Veteranen

[0:00:03] Goedemiddag. Dames en heren, hartelijk welkom bij dit rondetafelgesprek van de tweede kamercommissie voor defensie onderwerp van het gesprek is nu het veteranen beleid.

[0:00:15] We gaan dit gesprek voeren tot kwart over vijf en dat gaan we doen en twee blokken

[0:00:20] eerste blok is met een aantal vertegenwoordigers, deskundigen van instanties en in de tweede plaats tweede blok. Dat begint om zestien naar twintig. Dan zullen we spreken met ervaringsdeskundige

[0:00:35] nogmaals allen hartelijk welkom. We gaan dus nu eerst luisteren naar de via deskundigen van het eerste blok instanties.

[0:00:43] De beleid,

[0:00:44] En u heeft al een brief gekregen van het rivier waarin staat dat verzocht wordt om ongeveer drie minuten uzelf even heel kort voor te stellen en datgene naar voren te brengen. Want ik van belang acht. Dan zullen de kamerleden met vragen daarop ingaan en dan kan anders nog veel beter uitgewerkt wordt.

[0:01:06] Mevrouw eijsink die initiatiefnemer is van de veteranen werd.

[0:01:09] Die geef een beetje meer speelde.

[0:01:11] De tijd. Dat weet u dat vast. Maar daar ben ik met andere niet van plan

[0:01:18] en ik denk dat het goed is als we meteen van start gaan. Mevrouw. Alsjeblieft.

[0:01:23] Dankuwel. Voorzitter, dank voor deze uitnodiging om nog wat te mogen toelichten over over de veteranen werd de veteranen werd er valt veel over te vertellen maar een wet is natuurlijk dat weten we allemaal. Hier is alleen maar papier.

[0:01:35] En hoe kwamen we op een veteranen werd uit en waarom was dat nuttig noodzakelijk en ook nodig in de in de jaren tweeduizend vijftien, tweeduizend zestien debatteren over de missie naar afghanistan was er behoefte om eens te kijken van wat is er nu allemaal op papier gezet? Wat is er nodig voor onze veteranen voor het thuisfront actief dienende militairen oorlog en die slachtoffers en vooropgesteld. Voorzitter, is heel veel met complimenten aan veel mensen bij de grote organisatie van defensie binnen alle operationele commando's, binnen feodaal instituut ombudsman et cetera dat vooropgesteld, maar vanuit de kamer. De kamer heeft een andere taak namelijk controleren van wat er ligt nuttig noodzakelijk is en uitgewerkt moet worden voor de toekomst en dat is, heeft de brug. Voorzitter naar de wet. Want de wet nogmaals is niets anders dan een aantal regels. En wat doe je dan als die regels. Er zijn. Dat is één twee zeven kwam die wet tot stand heel simpel

[0:02:33] luisteren,

[0:02:34] luisteren

[0:02:36] koffiedrinken

[0:02:38] luisteren nog eens koffiedrinken met heel veel veteranen wat de federale landschap is

[0:02:44] heel divers.

[0:02:46] Ik wil niet zeggen verdeeld divers want dat is gelegen in het diversiteit van uiteraard. De missies die men gedacht heeft. Indië is al heel breed in de ervaring

[0:02:58] afghanistan uw kamer heeft het over twintig jaar afghanistan. Zo zou ik het met mijn ervaring afghanistan niet willen noemen, maar het diverse missies die plaats van de afghanistan. De diversiteit in irak. Hoe doe je recht aan al die diversiteit van onze mannen en vrouwen die we uitgezonden hebben onder verantwoordelijkheid van uw kamer en uw kamer heeft als u spreekt over missies een grote verantwoordelijkheid en dat spreekt zelf regelmatig uit te zenden uit op leven en dood en dat is een verantwoordelijkheid die in de wet terugkomt. De wet is dus om het kort te zeggen tot stand gekomen door met veteranen aan de voorkant. We hadden toen al. We hadden het niet over bali en beleid maar verhaal een hele grote balie op basis waarvan de wetsteksten tot stand gekomen zijn. Dan mag u ervan uitgaan. Dan is een werd. Ik heb forum liggen en het besluit is nogmaals alleen maar papier. We spraken toen af en misschien goed om te zeggen dat de wet is vastgelegd door alle toen zittende partijen. Elf partijen,

[0:03:57] de heer verhagen, weet dat ook nog in die tijd en honderdvijftig kamerleden hebben zich achter deze werd gesteld. Het bijzondere was dat de woordvoerders zorg in de kamer. De woordvoerders waar en ieder anders had in vak k en ere wie ere toekomt ook voormalig hdp hans slijpen ik toch even noemen en de voormalige minister hans hillen. Ere wie ere toekomt zonder hen was deze wet ook nooit stand gekomen. Maar het verplicht en dan maak ik even de brug. Voorzitter naar hoe verplicht de kamer dan want dan kom je op de controle taak. De controle taak is vastgelegd te controleren van alle wetsteksten. In de federale nota

[0:04:36] en de ombudsman had het al even over in de nota staat inderdaad artikelen. Maar de nota is permitteer ik mij om te zeggen veel feiten, cijfers en beschrijvingen die relevant zijn. Interessant zijn,

[0:04:50] maar de vraag voor uw kamer is gerelateerd aan de controle taak. Weet u hoe het met de veteraan in al zijn diversiteit. Nu gaat

[0:05:00] kunt u dat

[0:05:02] uit de notitie halen.

[0:05:04] De nota kunt u dat jaarlijks

[0:05:07] kwantitatieve misschien nog wel want er zijn heel veel cijfers bij defensie heeft. Dat heb ik door de tijd heen geleerd een plaatje en dat klinkt heel banaal, maar het is niet zo bedoeld. Maar ik had het zojuist bij de het gesprek met federale ombudsman over de nazorg lijsten. U kunt er niet uithalen of we nu zesenzestig procent staat of vijftig procent of hoeveel dossiers er zijn bij de maatschappelijk werkers. Wat dat betekent of er vijftig of honderd zijn. U wilt weten althans dat was de bedoeling toendertijd van de kamer. U wilt weten hoe gaat het met de veteraan? Ik herhaal met het thuisfront met de actief dienende en met een militaire oorlog die slachtoffers. Dat zou betekenen dat die nota dus zo moet zijn dat u kunt controleren op inzicht in effecten, inzicht op verbeteringen en ook inzichten op beleids voornemens. Dat heet nu in een paragraaf in de nota terugblik en vooruitblik. Dat is wellicht nog wel aan wat verandering toe in die zin wat doorontwikkeling even de hoofdpunten van de veteranen werd dus veteranenloket en de wet zelf zeg ik met nadruk is niet statisch ingericht. Maar die naam is er is toen gekeken

[0:06:16] heel nauwkeurig naar teksten die een letter bevatten. Maar die u vandaag ook naar de geest kunt inrichten.

[0:06:25] Als je kijkt dan kom ik op twee. Wat is van belang in de wet is de definitie van veteraan. Die is zo ingericht dat je hem ook vandaag en ik lees ik citeer even een klein stukje. Ik heb de wet. U heeft hem ook voor u liggen, zie ik

[0:06:39] ik citeer ter handhaving of bevordering van de internationale rechtsorde.

[0:06:44] Dat gebeurt in litouwen.

[0:06:46] Dat gebeurde in roemenië. Bent u veteraan of niet? De minister heeft daar discretionaire bevoegdheid en de definitie laten toe.

[0:06:54] Dus de definitie ook toen is zo vastgelegd vastgesteld et cetera dat het mogelijk is

[0:07:00] en dat u als kamer hier ook de minister zelf over kunt bevragen. Maar een discussie over een definitie. Ik zag hem ook in appreciatie van de minister staan. Ik weet niet of dat nuttig noodzakelijk is. Kortom, de ruimte is er een tweede punten. Zeven vanuit de veteranen toendertijd veteranen zeiden van ja maar als er met mij iets is en ik moet naar het instituut toe.

[0:07:22] Dan ben ik onthand. Dan ben ik dan dan moeten ze naar me luisteren.

[0:07:27] Maar dan kom ik in een doolhof. Wie helpt mij dan? Want we kunnen wel zeggen. Er is een instituut. Er is een loket. Er is van alles. De veteranen toen vroegen massaal om wat wij zijn gaan noemen. Een man een plan een vrouw in plan en dat is vertaald in de wet in de zorgcoördinator

[0:07:43] en de zorgcoördinator is iemand die jou als je in nood bent hulp nodig hebt bij de hand neemt en zegt ik ga eens is met je koffiedrinken.

[0:07:52] Ik ga eens luisteren

[0:07:54] en ik ga eerst even kijken

[0:07:57] achter die voordeur zijn we dat gaan noemen. Dus het veteranenloket de deur gaat open. Ik ga eens even met je zitten. Waar moet je niet aan toe.

[0:08:05] Wat kunnen we voor je doen binnen de mogelijkheden die er zijn

[0:08:09] dan nogmaals een wet is papier en dat horen om te zetten in wat is voor jou nuttig nodig en by the way. Als het er niet eens denk dat mooi voorbeeld van knak en andere dan moet dat naar de geest van vandaag kunnen omzetten.

[0:08:23] Dat kunt u allemaal uit die wethouder. Dus dat is allemaal nodig en ook aanwezig. Dus een zorgcoördinator is cruciaal.

[0:08:30] Cruciaal is ook de inkomens garantie en die is in het leven geroepen om daar waar de veteraan uit de revalidatie komt of in reintegratie zit om die comfort te bieden en aan te geven van u mag u mag nog even de tijd nemen.

[0:08:47] De federale ombudsman had het zojuist over honderd, twintig, honderd twintig vragen over de inkomensvoorzieningen. In de nota zijn er acht toegekend. Ditjaar.

[0:08:57] In de controle taak zou ik u vrijblijvend willen meegeven,

[0:09:01] waren er nog meer waarom? Hoeveel? Dit zijn de voorzieningen die wettelijk staan die u kunt toekennen die defensie kan toekennen. Dus als van groot belang. Een laatste is de veteranen ombudsman. Ik zie de voorzitter, u kijken bijzondere zorgplicht wil ik nog even over hebben. De de abdo et cetera komt wellicht zo meteen nog maar de federale ombudsman is cruciaal zou geven zeggen en zijn laatste woorden zou ik willen afsluiten. Ook de de onderhoud van de wet is nodig

[0:09:33] en dat is de controle taken aandacht van u is nodig op lange termijn. En als ik mag afsluiten. Voorzitter, een klein beetje liefde voor onze militairen is ook altijd fijn.

[0:09:42] Dankuwel, dankuwel, mevrouw eijsink. U was heel lang lid van de tweede kamer en ook woordvoerder voorzitter van deze defensie commissie,

[0:09:51] als ik mijn lijst. Dat lijkt.

[0:09:53] Wegwezen,

[0:09:55] Waar we gaan nu wel door naar de volgende spreken. Dat is meneer van grinsven van het veteranen platform dank ook voor de peper die we van u hebben gekregen. Ik geef u het woord meneer van grenzen,

[0:10:06] Ja. Dankuwel.

[0:10:09] De warme woorden van angeline moet u bij mij doen denk ik verder eventjes maar drie minuten hebben we hebben

[0:10:15] hans vergif en voormalig militair veteraan momenteel voorzitter van het veteranen platform en vertegenwoordiger

[0:10:22] van honderd tweeduizend veteranen in nederland en hun achterban.

[0:10:27] Ik heb begrepen dat u inderdaad in het position paper heeft ontvangen. Dus daar kunt u alles nalezen. Het gaat om accenten in het algemeen duidelijk die paar minuten voor gebruiken

[0:10:37] en één daarvan is kijk, er gebeurt heel veel in nederland is een veteranen werd als een van de weinige landen in de wereld.

[0:10:44] Er gebeurt veel op gebied, erkenning waardering en zorg. Dat is goed.

[0:10:48] Alleen het kan altijd beter en daar moeten we met z'n allen aan werken denk ik.

[0:10:52] Veertig aan een nota begrip een heleboel overzichten lichtheid al hele mooie cijfertjes

[0:10:58] mensen met exacte achtergrond kunnen dat makkelijker lezen dan anderen. Maar ik mis de de slot de vraag van wat betekenen die cijfers nu precies. Kijk meerjarig cijfermateriaal is leuk. Kun je extrapoleren ofzo. Maar het heeft ook consequenties voor beleid voor conclusies die je moet trekken analyseren cijfertjes. En wat gaan we ermee doen

[0:11:19] want als ik lees dat veertig procent zeg maar een terugkomst vragenlijst invult naar missie en vervolgens wordt er met die cijfers gegoocheld. Wacht wacht even terug. Waarom nog veertig procent. Wat gaan we doen om zestien, honderd procent van de mensen die vragenlijst laten invullen. Want waar zitten de meeste problemen vaak bij de zestig procent die niet invullen. Maar ik zie daar geen vervolg op

[0:11:40] als ik lees al jaren de wachtlijsten zijn. We hebben van alles aan proberen te doen. Dat is niet gelukt. Ze nemen weer toe. De wachtlijsten en tijden.

[0:11:47] Dit punt.

[0:11:48] Nu. Wat gaat u nu doen op.

[0:11:51] Ik ben het vervolg. De analyse en het vervolg op veel cijfers het algemeen en daar wil ik voor pleiten en we willen daar een bijdrage aan leveren als het is een ander belangrijk punt. Dat gaat over erkenning en waardering. Zorg is natuurlijk een belangrijk aspect, maar erkenning en waardering is voor heel veel veteranen die niet per se zorg nodig hebben. Nog veel belangrijker

[0:12:10] gesprek erkenning waardering dat eruit andersom. Geen grote bedragen. Grote feesten gewoon menselijke maat van bedankt. Je hebt je best gedaan en daar zijn we trots op

[0:12:21] en dat missen we nog wel eens. En dan ga ik terug naar

[0:12:24] lisa van vreselijk dossier natuurlijk, maar ook de hans borstlap zijn comité de zeven aanbevelingen. We kennen ze allemaal inmiddels.

[0:12:32] Ze worden genoemd in de veteraan nota tenminste de laatste drie.

[0:12:36] Het gaat over de veteranen van de eerste vier. Wat gaat over veteranen beleid verbreding van gezegd

[0:12:42] en met name aanbeveling twee gaat over u moet anders defensie op regering willen ook eerder achter de mensen gaan staan als militaire veteranen in dit geval

[0:12:53] negatief in het nieuws komen en die aanbevelingen omarmd en aanbod aangenomen en zal er allemaal mooie kreten, maar vervolgens zien we dat niet terug in de praktijk.

[0:13:01] Dus poetin manuele maand is een mooie voorbeelden hebben het afgelopen jaar gezien met in die het dossier bestaat binnenkort misschien volgende week op de agenda,

[0:13:10] maar ook het dossier. Helaas moet ik ervoor pleiten nu. Ik was zelf betrokken en verantwoordelijk zelf. Maar waar het mij om gaat is dat natuurlijk gebeuren allerlei dingen in de wereld die terecht kritisch bekeken moeten worden, maar over het gros zijn onze veteranen naar eer en geweten en integer ingezet over de hele wereld en in alle tijden en er zijn ze trots op mag ook gezegd worden.

[0:13:34] En dan een briefje sturen onderhands iemand die bij betrokken is geweest, is een maar ik vind het belangrijk om publiekelijk dat te laten horen

[0:13:42] dat hele nederland ziet van niet. Iedereen is slecht in deze wereld.

[0:13:46] En die die stukken.

[0:13:47] Die missen we nog wel eens in de praktijk tussen pleiten voor

[0:13:51] heel concrete zaken is bijvoorbeeld faciliteiten staat ook in het position paper

[0:13:57] is al heel lang onderhavig aan verandering. Maar lag stil vanwege

[0:14:03] de bonden en er was geen cao. De bonden niet inschakelen die cao is er het dossier ligt nog steeds stil met zit echt te wachten. Concreet op op die regeling hetzelfde geld om dat te indexeren. Om dat gebeurt niet. Er is laakhage lang laaghangend fruit noem ik altijd. Doe er wat mee. Concreet. Tenslotte inderdaad. Ik zag u rekenen.

[0:14:28] Dan gaat over de aanbiedingsbrief van de veteranen nota.

[0:14:31] Ik was een beetje in de war. Ik heb de paragraaf een paar keer gelezen. Dat geldt voor de veteranen status van als je die er op duiden. De discussie die is on going op allerlei fronten.

[0:14:41] Maar nu de lucht beveiliging is eenheid oost flank die misschien erop gerekend hadden op eraan te worden. Die worden genfit eraan. Oke. Een besluit. Maar als u zegt dat niet prettig bij voelt, kunt u alsnog veteranen status aanvragen en aan beleid. Want wat is dat ben duidelijk naar de mensen toe.

[0:15:01] Dankuwel.

[0:15:03] Dank meneer van grenzen. Dan zou luisteren naar meneer ooit een keer even goed voor voorlezen. Algemeen voorzitter van de bond van nederlandse militaire oorlogs en dit slachtoffers keer gaan.

[0:15:14] Ja. Dankuwel voor de uitnodiging. Ik hoop voor de wmo. Dat dat voortaan sansa is.

[0:15:19] Ik ben ook blij dat er in dit gezelschap beleid dat dit niet voor ons is, is wel dat we dit zelfs van vier zitten ook veel meer eenduidig met de kamer van gedachten kunnen wisselen over hoe het op dit moment verloopt

[0:15:34] voor u. De wmo is een particulier initiatief en vrijwilligersorganisatie, en ik citeer omdat als ik het vrije woord heb meerdere voorzitter moeten mij een paar keer gaan afhalen. Dus ik lees het graag voor.

[0:15:43] In de tijd.

[0:15:46] De veteranen werd een veteranen uit heeft ook de wmo toendertijd een bijdrage gegeven en dat betekent ook dat er heel veel goed gaat en dat wordt hier ook gememoreerd van de plusminus honderd tweeduizend veteranen vraag plusminus vier procent bijzondere aandacht en laat dat nou net de mensen zijn die ook lid zijn van de wmo. Dat zijn veteranen die ook dinsdag zijn

[0:16:09] met de komst van deze wet en het besluit is en dat hoorde ik ook bij de eerdere sprekers terug ook bij de ombudsman is het wat wel benoemd. Maar wat betreft de wmo het hoe en de uitwerking

[0:16:21] nog een heel groot vraagteken.

[0:16:23] Dat verdient zeker aandacht verdient zeker aandacht voor de instituten die hierbij belast zijn om datgene te kunnen bieden wat conform de wet en het besluit is bedoeld betekent ook nog een veel betere afstemming

[0:16:37] kijken naar de huidige voorliggende veteranen nota. Dan moet ik constateren dat zijn wij niet de enige wmo dat wij vooraf daar niet in zijn gekend en dat is toch heel bijzonder.

[0:16:48] Aangezien wij toch geacht worden kennis van zaken te hebben.

[0:16:52] We kennen ook een grijs gebied en mijn buurman refereerde er al aan wie nou wel en niet veteranen is

[0:16:57] of je veteraan zou mogen worden, omdat we denken laten we dat dan maar misschien aan de vorm van coulance doen.

[0:17:03] Dat is niet goed. Dat betekent dat ook weer het hoe daarin aandacht verdient.

[0:17:09] Wij vragen aandacht voor de positie van dien slachtoffers die geen veteraan zijn.

[0:17:14] Er zijn er plusminus als je kijkt naar mo indiërs. De militaire dienst slachtoffers van twaalf en half duizend die in een door de militaire diensten, fysieke of psychische aandoening hebben opgelopen

[0:17:25] en daarvan heeft een kleine twee er geen veteranen status

[0:17:29] wel worden zijn genoemd in de veteranen besluit en artikel dertien, waar het gaat om de bijzondere zorgplicht en daar zitten ook fonds met name een aandachtspunt omdat in de praktijk blijkt dat dat niet altijd uitvoerbaar is.

[0:17:41] Er wordt juist per definitie altijd over veteranen gesproken

[0:17:45] en dat betekent per definitie dat de mensen die geen veteraan zijn, maar wel letsel hebben opgelopen

[0:17:51] vaak ook meekrijgen te horen.

[0:17:53] Ook voor hen met dit artikel is die bijzondere zorg iets waar ze recht op hebben.

[0:18:01] Verder is het zo dat als je daarnaar gaat kijken vanuit de bijzondere zorgplicht dat ook de noodhulp daar een onderdeel van is

[0:18:08] en daar wil het ook nog eens bij gebeuren of ze hangen door een bel of soms naar het abp. U bent geen cetera. We kunnen niks voor u betekenen ook dat verdient aandacht

[0:18:18] wat opvalt bij abc slechts beheer d een stukje uitvoering vier jaar

[0:18:23] dat onze leden vaak krijgen te horen heeft een haalt plicht, maar ze weten niet wat ze kunnen halen aan voorzieningen.

[0:18:29] Het zou zo mooi zijn dat we juist overgaan aanbreng ligt. Dat verdienen ze want heel veel mensen zijn juist getraumatiseerd en dit zijn terug grote prikkels om daadwerkelijk ook zelf mee bezig te kunnen zijn om te zien waar ze recht op hebben.

[0:18:45] Als we kijken naar de dié en dat is ook hier al aangehaald onder andere de ombudsman te dragen zingen gewonden. Dat is een bijzonder eerbewijs voor hen die gewond zijn geraakt.

[0:18:56] Daar kunnen we schrijnende voorbeelden van noemen. Volgende maand is er bijvoorbeeld veertig jaar geleden dat zeven militairen vredestijd

[0:19:03] gewond

[0:19:04] zijn geraakt en zeven. Daarnaast ook nog zijn overleden.

[0:19:09] Dat is een antipersoneelsmijn geweest in de instructie lokaal vol dienstplichtigen.

[0:19:16] Los van de overledene en de vele zwaargewonden hebben zij nooit erkenning gekregen voor het offer dat zij weliswaar in vredestijd hebben gebracht en nog moeten ze vechten voor hun rechten vinden het schrijnend voorbeeld.

[0:19:28] Dat had als je kijkt naar defensie die daar natuurlijk een plichten heeft. Als je kijkt naar het naleven van veiligheidsregels had dat op een betere manier kunnen naleven en dat bleek al uit het rapport van de ombudsman in negentien, negenennegentig. Dus daar waar we net hoorden. Dus de anderhalf jaar of langer

[0:19:46] dan ziet u ook dat dit hele lange lijnen zijn voordat daadwerkelijk effectief wordt geacteerd in onze die hebben u heeft gekregen. Kunt u ook zien

[0:19:55] en lezen over dit artikel. Ik ga tot een afronding komen. Dank u.

[0:20:01] De dicht wordt zeer sporadisch toegekend en statistisch. Want daar houden we van dit land vooral als een systemen.

[0:20:07] Die kloppen.

[0:20:08] Dat blijkt dat er steeds minder wordt uitgereikt en ook daar vraag ik aandacht van omdat erkenning zo belangrijk is. Verder blijkt ook dat er een commissie is vanuit defensie die bezig is met het declaraties stelsel, iets wat dinsdag troffen die niet cetera zijn aan herkenning ontbeert, zou niet logisch zijn dat ook wij betrokken worden bij zo'n commissie, gelet op de kennis van zaken, wat de betekenis kan zijn.

[0:20:31] Het stemt ons tevreden dat het midden. Inmiddels is verhoogd. Ook daar werd over gesproken. Daar zijn we dankbaar voor aan zeker. Onze leden. Want met name onze leden die kennen mip.

[0:20:41] Dat geldt ook voor ptss protocol.

[0:20:44] Als laatste wil ik ook nog

[0:20:46] met u meegeven dat onze zorg zit in de continuïteit bij het ministerie van defensie, met name waar het gaat om harry p

[0:20:53] wat we zien is dat er veel gemuteerd is en dat betekent dat ook wijn en ik hoop ook dat ik namens mijn buurman spreek dat we regelmatig opnieuw een relatie moeten aangaan en de inhoud opnieuw ook moeten gaan neerzetten. Om te kijken welke afspraken uberhaupt zijn gemaakt en hoe we het verder kunnen brengen. Dat betekent op dat punt dat een stukje good governance ook aandacht verdient en een echt tot mijn slot. Meneer de voorzitter, onze mannen en vrouwen en jongens en meisjes die solliciteren voor een uniform beroep en die ook door de criteria komen

[0:21:23] die uiteindelijk zich specialiseren en op verzoek van ons en een werkgever op missie in binnen en buitenland worden gezet

[0:21:30] en dus ook missie geschikt zijn bevonden en die daar wat de oplopen. Dan kan het niet zo zijn dat als ze terugkomen. Eerst gevraagd wordt, heeft een moeilijke jeugd gehad heeft er echtscheidingsproblemen of drankprobleem. U hoort te zijn als werkgever en dat is ook een achterstand. Als je kijkt naar de bijzondere ik veel aandacht voor vragen

[0:21:47] en de opmerking die ik tot slot daarbij aan ontleen meneer valstar is. Zoals wij hier zitten

[0:21:55] zijn over het algemeen gezond van lijf en leden

[0:21:58] en ze kunnen wij duizend vragen stellen,

[0:22:00] maar degene die echt heeft geleden heeft mij een vraag en het is markt gezond en vitaal worden.

[0:22:06] Doe daar wat aan dankuwel.

[0:22:09] Dankuwel meneer een keer. Dan is het woord aan de heer hoefsloot directeur van het nederlands veteranen instituut.

[0:22:17] Meneer voorzitter, dankuwel. Ik zal proberen wat van de tijd in te halen. Ben militair. Dus ik ben vaak kort en bondig. Vandaar dat ik ook nog steeds in dit uniform zit. Ik ben namelijk als directeur bestuurder militaire uitgeleend aan een geheel nieuwe stichting. De stichting het veteraneninstituut in twintig, eenentwintig gestart onder covent omstandigheden. Maar toch. Vanuit zes partijen hebben we een nieuwe stichting weten op te richten. Afgelopen twee jaar we ons vooral gericht om de basis op orde te brengen om het instituut neer te zetten

[0:22:48] we dagdagelijks bezig met ervoor te zorgen dat veteranen en hun relaties. De erkenning en waardering krijgen die ze verdienen. Binnenkort doen we dat de veteranendag gaan we u ongetwijfeld weer terugzien. Dat is de grootste vorm van erkenning en waardering, maar we hebben ook nog zo'n zo'n driehonderd veteranen die het verhaal in de klas vertellen het veteraan in de klas die jongelui meenemen in dilemma trainingen en er zijn nog vele andere voorbeelden op het gebied van erkenning en waardering, bijvoorbeeld de ondersteuning van lokale activiteiten in het land.

[0:23:17] Daarnaast hebben we een expertise centrum wat onderzoek doet en die wel de cijfers heeft er ook wat aan aan kan verbinden. Als je het hebt over conclusies en dan gaat het over bijvoorbeeld veteraan. Hoe gaat het met u een terugkerend onderzoek wat zij doen maar wat ze bijvoorbeeld op dit moment ook doen is dat ze een aantal veteranen en hun relaties voor tien jaar volgen vanaf de periode afghanistan tot aan u en ze gaan kijken van hoe zich dat in de loop van de tijd ontwikkeld.

[0:23:44] Alle belangrijke facetten daarvan is het vastleggen van het verhalen van veteranen hebben in die onderzoek gehad hebben. Een hele grote collectie van van veteranen van verhalen van veteranen, maar ook van alle andere missies en er wordt heel erg veel gebruik van gemaakt. Dus onderzoek, maar ook wetenschappelijk onderzoek.

[0:24:02] Daarnaast doen we heel veel aan zorg. Dan zal een wederkeren of een terugkerend onderwerp hier op tafel geweest vanaf de lijst ondersteuning tot aan tweede en derde lijns zorg

[0:24:13] en als ik door mijn oogharen heen kijkt als directeur van het veteraneninstituut dan vind ik dat het op al die vlakken met z'n allen ook met andere aan tafel. Best wel heel goed doen,

[0:24:23] maar we zijn wel in de fase aangekomen. Het instituut dat we ons moeten doorontwikkelen die basis op orde. We moeten die zorg verder integreren, zodat we nog beter die veteraan kunnen bedienen en dat doen we ook en daar hebben een aantal dingen voor nodig

[0:24:35] en helaas aan dat ook thema's die elke keer terugkeren in die veteranen nota om een voorbeeld te noemen. Het thema havens herziening van voorzieningen uitkeringsstelsel. Dat ligt eigenlijk al klaar op de plank. Dat hebben wij uitontwikkeld alleen het is een item van de vakbonden en van van defensie. Dus die moeten er wat van vinden en die moeten daarmee verder.

[0:24:55] Laatste bijeenkomst was in december. Inmiddels zitten we in juni en ik heb het eigenlijk nodig om ook die herstructurering van dat hele zorg systeem ook bij ons omdat omdat verder te brengen.

[0:25:06] Het onderwerp transitie. Leest u ook weer in de veteranen nota. Wij hebben dat speerpunt gemaakt fonds instituut voor de voor de komende jaren. Dus we proberen daar de handen ineen te slaan met met defensie. Maar hier geldt ook wel dat het capaciteitsprobleem bij defensie net ook benoemd is vooral bij de hdp hier soms roet in het eten gooit. Er zijn andere item die blijven liggen waar wij met name in die zorg kan last van hebben. Ptss protocol is u ongetwijfeld niet onbekend.

[0:25:34] Dan hebben we nog een dossier lopen met met justitie over veteranen in detentie. Wij willen heel graag veteranen die in detentie zijn, maar niet te zwaar terugbrengen naar een faciliteiten bij ons binnen defensie, zodat ze ook direct zorg kunnen verlenen, zodat ze ook daarna betere maatschappij komen en tot slot hebben nog een samenwerkingsverband zijn aangegaan met leger des heils om een noodopvang locatie op te richten voor veteranen. Dat werkt onze minister van defensie heel hard aan mee. Dat is heel fijn, maar we hebben ook nog sponsors nodig. Dus mocht u nog een zak met geld hebben, zou ik zeggen. Meldt u zich straks zijn dus kortom, het gaat helemaal niet zo slecht. Maar we hebben wel hulp nodig. Dankuwel. Meneer voorzitter,

[0:26:12] Dank meneer hoefsloot dan kunnen we nu naar de vragen van de kamerleden. Ikzelf voor twee vragen per kamerlid. Ik doe dat weer even een blokjes van twee. Eerst de heer van haga twee vragen van uw kant.

[0:26:26] Ja. Voorzitter, allereerst dank voor alle bijdragen en het is altijd leuk om als het om te zien als het over veteranen gaat dat iedereen het met elkaar eens is en voor hetzelfde doel strijdt en dat is toch wel heel anders dan vaak in andere debatten ronde tafelgesprekken waar de politiek lijkt te zijn. Maar hier. Iedereen streeft hetzelfde doel

[0:26:47] zak met geld heeft bv niet. We moeten u naar mijn collega's aan de linkerzijde.

[0:26:51] Gaan met geld naar defensie.

[0:26:55] Ik heb twee vragen en ik moet me ook alvast excuseren want ik moet zo terug naar de plenaire zaal. Want daar is het groninger gas debat. Eerste vraag aan de heer van grinsven laatste stuk in de position paper.

[0:27:09] Dat ging over de de reactie op

[0:27:13] op het onderzoek onafhankelijk dekolonisatie, geweld en oorlog in indonesië

[0:27:18] en ik

[0:27:20] ik vroeg me af. Ik laat me gewoon door want ik moet toch echt rennen, merk ik aan de bel.

[0:27:26] Ja dat is een hele rare reactie die gegevens in. Inmiddels is het boek het pijnlijke afscheid van de indische archipel van balken gesink. Ook zou het niet mooi zijn als er ook een reactie op zou komen want het is toch een ongelooflijke vreselijk dat zolang door verschillende kabinetten onze veteranen onze onze dienstplichtige die daarnaartoe zijn gegaan als oorlogsmisdadigers worden weggezet en tweede aan de heer oude keer vier procent vraagt hulp twaalf en half duizend dienst slachtoffers die geen veteraan zijn. Wat is het eerste dat voor deze groep geregeld moet worden.

[0:28:00] Dank meneer van haga. Dan gaan we luisteren naar de heer balster voor zijn te regelen.

[0:28:04] Ja. Dank en die wel te achtergrond is.

[0:28:08] Ik moet stemmen. Dus ik moet nu weg. Sorry.

[0:28:13] Succes. Heer van ik hoor.

[0:28:15] Ik kijk worden.

[0:28:17] Dan gaan we doen het moois dat de heer van haga net zei dat de vvd zorg van een zak met geld. Dat hebben gedaan. Een vijf miljard naar defensie extra

[0:28:26] even zien. Ik heb flink aantal vragen. De eerste is die ga ik maar een abdo en dan en dan kijk ik mevrouw eijsink aan die noemde het heel kort abdo en ik weet wel wat ze ongeveer er nog over wil gaan zeggen maar ik zou toch graag willen horen. Dus dat is vraag één.

[0:28:41] De tweede gaat eigenlijk over de uitvoering van de veteranen nota zelf, maar het is iets beter geworden ten opzichte van vorig jaar. Vorig jaar hebben erom gevraagd alsjeblieft de veteranen nota is uitvoeren, zoals het in de wet is vastgelegd, namelijk artikelgewijze hebben een poging gedaan, maar het is nog steeds niet helemaal wat het hoort te zijn, want de vraag werd ook aan ons gesteld weten hoe het met de wet eraan gaat. Nou heel eerlijk gezegd niet. Ik heb vorig jaar voorbeeld aangehaald van de vijfendertigduizend iso veteranen waar tien procent aangaf na het gaat matig tot slecht en vervolgens was de conclusie van defensie naar het gaat eigenlijk wel goed met die zal veteraan. Dus ik wil veel dieper daarin kijken maar dan zou ik aan mevrouw eijsink opnieuw willen vragen. Denkt u eens met de tweede kamer mee. U heeft u langere tijd rondgelopen. Ik ben nog relatief nieuw wat dat betreft.

[0:29:27] Wat wat kan ik nou nogmaals kamer doen. Het enige wat ik me nog kan bedenken is aan de minister van defensie vragen pakt u eens de veteranen nota van tweeduizend dertien, tweeduizend veertien bij welke was nou wel goed,

[0:29:39] zodat we tegen de minister van defensie kunnen zeggen. Pak deze erbij en gaat zo gewoon weer doen. Soms hoeft niet altijd alles weer nieuw te zijn. Pak van het oude erbij en op die wijze doen en er een hele korte verhelderende vraag aan de heer van grenzen, want die zij op een gegeven moment over die veertig procent van de vragenlijsten zijn. Er wordt met cijfers gegoocheld. Daar ben ik wel even benieuwd of dat wat het nou precies behelst.

[0:30:01] Dagvoorzitter.

[0:30:03] Ja. Dankuwel meneer balster. Dan gaan we eerst maar eens luisteren naar de heer van grinsven.

[0:30:12] Ik zal eventjes beantwoording van de vraag van haga uitstellen die verder hogere dat dat klinkt als achterbaks en stiekem met cijfertjes iets wegmoffelen ofzo. Dit is zeker niet. Ik bedoel die veertig procent. Er is maar mee aan de slag gegaan omdat we analyseren,

[0:30:27] terwijl zestig procent ben ik zeer geinteresseerd. Ben niet eens gezegd van hoe komen er nu achter wat die andere mensen ervan vinden en vaak kom je probleem betekent bij de mensen die niet reageren. Dat is een beetje mijn mijn achterliggende idee.

[0:30:40] Dus ik ben een beetje een vervolgactie van wat gaan we nu doen om anderen te stimuleren. Om toch ook meer die lijst in te vullen dat we nog beter zicht krijgen op op de consequenties van die uitzending dat het is geen negatieve bedoeld.

[0:30:56] Mevrouw eijsink,

[0:30:59] Dank. Voorzitter, als het gaat om de app door de op de stad voor algemene beveiligingseisen defensieopdrachten moet eigenlijk denken aan grote afnemers materieel, et cetera, et cetera. Die is blijkbaar ook van toepassing op voorschriften voor het nederlandse veteranen instituut veteranen studies onafhankelijke stichting en ik denk dat de toepassing van de abdo voor een deel dat was voorheen ook nuttig en noodzakelijk is. Maar als ik denk aan de functie van zorgcoördinator maatschappelijk werk die hun eigen codes daarvoor eigen verantwoordelijkheid zou ik willen meegeeft daar eens goed naar te kijken want de veteranen wet gaat ervan uit dat de veteraan thuisfront et cetera het gesprek aan kan gaan met een zorgcoördinator met maatschappelijk werk dat het open kan zijn en dat is een moeilijk speelveld wellicht maar dat moet open zijn. En als die gesprekken plaatsvinden met de maatschappelijk werker moet duidelijk zijn dat de veteraan weet dat daar ook de abdij van toepassing is. Ik ik zie het even niet. Ik ben geen specialist op de abdoe zeg ik erbij. Maar volgens mij gaat het nederlands veteraan stuurt niet over de verkoop van mijn geliefde vijfendertig of onderzeeërs. Als we echt u maar gaat het over mensen en daar daar zit natuurlijk een heel groot verschil. Dus nogmaals, ik ben niet de specialist. Maar ik zou in alle openheid willen meegeven. Daar is heel goed naar te kijken voor de bescherming van het karakter van de gesprekken, ook dan de vraag van de heer balster als het gaat over hoe de uitvoering van de nota wel doen dan zou ik

[0:32:27] zou ik een aantal op uw verzoek graag suggesties willen meegeven is helemaal. Ik sluit graag aan bij de opmerkingen over iets over rapport. Ik heb hier voor me liggen. Pagina eenenzeventig staan alle conclusies die zouden terug moeten vinden zijn. Wat ik net zei werd nota is controle. Dus wat zou wellicht nu wellicht een ander gesprek. U kunnen meegeven. Is dat alles wat beschrijvend is over de organisaties fantastisch bijlage. Maar alles wat gaat over nazorg vragenlijst over isaf ga ikzelf in zeventien aanbevelingen staan. Hetzelfde geldt voor het rapport waardoor de heer van grinsven al genoemd. Dat is deze aanbeveling onderzoeks ik zwanen met rapport. Dat weten. Voorzitter, ik zal het een stuk makkelijker. Maar hier gaat het over om per artikel uit te leggen. Wat hebben we gedaan. Wat gaan we doen en dan haal ik de motie van wijngaarden door uw kamer helemaal met z'n allen ondersteund. Twee jaar geleden de motie van de heer van wijngaarden tweeëntwintig juni twintig, eenentwintig, waarin u vraagt ga eens doen. Meneer balster tegen defensie. Ga iets doen wat de wet nodig heeft. Dus overtollig naar die bijlage. Prima dat je het beschrijft. Maar wat moet u kunnen controleren en dat is de simpele maar moeilijke vraag hoe gaat het met de veteraan in als een diversiteit. Hoe gaat het met het thuisfront. Hoe gaat het met de actief de en hoe gaat het met de militaire oorlog die slachtoffers. Dat moet u zeg maar heel snel kunnen zien en dan moet je als kamer vooruit kunnen kijken wat is nodig in de toekomst meer zorg coördinatoren die maatschappelijk werk. Wellicht kunnen wij de taak als u voor de volgende keer resultaat en een missie moet goedkeuren

[0:34:02] en u derde termijn aangeeft. Wij zijn de uit op leven en dood. Kunt u dan voldoende garanderen dat de voor tijdens nazorg aanwezig is, dat alles voor het thuisfront gegarandeerd is en niet beschrijvend, en niet alleen met feiten, maar met beleid voor de toekomst.

[0:34:19] Voorzitter,

[0:34:22] Dankuwel, mevrouw van esch, mevrouw eijsink. Dan kom ik toch weer bij u terug. Meneer van geen cent voor de vraag van de heer van haga.

[0:34:32] De laatste punt op. Het gaat over indienen.

[0:34:37] Er is veel over te doen geweest. Afgelopen jaren natuurlijk zij op veertien juni debat met de kamer over als het goed is, want de timing is nog niet vastgesteld. Heb ik bewerkt en het veteranen platform heeft een keer officiële communicatie over uitgegeven. Één keer naar de uitkomsten van bij de presentatie van het onderzoek. Één keer een oproep aan de kamer aan u allen om een vervolg eraan te hangen en één keer op de tweede kabinetsreactie in december afgelopen jaar

[0:35:01] waar bij wij eigenlijk gezegd hebben. Bedankt voor de excuses aan de veteranen, maar het zou misschien beter zijn als we publiekelijk toegeven dat dit onderzoek niet gebalanceerd is niet aan de opdracht voldoet.

[0:35:14] Alles uit de context haalt erop geënt is op nederland aan de schandpaal te nagelen. Wat betreft geweld gebruikt en dat daarmee dus alle nederlandse militairen impliciet worden beschuldigd

[0:35:28] dat daar actief wordt gebracht dat iedereen die daar iets gedaan heeft naar nederland zichtbaar slechte zaak heeft gedaan en dat dat treft middel tweehonderd duizend militairen veteranen

[0:35:39] en dat beeld is blijven hangen. Dat is geschapen bewust zo in onze ogen en ik vind dat de politiek daar meer balans in moet brengen.

[0:35:49] Zegt.

[0:35:50] Er moet erkennen dat dat is heel simpel want het zijn gewoon feiten die papier staan tweeduizend zestien heeft het kabinet opdracht gegeven om dit te onderzoeken breed alle facetten, zowel gebruikt niet geweld gebruikt alle partijen en dat hebben ze gedaan. Dat kan iedereen die kan lezen kan concluderen. Dat is niet gebeurd. Dat is een open conclusie.

[0:36:08] Het is fijn om dat toe te geven en vervolgens zeggen van nou. Het feit dat iedereen beschuldigd wordt eenzijdig. Dat is niet helemaal de bedoeling geweest is iets waar dus openlijk toegeven dat er heel veel militairen daar opgetreden hebben naar eer en geweten en ook heel veel goeds hebben gedaan

[0:36:23] en dat er helaas ook dingen fout zijn gegaan. Dat zal niemand ontkennen. By the way van twee kanten.

[0:36:28] Dus in die zin. Ik denk dat onze communicatie daar heel helder in is. Als je daar wil lezen, wil ik het graag nog een keer beschikbaar stellen. Is ook beschikbaar op de site

[0:36:36] en ik hoop dat het volgende week ook ter sprake wordt gebracht in het debat met met kabinet ben zeer benieuwd hoe het kabinet daarop gaat reageren.

[0:36:44] Dankuwel.

[0:36:46] Dank meneer geen sen helder verhaal meneer ooit een keer was er ook nog een vraag gaat.

[0:36:56] Dat nog wel even duidelijk maken dat de wmo sinds negentien, vijfenveertig een particulier initiatief is en wordt gefinancierd, niet door het ministerie van defensie door het v fonds. Als je weet dat wij dat sinds die periode doen is dat er een dankbaarheid waarbij aan de andere kant kan zeggen, zou de schat plechtigheid bij de werkgever moest liggen. Zijn vraag ging over die vier procent en de twaalf en half. Er zijn twee verschillende componenten. De vier procent zijn de mensen de veteranen en of die slachtoffers die bijzondere aandacht vragen van honderd tweeduizend veteranen de twaalf en half duizend zijnde militaire oorlogs en dienst slachtoffers die niet zoals wij hier zitten bij ons allemaal bekend zijn, maar wel bij het ministerie van defensie, en wel degelijk vraag vaak om zorg en aandacht vragen want we hebben gevraagd is van ontschotting en ontsluiting om ook deze mensen te kunnen bereiken met datgene wat we kunnen bieden wat ze nodig hebben. Vaak zien we met name met de mensen die getraumatiseerd zijn dat er veel leed achter de voordeur is

[0:37:56] veel geweld, maar ook vaak dat de partner en de kinderen eerder in de gaten hebben als er het zo mag noemen wat mijn pa of vader aan de hand is

[0:38:04] en er wordt nog misschien te benadrukken. Dat betekent ook dat er zeer ernstige familiaire omstandigheden voordoen. Vandaar ook de optie om ook met het leger des heils te praten want wij hebben ook met huis uithuiszettingen te maken en dat betekent ook de rest van opvang voor

[0:38:20] heel veel mensen verkeren uitdrukking. Meneer de voorzitter, ik verrek zozeer ervoor naar iedereen die kunnen en durven soms nog niet uit de kast komen ten aanzien van hetgene waar ze mee zitten en we hebben gevraagd aan defensie ontsluit sluit dat schot, zodat we zicht hebben op deze mensen en we kunnen bieden in gezamenlijkheid wat ze nodig hebben. Dus nogmaals twee verschillende getallen vier procent gaat over de mensen die aandacht vragen van honderd tweeduizend veteranen en de twaalf en half duizend zijn militaire oorlogs en dienst slachtoffers die alleen bekend zijn bij defensie

[0:38:52] dat de toelichting op het vraag.

[0:38:55] Helder dankuwel. Dan gaan we naar de vraag van meneer boswijk.

[0:38:59] Ja. Dankuwel. Voorzitter, het debat over indien is dat als het goed is als ik heel en vinden het week schema. Volgende week woensdag. Dus ik hoop niet dat het verplaatst gaat worden. Want ik heb me afgelopen weekend helemaal ingelezen.

[0:39:13] Ik had een vraag aan generaal hoefsloot u gaf aan dat gaat heel ontzettend veel goed ik helemaal eens. Het veteranen instituut doet heel veel goede dingen en alle waardering daarvoor tegelijkertijd concludeerden we net wel. Er is ook een percentages wat de vragenlijst niet invult. Die weet ik weet er dus niet te bereiken en ik moet zeggen dat ik op verschillende werkbezoeken. Afgelopen jaar en vier verschillende berichtjes en telefoongesprekken dat af en toe mij die berichten wel bereiken en dat ik dan merk dat er toch een soort drempel is en misschien komt het door het woord instituut dat er een drempel is tussen veteranen om uiteindelijk om hulp te vragen en dat uiteindelijk die hulpvraag pas op op via informele kanalen komt of door initiatieven zoals het afhangen of knak, wat natuurlijk heel erg goed is. Maar dat zijn vaak initiatieven die soms toch informeel zijn georganiseerd of heel erg hangen op één persoon die dat allemaal in zijn vrije tijd moet doen. Dus ik ben wel benieuwd naar uw reflectie hierop en hoe we kunnen zorgen dat deze initiatieven die heel goed zijn hoe we die kunnen versterken. En daar eigenlijk een beetje in het verlengde op. Maar nu ook eigenlijk aan de heer oude gierige geven. Maar ik kan me ook voorstellen. De heer hoefsloot misschien ook wel een reflectie daarop wil geven is. We kijken natuurlijk nu heel erg naar de veteraan. Maar het gaat natuurlijk ook wel eens over de dienst slachtoffers. Dus misschien mensen die geen veteraan zijn, maar tijdens het werk wel gewond zijn geraakt hoe het daarmee gaat en in het bijzonder ook naar breder dan alleen de militaire misschien ook naar de boa's ambulance personeel politie omdat nauwelijks zien. Er zijn inmiddels een paar informele initiatieven vanuit veteranen die ook zorgen voor boa's hier in den haag of ambulance personeel in het midden van nederland. Omdat is soms tegen dezelfde problemen aanlopen. Hoe is die samenwerking zie jullie daar mogelijkheden om wat aan kruisbestuiving te doen zonder dat allemaal dubbel werk doen.

[0:41:08] Dat was.

[0:41:12] Hammelburg uw vraag alstublieft.

[0:41:14] Ja. Dankuwel. Voorzitter, en ik worstel ik worstel nog steeds een beetje met mevrouw eijsink, zegt de de zorgcoördinator aan de wet moet. Dat is bedoeld te doen wij dat als kamer kunnen controleren.

[0:41:27] En

[0:41:29] eigenlijk ben ik nog op zoek naar wat extra concrete handvatten. Als u nou nu nog in de kamer zou zitten zou volgens mij erg gezellig zijn, zie ik ook aan de interactie met voorzitter het rapport. Welke eisen zou je dan vervolgens stellen want ik hoor met de zorgcoördinator een persoon zorgen dat je achter de voordeur komt dat je het gesprek kunt aangaande fantastische initiatieven en programma's die het veteranen instituut ook allemaal heeft mij hoe het in elkaar grijpt. En toch mist er wat ik geloof niet dat het kwade wil is daar ben ik van overtuigd, maar heeft te maken. Puur en alleen met capaciteit met menskracht of zit er nog meer acht gaat er nog meer achter schuil.

[0:42:11] Akkoord. Dan gaan we naar luisteren naar meneer hoefsloot voor de vragen die zijn gesteld.

[0:42:17] Ja. Dankuwel. Voorzitter,

[0:42:22] wij weten natuurlijk dat een aantal veteranen gewoon niet of heel slecht bereikbaar zijn. Die komen niet vanzelf naar ons toe. Dat heeft denk ik er ook mee te maken dat niet iedere veteraan een militair weet dat wij onafhankelijk zijn van defensie

[0:42:36] en aan de andere kant is dat ook niet helemaal waar want er wordt natuurlijk wel betaald door onze minister. Sterker nog, wij voeren het federale beleid natuurlijk uit fondsen voor onze minister grotendeels. Dus daar zit wel daar zit daar wringt het wel. Laat ik het zo maar zeggen.

[0:42:50] Net zoals ze initiatief als knak en andere initiatieven die er zijn vangen wij af en toe ook bericht op. Soms gebeurt dat omdat ik met iemand in de auto zit en praten we over collega's of ex collega's en zo komt er een controle daar heel klein team voor. We noemen dat het rood aan team richard ondersteuningsteam die mensen echt daadwerkelijk opzoeken al zitten zonder de brug bij wijze spreken. Het eerste gesprek aangaan. Dat zijn ervaringsdeskundige omdat ze zelf misschien trauma hebben gehad. Ptss of een partner en die proberen ze dan het zorgsysteem te krijgen daarvan je echt niet niet alles maar. Dus er zullen er altijd zijn die die onbereikbaar blijven

[0:43:26] omdat ze gewoon ook geen geen zorg willen. Dus dat is heel moeilijk. Weet ik ook niet direct de oplossing voor u had het ook over samenwerking met politie, boa enzovoorts. U weet waarschijnlijk dat wij driehonderd cliënten per jaar van de politie behandelen. Als je het hebt over maatschappelijk werk

[0:43:45] politie heeft aangegeven dat ze het zelf willen doen. Dus die trekken de stekker eruit met ingang van volgend jaar. Daar maak me grote zorgen over heb ik ook een brief over geschreven naar de korpsbeheerder.

[0:43:55] Maar ze vinden het toch dat ze dat zelf moeten doen voor hun eigen mensen. Dan weten we uit uit de praktijk dat heel veel politiemensen een politiemensen niet met een probleem bij de politie terecht willen. Hetzelfde geldt natuurlijk voor militaire of militairen die naar defensie willen. Daarom heb je een onafhankelijk instituut nodigen we alle kennis en expertise zit daar zouden wij best wel willen verbreden. Hebben we ook meegenomen in ons in ons eigen meerjarenplan. Je bent toch afhankelijk van van andere partijen. Dus op moment dat ze dat niet doen of niet willen. Dan sta ik met mijn rug tegen de muur. Maar we weten wel dat er behoefte is

[0:44:28] dat denk ik vind is dat voldoende voor u beantwoord.

[0:44:33] Mevrouw eijsink,

[0:44:35] Dankuwel dank aan der helm voor zijn vragen. Die begrijp ik zeker en ik zou willen benadrukken dat het zeker geen onwil is maar weer hoe geef je vorm aan een controle taak van de kamer. En hoeveel je dat in. Ik kan niet anders zeggen dan. Ik heb je de wet naast me en er zijn wetsartikelen en die wetsartikelen hebben een hele praktische pragmatische invulling gekregen en er zit een memorie van toelichting bij. Dus als u die omzet iedere keer naar bijvoorbeeld vragenlijsten. Wat hebben we nodig voor een uitzending. Wat hebben we nodige informatie? Ook door door de heer van grinsven al genoemd groenten andere ook in het vorige overleg met met de federale ombudsman. Wat heeft u als kamer op dit bijvoorbeeld nodig om te zeggen van welke informatie stel zestig procent reageert niet. Wat kunnen we daaraan doen? Hoe bereiken we die hoe weet u dat het jaar erop. Hoe weet u dat het jaar erop. Wat is er gedaan. Wat is er nodig geweest als de partner van niet wil reageren of de militairen zelf niet reageert. Dat is iedere keer wel die verantwoordelijkheid heeft in het uitvragen. Het navragen niet alleen over ditjaar, maar ook over de komende jaren. Een ander voorbeeld is de inkomens voorziening in de nota van ditjaar staat het die acht keer is toegezegd ge kent voor negenenveertigduizend zevenhonderd acht euro.

[0:45:48] De ombudsman heeft zojuist laten weten dat honderd twintig klachten binnengekomen zijn over de inkomensvoorzieningen. Het is een pilaar. Één van de vijf van de veteranen werd. Waarom is er niet toegekend.

[0:45:59] Hoe vaak hoeveel niet op basis waarvan want dat is namelijk net als zorgcoördinator. Ik noem het maar even kan te bieden is. Dat kan verbieden. Als het even niet lukt. Mag ik er alsjeblieft niet een terugval hebben in een uitkering. Maar mag ik dan gaat over de tachtig procent uitkering. Mag ik dan dat dat kleine stukje bij hebben van defensie. Dat is een ander voorbeeld als het gaat om de zorg voor tijdens en na als het gaat om de geestelijke verzorging de uitzending conferenties te zijn. Ik zit tegenover partijen die dat altijd met verve ingebracht hebben. We kijken naar voor mijn collega's van de partijen als het ging om die geestelijke verzorging voor uitzending worden die wagen genomen gebeurt dat allemaal. Hoe gaat het dan want de discussie over de morele dilemmas hebben steeds meer een plek gekregen. Dus als we het hebben over de doorontwikkeling. De wet staat geestelijke verzorging. Maar dat kunt u vertalen naar deze tijd die morele dilemmas. Dus het is niet zo dat u daar voor de wet hoeft te wijzigen. De verandering. Het zit erin. Dus er is veel meer welke vragen stelt die jaarlijks wat wilt u zien in een terugblik in uiteraard cijfers, maar wel erbij. Hoeveel dossiers zijn het landelijke zorgt dit systeem uit mijn hoofd. Even acht, honderd, acht, honderd negenentachtig casus ofzo vorig jaar ook. Ik heb die van vorig jaar even bijgehaald. Dat zegt me niets.

[0:47:16] Dat zegt niets over de veteranen die wel of niet geholpen zijn.

[0:47:19] Het zegt dat men heel hard werk voor de duidelijkheid benadruk ik nog even maar weet ik niet hoe het met de veteranen gaat. Weet u of er meer middelen nodig zijn. Weet u hoe het in de toekomst verder moet. Weet u hoe het met de afghanistan veteranen gaat die orders heeft gedaan, kon douche marginaal tarief

[0:47:37] en dat is de grote groep van dertigduizend, die overigens in de overige staat van vredesmissies. Onder een negenentachtig duizend zijn er dertigduizend. Daar moet speciaal beleid komen. Dat is er, zeg ik voor de duidelijkheid, want de heer hoefsloot met z'n mensen werkt die heel hard aan de vraag is alleen hoe komt het bij u terecht beschrijvend voor u gericht. En dan pak ik afsluitend voorzitter kan nog veel meer over zeggen. Ga gaat niet doen. Maar u heeft zelf in een fantastische motie. Ik zou het niet beter kunnen beschrijven van het lid van wijngaarden gevraagd aan het ministerie om het uit te zetten, zoals gevraagd en ik zou zeggen ja heel veel daar bijlage toe en ik benadruk nog even. Het is vooral geen onwil, maar het is meer hoe controleer je dan vanuit uw kamer die taak en ik ben ervan overtuigd durf ik hardop te zeggen. Tachtig procent van de informatie is er wel

[0:48:25] en dan zou ik de controle taak en dan zou het mooi zijn. Afsluitend als een volgend jaar de wet tien jaar bestaat. Ik heb vorig jaar wel eens gezegd. Nou de wet is is eigenlijk niet meer in leven. Want als controleert en iedereen heeft het over. Het is een wet. Maar u weet niet meer wat erin staat en wat u controleert. Het zou fantastisch zijn wanneer die slag gemaakt kan worden en de vlag uit kan voor tien jaar veteranen werd met uw ondersteuning controle van de kamer.

[0:48:49] Dank voorzitter.

[0:48:52] We hebben nog een paar minuten de tijd te kijken of er nog vragen zijn, zodat zo is meneer balster.

[0:48:59] Een hele korte op wat mevrouw js ik net aangaf over of de wet wel of niet wordt uitgevoerd. Volgens mij is de conclusie duidelijk is dat hij in ieder geval niet volledig wordt uitgevoerd en ik vroeg ook een eerste termijn is dat de afgelopen jaren op een punt wel het geval geweest. Mevrouw eijsink, bijvoorbeeld in tweeduizend veertien, tweeduizend vijftien, tweeduizend zestien er toen we veteranen nota lag van mevrouw eijsink. Dag. Kijk, zo hoort het.

[0:49:23] Daar ben ik naar op zoek want het voelt een beetje nagenieten machteloosheid. Inderdaad hebben we de motie van wijngaarden gehad. We hebben daar vorig jaar ook bij de minister op aangedrongen die motie wordt uitgevoerd. Dan moet ik het over anderhalve week moet ik weer tegen de meer zeggen over de motie wordt niet uitgevoerd en er zitten we hier volgend jaar weer zeggen. De motie wordt niet uitgevoerd. Dus kortom, wat is het drukmiddel van als tweede kamer daar motie van wantrouwen indienen, maar laten we er nog een kans geven, zou ik bijna willen zeggen. Maar

[0:49:50] kunt u met mij meedenken zou tegen mevrouw eijsink willen zeggen.

[0:49:56] De openbare sessies overweging meekijken met controle taak van de kamer. Het grootste goed is overigens dat dat deze deze wet is de enige werd sinds negentien, zevenenveertig, die door alle honderdvijftig kamerleden ondersteunen en alle partijen in vak k zoals dat heet. Dus als een heel groot goed dus niet politiseren. Want dat is niet nodig is al eerder gezegd dus dat het belangrijkste. Ik denk dat we verwijst naar de centrale nota van tweeduizend dertien het veteranen besluit is in werking gaan in tweeduizend veertien en waren natuurlijk zoekende. Ik kan alleen maar zeggen. Pakte die van dertien, veertien nog eens bij. Dat zit veel meer informatie in de kamer kreeg de nota ook ietsje eerder toegestuurd, waardoor er ieder jaar ook. Dat kijkt naar de griffie dit ook nog weet een vragen ronde was dus westen hadden altijd nog een vragenronde die tijdig kon en er waren ronde tafelgesprekken zal ik u ook zeggen die besloten waren en waarom? Omdat in de beslotenheid er veel meer gezegd wordt, kan ik u vertellen en alle egeltjes city vooral niet hier aan tafel. Maar ik ik kan u verzekeren dat in de beslotenheid er veel meer overeenkomsten zijn met elkaar wilt aanvullen. Dat heb ik altijd een enorm voordeel gevonden van in beslotenheid met iedereen aan tafel zitten. Wat in die tijd organiseerde dus daar daar kan nog veel uit voortkomen en het is ook aan uw camera uiteraard om gewoon die wet erbij te pakken te zeggen we willen dat weten we willen terugblik vooruitblik welk beleid motie van wijngaarden. Ik denk dat is echt wel voor elkaar kunt krijgen als ik zal u beluisteren.

[0:51:22] Zijn er nog andere vragen. Meneer boswijk.

[0:51:25] Ja. Dank. Voorzitter, een korte vraag je ook weer aan generaal hoeft dat het ging over die veteranen dat penitentiaire inrichting in stroe. Daar hebben we ook als kamervragen over gesteld omdat de federale ombudsman hier ook iets over heeft gezegd. Er kwamen uiteindelijk daar een maand geleden antwoord op. Maar ik vond het antwoord nog vrij voorzichtig. Kan u daar iets meer over vertellen. En ook wat wij misschien mogen nog meer zouden kunnen doen want ik merk gewoon in alle antwoorden een ontzettende aarzeling.

[0:51:53] Meneer hoefsloot.

[0:51:54] Meneer voorzitter dankuwel. Ja. Wat ik u kan zeggen is dat dit nog steeds volop in ontwikkeling is, maar ook hier geldt weer dat.

[0:52:01] Vooral aan de kant van.

[0:52:03] Van vng en niet nieuwe mensen aan tafel zitten. Gelukkig zitten er ook iemand aan tafel die ook veteraan. Dus dat maakt het dus makkelijker. Maar er was vooral vanaf die kant heel veel weerstand omdat ze ook niet precies wist ervan. Hoe zit dat nbc in elkaar en kunnen ze daar wel leveren waren wat wij leveren in een in een baby. Dus kortom, er was ook heel veel onduidelijkheid. Dus het staat zeker niet stil. Maar echt heel snel gaat het ook niet. Dus ik zou zeggen

[0:52:30] we vraag in ieder geval de minister over. Maar het zou heel fijn zijn als we samen met met onze partners daar wat wat meer snelheid inbrengen.

[0:52:39] Want die mogelijkheden hebben. We gaan.

[0:52:44] Als er geen vragen meer zijn en dat lijkt het geval te zijn.

[0:52:48] Meneer de voorzitter? Mag ik u.

[0:52:49] De onderbreken meneer.

[0:52:51] Wel. Ik voelde me uitgenodigd. Meneer de voorzitter, door de heer bos. Die had het over en of de heer hoefsloot over een keer. Dus ik zal wel even de ruimte willen benutten om daar nog op in te mogen die ruimte is. Er gaat dankuwel

[0:53:07] dank voert de druk op. Nee. Wat de heer boswijk. En dat klonk heel goed in de oren benadrukt hebben het over veteranen die slachtoffers en dat wil ik ook nog even benadrukken dat het ook over die slachtoffers gaat want daar komt het wel allemaal uit voort en niet om het over de benen mogelijk te hebben. We hebben net ook een gesprek gaat over de hele zorgkant en ook de onafhankelijkheid. Vroeger was het allemaal wmo en door de transitie is dat uiteraard nu gepositioneerd zoals het is maar ik wil wel benadrukken dat de herkenning en erkenning voor de dieren slachtoffers in één adem. Ook vanuit de veteranen besluit zou heel veel waard zijn aan de erkenning van de wmo leden die niet veteraan zijn wel die slachtoffer heimelijke missie hebben uitgevoerd, koude oorlog omstandigheden meegemaakt en dan heel duaal zitten zijn wij veteraan wel of niet. En er zijn navo-landen die hebben het over vet en wordt eens en ik zou die uitnodiging een evaluatie graag mee willen nemen. Dat wil ik nog even kwijt. Dankuwel.

[0:54:02] Super. Hartelijk dank. Dan zijn we hiermee gekomen aan het eind van het eerste uur van ons gesprek. Dan gaan we er vijf minuten pauzeren. Ik dank u allen voor uw inbreng en ook voor de beantwoording van de gestelde vragen en ik nodigen u uit om als u daar tijd voor heeft ook straks op de publieke tribune plaats te nemen ook nog even te luisteren naar ervaringsdeskundigen die dadelijk aan het woord komen over vijf minuten gaan we verder.

[1:00:57] Dames en heren, we gaan weer verder met het ronde tafelgesprek

[1:01:01] en dus dat alle drie onze gasten zat al bij de vorige bijeenkomst zin dus u begrijpt hoe het in zijn werk gaat. Ik heet u van harte welkom is van groot belang voor ons om met mensen te spreken die ervaring door ervaringsdeskundige geworden. Op dit onderwerp

[1:01:22] geef ik ook altijd graag de gelegenheid om even naam uiteraard. Voor zover u namens een organisatie. Je bent op dat even te noemen en vooral ook even het punt of de punten te maken waarvan u vindt dat die van belang zijn van sommigen van u hebben we ook een peper gekregen. Dank daarvoor. Maar in ieder geval is het ook goed als je nog even mondeling toelichten. Wat voor de kern is van wat we hier naar voren wil brengen. De interesse van namens plaats van knack een veteraan misschien nog even uitleggen. Ook voor degenen die het niet weten. Het wordt ook via internet gevolgd door mensen. Wat dat precies is.

[1:01:59] Ja. Dankuwel dat robin doorn sergeant van het korps mariniers in actieve dienst en ook een veteraan inderdaad het knak. Knak is eigenlijk voortgekomen uit twee personen samen. Mijn collega's van de marechaussee ronaldo isaac

[1:02:15] eigenlijk om iets te doen voor voor mensen die niet gehoord worden ook bewustwording creëren het omtrent om mentale gezondheid. Dat deden we eerst zelf van onze eigen accountant. Maar dat het zo druk dat wij vonden dat geborgd moesten worden binnen defensie en daarbuiten zijn we social media account opgestart dat nu zesduizend volgens heeft ikzelf heb elfduizend volgers er een ook nog vijf duizend klinkt in zit. Ik ook op vijf duizend waar we alleen maar hebben over eigenlijk. Mentale gezondheid er ook verhalen delen van militairen in actieve dienst cetera die die mentaal geknakt zijn

[1:02:48] en niet gebroken. En dat is ook de leus eigenlijk mentaal zit nog een is een breuk. Maar dat losse delen het nog aan elkaar. Dus je bent niet compleet gebroken en daar roepen we op om eerder hulp te zoeken in contact te komen met elkaar en bereiken een hele grote groep mensen vaak een jongere generatie die die een andere manier niet bereikt wordt. Dus dus op die manier eigenlijk iedereen iets snot je. Ik hoop kort en bondig dat dat het een beetje een. Daarnaast heb nog een website knikt moment punten nel. Wat dient als platform waar de militaire gelijk thuisfront ook gelijk alle nummers kunnen vinden. Mochten zijn nood zijn dus ook het nummer van veteranen et cetera een soort doorgeefluik.

[1:03:24] Dat is heel helder. Dan hoor ik graag de punten die u onder de aandacht van elkaar wil brengen vandaag.

[1:03:31] Jesse en dat doe ik vond het een mooi. Hoe bereiken we die zestig procent in ieder geval niet zo maar wel met dit apparaat. Dus die die hebben we al gecoverd

[1:03:43] en waar ik het over wil hebben is is het begint bent. Ik ben geknakt en tot een jaar geleden kon ik nog schikken van dit soort berichten.

[1:03:52] Inmiddels is er een gewenning en wordt het woord ctac en geknakt veelvuldig gebruikt in de berichten die ik ontvang

[1:03:59] waar ik niet aan wil wennen is de inhoud van de vele gesprekken die volgen de strekking. Ik weet niet waar ik moet zijn. Ik heb een hulpvraag, maar nergens echt twente voor zeven terechtkunnen.

[1:04:10] Wel kunnen bellen naar het loket, maar niet geholpen kunnen worden omdat je een bepaalde status mist in of uit dienst bent

[1:04:17] die in de avond weekendje problemen naar voren komen. Alleen kan bellen tot zeventienhonderd en daarna iemand van b en w. Defensie spreekt met zeer beperkte mogelijkheden.

[1:04:26] Er kosten aan het telefoongesprek met hulpvraag verbonden zijn tot je niet gehoord voelen.

[1:04:32] We hebben een verplichting

[1:04:34] om deze hulpvraag te gaan beantwoorden dat niet doen sloop levens

[1:04:39] en kost levens, levens van mensen en hun thuisfront die zich jarenlang ingezet hebben voor vrijheid en veiligheid van anderen.

[1:04:47] Daar wil ik ook gelijk overspringen in van beperkte dan vormgeving. Hoe dan. Zoiets eruit moet zien. Het is luisteren naar de behoefte is leidend twenty voor surfen zonder extra kosten bereikbaarheid garanderen bereikbaarheid via meerdere makkelijke toegankelijke platform wat budget social media telefoon en mail via deze open source platform het doorlinken naar hetzelfde nummer de ingang anders naar het systeem loket blijft hetzelfde. Zo ben je niet afhankelijk van het woord veteraan en het imagoprobleem. Het loket onafhankelijk laten opereren, samenwerking zoeken en netwerk inzetten om de koppeling met stichting een burger, hulplijnen omtrent mentale gezondheid en overheidsinstanties zoals politie, brandweer en ambulance et cetera om tot drie d oplossingen te komen.

[1:05:28] Regie van het zorgtraject bij de zorgcoördinator neer te leggen en deze mogelijkheid te geven oplossingen buiten gebaande paden te doen

[1:05:35] en als we dit veranderd proces starten een taskforce op te richten om tijdens dit proces maatwerk te leveren, zodat, zoals de nood wat er nodig is, een voortgang te stimuleren door in innovatieve oplossingen en die te implementeren in het vernieuwde loket.

[1:05:51] Ik ga een einde maken aan mijn leven was het bericht dat ik laatst van een oud marechaussee college aan zijn vrouw van zijn vrouw kreeg.

[1:05:59] Hij was al weggestuurd bij het veteranenloket b en w kon niets betekenen in de avond.

[1:06:04] Anders dan het proces aangeven.

[1:06:07] Niemand op de telefoon op totdat iemand het gelukkig wel deed en iets begon te doen en dat was in ieder geval ik

[1:06:16] dat is het probleem

[1:06:17] dankuwel.

[1:06:20] Dank meneer inbreng. Dan gaan luisteren naar de heer van den dungen.

[1:06:26] Goedendag. Ik ben bram van een wijkagent bij de politie in nijmegen. Maar ik ben tevens ook veteraan. Ik heb van negentien achtennegentig, tweeduizend zeven werd lammert gediend. Drie keer uitgezonden en ik zit hier als vertegenwoordiger van het nova netwerk binnen de politie. Dat is opgericht door mijn collega's die boonstra en ons netwerk. Dat richt zich op en die doet het heel even tussen haakjes op de veteranen die hulpbehoevend en zorgmijdend zijn en die ook in aanraking komen met de politie. Waarom zeg ik ook even tussen haakjes omdat lang niet alle veteranen waarmee wij in aanraking komen ook hulpbehoevend of zorgmijdend zijn, maar in veel gevallen is dat wel zo. Wat doet nova op jaarbasis wij tussen de drie a vierhonderd incidenten waren veteraan bij betrokken is en de politie en ongeveer vijftig daarvan zijn ook nog een keer urgent. Dan moet je echt denken aan veteranen die zelfmoordpoging ondernemen of hebben ondernomen.

[1:07:16] Ernstige geweldsmisdrijven en dat soort dingen. En daar richten we ons op en waarin zit onze kracht door daar dus nova agenten tegenover zetten. Dus politieagenten die zelf een militaire defensie en veteranen status hebben want die kunnen in contact komen met die veteranen. Wij spreken dezelfde taal heel veel wat wij horen van veteraan is. Ik hoor niet begrepen. Dat kan ikzelf aan mijn vrouw. Mijn tot drieëntwintig jaar samen heeft al mijn uitzending meegemaakt maar begrijp toetsen, maar niet haar ouders hier vandaag aanwezig begrijpen wij ook niet. En die zullen we ook nooit begrijpen

[1:07:50] we tegenaan lopen is politie, collega's die geen militaire zijn geen defensie en veteranen achtergrond hebben staan tegenover de veteraan met die hulpvraag met die schreeuw om hulp en men begrijpt elkaar gewoon niet. Dat leidt tot frustratie, maar vooral ook confrontaties en dora dus een nova agent tegenover te zetten, kunnen wij dus die frustratie weghalen en d escalerend optreden. De drie punten waar ik het vandaag over wil hebben, is één puntje is al een stukje voorzorg, iets wat wij veel terug horen vanuit kringen bij politie, collega's, die zelf net de overstap hebben gemaakt, maar ook uit mijn eigen persoonlijke kringen is op moment dat je bij defensie komt gaat de wereld voor je open. Alles voor je geregeld bed eten tandarts ziektekosten. Alles wat moment dat defensie verlaat. Je volgt het logische loop briefje en je bent buiten die poort en dat hele netwerk valt.

[1:08:43] Voor je.

[1:08:44] En voor het overgrote deel van de militairen zal dat geen probleem zijn, maar er is een groep militairen of u dat wel een probleem is en dat is wel een groep die potentieel met ons dan uiteindelijk in aanraking komt.

[1:08:54] Wij hebben zo onze ideeën hoe we dat eventueel zullen kunnen oplossen. Het tweede punt is op moment dat wij een persoon aanlevert bij de crisisdienst

[1:09:03] zegt

[1:09:03] dienst. Deze persoon mag niet onder invloed zijn. Dat is voor elke persoon geldt dat alleen probleem is. Ik kan me geen enkele casus verzinnen waarin het militair veteraan niet onder invloed is want die veteraan die met zijn trauma zit die doet juist alcohol en drugs of combinatie van de twee gebruiken om dat trauma maar rustig te houden

[1:09:24] en wat zegt de reguliere crisisdienst, maar ook de militaire crisisdienst de deur zegt want hij zonder invloed. Wij accepteren niet. Dat kan gewoon niet. Ik heb voorgangers horen zeggen over wat er in de veteranen wet staat die zorg moet gewaarborgd zijn. Dit kan gewoon niet. En het derde punt is op met zijn persoon aanlevert bij de crisisdienst niet wetende dat de veteraan is en wij gaan weg hebben de overdracht gedaan en tijdens het gesprek met psycholoog komt naar boven. Ik ben veteraan trauma noem maar op.

[1:09:53] Dan zegt crisis is ook maar dat is niet ons vakgebied. Dus die vol gewoon een eigen protocol en die sturen die veteraan. De weg en wat wij graag zouden willen zien is dat er dan contact wordt opgenomen met veteranenloket om te verifiëren is deze persoon inderdaad veteraan en bij ja dan willen wij graag de warme overdracht doen en die veteraan doorsturen en dat gebeurt momenteel niet.

[1:10:13] En die punten wil ik graag aankaarten.

[1:10:14] Dankuwel.

[1:10:16] Dank meneer van der dingen dan de heer burgers.

[1:10:20] Dankuwel, voorzitter dankuwel voor de uitnodiging. Mijn naam is burgers

[1:10:24] een twintig jaar bij defensie gewerkt veteraan en in behoort tot de groep veteranen waar het wel goed gaat.

[1:10:32] Ik heb een defensie bewust verlaten om hun eigen ondernemer te worden west en wij zijn specialist in hoger risico beroepen. De psychiater psycholoog selectie een psychologische zorg. De reden waarom we hier eigenlijk vandaag zit is een persoonlijk verhaal ik een boek geschreven barst in de ziel en het gaat over de tragische zelfdoding van een van mijn allerbeste vrienden veteraan en zijn lijdensweg heb ik vijftien jaar van dichtbij moeten mogen meemaken

[1:11:02] en dat wil ik graag onder de aandacht brengen dat verborgen leed

[1:11:07] in met peper heb ik nog een aantal andere punten die ik bespreekbaar zou willen maken, waarvan ik denk dat zijn aandachtspunten waar we wat mee moeten

[1:11:16] en dat

[1:11:19] dat zijn zaken waarvan ik vind dat ze die aandacht verdienen. Dubbel een beetje mijn

[1:11:26] lotgenoten je naast mij want er is al veel aangekaart.

[1:11:29] Maar dat gaat in nederland ontzettend vergoed. We hebben een fantastische veteranen zorg. Echt waar. Maar er zit theater in in het systeem en die moeten echt gevuld gaan worden en snel ook en de belangrijkste zou ik willen eruit willen tillen. Dat is die acute crisisopvang die noodopvang die professioneel ingericht moet gaan worden

[1:11:50] en het bieden van time out faciliteiten als mensen teveel wordt

[1:11:54] en

[1:11:55] ik vraag graag aandacht voor die verborgen groep mensen die zorgmijders zoals ik ze ook in het boek noemen die onder de radar blijven maar die onvoorstelbaar veel leed met zich meedragen. En wat niet gezien en gehoord wordt

[1:12:11] om een indruk te geven van waar we het nu over heb ik wordt regelmatig benaderd door mensen die de wanhoop nabij zijn de afgelopen driekwart jaar bij benadering. Weet ik al van vier subsidies

[1:12:23] die niet bekend zijn bij het en of die niet bekend zijn bij het veteraneninstituut en het zijn veteranen die onder andere bij mijn collega's van de politie werkzaam zijn geweest.

[1:12:33] Vaak zijn deze mensen ten einde raad en weet ook niet waar ze terechtkunnen. Ondanks alle voorzieningen die ze hebben

[1:12:42] de mogelijkheden die er zijn. Toch weten dit soort veteranen niet de weg te vinden naar de juiste instanties in de juiste hulp en ik vraag me sterk af waarom. En als ik teruggaan naar het verleden van mijn vriend

[1:12:56] die die zo tragisch aan zijn einde gekomen is

[1:12:59] dan merk je dat

[1:13:00] schuld schaamte

[1:13:03] onbegrip vanuit de organisatie ook hele belangrijke factoren zijn, waardoor het zo mis kan gaan en ik zou willen vragen meer aandacht te besteden aan preventie

[1:13:13] veel vroeger ingrijpen

[1:13:16] en ik wil ook een korte blik werpen op de toekomst van wat er op ons af gaat komen en dat we daar ook moet op voorsorteren. Dan denk ik dat ik alles wel genoemd. Voorzitter.

[1:13:26] Dank.

[1:13:28] Zeer veel dank voor ook uw toelichting. Voordat ik de kamerleden gelegenheid geven om vragen te stellen, heet ik in ons midden welkom, mevrouw piri van de partij van de arbeid verder bij bent. We gaan weer eventjes en blokjes. Tweede vraag stellen. Meneer van asten twee vragen van uw kant.

[1:13:46] Mevrouw hier op het juiste moment binnengekomen. De zeer indrukwekkende inleiding van alle drie. Dus dank daarvoor je voor een blok gehad met zeg ik met alle respect. Dat gaat eigenlijk over de cijfertjes en hier kan gewoon de persoonlijke verhalen boven

[1:13:59] en ik de heer in toorn noemde een specifiek voorbeeld waar hij volgens mij. Ik hoop het leven heeft kunnen redden. Maar het is natuurlijk al schrikbarend zo ver heeft moeten komen dat deze genen

[1:14:13] eigenlijk bijna geen uitweg meer zag. En gelukkig was heer in toorn daar. Hij had het zelf over.

[1:14:20] Ja, nieuwe wijze van eigenlijk de laatste redmiddel twente voor zeven bereikbaar zijn. Maar waar denkt hij zelf aan moeten we moeten we een nieuw nummer in het leven roepen. Hebben we een en twee. We hebben een en drie moet dat er een één vijf een veteraan bijvoorbeeld zijn is dat voldoende moet daar nog van alles onderkomen te hangen

[1:14:42] en dan wel een compleet andere orde. Maar ik ga het de heer van er toch vragen waren er net ook al eventjes over. Misschien kan hij daar iets meer over vertellen. We hebben

[1:14:51] irak uitzendingen, afghanistan uitzendingen. Er zijn ook flink wat politieagenten uitgezonden. Ik denk dat het om en nabij de duizend zijn geweest. Agenten die zij aan zij met militaire hebben gewerkt met marechaussee hebben gewerkt militairen die de veteranen status hebben gekregen en die agenten hebben niet gekregen. Die kunnen geen aanspraak maken op bijzondere zorgplicht

[1:15:09] zou willen weten of of de heer van der ook deze mensen spreekt en of hij hoeft niet te zeggen of die van mening is dat deze rene ook die zorgplicht voor veteranen staan zou moeten krijgen. Maar of ik inderdaad bij het juiste eind hebt dat deze mensen

[1:15:24] daadwerkelijk bij de politie werken en dat het ook een beetje vreemd. Dus dat zijn niet de veteraan status hebben.

[1:15:28] Dankuwel. Meneer boswijk.

[1:15:31] Ja. Dank, voorzitter inderdaad sluit me aan bij collega's val, zodat het indrukwekkende verhalen zijn en aansluitend de eerste vraag van de heer valstar aan de heer in toorn al maken maar even heel even concreet natuurlijk net de vorige ronde tafel gehad met met de de veertig procent. Die die wel op de radar is in de enquete in de zestig procent niet. Wij hebben inderdaad misschien wel de beste zorg ter wereld, maar nog niet goed genoeg. Wat zou er inderdaad concreet nodig zijn om uiteindelijk en misschien zul je d zesenzestig zijn nooit helemaal gaan bereiken. Maar die dat die groep groter te maken, zou dan bijvoorbeeld knaken een soort structureel onderdeel moeten worden van het veteranen instituut. Want we hoeven niet het wiel opnieuw uit te vinden denk ik denk dat dat de werkwijze werkt alleen wat is er nodig om dat goed te borgen en ik had nog een vraag aan de heer burgers over die want daar weet ikzelf niet zo heel veel over hoe die noodopvang eruitziet. Waar hebben we dan eigenlijk over. En wat wat zou uw ideaalbeeld. Hoe zou dat eruit moeten gaan zien.

[1:16:34] Ja. Dankuwel meneer boswijk, meneer intern kunt u reageren op de vragen die gesteld zijn?

[1:16:42] Kan ik zeker even kijken. We beginnen met die.

[1:16:45] Van.

[1:16:46] De heer peter begin ik dan eens kijken.

[1:16:50] Ja.

[1:16:54] Even kijken. Nee,

[1:16:58] te kijken. Het huidige veteranenloket het systeem dat erachter zit met het landelijk zorg deel van de veteranen. Dat dat moet je niet laten. Dan moet je niet wegdoen.

[1:17:08] Waar waar ik voor pleit is is dat er veel dat de uitbreiding moet zijn. Dat zijn de punten die ik net genoemd heb. Ik kan ze mag ik opnoemen als dat als dat prettig is. Maar de reserve bereikbaarheid het integraal overleg die direct na na vijf uur bereikbaar zijn. Ook in het weekend. Want de problemen komen niet wanneer je aan het werk bent. Problemen komt je stil zit en thuis bent en de demonen eigenlijk een beetje op je afkomen je naar de drank fles grijpt dat ze moment en dan is een bmw die die geen die niet alle mogelijkheden heeft om te doen wat nodig is, is dan te weinig die die door moet doen aan de volgende dag een overdracht is. Daarnaast als je kijkt naar de kosten. Als je als je als je als je mentale problematiek hebt zit er na negentien na. Het was. Dat kan het niet hardmaken. Maar er zit vaak financiële problematiek aan vast als je moet gaan betalen voor

[1:17:57] om iemand te spreken en je bent veteraan. Dat is gewoon een no go. Als je niet lekker in je vel zitten. Ik heb het zelf meegemaakt. Ik weet ik weet hoe die hoe dat is om in die situatie te zitten als je mentaal op bent dan heb je geen energie voordat soort zaken. Dan moeten tegelijk bereikbaar zijn en ik geloof heel erg capaciteitsuitbreiding. Ik geloof heel erg in samenwerking. Ik denk dat, zoals het veteranenloket aan zich als je dat zou uitbreiden met capaciteit samenwerking zoeken met defensie, maar wel onafhankelijk laten opereren, zodat het zodat de zorgcoördinator ook veel meer regie krijgt en dat er het kastje naar de muur. Ook gaat verdwijnen. Op die manier dat je dan de plank wel raak gaat slaan.

[1:18:38] Jazeker. Meneer vos in verheldering. Want.

[1:18:40] Ik zie op de website van het veteranenloket. Er staat gewoon is vierentwintig uur per dag zeven dagen per week bereikbaar. Maar het komt. Er is om zeep op neer dat dat niet het geval is.

[1:18:48] Er staat er ook de stad. Als je verder leest dan staat er ook vanaf vijf uur gaat het een b en w een maatschappelijk werker van defensie als goed is.

[1:18:59] Meneer bos gaat uw gang?

[1:19:00] Dagvoorzitter en daarna als ik dan nog even iets concreter maken, zou dat dan. Wat zou er nodig zijn als een capaciteitsuitbreiding zouden willen, zou dat dan inhouden dat je.

[1:19:10] Voorbeeld,

[1:19:10] Mensen die bij julia zijn gehaakt dat die misschien wel fysiek bij het veteraneninstituut gaan zitten en dezelfde faciliteiten krijgen dat jullie zorgen vier juli social media kanalen dat dat het uiteindelijk doorgeschakeld wordt naar de organisatie erachter aan en dat dat ook structureel gefinancierd wordt. Als ik heel even plat slaan.

[1:19:30] Dat is twee tweeledig aan de ene kant wil je in de in hetzelfde loket is fysiek aanwezig. Wil je meer capaciteit zul je die maatschappelijk werker hebben zitten plussen lotgenoot zullen er integraal direct overleg kan plaatsvinden. Daarnaast kun je loket hetzelfde houden. Maar bijvoorbeeld het woord veteraan. Dat heeft een bepaalde imago. Een laatste uit onderzoek is gekomen dat vaak gefocust op de leidende veteranen dat een één tweetje is vorig jaar ook over gesproken dat daar best wel wat imagoschade zit. Ik geloof veel meer in dat je verschillende ingangen zo gevoeld via krap. Maar dat kunnen andere ingangen die in hetzelfde systeem komen. Dus waar je feeling mee hebben wij wel dienst wrak van het kcc. Ik heb het over de commando family foundation dat je uiteindelijk als je dat borg dat je dus via andere wegen in hetzelfde systeem dus aan de achterkant is het allemaal hetzelfde systeem geregeld. Maar je komt via een andere kant binnen.

[1:20:23] Dan denk ik dat wanneer naar meneer van der dingen kunnen

[1:20:27] interim. Wilt u even de microfoon uitzetten. Dankuwel.

[1:20:30] Ik kan daar heel kort op antwoorden. Ik ken ook meerdere politie, collega's die geen militaire zijn, maar wel uitgezonden zijn geweest. De meest recente is degene is een collega's. Maar die heeft een jaar in mali gezeten met de marechaussee collega naast hem en die marechaussee collega's die komt thuis. Die is veteraan. Want die is militair en hij komt thuis en hij is het niet. En even los van wat ik daarvan vind weet ik dat er inderdaad aardig wat discussies over zijn. Dus en zo ook voor andere die militaire status verdiende ja of nee.

[1:21:05] Heer burgers,

[1:21:07] Dankuwel. Voorzitter,

[1:21:09] meneer boswijk vroeg over hoe dat er noodopvang op dit moment geregeld is.

[1:21:14] Wij hebben een papieren werkelijkheid en een praktijk. Wij hebben. Ik weet bijvoorbeeld van het veteranen intensieve behandeling unit dat ze twee opvangplekken hebben

[1:21:25] die niet of nauwelijks gebruikt worden. De ggz in utrecht heeft een opvang. Dat is een een isoleercel

[1:21:36] en bij van mij komen heel veel berichten vanuit de particuliere sector dat mensen privé veteraan in huis nemen die in de crisis zitten.

[1:21:47] Ik weet dat het op het prachtige initiatief in door het nfi zijn een aantal hotelkamers ingericht. Maar het probleem daar is dat als je het hebt over acute

[1:21:57] crisis dat je daar ook vierentwintig, zeven zorg voor moeten hebben en dat wordt niet gefaciliteerd om redenen

[1:22:04] hoe zou ik de crisisopvang willen zien? Ik spreek dan vanuit mijn professie als psycholoog.

[1:22:12] Dat moet de professionals zijn in mijn beleving die liefst ook veteraan zijn of uit hoog risico sector komen en weten wat er speelt takes one, to know one, iets wat bram ook verteld dat je aansluiting hebt met speciale agenten.

[1:22:29] Want hoe het nu gaat gaat het niet goed en ik wil daar toch eens een voorbeeld van geven dat hoe dat dat de praktijk werkt en dat heb ik uit de eerste hand en oud mag collega's van mij die

[1:22:40] kampt al jaren met psychische klachten en die is uiteindelijk in een soort van

[1:22:47] psychose geraakt thuis waarin die in zijn ondergoed op straat met een schil mes in zijn hand en een appeltje in andere hand op een hekje is gaan zitten. Er komt een melding van een verward persoon.

[1:22:57] Er komen een aantal politie auto's op af met grof geweld gaat dat dan de de combi en zichtbaar en die meneer die komt in een politiecel terecht en uiteindelijk blijkt dat er dan een dat het een veteraan is die

[1:23:14] doorgedraaid is

[1:23:16] het verderop. Want dan krijg je een

[1:23:18] bureaucratisch protocol waarin de regio dienst opgetuigd gaat worden en een wereldvreemde psychiater uiteindelijk

[1:23:25] bereid is om daar midden in de nacht naar toe te komen op een beetje te gaan zitten en vraagt van wat wat er aan de hand is dat wederzijds onbegrip

[1:23:34] is enorm. Daar zit een enorm gat tussen en het eindigt ermee dat je als het al toestaat om dat drank en drugs in het spel zijn, wordt de medicatie kalmerende medicatie toegediend.

[1:23:44] In de ochtend wordt meneer af gehoord door de collega's van de politie krijgt een straat en een huisverbod en staat op straat en dat is dan de opvang.

[1:23:55] Dit is

[1:23:56] dit is geen en is een verhaal. Dit komt regelmatig voor en vanuit mijn verleden heb ik daar ook ervaring mee. Ik heb veel samengewerkt met mijn politie, collega's en redenen we nogal eens wat basis politie zorg samen en daar kwamen dus ook dit soort dingen tegen. En wat mij nou in al die jaren duidelijk geworden is dat veteranen of hoger risico beroep mensen.

[1:24:18] Dat is toch een speciale tak van sport. Zij hebben hoe kan ik het beste uitdrukken? Zij gedijen bij mensen waarvan ze het vertrouwen hebben. Jij begrijpt mij en met name dat begrip is zo belangrijk

[1:24:32] en als ik in welke hoedanigheid als psycholoog mijn vaak kenbaar maakt van joh. Ik ben een van je. Ik ben veteraan met mensen die in de in de crisis zitten dan zie je ze ontdooien. Dan gaat die rugzak gaat af en dan komt het verhaal en dan vertrouwens. En als ik je kan helpen. Dat is een tweede. Ik probeer je naar het engels i te begeleiden.

[1:24:52] Maar dat zou die die noodopvang om nat shell professionals die hoogopgeleid zijn die vierentwintig uur zeven beschikbaar zijn die landelijke dekking hebben

[1:25:02] en die erop afgestuurd worden om die eerste crisisopvang te doen. De eerste triage en daarna een beslissing maken een professionele beslissing. Welke zorg gaan we deze mensen nu het best geleide maatwerk.

[1:25:16] Maar eerst moet die angel eruit.

[1:25:19] Want

[1:25:20] als je die angel bij een veteraan die in crisis zit er niet uithaalt.

[1:25:25] Dan kan die herbeleving zo groot zijn dat het zelfs gewelddadig gaat worden

[1:25:29] en dan gaat zo'n man of vrouw gaat het strafrecht keten in waar hij niet thuishoort

[1:25:34] en ik denk dat als je een noodopvang en crisis dienst optuigt en robin gaf er ook al suggesties voor een bram is er ook al mee bezig. Als je dat professioneel doet en anders kijk ik ook heel erg met samenwerking met de politie.

[1:25:49] Dan denk ik dat je daar enorm veel winst behaald en even een verhaal afmaken dat met deze manier uiteindelijk afgelopen is hetzelfde. Die ging dicht. Dat was toevallig een veteraan bij de politie die kwam erachter dat het een veteraan was zij diezelfde open want anders vecht die zich naar buiten en ging naar binnen veteraan naar veteraan is een gesprek komt goed. Uiteindelijk is het nu zo uit de dienst uit is er een afspraak gemaakt met de politie dat op het moment dat hij weer in het rood dreigt te schieten die de voordeur open dat die één en twee. Dan weten ze dat er een afspraak op zijn locatie is dan nemen ze twee spelletjes mee. Gaat het een spuitje. Als die uitgaat in het ene been andere been is de ambulance onderweg kan rustig in het ziekenhuis bijkomen en dan is de crisis opgelost.

[1:26:38] Maar dat vergt wel inspanning

[1:26:41] en dat vraagt iets van defensie. Om daar eens goed naar te kijken om dat goed te gaan inrichten en ik denk dat dat een belangrijke

[1:26:51] opdracht voor defensie zou kunnen zijn. Want hier gaat het vaak mis met alle gevolgen van dien. Want dan krijg je dus in het weekend dat er een telefoontje. Ik maak er een einde aan.

[1:27:01] Hij staat ook met handen en voeten gebonden weet het ook niet kan ook maar een nummer bellen professionals kunnen misschien net dat zetje geven om van te houden en zorgen dat je meteen een systeem opgenomen wordt.

[1:27:13] Dat zou mijn pleidooi zijn.

[1:27:16] Hartelijk dank u zeer. Dan gaan we denk ik door naar de vragen van meneer hammelburg gaat uw gang.

[1:27:24] Dankuwel. Voorzitter, en ik toch blij dat u hier bent en dat u ook bereid bent om uw verhaal te delen en dat een andere want

[1:27:33] met respect voor iedereen om u heen en alle andere dit dit maakt het wel heel veel impact in te zetten. Gesprek van het eerste uur ook heel erg in het in perspectief.

[1:27:43] Ik kijk eerst even naar de heer in te hoorn. Want u zegt eigenlijk. We moeten het. We moeten de middelen die er zijn verbreden. Maar ik hoor nog steeds dat en dat sluit ook een beetje terug op wat de heer burgers duur van den dungen zeggen eigenlijk zelf ook dat het niet alleen gaat over een loket die op verschillende manieren in de moderne een vorm die toegankelijk is en meer vertrouwelijk vertrouwelijk voelt bijvoorbeeld via knap. Maar het vraagt dus eigenlijk veel intensiever manier van zorg waarbij je echt die zestig procent. Voor zover dat kan zo goed in beeld krijgt op individueel niveau en dus ook geregistreerd bijna haast in in de systemen van politie ambulancediensten een in twee haast een sterretje op de rest weet dat hier een veteraan woont, weet dat dit een veteraan is dat. Dat is nogal wat zodat je die gerichte zorg ook kunt geven. Ik begin even bij de heer in toorn met de vraag is dat dat ik noem het dan maar even met alle respect voor wat u doet en maar passieve loket ofwel in welke vorm is dat voldoende of moet er dus veel meer gebeuren ook volgens u dat het meer proactief gaat in een heel andere manier van denken over het systeem in dezelfde vraag dan toch even aan de heer burgers en dan tweede vraag aan de heer van den dungen

[1:28:55] wilde in de vorige ronde hadden we het gesprek over de samenwerking tussen politie en defensie. Dan weet ik niet in uw hoedanigheid bij de politie hoeven zich prettig voelt om deze vraag te beantwoorden. Dus u mag kiezen,

[1:29:06] maar we horen net dat die samenwerking op losse schroeven staat

[1:29:10] is dat zo. En zijn die overeenkomsten niet toch zo belangrijk dat dat die samenwerking veteranen zorgen wat met bij de politie meewerken. Misschien ook bij ambulance personeel

[1:29:21] dat er toch integraal moet worden aangepakt.

[1:29:26] Mevrouw piri heeft ook voor twee vragen.

[1:29:29] Ja. Dankuwel en mijn excuses dat ik te laat was. Maar zege zeker geen spijt van om.

[1:29:38] We hebben vaak hele andere vergaderingen hier in de kamer en zeer onder de indruk in ieder geval van uw persoonlijke verhaal. De stank ook voor de bereidheid om die het kan vertellen. Mijn vraag is eigenlijk meer.

[1:29:51] Ik neem aan dat het ook niet de eerste keer is dat u u ervaringen deelt ook bijvoorbeeld met mensen van defensie. Wat waren tot nu toe volgens u toch de de drempels, waardoor het nog niet zo geregeld is. Zoals u het graag zou willen zien is dat misschien toch dat u geluid niet goed genoeg gehoord wordt wordt die zorgplicht minder gevoerd is dat een financieel plaatje. Wat is volgens u. De reden

[1:30:21] waarom die eerdere geluiden ook vanuit u en uw organisaties nog niet zijn opgepakt. Mijn tweede vraag. Voorzitter zou zijn. Er is altijd een en ik weet niet of u daar een antwoord op wil geven op of kunt geven is altijd veel discussie natuurlijk over wie is een veteraan

[1:30:37] en het maakt nogal uit voor de zorgplicht die daar natuurlijk bij komt. Kijken. U advies voor ons. Welke aspecten vindt u belangrijk om in ieder geval mee te wegen. Als je gaat kijken naar wie is een veteraan. Hoe zou u willen dat de politiek daarnaar kijkt.

[1:30:57] Dankuwel. Ik neem aan dat uw vragen beantwoord kunnen worden. Door

[1:31:01] wie er ook wil reageren, moeten we het zomaar zien. Prima. En meneer hammelburg heeft zich primair gericht op de heer burger voor zijn. Eerste vraag. Misschien dat er eerst op reageren alsjeblieft.

[1:31:16] Juist. Dat wil ik zeker kijken.

[1:31:21] Ik kijk loket zo'n loket op de achtergrond achtergrond. Ingrid meneer. Wat gebeurt dat er wat is aan de voorkant. We hebben met knak wel wat mogelijkheden wat we doen natuurlijk een bewustwording die we creëren. Maar daarna. Daarnaast merk ik heel veel dat we proberen via oude manieren een nieuwe doelgroep te bereiken en dat doen we niet op een goede manier want want een nieuwe doelgroep. De jongere veteranen die die zit in een andere generatie die leveren meer met een telefoon op social media op andere platformen. Daar moet je veel meer insteken actief. Dan moet je niet doen door te te gaan bedenken. Een goed idee te gaan bedenken. Dat betekent dat je moet gaan de veteranen jongere veteranen ambassadeurs het social media zitten vol vol mee gaat betrekken bij dat soort ideeën en dat gaat ontplooien. Daarnaast vraagt het gewoon heel erg om maatwerk

[1:32:11] waarbij ik ook aangaf. Die die even kijken en de regie moet terug naar die zorgcoördinator zodat die één op één dat maatwerk gaan leveren dat er dat er persoon personen waar ze eigenlijk contact mee hebben we die eerst gaat luisteren en dat is

[1:32:25] de allereerste stap is altijd luisteren en ik heb het idee dat we beetje vergeten zijn om te luisteren, luisteren waar de behoeften en vanaf daar pas een een plaatje maken.

[1:32:39] Daarnaast geloof ik heel erg. Ook in het in het koppelen van systemen het systeem waar hij bijvoorbeeld over over spreken dat dat stuk ideaal als je dat kan koppelen dat er gepraat wordt. Maar nu wat wat veel

[1:32:51] nu meemaken is van het kastje naar de muur gestuurd worden

[1:32:54] bij de geestelijk verzorger binnenlopen. Maar de maatschappelijk werker weet niet van af bij het ggz voor lopen maar thuisfront loopt niet bij bmw is allemaal het kastje naar de muur gestuurd worden en wij weten niet zo goed en dan komen ze bij ons terecht bij knack en dan gaan we aan de slag en dan gaan we via ritselen regelen erover gaan we zorgen dat het goed komt.

[1:33:15] Maar maar dat dat is wat er nu gebeurt en aan de voorkant de dus actief is een stuk bewustwording koppelen van de systemen gaan praten meer gaan luisteren naar wat veteranen die een zorgvraag hebben en dat is ook gelijk de vraag die ik erg krijgt terug te leggen wie kan mij vertellen wat de veteraan is want die heb ik vaak genoeg vraagt. Alleen ik krijg daar verschillende antwoorden op moment het vliegtuig instapt hebt afhankelijk van je missie, afhankelijk van je dienst verleden weet ik me niemand kan eigenlijk zeggen wat het nou eens. Dus dat biedt ook gelijk de mogelijkheid om daar wat mee te doen, zodat hij mensen die werken maar bijvoorbeeld zeventien jaar het voorbeeld dat ik hiervoor aangaf. Zeventien jaar in dienst heeft gezeten. Meerdere keren buitenland is geweest. Ook directe zorg krijgt en niet te verklaren of die überhaupt veteraan is ja of nee.

[1:34:01] Mijn beantwoord dat de vraag.

[1:34:09] Meneer burgers die vraag was dacht ik ook aan u gericht.

[1:34:13] De vraag was wat ze proactief zou kunnen doen om zaken te verbeteren. Ik denk dat dat meerdere aspecten heeft begin ik bij een een vreemde knip tussen de zorg bij defensie en het ov

[1:34:29] ik logisch is die wel maar daar zitten een soort discrepantie in die ik nog niet helemaal begrijp. Als ik een actief dienend veteraan ben dan ben ik aangewezen op de faciliteiten binnen defensie.

[1:34:43] Daar kun je ergens in vastlopen en de. Er is een enorm aanbod erg versnippert. En dan kun je door de bomen soms wel eens het bos niet meer zien en dan kom je niet bij de juiste loket uit als je die

[1:34:57] koppeling is dat rechter gaat maken tussen defensie zelf in het engels

[1:35:03] en we hebben een één één twee functie. Je zou zo'n soort van telefoonnummer of loket voor de actief dienende en voor de post actieven veteraan in kunnen richten die één nummer belt en daar wordt de vraag gesteld. Ben je post actief of actief. En wat is er aan de hand en dan zou je dat kunnen centraliseren.

[1:35:27] Tegelijkertijd zou ik dan in de praktijk ook willen zien dat

[1:35:33] er veel meer vanuit de zorgverlener zelf, zoals de ggz, maar ook bedrijfsmatig maatschappelijk werk die zichtbaarheid op kazernes en dergelijke. Er komt. Ik heb dat ook besproken met de ggz van laat je zien op die te zijn geeft voorlichting haal haal die schemer van juli weg dat jullie er echt zijn voor de collega's in plaats van dat ze angstig zijn om naar jullie toe te staan. Laat maak duidelijk wat je vooral voor die mensen wel en ze niet kunt bieden

[1:36:05] en maakt duidelijk van in opleiding, training en dergelijke. Dat je veel meer aandacht gaat besteden aan die psycho educatie en mentale vorming. Dat soort aspecten. Ik ver verleden was ik bij defensie en functies selectie psycholoog. Ik heb duizenden mensen moeten beoordelen of dat ze geschikt waren van soldaat tot generaal

[1:36:26] en

[1:36:27] zeker ook wat er straks op ons af gaat komen. Daar maak ik me wel zorgen om maar dat je de hele ketens is heel kritisch gaat bekijken van van voorlichting

[1:36:39] die ook fair en eerlijk mag zijn. Daar heb ik ook wel vraagtekens bij zoals dat nu gepresenteerd wordt naar een

[1:36:47] doelmatige selectie en een uitstekende training opbouw opleidingen waar die mentale component om het zomaar te noemen dat die echt fundamenteel aandacht krijgt.

[1:37:00] Dat moet wat mij betreft als een rode draad door je hele loopbaan moet dat de normaalste zaak van de wereld zijn.

[1:37:10] Mijn ideale wereld zou zijn als je die die zorg in wilt kleden dan zou ik bij wijze van spreken een kop koffie met brand drinken vragen wat die vanmiddag gaat doen en hij zegt ik heb last van mijn enkel. Ik ga even naar de arts. Goed. Wat ga jij doen? Ik heb vandaag mijn check-up bij mijn psycholoog. Want ik had wat klachten. Maar het gaat goed. En nu hebben we nog dat stigma en dat moet ervan af, want het getuigt juist denk ik van professionaliteit. Als je dat soort zaken mentale problemen bespreekbaar kunt maken

[1:37:44] en dat gun ik de organisatie zo dat ze zich daar veel meer op gaan richten met allerlei programma's en autoritje. Wat dan ook

[1:37:55] dat ze dat ze dat meer gaan faciliteren en er gebeurt ook veel maar dat kan nog er beter en voor wat betreft het nfi. Een dergelijk voor die verbolgen groep of die onzichtbare groep. Wij hebben dat auschwitz tien. Ik zou dat juist dwingender inzetten erop uit.

[1:38:10] Geachte de deur kijken zoek ze op gaan netwerk maken maar laat deze mensen niet in de steek laat ze niet vallen want ze hebben voor ons van ons allemaal aan de frontlinie gestaan.

[1:38:21] Ze hebben hun leven in de waagschaal gesteld. Nou dan is het een kleine moeite om daar extra voor in te stoppen om dat te faciliteren en te doen.

[1:38:30] Dat zou ik dat zou ik dan als als aanbeveling mee willen geven in deze.

[1:38:37] U wilt u hierop reageren? Ja, heel kort.

[1:38:38] Dankuwel. Voorzitter want want als je bijvoorbeeld ptss hebt. Hoe weet je dat je ptss hebt. Het is niet is er wel voldoende aandacht. Ook in de vorming op het moment dat je binnenkomt hiervoor om die om bij jezelf bij kompanen te herkennen

[1:38:55] dat je misschien wel een hulpvraag hebt waarvan je niet bewust bent.

[1:39:01] Dan ga ik iets uitgebreider antwoord geven op mijn toekomst blik

[1:39:04] in mijn peper schets. Ik ook hoe de mentale gezondheid van de nederlander op dit moment voorstaat en dat is niet heel erg rooskleurig

[1:39:14] en dat wordt alleen maar erger door allerlei omstandigheden. Maar het is nu eenmaal een feit en met name de jong volwassenen kampen op dit moment al dan niet onder invloed van corona en dergelijke met behoorlijk wat mentale problemen. Want is de doelgroep waar defensie om vraagt om de vele vacatures te vullen.

[1:39:31] Een krant die een organisatie kan schieten is. Ik moet vacatures gaan vullen. Dus ik ga de eisen naar beneden doen dan zeg ik niet dat dat gebeurt met een kramp waar je je kunt schieten

[1:39:40] dan laten we de selectie liggen maar dat betekent wel dat de kans groot is dat mensen die al kampen met welke vorm en welke mate ook met mentale problemen en de organisatie binnen gaan komen dan zul je daar in je opvang in je trainingen in je in je begeleiding en dergelijke extra op moeten anticiperen om straks problemen ernstige problemen te gaan voorkomen. De kans is namelijk aanzienlijk groter dat als je al kampt met mentale problemen en je wordt blootgesteld. Een enorme stress op uitzending missies of wat dan ook gewoon tijdens je werk. Daar zit wel een correlatie is geen causaliteit zit wel een correlatie tussen.

[1:40:19] Dan vind ik dat je daar als organisatie echt wel heel erg kritisch naar moet gaan kijken en moet gaan anticiperen en voorsorteren. Hoe hoe gaan we dit nou met z'n allen opvangen

[1:40:28] en

[1:40:30] ik denk termijnen. Ik spreek veel in het veld, ook met opleiders en dergelijke. Er zijn initiatieven om dit bespreekbaar te maken, maar lang niet voldoende.

[1:40:41] Die die opleidingen zijn erop gericht om je eindstreep te helpen, zodat je in kunt stromen bij de operationele eenheden en dat is natuurlijk ook de kern van de zaak. Maar die mentale component niet alleen in die opleiding belangrijk in je hele loopbaan.

[1:40:54] Dus als je daar nou veel meer aandacht met psycho educatie met te rekening met vorming je opleidingen daarop aanpast. Ik zeg ook wel eens

[1:41:05] pas die op pas die trainingen en opleidingen zo aan dat als u als tweede kamer beslist dat wij in de oekraïne ingezet gaan worden. Ik zeg nog steeds weinig heb ik ben niet meer van defensie.

[1:41:16] Maar dat dat onze mannen en vrouwen daar hun inzet zouden krijgen.

[1:41:22] Ga er dan in de opleiding en training voorbereiding alles aan doen

[1:41:26] om die mentale component zo goed te krijgen dat als ze straks in een loopgraaf staan dat ze er weer gezond uit kunnen komen. Geef ze die kans

[1:41:34] en dan moet er in de opleiding realistisch getraind en geoefend gaan worden. Meer dan nu het geval is

[1:41:41] en dat is niet bij alle eenheden zo veel wel.

[1:41:45] Dus die

[1:41:46] ik zie het als een topsport. Het is toch raar dat we fysiotherapeuten artsen. We hebben voeding consulente gezond eten. We hebben fantastische instructeurs. Waarom gooien we daar dan niet een team tegenaan met de geestelijk verzorger en een psycholoog die gewoon onderdeel van het team is en mensen klaarmaakt mentaal voor hetgeen wat uiteindelijk van ze gevraagd te worden. Ik weet niet of dat dat u vragen dan beantwoord.

[1:42:14] Zou ik daarop in mag haken. Klein beetje want ik werk binnen defensie en ik weet welke programma's te draaien

[1:42:20] vanuit karakter hebben nu een pilot binnen het korps mariniers. De basisopleidingen waar ik zeg in in de in de fase dat zij de vorming doorlopen hebben dan dan komen wij daar met knakken door een de lezing geven, maken we dilemma bespreekbaar we eigenlijk aangeven

[1:42:35] niet alleen ptss gericht is ook een tamelijk een tunnelvisie. Want is dus vaak meer meer problemen mentale problematiek. Wat kan spelen. Helemaal met wat er nu de instroom is wat wat ook aangegeven wordt eigenlijk zeggen. Maak het bespreekbaar en in die overtuiging van ketens. Het planten van het eerste zaadje zeg maar. Want als er een operationele mariniers straat te vertellen van oké hier ben ik geweest. Dat heb ik gedaan. Wat willen die gasten eigenlijk allemaal worden dan dan zijn ze dan gaan ze luisteren als er een psycholoog staat zonder staat van dienst. Dan dan gaat even de spons uit want dan hebben we even geen kader om ons heen en er wordt er niet geluisterd. Dus die programma's. De pilot wordt daarvan gedraaid en het liefst implementeren dat met kraak in alle opleidingen. Zo meteen, zodat we daar in ieder geval de bewustwording aan de voorkant al kunnen creëren en sites kunnen planten. Hier moet je zijn en dit is mijn gekost en laat ik jou de die kosten.

[1:43:27] Ja. Dank meneer beurs van beantwoording. Dank voor de toelichting daarop. Dat is allemaal heel erg goed, maar we moeten niet vergeten dat er ook een vraag was voor meneer van den dungen. Dus ik geef u graag de gelegenheid om daarop te reageren.

[1:43:41] Die vraag die ging over de samenwerking tussen het veteraan zit een politie wat er straks werd aangehaald door de generaal dat hij ging stoppen. En dan maak heel even aanhalen. Maar dat zal hiervan niets te maken hebben met het nova netwerk waar wij voor staan, want we hebben recentelijk nog een bijeenkomst gehad op het veteranen instituut heeft generaal nog gesproken en ons juist eigenlijk juist toegejuicht van jongens ga hier volledig mee aan de gang.

[1:44:07] Dus wij zijn juist aan het uitbreiden. Ook binnen de organisatie moeten zijn. Reeds ook een pilot gestart binnen oost nederland waar ikzelf ook onder val. Om dit juist groter te gaan maken.

[1:44:17] Want zoals ik al zei, landelijk hebben wij jaarlijks tegen de vierhonderd meldingen. Dat is gewoon veel. We hebben gesprekken gehad met politie commentatoren crisiscoördinator horen die ook zeggen van joh. Op moment dat er weer een veteraan op het dak staat dan hebben wij liever dat er een veteraan uit de dienst wordt gehaald en naar ons toe wordt gestuurd. En dan zetten wij die veteraan en dan gaan wij er wel achter staan en dan gaan wij wel in fluisteren hoe met die veteraan juist in gesprek moeten komen. Dus we zijn juist aan het uitbreiden. Dus ik denk dat die samenwerking op iets anders is geduid, maar niet meer over.

[1:44:54] Hammelburg.

[1:44:57] Oh oké. Ik dacht dat u nog wel de vraag. Meneer van den dungen. Dank u.

[1:45:01] Dan nog een kleine heel even straks nog iets gezegd over het stigma. Dat merken wij natuurlijk ook enorm. Ik ben ook één van de drie, honderd gasten of de gastsprekers die het veteranen klasse een doek al bijna acht jaar met heel veel plezier en mijn eerste vraag jaar geleden was altijd is nog steeds van het antwoord was altijd wat ze veteraan en negentien kreeg ik te horen dat straks een oud mannetje er tweede wereldoorlog.

[1:45:26] Tegenwoordig is dat al iets meer veranderd na dat is toch een militair die een oorlogsgebied is geweest. De stad beeld begint toch wel een klein beetje te veranderen. Maar dat merken we ook binnen de politie. Als ik mijn politie, collega's spreekt die dus niet veteraan zijn geen defensie achtergrond hebben op moment dat die het woord veteranen hogere schieten die hemel in de stress want o. Jee veteraan die zijn getraind om te doden. Getraind om te vechten. Dan moet je minimaal twee eenheden naar toe. Dat moet minimaal een aanhoudings eenheid toe aan te houden en dan kijk mijn collega's aan jongens ze hemel ook veteraan zegt voor mij hoeft er ook geen aanhoudings eenheid te komen. Alleen op mijn basisteam. Maar wij zeventien veteranen werken zegt daar hoeft toch geen aanhoudings eenheid voor te komen, zegt dus waarom wordt dat meteen geroepen en van dat stigma moeten we van af. En dan zijn wij ook met ons netwerk enorm mee bezig om mensen daarin te trainen van 't veteraan is meer dan dat.

[1:46:21] Super. Dan komen we denk ik ook zo langzamerhand bij de vragen van mevrouw piri. Want die had ook de vraag gesteld wie is een veteraan en welke aspecten zijn daarvoor zowel belangrijk? In uw ogen kan iemand daarop reageren. Meneer van den dunnen.

[1:46:34] Ik vind het een hele goede vraag, maar meteen een heel lastig antwoord. Want ik denk dat de term. Wie is veteraan is denk ik een persoonlijk dingetje.

[1:46:43] Want als ik een bijvoorbeeld een paar echt heeft persoonlijke als ik naar mezelf kijk, zeg ik echt wel de veteranen moet wel iemand zijn die minimaal en een missie gebied is geweest. Dan wordt straks werd al geroepen. De litouwen waar momenteel zitten we zeg ik ook. Ja sorry. Geen veteraan.

[1:46:59] Maar

[1:47:00] de heer die voorbeelden. Kijk ook wel eens. En dit is echt ook een stigma je die kok die op een marineschip zetten en gewoon ergens in de middellandse zee vaart

[1:47:11] tijdens missie is veteraan. Maar de militair die met z'n kist in de blubber staat in afghanistan

[1:47:18] is het ook dus ook daarin ga je dan weer gradaties krijgen ook ik hoor wel eens veteranen zeggen van ja ik voel me niet veteraan. Ik was inderdaad de luchtmacht die ergens op villa frankrijk heeft gezeten, terwijl de mensen in srebrenica in ellende zaten

[1:47:35] zelfde tijdperk. Dus ik vind het lastig antwoord denk ik. Dus het is denk ik meer hoe de persoon zichzelf voelt. Maar ik denk wel dat en het veteraneninstituut, maar ook vanuit de kamer en vanuit de veteranen met echt nog wel noodzakelijk van oké. Wat wordt nou uiteindelijk echt de definitie voor wie is een veteraan

[1:47:57] en dat dat is gewoon heel lastig antwoord, want ook ik krijg te horen we straks werd al aangehaald om en heren valstar

[1:48:04] die politie veteranen dus samen met de markt op uitzending geweest.

[1:48:08] Marcel uitzending of er is veteraan die politieagent is het niet maar ik heb politie collega's rondlopen die landmacht veteraan zijn. Er zijn ook keihard van want ze alleen voor militairen vind ik een beetje kort door de bocht. Maar dan krijg je weer zeg ik ook tegen. Dat betekent dus dat die kok op de marineschip. Die is militair veteraan vind jij. En de politieagent die salima in afghanistan onder vuur heeft gelegen die ze niet puur en alleen dat militaire status heeft dus tussen tussen lastige vraag.

[1:48:40] Ik zou er graag op in willen springen versnellen. Want want precies dat is wat je zegt is is het ook. Voel je je veteraan. Ja of nee. En dat is wanneer ik meneer de zorgvraag is gaat uiten. Waar ga ik dan naar toe voel ik me veteraan. Ja of nee. En dat dus de hangt heel veel aan die status. Sylvana het woord en daar zit ontzettend veel imago problematiek aan vast van hoe uit we dat hoe we dat hoe ze door media in het verleden in beeld gebracht. Et cetera en kunnen heel erg eens plas met tonen van oké we moeten we dat veranderen moeten veranderen of moeten we zeggen van oké, het maakt niet uit wat je gedaan hebt. Zorg is er altijd voor je want je bent militair. Je bent je hebt ingezet.

[1:49:17] Ja.

[1:49:19] Meneer balster wil hierop inhaken.

[1:49:21] Dat klopt niet weet. Dat is een hele gevaarlijke discussie die wel fred raan niet veteraan. Ik wilde nog een schepje bovenop doen in amerika sprekers volgens mij verworven en verder hebben ze nog wel geen veteraan zou dat nog. Misschien dat de heer voor alle drie daarop kunnen reageren of dat nog weer iets is waardoor je dat zou kunnen gaan verbreden.

[1:49:42] Meneer, mc,

[1:49:44] Ik denk verder eens een boer verder mensen. Ik denk dat dat past gaat spelen in moment dat jij de zorg gaat krijgen en dat er dan gekeken hoe de dat moment dat maatwerk geleverd wordt van oké waar krijgen dient. Waar heb je gezeten en dat daar het maatwerk en spiegels in wordt, want het een is niet belangrijker dan het ander. Als ik spreek ik spreek vaak nu binnen defensie te spreken over eenzaamheid. Dan heeft niet alleen met ptss te maken of dat ik toevallig in afghanistan wel een pakket op het dak hebt gehad. Dat heeft te maken met hoe je je voelt en dat is de grote verbinden. Alleen in het zorgtraject moment dat je zorg ontvangt moeten maatwerk ontstaan van oké waar heb je gezeten. Wat heb je gedaan als ik in een groepsgesprek naast een kop moet gaan zitten die dat dan voel ik dat niet. Dan heb ik daar geen connectie mee en dat is waar. Maar denk ik. Het belangrijkste is.

[1:50:31] Kijk even of andere hier nog op willen reageren. Meneer van der dingen.

[1:50:35] Ja. Kijk, het verschil natuurlijk wel met er meer is. Amerika is ook heel erg gericht. Dat zijn wij als een hele natuurlijk niet. Afghanistan, waar ik onder andere ook hebt gediend. Uruzgan. Dat was voor het eerst sinds de acties in indonesië dat nederland echt daadwerkelijk oorlogs verrichtingen heeft verricht.

[1:50:54] Dus dat is al heel lastig om dat te gaan spreken over oorlogsveteraan ben ik dan een oorlogsveteraan? Nee want ik ben daar niet onder het mom van een oorlog naar toe gestuurd, want we werden natuurlijk verkocht door kamer. Als hij een opbouw missie

[1:51:09] als ik moet gaan zeggen.

[1:51:12] Nee, wij hebben nee nee ik zat ook bij gevechtseenheid en we hebben zeker meer gesloopt dan opgebouwd.

[1:51:19] Dus ja maar spreken dan over een oorlogsveteraan. Kijk het is wel al heel mooi dat daar ben ikzelf wel heel erg trots op, maar ook dat was een discussiepunt. Er is toen wel een daar een onderscheiding voren gekomen reflectie zingen, maar ook daar werd toen ook criterium maken aangesteld van jou. Wanneer krijg je die nou toegediend. Ik heb in de vijf maanden. Ik heb gezeten behoorlijk wat gevochten.

[1:51:42] Maar diegene die dag van maar ik wil die die een steentje wil ik ook over dienen. Ik ga gewoon een keer een patrouille mee en één kogel zit over me heen en ik vraag me aan en kruin toegekend. Dus dat was ook een behoorlijke hekel punt bij bij heel veel veteranen van ja je moet eens kijken. Die krijgt hem toegekeerd kent voor dat ene dingetje en ik ga ik moet daar een hele hoop shit en ellende voordeur staan.

[1:52:04] Dus dus het is ook dat we denk ik heel lastig om daar een onderscheid in te gaan maken. Ik denk dat robben het eigenlijk perfect verwoord met z'n aanvulling van je moet meer gaan kijken van voel jij je eigen veteraan en kunnen we daar maatwerk kan leveren, want ook ik heb ptss overgehouden aan mijn ervaringen in afghanistan en ook ik voel bijvoorbeeld inderdaad vrij weinig forum dat dan bijvoorbeeld te gaan delen met iemand die in noem maar iets ergens achteraf heeft gezeten en weinig heeft meegemaakt. Maakt niet dat die persoon niet de zorg verdient. Want ik ben een keer geweest bij het bij het vier het veteranen intensieve behandel unit en daar gaven ook aan dat het overgrote deel van de veteraan die daar komen. Dat zijn vaak gefixt militaire landmacht en mariniers.

[1:52:50] Maar hij heeft ook bijvoorbeeld een keer een een veteraan gezeten op de duikboot heeft gezeten die ook gewoon zegt van ja ik heb gewoon zes maanden lang en zo stalen buis gezeten missies gedraaid die officieel niet erkend werden wij lager wel degelijk voor de kust van rusland. Ja dat is ook lastig en daar heb je natuurlijk ook gewoon net zo goed respect voor. Ik heb een collega's rondlopen nu bij mij in politie, collega's die heeft bij de marine gezeten, maar wel ptss. Want die heeft die anti piraterij missies gedraaid. Maar hij was gewoon zoals je zelf zegt gewoon dek zwabberen, maar wel ptss

[1:53:26] en heb net zo goed gesprek voor. Dus het is echt gewoon hoe voel je jezelf en daarin moeten wij gewoon kijken van hoe kunnen wij die persoon dan de zorg bieden die hij nodig heeft.

[1:53:35] Ja.

[1:53:37] Dan is er nog een laatste vraag van mevrouw piri. Ik probeer me even samen te vatten in mijn eigen woorden. Als u dat goedvindt, namelijk kunt u aangeven

[1:53:46] wat iedereen naar verhinderd dat de zaken zo ingeregeld worden. Zoals u dat graag zou willen,

[1:53:53] Dat goed verwoord.

[1:53:59] Nou kijk ik moet zeggen met knakken. Inmiddels zijn we zover dat dat we een soort van borging hebben nog niet helemaal hoe het willen hebben. Maar maar lood. Maar dat de weg daarnaartoe is wel kijk toen kon ik moet een beetje de de wereld gaan begrijpen denk ik. Toen kwam het idee van knack was de naam niet bekend. Maar toen levert dat aan bij bij een raad van als je dan. Het was goed idee. Doe niks mee. Maar goed, dat wil ik niet bij laten zitten. En toen toen ben ik samen met mijn collega's ronaldo inderdaad gezegd van we moeten wat doen we normaal gesproken komen dingen in de projectgroep van vier jaar een topdown gaat het naar beneden en dan blijft er een deel van over. En dat deel moet je dan mee doen wij. We zijn gewoon gaan doen en uiteindelijk moest het omarmde omarmd worden. Want we kregen ontzettend veel aandacht. Op een gegeven moment komt het punt dat je dan in een soort stroperige tussenlaag komt dat beleid heet dat. We staat voor een reden dat dat is mooi, maar iemand gaat zich mee bemoeien en die zegt ja maar dat kan niet wat jullie doen. Daarnaast hebben nog een bepaalde belangen en vaak zit er een mismatch en dat gaat wel twee kanten op natuurlijk want wij moeten vertellen wat we doen heel veel vertellen wat te doen op een goede manier. Maar de andere kant hebben we nog een stuk heel stuk stroperigheid waardoor innovatie en ideeën. Dus dus niet vooruitkomen en dat dat is een algeheel bekend fenomeen denk ik in heel veel culturen. Maar dat bedrijfsculturen en defensie. Eerste niet apart in de innovatie. Dan moet je los van beleid kunnen zijn en maar wel verantwoording afleggen.

[1:55:32] Meneer van der bellen.

[1:55:35] Wat er straks aankaart. De tweede en derde punt. Dat is dus de crisisdienst waar wij tegenaan lopen.

[1:55:43] Het laatste die doe ik eerste heel eventjes. Dat is het laatste deel is dat moment dat wij dus die veteraan aan hebben of een persoon hebben aangeleverd, waarvan later blijkt dat het veteraan is daaraan zouden we gewoon echt heel graag willen zien dat er richting de zorg wat meer eigenlijk voorlichting wordt gegeven. Want ik waar ik denken dat is een aanname waar te zitten stad. Heel veel zorgmedewerkers ook gewoon niet weten van wat is nou een veteraan die horen van eiken. Ik ben veteranen. Ik denk van nou leuk setje in het oude lullen voetbalteam. Maar die weet niet wat de veteraan is dus die weten ook niet van oké. Die moet ik doorverwijzen naar het veteraneninstituut. Dus ik denk dat daar ook een slag te behalen is en dat andere punt wat ik zei en dat is dus het moment dat is een persoon en in dit geval een veteraan onder invloed is. Maar dat werd door sen ook al heel mooi aangekaart is jaar kijken of er ergens iets van een een opvang hebben waar we dan even terechtkunnen. Maar dat ze die zorg hebben dat ze niet. Veertien dichte deur voelen en we eindelijk weer gewoon terug in die put worden getrapt waar zij proberen uit te kruipen en gewoon door door vanwege hun verslaving en hun middelen gebruikt daardoor gewoon een dichte deur krijgen, zowel bij de reguliere als ook de militaire ggz. Want dat vind ik nog veel erger dat zelfs de militaire ggz gewoon zegt de deur is dicht en ik weet niet of de generaal daar toen ook bij aanwezig was tijdens die bijeenkomst. Maar daar zij ook daadwerkelijk iemand een medewerker van de militaire ggz deur gewoon dicht. Nou ik kan je zeggen. Er zit daar een zaal vol met allemaal politieagenten die veteraan zijn als blikken konden doden. Was je opgehangen. Dus

[1:57:15] het seizoen.

[1:57:17] Ja.

[1:57:20] Najaar deels kan ik wel begrijpen want ik werk ook alweer een geruime tijd ondertussen bij de politie en wij brengen vaak mensen naar de crisisdienst zij één op de vier meldingen heeft te maken met personen met

[1:57:30] verward gedrag

[1:57:32] en op mensen die we natuurlijk onder invloed is is die ook natuurlijk niet te beoordelen.

[1:57:36] Dat is daar zit die kennen maar en dat zie ik dan zie ik dan net even iets anders. Die veteraan heeft nog altijd toch wel dat militaire inzicht. Ik heb een casus waar we nu echt op dit moment heel erg druk mee zijn. Eerste veteraan is zelfs nog actief dienend, maar moeten wel geschorst vanwege zijn alcoholmisbruik op momenten zijn aanspreekt weer op dat militaire schiet gelijk in de houding koppelt militairen naar boven. Het is ie open en is die eerlijk en ik denk dat die veteraan ook al is die onder invloed juist wel beoordeeld kan worden. Want die is dan juist veel opener en ook even was ook een vraag met drempels zweth straks gesteld die drempels is gewoon militaire is gewoon haantjes gedrag stoer niks aan de hand. Ik ken het ook aan mezelf waarom zestig procent die lijst niet invult.

[1:58:24] Maar waarom

[1:58:25] de je daar ben ik veel stoel voor. Zo gaat het wel. Dat ken ik ook vanuit mijzelf. Mijn vrouw is mijn reddende engel dus want de eerste maanden na mijn thuiskomst zijn mijn ouders kunnen beamen. Was mijn rondje vrij kort dus en een vragenlijst. Dat doe ik niks mee. Het is dat mijn vrouw uiteindelijk aan de bel heeft getrokken en gezegd heeft van hulp opzoeken. Dus en ik denk dat daar gewoon inzet die drempel is gewoon eigenlijk gewoon heel erg lastig. Kijk heel even mijn collega's ook allebei aan want ik hoor hele goede initiatieven bij waar mijn twee buren is proberen inderdaad op de voorgrond al in die zorg te gaan zitten. Maar er is gewoon ontzettend lastig.

[1:59:07] Kijk naar een klas mariniers zet daar inderdaad een psycholoog voor deurne. Daar luistert niemand naar ik mezelf ook een ex verkenner op het moment dat er de geestelijk verzorger binnenkwam. Dan dacht ik ook van hartstikke leuk. Hoelang duurt het van kanker aan. Echt enorm. Dus dus dat is het een. Het zit echt gewoon een in het macho gedrag. Dus en of we dat kunnen aanpakken. Dan weet ik niet maar en ik ik kan het ook beamen dat momenteel is de is de groep waarin we nu onze militairen willen gaan werven.

[1:59:40] Ja dat wordt lastig. Die zijn wel een beetje getemperd

[1:59:44] die mogen wel wat harder worden.

[1:59:48] Burgers. Ik zie dat wil zeggen.

[1:59:51] Ik sluit me eerst en vooral aan bij mijn mede sprekers. Maar ik heb een paar aanvullingen.

[1:59:57] Defensie is een risicomijdende organisatie.

[2:00:01] Wat bedoel ik daarmee altijd aan de veilige kant blijven zitten behoudend conservatief en dat is goed dat daar hoort die organisatie ook

[2:00:11] te zijn. Maar als je het hebt over innovaties in zorg als je het hebt over vernieuwende ideeën en initiatieven. En dan mogen ze daar wat

[2:00:21] enthousiaste erop reageren en niet meteen in de kramp schieten van nee kan niet want wij hebben het beste zorgsysteem van de wereld. Alles is al geregeld.

[2:00:29] Wij hebben een papieren werkelijkheid en we hebben een praktijken en de portier in de papieren werkelijkheid. Dat is de wereld van het beleid bij defensie en als er maar een groen vinkje achter staat. We hebben protocollen ptss. Wij hebben een ggz met een bedrijfs maatschappelijk werkorganisatie met een geven. Dus wat zeuren we nou niks aan de hand. Alles is geregeld. Dan moeten die die mensen zichzelf daar melden. Dan komt het goed is zo

[2:00:54] dus die praktijk is weerbarstig. Die is anders. En wat ik defensie. Zo zou gunnen is dat er aan de top van defensie wat meer flexibiliteit is in het onderzoeken en te kijken naar alternatieven

[2:01:07] dingen die waarvan je ziet dat de potentie is knakken staan bijvoorbeeld zo'n voor voorbeeld van nova bij de politie omarm dat nou eens. Ga daar nou eens echt mee aan de slag en rol dat nou eens bereidheid en als blijkt dat het niets is dan heb je het geprobeerd. Maar als blijkt dat het wel eens wel wat is dan kun je zeggen van hey. Dit gaan we implementeren. Dat is hartstikke goed.

[2:01:29] Dus probeer dat is

[2:01:33] verder

[2:01:36] is het zo dat als je het hebt over

[2:01:40] waarom dat niet niet zo in die organisatie zo zo flexibel en zo vlot kan

[2:01:48] je dat geïmplementeerd worden. Dat komt natuurlijk ook vanuit onze veteraan. Maar misschien breder als werknemer

[2:01:56] heel veel veteranen, maar ook zij die dat niet zijn. Die ervaren defensie als een onveilige werkplek.

[2:02:05] En wat bedoel ik daar nou mee. Het idee dat je niet helemaal jezelf kunt zijn.

[2:02:11] Je bent je zit in een uniform beroep. Je wordt opgeleid voor een bepaalde taak. Er is een hiërarchie en je die je probeert jezelf als identiteit zichtbaar te modelleren naar hetgeen wat er van je gevraagd wordt als militair daarbij mensen die een klacht te ontwikkelen. Zie je vaak dat hij identiteit onder druk komt te staan. Van wie ben ik nu eigenlijk. En is er ruimte voor mij in deze organisatie om verstrekt mezelf te zijn

[2:02:36] binnen natuurlijk alle regels. De de betaalbaarheid maar eens naar ruimte voor en op moment dat je dan klachten ervaart. Dan is het in deze organisatie. Dat is mijn ervaring, maar er zijn ook de verhalen die ik echt dagelijks wekelijks hoor

[2:02:50] met mensen die een zorgvraag hebben is van ja maar als ik aan de bel trekken in onze organisatie. Dan word ik met de nek aangekeken. Zeker met mijn leidinggevende. Want dan komt er een vinkje achter mijn naam in het personeel systeem probleemgeval waarschijnlijk niet uitzetbaar.

[2:03:07] En dan wordt die hele verantwoordelijkheid wordt beide de man of vrouw die de die de problematiek heeft neergelegd. Je moet zelf je zorg gaan faciliteren en roepen en ik vind dat zolang je een cultuur in stand houdt waarin je mensen niet de ruimte en de vrijheid geeft om dingen echt bespreekbaar te maken en voor jezelf echt mag zijn wie je bent en welke hoedanigheid dan ook binnen alle

[2:03:36] zaken als betamelijk heit en een normale omgegaan met elkaar. Maar dat je mag laten zien. Dit ben ik en ik loop vast helpt mij dat veel meer proactief vanuit zo'n organisatie en met name direct lijnen geven en dat zul je op aanslaan met je teams bij de politie is dat ook heel helder

[2:03:55] die direct leidinggevende die moet in actie gaan komen en die moet proactief zijn. Ik ga voor jou staan en ik ga er alles aan doen om jou te helpen

[2:04:05] dat er zijn ontzettend goede leidinggevende bij de fancy bij de politie talloze,

[2:04:11] maar er zijn er ook die veel meer op het proces de doelstelling

[2:04:16] manager versturen

[2:04:18] en daarbij het personeel als een middel zien en ik zou het graag omgekeerd willen zien.

[2:04:23] Het personeel moet centraal staan. Dat moet op nummer één. En dan moet je heel goed voor zorgen.

[2:04:28] En als je dat doet dan denk ik dat je heel veel problemen in de kiem kunt smoren

[2:04:33] dat mensen veel gemakkelijker aan de bel trekken als er problemen zijn

[2:04:37] en denk ik dat je daarmee enorme stappen kunnen zetten. Maar dan komt er ook een soort van mind set dat je voor innovatie terug te gaan

[2:04:44] dat je op zoek gaat naar nieuwe manieren om

[2:04:47] cliënt gericht of mensen gericht gaan werken en die vraag nou eens echt te stellen waar ze waar onze veteranen op wachten

[2:04:55] ik geen uitleg over processen. En wat we allemaal kunnen.

[2:04:58] Maar die vraag van wat heb jij van mij nodig. Wat kan ik voor jou doen

[2:05:04] als die omslag kunnen maken. Dan denk ik dat we op het goede spoor zitten.

[2:05:09] Schiet een hele mooie kreet binnen een creatieve ook regelmatig gebruikt als je de bodem van de piramide niet onderhoud storten piramide.

[2:05:18] Nou ik denk dat we met die kreet. Deze bijeenkomst zou kunnen afsluiten, want er is absoluut van toepassing. Ik dank de leden voor hun inbreng een vraag. Ik dank u ook al voor uw inbreng en voor de beantwoording van de gestelde.

[2:05:30] Vragen.

[2:05:31] Heel fijn dat u dat te doen en voor sommigen geldt dat weer willen doen, maakt veel indruk, heren, ik hoop natuurlijk

[2:05:41] dat ook mee gedaan kan worden, ook via ons.

[2:05:44] Ik ben ieder geval veel succes ook allemaal in hun streven om het beste van te maken.

[2:05:50] Daarmee sluit ik deze bijeenkomst.