Leefomgeving

[0:00:01] Dames en heren, een hele goedemiddag. Welkom bij het commissie leefomgeving een debat van de vaste kamercommissie van infrastructuur en waterstaat aanwezig naar het kabinet is staatssecretaris mevrouw heijne, en we voeren dit debat met een totale duur van drie uur. De leden hebben een spreektijd van vier minuten woude vier interrupties aan deze termijn of twee om twee. Zoals u van mij gewend bent

[0:00:29] en ikzelf voordat we gaan beginnen. De eerste spreken aan de zijde van de commissie is mevrouw van esch van de partij van de dieren. Gaat uw gang van esch?

[0:00:36] Dank u. Voorzitter, vandaag behandelen we in ieder geval twee rapporten over hoe slecht deze overheid de gezondheid van haar burgers op dit moment beschermd. Een vorig jaar namelijk bracht de gezondheidsraad een advies uit over het onbenut laten van kansen om gezondheidswinst te reageren.

[0:00:53] Om dit te veranderen, gaven ze aan moet de rijksoverheid een stevige regierol meenemen. Maar de reactie van de staatssecretaris op die aanbevelingen van de gezondheidsraad is dit doen we al. Dit is niet nodig en dit zie ik niet zitten en daar gaan op dezelfde weg is wat ons betreft juist een schoffering van de gezondheidsraad die daar zulke duidelijke adviezen aan ons gaf en vooral aan deze regering gaf en ook zeker gezien het rapport van de onderzoeksraad voor veiligheid. Ovv rapport, waarin precies dezelfde conclusie nog een keer werd getrokken. De overheid beschermt de gezondheid van omwonenden van industrie onvoldoende

[0:01:28] en daarom vraag ik me af met deze twee adviezen die er liggen. Waarom kiest deze staatssecretaris er nog steeds voor om die gezondheids winst en die gezondheid niet leidend te laten zijn bij het opstellen van die milieunormen, bij het uitgeven van vergunningen bij het omgevingsbeleid als het antwoord daarop al in deze adviezen staat, want voorzitter, onder het mom van circulaire economie wil ik doorgaan naar het gebruik van restproducten uit de industrie die worden nu vaak namelijk als bouwmateriaal gebruikt en we hebben het al vaker aan de orde gesteld. Dan heb ik het over thema's gereinigd. De grond. Het gebruik van bomen is of boom of bodem was en ook granuliet en geannuleerd. Daar wil ik het vandaag weer opnieuw over hebben want wij zitten daar als fractie al jarenlang bovenop en uit recent onderzoek van het rivm bleek opnieuw dat er onvoldoende bekend is over het vrijkomen van die kankerverwekkende stoffen naar de stort van granuliet

[0:02:19] in het antwoord van staatssecretaris dank nog daarvoor gisteravond gekregen, beweert zij weer opnieuw dat dit onderzoek geen nieuwe inzichten zal geven in dat gewoon niet veilig kan worden gebruikt,

[0:02:31] maar het hele punt is juist dat de staatssecretaris niet kan weten of er wel of geen risico's voor mensen, dieren en planten zijn. Ook het rivm heeft dit vanochtend nogmaals bevestigd. Maar de reactie van de staatssecretaris van gisteravond. Dus ik ben benieuwd als het rivm dit nogmaals bevestigd als deltares aangeeft dat we het niet weten waar baseert deze staatssecretaris dan op dat er geen risico's zouden zijn voor mens milieu naar de stort van granuliet. En waarom zorgt de staatsssecretaris niet er gewoon voor dat die stort uit op dit moment wordt gestaakt voordat we het wel weten waarom wordt hier geen voorzorgsprincipe toegepast en ik ben benieuwd of deze stad zeker ons op z'n minst een overzicht kan geven van de gewoon niet storten van de afgelopen jaren in nederland

[0:03:14] en dan nog een ander voorbeeld van ze hetzelfde domein staalslakken. Het meest recente voorbeeld weer van bouwmaterialen worden hergebruikt en vervolgens zorgde risico's voor mens en milieu,

[0:03:26] en dit keer dus die staalslakken restproduct van voornamelijk de tata steel in nederland.

[0:03:31] Bedrijven in nederland kregen zelfs geld toe van tata steel om de staalslakken te gebruiken. Maar als die staalslakken in contact komen met water. Dan komen vrijwel alle denkbare materialen metalen vrij en ook bloedneus en brandwonden bij hebben wij afgelopen tijd gehoord op het moment dat je in aanraking komt met die staalslakken

[0:03:49] met benieuwd ook hierbij weer heeft de staatssecretaris een beeld waar die staalslakken in nederland allemaal liggen opgeslagen. Wat de risico's daarvan zijn en of dat beeld. Als we dat er nu nog niet eens zo snel mogelijk deze kant op kan komen. Dat is natuurlijk een essentiële om te weten en ik ben ook benieuwd in hoeverre er staat het wat ze gaat doen met die schadelijke gevolgen die oog gepasseerd zijn. Maar die staalslakken die al zijn gebruikt in plaats van ik zag dat er een aantal punten komen op voor de toekomst. Maar ik ben benieuwd of we gaan doen met wat er al gebeurd is en hoe ze ook gaat optreden tegen bedrijven die een restproducten met geld toegeven en zien dat er milieurisico ontstaan, moeten we daar niet ander beleid van maken

[0:04:27] en uiteraard ook luchtkwaliteit. Voorzitter, want binnenkort zal de staatssecretaris de uitvoeringsagenda schone lucht akkoord voor de jaren twintig, vierentwintig en twintig, dertig gaan vaststellen en ik denk dat is vandaag het juiste moment is om een aantal dringende suggestie mee te geven,

[0:04:41] en ten eerste zorg ervoor dat de doelen voor het verbeteren van de luchtkwaliteit juridisch worden verankerd en dat resultaatverplichting wordt gekoppeld. Op deze manier zouden zaterdag pas echt recht doen aan het advies van de gezondheidsraad waar ik het net over had. Ten tweede veranker die who-normen voor luchtkwaliteit uit twintig, eenentwintig in dat schone lucht akkoord en tenslotte zorgt voor een verbod op houtstook tijdens code oranje en code rood van een stuk wijzer om overlast door houtstook tegen te gaan

[0:05:08] in dit kader. Ben ook benieuwd welke maatregelen de staatssecretaris neemt om overlast door fun stoken, stoken in vuurkorven en barbecues tegen deze zomer tegen te kunnen gaan.

[0:05:19] Mevrouw van esch.

[0:05:21] U bent ruim over uw spreektijd heen vragen u om af te ronden?

[0:05:25] Dan heb ik nog een vraag. Als u dat er mij goed

[0:05:27] staat

[0:05:29] door ik wou nog een vraag stellen over stank. Voorzitter, er is een nieuw rapport verschenen van uw wageningen universiteit over emissiearme stal technieken. Ik ben benieuwd hoe deze staatssecretaris dat beoordeeld en zeker ook hoe het nu gaat met die wetswijziging die wij nog waar wij nog steeds wachten op om als het gaat om die stank normen. Ik ben benieuwd wat de status is ook als dat rapport wordt meegenomen. Dankuwel dat dankuwel voor uw coulance.

[0:05:54] Door naar de volgende spreken aan zijde van de kamer en dat is.

[0:05:57] Wordt van de vvd gaat uw gang. Voorzitter, dank u vriendelijk.

[0:06:01] Voorzitter. De onderzoeksraad voor veiligheid trekt in haar rapport over tata geen moer en de asfalt centrale in nijmegen heldere conclusies burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat ze kunnen wonen in een en leven in een gezonde omgeving en voorzitter overal in het land te maken, inwoners zich zorgen. Enkele voorbeelden in onderbroek maakt een boer zich ernstig zorgen, omdat een kwart van zijn koeien om onverklaarbare redenen vroegtijdig overlijdt en mogelijk stevige verdenkingen zijn dat de grond waarmee de dijk om zijn land is verhoogd, kan zijn met pfoa

[0:06:29] in eerbeek maken inwoners zich grote zorgen over de witte kalk die drijft op het water afkomstig van de staalslakken onafgedekt wordt dion afgedekt over de vuilnisbelten is gelegd, zodat er zonnepanelen op konden worden geplaatst.

[0:06:41] De rode draad, voorzitter, inwoners maken zich zorgen. De overheid doet te weinig inwoners onderneemt juridische stappen en krijgen helaas maar al te vaak gelijk

[0:06:48] herkent de staatssecretaris dat beeld is er op de hoogte van de genoemde voorbeelden. En wat gaat zij eraan doen?

[0:06:55] Voorzitter, de lijn van mijn partij is redelijk consistent. We willen een schonere leefomgeving en minder vervuiling is mogelijk. Er zijn wel vier voorwaarden een stevige aanpak van milieu. Hufters zijn verzieken het voor de rest die het netjes schoon en goed wil doen.

[0:07:08] Stevige strenge europese uitstootnormen voor alle bedrijven en stevig filters op schoorstenen op riool beter werkende de omgevingsdiensten zodat vergunningen voor schone fabrieken snel kunnen worden afgegeven en natuurlijk hergebruik van grondstoffen, zodat we minder afhankelijk worden en veel minder c o twee en ik zijn andere ongewenste stoffen uitstoten.

[0:07:27] Voorzitter, daarnaast drie specifieke punten

[0:07:30] als eerste asbest in de recente brief staan allerlei redenen waarom er geen oplossing is voor de versnelde sanering van asbest leien daken

[0:07:37] deze nog ongeveer acht, honderd woningen zijn momenteel onverkoopbaar en verzekerbaar omdat de daken zijn bedekt met asbesthoudende leien

[0:07:44] in de brief geeft de staatssecretaris aan dat er geen verschil gemaakt kan worden met andere daken zichtbaar. De aanwezige boeren schuren.

[0:07:51] Maar voorzitter, het is wel degelijk verschil. Dit gaat om een overzichtelijke groep en niet om tachtig miljoen vierkante meter. Het saneren van deze daken koster honderd vijftig euro per vierkante meter en het saneren van golfplaat slechts een tientje en het allerbelangrijkste. Deze daken bevinden zich in woonwijken met spelende kinderen en wandelen.

[0:08:07] Voorgangers,

[0:08:08] Het risico op inademing van de vezels is dus veel groter wil de staatssecretaris nog eens goed kijken naar haar brief deze nog eens heroverwegen en we kijken of er in in hoeverre voor de eigenaren van deze huizen wel wat kan dan voorstel wordt.

[0:08:22] Voordat we naar het volgende punt gaat. Er was een interruptie van mevrouw van esch. Gaat uw gang? Mevrouw van esch,

[0:08:27] Dank u. Voorzitter, want ik hoor de vvd op zich ook de zorgen uiten over de

[0:08:31] de conclusie

[0:08:32] dus uit het rapport van de ovv dat advies van de gezondheidsraad. Daar sluit dat eigenlijk redelijk bij aan. Ik was wel benieuwd of de vvd de adviezen van de gezondheidsraad en ook de aanbevelingen van de van het ovv dat hij graag zou willen dat de staatsssecretaris die dan ook gewoon opvolgt een. Dan kunnen we komen tot daadwerkelijk die gezondheidswinst die volgens mij als ik de tekst van de heer haverkort hoor ook wel daadwerkelijk zou willen.

[0:09:00] Die klopt dat dan dankuwel.

[0:09:01] Meneer haverkort gaat uw gang?

[0:09:03] Voorzitter, dat klopt wellicht een delen. Dat laat ik aan mevrouw van esch, maar ik heb vier glasheldere voorwaarden genoemd die wij zien om tot een schonere leefomgeving te komen. Ik wil met plezier nog eens herhalen, maar dat zijn onze vier harder richting waarmee we onze bodem ons water in onze lucht schoonmaken

[0:09:20] en het zou goed zijn als mevrouw van esch de partij voor de dieren zich daarbij aansluiten. Het gaat dan over stevige aanpak van milieu, hufters, strengere europese uitstootnormen voor bedrijven gelijk speelveld, maar wel stevig

[0:09:32] goed werkende omgevingsdiensten beter dan nu zodat vergunningen voor die schonere fabrieken snel kunnen worden afgegeven en natuurlijk hergebruik van grondstoffen, zodat we niet meer afhankelijk zijn van olie en gas als grondstof voor productie en dus veel minder c o twee en andere ongewenste stoffen uitstoten.

[0:09:47] Dankuwel vervolgvraag aan mevrouw van esch gaat uw gang.

[0:09:50] Voor zover die heb ik ik heb ze gehoord. Maar ik ben juist benieuwd wat de vvd vindt van het advies van de gezondheidsraad en die aanbevelingen die de ovv doet en daar staan ook zaken in die ik juist aan de vvd nog niet horen zeggen maar ik hoor wel zeggen dat de vvd, vvd het ovv-rapport heel belangrijk vindt. Dus kijk een borgt borgen. Het voorzorgsprincipe wordt er heel duidelijk aangegeven, maar concrete einddoelen en tussendoelen gaan werken met resultaatverplichting zorg ervoor dat je die duidelijke regierol pakt als overheid dan maar dat zijn wel degelijk ook adviezen die ik nog niet hoor. Van de van de vvd. Dus zeg maar vallen die dan af en gaan we dan ook maar een stukje van het ovv rapport serieus nemen of zeggen we gewoon nou dit deze twee adviezen deze twee rapporten liggen er neem ze dan als staatsssecretaris. Beide serieus, inclusief alle adviezen en aanbevelingen die er liggen.

[0:10:43] Dankuwel. Het vragen. Meneer haverkort gaat uw gang.

[0:10:45] Voorzitter, dank dank voor de vragen. Ik denk dat de staatsssecretaris deze adviezen heel serieus gaat meenemen. Ook in haar reflectie op het ovv-rapport wat we nog gaan krijgen. Ik ben heel nieuwsgierig naar

[0:10:55] en lijn van de vvd is is best wel vergelijkbaar met de punten die mevrouw van esch kiest, maar we kiezen onze eigen woorden. Maar ik ga niet nog een keer die vier punten herhalen en die staan straks in het verslag. Wij kiezen onze eigen lijn. Ik heb gezegd dat de hoofd conclusie die de onderzoeksraad voor veiligheid trekt in haar rapport en dat burgers erop moeten kunnen vertrouwen dat ze kunnen wonen en leven in een gezonde omgeving ons zorgen baart paar voorbeelden genoemd. We moeten daarmee aan de slag. Dus voor nu is dat denk ik voldoende.

[0:11:25] Mevrouw van esch. Gaat uw gang?

[0:11:28] Ja oké dan hoop ik dat we ergens komen want ik neem aan dat ook de heer haverkort het antwoord van deze staatsssecretaris heeft gelezen. Het advies van de gezondheidsraad en dat was wel echt teleurstellend. Daar staat gewoon nee alles wat hier uiteraard zegt dat doen we al of het is niet nodig of ze willen het niet doen om want omdat ze het niet ziet zitten. Dus dan hoop ik dat op het moment dat de vvd ook echt daadwerkelijk vind. Het moet beter voor de gezondheid van omwonenden dat we vandaag dan ook de opdracht aan de staatsssecretaris gaan geven aan het antwoord heeft gegeven op het advies van de gezondheidsraad. Dat is niet voldoende om. Daarmee verandert je tot nu toe eigenlijk weinig tot niks. Dus ik hoop dat we dan samen kunnen optrekken om dat op z'n minst vandaag die opdracht wat steviger richting staatsssecretaris te zetten. Klopt dat?

[0:12:13] Ik dankuwel meneer haverkort.

[0:12:16] Teleurstelling is natuurlijk een relatief begrip. Ik hoor mevrouw van esch in haar bijdrage zeggen dat ze een verbod op barbecuen. Daar gaat mijn partij niet steunen. En als dat leidt tot teleurstelling dan

[0:12:27] dan gaan we elkaar niet vinden. Dus ik wacht met met zie je ook de reactie van de staatssecretaris op het ovv-rapport af en dan gaan we. Ik denk ook in het najaar ongetwijfeld.

[0:12:36] De.

[0:12:39] Een persoonlijk feit. Mevrouw van esch,

[0:12:41] Want ik vind het leuk om maar dat de vvd altijd probeert dan punten te maken die ik niet heb gezegd, maar ik heb niet gezegd dat ik een barbecue verbod wil. Dus dat dat heb ik helemaal niet gezegd. Ik vind het hartstikke leuk om groentes op een barbecue te leggen. Dus maar ik heb gezegd dat je dat we dat ik wel benieuwd ben hoe we dat om overlast tegen te gaan hoe we dat gaan aanpakken. Dat heb ik letterlijk gezegd. Dus ik vind wel fijn wel fijn als mijn eigen woorden gewoon goed worden.

[0:13:08] Dankuwel. U zegt de vvd doet altijd. U doelt waarschijnlijk in het debat dat de heer haverkort dat dat doet.

[0:13:13] Dat altijd.

[0:13:15] Meneer haverkort vervolgt uw betoog.

[0:13:18] Voorzitter, dank.

[0:13:20] Dan.

[0:13:21] Voorzitter, en wellicht dat mevrouw van esch dat kan bekoren. De kachels sector heeft naar verluidt de vlucht naar voren genomen en heeft een plan gepresenteerd om richting tweeduizenddertig uitstoot te verminderen, is het staatssecretaris bekende dit plan en is ze bereid het op te nemen in haar beleidsvoornemen. Voor het vervolg van de schone lucht akkoord is er wellicht al in gesprek met de sector. Ze stellen voor om driekwart van de kachels in tweeduizend dertig gecertificeerd te hebben.

[0:13:45] Wat ons betreft. Wat de betreft.

[0:13:47] De vvd betreft mag de lat best hoger zou mooi zijn als honderd procent dan gerealiseerd en gecertificeerd zou kunnen zijn. Graag een reactie

[0:13:55] dan het derde punt bodem als om allerlei definitiekwestie over in mobilisatie en warm gewassen als te voorkomen. De volgende concrete vraag is de staatsssecretaris het met de vvd eens dat bodem als voordat het gebruikt wordt in bijvoorbeeld betonnen van der wegen vrij moet zijn van ongewenste stoffen, plastic resten en batterijen realiseert zij zich dat het gebruik veel schoner kan. Hoe gaat ze de waardevolle metalen in batterijen uit bodem als halen en opnieuw gebruiken.

[0:14:21] Voorzitter, ik rond af, net als bij het journaal met het weer. Volgens het evaluatierapport van beerenschot. Wat op de agenda staat, is er geen aanleiding de wet taken, meteorologie en seismologisch te herzien.

[0:14:34] Staatssecretaris ziet echter wel aanleiding kan en wil zij dat nog eens toelichten is er op de hoogte van zorgen vanuit de markt over overname over afname van het speelveld en een mogelijk grotere monopoliepositie van het knmi vindt zij dat wenselijk en zo. Nee, waarom dan toch deze wijzigings voorstellen. Tot zover. Voorzitter dankuwel.

[0:14:51] Jammer. Ik had verwacht dat u op mond zou zeggen met weer.

[0:14:56] Voorzitter. Ik kom uit de achterhoek en daar zeggen ze gewoon.

[0:14:58] De tot ziens heel goed, maar er is nog een vraag van mevrouw hage. Mijn vragen.

[0:15:03] Ja voorzitter,

[0:15:04] ik denk drie onderwerpen terug maar heel goed dat de voorzitter zeg maar heel goed dat de vvd aangeeft over de kachels en haarden. Want ik ben met stomheid was geslagen dat wij wel over c geest heel duidelijke afspraken hebben, maar niet over kachels en haarden. Terwijl natuurlijk dat er voor veel overlast zorgt. Dus ik vroeg me af of de vvd is ook voor zich ziet. Los van of de staatssecretaris ermee bekend is dat we die gewoon gelijkmatig met cv installaties dat ook voor de kachels en haarden, dit soort doelstellingen en certificering en installatie voorwaarden gaan opstellen.

[0:15:38] Dankuwel haverkort en voorzitter, ik breng het niet voor niks in. Hier vandaag. Het voorstel van de sector is om twee redenen een heel erg interresant. Een onze lucht wordt de scholen van tweeën een voorstel wat uit de sector zelf komt xl te nemen. De vlucht naar voren toe.

[0:15:53] Ik laat graag aan de sector in overleg met het ministerie. Hoe dat dan concreet moet uit gaan zien dat zien we dan wel een keer gebeuren. Maar om elementen daarvan in in de door start en in de doorstart van het gewoon lucht tekort op te nemen. Dat lijkt mij heel verstandig.

[0:16:08] Ok dankuwel.

[0:16:09] Dan zijn we aan het einde gekomen van uw bijdrage. De volgende spreken aan de zijde van de commissie. Dat is mevrouw hagen van d zesenzestig.

[0:16:16] De vraag een dagvoorzitter optreden bij een vermoeden van schadelijkheid voor het milieu. Dat is de definitie van het voorzorgsprincipe, maar in plaats van optreden van de staatssecretaris ziet deze commissie met lede ogen de gevolgen van milieuvervuilende activiteiten aan

[0:16:30] hart en vaatziekten, longkanker als stress microplastics in ons bloed slaap verstoren concentratieproblemen van kinderen op scholen en een stroom van vervuiling in de lucht, bodem en water. De chemische vervuiling in nederland berokkende dagelijks enorme schade aan mens, dier en natuur inwoners worden alleen geïnformeerd over de ernstige gevolgen van het eten van groenten uit eigen moestuin. Het vissen uit de westerschelde of de noodzaak van slapen in de kelder van je huis.

[0:16:57] De tegen geluidsoverlast.

[0:16:59] Het snoeihard rapport van de onderzoeksraad voor de veiligheid bevestigt dat de overheid haar inwoners onvoldoende beschermd.

[0:17:05] Er volgt een plenair debat over dit rapport. Maar laat ik de staatssecretaris alvast meegeven dat d zesenzestig verwacht dat er vanuit het kabinet een voorstel voor wetswijziging komt waarin inwoners wel worden beschermd. Het voorzorgsbeginsel in ere wordt hersteld en we eindelijk concrete stappen zien richting het opvolgen van de adviezen van de commissie van aartsen over de versterking van het toezicht, de handhaving en de vergunningverlening graag een toezegging van de staatssecretaris hierop.

[0:17:30] Voorzitter, in het ovv-rapport gaat het ook concreet over tata en in een eerder debat vroeg groenlinks naar de stikstofnorm voor tata steel op een motie hierover gaf de staatssecretaris aan dat het nog onderzocht moet worden of het mogelijk is om een strengere stikstofnorm hanteren dan dat nu het geval is. Maar wat blijkt in duitsland gebeurt.

[0:17:48] Wethouder.

[0:17:49] Waarom kennen de inwoners van de ijmond dan minder milieu eisen, vraag ik de staatssecretaris en is de staatssecretaris bereid om in kaart te brengen welke stikstofnormen worden gehanteerd voor staalbedrijven elders in europa. De dwangsom blijft zich ondertussen opstapelen bij tata al deze dwangsom. U krijgen is het is het gevolg van het produceren van rauwe cookies, met als gevolg uitstoot van kankerverwekkende stoffen op de website van tata zelf is te lezen dat er in nul komma nul twee procent van de gevallen. Raoul cokes wordt geproduceerd. Voorzitter, dat zou dus gaan om ongeveer achtentwintig gevallen per jaar. Wat ook betekent dat data binnen zes maanden de maximale last onder dwangsom zou bereiken. Dan blijven er slechts twee vragen over hoe gaat de staatssecretaris zorgen dat we alle gevallen ook daadwerkelijk detecteren en is de staatssecretaris bereid om toe te zeggen dat na het vollopen van de huidige last onder dwangsom van anderhalf miljoen euro. De volgende stap moet zijn om de vergunning voor koks twee in te trekken.

[0:18:42] Voorzitter en historische uitspraak in belgië het chemiebedrijf drie en moeten schadevergoeding betalen aan gezien vanwege

[0:18:49] de uitstoot van pfas,

[0:18:51] zowel in het bloed van het gezin. Als je een moestuin zijn exorbitant hoge pvv waarden aangetroffen. Het vonnis toont aan dat een bedrijf zelfs als je een milieuvergunning krijgt verantwoordelijk blijft voor de gezondheid van de mensen rondom het bedrijf.

[0:19:04] Wat betekent dit voor de zeeuwen die ook schade hebben door drie en en wat betekent deze uitspraak voor de mensen rondom

[0:19:10] in geen mos.

[0:19:11] Hoe staat het met de uitvoering van onze motie om de pvda schade te verhalen op drie.

[0:19:15] Voorzitter, ook het besluit melden staat vandaag op de agenda. Hierin staat dat bedrijven moeten melden wanneer zijn mogelijk chemisch vervuild afval aanleveren bij een afvalverwerker cruciaal voor ons milieu, maar ook voor de omslag naar een circulaire economie chemische middelen willen we namelijk zoveel mogelijk weer uit ons milieu.

[0:19:31] Het besluit dat voorligt geldt voor beperkt groep bedrijven die actief met zzp s werken. Waarom is er niet gekozen om dit besluit te laten gelden voor een bredere groep bedrijven die ogen die ook mogelijk zet het s in hun afval hebben.

[0:19:44] Tot zover.

[0:19:45] Dankuwel keurig binnen de tijd is een vraag van mevrouw van esch. Mevrouw van esch.

[0:19:50] Dank u. Voorzitter, ik weet dat het we gisteravond pas de antwoorden op granuliet hebben gehad. Maar goed we hadden er zelf om gevraagd voor dit debat. Dus opzich was ik nog wel blij dat ze er waren. Ik was nog wel benieuwd want ook mevrouw haag had vragen gesteld over granuliet. Wat haar conclusie is naar aanleiding van de antwoorden die wij hebben gehad want ik maak me echt zorgen dat het gewoon door

[0:20:12] die blijven gaan. Een beetje weg.

[0:20:13] Ik hoopte eigenlijk dat de d zesenzestig zich bij de zorgen die aansluiten ook gezien het voorzorgprincipe dat ik net uit de mond van mevrouw hage zo mooi heb gehoord. Dus ik was.

[0:20:24] Dankuwel, mevrouw.

[0:20:25] Met de vragen vulpen. Mevrouw van esch eigenlijk al mijn antwoord in en dat is ook eigenlijk het antwoord dat ik wilde geven. Ja, wij hebben daar ook grote zorgen over. Daarom hebben natuurlijk ook schriftelijke vragen ingediend over dit verhaal. En als we dan de conclusies lezen van het rivm kan er volgens mij niet geconcludeerd worden dat er geen schade berokkend wordt en laat dat nou precies het principe zij van het voorzorgsbeginsel. We moeten niet iets doen als we niet weten wat de effecten zijn op milieu mens, natuur en dier in bredere zin. Dus u vindt mij aan uw zijde. Ik heb je ook grote zorgen over en ik ben ik zal de beantwoording nog verder bestuderen, maar een vervolg zit er nog aan te komen.

[0:21:01] Dankuwel, mevrouw van esch. Uw laatste interruptie.

[0:21:05] Dat mensen mijn laatste interruptie. Want ik ben wel benieuwd en ik hoop eigenlijk ook dat stel dat we dit keer weer opnieuw een motie indienen om de stort van granuliet op z'n minst te staken of d zesenzestig zich daar dan dit keer in kan vinden want ik denk dat dat als het voorzorgsprincipe zouden willen in ere zouden willen houden je op z'n minst nu het storten van granuliet zou moeten staken. Ben benieuwd of d zesenzestig

[0:21:27] eneco gaan.

[0:21:28] Wel, mevrouw van esch. Mevrouw haar excuses.

[0:21:31] Dat is een stel opdracht, maar wellicht kunnen we het zo afspreken dat we gezamenlijk tot een motie komen.

[0:21:36] Dankuwel. Wie weet. Dan gaan we door naar de volgende spreken aan de zijde van de kamercommissie dat mevrouw pouw verweij van eenentwintig.

[0:21:44] Mevrouw

[0:21:46] dankuwel. Voorzitter, veertien uiteenlopende agendapunten en vier minuten spreektijd, gezien de koers van de regering binnen een aantal te bespreken dossiers heb ik helaas meer in mijn tekst moet dus moet je dan dat mij is.

[0:21:58] Allereerst wil ik stilstaan bij het voorzorgsbeginsel of het voorzorgs principe orde ik net. Mijn collega's noemen we bedoelen hetzelfde

[0:22:07] wat is eigenlijk dit voorzorgsbeginsel?

[0:22:09] Welnu, er wordt actie ondernomen om schade aan het milieu en de volksgezondheid te voorkomen, ook als er nog onzekerheid bestaat over de aard en omvang van die schade. Dit voorzorgsbeginsel is in de basis gericht op het voorkomen van schade aan milieu of gezondheid

[0:22:23] echter, het kan voor natuur en milieuwetgeving ook erg contraproductief werk

[0:22:28] voor je het weet mag een boer bijvoorbeeld de aardappelziekte straks niet meer tegengegaan met gewasbeschermingsmiddelen

[0:22:34] en mag je het aardappelras er tegen ook niet resistent maken met behulp van bijvoorbeeld crispr-cas technologie,

[0:22:41] wat overigens dan geen probleem is in india, china en amerika. Daar gaat men namelijk een stuk pragmatischer te werk. Hierdoor bestaat het risico dat wij onszelf buiten de markt plaatsen.

[0:22:52] Voorzitter, de staatssecretaris hecht volgens de brieven grote waarde en transparantie en voorspelbaarheid vraag aan de staatssecretaris kan de staatsssecretaris toezeggen dat het strategisch kader biocide voor de zomer in plaats van rond de zomer met de kamer gedeeld

[0:23:07] wordt

[0:23:08] dit om zo snel mogelijk duidelijkheid te krijgen over de strategische koers voor het biocide beleid op lange termijn,

[0:23:15] et cetera pgb, het college voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden is de autoriteit in europa, die bijzonder kundige en grondig een beoordeling uitvoert. Dit is voor een aanvrager van een toelating bepalend bij de keuze voor een bepaald land voor de beoordeling van dit dossier. Ik hoor

[0:23:30] heer gelach naast mij,

[0:23:32] maar ik ben bang dat de interpretaties over dit college dus tussen de collega's iets verschillen.

[0:23:37] De lachende geen interrupties meer. Dus gaat u verder met uw.

[0:23:40] Ik dacht ik benoemen toch.

[0:23:42] Dat vindt mevrouw van esch vast fijn. Haar haar hoonte is genoteerd.

[0:23:45] Deze de oplossing

[0:23:47] wellicht volgend jaar eenentwintig dan ook niet in het terugbrengen van de werklast bij et cetera gp. Door het werk in europa te herverdelen over de andere lidstaten, waarbij het substantieel verhogen van de beoordeling capaciteit bij et cetera gb voor biociden en gewasbescherming

[0:24:01] middelen

[0:24:02] vraag aan de staatssecretaris onderschrijft zij deze stellingname en zo ja. Op welke termijn kan de staatsssecretaris hier invulling aan.

[0:24:11] Tot slot is het impuls programma chemische stoffen. Een tweetal projecten heeft het impuls programma chemische stoffen een, twee tal projecten over biociden aangekondigd. De minister kondigde daarin aan en registratiesysteem van biociden verkopen te willen opzetten om te voorkomen dat dit een onhandelbaar systeem met hoge administratieve last wordt, is het van belang het bedrijfsleven te betrekken.

[0:24:34] Zo vindt mijn fractie

[0:24:36] eenentwintig pleit ervoor om te starten met een pilot voor alleen de rodenticiden. Ik hoop dat ik het goed uitspreek omdat hiervoor hierover al veel bekend is in deze middelen weinig overlap hebben met andere middelen en product types een toezegging van de staatssecretaris om het bedrijfsleven vroeger actief te betrekken en te focussen op rodenticiden zou zeer welkom zijn naar een vraag ik hierover een reactie van de staatsssecretaris.

[0:25:01] Voorzitter, ik ga afronden. Er zijn maar liefst vijf ministeries betrokken bij het biocide beleid. Ik roep de staatssecretaris dan ook op om het biocide beleid onder te brengen bij een ministerie plus één orgaan waarbij onze voorkeur tegenstelling tot college uitgaat naar et cetera gb, zodat innovatieve alternatieven een beduidend kortere doorlooptijd gaan krijgen en ik wil haar hierbij op het hart drukken niet vast te houden aan een te starre interpretatie van het voorzorgsbeginsel had ik hier eigenlijk nog een stuk over windturbines en afstand normen, maar gezien de afspraken die we gemaakt hebben over geluidsoverlast, zal ik dat bij een volgend.

[0:25:37] Ik zie debat onderbrengen.

[0:25:40] Er zijn.

[0:25:41] De twee vragen aan u. De eerste is van mevrouw hage en daarna meer haverkort. Mijn vraag gaat.

[0:25:46] Voorzitter, ik hoor mevrouw over wij eerst

[0:25:48] die heel netjes beginnen over het voorzorgprincipe. En dan ineens in wat wij pragmatisch gezien in het belang van de markt allemaal moeten regelen wat gewasbeschermingsmiddelen en aangezien haar spreektijd ook maar vier minuten betrof, vroeg ik me af hoe verhoudt zich dat dan tot de conclusies die het ovv-rapport neerlegt, namelijk dat wij als overheid te weinig de inwoners rondom bedrijfsmatig heid beschermen tegen milieu vervuiling.

[0:26:15] Dankuwel. Mevrouw pouw, verweij.

[0:26:19] Dank voor de vraag. Dat is iets bij mijn fractie heel nadrukkelijk de balans in de gaten wil houden. Ik ben ook vws woordvoerder. Dus ik vind het heel erg belangrijk dat wij de gezondheid van onze inwoners heel erg serieus nemen en zeker als het gaat om vervuilende middelen en

[0:26:35] dan denk ik dat je heel laagdrempelig moet reageren en dus moet zeggen dat als er een redelijke kans is om aan te nemen dat niet schadelijk is dat we meteen moeten gaan onderzoeken hoe dat zit en dat als je daar maatregelen moet nemen dan moet je dat doen. Tegelijkertijd kijken wij ook naar de markt kijken wij ook naar onze boeren waar wij ontzettend trots op zijn en waar wij ons graag hard voor willen maken en kijken wij ook naar andere landen in de wereld die stuk coulanter en makkelijker zijn dan bij als het aankomt op het voorzorgsprincipe als het aankomt op geweldsmiddelen bescherming als het aankomt op bijvoorbeeld die chris per kas technologie waar ik wat positiever tegenover staan en dus dat is een balans die wij zoeken zijn en daarom wil ik ook graag de staatsssecretaris hiernaar vragen.

[0:27:16] Dankuwel. Mevrouw haverkort. Jeetje. Sorry. Meneer haverkort, mevrouw hagen wat er niet is, kan komen vragen nog een.

[0:27:26] Vragen gang

[0:27:28] met een beetje van mijn a propos nu voorzitter ben ineens uitgehuwelijkt. Maar ik moet even recapituleren. Het ovv-rapport is hier ontzettend duidelijk over. Op dit moment doen we het gewoon niet goed beschermen. Inwoners gewoon niet. Dus ik vraag me echt af wat eenentwintig. Dan heeft over het belang van de markt en internationaal. Ik begrijp dat wel alleen. We doen het op dit moment helemaal niet goed is. Staat u dan ook niet voordat we die adviezen van zo'n ovv-rapport gewoon overnemen in het belang van de bescherming van onze inwoners.

[0:27:57] Dankuwel. Mevrouw pouw, verweij.

[0:28:00] Nee ik ben eigenlijk bijna nooit in de basis voor het klakkeloos overnemen van adviezen van welke adviesraad dan ook. Ik denk dat het onze taak, zoals als volksvertegenwoordigers om die te lezen die te wegen en daar vervolgens een eigen interpretatie aan te geven. Ik denk dat het ook logisch is dat mijn interpretatie daarin iets afwegen afwijkt van mijn collega's en gezien de basisprincipes van onze partij, maar ook onze houding tegenover bijvoorbeeld de boeren in nederland en ik ben dan inderdaad geneigd om te zeggen. Prima. Natuurlijk moeten we kijken naar de bescherming van onze burgers dat ze ontzettend belangrijk, maar tegelijkertijd wil ik ook niet dat onze boeren straks werkloos zijn omdat er veel zwaardere eisen aan hen stellen dan dat in de rest van de.

[0:28:38] Wat gebeurt.

[0:28:40] Dankuwel mevrouw pouw verweij. Dan gaan we over naar de haverkort. De echte haverkort gaat.

[0:28:45] Voorzitter, dankuwel en laat ik beginnen te zeggen dat ik blij ben met de aanwezigheid en de inbreng van eenentwintig van mevrouw boven wij omdat ik heel veel woorden gehoord die ik eerder zelf ook heb gebezigd, met name als het gaat over de kansen die het opnieuw en het versneld innoveren rondom biociden biedt, zodat we eerder en sneller afscheid kunnen nemen van minder schone en meer vervuilende middelen die innovaties hebben we er zijn we het waarschijnlijk over eens. Die hebben we met elkaar nodig en goed te horen dat ze de volgende keer weer komt

[0:29:17] ik de vraag die daarbij hoort als voorstellen. Het gaat over richten op et cetera gb en het inzetten van capaciteiten. Juist ook omdat we daarmee sneller schoner. Een nieuwe middelen kunnen kunnen gaan gebruiken, is het in haar ogen ook zo want ik kijk er wel een beetje zo is het ook zo dat dat ook invulling is juist van het voorzorgsbeginsel dat we juist door innovatie gericht op nieuwe middelen invulling kunnen geven aan dat dat beginsel.

[0:29:48] Dankuwel. Mevrouw pouw verweij. Ik zie bedenkelijk kijken.

[0:29:53] Een interessante stellingname. Dus ik zit een hele over heel even over na te denken dat ik niet ondoordacht reageer sowieso bedankt voor de complimenten voor een iets kleinere fractie een tienvoudige van wat van de vvd is het soms wat lastiger om te zorgen dat je overal bent. Maar ik ben ook blij dat ik hier ben vandaag dus dank voor de complimenten en ik denk inderdaad dat innovatie heel erg belangrijk kan zijn. Juist om te zorgen dat we bereiken wat het voorzorgbeginsel ook probeert te bereiken, namelijk zo min mogelijk schade aan milieu en gezondheid. Als dat is wat de heer haverkort bedoeld, dan zou het helemaal eens met elkaar.

[0:30:26] Dankuwel.

[0:30:28] Mevrouw beckerman wilde vragen,

[0:30:29] Ja. Voorzitter, mevrouw pouw verweij, want het is wel interessant om inderdaad zo te debatteren over jou. Hoe ver moet het voorzorgs beginsel of principe. Nou rijke en en wanneer worden geroepen daar de dupe van bereik je het tegenovergestelde. Maar eigenlijk de voorbeelden die mevrouw wij aanhaalde waren natuurlijk gericht op boeren. Maar misschien moeten we ook even kijken naar de voorbeelden waar boeren juist in de problemen komen doordat de overheid ook boeren te weinig beschermd, en dan zou ik graag het voorbeeld willen noemen. Mevrouw pouw verweij van het tata waar zo weinig wordt ingegrepen en de uitstoot zo groot is en hier steeds gezegd wordt. We kunnen geen norm opleggen voor bijvoorbeeld.

[0:31:21] Die stikstof uitstoot.

[0:31:23] Maar dat blijkt in duitsland wel te kunnen en is mevrouw pouw verweij en niet met ons van mening dat het juist ook goed zou zijn. Zeker ook voor de boer

[0:31:32] en dat we wel

[0:31:34] wettelijk dat voorzorgsbeginsel,

[0:31:36] Daar beter toepassen.

[0:31:39] Dankuwel. Mevrouw pouw verweij

[0:31:46] vind ik een wat lastigere vragen waarbij ik heel eerlijk moet zeggen dat de woordvoering rondom tata tot nu toe telkens door hun collega's van mij gedaan is en ik weet wel beter te het een heel uitgebreide heel gecompliceerd dossiers en ik eigenlijk wil voorkomen dat ik een uitspraak gaat doen. Juist over zo'n lastig dossier waarvan ik dan naderhand erachter komt dat die niet helemaal klopt. Dus als de collega's mij toestaat zou ik meer even in willen verdiepen en er in de tweede termijn op terug willen komen, zou het heel vervelend vinden als ik dan terug moet komen op iets wat ik verkeerd gezegd.

[0:32:15] Dat die deze natuurlijk mevrouw.

[0:32:17] Mevrouw beckerman, en uiteraard begrijp ik dat volkomen. Ik denk dat mevrouw pouw juist ook discussie oproept, niet vanwege dat we alleen oneens zullen ook omdat dit interessante wat grotere en bovenliggende discussies zijn. Maar als ik dan staat er niet als voorbeeld. Neem maar bijvoorbeeld geur hebben we heel veel debatten over gehad en daar zag je dat boeren dachten en niet onterecht dat bepaalde dingen mochten omdat de overheid heel onduidelijk was in haar wet en regelgeving. Vervolgens gingen omwonenden naar de rechter kregen gelijk

[0:32:58] want nu en wat zeggen die inwoners die zeggen wacht eens even. Wij hebben het gevoel dat we tegenover de boeren komen te staan en er moet ook iets veranderen. Maar de overheid is aan zet en kan mevrouw pouw verweij

[0:33:11] u zich ook voorstellen dat soms ook boeren de dupe worden, juist omdat de overheid in dit geval het heeft nagelaten tijdig goede wetgeving te maken.

[0:33:23] Dankuwel, mevrouw.

[0:33:25] Die laatste vraag. Daar kan ik me helemaal in vinden. Ik noemde eerder de woorden transparantie en voorspelbaarheid. Ik denk dat dat juist in dit dossier ontzettend belangrijk is of je dat het makkelijkst te bereiken door het middel van het voor zorg beginsel of principe. Dat is weer een andere discussie denk ik. Maar dat in dit geval juist de boeren heel erg veel behoefte hebben aan duidelijkheid geen constant veranderende regelgeving en dat er gewoon een punt aan de horizon gesteld wordt van luister dit is hoe het nu is dit soort twintig in twintig, dertig en twintig, vijftig gaat zijn. Daar werken we naar toe. Ik heb zelfs boeren wel eens horen zeggen ik heb liever duidelijkheid over een regel waar ik het totaal niet mee eens ben dan onduidelijkheid wil ik denk dat nog even tevreden kan zijn. Dus ik daarin zou het honderd procent eens en ik denk dat de iedereen boeren burgers omwonenden. Wie dan ook gebaat is bij meer duidelijkheid. Dus die roep kan ik me van harte bij aansluiten.

[0:34:16] Dankuwel. Dan gaan we door naar de volgende spreken aan zijde van de kamercommissie dat wel. Beckerman van de sp-fractie gaat uw gang. Mevrouw.

[0:34:22] Want.

[0:34:23] Mevrouw sp dankuwel. Voorzitter. Ja. De overheid beschermt haar inwoners onvoldoende. Dat is een conclusie die we

[0:34:31] eigenlijk bijna allemaal onderschrijven en tegelijkertijd hebben we keer op keer dit soort debatten waarin we weer allemaal met voorbeelden komen waaruit blijkt dat dat niet zo is en met vier minuten spreektijd is het natuurlijk lastig kiezen en dat is misschien ook wel de meest pijnlijke constatering om mee te beginnen

[0:34:52] dat er zo veel milieuproblemen zijn en de overheid zo ver tekortschiet dat we hier keer op keer moeten kiezen en ik heb vandaag wilde ik in ieder geval beginnen met die luchtkwaliteit en want

[0:35:05] recent is er natuurlijk een onderzoek uitgekomen investico. Die laat zien dat tweehonderd drieënzeventig scholen zeshonderd zeven kinderdagverblijven en bso s tweehonderd zevenenvijftig verpleeghuizen in negenhonderd twee sportvelden te dicht bij drukke wegen liggen.

[0:35:25] De lucht is er te vervuild en voldoet niet aan de hernieuwde richtlijnen van de ggd. Voorzitter, ik wilde aan staatsssecretaris vragen wat ze van dit onderzoek vindt of ze kent en wat ze hiervan vindt. Voorzitter,

[0:35:38] en

[0:35:39] we weten één op de vijf kinderen met astma heeft de ziekte door luchtvervuiling en dit probleem is urgent en het is tijd voor actie en wij denken dat dat toch echt veel eenvoudiger moet kunnen. Voorzitter, ten eerste moet ervoor gezorgd worden dat schone lucht akkoord echt een update krijgt weten dat staatssecretaris mee bezig is om in lijn te komen met who advieswaarden uit tweeduizend, eenentwintig. Maar voorzitter, het schone lucht akkoord is natuurlijk ook maar gesloten en negentig gemeenten doen maar mee

[0:36:09] heeft de staatssecretaris ook een analyse van welke van die genoemde scholen et cetera uit dat investico akkoord nu helemaal niet onder het akkoord vallen. Voorzitter, want voorzitter, het is wat ons betreft ook echt niet genoeg om dat allemaal via akkoorden te regelen. Voorzitter, kan de staatsssecretaris de gezondheid van kinderen beschermd door die nieuwe ggd richtlijn voor afstand tussen gevoelige bestemming een drukke wegen in de wet te waarborgen. Voorzitter, ik vond ook goed dat d zesenzestig ook daar. Zij laten we veel meer ook via wetgeving regelen en niet in vrijblijvende akkoorden. Voorzitter, want die het vrijwillige karakter en gedecentraliseerde uitvoering wordt de gezondheid van een kind nu al te vaak besloten door postcode of portemonnee. Voorzitter en milieu blijft ook vaak een klasse probleem. Voorzitter, wat gaat de staatssecretaris doen om te zorgen dat de normen voor afstand tussen gevoelige bestemming en wegen in de wet geborgd wordt. Dus dat is onze belangrijkste vraag. Voorzitter en veel onderwerpen zijn vandaag natuurlijk al door anderen aangehaald. Ik sluit me zeker aan bij de staalslakken en granuliet vragen van de partij voor de dieren. De asbest vraag van de vvd. Voorzitter de staatssecretaris weet dat wij het echt heel pijnlijk vinden dat door een bezuiniging die nu blijven zitten met dit soort gevaarlijke daken en natuurlijk en de vragen van d zesenzestig over pfas en tate. En dan wilde ik eigenlijk nog twee onderwerpen aanhalen. Heel kort, die nog niet door anderen genoemd zijn. Allereerst de seismologische basis meet net wat in agendapunt één staat. Voorzitter, het lijkt mij heel erg belangrijk. We hebben veel mijnbouw in dit land zou het gas olie. Helaas en maar er komt ook nieuwe mijnbouw aan, zoals geothermie. Voorzitter en mijn vraag is wanneer gaat de staatsssecretaris de knoop doorhakken of zij wil komen met zo'n seismologische basis meetnet en wil zij ook daar inteelt meters meenemen. Voorzitter, we vanochtend nog gesproken of een brief gehad van mensen uit harlingen die zeggen ja voorkomen van schade is zo veel beter dan genezen. Voorzitter en mijn denk dat dat voor ons van belang is in mijn laatste vraag gaat over drugsafval. Ook mijn partij heeft daar meerdere malen aandacht voor gevraagd. Wat is de stand van zaken worden gedupeerden die in tweeduizend, eenentwintig en tweeëntwintig tot mijn vijfentwintigduizend euro vergoed krijgen al met terugwerkende kracht vergoed. En hoeveel moeten er nog vergoed worden.

[0:38:37] Dankuwel. Voorzitter.

[0:38:38] Dankuwel mevrouw beckerman. Dan gaan we door naar de heer thijssen van de partij van de arbeid. Gaat uw gang meneer te lezen.

[0:38:45] Dank, voorzitter, het is al vaker gezegd. Iedereen in nederland heeft recht op een groen. Nederland met schoon drinkwater, schone lucht en een bruisende natuur en er zijn al heel veel voorbeelden genoemd en de voorbeeld wat ik zal noemen. Dit keer of de statistiek is

[0:38:58] dat volgens deze overheid zelf dertien miljoen mensen in nederland gestelde meer vervuilende stoffen dan wat het wereld gezondheidsorganisatie adviseert

[0:39:07] nergens in europa. De waterkwaliteit slechter dan in nederland. Mensen die naast fabriek of megastallen wonen hebben het hebben last van hun gezondheid. Kortom, dus alle reden om hier actie op te ondernemen en niets aan te doen

[0:39:21] en een van de grote probleem dossiers is hier natuurlijk tata steel

[0:39:26] en het is heel zorgwekkend dat de depositie onderzoek wat gedaan is geen geen structurele daling laat zien. Een daling die we allemaal zo graag zouden willen hebben

[0:39:34] en daar is ook een motie over aangenomen. En nu moet de rivm. Dit eerste halfjaar van tweeduizend, drieëntwintig komen met een proof of concept studie

[0:39:43] een soort overzicht studie van data en dan hoor ik dat er vertraging over is en ik wil de staatssecretaris vragen of of dat klopt. Wanneer komt die proof of concept.

[0:39:54] Maar we weten natuurlijk allemaal wat erin staat. Want we weten dat er meer zal moeten gebeuren om de omgeving van data is gewoon genoeg te maken en die onacceptabele gezondheidsrisico's om die op te lossen.

[0:40:06] En als er proof of concept hopelijk dan komt ergens de komende maanden is het bijna twee jaar nadat het rivm heeft geconstateerd dat er onder acceptabele gezondheidsrisico's zijn in de buurt van tata dat er een advies werd gegeven om kinderen toch vooral niet buiten te laten spelen en om dat te voorkomen dat we in september het debat aangaan over de proof of concept dat we dan zeggen. Goh. Welke maatregelen kunnen nemen om die gezondheid beter te krijgen die lucht beter te krijgen,

[0:40:28] wil ik de staatssecretaris vragen of we dat niet alvast kunnen doen of alvast een lijst met maatregelen gemaakt kan worden, zodat we in september met elkaar het debat aan kunnen gaan van wat is nou de situatie bij data en welke maatregelen kunnen we nemen om die gezondheidsrisico's minder te maken.

[0:40:46] Dus heel concreet kunnen we nu mogelijke maatregelen op een rijtje zetten, zodat in september een debat kunnen hebben en niet hier een studie hoeft te starten

[0:40:54] en mijn vraag is ook nog welke juridische mogelijkheden zijn er dan voor de rijksoverheid of voor het bevoegd gezag om extra maatregelen te nemen, want ik hoor vanuit het bevoegd gezag dat daar zorgen over zijn. Je kunt voldoen aan alle milieu wetten. Maar dat betekent nog niet dat het ook gezond is.

[0:41:12] Dus

[0:41:13] ziet de staatssecretaris dat ook zo. Of kan er wel degelijk meer gedaan worden vanuit het bevoegd gezag

[0:41:21] dan voorzitter zit ik hier vandaag ook mede namens mijn collega's van groenlinks bush liet en voor haar heb ik nog de volgende vraag. Zij heeft een motie aangenomen gekregen om in europees verband te lange transitieperiode van sommige pvda houdende producten te versnellen en die is laatste aangenomen daar steeds staatssecretaris vertellen hoe zij van plan is die motie uit te voeren

[0:41:40] en we zien het verzet tegen het europese restricties voorstel al groeien. Twee topvrouwen van geen moer hebben zich in het fd hierover hiertegen uitgesproken en beweren dat het verbod de energietransitie tegen zal zitten. Hoe beoordeelt de staatssecretaris een uitspraak?

[0:41:53] De topvrouwen zeggen ook dat er voor het pfas die zij produceren voor de energietransitie geen alternatief is. Klopt dat. Volgens de staatssecretaris

[0:42:01] en follow the money heeft vanochtend. Ik realiseer me dat het heel recent is een artikel gepubliceerd over de groeiende lobby tegen het verbod. De uitzondering van vloeren polymeren is dat het heikele punt van de discussie.

[0:42:14] De lobby zegt dat de vloer polymeren geen onaanvaardbare risico vormen, terwijl wetenschappers, rivm en milieuorganisaties wel degelijk risico's noemen,

[0:42:23] ziet de staatssecretaris enige reden om fluor fluor polymeren te willen uitsluiten van het verbod. Hoe reageert de staatssecretaris op het dreigement van chemours dat zij de e. U zal verlaten als het verbod doorgaat, en tot slot, voorzitter, in de laatste seconden zit er ook een brief over fijnstof bij pluimvee dat de afspraken worden gemaakt over extra maatregelen

[0:42:46] gaan die maatregelen dan de doelen wel halen, maar belangrijker als deze maatregelen worden genomen, staan hier niet haaks op de maatregelen die de pluimveesector in de landbouwsector ook moet nemen om stikstof c o twee aan water doelen te halen

[0:42:59] en vindt de staatssecretaris dan de meest koppelen kansen. Maar wij nu wordt gewerkt in het nationaal programma landelijk gebied stevig genoeg of moet ook dit gewoon een veel prominentere rol krijgen in die hele transitie van de landbouw.

[0:43:11] Dank. Voorzitter, dank u wel. Meneer thijssen. De laatste spreken aan de zijde van de kamercommissie. Dat is mevrouw van der plas van de.

[0:43:17] De boer burgerbeweging gaat uw gang, mevrouw

[0:43:20] dankuwel en ook ik vind het als kleine fractie ontzettend fijn dat ik dit debat kan bijwonen.

[0:43:25] Vaak hebben we meerdere debatten tegelijk waardoor we keuzes moeten maken en niet altijd zou kunnen zijn, maar wel segers

[0:43:32] van het plan is te komen breken.

[0:43:34] Deze kunt u een microfoon uitzetten? Dankuwel. Gaat u verder.

[0:43:39] Maar inderdaad zeker ons ontzettend hun best doen om zoveel mogelijk bij te wonen.

[0:43:44] Voorzitter en inwoners van nederlands. Deze inbreng doen wij overigens ook namens de sgp die hier helaas niet kon bijzijn als kleine fractie om dat ze keuzes moesten maken.

[0:43:54] In eerdere debatten heb ik al eens gezegd dat nederland een klein land is wat in bepaalde gevallen ontzettend groot kan aanvoelen. Maar in debatten zoals deze. Die gaan over onze leefomgeving

[0:44:04] ontkomen we er niet aan dat we uiteindelijk waar een klein oppervlak te hebben waar heel veel moet gebeuren en er zijn in nederland ontzettend veel processen die cruciaal zijn voor onze welvarende samenleving, voedselvoorziening, industrie, mobiliteit en infrastructuur en energieopwekking. Dit er nog veel meer moet allemaal op een klein oppervlakte gebeurt, terwijl we ook nog eens een van de meest dichtbevolkte landen ter wereld zijn. We moeten hier ook prettig wonen en kunnen leven, kunnen recreëren en van de natuur kunnen genieten met frisse en schone lucht in de longen en het zorgt nog eens voor wrijving, want ondanks dat we bijvoorbeeld niet zonder de luchtvaart kunnen ondervinden. Duizenden mensen hier wel geluidshinder en mogelijk ook gezondheidsschade van. Ondanks dat we de industrie nodig hebben, levert ook dit hinder en in bepaalde gevallen gezondheidsschade op. Uiteindelijk is het aan ons om daar een goede balans in te vinden. Een heel vaak worden zaken tegen elkaar uitgespeeld, terwijl dit niet hoeft.

[0:44:56] Een van de onderwerpen waar dit speelt is bevers.

[0:44:59] Voorzitter, vaak wordt pvv. Als een enkele stof behandelt ze ook met het verbod waaraan wordt gewerkt op europees niveau. Dit op initiatief van onder andere nederland. In één klap zullen er tienduizend stofjes verboden worden, verboden voor productie, gebruik verkoop en import.

[0:45:15] Ik denk niet dat wij helemaal doorhebben wat zo'n rigoureuze verbod gaat inhouden. P vastzit namelijk in alles echt alles. Het woord onder andere in de medische wereld gebruikt voor hartkleppen en de buisjes die nodig zijn bij nierdialyse. Het wordt gebruikt voor de maritieme industrie om olie en schip te houden en water erbuiten. Het zit in auto's, in blusschuim en in contactlenzen. Het zit zelfs in panden en jassen.

[0:45:39] De goal elementen in uw koelkast en de telefoon in je hand grote kans dat ook deze pfas bevatten. Tienduizend stoffen die verboden gaan worden voor productie, gebruik verkoop en import, en hierdoor zullen cruciale onderdelen van productieketens die van groot belang zijn in verschillende sectoren en processen stilvallen met de gevolgen voelbaar voor heel veel eindgebruikers tienduizend stoffen waar inderdaad ook stoffen tussen zitten die schadelijk en soms heel schadelijk zijn voor de volksgezondheid. Denk aan benzeen

[0:46:08] en logisch dat de schadelijke stoffen verboden worden en terecht ook, en in dat licht wil ik graag weten wat het europees beleid. Nu is voor het lozen van zogenaamde korte keten pfas in de periode tot het europees verbod in werking kan treden.

[0:46:22] Voorzitter, onlangs schadelijke stoffen die pfas omvatten en waarvoor we waar we voor onze gezondheid echt meer mee moeten doen, moeten we niet vergeten dat er tussen deze tienduizend stoffen ook niet schadelijke stoffen zitten, zoals de fluor polymeer of de vloer rubbers. Welke onder andere in de medische wereld gebruikt worden en hoe staat secretaris staatssecretaris voor een uitzondering op fluor polymers in dit verbod. Er is een lijst beschikbaar van alle pay fast die buiten hun fleur polymeer is van belang zijn voor belangrijke sectoren die niet schadelijk zijn voor de volksgezondheid en of er geen alternatieven voor beschikbaar zijn die niet bij bevers zijn. Bij biociden komt er bijvoorbeeld in enkele gevallen een uitzondering grond lees ik in de brief over de gewasbeschermingsmiddelen beleid en een van deze uitzonderingen is als er zogenaamde z z s zeer zorg werkt zeer zorgwekkende stoffen niet uit gefaseerd kunnen worden, omdat er geen alternatieven beschikbaar zijn en het publiek belang van stof zwaarder weegt dan het risico voor de gezondheid van mens, dier en milieu is zo'n uitzonderingsgrond mogelijk. Ik weet niet of ik nog tijd heb ik heb nog heel kort voorzitter dan als laatste iets over fijnstof en pluimvee. De staatsssecretaris stelt voor om fijnstof emissies vanuit bestaande pluimveestallen in pluimvee dichter gemeente te halveren

[0:47:37] vanuit camera's en vragen hierover gesteld. Waarom is dit niet beperkt tot de hotspots waar de who-normen overschreden worden en de pluimveesector een significante bijdrage levert. Gisteren kwamen de antwoorden binnen. Helaas onbevredigend het op het bordje van gemeenten schuiven om maatwerk te leveren is wel heel makkelijk vind ik pluimveehouders moeten dan maar afwachten. En waarom beperkte staatsssecretaris het niet aan de voorkant tot de genoemde hotspots.

[0:48:02] Dankuwel, dankuwel, mevrouw van der plas. U was over uw tijd heen. Maar het is niet erg want het collega's van u hebben ook extra tijd gehad. Ik zie nog een vraag van de heer thijssen aan u gaat uw gang. De heer thijssen.

[0:48:15] Dagvoorzitter. Ja. Mijn vraag aan mevrouw van der plas is dat. Ik denk dat mevrouw van der plas terecht zegt dat we op een klein stukje van de aarde leven met heel erg veel mensen en dat er heel erg veel moet gebeuren bijvoorbeeld

[0:48:27] voedselproductie

[0:48:29] is het ook zo dat bijvoorbeeld melk en vlees. De helft van die voedselproductie wordt geëxporteerd naar het buitenland.

[0:48:34] En dan zou ik denk als we dan zo'n klein stukje aarde hebben met zoveel mensen. Misschien moeten we gewoon voedsel produceren voor onszelf en ons wat minder richten op de export ervan, maar wij hebben uiteraard wel moeten rekening houden dat de boeren die dat betreft met die mindere productie wel gewoon een eerlijk inkomen kunnen verdienen.

[0:48:50] Maar

[0:48:51] is dat is dat de logische constructie. Als ik logische conclusie als ik het betoog van mevrouw van der plas worden.

[0:48:58] Dank u wel. Meneer thijssen, mevrouw van der plas.

[0:49:01] Om te beginnen. Elk land waar dat goed is in iets geëxporteerd. Colombia is heel goed in een koffie maken die exploiteert dat en oud duitsland heel veel auto's maken en die exploiteert. Dat is helemaal niet raar dat wij kunnen iets heel goed als voedsel maken en het exploiteren die export jaar. Dan gaat de helft naar het buitenlands. En ja is heel klein. Dus er gaat al snel iets naar buiten naar het buitenland. Maar het blijft in een regio van ongeveer zes tot acht honderd kilometer om ons heen. In amerika noemen ze dat een streekproducten en hier noemen wij. Dat is met een vies woord export. Wij produceren gewoon voor een europese regio voor een aantal mensen wat misschien zo groot is als de stad shanghai. Als je aan het aantal mensen kijkt en waarom zouden die mensen niet ons goede duurzame betaalbare hoge kwaliteit voedsel mogen hebben. Het is echt een heel raar idee hoor. Om te zeggen we gaan het alleen nog maar voor onszelf doen. We kijken nog niet eens. Tot slot, voorzitter, kijk nog niet eens even naar de import.

[0:50:01] Want als we dat gaan doen. Voorzitter,

[0:50:04] als er alles voor onszelf gaan maken. Dan gaan we ook stoppen met koffie thee rijst pasta sinaasappels, bananen pinda chocola. Want daar halen we allemaal naar binnen. Dus en dat mag dan wel eens. Ik vind het heel slecht idee. Het voedsel zal behoorlijk duurder gaan worden als we dat gaan doen en als je dan een keer iets mislukt ofwel door een die je ziet ze of door een oogst wat mislukt.

[0:50:30] Nou dan wens ik de heer thijssen heel veel succes met het overleven. Want dat gaat heel moeilijk worden.

[0:50:35] Dan komen dus dat is mijn antwoord.

[0:50:38] Thijssen.

[0:50:40] Dat zeg ik helemaal niet. Ik zeg helemaal niet van honderden niet meer importeren en ik zeg ook niet waarom er niet dat mooie voedsel zouden kunnen verbouwen en dat niet zouden mogen exporteren. Ik zeg het omdat ik mevrouw van der plas voor zeggen ja, we willen hier heel erg veel met heel veel mensen op een heel klein stukje aarde en er zijn gewoon best wel problemen mee.

[0:50:56] De stikstof c o twee. Maar goed, mevrouw van der plas moet zelf ook fijnstof en de staatssecretaris die gooit het fijnstof probleem op het bordje van de gemeentes heb ik ook zo mijn vragen over. Maar daarom mijn vraag aan mevrouw van der plas die problemen met fijnstof uit pluimveestallen, bijvoorbeeld als wij wat minder pluim. Wij zouden hebben in dit land en als we dus wat minder van het pluimvee zouden exporteren.

[0:51:17] Dan hebben de mensen in de buurt van die pluimvee wat minder last van fijnstof en we hebben ook voorstellen voordelen met het stikstofprobleem met het c o twee probleem et cetera. Dus ik ben niet tegen import of export. Ik ben gewoon aan het kijken van in lijn met het redenatie van mevrouw van der plas. We hebben een klein stukje aarde zitten daar met heel veel mensen. We moeten heel erg veel doen. Er zijn nadelige effecten van alles wat we hier willen doen. Ik heb zelf in mijn betoog iets gezegd over de productie van staal.

[0:51:41] Als we kijken naar de productie van voedsel. Dan denk ik nou zijn ook flinke problemen mee. Dus moeten we niet zorgen dat we voedsel produceren. Volgens zelf

[0:51:49] zodat die problemen die daarbij mee verbonden zijn dat die wat minder worden.

[0:51:53] Meneer thijssen, mevrouw van der plas.

[0:51:56] Ten eerste is het feit dat er meer fijnstof uit pluimveestallen is gekomen. Dat is mede te danken aan organisaties als greenpeace waar de heer thuis in een vorig leven directeur van is geweest van wakker dier. Dat is gewoon een feit. Kijk, we wilden af van de legbatterij in europa.

[0:52:15] Gewoon plain and simple. Dat wilden we

[0:52:18] we hebben gekozen voor meer dierenwelzijn kippen moesten schakelen. Kippen moesten naar buiten.

[0:52:23] Door de scharrelen is een strooisel in stallen gekomen door buiten lopen zoals het noem maar op. Daardoor is dat fijnstof. Daardoor is het financial toegenomen. Dus we moeten we hebben een keuze gemaakt. We willen meer dierenwelzijn. Maar het gevolg is wel dat er meer fijnstof kwam de pluimveesector is al heel goed bezig om fijnstof te reduceren. Dus zeg ik veertig procent fijnstof gereduceerd de afgelopen dertig jaar en als ik de redenatie van de heer thijssen volg en we zeggen van nou weet je dat hoor ik nu toch echt zeggen we moeten hun voedsel fonds zelf produceren. Daar realiseert de heer thijssen niet dat we gewoon de productie gaan verplaatsen naar landen die veel minder duurzaam produceren

[0:53:09] en dan denk ik welk probleem dan gaan we hier dus iets weghalen gaat naar een ander land wordt veel minder duurzaam geproduceerd en daar wordt gewoon weer in de legbatterij gelegd voor importeren al vanuit oekraïne legbatterij eieren in de koekjes in de soepen en sauzen. Sinds het allemaal in. Wij consumeren wat wij niet mogen produceren. Dat is wat er dan gaat gebeuren dan denk ik van wat hebben we daar wereldwijd aan in een vervolgens klimaat of of noem maar op. Dus ik vind het allemaal klinkt allemaal heel leuk en ik heb het al eens eerder tegen heer thijs gezegd ik sluit af. Voorzitter, ik heb al eerder tegen de heer thijs gezegd het is heel erg simpel. Als iedereen biologisch eten zijn alle boeren biologisch als iedereen veganist is, zijn alle boeren, akkerbouwers en fruittelers. Dus de consument is aan zet en dat zit ook in uw achterban spoor zou dan aan om het niet alleen om een verjaardag te zeggen dat ze biologische eten. Maar dat stoot daadwerkelijk kopen als je een super.

[0:54:06] Daarnaast staan dankuwel, mevrouw van der plas. Ik zie dat de heer thijssen nog iets zeggen voordat ik het woord geven. Ik wil u vragen een korte vraag te stellen waar hopelijk ook een kort antwoord op kan komen. En als dat niet lukt. Ja dan ga ik onderbreken want er is nog een vraag gekomen naar aanleiding van het heel lang antwoord van mevrouw van der plas, zonder daar een kwalificatie aan te geven. Mevrouw meneer, de heer deze.

[0:54:29] Wat dit is natuurlijk.

[0:54:31] Dit is natuurlijk heel gek. We hebben een regering die regering die heeft een verantwoordelijkheid horen we net ook om te zorgen dat een beetje prettig kunnen leven met elkaar.

[0:54:38] Dus we kunnen niet zeggen. Nou als de consument maar duurzaam koopt, maar we geven niet genoeg geld om dat te kunnen doen

[0:54:44] want er zitten ook allemaal marges op die biologische producten als de consumenten niet doet dan moet het dan dan is dat maar zo. Nee, we hebben een regering. Wij zijn de tweede kamer. Wij hebben een verantwoordelijkheid om goed te zorgen voor het nederlandse volk en te zorgen dat zij een beetje prettig en gezond met elkaar kunnen samenwonen. En dan kunnen we het niet afschuiven op. Ja. Als je niet duurzaam koopt dan is het je eigen schuld. Want zo klinkt het een beetje. Maar mijn vraag is eigenlijk

[0:55:08] vindt mevrouw plas niet dat wij terug moeten naar de legbatterijen

[0:55:11] en dat we dan dus een klein hokje. Hoeveel zitten er dan hoeveel kippen zitten er hockey dat wij de partij voor de dieren denk ik wel. Misschien heeft ie nog een vraag, maar we moeten we terug naar de legbatterijen. Want dan lossen we het fijnstof probleem op.

[0:55:21] Dankuwel. Meneer thijssen, mevrouw van der plas.

[0:55:24] Ik vind het altijd zo verwonderlijk wat er gebeurt. Ik leg gewoon en processen uit.

[0:55:29] Ik leg gewoon het processen uit dat we hebben gekozen open uit de legbatterij af te schaffen en voor qua dierenwelzijn is dat hartstikke prima. Wat ik zeg is dat er als je een keuze maakt dan krijg je is komt een consequentie. Dus een hele rare vraag me zeggen, wil ik terug. Dat wordt er is een platgeslagen wil ik terug naar de legbatterij. Nee ik heb gezegd pluimveesector. Die is er al heel erg goed bezig met het reduceren van van fijnstof manier gezegd dat we terug moeten naar de legbatterij heb ik ook helemaal nooit gesuggereerd. Ik heb dus alleen uitgelegd waardoor er een toename kwam van fijnstof uit pluimveestallen dat scholen.

[0:56:06] Mevrouw om de plannen. Ik constateer dat u antwoord geven op de vraag van de heer deze.

[0:56:09] Ja en nog één ding over verantwoordelijkheid van de regering. Ja daar ben ik het mee eens. Ik vind niet dat je zomaar mensen kan dwingen om biologisch te kopen. Dat snap ik ook wel dat mensen niet doen. Maar mensen die wel geld te besteden hebben die het wel kunnen kopen. Die hoor ik altijd wel op de verjaardagen zeggen dat ze doen maar ik kon ze ook tegen in de supermarkt

[0:56:31] en dan kijk ik op de band was op de band hebben liggen. Er liggen gewoon de pakjes voorverpakte haan. Er liggen gewoon de normale eieren en er ligt niks biologische serieus. Ik heb het gezien. Letterlijk en op de verjaardag ze weer dat ze allemaal biologisch.

[0:56:46] Dus laat je op de.

[0:56:48] Wanneer je maat is.

[0:56:49] De laatste vraag komt van de heer haverkort. Haverkort gaat uw gang en ik vroeg verzoekt overige leden om nog even de rust te bewaren.

[0:57:01] Voorzitter,

[0:57:02] Voorzitter, dank

[0:57:04] een groot deel van het betoog van mevrouw van der plas ging over pfas,

[0:57:07] en ik heb een hoop worden gehoord die nuances leggen bij het totaalverbod waar ik ook vanuit de vvd best in eerdere instantie aandacht voor gevraagd omdat er daadwerkelijk verschil zit tussen de toepassing van die stoffen voor regio's ten opzichte van de toepassing van stoffen in medische producten, zoals protheses en stemt

[0:57:26] dus op dat punt vinden we elkaar denk ik wel waar ik mevrouw van der plas niet over gehoord heb is dat we naast moeten kijken wat essentiële pvv zijn en wat niet.

[0:57:37] Ook moeten kijken naar hoe kunnen we ervoor zorgen dat we investeren in schonere alternatieven voor de stoffen die we nu hebben en hoe kunnen we investeren in nieuwe innovatieve sanerings methodes om de vervuiling uit het verleden in onze samenleving op op te ruimen is een commissiedebat leefomgeving. Vvd vindt dat de leefomgeving schoner wordt als we dat zouden doen en de hele concrete vraag die daarbij hoort is mevrouw van der plas dat met de vvd eens.

[0:58:01] Dankuwel, mevrouw van der plas, een jaar of negen.

[0:58:04] Zeg ik. Maar. Nee daar. Ik ben het daar zeker zeker mee eens. En kijk ik ben ook gewoon bang dat we dingen gaan verbieden zonder dat er een alternatief is dat is dat verwoord. Dat gaat om probleem worden. Dus het antwoord is kort gezegd.

[0:58:20] Dankuwel. Mevrouw beckerman.

[0:58:22] Dat gaat erom. Voorzitter, ik kijk ik ben in de tijd opgegroeid dat dat altijd gezegd werd een beter milieu begint bij jezelf en bij mijn partij zegt eigenlijk een beter milieu begint helemaal niet bij jezelf. Een beter milieu begint bij shell tata en mevrouw van der plas die zegt ja maar mensen kopen niet wat ze zeggen dat ze willen maar voor heel veel mensen dat ook vrij onmogelijk. En dat is denk ik een heel groot probleem. Het is niet een beter milieu begint bij jezelf. Want je kunt niet even zomaar kiezen om een warmtepomp in je sociale huurwoning te zetten. Voorzitter, en om te zorgen dat mensen duurzame

[0:59:07] kunnen leven. Zal je toch ook als overheid met wetgeving met regels met beprijzing.

[0:59:15] Moeten komen,

[0:59:17] Dankuwel, mevrouw van der.

[0:59:20] Zeker. Je kunt niet van mensen verwachten die hun rekeningen niet meer kunnen betalen om biologisch voedsel te kopen. We hebben bijvoorbeeld of inderdaad een warmtepompen te zetten. Ik maak me daar ook zorgen over hoe gaan mensen dat dan doen. Er wordt verplicht. Dat is gewoon voor heel veel mensen in nederland is dat gewoon niet te doen.

[0:59:39] Dus ik vind ook zeker dat een overheid daar een verantwoordelijkheid voor heeft, maar ook zeker voor als we het dan even over voedsel hebben voor boeren, tuinders en telers. Een goed verdienmodel daaraan vasthouden. Maar zolang hier nog in meerderheid besloten wordt dat wij handelsverdragen sluiten met landen waar de productiewijze niet voldoen aan de europese standaarden en er massaal goedkoop geproduceerd voedsel hier het land kan binnenkomen, zei het net al wij consumeren wat wij niet mogen produceren en ik vraag me echt oprecht af kunnen eerder bad gezegd ik maak er gewoon hele grote zorgen over hoe gaan wij dat dan doen

[1:00:18] dat boeren hier een eerlijke prijs krijgen dat het dat het voedsel betaalbaar wordt gehouden voor voor nederlandse mensen

[1:00:27] terwijl supermarkt het gewoon vrij staat om ook in het buitenland te kopen. Ik ik ben ook heel benieuwd naar het landbouwakkoord met het verdien vermogen want ik vind het wel gewoon een best wel problematisch dankuwel.

[1:00:39] Mevrouw beckerman, tenslotte,

[1:00:40] Ja. Voorzitter. Want dan komen we ergens want kijk ik vind namelijk altijd heel problematisch als kamerleden zeker met een hoog inkomen tegen andere mensen gaan zeggen ja maar dan moet u mijn biologische kopen en ik ben helemaal met mevrouw van der plas eens dat die handelsverdragen een groot probleem zijn en dat moeten zorgen voor een verdienmodel, wat tegelijkertijd zorgt inderdaad dat we in een rijk land als nederland iedereen goed te eten heeft, inclusief de boer. Voorzitter, dus laten we vooral op die toer zitten. Want als we hier blijven doorgaan met met alleen maar poetin manuele maand is en ik kijk ook bij de in de supermarkt. Wat mijn collega's kopen aanvraagt. Ja. Voorzitter, dat is eigenlijk de vraag van hoe we daar dan als we die niet alleen die handelsverdragen. Daar is denk ik meer voor nodig. Ook richting partijen zoals die supermarkten, maar ook andere in de.

[1:01:35] De business

[1:01:37] mevrouw van der plas. Kijk wij vinden elkaar daar echt wel heel heel goed hoor want wat dat betreft zit ik echt wel op de lijn van van de sp even ik moet misschien even iets beter zeggen kan verkeerd opgevat worden, zodat ik tegen heel nederland zeggen je moet maar gewoon biologisch kopen. Ik zei dat eigenlijk ook omdat ik al eerder een debatje heb gehad met een interruptie debatje heb gehad met de heer thijssen die toen zei van ja waarom schakelen die boeren die gewoon om naar biologische duizenden boeren hebben het al gedaan. Deze schakelen niet om omdat er gewoon. Dat kan niet omdat er een wachtlijst is de certificerings instantie scala zegt gewoon je kunt niet omschakelen. Want er is geen afzet. Dat is wat ik zeg en ik spreek juist ook de hogere inkomens dan aan de hogere inkomens die dan het wel kunnen betalen. Maar het niets doen, maar wel boeren vertellen hoe zij moeten gaan produceren. Dat is helder antwoord voor de mensen met een kleine portemonnee. En inderdaad, mevrouw beckerman vroeg van jou. Hoe gaan we dat dan doen. Nou ik vind ook dat supermarkten hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Ik vind ook dat in de keten verantwoordelijkheid moet worden genomen, zodat en het voedsel betaalbaar blijft en dat de boer een inkomen heeft als je rood staat kun je niet groen doen. Dat moet dan kun je met als je genoeg geld op de bank hebt kun je ook weer investeren in meer duurzaamheid dankuwel. Ik ben het er.

[1:02:57] Woord heeft een vragen uitgelokt.

[1:02:58] Deze meneer thijssen. Ja, er is natuurlijk een lange verhaal dat kijk wat ik heb gezegd is dat biologische boeren laten zien dat je heerlijk voedsel kunt produceren en een boterham kunnen verdienen door biologisch te produceren, dan kunnen we zeggen dan moet de consument maar biologisch kopen. Nee. Wat ik zeg dan moet de overheid

[1:03:14] dan moet de tweede kamer zeker met die hele transitie die nu aan de gang is zorgen dat die boeren overschakelen op biologisch produceren en daar een eerlijke boterham te krijgen.

[1:03:22] Dus, mevrouw van der plas, je moet niet wijzen naar de consumenten wat ze zeggen op verjaardagsfeestjes en wat ze doen bij de supermarkt. Wij moeten hier gaan zorgen dat biologische boeren de norm wordt in dit land en dat iedereen dat kan betalen. Dat is de taak van deze tweede kamer.

[1:03:37] Dankuwel. En eigenlijk is het meer een persoonlijk feit dan een vraag constateert de voorzitter, u zit, mevrouw de plannen.

[1:03:44] Één zin daar is afzet voor nodig en het is echt niet zo dat biologische boeren in een inkomens walhalla leven, want ook biologische boeren hebben het moeilijk. Dus het is niet zo dat als je biologische bent dat je dan een goed inkomen hebben met heel veel zaken maar behoeven hier nu verder niets over te hebben want dan gaat dit debat een beetje de andere kant worden het landbouwdebat, maar het was een zin, mevrouw plas.

[1:04:12] Helder. Ik wil even voordat ik overgaat tot een schorsing. Één ding van stellen. U heeft de maximaal gebruik gemaakt van uw interrupties. Hartstikke goed, want een debat is juist vragen stellen aan elkaar. Tegelijkertijd heb ik u ook extra spreektijd te geven en ik stel voor dat ik daar in de tweede termijn iets scherper op zijn interrupties. Hartstikke goed. Maar let op uw spreektijd. We schorsen dit overleg. Meneer haverkort heel kort.

[1:04:38] U gunt alle zeven de aanwezige. Volgens mij hetzelfde oordeel. Volgens mij ik tijd over mijn eerste termijn heb ik slechts twee van de vier interrupties gebruikt. Dus dat geldt niet alleen voor mij. Dus ga er daar rekening mee.

[1:04:50] Nee. Haverkort excuses even dit schenen een generiek beeld. En natuurlijk. Er zijn leden die lange vragen stellen en vervolgens daar lang antwoord op komt. Voelt u. Ik zou zeggen wie de schoen past trekt hem aan. Maar we kijken. We zijn die allemaal professionals. U heeft zelf de lengte en de duur van dit debat bepaalt hoelang en ik aan het woord bent ben hoe hoe meer tijd er van af gaat die eigenlijk helemaal niet van debat ten koste van spreektijd zou moeten gaan, want ik vooral wil benadrukken is. We gaan schorsen schorsen voor een half uur. Dat betekent dat we elkaar terugzien om dertien uur vijfendertig kunt u nog lunchen als er nog niet gedaan en de tweede termijn zal ik iets scherper zijn op de compacte van de vragen en antwoorden. Ik zie u straks terug,

[1:36:47] dames en heren, we hervatten het commissiedebat leefomgeving zijn toegekomen aan de beantwoording van door de staatssecretaris van de vragen die zijn gesteld in eerste termijn door de kamerleden en ik stel voor dat we vier interrupties aanhouden per lid en ik herhaal nogmaals vragen. Kort en als het over hebben, kunnen misschien nog meer vragen stellen. Ik geef het woord aan mevrouw heen en ik vraag haar ook of ze in blokjes beantwoord. Want dan kunnen we ook op basis daarvan bijhouden of de vragen zijn gesteld of de vragen zijn beantwoord. Mevrouw heijne.

[1:37:18] Dankuwel. Voorzitter, ik heb net nog even de blokjes op de goede volgorde gelegd blokje een gaat over omgevingsbeleid onder andere ovv en tata blokje twee gaat over stof dus zeer zorgwekkende stoffen bestrijdingsmiddelen, pinpas,

[1:37:39] water en bodem is het volgende blokje dan luchtkwaliteit. En dan is er nog een blokje overige inclusief

[1:37:49] misschien toch heel even eerst voorzitter, dat er opening. Ik vind het heel fijn dat ik het gesprek met de kamer aan kan gaan of een belangrijk onderwerp dat ons allemaal aangaat. De leefomgeving

[1:37:58] en we zijn hier vandaag ook vanuit een gemeenschappelijk belang. Dat is een gezonde, duurzame en veilige fysieke leefomgeving creëren voor iedereen

[1:38:07] en omgeving waar mensen schone lucht inademen, waar het water en bodem beleid bijdragen aan gezondheid en veiligheid aan mijn hinder van geur en geluidsoverlast of vervuiling zoveel mogelijk worden beperkt en dat is het streven. Dat geldt voor iedereen ook voor de mensen die in de buurt van drukke wegen bij boeren stallen of bij industrie en waar we ook nog een grote opgave hebben

[1:38:30] mijn uitgangspunt daarbij schade voorkomen in plaats van achteraf herstellen en dat betekent dat verder inzetten op vergroening en van industriële processen.

[1:38:40] Dat is een absolute randvoorwaarde voor het ontlasten van de leefomgeving en het milieu naast maatwerk afspraken met de meest vervuilende nederlandse bedrijven over de verbetering van de leefomgeving zetten we als kabinet ook in op een sterke sterke regie en een integrale aanpak met de introductie van het nationaal programma verduurzaming industrie.

[1:39:02] Binnen dat programma wordt samen met bedrijven gewerkt aan versnelde realisatie van investeringen en de verduurzaming van de industrie.

[1:39:09] Ik wijs in dat verband ook op het recente onderzoek van de ovv naar de bescherming van burgers tegen uitstoot van industriële processen een kabinetsreactie op het rapport gaat volgen of er een aantal maanden

[1:39:22] en ik ga ook met gemeenten en provincies door met de uitvoering van het schone lucht akkoord, want het recht op het inademen van schone lucht voor iedereen en ons land. Dat blijft voor mij een belangrijke prioriteit.

[1:39:33] Het is ook belangrijk dat we voorbereid zijn voor de extreme weersomstandigheden als gevolg van klimaatverandering en zowel ik ervoor zorgen dat veiligheidsrisico's aan water, veiligheidsregio s en waterschappen optimaal gesteld staan om schade en slachtoffers te voorkomen

[1:39:48] en ook in internationaal verband zal ik me en voor het beschermen van de leefomgeving door grensoverschrijdende problemen aan te pakken.

[1:39:55] Zo sta ik voor een europees verbod op pfas en breng ik de europese luchtkwaliteitsnormen meer en lijn

[1:40:01] met de nieuwste who snoeren en aan een strakkere europese regulering van industriële, emissies naar water, lucht en bodem, en ikzelf graag een reactie geven op de vragen van de leden. De eerste blokje is omgevingsveiligheid, ovv en tata

[1:40:16] de heer haven gekocht. Die vroeg mij om het rapport van harte te nemen aan aan de slag gaan en afstemming met overheden omwonenden en het bedrijfsleven.

[1:40:26] Ik neem de door ovv getrokken lessen natuurlijk ter harte. Ik ga en ben daarmee aan de slag en afstemming met andere overheden.

[1:40:34] Het is mijn inzet dat de luchtkwaliteit verbetert aan de gezondheidsrisico's voor omwonenden van grote uitstoters omlaag gaan

[1:40:41] in de tussentijd zitten we natuurlijk niet. Stelsel zijn ook de vergunningen van bepaalde bedrijven verscherpt

[1:40:49] bijvoorbeeld van tata steel aanvang, moers en daarnaast werk ik met het ministerie van economische zaken en klimaat aan maatwerkafspraken met die grote c o twee uitstoot als aan die afspraken speelt gezondheid van omwonenden.

[1:41:04] Een hele belangrijke rol heb ik ook op aangedrongen dat we voorafgaand voordat er investeringen worden gedaan, de garantie willen hebben dat we op meetbare en afrekenbare doelen worden gesteld die ten goede komen aan het milieu en de gezondheid

[1:41:21] dan mevrouw van esch. Nog een vraag over de aanbevelingen van de gezondheidsraad. Waarom ik er niet voor kiezen om gezondheidswinst leidend te laten zijn bij het opstellen van milieunormen en het uitgeven van vergunningen.

[1:41:34] In de eerste plaats van ook voor mij gezondheid centraal en de besluitvorming, en dat betekent ook dat bij milieunormen gezondheid aan de basis staan aan bij milieuvergunningen en gezondheid moet worden meegenomen door alle overheden.

[1:41:46] Ik wil wel ook voorzichtig zijn met het en de bevoegdheid treden van andere overheden, ook gezien de omgevingswet bij de kabinetsreactie op het ov advies zal ik bezien in hoeverre er synergie en raakvlakken zijn tussen beide adviezen en daar ook nog verder op ingaan.

[1:42:04] Mevrouw hagen, die vraagt of hij kan toezeggen op een wetswijziging waarin het voorzorgsbeginsel in ere wordt hersteld.

[1:42:12] De bevoegd zaken die kunnen momenteel het voorzorgsbeginsel toepassen op basis van de mededeling europese commissie uit tweeduizend. Het voorzorgsbeginsel is ook in nederlandse wetgeving verankerd en daarbij geldt maatwerk waarbij het uitvoeren van een risicoanalyse vereist is.

[1:42:30] Ik begrijp wel dat die uitvoering niet eenvoudig is. Want wanneer en hoe moeten nu maatregelen vanuit voor zorgopleidingen?

[1:42:37] Onder het impuls programma chemische stoffen is daarom onlangs een project gestart. Samen met het rivm om te kijken hoe omgegaan kan worden met het voorzorgsbeginsel.

[1:42:50] Even kijken dan vroeg mevrouw hagen ook nog of ik kan toezeggen of het met een wetswijziging. We komen waarin burgers worden beschermd. Aanleiding van het ovv-rapport.

[1:42:58] De oproep van de officier is meer aandacht te hebben voor het achterliggende doel de gezondheid en het is mijn inzet dat de gezondheidsrisico's voor omwonenden van grote uitstoters ook omlaag gaan

[1:43:09] en ik neem de lessen van de ovv ter harte heb ik eerder aangegeven en ik ga en ben daar ook al mee aan de slag en afstemming met andere overheden die aan de lat staan voor een deel, maar ook met omwonenden en het bedrijfsleven

[1:43:23] en uiteraard zal ik ook nog voor het herfstreces. De kamer mijn beleidsreactie toesturen op het ovv-rapport. En dan zullen we ook nog bespreken welke vervolgacties eventueel nog aanvullend nodig zijn.

[1:43:35] Dan had meneer thijssen nog een vraag

[1:43:40] over welke juridische mogelijkheden voor het rijk zijn of voor het bevoegd gezag om extra maatregelen te nemen richting tata.

[1:43:47] We zetten op dit moment en op verschillende sporen. De provincie en de betrokken omgevingsdienst die blijven vergunningen aanscherpen en die zetten op het verder intensiveren van het toezicht. We ondersteunen daar actief bij, bijvoorbeeld door collegiale toetsing door de inspectie van leefbaarheid, leefomgeving en transport.

[1:44:05] Tegelijkertijd zijn we druk bezig met het aanscherpen van de regelgeving op europees en op nationaal niveau.

[1:44:11] Voor de lange termijn richt ik me ook samen met het ministerie van bzk aan de provincie noord-holland op het faciliteren van een zo snel mogelijke transformatie van het bedrijf

[1:44:20] en ik voel daarbij specifiek een aantal aanvullende acties uit die moeten verzekeren dat toekomstige situatie tot voldoende verbetering leidt. Ik stel bijvoorbeeld en overleg met bewoners ook een expert groep samen waar zij zelf ook in zullen zetten en laat de commissie mer de emissiecijfers onafhankelijk verifiëren. Verder zijn we natuurlijk ook nog bezig met het aanscherpen van het volledige vws stelsel, wat hopelijk ook gaan leiden tot betere toezicht en handhaving op de bedrijven op niet alleen data, maar alle andere bedrijven ook.

[1:44:53] Dan had mevrouw hagen ook nog een vraag of het data zijn vroeg waarom er minder stikstof eisen voor data hanteren dan bijvoorbeeld duitsland

[1:45:03] wassen en de best beschikbare technieken toe aan die bestaan uit een range van emissiewaarden in nederland gaan we voor de strengste normen

[1:45:12] tata steel neemt ook al maatregelen, bijvoorbeeld in tweeduizendvijfentwintig bij de nox installatie bij de pelletfabriek

[1:45:19] en ook in het kader van groen staal en de transitie daarna en de maatwerkafspraken wordt gekeken naar verdere vermindering van de stikstof emissies.

[1:45:28] Dat betreft een extra verplichting bovenop bestaande regelgeving en daarom zie ik nu niet per se meerwaarde voor vergelijkend europees onderzoek wat we weten al dat we in gaan zetten op verdere stikstofreductie

[1:45:42] meneer thijssen die vroeg ook nog of ik maatregelen voorbereiden om data te nemen als straks blijkt dat de proof of concept laat zien dat er meer nodig is om gezondheid effecten acceptabel te maken.

[1:45:54] We verwachten the proof of concept voor de zomer te ontvangen. Mede op basis daarvan kunnen we dan samen met de provincie noord-holland omgevingsdienst de ggd en het rivm kijken of aanvullende maatregelen of welke aanvullende maatregelen het meest effectief kunnen zijn voor de verbetering van de gezondheid

[1:46:12] en ook de expertgroepen en woning. Die zal advies geven over de te nemen maatregelen en werktrajecten data kunnen maatregelen verder worden vastgelegd

[1:46:25] door het rivm wordt ook op het moment onderzoek gedaan naar de vraag welke emissies van tata nu echt de grootste effecten hebben op de gezondheid en dat verschijnt ook nog voor de zomer.

[1:46:38] Voordat u verder gaat. Staatssecretaris als eerste een vraag van mevrouw hage gaat uw gang.

[1:46:44] Voorzitter, want ik vind het echt ongehoord dat de inwoners rondom ijmond het dus moeten doen met minder hoge milieu eisen. Tot tot zover

[1:46:54] is het gelijke speelveld

[1:46:56] als de economie ten goede komt dan geven we ruim baan aan dit soort normen. Maar als het dus om de gezondheid van de omwonenden gaat dan gaan we de norm hanteren die economisch het meeste winst bedrag hanteert. Ik vind het echt ongelofelijk en ik had twee vragen gesteld. Hoe kan dat dat we dat gelijk speelveld zo uitleggen. En waarom zullen we de best beschikbare techniek dan niet in nederland toepassen. Wat ook al in duitsland geldt dan te kijken we heel vaak naar en mijn tweede vraag was of u in kaart wil brengen hoe andere landen hier dan mee omgaan. En daar heb ik helemaal geen antwoord op gekregen.

[1:47:30] Oké dankuwel. We gaan even naar de staatssecretaris de staatssecretaris.

[1:47:34] Voorzitter, volgens mij had ik op die laatste vraag wel antwoord gegeven, want we passen en europa al de best beschikbare technieken toe. We gaan in nederland voor de strengste normen. Dus dan geef ik ook aan dat die meerwaarde voor een vergelijkend onderzoek dat ik die niet zie. Ik hoor belde mevrouw hagen zegt dat duitsland op een andere manier dat er op een andere manier mee wordt omgegaan. Misschien kansen me dat dan nog of via de ambtelijke ambtelijke afdeling nog eens even toelichten. Dan kunnen we daar echt naar kijken. Wellicht zijn er een goede ideeën. We moeten altijd proberen zoveel mogelijk van elkaar te leren.

[1:48:15] Maar waar het natuurlijk om gaat en mevrouw hagen weet dat ook van mij. Natuurlijk heb ik ook al op bepaalde momenten in het afgelopen jaar echt wel wat

[1:48:24] de gemak gevoeld.

[1:48:25] Maar als er weer iets speelde en het tata dossier waarvan wij hadden gehoopt dat er betere resultaten zouden komen. Vervolgens komt er weer een rivm onderzoek blijkt dat de effecten op de directe leefomgeving waar voor we natuurlijk allemaal doen. Heel erg tegenvallen zeg maar bijna niet merkbaar zijn tot niet.

[1:48:45] Dat is natuurlijk enorm teleurstellend en het bedrijf neemt wel stappen. Je ziet ook dat er voor bijvoorbeeld bepaalde vergunningen nodig zijn. Ze willen bijvoorbeeld een bepaald scherm plaatsen. Dat duurt dan weer heel erg lang omdat er een bepaalde vergunningen voor nodig zijn. Dus we zijn ook wel aan het kijken van hoe kunnen we helpen niet alleen wij als landelijke overheid. Want natuurlijk zijn er ook andere diensten soms aan zet. De provincie of de omgevingsdienst.

[1:49:12] Maar

[1:49:13] wat we uiteindelijk willen is na een groene staalindustrie en nederland en dat betekent dat we via die maatwerk afspraken stap voor stap samen met het bedrijf samen met de omgeving willen zorgen dat er werkelijk echt iets gaat verbeteren. En natuurlijk moeten we alles wat in de tussentijd kunnen doen vooral niet nalaten. Tate heeft zelf nog die roadmap gemaakt. Laten we hopen dat de voorstellen die daar gedaan worden dat die ook allemaal worden uitgevoerd en dat die ook leiden tot iets van verbetering, maar we weten ook allemaal dat de veranderingen die grote veranderingen die grote klappers die gaat niet komen door de hele korte termijn matiging. Dat komt echt door die vergroening van de industrie die we de maatwerk afspraken die we gaan doen.

[1:50:03] Daarnaast zijn we natuurlijk ook aan het kijken want daar heb ik het ook al aan deze commissie vaker over gehad over bijvoorbeeld die cokesfabriek die een grote bron van uitstoot is. Natuurlijk blijven bekijken van kan die eventueel eerder gesloten worden. En daarnaast heeft ook de provincie. Dat is ook al een aantal keren en de en de media verschenen wel heel duidelijk aangegeven dat ze aan het kijken zijn hoe ze strenger kunnen handhaven, hebben een aantal dwangsommen opgelegd en na drie keer een dwangsom moet je natuurlijk gaan kijken hoe nu verder. Dus dat zijn ook discussies die op provinciaal niveau worden gevoerd door de omgevingsdienst worden gevoerd en waar wij kunnen ondersteunen. Vanuit de landelijke overheid helpen we daarbij. Maar iedereen heeft daarin zijn eigen rol en verantwoordelijkheid, maar ook omdat het zo'n groot dossier is en het belangrijk is dat we hierin gezamenlijk optrekken. Ik heb ook heel goed overleg met gedeputeerde olthof met minister adriaansens en andere over hoe gaan we nou die transitie maken. Maar het is best wel ingewikkeld om nu op korte termijn hele grote effecten te zien van de maatregelen. De maatwerk afspraken die we natuurlijk wel voornemens zijn te gaan nemen.

[1:51:23] Dankuwel dan mevrouw.

[1:51:25] De heer koeman. Mevrouw de voorzitter, ik sluit me een beetje aan bij de woede van mevrouw hage over en dat u

[1:51:34] je kiest voor winst boven mensen. Volgens mij wat ik eigenlijk wat mij een beetje puzzelt

[1:51:40] je aan is dat we al een hele tijd in een stikstofdebat zitten en daar heel vaak werd aangevoerd van ja wacht zeven vragen heel veel

[1:51:51] van boeren en we moeten ook veel vragen van andere uitstoot, waaronder tata

[1:51:58] die heeft heel lang geduurd voordat het kabinet met voor de industrie met een plan kwam.

[1:52:04] Maar als ik dan de staatsssecretaris hoorn zeg je niet met korte termijn. Het komt niet op de korte termijn en we gaan maatwerk. We gaan met het bedrijf samen. Voorzitter, wanneer

[1:52:16] is dit dan

[1:52:17] op het wanneer is dit dan geregeld. Want voorzitter zeker ook als we specifiek toeleggen op die stikstof uitstoot de werd steeds gezegd dat kan niet naar de blijkt uit andere landen het wel doen.

[1:52:29] Is toch een heel raar signaal naar buiten. Als we hele harde maatregelen nemen misschien wel zelfs dwingende maatregelen naar boeren, maar niet hetzelfde doen.

[1:52:41] Met dankuwel.

[1:52:42] Mevrouw heleen ja vastzitten. Kijk ik waar ik een beetje moeite mee hebben als ik de bijdrage van mevrouw beckerman of haar interpretatie van mijn woorden. Dan heb ik daar moeite mee omdat ik net vind dat wij als kabinet onze nek uitsteken om te komen tot een groene industriepolitiek. We zijn bereid om daar miljarden en te gaan investeren uiteindelijk dus dat gaat om echt grote bedragen net zo goed als we de landbouwsector willen aan de agrarische sector willen helpen bij de transitie naar een meer duurzame vormen van productie. Dus ik werp echt de ook de opmerking dat wij economie boven gezondheid stellen verre van mij, want net de reden waarom wij die investeringen doen die enorme impuls. Dat heeft ermee te maken dat we willen toewerken naar verduurzaming. Maar natuurlijk ook verbetering van de gezondheid, leefomgeving en het milieu. Dus we zijn echt bereid om daar heel ver en te gaan. Dus dus het klopt absoluut niet als er gesteld wordt dat het kabinet daar oren en ogen voor sluit.

[1:53:50] Wat ik ook niet heb gezegd is dat er helemaal niks gebeurt en de tussentijd. Er zijn allerlei

[1:53:56] de acties die het bedrijf zelf onderneemt om in de tussentijd al stappen te nemen om de situatie en de leefomgeving te verbeteren. Ik ben wel zelf persoonlijk teleurgesteld als ik dan zie je dat de acties die ze nemen niet de effecten hebben die we wensen en ik denk dat mevrouw beckerman die teleurstelling ook wel deelt en ik denk het bedrijf zelf uiteindelijk ook wel want zij zullen ook willen dat de

[1:54:19] de omgeving verbeterd.

[1:54:22] Dat blijkt ook het ovv-rapport zegt bedrijven moeten zelf ook meer aandacht hebben voor de effecten die zij hebben op met hun bedrijfsvoering op de leefomgeving.

[1:54:34] Het is nou eenmaal zo dat als je en land veel industrie hebt en dat geldt ook voor de landbouwsector of de agrarische sector. Dat kun je niet van vandaag op morgen eventjes helemaal om gooien. Dat zul je samen met de sector moeten doen

[1:54:48] en

[1:54:50] dat mevrouw beckerman en ik en ik denk iedereen zoals we hier met z'n allen zetten. Het liefste zouden willen dat morgen alles groen en gezond is en de schade tot een minimum beperkt. Natuurlijk willen we dat allemaal. Maar zo werkt het nou eenmaal niet verstikt het niet aan elkaar. En wat wij wel wel van ons verwacht mag worden is dat wij acties ondernemen, zowel op korte termijn als op langere termijn om te komen tot een gezondere leefomgeving

[1:55:15] en natuurlijk moet ook het bedrijf zich sowieso houden aan de afspraken zoals die gelden en de wet en regelgeving zoals die geldt en daar zie je dat er en bepaalde gevallen ook al door de provincie en het bevoegd gezag wordt aangegeven. Hé. Wacht eens even. Wij zien hier bepaalde zaken waaraan het bedrijf zich niet houdt. Wij lijkt die dwangsommen op en we gaan ook kijken. Dat heb ik altijd alvorens zeggen de gedeputeerde wat eventuele vervolgstappen zijn die genomen kunnen worden. Dus er wordt ook volop gebruik maakt van het systeem zoals we dat in nederland hebben en natuurlijk verwacht ik en verwacht, mogen we verwachten dat elk bedrijf zich houdt aan de geldende wet en regelgeving.

[1:55:54] Dankuwel mevrouw beckerman vervolgvraag. Maar ik wil u allemaal wijze korte vragen kun je naar de staatssecretaris een kort antwoord alstublieft mevrouw beckerman.

[1:56:03] Vervroegen. Ja voorzitter dwangsom op dwangsom. De acties die het bedrijf neemt hebben nog niet genoeg effect en het staatssecretaris zegt ja, maar we willen wel veel want we investeren miljarden. Voorzitter, maar mijn grootste zorg of ons grote probleem is is dat we dus een miljarden van publiek geld in gaan steken

[1:56:24] en vervolgens niet de garantie hebben dat het goed komt. Voorzitter, en dan zou ik heel graag aan de staatssecretaris willen vragen wat ze doet met de aangenomen motie ook zegt je als je geld geeft

[1:56:33] zorg dan ook dat je daar invloed zeggenschap voor terugkrijgt in zorg ook dat het bedrijf niet met onze miljarden doorgaat met vervuilen of onze het publiek geld wegstroomt dankuwel. Hoe voert de staatssecretaris die.

[1:56:48] Motie uit.

[1:56:50] Voorzitter, ik ben natuurlijk ook niet voor één gat te vangen en ik heb aangegeven tijdens mijn gesprekken met de minister van ez k dat ik wil dat er op het moment dat er toch maatwerkafspraken wordt gekomen dat er meetbaar en aantoonbaar is dat de ingrepen die wij doen aan de investeringen die gedaan worden dat hij ook leiden tot verbeteringen, meetbaar en zichtbaar, zichtbaar, tot verbeteringen

[1:57:24] op het gebied van milieu en op het gebied van gezondheid van omwonenden

[1:57:28] en dat is vervolgens natuurlijk aan ons om daar heel scherp op te zijn en te zorgen dat er niet allerlei loep hol zijn, waardoor bedrijven om die harde voorwaarden heen kunnen. Maar ik heb daar op aangedrongen om dat op te nemen als een keiharde voorwaarden en het is ook mijn taak om daar de komende tijd als die afspraken verder worden ingevuld om daar heel scherp op te zijn en ik zal de camera natuurlijk ook over informeren en kijken of dat ook voldoet aan de verwachtingen en wensen van zeker de leden van deze commissie.

[1:58:02] Dankuwel. Dan gaan we door naar de heer haverkort titels.

[1:58:08] Voorzitter, dank ging net even over legbatterijen in de eerste termijn en volgens mij is het zo dat je in het dossier rondom de maatwerkafspraken met tata steel de broedende kip niet zo willen niet moet willen storen. Volgens mij. Ik ga niet teveel inhoudelijke vragen stellen, maar zou de staatssecretaris wel willen vragen of ze deze commissie gerust kan stellen dat met alle dynamiek het net over gehad hebben. Het proces rondom die maatwerk afspraken of dat nog op schema ligt dan zijn wij niet gerust gesteld.

[1:58:36] De staatssecretaris.

[1:58:37] Voorzitter, voor zover ik betrokken ben, ligt dat helemaal op schema. Uiteraard is het wel zo dat hiervoor ook geld dat je uiteindelijk moet komen tot hele goede afspraken. Dus wat dat betreft heb ik liever dat mocht het nodig zijn nog. Ik heb geen reden om dat aan te nemen. Maar ik heb liever dat we genoeg tijd nemen en een goede afspraken maken dan we dadelijk denken. Hadden we wat meer tijd genomen. Want nu hebben we iets verkeerds opgenomen en ik zal ook nog eens even nagaan. Misschien dat dat nog even dan een toezegging kan zijn waar ik later op terugkom op welke momenten. Ik denk de commissie te kunnen informeren over de vervolgstappen die gezet worden en de gesprekken over de maatwerk.

[1:59:21] Je krijgt u.

[1:59:22] Voorzitter op het dak. Want bij een toezegging wordt ook een moment dat u een datum of een termijn aan en vervolgens zegt u een toezegging dat ik er op een later moment. Ik wil weten welk moment dat is.

[1:59:35] Dat zal ik samen met is het kader voor de zomer.

[1:59:39] Dankuwel dat noteren we daar.

[1:59:41] Voorzitter, het kan zijn dat die brief niet vanuit mij wordt gestuurd, maar wel mede namens mij omdat ik niet. En de lied men bij de maatwerkafspraken. Dat is ministerie van ez k.

[1:59:51] Goed goede nuance. De heer thijssen.

[1:59:54] Dagvoorzitter. Ik deel met de staatssecretaris. De frustratie dat die depositie metingen van het rivm niet tot een verbetering hebben laten zien is heel vervelend. Vooral ook voor de omwonenden

[2:00:04] dan hoor ik de staatssecretaris nu goed zeggen dat de maatregelen die nu genomen kunnen worden dat dat niet tot een

[2:00:09] grote verbetering van die gezondheidsomstandigheden. Daar leidt omdat we dan over moeten naar groen staal en dat is pas in tweeduizend dertig. Dus de komende zeven jaar gaat er niet significante verbetering zijn. De omgeving van data

[2:00:20] begrijp ik dat goed.

[2:00:21] Dus als u, voorzitter uiteraard zijn alle zeg maar acties ook van het bedrijf zelf erop gericht om ook en die tussentijd al tot verbeteringen en de leefomgeving te komen en de uitstoot van gevaarlijke stoffen of stoffen die schadelijk kunnen zijn om die tot een minimum te beperken, maar we weten ook allemaal dat die grote klappers dat die naar alle waarschijnlijkheid pas gemaakt kunnen worden op het moment dat je die hele grote investeringen gaan doen om te komen tot een groene staalproductie en mooier kan ik het helaas niet maken. Als ik het morgen zou kunnen doen, deed ik het maar zo werkt het gewoon niet. Dus we hebben daar wel tijd voor nodig. Maar ik vind minimaal dat data en elk bedrijf in nederland zich moet houden aan de daarvoor geldende wet en regelgeving dat en de eerste plaats aan. Daar mogen ze ook aangehouden worden. En daarnaast doe ik er alles aan om bedrijven te pushen en te stimuleren om zoveel mogelijk maatregelen te nemen om die leefomgeving en de directe omgeving van fabrieken. Om die zo goed

[2:01:33] mogelijk

[2:01:34] te verbeteren en de tussentijd.

[2:01:36] Dankuwel. De heer thijssen.

[2:01:40] Toen niet heel erg bevredigend antwoord. Eerlijk gezegd. Dus

[2:01:43] we zien

[2:01:43] de gebeurt al van alles zegt dat zegt het bedrijf de afgelopen jaren tegen ons. Maar we zien niet terug in de metingen van het rivm. Laten we nou eens één ding bij de bij de horens vatten die koop twee fabriek ding moet gewoon dicht weten we allemaal

[2:01:55] kan het bevoegd gezag of kan de rijksoverheid. Nou gewoon sturen op juridisch hebben we de juridische mogelijkheden als overheid of het nou rijksoverheid is of provinciale overheid om te zeggen en onacceptabele gezondheidsrisico's. Dat is geconstateerd door het rivm onafhankelijk. We zitten nu twee jaar lang te wachten op

[2:02:12] de roadmap plus.

[2:02:14] We zien geen verbetering begrijpen in kan dat

[2:02:17] of.

[2:02:18] Ik kan het gewoon niet. Dankuwel. De staatssecretaris.

[2:02:22] Ja. Voorzitter, die uitstoot van cokes is weer een onderdeel. Daar hebben we ook vaker discussies over gehad van het hele productieproces van staal en ik heb aangegeven. Ook bij de kamer dat ik er alles aan zal doen om te kijken of die die zeg maar die koks fabriek die op de nominatie staat om gesloopt te worden. Twintig, dertig is het geloof ik. He om die en elk geval vervroegd al te gaan sluiten.

[2:02:54] Maar ik dus dat is een toezegging die ik kan doen maar ik kan niet de hele grote stappen. Dat is en dat is wel het eerlijke verhaal. Ik had liever een ander verhaal verteld. Maar het is ook zo dat dit soort bedrijven al heel erg lang in nederland zetten dat hij ook productieprocessen hebben of fabriek hebben die al best wel wat ouder zijn en ik heb het laatst nog eens even een beetje voor mezelf op een rijtje laten zetten van wanneer zijn die discussies gaan spelen over gezondheid en milieu. En dan zie je eigenlijk dat, hoewel er wel vaker natuurlijk al wel vragen waren over gezondheid of milieu impact dat vanaf tweeduizend achttien ongeveer echt een enorme versnelling is gekomen en de en de en en het bewustzijn dat het van belang is om veel meer rekening te houden met gezondheid en milieufactoren bij het maken van regelgeving en bij de handhaving daar ook van en ik geloof ook dat de gedeputeerde eerder heeft aangegeven. Wij hebben en het verleden veel meer vanuit een economische bril gekeken, enkel of hoofdzakelijk en nu weten we andere factoren veel zwaarder ook mee en onze besluitvorming en in ons beleid

[2:04:10] en dat betekent dus dat je een situatie die al heel lang.

[2:04:15] Zo werd je tolereert dat je die langzaam maar zeker gaat ombuigen en dat wij hebben ervoor gekozen als kabinet om dat ook te doen en samenwerking met de sectoren zelf

[2:04:27] en daarvoor zijn die ook die maatwerk afspraken. Dat gaat een enorme investering vragen. Dat gaat niet van vandaag op morgen, zoals gezegd, maar alles wat we kunnen doen en ik hoop dat thijssen me daarop dan. Maar dat van mij aanneemt, zullen wij alles eraan doen om op het gebied van vergunningen, toezicht, handhaving en het aansporen van het bedrijf. Om nu al extra maatregelen te nemen, zullen wij niet nalaten om dat allemaal op een goede manier te doen.

[2:04:52] Dankuwel. Dan gaan we u heeft nog een vervolgvraag met deze heel kort als komen.

[2:04:59] Nee, dank voor dit antwoord in. Dit is inderdaad dit wisselen we vaker met elkaar. Mijn vraag was niet zozeer willen we het kunnen we juridisch kunnen we die stap zetten om twee te sluiten. Maar mijn andere vraag is want dat gaan we dan wel bij een date. De ban doen. Een andere vraag is dat proof of concept komt van het rivm voor de zomer. Dus na de zomer gaan een debat hebben over het proof of concept en data wat ik graag zou willen is de staatssecretaris heeft al een rijtje mogelijke maatregelen genoemd die we zouden kunnen nemen. Er is een expert groep die komt ook met het advies zouden we aan zou ik aan de staatssecretaris kunnen vragen dat we een overzicht krijgen van die mogelijke maatregelen dat we dat advies krijgen van die expertgroepen en dat we dat in september hebben, zodat als we het debat gaan voeren over de proof of concept

[2:05:37] dat we weten wat zegt het rivm. Nou eigenlijk. En dat we dan ook een

[2:05:41] lijst met mogelijke maatregelen hebben kunnen zeggen nou welke maatregelen gaan we nemen omdat we die verbetering in de gezondheidssituatie van de omwonenden willen.

[2:05:49] Dankuwel de staatsssecretaris.

[2:05:50] Ja. Voorzitter, deze interruptie had kunnen besparen. Want die zit nog in mijn beantwoording zo meteen. Maar misschien dan toch heel even of de ook de vergunning voor die cokesfabriek want daar werd ook specifiek gevraagd daarvan kun je dan al eerder sluiten

[2:06:06] de wordt op dit moment omdat er problemen zijn met die koekjesfabriek bocht door de omgevingsdienst al gekeken wat de mogelijkheden zijn om die vergunning daarvoor in te trekken. Maar wij hebben het erover gehad in een eerder debat dat je niet van vandaag op morgen dat zocht fabrieken zeg maar of een onderdeel van een fabriek zomaar de deur van kunt sluiten. Zo werkt het niet. En het en het systeem zoals we dat in nederland hebben.

[2:06:33] Maar de omgevingsdienst die verwacht voor de zomer daar een antwoord op te hebben. Dus dan zal ik ook ervoor zorgen dat als dat wat inzichtelijk is dat dat natuurlijk gedeeld wordt met de kamer.

[2:06:43] Dankuwel. Dan is er meneer thijssen. Het gaat echt ten koste van uw eigen vragen die gesteld maar gaan doen.

[2:06:51] Ik snap ik maar ik had gevraagd, kunnen we die lijst maatregelen en het advies van al die komt.

[2:06:56] Volgens mij had ik dat al gehoord. Maar goed dan gaan we naar mevrouw pouw verweij.

[2:07:00] Vraag gaat uw gang. Dankuwel.

[2:07:02] Voorzitter, zal het kort houden gaat over de maatwerkafspraken en dan met name de afspraken over gezondheidsverbetering staan heel positief tegenover een blij om te horen dat de staatssecretaris in de gaten gaat houden wat de effecten precies zijn meten is weten dus heel goed allemaal. Maar er is ook een. Maar er bereiken ons signalen dat deze maatwerkafspraken niet geborgd worden in de vergunningen

[2:07:24] en dat het daardoor juist bij het handhaven fout zou kunnen lopen.

[2:07:29] Dus mijn vraag is of de staatssecretaris samen met is t k stappen zou willen ondernemen om de maatwerkafspraken zo te formuleren dat de effecten op gezondheid en leefomgeving geborgd kunnen worden in de vergunningen rondom groen staal.

[2:07:43] Dankuwel de staatssecretaris. Voorzitter.

[2:07:45] Deze borging en borging in vergunningen of waar het dan ook zeg maar vast moet liggen. Dat is natuurlijk ontzettend belangrijk, met name ook op basis van ervaringen die we hebben weten we hoe belangrijk het is om heel scherp vast te leggen wat de afspraken zijn, zodat wij daar ook vervolgens op wat voor manier dan ook de andere partijen aan kunnen houden. Dus ik zal dit signaal nog even oppakken en nog eens een keer later dubbel checken dat dat op een goede manier geborgd wordt en alle afspraken. Want ik vind dat mevrouw pouw verweij ongelijk heeft dat dat zeker het geval moet zijn dat dat goed geborgd is.

[2:08:27] Voorzitter, dan nog de vraag van mevrouw hage over hoe ik ervoor gaan zorgen dat we alle gevallen van vrouwe cox daar werkelijk detecteren. De omgevingsdienst noordzeekanaalgebied is de toezichthouder op dit dossier de koks die wordt gesignaleerd op basis van cameratoezicht. Dat wordt uitgevoerd door die omgevingsdienst aan via meldingen door tata steel aan de omgeving met betrekking tot zwarte rok emissies en wanneer één van die signalen binnenkomt dan wordt er een fysieke controle uitgevoerd voor ter verificatie

[2:09:00] en ik vind het belangrijk dat er goed toezicht op plaatsvindt en ik heb er vertrouwen in dat het cameratoezicht de omgevingsdienst daarin ook effectief ondersteund.

[2:09:10] En dan had mevrouw hagen nog gevraagd of ik bereid ben toe te zeggen dat na het voorloper van de huidige last onder dwangsom dwangsom van anderhalf miljoen.

[2:09:19] De volgende stap moet zijn om de vergunning van de koks twee en te trekken.

[2:09:25] De provincie noord-holland is bevoegd gezag en de omgevingsdienst is de toezichthouder, maar zij zijn wij momenteel met een speciaal team aan het onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om de vergunning eventueel in te trekken voor de koelkast fabrieken en voor de zomer krijgt verwachten zij daarop een antwoord.

[2:09:44] En dan

[2:09:48] zijn we nog even aan het zoeken wat de vraag van meneer thijssen zitten en een ander mapje waar hij had moeten landen waarschijnlijk. Maar ik kan in elk geval wel toezeggen om ervoor te zorgen dat we een goed overzicht hebben op basis waarvan we een goede vergelijking kunnen maken. Even kijken. Ik ga door naar het volgende mapje voorzitter, met uw goedkeuring

[2:10:18] goed. Het mapje over stoffen

[2:10:23] d zesenzestig, mevrouw hagen. Die had een vraag over de aansprakelijkheid van drie.

[2:10:29] Daarover ontvangt de kamer binnenkort een brief van de minister van hiermee. Daarin wordt ook ingegaan op de uitvoering van de motie van mevrouw hage.

[2:10:38] De aansprakelijkheid verder nog van gemor. Wat betekent het feit dat er nu een familie is die schadevergoeding ontvangt

[2:10:48] het principe achter milieuaansprakelijkheid is dat de vervuiler betaalt en in principe is het zo dat burgers die schade ondervonden hebben naar de burgerlijke rechter kunnen stappen.

[2:10:58] Het is wel zo dat aansprakelijkheid moet vaststaan dan

[2:11:02] de gemeente rond chemours, dordrecht, papendrecht sliedrecht aan molenlanden. Die hebben een rechtszaak aangespannen tegen geboren. Om dat vast te stellen en eind september doet de rechter daarover een uitspraak die wachten natuurlijk wel met veel belangstelling af. Ik denk verhagen ook

[2:11:18] dan vroeg meneer thijssen eigenlijk namens groenlinks.

[2:11:23] Sorry, mevrouw hagen, een kort op dit punt.

[2:11:26] Ja. Voorzitter. Want wat ik al zei dat het echt historisch is is namelijk dat ondanks dat er gehouden wordt aan een vergunning dat de verantwoordelijkheid van zo'n bedrijf dus wel blijft staan. Dus waar ik ook heel benieuwd naar ben is hoe de staatssecretaris dat leest, maar ook hoe ze kijkt naar de verantwoordelijkheid die bedrijven hebben genomen en op dit moment nemen zeker in het licht van het ovv-rapport. Dus waar ieders verantwoordelijkheid ligt en hoe wat de lezing daarvan is ben ik heel benieuwd. Het mag ook in die brief op het ovv. Maar ik ben er wel heel erg benieuwd naar want het is toch echt wel een historische uitspraak en ik kan me voorstellen dat dat nogal gevolgen heeft.

[2:12:04] Voorzitter, en dan is het ook nog eens, zodat er nu niet een rechtszaak door in burger is aangespannen door in familie, maar door een aantal gemeenten dus een namens hun inwoners. Dus dat is dan meteen ook een grotere schaal. Het is wel zo dat aansprakelijkheid moet kunnen worden aangetoond. Dus dat wordt heel interessant en ik zal die uitspraak ook echt met interesse volgen. Ik denk dat het goed is dat een rechter zich nu over buigt.

[2:12:28] Maar het principe dat de vervuiler betaalt. Als je het hebt over milieuaansprakelijkheid. Dat staat natuurlijk wel

[2:12:35] vast

[2:12:37] maar we zullen toch even die uitspraak moeten afwachten. Dan had meneer thijssen een vraag gesteld over de

[2:12:44] transitieperiode van restricties van p van zoals een vraag die die namens groenlinks stelde

[2:12:50] laat mij ook duidelijk zijn. Ik voel de motie van de tweede kamer uit om een zo breed mogelijk verbod op vast te realiseren. De transitieperiode voor pay fast alternatieven voor zijn, zijn nu in het voorstel al zo kort mogelijk. Dat is achttien maanden. Het is nu aan alle belanghebbenden om in de consultatie extra informatie aan te leveren bij de europese commissie waarop het voorstel ook kan worden aangepast, en als dan blijkt dat er wel alternatieven zijn dan kunnen ook toepassingen die nu nog een langere transitieperiode hebben ook verder teruggebracht worden en misschien nog even. Het zal vast nog in mijn mapje zitten aan mevrouw van der plas. Die zie ik gaf net ook aan. Je hebt heel veel toepassingen voor p vast. Dat kan ook in de medische sector bijvoorbeeld worden gebruikt en het is natuurlijk altijd van belang dat zeker als het gaat om het vervoeren van medicijnen of het toepassen van een nieuwe knie of heup ofzo als geen ander alternatief voor is. Ja dan heb je een ander gesprek met elkaar. Maar als er een goed alternatief is bijproducten dan pfas. Dan willen we er wel echt zo snel mogelijk van af zien te komen want het is vervelend. Het is niet goed voor de gezondheid en we willen voorkomen dat al zo veel mogelijk was en producten wordt verwerkt.

[2:14:05] Daar waar het echt niet anders kan. Daar zullen we ook moeten kijken. Samen met de belanghebbenden over hoe we de uitzonderingen voor maken en dan weet ik zeker dat als ik naar de kamer terug komt dat er begrip voor zal zijn.

[2:14:19] Sorry is een korte vraag om balans? Gaat uw gang?

[2:14:23] Ja. Dank voor het antwoord natuurlijk en dat is moet gewoon alternatief zijn want anders dan ligt stil dat dat snap ik. En ook dat hij gevaarlijke was natuurlijk gewoon gewoon schadelijk is voor de gezondheid.

[2:14:36] Alleen ik merk hier in de kamer ook al lenzen. Dan worden er motie is en zo ingediend van ja. Tegelijk helemaal verbieden en een stop op. Maar goed. Gelukkig heeft minister of staatssecretaris me duidelijk gemaakt

[2:14:49] dat dat natuurlijk gewoon niet kan want dan ga je zulke hele grote allemaal industrieën en medische sector. Die komt gewoon daardoor ook in de knel. En dat moeten we ook niet willen.

[2:14:59] Dus bedankt dankuwel. De staatssecretaris.

[2:15:03] Ja dan was er nog een vraag van de heer thijssen, maar ook mevrouw van der plas, die vroeg naar de uitzonderingsmogelijkheden. De heer thijssen, die vroeg specifiek daar fluor polymeren dat mooie behoort waar ik van hoop dat ik niet te vaak over struikelen de komende tijd

[2:15:19] op dit moment was het voorstel voor een restrictie beoordeeld door het europese agentschap voor chemische stoffen. Het is c h. T k spreek het uit het engels

[2:15:28] en en die bedrijven van mening zijn dat die restrictie onjuistheden bevat of dat de gevolgen onevenredig zijn, dan kunnen ze dagen onderbouwing informatie over indienen en die raadpleging die staat open nog tot vijfentwintig september van dit jaar en op die manier kan ook die informatie worden meegewogen bij het opstellen van een definitief voorstel door de europese commissie, en dat zullen we dan ook te zijner tijd beoordelen, inclusief alle gevolgen daarvan.

[2:15:54] Mevrouw van der plas vroeg ook nog naar de publieke consultatie. Even kijken.

[2:16:01] Oh ja die uitzonderingsgrond over hebben het net over gehad dat het publiek belang

[2:16:08] dan had meneer thijssen nog een vraag over de energietransitie of die wordt belemmerd door het verbod op ie vals omdat er geen alternatieven zijn. Dat geldt eigenlijk hetzelfde voorraad. Dus we zullen steeds moeten kijken voor sommige toepassingen lang niet in alle en de energietransitie zijn op korte termijn inderdaad nog geen alternatieven, en daarom mocht er ook een langere overgangstermijn voor die toepassingen voorgesteld dus maximaal achttien maanden plus twaalf jaar en dat moet volgens mij ook innovatie stimuleren. We willen uiteindelijk wel van de p pas af. Dus je moet natuurlijk wel een stok achter de deur zetten om de sector te stimuleren om naar alternatieven te zoeken.

[2:16:48] Dan had mevrouw van der plas nog een vraag over wat het beleid is ten aanzien van lozingen van de korte keten vast. Dat zit meer aan de portefeuille van de minister en er is zeven juni een debat daarover dan zou ook de vraag ik graag naar willen doorverwijzen. Dat geld wel een minimale satie plicht voor bedrijven en het is aan het bevoegd gezag om te beoordelen bij de aanvraag verlossing, vergunningen en bedrijven die moeten altijd gebruik maken van de best beschikbare technieken om lozingen zoveel mogelijk te beperken en verder hoop ik dat mevrouw van der plas nu niet te veel doorgaand vragen en dat doet bij bij de minister op zeven juni

[2:17:26] mevrouw hagen die vroeg nog. Waarom dan niet voor gekozen is om het besluit

[2:17:32] te laten gelden voor de zeer zorgwekkende stoffen voor een bredere groep bedrijven die ook

[2:17:37] mogelijk zeer zorgwekkende stoffen en hun afval hebben de meeste bedrijven die hebben geen chemische kennis in huis en met een informatieplicht of er zeer zorgwekkende stoffen voor alle bedrijven moeten de meeste bedrijven ook expertise inhuren

[2:17:51] en informatie of een zeer zorgwekkende stoffen is vaak niet nodig voor veilige afvalverwerking, omdat het afval verbrand wordt een informatieplicht voor alle bedrijven. Dat betekent dus een last waar vaak geen milieu winst tegenover staat.

[2:18:08] Dan had mevrouw pouw verweij nog een vraag over of ik het bedrijfsleven wil betrekken bij registratie en het starten met rodenticiden. We zetten en een verkennende fase van een registratiesysteem voor biociden, inclusieve afbakening, bedrijfsleven is er nauw bij betrokken en zal daarbij ook betrokken blijven. Er wordt nog gekeken met verschillende stakeholders ook europese waarmee gestart.

[2:18:33] Dankuwel. Een vraag van mevrouw hage vragen.

[2:18:36] Dagvoorzitter. Volgens mij lijkt het me juist heel verstandig. Als we goed weten

[2:18:39] welk als er gewoon een plicht komt voor alle bedrijf straks hebben digitale producten paspoort. Stel dat je een bedrijf bent type patatje verkoop langs de weg en je gebruikt verpakkingen waar bijvoorbeeld pvv in aanwezig is. Dan weet je dat misschien niet maar ik vind ik eigenlijk wel dat het een keten verantwoordelijkheid is dat je er wel kennis van hebt mede ook omdat je verantwoordelijk bent voor de voor het afval. Dus in juist die circulaire gedachte zou het mij goed lijken dat er op een juiste manier afgekomen wordt van die chemische van die zeer zorgwekkende stoffen. Dat is waarom ik het vraag en daarom en daarom vraag ik me af waarom wordt dat dan niet verbreed omdat er geen kennis is of zouden we dan moeten zorgen dat die kennis verplicht is

[2:19:21] ik een heel even aan het zoeken. Ik snap wel wat vragen zegt dat is met name die tussen periode wellicht ook relevant. Maar het is natuurlijk zo dat je in feite bij de producenten die wel de technische kennis in huis hebben, want het zijn vaak de grotere partijen die ook die technieken toepassen. Daar wil je voorkomen dat ze met was onnodig werken.

[2:19:45] Ik denk dat we zouden moeten nadenken over hoe je zekerder wat kleinere bedrijven die wel pim van toepassingen hebben

[2:19:53] hoe we die zouden kunnen bereiken. Ik heb daar nu even geen antwoord op. Maar ik wil wel eens eventjes nagaan want ik vind het opzich wel interessant. We moeten natuurlijk wel kijken wat is daar dan weer de impact van is die groot genoeg want we willen uiteindelijk natuurlijk grote klappers maken en dat doe je door met name en die grotere productieprocessen ervoor te zorgen dat je dadelijk brief was al zoveel mogelijk uit te halen.

[2:20:17] Dankuwel, mevrouw.

[2:20:19] Fijn. Ik denk dat ook heel goed is. Kijk op dit moment worden namelijk de afvalverwerkingsbedrijven hiermee belast dan en ik denk dat het goed zou zijn als er op een juiste manier afscheid genomen wordt van die chemische middelen juist moet het doel is om die helemaal uit het pardon helemaal uit het milieu te weren. Dus dan ook voor de kleinere bedrijven.

[2:20:36] Fijn dat staatsssecretaris hier nader op inzoomt.

[2:20:40] Dankuwel.

[2:20:42] Ik had in dit blokje nog drie vragen. Voorzitter, nog een vraag van mevrouw pouw verweij over de toezegging over eigenlijk vroeg een toezegging dat het strategisch kader biocide nog voor de zomer aan de kamer toegezonden. Ja dat kan ik dus helaas niet toezeggen. Ik heb onderscheid gemaakt tussen specifieke projecten die urgente knelpunten adresseren over de uitvoering van een wettelijk kader en de biocide verordeningen op korte termijn, maar u vandaag geagendeerde de geagendeerde brief bent geïnformeerd en voor de lange termijn een strategisch kader biocide en en dat kader zullen ook europese ontwikkelingen, zoals de europese strategie voor duurzame chemische stoffen worden opgenomen. Het strategische kader wordt en overleg met andere departementen en belanghebbenden opgesteld en dat vraagt wat meer tijd. Ik hoop dat is de enige toezegging die kan doen dat ik nog net voor de zomer verstuurd krijgt, maar het zou ook kunnen dat het na het reces komt dus helaas

[2:21:42] en misschien niet. Helaas

[2:21:44] dan vroeg mevrouw pouw verweij nog of ik bereid ben het biocide beleid over te hevelen van vijf ministeries naar het city je het college voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden.

[2:21:57] De verantwoordelijkheid voor het beleid. Dat hoort eigenlijk thuis bij een beleids ministerie aan. Dat is in dit geval i en w zie dat

[2:22:06] dit, mevrouw.

[2:22:07] Dank u. Voorzitter, ik dacht al hoe je dit gaat niet goed want ik heb heel specifiek gezegd bij een ministerie plus één orgaan. Want dat we dit niet gewoon los gaan koppelen van alle ministeries en de bij een orgaan neer gaan planten en zeggen joh. Zet hem op dat dat snap ik

[2:22:24] alleen

[2:22:26] sprak mijn voorkeur uit het in plaats van bij vijf ministeries bij een ministerie specifiek onder gaan brengen en ook gekoppeld aan een orgaan. Wat dan. Et cetera gb kan zijn.

[2:22:36] Mocht de staatsssecretaris duidelijke redenen hebben om het niet te doen dan hoor ik dat ook graag. Maar dus niet het weghalen bij het ministerie. Dat is heel nadrukkelijk niet mijn vraag

[2:22:45] dankuwel. De staatssecretaris.

[2:22:48] Het voordeel stad het de zoal is geregeld. Dus het biocide beleid zit bij mij en de uitvoering zit bij het city gb. Dus volgens mij is het al zo geregeld, zoals mevrouw over wij dat graag zou zien.

[2:23:03] U vervolgt de beantwoording.

[2:23:06] Mevrouw over mij nog een laatste vraag over of ik het mee eens bent dat de beoordeling capaciteit van city. Ben. Je moet worden vergroot. Een eerlijke verdeling van de werklast of de lidstaten moet wel wat mij betreft het uitgangspunt zijn en het tijdig beoordelen van dossiers is ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid

[2:23:25] het city b te graag daar een deel erbij en zet ook in op zorgvuldig gecontroleerde groei van de beoordeling capaciteit. Dus er komt wel meer beoordeling capaciteit bij maar dat doen we op een zorgvuldige. Dat was het einde van dit blokje. Voorzitter,

[2:23:41] dan ga ik nu over naar water en bodem,

[2:23:44] Dankuwel. Ik kijk ook naar de klok. Dus ik stel voor dat als er vragen zijn voor de komende blokjes dat we die aan het eind van blokje doen. Dus als de staatssecretaris blokhuis.

[2:23:52] De afgemaakt. Daar gaat uw gang.

[2:23:55] Ja. En dan begint het toch eventjes met een toelichting geven op granuliet. Want het rivm heeft in samenwerking met altaris en literatuur verkenning gepubliceerd naar de mogelijke afbraak van

[2:24:08] poli acrylamide en de mogelijke vorming van acrylamide en diepe plassen en ik heb zelf om die verkenning gevraagd ook

[2:24:16] en niet gepubliceerde versie van het rapport is vroegtijdig bij verschillende media terechtgekomen en dat betreur ik het met name omdat het onrust veroorzaakt heeft bij omwonenden van die diepe plassen.

[2:24:29] Ik had de kamer natuurlijk ook graag het rapport toegestuurd voordat de media daarover gingen berichten.

[2:24:35] En ik wilde ik graag dat doen zoals dat gebruikelijk is. Die krijgt 't rapport binnen je bereik en appreciatie voor en die stuur je samen met het rapport mee naar de kamer.

[2:24:46] Ik vind het heel belangrijk dat het gebruik van granuliet veilig is en dat mensen zich ook geen zorgen hoeven te maken over de stoffen en het water die gevaarlijk kunnen zijn.

[2:24:55] Acrylamide is een stof die mogelijk schadelijk kan zijn voor de gezondheid aan die bijvoorbeeld en meetbare hoeveelheden zet ook in alledaagse producten overigens dus en koffie en friet en begroot zet het ook

[2:25:11] naar acrylamide dat vrij kan komen bij gebruik van onder andere gaan. Er is veel onderzoek gedaan

[2:25:17] aan bij eerdere metingen en het water is die stof nergens gevonden en mijn conclusie is daarom dat het zeer onwaarschijnlijk is dat het toepassen van granuliet nadelige gevolgen heeft voor mens of milieu en de raad van state heeft dat oordeel ook bevestigd in tweeduizend, eenentwintig en het rivm heeft en het laatste literatuuronderzoek geen nieuwe inzichten gevonden over het ga ik ga nu niet aan acrylamide en diepe plassen.

[2:25:42] Het rivm doet wel de aanbeveling om en de praktijk te monitoren en diepe plassen of er acrylamide vrijkomt om daar meer kennis over te verkrijgen en ik ga de komende tijd bekijken welke plassen op een goede manier gemonitord kunnen worden.

[2:26:00] Dan

[2:26:01] vroeg mevrouw van esch.

[2:26:06] Die zal zo meteen ons eerste gaan interrumperen van het blokje. Mevrouw van esch. Ze vroeg aan mij waarop ik baseer dat granuliet veilig kan worden toegepast na het rivm geeft aan dat nog niet alles bekend is over het toepassen van grond of bagger met podia acrylamide en een diepe plas.

[2:26:25] Het rapport geeft ook geen nieuwe inzichten om anders naar de risico's voor mens en natuur te kijken. Ook alle onderzoek wat er in de praktijk is gedaan. Ook in diepe plassen. Dat wijst erop dat het risico heel klein is dat acrylamide bestaat of ontstaat. Het is bij metingen gewoon niet aangetroffen aan op basis daarvan. In combinatie met de geldende wet en regelgeving ben ik vooralsnog van mening dat hij acrylamide of granuliet veilig kan worden toegepast.

[2:26:54] Dan hadden mevrouw van esch en mevrouw beckerman gevraagd waarom er geen voorzorgsprincipe is op het gebied van granuliet, volgens hen dat principe is toegepast. Op grond van het voorzorgsbeginsel moeten overheid maatregelen nemen als er op basis van de best beschikbare informatie redelijke gronden zijn om te vrezen voor ernstige of onomkeerbare milieuschade. Er is al wetgeving van kracht die de mens en het milieu beschermt en europees verband is bijvoorbeeld strenge europese regelgeving afgesproken ten aanzien van acrylamide.

[2:27:27] Mevrouw van esch vroeg ook of ik een overzicht kan geven. Waar gaan die niet eens toegepast in nederland

[2:27:34] en het rapport van wim kuijken kleine korrels grote discussies is een overzicht van locaties opgenomen van de jaren tweeduizend negentien tot tweeduizend negentien voor latere jaren kan ik dat navragen bij de producent van ik ga nu niet aan. Ik zal dat ook doen en dat rapport toesturen. Wanneer kan ik dat toezeggen voor de zomer lukt dat? Dat gaan we proberen elk geval voor de zomer hoor ik

[2:27:58] mevrouw van esch vroeg ook nog of ik in beeld hebt. Maar de staalslakken zijn op slagen

[2:28:04] staalslakken die worden al heel erg lang gebruikt aan het zijn de gevallen zijn ook gevallen bekend waar het niet goed is gegaan

[2:28:12] en recente voorbeelden van dat zocht incidenten zijn een toepassing bij de golfbaan en spijk wordt benoemd in het rivm rapport de afwijking van een stortplaats en eerbeek aan enkele wegen en friesland.

[2:28:25] Er is geen overzicht op hoeveel plekken staalslakken tot overlast of sterfte onder dieren of planten heeft geleid. En om hoeveel mensen dieren of planten dat dan gaat dat. Dat is dan niet en plaatsen waar zich nu gevaarlijke situaties voordoen. Die zijn mij niet bekend.

[2:28:44] Mevrouw van esch vraagt hoe ik ga optreden tegen bedrijven die hun restproduct met geld toegeven en zien dat er milieurisicos ontstaan.

[2:28:53] Er is regelmatig een overschot aan staalslakken. Er zijn onvoldoende toepassingsmogelijkheden en dat leidt tot een negatieve waarde. Dus mensen krijg je dat geld bij om staalslakken af te nemen

[2:29:04] aan het kan tot gevolg hebben dat staalslakken worden gebruikt op locaties waar een beter alternatief gebruikt zou kunnen worden bijvoorbeeld zand of puin

[2:29:12] of dat er meer staalslakken worden gebruikt dan nodig en dat komt tevoren. Dan is het kwaad al geschied. Dus daarom onderzoek ik hoe ik de toezicht en handhaving op dat punt beter kan borg, bijvoorbeeld door het invoeren van een vergunningplicht.

[2:29:28] Mevrouw van esch vroeg ook nog of ik kan

[2:29:32] of dat overzicht ook heb voor de staalslakken wat ze ook al vroeg voordat andere dat overzicht heb ik niet omdat er verschillende producenten van staalslakken en ook verschillende bevoegde zagen zijn die daarvoor aan de lat staan en totaal komt er ongeveer vijf, honderd duizend tot een miljoen ton per jaar beschikbaar aan een groot deel daarvan komt in nederland en werken terecht. Dus ik kan nog eens navragen of er een lijst is van de werken waar wij zelf als zeg maar nationale overheid voor aan de lat staan

[2:30:06] dan vraagt wat ik ga doen aan de schadelijke gevolgen van de gebruikte staalslakken. Ik ga die kaders van staalslakken tegen het licht houden. Ik ga bekijken hoe het toezicht en handhaving beter geborgd kan worden en wanneer dat vraagt om een wijziging van de bodem regelgeving, dan zal ik die ook aanpassen.

[2:30:22] Bovendien ben ik bezig als onderdeel van de herijking van de bodem regelgeving om de normen voor circulaire bouwstoffen tegen het licht te houden en vanzelfsprekend zijn staalslakken daar ook weer een belangrijk onderdeel van

[2:30:35] meneer haverkort die vraagt naar

[2:30:38] of bodem als voordat het gebruikt wordt en bijvoorbeeld beton of onderwezen niet vrij moet zijn van ongewenste stoffen, stoffen plastic resten aan batterijen

[2:30:47] en realiseert u zich dat het gebruik veel schoner kan vraag die me

[2:30:51] om bodem als te mogen toepassen, moet het aan de regelgeving voldoen. Aan de regelgeving is onder meer vastgelegd welke stoffen aanwezig mogen zijn en ook in welke mate dat die aanwezig mogen zijn

[2:31:02] en specifiek voor batterijen en andere metaalresten heeft de sector een verwerkings techniek verder verbeterd, waardoor maar heel lage percentages ook aanwezig zijn en ik onderzoekt nu of die verwerking techniek kan worden vastgelegd en dat circulaire materialen plan als minimum standaard na de zomer verwacht ik daar uitsluitsel over te kunnen geven. Bijna aan het einde. Voorzitter, nog de laatste vraag.

[2:31:27] Dan hoop ik stiekem dat ik dadelijk nog een kopje koffie kan kan krijgen.

[2:31:34] Meneer haverkort vroeg nog hoe ik waardevolle metalen en de batterijen uit bodem als

[2:31:40] kan sorteren en opnieuw kan gebruiken.

[2:31:43] Ik vind het vanuit het circulaire gedachtegoed natuurlijk een belangrijk streven om waardevolle aanbetalen te kunnen hergebruiken en het sorteren en opnieuw gebruik van metalen en de batterijen uit bodem als is onderdeel van de business case ook al nu van de op werkers. Kijk eens nog sneller dan aan het einde van mijn blokje dankuwel.

[2:32:03] Als je een slok neemt een kop koffie. Dan gaan we naar een aantal vragen stellen. Dus de eerste eerst mevrouw van esch.

[2:32:10] Voorzitter, uiteraard over granuliet. Want ik blijf het een opmerkelijk antwoord vinden want als ik het antwoord hoor, dan lijkt het. Ja, we gaan er gewoon mee door en we passen het voorzorgprincipe toe. Maar we weten eigenlijk nog niet alles. En dat vind ik het dan juist niet een vorm van het voorzorgsprincipe toepassen en ik ben wel benieuwd. Ik blijf het gewoon bijzonder vinden. Het rivm heeft glashelder aangegeven en ik wil het nog wel een keer herhalen.

[2:32:37] Graag een korte vraag.

[2:32:40] Ja dat klopt. Alleen ik. Er wordt gewoon iets. De rivm zegt er is geen conclusie te trekken over veilig of onveilig zeggen ze letterlijk. Er is onvoldoende informatie om dit moment door te kunnen gaan met het storten van granuliet in diepe plassen op het moment dat we er onvoldoende weten. Dus maar ik ga gewoon mijn vraag nog een keer herhalen hoe kan de staatssecretaris als die rivm zegt er is

[2:33:02] voldoende wetenschappelijk bewijs

[2:33:05] dat het veilig is.

[2:33:07] Wij hebben onvoldoende informatie om hiermee door te gaan en dan zit deze staatssecretaris die heb ik wel

[2:33:15] rivm zegt we hebben een onvoldoende. Dus ik ik wil nog een keer weten waar haalt de

[2:33:20] waarom waarom gaan we dan helder.

[2:33:22] De staatssecretaris, voorzitter,

[2:33:25] Dat klopt niet. Wat mevrouw van esch lijkt me nu toch wel worden en de mond die ik niet heb bedoeld op z'n minst

[2:33:33] bij eerdere metingen is de stof niet aangetroffen in het water en wat het rivm zegt dus we kunnen niet op basis van de informatie die wij hebben aantonen dat het.

[2:33:44] De honderd procent veilig is.

[2:33:46] Maar op basis van de informatie die wij hebben zijn er geen onveilige situaties gemeld.

[2:33:53] Wat ik heb aangegeven is dat is de situatie, maar wij gaan wel meten omdat we inzicht willen hebben en willen weten of het inderdaad klopt dat het veilig is of op z'n minst zal het niet onveilig is en dat is ook dus hoe je het wil lezen. Er is aangegeven. Ze kunnen ook niet zeggen dat het niet veilig is.

[2:34:18] Maar ze kunnen op basis van de informatie die er is ook niet honderd procent vaststellen dat het wel veilig is. Ze hebben alleen aangeven op basis van wat wij hebben onderzocht, hebben we niks kunnen vinden op basis waarvan waaruit blijkt dat het niet veilig zou zijn,

[2:34:34] Mevrouw van esch,

[2:34:36] Dat klopt maar dan op het moment dat je dan zegt ik werk met het voorzorgsprincipe.

[2:34:43] Dan zou je moeten zeggen. Uit het voorzorgsprincipe hebben we wetenschappelijk gezien nu onvoldoende kennis om te weten of het veilig of onveilig is. En dan zeg je. Ik was het voorzorgsprincipe toe en het voorzorgsprincipe zou dus betekenen wat ook vanuit bijvoorbeeld de gemeente wethouder ans mol heeft het heeft het vanochtend nog een keer gezegd het baart ons zorgen dat op dit moment dan geen voorzorgs principe wordt gehanteerd en dat is dan wel de conclusie die je moet worden getrokken. Het voorzorgsprincipe wordt hier dus niet gehaald

[2:35:11] werd. Eigenlijk is de vraag.

[2:35:14] Is dat juist de staatssecretaris.

[2:35:17] Kijk wat wij het rivm doet de aanbeveling om de praktijk te monitoren en diepe plassen of er acrylamide vrijkomt om ook meer kennis daarover te verkrijgen en we gaan de komende tijd bekijken welke plassen gemonitord zullen worden. Dus en er is dus op dit moment geen enkele aanleiding en zo is het toch echt om aan te nemen dat het niet veilig zou zijn ook dus kijk als er door uit het onderzoek van rivm zou komen vast te staan dat er zorgen waren omdat het ergens op één plek wel was aangetoond. Dan verandert er voor mij ook de situatie.

[2:35:57] Maar zoals gezegd, acrylamide. Dat is een stof die mogelijk schadelijk kan zijn. Maar als er zelfs een beperkte hoeveelheid aangetroffen. Ik heb mijn laatste laten vertellen. En toen dacht ik oké dat dat helpt mij altijd in de beeldvorming. Want ik ben geen scheikundige dat er gewoon en het koffie failliet en brood ook acrylamide zetten en zelfs meer dan op bepaalde plekken worden aangetroffen. Die patat friet zeg ik zeg friet dat dat.

[2:36:29] Je gaat echt te ver. U heeft het antwoord ook al geven. Dus daar ga ik gewoon in een vraag van de heer haverkort.

[2:36:36] Voorzitter dank

[2:36:38] ik hoor de staatssecretaris zeggen dat we in een aantal situaties, waaronder de golfbaan in spijk en een paar locaties in friesland. Het door mij genoemde voorbeeld van de stortplaats in eerbeek het niet goed is gegaan met de staalslakken

[2:36:52] die constatering deel ik maar dat roept wel de vraag op wat doet dan vervolgens de overheid om dat op te lossen. Toezicht en handhaving is mooi, maar daarmee constateren we samen dat het niet goed is gegaan, dan is de volgende stap dat iemand wat moet doen om dat weer op te ruimen en schoon te maken of in ieder geval in te pakken, wil ik veel. Ze staatssecretaris is wie en hoe.

[2:37:12] Dankuwel er staatssecretaris.

[2:37:14] Voorzitter, de eerste plaats is het natuurlijk aan diegene die staalslakken toepast om aan te tonen dat dat ervoor te zorgen dat die voldoen aan de criteria zoals die gesteld zijn. Dat is in de eerste

[2:37:27] verlaat

[2:37:28] op het moment dat vervolgens wordt geconstateerd op welk moment in het traject ook dat er onjuiste stoffen en staalslakken zitten is het natuurlijk ook aan de partijen die ze heeft gestort. Om die weer te gaan verwijderen en

[2:37:44] afhankelijk van de plek waar de storting plaatsvindt, is het ook afhankelijk. Wij ook bevoegd gezag daarvoor aanzetten is om de partijen daarop aan te spreken.

[2:37:56] Het is wel belangrijk dat wij natuurlijk duidelijke regels hebben over waar staalslakken aan moeten voldoen.

[2:38:02] Daar moeten we ook altijd heel scherp op blijven. En als er aanleiding is om daar verdere aanscherping op te doen dan moeten we dat vooral niet nalaten, want het is niemands belang dat er staalslakken worden gestort die uiteindelijk leiden tot milieuschade of gezondheidsschade.

[2:38:21] Dankuwel. Er was eerst nog een vraag van mevrouw over.

[2:38:24] Wij

[2:38:26] dankuwel. Voorzitter, en ik zou eigenlijk nog even terug

[2:38:28] willen grijpen op het vorige blok

[2:38:30] je over mijn vraag over de vijf ministeries en of die naar een ministerie teruggebracht konden worden en waarbij de staatssecretaris eigenlijk zei dat is al zo dus ik snap niet zo goed wat je wil en die reactie overviel mij een beetje want ik dacht ik heb er toch niet uit mijn duim gezogen. Maar ik wil anders komen we in een welles-nietes verhaal en daar heeft niemand wat aan wordt de discussie niet beter van. Dus ik heb het even opgezocht agendapunt vijf van het commissiedebat van vandaag gewasbeschermingsbeleid brief van twintig december tweeduizend, tweeëntwintig van de staatsssecretaris zelf tweede pagina tweede alinea naast het ministerie van i m beet zijn ook andere ministeries vanuit een rol betrokken, zoals szw aangaande arbeidsomstandigheden, vws voor volksgezondheid en infectieziekten, fnv voor landbouw en effecten op natuur

[2:39:18] ocw voor adequate bescherming van culturele objecten bzk voor het gebruik van biociden in de bebouwde omgeving. Daarnaast wordt samengewerkt met onder andere cetera ggd rivm nvwa ilt en overige toezichthouders en private partijen.

[2:39:37] Dan is dus mijn vraag in het kader van innovatieve alternatieven en zo kort mogelijke doorlooptijd geven, is het niet mogelijk om deze opsomming van ministeries en instanties die bij elkaar bijna een derde a vier tje beslaat. Als je ze wil opsommen omdat iets terug te brengen. Komt dat de doorlooptijd niet ten goede.

[2:40:00] Dankuwel staat.

[2:40:02] Voorzitter, het klopt dat er heel veel ministeries en andere partners betrokken zijn. Maar bij bij van het ministerie van i en w zijn het coördinerende ministerie en dat zijn we in heel veel gevallen als je het hebt over bijvoorbeeld mijn milieu portefeuille.

[2:40:22] Dan heb ik bijvoorbeeld circulaire economie en portefeuille en we hebben nu het nationaal programma circulaire economie gepresenteerd. Wij zijn vanuit way. Ik ben de coördinerend bewindspersoon. Maar daarnaast ligt er een opdracht vanuit mijn programma bij het ministerie van landbouw om te komen tot circulaire grondstoffen die toegepast kunnen worden en de bouw. Daar ligt weer een opdracht voor minister de jonge om ervoor te zorgen dat die circulaire technieken en die regelgeving worden verwerkt. Dat is toch zoals het altijd is, maar het mag wel verwacht worden van zeg maar welke partij dan ook dat er altijd een coördinerend ministerie is dus op het moment dat de samenwerking of de afstemming tussen die andere departementen onvoldoende is dan kan dat altijd gemeld worden bij het coördinerend ministerie. Want wij zijn daarvoor verantwoordelijk. Dat dat wel op een goede manier gaat en dat je en principe te maken hebben.

[2:41:26] In overheid dankuwel, mevrouw pouw verweij hier op nog een korte vraag.

[2:41:31] Want ik hoor de minister zeggen dat dit is zoals het altijd is. Maar ik denk dat het ook altijd zo is dat wij de nodige bureaucratie hebben bij de ministeries bij juist al deze adviezen organisaties dat mensen zelf aangeven van nou voordat ik tot een vergunning kon, moet ik door een papieren oerwoud heen waar je helemaal naar van wordt. Dus ik snap dat dit op dit moment de realiteit is. Mijn vraag is juist is het niet wenselijk om die realiteit. Wat om te gaan vormen en daardoor te zorgen dat wij drempels weg kunnen nemen. Juist om tot de innovatie te komen. Titels vergroening kan leiden waar alle mensen in deze commissie en ook de staatssecretaris zelf en alle betrokken

[2:42:09] dat zij behoefte aan hebben dankuwel.

[2:42:11] De staatssecretaris.

[2:42:13] Ja ik ik uiteraard. Wie wie is nou voor bureaucratie die onnodig is volgens mij helemaal niemand.

[2:42:22] Maar het is wel zo dat kijk op het moment dat we kunnen dat doen maar dan moeten alle kennis en expertise die nu en ministerie zit moeten we hiermee halen want dan hebben we het allemaal op één plek. Maar dan moet er nog steeds afstemming zijn. Dus het gaat erom dat die afstemming op een goede manier geregeld is en wat mij wel opvalt. Dat is dat we hier niet altijd even goed gewend zijn om tussen departementen samen te werken dat daar moeten we ook heel veel aandacht voor hebben. Ik ben daarom ook best wel trots op. Nog steeds. Ondanks het feit dat soms ook wel eens dingen mis gaan. Maar dit vormt dan wel we echt heel erg goed gaan. Zeven en een half miljard versleuteld hebben voor de ontsluiting van nieuwe woningbouw wijken en samenwerking met het ministerie van minister de jonge. Wij zijn met z'n drieën gaan zetten. Er is ambtelijk op een super goede manier samengewerkt. Maar zo ben ik er ook trots op. Bijvoorbeeld bij die circulaire economie bij dat programma zorgen dat daar de kennis en kunde van andere departementen net op een goede manier gebruikt wordt. Dus ik snap wel wat mevrouw pouw verweij zegt dat men niet tot onnodige bureaucratie moeten we daar niet altijd moeten voorkomen, maar met name gaat het erom dat aan die oproep hoor ik en daar wil ik wel graag gehoor aan geven om ervoor te zorgen dat de afstemming tussen die ministeries op een goede manier verloopt, zodat je daar in de praktijk bij een aanvraag voor een vergunning zo weinig mogelijk.

[2:43:45] De last van pijn dankuwel. Volgens mij heeft in elkaar gevonden. Mevrouw haar nog een korte vraag.

[2:43:50] Je hoeft niet mag wel. Voorzitter,

[2:43:52] daar doe ik het dan nu denk ik eventjes de hartenkreet van de heer haverkort over de staalslakken en de staatssecretaris die zich ook nog afvroeg waar op dit moment

[2:44:01] de locaties zijn.

[2:44:02] Dat lijkt me echt heel goed dat de staatssecretaris toch nog eens navraag doet in eerbeek waar mensen bij het honden uitlaten. Gewoon bloedneus krijgen spontaan. En dan gaat er niet zozeer om degenen die het heeft toegepast.

[2:44:12] De

[2:44:12] de afvalproduct van tata steel is, maar het gaat echt om hoe het nu concreet gaat opgepakt worden en volgens mij is dat ook de hartenkreet

[2:44:19] van de heer haverkort is die onderschrijf ik.

[2:44:21] Dankuwel. De staatssecretaris.

[2:44:23] Zeker. Voorzitter, en wat ik daarin ook nog eens een keer belangrijk vind is om te kijken van zijn die staalslakken. Volgens de regels toegepast of zit daar rotzooi en wat er niet in hoort te zetten. Het zou zomaar eens de laatste kunnen zijn. Maar als het eerste is dan is het natuurlijk ook van belang dat we de regels nog verder aanscherpen. Want je wil gewoon niet dat als er staalslakken worden verwerkt. Dat die leiden tot dit soort dingen mocht dat inderdaad wel aan de orde zijn want ik heb dat nog niet bevestigd gekregen dat dat ook daadwerkelijk zo is. Maar ik zal dat zeker onderzoeken want we willen niet dingen dumpen en de natuur of en die grond die niet goed zijn. Daarom hebben we ook extra water en bodembeleid aan het ontwikkelen zijn met z'n allen. Dat staat ook best wel in de kinderschoenen. Maar we zijn er wel op een goede manier.

[2:45:11] Mee bezig. Dankuwel. Dan gaan we door naar het volgende blokje voorlaatste boek luchtkwaliteit en ik vraag de staatssecretaris hier met gezwinde spoed door heen te gaan. Als dat kan. En als het niet lukt dan zeg ik ook dat er geen ruimte meer is voor een tweede termijn. Dan kunnen we schriftelijk afdoen als daar behoefte aan is de staatssecretaris op.

[2:45:31] Ik zal mijn best doen, mevrouw van esch vroeg waarom gezondheid niet leidend is mijn beleid najaar goed. Het is mijn inzet dat de luchtkwaliteit verbetert en natuurlijk de gezondheidsrisico's omlaag gaan en uiteraard is gezondheid en een enorme factor bij alle beleid dat er gemaakt wordt. Dan vraag ik mevrouw van esch of ik van plan ben de who advieswaarden nationaal wettelijk te verankeren. Met het schone lucht akkoord hebben we gekozen om de gezondheidswinst om daar vooral op te maken en niet alleen op concentratie waren van stoffen in de lucht en we hebben afgesproken dat we toewerken naar de who advieswaarden uit tweeduizendvijfentwintig en we liggen op koers om die in tweeduizend dertig te halen en samen met de aangesloten provincies en gemeenten werk ik nu ook aan extra maatregelen waarmee ook de en tweeduizend, eenentwintig aangescherpte who advieswaarden al in zicht komen.

[2:46:19] En natuurlijk, zoals ik wel vaker zeg levend op onze postzegel hier in nederland zijn we ook altijd aan het kijken hoe we en europees verband tot betere lucht beleid kunnen komen dan mevrouw beckerman vroeg over die negentig gemeenten die meedoen aan het schone lucht akkoord esther een analyse van welke scholen zich in gemeente bevinden die niet zijn aangesloten bij het schone lucht akkoord die analyse esther op dit moment niet

[2:46:47] even kijken met het schone lucht. Kort proberen we met de voortrekkers juist verder te gaan dan de huidige wettelijke normen. Op dit moment wordt en het kader van het schone lucht akkoord gewerkt aan pilot voor gevoelige bestemmingen. Ik zal het punt van mevrouw beckerman wel ook bij meenemen.

[2:47:03] Dan vroeg meneer haven vocht naar houtstook of ik bekend ben met het plan van den haag en kachels sector. Daar ben ik mee bekend. Ik weet dat ze willen toewerken naar het zogenaamde duitse systeem. Mevrouw van esch vroeg nog of ik kan zorgen voor een verbod op houtstook bij core gehoord voor een verbod op houtstook. Bij woord hebben we een goed en betrouwbaar instrument nodig, op basis waarvan ook een code rood wordt gegeven. Dat instrument moet bovendien breed bij de bevolking bekend zijn. Daar wordt aan gewerkt. Het komende stookseizoen moet het instrument en feit dat gereed zijn. En pas als het instrument bewezen betrouwbaar en breed bekend is, dan kan breder naar een stok verbod tijdens die code rood worden toegewerkt. Dan vraagt mevrouw van esch of ik de overlast bij fun stoken kan tegengaan en het model hpv van de vng is opgenomen dat geen overlast veroorzaakt mag worden bij het stoken van hout en bijvoorbeeld barbecues en vuurkorven vrijwel alle gemeenten hebben die hpv overgenomen en vaak ook nog strenger gemaakt bijvoorbeeld dat onder bepaalde weersomstandigheden niet gestopt mag worden en verder machtig volgens de wet milieubeheer, alleen onbehandeld, hout en haarden en kachels vuurkorven gestookt worden. Dus dat zorgt ook al als het goed is voor een beperking van de overlast en het is aan de gemeenten zelf om daarop te handhaven.

[2:48:28] Mevrouw beckerman vroeg nog of ik het investico onderzoek naar de gevoelige bestemmingen. En wat ik daarvan vind ik ken het onderzoek. Het snijdt een belangrijk onderwerp aan

[2:48:38] iedereen in nederland heeft natuurlijk recht op schone en gezonde lucht. Zeker ook kinderen met maatregelen uit het schone lucht akkoord te nemen. We stappen om de luchtkwaliteit te verbeteren en we zetten en voor extra hoge risicogroepen. Ik neem de bevindingen van festival op mee en de pallets voor hoog blootgestelde gebieden waar nu aan gewerkt wordt

[2:49:01] kamerlid bouchallikh heeft ook nog vragen gesteld over het onderzoek en de beantwoording van die vragen zal ik ook verder ingaan op de vragen van mevrouw beckerman. Dan vroeg nog naar klassen ongelijkheid met betrekking tot luchtkwaliteit, zoals eerder aangegeven. Iedereen heeft recht op schone lucht aan te pakken. Luchtkwaliteit ook aan de bron aan.

[2:49:22] Dat doen we met maatregelen zoals een routes en de apk. De aanscherping van de regels en de industrie, luchtkwaliteitseisen en aanbestedingen aan stroom voor de scheepvaart en we zetten ons in voor de hoge risicogroepen. En dan voorzitter, mevrouw beckerman, die vroeg nog naar afstand normen van gevoelige bestemmingen tot bijvoorbeeld beetje om die wettelijk te verankeren. Ik vind dat kinderen zeker schone lucht moeten kunnen ademen. Zeker ook op school. Wij hebben een advies uitgebracht aan gemeente hoe ze daarmee om zouden kunnen gaan. Het inrichten van onze ruimte is een taak van de gemeente en daarom breng ik het advies ditjaar ook onder hun aandacht en we zijn bezig met schone lucht akkoord een europa om luchtvervuiling aan de bron aan te pakken, want zo realiseren we uiteindelijk de meeste gezondheidswinst.

[2:50:06] Dankuwel. Op dit punt. Mevrouw beckerman. Een zeer.

[2:50:08] Voorzitter, met dit klopt niet helemaal staatssecretaris zegt ja ik ken het investico rapport. Maar we werken

[2:50:15] via het schone lucht akkoord aan het terugdringen. Maar de staatssecretaris zei eerder maar ik weet helemaal niet welke van die locaties.

[2:50:24] Onder het schone lucht akkoord vallen. Dat klopt toch niet

[2:50:30] in brede zin dat ik niet weet betekent niet dat lokaal ter plekke niet wordt dat mensen daar niet weten hoe de lokale situatie is. Dus dan kun je wel degelijk toe werken op basis van het rapport.

[2:50:46] Maar als je het mij vraagt dan heb ik dat overzicht niet maar daarom zijn we met allemaal lokale partijen aan het werk omdat die veel beter inzicht hebben en de inzicht en de zeg maar de plaatselijke situatie.

[2:51:01] Dankuwel haverkort.

[2:51:04] Voorzitter, dank dank voor het antwoord. Ik heb fijn dat de staatssecretaris bekend is met het plan van de kachel sector. Maar ik vroeg ook of ze bereid was dat op te nemen in de door vertaling van haar beleid op het gebied van schone lucht akkoord en daar heb ik volgens mij nog geen antwoord op gekregen en dan mag u dit kiezen of de interrupties. Ja of nee.

[2:51:23] Bekijken. Voorzitter, en dan kom ik daar voor de zomer op terug bij de haven.

[2:51:27] De rest van de commissie. Heel goed, mevrouw van esch

[2:51:31] in die beloofde brief over houtstook die we voor de zomer krijgen.

[2:51:36] Maar dat even terzijde. Voorzitter,

[2:51:38] ik was nog wel. Ik had juist heel specifiek

[2:51:40] vraagt.

[2:51:41] We gaan straks weer met elkaar naar de uitvoeringsagenda van die van een schone lucht aan het kort kijken van twintig, vierentwintig, twintig, dertig en we hoorden bijvoorbeeld laatst bij de honderd tafels gesprek over luchtkwaliteit ook bijvoorbeeld de vng pleiten. Ga nou eens werken aan doelen en zorg voor een resultaatverplichting en een juridische verankering in dat sla en dat was mijn oproep gaan we dat meenemen in de uitvoeringsagenda behorend hebben dat dat ook bijvoorbeeld de vng heel erg toe oproept en dat daar ben ik naar op zoek want anders dan blijft het een blijft het sla ook wat betreft andere blijft het een te weinig juridische verankering in het beleid dat we nodig.

[2:52:20] Dankuwel. De staatssecretaris.

[2:52:22] Ja. Voorzitter, het klopt dat het sahla het schone lucht akkoord is op basis van vrijwilligheid. We hopen natuurlijk dat er zo veel mogelijk gemeenten zich bij aansluiten. Wat ik merk is dat er gemeente die erbij zitten wel ook heel ambitieus zijn om nog tot aanvullende maatregelen te komen. Maar ik zeg ook steeds van laten we nou eerst eens even alles wat wij hebben afgesproken dat we dat met elkaar op een goede manier doen voordat er nog allemaal aanvullende dingen worden opgetuigd en het is op dit moment niet verplichtend van karakter en dat is niet een discussie die wij op dit moment hebben om dat wel verplicht.

[2:52:59] Maken. Ok dankuwel. Mevrouw van esch.

[2:53:03] Maar voorzitter, volgens mij moeten we dan juist nu met elkaar die discussie gaan starten. Want we zien dat het sla. Maar bij een x-aantal gemeentes in een zelfs al in een soort vrijheid

[2:53:11] die blijvend heid

[2:53:12] wordt toegepast. Die andere gemeentes die uberhaupt niet eens mee aan het sla. Dus waarom zouden we dan nu niet met elkaar op z'n minst. Als we weten dat dit ook door onder andere en vng wordt opgeroepen. Om daar met elkaar naar te kijken vind ik op z'n minst dat we hier met elkaar. Als we gaan kijken naar een verdere uitvoeringsagenda moeten vastleggen en ik blijf erbij. Volgens mij versprak de staatssecretaris zich net over de who-normen, want er werd gezegd twintig, vijfentwintig. Maar ik blijf erbij. Ik snap niet zo goed waarom u die je who advieswaarden uit tweeduizend vijf. Als ik het goed begrijp, want ik denk dat er een foutje zat in de waarom zou waarom zouden we niet kunnen werken. Dan heb je de ambitie richting die twintig, eenentwintig, die gewoon aldus vastgesteld.

[2:53:53] Oké. Dankuwel. Ik kijk

[2:53:56] ik weet dat mevrouw van esch een hele ambitieuze agenda heeft. Maar ik wil ook proberen om samen met alle partijen die we daarvoor nodig hebben tot een haalbare agenda te komen. Dus dat is waar we op inzetten. Wij hebben de richtlijn luchtkwaliteit, die ook nog later wordt besproken, en daarin zullen we ook een en ander wettelijk verankeren.

[2:54:16] Dankuwel.

[2:54:17] Ik heb nog een blokje. En hoe.

[2:54:20] Ja. Nee die maak me af als u het goedvindt gaat.

[2:54:26] Even kijken. Mevrouw van esch die vroeg hoe ik het rapport van der burg beoordeel of er emissiearme stallen. Ik stuur de kamer zoals toegezegd binnenkort een brief. Dat is voor de zomer over geurhinder en veehouderij en in die brief zal ik de uitgangspunten noemen voor de aanpassing van de regelgeving en die uitgangspunten die zin met name op de hoogte van de normering en aanpak van knelpunten situaties. Het rapport emissiearme stallen dat een opdracht van adam opgesteld. Het is nog niet afgerond. Dus eerst moeten we dat definitieve rapport afwachten en daarna zal het rapport zo spoedig mogelijk en voorzien van afzonderlijke reactie met de kamer gedeeld worden en voor zover het rapport van belang is voor geur, zal ik de wijziging van de regelgeving.

[2:55:09] Dan vroeg meneer thijssen nog naar de meer koppel kans voor fijnstof en het nvog uitstap programma landelijk gebied. Of dat stevig genoeg is

[2:55:17] het. Nvog richt zich op een integrale aanpak van de opgaven en het landelijk gebied aan fijnstof is daarin mee. Koppel kans. Daarvoor geldt het uitgangspunt dat er geen lokale verslechtering optreedt en de emissie van fijnstof aan waar mogelijk ook een verbetering.

[2:55:30] Dus dat betekent dat bij verplaatsing of aanpassing van de stalling rekening gehouden moet worden met de doelen op fijnstof provincies die moeten dat aannemelijk kunnen maken en een gebied plannen.

[2:55:41] Er komen aangescherpte emissienormen fijnstof voor pluimvee, zoals aangekondigd en de brief op de agenda van dit commissiedebat.

[2:55:49] Dan vroeg meneer thijssen nog naar de maatregelen voor fijnstof met pluimvee of we de doelen wel gaan halen.

[2:55:56] De aangekondigde maatregel en de kamerbrief die betreft de aanscherping van de emissie normen van fijnstof uit pluimveestallen die zijn gericht op halvering van de emissies en met de aangekondigde maatregelen mocht dat volgens berekeningen van rivm bij benadering ook gerealiseerd en andere milieudoelen die hebben en de pluimvee de veehouderij weinig raakvlakken met emissie reductie van fijnstof. Dan gaat het bijvoorbeeld over water of c o twee. Die staan er niet haaks op.

[2:56:23] Mevrouw van der plas vroeg nog waarom de definitie van hotspots door mijn anders wordt opgepakt en het sectorplan

[2:56:29] voor de aanwijzing van de hotspots spade reductie eisen hoger zijn is aangesloten bij een lijst met pluimvee dertig gemeenten die in twintig, twintig op verzoek van de sector is opgesteld door het rivm

[2:56:41] en de gemeente op die lijst is de fijnstof concentratie hoog en is de invloed van pluimvee daarop ook substantieel en de criteria heb ik ook gebruikt om de hotspots uiteindelijk aan te wijzen en de gemeente die hebben overigens met maatwerk en mogelijkheid om daarvan af te wijken en die aanpak die draagt ook bij aan duidelijkheid voor gemeenten en het behalen van het doel

[2:57:02] meneer haverkort vroeg nog naar leien daken, asbest, leien daken en woonwijken.

[2:57:08] Maar als de subsidie voor sanering op die woningen zal worden gegeven, dan zou daarvoor een fors bedrag op de begroting moeten worden gereserveerd en dat is helaas niet beschikbaar en daarbij als de overheid zou betalen voor het vervangen van die daken dan zou dat leiden tot een aanzienlijke waardestijging van de woningen en er is dan sprake van rechtsongelijkheid met andere woningen, met andere eigenaren die zelf moeten betalen voor het vervangen van een versleten dak.

[2:57:34] Er is nu wel een mogelijkheid van financiering via een fonds van het rijk aan een aantal provincies en gemeenten hebben ook gelden en particuliere eigenaren die kunnen het benodigde geld voor de asbest sanering lenen uit dat fonds met gunstige voorwaarden aan. Ik moet ik dat ook aan en ik hoop dat er vaker gebruik van zal worden gemaakt.

[2:57:52] Dan vroeg meneer haven nog waarom ik aanleiding zie met betrekking tot de wet taken met jeroen, met de jong.

[2:58:01] Ik

[2:58:03] dit zijn smoeltje. Ik ga de afkorting gebruiken weten ms om dat te herzien en tegenstelling tot de conclusie van het evaluatierapport van beerenschot. Uit de evaluatie blijkt dat het zweet in mijn stelsel werkt, maar dat er wel enkele verbeteringen wenselijk zijn en met dit beleidsvoornemen worden de zorgplicht taken van de minister duidelijker wettelijk vastgelegd. Kern is dat de bevoegdheden van het kader meer richting waterschappen, veiligheidsregio's en het publiek worden verduidelijkt en verduidelijkt en ook worden verruimd.

[2:58:36] Dan vroeg meneer haverkort nog hoe ik ga zorgen dat vanuit de markt of er afname van het speelveld aan de mogelijk grotere monopoliepositie. Hoe dat tegenaan kijken van het knmi

[2:58:49] de knmi activiteiten die richten zich vanuit de publieke functie op het tijdig voorbereiden op calamiteiten om te kunnen informeren en waarschuwen en het zo toegankelijk mogelijk maken van de informatie.

[2:58:59] De natie

[2:59:00] en ik ken de zorg van marktpartijen maar diensten door marktpartijen zijn en blijven op mogelijk en ze kunnen gemeente provincie en de andere partijen blijven bedienen. Zowel het knmi als commerciële diensten. Die hebben de ambitie om beter samen te werken en ik juich dat ook toe. En waar nodig zal ik dat ook faciliteren.

[2:59:18] Dan had mevrouw beckerman nog een vraag over of ik nog een knoop doorgehakt met betrekking tot seismologisch basis meetnet en of ik er in de telt meters veel meer meenemen

[2:59:28] binnen toegezegd budget voor de uitwerking van maatregelen naar aanleiding van de parlementaire enquete groningen. Aardgaswinning komt geld beschikbaar voor het seismologisch basis van het knmi. En dan loopt het moment een onderzoek en pilot naar de effectiviteit van telt niet als vooral mee net aan op basis van de uitkomsten daarvan beslissingen over het opnemen en nemen van telt mee zijn er resultaten die volgen dit.

[2:59:55] Het is even kijken of het drugsafval was er ook nog een vraag over de stand van zaken worden gedupeerden die en eenentwintig, tweeëntwintig tot vijfentwintig duizend euro vergoed kregen met terugwerkende kracht vergoed hier even kijken.

[3:00:16] Daar zijn vijftien van de zestien zijn daarvan gehonoreerd.

[3:00:24] Gedupeerden die een subsidie hebben ontvangen die niet volledig kostendekkend was. Die hebben ook recht op een op een vergoeding en we hebben daarin ook proactief gehandeld.

[3:00:37] Dat waren de antwoorden. Volgens mij zit er dankuwel.

[3:00:41] Ik heb proberen te snel integratie. Drie.

[3:00:44] U heeft alle uw best gedaan. Alleen we zijn helaas niet toegekomen aan de tweede termijn. Ik kijk naar de leden is het voldoende als we dat met een twee minuten debat doen dat u in twee minuten debat over kunt gaan tot tot eventueel stellen van vragen en moties. Maar eens eerste haven wordt nog.

[3:01:01] Ik hoorde u in het de eerste keer dat u iets over de tijd planning ook nog aangeven dat tweede termijn eventueel schriftelijk zou kunnen. Ik voel daar wel voor dat dan logisch dat tweeminutendebat aansluitend dan aan de beantwoording van die tweede termijn zou zijn.

[3:01:16] Dat snap ik. Ik heb voorgesteld. Maar goed ik heb me laten influisteren dat de optie van het tweeminutendebat ook bestaat om daar nog aanvullende vragen te stellen en vervolgens motie indienen als ze daar behoefte aan is. Maar ik luister naar u. Het is uw verantwoordelijkheid uw keuze. Maar ik hoor dat u de keuze maakt om eerst en zo te doen.

[3:01:35] Vragen in twee minuten gestelde.

[3:01:37] Helder mevrouw van esch.

[3:01:40] Wat mij betreft gaan we gewoon na een tweeminutendebat

[3:01:44] ook gezien. Ja ik heb me nooit zou zelf nooit zo heel erg van die schriftelijke manier om dan moet ikzelf mijn een soort van weer een debat bijdrage gaan schrijven ofzo. Dan moet ik dan weer.

[3:01:55] Die niet ik heb nee dat snap ik maar ik leg me dan eens even dienen even centraal. Ik wil even ik heb een voorstel gedaan om een schriftelijk overleg voorafgaand aan tweeminutendebat. Het eind voorstel was direct een twee minuten debat met vragen. U maakt de keuze twee minuten debat haverkort zegt ik wil eerst nog zo mevrouw.

[3:02:10] De beckerman.

[3:02:11] Wat mij betreft ook meteen een tweeminutendebat, omdat het nadeel is van schriftelijk dat we zelf weer heel veel vragen gaan stellen, maar ook het ministerie heel veel moet beantwoorden. Wat mij betreft gewoon nu een tweeminutendebat en daar komen natuurlijk van allerlei debatten wel weer aan.

[3:02:26] Dankuwel meneer thijssen.

[3:02:28] U steunt dat laatste. Oké. Uiteraard heeft ieder lid het recht om schriftelijke vragen te stellen naar aanleiding van een bijeenkomst. Dat kan die vrijheid heeft ook de kort. Ik constateer dat er een twee minuten debat is aangevraagd. Maar dat doe ik zo dadelijk nog even af concluderen eerst de toezeggingenlijst. De kamer wordt voor de zomer geïnformeerd over de stand van zaken ten aanzien van de vervolgstappen en maatwerkafspraken tata steel en dat kan over naar het ministerie van ez k zijn heb ik me laten vertellen. Punt tweede kamer ontvangt een overzicht met mogelijke maatregelen en gezondheidsrisico's voor omwonenden van tata steel te verkleinen toezegging aan de heer thijssen.

[3:03:06] In die eerste toezegging was aan de heer haverkort heb ik horen zeggen.

[3:03:10] Daar heb ik niet gezegd. Maar als dat zo is dan wel. U krijgt een toezegging en toe op uw

[3:03:17] op uw naam via de toezeggingen register

[3:03:20] derde toezegging de kamer ontvangt indien mogelijk voor de zomer een overzicht van alle granen soort dingen in nederland toezegging aan mevrouw van esch.

[3:03:27] Sorry. Meneer thijssen naar de tweede toezegging kan het dan voor één september of voor begin van het nieuwe politieke jaar

[3:03:34] september een datum debatten kunnen.

[3:03:37] Men rechts. Want kijk die toezegging die is gedaan omdat er samenwerking is met ez k. Dus.

[3:03:43] Proof of concept die komt wel daarvoor voor het andere verwacht ik dat het eerder en het vierde kwartaal zal komen.

[3:03:52] Meneer thijssen, dan wil ik toch echt de staatssecretaris vragen of het niet dat eerder kan want in september is twee jaar geleden dat we dat rapport hadden over onacceptabele gezondheidsrisico's. Twee jaar dat we de motie hebben aangenomen voor een plan van aanpak dus top dat het proof of concept voor de zomer is. Ik snap dat deze maatregelen niet dat lijstje niet kan zijn voor de zomer, maar kan het dan wel aan het begin van het nieuwe politieke jaar. Er zijn ook met het advies van de expert groep. Dan kunnen we in september.

[3:04:16] Inderdaad dezelfde.

[3:04:20] Ik weet niet of dat haalbaar is. Voorzitter, dat is het probleem. Ik wil het wel maar dan moet ook door verschillende andere partijen naar worden gekeken. De commissie mer noem het allemaal maar op. Dus ik weet niet of dat haalbaar is in de tijd. Dus dan doe ik die toezegging liever niet. Ondanks het feit dat eigenlijk graag zou willen doen want ik snap ook wel de behoefte om lijst te hebben. We kijken hoe ver we komen. Meer kan ik echt niet toe.

[3:04:45] Ik wil een voorstel doen. We hebben altijd procedurevergadering ook in september weer. Dus als u dat wilt hebben voor het debat over tata steel kunt u altijd via de procedurevergadering een voorstel doen en dan kan het kabinet erop reageren of het wel of niet lukt met de kennis van dat moment toezegging. Drie. De kamer ontvangt niet mogelijk voor de zomer overzicht van alle dit soort dingen in nederland. Dat was een toezegging aan mevrouw van esch en de laatste toezegging voor de zomer wordt de kamer geïnformeerd over de wijze waarop het plan van de haard en kachel sector wordt doorvertaald in het schone lucht akkoord een toezegging ook aan de heer haverkort.

[3:05:19] Ik noteer bovendien dat een twee minuten debat aangevraagd en daar zetten we naam van mevrouw van esch bij en u stak uw hand op. Maar dat was niet vast niet. Hiervoor gaat uw gang.

[3:05:27] Maar ik maar er is geen termijn bij genoemd. Ik dacht wel dat deze staatssecretaris wat betreft staalslakken. Ik ik heb gevraagd daar een overzicht komen. Volgens mij werd er wel aangegeven dat dat lastig is, maar werd er wel zo. Ik begrijp wel dat er een soort van getracht wordt daarnaar te kijken, maar er werd geen termijn gegeven. Dus ik was even onduidelijk wat er nou precies.

[3:05:50] Ik had aangegeven dat staalslakken worden natuurlijk ook door de rijksoverheid op verschillende manieren toegepast en ik heb aangegeven dat ik ga kijken of het me lukt om daarvan een overzicht

[3:06:03] aan te leveren.

[3:06:05] Maar dan moet dan ook in termijn bij.

[3:06:07] Ja.

[3:06:08] De toezegging die ik

[3:06:14] oké. Voor het eind van het jaar heb ik gehoord. Stuurt de staatssecretaris informatie die op dat moment heeft over staalslakken die door de overheid worden gebruikt.

[3:06:25] De heer thijssen.

[3:06:27] Toch nog even proberen naar de toezegging. Twee einde van het jaar hopelijk eerder maar komt er dan ook die die adviezen van de expertgroepen die met adviezen komen om iets te doen aan die gezondheidsrisico's.

[3:06:37] De staatssecretaris.

[3:06:39] Daarbij in principe,

[3:06:42] De heer. Deze is ook helemaal gelukkig. We komen we daarmee aan het eind van dit jaar. Maar ik heb ook wat dat en vliet gehoord en er helemaal blij mee. Maar dat gezegd hebbende gaan we dit debat afsluiten. Dank iedereen voor zijn aanwezigheid ter ondersteuning. Uiteraard, en ik wens iedereen fijne dag.