Milieuraad op 20 december 2022 en Behandelvoorbehoud EU-voorstel: Herziening van de richtlijnen inzake luchtkwaliteit

[0:00:00] Ik open een vergadering. Aan de orde is het commissiedebat milieu gaat van twintig december tweeduizend, tweeëntwintig en het behandel voorbehoud. Een voorstel herziening richtlijnen, luchtkwaliteit. Uiteraard heet ik van harte welkom. De staatssecretaris.

[0:00:16] De leden,

[0:00:17] De ambtelijke ondersteuning en degene die dit debat volgen in grote getale natuurlijk zowel de minister voor klimaat en energie als de minister voor natuur en stikstof kunnen in verband met een dienstreis in het buitenland niet aanwezig zijn. De staatssecretaris is verzocht om eventuele vragen die op een beleidsterreinen liggen zo veel mogelijk te beantwoorden. Dit commissiedebat is er om meerdere redenen niet alleen ter voorbereiding op de komende milieuraad, maar ook om in het kader van het behandeld voorbehoud dat de kamer heeft geplaatst op de herziening richtlijnen, luchtkwaliteit, afspraken met staatssecretaris te maken over de informatievoorziening aan de kamer over dit voorstel.

[0:00:58] De kamer heeft gisteren reeds een brief van de staatssecretaris ontvangen waarin zij door de commissie voorgestelde afspraken over de informatievoorziening, zij het met een klein voorbehoud heeft toegezegd. In dit commissiedebat hebben we een rapporteur. Die zal ik straks als eerste het woord geven dan direct een reactie van de staatssecretaris en daarna geef ik de mogelijkheid en de andere leden, evenals aan de rapporteur in zijn rol als kamerlid om het woord te voeren. Ik heet hen van harte welkom zijn nu nog maar met drie kamerleden. Maar we hopen dat we een goed debat gaan heb ik geef het woord als eerste aan rapporteur dat ze je haten.

[0:01:41] Wordt.

[0:01:42] Dank u. Voorzitter. We noemen het een groei debat.

[0:01:45] Wellicht kan me voorstellen dat u zelf ook nog een inbreng inbreng heeft straks

[0:01:51] voorzitter, in mijn rol als rapporteur dank dank aan de griffie voor het voorbereiden van deze inbreng, waarbij ik als redacteur vooral in zal gaan ter informatie, afspraken behorende bij behandelen voorbehoud waartoe wij op negen november jongstleden hebben besloten met elkaar.

[0:02:04] Dank ook aan de staatssecretaris voor haar brief waarin ze ingaat op het verzoek van deze commissie om voor dit debat schriftelijke zei het al te reageren op de voorgestelde informatie afspraken.

[0:02:13] Mijn conclusie is dat ze daar op een specifiek puntje na eigenlijk alles

[0:02:18] overneemt en dat specifieke puntje

[0:02:22] ik kort even op ingaan is voorbehoud dat de staatssecretaris maakt bij het proces voor de raadswerk geroepen.

[0:02:28] Ik heb begrip voor het feit dat de agenda en de vergadering fancy daar kan leiden tot de behoefte om snel te handelen. En zolang dat in lijn is met de lijn van het kabinet kan ik me ook voorstellen dat we als commissie op dit specifieke punt wat ruimte bieden in dit proces, en ik stel dan ook commissie voor om met dit voorbehoud van de staatssecretaris in te stemmen,

[0:02:48] niet met uw inleiding. Voorzitter, dat het nodig is nu om alle overige informatie afspraken nog even door te nemen en die zijn inmiddels per brief ook geaccepteerd

[0:02:56] adres. Mijn enkel nog een vraag aan de staatssecretaris stellen en dat gaat over hem

[0:03:03] mogelijk studie voorbehoud dat we ook kunnen maken is verstandig dat nederland een studie voorbehoud in brussel maakt alvorens we ons committeren aan teksten

[0:03:13] in mijn taak om de commissie goed te informeren, hoort. Wat mij betreft ook het onderzoek bij het rivm momenteel uitvoert of begint met uitvoeren waarvan de resultaten in het voorjaar van tweeduizend, drieëntwintig.

[0:03:27] We worden verwacht. Ik kan me heel goed voorstellen dat deze commissie op de inhoud van het rapport zal willen reageren.

[0:03:33] De vraag is kan de staatssecretaris hebben aangeven wanneer dat rapport precies komt en hoe dat aansluit op het onderhandelingsproces en is wellicht niet te laat als de onderhandelingen in brussel al begin tweeduizend, drieëntwintig starten.

[0:03:46] Tot zover. Voorzitter, dankuwel.

[0:03:48] Dank aan de heer haverkort die gesproken heeft als rapporteur en dan ga ik direct door naar de staatssecretarissen.

[0:03:57] Dankuwel. Voorzitter, allereerst dank aan de kamer een bijzonder aan de rapporteur haar verkocht voor zijn voorstellen met betrekking tot het parlementair behandel voorbehoud. Ik heb daar inderdaad al die schriftelijke reactie op gegeven. Er is inmiddels in brussel melding gemaakt van het parlementair behandel voorbehoud

[0:04:14] en schriftelijke reactie heb ik ook aangegeven graag aan uw wensen te voldoen. De kamer en de komende tijd te informeren via de kwartaalrapportages over de stand van zaken rondom de behandeling van de europese voorstellen en ook via de geadopteerde agenda van de radar waarop het voorstel op de agenda staat.

[0:04:32] Ik zal de kamer tijdig te informeren als ik fossielen dat ik moet afwijken van het nu neer bij de kabinetsstandpunt of van moties en toezeggingen en als subsantieel. De nieuwe zaken worden toegevoegd op belangrijke elementen worden verwijdert, zal ik dat ook laten weten.

[0:04:47] Ik zal de kamer tijdig te informeren over de opties die voorleggen, zodat de camera staat ook de inzet te bespreken en dat zal dan wel op hoofdlijnen zijn omdat de ervaring leert dat teksten zeker rond die ambtelijke raadswerk groepen vaak nog in beweging zijn we afhankelijk zijn van het voorzitterschap en soms snel handelt moeten worden en het nederlands belang.

[0:05:09] Dus als een akkoord op handen is, zal ik de kamer tijdig te informeren over hoe dat zich verhoudt tot de inzet en het fiche en ik zal ook een appreciatie geven op het uiteindelijk behaalde eindresultaat

[0:05:21] over de studie.

[0:05:25] We kijken

[0:05:28] begin tweede kwartaal tweeduizend, drieëntwintig kan ik daar kan ik daarop te zeggen.

[0:05:36] Welk aan de staatssecretaris. Ik zie dat de rapporteur nog graag kort wil reageren die haverkort.

[0:05:45] In het begin tweede kwartaal is is denk ik een helder moment voor de levenslicht van het rapport. Het rivm past dat in de ogen van de staatssecretaris ook in het onderhandelingsproces. Wat wat in europa gaat plaatsvinden,

[0:05:58] is het dan wat aan de late kant moeten we dat wellicht eventueel wat proberen te versnellen.

[0:06:03] De achterlichten staatsssecretaris.

[0:06:05] Vergeef me dat ik sowieso de kamer op de hoogte zal houden van de tussentijdse stappen die genomen worden. Dus mocht dat aan de orde zijn, dan zullen we ons ook sneller melden, want het is uiteraard wel van belang dat de kamer op een goede manier waarop meegenomen. Ik denk nog heel even of hoe noem je dat

[0:06:21] jullie voorbehoud of.

[0:06:25] Kopieer gewoon te worden.

[0:06:28] Ik heb gelezen het woord studie voorbehoud.

[0:06:33] Dat kunnen we altijd toezeggen. Maar het is wel het eerlijke verhaal wel dat de onderhandelingen natuurlijk gewoon doorlopen. Dus wat dat betreft

[0:06:42] moeten we ons ook wel

[0:06:42] vraag stellen van een hoeverre heeft dat heel veel toegevoegde waarde. Maar ik kan het in elk geval wel

[0:07:16] bankvoorzitter

[0:07:17] voorzitter, meer kans op longklachten, kanker, hart en vaatziekten zijn slechts het begin van een lange lijst aan effecten die een slechte luchtkwaliteit

[0:07:26] voor onze gezondheid.

[0:07:28] Ieder jaar overlijden er drie, honderd duizend europeanen voortijdig aan de gevolgen van luchtvervuiling in nederland gaat het om elfduizend mensen per jaar op kaartjes van de europese commissie is te zien dat nederland het enige land in de e. U is dat in twintig, dertig in zijn geheel niet voldoet aan de who grens waarde voor fijnstof. Wat is de reactie van de staatssecretaris hierop? Meneer kunnen we een aanvullend pakket maatregelen verwachten om toe te werken naar deze nieuwe who grens waarde.

[0:07:54] Met het voorstel van de europese commissie worden de nieuwe advieswaarde omgezet in binnen de grenzen binnen de e u. De vraag is als we zo lang de tijd nemen tot twintig, vijftig. Wat doen we als the who in de tussentijd met nieuwe nog scherper advieswaarde komt op deze manier niet achter de feiten aan hobbelen

[0:08:49] ziet de staatssecretaris mogelijkheden om al eerder dan in twintig, vijftig te voldoen aan de nieuwe who normen en is het met d zesenzestig eens dat het verplicht zijn aan onze gezondheid om de doelen voor luchtkwaliteit zo strak mogelijk te stellen.

[0:09:01] Voorzitter, dan de natuur verordeningen.

[0:09:03] De europese commissie heeft in een briefje bij de commissie fnv uitgelegd dat het verslechtering verbod onder de natuurherstel veroordeling. Iets anders dan verslechtering verbod onder de vogel habitatrichtlijn.

[0:09:14] Zo stelt de natuur vordering namelijk je een positieve trend hebt in een natuurgebied. Het zonde van de investering zou zijn als je deze positieve trend met een project zou doorbreken. Gezond verstand zou je denken hoe kan. Hoe ziet het kabinet in dit licht verordeningen is de staatssecretarissen met d zesenzestig eens dat de verordeningen niet tot bureaucratische rompslomp leidt, zoals nu soms gevreesd wordt en wanneer kan kamerlid quick scan verwachten over de natuur verordeningen.

[0:09:38] Voorzitter, afgelopen dertig november kwam de europese commissie met een aantal voorstellen op het gebied van de circulaire economie mooie stappen in de goede richting. Echter ontbraken er onderdelen hierover een aantal vragen. Wanneer ontvangen we een kabinetsreactie? Op de voorstellen van de commissie kan de staatssecretarissen aangeven, waaronder richtlijn over het stimuleren van reparatie in hergebruik is uitgesteld. En wanneer kunnen we dit voorstel verwachten? Kan de staatssecretarissen aangeven waarom het voorstel ten aanzien van groene claims is uitgesteld en wanneer kunnen we dit voorstel verwachten?

[0:10:09] Voorzitter, tot slot nog enkele vragen over bodem, gezondheid en water. Op dit moment zijn drinkwater, richtlijn normen, strenger dan de streefwaarde voor bodemsanering. Dat vormt een risico voor onze drinkwatervoorzieningen ziet de staatsecretaris mogelijkheden om de normen voor bodemsanering gelijk te stellen aan het drinkwater richtlijn normen. De kwaliteit van het grondwater zegt veel over de kwaliteit van onze bodem ziet de staatssecretaris mogelijkheden om de chemische grondwaterkwaliteit aan te wijzen als indicator op de bodem gezondheid te meten. Gisteren kwam de kabinetsreactie op de herziening van de kaderrichtlijn water. Daaruit blijkt dat het kabinet een handelingsperspectief mist over hoe om te gaan met het voorkomen van schadelijke stoffen,

[0:10:46] waardoor het kabinet dan precies op met het aanscherpen van vergunningen heeft nederland toch al effectief instrumentarium in handen. Graag een uitgebreide toelichting.

[0:10:54] Tot zover, voorzitter,

[0:10:56] Dank u wel vrouw. Haar naam is fractie van d zesenzestig. Als u de microfoon uitdoet. Dan ga ik naar die haverkort fractie van de vvd en ook voor hem.

[0:11:04] Minuten drank. Voorzitter,

[0:11:06] Voorzitter, mijn vorige commissiedebat over de milieuraad hebben. De staatssecretarissen

[0:11:10] heb begrepen dat zij het aanpassen van de pyrorichtlijn voor vuurwerk in europa zal agenderen, om er zo voor te zorgen dat er minder import en minder illegaal vuurwerk en nederland komt het gewoon minder lucratief wordt omdat er simpelweg minder kruit in die knallers zit

[0:11:24] graag een reactie of dat er afval is gekomen. En wanneer dat gepland staat.

[0:11:31] Voorzitter wd met bijzondere belangstelling naar de ordening overbrenging van afvalstoffen,

[0:11:37] aangezien in het debat de staatssecretaris heeft aangegeven zich in te zetten voor het vereenvoudigen van het transport van de handel in grondstoffen ook grensoverschrijdend, met name op kwaliteit en recycling te stimuleren,

[0:11:50] zei dat punt nog eens extra meenemen bij de komende milieuraad. Wanneer het over deze verordeningen gaat.

[0:11:56] Voorzitter, naar aanleiding van de wijziging van de kaderrichtlijn water?

[0:12:01] Welke consequenties heeft die wijziging

[0:12:04] en ook de wijziging van de dochter richtlijnen voor de race aangenomen motie madlener. Het nummer gelijk heeft meegegeven. Zesendertig, tweehonderd streep. Elf.

[0:12:14] Het kabinet wordt opgeroepen om in europa te bepleiten dat vervuiling van water in andere europese lidstaten wordt meegewogen.

[0:12:53] Voorzitter, tot slot

[0:12:56] het kabinet dankbaar voor de insteek bij de onderhandelingen met betrekking tot de richtlijn voor bodem, waarbij de insteek nadrukkelijk is dat een uniforme regelgeving kader niet haalbaar is en dat het zogenaamde netto ruimtebeslag niet te realiseren is in ons land.

[0:13:11] Ik ben ook benieuwd wat de reactie van de commissie erop zal zijn.

[0:13:15] Voorzitter, dezelfde lijn zou de vvd ook voorstaan wanneer het gaat om de herziening van de eu. Richtlijn voor luchtkwaliteit is zeer ingrijpende maatregelen die het rivm beschrijft in haar rapport

[0:13:25] naar aanleiding van de motie collega basiliek te samen met het feit dat onze luchtkwaliteit substantieel beïnvloed wordt

[0:13:31] en niet positief te beïnvloeden van zee en vanuit duitsland maken in dit dossier maatwerk en veel aantrekkelijker aantrekkelijker alternatief dan uniformiteit

[0:13:41] is de staatssecretarissen dat het met de vvd eens. Tot zover. Voorzitter dankuwel.

[0:13:45] Dankuwel hier haverkort fractie vvd en dan ga ik naar mevrouw akerboom namens de fractie van de partij voor de dieren.

[0:13:52] Dankuwel. Voorzitter, voorzitter, terwijl we hier zitten is de biodiversiteit stop gaan in canada. Deze top wordt gezien als de laatste kans om de biodiversiteit crisis te stoppen. Ik vroeg de minister van natuur, de vorige milieu datum ook de eiwit transitie op de agenda te zetten in canada in een nieuw rapport toont weer aan hoe belangrijk dat is alleen natuurbeleid is onvoldoende. We moeten ook ons voedselsysteem hervormen naar eentje met minder dierlijke eiwitten. Voorzitter, hoewel nederland zich met europa heel ambitieus profileert op deze top blijkt uit de zojuist gestuurde antwoorden op vragen over dat rapport. Wat ik zei dat het kabinet blijft vasthouden aan het veel te laag. Het doel van vijftig procent huwelijken en vijftig procent plantaardige eiwitten in tweeduizenddertig met alles wat er nu op tafel ligt. Waarom scherpt het kabinet dat doel niet een keertje aan

[0:14:38] voorzitter, waaruit blijkt dat nederland zich voordoet dan ze eigenlijk is, is de nieuwe natuurherstel verordeningen. Deze zou volgens de minister te ver en te snel gaan voor nederland en er is ook kritiek op het verslechtering verbod voor herstel de natuur partij voor de dieren vindt dat ongehoord alle seinen voor de natuur staan op rood en we hebben nog maar weinig tijd om het tij te keren. De inzet van de natuurherstel verordeningen is dat lidstaten twintig procent van de natuur buiten natura twee duizend gebieden voor twintig, dertig moeten herstellen en dat deze natuur daarna niet meer achteruit mag gaan. Het is iets wat nu niet mag in natura twee duizend gebieden en wat ook geldt voor beschermde soorten buiten natura twee duizend gebieden kan de dit bevestigen en wat zijn dan de gevreesde consequenties van het extra verslechtering schroef verbod.

[0:15:25] Voorzitter, het kabinet maakt bodem en water sturend bij ruimtelijke keuzes

[0:15:30] kan de staatssecretarissen aangeven wat zij dan in dat licht van de natuur stel veroordeling vindt herkent de staatssecretaris. De urgentie van het aanpakken van de biodiversiteit crisis, ook voor het halen van de water en de bodem doelen

[0:15:42] en vind je ook niet dat de voorgestelde tijdlijn van europa simpelweg noodzakelijk is om het tij te keren. Zeker omdat wetenschappers zeggen dat het nog veel sneller

[0:15:52] dan voorzitter gaat verder met luchtkwaliteit recent is een voorstel gepresenteerd waarmee de europese normen voor luchtkwaliteit worden aangescherpt. De huidige eu normen zijn namelijk veel te slap om een gezonde lucht te garanderen, maar uit het voorstel blijkt dat wat europa betreft de strengere de who normen pas in tweeduizendvijftig behoudt hoeven te worden en dat in twintig, dertig slechts tussendoelen worden gesteld. Nu blijkt ook nog eens dat wat het kabinet betreft zelfs het halen van de tussendoelen niet heilig is.

[0:16:18] De staatssecretaris vindt uitloopt tot tweeduizendvijftien, vijfendertig. Prima en vindt dat zelfs daarna nog uitzonderingen mogelijk kunnen zijn, kan het bijna niet geloven. Voorzitter, het gaat om onze gezondheid. Ik zou denken dat het een foutje was. Maar zei niet dat hoor ik graag hoe zij dit dan verenigd met haar verantwoordelijkheid om te zorgen voor een gezonde leefomgeving

[0:16:37] in het belang van de volksgezondheid en een gezonde leefomgeving moeten we zo snel mogelijk voldoen aan de who normen. Het rivm heeft laten zien dat nederland in twee duizend dertig aan kan voldoen als er tenminste een goede keuzes worden gemaakt over wat er wel en niet meer toestaan. Hoe gaat de staatssecretaris ervoor zorgen dat de belangen van gezondheid, milieu, klimaat en biodiversiteit prioriteit krijgen boven andere belangen. Graag hoor ik of de staatssecretarissen bereid is haar standpunt aan te scherpen en in europa te pleiten voor het halen van de who normen in tweeduizenddertig in plaats van tweeduizendvijftig. Ook geeft het kabinet aan de integraliteit tussen klimaat, milieu en luchtkwaliteitsbeleid te willen bevorderen. Hoe ziet de staatssecretarissen concreet voor zich?

[0:17:20] Als u een seconde heeft? Heer interruptie van de heer haverkort. Wilt u dan wilt u even uit.

[0:17:27] Dank u. Voorzitter,

[0:17:28] interessant betoog van mevrouw aankwam,

[0:17:31] waarbij ze zegt dat de belangen van gezondheid, natuur en milieu in de ogen van zesenzestig vraagt. Ze moeten prevaleren boven andere belangen.

[0:17:40] Dat vind ik een interessante, maar ook wel ingewikkelde vragen omdat ik geen idee heb welke andere belangen akerboom daar dan bij bedoelt, denkt zij dan ook aan veiligheid. De groei van de wereldbevolking welke belangen kunnen bedenken.

[0:17:55] Ik kan zo niet met welke belangen concreet.

[0:18:00] Heel concreet wat het rivm zeggen welke keuzes gemaakt kunnen worden is iets is geen houtstook meer minder veehouderij minder vliegverkeer minder vervuiling door grote industrie. Dus nou dat zijn de belangen die kennelijk voorop gaan op op gezondheid en milieu dat concurrent.

[0:18:17] Je haverkort.

[0:18:18] Voorzitter, herkend erkend en de partij voor de dieren dan ook de uitspraken. Want ze vragen er nu weer naar school niet de eerste keer uitspraak die het kabinet reeds in eerdere brieven ook gedaan heeft dat dat enorm ingrijpende maatregelen zijn die worden voorgesteld door worden opgesomd door het rivm niet eens voorgesteld

[0:18:43] erkent de partij voor de dieren ook dat die belangen wel degelijk spelen.

[0:18:48] Akerboom dankuwel. Ja, natuurlijk. Het is een. Het is een lijst met behoorlijk ingrijpende maatregelen. Tegelijkertijd zien we ook bijvoorbeeld de klimaatcrisis dat hij steeds versnelt. De partij voor de dieren vindt en dat zal geen verrassing zijn dat we gewoon veel sneller strikte maatregelen moeten nemen en en wat ons betreft is de gezondheid gewoon een van de grootste goede groot goed in de maatschappij. Dus dus wij zijn wij zijn zeker voor die gestelde keuzes van het rivm.

[0:19:15] Vervroegd, uw betoog.

[0:19:20] Ja. Tot slot de circulaire circulariteit. Voorzitter, een wereld zonder afval. Dat is waar we naartoe moeten werken. Helaas hebben we daarvoor nog een hele lange weg te gaan, maar met herziening van de europese verpakking richtlijn wordt echt een minuscuul stapje gezet. Want die doelstelling om in tweeduizend veertig per europese inwoner de hoeveelheid verpakking met mijn vijftien procent te verminderen, is allesbehalve ambitieus. Het is hooguit een beetje terugdraaien wat we in korte tijd extra hebben geproduceerd is, aangezien de staatssecretarissen altijd prat op gaat dat nederland koploper circulaire economie is ga ik ervan uit dat zij in europa gaat pleiten voor veel hogere doelstellingen die eerder moeten worden behaald. Graag een reactie.

[0:19:59] Je bent door je spreekt met u bent ook klaar. Dankuwel heel keurig en dan ga ik nu naar mevrouw charlie van de fractie van groenlinks.

[0:20:07] Dankuwel. Voorzitter luchtkwaliteit ontzettend belangrijk voor natuur, gezondheid en het klimaat hebben we al vaker geconstateerd in een kamer. Ik ben ook ontzettend blij met de motie die in september en oktober is aangenomen. Die ging over het streven naar de who normen die leiding zouden moeten zijn en naar aanleiding daarvan het onderzoek van het rivm is gekomen. Mijn vragen aan de staatssecretaris in het verlengde daarvan is dat wij ons als kamer duidelijk hebben uitgesproken over die doelen tweeduizenddertig als jaartallen hebben gesteld. En hoe gaat zij deed deze uitspraak van de kamer meenemen naar europa. En wat ga je doen met de lessen die we kunnen trekken uit het rapport. Het rivm toen heeft opgesteld.

[0:20:48] Directe vraag voor u van de heer haverkort,

[0:20:51] Voorzitter, dankuwel en promos van groenlinks doet dat vaker dat zij haar motie interpreteert als zijnde door de kamer genomen besluit over de erkenning van die nieuwe who advieswaarde en ik kreeg er toch aan om te vragen aan mevrouw bosley. Want als die motie letterlijk gelezen wordt, dan stellen wij als kamer voor om vooral een inventarisatie terug naar de maatregelen. Maar dat is essentieel. Iets anders dan dat we daarmee als kamer ook vast hebben zouden hebben gesteld dat we in tweeduizenddertig aan die advieswaarde willen de vragen. Groenlinks is zij dat ook zo.

[0:21:26] Mevrouw. Ik ben blij met deze vraag, want we hebben het vaak over emoties en hoe de geinterpeteerd moeten worden en dat verschilt inderdaad afhankelijk van de kant waar je aan tafel zit. Ik bleef erbij gepakt en voorzitter de motie zegt letterlijk spreekt uit dat advieswaarde van de wereld wereldgezondheidsorganisatie leidend moeten zijn in het huidige en toekomstige luchtkwaliteitsbeleid en dat aspect van leidend is wat mij betreft de reden dat wij daar ook naar toe moeten werken en het onderzoek van het rivm laat zien hoe dat gedaan moet worden.

[0:21:55] Heer haverkort,

[0:21:57] Maar voorzitter, ik hoor mevrouw bush jullie niet zeggen dat dat al in tweeduizenddertig zo zou moeten zijn en wou hem in de kamer ook in commissie debatten steeds dat jaartal wel aan koppelen. Dus ik zou haar willen vragen om dat ook letterlijk naar emotie toe te laten relateren.

[0:22:13] Mevrouw woods,

[0:22:15] Voorzitter, ik wil best de hele motie opnieuw voorlezen, maar ook daar staat dit jaar tot twee duizend dertig. Dus het is niet zo dat dat jaartal ineens uit de lucht komt vallen.

[0:22:23] Vervolgt u uw betoog?

[0:22:29] Dankuwel. Voorzitter, dus mijn vraag daarover was door de staatssecretaris daarmee richting europa. Voorzitter, de nieuwe normen voor twee duizend dertig liggend bijna allemaal ver onder de laatste who advieswaarde. Sterker nog, ze liggen nog dichterbij de who advies voor normen van dertien jaar geleden en zelfs dit doe je voor deze niet ambitieuze normen vindt het kabinet nog te vroeg omdat deze mogelijk. Ik citeer niet overal haalbaar einde citaat zullen zijn. Bovendien mogen lidstaat in het behalen van die normen met vijf jaar uitstellen. Ga de staatssecretarissen toezeggen dat zij dit voorstel niet nog verder zal afzwakken en zij pleiten voor het schrappen van de uitzondering mogelijkheid voor lidstaten.

[0:23:06] Er is geen perspectief opgenomen van de who normen wel behaald worden. Behalve het doel dat europa in tweeduizendvijftig zeer opelousas moet zijn, vinden staatssecretarissen het ook niet problematisch dat de adviezen van de who in wezen worden genegeerd en dat de nederlandse inzet ten aanzien van het voorstel ook de wens van de kamer negeert dat deze advieswaarde leidend moeten zijn. Waarom pleit het kabinet in europa niet voor een concreet hoe jij om die te behalen.

[0:23:29] Voorzitter was, hebben we nog gisteren een brief over ontvangen. Ik lees dat het fiche over de herziening van de kaderrichtlijn water, grondwaterrichtlijn en de richtlijn. Prioritaire.

[0:23:39] De stoffen,

[0:23:40] Daarover gaat hierin spreekt het kabinet steun uit voor het aanpakken van pepers in drinkwater. Wat we ons afvragen is waarom daaraan wordt vastgehouden aan het jaartal van tweeduizend vijfenveertig zijn ontzettend giftige stoffen vaak in het debat over gesproken kan de staartsecretaris iets doen aan dit jaartal en meer ambitie daarin laten zien hoe liggen de verhoudingen op dit vlak in europa? Voorzitter, de natuurherstel verordeningen, de staatssecretarissen constateert dat nederland niet of nauwelijks aan de natuurherstel verordeningen kan voldoen. Het antwoord daarop is vervolgens niet we een hele reeks maatregelen gaan inzetten om dat wel te kunnen behalen, maar juist dat er wordt geprobeerd om regulering regel en wetgeving. Dat kan afdwingen niet voldoende na te volgen. Nederland onderschrijft de doelen van de richtlijn. Het kabinet erkent dat woord bereiken hiervan aanvullende richtlijnen, aanvullende wetgeving noodzakelijk is. Wat ons betreft gebeurt daar op dat vlak niet voldoende kan de staatssecretarissen aangeven wat zij wel ziet als maatregelen waarmee deze doelstellingen gehaald kunnen worden, hou ik het bij dankuwel.

[0:24:43] Jawel, mevrouw bush edith en dan ga ik mijn vrouw haag vragen om even het voorzitterschap over te nemen.

[0:24:50] Dan is nu het woord aan mevrouw beckman van de sp.

[0:24:54] Dankuwel. Voorzitter.

[0:24:57] Voorzitter, vijftien, tot.

[0:24:59] Twintig keer meer mensen sterven aan luchtvervuiling dan aan verkeersongelukken. Dat vond ik wel een cijfer. Want als je dat even tot je laat doordringen laat zien hoe groot het probleem is waar we vandaag over spreken. Vijftien tot twintig keer meer mensen die sterven aan luchtvervuiling dan verkeersongelukken. Het werd net al genoemd. Schattingen zijn

[0:25:24] elfduizend, twaalfduizend overlijdens per jaar in nederland en ik denk dat we allemaal

[0:25:34] te positief waren over de luchtkwaliteit en dat de afgelopen jaren uit heel veel nieuwe studies duidelijk is geworden dat de luchtkwaliteit weliswaar iets vooruit gaat, maar dat de kwaliteit van de lucht in gevaar. Wat er in schuilt veel groter is dan we eerder.

[0:25:52] Dachten,

[0:25:54] En bijvoorbeeld onderzoek onder leiding van harvard university liet zien dat in tweeduizend achttien meer dan acht miljoen mensen stierven door luchtvervuiling door fossiele brandstoffen zijn gigantische aantallen en dan is natuurlijk de eerste vraag die je moet stellen. Doen we genoeg

[0:26:12] en het antwoord is. Ja volgens mij kan niemand hier beweren dat we genoeg doen.

[0:26:17] Waar maken we genoeg tempo om het juiste te doen. Dat is denk ik

[0:26:21] ook een heel dikke. Nee want als we nu weten dat u zoveel mensen ziek worden.

[0:26:28] Sterven,

[0:26:30] Het wordt een sluipmoordenaar genoemd in een goed artikel van vrij nederland van vorige week. Dan kun je niet met droge ogen beweren dat tweeduizendvijftig hetjaar is om te gaan voldoen aan normen en dat we pas in tweeduizenddertig stapsgewijs dat gaan invoeren.

[0:26:49] Voorzitter, ik denk dat er al veel goede dingen zijn gezegd. D zesenzestig. We hebben lopen achter de feiten aan

[0:26:57] partij voor de dieren zijn. Er moeten er zo snel mogelijk voldoen aan de who normen en ik denk dat voor nu wij ons daar ook bij aansluiten. Ook over die vragen die gesteld zijn om in europa ook echt te gaan pleiten voor strengere normen concrete data, maar tegelijkertijd ook ons niet verschuilen

[0:27:18] achter europa. Want als we kijken naar de kaarten en zien dat nederland het vieste jongetje van de klas is

[0:27:26] een vervuilers paradijs is dan kan vvd nog wel wat sputteren natuurlijk over welke belangen weeg je dan af. Maar dat is wel een heel gevaarlijke afweging. Als we zien dat het tot zo veel ziekten

[0:27:43] en zelfs vroegtijdige overlijdens komt dan wilde ik het daar bij laten.

[0:27:49] Maar hij heeft toch nog een interruptie van de vvd.

[0:27:53] Ja daar stuurde mevrouw beckerman natuurlijk wel een beetje op.

[0:27:55] Dat begrijp ik wel.

[0:27:57] En ik zou dat niet willen kwalificeren als een sputteren.

[0:28:01] Wij proberen daar een oprechte belangenafweging te maken die wel degelijk uitgaat van het verschonen van onze lucht

[0:28:08] en bij elk debat probeer ik echt elke keer aan te geven dat er veel aan gelegen is ook bij ons in de partij en de fractie dat we de bodem, het water en de lucht in dit land

[0:28:21] schoon zien te krijgen.

[0:28:24] De manier waarop kunnen we wellicht over verschillen. Maar de vraag die ik aan mijn beckerman zullen we stellen gaat over haar uitspraak dat het resultaat er niet zou zijn en ik heb ook in de stukken gelezen

[0:28:34] bericht in twee duizend dertig de doelen gaan halen. Als we de maatregelen die we reeds met elkaar hebben vastgesteld voor mij voorbij staatssecretaris vaak naar schone lucht akkoord dat als we gewoon met elkaar uitvoeren dat we onszelf gestelde doelen gewoon gaan halen. Dus ik zal me nog eens willen vragen of zij dat ook zo ziet.

[0:28:56] Mevrouw beckman,

[0:28:58] Voorzitter,

[0:29:01] Wat ik interessant vond als ik.

[0:29:03] Mag aanhaken. Was dat artikel in vrij nederland van vorige week luchtvervuiling is een sluipmoordenaar en daarin komen een aantal wetenschappers aan het woord.

[0:29:13] Maar iemand rijdt merkt hij heel terecht op is dat we misschien wel te laconiek zijn over luchtvervuiling en dat we het onder water en bodem gaat vaak veel strenger zijn. Maar dat we te vaak zijn gaan denken. Het hoort er een beetje bij en ons niet realiseren hoe verwoestend die vervuiling is

[0:29:38] en hoeveel doden en zieken dat elk jaar oplevert en niet voor niks zijn die who normen nu veel strenger. Maar zegt ook de who en zeggen heel veel wetenschappers eigenlijk zullen normen. Misschien de komende jaren nog wel strenger gaan worden. Dus misschien is dat wel het uitgangspunt waar we moeten beginnen. Hoe zorgen we nou hoe zorgen we nou echt

[0:30:05] dat we gezondheid voorop stellen dat we ook met al ons beleid wat we maken dat integraal gaan aanpakken, zodat we echt die uitstoot verder terugdringen en ook echt zorgen dat gezondheid voorop staat. Dus ja je kunt heel lang discussiëren over of het glas halfvol is of halfleeg mijn feiten zijn dat we op dit moment gewoon zien dat bijvoorbeeld één op de vijf gevallen van astma bij kinderen wordt veroorzaakt door luchtvervuiling.

[0:30:38] Meneer de voorzitter.

[0:30:40] De vraag was of mevrouw beckerman wilde erkennen dat als we doen wat we hebben afgesproken dat we de gestelde doelen zouden halen en ik verzand om een of andere reden we in een soort perspectief richting de toekomst,

[0:30:54] waarbij zij dan nog uitgaat van who doelen en de who slechts advieswaarde heeft afgegeven aan ons is om daar samen met europa doelen van te maken

[0:31:06] wel belangrijk om te realiseren. Maar de vraag is als we met elkaar zien wat we met elkaar doen, leidt tot resultaat. En dan is in mijn ogen het glas halfvol. Ik zou inwoners in nederland ook graag willen meegeven dat dat zo is en het helpt dat als kamer bevestigen want wij zijn er voor schone lucht is. Laten we dan in ieder geval beginnen met de constatering dat dat wat we ooit hebben afgesproken leidt tot het resultaat wat we met elkaar. Toen beoogde.

[0:31:34] Ik denk dat het helpt als uw interrupties op korte termijn in een ander debat.

[0:31:41] Het antwoord van mevrouw backgammon was substantieel langer.

[0:31:45] Lange vraag een antwoord. Maar ik denk dat het helpt. Want uw vraag. Nu is is nog niet helemaal duidelijk.

[0:31:50] Volgens mij als de vraag is doen we genoeg dan denk ik dat niemand hier vindt dat we genoeg doen. Gaan we vooruit. Ja volgens mij heb ik dat ook aangegeven. Gaan we op sommige vlakken zeker voor uit. Maar laat de wetenschap is keer op keer zien dat wat we waarvan we eerder dachten dat het veilig was dat toch niet blijkt te zijn of onvoldoende blijkt te zijn. Zitten we hier niet om elkaar te complimenteren of schouderklopjes te geven. Maar om na te denken hoe we daadwerkelijk kunnen zorgen dat we die luchtvervuiling terugdringen.

[0:32:29] Een compliment voor deze korte reactie en worden

[0:32:31] de teruggeven. Voorzitter,

[0:32:34] Dankuwel en dan kijk ik naar de staatssecretarissen of zij direct kan antwoorden.

[0:32:38] Dat we moeten schorsen.

[0:32:40] Er zijn een aantal vragen gesteld die niet helemaal op mijn terrein vallen. Dus ik zou willen vragen om een wat ruimere schorsing van een half uur.

[0:32:54] Dan schors ik de vergadering tot half zes.

[1:02:39] Ik heropende vergadering. Aan de orde is het commissiedebat milieuraad van twintig december tweeduizend, tweeëntwintig en behandel voorbehoud een voorstel herziening, richtlijnen, luchtkwaliteit en we hebben voor de schorsing geluisterd naar de eerste termijn van de kamer en dan is nu het woord aan de staatssecretarissen voor haar eerste termijn.

[1:03:00] Dankuwel. Voorzitter, voor onze gezondheid en schoenen leefomgeving is het van groot belang dat we gaan voor een permanente verbetering van de luchtkwaliteit in nederland en daar werk ik nationaal aan. Samen met meer dan honderd decentrale overheden

[1:03:15] en het schone lucht verkocht. We kunnen het echt niet alleen

[1:03:20] ook in de landen om ons heen zullen de emissies omlaag moeten en zal de luchtkwaliteit verbeteren, en ik ben blij dat de commissie nu met een voorstel is gekomen voor de herziening van de richtlijn luchtkwaliteit

[1:03:31] en het psychische dat de kamer gisteren heeft ontvangen, staat dat het kabinet positief is over de hoofddoelen van het voorgestelde.

[1:03:38] Een verbetering van de luchtkwaliteit vraagt om een europese aanpak en daarna sluit het voorstel aan bij nationaal beleid zoals het schone lucht akkoord,

[1:03:46] maar er zijn ook een aantal aandachtspunten. Want als je kijkt naar de manier waarop die doelen behaald moeten worden. En als je daarbij kijkt naar de haalbaarheid in ons dichtbevolkt land met grote maatschappelijke opgave is op een aantal punten wel een voorbehoud zeker gepast.

[1:04:05] Ik ben een doelen voor tweeduizend dertien voor alle locaties in nederland. Die komen wellicht te snel,

[1:04:10] gezien de opgaven en transities van voortbestaan, zoals het grootschalig bouwen van woningen aan de aanleg van infrastructuur.

[1:04:17] Ik zal het rivm om onderzoek te doen naar de haalbaarheid aan de uitvoerbaarheid van eventuele extra maatregelen om de voorgestelde normen te halen.

[1:04:26] De resultaten daarvan verwacht ik in het voorjaar van tweeduizend, drieëntwintig. Ik zal er op letten dat er geen doelen worden gesteld die op grond van de uitkomsten van aanvullend onderzoek van het rivm ook met de besten en zet in nederland niet haalbaar kunnen worden verondersteld.

[1:04:42] Totdat we er meer over weten. Hou in ieder geval het standpunt aan dat het doel om aan de normen te voldoen. Binnen de bandbreedte twee duizend dertig en tweeduizend vijfendertig zou moeten liggen.

[1:04:52] Een heel aantal vragen, mevrouw hage, die vroeg wat de reactie van mij is op het niet halen van die grens vader en twee, tweeduizend dertig zet je ik vind dat iedereen in nederland en gezonde lucht moet kunnen leven met tweeduizend dertien komt echt te vroeg om aan de wao te kunnen voldoen aan het rivm geeft aan dat dit vergaande maatregelen vraagt waarvan de uitvoerbaarheid heel erg onzeker is. En dan zouden ook onze buurlanden zich committeren aan gelijke reducties en dat acht ik niet haalbaar met mijn inzet is om naar de nieuwe who advies vader toe te werken, maar dan wel stapsgewijs,

[1:05:29] mevrouw haar gevoel, wanneer we een aanvullend pakket maatregelen kunnen verwachten om toe te werken naar de grens waren de nieuwe. Ik ben in gesprek met de partijen uit het schone lucht akkoord en andere ministeries om te bezien welke aanvullende maatregelen, rijk gemeenten en provincies in nederland kunnen nemen om de luchtkwaliteit te verbeteren. De resultaten die neem ik op en de uitvoeringsagenda van het schone lucht akkoord voor de periode tweeduizend, vierentwintig tot twee duizend dertig en ik zal de camera over eind tweeduizend, drieëntwintig informeren.

[1:06:00] Dan had mijn vrouw haar nog gevraagd als we zolang de tijd nemen. Wat doen we als de who en de tussentijd nieuwe advies vader komt, blijven we niet achter de feiten aan hobbelen en het voorstel van de commissie wordt een manier voorgesteld om elke vijf jaar een herbeoordeling te maken van de richtlijn, op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten over luchtvervuiling en uit die herbeoordeling kan komen dat het noodzakelijk is de richtlijn tussentijds te herzien en dat mechanisme. Dat steun. Ik ook.

[1:06:29] Wat het kabinet betreft, kunnen we bij een herbeoordeling ook andere europese wetgeving betrekken die ervoor zorgt dat de emissies van luchtverontreiniging de luchtverontreinigende stoffen verminderen.

[1:06:40] Donald, mevrouw haar nog gevraagd hoe op dit moment de gezondheidseffecten van maatregelen op het gebied van luchtkwaliteit worden gemeten.

[1:06:47] Voor het schone lucht akkoord betekent het rivm berekend het rivm elke twee jaar de gezondheidseffecten van onze luchtkwaliteit en het effect van maatregelen wordt niet specifiek naar incidentie van astma gekeken. Ik heb wel het rivm de opdracht gegeven om te bekijken of gezondheidseffecten, zoals astma gevallen, daaraan mee genomen kunnen worden.

[1:07:09] Mevrouw haar vroeg of het de opvatting delen dat de compensatie voor burgers laagdrempelig toegankelijk moet zijn, zodat ze zonder jarenlang procederen en gezondheidsschade gecompenseerd kunnen krijgen. Het kabinet deelt de opvatting dat compensatie voor gezondheids schade lijkt rimpelig en toegankelijk verkregen moet worden en dat daarom de toegang tot de rechter dat ook moet zijn.

[1:07:31] Het lijkt erop dat de voorstellen over toegang tot de rechter aansluiten bij bestaande nationale regelgeving en in dat geval vind ik het in ieder geval van nederland niet nodig. Meer juridische bepalingen te introduceren. De onderhandelingen over die richtlijn die moeten beginnen. Het is nog onduidelijk of de voorgestelde omkering van bewijslast en het definitieve voorstel opgenomen wordt, en daarnaast is ook nog onduidelijk wat andere lidstaten van het voorstel vinden, en daarom kan ik op dit moment nog niet zeggen hoe dit voorstel wordt verwerkt en de nederlandse regelgeving,

[1:08:02] mevrouw haar vroeg of ik mogelijkheden zien om eerder dan in tweeduizend vijftien te voldoen aan de nieuwe who normen. Ik weet nog niet wanneer we in nederland advies vader kunnen halen. Dan hebben we meer informatie voor nodig onder andere over wat de ambitie wordt voor het europese luchtkwaliteitsbeleid. Ik deel wel de ambitie van d zesenzestig om de luchtkwaliteit en de gezondheid zo snel mogelijk te verbeteren, werken we nu ook al aan bijvoorbeeld met schone lucht akkoord en schone mobiliteit en de maatwerk aanpak voor de industrie en ikzelf ook in europees verband en voor maatregelen om schone lucht te promoten en ik kijk welke aanvullende stappen we in nederland kunnen nemen en ik zal eind tweeduizend, drieëntwintig de kamer daarover informeren

[1:08:45] meneer haven gekocht die vroeg

[1:08:48] na de ingrijpende maatregelen die het rivm beschrijft en het rapport en is maatwerk niet aantrekkelijker voor de luchtkwaliteit geld het kunnen halen van normen bij ons in nederland een hoge mate afhankelijk is van maatregelen en de landen om ons heen en daarom moeten we dat ook europees aanpakken.

[1:09:05] Nederland pleit, afhankelijk van de haalbaarheid voor een doel jagen tussen de dertig en vijfendertig voor de nieuwe luchtkwaliteitsnormen aan als specifieke plekken zijn waar het ook na tweeduizend, vijfendertig niet mogelijk is om de normen te halen. Dan zou er nog uitstel mogelijk moeten zijn. Dat geldt voor plekken bij bijvoorbeeld zeehavens, bij luchthavens en in de directe nabijheid van zware industrie en intensieve veehouderijen.

[1:09:30] Mevrouw is een vraag voor u van mevrouw busje niet.

[1:09:35] De voorzitter,

[1:09:36] Ik heb hier een vraag over wat wel of niet mogelijk is. Volgens mij is het een keuze die we kunnen maken wat in het rapport staat ook dat soms bepaalde gebiedsgerichte aanpakken, wel ertoe zou leiden dat de luchtkwaliteit in bepaalde gebieden voldaan nog zo erg omlaag gaat dat we dichterbij de normen komen. Dus hoe neemt de staatsecretaris de conclusies van het rapport mee met daarbij

[1:09:59] waar ik soms aan het zoeken ben is hoe de conclusies van het rapport worden gebruikt. Want aan de ene kant wordt gezegd dat is moeilijk. Maar als we dit doen dan kan dat.

[1:10:07] Maar wat de staatssecretarissen zeggen is het is moeilijk. Dus het kan niet.

[1:10:11] Kan zij toelichten of zij dat inderdaad zo leest. Want zoals colega van de partij voor de dieren ook al zei, het zijn keuzes gemaakt moeten worden gemaakt over industrie over veehouderij en ga destijds tijdens de cursus wel of niet maken want het rapport maakt niet een keuze tegen. Het kan. Het is moeilijk, maar het kan.

[1:10:27] De staatssecretaris.

[1:10:28] Voorzitter, ik denk dat we moeten kijken naar haalbare doelen en een tijdspad. Wat wat daarbij past en daarin zal ongetwijfeld het tempo waarin we bepaalde dingen willen realiseren soms een beetje kunnen verschillen. Dus het kan zijn dat de ene partij zegt van wij vinden dat het nog sneller moet en dat andere partijen gaan zeggen van ja maar wacht even. Er zijn ook nog andere zaken waar we rekening mee moeten houden. Maar wat wel van belang is is dat we natuurlijk niet onnodig lang wachten en ik wil graag

[1:11:05] rekening houdend met alle afwegingen die we moeten maken, zorgen dat we een realistisch haalbaar tijdspad in het leven geroepen. Daarbij hebben we ook die advies al die rapporten bijvoorbeeld nodig en we hebben afspraken nodig en europees verband. Want je kunt wel als nederland het braafste jongetje van de klas zijn, maar we hebben ook al vaker gesprekken gehad. De lucht stopt niet bij de grens.

[1:11:31] En als je bijvoorbeeld dan een bepaalde normen in heel nederland hebt en je woont in een grensgebied waar de wind over de grens zwaait. Dan kan dat leiden tot moeilijkheden. Dus het is belangrijk dat we toch in europees verband proberen iedereen zo ambitieus mogelijk te laten zijn. Daar komen we verder mee dan dat wij alleen als nederland hele hoge normen stellen waarmee we ook misschien voor een deel het land een beetje op slot zetten, terwijl we dan niet eens zichzelf wat aan kunnen doen.

[1:12:01] Mevrouw niet,

[1:12:03] Dankuwel. Voorzitter, ik wil even terug komen van het braafste jongetje van de klas.

[1:12:07] Dat zijn we gewoon niet.

[1:12:10] Zoals mijn vrouw haar eerder ook al aangaf. Nederland is super vies. Dus als we ook met die houding naar de e. U gaan er lijkt niet handig om te doen alsof hij het ontzettend goed doen en anderen te vragen om met ons mee te bewegen als wijzelf niet eens toewerken en moeilijke keuzes durven te maken. Op basis van het rapport kan de staatssecretaris daarop reflecteren kunnen we af van het idee dat wij het braafste jongetje van de klas zijn. Dat zijn we gewoon niet.

[1:12:34] De staatssecretaris.

[1:12:35] Voorzitter, wij hebben heel veel dingen die we allemaal moeten inpassen en ons kleine landje en daarom moeten we ook goed kijken van als bijvoorbeeld bepaalde regelingen in europees verband worden vastgesteld of het haalbaar is voor nederland om daaraan te voldoen en ik vind het heel belangrijk dat we met zijn allen ambitieus blijven. Dat is ook de doelstelling. De tijdspad om daar te komen, zullen ook nog de komende tijd voorstellen voor gaan volgen en dan is het uiteindelijk ook aan de kamer om daar dan weer wat van te vinden.

[1:13:12] En dan is er een vraag van mevrouw akerboom fractie van de partij voor de dieren.

[1:13:17] Ik zou graag door willen gaan, want inderdaad, zoals mijn collega van groenlinks als het braafste jongetje. Dat zijn we niet. We zijn zoals dat die kaartjes blijkt eigenlijk het vieste jongetje verwijst staatsssecretaris zijn dingen die hier over de grens bij en tegelijkertijd zeggen ze ook dat de zware industrie, luchthavens intensieve veehouderij in ons landje in moeten passen. Voorzitter, ik zou haar willen vragen kansen daarop reflecteerde dat nog geen natuurlijk gegeven is dat wat we hier allemaal hebben in nederland dat er een keuze is om die grote stallen open te houden dat het een keuze is om de zware industrie niet versneld te verduurzamen dat het een keuze is om schiphol en andere luchthavens zo gigantisch veel vluchten te laten uitoefenen.

[1:13:55] De staatssecretaris, voorzitter,

[1:13:57] Dat klopt dat wij bepaalde functies en het pand hebben en ik kan me voorstellen dat bepaalde partijen daar misschien anderen of snellere afbouw van zouden willen zien of vermindering bijvoorbeeld van zouden willen zien, maar wij hebben ook ambitieuze voorstellen gedaan. We hebben nu het groen staalplan bijvoorbeeld fanta waarmee we echt hopen dat al verbeteringen komen ook voor de leefomgeving waarbij je ook de werkgelegenheid voor de mensen en het gebied uiteindelijk kunt behouden, want op het moment dat ik noem ik noem altijd als voorbeeld de mijn de mijnen in limburg waar de sluiting van de mijnen uiteindelijk ook heeft geleid tot een heleboel andere gezondheidsklachten, tot armoede, tot werkloosheid, tot obesitas. Wat nu nog in die regio nog steeds tot op de dag van vandaag best wel doorwerkt. Dus het is altijd belangrijk om alle belangen goed te wegen en wij willen ambitieus zijn. Daarom doen we ook al voorstellen. De luchtkwaliteit verbetert ook al in de loop der tijd en nederland. Maar we zijn daarin houden we wel rekening ook met andere belangen die spelen. Dat is aan de ene kant en in de tweede plaats stopte lucht niet bij de grens. Dus ik vind het altijd heel belangrijk om te pleiten voor europese normen en afspraken, zodat je ervan op aankunt dat het niet zo is dat belgië en duitsland bijvoorbeeld een industrie aan de rand van de van de grens zetten en vervolgens bijdage de jury van de vruchten van plukken.

[1:15:34] Ik zie dat u nog twee vragen zijn. Ik zou de collega´s wel willen verzoeken om interrupties kort te houden. Dan ga ik eerst terug naar mevrouw akerboom.

[1:15:44] Je hebt komt de staatssecretaris terug op op grote zware initiatief zijn er toch nog willen vragen om een specifiek antwoord omtrent de intensieve veehouderij. Dat ruikt zo gigantisch veel belangen belangrijk om het klimaat crisis hebben een enorm stikstof probleem. Dierenwelzijn is gewoon verschrikkelijk in de intensieve veehouderij. En dat gaat eigenlijk maar weinig mensen en hun product dat we vooral maken voor de exportmarkt is dan ben ik toch heel benieuwd. En dan nog al die effecten op de gezondheid van omwonenden. Wat wel echt een lokaal probleem is in brabant een helder is.

[1:16:17] Wedstrijdsecretaris.

[1:16:18] Voorzitter, we zijn uiteraard aan het kijken als het aankomt op milieumaatregelen, maar ook bijvoorbeeld met de collega van lhv hoe we omgaan met onze eigen intensieve veehouderij. Volgens mij komt binnenkort het landbouwplan ook naar de k of het het plan komt naar de camera.

[1:16:36] Dus het lijkt mij ook goed dat de kamercommissie die daar dan met de minister over spreekt daar ook een gesprek met hem over heeft in dit geval en daarnaast zijn we natuurlijk ook volop bezig met een brede zin te kijken hoe we omgaan met bijvoorbeeld ook de stikstof ambities die we hebben als kabinet. Volgens mij is daar ook al heel veel over gezegd.

[1:17:00] En nou ja, we weten met zijn allen dat nederland schoon ontmoet en dat er ook stappen gezet moeten worden om te kijken hoe je op een duurzame manier zeg maar ook bepaalde bedrijfstakken die nu misschien wat minder goed zijn voor de omgeving. Hoe je die helpt om te transformeren en te innoveren. En dat is ook bij de veehouderij natuurlijk een issue. Maar ik zou graag willen vragen om de vragen die mevrouw akerboom heeft echt over die intensieve veehouderij om die ook te bespreken met zijn collega van lhv.

[1:17:44] Dan ga ik naar de haverkort wd.

[1:17:47] Voordat al deze interrupties naar aanleiding van de beantwoording van de vraag van haverkort

[1:17:52] en ik hoorde de staatssecretaris een aantal dingen zeggen waar ik het volg mij wel mee eens was en ik toets op maar gelijk even of dat in mijn definitie van maatwerk van tevoren zeggen we willen een realistische haalbaar tijdspad. We gaan het met europese maatregelen breed aanpakken, waarbij we die tussendoelen van die advieswaarde dertig, vijfendertig proberen waar te maken en voor specifieke plekken moeten we wellicht om al te ingrijpende maatregelen te voorkomen. Uitzonderingen maken in in dit land in mijn optiek ik dat redelijk als maatwerk. Maar dat is niet relevant hoe dat klinkt. Ik kan ze nog één keer bevestigen dat ik dat goed gehoord.

[1:18:27] De staatssecretarissen. Ja, dat.

[1:18:30] Komt goed gehoord.

[1:18:31] Kunt u de uitvoering?

[1:18:33] Had mevrouw akerboom gevraagd hoe ervoor gezorgd dat de belangen van gezondheid, milieu en klimaat prioriteit krijgen boven andere belangen. Het sluiten niet aan op de discussie die we net hadden gezondheid en milieu zijn voor mij heel belangrijk en mogelijk wordt gezocht naar synergie. Ze zijn bijvoorbeeld klimaatregelen en maatregelen zijn vaak ook goed voor de luchtkwaliteit wordt altijd een zorgvuldige afweging gemaakt tussen alle belangen. Het is wel zo dat bijvoorbeeld normaal altijd een compromis zijn tussen gezondheidskundige wenselijkheid, haalbaarheid en de mate waarin we als samenleving ook bereid zijn om gedrag te veranderen,

[1:19:08] akerboom nog een vraag of er wordt gepleit voor de who normen te halen en tweeduizend dertig in plaats van tweeduizendvijftig.

[1:19:16] Ja nee dat gaan we niet voor pleiten als kabinet om die in tweeduizend dertien al overal in europa te halen omdat tweeduizenddertig echt te vroeg komt om aan die who advies vader te kunnen voldoen en het rivm geeft aan dat het vergaande maatregelen vraagt waarvan de uitvoerbaarheid heel onzeker is, en dan zouden ook onze buurlanden zich moeten committeren aan gelijke reducties en dat acht ik

[1:19:39] niet haalbaar. Maar mijn inzet is om nadien nieuwe who advies vader toe te werken. Maar dan iets meer stapsgewijs als mevrouw akerboom het graag zou zien.

[1:19:50] Ze had ook nog gevraagd hoe het concrete en die tijd ga bevorderen van stikstof water, klimaat en luchtkwaliteitbeleid. Het kabinet zoekt waar mogelijk ook op alle fronten naar synarchie. Die zijn vaak ook klimaatmaatregelen zijn vaak goed voor de luchtkwaliteit.

[1:20:06] Een aantal voorbeelden daarvan het de elektrificatie van het wegverkeer is goed voor de luchtkwaliteit en voor het oplossen van de stikstofproblematiek. Het kabinet maakt maatwerk afspraken met grote industriële. De uitstoot van broeikasgassen om de uitstoot van c o twee te verminderen en tegelijkertijd bijvoorbeeld door de overstap van fossiele energie opwekking naar schone elektriciteit en hun impact op de leefomgeving te verminderen en uitfasering van kolencentrales leidt tot minder c o twee uitstoot minder stikstofdepositie in natuurgebieden en een betere luchtkwaliteit.

[1:20:38] Dan

[1:20:40] vroeg mevrouw bush, bush league. Ik ben nog steeds aan het oefenen,

[1:20:46] want ik had gevraagd hoe moet ik het nou precies zeggen. Zal ik beetje. Daarnaast geloof ik graag staatssecretarissen toezeggen dat ze het voorstel niet nog verder zal afzwakken en gaat pleiten voor het schrappen van de uitzondering mogelijkheid voor lidstaten op het gebied van luchtkwaliteit, maar ik zal het voorstel niet afzwakken. Het nederlands standpunt is dat de hoofddoelen van het voorstel onderschrijven en dat betekent dus, inclusief aanscherping van de normen europese grens vader die zijn echt wel overal echt bindend. En als je als lidstaat die niet haalt dan krijg je een ingebrekestelling procedure.

[1:21:21] Daarom heeft het kabinet enkele voorbehouden geformuleerd. Ze willen een analyse van het rivm afwachten om te kijken welk doel we voor onze inzet kiezen aan willen we mogelijkheden om op specifieke plekken later te voldoen. Denkt dan bijvoorbeeld aan de rotterdamse haven waar veel opgaven tegelijk liggen en zonder die uitzonderingen kunnen we alleen akkoord gaan met die grens vader die gekoppeld zijn aan een bepaalde datum die ook overal haalbaar zijn

[1:21:47] en verder afzwakking is wat mij betreft niet aan de orde.

[1:21:50] Dan heb ik nog een vraag waarom we niet pleiten voor een concreet doel jagen. Ik ben het er niet mee eens dat de adviezen van de wereldgezondheidsorganisatie negeren, zoals ik eerder heb aangegeven en mijn reactie op de motie van mevrouw bush league zijn voor meidenadvies vader leidend voor mijn beleid. Maar dat is niet hetzelfde als dat ik deze wade nu als bindende grens vader kan overnemen en milieunormen. Die zijn altijd een compromis tussen gezondheidskundige wenselijkheid, haalbaarheid en ook de mate waarin we als samenleving bereid zijn ons gedrag te veranderen.

[1:22:21] Nul vervuiling. In tweeduizendvijftien is voor mij echt een stip aan de horizon

[1:22:27] dan een vraag van mevrouw basiliek over de motie van oktober dat who normen leidend moeten zijn en de servische dat ik deze week naar de kamer stuurt, staat dat ik de hoofddoelen van het voorstel van de commissie ondersteun om stapsgewijs toe te werken naar who advies vader. Het voorstel dat er nu ligt. Dat beschrijft dat er in twee duizend dertig een tussenstap gemaakt moet zijn naar de who advies varen

[1:22:52] in tweeduizend dertien komt wel echt te vroeg om eraan te kunnen voldoen aan het rivm geeft aan dat dat ja die vergaande maatregelen vraagt daar hebben we het al eerder over gehad.

[1:23:03] Ja volgens mij is dat niet haalbaar. Dan had ik nog een vraag van mevrouw akerboom over.

[1:23:13] Even kijken of er ook weer zeg maar eigenlijk die uitlopen en ik vind ook dat ik, zoals aangegeven op mijn reactie en de brief of op de motie van mevrouw basiliek dat who advies vader leidend moeten zijn en ons beleid stapsgewijs naar die nieuwe wade toewerken.

[1:23:33] Ik had vergeten

[1:23:34] de blokjes te melden. Voorzitter, excuus.

[1:23:37] Ik weet niet precies waar de rest van mijn broertjes en daar zijn ze.

[1:23:41] Eerst heb ik nog n blokje circulaire economie dan water bodem

[1:23:46] dan overig.

[1:23:48] Dit is ez k en dan nog een en dan heb ik nog even twee van de andere portefeuillehouders

[1:23:55] even de vraag of er circulair. Mijn vrouw vroeg wanneer we de kabinetsreactie ontvangen op de voorstellen van de commissie. Dat is eind januari drieëntwintig.

[1:24:05] Meneer haverkotte vroeg of ik een nationale impact analyse kan laten doen naar de effecten van de verpakkingen richtlijn

[1:24:13] en het beleidskader voor bio gebaseerde, bioafbreekbare en composteerbare plastics.

[1:24:31] Het kabinet is op dit moment bezig met het opstellen van de kabinetspositie ten aanzien van die twee genoemde voorstellen.

[1:24:38] Dan hadden zowel de heer haverkort als mevrouw akerboom en vragen over de verpakkingen richtlijn. Het kabinet is ambitieus op het gebied van circulaire economie en verwelkomt de herziening van de verpakking richtlijn. Het voorstel wordt momenteel bestudeerd aan de kamer wordt gedetailleerd geïnformeerd over de kabinetsappreciatie via het pion b en c vissen

[1:24:57] meneer haven gekocht had nog een vraag of ik het fiche de herziening van de verpakking lijn kan opnemen dat een gedegen impact analyse kan worden uitgevoerd. Ja dat kan het impact assessment van de commissie ziet op de gehele europese economie. Het impact assessment van de commissie is een vast onderdeel van de beoordeling van het kabinet en zal dus ook worden meegenomen en de c vissen en daarbij nemen we in het safe is altijd de impact op de samenleving mee, inclusief ook de impact op het bedrijfsleven.

[1:25:28] Dan had ik nog een paar vragen over water. Even kijken. Mevrouw hagen die vroeg waarom het kabinet handelingsperspectief over het voorkomen van schadelijke stoffen mest. Het klopt dat via vergunningverlening en mesjes van schadelijke stoffen teruggedrongen kunnen worden alom tegenwoordig stoffen die diffuse het milieu zette, zijn voor de waterbeheerder echter geen redelijkerwijs te nemen. Maatregelen mogelijkheid mogelijk om de milieukwaliteit normen te halen.

[1:25:56] Meneer haven gekocht die vroeg naar de kaderrichtlijn water. Ik zal dat antwoord voor de kerst nog toe sturen, zoals u mij schriftelijke al had gevraagd.

[1:26:26] Het betreft nieuwe stoffen met een nieuwe deadline. We doen ook al wel een hoop

[1:26:31] voor de nationale maatregelen die lopen verwijzing door naar het vast debat van februari tweeduizend, drieëntwintig. Maar we kunnen niet voor alle nieuwe toegevoegde stoffen en tweeduizend, zevenentwintig voldoen.

[1:26:49] Dan had mijn vrouw haar nog een vraag over de bodemsanering gelijk wil stellen aan het drinkwater richtlijn om het antwoord daarop is nee want de bescherming van kwetsbare objecten als grondwater functies voor drinkwater en industriële onttrekking is al een argument bij bodem, saneringsbeleid en de aanpak van het bodemsanering beleid is risico gestuurd. De drinkwater richtlijnen strenger, maar die richt zich op water uit de kraan komt.

[1:27:14] Mevrouw hagen vroeg of ik mogelijkheden zien om de chemische grondwaterkwaliteit aan te wijzen als indicator om de bodem gezondheid te meten de normen voor chemische grondwaterkwaliteit te maken, onderdeel uit van de huidige beoordeling van bodemkwaliteit en dat zal ook zo blijven

[1:27:33] dan het blokje overig

[1:27:35] meneer gekocht die vroeg naar de verordeningen overbrenging europese afvalstoffen.

[1:27:44] Ja ik had aangegeven dat ik me wil inzetten voor vereenvoudigen van transport aan handel in grondstoffen op de milieu gaat, is heel beperkt ruimte gegeven voor een globale update van het voorzitterschap over de voortgang van de herziening van de europese verordening voor overbrenging afvalstoffen en de onderhandelingen zelf heeft nederland zich uiteraard op het maximaliseren van hoogwaardig gebruik van ons afval binnen de e. U het digitaliseren van de folk transport vereist. De administratie is een van de aanpassingen die de inzet van afval als secundaire grondstoffen binnen de e u gemakkelijker moet maken.

[1:28:19] Meneer komt nog een vraag over de stand van zaken van de pyrorichtlijn. Op dit moment wachten nog op de start van de evaluatie van de pyrorichtlijn door de europese commissie aan nederland zet zich in voor een snelle start.

[1:28:32] Mevrouw hagen vroeg of ik kan aangeven waarom het voorstel ten aanzien van groene claims is uitgesteld aan wanneer we dat voorstel kunnen verwachten. Het kabinet betreurt de vertraging

[1:28:41] voorgesteld

[1:28:43] omtrent de duurzaamheids claims niets van de commissie die keuze heeft gemaakt.

[1:28:49] Het voorstel zal een grote rol spelen in de transitie richting consumenten en zal de concurrentiepositie verbeteren van bedrijven die duurzame producten verkopen. Tijdens de milieuraad en brussel zal ik bij de commercie kenbaar maken met voorstellen graag uiterlijk en de eerste maanden van tweeduizend, drieëntwintig ontvangen.

[1:29:08] Dan had ik nog een vraag van mevrouw hagen richting is t k waarom de richtlijn over het stimuleren van reparatie en hergebruiken is uitgesteld.

[1:29:19] Het voorstel over het stimuleren van reparatie en hij gebruikt is uitgesteld omdat het onafhankelijke raadgevend orgaan, de regulatory scrutiny poort en oktober een negatief advies heeft uitgebracht. Dat betekent dat de commissie het voorstel moeten aanpassen. Het advies wordt pas openbaar gemaakt op het moment dat de commissie het voorstel heeft aangenomen, negeerde het negatieve advies is daarom nu nog niet bekend. De verwachting is dat het voorstel in kwartaal van tweeduizend, drieëntwintig gepresenteerd zal worden.

[1:29:47] Dan waren er nog een aantal vragen richting l v.

[1:29:52] Mevrouw haar vroeg hoe het kabinet en de lichten natuurherstel verordeningen ziet

[1:30:00] voorgestelde, het voorgestelde verslechtering verbod en natuur herstel veroordeling kan het kabinet lastig anders lezen dan dat een vergunning procedure moet worden doorlopen voor alle projecten binnen en buiten natura twee duizend gebieden die verslechtering veroorzaken die de voortdurende verbetering van habitat, type of leefgebieden van zocht te belemmeren

[1:30:20] en dat is omdat het verslechtering verbod vraagt, wat van geval tot geval moet worden bepaald of voor herstelde, habitat type of leefgebieden van zochten. Een ecologisch onderzoek van de gevolgen van het project moet worden uitgevoerd en dat vereist dat de initiatiefnemer van het project dat kan leiden tot een mogelijke aantasting van herstelde kijken en ecologisch onderzoek naar de gevolgen van dat project moet laten uitvoeren en dat zal naar verwachting leidde tot aanzienlijke lasten, zowel voor de initiatiefnemer als de bevoegde gezagen. Mevrouw hagen vroeg wanneer de kamer de quick scan kan verwachten over de natuur veroordeling.

[1:31:01] De huidige planning zal de quick scan en april tweeduizend, drieëntwintig aan de kamer worden verzonden planning die zal samenhangen met het tijdspad en tempo waarop de verordeningen wordt behandeld door het zweeds voorzitterschap en de raadswerk,

[1:31:15] mevrouw akerboom, aan hem gevraagd. Eigenlijk zijn ze van nederland doet groene dansen s natuurherstel gaat voor nederland snel aan het verslechteren is kapot en het klopt dat natuurherstel ook voor de vogel en habitatrichtlijn soorten habitat type buiten natura twee duizend gebieden moet plaatsvinden. De pvda fractie noemt het doel van twintig procent herstel. Dat klopt, maar dat percentage is een doel dat op een niveau van alle lidstaten dus binnen de hele e. U moet worden behaald tegen twee duizend dertig. Dus het gaat om twintig procent van het land en twintig procent van de zee binnen de e u en het gaat om europese natuur binnen en buiten de natura twee duizend gebieden.

[1:31:55] Dan had mevrouw akerman nog een vraag over of ik vind dat de voorgestelde tijdlijn noodzakelijk is om het tij te keren op dit gebied aan of het nog sneller moet op het gebied van natuur herstel. De minister van natuur en stikstof heeft de kamer al gemeld dat nederland volgens aandachtspunten heeft bij dit voorstel. Het kabinet onderschrijft de bredere doelstellingen van het voorstel alleen de manier waarop het kabinet flinke vraagtekens bij

[1:32:21] mevrouw basiliek nog gevraagd naar de natuurherstel veroordeling en dat we daar nauwelijks aan kunnen voldoen. Zijn er manieren om de doelen te halen. Het kabinet heeft een ambitieuze agenda. Dat blijkt ook uit het ontwikkeld document in het kader van het nationaal programma landelijk gebied dat de tweede kamer onlangs heeft ontvangen.

[1:32:43] Het uitgangspunt van het nvog is een landelijk gunstige staat van instandhouding van europese beschermde vogel en habitatrichtlijn soorten en habitat type op de grond van de habitat richtlijn. De doelen die moeten binnen en buiten die natura twee duizend gebieden worden gehaald en aan provincies is gevraagd dat uit te werken en de gebiedsplan en die volgen midden tweeduizend, drieëntwintig worden die voorgelegd aan de lhv. Mevrouw akerman vroeg naar de biodiversiteit strategie. Waarom scherpt het kabinet het doel niet aan. Ik verwijs u door naar de minister van natuur en stikstof en ook vragen om die vraag tijdens het volgende commissiedebat te stellen en niet wenselijk of tijdig genoeg is. Dan kan ook middels een brief op worden terug gekomen.

[1:33:30] Mevrouw akerboom vroeg nog naar water en bodem sturend kan aangeven wat dat licht van de natuur verordeningen. Wat ik daarvan vind. Er komt in januari een apart debat, water en bodem sturend dat de samen met mijn collega minister harbers. Ik zou willen voorstellen omdat daar verder met elkaar te bespreken en ik zal met de minister van ind op benzine of we de vraag nog voorafgaand aan het debat kunnen beantwoorden. Dat was mijn beantwoording. Voorzitter,

[1:34:00] Veel dank aan de staatssecretarissen en dan kijk ik naar links of er behoefte is aan interrupties zijn eerste termijn. Dat is het geval die je haverkort.

[1:34:11] Voorzitter, kan kort. Ik hoorde bij het puntje over het eenvoudige transporteren en handelen in grondstoffen afval zul je wil de staatssecretarissen beantwoorden zeggen dat er weinig tijd was op de agenda van de milieuraad dat het in de besprekingen eromheen natuurlijk onderwerp van gesprek is. En toen zei ze iets over dat met name digitalisering. Daar moet zorgen voor versnelling en daar waar de overheid digitalisering als oplossing ziet, ben ik altijd iets extra alert en ik wacht dat uiteraard met plezier af. Er zal wel een keer een plan voorkomen. Maar de intentie van mijn vraag.

[1:34:43] U zei dat u een korte vraag?

[1:34:46] De inleiding is langer de vraag is kort.

[1:34:48] Dat is niet wat.

[1:34:49] Is de termijn voor. Dus zouden jullie nu ineens zin in vraag te stellen.

[1:34:55] Ik ga mijn best doen. Voorzitter,

[1:34:57] ik kan zij bij die milieuraad de einde afval status dan want dat was de intentie van mijn vraag nog nog ergens even tussendoor proberen te benoemen.

[1:35:08] Dus staatsssecretaris.

[1:35:14] Ik durf kan kan de staatssecretaris als ze toch bij de milieuraad zit en niet zozeer digitalisering als oplossing voor het vereenvoudigen van transport en handel in grondstoffen naar voren halen, maar ook de afval status. Want als we die eerder kunnen wegnemen dan vergemakkelijk dat ook de vereenvoudigt dat ook transport en handel.

[1:35:39] De staatssecretarissen.

[1:35:42] Ik moet er even over nadenken want ik snap het punt van de heer haven gekocht. Maar ik weet niet of dat in dit kader het de juiste plek is om die discussie te voeren. Maar ik kon haar nog wel even bij hem op terug.

[1:35:57] Dankuwel. Dan kijk ik nogmaals naar links. Om te zien of er behoefte is aan een tweede termijn.

[1:36:03] Dat is het geval en in een tweede termijn hanteren we altijd een derde van de spreektijd van de eerste mens. Dat zou uitkomen. Tachtig seconden per persoon en dan geef ik als eerste het woord aan die haverkort fractie vvd.

[1:36:18] Voorzitter, dank wat ons betreft twee minuten debat niet nodig. Dank voor de beantwoording van de vragen door de staatssecretarissen en het debat beluisteren. Zou je denken dat het alleen over luchtkwaliteit gaat. Maar de geadopteerde agenda voor volgende week laat ook nog een aantal andere onderwerpen zie en ik ben blij dat die ook nog voor een groot deel aan de orde zijn gekomen.

[1:36:39] Een specifieke vraag geef ik de staatssecretaris mee om nog eens over na te denken. We hebben het vaak over een gelijk speelveld level playing field waarbij ook de industrie genoemd wordt als partijen die natuurlijk emissies heeft en vuiligheid uitstoot naar lucht en water en het zou onze liefde waard zijn als de staatssecretarissen

[1:37:00] ergens komende periode kon laten onderzoeken hoe de bedrijven niet alleen in nederland maar ook in de landen om ons heen

[1:37:11] vergunst zijn op de meest vervuilende stoffen, zeker de stoffen die via lucht en water ons land vervolgens binnenkomen, omdat daarmee de noodzaak voor het level playing field nog eens benadrukt wordt. Tot zover.

[1:37:23] Dankuwel hier haverkort ga ik naar mevrouw akerboom.

[1:37:28] Voorzitter, dankuwel en dan kan de staatssecretaris voor alle antwoorden. Voorzitter, we hebben het gehad over biodiversiteit, natuur, luchtkwaliteit, circulariteit allemaal echt ontzettend belangrijke onderwerpen voor onze gezondheid voor het milieu en daarna van enorm belang dat nederland ambitie toont en nederland doet dat niet. Terwijl we allemaal eigenlijk gewoon beter weten durven simpelweg geen keuzes te maken die het land de goede kant opsturen. De staatssecretarissen heeft het gehad over allerlei belangen, maar die van de vervuilende industrie en hiervan de grote v fabrieken die lijken dan nog steeds zwaarder te wegen dan bijvoorbeeld de natuur of de volksgezondheid. Ja. Dus daarom willen wij graag een aantal voorstellen de goede kant opdoen en willem twee minuten debat aanvragen.

[1:38:12] Dank u wel, mevrouw akerboom ga ik naar mevrouw boertje liet fractie van groenlinks.

[1:38:17] Dank u. Voorzitter, het zuiderkruis en haar team voor de beantwoording van de vragen over de pepers gaan we eruit laten doorpraten. Blij dat we nog even kunnen benoemen.

[1:38:26] Ik kijk uit naar de plannen rondom bodem en dan nog over luchtkwaliteit op dat rapport terugkomend. Daar worden verregaande maatregelen opgeschreven, maar die zijn niet onmogelijk. Als wij zeggen of als hij wordt gezegd dat het niet haalbaar is, is dat een politieke keuze? Ik wel even op tafel leggen en voorzitter bij zijn. Het enige eu lidstaat die in tweeduizenddertig niet aan de advieswaarde zal voldoen. De staatssecretaris gaf aan. Wij zouden het ook niet leuk vinden als duitsland en belgië aan de grens allerlei zaken zouden doen, maar wij zijn dat nu. Wij zijn degenen die niet eerlijk ten opzichte van de rest van de e. U en mijn vragen aan de staatssecretaris is schaamt hij zich daar niet voor. Net als ik gênant en zijn wij nog wel geloofwaardig in zon, milieuraad op het moment dat wij zelf onze eigen zaakjes niet op orde kunnen krijgen vanuit de kamer die boodschap wordt gevraagd. En dan tot slot. Voorzitter, ik sprak namens de pvda dankuwel.

[1:39:16] Dankuwel. Mevrouw moet sadie namens pvda en groenlinks. Kijk ik naar rechts.

[1:39:22] Heeft u behoefte aan een schorsing?

[1:39:25] Als ik even een minuutje mag.

[1:39:27] Dat mag zeker een schorsing voor een enkele ogenblikken.

[1:39:40] Voorzitter, ik ben volgens mij klaar om te antwoorden.

[1:39:43] Die werd supersnel naar de staatssecretaris.

[1:39:46] Even kijken. Nou om op de wraak van de heer haar verkocht te antwoorden. Uiteraard is het altijd goed om te kijken hoe andere landen doen. Dus kunnen we zeker naar kijken zonder dat er meteen een enorm onderzoek zou moeten worden. Ik denk niet dat dat is van meneer verkocht bedoeld. Maar waar het met name om gaat is in sommige gevallen heb je misschien wel dat het op papier goed geregeld is. Maar hoe werkt het ook. En de praktijk en dat hebben wij hier in nederland ook weleens aan de hand. Dus ik denk ook dat het belangrijk is om daar ook naar te kijken en als het aankomt op de opmerking van mevrouw basiliek dat wij echt de enige zou zijn die die normen niet gaan halen. Dat betwijfel ik echt. Maar het is uiteraard, zodat het gemakkelijker zal maken als andere landen ook allemaal wel aan bepaalde normen kunnen voldoen. We zullen doen wat we kunnen binnen het mogelijke zullen andere belangen ook worden meegewogen. Dat hebben we volgens mij net ook al een eerste termijn met elkaar in elk geval geprobeerd het standpunt van het kabinet daarover inzichtelijk te maken en dat neemt niet weg dat wij uiteraard een verplichting hebben om zo snel mogelijk aan de normen te voldoen wat binnen het mogelijke en het haalbare ligt

[1:41:06] dankuwel. Voorzitter,

[1:41:07] Dankuwel aan de staatssecretarissen zijn we bijna aan het einde gekomen van dit commissiedebat, maar niet voordat ik meld dat er een twee minuten debat is aangevraagd door mevrouw akerboom en plenair is ook al reeds aangekondigd dat ze dat graag wil hebben ingepland voor deze week, inclusief stemmingen

[1:41:29] en dat betekent dat het behandelen voorbehoud pas is opgeheven wanneer de stemmingen horen bij dit twee minuten wat hebben plaatsgevonden en na afloop van deze stemming worden gemaakte afspraken over informatievoorziening vastgelegd in een brief van de kamervoorzitter aan de regering. In de brief wordt plenair vastgesteld. Na vaststelling van deze brief is het behandel voorbehoud opgeheven en die zijn natuurlijk schriftelijk al informatie afspraken toegezegd en ik lees de afspraken die in dit debat zijn gemaakt. Nog even aan u voor de camera ontvangt aan het begin van het tweede kwartaal tweeduizend, drieëntwintig de uitkomsten van het aanvullend rivm onderzoek in het kader van het schandelijk.

[1:42:10] Met het akkoord,

[1:42:12] Dat is het geval. Er zijn er een viertal toezeggingen. De kamer zal eind tweeduizend, drieëntwintig worden geïnformeerd.

[1:42:18] Over de.

[1:42:19] De aanvullende maatregelen die genomen worden om toe te werken naar de who normen voor luchtkwaliteit in de uitvoeringsagenda schone lucht akkoord tweeduizend, vierentwintig, tweeduizendveertig.

[1:42:30] Dat klopt. Zie ik.

[1:42:31] Tweede toezegging voor de kerst ontvangt de kamer een brief over de wijziging van de kaderrichtlijn water tussen toezeggingen aan de haven komt.

[1:42:40] Dat klopt.

[1:42:41] De derde toezegging kamer ontvangt de quick scan over de natuurherstel verordeningen naar verwachting in april tweeduizend, drieëntwintig

[1:42:50] toezeggingen mevrouw haag en de vierde toezegging is de kamer wordt geïnformeerd over de vergunningen op de meest vervuilende stoffen aan bedrijven in het buitenland. Dat is een toezegging aan de heer haverkort en ook daar zien we instemmend geknik dan zijn we nu helemaal aan het einde gekomen van

[1:43:09] dit commissiedebat. En dan dank ik uiteraard de staatssecretarissen aanwezig geleden griffier voor het netjes noteer van de toezeggingen en iedereen die dit op wat voor manier dan ook heeft ondersteund of gevolgd terwijl thuis fijne avond.