Artikel-100 Verlenging Nederlandse bijdrage aan de anti-ISIS-coalitie

[0:00:03] Goedemorgen kopen en deze bijeenkomst van de tweede kamercommissie voor buitenlandse zaken, commissie, de commissie voor defensie.

[0:00:11] Het onderwerp is artikel honderd verlenging van de nederlandse bijdrage aan de anti isis coalitie in irak en de hitte om de vertegenwoordigers van het departement van buitenlandse zaken en defensie. Ik ga even niet plichtplegingen zijn. We hebben maar weinig tijd.

[0:00:28] Maar ik wil wel even zeggen wie wat zijn rol is in het departement van the mantis directeur van de directie veiligheidsbeleid.

[0:00:37] Mike het gerritsen is directeur van de directie in noord, afrika en het midden oosten.

[0:00:42] De geheerst die aan het einde zit. Plaatsvervangend directeur dirix is stabiliteit en humanitaire hulp

[0:00:49] en namens het ministerie van defensie nog twee mensen aanwezig is swildens, directeur van de militaire inlichtingen en veiligheidsdienst peter reesink, directeur van de directie operaties. Meneer meneer, u gaat het woord voeren. In eerste instantie heb ik begrepen. Ik geef u graag de gelegenheid.

[0:01:08] Dankuwel. Voorzitter, allereerst veel dank voor de uitnodiging die vandaag de brief over de nederlandse bijdrage aan

[0:01:15] anti isis, coalitie en de betere bredere veiligheids inzet in irak voor jaren twintig, drieëntwintig

[0:01:22] dit naar aanleiding van een artikel honderd brief aan uw kamer van achtentwintig oktober jongstleden

[0:01:27] ter voorbereiding op het cd dat over twee weken plaatsvindt,

[0:01:31] wil de briefing als volgt opbouwen.

[0:01:34] De directeur operaties en mivd lichtte de operationele en militaire aspect van inzet toe. Directeur midden oosten en noord afrika marc gerritsen informeert over de iraakse politiek ontwikkelingen de plaatsvervanger

[0:01:49] lex scherts van de stabiliteit en humanitaire hulp directie gaat in op de nederlandse stabilisatie inzet in irak en ik zal

[0:01:58] wilde heel kort iets zeggen over de gronden voor deelname en de bredere veiligheids inzet.

[0:02:08] Het kabinet is van mening dat dat een stabiel irak van direct belang is voor voor de regio, voor europa en voor nederland.

[0:02:15] Isis is weliswaar territoriaal verslagen, maar nog altijd actief in irak en in syrië

[0:02:21] en de behaalde resultaten moeten bestendigd worden. Daarom ondersteunt het kabinet irak in de professionalisering verzelfstandiging van de iraakse veiligheidssector,

[0:02:31] een professionele en een fictieve iraakse veiligheidssector draagt bij aan de binnenlandse veiligheid en stabiliteit van irak en daarmee ook aan die van de regio

[0:02:41] en wij vinden dat telt ook daarmee de europese en nederlandse veiligheidsbelangen zijn gediend.

[0:02:47] Marc gerritsen en de generaals zullen meer zeggen over de context van binnen

[0:02:53] aan deze zaak wordt gewerkt.

[0:02:55] Daarbij wil ik ook graag opmerken dat met de lessen uit mali in afghanistan in het achterhoofd dat we realistisch moeten zijn over wat wel en wat niet kan en wat we wel en niet kunnen bereiken.

[0:03:07] Per definitie nemen. We vinden dit soort missies plaatsen in een zeer weerbarstiger context maar resultaten moeilijk te boeken zijn en er is een risico.

[0:03:16] Die zullen blijven bestaan,

[0:03:18] We plannen wat af. Maar de realiteit blijft lastig. Dat zal in irak

[0:03:24] niet anders zijn.

[0:03:26] Ook in twintig, drieëntwintig niet. Maar goed

[0:03:29] dat gezegd hebbende is het kabinet ook met de tegenslagen die her en der ondervinden voorstander voor continuering van een stevige nederlandse militaire betrokkenheid in het algemeen

[0:03:42] bij internationale missies om de internationale rechtsorde instabiliteit te bevorderen.

[0:03:47] Nogmaals, omdat we vinden dat hiermee ook de europese en nederlandse veiligheidsbelangen zijn gediend

[0:03:53] dan een bijzonder verlof voor irak. De rechtsgrond voor het optreden van nederlandse militairen in irak is het verzoek van iraanse van de iraakse autoriteiten zelf de stationering van de force protection compagnie in de

[0:04:06] operation in haïti. Wiegel vindt plaats op uitnodiging van het gastland irak,

[0:04:11] het mandaat van de navo missie wordt gevormd door het schriftelijke verzoek van de iraakse regering aan de navo om steun bij het versterken van de iraakse veiligheidssector.

[0:04:20] Ook de nieuwe iraakse regering wil de samenwerking met de navo voortzetten.

[0:04:24] Er worden nog steeds gesprekken gevoerd over de schriftelijke herbevestiging.

[0:04:29] In de eerste weken van de nieuwe regering benadrukt het kabinet van vooral soedanië expliciet de wens tot samenwerking met buitenlandse partners en organisaties.

[0:04:39] Het kabinet verlengt de militaire en civiele bijdrage aan de anti isis coalitie en de veiligheids inzet in irak en twintig, drieëntwintig met een aantal wijzigingen.

[0:04:47] De verschuivingen doen wat het wat ons betreft recht aan de volgende stap in de strijd tegen isis en het verduurzamen van de resultaten daarvan

[0:04:56] primair gericht op de institutionele versterking van de iraakse veiligheidssector

[0:05:01] daarover straks meer

[0:05:05] moet ik even wachten of mordor.

[0:05:16] Oké. Eenentwintig, drieëntwintig, als het goed is, ziet de nederlandse bedrijven dragen er als volgt uit tot mij twintig, drieëntwintig draagt nederland met maximaal honderd vijfenzeventig militairen bij aan de anti isis coalitie om de iraakse veiligheidssector te versterken en het leveren van capaciteiten, advies, training en force protection in erbil.

[0:05:34] Het gaat om onder andere adviseurs in de koerdische autonome regio en trainings inzet in bagdad,

[0:05:39] maar ook om uitzending van zo n stafofficier en diverse hoofdkwartieren van de anti isis coalitie na mij twintig, drieëntwintig dragen nederlandse militaire taken over aan bondgenoten.

[0:05:49] De directeur.

[0:05:50] Operaties gaat hier straks naar robin.

[0:05:55] Ten tweede is de navo advies muncey in irak. De nma in de metro missie in irak blijft het kabinet bijdrage met maximaal

[0:06:03] twintig militaire en civiele adviseurs, inclusief de hoogste civiele vertegenwoordiger van de missie.

[0:06:09] Doelstelling van die missie is de hervormingen modernisering van het iraakse ministerie van defensie om het land op termijn in staat stellen zich eigenstandig te kunnen verdedigen tegen binnen en buitenlandse actoren die een bedreiging vormen voor de stabiliteit en veiligheid van irak.

[0:06:25] Kom ik ook even terug op de verschuiving van de nederlandse bijdrage zoals genoemd in artikel honderd brief.

[0:06:31] Het kabinet wil meebewegen met de behoefte van de iraakse autoriteiten. De trend die we zien in irak,

[0:06:37] waar we initieel via de anti isis coalitie bijdroegen aan de gevechtsmissie tegen isis is er nu vooral behoefte aan het voorkomen van of de preventie van hernieuwen conflict nu isis territoriaal is verslagen.

[0:06:51] Daarom draagt het draagt nederland. De militaire bijdrage in de vorm van force protection aan de anti isis coalitie. Volgens mij over aan bondgenoten

[0:07:00] de bijdrage aan de anti isis coalitie via adviseurs en stafofficieren blijft in twintig, drieëntwintig ongewijzigd

[0:07:08] en in plaats daarvan onderzoekt het kabinet de wenselijkheid en de mogelijkheid om deze force protection bijdrage op termijn in te zetten ten gunste van de navo advies missie in bagdad, zoals aan uw kamer geschreven in de kennisgevingsbrief van zeventien juni.

[0:07:21] De directeur operaties zal ook dit proces naar kunnen toelichten.

[0:07:43] Tenslotte advies een missie van de europese unie in irak. En nederland blijft ook in twintig, drieëntwintig bijdrage met maximaal vijf civiele adviseurs

[0:07:53] kleine uitbreiding van het mandaat met twee adviseurs ten opzichte van vorig jaar op voor nederland prioritaire thema s, zoals institutional uniform en gender.

[0:08:02] Sinds dit jaar kunnen we onder deze vijf experts ook de depositair of michelle rekenen

[0:08:07] de hema en richt zich op de civiele aspecten van de veiligheidssector, zoals contra terrorisme, mensenrechten, georganiseerde misdaad, een veiligheids wetgeving.

[0:08:16] Naast deze militaire en civiele inzet benutten uiteraard ook de diplomatieke sporen binnen de geïntegreerde benadering waar zowel marc gerritsen als lek scherts u meer over kunnen vertellen.

[0:08:30] Ik geef graag het woord. Voorzitter, als u het goedvindt door aan mark gerritse.

[0:08:37] Dankuwel heeft een microfoon uit. Meneer.

[0:08:43] Irak maakt al jaren politiek onrustige tijden door en het afgelopen jaar was er geen uitzondering.

[0:08:49] Er vond een jaar geleden verkiezingen plaats en het heeft een jaar geduurd voordat ze een regering komt aantreden. Dat kwam door onenigheid over benoemingen en politiek gemotiveerd, juridische uitspraak en militie geweld een heleboel andere zaken zaken waar irak onder gebukt gaat en tegen die achtergrond is het positief dat er recent een nieuwe regering is aangetreden. Op dertien oktober werd de president benoemt die rashid en op zevenentwintig oktober kon de nieuwe premier als soedanië en kabinet presenteren en dat betekent dat er nu aan een budget kan worden gewerkt en dat er een begin kan worden gemaakt met het uitvoeren van hem op papier heel ambitieus regeerakkoord met daarin bijvoorbeeld het leveren van basisvoorzieningen, het tegengaan van corruptie, economische hervormingen, betere samenwerking tussen de federale regering en de koerdische autonome regio, maar bovenal ook soevereiniteit in de territoriale integriteit en tegelijkertijd de wens aan het internationale gemeenschap en ook nederland tot tot samen

[0:09:55] die overwegend pro iraanse regering zal moeten laveren tussen verschillende sektarische en rivaliserende partijen binnen en buiten de politiek en doordat de sjiitische winnaar van de verkiezingen moet er zal er uit onvrede over de formatie van het afgelopen jaar uit de politiek gestapt en al zijn drieënzeventig leden een zetel in het parlement. In juni opgave zijn het nu gepresenteerde kabinet en het parlement geen juiste afspiegeling van de verkiezingsuitslag nog los van het feit dat er sprake was van een lage opkomst bij de verkiezingen

[0:10:27] die politieke instabiliteit en hoe dat zich de komende jaren gaat ontwikkelen, zal sterk afhangen van de mate waarop iran en in zekere zin ook turkije zich in de interne politiek zal manifesteren en in hoeverre tegemoet kan worden gekomen aan de wensen van de koerdische hdp van al sadr hiervan noemde en ook van de hervormingsgezinden te scream beweging.

[0:10:53] Naast de politieke instabiliteit gaat direct gebukt onder een aantal ernstige andere crisis en veiligheidscrisis. Het gevaar van terreurorganisatie isis is nog altijd aanwezig en de invloed van pro iraanse een andere milities groeit. Tegelijkertijd is er sprake van een economische crisis. De huidige olie hoge olieprijzen ten spijt voor mijn gebrek aan diversificatie, private sector, ontwikkeling en ondernemerschap. Een serieus gevaar voor de lange termijn economische ontwikkeling, laat staan duurzame op

[0:11:26] klimaat ook een belangrijk belangrijke crisis waar irak in in verkeerd lange periodes van droogte zandstormen hoge temperaturen hebben geleid tot watertekorten, voedseltekorten, inflatie, maar ook migratie merken en dan als vierde crisis en sociale crisis. Het overwegend jonge iraakse het maatschappelijk middenveld is vocaler eist corruptiebestrijding, eerlijke rechtsgang en accountability en economisch perspectief jaarlijks betreden vijfhonderdduizend jong raken irakeze, de arbeidsmarkt. Deze jonge generatie voelt zich niet of onvoldoende gehoord en vertegenwoordigt

[0:12:05] en in al deze crisis schuilt het gevaar voor onrust en voor de lange termijn veiligheid en stabiliteit van irak. Al met al kunnen er dus van uit gaan dat irak nog een lange tijd een land zal zijn met een zeer forse uitdaging op het gebied van veiligheid en stabiliteit en dat onderstreept het belang van blijvend nederlands kampioen bent.

[0:12:23] Dankuwel.

[0:12:26] Miss willis,

[0:12:29] Ik heb.

[0:12:30] De twee meegenomen en we houden natuurlijk als militair altijd van me van kaarten en ik zal ingaan op de veiligheidssituatie. Eerst in irak en daarna in syrië.

[0:12:42] Zoals al gezegd vormt isis de reden waarom we nog steeds militair gecommitteerd zijn aan irak en het is nog steeds een bedreiging voor de stabiliteit in de regio. En hoewel verzwakt ten opzichte van tweeduizend veertien beschikt die nog steeds over enkele duizenden strijders

[0:12:57] en een veelvoud aan aanhangers en voert een ondergrondse strijd in zowel irak als syrië in irak pleegt isis maandelijks enkele tientallen aanslagen dat schommelt ongeveer tussen de vijf tot tien per week en dat is een halvering ten opzichte van twintig, eenentwintig en ook het gevolg van de aanhoudende druk door de irakezen. De iraakse veiligheidstroepen overwegend betreffende dit kleinschalige aanslagen met eenvoudige hit en run tactieken

[0:13:24] ongeveer zeventig procent van de aanslagen in irak vinden plaats in de betwiste gebieden ten westen en zuiden van de binnengrenzen met de koerdische autonome regio zijn op de kaart. De twee zwarte ellipsen.

[0:13:36] De troepen van de coalitie zijn in tweeëntwintig, tweeëntwintig geen doelwit geweest van isis aanslagen overigens ook niet in twintig, twintig en twintig, eenentwintig in de koerdische autonome regio worden isis dreiging tegen nederlandse troepen en andere westerse troepen als laag ingeschat. Isis heeft geringe intenties en capaciteiten en geen aanslag activiteiten uitgevoerd

[0:13:57] en in irak worden op regelmatige basis locaties met westerse militaire diplomatieke presentie aangevallen door aan iran geallieerde sjiitische milities.

[0:14:09] Dat gebeurt middels raketaanvallen en de inzet van gewapende drones en de intentie van de sjiitische milities is om druk op de westerse militaire presentie te houden teneinde een terugtrekking van die troepen uit irak te realiseren en de locatie erbil er bezig met preventie van nederlandse troepen is het afgelopen jaar één keer doelwit geweest van een dergelijke aanval in het zuiden van irak worden ook aanslagen gepleegd met die bermbommen die aanslagen zijn gericht tegen de iraakse logistieke konvooien welk een amerikaans militair materieel vervoeren van en naar koeweit en intentie. Hierbij is om de iraakse vervoerders af te schrikken om voor de vs te werken en wederom een signaal af te geven aan de westerse troepen die aanslagen hebben tot op heden geresulteerd in materiële schade.

[0:14:57] Dan heeft iran op dertien maart een aanval uitgevoerd met ballistische raketten

[0:15:02] op zogenaamde zionistische doelen in de omgeving van die stad

[0:15:07] en voorts voert iran sinds vierentwintig september aanvallen uit in het grensgebied van de koerdische autonome regio met ballistische raketten artillerie en daarnaast een munt ariel systems dus bewapende u face en die aanvallen zijn gericht tegen de iraanse koerdische oppositiegroepen die zijn gevestigd in de autonome regio en deze gewapende groepen worden door iran beschuldigd van gewapende steun aan de protesten in iran. Iraakse overheid is gesommeerd door iran. Om deze groepen te ontwapenen en de basis te ontmannen

[0:15:40] dan syrië.

[0:15:43] De algehele, politieke en veiligheidssituatie in sirius complex vanwege de verhoudingen tussen meerdere binnenlandse en buitenlandse actoren die allemaal hun eigen belangen en hun eigen agenda.

[0:15:53] We hebben.

[0:15:54] Syrië is al enkele jaren grofweg verdeeld in drie gebieden met de verschillende bestuurlijke actoren

[0:15:59] als eerste de gewapende oppositie in het noorden en noordwesten. Dat is diep oranje linksboven kaart door koerden gedomineerde noordoosten het bewind in syrië in in de rest van syrië en ieder gebied heeft zijn eigen karakteristieken en geweldsniveau.

[0:16:15] Ondanks de aanhoudende onrust en conflict is er wat betreft de veiligheidssituatie eigenlijk sprake van een relatief stabiele status quo.

[0:16:22] Sommige van de drie gebieden sprake van een min of meer geïnstitutionaliseerde deconflictie, zoals in noordoost syrië, paarse gebied waar de russen, de verenigde staten, turken en koerden en het bewind elkaar regelmatig tegenkomen

[0:16:37] in het door het assad regime gecontroleerde gedeel zijn gebieden waar aanhoudende sprake is van onrust, vooral in de voormalige oppositie gebieden, zoals in het westen bij aleppo en ik liep en de gewapende opposities door het bewind teruggedrongen tot moord en noordwest syrië strijdgroep in noordwest syrië zijn sterk gelieerd aan turkije en in noordwest syrië is jihadistische hattie s na. Je hebt takahiro jean de meest dominante speler in noord syrië hebben de koerden hun eigen bestuur opgezet onder de veiligheids, paraplu van de vs

[0:17:09] en de syrische democratic forces. De msdf is de koepelorganisatie van verschillende milities met de koerden aan het hoofd

[0:17:17] dominante koerdische partij de p d in de in dit gebied is gelieerd aan de turks koerdische pkk, hetgeen de relatie tussen turkije en de verenigde staten belast. Isis is met name actief in centraal syrië, dat onder de invloedssfeer van het assad regime valt en op de oostoever van de eufraat en dat zal ook weer de cirkels op de kaart waar de koerden en de msdf de baas zijn.

[0:17:41] Wie zich vormt in beide gebieden een significante veiligheidsdreiging en ten oosten van de gratis isis overwegend actief ten zuiden van alaska isis rekruteert op beperkte schaal in die kampen, zoals alcohol en is verantwoordelijk voor veel geweldsincidenten in in deze regio, zoals aanslagen tegen de s f en liquidaties van vermeende verraders,

[0:18:03] verenigde staten, rusland, iran en turkije zijn voor wat betreft de veiligheidssituatie siri zeer belangrijke factoren. Het bewind gewapende oppositie en de koerden zijn sterk afhankelijk van het zuid, rusland en iran dat zij turkije de vs en de onderlinge verhoudingen. Tussen deze vier spelers zijn derhalve ook belangrijk voor wat betreft de relatief stabiele status quo,

[0:18:28] rusland en iran krijgen door assad regime met behulp van rusland en iran beheersen terrein deel in syrië veel ruimte om syrië als hub te gebruiken, onder andere met betrekking tot de haven faciliteiten, training, ontwikkeling van drones en chemische wapens en steun aan milities en ondanks de grote druk die de oekraine oorlog op de russische krijgsmacht legt blijft het syrische theater in diverse opzichten een belangrijk bruggenhoofd en een hut voor rusland. Het is ook onwaarschijnlijk dat rusland zijn verworven posities in iran los of in syrië loslaat en een groot deel van zijn troepen, troepenmacht uit syrië terugtrekt en de uitbreiding van enkele voor rusland belangrijke cruciale militaire basis. Duizend duidt juist op een aanhoudende russische aanwezigheid in syrië.

[0:19:20] Goedemorgen. Ik heb ook een paar sites. Maar daar kunnen we denk ik relatief snel doorheen omdat al best veel is gewisseld.

[0:19:27] Misschien goed om te weten. Ik was gisteren ochtend vroeg terug komen uit irak.

[0:19:33] Emile en bagdad bezocht de laatste informatie heb ik maar mee.

[0:19:45] We springen er gelijk na haar en dat is goed, want daarvoor zijn nog sluiten ging over de nederlandse inzet die zal leren van toegelicht. Dus die is denk ik voor iedereen duidelijk

[0:19:56] even terug naar en mij al jaren oorspronkelijk gericht.

[0:20:00] Op het verslaan van isis.

[0:20:02] Nu in de fase van institutionalisering van de overdracht is het adviseren van de iraakse instituties en de overdracht naar ennema. Dus in de afgelopen jaren zou alle verschuivingen plaatsgevonden van adriana. Maar die is deels ook wel echt gebeurd. Oudejaar

[0:20:24] ooit bedoeld als verslaan isis vorig jaar is dat commandanten karakter eraf gegaan en is bedoeld om isis om irak te adviseren.

[0:20:36] De bedoeling is als je dat overleg met de vs en als het overleg met de navo is dat die verschuiving de komende jaren verder plaatsvindt.

[0:20:43] Dus dat steeds meer over zullen gaan van in de war.

[0:20:48] De beelden over hoelang dat duurt design wordt echter wel enigszins verschillend toen dat vorig jaar vroeg aan mijn amerikaanse bondgenoten. Toen kwam eigenlijk steeds terug. Dat zal een jaar of twee duren.

[0:21:03] Maar als ik dat nu vraag stellen zij zich op het standpunt dat dat ongeveer drie tot vijf jaar zal duren en dat heeft alles te maken met wat zullen ze een brief over de situatie in syrië

[0:21:14] en vluchtelingenkampen die daar zijn aan elkaar ondersteunen. Proces met het bouwen van van gevangenissen in het noorden van irak en zit op een schema dat ze eigenlijk elke week honderdvijftig gezinnen proberen uit de kampen te transfereren naar zijn zoon gevangenis in noord, irak

[0:21:32] en dat gaat niet zo snel

[0:21:33] en waarom dat afgelopen jaar niet snel ging had alles te maken met de onzekere politieke situatie in india.

[0:21:41] Oh ervoor zorgt ook voor een belangrijke randvoorwaarde voor ennema voor de natal missie. En dan praten we met name over intel

[0:21:51] escalatie, dominantie en logistieke ondersteuning.

[0:21:55] Maar ik kon het over mij non combatant zoals ze dat noemen

[0:22:00] zit in het proces van meer zelfstandig worden zit in de groei. Maar die groei is het afgelopen jaar vanwege de politieke situatie eigenlijk niet tot stand gekomen en de verwachting is wel dat dat de komende periode tot stand komt en er is zelfs een algemeen gesteld dat het duizend tot vijfduizend militairen zou moeten oplopen. En nu zijn de grote vier, honderd tot vijfhonderd. Dus we zullen zien hoe snel het gaat

[0:22:29] iets meer over de verdeling van de militairen in irak zelf. Grootste deel zit dus nu nog in erbil het grootste deel beslaat die force protection eenheid van honderd, honderd plus militairen

[0:22:42] die het vliegveld bewaken. Maar er zit ook een ondersteuningseenheid bij nationale sport element en adviseurs voor voor de troepen. Daar.

[0:22:53] De laatste rotatie is nu beoogd in drieëntwintig van januari naar mij en dan vind de terugtrekking plaats van de force protection blijft de rest wel verbonden aan. Ja daar zitten

[0:23:04] in koeweit hebben we twee militairen die zijn verbonden aan het hoofdkwartier van van allah en we hebben nog militair in qatar

[0:23:13] in bagdad zit er nog acht militaire bronnen najaar en de rest in bagdad is is en lawaai en we hebben nog de adviseur van minister peshmerga in zit.

[0:23:31] Het was iets kon het al voorbij

[0:23:35] zoals aangekondigd in de

[0:23:38] in de samenhang brief. Michel operaties van juni is het oogmerk om in vierentwintig te starten met het inbrengen van force protection in mij die ondersteunen dan de adviseurs die dan de instituties adviseren. Dat past ook bij de overgang van or en mij en meer bij de adviserende rol die ze gaan gaan doen en die grote ervan dat inbrengen van eenheid zal compagnie schoten zijn vergelijkbaar met wat er nu in wil inbrengen.

[0:24:10] Het betekent wel dat we in mij dus afbouwen in haar dat ze wil dat we beogen nu om in januari zou mogelijk ongeveer gaan opbouwen in ennema met diezelfde force protection maar dan in bagdad.

[0:24:25] Dat wordt gefinaliseerd. Ergens rond komende zomer de zomer drieëntwintig. We hebben informeel dit ook aangegeven bij de instanties die erover gaan

[0:24:34] en dat wordt in mei in een soort fors generation wordt het dan afgestemd met andere bondgenoten,

[0:24:40] zodat het in juli kan worden afgezegd.

[0:24:43] Dus drieëntwintig is in zekere zin een traditie jaar

[0:24:48] en zijn we in vierentwintig dus terug in bagdad met die force protection.

[0:24:52] Tot zover mijn kans.

[0:24:55] Dan zijn we denk ik klaar met de inleidende beschietingen of sorry meneer geëtst gaat eraan.

[0:25:03] Dankjewel. Ik zal het kort houden en in aanvulling op het veiligheid en politieke perspectief. Enkele woorden toch nog over de o s activiteiten in irak.

[0:25:14] De nederlandse inzet in irak werd gedaan vanuit een geïntegreerde benadering heeft genoemd. Dat betekent dat vanuit een gezamenlijke analyse wordt gezien en wordt bezien welke instrumenten effectief kunnen worden ingezet. Militair diplomatiek nos en als onderdeel van deze inzet in irak levert nederland in irak significante steun die zich richten op het aanpakken van de grondoorzaken van irreguliere migratie en het voorkomen van hernieuwd conflict

[0:26:08] een nederlands steun stuurt daarbij op een grotere rol van de iraakse overheid die die zelf wordt geacht om ook financiële middelen en inhoudelijke expertise beschikbaar te stellen. Tegelijkertijd heeft nederland veel belang bij een stabiel irak en zijn hernieuwde onrust, conflict en migratiestromen in de toekomst niet ondenkbaar

[0:26:28] en binnen de huidige s inzet worden deze onderliggende spanningen geadresseerd middels activiteiten op drie specifieke focus gebieden hervormingen in de veiligheidssector

[0:26:40] strijd tegen straffeloosheid en ondersteuning van ontheemde ten aanzien van de veiligheidssector en in aanvulling op de op de militaire inzet die hier overal is genoemd, maakt nederland zich met levensmiddelen sterk met name voor de versterking van de iraakse veiligheidssector op lokaal en gemeenschapsniveau. Zo steunen wij programmas gericht op het opleiden van de iraakse lokale politie in burger, gerichte benadering

[0:27:07] en naast het introduceren van standaardprocedures, het bijbrengen van onderzoekstechnieken en trainer van leiderschap s technieken is de omgang met de lokale gemeenschap en respect voor mensenrechten een prominent aspect in dit door nederland gefinancierd. Curriculum

[0:27:25] en de aandacht voor de soft security componenten in in de veiligheidssector sluit ook aan op de bredere nederlandse inzet om de rechtstaat en respect voor mensenrechten in irak te verstevigen dat ze ons tweede focusgebied en daarbij zit nederland ook sterk in op de implementatie van de jezidi survival lol en deze wet ziet toe op de schadeloosstelling van de jezidi vrouwen en garandeert onder meer toegang tot psychosociale, hulp voor slachtoffers.

[0:27:54] We zijn van mening dat zonder rekenschap voor misdaden uit het verleden stabiliteit voor de toekomst is hier moeilijk is vandaag ook de inzet op dit gebied. Tenslotte blijft re integratie van de nog altijd aanzienlijke groep langdurig ontheemden in irak een prioriteit voor het nederlandse beleid. Op het hoogtepunt van de crisis waren er zes miljoen intern ontheemden in irak. Vandaag zijn dat er nog altijd één komma twee miljoen

[0:28:20] en onder de resterende ontheemden bevinden zich veel kwetsbare en religieuze minderheidsgroepen. Er zijn daarbij grote uitdaging voor de iraakse staat om de ontheemden terug te laten keren naar gebied van herkomst, te relateren en te re integreren

[0:28:36] en terugkeer wordt onder andere bemoeilijkt door gebrek aan veiligheid en economisch perspectief, administratieve belemmeringen,

[0:28:43] gebrek aan sociale acceptatie en verwoeste huizen en infrastructuur.

[0:28:48] Nederland draagt bij om duurzame terugkeer naar het gebied van oorsprong mogelijk te maken, onder andere via een inzet op ontmijning, maar ook via inzet op praktische zaken zoals het verstrekken van id kaarten en te bemiddelen tussen terugkeerders en de gemeenschappen die hen moeten ontvangen. Ook het bieden van een ontwikkelings perspectief aan langdurig ontheemden en kwetsbare gasten gemeenschappen in irak is essentieel.

[0:29:14] Nederland werkt samen met de iraakse autoriteiten, lokale en internationale partners om ook sociaal, economisch gezien terugkeer naar de oorspronkelijke woonplek te faciliteren.

[0:29:25] Tot zover,

[0:29:26] Dank hartelijk dank. Meneer krets

[0:29:29] een constateert dat er nog een half uur de tijd hebben voor zes vragenstellers aan die kant van de tafel. Dus ik stel voor twee vragen echt to the point zijn geen uitgebreid inleidingen. Ik denk dat ik namens u allen hartelijk danken voor het gepresenteerde.

[0:29:45] Je hebt vanochtend

[0:29:47] meneer brekelmans.

[0:29:49] Dan ga ik het zo kort en bondig mogelijk houden met mijn eerste vraag gaat over de politieke instabiliteit van afgelopen jaar en ook vooruit kijken en wat dat betekent voor het draagvlak voor.

[0:30:02] Ik zou zeggen westerse of internationale militaire inzet een stuk eerder wel eens gezegd van alle amerikanen moeten weg. Dus toch een manier gevonden om daar te blijven. Hoe is de situatie nu indonesië het afgelopen jaar ontwikkeld?

[0:30:14] En mijn tweede vraag gaat over de heer spulletjes prestatie zei iets over dat er een beschieting van erbil airport heeft plaatsgevonden

[0:30:24] door iraanse milities of daar iets bij kan vertellen wat er is gebeurd of tot wat voor schade. Dat heeft geleidt of is die beschieting is dat onderschept of een beetje een beeld te krijgen. Hoe groot de risico s zijn als dat meer nog plaats zou vinden.

[0:30:40] Sjoerdsma.

[0:30:42] Ja. Dank u dank u voor de presentaties.

[0:30:45] Ik had een vraag over de sterkte van van isis in syrië.

[0:30:51] Omdat ik begreep dat ik dat verkeerd heb begrepen dat jullie inschatting is dat die sterk is afgenomen. Mijn inschatting zou zijn dat hij was toegenomen als ik kijk naar die van de pretentie dat de plek heel benieuwd zijn

[0:31:02] naar de inschatting van de capaciteiten van de intentie van isis in syrië,

[0:31:08] maar ook in hoeverre vanuit daar manschappen worden getraind of aangevoerd die vervolgens worden ingezet in irak

[0:31:17] en hoeverre de aanslagen die worden gepleegd in irak plaatsvinden onder gezag of onder

[0:31:25] bevel of onder instructie vanuit syrië.

[0:31:30] U meneer dekker.

[0:31:34] Dank u wel. Dank voor deze uitgebreide toelichting. Ik heb twee vragen en gaat over de

[0:31:41] de juridische achtergrond. Wat is nou precies de coalition of the willing. Hoe zit het in elkaar. En wat is nou precies de navo. Dat zijn twee hele andere omgevingen die ook op een andere manier betrokken zijn geraakt met dit verhaal. En dus waar komt die vraag vandaan van de betrokkenheid van beide. Hoe gaat het één en ander over een vraag

[0:32:04] en in het verlengde daarvan is mijn tweede vraag is ook het nodige gebeurd is. In eu verband vind ik hem verrot. Wanneer vlammen had erover

[0:32:13] met vijf civiele adviseur. Als ik me goed herinner me wat zijn ze precies aan het doen? Dat is me niet helemaal duidelijk. Het ging ging iets te snel.

[0:32:23] Geweldig,

[0:32:24] Ja. Voorzitter, dank danken voor de uitgebreide toelichting reesink is net terug en heeft het meegenomen onder de arm. Wat is er nou mee of tegengevallen zou beeld kunnen schetsen. Want je bent net terug en dat vind ik heel erg interessant om te horen.

[0:32:42] Ik was blij dat de heer gerritse inging op de jezidi gemeenschap, en ik vraag me af in hoeverre zich tot in de haarvaten. Ook daar ook een rol voor de vrouwen zelf is weggelegd om mijn eigen situatie te kunnen verbeteren. Ze zijn heel actief. Ook hier in nederland en kaal. En dat moet ook

[0:33:00] want het gaat allemaal niet vanzelfsprekend daar niet hier niet maar ik ben heel benieuwd of of daar een nadere toelichting op kan komen.

[0:33:09] Een invalster.

[0:33:10] Je hoeft mijn zijde. Dank. We lezen dat er een mandaat is volgende vijfenzestig militair, maar denkt dat het goed is dat wij hier samen geval beseffen dat er bijna duizend militairen die kant op gaan. Het komende jaar het afgelopen jaar zijn het er ruim acht, honderd geweest en dat heeft wel impact op de krijgsmacht en ik zou al mijn schout bij nacht reesink willen vragen om daarop te reflecteren.

[0:33:31] Volgens mij zit defensie niet ruim in de jas. Dus ik zou heel graag willen weten wat dit voor gevolgen heeft voor de gereedheid. Dat lees ik eigenlijk ook een beetje in de noodzakelijke redeployment na tweeduizend, drieëntwintig. Dus een verzoek om daarna erop in te gaan.

[0:33:50] Dankuwel ook voor de heldere presentaties. Mijn eerste vraag gaat over de hervestiging van ontheemde. Ik hoor ook verhalen over van mensen uit de regio dat het automaten moeizaam verloopt heel weinig schot in zit. Dus mijn vraag is ook is er nu echt nog iets

[0:34:07] aan acties die perspectief kunnen bieden dat dat proces versneld wordt misschien chets daar de meest aangewezen voor die sprak er net over en de tweede vraag en misschien pas samenhangt met de eerste punt is wat de invloed van iran nu ook is in de regio. Welke trend staan ingezien worden omdat je ook wel

[0:34:25] van mensen. Soms hoort dat ze recent fietst worden tussen zeg maar de de soennitische de sjiitische invloedsfeer en dat ook van minderheden vaak buitengewoon lastige situaties zijn. Dank.

[0:34:36] Ik zal zelfs namens mijn fractie vragen naar voren brengen. Het beeld wat ik krijg er dus representaties is dat alle ingrediënten voor een perfect storm aanwezig zijn,

[0:34:46] wat mij uit het lezen over irak. De afgelopen maanden is bijgebleven onder veel andere dingen trouwens. Maar dat is vrijwel al het geld bij de overheid terecht zou moeten komen in de diepe zakken verdwijnt en mijn vraag is wat het perspectief is met de nieuwe regering erop. Uiteraard uiterst de beste voornemens. Maar misschien kan iemand iets meer over zeggen. Bijvoorbeeld wellicht meneer childs.

[0:35:10] Ik laat het aan u over meneer armand om het te verdelen wie welke vragen beantwoord.

[0:35:16] Ik zal verdelen en heersen hoop ik maar

[0:35:20] even kijken. Begin. Maar ik denk dat het dezelfde volgorde. Maar probeer je aan te houden. Brekelmans over instabiliteit en draagvlak. Om te beginnen.

[0:35:29] Mark vragen,

[0:35:31] Dank dank voor die vraag draagvlak voor internationale aanwezigheid. Daar ging de vragen over een geluk begrepen. Ja, er zijn natuurlijk duidelijk signalen afgegeven, maar ook door de huidige regering. Daar worden vragen bijgesteld kanttekeningen bij die aanwezigheid. Tegelijkertijd merken we ook en dat is ook gebreken in de eerste gesprekken bijvoorbeeld van onze ambassadeur met met de premier en wellicht ook in het recente bezoek van minister van defensie. Maar daar zal het andere s wat meer over kunnen zeggen dat deze regering op samenwerking is gericht en dat deze regering beseft dat de uitdagingen in irak, zowel op veiligheid, stabiliteitscomité als op het gebied van die andere crisis die ik noemde zo groot zijn dat de samenwerking met de internationale gemeenschap nodig is en er wordt nadrukkelijk ook nederland bij bij genoemd. De de basis verzoek voor voor aanwezigheid is is niet ingetrokken. Integendeel, daar is daar is nog steeds draagvlak voor en daar komt bij dat dat irak zich ook graag manifesteert als een als een internationale mediator en dan gaat het natuurlijk om de buurlanden dan bijvoorbeeld saudi arabië en iran probeert te irak tot elkaar te brengen als een soort trek toe proces. Maar daar kijkt irak nadrukkelijk ook naar andere landen. Vorig jaar is er een grote bagdad conferentie geweest. Samen met frankrijk president macron hebben georganiseerd, waarbij de internationale gemeenschap nadrukkelijk aanwezig was en en een ondersteunende rol speelde. Dat proces wordt voortgezet en irak ziet dus heel duidelijk. De samenwerking met de internationale gemeenschap is belangrijker dan de ruimte geven voor die signalen van juist verminderd draagvlak.

[0:37:28] Ik van de pers.

[0:37:30] Ook wel de constatering dat

[0:37:34] want het doel. De vraag was, maar ook op hoe is het met haar gegaan als je kijkt een jaar terug of iets meer dan een jaar terug.

[0:37:41] Toen was heel erg dr.

[0:37:42] De gedachte dat de amerikanen

[0:37:45] irak uit zouden moeten heel snel dat alle jager als als missie klaar was

[0:37:53] plat gezegd. En wat ik wel merk is dat die energie lijkt er wel een beetje uit. Dus er is een goede samenwerking tussen de nieuwe regering en ook de andere kamer

[0:38:06] en er is. Ook

[0:38:08] denk ik wederzijds vastgesteld dat er behoefte bestaat om haar voor te laten bestaan. Nog even zoals het nu gaat

[0:38:15] en dan is dat gevechtsdril eigenlijk de gas afgehaald maar blijft dat dus echt trainer adviseren om laten we zeggen operationeel niveau dus helemaal brigade niveau dus niet de soldaat. Maar echt staven die erboven zitten

[0:38:30] en daar komt dan bij wat ik straks probeerde te duiden met het helpen de transitie vorm te geven van de isis gevangenen van iraakse origine die dan uit de kampen moeten in syrië. Dus dat zit er een beetje achter. Maar die energie die er voor jou was

[0:38:48] waarbij toen duidelijk werd dat elkaar niet meer gewenst waren feitelijk. Die is eruit.

[0:38:55] Dat was de vraag ook van heer brekelmans over de beschieting van erbil.

[0:39:01] Dat klopt. Dat is inderdaad een eenmalige actie geweest die verder ook geen schade heeft aangericht. In die fase was het zo dat wat ik ook zei dat iran een aantal zionistische doelen zou hebben aangegrepen en dat is waarschijnlijk een reactie geweest op israëlische aanvallen. Die zijn uitgevoerd in syrië op ja. Eenheden ook van de agressie die daar samen met de syriërs ontplooid zijn er de stad en dat dat is eigenlijk de meest waarschijnlijke hypothese achter die gerichte aanslag op op erbil dus eenmalig inderdaad geen schade aangericht.

[0:39:43] Wil ik vraag van die sjoerdsma. Als ik het goed heb begrepen. De rol van syrië capaciteiten intenties en overspeel naar irak. Ik denk ook de willemsen. Als eerste.

[0:39:53] Wegwezen,

[0:39:55] Je haatte. Het inschatten van aantal is natuurlijk ontzettend ingewikkeld. Wat we weten dat in die ellipsen die net in centraal syrië eigenlijk tekenen dat daar wel decor van isis zitten. We weten ook dat daar sinds tweeduizend negentien ook gericht gerekruteerd wordt ook onder jeugd en dat daar ook al trainingskampen zijn natuurlijk houden houdt zich niet aan landsgrenzen. We hebben geen inlichtingen die dat echt kunnen bevestigen dat er vanuit syrië zeg maar aangestuurd wordt richtingen aanslagen in irak. Maar het is natuurlijk een vertakte vertakt netwerk.

[0:40:30] Wat denk ik ook wel belangrijk is om te melden dat juist. En daar kan ik je wel zeggen hebben ook wel inlichtingen over dat

[0:40:39] het plegen van aanslagen op die gevangenenkampen. Dat dat hoog op de agenda staat, omdat dat daar daar natuurlijk een heel aantal van n medestrijders opgesloten zit.

[0:40:48] Dus dat is ook een dreiging die uitgaat van wat centraal in syrië georganiseerde netwerken.

[0:41:00] Die kijkt naar de voorzitter.

[0:41:05] Ik wil dat toestaan. Maar hij wil dat alleen u nu een vraag hierover gesteld werd als iedereen daar nu weer een vrouw. Dan komen we erdoorheen.

[0:41:15] En voor zover in een verhelderende vragen omdat die dreiging inderdaad op die kampte het feit dat de ser wordt afgeleid door turkse aanvallen om het maar zo te zeggen de sds er zelf ook een beetje klaar mee lijkt op om verantwoordelijk te zijn voor deze bescherming en de mogelijkheid dat dat een enorme versterking van de capaciteit in de regio opleveren lijkt maar let maar op zich geheel.

[0:41:35] Mijn vrouw zou dan zijn nog even over de intenties. Ik bedoel het klinkt alsof een beetje gescheiden theater zijn voor irak en syrië gaat dat dan veranderen. Gaat het dan gaat het dan weer geheel, geheel woorden gaat het dan weer wat er in irak gebeurd gaat er dan ook vanuit wordt worden aangestuurd. Ik vraag het vooral ook omdat het doel van deze missie was om mij eronder te krijgen en mijn gevoel beetje blijft dat we aan de ene kant hard aan twee cent aan de andere kant die kraan ook hard aan druppel is.

[0:42:02] Nee ik bedoel ik begrijp uw vragen en dat heeft natuurlijk ook te maken met het feit dat ze twee kaartjes en het is natuurlijk een theater is wat dat betreft was misschien beter geweest om een kaartje te presenteren. Maar ik denk dat beeld wat u schetst precies is, zoals het is dat dat is op dit moment met name dat centrale deel van syrië waar assad eigenlijk. Ja, met name daar ook te maken heeft met aanslagen van die op hem hij op oefening zijn troepen dat het inderdaad een heel precair evenwicht is en dat is zeker de intentie heeft om is strijders die op dit moment gevangen zit om die te bevrijden. En dat je dus niet kunt zeggen luister. Je loopt de landsgrenzen en dat dat stopte bij syrië. Dus de waarneming is juist dat dat netwerk. Er is, maar we hebben dus geen harde inlichtingen die aantoont van mijn vriend aansturing plaats vanuit syrië richting irakezen aanslagen.

[0:42:56] Meneer dankuwel.

[0:42:59] Dan vroeg de heer decker naar de de twee missies. De juridische achtergrond en voelt of de grondslag is een uitnodiging van de iraakse autoriteiten voorbij de organisatie voor beide operaties. De or is een primair door amerikanen geleide militaire missie om isis militair te verslaan. Daarnaast heb je de navo missie in irak, die eveneens berust op een schriftelijk verzoek van de iraakse regering aan de navo en de navo secretaris generaal om een advies missie in te stellen. Dus dat zijn de twee grondslagen is is zijn eigenlijk hetzelfde. Een uitnodiging van de iraakse

[0:43:42] autoriteiten.

[0:43:44] U stelde ook een vraag over de e u

[0:43:48] die is sinds oktober tweeduizendzeventien aanwezig in irak eveneens op verzoek

[0:43:53] van de iraakse autoriteiten en houdt zich bezig met de advisering op de meer hoe zal ik het zeggen. De civiele kant van veiligheid is niet de mission in irak richt zich op de militaire veiligheid, militaire kan het organiseren van strijdkrachten op allerlei manieren bijdragen

[0:44:11] door middel van advisering.

[0:44:15] De een leidt leider kijkt meer naar de civiele kant van veiligheid werkt met het kantoor van dr

[0:44:24] national security advisor in irak en het iraakse ministerie van binnenlandse zaken moet u denken aan counter finance extremis. En wat kun je doen om

[0:44:35] op welke manieren kun je maatregelen treffen om gewelddadig extremisme tegen te gaan is een hele week nederland

[0:44:43] zelf ook wat ervaring mee opgedaan bestrijding georganiseerde misdaad valt daaronder grens management en bijvoorbeeld het bestrijden van financiële misdaad zoals witwassen

[0:44:57] en ook bijvoorbeeld het beschermen van cultureel erfgoed. Dus een heel breed veiligheids begrip niet militair. Dat is de taak van de e u

[0:45:08] dan als ik goed als ik mag doorgaan naar de vragen van mevrouw mulder, die zich primair richten. Als ik me goed op de ontheemden en je ziet is mijn broer.

[0:45:17] Lex wilde kijken.

[0:45:22] Ja. Dankjewel.

[0:45:24] Dankuwel voor de vraag. Inderdaad. Dat is m n terechte vragen door de rol van de vrouwen in onze ja. Je ziet die programmas staat absoluut centraal eigenlijk. Ja. In alle programmas ook bij de totstandkoming wordt geconfronteerd met lokale vrouwenorganisaties in het programma zelf. Die zien ook juist op het betrekken van vrouwen bij de besturen in de regio. Het bieden van economische perspectieven ook juist aan vrouwen en natuurlijk ook het hen bijstaan in hun rechtspositie en in het verkrijgen van rekenschap voor de voor de daden uit het verleden. Dus dat is absoluut juist een aspect dat centraal staat in onze programmas en ook bij de na de recente het recente besluit van de minister voor bij jou s, waarbij we ook weer sloot voor een extra aanvullend programma is is ook zijn ook de positie van de vrouw is daarbij ook weer centraal gesteld ten aanzien van de vraag van de heer van de voorzitter.

[0:46:27] En hoe zit het dan met de bewijzen banken. Want daar is vanuit de kamer naar gevraagd heeft dat voortgang.

[0:46:34] Dat zou ik eventjes moeten nagaan. Dat antwoord heb ik hier niets apparaat excuus zullen kunnen meegeven aan de minister voor het commissiedebat. Volgende week

[0:46:44] heer van der staaij naar de punt van de vestiging van van de ontheemden en het is inderdaad waar dat dat een zeer moeizaam proces is een proces absoluut van van de lange adem. Zoals ik al zei, momenteel zijn er nog ruim één komma twee miljoen ontheemden in irak.

[0:47:02] Nederland heeft de bijdrage gedaan is absoluut een prioriteit binnen het bredere beleid, ook in binnen het beleid belangrijk instrument daarvoor is, is het is ons partnerschap prospect waarin meerjarig via de unhcr en unicef de ayolo wereldbank en de ici echt proberen een jaar een holistische benadering hiervoor op op pad op touw te zetten en ons te richten echt op zowel toegang tot onderwijs en werk, sociale bescherming, maar ook onderwerp. Als inclusieve gezondheidszorg en psychosociale is met een echt een omvattend programma met deze organisaties proberen ook echt een bijdrage hieraan te leveren. Dat lijkt zeker wel tot resultaten, bijvoorbeeld in afgelopen jaar meer dan vijfentwintigduizend kinderen kreeg onderwijs meer dan vijfendertigduizend vluchtelingen en atypisch kregen jullie zijn psychosociale hulp. Maar ja als je dat afzet tegen de grote getallen is dat het blijft absoluut een proces van de lange adem.

[0:48:11] Ik wilde doorgaan naar de vraag van manier van de heer valstar, tenzij dr.

[0:48:17] Was op vraag van vanmorgen over mijn ervaringen in irak.

[0:48:23] Het wordt een persoonlijke observatie.

[0:48:24] Ik zie me als je praat over meevallen of tegenvallen zou ik willen zeggen dat is meegevallen en ik was er een jaar geleden ook wel het verschil kunnen zien tussen een jaar geleden nu en dan valt me op dat in bagdad. De veilige situatie verbeterd. Dus je ziet veel minder

[0:48:45] van die kerels van die betonnen constructies te afscheidingen ter bescherming van van vooral kleine michelle tekst

[0:48:55] en er zijn minder checkpoints. Dus je bent sneller van het vliegveld gewoon op de plek waar je moet zijn en de greenzone of internationale zone wordt wat openen gemaakt. Dus dat viel me echt op.

[0:49:07] Daarnaast erbil ten opzichte van bagdad wil is beter georganiseerd ziet er beter uit. Dus daar zie je dat er ook meer geld beschikbaar is die ook wordt besteed aan de infrastructuur die verbeterd wordt.

[0:49:23] We hebben ook gesproken met premiers van de koerdische autonome regio en de premier wordt problemen, barzani en de premier van irak zelf

[0:49:34] en ik zou dat wel willen kwalificeren. Zeker met meer van van irak als voorzichtig

[0:49:39] optimisme eigenlijk tegen weerwil in zitten ze er nog

[0:49:44] lijkt de oppositie van sara zich redelijk rustig te houden en was ook echt een goed gesprek waarbij een heleboel ambitieniveau zit in dan in de nieuwe regering en dat was hij ook echt anders. Dus ik zie wel voorzichtig. Doe kwalificatie overal is meegevallen.

[0:50:04] Dan de vraag voor meneer valstar over de operationele gereedheid, etcetera.

[0:50:10] Ja. Uitstekende vraag. Dat is natuurlijk best een lastig onderwerp. Nu laat ik vooropstellen dat het past. Dus als we het zo doen. Bastad en het past ook wel omdat we mensen en materieel terughalen in drieëntwintig, die dus de mogelijkheid hebben om even bij te komen en ook materieel weer op te op te bouwen en te reduceren.

[0:50:35] Als we uiteen gaan in vierentwintig voor de force protection in mij past dat ook zou betekenen dat past in een gereedstaande systematiek van de krijgsmacht. Maar het zit ook net aan vast zeg maar hebben ze pas net. Dus stel. We gaan niet heel lang in de filosofische discussie. Maar als er grote vraag komen die te maken met de oostflank bijvoorbeeld moeten dan waarschijnlijk heroverwegen.

[0:51:03] Dan heb ik nog mij een vraag over van.

[0:51:08] De invloed van.

[0:51:10] Deran wanneer van der staaij nog. Dat wilde ik even kijk naar mijn linkerbuurman misschien uiteindelijk nog aan te vullen door de rechterbuurman. Maar dat gaan we zien.

[0:51:19] Dank de invloed van iran in de regio baart natuurlijk zorgen en is ook langjarig geval niet alleen over irak, maar over jemen, syrië, libanon en de lijst is lang als als uw vraag naar trends dan is natuurlijk de recente implicatie van iran. Ook in de oorlog in oekraïne met de levering van drones zeer zorgwekkend. Maar ik ik zoen met uw welnemen op de invloed van iran in irak en daar daar zien we ook op dit moment natuurlijk heel veel veel activiteit

[0:52:04] en wellicht kan het nog worden worden aangevuld met meer specifieke details, maar tegelijkertijd wil ik opmerken dat de relatie tussen iran en irak natuurlijk heel vervlochten is historisch religieus economisch. Dus dat dat die die wederzijdse uitwisseling enerzijds logisch is, maar tegelijkertijd wat wat de huidige militaire acties gewelddadige acties betreft zijn die ook ingegeven door de situatie in iran en volgde de demonstraties en de aanleiding daarvoor de dood van massa, amini en de en. Er is een duidelijk verband met de iraanse acties nu richting koerdische milities in in noord, noord, irak en dat is heel zorgwekkend voor de iraakse regering ook ook reden om soevereiniteit in en non interventie hoog in het vaandel te hebben en tegelijkertijd omwille van die van die van die relaties natuurlijk ook is het een balancing omdat het voor de iraakse regering belangrijk is om de relaties met met iran open te houden om meerdere redenen, maar defacto zie je dat irak geen controle heeft over zijn over zijn grensgebieden en dat iraakse veiligheidsdiensten niet in staat zijn om de groeiende dominantie van milities het hoofd te bieden. Het is een. Het is een zorgwekkende situatie zoals ik zoals ik zei, en wij proberen natuurlijk ook ook aandacht voor te hebben in ons in ons beleid. Maar ik ik denk dat belangrijkste is als u als u vraagt naar de grens om daar bevestigend antwoordde dat hij dat die invloed aanwezig is. Groeiend is zorgwekkend.

[0:54:03] En als er nog de vraag van de voorzitter zelf

[0:54:07] over de geldstromen en waar die terechtkomen.

[0:54:09] Ik wil even mark.

[0:54:12] Een lastig vraagstuk en ook zorgwekkend op een hele andere manier. Maar in ieder geval een die onze onze grote aandacht heeft en het is positief dat ik ook in mijn inleiding zei dat de regering soedanië, corruptiebestrijding en in dit soort praktijken tegengaan hoog in het vaandel heeft. Dat is positief en ook de de voorzichtige politieke stabiliteit die er op dit moment lijkt te ontstaan. Zoals de heer reesink ook rookmelder is, is wat dat betreft een voorwaarde om hier goed aan te kunnen werken en nederland en andere internationale partners proberen dat ook te doen door aan te dringen op politieke en vooral ook economische hervormingen en daar ook expertise voor vooraan te dragen en daarbij te wijzen op het belang van accountability en transparantie, zodat corruptie effectief kan worden tegen tegengegaan, maar het is overal ter wereld waar zeker ook hier in irak en ontzettend moeilijk moeilijk vraagstuk omdat effectief te doen als het gaat om specifieke hulp hulpgelden waar u wellicht op doelde. Dan kijk ook even naar mijn buurman op oprechts. Maar weet ook dat dat onze uitdrukkelijke aandacht heeft.

[0:55:29] Ja misschien korte ter aanvulling. Inderdaad ja. Het geld onze onze ontwikkelingssamenwerking, irak, maar net zoals in andere landen wordt ingezet via de vn en gerenommeerde embryos en jan standaard beleid is dat wij met deze organisaties voordat we in zee gaan uitgebreide capaciteit toetsen hebben ook juist kijken naar de financiele gezondheid van deze organisaties en de manier waarop de onze gelden worden gemonitord en de wijze waarop ze worden ingezet. Daarbij hebben natuurlijk ook een uitgebreid protocol voor hoe om te gaan met eventuele malversaties. Dus dat ze allemaal inderdaad standaard onderdeel van ons voor onze inzet.

[0:56:10] Toch? Er komen er malversatie naar boven in ondertoezicht wat u schetst.

[0:56:18] Ja ik weet dat niet uit mijn hoofd. Alle malversaties waar die daar zijn natuurlijk afspraken over denk ik met met u met uw kamer daarover wordt ook gerapporteerd.

[0:56:31] Goed dan denk ik dat we aan het eind zijn van deze bijeenkomst. Tenzij je een brandende te verbergen. Meneer brekelmans die waarschijnlijk gaat.

[0:56:40] Meer een.

[0:56:40] In informatie vragen. Je kan voorstellen richard speck te beantwoorden. Maar ik zou graag een beeld willen van de relatieve bijdrage die nederland levert ten opzichte van de dertig andere landen die

[0:56:51] die dat ook doen. Dus in in aantallen niets van hem wilt krijgen. Doe maar relatief veel of weinig want ik zag ze ook een van de overwegingen is natuurlijk om een bijdrage te leveren aan deze internationale inzet. Maar dat kan ook via een briefje nog voor het debat of anders vertrouwelijk als dat nodig is. Maar dat zou ik graag nog voor de band.

[0:57:10] Ik zie dat hier allemaal positief.

[0:57:14] Akkoord,

[0:57:18] Meneer frans, canada.

[0:57:20] Nog wel naar aanleiding van de beantwoording van schout bij nacht nog even heel helder stellen als er een verhoogde vraag van de navo komt om aan de oostflank meer te gaan doen en hans voor presents. Dan zou dat gewoon een heroverweging van deze missie kunnen opleveren. Kortom, defensie zit wel een dermate krap die jas dat er niet veel ruimte meer zit.

[0:57:43] Ja. Dat geldt in algemene zin wel zo dat ze veel heel erg afhangt van de vraag. Maar wat we nu kunnen inschatten. Laat dan maar we houden is dat niet aan de orde en past dat ook allemaal

[0:57:55] en zie ik ook niet dat dat heel snel verandert in de ontwikkelingen die ik nu binnen de navo zie als het gaat om de versterking van de oostflank.

[0:58:04] Dus voor nu is het pas net zoals het past natuurlijk wel altijd iets van flexibiliteit. Maar die is beperkt. Dus als die vraag in substantieel groter wordt, zal het moeten heroverwegen.

[0:58:20] Denk dat we nu deze sessie kunnen trouwens moeten afronden, uiteraard voor een goede vragen verandert met zowel de departementen voor goede beantwoorden.

[0:58:32] Daarmee sluit ik deze bijeenkomst.