Concessie hoofdrailnetconcessie (HRN)

[0:00:03] Dames en heren, ik wens u allen een heel.

[0:00:06] Vriendelijk. Goedemiddag,

[0:00:08] Welkom bij het commissiedebat van de vaste kamercommissie voor infrastructuur en waterstaat en op de agenda staat vandaag de voorgenomen hoofd rail met kon sessie.

[0:00:20] Er is een hoop over te doen. Al daarvoor hebben we een aantal rondes gehad schriftelijke vragenronde

[0:00:26] en ook nog een een technische briefing of honderd tafels geloof ik vandaag het commissiedebat welkom, welkom aan u op de publieke tribune. Fijn dat u in zulke grote getale aanwezig bent. Welkom. Ook de mensen thuis. Daar zit volgens mij fijn dat u meekijkt welkom aan de staatssecretaris. Fijn dat u er bent met uw ambtelijke ondersteuning en uiteraard de leden. Fijn dat u er ook bent en ik zie volgens mij dat de heer minas

[0:00:51] een punt van orde heeft gelijk bij het begin van deze vergadering het woord aanneming.

[0:00:55] Dankuwel. Voorzitter voorzitter, voordat we beginnen aan debat, zou ik één ding willen aangeven. We hebben als commissie het goede gebruik dat de antwoorden die wij verlangen voor schriftelijke overleggen dat we die uiterlijk één week van tevoren.

[0:01:07] De ontvangen,

[0:01:08] Nu hebben we twee schriftelijke overleg gehad in aanloop naar dit debat is een heel belangrijk debat. Collega's van ginneken heeft terecht de commissie via de commissie ook een oproep gedaan aan de staatssecretaris zorgt ervoor dat we de beantwoording tijdig binnenkrijgen

[0:01:21] en het moet me toch even van het hart dat dat we die beantwoording pas afgelopen vrijdag hebben gehad en als de staatssecretaris, net als de kamer van mening is dat we het debat op een goede manier moeten kunnen voeren. Dan wil ik alvast aangeven dat ik het niet. Chic vind dat we de antwoorden pas afgelopen vrijdag hebben gehad. Dat zal ongetwijfeld invloed hebben op de verschillende bijdrages en ik zou toch willen zeggen. Er staan heel veel vragen open en als die vragen niet op een goede manier worden beantwoord, sluit ik niet uit dat we dit debat op een ander moment moeten continueren.

[0:01:49] Dan geeft een dankuwel geeft een winstwaarschuwing. Kijk even of andere leden van de commissie, daar. We willen regelen. Ik zie instemmend geknikt bij de pvv d zesenzestig in de hoop. U wilt reageren gang.

[0:01:59] Nou voorzitter, ik deel dit. Maar ik denk ik sla even aan op de winstwaarschuwing dat debat dan nog verder moeten voeren op een ander moment. Het is echt van belang dat dit debat vandaag ook echt afgerond wordt. Ik doe mijn best om interrupties en alles vandaag zo kort mogelijk te houden. Maar het gaat wel over een concessie voor de komende acht jaar en van groot belang van de toekomst van ons openbaar vervoer. Dus ik vind het wel belang dat belangrijk dat we met elkaar om moet vandaag af te maken. De ruimte voor de inhoud, maar ook wel. Vandaag moet het wel klaar zijn.

[0:02:30] Waarvan akte en ik zal u daaraan houden. Daarop

[0:02:34] die korte interrupties. Dan rest rest mij nog even ik meneer madlener.

[0:02:44] Dit meneer de hoop ze geen. Hij zegt hij zegt te hopen op een afrondende debat niet aan de heer de hoop. Hij mag toch hopen maartje aan de kamer om te kijken of dat wel op z'n plaats is en ik ben het er op voorhand eigenlijk niet mee eens. Dus een zeer complex langer contract wat we aangaan en dan moeten we zorgvuldig doen want heeft grote consequenties voor de komende jaren dus niet met de heer doop eens, maar ik hoop dat de heer de hoop zijn hoop wel uitkomt.

[0:03:10] Dat hopen we met u meneer madlener en we hebben gepland tot kwart over tien. Ik zou willen voorstellen om ergens rond zeven uur ook hapje te gaan eten met elkaar en ik hoop dat we dan de hele eerste termijn achter ons kunnen hebben, maar het zou zomaar eens kunnen zijn dat we dan nog maar net aan de schorsing toe zijn om ook de staatssecretaris repliek te kunnen laten geven.

[0:03:30] Maar om zeven uur gaan we in ieder geval schorsen voor het diner hebben tot kwart over tien. Dus volgens mij hebben we dan best een hele hoop tijd om juist en goed over de inhoud met elkaar van gedachten te wisselen. Dat moet u doen. Uiteraard. En ik zal proberen dat zo goed mogelijk te begeleiden.

[0:03:46] En dan gaan wij met uw welnemen vandaag vijf minuten spreken drie interrupties in tweeën. Als dat kort kan, kunnen we daar altijd nog een vierde aan toevoegen. En dus daar kunt u elkaar vooral bij helpen

[0:04:01] en geef ik met veel plezier. Het woord aan de heer crul namens de fractie van de christen democratisch appel.

[0:04:09] Ja. Dankuwel voorzitter first things first.

[0:04:13] Het cda is en blijft tegen een spitsheffing in welke vorm dan ook,

[0:04:18] en persoonlijk kan ik wel waardering opbrengen voor de politieke handigheid van een oud-politicus om op de dag voordat de kamer hierover debatteert bekend te maken dat de heffing eigenlijk alleen maar voordelen kent.

[0:04:30] Maar hoe lager bedrag ook is, hoe veel het misschien ook oplevert eventueel ook oplevert buiten de spits of elders in het land. Het blijft betekenen dat de verpleger. De politieagent, de basisschool meester en juf een heffing gaan betalen. Een heffing gaan betalen om op hun werk te komen en dat is nou juist de groep die buiten de randstad woont omdat ze daar al geen woning meer kunnen vinden en deze mensen straffen is wat ons betreft een slecht plan. Meneer crul. U heeft.

[0:04:59] Nog maar weinig gezegd, maar u heeft gelijk een interruptie van de heer madlener. Het woord is aan u.

[0:05:04] Ik steunen de woorden van het cda op dit punt, maar ik wil wel even wijzen op de heffing die het cda voor de automobilisten in het verschiet hebben want ik vind het een prachtig betoog dat de gewone mensen gewoon zonder heffingen naar werk moet kunnen gaan. Maar de automobilist wordt totaal in de steek gelaten met die snelle invoering van het van de van de kilometerheffing van.

[0:05:23] De heer krol,

[0:05:24] Ja. Voorzitter dankuwel. Het cda heeft zich uitgesproken tegen het rekening rijden en met name tegen het rekeningrijden het platteland waar mensen afhankelijk zijn van een auto en geen alternatief hebben in de vorm van openbaar vervoer. Juist deze doelgroep vervolgens de auto uitjagen met het stelsel van het rekening rijden. Daar zijn wij tegen. Dat heb ik ook een dit in het dit deze commissie in het de commissie wat auto was het geloof ik ook gezegd. Alle varianten die zijn uitgerekend, maar een negatief voor de autogebruikers hebben wij grote vraagtekens bij en dat kunt u ook terugvinden. In ons verkiezingsprogramma zou ik tegen de heer madlener willen zeggen.

[0:06:03] Ik bij deze gedaan dat er nog een vervolgvraag op van de heer madlener d madlener.

[0:06:07] Ik meen me te herinneren dat het cda met het verkiezingsprogramma kwam waarin stond dat het alleen op het platteland niet zou moeten zijn en in de steden wel. Dus ik heb ik iets gemist.

[0:06:16] De heer krol heeft helemaal kleine wat gemist.

[0:06:19] Voorzitter, nog even de heer madlener, maar de kans om even een flinke duit in het zakje ons verkiezingsprogramma te doen. Wij zeggen inderdaad in ons verkiezingsprogramma dat we iets moeten doen tegen de drukte op sommige wegen in nederland. Dat noemen we zeg maar de zogenaamde congesties

[0:06:34] het concept van rekening rijden waarbij je per kilometer betaalt niet alleen in nederland maar ook in het buitenland. Als je daar met de auto rijdt voor of als je in een grensgebied woont.

[0:06:43] Dat zijn zaken die zo desastreus uitpakken voor de automobilist zeker. Daar waar de automobilist geen alternatief heeft. Daar zijn wij fel tegenstander van.

[0:06:53] Het is ook zo dat er ook plekken in nederland zijn waar je als je een goed openbaar vervoer een alternatief het wel degelijk aantrekkelijk kan maken voor iemand om met het openbaar vervoer naar werk naar vrienden naar zorg naar onderwijs te gaan, maar alleen als het alternatief. Er is en we moeten niet wegkijken voor het feit dat ook op de weg het steeds drukker wordt ook in de spits dat er ook oplossingen voor moeten gevonden worden.

[0:07:16] Maar wij zeggen heel nadrukkelijk. Je kan niet de mensen straffen die het alternatief niet hebben. Het idee van het rekening rijden is echt

[0:07:25] de oude schoenen weggooien voordat we nieuwe hebben. Er is op heel veel plekken in nederland geen dekkende openbaar vervoer geen alternatief voor mensen en die mogen we niet straffen.

[0:07:34] Ik ga u wel helpen herinneren aan het feit dat dit een debat is over de concessie en niet over rekening rijden. Doe ermee wat u denkt dat goed is, sluit het nog madlener voldoende zo. U vervolgt uw betoog.

[0:07:44] Voorzitter, ik hoor graag van de staatssecretaris welke mogelijkheden er bestaan om de

[0:07:50] alinea's om de paragrafen rondom de spitsheffing alsnog uit de concessie te halen en dan. Voorzitter.

[0:07:56] Dankuwel. Collega's hoop.

[0:07:58] De reiziger van en naar het noorden verdient meer

[0:08:01] dan in

[0:08:03] de voorliggende concessie.

[0:08:05] Deze concessie biedt voor het noorden te weinig. Juist deze mensen hebben de afgelopen maanden kunnen lezen dat er andere vervoerders zijn

[0:08:13] die zeggen meer terreinen te kunnen rijden. Daar en zelfs daar geld mee te kunnen verdienen en dat terwijl ns beweert dat deze lijnen verlieslatend zijn en ik moet zeggen dat wringt. Want we kunnen de claims van de nest ook gisteren weer niet controleren

[0:08:28] en voorzitter, wellicht moeten ns en de andere vervoerders nu even de oren dicht doen

[0:08:34] want plat gezegd maakt het ons niet uit wie de lijnen rijdt als de mensen in het noorden maar gewoon van zwolle naar groningen kunnen komen als de reiziger maar kan rekenen op de derde en vierde terrein ook buiten de spits

[0:08:48] en we hebben gehoord van ns dat er tien tot dertien miljoen nodig is om die terreinen te gaan rijden

[0:08:53] hierbij de nadrukkelijke oproep aan het kabinet om dit te regelen

[0:08:57] en ik hoop hier een toezegging van de staatssecretaris te kunnen krijgen,

[0:09:00] neemt zij de derde en vierde trein tussen zwolle en groningen op in de concessie

[0:09:04] is dat niet mogelijk. Dan kondig ik bij deze voorzitter een plan een motie van het cda aan om dit alsnog te regelen

[0:09:12] en ik stop nu zelf maar dat gaat hier natuurlijk over.

[0:09:15] Wij hebben dat had hij goed gezien. Minhas zit zit een beetje verborgen achter zijn collega's. Dus ik had hem gemist. Maar het woord.

[0:09:21] Voorzitter, ik hoorde van de heer crul dat allerlei mensen hun oren dicht moest houden. Maar gelukkig had ik de oren wagenwijd open en mijn vraag aan de heer crul is. Ik hoor een heel goed horen roepen om een er om extra terreinen het noorden dat die oproep. Die steun ik van harte. Alleen ik heb ook een motie ingediend bij de behandeling van het programma van eisen waarin ik de kamer of de staatssecretaris opgeroepen om te onderzoeken of er ook mogelijk decentralisaties mogelijk zijn op dat spoor

[0:09:52] en mijn vraag is heel simpel. Waarom heeft de fractie van het cda dan tegen die motie gestemd. Want als we dat hadden onderzocht. Dan was de uitkomst geweest dat inderdaad meer mogelijkheden zijn voor het noorden.

[0:10:02] Meneer. Ik bedoel.

[0:10:03] Voorzitter, het klopt inderdaad dat er inmiddels van de vvd geen kans onbenut laten om te blijven pleiten voor verdere marktwerking en liberalisering van het spoor, maar het cda heeft al eerder uitgesproken dat wat ons betreft ns de hoofdvervoerder is en wij hebben hele bewuste keuze gemaakt en ook richting deze concessie om zoveel mogelijk te gunnen aan ns. Dat is ons voornemen en dan is het natuurlijk wrang als dan blijkt dat er in ieder geval als er beweerd wordt. Ns heeft gisteren gezegd dat dat niet verifieerbaar is dat andere vervoerders mogelijkheden zien die gunstiger zijn voor de reiziger aan. Daarom geef ik nu in dit debat aan

[0:10:37] dat dat in acht nemende het niet zo kan zijn dat de reiziger uiteindelijk de dupe is van het feit dat we zeggen hij ns als vervoerder mag dit gaan rijden. En dus is er minder mogelijk en daarom zeggen wij dat moeten we dus compenseren binnen deze concessie. We moeten ervoor zorgen dat binnen deze concessie met ns als hoofdvervoerder ook die terreinen van zwolle naar groningen gewoon vier keer gaan en daar doen wij ook een voorstel voor. Dus ik weet dat de heer minas elke kans pakt om het spoor verder op te knippen en het cda kiest er heel bewust voor om dat niet te doen. Maar wij willen wel dat de reiziger ook in het noorden zoveel mogelijk met het openbaar vervoer komen.

[0:11:10] De heer minas,

[0:11:12] Voorzitter,

[0:11:13] wat ik vooral constateer is dat het cda kiest voor het belang van de ns en de vvd die kiest niet voor marktwerking die kiest voor het belang van de reiziger en dat blijkt ook wel uit het aanbod. Want we hebben liggen. Er kunnen meer treinen rijden tegen nul euro subsidie. En wat ik wat mijn vraag aan meneer krol is is we hebben gisteren de basis van de rest gehoord die zegt dat zou dertien miljoen euro kosten. Als we de extra treinen gaan rijden zoals die in een alternatief voorstel voorliggen. Mijn vraag aan de crew is is hij dan bereid om dertien miljoen euro over te maken. Extra van onze belasting kas naar de ns of zegt hij een andere vervoerder die een beter product kan leveren. Zonder extra belastingcenten moeten we ook gaan toelaten.

[0:11:51] De voorzitter, u komt de bovenliggende discussie weer naar boven tussen enerzijds decentralisatie en anderzijds marktwerking. Wij zijn ervan overtuigd

[0:12:00] dat het niet in het belang van de reiziger is om ons spoor verder op te knippen. En natuurlijk zijn er dan vervolgens individuele trajecten waar dan claims liggen van vervoer te zeggen van nou wij kunnen dit op een andere manier. Maar in principe is onze basishouding. Het opknippen van het spoor is niet in het belang van de reiziger niet in een traject. Maar wat ons zo min mogelijk traject. Daarmee doen we geen afbreuk. Want laat me vooropstellen dat regiovervoerders hele belangrijke functie vervullen. Dat zien wij ook. Maar wij kiezen er heel bewust voor om die dat spoor wat al heel complex is niet nog verder op te knippen.

[0:12:34] En daar daarmee zeggen wij binnen deze concessie willen wij met ons hoofdvervoerder regelen en daar zullen we ook een voorstel voor doen.

[0:12:40] Kort afsluitend.

[0:12:41] De kort afsluitend voorzitter dankuwel. Voorzitter, de, de heer crul, die zegt op die beweert hij iets wat gewoon niet klopt, zegt we de. Het is niet in het belang van de reiziger. Om om lijnen op te knippen in het verleden heeft de ns allerlei regionale lijnen teruggegeven omdat ze daar niet goed op onder presteren die regionale vervoerders die daar zijn gekomen. Dat zijn op geknikt de lijnen volgens uw definitie. Daar is de reiziger op vooruitgaan. De kwaliteit is toegenomen. Er zijn meer treinen gaan rijden. Dus waar haalt u het vandaan dat het niet in het belang van de reiziger is om regionale lijnen door andere voeders laten rijden.

[0:13:14] Ik heb net gezegd dat er heel veel regionale vervoerders zijn die een hele nuttige bijdrage leveren aan aan het vervoer aanbod nederland en tegelijkertijd is is onze overtuiging dat er moet gewoon een bepaalde beperkingen zitten op het verder opknippen van die lijn. Daarmee hoeft de ene overtuiging niet de botsen met de andere. Er is een maar dat dat echt mijn overtuiging die regionale vervoerders die leveren hele nuttige bijdrage. Maar het nog verder opknippen van sporen van van trajecten. Terwijl je ook weet dat de lijnen zijn die wel wat winst maken voor ns dat het een totaalpakket is van lijnen die enerzijds rendabel zijn en niet rendabel zijn en dat de totale balans ervoor zorgt dat het vervoersaanbod in stand blijft, lijkt het ons niet verstandig om daar nog verder in te knippen en willen wij wat wat ons betreft het voorstel wat in de concessie ligt zoveel mogelijk omarmen, maar zeggen wij bij dit specifieke punt want het is ontzettend wrang dat er dus het beeld levert dat er meer mogelijk is omdat ns zegt maar dat weten wij niet of dat kan. Maar wat ons betreft zou het geld kosten dat de reiziger de dupe is en daar doen wij een voorstel voor om dat te repareren en dat kan de heer minas steunen of dat kan die niet.

[0:14:18] U vervolgt uw betoog.

[0:14:20] Voorzitter, verder blijft een belangrijke inhoudelijke vraag staan aan het kabinet is die tien tot dertien miljoen waarover gesproken is over de noordelijke lijnen voldoende.

[0:14:29] Ns hanteert namelijk geen emans, bediening en andere vervoerders, zoals arriva die doen dat wel. En we willen graag een reactie of die emans bediening een verdere obstakel kan zijn bij het uitbreiden van dit pakket.

[0:14:43] Bovendien bevat de concessie vier, artikel acht de uitzondering dat ns negen procent mag afschalen in dienst de lijnen niet winstgevend achter en ik zeg tegen de staatssecretaris dat schrappen dat afschalen is ook iets wat u kunt doen om het aanbod aan de reizigers in het noorden te verbeteren.

[0:14:59] Voorzitter,

[0:15:00] wat ons betreft

[0:15:01] rijdende treinen altijd op tijd. Dat zal geen verrassing zijn en wij hebben een motie aangenomen om te sturen op het op tijd rijden op projectniveau en deze wordt niet uitgevoerd en tegen de staatssecretaris zeg ik. Dit is cruciaal pakt dit alsnog op bij decentrale concessies wordt er ook op die manier gestuurd, zoals bij de valleilijn. De merwede, de merwedelingelijn en zutphen oldenzaal

[0:15:23] graag een reactie. Waarom ervoor gekozen is om mijn de vrijheid te geven om toch naar een landelijk gemiddelde te kijken als het gaat om de punctualiteit

[0:15:32] en voorzitter ik schoot bijna in de lach van het ns. U zegt te bieden. Uitsluitend een dashboard voor een landelijk gemiddelde voor een periode van één jaar. Dat kan echt ambitieuzer.

[0:15:43] Voorzitter, er moet ook meer gebeuren op het gebied van openbaar vervoer in de regio's onlangs een motie van collega van der graaf en het cda over de over uitbreiding van het nachtnet in het weekend naar meer middelgrote steden en alle landsdelen gaat dit niet gebeuren.

[0:15:58] Het enige wat hier geboden wordt, is een onderzoek naar de mogelijkheden en ik pak een voorbeeld een voorbeeld wat niet geheel toevallig ook mijzelf raakt en dat is de trein tussen alkmaar en den helder waar ontzettend veel jonge mensen gebruik van maken. Die gaat vanaf half elf nog maar één keer rijden.

[0:16:13] Dat betekent dat

[0:16:15] jongeren die of wie dan ook van het alle delen van het land naar het noorden moeten het noordwesten wel te verstaan.

[0:16:20] Eerder moeten vertrekken om toch nog thuis te kunnen komen.

[0:16:23] Hier wordt dus weer alleen maar gekeken naar het rendement, de zogenaamde vervoerswaarde, terwijl we ook moeten kijken naar de maatschappelijke impact en ik hoor graag van de staatssecretaris waarom er niet voor gekozen is om vanaf de start van de concessie een eerste uitbreiding te doen en nadrukkelijke reactie ook op dit specifieke voorbeeld.

[0:16:44] Tot slot, voorzitter, de concessie is te weinig ambitieus op vroege en late treinen veel treindiensten starten in het weekend. Pas na zeven of soms acht uur op. Waarom is er niet verzocht om meer terreinen in de vroege weekend ochtenden. Waarom is het aantal terreinen in deze huurder ten opzichte van de concept ontwerp ter consultatie voorlag nadrukkelijk verlaagd waarop zijn de uitzonderingen op de minimum verkend frequenties gebaseerd

[0:17:08] op de bestaande dienstregeling en is bijvoorbeeld rover hiervoor geconstateerd.

[0:17:13] Ik zie ik zie graag een toezegging van het kabinet dat er financiële onderbouwing hiervan ook echt naar de kamer komt. Voorzitter, het zal u niet verrassen.

[0:17:20] Het cda is maar gematigd tevreden met deze concessie. Wij zien echt ontzettend veel verbeterpunten

[0:17:26] en ik weet dat ik had in de tweede termijn moet doen, maar laat maanden maar vooropstellen dat dit commissiedebat in een tweeminutendebat zal resulteren.

[0:17:33] Dank voor uw inbreng. Ik zie nog een reactie van de heer de hoop namens de partij van arbeid. De hoogte wordt.

[0:17:39] Ja voorzitter, ik kan het bijna niet oneens zijn met alles wat wat de heer crul gezegd heeft. Bijna sociaaldemocratisch verhaal zou ik willen zeggen. U gaat ook in over die op die spitsheffing. Maar de betaalbaarheid van het openbaar vervoer is natuurlijk veel breder en ook het overeind houden van die regionale lijnen en als ik dan kijk wat het cda in het kabinet heeft geleverd met de staatssecretaris en de woorden van de heer crul. Dan is het net alsof ik eerst naar saint michel land luisteren en daarna naar maurice steijn ligt vrij ver uit elkaar zoals die afgelopen weekend ook heeft gezien bij ajax. Dus ik ben benieuwd toch hoe de heer crul breder dan alleen de punten die hij noemt nu najaar kijkt naar hoe de staatssecretaris levert.

[0:18:22] De voorzitter, ik heb het eens, maar u stijn gezien en ik kan de heer de hoop teleurstellen. Want zo veel ligt het er helemaal niet tussen deze staatssecretaris heeft de afgelopen periode keihard geknokt voor het openbaar vervoer en dat was was echt een bettel. Want dat is niet alleen bij deze bij deze dossiers niet alleen op dit ministerie. Maar het is gewoon crap. En ondanks dat is er ook weer hier ontzettend veel veel wat wel positief is

[0:18:50] en ik ben hier geen vertegenwoordiger van het demissionaire kabinetsbeleid, maar ik ben volksvertegenwoordiger voor het cda. Nu heeft ook gehoord en mijn inbreng dat wij nog een hele hoop aan te merken hebt op deze concessie en doen er ook zelf voor voorstellen voor. Ik denk dat we daarmee prima naast elkaar kunnen bestaan en ik hoop dat niet één van ons twee. Alles ben vanavond

[0:19:10] buiten staat. Maar goed dat dat terzijde.

[0:19:13] De voorzitter hoopt vooral dat er geen vuurwerk op het veld gegooid wordt bijhouden. En als dat zo zou zijn, zou ik ook schorsen. De heer doop. U vervolgt.

[0:19:25] Ja voorzitter dan toch even want die krul die zegt de staatssecretaris heeft keihard gewerkt om het voor elkaar te krijgen. Afgelopen jaren. Maar het is de kamer geweest de afgelopen week nog bij de anwb heeft gezegd we moeten weer meer geld voor die regionale vervoerders vrijmaken. Het is de kamer die heeft gezegd je moet honderd twintig miljoen bij om de prijsstijgingen van de ns tegen te gaan. Het is de kamer die vorig jaar heeft gezegd we moeten hier een tijdelijke forum van die b v v terugkomen. Dus volgens mij is het meer vanuit de kamer gekomen vanuit de staatsssecretaris van het cda zelf dus bevreemdt mij toch een beetje dat dat de heer crul doet alsof dit allemaal vanuit de staatsssecretaris is gekomen. Het is met name vanuit de kamer gekomen die telkens op de rem trapt en dat is volgens mij ook de bedoeling deelt de heer crul dat met.

[0:20:07] Meneer,

[0:20:08] Voorzitter, en we hebben vorige week ook op de voorstellen van pvda, groenlinks en de christenunie positief gereageerd. Denk dat dat het nodig is en ik denk dat als we aan deze staatssecretaris vragen of zij het een goed idee vindt om vanuit bijvoorbeeld een groeifonds iets te doen of voor een andere dekking buiten het ministerie voor het openbaar vervoer zou zo meteen ja zeggen maar dat gaat helemaal niet. En daar heeft de kamer denk ik terecht voorstellen gedaan die de staatssecretaris als die dat mandaat had en die mogelijkheden had ook zeker zelf had gedaan. Ik denk dat het alleen maar goed is dat de kamer hier zijn accenten heeft gelegd. Christenunie, maar ook partij van de arbeid en groenlinks. Want dat is nodig en ik denk maar dat gaan we straks misschien ook horen van de staatssecretaris dat we er net zo goed blij mee eens. Want iemand met hart voor het openbaar vervoer kan die tegen zijn. Het kan niet tegen investeringen en en prijs verlagende effecten zijn. Dat lijkt mij wel.

[0:21:00] Meneer de hoop namens de partij van de arbeid. Het woord is aan u voor uw inbreng in eerste termijn.

[0:21:05] Dank. Voorzitter, en niet alleen namens de partij van de arbeid, maar ook mede namens groenlinks. Voorzitter, we spreken vandaag in dit belangrijke debat over de toekomst van het nederlandse spoor voor de komende jaren en laat ik beginnen te zeggen want ik ben wel eens kritisch. Maar dat ik echt blij ben dat het kabinet onlangs dat het demissionair is vandaag die debat voert en dat het voor zowel de medewerkers van de ns als voor de reizigers van groot belang is dat er snel duidelijkheid komt voor de nieuwe concessie en de huidige vorm voor wordt gezet.

[0:21:34] Dus ik ben er blij mee dat de staatsssecretaris voor heeft gekozen om het weer aan ns te gunnen.

[0:21:38] Wat groenlinks en partij van de arbeid betreft, is het een belangrijk uitgangspunt dat het openbaar vervoer zoveel mogelijk in publieke handen blijft. Wij willen anders dan sommige partijen niet meer maar minder marktwerking en daarbij komt ook nog dat de nederlandse spoornetwerk een van de drukst bereden sporen van de wereld is en het is dus ook een technisch vrij ingewikkeld om dat uit elkaar te knippen, zoals ook door prorail werd gezegd. Gisteren. Voorzitter, we zijn echter nog allerminst tevreden over de afspraken die nu in die concessie gemaakt zijn allereerste tarieven. Het openbaar vervoer is wat ons betreft een publiek, publieke diensten die voor iedereen betaalbaar zou moeten zijn en toegankelijk

[0:22:14] en die een hoogwaardig alternatief van de auto moet worden.

[0:22:17] De nederlandse ov behoort tot de duurste van europa. En als de concessie die we vandaag bespreken op deze wijze wordt ingevoerd, zullen de prijzen alleen nog maar verder stijgen en de concessie biedt de ns de mogelijkheid tot het invoeren van een spitsheffing.

[0:22:31] Dat vinden wij, net als het cda en andere partijen echt onverstandig omdat het een verkeerd signaal geeft aan de reiziger en omdat lang niet iedereen de vrije keuze heeft om te rijpen. Spits.

[0:22:42] Ook is het in de concessie zo dat ns de regie heeft over de tarieven en dat de overheid alleen instemmingsrecht heeft en groenlinks en partij van de arbeid vinden echt dat het anders moet dat die tarief tarief regie bij het ministerie moet liggen en daarom heb ik vorig jaar ook voorzitter motie hierover met collega's van ginneken ingediend aangenomen, maar niet uitgevoerd in deze concessie. Dus mijn vraag is aan de staatssecretaris. Waarom is dat niet gebeurd? Voorzitter, een belangrijk punt van zorg betreft een minimum frequenties en de mogelijkheden om het aantal terreinen de komende jaren verder uit te breiden. In de concessie wordt hier wat ons betreft te weinig ambitie getoond. Als we kijken naar bijvoorbeeld de lijnen van zwolle naar leeuwarden in leeuwarden naar groningen. Dan staan daar minimum frequenties genoemd, die zelfs nog onder het huidige aantal treinen per uur zitten en als we naar de concessie kijken zou in theorie zelfs kunnen besluiten om alleen twee sprinters tussen zwolle en leeuwarden te laten rijden, terwijl we juist willen dat het aantal terreinen toeneemt, zou ik willen zeggen, is de staatssecretaris bereid om hier ambitieuze de afspraken over te maken in de ns en ook missen wij in de concessie concrete data wanneer aangekondigde frequentieverhoging ingegaan. Ook dit moet wat ons betreft steviger in die concessie verankerd worden.

[0:23:51] Ook zien we dat er in de avonden en weekenden op diverse trajecten een minimum eis van één keer per uur is is zeer onwenselijk omdat de trein hierdoor veel minder aantrekkelijk wordt

[0:24:00] en wederom voorzitter, een motie van collega der graaf en mij die niet uitgevoerd wordt die wij vorig jaar hebben ingediend, want we vroegen om de hele week minimaal twee keer

[0:24:09] per uur op ieder station en overdag doordeweeks vier keer per uur een trein te laten rijden en die is niet tot uitvoering gekomen. Ook in deze concessie. Voorzitter, dan kom ik bij het derde punt van ons en dat ze een internationale treinen

[0:24:24] wij zich al jaren dat de trein een goed alternatief moet zijn voor kortere afstandsvluchten. Inmiddels zegt ook de staatssecretaris tot het internationale spoor. Één van haar prioriteit is.

[0:24:34] Toch zien we helaas nog in die conciërge best weinig ambitie. Sterker nog, de internationale lijn naar berlijn, frankfurt, parijs en londen worden volledig buiten de concessie gelaten en het is afvragen afwachten wat de markt gaat doen. Wij zitten achterover en dat vind ik wel problematisch omdat het betekent dat we als overheid weinig regie hierop hebben. We kunnen geen eisen stellen aan een minimum aantal terreinen op deze routes en ook over de tarieven hebben nog weinig te zeggen en op deze manier hebben we dus geen enkele sturing op het internationale spoor. Hoe kan de staatssecretaris garanderen dat er straks meer treinen gaan rijden in plaats van minder en niet veel duurdere treinen en dat alle opbrengsten niet naar de duitse franse en onder de aandeelhouders toegaan dan tot slot nog over de sturing op kwaliteit en capaciteit. We zien helaas dat terreinen vaak te vol zijn en dat er weinig lijkt te gebeuren met de meldingen van reizigers of dat het erg lang duurt. Afgelopen jaren zagen bijvoorbeeld die lange storing tussen lelystad en zwolle en dat er geen enkele trein kon rijden en dan ook al lang duurt voor de treinen op de omreisroute via amersfoort langer werden en voor reizigers is het gewoon ontzettend vervelend en het is ook slecht voor het imago van de trein als comfortabel, vervoersmiddel

[0:25:44] en mijn punt is bij de prestatie indicatoren die in de concessie worden afgesproken wordt eigenlijk alleen op die landelijke gemiddelde is gestuurd. En dan is het lastig om verbeteringen op specifieke lijnen af te dwingen. Dus graag zouden we zien dat de staatssecretaris zie je ook voor meer differentiatie soort is zij hiertoe bereid en dan ben ik volgens mij keurig binnen de vijf minuten klaar.

[0:26:04] Dank voor uw inbreng. Meneer hoop en ik constateer dat dat geen vragen van uw collega's oplevert. Dus ik geef met plezier. Het woord aan de heer minas namens de fractie van de vvd.

[0:26:13] Ja. Voorzitter dankuwel. We praten vandaag over de toekomst van het terrein in nederland. De trein die ervoor zorgt dat dagelijks meer dan een miljoen mensen naar school naar werk naar familie of vrienden kunnen

[0:26:22] de vvd vindt het belangrijk dat iedereen die met de trein reist kan rekenen op een veilige en comfortabele en betrouwbare, maar vooral ook een betaalbare reis. En als we heel eerlijk zijn, dan is dat een heel gevallen. Heel veel gevallen nog niet zo. De trein in nederland staat vooral bekend als een van de duurste in europa

[0:26:39] en voorzitter te vaak krijg ik mailtjes van mensen die te maken hebben met vieze terreinen met volle terreinen of terreinen die op het laatste moment uitvallen

[0:26:46] en laat ik duidelijk zijn. De vvd gaat niet accepteren dat mensen noodgedwongen voor andere modaliteiten moeten kiezen, omdat ze de trein onbetrouwbaar vinden

[0:26:54] en vooral ook omdat heel veel mensen gewoon geen alternatief hebben. En juist daarom moeten we ervoor zorgen dat te reizen met de trein betrouwbaar wordt

[0:27:02] makkelijker en goedkoper. Zeker niet heel veel mensen moeite hebben om de laatste eindjes aan elkaar te knopen

[0:27:08] en met die bril op hebben wij gekeken naar de concessie die voorligt voor de komende jaren aan de ns en ik moet heel eerlijk zeggen ik word er niet heel vrolijk van.

[0:27:17] Het lijkt alsof het belang van de ns belangrijker is dan het belang van de reiziger.

[0:27:21] Vooral de reiziger in noord. Nederland is de dupe. Daar ligt een veel beter aanbod van een andere vervoerder met garanties voor de langere termijn voor beschikbaarheid

[0:27:29] en de staatssecretaris negeert dat en schept laat noord nederland vooral achter met twee sprinters per uur

[0:27:37] en dat terwijl de ns een extra subsidie krijgt meer dan een miljard euro. De tarieven die mogen omhoog. Er komen niet heel veel extra terreinen bij

[0:27:45] de reiziger moet ook nog geld extra betalen voor de spits. Voorzitter, dat kan niet de bedoeling zijn

[0:27:50] want laat ik beginnen met die spitsheffing die erin zit. De staatssecretaris die ik was benieuwd of ze kan toelichten waarom ze denkt dat het duurder maken van reizen in de spits voor de hardwerkende nederlander, met name een goed idee zou zijn

[0:28:03] en op welke wijze denkt u dat spreiding tot stand komt als heel veel mensen een kaartje vergoed krijgen van hun werkgever en een ander deel van de mensen een mogelijk amendement krijgen om alsnog in de spits te blijven rijden. Hoe komt die spijt het spreiding op het moment dat er geen prikkels inbouwen

[0:28:18] en wie bepaalde uberhaupt dat er sprake is van een druk traject. Ik stond laatst op het perron te wachten in de spits een overvol perron en vervolgens kwam er een drie bakken intercity aan dan snap ik wel dat de druk is in het terrein. Dus

[0:28:30] die die spitsheffing zoals die nu is bedacht is gewoon een slechte ideeën raakt met name hardwerkende mensen

[0:28:36] en voorzitter, mijn vraag is vooral welke alternatieven heeft de staatssecretaris werden onderzocht of ze bereid te onderzoeken voor de spitsheffing

[0:28:43] en volg hierop wil ik ook vragen waarom zij de motie over het toe halen van die tarief bevoegdheid, zoals alle decentrale overheden bij zichzelf hebben neergelegd, zodat ook niet bij het ministerie heeft neergelegd.

[0:28:55] Voorzitter dan het aanbod.

[0:28:57] De vraag is krijgen al die reizigers in nederland. Nou ook heel veel meer voor die honderden miljoenen euro's extra subsidie. Het antwoord duidelijk. Nee. Sterker nog, er zijn stations waar twee keer per uur een trein aankomt. En straks in de nieuwe concessie misschien nog maar één keer per uur. De punctualiteit wordt over heel nederland glad gestreken. Dus er zijn gemeente stations waar gewoon een onder prestatie is en die wordt gecompenseerd worden gecompenseerd door andere stations waar de trein op tijd rijdt. Dat kan natuurlijk niet. En ik ben benieuwd of de staatssecretaris bereid is om te regelen dat een punctualiteit toetst krijgen per traject.

[0:29:34] Voorzitter, de internationale trein routes bijvoorbeeld naar londen en parijs en berlijn. Die zitten goed in de concessie die haar gelukkig geen open toegang rijden. Dat is goed nieuws voor de reiziger. Want in tegenstelling tot de partij van de arbeid gelooft de vvd op basis van internationale ervaringen dat dat soort terreinen goedkoper worden en dat de kwaliteit toeneemt voor de reiziger.

[0:29:54] Maar de ic naar brussel. Die blijft wel in de concessie voor te maken me even af.

[0:29:59] Er is helemaal geen koppeling gemaakt in de ic met de ic. Brussel met de binnenlandse treindienst en dat is wel wat de staatssecretaris in bij de behandeling van de pvv had meegegeven aan mijn vraag is waarom is die koppeling niet gemaakt. En als die koppeling er toch niet komt. Waarom is dat geen open toegang krijgen terrein geworden. En als u zegt nou dat blijft een concessie terrein. Waarom heeft hij dan andere voorwaarden dan de binnenlandse treinen. Voorzitter?

[0:30:20] Is een goed moment om de heer krol.

[0:30:22] Vraag laten stellen. Voorzitter, ik hoorde u inmiddels weer een pleidooi houden voor de verdere liberalisering en marktwerking en het ook een goed

[0:30:31] goede ontwikkeling vinden dat die internationale lijnen op deze manier geregeld zijn en ik zou alleen aan de heer minus willen vragen wat hij zegt bijvoorbeeld tegen de inwoners van van hengelo.

[0:30:40] Die echt.

[0:30:41] We kunnen kunnen schudden dat die trein naar berlijn daar nog gaat stoppen want een marktpartij gaat natuurlijk gewoon naar kosten efficiëntie kijken. En juist dat soort stops na van een trein naar berlijn van een hengelo of een deventer die kan natuurlijk gewoon te vervallen. Dus wat zegt de heer min tegen die mensen die net van u gehoord hebben dat het zo goed nieuws is dat al die internationale treinen.

[0:31:00] In de open toegang zitten. De heer minas.

[0:31:03] Voorzitter, volgens mij moeten we eerst in principe discussie voeren want ik hoor de heer carl roepen dat die trein naar berlijn nog steeds moet blijven stoppen op al die tussenliggende stations en een van de redenen die mensen opgeven voor de internationale treinen is. Hij is niet snel genoeg omdat het bijna stoptrein is geworden. Dus dat de eerste discussie die ik best met meneer crul voeren tegelijkertijd en dat is wat ik heb aangegeven aan de staatssecretaris in het vorige debat. Als wij bepaalde verbindingen belangrijk vinden, dan hebben we de ruimte om die verbinding op te nemen in de concessie. Dat kan had de staatssecretaris kunnen doen en had het cda kunnen voorstellen welke verbindingen dat zijn de ervaring leert alleen en dat blijkt ook uit onderzoek van beerenschot. Dat is uitgevoerd door de staatssecretaris en met de kamer gedeeld dat die internationale treinen in open toegang wel degelijk kansrijk zijn en dat de verwachting is van beerenschot ook op basis van internationale ervaringen dat die treinen blijven rijden dat ze die stations blijven aandoen dat ze sneller gaan rijden en dat ze goedkoper worden. Wat wil de reiziger nog meer? Voorzitter?

[0:32:02] Ik wil. Voorzitter deze ggd inmiddels maar cadeau. Want ik ga gewoon een constatering doen. Het is blijkbaar voor de vvd belangrijker dat de rand dat iemand amsterdam. Lekker snel naar berlijn kan komen als dat openbaar vervoer voor heel nederland werkt. Dat is blijkbaar belangrijker. Lekker snel van amsterdam naar berlijn dan al die mensen in oost oost nederland die ook nog een kans krijgen om van deze tramlijn gebruik te kunnen maken. Dat vindt de vvd een goede ontwikkeling. En dat betreur ik. Daar zit geen vragen als.

[0:32:28] Dankuwel. Heer de hoogte worden ze nu.

[0:32:31] Voorzitter, want ik hoorde inmiddels in als niet verrassend dat de ene kant van de vvd pleit voor het opknippen van die lijnen in noord-nederland. Maar dan wil ik toch even wat voorleggen aan de heer als vorig jaar of afgelopen jaar was de gedeputeerde toen nog van de vvd in de focus van provincie fryslan die naar ons sturen en noord-nederland maakt zich ernstige zorgen op het moment dat deze treinen uit de concessie hebben worden gehaald. Hiermee lopen een groter risico op verschraling van de dienstregeling, lagere frequenties, verslechtering en verschraling van het terrein in noord-nederland die eigenlijk gedeputeerde van de vvd. De provincie friesland die zelf aangeeft. Wij willen dit binnen de concessie houden. Dus hoe rijmt u dat dat uw eigen gedeputeerde echt een ander verhaal heeft met de ervaringen.

[0:33:12] In nederland minhas.

[0:33:14] Voorzitter, dank voor de vraag om te beginnen wil ik wel even kort reageren op op iets wat nu de lucht hangt dat de vvd niet in zou zijn voor de bereikbaarheid van van oostelijk nederland van plattelandsgemeenten, bijvoorbeeld voor de internationale trein als meneer crul goed dat gekeken naar de voorstellen voor de van de open toegang diensten. Dan had die kunnen lezen dat die internationale trein die in de open toegang die ze aangevraagd wel degelijk blijft stoppen in hengelo. Dat gezegd hebbende. Voorzitter, ik heb ook contact gehad met mijn partijgenoten uit friesland

[0:33:44] en die maakte zich vooral zorgen over het feit dat er geen garantie zat op het aanbod van een andere vervoerder die heeft gezegd ik wil daar wel meer treinen reden waarop die vervoerder vervolgens heeft gezegd en wat weten de hoop. Ik biedt de garantie om die terreinen te blijven rijden. Dat hebben we op papier. Dat heeft de kamercommissie ook gehad van de betreffende vervoerder dat die treinen blijven rijden tot de noordelijke concessie. De concessie waar de heer de hoop van moet kennen, want hij woont in friesland in leeuwarden. Tussen leeuwarden en groningen rijdt een trein van diezelfde vervoerder die voelen heeft gezegd ik kreeg die concessie gelegd en het goede nieuws is die concessie die loopt nog langer door dan de concessie die je nu aan hen te geven.

[0:34:23] De heer de hoop. Voorzitter, concluderend ik constateer dat de laatste brief die afvielen fokkens zoals gedeputeerde van de vvd aan de kamer heeft geschreven was. Ik wil deze lijnen niet uit de concessie hebben. Ik constateer dat de laatste brief die door de nieuwe gedeputeerde van de christenunie in friesland is geschreven. Ik wil die lijnen niet uit de concessie hebben dus of meneer minhas heeft meer ervaring in friesland dan de bestuurders daar. Maar dan kan ik mij voorstellen dat het niet uit het niets.

[0:34:48] De heer minas,

[0:34:49] Voorzitter, we hebben afgelopen dag een gisteren een brief gekregen van arriva. Daarin staat dat naar aanleiding van de beantwoording van de vragen van het schriftelijk overleg

[0:35:00] joh. Ik snap dat staatssecretaris hierop schrijft. Ik heb geen duidelijkheid. Wij zijn bereid de garantie te geven, dus laten we het over de feiten hebben en als die feiten dan zeggen wij zijn bereid om die terreinen voor de langere termijn te blijven rijden en het klopt dat die informatie op dat nog niet bekend. Pas dan is mijn vraag eerder aan. Heer de hoop. Waarom zou je daar dan nog tegen zijn?

[0:35:23] Heer akkaya. Vanuit de socialistische partij worden ze nu.

[0:35:27] Voor zover ik vraag me af waardoor de heer minus zoveel vertrouwen heeft in die garanties die door arriva worden gegeven als arriva op dit moment al in de provincies waar ze rijden

[0:35:37] op de vingers zijn getikt in gebreke zijn gesteld omdat ze zich al aan de huidige geldende afspraken niet houden.

[0:35:42] En dan wil ik niet zeggen dat andere vervoerders geen probleem hebben met over de ns hebben ook heel vaak gesproken. Daar zijn ook problemen waarin ik kan me toch niet aan de indruk onttrekken dat dit minus het gevoel heeft dat als we het maar aan een commerciële partij zouden overlaten dat het allemaal beter.

[0:35:57] Daar zou worden minhas.

[0:36:00] Voorzitter, waar ik intrinsiek in geloof is dat we vooral moeten kijken waar de reiziger behoefte aan heeft en de reiziger die heeft behoefte aan een betrouwbare dienstregeling

[0:36:09] tegen mensen uit die een zitplaats hebben en die wil een goedkoop prijskaartje. En als we kijken naar wat we voorheen hadden op trajecten waar we nieuwe vervoerders op hebben toegelaten, dan is de dienstverlening erop vooruit gegaan. En wat de heer alkaya zegt en dat zegt u terecht over de afgelopen jaren van joh. We hebben die regionale vervoerders die hebben de reiziger op onderdelen ook in de steek gelaten. Maar dat was er echt niet meer dan de ns feitelijk is aangetoond dat als je kijkt wat de prestaties zijn van die lokale vervoerders dat die beter zijn geweest dan de ns en bovendien is het zo dat wat het aanbod wat die vervoerders hebben geleverd door een opzichte van de ns. De voorgaande jaren is dat veel beter. De klant waardering van die regionale vervoerders is ook hoger. Dus waarom zouden wij hier onderscheid moeten maken tussen a of b vervoerder a of b.

[0:37:00] Als we kijken als we als we als we naar luisteren naar de reiziger. Dan zegt die reiziger. Doe mij het beste product en dan maakt toch helemaal niet uit of de ns dat product levert of een andere voelen.

[0:37:09] Welke.

[0:37:11] Voorzitter, de afgelopen jaren hebben dus laten zien dat die marktwerking dus niet alleen maar voordelen met zich meebrengt, want we hebben we hebben dus zijn het erover eens dat die ingebrekestelling laten zien dat commerciële partijen ook zich niet aan de afspraken kunnen houden. Dus als ze nu garanties geven van bij ons wordt alles beter. Dat kan in de praktijk het lastiger blijken vanwege allerlei omstandigheden. Daarbij komt natuurlijk dat er

[0:37:36] in intrinsieke nadelen zitten aan het verder opknippen van het spoor in nederland. Dus dan moeten die voordelen die worden beloofd wil dusdanig zijn dat je die nadelen accepteer er ook voor de consument die heeft met verschillende in en uitcheck paaltjes te maken. Verschillende tarieven te maken en prorail geeft aan van het is al zo complex wat verderop knippen heeft ook allerlei nadelen. Wat doet de heer middags nog steeds zo. Ja, ik zou bijna zeggen. Echt zo gepassioneerd geloven dat die voordelen zo groot zullen zijn dat die opwegen tegen de nadelen als in de praktijk blijkt dat die vooroordelen helemaal niet zo groot.

[0:38:10] Ik wil dat is inmiddels achterhaald.

[0:38:12] Wat ook een beetje die die opstelling tegenover het marketing.

[0:38:15] Demi minas,

[0:38:16] Voorzitter, hadden we maar een markt denk ik wel eens. Dan zaten we niet niet deze discussie te voeren. Er is geen markt op het hoofdrailnet waar de ns de belangrijkste treinen rijdt waar we het over hebben, zijn de randen die zijn opgeknipt. En als u zegt als je naar de praktijk kijkt die praktijk die heeft laten zien. Voorzitter, dat de klant waardering hoger is geworden dat de kwaliteit van de dienstverlening hoger is geworden dat er de zitplaats kans in die regionale treinen beter is geworden. Het zijn die terreinen waar de stopcontacten zijn uitgevonden. Dus ik vind het heel makkelijk om te zeggen ja, waarom zou je daar zo positief over zijn als je kijkt wat er de afgelopen jaren is gebeurd. Ik vind het heel goed dat vervoerders aanspreken, niet alleen die lokale vervoerders, maar ook de ns. Als er niet goed leveren of niet aan de prestaties voldoen. Maar dat betekent niet dat we naar de feitelijke voorstellen moeten kijken en als die feitelijke voorstellen laten zien dat het aanbod beter kan worden voor de reiziger. Dan heb ik geen enkele reden om daaraan te twijfelen.

[0:39:13] Dankuwel. Ik zag nog een vinger van de heer de hoop. Dat is uw laatste interruptie voor de eerste termijn.

[0:39:18] Ja. Dank voorzitter. Ja, die in de heer crul die cijfers net. Ik hoop dat iedereen zijn orde even dicht doet als als ik de heer munie middels worden dan denk ik soms weliswaar heeft de ogen misschien dicht ogen dicht voor hoe fijnmazig netwerk in het oog van het openbaar vervoer in nederland is het komt zo precies. En op het moment dat we dat nog meer bij marktpartijen neerleggen zit er een hele grote kwetsbaarheid en mijn vraag is op het moment dat daar nou iets misgaat. Stel je voor die lijnen gaan naar wat voor middelen denkt de heer minas dan dat het rijk heeft om in te grijpen. Als er dingen misgaan want ik heb daar echt wel zorgen.

[0:39:51] Daarover de heer minhas,

[0:39:54] Voorzitter, we onderschrijven het belang van een fijnmazig netwerk en de verbinding tussen verschillende gebieden van nederland.

[0:40:02] Alleen er is geen enkele reden om zo wantrouwend te zijn. Helemaal niet als je het friesland komt, zoals de heer de hoop waarbij we hebben gezien dat een lijn uit het netwerk halen en splinter dien.

[0:40:13] Tot.

[0:40:13] Verbeteren dienstverlening heeft geleid. En dan heeft hij een terechte vraag. Wat doen wij dan als of wat kan de overheid dan doen of het ministerie dan doen als iemand niet presteert. Het ministerie daar op ingrijpen. Dat doende ov bureaus ook de drie minuten stiptheid die we nu in de ns concessie hebben gestopt waar u zo trots op bent. Die zit al lang jaar en dag sinds jaar en dag in die lokale concessies die lokale opdrachtgevers die lopen ver voor op datgene wat we joost landelijke overheid doen dan kunnen we.

[0:40:41] Dankuwel. En dat roept weer een interruptie of een vraag op heel kort dan want het was.

[0:40:47] Dan zal dit is mijn laatste in tweeën. Voorzitter, dan toch over sturing. Wat mij bijvoorbeeld opviel. De heer minas, zegt arriva is een ambitieus stoel. Laatste krant open en toen bleek dat de dieseltreinen dat de groene terreinen zo meteen worden vervangen door dieseltreinen. Dus er zijn ook andere delen, bijvoorbeeld de klimaatambities waar wij dan minder sturing op hebben. Dus toch even op dat punt ook weer ingaat. Ook met de klimaatambities die we hebben binnen deze concessie. Hoe kunnen we daar sturing op hebben als het hele fijnmazige netwerk het kaartenhuis uit elkaar valt en volledig voor een heel groot deel bij arriva terechtkomt,

[0:41:19] De heer.

[0:41:20] Voorzitter, ik hoor de heer de hoop arriva arriva noemen.

[0:41:25] Ik heb het gewoon over de markt die heeft aangetoond dat dienstverlening op de regionale lijnen beter kan en dan specifiek op het punt van klimaat. Als wij als opdrachtgevende overheid de zeg maar de concessieverlener het belangrijk vinden dat terreinen klimaatneutraal gaan rijden dus elektriciteit biodiesel op waterstof. Dan moeten we dat in de concessie meegeven en dan kan je afspraken over maken. Zolang wij als opdrachtgever die afspraken niet vastleggen. Kun je niet tegen een voelen zeggen ja maar waarom trekt u zich daarin terug als er geen afspraak is gemaakt op papier. Dankuwel.

[0:42:00] De heer madlener. Het woord is aan u.

[0:42:02] Ja, ik wil moet er ook graag in deze discussie wilt mengen. De pvv is ook niet voor het opknippen van die van die lijnen.

[0:42:11] Want we hebben gisteren ook gehoord.

[0:42:14] Toch wel een soort.

[0:42:15] Waarschuwing van prorail van als je dat doet

[0:42:18] en we weten helemaal niet welke aanbieders die lijnen actief worden misschien nog veel meer andere aanbieders die daar ook gebruik van willen maken, moeten we ook toestaan

[0:42:27] dan waarschuwt paul toch ook wel een beetje voor de complexiteit op een heel druk bereden spoornet en ik heb dat echt gewoon beluisteren als een waarschuwing van hou daarmee wees terughoudend voor en als laatste voorzitter die marktwerking waar de vvd het dan over heeft.

[0:42:43] Dat klinkt wel mooi. Maar als klant heb je helemaal niets te kiezen. Want je zal een perron. Je hebt te maken met een trein die komt en dan kunnen instappen of niet. Dat is geen marktwerking. Het is een afgeleide marktwerking op z'n best. Maar het is absoluut geen marktwerking, maar eens klanten iets aan hebt. Je kan nog steeds niet kiezen. Heeft u ook de waarschuwing van prorail wel gehoord. Gisteren maak het niet te complex en die marktwerking gaat het nou niet overdrijven. Dat is helemaal geen marktwerking, marktwerking. Pasjes klant kan kiezen tussen meerdere aanbieders. Dat kan hier niet demi jas.

[0:43:13] Voorzitter, op dat laatste punt. Ik vind het jammer dat berta iets over economie moeten stellen. Maar die marktwerking die ontstaat wel degelijk als je er een aanbesteding organiseert en dat er de goedkoopste inschrijver met de beste kwaliteit uitkomt, waardoor de reiziger daarvan profiteert dat het onderdeel en uiteindelijk spreek je af dat iemand voor tien jaar een treinen exploiteert of er langer maar die afspraak merk aan de voorkant. En dan komt inderdaad een terrein van een vervoerder op een bepaalde plek rijden en of dat nou ns of jantje of pietje is dat interesseert de vvd helemaal niks.

[0:43:42] Het tweede punt over de complexiteit van spoor. Ik heb inderdaad prorail gisteren ook gehoord en ik onderschrijf die zorgen. Maar wat prorail heel helder heeft gezegd is. Maak nou open toegang kaders. Dus als je open toegang organiseert. Wat heel goed is voor de reiziger. Want dat werkt niet ontkend door prorail. Dan moet je ervoor zorgen dat je langjarige afspraken kan maken. En wie heeft dat in de hand. De staatssecretaris. Dus ik kan eigenlijk vier jaar minimaal leden aan de staatssecretaris vragen wanneer komen die open toegangs kaders die langjarige borgen dat bepaalde vervoerders op een bepaald traject kunnen rijden.

[0:44:13] Madlener kort nog afsluitend afsluiten.

[0:44:15] Ik kijk echte marktwerking is het dus niet. Je kunt als klant niet kiezen. Daar komt het op neer en dan kun je wel zeggen. Één keer in de zoveel jaar gaan we is een aanbesteding doen. We weten allemaal dat dat geen echte marktwerking is. Daar heb je als klant maar heel weinig aan als het misgaat en de waarschuwing van paul. Ja. Ik denk toch echt dat we moeten uitkijken dat we niet teveel gaan opknippen.

[0:44:36] Want we weten niet wie er allemaal gaan bieden. En straks heb je meerdere aanbieders en dat is niet goed voor de veiligheid. Het maakt het complex. Ik denk toch dat de vvd nog eens moeten nadenken over

[0:44:48] hun een stokpaardje marktwerking.

[0:44:51] Dat was de reactie.

[0:44:54] Jazeker. Voorzitter, want ik heb bijna het idee dat ik de heer doop heb gehoord. Als ik die madlener zal hoor dat hij zich afzet tegen marktwerking maar marktwerking zie daar ben ik het mee eens hebben. De laatste jaren behoorlijk laten doorslaan. Maar het idee is niet slecht. Als er geen markt hadden gehad. Dan betaalde u nog steeds driehonderd euro voor rekening van de kpn betaalt we allemaal hartstikke veel geld voor onze internetverbinding betaalde wel hartstikke veel geld voor onze energierekening. Dus het is goed dat we die markt hebben opengebroken en dat we meerdere partijen daarop hebben laten bieden en dat de beste partij daar vervolgens dat dat er reizigers daar gebruik van kunnen maken. In dit geval, maar ook consumenten. Dus die markt is er wel degelijk alleen nogmaals de vvd is ervan overtuigd dat als je de juiste prikkels inbouwt en dat kan ook nog bij de monopolist. Want ik hoor de kamer ook die zegt we willen zijn verliefd op de ns minder op de reiziger u ook weer meneer madlener dan zeg ik prima, maar zorgt ervoor dat de monopolist de juiste prikkels heeft en die prikkels zitten in de concessie. Ik hoop dat u dat met me deelt de.

[0:45:52] Tot zover u vervolgt uw betoog van meneer madlener ook u bent door uw interrupties heen.

[0:45:58] Ja. Voorzitter, dankuwel. Ik wil nog even kort stilstaan bij dat principe dat ons spoor een publiek doel dient. Want daar zijn we het helemaal mee eens. Heel veel belastinggeld naar toe en het is heel goed om te kijken waar we zaken efficiënter en goedkoper kunnen organiseren. En om dat te kunnen doen, is het ook belangrijk om de reisdata van dag tot dag van ons openbaar vervoer toegankelijk te maken, zodat iedereen, maar vooral de reizigersvereniging de kamer. Alle andere innovatieve partijen, maar ook het ministerie op een juiste manier in staat wordt gesteld om te innoveren. Want waarom gaat de staatssecretaris meent betoog van de ns. Dat dat bedrijf vertrouwelijke data zou zijn.

[0:46:31] Daar komt nog eens bij dat staatssecretaris nog niks concreets heeft geregeld voor de andere innovatieve partijen waar we ook een motie hebben ingediend die deur tot deur diensten aanbieden. Waarom is er geen strikte nondiscriminatie juist opgenomen en bent u bereid een onafhankelijke toezicht te houden aan te wijzen in plaats van telkens naar de acm te wijzen. Die zegt ik. Er valt niks te controleren.

[0:46:50] Tot slot, voorzitter, hoe kijkt de staatssecretaris aan tegen het voorstel van afgelopen weekend waarin een andere vervoerder aanbiedt om alle sprinters in nederland zonder subsidie een open terrein dankuwel.

[0:47:01] Dank voor uw inbreng. Meneer yilmas. Dan geef ik met plezier. Het woord aan de heer kaya namens de sp.

[0:47:08] Dankuwel. Voorzitter voorzitter, als sp zit ik hier vandaag met een dubbel gevoel. Want aan de ene kant is het positief dat concessie voor het hoofdrailnet opnieuw naar onze eigen nationale spoorwegen gaat

[0:47:19] en het de vvd nagenoeg alleen staat in deze aan de andere kant verliezen we mogelijk wel. Belangrijke internationale verbindingen lijkt de deur opengezet worden voor een extra heffing in de spits, terwijl de ticketprijzen in ons land behoren tot de hoogste ter wereld

[0:47:32] reizen met openbaar vervoer. In ons land is ruim dertig procent duurder dan het europese gemiddelde en nieuwe prijsstijgingen zijn voor de sp daarom onacceptabel.

[0:47:41] In veel verkiezingsprogramma's lezen we dat reizen met het openbaar vervoer goedkoper moet worden en ik heb er nu ook al een aantal woordvoerders horen zeggen,

[0:47:49] maar helaas het voorstel van de sp om de btw op ov diensten te schrappen, al meermaals

[0:47:54] verworpen. Wij hebben wederom een amendement hierover ingediend en vragen alle partijen die zeggen dat ov betaalbaar moet blijven om dit te steunen. Dat is iets wat er gewoon zelf kunnen regelen. Geen btw meer op openbaar vervoer en zou ook zeker helpen als de staatsssecretaris voor openbaar vervoer. Dit zou steunen en als zij hierover zal gaan praten met de staatsssecretaris voor belastingen. Haar partijgenoten is hij bereid om dit te gaan doen.

[0:48:18] Voorzitter, reizen, in de spits dreigt zelfs extra duur te worden door de invoering van spitsheffing per tweeduizend, zesentwintig en laat het duidelijk zijn als sp zien wij niets in het voorstel voor een spits heffing

[0:48:29] mensen zitten niet voor hun lol in de spits in een volle trein. Dat doen zij omdat zij simpelweg niets te zeggen hebben over de lestijden over hun werktijden en om het zijn niet de luxe hebben om thuis te kunnen werken of op een andere manier te reizen onder reizigers was een veelgehoorde reactie van ns plan dan ook dan pak ik wel weer de auto is dat wat de staatsssecretaris wil bereiken

[0:48:51] en is de staatssecretaris bereid daarom spitsheffing onmogelijk te maken in de concessie en in plaats daarvan bijvoorbeeld een daluren korting te verhogen of zelfs misschien gratis te maken om in daluren te reizen. Kijken of daar aan die knop te draaien is in plaats van het duurder te maken

[0:49:07] dan voorzitter over de internationale verbindingen

[0:49:10] om vliegverkeer over kortere afstanden overbodig te maken is verbetering van internationale treinverbindingen hard nodig.

[0:49:16] Vorig jaar stemde de kamer in met de sp-motie overigens ook een pvv-motie. Volgens mij waarin wordt uitgesproken dat de bestaande verbindingen naar grote steden in ons omringende landen niet mogen verdwijnen uit de concessie

[0:49:28] en het gaat nu toch gebeuren marktpartijen worden welkom geheten om de populaire en winstgevende trajecten naar londen, parijs wenen of berlijn

[0:49:36] te exploiteren eigenlijk alleen brussel blijft dan voor de ns behouden en de belangstelling van vervoerders voor deze populaire trajecten geeft eigenlijk ook aan waar het mis gaat. Alleen als een traject winstgevend is staat men in de rij en klopt het dat met open toegang die de staatssecretaris voorstelt vervoer dus dus niet meer aan afspraken kunnen gehouden worden, bijvoorbeeld als wij besluiten om op een gegeven moment minder populaire tijdstippen om daar er geen treinen meer op te laten rijden. Wat kan het kabinet. Wat kan de regering op dat moment nog doen

[0:50:05] en wat betekent dit bijvoorbeeld om de ambitie ook om reizigers te spreiden over de dag binnen nederland. Want die internationale treinen stoppen ook nog een plekken in nederland.

[0:50:16] Dan kan er bij de beoordeling van de aanvragen voor open toegang die bij de acm worden gedaan, ook gekeken worden naar de prestaties uit het verleden vraag aan de staatssecretaris worden die meegenomen. Kortom, voorzitter, natuurlijk zijn de uitdagingen in ons openbaar vervoer groot en heeft de nationale spoorwegen hebben nationale spoorwegen ook probleem, maar we weten dat andere spoorvervoerders minstens zo hard worden geplaagd door bijvoorbeeld de stijgende energieprijzen door bijvoorbeeld minder reizigers tekort aan materieel en personeel, bijvoorbeeld als het gaat om het regelen van vervangend vervoer bus voeren als treinen uitvallen.

[0:50:46] Ik heb het net in een interruptiedebat al genoemd. Het duitse staatsbedrijven arriva dat er nu alles aan lijkt te doen om marktaandeel van de ns over te nemen, is recent nog in gebreke gesteld in provincies waar zij rijden bijvoorbeeld in friesland, maar ook in andere provincies, omdat het bedrijf niet voldoet aan de afspraken die zijn gemaakt in de concessie en heb ik het nog niet eens gehad over de onderdelen uit de onduidelijkheid op veel stations met het in en uitchecken bij verschillende bedrijven. Als mensen moeten overstappen, iets wat inherent is aan meer marktwerking of in ieder geval waar nog steeds geen oplossing voor is gevonden waar de consument de dupe is. Dus voorzitter als publieke diensten overlaten aan de markt. Dan krijg je vaak geen oplossingen maar extra problemen

[0:51:28] dankuwel.

[0:51:29] Dankuwel voor uw inbreng. Dat levert geen vragen van mijn collega's op het woord is aan mevrouw van der graaf. Namens de fractie van de christenunie.

[0:51:36] Dankuwel. Voorzitter voorzitter, voor de christenunie zien we het spoor als basisvoorziening dat mensen bij elkaar brengt voor de bereikbaarheid van heel nederland, zeg ik. De heer crul maar bereikbaarheid van zowel de randstad als de regio en regios onderling. Het spoor moeten ook een realistisch alternatief voor de auto kunnen zijn. Dat vinden wij ook, en daarom is het de christenunie menens en dat blijkt ook uit onze inzet bij de algemene politieke beschouwingen. Vorige week om de prijsstijgingen in het openbaar vervoer ook tegen te gaan, geen prijsstijgingen in de trein, geen afschaffing van buslijnen in de regio en vorig jaar hebben we een uitgebreid debat gevoerd over de marktverordening en uitkomst van dat debat was dat er brede steun was om met hoofdrailnet opnieuw onderhands te gunnen aan de ns. Ik heb toen ook namens de christenunie en de afweging gemaakt en gedacht. Dit is dan ook het moment om vooraf als de onderhandelingen over hoe die concessie er precies uit moet komen te zien. Veel voorstellen mee te geven die echt een verbetering opleveren voor de reiziger. Dat heb ik gedaan heb best heel veel moties ingediend, terwijl we allemaal hadden bedacht dat minder natuurlijk maar dacht dit is wel het moment om dat te doen want ik wil straks niet in de situatie komen dat er een concessie is uitonderhandeld in de kamer. Straks moet tekenen bij het kruisje en de staatssecretaris heeft toen ook gevraagd om vertrouwen en aantal moties zijn aangenomen en staatssecretaris heeft ook een aantal moties gevraagd om aan te houden en gezegd ik wil me daarvoor inzetten tijdens de onderhandelingen, maar voorzitter, ik moet wel heel eerlijk zeggen dat er bar weinig van terug te vinden en ik weet dat de onderhandelingen best lastig zijn geweest ook met structureel tekort moet moeten onderhandelen. Maar toch daarom. Voorzitter, ga ik toch een aantal voorstellen nog bij langs

[0:53:22] de christenunie wil namelijk dat die beoogde derde en vierde intercity naar assen en groningen er wel komt en die zit nu niet in de concessie. En dat is een gemiste kans om de bereikbaarheid per trein naar overijssel, drenthe en groningen sterk te verbeteren. Dus ik vraag de staatssecretaris dat alsnog op te nemen en wat daar nu eigenlijk precies de afweging is geweest. Want hier moet je ook kijken naar wat de maatschappelijke bijdrage is eens kunnen kijken naar het brede welvaartsbegrip dat we belangrijk vinden. Ook zien we dat er nog geen sprake is van een derde in to city naar brussel. Daarbij is bovendien sprake dat er mogelijk een heel slecht toegankelijk treinstel gaat rijden dat de grenzen toeslag blijft en dat die trein niet gebonden is aan de kwaliteitseisen zoals die wel voor de binnenlandse treinen eisen. Ook hier hadden we voorstellen opgedaan. Waarom is dit? De uitkomst is. Ik vraag daar een verklaring voor de staatssecretaris. En wat is dan de toegevoegde waarde van de concessie vraag ik de staatssecretaris kunt u daarop ingaan.

[0:54:23] Voorzitter, voor vijfentwintig miljoen per jaar, op basis van de antwoorden die we van staatsssecretaris hebben gekregen. Een schriftelijk overleg zien we dat het mogelijk is de minimum stations bediening naar vier keer per uur te brengen. Juist op trajecten buiten de randstad zoals amersfoort, harderwijk, arnhem, zutphen en dordrecht, breda zijn dat hele belangrijke verbeteringen voor reizigers zou ik een enorme kwaliteits toevoeging zijn. Welke mogelijkheden ziet de staatssecretaris daar nog voor verbetering van de concessie. En wat zou dat nou vaak zien we namelijk ook dat decentrale vervoerders het wel lukt om vier keer per uur treinen te laten rijden.

[0:55:01] In de ontwerp concessie zien we dat de ns negen procent op het gevraagde vervoers volume kan afschalen, mits aan de gevraagde minimale bediening van stations wordt voldaan. De ns zou er dan voor kunnen kiezen om boven zwolle richting leeuwarden maar met twee sprinters te rijden en de bereikbaarheid van de regio noord nederland en met name friesland komt daarbij wel echt op het spel te staan daar percentages naar beneden bijgesteld worden. Zo vraag ik de staatssecretaris

[0:55:29] toegankelijkheid noemde ik net al even. Ik ben blij dat de afspraken uit het bestuur toegang bestuursakkoord toegankelijkheid in de concessie ook een plek krijgen. Wij wachten ook op de nieuwe regeling besluit toegankelijkheid. Ov en ik vraag de staatssecretaris wanneer die naar de kamerbewoning worden gestuurd. Want daar dan wordt het vastgelegd. Ook

[0:55:50] over de spits toeslag kan ik kort zijn en voor de zomer hebben wij hier al een motie over ingediend dat de christenunie van mening is dat als we reizigers willen verleiden te kiezen voor de trein dat de mensen er niet uit moeten jagen omdat de kaartjes. Nou veel duurder worden. Voorzitter, dus die motie overwegen wij opnieuw in stemming te brengen. Voorzitter, over scholieren, ook daar heb ik aandacht voor gevraagd bij het debat vorig jaar en we zien dat de beide amendementen zijn afgeschaft in de afgelopen jaren en dat leidt tot hogere kosten voor gezinnen bijvoorbeeld gezinnen die kinderen hebben die naar school moeten reizen met de trein. En als er dan trajecten abonnementen zijn voor scholieren die goedkoper zijn, dan is dat een heel aantrekkelijk alternatief voor gezinnen en we zien ook dat en kids vrij dat kinderen tot en met elf jaar sinds enkele jaren gratis mogen reizen met de trein. Maar in de concessie is niet geborgd dat dat ook.

[0:56:48] Die zo blijft u langzaam af.

[0:56:50] Mevrouw. Ja dat willen wij dus wel. Ik zou dat ook graag een reactie willen vragen van de staatsssecretaris om dat te regelen, evenals de geld terug regeling bij vertraging. Want die geldt namelijk niet bij de overstap tussen verschillende vervoerders. Ook daar hadden we actie verwacht van de staatsssecretaris. Voorzitter, ik later denk ik hierbij in in de eerste termijn. Want voorzitter ik in brede zin. Ik vroeg gewoon wat ongemak en dus ik zie we bezoeken ook naar ruimte. Even in dit debat als christenunie van waar gaan we die concessie nu nog op aanpassen en waar is ook draagvlak te vinden onder de collega's voor een gezamenlijke inzet daarvoor. Ik denk dat dat ook een belangrijke uitdaging is voor ons allemaal. Maar ik geef een staatssecretaris ook nog. Ik wil graag de kans om te reageren.

[0:57:40] Dan gaan we dat gaat ongetwijfeld doen. Mevrouw van der graaf. Uw betoog heeft in ieder geval een vraag opgeroepen bij de heer kaya meneer keihard worden ze nu.

[0:57:49] Ja. Voor zover over draagvlak gesproken. Volgens mij is een breed draagvlak om die spitsheffing tariefdifferentiatie om dat uit concessie te halen om die mogelijkheid uit de concessie te nu heeft mevrouw van der graaf christenunie hebben we dan die motie ingediend aangehouden. Nu zegt zij ik overwegen om een weer in stemming te brengen. Maar wat houdt er tegenvraag? Of anders moeten we een andere motie indienen, ben ik bang. Maar linksom of rechtsom moet die spitsheffing eraf.

[0:58:15] Wat houdt u tegen? Mevrouw?

[0:58:17] Het feit dat ze nog in de eerste termijn zijn dat het misschien gegil op per ging iets dat we de gelegenheid geef. Ik vind niet zo netjes. Eerlijk gezegd om in eerste termijn meteen te zeggen pan. Ik heb me aan het collega's dat wel gehoord zeggen maar twijfel daar niet over eens. Ik heb als de inzet van de christenunie is dat dit niet de route is om de spits toeslag in te voeren en we hebben daar alle motie voorliggen en die kunnen we zomer van stal halen en als de heer alkaya mee wil tekenen zijn van harte.

[0:58:46] Vrijheid, voorzitter, graag zelfs.

[0:58:50] Alleen het is natuurlijk de eerste termijn van het debat waar de motie al is ingediend en die aangehouden is. Dus we hebben al een hele heel debat erover gehad en ik ben niet degene die motie heeft ingediend, heeft de christenunie zelf gedaan dus het heeft volgens mij niet zoveel met netheid te maken en volgens mij zijn de verhoudingen duidelijk en het is ook duidelijk dat die spitsheffing eraf gaat gelukkig voor nederland.

[0:59:13] De constateren dat jullie erop inhoud redelijk hetzelfde over denken en dat het qua proces vastgoed gaat komen. En als niemand meer vragen heeft aan de oorsprong van de christenunie, geef ik met plezier het woord aan de heer eppink en die zal spreken namens de boer burgerbeweging.

[0:59:27] Ik het woord dankuwel. Voorzitter, ik zal het.

[0:59:29] We spreken omdat ik niet kan spreken als een sneltrein en ik heb een te lange speech gemaakt. Dus dan weet u dat alvast

[0:59:37] in een grote technische discussie zoals die nu gevoerd wordt, vergeten we nog wel eens eens de belangen van een groep waar het eigenlijk om moet gaan en dat zij in de reizigers de reiziger wil dat de trein rijdt en reiziger een comfortabele betaalbare rit naar school werk of wat dan ook. Bovendien wil ik erop wijzen dat volgens europese verordeningen van tweeduizend zeven de spoor spoorvervoer een openbare dienstverplichting is van algemeen belang. Het is dus niet meer zo n aanbod zit een belangrijke publieke taak alvast

[1:00:09] eerst het goede nieuws. Het openbaar vervoer heeft lang last gehad van de gevolgen van corona. Het lijkt eindelijk dat daar nu in een einde aan komt. De reizigers komen terug. Maar nu komt in één keer dus spits tarieven voor de dag. Ik heb er intussen veel over gehoord. Het zal er alles de prijzen zouden niet stijgen voor iedereen zal uiteindelijk goedkoper worden. Maar je krijgt toch een soort van redenering makende duren, zodat de goedkoper wordt en hoe dat gaat werken. Dat weten we niet. Misschien kan de staatsssecretaris dat uitleggen. We zouden een concessie krijgen waarin de reiziger centraal moet komen te staan en ondertussen zuur dat een specifieke groep van mensen die in wil in de spits moeten reizen. De rekening gepresenteerd krijgt en we willen daarvoor dus controleerbare oplossingen die gebieden en welke oplossingen heeft staatsssecretaris.

[1:00:59] Voorzitter, dan ga ik even snel verder.

[1:01:02] Voorzitter, zoals ik al zei, spoorvervoerders een openbare dienstverplichting van algemeen belang. Hoe zit het dan in het noorden van nederland.

[1:01:12] Waar blijft die in deze concessie. En waar is de ambitie van de ns voor friesland, drenthe en groningen. Ook daar rijzen vele duizenden mensen met de trein. Arriva toont die ambitie wel met een aangekondigde plan of plannen garanties en al erbij gezegd bijgezet voor de voor de nederlandse spoorwegen is dit niet operationeel te maken. En waarom wordt dit voorstel niet serieus genomen?

[1:01:41] Als je kijkt naar de verordeningen van de europese verordeningen van tweeduizendzeven. Artikel vijf, lid drie. Dan dan kan men zeggen van nou alle de gunning gaat volledig naar de nederlandse spoorwegen en er zijn geen andere marktpartijen en er is ook geen enkel enkel alternatief. Nu hier hebben we een alternatief en dan zegt europese commissie. Er moet er een markt analyse worden gemaakt en dan zou de minste van dat aanbod een marktanalyse moeten worden gemaakt

[1:02:08] als de verantwoordelijkheid, als het verantwoordelijk wil zijn voor het hoofdrailnet toon dan ook de bijbehorende ambitie zou ik zeggen en ik verwacht je meer sturing van het ministerie.

[1:02:21] Ook valt mij nog op dat er een dat het een en ander op over de maas aanbieders mobility service. De staatsssecretaris is afwachtend op het oordeel van het acm, de autoriteit consument en markt of er sprake is van een gelijk speelveld. Ik wil beter staatsssecretaris wil benadrukken dat ook de derde ns ook een maas aanbieden is en waar de ns een sterk lijntje heeft met het ministerie en veel geld krijgt hebben hebben en krijgen de kleinere maas aanbieders dit niet. Ik hoop dat dit ook bij de de acm duidelijk gemaakt is. Voorzitter,

[1:02:58] dan overigens spoorpakket tweeduizend zestien

[1:03:02] is een overgangstermijn opgenomen van nederland gebruik wil maken. De ingebrekestelling procedure die de europese commissie is gestart, gaat over de doen. Nederland gekozen duur van de periode tussen de datum van de gunning en moment waarop de concessie daadwerkelijk start, aldus de staatsssecretaris

[1:03:20] over de eventuele gevolgen die deze procedure heeft worden staat voor de staatssteunregels. Daar kan de staatsssecretaris nu niet op vooruitlopen. Maar dat soort dingen dreigen natuurlijk wel. Ik begrijp dat dit voor de onderhandelingen lastig is, maar wij moeten als kamerlid weloverwogen keuzes kunnen maken, want ondanks mijn kritische toon over de concessie blijven wij van mening dat deed hr en zoveel mogelijk in stand moet blijven met de ns en met een concessie waarbij toegang en betaalbaarheid voor iedereen is gewaarborgd en waarbij ook ruimte moet zijn voor andere aanbieders, zoals mogelijke wijze

[1:03:59] arriva.

[1:04:02] Voorzitter,

[1:04:04] wij moeten ook gaan kijken van wat zijn nu de juridische gevolgen van deze ingebrekestelling procedure. Want als we nou iets kiezen en we weten niet wat dat wat er in brussel gaat gebeuren en we lopen het risico dat brussel dat afkeurt en over een over een jaar of wanneer dan ook in het gelijk wordt gesteld voor het europese hof van justitie. Dan zitten wij met de gebakken peren en met een concessie die vanuit brussel wordt afgekeurd, en ik hoop dat de secretaris staatssecretaris zich daarvan bewust is en ons daar meer informatie over kan geven. Dank u.

[1:04:39] Dankuwel voor uw inbreng

[1:04:43] geen vragen. Het woord is aan mevrouw van gent namens de fractie van democraten zesenzestig.

[1:04:48] Ja. Dank. Voorzitter, de afgelopen jaren zijn een reizigers geconfronteerd met die volle vieze en uitvallende treinen en een afgeschaalde dienstregeling in deze concessie beloofd verbetering, maar garandeert bitter weinig. En wat d zesenzestig betreft, is het onderhandelingsresultaat van deze staatsssecretaris onvoldoende. De reizigers verdient meer garanties dat dienst dagelijkse reis ook echt gaat verbeteren. Het moet en kan beter vindt d zesenzestig. In de ontwerp concessie is het stapsgewijs uitbreiden van de dienstregeling afhankelijk gesteld van of infrastructuur klaar is, maar ook de vervoersvraag en die afhankelijkheid van infrastructuur snap ik. Maar kan de staatssecretaris toezeggen de die voorwaarden vervoersvraag te schrappen en de ns gewoon te laten rijden op het moment dat het qua infrastructuur kan. Hoe verklaart de staatssecretaris vervolgens dat ns geen verbetering in het aanbod biedt in bijvoorbeeld noord nederland terwijl arriva daar een concreet beter aanbod willen afspreken en kansen toezeggen dat ze ook dit gewoon in de ns concessie gaat regelen en heeft de staatssecretaris onderzocht of er meer sprinters per uur per kwartier bij zouden kunnen dragen. Juist ook aan het aanjagen van de reizigers vraag bijvoorbeeld op de trajecten ons ten bosch of lelystad zwolle, zoals erover suggereren.

[1:06:07] Voorzitter, in plaats van uitbreiding kiest de staatsssecretaris juist voor verschraling, want het verplichte minimum aantal terreinen wordt op veel stations op het moment juist lager dan in praktijken wordt gereden. Het werd eerder ook al geduid.

[1:06:19] En dan met name in de avonden en in het weekend bijvoorbeeld in venlo vleuten zoetermeer. En waar nu op zondag meer treinen rijden dan de staatsssecretaris als ondergrens met ns willen afspreken. En waarom legt zij dit hogere niveau niet vast in de concessie als haar inzet. Nou juist is het behoud van het huidige kwaliteitsniveau. Zoals ik in haar brief las en wat zou het kosten om die minimum frequentie op die belangrijke regionale stations, zoals deventer en purmerend hoger, bijvoorbeeld twee keer per uur vast te stellen en ook de kwalitatieve prestaties, zoals op tijd rijden. Die verdienen veel betere garanties kan de staatssecretaris daarom toezeggen dat ze harde afspraken maakt over bodem en prestatie-indicatoren per verbinding en ook binnen de prestaties cijfers onderscheid gaat maken naar het terrein type sprinter en intercity of hsl. Voorzitter, afspraken over betere prestaties zorgen ervoor dat reizigers weer naar de trein wordt gelokt en het noodfonds van vierhonderd en tien miljoen euro hoeft dan misschien ook wel helemaal niet nodig te zijn. Er kan de staatssecretaris toezeggen dat indien dat noodfonds niet nodig blijkt om benut blijft dat dit geld beschikbaar komt voor de reiziger en niet generiek in het mobiliteit fonds wordt gestopt.

[1:07:30] Daarnaast, voorzitter heeft de staatssecretaris ook financieel gezien een slechte deal voor de reiziger en de belastingbetaler afgesloten. Want de ns gaf gisteren aan dat kostenbesparingen in de operatie niet echt zijn overwogen vanwege service niveau, maar kan de ns dit niet heroverwegen, zeker op bepaalde trajecten waar dat zou kunnen zonder impact voor de reiziger.

[1:07:51] Ik kan de staatssecretaris toezeggen de eenpersoons bediening voor nieuw aan te schaffen terreinen te verplichten in de concessie, zodat we op dit in de toekomst daar kosten kunnen besparen en kan hij toezeggen een initiatiefrecht voor zichzelf in de concessie op te nemen, zodat bijvoorbeeld de klimaat ticket, zoals d zesenzestig bepleit kan worden uitgewerkt of ook het definitief volledig een einde maken aan het dubbele opstaptarief waar d zesenzestig voor pleit kan de staatssecretaris in de concessie dennis verplichten om samen met het ov met een plan

[1:08:22] te komen. Graag een toezegging en een vergelijkbare toezegging wil d zesenzestig graag voor concrete resultaten en data voor voorstellen van amendementen waar ns treinen worden gecombineerd met andere vervoer.

[1:08:36] Voorzitter dan prijsdifferentiatie.

[1:08:38] Voordat je verder gaat. Voordat u verder gaat. Mevrouw van ginneken meneer krol heeft een vraag. Voorzitter,

[1:08:42] Ik schrok even van de opmerkingen van d zesenzestig over.

[1:08:46] Mevrouw van ginneken kunt u de microfoon even voor de mensen thuis ook prettig en dan gaat het camera wilt mee maar dan weet u wel,

[1:08:53] De heer voorzitter, ik schrok even van de opmerkingen van d zesenzestig die pleiten voor eenpersoons bediening. Want dat lijkt me echt niet in het belang van de veiligheid van van conducteurs die al een hele lastige positie zitten. Maar daar ging mijn ging mijn vraag niet over mevrouw van ginneken zij die stelde zich eigenlijk hardop af vroeg zich hardop af hoe het kan dat dat archieven een beter voorstel kan neerleggen dan ns blijkbaar kan en dat is een vraag die bij meer mensen leeft. Maar ik zou allereerst willen vragen aan mevrouw van ginneken hoe zij tegen het nieuws kijkt dat arriva besluit om terreinen weer volledig op gewoon ouderwetse diesel te laten rijden om op die manier de prijzen van groen te drukken. Dat is mijn eerste vraag,

[1:09:31] Mevrouw van.

[1:09:34] Nou dat dat vind ik een zorgelijke ontwikkeling. Want een van de mooie dingen van de trein is nou juist dat het elektrisch kan en dat er veel dat het een ontzettend grote bijdrage aan duurzaamheid. Dus ik vind het een zorgelijke ontwikkeling. Dus ik zeg ook niet dat het de de het aanbod van arriva. Om die noordelijke lijnen te gaan rijden. Meteen een het allerbeste ideeën ooit is vandaar ook dat ik staatssecretaris te vragen hebt gesteld of de ns niet kan

[1:10:03] verleiden diezelfde hoge frequentie ook op te nemen in de en concessie omdat ik ook. Ik ben niet blind voor of doof voor de oproep van prorail gisteren nog. We hebben eerder gehoord dat de samenhang in het hoofdrailnet van ontzettend groot belang is voor continuïteit en stabiliteit. Dus mijn eerste keuze zou zijn om de ns daar diezelfde frequentieverhoging te laten rijden. Ook omdat mensen in het noorden die betere ontsluiting ook gewoon verdienen. Ik refereerde aan arriva omdat zij met hun aanbod waar ze garanties op willen geven te kennen geven dat die hoge frequenties haalbaar zouden moeten zijn.

[1:10:39] De heer crul,

[1:10:40] Ja maar zo in een soort van nou vrij vrije afvragen sessie vrijheid denkt sessie komen gezamenlijk tot een antwoord.

[1:10:48] Want natuurlijk kan een vervoerder een ontzettend aanlokkelijk pakket neerleggen als er inderdaad gezegd wordt na om de prijs te drukken knallen we er gewoon ouderwetse diesel in met eenmaal bediening drukken we de prijs nog wat meer. Maar goed. Het is niet goed voor sociale veiligheid op die manier vanuit een soort van van geliberaliseerd denken van alles moet kosten efficiënt en dan kunnen we maar zo goed mogelijk bod neerleggen. Dan krijg je dus dat vertekend beeld. Dus ik ben blij dat mevrouw van gezegd het is dus niet wenselijk dat er dan op diesel gereden worden. Maar het is gelijk lijkt het antwoord op haar eigen eigen vraag. Hoe kan het dan zijn? Dat is een aanbod ligt antwoord op die manier worden de kosten gedrukt. Dus ik denk dat ik begin ik er was mijn vraag inderdaad wel steunen heb horen uitspreken als dat zo is om dit gewoon in die concessie met ns te regelen en dus niet bij marktpartij is. Mevrouw beginnen daartoe bereid en met mij eens mevrouw van ginneken.

[1:11:42] Mijn eerste inzet is om die hogere frequenties voor het noorden gewoon in de concessie te regelen die nu voorligt. Juist vanwege de samenhang met met het hele hoofdrailnet. Ik heb eerder ook al gepleit voor de mogelijkheid van samenloop heb ik in het verleden motie over ingediend. Die staatsssecretaris heeft er iets over geschreven in de concessie. Maar wat mij betreft is dat er abstract. Want dat zou kunnen betekenen dat als de ns zegt ja, wij willen die hoge frequenties niet bieden dat er dan de mogelijkheid gekregen gecreëerd wordt om die aanvullende frequenties wel te laten bieden door marktpartijen, met als doel om de reiziger die hoge frequentie te gaan aanbieden. Maar wat mij betreft nadrukkelijk wel in die volgorde. En nu dan toch benoemd heb dat samenloopt wat beperkt uitgewerkt in de concessie bij deze nog de vraag. De staatssecretaris of ze daar wat concretere en specifiekere kaders en randvoorwaarden voor wil uitwerken in de concessie.

[1:12:37] Interruptie van de heer minus, het woord.

[1:12:40] Ja. Voorzitter dankuwel voorzitter d zesenzestig hecht altijd veel waarde aan regels die vanuit europa worden opgelegd en waar we aan moeten voldoen en dat snap ik ook.

[1:12:49] Tegelijkertijd hebben we vanuit u misschien niet. Ik wel maar waar we hebben regels vanuit europa opgelegd kregen als het gaat om toewijzing van spoorcapaciteit

[1:13:00] en eisen een uitspraak van de acm, de autoriteit consument en markt gepubliceerd. Ik las toevallig vandaag als die uitspraak en daar staat.

[1:13:08] Is heel helder.

[1:13:09] Er is een aanvraag van een andere partij ingediend op het moment dat er geen concessie ligt dan moet prorail op basis van de capaciteit verdeling die aanvraag toewijzen. Dus kan mevrouw van ginneken toelichten waarom zij per se vindt dat die lijnen bij de ns in de concessie moeten terwijl europese regelgeving een uitspraak van de autoriteit consument en markt eigenlijk gewoon zegt joh. Er is een vervoerder heeft een aanvraag ingediend op het moment dat we nog geen concessie hebben, dan moeten worden toegewezen.

[1:13:35] Mevrouw van ginneken,

[1:13:38] Is het gisteren in de technische briefing ook overgegaan en we hebben hier te maken met zoals ik het van prorail begrepen ook wijzigende kaders vanuit europa dat hij prioriteiten in die toewijzing van af. Als ik het me goed herinner. Tweeduizend, zesentwintig, vijfentwintig

[1:13:55] aan de orde is. Kijk.

[1:13:58] Prorail heeft tegelijkertijd ook gezegd dat de samenhang van het hoofdrailnet zo ontzettend belangrijk is om complexiteit te beperken met het oog op goede continue dienstverlening en zo weinig mogelijk verstoring

[1:14:08] reiziger

[1:14:10] en dat is ook een belang wat ik wat ik hier heel erg centraal. Stel dat leidt bij mij toe dat ik zeg doen die verbindingen in de concessie het die samenhang het meest kloppend is, maar de heer minus die verwijzen naar europese regels. De europa heeft ook heel duidelijk gezegd kritisch zijn op de het voornemen van de staatssecretaris. Om deze concessie aan de ns onderhands te gunnen en hoe die juridische regels daaromtrent geduid moeten worden. Dat laat ik toch echt even aan de europese commissie en eventuele rechter die zich daarover uitspreekt. Ik vind niet dat ik was als kamerlid daar iets over moeten gaan,

[1:14:46] Tot slot,

[1:14:47] De zeker. Tot slot, voorzitter, kijk ik we moeten ook allemaal niet op de stoel van de rechter gaan zitten. Maar we kijken wel naar wat onze beheerders zegt de spoorbeheerder en spoorbeheerder zegt dat netwerk is complex en op het moment dat die regels van toepassing worden, heb ik meer capaciteit nodig en wat ik mevrouw van ik niet hoor zeggen is dat we die capaciteit moeten regelen. Ik hoorde die vraag ook niet aan de staatsssecretaris stellen, want als wij met elkaar in hebben gestemd met het vierde spoorwegpakket waarin dit de uitgangspunten zijn, waarvan de acm zegt geen evenwicht doet, want er ligt een concessie. Dan moet ik die toewijzen. Dan kan het toch niet zo zijn dat we dat ook d zesenzestig. Daarmee heeft ingestemd. En u zegt ja ik ga er toch niet mee in. Dus ik laat die lenen liever bij de ns het terwijl er geen concessie ligt en prorail zegt het kan allemaal geregeld worden. Geef mij meer capaciteit. Vindt u ook niet dat we die capaciteit moeten organiseren.

[1:15:33] Mevrouw vergunningen,

[1:15:35] Nou het voorstel dat arriva gedaan heeft voor de noordelijke lijnen. Dat is zoals ik het ervaren voorstel waar ze ook recent nog brieven over hebben gestuurd om die nader toe te lichten. Dus de vraag is of het voorstel onvoldoende concreet is om precies de consequenties in te kunnen schatten van capaciteit en volgens mij ligt de bal bij prorail om te bepalen wat de consequenties zijn en wat wel of niet te combineren is. De heer minas doet nu een aanname over dat het dan niet zou passen in het noorden en dat er dan voorrang aan het een of ander gegeven moet worden. Volgens mij moet dat eerst nog blijken uit analyses van prorail.

[1:16:11] U vervolgt uw betoog en voor de heer crul en minhas. U bent ook door uw interrupties zijn, mevrouw van ginneken worden.

[1:16:18] Ja, voorzitter dan prijsdifferentiatie wat d zesenzestig betreft komt dat er voorlopig niet want eerst moeten de prestaties op het spoor beter maar d zesenzestig is niet principieel tegen hogere prijzen op drukke plekken en momenten, maar stelt daarbij wel heel duidelijke voorwaarden. Ik zei het al. Het aanbod moet echter eerst beter. De meeste reizigers moeten erop vooruitgaan. De automobilist moet hetzelfde worden behandeld. De prijzen moeten transparant en voorspelbaar zijn, en tot slot natuurlijk goede duidelijke werkende waarborgen voor belangrijke beroepen, zoals verpleegkundigen en docenten en als bonus samenhang met het bredere beleid rondom spits mijden. Dus dit is niet iets wat de ns zomaar even solo kan invoeren. Wat d zesenzestig betreft, kan de staatssecretaris toezeggen deze voorwaarden mee te nemen in het afwegingskader dat ze hiervoor nog het opstellen en de vraag is eerder gesteld sluit ik me bij aan welke alternatieven hebben de staatssecretaris en de ns onderzocht bijvoorbeeld verschillende thuiswerkvergoeding per dag in de week of een extra korting. Voorzitter, tot zover de tarieven en kosten en heb ik nog twee vragen als u mij toestaat. Ik zou graag een toezegging willen van de staatssecretaris dat de nsa jaarverslag transparanter maakt. De opbrengsten en lasten tussen en binnen de verschillende bedrijfsonderdelen bijvoorbeeld stations en vervoer straks ook internationaal die zijn erg onduidelijk en d zesenzestig voor hardere toezegging van de staatssecretaris dat de volgende zaken rondom de fiets beter en concrete en afrekenbare er worden vastgelegd, namelijk het gratis vierentwintig uur kunnen stallen in alle fietsenstallingen afspraken over de lasten van stallingen en de uitbreiding hiervan de mogelijkheid om de fiets in de trein mee te nemen, moet beter en ik zou graag een onderzoek naar de kosten van aparte fiets coupes, zoals in duitsland. Dank u. Voorzitter.

[1:18:03] Dank u vriendelijk. U heeft nog een vraag tegoed van meneer alkaya van de sp.

[1:18:07] Voorzitter is wel duidelijk dat een grote meerderheid in de tweede kamer. Zo lijkt het wel tegen die spitsheffing is

[1:18:14] in tegenstelling tot d zesenzestig die zegt nu niet maar in de toekomst zou het kunnen. En ik vraag me af is. Mevrouw van ginneken dan.

[1:18:22] Tegen.

[1:18:23] Het onmogelijk maken in de concessie dat die spitsheffing wordt

[1:18:27] ingevoerd, wil zij die mogelijkheid dus in de concessie.

[1:18:30] Die openlaat, mevrouw van ginneken,

[1:18:34] Excuses te gaan. Voorzitter, kijk, wat heel duidelijk is geworden dat alle briefings is dat het doel van die prijsdifferentiatie is om juist te voorkomen dat de treinkaartjes voor alle reizigers duurder gaan worden. Want als je er niet in slaagt met elkaar om mensen te verleiden uit de of minder in de spits te gaan reizen. Dan zul je meer terreinen moeten treinstellen moeten kopen en misschien ook nog wel meer infrastructuur moeten gaan aanleggen. Dat zijn twee redenen die ervoor gaan zorgen dat op de langere

[1:19:03] mijn

[1:19:04] het treinkaartje in de gehele breedte duurder wordt. Zo heb ik het begrepen gisteren in de briefing en ook uit alle eerdere stukken die ons zijn toegestuurd. Het belang wat d zesenzestig centraal stelt is dat de trein op langere termijn betaalbaar blijft. En als niks doen betekent dat het over de hele linie duurder wordt, vind ik het stom als je zegt eventuele alternatieven die zouden kunnen helpen om dit probleem bij de kop te pakken. Die die wil ik niet meteen het raam uit gooien.

[1:19:33] De heer alkaya vraagt moet het nou wel of niet in deze concessie. Ik denk dat de ns niet zelfstandig dat dat nu in deze concessie niet afgesproken moet worden dat de ns zelfstandig ergens in deze concessie dit zomaar kan gaan invoeren.

[1:19:48] Dat is wat ik heel graag in de concessie opgeschreven wil zien. Dat moet in samenhang in een afspraak of in afstemming met de staatsssecretaris en of we al in de looptijd van deze concessie daaraan toe zijn of dat het iets is voor een volgende dat daar is het wat mij betreft nu nog te vroeg om daarover te oordelen.

[1:20:04] Dankuwel. Kort afsluitend de laatste vraag van de heer.

[1:20:08] Voorstellen als je het openbaar vervoer goedkoper wil maken. Dat hoor ik nu d zesenzestig ook zeggen dan kunnen wij hier als tweede kamer gewoon besluiten om die btw openbaar vervoer te schrappen. Dan wordt het gelijk goedkoper heeft een meerderheid van de partijen, inclusief d zesenzestig al meerdere malen niet voor gekozen.

[1:20:28] Nu hoor ik in alle eerlijkheid. Mevrouw van ginneken gewoon de ns napraten en is

[1:20:34] zij dan bereid om duidelijkheid te geven als die randvoorwaarden waar hij het over heeft

[1:20:39] er nu niet zijn.

[1:20:40] Dan kunnen we dus ook niet nu besluiten om het in de komende concessieperiode dan mogelijk te maken. Dus we moeten we een concessie onmogelijk maken of wil zijn met alle mitsen en maren die dan opgenomen moeten worden. Toch een ingewikkelde constructie verzinnen waarbij het toch mogelijk wordt in de komende.

[1:20:56] Is sgp, mevrouw van ginneken.

[1:20:58] Nou ik heb in de twee dingen het goedkoper maken van de trein kun je op deze manier met het idee van die tariefdifferentiatie. Dat zou daaraan kunnen bijdragen. In ons verkiezingsprogramma hebben ook heel nadrukkelijk gepleit voor een klimaat ticket naar duits voorbeeld wat er ook voor heel veel mensen de trein behoorlijk veel betaalbaarder maakt

[1:21:22] ten aanzien van die voorwaarden. Ja ik heb net in mijn op zo'n opsomming ook genoemd dat de automobilist hetzelfde moeten worden behandeld, dus ook eigenlijk om te voorkomen dat ik stel dat er gisteren een vraag over de technische briefing dat je met hogere prijzen op bepaalde trajecten in de spits in de trein mensen de auto injaagt. Kijk als je dit in samenhang doet met als doel om de bestaande infrastructuur beter te benutten, met als doel om de vraag in de spits af te vlakken en een beetje te bespreken te verspreiden. Ik denk dat je dan enerzijds verstandig met belastinggeld omgaat en anderzijds ook tariefstijging van het openbaar vervoer die de reiziger direct in de portemonnee treffen dat je die ook beperkt.

[1:22:07] Dankuwel.

[1:22:09] Daarmee is uw eerste termijn mevrouw vergeet afgerond. Dan geef ik met veel plezier. Het woord aan de heer madlener als laatste spreken namens de kant van de kamer spreekt voor de partij voor de vrijheid.

[1:22:19] Dat het woord dankuwel. Voorzitter, want in vrijheid zit in de naam van mijn partij en vrijheid is voor ons uiterst belangrijk en mobiliteit zorgt voor die vrijheid gewoon je vrij kunnen bewegen er gewoon naar toe gaan betaalbaar is voor ons uiterst belangrijk of het nou met de auto of de trein.

[1:22:36] Dat maakt ons niets uit. Die die keuze is aan jou en wij willen dan ook af van die eeuwige ideologische discussie de auto uit de trein in. Dat hoeft van ons helemaal niet. Zowel de auto als de trein zijn. Beide belangrijk moeten allebei betaalbaar zijn

[1:22:51] en voorstellen daar past een spits tarieven een spitsheffing.

[1:22:55] Niet bij.

[1:22:56] Net als bij rekening rijden daar niet bij past past ook in de trein er niet bij wat ons betreft.

[1:23:01] We hebben het hier over maximaal twee euro vijftig in de ochtendspits

[1:23:05] en dat betekent een honderd euro per maand voor mensen die elke dag in de spits moeten reizen. Dat is voor ons echt onacceptabel. Dus ook. Wij zijn tegen die heffing. Het kabinet vond het kennelijk een goed idee om om die heffing mogelijk te maken. Wij vinden het onacceptabel. Dus ik zie ook een grote kamermeerderheid om dat niet te doen.

[1:23:26] De is heeft zich helemaal op op ingesteld lijkt het dus ik ben benieuwd wat er nu gaat

[1:23:30] gebeuren

[1:23:33] dan wat ook opviel voorzitter, is dat

[1:23:39] wat de pvv liever ziet u om het betaalbaar te houden is de btw op de ov-kaart afschaffen. Dat kost drie tot vierhonderd miljoen per jaar. Dat zou wat ons betreft een beter idee zijn

[1:23:50] en wat natuurlijk moet gebeuren is de schijnt die spits is maar twee dagen per week hebben we gisteren gehoord op dinsdag en donderdag dan alleen dan is het echt druk in de trein op vrijdag rijdt ie bijna leeg is een soort weekend dacht ik ben er ook van geschrokken trouwens hoe dat hoeveel lege treinen rijden. Maar het gaat maar om twee dagen en is nou niet mogelijk om met de studenten of

[1:24:12] met andere met met bedrijven met overheden afspraken te maken zeggen laten we nou eens wat minder die daar in de spits gaan. Dat moet toch niet zo. Laten we dat.

[1:24:21] We proberen.

[1:24:23] Dat lijkt me een veel betere weg en verder vinden wij dat de ns gewoon die spits moet faciliteren. Dan moeten ze maar extra hun best doen en misschien moeten ze de eerste klasse wel afschaffen op die twee dagen dat er wat meer mensen een zitplaats hebben in de tweede klasse bijvoorbeeld. Ik noem maar iets. Het gaat erom wees creatief doe je best en is maar geniet mensen de trein uit pesten met honderd euro per maand

[1:24:46] dan voorzitter het hele systeem van een concessie en met

[1:24:50] afspraken en doelen. Het is een moeilijk systeem voor ons. Wij hebben liever sturing zoals dat dat de ns weer samen met een bedrijf wordt een staatsbedrijven nu ook is aangestuurd door een staatssecretaris die er ook bovenop kan zitten. Maar nu zien we elke keer de status krijgen met lege handen. Vorig jaar werden er boetes uitgedeeld aan de nes.

[1:25:12] Maar die kon niet geïnd worden want dat zou ten koste gaan van de bedrijfsvoering. Logisch. Dus het is een totale tandeloze tijger boetes en afspraken. De ene het enige wat in mijn ogen in dit deze systematiek zou kunnen werken is dat die boetes betaald worden door de directie en ik snap dus niet waarom hoe het kan dat de directie van de ns totaal niet aangesproken kan worden in hun salarissen als ze hun afspraken niet nakomen. Voor ons is de ns een staatsbedrijf zou ten eerste moeten voldoen aan de wet topinkomens dus gewoon de balkenende norm zou moeten gelden voor de top van de ns en maakt er een prestatiebeloning van als het niet goed doen. Dan gaat het ten koste van de van de salarissen van de directie niet van de passagiers. Dat lijkt me de juiste weg kan de staatssecretaris toezeggen dat ze dit in deze concessie al gaat regelen

[1:25:59] of anders haar collega's kaag vragen om het te regelen, maar het moet geregeld worden. Want zou kunnen we niet doorgaan. Voorzitter

[1:26:06] dan die negen jaar van die concessie. Het geeft een moeilijk gevoel. Enerzijds wil je aansturing. Je wil. De kamer wil altijd meebesturen eigenlijk. Maar anderzijds wordt er negen jaar lang een een monopolie weggegeven kan die negen jaar niet tot korter is. Mijn vraag is niet is niet kunnen we niet halveren naar naar vier of vijf jaar. Dat is lang zat de ns die heeft al die treinstel al die rijdt er gewoon door. Dus

[1:26:30] negen jaar is gewoon erg lang dan we willen meer aansturing dus ook op tarief niveau ook op lijn niveau en vooral wat we heel erg missen is de veiligheid.

[1:26:42] De veiligheid. De kaap is voor veiligheid vinden we absoluut onder de maat en ik wil even herinneren dat het aantal meldingen van agressie tussen reizigers hoeven grootste kans dat je als reiziger te maken heeft met agressie is gestegen van bijna drieduizend incidenten in tweeduizend, eenentwintig naar tweeëndertig, honderd incidenten ongeveer in tweeduizend, tweeëntwintig stad stijgt. Het wordt steeds onveiliger. Een die veiligheid vinden wij uiterst belangrijk en we willen de ns is verantwoordelijk als eerste voor die veiligheid en daar moeten we echt strakkere afspraken over maken. Dat vinden wij volstrekt onvoldoende.

[1:27:15] En dan zal ik anders ook een motie voor indienen. En als laatste voorzitter. Ja die treinen die rijden grotendeels leeg hebben we gisteren gehoord. Zeventig procent is leeg. Dertig procent gemiddeld maar bezet.

[1:27:27] Dus zonder nu zijn er een aantal partijen die een soort klimaat ticket hebben bedacht naar duits voorbeeld een klimaat ticket hoeven wij niet. We kunnen ook een ander ticket noemen, maar het is zonde om die lege stoelen onbenut te laten. Dus een maand een betaalbare maand tarief voor mensen in de daluren. Om die terrein wat volk te maken, lijkt ons een heel goed sociaal idee wat voor ons niet met klimaat te maken heeft. Maar gewoon met gezond verstand zonder om lege stoelen te rijden. Kan de staatssecretaris daarnaar kijken of daar een voorstel voor doen. Dank u.

[1:27:58] Dankuwel meneer madlener. Ik zag nog een vraag van mevrouw.

[1:28:01] Ik hoor ik begrijp de heer madlener zijn inbreng niet helemaal want hij spreekt zich uit tegen de lage bezettingsgraad. Er zijn zo veel lege stoelen in de trein. Tegelijkertijd heb ik ook horen zeggen dat hij vond dat de ns beter haar best moet doen om mensen gewoon in de spits te vervoeren en desnoods maar meer treinstellen kopen. Maar dat is dat dat zou dan toch weer leiden tot extra treinstellen die de rest van de dag niks staan te doen op een rangeerterrein of anders met lege stoelen rondgereden worden daar madlener zijn standpunt verduidelijken.

[1:28:33] De heer madlener,

[1:28:34] Ik vind ten eerste dat de mensen en de werkgevers en scholen zelf moeten bepalen wanneer zij beginnen niet dat de ns ons de gaat jagen. Want als je dat met hogere tarieven gaan doen dan weet je welke mensen als eerste moeten afhaken. Dat zijn de mensen met de laagste inkomens vinden niet sociaal fonds mobiliteit. Ten eerste levensbehoeften, wat voor iedereen acceptabel betaalbaar moet zijn. Dus wij willen niet die weg op ook niet met rekening rijden in de auto. Het is een eerste levensbehoefte mobiliteit moet voor iedereen betaalbaar zijn als er dan capaciteit. Overigens. Dat snap ik want niet heel de dag is het even druk. Doe dan je best om die lege stoelen te verkopen.

[1:29:09] Dus het idee van een ticket wat waarbij mensen

[1:29:13] betaalbaar kunnen reizen, waardoor er meer mensen in de trein komen. Lijkt me een heel goed idee en uw partij wil een klimaat ticket wat erop lijkt. Volgens mij de pvda wil ook over gehoord. Ik wil me daarbij aansluiten. Het lijkt mij geen gekke weg om al die lege stoelen die elke dag rondgereden worden tot meer te bezetten. Dus de daluren betaalbaar. Ik kan me voorstellen verouderen, bijvoorbeeld het heel aantrekkelijk is om wat vaker een rijtje te maken of of jonge mensen maakt niet uit wie ik vind het een goed idee en ik ik hoop dat u daar ook. U bent er volgens mij ook voor.

[1:29:43] Ik zie instemmend geknikt bij mevrouw. Vergeet meneer madeleine, u heeft een steunen op dat punt. Volgens mij. Dat is mooi, want daarmee kunnen we de eerste termijn van de zijde van de kamer afronden. Ik had leven met de staatssecretaris gesproken heeft minimaal een half uur nodig om uw van uw antwoorden te voorzien. Ik stel voor dat we gelijk de dinerpauze aan vastknopen. Het is nu goed kijken. Vijf over zes. Dus dan zou betekenen dat we zo rond tien voor half acht dit debat vervolgen met de eerste termijn van de zijde. Dan hebben we een half uur voor het beantwoorden van de vragen.

[1:30:17] Drie kwartier dinerpauze.

[1:30:22] Toch hecht ik samenleving gaan dat op die manier doen. Kijk dankuwel meneer krol. Ik zie graag terug om die acht. En.

[1:30:31] De vergadering bij deze geschorst,