Milieuraad op 16 maart 2023

[0:00:04] Goedemiddag.

[0:00:06] Welkom bij de vaste commissie voor infrastructuur en waterstaat. Vandaag gaat het over de milieuraad van zestien maart welkom aan de staatssecretaris wil de collega's en de mensen die dit debat thuis of via de publieke tribune volgen.

[0:00:23] De eerste spreker is mevrouw van esch van de partij voor de dieren. Ikzelf voor drie interrupties. En als je kort bent dan sta ik in extra naartoe. Gaat uw gang, mevrouw van esch.

[0:00:36] Dank u. Voorzitter, onze huidige manier van produceren en consumeren bij aan de klimaat crisis, aan de biodiversiteit crisis en aan de plastic soep. Al jaren hamert mijn fractie erop dat het tij moet keren wat er aan de voorkant voor moet zorgen dat we veel minder grondstoffen gaan gebruiken,

[0:00:53] bijvoorbeeld door geen onnodige verpakkingen te gebruiken hergebruik de norm te maken en daarom ben ik opzich blij met die europese verpakkingsverordening dat daar ook echt ingezet wordt op reviews en reviews zoals die gigantische verpakkingsafval berg kleiner wordt,

[0:01:08] maar helaas zien we wel een overkoepelende doelstellingen niet genoeg om die afvalberg echt te laten slinken.

[0:01:14] Het doel om vijftien procent minder verpakkingsmateriaal te hebben. In twintig, veertig maakt de groei van de hoeveelheid verpakkingsafval in de afgelopen tien jaar nog niet eens omgedaan

[0:01:24] en dit is wat ons betreft echt teleurstellend. Wat de partij voor de dieren betreft, moet het overkoepelende doel een stuk ambitieuzer door al in tweeduizend dertig op z'n minst minimaal vijftien procent minder verpakkingsafval te hebben.

[0:01:38] Ik neem toch aan dat deze staatssecretaris die altijd aangeeft koploper te willen zijn een koploper te willen zijn in europa en ook ook echt die circulaire economie te ondersteunen wil gaan door een echt ambitieus. Doel is mijn vraag aan haar omdat dit overkoepelende doel te komen wordt onder andere ingezet op het lichter maken van verpakkingen.

[0:01:58] Dit om te voorkomen dat verpakkingen in zo'n gekke vorm worden gegoten, zodat ze beter zouden worden verkocht. Maar meer plastic moet worden gebruikt om stevig te houden. Dat is nu vaak wel het geval.

[0:02:08] In het europese voorstel wordt nu enkel geregeld dat er niet meer plastic mag worden gebruikt dan nodig is onder dat mom van marketing

[0:02:16] en op zich is natuurlijk goed maar dat is wel heel makkelijk te omzeilen. Als je kunt straks gewoon een andere reden opgeven om in verpakking nog steeds hetzelfde eruit te laten zien en nog steeds zoveel te gebruiken. Je kunt gewoon zeggen dat bescherming tijdens transport en daarom denken wij dat het anders gemoeten. Maar volgens ons kun je veel beter regels opnemen over de hoeveelheid. De maximaal maximale hoeveelheid dat een verpakking zou mogen wegen.

[0:02:39] Ik ben benieuwd waaraan deze site of dat zij bereid is in europa europa te pleiten voor die maximale gewicht normen.

[0:02:46] Daarnaast wordt onder het overkoepelende doel te komen ook ingezet op hergebruik en hervulling

[0:02:52] dan statuten status geeft aan dat een positief is over die doelstellingen voor herbruikbare verpakkingen, maar dat doelen zijn wel flink afgezwakt ten opzichte van die, zoals wij gezien hebben eerder uitgelekte concept versie en wij zijn wel benieuwd. Klopt dat? Nou die europese commissie is gezwicht voor negatieve reacties van het bedrijfsleven op die doelstellingen. Hoe kan het zo zijn dat nu niet concept versie dat toch veel beter was en ik ben benieuwd of deze staatssecretaris die zich niet wil gaan pleiten voor die goede concrete doelen in die uitgelegd versie

[0:03:22] wel was mijn fractie weer blij verrast dat kabinet vindt dat er bepaalde punten ruimte moet zijn voor meer ambitieuze nationaal beleid waarin de nationale context daar aanleiding toe geeft

[0:03:32] er gezien resultaat is normaal gesproken vaak op op moties van onze partij vraagt om juist zegt ik wil in europa afwachten, zegt ze nu hier. Ik kan het wel degelijk soms ambitieus nationaal regelen. Ik ben wel benieuwd op welke punten, zodat het dan wil gaan doen want daar zijn wij natuurlijk extra nieuwsgierig naar en dan de veehouderij over de herziening van de richtlijn industriële emissies heb ik een breed aangenomen motie die verzoekt dat indien stal aanpassingen nodig zijn voor de nieuwe richtlijn te waarborgen, het perspectief van een dier centraal staat en te voorkomen dat deze brand gevaarlijk zijn.

[0:04:06] Ik zou graag willen weten hoe de staatssecretaris deze motie uitvoert.

[0:04:09] Er zijn in nederland en nederlandse kan toch niet akkoord gaan met de herziening van deze richtlijn. Als deze aspecten van dierenwelzijn niet zijn gewaarborgd, vraag ik elkaar

[0:04:19] en voorzitter, dan wil ik nog kort iets zeggen over de herziening van de kaderrichtlijn water. Ik spreek vandaag de staatssecretaris wetende dat dit eigenlijk de minister zijn verantwoordelijkheid is, maar het staat op de agenda van de milieuraad. Mijn fractie begrijpt niet dat de regering af wil van het one out all out principe zijn hoe het aangezien het om de chemische verontreiniging in gaat, moeten we juist zorgen dat dit juist in beleid. Dan heb ik twee vragen. Voorzitter en rond ik af want ik zie.

[0:04:45] Voor uw tijd heen.

[0:04:46] Ik ga het heel kort stellen en dan ben ik echt klaar. Ik deelt u de mening. Dat is juist niet zou moeten zijn dat we dat uit principe juist je moeten hebben en ik ben benieuwd richting pfas. Waarom er zo weinig ambitie wordt getoond om een pas in relatie realisatie termijn hebben liggen in tweeduizend vijfenveertig dankuwel voor de coulance.

[0:05:06] Dankuwel. Dan geef ik het woord aan mevrouw hagenaars. De fracties van d zesenzestig.

[0:05:10] Dank. Voorzitter

[0:05:11] voorzitter. Wat heeft tandpasta te maken met u zoeken en wat hebben kledingfabrikanten gemeen met cosmeticabedrijven,

[0:05:19] plastic, plastic kleding en cosmeticabedrijven stoppen hun producten vol met plastics. En waarom omdat plastic polyester goedkoop is als grondstof voor kleding en omdat tandpasta of shampoo met microplastic zo lekker smeert

[0:05:34] niet alleen mijn trui broek, sjaal en zoeken, maar ook wasmiddel hand crème shampoo en tandpasta zit vol met plastic. Deze plastic komen vervolgens door wassen of wegspoelen in ons milieu en in onze voedselketen. Terecht.

[0:05:48] In twintig, dertig bestaat onze kleding voor vijfenzeventig procent uit synthetische vezels en zitten nog steeds onze verzorgingsproducten vol met microplastics onbegrijpelijk. Deze kleine plastic deeltjes hopen zich op in ons lichaam in ons bloed hersenen en baarmoeder, waarvan we de negatieve gevolgen, bijvoorbeeld voor ons immuunsysteem nog niet overzien.

[0:06:08] Kortom, plastic infecteert onze leden.

[0:06:11] Fans.

[0:06:11] Je stelt de europese commissie voor om cosmetica producenten nog twaalf jaar de tijd te geven om hun producten te ontdoen van microplastics. Waarom vraagt de staatssecretaris? Deze bedrijven hebben er ooit zelf voor gekozen om microplastics toe te voegen aan hun producten. Waarom? Een wachten tot twintig, vijfendertig is de staatssecretaris bereid een bondgenootschap op te zoeken met frankrijk bekend van bijvoorbeeld memo linux en loyaal. Om dit als koplopers eerder uit te faseren.

[0:06:39] Voorzitter, het zijn de cosmetica en kledingproducenten. Maar over terugdringen van plastic in kleding zien we weinig terug dit terwijl bij de productie van polyester minstens twee keer zo veel c o twee vrijkomt en niet afbreekt in onze oceanen.

[0:06:53] Op welke manier is de staatssecretaris van plan om zich in nederland en in europees verband in te zetten voor terugdringen van plastic kleding

[0:07:01] is hij bereid om aan de orde te stellen dat toepassing van plastic in kleding een grote milieu impact heeft en bovendien een afhankelijkheid van olie met zich meebrengt.

[0:07:10] Voorzitter, zonder ambitie, op europees niveau halen we onze klimaat en circulariteit

[0:07:14] dingen niet

[0:07:15] hulde voor de herziening van de verpakkingsrichtlijn producenten van theezakjes tot verpakkingen zijn straks gehouden aan europese regelgeving om minder plastic te gebruiken.

[0:07:24] In het visie geeft het kabinet aan dat er ruimte moet zijn voor lidstaten op nationaal niveau. Ambitieuzer zijn dan de voorliggende conceptverordening. In hoeverre is deze ruimte? Er vraag ik de staatssecretaris en mag ik uit het fiche opmaken dat het kabinet op punten voor ogen heeft waar zij ambitieuzer zijn dan het voorstel van de europese commissie en zo ja, waar dan. En als we nu al weten dat het ambitieuzer kan. Waarom pleiten we dan niet voor ambitieuzere doelstellingen. Op europees niveau.

[0:07:51] Kunt u aangeven? Op welke manier wordt welk welke manier hoogwaardige recycling in deze verordeningen gestimuleerd wordt en is de staatssecretaris het met d zesenzestig eens dat we kritisch moeten kijken naar de voor de verpakkingsindustrie nationaal gestelde doelen en ziet ze aanscherping door bijvoorbeeld een doelstelling voor drankenkartons

[0:08:08] kunt u de kamer lijst doen toekomen met welke verpakking fabrikanten nog altijd uitgezonderd worden van deze verordeningen.

[0:08:15] Voorzitter, in nederland beland per jaar minstens honderd negentig duizend kilo medicijnresten in het oppervlaktewater voor de verbeelding. Dat is elf keer zoveel als de jaarlijkse hoeveelheid pesticiden die in ons oppervlaktewater terechtkomen,

[0:08:28] pijnstillers anticonceptie, middelen en antipsychotica veroorzaken nu al weefselschade gedragsverandering om zelfs geslachtsverandering bij vissen en andere waterdieren.

[0:08:38] Dit is niet de manier om te gaan met onze aarde, de natuur en het milieu. Bovendien komt de zuivering van het water op conto van de belastingbetaler.

[0:08:46] De systematiek om de vervuiler te laten betalen is voorhanden

[0:08:50] is de staatssecretaris bereid om de upc medicijnen op te richten, zodat daadwerkelijk de vervuiler betaalt en deelt de staatssecretaris met ons de mening dat aangedragen argumenten om niet over te gaan tot instellen. Ook de andere uwv niet in de weg stonden.

[0:09:06] Dankuwel keurig binnen de tijd. Dan is het woord aan de heer haverkort namens.

[0:09:11] De fractie van de vvd. Voorzitter dankuwel.

[0:09:14] Voorzitter, afgelopen maandag waren we in brussel en hebben we gesproken over hoe de voorstellen van de europese commissie ten aanzien van ons milieu uiteindelijk leiden tot schonere lucht, bodem en water en voorzitter, de veelheid, zowel de veelheid aan voorstellen het detailniveau van de voorstellen alsmede de tijd die het kost en de grote hoeveelheid mensen die erbij betrokken zijn is indrukwekkend en dat voorzitter maakt dit debat

[0:09:35] en de inbreng die de leden hier doen van groot belang. Met onze inbreng zetten we de standaard en verleggen we grenzen om het voor bijna vijf, honderd miljoen mensen in europa schoner, veiliger en welvarender te maken

[0:09:47] ter voorbereiding op de milieuraad van aanstaande week vraag de vvd ook aandacht voor de volgende punten als eerste en het is niet nieuw, maar wel belangrijk of het nu gaat om gewasbeschermingsmiddelen, chemische stoffen of conserveermiddelen in verf. Nieuwe stoffen werken beter en zijn vaak schoner dan bestaande. Het toelaten van die stoffen vraagt echter kost echter veel tijd extra procedures zijn lang en werken te weinig mensen aan en kan de staatssecretaris. De vvd toezeggen dat zij volgende week wederom aandacht vragen voor substantieel snellere beoordeling van aanvragen van onze ondernemers op dat punt

[0:10:20] vervolgens voorzitter schrijft het kabinet. Dat is een evaluatie.

[0:10:23] Van mevrouw van esch namens de partij voor de dieren.

[0:10:25] De heer thijssen. Allereerst dan is de heer tijdens gaat uw gang.

[0:10:30] Van esch. Ik had een vraag aan de vvd namelijk over het toelaten van die nieuwe stoffen natuurlijk ook altijd de afgelopen decennia een beetje mis gegaan dat nieuwe stoffen worden toegelaten dat we niet weten of die stoffen dan wel veilig zijn.

[0:10:44] Dus prima als stoffen sneller toegelaten worden worden. Maar is de vvd met de partij van de arbeid eens dat dan eerst de producent moet aantonen dat dat veilige stoffen zijn.

[0:10:55] Voorzitter, ik koppel dit punt niet voor niks aan de procedure die de fc daarop loslaten. Want we hebben in europa prima instantie die precies op dat punt van die veiligheid toetst of die stoffen daadwerkelijk toegepast mogen worden ze wetenschappelijke afwegingen achter en daar houden wij ons als vvd graag alvast

[0:11:10] constateer alleen dat het strookt en op strookt daar en dat we daardoor kansen laten liggen omdat er een heel stapeltje veel schoner. De middelen klaarligt die wellicht ouderen minder schone middelen zouden moeten vervangen. Dus graag daar wat aandacht voor van de staatssecretaris.

[0:11:27] De heer thijssen,

[0:11:29] Wij vragen want zijn deze middelen dan schoner of zijn ze iets minder vies.

[0:11:34] Volgens mij hebben we net een aantal voorbeelden gehoord hoe allerlei vervelende stoffen zich ophopen in ook in onze eigen leven ook in onze eigen bloed. Dus moeten we de lat niet leggen. Niet zozeer bij. Het is iets schoner, maar moeten we de lat niet leggen bij het is niet meer vies.

[0:11:49] Het is niet meer iets minder vies, maar het zijn echter stoffen waarvan we weten dat hij het leven op aarde niet schaden.

[0:11:56] Die haverkort.

[0:11:58] Voorzitter, dat waren oordeel. Laat ik bij de partij van de arbeid. Wat de vvd betreft is het van belang dat we sneller alternatieven hebben voor stoffen die ons onwelgevallig zijn en dat hangt op capaciteit bij dat soort instanties als de efsa en ik vraag de staatssecretaris daar volgende week aandacht voor te vragen.

[0:12:16] Dan is het woord aan mevrouw van esch voor een vraag partij voor.

[0:12:20] De dieren. Voorzitter, want

[0:12:22] daar kan ik doorgaan op de vragen van de heer thijssen. Volgens mij had ik ongeveer hetzelfde. Maar ik ben wel benieuwd hoeverre dan de vvd dat wetenschappelijke bewijs zou hebben dat die stoffen gezonder beter zijn dan die andere stoffen, want het wordt een beetje nu gepresenteerd alsof de nieuwere stoffen zijn sowieso gezonder. Ik heb dat nog niet zo aangetroffen. Wetenschappelijk gezien. Dus ik ben wel benieuwd waar dat die die informatie vandaan komt. Want

[0:12:49] ik zie het niet zeg maar.

[0:12:55] En voor zover ik kan niet voor voor mevrouw van esch van de partij voor de dieren zorgen dat zij dingen wel gaat zien

[0:13:03] want zal ze moeten kijken wat ik wel weet is dat de markt al jaren bezig is om de gewasbeschermingsmiddelen, chemische stoffen en conserveermiddelen die we gebruiken in verf en inkt en dat soort zaken beter te maken, zodat ze met minder milieubelasting effectiever hun werk kunnen gaan doen. Ik heb daar vertrouwen in en dat zie ik graag ook leiden tot tot snellere toepassing van dat soort middelen, omdat we daarmee een substantiële bijdrage kunnen leveren aan een schoner maken van onze bodem, ons water en onze lucht en ik neem toch aan dat mevrouw van esch dat ook graag wil,

[0:13:39] Mevrouw van esch,

[0:13:41] Dan voor natuurlijk alleen maar volgens mij moet ik ben hier thijssen bij aansluiten. Als we gif

[0:13:47] een beetje minder gif maken dan sterven de bijen nog steeds uit. Dus ik ik daar ben ik het niet gewoon pertinent niet mee eens. Je kunt gif niet beter maken. Gif blijft gif.

[0:13:58] Dus als je zegt we willen af van geef

[0:14:02] en daar gaat de vvd voor pleiten prima als de vvd pleit voor een beetje minder er gif.

[0:14:08] Dan zou ik dat wel fijn vinden om te weten want dat is ik bedoel daar daar komen we in ieder geval zeker niet toe bij tot elkaar.

[0:14:19] Maar dat is precies de reden waarom we ons ons verhouden tot een en laten verleiden tot de wetenschap vanuit instanties, zoals de efsa en het et cetera gb die daar met een goede wetenschappelijke bril naar kijken, zodat ook daadwerkelijk de nieuwe stoffen schoner zijn dan dan de reeds gebruikte,

[0:14:41] U vervolgt uw betoog.

[0:14:42] Dank ik maakt een bruggetje. Voorzitter naar de herziene richtlijn industriële emissies en waarbij we gisteren gisteravond. Laat ik zag een ongelooflijk pas het impact assessment voor de veehouderij langs zagen komen en kan de staatssecretaris gewoon voor zorgen dat we dat niet last minute aan deze tafel langs zien komen want dat maakt mijn ochtend aanzienlijk prettiger en en daarmee wellicht haar middag ook. Het is gewoon niet. Chic om dat op het laatste moment nog even bij ons tussen de orde te schuiven. Ik snap wel dat de het kabinetsstandpunt niet heel erg veranderd naar aanleiding van die impact analyse twee vragen erover kan zijn. Nog eens een keer heel helder. Het kabinetsstandpunt op dat veehouderij deel verwoorden en kan zij daarbij ook meenemen dat we rondom lijkt me even zeggen alle punten rondom het akkoord ook daadwerkelijk een strategie hebben die op dit punt leidend in europa kan zijn

[0:15:38] dan voorzitter,

[0:15:39] het kabinet pleit voor harmonisatie van milieunormen en dat leidt tot een gelijk europees speelveld en er worden nederlandse bedrijven blij van. Prima. De commissie heeft echter aangegeven daarbij heel strikt op het uiterst haalbare te gaan zitten bij de toepassing van de best beschikbare technieken en kan de staatssecretaris toezeggen dat zij zich hard maakt, zodat de uitkomsten van het zogenaamde sevilla proces overeind blijven, zodat er voldoende draagvlak blijft, zodat de best beschikbare techniek blijft bestaan, zodat al die partners die we dat proces betrokken zijn geweest ook geloof blijven houden in best beschikbare technieken en wil ze nog eens checken of daar ook nederlandse bedrijven bij dat proces betrokken zijn geweest.

[0:16:17] Voorzitter, we lezen dat het kabinet aandacht zal vragen voor de consequenties van het overdragen van de bevoegdheid voor het kunnen wijzigen van stoffen, lijsten, omdat dit zo lezende niet wenselijk is. Voor de consequenties zijn niet alleen niet wenselijk zou zijn eigenlijk onacceptabel en is de staatssecretaris dat met ons eens en wil de overdracht van deze bevoegdheid heroverwegen dan wel tegengehouden. Nederlandse bedrijven moeten uiteraard goed om te gaan met zorgwekkende stoffen, maar het gaat te ver om de europese commissie de bevoegdheid over die stoffen lijst te geven.

[0:16:47] Voorzitter, deze milieuraad start, het gesprek over europese afval werd voor verpakkingen.

[0:16:52] De wet lijkt te willen verminderen. Om te verminderen wil overal uniforme labels voorschrijven en mikt op een uniform systeem van inzamelen sorteren en recyclen.

[0:17:01] Dat gaat de vvd vooralsnog ver en te snel het in is. De staatssecretaris bereid eerst een impact analyse voor het nederlands verpakkende bedrijfsleven uit te voeren en de uitkomsten daarvan te betrekken. Bij de nederlandse inzet wil zij daarbij de milieu opbrengst van langere houdbaarheid van producten afwegen tegen de milieukosten van de desbetreffende verpakking

[0:17:20] en wil ze daarbij ook het milieurisico op light wetering betrekken, zodat niet ingezet wordt op het netto gewicht van de verpakking, maar juist op het milieu op de meer impact daarvan

[0:17:31] en voorzitter wil de staatssecretaris voorkomen dat europa zich met teveel details bemoeit. De commissie moet niet voorschrijven dat koffie, cups van bioplastics moeten zijn. In plaats van aluminium composteren is nota bene slechter voor het milieu, recyclen en is de staatssecretaris dat met de vvd eens in wil zij dat dan ook benoemen. Volgende week als laatste. Voorzitter, onze nederlandse afval inzamelen sorteren en recyclingsysteem is divers en ingewikkeld en ik heb de staatssecretaris daarom eerder gevraagd om meer regie op dat systeem te nemen en ik vraag het nu weer meer regie meer standaarden inzamelen sorteren en verwerkings technieken, zodat we met meer grondstoffen kunnen hergebruiken en daardoor veel minder kosten aan inwoners hoeven door te belasten. Laat dat onze inzet zijn. Voorzitter, ook in europa meer hergebruik minder afhankelijkheid voor onveilige landen, scholen voor bodem, lucht en water en lagere kosten voor onze inwoners.

[0:18:17] Dankuwel,

[0:18:19] dankuwel dus nog een vraag van mevrouw van esch partij voor de dieren.

[0:18:22] Dan voorzitter, ik wou nog een stukje terug in de tekst van de heer haverkort over de herziening van de richtlijn, industriële emissies en een stukje over de veehouderij. Want volgens mij de visie van dit kabinet is al wat langer bekend dat er dan gistermiddag om vijf uur nog een brief is dan denk ik. Nou ja goed. Volgens mij is dat een extra toevoeging aan het al bekende standpunten. Dus ik snap niet zo goed waarom de staatssecretaris die dan nog een keer het standpunt moet gaan vertellen. Als we dat al heel lang weten. Dus is de vvd dan niet eens met dat standpunt en wil ze dat dan nu nog een keer horen om daarna een motie op in te dienen. Ik weet niet zo goed. Ik ken het standpunt altijd staat toch al. Dat hebben we al best lang is. Ik wil gewoon even weten wat is dan waar moeten we dat nu nog een keer horen is is de vvd er niet mee eens.

[0:19:07] Haverkort.

[0:19:08] Voorzitter,

[0:19:09] Punten. Het irriteert me gewoon dat dat we op het laatste moment dat soort documenten krijgen en er een bordje bij met best nog de nodige open eindjes in de gauwigheid allerlei operationele regelingen die vanuit europa nog gemaakt moeten worden die die leiden nog open. Dus misschien is het kabinetsstandpunt op dat punt wel wat te snel. Dus vandaar dat ik vraag aan de staatssecretaris om dat nog een keer te delen en dan kunnen we daar eventueel nog over hebben

[0:19:38] dat dat is voor mij op dit moment van belang.

[0:19:42] Mevrouw van esch, heeft geen verdere vraag. Dan geef ik het woord aan. Mevrouw bush liet namens de fractie van groenlinks.

[0:19:50] Dankuwel. Voorzitter, allereerst richtlijn verpakkingen zien er daarmee mooie stappen zijn gezet en dat is goed. We zien echter nog wel een aantal verbeterpunten en dat ik graag mee willen geven.

[0:20:00] Allereerst de doelstellingen voor het verminderen van de algehele hoeveelheid verpakkingsafval die is wat ons betreft nog steeds te laag. Bovendien wordt deze ook nog eens uitgedrukt in kilo's. Hierdoor is de kans op een verschuiving effect van zwaardere materialen zoals glas naar lichtere materialen zoals plastic groot. Daardoor kan de hoeveelheid slechte recyclen verpakkingen alleen maar toenemen en voor de milieudruk nog groter gaat. De staatssecretaris zich er in europa voor inzetten dat er niet alleen naar gewicht wordt.

[0:20:26] Keken,

[0:20:27] Dan. Voorzitter, de grote hoeveelheid uitzonderingsregels in het voorstel, met name als het gaat om statiegeld hebben het heel vaak over gehad. Het voorstel is op dit moment. Dat staat die niet ingevoerd hoeft te worden als er aangetoond kan worden dat negentig procent gescheiden wordt ingezameld. Ik zou het heel mooi vonden vinden als daartoe kunnen komen. Maar de realiteit is dat het gewoon vaak niet lukt.

[0:20:47] Los daarvan is het ontzettend belangrijk. Het statiegeldsysteem op een uniforme wijze worden ingevoerd in alle lidstaten. Ook is het onvoordelig om het zo te doen voor het stimuleren van hergebruik gaat de staatssecretaris zich er hard voor maken dat deze uitzondering wordt geschrapt dan voorzitter, de essentiële eisen voor verpakkingen. Het is heel goed dat er een einde wordt gemaakt aan verpakkingen die onnodig zwaar zijn om zo onnodig gebruik van materiaal tegengegaan tegen te gaan en dat is mevrouw van esch vinden wij het goed dat het marketing en consumenten in het beleving argument in dit geval geen geldende redenen meer is om hiervan af te wijken, maar wij zijn bang dat de andere

[0:21:21] eisen gebruikt worden. Als excuus kan de staatssecretaris deze zorg bij ons wegnemen. Hoe gaat zij ervoor zorgen dat die eisen echt bij legitieme eisen blijven en niet een manier om deze regels te ontwijken

[0:21:32] dan voorzitter, de richtlijn industriële emissies.

[0:21:35] Het is heel goed dat het kabinet een bredere toepassing voor de verplichting van het best beschikbare technieken steunt. Daar zijn we ook helemaal voor. Maar we vragen ons dan nog wel het volgende af waarom

[0:21:47] proberen we die bestaande wetten en regels met de niet beschikbare middelen nu al af te dwingen. Ik heb hier eerder ook vragen over gesteld als het gaat om ammoniak de eisen daarvoor zijn al dertig jaar niet vergrijp, terwijl we weten dat het beter kan en wat ons betreft vinden we het goed om sowieso europese in te zetten. Maar wat nationaal kan ook nationaal alvast uit.

[0:22:05] Voeren,

[0:22:06] We zouden daarmee namelijk de industriële emissies ook al kunnen verlagen.

[0:22:11] Wanneer gaan we daarmee beginnen. Wat kan de staatssecretaris doen om daarop te beginnen met handhaven. Dan ga ik toch weer beginnen over mijn lievelings rapport van aartsen. Hoe hangt dit samen als het gaat om de capaciteit van de omgevingsdienst en het handhaven van deze emissie normen en de best beschikbare technieken in zijn relatie tussen te vinden of is er een andere reden dat we het nog steeds niet doen

[0:22:30] dan. Voorzitter drinkwater

[0:22:32] om de kwaliteit van het drinkwater te beschermen, zou het mogelijk moeten zijn om met de best beschikbare technieken regeling strengere eisen toe te passen arbeid, drinkwater gebieden. Dit is een voorstel van veen om in de richtlijn industriële emissies een toets toe te voegen om de effecten van lozingen op innamepunten voor drinkwater te beoordelen en indien nodig aanvullende zuivering voor te schrijven. Hoe kijkt de staatssecretaris naar dit voorstel zojuist in het college hagen heel treffend beschreven hoe erg het gesteld is. Het zou mooi zijn als we dat kunnen aanpakken. Wat ons betreft moet hier extra aandacht voor komen. Gezien de kaderrichtlijn water al over vier jaar van kracht wordt, moeten wij wat ons betreft nu alles doen wat technisch en juridisch mogelijk is om de vervuiling van water tot een minimum te beperken dan voorzitter veehouderij. Ik heb weinig tijd. Dus kijken.

[0:23:20] We willen zo min mogelijk uitstoten. En wat ons betreft is de richtlijn industriële emissies ook een middel om dat via de landbouw te doen. Het belangrijke taak voor een effectief instrument wordt niet over pas over zes jaar en ook voor de grote meerderheid van boeren de grenzen op dit moment is honderdvijftig qua dieren en dat is niet effectief als de gemiddelde melkveehouderij honderd vijftien koeien heeft. Hoe kijkt de staatssecretaris hier tegenaan en kan zij ervoor zorgen dat in ieder geval dit grens punt niet nog hoger wordt. Dankuwel.

[0:23:48] Dankuwel keurig binnen de tijd. Dan geef ik het woord aan de heer thijssen namens de fractie van de partij voor de arbeid.

[0:23:55] Dank. Voorzitter, er staat er een mooi programma klaar voor de milieuraad met allerlei onderwerpen die zich niet aan de landsgrenzen houden. Wat de pvda betreft, moet nederland en europa het voortouw nemen

[0:24:04] druk op behouden de grens van de ambities opzoeken en oog houden voor hoe deze maatregelen het doorvertalen in de praktijk.

[0:24:11] En voordat ik op de verschillende punten ingaan, heb ik nog een overall vraag. Ik heb eerder bij deze debatten aandacht gevraagd voor het overschrijden van de negentig plannen tegen grens overschrijdende klimaat grens biodiversiteit vinden, maar ook de hoeveelheid chemische stoffen die zich ophopen in het milieu, zowel microplastic zoals chemicaliën ook die wordt nu hard overschreden en dat is een probleem, want dit soort stoffen zijn hormoonverstorend en er zijn ook signalen dat wellicht de voortplanting van het leven op aarde, maar ook van ons eigen levert. Hiermee wordt bedreigd.

[0:24:43] En dus is het goed als er betere wetgeving komt en er liggen een aantal voorstellen voor die inderdaad een verbetering zijn en mijn vraag is eigenlijk een beschouwing van de staatssecretaris is dit dan nu genoeg. Hoe verhoudt zich dat nu tot de die negentig planetaire grens van al deze zaken doorvoeren. Met deze tijdslijnen en deze ambities

[0:25:01] komen we dan binnen die negentig planetaire grens en lossen we nu echt iets op of wordt het inderdaad wat schelen wat strenger en wat minder slecht, maar nog niet goed genoeg. Graag een reactie erop. En bijvoorbeeld de collega's die zei het net ook al dat cosmeticabedrijven dan twaalf jaar de tijd krijgen om microplastics af te bouwen. Dan denk ik ja dat kan toch niet in lijn zijn met die negen planetaire grens. Ik denk ten eerste dat het veel sneller zou moeten kunnen.

[0:25:26] Maar daarnaast is de vraag kunnen we onszelf veroorloven, want we horen steeds meer berichten dat het in ons bloed zit dat het in baarmoeder zit dat het.

[0:25:34] Overal zit.

[0:25:35] Dat het ons bedreigt

[0:25:37] dan de richtlijn industriële emissies. Goed dat dat strenger wordt en goed dat de regering die positief tegenover staat. Ook hier dus weer de vraag hoe verhoudt zich dat tot die negentig planetaire grens en ik had een vraag over. Daar heb ik ook vaker over met deze staatssecretaris over de onacceptabele gezondheidsrisico's in de buurt van tata

[0:25:55] en dat komt deels doordat er installaties zijn die niet de best beschikbare technologie zijn. Er wordt nu beter op gehandhaafd. Dus dat zal tot wat gezondheidswinst leiden, maar we hebben hier ook eerder met elkaar gewisseld dat zelfs als al die emissiebronnen bij tata zich zouden hebben, zich zouden houden aan de best beschikbare techniek, dan nog

[0:26:13] ik de vraag zijn er dan nog onacceptabele gezondheidsrisico's in de buurt van data

[0:26:19] en daar hebben het wel eens gewisseld dat het moeilijk is om naar al die uitstoot bij elkaar te kijken en daarop te sturen. Dus geef nu deze herziening van de richtlijn de mogelijkheid aan de staatssecretaris van het bevoegd gezag om niet alleen te kijken naar de pijp en afzonderlijk naar de punt bronnen afzonderlijk, maar ook te kijken naar het cumulatieve effect van al die bronnen bij elkaar en daarop in te grijpen. Als we zien dat de omgeving niet schoon genoeg is voor de mensen die daar wonen.

[0:26:46] Ik had inderdaad dezelfde vraag als mijn collega's van groenlinks over de richtlijnen. Wat dat betekent voor de veehouderij ligt deze grens niet te hoog. Heeft dit wel effect in nederland maar ook hoe verhoudt zich dat nu tot al het andere beleid wat al gemaakt wordt in het nvog en om de stikstof problematiek in nederland onder controle te krijgen.

[0:27:06] Dan nog een vraag over de richtlijn voor verpakkingen is goed dat die scherper wordt tegen de plastic soep tegen al die andere vervuiling vervuiling. Goed dat de regering zich positief tegenover staat

[0:27:17] en in aanvulling op de vragen die mijn collega's van groenlinks stelde, heb ik een vraag over dat de staatssecretaris wellicht nog verder wil er nog ambitieuze nationaal beleid wil voeren en mijn vraag zou zijn. Wat waar denkt de staatssecretaris dan precies aan wat zou een reden zijn om dat te gaan doen en hoe ziet dat er dan. Hoe ziet dat er dan uit. Wanneer gaan we die stappen zetten

[0:27:39] en dan tot slot. Er is recent een rapport geweest van tno over microplastics en onbekende risico's. Daar zien we inderdaad dat er een heel groot deel van die microplastics komt van verpakkingen. Dus goed dat deze verpakkingsrichtlijn. Er is maar

[0:27:51] een nog groter deel komt van rubber van autobanden en is de minister bereid om dit ook ter sprake te brengen bij de milieuraad en te kijken wat we hier in europees verband kunnen.

[0:28:00] Dank voorzitter,

[0:28:03] Dankuwel. Dan zijn we gekomen aan het eind van de eerste termijn van de kamer overlegt. Kort even hoeveel tijd staatssecretaris.

[0:28:21] Doen met ik.

[0:28:26] Ik hoef er niks te zeggen. De geheel vijf minuten af.

[0:28:32] Ik schors de vergadering tot vijf voor drie.

[0:53:49] Ik heropent de vergadering en we zijn aangekomen werden eerste termijn van de zijde van de regering in het woord is aan mevrouw de staatssecretaris gaat uw gang.

[0:53:59] Ja. Dankuwel. Voorzitter, ik zal zo meteen beginnen met een introductie. Daarna heb ik een blokje

[0:54:04] verpakkingen

[0:54:07] dat blokjes altijd graag even genoemd worden dan een blokje water. De minister

[0:54:13] dan een richtlijn industriële emissies

[0:54:17] nog een blokje over.

[0:54:21] Ik wil van de kamer alvast. Dank voorzitter voor de input en vragen of er aankomende milieuraad te staan. Enkele belangrijke onderwerpen op de agenda van de milieuraad. Zo gaan we het onder meer hebben of er de algemene oriëntatie voorzien op de herziening van de richtlijn industriële emissies.

[0:54:38] Dan zal een beleidsdebat plaatsvinden over de herziening van de verpakkingsrichtlijn, de herziening van de richtlijn stedelijk afvalwater en de certificering van koolstof verwijdering,

[0:54:47] en verder zullen de commissie aan het voorzitterschap tijdens de milieuraad onder het aandachtspunt agendapunt diversen een toelichting geven over het huidige wetgevingsvoorstel c o twee normen voor zware voertuigen aan een terugkoppeling geven van recente internationale bijeenkomsten en daarnaast zijn er onder diverse een aantal nieuwe punten aan de agenda toegevoegd. Die wil ik toch wel eventjes noemen voor de commissie voor de volledigheid.

[0:55:10] Daar gaat het om nieuwe economische technieken. De impact van de oorlog en oekraïne op het milieu. De internationale chemicalien conferentie in september dit jaar

[0:55:21] de kandidatuur van rome voor de wereld expo twente dertig en de tweede sessie van het plastic verdrag die voor de zomer en parijs zal plaatsvinden.

[0:55:31] Dan ga ik nu over tot de beantwoording van de vragen

[0:55:37] met betrekking tot verpakkingen waren er vragen van mevrouw hage van van esch en de heer thijssen.

[0:55:43] Dat ging er eigenlijk is er ruimte voor ambitieuze nationaal beleid. Waar willen we dan ambitieuzer zijn dan de europese commissie.

[0:55:51] Dat raakt ook precies de kern. Wat mij betreft van we willen de ruimte houden om op nationaal niveau ambitieuzere doelstellingen vast te leggen, bijvoorbeeld inzameling en recycling, zoals nu ook al het geval is. Want voor veel materiaalstromen liggen de doelen nationaal hoger dan europese.

[0:56:08] Ik probeer de europese doelstellingen natuurlijk ook te verhogen. Maar of dat lukt, ben ik eerlijk en dat is zeer de vraag. Veel landen die halen en tegenstelling tot nederland. Nu de doelstellingen niet en die zullen dus ook huiverig zijn om ze nog verder te verhogen en daarom wil ik wel de mogelijkheid om nationaal hogere doelstellingen te stellen. Die wil ik graag behouden om die reden,

[0:56:32] mevrouw van esch vroeg of ik bereid ben om in te zetten voor die hogere doelstellingen zoals en de uitgelekte versie. We zetten en we zitten heel ambitieus in die wedstrijd. Dus ik ben bereid om ervoor te zetten. Maar met de winstwaarschuwing die ik zojuist gaf.

[0:56:49] Mevrouw

[0:56:50] hagen had aan het eind van boekje. Oké, mevrouw hagen had nog gevraagd of ik kan aangeven op welke manier hoogwaardige recycling en deze verordeningen wordt verbeterd

[0:57:01] en het voorstel van de commissie is als doel gesteld dat alle verpakkingen en tweeduizend dertig recyclebaar zijn en in tweeduizendvijfendertig ook daadwerkelijk gerecycled worden.

[0:57:12] Per verpakking moet dat gewicht en mensen zeventig procent risico later opleveren. Er zijn ook doelen gesteld voor is. Ik laat een nieuwe verpakkingen en producenten zullen moeten bewegen naar meer hoogwaardige recycling om die doelen ook daadwerkelijk te gaan halen.

[0:57:27] Mevrouw van esch vroeg of ik wilde pleiten voor maximale gewicht normen voor verpakkingen.

[0:57:33] Het voorstel staat dat dan niet meer verpakking mag worden gebruikt dan nodig voor de functionaliteit. Een specifiek gewicht daaraan toevoegen zou dat eerder afzwakken. Want dan mag de verpakking altijd dat gewicht hebben ook als dat niet per se nodig is.

[0:57:46] Dus ik ben daarom zeer blij met hoe het nu staat handhaving is en blijft natuurlijk wel een aandachtspunt. En daar zullen we ook opletten.

[0:57:55] Mevrouw hagen die vroeg of ik de camera een lijst kan toesturen, maar welke verpakkings fabrikanten nog altijd uitgezonderd worden van de verordeningen

[0:58:04] dat er verordeningen is van toepassing op alle verpakkingen, tenzij ze expliciet uitgezonderd zijn in verband met veiligheid of je heen. Er worden dus geen verpakkings fabrikanten als zodanig uitgezonderd. Dus ik kan die lijst niet laten toekomen. Want die bestaat niet.

[0:58:20] Mevrouw haar gevraagd moeten we niet kritisch kijken naar de nationale doelen voor de verpakkingsindustrie en bijvoorbeeld de doelstelling van drankenkartons aanscherpen.

[0:58:29] De doelstellingen die zijn nationaal al vaker hoger dan de europese doelstellingen aan. We blijven kritisch ofzo genoeg zijn. Even kijken. Specifiek voor drankenkartons zijn we hem recycled doelstelling aan het vaststellen. Die zal naar verwachting in juli van ditjaar gaan. U bent daarover nog niet zolang geleden per brief geïnformeerd die specifieke doelstelling gaan we nu dus niet aanscherpen nog voordat hij in werking is getreden.

[0:58:59] De heer haverkort die vroeg die gaf eigenlijk aan niet verminderen. Om te verminderen, ben ik vroeg of ik bereid ben om eerst een impact analyse voor het nederlandse bedrijfsleven uit te voeren, inclusief het afwegen van de milieuprijzen voor langere houdbaarheid tegen de milieukosten van de verpakking.

[0:59:18] Ten eerste is verminderen voor mij ook een doel op zich het aantal verpakkingen. Dat neemt de laatste jaren exponentieel toe

[0:59:25] steeds meer verpakkingen produceren. Heel kort gebruiken en dan recyclen is niet goed genoeg. Dat kost nog steeds teveel in. Dan zie je teveel materiaal. We moeten hoger op de ladder zien te komen. Dat is mijn streven. Ik ben niet van plan om die nationale impact analyse uit te voeren, ook omdat er een impact analyse van de commissie is uitgevoerd voor de hele eu en die is grondig en ook volledig. Dus ik zie niet de nood zaak en om die over te doen

[0:59:56] en de verordeningen die laat ook ruimte om de functionaliteit van verpakkingen mee te wegen. Dus als er meer verpakking nodig is voor de houdbaarheid van een product. Dan kan dat maar dan moet dat wel goed worden aangetoond.

[1:00:08] Ik zal wel benadrukken dat we moeten voorkomen dat er ongewenste verschuiving effecten naar lichtere en minder duurzame verpakkingen optreden om de doelstellingen uiteindelijk ook te halen.

[1:00:19] Mevrouw selie,

[1:00:21] die gaf aan het voorstel is op dit moment dat statiegeld niet ingevoerd hoeft te worden als

[1:00:29] aangetoond kan worden dat negentig procent gescheiden wordt ingezameld en of ik me

[1:00:33] hard voor gaan maken dat die uitzondering geschrapt

[1:00:39] statiegeld is natuurlijk een heel belangrijk instrument. Maar wat mij betreft is het ook geen doel op zich.

[1:00:44] Ik vind het zelf heel moeilijk voor te stellen dat die negentig procent en zamel doelstelling dat die behaald kan worden zonder een statiegeldsysteem.

[1:00:54] Dat is het proces dat we hier in nederland hebben hanteert een aanloop naar de invoering van statiegeld ook laten zien

[1:01:00] en dat zal ik ook wel uitdragen naar andere lidstaten, maar ik wil ook niet uitsluiten dat er ooit een andere methode komt die betere statiegeld of die dezelfde resultaten kan boeken en als dat mogelijk is, dan kan ik daar natuurlijk niet op tegen zijn. Maar mevrouw bouazani kan ervan uitgaan dat ik het statiegeldsysteem als zodanig. Waarom zal aanbevelen bij andere landen, omdat het simpelweg ook echt heel goed werkt.

[1:01:26] Ik heb er twee vragen. Voorzitter, allebei van mevrouw liep misschien heeft ie nog wel duidelijkheid

[1:01:31] en ze vroeg namelijk of ik me en europa vooral inzetten dat er niet alleen naar de reductie van gewicht en kilo s van verpakkingen wordt gekeken. Ik ben het eens met mevrouw bush kliek dat minder verpakkingsafval ook minder verpakkingen moet betekenen en niet alleen lichtere verpakkingen.

[1:01:47] De doelstelling die is uitgedrukt en een percentages namelijk vijftien procent minder verpakkingsafval en heel europa in tweeduizendveertig afvalstromen die worden gemeten en gewicht. Maar dat wel zeker niet zeggen dat mohamed lichtere verpakkingen er dan ook zijn, moeten ook minder verpakken en ook voorkomen dat er ongewenste verschuivingen optreden, en daarom hecht ik ook zo aan de twintig, dertien doelstelling dat alle verpakkingen recyclebaar moeten zijn en die visie die wordt gedeeld door de europese commissie, maar ik zal me de europese onderhandelingen inzetten voor niet alleen dat gebied van verpakkingen, maar ook minder verpakkingen en het voorkomen van verschuivingen naar verpakkingen die minder duurzaam zijn

[1:02:29] dan vroeg. Mevrouw bush liet en hoeverre producenten

[1:02:35] andere redenen, zoals veiligheid blijven aandragen om zwaardere verpakkingen te blijven produceren en dan ga ik die zorgen overbrengen, zodat er een einde komt aan die praktijken. Ik ben het eens met mevrouw basiliek dat onnodige verpakkingen echt ingeperkt moeten worden en de voorgestelde verordeningen staat dat het gewicht en het volume van de verpakking minimum moeten worden beperkt. Daarbij wordt inderdaad wel rekening gehouden met de veiligheid en de functionaliteit van de verpakking en dat kan in sommige gevallen betekenen dat iets zwaardere verpakkingen ook nodig zijn. Maar die uitzondering die is heel beperkt. De commissie die stelt voordat door middel van technische documentatie moet worden aangetoond dat extra gewicht ook nodig is. Dus dat vraagt al een extra inspanning van producenten. Dat lijkt me een voldoende grote stok achter de deur om onnodig zware verpakkingen tegen te gaan.

[1:03:27] Dit lijkt mij een vraag die niet in dit blokje was. Dat was dit blokje. Voorzitter dankuwel.

[1:03:34] Er was een vraag van mevrouw hage van d zesenzestig.

[1:03:38] Voorzitter, om te beginnen even bij de hogere doelstellingen. Als wij nu een koploper zijn en u stelt doelen die lager liggen dan de doelen die wij hebben, maar we willen koploper blijven dan is het wel zaak dat we die doelstellingen aanpassen op nationaal niveau, want anders zou zomaar de verpakkingsindustrie op zijn luieren lauweren kunnen gaan rusten.

[1:03:59] De staatssecretaris.

[1:04:01] Wij hebben dus ook bepaalde doelen al voor de verpakkingsindustrie die hebben we al. Maar waar het om gaat is dat je in europa. Want daar hebben we nu vandaag ook openheid van wat willen we in europa meegeven? Daar pleiten wij er wel voor om de ruimte te behouden om strengere nationale regelgeving toe te kunnen passen. Want wat we zien is dat wij vooroplopen en je wilt niet. Dat zeg de de

[1:04:27] bovengrens van van europa. Dat die ligt

[1:04:32] zeg maar boven onze ondergrens verzekeraar verkeerd om je snapt wat ik bedoel wij willen ambitieuzer zijn en wij willen niet een terugval maken om dat vervolgens producenten en nederlands zich moeten gaan houden aan de europese regels, terwijl onze eigen nederlandse regels strenger zijn. Dus die ruimte die willen we wel behouden. En natuurlijk zal ik pleiten voor ons een streng en strak mogelijke richtlijn, maar we moeten ook realistisch zijn, want dan zijn al een heleboel landen die moeite hebben om al zeg maar zich te houden aan de huidige geldende richtlijnen die zitten niet te wachten op nog heel veel verscherping. Dus ik zal mijn best doen. Maar realisme zoek belangrijk in dezen. Vandaar die uitzondering op nationale op nationaal gebied.

[1:05:20] Mevrouw genoeg,

[1:05:22] Dus als ik het goed begrijp, gaan we de doelstellingen blijvend aanscherpen. Ook ook al betekent het dat wij de komende vier jaar bijvoorbeeld boven de doelstelling liggen van de europese unie.

[1:05:37] Dat klopt en dat is dus ook heel belangrijk voor ons om dan de ruimte te blijven houden om ook zeg maar strenger te kunnen zijn als nederland.

[1:05:47] Mevrouw van esch partij voor de dieren,

[1:05:50] Dank u. Voorzitter, ik probeer vast te kijken of ik wel of niet. Een aantal mogelijke motie is vanmorgen zo

[1:05:55] niet hoeven in te dienen. Dus dan scheelt het weer. Ik wel even zeker weten of ik het antwoord en de toezegging van deze stadswerken goed heb begrepen net over dat zij wil gaan pleiten voor op ze om die hergebruik her veel doelen te gaan realiseren die in die uitgelekte concept versie stonden want dat is een van de moties die ik voor me had en dat zou ik wel echt super fijn vinden als dat het geval is. Als ik dat nog even helder zou kunnen krijgen, dan zal ik dat wel fijn vinden.

[1:06:24] De staatssecretaris. Ik wil dat

[1:06:25] ik ga ik doen maar dan wel met winstwaarschuwing dat ik geen idee heb of dat tot het gewenste resultaat voor mevrouw van esch gaat leiden.

[1:06:35] Dat klopt. Alleen daar kan ik dat daar kan ik dan weer niet zo van doen. Maar als u die toezegging doet dan ik. Dat is ook de enige wat ik in deze motie kan doen om die vraag te stellen. Dus in dat opzicht. Klopt dat.

[1:06:45] Dan had ik nog. Ik denk dat ik die vragen.

[1:06:47] Want ik had een vraag gesteld over kan deze minister over deze staat er ook gaan pleiten om dat percentages van die van die vijftig procent minder. Die staat nu op twintig, veertig. Maar wij zeggen schuift dat nou. Ga op z'n minst als nederland voorop lopen en zegt die die minimaal vijftien procent verpakkingsafval vermindering city. Nou, in twintig, dertig is dat ook een toezegging die de staatssecretaris kan doen om daarvoor te pleiten.

[1:07:11] De staatssecretaris.

[1:07:13] Ja voorzitter ik daar natuurlijk voor pleiten eigenlijk hetzelfde verhaal als de vorige oproep van mevrouw van esch. Dus ik ben bereid om dat nog een keer onder de aandacht van de collega's te brengen ze te proberen te stimuleren. Om ook ambitieuzer te zijn en mee te lopen en de nederlandse pas

[1:07:32] met een winstwaarschuwing dat de kans aanzienlijk is dat daar geen meerderheid voor te vinden is. Maar ik ben bereid om dat punt te benoemen.

[1:07:40] Kijk, hier worden zaken gedaan. Mevrouw bush liet groenlinks.

[1:07:43] Ja. Dankuwel. Voorzitter, ik heb gevraagd toe een uitzondering van de negentig procent en statiegeld en destijds

[1:07:50] af aan dat we dat niet per se ziet zitten. Maar ik hoorde in haar antwoord wel ook dat zij eigenlijk ook wel wil die negentig procent wordt gehaald. Maar dat wil ik eigenlijk ook. En fijn dat u dat straks uit het ook wel meegeven dan maar wat ik me wel afvraag is wat kan de staatssecretaris meer doen, kan er bijvoorbeeld een overzicht komen van hoe de landen dan gestimuleerd worden met andere maatregelen. Startschot gaf ook aan dat het misschien ook op een andere manier dan statiegeld kan. Kijk als dat kan, zou dat heel mooi zijn. Ik ben nog wel een beetje aan het zoeken naar hoe we dat concreet vorm gaan geven.

[1:08:18] Wat de staatssecretaris dat dan kan hoe zij dat dan kan invullen.

[1:08:22] De secretaris. Ja. Voorzitter, het voorstel ziet erop toe dat ze of ze moeten die negentig procent te halen. En als ze dat niet lukt met een ander systeem. Dan moeten ze statiegeld gaan toepassen.

[1:08:33] Dus dat is ook een stok achter de deur natuurlijk uiteindelijk

[1:08:38] en ik wil niet uitsluiten dat er landen zijn die in staat zijn om met een ander systeem ook die negentig procent doelstelling kunnen halen, al vraag ik me af of dat gaat lukken. Maar dat moeten ze zelf maar proberen uit te vogelen. Maar lukt het niet. Dan moeten ze wel naar het statiegeldsysteem

[1:08:53] de stappen.

[1:08:55] Mevrouw boer, groenlinks. Voorzitter, wij hebben hier in nederland gezien dat die stok achter de deur niet altijd heel effectief zijn. Vandaar ook die vraag wat we van tevoren zoveel mogelijk proberen toe te werken naar die percentages en stijl statiegeld zou dan die stok achter de deur zijn. Kan de staatssecretaris misschien wel kijken naar manieren waarop dat dan zoveel mogelijk wordt gestimuleerd om daartoe te komen en niet dat we na een tijdje moeten zeggen het moet nu echt zo gebeuren omdat het al die tijd niet eens gebeurd,

[1:09:25] Kijk ik denk dat wij blijvend altijd kijken naar wat aangescherpt en verbeterd kan worden. Dus ja. En die zin is dat een lopend iets waar we altijd naar zullen kijken. Dus een toezegging vind ik wat zwaar gezegd omdat we dat al doen.

[1:09:42] Dan was er nog een vraag van de heer haverkort van de vvd.

[1:09:45] Ja. Voorzitter, dank volgens mij moeten wij het niet hebben over de richtlijn, de herziening van de richtlijn, maar volgens mij krijgen we een verordeningen die gaat over afval en het is gewoon europese wet en en ik denk dat in de verwarring. Toen de staatssecretaris zei dat ze niet bereid is om een impact analyse voor het nederlandse verpakkende bedrijfsleven uit te voeren en dat zit precies op dit punt want

[1:10:07] de impact analyse. Europa gaat natuurlijk voor het gemiddelde van al die europese bedrijven en staatssecretaris heeft gelijk. We lopen in dit land op z'n minst voorop hebben zij de weinige landen die de doelstellingen op gebied van afval recycling wel halen.

[1:10:22] Prima dat er nog een beetje versterkt wordt en dat we die ambitie hoger leggen vind ik ook mooi als het gaat over hergebruik van grondstoffen,

[1:10:31] maar juist omdat we die die impact analyse op europees niveau omdat die gaat over die enorme spreiding van van de huidige situatie is het juist zo interessant om te kijken wat de effecten zijn voor het nederlandse bedrijfsleven, zoals staatssecretaris wil wil toezeggen dat uit die europese impact analyse ook zichtbaar wordt wat het verschil is. Er staat ergens dat de drie komma één miljoen ton afval gaan besparen. Het lijkt me wat weinig. Maar als dat alleen in portugal is er dus op dat niveau zou ik graag willen dat de europese impact analyse in ieder geval inzicht geeft in de consequenties voor de verschillende landen binnen de europese unie. Als dat kan dan vind ik het prima om geen specifieke nederlandse impact analyse te doen als dat niet kan dan ga ik dat toch nog een keer vragen.

[1:11:16] Dankuwel.

[1:11:18] Ja voorzitter, ik zal er goed naar laten kijken. Ik laat het ook nog even weten aan de heer haverkort en de rest van de commissieleden en en als dat niet voldoende uit hoe zeg je dat gespecificeerd per land. Dan kunnen we altijd nog eens even samen naar kijken.

[1:11:33] Kijk eens aan.

[1:11:34] Ja.

[1:11:35] Dan geef ik het woord aan de staatssecretaris voor haar tweede blokje.

[1:11:40] Wat uw gang

[1:11:45] haverkort toch met een ja,

[1:11:47] Ik kan niet helemaal inzien of of mijn openstaande vragen in in de komende blokjes langskomen. Maar ik had nog een vraag gesteld over meer regie op het systeem in nederland en ik had nog een vraag gesteld over het verschil tussen bioplastic koffie, cups en aluminium, koffie, cups en op de staatssecretaris het met mij eens is dat

[1:12:09] composteren op z'n minst slechter is dan recyclen, maar wellicht dat die nog bij een ander blokje terugkomen.

[1:12:16] De hartstikke volgens mij wel. Voorzitter, een anders dan kan het altijd nog een tweede termijn worden meegenomen. Dus wellicht dat meneer haven me daar even op kan attenderen.

[1:12:29] Die compenseerden de andere de lengte van de andere de staatssecretaris volgt.

[1:12:34] Ik beantwoording

[1:12:35] je namens de minister. Dat gaat over de baten onderwerpen. Mevrouw van esch had gevraagd. Het kan toch niet zo of fonds, zodat het kan toch niet zo zijn dat nederland pas in tweeduizend vijfenveertig aan de norm vast voor gaan voldoen.

[1:12:49] Nederland zet zich in om maatregelen om punt bronnen van brief als aan te pakken om die zo snel mogelijk uit te voeren. Pfas zijn wel heel persistent en komen ook overal diffuus met een ziek wordt en het milieu voor. Daarom vraagt nederland om voldoende tijd om maatregelen te nemen en verlenging van twee keer zes jaar fasering. Die is ook in lijn met de kaderrichtlijn water en de richtlijn prioritaire stoffen.

[1:13:16] Mevrouw hagen, die vroeg nog waarom voor de hpv voor medicijnresten een aparte argumentatie lijn vergelijking tot andere upc is

[1:13:24] het kabinet ondersteunt het principe van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid en er zijn al diverse bestaande uwv is, hebben we het vaker in andere debatten eens over voor afvalwater is dat wel een hele nieuwe aanpak en essentieel is dat uit uitgebreide producentenverantwoordelijkheid geen ongewenste effecten volgt, komen op de beschikbaarheid en betaalbaarheid van medicijnen voor patiënten voor een gelijk speelveld zet het kabinet en op meer uitwerking op europees niveau in plaats van uitwerking door iedere lidstaat afzonderlijk.

[1:13:57] Het ministerie van vws gaat samen met betrokkenen consequenties van deze uitgebreide producentenverantwoordelijkheid ook nog in beeld brengen.

[1:14:07] De heer haverkort die vroeg nog naar het overdragen van de bevoegdheid voor het wijzigen van stoffen, lijsten door middel van gedelegeerde handelingen. Dat is ongewenst aan welk de overdracht van de bevoegdheden heroverwegen, bevoegdheid, heroverwegen aan tegenhouden.

[1:14:21] Het kabinet erkent dat het ongewenst is om de bevoegdheid over te dragen als de andere lidstaten vasthouden aan het overdragen van de bevoegdheid, dan zet het kabinet zich en om hier voorwaarden aan te stellen, zoals een vast moment dat aangepaste stoffen lijsten van kracht worden ook betrokkenheid van experts bij de voorbereiding die blijft essentieel.

[1:14:42] Dan vroeg mevrouw van esch nog of ik van mening ben dat niet moeten tornen aan het out all aloud principe.

[1:14:49] Het kabinet wil niet af van het principe van man auto oud. Dit principe laat echter voortgang op bereikt, waterkwaliteit onvoldoende zien.

[1:14:58] Dit geldt met name voor stoffen die al om tegenwoordig diffuus in het milieu aanwezig zijn en waarvoor alle redelijkerwijs genomen maatregelen genomen zijn ook meer nederland en verhouding tot andere landen veel meer stoffen, waardoor het want auto rol principe ook meer doorwerking heeft de presentatie van voortgang.

[1:15:21] Mevrouw van esch had een vraag hierover en we hebben vier interrupties.

[1:15:27] Dus heb ik er geen of weet het even niet meer. Nog twee. Oké.

[1:15:34] En als er geen

[1:15:35] drie zelfs kijk ik was nog heel even terug op het eerste antwoord over die aangescherpte normering voor pfas. Want ik vind tweeduizend vijfenveertig en met de realisatie termijn. Ik snap het gewoon niet want ik vind op z'n minst dat je zou moeten zeggen. Tweeduizendzevenentwintig is de kader richtlijn water. Dan krijg je na twee keer zes jaar om de realisatie te doen als ik dan optel zit ik nog steeds te eenentwintig, negenendertig. Dus ik snap niet waarom er dan nog een keer zes jaar in twintig, vijfenveertig gaan als dan vind ik ja ik vind twintig, negenendertig al belachelijk lang duren. Als we weten hoe schadelijk pvv is maar twintig, vijfenveertig jaar gaan we dan dan die ik snap die die uitkomst gewoon niet. En daar ben ik wel benieuwd naar. Waarom gaan we niet naar twintig, negenendertig op z'n minst.

[1:16:26] Ondanks dat al raar vond de staatssecretaris.

[1:16:29] Ja, voorzitter, met het risico. Dat is niet volledig mijn portefeuille van esch weet dat wilde ik ook wel

[1:16:36] maar wat ik begrijp is en dat weten we natuurlijk wel. Ook vanuit de discussies die wij hoeven vast wel vaker met elkaar hebben gevoerd, was zijn ontzettend persistent en ze zijn overal te zetten in de lucht en water en de bodem en ons lichaam thijssen had het daarnet ook al over.

[1:16:55] En nederland heeft dus ook om veel tijd gevraagd om het probleem op een goede manier aan te pakken. Ik ga ervan uit dat iedereen wil dat de pvda als probleem zo snel mogelijk wordt opgepakt en dat niet onnodig lang getreuzeld wordt. Wellicht kan ik mevrouw van esch aanbieden om ook natuurlijk ik nog een keer bij minister houden onder de aandacht te brengen dat de commissie belang aan hecht om zoveel mogelijk vraagt en het proces te houden. Maar ik denk ook dat het belangrijk is dat we niet gehouden worden aan het onmogelijke. Je bent voor pvv als ook afhankelijk bijvoorbeeld van zeg maar de de brief was die een andere landen en het milieu terecht komen bijvoorbeeld. Dat weten we ook allemaal. Wij zijn als nederland het laatste land waar een aantal rivieren monden eindigen. Dus dat dus af van tot een andere rivieren zit komt ook via de rivier uiteindelijk in nederland terecht. Noem het allemaal maar op. Dus de tijd zal neem ik aan nodig zijn.

[1:17:59] Maar ik snap natuurlijk dat we niet onnodig lang moeten wachten als het sneller kan.

[1:18:05] Mevrouw van esch,

[1:18:07] Oké.

[1:18:08] Dagvoorzitter. Daar ga ik nog naar kijken of ik daar toch niet. Morgen in motie toch een beetje ook die ambitie kan aanscherpen. Want ik denk wel echt dat, gezien de heftigheid en we weten hoeveel effect dat pvdd heeft op ons als mens, maar ook ons ecosysteem. Dan denk ik niet dat we eenentwintig, vijfenveertig, dat we dat met elkaar zouden moeten willen als ambitie. Dan heb ik nog wel een vraag over dat out all out principe als ik het goed begrijp nu zegt deze staatsssecretaris. De regering wil niet af van het principe, maar wil juist kunnen laten zien dat er betere waterkwaliteit is dander met het out principe is die die dat gevoel kreeg ik niet. Toen ik dit de herziening van de kaderrichtlijn water kreeg. Dus ik wil nog even zou fijn zijn. Het antwoord, maar ik zou graag nog wel even bevestigd zien ook weer ingezien. De eventuele moties die ik in voorbereiding heb vanmorgen of daar of dat echt het antwoord echt correct is.

[1:19:03] Even een check vraag.

[1:19:05] De staatssecretaris.

[1:19:09] Het klopt wat net gezegd werd door mevrouw van esch.

[1:19:14] Dan mevrouw hagen dacht ik dat zij eerst als voor haverkort gaat. Uw gang.

[1:19:20] Dank, voorzitter, je hebt toch weer even over de upc medicijnen. Want nu komt het volgende de volgende argumentatie komt hiernaartoe. Dan zijn de medicijnen minder goed beschikbaar voor het publiek. Maar datzelfde publiek betaalt voor de zuivering van het water.

[1:19:36] Wat wij graag zien is dat de producent die het water indirect vervuild verantwoordelijk gehouden wordt voor die vervuiling en dat is precies dezelfde systematiek die we ook instellen voor binnenkort het textiel die we ook al hebben voor plastic. Dus de argumentatie en ook in de beantwoording op de vragen want ik heb denk ik wel twee a vier tje. Een vraag hierover gesteld bij de stedelijke afvalwater richtlijn.

[1:20:01] Het wordt echt tijd dat we een upc medicijnen instellen en ik neem aan dat u dat met mij eens bent.

[1:20:09] Ja. Voorzitter, wat ik heb begrepen van het team van de minister is dat het wel heel erg van belang is en dat dat onderschrijf ik natuurlijk ook dat

[1:20:19] zo'n bv geen ongewenste effect mag hebben op de beschikbaarheid en betaalbaarheid van bepaalde medicijnen, maar ook wordt op dit moment ook heel goed gekeken. Samen met vws. Hoe die u bv in beeld gebracht kan worden en de consequenties ervan in beeld gebracht kunnen worden.

[1:20:38] Dus ik zou mevrouw hagen willen adviseren om ook nog eens een keer te kijken hoe die discussie met vws loopt.

[1:20:48] Maar het is natuurlijk wel belangrijk om ook nog eens een keer voordat gelijke speelveld en te zetten op europese regels, zodat je niet als nederland daarin op een andere manier acteert dan en andere landen.

[1:21:05] Dan de heer haverkort vvd.

[1:21:08] Voorzitter, dank voor het antwoord van de staatssecretaris als het gaat over de bevoegdheid wenst uiteraard de minister. Volgende week alle succes toe bij het overtuigen van zijn collega's en ik snap ook dat als dat niet lukt dat hij dan een soort vol scenario in stapt met het stellen van voorwaarden. Dat roept echter wel de vraag op bij de vvd-fractie welke voorwaarden dat dan zullen zijn en ik snap ook dat de staatssecretaris daar nu geen antwoord op kan geven. Maar als ze kan toezeggen dat haar collega's met een brief op terugkomt. Dan word ik heel blij.

[1:21:35] Dankuwel. De staatssecretaris.

[1:21:37] Dat is een goede gemakkelijker toezegging voor mij om te doen. Ik zal het aan minister havens laten weten dat die antwoorden worden verwacht.

[1:21:50] Voor zestien

[1:21:52] mark ik nog even gezegd.

[1:21:54] Dan.

[1:21:55] Vervolgens staatssecretaris haar betoog met het volgende blokje.

[1:21:58] Over de richtlijn industriële emissies. Voorzitter, mevrouw, ze liep vroeg waarom dwingen we niet nu al het toepassen van de best beschikbare technieken af met bestaande wetten en regels. Dat doen we al bedrijven die moeten al de best beschikbare technieken toepassen en dat is ook onderdeel van de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving van het bevoegd gezag.

[1:22:19] Daarnaast heb ik in het schone lucht akkoord met gemeenten en provincies afgesproken binnen het kader van de best beschikbare technieken zo streng mogelijk te vergunnen en het is goed dat hier nu ook op europees niveau wordt ingezet.

[1:22:32] Mevrouw basiliek vroeg ook nog hoe ik aankeek tegen de richtlijn industriële emissies om daar een toets toe te voegen om de effecten van lozingen op en name punten van drinkwater te beoordelen en ook als zo als dat nodig is aanvullende zuivering voor te schrijven

[1:22:49] en veel europese landen wordt er geen drinkwater bereid uit oppervlaktewater waardoor ze toetsen en de er niet heel zinvol is.

[1:22:58] Nationaal bestaat als een drinkwater om effecten van lozingen op het drinkwater punten te beoordelen en tijdens de onderhandelingen heeft nederland aandacht gevraagd voor bescherming van het oppervlaktewater, inclusief drinkwaterbronnen.

[1:23:12] Mevrouw bush liet vraagt hoe ik aankijk tegen aankijken om en de herrie. En

[1:23:20] nee dat is dezelfde vragen eigenlijk. Dus die heb ik al beantwoord.

[1:23:24] Dan vroeg mevrouw basiliek of ik het kabinet

[1:23:30] kan of het kabinet verzoekt het kabinet om een aantal ellis u omlaag te brengen naar honderd vijftien l s. U zodat alle melkveehouderijen onder de mri aanvallen

[1:23:42] en een snelle implementatie binnen de zes jaar het cabine net heeft gedurende de onderhandelingen. Het commissievoorstel van honderdvijftig live stock units gesteund,

[1:23:53] samen met drie andere lidstaten,

[1:23:56] ook nadat de voorzitter met compromis voorstellen kwam van tweehonderdvijftig of op dit moment drie, honderd stock units.

[1:24:04] De meeste lidstaten die zijn voor een drempelwaarde van drie, honderd live stock units opvolgen

[1:24:10] de toevoeging van rundveehouderijen aan de. Er ligt ook heel erg gevoelig bij veel lidstaten honderdvijftig live stock units lijkt daardoor op dit moment niet haalbaar, laat staan honderd vijftien. Ik blijf inzetten natuurlijk wel op een zo laag mogelijke drempel waren daarover wordt gestemd op zestien maart.

[1:24:33] Dan vroeg de heer haverkort of ik kan toezeggen dat ik me hard maken voor de uitkomsten van het zogenaamde vier jaar proces.

[1:24:40] Ja. Naar mijn idee is dat ook al geborgd door de betrokkenheid van overheden en reviews en het bedrijfsleven bij dit proces.

[1:24:47] Daarbij zijnde zien de best beschikbare technieken op de meest doeltreffender methoden die technisch en economisch haalbaar zijn en het is dus belangrijk om daar stevig op en te zetten.

[1:24:58] De best beschikbare technieken die worden voor een belangrijk deel vertaald naar een bandbreedte van emissie normen en op basis van de aanvragen beoordeelt het bevoegd gezag welke emissie normen binnen de range en dit specifieke geval haalbaar zijn.

[1:25:14] Mevrouw van esch die vroeg hoe wordt hoe de aangenomen motie over dierenwelzijn wordt uitgevoerd. Het kabinet onderschrijft dat het aspect dierenwelzijn heel erg belangrijk is en naar aanleiding van de motie

[1:25:26] en de nadere duiding om dat mee te nemen bij de totstandkoming van de best beschikbare technieken heeft het kabinet daarvoor aandacht gevraagd bij de commissie,

[1:25:34] de commissie, die heeft mondeling ook laten weten dat dit een belangrijk aspect is

[1:25:38] en de richtlijn zelf vorig geen regels gesteld voor dierenwelzijn. Het kabinet zal wel bij de totstandkoming van de best beschikbare technieken daar weer opnieuw aandacht voor vragen en waar ook informatie aanleveren aan behouden dat stevig op het netvlies.

[1:25:53] De heer haverkort, die

[1:25:56] gaf vroeg ook nog of kunnen meenemen rondom het landbouw ook daadwerkelijk en strategie hebben die leidend zal zijn.

[1:26:05] Ja. Binnen het landbouwakkoord wordt met sectoren gesproken hoe ze een bijdrage kunnen leveren aan de doelen van de nationale stikstof en klimaat opgave.

[1:26:13] Het huidige en het voorgenomen nederlandse beleid dat stuurt op emissie reductie

[1:26:18] de. Er sluit daar goed bij aan en het impact assessment wordt ingeschat dat de herziening ondersteunend kan zijn aan de nationale stikstof en de klimaat opgave.

[1:26:28] Meneer thijssen die vroeg wat de link is met de nvog. Om de stikstof problematiek en het beleid om dat aan te pakken en hoe zich dat verhoudt

[1:26:38] tot beleid dat al gemaakt wordt, zoals de bovag om de stikstofproblematiek onder controle te krijgen.

[1:26:44] Het huidige en voorgenomen nederlands beleid stuurt op emissie reductie herziening kan ondersteunend zijn aan de nationale doelen en het npo g, en daarbij moeten we ook opmerken dat de ret later wordt ge implementeert dan de afspraken uit het nationaal programma landelijk gebied.

[1:27:02] De onderhandelingen aan de inwerkingtreding van de herziene erin. Dat gaat nog jaren duren

[1:27:09] en na de vaststelling van de ret en de uitvoeringsregels gelden ook een transitie periode waarbinnen veehouders moeten voldoen aan de nieuwe richtlijn en daarbij geldt dat de uitvoeringsregels op z'n vroegst en niet eerder dan tweeduizend, negenentwintig moeten zijn, implementeren,

[1:27:25] voorzitter.

[1:27:28] Mevrouw van esch heeft een vraag.

[1:27:30] Nog een korte vraag. Voorzitter, want ik had in mijn eerste termijn gevraagd hoe we verder dan nederland ook bereid zou zijn om niet akkoord te gaan met de herziening van de richtlijn als die aspecten van dierenwelzijn niet voldoende zijn gewaarborgd door we als kamer hebben we hier uitgesproken dat we vinden dat dat een waarborgen zou moeten zijn. Dus ik ben benieuwd in hoeverre daar dan ook dat ook als mee wordt genomen in het akkoord of niet.

[1:27:52] De staatssecretaris.

[1:27:58] Ja, zoals aangegeven worden en de richtlijn zelf dus geen regels gesteld voor dierenwelzijn, maar als we het gaan hebben over de totstandkoming van de best beschikbare technieken. Dan mag mevrouw van esch wel echt van uitgaan dat we daar aandacht voor zullen hebben.

[1:28:14] Ja dat is dat is de situatie zoals die nu is. Dus we hebben wij aandacht gevraagd bij de commissie dus ook mondeling aangegeven dat ze vinden dat het belangrijk is, maar het staat uiteindelijk niet in die richtlijn.

[1:28:27] De heer thijssen pvda,

[1:28:30] Dagvoorzitter. Ik had nog een aantal vragen gesteld over de deze richtlijn en data.

[1:28:35] Ja.

[1:28:37] Oké dan tellen we deze even niet niet mee.

[1:28:42] Mevrouw bush liet groenlinks.

[1:28:44] Dank u wel. Voorzitter, ik had nog een vraag over de het afdwingen van de

[1:28:48] best beschikbare technieken. De staatssecretaris gaf aan dat dat al gebeurt. Maar in mijn bijdrage gaf ik al aan het voorbeeld van ammoniak waarvan de normen al dertig jaar niet zijn aangepast, terwijl dat zou kunnen met de huidige technieken verder noemde de staatssecretaris schone lucht akkoord, maar het is een mooi akkoord. Niet alle gemeenten zijn daar lid van. Dus ik zou willen vragen aan de staatssecretaris hoe zij dat ziet als het afdwingen van die bestaande wetten en regels. Want ik zie dat op dit moment niet op die manier.

[1:29:17] Staatssecretaris.

[1:29:18] Ja. Vastzitten. Het is onderdeel van de vergunningverlening en van toezicht en handhaving die best beschikbare technieken. Dus het zou voldoende terug moeten komen. Ik begrijp dat wil ik dan nog wel wat wat kanttekeningen bij plaatst. Ik ben altijd bereid om daar nog eens goed naar te kijken. Maar ik ben wel blij dat er nu ook in europees verband naar gekeken wordt. Want dat zijn natuurlijk sowieso wel meer zoden aan de dijk en met het interbestuurlijk programma zeg ik natuurlijk ook nog in samen met mede overheden op ter versterking van de vergunningverlening en ook op de toezicht aan de handhaving. Dus het zou wel steeds beter moeten gaan.

[1:29:59] Mevrouw,

[1:30:00] Dank. Voorzitter, ik vind dit wat meer in de buurt komen van hoe ik het ook ervaren. Inderdaad, want het gebeurt nog niet voldoende en het zou beter moeten worden. Daar zijn we het over eens, maar het is goed om het op die manier uit te dragen en uitspreken, want we zijn er nog niet dankuwel.

[1:30:14] Dan vervolgt de staatssecretaris betoog het laatste blokje.

[1:30:25] Voorzitter, de heer haverkort, die vroeg of ik me of ik wil voorkomen dat europa zichtbaar teveel details gaat bemoeien,

[1:30:34] bijvoorbeeld. Daar zijn ze de koffie cups van bioplastics in plaats van aluminium.

[1:30:40] Als we scherpere ontwerp eisen willen om circulariteit te komen, dan moeten we die eisen natuurlijk ook durven te stellen

[1:30:49] bijvoorbeeld die koffie cups. We moeten dan ook echt iets met al die koffie cups die nu bij het restafval belanden.

[1:30:56] Het klopt dat composteren lager op de ladder staat dan recycling en helaas komt het laatste ook nog onvoldoende van de grond

[1:31:03] en in nederland zien we het succes van de plastic vrije composteren waren koffiepads en theezakjes. Een ministerie is in gesprek met de koffie, broodjes en composteren als om de mogelijkheden van duurzame verwerking van coffeeshops te bespreken,

[1:31:17] maar dat vraagt niet alleen inspanningen op nationaal niveau, maar ook om een europese

[1:31:24] de heer thijssen die vroeg of naar tata.

[1:31:30] Ja ik weet niet of dat besproken wordt tijdens de milieuraad voorzitter, data specifiek, maar ik zal in elk van u wel antwoorden op de vraag van de heer thijssen over of het mogelijk is om niet alleen te kijken naar punt bronnen maar naar alle bronnen bij elkaar en dan daarop in te grijpen als de omgeving niet schoon genoeg is als mensen daar wonen

[1:31:49] rond data wordt voldaan aan de geldende wettelijke milieukwaliteit waren, waarbij niet alleen gekeken wordt naar punt bronnen. Maar na de luchtkwaliteit op leefniveau. En als dat niet het geval is een daar op worden ingegrepen. En dan kan de vergunning niet worden verleend of moeten de eisen worden aangescherpt?

[1:32:06] Er zijn de laatste tijd behoorlijk wat gesprekken gaande met tata natuurlijk ook de provincie heeft op een aantal punten nog eens kritisch gekeken gedeputeerde oldhoff heeft ook gekeken naar wat de omgeving impact is van de uitstoot van tata terrein,

[1:32:28] maar ook in de aanpak aanpak van zeer zorgwekkende stoffen staan alle bronnen centraal en niet alleen de punt

[1:32:37] thijssen die vroeg ook nog naar een recent tno-rapport of microplastics en onbekende risico's waarin staat dus ook dat veel microplastic seconden van verpakkingen. Dus ook goed dat er een richtlijn is, maar ook rubber van banden

[1:32:54] en of ik bereid ben om dat ter sprake te brengen. Dit punt valt buiten de verpakkingen verordeningen en wordt daarom niet opgebracht en de milieuraad neemt niet weg dat het een heel belangrijk punt is. Ik heb een tijdje geleden overigens nog even kan met de tijd heb ik een bezoek gebracht en werkbezoek aan chemelot en daar zit ook een bedrijf dat gespecialiseerd is en het terug verwerken van bewandelen, want er zijn ontzettend grote bergen banden waar een laagje grond of er hemels gedaan en dan doen we net alsof er is

[1:33:31] dat. Dat is natuurlijk niet wenselijk. Dat gebeurt in de hele wereld nog volop het een enorm enorme vervuilende factor is goed om daar aandacht voor te vragen en ook goed om bijvoorbeeld de technieken die wij in nederland al hebben om te komen tot meer circulaire systemen met betrekking tot die autobanden om die ook onder de aandacht te brengen bij andere landen die daar misschien nog wat minder intensief mee bezig zijn.

[1:33:57] Meneer thijssen die vroeg ook nog of er genoeg gedaan wordt en de u om de planetaire grenzen niet te overschrijden.

[1:34:06] De europese commissie heeft met de europese green deal een veel omvattend en ambitieus pakket neergelegd voor een schoon en klimaatneutraal geholpen via pakketten als fit voor fifty five en de nul vervuiling strategie en een pakket voorstellen op het gebied van circulaire economie en stoffen om er een aantal te noemen.

[1:34:25] Daarmee zijn we een heel eind op weg en loopt de e. U ook wereldwijd voorop

[1:34:31] dan de vraag is het voldoende. Dat is natuurlijk wel moeilijk om te zeggen ik ga ervan uit gezegd dat het vast niet voldoende is

[1:34:39] richting het einde van het mandaat van de commissie, zullen we de balans opmaken en ook bezien waar verdere stappen nodig zijn en de heer tijdens kan zich ervan verzekeren dat daar waar wij kunnen aansporen richting andere landen om ambitieus te zijn dat we dat zeker zullen doen.

[1:34:58] Mijn onderwerp,

[1:35:01] mevrouw hagen, die vroeg op welke manier ik van plan ben om nederland en europees verband en te zetten voor het terugdringen dwingen van plastic kleding,

[1:35:09] plastic in kleding redelijke

[1:35:12] met het beleidsprogramma circulair textiel twintig, twintig, vijfentwintig zal ik zowel nationaal als europees en op meer duurzame en gerecycled materiaal en kleding

[1:35:22] overgaan op alternatief grondstoffen gebruikt. Dat brengt niet alleen maar voordelen met zich mee. Het is niet zo dat plastic in kleding per definitie slechter is dan bijvoorbeeld katoen zoals cartoon mevrouw haak nu niks nieuws vertellen. Een van de meest waterverbruik wassen en gaat polyester kleding of het algemeen heel erg lang mee.

[1:35:43] Dus ik pleit daarom en de eerste plaats ook voor hergebruik en het langer gebruik van kleding en voor een verplichte percentages resultaat en nieuw textiel, zodat er geen nieuwe grondstoffen gebruikt hoeven te worden bij de productie van kledingstukken. Dan gaat het ook om productontwerp dat daar begint het al mee. Dus dat je ervoor zorgt dat bijvoorbeeld nader de stikstof. Als dat hij op een goede manier weer te scheiden zijn of te verwerken zijn aan dat je niet kleding vervuild als het ware met verschillende soorten materialen, waardoor het moeilijker is om het uiteindelijk weer terug te recyclen of tot nieuwe grondstof hoogwaardig te verwerken

[1:36:22] en ik laat dus ook ondertussen nog onderzoeken wat de meest duurzame opties zijn voor textiel en wat er in de beste afweging is en op basis van dat onderzoek bepalen ik de nationale en europese inzetten.

[1:36:36] Mevrouw hagen, die vroeg ook nog over cosmetica, producenten en vind het erg lange om eens twaalf jaar de tijd te geven om dit product te ontdoen van microplastics. Ik ben het met u eens dat een overgangstermijn voor twaalf jaar voor lip nagel producten erg lang is

[1:36:54] en het huidige voorstel zijn microplastics in alle shampoos en reinigings producten wel al meteen verboden na inwerkingtreding van de restrictie

[1:37:01] over het restrictie voorstel wordt nog steeds onderhandeld. Ik kan dus niet in detail ingaan op de verschillende standpunten, maar ik verzeker u wel dat bij de onderhandelingen over het europese voorstel ik er steeds voor pleiten om een zo ambitieus mogelijk voorstel beoogt te krijgen.

[1:37:17] Ik wil graag ook te houden en de onderhandelingen, want verdere vertraging van de restrictie levert ook verdere milieuschade op omdat de microplastics al die tijd lang gewoon aan de producten blijven worden

[1:37:30] en dan de laatste vraag, voorzitter van de heer haverkort over gewasbeschermingsmiddelen en conserveermiddelen die zijn schoner dan eerst maar de toelating van die kost tijd

[1:37:40] te weinig mensen werken eraan en kan ik toezeggen om volgende week aandacht te vragen voor een substantieel snellere toelating,

[1:37:47] de agenda voor de milieuraad van zestien maart. Die staat alvast en ik daar nu geen punten meer aan toevoegen, maar gezien het onderwerp gewasbeschermingsmiddelen

[1:37:58] kunt u het zou ik de heer haverkort nog willen verzoeken om het op te brengen en de voorbereiding op de landbouw en visserijraad.

[1:38:07] Dat waren de antwoorden. Voorzitter,

[1:38:10] Dankuwel. Dan had de heer thijssen zich gemeld namens de pvda gaat gang.

[1:38:19] Dank voorzitter.

[1:38:22] Ja.

[1:38:24] Nog even over de data. Want wat ik eerlijk gezegd begrijp van onze van de eerdere debatten die we hebben gehad met elkaar is dat

[1:38:35] als het bevoegd gezag. De heer wolthof verder zou willen ingrijpen. Dan heeft hij niet juridische middelen om dat te doen omdat heel veel installaties die er staan voldoende aan de vergunning. Dus daar heeft hij niet de juridische middelen om verder te gaan en is er ook sprake van de noodzaak om bovenwettelijke maatregelen te nemen. Maar dat vind ik dan weer problematisch want die zeggen ja ik voldoende vergunning en die behalve welke maatregelen kosten mij geld heb ik geen zin in. Maar ondertussen wonen die onder omwonenden met onacceptabele gezondheidsrisico's. Dus ik dacht een van de dingen die moet gebeuren in europese wetgeving is dat we niet alleen kijken naar de bronnen. Maar dat we ook kijken naar het cumulatieve effect van al die punten konden en in juridische mogelijkheid creëren voor het bevoegd gezag om eventueel in te grijpen als dat nodig is om die gezondheidsrisico's weg te nemen.

[1:39:19] Staatssecretaris. Ja. Voorzitter, de heer otto werken heel goed samen en hij heeft ook laatste aangegeven dat hij echt wel haakjes ziet om mogelijk in te moeten grijpen. Zij is ook echt aan het kijken van wat valt binnen binnen de mogelijkheden

[1:39:37] en hij en ik heb er laatste ook weer een gesprek gehad met de directie van tata. Dat zijn echt niet altijd opperbest gesprekken zeg maar daar zijn we echt wel heel erg kritisch

[1:39:49] op tata. Want wij willen heel graag toewerken naar het groen staal programma groen. Een duurzame groene staalproductie in nederland.

[1:40:00] Maar dan is het wel heel belangrijk dat iedereen zich aan de afspraken houdt en ik heb al vaker ook en dit soort debatten aangegeven dat ik er vertrouwen heb dat data en de goede bewegingen aan het maken is. Maar ik heb laatst ook aangegeven dat ik steeds meer moeite heb om dat zinnetje te bezigen omdat ik toch zie dat we elke keer opnieuw met elkaar en die spreken terechtkomen

[1:40:25] die niet aansluiten op de afspraken zoals we met elkaar willen gaan maken ook richting toekomst.

[1:40:32] Ik zie wel nog steeds en bereidheid van zijn om die beweging te maken. Ze zijn ook volop in gesprek met collega adriaansens. Om te kijken hoe ze na die groene industriepolitiek toe kunnen werken.

[1:40:46] Maar dat er enig ongemak af en toe zet en hoe je ervoor kunt zorgen dat je toewerkt naar die groene industriepolitiek die niet van vandaag op morgen gerealiseerd. Dus dat dat staat op spanning met ook de de omgeving op dit moment

[1:41:06] dat dat voelen we natuurlijk allemaal. Maar waar ik wel ook roep uitput. Dat is dat ook de omwonenden die zijn heel goed georganiseerd hebben heel veel kennis over de situatie van het op en rondom het tata terrein en zij hebben gevraagd kunnen wij niet meedenken en en een expert groep en zij zien daar de toegevoegde waarde voor henzelf en en ze hebben ook wel vertrouwen in dat als op mee kunnen blijven denken dat die beweging na die groene industriepolitiek wel gemaakt zou kunnen worden en dat ze ook met hun kennis en expertise daarin nog goede aanbevelingen mee kunnen geven. Dus dat gebeuren ook wel goede dingen. Maar ik deel het ongemak dat de heer thijssen ook op het moment voelt over wat er in onze beleving denk ik allebei wel beter zou kunnen. Ook.

[1:41:55] Dit thijssen,

[1:41:57] Ja.

[1:41:58] Ik denk dat dat de staatssecretaris nick daar het een beetje hetzelfde gevoel hebben van er zijn heel veel mogelijkheden gebeurt wel wat maar er kan nog zoveel meer. En wanneer wordt die grote stap gezet nadat groene staal maar specifiek hierover. Als we kijken over de aanpassing van die europese richtlijnen, dacht ik dus dat het nuttig is als de juridische mogelijkheid wordt gecreëerd voor het bevoegd gezag om te zeggen de omgeving is die niet schoon genoeg ook al voldoende. Alle punt bronnen misschien aan wat er geld voor die punt bronnen. Maar wij moeten kunnen handhaven op

[1:42:28] op het geheel op het cumulatieve effect

[1:42:32] en mijn vraag is dus tenzij ik het verkeerd begrijp, maar moet die mogelijkheid niet worden gecreëerd en is dit niet een goede mogelijkheid om dat te doen.

[1:42:41] De staatssecretaris een concrete vraag over de bron voor de tweede keer gesteld. Dus.

[1:42:49] Wat wij wel hebben ingebracht en en de onderhandelingen en ze ook het belang van de leefomgeving. Dat zie je nu ook steeds meer terugkomen en alle stukken dus ook bijvoorbeeld de gesprekken die ik heb is t k

[1:43:01] over de omvorming naar die naar die groene industriepolitiek. Daarin wordt nu nadrukkelijk ook het leefklimaat en gezondheid meegenomen en de eisen die worden gesteld aan aan bedrijven aan ook aan de industrie.

[1:43:16] Ik moet het antwoord even specifiek schuldig blijven op hoezo. Het ene op het andere kunnen aanhaken. Ik kan mij haast niet voorstellen dat wij hier in nederland minder strenge normen hanteren dan en europees verband. Maar ik wil daar graag schriftelijk nog even en de loop van morgen ofzo. Bij de thijssen en de rest van de commissie op terugkomen, omdat het nogal technisch is. En dan heeft ie tenminste een fatsoenlijk en technisch inhoudelijke antwoord.

[1:43:44] Voorzitter,

[1:43:45] ja.

[1:43:46] Dankuwel staat genoteerd die haverkort de heer excuus. De heer thijssen nog.

[1:43:52] Ik had er nog eentje geloof ik. Dus dank voor deze toezegging en daar kijk ik naar uit. Dan heb ik nog een vraag over de debat over de banden autobanden die stapels een laagje grond overheen gaat en daar niet wat meer mee. Dus goed te horen dat staatssecretaris een werkbezoek heeft gebracht om te kijken naar oplossingen daarvoor

[1:44:09] ik volgens mij een ander probleem van in de levenscyclus van die banden is niet zozeer als er van de auto's m afgehaald. Ze zijn versleten, maar vooral tijdens het gebruik van de behandelen. Want dan slijten ze langzaam af en komen al die microplastics in ons milieu.

[1:44:22] Dus de vraag is wat moeten we daaraan doen omdat het zo'n grote bron van microplastics is en mijn vraag ging over gesteld dat de radar bijvoorbeeld van de milieuraad of in de gesprekken die de staatssecretaris heeft met haar collega's in europa.

[1:44:37] Dat staat nu niet op de agenda van de milieuraad. Maar het is natuurlijk zo dat we in brede zin altijd kijken naar hoe microplastics in ons milieu terechtkomen. Gelukkig gaande technieken snel aan de ontwikkeling van de techniek. Maar het is inderdaad zo dat je via slijtage van banden uiteindelijk ook rubber het plastic en microplastic en de bodem en uiteindelijk in het het water kunnen krijgen.

[1:45:04] Dus dat is ook een van de vele aandachtspunten, want er zijn ontzettend veel voorbeelden te noemen hoe microplastics in het milieu terecht komen. Maar aangezien er nog veel banden zijn die veel kilometers maken en die uiteindelijk ook veel slijten en daardoor ook tot veel plastic leiden. Dat onderschrijf ik wel. Dus ik zie dat als een nogmaals een reminder van de heer thijssen om daar aandacht voor te hebben.

[1:45:30] Dankuwel. Dan vraagt nog van de heer haverkort vvd.

[1:45:35] Ja. Voorzitter nog even over het toelaten versneld toelaten van stoffen en de capaciteit bij efsa. Ik snap ook wel dat dat nu niet formeel het agenda staat de staatssecretaris begon met een heel riedeltje punten toe te voegen aan de agenda, aan het begin van dit overleg. Dus dus alvast gelegenheid zijn om ergens nog altijd al is het informeel het belang van die versnelde toelating te benoemen. Dus die vraag die die stel ik nog maar even aan haar of ze daartoe bereid is informeel en dat is niet wil uitspreken dat dat belang groot is. We waren maandag zoals ik al zei in brussel en ook de heer diederik samsom gaf aan dat hij daar best wat hulp van landen bij kan gebruiken. Dus als dat kan dan ben ik niet tevreden.

[1:46:14] Voorstellen,

[1:46:15] De staatssecretaris. Voorzitter, even voor de helderheid die punten die ik aan het begin van de vergadering op noemde. Dat zijn allemaal zeg maar mededelingen. Dus maar meneer haverkort. Ik zeg ik graag toe. Voorzitter, aan de haverkort dat ik nog eens kijken of ik niet in mijn eigen bijdrage en en zin kan toevoegen, waardoor er een mededelingen forum een opmerking

[1:46:44] tijdens de raad wordt gemaakt, hebben.

[1:46:48] Kijk even kort is er tevreden mee. Dan zijn we gekomen aan het eind van de beantwoording in eerste termijn van de staatssecretaris. En dan gaan we naar de tweede termijn van de zijde van de kamer. En als u daar minuutje ongeveer voor neemt. Dan komen we er vlotte wij mevrouw van esch partij voor de dieren.

[1:47:07] Dank u voor de deur. Want ik wil deze stad danken voor de meerdere toezeggingen die gedaan zijn. Ik had al een aantal moties in voorbereiding. Maar volgens mij kan ik daar in ieder geval twee van hoef ik niet te doen over die minimaal verpakkingen, teruggang en de heer veel waar en herbruikbare doelstellingen. Ik vond het antwoord nog wel lastig over die maximaal gewicht normen voor verpakkingen. Want wij horen juist dat is een heel effectieve methode zou zijn om om de verpakkingsindustrie te laten om om ze te laten dwingen om juist verpakkingen lichter te maken en ik hoor nu in het antwoord dat dat juist niet zo zou zijn. Ik twijfel. Ik vind het verwarrend. Gezien het juiste antwoorden krijgt dat het wel het geval zou zijn. Dus daar ben ik benieuwd naar of daar nog even wat meer toelichting op kan worden gegeven

[1:47:51] en ik kondigt alvast aan dat we morgen een twee minuten debat gaan houden want ik ben het gewoon niet eens met die als doelstelling van twintig, vijfenveertig. Dus daar wil ik wel echt een motie voor water. Daar wil ik wel echt de motie op indienen. Morgen dus bij dezen konden we dat vast aan.

[1:48:06] Dankuwel dan het woord aan mevrouw hagen.

[1:48:08] Dank dank voorzitter nog eventjes terug over die medicijnen op het moment dat het gaat hier over gelijk speelveld, dan betekent het echter nooit investeren in de toekomst betekent altijd houden bij te houden en dat zien we nu ook weer dat terwijl de eerdere europese commissie voorstel dat er een upc medicijnen ingesteld moet worden, zeggen wij wij wachten wel op euro banen. Volgens mij hoeft dat niet doen we morgen bij het tweeminutendebat komt fijn dat u inzetten op de microplastics weren uit ook die cosmetica heel erg fijn. Maar toch nog heel even over de kleding. Want als alle kleding uit plastic bestaat, hebben we nog steeds het grote probleem van de microplastics die gevormd worden bij het wassen en bij de productie van deze kleding en vijfendertig procent van de microplastics die in de oceanen komt van onze kleding af. Dus nogmaals, wilt u alstublieft ook bij de microplastics en bij deze verordeningen en richtlijnen en wederom op het hart drukken dat we plastic in kleding zoveel mogelijk terug moeten dringen.

[1:49:07] Dankuwel. Dan is het woord aan de heer haverkort namens de vvd.

[1:49:10] Ja. Voorzitter kan kort. Ik had volgens mij nog een vraag uit eerste termijn openstaan en dat gaat over ons nederlandse afval inzamelen sorteren en recyclen systemen en we zijn er trots op. Maar het kan nog veel en veel beter. Zeker als we daarmee nog meer voorop gaan lopen in europa. Ik heb de staatssecretaris al eerder gevraagd meer regie op dat systeem te nemen en de vraag in eerste termijn was hoe staat zij daarin vraag nog een keer wat meer regie meer gestandaardiseerde inzamelen sorteren verwerkings, technieken zorgen ervoor dat we meer grondstoffen hergebruiken. Dat is beter voor onze schone bodem, onze schone lucht en schoon water en leidt ook nog eens tot lagere kosten voor onze inwoners. Dus win, win dat zouden we heel europa moeten gunnen.

[1:49:50] Voorzitter, dank

[1:49:52] dankuwel. Dan geef ik het woord aan mevrouw bush liet namens groenlinks.

[1:49:55] Veel dank. Voorzitter, de richtlijn van verpakking heeft een stap vooruit, maar ik deel de zorgen van mevrouw van esch en tegelijkertijd moet ik ook nog even aankijken. Dus dat is wat het is dan de best beschikbare technieken. Goed dat we het erover eens zijn dat het nog niet eens wat het zou moeten zijn. Dus wat mij betreft iets wat we de volgende keer zeker. Verder moeten doorlichten hier in de kamer. Want zoals ik reeds aangaf, zouden we daarmee heel veel

[1:50:21] emissies kunnen voorkomen. Een heel goed dat er op europees niveau veel gebeurd. Maar wat ons betreft is het niet of of en dan tot slot, voorzitter, ik hoorde net dat de staatssecretaris vertelde dat nederland met slechts twee andere landen voor die norm van honderd vijftig is gegaan. Mijn complimenten daarvoor. Dat mag ook een keer gezegd worden. Want ik kan me voorstellen dat niet altijd even makkelijk is. Dus ik hoop dat met dezelfde houding verder zal moeten gaan in die onderhandelingen dankuwel.

[1:50:46] Ja.

[1:50:47] Dankuwel dan het woord. Tot slot aan de heer keizer van de pvda.

[1:50:50] Dank, voorzitter en dank de staatssecretaris voor alle antwoorden en het debat. Ik ben blij met de toezegging dat er nog wat uitleg komt over het tata en ik had nog een andere over. Ik breng af en toe inderdaad die negentig plannen tegen grenzen op omdat ik op zoek ben naar een soort ijkpunt in deze discussies van hoe snel moeten we die microplastics die chemicaliën. Hoe snel moeten we dat nou afbouwen, zodat we weer binnen de planetaire grens komen zoals we ook houvast te nemen in de stikstofdiscussie in de c o twee discussie en ik hoor de staatssecretaris zeggen nou, aan het eind van de van de termijn van de commissie gaan we de balans opmaken gaan bekijken waar we komen want waarschijnlijk is nog niet genoeg. En dan kijken wat er dan nog meer moet gebeuren

[1:51:30] en ik zat te denken. Ik kan de minister of de staatssecretaris misschien een spiegel op hoe zij aankijken tegen wat de minister. Wat de europese commissie nu doet en wat die negentig planetaire grenzen van inhoud en ik snap dat dat die niet in tweede termijn kant of dat misschien een keer kan in een in een brief van de staatssecretaris dat we daar wat meer grip op krijgen en daar een goed gesprek met elkaar over kunnen hebben.

[1:51:51] Dank voorzitter,

[1:51:52] Dankuwel. Dan stel ik voor dat we

[1:51:56] in één keer doorgaan is het woord aan de staatssecretaris voor haar beantwoording tweede termijn.

[1:52:01] Ja. Dankuwel. Voorzitter, een aantal opmerkingen eigenlijk niet meer heel veel vragen wellicht nog even richting mevrouw haag. Er komt een europese pakket aan over microplastics nog voor de zomer en het kan haast niet anders dan dat kleding op een belangrijk onderdeel daarvan zal zijn en ik zal zelf ook in de discussies nog eens goed bij ze ook op het belang van bijvoorbeeld wassen waarmee ook kleine deeltjes in het water uiteindelijk terecht kunnen komen, want het zul je toch allemaal moeten meewegen.

[1:52:35] De heer haverkort die vroeg nog specifiek over die meer regie. Dat doen we eigenlijk al zo. Mijn antwoord zijn dat hij misschien een beetje flauw of niet voldoende. Maar ik zal daar goed op letten dat we die regie scherp houden

[1:52:50] richting meneer thijssen zou ik willen zeggen als het aankomt op de planetaire grenzen.

[1:52:58] Meneer thijssen wellicht dat ik circulaire economie en portefeuille hebt en ik moet zeggen dat ook sinds ik dat en portefeuille hebt dat ik echt wel dat men ook al kost dit verder zijn geopend

[1:53:09] en ook als ik bijvoorbeeld op internationale bijeenkomsten kom dan wordt wel heel erg naar mij gekeken om uit te leggen hoe iedereen tot een circulaire economie moet komen. Nou we zitten hier en ik zit hier vaak met leden van die tegenover mij zitten en de commissie en ik hoor heel vaak ook wat er nog allemaal beter moet en wat er sneller moet en noem het allemaal maar op. Maar we zijn koploper zo ongeveer wereldwijd op het gebied van circulaire economie en dat maakt aan de ene kant trots en aan de andere kant ook heel erg nerveus omdat dat ook betekent dat er nog ontzettend veel te doen is en als wij zo doorgaan met zeg maar het gebruik van grondstoffen zoals we bezig zijn. Dan hebben we en mijn en ons leven. We zijn denk ik allemaal ongeveer aantal jongeren dan ik hebben we drie aardbollen aan grondstoffen nodig om te kunnen blijven produceren, zoals we doen en we hebben die grondstoffen niet. Dus we zullen naar een ander systeem toe moeten de oorlog in oekraïne. Die doet ons natuurlijk ook heel erg met de neus op de feiten hoe we afhankelijk zijn van grondstoffen aan van andere landen. Ik grote landen die ons afval aan het opkopen zijn, omdat zij zien dat er waardevolle grondstoffen zitten aan dat er verwerkt kan worden tot goede hoogwaardige nieuwe grondstoffen. Dus er is nog zo ontzettend veel te doen. Dus ja. Als u mij vraagt

[1:54:32] hoe kijkt u aan tegen hoe we omgaan met onze planeet moeten we dat beter doen dan is mijn antwoord daarop jaar doen we voldoende. Ik denk het niet want als ik zie hoe ambitieus. Wij zijn in nederland en ik zet dat af tegen europese laten staan tegen andere continenten. De ambities die daar zijn dan hebben we nog ontzettend veel te doen met elkaar. Er komt een moment waarop we niet anders kunnen. Maar ik hoop dat we dat punt niet hoeven te bereiken en dat voor die tijd iedereen ook al van hebben of thuis aan mij zal het niet liggen. Ik ga overal naar toe om uit te leggen wat we aanvullend kunnen doen. Ik probeer na te denken of we ook hier in nederland kunnen doen. En natuurlijk kan niet alles. En we moeten ook de samenleving mening. Want dat is ook een heel belangrijke voorwaarde dat iedereen mee kan blijven doen dat het ook betaalbaar blijft en dat je dus draagvlak houdt voor het beleid dat je voert.

[1:55:21] Maar er is nog heel veel te doen.

[1:55:24] Dankuwel.

[1:55:27] Dankuwel nog een vraag van mevrouw van esch gaat gang.

[1:55:31] Of heb ik heb het gemist. Maar ik vroeg nog naar de uitleg over de maximum gewicht normen voor verpakkingen en de ik snap ik krijg juist doordat het een heel goed instrument zou zijn en ik kreeg net het antwoord van niet. Dus ik twijfel. Ik dacht dat was eigenlijk mijn vraag.

[1:55:45] U dacht

[1:55:47] de staatssecretaris.

[1:55:49] De vraag blijft wat is genoeg verpakking. En wat is te veel verpakking voor de toepassing. En dan moet je per geval dus ook beoordelen en een maximum gewicht. Dat kan dus niet zomaar. En dat werkt mogelijk zelfs averechts omdat je dan dus zegt van nou ja dan kan iedereen gewoon ook meteen op dat maximum gaan zitten. Terwijl je moet je wilt natuurlijk dat uw het maximale wat genoeg is toepassen, maar wellicht zouden we daar nog ook op een ander moment wat verder over en detail kunnen spreken met elkaar en ik wil ook nog wel eens een keer een toelichting geven aan mevrouw van esch en de rest van de commissie over hoe die waarom mij nou precies denken dat dit een beter voorstel is wat uiteindelijk tot minder afval leidt.

[1:56:35] Morgen morgen.

[1:56:38] Wij hebben morgen een schriftelijk overleg. Dus dan kan het al of een iso is een schriftelijk overleg over psychische. Dus dan kunnen we het dan al meteen bespreken.

[1:56:49] Kijk eens.

[1:56:50] Dat is heel mooi. Dan zijn we komen tegen het eind van dit constructieve overleg. En voordat ik ga afsluiten,

[1:57:02] zal ik de toezeggingen oplezen.

[1:57:06] Let u goed op de staatssecretaris zegt toe te pleiten voor hergebruik en erven stoelen zoals die omschreven stonden in de eerdere conceptversie.

[1:57:18] Dus nu dan komt erop terug dan ook nog voor zal in het verslag van de milieuraad op terugkomen. Twee de staatssecretaris zegt toe te pleiten

[1:57:30] voor om het verpakkingsafval al in tweeduizend dertig met minimaal vijftien procent te verminderen en komt ook daar in het verslag van de milieuraad.

[1:57:39] Terug.

[1:57:40] Dan drie. De kamer wordt middels een brief geïnformeerd over of er in de europese impact analyse de gevolgen per europees land meegenomen kunnen worden inzake de verpakking verordeningen.

[1:58:05] De vraag is om maar even in het en zo op terug te komen

[1:58:08] op dit punt. Want zoals het er nu staat, kunnen we niet helemaal toezeggen.

[1:58:13] De haverkort had vragen gesteld.

[1:58:16] Waar het mij om gaat. Ik weet precies wat wat ik net heb toegezegd. Dus ik kan er misschien nog een keer proberen te formuleren.

[1:58:25] Wij denken dat de analyse die europa gemaakt heeft dat die voldoende zou moeten zijn en dat er niet nog een aanvullende analyse nodig is. Ik heb al toegezegd om nog eens even te kijken hoe die analyse nou precies is opgebouwd en hoe de uitsplitsing gemaakt is

[1:58:42] en ik heb toegezegd om dat ook toe te sturen en op het moment dat die uitsplitsing niet voldoende op nationaal niveau is dan gaan we nog met elkaar bekijken hoe we daar dan vervolgens mee om.

[1:58:54] De haverkort,

[1:58:55] Ja. Voorzitter, dat is op zich prima. Die spreiding in europa. Juist op dit thema is heel erg groot en in die impact analyse gaat het vaak over gemiddelde. Daar zat zat mijn belang

[1:59:05] een check vraag daarbij. Het onderhandelingsproces is nog niet dusdanig ver verlopen dat dan eventueel de constateer de constatering die we samen zouden doen niet nog tot is nog een moment dat het me zo vragen om dat nog eventueel ook weer te delen met elkaar neem ik aan.

[1:59:22] Zo heb ik het begrepen dat de staatssecretaris daarop terugkomt en dan kunt u alsnog

[1:59:26] bij het verzoek indienen om toch een nationale analyse.

[1:59:29] Dan is het voor nu.

[1:59:31] Dan gaan we naar de christenunie heeft meegeschreven met de correctie van de staatssecretaris dan vier. De kamer zal per brief voor zestien maart worden geïnformeerd over het in kaart brengen van mogelijke fullback opties. Als europa wordt besloten bevoegdheid over de

[1:59:47] zeer zorgwekkende stoffen lijst bij de europese commissie te beleggen.

[1:59:54] Vijf. De staatssecretaris zegt toe om in de discussie over de best beschikbare technieken ook dierenwelzijn aan te

[2:00:00] kaarten. Nogmaals, in de uitvoering van de motie

[2:00:04] van de partij voor de dieren zes de kamer wordt uiterlijk deze week geïnformeerd over aanvullende vragen van het lid thijssen over tata steel.

[2:00:15] Dan

[2:00:17] heeft mevrouw van

[2:00:19] s

[2:00:20] een twee minuten debat voor aangekondigd en aangevraagd heb ik dat goed gehoord. Morgen half twee. Het staat al op de plenaire agenda.

[2:00:29] Ja.

[2:00:32] Mevrouw aangeeft ook al een

[2:00:36] motie aangekondigd. Dan zijn we gekomen aan het eind van dit commissiedebat. Ik dank de staatssecretaris voor haar beantwoording, het collega's voor de inbreng, de dienst verslaglegging en redactie voor de ondersteuning en de mensen thuis en op de publieke tribune voor de belangstelling uit. Uiteraard ook de bode. Ik wens u een prettige middag

[2:00:57] sluit de vergadering,