AVVN

[0:00:06] Dames en heren, welkom bij dit debat voor de vaste kamercommissie voor buitenlandse zaken. Het onderwerp is de anpv en we hebben allemaal drie minuten spreektijd.

[0:00:17] Drie minuten spreektijd en u kent mij een klein beetje. Als u zich gedraagt kunt er prima. Een half minuutje meer van maken.

[0:00:23] Dus dat er komen vast samen uit te zijn. Zes sprekers van de zijde van de kamer. Welkom aan de nieuwe minister voor buitenlandse zaken, mevrouw hanke bruins slot, welkom bij ons in ons midden. We gaan nog een paar mooie weken van maken. In ieder geval de hoop daarna ook nog ik in ieder geval niet. Maar u hopelijk wel en we gaan kijken hoe we dit debat verder gaan doen. Er staan drie zaken op de agenda en ik wil de heer boswijk als allereerste het woord geven voor uw inbreng in eerste termijn,

[0:00:49] De heer bos. Ja. Dank, voorzitter voorzitter allereerst welkom aan de nieuwe demissionair minister van buitenlandse zaken en het is leuk om nu in een andere setting. Na tweeënhalf jaar weer een keer met elkaar in debat te zijn. Dus welkom. Een heel veel wijsheid en succes. Voorzitter, we spreken vandaag over de aanstaande algemene vergadering van de verenigde naties en er valt ook genoeg te bespreken. De internationale verhoudingen staan op scherp en een groot deel van de wereld heeft andere belangen en een andere wereldvisie. Als dat wij westerse landen hebben en dat kan vrij recent ook wel nadrukkelijk naar voren bij de stemverhoudingen binnen de vn,

[0:01:22] toen de russische agressie werd veroordeeld tegen oekraïne, waarbij slechts twaalf van de vierenvijftig afrikaanse landen en veertien van de vijf, vijfenvijftig aziatische landen. Het veroordelen en heren fonds hier al zesenzestig landen bereid om een verklaring te ondertekenen die china prijst om zijn eerbied voor mensenrechten. Zodoende wordt binnen de verenigde naties, de betekenis van universele waarden, uitgehold en omgedraaid en als een zorgwekkende trend, maar ook een aansporing onze diplomatieke werk te intensiveren en ons blikveld te verbreden. Voorzitter, voor het westen is oekraïne uiteraard en ontzettend belangrijk onderwerp voor de global zout is het slechts één van de vele onderwerpen. Veel landen in het mondiale zuiden voelen zich niet gehoord en niet serieus genomen. Zo staat ook in de brief. Ze kampen met toenemende ongelijkheid, toenemende schulden. De gevolgen van klimaatverandering en toenemende voedsel en energiecrisis, en daarbij ook nog een gigantische demografische ontwikkeling. Vooral in afrika is deze problematiek groot en in combinatie ook een gevaarlijke cocktail naar afrika is een belangrijke partner van nederland en de europese unie. Maar we hebben onze relatie de afgelopen jaren teveel voor lief genomen en we zien dan ook een sterke antiwesterse sentimenten overhand krijgen en de recente coups zijn er ook al een duidelijk voorbeeld van.

[0:02:32] Voorzitter, dankzij mijn collega aandeelhouders is, ligt er inmiddels en afrikastrategie. Een in die strategie wordt ook nadrukkelijk aandacht gevraagd voor de zorgwekkende verspreiding van nepnieuws door onder andere rusland in afrika en dat is ook een hele succesvolle aanpak gebleken. Ik ben benieuwd hoe de minister hierop reflecteert en wat zij van plan is om

[0:02:51] de specifiek dit probleem te attenderen in de vn en hoe zij ook naar kijken hoe we dit kunnen aanpakken. Voorzitter, dan de sgp geest. Die lopen ernstige vertraging op.

[0:03:02] De landen in robbert zout regels. Dit ook aardig onderstrepen dat concrete gedane toezeggingen niet meer kunnen worden uitgesteld, bijvoorbeeld rondom de financiering van klimaatadaptatie en mitigatie. Tegelijkertijd is er ook gewoon minder ontwikkelingsgeld beschikbaar onder andere door de oorlog in oekraïne.

[0:03:17] Volgende week is er ook een sv g top. Wat wordt de inzet van nederland en de europese unie gaat in ontspanning opleveren. En hoe voorkomen we dat rusland en china profiteren, terwijl zij tegelijkertijd ook de grootste uitstoters zijn.

[0:03:30] In de brief wordt gesteld dat voor de financiering van esch est gees naast overheidsinvesteringen ook aanzienlijke private investeringen nodig zijn. Kan de minister dit toelichten

[0:03:39] en voorzitter in het laatste debat wat ik met uw voorganger had

[0:03:43] we hebben toch expliciet gehad over de manier hoe china en rusland hun ontwikkelingsgeld inzetten. Laatste puntje.

[0:03:50] En omdat wij ons ontwikkelingsgeld als westerse wereld vooral veel via de vn doen is het niet helemaal duidelijk waar het geld vandaan komt en we zien namelijk dat china en rusland, dat het veel effectiever in te zetten en ook met chinese vlaggetjes overal op te plakken en veel effectiever zijn. Hoe kijkt de minister naar is het misschien ook beter dat wij daar iets van leren. Dat was een.

[0:04:09] Dankuwel. De heer sjoerdsma d zesenzestig.

[0:04:13] Dagvoorzitter en ook van mijn kant felicitaties aan de nieuwe minister van buitenlandse zaken in deze prachtige functie.

[0:04:20] We hebben het over de vn een cruciale organisatie, maar wel echt een organisatie in zwaar weer waar de veiligheidsraad geblokkeerd.

[0:04:25] Is.

[0:04:26] Waar.

[0:04:28] Verworden tot een vete machine waar de mensenrechten raad gecensureerd wordt door china, waar geen mensenrechten reportage over het land kan worden besproken waar vn-missies, zoals in mali, het land worden uit geschopt en dat echt zeer zorgelijk en misschien nog zorgelijk vind ik dat het moreel kompas van de secretaris generaal guterres volkomen verkeerd lijkt te zijn afgesteld als tenminste waar is wat is bericht in beeld.

[0:04:51] Daar wordt gezegd dat vanuit de vn. Het initiatief is genomen, zelfs op brief gesteld dat rusland sanctieverlichting in vooruitzicht zou zijn gesteld als te gaan zal worden hervat.

[0:05:02] Sanctieverlichting in de vorm van het jaar her aansluiten van de russische banken op zwift het ontdooien. Laat ik het maar zo zeggen van het bevroren tegoeden hier op het europese continent

[0:05:14] en dat is natuurlijk volstrekt volstrekt niet aan de orde. Dat zou het vijand. Het lijkt erop alsof de de secretaris generaal probeert het vn handvest te beschermen door te door de shredder te halen. Dus ik zou aan deze minister willen vragen

[0:05:28] hoe zij dit aanbod weegt en of het klopt dat het aanbod met nederland is besproken en zo. Ja, wat de opvatting van nederland is geweest en of zij het met mij eens is dat het aanbod onmiddellijk van tafel moet dat ook besproken moet worden met secretaris generaal dat dit niet kan dat dit niet past bij de verenigde naties.

[0:05:45] Tweede punt hier is mijn collega raakt dat ook al aan het belang van grote solidariteit om ervoor te zorgen dat de global south aan de kant van het vn handvest staat en dus niet aan de kant van de agressor, rusland en mijn voorstel zou zijn om te kijken of we bijvoorbeeld het schaduw gisteren oekraïne ook open zouden kunnen stellen voor derde landen voor landen uit de global zelfs die te maken hebben gehad met rijzen de energiekosten met enorme voedseltekorten waardoor ze enorm veel geld hebben, moeten uitgeven. Ik denk namelijk dat het over dat soort materiële belangen gaat als het gaat als we willen proberen die landen aan onze kant te krijgen. Eerder dan misschien de goede relatie hebben met hen probeert te onderhouden

[0:06:25] wederopbouw, oekraïne. Ik zag dat de verenigde staten nu daadwerkelijk hebben besloten de goede van oligarchen bevroren tegoeden te confisqueren en aan oekraïne over te maken en mijn vraag is laat ik het maar simpel zeggen als dat daar kan.

[0:06:38] Waarom dan niet hier.

[0:06:40] Voorzitter, vn vredesmissies. Er is een hele sessie over vn vredesmissies en mijn belangrijkste vraag is gelet op de terugtrekking van minusma.

[0:06:49] Hoe kijkt het kabinet nu na die terugtrekken in hoe kijkt. Ik heb net naar de toekomst van vn-vredesmissies. Nu de vn ook in dat soort landen wordt weggepest, lijkt het me plat zeggen.

[0:07:01] De chinese censuur noemde ik in mijn begin de mensenrechten raad het onderzoek naar de oeigoeren van de voormalige mensenrechtencommissaris.

[0:07:09] Het ligt nu al een jaar eigenlijk stof te vergaren in een la en dat doet pijn als je weet dat er meer dan een miljoen mensen vastzitten in strafkamp

[0:07:17] en mijn vraag is alleen of nederland kans ziet om dit rapport te attenderen. Een algemene vergadering van de verenigde naties om ervoor te zorgen dat dit wel besproken wordt

[0:07:24] om ervoor te zorgen dat deze mensen niet vergeten wordt en om ervoor te zorgen dat china niet het mensenrechtenbeleid van de vn kan ik kan dicteren.

[0:07:33] Voorzitter, tot slot, en niet onbelangrijk. Sterker nog, heel belangrijk. Mijn fractie juicht de inzet van de regering zeer toe als het gaat om het op de agenda houden van emma zeventien

[0:07:42] en zou ook hopen dat het ook dit keer weer lukt om aan te dringen op meewerken aan onderzoek. Een aantal dingen op het uitleveren van daders en ervoor te zorgen dat de solidariteit die we eerder hebben mogen proeven van onze bondgenoten. Ook dit meer ook dit keer weer zeer luid zal klinken in de york. Voorzitter, dankuwel.

[0:07:59] Dankuwel. De heer jasper van dijk sp uw bijdrage.

[0:08:02] Dank voorzitter van mijn kant ook welkom aan de nieuwe minister van buitenlandse zaken. Ik ken er nog als zeer toegewijd woordvoerder defensie.

[0:08:11] Er zijn nog op werkbezoek geweest in afghanistan.

[0:08:14] Ik twijfelde geen moment aan dat dit haar ook goed afgaat. Voorzitter, we spreken over de vn die is niet controversieel verklaard. Dus het is heel belangrijk dat we dat debat vandaag voeren. De minister gaat naar new york. Om de jaarlijkse vergadering daarover te voeren en collega's zeiden het al. Het systeem staat zwaar onder druk

[0:08:34] door de rivaliteit tussen wereldmachten, china, rusland

[0:08:39] tegenover de verenigde staten en europa, die daarin een positie zoekt en hoe lastig ook. Ik vraag toch. Deze gloednieuwe minister om haar visie op die problematiek te geven. Wij zijn ook vaker in new york geweest en hebben daar gesproken met onze delegatie

[0:08:56] en

[0:08:57] je ziet een groeiende animositeit. Je ziet ook dat er gekeken wordt naar andere platforms, zoals de g twintig die zijn vorige week bij elkaar geweest. Misschien dat de minister daar ook iets over kan zeggen

[0:09:09] dat was twijfelachtig. Laat ik het zo zeggen. Er kwam bijvoorbeeld geen verklaring tegen rusland. Er was geen consensus over.

[0:09:17] Is de minister met mij eens dat het systeem met model van de verenigde naties en de veiligheidsraad echt toe is aan modernisering. In hoeverre is de veiligheidsraad nog een afspiegeling van de wereld vandaag. India zit er niet in brazilië zit er niet in. Hoe kijkt u daarnaar? Voorzitter dan de duurzame ontwikkelingsdoelen ontzettend belangrijke doelen om de armoede wereldwijd te bestrijden, om de gezondheidszorg te verbeteren, het onderwijs te verbeteren.

[0:09:46] Dat loopt niet goed.

[0:09:47] De doelen zouden in tweeduizend dertig gehaald moeten worden. Maar dat wordt lastig welke stappen denkt de minister te kunnen zetten, al dan niet in eu verband om het behalen van die doelen toch dichterbij te brengen.

[0:10:00] Een woord wat vaak gebruikt wordt. Ook in vn jargon is systeem transformatie. Dat spreekt mij wel aan. Volgens mij moet je toen een wereld die minder exploitatie en winst maken gericht is om ook dit soort doelen dichterbij te brengen. Wellicht kan dat inspirerend zijn voor de minister.

[0:10:17] Voorzitter, ontwapening is ook een heel belangrijk thema van de verenigde naties.

[0:10:23] Twee punten daarover. Ten eerste autonome wapens zitten toename van het gebruik van autonome wapens, wapens die bestuurd kunnen worden zonder menselijk ingrijpen. Ik vind dat zeer zorgelijk en er is ook groeiend draagvlak om daarover regels te maken en dat zou je in een verdrag moeten vastleggen. Oostenrijk maakt een resolutie. Mijn vraag is doet nederland daar aan mee om dus een verdrag te maken rond autonome wapens

[0:10:50] ander minstens zo belangrijk thema is kernwapens, kernontwapening belangrijk punt van de verenigde naties.

[0:10:57] Misschien heeft de minister de film oppenheimer gezien die het probleem ook loepzuiver neerzet natuurlijk.

[0:11:05] Tegelijkertijd zien we dat op dit punt ook de dreiging enorm toeneemt. Helaas rusland kernwapens in bella plaatsen. De verenigde staten wil kernwapens in westeuropa plaatsen ook in nederland. Ik heb daar eerder mijn zorgen over geuit. Want dat zou tot een escalatie tot een nieuwe wapenwedloop kunnen leiden, is de minister het eens dat wij ons moeten inzetten voor wereldwijde kern ontwapening en dus ook het verdrag voor het verbod op kernwapens zouden moeten

[0:11:34] ondersteunen.

[0:11:35] Australië, zwitserland en duitsland gaan waarschijnlijk naar de bijeenkomst in november over dit verdrag treaty. Om de biesje of nucleaire wapens

[0:11:45] is de minister bereid om daar ook heen te gaan is mijn vraag en tot slot verarmd uranium. Vorige week hoorden we dat de verenigde staten wapens levert aan oekraïne met verarmd uranium. Nederlandse regering heeft gezegd we willen daar eigenlijk het voorzorgsbeginsel toepassen. Dat betekent, zolang we niet weten wat de risico's zijn. Er zijn we tegen het gebruik ervan is de minister het met mij eens dat dat veroordeeld moet worden. Het gebruik van wapens met verarmd uranium.

[0:12:11] Dankuwel

[0:12:13] eppink b b.

[0:12:15] Ja. Dankuwel. Voorzitter, ik zou ook de minister. Ten eerste willen feliciteren en ten tweede haat veel succes wensen in new york bij in de verenigde naties, bij de algemene vergadering. Ik wilde even het punt van voedselzekerheid aansnijden. Want als we kijken naar het naar de oorlog in oekraïne is dat een punt geweest waarvan de waar we niet meteen opkwamen. Toen we keken naar de gevolgen ervan. Dat duurde even tot het moment er problemen waren met de graanleveranties. En toen hebben we ook gezien dat de graanprijzen die gingen omhoog en sommige landen in het middenoosten waren eigenlijk amper in staat om de eigen bevolking nog te voeden door die hogere voedselprijzen, want die landen hebben enorme subsidies staan op voedsel om een quote te houden en als een land als egypte met heeft meen tachtig miljoen inwoners die subsidies niet zou hebben of niet zou kunnen betalen dan duren niet langer. En dan zijn er voedselrellen en dat is dus een onmiddellijk effect van zo'n zaak en het is goed dat we ons daar nu van bewustzijn en ik heb gezien in de in de in het document dat werd verstrekt dat voedselzekerheid ook een element is in de agenda van de nederlandse regering ook bij bij de verenigde naties, maar er zijn meer programma's zie je programma's daar. Het is een veel structureler probleem. Want als ik kijk naar naar afrika. Dan heeft nederlander een afrika-strategie. We hebben daar in de kamer ook over gesproken verschillende malen. Maar ik heb de indruk dat de verenigde naties. Daar is niet echt een afrika-strategie en misschien is ie toch wel nodig want ze kijkt naar de ontwikkeling van de bevolking.

[0:13:55] Dan zie ik nu dat afrika ongeveer één komma vier miljard mensen telt in tweeduizend tweeduizend vijftien, twee komma vier miljard. En in eenentwintig, honderd vier komma twee miljard. Dus dat is eigenlijk het thema niet van vandaag. Maar van deze eeuw en alles wat we nu doen is beter en zeker ervoor te zorgen dat de voedsel zekerheid kan worden gegarandeerd, misschien op andere vormen van van landbouw, intensievere landbouw in afrika, want het is moeilijk om zoveel mensen te kunnen voeden nemen land als nigeria. Dat heeft nu ruim twee, honderd miljoen inwoners en dat gaat in eenentwintig, honderd na zes, honderd miljoen inwoners. Meer dan de verenigde staten. Dus een enorm probleem. En hoe meer we nu kunnen doen, moeten we doen en ik hoop dat de minister dat duidelijk op de agenda zet en misschien ook in de verenigde naties kan worden gedacht over een afrika-strategie en tweede punt dat ik naar voren zou willen brengen is de hervorming van de verenigde naties zelf ben zelf vaak bij de verenigde naties geweest toen ik in new york woonde en je zit altijd met dezelfde probleem dat structuur van die de verenigde naties. Nu heeft eventjes niet aangepast bij de machtsverhoudingen zoals die nu in de wereld zijn. Maar als je de wensen van de nederlandse heer zou volgen. Dan zie je ten eerste meer leden in de veiligheidsraad minder gebruik van veto in meer ontwikkelingslanden in de veiligheidsraad en meer invloed. Dan vraag ik me af hoe consistent zijn die doeleinden. Als je kijkt dat china de grootste winnaar zou zijn van een dergelijke situatie met de toegenomen zie daarbij ook macht concentratie ontstaan rondom china, rusland, de niet gebonden. Landen, afrikaanse landen, waarbij het westen. Vraag me wel eens af, zoals de voormalige minister van buitenlandse zaken die knapen ooit zei isoleren wij andere over isoleren wij onszelf en dat is een grote vragen die je moet stellen bij deze voorstellen als je die zou indienen. Wat is daarvan het effect. Dus ik vraag om de consistentie van deze voorstellen. Wat betreft het effect er-voorzitter zou ik het graag bij laten dankuwel.

[0:16:01] Voor uw tweede termijn eventueel, mevrouw piri, partij van de arbeid,

[0:16:05] Voorzitter en mede namens groenlinks en namens beide fracties. Uiteraard. Gefeliciteerd aan de nieuwe minister van buitenlandse zaken.

[0:16:13] Voorzitter, ieder jaar weer reis de diplomatieke van de wereld de eind september naar new york en in een verdeelde wereld moeten we bijeenkomsten zoals deze blijven koesteren, en ik sluit me aan bij de inzet van het kabinet om de verenigde naties te blijven beschermen, versterken en hervormen.

[0:16:28] Voorzitter, toch wil ik over een drietal ontwikkelingen mijn zorgen uitspreken. Allereerst de geopolitieke waterscheiding van deze tijd.

[0:16:35] De russische inval in oekraïne

[0:16:38] kan de minister toelichten hoe de huidige verhoudingen liggen bindende algemene vergadering

[0:16:42] en staan er nog nieuwe resoluties over het conflict op de agenda

[0:16:46] en welke rol kan de vn en niet alleen de secretaris generaal, maar ook de algemene vergadering nog spelen in de hernieuwing van de graaf

[0:16:54] dan voorzitter, maak me ook zorgen over de instabiliteit en geweld in verschillende delen van afrika.

[0:17:00] Met de voorganger van deze minister hebben we vaker gesproken over bijvoorbeeld soedan.

[0:17:05] De berichten over een mogelijk aanstaande genocide moet iedereen hier en in new york wakker schudden.

[0:17:10] Welke rol speelt de vn op dit moment? Als het gaat om bemiddeling

[0:17:14] krijgt de secretaris generaal een voet tussen de deur bij de strijdende partijen

[0:17:18] en ook in breder geopolitiek perspectief waar de instabiliteit in sommige afrikaanse landen onrust wagner ondersteunt of neemt soms volledig de rol over van nationale veiligheidsdiensten een vaak in ruil voor concessies op het gebied van kritieke grondstoffen

[0:17:34] in mali, neem vaak zelfs de plaatsen van de vn troepen en daarom sluit ik me aan bij de vraag van collega sjoerdsma

[0:17:41] over hoe in het licht hiervan de minister ook de toekomst van vredesmissies ziet en natuurlijk ook de buitengewoon schadelijke rol van rusland op het afrikaanse continent.

[0:17:53] Voorzitter, dan het derde punt. Het kabinet schrijft dat de ontwikkelingsfinanciering onder druk staat door de hoge kosten van asielopvang

[0:18:01] misschien wel goed om hier even te melden. Dat dat natuurlijk geen natuurwet is maar een politieke keuze die het demissionaire kabinet heeft genomen.

[0:18:10] Maar je ziet ook dat het westen onder vuur ligt bij ontwikkelingslanden omdat we ons niet houden aan onze beloften op bijvoorbeeld klimaatfinanciering.

[0:18:19] Zo jagen we deze kwetsbare landen in de armen van china en met welke boodschap gaat de minister in new york in gesprek met zulke landen en tot slot. Voorzitter, ik merkte op dat de afgelopen brieven afgelopen vier jaar een van de top-prioriteit van nederland was altijd het aankaarten van grensoverschrijdend gedrag binnen de vn organisaties viel mijn oog erop dat dat ditjaar eigenlijk helemaal miste in de brief. Dus ik neem aan dat het probleem niet eens op gelost of dat nu geen prioriteit meer is van nederland is dankuwel.

[0:18:54] Dankuwel laatste spreker in eerste termijn de heer brekelmans. Vvd.

[0:18:57] Dagvoorzitter, allereerst ook de felicitaties en een hartelijk welkom aan de minister in haar nieuwe functie. En ze stak meteen een turbulente week met een vreselijke aardbevingsramp in marokko en overstromingen in libië leven allemaal mee met de slachtoffers familie en vrienden en hopen dat internationale steun op gang kan komen, en ik zou graag willen vragen of zij een laatste stand van zaken wil geven wat nederland hieraan zou kunnen doen

[0:19:23] dan de awvn. De multilaterale wereldorde staat onder druk china, rusland en andere autocratische macht te ondermijnen. De vn en de internationale rechtsorde

[0:19:31] werd al eerder gezegd. De vn speelt een beperkte rol als het gaat om de russische invasie in oekraïne. Mijn vraag aan minister is of zij van mening is dat de vn hier een actieve rol in zou kunnen spelen en zo. Ja. In welke opzichten moeten vnc bijvoorbeeld niet verder uitspreken tegen rusland, bijvoorbeeld als het gaat om het overtreden van de vn sancties tegen noordkorea.

[0:19:50] Het kabinet legt terecht focus op het versterken van de relaties met het mondiale zuiden of de ongebonden landen, maar alleen niet helemaal duidelijk welke prioriteiten in nederland nu gaat stellen tijdens de awvn

[0:20:01] aan de ene kant geld geven aan de essentie is en het pushen van onze nederlandse mensenrechten agenda lijkt me niet per se het meest effectief en voldoende. Daarin

[0:20:10] is het voor een gelijkwaardige relatie niet effectieve onder meer ook wederzijdse belangen als uitgangspunt te nemen, zoals handel en de kennis die nederland kan inzetten in het mondiale zuiden

[0:20:20] tijdens een geen twintig is een mooie initiatieven aangekondigd. Sterkte, handel corridor tussen india, het middenoosten en europa. Mijn vraag is hoe nederland hieraan bijvoorbeeld als groothandel zijn investerings land gaat deelnemen.

[0:20:32] Wat ons verder opvalt is dat migratie niet benoemd is in de kabinet brief. Waarom stelt nederland dit niet aan de orde tijdens en rondom de awvn tijdens ons lidmaatschap van de vn veiligheidsraad was mensensmokkel nog een grote prioriteit. Graag een toezegging van de minister dat ze hieraan prioriteit zal geven tijdens en rondom de awvn en ook de toezegging om hierover terug te koppelen welke inspanningen zij hierop heeft verricht.

[0:20:57] Terrorismebestrijding een speciale focus nu op het maatschappelijk middenveld terwijl vorig jaar nog een focus was op onder andere het aanpakken van terrorisme, financiering en online extremisme

[0:21:09] kan de minister uitleggen waarom deze focus is vernauwd en bevestigen dat we met deze inzet niet het westerse anti-terreurbeleid bemoeilijken en we juist bevorderen dat er ook gegevensuitwisseling kan plaatsvinden

[0:21:20] dan kernwapens. In een ideale wereld zijn geen kernwapens meer, maar helaas de realiteit tot rusland. Met kernwapens dreigt china haar wapenarsenaal uitbreidt en iran en noord korea hier ook verdere stappen inzette. Mijn vraag is wat deze realiteit betekent voor de positie van nederland en of wij hier ook niet een realistischere houding en zouden moeten aannemen

[0:21:40] dan tot slot. China, china werd al eerder gezegd, maar heeft het rapport over de mensenrechtenschendingen ten aanzien van voeren onder het tapijt weten te houden en mijn vraag is welke vervolgstappen nederland hier nu inzet

[0:21:52] en daarnaast is mijn vraag of nederland ervoor blijft pleiten dat taiwan ook betekenisvol kan deelnemen aan relevante vn, organisaties, zoals de who.

[0:22:02] Dankuwel

[0:22:03] dank aan de kamer in eerste termijn voor het levendige debat. Ik krijg een briefje dat er twintig minuten geschorst wordt. Dat gaan we ook doen dat ik had twintig minuten schorsen. Dat betekent dat wij tussen tien over een kwart over verder gaan met dit debat.

[0:22:16] De eerste termijn van de zijde van het kabinet

[0:39:09] bestaanszekerheid.

[0:39:15] Er staat onder druk.

[0:44:48] Dames en heren, welkom terug. We gaan naar de eerste termijn van de zijde van het kabinet. Ik wil graag de minister het woord geven om tot beantwoording over te gaan. De minister,

[0:44:57] De voorzitter, dankuwel. Allereerst wil ik graag stilstaan bij de situatie

[0:45:03] na de aardbeving marokko en natuurlijk ook naar het verschrikkelijke nieuws uit libië over de slachtoffers van storm daniel.

[0:45:12] We hebben in marokko gezien dat de afgelopen paar dagen vierentwintig, honderd doden vielen en vrijwel een even grote aantal gewonden en het raakt vele ook in ons land zoals leden aangaven en ik wil namens het kabinet nogmaals condoleances uitspreken aan de nabestaanden.

[0:45:30] Minister schreinemacher onze ambassade in rabat en ik staan in

[0:45:36] nauw contact met de marokkaanse autoriteiten en wij waren dit weekend een van de eerste landen die natuurlijk ook een financiële bijdrage vrijmaakt voor hulp en we zullen de komende periode ons ook verder op andere manieren inzetten om de marokkaanse bevolking te steunen waar dat nodig is.

[0:45:52] Ook het verschrikkelijk nieuws uit libië over de slachtoffers van storm daniel heeft ons bereikt en

[0:45:58] het is op dit moment nog niet bekend hoeveel slachtoffers er te betreuren zijn. Wel is inmiddels bekend dat de omvang en de ernst van deze ramp ook groot zijn en ook hier wil ik namens het kabinet mijn condoleances uitspreken aan de nabestaanden.

[0:46:12] Wellicht is nog wel goed om aan te geven dat we op dit moment

[0:46:16] via het coördinatiemechanisme nog geen officieel hulpverzoek hebben gekregen, maar welzijn tegelijkertijd het rode kruis en andere partners bezig met de inventarisatie van de benodigde hulp in libië en wij houden vanzelfsprekend met partners ook vinger aan de pols.

[0:46:33] Voorzitter,

[0:46:35] het is

[0:46:37] mijn eerste debat. Het voelt een beetje als een vreemde overgang na

[0:46:42] dit verdrietige verdrietige omstandigheden, maar het is mijn eerste debat in mijn nieuwe functie als minister van buitenlandse zaken en ik kijk uit naar de gedachtewisseling en de debatten die ik met deze leden van de commissie nog gaan hebben,

[0:46:55] en daarom is het ook goed om met dit debat te beginnen omdat volgende week natuurlijk de algemene vergadering van de verenigde naties is en wellicht zullen sommige mensen zich afvragen van minister van binnenlandse zaken, naar minister van buitenlandse zaken zijn dat niet. Twee heel verschillende werelden waar deze persoon zich in begeeft. Maar als minister van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties heb ik mogen werken aan beschermen en versterken van de democratie aan de nationale veiligheid, maar ook onze eigen democratische rechtsorde,

[0:47:25] en ik zal me ook precies voor hetzelfde inzetten als minister van buitenlandse zaken voor de democratie, voor de veiligheid en voor een goede internationale rechtsorde en de context is anders. De schaal van de uitdagingen is anders. Maar uiteindelijk zijn de waarden die eronder liggen hetzelfde en dat zijn de waarden waar we in nederland voorstaan.

[0:47:45] Voorzitter en de opgave is niet gering

[0:47:49] en ik kan het allemaal benoemen. Maar ik denk dat de leden daar al uitgebreid op zijn ingegaan als het gaat om de oorlog die woedt op onze europese continent op de verandering van de verhoudingen ook in onze wereld en hoe we daartoe verhouden en daarbij ook zorgen dat we daar die goede rol in blijven spelen, maar ook het belang van een eensgezind europese unie en goede relaties met afrika, met azië. Om uiteindelijk het goede te doen in deze wereld.

[0:48:17] Voorzitter, dan ga ik snel over naar de verschillende vragen die zijn gesteld. Ik werk meestal met blokjes

[0:48:23] en de blokjes die ik nu heb is multi. Later is multi laten realisme

[0:48:29] tweede is rusland en oekraïne.

[0:48:32] Het derde is veiligheidsbeleid en het vierde is

[0:48:38] overig. Inderdaad.

[0:48:41] Die zit zal een meestal bijzetten om het zo maar te zeggen.

[0:48:48] Voorzitter, terecht zijn er verschillende vragen gesteld over

[0:48:54] de verhoudingen in de wereld. En hoe gaan we ons de komende jaren dit verbeteren? Ik vond dat de heer boswijk daar echt een scherpe analyse over gaf

[0:49:04] en die ook herkenbaar is en dat komt ook terug in een tweetal notas die de regering ditjaar heeft opgesteld, de afrika strategie en ook het beleidskader, mondial multilateralisme

[0:49:16] en het doel van beide is precies dat we elkaar beter gaan vinden op onderwerp van gemeenschappelijk belang en het bestrijden van desinformatie wordt er zeker bij. Tijdens de algemene vergadering zal ik daar ook een evenementen over organiseren met mij daar deze collega's, mevrouw juli,

[0:49:32] en we zijn ook niet blind voor de grote uitdagingen waarvoor afrika zich gesteld ziet, zoals die heer boswijk ook aangaf en de risico's die ze ook voor ons zelf bevatten van instabiliteit tot migratie druk.

[0:49:47] Dat brengt tegelijkertijd natuurlijk ook naar de rol van de verenigde naties en hoe we daar ons in de toekomst toe moeten gaan verhouden.

[0:49:56] En eigenlijk meer impliciet of expliciet. Maar de heer van dijk en eppink hadden daar natuurlijk expliciet ook een aantal vragen over de kritiek dat verenigde naties niet meer representatief is voor de huidige wereld wordt breed gevoeld en ook de secretaris generaal van de vn vind dat en daarom is de secretaris generaal vorig jaar ook gebouw gekomen met oude komen agenda en het doel daarvan is een effectiever daadkrachtiger strategischer en ook representatieve maken van de verenigde naties dat hij eigenlijk fit for purpose is voor de komende tijd

[0:50:31] in nederland steunt die agenda en we dragen aan bij bijvoorbeeld door samen met jamaica te werken aan een initiatief waarmee besluitvorming in de verenigde staten, verenigde naties beter rekening houdt met de belangen van toekomstige generaties. Tegelijkertijd en dat herken ik ook in de inbreng blijft een heet hangijzer natuurlijk gewoon de veiligheidsraad een langlopend moeizaam proces en dat is onder meer vanwege de verschillende standpunten. De wensen, de belangen over de veto rechten en ook de nieuwe permanente permanente zetels.

[0:51:04] Ik. We zullen ons inzetten om daar natuurlijk steeds een stap verder in te gaan zetten. Maar het blijft wel moeizaam en dat is natuurlijk ook omdat een aantal leden deel uitmaken van die veiligheidsraad

[0:51:15] die weinig belang hebben bij het veranderen van de verhoudingen in de veiligheidsraad.

[0:51:23] Voorzitter, in dat kader gaf de heer

[0:51:29] brekelmans ook aan brekelmans ook aan. In hoeverre gaat erover migratie gesproken worden

[0:51:36] en allereerst migratie is een prioriteit. Dat staat gewoon buiten kijf en het kabinet zet in op partnerschappen met landen van herkomst, transit en bestemming en sommige daarvan hoop ik ook te spreken in new york

[0:51:50] en ook is de aanpak van mensensmokkel en de ontmanteling van de criminele netwerken essentieel

[0:51:56] en momenteel is de dialoog met partnerlanden landen daar ook over gaande, zowel bilateraal als via die u zal worden, bijvoorbeeld met nigeria, de operationele samenwerking om mensensmokkel aan te pakken versterkt.

[0:52:09] Ook zullen we deelnemen. Begin oktober als nederland in de jaarlijkse conferentie over migratie, migranten smokkel in wenen over de wereldwijde aanpak ook van mensensmokkel dus ook al draait een heel groot deel van de a vier in essentie over het aanpak van de grondzaken van migratie,

[0:52:25] dat wil zeggen dat het niet altijd letterlijk over mensensmokkel gaat. Maar als je armoede bestrijdt als je klimaatverandering terugdringt en ook

[0:52:34] terug conflicten terugdringt. Dan breng je natuurlijk ook een belangrijke leef je ook een belangrijke bijdrage aan het tegengaan van mensensmokkel en het tegengaan van migratie.

[0:52:47] Voorzitter, een ander belangrijk onderwerp op dat vlak is ook de essentie is de heer.

[0:52:53] Dat verder gaan. Sorry was op dit punt dat de heer brekelmans graag een interruptie plegen.

[0:52:59] Dank. Voorzitter,

[0:53:01] en ik heb vorige jaar stond het ook niet op de agenda. En toen gaf de minister aan dat hij is van buitenlandse zaken aan dat hij in de bilaterale die natuurlijk in die week plaatsvinden. Dat zijn nogal wat dat het wel met diverse landen werd besproken. Ik heb geloof ik irak nog andere

[0:53:18] en en ik kan me bijvoorbeeld voorstellen dat er best een belangrijk gesprek met deze te voeren valt over de afspraken die zijn gemaakt. Nog niet echt lijkt te functioneren

[0:53:29] en zo zijn er meerdere landen hoeft niet allemaal na te lopen in aangekomen voordat ook geldt ook het signaal. Als je dat niet weet niet doet, geeft ook een signaal van nou

[0:53:38] het is een thema waar europa af en toe specifiek naar refereert. Maar voor de anvr is niet belangrijk genoeg. Dus mijn vraag aan minister zou zijn en ik hoop dat ze die gesprekken wil voeren en zou ze daarover ook willen terugkoppelen wat ze welke inspanningen heeft gedaan en welke landen over gesproken.

[0:53:54] De minister, voorzitter, met de heer brekelmans ben ik het gewoon eens als je op dat moment het awvn niet aangrijpt. Om die gesprekken te voeren. Dan laat je niet zien dat het belangrijk is. Dus ik ben ook bezig om die bilaterale op te zetten en ik vind het een goed voorstel van de heer brekelmans dat ik de kamer daar ook over terugrapporteren.

[0:54:16] Vraag is eerst wanneer

[0:54:19] daar te vier en of heeft.

[0:54:22] Volgens mij verslag. Wat ook gewoon naar de kamer toegaat. Dus ik en dat is meestal maand anderhalve maand nadat er vn heeft plaatsgevonden. Dus we doen het zo snel mogelijk worden.

[0:54:33] Mevrouw piri, een interruptie,

[0:54:35] Voorzitter, sluit eigenlijk een beetje aan bij een van mijn vragen die ik had dus we zien een verdeelde wereld waarbij een groot deel van

[0:54:43] nou heel veel landen in deze wereld. Eigenlijk vinden dat het teveel aandacht gaat naar oekraïne, rusland. Uiteraard is mijn fractie daar niet mee eens. Maar dat is wel het gevoel. Dus volgens mij is juist nodig om die auschwitz te doen. Ook is er vaak het gevoel dat als nederland ergens langs komt het alleen maar gaat over het tegenhouden van migratie en niet ook kijken naar de problemen van die landen. Maar eigenlijk ons probleem.

[0:55:08] Laat ik er geen kwalificatie aan geven en tegelijkertijd hebben we in nederland houden we onszelf niet aan de nul komma zeven procent ontwikkeling budgetten. Dus hoe denkt de minister dat dat soort gesprekken dan verlopen. Doen we ook nog een soort auschwitz naar de mensen naar die landen die we aan onze kant willen krijgen ten aanzien van het grote conflict op dit continent.

[0:55:31] De minister.

[0:55:34] Ja want je kan niet. Het moet ook weer wederkerigheid zijn en dat betekent dat je ook met een aantal andere landen het gesprek moeten aangaan en dat zal ik ook doen

[0:55:45] die wellicht niet misschien de eerste gesprekspartner zijn maar die evengoed ook een positie hebben in afrika of op andere plekken waar zij van invloed van invloed kunnen zijn

[0:55:57] en ik heb ook begrepen dat een aantal andere europese landen ook met een aantal andere kleinere landen zullen spreken om ook breder die autoritje te doen.

[0:56:08] Dankuwel voor uw beantwoording.

[0:56:13] Voorzitter, en en dan is het misschien ook goed om gelijk ook een verbinding te leggen met mijn mevrouw piri ook aangaf over klimaatfinanciering

[0:56:22] en daar herken je dat ook terug. Dus dat het westen onder vuur zit bij de ontwikkelingslanden en soms is die kritiek ook gewoon deels terecht. Dus daar moeten we ook volgens mij niet onze kop in het zand steken.

[0:56:36] Tegelijkertijd moeten we ook gewoon beter toelichten en uitleg vind ik dan altijd verkeerde woord. Want je moet ook een onderling gesprek zijn. Maar wat we ook precies doen en dat we vooral ook op een onderwerp zoals die ik ook aangaf, voedselzekerheid, maar ook onze

[0:56:55] kennis en kunde op het gebied van water dat we daarop ook verschillen kunnen maken en dat moeten we ook doen omdat we, zoals mevrouw piri ook aangaf. Rusland, chili china als hoe zou ik dat zeggen als geopolitieke partners hebben die soms een een andere afslag nemen dan wij misschien in eerste instantie

[0:57:17] zou zijn

[0:57:19] en ook de breder relatie benadrukken en kijken in hoeverre daar ook een gezamenlijke agenda in zit. Overigens vind ik het ook in het kader van ze, net als het gaat om de kleine landen is ook wel goed om te zeggen dat npo kleine landen de verkeerde woord. Maar landen met een kleinere of een andere impact zou ik zou ik noem ik nog even zoeken naar de juiste woorden daarin

[0:57:41] dat onze minister-president ook gewoon een sessie doet met een aantal eilandstaat ook nog als het gaat om om klimaat,

[0:57:49] voorzitter, dan ook breder in de essentie is. Het blijft ook zeg tegen de heer boswijk heeft gedeelte komt pas voor een stabielere duurzame wereld

[0:57:59] en het is zorgelijk dat de afgelopen jaren sprake is van een stagnatie en achteruitgang bij het behalen van de agenda.

[0:58:05] Je ziet dat dat eigenlijk een veelheid van oorzaken heeft, zoals klimaatverandering go fit hogere inflatie conflicten die zijn ontstaan en het belangrijk thema op de bij de awvn en de essentie top in new york is dan hoe halen we deze achterstand in

[0:58:21] en het zullen ook best wel moeilijke discussies worden. Maar voor nederland gaat dan op dat we niet alleen focussen op wat niet kan, maar juist ook gaan focussen op wat wel kan en in de discussie wil nederland vooral inzetten op het betrekken van de private sector. Dan ga ik zo nog even nadrukkelijk op in het verbeteren van de schuldhoudbaarheid van ontwikkelingslanden, het faciliteren van handel en ook een betere samenwerking tussen donoren en ontwikkeling,

[0:58:50] banken. Want daarmee kun je een positieve agenda voeren waarbij je ook direct van betekenis kan zijn

[0:58:56] als het gaat om private investeringen. We redden het gewoon niet met overheidsfinanciering de is gewoon privaat kapitaal nodig.

[0:59:04] Het is niet eenvoudig om dat brief privaat kapitaal soms huiverig is om te investeren in opkomende markten en ontwikkelingslanden

[0:59:12] en, zoals de wereldbank is ook bezig om dat nu op te lossen en het is dus ook een belangrijk thema tijdens de jaarlijkse vergadering van

[0:59:21] van de wereld van de wereld bank.

[0:59:25] Daarmee zei de heer boswijk ook

[0:59:30] dat het van belang is om ons ook echt nadrukkelijk op te werpen als democratisch alternatief voor rusland en china. Volgens mij is dat gewoon echt heel erg belangrijk,

[0:59:39] zeker ook in afrika en we moeten ook

[0:59:44] de verenigde naties is daarin ook een essentiële partner voor nederland. Als het gaat om het waardevol werk en afrika met organisaties als unhcr, maar ook de who,

[0:59:54] de heer boswijk een interruptie.

[0:59:56] Dagvoorzitter op zich goed om te horen. Alleen waar ik ook op doelde is als je kijkt naar de stages en je ziet hoeveel wij als westerse landen besteden. Hoeveel miljarden wij besteden aan ontwikkelingshulp en je zet dat af tegen bijvoorbeeld china die dat vooral heel veel in in leningen. Doet ie dat ze toch beter uit

[1:00:16] voor de dag komen of of zelfs rusland met een monument voor de wagner group in de centraal afrikaanse republiek. Dat kunnen wij ons niet voorstellen. Maar dat is wel de realiteit

[1:00:27] dat gewoon met simpele aanpassingen of in onze simpele beeld exposeren dat je daar soms een hele grote impact kan hebben. Daar zeg ik niet dat we overal meet in holland en vlaggen zou moeten plakken. Maar soms is helpt het wel als dat wij als westerse landen iets minder anoniem zijn in in het hulp. Wat wij doen. Hoe kijkt de minister daaraan.

[1:00:48] De minister is punt wat de heer boswijk maakten. We moeten meer zichtbaar maken wat we doen. Er komt tegen tegengewicht te bieden tegenover china. Dat dat nadrukkelijk neerlegt en ook zichtbaar maakt.

[1:01:02] Het lijkt me dan ook ook wel goed om dat te kijken hoe je dat dat moment andere landen kan doen en de europese unie is daarbij altijd natuurlijk een goede samenwerkingspartner en de e. U maakt ook gewoon gebruik van de global btw.

[1:01:16] Dus we zijn er ons van bewust. Ik vind het ook wel een punt om in een van de komende overleggen bijvoorbeeld ook in het kader van de jongens kijken of we dit punt ook kunnen adresseren, want dit is heeft ook gewoon te maken met be good and tell it

[1:01:32] aanvullend heer zijn.

[1:01:34] In het zou inderdaad heel fijn zijn als als de minister ons hier iets nadrukkelijker op de hoogte kunnen houden en en natuurlijk als via de met de europese vlag gaat, ben ik ook al lang tevreden. Maar het gaat mij meer om het idee dat wij hier veel bewuster nadenken omdat je ziet dat de andere landen dat gewoon heel handig doen en met minder geld aan veel grotere impact hebben.

[1:01:52] De minister. Volgens mij is een helder punt van de heer boswijk. Om daar beter aandacht voor te hebben en het raakt ook het punt van de heer brekelmans als het gaat over de corridor verenigde staten, india en ze eigenlijk ligt in het verlengde van elkaar daarvan.

[1:02:09] Voorzitter, daarin gaf de heer eppink. Er zit een logische vervolg. Het is voedselzekerheid is inderdaad ontzettend belangrijk en daarbij zou ik ook zeker beschikbaarheid van schoon water aan willen toevoegen. Het een kan niet zonder het ander.

[1:02:25] De afrikaanse landen zijn lid van de verenigde naties en kunnen daar ook invloed uitoefenen. Op het beleid

[1:02:30] en de afrikaanse unie heeft ook een partnerschap met de verenigde naties en de vn zo breed vertegenwoordigd op het afrikaanse continent met regionaal hoofdkantoor en ook organisaties en missies en veel prioriteiten van de vn zijn dan veelal in afrikaanse landen in uitvoering en dat onderstreept eigenlijk ook datgene wat hier eppink ook duidelijk als punten heeft gemaakt.

[1:02:55] Voorzitter, om dan nog even terug te gaan naar de esthetisch en klopt. Global twee. Daar had ik had een en ander over gezegd maar tegen de heer brekelmans zeg ik dat die gelijkwaardigheid van relaties gewoon ontzettend belangrijk is die ze ook uitgewerkt in afrika strategie en het is ook van belang om beter te luisteren naar wat deze landen als prioriteit te stellen en hoe ze met nederland en e. U willen samenwerken bij het aankomende staatsbezoek. Wat gaat plaatsvinden

[1:03:22] aan zuid-afrika zullen dus ook een economische en de kennis misschien mega en daarmee geeft het gewoon in de praktijk invulling.

[1:03:30] Voorzitter, ik denk dat voordat ik naar de vraag van de heer sjoerdsma over taiwan overga, wil ik nog even twee punten adresseren van mevrouw piri. De bemiddelings opties van de sgp en documentaires in geval van afrika conflict. De vn-organisatie heeft door de jaren heen veel deskundigheid opgebouwd met bemiddeling in conflicten. Denk bijvoorbeeld aan de periode van dekolonisatie. Maar uiteindelijk is het vn, net als bij elke bemiddeling, afhankelijk van de bereidwilligheid van partijen om tot een oplossing te komen. Het is niet makkelijker geworden. Wel als we bijvoorbeeld kijken naar rusland probeert sgp en de gevolgen van de agressie te mitigeren, de humanitaire hulp door te bemiddelen rondom de kerncentrale en de graaf deal en dat brengt me direct eigenlijk ook tot de vraag van de heer sjoerdsma over het bericht wat in in beeld stond

[1:04:27] in ieder geval, voor zover ik dat weet waar wij

[1:04:32] daar niet van op de hoogte. In ieder geval. Wij kennen die brief niet en wij zijn ook niet gevraagd om naar die brief te kijken. Voor zover ik in ieder geval op dit moment weet mocht daar aanvullende informatie over zijn dan dan vind ik dat natuurlijk van belang om dat te laten weten.

[1:04:49] Voorzitter, voordat.

[1:04:51] Verder gaat de heer sjoerdsma. Deze.

[1:04:54] Ja. Voorzitter, dat het natuurlijk sowieso goed nieuws,

[1:04:57] maar ook de vraag op of de minister kan bevestigen dat dit aanbod ook daadwerkelijk is gedaan

[1:05:04] en ik ben er zelf niet zo heel mild over geweest in mijn eerste termijn. Ik vind echter dat een aanbod is dat

[1:05:10] de kern van onze aanpak van rusland onderuit haalt. Als je op moment dat je sanctieverlichting

[1:05:16] gaat aanbieden op moment dat je gaan aanbieden dat de russische banken weer bij swift mogen dat

[1:05:20] bevroren tegoeden ontdooid mogen worden in ruil voor het hervatten van de gaan deal.

[1:05:25] Dan ben je er gewoon aan buigen voor de agressor. Dan kun je het vn handvest kun je wel weg. Kun je gewoon weggooien. Dat is de kern van de vn onderuit. Dus mijn vraag is of dat bekend is bij de bij deze minister en als dat inderdaad zo is. Misschien is het niet zo dat al die woorden terug.

[1:05:39] Maar als dat zo is, dan zou ik graag willen dat we strekt protest aantekenen bij de secretaris generaal zo echt ongehoord zijn.

[1:05:44] De minister.

[1:05:47] Allereerst wij staan voor effectieve sancties tegen rusland. En we werken e u verband verder daaraan. Daarnaast ben ik hiervan niet bekend met de inhoud van de brief,

[1:05:57] en voor zover ik weet, heeft de verenigde naties ons over deze brief ook niet geconsulteerd.

[1:06:05] Dus wij gaan gewoon opheldering vragen bij het kantoor van de sgp. Dat lijkt me het beste om te doen

[1:06:15] vervolgde beantwoording en voorzitter dan sorry.

[1:06:17] Ik zie nog een vraag van de heer brekelmans.

[1:06:20] Ik denk dat naar blokje rusland, oekraïne gaan. Ik had nog een vraag over

[1:06:26] het kader van multilateralisme, namelijk de minister noemde even dieren, handels of die economische corridor die is aangekondigd en de allerlei mooie plaatjes van gezien die dan lopen van india naar hamburg.

[1:06:38] Maar ik vroeg me af hoe nederland daaraan deelneemt en welke rol wij daarin spelen en als we dat nu nog niet doen, of tenminste zich ook voor in gaat zetten dat wij daar ook onderdeel van uit gaan maken.

[1:06:49] De minister, de heer brekelmans betrapt me inderdaad op een concessie in consistentie. Want ik ik stapte over naar oekraine. Maar ondertussen heb ik nog een aantal vragen te beantwoorden op multilateralisme en het initiatief biedt de mogelijkheid om grote en opkomende markten en dat zijn belangrijke markt voor nederland nog beter met elkaar te verbinden.

[1:07:10] En nederland heeft er natuurlijk met onze rotterdamse haven bijvoorbeeld uitstekende uitgangspositie en ook goede infrastructuur en het plan voorziet in verschillende vormen van infrastructuur, zoals een treinverbinding, elektriciteitskabel, digitale connectiviteit en pijpleiding voor waterstof export is om het even concreet te maken

[1:07:28] en we gaan het. Dat klinkt. We gaan gewoon. We gaan deze ontwikkelingen goed volgen

[1:07:35] om te kijken welke mogelijkheden erin zitten en of we op bepaalde zaken ook

[1:07:41] hierop kan worden ingespeeld.

[1:07:43] Dus we zitten nog niet in het stadium dat ik direct kan zeggen van nou we gaan dit dat of dat doen. We houden dit wel heel erg scherp op het netvlies.

[1:07:52] Dan is ook nog in dit kader ook de vraag van mevrouw perry net een iets ander kader

[1:08:00] gaat over de toekomst van vredesmissies.

[1:08:05] Kijk, we kunnen gewoon helder zijn of het feit dat un peace keeping en afrika gewoon in zwaar weer zit groeiend ongemak met lange presentie van zeer grote vn-missies

[1:08:16] en maar we zien ook dat de politieke wil die daar ook moet zijn om vredesmissies gewoon toe te laten

[1:08:23] en lokaal eigenaarschap, dat onder meer

[1:08:26] onontbeerlijk is. Maar dat dat bijvoorbeeld bij münchen maar ontbreekt.

[1:08:31] En als je nieuw mandaat wil stellen, hebben natuurlijk de veiligheidsraad van de vn nodig, maar die sterk verdeeld.

[1:08:39] Het gaat er ook omdat we de politieke dialoog met de afrikaanse landen voeren om ook te zorgen dat ze uiteindelijk partners zoals wagner buiten de deur houden en ook een wijzen op de nadelen daarvan.

[1:08:54] Tegelijkertijd moeten we wel ons blijven inzetten op de continue verbetering van de vn missies. Dus het feit dat het nu lastig is dat we soms in lastige posities zitten moeten niet toe leiden dat we een lijdzame positie krijgen, maar juist ook moeten werken aan het verbeteren van de vn vredesmissies, want we kunnen niet zonder naar mijn inzicht.

[1:09:17] Het is waardevol voor het bevorderen van vrede en stabiliteit in de conflict gebieden.

[1:09:24] Voorzitter, in dat kader werd er ook gevraagd naar bemiddeling

[1:09:30] ook rondom soedan. Uit. Uiteraard is de verenigde naties actief waar mogelijk is.

[1:09:36] In de in ethiopië heeft de verenigde naties een actievere rol in soedan is gewoon ingewikkeld. Het wordt geprobeerd, maar we zijn gewoon nog niet zo succesvol dat punt

[1:09:50] dan voorzitter

[1:09:52] het punt van taiwan. Hoe zorgen we dat dan ook kan.

[1:09:58] Ik ga heel even checken wat hij sjoerdsma overtuigd van vroeg of was het een ander lid die dat deed? Volgens mij vroeg

[1:10:05] de heer sjoerdsma over emma zeventien

[1:10:09] was een ander lid dat over taiwan.

[1:10:14] De heer van dijk, vroeg dat inderdaad.

[1:10:21] Taiwan zat bij de heer sjoerdsma.

[1:10:22] Ik toch nog. Ik kan wel. Daar verduidelijken.

[1:10:27] De vraag is dat ook de heer brekelmans volgens mij over de betekenisvolle deelname van daarvan bij de who. Mijn vraag is nog meer over schriftelijke vragen die we hadden gesteld

[1:10:41] over de resolutie zevenentwintig, achtenvijftig en om nou eigenlijk het algemene verzoek. De heer brekelmans vroeg de who ik

[1:10:48] misschien betekenisvolle betrokkenheid van taiwan bij de verenigde naties in algemene zin en of niet aan zich daar hard voor maakt.

[1:10:53] Dat dat tekorten variant.

[1:10:55] Minister. Ja. Voorzitter, dank voor de verheldering. Allereerst volgens mij zijn twee sets kamervragen die ik probeer ik binnenkort zo snel mogelijk te beantwoorden. Dus langzamerhand komen al die antwoorden van andere vraag ook naar de kamer toe.

[1:11:08] Wij zetten ons als nederland in voor voor deelname van taiwan een internationale organisaties en fora waar dit een toegevoegde waarde heet en steeds hoe het

[1:11:18] geen vereiste is en dit verwerkt maatwerk in overleg met partners, zoals de leden weten vanwege de status van taiwan

[1:11:27] en we merken dat als het gaat om de deelname van waar deze individuen in de awvn dat er op dit moment nog geen meerderheid is.

[1:11:35] Dus en dat betekent

[1:11:40] dat wij ons blijven inzetten, maar dat we die meerderheid nog niet voor elkaar hebben. En verder zullen we de kamervragen die volgens mij gisteren zijn gesteld, zo snel mogelijk ook beantwoorden. En dan ook in wat meer detail. Voorzitter, voorzitter dan grensoverschrijdend gedrag inderdaad gemist in de brief. Maar dat ligt aan de minister dat ik want het blijft het blijft absoluut een prioriteit van nederland. Dus dat is niet anders met mijn komst

[1:12:09] ook dus voor de vn. Het is een permanente discussie en we blijven hierover

[1:12:15] over de inzet en de resultaten jaarlijks te rapporteren en daar waar ik ook in mijn bilaterale gesprekken. Dit dit naar voren moet brengen, zou ik dat ook gewoon doen. Dus dit zit echt ook in mijn na

[1:12:29] in mijn in het belang wat natuurlijk beleidsmatig uitgedragen wordt, maar ook bij mijzelf het belang om dat te doen.

[1:12:36] Voorzitter dan dit was. Dit waren de vragen en antwoorden op het gebied van multi dat realisme.

[1:12:42] Ja.

[1:12:43] Dankuwel. Dan ga ik naar rusland en oekraïne.

[1:12:49] Allereerst wil ik deze leden ook aangegeven dat het eerste gesprek wat ik als minister in deze functie gevoerd heb was met mijn collega's van buitenlandse zaken van oekraïne

[1:12:59] en hij bedankt termijn nadrukkelijk. Maar eigenlijk ook deze leden. Voorzitter, voor de steun die nederland en dus ook deze kamer biedt

[1:13:08] aan oekraïne. Om ervoor te zorgen dat zij

[1:13:11] kunnen blijven strijden tegen rusland en zij kunnen blijven doen wat nodig is om uiteindelijk weer een land in vrede te worden.

[1:13:17] Dus die dank, wil ik ook heel graag aan de leden overbrengen voor het feit dat zij ook afgelopen periode aan de inzet heb laten zien en het wordt door mijn collega's van buitenlandse zaken in oekraïne

[1:13:28] ook

[1:13:30] volop aangegeven. Dus hierbij wil ik graag de dank overbrengen.

[1:13:36] Voorzitter, voor wat nederland doet

[1:13:42] als het gaat om de steun van de vn voor oekraïne in binnen de acm bestaat grote groep van landen die de russische invasie van oekraïne actief oordeelt. Het gaat die honderdveertig landen en slechts een handjevol landen. Ruud noord-korea, eritrea en syrië spreekt zich actief steun uit voor de russische invasie.

[1:14:04] Maar die cijfers zijn gegeven. We zullen blijven actief ons moeten blijven inzetten ondersteun groot te houden

[1:14:13] en we geven dus ook expliciet aandacht aan de landen die zich onthouden van stemming op op dit vlak, en we moeten met hen ook in dialoog over de mondiale consequenties van de agressie

[1:14:25] die rusland toont onder hen ook in te laten zien

[1:14:29] dat dit niet iets dat stopt en iets is wat gestopt

[1:14:33] moet worden

[1:14:35] en de verenigde naties wordt hij dus ook gewoon politiek zeg ik ook tegen de heer brekelmans zeer gehinderd doordat een van de permanente leden van de veiligheidsraad zich schuldig maakt aan die agressie. Maar de algemene vergadering blijft in dat kader wel degelijk belangrijk, omdat ook de vn, mensenrechtencommissie een onafhankelijke commissie of in queeny heeft ingesteld naar de mensenrechten, schendingen in oekraïne door rusland, waarbij bijvoorbeeld ook de kinderontvoeringen worden onderzocht

[1:15:07] en ook spreekt de vn rol in de humanitaire hulp.

[1:15:12] We kunnen dus dit forum en deze organisatie ook niet missen als we kijken naar het schade register. Dat was de vraag van de heer sjoerdsma

[1:15:25] is dat het mandaat van schaduw register is tot stand gekomen naar aanleiding van de resolutie in de algemene vergadering van de verenigde naties van veertien november twintig,

[1:15:35] tweeëntwintig

[1:15:36] en die betrekking had op de schade geleden in oekraïne als gevolg van de russische agressie en die achtergrond plus het feit dat het schaduw register inmiddels tot stand is gekomen, maakt het niet

[1:15:47] in ieder geval opportuun om op dit moment de werkingssfeer uit te breiden en daar komt ook bij als je juridische ook kijkt dat de juridische verantwoordelijkheid rust verantwoordelijkheid is ten aanzien van schade geleden buiten oekraïne. Een wezenlijk andere is dan de verantwoordelijkheid voor de directe gevolgen van agressie tegen oekraïne. Dus dat speelt speelt ook mee.

[1:16:12] Voorzitter dan de tegoeden die de verenigde staten bevriest confisqueren naar de oekraïne geeft

[1:16:20] kijk, linksom of rechtsom, linksom of linksom of rechtsom. Rusland moet betalen voor de schade die het aanricht

[1:16:28] en ik onderschrijf volledig g zeven inzet om de tegoeden te bevriezen bevroren te houden totdat rusland de schade ook in oekraïne vergoed.

[1:16:37] Tegelijk bekijken we heel nauwkeurig wat al korte termijn mogelijk is, bijvoorbeeld met belastingheffing op rente en de commissie speelt daar ook in een belangrijke rol.

[1:16:48] Als nederland zijn we ook betrokken bij de discussie om tot een juridisch houdbaar plannen te komen

[1:16:53] en ik wil in ieder geval de kamer hier verder ook informeren. De staat hier na de zomer. Nou die hebben we al gehad. Maar in ieder geval voor het einde van het jaar.

[1:17:06] Sjoerdsma dagvoorzitter en ook dank aan de minister.

[1:17:10] Ik denk ik. We zijn allemaal wel bekend met de moeilijkheden natuurlijk rondom onze eigen wensen. Bedoel moreel klinkt het als iets wat zeker moet gebeuren. Het bevroren russische geld naar oekraïne. Snap ook dat het

[1:17:22] staatsrechtelijk ingewikkeld is. Tegelijkertijd toen de amerikaanse collega's van deze minister blinken in oekraïne heeft hij aangekondigd dat hij geconfisqueerd geld geconfisqueerd van russische oligarchen zou overdragen aan het programma dat met name gericht zou zijn op oekraïense veteraan althans zo heb ik het begrepen

[1:17:43] en het roept toch een beetje de vragen op als ze in amerika. Daar ken ik toch een geitenpaadje hebben gevonden

[1:17:48] of dat geitenpaadje kopieer bij is. Dus ik zou misschien dat het niet in dit debat kan. Maar het zou fijn zijn om om zo snel als mogelijk te horen of dat een aanknopingspunt zou kunnen zijn om je toch actie op te ondernemen.

[1:18:01] Voorzitter, dat dat lijkt me dat vind ik een goed verzoek om dat wat kunnen doen, moeten we doen. Het eerste beeld is dat het hier gaat om een overtreding van sancties uit tweeduizend veertien. Maar laten we gewoon dieper induiken en de kamer hier ook gewoon verder over informeren. Dat zou mijn voorkeur hebben dan doen we het ook zorgvuldig.

[1:18:24] Voorzitter dan de terechte oproep en zeer belangrijke oproep van de heer sjoerd. Maar als het gaat om emma zeventien.

[1:18:36] Ik kan me geheel vinden in om echt

[1:18:40] dit weer. En altijd hier aandacht voor de emma zeventien te vragen

[1:18:45] tests high-level ik in new york

[1:18:47] en ditjaar zal opnieuw een bijeenkomst plaatsvinden met mijn collega's uit den lande betrokken bij de joint investigation team dus met oekraïne. Mijn lijstje belgië, australië en het is heel erg belangrijk dat we elkaar minstens één keer per jaar gezamenlijk spreken over de voortgang. Naast alle andere bilaterale gesprekken die ook gedurende het jaar gevoerd wordt,

[1:19:07] en daarin zal ik ook de uitspraak van de rechtbank in den haag in de strafzaak van emma zeventien ook

[1:19:14] toelichten,

[1:19:17] maar met het oog op de tienjarige herdenking volgend jaar van neerhalen van vlucht van emma zeventien zullen we ook stilstaan bij de menselijke dimensie van de emma zeventien ram

[1:19:25] en de heer piet ploeg, voorzitter van de stichting vliegramp h zeventien zal door middel van een videoboodschap ook de aanwezige ministers toespreken,

[1:19:37] en natuurlijk zal ik met mijn australische collega's ook de stand van zaken van de juridische procedure toelichten.

[1:19:44] Voorzitter, en ik zou ook in de overige gesprekken met mijn collega's uit landen vertegenwoordigen in de i k o. K. I k raad

[1:19:54] mijn hoop uit dat we kunnen blijven rekenen op een steunen in onze inspanningen voor gerechtigheid en onze inspanningen voor rekenschap

[1:20:02] en natuurlijk zal de minister precedent ook zoals elk jaar

[1:20:07] in de nationale interventie

[1:20:09] nogmaals benadrukken dat wij ons inspannen voor waarheidsvinding, voor gerechtigheid

[1:20:14] en voor rekenschap.

[1:20:18] Voorzitter, dan kom ik aan het eind van het blok rusland, oekraïne,

[1:20:25] Wel goed gaat door.

[1:20:27] Voorzitter dan veiligheidsbeleid,

[1:20:31] Voorzitter frank piri dan op. Gaat uw gang excuses?

[1:20:35] Voorzitter, ik had nog een vraag aan de minister over revoluties in voorbereiding zijn

[1:20:44] de minister

[1:20:51] niet dat we weten op dit moment

[1:20:54] de laatste stand van zaken.

[1:20:56] Hoi. Gaat hij het derde blokje veiligheid?

[1:21:00] Voorzitter,

[1:21:03] als het gaat om veiligheids beleid begin ik met met kernwapens waar onder andere de heer van dijk

[1:21:10] en de heer brekelmans aandacht voor hebben gevraagd.

[1:21:16] Laat ze zeggen dat dat het kabinet deelt de zorgen van de vvd fractie over de ontwikkelingen iran, rusland, china, noord, korea als het gaat om om kernwapens en de illegale oorlog van rusland tegen oekraïne heeft het europese en mondiale veiligheidsklimaat fundamenteel veranderd

[1:21:35] en het situatie in het nucleaire domein nog verder verslechterd en het is echt heel erg belangrijk van essentieel veiligheidsbelang dat de navo een geloofwaardige en effectieve nucleaire afschrikking behoud

[1:21:48] en het fundamentele doel van de nucleaire capaciteit van de navo is om vrede te bewaren, dwang te voorkomen en ook agressie af te schrikken en het afschrikkingsbeleid van de navo is erop gericht dat kernwapens nooit hoeft te worden ingezet.

[1:22:02] Maar zolang kernwapens bestaan in de wereld blijft de navo nucleaire alliantie en blijft nucleaire afschrikking een essentiële rol spelen bij het behouden van strategisch evenwicht en het voorkomen van de inzet van kernwapens,

[1:22:16] maar tegelijkertijd en dat zeg ik ook tegen de heer van dijk om duurzame dat het huidige internationale veiligheid klem klimaat wel de inzet op wapenbeheersing en ook op ontwapening aanzienlijk bemoeilijkt

[1:22:30] en op duurzame nucleaire bewapening te bewerkstelligen, moet deze hand in hand gaan met inspanningen om de internationale wapenbeheersing en non proliferatie architectuur ook te versterken en het kabinet blijft zich inzetten voor een kernwapenvrije wereld

[1:22:48] in. Dit is ook een lijn met artikel zes van het non proliferatie verdrag.

[1:22:54] Voorzitter, de heer van dijke,

[1:22:58] als dat een blokje kernwapens.

[1:23:02] Dit was uw eerste interruptie.

[1:23:04] De ik heb ik had een vraag gesteld over het verdrag tegen kernwapens. Daarover is in november een bijeenkomst buurlanden gaan daarnaartoe.

[1:23:16] Dat is vraag hem en vraag twee is hoe kijkt de minister na deze mooie woorden die ze net sprak over het belang van kernontwapening, mondiaal naar de modernisering van kernwapens vanuit de verenigde staten

[1:23:31] in west-europa. Hoe voorkom je dat punt escalatie.

[1:23:35] De minister.

[1:23:36] Voorzitter, allereerst eens daarom daarnaast ook cruciaal om de dialoog te zoeken over wapenbeheersing en nucleaire nucleaire risicobeperking en dat doen we in tal van formele en informele multi laterale overleggen, zoals de mpv toetsingscyclus, het centrum initiatief, maar ook de ontwapeningsconferentie in genève

[1:23:59] of de eerste commissie new york. Dus die inspanningen blijven gewoon staan. Ook zoek nederland de dialoog in bilaterale overleggen, zoals de veiligheid consultaties met china, die dit voorjaar is geweest als het gaat om de conferentie waar de heer van dijk het ook over had. We zijn bij de eerste bijeenkomst daarvan geweest en we hebben daar gezien dat er onvoldoende aanknopingspunten op dit moment zijn om voor ons die samenwerking voort te zetten.

[1:24:29] Dus we zullen niet deelnemen aan de tweede bijeenkomst in het kader van het kernwapen verbod. Voorzitter

[1:24:36] heer van dijk.

[1:24:38] Ja. Voorzitter, dat is spijtig.

[1:24:41] Ik zal mij beraden op vervolgstappen maar dank voor het antwoord.

[1:24:45] De minister.

[1:24:46] Voorzitter, we zullen de ontwikkelingen natuurlijk wel volgen, maar naar aanleiding van de eerste bijeenkomsten en alle inzet die wij in de andere gremia hebben, zullen we natuurlijk ook voortzetten.

[1:25:13] Voorzitter, dan de autonome wapens waar de heer van dijk ook naar vroeg. Onze reactie met positie is beschreven in reactie op het advies van juni twintig, tweeëntwintig. We hebben dat natuurlijk in het commissiedebat autonome wapens ook in de kamer besproken.

[1:25:29] Het kabinet zet zich in het vn-kader in voor een verbod en concretisering van regels die van toepassing zijn op de inzet van autonome wapensystemen

[1:25:38] en verbod en regels zijn natuurlijk alleen maar effectief als een militaire grootmachten zich daaraan binden. Maar dat weet de heer van dijk ook als als defensie, woordvoerder en daarom is het ook van belang dat we het verbod en regels ook in vng verband realiseren. Dat doen we in het kader van de groep of component tot experts over autonome wapensystemen. Dus daar zijn we het gesprek aan het voeren om tot die regels

[1:26:04] en die concretisering te komen.

[1:26:09] De heer van dijk. Dank.

[1:26:11] Voorzitter,

[1:26:13] hoe kijkt de minister naar de resolutie van oostenrijk voor een rapport van de secretaris generaal ze dat internationale proces rond dit punt vooruit kan gaan. Ik vind het heel goed dat de minister al aangaf dat ze ook regels rond autonome wapens. Mijn vraag is gaat ze dan bij deze komende awvn liefst met oostenrijk optrekken om daarin stappen te zetten.

[1:26:35] De minister.

[1:26:41] Ja voorzitter. Daar moeten we op dit moment van de resolutie is natuurlijk een voorbereiding ook nog naar kijken zou kijken of ik in tweede termijn iets meer over kan zeggen. Maar anders pakken we dat gewoon ook op in de voorbereiding naar de vvd.

[1:26:53] Voorzitter,

[1:26:54] Voorzitter dan het verarmd uranium en de lening levering daarvan.

[1:27:00] Het is in die zin is het niet de eerste keer dat het gebeurt is omdat het verenigd koninkrijk heeft dergelijke wapens al eerder aan oekraïne geleverd en ook rusland beschikt over dit soort munitie.

[1:27:10] Als het gaat om verarmd uranium, dan is het wel belangrijk om te zeggen dat dat dus geen nucleair wapen is. Dat weet de heer van dijk. Maar ik zeg het toch even in in alle duidelijkheid

[1:27:20] de bestaat nog geen wetenschappelijke consensus over de lange termijn effecten van wapens en munitie met verarmd uranium.

[1:27:27] Er is ook nog geen internationaal verbod op het gebruik van dit soort wapens. Als ik kijk

[1:27:34] met een defensie perspectief is het natuurlijk wel bij uitstek een wapen dat in staat is om pantser te doorboren dus essentieel op het gevecht veld.

[1:27:44] Om ervoor te zorgen dat zwaar wapens tanks uiteindelijk tot stilstand kunnen worden gebracht.

[1:27:51] Nederland steunt voorzorgsbenadering bij het gebruik maken van dit soort wapen. Dus wij maken zelf er geen gebruik van.

[1:28:02] Van dijck. Dat is een mooie politiek antwoord. Voorzitter,

[1:28:07] geen misverstand.

[1:28:09] Rusland voelt voert een verderfelijke invasie uit in oekraïne en het zou mij een heel veel waard zijn als de russen worden teruggedrongen en zich gewoon voorgoed uit oekraïne.

[1:28:19] Vertrekken,

[1:28:20] Maar dat mag volgens mij geen rechtvaardiging zijn voor bondgenoten van de oekraïne om omstreden wapens in te zetten.

[1:28:28] Clustermunitie wordt ook ingezet heb ik trouwens ook nog

[1:28:31] kamervragen over liggen. Collega's, futselaar zijn nog niet beantwoord.

[1:28:35] En hier opnieuw zie je dat het een omstreden

[1:28:39] onderdeel is van munitie. De minister zegt terecht. Wij zijn voor het voorzorgsbeginsel, met andere woorden, wij zijn er geen voorstander van het wapen wordt ingezet,

[1:28:48] maar tegelijk tolereert ze het dus wel dat andere het inzetten, vindt ze dat niet ook een beetje raar.

[1:28:53] Bondgenoten bedoel ik. De minister.

[1:28:56] Voorzitter, het antwoord daarop is dat er geen internationaal verbod is op het gebruik van dit soort wapens en nederland is niet in oorlog en kan dus ook een voorstel benadering hanteren fonds. We krijgen

[1:29:12] ver.

[1:29:25] Ja,

[1:29:27] voorzitter dan het grote belang van contra terrorisme. Want de wereld is niet veilig.

[1:29:36] Als we kijken ook naar dreiging in nederland is een van de grootste dreiging is gewoon ook contract terrorisme. Dus de strijd daartegen is ontzettend belangrijk en dat betekent dat we ook. Sommigen gebruiken het woord holistisch maar even van verschillende perspectieven moeten aanpakken. Het gaat om het dus de islam verslaan van terrorisme om en gewelddadig extremisme ook maar ook om het voorkomen van gewelddadig extremisme

[1:30:06] en daarom hebben we ook bijzondere aandacht voor het waarborgen van de mensenrechten en ook voor ruimte voor het maatschappelijk middenveld, juist omdat schendingen van mensenrechten ook een aanjager kunnen zijn van extremisme

[1:30:17] en de verenigde naties, de anti-isis-coalitie en de andere internationale organisaties hebben een cd aanpak omarmd waarin mensenrechten centraal staan

[1:30:27] en die internationale samenwerking is dus ook ontzettend belangrijk om dat te doen.

[1:30:36] Voorzitter, dan zag ik dat er ook de heer brekelmans in dat kader ook een ander aspect in de vraagstelling nog

[1:30:44] van zegt is daar dan een vernauwing focus op als je het ziet ook naar de gegevens uitwisseling

[1:30:52] in dat kader kan ik zeggen dat dat niet zo is omdat

[1:30:58] en ik zoek het.

[1:31:14] Wij blijven ons inzetten op meerdere manieren van gegevensuitwisseling te bevorderen. Dat doen we voornamelijk in multilateraal verband met de europese unie en verenigde naties,

[1:31:24] en we hebben ook binnen de verenigde naties zijn ook afspraken gemaakt omtrent bewijs vergadering met betrekking tot terrorisme terroristische daden.

[1:31:32] Om het concreet te maken

[1:31:37] en dat doe ik even op het maatschappelijk middenveld omdat we meer duiding op te geven. We zijn bijvoorbeeld nu ook met nederland, verenigde na verenigd koninkrijk en duitsland bezig met verkenning studie naar het versterken van het structureel enkel argument van maatschappelijk middenveld in het vnc netwerk. We moeten gewoon alles gebruiken om ook gewoon een zwaartepunt op dit vlak te creëren.

[1:32:03] Voorzitter dan als ik kijk naar de. Dit was trouwens het veiligheidsbeleid. Dus ik weet niet of bepaalde zaken

[1:32:12] alle vragen volgens mij beantwoord hebt. Kijk naar de leden.

[1:32:15] Dat is ook

[1:32:18] gaat u doen.

[1:32:19] Ja. En dan het rapport van de oeigoeren en het het vn-rapport. Het is een onafhankelijk rapport, zeg ik ook tegen de heer sjoerdsma. Het is een ontzettend belangrijke basis voor nederland

[1:32:31] en de bevindingen waren zeer zeer zorgelijk en de resolutie om in de vn mensenrechtenraad om om de verdere opvolging aan te geven. Wat heer sjoerd mijzelf ook aangaf, is heel helaas weggestemd.

[1:32:45] We zien op dit moment geen kansen om het te agenderen voor de awvn. Omdat de stemverhoudingen gewoon niet realistisch zijn, maar we zijn wel bezig met gelijkgezinde landen aan het kijken naar andere mogelijkheden om opvolging te geven aan dit rapport. Want het is gewoon ontzettend belangrijk.

[1:33:00] Dus we zullen tijdens de huidige sessie van de vn, mensenrechten raad ook in de nationale verklaring shima nogmaals oproepen om zich te houden aan de mensenrechtenverplichtingen. Dus ondanks dat het niet geagendeerd is en we zien op dit moment ook niet kans zien om geagendeerd is dat voor ons geen reden om niet verder met dit rapport en de uitkomsten daarvan aan de slag te gaan want het is gewoon echt

[1:33:26] ik heel erg zorgelijk.

[1:33:30] De heer brekelmans,

[1:33:33] Daar de of anders misschien in tweede termijn aangeven wat hij vervolgstappen zijn want ik las bijvoorbeeld eerder heeft nederland een apart site event georganiseerd hierover.

[1:33:43] Maar het is natuurlijk wel het risico dat naarmate de tijd verstrijkt dat zo'n rapport toch langzaam een beetje wegzakt

[1:33:49] terwijl ze eerder aangegeven. De mensenrechten schendingen zijn niet minder ernstig om. Dus wat kan er iets concreet aangeven wat die stappen zijn.

[1:33:56] De minister. Een van de eerste stappen die we sowieso verder gaan doen is dat de mensenrechten, commissaris van de verenigde naties, de heer tuurlijk begin oktober naar nederland komt, dan zullen we ook nadrukkelijk met hen bespreken welke mogelijkheden hij ziet om de nijpende situatie de ernstige situatie van oeigoeren ook op de internationale agenda te houden is dat ze een een van de voorbeelden sowieso. Maar mocht ik nog daar aanvulling op hebben. Dan laat ik toch eens weten in de tweede termijn.

[1:34:27] Voorzitter, dan kom ik tot het einde van mijn beantwoording.

[1:34:30] Hartstikke goed. Ik kijk even rond in anders gaan we gewoon een tweede termijn inventariseren of er een tweede termijn nodig is. De heer boswijk heeft u behoefte aan een tweede termijn?

[1:34:40] Geen tweede termijn. De heer sjoerdsma behoefte aan.

[1:34:43] Mijn ja. Voorzitter heel kort en dank uiteraard aan de minister voor haar beantwoording alleen daarom al even kort misschien wel zei ze erop terugkomen op of nederland geconstateerd zou zijn en opheldering vragen bij het bureau van de secretaris generaal

[1:35:00] over wat zij wat de vn in de brief het aangeboden aan rusland.

[1:35:05] Zowel beeld als oekraïense media maken er gewag van een aantal landen, waaronder nederland geconstateerd zou zijn. Dus ik zou toch echt wel graag zeker willen weten dat dat niet zo is.

[1:35:15] Ze stelde ook dat snap ik opzich dat het schade registeren u een basis heeft in een vn resolutie en dat in laat zich indirecte schade dat dat anders ligt dan de directe door rusland en oekraïne veroorzaakte schade

[1:35:30] zou ik dan de vragen die voor openen mogen stellen dat

[1:35:33] er wordt gekeken naar op welke wijze de door global south geleden schade die is vrij omvangrijk.

[1:35:40] Misschien geval kan worden

[1:35:42] in een initiatief bij de vn. Ik bedoel wellicht is dat de manier als zij een materiële belangen beter kunnen verdedigen, kunnen verhalen op rusland een manier om hen meer in het kamp te krijgen van zij die het vn handvest willen verdedigen. Dat zijn dat zijn wij.

[1:35:56] Dat is de europese unie welzijn. De verenigde staten en dat is oekraïne. Voorzitter dankuwel dankuwel.

[1:36:01] De heer van dijk behoefte aan een tweede termijn.

[1:36:02] Voor de dank voor de antwoorden. We horen graag wat de uitkomst is van de vn

[1:36:09] en ik wacht in spanning op de reactie van de minister nog op de autonome wapens. Het punt dat echt bovenaan de agenda staat.

[1:36:20] Negentig landen hebben inmiddels aangegeven dat ze graag een verdrag willen om meer regels over te stellen, omdat het een razendsnelle ontwikkeling is natuurlijk oostenrijk heeft daarin een initiatief genomen. Ik hoor graag hoe verder.

[1:36:34] Dankuwel eppink behoefte aan twee termijn geen behoefte en mevrouw piri geen behoefte aan tweede termijn heer brekelmans wel gaat uw gang.

[1:36:41] Heel kort. Ik mis voor de toezeggingen rondom migratie een terugkoppeling daarvan

[1:36:46] en ook dat ze zich zal inzetten om nederland aan te haken op het het initiatief rondom de economische corridor

[1:36:52] en ik kan er nog een vraag over noord-korea. Want de sancties of ook het wapen embargo wat eerder vanuit de vn is afgekondigd tegen noordkorea. Daar staat ook de handtekening onder. Dat was in een tijd dat rusland zich iets anders opstelde.

[1:37:08] Dat lijken ze nu flagrant te schenden door de wapen afspraken die op dit moment worden gemaakt. Is dat ook een reden voor nederland en andere om rusland hierop aan te spreken en daar mogelijk ook door middel van sancties om daar ook weer consequenties aan te verbinden.

[1:37:24] Dank voor de vragen in tweede termijn van de kamer. Kijk naar mijn eerste kunnen meteen beantwoorden, neem ik aan

[1:38:06] de minister voor de beantwoording in tweede termijn.

[1:38:10] Voorzitter,

[1:38:14] ik wil de leden bedanken voor hun inbreng voor het belang dat zij ook aangeven over wat wij als nederland ook met alle andere naties in de verenigde naties

[1:38:25] om te werken aan gelijkwaardigheid in de wereld en vrede en veiligheid en ook aan mensenrechten.

[1:38:31] Dat houdt. Dat is een is een opdracht om die democratische waarden die we hebben om die ook verder te brengen. Ik denk dat zegt tegen heer sjoerdsma. Kijk mijn beeld is tot nu toe in ieder geval wat ik uit de eerste uitvragen heb dat we niet geconstateerd zijn als nederland. Dus dat is. Daarom zei ik ook mijn eerste beeld

[1:38:49] ga er natuurlijk wel verder in verdiepen. Wij zullen ook het kantoor van de sgp consulteren en vragen hoe loopt dit? Mijn idee is aan de heer sjoerdsma dat we in het verslag hierop terugkomen.

[1:39:02] Het schaduw register om en het is denk ik ook precies in lijn met wat een aantal andere leden hebben aangegeven is eigenlijk

[1:39:12] hoe kun je in goed overleg met de global south ook laten zien dat wij dat de oorlog in oekraïne juist voor hen ook grote gevolgen heeft

[1:39:23] en dat we daar ook oog voor hebben en daarom

[1:39:27] is het in ieder geval denk ik. Interessant om te verkennen of een dergelijke initiatief. Ik kijk ook even initiatief over hoe je daaromheen dus zonder te beginnen met schade register. Maar hoe je de schade eigenlijk de gevolgen die de global south landen hebben door

[1:39:46] de inval van rusland in oekraïne en de effecten die dat heeft of je daar

[1:39:52] kan verkennen of je daaromheen een initiatief kan starten om dat meer bijvoorbeeld inzichtelijk te krijgen. Ik ga in de lijn die de heer sjoerdsma aangeeft gewoon verder kijken of ik daar wat in kan betekenen.

[1:40:06] Oostenrijk.

[1:40:09] Ik op dit punt? Heeft u een interruptie van piri?

[1:40:12] Ja. Voor een hele boom gaan opzetten over wat erin. De grootste tabloit krant van duitsland staat volgens mij kan de minister bevestigt dit door andere media niet eens opgepikt. Volgens mij is net ook bevestigd dat er in ieder geval bij haar weten geen contact is geweest en dus dus voordat we hier nieuws creëren en misschien wel fake nieuws aan het bewerken. Zij lijkt me gewoon even goed om even de nieuwste duiden hoe breed is dit verhaal.

[1:40:44] De minister.

[1:40:45] Kijk bij mijn weten is er geen contact met nederland geweest

[1:40:50] dus dat is dat is dat is zo en het tweede is. Wij kennen ook niet de inhoud van de brief, zoals mijn beeld nu is in elk geval. Dus wij gaan het bij het kantoor van de sgp van de verenigde naties gewoon uitvragen.

[1:41:07] Papier

[1:41:09] is de minister van mening bij mijn weten heeft de secretaris generaal van de vn ook niet het mandaat om bijvoorbeeld zo'n afspraak te maken. Klopt dat of dat niet de minister

[1:41:25] naar onze informatie. Klopt dat dat in ieder geval de sgp van de vn een dergelijk mandaat niet.

[1:41:32] Die heeft.

[1:41:35] Want het zijn namelijk onze sancties,

[1:41:39] Vervolgt uw beantwoording.

[1:41:41] Voorzitter, in dat kader ook naar de heer van dijk toe. Wij kijken positief naar de resolutie van oostenrijk

[1:41:50] over autonome wapens, want die roept de secretaris generaal van de verenigde naties op tot het inventariseren van nationale positie op autonome wapensystemen. Dus dat zou een een waardevolle stap zijn. Dus dat is in ieder geval onze

[1:42:05] analyse op dit moment de heer brekelmans. Kijk

[1:42:10] als er wapenleveranties van noord, korea en rusland gaan plaatsvinden. Is dat echt zeer zeer zorgelijk heel ongewenst en kan dat. Hoe moeilijk ook want volgens mij noord-korea het meest gesanctioneerde land van de wereld, hoe moeilijk ook

[1:42:25] is dat naar mijn mening kan dat niet zonder consequenties blijven,

[1:42:31] hoe moeilijk ook wat het om sancties te vinden. Wij moeten eerst kijken naar de uitkomsten van het overleg, maar dit is wel hoe ik erin zit.

[1:42:41] Dankuwel. Dan komen tot een afronding van dit debat.

[1:42:44] Allereerst is geen twee minuten debat aangevraagd. Er liggen drie toezeggingen een. De minister van buitenlandse zaken zal in het verslag van de awvn een terugkoppeling geven van de gesprekken die zij heeft gevoerd met andere landen over migratie te ontvangen. Één maand na de awvn

[1:42:59] twee. De minister van buitenlandse zaken zal voor het einde van het jaar een brief aan de kamer doen toekomen over het bevriezen van tegoeden en de mogelijkheden om ten goede te confisqueren aan de heer sjoerdsma

[1:43:09] drie. De minister van buitenlandse zaken zal in het verslag van de awvn de kamer nader informeren over of nederland is geconsulteerd over de brief met betrekking tot een mogelijke sanctieverlichting voor rusland vanuit de vn

[1:43:21] klopte. Hartstikke goed dan. Dank u.

[1:43:24] Een voor en dit de ik zat een beetje te spelen nog over wanneer dat verslag zou komen. Ik denk dat ik iets te enthousiaste met een maand ben geweest.

[1:43:34] Ik ben ik maken van in het eerste.

[1:43:37] Volgende verslag. Van de awvn.

[1:43:39] Dan zijn we allemaal tevreden zijn en die komt die komt hopelijk snel genoeg. Deze minister kennende zal ze daar eens met gezwinde spoed aan tegemoet komen. Dan wil ik u danken voor de bijdrage aan het debat. Dank voor de minister voor de komst naar de kamer en de ondersteunen die erbij hoort en de leden voor de inbreng die u gedaan heeft. Dank aan ondersteuning en de noten list en dan wens ik u een fijne avond verder.