Telecomraad (formeel) 1-2 juni 2023

[0:00:00] Vergadering. Aan de orde is de

[0:00:04] even goed op lesje het commissiedebat naar aanleiding van de telecomraad. Het is met de vaste commissie voor digitale zaken en als volgt commissie, de commissie voor economische zaken en klimaat. Ik heet de leden van harte welkom. Ik heet uiteraard ook de bewindspersoon of harte welkom. Dat zijn de staatssecretaris voor het digitale zaken moet ik zeggen voor binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties, mevrouw van huffelen en de minister van economische zaken en klimaat. Mevrouw adriaanse, we hebben twee uur voor dit commissiedebat. De spreektijd is drie minuten maximaal per fractie en ik wilde beginnen met de eerste spreker van de zijde van de kamer en dat is mevrouw dekker. Abdulaziz namens d zesenzestig.

[0:00:49] Dank. Voorzitter, voorzitter, deze commissiedebat zijn altijd.

[0:00:53] Tekort,

[0:00:54] De onderwerpen die besproken moeten worden eer aan te doen. Ik wil me daarom beperken tot de volgende onderwerpen cookies data verordeningen en c a en de ipad.

[0:01:04] Ten eerste wij hebben twee weken geleden plenair gesproken over de cookie wetgeving. Tot mijn grote spijt las ik hier niets over. In de geannoteerde agenda kan de staatssecretaris toezeggen dat zij zou inzetten dat het onder spaanse voorzitterschap van de telecombedrijf eindelijk prioriteit wordt gegeven aan die lang uitgestelde i privacy verordeningen om daadwerkelijke cookie wetgeving te verbeteren

[0:01:25] van de data verordeningen. Deze verordering blijkt de positie van de gebruiker te willen versterken, maar lijkt mij lijkt dit met name te doen vanuit het en bedrijfs invalshoek worden zelf meer eigenaar van onze data en slimme apparaten. Dat is prachtig, maar vanuit hun privacy bril heb ik daar vragen over. Want hoe zorgen we dit dat dit veilig gebeurt, hoe veilig

[0:01:47] onveilig zorgen we ervoor dat individuen dan juist niet kwetsbaar zijn voor cyber aanvallen. En tenslotte ook universiteiten hebben hun zorgen kenbaar gemaakt.

[0:01:56] Zij moeten straks werken met de data die overheen

[0:02:00] toespelen, maar zouden zij ook niet in staat moeten zijn. Data op te vragen bij bedrijven. Graag een reactie dan voorzitter, de cyber niet eens. De heer a. De regeling heeft zich ingezet voor een breed toepassingsbereik van de serra. Dat betekent dat de regels niet alleen voor slimme apparaten geldt ook voor losse software geld. Maar dan is bijvoorbeeld software en service zoals bijvoorbeeld weer uitgesloten van de verordeningen

[0:02:26] is de zaak is de staatssecretaris het met ons eens dat dit niet voor de gewenste duidelijkheid zorgt niet voor de gebruiker en ook niet voor de markt vervolgens nog een vraag over de meldplicht die straks aan het bedrijfsleven wordt opgelegd. Er komt een meldplicht voor de serie a. Voor de nipte veel richtlijnen voor de ipad en de cyber security act kan de staatssecretaris staatssecretaris toezeggen dat het kabinet de route voor deze meldingen binnen nederland centraal belegd bij een meldpunt en bedrijven dus niet afzonderlijke melding hoeven te werken te maken welke inspanningen verrichten staatssecretaris om het mkb te ondersteunen. Voorzitter, tenslotte de echt ik denk dat ik voor de hele commissie spreek als ik zeg dat we daar alle met smart op wachten. Dus ik hoop dat de staatssecretaris zich in blijven zetten om vaart te vaak te blijven houden. Ik heb nog wel drie vragen over want

[0:03:15] is nu precies de positie van de verordeningen ten opzichte van het gebruik van andermans intellectueel eigendom. En wat is de positie van het kabinet kan de staatssecretaris toelichten in hoeverre deze verordeningen nu voor voorkomt dat techreuzen persoonlijke data en hun a i tools gebruiken. En tenslotte terugkomend op onze privacy deelt de staatssecretaris het standpunt dat het gebruik van biometrische gegevens beperkt moet blijven tot rechtshandhaving en dat a i voor de rechtshandhaving wel degelijk een rechtsstaat die plek moet hebben, graag een reactie.

[0:03:47] Dankuwel mevrouw dekker. Abdulaziz, voor uw inbreng namens d zesenzestig. Ik zie geen interrupties. Dan wil ik het woord geven aan mevrouw van weerdenburg namens de pvv voor haar inbreng.

[0:03:56] Dank u wel. Voorzitter ook mede namens bv. Voorzitter, het altijd een spannend moment als onze staatssecretaris in haar hoedanigheid als minister voor digitalisering naar brussel gaat voor overleg in het kader van de telecomraad.

[0:04:10] Want je weet nooit welke vage compromissen er nu weer gesloten gaan worden en welke redelijke standpunt van nederland zullen dit keer weer van tafel geveegd worden. Ondanks alle goede argumenten die wij tegen inbrengen, of erger nog, voorzitter, heeft dit debat uberhaupt zin omdat de bewindspersonen toch niet luisteren naar de volksvertegenwoordiging in in dat kader hoef ik slechts te verwijzen naar de ervaringen met vorige telecomraad. Wij hebben ingestemd met de raadspositie over de europese digitale identiteit tegen de wil van een kamermeerderheid in een slecht voorbeeld dat de minister van justitie hoogstwaarschijnlijk binnenkort gaat volgen door de kamermeerderheid tegen de inscriptie ondermijnende klein klein site scanning naast zich neer te leggen.

[0:04:46] Voorzitter, wat ik de bewindspersonen vandaag vooral wil meegeven is dat ze in dienst staan van de nederlandse burger en worden geacht de belangen van die burgers te behartigen. Ik zeg dat met name omdat de eurocraten in brussel zich meer en meer bezighouden met wereldregering te spelen met geopolitieke strategie en machtsspel en de digitale regelgeving hiertoe inzet als instrument, zoals bijvoorbeeld de war on big tech.

[0:05:11] Het aanpakken van grote techbedrijven is vooral een ordinaire strijd om macht, waarbij de belangen van burgers en consumenten in europa volledig uit het oog zijn verloren.

[0:05:20] Neem bijvoorbeeld de totale hysterie tegen twitter. Die is ontaard in een absurde schreeuwen wedstrijd in brussel, met als absoluut dieptepunt. De franse minister van digitale zaken die het in zijn hoofd haalde om om gisteren te dreigen met een totale blokkade van twitter in de europese unie. Als het bedrijf zich niet aan de nieuwe europese regels zal gaan houden.

[0:05:41] Ik verzoek de staatssecretaris met klem om haar franse collega morgen even aan zijn jasje te trekken en duidelijk te maken dat hij niet namens nederland dient te spreken. En wat nederland betreft een blokkade van twitter totaal niet aan de orde is. Het zou goed zijn als zij ook aan de overleg tafels in brussel. Brussel tot kalmte kan maanden wat dit betreft. Want ik zie geen enkele reden om aan te nemen dat twitter zich niet zal gaan houden aan europese regelgeving. Integendeel, de manier van motivatie die nu is uitgerold lijkt juist een veel effectievere wijze om content te controleren als wat tot nu toe plaatsvond. Ik zou graag horen van de staatsssecretaris wat zij vindt van het systeem van community nood waarbij volledig transparant is gemaakt hoe het werkt en waar iedereen ook aan mee kan doen. Zelfs het ranking algoritme is openbaar gemaakt democratischer en transparanter kan bijna niet. Is de staatssecretaris dat met mij eens.

[0:06:31] Voorzitter, ook de megaboete die facebook moederbedrijf met heeft gekregen doordat er nog steeds geen nieuw adequaatheid besluit genomen is over gegevensuitwisseling tussen de eu en de vs is een absoluut dieptepunt kan de staatsssecretaris schetsen welke gevolgen dit heeft voor andere bedrijven die in hetzelfde schuitje zitten als met maar wellicht minder kapitaalkrachtig zijn lopen die straks allemaal tegen miljardenboetes aan of heeft met de pech. Dat zijn nou eenmaal boven het maaiveld uitsteekt. Voorzitter, tot slot. Ik maak me zorgen over de beschikbaarheid van toepassingen in nederland en u het voorzitterschap wordt binnenkort overgenomen door de spanjaarden en eerlijk gezegd beloofd dat niet heel veel goed voor sympathie en tegelijk en en boer durft niet eens haar tegenhanger bart beschikbaar te stellen in eu landen. Op deze manier zetten we onszelf op achterstand en ik hoor graag van de bewindspersonen hoe ze gaan voorkomen dat innovatie in europa wordt.

[0:07:21] Ik houden dankuwel dankuwel

[0:07:23] vrouw van weerdenburg voor de inbreng namens de pvv heeft een interruptie van mevrouw rajkowski vvd.

[0:07:29] Ja. Dank voorzitter misschien een stukje over die twitter hysterie zoals mevrouw van weerdenburg het nu neerlegt, lijkt het inderdaad alsof twitter heel erg meewerkt en graag gaande aan de deze aan wil voldoen. Dat is ook het verhaal wat ze op papier vertellen want wij in hoorzittingen hadden in de in de tweede kamer. Toen was te beroerd om langs te komen om zich openbaar te verantwoorden recent hebben we gezien dat elon musk dat twitter uit het vrijwillige overleg is gegaan wat desinformatie moet bestrijden. Nu nog vrijwillig. Maar als deze straks ingaat, wordt het een verplicht onderdeel. Dus ik zie eigenlijk heel veel tekenen en weerstand vanuit twitter die zegt weet je in europa kunnen jullie wel afspraken gaan maken. Maar wij gaan ons er toch niet aan houden is mevrouw van weerdenburg niet met mij eens dat moment dat we dit soort afspraken met elkaar maken dat het niet uitmaakt hoe je heet en welk bedrijf je leiding geeft maar zakendoen in europa is je houden aan de europese wetten.

[0:08:22] Wetgeving,

[0:08:25] Ja voorzitter, ik ben het eens met mevrouw rajkowski. Maar ik zie helemaal geen tekenen dat twitter niet van plan is om zich aan de regelgeving te gaan houden want ze zegt straks. We hebben het hier over een hypothetische situatie die zich wellicht straks voordoet. Integendeel, ze hebben meermaals gezegd ik heeft gezegd we gaan ons natuurlijk aan de regels houden de manier waarop ze nu hebben uitgerold om content te modelleren en en de structuur. Het lijkt heel erg op wat wikipedia eigenlijk al al heel lang doet en en hoe open sjors werkt dus dat is eigenlijk zie ik alleen maar tekenen die de de juiste kant opgaan. Dus ik zou zeggen neem het als goed voorbeeld van hoe het wel moet en laten we laten we alle bedrijven die kant opsturen.

[0:09:09] Dankuwel.

[0:09:11] Dan zijn we aan de volgende spreker toe als mevrouw rajkowski van de vvd.

[0:09:17] Ja. Dank, voorzitter voorzitter digitale dreigingen zijn veel te lang onderschat wettelijke kaders voor digitale producten en de online wereld ontbraken en toezichthouders waar we niet geëquipeerd om mensen en het mkb te beschermen tegen de macht van big tech, cybercriminelen of steeds landen als china, maar gelukkig lijkt daar verandering in te komen. Veel van deze veranderingen komen voort uit europa, maar wel met een mooie voortrekkersrol vanuit nederland en dat vinden wij ook terecht complimenten. Daarvoor

[0:09:43] moeten onze eigen maakt niet tekort doen door te stellen de extra snelle kop of eigen regels in te voeren. Maar dat ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid om nederland vrij en veilig te houden. Ook online

[0:09:55] als eerste de sahara voorop staat dat de vvd positief is gestemd dat er vanuit europa initiatief wordt genomen om digitale producten slimme apparaten veiliger te maken, zodat het aantal slachtoffers omlaag kunnen brengen. Immers moeten consumenten ook met enige zekerheid kunnen kunnen zeggen als je apparaat koopt dat je ook enigszins veilig is. Die afspraak hebben we ook met elkaar gemaakt is naar de supermarkt gaat dan kun je ervan uitgaan dat ook voedsel aan bepaalde minimale veiligheidseisen voldoet. Over het algemeen zijn wij tevreden over het cetera doel de acht, maar we maken ons ernstige zorgen over de onduidelijkheid en uitvoerbaarheid en daarom de vraag aan het kabinet om in te zetten op maximale duidelijkheid in dit voorstel bijvoorbeeld. Wat is het verschil tussen een commercieel en niet commercieel aangeboden product. De cetera is wat ons betreft onduidelijk als het gaat om de definitie ook wat is een product stelt hetzelfde product is gratis open sjors te vinden. Maar iemand anders biedt het aan via een betaalde dienst met support dus hetzelfde product. Maar dan zou het een wel onder de cao vallen en ander niet. Wij begrijpen dit niet vinden het belangrijk dat juist ons mkb ook alle cyber security ontwikkeling mee kunnen maken en dat we die onduidelijkheid gaan voorkomen, bijvoorbeeld bij de avg zie je ook iedereen stond achter het doel. Maar we hebben we gezien de afgelopen jaren dat het soms nog wat duidelijker kan en dat er wat dat wel werkbaar moet zijn, kan het kabinet daarnaast in de onderhandelingen van het serra concreet meenemen hoe ondernemers ondersteund gaan worden vanuit de e u bij de implementatie van al deze regelingen

[0:11:20] dan de datum verordeningen. Voor de vvd is het belangrijk dat mensen meer zeggenschap krijgen over hun eigen data en vorige week in plenaire debat bescherming. Onlangs gegevens heb ik de toezegging gekregen dat er meer transparantie en zeggenschap komt over data die wordt verzameld doorverkocht dat het expliciet wordt meegenomen onderhandelingen. Dus dank daarvoor wil ik nog even benoemen. Voorzitter, ook namens volt wil ik graag een vraag stellen of de minister van aanmoedigen in haar inspanningen die ze levert op de datum verordeningen en volkswagen vraag of zij raadsverband steun zoeken bij het europees parlement op de wijziging van hoofdstuk twee, zodat het mkb zekerheid krijgt en de verordeningen toekomstbestendig is dan een laatste punt over de impact onderschrijven de inzet van het kabinet om haast te maken met implementeren van de high impact. We hebben er nu vandaag nodig, terwijl wetgeving laat op zich wachten. Dus alle steun die u daarvoor nodig heeft bij.

[0:12:10] Deze

[0:12:12] dankuwel. Mevrouw rajkowski voor inbreng namens de vvd heeft nog een interruptie van mevrouw van weerdenburg, pvv mevrouw van weerdenburg.

[0:12:18] Dankuwel. Voorzitter en allereerst complimenten aan mijn collega's van de vvd dat zij ook namens volt spreekt dan laat maar weer zien dat in deze commissie. Die verschillen niet zo heel groot zijn. Soms mevrouw rajkowski had het over die die heeft zorgen over de uitvoerbaarheid van europese regelgeving en ze zei ook iets in de zin van. We moeten onszelf niet uit marktprijzen en die niet moeilijker maken dan nodig en in dat kader zou ik graag horen hoe zij wat ik de war. Want ik tegen heb genoemd. Dat dat uiteindelijk kun je nog zo'n mooie wetgeving maken. Maar als er niet uitvoerbaar is. Dan zitten we straks zonder twitter zonder whatsapp zonder boer. Bart hebben we al niet meer. En straks is die ook europa europese verboden en en dan zitten we gewoon weer op papier te schrijven met een pen. Wat denkt mevrouw koster daarvan.

[0:13:11] Mevrouw rajkowski,

[0:13:12] Dan moet ik zeggen als ik mijn eigen twitter failliet kijken dat ik het niet weet of ik het heel erg zou missen als een persoonlijke noot. Maar ik denk dat het zeker. Het is niet vanuit de vvd niet de bedoeling. Om al dit soort grote bedrijven innovaties waar we ook gewoon van profiteren. Om die europa uit te doen duwen. Dat is niet ons doel waar bij mij de scherpte vandaan komt als het gaat om big tech is dat. Ik vind dat de afgelopen jaren de politiek nationaal ook internationaal dat wij het internet social media platforms veel wil laten liggen want we dachten dat zijn schattige jongens op een zolderkamer in silicon valley en het internet reguleert zichzelf wel. En nu zien we eigenlijk wat voor een bagger af en toe omhoog komt ook aan haat, bedreigingen, intimidatie en daar ben ik gewoon een beetje klaar mee. Dat hebben we volgens mij probeer geprobeerd te doen ook met die hoorzittingen met een aantal sociale mediabedrijven twitter komt niet eens opdagen. Die stuurt gewoon een briefje. Dat soort dingen ben ik wel klaar met dus daar komt mijn scherpte vandaan. Maar ik zit zelf ook op twitter. Ik gebruik instagram whatsapp et cetera. Ik ben heel blij met dit soort innovaties. Maar dan moet dat wel aan onze wet en regelgeving voldoen. Dus dat is onze. Dat is ons doel.

[0:14:21] Dankuwel. Mevrouw rajkowski. Dan geef ik het woord aan. Mevrouw bush liet namens groenlinks een steven. De laatste spreekster zijde van elkaar.

[0:14:30] Dankuwel. Voorzitter, allereerst de details. We zien nu nog te vaak dat de grote techbedrijven misbruik wordt gemaakt van de data die zij hebben. Daarom zou het goed zijn als in detail stevig gewaarborgd gekomen tegen misbruik van het datadeal systeem. Deze wabo stonden als wij het goed begrepen in de oorspronkelijke wetgeving wel goed geregeld, geregeld, maar lijken nu mogelijk in de compromistekst te sneuvelen wil het kabinet zich bij de telecomraad actief inzetten om deze waarborgen goed te regelen.

[0:14:56] Een ander punt van aandacht betreft het punt dat onze acm inbracht over deze wet en dat ging over het verplicht makkelijk maken van het wisselen van cloud-diensten. Dit zorgt ervoor dat wanneer

[0:15:05] een consument bijvoorbeeld data vanuit een antwoord cloud

[0:15:09] wil overzetten naar een apple telefoon dat dit eenvoud tegemoet of als een consument wil overzetten naar een privacy-vriendelijke cloud. Ik heb zelf een keer willen switchen tussen twee telefoons is echt drama. Dus het zou heel mooi zijn als we dat wat makkelijker kunnen maken voor de mensen.

[0:15:21] Dit punt is onder onder andere door de acm ingebracht, maar in het europees parlement gesneuveld. Het lijkt ons goed als het kabinet hier alsnog op wil inzetten. Hoe kijkt de bewindspersoon daarna en tot slot op dit punt nog de vraag of het kabinet de europese parlement positie op hoofdstuk twee steunt om de rechten van consumenten en het mkb te versterken om toegang te krijgen tot data in producten, zoals bij elektrische auto's, slimme meters en slimme huishoudelijke apparaten. Onze data is nog steeds van ons. Het mag niet zo zijn dat alleen partijen daar op een bepaalde manier gebruik van maken. Graag een reactie van het kabinet over verduurzaming. Het was mooi om te lezen hoeveel aandacht daarvoor was in de brief waarvoor dank en ook de waarden waar we ons achter willen schade ten opzichte van andere dus complimenten daarvoor. We steunen dan ook de positie van het europees parlement. Ten aanzien van je wetgeving vinden het nog wel van belang dat hoog risico groter foundation modus om het zo maar even te noemen, zoals djibouti delhi and stable. Die zijn ontworpen moeten worden op een manier dat je het energieverbruik kan meten en verplicht een klimaat impact moeten rapporteren voor grotere van deze modules. Als het sympathie zouden wat ons betreft verplicht en milieustandaarden moeten komen voor duurzaam ontwerp met een zo klein mogelijk klimaat impact. Hoe kijkt het kabinet hiernaar?

[0:16:31] Een andere vraag die wij nog hebben is of het kabinet gezien de milieu-impact van ict sector software als prioriteit willen opnemen in eco design. Nu is dat niet het geval en het is voor ons niet duidelijk waarom dat zo is

[0:16:42] dan tot slot. Voorzitter, nog een vraag over de recht op reparatie waarbij reparatie altijd betaalbaar is een nieuwe onderdelen altijd betaalbaar en beschikbaar zijn. We hebben het hier vaak over software. Maar wat ons betreft moeten we ook altijd aandacht blijft voor hardware en de mogelijkheid van de consument. Om daar zelf mee om te blijven gaan. Hoe staat het hiermee en wil het kabinet hierbij de komende telecomraad actief op inzetten en helemaal tot slot. Voorzitter, we kregen net een brief over de data deling door de met de vs en ik moet zeggen ik zat toen al in de plenaire zaal. Ik vind het ontzettend jammer dat ik me daar niet op hebben kunnen voorbereiden. Ik had graag daar ook nog een punt van willen maken. We hadden in een procedurevergadering expliciet hiernaar gevraagd, terwijl het ontzettend belangrijk is dat we dit ook bespreken. Dus ik heb er niet naar kunnen kijken en dat vind ik jammer. Dus ik hoop ook dat we de volgende keer op een andere manier kunnen werken, zodat we dit belangrijke punt wel mee kunnen nemen. Dankuwel,

[0:17:32] Dankuwel. Mevrouw bush liet en inderdaad een terecht punt dat we het goede nieuws is dat we een brief hebben gekregen. Nog voor het debat. Maar inderdaad, het is wel heel erg kort op het debat. Dus dat is misschien wel goed om dat dat aan te mankeren. Ik hoor dat het een brief van j v is. Maar desalniettemin is het wel jammer dat we dit debat waar we nodig hebben dat het zo kort opkomt, waardoor wij midden in de stemming. Er zaten en daarmee dus niet bij betrokken

[0:17:56] worden berekend.

[0:17:57] Dank daarvoor. Dan zijn we hiermee aan het einde gekomen van de eerste termijn van de zijde van de kamer. Ik kijk heel even naar de bewindspersoon hoelang zij nodig hebben voor de voorbereiding van beantwoord. Mijn vragen twintig minuten schorsing, de vergadering voor twintig minuten.

[0:45:35] Ik heropent de vergadering. Aan de orde is het commissiedebat over de telecom een raads. We hebben het eerste termijn van de zijde van de kamer gehad gaan nu over naar de beantwoording door de beide bewindspersonen en ik geef als eerst daartoe de minister van ez k het woord.

[0:45:52] Dank u, voorzitter en ook dank dat wij wederom spreken over de zaken die aan de orde komen in het telecomraad. De staatssecretaris nick. Wij zijn er zijn redelijk goed afgestemd op alles wat er speelt. We hebben wel de de onderwerpen verdeeld zo veel mogelijk aansluitend bij ons portefeuilles moet maar even kijken, zullen een deel dus mij worden beantwoord. Een deel door de staatssecretaris en neem aan dat we daarmee het hele vraag spectrum afdekken en ik heb ze ingedeeld. Voorzitter, in de onderwerpen van de wetgeving waar het over gaat, is de cyber zul je insecten datum verordeningen a i. En dan heb ik nog een vraag geloof ik op overig of twee.

[0:46:34] Dus ik begin bij de cyber risico williams act. Dat was allereerst een vraag van de vvd van hoe zit het nou of wanneer is iets commercieel en wanneer niet als je een open sjors sjors product aanbiedt als het gratis wordt aangeboden, maar ook commercieel wordt aangeboden. En hoe zit dat dan.

[0:46:54] Ja. Het klopt als een alleen als een product onder commerciële voorwaarden wordt aangeboden, dan is het in de handel gebracht en ik heb zelf ook eens door. Wat is dat dan commercieel aanbieden. Dat is in ieder geval als er een prijs voor wordt gevraagd, maar het kan ook zijn dat er een andere waarde tegenover staat. Dus als je bijvoorbeeld het persoonsgegevens moet afgeven voor de dienst of het gebruik van een van een app. En dat is meer dan een noodzakelijk is, dan is er ook een meerwaarde en dan heeft het ook commerciële waarde.

[0:47:26] Dat is wat ons betreft is wel een goede afbakening hoonte. Dat moet wel goed in de gaten houden dat we dat deze definitie werkwijze

[0:47:35] dan de andere vraag van volt vvd en d zesenzestig en dat ging met name over de ondersteuning van de ondernemers en en ik begrijp die vraag want het is iets waar we ook echt alert op moeten zijn.

[0:47:48] Mkb heeft natuurlijk veel digitale producten in haar bedrijfsvoering en allereerst moeten zij zelf ook zorgen voor een goede beveiliging van die producten.

[0:47:59] We moeten wel verder kijken ook wat hoe we ze kunnen ondersteunen bij de implementatie van de cyber weer zul je insect en we hebben dan ook de europese commissie gevraagd om meer duidelijkheid te geven over de manieren waarop we dat mkb kunnen ondersteunen en onder het subsidieprogramma

[0:48:15] de europe

[0:48:16] zullen we zal hiervoor geld beschikbaar gemaakt worden. En daar kunnen we bijvoorbeeld mkb fabrikanten mee begeleiden. Hoe je dat dan doet als je zo'n conformiteitsbeoordeling wil doorlopen. Want dat zullen naar onze verwachting wel de vragen zijn. Hoe werkt dat dan met zo'n zelf verklaring, bijvoorbeeld

[0:48:35] in het geval mkb fabrikanten een derde partij de beoordeling laten doen, dan schrijft de zebra. Ook voordat de conformiteitsbeoordeling de instanties bij de tariefstelling ook rekening moeten houden met dat te maken hebben met een kleiner bedrijf. Dus dat ze met mkb te maken hebben

[0:48:55] en er wordt ook besproken nog of de vereiste documentatie in het geval van mkb fabrikanten iets vereenvoudigde vorm kan krijgen. Maar daar zullen we ook op letten want dat is dat maakt inderdaad ook of een implementatie slaagt het belangrijk

[0:49:12] software als service d zesenzestig stelde daar voorzitter een vraag over. Dat valt niet onder de sahara

[0:49:19] en

[0:49:21] misschien even onderscheidende met de komst van de zebra worden de cyber security eisen aan alle hard en software producten gesteld

[0:49:30] en het gaat over de bescherming van consumenten en zakelijke producten.

[0:49:35] Het voorstel voor de zebra dat past in het europese kader voor een product regulering zoals die gelden voor bijvoorbeeld speelgoed en liefde, maar software als een service die vallen buiten omdat ze al vallen onder de netwerk en informatiebeveiliging richtlijn. De nis twee noemen we die, en daarmee zijn die europese kaders zijn complementair aan elkaar en in dit geval is misschien wel goed om op te merken software als een service een dienst is en niet een product. Dus dat maakt ook het het onderscheid

[0:50:04] een andere vraag. Voorzitter over van van d zesenzestig was of we konden toezeggen dat het kabinet de route voor de meldingen voor en is is twee zeer indirect of we dat niet centraal konden beleggen bij in meldpunt en ik begrijp dat dat heel overzichtelijk klinkt

[0:50:24] een centraal meldpunt voor de verschillende meldplicht zou bijna denken wat wat daar op tegen zijn. Maar er zijn een aantal belangrijke verschillen tussen de nibud of de andy szw en de zebra meldplicht en misschien goed om dat toch nog even op een rijtje te zetten. Voorzitter, want vanuit degene die moet melden, is het misschien niet altijd logisch maar het is het is wel goed om ons realiseren dat we te maken hebben met een verschil in doelgroep

[0:50:46] onder de nibud twee of s twee worden entiteiten die bepaalde essentiële belangrijke diensten leveren verplicht om significante dus relevante incidenten ten aanzien van de verlening van hun diensten te melden. Die entiteiten zullen vaak gebruikers zijn van digitale producten die onder de cao vallen, zoals bijvoorbeeld energie, partijen of post of koeriersdiensten. Daar gaat het dan bijvoorbeeld over.

[0:51:11] Maar de doelgroep van de meldplicht van de cetera. Dat zijn fabrikanten van digitale producten

[0:51:17] en daar moeten zij moeten dan melden wanneer in hun product hun kwetsbaarheid actief wordt misbruikt, of in het geval en incident is. Ten aanzien van dat product

[0:51:27] en in sommige gevallen zal er dus misschien samenloop kunnen zijn dat dat is dat is denkbaar. Maar dat zal vaker niet dan welzijn zoals we dat nu zien

[0:51:37] en misschien is het dan toch nog goed om voor de volledigheid om dat toch nog iets toe te lichten is dat een ander belangrijk onderscheid tussen die twee meldplichten is dat in hoeverre er dan een koppeling is met een bepaalde lidstaat

[0:51:49] in de bij de ns tweeën moeten de entiteiten een significant incident melden aan de nationaal cyber security centrum en de toezichthouder in het land

[0:51:58] waar ze zijn gevestigd

[0:52:00] en de zebra gaat over het plaatsen van digitale producten op de gehele interne europese markt

[0:52:07] en fabrikanten bieden ook vaak digitale producten in in meerdere of alle europese lidstaten aan om. Dat wordt dan niet specifiek gelinkt aan bepaalde lidstaat en daarom heeft de europese commissie voorgesteld om alle fabrikanten centraal bij lisa te laten melden

[0:52:24] en die meldingen dan door te zetten naar de nationale centra en toezichthouders.

[0:52:30] De verordering kent overigens geen meldplicht. Alleen een registratie, zoals u weet van hoger risico systemen in een europese database en ook de zaak en geen meldplicht.

[0:52:41] Dus dat is even ter toelichting, voorzitter, op de vragen die gesteld zijn over de c.

[0:52:50] En als u het goedvindt, ga ik door naar de data de data verordeningen. Er zijn een aantal vragen gesteld onder andere d zesenzestig,

[0:52:58] mevrouw dekker abdulaziz vroeg hoe we er nou voor zorgen dat de data delen ook veilig gebeurt ook vanuit het perspectief van privacy. Maar dat is absoluut een belangrijk punt.

[0:53:11] De sharpe security van aan internet verbonden apparaten, de internet of things producten. Er wordt in andere wetgeving geregeld, zoals bijvoorbeeld de radio quick men direct

[0:53:22] en de cyber bezieling acts, zoals we net besproken hebben

[0:53:25] en voor bescherming van persoonsgegevens blijft de gegevensbeschermingswetgeving gewoon van kracht onder andere dus belangrijke mate de apg

[0:53:35] en dat is ook het primaire kader en aan die wetgeving wordt dus ook geen enkele afbreuk gedaan. Dat vinden we als nederland ook heel belangrijk en het is daarom ook niet nodig om eisen met betrekking tot privacy of cyber security opnieuw in die datum verordeningen op te nemen.

[0:53:52] Wel zou je zou er bevat. Wel zou moet ik het goed zeggen. Wel bevat de datum verordeningen een aantal specifieke toevoegingen die kunnen helpen met betrekking tot cyber security en privacy. Zo moet het intrekken van toestemming voor het delen van data net zo makkelijk zijn als het geven van toestemming

[0:54:11] in het verlengde daarvan. Voorzitter, werd ook gevraagd of universiteiten ook in staat kunnen worden gesteld om gegevens op te vragen bij bedrijven. Als dat nodig is.

[0:54:21] Wij zijn heel kritisch geweest op de gecreëerde bevoegdheid voor overheden tijdens de onderhandelingen om gegevens op te vragen bij bedrijven in die gevallen van uitzonderlijke noodzaak. We hebben dat ook aan kunnen scherpen

[0:54:33] en wij zouden dus die bevoegdheid eerder verder vernauwen dan willen uitbreiden en universiteiten die bevoegdheid ook laten gebruiken. Dat staat daar haaks op

[0:54:43] de kaderverordening beperkt overigens universiteiten niet in het verkrijgen van datum, maar het creëer dus ook geen extra bevoegdheden.

[0:54:51] Voorzitter, mevrouw bush liet vroeg van groenlinks vroeg over nader naar de cloud interoperabiliteit zo in de data acts zoals onderzocht door de acm, zij het niet goed. Ik doe echt mijn best.

[0:55:04] Mevrouw boucher. Ik moest een beetje gniffelen, want ik heb heel bewust dat moeten worden niet gebruikt. Dus ik was onder de indruk.

[0:55:11] Kijk eens aan

[0:55:12] interoperabiliteit is een meer punten wordt. Klopt. Dat is absoluut prioriteit van het kabinet. Want ik deel. We hebben we kennen allemaal de irritaties. Als dat niet goed over garage van de ene telefoon naar de ander gaat die je kunt de foto's of of andere apps of iets derk niet over zetten. Wij blijven ons daar tijdens de dialoog ook nog voor inzetten. De realiteit is wel dat we nog maar twee trilogie te gaan hebben. Dus het is.

[0:55:39] Ik deel de zorgen over de tekst die er nu is in de tekst. Maar goed we moeten in de raadspositie is het goed verwoord

[0:55:48] inzetten voor waarborgen tegen misbruik van data. De data verordeningen ook een vraag van groenlinks. Er zijn geen voor zover ik weet geen waarborgen tegen misbruik van data uit het voorstel verdwenen. Het voorstel is op dat punt eigenlijk verbeterd ten opzichte van het initiële voorstel, bijvoorbeeld doordat gebruikers van producten niet mogen worden misleid.

[0:56:11] Wij zetten ons in eigenlijk de hele onderhandelingen al om de controle over de data voor gebruikers van de producten en cloud-diensten te vergroten en we zijn wel blij met het compromis en de apg en andere gegevensbeschermingswetgeving blijven de leidende kaders voor transparantie zeggenschap over persoonsgegevens, zoals ik net al zei,

[0:56:33] en ook daar geldt dat we in een late fase zitten van de trilogie. Zoals ik net gezegd

[0:56:40] en er was nog een vraag van mevrouw rajkowski een beetje in het verlengde of we ons kunnen blijven inzetten over de voor de transparantie en de zeggenschap. Ik denk dat ik dat voldoende benadrukken heb dat wij dat zeker doen. Ook in de laatste fase.

[0:56:57] Ja dat is volgens mij een herhaling van het antwoord wat ik net gaf

[0:57:02] een vraag over de definities of ik de definities kon steunen van de amendementen over de definitie van hoofdstuk. Twee datum verordeningen. Inhoudelijk kan ik die steunen ze verbeteren, namelijk de toekomstbestendigheid van de wet.

[0:57:18] Wel is het zo dat in de trilogen het voorzitterschap mandaat heeft om namens de lidstaten te onderhandelen. Zoals u weet, dus onze mogelijkheden om dat nu nog individueel te beïnvloeden. Dat is dus beperkt. Maar binnen de mogelijkheden die er zijn, zullen wij onze steun voor het voorstel uitspreken.

[0:57:37] Voorzitter, dan kom ik bij het volgende blokje. Dat is de a i artificiële te

[0:57:45] de met name de vraag over intellectueel eigendom van d zesenzestig, want in diverse overwegingen en artikelen van de verordeningen wordt gerefereerd aan de bescherming van de intellectuele eigendomsrechten, ook als bedrijven samenwerken, bijvoorbeeld als een systeem van het ene bedrijf door een ander bedrijf wordt gebruikt

[0:58:05] voor een hoger risico toepassing. Het in algemene zin is intellectueel eigendom is geregeld in nationale en veelal overigens ook europese regelgeving

[0:58:15] en de archiefverordening doet er dus ook niets aan af. Maar ten aanzien van generatieve a i. Dus ik begrijp waar de vraag vandaan komt, want we gaan nieuwe kennis genereren. We gaan nieuwe waarde creëren,

[0:58:28] moeten we opnieuw kijken wat wat dat betekent voor de intellectuele intellectuele eigendomsrechten

[0:58:34] aan de hand van worden. In het kader van de visie op generatieve gaan we de die die naar aanleiding van de motie wordt ontwikkeld. Gaan we ook de kansen en bedreigingen in kaart brengen en dan zullen we ook dit punt meenemen. Dus daar komen we nog op terug

[0:58:52] heeft een interruptie van mevrouw dekker-abdulaziz d zesenzestig.

[0:58:55] Ja. Dank, voorzitter en dank aan de minister voor voor haar antwoord. Want ik maak me al zorgen over en nu snap ik dat wij dat de minister bezig is met een met een visie op op ons verzoek. Daar ben ik nogmaals wel heel blij mee. Tegelijkertijd besef ik me ook de architect is best wel ver gevorderd inmiddels qua onderhandelingen en we moeten natuurlijk niet wachten op de visie hier nationaal om daar iets mee te doen. Dus wat gaat het kabinet nu precies hierop doen. Volgende week of deze week.

[0:59:27] Ik begrijp die vraag maar bij de aldi verordeningen zijn de trilogie net gestart. Dus dat kan ik niet precies inschatten hoeveel tijd dat kost. Maar in beginsel meestal wel een jaar anderhalf jaar wordt het wel heel veel druk op. Dus dus in die zin ik hoor dat de staatssecretaris mij bij nuanceert. Mijn verwachtingen zijn vermoed dat het misschien iets korter zal zijn. Exact zit natuurlijk wel heel veel politieke druk op. Maar we hebben nog wel tijd om daar het nodige aan te doen en laat mij daar vanaf deze positie toezeggen om dit dit mee te nemen in de komende maanden. Dus dat we daar tempo moeten maken.

[1:00:04] Dankuwel vervolgt uw betoog

[1:00:06] dan d zesenzestig vroeg ook in hoeverre deze verordeningen nu voorkomt dat techreuzen ook persoonlijke data in hun i tools gebruiken. De verordeningen heeft niet het doel om te voorkomen of de reguliere dat bedrijven die persoonsgegevens gebruiken in hun tools. Want het is het rechtmatig gebruik van persoonsgegevens al geregeld in een ander wetgevend kader waar ook de apg deel van uitmaakt,

[1:00:33] maar doet ook geen afbreuk aan het niveau van bescherming van de europese burger, burger en dat is ook waar nederland voor heeft gepleit.

[1:00:41] Vraag van de pvv over hoe we gaan voorkomen dat innovatie op dit gebied niet wordt vermeden. Ik lees dat we moeten zorgen dat we ook de kansen benutten en dat we innovatie mevrouw weerdenburg weet volgens mij dat ik daar een groot voorstander van mensen die balans te vinden.

[1:00:57] De a i verordeningen heeft tot doel om het vertrouwen in a i te bevorderen, waardoor ook gebruikt wordt, waardoor we het gaan gebruiken

[1:01:06] en

[1:01:07] de kaders voor die grote modellen moeten dus ook voor zorgen dat de risico's voorkomen beperken

[1:01:12] en de meest de bedrijven die hiermee werken die geeft ook aan dat zij behoefte aan hebben. Dus het is het is een 't is iets wel waar de samenleving op zit te wachten

[1:01:21] en we werken dus ook aan innovatie, vriendelijke wetgeving om zoveel mogelijk ondersteuning voor het mkb te creëeren, bijvoorbeeld om te innoveren willen zekerheid over waar hoe je zorgt dat de hoog risico worden uitgesloten. En bijvoorbeeld ten aanzien van innovatie hebben wij als nederland ook expliciet gepleit voor die werkende torens zijn boxes. Om te zorgen dat we die kansen van i blijven benutten. En daar moeten we ook goed in de gaten houden dat we dat we die balans blijven houden

[1:01:49] voor uw betoog vervolgt heeft interruptie van mevrouw van weerdenburg pvv.

[1:01:53] Ja. Dank, voorzitter helder en ik denk ook dat wat wat de minister zegt dat de toepassing eigenlijk leidend is of het hoog risico toepassing is. En dan gelden er regels. Maar nou is het europees parlement sorteert voor op alle generatieve systemen onder de hoger risico categorie te brengen, ongeacht de toepassing en ik ben wel benieuwd of nederland daar of of het kabinet haar positie in heeft of daar iets nog.

[1:02:22] Daaraan kan doen.

[1:02:25] De meester.

[1:02:26] Ja voorzitter. Dat ziet voordat die foundation middels dus de triloog die start nu en dit is in het zijn inderdaad toevoegingen van van het ep die we met interesse tegemoet zien. Maar wij nemen in ieder geval wel mee in die onderhandelingen gaan we ook nog naar kijken, moeten er zelf ook even nog heel goed naar kijken want het is iets nieuws is toegevoegd. Maar maar dat we die kansen die balans moeten bewaken. Daarbij is dat is duidelijk. Maar de risico's van de foundation. Mulder is een andere kant ook reëel. Dus dat moeten we de komende periode met elkaar vormgeven. Dus het is het is in die zin een nieuwe beweging die gemaakt worden. Een versnelling

[1:03:00] een vervolgvraag.

[1:03:01] De excuses. Voorzitter, maar daar heb ik nog steeds niet duidelijk gehoord wat de bewindspersoon er zelf van vind ik snap ik snap ook wel hoe dat werkt in in brussel en dat je pas helemaal aan het einde duidelijkheid het maar dan ben je te laat voor welke inbreng dan ook. Dus ik zou graag van de minister horen van wat wat zij het zelf het liefst er inziet.

[1:03:25] Volgens mij hebben daar ook over bericht dat wij de voorstellen steunen, maar wij zullen bij de bij de bij de verdere vormgeving daarvan moeten we zorgen dat we die balans bewaken dat het ook voldoende innovatie geeft en wij denken en menen dat we met die werkende zijn de boksers die kun je ook daarvoor gebruiken dat dat een goede doel is om die innovatie te blijven versterken.

[1:03:45] Tot slot, mevrouw van weerdenburg.

[1:03:49] Tot slot. Maar wat betekent de balans bewaken. Want ik wat ik hierin hoor is van was duidelijk wat we vinden het ep. Mijn woorden gaat roet in het eten gooien. Maar dan zijn er regulatorische box is misschien een verzachting. Maar ja wat is dit is het. Ja. Nee. Is dit van nou we kunnen er niets aan doen.

[1:04:15] De minister. Voorzitter, we hebben te maken met de nieuwe ontwikkeling. Wij steunen de voorstellen als het gaat over het zorgen voor spelregels als het gaat over die foundation roddels stad. Dat is het vertrekpunt nederlandse steunt dat. Maar we moeten wel zorgen dat de komende maanden en ook daarna dat we in de gaten houden of er voldoende ruimte het die regels de goede zijn en dat we met elkaar ruimte houden voor de innovatie en dat is de balans die ik bedoelde. Dat is niet op dit moment helemaal uitgekristalliseerd. Dat zullen we de komende periode goed in de gaten moeten houden waar ons vertrekpunt. Dat is duidelijk

[1:04:45] dankuwel vervolgt uw betoog.

[1:04:50] Ja voorzitter, ik heb nog een vraag over energie, omdat hij

[1:04:57] heeft nog een interruptie voor u verder gaat met dit blokje van mevrouw.

[1:05:00] Dus ik dacht even voordat we dat gaan afronden. Want ik wil toch even over die persoonsgegevens en gebruik daarvan. Ik heb daar vragen over gesteld en de minister gaf aan dat dat niet per se niet een onderdeel maakt van van tegelijkertijd is een bedrijf als open kj maakt wel degelijk ook wel gebruik van persoonsgegevens en de vraag is hoe wordt het dan meegenomen. Kan de minister daar op verduidelijken.

[1:05:29] De minister.

[1:05:31] Voorzitter even misschien daarin vraag. Ik weet niet precies of ik de vraag goed begrijp de de het gebruik van persoonsgegevens daar op is de ggd die ar en de apg wetgeving van toepassing voor het gebruik van data zal je aan de wettelijke regels moeten houden

[1:05:49] dat dat is boven liggend. Dat hebben we ook al eerder in debatten gehad en dat spreek ik ook uit volle overtuiging uit dat het bovenlichaam moet hebben. Dat is een van de belangrijkste bescherming die we hebben

[1:06:03] vervolgt uw betoog

[1:06:05] het gebruik van energie. Voorzitter, verduurzaming digitalisering zijn twee belangrijke transities en ze beïnvloeden elkaar ook in a i kan helpen bij de klimaattop gaven, bijvoorbeeld door de energietransitie te versnellen, maar ook bijvoorbeeld hoe je goed gebruik maken van schaarse net capaciteit.

[1:06:23] Maar het trainen van modellen. Dat kost heel veel energie kost heel veel computerkracht vanuit het datacenter die datacenter zijn overigens al verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen en vierennegentig procent van de elektriciteit voor de ict-sector wordt momenteel groen ingekocht.

[1:06:39] Maar het is daadwerkelijk wel een belangrijk punt dat we daar aan werken. Zowel het beschermen. De energiebesparende maatregelen, maar ook bij de ontwikkeling zorgen dat we energie zuinig zijn. Wij doen een onderzoek naar netto duurzaamheidseffect van digitalisering op milieus, zoals c o twee, uitstoot en energieverbruik.

[1:06:58] En vanuit het digitale sector is nationale coalitie duurzame digitalisering is actief en ontwikkelt ook nieuwe energiebesparende maatregelen

[1:07:10] in de ep tekst van de verordeningen is een eis opgenomen om grote modellen die foundation modal waar heel veel energie kraft voor data krachten rekenkracht worden gebruikt. Zo energie efficiënt te ontwikkelen. Dus daar wordt nog een extra eisen eigenlijk aan toegevoegd en ik vind dat een positief voorstel. We moeten nog wel kijken naar wat nadere bestudering wat dat dan daadwerkelijk betekenen. Maar zoals je het nu de kennis van hen is een positief voorstel. Er is ook voorzitter gevraagd naar hardware. We zullen naar alle dat onderzoek te doen aan duurzaamheid en energieverbruik. Zullen we ook naar de hardware moeten kijken in de heie brede zin. En daar hoort bijvoorbeeld ook het recht op reparatie bij hebben, hebben de product veiligheidsrichtlijnen december vierentwintig van kracht, maar de ecodesign richtlijn die nu wordt behandeld, dan moeten we zorgen dat ook in het verbruik dat we zuinig omgaan met zo veel mogelijk hergebruik

[1:08:06] en ik ben er doorheen. Voorzitter

[1:08:08] dankuwel. Kijk nog heel even rond of er nog iets is, worden de minister. Nee dan geef ik het woord aan de staatssecretaris.

[1:08:14] Dankuwel. Voorzitter, en ook deze raad heeft hier een aantal belangrijke punten die we bespreken in die hele grote serie van verordeningen en afspraken die we proberen te maken om de digitale wereld vorm te geven op een manier die wij ook wenselijk achten en dat is ook wel nodig in dit hele grote europees verband omdat we natuurlijk zien dat de digitalisering zich niet iets aantrekt van landsgrenzen en bovendien we proberen met gelijkgestemde landen te komen tot het inrichten van een digitale wereld, gebaseerd op onze publieke waarden en grondrechten, en daarmee ook de zorgen dat we aan de ene kant zorgen voor een goede bescherming, maar aan de andere kant in lijn met wat mijn

[1:08:55] collega's heeft gezegd het inzetten van vooral ook de voor good of technologie of duurzame ontwikkeling op het gebied van digitalisering in de positieve zin.

[1:09:08] U heeft er geen vragen over gesteld, maar belangrijk om te weten is dat we spreken ook over die verordeningen over interoperabel europa en dat is vooral belangrijk omdat we daarmee beter als overheidspartijen kunnen gaan samenwerken op een veilige manier

[1:09:23] en we gaan het ook nog hebben over een onderwerp wat u wat we vorige keer uitgebreid besproken hebben, namelijk die ideas verordeningen waarbij los van de punten die u de vorige keer heeft meegegeven en die we al hadden gerealiseerd in de in het voorstel dat er voorlag in de raad, maar ook door blijven gaan met het inzetten op die punten die nog niet in de verordeningen zaten. Maar van uw kamer heeft gezegd dat we die zo ongelooflijk belangrijk vinden en een belangrijk onderwerp. Daarbij is ze ook het zorgen dat we dat voor handel verbod ook stevig gaan vastleggen dan het op dit moment

[1:09:56] is

[1:09:57] dan is het zo dat en dan ga ik overstappen naar de beantwoording van een aantal vragen

[1:10:02] we los van de formele agenda van de telecomraad ook nog een heleboel onderwerpen los bespreken en daar wilde ik ook nog kort iets over zeggen. Een van de belangrijke onderwerpen die ook aan de orde komt, onder andere ook op basis van een noem peper geschreven door denemarken is gender of generatieve e i een onderwerp wat natuurlijk eigenlijk ons allemaal wakker heeft geschud. Het was geloof ik op dertig november toen jetty kritiek kwam met het presenteren van hun eerste model, waarbij velen van ons denk ik niet alleen maar verrast waren in de positieve zin, maar ook onze gelijk vragen stellen over wat betekent dit dan eigenlijk. En dan bedoel ik niet alleen maar in termen van privacy en grondrechten, maar zeker ook. Wat betekent het voor de wereld waarin we leven. Want hoe ziet het er dan uit als je beleidsmedewerker bent of wanneer je je bezighoudt met taken die volgens velen in het werk heel erg sterk zullen veranderen of beïnvloed worden.

[1:11:00] Dat onderwerp gaan we bespreken als een open discussie. Maar hier speelt dus ook een rol dat het het maken van die visie waar ook net de minister over sprak

[1:11:10] waarin we meer gaan nadenken over de vraag niet alleen wat is het want er is ongeveer iedere dag wel nieuws op dit thema, maar ook wat betekent het voor ons? We moeten er ons toe verhouden. Een onderwerp is waar we ook nog snel op zo snel mogelijk bij u op terug willen komen en en ik neem aan dat u ons daar ook op goed blijft volgen, niet alleen maar op wat er in de krant over dit onderwerp staat, maar ook wat wij als overheid willen doen.

[1:11:38] Dus dat is een thema wat.

[1:11:39] Los op de agenda staat. Een tweede punt wat ook op de agenda staat, is rondom privacy en er was ook een vraag over van mevrouw dekker abdulaziz over cookies. Wat gaan we doen om die privacyverordening verder te krijgen. Maar ik heb er in het debat over de cookies ook iets over gezegd, namelijk dat onze inschatting is dat die in privacy verordeningen eigenlijk niet snel weer de om te te wekken is, is het woord want hij is natuurlijk al een tijdje geleden heeft een raadspositie geweest. Ook in het parlement. Maar hij ligt al een tijdje stil. Maar dat laat onverlet dat ik wel. Dat heb ik ook in het debat gezegd heel graag wil dat we met elkaar opnieuw kijken naar dat fenomeen van de cookies

[1:12:22] voor een deel vanuit het perspectief dat het heel veel ergernis oplevert voor een deel vanuit het perspectief dat cookies eigenlijk niet werken want er is heel veel al dan niet op basis van de manier waarop de websites gebouwd zijn waar je informatie gaat kijken. Klik je sneller op. Ja. Nee. Al dit soort punten hebben eerder met elkaar besproken en in in een van de van de bijeenkomsten

[1:12:47] wilde ik daar heel graag verder over gaan spreken. Dat doe ik overigens ook met de eurocommissaris die d reynders die hier ook een soort peper over heeft geschreven om ook samen met hen te kijken hoe we hier een stap verder kunnen zetten en uiteraard na afloop van de van de telecom raad te informeren ik u daarover nogmaals, omdat wij eigenlijk willen zien hoe we een stap verder kunnen maken met met de toch problematisch situatie rondom cookies. Ze zijn er waar ze beschermen eigenlijk onvoldoende

[1:13:17] en en daar wilde wilden we graag mee aan het werk. Dan was er nog de vraag van mevrouw van weerdenburg over de boete die met daar heeft gekregen en ze vroeg of er ook andere bedrijven zo'n boete zouden kunnen lopen.

[1:13:36] Nou ja kijk. Ieder bedrijf dat persoons gegevens doorgeeft aan de vs moet voldoen aan de avg. Het is aan de toezichthouder te bepalen of er overtredingen plaatsvinden. Ook minder kapitaalkrachtige bedrijven kunnen daar mee te maken krijgen. Maar of die boete wordt opgelegd is natuurlijk uiteindelijk aan de toezichthouder en die houdt bij het maken van boetes vaak ook rekening met de hoe kapitaalkrachtig. Je bent maar de kern is wel dat dit een duidelijk signaal is. Ik weet dat met ook in beroep gaat tegen deze boete. Maar dit is wel een signaal waarin wordt gezegd dat volgens in ieder geval de europese toezichthouder op de op de privacy regulering. Dit bedrijf zich niet aan de regels heeft gehouden.

[1:14:18] Voor uw betoog vervolgt interruptie van mevrouw van weerdenburg, pvv.

[1:14:22] Dank. Voorzitter, het is natuurlijk wel een probleem dat zeg maar de de onderhandelingen voor opvolgen van privacy shield zolang duren en ik heb de brief die net is binnengekomen wel gelezen en eerlijk gezegd spreekt er ook geen haast uit en er staat nu wel ineens over. In de zomer kan er een besluit verwacht worden. Nou dan heeft meten met helemaal pech gehad zomaar zeggen. Maar wat wat kunnen bedrijven er nou aan doen dat de politiek hier al al twee jaar drie jaar mee bezig is en er lijkt niet echt urgentie of schot in de zaak zitten.

[1:15:03] De staatssecretaris.

[1:15:03] Wat bedrijf kunnen doen is zich houden aan de regels. Dat is denk ik. Het eerste en die apg is ook niet voor niks. En met haar kent hem ook de de wet is al heel lang in

[1:15:13] in gebruik en het eventueel maken van die afspraken en ik weet dat er hard aan wordt gewerkt zou kunnen helpen om bepaalde soorten van informatie doorgifte mogelijk te maken zonder dat je daarmee overtredingen begaat. Maar zolang de avg geldt, geldt de apg en betekent dat iets voor de mate waarin je inderdaad gegevens kunt delen en of het met ijs of een ander bedrijf dat dat past niet binnen de binnen de huidige kaders

[1:15:42] vervolgt uw betoog. Ja dan

[1:15:46] was er ook nog de vraag die u stelde over of ik mijn franse collega aan zijn jasje wilde trekken om te zorgen dat hij niet wil of de boos tegen twitter moest zijn. Volgens mij heeft u het over de franse eurocommissaris thierry breton die heeft aangegeven dat

[1:16:05] hij vindt dat twitter zich moet houden aan de europese regels en keek die europese regels zijn dat er vanaf vijfentwintig augustus van dit jaar grote platforms en is dit er eentje van zich aan de verplichtingen van de deze aan moeten houden.

[1:16:20] Dat betekent dat ze systeem risico's moeten onderzoeken dat ze moeten zorgen dat ze dat tegengegaan.

[1:16:26] Wat wij horen is dat twitter zich heeft terug getrokken uit de code of practice om disinformation. Dat is een vrijwillige code die was afgesproken. Maar die met de komst van de deze

[1:16:37] status krijgt die niet meer vrijwillig is. Maar dat je er aan moet voldoen.

[1:16:41] En wat ik vooral hoop en daarin geef ik juist ook de eurocommissaris gelijk is, is dat twitter zich aan de europese regels gaat houden en welke vorm van keuzes zijn gaan maken in het kader van bijvoorbeeld het het controleren van content zal dan ook binnen die kaders moeten passen.

[1:17:02] Dus dat is kort en goed. Mijn antwoord. Ik zal hem niet aan zijn jasje trekken. Ik ik zou vooral willen aanmoedigen om in gesprek te blijven met de grote platforms om te zorgen dat de invoering van de digital services act zo zo goed mogelijk verloopt, zodat er ook zo weinig mogelijk problemen ontstaan en burgers en inwoners van europa veilig gebruik kunnen maken van diensten, zoals bijvoorbeeld die van twitter

[1:17:30] en dan.

[1:17:31] Was

[1:17:34] voor u vervolgt zijn microfoon heeft ook in microfoon aan

[1:17:42] mevrouw van weerdenburg.

[1:17:44] U heeft overigens ook al een paar een aantal interruptie. Dank voorzitter even nog deze gelegenheid. Maar dat zou ik dan wel.

[1:17:49] Ja. Nou even ter verduidelijking jaar. De heer breton had inderdaad ook al gezegd van twitter you can one budget kent hype bye, bye beurt. Die is ook al langs gekomen door een andere e u official. Maar ik doelde eigenlijk op deze manier genre, hoewel bureau. Dat is de franse collega's van mevrouw van huffelen die die maar eventjes een schot voor de boeg geven als er niet aan de regels houden dan dan krijgen ze een hele blokkade in de e u en hij is minister van frankrijk en heeft niets te zeggen over over nederland. Dus dus dat was de reden dat ik mevrouw van huffelen vroeg om hem daarop aan te spreken dat hij niet namens nederlands spreekt of namens d e u

[1:18:35] dat gezegd hebbende kijk het gaat er natuurlijk om. Ik ben blij met de bevestiging dat op dit moment er nog helemaal geen sprake is van overtreding van welke europese regels dan ook door twitter en eerlijk gezegd zie ik ook helemaal geen aanleiding. Maar goed. Daar verschillen we over van mening. Maar dat dat het dan ook wel een toontje lager mag vanuit brussel omdat er nog helemaal geen geconstateerde overtredingen zijn. En inderdaad, zodra de usa van kracht is, gaan we zien hoe ze het invullen en dan dan kunnen we daarover praten. Maar het gaat er meer om dat er nu een soort. Ik weet het woord even niet maar het is het is onnodig. Het werkt ook onrust bij de gebruikers. Zeker als er wordt geschermd met het totale vraag is want ook mijn vraag is of ze ook nog eventjes of of de bewindspersoon nog even kennis willen nemen van vrijheid van meningsuiting artikel om de grondwet waarin ook heel duidelijk staat

[1:19:32] de vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken, zonder inmenging van enig openbaar gezag en ongeacht grenzen.

[1:19:40] Dankuwel de staatsssecretaris.

[1:19:43] Ik ben me er zeer van bewust. Tegelijkertijd ben me ook bewust dat wij europese in europees verband regels hebben afgesproken over wat de verantwoordelijkheid van social media platforms is. Daar zal ook dit zich aan moeten houden. Ze zijn ook onder de deze als zo'n zogenaamde flop aangewezen verlagen online platform

[1:20:02] en en uiteraard geldt de vrijheid van meningsuiting. Overigens ook voor mijn franse collega

[1:20:12] vervolgt uw betoog. Ik zou dan nog willen terugkomen op het punt van d zesenzestig van mevrouw dekker. Abdulaziz. Dat ging over het standpunt, over het gebruik van biometrische gegevens of dat beperkt moet blijven tot rechtshandhaving en dat voor rechtshandhaving en registratieplicht moeten hebben. Het gebruik van biometrische gegevens moet altijd rechtmatig zijn, ook in het kader van de rechtshandhaving. We hebben ingezet op het uitbreiden van de registratieplicht van hoog risico systemen door overheden en dat is inmiddels ook in de raadstekst opgenomen. Die was er eerst alleen voor de aanbieders. Maar nu geldt dus ook voor degenen die dit soort systemen gebruiken. Voor kabinet blijft het van belang om te voorzien in een uitzondering van vorige voor gevallen, waarbij een registratieplicht kan leiden tot ondermijning van het opsporings belang

[1:21:06] en we hebben er ook al eerder brief naar de kamer gestuurd omdat wij het namelijk bezoek belangrijk vinden dat dat kan bijvoorbeeld voor modellen die in lopende onderzoeken spelen maar dat die uitzondering niet ruimer moet zijn dan noodzakelijk en dat er bijvoorbeeld ook sprake sprake van kan zijn dat je na afloop van het gebruik ervan alsnog die modellen kenbaar maakt.

[1:21:25] Maar wij zullen dus ook steeds blijven pleiten voor een registratieplicht, met alleen een kleine uitzondering voor rechtshandhaving en dat moet ook inderdaad dus niet een ruime zijn, maar zeer beperkte alleen wanneer er sprake is van

[1:21:39] inbreuk op het op het op de op de rechtsorde

[1:21:44] en dat waren de vragen die ik had gekregen.

[1:21:47] Kijk nog heel even rond

[1:21:50] mevrouw van weerdenburg. Tot slot me echt kort wanneer.

[1:21:53] Dan is er nog iets. Maar het kan ook in tweede termijn.

[1:21:55] Dan laat ik dat maar als u nog iets mist misschien.

[1:21:57] Ik had een oordeel gevraagd over de manier waarop twitter nu motivatie invult met community nood.

[1:22:06] Bent u de gelegenheid naar meteen op

[1:22:08] worden?

[1:22:09] Kort iets over gezegd ik kan dat niet goed overzien wat we hebben gezien is dat twitter ervoor gekozen heeft een heleboel moderatoren afscheid te nemen van een heleboel moderatoren

[1:22:19] en de functionaris gegevensbescherming aangekondigd is dat er meer motivatie we met behulp van zal worden gedaan. Ik kan dat niet beoordelen of dat ook inderdaad voldoet aan de soort van motivatie die wij wensen op dit moment. Dus ik gevolg dat graag en ik ga er ook vanuit dat de toezichthouder daar goed naar zal kijken.

[1:22:38] Dankuwel daarvoor. Dan kijk even naar de leden of zij meteen door kunnen naar de tweede termijn of behoefte hebben aan tweede termijn. Ik zie dit geval één iemand knikken. Twee mensen. Dus

[1:22:49] ga ik beginnen met de tweede termijn. Mevrouw dekker. Anders is d zesenzestig.

[1:22:53] Ja. Dank, voorzitter en dank aan de minister en staatssecretaris voor de beantwoording. Fijn dat de uitzonderingen op rechtshandhaving en maar een hele kleine uitzonderingen. Fijn voor deze bevestiging en heel goed dat staatssecretaris zich gaat inzetten om het heropenen een soort van van de privacy verordeningen inzake de koekjes is dat heel fijn. Ik heb wel een vraag. Voorzitter

[1:23:17] over de ipad en een bedrijf als open kj gent nu al de apg. Verschillende experts hebben hierover geschreven want zij schrapen eigenlijk het internet leger, inclusief persoonsgegevens en als verwerking verantwoordelijke moeten openen. Arjen melding sturen naar de mensen waarover het gaat over de grondslag en de bewaartermijn. Dat gebeurt nu niet en er moet er recht op inzage zijn en op verwijdering de is de plek. Volgens d zesenzestig waar regels als meldplicht kunnen worden vastgesteld, is de minister bereid dit mee te nemen richting de trialoog.

[1:23:52] Dankuwel,

[1:23:53] dankuwel mevrouw dekker abdulaziz. Dan heeft mevrouw van weerdenburg ook aangeeft behoefte hebben aan een tweede termijn mevrouw vermeer pvv.

[1:23:59] Ja. Dank, voorzitter. Tot slot nog een paar opmerkingen.

[1:24:05] Ik zal ik zal niet verder doorgaan over twitter en community nood. Ik zou wel graag willen dat bij het volgende debat wat wij hebben volgens mij op veertien juni over desinformatie online platformen dat het dan wel mogelijk is om daar toch in iets meer detail over te praten met staatsssecretaris, want het is een revolutionaire manier van motivatie waar eigenlijk veel meer ogen worden ingezet. Dus dus graag volgende keer hier verder over doorpraten en ik had nog een vraag over de europese digitale identiteit

[1:24:41] in de brief.

[1:24:43] De raad dat even kijken, hoor.

[1:24:46] Staatssecretaris zegt toe ernaar te streven. De kamer voorafgaand aan besluitvorming in korea per hierover te informeren. Ik maak me een beetje ongerust over het streven. Ik mag aannemen dat er heel heel hard haar best voor doet en dat het niet mis kan gaan en en tot slot

[1:25:03] waar we eigen we praten over heel veel dingen en in europa enorme lijst van van digitale voorstellen. Maar ik hoor zo weinig over quantum veiligheid hebben we laatst met deze commissie daar ook een symposium over gehad en de huidige standaarden van een scriptie zullen niet het eeuwige leven hebben. En als je ziet hoeveel tijd het kost om daar ook op voorbereid te zijn. Ook alle bedrijven dan vrees ik dat we daar eigenlijk al laat mee zijn en in de vs zijn ze daar al lang mee begonnen en en we kunnen we alles heel mooi digitaal gaan in regelen en allemaal systemen en gegevens online. Maar als de inscriptie standaard valt en we zijn te laat met voorbereiden. Daarop. Dan hebben we onszelf daarmee dus graag ook nog even een reactie wat er voor geregeld wordt.

[1:25:56] Dankuwel mevrouw van weerdenburg. En dan doe ik even een check. Maar volgens mij hebben zowel mevrouw rajkowski als mevrouw bush liet geen behoefte aan tweede termijn. Dan kijk heel even naar mijn rechterzijde in hoeverre hoeveel tijd zij nodig hebben om over te gaan tot de beantwoording

[1:26:11] ik schors voor drie minuten.

[1:30:01] Ik heropent de vergadering. Aan de orde is nog steeds het commissiedebat over de telecomraad, de aanstaande telecomraad. We hebben net de tweede termijn van de zijde van de kamer gehad en gaat over tot de beantwoording van het kabinet. Ik geef het toe. De minister van economische zaken

[1:30:16] wordt.

[1:30:17] Voorzitter, ik zal de vragen beantwoorden rond over quantum veiligheid. Want dat is een zeer terecht punt. Maar die heeft dat duidelijk twee kanten van de medaille. Het gaat over de promoot en protect kant ik vervelende engelse woorden. Ik moet nog eens de nederlandse vertaling daarvan het net zo makkelijk kunnen zeggen, maar het gaat echt over zorgen dat je begrijpt waar het over gaat en daar investeren we in nederland in europa een heleboel in. We hebben bijvoorbeeld quantum delta in delft, waar we ook het een deel van het nationaal groeifonds hebben ook een een voorstel wat dat er een bijdrage aan doet. We doen dat via de kennis en innovatieagenda wordt wordt gewerkt aan sleuteltechnologie. Een quantum is daar duidelijk een van vind je ook weer terug in de cyber security strategie waarin we dat hebben aangegeven dat de kennis en innovatie roadmap en we werken daaraan post ook een mooi mooi begrip werk aan post quantum crypto communicatie. Maar eigenlijk wil dat zeggen dat we naast de kansen die we er de snelheid het begrijpen van het quantum werkt. Ook moeten kijken naar de veiligheids kant en dat speelt beide speelt bijvoorbeeld ook in europees verband. We zijn nu bezig. We hebben het over de open strategische autonomie in europa, maar er zit ook een d voor. We hebben het ook over de digitale open strategische autonomie en we weten ook dat we daar stappen moeten zetten. Want je moet relevant blijven om te kunnen begrijpen want anders krijg je er ook komt het op je af en dan beetje niet waar het over gaat het. We moeten bijblijven.

[1:31:39] Het is inderdaad zo dat dat er ook risico's zijn design design er zeker. Want op het moment dat die rekenkracht toeneemt, neemt ook de kans toe dat alle codes en beveiliging kunnen worden verbroken. En maar ook daar. Dat is dus duidelijk op het netvlies. De de veiligheidsdiensten kijken daarnaar. Er is een crypto strategie en wat ik al zei, dus er wordt ook duidelijk bij alle kansen wordt ook gekeken wat de mogelijkheden zijn om het te beveiligen. Ik heb nog veel meer projecten die er spelen. Voorzitter, maar ik denk dat dat voor dit moment misschien het antwoord volstaat een staatssecretaris van nog even ingaan op wat het voor de diensten betekent

[1:32:15] een vervolgvraag van mevrouw van weerdenburg. Pvv.

[1:32:18] Ja. Dank, voorzitter, het is goed dat nederland heel veel kennis heeft en en de investeringen zijn zijn ook hartstikke prima. Alleen er is dus niet een duidelijk stappenplan met een tijdlijn eraan ik. Het lijkt mij goed als als de overheid zegt van nou oké, regie nemen dit gaan we doen. Dit is de datum waarop iedereen een veilig moet zijn en dit gaan we daarvoor doen en dat gaan we ervoor inzetten want zou hebben ze dat in de verenigde staten wel aangevlogen. Daar is ook echt een datum genoemd. Er zijn nu vier standaarden ontwikkeld of in ontwikkeling waar volgens mij. Drie van de vier hebben ook nederlandse wetenschappers en bedrijven aan meegewerkt. Dus die kennis is hier maar ik denk dat er meer regie nodig is om echt concreet te komen tot tot stappen.

[1:33:06] Dankuwel. De minister er-voorzitter. Dat dat is er. Dat is er wel want ik begrijp dat dat niet helemaal zichtbaar is misschien dus dan is dat denk ik even de vraag en die is terecht, want het is een ontzettend belangrijk onderwerp, maar in die roadmap wordt ook echt roadmap is ook echt een traject. Wij vermoeden dat het rond twintig, dertig. Dat is een beetje een datum die die rondgaat. Maar dat weten we niet zeker of dat het moment is waarop alles kunnen ontcijferen. Er is de vraag. Misschien gaat sneller misschien iets langzamer, maar onder de regie van die cijfer zijn we bezig met die roadmap digitale strategie moet ik zeggen. Post quantum crypto communicatie en daar valt dit onder als daar behoefte aan is om dat nader te duiden. Dan moeten we dat misschien moet even kijken in welke brief van het onderdeel van de voortgangsrapportages van onze strategie digitale strategie kan ik dit meenemen. Wat meer aandacht geven, zodat het wat duidelijker wordt wat er precies doen.

[1:33:58] Dank voor die nadere toelichting. Dan geef ik nu het woord aan de staatssecretaris.

[1:34:02] Dankuwel. Er was een vraag over open kj en de apg.

[1:34:10] Er is inderdaad een een vrij stevige traject in europa door de toezichthouders opgezet, want als naar aanleiding van de ierse niet de eerste de italiaanse toezichthouder die in eerste instantie open kj de toegang verbood tot tot italie. Er zijn met de toezichthouder en openen afspraken gemaakt, maar los daarvan hebben de toezichthouders in europa gezamenlijk gezegd dat zij zich hier verder in willen verdiepen. En dus ook goed gaan kijken wat en hoe het zit met het verwerken van persoonsgegevens door door open kj, door capetti, enzovoorts, enzovoorts dan de vraag van mevrouw van weerdenburg. Nog even over twitter om wat meer in detail over dit over het onderwerp van de community motie spreken die technologie namelijk dat je dat gebruikers kunt helpen om berichten van context te voorzien is zeker veelbelovend

[1:35:09] en wordt ook ingezet in een democratie platform pol punt is paul is dat ook niet van politie. Maar police van stad is dat verschillende overheden daar ook verder in willen zetten. Prima om daar in een volgend debat wat verder op op in te gaan in detail over te spreken dan

[1:35:31] uw vraag over de e. Dus ja, wij willen u zeker graag voorzien van informatie voorkeur per met een beetje een een cavia eromheen hebben we ook in de brief gezet dat het misschien wel heel kort van tevoren kan zijn omdat die termijnen vaak heel dicht op elkaar leggen. Maar ik wil natuurlijk graag u vooraf informeren. Het is wel van belang en dan zullen u dan ook even op wijzen dat zodra die brief komt dat het waarschijnlijk niet veel tijd meer is om dan ook nog daar met elkaar over te spreken of anderszins informatie uit te wisselen.

[1:36:03] En dan even aan de kant van de overheid als het gaat over quantum en vooral posten quantum cryptografie een combinatie van diensten, namelijk de aivd en tno en het centrum voor wiskunde en informatica hebben een rapport aan mij overhandigd waarin ze hebben aangegeven wat wij als overheden moeten doen

[1:36:23] en dat is een belangrijke handreiking rijke heel concreet bij de overheid aan de slag te gaan en ons voor te bereiden op deze

[1:36:30] de komst van deze nieuwe technologie. Ik denk dat het inderdaad goed is dat we dat proberen vol in zo hoog mogelijk tempo te doen, zeker op de meer gevoelige onderdelen van onze eigen

[1:36:41] en digitale infrastructuur. Dus daar gaan we ook hard mee aan de slag.

[1:36:47] Dat was het voor mijn kant.

[1:36:49] Dankuwel. Dan heeft u nog een interruptie van mevrouw van weerdenburg.

[1:36:51] De pvv. Ja. Voorzitter, dank.

[1:36:54] Dat is goed nieuws. Maar heb ik dan ook de minister van ez k goed begrepen dat dat het dan geïntegreerd kan worden. In de in de werkagenda

[1:37:04] kan het dan ook van de zijde van de staatssecretaris, zodat we er als kamer ook wat meer zicht op kunnen hebben.

[1:37:10] Dat lijkt me prima maar dat zit inderdaad in die cyber security strategie. Dus dat is inderdaad een van de poten van onze gemeenschappelijke werk op dit gebied. Dus dat lijkt mij heel prima.

[1:37:21] Ik zie de minister ook knikken.

[1:37:23] Dan zijn wij hiermee aan het einde gekomen van dit commissiedebat. Naar aanleiding van de telecom.

[1:37:28] De raadsel

[1:37:29] ik de aanwezige, zowel aan de zijde van de kamer als aan de zijde van de regering. Ik dank ook de mensen die dit op de publieke tribune hebben gevolgd. En dan wel vanuit huis en dan sluit ik deze vergadering.