Woningbouwopgave en koopsector

[0:00:03] En heel.

[0:00:04] Goedemorgen, hartelijk welkom bij het commissiedebat woningbouwopgave en koopsector. Allereerst hartelijk welkom aan iedereen op de publieke tribune kijkers thuis. De minister. Alle leden die aanwezig zijn. Hartelijk welkom. We zijn een uur later begonnen dan oorspronkelijk gepland en dit heeft te maken met dat het commissieverband samen met het ingelast twee minuten debat voortgang van de implementatie van de omgevingswet die zojuist is geweest. Nieuwe eindtijd van het commissie. Wat is een uur verlaat naar drie uur. Dus de totale duur van het debat blijft om vier uur staan. Er zijn stemmingen voorzien bij aanvang van de middagvergadering en uiteraard zal er dan rekening mee gehouden moet worden als er gestemd dient te worden,

[0:00:45] en daarnaast vraag ik tenslotte of de leden instemmen. De leden die hier aanwezig zijn, maar niet officieel geregistreerd zijn als lid of je bij aansluiten. Mooi en dan tenslotte, mevrouw pouw verweij heeft aangegeven iets later aan te sluiten. U heeft alle vijf minuten per fractie om te spreken en ik laten we starten met vier interrupties en mijn verzoek om vooraf, gezien het aantal leden ook deze kort te houden en wellicht dat er dan wat interrupties bijkomen. Allereerst geef ik het woord aan meneer van haga van een groep van den haag.

[0:01:18] Voorzitter, bij een gezonde woningmarkt zijn vraag en aanbod in balans,

[0:01:22] maar helaas is door het beleid van de overheid in de afgelopen tien jaar de markt volledig verstoord, waardoor er nu een enorme crisis hebben op de woningmarkt.

[0:01:30] De vraag naar woningen is geëxplodeerd door netto migratie saldo van honderd duizend mensen per jaar. In tweeduizend, tweeëntwintig was het netto migratie saldo maar liefst twee, honderd achtentwintigduizend mensen die allemaal ergens moeten wonen

[0:01:42] en door alle beperkende overheidsmaatregelen, zoals de bureaucratische stikstof bouwstop de c o twee paniek duurzaamheidseisen verplichte warmtepompen gasloos bouwen en de veertig, veertig, twintig verplichting werden in de afgelopen jaren veel te weinig woningen gebouwd, waardoor het aanbod achterbleef op de vraag. En nu zitten we met een grote crisis op de woningmarkt.

[0:02:01] Maar voorzitter, laat ik om te beginnen de minister een compliment geven voor zijn ambitie om negenhonderd duizend woningen te bouwen tot en met twintig, dertig en ook het voorgenomen versnellen van processen en procedures krijgt een groot applaus van bv nul

[0:02:14] en om de wens. Om tweehonderd negentigduizend woningen voor ouderen te bouwen, juichen wij natuurlijk toe.

[0:02:20] Maar, voorzitter dan de realiteit. Ten eerste zijn zowel de rente als de bouwkosten gestegen, waardoor de prikkel om te bouwen enorm is afgenomen.

[0:02:27] En dan kan deze minister uiteraard helemaal niks aan doen. En ten tweede leidt de aanval van dit kabinet om box drie beleggingen tot een volledige verdieping van de mkb pensioenen, waardoor de particuliere markt vrijwel zal verdwijnen.

[0:02:39] En dan hebben als derde natuurlijk het hugo effect.

[0:02:43] Het reguleren van de middenhuur en dus alle woningen tot honderd zevenentachtig punten in combinatie met de mos heb heeft tot gevolg dat het commercieel niet meer aantrekkelijk is om deze woningen te bouwen

[0:02:53] en buiten het feit dat deze disproportionele maatregelen diep ingrijpen op het eigendomsrecht en een miljarden aan mkb pensioenen verdampen lees ik nu al tot een totaal bouw infarct herkent de minister. Dit beeld maakte zich geen zorgen dat zijn ambitie niet zal worden gehaald door de stapeling van al deze maatregelen.

[0:03:10] Voorzitter, tijdens het vorige debat over de woningmarkt heb ik de minister namens bv nl. Een aantal oplossingen aangereikt om meer woningen te creëren zonder de markt te verstoren en voor de goede orde som ik ze nogmaals kort op en ik hoor graag wat hij van deze oplossing vindt.

[0:03:23] Ten eerste stimuleren woningcorporaties om meer sociale woningen te bouwen en geef corporaties ook de mogelijkheid om onder gunstige condities woningen te verkopen aan huurders stimuleert splitsen van grote woningen en kleinere woning met bijvoorbeeld een minimum van dertig vierkante meter in de tijd onmiddellijk tot meer woningen zonder dat er extra ruimte voor wordt gebruikt.

[0:03:43] Schaf de kostendelersnorm af, zodat mensen kunnen samenwonen zonder een deel van hun uitkering te verliezen, verbeteren, vereenvoudigen en versnellen. Het vergunningsproces voor bouwvergunningen en gelukkig staat dit al op de radar van de minister pak scheefwoners aan twintig procent van de huurders in sociale woningen wonen scheef en houdt ten onrechte gesubsidieerde woningen bezet

[0:04:02] pak woonfraude aan. Niet alleen van verhuurders, maar ook woonfraude van huurders die een sociale woning voor veel geld onderverhuren

[0:04:09] was bestemmingsplannen aan het zogenaamde opdoeken zodat extra verdieping op bestaande gebouwen kunnen worden gebouwd en bouw uberhaupt meer in de hoogte om kostbare ruimte te besparen.

[0:04:19] Misschien buiten de portefeuille van de minister maar los. De stikstof dwaling op of nu erkennen dat stikstof geen probleem is omdat het via renovaties oplossen, maakt niet zoveel uit. Maar als er geen oplossing komt, kan deze ministers en ambitie in de prullenbak gooien

[0:04:33] dan bouw bejaardentehuizen in hofjes voor ouderen en ik ben blij dat de minister heeft aangegeven van dit specifieke punt werk te maken.

[0:04:41] Doe iets aan de ww ft. Dat is ook buiten de portefeuille van deze minister. Maar het is de wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme, en deze wet leidt tot enorme blokkades bij het verkrijgen van financieringen

[0:04:53] voor asiel stoppen in de nederlandse bevolking krimpt de zonder immigratie zou een overschot zijn. Een woningen zouden de huur en koop prijzen kelderen

[0:05:01] staan woning delen en studentenhuizen gewoon weer toe en de druk op de woningmarkt zal in elk geval in steden met veel jongeren afnemen,

[0:05:08] maakt het transformeren van bedrijfsruimte naar woningen makkelijker. Het lijkt de nota bene. Maar het komt echt nauwelijks van de grond

[0:05:14] en het allerbelangrijkste is een betrouwbare overheid

[0:05:18] verhuurders eigenaren ontwikkelaars, beleggers bouwers, banken en ondernemers kunnen niet investeren als de overheid overheid continue onbetrouwbaar is. Ze stemmen nu met hun voeten en dat is precies wat ze zullen blijven doen. Herkent de minister het effect van een steeds maar wisselende regel, regels op het investeringsklimaat.

[0:05:36] Voorzitter, de minister zei onlangs en ik citeer zonder regulering zijn we bezig een revolte te organiseren. Ik ben benieuwd wat hij daar precies mee bedoelde.

[0:05:45] En om voorzitter. Tot slot het beleid van de overheid heeft geleid tot een totaal bouw infarct en een volledige verstoring van de woningmarkt. De overheid heeft de markt grondig kapot gemaakt en ik durf er heel wat op te zetten dat de beloofde negenhonderd duizend woningen in twintig, dertig er niet zullen komen. Het is juist tijd voor minder overheid minder regels en minder marktwerking in het belang van nederland. Dankuwel. Voorzitter.

[0:06:08] Hartelijk dank, meneer van haga. Dan is het woord aan mevrouw den haan van fractie.

[0:06:12] Dankuwel. Voorzitter voorzitter hebben vandaag over een van de crisis waar het kabinet mee te maken heeft een crisis die we al heel lang geleden hadden kunnen zien aankomen en die misschien ook wel voorkomen had kunnen worden. De vergrijzing is verre van een verrassing. Dat wisten we allemaal wel maar we gaan nu pas nadenken over de consequenties en dat is te laat. Voorzitter, want we zitten nu met een woningmarkt. Mijn collega's zei het ook al die potdicht zit. Maar ouderen spelen een sleutelrol in de oplossing.

[0:06:40] Veel ouderen willen wel verhuizen, maar er is geen passend aanbod. En zoals het er nu naar uitziet, zal het ook in de nabije toekomst niet voldoende zijn doordat ouderen niet kunnen verhuizen, kunnen jongeren en gezinnen ook niet doorstromen naar een passende woning en ik weet dat de minister het hiermee eens is. Dat lees ik ook in zijn brief van drieëntwintig november. Maar ik wil de minister toch vragen om alles op alles te zetten om zo snel mogelijk zoveel mogelijk passende woonvormen voor ouderen te realiseren en er ook prioriteit aan te geven.

[0:07:07] Graag een reactie van de minister

[0:07:09] in een motie die vorig jaar is aangenomen, vraag ik of het kabinet kan onderzoeken of het aandeel van de één miljoen te bouwen. Woningen. Dat wordt bestemd voor geclusterd woonvormen genoeg is de minister wil tweehonderd negentigduizend woningen bouwen. Maar waar is dat aantal op gebaseerd. Dat vind ik nergens terug. Kan de minister daar iets over zeggen. En voorzitter, we worden allemaal steeds ouder. Dat betekent ook dat steeds meer mensen met dementie te maken krijgen zelfs één op de drie mensen krijgt dementie en als samenleving moeten we hier dus op voorbereid zijn. Helaas zie ik in het programma wonen en zorg voor ouderen weinig terug over dementie en dementie vriendelijk wonen. Als iemand dementie krijgt dan lijkt het erop dat ze nu eerst moeten verhuizen naar een woning die geschikt is voor vijfenzestigplussers als ze dementie dementie vervolgens erger wordt naar een klussen. De woonvorm en daarna naar verpleeghuisplekken plek als het thuis echt niet meer gaat meermaals verhuizen is voor een oudere al niet zo goed te doen. Maar laat staan als het een ouderen met dementie.

[0:08:04] Voorzitter, kan de minister hierop ingaan

[0:08:07] en vorig jaar is een motie van mijn collega's van baarle van denk aangenomen waarin mijn vragen

[0:08:11] om bij de planvorming van ouderenhuisvesting rekening te houden met mensen met dementie. Wat is de stand van zaken.

[0:08:18] De minister zou naar aanleiding van onder andere die motie in aan in gesprek gaan met alzheimer nederland om vast te stellen wat de woonbehoefte is van mensen met dementie is dat al gebeurd. En wat is daar de concrete uitkomsten van en zo niet. Wanneer gaat dat gebeuren. Het is sowieso van belang dat woningcorporaties, gefaciliteerd en gestimuleerd worden om te investeren in dementievriendelijk wonen. Hoe gaat de minister. Dat doen.

[0:08:41] Afgelopen dinsdag heeft alzheimer nederland een petitie aangeboden met hoe dementievriendelijk wonen eruit zou komen te zien en wat het dan vervolgens op zou leveren. Het is kosten neutraal. Het draagt bij aan een betere doorstroming op de woningmarkt mantelzorgers kunnen het langer volhouden. Er komen minder crisisopname en het draagt bij aan de kwaliteit van leven. Om maar een paar voorbeelden te noemen. Graag een inhoudelijke reactie van de minister op deze inbreng van alzheimer, nederland.

[0:09:05] En tenslotte, voorzitter, gemeente moeten woon leef of zoals ook wel genoemd worden woonzorg, visie maken zodat ze weten hoeveel en wat voor soort woningen zou moeten bouwen en dat is ook echt nodig om concrete doelstellingen doelstellingen te formuleren en een van de eerste stappen dus die gemeente moeten zetten voordat ze plannen kunnen maken om te gaan bouwen.

[0:09:24] Helaas zijn nog steeds gemeenten die geen woonzorg, visie hebben en dus onvoldoende inzicht hebben in hoeveel en wat voor soort woningen moeten bouwen. De woonzorg, visie worden zelfs verplicht middels een wetsvoorstel dat de minister ergens dit jaar naar de kamer gaat sturen en dat is geweldig. Maar dat duurt allemaal erg lang. Voorzitter, ik ben hier ook vanuit mijn vorige functie al vanaf tweeduizend vijf mee bezig en voor aan het pleiten en achttien jaar is best wel heel erg lang om uiteindelijk woonzorg, visie is in de wet gerealiseerd te zien en laat staan dan vervolgens uitgevoerd te zien. Kan de minister aangeven of en hoe we dit kunnen versnellen.

[0:09:59] Laatste vraag. Voorzitter, er blijkt ook dat er gemeenten zijn die wel woonzorg visie hebben maar die nog niet zijn bijgewerkt met actuele cijfers. Wat gaat de minister hieraan doen want op deze manier schiet het niet op dankuwel.

[0:10:11] Dankuwel. Mevrouw den haan. U heeft een interruptie van meneer van haga.

[0:10:16] Ja. Dankuwel voorzitter. Ja. Het is goed dat goud. De partij van mevrouw den haan zich ook inzet, net als bv voor oudere woningen en de vraag gesteld we die twee, honderd negentig duizend woningen, maar niet bestaande uit honderd zeventig duizend nultredenwoningen tachtigduizend klussen. De woningen en veertig verpleegzorg plekken. Maar welk aantal wil groot dan zelf. Of is gaat het alleen maar onder andere verdeling en wil goud, net als bv ook inzetten op hofjes voor ouderen.

[0:10:45] Mevrouw erna,

[0:10:46] De groot deel uiteraard ook inzetten op hofjes. Er zijn heel veel voorbeelden van dat dat ongelooflijk goed functioneert,

[0:10:53] maar wij weten niet helemaal zeker of die verdeling van de te bouwen woningen wel juist is. Ziet dat mensen heel erg veel behoefte hebben om wel een eigen thuis hebben achter de eigen voordeur te kunnen blijven wonen, maar wel geclusterd. En inderdaad, met zorg aanwezig en zijn die er nu genoeg. Nee. Is het antwoord komen die er genoeg. Ik weet het niet als je van alzheimer nederland. Hoe dat er alleen al elfduizend woningen per jaar nodig zijn om mensen te kunnen huisvesten op een goede manier die dementie hebben. Dan vraag ik me eerlijk gezegd af of of die verdeling juist is en daar ben ik wel benieuwd naar.

[0:11:27] Dankuwel. Dan is nu het woord aan mevrouw bromet van groenlinks.

[0:11:31] Dankuwel. Voorzitter, en ik wilde dit mijn inbreng beginnen met het gesprek dat ik eigenlijk bijna elke avond voeren met mijn eenentwintig jarige dochter die derde jaars student is en volgend jaar in haar laatste jaar gaat beginnen en ongeveer dagelijks kijkt op studentenwoning web of er al een woning voor haar beschikbaar is en die is

[0:11:50] nog lang niet beschikbaar. En ze is al bijna afgestudeerd en dat maakt haar heel erg verdrietig en het illustreert denk ik wel hoe hopeloos de situatie is zegt mama. Ik hoef maar een klein kamertje. Ik heb helemaal niet veel eisen. Maar zelfs dat kleine kamertje staat ze altijd op nummer dertig en ze blijft tot nummer dertig staan en door diverse ontwikkelingen is de bouw ook niet in staat om die tekorten snel in te lopen. Niet voor studenten, maar ook niet voor andere mensen die een woning zoeken en er is daarom veel meer regie nodig vanuit de overheid

[0:12:21] en in de brief die de minister ons gestuurd heeft, noemt er vier themas een, namelijk een efficiëntere werkwijze en een versterking van de capaciteit. Twee meer regie en samenwerking drie stimuleren van innovaties en industrieel bouwen en vier aanpassing van de wet en regelgeving er opzich klinkt het voor groenlinks eigenlijk wel prima maar de vraag is of het echte oplossing is want ik mis ook nog wel wat thema's door de stikstof problematiek komen veel ruimtelijke plannen niet van de grond

[0:12:50] en mijn vraag aan de minister is hoe gaat het nou met die vergunningverlening is die helemaal op orde of dreigt die weer spaak te lopen

[0:12:57] en het is natuurlijk goed om te kijken naar de vereenvoudiging van regels. Maar als de minister dan compliment dat hij de bezwaar en beroep fase willen inperken. Dan is de vraag of dat nou nou juist het grootste probleem mee.

[0:13:10] Is.

[0:13:11] Het is tenslotte de overheid die zelf al sinds tweeduizend negentien treuzelt met opvolging te geven aan een gerechtelijke uitspraak over de programmatische aanpak stikstof.

[0:13:23] Mevrouw moment, u heeft een interruptie van de heer grinwis,

[0:13:28] Voor zover ik ken collega's bromet als iemand die haar tanden zet in de problematiek. En nu gaat ze er wel heel snel overheen. Ze is zelf actief geweest in de gemeente. Ik ook. We weten gewoon dat zeker bij een strategie van verdichten

[0:13:42] het echt heel ingewikkeld is een projecten doorheen te krijgen, want er is altijd wel iemand die het niet eens is met en gebouwen in de buurt van zijn uitzicht of in zijn uitzicht over in haar uitzicht.

[0:13:53] Dus is wil mevrouw bromet. Dat is in haar visie op het het slechte van procedurele belemmeringen meenemen.

[0:14:02] Mevrouw bromet,

[0:14:04] Jazeker. En juist omdat ik acht jaar raadslid ben geweest en via wethouder weet ik dat je het

[0:14:10] de bod kan doen, namelijk gewoon een plan presenteren en dan maar hopen dat er geen bezwaar komt. Maar je kunt ook met omwonenden in overleg gaan en ik herinner me een bouwproject in mijn eigen dorp wat op heel veel weerstand stuiten onder andere omdat er vleermuizen in het te slopen gebouw nestelde en ik vond die projectontwikkeling projectontwikkelaar heel erg creatief. Want die heeft gewoon overal vleermuizenkasten opgehangen onder andere op de nabijgelegen school en hij heeft een schoolreisje naar artis cadeau gedaan aan de school als dank daarvoor. En dat soort methoden zijn ook heel erg effectief als het gaat over het creëren van draagvlak. Dus ik vind dat het altijd in samenhang moet met met omwonenden en ik denk dat er meer mogelijk is dan sec alleen maar de inspraakprocedures inkorten.

[0:14:59] Vervolgt u uw betoog?

[0:15:01] Ja. Voorzitter, het grote tekort aan woningen is vooral zichtbaar bij de betaalbare woningen corporaties die willen graag veel meer bouwen en die hebben mede dankzij de verhuurdersheffing die afgeschaft is nu ook meer financiële ruimte en het is daarom goed om de bouw van sociale huurwoningen binnen projecten naar voren te halen en het aantal sociale huurwoningen te verhogen. Hierdoor is er een gegarandeerde afname, afname van deze woningen in projecten waar projectontwikkelaars nu niet rondkomen. Is de minister bereid om dit mogelijk te maken door de bouw af te dwingen, zodat de harde plancapaciteit ook volledig benut kan worden

[0:15:36] en voorzitter, een ander onderwerp waar ik de minister nog weinig over horen, is actieve grondpolitiek.

[0:15:41] We zien dat veel gronden strategisch in het bezit zijn van grote projectontwikkelaars en de ontwikkelaars gebruiken deze grond als beleggingsobject

[0:15:48] en begin deze week verscheen er een rapport in opdracht van de autoriteit consument en markt waaruit bleek dat een beperkt aantal bouwbedrijven en projectontwikkelaars in gemeente zo veel grond bezitten dat het de prijs van woningen mogelijk opdrijft en soms leidt tot minder woningbouw.

[0:16:04] Gemeenten zouden hierdoor veel te afhankelijk kunnen worden van deze grote bedrijven.

[0:16:09] De minister laat nu nog een nieuw onderzoek doen over hoe de woningmarkt beter kan functioneren. Maar wat betekent dit concreet en nieuw onderzoek lost dit niet op deelt de minister de mening van groenlinks dat er in de samenleving veel meer grip moet komen op grondbeleid en dat er veel meer nodig is om de regie terug te krijgen in het gaat ook over de grondposities waarvan groenlinks vindt dat ze niet ruimtelijke ordening moeten bepalen in nederland. Wij bepalen hier de ruimtelijke ordening en niet degene die de grond in handen heeft

[0:16:37] en eerder hebben verschillende partijen, waaronder groenlinks en ook deskundige al gepleit voor een vorm van plan waterheffingen en voor een bouwplicht en graag een reactie hierop van de manier.

[0:16:45] Is.

[0:16:47] Voorzitter, als we dan over de woningbouwopgave hebben, dan moeten we het hebben over de qua niet alleen hebben over de kwantiteit, maar ook over de kwaliteit en mijn collega's naast mij had het net al over de petitie die wij deze week in ontvangst namen van alzheimer nederland en ik ontvang graag een reactie van de minister op de maatschappelijke business case die alzheimer. Nederland heeft gemaakt en ik snap dat dit nu niet vandaag heel uitgebreid kan. Maar dan zou ik die graag op korte termijn schriftelijk ontvangen. Voorzitter, tot slot nog een vraag over de indexering van de betaalbaarheid grens. Waarom wordt er wordt deze anders dan de nationale hypotheek garantie grens niet jaarlijks geïndexeerd verkopers en voor gemeente is het van groot belang dat er jaarlijks voldoende betaalbare koopwoning kunnen worden gebouwd, en ik zou dan ook graag een toezegging willen hebben van de minister dat deze grens voortaan jaarlijks wordt geïndexeerd.

[0:17:39] Tot zover,

[0:17:40] Hartelijk dank, mevrouw bromet. Voordat we naar de volgende spreker gaan merken dat er veel reacties opgeroepen worden door bepaalde inbreng. Maar kunt u gesprekken alstublieft beperken tot de interrupties. Dan is het debat ook wat beter te voegen. Meneer geurts van het cda aan u het woord.

[0:17:54] Ja voorzitter. Dat klinkt als uitlokking. Als ik nu begin te spreken. Maar goed. De voorzitter, de minister en zijn ambtenaren hebben een productief jaar achter de rug. De ambities uit het coalitieakkoord zijn stevige vastgelegd in de nationale wonen en bouwagenda en de zes onderliggende programma's veel lof.

[0:18:10] Wat komt nu aan op uitvoering van al deze plannen en het is het afgelopen jaar niet makkelijker op geworden. Kijk onder andere naar de oorlog in oekraïne daardoor mede daardoor zijn er bouwmaterialen duurder geworden. Hogere hypotheekrente staan veel bouwprojecten in nederland op losse schroeven of lopen mogelijk ernstige vertraging op en de berichtgeving van het economisch instituut voor de bouw gaf de verwachting aan dat de woningbouw ditjaar wat terugzakt en dat met name in de nieuwbouw koop woningmarkt valt de productie terug

[0:18:38] en voorzitter, de minister was in een vorig debat nog niet zo enthousiast over mijn suggestie om na te gaan denken over een doorbouwen garantie. Maar wat blijkt

[0:18:46] in de zomer van twintig, twintig heeft het ministerie van binnenlandse zaken de kantoren door garantie al gepubliceerd

[0:18:53] voor het geval dat de particuliere woning vraag zal uitvallen. Dus er is al over nagedacht, maar er is nog geen gebruik van gemaakt. Daarom nogmaals de vraag aan de minister moeten we hier niet snel mee aan de slag dan de woningcorporatie in ons perspectief spelen de woningcorporaties opnieuw een sleutelrol in het bouwen van woningen

[0:19:13] en met de afschaffing van de verhuurderheffing collega's bromet sprak net ook al over hebben. De woningcorporaties voldoende middelen gekregen om aan de slag te gaan en de corporatie staan in de startblokken om de productie op te voeren, maar het is nu zaak om barrières weg te nemen en ik heb al eerder gepleit voor een wettelijke definitie van echte sociale huur van groot belang dat er snel komt. De minister gaf in een eerder debat aan deze op te nemen in de wet regie op de huisvesting. Maar ik vraag me af of dat niet eerder ergens anders zou kunnen worden opgenomen

[0:19:42] en die vraag. Leg ik kan door de minister. Daarnaast moet er meer locatie beschikbaar komen voor woningcorporatie om te gaan bouwen en de grond pas grondprijs is vaak een knelpunt. En ik hoor graag van de minister rol hierop denkt te gaan sturen. Daarbij is het ook van belang dat corporaties ruimte krijgen om strategische grondposities in te nemen. Nu worden ze daarin regelmatig belemmerd. Omdat ze binnen vijf jaar gebouwd moeten hebben, kan hier op korte termijn wat aan gedaan worden, vraag ik de minister dan wonen zorg aan ouderen. We worden met z'n allen steeds ouder dus groot goed. Gevolg hiervan is wel dat het aantal ouderen in onze samenleving sterk zal toenemen. Het aantal vijfenzeventig plussers schat verdubbelen. De komende tien, vijftien jaar heb ik gezien in de demografische cijfers en het is ook goed dat met het programma wonen en zorg voor ouderen wordt ingespeeld op deze demografische ontwikkeling. Een aantal opmerkingen hierover. Mijn fractie maakt zich grote zorgen of het aanbod van verpleeghuisplekken maakt zich zorgen over het aanbod van verpleeghuisplekken uit de regie monitor twintig, tweeëntwintig verpleegzorg blijkt dat de huidige plannen niet genoeg zouden zijn om de opgave voor de komende jaren te voldoen.

[0:20:49] Dus als we niet genoeg verpleeghuisplekken realiseren loopt de hele zorgketen verder vast is mijn indruk kan hier nog een keer naar worden gekeken en eventueel op worden bijgestuurd. Zo vraag ik de minister

[0:21:00] en voorzitter, de verpleeg zorg plekken de geclusterd de woonvormen, maar ook dementie vriendelijk wonen. Daar heeft mevrouw de haan en mevrouw bromet al iets over gezegd we hebben ook een flyer uitgedeeld gekregen. Ik wil die graag via de griffier aan de minister overhandigen. Dan weet hij ook nog een keer op papier waar wij het net over hadden. Er is een stimulerings zo verder nog niet bekend is. Er is een stimuleringsregeling voor de financiering van twintigduizend verpleegzorg plekken in de sociale huur en deze loopt tot en met twintig, zesentwintig hebben wij gezien echter de realisatie van die verpleegzorg plekke of geclusterd naar woonvormen duurt gemiddeld zeven jaar en dit leidt tot onzekerheid en terughoudendheid bij woningcorporaties. Daarom de vraag of de financieringsregeling voor verpleegzorg plekken in de sociale huur minimaal tot twintig, dertig kan worden doorgetrokken en of deze ook kan worden verbreed naar de geclusterd woonvormen, omdat hier ook een grote financieringsopgave ligt.

[0:21:57] Voorzitter, afrondend vorige week presenteerde mijn fractie het plan voor heel nederland. Hierin hebben we niet alleen de ongelijkheden tussen verschillende regels op papier gezet, maar ook de binnenstedelijke ongelijkheid aangekaart

[0:22:09] en ik wil het iedereen van harte aanbevelen om een keer te lezen

[0:22:13] en voorzitter, met alle bouwambities maak ik mij zorgen of er een gezonde mix van sociaal, middenhuur en koop tot stand wordt gebracht in de steden zo'n groot belang dat niet alle sociale woningen op één plek in de stad terecht komen en alle dure woningen op een andere plek landen. Dat lijkt her en der in nederland wel te gebeuren

[0:22:31] en we willen niet per project aangeven hoeveel wat waar moet komen, maar enige vorm van sturing het misschien wel noodzakelijk, anders creëren we nu de probleemwijken van water

[0:22:42] en ik vroeg me af toen ik dat tot mijn nam allemaal of dit ook onder de regie gaat vallen die de minister voor ogen heeft graag een reactie op dit punt. Voorzitter.

[0:22:50] Meneer. U heeft een interruptie van meneer, van der hagen.

[0:22:55] Dankuwel. Voor zover ik hoor een verhaal met heel veel overheid weinig markt en de heer geurts zegt dan de corporaties die moet het maar doen als de particuliere markt zal wegvallen en dat is precies wat er gebeurt in dankzij cda van rij is de aanval op box drie gigantisch dankzij cda minister de jonge het hugo effect regulering middenhuur bos kerk ga zo maar door valt de hele particuliere sector. Het mkb pensioenen verdampen. Dus mijn vraag is eigenlijk vindt het cda het inderdaad acceptabel dat de hele particuliere verhuur en die mkb pensioenen op deze manier verdwijnen.

[0:23:29] Meneer geurts,

[0:23:30] Voorzitter, ik heb visiestuk samen met ons wetenschappelijk instituut voor het cda gemaakt waarin ik ook waarin we hebben beschreven. De positie van de woningcorporatie helemaal aan bij dat ook belangrijk vind ik kortheidshalve verwijs ik van een stukje daarna richting de heer van haga,

[0:23:48] want door de parlementaire enquete in het verre verleden hebben we massaal dat die syndroom in deze kamer ontwikkeld rondom de woningcorporaties en daar moeten we gewoon vanaf zou moeten van de ketting. Ze moeten gewoon de ruimte krijgen om te kunnen bouwen in het sociale. Wat mij betreft ook in de middenklasse koopwoningen voor een deel

[0:24:07] dat is één twee. Dan vraagt u van de particuliere huursector. Ik zie je dat natuurlijk ook dat opeenstapeling van een aantal dingen tot een mogelijk mogelijk ongewenste effecten optreden. Ik heb begrepen onderzoek in een ander debat gevoerd met de minister of staatssecretaris van financiën. Wat daar op dit moment ook naar gekeken wordt naar die opeenstapeling van deze dingen. Maar ik ga niet zo. Laat ik het zo zeggen. Ik zeg niet zo snel het vlaggetje om de heer van haga op dit punt. Ik denk dat ook de mogelijkheden in de particuliere huursector volop mogelijk zijn voor de verhuur verhuurders.

[0:24:47] Dan heeft u ook een interruptie van de heer boulakjar.

[0:24:51] Dankuwel. Voorzitter, ik heb gewacht tot de heer geurts klaar was met zijn betoog waarin hij een aantal knelpunten, maar ook uitdaging benoemde. Maar ik mis volgens mij een uitdaging en dat was stikstof. Want we zien dat nu bouwprojecten stilliggen en als we nu niet volgens ingrijpen in ieder geval ingrijpen dan ook op de lange termijn de woningbouwproductie stil komt te vallen. Dat is het laatste wat moeten hebben. We hebben geknokt. De heer geurts en ik voor een stevig mooi ambitieus regeerakkoord. Dat ligt maar is de heer geurts met mij ook niet van met mij eens dat

[0:25:26] dat we juist aan de slag moeten met het oplossen van het stikstofprobleem. Om te zorgen dat die bouw stilstand nu die we nu zien dat we die de lange termijn zo snel als mogelijk oplossen en de bouw weer vooruit kunnen helpen.

[0:25:36] Meneer geurts,

[0:25:37] Voorzitter kortst mogelijke antwoord soja soja zijn, maar er zit altijd wel een komma achter.

[0:25:43] Het moet natuurlijk wel in evenwicht gebeuren. De oplossing van de stikstof problematiek en volgens mij is het kabinet

[0:25:49] meerdere bewindspersonen. Het kabinet daar ook heel hard mee bezig. Ik ben het niet met de heer boulakjar eens dat er nu en dat heb ik in een vorige debat volgens mij ook al eens een keer betoogd dat er nu een totale bouwstop in nederland plaatsvindt. Ik zie op dit moment nog vergunningen verleend worden. Het kan nog. Ik zeg niet overal zeker niet en er is zeker een grote uitdaging naar de toekomst toe, maar er zijn echt ook nog wel mogelijkheden om te kunnen bouwen en ik zie ook in de bouwsector dat ze gigantisch aan het opschalen zijn, bijvoorbeeld met elektrificeren van de materiële die ingezet worden in de bouw en dan vind ik een compliment naar de bouwsector die toch heel vaak ook hier in de camera's traditioneel wordt afgeschilderd terwijl zie je toch ver vooruitlopen op de rest van de wereld.

[0:26:33] Meneer barker,

[0:26:35] Goed antwoord. Een deels kan ik er maar kan ik daar ook mee ingaan. Alleen

[0:26:40] honderd duizend woningen per jaar heel veel woningen voor starters waar wij gezamenlijk voor strijden, strijden gezamenlijk voor die groepen studenten die nu al heel lang op een woning aan het wachten zijn en ik mis wel een beetje die felheid die die ambitie ook vanuit het cda vanuit de heer geurts om te zeggen. Hé luister staan aan de lat voor honderd duizend woningen per jaar voor al die miljoenen mensen. Ik heb het rapport of jullie notitie voor heel nederland ook met heel veel interesse gelezen moet in heel nederland bouwen voor heel veel mensen en dan verwacht ik van de heer geurts ook een beetje ook richting de minister die in het kabinet zit en daar aan de lat voor staat om het stikstofprobleem echt rigoureus aan te pakken. De komende tijd.

[0:27:22] En uw vraag was.

[0:27:24] Deelt de heer geurst. Deze inbreng en deze mening van mij.

[0:27:28] Werd

[0:27:30] ja.

[0:27:31] Daarvoor was veel makkelijker kon gewoon mijn eigen antwoord geven. Het was altijd goed geweest naar weer een stickertje gekregen wanneer boulakjar. Maar dat even terzijde. Ik denk dat het enthousiasme laat lijkt me gewoon eerlijk zijn. Ik kom nooit over het enthousiasme van de minister eens heen qua enthousiasme om te kunnen bouwen in nederland. Ik denk dat er niemand dan de tafel is die dat kan.

[0:27:53] We zullen.

[0:27:55] We gaan het meemaken of of de leden over het enthousiasme van deze minister heen komen. Het gaat uiteindelijk ook om de uitvoering en daar ik deze minister ook op. Maar ik vind ik heb ook aangegeven. De plannen die er al liggen. Dat vind ik echt veel lof. Dus een hele korte tijd in die tijd heel veel naar de kamer gekomen

[0:28:13] en ik zoek zelf en het cda-fractie zoekt naar mogelijkheden om belemmeringen die er zijn dan wel op te lossen. Ik heb ik zal niet allemaal herhalen doorbouwen garantie, maar ook grondpositie voor de woningcorporaties die te verbeteren. Want dat is nu dramatisch en dan kunnen we investeren in het sociaal en voor onze middenklasse.

[0:28:34] Meneer nijboer.

[0:28:36] Voorzitter, dat sluit mooi aan bij de vraag die ik had want de nieuwbouw dreigt voor echt die stokt al die dreigt nog verder te stokken en ik vraag het cda. Maar ik hoorde net al een tipje van de sluier oplichten of zij ook voorstander is van een afbouw garantie dat je als je nu moet je zeventig procent verkocht hebben. Anders gaan de projectontwikkelaars niet bouwen en je zou als rijk boven de vijftig procent die garantie kunnen geven, zodat die nieuwbouw doorgaat, steunt het cda.

[0:28:59] Voorstel, nerd,

[0:29:01] Ik denk dat ik de eerste was die vorig jaar in debatten daarover begonnen is. Ik heb verwezen naar een sp voorganger die na onderzoek van de kamer. Daar was eerst over begonnen is van zouden wij in tijden van crisis niet de opbouw garantie weer in werking te laten treden. Ik gaf net aan in mijn bijdrage dat de minister in een vorig debat op mijn vragen daarop nog niet zo enthousiast reageerden. Toen zijn wij gewoon doorgaan zoeken en dan blijkt gewoon alle heel pakket op het ministerie sinds twintig, twintig klaar te liggen voor een situatie waar we op dit moment in aan gaan belanden. Dus ik nogmaals ik hoop dat ook de dus ja ik ben met de heer nijboer eens dat we daar echt goed naar moeten kijken en laten we samen die vraag goed bij de minister neerleggen en dan straks over doorvragen.

[0:29:49] Meneer grinwis.

[0:29:52] Voorzitter, collega geurts reageerde net al genuanceerd op de vraag van mijn buurman van d zesenzestig boulakjar, maar ik zou contrair aan hem een vraag willen stellen, want in stikstof niet op dit moment het kleinste woningbouw problemen snel gestegen rente. De vraag uitval die daarmee samen te hoge bouwkosten te weinig beschikbare locaties te weinig ambtelijke capaciteit op de gemeentehuizen.

[0:30:17] En dan inderdaad ook nog stikstof.

[0:30:20] Maar dat is op dit moment bij de huidige bouw projecten die dreigen stil te vallen en ook bij vergunningverlening toch wel nog wel het minste probleem vergeleken met al die andere wat niet in tegenspraak komt op de aanpak van natuurlijk. Maar dat doen we vanwege natuur en dan pas melders weer te legaliseren en bouw.

[0:30:38] Nou misschien nog wel mogelijk.

[0:30:42] We zijn samen een stad bouwen her en der nog wel mogelijk is. Ik heb net lovende woorden over elektrificeren aut gesproken. Maar ik vind het algemene zin dat wij ook hier in de kamer, maar ook in de samenleving op niet iedereen hoor maar dat wij een paar centimeter verkeerd zitten te kijken rondom stikstof. Want als je een paar centimeter. Daarnaast gaat kijken. Zie je dat de strijd om de ruimte een veel groter issue is en waar de problemen veel groter zijn. Naar aanleiding van mijn vraag begin vorig jaar dan de minister heeft de minister ook snel wat bij de provincie is uitgezet. Gelderland, noordbrabant zuidholland moeten verdubbelen. Qua alle ruimtelijke opgaven die we nu al hebben liggen dan past niet in nederland. Maar daar hebben dus daar zullen wij denk ik hier in de kamer ook veel sneller het debat over moeten gaan voeren over hoe gaan we om met die strijd om de ruimte de ruimte verdeling over want de beschikbaarheid van locaties wordt overal geroepen. Er zijn genoeg locaties maar heel veel locaties kunnen gewoon niet. De ontwikkeling komen door welke reden dan ook, en ik vind hem dan we daarover moeten hebben.

[0:31:44] U heeft er nog interruptie van mevrouw den haag.

[0:31:47] Ik ben ook heel blij met het enthousiasme van van deze minister en ik ben ook blij met enthousiaste van van meneer geurts om te gaan bouwen voor ouderen en ik ben blij dat u daar het belang van inziet. Nou is het zo dat er een heel mooi rapport ligt uit tweeduizend vijf voor twee cda is ook aan mee hebben gewerkt. Mevrouw van orde en mevrouw willemsen, waarin werd aangegeven hoe dat bouwen verouderen er dan uit zou moeten komen te zien. Het cda toch al bijna vanaf tweeduizend vijf continenten stuur gezeten. Hoe verklaart de heer geurst. Dat dat belang eigenlijk nu pas gezien wordt en wat gaat u er ook aan doen om daar echt gewoon de druk op te houden.

[0:32:23] Ja. Voorzitter, de afgelopen dertig jaar heeft het cda een beetje elke stoeptegel in nederland al aangeraakt. Dus die zal ik niet ontkennen, maar ook voor mijzelf. Toen ik bezig was samen met onze wetenschappelijke instituut over die of visiestuk over wonen hebben die demografische cijfers bijgehaald en daar kwam ik erachter dat er in de kamer de afgelopen tien jaar niet over gesproken is.

[0:32:46] En dan zie je die demografische cijfers. Je voelt het wel aan die zijn echt explosief. Als je kijkt en ik heb het net aangeven naar het aantal ouderen. Ik denk dat we voor een stuk dat ook hier in de kamer met z'n allen een beetje onderkend hebben dat dat zo snel op ons afkwam en

[0:33:03] ik moet eerlijk zeggen. De minister heeft een aantal debatten dan ook al woorden gewijd arbeidsmigranten, migratie, maar ook ouderen en dat heeft als effect op dit moment en ik probeer zover ik dat kan zo snel mogelijk daar ook meedoen bij te sturen. Daarom op de vragen die vandaag gesteld hebben. Dus ik ben het met mevrouw de haan op dat punt helemaal eens.

[0:33:23] Hartelijk dank.

[0:33:24] Hartelijk welkom aan mevrouw pouw verweij. Ik had al even aangekondigd. Iets later was meneer geurts is uw inbreng.

[0:33:31] Ik klaar of gaat als ik als ik nog iets had. Voorzitter.

[0:33:33] Dat er dan had ik al geen spreektijd meer heb ik gezien. Dus ik wil u toren niet over me afroepen. Maar nu me uitnodigt heb ik nog wel even een vraag aan de minister dat misschien een vragen. Dus misschien klein beetje buiten de orde. We hebben van de week een brief gekregen over nationale koop fonds. De minister weet dat maar dat na aan het hart gaat samen met een groot deel van de kamer ook een amendement daarover aan kunnen nemen voor veertig miljoen. Maar wat mij daarin opviel is toch een beetje de terughoudendheid. Althans zo lees ik dat voor uitvoering na halverwege ditjaar. Dat komt meer aan het eind van het jaar zal wel een jaar erop worden en dat maakte me wat zorgen. Dus ik vraag concreet onder minister of er wat meer tempo opgezet kan worden en of dat stichting op maat. Maar we samen hoofdelijke worden hebben bij die uitvoering nauw betrokken kan worden en ook bij de invoering betrokken kan worden bij de uitwerking.

[0:34:24] Dank meneer geurts. Dan gaan we nu naar de heer de groot van de vvd.

[0:34:29] Dank voorzitter.

[0:34:31] En vandaag wil ik graag beginnen met het uitspreken van mijn waardering voor alle hardwerkende mensen in de bouw

[0:34:39] zij vaak mensen die voor dag en dauw opstaan om hard te werken aan het terugdringen van het woningtekort in nederland

[0:34:46] en tegen hen zou ik graag willen zeggen. Bedankt name bedankt namens alle woningzoekenden en ga vooral door met wat jullie aan het doen zijn.

[0:34:54] Dat is om een aantal redenen

[0:34:56] een al deze mensen die hebben namelijk een mooie baan waardoor hun portemonnee gevuld is. Ze dragen bij aan onze economie

[0:35:03] komen met innovatieve oplossingen en doen wat nodig is om het woningtekort terug te dringen.

[0:35:09] Twee het inzakken van de bouw mag niet opnieuw gebeuren.

[0:35:12] Want als te bouwen inzakt u ditjaar ombouw aantallen weer op peil te krijgen, waardoor in de tussentijd veel mensen op straat komen te staan of een andere baan zoeken

[0:35:21] en dat is dus wat we niet moeten laten gebeuren. We moeten de portemonnee van die mensen beschermen en drie. Het is nodig om het woningtekort terug te dringen. Want we hebben honderd duizend nieuwe woningen per jaar nodig. Koste wat het kost

[0:35:34] en deze minister straalt. Dat laatste ook uit dat we die woningen moeten bouwen

[0:35:39] dat we ons niet kunnen veroorloven om dat niet waar te maken. En als een compliment.

[0:35:44] Hou dat vast

[0:35:46] maar land dat ook voldoende in de praktijk is de vraag want gemakkelijk is het niet. Dat is vandaag al een paar keer gezegd met de stijgende prijzen en alle andere dingen die daaraan bij.

[0:35:55] Dat is de reden waarom de vvd de minister ook graag vooruit te helpen want ik ruik onraad

[0:36:00] worden er minder nieuwbouwwoningen gekocht. Er worden minder vergunningen afgegeven

[0:36:05] wat een voorbode is voor het bouwen van minder woningen.

[0:36:08] De kranten staan er vol van

[0:36:10] en daarom de vraag aan de minister erkent deze voorspelling

[0:36:14] en dat er sprake gaat zijn van teruggang.

[0:36:16] En wat zijn de oplossingen die de minister heeft bedacht om door te groeien naar honderd duizend extra woningen per jaar.

[0:36:23] Wat de vvd ziet

[0:36:24] dat de enige echte oplossing voor het woningprobleem in nederland. Het bouwen van woningen is.

[0:36:29] Meneer de groot. U heeft twee interrupties gaan we beginnen met mevrouw beckerman van de sp.

[0:36:34] En ja, voorzitter,

[0:36:36] en wij ruiken ook in het onderhoud en misschien ook wat zweet, want het is nogal warm hier in deze zaal. Maar voorzitter en een van de oorzaken is volgens de acm dat grote bedrijven vaak te machtig zijn bij nieuwbouw te drijven prijzen op en ze zorgen er soms voor dat er niet gebouwd wordt, terwijl dat zo noodzakelijk is voor de wooncrisis heeft de vvd dat rapport ook gelezen. En wat vind je hiervan.

[0:37:02] Meneer, de groot.

[0:37:04] Ik kan ik putten. Ik vind het een terechte vraag van van beckerman. Ik heb er kennis van genomen en ik kan putten uit eigen ervaring. Maar dat de acm zegt is dat het vaak voorkomt bij middelgrote gemeenten

[0:37:16] en in de praktijk lijkt ook heel vaak heel logisch om dat middelgrote gemeenten graag graag en vaak hulp nodig hebben om ook die woningproductie te kunnen waarmaken en het is nou eenmaal zo dat de overheid geen huizen bouwt. Dat doet de markt dat doen bouwbedrijven. Daarom heb ik ook die waardering voor al deze mensen die elke dag daarvoor knokken uitgesproken zojuist

[0:37:35] en dan kom je vanzelf in de situatie. Vvd vindt het overigens ook onwenselijk. Dus dat is misschien wel het antwoord waar de sp naar opzoek is is dat omdat die positie ingenomen zijn dat dat uiteindelijk daar geen bijdrage wordt geleverd aan die bouwprojecten die vanuit de gemeente zelf vanuit de woonvisie die er liggen uiteindelijk ontwikkeld moeten worden.

[0:37:55] Mevrouw beckerman,

[0:37:56] Ja. Voorzitter en ik kijk want dit is een nieuw rapport, maar het is geen nieuw onderwerp. Die is hier zeker vanuit linkerzijde al voor gewaarschuwd ook voorstellen gedaan om dit te voorkomen en te verhelpen en ik ben wel benieuwd of de vvd na dit rapport nu ook van mening is dat het niet zoveel zin heeft om die bouwbedrijven nog rijker te maken met allerhande subsidies. Maar dat we ook over moeten gaan door bijvoorbeeld tot bijvoorbeeld het woord al plan baten heffing genoemd, maar ook wat wij de braak ligt boete hebben genoemd. Dat je ook met die manieren gaat zorgen dat er daadwerkelijk gebouwd gaat worden, moet er niet harder ingegrepen worden en desnoods maar andere laten bouwen. Corporatie staan er klaar voor om wel betaalbaar bouwen, is de vvd dit met ons.

[0:38:43] De eens. Meneer de groot.

[0:38:45] Deels ben ik. Het is de vvd met de sp eens. Ik ga daar straks ook in mijn bijdrage iets over zeggen over de rol van corporaties.

[0:38:53] Ik heb daar vorige week in een debat wat we ook hebben gevoerd, ook al iets over gezegd ik ben het deels met de sp eens dat er een goede goede rol weggelegd voor het doorbouwen in deze tijd voor corporaties.

[0:39:03] Waar ik het niet met de sp over eens ben is dat we

[0:39:10] waar het niet met de sp eens ben ik graag wat harder praten is dat dat we de markt, zoals de sp. Dat zegt keihard moeten aanpakken, want het heeft alleen maar tot effect is dat ze zich terugtrekken. Terwijl dat we die markt als het even daarover hebben bedrijven bouwbedrijven die uiteindelijk die huizen bouwen volgens mij keihard nodig hebben om ervoor te zorgen dat die huizen er komen. Er is enorme vraag niet alleen aan sociale huurwoningen naar naar alle woningen of woningen voor ouderen net ook al heel veel over over gesproken in in dit debat

[0:39:40] en het blijkt ook uit onderzoek van het ministerie zelf heeft uitgevoerd in tweeduizend twintig dat het aanpakken door middel van een heffing eigenlijk helemaal niet effectief is

[0:39:50] dat daarmee eigenlijk veel meer vertraging optreedt in plaats van de versnelling die we nodig hebben. Dus ik ben het deels deels met de sp, sp eens maar deels ook niet.

[0:39:58] Meneer nijboer.

[0:40:00] Ik deel de zorg van.

[0:40:01] De vvd dat de nieuwbouw stokt en ook dat er steeds minder vergunningen worden uitgegeven, heb ik eerder het voorstel gedaan bij motie om een gemeente een premie te geven als de nieuwbouw vergunningen afgeven heeft de vvd tegengestemd. Maar dat geeft niks. Die kan ik wel weer indienen. Ik denk dat het echt zou helpen. Is de vvd ook voor dat soort instrumenten om te zorgen dat er genoeg vergunningen komen voor betaalbare nieuwbouwwoning eerder gedaan.

[0:40:25] Voorzitter, ik vind het ik vind het mooi dat de heer nijboer naar manieren zoekt om ervoor te zorgen dat gemeente worden gestimuleerd om door te bouwen.

[0:40:33] Daar zal hij de vvd ook echt aan zijn zijde vinden alleen niet precies weten. En daar ging net ook al een debat debatje interruptie debatje hierover tussen d zesenzestig en cda waardoor komt het nou dat er minder vergunningen worden verleend?

[0:40:45] Door.

[0:40:46] Stikstof.

[0:40:47] Konden door.

[0:40:48] Dat plannen niet rond gerekend worden. Komt dat omdat we kunnen allerlei andere redenen verzinnen waardoor dat komt als we dat niet precies weten. En daar ga ik ook straks een uitnodiging te doen aan de minister. Om te onderzoeken van hoe komt het nou eigenlijk dat die vergunningverlening stokt.

[0:41:01] Als je dat niet precies weten, kunnen we wel een soort van premiestelsel uitrollen over nederland. Maar we weten op dit moment niet of dat effectief is maar helemaal afschrijven als dat na onderzoek blijkt dat dat een bijdrage kan leveren. Dan zult u mij niet horen.

[0:41:16] Meneer nijboer voorzitter,

[0:41:18] Dat vind ik wel wel een teleurstellend dat er zo weinig enthousiast op gereageerd wordt. Natuurlijk weten we wel waar het van komt deels door stikstof komt deels door ambtelijke capaciteit heeft de minister ook een heel programma voor aangekondigd, maar we weten ook zeker dat als er geen nieuwbouw vergunning worden afgegeven dat er geen nieuwbouw te komen en dat dat echt een probleem is nu in dit is een heel simpele instrument geïnspireerd door voormalig minister van der laan die de hield van die simpele instrumenten die we de burgemeester van amsterdam. Die wist een beetje hoe dat werkte. Die hebben als je nou een gaat de gemeenteraad er ook achteraan.

[0:41:48] En ik snap niet.

[0:41:49] Waarom de vvd zo moeilijk doet over zo'n simpel instrument.

[0:41:53] Meneer, de groot.

[0:41:54] Is. Eigenlijk is het antwoord heel simpel. Ik ben niet van overtuigd dat het dat het echt gaat helpen,

[0:41:59] maar de enige echte prikkel voor gemeenten om te bouwen zou moeten zijn dat er dat zij willen voorzien in woningen die voor inwoners nodig zijn.

[0:42:07] Daar gaat het niet over. Soort van premie of iets wat hij sowieso toch moeten doen, maar ook tenminste volgens mij mee bezig is om in gesprek met de provincie en de gemeente voor te zorgen dat de juiste woningen op de juiste plek komen en dan ziet de vvd op dit moment niet de noodzaak van een dergelijke instrumenten.

[0:42:21] Uw laatste interruptie. Meneer.

[0:42:23] Er-voorzitter dan dan de bouw.

[0:42:27] Vvd is bang dat te bouwen, stokt ik ook en ik heb al eerder gepleit ook voor een afbouw garantie of doorbouwen garantie. Zoals de heer gut zojuist noemde, is de vvd daar wel voor te porren, zodat die nieuwbouwprojecten als die vergunningen zijn uitgegeven wel van de grond komen of ziet u dan weer beren op de weg en moeilijke dingen en heeft u een grote woorden, maar geen maatregelen daarbij.

[0:42:48] Meneer de graaf. Ik zou ik wil wel de kracht gebruiken die er op dit moment is en niet een nieuw instrument in de markt brengen, waardoor er misschien de problemen groter worden als het als het gaat over is de is de woning vraag klein naar de woning. Vraag is niet klein. De woning. Vraag is heel erg groot. Dus ik kan me niet voorstellen dat er project projecten en plannen zouden zijn die niet niet verkocht zouden kunnen worden daar

[0:43:11] als we daarvoor zorgen en dat is dat is onderdeel van wat hebben afgesproken in het coalitieakkoord dat tweederde daarvan betaalbaar is.

[0:43:18] Dan hebben dan heb ik niet nodig. Dus ik zou eerste ruimte aan de minister willen geven om ervoor te zorgen dat die tweederde betaalbare categorieën gebouwd worden in plaats van dat u in uw nieuwe instrumenten gaan opleggen aan verkeerde projecten, want het kan best zijn dat er in die projecten op op dit moment teveel dure woningen zitten die niet verkocht worden. En dan gaan we een instrument inbrengen op een doel wat de vvd niet heeft.

[0:43:40] Meneer, de groot, een interruptie van mevrouw bromet.

[0:43:43] Ja voorzitter, ik zit te luisteren naar het verhaal van de vvd en ik hoor eigenlijk alleen maar zeggen. Er moeten woningen gebouwd worden. Maar de manier waarop we dat onze overheid gaan stimuleren of voor elkaar gaan krijgen. Daar hoor ik nog helemaal niets van van de vvd. Het lijkt wel alsof de vvd toeschouwer is nog niet precies weet hoe het is verwijst naar het kabinet en als er dan collega's die met concrete voorstellen komen om de woningbouw te stimuleren. Dan vindt de vvd dat allemaal geen goede instrumenten. Wat is nou wat gaat de vvd. Wat is nou de visie van de vvd zelf om de woning markt op gang te.

[0:44:14] Meneer, de groot.

[0:44:15] Voorstel als ik door mag gaan. Met mijn bijdrage zal ik geen punten noemen.

[0:44:18] Want ik was niet aangekomen. U heeft nog drie minuten, maar ook nog twee interrupties eerst van meneer van haga.

[0:44:25] Ja. Dankuwel voorzitter, misschien komt er dan in die komende vier punten, maar tot nu toe heb ik er ook bij de vvd weinig markt gehoord. En toch wel veel overheid en mijn punt is de bouwstop natuurlijk ook doordat er geen rendement gemaakt. Meer kan worden en ik had het er net al over de regulering van de middenhuur de moskee. De aantal box drie

[0:44:44] erkent de heer de groot van de vvd dat in een vrije markt. Dit overheid ingegrepen. Mede de oorzaak is van het infarct.

[0:44:53] Meneer, de groot.

[0:44:55] Ik zou er een paar dingen willen teruggeven. Voorzitter, aan de heer van haga. Kijk

[0:44:59] een. Hij spreekt van bouw in fard, maar er zijn dit jaar meer dan vijf duizend woningen gebouwd en de vvd maakt zich wel zorgen dat dat aantal terugloopt, maar we moeten niet net doen of er niks gebouwd is. Dat is een

[0:45:10] twee. De heer van verhagen weten ook want in het debat hebben wij in december ook gezeten is dat het gaat over ingreep die de overheid doet uitbuiten. Haar op drie maatregelen reguleringsmaatregelen is dat we er ook kritisch op zijn. Sterker nog, ik heb daar een motie over ingediend dat ik vind dat er voldoende geïnvesteerd moet kunnen worden. In middenhuurwoningen heb een motie ingediend dat de minister moet monitoren of er sprake is van uitponden sprake is van verkoop van huurwoningen, zodat we daar tijdig op kunnen schakelen

[0:45:38] en drie collega geurts van het cda gaf ook al aan. Er wordt op dit moment ook gekeken. Wat is het stapel effect van die maatregelen.

[0:45:45] Kijk het is niet zo dat ik daar naar kijken. Dat wil ik daar blij van als dat zien want investeringen in de in de woningmarkt design heel hard nodig.

[0:45:53] En als u zegt van ja ik hoor wel heel erg veel overheid een heel weinig markt. Maar ik heb de eerste minuut van mijn bijdrage heb ik het alleen gehad over dat de markt de woningen bouwt en niet de overheid. Dus daar daar ben ik het ook zeker niet mee eens met de heer verhagen dat we dat de vvd niet over de markt heeft die die woningen zou moeten bouwen.

[0:46:10] Meneer van haga.

[0:46:12] Dank voor het antwoord. T m twee dingen. Leuk om een onderzoek te gaan doen naar uitponden. Maar dat dat is al bezig. De feiten die die laten we dat gewoon zien. Een tweede is natuurlijk zijn er vorig jaar nog. Ik geloof tachtig duizend woningen gebouwd. Maar de de maatregelen die nu zijn genomen, zitten natuurlijk niet in de cijfers van vorig jaar. Die zitten in de komende cijfers en alle experts die die je raadpleegt of naar een senior is capital value die zeggen luister. Wat er nu aan het gebeuren is is historisch. Dit is een totale aardverschuiving en er komt een bouwstop aan en dat komt door deze maatregelen dus prima dat er vorig jaar nog wat is gebouwd. Maar het is echt op dit moment vijf over twaalf. Er worden hele grote projecten worden stopgezet. Bouwers vluchten naar het buitenland financiers, vluchten naar het buitenland en ik neem aan dat de heer de grotere toch van op de hoogte is en ik vraag me af of die er dan iets meerdere aan wil gaan doen dan een motie indienen want dat doe ik ook de hele tijd.

[0:47:05] Wanneer de groot.

[0:47:07] Ik weet niet goed wat ik er aan mijn pleidooi toe te voegen. Ik zie ook dat heb ik net ook zo betoogt is dat er afname is van vergunningverlening.

[0:47:16] Ik ga de minister ook straks een aantal oplossingen aanreiken, waardoor ik denk dat die doorbouwen kracht en het verleiden van particuliere investeerders en institutionele investeerders die ook hebben gezegd die hier tegen deze kamer. We gaan zeker vijftigduizend middenhuurwoningen bijvoorbeeld bouwen dat blijven wij doen

[0:47:32] ja dan dan ga ik ervan uit dat ze dat ook gaan doen dan ga ik ervan uit dat ze niet weglopen. Als je deze toezegging hebben gedaan,

[0:47:38] ga ik ervan uit dat die investeringen doen

[0:47:40] maar het is het is een moeilijkere markt. Daar ben ik met de heer van den haag is zal ik niet voor weglopen. Ik hoorde signalen ook. Dat is de reden waarom ik deze inbreng ook en dat ik graag wil dat er door leerkrachten in de marktplaats zitten.

[0:47:51] Meneer grinwis.

[0:47:53] Voorzitter, ik ben natuurlijk benieuwd naar de voorstellen die collega de geldstroom gaat doen. Maar ik schrok toch wel een beetje van zijn antwoord op de vraag van collega nijboer. Wat is wat wat heeft de heer de groot geleerd van de vorige crisis. Tweeduizend acht, tweeduizend dertien.

[0:48:09] Toen daalden de prijzen minder hard dan nu vielen nieuwbouw helemaal stil. En nu hebben we toch juist behoefte aan nieuwbouwprojecten die stil daar dreigen te vallen dat hij door gebouwd kunnen worden dat er afgebouwd kunnen worden. Dan kan een doorbouwen garantie die je in de coronatijd is ontwikkeld, omdat we toen bang waren voor plotselinge vraaguitval die toen niet optrad. Maar nu wel. Dan is het toch een interessant instrument om dat gat van vijftig naar zeventig procent in ieder geval te overbruggen en te zorgen dat er echt gebouwd blijft worden en we niet weer trappen in de val van tweeduizend negen, tweeduizend dertien.

[0:48:43] Meneer, de groot.

[0:48:45] Ook al iets te makkelijk van de heer grinwis om de situatie van tweeduizend achttien tot en met tweeduizend dertien te vergelijken met de situatie van vandaag. Want er was er zeker grote vraaguitval,

[0:48:54] maar er was niet heel groot woningtekort en dat is echt heel groot verschil als je kijkt naar de dynamiek die er op dit moment in de markt speelt.

[0:49:00] We hebben op dit moment echt een heel groot tekort aan betaalbare woningen.

[0:49:04] Er was toen toen was het vanuit vanwege de financiële crisis die daar onder de was het echt een heel ander verhaal.

[0:49:09] Maar ik heb ook gezegd tegen de nijboer net is dat ik het niet. Ik bedoel ik wijs niet af. Maar ik denk dat we daar nog niet zijn dat dat op dit moment nodig is. Ik denk dat het een andere voorstellen zijn en zo voorstel te doen die ervoor zorgen dat we door wel kracht kunnen blijven ontwikkelen,

[0:49:24] Mevrouw bromet,

[0:49:27] Voorzitter, dit lijkt me toch wel een staaltje geschiedsvervalsing dat er een aantal jaren geleden helemaal geen tekort was aan betaalbare woningen. Er is al tientallen jaren een tekort aan betaalbare woningen in de vvd er nog een schepje bovenop gedaan door de verhuurdersheffing in te voeren. Klopt klopt het nou echt dat iedereen tien jaar geleden gewoon een woning kan vinden die dat wilde.

[0:49:45] Vraag ik aan de vvd.

[0:49:47] Heer de groot.

[0:49:48] Ik kijk dit is ook een van groenlinks. Een mooi staaltje framing als het gaat over wat wat was er in tweeduizend acht tot en met tweeduizend dertien. Wat was de vraag naar woningen. En wat als het daadwerkelijke tekort. Tuurlijk tuurlijk is er altijd sprake van tendens in de woningmarkt dat de vraag is naar betaalbare woningen.

[0:50:03] Alleen we zitten nu echt in een andere situatie waarin de gewoon daadwerkelijk cijfers zijn over dat we driehonderd duizend en misschien wel meer dan driehonderd duizend woningen tekort hebben in nederland

[0:50:13] en dat was in de in die periode was dat was dat veel minder was die vraag niet zo groot was het tekort. Niet zo groot

[0:50:18] is echter echt een andere situatie.

[0:50:21] Mevrouw bromet,

[0:50:22] Ik geef toe dat de vraag groter is geworden, maar het is echt niet waar dat er toen geen tekort was. Er was al een tekort en er is niets aan gedaan om daarop te anticiperen had de vvd wel kunnen doen.

[0:50:33] Niet helemaal een vraag aan u of u daarop wil antwoorden. En dan mag je erna verder met uw betoog heeft nog drie minuten.

[0:50:40] Dankuwel.

[0:50:43] Even kijken waar ik gebleven ben.

[0:50:49] Dus zoals gezegd ik heb net al aangekondigd. We zouden de vvd die sensor ook zelf met oplossingen komen en dat doen we graag om deze minister te helpen met het realiseren van voldoende woningen.

[0:51:02] Je zou misschien wel leidende principes kunnen noemen en ik heb net al genoemd. Ik heb het vorige week een debat genoemd.

[0:51:07] Corporatie spelen daar een belangrijke rol vanwege een investeringskracht

[0:51:11] en laten we dan ook niet praten over woningcorporaties, maar over woningbouwcorporaties.

[0:51:16] Ze hebben miljarden klaarstaan om te investeren in de bouw

[0:51:20] en zij kunnen dus ook door kracht ontwikkelen. Om deze projecten waar net over gesproken werd

[0:51:25] die gemeentelijke projecten.

[0:51:27] Wij kunnen een drijven zijn om deze projecten door te laten gaan. Daarvoor moet wel hun houding zijn. Laten we bouwen zo snel mogelijk

[0:51:34] op de plekken waar dat kan niet alles in de grote stad. Ook daarbuiten. Wat in de steden is het vaak moeilijk. Duur en complex

[0:51:42] punt twee is bouw meer en meer fabrieks matig en elektrisch waar vergunningverlening aan het geval van stikstof een probleem is.

[0:51:49] We zien en dat is hartstikke mooi dat de woningbouw fabriek in nederland. Gelukkig maar in rap tempo toenemen

[0:51:55] en het is mooi te zien waar een klein land groot in kan worden. Heel snel het de kracht van innovaties

[0:52:00] en daar mogen we best trots op zijn. Dat geeft ons een enorme kans

[0:52:03] onder meer stikstof loze en emissiearm te bouwen

[0:52:06] en punt drie en dat is veel concreter. Stop de woningbouwimpuls. We hebben er inmiddels bijna een miljard. Volgens mij opzitten

[0:52:12] in de projecten die dreigt stil te vallen van ditjaar

[0:52:16] en ik heb tenminste wel vaker uitgedaagd om met de lijst van bouwprojecten te komen die gepland staan ditjaar misschien volgend jaar,

[0:52:23] want alleen met bestuurlijke afspraken, provinciaal of gemeentelijk is namelijk geen inzicht in deze projecten,

[0:52:29] projecten die bijna starten of waren net een vergunningsaanvraag wordt gedaan en die wellicht dreigt stil te vallen en dus ook gelijk een antwoord op de vraag van de heer nijboer. Als er inzicht in die projecten hebben, kunnen door middel van gerichte besteding van de woningbouw gelden

[0:52:42] die project vlot trekken en is een is een dergelijke instrument niet nodig.

[0:52:47] Wil de minister hierop gaan inzetten

[0:52:49] en vier stel versneld goedkope rijschool ter beschikking, zoals almere pampers om daar te bouwen en de vraag is waar ze nog meer van deze locaties die een moeilijke tijden. Het verschil kunnen maken.

[0:53:00] En wat is eigenlijk de actuele status van een motie met betrekking tot buiten stedelijk bouwen aan de rand van de stad. Minister heeft er wel een brief over gestuurd. Maar hoeveel van deze woningen worden dan dit en volgend jaar gebouwd

[0:53:11] die toezegging wil ik graag van de minister.

[0:53:13] De groot. U heeft een interruptie van de heer grinwis,

[0:53:16] Voorzitter, dankuwel

[0:53:20] het rijtje nog niet heel indrukwekkend. Maar daar kunnen we debat over voeren. Maar ik heb wel een een vraag bij dat derde voorstel daar wel een woningbouwimpuls. Want dat klinkt inderdaad als het voorstel wat het meest ingrijpt op projecten die stil dreigt te vallen aan woningbouwimpuls. Dat geeft geld aan iets en dan ben je het kwijt, terwijl een doorbouwen garantie ook zelfs is uitgewerkt wat ministerie en faciliteiten is die de onzekerheid tussen bijvoorbeeld de vijfenvijftig, zeventig procent helpt te overbruggen bij een nieuwbouwproject. Maar als er uiteindelijk succesvol wordt verkocht. Dan kun je zo te zeggen blijven inzetten die die door garantie, terwijl de woningbouwimpuls juist één keer geef iets weg en dan is het dan is het ook echt weg. Dus daar is de vvd heeft de vvd wel goed is is hier er wel over nagedacht.

[0:54:04] Meneer, de groot.

[0:54:06] Zoals u de vvd en denken over goed over na. Dus laten we daarmee beginnen.

[0:54:09] Maar ik vind wel kijk die die door garantie is minder gericht

[0:54:14] dan de lijst met projecten die dreigen weg te vallen waar je geld op inzetten

[0:54:18] en de vvd doet graag dingen die direct resultaat opleveren voor al die mensen die in nederland die die woning aan het zoeken zijn

[0:54:24] en dollar garantie klinkt heel aardig klinkt heel leuk. Je moet weten wat zijn de problemen en wat zijn de diverse problemen die die projecten zitten waarom die woningen niet verkocht worden.

[0:54:33] Terwijl dat je weet van joh. Die honderd woningen daar op die plek die dragen misschien wel eens van van de kaart te verdwijnen omdat er een tekort van mijn tweeëneenhalf miljoen zit of van vijf miljoen.

[0:54:43] Precies, zoals de woningbouwimpuls gewerkt. Dan kun je met dat geld ervoor zorgen dat er gebouwd worden

[0:54:49] en dat is maar de vraag bij het instrument van de doorbouwen garantie.

[0:54:53] Meneer de groot. U heeft nog dertig seconden.

[0:54:55] Nou daar ga ik voorzitter afrondend zeggen dat er nog dus nog veel werk te verzetten is al meer dan honderd duizend woningen te bouwen per jaar.

[0:55:02] En zoals gezegd aan aan die oplossing wil de vvd bijdrage

[0:55:06] meer woningen en de bouw aan de gang houden.

[0:55:09] Wat als we doen wat nodig is, zorgen ervoor dat meer mensen betaalbaar kunnen wonen.

[0:55:13] Een dak boven hun hoofd heeft in een fijne veilige buurt dankuwel.

[0:55:17] Dankuwel. Meneer de groot. Dan is nu het woord aan de heer nijboer van de partij van de arbeid.

[0:55:21] Ja voorzitter, ik had geen interrupties meer mee kan niet laten. Toch even te reageren in mijn termijn op de de vier leidende principes van de vvd,

[0:55:31] waarbij het eerste is een andere naam voor woningcorporaties tweede voorstel is innovatie, moeten we moet dat vinden we denk ik allemaal derde voorstel is een financieel instrument dat er al is dat er allemaal voor wordt gebruikt. Minister gebruik dan ook naar het vierde voorstel kom ik nog op terug. Dat vind ik nog wel wat hebben die die rijk bij maar ik vind het wel heel mager. Als je als je het zo sterk aan zet als partij dat we dat de woningnood groot is en dat te weinig gebouwd wordt dan met deze vier voorstellen dat je aan komt zetten. Voorzitter,

[0:56:00] voorzitter, deze minister heeft huizen een hoge torenhoge ambities en de pvda-fractie steunt die van harte. Er is de mensen woningnood wonen is een grondrecht

[0:56:10] en dat vergt overheidsingrijpen en deze minister doet dat. En is van plan dat te doen en doet dat ook en presenteert het ene plan na het andere

[0:56:19] met een gisteren is hij aan de slag.

[0:56:22] Maar we moeten wel uitkijken dat het alleen bij torenhoge ambities blijft en bij heel veel goede wil en zin en energie en al dat soort meer het ratelband niveau is hoog genoeg maar met moet gewoon gebeuren

[0:56:35] en ik wil de minister oproepen. Ik zie verschillende sector partijen marktpartijen zich die betalen betaalbaarheid grenzen knuppel down. Maar wat aan. Doe dat niet handhaven die want waar we voor bouwen

[0:56:47] is voor mensen die een betaalbare woning zoeken en dat is juist een steeds groter probleem aan het worden.

[0:56:51] Dus de vvd herkent niet dat nieuwbouwprojecten niet van de grond komen.

[0:56:55] Maar de rente is gewoon van één komma drie procent. Wat je eerder betaalde zoals voor dertig jaar is naar boven de vier procent vierenhalf procent gegaan. Mensen hebben gekeken van nou ik kan tweeënhalve ton denken misschien drie ton lenen als er twee drie keer er nu wordt dan krijgen ze die niet gefinancierd en stappen ze uit en dat is precies wat nu bij nieuwbouwprojecten aan de gang is een. Ze dacht dat kan allemaal wel. En daar niet meer. En als je niet wil dat de bouw stokt

[0:57:19] dan kan zo'n afbouw garantie die als je daar een premie voor vraag want sowieso stelsel inmiddels ingericht hoeft dat helemaal niet veel rijksgeld geld te kosten. Kun je er echt die bouw mee mee aan de praat houden. Dus ik snap niet dat de vvd daar daar zo aarzelend over is en ik vraag de minister ook die gewoon direct in te stellen dat het instrument ligt. Klaar. Heer grinwis die geurts wees er ook aan zit dat in

[0:57:39] tweede premies voor nieuwbouwwoningen heb ik eerder met de minister over gedebatteerd ook een motie over ingediend. Ik denk echt dat het helpt gemeenteraadsleden willen ook graag bouw. Als je die die wethouders een premie geeft dat ze nieuwbouwvergunningen uitgegeven. Dan gaan ze worden er meer achter de broek gezeten dan wanneer je een discussie hebt die, zoals hier in den haag en omstreken wij al die bouwvergunning. Het is hier al zo druk is moeilijk als de andere gemeenten probleem er op. Dit kan echt helpen. Dus ik vraag de minister daar serieus op in te gaan.

[0:58:05] Ik zou ook graag voor woningcorporaties voor het.

[0:58:08] U heeft een interruptie van de heer geurts,

[0:58:11] Ja voorzitter, ik hoorde in mijn nijboer straks ook al een keer over premie. Een nieuwbouw praten. Ik denk ben benieuwd hoe die dat gaat onderbouwen, want de pvda-fractie ook groenlinks hebben bij de doorrekening van het coalitieakkoord, althans hun alternatieven daarvoor een verhuurderheffing twee punt nul ingevoerd.

[0:58:31] Gemeentelijke heffing op de plan baten.

[0:58:34] Die zou een lastenverzwaring van zo'n drie, honderd miljoen opleveren bij de gemeentes buiten dat het cpb aangeeft dat de vormgeving van de heffing en juridische inpasbaarheid en de haalbaarheid onzeker is. Maar goed. Het was voornemen van de pvda groenlinks om extra lasten op op de bouwgronden te zetten hoe

[0:58:53] je gaat de pvda, de heer nijboer dit nou verklaren als die aan de ene kant een oproep doet om met premie nieuwbouw te komen dus rijksgeld. De gemeente in en aan de andere kant komen met een gemeentelijke heffing op de plan baten en dat we in naar het rijk terughalen dan toch wel rondpompen van geld. Dan is de gewone mensen vlak voor de verkiezingen een beetje rad voor de ogen draaien.

[0:59:14] Meneer,

[0:59:14] Voorzitter, de heer geurts sfeer.

[0:59:17] Als als verdediger van de waardevolle landbouwgronden,

[0:59:21] de plan waterheffingen ben ik een groot voorstander van. Is de pvda een groot voorstander van groenlinks overigens ook waarom

[0:59:28] omdat landbouwgrond of andere bouwgrond veel meer waarde krijgt als het een bouw bestemming krijgt

[0:59:34] en ik vind het niet te verdedigen. Ik vind het onrechtvaardig dat al die baten naar dan wel speculanten dan wel de dan zijn de eigenaar zijn en die wil ik afromen, zodat je betaalbare huizen kunnen bouwen, zodat er openbaar vervoer naar toe kan aangelegd worden, zodat de wegen naar toe komen, maar ook elke woonwijk moet wegen. Dat moet betaald en daarom ben ik voorstander van een plan bouwt heffing. Waarom ben ik voorstander van premies voor nieuwbouwvergunningen die premies gaan naar de gemeente

[0:59:58] niet naar die speculanten die gaan naar de gemeente. Dat is wat anders dan een boer of een speculant die grondbezit. Dus dat zijn twee dingen die heel goed met elkaar samenhangen. En als je ze allebei doet zorgen voor meer betaalbare woningbouw.

[1:00:10] Heer geurts is overtuigd. Voorzitter,

[1:00:12] Meneer gert.

[1:00:13] De heer nijboer, de gezichtsuitdrukking manier geïnterpreteerd en ik ben totaal niet overtuigd, en juist door het antwoord worden ik nog negatiever over het idee zover ik er al positief over kon nadenken.

[1:00:25] Want wat gebeurt er nou die gronden worden gewoon ingebracht in de gemeentelijke grondexploitatie en dat wordt dus gewoon weer over betaald. Dus het is gewoon rondpompen van geld en het cpb zegt ook en dat ik zou graag nog een nadere uitwerking ooit een keer van de pvda-fractie ontvangen dat de inpasbaarheid en de haalbaarheid van dit idee ook totaal onzeker is.

[1:00:45] Dus ik denk dat ook woningcorporaties hier gigantisch last van gaan krijgen. Extra moeten gaan betalen van gronden, want er wordt ergens weer verdisconteerd en dus niet kunnen bouwen op een betaalbare manier. Dus ik zou graag echt oproep doen aan de pvda-fractie geen grote woorden over premies geven aan de ene kant aan de andere kant weer ontnemen bij de gemeentes maar gewoon linea recta meewerken aan de corporaties zoveel een woningcorporatie, zoveel mogelijk.

[1:01:11] Vrije hand geven. Meneer nijboer voorzitter.

[1:01:13] De tijden van zijn terug het soms vind ik dat mooi want hier ligt een fundamenteel debat over

[1:01:19] onder waarderen we alles tegen marktwaarde. De marktwaarde wordt dan op het laatste moment bepaald door wat er wat de bestemming is die de gemeente uiteindelijk beslist

[1:01:29] of we die je tegen gebruikswaarde en alles wat daartussen zit en de pvda-fractie wil veel meer richting gebruikswaarde. Ik vind het echt niet te verdedigen waarom dan toevallig het ene kavel bouwgrond krijgt in je factor tien, twintig gewoon toebedeeld krijgt zowel de maatschappelijk probleem is. Ik wil eigenlijk toe. Nou, net zoals net zoals dat ik wil daarnaartoe dat dat tegen gebruikswaarde meer wordt gewaardeerd. En je komt waarschijnlijk ergens tussen je met zo'n plan waterheffingen. Dat is een manier om het af te romen. Andere manier is om dat in de wet. Maar ja dan heb je allemaal evrm en dit en dat dat allemaal lang duren omdat de wet anders te definiëren. Ik ook groot voorstander van. En dat debat. Ik snap dat het cda ook toen al aan die kant stond een van de landbouw bezitters van de speculanten en die kant zij niet.

[1:02:13] Meneer klein persoonlijk feit landschap weer een interruptie. Ik vind echt dat in mijn woning kan zeggen dat cda aan de kant van speculanten zetten. Absoluut niet is op geen enkele manier kan aangetoond worden. Dan word ik in de kant van de heer van haga gedrukt. Nou, daar zit ik absoluut niet.

[1:02:28] Dat is niet een persoonlijk feit. Maar u adresseert geurts krijgen.

[1:02:34] Ik wilde het wel uiteenzet zijn. Uiteindelijk hebben we in nederland dus net deze week weer een rapport over gekomen en van wie bezit de grond. Er zijn versnipperd. Financieel dagblad heeft er een heel analyse gemaakt van de versnipperde grond die overal in handen van beleggers is en dat komt omdat dat gespeculeerd wordt op een andere bestemming van de grond en daarmee strijken die mensen winst op en dat mag nu in nederland is niet verboden. Alleen ik wilde naar toe dat je een deel daarvan van die bestemming die anders geeft een deel afroomt en ten bate inzet van betaalbare woningbouw van voorzieningen van van wat er allemaal nodig is en mag de heer geurts niet mee eens zijn,

[1:03:12] zijn er toch aan de kant van de speculanten. Want die die zijn nu spekkoper.

[1:03:17] U heeft ongeveer drie minuten twee minuten nagaan. Voorzitter,

[1:03:21] De ik kom op de bouw plicht van de andere kant een ene kant het plan waterheffingen was ikzelf al van plan om over te beginnen met voldoende over gezegd

[1:03:32] aan de andere kant liggen gewoon stukken braak

[1:03:34] wat mensen wachten tot totdat meer baat wordt of wachten tot de bestemming. Anders wordt of terwijl woningbouw is een publiek belang, zeker in de woning nood die we nu hebben. Dus ik zou echt graag willen dat de minister ook een bouw plicht invoert. Als je de grond hebt en die moet voordat daarvoor worden gebruikt hebben bij wegen zeggen we ook op den duur van ja, we hebben nog één keer de weg nodig of een spoorlijn die hebben nog liever die hebben nodig. Het moet gewoon gebeuren en ik vind dat het ook bij bij die grondeigenaren moet kunnen. Een derde punt. Voorzitter, we zijn een beetje terughoudend geworden in nederland om grond in eigendom van gemeentes te hebben toen in het verleden misgegaan moest iedereen bezuinigen en af boeken. Maar ik vind het heel ongewenst.

[1:04:16] Wat als je wil sturen als overheid en als je betaalbare woningen wil hebben en ook gemixte wijken helpt het als je op grond in bezit heb. Je ziet het ook in de realisatiecijfers als gemeente grond in bezit hebben wordt woningbouwprojecten veel sneller gerealiseerd dat wanneer het allemaal private eigenaren moet. Dus ik vraag de minister. Dus natuurlijk een gemeentelijke taak, maar we kunnen dat rijk wel wat aan doen hoe hij daar tegenaan kijkt. Ik zou er niet veel meer gemeentelijke grond banken moeten komen en dan kom ik op het punt van de vvd ben ik het mee eens was een beetje beetje verlengde het rijksvastgoedbedrijf heb ik eerder aandacht voor gevraagd. Die hebben veel gronden in bezit. De minister heeft ook welwillend op die motie gereageerd en ik vraag de minister hoe het daarmee staat van de weet je dat nou altijd tegen de marktprijs en tegen de hoogste prijs verkopen dat bezitten en die gronden of eerder ook maatschappelijke doelen aan verbinden en dat laatste zou ik willen en ik vraag de minister hoe het daarmee staat

[1:05:08] dan zag dan de laatste twee punten. Voorzitter, ouderenwoningen sluit ik aan bij mevrouw den haan en en de heer geurts die daar behartenswaardige woorden over zei. Ik wil nog iets zeggen over wonen cooperaties. Ik zag dat we er gisteren een brief. Ik heb die rapporten niet gelezen. De brief wel.

[1:05:24] Dat schiet niet zo op. Dat vind ik al jaren. Maar nu wordt er weer gekeken. Ik dacht nou komt het voorstel om die wooncorporaties van de grond te krijgen. Maar als mensen dertig procent eigen geld mee moeten brengen. Dan gaat het gewoon niet gebeuren, dan is een paar pilot je hierbij dat je daar in amsterdam. En verder gebeurt er niks. Dus ik vraag de minister zorg nou gewoon dat de financiering rond komt dan wel met afspraken met banken dan we met achtervang garanties dan wel anderszins. Maar nou weer tot de zomer wachten op een uitwerking van tien miljoen. Dat schiet nog niet echt op.

[1:05:55] Interruptie van de heer de groot.

[1:05:57] Dank voorzitter, ook ik heb namens de vvd ook even gewacht op het einde van de inbreng van de partij van de arbeid

[1:06:04] en ik bedoel ik hoor de heer nijboer zeggen is dat dat gemeente weer meer grond in bezit moeten nemen dat gemeente premies moeten krijgen om bij vergunningen en dat gemeente. Dus ik hoor heel veel gemeenten in de in de bijdrage van de partij van de arbeid. Maar ik namens de vvd ben ik bijdrage begonnen om ook vooral voor medewerkers in de bouw te gaan staan. Ik zou de pvv partij van de arbeid ook aanmoedigen. Om al die mensen te zorgen dat we die dat je die baan aanhouden, zodat ze ook portemonnee gevuld hebben en dat is ook de reden waarom we echt verschillend naar de wereld kijken

[1:06:34] want ik denk dat dat de oplossing die ik die ik aandraag voor het voor de turbo kracht en dan gaat met name ook even waar moet je je geld in stopt is dat de bouwbedrijven in nederland ervoor zorgen dat de woningen gebouwd worden niet de gemeente de gemeente is voorwaardelijk. Maar de bouwbedrijven zorgde ervoor dat we dat die woningen komen en daar moet het geld heen vloeien

[1:06:55] en dus ik ken geen ontwikkelaar die uiteindelijk geen grond heeft omdat hij die die niet willen ontwikkelen. Dus waarom wil de partij van de arbeid als de vraag. Volgens de waar wil de partij van de arbeid zoveel geld laten vloeien naar gemeente. Want het is helemaal geen garantie dat er meer gebouwd gaat worden.

[1:07:08] Wanneer nijboer,

[1:07:10] Ja voorzitter, ik wil best. Ik denk niet de bouw is erop zit te wachten. Bouwers een hart onder de riem steken en zeggen ze doen geweldig werk en ik ben er trots op ben. Als het aan mij ligt, verdienen ze ook veertien euro per uur minimaal als minimumloon. Iedereen die werkt in de bouw zou ik de vvd nog willen toevoegen en dat de bouw. Belangrijk is, onderschrijf ik ook helemaal. Ik deel niet de analyse van de vvd dat de gemeente daar een beperkte.

[1:07:31] Wij hebben die geven.

[1:07:32] De bouwvergunning uit. Die maken de bestemmingsplannen die moeten ervoor zorgen dat die bouwbedrijf aan de gang kunnen en het vertrouwen dat ontwikkelaars overal maar bouwen dat het overal gelogenstraft. Ik heb in groningen gezien de twentse bouw is heel weiland tussen wij het heel weiland in een nieuwbouwwijk leeg als speculatie rond jarenlang leeg gestaan

[1:07:52] steviger wethouder die zijn dan gaan we niet belonen. Dus tien jaar lang leeg gestaan gebeurt nog steeds gebeurt elke dag nog. Dus daar moet de gemeente tegen optreden en ik ben de voordat bouwers dan kunnen bouwen. Dat ben ik met de heer zit geen verschil.

[1:08:04] Meneer de groot nog een korte vraag. Dus de partij van de arbeid denkt echt op het moment dat je dus ontwikkelaars en bouwers gaat straffen door een door een extra een boete op te leggen als je dus niet willen bouwen dat we dan sneller gaan bouwen.

[1:08:16] Ik bedoel dat is echt misschien is het echter fundamenteel verschil hoe je kijkt naar oplossingen in de praktijk.

[1:08:21] Vvd zegt in de praktijk. Er zijn heel veel bouwprojecten die wat de vragen schoot zijn heel veel bouwprojecten die gebouwd moeten worden. Alleen wat problemen die moeten we oplossen. De partij van de arbeid zegt we moeten het straf op moment dat er niet gebouwd worden. Maar dat is toch echt een heel fundamenteel verschil hoe je denkt dat je uiteindelijk de bouw vlot te trekken.

[1:08:38] Ja voorzitter, misschien helpt het als ik

[1:08:42] kijk bij de kosten zitten die zitten voor een groot deel in de grond en daar wil ik wel doen. Dat heeft niets met bouwers te maken. Sommige bouwers bouwbedrijven zijn eigenaar van grond. Maar dat hoeft niet per se. Dat heeft met mensen die er bezitten te maken en soms zijn dat projectontwikkelaars. Soms zijn dat speculanten. Soms zijn dat boeren en daar zit de waarin en daken hier met regulering wat aan doen en dat daarna de nieuwbouw op moet plaatsvinden en dat dat fatsoenlijk betaald moet worden. Er zijn we het helemaal over eens met de vvd die denkt allemaal nou als we het gewoon in de markt laten komt het wel goed naar de afgelopen jaren hebben laten zien dat het absoluut niet het geval is dan stokte de komt niets van terecht. Dus de overheid moet ingrijpen.

[1:09:18] Meneer, de groot.

[1:09:19] Ja sorry. Ik raak steeds meer in verwarring. Want ik op de de hierna begon verjaardag de de nieuwbouw stokt en dat komt door de stijgende rente en de stijgende prijzen. Daarna komt er een heel verhaal over grond. De afgelopen jaren zijn er wel wel degelijk steeds meer en meer woningen gebouwd zijn toch echt marktpartijen die daaraan bijgedragen hebben. En nu stokt het de vvd betreft door stijgende bouwkosten misschien door stikstof en weten we niet precies en dus het is juist dat we daar wat aan moeten doen, kunnen heel fundamenteel verhaal over grond gaan gaan houden. Maar volgens mij kunnen we ditjaar meer woningen bouwen als we ervoor zorgen dat die bouwprojecten niet kapot gaan door de bouw kosten en stijgende rentes.

[1:09:53] Nee hoor. Voorzitter, ik ben geen.

[1:09:54] Voorstander van enorme hoge bouwkosten.

[1:09:56] Ik ben ook voor innovatie in de bouw. Ik ben ook voor standaardisatie van van normen. Wat de minister overigens ook voorstelt. Ik ben er ook voor dat er in de fabrieken meer woningen worden gebouwd. Ik ben trouwens ook wel voor dat onze volkshuisvestelijke traditie die wij al decennia hebben dat er ook mooi wordt gebouwd en niet alleen maar enorme trits van woningen die allemaal hetzelfde zijn over de nederlanden we dat niet krijgen en dat is vergt nog wel veel aan dat we het vandaag niet over. Maar daar moet ik nog wel wat.

[1:10:26] Dan gaan we door naar mevrouw beckerman van de sp.

[1:10:29] Ja. Dankuwel. Voorzitter en laat ik ook direct beginnen wij die wooncrisis die dieper dreigt te worden, want het economisch instituut voor de bouw waarschuwt ook die honderd duizend nieuwbouwwoningen per jaar. Dat gaat niet lukken. Op deze manier

[1:10:46] en voorzitter dat rapport van de acm is denk ik wel een hele belangrijke voor vandaag nieuwbouw door de macht van grote bedrijven en projectontwikkelaars wordt beperkt.

[1:10:57] Commerciële bedrijven hebben zo veel grond en dus macht dat het bouwtempo kunnen verlagen,

[1:11:03] minder kwaliteit kunnen leveren of prijzen kunnen verhogen. Voorzitter en al jaren maken grondspeculanten, exorbitante winsten, exorbitante winsten die het gevolg zijn van een wijziging in het bestemmingsplan moeten wat de sp betreft aan de samenleving ten goede komen. De overheid heden bepalen wat de bestemming wijzigt en een handjevol grondeigenaren. Gaat u nu met dikke winsten van door voorzitter en en voorzitter was interessant debat net hoe de vvd daarover tegen spartelt, want

[1:11:37] het is natuurlijk wel een hele bizarre situatie dat we zo'n diepe bankcrisis zitten met zulke enorme wachtlijsten

[1:11:45] en tegelijkertijd

[1:11:48] grote bedrijven speculanten die zeggen ja maar ik ik ga nog maar even afwachten. Ik ga nog maar even niet bouwen. Ik ga nog maar even die prijzen verder omhoog opvoeren. Waar kies je dan voor mensen nog langer laten wachten. Voorzitter, in tweeduizend negentien dienden een voorstel in voor een braak liggen boete. Voorzitter, en toen kreeg die onvoldoende steun. Maar ik hoop nu toch dat met die dreiging van een terugloop in de bouw we hier nog goed naar kijken.

[1:12:19] Voorzitter, ook een plan baten heffing zullen wij steunen, maar we vinden ook het voorstel waardoor woningcorporaties wordt gedaan van ja laat ons

[1:12:29] dan maar bouwen.

[1:12:31] Laat ons maar inspringen waar anderen weigeren. Voorzitter, de sp is als een van de weinige hier heel kritisch op flex woningen. Wij willen namelijk kwaliteit trotse volkshuisvesting. We zijn bang voor nieuwe achterstandswijken en zien grote nadelen in tijdelijkheid en dan lezen we de brief van de minister. De doelstelling voor flex woningen wordt niet gehaald. En nu gaat het rijk. Tweehonderd twintig miljoen reserveren twee, honderd twintig miljoen

[1:12:59] niet voor woningen. Maar om risico's te dekken,

[1:13:03] risico te dekken, want deze woningen zijn

[1:13:06] eigenlijk te duur om in te investeren in de kamer liet een rapport maken

[1:13:12] met de voor en nadelen en daarin staat ook de conclusie die investeringen verdienen zich vaak niet terug budgetten uit het sociaal domein worden dan gebruikt om het rond te rekenen. Het pbl waarschuwde ook en je gaat die structurele onderliggende vraagstuk niet oplossen met quick fixes gemeentes te nemen. Financiële risico's en verdere stigmatisering dreigt. Voorzitter, ik wil echt dat die flex woningen worden dat we daar een her beoordeling van doen. Ik zie echt geen oplossing van zo'n grote wooncrisis met dit soort tijdelijke woningen. Wij willen toe naar een bouw, permanente bouw van veel hogere kwaliteit. Voorzitter, dan over sloop. Ik was een paar weken geleden in. Het ziet er del hofje in breda. Voorzitter, een hechte gemeenschap vijftien woningen. Mensen die elkaar door dik en dun steunen en daar hangt nu

[1:14:09] sloop plannen als zwaard van damocles boven hun hoofden moeten een nieuw museum komen nieuwe woningen komen. Voorzitter, je sloopt dan niet alleen huizen, maar ook gemeenschappen

[1:14:19] en emeritus hoogleraar thompson. Zij slopen nu even niet.

[1:14:26] Hij zegt het is duurzame om niet te slopen en door maar door te gaan met slopen. Maak je de wooncrisis niet kleiner.

[1:14:33] Maar groter.

[1:14:35] Zeker voor sociale huurders, maar liefst ruim honderd duizend sociale huurwoningen worden nog tot en met tweeduizend dertig gesloopt en die worden lang niet allemaal voor woningen in hetzelfde segment vervangen. Voorzitter, wij blijven ons pleidooi herhalen om een rem te zetten op dit soort sloopplannen zeker waar je bijvoorbeeld zo zie tabel hofje het echt over historisch belangrijke woningen gaan onze trotse volkshuisvesting wordt hiermee opnieuw gesloopt. Voorzitter, mijn laatste zin.

[1:15:07] Het over leegstand.

[1:15:09] En er staan nog steeds veel te veel woningen leeg. Voorzitter, we hebben ooit

[1:15:14] kraken verboden met een wet waarin gezegd werd.

[1:15:19] We gaan leegstand aanpakken. Dat gebeurt nog onvoldoende grote steden. Zoals rotterdam hebben niet eens een leegstandsverordening. Voorzitter, wil de minister aan werken om te zorgen dat er overal zou voor ordening komt of zegt ie tegen gemeente. Als je niet voldoet aan die leegstand werd dan gaan we in die gemeente kraken maar weer mogelijk maken. Voorzitter, dankuwel.

[1:15:40] Dankuwel. Mevrouw beckerman. Er is nu het woord voor zijn eerste termijn aan de heer grinwis van de christenunie.

[1:15:49] Voorzitter, dankuwel in minder dan een jaar tijd zijn we in een dramatische andere film terecht gekomen in plaats van dagdromen over negenhonderd duizend extra woningen tot twintig, dertig moeten we alle zeilen bijzetten om nieuwbouwprojecten te redden.

[1:16:03] Alle seinen staan op rood snel gestegen rentes hogere bouwkosten te weinig beschikbare locaties te weinig ambtelijke capaciteit op de gemeentehuizen en eigenlijk nog wel

[1:16:12] ons kleinste woningbouw probleem op dit moment nog stikstof en er komt nu dus bij die wegvallende vraag kopers die hun hypotheek niet meer rond krijgen en weglopen of er niet meer op vertrouwen dat ze hun eigen huis verkocht krijgen.

[1:16:25] Ik was in trouw eind van het vorig jaar een prachtige interview met met deze minister,

[1:16:31] maar ook dat tenminste de is een strategie heeft bedacht. Ik citeer er zij licht en er was licht.

[1:16:38] Einde citaat. Zo maakt hij zijn doelen dwingend regelmatig tot wanhoop van zijn omgeving.

[1:16:44] Nou als er vorm. De jongens onder elkaar noem ik zal honderd zevenentwintig maar even als de heer het huis niet bouwt. Tevergeefs zwoegen de bouwers eraan dat behoed voor maakbaarheidsdenken, maar ontslaat ons niet van ijzer. Laat ik zal mijn bijdrage maar eens insteken.

[1:16:58] Mijn grootste zorg zit namelijk op de instortende nieuwbouw en jaar geleden waren projecten in no time uitverkocht en kon de bouw beginnen. Nu zien we dat aannemers de wacht worden aangezegd. Kopers wegblijven

[1:17:08] de prijzen dalen nog harder dan in tweeduizend acht, tweeduizend negen de les van die crisis moet zijn dat desondanks. We moeten doorbouwen wat er is een enorme structurele behoefte aan woningen het daarom echt hoose geblazen voor gemeente, maar ook voor deze minister.

[1:17:22] Hoe doen we dat allereerst lijkt mij door een doorbouwen dan wel afbouw garantie

[1:17:27] om het gat van vijftig tot zeventig procent te vullen. Er ligt een prachtige rapport van aanpak bij de ministerie klaar

[1:17:35] en ik ben heel benieuwd hoe de minister. Dit gaat oppakken.

[1:17:39] En ten tweede ben ik benieuwd wanneer het koop starten fonds van start gaat. Je kunt ze inderdaad heel lang over met elkaar van mening verschillen over hoe goed of slecht is voor de woningmarkt vanwege de prijsopdrijvend effect. Tegelijkertijd kan het nu wel een functie hebben

[1:17:55] en hoe gaat de minister het revolverend effect van zo'n fonds effectueren. Wat is daarvoor nodig? Ten derde

[1:18:01] de corporaties die ik herhaal nog maar eens naar de afschaffing van die vreselijke verhuurderheffing veel meer investeringscapaciteit hebben. Zij kunnen een deel van de middenhuur opzich van een een middenhuur op zich nemen bij nieuwbouwprojecten die nu stil dreigen te vallen. Hoe overtuigen we ontwikkelaars van deze kans

[1:18:20] en welke kansen ziet en in de fasering van projecten kan het aandeel sociaal naar voren gehaald worden. Hoe help de minister de corporaties. Met andere woorden om uit de startblokken.

[1:18:28] Wij komen. Meneer gymles heeft een interruptie van de heer de groot.

[1:18:32] Dagvoorzitter. Ik vind het best heel aantal interessante punten die we de vvd ook ook al ook al voor gepleit heeft. Maar ik wil nog even over het afbouwen.

[1:18:39] We hebben.

[1:18:41] Want

[1:18:42] vvd vaker gepleit om in de kamer hier als het hebben over een betaalbare koopwoning dat het gaat over een woning die een beetje inkomen kan betalen.

[1:18:48] Ze moeten veel meer kijken wat je

[1:18:50] kan lenen

[1:18:52] en wat we in nederland bij moeten bouwen en wat we staan om de betaalbare woningen dat het veel meer gaat over dat we die koop categorieën kunnen bouwen zijn inmiddels

[1:19:00] bouwbedrijven in nederland die ook goedkopere woningen kunnen zetten in nederland

[1:19:05] is het niet een risico moment als we doen met een afbouw fonds gaan werken en niet kijken naar wat kun je lenen. En wat kun je kopen en dat we dat bouwen dat we straks met te dure woningen. Want het is heel aanlokkelijk om allemaal woningen tegen een drie of vijf duizend euro te bouwen. Dat noemen we dan betaalbaar. Binnenstedelijk is niet veel beter om buiten stedelijk goedkoper te bouwen want anders zitten we straks met risico dat we heel veel duurdere woningen hebben afgebouwd hebben die die mensen uiteindelijk nog steeds niet met een inkomen kunnen betalen. Daar gaat betaalbaardere hij over betaalbaarheid toch overigens dat je het uiteindelijk kunt opbrengen.

[1:19:37] Meneer grinwis.

[1:19:39] Voorzitter, twee punten. In algemene zin

[1:19:43] ben ik punten van het stimuleren van de vraag door bijvoorbeeld lenen ruimte toe te laten nemen en daarom ben ik ook heel terughoudend met met zulke ideeën als koopstarter fondsen. Maar ik denk dat we deze redelijk goed hebben ingebed. Want uiteindelijk heeft op lange termijn niemand eraan dat je je extra beenruimte. Uiteindelijk wordt opgezogen door de factoren grond stenen, oftewel door banken en verhuurders, investeerders et cetera. Het moet echt in de portemonnee van mensen blijven en niet worden opgeheven opgezogen door door factoren waar we uiteindelijk allemaal niets aan hebben

[1:20:18] en die geen waarde toevoegen.

[1:20:20] Ten tweede

[1:20:22] ik denk dat een doorbouwen garantie dat en doorbouwen garantie ziet juist op op tijden

[1:20:28] van plotselinge vraaguitval en dat zien we nu zien u zowel aan de kant van de koper als aan de kant van de projectontwikkelaar terugtrekkende bewegingen. Dat moeten we voorkomen. Dus dat is eigenlijk meer een korte termijn crisisinstrument om de woningbouw op gang te krijgen en uiteindelijk moeten we betaalbaarheid moeten we blijven borgen door inderdaad zal ik zou de minister nog een vragen te sturen op die tweederde betaalbaar en dat echt niet alleen aan de voorkant, maar ook aan de achterkant gerealiseerd te krijgen

[1:20:53] en om nu de kansen te grijpen van als het projecten stilvallen om te kijken van kunnen we verschuiven binnen zo'n woningbouwprojecten kan bijvoorbeeld de corporatie een groter deel van zo'n woningbouwprojecten voor zijn rekening nemen, kunnen we alvast beginnen met het ontwikkelen van en bouwen van sociale huurwoningen omdat ze woningcorporatie die investeringscapaciteit hebben en eigenlijk klaarstaan om dat te gaan realiseren. Dus ik zoek het meer daarin dan najaar in sommige voorstellen van de heer de groot.

[1:21:20] Meneer grinwis heeft nog tweeënhalve minuut voor het vervolg. De heer de heer de groot heeft geen interrupties meer.

[1:21:28] Jammer. Voorzitter, dat een interrupties.

[1:21:32] Niet schaars zijn vandaag toch toch beperkt

[1:21:35] dan of andersom beperkt ernst en de schaarse maar even kijken. De betaalbaarheid van woningen met de vraag stort ook de prijzen sneller dan in tweeduizend acht maar ontwikkelaars zijn wel erg gewend. Ook om voor vier, een voor vierenhalve ton een nieuwbouw woning op dit moment in een rij rijtjeswoningen

[1:21:55] te beuren en dat is natuurlijk ook extreem hoog. De grondprijzen die door het dak zijn gegaan. Zijn idee bent aan ontwikkelaars moeten nu genoegen nemen met minder opbrengst van de grond

[1:22:05] mag niet zo zijn dat nieuwbouw op de lange baan gaat, omdat het rendement te laag is. Mijn collega's spraken daar ook al over. Hoeft u het de minister ontwikkelaars aan om door te bouwen? Hoe krijgen we de evaluatie van grondprijzen voor elkaar?

[1:22:17] Hoe staat het met de uitvoering van de motie grimmius boulakjar over een nieuw grondbeleid en het onderzoek naar de werking van de grondmarkt,

[1:22:24] want ik ben het wel met de heer nijboer eens. Het is tijd om al die windfall profit die her en der neerdwarrelen af te romen

[1:22:33] en het echt in te zetten op zaken waar ons land beter van wordt en waar mensen beter van worden.

[1:22:39] Voorzitter, zevenenzestig procent betaalbaar bouwen vraagt om scherpe sturing, bijvoorbeeld als een lokale eis van dertig procent sociale huur ertoe leidt dat naast dit segment alleen maar dure gebouwd wordt of dat eerste dure koop gerealiseerd wordt om daarna te constateren dat sociale huur niet te ontwikkelen is, waardoor gekozen, waardoor alsnog wordt gekozen voor een duurdere segment. Welke instrumenten ziet de minister. Om dit aan te pakken. En hoe realiseert daadwerkelijk. Dus die ambitie om tweederde betaalbaar te gaan bouwen en hoe zet hierbij in op innovatie modulaire woningbouwproductie et cetera. Wat kan de minister eigenlijk doen om al die welstandscommissie uit de bijstand te krijgen.

[1:23:16] Voorzitter, en ik wil ze niet allemaal over één kam scheren, maar er zijn teveel wel stand die in de bijstand zit.

[1:23:23] Voorzitter, de capaciteit blijft een zorgenkindje, vooral door de onduidelijke definitie. En wat er allemaal onder harde plancapaciteit woord geschaard. Maar het is vaak boterzacht ziet de minister deze definitiekwestie en daar helderheid bieden door een scherper afbakeningen neemt te bieden. Even scherp gesteld is harde plancapaciteit uiteindelijk niet die capaciteit die door de gemeenteraad is gekomen. Ik bedoel daarmee als een bestemmingsplan is goedgekeurd.

[1:23:50] Voorzitter, ik rond af waar we met mensen met iets waar we misschien allemaal hopelijk eindigen, namelijk de seniorenwoning door het treintje verhuisbewegingen dat dit dat die teweeg brengt is dat echt wel de dubbelaar op de woningmarkt.

[1:24:06] We kregen afgelopen dinsdag een prachtige petitie als de commissie en mijn vraag aan hem is er is en die dat was eigenlijk ook de oproep uit de notitie zijn alle oudere woningen straks wel dementievriendelijk

[1:24:16] is het nodig. Regelgeving hierop aan te passen om dit te garanderen. Waarom loopt de financieringsregeling voor verpleegzorg plekken in de sociale huur, maar tot tweeduizend, zesentwintig is mijn vraag, terwijl zekerheid op langere termijn is gewenst en kan deze minister of zijn collega helder garanderen dat alle geplande uitbreiding plannen voor intramurale verpleeghuisplekken doorgaan. Tot slot, voorzitter,

[1:24:35] Meneer gymles,

[1:24:38] de heer.

[1:24:39] De geurts heeft nog een interruptie voor u.

[1:24:42] Ik zat nog even na te denken over de bijdrage van de heer grinwis en het lichtelijke enthousiasme. Wat ik proefde over braak legging boete.

[1:24:51] Misschien dat niet zo bedoeld is een beetje bij me binnen. Nou denk ik dat in zo'n situatie en ik ben er zelf over nadenken dat de eerste in die keten daar altijd de dupe van wordt en dat die tussenliggende schakels een rendement heus wel gaan halen. Maar klopt het dat ik enige enthousiasme proefde bij de christenunie fractie en zou de heer grinwis mij dan wat kunnen gerust stellen hoe hij kijkt tegen de contouren van zo'n braak ligt behoefte aan.

[1:25:18] Meneer grinwis.

[1:25:21] Voorzitter, ik ik ga niet gelijk in het vervreemden van van collega's geurts. Ik heb ik heb eigenlijk twee zorg gekomen vandaag samen een moeten kost wat kost ervoor zorgen dat nieuwbouwprojecten die eigenlijk al in ontwikkeling zijn genomen. Zou je kunnen zeggen dat die stilvallen

[1:25:42] of dat grond die eigenlijk al aangeschaft is om te gaan bouwen dat hij uit productie worden gelaten. Dus we hebben een enorme urgente bouwopgaven en juist nu er zo dat we nu in nu in een soort perfecte storm zitten

[1:25:55] is dit is zorg nummer één. Zorg. Nummer twee is

[1:25:59] dat we in dit land door publiekrechtelijke beslissing bijvoorbeeld een bestemmingswijziging van van natuur rondom agrarische grond meestal naar bijvoorbeeld bouwgrond of dat we iets aanleggen waardoor alle huizen in waarde stijgen dat dat het privaatrechtelijke winst wordt

[1:26:18] en ik kan het gewoon niet verantwoorden dat wij allemaal mooie dingen doen voor de mensheid en dat enkele private partijen of enkele individuen daarvan de winst opstrijken, terwijl we daar dat die winst, puur en windfall profit is als gevolg van een publiekrechtelijke beslissing en ik denk dat we daar goed over moeten nadenken hoe we dat ten bate van het algemeen inzetten en welk instrument het nou precies moet zijn. Daar studeert deze minister ook op naar aanleiding van de motie die ik samen met collega's boulakjar heb ingediend, maar ik ga hier niet zomaar mee in vreemd voor of tegen. Dit zijn twee reële problemen, namelijk doorbouwen en zorgen dat publieke beslissingen ten bate van het algemeen zijn en niet ten bate van een enkel individu.

[1:27:00] Ja.

[1:27:01] De heer bulk jaar van d zesenzestig aan u het woord.

[1:27:04] Dank u wel. Voorzitter, fijn zo'n de eerste commissiedebat van ditjaar. Je merkt dat de campagne echt begonnen is. Maar voorstellen wat minder. Fijn is dat de donkere wolken zich boven de woningmarkt samen spannen. En als de minister minister niet meer nog niet meer regie herneemt.

[1:27:22] Gaat het echt stomme want voorzitter, de woningbouw krijgt steeds meer met tegenwind te maken. Het aantal vergunningen voor nieuwbouwwoningen neemt af. Drie maanden geleden deed de raad van state een uitspraak een duidelijke uitspraken over de bouw vrijstelling. Wat heeft de minister gezins die dan die dag gedaan om stikstofruimte te realiseren voor woningbouw.

[1:27:41] Want we zien we zien nu dat woningbouwprojecten, vertragen en zelfs stilvallen. Jonge starters zijn hiervan de dupe en zij moeten hierdoor nog langer wachten op een woning deelt de minister de zorg van d zesenzestig dat de bouw dreigt vast te lopen door stikstof

[1:27:56] en voorzitter, die tegenwind is ook een klap voor de noodzakelijke noodzakelijke doorstroming zal uitgebreid besproken. Dan sluit me bij aan. Maar is ook extra u voor starters en studenten zonder woning die geen uitzicht hebben op een fijne en betaalbare plek

[1:28:09] en voor studenten waarvan de inschrijfduur voor een woning inmiddels langer is dan de studieduur. De studieduur zelf studenten zijn. Dat zat zij willen niet elke dag in de trein zitten of is geïnspireerd avond nagels respecteren avond af gaan. Zij willen die tijd aan hun studie besteden starten met hun studentenleven

[1:28:28] in amstelveen. Vlakbij uiterst uiterst steden kan er morgen begonnen worden aan de bouw van meer dan vijfentwintig, honderd studentenwoningen. Daarmee kunnen we in één klap duizenden studenten helpen aan een woning

[1:28:38] en volgende week gaan ze protesteren. Voorzitter, aanstaande dinsdag

[1:28:42] gaan ze de barricaden op voor meer studentenkamers en ik steun ze

[1:28:46] want ik vind het ook onbegrijpelijk dat de vvd-minister harbers, maar ook deze minister nog niet alles uit de kast lijkt te trekken. Om dit kansrijke plan te realiseren. Kan de minister mij uitleggen waarom het zolang duurt voor gehoord worden wordt gegeven aan een brede oproep vanuit de kamer.

[1:29:01] Wat is zijn plan om vvd-minister harbers een uitzondering te laten maken voor het project kronenburg bij amstelveen.

[1:29:09] De tijd.

[1:29:10] Voorzitter, ik wil dat de minister ons periodiek te rapporteren over het aantal gebouwde studentenwoning. Want als we jaar moeten wachten voor een kansrijk project heb ik niet veel fiducie in dat we met dit tempo. Het kamertekort gaan inlopen.

[1:29:23] En ik wilde fleur die deze minister meebrengt die wij iedere dag zien in de kamer ook in gelikte filmpjes terugzien

[1:29:29] in het oplossen van het kamertekort. Want studenten kunnen niet langer wachten. Ze willen nu een betaalbare plek

[1:29:35] en d zesenzestig heeft plannen om meer woningen te realiseren om bijvoorbeeld meer in te zetten op tijdelijke woningen vlakbij stationsgebieden mooie goede woningen die snel zijn te realiseren. Er zijn veel plaatsen waar het kan vlakbij stations, bijvoorbeeld inhalen arnhem, schiedam en in het prachtige den bosch

[1:29:52] en de minister minister heeft eerder toegezegde overzicht te maken van kansrijke locaties voor tijdelijke woningen, waaronder bij spoor ons hoe ver is de minister daarmee? Voorzitter?

[1:30:02] Voorzitter nieuwbouw is niet de enige manier voor het creëren van nieuwe woningen.

[1:30:07] Het ombouwen van lege kantoren kan en moet sneller. Er staat op dit moment drie miljoen vierkante meter aan kantoorruimte leeg. Zes, honderd voetbalvelden aan potentiële woningen ruimte voor meer dan honderd duizend studentenkamers

[1:30:20] en tegelijkertijd zien we een hele kerstboom aan opgetuigde stimuleringsmaatregelen om ombouw te versnellen.

[1:30:26] Maar blijkbaar zijn die prikkels niet genoeg en is het aantrekkelijk voor aantrekkelijker voor vastgoedeigenaren om die kantoren leeg te laten staan.

[1:30:34] Mijn vraag aan de minister. Waarom staat er ook drie miljoen vierkante meters

[1:30:38] aan kantoorruimte nutteloos

[1:30:41] weg te verpieteren

[1:30:42] en is de minister met mij eens dat er meer regie moet komen om de leegstand van kantoren is aan te pakken en ik denk zelf aan ombouw plicht dankuwel. Voorzitter,

[1:30:52] Mevrouw beckerman,

[1:30:54] Voorzitter, ik vind het laatste mooie voorstel. We hebben ooit hier een wet aangenomen om kraken illegaal te maken. Geen zorgen. En net als belofte dat leegstand zou worden aangepakt. En nu zien we dat heel veel gemeenten nog niet eens een leegstandsverordening hebben is d zesenzestig vijf via de voorzitter van mening dat dat eigenlijk niet zou moeten kunnen dat elke gemeente. Dat zou moeten hebben.

[1:31:25] Voorzitter, volgens mij hebben wij tegen die krakers wetten gestemd. Dat lost maar ik ben wel voor. Ik denk ik erger me dood aan leegstaande woningen. Ik erger me ook dood aan leegstaande kantoorgebouwen. Veel gemeenten hebben een verordeningen als het gaat om het aanpakken van die van die leegstand amsterdam. Volgens mij heeft daar goede ervaringen mee maar het gaat ook over een stukje handhaving. Maar ik ben het mee eens. Leegstaande woning in deze tijden van woningtekorten studenten jarenlang moeten wachten op een betaalbare woning dat er ook nog heel veel woningen leegstaan, maar ook drie miljoen vierkante meters aan kantoren en dat is onacceptabel. Dus ik vraag deze minister naast al die stimuleringsmaatregelen naast al die de kerstboom aan aan prikkels gaat het verder gesprek aan en herneemt. Ook in dat opzicht de regie als het gaat om het invullen van die kostbare ruimte schaarse ruimte in dit mooie land.

[1:32:19] Mevrouw beckerman voor ze sp heeft.

[1:32:21] Die ook tegen het kraken.

[1:32:22] Verbod gestemd. Dus wellicht biedt dit nog perspectieven. Voorzitter, met een hele bizarre situatie dat we kraken hebben verboden, want we gingen leegstand aanpakken. Dat gebeurt nu niet. De heer boulakjar zegt terecht. Ja, er gebeurt onvoldoende voorstellen. Maar het wordt me nog niet helemaal helder wat d zesenzestig nam deel is wil d zesenzestig podt de verplichting

[1:32:45] van gemeente om zou leegstandsverordening te hebben en die ook na te leven.

[1:32:51] De heer lekker,

[1:32:52] Even wel wegnemen. D zesenzestig is tegen kraken. Dus dat moet er wel even helder hebben natuurlijk andermans eigendom. Dan moet je heel zorgvuldig mee omgaan. Maar ik vond het ook aan de andere kant onacceptabel dat er

[1:33:07] vastgoed bezitters eigenaren.

[1:33:11] Blijkbaar is het interessanter voor die vastgoedeigenaar om een gebouw leeg te staan dan het voor een lagere huur bijvoorbeeld aan te bieden of een andere maatschappelijke voorzieningen voor te geven. Er zijn gemeenten die hun verantwoordelijkheid nemen dus echt op op mijn op jacht gaan naar leegstaande gebouwen

[1:33:26] kost ook heel veel handhaving en ik kijk deze minister aan als het gaat over de hernemen van de regie. Ja, we moeten bouwen, maar we moeten ook soms met dit soort maatregelen gemeente ergens ondersteunen, maar ook met andere maatregelen hen helpen om die leegstaande woningen op te sporen en een goede functie te geven en die leegstand moeten eventueel te verhogen. Maar als ik zeg nog een keer drie miljoen vierkante meter kantoorruimte. Daar is een hele grote klap klap te slaan.

[1:33:53] Laat deze minister

[1:33:55] aan de slag gaan met die partijen op allerlei maatregelen btw-vrije renoveren transformeren allemaal. Wat gebeurt niet. En nu eens klaar. We gaan het stevig gesprek aan dus naast die wortel uiteindelijk ook die stokken.

[1:34:08] Dankuwel. Meneer moeilijk jaar was het uw einde van uw betoog ook

[1:34:17] dan gaan we door naar mevrouw pouw verweij van ja. Eenentwintig.

[1:34:21] Dankuwel. Voorzitter,

[1:34:22] de versnelling van de woningbouw is voor jou eenentwintig wezenlijk voor een woningmarkt die werkt is een groter en en betaalbaar aanbod nodig. Daarvoor moeten obstakels uit de weg worden geruimd. Zo kan vernieuwing ruim baan krijgen. Het wegnemen van drempels in stimuleren van alternatieven komen samen in innovatieve bouwen.

[1:34:39] Daar heb ik al eerder een lans voor gebroken. In dit debat vraag ik opnieuw aandacht voor woningen die kant en klaar in een fabriek worden samengesteld.

[1:34:46] Niet alle bouwpakket woningen zullen als paddestoelen uit de grond schieten. Maar de ontwikkeling gaat snel snel een kwalitatief goed bouwen in de fabriek draagt bij aan het oplossen van het woningtekort vernieuwing met nadrukkelijk oog voor verantwoord materiaalgebruik en verbruik van grondstoffen verdient steunen.

[1:35:03] Vorig jaar heb ik een motie ingediend een bureaucratische belemmeringen weg te nemen rond woningen die kant en klaar vanuit de fabriek worden afgeleverd.

[1:35:10] Dat spitsen zich toe op de nationale hypotheek garantie collega's, boulakjar jaar in de groot hebben kamervragen gesteld over startblokken woningen in zijn brief van eind november geeft de minister aan hij mijn motie uitvoert. Mijn dank hiervoor over de uitvoering heb ik nog opmerkingen en vragen.

[1:35:27] Ik begin met de start-ups. De minister constateert dat het verstrekken van de nieuwbouw garantie met name voor start-ups lastig kan zijn, omdat ze af en toe nog niet kunnen voldoen aan eisen voor financiële stabiliteit. Het zijn tenslotte start-ups in de brief staat. Het afbouw verzekeraars is verzocht om te bekijken hoe deze bedrijven op een vernieuwde manier kunnen worden geholpen om toch een nieuwe baan garantie te krijgen. Dat spreekt mijn fractie aan dat verzekeraars kritisch zijn op de risico's van beginnende bedrijven is begrijpelijk, maar juist jonge plantjes hebben beschutting nodig om te kunnen groeien.

[1:35:58] Die beschutting kan worden gegeven. De minister noemt in zijn brief bijvoorbeeld andere criteria om de gezondheid van een bedrijf te beoordelen dan alleen een kale solvabiliteitsratio.

[1:36:08] Hoe gaat de minister de vinger aan de pols houden of afbouw verzekeraars er echt werk van maken om start-ups tegemoet te komen met de toetsing van de gezondheid van het bedrijf.

[1:36:18] Daar ga ik door

[1:36:19] vanuit de oppositie zullen we harde kritiek uit als daarvoor aanleiding is. Maar als er reden is voor waardering spreken we die zonder aarzeling uit de minister heeft gesprekken gevoerd met verschillende partijen uit zijn brief spreekt de wil om in actie te komen obstakels uit de weg te ruimen in plaats van papieren, dammen opwerpen. Dit is de manier van regie pakken. Eenentwintig voor ogen heeft

[1:36:40] uit die gesprekken kwam naar voren dat verschillende bouwers van in de fabriek geproduceerde woningen wel degelijk in aanmerking komen voor een hypotheek met nhg. Daar ligt nu net het probleem.

[1:36:50] De praktijk is dat bedrijven onder de paraplu van andermans garantie en borgstelling de woningen financieren. Dat betekent dat garantie wordt verkregen door een of andere bypass. Wat deze bedrijven werkelijk nodig hebben is certificering van hun eigen product. Maar die minister herhaalt nog eens nadrukkelijk dat juist bij nieuwe innovatieve bouwen concepten nog niet of onvoldoende bekend is welke gebreken er kunnen optreden. In het algemeen is dat een waarheid maar toegespitst op kant en klare woningen is het onjuist.

[1:37:20] Het gaat hier om woningen die worden gebouwd in een proces en met een constructie die dusdanig anders zijn die er niet aan ontkomt om andere eisen te stellen. We hebben het niet over gammele woningen met wankele bandjes die bij de eerste de beste windvlaag van de fundering worden geblazen. Integendeel, de kwaliteit en deugdelijkheid zijn minimaal van hetzelfde niveau als traditioneel gebouwde woningen. De nieuwe bouw concepten en hier leg ik graag de nadruk op voldoen aan het bouwbesluit.

[1:37:46] Het gaat om gestandaardiseerde fabrieks matig concepten die vragen om een eigen type certificaat of garantie. Dat is momenteel nog niet voorhanden toch gehoord dat er wel te komen een waarborg van onbetwiste deugdelijkheid.

[1:37:59] Ik wil de minister vragen erachteraan te gaan dat de garantie regeling met de nodige spoed wordt uitgebreid met een goedkeurings certificaat voor woningen kant en klaar uit de fabriek gaan overleg met de sleutelspelers wil ik hem vragen. Daarbij denk ik ook en houdt die feestje een nieuwe stichting die een gezamenlijk aanspreekpunt is voor innovatieve oplossingen. Graag zie ik een toezegging hierop

[1:38:20] wat niet deugdelijk is krijgt geen label. Wat wel deugdelijk is krijgt wel een label. Als we op korte termijn daarnaartoe kunnen zetten we weer een concrete stap om sneller betaalbare woningen te realiseren als die oplossing nog niet kant en klaar verhaal voorhanden is. Laten we die dan bouwen

[1:38:37] ik rond af met een vraag over het programma wonen en zorg voor ouderen bij de behandeling van de begroting en vrom en vws heb ik twee amendementen ingediend over het ondersteunen van langer zelfstandig wonen van ouderen. Een van de amendementen gaat over gemeenschappelijke woonruimte in geclusterd woonvormen die is verworpen. Maar inhoudelijk staat die als een huis

[1:38:57] is de minister bereid bij het opstellen van de begroting voor twintig, vierentwintig te kijken of het mogelijk is om in het kader van dit programma een investeringsimpuls op te nemen voor gemeenschappelijke woonruimte.

[1:39:08] Tot zover mijn bijdrage dankuwel.

[1:39:10] Dankuwel. Mevrouw pouw verweij heeft een interruptie van de heer.

[1:39:13] Ditjaar dankuwel voorstellen een hele inhoudelijke bijdrage nog geen campagne vuurwerk. Maar ik ga mevrouw palmen. Wij proberen te helpen campagnestand.

[1:39:25] D te kopen.

[1:39:27] Nee even even met een serieuze ondertoon. Ik hoor mevrouw paul wij het niet hebben over een groot probleem als het gaat over het sprake van woningbouw en dat is stikstof. We weten hoe eenentwintig tegen het probleem van stikstof aankijkt. Ik heb uw woonvisie ook even bij gepakt waarin u voor de uitspraak van de rechter aangaf. We moeten bouwen vrijstellen. Dat helpt dus niet.

[1:39:52] Wat zegt u tegen al die jongeren die starters en studenten die straks naar u kijken als na de verkiezingen aan de slag moeten met

[1:40:00] met het heel snel bouwen van woningen.

[1:40:02] Dokter.

[1:40:05] Mevrouw pouw verweij,

[1:40:06] Ja. Voorzitter dankuwel. Ik vind een beetje beetje jammer. Eerlijk gezegd dat we hier kennelijk koste wat het kost een een verkiezingsdebat van moeten maken. Volgens mij heb ik afgelopen donderdag om wat meer over spiegelende systeem kritische bijdrage gehouden. Dit keer dacht ik nou we hebben een commissiedebat met hele duidelijke inhoudelijke stukken. Laat ik het zit op de inhoud hebben ik een aantal collega's hebben dat ook gedaan. De collega's die dat niet doen. In kennelijk volledig in campagnestand zitten zou ik willen oproepen. Doe campagne waar dat hoort. En hou het in de commissiedebatten vooral bij de inhoud. Maar goed dat gezegd hebbende stikstof een onderwerp waar ikzelf overigens geen woordvoerder op en waar volgens mij mijn collega, derk jan eppink zeer duidelijk is waar waar wij staan en om in te gaan op uw vraag wat ik zou willen zeggen tegen de studenten die graag een woning willen die zorg deel. Ik ik wil ook heel graag dat studenten een woning krijgen. Ik heb zelf puilen steden gewoond. De nieuwe woningen bij kronenburg. Lijkt me een ontzettend goed idee. Dus daarin wil ik uw plannen graag steunen en en verder denk ik dat er de nodige problemen op te lossen zijn en met internationale studenten bijvoorbeeld ook afgelopen dinsdag een debat over geweest en wat betreft de invloed van stikstofregels

[1:41:22] denk ik dat je daar met de collega's eppink in een volgend debat over moeten hebben, maar ik hoor heel graag als er nog vragen zijn over mijn inhoudelijke bijdrage. Want daar heb ik het liever

[1:41:30] daarover eerlijk gezegd.

[1:41:32] De heer bulk jaar. Volgens mij mijn laatste interruptie. Voorzitter, en ik denk dat mensen toch wel. Kijk ik hoor hier heer en we zitten hier een belangrijke commissiedebat. Zo veel commissiedebatten debatten met elkaar hebben we niet over belangrijke thema's en voor mensen die thuis aan het aan het wachten zijn. Die kijken echt naar de partij. Als jij eenentwintig. Wat gaat dit voor mij betekenen? Dan

[1:41:51] word ik doorverwezen naar de heer eppink, maar die kon ik verder niet teken en ik praat hier met de wonen woordvoerder van ja eenentwintig, een van de grootste problemen als het gaat om het aanpakken van het woningtekort is het stikstof probleem gewoon klip en klaar.

[1:42:05] Roep ik aan u eigenlijk gaan met uw collega eppink aan de slag om stikstofprobleem serieus onder ogen zien aan te pakken, zodat te kunnen door blijven bouwen op de korte en lange termijn,

[1:42:16] Mevrouw verweij,

[1:42:19] Ik begrijp dat de heer boulakjar gekeken heeft in onze woonvisie. Wat wij daar zeggen over het stikstofprobleem en een vrijstelling voor de bouw. Dat lijkt me ontzettend duidelijk. En daarnaast wordt er vanuit onze partijen juist heel hard gewerkt aan een oplossing voor het stikstofprobleem. Doordat mijn collega's eppink en collega's van der plas samen met een herstelwet komen op dit onderwerp. Dus ja die kiezers die kijken naar onze partij in de initiatiefnota. Een initiatiefwet. Ik laat me graag corrigeren door de heer geurts, want de ambtelijke term is, maar het is lijkt me in ieder geval duidelijk dat als je eenentwintig, een probleem ziet dat wij dan ook bereid zijn de stappen te zetten, ook binnen dit huis met de ambtelijke middelen die daarvoor zijn om die te herstellen en dat doen we op dit onderwerp als volgt.

[1:43:05] Dus dat is het antwoord dat ik kan bieden aan de mensen die daarnaar kijken en verder voor onze uitgebreide plannen. Wat betreft de woonmarkt verwijs ook graag naar onze woonvisie. Dank nog even dat ook de heer boulakjar daar reclame voor maakt.

[1:43:17] U heeft een interruptie van de heer geurts van het cda.

[1:43:21] Ik ben heel dankbaar dat collega paul verweij zo'n inhoudelijke bijdrage levert. Daarom zei ik ook.

[1:43:29] Maar waar het mij om ging wat ik net bedoelde buiten de microfoon. Het is een initiatiefnota heb ik gezien en ik was nou juist zo nieuwsgierig naar die wet.

[1:43:37] Want ik weet hoe moeilijk het juist is om te doen wat bal drempel, et cetera en stikstof op te lossen.

[1:43:44] Dat ben ik lang genoeg woordvoerder geweest. Dus ik was juist zo nieuwsgierig naar die wet. Dus ik hoop dat die ook nog een keer vanuit jaar eenentwintig op korte termijn komt.

[1:43:52] Ja.

[1:43:54] Mevrouw pouw verweij,

[1:43:57] Ik neem aan dat wij eerst dit middel gaan proberen en dat we kijken hoe ver we daarmee komen. Maar ik ik zal even aan de heer eppink laten weten hoe enthousiaster over dit onderwerp bent en dat er ook vanuit coalitiepartijen steun is voor de dingen die wij willen onderwerp ondernemen op dit onderwerp. Dat zal hem vast sterker in zijn motivatie om hiernaar door te gaan richting een werd dank voor de aanmoediging.

[1:44:23] Hartelijk dank. Dan ga ik even de commissie wat voorleggen de stemmingen zijn om half om en nabij verwachting half twee. Ik vind het ook belangrijk dat wij niet snel een boterham met kaas eten. Maar dat u even kan bezinnen en even de tijd kan nemen om te lunchen. Tenminste daar hecht ikzelf ook aan en aan de andere kant wordt er ook zeer ik dan is de voorbereiding voor die tweede termijn of voor de beantwoording ook heel goed, maar laten we afspreken dat als om half twee. De stemming is dat aansluitend gewoon in stemming plaatsvindt en dat we elkaar dan hierna weer treffen dus nog even ter herhaling gaan tot half twee stemmen mochten dus uit de scholen in. Sorry, dat het wel lang tot half twee schorsen. En als de stemmingen zijn gaan we aansluitend stemmen en komen we hier terug. Ik schors de vergadering tot half twee.

[2:42:34] Goedemiddag. Ik heropen de vergadering en gegeven dat het kwart voor twee is en de leden na drieën ook elders al dan niet thuis uiteindelijk weer worden verwacht. Om ergens te zijn, stel ik voor dat we drie uur ook aanhouden en het verzoek om geen tweede termijn te doen,

[2:42:53] maar wel de interrupties toe te staan, zoals we het in de eerste termijn hebben gedaan. Ik ga er wel misschien steeds strenger maar zorgen dat zo kort blijven want dan kunnen we het ook bij vier houden.

[2:43:02] Is nu het woord voorzitter.

[2:43:05] Misschien ten overvloede. Ik ben het helemaal met u met uw voorstel eens. Alleen een twee minuten debat vragen in een tweede termijn,

[2:43:12] Ja, hoe gaan we daarmee om.

[2:43:15] Dat ik daar geef ik gewoon het woord aan de eerste spreker na de termijn van de minister. Heel pragmatisch meneer boulakjar

[2:43:24] het woord is aan.

[2:43:25] Die hebben voor de beantwoording aan de minister jaar. Voorzitter, dankuwel zijn heel erg veel.

[2:43:31] Vragen gesteld. Maar ik vond het wel een mooi debat mooi inhoudelijk debat op een enkeling na die met name de campagne focus. Je had maar het was voor het overige was het een zeer inhoudelijk debat. En wat ik mooi vind om te zien

[2:43:47] dat daar waar ik buiten in de afgelopen weken eigenlijk vrij continu de vragen moeten beantwoorden hoe het zit allemaal zo tegen is allemaal zo moeilijk geworden, moet de ambitie niet omlaag.

[2:43:58] Is dat hierdoor helemaal niemand naar voren gebracht en erkent u daarmee dat we ons niet kunnen veroorloven om die ambitie omlaag te doen. Ik wil straks de vragen beantwoorden eigenlijk in twee hoofd blokken eerst alles wat gerelateerd is aan woningbouw.

[2:44:13] En dan alles wat gerelateerd is aan betaalbaarheid

[2:44:18] en daarbij ben ik nu bij woning bouwen. Eerst maar eens beginnen met wat de opgave is ook wat de tegenwind is waarmee we te maken hebben en en

[2:44:27] hoe we die tegenwind te lijf gaan.

[2:44:32] Allereerst die opgave. Want want waarom kan ik niet nalaten om te benadrukken dat we ons niet kunnen veroorloven om die ambitie naar beneden toe bij te stellen. Dat is

[2:44:41] omdat we nu eenmaal nu al in een geweldig woningtekort zitten omdat er een enorme groei zal zijn door demografische groei, maar ook door het kleiner worden van een gemiddeld huishouden waarvan we verwachten dat het zich toch ook gaat doorzetten en dat maakt dat naast de sloop nieuwbouw opgave. Maar dat is de kleinste van de drie elementen. Dat maakt dat we zeker niet minder dan die negenhonderd duizend woningen kunnen bouwen.

[2:45:07] Het is eerder aan de ondergrens van de verwachting van wat we nodig hebben, omdat het aan de bovengrens zou zitten en dat maakt

[2:45:13] dat iedereen die zegt hoe het is nu toch wel erg moeilijk geworden.

[2:45:18] Zou je de ambitie anders niet wat lager willen vaststellen, is het niet realistisch om te zeggen dat het niet gaat lukken

[2:45:23] dat ik tegen iedereen zou willen zeggen, maar we kunnen ons dat helemaal niet veroorloven. We kunnen ons niet veroorloven de ambitie naar beneden toe bij te stellen.

[2:45:31] We hebben het nodig om die negenhonderd duizend woningen te bouwen

[2:45:34] en ook allerlei andere verleidingen wellicht gegeven het ingewikkelder geworden gesternte,

[2:45:41] namelijk zouden we anders niet wat minder op die betaalbaarheid kunnen letten, kunnen we ons niet veroorloven. We hebben afgelopen jaren meer dan de helft van de woningen die we hebben gebouwd is eigenlijk voor mensen met een normaal salaris en voor twee mensen met een normaal salaris ook niet te betalen geweest. Daar kunnen we niet mee doorgaan. De heer van haga vroeg dat. Waarom heb ik daarvan gezegd dan roepen een gevoel te over onszelf af

[2:46:03] die we niet zouden moeten willen omdat ik denk dat het gek makend is voor mensen echt gek maken voor mensen met de absurd gestegen huizenprijzen van de afgelopen tijd

[2:46:11] dat als je hard werkt en je twee salarissen en je je kunt eigenlijk gewoon niets van wat er nieuw gebouwd wordt in je buurt zou je kunnen kopen met die twee salarissen. Ik denk dat dat echt gek maken. Het is. Sterker nog, de wal keert natuurlijk ook gewoon het schip. Er is niet er is een heel ander type vraag die er is

[2:46:29] dan wordt er eigenlijk gebouwd is in de afgelopen periode. Daarom is betaalbaarheid ook zo'n groot thema geworden. Daarom is de woningnood ook zo nijpend

[2:46:36] en zelfs al voor de oekraine oorlog zag je al het aantal transacties afnemen en dat heeft alles te maken met met een bovenkant van de markt die geweldig bediende.

[2:46:48] Maar we zeggen tweederde van de markt die gewoon niet bediend is namelijk mensen met een laag of met een middeninkomen zelfs mensen met twee middeninkomens kwamen er eigenlijk nauwelijks meer aan te pas de afgelopen jaren en dat moeten we zien te veranderen.

[2:46:59] Met een interruptie van meneer van haga,

[2:47:03] Ik kijk de woorden gek makend die delen. Het is een kwestie van vraag en aanbod. De vraag is enorm toegenomen en het aanbod is verschraald door allerlei verschillende redenen. En dan daar moeten we een oplossing voor verzinnen en van verschillende kanten komen er oplossingen en dat is mooi om te zien. Het woordje gevochten daar nog op een beetje op aan. Want wat moet ik me daarbij voorstellen. Het is niet zo dat we

[2:47:25] opstanden revoluties gaan zien als als we dit niet zo rigoureus aanpakken en kijken over de maatregelen komen straks nog te spreken, want wij vinden als niet

[2:47:37] op alle punten eens met de aanpak, maar wel met de ambitie, maar een revolte. Dat vind ik wel heel erg stevig ingestoken. Dan lijkt het net alsof er schuldigen zijn en er mensen geëxecuteerd moeten worden op de grote markt en dat is nee maar nee, het is geen campagne dus gewoon gewoon het woord gevoel te maakt iets los en ik keek ik hoor liever de woorden van de minister. Als je praat over. Het is gek makend is. Het is onwerkelijk om geen huis te kunnen krijgen, want het is gewoon een basisrecht.

[2:48:07] De worden worden kunnen ook weer kennelijk verschillende beelden oproepen. Ik ik meen dat ik deze uitspraak gedaan in een veel bredere context over de onzekerheid die is heel erg is toegenomen voor mensen en voor heel veel mensen in nederland in de afgelopen jaren het gevoel. Ja. Wie wie is er eigenlijk nog voor mij. Wie beschermt mij eigenlijk nog mensen die die toch al in onzekere tijd leven die inderdaad geen stap kunnen zetten die eigenlijk die ze eigenlijk wel zetten in hun leven gewoon geen volgende woning beschikbaar is.

[2:48:42] Tel dat op bij alle andere onzekerheden die mensen ook nog hebben. En als we daar geen oog en oor voor hebben. Dat is volgens mij wat ik in die context heb gezet en roep van bijvoorbeeld over onszelf af. Daarmee bedoel ik in ieder geval weer even terug naar dit debat. Daar waar het echt gaat over het wonen

[2:48:57] dat ik denk dat dat inmiddels het woningtekort zo groot is geworden dat het echt de bestaanszekerheid van mensen aantast en ik denk dat dat de reden is dat u in alle inbreng die u heeft eigenlijk ook heel eensluidend bent in de hoogte van de ambitie. Heel eensluidend bent ook in in de opgestroopte mouwen waarmee u dit debat voert,

[2:49:18] want iedereen voelt aan. We hebben wij kunnen ons de luxe niet permitteren om op onze handen te blijven zitten en zeggen ja zo werkt de markt nu eenmaal bijvoorbeeld. Nee dat is niet zo. We zullen die markt kennelijk moeten sturen. Dat is nodig. Dat maakt niet dat we zonder die markt kunnen. Integendeel, daar waar ik zeg dat de overheid in in weer de regie moet hernemen, bedoel ik niet dat die overheid zonder de markt kan de minister staat niet op de bouwsteiger. Je zult het met die markt moeten doen.

[2:49:44] Maar we hebben het de afgelopen tien jaar geprobeerd met een met een overheid die zeker op nationaal niveau zich vrij weinig heeft gemengd in wat er gebouwd moest worden voor wie en waar en dat heeft ons gebracht waar we nu staan. Dus we zullen ons er wel mee moeten bemoeien wat er gebouwd moet worden die voor wie en waar en dat zullen we op alle mogelijke manieren moeten zien te bereiken.

[2:50:06] Dit meneer van hagen,

[2:50:08] Dat er een probleem is dat het opgelost moet worden, zijn we het over eens dat er veel middelen geoorloofd zijn ook maar de de conclusie dat het komt doordat de markt heeft gefaald en de overheid achterover gaan zitten die deel ik totaal niet. De markt of de overheid heeft juist ongelooflijk veel punten ingegrepen, zowel aan de vraagkant door heel veel migranten toe te laten, waardoor de vraag toenam als aan de aanbod kant en dat is misschien niet altijd op landelijk niveau gebeurt, maar wel op andere niveaus. De gemeentes hebben ongelofelijk hun best gedaan om allerlei goedbedoelde maatregelen in te voeren of het nou over duurzaamheid ging of over het stoppen van woning delen of het stoppen van splitsen of het beperken van het opknappen van woningen. Die maatregelen hebben allemaal toe geleid dat het aanbod is verschraald. Dus het is niet zo dat de markt niet wilde. Nee. De overheid heeft hier een hele grote rol in gesprek gehad en ik denk dat de overheid ook op op dat de overheid handelen moeten reflecteren.

[2:51:02] U bent het. Ik ben het met een aantal elementen eigenlijk best wel eens keer dat ik zeg de overheid heeft een veel te groot geloof rijksoverheid heeft een veel te groot geloof gehad in dat de optelsom van allerlei decentrale beslissingen als vanzelf een tekort zouden oplossen

[2:51:17] dat ik zeg de rijksoverheid heeft een veel te groot geloof gehad in dat de markt als vanzelf vraag en aanbod wel in evenwicht zou gaan brengen is eigenlijk niet eens zozeer een verwijt richting die markt. Integendeel, er wordt die wel vaak verstaan.

[2:51:28] Maar zo bedoel ik het eigenlijk niet duidelijk een verwijt in de richting van onszelf, want de grondwettelijke opdracht om te voorzien in voldoende woongelegenheid.

[2:51:35] Dat is een grond. De wettelijke opdracht die wij hebben en wij hebben die onvoldoende onvoldoende waargemaakt. Dus het is niet zozeer een verwijt in de richting van de markt. Het is wel de constatering dat we het veel te groot geloof hebben gehad dat de woningmarkt als vanzelf vraag en aanbod wel in evenwicht zou brengen, wat niet het geval is een opdracht aan onszelf om de volkshuisvesting, de regie van op de volkshuisvesting onze traditie van volkshuisvesting weer te hernemen en dat is wat we op alle fronten aan het doen zijn.

[2:52:05] De heer de groot,

[2:52:07] Vraag is voorstel hoeveel interrupties in deze ronde.

[2:52:10] Ik ga uit van vier. Als er iets korter zijn.

[2:52:15] De kort houden want ik heb een vraag aan minister over kijken wat hij zegt het woningtekort terecht heel erg groot neer. Heel nederland alleen het probleem is niet aanwezig in heel nederland ook de afgelopen jaren niet de problematiek in limburg groningen, friesland, drenthe misschien op een eenderde van nederland is anders dan in de druk bezette druk bewoonde gebieden. En juist daar kun je zou je kunnen zeggen dat de overheid juist ook vaak heeft geprobeerd om woningen te laten bouwen

[2:52:44] in de druk bezette gebieden. Dus

[2:52:48] de vraag aan minister is twee vragen één herkent u dat beeld is het ook nodig om wat specifieker te praten over deze problematiek en tweeën zouden we dan ook niet moeten kijken waar we het makkelijkst. De oplossing.

[2:52:58] Dit probleem kunnen winnen. De minister.

[2:53:00] Absoluut. Dus ik geloof zeker. Ik heb ik denk wel dat je moet zeggen over heel nederland zullen we gewoon moeten zorgen voor tweederde betaalbaar

[2:53:07] over iedere regio zullen we gewoon moeten zorgen voor tweederde betaalbaar. Dus die het dat dat een opdracht is aan het hele land. Ik denk wel dat die betaalbaarheid opgave in de randstad veel ingewikkelder te realiseren is dan in het oosten in het noorden van het land. Dat denk ik wel. Ik denk sowieso dat de drukte en de enorme druk ook op op binnen op de noodzaak tot binnenstedelijke verdichting in het westen van het land veel groter is

[2:53:30] dan daarbuiten. Dat is ook zo komt zo trouwens bij grond en locaties en want dat dat daar zit een daar zit daar zit veel veel mogelijkheden tot een oplossing over het niet altijd even makkelijk, maar wel veel mogelijkheden een oplossing komt daar zo specifiek terug. Maar ik ben het met u eens en de we doen dat eigenlijk ook in het hernemen van de regie op de volkshuisvesting

[2:53:51] hebben een aantal dingen die we met elkaar gewoon nationaal neerzetten. De wet regie op de volkshuisvesting is echter een nationale wet.

[2:54:00] De vertaling. Overigens is echt alweer regio specifiek want daarin daarin zullen we echt alweer regiospecifieke ook accenten kunnen zetten. Niet zozeer op tweederde betaalbaar moeten we overal aan voldoen,

[2:54:11] maar wel op hoe je dat dan bereid en daarbinnen zijn natuurlijk lokale regionale accenten te zetten. De regionale woondeal die we nu sluiten eigenlijk de bestuurlijke afspraken vooruitlopend op het wettelijk ook hernemen van de regie op de volkshuisvesting.

[2:54:25] Die kennen ook natuurlijk regionale differentiatie op een aantal grote ijkpunten weer niet. En je maakt afspraken over de tweederde betaalbaar. Daar moet echt iedere regio moet daarnaartoe groeien.

[2:54:35] Maar als het gaat over een aantal bijvoorbeeld hun wel. Daar hou je rekening met wat de demografische ontwikkeling is en overigens op het op het aandeel sociaal bijvoorbeeld. Daar wil je natuurlijk met name dat die die sociale woningen worden neergezet in die gemeenten die eigenlijk in de afgelopen jaren veel te weinig sociaal hebben gedaan. Dus je probeert zo ook juist die regionale en lokale differentiatie aan te brengen op basis van de analyse die ook in zo'n gebied wordt gedaan

[2:55:00] in alle versnellingen opties die er zouden zijn op locaties die verschillen natuurlijk heel sterk en daarom zullen we ook echt de regionale sturing. Want die woningmarkt moeten neerzetten en dat is die regionale sturing wordt alleen veel beter en veel effectiever als dat ook een landelijke dekking heeft en daarom denk ik dat we congruent moeten zijn datgene wat we landelijke programmering, datgene wat wij regionaal daadwerkelijk willen afspreken.

[2:55:23] Voorzitter, ik denk dat het goed is

[2:55:26] om in te zoomen op een aantal sub onderwerpen die met name die tegenwind regen die in het eerste wat ik

[2:55:34] zou willen doen want dat wordt vaak genoemd. Dat is die die financiële instrumenten zou het dan niet kunnen helpen om een start bouw subsidie te werken, zou het dan niet kunnen werken om een doorbouwen garantie te werken.

[2:55:45] Er zijn nog andere ideeën genoemd en eigenlijk iedere dag opnieuw vind je in de krant weer een andere ideeën

[2:55:51] van wat er allemaal zou kunnen helpen en ik denk dat het wel goed is om aan de voorkant iets te zeggen over die tegenwind. Kijk

[2:56:01] die die ambitie die we hadden en die we hebben die vasthouden die negenhonderd duizend woningen en we zullen dat opnieuw moeten ijken in de loop van het jaar op die negenhonderd duizend eigenlijk nog wel genoeg is en dat is niet naar beneden toe bij te stellen. Maar ik vrees dat dat eerder aan de orde zal zijn om naar boven toe bij te stellen

[2:56:18] en zo zullen we ieder jaar moeten kijken wat is er eigenlijk nodig voor de komende tien jaar om te bouwen. Dus dat is één twee is. We moeten wel realistisch zijn zo realistisch zijn dat

[2:56:28] het gesternte, waaronder we die bouw ambitie hebben te realiseren, al ingewikkelder is geworden, met name sinds de oorlog in oekraïne.

[2:56:34] Een heel vaak wordt al een hele lange lijst genoemd aan tegenwind

[2:56:41] stikstof wordt vaak genoemd. Ga ik zo nog op in de arbeidsmarkt wordt vaak genoemd en dat is niet onbelangrijk. Want dat zit natuurlijk ook allemaal tegen. Dat is waar,

[2:56:48] maar veel belangrijker. Echt veel veel belangrijker is gewoon rente de rente en in aanvulling daarop de bouwkosten

[2:56:57] en dat maakt dat dat projecten die aanvankelijk prima ontbrekende eigenlijk nu niet meer zijn rond te rekenen.

[2:57:02] Daarmee zitten we zeker niet. En ik denk dat de heer de groot terecht zij daarmee zitten we zeker niet in de situatie tweeduizend twaalf, dertien. Daar zitten we niet. Het lijkt er niet op.

[2:57:11] Want als iets niet meer rond rekenen business case niet meer rond rekening kun je op zich kun je programma aanpassen. Je kunt er andere keuzes te maken en dat maakt dat een business case weer wel rond de rekening is punt is.

[2:57:21] Dat leidt allemaal tot vertraging en die vertraging kunnen we ons niet veroorloven zou kunnen ons eigenlijk die dip in de woningbouw niet veroorloven

[2:57:29] en dat maakt dat het natuurlijk interessant is om te kijken

[2:57:32] naar welk instrument. Wat zou daar nou bij kunnen helpen

[2:57:35] om door die dip heen te bouwen. Maar ik denk dat er heel veel te doen. Dus wat helemaal niets

[2:57:41] specifiek gaat over geld wat helemaal niet specifiek gaat over is dat via subsidies zou zijn op te lossen.

[2:57:48] Dan gaat het over hele andere manier komen tot tot planning van bouw procedures op een hele andere manier omgaan met bezwaar en beroep

[2:57:56] op een hele andere manier omgaan met locatiekeuzes bijvoorbeeld.

[2:58:00] Dat soort dat soort elementen. Dan kom ik straks nog wel op terug. Die zijn allemaal ook te doen en dan gaat het helemaal niet over een financieel instrument. Maar ik ben best bereid om ook te kijken naar een financieel instrumentarium. Want ik denk dat het ook kan helpen.

[2:58:12] Maar voor ik daar al te enthousiast over wordt, ga ik nog ook een aantal andere kanttekening bij plaatsen en de eerste kanttekening is toch dat. Kijk als wij met elkaar zeggen dat er tweederde betaalbaar gebouwd moet worden als dat betekent dat dat plannen de optelsom van plannen in een bepaalde regio die dat helemaal nog niet inzicht dragen, zullen moeten worden aangepast. Dan zullen die plannen moeten worden aangepast. Dan kunt u per plan zeg je een onrendabel geworden nu die eisen bovenop wordt gelegd, moet er subsidie komen. Nee, dat anders moeten programmering

[2:58:43] en dat maakt dat ik ook niet onmiddellijk onder de indruk wil zijn van iedere keer dat ik het woord onrendabele top hoor. Dat komt ook omdat je misschien niet zo heel goed heb geprogrammeerd dat die top een beetje onrendabel is geworden

[2:58:57] en misschien moet je op dat punt gewoon een betere mix maken in het project.

[2:59:01] Dat is één twee is. Kijk heel vaak gaat het ook om een bepaalde verwachting zwaarden die de grondeigenaar wenst te realiseren. Als ik meteen met een enorme zak subsidie klaarstaan. Dan denk ik niet dat die verwachtingswaarde in de boeken van die grondeigenaar naar beneden zal gaan.

[2:59:16] Dus ik wil daar ook wel voor waken dat wij omdat kennelijk een grondeigenaar graag aan een bepaalde verwachtingswaarde wil voldoen

[2:59:21] dat wij op kosten van de belastingbetaler dat gehad hebben dicht te leggen. Dat lijkt me ook niet helemaal de goede weg

[2:59:27] en dus de de markt. Om het zo maar eens in alle breedte te zeggen zal zich ook moeten zetten naar de nieuwe realiteit. Een nieuwe realiteit is dat de rente inderdaad geen twee procent één procent van half procent is, maar tussen de vier en vijf

[2:59:42] is dat iets om je helemaal een ongeluk van schrik er wel negen. We hebben boven de honderd duizend woningen gebouwd in de periode dat de rente boven de tien procent was. Dus je kunt best ook met een met een bad normale rente. Want we kamer natuurlijk uit een situatie met een vrij absurde lage rente er wat normaler kun je prima bouwproductie draaien

[2:59:57] het moeilijkste is hoe maken we zo snel mogelijk die stap naar de nieuwe realiteit. Hoe zorgen dat die nieuwe realiteit zo snel mogelijk in daalt.

[3:00:05] En wat je dan niet wilt is dat alle projecten opnieuw de tekentafel moeten want als we dat zouden doen dan gaan we heel erg de vertraging. Die heb ik een heel erg geclausuleerd. Een helemaal ingekaderd. En wie nuchter met twee beentjes op de grond gezet. En dan kan ik ook wat enthousiaster worden over de suggesties die allemaal worden gedaan. Wat natuurlijk kijken we ernaar is genoemd. De de doorbouwen garantie is genoemd. De de start bouw subsidie en zo zijn er nog meer ideeën en eigenlijk is. Ik wil ik er op zo'n manier naar kijken. We hebben de woningbouwimpuls. Daar hebben we nu vijf tranches. Ik denk dus de vijfde tranche zonder weg ik misschien dat nog een zesde tranche gaan doen. Maar daar daar zou eventueel ook nog redenen zijn of mogelijkheid ruimte zijn voor een zevende en de achtste en negende tranche. Maar misschien moeten we daarvan zeggen zouden we die ook slimmer. Nu kunnen inzetten op een andere manier

[3:00:53] dat we net even door die dip heen bouwen en op die manier wil ik naar kijken.

[3:00:57] Ik ga het echt wel doen met ook de goede analyse, zodat we niet ons goede belastinggeld steken in projecten die het ook zonder dat goede belastinggeld prima hadden kunnen redden.

[3:01:07] En ik ga ook niet. Ik ga ook niet. Hiermee gaten dicht smeren die mensen gewoon heel makkelijk zelf kunnen oplossen door het iets betere programmering te kiezen, bijvoorbeeld. Soms is het ook een gemeenteraad die iets ontspannender moet zitten in de verdiepingshoogte.

[3:01:21] Dus ik ga wel die druk erop houden. Maar ik ga wel kijken welk instrumentarium daar net helpen om even door die dip heen te bouwen.

[3:01:28] U heeft twee interrupties. De eerste is van de heer grinwis.

[3:01:32] Voorzitter, dank aan de minister. Ik vind het een verstandige inzet.

[3:01:36] Tegelijkertijd wanneer komt hij dan met met die nadere weging en inzet van instrumenten voor op het risico af dat wij binnenkort weer bij tweeminutendebatten een voor de doel garantie motie indient de ander voor koop startfonds, de andere voor verschuiven van het woningbouwprogramma en weer een ander voor een woningbouwimpuls, zus ofzo inzetten.

[3:01:56] Het zou prettig zijn als deze verstandige analyse snel wordt gevolgd met dan gaan we dit doen zonder belastinggeld te verbrassen.

[3:02:04] Ik ben op dit moment bezig die analyse verder te verdiepen, maken we gebruik van de inzichten van dnb van het cpb maken we gebruik van de kennis en inzichten van de de economen van de grote banken die wel heel goed zicht hebben op op alle transacties op de op de woningmarkt

[3:02:20] en ik verwacht dat ik omstreeks de voorjaarsnota. Dus ik denk en daarna met de met de uitkomst daarvan komt

[3:02:28] en ik wilde dus ook niet op vooruitlopen, want ook dat heeft strategisch gedrag als men denkt shit. Ik kan nu wel mijn verlies nemen op deze. Deze verwachtingswaarde op de grond. Maar misschien komt er nog een zakje geld aan.

[3:02:39] Dus ik bijna een aanmoediging kan geen aanmoediging geven om iets minder moties in te dienen. Maar als u al te verwachtingsvol bent in wat er allemaal wel niet aan aan euro's klaarstaat als als er nog eventjes wordt gewacht met de bouw. Dan gaat er nog eventjes worden.

[3:02:53] Met de bouw dus.

[3:02:55] Doe nou met elkaar de oproep aan iedereen jongens. Hou je eigen broek op schrik allemaal een beetje in ben alvast aan de nieuwe realiteit

[3:03:02] tweederde betaalbaar is gewoon tweederde betaalbaar. Ik snap de verlokkingen om het om je er even niet aan te houden. Maar we gaan ons er toch even willen aanhouden.

[3:03:08] En en zet je naar de nieuwe realiteit. Als dat is eigenlijk een veel krachtige boodschap en zal waarschijnlijk veel sneller leiden tot het doorgaan in de bouw

[3:03:16] dan. Oh ja. Hier en daar zouden we misschien nog een beetje kunnen helpen. Daar ga ik uitzoeken wat verstandig is.

[3:03:22] Meneer, de groot.

[3:03:24] Dagvoorzitter nuchter verhaal. Dus daar ben ik blij mee.

[3:03:28] Maar kijk ook even in de achteruitkijkspiegel. Er is natuurlijk al flink veel geld ingezet in die woningbouwimpuls

[3:03:33] reageer richting de miljard in al die tranches is de minister bereid om even in de achteruitkijkspiegel te kijken van jou wordt dat geld echt wel gebruikt om ook die projecten te bouwen. Want toen was de niet. Twee tweederde betaalbaar. Toen was de rente laag. Dus

[3:03:47] uiteindelijk zou het toch echt allemaal heel erg goed besteed moeten zijn als dat niet zo is, is het dan bereid om dat geld terug te halen.

[3:03:52] In te zetten in deze tijd de minister.

[3:03:54] De eisers vijftig procent betaalbaar. Maar de realiteit was tweederde betaalbaar eigenlijk van al die projecten. Dus dat is dat is denk dat zit eigenlijk al wel maar even tot de woningbouwimpuls is voor iets anders bedoeld. Die woningbouwimpuls is voor bijvoorbeeld het uitplaatsen van een van een bedrijventerrein op een locatie waar je zou kunnen bouwen. Dat zijn boven planten kosten die je niet zomaar in het plan kunt verdisconteren omdat je anders de woningprijs vervolgens erg hoog maakt. Dus dit is eigenlijk een publieke investering om vervolgens een normale gebiedsontwikkeling mogelijk te maken.

[3:04:24] Dat is.

[3:04:25] Maar die woningbouwimpuls voor bedoeld is.

[3:04:27] Dus dat is een ander ander type bijdrage. Die wil ik eigenlijk ook overeind te houden want ik geloof daarin. Er is ook wel eens een kritische kanttekening bij geplaatst door de rekenkamer. Maar daar staat rekenkamer in die zin toch een beetje alleen omdat omdat eigenlijk iedereen die gewoon kijkt naar die projecten echt wel ziet dat zonder die woningbouwimpuls die projecten niet waren gerealiseerd. Er zijn ook afgevallen projecten in die beoordeling die zijn ook allemaal één voor één niet gerealiseerd. Dus die woningbouwimpuls helpt om een project mogelijk te maken dat anders onmogelijk zou zijn omdat er te grote

[3:04:58] uitkoop kosten gemoeid zijn met zo'n gebiedsontwikkeling.

[3:05:01] Hier zou het gaan over een instrumentarium

[3:05:03] dat ons even door de dip heen kan helpen nu die dip eigenlijk ontstaan is, omdat het financiële gesternte veranderd is, waardoor projecten zich moeilijk laten rond rekenen en natuurlijk naar de toekomst toe. Als je nog tijd hebt dan dan moet je gewoon een sluitende business case maken maar om nou niet alle projecten terug te sturen naar de tekentafel zou dit effe de winter door kunnen helpen. Daar gaat deze deze financiële instrumenten waar u de suggesties voor heeft gedaan over.

[3:05:28] Meneer, de groot.

[3:05:30] Ik niet met risico nog een interruptie kwijtraken, maar een deel van een deel van mijn vraag niet beantwoord

[3:05:35] ging over bent u bereid als er niet tot bouw heeft geleid om dat geld terug te halen voor het goede doel in te zetten, want we hebben.

[3:05:43] Dat is één van de besteding voorwaarden.

[3:05:46] Het antwoord is. Ja, de heer van haga.

[3:05:49] Dankuwel. Voorzitter. Ja. Laatst las ik in wie naast week een artikel van syp winia aan de minister waarschijnlijk ook gelezen. Maar er kwamen echter talloze talloze experts kwamen we daar aan aan het woord annexum beheer. Ik heb het verhaal wel economisch instituut voor de bouw. Het nederlandse vastgoed maatschappij nvm pararius vastgoedbelang en die die stellen allemaal onomwonden dat die stapeling van maatregelen ertoe gaat leiden dat die hele bouw opgave niet wordt gehaald dat investeerders en bouwers vluchten naar buitenlandse stemmen met hun voeten. Dus zijn al die al die experts nou volledig de kluts kwijt of hebben ze toch niet een beetje gelijk de minister.

[3:06:27] Voor een gelukkig leven kan ik iedereen aanraden om geen constant subsidiair te lezen.

[3:06:31] Maar al die experts die kon ik natuurlijk ook in alle andere bladen wel tegen en alle afkortingen die u zojuist noemde. Maar heel vaak is het goed als u een

[3:06:40] inhoudelijke mening leest over de regulering van de middenhuur. Want daar gaat het vaak over om even te kijken waar zou die inhoudelijke mening eigenlijk vandaan komen? Wie is de afzender van deze mening en niet zelden ontdek je dan dat dat iemand zou kunnen zijn die ook wel belang heeft bij laten we zeggen bij een kamer die straks niet de durf zou hebben om de regulering van de middenhuur wel door te zetten.

[3:07:01] En misschien schrijvers die stukken. Daarom.

[3:07:03] Dankuwel. Dit is echt een georganiseerde lobby natuurlijk van heb ik jou daar uit uit die hoek die er zeer veel belang bij heeft dat de regulering van de middenhuur niet doorgaat. De manier waarop ik de regulering van de middenhuur hebben vormgegeven, en ik vind dat u het wetsvoorstel dat straks komt ook daaraan zou moeten toetsen

[3:07:19] is, kan er straks nog nieuw gebouwd worden en daarom heb ik ook uitvoerig overleg gehad met die partij die partij die die middenhuurwoningen bouwen en dat zijn met name pensioenfondsen beleggers en en ja dat kan dus we hebben niet voor niets gekozen, bijvoorbeeld voor een nieuwbouw opslag in die regulering van de middenhuur. Er moet namelijk nieuwe middenhuur worden gebouwd. Dus regulering op een onverstandige manier voorkomt dat er nog middenhuur moet worden gebouwd kan worden gebouwd.

[3:07:45] Dus daarom gaan we het op een verstandige manier doen, namelijk door te zorgen dat nog steeds middenhuur kan worden gebouwd. Maar iedereen die de mensheid wil doen geloven dat het huidige gesternte, waardoor het inderdaad niet onaannemelijk is dat je dat het veel meer moeite zal kosten om boven de honderd duizend woningen uit te komen dat dat komt door de regulering van de middenhuur. Die zit er echt naast hoor.

[3:08:07] Ja. Voorzitter, wat hier gebeurt dat gebeurt wel vaker. Dat is gewoon een totaal gebrek aan respect voor expertise en je kan niet zomaar iedere expert wegzetten als een belangen achter zitten. Nee dat zijn gewoon respectabele clubs grote bedrijven groter als advies kantoren die

[3:08:26] inderdaad verstand hebben van die markt en die zeggen sorry, maar deze stapeling van

[3:08:32] die stapeling van van maatregelen die heeft tot gevolg dat de markt niet meer functioneert en dat er een enorme dip komt een enorme terugtrekkende beweging, zowel van financiers als van beleggers als van bouwers en dat is dat constateren zij en omdat ze zich niet naar luisteren. Dat zijn mensen met een belang en ik weet het zelf allemaal beter. Nee, ik vraag. Ik vraag gewoon als de experts zeggen op dit gebied jongens pas na op hier hier valt geen rendement meer te behalen op bijvoorbeeld die die middenhuurwoningen. Dus die zullen dan minder gebouwd worden. Dan kan de minister toch gewoon op een normale manier op ingaan zonder meteen die deprimerende kwalificatie erop op los te laten van dat het wel mensen zijn met een belang. Nee dat zijn grote bedrijven grote experts met kennis van de markt.

[3:09:18] Dat is geen diskwalificatie. Het was een leeswijzer. Als u de komende periode nog eens een krant openslaat. U gaat deze partijen nog heel veel tegengekomen, namelijk ongeveer tot aan het einde van het jaar, totdat u de hamer laat vallen over het wetsvoorstel regulering. Middenhuur zal worden aangezegd wat er allemaal voor onheil op ons afkomt. Als we de middenhuur gaan reguleren. Dus dus gewoon is een leesbaar ze zo moet u het zien. Dat is één twee is. Ik wil juist onderscheid maken in in de partijen die het hier betreft. Beleggers hebben we nodig. We kunnen niet zonder beleggers. De komende periode is beleggers moeten geinteresseerd blijven in de woningmarkt. Er wordt geen de woningmarkt stop pas echt als beleggers aan een stuk te trekken. Beleggers hebben binnenlandse en buitenlandse beleggers hebben nodig,

[3:09:58] maar niet ten koste van huurders en dat is natuurlijk wel door het gebrek aan regulering in de middenhuur en door de schaarste in de afgelopen periode is dat wel degelijk gebeurt niet zozeer overigens door die beleggers helemaal niet zelfs maar veel meer door door de particuliere verhuurders die daarvoor ook daardoor ook daarvan moet ik zeggen ook gretig gebruik hebben gemaakt van die van die schaarste.

[3:10:21] En als je nu kijkt naar de middenhuur. Het segment van de middenhuur. Als je nu ziet hoezeer er de hoofdprijs wordt gevraagd voor woningen die dat evident niet waard zijn, kan het niet anders dan dat we beschermen door optreden en uiteindelijk denk ik dat de allerbelangrijkste bijdragen aan een gezond functioneren van de woningmarkt is heel veel meer bouwen. Natuurlijk is dat zo. Maar in de tussentijd zullen we ook echt heel veel meer bescherming moeten zijn inrichting van huurders en kopers die gewoon zijn aangewezen op een betaalbare huur of koopwoning.

[3:10:48] En dan terug naar die partijen niet voor niets hebben bij de regulering van de middenhuur. Heel goed gekeken naar wie zijn nou eigenlijk de bouwende partijen van die middenhuur zijn pensioenfondsen zijn de grotere beleggers zijn die ibm beleggers zou je kunnen zeggen. Die bouwen die die huurwoningen en natuurlijk hebben we het henk gesproken van ja, we willen aan de ene kant was het eerste anker willen we die huurder beschermen.

[3:11:10] Tweede anker is. We willen die woningen kunnen blijven verduurzamen. Dus daar moet het puntenstelsel verblijven werken.

[3:11:16] Het derde anker is. We willen voldoende een voldoende omvang van het segment hebben voor de groep die daar ook op is aangewezen. Ongeveer een half miljoen woningen

[3:11:24] en een vierde is natuurlijk en dat heeft ermee te maken. Natuurlijk moet er kunnen blijven worden geïnvesteerd in nieuwbouw en pensioenfondsen gaan dat niet doen als dat geen rendement oplevert. Want die pensioen gerechtigde wil dat rendement natuurlijk wel hebben. Dus we moeten de pensioenfondsen aan boord houden. Dat is de reden dat ik zo intensief van het best een moeilijke balans zo intensief met hen heb gesproken

[3:11:44] en ik ben het overigens wel eens als je door een onhandige stapeling van eisen, zou het best eens zou kunnen zijn dat je inderdaad in een situatie komt die heel erg heel erg tegengewerkt nog eens aanvullend tegengewerkt op de tegen wind die er buiten toch al is dat is ook de redenen bijvoorbeeld dat ik met vastgoedbelang hebben afgesproken dat ik graag kijkt naar de stapeling, bijvoorbeeld met box drie doe ik samen met collega's van rij, maar laten we ons niet van de wijs brengen. Laten we dat niet verwarren. Moet ik zeggen met met die partijen die met name gewoon niet zitten te wachten op op een op een belemmering in in door de regulering van de middenhuur en ik vind dat je dat onderscheid goed moet maken. Dat zal nog niet meevallen om dat ook een op een goede manier te doen want mijn voorspelling is echt het volume zal alleen maar aanzwellen aanzwellen. De komende periode waar je moet goed het onderscheid maken. Welke partijen hebben nog een terecht punt dat we stapeling hen dwars zit. Daar wil ik wat aan doen. Daar wil ik een open oor voor hebben

[3:12:37] en welke partijen hebben eigenlijk vooral een belang dat de regulering die doorgaat en daar denk ik. Zou u ook willen oproepen vooral een rechte rug te hebben.

[3:12:46] Nog even het vriendelijke verzoek om via de voorzitter te spreken aan bij de aan beide zijden van mij gaan we naar de heer.

[3:12:54] Voorzitter, ik steun de minister terecht als de verkeerde belangen.

[3:12:56] Worden behartigd, alvast.

[3:12:59] De eigen belang wordt behartigd dat hij een bananen in de oren doet. Jack de vries van vastgoedbelang dat ook doet. Voorzitter, ik zou de minister ook willen steunen met zijn financiële analyse.

[3:13:13] Maar ik heb gepleit voor een garantie en daar zit vaak ook een premie bij. Dus dat in principe loopt dat rond. Tenzij echt de hele bouw instort als zij was rijk. Daar is een garantie voor. Dus ik vraag de minister daar wat nader op in te gaan we dat is wel wat anders dan wat de vvd zijn van er moet geld bij en dan gaan mensen wachten dus wel echt een heel ander voorstel.

[3:13:30] De minister een garantie is is wat dat betreft een intelligenter voorstel zou je kunnen zeggen. Maar misschien helpt het ook eigenlijk net voor iets anders garantie is eigenlijk met name bedoeld voor komen

[3:13:39] en een start bouw subsidie die van der laan subsidie die wordt veel genoemd. De afgelopen tijd. Die is eigenlijk uberhaupt voor woningbouwprojecten die anders terug naar de tekentafel zou moeten en dat is om even een top die onrendabeler is geworden. Even weer rendabel te maken

[3:13:56] en beide daar misschien ook op beide naast elkaar nodig. Dat wil ik daar wil ik nog niet op vooruitlopen. Nadeel van zo'n garantie is weer dat je er echt even tijd voor nodig hebt voordat je een uit de grondwet getrokken, namelijk. Je moet een stichting oprichten en er is van alles in de organisatie voor nodig voordat je dat daadwerkelijk hebt vlot getrokken. Ik ben de afgelopen maanden bezig geweest met een garantie voor flex woningen. Het is ongelooflijk ingewikkeld u echt razend ingewikkeld om het daadwerkelijk van de grond te krijgen.

[3:14:24] Dus dat maakt weer dat iets wat zo complex is misschien wel zoveel tijd gaat vragen dat het precies zoals je het net niet meer nodig hebt. Dus dat is dan ook weer een nadeel daarvan. Het wil ik ook echt gewoon goed kunnen beoordelen. Dus ik denk dat u er recht op heeft dat ik bij gelegenheid van de voorjaarsnota aan u doet toekomen. Alle instrumenten die er denkbaar zouden zijn en er worden ons wat suggesties aangereikt. De afgelopen periode

[3:14:49] die ook voorzien van pro s en con zijn u dan ook laten zien voor welke instrumenten we wel en ook voor welke instrumenten we niet kiezen. En om welke reden.

[3:14:58] In.

[3:14:59] Voorzitter, het klinkt heel redelijk. En toch aarzel ik er een beetje bij omdat we ook bijvoorbeeld bij die plan waterheffingen ze ook allemaal studies naar gedaan en wanneer gebeurt er dan wat deze minister doet net valt. Dus ik zeg helemaal niet dat deze minister een beetje op zijn handen zit en niet zit te doen, maar tegelijkertijd. Ik denk dat dit echt kan helpen en dat dit ook kan. Het is niet zo. We hebben genoeg stichting in het land die dat ook wel een rol zou kunnen spelen en mee kunnen denken. Natuurlijk heb je kunt eindeloos discussiëren over als je belangrijk vindt, kan je zoiets van realiseren. Dus ik dat de minister toch ook. Zelfs deze minister nog aanjagen om hier vaak mee te maken, en wel en niet alleen maar analyses van proza komt er dan beargumenteren. Waarom? Een plan waterheffingen nog tot sint-juttemis doe je duurt en in dit allemaal nadelen heeft en moeilijk in de uitvoering is en dat er uiteindelijk dan toch te weinig gebeurt.

[3:15:48] Mevrouw was eigenlijk niet echt een vraag was aanjagen.

[3:15:52] Vergadering,

[3:15:54] Oké, maar het is wel inmiddels kwart over twee dat we dat weten.

[3:15:58] Ik begrijp het. En toch graag uw vragen en een enigszins terughoudend te zijn en dat heeft alles te maken met strategisch gedrag. Als u laat zien en uitstraalt en uit dat u meer dan bereid bent om een grote zak met euro's klaar te zetten. Dan zal er worden gewacht tot die grote zakken het euro klaarstaat

[3:16:16] en dat is een dus mijn algemene oproep is. Laten we zorgen dat de nieuwe realiteit van inderdaad een wat hogere rente inderdaad wat hogere bouwkosten. En inderdaad een eis van tweederde betaalbaar waar we niet meer gaan wijken dat die eis en dat die nieuwe realiteit in daalt

[3:16:31] en dat doe je ook door daar een beetje streng te zijn en te zeggen tegen marktpartij jongens help jezelf. Dat is één twee.

[3:16:39] Ik vind ook met name onder die dip heen te bouwen dat het best denkbaar zou kunnen zijn dat we een deel van het baby geld daarvoor in zouden zetten. Maar dat wil ik dan zo intelligent mogelijk doen. Daar moet ik goed voor kijken

[3:16:51] welk instrument daar het beste voor werkt en ik ga niet op voorhand zeggen dat ik een instrument niet doe. Ik houd niet op forum zeggen dat is men wel doen.

[3:16:58] Dat heeft twee redenen omdat ik het niet weet nog, maar ook omdat ik geen strategische wel uitlokken. Dus ik vraag u echt mij de gelegenheid te geven dit goed uit te werken

[3:17:05] en pas na de voorjaarsnota hierop terug te komen met gewoon een strakke beoordeling. Wat werkt wel en wat werkt niet. En daar neem ik ook mee. Hoelang duurt het eigenlijk voor zoiets daadwerkelijk op poten is gezet. Want de complexiteit van iets kan ook wel eens maken dat je dat je voor iets wat misschien een beetje suboptimaal is maar dat gewoon beter werkt.

[3:17:22] Mevrouw beckerman,

[3:17:25] de heer nijboer toch om. Ik heb niet.

[3:17:27] Ik pleit de vvd heeft gepleit voor een zakgeld. Ik heb gepleit voor een garantie is geen met een premie. Dus er is geen zakgeld. Dat is een risico. En als het eenmaal dan kun je een hele discussie financiën eist dan affaire premies en de kosten niet eens geld en ik heb gepleit voor een plan waterheffingen. Dat levert geld op en dus daar is daar is het cda was er niet zo gelukkig mee met het levert. Dus ik vraag dus dus ik snap dat de minister ingaat op wat de kamer heeft gezegd, maar dat was niet mijn interruptie. Mijn interruptie, wat een garantie en een premie voor gemeentes voor bouwvergunningen. Maar daar kun je niet met goed gemoed zeggen van nou staat het zakgeld. Ze wachten dan met bouwvergunningen eigen uitgever zichtbaar in de redenering van de van de van de minister.

[3:18:08] Nee maar goed dat heeft dan weer een ander nadeel, namelijk dat het zo snel mogelijk afgeven van een gunning gewoon het werk van de gemeente. Dus dus ik vind een premie geven voor het eigenlijk gewoon het werkers van de gemeente vind ik ook weer niet zo geweldig over zie dat heel de gemeente handjes tekort komen, moeten we volgens mij daar helpen. Dat was de amendement van van peter de grote. Dat zijn we dat zijn we volop aan het aan het vormgeven. Ik kom erop terug op al die financiële instrumenten. Ik begrijp het allemaal. De vraag begrijp ik. U begrijpt ook mijn aarzeling voor een ongericht enthousiasme en dat maakt dat ik er gewoon op terugkomen. En dan alle instrumenten van een van van vooren nadelen zal zal voorzien. Ik wil graag naar de grond. Voorzitter, ik had naar locaties.

[3:18:47] Want kan nog wel een interruptie van mevrouw beckerman al een hele tijd zullen we daarna dan het een woning bouw gedeelte eerst laten beantwoorden voordat we weer interrupties doen.

[3:18:57] Voorzitter. Want ik wilde toch nog even door op dat punt van die in nijboer. De minister geeft aan laat me heel even nadenken en ik voel me een klein beetje zeg maar oma verteld maar in de vorige periode hebben we hier allerlei hoorzitting georganiseerd. Wat moet je.

[3:19:11] Doen.

[3:19:12] Op een als soort lessen uit die bouwcrisis. En daarbij was eigenlijk de grootste wijnen in koeienletters was er zijn veel en veel te laat geweest. Dus de les was ook van ja wacht nou niet maar ik denk juist in de hoop hoogtij dagen na over wat als die bouw weer vertraagd of tot stilstand komt en daarom zitten een beetje ongemak. Niet omdat we de minister geen kans willen geven, maar het ongemak zit hem in. Er is al heel veel over nagedacht. Daar liggen al instrumenten en ideeën voor klaar. Dus waarom moet het zolang duren als de lessen juist is van de vorige keer. Hoe langer je wacht

[3:19:49] hoe moeilijker het wordt.

[3:19:51] Minister. De de voorjaarsnota is niet zo lang duren. Dat is een aantal mandjes en die hebben ook precies nodig voor de verdieping van de analyse om te kijken wat je wat je eigenlijk zou moeten doen. Het tweede wat ik zou willen zeggen is het is geen tweeduizend twaalf de de dip die wordt aangezegd, lijkt niet op de stilstand die er was in tweeduizend twaalf. Dus we moeten onszelf niet de put in zonder wat er aan de hand is een iets hogere rente. Wat er aan de hand is. Hogere bouwkosten.

[3:20:18] En wat er aan de hand is is dat je inderdaad ziet dat in het consumentenvertrouwen een dip is gekomen, waardoor in de voor verkoop het minder snel gaat. Maar als die rente weer weer wat voorspelbaar deur wordt dan zul je het consumentenvertrouwen misschien ook alweer in herstellen en dan is het wel zonde als je dan al klaarstond met

[3:20:36] met garantieregeling of zakgeld. Hè want ook een garantie regeling. Uiteindelijk wordt mij altijd verteld door minister van financiën kost gewoon geld en heeft gewoon begrotingsverslag

[3:20:47] dus nog los van de organisatie uiteindelijk kosten al die dingen geld

[3:20:52] en daar waar het ook zonder geld zou kunnen is het eigenlijk beter om dat dat ook geldt ook voor de markt helpt om zich wat sneller te zetten tot de nieuwe realiteit. Maar dan ga ik mezelf herhalen. Dat ga ik niet doen

[3:21:07] dan grondbeleid. Want ik meen dat ik een motie grinwis te pakken hebt gekregen die het het oordeel aan amen heeft gekregen

[3:21:21] is dat is dat is van de hoogste orde natuurlijk oordeel kamer waar dit was het het oordeel aan amen omdat hij van a tot z het probleem beschreven en ook daarmee de noodzaak om te komen tot een herziening van het grondbeleid. Tot daar was ik het zeer eens.

[3:21:36] Ik ben daar volop mee mee bezig. Ook althans met het verdiepen van die analyse gesprekken met met hoogleraren ronde tafelgesprekken, gesprekken met de vereniging voor voor grondeigenaren

[3:21:49] gemeente. Dus we zijn volop aan het kijken projectontwikkelaars volop aan het kijken. Wat gaat er nou op dit moment mis allemaal in dat in het grondbeleid en welke instrumenten zouden helpen, want iedereen heeft de overtuiging door die versnippering van de eigendomsposities

[3:22:02] en door. We zijn gewoon heel erg

[3:22:08] zeer terughoudende terughoudende regelgeving, terughoudende toepassing van regelgeving. In het kunnen aansporen van grondeigenaren

[3:22:16] zien we dat het veel te traag gaat in gebiedsontwikkelingen. Dat is een en daarnaast door inderdaad allerlei ontwikkelingen, maar zeker ook door dat het zo is dat dat bij de omzetting van de bestemmingsplannen de waarde echt helemaal toekomt aan de grondeigenaar zien we ook dat er ten aanzien van die waarden vangst echt wel stappen te zetten zijn omdat je nu ziet dat die gebiedsontwikkelingen gewoon daardoor

[3:22:42] te duur worden en dus de waarde van is helemaal voor de voor de grondeigenaar. Vervolgens moeten alle publieke voorzieningen moeten door de belastingbetaler worden aangelegd. Kan dat nou niet verstandiger

[3:22:50] en u doet daar heeft er allerlei ideeën voor zou je dan niet wat meer kunnen aanmoedigen om tot bouwen te komen. Zou je niet wat meer een actieve grondbeleid vanuit de gemeente moeten hebben, zou er misschien zelfs geen plan waterheffingen moeten komen,

[3:23:05] en

[3:23:07] ik wil. Ik wil daar geen enkel voorstel op dit moment van observeren. Dat lijkt me niet terecht, namelijk. Het lijkt me dat al die voorstellen het verdienen om echt goed bekeken te worden, want niemand kan overtuigd. Gelukkig zijn van de huidige situatie.

[3:23:21] Dat maakt niet dat alle ideeën vervolgens ook verstandig zijn en ik wil ze met name door toetsen op wat zal er eigenlijk het gedragseffecten van zijn

[3:23:31] dus dus stel dat je dat eigendomsrecht voor zet zich natuurlijk ook tegen een aantal ideeën. Dus het is niet zo dat alle ideeën zomaar eventjes zou kunnen in relatie tot het evrm.

[3:23:42] Maar stel dat je een bepaalde maatregel neemt en dat leidt uiteindelijk tot strategisch gedrag. Wat je juist niet wilt dan had je misschien toch. Hoewel de maatregel goed klonk liever gewild achteraf dat je een goede maatregelen had genomen en ik vind

[3:23:56] dat de motie grinwis boulakjar was het volgens mij was denk ikzelf een coproductie en

[3:24:03] aan mijn laat ik sta, maar het was een. Het was een

[3:24:09] een liberaal conventionele samenwerking. Denk dat ik het zo mag noemen, maar de kwalificatie aan en blijft staan.

[3:24:14] Maar die sinds die motie zijn wij aan de slag om alles wat er een rapporten bestaat, maar zeker ook alles wat er aan kennis aanwezig is om die te benutten om te kijken of we kunnen komen tot een goede set aan maatregelen waarbij een deel op de korte termijn zou kunnen worden ingevoerd en een deel voor de langere termijn voorzien is

[3:24:32] en een extra aanmoediging en daar precies mee om te gaan is natuurlijk ook het het gegeven. Hij is al aangeroepen al meerdere keren aangeroepen de afgelopen weken. Maar dat het kabinet den uil hier ook over gesteld is auto's vlak voor mijn geboorte.

[3:24:48] Dus het is wel een tijdje geleden. Ik heb er niet zo'n hele actieve herinnering aan.

[3:24:52] Maar waar het is goed om daar echt goed over na te denken. Het is. We moeten er niet te lichtzinnig doen. Ouders, actieve grondbeleid. Dat is er eentje die door die er nijboer wordt genoemd, maar ook door de heer grinwis wordt genoemd. Actiever grondbeleid helemaal geen wetswijziging voor nodig. Dat kun je gewoon doen. Sterker nog, heel veel gemeenten doen dat ook alweer waren daar heel erg terughoudend in geworden. Net na tweeduizend twaalf. Er zijn honderden miljoenen afgewaardeerd bij gemeentelijke grondbedrijf.

[3:25:15] Ik zou mezelf in het college van rotterdam. Maar maar gelukkig zie je gemeente ook alweer naar voren stappen om je alweer actieve grondbeleid te gaan voeren en dat is hartstikke goed om dat te doen en ook het rijk moeten doen. Dat was die andere aanmoediging namelijk richting het rijksvastgoedbedrijf ook het rijk moeten doen.

[3:25:30] We hebben prachtige gronden in flevoland. We hebben een prachtige gebiedsontwikkeling in katwijk

[3:25:36] en ook het rijk moet er inderdaad de stap naar voren zetten en doet dat ook. Daar zal ik u nader over informeren binnen de.

[3:25:42] Dat.

[3:25:45] Dan hebben daarmee het grondbeleid denk ik voor nu gehad. Maar ik verwacht dat we daar de rest van het jaar nog veelvuldig over zullen over zullen terug.

[3:25:54] Wij komen. U heeft een interruptie van.

[3:25:55] Mevrouw veranderd,

[3:25:58] Ja voorzitter, ik weet niet hoe het helemaal precies in dit blokje valt. Maar het is een ergernis waar ik waar ik ook van hoop dat de minister die met mij deelt en dat zijn projectontwikkelaars die gronden in kavels verkopen aan particulieren die daar vrij onbevangen instappen zonder dat daar een ruimtelijke claim ligt op die gronden. Dus dat zijn echt in de in de randen van steden weilanden die in kavels zijn opgedeeld. Alsof daar een bouwplan ligt wat er helemaal niet ligt en waarin mensen dan verleid worden om een stukje grond te kopen, speculeren op een toekomstige functie wijziging en ik vind dat natuurlijk. Iedereen moet opletten waar die zelfs geld insteekt. Maar ik vind het wel eigenlijk bijna misleiding die het soort praktijken.

[3:26:43] De minister de minister.

[3:26:48] Het is niet niet een probleem waar ik alle daarop worden aangesproken. Laat ik het zo zeggen. Kijk als er als er een stuk grond wordt verkocht waar eigenlijk helemaal geen kansrijke bestemming is om te gaan bouwen

[3:26:59] dan dan lijkt mij dat het inderdaad een vorm is van de boel de suiker aan de andere kant zou je kunnen zeggen ja. Voordat je iets koopt moeten controleren. Ook even straks met die omgevingswet het allemaal veel makkelijker natuurlijk controleren. Nog even wat is de besteding. Wat is de verwachting dat hier op dit stukje grond kan doen.

[3:27:16] Wilt u bij de casuïstiek is aanreiken? Dan kan ik daar eens induiken omdat ik nog niet alle dagen langs horen komen.

[3:27:24] Mag ik helpen met het punt van orde. Voorzitter, ik heb hier op dit punt schriftelijke vragen gesteld aan het kabinet, waaronder deze minister. Dus die antwoorden komen zo snel mogelijk in onze kant op.

[3:27:35] Ik ga eventjes verder en dat gaat onder meer over locaties want dat heeft natuurlijk ook alles mee te maken, namelijk die locaties die bijvoorbeeld niet bebouwd worden om daar een beleggers een business case niet rond krijgt, kan een corporatie daar dan niet meer instappen. Dat was de uitnodiging van ik dacht groenlinks en cda en cu. Het antwoord is ja dat dat kan in dat gebeurt ook volop kijk je generiek is dat niet zo makkelijk te zeggen want soms is een business case dusdanig uit het lood en een corporatie juist daar niet in moet stappen, omdat het helemaal niet

[3:28:07] het werk is van een van een corporatie. Maar ik ken inderdaad verschillende projecten. De meeste projecten zijn eigenlijk gemengd waar een deel vrije zit een deel middenin zit een deel sociale in zit. En als dan een van de delen niet meer goed rondkomt dan zie je inderdaad een corporatie naar voren stappen bijvoorbeeld het middendeel van zijn rekening nemen

[3:28:24] en dat kan best en dat gebeurt ook. Ik heb onlangs nog een project geopend hier in den haag waar dat inderdaad precies gebeurd was. Dus ik ben daarvoor en ik moedig corporaties daarin aan de voor zover het verstandig is om dat te doen. Het straatje erbij. De heer de groot en de heer grinwis refereert daaraan

[3:28:44] en daar ben ik heel enthousiaste voor en daar daar sturen we op vier, regionale woondeal.

[3:28:50] Je ziet ook dat er steeds meer openheid komt. Laat ik het zo noemen bij provincies om daar ook in mee te denken. Ik denk

[3:28:56] dat nou pak hem beet tot een paar maanden geleden was het heel erg zeker in in een aantal provincies heel erg. Oh nee dat gaan we niet doen. We gaan alleen nog maar binnenstedelijk verdichten

[3:29:05] en je ziet nu toch wel meer door de realiteit ook van u. Dat vind ik ook verstandig dat daarbij binnenstedelijke locaties in de business case moeilijker rond te krijgen zijn dat men ook wel om zich heen kijken van waar kan het nog meer en er is een hele andere belangrijke redenen waarom ik hier voor en dat is gewoon de leefbaarheid van kleine dorpsgemeenschappen als een gemeenschap op slot staat en je kunt er niet meer bouwen en oma kan niet meer op het dorp blijven wonen en starters kunnen niet meer op het dorp blijven wonen dan tast dat de leefbaarheid van kleine dorpsgemeenschappen aan. Dat is de reden dat ik zelf vrij fanatiek ben om daar waar dat de deur nog erg dicht zit. Om te zeggen zou ik toch de deur niet openzetten naar dat straatje erbij

[3:29:44] dan dat dat brengt me eigenlijk op op binnen buiten stedelijk en en een nieuwe grotere locaties moeilijke locatie. De vragen van de van de vvd.

[3:29:57] Ik denk dat ik het religieuze debat tussen binnen of buiten stedelijk. Dat vind ik eigenlijk heel erg onverstandig. Dus ik probeer eigenlijk altijd te kijken naar natuurlijk zul je in hoofdzaak binnen de bebouwde kom willen bouwen binnenstedelijk willen bouwen omdat je daarmee zo min mogelijk open ruimte op maakt. Ik denk dat dat echt een verstandige lijn is ook naar de toekomst toe zeker gegeven de demografische groei. We hebben nog een eind aan demografische groei te gaan en als iedereen in dezelfde dichtheden naast elkaar blijven wonen. Dan gaan we een te groot oppervlak gebruiken. Dus het zal toch wat dichter op elkaar moeten

[3:30:25] maar zeggen. Er mag niet buiten stedelijk is denk ik heel onverstandig. Als je in de tempel van de negenhonderd duizend. Ook wil halen tot en met tweeduizend dertig. Dus

[3:30:33] het is echt een combinatie. De locaties zoals we voor ons zien nu ook zien in de regionale woondeal is echt een combinatie tussen binnenstedelijk en buiten stedelijk en die ik hecht aan die combinatie

[3:30:43] en en nogmaals, daar waar sommige in sommige provincies ben wel heel terughoudend is inrichting van van gemeente om buiten stedelijk te bouwen.

[3:30:53] Moedig ik juist aan om in ieder geval iedere gemeente te gunnen dat straatje erbij te nemen. Daarnaast zit er natuurlijk bij ieder regionale woondeal wordt ook een regionale versnelling stapel ingericht.

[3:31:05] Die regionale versnelling stapel heeft ook als doel om te kijken daar waar locaties moeilijker worden en langer in de tijd gaan lopen omdat er bijvoorbeeld moet worden geherprogrammeerd omdat de business case rondloopt om dan

[3:31:17] onder een andere locatie beet te pakken en die naar voren te halen. Dat kan best wel eens zo zijn dat dat inderdaad een buiten stedelijke locatie is dus ik vind de hoofdlijn moet zijn binnenstedelijk. Maar dat moet denken naar de toekomst toe vasthouden. Maar als je tempo halen van de negenhonderd duizend kun je echt niet alleen maar binnenstedelijk bouwen, dan moeten we die religieuze twist een beetje terzijde schuiven en overigens wordt vaak gezegd dat alles wat aan de rand van de gemeente gebouwd wordt het meteen in het groen is waar. Soms is iets wat er groen uitziet ook gewoon een weiland en daar niet ieder weiland is te beschermen. Groen. Dus daar moeten we soms ook met een beetje meer nuchterheid naar willen kijken als we het tempo willen.

[3:31:55] Wethouder.

[3:31:58] Dan amstelveen kronenburg.

[3:32:02] Als het heel makkelijk was geweest dan hadden we allang opgelost. Sterker nog, eens heel makkelijk was geweest had amstelveen het zelf op kunnen lossen en het is niet makkelijk. Het is heel ingewikkeld. Dus dat kost. Dat zorgt dat het iets meer tijd kost.

[3:32:12] Maar ik wil graag een oplossing komen. Dus dus ik meld mij terug zodra we het hebben opgelost.

[3:32:20] Ja voorzitter, soms ben wel fan van deze van deze minister. Maar op dit punt worden. Nu word ik wel ongeduldig want kamerbrede motie vorig jaar aangenomen. De minister beloofde er echt alles aan te gaan doen. De wil was er. Ik heb twee weken geleden een commissiedebat met de heer geurts en de heer harbers gezien geurts nog even probeert ook een lans te breken voor het voor dit project. Maar het lukt me niet. En de heer, want de vvd minister harbers sector. Ik kom in december nog eens of in oktober nog eens terug met een novi brief over november brief of of iets in die trant. Maar als.

[3:32:58] We hebben allerlei voorzitter. Dus laten we dat ook doen want u nam het woord en u neemt ook het woord en ik heb graag en we hebben nog.

[3:33:05] Voorzitter,

[3:33:06] De twintig minuten om dit tot een goed eind te brengen.

[3:33:08] Mijn eerste voorzitter,

[3:33:10] Was u even wat korter uw vraag gesteld aan de minister ga ik daarna weer naar het minister.

[3:33:16] Zul je altijd zien dat je als partij wordt aangesproken. Maar goed. Voorzitter, als als we dit tempo aanhouden om tweeëneenhalf duizend woningen die we snel kunnen realiseren. Als we dit tempo aanhouden dan dan heb ik er een hard hoofd in. Dus wat is er nodig. Zie nog een oproep vanuit de kamer. Wij helpen graag mee. Wij denken graag mee

[3:33:36] om dat mogelijk te maken.

[3:33:37] Minister.

[3:33:38] De voorzitter gaat vast niet toestaan om het hele dossier uit te splitsen. Maar een oproep uit de kamer helpt niet want die oproep was al helder namelijk namelijk zorgt dat er gebouwd kan worden. Dat was de oproep. Met die oproep ben ik aan de slag en ook collega's harbers is daarmee aan de slag. Maar dat maakt het gaat gewoon over geluidshinder. Dat maakt nog niet dat het daar niet zomaar opgelost is en geef ons even de gelegenheid om het wel goed te doen

[3:33:59] want dat maakt ook dat het straks bij een rechter niet nat gaat. Dat maakt ook dat het straks op een houdbare oplossing is dus nog meer moties gek hoor want meestal los motie is juist wel alle problemen op. Maar in dit geval nog meer motie stelt

[3:34:13] dan de sociale huurwoningen jaar. Kijk we moeten ook daar meer tempo erin grinwis heeft daar gelijk. We moeten daar echt meer tempo gaan gaan maken. Gebeurt ook. Ik zie woningcorporaties echt naar voren stappen sinds de afschaffing van de verhuurdersheffing sinds prestatieafspraak.

[3:34:30] De tweehonderd vijftigduizend woningen voelt men zich ook heel erg aan gecommitteerd. Eigenlijk is hier het allerbelangrijkste probleem locaties

[3:34:37] zoals uberhaupt locaties een van de allergrootste vraagstukken is en daarom juist ook op locaties willen sturen tot op het niveau van locaties willen sturen via de regionale woondeal straks ook via de wet regie op de volkshuisvesting. Want daar zal het erop aankomen. Hebben we op tijd voldoende locaties om te kunnen programmeren. Wat hier nog extra meespeelt bij sociale woningen is dat de omliggende gemeenten van de grote steden nog wat moeten wennen

[3:35:03] aan de gedachte dat zij ook qua sociale woningbouw en bijeen hebben wij te trekken en dat daar zie je ook de deur langzaam opengaan. Maar dat langzaam gaat niet snel genoeg. Dus daar zullen we inderdaad meer vaart moeten maken.

[3:35:15] Dus laten we onze partijgenoten in al die gemeenteraden in die omliggende gemeenten om de grote steden aanmoedigen om daar wat meer de deur voor open te zetten

[3:35:22] dan een andere show stop. Er is de arbeidsmarkt en is is de de innovatie die nodig is om die een veel krappere arbeidsmarkt veel meer woningen te bouwen

[3:35:33] en daar is de loftrompet gestoken over het fabrieks matig bouwen en daar ben ik het zeer zeer mee eens en je ziet ook echt echt hele indrukwekkende ontwikkeling op dat gebied gaan kijken bij de woning fabriek van van wijnen ga kijken bij de woning fabriek van draaisma dijkstra draaisma of bij pleegt vos bijvoorbeeld echt ontzettend indrukwekkend wat men daar neerzet en dat fabrieks matig bouwen heeft echt de toekomst gewoon maar even een sommetje van wijnen bouwt nu vierduizend woningen.

[3:36:02] Daar hebben ze zevenentwintig, honderd mensen voor nodig. Ze zijn een fabriek aan neerzetten. Als die straks in twee shifts draait kun je er ook vierduizend woningen bouwen en daar hebben ze dan honderd mensen voor nodig tegen die tijd dus dat is de de enorme innovatie die daar aan het plaatsvinden is en dat maakt ook dat ik tegen iedereen die al te snel zegt ook dat wordt allemaal eenheidsworst. Het is namelijk ook echt niet waar, maar ook echt zeggen. Het is niet waar gaan kijken.

[3:36:26] Het is zeer gevarieerd. Het is schitterende bouwen. Het is hoogkwalitatieve bouw en dus laten we nou alsjeblieft deze innovatie niet op voorhand met met misprijzende kwalificaties tegemoet treden, maar laten we het omarmen, want we hebben het nodig naar de toekomst toe. Het is de schoonste manier van bouwen. Het is de meest circulaire manier van bouwen. Het is de snelste weg om daadwerkelijk tot circulair bouwmateriaal over te gaan

[3:36:47] en het is de snelste weg om onlangs een krapte op de arbeidsmarkt toch hogere productie te realiseren in de bouw.

[3:36:55] Tot zover de lofrede

[3:36:59] dan dan de dan de flex woningen. Want dat is hier toch wel aan gerelateerd die fabrieks matig gebouw kan je permanente bouw zijn kan kan flats bouwen zijn. Maar eigenlijk doet dat er in afnemende mate toe omdat de kwaliteit van de flex woningen die nu van de band af rollen gewoon een kwaliteit hebben van een permanent permanente woning is er tijdelijk aan. Dat is de grond die er onder ligt

[3:37:18] en dan kun je zeggen we daar ben ik eigenlijk niet voor zeg, mevrouw beckerman eigenlijk. Daar ben ik iets voor. Maar dan zou je die tijdelijke grond niet benutten voor woningbouw

[3:37:28] daar waar dat nu wel gebeurt. Dus dat vind ik eigenlijk onverstandig.

[3:37:32] Dus ik geloof er eigenlijk in dat we rond de de voorraad van sociaal een een flexibele schil hebben te organiseren waarmee we de tijdelijke locaties kunnen benutten alvast voor sociale woningbouw in afwachting van een nieuwe bestemming van diezelfde locatie.

[3:37:48] En als er maar zorgen voor een opvolging van tijdelijke locaties. Dan gaat het volgens mij eens iets goeds oplevert dan de fabrieks matig gebouw en de garantiestelling.

[3:38:00] Daar is een zorg van mevrouw over wij die heeft ze eerder geuit en

[3:38:05] dank ook voor voor deze bijdrage. Kijk wat we zien is dat die die start-ups die innovatieve bouwbedrijven die hebben we echt nodig om die innovatie voor te laten gaan. Dat is echt iets iets wat een hele mooie aanvulling is.

[3:38:19] De bestaande bouwers,

[3:38:21] Wat ik begrijp is dat het echte probleem is dat voor starters is het lastig is om een afbouw certificaat te krijgen en afbouw verzekering te krijgen. Een afbouw verzekeraar vaak eisen stelt aan de solvabiliteit van die bedrijven

[3:38:33] en dat zullen we moeten oplossen. Er zijn ook wel oplossingen voor wordt, is vandaag nog over gesproken begreep ik ook ambtelijk. Dus we denken graag mee om te kijken hoe we dat tot een oplossing kunnen brengen. U had er trouwens ook een motie over ingediend met een aanmoediging daarin. Dus ik kom er graag een reactie op uw motie ook nader op terug als we eruit zijn. Dat zouden kunnen doen.

[3:38:52] U heeft een interruptie van mevrouw beckerman. Ik verwacht over het punt voor mevrouw reflex woning.

[3:38:57] Ja zeker. Voorzitter want en minister maakte een klein beetje een karikatuur van terwijl toch meerdere rapport mijn hele stevige kritiek komen zeggen het is niet rendabel of het is moeilijk om een business case rond te krijgen. Gemeenten stoppen.

[3:39:17] Welke zorg.

[3:39:18] Geld zorg geld in wat ze voor hun sociale taken hebben. Voorzitter en pbl concludeert ook verdere stigmatisering van doelgroepen dreigt

[3:39:30] voorzitter, dat zij niet. Dat is serieuze kritiek en de minister blijft dat eigenlijk alleen maar echt door te zeggen. Ja, maar er zijn een paar plekken waar je eerst even tijdelijk kan bouwen en vervolgens permanent voorzitter, maar we zien juist op heel veel plekken flex woningen. Heel lang staan van slechtere kwaliteit bij echt nu al dit soort stigmatisering aan de hand is, kan de minister ingaan op de hele serieuze kritiek die ook is ingebracht.

[3:39:55] De minister.

[3:39:56] Er eerst die dit business case is. Kijk als je bijvoorbeeld denkt dat je een project kunt erop rekenen op een plaatsing van een jaar of tien.

[3:40:06] Dan kan dat inderdaad vaak die uiterste moeten geld bij geld vanuit het rijk. Een subsidieregeling of geld van gemeente

[3:40:12] geld van corporaties.

[3:40:14] Dus waar ik nou juist op in hebt gezet is dat we zeggen. Nee, we gaan juist voor een herplaatsing garantie zorgen dat doen we eigenlijk allereerst fysiek namelijk door een hele structuur op te bouwen door we zorgen dat er voldoende door plaats locaties beschikbaar zijn in iedere regio.

[3:40:29] Ik zorg landelijk forum herplaatsing locatie als dat niet mocht lukken. Dus als een fysieke garantie eigenlijk. En daarnaast een financiële garantie om te zorgen als het allemaal niet lukt dat woningcorporaties die niet het schip ingaan met een business case die totaal niet ontwikkelen omdat ze woningen hebben die niet meer verhuurbare zijn.

[3:40:49] Dus dat is een ik dus ik snap wel dat we in de garantiestelling hele hoop hebben te doen om uiteindelijk een normale business case mogelijk te maken. Dus dat is dus ik denk dat het wel kan maar niet zonder meer.

[3:40:59] Het tweede is

[3:41:01] dat. Ik vind dat je ziet als ik ga heel veel naar die flex projecten toen je ziet gewoon de kwaliteit wordt opgeleverd. Kwaliteit is gewoon een permanente kwaliteit vaak fabrieks matig gebouwd circulair gebouwd

[3:41:13] en dat dat zijn gewoon hele mooie woningen. Wat ik echt onverstandig vind om daar deze fouilleren in het over te spreken. Het is de innovatie die we nodig hebben. Het is de snelste manier om tot nieuwe woningbouw te komen. Het is de enige manier om tijdelijke locaties op een goede manier te kunnen benutten.

[3:41:25] Dus ik zou juist onszelf aanmoedigen om gewoon te kijken hoe hard die innovatie gaat en als je kijkt wat er nu van de band rolt wat er nu wordt geplaatst,

[3:41:33] dan heeft het dusdanige kwaliteit dat ik denk dat doet voor de permanente bouw helemaal niet onder het enige wat er tijdelijk aan is, is niet het huis zelf. Maar is de locatie onder het huis.

[3:41:44] Beckerman. Voorzitter, wat bijzonder dat de minister in zijn antwoord niet ingaat op de mensen

[3:41:52] en die dreigende stigmatisering waar ook baby al op. Wees minister gaat in op geld en gaat in op fabrieks matig. Maar voor ons begint de vraag wat is het beste wijk om in te wonen of in op te groeien. Voorzitter, en we zien nu dat

[3:42:10] mensen die bijvoorbeeld uit maatschappelijke opvang komen. Mensen die voelt uit de gevangenis komen dat die vaak voor dit soort locaties in aanmerking komen die dus tijdelijk zijn en daarom wordt er juist ook zo gewaarschuwd

[3:42:25] voor verdere stigmatisering. Voorzitter, en wij pleiten niet

[3:42:30] tegen een goede woningen. We pleiten juist voor veel betere woningen die trotse volkshuisvesting die we ooit hadden waarin je juist ook aan gemeenschap bebouwd en dat is dit.

[3:42:45] Ik vind echt dat u een tekort doet. U zegt het gaat niet over mensen gaat juist over mensen want het gaat namelijk over mensen die nu wel in huis hebben. Een anders geen huis hadden gehad. Dus het gaat juist over mensen. Het gaat over mensen die anders veel langer op de wachtlijst hebben gestaan gaat over mensen die anders veel langer in de maatschappelijke opvang hadden gezeten. Veel langer in de azc hadden gezeten.

[3:43:02] Dus het gaat nou juist over mensen en het gaat er juist over het gunnen van de snelste weg naar een woning aan al die mensen die op dit moment aan het wachten zijn

[3:43:10] en dit is de snelste manier om te bouwen. Dit is de snelste manier om tijdelijke locatie te benutten en je kunt het ook allemaal niet doen en zeggen ja maar dat past niet bij onze traditie of dat ik wil alleen maar permanente woningen. Heb je gewoon minder woningen en dat duurt gewoon langer in misschien de inzet is om dit jaar vijftienduizend flex woningen te bouwen.

[3:43:27] Dat zijn vijftien duizend plekken die je anders niet had gehad. Dat zijn dus vijftienduizend gezinnen die anders niet had kunnen huisvesten. Dus het gaat uberhaupt over mensen een plek gunnen en een huis kunnen die dat nu niet hebben.

[3:43:40] Korte vervolgvraag. Voorzitter, dit is precies hoe het debat ook begon over flex banen. De de waarbij mensen zeiden wat heb je liever

[3:43:51] een tijdelijke baan of geen baan en dat is wat de minister nu ook doet. Wat heeft u liever een tijdelijk huis of geen huis. En na jarenlang die flexbanen zijn we er achtergekomen.

[3:44:02] Wat hebben we mensen aangedaan en wat we nu zien is dat juist de mensen.

[3:44:07] En.

[3:44:08] Die in zo'n flex of in zo'n precaire economische situatie zit ook nog eens een keer een precaire woonsituatie krijgen. Voorzitter, dus deze lijn van argumentatie hebben we eerder gezien en zijn we wel op een harde les van teruggekomen dat dat.

[3:44:24] Die niet.

[3:44:26] Goed werkt. Voorzitter.

[3:44:28] De minister.

[3:44:29] Ik vind die parallel niet correct. Voorzitter, we hebben natuurlijk uberhaupt hebben de inzet op heel erg veel meer te bouwen en volgens mij moeten opdracht van de camera mij zijn is die opdracht ook aan mij om alles te doen wat versnelling teweeg kan brengen. Dit is nou echt wat versnelling teweeg kan brengen dat je sneller kunt bouwen omdat je locatie sneller beschikbaar hebt omdat je sneller de vergunning heeft afgegeven.

[3:44:50] Dit is echt de allersnelste weg naar de toevoeging van woningen. En wat ik heb waarvoor ik heb de zorg is dat het geen sub optimale woningen zijn maar dat het hartstikke goede woningen zijn dat het enige wat er tijdelijk aan is de grond onder de woning is en dat de woning zelf van een permanente kwaliteit. Dus zo hoog mogelijke kwaliteit zo snel mogelijk geplaatst. Dat is waar de mensen het meest aan hebben.

[3:45:09] Ja. Als we het dat meen ik oprecht. Maar als we het deze fouilleren, dan is dat dus gewoon vijftienduizend woningen minder ditjaar. Dat kunnen we ons niet veroorloven.

[3:45:17] Want kijk eens waar de mensen nu zitten de mensen zitten nu in een bijvoorbeeld in een opvang, bijvoorbeeld in een azc bijvoorbeeld nog bij moeders thuis. Dus het zijn de mensen die op de wachtlijst staan de mensen die het meest urgent een woning nodig hebben. Ik vind dat we alles op alles moeten zetten om daar zo snel mogelijk in te voorzien. Dat is onze taak.

[3:45:34] Mevrouw bromet,

[3:45:36] Voorzitter, ik wou daar wel even op ingaan want ik vind dat mevrouw beckerman heel goed punt heeft. Wij hebben ze ook in de buurt te staan langs de snelweg bij de mcdonalds en ik snap dat dit mensen liever een dak boven hun hoofd hebben dan dat ze op straat liggen. Maar hoelang blijven die mensen daar dan in en is het afspraken kunnen maken over de maximale tijd die je daar verblijft voordat je in een in een echte woning komt of is het. Of worden deze mensen daar achtergelaten in de hoop dat er ooit dat er ooit genoeg woningen zijn in nederland.

[3:46:05] De minister.

[3:46:06] Nee want het zijn namelijk allemaal tijdelijke contracten zijn contracten voor het moment worden de tijd dat dat de woningen. Daar zijn of korter. Omdat je bijvoorbeeld een starterscontracten in je eigenlijk moet doorstromen. Meneer die tijd die je anders bij moeders thuis zat en op de wachtlijst doorbracht. Heb je nu alvast je eigen huis. En hoe fijn is dat. Dus ik vind echt dat we daar niet zo op neer moeten kijken. Dat is. Dit zijn gewoon mooie woningen en en dit zijn. Dit is de snelste manier om mensen van hun woning te voorzien

[3:46:34] en het is als het gaat over innovatie en fabrieks matig bouw en circulaire bouw is het exact de innovatie die we nodig hebben. Ook voor de permanente bouw.

[3:46:44] Ik hoorde tot twee keer toe denken herhaling. Dus gaat u verder.

[3:46:48] Wel consistent,

[3:46:50] Dan

[3:46:55] stikstof

[3:46:56] alsnog. We waren nog bezig met het.

[3:46:59] In alle ik zie dat.

[3:47:01] Een interruptie van mevrouw pouw verweij. Het is inmiddels tien voor drie. Daarmee kan ik denk ik wel constateren. Gegeven de zorgvuldige beantwoording die ik hier nog oprecht zie liggen dat we de tijd niet gaan halen. Wilt u voorhouden dat drie het eind tijdstip is. Ja oké nou dan is dat ook aan u wellicht om geen interrupties meer maar heel kort, heel kort.

[3:47:23] Ik had twee vragen gesteld over de kanten klaar woningen en op een heb ik antwoord gehad en die over de certificering en de garantie nog niet. Dus ik hoopte eigenlijk dat de minister daar nog op terug zou komen. Maar nu hoor ik een nieuw kopje. En vandaar mijn interruptie als de minister daar nog wat over kan zeggen. Heel graag.

[3:47:39] De minister.

[3:47:41] Is om die certificaten en certificaten kan krijgen die alvast certificaat te krijgen is voldoende solvabele initiatiefnemer nodig en en daar moet een oplossing worden gevonden. Dus dat is een element. De andere is meer de kwaliteitsborging en daarvoor geldt dat de wk. Dus de wet kwaliteitsborging bouw die gaat gelijktijdig in met de omgevingswet aanstaande één januari

[3:48:02] die zal voorzien in een centrale vormgeving van die kwaliteitsborging

[3:48:07] en en dat is heel erg belangrijk, want anders wordt iedere gemeente vanuit de bouw en woningtoezicht zelf die beoordeling doen dan moeten die innovatieve bouwers inderdaad driehonderdvijftig keer uitleggen dat ze eigenlijk iets heel moois neerzetten en dat kunnen we dus nu in één keer met met de kwaliteitsbeoordeling vanuit de bkb regelen ook dat helpt die innovatieve bouwers.

[3:48:30] Dat gaat over wij.

[3:48:32] Hele korte aanvullende vragen.

[3:48:33] Ik zie de klok kijken.

[3:48:35] Mijn tweede interruptie passen goed, maar ik had de minister eigenlijk om een toezegging gevraagd. Ik zou heel graag willen dat hij die alsnog zou doen dat daarin dan ook rekening wordt gehouden. Het liefst gekeken gaat worden naar specifieke certificering voor deze specifieke specifieke groep aan woningen, omdat het zal. Het is gewoon een andere categorie woningen dan woningen die op locatie gebouwd worden. Dus wij zouden heel graag zien dat de certificering daar ook in tegemoet komt mij zeggen dat anders via bypasses moeten blijven werken en dat lijkt me voor niemand goed.

[3:49:10] Ik heb ik volgens mij wat u zegt is hij moet passend zijn ook voor dit type bouwers en dat is wat u voordat u volgens mij zegt ik weet niet of dat dus een apart aparte vorm van certificering vereist. Dat denk ik niet. Ik denk dat de de gebruikelijke vorm van certificering toepasbaar kan zijn. Maar hij moet ook passend zijn voor innovatieve bouwers

[3:49:27] en daarnaast geldt natuurlijk tal van we zeggen de hele wereld van bouw eisen moet zich en te op dit type innovatieve bouwers omdat anders innovatie wordt geremd. Daar waar je het juist willen stimuleren. Dus laat ik het zo doen. Ik zoek even op bij welke brief. Dat zou kunnen. Maar bij bij gelegenheid

[3:49:46] zal ik u exact laten weten wat we kunnen doen. Ten aanzien van het vraagstuk worden we in de motie heeft geadresseerd. Dus de afbouw garantie en wat we kunnen doen ten aanzien van de certificering en hoe dat ook inpasbaar te maken is voor innovatieve bouwers

[3:50:00] dan voorzitter gaan wij door naar stikstof. Daar is door een aantal partijen gevraagd. D zesenzestig en groenlinks. Wat we doen om de stikstof

[3:50:10] uitstoot terug te dringen.

[3:50:14] Nou heel veel natuurlijk een aparte minister voor en hebben er vijfentwintig miljard voor en dat is het allerbelangrijkste bijdrage die we leveren aan het stikstof vraagstuk voor de bouw

[3:50:23] en daarnaast hebben we zetten we alles op alles om die bouw schoner te maken. We hadden al vijf, honderd miljoen vierhonderd miljoen bijgedaan

[3:50:32] om die bouw schouder te maken. Daarin loopt daarin gaat het steeds sneller in de bouw en daardoor zie je zeker met die fabrieks matig gebouw, maar ook al wat er op de bouwplaats eigenlijk al met schone bouwmaterialen kan

[3:50:43] zie je dat die bouw echt totaal bezig is om zo schoon mogelijk te bouwen. Dus dat helpt.

[3:50:50] En wat we daarnaast moeten doen is dat we komen tot een standaardisatie voor die berekening. Want ik kijk die portals uitspraak. Daar werd wel vaak van gezegd. Nu gaat de bouw op slot. Nou dat is niet zo. Dat gaat niet door op slot. Ook omdat heel veel bouwers natuurlijk voor de projecten die ze voor de komende periode gaan doen allang. De stikstof berekening hadden gedaan of al stikstofruimte ook beschikbaar hadden. Dus het is niet zo dat op slot gaat maar vertragend is het wel natuurlijk omdat iedereen moet gaan zitten rekenen en dat hoeft niet met die met die bouw van instelling. Nu moet iedereen gaan zitten rekenen en die rekenaars. Daar hebben we er niet genoeg van. Dus dat kost allemaal tijd kost allemaal vreselijk veel geld. Dus dat is wat er wat er banen aan is aan die aan die stikstof uitspraak en om nou te voorkomen dat die al te vertragen. Het werk moeten te komen tot een standaardisatie van die berekening systematiek. Daar zijn we mee bezig en we willen eigenlijk komen tot een soort generieke voor toets

[3:51:40] of uberhaupt een project dusdanig is dat er sprake is van een dusdanige depositie dat er stikstof ruimte gereserveerd moet worden en of dat dat niet het geval is een of dat je apart moet zou zou moeten gaan rekenen of dat het niet het geval is. Daar gaat ie gaat ie voor toets over en daar komen op terug. Zodra we een uitgewerkt hebben. Ik meen dat dat het volgende kwartaal is

[3:52:00] dan voorzitter de ouderen.

[3:52:05] Ik zie twee interrupties.

[3:52:07] Ja voorzitter, ik had gevraagd. Dit klinkt als een manier met stikstof omgaan zoals er al tientallen jaren omgegaan wordt met het stikstofprobleem vandaan moeten berekenen is het opgelost. Mijn vraag was loopt de vergunningverlening gevaar dreigt die weer stil te vallen.

[3:52:21] Ja of nee

[3:52:24] is.

[3:52:25] Weer stil te vallen. Het is natuurlijk kijk, er is al een hele tijd is er sprake van enorme stikstof gedoe als het gaat over vergunningverlening overigens natuurlijk niet overal in het hele land hetzelfde

[3:52:36] als ik kijk naar alle vraagstukken waar de bouw op dit moment tegenaan loopt is stikstof er inderdaad een van. Het is niet het aller. Grootste de allergrootste show stoppen. Ik denk dat heer grinwis dat ook terecht zijn, maar naast natuurgebieden is natuurlijk wel zo dus. Maar er zijn nog stad locaties over om dan wel aan de slag te gaan.

[3:52:55] Overigens. We moeten het gewoon oplossen en geen misverstand daarover niet voor niets heeft het kabinet een enorme forse aanpak ingezet waar heel veel miljarden voor zijn vrij gespeeld we een aparte minister voor hebben vrijgemaakt

[3:53:07] en en het is menens natuurlijk en de bouw heeft veel last van van stikstof al een hele tijd. Het is niet zo dat er nu een plotselinge vergunnings op. Het is wel zo dat de partners uitspraak voor de woningbouw buitengewoon onhandig is

[3:53:21] en als je kijkt naar de depositie uiteindelijk van woningbouw is natuurlijk allemaal zeer gering. Dus waar de bouw meeste last van heeft is is dat er geen generieke vrijstelling meer is om dat je alles moet moet gaan zitten berekenen. Maar dat kost het meeste werk

[3:53:36] dus natuurlijk dat we voor dat rekenwerk op zoek gaan naar de meest praktische vormgeving van alle het rekenwerk dat dat lijkt me nogal wiedes

[3:53:43] en overigens daar waar de snelheid denk ik echt gemaakt wordt, is het met name ook in het in het schoner maken van de bouw en dat helpt ook op heel veel projecten om toch te kunnen bouwen omdat je gewoon met schoon bouwmaterialen werkt als je als je de woning zelf in de fabriek behoudt en je zet meer met elektrisch materieel. Dan wordt er uberhaupt geen stikstof uitgesteld wordt zo.

[3:54:03] Behalve de mensen die dan niet op de bakfiets naar de woning toegaan dat dat zou verboden moeten worden.

[3:54:11] Jager.

[3:54:11] Die heeft ook nog een.

[3:54:12] Je hebt. Dank voor deze toelichting. Voorzitter, heel klein kopje stikstof. Maar de woningbouw op ambities van deze minister die vallen of staan met de uitvoering door de provincies en sluit deals met de provincies.

[3:54:25] Als we straks als we nu kijken naar de geluiden vanuit de provincie. Laten we wat rustig gaan doen met met het met het oplossen van het stikstofprobleem. Nu ligt de bouw stil en wil ik de minister zien die zegt hij.

[3:54:34] Accepteer ik niet.

[3:54:35] We moeten aan de slag. Ik ben ook benieuwd of er inmiddels al projecten wel weer

[3:54:40] van start zijn gegaan. Heeft ze daar al een overzicht van. Ik heb ook eerder gevraagd. Heeft u een over heeft de minister een overzicht

[3:54:47] van alle projecten die nu stilstaan vanwege stikstof. Dus ik maak me wat ik lijkt me wat meer zorgen te maken over het grote probleem die door mij herkend, maar ook door andere grote partijen die zeggen dat dit behoorlijk een probleem is en is besteed hier vier, vijf zinnen gaat over naar het volgende onderwerp.

[3:55:01] De minister.

[3:55:02] Er wordt ook heel hard heel hard aan gewerkt. Maar ik herken uw kwalificaties niet de bouw staat niet stil.

[3:55:07] Wij gaan al die busjes dan heen. Iedere ochtend de bouw staat niet stil zijn. Vorig jaar zijn de vierentachtig duizend woningen gebouwd. Er wordt volop gebouwd en ook dit jaar wordt er volop gebouwd. Dus de bouw staat niet stil. Er zijn twee is. Ik ken ook geen provincie die zeggen dat stikstof laan. Maar daar gaan we niks aan doen.

[3:55:20] Die bestaan niet.

[3:55:22] In alle provincies zijn er heel heel hard mee aan de slag. Het is alleen razend ingewikkeld, maar alle provincies zijn er heel hard mee aan de slag.

[3:55:29] Drie is. Ik ben niet voor de woningbouw alleen maar afhankelijk van provincies zijn voor de woningbouw, afhankelijk van tal van partijen van gemeente bijvoorbeeld van bouwende partijen en ja inderdaad ook van provincie is in de arm maken met allemaal afspraken

[3:55:43] over hoeveel woningen bijbouwen voor wie en waar

[3:55:46] is dan stikstof ons allergrootste probleem mee. Het is een van de vele issues die niet meehelpen in de snelheid waarmee we bouwen

[3:55:54] portals was daarin niet show stoppen maar wel vertragen en en daarom proberen we op een zo goed mogelijke manier met die partners uitspraak om te gaan, namelijk door nog veel harder dan we al deden die stikstof uitstoot te reduceren. Dat is één

[3:56:07] twee is door te zorgen dat we het bouw materieel in nog hoger tempo schoonmaken.

[3:56:13] Dat is twee drie is

[3:56:15] eigenlijk gaat het niet eens zozeer alleen over het over het regelen van stikstof ruimte voor projecten, maar gaat het vooral over het berekenen of er uberhaupt stikstofruimte voor projecten nodig is en dat rekenwerk dat moeten we standaardiseren niet de mos

[3:56:30] zeg ik richting van mevrouw bromet niet de mos uit te draaien over de onder de noodzaak om stikstof uitstoot te reduceren,

[3:56:37] maar wel om als het eigenlijk niet eens nodig zou zijn om te wachten tot de stikstofruimte is gewoon te kunnen gaan beginnen met bouwen.

[3:56:44] Dus om zo min mogelijk vertraging op te lopen als gevolg van die portals uitspraak. Dat is knap ingewikkeld. Maar dat doen we wel volop.

[3:56:52] Heel kort nog als het mag. Voorzitter.

[3:56:54] Meneer barker. U heeft ook hierover een brief gevraagd aan het kabinet en dat verzoek ligt inmiddels bij het kabinet over uw vraag van net.

[3:57:00] Met heb ook een vraag over geen reactie op mijn laatste korte opmerking. Voorzitter, ik merk dat u naar huis wil ik ook kan de minister dan.

[3:57:08] Dave.

[3:57:09] Hoelang? Wanneer we deze stikstof impasse komen van nieuwe projecten. Jaren zijn lopend projecten die doorgang blijven vinden, maar van nieuwe projecten die nu stilliggen wanneer denkt de minister die stikstof in basten?

[3:57:20] Het is zo niet te zeggen. Het gaat over het hele land gaat het misschien wel over duizenden woningbouwprojecten en die hebben allemaal in min of meerdere mate water hebben die iets te maken met stikstof en

[3:57:30] daar moeten ze mee omgaan hebben. Daarnaast te maken met allerlei andere issue moeten mee omgaan. Dus nee dat kan ik op die manier niet

[3:57:37] dan.

[3:57:38] Voorzitter voordat u verder gaat met de beantwoording. Het is drie uur. U heeft mij verzocht om drie uur te stoppen. Toch wil ik aangegeven. U ook heel veel interrupties met ook weer nieuwe informatie heeft geplaatst tijdens nog even met een schuin oog kijken of je het binnen binnen. Wat voor tijd denkt u dat ik nog kan. Of is het niet te overzien in een wat. Hoelang heeft u nog nodig. Laat ik dat even vraag als eerst.

[3:58:04] Ik kan het denk ik heel snel. Ik denk ik denk dat ik het. Ik denk twintig minuten.

[3:58:10] Ter over ter overweging. Dus het kan nog geen tien minuten twintig minuten. Maar u heeft dus twee smaken of het woord verder schriftelijk beantwoord of we plaatsen het of het plaatsen het op naar volgende week en dan gaan we een gaan we een tweede we verder moment zoeken dat die beantwoording plaats kan vinden.

[3:58:31] Ja.

[3:58:34] Ik ga gewoon even af. Meneer van haga. Wat heeft uw voorkeur?

[3:58:38] Ik zou zeggen stoppen en schriftelijk beantwoorden. Ik ik moet om drie uur moet ik ergens anders zijn en anders anders kom ik daar te laat. Dus.

[3:58:46] Mevrouw. Daarna wat mij betreft verplaatsen naar volgende week,

[3:58:51] Wel is.

[3:58:52] Ja, ook verplaatsen dan langer dan twintig minuten want we willen ook nog onze laatste interrupties kunnen plaatsen.

[3:58:58] Er gewoon tegengeluid geven. Ik niet schriftelijk want dat werkt alleen maar op een ministerie allemaal weet ik veel

[3:59:06] veel te veel tijd gewoon afmaken als dan twintig minuten is dan geen interrupties meer en dan aan het eind nog even kijken dan prima, maar geen verplaatsen naar volgende week.

[3:59:16] Heer de groot niet schriftelijk. Ik denk niet dat in twintig huur te komen want ik heb nog een paar open vragen. Dus ik zal ook nog een interruptie willen plegen. Dus dan maar verplaatsen.

[3:59:25] De heer nijboer,

[3:59:26] Ik zou ik weet dat de minister echt niet van schriftelijk houdt, omdat het gewoon heel veel werk is ten opzichte van de andere en dat vind ik. Het is onze ons schema. Dus dat dat steun ik dan niet om die reden. Ik kan nog wel een kwartiertje blijven maar ik vind ook het collega's debatten moeten kunnen plannen. Het is al een uur opgeschoven vandaag.

[3:59:43] Dus dan kan ook een ander moment. Wat mij betreft kan het ook in tweeminutendebat worden vervolgd voor de inbreng van de kamer. Dus natuurlijk moeten we nog wat antwoorden. Maar als het een beetje kort komen

[3:59:53] staccato zonder interruptie.

[3:59:55] Ik zie er wel op zich gevoel voor meneer nijboer alleen hoe gaat u dan de beantwoording van de vragen die reeds gesteld zijn doen.

[4:00:02] Dat kan de minister daar ook in tien, twaalf minuten.

[4:00:06] Mensen terugleggen beckerman.

[4:00:11] Ik begrijp u dat schriftelijk heel veel werk extra werk is voor de ambtenaren. Dus dat zou ik niet doen. Ik moet weg. Maar ik denk ik mij verder niet uit. Dus nu snel beantwoord kan en daarna tweede termijn. Dan kijk ik het gewoon na wat de minister heeft beantwoord.

[4:00:27] Heer grinwis.

[4:00:28] Voor efficiëntie. Dus laatste niet ambtenaren nog verder over de kling jagen. Dus nu afmaken. Ikzelf zal wel even het pand verlaten. Maar er wordt meegeluisterd. Dus het is niet voor spek en bonen. Maar ik heb een volgende afspraak, maar doorgaan.

[4:00:43] Wil hetzelfde als de heer grinwis. Dus die moet je ook weggaan, maar schriftelijk absoluut geen.

[4:00:50] Het laatste sluit ik mij ook aan

[4:00:54] maar even dan voor mijn beste leden. Als u allemaal opstaat en de beantwoording gaat dorp de band vind ik niet zo chique. Dus dat vind ik eigenlijk ook geen optie. Laten we dan een nieuw moment. Wie blijven er zitten

[4:01:08] mooi blijven in ieder geval nog

[4:01:11] de kwartier door voordat ik ga.

[4:01:18] Gaat uw gang? Gaat uw gang? We even tot hier. Kan u één minuut?

[4:01:22] Tien minuten moet ook lukken dan. En de ouderen. Hoe gaat de minister de woonzorg visie

[4:01:28] de stimuleren. Dat gaan we doen via uiteindelijk de wet regie op de volkshuisvesting omdat.

[4:01:35] Je punt van orde van de heer de groot. Ik ga heel even inventariseren.

[4:01:40] Ik kom er toch echter. Ja sorry hoor. Maar ik wil niet nogmaals die discussie overnieuw doen aan de mensen die nu zeggen joh. Doorgaan. Maar ik ga maar ik ga weg. De meestal hebben dat gezegd dat een aantal leden zijde van laten we het gewoon verplaatsen en er ruim de minister de gelegenheid geven om de interactie af te maken. Dus als u zegt van nou u heeft die gelegenheid helemaal prima. Dan doen we het nu geen enkel probleem. Oké.

[4:02:07] Oké dan gaan we gewoon verder.

[4:02:13] De de woonzorg visie te ouderen.

[4:02:18] Hoe ga ik zorgen dat dat hij woonzorg visie worden vernieuwd, bestaande woonzorg, visie worden vernieuwd en dat er daadwerkelijk de cijfers voor lokale woonzorg opgave in terechtkomen, maar we maken er sowieso afspraken over in de regionale woning en die zien we ook verschijnen. Ik had al toegezegd in een vorig debat aan de heer de groot mening dat we naomi komst van de regionale woondeal over het net ophalen om gewoon te laten zien aan u wat spreken, spreken we er weer af. Wat zijn de resultaten van die regionale woning of die regionale woondeal en daar zal ik dit punt dan ook in meenemen. Dus ik zal even rapporteren. Wat hebben we daarover afgesproken. Dat is één twee is de cijfers van de opgave per regio. Dus hoeveel ouderen

[4:02:58] komen eraan tussen aanhalingstekens. En waarvoor moet u dus plannen. Daarvoor moet je dus bouwen die cijfers zijn bekend met bij iedere regio omdat we vinden dat ze een derde grosso modo. Een derde moeten programmering van de negenhonderd duizend woningen voor ouderen. Tweehonderd negentigduizend

[4:03:14] en dan en de de gemeente kunnen dus een bestaande woonzorg, visie, actualiseren en wat ik uiteindelijk gaat doen is in de wet ook vastleggen en dat is dan breder dan alleen die woonzorg, visie. Dat heet dan het volkshuisvestelijk programma in de wet vastleggen

[4:03:32] dat dit wordt verwacht van gemeente dat dit een taak is van gemeenten

[4:03:36] en het woord. De voorschriften eigenlijk maar aan die die planning moet voldoen. Die programmering wordt voor moet voldoen. Die wordt ook echt wettelijk vastgelegd.

[4:03:45] Mevrouw de minister geeft aan dat die cijfers er per regio zijn. Dat is mooi. Misschien heb ik het gemist. Maar ik heb ze niet gezien. Kan. Dat klopt.

[4:03:55] De minister die hebben de regio's van ons gekregen.

[4:03:59] Het is de zijn de demografische prognoses. Want u zegt terecht die ouderen die wonen al een tijdje zeventig, zeventig plusser van nu eens een jaar of zeventig geleden geboren. Dus een beetje eigenlijk al een tijdje van tevoren. En toch wordt er heel beroerd op gepland. Er wordt eigenlijk vaak helemaal niet zo'n vooruitgekeken

[4:04:16] naar hoeveel seniorenwoningen hebben eigenlijk straks nodig en dat maakt dat we daar ook echt mee moeten bijtrekken. We moeten willen dat we daadwerkelijk gaan programmering voor onze ouderen en en dat bereiken we op deze manier. Dus we maken de cijfers bekend per regio. We sturen er echt op aan dat er wordt geprogrammeerd in die regionale woondeal

[4:04:33] daar waar nu meer een verzoek is aan de gemeente maakt nou een regionale woonzorg, visie is het straks ook echt een wettelijke opdracht om dat te doen.

[4:04:49] De capaciteit voor de verpleeg zorg plekken. De huidige plannen zijn niet voldoende om genoeg verplegers plekken te realiseren kan hier nog naar gekeken worden en kan er nog op worden bijgestuurd was een vraag van de heer geurts.

[4:05:00] Kijk de de huidige verpleeg zorg plekken. Ja die zullen ook nog enigszins worden uitgebreid, maar met name gaat het erom lukt het ons ook om naast de verpleeghuizen zoals we ze kennen eigenlijk een nieuw type verpleegzorg te organiseren. Lukt het om een deel van die tweehonderd negentigduizend woningen die geschikt is voor ouderen. Om die te realiseren als verpleegzorg geschikte woningen.

[4:05:27] Dat biedt ook ruimte voor de innovatie die nodig zijn in de zorg om uiteindelijk ook een groeiende aantal ouderen. Dat is ook een groeiend beroep op de verpleeg zorg

[4:05:35] om die daadwerkelijk vorm te geven, zodat allemaal proberen te doen op de huidige manier. Dan gaat het ons naar de toekomst toe gewoon niet lukken omdat er zoveel mensen gewoon niet hebben. Dus we zullen die zorg moeten vernieuwen. Daar is college helder is daarmee bezig met haar heb ik afgesproken van die tweehonderd negentigduizend zullen er veertigduizend verpleegzorg plekken moeten worden gerealiseerd is tweehonderd negentigduizend woningen geschikt voor ouderen tot en met tweeduizend dertien

[4:05:57] daarbinnen zal een deel gewoon nul treden woningen zijn. Daarbinnen zal een deel zal geclusterd wonen in een hofje

[4:06:04] en daarmee zal het gaat over veertigduizend verpleegzorg plekken en zo ben ik daarmee bezig. En daarnaast maakt de collega's helder natuurlijk ook afspreken spraken met de met zorgkantoren om te kijken en daarbinnen welk type verpleeghuiscapaciteit heeft dan nog nadere groei nodig. Het gaat over die achtenveertig, honderd plekken in de pijplijn zitten omgebouwd te worden.

[4:06:26] De minister zegt verpleeg zorg plekken. Dat zijn niet per definitie verpleeg plekken ook verplegen thuiszorg verpleeghuiszorg thuis is daar al een verdeling gemaakt is daar inzicht in.

[4:06:38] Nee, omdat we daarbij ook. U zegt thuis thuis zal het niet zijn denk ik. Maar geclusterd plezier inderdaad maar verpleeg zorg geschikt maakt dat je bij de gangen hebt want je moet er een wet doorheen kunnen rijden. Brede deuropening. Want je moet met een bed. Je moet de de was faciliteiten moeten op een andere manier worden vormgegeven. Dus dat kost meer en dus dat per woning is dat is dat is dat gewoon hoger bedrag en daarvan hebben afgesproken naar van dat type woningen dat type projecten vaak geclusterd natuurlijk uitgevoerd, waarbij ook bijvoorbeeld een ruimte is waar zorgpersoneel kan verblijven.

[4:07:11] Van dat type plekken hebben er veertigduizend nodig. Dat is de calculaties geweest op grond van de demografische groei en die proberen we naar de komende periode proberen niet te realiseren. De helft daarvan private de helft daarvan door woningcorporaties.

[4:07:24] Dan

[4:07:28] kan de financieringsregeling voor verpleegzorg plekken in het sociale segment tot twee duizend dertig worden doorgetrokken dat het cda en cu. Ja. Dus we verwachten dat de helft van die verpleegzorg plekken door woningcorporaties wordt gerealiseerd en het heeft er alles mee te maken dat we verwachten dat het ongeveer de helft van het aantal ouderen dat van die plekken gebruik gaat maken is aangewezen op een sociale huurwoning.

[4:07:48] Waar is die opgave op gebaseerd. Maar dat is allemaal onderzoek van abn geweest hebben ze ook degene geweest die de basis heeft gerekend geleverd voor de berekening van de negenhonderd duizend woningen

[4:07:57] en ik heb al eerder toegezegd. Ik meen dat het aan de heer de groot was om daar een jaarlijkse update van te maken. Die volgt eind tweede kwartaal tweede kwartaal. Daar worden de nieuwste migratiecijfers bij betrokken bijvoorbeeld, maar ook de nieuwste huishoud, samenstelling cijfers en verwachtingen worden erbij betrokken.

[4:08:15] Dan geeft de minister prioriteit aan. Hoe geeft de minister prioriteit? Mevrouw den haan aan die ouderenhuisvesting. Nou eigenlijk dus door op alle fronten daarover afspraken te maken op het niveau van de regionale woondeal. Die regionale woondeal die worden daadwerkelijk. Daar worden afspraken gemaakt. Hoeveel voor wie en waar het onderdeeltje voor wie is hier is heel erg belangrijk voor wie ga je bouwen. En daar heeft dus die die cijfermatige analyse. Hoe ouderen heb je eigenlijk de huisvesting? Straks is daar een hele belangrijke notie moet echt indalen van alles wat we bouwen bouw. Nou een derde voor onze ouderen in welke vorm dan ook.

[4:08:48] En als het je lukt om een oudere woning te realiseren. Heb je daarmee ook gezinnen geholpen. Want die oudere maken vragen gezinswoning vrij en heb je daarmee ook starters geholpen want dat gezin maakt een starterswoning vrij dus het leidt tot drie verhuisbeweging.

[4:09:02] Wat vindt de minister van de mkb die alzheimer nederland heeft gemaakt. Maar ik deel het gaat over het verhuizen. Ik deel dat natuurlijk zeker iemand die

[4:09:13] het dementerend is niet steeds zou moeten verhuizen. Ik denk dat dat het heel erg goed is om eigenlijk vind ik dit een onderstreping van de noodzaak is niet alleen meer bouwen. Maar het is ook ouderen helpen om door te stromen.

[4:09:25] Het onderstreept de noodzaak om daar veel meer werk van te maken in de manier waarop we ouderen te ondersteunen.

[4:09:31] Heel vaak zien ouderen op tegen eenmaal kan ik het eigenlijk sowieso betalen het door de huurbescherming en die paar procentjes dat de huur mag stijgen per jaar is heel goed door. Trouwens maar dat betekent wel dat een stap naar een nieuwe woning vaak ook echt betekent dat je een nieuwe aanvangshuur moet gaan betalen. Dus dan ga je er een paar honderd euro per maand op achteruit

[4:09:49] nadat gaan ouderen natuurlijk niet zomaar doen. Zeker niet als het als het gaat over ouderen met een klein pensioentje. Dus wat je dan beeld is dat oude daarin worden begeleid. De woningcorporatie gebruik maakt van huurgewenning. Dus we zullen heel veel meer moeten doen om ouderen te helpen die stap te maken naar dit gaat over uur. Maar ik koop eigenlijk niet anders.

[4:10:05] En dus ouderen zien vaak op tegen het gedoe het financiële gedoe het organisatorisch gedoe

[4:10:10] nog los van alle emotionele binding die men heeft met de woning waar men nu zit. Dus die doorstroming gaat echt niet vanzelf tot stand komen alleen maar woningen voor ouderen bouwen is niet de enige oplossing om dit tot stand te brengen en dat maakt dat ik echt geloof dat je die doorstroom op een andere manier moeten organiseren en daar zijn we nu volop mee bezig met ouderenorganisaties, waaronder alzheimer nederland om ons daarbij te helpen. Wat zouden we daar in het beste kunnen doen

[4:10:32] en hoe vroeger zeker mensen met beginnende alzheimer daarin de stap maken hoe beter het eigenlijk is omdat ze dan in een zorg geschikte omgeving. De de laatste jaren van een.

[4:10:44] Leven kunnen doorbrengen,

[4:10:46] Dan de gemeenschappelijke ruimten jaar eenentwintig vraagt ernaar bij woonvormen.

[4:10:53] Tot het einde van dit jaar hebben we middelen in de stimulerings regeling ontmoetingsruimte in de ouderen huisvesting

[4:10:59] en ja ik kan op dit moment geen financiële toezeggingen doen over wat daarna

[4:11:06] het goede nieuws is wel dat er ook nog eens mooie dingen gebeuren zonder dat het van rijkswege financieel wordt ondersteund.

[4:11:12] Dat is dus echt zo.

[4:11:13] Dan heb ik een aantal

[4:11:17] een aantal overige vragen

[4:11:20] over de woningbouw. Dus het is niet dat ik al helemaal in mijn eentje ben de definitie van sociale huur. Die komt er snel. Die komt namelijk in de wet regie op de volkshuisvesting. Dan is de wettelijke definitie daar en op dit moment al in de regionale woondeal gebruik we eigenlijk diezelfde definitie dus die ondanks dat hij nog niet wettelijk is vastgesteld is die alvast heeft hij alvast zijn uitstraling eigenlijk in de in de werkelijkheid.

[4:11:44] Mevrouw bromet vraag waarom wordt die betaalbaarheid grens anders dan de nhg grens niet jaarlijks geïndexeerd. Nou eigenlijk heb ik bewust gekozen om die nhg grens en de betaalbaarheid grens los van elkaar te zien

[4:11:54] want ik wilde juist die nhg grens fors verhogen omdat daarmee meer mensen gebruik kunnen maken van nhg en laat me meer recht wordt gedaan aan wat inmiddels inmiddels een gemiddelde koopwoning kost.

[4:12:07] Maar ik heb eigenlijk er geen zin als we zeggen tweederde betaalbare woning van vierhonderd en vijf duizend euro is voor twee middeninkomens met de huidige rente natuurlijk niet te betalen. Dus ik wilde juist de oude nhg grens aanhouden als de betaalbaarheid schend. Dat is de redenen dat die nu uit elkaar hebt laten lopen

[4:12:21] en overigens zal natuurlijk wel er sprake moeten zijn van de jaarlijkse indexatie, hoewel er bij die nhg grens is niet zozeer gaat over een indexatie. Daar gaat het eigenlijk meer over een hoeveel op welke manier volg je de prijsontwikkeling in de woningmarkt en die betaalbaarheid gunst heb ik nog niet heb ik nog geen systematiek voor bedacht. Maar daar zullen we ook een systematiek voor moeten bedenken want drie, vijfenvijftig. Nu is adequaat maar drie, vijfenvijftig over tien jaar is denk ik een beetje aan de lage kant.

[4:12:47] En maar in wat we betaalbaar noemen, wilde ik bewust niet boven de vier ton uitkomen want dat vind ik helemaal niet betaalbaar voor voor mensen met een gewoon inkomen. Dat ziet er telg of je en de sloop. Mevrouw beckerman. Ik ken de casus niet positief.

[4:12:59] Is.

[4:13:00] Ik weet wel dat corporaties veel selectiever omgaan met sloop dan men in het verleden gewend was te doen. Juist ook omdat je daarmee ook gemeenschappen vaak aantast.

[4:13:09] Tegelijkertijd. Ik ga niet ik ga niet een generiek

[4:13:13] slok verbod willen afspreken met corporatie en soms het juist heel nuttig om te slopen en nieuw te bouwen om een wijk ook weer op een andere manier gemengde bijvoorbeeld te kunnen vormgeven.

[4:13:23] Dus als er maar goed voor de huurders wordt gezorgd, ga ik niet per definitie tegen sloop zijn

[4:13:30] punt

[4:13:31] dan de leegstand cijfers en de en de leegstand werd kan ik iets doen met de leegstand werd die leegstand werd wordt eigenlijk op dit moment met name echt goed gebruikt in amsterdam. Daar daar vind echt vindt ook beboeting plaatsen en zo op op grond van de leegstand.

[4:13:50] Ik wil eigenlijk gemeente alle instrumenten geven die zij nodig hebben om te zorgen dat er misbruik wordt voorkomen dat er dat dat de de woningmarkt zoals die er de bestaande voorraad zoals die is zo nuttig mogelijk, zo goed mogelijk kan worden besteed en zo voegen telkens weer nieuwe instrumenten toe. Ik denk dat het in dit geval eigenlijk niet zozeer nieuwe instrumenten toevoegen is.

[4:14:12] Maar gemeente helpen en aanmoedigen om gebruik te maken van instrumenten zoals die er zijn. Ik snap wel dat gemeenten zeggen nou weet je bijzetten. Onze capaciteit, met name in op die dingen die bij ons het allergrootste probleem zijn leegstand is ook een grote probleem in amsterdam en in andere grote steden

[4:14:25] en ben ik dan alsnog voor kraken. Nee ik ben tegen kraken omdat het wettelijk verboden is en is zo

[4:14:32] dan

[4:14:37] even kijken ombouwen van lege kantoren moet sneller. We doen van alles hebben. Een nationaal transformatieplan was een vraag van de heer boulakjar hebben een nationaal transformatieplan.

[4:14:47] Daar staat van alles in

[4:14:50] om te zorgen dat die transformatie versnellen. Er is een transformatie faciliteiten met geld met ook weer toegevoegd geld om daarin te ondersteunen en we zien ook wel dat er nog steeds behoorlijk. Wat wordt getransformeerd. Zo'n tienduizend woningen per jaar. Waarom is dat meer. Nou ik zou ook graag meer willen, maar we zien wel dat de makkelijke panden die zich lenen voor transformatie ook wel op zijn zichtbaar omdat we dit natuurlijk al een aantal jaren doen.

[4:15:14] Daarnaast is de hele economisch gesternte is ook voor transformatie problematischer

[4:15:21] ben ik dan voor een een soort ombouw plicht. Ik zie niet hoe je dat zou kunnen realiseren. Als je ook nog waardewinst te hechten. Laten we er toch maar doen aan het in het evrm vastgelegde eigendomsrecht dat ik zie dat niet. Ik zie dat niet goed komen.

[4:15:38] Maar ik denk dat je het ook niet. Daarvoor moet hebben niet van plichten moet hebben. Maar gewoon met elkaar de afspraak maken als je ergens een leegstaand kantoorgebouw ziet en je denkt hij dat zouden we eigenlijk al kunnen benutten. Gaan er gewoon met de eigenaar in gesprek. Om te kijken wat is er mogelijk en zo wordt er ook tegenaan gekeken. Zo wordt er ook gedacht en gewerkt door vastgoedeigenaren

[4:15:58] het versnellen van procedures. De groenlinks had daar een vraag over

[4:16:03] kijk ik denk ik ook even uw dochter indachtig.

[4:16:06] Ik denk dat er veel te veel weerstand is gemiddeld genomen bij bij eigenlijk ieder bouwproject wat er is zeker binnenstedelijk en bebouwing u toch het meeste binnenstedelijk

[4:16:17] zie je dat er zodra er een initiatief voor een bouwproject wordt gestart uit tientallen mensen in de pen klimmen en kijk we hebben met elkaar vind ik daarmee de stem van degene die die tegen nieuwbouw is goed geborgd nogal goed geborgd. En eigenlijk veel beter. Die horen we eigenlijk veel beter dan de stem van de woningzoekenden. Die zit nooit op de publieke tribune van de raadsvergadering.

[4:16:41] Dus dat de de woningzoekenden is een soort anoniem

[4:16:44] anoniem iemand en de mensen die ergens tegen zijn. Die zie je dagen voor voor de camera van tv rijnmond staan.

[4:16:50] Dus ik denk eerlijk gezegd dat wij ook als politiek moeten voorkomen dat die pendule de verkeerde kant opgaat en dat we ook echt aan de aan juist aan de kant van de woningzoekenden moeten staan

[4:17:00] en als je dan kijkt want dat gaat dat gaat uberhaupt geld dit in de planvorming. De nieuwe cultuur moeten we echt met elkaar doorbreken en dat is slechts in beperkte mate is dat in juli is er een juridische oplossing mogelijk.

[4:17:11] Het is ook echt een culturele oplossing denken of het is een cultureel vraagstuk en dat laat zich niet alleen maar met juridische oplossingen tackelen

[4:17:18] en dat betekent dat we op die verjaardag waar het nogal bon ton is om tegen elkaar te vertellen waar je nou toch bezwaar tegen aangetekend. Waar dan helemaal geen schande van wordt gesproken wat er eigenlijk totaal normaal wordt gevonden. Want je kunt het doen. Dus waarom zou je het dan niet doen. En misschien wel schadevergoeding et cetera

[4:17:33] misschien toch eens terug praten en zeggen joh. Zou je niet eens om die woningzoekenden denken. Ik denk echt dat het nodig is om dat gesprek ook dat gesprek en samenleving ook echt op een andere manier te gaan gaan vormen gaan voeren

[4:17:44] en. Oh ja. Daarnaast moeten we ook kijken of er procedures kunnen verkorten en we hebben een bij bij als het gaat over de omgeving 's plan is er sprake van één keer bezwaar en beroep als het gaat over de vergunning. Op basis van het omgevingsplan is er sprake van bezwaar

[4:17:58] en dan beroep

[4:17:59] en dan nog een keer beroep en daarvan heb ik gezegd dat beroep in twee instanties. Daar moesten we misschien maar vanaf dus beroep in één instantie en dat is vind ik totaal normaal en de de allerkleinste wijziging die ik in dit geheel zou willen aanbrengen.

[4:18:12] In voorzitter,

[4:18:13] Ook omdat ik vind dat het eigenlijk vooral een cultureel vraagstuk is en wij hebben het het recht op uitzicht lijkt het wel belangrijker gemaakt dan het recht op het hebben van een woning en dat moet echt omkeren.

[4:18:25] Dan ga ik naar de vragen die gaan over het de betaalbaarheid en over de betaalbaarheid voor starters over de betalen.

[4:18:31] De middenhuur, overige heel.

[4:18:33] Interruptie. Want ik werd ook al lang ergens verwacht. Dus het is nu twintig minuten over. Dus we hebben ook de schorsing inmiddels wel gekrompen.

[4:18:41] Interesseert.

[4:18:48] In drie minuten. Maar ik zie nog twee interrupties aan het eind gaan we te doen. Oké dan hebben we ook nog aan het eind de drie interrupties.

[4:18:55] Dank. Ga uw gang. Gaat uw gang.

[4:19:00] De schiet op de koop startfonds is het appel van cu en het cda en dat snap ik. We hebben het fonds uitgewerkt op basis van het amendement dat is ingediend bij de begroting

[4:19:12] en dat fonds. We hopen dat het open kan gaan tegen de zomer voor de zomer gaat het loket open en we proberen dat natuurlijk zo snel mogelijk vorm te geven

[4:19:23] dan de studentenhuisvesting. Dat waren de vragen

[4:19:28] van de heer boulakjar.

[4:19:34] Wat we doen wat we daaraan doen. Het landelijk actieplan studentenhuisvesting is dit inderdaad wat we kunnen doen naar wat we doen is met alle regio's waar we studenten huisvesting nodig hebben. Dus dat zijn de twintig studentensteden. Daar maken we hele concrete afspraken over hoeveel woningen erbij moeten komen die samen optellen tot die zestigduizend en net zoals we dat doen we het regionale woondeal maken we die afspraken zo concreet mogelijk met de studentenhuisvesters, corporaties en private studentenhuisvesters en we zorgen dat dat daar gebouwd wordt wat nodig is

[4:20:07] dan de middenhuur en de stapeling heb ik eigenlijk via de interruptie. Met de heer van haga heb ik die eigenlijk al een goede manier denk ik kunnen bespreken. Heb ik er nog eentje over

[4:20:19] de wooncorporaties. Precies pvda en cu zorgen dat de financiering rond komt.

[4:20:25] Ja ik ik ben net zo fan van wooncorporaties als u dat maakt overigens niet dat het euvel waar ze tegenaan lopen op dit moment makkelijk oplosbaar is, want het is echt wel een bancaire kwestie ook om te zeggen maar

[4:20:41] die zeventig procent. De zeventig procent ijs is is echt een bancaire keuze ook om mee om te gaan. Maar

[4:20:49] ik ben er wel mee bezig. Ook met financiële instelling ben ik mee bezig om te kijken hoe specifieke projecten van wooncorporaties nader zouden kunnen ondersteunen. Dat is één en twee hoe we ook met financiële instellingen kunnen we kunnen bereiken dat ze wooncorporaties op een andere manier bezien en bejegenen. Maar ik kan dat niet afdwingen ofzo en zo makkelijk is het niet

[4:21:08] voor de zomer kom ik met een met een nadere uitwerking op dat punt.

[4:21:12] Punt.

[4:21:13] Dank u en veel dank aan de leden. Ik ga gewoon even links naar rechts denk ik ook meneer vragen. Heeft u nog aanvullende vragen u vast een twee minuten debat aanvragen geef ik u daar meteen. Ik wil graag een tweeminutendebat aan genoeg in tweede termijn verder kan ik de heer geurts.

[4:21:30] In de kort punt voorzitter, dank voor het nationaal bouwfonds en die zomer die de minister net aangaf. Maar ik dacht dat we ook een afspraak hadden dat de stichting opmaat bij de planvorming betrokken is. Dat zie ik wel in de brief, maar niet bij een dat ze niet. Ik zie niet in een brief dat ze hun positie krijgen. De daadwerkelijke uitvoering en ik hoor graag van de minister dat hij dat ook toezeggen.

[4:21:52] Ik nog een keer.

[4:21:55] De minister.

[4:21:56] Dat zeg ik graag toe. Ik denk dat het ook een een aanbestedingsrechtelijk issue is waarom we dat niet op die manier in de brief hebben gezet. Maar het is wel onze bedoeling. Want het is gewoon hele goeie club en van de allerbeste club die we hebben op dit punt. Dus ik wil juist heel graag bij de bij de uitwerking betrekken, maar we kijken nog even hoe we dat ook netjes juridisch kunnen regelen.

[4:22:15] De heer de groot,

[4:22:16] Dank. Voor zover ik had in mijn bijdrage. Dat heb ik ook in overzicht najaar al gedaan heb ik de minister uitgedaagd als het gaat over de woningbouw opgave met deze tegenwind. Om een spade dieper te gaan en te komen met een lijst van de bouwprojecten twintig, twintig, drieëntwintig, twintig, vierentwintig

[4:22:31] om mede ook om een aantal voorstellen die ik heb gedaan hoe je daarmee om zou kunnen gaan. Dat gaat bijvoorbeeld over het plaatsen van van woningen uit de fabriek in relatie tot stikstof,

[4:22:39] maar ook in het hele verhaal en daar vind ik dus echt de minister niet diep genoeg gaan als het gaat over wat hebben we te doen om ervoor te zorgen dat de woningbouwopgave wel gerealiseerd wordt en er gaat er nog op studeren. Maar hoe kun je studeren op iets gezegd van ja ik weet niet helemaal. En misschien leidt het wel tot dat ontwikkeling gaan zitten wachten op een zakgeld. Als je weet over welke tien of twintig procent van de projecten. Het gaat in de praktijk. Daar heb je dat probleem helemaal niet. Dus mijn vraag ging ik de kern van de vraag is wanneer hebben we dat zicht? Wanneer heeft de minister die lijst zodat die ook handelen op voorstellen hieruit de kamer die gedaan zijn en ook die concrete die concreet kan inzetten, want de vraag die er ook bijgesteld en heb ik ze gelijk allemaal had voorstel was. We bouwen binnen en buiten stedelijk hebben afgesproken. Het coalitieakkoord. De minister over zal zeggen ja, we hebben toch het meeste binnen de binnen de stad te realiseren hebben dan nog een robbertje over vechten. Maar ik heb een motie ingediend over dat er heel veel woningen mogelijk zijn buiten de stad

[4:23:33] en ook zou ik daar graag van weten hoeveel van die woningen worden daar al gepland en zij komen in productie en het is. Het gaat echt over om een spade dieper te gaan om deze tegen winter aan te kunnen. Hoe staat het daarmee.

[4:23:46] Het eerste is toch ook even de brief van afgelopen dinsdag waarin ik eigenlijk al die moties. De de vele moties. De groot die we allemaal de muur hebben hangen op het departement ingaan. Dat is één twee is. Ik ben zeer overtuigd dat we naast alle projecten zoals die hebben ook grootschalige woningbouwproject moeten doen. Vandaar ook de zeventien grootschalige woningbouwprojecten. Ik ben ook zeer van overtuigd dat het niet alleen maar binnenstedelijk kansen hoe dit wellicht vanwege ruimtegebruik misschien het liefst zou doen omdat als je tempo halen ze ook buiten stedelijk moeten doen dus geen religieuze debat op dat punt juist binnen en buiten stedelijk allebei en ook doorschakelen naar makkelijke locaties. Sommige locaties moeilijk blijken te zijn. Daar sturen op via de woondeal. Hoe weten we dan met welke projecten we eigenlijk te maken hebben. Ook in welk project spaak loopt. Dat weten we via de regionale woondeal. Wanneer had ik dat aan elkaar doen toekomen? Naomi komst van het sluiten van de regionale woondeal. Dus dat is

[4:24:36] een antwoord dat ik u ook destijds heb gegeven. Ik verwacht dat dat laat ik zeggen voor het tweede kwartaal wordt dus dat wordt zeker voor de zouden we dat u die lijst heeft

[4:24:44] vervolgens heeft u gevraagd hoe hoe

[4:24:47] monitor je eigenlijk alle woningbouwprojecten ik. Er wordt nu vaak worden de prognoses gedaan. Maar wat weet je hoe weet je eigenlijk wat eruit. Wat er in de pijplijn zit er dus woningbouwprojecten die het jaar moeten worden gerealiseerd. Die zijn waarschijnlijk al in aanbouw genomen. Dus dat weet je dan toch. Dat was u tamelijk logische vraag. De vorige keer

[4:25:04] daarvan heb ik gezegd dat weten we dat zouden we moeten weten. Maar dat weten we op dit moment nog niet omdat er nog niet automatisch gegenereerd kan worden. Daar moeten we natuurlijk wel naar toe. Dus de concrete lijst met projecten betere naar ommen komst van het sluiten van de deals die kan ik u ook geven in het tweede kwartaal. Dat is één twee is.

[4:25:19] We moeten een systematiek hebben van pijplijn monitoring. Dus wat wat zit er eigenlijk al gepland in de bouw is er al vergund. Wat wordt er binnenkort gebouwd?

[4:25:28] Daar moeten we met gemeente met bouwende bedrijven moeten we daar op een goede manier een monitor maken die ons op dat punt helpt. Daarnaast.

[4:25:36] Er worden door tal van economen tal van drie terug. Afkortingen worden er nieuwbouw prognoses gemaakt in verschillen allemaal totaal. Ze hadden wel allemaal de krant dat wel. Maar daardoor staat er wel iedere dag in de krant. Een andere prognose ten aanzien van wat de nieuwbouw eigenlijk gaat doen. De komende periode een baseert zich op vergunningen. De afbouw. Andere op afbouw certificaten, de ander naar zijn allemaal verschillende thermometers zou je kunnen zeggen

[4:25:58] en ik ben eigenlijk geneigd om daar ook meer meer te komen tot een nieuwbouw thermometer die toch een beetje de single point of information is waar we ons op moeten sturen omdat

[4:26:10] de andere anders iedere dag opnieuw aan het zuurstof dan schrik je weer van van dit cijfer. Een schrik je weer van dat cijfer. Het is wel fijn om ook iets van orde rust en regelmaat in die prognose aan te brengen. Dus op die drie manieren ben ik bezig uw monitoring verlangens tegemoet te komen.

[4:26:27] Dank

[4:26:29] dan rest mij nog om de toezeggingen te herhalen. Graag aan de leden die nog aanwezig zijn even goed op te letten. Twee minuten debat is er uiteraard verzocht door de heer van haga en aan de eerste toezegging. De minister komt rond de voorjaarsnota en een analyse met een nadere weging over de inzet van potentiële instrumenten bijvoorbeeld de baby plan waterheffingen garantie combinatie met premie et cetera voor het verder stimuleren van de woningbouwopgave.

[4:26:56] De minister komt op een later moment.

[4:26:58] Dus nog even.

[4:26:59] Welk later moment terug op de uitvoering van de motie pouw verweij inzake de certificering.

[4:27:06] Wanneer heeft u een idee

[4:27:12] tweede kwartaal en dan nog even van mij de vraag. U heeft net een toezegging gedaan aan de heer geurts.

[4:27:19] Maar wat was de toezegging? Precies.

[4:27:27] We gaan kijken of de overeenkomst. Maar in ieder geval.

[4:27:29] Is een hele gevaarlijke vraag is dat natuurlijk. Volgens mij ging het over de stichting op maat, namelijk dat ze erbij betrokken zou worden bij de uitwerking. En hoe dan dat. We weten.

[4:27:39] Uitstekend dan allereerst hartelijk dank voor alle aanwezigen te beginnen bij de publieke tribune kijkers thuis. De leden die ook de twintig minuten hebben genomen en uiteraard de minister en zijn ondersteuning. En dan tot het tweeminutendebat. Ik wens u een fijne middag.