Ontwikkelingen rondom het coronavirus

[0:00:00] Die

[0:00:01] open ik de technische briefing over de ontwikkelingen rondom het corona virus iedereen van harte welkom. Zal ik ben ik joba van den berg namens het cda. Maar ik ben vandaag u. Voorzitter,

[0:00:13] ik wil even onze gasten eerste introduceren meneer van dissel tussen zeer bekend heer directeur van het centrum voor infectieziektebestrijding van het rivm. Mevrouw jolande sap, voorzitter, van de maatschappelijke impact team, de heer alfons olde, loohuis, adviseur support en lid van het zon en wee commissie voor het deelprogramma aanhoudende klachten en herstel zorg dan de heer rolf groeneveld, hoogleraar klinische epidemiologie,

[0:00:42] epidemiologie lumc en dit zonder mee en begeleidingscommissie onderzoek oversterfte en professor frits roosendaal, voorzitter van het adviespanel innovatieve behandelingen, covid negentien

[0:00:55] en voorzitter van de zon en wee commissie

[0:00:57] voor de overkoepelende kennisagenda post-covid

[0:01:01] en u even twee dingen vooraf. U denkt misschien wat veel insprekers. Maar wij hebben ook een enorme diversiteit gekregen aan van vragen die aan het ministerie. Zij stelt dus dat is de reden dat er ook een diversiteit aan sprekers is de eerste vier sprekers hebben precies een kwartier om een presentatie te geven. Professor roosendaal heeft geen presentatie, maar is er wel een vragen te beantwoorden. En dan hebben wij nog een uur voor de vragen als commissie, waarbij meneer haga en mevrouw westerveld hebben aangegeven dat ze iets eerder weg.

[0:01:40] Dus als eerste zou ik aan

[0:01:44] dissel het woord willen geven.

[0:01:46] Dankuwel. Ik wilde een korte update doen over covid negentien, zowel vanuit de vervelend, maar ook vanuit aspecten

[0:01:54] van het post-covid condition op long copy het genoemd.

[0:01:59] Waar staan we momenteel met cool fit. Welke vnc instrumenten gebruiken we nog. Dat is de eerste site die is niet veel anders dan nu ook eerder heeft gezien, hebben een strategie om het virus in te dammen opgeleide van de infectie druk. We willen met name

[0:02:17] uitbraak is voorkomen en bestrijden en we hebben een beleid van vaccinatie om uiteindelijk een brede mobiliteit onder de bevolking te bewerkstelligen

[0:02:25] die uiteindelijk ook ons het meest helpt om de rondgaan van het virus en met name de consequenties daarvan te beperken.

[0:02:33] Dan richten we ons op een aantal doelen deelt zijn die bij het nipt maatschappelijke afwegingen.

[0:02:39] Het om heeft zich altijd gericht op de zorg keten zorgen dat die intact blijft bij het rondgaan van het virus

[0:02:47] kwetsbare beschermen en uiteraard ook zicht te houden op het virus zodat je ook weet hoe je maatregelen kan nemen.

[0:02:53] Dat doen we via een aantal manieren uli woning, ncrv ernst en met name het laatste is dus belangrijk in feite het aandacht wat ons laat zien waar fit is en waar we misschien actie moeten ondernemen. Dat doen we met name momenteel omdat de teststraten van de ggd en daarmee natuurlijk het ook. Sir is en het decisio en bron en contactonderzoek is weggevallen met het rioolwater cv een systeem dat is opgezet.

[0:03:21] Dat wordt ook uitgebouwd in het kader van pandemische partners infectie radar. Wat gebruik maakten eigenlijk van zitten ze science. Daar kunnen personen aan deelnemen en die geven dan om de zoveel tijd meer hiervoor één keer per week op of ze klachten hebben en als ze klachten hebben dan sturen ze ook een kweken in ter bepaling van de oorzaak van de klachten. Dat zal ik u laten zien want die lopen gewoon door. En dat zij momenteel eigenlijk onze belangrijkste instrumenten. Dan zit je op deze misschien wat drukken die ja, maar wel alle essentiële gegevens bij elkaar.

[0:03:59] Wat dit toont is de rioolwater vervelend dat de smet blauwe aangegeven en eigenlijk van begin van de

[0:04:07] uitbraak tot nu en rioolwater vervelend is wat later beschikbaar gekomen. Maar u ziet met name dat we het afgelopen vanaf afgelopen zomer periode een aantal pieken hebben gekend. En als u het meest naar rechts kijkt dan ziet u dat het blauwe lijn heel hoog geweest is. Maar momenteel ook weer naar heel laag is gegaan en ook de laatste week weer met pakweg twintig procent is gedaald.

[0:04:34] Daaronder ziet u in rood. De ziekenhuisopnames en in groen. De ic opnames en u ziet dat

[0:04:41] als de rioolwater survey ons toont dat er veel virusdeeltjes in het riool komen. Ziet u ook dat er pieken zijn in de ziekenhuisopnames en ook eerder zeker pieken in de ic opnames.

[0:04:53] Tenslotte op de kleur die u ziet wisselen op de achtergrond. Ziet u de verschillende varianten die spelen en momenteel zijn dat de xp architectuur. Dus heeft u ongetwijfeld in de krant over gelezen die ook wat oog klachten kan veroorzaken die mee te wij sinds begin maart nog heel redelijk beperkt dat verspreidt zich nog niet veel maar je ziet in ieder geval dat de alfa de delta dat de verschillende veertig varianten en de laatste tijd natuurlijk de om. Ik kon varianten zijn opgekomen en weer gaan wat u eigenlijk ook al in deze grafiek. Een beetje ziet is dat. Maar de rioolwater survey eens nog steeds hoge pieken toont

[0:05:33] de ziekenhuisopnames al steeds wat lager worden en dat duidt erop dat degene die de virussen die rondgaan bij de het gegeven dat de meeste personen inmiddels immuun zijn dat de consequenties van dat rondgaan veel minder zijn

[0:05:49] dan wanneer nu hemel links kijkt waar de ziekenhuisopnames nog heel hoog waren. Nou daar kun je natuurlijk een grafiek van maken die dan toont voor een bepaalde hoeveelheid virus circulatie per honderd duizend personen in dit geval hoeveel ziekenhuisopnames er per dag waren in het verloop van de uitbraak.

[0:06:11] En dan ziet u dat links kijkend. De zwarte lijn toont dat er vrij veel ziekenhuisopnames per dag waren. Maar inmiddels zie je dat dat als het waar is uitgedoofd.

[0:06:21] Met andere woorden bij dezelfde hoeveelheid virus in het riool zijn de consequenties voor ernstig ziek worden naar het ziekenhuis moeten

[0:06:29] en al helemaal op de ic belanden. Een stuk minder geworden dan wel aan het begin van de uitbraak hebben gezien.

[0:06:36] Dat komt natuurlijk deels vanwege de vierde variant de ogenblik ron. Maar dat komt ook met name omdat natuurlijk de weerstand. De afweer onder de bevolking in de loop der tijd eigenlijk wat betreft antistoffen honderd procent geworden is. Men heeft ofwel antistoffen door doorgemaakt de infectie ofwel door vaccinatie, met name op deze cellen zijn dan belangrijk. Dus meer de cellulaire afweer van bloedcellen

[0:07:01] om ook kruisen reactie te geven voor de verschillende virus types en het overall resultaat is dat bij dezelfde hoeveelheid virus in het riool en dus afgeleid waarschijnlijk ook een zelfde circulatie van het virus te consequenties in de loop der tijd veel minder zijn geworden. Veel minder druk op de zorgketen op de ziekenhuisopnames

[0:07:23] en op de dossiers.

[0:07:26] Dus dit toont eigenlijk heel mooie hoe je met een beperkt aantal gegevens en rioolwater vervelend. Wat een krachtige manier is om vervelend te doen omdat hij onafhankelijk is van of men wel of geen klachten heeft, en wel of niet naar een teststraat gaat. Dat geeft hele mooie gegevens in samenhang in dit geval met de ziekenhuisopnames en dat zijn natuurlijk ook vrij harde gegevens. Maar als er dan nog even naar de laatste piek kijken dan ziet u dat rond één maart weer een weekend gehad in de rioolwaterzuivering verleend. Dit is even een uit vergroting van de grafiek u eerder zag aan de rechterzijde ziet u dan de resultaten van infectie radar. Dat is dus de rapportages van zo'n tien, vijftienduizend mensen die dat opgeven via een website aan het rivm of ze wel of niet. Klachten hebben. Nou je ziet dat dat tijdens de piek tegen de zes procent lag. Maar inmiddels op twee komma zeven ongeveer zit

[0:08:20] ook daar zie je dus die daling die je ook in het rioolwater terugziet en tegelijkertijd ziet u dat de ziekenhuisopnames ook dalende zijn

[0:08:29] die personen geven ook op. Niet alleen als ze klachten hebben die bij cofidis zouden kunnen passen, maar ook of ze zelf testen hebben gedaan. Diezelfde test van de voorlaatste week was iets van een half procent positief. Deze week is het weer wat lager. Nul komma drie. Dus dat betekent dat nul komma drie procent van die hele groep cool fit doormaakt op grond van dezelfde terwijl ongeveer tweeëneenhalf procent momenteel klachten heeft.

[0:08:54] Dat betekent dus dat niet al die klachten door covent worden veroorzaakt. En dat is ook niet zo. En dan ziet u hiervan een opsplitsing voor een groter aantal virussen? Waar de name denk ik nu niet zo belangrijk zijn, maar de verschillende kleurtjes geven de verschillende virus types aan die koffiedik achtige klachten kunnen veroorzaken in dat blauwe paarse met het pijltje aangegeven. Ziet u wat het aandeel van go fit is zowel bij de personen die aan infectie radar deelnemen. Ziet u dat dat inmiddels zeer gering is en dat de meeste personen met klachten een klassiek neusverkoudheid virus zogenaamde renoveren hebben aan de linkerkant. Ziet u ook een cv. Een systeem voor de amendement bertens. En wat zijn de niveau? Huisartsen? Peil? Stations

[0:09:42] en mensen gaan naar de huisarts met klachten. De huisarts documenteert. Dat

[0:09:46] neemt ook bij de bij de eerste paar patiënte met die klachten per dag kweek stokjes af te worden opgestuurd en bepaald. Daar zit natuurlijk een selectie een

[0:09:56] en u ziet dat daar los van dat ook daar komen fit een minderheid van de oorzaken van die klachten is zie je ook daar de drie renoveren virus terug en nog wat te influenzavirus en omdat er een soort selectie is en want niet iedereen gaat met z'n klachten ook meteen naar de huisarts

[0:10:12] zie je dat het aandeel koop het daar nog ietsje hoger is. Dus met dit soort type cv en systemen kunnen we inmiddels wat we eerder niet konden

[0:10:22] een beeld hebben van het rondgaan van het virus door nederland op verschillende niveaus door zelf rapportage persoon die naar de huisarts gaan, maar ook vanuit de consequentie eventuele op de zorg en de totale rondgang in de rioolwater vervelend

[0:10:39] die

[0:10:40] de afname in aantal personen met klachten. Zie je ook terug in verzuim meldingen. Dat laat ik u hier nog even zien van een arbo dienst

[0:10:48] die ongeveer dertien procent van de nederlandse werknemers bediend. Ook daar is de laatste tijd een duidelijke afname

[0:10:55] van het aantal verzuiling. En tenslotte nog misschien dat iemand anders daar straks nog meer op ingaan, maar nog even de sterfte cijfer van het cbs weergegeven voor verschillende leeftijden. Zoals u ziet de aller oudsten onder ons

[0:11:09] nul tot vijfenzestig en de tussen groep en dan ziet u dat we momenteel niet meer ten opzichte van de normale waarde. Hè dus de spreiding die we kennen van de voorgaande jaren dat er op dit moment geen oversterfte mee eens.

[0:11:23] De stad te even met betrekking tot cool fit. Momenteel wilde ik er ook nog wat vertellen over onderzoek wat we doen naar boskoop conditie ofwel de long cool fit.

[0:11:34] Het rivm heeft

[0:11:36] ook vanwege andere onderzoeken tijdens de corona. Een aantal vrij grote cohorten opgebouwd van patiënte, maar ook van groepen die wilde meedoen.

[0:11:46] En om de zoveel tijd naar aanleiding van een bloed prikken konden we dan bepalen of ze wel of geen koffie te hebben gehad

[0:11:52] en dat is natuurlijk ook een groep die momenteel heel geschikt is om te kijken hoe vaak komt dat post-covid. Nou voor. En wat zijn dan de karakteristieken daarvan is dat iets wat stabiel is. Met andere woorden je krijgt en het gaat niet meer weg

[0:12:08] of zit er een dynamiek in wat zijn risicofactoren. Wat is de impact op de kwaliteit van leven. Maar dat zijn allemaal factoren die won worden onderzocht te doen we overigens ook met

[0:12:18] andere groepen in nederland en ook met internationale groepen samen.

[0:12:22] Die wilde ik u wat resultaten van laten zien. Maar van belang misschien even hier is dat we natuurlijk verschillende groepen moeten vergelijken. We moeten een groep vergelijken die komen fit heeft gehad.

[0:12:33] We moeten een groep vergelijken die eigenlijk en dat noemen hier de populatie controle die we nog hebben geconcludeerd dat het moment dat zijn nog geen go fit hadden want we weten allemaal dat een deel van die klachten. Ook bij niet cool fit personen kan voorkomen. We hebben een controle groep die wel klachten had maar negatieve test ook dat is een belangrijke controle. En tenslotte hebben een groep die door zelf aanmelding mee is gaan doen en die hebben dus vanaf het begin af aan dat natuurlijk zogenaamde long copy het klachten.

[0:13:06] Hoe ziet zo'n beeld eruit en dit onderzoek wat doorloopt. Dus dit is pas na de eerste drie maanden. Maar je ziet u aan de linkerkant. Een aantal klachten die iemand kan kan rapporteren en die verhoogd kunnen voorkomen en dat zijn met name klachten van vermoeidheid benauwdheid

[0:13:26] versnel te reageren op allerlei prikkels een gestoorde geheugen functie waarnemen en wat wordt omschreven als hersen mist. Dat zijn overigens redelijk goed gedefinieerde klachten allemaal die ook kunnen worden gescoord. Dus dit is dat dat daar zit een systeem achter. Wat maakt dat vermoeidheid heeft ook vermoeidheid representeert en wat u ziet in de verschillende kleuren is in rood. De rapportage naar delta

[0:13:54] in blauw. Naomi kon in groen zijn. Het tess negatieve controles en in paars moet er eigenlijk zien als de bevolking die in ieder geval niet bekend. Een covent infectie heeft gehad dan valt natuurlijk op dat bijvoorbeeld voor vermoeidheid ook onder de gezonde bevolking dat al redelijk vaak wordt gerapporteerd, maar uit deze grafiek is duidelijk dat met name naar delta, maar ook naomi kon maar wel minder frequent

[0:14:22] ook die klachten worden gerapporteerd en dat ze dan vaker worden gerapporteerd en dat betekent dus eigenlijk dat dat verschil ten opzichte van de van de controle populatie. Dat dat de toegevoegde invloed is van die delta of om meer kon infectie op deze klacht.

[0:14:38] Nou dat ziet u dat beeld eigenlijk voor alle klachten en geheugenstoornissen wordt vaker opnieuw gerapporteerd na een delta infectie dat na een om micron infectie, maar ziet dat dat ongeveer twee tot tweeëneenhalf maal hoger is dan dat het al wordt gerapporteerd door personen zonder corona-infectie en dit toont natuurlijk meteen de complexiteit van de situatie. Want als iemand klachten van vermoeidheid heeft. Hoe maak je dan uit wat daar de reden van is een en ook en dat laat ik u zo nog even zien. Wat is daar nou eigenlijk de dynamiek van want dit is drie maanden na de koop het infectie vastgesteld en laten we zeggen dat voor de delta is ongeveer zeventig procent voor die om. Ik kon rond de tien. Dus al met al komt er op ongeveer veertien procent extra ten opzichte van de van de achtergrond controle uit en we zien inmiddels dat wanneer je na een jaar dit onderzoek herhaald dat het zich ongeveer halveert en dus er zit ook een dynamiek in de klachten. Als iemand redelijk kort na corona ernstige klachten krijgt is dat niet automatisch zo dat dat na een jaar nog steeds aanwezig is.

[0:15:45] Tegelijkertijd kan natuurlijk ook constateren dat na een jaar natuurlijk nog wel degelijk een een aantal personen ernstige klachten heeft en dus dat heeft altijd twee zijden

[0:15:56] aan de linkerkant. Ziet u eigenlijk min of meer hetzelfde samengevat. Maar dan niet voor een klacht. Maar voor ten minste één klacht. En dan worden de getallen natuurlijk wat hoger. Maar van de controle worden de getallen ook wat hoger.

[0:16:11] Nou dan

[0:16:12] geeft dit opzich alleen nog maar weer of die individuele klachten voorkomen. Je zou eigenlijk ook willen weten hoe vaak leden dit soort klachten. Nou echt tot tot invaliderende klachten. Nou dat hebben we in nederland nog niet bepaald. Dat gaat er zeker aankomen. Maar daar kan ik u nog geen getallen van laten zien.

[0:16:33] Engeland heeft daar wel recente rapport over uitgebracht en de city we hier wat getallen van in engeland heeft men een groep genomen van zo'n tweehonderd zeventigduizend inwoners. Dus dat toch wel een hele redelijke steekproef en is nagegaan of daar gerapporteerd wordt

[0:16:50] dat men klachten van vermoeidheid, benauwdheid et cetera heeft, maar ook of die ernstig invaliderende zijn dan ziet u hier eigenlijk het antwoord.

[0:16:59] Daar kwam uit dat de ongeveer twee komma acht procent

[0:17:04] die dat soort klachten had waarvan ze zeiden dat beperk mij toch heel erg in mijn dagelijkse activiteiten die klachten haagse vaker bij vrouwen dan bij mannen zagen ze vooral tussen de pakweg vijfentwintig en vijfenzestig jaar in u ziet u ook dat bij kinderen die klachten minder worden gerapporteerd.

[0:17:23] Engeland laat tevens zien dat wanneer er een tweede infectie optreedt. Je hebt geen post-covid klachten gehad na de eerste dat de kans dat je het na een tweede krijgt dat dat ongeveer. Dat ziet u hier weergegeven toch een stuk minder is,

[0:17:40] maar dit soort getallen geven uiteindelijk weer van ja wat wat zijn die klachten. Nou hoe vaak zijn ze ernstig invaliderende voor iemand

[0:17:48] en dus ook zonder meer een serieus probleem. En als je die engelse getallen op de nederlandse situatie betreft betrekt en dat dat hele grove statistiek. Maar engeland heeft een bevolking van pakweg en achtenzestig miljoen vier keer nederland

[0:18:05] die twee komma acht procent. Dat is iets van één komma negen miljoen. Dus dan kunt u ongeveer waarvan volgens de opgave in dit rapport ongeveer anderhalf miljoen ernstige klachten had

[0:18:14] en dan kun je dat ongeveer door vier delen om toch een

[0:18:17] een beetje algemene indruk te krijgen, althans extrapoleert van dit engelse onderzoek

[0:18:22] wat de het voorkomen van deze ernstige klachten in nederland is dus dat stuk toch een forse groep. Dan ben ik bijna. Ik ben mijn laatste die dus ik wilde het heel even samenvatten. Ik heb u denk ik laten zien dat die virusvarianten nog steeds voorkomen dat we wel degelijk nog ziekenhuisopnames hebben. Maar ten opzichte van wat we twee jaar eerder hadden is dat natuurlijk toch gewoon erg laag

[0:18:46] en geeft geen hele belangrijke druk op de zorg deel van de ziekenhuisopnames komt ook niet zozeer door als we om met fit. Zoals u natuurlijk weet.

[0:18:56] We zijn

[0:18:57] wat betreft de beheersmaatregelen niet langer op cofidis specifieke maatregelen doorgegaan. Maar eigenlijk hebben het genomen onder het

[0:19:05] totaal van de luchtweginfecties infecties die je natuurlijk eigenlijk ook wil voorkomen

[0:19:10] en dat betekent dat de maatregelen daar ook op gericht zijn en heb ik heb u iets laten zien van de post-covid conditie. De long cool fit. Ik denk dat het heel erg belangrijk is om dat in kaart te brengen om dat blijkt dat toch een belangrijke groep tenminste één jaar na infectie nog steeds klachten heeft

[0:19:28] en dat zijn serieuze klachten en ik denk dat dat zijn natuurlijk post infectie klachten dat ze dat komt vaker voor. Maar het is wel een bijzondere infectieziekten met alle boot tussen complicaties dus stolsels die kunnen vormen die longen embolie kunnen geven die toch wel maken dat het zich weer onderscheid van de langdurige klachten die bijvoorbeeld naar griep kan krijgen. Dus ik denk dat dat verder in kaart moet worden gebracht. Zoals u ziet, zijn wij ook mee bezig. Maar wat betreft de maatregelen wil je eigenlijk elke luchtweginfectie niet een kwetsbaar laten bereiken. Hoe doe je dat

[0:20:06] blijf thuis bij klachten. Als je niet fit bent en blijft dan thuiswerk thuis en gaan niet andere

[0:20:12] besmette die daar soms meer gevolgen van hebben. Bedenkt dus ook dat die andere zie kunnen worden. We hebben praktische tips voor kwetsbare en die staan op de rijksoverheid punten nel begrijp natuurlijk toch vaak terug naar houdt afstand vermijd drukte planning je reizen plan je bezoek

[0:20:28] maak eventueel gebruik van mondneusmaskers en snel testen en vaccineren is natuurlijk heel erg belangrijk omdat we daar nog steeds van zien dat dat toegevoegde effect heeft. En natuurlijk ook een aantal medicatie. Zo sprak van fictie die we kunnen gebruiken als kwetsbaar. Toch worden opgenomen. Daarnaast hoe ze niet in elleboog ander was ventileren de algemene maatregelen. Dus die wilde ik bij later dankuwel.

[0:20:54] Dankuwel meneer van dissel. Ik moet toch echt streng zijn aan de aan de ander heeft iets meer tijd gekregen is natuurlijk ook bij ons al heel lang in de groep zeg ik. Maar ik ben strenger aan bij de rest want anders krijgen de kamerleden niet voldoende tijd om mijn vragen te stellen.

[0:21:10] Dankuwel voorstellen. Ik ga mijn uiterste best doen aan dank voor de uitnodiging om hier andermaal een korte toelichting te geven.

[0:21:17] Ik zal in mijn bijdrage even kort stilstaan bij het huidige maatschappelijke beeld en ik zal daarnaast inzoomen op de maatschappelijke impact die de coronapandemie en de pandemie aanpak nog steeds heeft en ik zal er ook aandacht besteden aan long profit, maar ook aan jongeren en tot slot even kort over hoe we ervoor voorstaan qua pandemische paraat hebt

[0:21:38] maatschappelijk beeld. Dit plaatje is u denk ik al enigszins vertrouwd en ik zou het eigenlijk willen kenschetsen als een situatie van onrust.

[0:21:48] Wat u wat natuurlijk opvalt aan dit plaatje is dat er een samenloop is een stapeling van meerdere problemen meerdere crisis en dat heeft consequenties voor het vertrouwen van de bevolking. Daar kom ik later nog op terug.

[0:22:04] Heel kort het economisch beeld ook daar zie je die onrust in terug links in het plaatje. Ziet u de inflatie bovenste lijn en blauw die langzaamaan. Wat wat begint te stabiliseren.

[0:22:17] De onderste lijn en grijs is de ontwikkeling van de reële lonen. Je ziet dat die ontwikkeling van de reële lonen ook nog achterblijft bij de inflatie en dat is natuurlijk een reden voor onrust rechts en het plaatjes die die de vacatures. Die blijven op een historisch hoog niveau staan dus de krapte op de arbeidsmarkt blijft een grote uitdaging, maar het neemt niet verder toe

[0:22:39] dan even ziekteverzuim. De de heer van dissel, die verwees daar ook al even kort na linker plaatje. Ziet u de cbs gegevens voor degenen met hele scherpe over die ziet dat dat tot eind tweeduizend, tweeëntwintig. Want dat loopt altijd iets achter. Maar we zien wel dat een heel tweeduizend, tweeëntwintig. Dat verzuim historisch hoog was en in een analyse die tno en cbs voor het nipt hebben gemaakt, komt naar voren dat vijfendertig procent van wat hoge verzuim echt met corona te maken heeft. Dus dat is daar zeker een substantiële factor in naar rechter plaatje ziet u een recentere cijfers van de arbo unie. En daar ziet u in dat de kleine rode lijntje wat je ziet op de shit. Dat dat hij sinds sinds tweeduizend, drieëntwintig wel echt aan dalen zijn bij de arbo unie die om één komma twee miljoen werknemersvertegenwoordiger ligt dat weer op het niveau van voor corona. Maar bij een andere grote arbodienst en human total keer is het ook dalende niet heer van dissel wat voorzien. Maar is dat wel nog steeds hoger en voor de coronacrisis. Dus daar hebben we nog niet een nieuw stabiel niveau bereikt

[0:23:43] na heel even kort over de afschaling van de basis adviezen twee belangrijke aanbevelingen die het nipt de over gedaan heeft, is dat het wel belangrijk is om te zorgen voor de veiligheid van kwetsbare groepen na afschaling en dat het belangrijk is om te communiceren over de gewenste nieuwe norm die de heer van dissel net uitgebreid heeft uitgelegd.

[0:24:03] Maar wat je ziet is dat die afschaling wel op een ruim draagvlak onder de bevolking kan rekenen. Acht van de tien nederlanders volgens onderzoek van de gedrag unit. Maar je ziet ook dat het bij nederlanders met een kwetsbare gezondheid toch een wat lagere draagvlak heeft. Dus daar daar is wel echt een aandachtspunt. En dat blijft de zorg verdienen.

[0:24:23] Maar als we kijken naar die nieuwe norm die ziek is blijft thuis. Dan ziet u hier cijfers ook van de gedrag unit van de hoeveelheid nederlanders die het daarmee eens is aan de hoeveelheid nederlanders die het naleeft. En dan ziet u dat het overgrote deel het daarmee eens is er acht van de tien of zelfs negen van de tien eens om thuis te blijven. Ook eens om voorzichtig te zijn in contacten met meest kwetsbare mensen zeggen ook dat ze gemakkelijk uitvoerbaar vinden. Maar mensen doen het niet. Ziet u in die kleine cijfertjes drieëntwintig procent blijft daadwerkelijk thuisarts zich ziek voelen.

[0:24:55] Negen procent staat in contact met meest kwetsbare en daarvan gebruikt echt een kleine minderheid. Dertien procent mondkapje aan een kwart houdt afstand

[0:25:04] dus aan de normen is ook nog weinig ruchtbaarheid gegeven constateer alleen als het nipt. Dus wellicht dat dat een deel zou kunnen verklaren van die grote beloofd

[0:25:14] na zijn we nu terug naar normaal naar wat wij constateren als nipt is dat in elk van de maatschappelijke cyclus niet gelijk oploopt met de epidemiologische cyclus

[0:25:25] en we zien nog steeds wel een behoorlijke maatschappelijke impact uit die coronacrisis. We zien dat er groepen die voor de crisis al kwetsbaar waren ook eigenlijk na de crisis niet terug op kracht zijn gekomen

[0:25:40] en wat we ook zien is dat bij die kwetsbare groepen die we in de coronacrisis extra scherp in het vizier hebben gekregen. Ook een stapeling van effecten plaatsvindt. En dan hebben we het niet alleen over de meest kwetsbare groepen, maar ook de mensen en de vitale beroepen die in de frontlinie werkte sociaal, economisch kwetsbare groepen zoals zzpers kleine ondernemers, mensen met flexcontracten, arbeidsmigranten en migranten

[0:26:03] en je ziet eigenlijk ook dat de eerste aanwijzingen moet ik daarbij zeggen, want veel onderzoek hebben we helaas nog niet maar dat je bij een deel van deze groepen ook terugziet dat zij met name ook de loonkloof het geraakt worden. Wat we al zien. In de cijfers is dat onderwijs en vooral zorgpersoneel harder getroffen worden er govert.

[0:26:20] We hebben een recente amc studie gezien waarin je ziet waarin waarin hetzelfde geconcludeerd wordt voor migranten.

[0:26:27] Mijn horen van medische kwetsbaarheid een vertegenwoordigers stap een deel van die groep echt drukke plekken mijdt of zelfs een isolement leeft om de kans op besmetting. En dan blonk over te verkleinen

[0:26:38] en tot slot waardevol om op te merken dat zelfstandig en ondernemers die nu nog lang niet altijd verzekerd zijn voor ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid bij long het daar ook zelf voor opdraaien en dat kan grote consequenties hebben

[0:26:52] en daarmee voorstel maak ik gelijk een bruggetje naar long coevert waar ik het grootste deel van mijn bijdrage bij wil stilstaan

[0:27:00] ik over. Het heeft een grote impact op het leven van mensen en u kent ongetwijfeld ook de vele verhalen uit de media of misschien ook wel uit de eerste hand

[0:27:09] en de mate van impact varieert

[0:27:11] van mensen en kinderen ook die na twee jaar nog steeds op bed liggen en niets kunnen tot mensen die een redelijk hersteld zijn,

[0:27:18] maar niet meer op hetzelfde niveau als daarvoor kunnen presteren.

[0:27:22] Ook het soort impact wat mensen ondervinden varieert en dat ziet u daarin de tekst op visite scala aan verschillende klachten

[0:27:30] maatschappelijke klachten die mensen daarvan ondervinden

[0:27:34] in beeld zie die een grafiekje wat afkomstig is uit het life science onderzoek wat weergeeft hoe hoogste zorgkosten zijn van mensen zonder covent. Mensen met kortdurende klachten ten gevolge van covent en mensen met langdurige klachten

[0:27:48] en die grote blauwe balken dat ze zijn de kosten van de mensen met langdurige klachten en u ziet ook dat die verschillen echt heel groot zijn.

[0:27:56] Dus het nipt vermoeden dat de impact voor de samenleving groot is en uit de eerste gegevens die we hebben van life lines en c support gegevens van uwv van arbeid, diensten en de vele gesprekken die wij gevoerd hebben met

[0:28:09] huisartsen, ziekenhuizen, onderwijsorganisaties en patiëntenorganisaties ontstaat een eerste beeld

[0:28:16] en dan gaat het echter om indringende consequenties voor arbeid en inkomen, maar ook voor het beroep dat op zorg wordt gedaan

[0:28:23] en wij willen als mbt proberen om die impact en ook de daarmee gepaard gaande kosten zo goed mogelijk in beeld te brengen. Dan nog even tijd voor nodig. Maar wij denken daarover ergens begin juni te kunnen adviseren.

[0:28:36] Maar dan de vraag wie hebben er lang profit.

[0:28:40] Daar is al vaak genoeg gezegd natuurlijk dat de mensen met long copy beter in beeld moeten brengen in nederland en ik wil dat hier ook nog eens onderstrepen.

[0:28:48] Dat is echt heel belangrijk voor de mensen zelf herkenning en erkenning, maar het is ook belangrijk voor de instituties waarmee ze te maken krijgen voor scholen voor werkgevers voor uwv voor verzekeraars en het is belangrijk voor u voor de politiek om beter zicht te krijgen op het beleid wat nodig is aan voor de wetenschap onder meer licht hierop te kunnen werpen

[0:29:08] en een echte goede volledige registratie. Om mensen beter te kunnen helpen, zouden wij dan ook zeer waardevol vinden, niet alleen onderzoeken naar mensen die zichzelf melden. Maar ergens in kaart brengen, onder wie hebben het nu

[0:29:20] wat u hier ziet zijn twee graficus die we ontleend hebben aan c support

[0:29:26] een links. Ziet u

[0:29:29] de rooie driekwart taart punt uit die cirkel. Dat is eigenlijk het aandeel vrouwen wat zichtbaar support gemeld heeft en ziet u dus ook dat vrouwen sterk oververtegenwoordigd zijn.

[0:29:40] De rechter grafiekje geeft een leeftijd verdeling en dan zie je dat eigenlijk vooral mensen in de leeftijdscategorie van veertig tot zestig jaar treft, maar ook jongeren en ouderen.

[0:29:50] Ik waag mij niet aan een biomedische verklaring daarvan. Dat is mijn expertise. Echt niet. Maar wat wat opmerkelijk is en wat ook wel een feit is de stad niet meer lang het zich voordoet in het onderwijs en in de zorgsector en dat zijn sectoren waar ook veel vrouwen in deze leeftijdsklasse werkzaam zijn. Dus dat zou een van de oorzaken kunnen zijn.

[0:30:08] Helaas weten we nog heel weinig over kinderen en jongeren omdat die in de onderzoeken van life lines en het rivm niet worden meegenomen en zich ook bij c support nauwelijks melden. Wij hebben wel contact met een organisatie die kinderen met non boven het heten en die vertegenwoordigen inmiddels veertien, honderd gezinnen waarvan de kinderen

[0:30:27] de ernstige langdurige klachten.

[0:30:32] Na hoeveel mensen hebben dan profit

[0:30:35] in nederland weten we dat dus niet precies aan u worden net ook van de heer jaap van dissel al een aantal extrapolatie op basis van het de kennis die we wel hebben een buitenlandse onderzoeken.

[0:30:46] De nederlandse schattingen die nu dan wel beschikbaar zijn, bevestigen dat veel mensen na corona last houden van klachten.

[0:30:53] Het groningse live lions onderzoek komt uit op een op de acht mensen op basis van besmettingen met de alphen en de delta variant

[0:31:00] rivm cijfers over de kroon variant komen iets lager uit één op de tien.

[0:31:05] En als ze dan in gedachten te nemen dan driekwart van de bevolking in nederland ooit heeft gehad, dan betekent dat dat in totaal zo'n één komma drie miljoen nederlanders langdurig klachten heeft ervaren

[0:31:17] en dat kan dan gaan om alle klachten van licht tot zwaar die dan wel langer dan drie maanden aanhouden

[0:31:23] om de maatschappelijke impact in beeld te krijgen hebben was nipt. Daarnaast een schatting gemaakt van het aantal mensen wat echt ernstige langdurige klachten heeft

[0:31:32] en die daardoor dus ook niet meer op de arbeidsmarkt en ook niet meer goed maatschappelijk kunnen participeren.

[0:31:37] Wij hebben ook een extrapolatie gemaakt op basis van de cijfers van het verenigd koninkrijk, maar komen dan weer iets lager uit dan de heer van der net dan komen wij op zo'n negentigduizend gevallen uit

[0:31:47] van non-covid-patiënten die echt ernstige hinder in het dagelijkse functioneren ondervinden,

[0:31:52] maar alleen al deze verschillen en cijfers geven aan dat we hier echt meer zicht op moeten krijgen,

[0:31:58] want er is een grote groep mensen die niet meer kunnen werken niet naar school kunnen gaan vaak niet maatschappelijk kunnen potje participeren of forum gezin kunnen zorgen

[0:32:09] na een andere indicatie die ik tot slot wil noemen. Die komt van het zorginstituut en uit declaraties cijfers blijkt dat van juli twintig, twintig tot eind tweeëntwintig over een periode van anderhalf jaar honderd vierenzeventig duizend mensen gebruik hebben gemaakt van paramedische herstel zorgverlof govert en ruim vijftigduizend mensen deden dit langer dan zes maanden.

[0:32:33] En ten slotte blijkt uit de status van c support en dat is dat grafiekje waar die daar rechts zit

[0:32:38] aantal mensen dat zich meldt dat het minder aan het worden is nu want dat zich nog steeds iedere maand nieuwe non-covid-patiënten aanmelden. Dus de problematiek is nog zeker niet uitgeblust.

[0:32:52] Wat wij constateren is dat begrijp ook heel goed, maar dat er niet alleen behoefte is aan meer biomedisch onderzoek snappen dat patiënt en behandelaars

[0:33:02] zich daar echt oprichten en dat is ook echt nodig, maar wij constateren dat er ook behoefte is aan meer economisch onderzoek nam te beginnen met echt onderzoeken. Nog meer experimenten die de toegankelijkheid van de zorg voor deze grote groep nieuwe patiënte kan borgen.

[0:33:18] Wij horen terug van patiënte en aartsen dat de toegang tot de zorg voor deze groep nu niet goed geregeld is.

[0:33:25] Er zijn nog geen diagnose behandel combinaties nu voor. Maar er is wel een loket nodig om die mensen te kunnen helpen en in trials of pallets succesvolle behandelingen uit te testen

[0:33:37] voor de eerstelijnszorg is financiering geregeld.

[0:33:40] Maar we zien een tegengestelde beweging in de tweedelijnszorg. We denken dat het belangrijk is dat ook in die tweedelijnszorg er gewoon meer gaat gebeuren dan nu.

[0:33:50] We constateren bovendien dat ook het onderzoek naar de maatschappelijke impact van non profit nu nog teveel ontbreekt. Ook hier zou een onderzoeksprogramma voor moeten worden opgezet

[0:33:59] bij voorkeur in een consortium waarbij verschillende partijen hun data en kennis inbrengen.

[0:34:07] De database van live like zijn van het rivm. Die hebben ontzettend veel interessante gegevens. Maar wat wij constateren is dat er eigenlijk op dit moment geen analyses op kunnen plaatsvinden en datzelfde geldt voor niveau hele interessante statistieken. Maar die kunnen nu niet gematcht worden met cbs cijfers omdat de menskracht en middelen ontbreken om deze te analyseren.

[0:34:30] Twee minuten moet ik even laat ik nu even nog een sneek preview zien van het onderzoek wordt het nipt zelf op dit moment

[0:34:39] met behulp van het les panel laat verrichten.

[0:34:42] De eerste weergave van de cijfers, waarbij we representatieve doorsnee van de nederlandse bevolking hebben gevraagd of salon kopen als een maatschappelijk probleem beschouwen of meer als een individueel probleem. En wat we zien is dat mensen echt een schaal van zes tot tien tieners maatschappelijk nuance individueel toch grotendeels als een zes waarderen als een maatschappelijk probleem

[0:35:04] en dat met name ook medisch kwetsbare dat wat vaker vinden niet verrassend jongeren iets minder vragen

[0:35:13] en dit is ook uit hetzelfde onderzoek en daar ziet u ook dat er een vrij grote steun is onder mensen om meer begrip en meer steun voor ik over het patiënte te krijgen vanuit de samenleving, vanuit werkgevers en vanuit de scholen.

[0:35:30] We gaan dit allemaal verwerken en ook die enquete natuurlijk keurig rapporteren en daarvoor zullen we een mooi advies in juni aanbieden en we hopen ook dat uw kamer daar een ruime aandacht voorstel hebben

[0:35:41] kort even naar de jongeren,

[0:35:44] jongeren en mentale gezondheid

[0:35:46] zijn wel hele alarmerende cijfers. We zien dat dat een langere trend is die door corona versterkt is en dat het daarna niet terugkomt. En misschien wel het meest alarmerende gegeven op deze shit is het aantal jongeren. Wat denkt aan zelfdoding serieuze gedachten heeft over zelfdoding.

[0:36:04] Sinds de laatste lang dan periode is dat gestegen naar maar liefst één op de zeven jongeren veertien procent die daar serieus aan denkt. En dan hebben we het over jongeren tussen de taal van de vijfentwintig,

[0:36:14] terwijl dit voor de laatste loopt dan met één op de twaalf ook al niet gering was, maar dit is echt iets wat niet teruggekeerd en dat zien we ook terug als we kijken naar

[0:36:24] jongeren,

[0:36:25] onderwijs en welzijn. Wat we daar zien

[0:36:28] is dat het aantal voortijdig schoolverlaters weer aan het toenemen is met name bij het mbo.

[0:36:34] Wat we ook zien is dat er echt sprake is van indrukwekkend leer verliest door de corona. Jaren

[0:36:40] onderzoek laat zien dat dat ongeveer vijfendertig procent is en een landen vergelijking waarbij nederland gemiddeld scoort

[0:36:46] en we zien dat scholen en universiteiten echt zorgen hebben over de focus concentratie en het welbevinden onder jongeren en studenten

[0:36:55] en dat de kwalificatie in het onderwijs inmiddels weer enigszins op peil aan te komen is maar dat het echt niet geldt voor de andere belangrijke leerdoelen van persoonsvorming en socialisatie

[0:37:07] hierbij willen laten.

[0:37:09] En als men nog vragen heeft de de nog eentje alleen heel snel

[0:37:13] daar heel snel en dat is dan wel over

[0:37:18] klik even door naar het vertrouwen. Want dat vind ik wel een hele belangrijke in het kader van de pandemische paraatheid

[0:37:24] wat we zien.

[0:37:26] Dit is dan de laatste analyse van het sociaal cultureel planbureau is dat het vertrouwen in de regering vandaag ook bevestigd door gegevens van het cbs vertrouwen in de politiek. Om een historisch laag niveau is nog niet teruggekeerd. En wat we zien aan studies. Die kijken naar deel groepen is dat dat vertrouwen, met name ook onder economisch en sociaal, kwetsbare lager opgeleiden lager ligt.

[0:37:46] Wij maken ons hier wel echt zorgen over omdat dit gewoon een enorme belangrijke factor is in de paraatheid van een land voor toekomstige pandemieën als een bevolking en met name de kwetsbare leden van die bevolking, niet meer vertrouwt op dat degene die het beleid maken dat ook met het oog op hun welzijn en hun belangen doet dan dan is er echt iets aan de hand. Dus ook daar zouden we aandacht voor willen vragen en hier is blijven investeren in deze mensen blijven investeren en veel meer investeren in londen covent een echt investeren en goede communicatie en vertrouwen terugkrijgen bij deze groep cruciaal

[0:38:25] dankuwel voorstellen

[0:38:26] dankuwel. Dan geef ik nu het woord aan

[0:38:30] de alfons olde loohuis.

[0:38:33] Dank u.

[0:38:34] Dankuwel. Ik ben ook de vorige sprekers heel erg dankbaar voor dat ze al een klein beetje onderzoek en ook over het belang van de kliniek hebben meegenomen.

[0:38:46] Ik mag iets gaan vertellen over de onderzoeken die lopen en of behandel methode

[0:38:53] en ik wil me even voorstellen want ik ben een wildvreemde. Mijn naam wordt niet eens goed uitgesproken. Ik ben alfons olde loohuis. Ik ben een boeren huisarts. Ik ben een huisarts die heel zijn leven in het dorp heeft gewoond. Q koorts heeft ontdekt met mijn collega's en vanaf dat moment

[0:39:09] in de gaten had dat pandemic preparedness niet aanwezig is,

[0:39:13] maar ook de zorg voor post infectieuze klachten

[0:39:16] volledig afwezig was. Daar heb ik me heel erg hard voor gemaakt. We hebben de mogelijkheid gaat q-support op te zetten waarin de mensen op het alle dimensies biologisch, psychisch somatisch en sociaal met werk en inkomen konden begeleiden

[0:39:34] en dat is ook gevraagd om dat voor c support te doen. Dus ik heb een dubbelrol. Dat is dat maakt bij een beetje lastig.

[0:39:40] Dag.

[0:39:43] Ik ben dus ook b c support en daar hebben we inmiddels vierentwintig duizend patiënte die ernstig post koffie te hebben. Dus alles wat hiervoor is gezegd, kan ik bevestigen

[0:39:56] een derde keten team van nazorg adviseurs van medische specialisten die zich ongelooflijk hard werken om voor deze mensen klaar te staan en als zodanig lid worden van de zonder weer commissie voor het deelprogramma aanhoudende klachten en nazorg en dat dat is wat ik eigenlijk heel graag. Ook heb willen doen, maar dit zijn mijn antwoorden.

[0:40:24] Allereerst de who de who die zegt zevenenzestig miljoen wereldwijd

[0:40:30] post-covid patiënte over het verenigd koninkrijk hebben de vorige sprekers al allebei gezegd daar hebben ze dat daar is dat is het registratiesysteem waardoor ze dat wat preciezer kunnen als in nederland. Maar nederland zijn er ook een grote groep.

[0:40:47] Het onderzoek van life line is al een paar keer aan bod geweest en ik wil het ook herhalen want er is ook een van de onderzoeken die bij zon en wee heeft gelopen.

[0:40:56] Een onderzoek wat laat zien dat de economische schade is, maar ook dat in een prospectief onderzoek je heel goed kunt zien

[0:41:04] dat in een normale populatie burnout vermoeidheid, overspannenheid voorkomt, maar met dat burnout in die populatie van koffie het dat daar toch een hele andere percentages uitkomt en dat is heel erg indrukwekkend waarmee ook dit onderzoek is ook wereldwijd rondgegaan,

[0:41:25] want dit laat gewoon zien dat er groot verschil is tussen wat nog steeds heel erg heerst, is het niet een vorm van burnout

[0:41:33] c support veel patiënte heb ik net al gezegd en we krijgen nog ongeveer negenhonderd patiënt per maand erbij

[0:41:40] ik of de who wilde ik toch nog één ding zeggen who.

[0:41:45] Ik heb in tweeduizend. Ik wilde even zeggen in mijn gedrevenheid, maar ook mijn falen in tweeduizend. In voorjaar mocht ik who europa toespreken of het mooie model van sport en ik gaf aan dat is mooi. Dat is aanvullend. Dat helpt mensen in biel, psychosociale model en werk en inkomen, enzovoorts. En ik was ervan overtuigd dat de post-covid in de eerste lijn heel goed verzorgd worden.

[0:42:18] In dat jaar kwamen er zoveel mensen bij ons dat ik dacht dit dit gaan wij niet meer trekken. We moeten zorgen en wellicht mijn buurvrouw jolanda, ook al genoemd. We moeten zorgen dat de kliniek wat beter toegerust zijn op deze systeem aanval die cool fit hit

[0:42:39] post-covid. Het is gewoon een pech factor. Je krijgt het en heeft jaap eigenlijk ook ook na twee keer niet. Kun je de derde keer post-covid krijgen. Het is gewoon een beetje.

[0:42:49] Russische roulette.

[0:42:51] En wat ik wilde zeggen is dat de who. Laatste keer dat ik iets over de wmo zeg

[0:42:57] heeft in november in oktober tweeëntwintig een noodkreet geplaatst. De directeur jezus die zegt

[0:43:08] het is een de besteding

[0:43:10] probleem. Dit vraagt een urgente

[0:43:12] aanpak van deze verwoestende ziekte en dat kun je alleen maar doen met jaap al heeft gezegd vaccineren

[0:43:20] met data die we allemaal hebben genoemd, maar met meer onderzoek meer biomedisch onderzoek en vier zorgen dat er een plek is voor de mensen

[0:43:33] voor te zorgen.

[0:43:35] Wat is er. Ik ga nu naar mijn taak aan onderzoeken, nationaal en internationale initiatieven een nationaal had je verwacht bij zon en wee zon en wee staat voor met kennis werken aan een goede gezondheid voor iedereen

[0:43:48] en daar worden commissies gemaakt en die gaan met statistici gaan die in gesprek met de mensen die de onderzoeken doen onderzoeken voorstellen doen en dat gaat eigenlijk heel heel goed. Dat is een goed systeem

[0:44:05] en en zo wordt er commissies gemaakt. Ook soms lastig mijn positie bijvoorbeeld. Maar het gaat niet over mij. Maar ik ik zit heel vaak ook in allerlei onderzoeksvoorstellen. Dus ik wordt heel vaak geweigerd uit veel commissies, wat heel terecht is,

[0:44:22] maar er is ook iets nieuws en dit is een toch echter een

[0:44:29] iets wat onze minister van gezondheid toch even bereikt. Er is een internationaal via de e u m op hoog niveau hun expertise netwerk opgezet. Afgelopen dinsdag is de eerste vergadering geweest en daarin zijn vanuit nederland de nv u een van de redenen dat frits hier ook bijzit

[0:44:51] c support en ook zon en wee bij uitgenodigd om daaraan deel te nemen. Daarin worden onderzoeken biomedisch afgestemd.

[0:45:00] Dat is niet reden om achterover te gaan zitten tegendeel. Het is de urgentie blijft maar biomedisch onderzoek in samenhang is een absoluut een stap verder

[0:45:13] nu naar het onderzoek wat er in nederland is geweest.

[0:45:16] Er zijn eenentwintig programma's geweest.

[0:45:19] Eentje is gestopt vanwege u redenen omdat ze met een biomedisch onderzoek met een willen werken die niet goedgekeurd was, maar uit. Eindelijk zijn er eenentwintig onderzoeken waarvan de dertien biomedische

[0:45:37] componenten hebben.

[0:45:39] Dan wordt vaak over gezegd zijn er wel genoeg biomedische life line onderzoek bijvoorbeeld wat nu al een paar keer ter sprake is geweest, is ook heel veel of economische of er de hoeveel mensen krijgen het maar heeft ook een biomedische taak

[0:45:54] en zo staat voor veel onderzoeken. Dus dertien hebben dat ik ga even door naar het stukje het deelprogramma waar ik heb van uit hebben gemaakt. Dat zijn dus tien onderzoeken

[0:46:08] en dat zijn dus onderzoeken die gaan of aanhoudende klachten met past party, fysiologie of herstel en nazorg zorg netwerken. Dat zijn eigenlijk de thema's en ik heb een plaatje ernaast gedaan. Niet om de andere onderzoeken tekort te doen want life line is, want dit is cosco. Dat is onderzoek in amsterdam is ook wereld bekend geworden. Dat is een onderzoek dat laat zien dat die hersenen wist waar het net al over had mogelijk zichtbaar gemaakt kan worden niveau dat er iets van inflammatie zichtbaar gemaakt worden en zo hebben al die onderzoeken mis te lopen nog als soms een tipje van de sluier laten vallen.

[0:46:48] Daarnaast zijn er ook nog onderzoek in het deeltijd deelprogramma geweest

[0:46:53] en dat zijn de onderzoeken als snippe ging

[0:46:57] achteraf nu met om een jaap daar denk ik wil bevestigen het snippe en het geur verlies zie je nu in deze om micron varianten eigenlijk niet meer. Maar toen was het een hot item net zo goed als het conflict klimmen met de long functies ook dat is nu nadrukkelijk met ondergrond varianten minder maar het is goed dat het is die fans haar schade genetisch een een vivo model en dan is er ook of een vaccinatie nog geweest of het en vaccinatie in de studie en en voor kinderen

[0:47:36] dan. We hebben nog had vaccinatie.

[0:47:39] We hebben gaat data. We hebben gehad. De onderzoeken zoals gewisse.

[0:47:45] Dit is niet af. Nu komt het behandelen.

[0:47:49] Hier zijn beperkte mogelijkheden. Een van de onderzoeken is geweest. De de richtlijnen van de nhg sms een uniform, de multidisciplinaire richtlijn of post of die is met heel veel enthousiasme gemaakt.

[0:48:09] Maar hij is een beetje

[0:48:11] vroeg gemaakt. Het gevolg was dat de uitkomsten zijn dat we de niet veel aan kunnen doen en nog een keer. Daar hebben ze gelijk in de we hebben nog geen tovermiddel voor post-covid, maar er komt veel meer aan wat je dus ziet is dat wij dat mensen beperkt zijn. Dus wat jolande net ook al noemt dat dat de kliniek

[0:48:34] weten niet een orgaan specialist kijkt naar zijn orgaan en denk ik zie niet heel veel bijzonders, maar er moet een samenwerkings netwerk ontstaan om dit te kunnen tackelen

[0:48:47] mogelijkheden hiervoor krijg je uit het plaatje. Wat ik heb meegedaan met die vijf sub plaatjes. En ik laat jullie niks om te onthouden. Maar ik laat je toch in voorzien. Links is per assisterende infecties en reactiveren van infecties.

[0:49:03] De tweede is het microben jong als ook een mogelijke. Dit zijnde hypothese zoals ze nu door belangrijke wetenschappers wereldwijd als het belangrijkste hypotheses op dit moment zijn voor post. Die geven dus kansen

[0:49:19] voor behandeling die geen van kansen voor biomarkers.

[0:49:23] De derde is de hele belangrijk. Dat is de hyper immuniteit ook heel veel over te doen is. Ik vergelijk het altijd met de alarmbellen gaan aan maar die gaan zo hard en kunnen niet meer uit dat ze op een gegeven moment de wanden van ons huis schade. De vierde is ook een hele belangrijke net al een klein beetje genoemd. Dat is de kleine bloedvaatjes schade waarover ook allerlei projecten zijn en mogelijkheden zijn in buitenland wordt er soms iets minder gedaan. Maar dat is een kwestie van afstemmen. De vijfde is de de autonome dus regulatie. Dus je ziet eigenlijk dat er wel een kader is. Maar waar je naar toe gaan en dit is belangrijk in behandeling. En daar zijn is het ook mooi dat wij met vws met of u met zon en wee met c support en met ook de de patiëntenvereniging hebben gezien. Dit dit

[0:50:18] is niet goed. Je ziet dat mensen vertrekken naar buitenland voor experimenteren risicovolle behandelingen. Er is een grote urgentie. Wat nu eigenlijk het plan is, is het advies panel innovatieve behandelingen wat er voor acute koffie. Het was. Ik spreek voor namens jou

[0:50:37] om dat weer nieuw leven in te roepen om op die manier in de in de grote chaos een beetje richting te kunnen aangeven.

[0:50:45] Dus mijn laatste plaatje. Voorzitter,

[0:50:48] en daarmee willen we bereiken een overkoepelende kennis agenda voor post geofferd nog steeds koffie. Het is echter veel complexer post-covid dan we eerst dachten een post-covid kan niet door één iemand alleen nog in de eerste lijn waar de zorg al tegenwoordig veel beter gaat, maar ook de veel ernstige patiënte die een klinische beoordeling nodig hebben, niet niet geleverd worden. Dus dat moet anders gebeuren. Dus wat waar we naar toe willen is een overkoepelende kennisagenda waar in biomedische kernvragen goed terecht kunnen komen en en door dat dat

[0:51:32] is per groep zeg maar dat netwerk

[0:51:35] beoordeeld kunnen worden en de zo naar zonder weer kunnen worden doorgestuurd bij wijze spreken, maar ook klinische zorg beoordeeld kan worden. Hoe is de organisatie van klinische zorg voor de specifieke post conflict patiënte met die bijvoorbeeld een hele extreme ernstige ziektelast heeft. Dat is waar wij over aan het praten zijn en dat is het groene plaatje het lang conflict programma's zit daarin

[0:52:01] daarin zit dus het expertise netwerk

[0:52:06] waar waarvan dus de subsidies die uit de voor haar subsidie voorjaarsnota moeten komen nog moeten blijken wat wat de van ruimte in zit en het en het onderzoeks netwerk.

[0:52:19] Dat heeft ook verband met rechts het terug naar het europees verband. Wat nu eigenlijk ook al een beetje gedaan is

[0:52:27] het plaatje naar boven. Dat is covid negentien programma en cbs meer praktische en zeven die en chronisch vermoeidheidssyndroom

[0:52:38] in deze turbulente. Jaren is ook heel duidelijk geworden

[0:52:44] post-covid een post infectieuze ziektebeelden is net als de q-koorts

[0:52:49] dat ook was, zoals dat ook naar ebola kan zijn en kost daarom zeg je. Mag ik mijn laatste worden en die post infectieuze klachten. Die hebben allemaal dezelfde kenmerken met allemaal hun eigen een topje erop. Een kers op de taart zal ik het bijna noemen maar dan mag je niet zeggen qua jaap net zegt of die die nieuwe varianten en zo is dat. En

[0:53:13] de sarris in in tweeduizend vijf

[0:53:16] gaf bijvoorbeeld in ottawa in canada. Veel mensen die na een jaar toen hield het onderzoek daarop last kregen en wat zag je in de jaren daarna een hele grote toename aan en zeven servië patiënte aldaar, oftewel we moeten meer gaan samenwerken. Dit was.

[0:53:33] Dankuwel dan tot slot graag het woord aan professor groenewold

[0:53:39] mevrouw westerveld.

[0:53:42] De een heel kleine aanvullende vragen omdat het precies op dit onderwerp gaat. U gaf net aan meneer auto s van uit de voorjaarsnota moet blijken wat voor ruimte is. Maar kunt u iets van de orde van grootte aangeven wat er nodig zou zijn want ik heb daar gewoon geen enkel beeld bij of dat een paar miljoen is of dat tientallen miljoenen is of dat veel meer is om een beetje een beeld te krijgen bij dit laatste plaatje.

[0:54:05] Daar zat ik reken dit wel als er echter vragen even gezien de tijd

[0:54:11] worden.

[0:54:15] Nee, ik zal dit als antwoord tijd wat nodig is, is onderzoeken biomedisch via academie een aantal academische centra die daarin een soort netwerk vormen, maar academische centra kunnen maken. Kleine aantallen patiënt te zien wat nodig is en dat is ook het perspectief voor de de koffie patiënt die ernstig eraan toe is. Wat nodig is, is een aantal perifere klinieken die dus met een andere kijk nu integrale zorgakkoord met een andere kijk naar dit kunnen kijken. Niet als orgaan specialist fixeren op die dat hard maar breed naar iemand kijkt en wat kunnen we bieden en waaraan kunnen ze aansluiten. Dat betekent dus ook een andere vorm van zorg die die dat dat vraagt wat investeringen dus met. Ik durf bijna niet over geld te praten maar met een paar miljoen bij die niet.

[0:55:11] Dan graag het woord aan professor groenewold.

[0:55:15] Dankuwel. Mevrouw de voorzitter, dankuwel voor de uitnodiging. Ik ga u helpen want ik zal het kort houden dan zijn we weer een beetje terug op de planning.

[0:55:22] Ik zit hier mede namens de zon week commissie die onderzoek faciliteert naar oversterfte

[0:55:31] dit deze commissies opgezet in het voorjaar van twintig, tweeëntwintig de afgelopen jaar.

[0:55:38] Om meer inzicht te krijgen, met name in redenen en oorzaken van oversterfte in de jaren twintig, twintig, eenentwintig

[0:55:46] en binnen de commissie is gekozen voor een opdelen in drie onderzoekslijnen.

[0:55:53] Nu. Ik zo zie excuses voor het ietwat kleiner lettertype of of mijn bril die niet meer sterkte is, maar ik zal toelichten. Dus in het eerste de eerste onderzoek lijn is is uitgevoerd in de zomer van twintig, tweeëntwintig afgelopen zomer, waarbij door het onderzoeksinstituut kon geen nederlands. Een onderzoek is gedaan van een internationaal beschikbare literatuur is onderzoeken die al zijn uitgevoerd zijn samengevat om een indruk te krijgen. Wat een internationaal wat zijn determinanten factoren die een bijdrage leveren aan oversterfte

[0:56:26] en daaruit komt naar voren dat oversterfte met name hoger lijkt te zijn onder oudere mannen, mannen, mensen met een lagere sociaal-economische status. Mensen die in instellingen wonen en migranten en het beeld wat er ook uit naar voren komt dat vaccinaties lijken samen te hangen met een lagere oversterfte.

[0:56:44] Tegelijkertijd u kunt u als u dat het hele onderzoeksrapport nalezen op de website van zon en wee. Tegelijkertijd wil ik daarbij opmerken dat het dus een samenvatting is van internationaal beschikbare informatie en onderzoeken,

[0:56:58] waarbij veel van die onderzoek gedaan zijn in een in een hectische periode. Dus die zijn kwalitatief niet altijd van

[0:57:08] optimaal niveau. Laat ik het zo zeggen. En ook de vertaling naar de nederlandse situatie niet eenvoudig te maken. Dus als je het onderzoek samen neemt denk denken er komt een beeld uit naar voren. Maar wat kunnen we daar nu echt mee voor de nederlandse situatie en daar naartoe is dan ook lijn. Twee en drie opgezet wat specifiek onderzoek doet binnen de nederlandse context.

[0:57:31] Ook hier geldt niet dat u op detailniveau moet gaan lezen wat hier staat. Maar ik zal toelichten dat binnen onderzoekslijnen. Twee is onderzoek, onderzoeksvoorstellen gehonoreerd die relatief korte looptijd hebben van zes maanden waarbij gebruik werd gemaakt van reeds bestaande onderzoeks bestaande databestanden

[0:57:53] om indruk te krijgen van wat is er nou in de nederlandse situatie. Wat zijn factoren die bijdragen aan oversterfte

[0:57:59] en zijn diverse onderzoeksvoorstellen die uiteenlopende factoren bestuderen. Dan moet u denken aan medische kwetsbare groepen, sociaal economische groepen binnen de samenleving onderzoeken die specifiek kijken naar de inrichting van het zorgsysteem zorginstellingen om op die manier een breed palet aan onderzoek te doen om in gezamenlijkheid te komen tot tot een betere inschatting van wat zijn nou die factoren. Deze onderzoeken lopen momenteel sommige onderzoeken zijn in de afrondende fase. Dus ik verwacht dat de resultaten daarvan binnenkort breed beschikbaar komen.

[0:58:38] De onderzoeken die dan in lijn drie zijn gehonoreerd. Design verder bouwen die op op de onderzoeken uit lijn twee ofwel door dezelfde onderzoeksgroepen die een verdiepende slag maken ofwel nieuwe onderzoeksgroepen

[0:58:52] waarbij naast de al bestaande onderzoeksgegevens waar deze onderzoekers toegang toe hebben.

[0:59:01] De onderzoeks datasets zijn aangevuld met vaccinatie, gegevens en testgegevens. Het testgegevens

[0:59:10] en specifiek de geadresseerde en het gaat puur over hoeveel zijn dat er nauwelijks van de negen onderzoeken die zijn gehonoreerd. Binnen deze onderzoekslijnen zijn er zeven. Dat zijn de gearresteerde stukjes zijn zeven onderzoeken die expliciet kijken naar de rol van vaccinatie in nederland en de rol. De relatie met met oversterfte

[0:59:33] om. Ik wil toch gebruikmaken van de gelegenheid om heel kort iets te zeggen over de uitdagingen die dit type onderzoek heeft dat ik heb een aantal keer gezegd. Er wordt gebruikgemaakt van reeds bestaande onderzoek, bestanden

[0:59:46] en in de derde lijn wordt er aan toegevoegd informatie over vaccinatie of of testgegevens. Dus je zou kunnen denken. Nou die informatie is beschikbaar. Waarom is dat onderzoek niet al klaar. Warm koster zo relatief.

[1:00:01] Wellicht veel tijd,

[1:00:03] En dat heeft anderszins te maken met dat veel van dit deze gegevens. Veel van die data niet primair voor onderzoeksdoeleinden wordt verzameld. Dus er is data beschikbaar. Wat betekent niet dat het onderzoek

[1:00:14] in een in de middag kan worden gedaan en dat heeft te maken met methodologische uitdagingen die inherent zijn aan dit soort data bestanden en dan gaat het over de beschikbaarheid van data en met name de toegankelijk toegankelijk maken van de databestanden.

[1:00:28] De kwaliteit van de data waar verschillende cheques overheen moeten

[1:00:32] en ook de inherente om vergelijkbaarheid van de groepen waar je naar wil kijken binnen dit soort onderzoek. Daar zijn verschillende methodologische oplossingen voor te bedenken waar ik hier niet bij stil zal staan. Maar dat maakt wel dat dit onderzoek tijd kost en het om te komen tot betrouwbare resultaten dat onderzoek gedegen moet worden uitgevoerd en dat maakt dat ik helaas wellicht wat teleurstellend nieuws hebben dat we nog moeten wachten op de resultaten van van dit onderzoek

[1:01:04] en daar zou ik het even bij willen laten.

[1:01:06] Dankuwel dan ook voor de korte samenvatting wel alsof je microfoon uit doen. Kan de camera namelijk niet aan de kamerleden zien. Ik zou graag even ook de kamerleden willen introduceren wanneer haga meneer van dijck, mevrouw dijk en dijk is gewoon meneer dijck, mevrouw westerveld, mevrouw kerstmis bomen die manier van houwelingen vervangt. Meneer drost mevrouw tielen, mevrouw paulusma, en ik kijk naar de klok. Ik gun u alle twee vragen dan weet meneer haga ook omdat die eerder weg moet dat hij dus nu gelijk twee antwoorden kan krijgen. Weet mevrouw westerveld dat ze in ieder geval nog een kan stellen. Dus maar dan vertrouwelijk er wel op dat u allemaal ook korte vragen stelt voor wanneer dat

[1:01:53] onze inbreng is ook een kort antwoord zullen geven, want anders heeft mevrouw paulusma geen kans dankuwel. Meneer.

[1:02:00] Dankuwel. Het is van.

[1:02:02] Volgens maar dat terzijde.

[1:02:04] Dank voor alle presentaties ook mooi om te zien dat er nu onderzoek naar vaccinatie en oversterfte gaan plaatsvinden. Een vraag over het vaccineren omdat dat toch door de heer van dissel wordt aangegeven als een van de oplossingen dan met name de lange termijn effecten.

[1:02:20] Kunt u opheldering geven over naar de inmiddels groeiende consensus dat het spijk eiwit van het emmer den haag vaccins toch veel langer in het in het lichaam leek te blijven en ook bovendien niet gelokaliseerd blijft, maar door het lichaam verspreid zijn wat onderzoeken die leiden tot die die aangetoond dat er sprake is van trombose, met name in de haarvaten en bijvoorbeeld twee jaar na vaccinatie, regionale vasculaire conclusie

[1:02:46] herkent u dat. En dan mijn tweede vraag is dan is het denk ik dan meer voor de heer groenewold.

[1:02:51] Is er niet.

[1:02:52] Is het niet mogelijk. Of is het uitgesloten dat er een relatie is tussen vaccinatie en post-covid klachten.

[1:03:00] Meneer van dissel is.

[1:03:03] U stelt een vraag over bijwerkingen van vaccinatie voor de duidelijkheid die worden in nederland niet door het rivm en noordlaren bijgehouden

[1:03:14] en natuurlijk door het cbg dus door de hema die continu een veiligheids dossier bijhoudt. Inmiddels zijn er geloof vijf, zes miljard vaccins gezet.

[1:03:25] Dus er is zeer brede kennis van wat fractie hier eventueel aan problemen zou geven. Er zijn natuurlijk een aantal bekende problemen opgetreden is een aantal hele zeldzame problemen

[1:03:39] die duidelijk worden die

[1:03:41] overigens door het zelf vaak ook veroorzaakt worden

[1:03:46] als je bijvoorbeeld het het punt neemt van de mio. Ik kan niet eens. Dat is iets waar u indirect misschien ook naar verwijst.

[1:03:55] Dat komt met een zekere frequentie na vaccinatie voor ook. Volgens het later tussen de drie en tien miljoen vaccins geen kort na de vaccinatie. Maar als je hetzelfde ziektebeeld observeert.

[1:04:10] Daarna.

[1:04:11] De infectie. Dan zie je dat dat achttien keer hoger is dan wanneer je het alleen na vaccinatie observeert

[1:04:18] dus bij bij vaccinaties gaat het altijd om onder balans werkzaamheid, veiligheid.

[1:04:24] Je probeert een ziektebeeld te voorkomen wat ook klachten kan veroorzaken en die klachten kunnen soms al of niet gemitigeerd. Dus in verminderde ernst ook optredens fonds na vaccinatie. Maar als dat natuurlijk in een veel minder hoge frequentie is

[1:04:43] dan kun je voorstellen dat vaccineren natuurlijk niet op krediet dus letterlijk voorkomt omdat als men anders de ziekte zelf had gehad als het wel opgetreden.

[1:04:54] Dus het gaat om om de balans en die balans is beoordeeld voor al die vele vaccinaties die gegevens zijn in nederland doorgeladen heb in europa door de hema. Maar goed. Er zijn ook internationale organisaties die naar kijken en die geven gewoon heel duidelijk aan dat de balans gunstig is en dat het vaccin veilig is.

[1:05:18] Dat was niet mijn specifieke vraag me gekke vraag ging over het spijt. Hoelang dat in het lichaam blijft en of daar nu consensus over is.

[1:05:25] Nee ik denk dat dat er niet is.

[1:05:29] Meneer.

[1:05:32] Om antwoord te geven op uw vraag of er een relatie is tussen functioneren en post-covid vaccineren heeft een gunstig effect op de mate van ziek zijn bij een kroon infectie

[1:05:42] en daarmee ook een indirect effect op de mate waarin post-covid klachten optreden

[1:05:51] een getrapte effect zou je wel in die zin verwachten.

[1:05:58] Meneer denk.

[1:06:01] Dankuwel. Bedankt. Ook voor voor de presentaties.

[1:06:05] Ik was aan het luisteren. En toen hoorde ik krijg ik twee dingen moeten ik het beter in kaart te brengen. De heer van dissel en vervolgens krijg ik heel veel sjoerd en grafieken met hoelang over het veld in kaart is gebracht

[1:06:20] en ik vraag me af wat bedoelt u daar precies mee of wat is de boodschap die daar die daarachter zit. Hetzelfde geldt eigenlijk voor mevrouw sap, die het heeft over meer onderzoek doen naar de sociaal economische gevolgen en oorzaken. Lijkt me heel nuttig groot voorstander van.

[1:06:37] Maar er is toch al heel veel onderzoek naar bleek ook uit uw presentatie zie ik eigenlijk al heel veel dingen die de schijn opwekken dat het inderdaad harder aankomt bij sociaal economisch kwetsbare groepen en dat daar ook harder is aangekomen. Dus een beetje verduidelijkende vraag want de boodschap. Precies. Agnes.

[1:06:55] Eens mee van dissel. Mevrouw assen,

[1:06:58] Dus waarom geven we aan dat het belangrijk is om dat in kaart te brengen.

[1:07:03] Dat komt omdat het niet in. Het is niet een ziektebeeld zoals kopen. Ikzelf. Het is een combinatie van klachten en die klachten zijn opzich heel specifiek. En dus die kun je ook naar griep krijgen dus en dat geeft meteen een beetje het probleem aan een tweede is dat je ziet dat er een dynamiek in die klachten zit

[1:07:24] en we denken ook dat er zeer waarschijnlijk verschillende biologische mechanisme zijn die daar uiteindelijk toe leiden. Dus wat je vanuit epidemiologisch standpunt. Dan wil doen is begrijpen welke groepen er zijn begrijpen welke determinanten en dus oorzakelijke factoren, met name in die groepen spelen en dat is ons inziens gewoon een noodzakelijke stap voordat je nuttig biomedisch onderzoek verder kan doen, zoals ook natuurlijk al gebeurd. Maar dan wil je eigenlijk zo goed mogelijk weten welke groepen onderscheiden die zich toch subtiel van elkaar hebben die verschillende oorzaken van ontstaan en daardoor ook verschillende behandelingsmogelijkheden. Wellicht en dat bedoelen we met in kaart brengen. We moeten gewoon beter weten wat er nou speelt hoe de ontwikkeling in de tijd is en wat de diversiteit van mogelijke achterliggende oorzaken.

[1:08:23] Dank voor deze vraag

[1:08:27] wat u misschien ook gezinnen in de presentatie is dat veel materiaal uit allerlei bronnen bij elkaar moeten schrapen ook vaak buitenlandse bronnen omdat we in nederland nog niet altijd zicht op hebben.

[1:08:38] Waarom mij het wel heel belangrijk vinden dat er veel beter zicht krijgen op die sociale economische impact is dat er nu ook al weten uit te verhalen dat long het niet alleen voor de direct voor de patiënt, maar ook vaak voor diens gezin en diensten netwerk enorme implicaties heeft liet een staartje zien. Maar heb ik niet kunnen toelichten waar je zag hoeveel mantelzorg dan nodig is bij mensen met ernstige covent. Dat is enorm. Maar wat we dus niet weten is dan kan die partner vervolgens dan eigenlijk nog wel werk of city's. Ikzelf ook genoodzaakt hij of zij om de arbeidsduur terug te brengen. Als het om kinderen gaat. Lukt het om met begeleiding nog wel enigszins digitaal te lessen les te krijgen. Ja of nee al dat soort vragen hebben we geen zicht op en ik had nog tot slot nog maar één keer zeggen we weten dus in nederland eindelijk ook nog steeds niet hoeveel mensen dit nu een totaal raakt en wat de ernst is van een van een klachten. Welke mensen erg langdurig je last van houden aan bijvoorbeeld de wia dreigen te geraken

[1:09:34] dat als je daar meer over weet ervan overtuigd. Dat kan je ook meer actie ondernemen. Dan kunnen institutions ook beter acteren. Dan kunnen we mensen beter helpen.

[1:09:46] Mevrouw westerveld.

[1:09:49] Dank u wel. Voorzitter, en ik heb natuurlijk heel veel vragen maar ik zou graag willen beginnen met de vragen over mensen met een beperking omdat ik laatst een onderzoek last van onderzoekers van het radboud umc waaruit blijkt dat mensen met een beperking veel vaker overlijden. Dat dat zijn alle kanten ontzettend vaker beslag gang. De gevolgen merken

[1:10:12] en dat zal op alle vlakken gelden. Maar nou is het wel zo dat deze groep natuurlijk veel minder goed vertegenwoordigd is. Mijn vraag aan mevrouw sap zou zijn

[1:10:19] hoe we er ook voor kunnen zorgen en of zij er ook oog voor heeft. Juist voor deze groep ook in de analyses die naar haar team maakt

[1:10:29] en misschien wel een bredere zin hoe we toch echt kunnen zorgen dat juist deze mensen beter worden beschermd en voor de duidelijkheid. Ik heb het in dit geval niet over mensen met een fysieke beperking of mensen met een verstandelijke beperking en ik weet dat die twee vaak hand in hand gaan. Maar ik schrok hier toch enorm.

[1:10:49] Heel veel dank voor dit signaal en

[1:10:52] wij hebben, zoals u weet, een werkwijze waarbij wijze wel kijken naar wat er wetenschappelijk aan onderzoek en kennis paraat. Dus, maar ook kijken waar hiaten zitten wat we in de praktijk kunnen ophalen en dit is ook een van de groepen waar we zeker ook gesprekken mee hebben

[1:11:07] en ik weet niet of we nu voordat onderzoek van long comfortabel specifieke gegevens over hebben. Maar dat zal ik zeker uitchecken. Dus dank hiervoor

[1:11:16] mevrouw kerseboom. Wilt u ook aangeven dus graag aan wie u de vraag wilt stellen.

[1:11:21] Dankuwel. Voorzitter en dankuwel voor de presentaties en mijn terwijl er bij de vragen aan de heer van dissel.

[1:11:27] Want speciale meeluisteren met de conclusie aan meelezen en ik zag in de conclusie zag ik mondkapjes niet meer staan, maar toch hoorde ik de heer van dissel benoemen dat het gebruik van de neus maskers genoeg dat we dat nog gaan adviseren. Maar ik neem aan dat de heer van dissel natuurlijk bekend met de uitkomsten van de kap, met de ster in de interventie internet de respectieve perspectief is

[1:11:51] waaruit blijkt dat mondkapjes zijn helemaal geen meetbaar effect hebben gehad. Dus dan is mijn vraag. De eerste vraag. Dan moeten we dan met voortschrijdend inzicht niet concluderen dat de mondkapjesplicht eigenlijk helemaal niet nodig is geweest.

[1:12:05] Ten tweede zou je dan, gezien de conclusie van deze studie nog steeds een mondkapjesplicht adviseren voor de toekomst.

[1:12:11] Dankuwel. Voorzitter,

[1:12:16] Ja dat dat laatste kan ik eervol geen antwoord op geven natuurlijk. Ik heb geen kristallen bol wat er in de toekomst allemaal gebeurt.

[1:12:24] Twee dingen. Ik heb heel even mondkapjes genoemd omdat daar nog een mogelijkheid is voor zeer kwetsbare groepen die daar graag gebruik van willen maken of mantelzorgers van die groepen om die mondkapjes te verkrijgen het goed al snel testen bij apotheken.

[1:12:40] Dus dat was eigenlijk wat ik noemde. Dat is geen advies in de breedte. Dat is gewoon dat er specifieke kwetsbare groepen zijn die in bepaalde situaties zich daar beter bij voelen ontbijt bezoeken of bij een reis of

[1:12:55] wanneer ze in de bus zitten om daar gebruik van te maken en dan is er gewoon de mogelijkheid

[1:13:01] en

[1:13:01] dat betekent niet dat we het op een of andere manier breed adviseren. Het tweede is dat u verwees naar de concrete analyse van een aantal studies die gedaan zijn om effectiviteit van mondneusmaskers gebruikt in de publieke ruimte te onderzoeken.

[1:13:16] En

[1:13:18] nou dat

[1:13:19] heeft een dan kunnen we erover praten. Dat zullen we niet doen. Ik denk ook collega's roosendaal

[1:13:25] daar nog meer uren over praten wat concrete analyse allemaal inhoudt. En maar even even terug waar het volgens mij om gaat kijken. Mondneusmaskers hebben gewoon effect,

[1:13:38] namelijk in situaties bijvoorbeeld van de verpleging waarbij je binnen de anderhalve meter een patiënt moet verzorgen.

[1:13:45] Dan weten we gewoon uit datum van b van go fit van influenza dat daar gewoon een goed beschermend effect is van terdege met kennis gebruik maken van mondneusmaskers en hebben zelfs hogere types voor dan die uiteindelijk zijn gebruikt in de publieke ruimte

[1:14:04] in het publieke ruimte hebben ons steeds zal gerealiseerd en dat kunt u terug lezen in de vele om twee adviezen over mondneusmaskers.

[1:14:12] Zeker voordat er uiteindelijk een besluit kwam vanuit de politiek. Om die in te voeren

[1:14:17] dat er altijd meerdere aspecten aan zitten en namelijk dat als iemand op anderhalve meter gaat. Het bleven is het toegevoegde waarde van de mondneusmaskers natuurlijk. Ja, maar zeer de vraag want die anderhalve meter neemt dat effect ook al weg. We hebben ook betoogd dat mondneusmaskers veel te veel aandacht gekregen om dat

[1:14:38] daarmee zeer basale maatregelen gericht op de bron bijvoorbeeld minder kritisch werden opgevolgd en want als iemand die ziek is niet naar buiten gaat dan hoef je buiten. Wij spreken ook geen mondneusmaskers te gebruiken om te voorkomen dat je een besmet wordt dus mond-neusmasker gebruik is buitengewoon complex die studies die geëvolueerd zijn.

[1:15:02] Als wij daar als wetenschappers kritisch naar kijken is er een studie uit bangladesh waarvan je zegt nou

[1:15:08] daar zit wellicht een effect in was eerder overigens al een studie uit denemarken, die geen effect konden aantonen van het mond-neusmasker gebruik en de vraag is dan wat je met die in analyse per c aan moeten. Ik denk dat nog steeds het verhaal moet zijn,

[1:15:27] zoals het in nederland hebben ook hebben toegepast dat als je binnen de anderhalve meter komt. Dat was toch vooral in de bus en openbaar vervoer en die eerder ook in het vliegtuig. Dan was er advies om die mondneusmaskers te gebruiken of als je in een drukke omgeving komt

[1:15:43] en in heel veel andere situaties was daar geen noodzaak toe. Dus ik denk eigenlijk terugkijkend

[1:15:50] dat de uitkomst zeker op basis van die studies die lang niet allemaal der kritiek kunnen doorstaan.

[1:15:56] Dat dat niet zo verbazingwekkend is. We blijven erbij dat we als wetenschappers weten dat ze in gecontroleerde situatie in het ziekenhuis een

[1:16:05] gewoon een toegevoegde waarde heeft in de bescherming van

[1:16:09] van de verpleegkundige van de arts van de patiënt omgekeerd eventueel.

[1:16:15] En ja, het onderzoek wat u aanhaalt in de openbare ruimte in ieder geval uit dit onderzoek kwam het niet dat daar heeft u gelijk in betekent niet dat het nog steeds heel nuttig kan zijn

[1:16:25] in specifieke situaties.

[1:16:29] Kijk nu even naar professor roosendaal dat professor van dissel uw naam. Dus ik weet niet of we zeggen ik wil daar nog wat bij.

[1:16:36] Nou ik geloof dat dat was dat ik veel dat ik wat weet van concrete analyses en collega's heeft het goed samengevat dat dat

[1:16:44] een beetje in caraïbische oud is als je veel dingen samenvoegt

[1:16:48] en er zijn ook heel veel verschillende mondmaskers. Dus er is niet zo heel veel goed onderzoek,

[1:16:54] maar het is niet voor niks dat we in elke dokter house televisieserie die chirurgen met mondmaskers opzitten zien die doen natuurlijk wel wat het de vraag was toen ze wat in de setting in de

[1:17:04] de rondloopt vrij rondlopende mensen en daar is ook geen analyse negatief neutraal in bangladesh. Het was volgens mij een van de weinige rende mijn trouwens positief. Een beetje.

[1:17:20] Dankuwel.

[1:17:22] Meneer drost.

[1:17:24] Dankuwel. Voorzitter, ik wil u eerste allen danken voor uw komst en voor de toelichting die ons geeft en morgen gaan er ook over over in gesprek over debat met elkaar en met de minister van vws.

[1:17:36] Mijn conclusie uit wat u aan ons meegeeft. Als ik het even heel erg over pakken is meneer zegt het virus is een blijvertje

[1:17:44] maar zitplaatsen slagen en dat wel en vervolgens zegt mevrouw sap als vertegenwoordiger van het nipt. De crisis laat diepe sporen na en daar hoor ik u allen over hebben we het vooral over koopt en u in ieder geval ook over jongeren trouwens meekomen verdonk over een aantal vragen stellen twee mogelijkheden.

[1:17:59] En aan wie ook graag.

[1:18:00] Dan ga ik nu ook zeggen een, een aan mevrouw sap en aan de heer olde loohuis.

[1:18:06] Mevrouw sap, u als eerste u u pleiten voor zijn letterlijke woorden die ik heb opgeschreven voor een goede, goede en volledige registratie van overheid en mijn vraag aan u wat bedoelt u daar precies mee want hartstikke. De afgelopen maanden ook met de minister een keer over gesproken. Wat het nou precies betekent betekent dat we een patiënt registratie moet gaan bijhouden in uw naar uw mening. U vertegenwoordigt anders nipt met die van mening of hoe ziet u dat. Wilt u dat toelichten? Dat is vraag één

[1:18:30] vraag. Twee is aan de heer olde loohuis in het gaat over dat de biomedisch onderzoek.

[1:18:35] Dat gaat over dan komen we het ook even als toelichting. Voorzitter, als ik ergens veel vragen over krijgen als kamerlid. Ik ben sinds januari in functie is het over dronk over het

[1:18:44] enorm veel ook persoonlijke vergadering mensen met ons delen. Dus ik deel ook wel de beelden die ook schetst het echt impact heeft op de samenleving

[1:18:51] en u sprak over biomedisch onderzoek. Ook in vraag van mijn collega's westerveld van kunt u daar eens een nummer aanhangen. Geld zou u najaar een paar miljoen is niet genoeg. Maar mijn vraag die ik heb is eigenlijk van doen we genoegen want u dat aantal dingen zien die we doen ook aan bim biomedische vlakken eenentwintig onderzoek, waarvan dertien met de biomedische component op z'n minst

[1:19:11] doen we genoeg in uw beleving. Ook als u de noodkreet van who herhaald en ook zelf aangeeft dat dat de maatschappelijke impact groot is. Mevrouw wil ik ook doen we genoeg en zo. Nee. Waar moeten waar moet een tandje bij. En wat kunt u dan wat wat verwacht u van ons van de politiek.

[1:19:26] Dat zijn mijn vragen. Voorzitter,

[1:19:28] Mevrouw sap. Als eerste

[1:19:30] dankuwel voor uw vraag

[1:19:32] wat ik wat ik bedoel met goede en volledige registratie is dat we echt een representatief beeld moeten krijgen van de omvang van deze groep van van de ernst van de klachten, zodat je daar ook een soort classificatie in kan brengen van licht matig zwaar. Maar wat ik constateer is dat onderzoeken die er nu zijn in nederland bijna allemaal op basis van zelf meldingen zijn dat en dat geeft een eerste beeld. Dat is ook heel waardevol c support rivm. Maar het geeft geen dwarsdoorsnede van hoeveel mensen in nederland raakt dit nu wie nu precies dit onderzoek gaat uitvoeren. Dat dat rivm lijkt natuurlijk als hofleverancier van dit soort cijfers en boeien voor op cbs deels kunnen zijn en ik denk dat er ook gewoon cijfers uit de eerste en tweedelijns samengebracht moeten worden,

[1:20:20] maar mij gaat het met name om als ik pleit voor goede en volledige registratie dat we een representatief beeld krijgen van de omvang van deze groep van de ernst van de klachten die ze hebben en niet meer alleen op basis vanzelf melding

[1:20:36] melden.

[1:20:37] Dan over uw vragen doen we genoeg is een hele belangrijke hele cruciale vraag die ook onderverdeeld hebt in een stukje biomedisch. Biomedisch

[1:20:47] moet er

[1:20:48] meer gebeuren,

[1:20:50] maar alleen biomedisch alleen is niet genoeg en daar zijn en daar.

[1:20:57] Dat vraagt een gemeenschappelijke samenwerking.

[1:21:02] Niet alleen de kamer niet alleen de minister om de zorgverzekeraar. De nv c sport. De de opleiding in de klinieken. Dat vraagt gemeenschappelijk standpunt van. Wij doen niet genoeg voor de ernstige post-covid. Ik wil nadrukkelijk zeggen

[1:21:18] de

[1:21:19] eenvoudig is al een beetje een lastig woord, want daarmee doe je mensen tekort die heftige geraakt zijn. Maar die toch de eerste lijns zorg is geleidelijk aan naar de chaos van het eerste jaar

[1:21:31] verbeterd

[1:21:33] wordt rustige samengewerkt. We weten ook dat pec dus rust inbreng in kleine brokjes.

[1:21:40] Heel goed werkt en we weten ook kleine behandelingen bijvoorbeeld statische het syndroom wordt ingewikkeld wordt is maar het zomaar neervallen of je habtamu. Daar kunnen we behandelen. Dus dat en die moeten dus ook naar de eerste lijn ge ge getransfereerd worden, zodat ze daarmee verder kunnen maar doen wij

[1:22:02] in de kliniek.

[1:22:05] De kamer. De minister. We zijn begonnen meer te doen. We zijn al een heel intensief bezig

[1:22:14] om ons te verbreden in zowel dus die die klinische organisatie van zorg. De de biomedische vragen om dat nadrukkelijker aan. Het is een trage materie. Dit gaat niet alleen een onderzoek

[1:22:32] en dat weet ik ook wat je maakt. Dat heeft tijd nodig en de tijd gaat door en die achterhaald. Maar ik vind wel dat er een tandje

[1:22:41] is. Mijn korte antwoord

[1:22:44] is het een beetje voldoende antwoord.

[1:22:47] Ik moet een beetje zelf uitgevonden. Nu nog een tandje precies zit. Dus dat vind ik nog lastig gemaakt.

[1:22:53] Ook een gelegd voor de voor de minister.

[1:22:55] Mijn tandjes is gezamenlijk. Ik denk dat het is ook nog steeds

[1:23:00] erkenning van het beeld. Er is echt in ook in de zorg wereld.

[1:23:06] Iedereen zal zeggen bestaan.

[1:23:09] Maar maar het is een

[1:23:12] maar dat kon niet zichtbaar medisch is het nog niet helemaal helder en daar komt wel maar die mensen zitten nu met hun problemen en die kunnen we niet aan hun lot overlaten. Daar moeten we de avro, moeten we een tandje bijzetten.

[1:23:26] Ik zag het professor roosendaal ook nog wat.

[1:23:28] De toevoegen. Ik denk ik dat toch wel iets harder kan zeggen dat we doen zeker niet genoeg.

[1:23:33] Men begrijpt u moet ook altijd afwegen tussen verschillende zaken weer geld uit kan geven. Dus niet oneindig. Maar als ik de vergelijking zou moeten maken. Prachtige onderzoek wat gedaan is, dan zijn wij als als de eerste zeelui die langs de rand langs de land zeilen dan zo de cartografie maken. We hebben een eerste schets het er is geen bewezen behandeling voor post-covid.

[1:23:52] Er zijn theorieën. Er is geen goed mechanisme bekend dat dan zou de behandeling. Ik wist het is dat dan kun je daar een behandeling op

[1:23:59] richten. Dat is er niet.

[1:24:02] We weten hoeveel mensen er zijn natuurlijk interessant mee wil weten hoeveel mensen zijn het

[1:24:07] zijn er ter hoeveel zijn er dan die hoe snel herstellen? Wie zijn het dan die herstellen? Zij kun je classificeren. Die zou van behandeling in aanmerking kunnen komen. Dus

[1:24:16] op het ogenblik is er eigenlijk heel weinig bij de acute kopen zeg maar daar samenwerking best goed gelukt. Ikzelf een commissie voorgezeten umc s bij elkaar hield. Dat ging prima,

[1:24:25] maar er is inderdaad tijd nodig. Maar je moet uiteindelijk uitzoeken

[1:24:29] wat is het nou de diagnostiek? De ecologie, het mechanisme en dan kun je een rationele therapie gaan testen. We zijn ook niet eens het moment dat een therapie kunnen gaan testen.

[1:24:39] Dus dat is denk ik heel veel nodig.

[1:24:44] Dankuwel dan mevrouw dille

[1:24:47] ja dankuwel en dank voor de heldere presentaties. Ik heb daar ging niet zo heel veel vragen over die snap ik allemaal. Ik had alleen een vraag ingeleverd. Daar waar ik nog geen antwoord op heb gehoord. Dus die ga ik even stellen en nog aanvullend ook aan meneer van dissel van de week werd bekend dat het bron en contactonderzoek eigenlijk weinig heeft opgeleverd. Tenminste dat was een conclusie in het krantenartikel dat ik erover heb gelezen. Maar als u toch bent dan hoor ik graag iets meer over de inhoudelijke wetenschappelijke analyse van u daarover en met name ook wat leren we daaruit voor eventueel toekomstige pandemieën. Wat we daar wel of niet mee moeten wellicht in vergelijking met andere infectieziekten

[1:25:26] en de vraag die je gehad was. Wat hebben we nou uit de

[1:25:33] onderzoeken over koop het coronavirus geleerd wat we nu gebruiken ook in het detecteren enzovoort van nieuwe virussen vogelgriep popt ook af en toe op zijn we daar zijn we daar nu alert genoeg op zeg maar hebben we daar de monitoringsysteem voor in orde of de onderzoeks resultaat. Ik denk ook meneer van dissel. Maar misschien dat meneer rozendaal er ook nog beeld bij.

[1:26:00] Allereerst die van meneer.

[1:26:05] Bron en contactonderzoek.

[1:26:08] Waarschijnlijk kunt u zich niet meer herinneren. Maar bij een van mijn eerste of in ieder geval de eerste tien

[1:26:15] briefings tikje gaf heb ik dat geregeld laten zien hoe ingewikkeld dat is bij corona en dat heeft alles te maken met de snelheid.

[1:26:23] Dus als je een virus ziekte hebt die besmet en dan al heel snel klachten geeft, terwijl de eerste nog aan het overdenken is of hij wel of niet een tesselaar doen.

[1:26:34] Ik heb hier wel laten zien dat eigenlijk driekwart op het moment dat je kan gaan. Iemand kan gaan bellen dat ze dan hun klachten hebben en die klachten zijn want alweer aanleiding om zelf op grond van de klachten. De test te doen en dat

[1:26:47] heeft u waarschijnlijk ook vorige week weer teruggelezen

[1:26:51] betekent natuurlijk niet want dat was een beetje de suggestie dat daarmee het maar konden overslaan. Kijk, bron en contactonderzoek geeft ook inzicht een heel erg belangrijk inzicht

[1:27:03] vanwaar vinden de meeste besmettingen plaats. Hoe groot zijn die clusters dan ook. Daar hebben we veelvuldig gebruik van gemaakt en dat je weet dat

[1:27:13] bij evenementen in sommige gevallen in de horeca dat daar besmettingen plaats kunnen vinden die groter zijn dan een besmetting die plaatsvindt tijdens een ook logisch vluchtige contacten op straat.

[1:27:26] Dus ik denk dat we er wel degelijk een heleboel aan gehad hebben als je het dan natuurlijk achteraf gezien in een getal probeert uit te drukken. Dan was met name het het gegeven dat men al klachten had op moment dat men notificatie kreeg en op grond van die klachten. Dus eigenlijk al naar de teststraat zelf ging. Dat was natuurlijk een belangrijke die maakte dat dat er uiteindelijk maar ten opzichte van geïnitieerd worden door de klacht maar geringe toegevoegde waarde was. Overigens is het zo dat vijf, tien procent is natuurlijk altijd weer vijftien procent en het is een van de onderdelen van het hele pakket. Dus als we alle vijf procent zouden gaan schrappen.

[1:28:10] Dan hadden we een hele grote uitbraak gehad hebben. Dus ik denk dat dat ook niet moeten postvatten. Dus ik denk het is zinvol. Het hangt af van het ziektebeeld. Hoe zinvol. Maar het geeft ook meer informatie dan alleen maar dat je een belletje krijgt dat je misschien

[1:28:28] koffie.

[1:28:29] Dus dat misschien voort eerste onderdeel en er werd ook voorbeelden genoemd in het artikel tuberculose natuurlijk een heel ander tijdsaspect kent dan dan neemt het de toegevoegde waarde natuurlijk wel erg toe

[1:28:43] met betrekking tot monitoring en onze plannen voor pandemic bertens. U noemde vogelgriep. Daar hebben natuurlijk eigenlijk heel recent bij vws. Dus ik voel me daar toch een beetje. Ik denk niet dat ik hier nu over moeten praten terwijl vws daar nog een oordeel over moet vellen. Maar we hebben natuurlijk op op verschillende vlakken vijf gebieden plannen ingeleverd. Dat betekent dat we plannen hebben om de aanpak van zoönosen ziekten die van dier op mens overgaan

[1:29:16] en van die epidemieën toch van tachtig procent verantwoordelijk zijn om die te versterken. De diagnostiek en ook de opschaling diagnostiek bij pandemische

[1:29:26] uitbraken is een onderwerp waar het nodige voor ingediend. De survey vn zelf en we willen een verbreding

[1:29:35] en een meer robuuste vervelend. Vandaar dat ik u toch ook even vandaag de rioolwater weer liet zien. U moet zich voorstellen als we destijds tijdens het carnaval van

[1:29:46] twintig, twintig de rioolwater vws al hadden dan dan

[1:29:51] vier, vier achteraf dat je op grond van de van de gegevens over de sequentie al pgb-ers had opgezet

[1:29:58] en dat we dus die verspreiding die toen eigenlijk nog onder de radar was

[1:30:04] al veel eerder hadden opgepakt en de stad een mooi voorbeeld. We werken natuurlijk aan om de rioolwater vervelend ook uit te breiden en niet alleen maar op girona te richten, maar ook te kijken of we daar andere andere virus mee kunnen oppakken van een aantal weten we dat het kan polio mazelen, maar ook met name

[1:30:24] de influenza is er een waar we op testen. Dus dat ze een pakket wat in ontwikkeling is en waar we eigenlijk veel van verwachten.

[1:30:34] En als u de microfoon uit roosendaal misschien.

[1:30:39] Ja de de vogelgriep heb ik niet zoveel aan te vullen wat het eerst een kleine toevoeging bij het eerste punt van de bron en contactonderzoek. Dat maakt natuurlijk uit. Zoals collega's van dissel zij

[1:30:48] wat voor soort ziekte. Het is maar het maakt ook uit waar je een epidemie zit dat je op zo'n piek zit seizoen de helft van de zaal manier het het heeft dan maakt het niet zoveel uit want dan kom ik er toch wel tegen. Dus het is vooral in het begin van de epidemie. Het stijgen is

[1:31:04] dat je kan afbuigen als je in een iets wat heel hard gaat stijgen en het net zo met een kogel uit de loop komt aan het begin vijf procent afbuigt. Dan kun je best een heel groot effect aan het eind hebben.

[1:31:15] Paulusma

[1:31:19] dankuwel. Voorzitter, ik begin een beetje misschien wat opmerkelijk, maar het is toch want de vraag van de heer dijken die ik ook al wat langer kende triggerde mij, maar ook de opmerking van de heer drost. Ik krijg ook over niet zoveel mails dan over patiënte met longkanker is

[1:31:36] en mevrouw sap en ik proef dat ook een beetje in de laatste opmerking van de heer rozendaal benoemd. Ook de onrust en dat er dingen moeten gebeuren

[1:31:43] en mijn persoonlijke krediet keur is ook wel een beetje. Het zou ook helpen als de andere kant van deze kamer ook aan publiek durft te zeggen dat dit tijd nodig heeft en dat er ook al een heleboel gebeurd. Dat hoorde ik meneer dijken ook zeggen want de onrust onder patiënte neemt ook met de dag toe. Terwijl ik ook zie en we allemaal lezen en horen dat er een hele hoop gebeurd en dat voor een heleboel behandelingen en dat heeft niks met alleen boskoop te maken. Maar dat voor een heleboel behandelingen we gewoon tijd nodig hebben en ik gun patiënte ook dat experts zeggen dat het tijd nodig heeft en dat hetgeen

[1:32:17] formeel is en

[1:32:19] dat is misschien niet een vraag maar wel een persoonlijke

[1:32:22] inleiding. En wie zich daartoe geroepen voelt. Dat heb ik misschien iets gedaan en wat voorzitter niet toestaat. Want ik heb nog twee vragen

[1:32:29] en dat zou ik aan de heer olde loohuis

[1:32:32] en naar aanleiding van uw

[1:32:34] u heeft het over het expertise netwerk long go fit en dan ga ik toch een beetje ongeduldig doen want ik heb samen met de voorganger van de heer dijk een motie ingediend voor een expertise centrum, juist voor het grote,

[1:32:48] niet alleen post-covid mijn post infectieuze aandoeningen en ik heb toch het idee dat dat heel lang op zich laat wachten en ik ben benieuwd wat u observaties daarover zijn.

[1:32:58] Ik ben en dat is de tweede vraag heel blij met het europese over het net werk. Dat zou de mensen in deze ruimte niet verbazen. Mijn vraag is wel wat is er nog nodig om want ik hoor heel vaak dat we heel veel belemmeringen hebben als het gaat om het delen van data doen we genoeg in het delen van data en het opheffen van belemmeringen om ook in dat europese netwerk grote stappen te zetten als het gaat om biomedisch onderzoek en daadwerkelijk komen tot behandeling.

[1:33:26] Dan zal ik reageren.

[1:33:28] Ja. Ik ben blij met wat u zegt dank daarvoor, want

[1:33:35] het is

[1:33:37] al een jaar bezig. Wij zijn in de zomer gaan wij al een ja ik ik heb eerst in januari tweeëntwintig en clinics gegeven dat er expertise plekken moest komen. Dat is ook in de eigen organisatie heeft dat even geduurd uiteindelijk bij bij vws geland. Ook omdat wij die mensen zien en ook vooral de ernstige mensen zien wij zijn een hands on organisatie.

[1:34:07] Dus het is echt een krediet keur. Ik ben heel veel in de afgelopen zomer afgelopen jaar gefrustreerd geweest over de trage gaan. Maar

[1:34:17] u zei in de zin daarvoor. Soms heeft op tijd nodig en dat zijn uw eigen woorden en ik heb me daar ook

[1:34:26] en daarbij kom je aan een systeem in nederland in de zorg dat zon en wee

[1:34:32] die dit ook goed weet.

[1:34:35] Verantwoordelijk is voor organisatie van zorg

[1:34:38] voor onderzoek, maar niet voor zorg aan zich. Dat is weer aan nederland de zorgverzekeraar et cetera en deze discussies hebben we natuurlijk

[1:34:52] heel veel heel veel gevoerd aan heel veel deuren getrokken. Ook vws heeft zich ook nadrukkelijk mee bemoeien.

[1:35:01] Het gaat langzaam. Maar ik ik ben

[1:35:04] van overtuigd dat het gaat komen en en dat we echt alles op alles moeten zeggen zetten om dit heel snel. Maar als als u mij vraagt. Het gaat langzaam. Ik had verwacht dat we al eind vorig jaar een expertise netwerk met een aantal centra zouden hebben gehad.

[1:35:26] Eerlijk antwoord.

[1:35:30] Dan trek ik me aan.

[1:35:34] Ik weet toe architectuur patiënt. Maar ik

[1:35:38] ik ben niet iemand die met een

[1:35:43] koevoet zaal binnenkomt en probeer toch

[1:35:48] mensen te bereiken.

[1:35:51] Er was nog een tweede vraag van mevrouw paulusma over het europese netwerk.

[1:35:56] De europese netwerk ben ik ook heel erg blij mee en ik denk komt dat daarom een goed is dat de mensen van. Maar er kan frits ook op reageren. De mensen van de kennisagenda die de komt daar ook deel maken, zodat er geen vertragingen komen tussen beide systemen en ik heb dat in begin ook al nadruk genoemd. Ook dat europese netwerk fantastisch initiatief dat er komt geweldig, maar ook dat zal toch nog een klein beetje traag gaat verlopen. We hebben de eerste bijeenkomst gehad en en dan zie je dus dat we niet kunnen wachten. We moeten doorgaan, maar we moeten zorgen dat we heel snel biomedisch afbakenen. Wat daar en daar.

[1:36:38] Voorzitter,

[1:36:40] mevrouw paulusma, maar ik zag mevrouw sap ook de vinger opsteken. Dus die zou ik eerst nog even het woord willen geven.

[1:36:47] Dank. Voorzitter, ik zou ook wel even kort willen reageren op de krediet keur van mevrouw paulusma. Want ik begrijp die en het is ook denk ik goed om hier te onderkennen dat

[1:36:57] dat waarschijnlijk echt tijd overheen gaat voordat er een echte effectieve behandeling gevonden wordt. Dat ziet er geschiedenis van van infectie ziet is laat dat zien.

[1:37:06] En juist omdat het tijd nodig heeft voordat het gevonden worden voordat mensen weer echt gezond kunnen maken, is het ook zo belangrijk dat we in die tussenfase die best wel eens een aantal jaren kunnen duren. Echt goed oog hebben voor ondersteuning voor deze groep

[1:37:23] en zorgen dat behandelingen en paramedische behandelingen die wel effectief zijn en werken. Maar misschien nog niet effe dance beest zijn toch beschikbaar zijn en ook zorgen dat we ze ondersteunen om de maatschappelijke impact op hun eigen leven hun gezinnen te verzachten.

[1:37:39] Dus ik snap de krediet keur en ik zou zeggen zeker ook biomedisch onderzoek nodig, maar niet alle kaarten op het biomedisch onderzoek heb ook oog voor die toegankelijkheid van van de zorg voor ruimte daarin om pilots te doen en hebben ook oog voor de maatschappelijke impact die verzacht moet worden.

[1:37:58] Ik kijk naar de klok. Volgens mij kunnen we nog een rondje maken. Mevrouw paulusma. Volgens mij hebben nog tijd voor toch een rondje.

[1:38:09] Ik had een vraag gesteld over de belemmeringen van het delen van data. Want als wij in europa gaan samenwerken en we hebben in andere commissies ook wel eens in andere samenstellingen gezeten en er waren er heel veel problemen en belemmeringen om ook echt als onderzoekers data te delen en ik vraag mij af of dat nu ook speelt

[1:38:26] op dit netwerk en misschien is de vraag dan niet specifiek aan u. Maar ik zie andere mensen knikken want dan zou ik daar wel graag

[1:38:34] als wij daar wat in te doen hebben mee aan de slag willen.

[1:38:38] Dan wil ik daar graag zelf een vraag bij aanvullen. Dat is naar aanleiding van de opmerkingen van de heer groenewold van die beschikbaarheid van data dat veel data er niet zo zijn om onderzoek te gebruiken. Dus is daar een algemene les

[1:38:54] waar we wat mee zouden kunnen doen voor de toekomst. En dan stad die van mijn aanvulling op de vraag van mevrouw paulusma die zich geroepen voelt daar wel even.

[1:39:04] Daar wil ik even op reageren. Dat is, kunnen we breder trekken denk ik ook naar het postkantoor te onderzoeken.

[1:39:10] Het

[1:39:11] veel van het onderzoek wat we doen, doen we op basis van gegevens die we toch al verzamelen die datum zijn ergens voor verzameld en daar kunnen we dan ook

[1:39:21] nog niet zinvol onderzoek meedoen. De basis is natuurlijk wel dat als je bijvoorbeeld kijkt naar de relatie vaccinatie oversterfte of wat zijn determinanten forum van van post-covid dat je in ieder geval je je factoren en je uitkomsten scherp in beeld hebt en dat je die aan elkaar kunt koppelen. En dus als het bijvoorbeeld gaat over vaccinatie oversterfte. Wie komt te overlijden en was diegene gevaccineerd. Ja of nee. Hoe hangt dat samen. Dat zijn verschillende databronnen. Die moet je bij elkaar brengen. Dat is al lastig in nederland over landsgrenzen heen wordt dat nog uitdagender niet alleen praktisch, maar ook juridisch.

[1:40:03] Dacht hierbij komma was beland. Nee

[1:40:06] even over. Het heeft tijd nodig. Het is zo zijn. Dat betekent dat je achterover kan leunen. Het zijn tijd in mens jaar en werk. Als je meer mensen jaren werk doet in het begin dan ben je eerder klaar

[1:40:16] en de eerlijkheid gebiedt dat je niet kan zeggen hoe lang het duurt zijn ziekte die we al vijftig jaar lang proberen te behandelen. Het lukt niet. Maar sfeer was in één jaar opgelost dachten jarenlang dat stress was. Het bleek een bacterie te zijn in de jaren tachtig. Toen was het behandelbaar. Dus het is niet te zeggen maar het is. U heeft helemaal gelijk dat ik ben het ermee eens dat patiënt niet moet voorgespiegeld worden dat als er heel hard ons best gaan doen dat het dan volgende week is opgelost of volgend jaar. Dat zal niet zo zijn.

[1:40:42] Maar het kan wel meevallen toch tot een optimistische noot

[1:40:46] dan over wat je kan doen. Er is dus bij onderzoekers. Wij hebben geprobeerd in de commissie hierbij de umc s deden samenwerken om alle data van opgenomen over de acute kalveren negentien patiënt. Om die het ware via een vast format verzameld om daar een landelijke database van te maken. Dat bleek een dat het aan elkaar koppelen technische extreem moeilijk was. Het helpt erbij gedaan is anderhalf jaar werk geweest. Maar het bleek ook dat de nederlandse privacywetgeving wel dingen wel heel moeilijk maken. Duizend diepe frustratie bij onderzoekers over tot de apg naar ons gevoel datgene wat iedereen wil heel moeilijk maakt.

[1:41:24] Je mag de microfoon uitdoen en over de vooral de u apg hebben het hier in deze commissie ook al eerder gesproken en mevrouw tielen moet weg. Ik kijk nog even is er nog iemand die zegt ik heb een prangende vraag meneer dijk als eerste.

[1:41:39] Dan gaat vragen het firma. Het viel me toch op dat de heer orde.

[1:41:43] Warenhuis.

[1:41:45] In een bijzin zeggen ja. Het kost geld onderzoek kost volgens mij altijd heel veel geld, maar u zou ik wel iets interessants over zorg kost tijd

[1:41:54] en toen noemde even heel kort verzekeraars en daar zat wat onvrede en die ik duidelijk

[1:41:58] volgens mij tussen de regels door worden. En wat is dat precies.

[1:42:04] In mijn mening

[1:42:07] heeft bij post-covid

[1:42:10] de zorgverzekeraars. En dat niet voor voor allemaal veel zorgverzekeraars hebben een wat afwachtende houding aangenomen.

[1:42:21] De herstel zorg werd geregeld vanuit calamiteitenfonds

[1:42:26] en de wet mondjesmaat revalidatie toegestaan omdat een toe aan een soort bovengrens zit. Dat was. Dat is niet makkelijk toegankelijk voor patiënte. Bovendien zijn een aantal patiënte nog niet eens in staat om revalidatie te volgen

[1:42:43] en de zorgverzekeraars. Zij werken heel erg. Volgens protocollen die moeten laten zien dat iets werkt en en met niet

[1:42:55] heeft nog niet zoveel bewijs. Maar ik vind het voorbeeld van die

[1:43:03] maagzweer wel mooi want daar hebben wij in onze regio ook het onderzoek aan gedaan. Dus daar ben ik behoorlijk in thuis. Dat is op dezelfde manier gegaan door door waar duwen en trekken en op een gegeven moment heb je een verandering. En toch moet je ergens beginnen en dat is wat wat wij zien en en ik was zeer geraakt door de opmerking van mevrouw paulusma, maar dat komt ook omdat wij zien vierentwintig duizend patiënte. Wij zijn een nazorg organisatie en maatschappelijke organisaties. De meeste mensen hebben medische vragen.

[1:43:36] We hebben een ongelooflijk enthousiaste medisch team die en ook de nazorg is die die willen, maar wij zijn wij mogen niet in recept voorschrijven, terwijl we hebben longartsen cardiologen anders erbij zitten omdat wij en terwijl de mensen dat willen en dat maakt dat de chaos groter wordt. Dus soms in afwachting van het experts zou je dus ook al tussen stapjes om de huisarts meer in

[1:44:04] is er macht te zetten, want de huisarts. Ik ben huisarts kan er veel meer. Maar maar de kleine stapjes die binnenkomen zijn bij de huisarts er nog niet bekend. Dat was ook eigenlijk het punt wat ik wilde zeggen we moeten zorgen dat kwam niet meer toe. De tijd. We moeten ook zorgen dat de kennis gedeeld wordt.

[1:44:25] Dankuwel. Als je de microfoon uitzet dan geef ik wanneer drost als laatste het woord.

[1:44:31] Dankuwel. Voorzitter, ik heb niet de laatste woord dat niet

[1:44:35] nog een vraag.

[1:44:37] Even kijken. Dat is aan mevrouw sap nipt. Ik heb heel veel vragen moet ik zeggen. Maar we gaan morgen nog verder. Dat komt ongetwijfeld nog maar u heeft aantal keer gerefereerd als u de komende tijd moment nog verder onderzoeken en ook adviezen komt u deelde met ons. De cijfers onder jongeren onder andere zelfmoord gedachten. Et cetera kunnen we daar ook op dat vlak van u nog dingen verwachten de komende tijd zit dat ook in dat onderzoek. Want u heeft het volgens mij ging onderzoek doen naar de maatschappelijke kosten en impact van loon is. Maar ik kan me voorstellen dat je rond jongeren dan ook daarin zichtbaar wordt waar we iets mee. Wellicht mee zouden kunnen. Wat kunnen we van u verwachten? De komende tijd.

[1:45:17] Dankuwel voor deze vraag. Dan kan ik ook nog eens toelichten die er nu niet meer van kwam. Non profit zal ons eerste ongevraagd advies zijn wat we in juni uitbrengen. Wij brengen liever gevraagd adviezen uit maar dat lukt niet altijd om een vraag voor te krijgen. Dus dat is want het is. Wij zijn in ieder geval van plan om later ditjaar ook te adviseren over jongeren en hun mentale welzijn. Maar dat zal echt in de loop van het najaar worden wat we daarnaast aan doen zijn in het kader van de pandemische paraatheid zorgen dat de hele kennisbasis op dat gebied van maatschappelijke impact ook goed op orde komt. Zo moet u denken aan dingen als hoe richt je een maatschappelijke dashboard in bij een volgende pandemie. Wat weten we nu allemaal over maatschappelijke en economische impact van panden maatregelen, een panden manier en ook

[1:46:07] kunnen we het beleid en de politiek helpen om met een afwegingskader waarbij je eigenlijk wat duidelijker. De waarden en normen die in het geding zijn en die tegen elkaar afgewogen moeten worden expliciet te maken

[1:46:19] die kennisbasis daar werken we gewoon nog aan. Tot tot aan het eind van onze eerste twee jaar termijn en die zal in september volgend jaar zijn en ondertussen maken we ons zelf ook op een evaluatie om goed te kijken van met het oog op toekomstige pandemieën. Hoe wil je dit nu structureel inrichten waarin het een apart team blijven houden of in het aan een bepaalde instituut gaan koppelen. Dus hoe kun je zorgen dat dit zo effectief mogelijk structureel worden ingericht.

[1:46:47] Voorzitter, mag ik nog een vraag stellen, mevrouw sap over van die ze niet. Heeft u een toelichten?

[1:46:52] Er staat namelijk echt heel kort zijn zinnen.

[1:46:54] Er is behoefte aan het mankeren van het einde van de pandemie geleerde lessen impact heeft opgeschreven. Is dat een oproep aan ons

[1:47:00] om dat te doen.

[1:47:01] Dat is zeker ook een dank voor die vraag aan. Dat is zeker ook een oproep aan uw kamer. Dit is ook onderzoek van de gedrags unit van de rivm. Wat wat de laatste meting laatste kwartaal eerste kwartaal van ditjaar. Want aan mensen gevraagd heeft in het kader van afschaling van de maatregelen hoe ze nu terugkijken en daarbij geeft een, tweeënveertig procent van de mensen aan dat ze eigenlijk meer willen reflecteren op het einde van deze periode van geleerd hebben en geven mensen aan dat ze echt behoefte hebben aan lessen trekken uit

[1:47:33] en daar eigenlijk meer over willen horen van regering en politiek

[1:47:37] en wij denken dat het ook in het kader van met name niet alleen lessen trekken uit het verleden, maar ook pandemische praten in de toekomst zijn echt goed voorbereid zijn op volgende pandemie

[1:47:47] die wellicht

[1:47:49] er eerder aankomen dan ons lief is niemand die het weet. Ik heb geen kristallen bol. Maar is dit wel een les om goed ter harte te nemen.

[1:47:58] Dan wil ik nu wel tot beëindiging van deze bijeenkomst gaan allereerst heel veel dank aan onze gasten. Meneer van dissel ik want we hebben natuurlijk in de media gelezen dat u met pensioen gaat. Dus ik vraag me af. Gaan wij u nog een keer mogen u nog een keer.

[1:48:14] De hele tijd nog.

[1:48:16] De tijd heel goed, te weten in ieder geval nogmaals veel dank aan aan onze gasten. Veel dank aan de kamerleden, maar ook aan de ondersteuning griffier en de bode. Iedereen hier in de zaal heeft gekeken en ook de mensen thuis en hierbij sluit ik deze bijeenkomst.