Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota)(36350-XV)

[0:00:00] De hele goede middag allemaal welkom bij dit wetgeving overleg wijziging van de begroting staat van het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid voor het jaar tweeduizend, drieëntwintig wijziging samenhangende met de voorjaarsnota.

[0:00:13] Ik heet

[0:00:14] ministers van harte welkom tijdens dit overleg, alsmede ook de partijen hier vandaag aanwezig. Het gaat om een wetgevings overleg en dat betekent dat er

[0:00:27] ja. Het is hetgeen de partijen hebben zich ingeschreven voor bepaalde spreektijd. De interrupties zijn in principe onbeperkt. Alleen wil toch de afspraak maken

[0:00:39] gewoon rekening te houden met het aantal sprekers en ook het feit dat ze tot sensor hebben gepland. Maar ik denk dat dat met het aantal sprekers die hebben dat het makkelijk gaan redden.

[0:00:47] En dan zou ik graag als eerste het woord willen geven aan de heer van der lee van de

[0:00:52] groenlinks-fractie.

[0:00:53] Dankuwel. Voorzitter,

[0:00:56] we zitten hier om te spreken over de subsectoren, begroting, sociale zaken en werkgelegenheid, maar we moeten dat ook vooral zien in het licht van een debat over koopkracht problemen groeiende armoede in nederland. De afgelopen twee jaar vanaf het moment dat we in een plotseling corona herstel kwamen energieprijzen omhoog schoten zijn we als oppositie met het kabinet in discussie geweest over hoe gaan we dit voor de mensen met de kleinste schouders proberen te repareren. Daar heeft de oppositie op allerlei mogelijke manieren voorstellen voorgedaan.

[0:01:35] Ook in het vorige jaar met allerlei varianten zijn we gekomen bij de vorige voorjaarsnota vast dat de insteek. Om de zorgtoeslag op te plussen.

[0:01:47] Uiteindelijk is dat niet doorgegaan. Dat leidde rond prinsjesdag en vlak daarvoor ook omdat er nog hogere energieprijs piek was tot overeenstemming over de introductie van een energieprijs plafond. Dat heeft vrij goed gewerkt, maar niet afdoende. Het heeft geleid in een debat met de minister van szw in een hoge inflatie geleid door de motie van collega kathmann en mijzelf met een verzoek aan het kabinet om voor de voorjaarsnota van dit jaar

[0:02:17] te komen met een uitwerking en gerichte gecompenseerd zou kunnen worden in twintig, vierentwintig.

[0:02:23] Daar is beperkt invulling aangegeven door allerlei opties in beeld te brengen die mogelijk zouden zijn zonder dat daarin keuzes worden gemaakt en daar komt bij dat het kabinet zelf ook bij regeerakkoord heeft beloofd alle in de voorjaarsnota inzicht te geven, niet alleen in de uitgaven en ook wat op langere termijn ook voor twintig, vierentwintig, maar ook aan de lasten en koopkracht kant. Dat laatste is niet gebeurd. Wat allemaal naar augustus getild. Ondertussen was er ook een motie van collega's nijboer en mijzelf aangenomen door de kamer waarin werd gesteld. Eerst de lasten verhogen, bijvoorbeeld door vermogen, winst en vervuiling voordat er wordt bezuinigd.

[0:03:02] Dit is allemaal besproken in het hoofdlijnendebat over de voorjaarsnota. Maar we staan nu voor de keus als oppositie. Dat vinden we van deze subculturen begroting en daar zitten heel veel minpunten

[0:03:13] per saldo een bezuiniging

[0:03:15] ruim drie miljard reductie op het uitgavenkader.

[0:03:19] Er zit een bezuiniging op lang voor de langere termijn als het gaat om het uitstel van de bijna gratis kinderopvang. Er zit een bezuiniging in als het gaat om het stap budget. De regeling was kritiek op. Maar het hele budget is weggehaald. Dat hebben we onlangs in het debat over de arbeidsmarkt hervormingen uitvoerig besproken. We zien ook nog dat daar waar vorig jaar toch na veel duwen van onze kant in de bijstand. Wat werd opgehoogd

[0:03:45] dat die toch nu weer wordt verlaagd, omdat er een heel ongelukkig syndicaat in indexatie moment heeft plaatsgevonden. Ook daar zien we een negatieve ingreep en per saldo betekent dit dat daar waar het antwoord van dit kabinet niet wordt gegeven over wat gaan we doen aan de groeiende armoede in met name ook de kinderarmoede die duidelijkheid niet wordt geboden dat wij ons genoodzaakt hebben gezien om een amendement in te dienen waarin in ieder geval het uitgavenkader kader verruimen

[0:04:12] met zo'n drie miljard. Dat amendement is inmiddels ook ondertekend door niet alleen groenlinks, pvda, maar ook door baby b denk in partij voor de dieren.

[0:04:22] Ik ben benieuwd of het kabinet bereid is om dat kabinet dat amendement te steunen.

[0:04:29] Het is echt.

[0:04:32] Vreemd vind ik dat woord mag gebruiken want ik dacht aan een andere kracht dat de de oppositie hilde aan het lijntje wordt gehouden.

[0:04:41] En

[0:04:43] daarnaast zien we ook dat de raad van state in haar advies op de voorjaarsnota ook nadrukkelijk aangeeft dat het heel goed mogelijk is. Dat hebben we besproken trouwens nog in een gesprek met de raad van state dat het kabinet heel goed in staat zouden zijn geweest om alle een groot inzicht te bieden in het lasten beeld en de koopkracht van twintig, vierentwintig bij de voorjaarsnota en dan is augustus een ijkmoment. Maar nu is het het besluitvormingsmomenten geworden

[0:05:09] en dan worden op het terrein van de uitgaven kader wel keuzes gemaakt, maar wij zien daar geen enkele reservering, geen enkele armoede envelop

[0:05:16] en wij moeten dan maar weer geduldig afwachten wat er in augustus gebeurt en eerlijk gezegd de afgelopen twee jaar geeft ontstaat te weinig vertrouwen in en ook dat verklaart waarom wij dit amendement indienen,

[0:05:31] omdat we niet te spreken zijn over ingrepen op deze begroting voor dit jaar, maar zeker ook voor de komende jaren die geen antwoord biedt op waar vele huishoudens in nederland naar smachten duidelijkheid over of zij aan het eind van de maand nog geld over hebben

[0:05:49] en dat gaat niet alleen voor de mensen die rond het minimum zitten. We zien dat tot zeker anderhalf keer modaal en grote uitdagingen zijn en blijven en we zijn

[0:06:00] echt in het ongewisse over welke keuzes het kabinet gaat maken. Gaat ze wat compenseren voor wie dan? Hoe dan.

[0:06:07] En straks moet het allemaal in een snelkookpan rond prinsjesdag gebeuren, terwijl het veel verstandiger eerder getrapte had kunnen gebeuren en ik snap niet waarom het kabinet dat risico heeft genomen. Ook gelet op het feit dat de statenverkiezingen eraan zaten te komen dat de verhoudingen zouden kunnen veranderen in het politieke speelveld en van links tot rechts in de oppositie. Hetzelfde geluid is verkondigd. Dit is niet alleen linkse oppositie is ook rechtse oppositie die gevraagd van dit kabinet die duidelijkheid te geven en het kabinet speelt onnodig hoog spel. Wat ons betreft.

[0:06:43] Dan heb ik nog een specifieke vraag over dat punt van die peildatum van de indexatie bij de kinderbijslag

[0:06:50] daar toch niet nog iets anders gebeuren. Zou je niet kunnen zeggen we doen die aanpassing niet ditjaar. Maar we verrekenen het bijvoorbeeld volgend jaar, want het is een puur door de timing van het indexatie moment dat er nu neerwaartse bijstelling is geweest, terwijl we weten over de rest van het hele jaar dat er prijzen hoger zijn.

[0:07:12] Ik zou ook graag specifiek nog van de minister willen horen of er niet iets aan veranderd zou kunnen worden en op welke wijze dat zou kunnen gebeuren.

[0:07:24] Daarom zou ik wel willen laten en ik weet ook wel. Het kabinet weet ook dat we de druk op dit punt zouden gaan opvoeren dat er een aantal specifieke uitgaven zetten in in de huidige begroting die nieuw zijn. Wat mij betreft kunnen die gewoon doorgaan. Bij ons gaat het nu puur om het beïnvloeden van de budgettaire ruimte in hoogte voor het totaal van de sociale zaken uitgaven, en dit is wat ons betreft de armoede envelop en die maatregelen die nu een nieuw zijn. Die zitten voor een belangrijk deel ook op dat terrein. Die zouden we daaruit gefinancierd kunnen worden. Dus ik zeg alvast tegen het kabinet als ik dat soort argumenten hoor daar ga ik niet heel erg van onder de indruk zijn

[0:08:04] en daar wou ik het bij laten.

[0:08:08] Meneer van der leon. Hartelijk dank voor uw inbreng. Dan is nu het woord aan mevrouw kathmann van de partij van arbeid.

[0:08:13] Ja. Dank voorzitter begroting en dus ook super waren begrotingen zijn eigenlijk een soort van de ultieme uitkomst van hoe de systeemwereld anticipeert op de noden van de samenleving. En als je het dan hebt over de samenleving. Dan staat ie er een beetje als volgt voor het rode kruis heeft gironummer geopend voor voedselhulp in nederland. Één op de zes huishoudens zit in de financiële problemen. Wethouders die stellen in gemeente voor om aparte bakken op prullenbak te plaatsen omdat er teveel mensen in hun gemeente graaien naar naar statiegeld en dan loop je hebt je het nog niet eens over de toename van de mensen die hun boodschappen in prullenbak doen

[0:08:52] en we hebben ook nog honderdduizenden werkenden die leven in armoede omdat hun contracten flexibel zijn. De lonen laag zijn, maar uw vaste lasten niet.

[0:08:59] Sterker nog, de prijzen die rijzen de pan uit energie boodschappen zijn onbetaalbaar. Er is dus heel veel hulp nodig, zowel structureel als incidenteel en veel nederlanders die zit in de rats en die hebben stress en die willen vooral ook duidelijkheid en ook duidelijkheid van dit kabinet over wat ze kunnen verwachten en op heel veel fronten hebben de afgelopen jaren gezien dat die duidelijkheid wat betreft regelingen en tegemoetkomingen is uitgebleven of steeds in alle haast is is uitgevoerd en daarom dat we ook steeds met heel veel partijen hebben gedrukt op kom nou met mogelijke instrumenten laat zien wat je alvast kunt doen. Maak zoveel mogelijk als het kan nu al die koopkrachtplaatjes zichtbaar. Ga in ieder geval nu al anticiperen en reserveren op als er straks bijvoorbeeld een weer een warme herfst aan zit te komen

[0:09:51] en dat leidt gewoon tot ongelooflijk veel stress

[0:09:55] en dat ook nog eens de stress bij mensen die al in de armoede zitten en dan moet ik eigenlijk gelijk denken aan de brief die vandaag bij ons allemaal in de tweede kamer op de mat en in de mailbox is gevallen van de nederlandse artsenfederatie die gewoon eigenlijk aan ons vraagt. Ja. Gezondheid gaat in nederland misschien maar voor tien procent over gezondheidszorg en de rest gaat over andere domeinen in het grootste domein is misschien wel bestaanszekerheid gaat misschien wel over dat mensen niet in die armoede moeten leven. Niet die stress moeten ervaren en vooral duidelijkheid moeten krijgen en het is een oproep aan ons allemaal ook aan ons als kamerleden niet alleen aan het kabinet om veel meer op dat terrein van die bestaanszekerheid te doen

[0:10:36] want natuurlijk staat ook weer in die brief mensenleven acht jaar korter leven ook drieëntwintig jaar in minder goede gezondheid. Nou dat is nogal een uitwas. Volgens mij die we hier allemaal niemand aan aan willen doen en wij vinden gewoon niet alleen als pvda-fractie is, maar eigenlijk alle indieners van het amendement wat we niet alleen samen met groenlinks, maar ook met de partij voor de dieren ook met www je ook met denken en mogelijk andere partijen we ingrid dient dat dit kabinet gewoon te weinig anticipeert op dit moment op die noden van de samenleving en dat het heel moeilijk is om nu wat er voorligt in de begroting om dat te accorderen. We weten niet hoe die koopkrachtplaatjes eruit zou zien. We weten alleen wel dat alle vooruitzichten er niet goed uitzien. We weten ondertussen dat alle cijfers van kinderarmoede de pan uitrijzen. Alle alles zat eigenlijk op rood om nu al te anticiperen en en een envelop eigenlijk te reserveren voor armoedebestrijding en dat moet gewoon nu al gebeuren, zodat dit kabinet ook kan anticiperen op die augustus besluitvorming en het heeft ook gewoon te lang geduurd. De heer van levert het net ook al opgesomd zo veel partijen hebben voorstellen aangedragen en gedrukt op snellere tijd lijnen en betere regelingen. Dus het is ook nu niet zomaar weer dat we aan het kabinet kunnen zeggen nou we vertrouwen het wel weer zou in augustus vast wel weer

[0:12:07] wat goeds komen en we hopen dan eigenlijk met dit amendement voorzitter, en misschien klinkt dat een beetje ironisch. Maar zo is het niet eens bedoeld dat deze ministers met deze ongelooflijk belangrijke portefeuilles deze envelop vanuit de tweede kamer. Misschien ook wel zien als een kans en een cadeau zodat ze dadelijk in de ministerraad in die augustus besluitvorming goed beslagen ten ijs komen met een grote tas geld omdat het gewoon de vraag is wat gaan we doen om die nederlanders die in de raad zitten tegemoet te komen.

[0:12:42] Hartelijk bedankt, mevrouw baardman. Dan geef ik nu het woord aan de heer van wijnbergen van d zesenzestig.

[0:12:47] Dankuwel. Voorzitter, ik heb twee vragen over deze sectoren begroting. De eerste is is meer specifiek in de tweede gaat over de tegengaan van armoede.

[0:12:58] Meer specifiek in de begroting staat een vertraging op de bijna gratis kinderopvang en het is geen geheim zijn ook al eerdere debatten over geweest totdat mijn fractie natuurlijk

[0:13:09] zwaar op de maag ligt

[0:13:11] een vertraging die of het niet de budgettaire redenen ingegeven, maar gaat over capaciteit en de uitvoerbaarheid was daaraan gekoppeld werd de inkomensafhankelijke combinatiekorting afgeschaft.

[0:13:23] We hebben tijdens de voorjaarsnota al uitgebreid over gehad. Maar ik zou het hier toch graag willen herhalen en de gelegenheid met deze tussen in debat willen gebruiken om te zeggen dat dat natuurlijk dan heel raar is als je straks laat twee jaar later bijna gratis kinderopvang invoert. Om dan die die inkomensafhankelijke combinatiekorting op één januari tweeduizendvijfentwintig af te schaffen. Ik ga ervan uit dat in augustus besluitvorming daar gewoon een een redelijk netjes gedekt voorstel voorkomt, omdat op een andere manier vorm te geven want dat zou gehad ook niet uitleg bij de uitkomst zijn. Ik volgens mij ook waar niemand naar opzoek is, maar ik vind het wel goed om het hier nog een keer te benadrukken.

[0:13:57] Voorzitter, tweede gaat over de aanpassingen in deze sectoren begroting. Er zit een aantal.

[0:14:00] Belangrijke, meneer.

[0:14:01] Berg excuses voordat u verder gaat met uw betoog heeft lee een vraag voor u.

[0:14:05] Dank goed dat heer dit punt aanraakt. Dit hadden we ook al voor de voorjaarsnota besproken in het debat over de kinderopvang. Dan heeft de minister ook wel een toezegging gedaan om met de staatssecretaris bespreken. Dan was ik in dat op zicht bij mee dat er in ieder geval een toezegging ligt. Tegelijkertijd moeten keuzes worden.

[0:14:23] Maakt en ik mag ik.

[0:14:27] Woorden van de heer wijnberg wijnberg zo verstaan dat wat hem betreft dat ook in budgettaire zin consequent consequenties zou mogen hebben want de toezegging van de minister was. Ja, ik wil gaan praten. Maar het moet wel budgetneutraal kan me nog goed herinneren dat ze dat erbij zeggen.

[0:14:43] Zij moeten zetten. Heer van mij weg. Daarin.

[0:14:47] Sorry, voorzitter, kijk, gratis geld bestaat niet. Je zou het bij het amendement ingediend om zou bijna gaan denken maar gratis geld bestaat niet. Dus je zult u wilt een oplossing moeten moeten bedenken om dit wel budgetten in te passen. Want dat betekent dat in tweeduizendvijfentwintig, tweeduizend zestien. Dit geld gaat kosten. Heeft de heer van de gelijk in

[0:15:04] en ik denk dat we moeten zorgen in de totale lasten en koopkrachtbeeld dat we dat inpassen. Dat zou kunnen doen en wat andere afbouw pad in de jaren daarna maar in alle eerlijkheid de exacte vorm dat dat is denk ik voor de toekomst, maar het zal te ingepast moeten worden en dat zal een verschuiving van geld betekenen en dat kan binnen het domein. Daar zie ik wel kansen. En als dat niet lukt, zullen we iets anders moeten bedenken. Maar het resultaat staat voor mij op één.

[0:15:30] De heer van der lee,

[0:15:32] Dat laatste is wel goed om te horen. Het is natuurlijk ook een feit dat recht maar door het uitstel er een onderbesteding was. Maar die is weggehaald uit de begroting. Terwijl daar potentieel ook een budgettaire dekking in zou hebben gezeten voor het niet doorgaan van de afloop van die korting. Tegelijkertijd is dat op dit moment nog een feit,

[0:15:53] maar staat de, de heer van wijnbergen open voor een aanpassing die alleen maar aan de lasten kant plaatsvindt, gelet op de augustus besluitvorming of kan wat hem betreft dit mogelijk ook nog weer uit consequenties hebben voor het uitgavenkader en aanpassingen en biedt aan onze amendement je bijvoorbeeld ook weer enige budgettaire ruimte om ook aan de uitgavenkant daar een bijdrage aan te leveren als dat nodig zou zijn.

[0:16:16] De heer van wijk, voor zover het amendement gaan we het zo hebben met het amendement. Dat heeft het volgens mij specifiek over armoede beleid als doel. Dit gaat over een regeling of een alleenstaande ouder of twee verdieners en de opzoek naar de daar is ook armoede heeft mevrouw me helemaal gelijk in, maar ik had uw amendement wel gelezen als dat dat een andere doel heeft dan dan iets met die er is overigens vierhonderd miljoen voor twintig, vijfentwintig, één komma twee miljard voor tweeduizend, zesentwintig gereserveerd. Ook in de voorjaarsnota om wel al de kinderopvang gebruik goedkoper te maken die middelen zitten aan de toeslagen kant maar ik denk dat we een oplossing kunnen vinden zonder ergens hoeven bezuinigen. Als dat de vraag van de heer van der leest. Nee ik ben niet op zoek omdat het bezuinigingen nieuwe bezuinigingen te gaan betalen. Maar ik denk dat zeker ook in het afbouw bepaald met met misschien een kast schuif kansen liggen ze altijd moeten moeten worden ingepast in de begroting die ook drie procent respecteert. Maar ik denk dat we dit gewoon kunnen gaan oplossen. Ik heb er echter alle vertrouwen in heb ik het kabinet ook begrepen dat wilt gaan doen.

[0:17:14] Heer van wijnbergen, vervolgens.

[0:17:16] Dank u wel, voorzitter, dat brengt me bij het tweede punt voor dit jaar is er veel beleid genomen ook met met initiatieven van de oppositie. Een bijzonder denk ik. De twee partijen die voor mijn sprake als het gaat om het prijs plafond, maar het is natuurlijk ook veel miljarden extra ondersteuning gegeven via hogere maatregelen met de zorg en huurtoeslag. Een deel van die maatregelen over permanent, zoals de verhoging van het minimumloon. Zeg heel eerlijk dat ik dat nog steeds wel een belangrijke stap vindt want het was geloof ik in de geschiedenis nog niet gebeurd. De afgelopen decennia dat we echt beleidsmatig het minimumloon fors extra hebben verhoogd. Dat is gebeurd en terecht

[0:17:54] het ook een deel van die ondersteuning ook structureel is het belangrijk dat je niet vervalt in de ramingen toe met prinsjesdag leidt dat ertoe dat de armoede ook in de tweeduizend, drieëntwintig niet stijgen, maar zelfs klein beetje te dalen. Ook de kinderarmoede. Maar het is evident dat de huidige cijfers kijkt dat als we niets zouden doen dat die armoede volgend jaar stijgt

[0:18:14] en ik heb al eerder gezegd. Ook in het debat over de voorjaarsnota. Dat is voor d zesenzestig geen acceptabele uitkomst. De kamer heeft gelukkig ook een motie die ik daarvoor heb ingediend. Ik meen kamerbreed gesteund dat we met prinsjesdag een pakket moet komen per één januari, zodat de armoede niet stijgt maar daalt van het met die oproep van de eerdere sprekers ben ik het volledig eens. Dat moeten we niet laten gebeuren was ook heel erg eens. Overigens met een opmerking van veel partijen dat je dat primair moet proberen te doen met dingen die nu niet meer eenmalig zijn. Maar die structureel en dat wordt nog extra benadrukt en die oproep doe ik ook aan het kabinet om dat ik eigenlijk de komende weken het rapport verwacht van de commissie het sociaal minimum kijkt

[0:18:55] en ik ken het rapport niet

[0:18:57] maar ik sluit niet uit dat daar uitkomt dat we er echt wat aan moeten doen en dat doe je niet met nog tijdelijk iets doen dan zul je dat echt permanente structurele in begrotingstermen ze permanent iets moeten doen onder het bestaansminimum te verzekeren

[0:19:10] en ik. Dat is ook een van de redenen waarom ik het verstandig vind dat we dat met prinsjesdag doen

[0:19:15] en dat maakt overigens niets uit voor het feit dat alle partijen ook alle voorstellen die ik van collega's heb gehoord gingen om dingen die je per één januari aanstaande in gang moet zetten. Of het nu een permanent verder van het minimumloon is, heb ik de collega's. Mijn partij van de arbeid en groenlinks worden vragen. Je kunt het ook op andere maatregelen doen maar dat vind ik verstandig om dat met prinsjesdag te doen. Maar ik heb bij de voorjaarsnota wil die motie ingediend omdat er wat mij betreft geen twijfel mag bestaan over gedoe. De armoede moeten omlaag,

[0:19:44] niet omhoog en ik reken erop dat het kabinet dat voortvarend doet en ik zou hier wel willen vragen wanneer verwachten we nu dat rapport van de commissie sociaal minimum

[0:19:53] en ik roep het kabinet ook op om als je je maatregelen neemt ook het sociaal minimum op in caribisch nederland niet te vergeten. Ik weet thuis een aparte commissie die komt pas na de zomer. Maar ik denk niet dat we in oktober of november willen constateren dat we daar wat aan willen doen en dan niet een envelopje voor hebben gereserveerd. Want dan dat zou zouden zijn in die twee commissies die zijn voor mijn fractie heel heel belangrijk en ik dus ik heb er alle vertrouwen in dat die motie voortvarend wordt wordt uitgevoerd en we zorgen dat dat de armoede volgend jaar omlaag gaat. Zeker konden kinderen dankuwel. Ik zag de heer van de leveren.

[0:20:28] De heer van wijnen. Hartelijk dank voor uw inbreng. Maar voordat ik vorige verder gaan we de volgende spreker heer van der lee. Nog een vraag voor u.

[0:20:34] Ja toch nog een vraag aan de heer van wijnbergen omdat hij goed thuis is in het begrotingsbeleid en de begrotingsregels, maar ook wel als je structureel wilt doen en dat vinden we volgens mij breed. Het zal mogelijk weer uit rapport van de commissie die zich buigt over

[0:20:50] wat er minimaal nodig zal zijn.

[0:20:52] In de toekomst,

[0:20:55] Gelet op de afspraken uit het regeerakkoord was het dan toch heel logisch geweest dat er al een armoede envelop structureel zou zijn vrijgemaakt in deze voorjaarsnota en wij komen nu met dit voorstel met drie miljard. Daarbij zeg ik wel. Ik weet helemaal niet of het daarbij blijft. Maar in ieder geval is dit al het begin voor een envelop. Maar had dat niet al door het kabinet zelf gereserveerd moeten worden.

[0:21:16] Voorzitter, even misschien een paar dingen over het amendement van dan dan doe ik het even even bij elkaar vind ik wel zo ver. De eerste is.

[0:21:23] De.

[0:21:24] Er wordt gezegd dat er de begroting gaat omlaag en dat geld reserveren binnen een enveloppe een raming bijstelling in aow premies. Wij volume. Dat is een meevaller. Als je die buiten haken zou hebben gezet in de besluitvorming rond de voorjaarsnota hadden we ergens anders drieënhalf miljard moeten bezuinigen. Dan laat ik me heel zeggen dat dat is aan niet hoe de begrotingsregels werken. Dat weet de heer van der lee. Sterker nog, bij de voorjaarsnota hebben een aantal partijen, waaronder de twee partijen voor de kijker links van mij gezegd die moeten er wel de begrotings regels beter naleven. Dit dat dan zou je hebben moeten bezuinigen op andere onderwerpen nadat dat wil ik niet. Overigens. Dat was ook niet hoe ik het voorstel van groenlinks partij van de arbeid bij de voorjaarsnota heb begrepen. Toen was het voorstel verhoog structureel het minimumloon per één januari tweeduizend, vierentwintig, want we hebben niets meer aan eenmalig geld in die zin heb ik ook wel wat vragen wat een envelop betekent en betaald dat de hogere belastingen. Ik zal heel eerlijk zijn. Dat spreekt mij meer aan en dat is ook een een van de bijkomende effecten van dat we hierover praten met met prinsjesdag en diende augustus besluitvorming in het kabinet. Dan kijk je naar de belastingen kant

[0:22:29] en en dan heb ik er alle vertrouwen in dat het beleid wat de heer van der lely van kathmann hier ook met een amendement voorstaan dat dat er zal komen, maar dan hebben we de definitieve minste een actuele raming over de koopkracht ontwikkeling van de komende jaren ook voor de armoede van kinderen. Die worden tegenwoordig apart door het centraal planbureau gepresenteerd dat hartstikke goed. Kunnen we ook op handelen. Twee dat nu zo'n envelop maken leidt dat je incidenteel geld maar niet permanent geld vind ik ingewikkeld. Drie. Als je de dekt op de manier. Zoals de amendementen denkt zou je ergens anders drieënhalf miljard moeten bezuinigen. Nou daar ben ik niet niet voor. Ik zou ik niet weten waar en ja. De belasting is denk ik de kant om naar te kijken om het te dekken. Zoals ik het vorige voorstel van groenlinks en pvda. Dat zeg ik eerlijk. Dat sprak mij een stuk meer aan verlost dat u naar de winstbelasting naar vijftig procent wilde verhogen. Ja dan jaag je denk ik. Bedrijven weg. Dat zeg ik niet snel. Ik vind dat er echt nog wel wat kan maar dit zou ik dat zou ik ook niet doen maar dat vind ik een richting in augustus. We willen allebei dat het per één januari ingaat. Dat heb ik u ook vandaag hoorde zeggen dus daar zijn we het over eens armoede omlaag niet omhoog en dan kijk ik naar de belastingen. Dus volgens mij gaat u uw zin krijgen en heb je daar deze envelop helemaal niet voor nodig. Even los dat je dan qua begroting dan een aantal dingen mee doet die we geloof ik gewoon niet met elkaar hebben afgesproken.

[0:23:42] De heer van der lee,

[0:23:44] Dat wij onze zin zouden krijgen, is bepaald nog niet een gelopen race, want ook het voorstel waar de heer van weyenberg enthousiast over is, heeft hij niet gered.

[0:23:52] Laten we wel wezen. Wij komen hier naartoe omdat we rita hebben geprobeerd wat we ook een goed idee vonden. Maar dat lukte niet kijkt en in onze beleving. Ik kijk wij houden het kabinet aan de begrotingsregels die het zichzelf oplegt en we zien op alle mogelijke manieren dat ik heb ik net met de trukendoos komt tijdelijke dekking verzamelt alle grote problemen doorschuiven naar het volgende kabinet waarbij hopelijk inzitten. Maar dan de financiële troep mogen opruimen van dit kabinet

[0:24:19] en de uitgave van dit kabinet. De uitgaven kaders. Zoals dit kabinet hanteert, zijn niet uitgavenkader van pvda groenlinks. Wij hebben eigen doorrekening gemaakt, niet alleen in aanloop naar de verkiezingen, maar ook daarna dus vanuit onze optiek is dit niet een eenmalige bijdrage, maar zouden wij ervoor pleiten en ook dan als het nodig is weer met voorstellen komen komende jaren hierna het uitgavenkader op dit terrein te vergroten, zodat die armoede bestrijdt gaat worden en een van de belangrijkste doelstellingen van dit kabinet de kinderarmoede halveren ook daadwerkelijk gehaald zal worden. Wijnberg daar mee gaat werken.

[0:25:03] Voorzitter, wij dit nu toch wat ik een beetje ingewikkeld vind ik vond bij de voorjaarsnota ook al is dat de indruk wordt gewekt dat omdat je nu niet een envelop maakt nogmaals op een manier betaalt waardoor je dan ergens anders moet bezuinigen. En als je dat niet wilt dan is het gewoon drieëneenhalf miljard uit het saldo. Dat vind ik prima. Moet je dan zeggen dat zegt u eigenlijk laten tekort op hoge voor een envelop die een eenmalige envelop is. Nu zegt de heer van lee buiten de microfoon de lasten helemaal eens en daarom moet je het niet dat deze uitgave envelop doen dan moet je dat moet je dan doen en we doen de belastingen en dat doen we overigens al jaren zo ook kabinet met andere samenstelling. Die doen we in augustus. Dan had ik nog sympathie gehad voor het punt jammer als je nu wachten. Dan gaat er iets mis ik vorig jaar een punt wat ik overigens vaak best sympathiek gehad en begrip. Maar dat is het ook niet van het voorstel van pvda, groenlinks gaat ook in per één januari tweeduizend, vierentwintig. En ja dan dan denk ik wel met alle respect zijn het eens over het doel met deze weg maakt op mij een

[0:25:58] maar goed. Het is die kunt u vast een mooie persberichten over schuift. Maar ik heb niet de indruk dat dit iets anders doet en wat het kabinet doet echt niets anders doet. Want niemand is het oneens met uw stelling dat die armoede naar beneden moet want de hele kamer vindt dat alleen belastingen doen we in augustus dat dan weten we ook hoe de koopkrachtcijfers eruitzien. En dan hebben we ook de het rapport van de commissie sociaal minimum en dan kunnen we het gaan regelen. Dus volgens mij is het verschil heel klein. Ik gun iedereen een zijn politieke insteek. Maar volgens mij. Ik zou zeggen beoordeeld dit dit kabinet stak. Dat ga ik doen en dan zie ik ook geharnast in in hoe het er bij prinsjesdag uitziet. En dan denk ik dat we hetzelfde voor elkaar krijgen.

[0:26:35] Dan ga ik nu naar mevrouw kathmann dit ook nog een vraag aan de heer van wijnbergen.

[0:26:39] De enveloppen. Dank u. Voorzitter, want ik vraag me werkelijk waar af waar d zesenzestig het vandaan haalt dat wij als partijen die onder het amendement staat. Er staan zich onze lang zouden moeten voelen dat als d zesenzestig iets een goed voorstel vindt dat het dan ook gaat gebeuren. Ik heb hier tijdens commissiedebatten over armoede, keer op keer naast d zesenzestig collega's gezeten die in commissiedebatten aan mijn zijde stonden en als het op stemmen aankomt gewoon al die goede voorstellen weggestemd en dat gaat ook over waar wij al heel lang verspreiden is inderdaad vermogende en vervuilers aanpakken.

[0:27:18] D zesenzestig heeft er niet mee ingestemd. Dus wij zijn niet senang dat het straks bij de augustus besluitvorming wel goed gaat komen. Voorzitter, want wat ik net ook in mijn bijdrage aangaf en dat wil ik ook wel d zesenzestig aangeven is dat wij steeds erop gedrukt hebben. Jaar in jaar uit de noden zijn hoog. Mensen zijn in onwetendheid ook gemeentes die veel dingen moeten uitvoeren zijn in onwetendheid anticipeerde op zorg dat je instrumentarium klaar. Het zorg ook dat je al interrumpeer met reservering van geld en daar is dit voor bedoeld omdat het allang het pad voorbij is dat een partijen zich tussen lang bij kunnen voelen dat het wel goed komt het goed komt niet goed. Het rode kruis heeft het gironummer voor voedselhulp in nederland. Het komt niet goed

[0:28:04] van wijnbergen.

[0:28:06] Voorzitter, maar dit stuk maar even boer. Ik laat ik eerst inhoud doen en daarna. Ik vind het allemaal prima. Het minimumloon is verhoogd. Pvda dertig jaar niet voor elkaar gekregen. Dus de belasting op vermogen en winst en met acht miljard per jaar verhoogd door dit kabinet terwijl ze in het laatste kabinet van de partij van de arbeid en d meedeed omlaag gingen dus met alle respect. U mag mij afrekenen wat ik nog beter zou willen maar zeggen dat er niets gebeurt toch de ondertoon van mevrouw kathmann is niet is gewoon niet waar is gewoon niet waar

[0:28:33] de onderliggende gevoel is dat de indruk ontstaat dat dit tot versnelling leidt van de aanpak van de begroting voor volgend jaar en dat betwist ik nog los dat u zegt ik haal het uit het saldo. Dat mag vind ik niet verstandig is dat er is dat ik het wil betalen uit belastingen dat de actuele cijfers wil hebben dat ik het commissie sociaal minimum wil meenemen. En dan gaan we het gewoon doen. We hebben vorig jaar gigantisch pakket gemaakt ook met steun van partij van de arbeid en groenlinks, waardoor de armoede niet steeg. Maar daalde. Nou dat gaan we wat mij betreft dit jaar gewoon weer doen. Dat is gewoon wat er machten. Kijkt u doorrekening in in de macro economische verkenningen er nog even op na en dat er dan nog steeds groter probleem in de tijd van oorlog. Natuurlijk ben ik helemaal met u eens dat we ervoor moeten knokken is waar. Maar dit kabinet heeft vorig jaar op armoede en op kinderarmoede te zien dat ze bijgesprongen.

[0:29:22] Dan kun je een debat voeren of dat gedurende dat jaar had gemoeten. Maar in de begroting voor tweeduizend, drieëntwintig zijn er grote stappen gezet. Nogmaals, mede door initiatieven van u over het glazen plafond, maar ook met hogere toeslagen een hoger minimumloon en dat is ook wat we voor volgend jaar gaan doen. Maar het beeld dat met dit amendement je dat versneld. Wat u noemt gemeente maar één ding wat gemeente tegen mij zeggen is. Ik wil niet nog een keer de energie toeslag. Ik wil graag dat u het structureel oplost op andere maatregelen vanuit het rijk. Dat vind ik een van de van de dingen waar we naar moeten streven.

[0:29:54] Dan geef ik nu het woord aan de heer de kort van de vvd.

[0:29:58] Dankuwel. Voorzitter,

[0:30:00] want we zullen het niet met met alle fracties eens gaan worden, ben ik bang, en niet iedereen is het erover eens dat er genoeg gebeurt op armoede, maar ik ben wel met collega's van wijnbergen eens dat er veel gebeurd is, dan hebben we het over die energie toeslag voor minima de verhoging van het wettelijk minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen het enorme koopkracht pakket. Het overgrote deel van die maatregelen die zijn terechtgekomen bij bij zei die dat het hardst nodig hebben

[0:30:28] en dat is ook goed met steun van van de vvd gebeurd.

[0:30:32] Maar voor de lange termijn is het ook belangrijk dat we en dat we niet die compensatie maatschappij waar het naar toe gaat dat we gaan kijken of er mensen

[0:30:43] nog meer onafhankelijk kunnen krijgen van die uitkeringen en zijn die echt niet kunnen die vanwege tegenslag in hun leven in een bepaald moment in hun leven of misschien wel structureel wanneer ze chronisch ziek zijn meervoudig gehandicapt zijn. Er zijn allerlei zaken te bedenken niet mee kunnen. Dan is het heel belangrijk dat er een goed en adequaat systeem is een sociale zekerheid is om op op terug te vallen, maar ik ben er ook heilig van overtuigd dat er

[0:31:12] hoe klein of hoe groot dan ook dat iedereen een steentje kan bijdragen en voor de een zal het in een beschutte werkomgeving zijn en voor een ander zal het met de nodige begeleiding en ondersteuning op termijn ook op de reguliere arbeidsmarkt zijn en de manier om uit armoede te komen is daar ben ik van overtuigd is werk en is is meer werk. Maar is ook gewoon naar de werk die past bij iemand naar vermogen. Dus ik zou ik het kabinet daarop willen uitdagen om ook voor die lange termijn oog te houden en ook de

[0:31:41] onafhankelijkheid van mensen en mensen in hun kracht te zetten om daar aandacht voor te vragen

[0:31:47] als het gaat om mensen die in de problemen komen speelt ook vroeg signalering een belangrijke rol. Maar ik heb ook eerder aangegeven in deze commissie in de kamer dat energiemaatschappijen woningcorporaties daarin een belangrijke rol spelen. Maar ik denk ook

[0:32:01] dat juist werkgevers

[0:32:03] vroeg kunnen signaleren en actief kunnen helpen. Zij zien wanneer de loonbeslag wordt gelegd wanneer iemand eerder om loon vraagt en uitbetaling kunnen ze ook snel signaleren dat mensen echt wel in de problemen raken. Dus het is ook belangrijk dat we werkgevers op hun rol daarin najaar aanspreken en betrekken bij een effectieve aanpak om naar meer schulden en ellende van mensen te voorkomen

[0:32:29] als het gaat om de subtotalen begroting die voorligt, wil ik nog even stilstaan bij de motie tony van dijck

[0:32:35] over de energie toeslag die nog niet overal is toegekeerd. De juist heel belangrijk is voor de minima die in de problemen zetten naar de vraag die ik daarover zou willen stellen, is hoe ver we daar zijn in de uitvoering en wat de laatste ontwikkelingen daarop zijn.

[0:32:49] Tot zover,

[0:32:51] Dankuwel. De heer de kort. De heer van der lee, heeft nog een vraag voor u.

[0:32:56] Heer van.

[0:32:56] Ik toch nog een vraagje aan de heer de kort keek een van de problemen die we in nederland hebben is hele hoge inflatie. Er zijn allerlei oorzaken voor om corona herstel. Dat was het begin de oorlog in oekraïne. Dat was geen

[0:33:10] maar we zien ook bewijzen dat een ander element is dat er bedrijven zijn die hogere kostenstijgingen doorrekenen dan ze daadwerkelijk hebben meegemaakt

[0:33:21] dat we door sommige graaf plaatsen genoemd. Er is ook een imf rapport verschenen vorige week. Dat laat zien dat dit niet alleen in nederland speelt maar breder in europa

[0:33:30] en het probleem is natuurlijk dat wij voortdurend met elkaar in discussie zijn dat wij met collectieve middelen. Dit soort zaken moeten repareren en het zou de vvd sieren. Dat vraag ik de heer de korte dat hij bedrijven aanspreken op het feit dat ze moeten ophouden met prijsverhogingen die zijn niet reëel hebben meegemaakt. Toch doorberekenen aan de consument en ik zou graag van de heer de kort horen dat hij de bedrijven oproep om daar mee te stoppen.

[0:33:56] De heer de kort.

[0:33:58] Ik geloof dat mijn collega's eelco heinen het dat hij ook hier op bevraagd is bij de voorjaarsnota en die gaf aan dat ik dacht dat het cpb was die er ook met interessante bevindingen kwam volgens mij wordt er ook nog later hierover gesproken in de kamer.

[0:34:12] We hebben dat gezien bij de energiemaatschappij en daar heeft het kabinet terecht ook op ingegrepen. Dus niet stellen dat dat er niets op gebeurd is in dat geval.

[0:34:24] Dat is gebeurd omdat europees is afgesproken dat er een solidariteitsheffing werd opgelegd.

[0:34:30] En wat deden het kabinet in plaats van dat ze tarief verhoogde zoals pvda, groenlinks in een abonnement hadden voorgesteld en dat één komma zeven miljard euro hebben opgeleverd men alleen maar het tarief hanteerde dat het minimum tarief was in de richtlijnen die de europese commissie had voorgesteld. Dus wat ik mis bij de bij de vvd

[0:34:51] is dat zij niet meer druk zetten op het nederlandse bedrijfsleven.

[0:34:55] Om.

[0:34:55] Bij te dragen aan inflatiebeperking, ook op tijd loonsverhoging te betalen, zodat wij niet als politiek het geld van de belastingbetaler elke keer moeten zoeken naar hoe gaan we mensen hiervoor compenseren

[0:35:08] de heer de kort.

[0:35:09] Nou ja goed. Ik geef als voorbeeld die energiemaatschappijen waar ook

[0:35:14] los van de vorm. Het is gebeurd en dat is terecht.

[0:35:16] Ik wil daarbij wel opmerken dat juist ook het bedrijfsleven geconfronteerd wordt met prijsverhogingen en het is ook te verklaren dat er kosten worden doorgerekend en daarbij. Ik doe in mijn bijdrage juist een beroep op het bedrijfsleven. Tweede punt. Ik had het over vroeg signalering. Ik zie juist dat werkgevers een belangrijke rol in kunnen spelen als het gaat om het signaleren van die schulden problematiek en ik deed zojuist ook de oproep dat ze daar een hele belangrijke bijdrage kunnen leveren om te voorkomen dat mensen die met schulden te maken hebben meer en de ellende raken.

[0:35:51] Dank aan de heer de kort voor zijn beantwoording en dan geef ik nu graag het woord aan de heer van wijnbergen, die zichzelf heeft als vrijwillig heeft aangemeld om het voorzitterschap even van mij over te nemen.

[0:36:02] Dan geef ik het woord aan de heer de jong voor zijn bijdrage namens de pvv.

[0:36:05] Voorzitter, hartelijk dank. Voorzitter, vandaag wil ik het met u hebben over de gemiste kans van de voorjaarsnota en de daaraan gekoppelde szw begroting staten waar we het vandaag over hebben, terwijl we zien dat door de torenhoge inflatie vele huishoudens niet of nauwelijks nog de rekeningen kunnen betalen, blijven adequate koopkracht maatregelen uit. Sterker nog, vanaf één juli wordt het nog meer aanpoten voor miljoenen huishoudens dan stijgende brandstofprijs aan de pomp weer. Er wordt tanken opnieuw een ongekende luxe

[0:36:34] maar ook worden nederlanders opgezadeld met een plastic tas waardoor een patatje dat al absurd duur is op nu weer duurder wordt en mijn geval is dat zeer erg want ik hou wel van een patatje. Maar het gaat natuurlijk vooral over al die gezinnen die thuis een vliet dag tot dag hebben en weer die kosten omhoog zien gaan.

[0:36:53] Het wordt steeds gekker en dit komt bovenop de absurd hoge boodschappen prijzen worden belazerd in al die supermarkten. Er wordt gegraaid van hier tot aan tokio en de middenklasse kan het niet meer aan. En ook die zorgkosten en energieprijzen die schieten de lucht in. Op deze manier is het leven simpelweg onbetaalbaar aan het worden en dat is voor veel mensen al de dagelijkse praktijk

[0:37:15] uit onderzoek van deloitte in samenwerking met nibud en universiteit van leiden blijkt dat in tweeduizend, tweeëntwintig, zes op de tien nederlanders niet of moeilijk kan rondkomen en dat is natuurlijk tweeduizend, tweeëntwintig. Dat is nu natuurlijk nog veel erger. Zes op de tien nederlanders. Voorzitter, dat verklaart ook dat de voedselbank de vraag nauwelijks aankan dat het rode kruis zelfs voedselpakketten heeft moeten aanbieden voor honderd duizenden gezinnen in verborgen armoede en zo kan ik nog wel even doorgaan.

[0:37:44] Volgens cpb leveren er nu acht, honderd vijftien duizend mensen onder het bestaansminimum en dat kunnen we in tweeduizend, vierentwintig miljoen worden,

[0:37:52] waaronder twee, honderd dertig. Duizend kinderen simpelweg omdat dit kabinet niet adequaat handelt op de enorme inflatie crisis dat op dit moment alle bestaansonzekerheid sloopt en zo gaat het al jaren

[0:38:06] hardwerkende nederlanders zien al jaren dat koopkracht beloftes niet uitkomen ze daardoor steeds minder in de portemonnee overhouden en in grote financiële problemen komen omdat het leven onbetaalbaar aan het worden is en het kabinet nederlanders in de steek laat zelfs mensen met een arbeidshandicap worden door asociaal inkomens beleid van dit kabinet keihard in de portemonnee geraakt,

[0:38:29] want zonder dat het kabinet kan onderbouwen. Waarom wordt er een asociale korting op? Die waren een korting.

[0:38:36] De uitgevoerd,

[0:38:37] Krijgen zometeen hierbij om daar dus mee te maken

[0:38:40] en dat is echt super asociaal en zo diep zijn we gezonken en ik vind dat echt dat het kabinet zich daar kapot voor moet gaan.

[0:38:49] Ondertussen gaan er wel miljarden naar klimaat, brussel en massa immigratie, uitgave waar nederlanders niets aan hebben

[0:38:56] en dit moet anders. Voorzitter, geld moet naar onze eigen mensen en hun bestaanszekerheid. Daarom roep ik het kabinet op het volgende te doen. Kom vandaag nog met hun koopkracht herstelpakket waarbij in ieder geval de btw op boodschappen en energie zal worden verlaagd. De huren echt flink worden verlaagd en het eigen risico in de zorg wordt afgeschaft.

[0:39:18] Stop ook met het automobilistje pesten waar er zo veel werkenden de dupe van zijn. Stop dus de voorgenomen verhoging van de brandstofprijzen per één juli

[0:39:28] en schrappen ook die asociale korting op de wajong korting.

[0:39:32] Voorzitter, de minister van armoede heeft als taak mensen uit de armoede te halen en zij dus niet verder in te duur

[0:39:40] en dat kansen vandaag

[0:39:42] wanneer ze deze plannen omarmt.

[0:39:44] Ook.

[0:39:45] Gaan bewerkstelligen

[0:39:47] en daarom vraag ik ook de minister zich niet zozeer op te stellen als de minister

[0:39:52] tegen armoede alleen maar vooral ook een minister voor meer koopkracht. Ik hoop dat dat vandaag laten zien. Voorzitter, tot zover.

[0:40:02] Dan dank ik u voor uw bijdrage en geef ik u het voorzitterschap graag weer terug.

[0:40:06] Hartelijk dank, meneer van wijnberg. Ik kijk eventjes naar de ministers. Hoeveel tijd hebben de ministers nodig om de beantwoording te kunnen voorbereiden.

[0:40:25] Oké. We schorsen tot drie uur voor de beantwoording van de ministers een schorsing tot die tijd de vergadering.

[1:06:11] Oké. Ik heet de minister van harte welkom voor de beantwoording van de vragen.

[1:06:18] Ik zou willen verzoeken om ook qua inleiding het zo kort en bondig mogelijk te houden richting de bewindspersonen en dan geef ik nu het liefst het eerst het woord aan de minister van sociale zaken en werkgelegenheid voor haar eerste beantwoording.

[1:06:35] Ja. Voorzitter dankuwel. Ik wil wel graag beginnen met een paar inleidende opmerkingen. We zijn hier om te spreken over de eerste sub, lid waar begroting van szw

[1:06:49] en en tegelijkertijd komen er een heleboel vragen langs over dingen die misschien wel over tweeduizend, vierentwintig gaan of over algemeen beleid.

[1:06:58] Dus we zullen dadelijk ingaan op specifieke vragen waar waar we dit uiteindelijk allemaal voor

[1:07:05] is voor bestaanszekerheid in perspectief voor mensen

[1:07:08] en ik zeg het tegen de heer de kort. Ja. Werk speelt daar een hele belangrijke rol in.

[1:07:13] Dat is de manier waarop je die bestaanszekerheid verwerkt. Maar dat is ook de manier waarop je perspectief wilt krijgen en dat gaat samen met de vraag wat voor samenleving. Wij willen zijn.

[1:07:24] Ik heb het al eerder met u commissie gedeeld.

[1:07:28] Voor mij zijn er drie pijlers van groot belang

[1:07:31] en gelijkwaardige kansen

[1:07:33] voor mensen een vangnet voor wie dat nodig heeft en beloning voor inzet en prestaties. Dat is voor mij echt het fundament van de samenleving

[1:07:43] en ik geloof ook echt als je dat op orde hebt dan breng je ook perspectief en ook cohesie in onze samenleving.

[1:07:50] Wat heb je dan nodig? Dan heb je ook een goed functionerende arbeidsmarkt nodig en mevrouw kathmann refereerde daar al even aan. Dat betekent dus inderdaad andersoortige contracten, met name aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Maar er zijn we ook hard mee bezig als kabinet en met de hulp van uw kamer en hoop ik dat ook voor elkaar te krijgen.

[1:08:09] Dan krijg je dus ook een arbeidsmarkt die meer balans is.

[1:08:12] Tegelijkertijd heb je bedrijf nodig die innovatieve zijn

[1:08:16] die het verdient vermogen van nederland kunnen waarmaken. Maar je hebt ook een aanwezige overheid nodig. Het gaat over een overheid met visie is niet per c grotere overheid. Maar is wel een overheid die bereid is om bepaald standpunt in te nemen en daarvoor te gaan en in te grijpen waar dat nodig is

[1:08:35] op het moment dat je

[1:08:38] twijfelt over je bestaanszekerheid en elke maand niet weet of je rond kunt komen of dat nou is omdat je een nul uren contract heeft of omdat je in de bijstand zit dan doet dat wat met je. Dat doet dat met de situatie. Dat doet ook wat met je focus. Dan ben je daarover aan het denken in plaats van die toekomst. Dan stel je grote besluiten uit en daarom is het zo belangrijk dat we kijken naar die armoede waar collega's schouten zo hard mee bezig is naar bestaanszekerheid naar perspectief.

[1:09:08] En als het dan tegenzit dan moet dat vangnet er zijn. Dat is een van die drie pijlers die volgens mij echt dat fundament van onze samenleving zijn

[1:09:16] en met dat vangnet zorg je er ook voor dat mensen ook weer op kunnen staan en als het tegenzit en we hebben

[1:09:25] in deze begroting vorig jaar echt een aantal maatregelen genomen om te zorgen dat het vangnet ook die combinatie met perspectief heb je het ook over bestaanszekerheid dat die echt verbeterd wordt.

[1:09:37] Collega's, schouten zal zo ingaan op alle armoedemaatregelen, maar de heer van wijnbergen natuurlijk ook een verhoging van het minimumloon

[1:09:45] heel erg belangrijk

[1:09:47] voor juist de werkenden onder ons

[1:09:51] om te zorgen dat mensen beter rond kunnen komen en dat werken beter loopt

[1:09:56] en dus dat is één van die grote stappen die we vorig jaar in het grote koopkracht pakket hebben genomen die structureel van aard zijn

[1:10:06] dan over onze secretaris begroting

[1:10:09] en

[1:10:10] wat er volgens mij belangrijk is is dat we zowel gesprek voeren over de voorjaarsnota waar we het hebben over meerjarig beleid als vandaag over de secretaris begroting die over tweeduizend, drieëntwintig gaat

[1:10:23] en daarbij hebben we altijd gezegd en daar ging het debat in de eerste termijn natuurlijk ook over

[1:10:28] dat we de

[1:10:31] situatie van de koopkracht en willen bekijken in augustus en dan gaat het over de uitkomsten van de commissie sociaal minimum. Dan gaat het over de actuele cijfers over hoe het met de koopkracht in het voorjaar gezien wat de cijfers waren en die zagen er voor de middengroepen op dat moment best redelijk uit die zagen voor de basis van onze samenleving niet goed uit als je niet opnieuw maatregelen neemt en als je dus geen nieuwe maatregelen treft die in ditjaar uitgebreid heeft met het koopkracht pakket.

[1:11:03] Wat er ook belangrijkst is.

[1:11:05] Bent u bij de inbreng. Ik ben bijna klaar met de inleiding.

[1:11:09] De heer van der lely, een vraag voor u,

[1:11:12] Wat er ook belangrijk is is als je die verschillende actualiteit heb commissie sociaal minimum dat je ook echt gestructureerd kunt kijken naar die hele set van koopkracht maatregelen waar je allerlei

[1:11:26] ontwikkelingen, zoals de renteontwikkeling en tegenslagen meevallers bij elkaar kunt nemen en dan in een breder kunt bekijken en we hebben natuurlijk dan elk jaar de koopkrachtplaatjes die u ook zult zien. We hebben ook beloofd dat we daar specifiek naar een grotere gezinnen gaan kijken om uw op die manier echt inzicht te geven in hoe het er met nederland voorstaat op basis daarvan besluiten dan in augustus over de koopkracht en dus ook over wat we met belastingen willen gaan doen om te zorgen dat we dat zo goed mogelijk verdelen. Dat was wel mijn inleiding. Voorzitter,

[1:12:01] Hartelijk dank, voordat de heer van het woord geven voor een interruptie. Ik neem aan dat u met blokjes gaat werken in de beantwoording.

[1:12:10] Ja voorzitter, ik heb niet zo heel veel concrete vragen

[1:12:16] opnoemen, maar een stuk of zeven.

[1:12:18] Dat is hartstikke goed naar de vijf minuten inleiding geef ik meneer van der lee. Nu het de gelegenheid om een interruptie te plaatsen.

[1:12:26] Driedubbele. Ja ik.

[1:12:28] Even aan op het zinnetje dat de minister uitspraak dat het kabinet altijd heeft gezegd dat dit in augustus besproken zou worden. Maar daar klopt die

[1:12:37] dit kabinet heeft beloofd in het eigen regeerakkoord om het voorjaarsnota moment veel belangrijker te maken

[1:12:44] en dan al inzicht te geven in meerjarige uitgaven.

[1:12:48] De kade of beleid,

[1:12:50] Maar ook op het terrein van lasten in koopkracht de kamer inzicht te bieden

[1:12:54] en dan is augustus een toets moment om eventueel bij te stellen

[1:13:00] en we hebben ook in het najaar ook vanaf het moment ook over het hoge inflatie debat heel nadrukkelijk aangegeven wij vanuit de oppositie. We willen bij voorjaarsnota die koopkracht discussie voeren want we willen gerichte compenseren en dan moet sneller duidelijk zijn hoe want sommige opties vallen af als je te laat bent en dat heb ik ook uitgelegd wat minder vertrouwen in de oppositie dat het allemaal wel goed gaat komen. Maar dat is bijzaak misschien maar het klopt gewoon niet dat het kabinet altijd heeft gezegd dat het in augustus zou gebeuren zijn beloftes gedaan dat in het voorjaar daar ook al het inzicht in wordt geboden en dat is niet gebeurd. Dat wijst ook de raad van state op en in dat opzicht is het kabinet zelf teruggekomen van een belofte. We hebben bij de voorjaarsnota debat aangegeven. Wij willen dat inzicht voor de zomer

[1:13:48] en ook daar heeft het kabinet niet bewogen en daarom zitten we hier nu bij deze subsectoren,

[1:13:54] De is.

[1:13:55] De feitelijke gang van zaken? Klopt dat?

[1:13:59] Nou voorzitter, ik ik was niet bij de coalitiebesprekingen. Maar wat ik belangrijk vind. Hier is dat we op uw verzoek naar aanleiding van uw motie uw bijvoorbeeld met die brief van eind april en inzicht hebben gekregen gegeven over welke opties er zijn om iets aan de koopkracht doen. Dat geeft u inzicht en er staan een hele staat een hele rij van maatregelen die mogelijk zijn wat er wel wat er niet kan.

[1:14:26] Wat er voor mij heel erg belangrijk is is dat we dat wat er nodig is

[1:14:31] doen

[1:14:32] en neemt u aan van mij. De cijfers over armoede. De cijfers over kinderarmoede spelen een hele grote rol in en dat gaat dadelijk de uitkomst van de commissie sociaal minimum gaat het ook doen. Die gaan we allemaal samen nemen om te zorgen dat we echt met gebalanceerde uitkomst komen

[1:14:47] en om te zorgen dat we nog per één januari de zaken die je moet invoeren kunnen invoeren. Dus daar treffen we ook echt de voorbereidingen voor, zodat we wat voor pakketten. Het wordt structureel incidenteel met welke focus ook, zodat we dat zo goed mogelijk kunnen doen. Maar daar hebben wel die actuele cijfers voor nodig hebben. De uitkomst van de commissie sociaal minimum voor nodig.

[1:15:10] Heer van lent.

[1:15:11] Maar goed ik weet dat dat in de nieuwe verhalen is, maar in het najaar hebben we ook gevraagd om dat inzicht zodat ze bij de voorjaarsnota konden maken spreken over de keuzes die gemaakt zouden moeten worden en dat is niet gebeurd en ik vind het ook. Ja,

[1:15:28] wij hebben in vorig jaar ook meegemaakt dat er toch een beetje in paniek gezocht moest worden na maatregel

[1:15:36] wat uiteindelijk vanuit de oppositie is aangedragen, namelijk het energieprijs plafond en ook dat was een reden om te zorgen. We gaan in het voorjaar als moment acht praten over wat wordt globale lasten beeld. Wat gaan we proberen aan de koopkracht te doen, zodat we in augustus als het nodig is en een nieuwe cijfers zijn nog iets kunnen bijstellen. Maar nu hebben als oppositie helemaal niets. Wat we wel hebben is inzicht in de uitgaven en bezuinigingen die daar voor de komende jaren zijn opgenomen. Dus wat het kabinet van ons vraagt of in in te stemmen met simpele toren begroting waarin al een deel van bezuinigd wordt met lange termijn plaatjes waarin bezuinigingen zitten terwijl wij geen inzicht hebben nog zekerheid hebben over wat er de koopkracht van vierentwintig gaat gebeuren en dan vraagt over vraagt het kabinet de oppositie snap de minister dat.

[1:16:25] Voorzitter, allereerst over vorig jaar, want het klopt dat de prijs plafond in de tweede helft van het jaar tot stand kwam mede dankzij uw suggesties daarover. Maar daarvoor lag natuurlijk ook al een groot koopkracht pakket en vervolgens met prinsjesdag. De verhoging van het minimumloon. Met tien procent was er groot onderdeel van verhoging van toeslagen en kindgebonden budget noem maar op allemaal zaken om te zorgen dat ditjaar die koopkracht van mensen stabiel zou zijn en dat we echt de koopkracht van de lagere groepen konden ondersteunen

[1:17:01] en dat hebben we vorig jaar voor elkaar gekregen.

[1:17:05] Dus ik ben het niet met u eens dat we niks eraan hebben gedaan als niet voor elkaar kregen. Sterker nog, we hebben een historisch groot koopkracht pakket vorig jaar geleverd, inclusief een prijs plafond en ik ben het met u eens dat daar de de manier waarop dat tot stand hebben gebracht. Enorm snel was

[1:17:21] met ook risico op fouten die je daarin maakt, maar ook dat hebben we wel voor elkaar gekregen. En als je kijkt hoe de ontwikkeling van onze koopkracht is en van onze economie in vergelijking met de buurlanden

[1:17:31] en denk ik dat we daar echt een aantal goede stappen hebben gezet.

[1:17:34] Het laat onverlet. Dat zien we ook in de

[1:17:37] koopkrachtcijfers van dit voorjaar

[1:17:40] dat we met name aan de onderkant van onze groepen en straks als we niet opnieuw maatregelen zouden nemen en dat we daar natuurlijk stijgende armoede zien

[1:17:49] en daar zijn we ons zeer van bewust en daarom ook dat we daarnaar aan het kijken zijn. We moeten alleen wel en daar gaat die brief van eind april over zorgen dat we die maatregelen die we zouden willen nemen dat die gericht zijn dat die specifiek zijn voor de groepen over het gaat en dat is natuurlijk betaalbaar zijn. En als je kijkt naar de cijfers in het voorjaar dan zie je dus daar dat de koopkracht voor een aantal groepen netjes tot zeer netjes stijgt.

[1:18:15] Maar dat je bij uitblijving extra bij uitblijvende extra maatregelen inderdaad een daling ziet van de koopkracht aan de onderkant en dat gaat over de armoede cijfers.

[1:18:26] En wat ik al zei, en daar zijn we mee bezig. Dat zien we en we zijn nu aan het doordenken hoe dat pakket voor augustus straks uit moet zien.

[1:18:36] Lee.

[1:18:39] Maar de consequentie hiervan is is dat er waar armoedebestrijding en met name onder kinderen waar die oploopt.

[1:18:46] De absolute prioriteit zou moeten zijn van dit kabinet dat in wat wij als oppositie gezien hebben er niets extra's is gereserveerd in het uitgavenkader dat we geen enkel inzicht hebben in hoeverre en lastenverzwaringen worden doorgevoerd. Om daar wat aan te doen en we moeten hopen dat het kabinet straks met iets komt.

[1:19:12] Dat is de feitelijke situatie. En waarom zouden oppositie daarin meegaan.

[1:19:16] De minister.

[1:19:18] Ja, voorzitter,

[1:19:20] als je die cijfers ziet dan weet je dat er iets moet gebeuren en u mag er op vertrouwen dat we iets aan die armoede gaan doen en volgens mij hebt u zojuist ook de woordvoerders van de coalitiefracties van twee van de coalitiefractie aanwezig. Datzelfde horen zeggen

[1:19:34] natuurlijk gaan we naar de cijfers kijken en natuurlijk gaan we er wat aan doen u daar moet u echt van kunnen uitgaan. De willen dat alleen wel met integrale besluitvorming doen. We moeten naar de renteontwikkeling kijken moet kijken om welke groepen het gaan. We moeten kijken wat uit het sociaal commissie sociaal minimum komt

[1:19:51] en we moeten ook vooral verder kijken dan ditjaar.

[1:19:54] Het gaat ook om de uiteindelijk de vraag wat je structureel zou willen doen en niet alleen maar incidenteel. Want als je het hebt over perspectief van mensen. Dan wil je liever hebben over over structurele maatregelen van incidentele maatregelen.

[1:20:08] De heer van der lee nog even kort afrondend, want het probleem is wel

[1:20:12] dat daar waar met allerlei kunstgrepen

[1:20:16] de begrotingsregels op papier gevolg lijken te worden met allemaal tijdelijke dekking ingewikkelde kast schuiven. Het was de meest onleesbare voorjaarsnota ooit ook volgens de raad van state

[1:20:27] er geen voorziening is getroffen

[1:20:32] het terrein van mijn armoede iets extra's te kunnen die ook niet in termen van wat er meerjaren gaat gebeuren en dan vraag kabinet wel ontzettend veel vertrouwen

[1:20:42] van de oppositie zonder dat er oppositie rol heeft gekregen op haar duidelijke wens heel vaak uitgesproken om inzicht te krijgen. Ook voor de zomer en het gaat ook op het lastig beeld echt wel gekund geeft aan welke lastenverzwaringen je je zou willen toepassen, zodat er ruimte kan ontstaan voor straks koopkrachtbeleid. Als je het niet uit het uitgavenkader wil of doe het in een uitgavenkader. Doe het allebei. Maar nu is geen van tweeën gebeurt.

[1:21:09] Dat kunnen wij als oppositie toch zomaar niet accepteren.

[1:21:13] De minister. Wilt u daar nog op reageren.

[1:21:15] Ja nou ik denk dat de discussie over hoe de voorjaarsnota eruitziet. Een discussie met een andere minister is

[1:21:21] wat ik wel belangrijk vind en dan zal collega's schouten ongetwijfeld uitgebreid op ingaan, is dat natuurlijk al een heleboel maatregelen nemen om armoede en vooral kinderarmoede bestrijden

[1:21:32] en en tot en met ditjaar inzet voor volgend jaar voor de jaren na die is er gewoon. Daarnaast zijn we ons zeer bewust van de cijfers zoals die dit voorjaar zien en wat als we geen aanvullend beleid in wat dat doet met de kinderen zij kinderarmoede cijfers in nederland en we zijn ons zeer bewust van de verschillende brieven signalen die u aanhaalt over voedselbanken over het rode kruis. En wat dat betekent wat er in nederland aan de hand is

[1:22:00] en dat gaat niet alleen over groepen aan de onderkant. Dat gaat ook over lagere middeninkomens en dat gaat ook over de vraag of je als werkende rond kunt komen. Dat zijn allemaal hele relevante vragen die gaan allemaal terugkomen in die augustus besluitvorming.

[1:22:15] Mevrouw kathmann heeft een vraag.

[1:22:18] Minister

[1:22:20] dat ik aan de minister uw vragen via u voorzitter is de minister die die heeft het over dat er structurele maatregelen genomen moeten worden en dat het kabinet dat ook ziet. Twee belangrijke structurele maatregelen zijn bijvoorbeeld het leven lang ontwikkelen en dan zit in deze simpele begroting zit een bezuiniging van de stad budget. Er komt niks voor terug. Het was de enige laagdrempelige voorziening die die daar was er zit ook een aankondiging. Het ging allemaal tegelijkertijd en of het nou een bezuiniging of een of weet ik het wat is er is in ieder geval aangekondigd die kinderopvang. Dan gaan we niet meer doen. Nagenoeg gratis in twintig, vijfentwintig en daarmee schuiven we ook gewoon het afschaffen van die vreselijke kinderopvangtoeslag schuiven we door waar nota bene kabinet op is gevallen waar mensen nog steeds voor in een moeras gedraaid worden. Dan gaan we allemaal wel compenseren met wat met verhoogde kinderopvang toeslag. Dus kan de minister zich voorstellen via u, voorzitter, dat daarmee je niet als kamerlid hier senang voelt bij het gaat allemaal wel goed. En nou dit kabinet heeft nou echt observeer dat dadelijk die structurele maatregelen genomen moeten worden, want juist met deze superblij begroting is de aankondiging dat die niet meer gaan gebeuren.

[1:23:31] Dankuwel mevrouw kathmann. Het is wel zo dat de minister aantal vragen nog heeft te beantwoorden en ik denk dat er ook een aantal van die vragen precies ook de vragen zijn die uit de commissie kwamen dus zonder dat we in herhaling gaan vallen. Straks natuurlijk de minister gelegenheid geven om hier nog antwoord op te geven en dan vervolgens de minister de gelegenheid te geven om maar eens even vragen te beantwoorden, zodat we ook een beetje de vaart erin houden.

[1:23:53] Een stuk of zeven

[1:23:56] en

[1:23:58] in reactie op wat mevrouw kathmann zij en het klopt dat stap een bezuiniging is dat is gewoon zo.

[1:24:04] Het klopt niet dat kinderopvang en bezuinigingen kinderopvang willen we gefaseerd invoeren omdat we anders bang zijn dat die markt en het risico is dat die markt van kinderopvang ontploft dat de prijzen gaan stijgen dat er langere wachtlijsten komen dat de kwaliteit van het aanbod afneemt. Dat is de reden dat er voor de gefaseerde invoer gaan. En vandaar ook dat we de kinderopvangtoeslag met vierhonderd miljoen en één komma twee miljard verhogen om dat aanbod te stimuleren in die twee jaar en dat vind die kinderopvangtoeslag verhogen jaar had ik eerder af gedeelte van de kinderopvangtoeslag. Absoluut staat in het coalitieakkoord. Dat is wat we allemaal willen

[1:24:41] en maar het risico dat die markt zou ontploffen. Dat wil ik niet nemen daar een heel hele middag over gedebatteerd. Dat kan ik hier herhalen. Maar dat is dus niet in bezuiniging. Dat is een gefaseerde invoering en we zullen ook zorgen dat heb ik ook aan uw kamer beloofd dat we in die twee jaar van die gefaseerde invoering ook echt goed kijken hoe gaan we in die twee jaar nog met die. Kortom en om te zorgen dat we ook daar de risico's zoveel mogelijk naar beneden brengen in die laatste twee jaar dat we kinderopvangtoeslag zullen hebben.

[1:25:10] Dan wilde ik graag gaan naar een aantal vragen allereerst over het amendement. Ik wil eerst nog even zeggen dat de dekking van het amendement

[1:25:27] dat uw veronderstelling dat er drie komma vier miljard weggaat uit de szw begroting niet helemaal klopt want die komt door de verlaging van de begroting bestanden. Die is te verklaren doordat onze rijksbijdrage aan het ouderdoms fonds omlaag gaat met drie komma vijf miljard in tweeduizend, drieëntwintig

[1:25:48] en die rijksbijdrage betreft geen echte uitgaven. Alleen in overboeking om het fonds vermogen aan te vullen.

[1:25:54] Dus de vergelijking met een overboeking van een spaarrekening en betaalrekening. Dat is geen bezuiniging. Maar stap dat wel eens. Is dit geen bezuiniging. En hoe komt zo'n overboeking vanwege hogere dan verwachte premie-inkomsten in zowel tweeëntwintig als tweeduizend, drieëntwintig

[1:26:09] beschikt het ouderdoms fonds over meer middelen

[1:26:12] om de aow in tweeduizend, drieëntwintig te kunnen betalen en valt dus de benodigde bijdrage van szw lager uit.

[1:26:18] Dus dat heeft niets met een bezuiniging te maken

[1:26:22] en een verandering in de rijksbijdrage heeft geen invloed op de hoogte van de aow uitkering of de uitbetaling ervan door de svb. Svb. Dus dat is geen bezuiniging.

[1:26:30] In totaal wordt er met de eerste begroting, want het gaat alleen over tweeduizend, drieëntwintig dan ook niet bezuinigd op de szw begroting stad bijvoorbeeld gaat in tweeduizend, vierentwintig in.

[1:26:41] Maar voor tweeduizend, drieëntwintig is er sprake van een intensivering van zestig miljoen.

[1:26:47] Dus als het puur hebben over tweeduizend, drieëntwintig staat er een kleine plus op de teller.

[1:26:53] Heer van der lee.

[1:26:54] Dit zijn altijd semantische discussie

[1:26:58] helemaal niet. Wat er feitelijk gebeurt is dat het uitgavenkader wordt verlaagd en het was de heer van wijnbergen die aangeeft als het uitgavenkader verhoogd moet je ergens anders. Drie punt vier miljard vandaan halen. Dat klopt, want daarom verhogen wij het uitgavenkader om je uitgaven te kunnen doen.

[1:27:12] Dat is het doel van het amendement. En waarom willen we dat omdat we geld zoeken om aan armoedebeleid kunnen besteden en niet om iets te veranderen in de huidige szw begroting zoals die er ligt, maar we zoeken budgettaire ruimte en die hebben we eerder aangegeven. Kun je ook halen uit lastenverhogingen hebben nota bene een aangenomen motie in de kamer uitspreken eerste lasten verhogen en dan pas bezuinigen. Daar kiest het voor kabinet voor om bezuinigingen te komen hiervoor meerjarig maar niet aan te geven dat ze bereid is lastig te verhogen. Dus dit amendement is een gevolg op keuzes, eerdere keuzes van het van het kabinet die niet bereid was onze ideeën over te nemen.

[1:27:53] De mijn esther zo zitten.

[1:27:55] Voorzitter, ik begrijp uw doelstelling om de armoede te bestrijden

[1:28:00] en, zoals u dadelijk van mijn collega's schouten zult horen ook zult horen en dat steunen wij ook. Dat heb ik net ook van de verschillende coalitie woordvoerders gehoord

[1:28:10] maar en dat op dit moment de szw begroting met drieënhalf miljard wordt verlaagd. Dat klopt gewoon feitelijk niet

[1:28:16] dat

[1:28:20] ook. Dat kan niet. En even voor de maar waar het om gaat kijken niet mee geholpen.

[1:28:26] Die gaf aan dat uitgavenkader. Maar ik wil deze discussie. Dan gaan eventjes gaan verkleinen. De minister daar beantwoording nog vervolgen. De minister en de groenlinks-fractie gaan hier niet uitkomen. U kunt u laatste afrondende zinnen aan wijden en daarna heb ik nog heel even de gelegenheid aan mevrouw kathmann. Om nog een vraag te stellen. Dan kunt u.

[1:28:48] Met uw beantwoording.

[1:28:51] Dus

[1:28:54] het is een schuif of een schuiven. Het is een overboeking tussen ouderdoms fonds

[1:28:59] omdat dat veel voller is en wat moet er dan bijgedragen worden van de szw begroting en dat is een andere discussie dan de discussie waar dit inhoudelijk over gaat. Het is namelijk wat wilt u aan armoedebeleid de komende jaren doen. Dat is waar deze inhoudelijke discussie over gaat en daarvan zegt zeg ik. Wij gaan met augustus bekijken hoe gaat het met de koopkracht. Hoe gaat het met de verschillende groepen in onze samenleving, waaronder de groep aan de onderkant, waaronder werkende middeninkomens waaronder grote zien gaan we allemaal naar kijken en dan komen met onze voorstellen.

[1:29:32] Daarnaast wat betreft uw amendement.

[1:29:34] Dit betekent dus dat u dekking zoekt en in het saldo bijvoorbeeld. Oftewel u hebt ook dan geen dekking voor amendement en ook dat klopt technisch niet.

[1:29:47] Mevrouw kathmann,

[1:29:49] Een vraag voor de minister.

[1:29:50] Ja, wat de werd hij toch net wel even gelachen en daarna werd er ook nog even over semantische discussie of over dat we hier met feiten worden gesmeten als het niet gaat over over bezuinigingen. Het gaat er gewoon om dat er geen geld is gereserveerd dat er niet wordt gereageerd door vooruit te zien voor maatregelen die genomen moeten worden in het armoedebeleid en dat dat een groot deel van de oppositie zich niet senang bij voelt dat dat niet gebeurt omdat we gewoon in het verleden hebben gezien dat er niet snel genoeg en voldoende geanticipeerd wordt. Dat is wat hier voorligt en dan moet ik misschien maar weer mensen als jan schaefer gaan quote van deze semantische discussie krijgt echt niemand te eten en dan kan niemand inwoner en zit iedereen aan michiel honger. Dus daar daar gaat het hier ook niet om. Dus ik ik hoop niet dat we dit nog vaker gaan horen over het is geen bezuiniging of weet ik wat allemaal. We hebben het hier niet over technische discussie. Wat wij juist op tafel proberen te leggen is het gaat hier over een systeemwereld en echte wereld die steeds minder op elkaar kunnen reageren en wij vragen aan dit kabinet om te anticiperen op de noden van de samenleving en dat doe je met het voorleggen van voorstellen in de begroting en er zitten te weinig voorstellen in deze super. Het waren begroting waarbij de oppositie zich senang voelt dat we op die nodig goed gaan inspelen. De komende tijd. De minister

[1:31:11] er-voorzitter, en ik denk dat ik hetzelfde tegen mevrouw kathmann kan zeggen, en volgens mij moeten wij hier een inhoudelijke discussie voeren

[1:31:19] en dat probeer ik in ieder geval en ik heb u al een paar keer gezegd. Ja, we nemen die cijfers serieus. Die komen in augustus besluitvorming terug en nota bene

[1:31:28] in onze tegenbegroting zit extra geld voor armoedebeleid bovenop het geld dat we voor armoedebeleid hebben. Er zit gewoon negentig miljoen bijvoorbeeld

[1:31:36] extra voor gemeente. Dat gaat collega's schouten dadelijk allemaal niet uitleggen wat voor extra euro's er te sukkelen begroting voor armoedebeleid zitten en wat er al aan bestaande armoedebeleid is wat in het coalitieakkoord hebben afgesproken en wat nu uitgevoerd wordt en we hadden een aparte envelop voor armoedebeleid. Wat daar de komende jaren mee gaat gebeuren gaat collega's schouten dadelijk. Maar dan maakt het gras een beetje voor haar voeten weg gaat collega's schouten dadelijk allemaal toelichten. Dus er zit wel degelijk geld in de secretaris begroting voor armoedebeleid hebben bestaand armoe blijkbaar geld is en daarnaast gaan we in augustus kijken hoe het met die armoede gaat en gaan we de commissie sociaal minimum, de koopkrachtcijfers et cetera allemaal zeer serieus in meenemen.

[1:32:18] De minister vervolgt haar beantwoording niet voordat de heer de kort ook nog een vraag.

[1:32:23] Voor uw uit.

[1:32:24] Ja. Kort want ik wil. Ik wil toch heel even het beeld rechtzetten. Wat wat collega's van pvda, groenlinks hier neerzetten. En wat er gebeurt veel op armoede. Er is al veel gebeurd. Er gaat ook veel gebeuren.

[1:32:37] Mijn collega's een gesloten vragen richting de minister

[1:32:40] als het gaat om die dekking van die drie komma vier miljard.

[1:32:45] Het gaat om het bijstellen van de raming en kan de minister bevestigen dat het gaat om een bijstelling van de raming. Dat is geen enkele aow er iets van gaat merken.

[1:32:55] De minister de minister. Dat is gewoon frustreren hoe de fondsen werken

[1:33:01] ingewikkeld. Maar zo werkende fondsen om die te vullen

[1:33:04] in nederland. De minister vervolgt haar beantwoord.

[1:33:07] Ik heb hier

[1:33:10] een aantal vragen onder andere van de heer de kort. Ja. Armoede is of uit werk is een hele goede manier om uit armoede te komen

[1:33:19] werken moet daarmee ook lonen

[1:33:22] en dat is ook waarom met wmo geldt wettelijk minimumloon hebben verhogen van de arbeidskorting verhoogd tot zijn structurele maatregelen

[1:33:29] en verder is het ontzettend belangrijk dat de lonen stijgen

[1:33:32] en we zien nu dat die loonstijging ditjaar en vijf komma vier procent uit mijn hoofd is zeven komma acht voor de caos. Die laatste jaar zijn afgesloten. We zien dat hij daar nu op stabiliseert. We zagen gisteren weer een cao waar tien procent loonstijging afgesproken. Dat helpt ook natuurlijk enorm met de koopkracht van de mensen is ook echt goed nieuws dat die werkgevers en die ondernemingen daarin hun verantwoordelijkheid hebben genomen.

[1:33:59] En dan vroeg de heer van der lee naar het indexeren van de kinderbijslag.

[1:34:06] De kinderbijslag is een aantal kwartalen flink gestegen

[1:34:10] en die wordt nu dit kwartaal met elf euro tweeënvijftig verlaagd

[1:34:15] i. Één januari tweeduizend, vierentwintig volgt de nieuwe indexering

[1:34:19] en die volgt direct uit de wet het verhogen of het verlagen. Die is gebaseerd op de indexatie

[1:34:26] en die indexatie bestaat uit energieprijzen onder andere en een aantal andere zaken. En juist die energieprijzen zijn van oktober tot april en enorm of de die zijn iets afgenomen ten opzichte van de enorme stijging die ze dat jaar daarvoor van april tot oktober hadden dus de kinderbijslag was eigenlijk twee kwartalen enorm gestegen en daalt nu iets.

[1:34:50] Overigens kan ik me heel goed voorstellen dat het voor ouders een tegenvaller is want die hebben natuurlijk net als wij allemaal te maken met hogere kosten voor boodschappen, met name

[1:35:01] dat kunnen wij goed betalen. Maar er zijn een aantal ouders voor wie dat veel moeilijker is

[1:35:06] dus ook die situatie van een gezinnen. Ik noem ze al eerder. Die gaat mee in onze agnes besluitvorming en we gaan dus ook specifiek kijken hoe dit vooral voor grote gezinnen uitpakt.

[1:35:16] We hebben een aantal manieren gekeken bekeken waarop we de negatieve interpretatie konden mitigeren

[1:35:23] die staan ook in de brieven kan hier allemaal opnoemen. Wat de kosten daarvan zou zijn, zou zijn en de nadelen. Maar hij wordt weer geindexeerd. Één januari en we kijken naar de situatie van de gezinnen in augustus.

[1:35:36] Als we in den breedte naar de koopkracht ontwikkelingen kijken.

[1:35:40] Dus dit is geen bezuiniging van het kabinet

[1:35:47] dan vroeg

[1:35:49] onder andere de heer van wijnbergen naar de jassen k

[1:35:53] en en de relatie met de gefaseerde invoering van het stelsel herziening kinderopvang. Daar heb ik inderdaad met heer van der lee eerder over gewisseld. En toen ik heb ik de heer van der lee ook beloofd dat ik samen met de staatssecretaris van financiën en de onderzoeksopdracht mee terugneemt naar het kabinet om te kijken hoe we die uitfasering van jessica vorm kunnen geven. Daar is een debat over geweest met de staatssecretaris van financiën einde van vorig jaar. Toen was er geen draagvlak voor een andere uitfasering. Maar ik denk dat, gezien deze gefaseerde invoering van het kinderopvang stelsel plus de ontwikkelingen van koopkracht armoede, cijfers, gezinnen dat dat er wellicht nu wel eens. In ieder geval zullen wij zorgen dat wij dat goed uitzoeken en dat medium in agnes besluitvorming en u ook natuurlijk over informeren.

[1:36:53] De laatste vraag van de heer de jong, leon de jong. U hebt een koopkracht herstelpakket genoemd

[1:37:02] in tweeduizend, vierentwintig. Want daar gaan we het in augustus ook over hem. Nu neemt de koopkracht gemiddeld

[1:37:09] toen met twee procent. Dat zijn de laatste inzichten van het cpb zijn nog van een aantal maanden geleden en augustus krijgen we een nieuwe cijfers voor maar voor de laagste inkomens en heb ik al eerder gezegd weegt het vervallen van die tijdelijke maatregelen zwaar

[1:37:23] en voor die gezinnen en die huishoudens niet alleen gezien. Natuurlijk wordt ook een koopkrachtdaling verwacht. Dus ik begrijp de zorg van uw kamer. Ik begrijp ook waarom de heer de jong een aantal van die voorstellen noem.

[1:37:38] Wij komen in augustus terug op de besluitvorming. Ik denk niet dat er de plastic tasjes bij gaat zitten

[1:37:46] waar wij zullen wel serieus naar de koopkracht van de huishoudens kijken.

[1:37:51] Daarnaast verschijnt het

[1:37:54] deelrapport van de commissie sociaal minimum binnenkort.

[1:37:58] Dat zal er ook een belangrijke bouwsteen voor zijn. Maar dat ook. Dat had ik u aflegt.

[1:38:02] In mei dag bijna het politieke gevoel ook wel ingefluisterd. De heer de jong zegt dat de heer de jong die daar een vraag over wilt stellen.

[1:38:09] Voorzitter, hartelijk dank. Voorzitter, ik heb inderdaad een voorstel gedaan voor een koper herstelpakket. Dat hebben we vorig jaar trouwens ook gedaan

[1:38:17] wat we namelijk zien dat mensen echt in de knel zitten en vooral die middengroepen zitten echt in de knel. En als het gaat om de koopkracht beloftes van de afgelopen jaren ten opzichte van de economische groei. Dan zie je dat dat iedereen gigantisch achterloopt. Dus de er is echt iets nodig. Zeker. Nu ziet dat als je de supermarkt loopt dat je keihard belazerd heel veel moeten. Hoeveel geld moet betalen en dat mensen het gewoon niet. Dus mijn vraag aan de minister is, is het bereid om de btw op boodschappen te verlagen, de energie te verlagen en de huren te verlagen en het eigen risico in de zorg af te schaffen en daarmee dus dat pakket op die manier in te vullen. Kan de minister toezeggen.

[1:38:55] Voorzitter, wij komen in augustus met het overzicht van de koopkracht en zo als ik u zojuist ook al zei, de ramingen in het voorjaar van het cpb. Laatste een koopkrachtstijging zien

[1:39:05] over de brede linie en koopkrachtdaling voor de onderzoek inkomens en wij komen dan terug met de maatregelen die daarbij horen en ik noemde u zojuist een voorbeeld waarvan ik niet denk dat het erin zal zitten

[1:39:16] en voor de rest komt het op die mond op dat moment terug.

[1:39:21] En tenslotte, voorzitter, werd mij net verteld. Ik moet u nog officieel zeggen dat ik het amendement van de heer van der lee ontraadt.

[1:39:29] Dan geef ik het voor de heer de jong. Volgens mij geen tweede termijn. Daarna heb ik kan hier van leges met het gaat hier de jong zou regelen. Het is een soort spelletje. De heer.

[1:39:38] Dankuwel.

[1:39:39] Ik ik merk nu dat de minister wel weet wat er niet in komt te staan, maar niet weet wat er wel in ontstaan. Ik heb natuurlijk voorstellen gedaan die wel meegenomen moeten worden. Dus die uren echter verlagen, btw een boodschappen te verlagen die energie echter verlagen eigen risico af te schaffen. Dat is een hele concrete maatregelen. En waarom ik dat zeg is.

[1:40:00] Kijk in de afgelopen tien jaar is die koopkracht gigantisch achtergebleven op de economische groei. Dat is gewoon een feit. Als je de de cijfers naast elkaar legt dan zie je dat er een gigantische scheefgroei is met betrekking tot die koopkracht. De koopkracht blijft altijd achter. Dus zelfs als er een minimaal plusje is dan loopt ie in totaliteit enorm achter. En dat merken mensen in hun portemonnee en die hebben dus ook geen burgers meer. Die kunnen nu een normale leven niet meer goed invullen. Dus mijn vraag is aan de minister kansen alsjeblieft de urgentie en echt inzien en deze specifieke zaken meenemen in dat koopkracht pakket. Want dat is namelijk op dit moment nodig.

[1:40:40] De minister en ik zeg tegen de heer de jong dat als hij zou hebben voorgezeten. Hij had denk ik had gezegd wat langer in troost nodig heeft tot u bij de vraag kwam de minister.

[1:40:49] Voorzitter, wij zien het belang de urgentie ook wij zien het belang om een goede koopkracht discussie in augustus hebben dat moge duidelijk zijn

[1:40:59] wat betreft de suggesties die u doet. Die moeten wij wegen tegen de vraag hoe gericht iets is dat kunt u ook lezen in die brief van eind april

[1:41:08] en daar zit een aantal zaken bij als je een brede btw-verlaging doet om maar een voorbeeld te noemen. Dan profiteren u en ik daar ook van

[1:41:17] en ik denk niet dat dat in de huidige situatie de bedoeling is

[1:41:20] en daarnaast wat ik ook al eerder noemde is die stijging van de lonen, met name voor de middeninkomens echt van groot belang, want daar komt een heleboel koopkracht herstel uit voort.

[1:41:30] En tenslotte heeft ook de overheid een taak en dat hebben we ook vorig jaar laten zien met zoiets als het minimumloon tarief eerste schijf arbeidskorting noem maar op om te zorgen dat ook fiscaal. We zorgen dat werken loont

[1:41:42] de heer de jong kort. Tot slot,

[1:41:45] Kijk werken moet lonen. Ben het helemaal eens heb ik ook een aangenomen motie voor gekregen en er is nog niets eigenlijk op teruggekomen. Dus als minister elke keer bij die dat dit soort overleggen dat erbij gaat halen. Dan moeten we ook met concrete maatregelen komen, bijvoorbeeld door de marginale druk ook echt aan te passen. En als het gaat om bieden allemaal profiteert van een btw-verlaging. Ja. Het gaat me niet om het ik heb van profiteer of de minister van profiteert. Daar zit ik hier helemaal niet voor. Ik zit ervoor dat de mensen die in het land dat hij ervan moeten profiteren. Op dit moment zien we dat de inflatie crisis iedereen raakt lage inkomens en middeninkomens die dwars door de hoeven heengaan staan, lijkt het misschien dat die middeninkomens inkomen goed hebben. Maar ondertussen gaan ze gebukt aan die btw althans de inflatie problematiek in de supermarkt. Dus nogmaals,

[1:42:31] u kunt het de via de voorzitter kan de minister het niet meer zo bekeken van ja iedereen profiteert van ja iedereen heeft opnieuw last van. Dus ik zou willen vragen aan de minister om ook met die bril naar het koopkracht pakketten gaan kijken dat iedereen er nu in mee profiteert. Omdat namelijk iedereen en u ook keihard last van hees en het kan niet zo zijn dat mensen die het goed gedaan hebben. Een vermogen moeten opeten en dat mensen die het die een andere situatie zitten ook in de problemen komen simpelweg omdat de minister niet.

[1:42:58] Daadkracht toont uw vraag is helder de minister.

[1:43:00] Ik zou graag de minister daar wat meer in.

[1:43:02] We willen laten zien gebeuren.

[1:43:04] Voorzitter, is wel voor het eerst dat iemand zegt dat ik geen daadkracht het meestal wordt mij verweten te veel daadkracht. Maar goed.

[1:43:10] En wat betreft de koopkracht die gaan wij gewoon serieus bekijken. In augustus heb nu een aantal keer gezegd

[1:43:17] met speciale aandacht voor de mensen die in armoede dreigen te komen of zijn en en daar horen gerichte maatregelen bij

[1:43:25] en daar hoor ik geen brede maatregelen bij waarvan u en ik voornamelijk profiteren. Daar hebben we echt maatregelen bij die voor die groepen specifiek zijn en daar buigen we ons in augustus over wat betreft de marginale druk. Voorzitter, andere voorzitter, dan zijn we nog een uurtje bezig. Ik ga de discussie graag aan want die hebben al een paar keer gevoerd.

[1:43:43] Maar ik weet niet of we die nu moeten voeren.

[1:43:45] De vraag stellen is hem beantwoorden. De heer de jong is voorzitter,

[1:43:49] Dankuwel. Dan geef ik het woord aan de heer van leeuwen nog een korte vraag voor de minister.

[1:43:53] Wij geven over het amendement kijken. Minister zegt ze zitten hier om een inhoudelijke discussie te voeren. Dat klopt, maar vooral ook om een politieke discussie te voeren

[1:44:01] en als er dingen gezegd worden over de dekking van het amendement wil ik erop wijzen dat het kabinet en coalitie het twee voorstellen van ons hebben afgewezen om solidariteitsheffing op te voeren, dan wel de vwo beter verhogen

[1:44:13] niet positief staat ten opzichte van onze box twee aanscherping niet positief staat ten wel.

[1:44:18] De box drie.

[1:44:20] Aanscherping dat wij hebben aangegeven, keer op keer bereid zijn tot lastenverzwaringen. Op dat terrein geeft het kabinet review. Maar als je lastenverzwaringen doorvoert, kun je ook met de kast schuif

[1:44:30] dit gewoon dekken

[1:44:32] en met mij valt trouwens te praten het uit de tekorten financieren omdat ik zie als toch eenmalige uitgaven, omdat ik hoop dat we de inflatie op wat langere termijn gaan beteugelen. Maar wij kunnen wel degelijk een dekking leveren als het kabinet en coalitie bereid zijn de lastenverzwaringen die we hebben pleiten ook eens een keer voor eigen rekening te nemen. Dus dat wou ik toch even gezegd hebben

[1:44:51] en ik hoor graag wat de minister daarvan vindt en of dat er een oordeel over het amendement veranderd.

[1:44:56] De minister.

[1:44:57] Voorzitter, nee mijn mijn oordeel veranderd niet. Wij zitten ten aanzien van de zaken die u noemde er als kabinet politiek anders in

[1:45:06] uw zorgen over de armoede deel ik.

[1:45:12] De minister vervolgt beantwoording minister eens klaar. Nou dat is hartstikke mooi.

[1:45:18] Dan geef ik graag het woord aan de minister voor

[1:45:21] armoedebeleid en natuurlijk ook participatie. Daar zitten we natuurlijk allemaal voor echte participatie daarmee dan geef ik nu het woord aan de minister.

[1:45:31] Dankuwel. Voorzitter en dank ook voor de inbreng van van de leden en laat ik één ding vooropstellen. Ik ben het goede woord dankbaar dat jullie of dat de commissie eigenlijk in een breedte van het belang van armoedebestrijding ziet daar ook aandacht voor vraagt en daar zelfs op concrete voorstellen voordoet, want het vraagstuk is inderdaad nog niet voorbij. We zien veel mensen die

[1:45:57] nog steeds moeite hebben om rond te komen.

[1:46:00] Onlangs zelfs het pakket van veertien miljard meer dan veertig miljard dat we gewoon voor ditjaar ook vrij gespeeld heb nog los. Even van het prijs plafond

[1:46:07] en dat geeft al aan hoe hard die inflatie er gewoon ook inge slagen is bij mensen.

[1:46:14] We zien ook dat de de nota en de problemen niet voorbij zijn. Ook voor volgend jaar.

[1:46:23] Ik denk dat ook in de verschillende doorrekening hebben gehad en dat zullen we denk ik ook binnenkort wel schat ik zo in. Ook bij de macro. Economische verkenningen zal daar ook alweer een zicht zijn dat er inderdaad een opgave ligt voor kabinet

[1:46:36] en dus in die zin ben ik de indieners van het amendement erkentelijk dat zij met mij ook die noodzaak onderschrijven op deze manier.

[1:46:46] Ik wil wel een paar dingen nog even rechtzetten want ik hoor een aantal zaken die ik toch nog even corrigeren om dat er iets wordt genoemd dat iets zou zijn of niet zo zijn. Laten we gewoon even wat feitelijk ook houden.

[1:46:59] Ten eerste wordt er gezegd de er is geen structureel

[1:47:08] potje voor armoedebestrijding aan de uitgaven kant.

[1:47:11] Dat is niet waar. Wij hebben in en armoede, schulden envelop waar twintig miljoen in zit en die is gewoon vastgesteld. Die zit al in de begroting en daar worden ook gewoon de uitgaven voorgedaan.

[1:47:22] Die kunnen altijd hoger zal de heer van der lee zeggen

[1:47:25] zal ik misschien niet gelijk daartegen zijn, maar het beeld dat er niet een structurele podt is met uitgaven voor armoedebestrijding. Dat is gewoon niet zo.

[1:47:35] Daarnaast wordt gezegd ja nu zit in deze eerste sub helemaal niks aan armoedebestrijding.

[1:47:43] Laten we even doorgaan. Stel nou dat deze simulatoren geloof niet zou worden aangenomen. Gaan we ook in veel feiten houden. Wat gaat er dan niet door.

[1:47:51] Dan gaat er niet door dat er negentig miljoen extra naar de gemeente gaat voor armoedebeleid in met name bijzondere bijstand

[1:47:59] en vroegsignalering van schulden.

[1:48:01] Daar gaat de bijdrage voor de verhoging van het wettelijk minimumloon voor de sociale werkbedrijven niet door. Dat is gewoon rechtstreeks geld voor mensen die nou niet de hoogste loon hebben, zeg ik er gelijk bij die discussie voeren we ook

[1:48:16] zit voor ditjaar zesentwintig miljoen in van volgend jaar vijftig miljoen. Ik zal de reeks besparen. Hij staat erin

[1:48:22] verschillende subsidies voor partijen die aan armoedebestrijding doen, waaronder het jeugd educatie fonds een belangrijke rol. Ook

[1:48:31] bij bijvoorbeeld de schoolmaaltijden, maar ook breder dan dat ze doen ook werk aan allerlei zaken onder jongeren

[1:48:39] in netwerken te krijgen en ze daarmee ook meer perspectief hebben

[1:48:44] programma plan beslagvrije voet. Die gaat niet door. Ongelooflijk belangrijk om de armoede te bestrijden.

[1:48:51] Even over de grens ook niet op de grens van het is ons eigen land, maar over de de europese grens heen extra middelen voor de wet kinderopvang best zit hier ook in

[1:49:00] ongelooflijk belangrijk verhoging van de algemene weduwen en wezen werd in in caribisch nederland en de onder stand

[1:49:08] per één oktober gaan die ook onmogelijk. Ontzettend belangrijk voor de armoedebestrijding daar

[1:49:13] en nog wat andere zaken, bijvoorbeeld onder andere het programma voor rotterdam-zuid waar ook voor dit jaar nog drie miljoen extra voor nodig was om te overbruggen te doen. Gaat ook rechtstreeks naar programma's onder andere kinderen in armoede.

[1:49:26] Dat is allemaal wat hier in deze subsectoren begroting staat

[1:49:29] en ik heb er ook nog niet goed dat u zegt dat u het daar niet mee eens bent. Ook alle credits van de leren van der lee heeft ook gezegd. Het amendement staat volgens mij ook die andere intensivering die kunnen allemaal doorgaan. Daar ben ik blij mee

[1:49:41] want ze zijn ook broodnodig.

[1:49:43] Maar ik wil ook het beeld wegnemen dat wij dus helemaal niets doen. Sterker nog, als deze niet door zou gaan dan hadden we ook echt een probleem dat terrein.

[1:49:52] Dat de minister klaar met haar inleiding. Dan geef ik de heer van der lee het de gelegenheid om een interruptie te plaatsen.

[1:49:57] Dank. Ik heb niet gezegd dat er helemaal niks is gebeurd.

[1:50:01] Ik heb alleen aangegeven dat wij al lang waarschuwen dat er veel meer nodig is.

[1:50:05] Daar hebben we voorstellen voor gedaan. Ik ga ik niet allemaal herhalen. Maar daar is niet op gereageerd.

[1:50:09] En nu zitten we in een situatie dat we een keuze moeten maken. Gaan wij mee in de toren begroting en een doorkijk naar een uitgavenkader dat we niet zien zitten.

[1:50:19] Zolang er geen duidelijkheid hebben over wat er daarna gebeurt of doen we dat wel.

[1:50:23] Ik heb ook gezegd die die uitgaven die u noemt

[1:50:27] die kom helemaal niet in gevaar als u een oordeel kan geven over het amendement.

[1:50:31] Het amendement wordt aangenomen.

[1:50:33] Als u ervoor kiest om het amendement te ontraden dan daar de consequenties hebben en dan ben ik kamerlid. Ik heb het budget terecht en ik geef aan u krijgt meer ruimte wat ons betreft en u mag die uitgaven daarbinnen aanpassen. Wat mij betreft. Ik hou me nu bezig met de hoogte, de totale hoogte van de uitgaven op het terrein van sociale zekerheid en die ga ik ophogen. Dat is waarom ik hier zit dus die argumenten. Ik snap zowel in politieke zin.

[1:51:02] Maar dat gaat langs mijn punt heen en dan geeft gewoon een orde kamer op het amendement.

[1:51:07] De minister.

[1:51:08] Voorzitter, ik hoor juist aan de andere kant een politiek argument en ik vind ik ben ook kamerlid geweest. Ik ben ook kamerlid geweest en mij is altijd geleerd

[1:51:19] en tegenstemmen ze ook een keuze ook een keuze tegen een aantal zaken die hierop door kunnen gaan en waar je dan ook de verantwoordelijkheid voor neemt om die dan ook niet door te laten gaan. Ik hoop dat de heer van der lee dat dan durft uit te leggen aan al die mensen bijvoorbeeld caribisch nederland maar ook met groenlinks vaak over wordt gesproken om nog sneller die uitkeringen te verhogen aan al die mensen die bij de sociale werkbedrijven werken die een wmo verhoging zien dat heel nederland. Die krijgt en dat zij dat anders niet krijgen omdat dit anders niet doorgaat

[1:51:45] en dan van de heer van der lee. Het volste recht om te zeggen dat mag gewoon. Er moet meer geld bij en dat is ook mijn politieke bent, zegt hij daarbij. Misschien is dat stiekem ook wel mijn politieke wens. Maar daar gaan we nog even zo hebben zo los daarvan.

[1:51:59] Als dat de reden is om dit weg te stemmen heeft ook deze kamer een verantwoordelijkheid. Dan kunt u niet van weglopen.

[1:52:05] De heer van alleen nog even kort simpele begon de tegenbegroting een wetsvoorstel. Bij de behandeling van een wetsvoorstel maakt het uit.

[1:52:13] Wat wordt beoogd met de wet en als ik een amendement in die en ik leg uit wat ik daarmee beoog speelde de rol in de interpretatie van de uitkomst. Straks zo kijk ik ernaar

[1:52:23] de regel dat je verantwoordelijkheid moet nemen voor voor allerlei andere dingen of conclusie die andere trekken. Die ken ik niet. Die wil ik ook niet volgen. Ik geef aan waarom ik hier zit. Ik geef ook aan het kabinet een keuze heeft, kan het amendement gewoon oordeel kan geven. Dan is er geen enkel probleem wat dat betreft als ze dat niet doet dan zit er potentieel een consequentie aan

[1:52:44] en ik geef aan hoe die consequenties. Wat mij betreft kan zien. U mag doorgaan met alle uitgaven die in deze begroting zit, maar er is dan een enveloppe van drie miljard extra drie punt vier miljard extra om te verzekeren dat er straks op koopkracht meer gebeurt dan wij nu als oppositie kunnen bevroeden.

[1:53:04] De lessen en nogmaals, voorzitter, ik vind het nogal een verantwoordelijkheid en die wil ik hier benadrukken. Juist naar al die initiatieven al die mensen al die partijen die erin zit onder andere voor de bestrijding van kinderarmoede. We blijven elkaar herhalen. Maar als de heer van der lee zegt als er niet meer geld bijkomt dan is het voor mij sowieso helemaal niks want ik vind het niet genoeg.

[1:53:28] Dat is niet gratis zeg ik ook maar eventjes maar los daarvan. Want we hebben het ook over hun koopkracht debat en dat vind ik ook een belangrijke want meneer. Sorry.

[1:53:37] Juist heel erg goed die snelheid, perfect. Mijn mevrouw kathmann, ook nog een interruptie, inderdaad, de heer van wijnbergen.

[1:53:44] Voorzitter, ik vind het wel even belangrijk om te mankeren. Daarom ben ik ook mijn inbreng begonnen dat over de mensen waarover wij spreken in de echte wereld. Die hebben ongelooflijk veel stress en onzekerheid. En als nu dit lijstje door de minister via de voorzitter wordt opgehemeld voelt als een soort van nog meer stress en nog meer onzekerheid. Het voorstel wat hier wordt neergelegd door partijen is een voorstel om juist het uitgavenkader op al die goede punten die in de begroting zitten dat misschien wel nog meer te vergroten

[1:54:16] en voorzitter, de minister begint ook haar bijdrage met meer zal nodig zijn en daarom begrijp ik ook totaal niet waarom dat amendement dan wordt afgewezen, want als meer nodig zal zijn, dan kan dit amendement gewoon oordeel kamer gegeven worden. Dan kunnen die goede plannen die in de exploitatiebegroting zitten gestut worden met nog meer uitgaven. Maar om hier nu allemaal mensen bang te gaan zitten maken. Ik vind het bijna een beetje een chantage spelletje worden want hier voorligt is dat groot deel van de kamer aangeeft. Wij kunnen niet met deze begroting instemmen omdat wij een controlerende taak hebben voor wat voorligt en omdat wij ons gewoon niet senang voelen bij de alle onduidelijkheden die nog zijn. We hebben al eerder om die gereedschapskist gevraagd. We hebben al eerder om koopkracht reparaties gevraagd. Het komt allemaal niet. En de vraag aan de minister is gewoon die die lijstjes die u noemt met al die goede voorstellen. Wij doen een voorstel om dat uitgavenkader daarvan te vergroten en om ook een schepje erbovenop te doen voor dat meer wat nodig is, waar de minister zelf ook van toegeeft dat dat zo is

[1:55:23] de minister, voorzitter is laat toch even aan op dat niet instemmen want ik deel een heel groot deel van wat mevrouw kathmann net zegt

[1:55:29] dat zegt hier ligt een voorstel voor dat mij eigenlijk nog meer ruimte of ons wat meer ruimte te geven en sec gezien vind ik het fijn dat het onderkend wordt dat we daar ook echt nog opgaven hebben liggen.

[1:55:40] Maar als de redenering dan is als dat niet gebeurt, dan gaan wij al die andere zaken wegstemmen

[1:55:46] want dan kunt u niet instemmen. Dat heeft u eigenlijk feitelijk gezegd.

[1:55:50] Dan beperkt u mijn mogelijk. Dat heeft u net gezegd. Mevrouw kathmann heeft net gezegd dan kan ik niet instemmen met deze subsectoren begroting. Als dat niet zo is dan neem ik gelijk mijn woorden terug. Dan dan is het prima. Dan beoordeel ik alleen op het feit dat er een extra uitgaven vraag ligt

[1:56:08] en dan kom ik wel even op punt van de koopkracht. Voorzitter, want dan een doek mogelijk. Lijkt me de beantwoording van mevrouw kathmann

[1:56:14] dan koop. Dat is meer dan uitgaven. Sterker nog, koopkracht zit ook heel veel in het lastig krijgen

[1:56:21] en ik begrijp de wens van de kamer zegt geef ons nou gewoon wat meer inzicht vooraf in wat zijn nou de keuzes of de mogelijkheden of de opties

[1:56:29] die motie van de heer van der leek om zo is die was volgens mij ook gericht specifiek op energie. Die heeft toen ook gevraagd van geef gewoon ook voorstellen rondom de energie die hebben we ook inzichtelijk gemaakt,

[1:56:40] maar we hebben ook gezegd dat kabinet. Wij willen daar de laatste informatie bij betrekken die wij hebben op het moment dat we naar de keuzes voor het jaar erop voor kunnen maken.

[1:56:48] En omdat je dan ook eigenlijk in lijn met wat er gevraagd wordt naar het meest gericht ook naar kunt gaan kijken.

[1:56:56] Daar komt bij dat zij collega's van gennip. Er is een commissie sociaal minimum, die gaat nog met een rapport komen en tegen de heer van wijnbergen, zeg ik. Die komen vrijdag met een rapport. Dus dat is de datum waarop zij naar buiten zullen gaan

[1:57:10] en daar zal hopelijk dat weet ik niet zijn. Zij zijn een onafhankelijke commissie, maar dat zal hopelijk ook iets instaan over wat je of het voldoende is of niet.

[1:57:18] Als wij nu allerlei maatregelen al op dit moment voorstellen waarbij die maatregelen misschien helemaal niet doen of precies dat adresseren wat bijvoorbeeld commissie sociaal minimum adresseert.

[1:57:30] Dan wil ik daar toch wel de ruimte hebben om daar nog wel op te kunnen acteren.

[1:57:36] En dan is het niet onlogisch om op in augustus dat nog breder te bekijken hebben. De laatste informatie van het cpb hebben de commissie sociaal minimum en dank u alles in samenhang bezien en ook nog eens mogelijk structurele

[1:57:48] veel,

[1:57:50] want ook dit amendement nogmaals dank,

[1:57:53] maar het geeft ook een incidentele impuls aan de koopkracht

[1:57:57] waarvan ik ook nog geeneens weet, zeg ik ook. Maar als je bepaalde opgave moet doen of op deze manier ook dat kunnen realiseren. Want bij bepaalde zaken. Als

[1:58:10] we hebben zit hier al een aantal zaken rondom huren en maar ook bijvoorbeeld in de belastingen die je kunt in de belastingen ook maatregelen te nemen

[1:58:18] die niet per se een uitgave zijn, maar een lastenverlichting

[1:58:22] en ik denk dat mevrouw zegt dat sluit ik niet uit kan en en zijn

[1:58:27] wij moeten echt keuzes maken in het geld dat we hebben om dat ook zo gericht mogelijk mensen te krijgen die het nodig hebben.

[1:58:35] En dan vind ik dat het nu wil zeggen het moet sowieso via die uitgaven.

[1:58:40] Dat weet ik nog niet. Dat moeten we in augustus allemaal gaan wegen.

[1:58:44] Ook kathmann nog kort.

[1:58:47] Soms heb ik het ideeën. Voorzitter, heb ik al vaker gezegd. Sophie via een andere film zit ofzo, want dit amendement beoogt niets meer en niets minder dan het uitgaven kader van de goede voorstellen vergroten en daarbij

[1:59:00] vraagt het niks meer en niks minder dan reserveer altijd alvast geld, zodat de groot deel van de tweede kamer zich meer senang voelt bij dat er geld gereserveerd gaat worden voor armoedebestrijding, omdat we nu al zien. De minister heeft het zelf ook aangegeven dat er meer nodig zal zijn. En waarom is het nou zo ongelooflijk ingewikkeld om dat te doen.

[1:59:21] Ik denk dat het amendement door de partij van de arbeid en groenlinks goed is verdedigen. Ik geef de minister nog even de kans hierop te antwoorden en dan de heer van wijnbergen met interruptie.

[1:59:30] Ik heb daar een procedurele redenen voor gegeven maximum mevrouw kathmann. Die zegt van nou, sluit niet uit. Dat kan. Dat mag ze zeggen ik heb ook al inhoudelijk een vraag bijna bij het amendement, want de dekking van het amendement. We hebben er net al even over gehad wordt eigenlijk niet klip en klaar gemaakt. Heer

[1:59:46] en het is niet zo dat je even maar gewoon een uitgavenkader met de knop kunt verhogen. Totdat het gaat hier over geld. Je moet het ergens vandaan halen vind ik ook heel logisch dat we daar gewoon met elkaar over hebben.

[1:59:58] De heer van de leger het ook over de financiële troep die hij mogelijk moet opruimen als hij straks in een kabinet gaat komen.

[2:00:03] Ik zal het woord niet gebruikt, maar ik moest toch wel even bedenken over dit amendement over de term, want hier zit niet en een dekking onder waarvan ik zeg nu weet ik waar ik het geld vandaan moet gaan halen en dan schrijf je inderdaad vooruit. Het mag. Het kan. Maar het is niet de manier waarop wij op deze manier ook onze plannen van dekking behoren te voorzien.

[2:00:23] Dankuwel. Geef je de heer wijnberg de gelegenheid voor een interruptie.

[2:00:27] De gaan om het ook even helemaal goed te begrijpen. Het is gewoon een aangenomen kamermotie die gewoon het kabinet oproept om voor volgend jaar dat te doen. Ik heb het amendement zo gelezen als er ook een oproep is om nu middelen vrij alvast vrij te maken voor in de begroting voor volgend jaar om dan aan moeten kunnen doen. Nou ik ik denk dat we dat met de last die augustus kunnen doen we dat hebben we uitgediscussieerd ontstond het wel een klein debatje toch. Wat gebeurt er nou als dit niet gesteund zou worden. Ik hoorde de woorden hetzelfde als de minister en ik heb ook bij de voorjaarsnota ook gewoon de twee collega's van deze twee woordvoerders letterlijk horen, zeggen de steun voor die begrotingen begroting staat op het spel. Dus blijkbaar ligt dat op tafel. Ik zou dat niet doen. Dan zegt de heer van lea. Maar mijn doel is helemaal niet dat andere dingen die doorgaande vink fijn, maar toch even feitelijk stelde. Dit amendement wordt verworpen en deze simpele door de begroting gehaald het niet. Dan klopt toch mijn weergaven dat de minister dan niet op gegeven. Dit debat alsnog al die uitgavenverhogingen kan doen. Die gaan er toch gewoon niet door. Dat is wel gewoon de prijs van deze keuze dan die mag iedereen maken. Maar dan moet je er wel voor gaan staan dat even geen misverstand over is dat de minister het anders nog wel even kan plooien.

[2:01:34] De minister.

[2:01:36] Voorzitter, het klopt dat als de kamer blokkeert dat ik hier uitgaven kan doen. Uw kamer heeft het oogsten budgetrecht. Dat is ook waarom wij ons altijd komen verantwoorden bij u. Zo werkt het wel ze echt een noodzaak is als we dus echt een en een serieuze hele er grote nood is dan heeft het kabinet wel ruimte om soms daar ook al wel keuzes in te maken of vooruit te lopen.

[2:02:01] Maar omgekeerd. Omdat we dit debat zal voeren, is het ook een helder signaal van de kamer dat dat ik die ruimte dan minder heb. Laat ik het zo.

[2:02:08] Ja voorzitter, misschien geen bij de kamerdebat hebben over juist het gebruik van dat bijzondere artikel het door het kabinet dat dat de kamer. Dat wil dat wil verminderen. Voorzitter, laat ik dan maar de hoop uitspreken dat ik hoop dat de afdoening van dit debat is dat het niet moet gaan om het niet steunen van de senatoren begroting, maar een hele brede kamer wenst dat we zo meteen in de begroting voor tweeduizend, vierentwintig van dat vind ik een zeer valide punt dat iedereen hier wat mij betreft ook absoluut mag maken. Ruim voldoende extra middelen. Wat mij betreft de lasten zoveel mogelijk gefinancierd vinden om die armoede gang te laten.

[2:02:39] De minister.

[2:02:40] Dat beschouw ik als een statement in voor. En dus dus in die zin

[2:02:48] ja. Ik denk dat we dus dus eigenlijk het het vraag der vragen over koopkracht in relatie tot amendement denk ik nu wel behoorlijk uitvoerig hebben besproken.

[2:02:57] De heer van wijnbergen had nog een vraag over het sociaal minimum heb ik net beantwoord en hij zei wordt caribisch nederland niet vergeten.

[2:03:04] Wij hebben inderdaad ook een commissie sociale minimum voor caribisch nederland ingesteld. Die komt in oktober met een advies. Maar dat wij zullen ook zorgen dat in ieder geval na in de hele discussie die speelt dat in augustus dat niet een dat dat moment missen. Laat ik het zo maar zeggen.

[2:03:25] Dan heeft de heer de kort nog een vraag die zij

[2:03:30] de vroeg signalering. Wat is nou de rol van de werkgevers. Hierin vind ik mis eigenlijk een beetje. Dat was mijn

[2:03:37] vertaling. Maar ik mis een beetje de rol van werkgevers omdat die bijvoorbeeld loonbeslag en dergelijke heeft

[2:03:42] die daar toch eerder ook zien. Dat klopt. En dat is ook een een coalitie we ook inmiddels al hebben gevormd. De coalitie financiële gezondheid. Die is met schulden lab en een aantal grote werkgevers opgezet om veel meer werkgevers ook te betrekken

[2:03:59] bij hun rol die zij kunnen innemen richting mensen die met schulden te maken hebben en zeker als je dan

[2:04:06] te maken krijgt met met loonbeslag. Dan dan weet je dat want dat gaat gewoon via de werkgever op dat moment

[2:04:13] dus daarin hebben we dus ook een coalitie opgezet die willen we ook uitbreiden. Er zijn we ook mee bezig

[2:04:20] om op die manier ook te zien dat mensen toch op vroegtijdig kunnen bereiken. Want hoe eerder je erbij bent om meer problemen je ook kunt gaan voorkomen. En ik heb begrepen dat er veel werkgevers ook erg gemotiveerd zijn om hier een bijdrage aan te leveren.

[2:04:37] Dan vroeg de heer de kort nog hoe zit het met de industrie toeslag? Het wetsvoorstel? Zoals ik heb gezegd, ook in een brief die ik pas naar uw kamer heeft gestuurd.

[2:04:45] Die zal nog voor het zomerreces duurt niet zo lang meer zal het naar de kamer komen. Dus dat zal in deze dagen zijn dat dat zal gaan gebeuren.

[2:04:54] De heer de jong heeft een aantal voorstellen gedaan die ook al even nagevraagd heeft bij collega's van gennep

[2:05:04] lagere btw, lagere huren. Overigens het wetsvoorstel van de heer de jonge. Één van zijn wetsvoorstel zal ik maar zeggen die ook tot huurverlaging leiden. Die gaat ook per één juli in. Dus daar zit ook al een stap in die nu wordt gezet. Eigen risico. Dat is volgens mij onlangs ook met de minister van vws al uitvoerig over gesproken en andere onderwerpen die er allemaal nog genoemd worden. Zijn allemaal relevante punten

[2:05:33] en we zullen daar ook in augustus de keuzes in maken hoe we daar uiteindelijk ook als kabinet mee omgaan.

[2:05:40] De minister van koopkracht. Die zit hier naast mij zeg ik maar eventjes tegen de heer de jong. Dat is minister van gennip. Die gaat over de koopkracht. Maar u kunt ervan op aan dat wij allebei heel de dag druk bezig zijn. In ieder geval ook met de zorgen van mensen over hun koopkracht.

[2:05:57] Want die zijn serieus en reëel. Het is goed dat we daar vandaag het debat over gehad.

[2:06:02] Dankuwel.

[2:06:05] Hartelijk dank, dan wil ik de ministers hartelijk danken voor de beantwoording. Dan kijk ik even naar de kamer. Ik neem aan dat er behoefte is aan een tweede termijn en ik zou de heer van der lee als eerste het woord te geven.

[2:06:18] Ja. Dankuwel. Voorzitter, we hebben natuurlijk al

[2:06:20] ook met interrupties door gesproken over het amendement,

[2:06:23] maar ik ben ik denk dat ik duidelijk ben geweest, maar ik wil het graag nog een keer.

[2:06:28] Verhalen.

[2:06:29] Kijk, als het gaat om de dekking van het amendement wijs ik erop dat wij al vele voorstellen hebben gedaan om lasten te verzwaren op vermogen, winst en vervuiling.

[2:06:39] Er liggen wetsvoorstellen van ons. We hebben amendementen ingediend op bestaande wetgeving niet trouwens verworpen zijn. Maar goed die wetgeving kan nog aangepast worden

[2:06:49] en het is ook vaker gebeurt ook door dit kabinet dat uitgaven worden gedaan en in de toekomst worden gedekt met lastenverzwaringen.

[2:06:56] En dan paar gebruikt in de praktijk een kast schuif je doet uitgaven al eerder gedekt dit op termijn met lastenverzwaring.

[2:07:04] Het is. Daarmee kan dit amendement uitstekend gedekt worden. Bovendien is het amendement de reservering

[2:07:10] aanvang van de besluitvorming in augustus kan bekeken worden, is het wel of niet nodig als je het geld niet uitgeeft interne. Het is namelijk een mogelijkheid om het uitgavenkader groter te maken wil niet zeggen dat je de pers moet uitgeven want ik kan ook via andere routes. Als je niet uitgeeft. Heb je ook geen dekking voor nodig die uitgeeft. Heb je een dekking nodig. Dat kan via lastenverzwaringen

[2:07:31] dus voor mij. Volgens mij is er dan kom ik nog niet bedoel ik heb ook aangegeven van mij mag je ook altijd praten over het mag van mij betreft ook in tekort lopen. Dat heeft dit kabinet gedaan op andere momenten bij tijdelijke belangrijke uitgave of het nou ging over het energieprijs plafond, deels uit het tekort gefinancierd of in de periode daarvoor bij corona, corona maatregelen die uit het tekort gefinancierd. Ik wijs er ook op dat als je kijkt binnen de europese unie dat de staatsschuld van nederland echt erg laag is.

[2:08:04] Het is niet zo dat daar ook niet ruimte zou zitten. Maar dat is niet onze voorkeur. Onze voorkeur is lastenverzwaringen vermogen, winst en vervuilen. Dat hebben we al heel vaak aangegeven. Dus er is er is een dekking op dit amendement en ons pijnpunt is dat wij na vele verzoeken geen duidelijkheid krijgen over waar wil dit kabinet naar toe in termen van lastenverzwaringen ruimte maken voor cruciale en gerichte compensatie en we hebben te weinig vertrouwen dat er in augustus goed komt

[2:08:32] en dat is de motivatie achter dit amendement op dat ik het nu helder nog helder uitgelegd en ik geef daarbij nog

[2:08:41] nadrukkelijk aan dat als dit een consequenties zou hebben straks in de eerste kamer dat het wat groenlinks en pvda en de andere indieners betreft geen consequenties hoeft te hebben voor de maatregelen die de minister van armoedebestrijding heeft genoemd, want die mogen wat ons betreft gewoon doorgaat.

[2:09:01] Ons gaat het erom totale uitgaven te kunnen verruimen voor het domein sociale zaken.

[2:09:09] De heer van der lee. Hartelijk bedankt voor uw inbreng die ik geef het woord aan de heer van wijnbergen, die nog een korte interruptie,

[2:09:15] Voorzitter, ik hoop echt niet dat we in die wereld terechtkomen. Maar

[2:09:19] you kant heb je ook keken niet. Dit zeg ik tegen de heer van der lee.

[2:09:23] Je kunt niet zeggen ik dreigt tegen de begroting te stemmen, maar het heeft eigenlijk geen impact.

[2:09:28] Dan zou ik zeggen. Stem gewoon voor

[2:09:31] wel. De heer van lee moest ook even weg is. Maar ik vind het wel opmerkelijk te worden. Je grote woorden gebruikt bij elke keer als coalitiepartijen zeggen we gaan het gewoon fixen, zegt u. We geloven het niet als er dan het kabinet zegt maar pas op. Wij gaan het gewoon doen. Maar in augustus. We geloven het niet. En als dan de lijn is. Ja maar let wel even op als u de wegstemt is dat niet zonder gevolgen voor een aantal maatregelen rond armoede, rotterdam-zuid caribisch nederland zeggen je wel wat u mag er gewoon door. Dat is feitelijk volgens mij gewoon niet de ruimte die een kabinet dan heeft u mijn vraag aan de heer van der lee. Nogmaals, volgens mij moet helemaal niet op deze manier met elkaar willen omgaan en het probleem oplossen, maar het is toch feitelijk waar dat als een als een begroting wordt verworpen, mag het kabinet niet de extra middelen uit doen en dat respecteer ik volledig dat de heer van der lely, mevrouw kathmann strijden. Voor hun amendement werd er niet mee eens. Ik denk dat het op een andere manier net zo goed wordt opgelost. Bezwaar

[2:10:20] mijn tegenstem heeft toch gevolgen. Dat kan de heer van leidt toch niet van? Dat is toch ook een feit. Anders zouden we voor de kat z'n viool over begroting te stemmen.

[2:10:29] De heer van der lee. Maar we vallen wel een beetje in herhaling. Dus geeft de heer van alleen nog wel gelegenheid, maar daarna moeten we toch.

[2:10:34] Vraagt gewoon verder.

[2:10:35] Ik bestrijd gewoon dat het die specifieke gevolgen zou moeten hebben die het kabinet en de heer van wijnbergen schetsen. Wat er gebeurt. Defacto is dat het uitgavenplafond van de oorspronkelijke begroting intact blijft. Dat is dat is het resultaat.

[2:10:52] Heel veel.

[2:10:53] Voorstellen. Maar zoals uw tegenbegroting heeft begrotingsartikelen, met alle respect. Volgens mij weet hiervan van dit ook best. Dit bedenk ik niet zelf. Dit is dit is dit is dit is dit met alle. Ik vind nogmaals, de heer van de leges over zijn eigen politieke stijl op dit dossier maar doen alsof een tegenstem niets betekent dan denk ik dat vind ik dat vind ik oprecht. Zo ken ik de heer van niet. Dat is niet wijkberaad. Tenminste het dan nog een keer helder zeggen zo meteen in de beantwoording. Maar is

[2:11:18] laten we dit alsjeblieft niet doen. Het heeft gewoon materiële gevolgen. De strijd van uw abonnement van mijn oproep aan de heer van leeuwen zijn maar doen niet of een tegenstem dan aan het kabinet ligt. Als we de kabinet kan niet ingaan tegen de bestaande begroting dan die laat sommige artikelen gewoon niet toe om daar extra geld aan uit te geven. Dat wil de heer van der ree niet. Dat vind ik fijn. Maar dat is wel helaas komt het gevolgen tegenstemmen is in die zin niet gratis. Dat is maar goed ook. Dat is ons budgetrecht.

[2:11:43] Dat was.

[2:11:43] Mijn vraag. Maar de minister heeft ook de minister en de staatssecretaris. De beide ministers hebben daar al antwoord op gegeven. Dus hoe hoeven dat niet te herhalen en de heer van leek, kan geen interruptie plegen, want de heer van wijnbergen was niet aan zijn eigen termijn mij interrumperen. Oké dan kunt u nog even kort te antwoorden. Maar ik vind wel ik vind het oprecht dat we dit hebben we nou wel. We zijn bijna drie uur aan praten. Over een amendement vind ik belangrijk, maar zijn ook nog andere fracties binnen het amendement goed genoeg naar voren is gekomen, geven van alleen nog een keer de kans om opnieuw te gaan vertellen hoe zijn amendement eruitziet en of die wel of niet tegengestemd gaat geven. Zo meteen bij de begroting. Maar daarna wil ik het echt.

[2:12:17] De afronden,

[2:12:19] ik.

[2:12:21] Ik benadruk het belang van dit abonnement en als de heer van wijnbergen mee dat alle consequenties. Daaruit volgt die hij die wil, dan zou die vooral wordt amendement moeten stemmen.

[2:12:34] Dan geef ik mevrouw kathmann de gelegenheid om haar tweede termijn te geven.

[2:12:39] Ja. Dank, voorzitter. Volgens mij werkt het zo dat het kabinet voorstellen doet

[2:12:45] en dat de kamer die voorstellen beoordeeld en dat er vandaag op tafel is gelegd tot een heel groot deel van de kamer. De voorstellen voor de szw begroting voor de secretaris svb begroting beoordelen als onvoldoende en dat dat er een grote zorg is over genoeg anticipeert gaat worden door dit kabinet op de noden van de samenleving die ongelooflijk groot zijn we ook deze minister zeggen ja, er moet wat gebeuren

[2:13:16] en dan wordt ligt er een voorstel voor

[2:13:19] we eigenlijk gezegd wordt. Als er dan iets moet gebeuren. Dan gaan we hiermee alvast iets reserveren zitten verder niemand vast op welke manier dit gebeurt. Maar dan voelt een groot deel van de kamer zich meer senang bij dat dat dan ook gaat gebeuren en dat dat op de juiste manier gaat gebeuren en dat vooruit gezien wordt.

[2:13:35] Dat is

[2:13:36] wat hier voorligt. En eigenlijk zegt een heel groot deel van de kamer. Nou als het over armoedebestrijding gaan voelen ons niet hem goed.

[2:13:42] Het kabinet misschien nog niet helemaal als huiswerk gemaakt en vaak is dan het antwoord. Nou misschien gaan we eens even kijken want zo hoort het die ook dat huiswerk dan misschien kunnen verbeteren. Misschien misschien. Ik zei daar begon ik ook een bijdrage mee. Misschien is het ook een cadeau die envelop. Want daarmee kan ik dan in die augustus besluitvorming beter beslagen ten ijs komen in de minister raad over dit ongelooflijk belangrijk onderwerp

[2:14:05] en ik voel me de als kamerlid al helemaal niet senang bij als ik heb nog daarbovenop ook nog het gevoel krijgt alsof er dan een bepaalde soort van chantage lijstjes bij mij worden gepresenteerd, want de meeste dingen die de minister doet. Daar hebben heel veel collega's die ook onder dat amendement staan ook zelf keihard voor gestreden. Het is alleen een oproep aan het kabinet.

[2:14:26] Doe uw huiswerk alstublieft nog beter en een aansporing aan deze ministers. Om bij uw collega's aan te geven. Jongens

[2:14:33] die kamer. Nou eigenlijk trekken ze het niet meer zien zij wat wij ook zien. Meer is nodig en daar hebben ze eigenlijk al een potje voor gereserveerd.

[2:14:42] Dankuwel, mevrouw kathmann, dan geef ik nu het woord aan de heer.

[2:14:45] Maar voorzitter, ik ben het erg eens met de laatste woorden van mevrouw kathmann meer nodig dat zo precies van de kamer een motie heeft aangenomen dat met prinsjesdag. Dan kijk ik naar de lastenkant voor de dekking dat er meer moet gebeuren om te waarborgen dat de armoede volgend jaar niet stijgt. Wat nu dreigt maar daalt de armoede in het bijzonder ook de kinderarmoede. Voorzitter, mijn fractie zal tegen het amendement stemmen. Laat ik daar duidelijk over zijn, want het is ultiem niet gedekt of je moet dan drie miljard andere bezuinigingen doen. Dat weet ik niet of er komt uit het saldo na. We hebben we spelregels met elkaar over. Dat betekent totaal niet voor dat straks voor mijn voeten geworpen krijgt dat ik niet vind dat er veel moet gebeuren. Maar dat moet met prinsjesdag zodat in tweeduizend, vierentwintig die armoede cijfers er veel beter uit gaan zien dan nu dreigt daar is gelukkig ook de hele kamer in de breedte voor. Ik vind dat een ander punt. Dat heb ik net al gezegd dan de vraag wat fracties dan doen nog het amendement niet halen en daarbij doe ik echt een oproep aan iedereen om niet uit het oog te verliezen wat daar de gevolgen van zijn en dat vind ik overigens gewoon wel ook. Ik vind het heel terecht dat de minister die gevolgen je gewoon noemt de voor die erover zijn gebruikt totdat ze zijn interpreteer. Ik ben ik het volledig mee oneens politiek stemgedrag heeft gevolgen en dat de minister ons van tevoren gewoon open. De feiten over geeft, vind ik haar rol dankuwel.

[2:16:03] Dankuwel. De heer van wijnbergen heeft nu het woord aan de heer de kort.

[2:16:06] Dank dank. Voorzitter, en ik dank het kabinet voor voor de beantwoording helder en de waren begroting kan in ieder geval wel op de steun van de vvd rekenen.

[2:16:17] Hartelijk dank, de heer de kort. Dan vraag ik de heer van wijnbergen nog heel eventjes het voorzitterschap overnemen.

[2:16:22] De excuses, de korte tweede termijn van de heer de jong,

[2:16:26] Voorzitter, hartelijk dank. De ministers. Hartelijk dank voor de beantwoording op de vragen. Ik heb een koopkracht herstelpakket voorgesteld en daar doe ik ook. Dus de volgende motie dien ik in de kamer gehoord. De beraadslaging verzoekt de regering met een stevige koker aan gesteld pakket komen, waarbij in ieder geval de btw op boodschap en energie worden verlaagd, de huurder worden verlaagd en het eigen risico in de zorg wordt afgeschaft en gaat over tot de orde van de dag

[2:16:50] dan de motie die gaat over de accijnsverhoging op brandstof per één juli gaan die gaat die benzine weer knijpen duur worden veertien cent geloof ik extra. Dus die komt die boven de twee euro uit. Dat is gewoon onbetaalbaar voor heel veel mensen werkenden zijn de dupe. Dat moeten we niet willen. Daarom de volgende motie. De kamer gehoord. De beraadslaging verzoekt de regering om af te zien van de accijnsverhoging op brandstof per één juli tweeduizend, drieëntwintig gaat over tot de orde van de dag

[2:17:15] dankuwel en dan die asociale korting op de wajong korting die jonggehandicapten korting. Dat kan natuurlijk echt niet. Daarom de volgende motie. De kamer gehoord. De beraadslaging verzoekt de regering geen korting te laten plaatsvinden op de jong, gehandicapten. Korting januari gaat over tot de orde van de dag.

[2:17:31] Voorzitter dankuwel.

[2:17:34] Dankuwel geef ik u het voorzitterschap.

[2:17:36] Dankuwel. Ik heb zojuist contact gehad met de ministers. Ze hebben geen schorsing nodig kunnen gelijk overgaan tot de beantwoording van de vragen.

[2:17:45] Het zou wel handig zijn als de de moties.

[2:17:50] Ik even paar minuutjes voor het gekopieerd.

[2:17:53] Pakketje.

[2:20:00] Ja, voorzitter

[2:20:02] minister.

[2:20:03] Ik heropende vergadering de minister kan beginnen met haar beantwoording.

[2:20:07] Op de moties.

[2:20:13] Voorzitter, nog even in reactie op mevrouw kathmann die zojuist verdwenen iets. We hebben vorig jaar natuurlijk hun koopkracht pakket van dertien komma vier miljard afgesproken en uitgevoerd ook waardoor we huishoudens dit jaar en vorig jaar ook al enorm hebben ondersteund.

[2:20:31] Daarbovenop een prijsplafond

[2:20:34] in dat koopkracht zaten, zowel incidentele als structurele maatregelen bij de structurele maatregelen, zodat de verhoging van twee mijl zat een tijdelijke en structurele verhoging van verschillende toeslagen.

[2:20:44] Dus we hebben juist gezorgd dat mensen in deze moeilijke jaren met die hoge inflatie en gesteund werden in hun koopkracht. De lonen.

[2:20:54] De stijging van de lonen en helpt daar ook bij.

[2:20:58] Dan kijken we dus ook echt naar verschillende kijken of ik er doorheen kan praten. Kijken of ook naar verschillende groepen

[2:21:03] natuurlijk de groepen aan de onderkant van onze samenleving, maar ook de lage en middeninkomens en de werkende de gezinnen. Dat zijn allemaal zaken waar we vorig jaar in augustus besluitvorming hebben gekeken en waar we echt en zeer uitgebreid historisch groot, maar zeer uitgebreid en goed doordacht koopkracht pakket hebben neergelegd.

[2:21:23] Daarbovenop het prijs plafond dat een aantal weken later kwam en ditjaar kijken we wederom naar die koopkrachtplaatjes. Ditjaar gaan we wederom zorgen dat we de goede analyses doen, zodat er echt met een gebalanceerd pakket gaan komen. Dan kunt u vervolgens beoordelen of het wel of niet genoeg is. Maar ik wil u wel van één ding verzekeren. Dat heeft u zojuist ook van mijn collega's schouten gehoord, armoede en zeker kinderarmoede en heeft onze grote aandacht en we zijn niet met u eens dat we daar echt significant stappen moeten zetten. Want in een land als nederland en wil je niet dat kinderen in armoede opgroeien. Dus we moeten die aanpak van de kinderarmoede echt doorzetten

[2:22:02] om dit goed te kunnen doen en komen wij met voorstellen op prinsjesdag via de besluitvorming. Dat is ook het net het proces om te volgen. Dan is de commissie sociaal minimum der en dan zijn de nieuwe koopkrachtcijfers er dan weten we wat de rente doet en dan kunnen we het ook holistisch in het geheel bezien. Dus dat is het proces dat we volgen

[2:22:20] en dan voorzitter wat betreft de moties van de heer leon de jong eerste motie ontraden en dat loopt vooruit op de discussie die we hebben niet gedekt en er zitten een aantal zaken in die mijns inziens niet gericht genoeg zijn en een aantal zaken die zelfs collega's schouten ook al toelichten, ook al wel in werking zijn.

[2:22:43] Motie,

[2:22:44] In ontraden ontraden motie nummer twee is ook ontraden. En dat was onderdeel van het koopkracht pakketten hoe we met de accijnzen omgingen en ook de terug verhoging naar de oude situatie of gedeelte naar auschwitz.

[2:22:57] Motie. Drie van mijn motie nummer twee is ook ontraden.

[2:23:01] Dan tenslotte, voorzitter, toch nog een zien. Het belang van dit debat en het zal niet het laatste debat zijn om erover te hebben hoe het gaat met nederland. Hoe het gaat met de mensen in nederland bestaanszekerheid perspectief armoede enorm belangrijke discussies en ook al wordt de discussie soms venijnig over het proces en over wat het wel of niet ergens tegenstemmen betekent. Ik denk

[2:23:26] dat wij de inzet en de zorgen delen over dat we met elkaar een goede samenleving moeten bouwen en dat het dat ook vooral over de mensen gaat die in armoede leven. Kinderen die in armoede opgroeien en over dat mensen perspectief moeten krijgen. Wat overigens meer is dan koopkracht. Want het gaat ook over vaste contracten. Dat gaat ook over goede plek om te wonen. Dat gaat ook over goed onderwijs en dat zijn hele grote opgave allemaal. Maar ik ben blij dat we wederom daarover hebben kunnen praten.

[2:23:55] Dankuwel. Minister dan geef ik

[2:23:58] aan de minister van armoedebeleid participatie en pensioenen.

[2:24:02] Bij de laatste woorden van minister beginnen sluit ik me van harte aan. Het is gewoon.

[2:24:07] We zitten hier veel politieke debatten te voeren. Maar de problematiek die er onder ligt is wel echt schrijnend en daar moeten we inderdaad het debat ook verderop voeren, dan is het kabinet op mee bezig om daar ook de goede maatregelen op te nemen.

[2:24:19] Ik dank ook deze leden voor het meedenken op de maatregelen.

[2:24:24] De heer van der lee ging nog een keer even wat dieper ingaan op op de dekking vraag die in zijn amendement nog voorlag. Dank daarvoor ook.

[2:24:33] Hij zei van

[2:24:37] we kunnen dat eventueel via de lastenverzwaring doen. Hij noemde zelfs ook in het tekort laten lopen met lastenverzwaring noemde nog eens specifiek vermogen, winst en vervuiling.

[2:24:47] Wij moeten de amendement beoordelen zoals die er ligt. Ik vraag me ook af, ook gelet op andere debat of alle ondertekenaars staan dan ook met deze dekking dan weer een uit de voeten kunnen. Als dat zo is is dat goed om te weten. Maar ik kan me herinneren uit andere debatten dat daar ook een aantal wegen wat uiteen gingen lopen en voor ons is van belang om te weten of dat er ook voldoende draagvlak voor is. Dus dat is meer die van levert niet antwoorden was even in reactie op zijn zijn vragen en over het in het tekort laten lopen die van leeft geheel geleid dat wij ook een aantal maatregelen, zeker in coronatijd ook in een tekort hebben laten lopen.

[2:25:26] Wij moeten ons wel verhouden. Ook wel onder andere tot de laatste oproep van bijvoorbeeld het nederlandsche bank.

[2:25:31] Dat is nog meer over te zeggen, maar ook wat ze zeggen let op hoe je ook als overheid zelf nog de inflatie eventueel kan aanpakken met alles wat je doet en die hameren er dus ook enorm op om dan wel de begrotingsregels te hanteren.

[2:25:46] Ik weet zelf hoe grote verleiding af en toe kan zijn om

[2:25:49] om toch ook naar de tekort te kijken als je er niet meer uitkomt toch iets heel belangrijk vindt.

[2:25:54] Maar ik denk dat het wel echt een serieuze zaak is dat wij ook zelf en ieder op zijn eigen plek. Dus niet alleen als overheid. Maar

[2:26:01] denk ook op andere plekken dat we moeten nadenken hoe zelf ook een rol hebben in het weer beteugelen van de inflatie en dat is niet één knop. Dat is niet alleen de overheid heb je ook de rente en andere maatregelen,

[2:26:12] maar deze armoede komt deels natuurlijk ook omdat die inflatie is hoog blijft. Dus dat is ook een beetje de klem waar wij ook weer in

[2:26:19] voorzitter, voorzitter

[2:26:21] en dan is er inderdaad nog een motie en

[2:26:26] de motie is gaat over de jong gehandicapten korting. Daar is volgens mij bij de voorjaarsnota ook al uitvoerig over gedebatteerd staat in haalde zelfs mijn collega van rij ook nog de bijbel aan geloof ik over hoe je dit zou moeten lezen wat er in de stad nodig staat, zou moeten lezen over de jong gehandicapten korting

[2:26:45] heeft toen gezegd volgens mij vragen van de heer grinwis van dit is gewoon onderdeel van de discussie rondom augustus

[2:26:53] en ik ga daar nu dus ook nog niet vooruit op vooruitlopen. Het de stad collega's verwijderd heeft gedaan. Dus om die redenen moet ik deze motie ontraden.

[2:27:03] Er wordt motie nummer drie ontraden.

[2:27:06] En tot slot, voorzitter, ik zou toch nog de leden willen oproepen. Ik snap dat dat je altijd wensen hebt dat je ook echt nog vind dat iets te weinig is of meer ambitieus moet zijn. Et cetera.

[2:27:17] Maar ik zou ook willen vragen alstublieft kijken ook vanuit het belang van al die onderdelen die in deze simulatoren zitten

[2:27:24] ook al vind je niet genoeg. Ik hoor dat er wordt gezegd het is een stap vooruit.

[2:27:28] Het alternatief is geen stap vooruit en ik hoop dat we dat ook wegen dankuwel.

[2:27:34] Dan wil ik de ministers hartelijk bedanken voor de beantwoording. Ik wil dus daarmee de minister van sociale zaken, werkgelegenheid en de minister voor armoedebeleid participatie en pensioenen bedanken. Ik wil ook de ambtelijke ondersteuning bedanken de kamerleden hier aanwezig bedanken. De mensen op de publieke tribune en de kijkers thuis hartelijk bedanken.

[2:27:51] De griffier natuurlijk ontzettend hartelijk dank en voorzitter natuurlijk ook hartelijk fantastisch gedaan vandaag.

[2:27:59] Er zijn geen toezegging gedaan over de. Het is prima gegaan, denk ik over de moties en het amendement wordt volgende week gestemd en hiermee sluit ik de vergadering.