West-Papoea

[0:00:00] Middag alle enkele iedereen welkom heten bij deze bijzondere procedure inzake west papoea donderdag zeventien november tweeduizend tweeëntwintig vandaag met de voorzitter meneer cda kamerlid namens de christenunie en hierbij open ik de vergadering.

[0:00:15] Ik keek de leden welkom, mevrouw akerboom van partij voor de dieren die thijssen van de pvda.

[0:00:21] Ik wil ook de sprekers welkom heten die en mijn vrouw zou worden.

[0:00:27] De mensen op de publieke tribune.

[0:00:30] Dank voor de belangstelling, maar ook de mensen die het digitaal thuis of elders volgen dit een openbaar gesprek.

[0:00:38] Hierbij wil ik ook was eerder aangeven de sprekers, mevrouw finn, zal worden bestuurslid van stichting solidariteit met papoea weer raki van free west papoea camping professor dokter henk schulte nordholt emeritus hoogleraar geschiedenis van indonesië. Mevrouw jou schuilt een koran advocaat internationaal recht, mensenrechten, recht op zelfbeschikking en mevrouw cory up decor, pil per p weduwe van de heer arnold op huwelijksvoorstellen hiermee

[0:01:06] de voertaal van vandaag zal nederland zijn en het gesprek vandaag zal plaatsvinden op verzoek van de vaste commissie buitenlandse zaken en zal dus ook uit twee blokken bestaan van ieder vijfenveertig minuten.

[0:01:17] We naderen zullen ingaan op in het eerste blok de mensenrechten situatie van met name de oorspronkelijke papa papa bevolking, tweede blok. De wortels van het huidige conflict, inclusief de historische rol van nederland en de oorzaak van het geweld tussen de papoea´s en het indonesische leger en de zoektocht naar mogelijke oplossing.

[0:01:34] Dat zullen we in de tweede bloed. Toen ik stel voor dat de sprekers vijf minuten hebben voor een inleiding het toelichting op een ingestuurde position peper kamelen die hebben die ontvangen. Dus die hebben schokkende inlezen en dan de rest van de tijd te besteden aan vragen en antwoorden van de leden. Ik wil beginnen met drie vragen elk kijken hoeveel tijd we overhouden en mogelijk is er ruimte voor meer

[0:01:56] en het nu ook het woord geven de sprekers en hun verzoeken gebruik te maken van de microfoon als hij spreken en alle aanwezigen bedanken. Ik wil je doorgeven aan de irak.

[0:02:10] Ja. Dat voorstel dat we beginnen met uw vrouw.

[0:02:18] Ja. Allereerst zijn wij twee generaties papoea´s in diaspora dankbaar voor het initiatief van de christenunie en in het bijzonder de heer ceder. Het is fijn dat de gelegenheid krijgen om ons verhaal te vertellen en te vertellen over de mensenrechtenschendingen in west papoea. We zijn ook blij met het initiatief van nederland die specifieke aandacht heeft besteed de afgelopen joepie artsen die de eenenveertig afgelopen negen november samen met zeven andere landen. Dus we zijn erg blij met die specifieke aandacht voor de mensenrechtenschendingen in west papoea. Het is wel zo dat die aandacht niet alleen mooi, maar ook nodig en wat die ook in onze positie peper heeft kunnen lezen. We vinden dat nederland toch meer zou kunnen en moeten doen en we hopen dat ook vandaag over te brengen

[0:03:04] aan de ene kant snapt ook dat het lastig is als lastig voelt als voormalige kolonisator om het opgeheven vingertje naar indonesië te wijzen en spreken over een grove mensenrechtenschendingen in west papoea, maar ook nu zeker nederland begin dit jaar excuses aanbood terecht over structurele gebeld tijdens de indonesische onafhankelijkheidsoorlog.

[0:03:23] Toch is dat juist wat we vragen juist vanwege die gedeelde koloniale geschiedenis met west papoea. Het kan niet zo zijn dat nederland anno tweeduizend, tweeëntwintig nog steeds geen kleur bekent. Ten aanzien van de positie van het park wordt onze aanbeveling. Heeft u kunnen lezen in het proces en peper te hebben gestuurd en gedeeld.

[0:03:43] Ik neem aan dat over de overdracht van nederlands nieuw guinea aan indonesië zonder dat papa hierin gehoord werden later meer zou kunnen horen.

[0:03:53] Maar het feit is dat de papoea´s als gevolg van de historische misstap destijds nog steeds vandaag de dag de gevolgen ondervinden.

[0:04:01] Dus er is. Ja, er zijn grove mensenrechtenschendingen. Er is gebrek aan vrijheid van meningsuiting, gebrek, pers, persvrijheid en is grootschalige ontbossing

[0:04:10] en al met al zien we dat er steeds minder ruimte is voor mensenrechtenverdedigers en studenten en embryos en kerken om op te komen voor de rechten van inheemse volk van de inheemse papoea´s in indonesië. En dit in combinatie. Met de straffeloosheid van de daders maakt de situatie onhoudbaar in de papoea en het toeval wil dat ik precies acht weken geleden was ik bij het bussa gebouw aan de rijnlaan met een delegatie van papoea vrouwen die kwamen hier speciaal om te vertellen over ontbossing in west papoea de grootschalige ontbossing

[0:04:42] en ze kwamen er hun eigen verhaal vertellen aan nederlandse politici en europese politici over hoe letterlijk de bomen uit hun achtertuin gekapt werden door palmoliebedrijven.

[0:04:52] Maar als een echtgenote erover protesteerden dan werden ze direct als separatist gelabeld en direct met geweld werd de mond gesnoerd en bij vrouwen ligt dat gelukkige iets anders. Zij konden wel protesteren, maar nog steeds is dat met gevaar voor eigen leven met gevaar voor eigen leven kwamen ze ook naar nederland.

[0:05:09] Maar zij laten toch niet langer de mond snoeren. Want ze kunnen het niet anders. Want het bos is een moeders zien het bos als m n eigen tuin waar ze hun voedsel halen. Waar ze medicijnen halen. Dus hij kon niet anders dan protesteren tegen dit onrecht en het is zo dat ze de belangen van de palmoliebedrijven worden nota bene ook nog een keer beschermd door indonesische politie. Het indonesische leger.

[0:05:34] Dus daarom en het juist vanwege de plannen van indonesië om nog een keer een voedselproject te beginnen en het huidige niveau project. Wat de oogst staat met twee komma vijf miljoen hectare nog ns uit te breiden. Nog een ander project staat erop spel ook een voedselproject waarbij ook nog een keer drie komma twee miljoen hectare bos wordt gekapt zeg maar moeten we denken aan de zaak. De groot van omvang van belgië. Dus dat is wat er momenteel gaande is in in west papua.

[0:06:05] Tenslotte als dochter van eerst een van de eerste politieke vluchtelingen in nederland suggereer zou negentig, duizend achtenzestig politiek asiel kreeg destijds nog met bemiddeling van de henry joseph luns voor degene die hem kent vind ik het schrijnend dat er anno tweeduizend, tweeëntwintig nog steeds vluchtelingen zijn in west papua zijn naar schatting tussen de zestigduizend en honderd duizend mensen papoea´s op de vlucht interne niet display is displays people.

[0:06:34] En daarom onder andere deze zaken doen een beroep op nederland. Om op te komen voor de rechten van inheemse papoea´s.

[0:06:44] Dankuwel, dankuwel voor het indrukwekkend betoog. Ik zou de heer raak je opvolgingsvragen oma beginnen met zijn

[0:06:52] uiteenzetting.

[0:06:54] Voorzitter, dankjewel. Goedemiddag. Commissieleden

[0:06:58] mensen in het publiek en on line

[0:07:01] als politieke vluchtelingen oud militair rijksambtenaren een zeer betrokken burger mensen dat den haag besef ik hoe waardevol onze democratische rechtstaat is want in de ogen van indonesië ben ik waarschijnlijk ook vriend zou zijn bij een crimineel en een terrorist. En als we in west papoea waren in het beste geval een politieke gevangene, net als victor jumbo on jaren wendy willen verrassen of een van de vele andere gevangenen. Volgens papa behind bars puntoor.

[0:07:29] Voorzitter, maar het feit dat ik hier voor u zit als een van de experts en niet als politieke gevangenen onderstreept de democratie, rechtsstaat die nederland gelukkig wel is. En dan spreek ik mijn diepe dank en bewondering over uit. Voorzitter, de positie en pepers van zowel scp als professor henk schulte nordholt spreken boekdelen. Ik ben hier omdat nederland in west papoea was west papoea nieuw onderdeel van indonesië. Niet omdat het internationaal recht naar toelaat, omdat de internationale gemeenschap. Dat wilde

[0:08:01] de soevereiniteitsoverdracht van voormalig nederlands new guinea aan indonesië op vijftien augustus negentien, tweeënzestig was een vertaler wending voor het papoea volk indonesische politieke moorden gingen van start,

[0:08:14] waarvan mijn vader arnold up in negentien, vierentachtig, vier maanden voor mijn geboorte

[0:08:19] tot aan wetenschappers, kerkleiders, vrouwen en kinderen

[0:08:24] inmiddels schatten en joost dat er tussen de honderd duizend en vijfhonderd duizend papa slachtoffer zijn in de afgelopen zestig jaar. Dat is een derde van het pand norfolk.

[0:08:33] Voorzitter, in plaats van het berechten van de betrokken functionarissen voor misdaden. Tegen de menselijkheid worden deze indonesië beloond met hoge functies en soms een cruciale ministerpost, waardoor het geweld tegen de papoea´s kan voortduren of verergeren.

[0:08:49] Voorzitter, terwijl in nederland elk jaar terecht stilgestaan wordt bij de einde van de tweede wereldoorlog herdenken, herdenking van onze dode en de bevrijding van nederland.

[0:08:58] En nederlands indië leverde papoea´s anno tweeduizend, tweeëntwintig nog steeds in angst, onderdrukking en zonder vrijheid. Voorzitter, ook de papoea staan solidair met het oekraïense volk en zijn uiteraard tegen de invasie en agressie van rusland. Maar stelt u zich voor dat het westen in dit conflict niet oekraïne steunen. Maar rusland,

[0:09:21] dat we het russische leger zouden bewapenen en militairen zouden trainen

[0:09:27] en maxima handig zouden drijven met rusland

[0:09:29] en dat er op dit moment een g twintig top plaatsvindt niet in bali. Maar in moskou en niemand in de wereld zich iets lijkt aan te trekken van de oekraïners.

[0:09:39] Dit klinkt onvoorstelbaar marcel voelen de pabo zich vandaag. Dat is exact nu gaande. En dat al voor zestig jaar lang.

[0:09:48] Voorzitter, we hebben wat hebben de papoea´s, de wereld? En nederland aangedaan

[0:09:52] dat ons levens kennelijk niet toe

[0:09:55] en zo heftig wordt weggekeken van het leed dat indonesië west papoea aandoet.

[0:10:00] En nu want terwijl president salansky van oekraine via een live stream de wereldleiders tijdens de g twintig top in bali toesprak.

[0:10:08] Enkele dagen geleden

[0:10:10] bij de pabo studenten en andere actievoerders beschoten, mishandeld en gewelddadig gearresteerd door het indonesische leger en politie. Voorzitter, juist in dit parlement is het stil over de situatie in voormalig nederlands nieuw guinea. Den haag staat bekend als de internationale stad van vrede en recht. Maar inmiddels ben ik achtendertig jaar politiek betrokken. Maar heb ik in mijn leven nog nooit een debat in de tweede kamer

[0:10:34] gezien over de ernstige situatie in west papoea zoekopdracht op de website. Tweede kamer pimpernel resulteren op

[0:10:42] drieduizend driehonderd zesentachtig hits op mali. Het land in afrika zesduizend negenhonderd tweeënzestig hits op afghanistan een land in het midden oosten zevenduizend negenhonderd twee hits op oekraïne

[0:10:56] en land in europa en slechts honderd negenendertig hits op west papoea een oud overzeese reis reisgebied van nederland die vrijheid was beloofd. Voorzitter ik rond af.

[0:11:07] Nederland biedt excuses aan indonesië

[0:11:10] overweegt excuses te maken voor het slavernijverleden

[0:11:13] publiceerde een rapport over de dekolonisatie van indonesië.

[0:11:17] Maar wat zegen zeggen die woorden en intenties. Als je je realiseert

[0:11:22] dat diezelfde soort geweld

[0:11:24] onderdrukking en moorden anno tweeduizend, tweeëntwintig gewoon nog doorgaan in de laatste kolonie van nederland west papoea.

[0:11:31] Voorzitter, de pabo hebben geen keus dan in verzet te gaan voor t recht op leven en het land. Net zoals de indonesiërs dat deden,

[0:11:40] net zoals de zuid afrikanen dat deden. En net zoals de oekrainers dat nu doen. Voorzitter, tot slot,

[0:11:47] in duisternis vond een stem. Een lichtpunt van hoop

[0:11:51] en vandaag doorbreken we die enorme duisternis

[0:11:55] en hoop ik dat wellicht blijven schuine vanuit het nederlands parlement

[0:11:59] dankuwel.

[0:12:02] Ook wil ik u danken voor uw betoog.

[0:12:05] Dan is het nu aan kamerleden om in dienst zei dat wensen een vraag te stellen.

[0:12:10] Ik ga beginnen bij mevrouw akerboom is misschien een vraag die u wilt stellen, kunt u dat specifiek wie u wil stellen?

[0:12:17] Ik had eigenlijk en denkt dat ze misschien allebei wel kunnen antwoorden. Mevrouw sanborn er iets over had en haar precies met peper. Dus ik vroeg me af of jullie iets kunnen zeggen over of u iets kunt zeggen over handelsstromen tussen nederland en west papoea. En hoe bedrijven daar mogelijk nog bij betrokken zijn bij grootschalige ontbossing

[0:12:39] en mensenrechtenschendingen.

[0:12:43] Ja dat is een goede vraag. Dit is iets wat wij hier inderdaad samen aan het onderzoeken zijn ook samenwerking en als bijbedoeling. Onze stichting in samenwerking met greenpeace, onder andere milieudefensie. De moeilijkheid is bij met name de grote palmoliebedrijven. Er zijn er zulke ingewikkelde structuur en er zijn een paar grote oligarchen die inderdaad actief zijn in in indonesië en dus ook in west papoea inderdaad in die structuren te kijken waar dit precies de banden met nederland. Maar bijvoorbeeld zo grote schaduwgroep die actief is in in indonesië zijn papoea die die drijft handel met met nederland. Dus je kunt ervan uitgaan dat er banden zijn met grote olie oliepalmen drijven in indonesië precieze connecties die zijn we aan het onderzoeken en zei in combinatie met samenwerking met greenpeace en milieudefensie. Maar dat er samenwerkingsverbanden zijn. Dat staat buiten kijf.

[0:13:49] Dankuwel wil ik je thijssen vraagt. Hij heeft.

[0:13:55] En dank aan de bezoekers voor

[0:13:57] de hele indrukwekkende bijdrage die zij beiden hebben gedaan. Je wordt er stil van als je bedenkt wat er nou precies aan de gang is en al. Zolang dus dank daarvoor dat jullie stem gehoord wordt in het nederlands parlement. Ik heb een heleboel vragen maar ik denk mijn eerste vraag gaat over

[0:14:15] om toch nog wat meer en wat expliciet dat het beeld te krijgen hoe dat nou eens.

[0:14:21] Dus u gaf het voorbeeld van dat ze letterlijk de bomen uit de achtertuin kwamen weghakken.

[0:14:27] Maar deze mensen hun voedsel vandaan halen medicijnen vandaan halen. Een hele way of living is verbonden met dat bos in nederland zou er een vergunning aangevraagd moet worden. En dan zou dat onafhankelijk beoordeeld moeten worden. En dan zou je inspraak hebben. Blijkbaar gaat dat niet zomaar. Kunt u iets meer woorden aangeven hoe dat dan gaat hoe

[0:14:48] de papoea´s worden ontzettend honderd

[0:14:50] rukt. Maar hoe

[0:14:52] gaat dat nou precies in zijn werk, zodat we daar nog wat meer in beeld bij krijgen.

[0:14:57] Het is zo dat

[0:15:00] officieel zouden de inheemse volkeren en dat geldt ook voor de bypass in een bespaard brian in vorm moeten krijgen. Ze zouden toestemming moeten geven om hun land te komen, al is het maar gebruiken of in gebruik te nemen in de praktijk zie je dat dat niet gebeurt dat ook met name waar de politie en het leger juist de bevolking zou moeten beschermen, juist door de bedrijven in ingezet worden om juist meer land in te nemen van papoease en je ziet dat sommige s gaan daar in mee. Dat dat wil zeggen dat ze zeggen nou weet je wat je mag bijvoorbeeld die vrouw die op bezoek was hier die zij van eerst gaven ze zei ze nou oké. Je mag het grasland gebruiken, maar niet het boslanden. Dat is onze halen wij het voedsel vandaan en dan zie je dat bedrijven steeds verder gaan naar het grasland in en dan toch het bosland in gebruik nemen en de mannen die daartegen protesteren die worden gelabeld als separatisten en worden met geweld de mond gesnoerd. Volgens gaan de vrouwen daar ook tegen protesteert. Daar wordt gelukkig wel anders op gereageerd, maar toch niet zonder gevaar. Zoals ik al eerder zei. Dus je ziet dat steeds meer ruimte om te protesteren. Die is met die wordt steeds kleiner en ik vond het mooi zoals die vrouw het zelf vermoorden toen ze hier waren, zeiden ze ja als je het land afpakt van de papoease. Dan kun je net zo goed ons leven nemen

[0:16:25] want wij zijn het bos zonder bos is zijn er geen papoea s. Dus als je nu ons land inneemt dan neem ons leven ook maar dan houdt het op voor ons. Dus

[0:16:35] het feit dat indonesië toch. Dat is gewoon in de wetten niet verankerd is dat die bescherming van de bypass is het feit dat er ook gewoon die er zijn enorm veel of het leger zit ook heeft ook belangen bij bij het feit dat de palmoliebedrijf is het gebied uitbreiden. Dus dat zijn allemaal zaken die er niet aan bijdragen dat het de rechten van van papoea s beschermd worden. Juist

[0:17:02] ten aanzien van deze lentekleding. Maar dat is zijn er dus heel schrijnende verhalen en er zijn ook verhalen van mensenrechtenverdedigers en gewoon gewoon s die van wiens land volgens de bruijn volgens ons altijd zoals dat heet, wiens land het is tijd voor optreedt tegen protesteren en vermoord zijn. Dus dat dat gaat ver net met name ook als je bedenkt dat wat ik net al zei dat er al zo veel miljoen hectare vergunningen al vergeven zijn nadat sam niet tot vrolijkheid.

[0:17:39] Ja. Dank je. Thijssen voor voor die vraag. Ik denk als aanvulling op wat een vriend zou aangaf dat we moeten beseffen dat indonesië een van de meest corrupte landen ter wereld. Als je naar de cijfers kijkt dus ook onder de papa zien we dat ze daarin meegroeien mee moeten doen, willen ze uberhaupt geld verdienen en ik denk dat de informatievoorziening voor lokale stamhoofden eigenlijk onvoldoende is, worden onder valse voorwendselen meegenomen in een deal

[0:18:03] waarbij je uiteindelijk als je er achterkomt dat het een hele slechte duurt dat dat ze nauwelijks worden wordt tegemoet worden gekomen aan wat er op papier staat dat je recht kunt halen. Zo werkte daar en sushi dat landen worden ingepikt en bedrijven plaatsnemen je eigenlijk nooit de kans krijgen om om je recht te halen en hebben. Dat was voor de zogenoemde om die rusland. Wat in indonesië is aangenomen bij milieuorganisaties en heel veel just tegen waren, omdat de macht van de paupers die er al waren

[0:18:30] eigenlijk werden overgeheveld naar jakarta. Dus je kon nergens meer invloed aanwenden om je stuk land om hun stukken jakarta zei dat gebied gaan we en die bedrijven die krijgt een licentie. Dus die die wet die doornemen. Dan zie je eigenlijk hoe de rechten van inheemse die er al bijna niet waren eigenlijk helemaal werden werden gewist.

[0:18:49] Dankuwel. Ik heb zelf nog even een vraag. Dit gesprek nu in nederland plaats. Ik ben ook benieuwd naar wat u wat u welke ontwikkelingen in europees verband zijn er ook andere landen. Misschien ook groepen zoals jullie die ook in andere landen momenteel ook echt accent fouse. En wat ze naar de ontwikkelingen in ook een politiek vlak onder onder deze schending een halt toe te roepen. Kun je daar iets over vertellen over het speelveld. En dat die stel ik ik zie u knikker kan ik dat dan weer opvragen.

[0:19:22] Willen geen voorstellen dankuwel. Ja zo.

[0:19:25] Dus wat we sinds de afgelopen tien jaar aan ontwikkelingen zien is dat de united liberation oefent voor west papoea de grootste onafhankelijkheidsbeweging, waaronder een paraplu met de drie grootste fracties eigenlijk draagvlak hebben gekregen nadat een kleine eilandstaat van uw toe in tweeduizendvijftien eigenlijk de de weggeeft overgebracht door deze groepen bij elkaar te brengen, waardoor in eerste instantie in de pacific regio heel veel steun zag de omvat de john toby happy afgekort. Die heeft een observer member status gekregen binnen de melanie chen spirit group s sub regionale organisatie lees en benelux constructie en we hopen dat de druk in de pacific en n toeneemt, waardoor dit wordt omgezet naar een volwaardig lidmaatschap, zoals de nieuw caledonië kanak, de kanaky, onafhankelijk beweging nu ook heeft gezien dat de door een initiatief van de pacific eiland forum voor een bezoek van de hoge commissaris van de mensenrechten, twee jaar geleden.

[0:20:25] Ik ben ook ondersteund door dit parlement, mede door door emotie inmiddels vierentachtig staten oproepen voor voor de vn, mensenrechtencommissie die nog steeds geen toegang heeft gekregen van indonesië. We zien in het britse parlement een samenwerking van parlementair ryans, parlementariërs onder de oud parlementariër voor west papoea die in het britse parlement het nodige probeerde te bewegen. We zien

[0:20:50] de catalaanse. Wat is het onafhankelijke partij om de poetste mond president poetin, die ons recent heeft gefaciliteerd in de europese unie. Om daar

[0:21:00] deze zaak aanhangig te maken en recent waren er in kop zeven en zevenentwintig in egypte, waar ik recent terugkwam om ook de afrikaanse landen daar te ontmoeten en dat hebben we gedaan om daar te kijken. Hey. Hoe kunnen we west papoea ook binnen de afrikaanse unie onder de aandacht brengen. Dus samenvattend zien we een enorme groei aan bewustwording politieke steun heel concreet, maar kijkt iedereen eigenlijk na. Wat doet het nederlands parlement en ook de internationaal parlementair segment samenwerkingsorganisatie van parlementariërs wereldwijd en die die komen maandelijks bij elkaar om te kijken wat is

[0:21:36] wat is de update en is de vraag altijd hoe zit het met nederlandse kamerleden en ik denk dat dat een korte. Dit is waarvan ik vragen.

[0:21:47] Dankuwel. Ik wil nog een ronde

[0:21:50] starten kijken of er nog vragen zijn. We hebben nog tijd. Dus als er nog vragen zijn vragen die we stellen misschien is het de vraag gewoon.

[0:22:00] Ik vind het ontzettend interessant onderwerp. Ik ben heel blij met de kans om vragen te stellen. Ik denk dat jullie ook heel veel te vertellen hebben

[0:22:07] wat ik wat mij opviel precies een peper was de queen window dressing. Wat ik zag dat de ontbossing in indonesië dan

[0:22:17] ik vroeg me af hoe dat in verhouding staat tot elkaar stelt die ontbossing in west papoea verder telt het wel mee. En hoe kan het dat dat indonesië dan nu zo goed wordt beoordeeld op hun ontbossing. Terwijl terwijl er eigenlijk echt gigantisch veel ontbossing plaatsvindt in west papoea kun je daar wat kunnen jullie daar wat meer over vertellen.

[0:22:38] Ja. Nou de enerzijds omdat de gebieden in andere delen van indonesië natuurlijk al redelijk uitgeput zijn en in west papoea s derde grootste daarna drie na grootste bos is ter wereld denk ik dat het logisch is dat ze de ogen gericht op west papoea

[0:23:01] de afgelopen tien jaar zijn inderdaad is de ontbossing enorm toegenomen. Dus waar je ziet als inderdaad dat het over het algemeen goed doet over de hele linie, maar juist hier de komende jaren enorm veel licentie zal zijn afgegeven. Dus ik denk dat daar ook een taak ligt voor de de kritische het maatschappelijk middenveld. Om daar juist kritisch te zijn dat die licenties ingetrokken worden en ook geprotesteerd wordt. En ja daar zijn ook gewoon wel

[0:23:31] positieve stappen gemaakt. Dus zien dat bijvoorbeeld die vrouwen die dierbaren hebben die hebben georganiseerd hebben geprotesteerd zijn als constant aan het protesteren en dan zie je gewoon dat ze er licenties ingetrokken worden. Dus dat protesteren helpt en het versterken van de positie van deze vrouwen helpt ook

[0:23:48] en steden hebben zich georganiseerd hebben rechtszaken aangespannen en het zijn hele kleine stapjes. Maar het zijn hele belangrijke stapjes waarbij dus ziet als je het maatschappelijk minste veld versterkt dat daar ook gewoon actie ondernomen worden tegen de ontbossing. Dus enerzijds. Ja, er zijn enorm veel vergunningen afgegeven

[0:24:10] en dat dat sam natuurlijk niet vrolijk en anderzijds denkt dat het belangrijk is dat we juist dat het maatschappelijk middenveld blijf versterkt om daartegen op te treden.

[0:24:20] Dankuwel voor uw helder antwoord zie aanvulling van jap. Graag.

[0:24:23] Dankjewel, mevr akerboom voor de belangrijke vraag, want ook tijdens de kop heeft indonesië zich duidelijk naar voren getreden om in samenwerking met brazilië en kon opwekkende samen met west praten onderdeel van de derde grootste regelen. Het grootste tropische eiland ter wereld window dressing. Waarom? Omdat we de global fors wordt de feiten laten zien dat het tegenovergestelde in indonesië zeker een papoea aan de gang is. Ook als je kijkt naar de grens pap een soort van soja roet door west papoea zie je eigenlijk dat langs die die route eigenlijk de boskap plaatsvindt voor voedselprojecten, palmolie projecten. Dus het tegenovergestelde is is daar gaande en ook de mensenrechtenschendingen die gaan hand in hand in. Maar als je kijkt naar

[0:25:07] dat wat de vs zegt over de rechten van inheemse volkeren, hoe een onderdeel zijn van tachtig procent van de overgebleven biodiversiteit en dat is wat papa zijn en de mens en amazon eigenlijk doen. Zij beschermen ze zijn onderdeel van die oerwoud op het moment dat zij verdwijnen van een land worden gejaagd. Dat zie je niet veel later dat de boompjes en de in het ecosysteem. Ook wordt vernietigd en dat zie je bij de grootste goudmijn in west papoea tweede grootste koper mijn bp. Maar recent een poppenkast op de nos over indonesië is al de nummer één. Nicole exporteur zou willen hier groeien voor de energietransitie in dat poppenkast ging het over een sulawesi. Als ik me niet vergist. Maar in west papoea zit ook een hele grote nikkelmijn, namelijk rijd je aanpak.

[0:25:48] Wij zijn bang dat deze extractie wederom enorme consequenties heeft voor het ecosysteem

[0:25:54] en voor de mensenrechten van inheemse paupers en daarom maken wij ons daar zorgen over.

[0:26:01] Dankuwel. Meneer thijssen.

[0:26:04] Dankuwel. En ja dat zijn natuurlijk totale helden die die activisten die nu nog steeds durven op te komen voor hun rechten en voor het bos en voor alles wat ze dierbaar is en het is natuurlijk ook een leven. Dus zullen er veel zullen ook zeggen dat ze niet anders kunnen. Maar toch als je dan hoort dat er gemoord wordt dan zijn dat helder dat ze dat nog steeds doen. Mijn vraag gaat over iets wat ik las in de positie over om bevolking over dat er dus heel veel niet papoea s naar west papoea gaan dat steken aan de kust steeds groter gedeelte daarvan dan nu niet papoea zijn

[0:26:39] en het leest. Maar ik weet niet of dat zo bedoeld is van dat er wordt geprobeerd om zeg maar de papoease in de minderheid te brengen en dat het op een gegeven moment indonesië stammen. Daarmee zou worden en mijn vraag is

[0:26:52] ik dat inderdaad wat bedoelt is in positie peper in mijn tweede vraag is is dit nou, voor zover u weet een bewuste strategie van indonesië is dit inderdaad waar zij op inzetten? Of is dit een vreselijk resultaat van de corruptie

[0:27:06] toch eigenlijk het economisch gewin wat ze proberen te halen uit papoea door de mijne door de ontbossing door de palmolieplantages.

[0:27:15] Sam aftrap kunnen geven. Dankjewel. Net eisen zeker. Er is een hele systematische beleid vanaf djakarta van het moment dat zij het gebied binnen binnenviel binnenviel binnenvielen. Sorry. Inrichting drieënzestig.

[0:28:28] Dank u wel. Dank voor deze vraag.

[0:28:30] Ik ben ik vraag me af hoe u de toekomst ziet dat een moeilijke vraag is. Uiteraard is het belangrijk dat mensenrechtenschendingen ook ook dat die dat die dat die tegengegaan worden. Maar er is ook een verlangen ergens

[0:28:52] bij sommige misschien mijn grote groep naar onafhankelijkheid zullen misschien sommige zijn die zeggen wij willen gewoon in vrede leven.

[0:28:59] Het bouwt van cultuur, maar dat zal wel onder de indonesische vlag kunnen. Ik ben benieuwd naar hoe u de toekomst ziet en misschien een kans schetsen welke verschillende

[0:29:09] groepen erger zijn en welke toekomstscenario zou zien omdat ik

[0:29:14] omdat ik ook wel zorgen maken over waar dit heengaat en dan en dan en dan heb ik het niet over de mensenrechtenschendingen we sowieso een een te hebben, maar ook een blik op de toekomst wel. Dat zou mogelijk zijn. Dus ik ben benieuwd welke visies daarover bestaan onder de pap een gemeenschap daar duidelijkheid over zou kunnen geven.

[0:29:39] Ja ik moet toegeven staan dagelijks contact met met mensenrechtenverdedigers daar en ik heb ook familie daar wonen en af en toe wordt je wel heel erg verdrietig en moedeloos van de verhalen die je hoort dan is het heel lastig om die visie te houden voor een beter papa s billen is het recht van menswaardig bestaan.

[0:30:05] Ik denk dat dat ik denk dat het merendeel gewoon echt een datum en sarah waardig bestaan is en dat dat die dat niet binnen indonesische zien omdat ik zeg ze heeft al meer dan zestig jaar de kans gehad om het goed te doen in papa. Dat is tot op heden niet gelukt. Dus als je vraagt naar de toekomstvisie denkt

[0:30:27] sommige zullen het misschien om te omschrijven als een droom die je hebt een ander anderzijds denk ik. Ja, we moeten eerst is maar als hij niet ontwaakt uit deze nachtmerrie van mensenrechtenschendingen. Ze blijven altijd hoop houden op op een menswaardig bestaan voor de papoease en voor ons is dat indonesië meer dan zestig jaar de kans gehad om hem staan of een goed leven op te bouwen voor de papoease en dat is tot op heden niet gelukt. Dus ik denk dat dat binnen indonesische niet zou lukken. Dus ik denk dat dat het voor ons is het belangrijk dat deze mensenrechtenschendingen blijven aankaarten dat het ook binnen indonesië vertelt wordt het verhaal dat zien we ook dat er binnen indonesische zijn en solidariteit groepen die zien en bekend worden met het verhaal met de mensenrechtenschending in de geschiedenis van de spa. Want die wordt anders vertelt werkelijkheid is.

[0:31:27] Ja. Voorzitter dankuwel voor deze belangrijke vragen moeilijke vragen ook

[0:31:34] zelf nooit teruggegaan naar papoea

[0:31:39] voel ik wel de de pijn nog elke dag van oude paupers die er nog zijn overgebleven. Dat maakt me ook strijdvaardig en hoopvol had hoop voor het enige is wat ons perspectief kan bieden. Als je kijkt naar de cijfers.

[0:31:52] Wij zijn de afgelopen zomer hier in nederland geconfronteerd met enorme boerenprotest. Een heel veel emotie.

[0:32:01] Er is geen enkele boer gelukkig met geweld uit huis gezet, laat staan vermoord. En toch was de emotie daar

[0:32:08] dan kunt u zich enigszins verplaatsen hoeveel woede er is om de paar pas elk paard heeft een familielid verloren.

[0:32:16] We hebben ook gezien dat we niet de hele wereld machtige staten achter ons nodig hebben om verandering te kunnen creëren. Als je kijkt naar de politieke steun en bewustwording in de pacific internationaal vn hoge commissaris als de bewustwording in nederland wijk bijna maandelijks een gastcollege geven omdat mensen in één keer horen over dat we een gedeelde geschiedenis hebben. Wat ik hiermee wil zeggen is dat we hebben veerkracht

[0:32:43] en we zijn hoopvol omdat niets doen geen optie fonds is

[0:32:47] wat is het sentiment van de papoea s en we hebben één komma acht miljoen handtekeningen op een heimelijke manier verzameld. Dat hebben we aangeboden aan de dekolonisatie comité van de vn. Dat is ongeveer zeventig procent van de bevolking. Dat is nogal wat we hebben zeggenschap hier en zij willen allemaal maar één ding namelijk vrijheid omdat ze weten dat niks doen

[0:33:05] en brengt na een uitstervend ras.

[0:33:07] Dat gezegd hebbende is hoopvol het juiste omdat de geschiedenis heeft uitgewezen. Fidel kijk naar het einde van de slavernij, einde van de apartheid. De vrijheid van oost timor dat die veranderingen zelfde vanuit het centrum van de macht komen,

[0:33:20] maar vanuit de randen van de samenleving en bij ons is dat niet anders kosten. Tijd. Jazeker gaan er slachtoffers vallen honderd procent.

[0:33:29] Maar we zijn veerkrachtig en we weten dat alles zomaar een status, waaronder nederland, die de moed vindt, net als portugal deed voor oost timor, waar die onafhankelijkheid ook is voor onmogelijk werd gehouden, en toch is financieel facilitair militair zoals nu met oekraïne gebeurt. Er kan heel veel kan de wereld morgen anders zien en dat is de hoop en overtuiging die onder een paar borst is en we kijken nu uit naar die bezoek van de hoge commissaris.

[0:33:51] Van de vn.

[0:33:53] De mensen staan op springen. Dat is het sentiment en pap en ik hoop dat als het loos gaat dat we op uw parlement kunnen rekenen.

[0:34:00] Dankuwel nog een paar minuten. Daar wil ik geen volledig rondje doen. Maar is er nog iemand met een brandende vraag. Dat kan nog studeert eisen.

[0:34:09] Je kunt dus tellen.

[0:34:11] Dankjewel. Ik heb nog één vraag die hier wel mee samenhangt, wat ook gelezen heb in de positie om pepers. Dus nederland

[0:34:21] zou ze het natuurlijk uit kunnen spreken en veel stelliger veel meer stelling kunnen nemen voor west papa. Dat kan ook. Dat zal ook vreemd werken bij indonesië en dat kan het dan ook tegenwerken

[0:34:33] of niet. Dat is een beetje de watje ook in de in de stukken lezen van wat is nou behulpzaam

[0:34:41] en ik denk dat ik het antwoord weet. Maar misschien kunnen we toch nog wat meer woorden aan wijden. Zo van waarom u denkt dat het een en meer behulpzaam is dan het ander.

[0:34:51] Dankuwel je thijssen. Wat een magisch mooi vraag. En ja ik heb hem eerder gehoord en het eerste in tanzania. Nederland is het laatste die iets van zou moeten vinden. Gezien koloniale verleden. Er is heel veel emotie. Jazeker.

[0:35:04] Maar het antwoord. Het gaat niet om wat indonesië wil

[0:35:07] maar wat er onder druk te willen

[0:35:10] zij die pijn lijden zij die worden vermoord. De slachtoffers die zou hun wensen zouden wat mij betreft ingewilligd moeten worden. En als je dan kijkt naar wat wat vragen wij eigenlijk

[0:35:19] dan is het simpele antwoord niks meer en niks minder wat indonesië destijds van nederland vroeger namelijk

[0:35:25] stop die schijf mensenrechtenschendingen geef ons het recht van wat ons toebehoort.

[0:35:29] Wij doen niks meer. Niks minder vraag. Dus ik denk dat het ongemakkelijk. Ja. Vanwege het koloniale verleden.

[0:35:37] Maar als internationale stad van vrede en recht is dit het morele wat je zou kunnen doen en ik denk dat je alle argumenten op tafel. Het is geen makkelijke gesprek,

[0:35:45] maar wel één die gevoed moeten worden.

[0:35:51] Ik heb hier een aanvulling voor is inderdaad lastig is dat nederland zich altijd schuldig zwijn gehuld dat het zou eindigen. Het zou mooi zijn als daar een keer een einde kwam eigen kleur bekent ten opzichte van de papers juist vanwege die gedeelde geschiedenis. Die hebben.

[0:36:12] Ik kan een soortgelijke vragen als dieeteisen marlies door die beantwoord dankuwel.

[0:36:17] Als er geen vragen zijn aan de kant van de kamerleden concludeer ik dat wij dit boek gaan eindigen. Ik wil de insprekers van harte danken. Die mevrouw zou worden familie betoogde tijdens jullie hier de tijd genomen om hier te komen en ons ook van inzicht

[0:36:34] te verschaffen en ook onze vragen te beantwoorden. Dankuwel.

[0:36:39] Wij gaan met een tweede blok zo verder. Doel om kwart voor me even rekken en strekken pauze en dan gaan we het hebben over de historische rol van nederland en de oorzaak van het geweld tussen de papa passen en het indonesische leger loopt de zoektocht naar mogelijke oplossingen dankuwel. We zien elkaar weer om kwart voor.

[0:44:37] Dank u wel.

[0:44:39] Publiek. Wij gaan weer verder met de tweede blok en het gaat over de wortels van het huidige conflict, inclusief de historische rol van nederland en de oorzaak van het geweld tussen de papoea´s en het indonesische leger en de zoektocht naar mogelijke oplossing in de tweede blok en de komende drie kwartier over spreken.

[0:44:55] Als sprekers hebben wij mevrouw schouten coca cola vrouw van jou schuilt een koran kijk digitaal die is digitaal bij ons welkom. Wij hebben mevrouw cory up record pied piper de weduwe van arnold op welkom en wij hebben professor dokter henk schulte nordholt

[0:45:13] emeritus hoogleraar geschiedenis van indonesië welkom.

[0:45:17] Wat ik graag zou willen doen is ook de gelegenheid geven om vijf minuten uw betoog.

[0:45:22] Dat houden we achter elkaar ook een kamer in de gelegenheid stellen om hier vragen over te stellen zijn nu met drie sprekers. Dus ik ga ik ga iets strakker qua tijd moeten houden houden. Maar denk dat wij genoeg met elkaar te bespreken hebben als mevrouw schouten koreaans spreekt. Dus het is belangrijk, zal ik zou erop wijzen dat we allen de microfoon uit hebben. Anders was hij niet in beeld. En dat zouden we heel jammer vinden met zen allen. Dus dat geef ik hem mee. Ik wil graag beginnen met mijn vrouw up record decor pipi open. Zij heeft haar zoon bij haar omdat omdat die ook mogelijk aan aan aanvullen indien nodig en vertalen aan u het woord, mevrouw.

[0:46:08] Dank u. Voorzitter

[0:46:14] voor.

[0:46:18] Sorry mijn maar xl

[0:46:24] iets vertellen over de situatie wist papa zien

[0:46:31] de nederlandse regering

[0:46:42] donker, hè?

[0:46:43] Wil je vrolijk

[0:46:49] dit referendum?

[0:46:55] Ik was toen tim.

[0:47:03] Ik zie het in het internaat

[0:47:10] opleiding s telefoon

[0:47:18] referendum

[0:47:25] voor mijn volk.

[0:47:31] Maar de referendum

[0:47:33] lopen

[0:47:37] de papoea s den bosch.

[0:47:46] Ze begonnen met

[0:47:49] demonstreren

[0:47:53] de mensen vermist.

[0:47:59] Terwijl mijn man

[0:48:03] vijf of zes keer opgenomen

[0:48:07] ervaring.

[0:48:26] De laatste was

[0:48:28] tim virus.

[0:48:37] We zijn vlucht naar paniek

[0:48:42] zit ik voor u

[0:48:45] in de pub

[0:48:47] slechter en slechter.

[0:49:01] Dankuwel voor het delen van uw verhaal. Ook heeft meegemaakt rond het referendum

[0:49:08] en ook hoe het met uw gezin is gegaan. Nu

[0:49:13] en nu bent u hier

[0:49:14] en woont net in het vorige blok gehoord. Wat nu de situatie is dus dankuwel dat u hier de tijd voor genomen heeft

[0:49:20] om ons ook hier om hier wat licht op schijnen.

[0:49:25] Voordat we verder gaan, wil ik eerst de blokken af afmaken. Ik zou ook graag de heer henk schulte nordholt in de gelegenheid willen stellen

[0:49:33] om ook hier een betoog te houden. U heeft natuurlijk ook het een en ander al aangeven. Maar dat u ook iets kunt vertellen over de historische context waarin we dit conflict zouden moeten zien.

[0:49:43] Dankuwel. Dankuwel. Voorzitter, ik zal het vooral hebben over de rol van nederland en ik heb geprobeerd een overzicht te geven en daar ook wat

[0:49:54] conclusies in verwerkt.

[0:49:57] Kort wil ik een aantal punten doorlopen. De kolonisatie van papoea begon rond duizend negenhonderd

[0:50:05] een soort imperialist scramble voor papoea kwam het grote eiland opgedeeld werd

[0:50:12] tussen engeland, duitsland en nederland beslag legde op het westelijk deel van het eiland. Dat was het eigenlijk. Nederland claimde dat deel en tot negentien, tweeënveertig bleef dat de verwaarloosde achtertuin van de kolonie was minimaal bestuur zendingen missie waren een beetje vooruitgeschoven posten. Er was een vermoeden van bodemschatten en de wet vrijwel niks geïnvesteerd. De jaren veertig

[0:50:39] plotselinge veranderingen japanse bezetting dat dat is een traumatische ervaring hardvochtige bezetting. Maar daarna vijfenveertig, negenenveertig gaat de indonesische revolutie eigenlijk voor een groot deel aan papoea voorbij. Maar

[0:50:53] in duizend negenenveertig komt de dekolonisatie ineens op tafel. Dan wordt in den haag tijdens de ronde tafel conferentie over de hoofden van de bevolking heen, over het lot van de bevolking besloten. Papoea wordt een diplomatieke speelbal. Indonesië claimt papoea. Waarom eigenlijk? Ik heb een kaartje laten zien. Dat is veelzeggend

[0:51:17] op alle school kaarten in nederlands indië.

[0:51:21] Er stond west papoea ingekleurd.

[0:51:24] Dat hoorde er dus

[0:51:26] in de in de voorstelling van indonesische nationalisten hoort dat erbij interessant genoeg oost timor was nooit een issue. Dat was een soort wit aanhangsels je van het eiland timor.

[0:51:38] Dat had geen betekenis.

[0:51:41] Nederland weigerde papa af te staan onder grote politieke druk van met name de knvb die politiek wisselgeld wilde in ruil voor een prijsgeven van de kolonie wordt men met grote tegenzin deed. Maar men wilde iets aan prestige houden en dat moest dan maar papoea worden

[0:52:03] indonesië zwicht.

[0:52:05] Tijdelijk.

[0:52:06] Maar de kwestie blijft onbeslist. In negenenvijftig weet nederland eigenlijk helemaal niet wat het met pavel aan bill. Er is geen plan. Er is geen geld. Er zijn amper mensen

[0:52:16] en dat duurt een paar jaar en intussen forceert indonesiër een breuk met nederland. Want de missie is toch dat papoea

[0:52:27] bij indonesië hoort

[0:52:30] een korte periode van

[0:52:33] bloei ontwikkeling zou kunnen noemen, begint in negentien, drieënvijftig,

[0:52:37] onder leiding van de nederlandse gouverneur, gouverneur jan van baal

[0:52:41] een echt plan van opbouw ontwikkeling. Er komt meer geld

[0:52:45] en je zou van bouw een oprecht betrokken paternalistisch kunnen noemen. Hij had het beste voor met de bevolking. Maar het moest wel volgens zijn plan gaan. Hij zou hij voorzag zelfbeschikking rond negentien, tachtig.

[0:53:01] Maar dat was te weinig en het bleek ook te laat. In eenenzestig wordt er dan nog een west papoea raad

[0:53:08] geïnstalleerd slechts adviserend en onder nederlands voorzitterschap,

[0:53:13] maar bij lee gelegenheid wordt het papoea volkslied

[0:53:16] gezongen en de morgenster vlag gehesen. Het high tanner koe papoea wordt gehoord en het wordt gezongen naast het wilhelmus en de vlag hangt naast de nederlandse vlag. En dat is n moment en dat draagt een belofte van zelfbeschikking in zich.

[0:53:34] Dat is heel belangrijk in nederland voorzag dat dat zou gebeuren. Zo ongeveer negentien, zeventig zover kwam het niet.

[0:53:42] Internationale geopolitieke ontwikkelingen gingen daarmee aan de haal. Indonesië voert politiek militaire druk op en heel belangrijk. De verenigde staten kiest de kant van indonesië en ook in nederland is een sterke lobby in het bedrijfsleven die daarop hint

[0:54:00] want in indonesië liggen voor het bedrijfsleven meer is meer toekomst dan in het behoud van papoea plus een conflict met indonesië papa komt dan onder druk van de verenigde staten tijdelijk onder vn, bestuur en al heel snel zeven maanden al

[0:54:17] onder nederlands onder onder indonesisch bestuur, zogenaamd tijdelijk maar zodra indonesië daar arriveert en ook met militaire aanwezigheid, dan is dat met de bedoeling om daar permanent.

[0:54:31] Te blijven,

[0:54:33] Er wordt gepraat over hereniging en nationale eenheid. Er komt nog wel een referendum uiterlijk negenenzestig moet gehouden worden.

[0:54:44] Maar die volksraadpleging. Daarin hebben ook eigenlijk papoea´s geen enkele stem. Het is gaat gepaard met heftige militaire intimidatie kan treffend voorbeeld van geven. Het is een farce.

[0:55:00] De belangrijkste vertegenwoordiger van de vn kijkt weg. Nederland kijkt weg en andere landen denken nou als nederland wegkijkt, kunnen wij dat ook doen. Want nederland is dat nog het meest bij betrokken. Dat is moment van verraad geweest.

[0:55:16] Indonesië vestigt

[0:55:18] een koloniaal bestuur. Het is uit op exploitatie van het land koper zilver goud houdt palmolie en dat gaat gepaard met immigratie al dan niet gepland. De uitkomst is er één van ontvolking zullen we maar zeggen, terwijl het binnenland nog. Daar is nog wel een meerderheid, maar ook die staat onder grote druk omdat niet alleen de samenleving, maar zeker ook het land zelf de bossen onder grote druk. Dat wordt ook geëxploiteerd

[0:56:22] zorgt voor een soort politieke en bestuurlijke verdeel en heers situatie komen meer provincies, meer strikte, meer bureaucraten, meer bestuurders. Dat zijn allemaal papoea´s. En deze mensen gaan een soort bestuurlijke elite vormen die belang krijgen bij het voortzetting van het indonesische bewind omdat ze er zelf veel belang bij hebben ze ze worden geïntegreerd in een corrupte stad en ik denk dat die elite tot op vandaag een groot struikelblok vormen voor allerlei politieke hervormingen.

[0:56:56] Ik denk.

[0:56:57] Dat overziend

[0:56:59] heeft nederland één ding goed te zetten. Weg recht te zetten en dat is wat wegkijken. Dat kan niet langer.

[0:57:07] Ik denk dat het nu goed is dat nederland

[0:57:10] nu eens een keer wel vooroploopt waar het zo vaak in

[0:57:16] tweeënzestig in negenenzestig het erbij laten zitten

[0:57:21] eigenlijk ook wel voor indonesië coast. Dat is toch wel makkelijker allemaal bereid was papa op te offeren. Daar heeft nederland een boel recht te zetten

[0:57:31] en dat zou nu vanuit het parlement een belangrijk punt op de agenda. Een blijvend punt op de agenda moeten.

[0:57:39] Worden.

[0:57:41] Tot zover,

[0:57:43] Dankuwel voor uw indrukwekkend betogen. Ik zie dat u daar met een boek

[0:57:48] zit. Ik zit hier ook met een boek. Velen bekend een daad van vrije keus van die drooglever. Ik ben ook benieuwd naar welk boek uwe. Ik wil u vandaag heeft vlasblom met een microfoon.

[0:57:59] Wie het boek van dirk vlasboom papoea. Hij was erbij toen die papoea lente

[0:58:09] begon als journalist en toen kwam de vraag. Papa heeft een eigen geschiedenis nodig en toen dacht hij dat ga ik schrijven en het is een bijzonder indrukwekkend boek vanuit de visie van papoea s geschreven

[0:58:27] en ik denk beide boeken geven samen wel

[0:58:31] een goed beeld wat er is gebeurd en ook waar nederland heeft laten liggen.

[0:58:38] Dank u wel.

[0:58:40] Ik wil doorgaan naar de volgende spreker

[0:58:43] zou je microfoon uit kunnen zetten. Ik wil graag naar de fonds steken. Dat is mijn vrouw. Haar schouten. Corolla advocaat internationaal recht, mensenrechten, recht op zelfbeschikking graag de ruimte geven om je betoog te houden voor de zekerheid als iedereen een microfoon kan uitzetten. En dan weten we zeker dat zij in beeld is ook voor de verslaglegging nu het woord.

[0:59:07] Dankuwel de voorzitter, en dank u wel alle aanwezigen voor de bijdrage om deel te kunnen nemen aan dit aan deze bijzondere vergadering komt uit new york en dat maakt het wel heel bijzonder. Het was deze maand drieënveertig jaar geleden dat in de algemene vergadering van de verenigde naties de resolutie is aangekomen aangenomen, waarbij eigenlijk het lot van de papoease is bezegeld, waarbij de andere leden van de verenigde naties eigenlijk notie hebben genomen van de uitkomst van die act of zoiets.

[0:59:48] En daarmee eigenlijk de s buitenspel zijn gezet

[0:59:55] van alles wat nu naar voren is gebracht, benadruk. Ik ook graag de urgentie voor concrete maatregelen.

[1:00:05] Helaas heeft indonesië belangrijke protocollen, zoals bij het internationale verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. Als ook het anti voelt het verdrag niet getekend.

[1:00:18] Indonesië heeft evenmin het statuut van rome getekend en erkent dan ook niet het internationaal strafhof en daarmee staan we op internationaal niveau als advocaat vrijwel met lege handen

[1:00:30] en om die reden belangrijk de lokale advocaten en mensenrechtenverdedigers in west papua te steunen in hun werk.

[1:00:38] Ik ben blij dat deze noodzaak ook is herkend in de verklaring van de nederlandse regering tijdens de vierde cyclus van de universal ik review van indonesië bij de verenigde naties, de mensenrechtenraad op negen november jongstleden

[1:00:54] naast ondersteuning van advocaten en mensenrechtenverdedigers is ook van belang dat initiatieven ter ondersteuning van het maatschappelijk middenveld. Vrouwenorganisaties klimaatorganisaties ondersteund worden.

[1:01:07] Alleen op die manier kan worden voorkomen dat de situatie nog verder zal escaleren.

[1:01:12] Een situatie die niet onvoorstelbaar is, zoals ook in de position peper uiteen is gezet en door simon scott center voor de preventie van kennisheid in juli dit jaar is geconstateerd

[1:01:27] in het licht van mogelijke excuses voor het slavernijverleden en mogelijk ook richting de molukse gemeenschap

[1:01:33] is ons standpunt dat excuses met betrekking tot het aandeel van nederland in de koloniale geschiedenis van west papa

[1:01:41] niet voldoende zijn.

[1:01:43] De urgente situatie in papoea vraagt om actie die verder gaat dan de verklaring tijdens hielp year of een bespreking tijdens een bilateraal overleg tussen de ministers van buitenlandse zaken van beide landen.

[1:01:58] Gelet op de verantwoordelijkheid als oud polarisator,

[1:02:03] maar nog meer gelet op de verplichtingen van nederland. Als lid van de vn

[1:02:08] is van belang dat nederland ook boter bij de vis doet

[1:02:11] en specifieke fondsen hiervan schemert.

[1:02:15] Er verzoeken u dan ook mee te nemen bij de bespreking van de begroting van buitenlandse zaken in de komende weken

[1:02:22] en bij de bespreking van de nieuwe mensenrechten nota, die in december wordt verwacht

[1:02:29] erkenning van de koloniale geschiedenis in volle omvang.

[1:02:33] Dus niet tot negentien, negenenveertig,

[1:02:36] maar tot negentien, drieënzestig en ook daarna richting de toekomst maakt nederland geloofwaardig op het internationale politieke toneel.

[1:02:44] Nederland zoals professor schulte nordholt ook al aangaf, zou zelfs in de voorhoede kunnen spelen van een discussie die zeker hierover gevoerd zal gaan worden.

[1:02:55] Bespreking van het onderzoek van professor drooglever

[1:02:58] in de tweede kamer is een eerste stap.

[1:03:01] Een tweede stap zou zijn dat u daarna mogelijk een motie indient om als nederlandse regering resolutie bij de algemene vergadering van de verenigde naties in te dienen die aan het internationaal gerechtshof vraagt in het friese wie opinion uit te brengen over die kolonisatieproces.

[1:03:19] Dit zou zelfs kunnen met instemming van indonesië, ook lid van de verenigde naties.

[1:03:25] Immers, in de procedure die een papoea advocatencollectief heeft ingediend over de legitimiteit van de indonesische bed uit negentien, negenenzestig, die de spa tot provincie maakt

[1:03:37] van indonesië

[1:03:39] oordeelde. Het indonesische constitutionele hof dat zij niet bevoegd is hierover te oordelen

[1:03:46] in haar arrest van zes januari twintig, twintig overwogen. Het indonesische constitutionele hof,

[1:03:53] dat de betreffende indonesische werd, volgde uit de betreffende vn resolutie van negentien november negentien, negenenzestig,

[1:04:02] en dat zij dus

[1:04:03] niet kan oordelen over de rechtmatigheid

[1:04:06] die op internationaal niveau

[1:04:10] erkend was.

[1:04:13] Ik zou daarbij willen benadrukken dat verlangen van belang is dat de algemene vergadering

[1:04:19] van de verenigde naties destijds de uitkomst van de acts of fietsjochies niet heeft erkend, maar enkel daarvan notie heeft genomen,

[1:04:28] dus ook met het oog op de eigen principes van het vn handvest en van ook de declaratie,

[1:04:35] want het garanderen van dekolonisatie aan van onafhankelijkheid aan gekoloniseerde landen

[1:04:44] zou niet mogen stuiten op

[1:04:47] dus waren

[1:04:49] bij v d en lidstaten, zoals nederland en indonesië.

[1:04:56] Bovendien is het van belang om neal neo kolonialisme te voorkomen.

[1:05:02] Een nieuwe afspraken inzake verduurzaming energietransitie die uit de kop kop zevenentwintig kunnen volgen en ook nieuwe handelsverdragen

[1:05:13] zal steeds in het oog moet worden gehouden dat inheemse volken, waaronder inheemse papoea s ook daadwerkelijk zeggenschap krijgen in de aanwending van een traditionele gronden

[1:05:23] en dat rekening wordt gehouden

[1:05:26] met de rechten van inheemse pappas, en dat neal kan het kolonialisme gepaard. Met mensenrechtenschendingen wordt voorkomen.

[1:05:34] Immers, uit alle bijdrage van raak je ook een visa is duidelijk geworden dat ook

[1:05:41] daar een groot risico bestaat dat weggekeken wordt van de rechten van de inheemse papa in papoea s geen zeggenschap hebben over de aanbidding van

[1:05:54] de met natuurlijke hulpbronnen mineralen houdt

[1:05:58] het goud.

[1:06:00] Nico van van hun eigen land.

[1:06:09] Ja daar wilde ik het eigenlijk bijhouden en ik ga graag in op vragen van

[1:06:15] van de aanwezige leden.

[1:06:20] Dankuwel voor uw indrukwekkend betoog.

[1:06:23] We gaan over naar de kamerleden zo voordat we in ieder geval drie vragen en kijken of hoeveel tijd overhouden. Ik wil beginnen met mijn vrouw aankwam. Als u vragen heeft, kunt u die korte mond cancellen en ook aan wie u de vraag moet stellen.

[1:06:40] Dankuwel. Allereerst heel erg bedankt voor jullie inbreng heel interessant dat het zeker het laatste verhaal en de relatie tot neal kolonialisme en handelsverdragen. Ik heb in eerste instantie vragen meneer schulte nordholt.

[1:06:56] Hij zegt nederland had nooit weg moeten kijken. Ik vroeg me af. Zijn er ook nog concrete stappen die denkt die nederland nu zou moeten zetten. Volgens u. En wat zijn die dan en ik had nog daarop voortbordurend aan mevrouw vrouw af omdat zij zo ontzettend indrukwekkend verhaal. Wat zo veel heeft meegemaakt. Zo veel verschrikkelijke dingen wat dat met haar zou doen als nederland die stappen dan zou zetten.

[1:07:24] Dankuwel graag het woord willen geven aan mijn nieren. Northolt.

[1:07:32] Dankuwel voor uw vraag. Ik denk dat nederland te snel te makkelijk heeft weggekeken. Vanaf het moment dat duidelijk was dat

[1:07:43] grote internationale druk kwam vanuit indonesië, maar ook van de verenigde staten en dat moet je ook zien in het toenmalige koude oorlog verenigde staten hoopte toen nog dat indonesië binnen het westerse kamp bleef en niet

[1:07:59] naar de linkerkant zal afbuigen. Dus wilde

[1:08:05] de amerikaanse regering er nog alles aan te doen om haar nog een beetje te vriend houden. Dus als dat dan ertoe leiden dat papoea prijsgegeven moest worden dan moest dat maar dit is een hele cynische internationale context waarin ook nederland zich heeft laten meesleuren en uiteindelijk was de nederlandse stem

[1:08:25] te zwak om daar nog enige weerwoord te bieden, maar vervolgens in negenenzestig, bij het zogenaamde referendum was het evident. Ik zal er een klein stukje voelen zijn. Geweldig. Goed boek van dirk vlasboom. Als u de geschiedenis van papa wil weten dan liggen hier twee belangrijkste boeken waar wij ook maar uit putten vlasblom beschrijft een situatie van een belangrijke indonesische generaal ali moord op hol strateeg van soeharto

[1:08:58] die zei

[1:09:00] tegen hem

[1:09:02] groep

[1:09:05] papoea s die in djakarta was gekomen. Indonesië is wat jullie gaan kiezen.

[1:09:11] Kies je wat anders dan ben ik de eerste die jullie zal doden. Dit is een letterlijk citaat.

[1:09:17] Jullie zijn goede christenen. Waarom vragen jullie god niet om een nieuw eiland in de oceaan. Dan kun je die vrije papoea beginnen.

[1:09:24] Hij kleineerde de mensen intimideerde de mensen. Dit was de sfeer waarin dat zogenaamde referendum plaatsvond en ik denk dat verdient toch wel enige rechtzetting. Dat is geen geldig referendum geweest

[1:09:41] dus papa heeft er recht van spreken om gehoord te worden en ik denk dat nederland nederland heeft dat laten gebeuren

[1:09:52] heeft niets van zich laten horen. Nederland dacht op dat moment ook hebben nauwelijks hard in

[1:09:58] in jakarta zitten die vreselijke scarno is eindelijk weg en linkse gevaar is weg te gaan. We kunnen nu investeren in in indonesië. En dan moeten we niet dat gedoe en het gedonder met papoea hebben dat laten liggen.

[1:10:11] Dat vind ik toch wel een een daad van van hardvochtigheid van nederland geweest.

[1:10:20] Wie anders dan het nederlandse parlement zou moeten zeggen we moeten die morele kwestie weer oppakken en die niet langer dit niet van de agenda laten gaan.

[1:10:30] Dank u voor uw antwoord thijssen.

[1:10:34] Bankvoorzitter en dank aan alle drie de insprekers voor uw tijd en uw verhalen uw inzichten. Ik heb een vragen, mevrouw up, up open of u iets meer kunt vertellen over hoe dat ging want u vertelde dat in negenenzestig was dus dat schijnen referendum en in vierentachtig is uw man vermoord en bent u gevlucht hoe gingen de jaren dan was wet

[1:10:56] met de onderdrukking vanuit indonesië nog steeds heviger van de uva, uva of uw vader voor uw mannen een aantal keer gearresteerd. Kunt u iets meer vertellen over hoe dat in die jaren is gegaan.

[1:11:15] Vandaag vandaag

[1:11:22] eenenzestig

[1:11:24] was een rampjaar voor de mensen.

[1:11:31] Ik werk in het ziekenhuis

[1:11:37] te begeleiden. Maar ik zie ook.

[1:11:47] En dan plotseling en een ambulance dan boem.

[1:12:00] Dat is hetzelfde

[1:12:04] onder druk.

[1:12:13] Mensen vermist

[1:12:27] voor alle pap.

[1:12:34] Misschien zou ik nog is mijn moeder. Mijn vader in de gevangenis leren kennen in negenenzestig,

[1:12:43] toen jij vrij werd gelaten. Hij was toendertijd een studentenactivist. En mijn moeder was steun. Ze komen elkaar tegen de gevangenis. Zoals ik begonnen naar de gevangenschap. Toen hij vrijkwam

[1:12:54] is die gebleven tot zelfs na zijn studie en zoals mijn moeder zei ze hebben veel vermissingen gemerkt omdat ze een ziekenhuis werkzaam was, heeft ook de markt gaat met wapens die worden gemaakt.

[1:13:16] Intussen, waardoor de sfeer was gewoon zo zo.

[1:13:22] Sommigen werden gewelddadig.

[1:13:25] Je mag van geluk spreken als ze in de gevangenis terecht komen. De meeste mensen die verdwenen alsof ze verdwijnt

[1:13:34] vermoord. Alleen als ze geen geen buit hebt dan heb je geen slot. Wat geld dus dat eigenlijk mijn moeders aanbod zou moeten zijn sinds zijn arrestatie negenenzestig tot zijn dood in vierentachtig. Er zijn er geen verschillen ze geen verbetering in de situatie.

[1:14:01] Dank u voor het antwoord. Mevrouw aankwam had ook nog een vraag gesteld welke concrete stappen nederland zou moeten stellen die vraag ook gesteld aan uw vrouw. De korppi en die vraag zou stellen wat zou nederland volgens u nu of het parlement of de regering nu moeten doen of kunnen doen voor papa.

[1:14:30] Wat schreef ik

[1:14:33] de henry. Ik smeek u alstublieft erkent u onze geleerd en erkend door onze verlagen

[1:14:43] dat

[1:14:46] de nederlandse regering.

[1:14:50] Dank u wel.

[1:14:52] Ik heb ook een vraag en die zal ik dan stellen aan aan mijn vrouw schouten corcoran. Dat is in lijn met welke stappen nederland zou kunnen en moeten zetten en ik vraag me ook af of u iets heeft een beeld van de internationale context en stappen die gezet worden. Is er internationaal steun kunt u dat vanuit uw vak en professor aangeven over over of er landen zijn die ook opstaan die zich die zich uitspreken tegen de misstanden en misschien ook een mogelijke onafhankelijkheid een strijd die momenteel gevoerd wordt en wat er volgens u nederland concreet

[1:15:32] moeten doen en welke stappen zouden er volgens u gezet moeten worden.

[1:15:39] Dankuwel. Voorzitter, jij kreeg het graag nogmaals ook toe. Ik denk dat erg dat van belang is om te om te erkennen

[1:15:50] ontzeg me naar internationale standaarden er sprake is van hem

[1:15:57] een dekolonisatie proces dat nog niet is afgerond.

[1:16:01] Krachtens internationaal recht.

[1:16:04] We hebben de papoea s recht op een vrije uitoefening van het recht op zelfbeschikking.

[1:16:10] Daarvoor is politieke steun nodig. Inderdaad om dat te bewerkstelligen. Zoals ik net al aangaf,

[1:16:15] is het haakje wat wat ervoor is is dat in destijds de uitkomst van de ex vriend george

[1:16:24] het referendum. Wat een farce is geweest, waarbij de papa onder intimidatie gekozen hebben voor annexatie door indonesië.

[1:16:36] Dat had niet erkend is door de verenigde naties is alleen maar notie van genomen met de resolutie van negentien november negentien, negenenzestig. Ik denk ook daarom dat de leden van de verenigde naties alle landen dat ook moeten erkennen en moeten kijken moeten handelen naar eigenlijk het gewoonterecht. Wat is neergelegd in de declaration declaration independend de colonial countries van negentien, zestig, waarin aan wordt gegeven op welke wijze

[1:17:13] zeg maar de inwoners van de kolonie moeten begeleid worden naar het recht op zelfbeschikking. Nederland heeft dat destijds natuurlijk ook gedaan met suriname op de juiste manier.

[1:17:24] Andy heeft ervoor gezorgd dat er in suriname naar zelfbeschikking is begeleidt

[1:17:31] het eiland nieuw guinea is in tweeën gedeeld.

[1:17:34] Het oostelijk deel wat is nu onafhankelijk papoea nieuw guinea is onder begeleiding van australië.

[1:17:41] Nou, onafhankelijkheid gedijt in de jaren zeventig.

[1:17:44] Dus ja ik denk dat dat van belang is om te erkennen.

[1:17:50] Raak je hier up heeft in een eerdere onderdeel van de vergadering aangegeven. De politieke steun die dat heeft

[1:17:59] onder meer de pacific in afrikaanse landen en ook binnen europa.

[1:18:05] Dus ik denk dat het dat het zeker ook gedragen. Gratis kan worden.

[1:18:36] Zou je anno twintig, twintig, tweeëntwintig, nederland daarin een voorhoede kunnen spelen en kunnen erkennen dat het destijds

[1:18:46] onjuist heeft gehandeld en niet in lijn met de principes van de verenigde naties die destijds gelden, maar ook juist nu

[1:18:58] en waarin inheemse volkeren zeggenschap moeten hebben over

[1:19:06] over hun eigen

[1:19:09] over hun eigen land en over hun eigen lot het lot in eigen handen moet nemen en dat verband denk ik dat het ook heel goed is om te benadrukken

[1:19:18] dat niet alleen de wereldpolitiek de politiek van de koude oorlog destijds een rol heeft gespeeld, maar ook de economische economische belangen en die economische belangen die spelen ook vandaag nog een rol, want destijds was niet alleen een vermoeden van grote natuurlijke hulpbronnen in

[1:19:37] in de maar die waren er zeker al omdat de grootste goud in kopermijn in is in west papua gevestigd

[1:19:46] en in negentien, zevenenzestig is het eerste contract getekend tussen indonesië

[1:19:52] en freeport mac moor

[1:19:54] een amerikaans fans national kampen in

[1:19:59] die leiden tot exploitatie van uiteindelijk de grasper en de eerste exploitatie zag op hem

[1:20:07] en mijn voorraad in in tanja

[1:20:12] en uiteindelijk zien is mijn later begonnen met de exploitatie van de baas.

[1:20:19] Maar

[1:20:21] dat speelt ook vandaag nog een rol. Want nu

[1:20:25] zijn er de voorraden in in. Jaja. Die worden aangesproken en in in tanzania worden nu de militairen

[1:20:34] is er een hele grote militaire legermacht gevestigd

[1:20:42] omdat dit omdat het leger zulke grote

[1:20:48] belangen heeft in de mijnbouw

[1:20:51] en vanwege de conflicten die daaruit voortvloeien vanwege de botsingen tussen het indonesische leger

[1:20:59] en het vrijheidsleger

[1:21:01] zijn er op dit moment in het gebied van internet. Jaja, zestigduizend

[1:21:07] inheemse vluchtelingen.

[1:21:11] Dus ja ik denk dat dat we dat ook moeten benadrukken en dat ook met zeg maar zoeken naar oplossingen voor voor ogen moeten houden. Anno twintig, tweeëntwintig. Wat is dan de oplossing. Ook kijken inderdaad naar de economische belangen die er spelen, maar ook kijken naar wat er mogelijk is

[1:21:33] in het politieke wereldtoneel en ik denk dat je als nederland williams zeg maar oprecht. De rol spelen als waar verdediger van mensenrechten. Dan moet je hier ook het haakje zoeken en kunnen kijken naar een volwassen blik kijken naar het naar het verleden en erkennen dat er niet gehandeld is conform de eigen principes van beginselen van de vn.

[1:21:57] Dankuwel voor dit betoog was onze laatste acht minuten ingegaan.

[1:22:03] Dus ik stel voor geen ronde doen maar wel als iemand een vraag heeft om die dan te stellen. Kijk even mijn collega´s aan. Ik heb ook nog een paar vragen. Maar ik geef hem netjes langs

[1:22:14] akerboom. Laat je deze hier thuis nog een vragen en soja aan wie.

[1:22:19] We vragen aan de heren schulte nordholt.

[1:22:23] Want u bent heel stellig in nederland. Toen de tijd heeft weggekeken. Een aantal keren dezelfde vraag die ik in de vorige ronde stelde nederland zou zich kunnen uitspreken en kijken of ze iets aan deze situatie kan doen.

[1:22:37] Maar er zit ook een paar nadelen aan. Want wellicht indonesië dat niet zo heel erg leuk vinden. Wat denkt u dat

[1:22:45] de papoea s het meest kan helpen met een situatie is het belangrijk dat nederland een voortrekkersrol neemt of is dat juist contraproductief en waarom.

[1:22:57] Ik deed niets doen is geen optie.

[1:22:59] Dat dat raak je opeens dat al aangegeven. Dan gaat er een proces ongelimiteerd door en dan zijn wij opnieuw alleen maar sanders en ik denk niet dat we dat nog langer moeten die rol moeten spelen

[1:23:18] als er nederland moet dat ook niet alleen doen. Ik denk dat nederland in europees verband moet dit op de agenda moest zetten en zorgen dat europa hier spreekt.

[1:23:27] Europa is een belangrijke stem dan nederland nederland is uiteindelijk een klein land krijgt makkelijk het verwijt jaar jullie met je koloniale verleden. Nou weer met je ethische grote mond

[1:23:39] als europa spreekt speelt dat niet mee en dan speelt er wel en dan is er wel een stem aan het worden.

[1:23:48] Ja dat is een belangrijke stem en dat zijn ook issues als indonesië werkelijk samen met brazilië, zoals het nu heeft toegezegd een pact gaat vormen om die regenwouden om die belangrijke natuur te beschermen. Dan heeft dat een prijs dan heeft dat ook een politieke prijs dan heeft dat consequenties om papa hoort daarbij en dan kun je niet ongelimiteerd doorgaan met het marginaliseren van de oorspronkelijke bevolking, met het exploiteren en kapotmaken van de natuur daaraan die agenda kun je indonesië houden en dan kun je ook zeggen daar willen wij dat steunen, maar houdt je aan je woord.

[1:24:28] Dan hebben we een cadeau. Ook op de toekomst gericht is.

[1:24:34] Ik denk langs die weg valt er misschien

[1:24:38] op de korte termijn meer winst te behalen voor de bevolking dan het uitsluitend streven naar

[1:24:46] onafhankelijkheid,

[1:24:48] wat gezien de belangen, de materiële belangen die in papoea besloten liggen voor indonesië

[1:24:56] die zijn te groot om om prijs te geven. Dus er zal dan zal een vorm. Dan zal een soort van compromissen gevonden moeten worden, maar ik denk dat is misschien op korte termijn voor de bevolking iets beter dat de wereld ook voortdurend

[1:25:12] meekijkt toekijkt niet langer dingen kunnen gebeuren dat het leger in indonesië moet ook niet vergeten toen het indonesische leger was gedwongen na de tsunami in c asscher prijs te geven en wilde die wisselgeld voor hebben en kreeg toen papoea waar ze min of meer ongelimiteerd hun gang kunnen gaan en dat is een volstrekt onacceptabel onacceptabele positie. Belangrijk is nu ook dat voor grote groepen in indonesië papoea ook op de agenda stond heel lang vond mijn papa is toch eigenlijk wel achter het land en dat wat moeten wij dan mee. Dat is niet langer. Zo. Er zijn nu ook binnen indonesië voldoende groepen die solidair zijn met met de bevolking van papoea. Dus daar is mogelijk ook een

[1:26:02] de toekomst te halen. Maar dat vergt een voortdurend op de agenda houden gewoon van de issue en nederland zou dat via europa voortdurend daarvoor moeten zorgen. Dat is misschien de dure plicht.

[1:26:16] Dank u voor uw toelichting begonnen. Maar enkele minuten. Ik wil nog een laatste vraag. Ik zou graag een kopie willen stellen. U bent tijdens een referendum. Bent u waar u was daar.

[1:26:27] Je was seksueel was tussen oog.

[1:26:31] Hoe heeft u kunnen merken misschien zelf door dingen te zien of in gesprek met onder andere hoe hoe had u door dat deze referendum in in uw oren dat deze niet klopte het heel belangrijk is om het ook in de kamer ook van een ooggetuige voor mij ook de eerste keer in het parlement.

[1:26:49] Dus zou je daar iets meer over kunnen vertellen. Het mensen dat ook horen. U was erbij. Waarom waarom was dat volgens u klopte dat volgens u niet.

[1:27:05] De referendum.

[1:27:07] Ik was toen

[1:27:10] het is een droom

[1:27:12] voor papa.

[1:27:14] Maar deze had

[1:27:18] daarom zijn ze sturen

[1:27:35] om die referendum weer opnieuw.

[1:27:45] Dankuwel voor uw reactie. Ik zie ook dat wij nog maar één minuut hem. Daarom wil ik dat ook keurig afronden. Ik wilde inspreekt voor tweede blok hartstikke bedanken. Er is nog veel te bespreken en ik denk ook niet dat dit de laatste keer is dat er over west papoea zullen ook moeten spreken. Maar dat zullen we in een andere vorm moeite doen want wij moeten ook echt stoppen. Vandaag wilde spreekt van het tweede blok ook bedanken die nordholt, mevrouw up bitcoin, piper en mevrouw schouten korba. Dank u wel voor uw tijd wilde ik wilde degene die meegekeken bedanken. De penza. Het eerste blok dank voor uw belangstelling

[1:28:19] en hierbij sluiting dan ook officieel de vergadering vanmiddag.