Humanitaire hulp

[0:00:01] Goedenavond.

[0:00:04] Vooral een speciaal welkom aan de minister van buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking en

[0:00:11] de adviseurs

[0:00:12] speciaal welkom ook aan alle voor alle mensen aan alle mensen op de tribune en natuurlijk ook onze leden, onze commissieleden. Welkom bij dit

[0:00:22] vaste de het commissiedebat van de commissie buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking

[0:00:29] thema humanitaire hulp. Er zijn veel

[0:00:34] onderwerpen natuurlijk op de agenda. We hebben sowieso zes, zeven leden inmiddels acht leden inmiddels ook al even leden hier aanwezig. De heer hammelburg van d zesenzestig, mevrouw mutluer, samen met haar collega's thijssen van de partij van de arbeid. Nieuw, de heer van den brink. Welkom. Ook de heer klink om vvd hier een stoffer sgp en ook mevrouw van der graaf van de christenunie ook aan een hartelijk welkom.

[0:01:03] Dit debat is het van zes tot negen minister. We spreken daarbij af. Kijkend naar het aantal leden en daar ben ik niet altijd heel erg streng. Maar we spreken af dat we natuurlijk een inbreng doen van vier minuten. Dan begrijp dat de partij van de arbeid tot de helft splitsen, zodat er wat dat betreft wat bijzondere accenten kunnen worden gelegd en in verband met inderdaad beknopte tijd willen we starten met drie losse vragen en dan kijken of dat voldoende is om vooral een goed debat te voeren met met de minister over een belangrijk onderwerp. Er staan natuurlijk wat dat betreft acht, negen agenda onderwerpen op de agenda en we hebben ook daar ook al technische briefing over gehad, bijvoorbeeld het beleids doorlichtingen rapport dus voldoende om te bespreken.

[0:01:52] Daarmee wil ik graag aftrappen en de heer hammelburg als eerste de gelegenheid geven om zijn inbreng te leveren. Hammelburg gaat uw gang.

[0:01:59] Ja. Dankuwel voorzitter en laat ik beginnen te zeggen in dit debatten over commissiedebat, over humanitaire hulp en noodhulp, dat ik me grote zorgen maken over de toenemende crisis in de wereld de toenemende noden en daarbij dus ook horend dat er eigenlijk behoefte is aan veel financiering en dat is ook wat we in het coalitieakkoord hebben afgesproken dat we extra geld gaan uitgeven aan humanitaire hulp.

[0:02:25] Tegelijkertijd heb ik ook de voorjaarsnota gelezen en zie ik dat door een tegenvaller van door door het grote aantal mensen dat oorlog ontvlucht en naar nederland komt de kosten daarvan natuurlijk ook stijgen en die komen deels op de begroting van deze minister terecht. Voorzitter, en laten we er gewoon heel eerlijk over zijn die tegenvaller is is niet mis. Die is behoorlijk voor ditjaar, maar ook oplopend in de komende jaren echt veel te verstouwen. Daar heb ik wel een aantal vragen over gaan. Deze minister. En wat betekent dat voor ditjaar in de komende jaren betekent dat we zouden moeten bezuinigen op lopende programmas moeten worden gesneden. En als ik nu in de voorjaarsnota kijk zie ik dat de tegenvaller wordt verdeeld over de verschillende beleids artikelen, de vijf beleid artikel en er staat ook humanitaire hulp en noodhulp bij is de minister bereid om die verdeling te heroverwegen en humanitaire hulp en noodhulp daarin te ons zien en heeft de minister ook gesprekken gevoerd in aanloop naar de voorjaarsnota met haar vvd-collegas van der burg en je zulke is om te kijken omdat een deel van die tegenvallen ook op hun begroting terechtkomt om te kijken of daar niet meer mogelijk is om zeker in de toekomst de begroting van ontwikkelingssamenwerking en humanitaire hulp en noodhulp te beschermen, want een beetje meer. Oké. Dat hoort bij de oorlog in deze situatie en ook nederland doet mee een opvang in de regio zou kunnen zeggen, maar er zijn natuurlijk wel grenzen aan. Wat kan op het moment dat lopende programmas in gevaar zouden komen. Voorzitter, heeft de minister ook een plafond op de uitgaven overwogen en laat ik het daar maar even bij laten want ik heb ook nog heel veel vragen over turkije, syrie.

[0:04:04] Er is mijn eerste vraag van de heer thijssen supergoed dat

[0:04:08] collega's van d zesenzestig hier aandacht voor vraagt. Het gaat over meer dan drie miljard euro in de komende jaren wat ten koste gaat van het budget is een kwart van het budget het ongekend. Nederland wordt de grootste ontvangen van onze eigen ontwikkelingssamenwerking hulp. Wat voor mijn partij en voor groenlinks echt een gotspe is dat dat gaat gebeuren

[0:04:28] en mijn vraag is eigenlijk aan hammelburg is hij is is het voor zijn partijen acceptabel. Als we een limiet stoppen op hoeveel er af mag gaan van het budget zou ik de vraag stelde aan de minister. Ik wil weten van d zesenzestig zullen we eens even maximeren dat dit niet nog maar dat het niet zover uit de klauwen loopt.

[0:04:45] Heer hammelburg.

[0:04:46] Ja voorzitter, ik heb me daar ook al eerder uit over uitgesproken. Ik niet alleen andere partijen ook. Ik vind dat op het moment dat we nu zien dat die tegenvallers zo gigantisch is dat we echt moeten waken over lopende programmas van ontwikkelingssamenwerking en noodhulp. En toen wij het debat hadden bijvoorbeeld over de vreselijke aardbeving in turkije en syrië. Een paar maanden geleden alweer. Helaas alweer drie maanden geleden of helaas. Er is veel gebeurd. Maar het was dan kom ik zo op terug en dan dan geeft de minister aan. Ik zou wel extra geld willen doneren en willen ondersteunen voor de wederopbouw en humanitaire hulp in in het aardbevingsgebied, maar ook daarvoor is er geen geld meer op het moment dat wij straks met nog een vreselijke ramp ergens in de wereld te maken krijgen in nederland. Dan moet zeggen ja sorry, maar wij hebben niets meer. Dan vind ik dat wel gênant worden en dat is ook de reden dat ik die vragen aan de minister stelde welke over welke overwegingen zij erin heeft gehad en of zij bereid is om te kijken voor de komende jaren om met een plafond te werken of een andere oplossing. Om te zorgen dat lopende programmas beschermd blijven en dat noodhulp en humanitaire hulp worden ontzien, zodat er geld genoeg hebben om te kunnen ondersteunen waar dat straks nodig is als er weer een vreselijke ramp zich afspeelt. Ergens.

[0:05:58] Tweede vraag thijssen.

[0:06:03] Maar goed, laat staan mij checkt als d zesenzestig lid van deze coalitie van deze regering

[0:06:08] of hoor ik het nou toch dat d zesenzestig eigenlijk niet steunt. De keuzes die gemaakt zijn in de voorjaarsnota en dat d zesenzestig niet wil dat er ruim drie miljard wordt beknibbeld op het budget van bureau is. Dat zou ik wel eigenlijk heel erg goed nieuws vinden

[0:06:22] hammelburg.

[0:06:23] Nee laat ik daar gewoon heel helder over zijn. Ik heb aangegeven dat ik begrijp dat als er meer mensen in nederland komen die in oorlog ontvluchten en hier welkom zijn omdat ze moesten vluchten voor huis en haard van huis en haard geweld moesten ontvluchten. Dat dat noodzakelijk is. Ik zie ook dat de mensen die naar nederland komen nu in crisisopvang terecht komen die tien keer duurder is dan reguliere opvang. Dus ik zie daar een probleem. Daarom ook de vraag aan de minister. Welke oplossingen zijn er nog meer bedacht want daar zit een oplossing en ik zie inderdaad voor de komende jaren als het echt naar drie komma twee miljard oploopt over de komende jaren. Dan moeten we daar echt een oplossing voor vinden, want het is voor mij betreft mij betreft onacceptabel.

[0:07:01] Derde gaat

[0:07:04] de komende jaren. Nu gaat er drie miljard af

[0:07:06] nu. En dit gaat niet. En in mijn partij helemaal eens dat mensen die de geestelijke oorlog in oekraïne, ontvluchten of vluchteling zijn van waar dan ook in de wereld dat we daar opvang voor moeten bieden en dat kost geld en daar moet geld voor worden vrijgemaakt, maar er moet toch niet ten koste gaan van allerarmsten in deze wereld.

[0:07:21] Dat moet toch niet ten koste gaan van humanitaire hulp. Dus daarom snap ik niet zo goed dat deze prachtige woorden die de heer hammelburg hier zegt dat zijn partij volgens mij wel akkoord gegaan met een voorjaarsnota waar drie miljard ruim drie miljard wordt weggehaald. Wat bestemd is voor de aller armsten van deze wereld kan d zesenzestig er niet mee akkoord gaan.

[0:07:39] Heer hammelburg.

[0:07:40] Voorzitter, even een feitelijke correctie. Ditjaar is het vijf, honderd vierenvijftig, zesenvijftig, achtenvijftig miljoen euro. Dat is een heel veel geld. Dat zie ik ook. We hebben gelukkig ook ervoor gekozen om heel veel te investeren in in de ontwikkelingssamenwerking en noodhulp ditjaar. Maar ik zie dat nu wel die extra investeren in ieder geval nu al verdampen en waar moet komende zorg en daar ging mijn uitspraken over de komende jaren zorgen over maken is inderdaad dat de kosten nog verder gaan oplopen door die tegenvaller. En dan betekent dat we echt moeten ingrijpen. Dus volgens mij zijn die er thuis en ik het erover eens. Voorzitter, voorzitter, ik ga over naar het aardbevingsgebied.

[0:08:14] Biedt u verder gaat.

[0:08:17] Meneer hammelburg ook een vraag. Een interruptie van de heer.

[0:08:21] Dank voorzitter inderdaad ook een vraag aan hammelburg of die roodenburg. Het het coalitieakkoord onderschrijven van haar natuurlijk wel gewoon waar de d zesenzestig handtekening onder staat dat de kosten van de eerste juist opvang ten laste zijn van het oude budget. Dat is dat is wel een gegeven zeg. Mijn simpele vraag is of d zesenzestig en hammelburg het onderschrijft.

[0:08:44] Ja. Voorzitter, kijken in het coalitieakkoord hebben afgesproken om een half miljard te investeren in ontwikkelingssamenwerking en noodhulp en humanitaire hulp, en we hebben dat bijvoorbeeld gezegd we moeten we investeren in klimaatfinanciering om derde ontwikkelingslanden te ondersteunen in de klimaattransitie en energietransitie die ze ondergaan. We hebben ook in. Het was ook een wens van de vvd bijvoorbeeld gezegd we moeten nog meer geld te investeren in opvang in de regio landen als libanon, turkije, syrie bijvoorbeeld ondersteunen omdat ze ook een gigantische opgave hebben voor vlucht van vluchtelingen uit syrië. Om hen daarin te ondersteunen, omdat zij dat ook niet alleen aankunnen. Dat is ook omdat mensen daar moeten worden opgevangen op het moment dat wij die landen in de steek laten dan dan zet ze de hekken open. Laten we daar ook eerlijk over zijn.

[0:09:29] Dus we hebben niet voor niets voor die vijfhonderd miljoen dat half miljard extra gekozen. Wat we nu zien. Ditjaar is dat die tegenvaller die extra investering al doet verdampen. Dat is ontzettend zorgelijk en dat zal de vvd ook wel begrepen. En inderdaad, we hebben ook zijn akkoord gaan met systematiek op basis van bepaalde raming voor de opvang van eerstejaars in nederland. Die gaan die ramingen zijn verre van realistisch gebleken. Helaas en dat helaas zeg ik erbij omdat het natuurlijk te maken heeft met de gevolgen van afschuwelijke oorlogen en oorlogssituaties waar mensen van het vlucht vluchten die we ook niet hadden kunnen voorzien op deze gigantische schaal. Dat doet de realiteit wel veranderen en als we echt een meermaals die denkt nu inmiddels in de ramingen. Drie, vier, vijf keer over de kop gaan in de kosten. Dan moeten we dan dan is dat een probleem. Ook voor het ontwikkelingssamenwerking budget en ook voor het coalitieakkoord hebben gezegd dat we een half miljard gingen investeren in noodhulp en ontwikkelingssamenwerking.

[0:10:24] Een tweede vraag gaat uw gang? De heer klink?

[0:10:26] Ik ik mijn goed is de heer hammelburg wel met mij eens dat dit soort discussies, want dit gaat over majeure, financiële consequenties en financiële bedragen dat die discussie gevoerd moet worden. Juist bij een voorjaarsnota en dat het raar is om dat nu hier hier zo te benoemen als het echt om zulke impact heeft over zulke grote bedragen.

[0:10:48] Voorzitter, we zitten hier in een commissiedebat over noodhulp. Dat debat kunnen we niet heel vaak voeren. En inderdaad, de voorjaarsnota heeft een directe consequenties voor het budget voor noodhulp en humanitaire hulp. Dus is dit het moment een van de moment om deze discussie te voeren met deze minister en de vragen te stellen die ik zojuist heb gesteld.

[0:11:07] U vervolgt

[0:11:08] ik dertig. Sorry.

[0:11:10] Ik heb niet echt een ja of nee.

[0:11:12] Den helder.

[0:11:14] Volgens jou wat. Voorzitter. Ik heb aangegeven waarom. Ik denk dat dit wel een debat is waar we ook dit onderwerp.

[0:11:20] We bespreken.

[0:11:25] Dit was net al bijna de laatste. De heer klink als een kleintje opgeschreven. Dus ik als je zo meteen nog een andere vraag of interruptie aan de andere collega's heeft dan ga ik niet doen.

[0:11:39] Zowel het gaat om een goed debat. Dus ik zou graag willen voorstellen dat in hammelburg

[0:11:43] vervolgt.

[0:11:44] Sorry leerstof gaat uw gang.

[0:11:47] Ik weet niet of ik nu de vraag stellen die de heer klink had willen stellen. Ik denk het niet. Overigens. Maar kijk. Voorzitter, het is heldere die voorjaarsnota die moet op orde en ik moet worden. Een ander debat. Daar rammelt nog best het een en ander maar een beetje het verlengde wat de heer thijssen zojuist aangaf.

[0:12:05] Wat je nu ziet is eigenlijk dat je denkt wat nu gebeurt richting het oude budget. Dan denk je van ja dit is eigenlijk datgene wat wat je niet had gewild. Dan gaat nu gewoon teveel af

[0:12:16] en

[0:12:18] heeft d zesenzestig afgaat d zesenzestig nog proberen om daar toch te kijken of je binnen een coalitie. Waar denk ik toch

[0:12:25] breder het gevoel zal zijn van dit is eigenlijk te gek over de rand heen. Om te kijken is dat nu niet op een andere manier in te vullen? Zijn er geen alternatieven heeft d zesenzestig daar al poging toe gewaagd of en komt er misschien ook nog wat.

[0:12:41] Voorzitter, ik heb me daar volgens mij net al over uitgesproken. Ik heb net aangegeven dat als ik zie hoe groot die tegenvaller nu op de begroting drukt voor noodhulp en voor ontwikkelingssamenwerking, niet alleen dit jaar, maar zeker ook voor de komende jaren oplopende twintig, vijfentwintig, twintig, zesentwintig dat je op een punt komt waar je niet alleen nog te maken hebt met het verdampen van die extra investeringen van deze coalitieakkoord en je nog wel zou kunnen doorgaan met lopende programmas en dus dat het geen bezuiniging is maar je hoeft in ieder geval geen lopende programmas weg te bezuinigen. Je hebt nog geld om in noodsituaties als nederland ook te kunnen steunen. Denk aan de aardbeving denk aan oorlogssituaties roemers noden waar we dat echt zouden willen, maar met deze met deze gigantische bedragen die voor de komende jaren in de boeken staan door deze tegenvaller en het is nog op basis van ramingen. Dat kan nog veranderen natuurlijk. Dat hoop je dan ook jaar wil ik wel dat er maatregelen worden genomen om te zorgen dat in ieder geval lopende programmas niet hoeven weg te bezuinigen. Want dat is mijn grote vrees op dit moment dus volgens mij vinden de heer stoffer en ik elkaar daar.

[0:13:43] U vervolgt. Ja. Dankuwel. Voorzitter voorzitter, een maand geleden was ik met mijn collega's mutluer in het aardbevingsgebied, turkije, syrie en wat we daar hebben aangetroffen, was veel erger dan bij ons uberhaupt hadden kunnen voorstellen. De verwoesting is totaal en het gaat jaren duren voordat mensen uberhaupt weer in een gewone woning kunnen dat ze weer dat kinderen weer naar school kunnen dat er ziekenhuizen zijn en dus de inzet van de minister. Er was wat discussie. Maar ik ben blij met de inzet van de minister. Maar ik heb nog wel een aantal vragen. Voorzitter, want wat in op het bezoek ons meest opviel is dat mensen zeiden van nederland investeert al in die wederopbouw ook op basis van ons verzoek, maar we zien dat alle landen dat doen en er is eigenlijk nog maar weinig over voor humanitaire hulp die we op dit moment wel nodig hebben. Dus daar niet net in die sleutel iets vergroot. Dus dat is een vraag aan de minister in die verhouding is dat mogelijk. En dan specifiek voor het gebied in noordwest syrië dat net zo hard getroffen is. Daar gaat veel ongeoormerkt geld specifiek geoormerkt geld nu ook naar internationale organisaties denken aan de verenigde naties en tegelijkertijd berekenen die het gebied helemaal niet en moeten we veel meer inzetten op lokale organisaties dertig procent van de van ik gaat nu naar de lokale organisaties. Mijn vraag aan de minister of die verhouding kan veranderen en relatief meer geld naar die lokale organisaties qua design. De enige op dit moment die in de in het gebied ook daadwerkelijk iets kunnen bereiken en ik wilde ook nog iets over de vreselijke trauma's zeggen een weeskinderen. Maar ik heb bijna geen tijd meer over en ik weet zeker dat mijn collega mutluer daar nog op in zal gaan. Dan heb ik nog een aantal resterende vragen over ongeoormerkt van ding en keep on going zou ik zeggen tegen de minister en we weten hoe belangrijk het is een andere landen. We zijn heel erg veel bezig met geoormerkt geld op basis van geopolitieke overwegingen nederlands. Een van de weinige landen die echt in staat voor staat pal staat voor ongeoormerkt van ik zodat organisaties zelf kunnen zien waar de nood het hoogst is en dat moeten we blijven doen. Mijn vragen aan de minister kan ze andere landen er ook van overtuigd om dit te doen want want we horen van alle organen en agentschappen dat dit echt niet de goede kant opgaat. Dus dat is een hele belangrijke en dan nog een allerlaatste puntje. Want volgens mij ben ik door mijn tijd heen en ik heb eerder een motie ingediend met collega's kuiken over lokalisatie en ook vooral bereik van grote organisaties die die om geoormerkte van in bereiken hoe zij omgaan met kwetsbare groepen meisjes, maar ook el btw plussers. Mensen met een handicap bijvoorbeeld en en wat blijkt uit het uit de brief van de minister de beantwoording van de motie dat veel organisaties er wel mee bezig zijn. Maar ik zou toch fijn vinden om in de vertrouwelijke bijlage dan te zien. Per organisatie die wij ongeoormerkt van in geven om te zien hoe dat dan precies gaat want ik weet van een aantal organisaties dat het of goed doen of verbeterslag bezig zijn, maar er zijn heel veel organisaties die helaas geen aandacht hebben voor de meest kwetsbare en ook zeker nog discrimineren. De manier waarop van er komt en ik zou graag willen weten welke dat zijn mag gerust laten stellen. Dankuwel.

[0:16:35] In rondom inderdaad af en ik probeer iedereen aan te moedigen om het echt proberen binnen die vier minuten toe willen voorkomen, zodat bij een vorige debat dat er natuurlijk er een uur bij moesten snoepen en de ene keer kan dat wel. Hanneke niet. Nu is het avond. Maar probeer iedereen op te roepen. Probeer dat binnen compact te houden. Hartelijk dank. Hammelburg en dan gaan we door naar mevrouw mutluer die de eerste twee.

[0:16:58] Dankuwel. Voorzitter, ik beperk me gelijk tot het aardbevingsgebied in turkije. Want inderdaad een maand terug was ik samen met collega's hammelburg op eigen initiatief overigens in het aardbevingsgebied in turkije. En toen we daar ter plekke waren beseften we echt hoe groot en omvangrijk deze ramp is dorpen en steden zijn verwoest en mensen zijn alles kwijtgeraakt. De pijn en het leed op die gezichten van die mensen daar was onbeschrijfelijk en het heeft me nog meer doen beseffen dat deze mensen ons heel erg hard nodig hebben. Wat we ook zagen tijdens het werkbezoek was dat de giro vijf vijf partner save the children het ontzettend goed werk verrichten. Slachtoffers, voedselpakketten, hygiene spullen uit deelde scholen opknapte, zodat kinderen onderwijs konden genieten psychosociale hulp konden krijgen, zoals hij wij ook eerder met onze motie hebben getracht te bewerkstelligen, maar tegelijk zagen we ook mensen in tenten die waar het water in na een regenbui containerdorp kinderen met enorme trauma's. Want laten we niet vergeten in turkije alleen al zijn op dit moment ruim twee miljoen mensen dakloos en dat is meer dan alle inwoners van amsterdam, rotterdam den haag bij elkaar. En na de overstromingen verwachten ze voor de zomer ook een enorme hitte. Waarom noem ik dit voorzitter en ik weet het, want de minister was ons voor geweest. Die was daar ook geweest. Deze noodsituatie is gewoon nog niet voorbij

[0:18:24] en we leggen nu hinder die focus op die weder opbouw, wat ook moet gebeuren. Maar als ik terug denk aan die ravage wat we hebben gezien. Dan vraag ik me ook af of er geen andere afweging moeten maken in die besteding van de middelen voor wederopbouw en humanitaire hulp. Mijn vraag is hoe ziet de minister die verhouding

[0:18:42] die verhouding op dit moment en moet de minister niet in eu verband pleiten voor extra financiering. Ik vind namelijk van wel en ik denk mijn collega's ook en dat geld moet zo direct mogelijk naar lokale en nationale hulporganisaties en bij dit. Alles moet er wat mij betreft ook oog zijn voor kinderen, met name die verweesde kinderen die nu extra kwijt kwetsbaar zijn en dat is een generatie die echt anders verloren gaat. Voor wat betreft noordwest-syrië maak ik mij zorgen. Wat gebeurt er als de vn resolutie niet wordt verlengd? In juli ziet de minister alternatieve routes voor de financiering aan siri in de nodig. Dit alles stel ik echt omdat die noodhulp moet worden gegeten. Laten we deze mensen niet in de steek.

[0:19:25] Hartelijk dank, mevrouw mutluer. U heeft geen vraag, geen interrupties. Overigens geldt dan de regel drie interrupties voor jullie beiden natuurlijk. Maar misschien gaan ze allemaal naar meneer thijssen zullen we zien. Daarmee wil ik vooral bevestigen dat ik het woord graag aan de heer thijs geven. Want ik zie niemand met een vraag.

[0:19:42] Nee.

[0:19:43] Thijssen,

[0:19:44] dagvoorzitter en complimenten aan de collega's hammelburg en dat zij op eigen gelegenheid naar turkije zijn geen op eigen initiatief en hierop eerste hand laten zien hoe belangrijk het is dat we ruimhartig zijn in onze humanitaire hulp als er rampen zijn waar ook ter wereld in dit geval in turkije en syrië echt complimenten daarvoor

[0:20:05] mijn belangrijkste punt wat ik wil maken. Vandaag is dat we helaas zien dat deze minister haar ambities moet bijstellen als het gaat over humanitaire hulp, maar ook alle andere belangrijke zaken omdat het kabinet ervoor kiest om het oc budget leeg te eten, terwijl de hongersnood in de wereld toeneemt.

[0:20:22] Wat ons betreft is dat onacceptabel en ik praat overigens vandaag namens groenlinks en ook voor groenlinks is dit onacceptabel zien dat meer dan drie miljard euro. De komende jaren wordt wegbezuinigd geld. Dat moet gaan naar de eerste jaar

[0:20:35] en dat geldt dan moet natuurlijk geld naar toe. Wij willen dat die mensen op een ordentelijke manier op een goede manier worden opgevangen. Maar dat mag niet ten koste gaan van de aller armsten en de allerkwetsbaarsten in deze wereld

[0:20:45] nederland. Ik zei het net al wordt nu de grootste ontvangen. Onze eigen ontwikkelingssamenwerking budget en dat kan toch niet de bedoeling zijn in zo'n ontzettend rijk land als ons land.

[0:20:54] Wat groenlinks partij van de arbeid betreft gaat dat vandaag nog van tafel. Deze bezuiniging.

[0:20:59] Maar het is nog vreselijker. Voorzitter, de algemene rekenkamer die heeft een aantal keren laten heeft laten zien recent dat de kosten voor de eerste elders asiel opvang structureel te laag worden ingeschat en dat betekent dat er dus altijd ten koste gaat van het budget van deze minister kan toch niet.

[0:21:13] En we hebben gezien dat er gewoon bestuurlijke wanorde is

[0:21:16] de onvermogen dat structurele plaatsen zijn wegbezuinigd en dat er nu crisisopvang moet zijn die vaak tien keer zo duur is als reguliere opvang. Dat kan toch niet. Dus de vraag aan de minister zijn. Wat vindt de minister ervan dat haar budget met zulke enorme bedragen wordt gekort. Wat vindt de minister van het kosten te laag worden ingeschat en zijn ze dan dit jaar wel goed ingeschat, heeft de minister zich daarvan vergewist, want het gaat direct ten koste van haar budget

[0:21:42] vindt de minister het een goed idee. Net als de partij van de arbeid en groenlinks dat een maximering komt op hoeveel dat os budget leeg gegeten mag worden. Drie komma vier miljard is toch niet acceptabel.

[0:21:51] En dan is de vraag. Er moet bezuinigd worden. Welke programma's worden bezuinigd lopende programmas.

[0:21:56] Hoe gaat de minister doen, kan de minister een lijst geven van maar van programma's die dan

[0:22:02] niet door kunnen gaan thuisfront af

[0:22:04] en ik rond af met een heel ander punt en dat is dat de vn, secretaris generaal criteria die zei dat de grootste humanitaire crisis op dit moment zes miljoen mensen zijn in afghanistan op het randje van een hongersnood zitten en het is het enige land ter wereld waar meisjes niet naar school kunnen het magazijn education initiatieven op dit moment bezig online onderwijs op te zetten voor meisjes in afghanistan is tenminste bekend met dit project en is hij bereid dit project financieel te steunen? Dagvoorzitter.

[0:22:30] Dank u. Heer thijssen ook vanwege het bijzondere karakter dat u een duo presentatie inbreng heeft gedaan wat coulant. Ik zie dat er een vraag is van de heer van den brink.

[0:22:39] Ik laat

[0:22:40] ik dacht dat hij een actieplan om het woord te voeren. Maar daarmee wil ik inderdaad vooral wel zeggen. Hartelijk welkom bij deze commissie kent natuurlijk in een andere hoedanigheid dus welkom. Een heel veel succes. Welkom bij deze commissie. Dan geef ik graag ook het

[0:22:56] dankuwel dankuwel cda.

[0:22:59] U welkom en voordat ik de vragen de minister op de geagendeerde onderwerpen wilde ik graag eerst maar even wat zeggen over waarom dit voor mij zo'n belangrijk onderwerp is, want dat onderwerp van humanitaire hulp en ontwikkelingssamenwerking zijn voor mij en voor het cda voor een belangrijke waarden in onze samenleving onderlinge solidariteit en omzien naar elkaar voor de meeste misschien vanzelfsprekend als het gaat om de zaken dicht bij huis. Maar juist zo hard nodig op al die plekken in de wereld waar niets vanzelfsprekend is geen eten. De dreiging van oorlog of natuurrampen of geen huizen

[0:23:30] naast die traditie van internationale solidariteit die cda altijd heeft uitgedragen en die ik zal voortzetten.

[0:23:35] We hebben ook te maken met de onrustige geopolitieke realiteit. De geopolitieke strijd in afrika is dagelijks zichtbaar in soedan,

[0:23:43] net zozeer als dat deze geopolitieke onrust een enorme aanjager is voor de migratiestromen

[0:23:48] met daarin de kwaadaardige mensensmokkelaar als schurk en de migranten als speelbal.

[0:23:53] Hierin ligt aan onze opdracht naar de mening van het cda om humanitaire hulp en ontwikkelingssamenwerking te koppelen aan de duurzame inzet op orde en stabiliteit

[0:24:02] op die plekken waarbij een bijdrage kunnen leveren.

[0:24:05] De laatste dat kan alleen als we humanitaire hulp bieden waarbij de lokale gemeenschap betrokken is. Een van de onderwerpen die ook in het onderzoek naar voren komt,

[0:24:14] want we moeten humanitairehulp bijdrage met humanitaire hulp bijdragen aan zelfstandige ontwikkeling van een land wanneer een hulporganisatie oplevert zonder actief betrokken te zijn bij het of zonder het maatschappelijk middenveld actief te betrekken

[0:24:29] en de lokale bevolking maakt de organisatie zichzelf onmisbaar,

[0:24:33] en dat moeten we niet willen. Er moet worden samengewerkt vanuit de gedachte. Wat heeft de gemeenschap nodig en wat kan deze zelf. En hoe kunnen we die op termijn dit werk zelfstandig laten doen

[0:24:43] in die kabinetsreactie op de ienw. Ben je evaluatie geeft het kabinet aan meer zichtbare rol willen nemen ten aanzien van lokalisering en lokale medezeggenschap.

[0:24:52] Buiten alle voorbeelden in de brief mis ik wel een beetje concrete bijsturing om dit te bereiken.

[0:24:58] Hoe gaan we dit terugzien in het beleid? Zo vraagt de minister.

[0:25:01] Er zitten grote verschillen in de organisaties die daar actief zijn. Dus kan de minister daar wat concreter een reactie op geven dan in de kabinetsreactie.

[0:25:10] Daarnaast zien we dat in nederland de financiering voor humanitaire hulp fors heeft verhoogd. Vooral de vn organisaties krijgen meer geld

[0:25:18] is dat vanwege de noodhulp behoeft. Want als we lokalisering toch meer willen tot stand brengen, zouden we dan niet meer joost beter moeten benutten

[0:25:28] wat de heer hammelburg ook al aanhaalde was de kamermotie over financiering van lokale organisaties die opkomen voor kwetsbare groepen

[0:25:35] de brief las wel een beetje als dit doen we al. Dus gaat u maar rustig slapen.

[0:25:41] Tegelijkertijd zijn er nog steeds signalen dat dit niet op heel veel plekken goed gaat. Dus waarom alles bij het oude laten.

[0:25:47] En tenslotte de onrust die net al eens besproken vanuit alle ontwikkelingsorganisaties. De kosten voor de is juist opvang van asielzoekers zijn enorme druk op de budgetten

[0:25:56] kan de minister aangeven of dit oplopende projecten effect gaat hebben. Het cda wil je namelijk echt de vinger aan de pols houden en het kabinet die scherper controleren, maar wel op het moment als die keuzes voorliggen. Mijn vraag is dan ook wanneer gaat minister deze keuzes maken.

[0:26:10] En tenslotte is het denk ik vooral van belang om grip te krijgen op migratie. Dat is namelijk de echte oplossing voor dit vraagstuk.

[0:26:17] Dankuwel. Dank meneer van

[0:26:19] drink en er is inderdaad een vragen interruptie van der werf. Gaat uw gang.

[0:26:24] Dankuwel. Voorzitter, want meneer van de raadscollega aan house heeft eerder ook al in het nederlands dagblad aangegeven dat als er tegenvallers dusdanig oplopen vanwege de eerstejaars asielopvang en de druk op het budget zo gigantisch wordt dat hij voor een plafond is en ik vermoed dat dat zo is, omdat hij dan ook wil voorkomen dat er op lopende programmas moet worden bezuinigd en dat we ons tegelijkertijd ook aan de internationale afspraken kunnen houden, bijvoorbeeld rondom klimaatfinanciering is het cda-fractie staat ie nog steeds achter die uitspraak van de heer om house. Paar weken geleden.

[0:27:00] Nou dat komt omdat de helemaal zat koppelt aan een os visie die onze partij heeft neergelegd waarin dat ook staat en tegelijkertijd

[0:27:07] als je nu een plafond inbouwt met de uitgaven die hier nu voorliggen. Dan heeft dat gewoon directe consequenties op een ander beleidsterrein omdat het niet zo is dat de minister op buitenlandse zaken dat zelfstandig kan ophoesten. Dus daarom zeg ik ook dat wij als cda dat gaan beoordelen. Op moment dat die keuzes voorliggen en daar gaan we de vinger aan de pols houden mijn plafond bouw pas in als je ook weten wat de consequenties zijn.

[0:27:32] Tweede gaat uw gang. Hammelburg?

[0:27:34] Jazeker. Vandaar ook mijn vraag inderdaad een de minister. Wat de gevolgen zijn omdat we dat nu nog niet heel goed kunnen overzien op basis van de cijfers in de voorjaarsnota. Maar dan herhaal ik toch mijn vraag. Stel je ervoor dat die consequenties inderdaad dusdanig zijn dat we moeten lopende projecten moeten bezuinigen of dat we geen geld meer hebben in in de noodhulp potje en echt helemaal niets meer zouden kunnen doen. Ditjaar. Vooral de komende jaren is het cda dan in lijn met de cda visie op ontwikkelingssamenwerking en humanitaire steun bereid om daar iets aan te doen.

[0:28:07] Inbreng,

[0:28:08] Op het gevaar af dat ik nu ga doen alsof ik een heel ervaren politicus ben. Dit is een wat als vraag wat dan. Vraag en nee maar even in alle eerlijkheid. De bedragen waar het om gaat zijn enorm. De rijksbegroting staat enorm onder druk. Dat heeft uw eigen minister volgens mij nadrukkelijk gezegd en in die afweging hebben wij als coalitie afwegingen te maken en die maak ik op het moment dat het als voorligt. En nu ligt een in potlood ligt hier een een bedrag voor wat op de begroting drukt die keuze nog niet gemaakt en de afwegingen of dat verstandig is, maken op moment dat die keuzes voorliggen en dan controleer ik het kabinet op.

[0:28:47] Ik geloof niet dat er een derde interruptie. Heer hammelburg kom. Ik wil het volgende voorstellen aan de leden. De heer thijssen vraagt om een vierde interruptie. Ik heb gezegd dat gaat mij om de kwaliteit en diepte van van het van het debat. Hou het wel kort en puntig, want als ik het bij u toelaat.

[0:29:03] Als mevrouw van der graaf vraagt, dan zou ik het ook toelaten. Maar ik wil proberen dat het wel binnen de drie uur doen die we hebben toegewezen voor dit debat gaat uw gang

[0:29:13] plenair debat. Dus ik denk niet dat het hele daarbij kan zijn. Helaas. Maar toch nog even hierop door want ik heb dat ik heb ook in de krant gelezen dat het cda maximering zou willen van vijf, honderd miljoen en volgens mij ligt het besluit voor bij de voorjaarsnota. Er zijn talloze manieren om geld te vinden. Als u nog geen wil kan geven laten rijk wat meer betalen of de vervuilers. Dus waarom kiest het cda voor om niet te zeggen we maximeren op vijf, honderd miljoen, zodat we geld overhouden voor humanitaire hulp en allerarmsten in de wereld

[0:29:39] wel even voordat de heer van den brink antwoord. We gaan de voorjaarsnota staat niet op de agenda. Dus ik wil proberen wel een goede balans in te houden. Ik begrijp dat gaat om humanitaire hulp en dat het gaat om beleidskeuzes. Daarin begrijp ik. Maar we gaan de voorjaarsnota hier niet overdoen. Dus gaat uw gang. Heer van der beek.

[0:29:56] Ik zou bijna kunnen verwijzen naar de voorzitter en leden. Nee maar het is ik snap heel goed. De vraag en het is natuurlijk ook vers van de pers tussen die die onrust die hierover is uitgebroken. Die is heel logisch maar plafond in bouwen kan je alleen als je weet wat de consequentie van een plafond is en dat doen wij dus op moment dat we die voorjaarsnota misschien een in zijn integraliteit te bespreking liggen er ook alternatieven voor en als de keuze worden gemaakt waarin dat terugkomt belangrijker is, wil ik mee afsloot. Als wij echt willen dat we de de oorzaken van migratie aanpakken. Dan zullen we ook moeten spreken over hoe gaan we migratie grip op krijgen en dat is een heel ander debat. Dat snap ik ook. Maar dat hoort wel bij het antwoord, want alleen met geld los je de problemen niet op. Dat zul je toch ook gewoon grip op migratie moet krijgen. Dus een plafond op het juiste moment en dat is nog niet vandaag.

[0:30:49] Helder dankuwel

[0:30:51] meneer van een brink. Geen andere vragen heeft interrupties van uw collega's geef ik graag. De heer klink het woord gaat uw gang.

[0:31:00] Dankuwel. Voorzitter, nederland heeft welvarend land een belangrijke rol in het bieden van humanitaire hulp aan mensen die het nodig hebben. Humanitaire hulp is van belang voor het redden van mensenlevens, het verlichten van menselijk lijden en het beschermen van kwetsbare groepen

[0:31:13] uit het gesprek over de beter beleid toelichting over humanitaire hulp. Wat we afgelopen dinsdag hebben gehad bleek nog steeds dat nederland een grote donor is in absolute bedragen. Nederland is de tiende donor wereldwijd, terwijl we de zeventiende economie van de wereld zijn

[0:31:28] doordat nederland een groot donorland is mag hier zeggenschap voor terug gevraagd worden om kwaliteit, integriteit en effectiviteit te waarborgen. Uiteindelijk moeten humanitaire hulp tijdelijk zijn en moeten we het inzetten om extreme en acute noden in een land weg te nemen. De tijdelijkheid van humanitaire hulp zou wat de vvd-fractie betreft een doel op zichzelf moeten zijn. Het is van belang dat er uiteindelijk gewerkt wordt naar de handelsrelatie die voordelig is voor zowel nederland als het betreffende lage of middeninkomens land

[0:31:56] een van de belangrijkste aspecten voor humanitaire hulp is dat deze snel en effectief moet worden ingezet. Wij vinden dan ook dat nederland moet samenwerken met andere landen en organisaties om om de hulp zo snel en efficiënt mogelijk te laten verlopen. Daarnaast is het van belang dat humanitaire hulp niet alleen gericht is om het verlenen van noodhulp, maar ook met bieden van structurele oplossingen om de situatie op de lange termijn te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld door samen met bedrijven te investeren in waterinfrastructuur in plaats van door de via humanitaire hulp gelden steeds water trucs te sturen. Dit kwam ook afgelopen dinsdag in die technische briefing nog naar voren. De heer b evaluatie stelt als aanbeveling dat minder controle moet worden uitgevoerd op het verminderen van risico's van humanitaire hulp en dat er meer gekeken moet worden naar de resultaten vanuit het perspectief van de bevolking waar voor de hulp is bedoeld. Wat de vvd-fractie betreft zijn controles uiteraard nodig om de effectiviteit over hulp, humanitaire hulpverlening te meten, maar is het wel zinvol om te kijken hoe controles op een zo slim mogelijke manier uitgevoerd kunnen worden.

[0:33:00] Een aanvullende aanbeveling van het rapport is de vermindering van de prioriteiten. Wat de vvd-fractie betreft voor deze suggestie overgenomen focus op zaken waar nederland het verschil kan maken, zoals voedsel, water, internationaal recht en seksuele gezondheid en focus juist op landen aan de grenzen van europa. Dus noord-afrika, de kaukasus en zuidoost-europa door op een gering aantal thema's te focussen. Waar nederlandse kennis en kunde goed van toepassing komt, kan ik daadwerkelijke verschil worden gemaakt wanneer humanitaire hulp moet worden ingezet. Voorzitter, tot slot

[0:33:34] wil ik het onderwerp droogte aanstippen diverse meteorologen en andere wetenschappers hebben aangegeven dat we te maken krijgen met een super el niño. Begin tweeduizend zestien was er ook sprake van zo'n superdome in new de verenigde naties stelden toen dat er zestig miljoen mensen in acute nood kwamen door het verschijnsel. Zo ontstonden de hongersnoden in afrika en kant australië met zware bosbranden. Ik vraag de minister hoe nederland zich in internationaal verband hierop kan voorbereiden, niet alleen in de vorm van essentiële humanitaire hulp, maar ook hoe nederland de europese unie de afrikaanse landen zich kunnen voorbereiden op grote migratiestromen die dergelijke rampen teweeg kunnen brengen. Tot zover. Voorzitter.

[0:34:14] Keurig klink

[0:34:17] duidelijk binnen de tijd, maar wel met een vraag van mevrouw van der graaf. Gaat uw gang.

[0:34:22] Voorzitter, andere collega's zijn in het ook al over begonnen, maar de heer klink heeft er niets over gezegd. Wat vindt de heer klink

[0:34:30] ervan dat er zulke forse bezuinigingen aanstaande zijn humanitairehulp.

[0:34:37] De heer klik,

[0:34:39] Voorzitter, het is mij is een iets besloten natuurlijk al in het coalitieakkoord over het net zelf ook al aangegeven dat of naar verwezen met de interruptie op de heer hammelburg, dat de kosten van de eerstejaars asielopvang. Dat zien voor rekening zijn van het oda budget. Het moge duidelijk zijn dat dat ik de vvd-fractie met mij de die hoge kosten van van de instroom en de hogere migratie kosten die er zijn dat we dat heel heel zorgelijk vinden en veel te hoog vinden en dat het ook heel belangrijk is dat dat die instroom naar beneden gaat, zodat die kosten naar beneden gaan en dat er uiteindelijk daardoor ook meer budget binnen binnenkomt dat er minder bezuinigingen doorgevoerd hoeven te worden. Dus dus dat dat vind ik ervan.

[0:35:27] Waarvan graag,

[0:35:28] Voorzitter, dat ze meer een uitleg waarom de heer klink en de vvd zo groot voorstander zijn van het nemen van een hap uit het budget om de eerstejaars opvang te financieren. Wat ik klink heb gevraagd is nadat hij zo'n denk toch een warm pleidooi vanuit de vvd ook voor het belang van humanitaire hulp en noodhulp en het belang daarvan heeft onderstreept waarom dat goed is dat dat nederland er haar geld aan besteed. Wat de heer klink ervan vind dat we daar nu zo'n grote hap uit moeten halen.

[0:36:05] Klink.

[0:36:07] Ja voorzitter, ik niet. En het is niet zonder reden dat ik ook juist in mijn inbreng heb aangegeven dat en dat bleek ook uit de evaluatie. Het gesprek. Want samen afgelopen dinsdag hebben gehad dat nederland een absolute zin. De tiende donor ter wereld is een absolute bedragen en eerder vandaag hebben we een bijeenkomst gehad van de ind p. Dat dat als het echt gaat om om gelabeld geld dat nederland op de zevende plek staat een absolute bedragen. Dus ik laat mij niet zomaar aanpraten dat dat nederland niet zou doen of dat het niets meer voor stellen. Ik vind nog steeds dat dat nederland echt ook in in absolute bedragen echt een grote donor is.

[0:36:46] Interruptie van de heer hammelburg. Als mevrouw van der graaf geeft wel een vraag.

[0:36:50] Die gang. Dan stel ik de vraag anders. En tenslotte vraag omdat ik toch onvoldoende echt gevoel krijgen bij waar de vvd staat als we zien dat er hele forse bezuinigingen aanstaande zijn die ook op dit moment nog noodhulp lijkt te raken of humanitaire hulp plek te raken. Is de heer klink dan bereid om na te denken over hoe we die bezuinigingen zouden kunnen verzachten.

[0:37:21] Voorzitter, laat ik allereerst zeggen dat dat de vvd staat voor als er ergens een handtekening onder gezet wordt, zoals het coalitieakkoord dat we daarvoor staan en daar staan afspraken met elkaar en dat heb je dan ook te respecteren. Wat voor de vvd ook heel belangrijk is is dat we wel die begrotingsdiscipline dat hij dat hij meer terugkomt. Dus dat we dat we uiteindelijk dus als we tekort hebben dat we die wel ergens kunnen vinden en wat voor de vvd ook heel belangrijk is is dat het gevonden wordt binnen de begroting en dat we dat niet gaan inzetten om de lasten voor onze inwoners nog meer te verhogen.

[0:38:00] Geen vervolgvraag van de graaf dan graag inderdaad naar het heer hammelburg gaat uw gang.

[0:38:05] Ja. Voorzitter, want ik hoorde daar toch geen nee, we hebben natuurlijk in het coalitieakkoord afgesproken om juist gezien alle noden die toenemende wereld extra geld in. Het is honderdvijftig miljoen geworden te investeren in noodhulp. We zien nu dat hiervoor ditjaar die extra investering voor de helft alweer verdampt niet helemaal. Dus het is ook niet een heel zwaar. Dit is een heel zwaar verhaal maar behoeven er nog niet om te bezuinigen. Maar de minister heeft ook al aangegeven dat voor ditjaar. Het geld eigenlijk op is dat ze niet meer extra geld kan vinden bovenop wat we nu al doen en dat is behoorlijk wat voor daarop heeft het gebied in turkije en syrië. Als er morgen of over twee maal niets ernstigs gebeurd. Dan zijn de woorden van de vvd er misschien wel wel wat minder waard. Voorzitter, daar wil ik de heer klinkt toch vragen. Stel je voor dat nu betekent dat de minister zo meteen zegt nee. Deze tegenvallers betekent ditjaar en ook de komende jaren dat we geen geld meer hebben over hebben voor de ernstigste situatie is, is de heer klinkt dan bereid om en noodhulp budget te sparen bij het invullen van die tegenvallers en bereid om na te denken over een systematiek om te maximeren. Een plafond een kast schuif of wat dan ook.

[0:39:11] Der klink

[0:39:12] voorzitter over de methodiek. Ik denk dat de minister daar het beste het inzichten over kan verschaffen. Wat inderdaad. Je hebt en dat kunnen de ambtenaren zelf ook aangeven en ik denk ook dat het echt met het ministerie van financiën zal zijn wat mogelijk is met de kast schuift wel of niet.

[0:39:28] Maar kijk, ik gaf dat net al heel duidelijk aan. Het is wel zo die begrotingsdiscipline. Die is wel echt heel belangrijk voor ons. En wat

[0:39:37] kijk, de heer hammelburg zal ik hoor geen duidelijk. Nee maar kijk we vinden ze niet voor niets heb ik net het verhaal gehouden over humanitaire hulp. Ik heb ook richting mevrouw van der graaf al net aangegeven. We moeten nu ook niet doen als nederland dat we dus nu helemaal niets meer doen in het hele domein. En dat dat het dat het volledig weg is. Dat is dat is gewoon niet de feitelijke situatie. Maar het moge duidelijk zijn met waar vvd de de verkiezingen mee eens ingegaan. Dat is wel in eerste instantie om te zeggen van dan liever twee procent naar norm voor defensie dan bijvoorbeeld een nul komma zeven norm voor voor os uiteindelijk. Je moet als politiek moet je keuzes maken en het startpunt van de vvd is wel dat startpunt.

[0:40:24] Geen behoefte.

[0:40:26] Hoewel gaat uw gang?

[0:40:31] Dankuwel dankuwel voorzitter. Ja. Nee want want ook voor d zesenzestig is begrotingsdiscipline, essentieel en gezonde overheidsfinanciën, ook omdat we juist willen zorgen dat toekomstige generaties net zo'n goede financiële staat van de overheid hebben als wij hebben genoten, laat daar geen misverstand over bestaan. Tegelijkertijd zijn er meerdere mogelijkheden en dat is de om dit probleem eventueel op te vangen en dat is precies de vraag die ik aan de heer klink stel stelde is de heer klink staat ie open om naar mogelijkheden te kijken voor de komende jaren. Dat was de simpele vraag het hoe dat is wat anders maar eens die er klink bereid om ernaar te kijken als die net zo warm pleidooi heeft bezorgd en in eerdere commissies ook over de noodzaak van humanitaire steun en hulp vanwege solidariteit, vanwege onze eigen veiligheid tegen van migratiestromen worden van de heer klink in het verleden geweest.

[0:41:22] Voorzitter, nou volgens mij is ligt ook een aangenomen motie waar die niet niet van de hand van de vvd is maar om enkele opties uit te werken en ik denk dat het als als die motie uitgewerkt wordt waar opties in staan denk ik dat het heel nuttig is om daarnaar te kijken. Maar het moge duidelijk zijn dat goed wordt het een beetje een herhaling van zetten met de kennis van nu die er is is gewoon wat geld is wat we met elkaar hebben afgesproken waren handtekening onder staat en dat we die begrotingsdiscipline dat u die wel echt met elkaar uit gaan voeren.

[0:41:56] Dank en dat was ook de laatste dus dat is uw reactie wil graag bedanken voor uw inbreng

[0:42:03] het woord geven aan de heer stoffer van sgp gaat uw gang.

[0:42:07] Dagvoorzitter.

[0:42:09] We helpen waar we kunnen aan een waardevol bestaan omdat we een ieder gunnen om op eigen benen te staan. Zomaar een paar regels. Voorzitter, uit het gedicht samen op de website van vluchtelingenwerk

[0:42:20] en een paar regels die de kern raken van waar ook de nederlandse humanitaire hulp op gericht is menswaardigheid zelfredzaamheid.

[0:42:29] Voorzitter, laat ik aan deze regels een waarderen het woord toevoegen aan deze minister voor de prioriteit in noodhulp terecht krijgt binnen haar brede werkagenda.

[0:42:38] De minister laat zien. Ja, wij willen daar zijn waar die nood heel groot is. Maar ik spreek de hoop uit dat zij in lijn hiermee de begroting voor handel en ontwikkelingssamenwerking beter zal beschermen tegen de druk om te bezuinigen. Zeker. Er zijn het erover eens ook met de vvd dat het huishoudboekje op orde moet zijn,

[0:42:57] maar

[0:42:58] mag dat dan ten koste gaan van hulp aan de meest kwetsbare medemens is mijn vraag en dat is volgens mij toch wel waar het maar zo zou kunnen zijn waar die voorjaarsnota en dan gaan we later over praten. Ik ben woordvoerder financiën. Maar dat volgens mij wel we die voorjaarsnota pijn zou kunnen gaan doen

[0:43:14] en mijn vraag aan de minister is dan ook ongelukkig is jezelf mee. En hoe kijkt zij hier nu tegenaan.

[0:43:20] En dan neem ik dat mee naar de voorjaarsnota.

[0:43:22] Voorzitter, voor de sgp is dit extra urgent in het licht van de verdere groei van het toch al torenhoge kosten voor de eerste opvang van asielzoekers

[0:43:31] en ook andere collega's hebben hier jarenlang op gewezen, maar probleem bestaat nog steeds en neemt zelfs toe. Mijn vraag is of de minister onderzoeken hoe die druk op het oude budget gemaximaliseerd kan worden en ook andere betrokken departementen de kosten kunnen helpen dragen.

[0:43:47] Voorzitter, de minister erkent het belang van aansluiting met de lokale context. Toch valt ons op dat ze veelal blijft kiezen voor bestedingen via multilaterale kanalen. En ja. Zulke organisaties kunnen impact hebben op een grote schaal, maar laten we ook ten nadele wat dat betreft eerlijk onder ogen zien. De overheid kosten zijn vaak hoger en de efficiëntie is lager en de aansluiting bij de lokale context is minder inzichtelijk.

[0:44:07] En soms voel je het geld uiteindelijk afgeroomd alsnog naar kleinere ngos en daar komt nog bij dat de kleinschalige organisaties, bijvoorbeeld binnen de hera door de usb positief beoordeeld worden op lokalisatie,

[0:44:19] en daarom vraag ik de minister welke invloed hebben die conclusies concreet gehad op de budget verdeling

[0:44:25] en blijft hij ook zoeken naar een nog betere balans in bestedingen via zowel de grote multilaterale organisaties als de kleinere en lokale ngos.

[0:44:35] Voorzitter, mijn derde aandachtspunt sluit aan bij dat laatste

[0:44:38] zelfs bij noodhulp spreektijd bereiken

[0:44:41] van de meest kwetsbare nooit vanzelf. De minister erkent dat ook in haar brief, maar welke tastbare consequenties verbinden aan deze constatering is. Mijn vraag kan ik ervan uitgaan dat nederland voor de lange termijn aandacht blijft houden voor de psychische gezondheid.

[0:44:58] De minister gaat uitgebreid in op hulp aan de lhbts plus gemeenschappen.

[0:45:03] Maar ik ben benieuwd welke aandacht is voor religieuze minderheden zoals christenen in moslimlanden, die soms geen of minder hulp in ontvangst mogen nemen. Ook graag zou ik daar een toezegging voor een brief op hebben.

[0:45:16] Voorzitter, als laatste adagium regeren is vooruitzien, geldt ook voor de noodhulp. Dankzij kunstmatige intelligentie zijn er gelukkig steeds beter in staat om vroeg in beeld te brengen waar grote humanitaire crisissituatie zich kunnen voordoen. Dit vooruitblikken vooruitblikken. Uli woning kan beter aan bij of kan bijdragen aan preventie en ook aan een vroegtijdige respons, zodat we nog grotere ellende kunnen voorkomen

[0:45:39] en mijn vraag aan de minister is ook mijn laatste vraag of dit expliciet ook de prioriteit van de minister heeft de kamer nader zou willen informeren over de inzet op dit punt

[0:45:49] en dat was 't. Voorzitter dankuwel.

[0:45:51] Hartelijk dank. Stoffer.

[0:45:53] Ik kijk naar uw collega's zie geen handen betekent dat u vrij bent en dat geen behoefte is aan interruptie. Zo vragen had uw bijdrage aan de inbreng heel helder is geweest.

[0:46:06] Dank thomas laatste naar mevrouw van der graaf christenunie aan het woord.

[0:46:12] Dankuwel. Mevrouw de voorzitter, mevrouw de voorzitter, afgelopen dinsdag in onze fractievergadering was harm sas te gast. Hij is de landen directeur van zowel in soedan en moesten vluchten. Samen met zijn gezin is nu terug in nederland en is nog dagelijks in contact

[0:46:26] met zijn lokale team daar want ze werken daar veel met lokale medewerkers die op dit moment bezig zijn in het voorzien in de eerste noden die de mensen daar nodig hebben. Ik weet dat ze ook veel contact hebben met het ministerie en voorzitter. Zij werken daar aan die eerste noot voedsel, hygiene dat er goede zorg is ook voor vrouwen en meisjes dat zij

[0:46:53] dignity kids krijgen dat er melk is voor de kinderen dat ze lokale initiatieven ondersteunen nu ook al bezig zijn met bent al helft vind ik een social support waar ook nederland belang aan hecht dat we daar oog voor hebben in deze crisis.

[0:47:07] Voorzitter, het laat het belang zien van hoe je lokaal kunt werken en hoe met lokale gemeenschappen samen met de mensen voor wie de hulp bedoeld is. Hen betrekt bij het vormgeven van de hulp en wat verkrachter ook inziet. Voorzitter, ik vraag over soedan. Ik zie dat dat nog volgens mij geen high alert crisis is. Ik vraag de minister of zij ervan op de hoogte is of er bewegingen zijn om dat wel zo te gaan bestempelen dan wel of zij daartoe zelf het initiatief zou willen ondernemen.

[0:47:39] Voorzitter, de evaluatie van de heer b over het noodhulp beleid over de afgelopen jaren blijkt dat nederland het over het algemeen eigenlijk heel goed doet

[0:47:49] en ben blij met de technische briefing die we hebben gehad met de heer b en daarin ook goed zicht kregen op hun bevindingen en ook hoe de minister dat een plek heeft gegeven. Zij gaven ook aan dat lopende dat traject de minister al resultaten van de uitkomsten heeft verwerkt in het beleid, waardoor wij nu een kabinetsreactie kregen waarin veel werd aangegeven. Dat doen we al of dat hebben we al verwerkt in het beleid technische briefing heeft dat wat opgehelderd. Toch sluit ik aan bij de vraag die de heer van den brink welkom in ons midden heeft vertolkt, leidt dat nou ook nog tot grotere beleidswijzigingen. Dus op het moment dat nederland als een belangrijke beleidsprioriteit lokalisering bestempeld, het betrekken van lokale gemeenschappen en de hulp voor wie de mensen en de hulp die bedoeld is en die mensen ook te betrekken als we daar toch wel grote verschillen grote verschillen zien ook dat ligt weer wat genuanceerd moet dat dan ook niet leiden tot een aanpassing in beleid of dat vraag ik de minister. Want uit de feitelijke vragen blijkt dat het ministerie niet echt duidelijke criteria hanteert om te bepalen hoe de noodhulp partners scoren op lokaal gedreven hulp en welke doelstellingen heeft het ministerie daar en welke consequenties zijn er bij het uitblijven van verbeteringen. Dat zijn wel vragen die ik heb en de minister kan zij daarop ingaan en tot op dit moment krijgen wij een verdeling naar ons toe en het is ons niet helemaal duidelijk hoe die beleidsprioriteiten daarin ook worden meegenomen en verwerkt als verklaring of onderbouwing voor de verdeling over de verschillende noodhulp kanalen die er zijn.

[0:49:38] Dus daar vraag ik naar bij de minister en voorzitter. We krijgen ook twee jaarlijks de multilaterale score cards en ik als ik me niet vergis komt die ditjaar weer tweeduizend, eenentwintig was de laatste kan bij de volgende score card steviger inzichtelijker worden gemaakt hoe de bewuste vn organisatie werkt aan lokalisering zeker u het stimuleren van gelijkwaardige partnerschappen met lokale maatschappelijke organisaties. Graag een reactie van de minister en ik zou ik van haar willen vragen. Ook binnen de vn organisaties zelf worden initiatieven ontplooid. Martin crevits heeft dat vorig jaar aangekondigd dat om de humanitaire hulp meer te richten op en in samenwerking met de mensen voor wie de hulp bedoeld is. Hoe staat het eigenlijk daarmee want het helpt als er vanuit verschillende kanten vanuit de donor, maar ook vanuit de organisaties zelf hier oprichtte dat we dit belangrijk vinden.

[0:50:35] Voorzitter, dan over de het oda budget. Ik heb een motie ingediend bij de begroting eigenlijk om te voorkomen dat we in de situatie komen waar we nu in terecht zijn gekomen dat we nu halverwege het jaar. Die systematiek toch echt tot grote problemen ieidt en grote aanpassingen. Ik vraag de minister of de reactie daarop die uitwerking van die systematiek om die fluctuaties te verminderen of die brief intussen klaar is en of die brief nog voor de behandeling van de voorjaarsnota naar de kamer kan worden gestuurd en voorzitter kan de minister toezeggen dat lopende programmas worden ontzien bij bezuinigingen, zodat de bestrijding van armoede wereldwijd op korte termijn niet wordt aangetast, kan de minister toezeggen dat noodhulp zoveel mogelijk wordt ontzien, met alle conflicten die er nu in de wereld zijn en voorzitter, hoe wat vindt de minister ervan dat de keuzes in de voorjaarsnota niet ten koste lijken te gaan van de allerarmsten en is zij bereid zich ervoor in te spannen om ook na te denken over andere oplossingen te kijken naar de kast schuiven zevenentwintig, achtentwintig. Wat daar nog in de buffer ziet om dat in te zetten om de bezuinigingen ook nog wel een plafond.

[0:51:50] Dankuwel

[0:51:52] u rekt en dat heel erg. Ik weet dat deze onderwerpen die

[0:51:57] broer ons enorm raakt ons enorm. Vindt u natuurlijk ook belangrijk om daar uit te leggen of toe te lichten op context bij te geven. Toch moet ik een beetje streng zijn.

[0:52:08] Vliet.

[0:52:10] Ja, maar er is nog een interruptie van de heer klink gaat uw gang.

[0:52:16] Ja. Dank, voorzitter vraag aan mevrouw van der graaf of of het coalitieakkoord erkent en onderschrijft en ook de begroting systematiek. Want ik hoor helemaal in de laatste zinnen verder over de tijd toch weer iets over tweeduizend, zevenentwintig, tweeduizend, achtentwintig jaar. Volgens mij kun je niets dat zo te doen wij goede zal ongetwijfeld straks ook wel een reactie over geschreven worden. Maar dus erkend. Onderschrijft u het coalitieakkoord en de begrotingsdiscipline.

[0:52:46] Ja.

[0:52:48] Ja voorzitter, maar ik christenunie leest het coalitieakkoord wel in zijn geheel en daar hebben we nog meer afgesproken en daar heb ik de heer klink niet over gehoord hebben afgesproken dat we veel meer willen gaan investeren in ontwikkelingssamenwerking daar veel extra geld voor ter beschikking willen stellen. Dat geld zien we nu verdampen. We hebben afgesproken dat we veel willen investeren in de oorzaken om migratie tegen te gaan met een opwarmende aarde conflicten die die toenemen, is het belangrijk dat wij goede ontwikkelingssamenwerking hebben noodhulp kunnen leveren op de plekken en we zien dat deze ambities in het coalitieakkoord die we met elkaar hebben afgesproken in het gedrang komen en dan vindt de christenunie het gerechtvaardigd. Ja, we hebben afgesproken dat eerstejaars kosten voor asiel gedekt kunnen worden vanuit het budget voor oda waar die reizen nu zo de pan uit dat we een unieke situatie hebben niet helemaal uniek. Want die tweeduizend vijftien hadden we het ook dat het zo zou de klauwen uit liep qua kosten. Want de zorg en de noden in de wereld zijn hoog dat wij het gerechtvaardigd vinden als dat zo veel vraagt en nu ook ten koste gaat van in inhoudelijke beleid, ambities en extra geld en dat er bezuinigd moet worden. Dan vinden we het gerechtvaardigd. Om de vraag op te werpen. Zou je dan niet moeten denken aan een plafond. Als je zo'n afspraak maakt die zat er niet in. Maar wij vinden het wel gerechtvaardigd om die vraag op te werken en ik ben benieuwd of de vvd ervoor openstaat om ook na te denken over hoe kunnen we in ieder geval voorkomen dat we moeten bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking op het moment dat we hebben afgesproken dat we hebben meer aan ontwikkelingssamenwerking zouden willen doen.

[0:54:42] Ik geef gelegenheid. Dank, mevrouw van der gaag ggd. Heer klinkt nog een gelegenheid voor een hele laatste korte vraag moet die andere ook heel klein was.

[0:54:50] Gaat uw gang. Het onderdeel wat het antwoord van mevrouw van der graaf tekenen was om het in het geheel te zien dus erkend. Mevrouw van der graaf het dan wel dat het zinnig is om deze discussie juist te voeren bij de behandeling van de voorjaarsnota om het dan juist alles met elkaar in totaliteit te zien en het dus nu niet hier een onderdeel er helemaal uit te lichten. Om op dat vlak van de systematiek aan te passen.

[0:55:13] Mevrouw van der graaf. Tot slot,

[0:55:15] Voor voorzitter, we zitten nu niet in een begrotingsdebat, maar we weten wel dat alles waar we het hierover hebben dat dat weer geraakt wordt door de voorstellen die wel gedeeld is. Dus het is niet gek dat we het hierover hebben. Meneer klink heeft gelijk het financiële debat moet op een andere plek gevoerd worden in een ander debat en daar zullen wij er ook zeker worden aangegeven en ik hoop ook dat de vvd dat dat wilt doen want daar krijg ik toch weinig gevoel bij nu

[0:55:46] een en voorzitter en de heer klink die wilde net niet verwijzen. Die verwees net wel naar de motie met de opties. Dat was een motie van ons. Die is aangenomen en

[0:55:59] ik had heel graag gezien dat wij de ondoelmatige systematiek dat we nu al hadden kunnen spreken over hoe kunnen we die nou aanpakken. En hoe kunnen we ervoor zorgen dat er minder schommelingen komen in het budget voor ontwikkelingssamenwerking gedurende het jaar. Voorzitter, dat staat even los van die afspraak waar u zo aan hecht, zeg ik via de voorzitter en het was gewoon heel mooi geweest als we dat nu gehad hadden. Dus daarom vraag ik ook de minister kunnen wij die brief ook verwachten naar de kamer toe voor de bespreking van de voorjaarsnota. Want dan hebben we echt een pakketje om over te spreken.

[0:56:40] Den helder en daarmee zou willen concluderen wat aan het einde zijn van de eerste termijn aan de zijde van de

[0:56:47] commissie.

[0:56:48] Hartelijk dank, mevrouw van der graaf. De vragen en oproepen

[0:56:52] zelfs al verzoeken voor toezeggingen zijn helder. Ik heb begrepen dat de minister graag vijftien minuten schorst ter voorbereiding op haar reactie in haar antwoorden.

[0:57:02] Daarmee schors ik de vergadering. Tot slot zeven uur dus tot tot kwart over zeven.

[0:57:09] Dank.

[1:16:09] Ja. Goedenavond. Allemaal welkom terug

[1:16:15] ook aan de minister en haar team van adviseurs. We hebben net natuurlijk de eerste termijn van de zijde van de commissie afgerond, dan zetten we ons eerste termijn nu voert met reactie en antwoorden van van onze minister geef u graag het woord natuurlijk met er toch weer een soortgelijke afspraak van laten we kijken of we inderdaad vier losse vragen kunnen stellen, mits wel bondig antwoord zult, zult u misschien in mijn non-verbale communicatie zien van proberen bondig te houden, zodat we het ook in naar keurig binnen de tijd doen. Dit keer met die spelregels zou ik graag de minister de gelegenheid geven. Het woord geven. Gaat uw gang.

[1:16:57] Dankuwel. Voorzitter, en

[1:17:01] ook ik ben, wil de heer van den brink welkom heten. Ik weet niet of ik dat als de minister mag doen want het is niet mijn commissie. Ik ben ook te gast. Maar goed. Fijn om vandaag het debat voor het eerste met de heer van den brink te voeren,

[1:17:15] en ik wil de commissie meer breed bedanken voor de vragen en ook voor de gelegenheid om dit belangrijke onderwerp te bespreken en hoe we in nederland. En als nederland humanitaire hulp bieden aan mensen in nood

[1:17:31] en dat is helaas hard nodig. Sinds begin vorig jaar steeg het aantal mensen wereldwijd dat noodhulp nodig heeft met zevenentwintig miljoen naar ruim drie, honderd zevenenveertig miljoen mensen

[1:17:43] niet eerder levert er zoveel mensen in acute voedselonzekerheid. Niet eerder waren er zoveel mensen ontheemd

[1:17:50] en niet eerder stond de humanitaire ruimte dusdanig onder druk. Dus we staan ook echt voor grote uitdagingen al leden hebben dat ook benadrukt, want er is ook een aantal crisis en een toenemend aantal crisis dat onze aandacht verdient. Jemen afghanistan, turkije werd aangehaald oekraïne natuurlijk recent soedan en dat zijn er slechts een enkele van en dus ik ben heel blij dat het er vandaag uitgebreid over kunnen hebben

[1:18:22] en ook een aantal leden heeft duidelijk vragen gesteld over de voorjaarsnota nota, de voorjaars besluitvorming en ik wil eerst ingaan op de vragen over de humanitaire hulp. Juist om dat onderwerp echt wel recht aan te doen. En tenslotte de vragen beantwoorden over de voorjaars besluitvorming. En dan ben ik gekomen tot de volgende

[1:18:44] kopjes om het maar zo te zeggen. Eerste

[1:18:48] de kanaal keuze zoals we dat in het jargon zeggen, maar via welke organisaties geoormerkt, ongeoormerkt et cetera we onze humanitaire budget inzetten.

[1:19:02] Het tweede kopje wil ik ingaan op hoe we die prioriteiten ook per thema indelen. Dus daar zal ik ook ingaan op de vragen over de verschillende doelgroepen die hulp vragen dan. Ten derde de actuele crisis. Zoals ik al zei, zijn verschillende vragen gesteld over turkije, soedan, et cetera. En dan ten vierde over de voorjaar.

[1:19:29] De nota,

[1:19:32] Laat ik ten eerste zeggen en ik ben blij dat u ook de technische briefing van de b hebt gehad. Deze week de beleids doorlichtingen die laat eigenlijk zien dat die evaluatie constateert dat de nederlandse hulp gedurende de periode effectief is geweest en dat op beleidsmatig op de goede weg zijn.

[1:19:55] En natuurlijk is er nog ruimte voor verbetering. Nederland zal zich blijven inzetten op het nog beter betrekken van lokale bevolking en organisaties en voor de versterking van de relatie tussen humanitaire hulp en ontwikkelingssamenwerking,

[1:20:10] en we zitten natuurlijk met onze humanitaire hulp in via de vn. Het nederlandse rode kruis en de dat je verliefd lions

[1:20:19] en ook daarmee versterken we juist de het betrekken van de lokale en nationale actoren

[1:20:29] en nederland heeft ook in eu verband samen met andere landen met succes gepleit voor humanitaire uitzonderingen in sanctieregime. Ik zal er straks verder op ingaan, ook over de resolutie waar mevrouw met leer over sprak en er is ook nog aandacht voor de geestelijke gezondheid in crisissituaties en ook daar zijn we als nederland echte voortrekker in en daar ben ik ook heel trots op.

[1:20:56] Dan gaan we eerst naar dus die zogenaamde kanaal keuze en komen we eigenlijk ook bij een vraag over van de heer stoffer, maar ook van mevrouw van der graaf over de budget verdeling en en hoe we eigenlijk naar aanleiding van

[1:21:20] de conclusies tot deze budget verdeling zijn gekomen. En juist ook omdat we inzetten op die lokalisering en sommige organisaties hebben een betere check rikkert daarop dan anderen.

[1:21:34] En zoals gezegd die financiële inzet loopt via onze vaste partners en de vn, het rode kruis en de verliefd lions en die gezamenlijke inzet is ook nodig om alle doelgroepen, om zoveel mogelijk de humanitaire noden het hoofd te bieden en en je kunt zeggen de grote internationale organisaties zijn dus veel beter in het opschalen van die nood dus op veel grotere schaal. Terwijl bijvoorbeeld kleinere ngos weer veel beter zijn of in ieder geval ook heel goed zijn in het betrekken van lokale organisaties en wij zien daar juist echt de de manier waarop ze elkaar aanvullen als meerwaarde. Dus ik zou niet willen pleiten voor enerzijds het juist allemaal via de vn doen of juist allemaal via de verliefd lions hebben allemaal hun eigen specifieke kwaliteiten en en op die manier kunnen ze recht doen aan de vragen die wij stellen aan hen als het gaat om humanitaire hulp.

[1:22:43] En nu is het wel zo want dat werd toch ook wel een aantal keer leek het er even gesuggereerd dat de vn niet lokale partners zou inschakelen als bijvoorbeeld in noordwest of in andere regio's. Maar dat is niet het geval. Bijvoorbeeld. In noordwest-syrië wordt vijfentachtig procent ook van door de vn. Want die hebben inderdaad veel minder toegang wel via lokale organisaties gedaan dus ook de vn heeft gewoon de principes van de krant barker onderschreven en behaald die ook nog even voor de kijkers thuis barbara waarin wordt gezegd.

[1:23:20] Meer dan vijfentwintig procent moet via lokaal geleide organisaties moeten humanitaire hulp geboden worden. In sommige gevallen is dat meer dan dertig procent. Maar bij de vn haalt die cijfers wil en goed. Het kan natuurlijk altijd beter zoals gezegd, maar ook de vn is druk bezig met het meer lokaliseren

[1:23:44] dan vroeg

[1:23:45] nog nog een puntje over wat de heer van den brink bijvoorbeeld ook vroeg wat wij dan concreet doen om ervoor te zorgen dat er uitvoering aan wordt gegeven

[1:23:55] we ook in de brieven over geschreven. Maar we doen bijvoorbeeld. We monitoren dat via veld bezoeken. We gaan de lokale dialoog aan met organisaties daar met de mensen die echt die hulp ontvangen

[1:24:07] en zitten bijvoorbeeld ook in een advisory bord van de knvb spoelt van op die manier ook wel echt vinger aan de pols te kunnen houden dat echt die lokale organisaties echt zeggenschap hebben over hoe dat wordt.

[1:24:21] Vergelijk.

[1:24:24] Er is een vraag van de heer.

[1:24:25] Ja. Dank, voorzitter. Want ik onderschrijf alles wat de minister hier zegt in algemene zin veel respect voor de vn-agentschappen die heel veel werk toen ook juist via de lokale organisaties en ik vind de verdeelsleutel die de minister ministerie erin hebben gevonden. Ook gewoon goed.

[1:24:39] Soms lijkt in de context iets net iets anders uit te pakken. In het geval van noordwest-syrië bezoek van mijn samen met mutluer

[1:24:48] spreek ik met de lokale orgaan syrische organisaties echt in precies dat getroffen gebied blijkt dan toch dat die ondanks de pogingen van de verenigde naties het gewoon bijna of heel vaak niet lukt om een aantal juist meest getroffen grensgebieden te bereiken en dat heeft echt met deze lokale context en de burgeroorlog te maken en de verschillende fracties die er zijn dus daar en dat was ook een van de vragen die ik had gesteld aan de minister en daar is toch echt wel de vragen is het mogelijk precies voor die crisis nog eens goed te kijken of er niet een grote percentages van het bedrag naar lokale organisaties kan via de draad anderszins omdat er gewoon weten uit alle gesprekken van ons vel bezoek dat het precies in dit geval met even knelt net iets anders zou moeten.

[1:25:32] De minister.

[1:25:34] Ja, ik wilde eigenlijk hier verder in een ander kopje nog op ingaan. Maar ik zal er nu de de vragen beantwoorden, want anders is de heer hammelburg een interruptie kwijt en dat zou zonde zijn

[1:25:48] als het gaat om zie ik heb ik was inderdaad net voor maar ik ben heel blij en ik de complimenten van de heer thijssen onderschrijf ik ook geheel dat u daar ook bent geweest is echt ontzettend goed. Ik heb ze ook gesproken en ook de de lokale organisaties, maar ook de vn, organisaties en heb ook gehoord dat sommige manieren dat het voor hen op sommige momenten en op sommige plekken gewoon heel lastig is om toegang te krijgen. Dus dat dat klopt,

[1:26:18] en daarom verdelen we. Dat geldt ook voor die of zetten wij voor noordwest-syrië ook in

[1:26:27] via zowel het vn fonds als de verliefd lions omdat zij ook juist die dat je liever naar een airlines de draad noemen. Vanaf nu

[1:26:37] daar echt meerwaarde heeft in dat geval. Dus dat is de reden waarom we dus juist die verschillende kanaal keuzes hebben en het niet allemaal via een fonds doen. Maar zoals gezegd, zoals wij het nu terugkrijgen en ook de in hoeverre wij dat natuurlijk zelf kunnen monitoren begrijpen wij in ieder geval dat die dat vn voor ons wel maar liefst vier, vijfentachtig procent van de lokale organisaties bereikt

[1:27:11] en ook de ra en de samenwerkende hulporganisaties werken in dit deel ook volledig op basis van partnerschappen met lokale organisaties dus voor mij is het niet een of of maar en en juist in dit gebied.

[1:27:27] Kijk nog even naar de heer hammelburg weet dat van den brink. Zo meteen ook nog een vraag. Mevrouw van der graaf zat er net iets voor denk ik

[1:27:33] dus andersom. Heer hammelburg.

[1:27:36] Ik onderschrijf ook dat onderschrijf ik. Het is en en dat is juist een hele goede keuze en dat doet eigenlijk doet het ministerie doet de minister natuurlijk in de in brede zin altijd in crisisgebieden. Alleen wat blijkt uit het werkbezoek heel duidelijk is dat

[1:27:49] specifiek in deze context er echt net iets meer nodig is voor die lokale organisaties om dat zij het niet aankunnen met wat ze nu hebben en ook zeggen dat het geld dat ook nederland via de verenigde naties, vn-agentschap, het rode kruis en rode halve maan besteed niet bepaald de gebieden die net het zwaarst zijn getroffen. Echt niet haalt. Dus mijn vraag aan de minister in ieder geval en ik zou er toch graag een toezegging willen dat ze er nog een keer goed naar kijkt en daarover terugkoppelen om te kijken of die verhouding. Wat kan verschuiven. Want de aanpak ondersteunen ik maar blijkt in de praktijk toch nog net wat ongunstig uit te pakken en we willen er alles aan doen dat al die gebieden juist die waar die grenzen steden die echt totaal zijn echt bereikt worden.

[1:28:25] Minister.

[1:28:27] Wil de heer hammelburg zeker toezeggen om daar extra goed naar te kijken in het geval van syrië is ook nog heel lastig dat er ook gewoon een gebrek aan financiering is het daar natuurlijk ook een groot probleem is dus het klopt. De financiering die er is die die bereiken sommige plekken lastig en is natuurlijk ook zeker in die categorie b spoed van forceren gewoon nog een cap.

[1:28:51] En dat komt door de grote hoeveelheid crisis die er op dit moment gewoon tegelijk zijn.

[1:28:56] Dat hammelburg erg tevreden is. Dat is een toezegging moet. Dus ik zou minister graag willen vragen over voort kunnen met de vraag van mevrouw van der graaf. En dan de heer van den brink,

[1:29:07] mevrouw van der graaf,

[1:29:12] Voorzitter, ik heb ook een aantal vragen gesteld om juist wat meer zicht te krijgen op hoe die verdeling. Precies tot stand.

[1:29:20] Daar komt.

[1:29:22] Want ergens zit er ook iets gedachten in dat naarmate je substantieel grotere bedragen blijft geven dan blijft daar die schaal natuurlijk. Dat levert levert een bijdrage aan die schaal en keuzes lijken niet heel duidelijk onderbouwd te zijnde zet kan best zijn dat het een gegroeid budget is geweest of er verdeling, maar we krijgen niet goed helder of daar ook veranderingen mogelijk in zijn op het moment dat er minder of verschillend gepresenteerd wordt op beleidsprioriteiten die we met elkaar belangrijk vinden, bijvoorbeeld het betrekken van lokale gemeenschappen en daar zitten genuanceerd beeld is. Ik denk dat de minister alle kamerleden die hier aandacht voor hebben gevraagd te weinig recht door toe te zeggen dat we een keuze of of hebben voorgesteld. Nee, iedereen is denk ik van overtuigd dat zowel het rode kruis als de verenigde naties als de organisaties die zijn aangesloten bij de dutch relief alliance allemaal hun kwaliteit en goede inzet hebben. Maar ik vraag de minister toch naar wat is dan de duidelijke onderbouwing om ervoor te kiezen dat er substantiële verschillen zitten in de verdeling.

[1:30:35] Dank de minister.

[1:30:38] Mijn excuses als de indruk is ontstaan dat ik voor alle de verdeling hebt. U heeft gesuggereerd dat het of of als het ging mij even met name daarom een noordwest-syrië voorbeeld

[1:30:53] kijken hoe die keuze is gemaakt is die inzet van die middelen en de verdeling daarvan is echt in samenhang gemaakt op basis van de grootste noden, het mandaat van de verschillende organisaties en de toegevoegde waarde van elke organisatie binnen dat bredere humanitaire systeem. De vn is bijvoorbeeld zoals gezegd, kan makkelijker opschalen en zit overal. Dus dat is een reden om een bepaalde deel van hun budget te adopteren aan de vn en de draak kan overigens, zoals ik net ook schetste de vn ook goede samenwerking met lokale partners. Maar de vraag is er natuurlijk juist op hun schaal heel effectief in. Dus daarom hebben we ook ook bij de ra bijgeplust toen we ditjaar honderd vijftig miljoen extra aan humanitaire hulp hebben uitgegeven. Dus dat is de manier waarop we daar mee om zijn gegaan en we kijken naar de effectiviteit van de verschillende organisaties en en hebben daarmee wel een ja hoe noem je dat een integrale aanpak voor de verdeling van de budgetten binnen humanitair.

[1:32:14] Meen te zien dat mevrouw van der graaf een vervolg vraag wil stellen. Gaat uw gang.

[1:32:18] Maar dat is wel interessant dat de minister zegt dat we juist kijken naar de effectiviteit. Want de minister geeft aan in de antwoorden op de feitelijke vragen dat ze daar helemaal geen meetbare criteria voor hanteert. Dus dan vraag ik me af hoe meet je dan die effectiviteit en weet de minister dat veel van het budget wat via de vn komt uiteindelijk weer via die andere organisaties besteed wordt via het maatschappelijk middenveld en ben je dan niet inefficiënt bezig en zou je dan niet beter dat rechtstreeks kunnen inzetten.

[1:32:52] Twee vragen.

[1:32:55] Ik denk maar dat is in antwoord op die laatste vraag dat ook via de vn dus geld weer terechtkomt

[1:33:05] bij lokale organisaties. Het klopt. We zeggen het moet lokale let organisation zijn dus door de lokaal geleiden

[1:33:13] organisaties hulporganisaties. Maar dat is dus ook lokalisering. Dat is geleid en zorgen dat ze aan tafel zitten. Maar dat kan ook financiering betreft die via de vn bij lokale organisaties terechtkomt.

[1:33:26] Maar bijvoorbeeld als je kijkt naar beleidsprioriteiten waar bijvoorbeeld de draad weer veel minder gespecialiseerd is een grote grootschalige voedselhulp. Dat is iets daar is de vn heel goed in en dat hebben wij ook als als beleidsprioriteit aangemerkt binnen humanitaire hulp.

[1:33:47] Dank ik kijk een vervolgvraag.

[1:33:50] Een vraag onbeantwoord hoe meet de minister die effectiviteit. Want minister geeft zelf aan in de antwoorden aan de kamer dat er geen effectieve geen meetbare criteria hanteert. Dus dan vraag naar de onderbouwing.

[1:34:03] Die nog nadere toelichting,

[1:34:08] Dat zijn de evaluaties die hulporganisaties ook zelf aanleveren en de gesprekken die wij zelf ook hebben gedurende de inzet van de hulp. Maar natuurlijk ook bij afronding van bepaalde projecten van bepaalde fondsen hebben wij natuurlijk ook wel een evaluatie en zo meter bij effectiviteit te doen we niet alleen bij humanitair, maar ook alle andere vormen van esch.

[1:34:34] Dank minister. Ik meen dat ook nog vraag van de heer van den brink. Gaat uw gang.

[1:34:38] Omdat dat dat beet toch iets minder positief is als dat de minister. Volgens mij hier doet voorkomen. Want ze zeggen gewoon dat ze gewoon niet goed zijn op het gebied van lokalisatie en misschien wel een termen dat ze die lokale organisaties betrekken, maar wel op hun topdown achtige manier. En daar hebben wij natuurlijk ook minste wat ik daarvan in mijn korte periode nu over lezen en horen natuurlijk echt een nederlandse school in gecreëerd. En dan zegt ie. Ben je daar zul je toch met andere donorlanden ook die vn in moeten gaan bewegen. En hoe ziet dat het traject dan uit want dat zie ik dan weer minder terugkomen in de reactie van het kabinet. Hoe gaat ze die internationale verbindingen leggen met andere landen om dat binnen de vn dan ook echt die die verandering tot stand te brengen.

[1:35:19] Minister.

[1:35:24] Het eerste deel van die vragen van mevrouw van der graaf eigenlijk ook in haar inbreng gezegd en dat is ook dat wij gedurende die beleidsevaluatie stuk twee jaar oud, maar ook al gedurende die evaluatie hebben wij heel goede contacten met de b onderhouden en we hebben natuurlijk niet willen wachten tot ie helemaal af was. En dan kijken wat zijn de aanbevelingen. We hebben al veel van de aanbevelingen die ze wilde gaan doen of gaten die ze zagen als veel mogelijk willen verwerken in ons huidige beleid. Dus daarom lees de brief ook een beetje doen we al. Maar dat is ook in veel gevallen zo. Dat betekent overigens niet dat er geen verbetering mogelijk is. Dat zeg ik ook. En we blijven dus aandringen bij onze beide organisaties. Via we onze fondsen humanitair inzetten,

[1:36:14] blijven we daar het gesprek mee aangaan. En daarna daarnaast bij bijvoorbeeld v en ga ikzelf ook de partnerschaps dialoog aan met die organisaties. Dat heb ik vanmorgen gedaan met de jong en die dat ging niet over humanitaire hulp, maar meer in het kader van dat doen we ambtelijk. Maar dat doe ik ook in mijn gesprekken met de verschillende vn organisaties. Als je spreekt met het rode kruis

[1:36:38] om ook wel het belang dat wij eraan hechten duidelijk te maken. Overigens zijn wij niet het enige land. Ik heb

[1:36:47] tijdens de jaarvergadering bij de wereldbank ook bijvoorbeeld met met de power van de vs gesproken en ook die zijn heel druk bezig met die lokalisatie. Dus dan er ontstaan. Steeds meer zijn steeds meer landen binnen de binnen de eu, maar ook daarbuiten die het belang hiervan inzien en ik denk juist ook met die auto naar de global south dat we dat steeds meer moeten gaan doen en dat dat ook een heel belangrijke beleidsprioriteit is en die zullen we deze maand komt de strategie naar de kamer dan eindelijk. En ook daar zult u dit terugzien.

[1:37:23] Dank minister. Ik geloof dat de heer klink ook nog een een vragen.

[1:37:28] Hoi vervolgt.

[1:37:30] Als je dan toch over de evaluatie hebben een beetje voortbordurend op de vraag van collega's van den brink

[1:37:38] over de de kosten voor humanitaire hulp

[1:37:44] dat ik gaf het voorbeeld in mijn inbreng ook dat dat water truc soms elke keer daaruit bekostigd worden en dat is soms ook veel slimmer is. Dat bleek ook uit de technische briefing van afgelopen dinsdag. Om de waterinfrastructuur in te leggen. Maar daarvoor heb je wel nodig om echt actief met internationale organisaties met het bedrijfsleven stappen te zetten. In hoeverre wil de minister daarin gaan.

[1:38:04] Hester!

[1:38:09] In sommige gevallen zetten we natuurlijk al in op.

[1:38:14] Ik zoek.

[1:38:15] Wat buiten het jargon van de nexus of ik zoek eigenlijk een ander woord voor waar de verbinding tussen humanitair en ontwikkelingssamenwerking wordt geslagen en dat doen we dat dat juist. Ik denk dat dat water voorbeeld een heel goede is dat je daar een trucje met water aankomt. Terwijl je gewoon een waterpunt moet herstellen.

[1:38:36] En daar zetten we ons waar wat kan voor in. Dus dat is wel echt een vereiste. Dat doen we dat willen we ook echt wel meer doen en daar willen we de de zijn we ook in gesprek met andere landen, maar op veel plekken waar humanitaire hulp nodig is. Kijk naar oekraïne of is

[1:39:00] noordwest-syrië. Om maar eens iets noemen. Daar kan dat niet dan dan is dat gewoon heel lastig. Dus dat is ook wel een frustratie bij organisaties, want ook een aantal van u heeft dat wel aangegeven van ja eigenlijk moet humanitair inderdaad een budget zijn wat opnieuw moet komen te staan omdat die die nodig niet meer nodig zijn. Sommige dingen zoals natuurrampen. Die zullen altijd helaas blijven gebeuren. Maar als het gaat om andere grondoorzaken, moeten we die zoveel mogelijk met ontwikkelingssamenwerking aanpakken.

[1:39:35] Helder.

[1:39:36] De minister vervolgt. Ik denk dat ze nog wat u nog bij het eerste blokje bent met betrekking tot kanaal keuze.

[1:39:42] Dat blokje is inmiddels.

[1:39:44] Heb ik dat af.

[1:39:50] Dan kom ik zo bij de actuele crisis doelgroepen andere vragen over turkije. Dus daar kom ik nog op dan over de thematische prioriteiten en het investeren daarin bijvoorbeeld bij onderwerpen als geestelijke en psychosociale gezondheid die we als nederland in het humanitair een bredere veld echt wel op de kaart hebben gezet. Als nederland

[1:40:14] ook op het lokalisering gebied hebben we dat gedaan en

[1:40:20] wij monitoren ook hoe onze hulp wordt ontvangen bij de mensen in nood tussen de mensen die de hulp ontvangen, vragen wij daar zelf ook om. Dus dat is ook nog een vraag over hoe in antwoord op hoe meet u dat dan.

[1:40:37] En wij monitoren ook hoe onze partners vormgeven aan een inclusieve respons en een grotere lokale betrokkenheid

[1:40:45] en bij inclusief bedoelen we dus ook echt iedereen vrouwen, mannen, kinderen gehandicapten lhbts plus oudere mensen, religieuze minderheden. We monitoren dat allemaal hebben het

[1:41:02] het debat over wil je niet sturen op doelgroepen of niet al verschillende keren in de in deze commissie gevoerd

[1:41:09] bij

[1:41:12] hebben daar heel indringende gesprekken ook met onze hulporganisaties. Over. Onlangs heb ik dat ook nog meer met de raad besproken en ook zij geven aan daar echt heel actief

[1:41:24] mee bezig te zijn en op te sturen.

[1:41:30] Dan vroeg de heer hammelburg ook naar hoe gaan we nou

[1:41:36] hoe kunnen we er nou achter komen. Per organisatie. Welke

[1:41:42] belangenorganisaties of welke noodhulp wordt geboden aan verschillende doelgroepen. Als ik goed heb beluisterd

[1:41:50] en ik ben daar een beetje op zoek naar hoe ik

[1:41:55] niet op elke organisatie gaan rapporteren, maar wel recht kan doen aan uw informatieverzoek hierover. Dus ik bijvoorbeeld volgens mij is ook wel belangrijk dat die humanitaire organisaties die lessons learned met elkaar delen. Dus dat ze ook kunnen leren van oké hoe pak jij de doelgroep leidt. Hoe zorg jij voor die bepaalde doelgroepen extra dat humanitaire hulp die doelgroep bereikt.

[1:42:24] Dus wij doen dat in een vertrouwelijke steden stevige dialoog met humanitaire uitvoerders ook om het effect

[1:42:33] om met effect het systeem te beïnvloeden.

[1:42:38] Dus ik

[1:42:41] ik zit een beetje van de lessons learned of ik die dan op de een of andere manier meer in z'n algemeenheid met de kamer zou kunnen delen, zodat dit zijn voor. Maar waar de heer hammelburg dan zijn verzoek waar ik tegemoet komt.

[1:42:58] Ik geen interruptie, maar

[1:43:04] ik wil nog een interruptie misschien nog wel eens als een als een reactie op.

[1:43:08] Vraag graag dat het dat iets komen waar we allebei mee kunnen leveren.

[1:43:13] Jij mijn vraag zei ik ook nadrukkelijk vertrouwelijk in de in het antwoord in de brief van de minister over de uitwerking van van mijn motie samen met het cda geeft de minister heel duidelijk aan een uitvraag bij die organisaties, bijvoorbeeld via een agentschap rode kruis hebben gedaan. Die organisaties die ongeoormerkt van die van ons krijgen en dat is precies daarom zeker die bevindingen beknopt met ons delen in de vorm van en schudden maar vertrouwelijk. Dat begrijp ik een andere in. Het komt niet vaak voor. Maar bij financiën, defensie hebben vaak te maken met vertrouwelijke informatie. Dat snap ik want je moet die organisaties daarin beschermen. Wat mij betreft is dat is dat geen enkel probleem.

[1:43:55] De minister.

[1:44:00] Die uitvragen dat doen we dus al. Maar we kunnen nog eens een keer extra of dat stevig doen en hoe we dat met de kamer gaan communiceren.

[1:44:16] Daar kom ik in tweede termijn op terug want dat is ook een vragen die de heer stoel stelde die die vroeg hier ook om een brief. Dus ik zit even we misschien in een in een reportage

[1:44:31] of de resultaten rapportages bijvoorbeeld. Daar hebben we daar nemen we het in op maar dat we dat eigenlijk nog veel concreter of en

[1:44:38] breder doen dan we nu doen, zodat een plek zijn om dat te doen om ook de hoeveelheid stukken gebonden.

[1:44:48] Ikzelf

[1:44:49] oké.

[1:44:51] Vervolgens als we nog iets wil toelichten kant ook nog in de tweede termijn.

[1:44:54] Dan eventueel en en we zouden natuurlijk sowieso eventueel een technische briefing hierover kunnen geven. Vertrouwelijke terecht een technische briefing.

[1:45:03] Besloten dat dit onthouden we in verband met procedurevergadering verder overleg tussen griffier.

[1:45:13] Het ministerie. De minister vervolgt.

[1:45:16] Dan vroeg de heer stoffer ook naar de aandacht voor psycho, sociale hulp en psychosociale steun binnen de

[1:45:26] binnen binnen de humanitaire hulp. Zoals gezegd, de nederlandse echt een aanjager van de integratie van mhp zes in crisisrespons in humanitaire interventie, interventies, in conflictpreventie, vredesopbouw in de opvang, in de regio en ook in mondiale gezondheid, inspanningen en ondernemen ook diplomatieke actie om dat echt te verankeren in mondiaal beleid en in internationale mandaten en strategie.

[1:45:55] Het belang van nap zes is inmiddels wel echt heel breed en expliciet onderkend en veel programma's en budgetten zijn dus ook internationaal al nemen dat ook veel meer mee. Die psychische en psychosociale steun die die mensen daarvan

[1:46:15] dan

[1:46:19] beantwoord.

[1:46:30] Dan voegt heer stoffer nog naar het vooruitblikken op mogelijke noden die early warning

[1:46:36] en of dit prioriteit heeft en of ik de kamer kan informeren over de inzetten. Daarop. Ja. Dat heeft zeker prioriteit. Juist

[1:46:46] door flexibele en voorspelbare financiering stelt nederland organisaties in staat om tijdig te reageren op voor een ramp toeslaat

[1:46:55] en ze heeft het surfen waar nederland een van de grootste donoren is sinds twintig, twintig, negenentachtig miljoen dollar aan anticiperende hun projecten gefinancierd en draagt nederland bij aan het rode kruis fonds voor anticiperende hulp

[1:47:09] en wij ondersteunen ook de verzameling en analyse van humanitaire data waarmee op crisis kan worden geanticipeerd, bijvoorbeeld via het humanitaire datacentrum van de vn in den haag. Dus dat is echt wel een heel belangrijk punt voor ons juist om ervoor te zorgen dat de crisis absoluut niet groter wordt dan die helaas in veel gevallen is

[1:47:33] ik op de actuele crisis.

[1:47:37] Ik noemde eigenlijk al een aantal landen waar nu grote crisis aan de gang zijn. Helaas. En er komen er alleen maar bij de laatste op de lijst is nu soedan, een land dat al grote noden natuurlijk kende en design alleen maar gegroeid.

[1:47:55] Het huidige conflict heeft ook de de roep om basisvoorzieningen doen toenemen. Meer intern ontheemden. Ook de mensen op de vlucht naar buurlanden is alleen maar groter geworden en het wordt ook steeds moeilijker om hulp te blijven bieden. Veel organisaties hebben in mensen veel mensen teruggetrokken.

[1:48:15] En toch. En ook heb ik de dragen gesproken waarvan gelukkig mensen ook in veiligheid terug zijn gekomen en elk veel respect voor de mensen die daar hebben gezeten en in onder die moeilijke omstandigheden hun werk hebben gedaan

[1:48:33] en het mooie is ook dat ze allemaal heel erg. Er zijn om weer terug te gaan omdat ze ook zien dat humanitaire noden alleen maar groeien. Dus dat vind ik ook echt bewonderenswaardig

[1:48:45] en ander voorbeeld is afghanistan, waar de hulpverlening voor en door vrouwen echt onder druk komt te staan en is komen te staan. Al door het regime. We blijven daar kijken wat we nog kunnen doen. Natuurlijk wel hebben we onze voorwaarden taliban mag niet interfereren met

[1:49:03] onze programma's. Vrouwen moest moeten openstaan voor vrouwen. Maar dat blijft lastig

[1:49:10] en daar heb ik nog ook vanmorgen vol you be over gesproken en ik neem aan dat u dat ook doet in uw gesprekken. Dan vroeg de heer hammelburg en mevrouw mutluer over de eigenlijk de cap in humanitaire financiering en wederopbouw in turkije.

[1:49:32] We hebben nou juist ook bij dat debat heel erg ingezet op de wederopbouw. En inderdaad, je ziet dat dat humanitaire toch ook nog wel heel veel aandacht vraagt

[1:49:44] u heeft het zelf kunnen zien. Nu is het soms nog wel wat onduidelijkheid van bijvoorbeeld als je het hebt over de zit er nog steeds mensen in tenten. Dat is humanitaire hulp. Dus als ze uit die tenten kunnen. Dat zou wederopbouw zijn. En natuurlijk moeten we daar ook op inzetten. Maar dat was iets wat mevrouw midler aankaarten. Maar dat is nou juist deel van die humanitaire wordt nu zodat mensen opgevangen kunnen worden. Maar ik heb de tent ook gezien en dat dat is inderdaad iets waarvan je hoopt dat mensen zo snel mogelijk weer naar een

[1:50:21] zeker ook de mensen uit syrië komen die gevlucht zijn snel weer een dak boven hun hoofd hebben.

[1:50:32] Dus ik nog in aanvulling daarop. Wij hebben

[1:50:39] de humanitaire organisaties zijn dus ook nog dagelijks actief. Ook op het terrein van nap zes, bijvoorbeeld in turkije. Nederland heeft daar financieel aan bijgedragen via de samenwerkende hulporganisaties denken ook na over wederopbouw. Daar hebben het al eerder over gehad en

[1:50:57] op dit moment zijn en daar ben ik wel blij om echt internationale europese financiële instellingen betrokken bij de snelle wederopbouw en de ondersteuning daarvan en wij zetten ons daar ook actief voor in. En

[1:51:12] verder blijf natuurlijk wel monitoren wat er verder nog aan humanitaire hulp in turkije nodig is

[1:51:21] en ik kijken we of we daar of er binnen het humanitaire nog ruimte voor is. Maar dat wordt niet heel eenvoudig.

[1:51:34] Meneer, een vraag van de heer hammelburg worden.

[1:51:38] Ja voorzitter, misschien moet ik ook gewoon door de microfoon zeggen dat wij op ons werkbezoek hebben we gezien hoe het nederlandse geld en ook het geld dat nederlanders hebben opgebracht voor vier of vijf en vijf besteed wordt en wat er concreet op de grond mee wordt gedaan, niet alleen tenten, maar ook juist

[1:51:52] die dorpen bereiken die getroffen zijn waar de autoriteiten minder aandacht voor hebben, omdat ze zo veel te doen hebben voedselpakketten zorgen dat mensen hun kinderen in ieder geval in een tent kunnen wonen en kunnen eten. Dat is die humanitaire hulp dat er ook aandacht is voor traumaverwerking dat kinderen toch weer een soort van vorm van leges krijgen micky shift en daarin er nu nog echt de grote tekorten zijn geeft iedereen aan om dat die organisaties in de groot en het de turkse overheid vooral bezig is met die grote wederopbouw snap ik noodzakelijk. Want je wil je mensen zo snel mogelijk uit de tent krijgen. Maar als je nog een jaar of twee of drie jaar in zo'n tent city in de tussentijd wel die hulp nodig. De kinderen vooral mijn vraag is een concrete de minister. Ik hoop ook samen met mevrouw mutluer een toezegging te krijgen dat waar de middelen nu besteed worden nog eens goed wordt gekeken of dat inderdaad het humanitaire nu gebeurt omdat daar het grote tekort op dit moment zit

[1:52:46] en in de toekomst bij bestedingen te heel goed nog eens na te gaan. Wat gaat er nou naar wederopbouw. Wat is er op dit moment echt nog nodig. Humanitair. Want die wederopbouw vraag die komt groots aan de orde en er komt straks echt van voor. Ook vanuit de turkse overheid en dankzij de inzet van nederland en u maar op dit moment en het komende jaar die noodhulp. Er is toch nog echter weinig.

[1:53:07] De minister.

[1:53:09] Ik wil absoluut kijken waar we nog die ruimte kunnen vinden ook via andere organisaties, zoals de eu. Om te kijken waar we die humanitaire hulp kunnen bieden, want we kijken dus al meer naar de wederopbouw, maar humanitair beleid belangrijk en danken

[1:53:26] tot de heer hammelburg daar ook eens gaan kijken naar de nederlandse inzet.

[1:53:30] Verder heb ik de heer hammelburg vroeg ook nog om andere landen te overtuigen om ook. Sorry,

[1:53:37] Gaat uw gang?

[1:53:39] Fijn een toezegging is pas toezeggingen als er ook over teruggekoppeld wordt in een brief. Vraag of de minister daar en ik snap dat niet. Stante pede kan maar ergens in de loop van de zomer over terug.

[1:53:59] Ja nou,

[1:54:02] ik wil daar best over terugkoppelen. Maar ik wil toch wel gezegd hebben dat een toezegging ook een toezegging is zonder dat ik erover terugkoppelen naar de kamer. Want als ik iets toezeg dan doe ik het ook maar een

[1:54:13] een toezegging gewoon. Dat is wel de bedoeling in ieder geval van een van een toezegging, maar ik begrijp dat u wilt weten hoe ik dat heb gedaan en in de loop van de zomer was geloof ik. De vraag.

[1:54:29] Prima.

[1:54:31] Dank de minister vervolg.

[1:54:39] Voor de er budget os zou ik willen voorstellen.

[1:54:42] Ja.

[1:54:45] En verder vroeg de heer hammelburg ook of ik andere landen kan overtuigen om geoormerkte financieren. Dat is iets dat doen we voortdurend. Dat doen we op ambtelijk niveau de doe ik waar ik kon omdat juist we allemaal weten hoe belangrijk om geoormerkte financiering is voor internationale organisaties en voor alle organisaties en dus dat doen we ook. En daarnaast blijven we ook al in gesprek met de organisaties die ongeoormerkt ongeoormerkt financiering krijgen of zij wel die zichtbaarheid van de donoren. Daarin willen laten zien omdat dat u bent zelf politicus of de heer homburg is dat. En we weten allemaal. We willen

[1:55:34] allemaal laten zien wat we hebben gedaan met dat belastinggeld. Want dat is ook belangrijk om te laten zien aan mensen thuis. Dit gebeurt er met die financiering. En anders komt er alleen een persbericht. De vn heeft dit gedaan terwijl dat is natuurlijk gewoon door donoren mogelijk gemaakt. Dus we blijven ook wel onze partners aanmoedigen om ook te laten zien wat ze met dat ongeoormerkt geld te doen.

[1:55:59] Dan vroeg de heer dan vroeg de heer thijssen ook nog naar

[1:56:11] het online onderwijsprojecten in afghanistan voor meisjes.

[1:56:17] Ik ben met dit specifieke project niet bekend. Ik focus me eigenlijk vooral dus juist op ongeveer ongeoormerkt de flexibele humanitaire financiering aan vertrouwde partners

[1:56:31] en dit gaat even over humanitaire en dat stelt ze in staat om ook die hulp te bieden in afghanistan en meerdere partners zoals unicef en en joost gebruiken nederlandse financiering voor passende onderwijsprogrammas voor meisjes ook in afghanistan.

[1:56:48] Dus ik zal naar dit project kijken. Maar ik kan nu niet op project basis dat hier nu toezeggen, want op die manier programmering we niet. We doen dat juist via partners en via organisaties als unicef die dan weer zo'n initiatief zouden kunnen steunen,

[1:57:07] maar

[1:57:11] wij hebben steeds gezegd bij dit zal niet humanitair, maar we hebben steeds gezegd aan onze hulp. In afghanistan zijn voorwaarden verbonden, namelijk dat er ook toegang is voor meisjes en die voorwaarden staat

[1:57:33] dan vroeg mevrouw mutluer nog over de gevolgen als de resolutie niet wordt verlengd. Dat is ook elk halfjaar eigenlijk natuurlijk weer levert veel zorgen op. Ook bij ons, want die resolutie die vn veiligheidsraad resolutie voor de toegang tot noordwest-syrië is essentieel voor die vn-hulp,

[1:57:58] omdat hulp uit het regime gebied. Dit deel natuurlijk vrijwel niet bereikt.

[1:58:03] Wanneer de vn geen toegang meer zou hebben, zal de hulp vanuit turkije door het rode kruis voor ngos via commerciële kanalen naar noordwest-syrië

[1:58:14] gebracht moeten worden en wordt de hulp ook veel beperkter.

[1:58:20] Wij blijven ons binnen u verband onverminderd inzetten voor de verlenging van deze resolutie en ook dat heb ik kenbaar gemaakt in mijn gesprekken. Toen ikzelf ook in turkije was

[1:58:32] dan vroeg mevrouw van der graaf nog naar de situatie in soedan en of dat een crisis zal worden.

[1:58:40] Op dit moment erkennen de vn, organisaties, de internationale ngos en de lokale organisaties, de schaal en de mogelijke impact van de crisis.

[1:58:50] Absoluut zijn ook aan het inventariseren wat de noden zijn en daarop wordt dat humanitaire respons plan ook aangepast.

[1:59:02] Het is wel aan die actoren om die eerste respons te geven dan wel op te zetten. Dus de vn, de internationale en nationale ngos

[1:59:12] en wij ondersteunen de humanitaire hulp in soedan via de touch verliefd lions het veel aan soedan. Sorry, het vn, soedan, humanitair in van het vee en centraal urgentie van en de rode kruis beweging.

[1:59:29] Van de graaf. Sorry

[1:59:32] verheldering.

[1:59:33] Maar de vraag die mevrouw van der graaf denk ik. Nu gaat stellen of we weten of het alert crisis zal worden dat dat die vraag kan ik nu niet beantwoorden dat dat daar zijn wij nog niet van op de hoogte dat dat het geval zou zijn bekijken nu echt heel praktisch naar welke noden er zijn en en hoe in hoeverre we onze humanitaire respons daarop kunnen aanpassen, maar van een crisis,

[1:59:59] Is nu wordt nu nog niet gesproken

[2:00:03] geen behoefte.

[2:00:04] De minister vervolgt.

[2:00:12] Dan gaan we nu

[2:00:17] naar

[2:00:20] het blokje over de voorjaarsnota

[2:00:22] ook.

[2:00:26] De heer klink,

[2:00:27] De voorjaarsnota.

[2:00:28] De actuele criminelen actuele crisis. Dus ik had even gewacht want ik had nog een vraag gesteld over de toekomstige crisis over de superheld jong en relatie,

[2:00:39] hoe er samengewerkt kan worden tussen nederlandse de europese unie, tussen afrikaanse landen met de laatste tot migratie. Meneer klink dat soort zaken die eigenlijk mijn inbreng mee af.

[2:00:51] De eenmaal kwalijk die dat was en die

[2:00:59] nou eigenlijk al zoals ik al eerder in mijn beantwoording ook heb gezegd, is het vooruitlopen en het op een voorspellende te voorspellen crisis. Dus die zogenaamde anticiperende actie echt een prioriteit voor nederland.

[2:01:13] De vn bekijkt op dit. We hebben de el niño die super el niño al eerder ook in een in een debat besproken en de vn is ook echt aan het kijken op dit moment. Welke anticiperen, anticiperende hulp onmogelijk is om de impact te verkleinen. Daar kan gedacht worden aan het opslaan van voedsel

[2:01:32] opdrogen, toegankelijke locaties of op het voorhand verstrekken van medische kits.

[2:01:39] Nederland steunt de vn, organisaties die joost rode kruis beweging ook die actief zijn op anticiperende hulp en dat dat doen we dus al. Dat is ook een van de van de thema's om het maar zo te zeggen waarop we humanitaire financiering verlenen.

[2:02:02] Dus hoe bereidt nederland zich voor binnen de vn wordt gedaan en zo

[2:02:11] draagt nederland bij.

[2:02:14] Toch nog een vervolg.

[2:02:15] De een onderdeel over de humanitaire hulp. Het is mooi antwoord op geven, maar dat het andere aspect over de toename van de migratiestroom. In hoeverre wordt op dat vlak internationaal samengewerkt

[2:02:26] door zo'n door zo'n ramp.

[2:02:28] De minister.

[2:02:32] Behalve de de vn is ook het ado en bereidt zich voor of is in ieder geval bezig met

[2:02:42] aan het monitoren welke migratiestromen er nu zijn en welke er dan eventueel op gang zouden kunnen komen. Dus op die manier bereiden we ons vorig jaar. We gaan nog niet nu opvang in de regio

[2:02:56] tuigen zonder dat er daar nu

[2:03:01] als sprake van is, maar we zijn wel druk aan het monitoren.

[2:03:08] Goed.

[2:03:09] Minister bij haar laatste blokje denk ik over de voorjaarsnota ik vast wel nog wat interrupties als ik het zo

[2:03:17] narekenen.

[2:03:40] Ja.

[2:03:43] De voorjaarsnota die natuurlijk is gepresenteerd. Twee weken geleden

[2:03:53] en ik geloof dat verschillende leden van uw commissie mij vroegen wat ik daar van vond

[2:03:59] en ik laat ik maar gewoon zeggen dat is natuurlijk pijnlijk want we moeten gaan doen op de who is begroting.

[2:04:14] Kijk. Toch vind ik het wel belangrijk om de context te schetsen.

[2:04:20] De ingrijpende gebeurtenissen van het afgelopen jaar hebben gezorgd voor tegenvallers op de rijksbegroting. We hebben ook onze minister van financiën horen zeggen de tijd van gratis geld is voorbij. We hebben met elkaar afgesproken dat we tegenvallers dus zoveel mogelijk binnen de lopende begroting opvangen. We hebben als kabinet ervoor gekozen om extra geld budget vrij te maken voor groningen. De de toeslagen. En inderdaad de gestegen asielinstroom leidt tot hogere uitgaven.

[2:04:55] U bent erover geinformeerd in de voorjaarsnota en we hebben met elkaar afgesproken bij de start van dit kabinet dat we de de systematiek die de oeso dac de systematiek dat we eerstejaars opvang kunnen toerekenen aan oda dat we die, zoals we dat al jaren doen blijven doen

[2:05:19] en daar is in ieder geval bij deze voorjaarsnota hebben daar geen verandering in gebracht. Wat inderdaad leidt tot een verschuiving binnen het budget. Het budget daalt niet en stijgt ook eigenlijk per saldo omdat we vanwege de inzet voor oekraïne. Want daar hebben we dus wel ook dat is wel generaal gedekt. De heer hammelburg vroeg nog naar bijvoorbeeld of wij

[2:05:51] bij opvang in de regio of dat dan uit het os budgetten moest als bijvoorbeeld ging om de oorlog in oekraïne.

[2:06:01] En dat dat gedekt werd uit het budget. Nu hebben we daar juist een cap voor afgesproken met financiën waarin we zeggen we doen honderdvijftig miljoen betalen wij voor de opvang van eerstejaars van oekraïne die hier oekraïners die het eerste jaar zitten en voor de rest wordt dat betaald voor financiën of er wordt dat dus generaal gedekt, maar in dit geval leidt die tegenvaller van die eerstejaars opvang tot grote ombuigingen op mijn begroting en en de pijn en de zorgen die uw leden uitdrukken die deel ik. Tegelijkertijd hebben we deze keuzes gemaakt met het kabinet en daar sta ik achter en

[2:06:50] de. Oh ja. En werd er nog gevraagd. De bezuinigingen zoals ze nu zijn aangeleverd bij financiën waar toch een aantal van u refereerde van we weten nu al dat er wordt bezuinigd op dit en op dat dat staartje heeft gekregen. Dat is administratief. Wat wij aan moeten leveren bij iris. Dus er zijn nog geen keuzes gemaakt over waar waar er ombuigingen zullen zijn. Dacht daar ga ik me de komende tijd over buigen. Mevrouw van der graaf vroeg bijvoorbeeld of we niet willen snijden in juridisch verplichte programma's in ieder geval voor het lopend jaar. Want dat is het is sowieso pijnlijk. Maar met lopend jaar is het meest pijnlijk omdat je dan inderdaad moet kijken waar kunnen het vandaan halen. Is mijn inzet in het lopende jaar zeker om juridische verplichtingen zoveel mogelijk gewoon gestand te doen, ook omdat er natuurlijk een betrouwbare overheid willen zijn en en we daarom juridische verplichtingen zo veel mogelijk willen nakomen

[2:07:59] en ik nog een laatste en de verdeling van de overige ombuigingen. Daar zal ik de kamer met prinsjesdag over informeren. Een aantal van uw leden vroeg ook wilt u dit deze post ontzien of humanitairehulp ontzien en we hebben natuurlijk bij de de intensivering van coalitieakkoord ingezet op een aantal prioriteiten. Humanitaire hulp hebben we nog honderdvijftig miljoen bijgeplust op één januari. Dus dat zijn natuurlijk wel hele belangrijke prioriteit voor het kabinet. Maar

[2:08:32] toch wil ik hierbij zeggen. Laat ons dat nou even in alle rust daar de tijd voor nemen om precies te zien waar zit nog die vrije ruimte en dus ik wil eigenlijk niet toezeggen dat we bepaalde dingen gaan ontzien.

[2:08:51] Behalve de zoveel mogelijk juridisch verplichte.

[2:08:55] Er zijn vragen

[2:08:57] als eerste de heer van den brink daan waarvan de graaf en vervolgens ook de heer hammelburg. En dan komt er nog een vierde achteraan van de heer thijssen die weer in ons midden is. De heer van der brink.

[2:09:07] Dankuwel. Voorzitter, om met dat laatste te beginnen is natuurlijk wel cruciaal. De juridisch verplicht afspraken en de onrust die daar nu overigens losgebroken maakt natuurlijk dat dat wel een een belangrijke toezegging is van deze minister. Dat dat voor al die organisaties ook van belang is in ditjaar dat ze ervan uit mogen gaan. Dus dat is denk ik een belangrijke vaststelling. Dat maakt de opgave voor de jaren erop natuurlijk niet minder groot. En wat daar denk ik wel van belang is is ook gewoon meneer zegt geeft mij de tijd en de rust. Ik denk dat dat een terechte vraag is en

[2:09:43] vanuit ons zijn wij het controlerend orgaan, maar er zijn wel heel veel organisatie daar natuurlijk wel bij betrokken willen zijn op een bepaalde manier. Nu snap ik dat dat niet het begin van het gesprek, maar mag wel vragen om daarop te reageren vanuit de minister hoe ze dat ziet want er zijn heel veel organisaties die daarbij betrokken zijn die naar de komende jaren natuurlijk ook kijken wat wat staat te gebeuren.

[2:10:04] Dus in dat proces dat u inricht om daar wel ook de organisaties bij te betrekken in uw beleidsterrein.

[2:10:10] De gelder, de minister,

[2:10:18] Ja dat dat gesprek wil ik zeker aan met die organisaties.

[2:10:24] Het is wel zo dat wij dat doen vanuit onze eigen beleidsprioriteiten die wij onszelf stellen en natuurlijk maar we hebben voortdurend gesprek met met ontvangende organisaties.

[2:10:37] Maar ik denk wel dat het heel belangrijk is dat wij eerst ik als minister en met mijn experts in kaart brengen

[2:10:48] welke

[2:10:50] prioriteiten wij stellen en waardevrij ruimte zit en en ook de gesprekken aangaan met de organisaties. Maar ik denk wel dat het moet beginnen bij de de politieke prioriteiten en de prioriteiten die wij zien in de wereld. Hè bedoel daar is ook de who s nota vorig jaar op gestoeld. De actuele situatie.

[2:11:14] Vervolgen? Gaat uw gang.

[2:11:16] Ik bedoel dat u heeft uw eigen verantwoordelijkheid snap ik. Het gaat. Het gaat vooral erom dat juist in dit soort zaken natuurlijk vaak de mededeling is komt op moment dat het ongeveer in de krant staat.

[2:11:27] En juist in dit gevoelige dossier waar het gaat om militaire hulp. Zo organisatie hierbij betrokken zijn, is het vooral van belang recht op proces goed in. Want dit zijn partijen waar wij nog heel lang mee willen samenwerken. Dat is belangrijk dat we op een zorgvuldige manier doen.

[2:11:42] De minister.

[2:11:43] Dat vind ik een terechte punten van de heer van den brink. We willen zoveel mogelijk betrouwbare overheid zijn en de organisaties met wie we samenwerken. Dat zijn ook vaak langlopende, langlopende samenwerking traject.

[2:11:56] De.

[2:11:58] Waarbij vertrouwen ook een heel belangrijk uitgangspunt is en dat ook zou moeten blijven. Zo. Lokale uitvoerders zitten niet bij ons aan tafel. Dus het zijn wel de onze. De de organisatie

[2:12:10] aan die wij de subsidies verstrekken.

[2:12:14] De heer van den brink. Laat het erbij. En dan zou ik graag toch juiste conclusie geef ik graag het woord aan mevrouw van der graaf. Gaat uw gang.

[2:12:23] Voorzitter, ik ben blij dat de minister op dit moment helderheid geeft dat er lopende contracten niet worden opengebroken en ik denk dat dat er rust is die die nodig is in het veld. Want daar was men zeer bezorgd over.

[2:12:35] Voorzitter, ik ben wel een beetje teleur.

[2:12:39] Zo heb ik de minister.

[2:12:43] Ja.

[2:12:45] U kunt verder gaan met het de uitleg.

[2:12:48] Is uit dat gaat uw gang. Ik graag even wat meer helderheid geeft want dan ontstaat er weer nieuwe nieuwe

[2:12:55] voorzitter. Ik ben wel een beetje teleurgesteld over de minister dat zij hier op dit moment

[2:13:03] geen blijk geeft van

[2:13:07] de meest kwetsbare in deze wereld echt te willen beschermen en noodhulp niet wil toezeggen dat zijn noodhulp veel zoveel mogelijk ontzien.

[2:13:17] Ik vind dat wel heel lastig. De minister vraag tijd om daar rustig over na te denken. Maar

[2:13:27] voorzitter, wie vertolkt van van de minister voor ontwikkelingssamenwerking, mogen we ook verwachten dat zij de stem vertolkt

[2:13:34] van de aller armsten in de wereld en dat die beschermd worden. De mensen die in de meest

[2:13:41] meest kwetsbare situatie zich bevinden die

[2:13:46] die in nood zijn. Voorzitter, dat is wat we vragen van de minister op het moment dat zij er nu nog staat voor het maken van keuzes. Ik ben blij dat we het moment nog niet voor gemist hebben.

[2:13:58] We kunnen we dan die minister niet toch uitdagen om te zeggen ik zeg u dat toe want ik vind het ook belangrijk en we hebben met elkaar in het coalitieakkoord ook gezegd wij vinden dit belangrijk, maar voor de allerarmsten te zijn.

[2:14:14] Ja. Dankuwel. Voorzitter

[2:14:18] ik in antwoord op de vraag van mevrouw van der graaf. Ik heb zojuist aangegeven dat humanitairehulp een heel belangrijke prioriteit van dit kabinet

[2:14:28] en ik heb ook aangegeven, maar ook al eerder in dit debat dat het een balans is alle. Oh s

[2:14:36] is gericht op de meest kwetsbare van de wereld.

[2:14:39] Want aan de ene kant zijn we bezig met preventie en aan de andere kant met noodhulp. Dus.

[2:14:45] Ik.

[2:14:46] Ik zal ik heb u al gezegd

[2:14:49] dat wij juridisch verplichtingen zo veel mogelijk zeker dit lopend jaar gaan ontzien. Daar ga ik mijn uiterste best voor doen. Dan ga ik me echt heel hard voor inspannen. Want ik begrijp ook die onrust. Beide organisaties die wil ik ook zoveel mogelijk wegnemen. Maar ik kan u niet keihard beloven dat we dat niet gaan doen. En nogmaals ik ga echt mijn uiterste best doen

[2:15:15] maar. En humanitaire hulp is ontzettend belangrijk, maar ik weet ook volgende week of de week. Daarna hebben we een debat over water en over voedselzekerheid en de week erna hebben we een debat over global health

[2:15:29] en de week erna hebben we weer een ander debat en ik ben zo bang dat er bij elk debat gaan zeggen dat moeten ontzien worden en dat vind ik toch lastig. Dus. Daarom wil ik ook bij dit debat om echt het onderwerp. Want die de wat ik nu met mijn begroting moet gaan doen. Dat valt mij niet ligt en ik wil dat echt in rust doen. Dus ik ik zou daarom zeg ik. Ik sluit op dit moment niets uit.

[2:15:59] Dan

[2:16:02] laatst, mevrouw van der graaf het erbij. Dan wilde ik graag door naar de derde vraag. Interruptie van de heer hammelburg gaat u gaat uw gang.

[2:16:08] Ja. Dankuwel. Voorzitter, want we hebben het nu over dit scenario voor dit jaar en de komende jaren dat we er tegenvallers moeten opvangen in het ontwikkelingssamenwerking en noodhulp budget en dan hebben we het al over waar zou die pijn dan terecht moeten komen en ik snap heel goed dat de minister zegt dat ook naast noodhulp ontwikkelingssamenwerking strategische partnerschappen met het maatschappelijk middenveld allemaal heel erg belangrijk zijn om die allerarmsten te beschermen, te bereiken en te ondersteunen en en de situatie te verbeteren. Ik zou er overigens ook wel een suggestie kunnen doen. Probeer noodhulp zoveel mogelijk te ontzien en de semi gebonden hulp, bijvoorbeeld onder artikel één punt drie. De drive infrastructuurprojecten zijn wat mij betreft en volgens mij velen in deze kamer echt van minder prioriteit aan de een noodhulp

[2:16:52] en de andere beleids artikelen. Dus laat ik die boodschap alvast meegeven en ook aan de minister meegeven dat we inderdaad niet met een vette accompli willen worden geconfronteerd als kamer dus graag nog de kans krijgen om daar invloed als coca als kamer op te krijgen. Maar de minister gaat nu wel voorbij aan de vragen die we hebben gesteld, want we hadden het over de invulling van deze tegenvallers over de mogelijkheden om die tegenvallers tegen te gaan en te dempen in de komende jaren, bijvoorbeeld door een plafond, een maximering of een kast schuif of andere mogelijke oplossing en de vraag was voor mij heeft de minister daar gekeken is. Ze bereid daar verder over te praten met haar collega's bijvoorbeeld op d en v van der burg je zulke eens.

[2:17:32] De hele de pijn rond af.

[2:17:35] Was. Wat heeft de minister bekeken en wat is ze bereid om mee te nemen met deze collega's.

[2:17:39] Helder dank meneer hammelburg. De minister.

[2:17:43] Kijk, zoals bekend kwalificeren die uitgaan van eerstejaars opvang en zoals ik eerder al zei van asielzoekers uit welke landen als oda en gezien de forse stijgingen van de asiel uitgave is uiteraard gesproken over de mate waarin het oda budget daaraan. Daaruit moet worden betaald.

[2:18:04] Wij hebben daar als kabinet voor gekozen. Dat hebben we gedaan bij aanvang van deze coalitie in het coalitieakkoord om reguliere systematiek die we ook de jaren daarvoor al volgde te volgen en daar hebben we bij dezen voorjaars besluitvorming niet voor gekozen. Die aanpassing van de systematiek is niet aan de orde geweest bij deze

[2:18:29] voorjaars besluitvorming.

[2:18:32] Wilders.

[2:18:34] Dat zijn. Dat was de laatste interruptie. Helaas. Maar weet dat meer thijssen nog op nul staat een expliciete terugkomt voor dit onderwerp. Dus ik weet dat u een vraag heeft misschien kunt u daar vinden. Meneer hammelburg.

[2:18:47] Ik zal mijn best doen. Dagvoorzitter en dank aan de minister voor de beantwoording van de vragen.

[2:18:52] Er zijn noemt deze bezuiniging pijnlijk, maar vervolgens legt ze onomwonden uit. Dit is nou eenmaal de systematiek.

[2:18:59] Volgens mij een kwart van het budget wat bestemd is voor de allerarmsten wordt hier even

[2:19:05] weggegeven

[2:19:06] en ik snap dat er een oorlog is in ons continent en ik snap dat er ook kosten voor gemaakt moeten worden

[2:19:10] en ik vind dat het ook op een behoorlijke manier moet worden gedaan. Maar dat een kwart van het geld wat nederland

[2:19:16] als een van de rijkste landen ter wereld dan maar even naar zichzelf toe schuift om de opvang hier goed regelen en de allerarmsten in de wereld

[2:19:23] in de kou, laat staan dat vind ik niet pijnlijk. Ik vind het niet acceptabel

[2:19:28] en ik snap ook niet dat de minister het acceptabel vindt. Dit kan toch niet

[2:19:34] de serieus. Waarom heeft de minister heeft de minister overwogen om tegen de ministerraad te zeggen bij de voorjaarsnota zou gaan we dat niet doen. Er is een oorlog op. Dit kon op dit continent gekomen. Daardoor zijn de ongehoord hoge kosten.

[2:19:45] Ik snap dat is de systematiek is maar die gaat even van tafel. Beste mensen want ik sta voor de allerarmsten op deze wereld

[2:19:52] heeft de minister wat gedaan is er uberhaupt een discussie geweest over

[2:19:55] om het op een andere manier op te lossen dan ons te verschuilen achter dit is de systematiek een kwart van het budget voor de allerarmsten.

[2:20:03] De minister.

[2:20:08] Allereerst wil ik toch nog reageren op iets wat u zegt over de oorlog op ons continent en dat die dat die hoge kosten met zich meedragen en die vluchtelingenstroom die wordt niet ten laste gebracht van oda. Die wordt generaal gedekt. Honderdvijftig miljoen wordt daar uitbetaald, maar wordt uit mijn budget betaald. Maar de rest. En het gaat over miljarden wordt door de minister van financiën betaald.

[2:20:35] Wat er verder in de minister raad hierover gesproken is. Dat laat ik in de ministerraad.

[2:20:43] Maar het zijn natuurlijk pittige discussies geweest maar dat moet ik wel zeggen van alle

[2:20:50] ministers, want het is niet alleen bij jou is die aangeslagen wordt wel voor de eerste opvang, maar er zijn veel meer tegenvallers waar we nu mee te maken hebben en we hebben met elkaar afgesproken dat we dat in de lopende begroting moeten. U kunt aan de minister van szw vragen wat ze van het stap fondsen vindt. Er zijn gewoon is. Het is flauw om dingen tegen elkaar af te zetten. Maar het is wel dat alle ministers moeten lijden. Pijn nu en ik ook. En het gaat om een echt een heel groot bedrag geef ik toe ben ik helemaal eens met de heer thijssen en en maar we hebben wel als kabinet besloten om de systematiek zoals we die hebben afgesproken te blijven volgen en daar sta ik als minister voor bijhouden is achter hoe pijnlijk ik het ook vind.

[2:21:50] Mijn partij vindt het

[2:21:51] de echt niet acceptabel. We zullen ook met een alternatief komen met prinsjesdag, waarbij we laten zien dat er geld zat is in dit land en dat we dat niet hoeven te beknibbelen op de allerarmsten in deze wereld. Ik had nog een andere vraag gesteld aan het gaat over het rapport van de algemene rekenkamer die zegt dat structureel de eerstejaars asielopvang te laag wordt ingeschat.

[2:22:09] De structureel waardoor we eigenlijk structureel weten dat er geld wordt beknibbeld op de begroting van deze minister.

[2:22:18] Dus heeft de minister in naar gekeken en heeft dus ook gewoon gezegd, schat die kosten en reëel in want het gaat ten koste van mijn budget voor de allerarmsten van deze

[2:22:26] de mussen.

[2:22:28] Ja.

[2:22:30] Dit is die die inschatting wordt v gemaakt en dit is

[2:22:36] de meest reële inschatting die we kunnen maken op basis van de systematiek die we hanteren daarvoor voor dit voor deze inschatting.

[2:22:47] Dus ik heb het natuurlijk bespreken we dit regelmatig tussen ministeries ook omdat het voor ons inderdaad tot fluctuaties leidt, maar dit is zoals wij begrijpen, de meest accurate systematiek die hiervoor gehanteerd kan worden.

[2:23:09] De interruptie thijssen.

[2:23:12] Dan gaan we ook nog eens goed bekijken, want het zou toch mooi zijn als we nog wat geld kunnen behouden voor die allerarmsten in de wereld. Mijn laatste vraag gaat over die maximering van hoeveel geld er eigenlijk van het budget af kan gaan en ik heb uitspraken gezien de media van een aantal coalitiepartijen waardoor ik denk. Goh. Volgens mij staat er draagvlak voor de kamer. Als we dat een beetje slim doen en mijn vraag zou zijn, is de minister dan bereid om te zeggen nou camera's jullie dat willen. Dan geef ik het oordeel kamer en probeer die meerderheid maar te vinden want ik snap ook wel dat er veel pijn zit bij de kamer dat dat zo is.

[2:23:43] Dus

[2:23:44] staat de minister de open voordat de kamer gaat proberen om hier toch proberen de pijn te verlichten.

[2:23:51] De minister,

[2:23:53] Dit is deze vraag moet ik echt doorverwijzen naar debat over de voorjaarsnota. De heer stoffer heeft mijn input net voor gevraagd.

[2:24:01] Die heeft hij gekregen en dit dat dat gaat echt over begroting systematiek van hoe we dit aanpakken. Dus dat klinkt flauw. Maar daar ga ik u verwijzen naar dat debat.

[2:24:13] Heldere minister de laatste hele korte van

[2:24:17] dit. Dat wordt een spetterend debat. Dan had ik nog een vraag over wat u wat de minister gaat aanleveren bij prinsjesdag om inzichtelijk te maken waar ze wil bezuinigen, kan de minister dan ook concreet maken

[2:24:29] welke projecten dan inderdaad op gekort wordt en wat dat betekent, want we zien soms bij rapportages hoeveel kinderen zijn gevoerd. Hoeveel tenten zijn uitgedeeld. Ik zou dan ook wel inzichtelijk willen hebben hoeveel kinderen er niet gevoerd gaan worden door door deze maatregelen. Hoeveel tenten er niet uitgedeeld gaan worden, zodat we ook echt zien wat deze systematiek betekent voor de allerarmsten in de wereld.

[2:24:48] De minister,

[2:24:52] In sommige gevallen kan dat wel en ben ik bereid dat te doen. Andere gevallen is het heel lastig. Want wat op vijf punt vier stond. Dat is vrije ruimte. Dat is nog niet geadopteerd. Dus daar hebben we nog niet

[2:25:06] kunnen we dat nog niet inzichtelijk maken. Maar waar dat kan,

[2:25:12] zal ik dat doen.

[2:25:16] Een toezegging maar opschrijven. Bekijk even vier prinsjesdag is dan is dat eigenlijk in het van toezeggingen gedaan. Dat was uw laatste interruptie. Ik weet niet of de minister aan het einde was het blokje met betrekking tot voorjaarsnota heb nog.

[2:25:31] In antwoord ben ik mevrouw van der graaf verschuldigd over wanneer de brief naar de kamer zal komen over het onderzoek naar de systematiek

[2:25:41] en die zal ik zal zorgen dat hij niet alleen voor de jaarverslag het regio van het jaarverslag wat we hadden toegezegd dat die ook komt voor

[2:25:53] de debat over de voorjaarsnota.

[2:25:57] Dus heel netjes erg behulpzaam kan ik me voorstellen dat is ook een toezegging noteren. Ik weet niet minister of dat uw laatste opmerking was dat u inderdaad aan het einde van van het laatste blok was met betrekking tot opmerkingen en reacties over de voorjaarsnota, want er zijn we aan het einde van de eerste termijn met uw reactie starten van de tweede termijn. Ook in verband met de tijd zou ik wel willen opmerken

[2:26:23] dat we geen bron zullen zijn en dat we de reactie laatste opmerkingen of vragen binnen anderhalve minuut proberen voor te leggen

[2:26:33] dan. Sorry.

[2:26:35] Voordat een tweede termijn ingaan. Er zijn een aantal vragen niet beantwoord waar ik eigenlijk nog een reactie op zou willen hebben in in de eerste termijn ik even in twee hele concrete vragen over de evaluatie had ik gevraagd naar de multilaterale scorekaart of daarin lokalisering expliciet er meegenomen kan worden op het moment dat hij naar de kamer komen. Volgens mij komen ze dit najaar weer naar de kamer dat vermoeden heb ik zomaar. Dat zou ik graag toegezegd.

[2:27:04] Wel scherp, mevrouw van.

[2:27:05] De tweede.

[2:27:07] Vraag die ik had gesteld is was eigenlijk naar de initiatieven binnen de verenigde naties zelf van martin david om lokalisering daar of het werken met lokale gemeenschap en betrekken. Dus de mensen voor wie de hulp bedoeld is ook echt betrekken bij bij de hulp geven vorm geven van hulp zelf. Wat wat daar de stand van zaken is en om daar ook over geïnformeerd te helder.

[2:27:34] Ik minister, ik geef u graag het woord.

[2:27:37] Ik kom er in tweede termijn. Ik

[2:27:41] ik in tweede termijn toch graag terug.

[2:27:45] Zijn in ieder geval nog wat openstaande.

[2:27:47] Hij ligt genoteerd.

[2:27:49] De tweede termijn op terug. Dat gezegd hebbende, geef ik graag het woord starten. De tweede termijn, met als eerste hammelburg gaat uw gang.

[2:27:58] Ja. Dankuwel. Voorzitter, want mijn afdronk van dit debat is toch niet niet een niet een hele positieve, temeer omdat ik echt op cruciale vraag toch geen antwoord heb gekregen en niet ben gerustgesteld.

[2:28:12] Wij hebben in het coalitieakkoord afgesproken om een half miljard te intensiveren structureel op de begroting van ontwikkelingssamenwerking en humanitaire hulp en dat betekent dus ook dat wij een hele duidelijke keuze met ook nog extra prioriteiten klimaatfinanciering opvang in de regio bijvoorbeeld humanitaire hulp. Zoals ik al zei, om daar op te plussen en dat hebben we gedaan vanuit de gedachte dat er echt een aanleiding toe was vanwege de toenemende noden crisis in de wereld die niet alleen een gevolg lokaal hebben, maar ook op nederland in europa en de stabiliteit in de veiligheid in de wereld en echt mensen raakt het miljoenen tientallen honderden miljoenen mensen raken in hun levensbehoefte die in nood zijn en voorzitter, dan vind ik een soort van vette accompli antwoord van de minister. Dit is wat het was in de voorjaarsnota en ik ben niet verder bereid of ik geef ze geen antwoord op de vraag of de minister bereid is om met collega's op j en v van de burger je zulke is nog eens goed na te gaan wat er mogelijk is om in ieder geval te zorgen dat het effect van deze tegenvaller gedempt wordt voor de komende jaren, zodat we niet hoeven te bezuinigen. Alleen op lopende programmas, maar er ook voor kunnen zorgen dat we ons aan afspraken internationale afspraken kunnen houden, bijvoorbeeld over klimaatfinanciering dat we ervoor kunnen zorgen dat we opvang in de regio kunnen zeker stellen. Landen die echter ook in nood zijn, nog veel meer dan wij ook kunnen blijven ondersteunen. Om te voorkomen dat er verder conflict en oorlog uitbreekt dat ook weer consequenties heeft niet alleen voor de mensen daar maar ook de mensen hier want daar hebben we het over hebben we bezuinigen niet alleen op mensen daar bezuinigen ook op onszelf en op de wereld. Voorzitter, die antwoorden heb ik niet gehad. Dus ik hoop toch echt in de tweede termijn dat de minister zal toezeggen aan deze commissie het met deze twee collega's binnen de gezamenlijke begroting nog eens goed te kijken wat er mogelijk is een plafond desnoods een kast schuif waar het liefst een maximering op de uitgaven en als dat niet onder de begroting van de heer van der burg kan dan maar onder de begroting van mevrouw hilkens.

[2:30:08] Helder

[2:30:09] op twee minuten

[2:30:11] dan kijk ik naar de heer van den brink of keurig doen. Het wordt spannend.

[2:30:17] Nee. Dankuwel. Voorzitter, de noodzaak van humanitaire hulp is een dagelijkse realiteit en de goed dat we daar als nederland onze verantwoordelijkheid in blijven nemen en de daags wil van soedan zijn daar natuurlijk meest confronterend. Goed. U noemde dat toen straks nog en ik wil toch nog even mijn complimenten maken over de evacuatie die daar heeft plaatsgevonden in de afgelopen tijd tussen alle mensen die daarbij betrokken zijn.

[2:30:40] Onze onze dank daarvoor goed dat de minister heeft toegezegd dat minister ook bij de vn zal blijven aandringen op die lokalisering,

[2:30:48] de samen met andere donoren zal blijven attenderen

[2:30:52] ten aanzien van de voorjaarsnota voor ditjaar de consequenties zien te voorkomen en een zorgvuldig proces. Dat zijn denk ik. De belangrijkste stappen die we hier voor vandaag te maken. In dit debat zal ongetwijfeld vervolgd worden

[2:31:05] en dat de organisatie op tijd zullen worden betrokken.

[2:31:08] Dat waren mijn opmerkingen in tweede termijn.

[2:31:13] Heeft een vraag aan de heer van den brink.

[2:31:15] Vergeet in twee minuten debat aanvragen.

[2:31:17] Dat wil ik bij dezen graag. Dat staat opgetekend. Er is op die manier genoteerd. Want anders gaat iemand anders die kans pakken genoteerd heer.

[2:31:29] Dank voorzitter, dank ook de minister voor de beantwoording. Het debat ging natuurlijk over humanitaire hulp. Als er iets waar we als nederland in het verleden veel aan hebben gedaan op het moment veel aan doen en ook in de toekomst niet in de laatste plaats vanwege langjarige afspraken die we hebben afgesproken hebben vastgelegd. Dus dat is juist een positief iets. Het debat wat we nu vandaag hebben gehad, ging heel veel over de begroting systematiek aan de ene kant is dat natuurlijk logisch maar aan de andere kant is de plek waar we dat debat met elkaar moeten voeren. Is echt bij de behandeling van de voorjaarsnota en ik roep ook alle collega's op om omdat daar te voeren op de plek waar dat is en waar alle plussen en minnen tegen elkaar weg worden gestreept. Ja. En verder ook wat de minister aangaf. Juist om die tijd te gunnen om goed in kaart te brengen van wat kan wat niet kan ook. Ik denk ook juist met het ministerie van financiën daarover schakelen met de minister kaag over kast schuift dat dat heel zinnig is om te doen en die uitkomsten die die zullen we uiteraard zien. Maar het is goed om daar de tijd voor te nemen en dat goed op papier te zetten. Tot zover dankuwel.

[2:32:35] Dankuwel. Meneer klink graag door naar de heer stoffer als geen vragen zijn. Gaat uw gang.

[2:32:40] Ja. Dank, voorzitter en dank ook aan de minister voor de beantwoording van de vragen.

[2:32:47] Ik vind het ook de afdronk vind ik ook wel wat lastig inderdaad natuurlijk eigenlijk spreken over een aantal zaken die over niet al te lange termijn bij de voorjaarsnota komt de missen in ieder geval laten zien dat de haag ook gewoon pijn zit in wat hier speelt en ik kan nog een keer naar vragen maar dat helpt ik niet zoveel. De antwoorden waren denk ik. Helder

[2:33:05] en ik zie ik heb nogal wat portefeuilles zie je overal wel een stuk pijn terugkomen. Ik vind deze wel

[2:33:11] om een beetje eufemistisch uitdrukken wel vrij. Hij lijkt me vrij fors worden.

[2:33:15] Dus ik denk dat dit nog eens goed te overwegen bij de voorjaarsnota met elkaar moet kijken van is dit nu echt wat we willen.

[2:33:24] Ik ga in ieder geval op kauwen. En dan gaan we tegen die tijd denk ik wel zien wat we hier te maken.

[2:33:31] Dus ik ga niet een heel blij gevoel naar huis lijkt dat zomaar zeggen een andere kant. De boodschap die de minister afgeeft. Voorzitter, die is heel helder.

[2:33:38] En daar zult u dit moment denk ik mee moeten doen en met elkaar af moeten wegen. Wat er straks rond die voor nota gaan doen. Dat gaan wij in ieder geval doen en als ik de collega's zal worden gespeeld dat bij vele anderen ook. Dus

[2:33:49] dat is het meer kan ik er niet van maken.

[2:33:52] Dank meneer stoffer. U heeft in ieder geval de unieke positie met een twee keer heb woordvoerder financiën en.

[2:34:01] Ik heb een stuk of zes, zeven. Voorzitter zelfs en dan bedoelen we daar nog weer aan bezuinigingen.

[2:34:08] Het is ook ontzettend lastig en moeilijke puzzel.

[2:34:10] De voorzitter, dat ik ook bij als je in een kabinet is het nog lastig om die afweging te maken en daarom wil ik ook niet vanuit de oppositie voel ik me niet helemaal altijd maar ik ben niet van de coalitie, maar ook niet te makkelijk roepen van en doet u dan maar even dit of dat ik wil wel meedoen in die integrale afweging waarvan ik heel goed begrijp hoe lastig die ook ligt zeker ook voor de collega's die ook hier aan tafel zitten. Dus

[2:34:34] misschien is het goed om dat ook nog wel te zeggen.

[2:34:37] Ik denk dat collega's ook enorm waarderen.

[2:34:39] Hartelijk dank. Tot slot, mevrouw van der graaf.

[2:34:42] Voorzitter, ik dank de minister ook voor haar antwoorden en voorzitter, ik denk dat zij weet dat niet voor mijn fractie zon bevredigend is als afronding van dit debat en ik ben wel blij dat de minister ook blijk geeft

[2:35:01] misschien nog wel een beetje hoop te hebben van de bespreken bij de voorjaarsnota en daar ben ik ook blij met de toezegging dat die brief over met reactie op de aangenomen motie om te kijken naar die systematiek en hoe we die wat wat beter kunnen verbeteren, omdat er echt wel wat tegenstrijdigheden inzitten dus

[2:35:22] bestrijding van de grondoorzaken voor migratie komt in het gedrang

[2:35:29] naja. Ik ben blij dat minister toezegt dat ze die brief voor de behandeling van de voorjaarsnota naar de kamer komt

[2:35:37] dan zullen we ook verder spreken. Voorzitter, is duidelijk dat de christenunie het wel echt belangrijk vind dat we gaan uitspreken met elkaar dat we we lopende programma lijnen echt ontzien en ook noodhulp zoveel mogelijk ontzien. Maar goed dat debat zullen we ook op een ander moment voortzetten, maar dat is wel een belangrijke inzet van ons.

[2:36:01] Ik heb goed begrepen. Goed geluisterd naar de minister dat zij zegt dat zij op dit moment geen aanleiding ziet om die verdeling over de verschillende noodhulp kanalen aan te passen. Ik had daarin wel met een beetje een andere beweging eigenlijk gehoopt en verwacht. Als ik de evaluatie van de heer b.

[2:36:18] Die bekijk.

[2:36:20] Dus dat vind ik wel opmerkelijk, maar we beraden ons nog wat we daarmee in de tweede termijn of in de derde termijn plenair zouden moeten doen.

[2:36:29] Dank, mevrouw van der graaf.

[2:36:31] Kijk naar de minister zich doorzet totdat er nog even geschorst kan worden.

[2:36:37] Twee minuten schorsen.

[2:36:41] Ja

[2:41:37] goed. Heel fijn heropenen

[2:41:42] tweede termijn van dit commissiedebat met de reactie van de minister gaat uw gang.

[2:41:49] Dankuwel. Voorzitter,

[2:41:50] en er is nog een aantal vragen gesteld en een aantal opmerkingen gemaakt. Ik wil ze gewoon afgaan in de volgorde dat ze gesteld. Nee ik ga eerst de vragen van mevrouw van der gaag beantwoorden nog uit de eerste termijn en ik die beide dingen zeg ik graag toe. Dus dat is de eerste gaat over de stand van zaken ten aanzien van de lokalisering bij de vn dat we dat dus dat gesprek aangaan en u daar ook over terugkoppelen. We zijn natuurlijk voortdurend met vn ook over lokalisering in gesprek. Dat is een van de redenen om. Wij zijn een heel belangrijke donor daar dat we dat zij daar ook heel serieus mee aan de slag zijn en dat nog meer doen.

[2:42:35] Maar wij wij gaan nog verder dat gesprek aan en we komen bij u terug en dat zouden we bijvoorbeeld willen doen naar aanleiding van uw tweede vraag over de multilaterale score card om daar lokalisering prestaties ook in op te nemen. Dus op die manier zouden we daar dan op terug willen komen.

[2:43:00] Dus die het najaar ontvangt de kamer.

[2:43:03] Die twee toezeggingen die vroeger toe.

[2:43:06] Dan vroeg de heer hammelburg naar of ik met mijn collega's bij het ministerie van jnvb in gesprek wil over een aantal dingen.

[2:43:14] Hij noemde twee dingen over een eventuele kast schuif en een plafond

[2:43:20] binnen dat budget om de oda, om de heer opvang, maar gedeeltelijk ten koste van het orde te brengen of een andere systematiek te hanteren. Ik heb in mijn beantwoording in de eerste termijn ook gezegd dat

[2:43:37] die vragen horen thuis bij het debat over de voorjaarsnota en daarom zal ik zorgen dat de brief daarover voor de voorjaarsnota voordat debat acht

[2:43:48] juni in de kamer ligt en dan vroeg de heer hammelburg ook of ik nog met mijn collega's en mijn ministerie met de collega's. Ben je in gesprek wil over hoe we die kosten binnen de perken houden want dat is natuurlijk inderdaad ook een een probleem dat we de noodopvang nog niet op orde hebben, waardoor de kosten zo hoog worden.

[2:44:11] We zijn permanent in gesprek met j en v omdat wij natuurlijk wel betalen. Maar verder niet gaan over de effectiviteit van het van de besteding daarvan.

[2:44:21] Dat is een permanent gesprek dat we nu voeren.

[2:44:25] En daar zijn bijvoorbeeld ook die ramingen zo belangrijk voordat die ramingen ook echt zo

[2:44:33] zo zorgvuldig mogelijk gemaakt worden en zo actueel mogelijk zijn.

[2:44:38] Dat was nog een vraag van de heer thijssen. Maar dat dat gesprek vindt permanente plaats in antwoord op de heer hammelburg.

[2:44:46] Ja

[2:44:48] ik heb inderdaad niet gezegd dat er nog een korte vraag kan worden gesteld op basis van van de redactie van de van de minister. Ik zou het willen beperken tot tot één per per woordvoerder gaat uw gang als u een vraag.

[2:44:58] Ik heb ik ik kan de vraag nog een keer stellen. Maar als de minister zegt dat het gesprek hier niet thuishoort. Maar bij de voorjaarsnota. Wij denken daar verschillend over. Ook hier op humanitair hebben we nu het gesprek te voeren. Dus ik vind dat vind dat teleurstellend. Want volgens mij kan de minister zeggen ik ga het gesprek nog een keer aan als echt bereid is om te vechten als een leeuw, zoals heeft gezegd, te vechten als een leeuw voor de belangrijke centra die nodig zijn bij allerarmsten in de wereld helpen.

[2:45:25] Hoe de gesprekken en de gevechten binnen het kabinet en plaatsvinden. Dat hou ik graag binnen het kabinet.

[2:45:32] Maar

[2:45:34] ik kan me er hammelburg verzekeren dat ik mijn uiterste best heb gedaan en maar we hebben met kabinet deze

[2:45:41] zijn we tot deze verdeling gekomen. Dit besluit en daar sta ik achter. Ook als lid van het kabinet

[2:45:50] dan vroeg de heer van den brink nog naar zorgvuldig proces ook omdat we natuurlijk in met prinsjesdag gaan communiceren hoe we

[2:46:01] ervoor gaan zorgen dat bedrag kunnen verwerken in onze begroting en in hoeverre we daar organisaties die meenemen dat we die organisaties meenemen. Wij zijn natuurlijk zoals ik ook al in mijn eerste termijn aangaf permanent in gesprek met organisaties. Wij maken uiteindelijk wel de keuze, maar we zorgen er wel voor dat we niemand verrassen en in volgens mij is dat ook

[2:46:26] een van de belangrijke dingen om dat vertrouwen wel over en weer te kunnen behouden.

[2:46:32] Dan vroeg de heer klink dat of die maakte ook nog de opmerking dat we in de reactie over de systematiek dat het goed is dat we aangeven wat wel en wat niet kan. Dat gaan we doen

[2:46:47] en

[2:46:49] de heer stoffer die die zal volgens mij het debat verder voortzetten op acht juni. Als ik hem zo beluister

[2:46:58] en mevrouw van der graaf die ik ik heb haar goed gehoord en ik heb de daarmee ook de de prioriteiten van de christenunie goed gehoord als het gaat om een om het verwerken van de bedragen. Maar ik blijf er bij het blij dat ik het heel belangrijk vindt om dat in rust te kunnen doen om te kijken waar ik het binnen de begroting kan organiseren. Zoals gezegd, zeker voor het lopend jaar willen wij echter juridische verplichtingen zo veel als er echt zoveel mogelijk ontzien en want wij willen een betrouwbare overheid zijn.

[2:47:42] Zeker, mevrouw van graag,

[2:47:44] Voorzitter, want dan vraag misschien toch nog even naar de constructie

[2:47:48] de frequenties mocht nou op het moment dat de miljoenennota wordt moet worden vastgesteld of de rijksbegroting wordt vastgesteld. Mocht het dan misschien toch nog meevallen

[2:47:57] zou zomaar kunnen.

[2:48:00] Hoe voorkomen we dan. Of wil de minister voorkomen dat er nu dingen worden stopgezet

[2:48:08] die je dan niet meer kunt herstellen.

[2:48:12] Dat zou ik nog wel als appel mee willen geven aan de minister. Want dat is natuurlijk lastig in deze begroting dat je eigenlijk dan nu moet gaan kiezen. Vandaar halen we het vandaan. Daarom doen we al deze oproepen wat iedereen met het hart. Hier heeft ingebracht, maar zou de minister ook dit mee willen nemen bij de afwegingen die ze maakt.

[2:48:34] Is. Ik vind dat mevrouw van der graaf heel terecht punt maakt en dat zal ik dat neem ik mee en die oproep die ze ook terecht en dat neem ik ter harte

[2:48:48] heel goed zou kunnen. En daarmee ben ik aan het einde van mijn beantwoording gekomen en nogmaals, het ging veel over de voorjaars besluitvorming, maar ik ben ook heel blij dat we het uitgebreid over de humanitaire hulp en de nederlandse inzet en ook de organisaties die we steunen en met name natuurlijk zodra die echter doet waar nederland goed in is en mogen we echt heel trots op zijn en dat vind ik ook heel belangrijk om te benoemen. Dankuwel.

[2:49:14] Hartelijk dank. Minister met die laatste afsluitende woorden kunnen denk ik wel bevestigt een goed debat is geweest, ook al lag last lag die ingewikkeldheid met betrekking tot waar voel je welk debat ging toch wel nadrukkelijk natuurlijk over

[2:49:29] humanitairehulp beleidskeuzes en hoe dat zich vertaalt in dan ook naar de begroting en de voorjaarsnota. Dus het over dat we daar een goede balans in het beleid te vinden en is het niet. Laatste woord gezegd dat is dat is duidelijk. Maar u heeft wat dat betreft ook heel veel toezeggingen gedaan ik. We hebben er zes genoteerd. Daarnaast is er natuurlijk ook een een tweeminutendebat door de heer hammelburg aangevraagd. Ik zou graag nog eventjes de toezeggingen willen voorlezen. Ze zijn heel erg klein brilletje erbij op zijn er zes ik als eerste de minister zegt toe goed te kijken naar de verdeling van het budget voor humanitaire hulp in noordwest syrië en de kamer daarover te informeren. Dat is op basis van de reacties in het verzoek van de heer hammelburg dat de eerste tweede de minister zegt toe. De kamer is in de resultaten reportage vertrouwd te informeren over de geordend ongeoormerkt te funding aan kwetsbare en gemarginaliseerde groepen door hulporganisaties ook zegt de minister toe een vertrouwd. De technische briefing over dit onderwerp door te willen organiseren. Dat is ook naar aanleiding van het verzoek van de heer hammelburg als derde. De minister zegt toe te kijken naar de verdeling van het budget voor noodhulp en wederopbouw in turkije en de kamer daarover te informeren. Over het voor het volgende commissiedebat is het os ook een toezegging aan de heer hammelburg als vierde missen zich toe in de stukken voor prinsjesdag inzichtelijk te maken op welke projecten gekort gaat worden en wat gevoel wat gevoel wat de gevolgen zijn van de bezuinigingen van deze bezuinigingen. Dat is naar aanleiding van vragen van de heer thijssen

[2:51:10] partij van de arbeid. Wat de gevolgen zijn van de bezuinigingen. Kijk even de minister.

[2:51:16] De reactie.

[2:51:18] We gaan van die laatste toezegging kunnen wij niet per project dat inzichtelijk maken, maar wel per sub onderdeel van de begroting, want ook op dat niveau geven wij aan wat de resultaten zouden moeten zijn met wat wij doen en geef ook aan het jaarverslag de resultaten die we hebben bereikt.

[2:51:43] Minister bedoelt u dan op het niveau van de beleids? Paragraaf van van de begroting, dus in plaats van op welke projecten?

[2:51:51] Per begrotingsartikel,

[2:51:53] Ja, wij graag artikel dus de minister zegt toe in de stukken voor prinsjesdag inzichtelijk te maken op welk begrotingsartikel gekort gaat worden en wat de gevolgen zijn van de bezuinigingen. Een punt van orde van de heer helemaal

[2:52:08] gaat uw gang.

[2:52:10] Het begrotingsartikel kunnen we twee verschillende dingen begrijpen. We kunnen het hebben over begrotingsartikel. Één, twee, drie, vier en vijf.

[2:52:17] Of ook.

[2:52:18] De artikelen en dat is wel het niveau dat wij als kamer bedoelen.

[2:52:22] Der helm met hun vestiging tot het niveau van de shuttle tussen haakjes ook toevoegen om daar geen misverstanden over te hebben.

[2:52:32] Dat gaat gewoon mee.

[2:52:34] Toch over de de kwetsbare groepen en ik had mijn toezegging bedoeld dat we beginnen met de technische briefing over kwetsbare groepen en dat de heer hammelburg dan nog kijken kan kijken of er nog andere informatiebehoefte bestaat, maar dat we beginnen met de vertrouwelijke technische briefing over de kwetsbare groepen,

[2:52:54] Dan

[2:52:56] dan pas ik de toezeggingen aan dat dan passen we de toezegging. Dus het gaat met name om een vertrouwelijke technische briefing waarin het inderdaad over die ongeoormerkt, vergunningen aan kwetsbare en gemarginaliseerde groepen zullen hebben, dan zullen we daarnaar kijken wat er nog resteert. Heel goed dan de vijfde toezegging. De minister zegt toe de kamer voor het debat over voor het debat over de voorjaarsnota de per brief te informeren over de uitvoering van de motie van de graaf commercieel over bezien of het wenselijk is om fluctuaties van het oda budget te reduceren. Dat is naar aanleiding van.

[2:53:30] Vraag en de opties in kaart te brengen. Er staat nog veel meer.

[2:53:33] Ja precies. In kaart te brengen. Goed. Ja dat kan toe. Komt goed. Kun je nog nalezen.

[2:53:41] Dit bondig dan als laatste de minister zegt toe in de volgende in de volgende scorekaart voor internationale organisaties van nederland mee samenwerkt aan te geven hoe deze organisaties scoren op het gebied van lokalisering en dat is ook de laatste toezegging aan mevrouw van der graaf ook tevreden. Ik denk ik kan me voorstellen dat de een aantal commissieleden heel tevreden zijn er een aantal toezeggingen zijn gedaan. Natuurlijk zien we elkaar op terug met een tweeminutendebat want zal worden ingepland.

[2:54:08] Dan zou ik graag tot een afronding willen komen en de minister en tien van

[2:54:14] sorry. Kijk even naar de minister. Maar.

[2:54:16] Wij waren met twee verschillende toezeggingen over de lokalisering die werden gedaan. Eentje was. We nemen het op in de multilaterale score cards. Dat kwam in het najaar en het andere was discussie bij binnen de vn en de stand van zaken die zou in die diezelfde tijdsperiode met ons worden gedeeld. Maar dat was iets anders dan.

[2:54:34] Geef ik nemen zomaar twee toezeggingen uit elkaar moeten trekken bij.

[2:54:39] Er eentje bij je helder

[2:54:42] dan er herhaal ik nogmaals dat de dank aan de minister voor het tijd antwoorden prettig debat denk ik paar flinke toezegging, maar wel in tweeminutendebat van de heer hammelburg. Dus we zien elkaar terug op dit onderwerp wanneer dat zowel worden ingepland door de rivier. Dank ook aan team van adviseurs. Ik wens iedereen een hele prettige avond. Goed dat ook wat dat betreft een tribune vol is redelijk vol is gebleven. Dat betekent dat er ook wel interesse is brede interesse in dit onderwerp en dat is goed om te zien in dit huis

[2:55:19] wens iedereen een hele prettige avond

[2:55:22] heb ik nog iets vergeten griffier als gezegd. Maar daarmee zou ik graag bevestigd. Ook tweede kamer team. Hartelijk dank voor jullie ondersteuning en ik wens iedereen een hele prettige en fijne nachtrust toe. Sinds.