplementeerd. Ook kunnen kijken hoe het werkt.

[5:16:27] Dank u wel.

[5:16:28] Volgt u me toch

[5:16:31] mevrouw koopman vroeg daar vroeg die zij de zijn steeds meer initiatieven zoals techcrunch die pillen op de digitale vaardigheden en het invullen van de digitale vacatures supergoed initiatief. Dus zijn we zeer enthousiast over. Ik zal eind van dit jaar, zoals ik zei komen met een actieplan groene en digitale banen en daarin staan alle maatregelen die wij de komende periode actief willen ondernemen, maar dit soort initiatieven ondersteunen van hart. Ik vind ook een initiatief als kodan daar gebeuren ook hele goede dingen zeer interessant. Maar ik zie ook wel dat in ons onderwijs bestel dit soort initiatieven wat minder duidelijke plek hebben. Dus dat is vind ik ook nog een belangrijk aandachtspunt of er daar nog meer uit kunnen halen.

[5:17:16] We bekijken hoe we dat initiatieven op dit moment hoeven de initiatieven beter kunnen ondersteunen dat we als overheid eraan moeten doen wat ook aan de markt is. Werkgevers hebben ook recent een plan aangeboden aan ons aan het kabinet waarin ze zeggen wij kunnen zelf ook een heleboel doen. Maar dit is straks een voorbeeld van kijken wat we moeten versterken. Wat van wat zij zelf kunnen pakken en in nationaal groeit fondsen zouden we kunnen kijken of als er nog middelen nodig zijn die nog ergens vandaan kunnen halen om te ondersteunen, want dit is voor de toekomst en het verdienvermogen van nederland en onze vaart en welzijn heel belangrijk.

[5:17:48] Dan

[5:17:49] was er een interruptie en ik twijfel vraag was. Maar ik denk dat ik m toch maar even pakken van ons komt hij terug via de vragen. Voorzitter, volgens mij was het. Mijn vrouw leidt naar alleen van interruptie van mevrouw dekker, abdulaziz over de toegang tot snel internet of dat niet een universitaire universele dienst moest zijn.

[5:18:09] We hebben in het coalitieakkoord gezegd dat we de ambitie hebben om snel internet te hebben voor iedereen in nederland.

[5:18:16] We hebben in juni hebben we de kamer geïnformeerd over de buitengebieden hebben geconstateerd dat nog ongeveer negentienduizend adressen dat niet hebben

[5:18:27] waren zeventigduizend. En toen teruggebracht naar negentienduizend. Het is zo dat het even zoeken is hoe we dat kunnen stimuleren, want de overheid interventie als bijvoorbeeld de onrendabele top zouden financieren. Want daar gaat het hierover. Dat is staatssteun. Dus daar moeten we echt zorgvuldig mensen kunnen niet zomaar doen

[5:18:46] in het laatste woord zou je kunnen overwegen of het een universele dienst. Dus ik wil eerst kijken of ik via de markt principes toch nog kan kijken hoe ik dat stukje kan overbruggen. Daar zijn we ook hard mee bezig.

[5:18:59] Het probleem daarbij wel eens dat we daar niet echt een financiële dekking voor hebben. Dus ik wilde bij de voorjaars besluitvorming opnieuw bezien. Want uiteindelijk is natuurlijk toch een financieel verhaal en ik vind de last zeg maar de stap om naar een universitair universele dinsdag aan vind ik echt wel een grote stap. Dan wil ik wel zeker weten dat ik alle andere mogelijkheden heb onderzocht en voldoende hebt benut. Dus dat is de aanpak die ik voorstel.

[5:19:25] Mevrouw leijten.

[5:19:26] Voorzitter, aan de ene kant erover overheid hebt die zegt alles wat digitaal kan moet digitaal

[5:19:32] en we zien dat zowel alles op onderwijs, zorg kinderopvang werk

[5:19:40] gebruik van openbaar vervoer. Alles digitaal gaat

[5:19:43] in hoeverre kan je niet gewoon zeggen dat moet een universele dienst zijn.

[5:19:49] De minister en me realiseer dat wat een hele legitiem en brede vraag is maar toch kijken of er niet een al te beschouwend kunnen nemen dat in ieder geval de minister van justitie en veiligheid vandaag ook nog haar beantwoording kan doen.

[5:20:03] Dit zou zomaar een punt zijn waar we qua tempo misschien dan wel iets uit elkaar liggen. Voorzitter, mevrouw leidt en ik. We deden het belang van snel internet over zodat dat nederland in europa het niet slecht doet. Laat dat ook gezegd. En je moet me even de grens overgaan naar duitsland naar duitsland en denk er toch wat minder bereik. Desalniettemin deden we de ambitie moet snel, want het heeft ook te maken met mensen gelijke kansen geven gelijke toegang geven. Dat zal een van die waarden waar je heel hard voor zou moeten maken en ik wil even. Ik wil kijken bij de voorjaarsnota of ik middelen voor vrij kan maken. Stelde voor dat dat niet lukt op geen enkele manier en we zien niet binnen afzienbare tijd dat daaraan voldaan kan worden. Kom ik bij je kamer terug om te kijken wat de mogelijkheden zijn

[5:20:44] dankuwel. We volgden uw betoog.

[5:20:52] Voorzitter, ben ik er doorheen.

[5:20:54] Kijk ns.

[5:21:00] Voorzitter, ik heb best wel veel vragen gesteld over het handelen van data en ik dacht dat dat deze kabels. Maar misschien ligt het aan mij.

[5:21:09] Voorzitter, ik heb de kamer van koophandel gepakt en volgens mij heeft u niets gezegd over het cbs en daarop want het andere stuk gaat over het gebruik van data. Wat bij andere organisaties zit volgens mij.

[5:21:24] Het ging het ging mij over overheid data. Dus het cbs. Die is die is gratis kadaster. Het is ook een soort van kvk

[5:21:33] dan dat die gebruikt worden door datahandelaren om profielen voor advertenties voor te maken en is het wenselijk moeten we dan reguliere zien.

[5:21:41] Voorzitter van coördinatie vraag die pakken wij op een tweede termijn op terug

[5:21:47] dankuwel. Dan kijk ik naar de minister van veiligheid in sorry van justitie en veiligheid met excuses. Ik leef nog iets in vroegere tijden voor de beantwoording. Zij heeft aangegeven ook te geven voor de leden ter overweging aangeeft dat zij denkt dat ze ongeveer vijftien a twintig minuten nodig heeft zonder interrupties. Een aantal van u heeft nog interruptie. Ik zeg niet dat u ze niet moet doen en wat ik al zei, we hebben niet voor niks. We hebben niet voor niets. Dit debat. Maar dan weten we zeker dat er een tweede termijn.

[5:22:15] Dus dat laat ik gewoon. Ik ben slechts uw voorzitter, ik kan u die proces informatie geven en ik laat u dan hoe je daar mee omgaat en dan geef ik nu voortvarende mevrouw leidt die nog iets over.

[5:22:29] Ik heb geen interrupties meer, maar begrijp ik dan op het moment dat we wisten van justitie veiligheid fullspeed laat gaan dat we een tweede termijn hebben we bijvoorbeeld opschrift dan antwoorden op moties krijgen.

[5:22:40] Dan zal ik hem mal afmaken. Wat een optie zou kunnen zijn als we die als we dat kwartier twintig minuten nemen we dan allemaal maar is ook gewoon twee minuten krijgen voor een tweede termijn voor de motie indienen en dan wordt het dus ik realiseer me dat dat voor u dan weer een extra uitdaging wordt. Maar dan de appreciatie krijgen we dan schriftelijk, hopelijk voor de stemmingen dat het de enige mogelijkheid zijn om het vandaag af te kunnen ronden.

[5:23:01] Geen moties ook nog een optie, hoor ik nog hier. Maar ik zie aan deze kant, mevrouw van weerdenburg.

[5:23:08] Ja. Voorzitter, omdat hier geknipt wordt, voel ik me geroepen om te zeggen dat ik dat echt niet mijn voorkeur heeft een debat haastig doen is nooit leuk. En doormidden hakken al helemaal niet. Maar ja, we moeten wel een beetje ons serieus nemen. En anders is het geen debat. Dan hadden we alle schriftelijk kunnen doen. Dus liever dan gewoon nu rustig. Nog even einde van debat met minister van justitie. En dan en dan tweet mij maar een andere keer.

[5:23:36] Ik zal je niet te lang debat van willen maken want dan weten we zeker dat het voorzitten.

[5:23:40] Voor uw voorstel, want we moeten ook nadenken aan het stemmen over de begroting, anders van digitale zaken. Daarbuiten is geen begrotingsbehandeling weer. Dus laten we.

[5:23:48] Ford voor spoedig beginnen

[5:23:51] de minister van veiligheid justitie verzoeken om haar behandeling te doen. Dan kunnen we kijken of zij binnen die tijd blijft. Wellicht kan ze iets sneller en is er nog ruimte voor een aantal vragen. De minister van justin.

[5:24:01] Richie en veiligheid dankuwel. Voorzitter, verder. Ik begrijp het. Ik sla mijn inleiding die niet al lang was met echt ontzettend mooie concrete voorbeelden over waar we het vandaag over hebben over maar die houdt hij alle tegoeden zeg ik

[5:24:14] klonk bijna dreigend. Maar dat bedoel ik vriendelijk. Goed. Dan begin ik met cybersecurity daarna gegevensbescherming toezicht dan politie slechts rechtshandhaving en daarna andere belangrijke vragen. Om te beginnen met cyber security

[5:24:31] ga ik direct dus zonder de inleiding en vriendelijker worden en nog normering een context direct door.

[5:24:38] U hoort het flink lastig naar de eerste vraag van de vvd. Dat ging over de ministeriële regeling, veiligheid en integriteit of dat gemaakt kan worden voor alle vitale sectoren. Voorzitter, ik denk dat we hetzelfde eindbeeld erbij hebben, maar ik heb hem zo nu dat als ik de vraag zo mag interpreteerde dat u verzoekt om nationale veiligheid ook al zwaar wegend criterium op te nemen in de beoordeling van bijvoorbeeld want daar ging het over inkoop opdracht en aanbestedingen van vitale aanbieders, zodat we de risico s voor de veiligheid en integriteit van de vitale infrastructuur beperken. Dan kan ik heel goed toezeggen ook mee te nemen in de versterkte aanpak vitaal. Als ik het echt zou moeten horen als nee ik wens u een specifieke regeling. Dan denk ik dat die in deze niet handig is niet het doel gaat bereiken omdat

[5:25:29] maatwerk dan ook heel erg relevant kan zijn. Dus mijn vraag is eigenlijk een beetje terug richting de vvd. Als ik hem zo interpreteren dat we het als zwaarwegend criterium meenemen bij al die stappen. Dan kunnen we dat goed doen. Mijn advies zal niet zijn omdat per ministerie regelen doen omdat je daarmee die ruimte weggehaald voor maatwerk. Ik ga vooralsnog verder naar ik voorzitter, of dat paste dan bij d zesenzestig over de brigades hebben in vorige debat zo veel over gehad en mevrouw van geen enkele vraag. Dus terechte. Wat is de stand van zaken van mijn motie van haar motie. Dus die motie hebben meegenomen. Het actieplan bij de nederlandse cyber security strategie. Daar is het in ingepland gebeurd en de komende tijd zal ik samen met mijn collega van economische zaken en klimaat in gesprek gaan met brancheorganisaties, bijvoorbeeld met publiek private platform samen digitaal veilig om dan ook organisaties te stimuleren. Om die beveiligingsadvies te implementeren dat te doen door het delen van handelingsperspectieven via brancheorganisaties. Wij zijn het allemaal aan het oppakken en bij verwachten ook over de voortgang van het actieplan via de jaarlijkse voortgangsrapportage van de is de kamer te informeren

[5:26:42] dan de subsidie voor ethische hackers ook een onderwerp waar mevrouw van ginneken. Ik ik meen het mevrouw yakovski erover hebben gesproken. Wij zien ook absoluut meerwaarde in de structurele samenwerking met die ethische hackers

[5:26:57] als het gaat over subsidieregeling om een aparte subsidieregeling in het actieplan van de nederlandse cijfers. Dus zei curtis strategie staat opgenomen dat de financieringsmodellen worden ontwikkeld ter ondersteuning van schakelde organisaties en dat is natuurlijk zo dat zij in staat worden gesteld om zelfstandig duurzame financiering te morgen en het lijkt mij heel goed om in dit proces de groep ethische hackers collectief ook mee te laten doen als doelgroep in deze actie.

[5:27:26] Dus zo het gezien in plaats van apart op te zetten. Dan vraag mevrouw van ginneken

[5:27:34] minister van v uitleggen waarom de ambitie van het kabinet voor de nieuwe samenwerkingsverbanden van de t shirts center zo laag is. Voorzitter, de ambitie voor komend jaar ligt met name op het bestendige van de samenwerkingsverbanden die zijn ontstaan in de afgelopen tijd. Maar dat wil niet zeggen dat ze daarmee uitsluiten dat ze een nieuwe kunnen komen. We verwachten ook dat inmiddels is de laatste verwachting dat de huidige subsidieregelingen opnieuw zes samenwerkingsverbanden zal doen ontstaan. Dus daar zit die beweging en gooide. Het is niet dat dit het minimum is wat ons betreft principe ben ik dan bij gegevensbescherming toezicht.

[5:28:14] Ik zit hier natuurlijk ook mede namens mijn collega, minister voor rechtsbescherming.

[5:28:18] Dan had ik hier een vraag van groenlinks.

[5:28:23] Ja, het budget van de autoriteit persoonsgegevens is nog niet voldoende om taken uit te voeren werd gesteld. En wat vindt u ervan om de inkomsten van de digitas hiervoor in te zetten. Voorzitter, de diggy telkens is on hold, gezien de ontwikkelingen in de herziening van het internationale belastingsysteem onderdeel van het akkoord is dat landen geen eigen digitale belastingen invoeren en de europese unie ook niet. Dus om die reden staat dat of even stil. Medio volgend jaar twintig, drieëntwintig wordt de balans opgemaakt. Lijkt me goed om dan hier bij dit onderwerp stil te staan en niet vooruit te lopen om die inkomsten dan even zogezegd nu al uit te gaan geven vanuit sp en voelt ik ook vragen over de capaciteit van de autoriteit persoonsgegevens

[5:29:07] is er sprake van onderfinanciering is er extra geld nodig.

[5:29:12] Voorzitter, de minister voor rechtsbescherming heeft met het bestuur van de autoriteit persoonsgegevens gesproken over de inrichting en uitvoering van devaluatie, een algoritme, toezichthouder en alle bijbehorende taken. Overigens voor de autoriteit persoonsgegevens heeft kpmg en twintig, twintig onderzocht hoeveel middelen nodig zijn voor een goede taakuitvoering in het toenmalige budget viel al binnen de becijferde bron bandbreedte en binnen het coalitieakkoord hebben we ook extra middelen vrijgemaakt ze op dit moment loopt dat wat ons betreft op de juiste loopt het goed dat ik nog de christenunie. Dat ging over verwerkings verbod

[5:29:49] binnen een uur op te roepen voor n verwerkings verbod. Voorzitter, wij hebben in de begroting van v aangekondigd te komen met een visie op internationale gegevensstromen.

[5:30:02] Daar wordt het vraagstuk meegenomen en in deze visie wordt ingegaan op het effect van grensoverschrijdend, grensoverschrijdende verwerking van persoonsgegevens

[5:30:11] en dat is natuurlijk omdat persoonsgegevens niet alleen in nederland of alleen in de e. U worden opgeslagen, maar soms juist ook verdeeld over verschillende landen en daarbuiten. De algemene verordening gegevensbescherming regelt dat de bescherming die wordt geboden meegaat met die gegevens.

[5:30:27] Wat betekent dat de regels ter bescherming van persoonsgegevens van toepassing blijven, ongeacht waar de gegevens terechtkomen die bescherming reist mee

[5:30:36] en dat geldt ook wanneer gegevens worden doorgegeven aan een derde land,

[5:30:41] maar ik begrijp overigens de reden voor vragen moet ik je zeggen dat inzicht in dergelijke gegevens me nog steeds beperkt is. Met behulp van strategische visie willen we natuurlijk meer grip inzicht krijgen op deze stromen en benzine of de bescherming geboden wordt. Wel adequaat is niet dat we daarmee denken dat het volledig geregeld is, maar

[5:31:01] we houden het goed in de gaten. Zo win ik bij de rechtshandhaving politie waar een aantal vragen om te beginnen. Mevrouw van ginneken over boxing blijft een raar woord. Maar het betekent dat gegevens van bijvoorbeeld politieagenten van journalisten online gezet worden. Een foto naam met het doel om te intimideren. En dat gaan we strafbaar stellen wetsvoorstel is

[5:31:28] naar de kamers en d zesenzestig stelt vragen waarom dan niet extra capaciteit en extra middelen vrijmaken. Voorzitter, de verwachting is dat de aangiftes van strafbare paradoxen in de praktijk gepaard zou gaan met de aangifte van andere strafbare feiten, zoals bedreiging of opruiing er niet iets extra s in die zin bijkomt wel extra ruimte om daarnaar te handelen en dat is de reden waarom we op dit moment ook geen noodzaak om op voorhand extra vrij extra middelen vrij te maken voor het kunnen uitvoeren van het wetsvoorstel.

[5:31:58] Denk wel dat het fair is om erbij te zeggen dat ze ook mijn gesprek met politie en justitie. Dat mocht gaandeweg bijvoorbeeld bij de invoering zoets iets heel anders blijken dat er wel knelpunten ontstaan. Dan zullen we het meenemen in de algemene afweging voor de middelen voor de politie en het openbaar ministerie

[5:32:15] dan s p. Als ik mij niet vergis. Wat vindt u van de datum honger van de overheid en wat kan er tegen gedaan worden? Voorzitter, ik wil benadrukken dat wat mij betreft en dat is volgens het kabinet betreft het verzamelen van persoonsgegevens door overheidsorganisaties uiteraard geen doel op zich is. Het is een middel dat kan bijdragen aan slimmer of effectieve beleid en een betere dienstverlening.

[5:32:40] Wij zijn van mening dat de overheid in de algemene verordening gegevensbescherming dat we dat moeten naleven en het ziet er naar uit dat de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek en documentatiecentrum. Ik wil geen afkortingen gebruiken en vandaar dat ik een kwartier nodig had voor deze vragen waaruit blijkt hoe die naleving beter kan. De resultaten van het onderzoek verwacht ik volgende maand dus thuis zullen we het dan nog beter mee kunnen borgen dan vanuit d zesenzestig mevrouw decor abdulaziz over datum bij de politie. Zij zegt kunt u toezeggen dat ze zorgt dat de politie zijn data honger beteugeld. Als ik me niet vergis was dat de letterlijke tekst en ik moet zeggen dat ik het beeld dat de politie datum honger zou hebben. Echt niet deel dat ik graag recht wil zetten. Want dat doet wat mij betreft de politie tekort. De politie verweet datum voor haar wettelijke taak doen zij teddy ten dienste van ons van het nederlandse volk. Om de samenleving veilig te houden en criminelen te pakken. Dat is het doel van de politie en de samenleving verwacht van de politie dat ze een goede informatiepositie heeft, zodat ze ook criminaliteit snel kan aanpakken. Snel kan oplossen

[5:33:44] en dat koester ik en dat waardeer ik en dat probeer ik ook te beschermen vanuit mijn rol en de politie vraagt daarom mensen bijvoorbeeld want daar ging bijvoorbeeld over een vrijwillig hun camera s registreren de mensen die dat vrijwillig doen maar die wil de politie graag helpen bij een politietaak en ik denk dat dat heel erg mooi is. Daarmee weet de politie. Als er een misdrijf wordt gepleegd of er mogelijk camerabeelden zijn gemaakt door individuele burgers die kunnen helpen dit misdrijf op te lossen. Andy beelden worden pas opgevraagd door de politie nadat er sprake is van een misdrijf.

[5:34:21] Dan ben ik bij de laatste je andere belangrijke vragen

[5:34:27] die technologie heel erg actueel punt

[5:34:31] en het lijkt mij goed, voorzitter, om te benadrukken dat dit misbruik van die feeks of dat nou gaat over die zogenaamde die het nieuws of desinformatie zeer zeer zorgwekkend vindt. Daarom heb ik mede op verzoek van de vvd al veel eerder ook gevraagd hier onderzoek naar te doen. Mevrouw de voorzitter, het onderzoek is eerder dit jaar aangeboden aan uw kamer en zorgen ervoor dat voor het einde van dit jaar ook de beleidsreactie ontvangen wordt. In het onderzoek wordt ingegaan op de vraag of het recht voldoende is toegerust om om te gaan met onwenselijke die feeks, waaronder die zogenaamde diep niets en ik denk dat mevrouw kowski heel duidelijk maakte al hoe ingrijpend en hoe heftig het kan kan zijn en ook is voor een heel aantal individuen en het rapport beveelt onder meer aan om die technologie in bepaalde gevallen te verbieden in de beleidsreactie kom ik graag terug op deze en andere aanbevelingen van het onderzoek en dan hoop ik ook met de kamer daarover in gesprek kunnen gaan zoon

[5:35:32] houd ik van mevrouw van der burg vragen over de laagdrempelige voorziening zeg wat is dat precies. Wordt het een kliklijn waar je anoniem kunnen melden die laagdrempelige voorziening. Dat was als ik mij niet vergis. Een motie van de kamer van de sp van nispen. Daarmee wordt meldpunt dat door de overheid wordt gesubsidieerd gecreëerd, net zoals het meldpunt kinderporno van het expertisebureau online kindermisbruik en het meldpunt internet discriminatie, waarbij het meldpunt kinderporno en bij meldpunt internet discriminatie gaat op strafbare content gaat het hierover onrechtmatige content iemand wil dat iets van het internet wordt gehaald omdat hij of zij daar schade van ondervindt, bijvoorbeeld als er naaktfoto s geplaatst zonder toestemming gevallen van boxing, waar we het over hadden gemeld worden. Zodra melding binnenkomt, zullen medewerkers van het meldpunt melding beoordelen op rechtmatigheid, bijvoorbeeld door de toetsen aan de algemene verordening gegevensbescherming of aan de gebruiksvoorwaarden van een platform of een ander internetbedrijf. Wij willen uiteraard wel goede afspraken maken met internetsector over de werkwijze, de reikwijdte bewijs van beoordeling van het meldpunt, zodat het dan ook echt wel vertrouwen heeft ook van de sector. Iedereen helpt daar waar het moet helpen. En dan moet het gaan over de oven zelf ondervonden schade en mensen die anoniem willen blijven, kunnen we advies krijgen of wat ze kunnen doen maar dan hoeft ze geen content rapporteren, bijvoorbeeld als het hen zelf aangaat, dus geen kliklijn. Ik denk dat ik die zorgen weg te nemen bij mevrouw van weerdenburg. Door deze context te geven heb ik mijn laatste.

[5:37:11] Dat is de vraag van

[5:37:14] mevrouw koopman en zij refereerde aan de hj schoo lezing voor kennis nemen van zijn en zij legde de link met wat ik zeg over sociale media beïnvloed die zij erop kunnen hebben en wat ik in de lezing heb betoogt. Voorzitter, is dat we in een tijd zitten waarbij volgens meijer bewegingen en actoren zijn die stap voor stap knagen aan onze democratische rechtsstaat dat bijna zo subtiel doen dat we misschien niet echt doorhebben of denken geef het maar geen aandacht sla dat maar over. Dat zal wel een vorm van vrijheid zijn hetzelfde daar eigenlijk wat mij betreft iets te laconiek mee om gegaan. Afgelopen jaren dat je ziet dat het echt wat ondermijnt alle vrijheden waar wij voor staan worden ondermijnd. Dat heb ik in je lezing willen betogen en ook de rol van de sociale media, bedrijven, benoemd en ook gezegd dat ik vind dat ze verantwoordelijkheid moeten nemen. Naar mijn collega s uitvoerig over gesproken. Op europees verband zetten we er ook stappen in egypte ook bijgezet. En als ze dat niet doen dan zullen wij ze moeten houden en dat kan ook op verschillende manieren. Wat ik in ieder geval zelf gaat doen is ook vanuit mijn rol. Alle onderwerpen waar we het vanavond of vanmiddag ook over hebben en brede. Ook de sociale media blijf bij mij uitnodigen. Ik was laatst voorzitter rond ik af bij het team bedreigde politici waarbij ze mij hebben laten zien van de politie. Soms duurde het. Zolang voordat er een reactie krijgen van social media bedrijven over bepaalde tweet over bepaalde dreiging doet het zolang voordat we kunnen achterhalen wie erachter zit in kunnen handelen. Dit zou toch een gemakkelijkere sneller moeten kunnen. Nou dat klinkt als open deuren. Maar zo werkt het dus niet de praktijk. Dus wat wij proberen denk ik. Vanuit dit verband en breder is ook op allerlei manieren ook al die partijen verantwoordelijk houden. Wat mag het nooit zo zijn dat er een parallelle universum ontstaat die niet gebonden is aan onze regels en wetten en manier van met elkaar omgaan en dat daar dan alles zomaar mag en dat anderen bepalen hoe de wereld eruit ziet ook dat doen we dan met elkaar samen. Dus die balans probeer ik vanuit mijn rol zoals ik nu hier zit, maar ook breder vanuit de portefeuille ook in te brengen.

[5:39:18] Dat was

[5:39:20] dankuwel. Dan hebben we twintig minuten nog hebben spijkers en dat is team twee minuten. Het zou passen. Maar ik kijk nog even. Ik zie mevrouw van weerdenburg die u nog vragen heeft. En dan jack doe ik echt dubbel check. Dit kan niet in de tweede termijn meegenomen worden.

[5:39:35] Nou nee dat was.

[5:39:37] Vraag, mevrouw van winnipeg.

[5:39:39] Nou dat ging over die feeks want op pagina veertien van de werkagenda worden.

[5:39:44] De feeks.

[5:39:45] De geschaard onder de definitie van desinformatie die aangepakt moet worden en er staat natuurlijk best wel wat in de steigers om de desinformatie aan te pakken en ook de code gebruikt is om deze information. Die is ondertekend door de grote platforms en verplicht wordt ook om de negatieve impact van die feeks tegen te gaan. Dus dus mijn vraag was eigenlijk van de staat wel wat in de steigers. Het valt hieronder. Wat wat komt er dan in die brief voor apart of me nog meer over de minister.

[5:40:19] Voorzitter. Ja, we zijn aan het kijken hoe die beleidsreactie precies uit zou moeten zien. Ook ook met deze elementen. Want heel veel weten we al kanaal is al niet mogelijk is al verboden. Dus we zorgen voor samenhang, maar we nemen ook dat rapport die dan stelt van is er meer nodig. Ja of nee. Dus maar ik zal zorgen dat we ook in die beleidsreactie ook terugvallen op wat mevrouw van weerdenburg terecht voorleest. Dus een heleboel israël, maar moeten we iets meer bij of niet. En dat licht toe.

[5:40:46] Dankuwel. Dan bent u ook aan de beurt. Mevrouw van weerdenburg om als eerste uw tweede termijn te beginnen. Mevrouw van weerdenburg.

[5:40:53] Dank voorzitter even zoeken.

[5:41:00] Ik wil niet negatief beginnen, maar ik vond dit debat wel heel onbevredigend om een aantal redenen. Ten eerste, dit was geen begrotingsbehandeling, want we hebben geen begroting, in ieder geval geen volledige en als ik de staatssecretarissen goed begrijpen is ook onzeker of er volgend jaar rond deze tijd wel een volledige design begroting hebben. Ik heb eigenlijk niet zo. Ik voel er weinig voor om dat af te wachten. Een jaar lang achterover te gaan zitten om te zien of het dan wel is gelukt. Dus ik vraag me af. Kunnen wij als kamer meer doen om mee te helpen om ervoor te zorgen dat die volgend jaar wel volledige is. En ja ik vraag me af. Ik weet niet welke vorm. Maar ik vraag iedereen in deze zaal om daaraan mee te denken hoe we er zelf ook iets aan kunnen doen om dat rond te krijgen.

[5:41:50] De tweede reden waarom dit zeer onbevredigend debat was, omdat het ja. Er wordt weer louter in negatieve zin gesproken over grote platforms, sociaal, sociale media en en allemaal dramas en alle negatieve dingen en niemand staat echt goed stil bij wat het ons heeft gebracht en niet voor niks zijn zoveel mensen dagelijks bezig op social media platforms en en ze hebben echter ook waarde voor onze samenleving en gaat eenzaamheid tegen

[5:42:27] lotgenotencontact ook ouderen die kunnen veel meer connect te blijven met met familie. Het verbroedert vrije informatie deling die emancipeert. Noem het maar op. Er is nooit aandacht voor. Ik wilde het hierbij toegezegd hebben. Natuurlijk zijn er ook risico s en minder mooie kanten. Maar de platforms doen ook echt wel heel erg hun uiterste best om adequate modereren en dat wil ik ook eens een keer gezegd hebben, en tot slot, voorzitter, ook de gebruikers. De burgers wordt over gesproken alsof het allemaal hulpeloze onwetende zijn die beschermd moeten worden tegen allerlei boze stemmen en kwaadaardige informatie en ja ik heb eerder al verwezen naar die cbs monitoren de ict monitor van het cbs. Lees die eens door zou willen zeggen tegen de collega´s. Want het zijn helemaal geen hulpeloze wezentjes. Die totaal niet weet hoe internet werkt of wat dan ook, en in in dat kader zou ik.

[5:43:23] Dat charlotte.

[5:43:24] De staatssecretarissen willen vragen omdat er ook gesproken wordt over een jaarlijkse monitor op.

[5:43:30] Stellen.

[5:43:30] Is het niet veel sneller en veel handiger om aan te haken bij de cbs monitor die al uitgevoerd wordt en die misschien wat uit te breiden met wat wat gespecificeerde gespecificeerde digitale vaardigheden, zodat er iets meer informatie uitkomt, kunnen we dat gebruiken want die is er toch.

[5:43:47] Dank u. Ontrouw van weerdenburg. Ik ben een beetje klant geweest omdat hij de enige was die echter enigszins bezwaren had tegen de snelle route. Dus ik hoop dat ik ga bij de andere iets minder doen. Anders komen we wel over het over het eindpunt hema. Ik ga snel door een vrouw rakovski. Vvd.

[5:44:04] Ik ga het snel doen. Sommige nog een korte vraag. Eerst een motie over indienen omdat de kamer gewoon niet langer wil wachten. Dank voor de toezegging. Maar we willen wat snelheid zoekt de regering in tweeduizend, drieëntwintig lijn met regulerings regeringsoptie. Zij beschreef in zijn rapport te kijken hoe bepaalde vorm verdiept v technologie tegen kunnen gaan verzoekt regering om in het wetsvoorstel te zien op welke manier beïnvloeden van verkiezingen, politieke besluitvorming is het creëer verspreiden van desinformatie strafbaar worden gesteld over de orde van de dag kost kellian koekoek bontebal van ginneken bush league dankuwel dan over mkb is een keurmerk. Die gaan we ook indienen want we willen niet op europa wachten. Voorzitter, want dat gaat lang duren.

[5:44:45] Dus. Daarom verzoekt de regering om in overleg te treden met de dishbaas center betrokkenen brancheorganisatie komen van eenduidiger mkb keurmerk.

[5:44:53] Even kijken om beter te ondersteunen bij het vormen van security beleid gedoofd worden gekozen categorie van een leijte, voorzitter over het oefenen. We gaan even eerste nog even terugkijken. Maar volgens mij is hij niet goed genoeg toegezegd. Maar daar gaan we naar kijken. Ze zoekt de regering om in samenwerking met de brancheorganisatie naar de partners structurele siebehof agenda te ontwikkelen met daarin siebe oefeningen specifiek zich niet vertalen. Bedrijven gaat over tot de orde van de dag kost die koekoek kathmann.

[5:45:23] Voorzitter, deze laatste begrijpt me niet goed. Dus misschien kan dat een tweede termijn schriftelijk nog terug komen. Waarom de vitale sectoren nou precies waarom dat niet handig zou zijn, kon ik geen ontraden was. Voor ons onduidelijk verzoekt de regering een regeling veiligheid integriteit te maken voor de volledige nederlandse vitale infrastructuur om alle kernen van vitale netwerken weerbaar te maken tegen digitale dreigingen een ernstige schade. Onze maatschappij te voorkomen gaat over tot de orde van de dag en kosten kapotte koekoek, abdulaziz en cartman. Dat was een voorzitter dankuwel.

[5:45:55] Dank u wel, mevrouw kowski. Dan gaan we door naar mevrouw leidt namens de sp.

[5:46:00] Voorzitter, dus toch wel wonderlijk om van negativiteit beticht te worden door iemand die negatief is.

[5:46:08] Ik verwijs naar de eerste spreker van de tweede termijn.

[5:46:12] Ik heb drie moties. Ik ga ze snel indienen de kamer gehoord te beraadslagen constateren dat het uitgangspunt volgens het werkprogramma waardige gedreven digitaliseren is dat de overheid processen digitaal moeten overwegen de digitalisering, zowel grote voor als nadelen kent en menselijk contact een belangrijke bijdrage levert. Aan de menswaardige overheid verzoekt de regering het uitgangspunt dat alles wat digitaal kan ook digitaal moet kunnen wijzigen in niet alles wat digitaal kan moet digitaal en gaat over tot de orde van de dag

[5:46:42] conseterende. De kamer hoort te beraadslagen constateren dat het geen

[5:46:46] digitale infrastructuur essentieel is voor de wijze waarop mensen op een veilige en goede manier digitaal met de overheid communiceren en dat hiervoor driehonderd miljoen beschikbaar is, constateren dat onder deze u ook de autoriteit persoonsgegevens en de rijksdienst voor identiteitsgegevens vallen, waarbij tekorten in financiering van deze diensten grote gevolgen heeft. Voor het functioneren van de infrastructuur, verzoekt de regering de gehele te financieren vanuit de algemene middelen en hierover de kamer bij de begroting voor tweeduizend, vierentwintig foutje erin te informeren

[5:47:17] en gaat over tot de orde van de dag. En dan tot slot de kamer gehoord beraadslagen constateren dat samenleving een hoog tempo is gedigitaliseerd en kronen crisis. Dit proces. Verder heeft versneld constateren dat niet iedereen gelijke toegang heeft tot essentiële digitale voorzieningen en middelen constateren dat naar schatting tweeëndertig miljoen nederlanders zijn met onvoldoende digitale basisvaardigheden zoals het gebruik van berichtendiensten en de basis omgang met de computer ongeveer drie miljoen nederlanders onvoldoende digitale administratieve vaardigheden hebben en ruim vijf miljoen volwassen nederlanders moeite hebben onbewust kritisch en actief om te gaan met de sociale digitale media en dat dit ook bestuurders van overheden en bedrijven regelmatig regelmatig beschikken over onvoldoende vaardigheden, overwegende dat digitale tweedeling dient te worden bestreden en niet verder dient te worden vergroot, verzoekt de regering om onderzoek te doen in hoeverre de university percelen dienstverlening van telefoniediensten verbreed kan worden tot internetdienst en gaat over tot de orde van de dag, en deze is mede ondertekend door mevrouw dekker. Abdulaziz.

[5:48:18] Dank u wel, mevrouw leijten. Dan kijk even naar de keuzes van d zesenzestig hoe zij in twee minuten gaan verdelen gaat één van hen het doen allebei één minuut. Oke, mevrouw van ginneken.

[5:48:28] Ik ben niet zo enthousiast over de beantwoording van de minister van jnvb. Als het gaat om de preventieve aspecten van cyber security had er graag over willen debatteren. Maar dat kan nu even niet dien deze motie in de kamer gooit de beraadslaging constateren dat aids checken collectief een cruciale rol vervullen in signaleren met digitale kwetsbaarheden bij vitale organisaties en bedrijven

[5:48:48] en daarmee onze samenleving en economie beschermen tegen sabotage en spionage constateren dat ethisch hacker collectieve dit op vrijwillige basis doen, overwegende dat het van belang is dat ze een collectieve duurzame structuur heeft voorkennis borgingen. Samenwerking verzoekt de regering in tweeduizend, drieëntwintig mri meerjagers subsidieregeling te openen voor duurzame financiering van ethische hackers, collectief en hiervoor in de begroting reservering op te nemen binnen er niet gebonden ruimte in artikel zesendertig en gaat over tot de orde van de dag ingediend namens mevrouw koekoek en kathmann en ten aanzien van dokter wilde ik een motie indienen. Maar ik heb de staatssecretaris horen zeggen rondom de wet implementatie opnieuw naar die uitvoeringsaspecten te kijken en eventueel met

[5:49:24] geld alsnog te komen. Daar ben ik vooralsnog tevreden mee

[5:49:28] dankuwel in keurig binnen de minuut is alles goed, mevrouw dekker abdelaziz.

[5:49:33] Dank. Voorzitter, ik ga beginnen met de motor. Ik niet zo veel tijd want het gaat even over.

[5:49:38] Of.

[5:49:39] Algoritmes van sociale media of we dat willen. Reguliere krijg ik nog antwoord of het binnen deze aanvalt. Maar voor de zekerheid die ik deze ook in de kamer gehoord. De beraadslagingen constateerde het algoritme van sociale media platformen. Met veel video´s. Zoals tick tock, instagram, youtube, et cetera op zo n manier ontworpen is dat het de aandacht zo lang mogelijk vasthoudt constateren het verslavende effect van deze algoritmes vechten effect heeft op mensen vooraan op kinderen

[5:50:05] overwegende niet alleen volwassenen gebruik maken van sociale media, maar ook veel kinderen verzoekt de regering om op nationale en europese schaal sociale media platform te dwingen de algoritmes op een platform voor kinderen uit te zitten of aangepaste varianten te maken gaat order gaat verder tot de orde van de dag ook mede namens collega ceder van de christenunie en dan wilde ik een vraag stellen over drie seconden datahandelaren die zou nog schriftelijk willen krijgen over de tweede termijn dankjewel.

[5:50:37] Die noteren. We dankuwel daarvoor. Dan gaan we niet meer. Dan moet ik kijken als mevrouw chapman namens de pvda aan de beurt voor haar zou je microfoon aan kunnen zetten.

[5:50:49] Gaat dat altijd geschild.

[5:50:51] Overwegend dat de regering een aantal richtinggevende blijft document heeft gepubliceerd, maar kennisinstellingen daar nog geen duidelijke rol. Dus het dictee is volgens verzoekt de staatssecretaris suiker weerbaarheid van de lagere overheden in kaart te brengen waar nodig ondersteuning aan te bieden en vraagt om gebruik te maken van de expertise die is opgebouwd. Relevante organisaties zoals het centrum voor veiligheid en digitalisering security delta informatie beveiligingsdienst

[5:51:15] tijd voor en aan de kamer hierover te rapporteren hierover via de voortgangsrapportage van de cs dan de uefa heeft een belangrijke signaleringsfunctie dus verzoekt de regering om digitale vaardigheden standaard mee te nemen in de screening van het uwv. De vorige motie was ook namens rakovski en koekoek. Dan verzoekt de regering vanaf negentig dagen voor de verkiezingen een verbod in te stellen op michael target voor politieke doeleinden, gedurende die periode slechts targeting op basis van taal en locatie toe te staan en gaat over tot de orde van de dag medeondertekend door het lint koekoek

[5:51:49] en dan de vraag om een plan te komen voor duurzame digitalisering in de beantwoording van de minister blake toegaf dat het sowieso geen integraal plan wordt, want het ging vooral over datacenters. Daar verzoekt de regering om een integraal plan te komen voor duurzame digitalisering gaat over tot de orde van de dag mede ondertekend door het lint thijssen, bolsjewiek en kreuger.

[5:52:11] Dank u wel. U heeft een verduidelijking zou.

[5:52:14] Voorzitter, ik zou graag de vraag.

[5:52:16] We stellen aan mevrouw,

[5:52:18] Man waarom de motie over de verkiezingen bij dit debat wordt ingediend, omdat ik het idee heb dat dat niet helemaal uitgediscussieerd is dat ook bij een ander debat wellicht beter is dan ook misschien makkelijker is voor fracties om zich in de beraadslaging na de beraadslaging ook een oordeel te kunnen vellen,

[5:52:37] Ik heb ervoor gekozen om hier in te dienen omdat we hebben het eigenlijk al meerdere malen wel uitgediscussieerd en ik toegezegd, maar dit regio ook als een kans zag om het wel te doen omdat we op zoek zijn naar hoe kun je nou die negatieve beïnvloeding die onwenselijk is en zeker politieke tijd terug de ringen hebben het heel vaak vaak over gehad. Begrotingsdebat uitgelezen kans om toch nog een beetje mee te sturen als ze als kamer. Er zijn ook een motie over ingediend en deze is wel zo afgezwakt tot we het inperken met negentig dagen en inperken met welke acteur wel of niet.

[5:53:10] En ik zag het meer als een kans om het nu te doen en ja want eigenlijk hoe vaker hoe beter. Dus ik heb niet het idee dat we hier niet over gesproken hebben. Het is alleen u zag het. Ik heb denk ik. De helft van mijn inbreng niet kunnen doen. Dat is gewoon een nadeel van van deze tijd. Maar op een gegeven moment vind ik het ook. Ik heb al zo veel dingen doorgeschoven steeds omdat wij hier krap in de tijd hebben omdat we over alles praten dat ik dan toch op dit moment aangepakt om in te dienen.

[5:53:38] Mevrouw leidt, tot slot,

[5:53:40] Voorzitter, ik wil niet vervelend doen. Maar mevrouw cartman goed iemand anders kunnen zijn, maar ik vind dat moties onderdeel moet zijn van de beraadslagingen dat we erover gewisseld moeten hebben. In de eerste termijn had gezegd, had ik haar kunnen bevragen. Wellicht zijn we het eens. Misschien zijn we het oneens. Ik denk dat er nog debatten aankomen over verkiezingen en regulering van verkiezingen, toch een beroep op u willen doen om hem daarbij dan in stemming te laten komen, zodat we beter kunnen afvegen.

[5:54:06] Dan wil ik toch nog even op reageren. Want ik doe dit natuurlijk ook het liefst graag. Maar ik zei al van u zag mij dat ik een soort van ter plekke nog weet ik het hoeveel onderwerpen moeten laten liggen. Maar de vraag is alleen wanneer spreken we daar dan over want de verkiezingen van de provinciale staten design al in maart. Dat dat is heel snel.

[5:54:26] Dus alles wat je daar nog in ieder geval iets zou kunnen doen of gedachtes mee zou kunnen geven dat dat doe ik sowieso graag.

[5:54:34] In algemene zin ben ik het met mevrouw leijten eens als voorzitter, dat iets wat niet in het debat aan de orde is geweest dat het op zich niet gebruikelijk is om daar een motie over in te dienen. Maar goed ik kijk ook even naar mevrouw toen ook de commissie bzk of daar misschien inderdaad de gelegenheid is of we daar nog een debat gepland, want ik weet dat niet op dit moment.

[5:54:53] Ik denk dat het. We zullen geval appreciatie vraag, maar wellicht wel goed is om ook even in uw achterhoofd houden dat wellicht het aanhouden ook een optie kunnen zijn dan even na even na te gaan of er een ander moment zou zijn, want het is wel ingewikkeld voor partijen om ergens op te stemmen. Als er niet een nadere duiding is

[5:55:13] dan kijk, mevrouw kan of hij aan het einde was gekomen van haar

[5:55:19] inbreng. Volgens mij ook niet maar dan

[5:55:23] dan gaan we door naar de heer bontebal cda.

[5:55:26] Voorzitter emotie en een stichtelijke uit de leiding. De kamer gooide de beraadslagingen overwegende dat digitale technologie, waaronder sociale media, zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor de persoonlijke ontwikkeling van mensen voor het functioneren van de samenleving als geheel verzoekt de regering adviesvragen uitwerken voor de wrr waarin de vraag centraal staat. Wat de sociaal maatschappelijke impact van nieuwe digitale technologie op de samenleving op lange termijn en daarbij de aspecten van sociale cohesie, democratisch burgerschap, persoonlijke ontwikkeling, mentale gezondheid en opvoeding te betrekken en gaat over tot de orde van de dag

[5:55:55] mede namens de collega ceder en rankovsky en tegen mevrouw van weerdenburg. Zo zou ik willen zeggen we zijn misschien geen hulpeloze wezentjes. Maar we zijn volgens mij wel kwetsbaar en sommige mensen zijn iets kwetsbaarder en op sommige leeftijden ben je nog weer wat kwetsbaarder wat we nodig hebben. Volgens mij zijn sterke gezinnen, sterke gemeenschappen, maar uiteindelijk ook een sterke overheid die ingrijpt als dat nodig is en volgens mij ging daar een deel van dit debat over.

[5:56:21] Dankuwel heer bontebal. Dan is het woord nu aan mevrouw bush. Charlie namens groenlinks.

[5:56:28] Voorzitter, drie emoties. Dus ik ga meteen beginnen. Al is de kamer gooide beraadslaging constateren dat het gebruik van etniciteit of tualiteit in risicoprofielen leidt tot etnisch profileren. Wat een vorm van discriminatie is overwegend ook coördinator tegen discriminatie en racisme, waarborgen en garanties van het kabinet mist die nodig zijn om institutioneel racisme tegen te gaan constateren dat momenteel veel onduidelijkheid is over het gebruik van discriminerende risicoprofielen, waardoor overheden en uitvoeringsorganisaties ruimte blijven zoeken om te kunnen selecteren op etniciteit of nationaliteit bij controles op handhaving overwegen een verbod op etnisch profileren noodzakelijk is, verzoekt de regering een verbod in te stellen op het gebruik van etniciteit en de gerelateerde gegevens als indicator in ze komen voor wetshandhaving gaat over tot de orde van de dag mede ingediend door katholiek.

[5:57:16] De kamer gooide beraadslaging overwegen dat de autoriteit persoonsgegevens volgens experts nog onvoldoende middelen heeft om haar nieuwe taken goed uit te voeren, constateert dat er mogelijk door een digitas in de toekomst wordt ingevoerd, waarbij biotechbedrijf een extra belasting moeten betalen. Overwegen dat de autoriteit persoonsgegevens onder andere moet toezien. Op de autoriteit van big jack verzoekt de regering in elk geval bij invoering van de middelen van de autoriteit persoonsgegevens aanzienlijk te verhogen gaat over tot de orde van de dag mede ingediend van ginneken cartman dan tot slot de kamer goden beraadslaging.

[5:57:46] Ik constateer dat dankzij desinformatie online haat zijn en gepersonaliseerde advertenties. Het democratische gehalte mag verkiezingen kan ondermijnen overwegen dat we hier zeer waakzaam moeten zijn. Ook in nederland verzoekt de regering de komende provinciale statenverkiezingen grondig te laten monitoren en evalueren op het gebied van online beinvloeding. Waarom de desinformatie microtoxinen en buitenlandse inmenging, inmenging en de resultaten van deze evaluatie te delen met de kamer gaat over tot de orde van de dag mede ingediend door cartman.

[5:58:13] Dank u wel, mevrouw bushnell iets. Dan is het woord aan de heer cda christenunie

[6:00:06] dankuwel meneer sir dan zijn we bij de laatste spreker van de zijde van de kamer. Dat is mevrouw koekoek naar mijn sponsor.

[6:00:14] Dank u. Voorzitter twee moties. De kamer beraadslaging.

[6:00:18] Departement oostenwind. De coalitie van publieke organisaties steunen in hun missie missie om publieke organisaties gebruik maken van digitale instrumenten die publieke waarde overwegend dat dit de lijn van het kabinet om in te zetten op de ontwikkelen van een digitale publiek sociaal medium kan versterken, verzoekt de regering om te onderzoeken hoe zij de steun van kno arts aan de public publieksspelers uit kan berijden tot deelname van alle departementen aan de publieksspelers coalitie en roept de regering op samen met gelijkgestemde europese lidstaten een coalitie te vormen om de ontwikkeling van een digitale bliksemsnel medium te accelereren en gaat over tot de orde van de dag mede ondertekend door collega kathmann

[6:00:55] emotie. De kamer gehoord beraadslaging kost de afgelopen tijd meerdere gevallen het licht zijn gekomen waarin persoonsgegevens van europese burgers op onmenselijke mogelijk onrechtmatig bewijs zijn verwerkt door onder andere sociale mediabedrijven overwegen dat samenwerking op het gebied van grensoverschrijdende zaak kan bijdragen, sterk van burgers met betrekking tot de bescherming van de persoonsgegevens, overwegende dat de european deden productionboard een procedure heeft aangenomen voor strategische zaken met betrekking tot toezicht op de verwerking van gegevens van europese burgers verzoekt het kabinet om in gesprek te gaan met de autoriteit persoonsgegevens en regeringen van andere eu lidstaten samenwerken op het gebied van strategische zaken met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens in europees verband te stimuleren en gaat over tot de orde van de dag ook mede ondertekend door collega kathmann

[6:01:32] en uiteraard ook personen, onzin.

[6:01:36] Dank u wel, mevrouw koekoek. En dan zijn we aan het einde gekomen van de tweede termijn van de kamer hebben we een half uur drie kwartier geleden met elkaar afgestemd dat we schriftelijk kijken naar de obligaties bij de kamp.

[6:01:50] De ministers de bewindspersonen verzoeken om nog deze week de appreciatie te sturen, want de stemmingen zijn volgende dinsdag, zodat ook de leden even dit weekend nog de gelegenheid hebben om naar te kijken en ook de ik hoorde ook een aantal zeggen dat het gewoon snel moest kon u niets aan doen. Het ligt allemaal aan de planning dus ook excuses daarvoor. Maar dat iedereen even goed kan wegen kan kijken of een motie nog nodig is of er een wijziging nodig is en dat dat niet op maandag of op dinsdagochtend

[6:02:14] dat gezegd hebbende iedereen ook voor de flexibiliteit. Want ik realiseer me dat niet optimaal is. We zullen het ook weer terugkoppelen en kijken voor een volgende keer hopelijk claire gaat zijn als het aan mij ligt. Maar goed dat zullen we zien.

[6:02:26] Nogmaals dank aan iedereen. Hiermee sluit ik dit wetgevingsoverleg.