Inburgering en integratie

[0:00:03] Goedemiddag. Allemaal. Ik open hierbij de vergadering van de vaste commissie voor sociale zaken en werkgelegenheid aan de orde, het commissiedebat over inburgering en integratie. Ik heet de minister van sociale zaken en werkgelegenheid, evenals de ondersteuning van harte welkom. Inmiddels zie ik drie kamerleden van de verschillende politieke partijen aanwezig hier in de zaal

[0:00:23] vier koerdische correctie. Direct de heer van baarle van de fractie denkt mevrouw palland namens het cda, de heer warmerdam namens d zesenzestig en mevrouw kathmann namens de pvda misschien

[0:00:36] voor groenlinks.

[0:00:38] Ja dat is het geval. Beconcurreren vandaag wanneer het gaat om de uitzending met ajax feyenoord. Dus ik wens de kamerleden heel veel succes. De kijkers op de publieke tribune een waardig debat. We hebben spreektijden afgesproken van vijf minuut per fractie

[0:00:55] en ik stel voor dat we onderling.

[0:00:59] We hebben eigenlijk weinig kamerleden. Dus ik stel voor om dat niet te beperken, mits het natuurlijk teveel wordt

[0:01:07] mevrouw becker is ook aangesloten namens de fractie van de vvd, de heer van baarle m punt van orde.

[0:01:12] Voorzitter, is het mogelijk dat we de kamer wel af laten gaan als feyenoord scoort.

[0:01:20] In ieder geval u kunt live scores zal aanzetten. Kan u ook een seintje geven, maar ik zou graag het woord willen geven aan de heer van baarle naam is denk.

[0:01:30] Voorzitter, de nederlandse overheid gedroeg en gedraagt zichzelf misdadig in de richting van nederlandse moslims.

[0:01:38] Dat is de enige conclusie die we kunnen trekken.

[0:01:41] Jarenlang heeft de overheid aangestuurd op illegale spionage van de nederlandse moslimgemeenschap

[0:01:47] met geld van de overheid zijn de rechten van moslims geschonden.

[0:01:50] Er is een bureau ingezet om moslims in het geheim te volgen.

[0:01:55] De nctv heeft illegaal moslims bespioneerd

[0:01:58] en ook het ministerie van deze minister de minister van sociale zaken heeft illegaal gegevens verzameld over nederlandse moslims en deze gegevens die de overheid heeft verzameld zijn ook nog eens gedeeld.

[0:02:11] De reactie van de regering hierop is onacceptabel.

[0:02:15] Als we op een dergelijke grote schaal de rechten van moslims geschonden worden. Dan verwacht je op z'n minst oprechte excuses. Waarom zijn die excuses niet aangeboden.

[0:02:26] Waarom een slappe pro forma reactie waarin het illegaal bespioneren van moslims slechts wordt betreurd

[0:02:32] anderhalf miljoen mensen in nederland.

[0:02:34] Daarvan zijn de rechten geschonden en dan een slappe reactie. We betreuren dit.

[0:02:40] Ik begrijp er ook niks van dat we in de brief niks lezen over gevolgen voor de mensen die dit hebben gedaan,

[0:02:46] blijft dit straffeloos vraag kan de minister wordt de aangifte gedaan tegen de mensen die de rechten van moslims hebben geschonden.

[0:02:52] Waarom lees ik niets over een schadevergoeding is de minister het met denken eens dat mensen die het slachtoffer zijn van deze illegale spionage een schadevergoeding moeten krijgen.

[0:03:02] Daarnaast ging deze minister op een totaal verkeerde manier om met de afhandeling.

[0:03:06] Zij willen de betrokken mensen de slachtoffers niet persoonlijk informeren dat hun rechten zijn geschonden, omdat ik, citeer dit praktisch niet haalbaar zou zijn.

[0:03:16] Dus natuurlijk totaal de omgekeerde wereld. Het was praktisch wel haalbaar om mensen te bespioneren. Maar het zo praktisch niet haalbaar zijn om mensen daarvan op de hoogte te stellen.

[0:03:25] Hoe is deze minister aanvankelijk tot deze schokkende werkwijze gekomen.

[0:03:30] Waarom was een reprimande van de autoriteit persoonsgegevens nodig om mensen toch te gaan informeren.

[0:03:35] En hoe gaat de minister de mensen proactief informeren?

[0:03:39] Voorzitter, de illegale spionage praktijken komen niet uit de lucht vallen. Ze zijn het gevolg van een jarenlang klimaat waarin wordt moslims worden gecriminaliseerd en gedemoniseerd.

[0:03:49] De ambtenaren geven het zelf toe in het perron onderzoek

[0:03:52] waar je bekeken moslims voor ingenomen en eenzijdig vanuit veiligheid.

[0:03:57] Ik wil daarom aan de minister vragen om te erkennen dat het hier gewoon gaat om geïnstitutionaliseerde islamofobie

[0:04:04] en naast het erkennen daarvan. Wat gaat zij doen om dit geïnstitutionaliseerde monster te slopen

[0:04:10] en ik wil tegen de kamer zeggen en met name tegen mevrouw becker van de vvd en de heer de graaf van de pvv die er nu helaas niet eens

[0:04:19] met uw jarenlange politieke klopjacht op de nederlandse moslimgemeenschap en de haat die u heeft gezaaid. Heeft u deze schending van de rechten van moslims geoogst

[0:04:28] en ik vind dat met name deze kamerleden zich daar kapot moeten schamen.

[0:04:33] Voorzitter, gemeente de nctv. Het ministerie van szw allemaal bespioneerde ze illegaal moslims en deel tussen deze gegevens ook. Ze deelde deze gegevens met de politie met ministeries met gemeente. Hoe kunnen nederlandse moslims mogen erop vertrouwen dat hun gegevens niet nog ergens rondslingeren. Wie kan uitsluiten dat deze spionage en de zwarte lijsten niet nog gevolgen hebben,

[0:04:55] kan men er nog door staande gehouden worden? Heeft het gevolgen voor hoe je wordt benaderd door gemeente is het gedeeld met de belastingdienst heeft het invloed op je belastingaangifte. Dit web van spionage moet breed onderzocht en afgebroken worden, hebben we wel op de korrel, met wie deze informatie allemaal is gedeeld.

[0:05:13] Mijn vraag aan de minister is of zij bereid is om dit extern te laten onderzoeken. Voorzitter, tot slot, bij de stukken zit ook de monitoren integratie zoals dat heet in jargon

[0:05:25] en deze minister heeft op verzoek van denk erkend

[0:05:28] dat de tijd van integratie voor mensen die hier geboren zijn voorbij moet zijn

[0:05:33] en ik zou dan ook aan de minister willen vragen of het de intentie is dat dit de laatste keer is dat we in deze vorm zo'n motie monitoren integratie hebben gezien en mensen weer langs de meetlat gelegd worden voordat, zoals onderdeel van de samenleving gezien worden. Dankuwel. Voorzitter.

[0:05:48] Dankuwel meneer van baarle. En ik had het beloofd. Ik zal zijn gegeven. Feyenoord staat inmiddels

[0:05:52] de

[0:05:56] mevrouw palland.

[0:05:58] Ik even blij dat de regio zwolle kon

[0:06:01] ik had me neutraal opstellen hier. Voorzitter, twee onderwerpen die ik vandaag naar voren wil brengen als eerste de wet inburgering en als specifiek nog de onderwijs route daarbinnen

[0:06:11] en als tweede de brief van de minister over het herstel van vertrouwen met islamitische gemeenschap als eerste die onderwijs groeten.

[0:06:18] Ik ben natuurlijk blij verheugd met de extra middelen voor de onderwijs route en dat is gelukt in samenspraak met ministerie van ocw en ook langjarig

[0:06:26] en dat ook nog onder verwijzing naar de motie palland uit november tweeduizend, eenentwintig. Maar voorzitter, toch nog een vraag hierover want er resteren nog wel een aantal zorgen hierover in het veld.

[0:06:36] Er is zes miljoen euro vrijgemaakt en dat budget voor mbo-instellingen wordt daar wordt daarvoor gekort bij bij ocw en dat geld gaat naar gemeentes bedoeld voor taalonderwijs. En dat bedrag van zes miljoen is gebaseerd op een gemiddeld traject prijs op basis van het prijspeil van twee jaar geleden en daar begint het misschien wel iets te knellen en alleen al de cao mbo zorgt voor een kostenstijging die onderwijs trajecten die worden aanbesteed en dat tekort mag niet worden getekend gedekt met roc geld. Gemeenten zouden zelf geld kunnen bijleggen. Maar dat lijkt ook niet reëel. Gelet op de financiële positie van gemeenten blijft over dat onderwijs trajecten wellicht alleen nog naar private aanbieders gaan omdat roc is niet onder de reële marktprijs kunnen inschrijven.

[0:07:20] Geld dat we nu bij het publieke onderwijs vandaan halen zou dan naar private partijen gaan

[0:07:25] zouden niet moeten worden gekozen voor een publieke onderwijs route. Nederlandse taal is immers toch ook een publieke taak. Kan de minister daar eens op reflecteren. Wat zou de voor en nadelen daarvan kunnen zijn?

[0:07:36] Voorzitter, dan het tweede onderwerp, het herstel van vertrouwen.

[0:07:40] Voorzitter, mijn collega's, mustafa amhaouch en ik gaan af en toe samen op pad ik als gereformeerde uit kampen en hij als moslim uit limburg samen op bezoek bij verschillende geloofsgemeenschappen.

[0:07:52] Om te spreken wat dat betekent je levensovertuiging voor jou persoonlijk, maar ook voor de gemeenschap en ook nog breder voor de samenleving in de buurt in de wijk

[0:08:01] en we doen dat onder de noemer geloven om te delen welke waarde kunnen we delen en er is vaak meer dan ons bindt dan dat ons verdeelt maar onbekend maakt onbemind en dat ervaren vele nederlanders dagelijks onder andere door discriminatie.

[0:08:14] Ik was onder de indruk van de brief van de minister die we ontvingen op achttien september.

[0:08:18] Pijnlijk,

[0:08:19] Maar ook goed om te lezen.

[0:08:21] Ik denk dat de minister en eerlijke schets geeft van fouten die zijn gemaakt. Geschaad vertrouwen bij de islamitische gemeenschap van vooronderstellingen foute keuzes uit het verleden en de impact die dat heeft op mensen in hun dagelijks leven die de effecten van polarisatie en discriminatie ervaren.

[0:08:37] Goed dat een reflectie sessies hebben plaatsgevonden en tal van acties zijn ondernomen en ook een vervolg krijgen hun eerste vraag daarbij getriggerd door de bijdrage van mijn buurman. Er is een route aangegeven voor de hoe om te gaan met die gegevens die zijn gewisseld. Dat kan niet zomaar gediend worden. Zal ik maar zeggen is de route die daarvoor nu is bedacht is dat ook in samenspraak gebeurt met de verschillende moslimorganisaties.

[0:09:03] De centrale fout is denk ik dat we of de overheid hele gemeenschappen niet betrekken daar niet mee in gesprek gaan over eventuele zorgen die er terechtkunnen of zouden kunnen zijn.

[0:09:12] Onderzoek van het scp scp naar ervaren discriminatie laat zien dat vijfenvijftig procent van de nederlandse moslims op alledaagse basis discriminatie, ervaart

[0:09:21] en een deel ervaart ook structurele discriminatie, bijvoorbeeld door banken.

[0:09:24] Opvallend vond ik in de brief.

[0:09:27] Onderzoekers van perron veertien beschrijven dat sommige ambtenaren aangaven dat zij de verschillende gemeenschappen onvoldoende kende en deze groepen te veel benaderen vanuit een veiligheidsperspectief nogmaals onbekend maakt onbemind

[0:09:39] op sommige plekken in het overheidsapparaat tussen handelingsverlegenheid. Dit geeft aanleiding om ook als overheid samen met de gemeenschap hieraan te werken.

[0:09:46] We hebben elkaar op bepaalde momenten onvoldoende weten te vinden, schetst de minister het structureel investeren in sterke netwerken binnen verschillende gemeenschappen maakt het mogelijk om ook in moeilijke tijden met complexe vraagstukken in verbinding te blijven en daar ben ik het zeer mee eens en de overheid moet daarbij open en transparant handelen

[0:10:02] en ook is van belang dat kritische geluiden van ambtenaren, maatschappelijke organisaties en burgers over het handelen van de overheid tijdig gehoord en serieus worden genomen. Ook daar ben ik het uiteraard mee eens. Maar mijn vraag is hoe gaan we dit concretiseren

[0:10:15] in oplossing? Drie wordt geschetst samen. We gaan samenwerking aan op basis van de sociaal maatschappelijke agenda.

[0:10:21] Dat klinkt prachtig, maar kan de minister dat toelichten. Want wat willen we hier precies

[0:10:26] en het is mooi dat szw gemeenten ondersteunt of veel ondersteunen bij het opbouwen en onderhouden van hernieuwde relaties met lokale organisaties

[0:10:33] ook dat is mooi, maar is er voldoende kennis voor

[0:10:37] james kennedy pleiten niet zolang geleden nog voor een staatscommissie scheiding kerk en staat want de religieuze geletterdheid ook binnen de overheidsinstellingen is niet zo groot en dat is onder andere beschreven in dit boek gescheiden partners die opzich constateert dat de verbinding tussen de overheid en religieuze instellingen goed is al decennialang, maar er is wel werk aan de winkel.

[0:10:57] Ik hoop dat we hier echt werk van gaan maken. Structureel de verbinding zoeken bruggen slaan. Juist als het misschien spannend of juist moeilijk is,

[0:11:06] Dankuwel, mevrouw palland. De heer warmerdam d zesenzestig.

[0:11:09] Dank voorzitter en ik ben hier vandaag voor het eerst want ik ben hier als vervanger van mijn collega's. Anne marijke podt.

[0:11:15] Voorzitter, hoe komen we af van ons systeem van wantrouwen en gaan we als overheid werken vanuit menselijk vertrouwen

[0:11:23] tijdens het debat over de participatiewet heb ik benadrukt hoe belangrijk ik het vind dat de overheid mensen met vertrouwen behandeld vanuit een positief mensbeeld

[0:11:32] of het nu gaat over mensen in de bijstand of mensen die inburgeren. Want hoe kunnen wij mensen in nederland om vertrouwen vragen als de overheid zelf wantrouwt

[0:11:42] inburgeraars worden in de nieuwe inburgeringswet geconfronteerd met een indrukwekkend sanctiebeleid in de nieuwe wet zijn, maar liefst negen momenten waarop inburgeraars beboet kunnen worden.

[0:11:52] Dit, terwijl het merendeel van de inburgeraars zeer gemotiveerd is om een nieuwe taal te leren en te slagen voor het inburgeringsexamen

[0:11:59] inburgeraars en uiteindelijk onze hele samenleving zijn de dupe van dit wantrouwen waar in tweeduizend negentien onder de oude wet nog vierendertig, honderd inburgeraars een boete opgelegd gekregen heeft het nieuwe sanctiebeleid tot een hoogtepunt geleid, waarbij het aantal vorig jaar explodeerde tot meer dan vijf duizend boetes.

[0:12:18] Het centrum voor migratierecht van de radboud universiteit maakte al eerder vergelijking met migranten en betrokkenen van de toeslagenaffaire.

[0:12:25] Zo gaat het veelal om mensen met een laag inkomen die weinig toegang hebben tot rechtsbijstand en die geen nederlandse nationaliteit hebben.

[0:12:33] Wat doet het met de relatie tussen overheid en burgers wanneer boetes en sancties gesprekken. Het eerste contact zijn,

[0:12:40] denkt de minister dat het uitdelen van duizenden boetes effectief is om mensen te motiveren

[0:12:45] en is zij het met d zesenzestig eens dat deze aanpak en onderliggende visie afwijken van de in deze kamer breed gedragen aanpassingen die we doorgaan voeren op het terrein van onder andere de participatiewet.

[0:12:56] Er vindt ze ook dat negen sanctie momenten van het inburgeringstraject een soort hindernisbaan maken waarin de meest kwetsbare het meest vatbaar zijn om te struikelen

[0:13:06] wat d zesenzestig betreft kijken we altijd eerst of er sprake is van verwijtbaar handelen voordat we overgaan tot beboeten.

[0:13:14] De minister spreekt van een gesprek met duo en alternatieve mogelijkheden. Om achterstanden weg te werken,

[0:13:19] kunnen wij erop rekenen dat het doel van de aanpak van de minister is om na te gaan waarom de achterstanden. Er zijn en om boetes te vermijden.

[0:13:28] Voorzitter, een andere groep waar d zesenzestig zich zorgen over maakt zijn gezinsmigranten. Zij moeten hun inburgering zelf organiseren en betalen en het is een groep die ontzettend divers is en waarvan ook een deel zeer kwetsbaar kan zijn.

[0:13:41] Denk bijvoorbeeld aan partners van nederlanders die ook een migratieachtergrond hebben. Een deel van deze veelal vrouwen komt in een financieel moeilijke situatie terecht, waarbij een netwerk ontbreekt waarop zij terug kunnen vallen.

[0:13:52] Ik betreur ik zeer dat er besloten is om de groep gezinsmigranten die onder de wet uit tweeduizend dertien valt geen extra begeleiding te bieden. Ik vrees dat een groep hier daar door echt uit beeld raakt en ik wil niet dat we over twintig jaar terugkijken en dan tot de conclusie komen dat we deze groep tekort hebben gedaan,

[0:14:09] met alle begrip voor het harde werk dat gemeente doen

[0:14:13] hoop ik toch dat we kunnen zoeken naar wat we wel voor deze gezinsmigranten kunnen betekenen. Graag een reactie van de minister

[0:14:20] toch nog een ander punt over inburgeraars die onder de oude regelgeving vallen bij vijfentachtig procent van de gemeente. Lukt het om tijdig inburgeraars die tegen het einde van hun inburgering schelden aanlopen te signaleren en te helpen, zodat zij alsnog in staat worden gesteld om op tijd te trajecten af te ronden.

[0:14:35] Welke handvatten heeft de minister, maar ook die laatste vijftien gemeenten zover te krijgen die vijftien procent gemeente zover te krijgen.

[0:14:42] Voorzitter, dan over immers

[0:14:45] in de steden of the union gaf president van de europese commissie van der leij en aan dat de richtlijn waarmee je ontheemden in de eu verblijven met nog een jaar wordt verlengd. Ontheemden. Die zullen langer en wellicht zelfs permanent in nederland blijven migratie experts die bevestigen dit en de minister van szw laat die wetenschap leidend zijn bij haar aanpak.

[0:15:03] Zo heeft zijn vijftig miljoen beschikbaar gesteld voor taallessen voor energie die nederlands willen leren en dat is top. Maar er is meer nodig

[0:15:11] al vaker heeft mijn partij opgeroepen om oekraïeners mogelijkheden te bieden om een start te maken met het volgen van lessen die zij mochten ze besluiten om in nederland te blijven. Ook moeten volgen als ze gaan inburgering.

[0:15:22] Ik wil daarom het demissionaire kabinet dat ze met een aanpak komt en met een budget en een tijdspad

[0:15:29] waarmee een nieuw kabinet direct aan de slag kan. Dat ziet op een stapsgewijze inburgering van oekraïne in nederland. Graag een reactie.

[0:15:37] Voorzitter, tot slot

[0:15:38] het kunnen afstaan van een ongewenste tweede nationaliteit had sommige nederlanders dagelijks bezig. Ik vraag de minister om zich ook in demissionaire status hiervoor te blijven inzetten en aan te geven op welke termijn bij nieuwe stappen kunnen verwachten.

[0:15:51] Nogmaals van een systeem van wantrouwen naar menselijk vertrouwen.

[0:15:55] Dat moet de basis zijn van het handelen van de overheid ook voor mensen die inburgeren dankuwel.

[0:16:02] De heer van baarle,

[0:16:05] Ja. Voorzitter dankuwel. Ik hoorde mevrouw palland net uitgaan uitgebreid ingaan op de brief. Die is gestuurd over herstel van vertrouwen met de nederlandse moslimgemeenschap heb ik vroeg me af of d zesenzestig. De heer warmerdam daar nader op in kan gaan, vindt

[0:16:22] de heer warmerdam. De reactie die de minister heeft gegeven in die brief acceptabel of vindt de heer warmerdam. Net zoals denk dat de minister excuses moet maken dat er een schadevergoeding moet komen voor de mensen dat de mensen op een betere manier geïnformeerd moeten worden dan nu het voorstel is wat is de positie van d zesenzestig.

[0:16:42] De heer warmerdam,

[0:16:44] Dank, voorzitter en dank ook aan het lid van baarle voor die vraag. Volgens mij vindt denk ons aan aan zijn zijde als het om dit onderwerp gaat. Dat is ook waarom we samen die kamervragen ingediend.

[0:16:55] Volgens mij hebben nog geen antwoord gehad op die schriftelijke vragen hebben net ik heb ze nog niet gezien. Ik weet niet of excuses of wat dan op dit moment het meest voor de hand ligt. Ik luister graag naar wat het antwoord zou gaat zijn van van de minister en van daaruit verder kijken wat er eventueel nodig is dat herstel van vertrouwen. Dat moet er zeker komen en of dat dan met excuses gaat of wat de beste manier voor is, dat wil ik zou graag in eerste instantie van de minister.

[0:17:22] De heer van baarle,

[0:17:23] Ja voorzitter, ik begrijp dat aan de andere kant begrijp ik het ook weer niet.

[0:17:28] Er is op een onwettige manier informatie verzameld

[0:17:31] over nederlanders op basis van het geloof van de nederlanders zijn rechten geschonden.

[0:17:37] Wat mij betreft grondrechten, maar ook privacyrechten,

[0:17:40] de morele positie van de heer warmerdam namens d zesenzestig. Voordat de minister antwoord heeft gegeven, ben ik benieuwd naar.

[0:17:48] Vindt u dat er in zo'n geval excuses moet komen van de nederlandse regering van wat ze hebben aangericht.

[0:17:54] Heer warmerdam,

[0:17:56] Dank. Voorzitter, volgens mij vinden wij elkaar hier echter. We hebben niet voor niets samen die schriftelijke vragen hierover ingediend omdat wij ons beiden heel druk maakt over wat er misgegaan. Ik vind alleen te vroeg omdat ik nog niet te antwoorden van de minister heb gehoord. Ik heb ook nog niet het antwoord op de schriftelijke vragen gelezen om te zeggen wat dan. De juiste consequentie is of dat een formeel excuses moet zijn of of een erkenning voor wat er is gebeurd. Ik wil graag eerst de eerste termijn van de minister afwachten, maar het morele oordeel als je daarnaar zoekt. Ja, er is iets flink mis gegaan en er moet iets hersteld worden in dat vertrouwen.

[0:18:30] Dan meneer warm dan het woord aan mevrouw kathmann pvda mede namens groenlinks.

[0:18:35] Dank. Voorzitter, er moet me wel iets aan mijn hart, want ik vind het wel een vreemd figuur

[0:18:40] dat we in een debat over inburgering en integratie spreken over institutioneel, racisme jegens moslimgemeenschappen.

[0:18:47] En ik hoop.

[0:18:48] Ik gelijk heb als ik zeg dat dat alleen maar komt omdat dit de eerste mogelijkheid was om hier zo snel mogelijk met de minister over te spreken. Dus ik denk dat het verder niet de bedoeling is geweest om zoiets uit te stralen. Maar daardoor vind ik wel dat het extra. Helaas is dat debat aanvraag die door denk is gedaan. Niet gehonoreerd is omdat je daarmee eigenlijk één miljoen nederlandse moslims vraagt zich echt af waarom we dit tijdens dit debat moeten we spreken, want als ik het gedrag van sommige huwelijken heb gezien, hadden we dat misschien beter dan bij inburgering en integratie kunnen doen.

[0:19:20] Maar dat wilde ik even gezegd hebben. Ik denk dat over het traject wat nu is ingezet dat de heer van baarle van denk daar voldoende over gevraagd heeft van wat we eigenlijk daar bovenop of anders zouden kunnen doen. Ik heb nog wel een vraag over de ingeslagen weg door de minister. Ik moet ook wel zeggen dat ik vind dat er open en transparant is gecommuniceerd over de kwalijke heden.

[0:19:44] Ik denk dat dat wel een eerste weg is naar een bepaalde vorm van herstel van vertrouwen. Maar ik maak me wel zorgen of dat nog mogelijk is, omdat in de brief. Ook wordt aangegeven dat toen de sessies werden georganiseerd en

[0:19:58] mensen uit moslimgemeenschappen zijn uitgenodigd om daaraan deel te nemen.

[0:20:02] Daar werd aangegeven dat een aanzienlijk deel de uitnodiging heeft afgeslagen en ik zou eigenlijk wel van de minister willen weten hoe groot dat aanzienlijke deel is en hoe de minister denkt als mensen de tijd hebben tot eenendertig maart om te achterhalen of hun gegevens op een zeer kwalijke manier zijn verwerkt, of we dan wel voldoende in staat zijn om de juiste mensen te bereiken dat ze die mogelijkheid hebben. Want als men het niet eens zijn aangeschoven aan de tafel. Hoe gaan we dit dan op een adequate manier doen dan over inburgeren en integreren.

[0:20:38] Ik vind het belangrijk ook om de gezegd hebben dat dat echt gaat over relaties met elkaar aangaan.

[0:20:43] De relaties in de basis wederkerig en eigenlijk mis ik die onderligger in het nederlandse inburgering en integratiebeleid, want het gaat allemaal over wat inburgeraars wel of niet zouden mogen of moeten op welk moment en waar hun recht te beginnen en eindigen

[0:20:58] waardoor een goede start maken te laat niet of nauwelijks van de grond komt en we zien eigenlijk ook dat heel lang financiële uitdagingen eigenlijk voort duren.

[0:21:10] Daarom ook een aantal vragen, bijvoorbeeld over die vierentwintig weken eisen en ik weet dat iedereen u denkt hij verklaren hier dingen controversieel of niet. Controversieel. Maar daar zit nou juist de angel. Want er liggen gewoon rechterlijke uitspraken. We hebben hier iets niet controversieel verklaard. Dat betekent nu dat een overheid waarschijnlijk uitspraken van de rechtbank niet gaat opvolgen. Dat lijkt me een heel vreemd figuur. Dus hoe denkt de minister daar nou mee om te gaan met iets wat wij hier niet wat wij hier controversieel verklaren en met de uitspraak die er liggen.

[0:21:45] Dan wil ik het hebben over die onderzoeken van de nationale ombudsman. Want ook daar laten zien dat een scala aan knelpunten snelle start en zorgeloos integratie belemmert onderzoek is inmiddels anderhalf jaar geleden uitgebracht en op belangrijke punt is het kabinet nog in overleg concrete oplossingen zijn aangedragen, bijvoorbeeld de gemeentes hebben behoefte aan landelijke afspraken met externe partijen. En hoe zit het nou met zulke concrete

[0:22:11] oplossingen

[0:22:13] dan ook de kinderopvangtoeslag. Die worden mogelijk wanneer de huwelijkspartner in het buitenland verblijft. Maar de partner moet wel een zin hebben. Wat voor vluchtelingen weer niet mogelijk is en hoe kan de minister dus meer rekening houden met de specifieke omstandigheden van statushouders en in het rapport geeft de nationale ombudsman ook aan dat financieel ons zorgen in de huidige vorm onvoldoende werkt.

[0:22:34] Het kabinet heeft daarom besloten dat financieel ons zorgen wel verplicht blijft. Maar dat de vorm door de gemeente zelf kan worden ingevuld.

[0:22:42] Nou dat is hartstikke goed. Die ruimte voor maatwerk. Maar die is er zonder duidelijke ondergrenzen en dat vind ik wel problematisch. Dus ik zou graag van de minister weten wat de ondergrenzen voor het financieel ons zorg zijn en hoe dit wordt gecommuniceerd richting gemeenten en hoe de minister hier in gesprek is met gemeente

[0:23:02] dankuwel mevrouw kathmann. Bent u aan het einde van uw betoog

[0:23:06] heel even stil.

[0:23:07] Ja. Ik dacht dat mijn tijd op was.

[0:23:10] U heeft nog zo'n dertig seconden.

[0:23:13] Dan wil ik graag nog even aan de minister vragen over de meedoen balies, want we zien dat statushouders aanzienlijk langer in het azc verblijven dan de bedoeling is daarom belangrijk dat ze vanuit het azc snel aan de slag kunnen, bijvoorbeeld door die meedoen balies, maar er zijn structurele middelen voor opgenomen. Maar er kunnen maar achtendertig meedoen balies mee worden gefinancierd, terwijl er tachtig reguliere locaties zijn en honderd negenentwintig noodopvang zijn is de minister voornemens om deze locaties ook te voorzien van meedoen. Balies. Het zou namelijk niet uit moeten maken op welke locatie zit of je mee kan doen of niet.

[0:23:52] Dank, mevrouw kathmann het woord aan mevrouw beckers namens de vvd.

[0:23:56] Dankuwel. Voorzitter, en bij het laatste sluit ik me in ieder geval van harte aan. Het zou niet uit moeten maken op welke locatie je zit of wat dan ook achtergrond is als je hier als nederlander een als nederlander of als statushouder bent dan moet je mee kunnen doen en daarover zijn helaas nog steeds genoeg zorgen ook weer uit het recent verschenen onderzoek ontwikkelingen in integratie blijkt dat mensen met een migratieachtergrond die hier in het verleden als statushouders zijn begonnen, nog steeds vaker dan gemiddeld afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering en dat is doodzonde. Voorzitter, want we hebben niet alleen iedereen keihard nodig, maar ook veel talenten en kwaliteiten van deze mensen gaan hiermee onnodig verloren. Het is zaak dat statushouders van het begin af aan meer werk krijgen en dat is ook doel van de inburgeringswet de zogenaamde dualiteit aan de slag meteen met taal en werk. Maar dat

[0:24:44] dat is nog niet zo makkelijk in de praktijk maatwerk afspraken met de inburgeraar. Die moet eigenlijk binnen tien weken worden vastgesteld. Maar in de praktijk duurt het veel langer en de minister schrijft als een van de redenen dat inburgeraars en dan met name gezinsmigranten te vaak niet komen opdagen voor de brede intake en in dat kader wil ik de minister vragen of zij kan ingaan op hoe daar in de praktijk mee wordt omgegaan en ook in relatie tot de vraag van de heer warmerdam. Hoe wordt in de praktijk? Nu de stok achter de deur die in de inburgeringswet zijn opgenomen. Hoe worden die gebruikt

[0:25:15] ook zorgelijk is dat. Maar voor veertig procent van de statushouders waar de afspraken welzijn vastgesteld er dan ook daadwerkelijk hun inburgering aanbod is. Dus je zou zeggen het is geregeld als die pim is vastgesteld, maar zestig procent zit er nog steeds te wachten op de bank. Het idee van werk en taal loopt dus in de soep.

[0:25:32] Wanneer komt dit eindelijk op orde, want het gaat wel steeds een stapje beter, maar we kunnen niet blijven zeggen dat het nu eenmaal een lerend stelsel is. Het gaat hier om mensen die voor kunnen meedoen in de samenleving hiervan afhankelijk zijn en voor wie we niet heel veel tijd hebben. Voorzitter en verbazingwekkend vind ik dan dat gemeente tegelijkertijd wel bij de minister aan de bel trekken en zeggen we zouden eigenlijk willen dat we mensen niet meer. Zes maanden hoeven te ons zorgen. Dus niet automatisch een uitkering op de rekening willen kunnen geven. We willen ze wel weer die uitkering volledig op de rekening kunnen geven en ik sluit me aan bij de vraag over de ondergrens is dat nou verstandig want eigenlijk moet werk normaal zijn vanaf het begin maar niet per c. Het ontvangen van een uitkering komt zij nog met een herziene wetsartikel nadat ze meer beleidsruimte heeft gegeven of laatste dit over aan een volgend kabinet.

[0:26:20] Ondertussen komt de minister met nieuwe subsidies voor initiatieven rondom statushouders aan het werk, zoals ook het vvd idee van de startbanen en ik juich dat opzicht toe. Maar ik wil vandaag ook waarschuwen. Voorzitter, dat subsidies geen doekje voor het bloeden mogen zijn voor wat in de basis van de uitvoering in de inburgeringswet niet goed gaat, zoals dat het voor veel statushouders lastig is werk in taal te combineren omdat taal lessen simpelweg niet online gevolgd mogen worden. De minister is er nu een onderzoek naar gestart. Maar wanneer krijgen we er eindelijk duidelijkheid over.

[0:26:49] Ik heb over al die aparte subsidies en wat ze concreet betekenen veel vragen die ik gelet op de tijd. Voorzitter, in in specifieke zin apart zal indienen, maar ik heb nu voor debat wil ik op een aantal inzoomen en ga vijftien miljoen naar de startbanen tien en half miljoen naar een subsidieregeling voor werkgevers en twaalf punt twee miljoen naar de arbeidsmarktregio's. Dat klinkt best stevig. Maar waar wordt dit geld nu precies voor gebruikt bij de startbanen bijvoorbeeld mogen gemeenten dat gebruikt om de banen zelf te bekostigen, is het voor de uitvoering. Het is onduidelijk waar het geld precies voor wordt ingezet. Graag een toelichting.

[0:27:24] Wanneer kan het loket voor de werkgevers geopend worden waar zij die financiële bijdrage kunnen gaan aanvragen voor het begeleiden van statushouders en kunnen zijn naast die bijdrage ook werken met loonkostensubsidie. Daar heb ik de minister vaker vragen over gesteld. Zij heeft toen gezegd ik ga het cbs vragen te monitoren of er loonkostensubsidie voor statushouders wordt ingezet, weten we nu of ze dit ook daadwerkelijk gaan doen.

[0:27:46] Voorzitter, het is duidelijk mijn hoofdvraag onder dit alles hoe zorgen we ervoor dat al het geld en beleid rond werk voor statushouders. Want dat wordt eigenlijk steeds meer voorzitter ook slagkracht heeft en het juiste doet en dat we ook niet de dingen vergeten die echt slagkracht hebben want de minister start nu nieuwe subsidie rondes, maar tegelijk zegt ze. Ik wil geen regie nemen op sector plannen in tekort sectoren met statushouders. Want dat is een taak van andere ministeries tegelijk zegt ze. Ik kom niet met een voorstel om het nederlanderschap naar b niveau te tillen. Klopt mijn mijn interpretatie dat ze dat aan een volgend kabinet laat ik vind dat een gemiste kans en ik hoop ook dat zij aandacht wil gaan besteden aan ondernemerschap. Want ook dat is een manier voor statushouders om mee te doen. Zij is een verkenning met bzk gestart. Wanneer kunnen wij die ontvangen

[0:28:34] dan? Voorzitter, veerkracht en weerbaarheid. Al heel lang is er een agenda aangekondigd en eindelijk hebben ontvangen, maar helaas. Voorzitter, ik vind dat het wachten niet echt beloond is. Het is een agenda voor tien miljoen euro met learning community is klankbordgroepen en een heuse jaarlijkse conferentie plus een online platform. Eerste vraag is het platform er al

[0:28:55] de tweede vraag. Het is goed dat er heel veel geld voor wijken beschikbaar komt. Maar is de minister het met mij eens dat je kunt subsidiëren richting wijken wat je wilt. Maar zolang bijvoorbeeld in een wijk als poelenburg in zaandam oost waar ik laatst was vele inwoners hun kind naar de reguliere niet naar de reguliere voorschoolse educatie sturen maar naar de islamitische vvd'ers en waar vervolgens geen toezicht op is je de problemen niet oplost dat zolang turkije de moskeeën en weekend scholen in die wijk kan blijven subsidiëren. Judith problemen niet oplost. Zo kan ik nog doorgaan over het gebrek aan een taskforce problematisch gedrag die op dit moment functioneert. Dus waarom zit er geen repressief spoor in deze agenda? Voorzitter, en is ze bereid dit alsnog.

[0:29:35] Te doen.

[0:29:37] Dank, mevrouw becker. Daarmee bent u aan het einde gekomen van uw bijdrage. Ik zie de heer van baarle.

[0:29:43] Ja. Voorzitter, aan het einde van het betoog van mevrouw becker

[0:29:47] kwam de vooringenomenheid weer ten tonele

[0:29:52] als er sprake is van een islamitische vvd.

[0:29:56] Dan moet dat blijkbaar onder controle gesteld worden, dan is dat verdacht als er sprake is van financiering uit turkije. Dan is dat per definitie verdacht en mevrouw becker. Die had het over die taskforce problematisch gedrag en ik zou een reactie van mevrouw beckham wilde op het feit dat die zweem van wantrouwen waarmee mevrouw becker al jarenlang in de richting van de nederlandse moslimgemeenschap acteert

[0:30:21] een gevolg van is dat de illegale spionageactiviteiten zijn verricht door onder andere de taskforce problematisch gedrag van mevrouw becker zo'n aanjager van was om die in te stellen.

[0:30:32] Dus beseft mevrouw becker zich dat met de retoriek in het klimaat dat zij zaait

[0:30:39] zij de schending van de rechten van moslims heeft geoogst. Hoe kijkt u daarop terug? Mevrouw becker.

[0:30:46] Voorzitter, ik heb een beetje moeite met de tendentieuze toon van deze vraag en ook met het feit dat de heer van baarle, baarle in zijn eigen inbreng meteen begint met mij te betichten van politieke klopjachten en allerlei andere kwalificaties. Volgens mij komen we geen stap verder. Als we elkaar op deze manier beledigend gaan toespreken alsof mijn intenties zouden zijn om je klopjachten richting mensen te beginnen om mensen te discrimineren. Ik werp dat verre van mij en ik vind het ook geen prettige manier van debatteren. We zitten hier in een commissie die gaat over integratie en samenleven en volgens mij moeten we dan ook met elkaar in staat zijn om een open dialoog te hebben

[0:31:26] om op de inhoud in te gaan van wat de heer van baarle zegt

[0:31:30] dit is weer zo'n voorzitter, de heer van baalen. De mimiek van de heer van baarle is aan de heer van baarle. Maar als je al op voorhand voordat ik iets zegt eigenlijk doet alsof wat ik ga zeggen toch niet serieus is want ik heb een verkeerde intentie. Dan doe je mij geen recht.

[0:31:44] Maar goed.

[0:31:45] Mocht de inhoud in te gaan.

[0:31:47] Ik denk dat het heel goed is dat de minister reflectie sessies heeft gehouden met mensen uit de moslimgemeenschap die het gevoel hebben dat zij in deze samenleving geen gelijke kansen hebben die het gevoel hebben dat ze vanwege hun religie of vanwege hun achtergrond in bepaalde organisaties of dat nou om banken gaat, maar ook gaat om onderzoeken naar radicalisering en salafisme meegenomen zijn in een probleem dat helemaal niet dat van hen is en waarin ze eigenlijk alleen maar beoordeeld zijn op de achtergrond. Ik denk dat dat nooit de bedoeling kan zijn van beleid. Dus ik denk dat het heel goed is dat de minister. Dat doet. Denk dat het heel goed is dat het beleid steeds meer uitvoeren zijn om arbeidsmarktdiscriminatie in alle andere vormen van discriminatie tegen te gaan en iedereen met een moslimachtergrond. Ik heb er zelf ook heel veel in mijn omgeving is volwaardig onderdeel van deze samenleving. Heel veel mensen doen de mooiste dingen en ik vind racisme en discriminatie verschrikkelijk.

[0:32:41] Ik wil wel vragen aan de heer van baarle.

[0:32:43] Om.

[0:32:44] Niet alles wat deze kamer gedaan heeft in de richting van het aanpakken van het probleem van ongewenste buitenlandse beïnvloeding van de uitwassen van zalm salafisme. Een kleine harde kern die in moskeeën ervoor heeft gezorgd dat er in de hoofden en de harten van jonge mensen hele conservatieve anti-democratische anti integratieve ideeën zijn geplant om dat probleem ook met mijn serieus te nemen dat niet op mijn bord te gooien als een heksenjacht maar gewoon te constateren dat we in de vorige periode hier kamerbreed een parlementair onderzoek naar zijn gestart waar ook de partij van de heer van baarle aan deel heeft genomen, omdat dit ook belangrijk is juist om moslims te beschermen tegen dit soort invloeden. Ik wil niet dat in moskeeën wordt gezegd dat het normaal is om aan vrouwenbesnijdenis te doen of dat het normaal is om den heilige jihad te starten tegen onze vrije westerse samenleving. Dus ik vraag de heer van baarle en dan ga ik afronden. Voorzitter, om met mij dat gesprek te voeren en dan ben ik van harte bereid om met hem het gesprek te voeren hoe we racisme en discriminatie kunnen tegengaan.

[0:33:51] Dagvoorzitter, mevrouw becker. Als zulke lange antwoorden gaat geven, ben ik bang dat de heer van baarle hele lange vraag gaat stellen, waardoor u nog langer de antwoorden gaat geven. Dan wil de heer van baarle weer dan zijn er even bezig was eigenlijk al best tevreden dat het dat dat we dit commissiedebat in ieder geval in de eerste termijn zal gaan. De afgerond.

[0:34:08] Voorzitter, als de heer van baarle mij beloofd dat hij niet weer een persoonlijk feit of een beticht in doet. Dan zie ik af van het opnieuw op hem.

[0:34:15] Kijkt mevrouw wekker. Als je vindt dat een persoonlijk feit van maken. Dan staat het reglement dat toe. Ik vond zelf dat het dat dat een vrij overzichtelijk was, gezien hetgeen wat we ook in het verleden met elkaar hebben meegemaakt tijdens deze commissiedebat. De heer van baarle.

[0:34:29] Ja. Voorzitter dankuwel.

[0:34:32] Voorzitter, mevrouw becker. Die komen aan worden naar richting wellicht zo'n prettig ervaren. Maar voorzitter, ik vind dat ik ze gezegd moeten hebben, want voorzitter, het staat hier zwart op wit

[0:34:43] in de in de stukken

[0:34:45] die de minister heeft gekregen in voorbereiding een paar brief

[0:34:49] dat er vanuit de kamer druk was moties kwamen om problematisch gedrag en ongewenste buitenlandse financiering te voorkomen en dat

[0:34:59] dit fenomeen betrof die vervolgens szw

[0:35:02] de druk voelde om dat op deze manier op te pakken. Voorzitter, die moties kwamen van mevrouw becker onder andere

[0:35:09] die druk die kwam vanuit mevrouw becker onder andere en voorzitter ook de uitingen van mevrouw becker net nog.

[0:35:17] Ze brengen hun kinderen naar een islamitische vvd'ers moeten we dat niet onder controle krijgen

[0:35:23] de gebeuren dingen wellicht op koranscholen. Ik heb hier een citaat. We moeten daar controle op hebben. Voorzitter,

[0:35:31] koran scholen vvd'ers

[0:35:33] gemeenschappen in nederland

[0:35:35] met zo'n generiek wantrouwen tegemoet treden dat classificeren ik

[0:35:40] als een klopjacht en dat heeft

[0:35:43] een uitwerking gehad onder andere in de vorm van illegale spionage in de richting van

[0:35:49] deze gemeenschappen,

[0:35:51] en daarmee wil ik niet zeggen dat mevrouw becker wilde dat dit de uitkomst zou worden.

[0:35:56] Ik hoop het niet wat, mevrouw becker wil juist dat

[0:35:59] de nctv en de taskforce problematisch gedrag een wettelijke grondslag kunnen krijgen om dit te blijven doen. Dus ik denk dat wel degelijk. Mevrouw becker. Misschien wil dat in de praktijk wordt met dat kan ze dan beantwoorden. Maar ik vraag aan mevrouw becker wel een reflectie op het feit dat zelfs de ambtenaren bij het ministerie szw zeggen er was druk vanuit de kamer en wij voelden ons vanwege de druk

[0:36:22] genoodzaakt om dit te doen. Dat was de uitwerking van hoe bepaalde politieke waarom het nu mevrouw becker hebben geacteerd en daar vraag ik een reflectie op. Dit is het gevolg van wat onder andere mevrouw becker heeft gezaaid met haar.

[0:36:37] Ik mevrouw becker,

[0:36:39] Voorzitter, u heeft mij gevraagd om het kort te houden. Ik ben het daar van a tot z niet mee eens.

[0:36:45] Ik vind nog steeds dat ik geen knip voor de neus waard was geweest als ik de grote problemen die destijds werden aangekaart over wat er in sommige moskeeën in nederland gebeurde wat er in sommige weekend scholen in nederland gebeurde als ik dat links zou laten liggen omdat ik dan anders

[0:37:02] ministerie ruim baan zou geven om dingen te doen die in de ogen van mensen discriminerend zouden uitpakken. Ik sta er nog steeds achter dat we dat probleem hebben aangekaart. Tegelijk vind ik met de minister terecht dat als er dingen om onwettig gebeurd zijn dat dat wordt rechtgezet, maar ik ik de uitnodiging die ik aan de heer van baarle heb gedaan op ook met mij mee te denken over de andere kant van de medaille. Die heb ik helaas niet gemerkt dat hij die handschoen heeft opgepakt.

[0:37:32] Meneer van baarle echt kort en een laatste instantie.

[0:37:36] Voorzitter

[0:37:38] van hetgeen we bespreken zit in het woord.

[0:37:42] Sommige wat mij betreft een enkeling.

[0:37:45] Wat mij betreft is er een enkeling

[0:37:48] binnen de gemeenschap in nederland

[0:37:50] die gedragingen op nahouden waarvan we met elkaar zeggen.

[0:37:54] Dat is in de praktijk niet wat de wensen en ik had gewenst

[0:37:58] dat mevrouw becker in het verleden ook, maar ook net toen ze sprak over islamitische vvd'ers en financiering vanuit turkije in zijn algeheel

[0:38:08] dan ook het woord

[0:38:10] enkele

[0:38:11] of sommige had gebruikt die nuance. In het verleden had er wellicht voor gezorgd dat we deze praktijken bij het ministerie van szw niet hadden hoeven meemaken en dat is mijn oproep terugkijkend op wat er is gebeurd in de richting van mevrouw.

[0:38:27] Mevrouw becker, een reactie,

[0:38:30] Altijd. Als ik hierover heb gesproken, heb ik het gehad over het belang van risicogericht toezicht, over het belang van het scheiden van het kaf van het koren. Helaas zijn het niet, maar enkele. Ik geloof dat het gaat erom maar doe ik even uit mijn hoofd honderd vijf procent van van de moskeeën met die ultra conservatieve salafistische inslag en leest u de het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie na dan zult u zien dat het niet de persoonlijke klopjacht is van mevrouw becker. Maar dat het een brede zorg is die in de kamer leeft met ook breder aanbevelingen richting het kabinet om gericht dingen te doen en ik ben blij dat het kabinet ook gericht dingen gaat doen. Dus dat ook middelen van moskeeën transparant en ook andere organisaties en het gaat niet alleen om moskeeën middelen van organisaties transparant moeten worden gemaakt. En als er sprake is van problematisch gedrag dat je kan ingrijpen want je hebt juist iedereen te beschermen tegen onvrijheid. Ook de moslimgemeenschap zelf.

[0:39:27] De heer.

[0:39:28] Dank. Voorzitter, mevrouw becker had het net over haar zorgen over de brede intake bij gezinsmigranten zeggen we aan dat het nog vaak voorkomt dat gezinsmigranten niet op komen dagen voor die brede intake en ik deel die zorgen

[0:39:46] alleen de bewoording die ze daarbij gebruikten. Ze had het over dat de stok achter de deur nodig hebben. Ik hoop dat elkaar goed citeer en is mevrouw becker het dan met mij eens dat het in heel veel gevallen wellicht ook zo is dat er andere redenen zijn waarom mensen niet komen opdagen voor zo'n brede intake denk aan persoonlijke omstandigheden ziekte. Misschien hebben mensen die begrepen wat er van hen verwacht werd en is mevrouw becker het dan met mij eens dat we eerst op zoek moeten naar die andere redenen voordat we met stokken achter de deur komen.

[0:40:15] Mevrouw dekker,

[0:40:17] Jazeker. Dit is ook een discussie die we uitgebreid bij de wetsbehandeling hebben gevoerd dat het van belang is dat er stok achter de deur zijn. Maar dat het natuurlijk altijd moet worden ingezet op het moment dat het verwijtbaar is dat het gaat om niet willen en niet om niet kunnen en dat het ook van belang is dat er een discretionaire bevoegdheid voor de uitvoering is om rekening te houden met schrijnende situaties met omstandigheden waardoor iemand simpelweg niet kon. Ik vind het nu alleen iets te makkelijk in de brief staan dat de minister aangeeft. Het lukt eigenlijk niet om die afspraken op tijd vast te stellen en een van de redenen is dat deze doelgroep vaak niet komt opdagen. En daar wil ik het dan niet bij laten. Dus misschien moet je dat oplossen omdat er allerlei oorzaken aan ten grondslag liggen voor een deel kan het ook zijn dat mensen niet genoeg doordrongen zijn van het feit dat ze ook in inburgeringsplichtigen zijn en dat als ze dat niet willen dat er ook gevolgen aan verbonden zijn. Dus vandaar dat ik heel neutraal vroeg van nou hoe gaan we dan om met die stok achter de deur

[0:41:13] naar aanleiding van de zin in de brief.

[0:41:18] Daarmee zijn we aan het einde gekomen van de eerste termijn van de commissie. Ik stel voor dat we tot

[0:41:25] vijf over drie schorsen. Tot straks.

[1:09:10] Ik heropende vergadering waren aangekomen bij de beantwoording van de minister op de vragen van de kamerleden in de eerste termijn geef graag het woord aan de minister van sociale zaken en werkgelegenheid.

[1:09:23] Ja. Voorzitter, dankuwel en goed dat we vandaag dit debat voeren.

[1:09:30] Het was een toch wat ander debat dan dan andere keren waar het best wel als heel intensief kon zijn dit. Wat was ook intensief. Dat had alles te maken met de brief die ik vorige week heb gestuurd. Want die brief die heeft impact gewoon als brief gehad, maar ook de inhoud die erin staat heeft impact op heel veel gemeenschap in nederland gehad. Ik heb geprobeerd getracht zo transparant mogelijk te zijn, zo duidelijk mogelijk te zijn en dan begrijp ik dus ook heel goed dat dat tot allerlei discussies en impact houdt leidt

[1:10:06] misschien even als we kijken naar nederland is een land dat met de jaren steeds die ik ga zo verder op in maakt zich in door dat van steeds diverser is geworden

[1:10:15] en samenleven in diversiteit vraagt een inzet van iedereen van de rijksoverheid van werkgevers van gemeentes, onderwijsinstellingen, ook van nieuwkomers en van burgers met en zonder migratieachtergrond en de overheid speelt daar een belangrijke rol in. Vooral in het eigen handelen

[1:10:37] en in de brief die ik u vorige week heb geschreven, spreek ik ook over de rol die szw speelde in die periode vanaf naar tweeduizend vijftien tot april tweeduizend, eenentwintig

[1:10:49] een tijd van toenemende radicalisering salafisme, maar daarmee ook inderdaad een tijd van grote maatschappelijke discussies en politieke discussies en dat heeft er ook toe geleid dat szw zijn informatiepositie wilde versterken

[1:11:07] en in dat verband heeft szw beelden opgehaald over personen en over organisaties om het sociaal maatschappelijk perspectief interdepartementaal in te kunnen brengen op veiligheidsonderwerpen dus juist ook om die andere kant te laten zien.

[1:11:25] Toendertijd over de jaren heen zijn er ook een aantal onderzoeken uitgevoerd

[1:11:30] en in dat kader heeft szw persoonsgegevens verwerkt.

[1:11:34] Hier had en hier heeft szw geen juridische grondslag voor en niet had dan ook niet mogen gebeuren.

[1:11:42] Men, ondanks dat de zorg in het verleden valide waren

[1:11:46] benadruk hier opnieuw dat ik deze manier van onderzoek doen,

[1:11:50] zoals men ministerie dat in het verleden deed, zeer betreur

[1:11:53] het doen van onderzoek op een niet transparante manier

[1:11:57] en zonder juridische grondslag wijs ik af met kracht.

[1:12:01] Ik bied hierbij namens szw mijn excuses aan.

[1:12:10] Ik wil nog wel even opmerken dat ik een aantal van kwalificaties in de eerste termijn van de kamerleden

[1:12:16] niet deal. Laat ik voor hun rekening

[1:12:19] waarbij ik niets afdoen aan het voorgaande dat ik zojuist met u heb gedeeld.

[1:12:25] Hoe nu verder.

[1:12:27] Mijn voorganger heeft uw kamer op zestien december tweeduizend, eenentwintig geïnformeerd dat szw geen grondslag heeft voor de verwerking van die persoonsgegevens

[1:12:36] en dat die gegevens dus vernietigd moeten worden.

[1:12:40] En hij schreef toen volgens de daarvoor geldende procedures.

[1:12:45] Twee zaken daarover een. Ik vind het belangrijk dat we daarbij zoveel mogelijk openheid van zaken betrachten te krijgen en dat mensen weten wat is gebeurd en het tweede is dat het afgelopen jaar is gebleken dat er eigenlijk geen uitgekristalliseerd juridisch kader bestaat voor het ambtshalve verwijdering van persoonsgegevens.

[1:13:06] Dus wij hebben advies ingewonnen bij de landsadvocaat intern privacy officer functionaris gegevens noem maar op allerlei gesprekken mee gevoerd

[1:13:15] en en op daar basis daarvan

[1:13:18] zijn wij gekomen tot een procedure

[1:13:21] doel is uiteindelijk het vernietigen van die persoonsgegevens. Maar doe is ook transparantie. Mensen inzicht geven in wat er eventueel over hemzelf verzameld is.

[1:13:32] Daarbij is de inschatting gemaakt dat het niet mogelijk is om voor het merendeel van de betrokkenen betrouwbare contact gegevens te achterhalen.

[1:13:41] Even stelt u zich voor. Het is een onderzoek dat vijf, zes jaar geleden heeft plaatsgevonden. Je kent een achternaam en woonplaats van iemand staan geen telefoonnummers bij straat adressen.

[1:13:50] Dan kun je nu via social media diezelfde name in dezelfde woonplaats achterhalen. Maar is dat dezelfde persoon of is het een familielid of iemand die toevallig dezelfde achternaam heeft en deel je daarmee persoonsgegevens die je natuurlijk helemaal niet mag delen en dat is ook iets wat de landsadvocaat heeft benadrukt het er dienst zekerheid te bestaan over de contactgegevens van het te informeren personen op dat voorkomen wordt dat correspondentie naar verkeerde adressen wordt gezonden.

[1:14:18] Daarmee hebben mijn medewerkers constateert dat dus een risico bestaat dat de informatie bij de verkeerde adressen terecht zou komen. En vandaaruit is het besluit genomen om één lijn te trekken richting alle betrokkenen

[1:14:31] en vandaar dus dat wij gezegd hebben. We nodigen iedereen uit te kijken of er gegevens over jou verzameld zijn,

[1:14:38] maar naar aanleiding van de gesprekken met de hp hebben wij deze bovenstaande werkwijze nu heroverwogen,

[1:14:45] want de hp staat op het standpunt

[1:14:47] dat szw zich maximaal moet inspannen om ook voor degenen, voor wie er geen betrouwbare contactgegevens hebben gegevens te achterhalen op dat mensen geïnformeerd worden.

[1:14:58] Dus een wij gaan de mensen informeren van wie we wel al betrouwbaar contact gegevens hebben

[1:15:05] twee voor diegene. Dat betekent dus dat we er zelf over moeten beschikken of ze heel gemakkelijk zelf kunnen vinden zonder tussenkomst van derden. We gaan geen buitenstaanders vragen om onze contactgegevens te verstrekken. Dus dan kun je een extra groep daaraan toevoegen en dat is wat de hp heeft gezegd maximale inspanning om te zorgen dat je een aantal mensen toch kunt vinden

[1:15:26] dan blijft er een groep over die we niet kunnen bereiken omdat er geen betrouwbaar contactgegevens hebben

[1:15:32] en of kunnen verkrijgen zonder tussenkomst van derden

[1:15:36] en dat betekent dus dat de oproep van vorige week. Mensen die vermoeden voor te komen in onze administratie meldt zich bij het ministerie. En dan kunnen we u openheid van zaken geven. Die blijft staan,

[1:15:48] maar we gaan de mensen van wie zeker

[1:15:50] contactgegevens hebben proactief informeren. Wij gaan voor de mensen waarvan we hopen dat we het zonder tussenkomst van derden ook contactgegevens kunnen vinden. Die gaan we ook informeren. Maar er zal een groep overblijven

[1:16:02] familie er geen betrouwbaar contactgegevens.

[1:16:04] Dit is de manier waarop we met het proces van gegevens om willen gaan en daar had u nog een aantal

[1:16:12] concrete vragen over.

[1:16:16] Die doe ik er gelijk

[1:16:20] juridisch kader

[1:16:22] en naar mevrouw palland zeg ik.

[1:16:25] Wij hebben sowieso tijdens reflex jesse kom ik dadelijk over over natuurlijk aangeeft veel waarde hecht aan transparantie en openheid.

[1:16:34] Die openheid is nodig om het vertrouwen terug te winnen. Maar dus ook in het geval van gegevensverwerking

[1:16:40] en we hebben juridisch advies ingewonnen bij de landsadvocaat intern. Maar we hebben ook met vertegenwoordigers uit de moslimgemeenschap gesproken over de manier hoe we dit moeten doen.

[1:16:56] De hp hebben

[1:16:57] en

[1:17:00] de heer van baarle van denkt vroeg kunnen we erop vertrouwen dat die gegevens niet verder zijn verspreid.

[1:17:05] Wij kunnen instaan voor wat er bij szw mee is gebeurd. Er zijn ze gebruikt om beelden te schetsen, maar er zijn niet op basis daarvan veroordelingen boetes noem maar op dat soort acties uitgekomen en hebben ze niet gebruikt bij de besluitvorming over subsidies over over uitkeringen.

[1:17:22] Ze staan nu in een beveiligde omgeving waar maar een hele kleine groep mensen toegang toe heeft en die dus uiteindelijk vernietigd moeten worden.

[1:17:30] Daarbij moet ik u wil ik er ook gelijk melden dat de hp mij heeft verzocht om de gegevens nog niet te vernietigen,

[1:17:37] zodat zij hem mochten zij dat willen uitgebreid onderzoek kunnen doen.

[1:17:42] Dat betekent dus wel dat ze nog blijven staan. Maar dat we na die zes maanden komen ze op de termijn van zes maanden. Dan gaat wel de deur dicht

[1:17:48] en dan nog wel voor de hp open te doen.

[1:17:53] Maar ik kan u dus ik kan u uitleggen wat wij als szw met die gegevens hebben gedaan en nu doen

[1:18:02] en dan vroeg

[1:18:05] van kathmann van de pvda staat als groenlinks hier genoemd.

[1:18:12] Ja ja.

[1:18:15] Zijn we wel voldoende in staat om de juiste mensen te bereiken. Dat dat is dus zoals ik u net schetste. Dat is best een opgave. Vandaar ook dat we er normale termijn van drie maanden al hebben opgerekt naar zes maanden, zodat we ook extra tijd hebben om deze mensen te bereiken en dat ze ook extra tijd voor deze mensen om zich te melden.

[1:18:36] Zullen we de minister dit boek

[1:18:38] de afmaken.

[1:18:40] De heer van banen had zich ook al gemeld. Dus

[1:18:43] ik kom ik zo bij je terug. Ik denk voorzitter dat dat het blokje persoonsgegevens was het volgende. Misschien wilt u de blokjes nog beter. Het volgende blokje is reflectie sessies

[1:18:56] weerbare samenleving

[1:19:00] statushouders aan het werk. Vierentwintig weken eisen en inburgering die komt denk ik na reflectie zes doen we inburgering.

[1:19:07] Want als het andere. Het grote onderwerp natuurlijk

[1:19:10] de plek sessies inburgering weerbare samenleving statushouders aan het werk. Vierentwintig weken eisen ook,

[1:19:16] en ongetwijfeld hebben ook een setje diverse,

[1:19:20] de heer van baarle.

[1:19:23] Voorzitter, dank laat ik

[1:19:26] ik beginnen met te zeggen dat deze minister siert dat zij namens zijn ministerie excuses maakt. We hebben wij ook op aangedrongen ziet de minister. Daar wil ik voor dank omdat ik denk dat

[1:19:39] de excuses het minste is wat de nederlandse regering zou moeten doen om een nieuwe start te maken en deze minister die doet wat wat mij betreft andere ministers

[1:19:50] die dit dossier ook op tafel hebben gehad hebben nagelaten. Dus dat vind ik dat vind ik mooi.

[1:19:56] Voorzitter, in reactie op wat de minister heeft geoordeeld. Een aantal vragen. Allereerst

[1:20:02] als het gaat om het web van informatie. Dat is gedeeld.

[1:20:06] Kan de minister zeker stellen dat hetgeen szw heeft verzameld en ook de iedereen entiteiten onder szw

[1:20:14] namelijk zo'n taskforce problematisch gedrag

[1:20:17] dat die informatie niet gedeelte is als de minister dat niet zeker kan stellen

[1:20:23] met welke instanties is dan waarschijnlijk die informatie gedeeld en kan de minister uitsluiten dat het op dit moment nog praktische gevolgen heeft voor mensen als het bijvoorbeeld bij de gemeente ligt als het bij een ander ministerie ligt. Dus is dat nagegaan.

[1:20:37] De minister

[1:20:49] en wij kunnen heel goed aangeven wat wij ermee hebben gedaan en dat het dus bij ons niet tot besluiten over uitkeringen of boetes heeft geleid.

[1:20:57] Wij kunnen niet nagaan wat eventuele andere ermee gedaan hebben.

[1:21:04] De heer van banen. Ja, voorzitter cruciaal is wat zijn die eventuele andere

[1:21:10] dus met wie is de informatie die szw heeft verzameld. Allemaal gedeeld.

[1:21:14] En als die informatie dus blijkbaar gedeeltes is het niet van cruciaal belang dat szw nagaat, met wie het allemaal is gedeeld en gaat achterhalen of dat wellicht bij die entiteiten rechts gevolgen kan hebben voor mensen. We weten wat er met de fnv lijst is gebeurd.

[1:21:30] Die informatie ligt bij gemeente mensen die kunnen op een onverklaarbare wijze nul op het rekest krijgen als een verzoek doen bij de gemeente in. Dat heeft te maken met die farc registraties.

[1:21:40] Hoe kunnen we voorkomen dat dit gebeurt, vraag ik aan de minister,

[1:21:43] De minister.

[1:21:58] Dat gaat over het verleden. Inderdaad. Wij hebben u een aantal keren geinformeerd als kamer over dat deze gegevens bijvoorbeeld in taskforce verband gedeeld zijn onrechtmatig verkregen. Dat zou ik mee gestopt zijn en dat hebt u te horen krijgen in tweeduizend, eenentwintig

[1:22:15] en in de brief van mijn voorganger wiersma is ook gezegd wij gaan nu g in december tijdens te gaan. Deze geeft vernietigen. Maar heb al eerder een aantal keer gehoord dat wat die taskforce deed dat er geen juridische basis voor was. Dus die geeft ze wel binnen de taskforce tot die tijd natuurlijk gedeeld.

[1:22:33] Maar ik weet niet wat er mee gebeurd is. Ik weet ook niet eerlijk gezegd of wij dat kunnen achterhalen zonder weer allerlei verwerking van persoonsgegevens te gaan doen en dan is even de vraag wat wat er uiteindelijk dan erger is.

[1:22:50] De heer van baarle.

[1:22:53] Voorzitter,

[1:22:55] wat wat hier dus blijkt uit de reactie van de minister

[1:22:59] is

[1:23:01] az dat het niet helder is, met wie het is getild.

[1:23:05] B. Dat dat niet meer gereconstrueerd kan worden blijkbaar uit wat

[1:23:09] szw weet

[1:23:11] en c

[1:23:12] dat de minister in de maag zit met de vraag of we dat dan zouden moeten onderzoeken.

[1:23:17] Ik zou zeggen namens mijn fractie namens denk

[1:23:21] als er illegaal informatie is verzameld over nederlandse moslims bij szw en dat is wellicht gedeeld

[1:23:28] met andere ministeries andere overheden en er bestaat een kans dat op dit moment de informatie nog ergens ligt en het heeft mogelijk rechtsgevolgen voor mensen namelijk is dit bij de politie terecht gekomen wordt dit gebruikt om mensen staande te houden? Ligt het bij de belastingdienst gebruikte belastingdienst om beoordelingen te doen als mensen een rekening aanvragen. Dan moeten we dit achterhalen. En als het ministerie dat zelf niet kan, zou ik de minister willen vragen verzoek dan de hp.

[1:23:56] Om dit te onderzoeken. Wacht niet tot de hp dit zelf gaat doen. Verzoek aan de autoriteit persoonsgegevens om dit web van informatie. Dat is gedeeld met onrechtmatig verkregen informatie over nederlandse moslims te onderzoeken. Waar is dat terecht gekomen en heeft dit nog gevolgen voor mensen.

[1:24:13] De minister.

[1:24:14] Voorzitter, even voor de helderheid. Het is gedeeld met de taskforce. Dus het is niet en in heel nederland geheel even voor voor de duidelijkheid en ook bij de taskforce aangesloten organisaties zijn natuurlijk overheidsorganisatie die bepaalde modellen van handeling hebben.

[1:24:32] Wat betreft uw laatste vraag is denk belangrijk. De hp heeft inmiddels aangekondigd zijn onderzoek gaan doen.

[1:24:38] Dus volgens mij is het het belangrijkste hier dat we daar moet ik ook al die gegevens extra bewaren

[1:24:44] dat we de hp goed in werk laten doen dat we er goed aan meewerken natuurlijk uiteraard van plan zijn en dan kijken wat er uit het onderzoek van de hp komt en welke conclusies we daaraan willen verbinden.

[1:24:56] Dat is volgens mij de beste route. Want dan heb je ook een onafhankelijke partij een autoriteit en die het onderzoek,

[1:25:05] mevrouw kost van daarna, de heer barker,

[1:25:09] het twee vragen. Voorzitter, eerste is een vervolgvraag op de de het onderzoek van hp. Want kunt u dan wel garanderen, want de de vraag van de heer van baarle is een hele wezenlijke dat de hp ook die verdere verwerking van die datasets. Want dat is eigenlijk het allerbelangrijkste gaat onderzoeken is dat onderdeel van hun onderzoek of gaan zij alleen maar terugkijken in de tijd van wat er is gebeurd, is dat onderdeel van een onderzoek.

[1:25:37] Ja. Voorzitter, allereerst ik ga niet over het onderzoek van hp daar gaat hp zelf over. Maar wat ze ons hebben laten weten is dit onderdeel van hun onderzoek.

[1:25:49] Mevrouw kathmann.

[1:25:51] De tweede vraag. Die gaat eigenlijk over het bereiken van van mogelijke slachtoffers. De minister gaf aan voorzitter, dat de derde partijen niet betrokken worden, terwijl ze wel steeds in het proces wordt gesproken over moslimgemeenschappen en moskeeën is het dan wel zo dat in die gemeenschappen moskeeën in op alle terreinen waar er een poging is gewaagd om mensen aan te laten schuiven bij sessies noem maar op dat er wel heel proactief wordt gezonden ambtenaren naar toe worden gestuurd om in ieder geval een neer te leggen over de termijn en dat dat inwinnen van informatie dat die kans er is.

[1:26:35] Ja. Voor zover deze deze oproep is vorige week al breed gedeeld en we hebben de verschillende organisaties meegenomen in het proces en ze ook vorige week en voorafgaand aan de brief uitgebreid hierover geïnformeerd en we zien ook al de eerste verzoeken binnenkomen

[1:26:53] en daar waar we misschien op een gegeven moment zien dat er bepaalde gemeenschappen weinig vragen komen dan is natuurlijk nog een keer extra zeggen van beste organisatie of best onderdeel van een organisatie realiseert u zich dat die dat wil zich kan melden om te uit te zoeken of en zo. Ja, welke gegevens daarover iemand verzameld zijn.

[1:27:15] Maar ik vind het heel belangrijk dat wij dus niet aan iemand gaan vragen hoe wij weer een achternaam en woonplaats kent u die misschien

[1:27:22] want dat leidt tot onrust die niet alleen niemand gunt. Maar die ook echt echt onterecht zou zijn

[1:27:28] en stigmatiserend naar die mensen toe.

[1:27:31] Dus we moeten daar echt een balans vinden hoe we wel mensen kunnen bereiken en hoe we via die oproep mensen zichzelf kunnen laten melden.

[1:27:40] De heer.

[1:27:43] Dank. Voorzitter,

[1:27:45] ik hoor dat de aanpak van de minister dat daarbij transparantie en openheid de basis zijn. Ik hoor een erkenning voor wat er mis is gegaan en ik hoor ook dat zij excuses biedt aan de slachtoffers en ik vind dat ik vind dat juist.

[1:28:00] En ze ook welke toekomstige acties gaat ondernemen en voor ons als commissie om te kunnen volgen of die acties effectief zijn of niet zou heel goed zijn om ons daar goed op de hoogte te houden. Hoe gaat zij dat doen en op welke termijn.

[1:28:15] De minister.

[1:28:17] Ja voorzitter, ik begrijp de vraag van de heer warmerdam. Heel goed en ik vind ik dat wat moeten doen. Juist ook om die openheid en transparantie te betrachten

[1:28:26] en met welke frequentie op welke termijn moeten we even naar kijken denk ik. Maar ja

[1:28:35] kijk we hebben die termijn van zes maanden

[1:28:38] dus zeker aan het eind van die van die termijn van zes maanden wil ik u informeren. Maar ik denk ook moet ook even kijken hoe dat onderzoek van de hp zich gaat ontvouwen. Ik heb ik weet niet op welke termijn zij onderzoek willen doen en hoe breed dat uiteindelijk wordt. Ik weet wel dat ze een aantal elementen al hebben aangegeven.

[1:28:54] Dat is ook aan de hp. Zoals ik daarnet zei, maar ik ben zeker van plan niet alleen u, maar ook de gemeenschappen hierover te informeren en te blijven informeren.

[1:29:06] Maar mijn belangrijkste informatie naar u toe.

[1:29:11] Heer van baarle.

[1:29:12] En voorzitter, ik had nog een aantal onbeantwoorde vragen op dit onderwerp herhalen.

[1:29:18] Ik heb aan de minister gevraagd

[1:29:21] waarom er geen schadevergoeding is voor de mensen die onwettig op zo'n lijst zijn gezet. Informatie over is verzameld.

[1:29:30] Ik heb gevraagd naar

[1:29:33] of er beleid is en sancties zijn of dat dit straffeloos is als het gaat om de mensen die dit hebben gedaan in de richting van de gemeenschap.

[1:29:42] Ik heb gevraagd om een breder onderzoek als het gaat om alle entiteiten binnen de overheid die die gegevens hebben verzameld.

[1:29:49] Dus buiten alleen szw

[1:29:51] en ik heb gevraagd aan de minister om te erkennen of hier sprake is van geïnstitutionaliseerde islamofobie

[1:29:58] dus nog een viertal punten die ik heb gemist in de beantwoording. Voorzitter.

[1:30:02] De minister.

[1:30:18] Er wordt city zaten in mijn volgende blokje.

[1:30:30] En om met die laatste vraag te beginnen.

[1:30:38] Ik ben het niet met u eens dat wij op basis van wat hier gebeurt is kunnen spreken van geïnstitutionaliseerde islamofobie,

[1:30:49] erkenning of er sprake is, kun je vaststellen op basis van de conclusies van verschillende onderzoeken.

[1:30:56] De staatscommissie tegen discriminatie en racisme leidt nu zo'n onderzoek

[1:31:01] onder leiding van joyce sylvester

[1:31:04] die heeft als onderdeel van haar opdracht

[1:31:07] ook discriminatie en racisme van overheidswege te bezien

[1:31:11] en dus ik zou het aan die staatscommissie laten om hier conclusies over te trekken

[1:31:18] en

[1:31:19] de aanpak van moslimdiscriminatie minstens zo belangrijk. Die is opgenomen natuurlijk in allerlei sectorale aanpak, maar ook in dat breder nationaal programma van de en cda nationaal coördinator discriminatie en racisme van tweeduizend, tweeëntwintig en eind dit jaar wordt het tweede nationaal programma gepresenteerd en er zullen ongetwijfeld elementen terugkomen, zoals u die benoemd

[1:31:46] dan wat betreft een breder onderzoek dan szw. Volgens mij heb ik daarnet antwoord op gegeven dat dat laat ik nu even bij de hp. Dat lijkt mij de instantie om dat te doen.

[1:31:58] Deze.

[1:31:59] Er zit ook ergens

[1:32:04] wat betreft de schadevergoeding waar de heer van baarle naar vraagt. Wij hebben op dit moment geen zicht op de geleden schade

[1:32:13] mocht daar sprake van zijn. En dan gaan we natuurlijk op dat moment te zijner tijd bekijken. Maar ik wil eerst

[1:32:20] die zes maanden zorgen dat de transparantie is voor mensen duidelijkheid voor mensen en dan naar de volgende stap bekijken. Dit lijkt mij echt een proces dat we stap voor stap moeten doen en laten we nou eerst die zes maanden doorgaan. Dan weten we ook daarna hoeveel mensen het gaat

[1:32:36] en hoe groot

[1:32:39] en

[1:32:41] en u vraagt of er beleid en sancties naar de mensen toe is

[1:32:47] wat ik heb gezien de afgelopen anderhalf jaar

[1:32:51] dat ik hier zit is een team van mensen die zich enorm hard heeft ingezet om het vertrouwen te herstellen.

[1:32:57] We komen dadelijk ook op de reflectie sessies die zich de benen uit het lijf heeft gelopen om in gesprek te gaan en te blijven met moslimgemeenschap. Hoe moeilijk dat soms ook was van alle kanten. Dus ik sta voor mijn mensen

[1:33:10] en ik sta voor de inzet

[1:33:12] waarmee zij hun best doen

[1:33:15] om dit een inclusiever te maken.

[1:33:19] Dus ik ga geen sancties opleggen.

[1:33:23] Meneer van baarle.

[1:33:26] Voorzitter,

[1:33:27] dan dan toch.

[1:33:29] Ik heb veel geïnterrumpeerd. Vraag laatste vragen over sancties.

[1:33:34] Ik voorzitter, ik begrijp dat niet iedereen die

[1:33:38] een fout maakt dat bewust doet.

[1:33:41] Aan de andere kant hebben we hier te maken met schending van de rechten,

[1:33:45] mensenrechten, privacyrechten

[1:33:48] is het uberhaupt overwogen.

[1:33:50] Om.

[1:33:51] De mensen die daardoor verantwoordelijk te zijn

[1:33:54] te sanctioneren berisping te geven

[1:33:57] daar gevolgen aan te verbinden.

[1:34:00] Of laat men de schending van de rechten van een groep van anderhalf miljoen nederlanders. Want dat is hier het geval.

[1:34:06] Gewoon maar passeren en gaat men

[1:34:09] ondanks dat ik het herstel van vertrouwen en de inzet die gepleegd wordt waardeer maar laat men dat in dat aspect gewoon passeren.

[1:34:16] Dat vind ik nogal wat.

[1:34:19] De minister. Ja. Voorzitter, zoals ikzelf in de brief heb aangegeven en ook al in in eerdere schriftelijke vragen en mijn verschillende voorgangers hebben aangegeven

[1:34:29] en is de manier waarop we met de avg

[1:34:34] hier om zijn gaan niet in orde.

[1:34:37] Dat onderzoek daar natuurlijk nu ook

[1:34:39] mede naar aanleiding of de hoofden. Aanleiding is mijn brief van vorige week waarin ik had nog eens helder opgeschreven.

[1:34:45] Er zullen uiteindelijk conclusies aan verbonden worden, maar daar wil ik op dit moment ook niet op vooruitlopen.

[1:34:50] Maar dat er dingen niet goed zijn gegaan. Dat klopt. Dat heb ik ook volgens mij vorige week in die brief geschreven.

[1:34:57] Dat is een zware brief ook intern is dat een zware brief.

[1:35:01] Het is een zware brief ook naar de moslimgemeenschap toe die daaronder geleden hebben.

[1:35:05] Daar heb ik zojuist in alle oprechtheid mijn excuses voor gemaakt. Ik wil dit proces stap voor stap afloop. Maar ik wil nogmaals herhalen dat de mensen die ik de afgelopen anderhalf jaar meegemaakt hier met hart en ziel zich inzet om dat vertrouwen te herstellen en om die band op te bouwen en om te zorgen dat we met elkaar de inclusieve samenleving kunnen zijn.

[1:35:27] Dank minister kan doorgaan met tweede onderwerp dat waar die herstel sessies reflecties, reflecties.

[1:35:40] Ja. Voorzitter, de reflectie sessies de reflectie sessies zijn gestart. Begin eerste helft tweeduizend, tweeëntwintig.

[1:35:51] Om dat geschonden vertrouwen tussen overheid en moslimgemeenschap te herstellen.

[1:35:57] Daar. Dat hebben gedaan met een extern bureau en in tien sessies

[1:36:02] en ik ben zelf bij twee van die sessies geweest of anderhalf moet ik eerlijk zeggen

[1:36:09] en die waren echt nodig om kritisch te reflecteren.

[1:36:12] Ik heb er zelf ook meegemaakt dat de eerste keer dat ik daar zat dan zit je er toch vanuit een bepaald denkbeeld.

[1:36:20] En dat was met jongeren

[1:36:22] en er zaten een aantal. Ik zie trouwens op een aantal moedige jongeren in de zaal die mij ook even een weerwoord hebben moeten geven, zodat ik weer even op een andere manier ernaar kijken.

[1:36:34] Dus dat heb ik ook stellen van geleerd.

[1:36:37] Maar die opbrengst van die sessies die hebt u kunnen lezen in de brief en in het rapport.

[1:36:43] Daar zijn wel echt een aantal belangrijke lessen en ik denk het investeren in relaties met diverse gemeenschappen, waaronder de moslimgemeenschap en gemeenschappen onderling en mevrouw palland refereerde er ook aan

[1:36:57] als je elkaar niet kent dan sta je eerder in je wantrouwen.

[1:37:02] Dus je wilt elkaar leren kennen

[1:37:05] en de essentie voor relatie is inderdaad onderlinge samenwerking vertrouwen, maar is ook gewoon oprechte nieuwsgierigheid naar elkaar.

[1:37:14] Waar kom je vandaan. Wat drijft je

[1:37:17] en dat is iets waar we met z'n allen ons voor moeten blijven inzetten.

[1:37:23] En

[1:37:25] als je het hebt over een inclusieve samenleving en veerkrachtige gemeenschap

[1:37:29] en dat is waar we ons voor inzetten. Maar dan heb je dus ook over individuele mensen die voelen dat ze gehoord en gezien worden

[1:37:38] die voelen dat ze erbij horen die zich thuis voelen in nederland

[1:37:42] en die ook zelfs mevrouw becker. Ook zij voelen dat wij ons hier druk maken over discriminatie en racisme, dat het ons niet koud laat als we daarvoor gaan staan en niet voor racist moeten zijn, maar voor het aanpakken ervan

[1:37:55] en die sessies hebben heel erg bevestigd dat daarvoor aandacht nodig is

[1:38:01] en we zijn nu met

[1:38:05] nieuwe inzet eigenlijk bezig en dat gaat over sociaal economische agenda van de

[1:38:12] en en dat moeten we nu met elkaar gaan uitwerken. Wat ik daar belangrijk bij vind is dat je ja. Van de ene kant

[1:38:19] mensen betrekt op basis van hun achtergrond

[1:38:22] van de andere kant

[1:38:24] gewoon betrekt op basis van hun vaardigheden en kennis en ervaring

[1:38:28] en en bij het traject kinderopvang

[1:38:32] en het nieuwe stelsel. Dat is nu gestopt.

[1:38:35] Daar had ik een aantal van deze jongeren uitgenodigd. Gewoon op basis van dat zij straks de gebruikers van de kinderopvang zullen zijn om mee te denken.

[1:38:43] Daarnaast heb ik ook trajecten nodig waar je mensen juist vanuit hun moslim achtergrond of een migratieachtergrond mee naar praten.

[1:38:49] Dus daar moet je ook een balans in vinden en dat is kwartier van baarle en zij wanneer houden we nou eens op met het woord inburgering integratie hebben eerder een debat over gehad inburgering is voor nieuwkomers. Dat duurt bepaalde tijd en dan is dat mooi geweest

[1:39:02] en dan mag je ook verwachten van mensen dat ze meedoen, maar mag je ook verwachten van de samenleving je dan gewoon nederlandse burger bent en als nederlandse burger behandeld wordt.

[1:39:11] Het doet, maar we komen dadelijk op wat er met die monitoren. Dat doet niet aan af dat mensen wel een verleden met zich meebrengen. En wie ze zijn. Ik zal ook nooit kunnen ontkennen dat ik vrouw ben en dat doet iets met bepaalde keuzes die ik te maken leven maken, maar ook mensen met zien

[1:39:25] en ja, we kunnen die mooier maken. We zijn allemaal anders. Maar we worden door mensen toch ook gezien als wie ze hopelijk als we zijn, maar ook soms zelfs mensen ons willen zien

[1:39:35] en even terug naar de reflectie sessies. Dus daar is heel veel uitgekomen. Heel veel waardevolle lessen waarvan ik denk dat we echt nog wel een aantal keer of dat met u is of met de gemeenschappen van gedachten moeten wisselen. Als dit onze lessen zijn. Hoe gaan we dat dan nu op een positieve manier constructieve manier verder vormgegeven, zodat we dat vertrouwen weer opbouwen.

[1:39:55] Hadden we daar nog concrete vraag niet beantwoord.

[1:40:00] Dan waren dit denk ik. De reflectie sessies.

[1:40:04] Dan gaan we naar inburgering

[1:40:05] gaan we naar inburgering

[1:40:09] inburgering is ontzettend belangrijk voor de mensen zelf voor de samenleving

[1:40:15] voor de kinderen van inburgeraars. Kinderen zijn ook zelf inburgeraars en en wat mij betreft is echt een dhuez street.

[1:40:22] Je mag wat van mensen verwachten die hier komen. Maar je hebt ook als overheid als werkgever als school als gemeente een verantwoordelijkheid

[1:40:30] inburgering leidt tot nieuwe vaardigheden, tot een sociaal netwerk en tot beter. De nederlandse samenleving begrijpen van andere kant er beter onderdeel van kunnen zijn en

[1:40:40] ook nog wat kunnen toevoegen aan de nederlandse samenleving. Want dat is ook een van de bouwwerken waar nederland groot is geworden.

[1:40:49] Als we dan

[1:40:51] kijken naar de concrete vragen over inburgering.

[1:40:58] Er staan zulke jongens

[1:41:05] en

[1:41:06] waar we nu staan is een nieuw stelsel het stelsel tweeduizend, eenentwintig. Dat is door uw kamer in tweeduizend twintig

[1:41:14] ingevoerd. Dat is één januari tweeduizend, tweeëntwintig

[1:41:19] en dat is echt een stelsel dat zich nu aan het bewijzen is. Ik zei vorige keer moet zich nog bewijzen. Ik zie dat het zich begint te bewijzen. Maar ik ben het met een aantal van u eens dat daar dat worden een beetje ongeduldig van we zien nu dat het gaat. Het werkt. Er worden meer pips vastgesteld. Er zijn meer mensen die trajecten ingaan van andere kant. Het is frustrerend om te zien dat het die trein die die dat is nog geen sneltrein, maar we zien wel steeds meer duale trajecten daarvan stijgt het aanbod. We zien dat de vaststelling van tips. Dat noemde ik al dat dat beter gaat.

[1:41:55] We hebben ook heel veel acties ondernomen. De meedoen balies, de onderwijs route financieel ons zorgen docenten tekort.

[1:42:03] Ik was vorige week bij heer vorige week bij divosa, waar de community of practice zijn.

[1:42:10] Deze ging ook financieel ons zorgen. Maar dan zie je dus dat die gemeentes echt met elkaar in gesprek zijn hoe ze die inburgering vorm kunnen geven onder het nieuwe stelsel waar ze tegenaan lopen

[1:42:20] en ik vond het van mooi om te zien hoe de gemeentes allemaal voor hun statushouders aan het vechten waren en voor dingen die zij belangrijk vonden en daar kwam inderdaad het belang naar voren van het duale traject

[1:42:31] maar ook de problemen die we daarmee zien. Kun je dan onderwijs in nederlandse taal s avonds volgen

[1:42:37] kunnen uren meetellen die op je werk maakt al dat soort vragen komen naar boven en de andere. Ik heb twee grote prioriteit is die vroege start

[1:42:46] er zit natuurlijk heel veel statushouders langer dan gewenst op azcs. Daar heb je wel meedoen. Balies, maar er is het soms voor gemeentes moeilijk om een pik vast te stellen omdat de fysieke afstand lang is,

[1:42:57] omdat het niet altijd digitaal lukt daar wil je ook een versnelling in aanbrengen.

[1:43:02] En daar geeft gemeente dan aan van ja maar dan begint die die termijn van inburgering al te lopen. Maar dat is een van die hobbels waar we nu naar aan het kijken zijn kun je dan die termijn van inburgering toch laten beginnen als als iemand verhuist naar de gemeente,

[1:43:16] maar wel de inburgering op de azc laten beginnen het die tijd dan nog niet meer tikt in die drie jaar dus zo zijn er allerlei overwegingen waardoor je kan zeggen van nou we kunnen of of acties waar doordat beter. Hopelijk kan gaan werken. Maar dus duale trajecten en vroege start dat zijn de twee zaken waarop we nu groot inzetten

[1:43:36] dan de concrete vragen

[1:43:46] wat ik daarnaast voor de vroege start doen.

[1:43:49] Mevrouw kathmann vroeg erom

[1:43:51] en

[1:43:52] wij maken een overzicht voor bewoners in de coa opvang. Wat die vroege start inhoudt en welke verplichtingen en rechten zowel asiel, statushouders als asielzoekers hebben

[1:44:03] we verkennen de mogelijkheden samen met het coa. Om het de studie faciliteiten uit te breiden

[1:44:09] en en heel belangrijk. We verkennen de mogelijkheden voor afstand en onlangs inburgeringsonderwijs

[1:44:15] en het afnemen van de brede intake op afstand

[1:44:18] daardoor een onderzoek voor. Daar hopen we de resultaten eind ditjaar van te hebben.

[1:44:24] Ik moet u eerlijk zeggen na een aantal jaar corona en toch in een wat modernere samenleving te leveren dat het mij verbaasd hoeveel er nog fysiek plaatsvindt qua taalonderwijs en inburgering onderwijs. Maar als ik die verbazing uit begrijp ik het gedeeltelijk ook wel om dat als je mensen hebt die laaggeletterd zijn.

[1:44:44] Die hebben veel meer aan les fysiek in een klaslokaal met een onderwijzer of leraar of lerares van de andere kant. Er zijn ook veel hoger opgeleide asielzoekers die prima duolingo digitaal aan de slag zouden kunnen. Dus dat zijn we aan het onderzoeken.

[1:45:01] Daarnaast zijn er een aantal oplossingsrichtingen die meer tijd vragen en juridische kaders zijn. Dat is een ervan is kun je die tijd van de inburgering later laten starten. Maar toch alvast ermee beginnen als je in zo'n azc en zet zit meetellen onderwijs, uren participatie activiteiten die al onderneemt tijdens je verblijf in het azc. Dus als je als statushouder bent maar je bent toch in het azc kunnen dingen die je daar doet dan beter meetellen.

[1:45:28] De meedoen. Balies. Er is van een volgend jaar structureel vier miljoen extra beschikbaar voor het programma. Vroege integratie en participatie.

[1:45:38] Die zetten we in

[1:45:41] in meedoen. Balies twee tweetal is voor kansrijke asielzoekers. Ik ben net als u een groot voorstander van die meedoen balies

[1:45:49] en we zijn nu samen met het coa aan het kijken wat we binnen de huidige middelen die we hebben hoe we dat zo efficiënt mogelijk kunnen inzetten om te kijken of er nog meer kunnen doen

[1:46:00] en dan zijn met name wat mij betreft die die noodopvanglocaties die toch iets langer. Er staan

[1:46:07] dan ooit gepland zijn best

[1:46:09] plekken om aandacht aan te besteden. Maar wij hebben binnen de financiële kaders natuurlijk. We zitten binnen financiële kaders

[1:46:17] begrotingsbehandeling is over twee weken.

[1:46:26] Ja.

[1:46:26] Voorzitter,

[1:46:28] mevrouw becker.

[1:46:30] Voorzitter, dank aan de minister voor haar beantwoording. Tal van terreinen wordt actie ondernomen om ervoor te zorgen dat

[1:46:37] met een duur woord die dualiteit, maar het kunnen combineren van taal en werk. Dat dat snel op gang komt waar ik nou zo benieuwd naar ben is hoe kunnen we dit concreet dit streven concreter maken. Dus het werkt de minister met een planning heeft zij streefcijfers van ze zegt ik wil dat het dan en dan op die manier op orde is en meet zij ook de effectiviteit van haar instrumenten. Want bijvoorbeeld die meedoen. Balies. Er zijn sinds tweeduizend zestien, zesenvijftig duizend activiteiten georganiseerd. Maar waar hebben die naar toe geleid en er wordt niet bijgehouden of uiteindelijk die activiteiten ook daadwerkelijk leiden tot tot werk.

[1:47:16] Hoe vaak vindt er uberhaupt dan vervolgens tussen coa en gemeente een warme overdracht plaats. Dus zij schrijft heel veel en vertelt heel veel over een bepaald streven, maar kunnen we dat alsjeblieft een stukje concreter maken en ook uberhaupt ten aanzien van de hele doelstelling van dat iedereen een inburgering aanbod moet krijgen, want de minister zegt ja ik zie steeds meer pips vastgesteld worden. Maar ik heb aan haar gevraagd ze uiteindelijk is er maar voor veertig procent van de statushouders die in vastgesteld heeft ook daadwerkelijk een inburgering aanbod. Dus dan hebben we het op papier geregeld. Maar is het niet in de praktijk. Misschien kan ze dat niet. Nu doen. Maar misschien in een volgende brief kunnen we het wat meer smart te maken ook dat wij niet hele hoge verwachtingen hebben wij de minister misschien zegt nou, ik wil die veertig procent wil ik binnen een half jaar naar zestig procent. En daar ga ik ook concrete afspraken over maken met gemeente.

[1:48:10] De minister

[1:48:11] er-voorzitter.

[1:48:13] Dit is een van de grote onderwerpen die ik ook met vng aan het bespreken ben. Als je het hebt over onze moment dat statushouders eenmaal in de gemeente zijn.

[1:48:23] Hoe kun je nu

[1:48:26] van gemeentes vragen wat verwacht je hoeveel statushouders aan het werk hoeveel statushouders ingeburgerd op welk niveau

[1:48:33] dat begint bij goede informatie.

[1:48:36] En eigenlijk hebben wij die goede informatie nog niet. Die sturingsinformatie. We hebben over de oude wet natuurlijk wel onderzoeken. Deze nieuwe wet is nu anderhalf jaar aan het draaien, maar we echt nog niet een soort monitoringsysteem is. Dat moeten we eerst ontwikkeling. Dat zijn we aan het ontwikkelen.

[1:48:51] Het coa rapporteert halfjaarlijks over de voortgang van het decentrale stelsel, maar ook weer alleen op hoofdlijnen dus ook met het coa. Zeker als het zo zou zijn dat statushouders langer in die azcs blijven dan wil je ook van het coa. Dat soort informatie kan krijgen.

[1:49:07] Daar is wel uiteindelijke doel

[1:49:09] zo kort mogelijk verblijf in het azc. Als je eenmaal statushouder bent. Dat zou mijn hoofddoel zijn

[1:49:15] en dan bij de gemeentes. Daar moet je inderdaad die keep juist neerzetten en meer op detail gaan monitoren.

[1:49:21] Maar bij de azcs. Volgens mij is het hoofddoel zo snel mogelijk een huis in de gemeente waar je aan toe geweest bent.

[1:49:29] Mevrouw de onderwijs moeten ja voorzitter, maar mag ik dan begrijpen dat dat ook iets is wat nog naar de kamer gaat komen in de toekomst. Dus hoe gaat die sturingsinformatie leiden tot een monitor met gps met streefcijfers, waar we ook de voortgang op kunnen toetsen.

[1:49:44] De kamer. We zijn dat tussen aan het ontwikkelen die sturingsinformatie. Ik heb een gesprek met vng over wat je van vng van de gemeentes kan verwachten.

[1:49:54] Dus wat betreft de stuk voor de gemeentes. Jazeker. Het stuk in de koala's. Ja daar daar wil je echt gewoon die doorstroming voor elkaar krijgen. Ook omdat over natuurlijk ook asielstatushouders ook nog steeds vaker verhuizen. Dus dat is gewoon wat moeilijker om grip op de informatie te krijgen. Maar wat betreft de gemeente kan zeker. En wij kunnen in de volgende voortgangsbrief niveau aangeven hoe ver we daarmee zijn. Ik denk wel dat we realistisch moeten zijn en je zult zien dat je kunt niet altijd

[1:50:24] heel erg duidelijk zeggen. Deze actie heeft tot zoveel procent meer werk geleid of heeft tot zoveel meer instroom in die in die route geleid omdat het vaak een samenspel van verschillende acties is. Maar je kunt nog steeds wel laten zien. Dit zijn de acties. Zo verlopen ze. En we zien het percentages werk stijgen. We zien percentages die cijfers die cijfers zeggen dus wij zullen zo goed mogelijk dat proberen in kaart te brengen.

[1:50:47] U kunt doorgaan met blijft een een blijft geen geen wetenschap

[1:50:53] onderwijs moeten

[1:50:58] daar vroeg mevrouw palland, naar. Wij hebben samen met de partners de mogelijkheid verkend om een publiek bekostigde onderwijs route op te zetten en ik ken de knelpunten die u noemt. Maar die onderwijs goed is pas net van start.

[1:51:14] Dat is onderdeel van het nieuwe stelsel. Dus ik wil ook graag deelt die onderwijs moeten de komende jaren zich dat we die die ruimte geven om zich te laten bewijzen.

[1:51:22] Dus ik wil niet nu naar een grote stelselwijziging toe.

[1:51:26] Dit stelsel heeft nu rust en ruimte, vooral nu we het geld geregeld hebben want dat was eigenlijk het afgelopen jaar en de grote zoektocht

[1:51:35] en overigens en publiek bekostigd. Onderwijs moeten zal niet leiden tot significante kostenbesparingen,

[1:51:42] maar we gaan in de komende evaluatie van de wet veel inzicht geven in het functioneren van onderwijs moeten en dan kunnen we ook bezien hoe de onderwijs moeten na tweeduizend, negenentwintig willen organiseren en het geld loopt ook tot tweeduizend, negenentwintig.

[1:51:56] Maar ik denk dat de grote blijdschap is dat we dit nu hebben kunnen financieren.

[1:52:01] Mevrouw palland,

[1:52:03] Nee zeker. Daar daar begon ik de vraag ook ook mededelen dat het dat we blij zijn dat dat is gelukt en ook inderdaad voor een aantal een aantal jaren minister geeft wel aan. We hebben die publieke route wel zichtbaar verkend. Maar ik wilde dit een kans geven en dat begrijp ik ook. Maar dan ben ik toch benieuwd. Het is niet voor niks verkend.

[1:52:22] Dus misschien kan ze nog iets meer een schets geven van waarom er dan toch niet voor gekozen is en ik krijg het signaal vanuit de publieke onderwijs kant dat er wel kansen zouden liggen om wat kosten te besparen. Maar dat is misschien voor latere verkenning

[1:52:39] als roc s bijvoorbeeld groepen kunnen combineren of inzet van bestaande ondersteuning et cetera tegen. Ik signalen van dat dat er

[1:52:49] wel mogelijkheden zouden liggen. Maar ik was even benieuwd omdat blijkbaar de route wel

[1:52:55] op tafel heeft gelegen.

[1:52:57] De minister van szw.

[1:53:15] Ja nee ik moest even eraan herinnerd worden. Wij hebben een inderdaad een rapport uitgebracht en daar staat ook in wat de kosten moeten zijn en daarin hebben we verkend sowieso. Het is dat het een private route zou zijn. Dat wordt die bij het stelsel kan het dan beter op een publieke manier. Daar kwam eigenlijk uit dat dat niet kosten efficiënter is wat ik mij herinner ook niet vlek neer flexibel en dat we dus hebben gezegd van dit stelsel naar de kans geven om zich eerst bewijzen en dan gaat het mee in de evaluatie van de wet,

[1:53:49] mevrouw kathmann,

[1:53:52] de dank hiervoor voor deze beantwoording, maar ik voel ik heb het idee dat mevrouw palland ook een vraag heeft gesteld die in lijn. Daarmee is want die publieke route. Die is verkend. En dan. Ik las inderdaad een brief. Het levert geen kosten efficiëntie op. Maar zo heel veel andere dingen kan het wel regelen en daar ben ik eigenlijk zo benieuwd naar want dan kun je altijd weer wat het opbrengt afwegen tegen dat het misschien meer of minder kosten efficiënt zou zijn en we krijgen ook een raar figuur dat het eigenlijk gedekt is vanuit middelen vanuit mbo en die moeten nu eigenlijk private partijen gaan financieren. Dus ik vind dat een vreemd figuur van hoe verhoudt zich dat dan met de keuze om het niet publiek te doen maken dan publiek. Want we gaan nu toch met publiek geld private investeren.

[1:54:42] Dus eigenlijk zou ik het prettig vinden om ook nog even alle bevindingen van los van wat het financieel zou kunnen doen

[1:54:49] door de dat we die ook van de minister meekrijgen.

[1:54:55] De minister. Er wordt niet bevindingen kunnen delen. Geen probleem. Maar ik zou wel dit stelsel nu echt even de rust gunnen. Juist ook omdat we nu die financiering hebben geregeld en er nu trajecten worden ingekocht.

[1:55:07] Wat betreft de financiering. Daar komt

[1:55:10] zes miljoen van ocw inderdaad achter miljoen achttien miljoen van szw is het grootste gedeelte komt van szw

[1:55:19] en en die zes miljoen is gebaseerd op inverdieneffecten op het moment dat je zorgt dat inburgeraars jonge inburgeraars

[1:55:30] een

[1:55:31] taal en hun kwalificaties halen en dan kunnen instromen in het nederlands nederlands onderwijs. Dan heb je een inverdieneffect omdat ze niet meer op een mbo of hbo hoeft te doen.

[1:55:41] Dus wat dat betreft is het niet zo dat het mbo en de inburgering financiert. Nee, het is een inverdieneffect waardoor je dit kunt financieren. En om dat mensen die onderwijs moeten volgen, kunnen ze vervolgens netjes instroom in nederlandse onderwijs

[1:56:00] ontzorging

[1:56:04] het financieel ons zorgen.

[1:56:08] De eerste vraag naar de de overall vraag van mevrouw becker was ga ik een nieuw voorstel indienen of laat ik dat over aan het nieuwe kabinet.

[1:56:16] En dan ga ik daarna even in op de inhoud en de inhoud ervan die bespreken met de gemeentes met oud inburgeraars met maatschappelijke organisaties.

[1:56:24] Ik zal u in het vierde kwartaal informeren over de richting van een mogelijke wetswijziging. Zoals ik voor mij zou zie,

[1:56:33] en ik wil zo spoedig mogelijk ook meer duidelijkheid geven aan gemeentes

[1:56:38] en ik vermoed niet dat ik deze wetswijziging voor de verkiezingen indienen.

[1:56:43] En wat daarna gebeurt, is afhankelijk van de volgende formerende partijen. Maar ik wil het wel goed voorbereiden,

[1:56:49] want in de tussentijd en statushouders die nu financieel ontzorgt te worden te hebben met elkaar afgesproken.

[1:56:56] We hebben nu afgesproken dat gemeenten daarbij maatwerk kunnen leveren. Soms is dat een andere vorm van ondersteuning. Ik vind zelf de begeleiding heel belangrijk, niet alleen de technische ondersteuning, maar juist het leren dat je en zorgpremie en zorgverzekering moet betalen wat je één keer per maand moet betalen. Wat je één keer in de drie maanden moet betalen. Wat je kunt verwachten aan het eind van de maand. Dat is in een ander land altijd anders.

[1:57:19] Het kan ook een training die is gericht. Het kan één op één begeleiding zijn

[1:57:25] en en

[1:57:27] dan is de vraag moeten die het een ondergrens worden vastgesteld voor het financieel ons zorgen.

[1:57:31] Even voor de duidelijkheid die verruiming gaat over maatwerk.

[1:57:36] Maar gemeente zijn nog steeds verplicht om statushouders te ondersteunen is niet zo dat ze kunnen zeggen ik hoef niet meer te financieel ons zorgen wat ze kunnen doen is kunnen kiezen. Hoe dan. Dat is maatwerk. Maar ze moet nog steeds financieel ons zorgen

[1:57:48] en ondersteuning kun je op verschillende manieren bieden.

[1:57:52] Het kan zijn dat je de vaste lasten betaald vanuit de uitkeringen en toeslagen die iemand ontvangt. Een van die manieren.

[1:58:00] Maar soms helpt het beter dat mensen dat zelf doen en dat je leert de kasboek je te maken en en dat je daarmee helpen.

[1:58:07] Wij zijn nu een handreiking aan het actualiseren uitwisseling tussen gemeenten onderling. Ik noemde net niveaus aan op die manier zorgen we dat dat gemeentes van elkaar kunnen leren.

[1:58:19] Maar die ondergrens die is er dus

[1:58:22] even kijken en huwelijkspartner in het buitenland kinderopvangtoeslag daar

[1:58:27] becker.

[1:58:31] De minister zegt er is altijd begeleiding bij het financieel ons zorgen. Maar ik begrijp toch goed dat zijn uw gemeente de ruimte geeft om af te wijken van wat er in de inburgeringswet is opgenomen, namelijk dat bij die volt de eerste zes maanden geen sprake kan zijn van volledige uitkering op de rekening en dat zij nu tegen gemeente zegt als u wel vanaf dag één een volledige uitkering op de rekening wil storten. Dan mag u dat doen. Je moet er alleen wel wat begeleiding bij geven. En als dat klopt, is hij het met me eens dat dat

[1:59:01] een gemiste kans is voor het signaal dat er ook mee bedoeld was in de inburgeringswet namelijk als je hierop dag één binnenkomt, is het niet normaal dat je een volledige uitkering krijgt. We gaan je zorgen dat je taal en werk aanbod krijgt. We gaan je ook natuurlijk ondersteunen in hoe je omgaat met het geld dat je ontvangt en als jij stappen zet in die pim steeds meer eigen verantwoordelijkheid in je doet het goed. Dan kan je daarmee ook die eigen verantwoordelijkheid krijgen

[1:59:29] voor het geld dat je op je bankrekening krijgt dat hele element dreigt nu uitgehaald worden als gemeente zeggen maar wij vinden het makkelijker om het wel volledig te kunnen overmaken en is zij het ook met mij eens dat er soms redenen voor worden aan voert. Zoals bijvoorbeeld dan hebben we fouten gemaakt met de betaling. Daardoor krijgt iemand per ongeluk. Twee keer dezelfde betaling op de rekening. Die moet dat dan terugbetalen. Dat maakt het allemaal administratief ingewikkeld. Dus laten we er dan mee stoppen. Ik zou dan willen kijken hoe voorkomen we dat soort administratieve fouten in plaats van dat de gemeente toestaan gemakkelijk te zeggen. Maak aan iedereen toch maar die uitkering over vanaf dag één. Dus ik zou eigenlijk ook een ondergrens. Daarin willen zien.

[2:00:11] De minister

[2:00:12] en voor zover heer. Bent u die brief. Ik meen een maand of vier vijf geleden over gestuurd.

[2:00:17] En wat volgens mij heel belangrijk is en dat heb ik ook bij het werkbezoek bij niveaus gezien is. Soms heb je statushouders, zoals mevrouw becker of ikzelf? Als wij statushouders zouden zijn, dan zouden wij waarschijnlijk prima vinden om onze eigen financiën te regelen, dan zouden we wel informatie moeten krijgen. De hoeveelste van de maand wat afgeschreven worden of bijgeschreven wordt

[2:00:39] en dus verschillende statushouders zijn gewoon heel verschillend. Maar dat ontslaat de gemeentes niet van de verantwoording om zich druk te maken om de inburgeraars te zorgen dat ze financieel onderlegd zijn

[2:00:53] en

[2:00:55] wat ik ook heb geleerd op het werkbezoek is dat en dat is voor deze voor deze wet negentig procent van de inburgeraars komt in de financiële problemen

[2:01:06] of gelijk of na een paar jaar en dus er is echt een groot belang bij dat financieel en opleiden van mensen zorgen dat ze echt beginnen te begrijpen hoe het systeem in nederland werkt.

[2:01:22] Ze leren hoe ze toeslagen moeten aanvragen over nog een weet dat complexe en toeslagen zelfs met een andere discussie. Dan ben ik op een gegeven moment van af. Maar je ziet dan hoe complex het voor mensen is kinderbijslag huurtoeslag gemeentelijke regelingen die moeten allemaal aangevraagd wordt, duurt soms een paar maanden voordat er is ook daar is de rol van de gemeente heel belangrijk. Een overbrugging naar een toeslag aanvraagt kinderbijslag krijg je na afloop van een kwartaal. Dat duurt even voor dit geld op uw rekening op dat moet je leren en maar er wordt soms ook gewoon een financiële overbrugging bij.

[2:01:55] Iets kan. Voorzitter, ik constateer dat de minister ik hier verschillend over denken want ik snap alle argumenten omdat het soms voor sommige statushouders wel prettig is om meteen de hele uitkering op de eigen bankrekening te krijgen. Maar toen we de wet met elkaar hebben vormgegeven hebben gezegd dit is ook belangrijk als een signaal naar inburgeraars te zeggen als jij stappen zetten in de pub en je komt er afspraken in naar je laat zien dat je ook eigen verantwoordelijkheid op op je kan nemen. Dan kun je daarmee ook stappen zetten in meer eigen verantwoordelijkheid over het geld dat de overheid voor jou ter ter beschikking heeft. Daar sta ik constateer dat ze daar dus van afstapt.

[2:02:32] Dat is volgens mij wat wij in die brief hebben aangegeven. Ik vind het hier wel belangrijk. Er zijn inderdaad veel statushouders die zeker die eerste tijd van een uitkering moeten rondkomen. Er zijn ook statushouders die gelijk aan het werk zijn.

[2:02:44] En dan kan ik me heel goed voorstellen als je statushouder bent en je bent trots dat je aan het werk bent en je verdient je eigen geld dat je dat dan moeten inleveren bij de gemeente. Ik kan me heel goed voorstellen hoe moeilijk dat is

[2:02:55] dus dat een gemeente daar dan maatwerk inlevert.

[2:02:59] En juist helpt van u krijgt u salarissen. Maar dan moeten wel abc van betalen en dat kan ik me goed voorstellen. Ik begreep over bij het werkbezoek dat het volledig

[2:03:10] laten komen op een rekening van de statushouders in de eerste maanden van of bijstand of loon. Dat dat maar heel zelden voorkomt. Er wordt echt heel goed bijgehouden bij de gemeente die dat doen dat tachtig procent van de gemeente dat goed doen. Eenentachtig procent. Heel goed bijgehouden hoe het gaat

[2:03:26] met die staat en dan moeten ze ook want anders komen mensen schulden dan

[2:03:33] de partner in het buitenland kinderopvang als huwelijkspartner in het buitenland verblijft vroeg mevrouw kathmann naar

[2:03:39] ja, er zijn problemen als jij een partner in het buitenland hebt met het aanvragen van toeslagen.

[2:03:48] Wij zijn in gesprek met de dienst toeslagen om tot een oplossing voor statushouders te komen. Je wilt juist dat het proces voor het aanvragen van toeslagen voor statushouders dat je hebt versneld

[2:03:59] en ik noemde net al die overbrugging in die verschillende gemeentes geven.

[2:04:03] Dus ik ben blij dat gemeentes dat gat opvullen. Maar zo moet niet zou zijn. Dus ik ben ook met mijn collega's in gesprek over structurele oplossingen om die financiële startpositie van statushouders te verbeteren.

[2:04:16] De rapporten van de nationale ombudsman ook daarvoor. Mevrouw kathmann naar

[2:04:21] ja die gesignaleerde knelpunten design herkenbaar. Er staan vier conclusies in en ik weet niet of u niet meer of ze allemaal heb genoemd, maar het

[2:04:30] wat er overall uit blijkt is er is gewoon een veel groter risico als statushouder om in de knel te komen, waarbij we ook al weten dat mensen met een lager inkomen en in de armoede in nederland sowieso al veel risico hebben op bijkomende problemen schulden.

[2:04:46] We zien ook dat de administratieve lasten of de administratie ingewikkeld is. Dat is die voor mensen zonder migratieachtergrond zonder asiel achtergrond al

[2:04:54] en dus op het moment dat we ons inburgeringsstelsel gaan doorontwikkelen. Dan betrekken we die vier aandachtspunten erbij

[2:05:01] en daar hebben we dus al een aantal stappen ingezet. Ik noemde net als financieel ons zorgen

[2:05:07] kennisdeling tussen gemeentes. Dat gebeurt nu veel meer en we hebben ook de regierol van de gemeente gecreëerd met één loket

[2:05:15] en we hebben een hele rij verbeteringen doorgevoerd in het oude inburgeringsstelsel, want u had ook nog een aantal vragen over het in burgers zelfs komen zo

[2:05:24] wat ik als laatste zou mogen zeggen is wat ik wel zie wat er nog beter moet, is de samenwerking tussen de organisaties die rond die statushouders opereren

[2:05:34] of het nou gaat om de aanvragen van de toeslagen en of als je eenmaal in de schulden zit en net als bij andere nederlanders is het complex. Maar als je taal niet goed spreekt. Als je net hier hier geland bent is dat nog moeilijker. Dus die samenwerking tussen die organisaties. Dat is voor mij echt een aandachtspunt.

[2:05:53] Mevrouw kathmann.

[2:05:54] Als het gaat om die specifieke omstandigheden van van statushouders en bijvoorbeeld bij het aanvragen van toeslagen waar gewoon knelpunten zitten de minister, voorzitter, die hadden het over structurele oplossingen en dat eraan gewerkt wordt, daar een termijn aan verbonden worden. Wanneer kunnen we dat verwachten? Kunnen een overzicht komt er een soort knelpunten brief met wanneer die allemaal beslecht gaan of kunnen worden.

[2:06:24] Ja. Ik denk dat we erop terug moet komen in de in de volgende uitvoeringen brief.

[2:06:29] Dit knelpunt is voor ons heel duidelijk. We hebben dat knelpunt ook bij toeslagen duidelijk gemeld.

[2:06:35] Verschillende andere organisaties ook dienst toeslagen. Zoals u weet, heeft het ook best druk met een heleboel andere zaken. Maar wij zullen zorgen dat we in de volgende brieven meer duidelijkheid hebben wanneer er dan duidelijkheid van toeslagen kan komen, want het is echt een knellend probleem

[2:06:54] boetes en handhaven.

[2:06:58] De heer warmerdam had het over hoe ga je nou eigenlijk om met inburgeraars doe je dat vanuit handhaven. Het van het vertrouwen.

[2:07:07] En wat ik heel belangrijk vind. Dit voorjaar heb ik samen met collega's schouten aangegeven hoe wij de fraudewet willen zien is een internetconsultatie gaan dus die moet nog naar uw kamer toe. Maar daar is het uitgangspunt ook dat je uit moet gaan van vertrouwen en dat als mensen een vergissing maken dat dat kan en dat je dan niet tegelijk een honderd procent boete krijgt

[2:07:32] en daar. Zij zijn er mensen op departement lang mee bezig geweest. Daar zijn we ook zelf lang mijn beste. Maar dat is echt volgens mij hoe je het naar fraudebeleid of inburgering forum moet geven

[2:07:43] en en

[2:07:46] de vragen die we stellen gaan over het oude stelsel.

[2:07:49] Wie tweeduizend dertien.

[2:07:52] Dus dat kunnen we niet meer zo heel erg veranderen. We kunnen daar wel kijken of we daar wat kunnen bijsturen. Maar eigenlijk naar aanleiding van de vraag van heer warmerdam en de vragen van mevrouw becker

[2:08:03] heb ik toch bedacht dat nieuwe inburgeringsstelsel de wie tweeduizend, eenentwintig

[2:08:08] is nog vormgegeven. In voorgaande jaren

[2:08:14] is die filosofie van uitgaan van vertrouwen en uitgaan van dat mensen de juiste stappen proberen te zetten is die helemaal beklonken in dat stelsel of niet. Tegelijkertijd ben ik ook mevrouw becker eens. Er moet ik ook een stok achter de deur zitten voor mensen die niet willen of die denken nou ik ga na kerst wel beginnen flauw gezegd.

[2:08:32] Dus ik die die balans daarin. Dus wat is de filosofie daarachter gaan we uit van vertrouwen

[2:08:38] en tegelijkertijd. Je hebt rechten en plichten.

[2:08:40] En hoe ziet die balans erin en en hoe vertaalt zich dat dan in een boete en de samenspraak in het huidige stelsel.

[2:08:46] Dat is een toezegging aan u beiden en dat wij dat gaan analyseren.

[2:08:52] Wat betreft het oude stelsel, want daar ging de vraag van de heer warmerdam over. Maar mijn toezegging gaat over het nieuwe stelsel.

[2:09:01] Ook in het oude stelsel is inburgering dhuez street

[2:09:04] en dat betekent dus wij als overheid bieden faciliteiten om te integreren in onze samenleving. Maar dan mag je ook verwachten. Nieuwkomers ook echt een stap naar voren zetten. Daarom hebben we ook een inburgering plicht. Plicht gaat ook gepaard met sancties als verplichtingen niet op tijd worden nagekomen. Dat houdt het woord plicht in.

[2:09:23] Maar boetes zijn alleen aan de orde als iemand verwijtbaar zich niet houdt aan de gemaakte afspraken of als die verplichting niet nakomt

[2:09:31] en in de uitvoering wordt door gemeenten en duwen wordt maatwerk geboden. Er wordt gekeken naar de omstandigheden van inburgeraar

[2:09:38] en daarmee

[2:09:39] willen we waarborgen dat boetes niet buiten iemand schuld worden opgelegd.

[2:09:45] Het nieuwe stelsel heeft nog geen boetes want die drie jaar termijn is nog niet verlopen en er komen dadelijk even op

[2:09:52] de overschrijding van hun inburgeringstermijn. Dat heeft ook met corona te maken

[2:09:56] en

[2:09:58] dat is volgens mij het antwoord op die vragen van de heer warmerdam van hoe zit het nou met dat een boete.

[2:10:04] En wat is er nou precies aan de hand met die vijf duizend boetes in tweeduizend, tweeëntwintig, terwijl het er maar drieduizend, waaraan tweeduizend negentien

[2:10:12] vanwege corona is de inburgeringstermijn termijn diverse keren verlengd van de inburgeraars.

[2:10:17] Dus er waren ruim twee jaar lang geen termijnoverschrijding. Dat wordt nu ingehaald.

[2:10:23] Want na het beëindigen van die verlengingen en dus tot twee keer toe honderd ontstonden er veel termijn overschrijdingen in dat ene jaar terwijl die anders over drie jaar verspreid zouden zijn

[2:10:35] en dat is de verklaring ervoor wiskundig cijfermatig, maar we willen toch onderzoek doen naar die groep. En waarom

[2:10:43] omdat het vermoeden bestaat. Dat weet ik niet dat die coronaperiode een negentien invloed heeft gehad op de inburgering van deze mensen

[2:10:50] en waarschijnlijk ook op hun taalvaardigheid.

[2:10:54] Als je door corona meer thuis bent gebleven. Heb je waarschijnlijk minder nederlandse geoefend is hypothese en is die taalvaardigheid dus achtergebleven en datzelfde geldt voor de inburgeringslessen die je hebt gemist, zullen weliswaar die termijn verlengd en die blijken nu en die overschrijdingen moet je over drie jaar uitsmeren. Maar toch wil ik weten wat is er met deze groep aan de hand en moet die misschien op één manier extra geholpen worden omdat ze door corona gewoon af te zijn gaan lopen.

[2:11:21] De heer warmerdam.

[2:11:23] Dank. Voorzitter, ik ben blij om dit te horen want ik begrijp de analyse waarom die vijf duizend boetes. Waarom die hoger zijn dan dan voorheen. Tegelijkertijd betekent dat wel dat heel veel mensen ze niet vijfduizend zijn. Misschien hebben sommige mensen wel meerdere boetes gekregen maar duizenden mensen zullen na een heel

[2:11:43] negatieve contact in eerste instantie met de overheid hebben gehad en dat is zonde. Zeker als je net net nieuw komt en als de minister zegt dat negentig procent van de statushouders in de financiële problemen komt in de eerste jaren dan dan helpen boetes daar zeker niet bij. Ik ben blij om te horen dat er een analyse komt of een onderzoek hoe deze mensen beter ondersteund kunnen worden en begrijp ik dan ook goed dat er dan vanuit vertrouwen in eerste instantie met

[2:12:09] clementie gekeken wordt naar de redenen en dat hopelijk het aantal boetes ook lager zal worden dan die vijf duizend.

[2:12:17] De minister.

[2:12:18] Wat de uitkomsten van is, kan ik u geen toezeggingen over doen. Maar dat er barmhartig gekeken wordt dat wel. Daarvoor zijn we ook in gesprek met duo

[2:12:27] en daarnaast is een onderzoek doen van zijn deze mensen en waarschijnlijk zijn inderdaad gaan achterlopen in hun taalvaardigheid in hun inburgering en dat zal onder het oude stelsel. En wat ik net zei dat nieuwe stelsel en daar willen we echt tegen de filosofie zoals we die ook met nieuwe fraudebeleid beleid hebben gecommuniceerd

[2:12:48] tegen het licht houden.

[2:12:49] Wat ik denk dat ook belangrijk is nog even over die oude wet en die overschrijdingen is dat duo houdt dus echt hoorzittingen met de statushouders via het scherm zoveel mogelijk om te vragen hoe komt het nou dat die termijn is overschreden. Zijn er persoonlijke omstandigheden corona, noem maar op. Dus het wordt echt casussen per casus wordt dit besproken met de mensen

[2:13:12] en dan zullen er inderdaad gevallen zijn waar je barmhartig moet zijn, dan zullen ook gevallen zijn. Wij zeggen ja

[2:13:18] kom zeg

[2:13:19] want dat zal er ook een

[2:13:22] mevrouw dekker.

[2:13:23] Dank voorzitter. Fijn dat de minister onderzoek wil doen naar de stok achter de deur die in het stelsel zitten zij voor het huidige stelsel weten we dat nog niet want daar kunnen nog geen overschrijdingen zijn van drie jaar. Maar dat is niet helemaal waar want het huidige stelsel kent ook bestuurlijke boetes.

[2:13:40] Zo is bijvoorbeeld in de inburgeringswet ook een boete opgenomen voor niet verschijnen bij de brede intake.

[2:13:48] Daar hebben wij de in totstandkoming van de inburgeringswet uitgebreid met elkaar over gedebatteerd dat we het ook belangrijk vonden dat dat een uniformiteit geld heeft en dat niet de enige gemeente hele hoge strenge boetes oplegt in het eerste geval en de andere gemeenten dat helemaal niet doet. Dus daar hebben heb ik nog samen met het cda geloof ik. Amendementen over ingediend is helemaal in die wet verankerd in mijn vraag was eigenlijk hoe loopt dat nu. Hoe worden die stok achter de deur nu in de huidige praktijk gebruikt zou dat ook willen meenemen in haar onderzoek, want er is juist in een balans over nagedacht. Destijds.

[2:14:22] De voorzitter inderdaad in dat onderzoek is het belangrijk dat we zowel de stok achter de deur als de wortel. Het klinkt zo flauw. Maar dat we dat we die allebei meenemen en ik denk niet dat er in dit stelsel al heel veel bestuurlijke boetes op dit moment uitgedeeld zijn. Juist ook omdat veel van de vertraging. Helaas die men bij de gemeentes ligt

[2:14:44] maar en nu het noemt denk ik. We moeten ook even kijken. Die sturingsinformatie die we aan het ophalen zijn of we daar misschien niet ook iets mee moeten

[2:14:52] omdat dat ook een teken kan zijn van hoe pak de gemeente iets aan of hoe lopen waarschijnlijk met name gezinsmigranten wel of niet achter

[2:15:03] want daar zit in te komen ze gezinsmigranten. Daar zit wel een zorgpunt.

[2:15:08] Dan kom ik dan kom ik bij de doorstroom.

[2:15:14] Mevrouw becker vroeg heb ik hier op geantwoord hij de ja, er is een stijgende lijn in de inburgeraars met een wip.

[2:15:22] We willen natuurlijk dat die stijgende lijn zich doorzet. Maar ik heb u net toegezegd we gaan op keurig netjes aan u laten weten en het verder met vng vooral ook zorgen dat die stuurt informatie hebben

[2:15:34] stok achter de deur hebben het gehad

[2:15:37] online onderwijs daarvoor van becker. Ook naar

[2:15:40] ik zei net al even iets over. Ik denk dat het belangrijk is om meer online te doen. Maar ik begrijp ook sinds ik de vraag heb gesteld beter waarom soms dat fysiek onderwijs zo belangrijk is, maar er zijn al veel mogelijkheden. Er kan echt nog veel meer en tegen taalscholen en docenten heb ik dus ook gezegd en herhaal ik het hier maar weer benut. De bestaande ruimte benut, de ruimte tussen de regels die er is

[2:16:05] onder de huidige wet is voor het b één onderwijs vijftig procent afstandsonderwijs toegestaan in combinatie met klassikaal onderwijs dus ook logisch, want het is een hogere route van een hoog niveau. Dus dan kun je ook verwachten dat mensen afstandsonderwijs aankunnen zetten route zal dat anders zijn.

[2:16:24] We gaan we zijn bezig met het onderzoek naar de potentie van online onderwijs. Wat kan werken voor welke doelgroepen en en dan gaan we dus ook kijken wat we kunnen verruimen. En u krijgt voor einde van ditjaar daar informatie over.

[2:16:36] Dan heb ik hier nog van de wie dertien

[2:16:40] de resterende vijftien procent van de aanpakken. Daar vroeg de heer warmerdam naar

[2:16:48] ja, ik deel uw mening dat alle gemeenten

[2:16:52] inburgeraars waarvan die lening vrijwel volledig is uitgeput zouden moeten inzetten.

[2:16:57] Ze krijg je ook financiële middelen voor.

[2:17:01] Ik heb over twee of drie weken bestuurlijk overleg met vng hierover. Dan neem ik dit mee,

[2:17:07] zodat we zorgen dat we die rest van de gemeente ook aan boord kunnen laten komen, want dit zijn juist. We hadden het net over de schulden problematiek. Dit stuk juist waar die die problemen gaan ontstaan.

[2:17:16] Dus deze mensen moeten helpen.

[2:17:19] En dan vroeg de heer warmerdam ook naar de gezinsmigranten. Die gezinsmigranten uit de wie dertien, tweeduizend dertien. Die krijg geen ondersteuning meer.

[2:17:29] En ja,

[2:17:31] de geest nu geen ondersteuning en over twintig jaar. Dan blijkt dat het mis is gegaan. Wat gaan we eraan doen

[2:17:36] onder de oude wet zijn gezinsmigranten zelf verantwoordelijk voor inburgering

[2:17:42] in het kader van het verbeterplan voordat oude stelsel en want we hebben een nieuw stelsel. Maar heel veel mensen van honderd ouders hebben ook een verbeterplan voor heb ik met vng gesproken over de gemeente ondersteuning voor deze groep

[2:17:54] en zoals de heer warmerdam ook al zei, de gemeente zien daartoe geen mogelijkheden

[2:18:00] omdat ze het gewoon heel druk hebben met inburgering met oekraïners.

[2:18:06] Ja ik ik

[2:18:08] begrijp voor de gemeentes dat het moeilijk is in de huidige arbeidsmarkt dat de prioriteiten moeten stellen

[2:18:13] en

[2:18:15] dus ik heb me neergelegd bij deze prioriteitsstelling op dit moment.

[2:18:21] Maar we houden het wel heel erg goed in de gaten. Ook omdat ik uw zorg gedeeld hoe het met die gezinsmigranten gaat. En juist ook omdat er kwetsbare groepen bijzitten.

[2:18:32] De partner die wel integreert en vaak in de vrouw die naar nederland komt ie dan niet genoeg nederlands spreekt niet op het schoolplein haar weg kan vinden. Niet aan het werk gaat

[2:18:42] dus op onze eigen lijn van onderwerpen staat voor het komende jaar extra aandacht vanuit ons voor gezinsmigranten, niet alleen onder deze wet, maar ook onder de nieuwe wet en dan kom ik op een gegeven bij u op terug op ik de gemeente zo veel ruimte hebt kunnen creëren dat ze deze toch kunnen oppakken

[2:19:02] en

[2:19:03] naturalisatie. Dat ligt natuurlijk bij mijn collega's van j en v zeg ik tegen mevrouw becker

[2:19:11] vanuit het perspectief van inburgering en meedoen is het heel belangrijk dat die een eis niet alleen voor inburgering plichten geld, maar ook voor mensen die willen naturaliseren

[2:19:22] en de staatssecretaris van j. Veel zal u hierover informeren zodra er meer duidelijkheid is.

[2:19:27] Dat was inburgering

[2:19:31] ik alle inburgeraars vragen hebt gehad.

[2:19:34] Dan gaan wij door met welke weerbare samenleving

[2:19:42] becker met een nabrander op.

[2:19:44] Ik de beantwoording gemist over de

[2:19:47] subsidies en waar ze allemaal precies.

[2:19:51] Richard bij statushouders aan het werk.

[2:19:53] Dan heb ik niks gezegd. Dank voorzitter.

[2:19:56] Neem ik aan.

[2:20:00] Even kijken, kunnen we sneller doen

[2:20:08] aan mevrouw. U hebt ook vragen gesteld over subsidies in wijken.

[2:20:13] Maar dat ze die vier subsidies die gingen over de statushouders aan het werk

[2:20:18] de

[2:20:21] hoe krijgen

[2:20:23] wij hebben een aantal wijken waar we een grote aanpak op hebben staan en wat ik weet uit die wijk is dat die aanpak die problemen in die zwakke wijken is echt niet alleen heel divers, maar ook vaak multi

[2:20:37] vele verschillende problemen tegelijkertijd en dat kan met religie te maken. Maar het kan ook met zware criminaliteit te maken hebben met kan te maken met slechte huurhuizen.

[2:20:51] Wat ik daar heel erg lastig vindt van vind is dat je ziet die accumulatie van problemen. Als er dan ook nog

[2:20:57] discriminatie, racisme bovenop komt, wordt het voor mensen wel heel erg zwaar en heb je grote kans dat mensen zich af te schermen van de samenleving en en doorgaan in in hun eigen bubble.

[2:21:08] En en die agenda die zet in op het versterken van de veerkracht van mensen in kwetsbare omgeving. Dat gaat ook over veerkracht tegen georganiseerde criminaliteit en snelle geld willen verdienen

[2:21:19] en en daar werken we samen met professionals in de wijk met maatschappelijke organisaties

[2:21:25] dus met iedereen die een bijdrage kan leveren. Het kunnen mensen met een migratieachtergrond zijn, kunnen mensen met bepaalde religie zijn kunnen straatagenten zijn. Noem maar op iedereen die kan meewerken.

[2:21:37] De vvd en informeel onderwijs en dat blijkt uit onderzoek kunnen een positieve rol spelen

[2:21:44] in het versterken van de weerbaarheid van jeugd en jongeren. Waarom. Als je je zekerder voelt over jouw identiteit is het voor veel mensen ook makkelijker om vervolgens te integreren.

[2:21:56] Na mijn collega's van pvda heeft een aanpak gericht op de verbetering van de kwaliteit van informeel onderwijs. Daar weet u alles van hem natuurlijk al vaker discussie over gehad,

[2:22:05] met als sluit zicht onderzoek naar mogelijkheden voor toezicht en daar valt dit onder want vvd'ers zit natuurlijk bij mijn collega paul inmiddels

[2:22:15] en zit er in die agenda veerkrachtig en weerbaar samenleving ook een repressief spoor vroeg. Mevrouw becker

[2:22:21] en kijk, wij zetten in op het bevorderen van veerkracht van stabiliteit van weerbaarheid.

[2:22:28] Wij hebben geen handhaving bevoegdheden als szw

[2:22:31] andere instanties hebben dat wel.

[2:22:35] Dus onze rol is echt preventie.

[2:22:37] De rol van repressie zit gewoon bij andere collega's ook bij de gemeente.

[2:22:42] En wat wij willen en het is ook heel belangrijk om die agenda niet te vermengen die positieve agenda van weerbaarheid van preventie die komt vanuit szw. Op die manier proberen wij een bijdrage te dragen te leveren aan het voorkomen van criminaliteit gewelddadig extremisme.

[2:23:00] We zijn nu echt aan het uitvinden. Wat werkt wel en niet goed of wat werkt er beter op het gebied van preventie?

[2:23:06] Daarom monitoren en evalueren we al die en

[2:23:10] activiteiten en interventies,

[2:23:14] mevrouw becker vroeg of het online platform al is

[2:23:18] de agenda is net gestart. Dus we kunnen nog geen uitkomst delen

[2:23:22] dat online platform. Dat is bedoeld om de kennis die met agenda wordt gecreëerd te delen

[2:23:27] en wij ontwikkelen in plaats van parallel aan de uitvoering. Dus dat begint begin volgend jaar wat we waarschijnlijk wel gaan doen is dat we gaan aansluiten bij bestaande overheids websites.

[2:23:39] Want we hebben inmiddels een wildgroei aan overheids websites. Dat is een ander programma van andere collega's, maar wij zorgen dat we dat netjes als het kan kunnen aansluiten bij bestaande websites. Maar dan waarschijnlijk wel een eigen tab. Mag ik hopen eigen titel kleur vlak.

[2:23:57] Mevrouw dekker heb ik dan verkeerd in de stukken gelezen dat het online platform in tweeduizend, drieëntwintig er zou moeten zijn.

[2:24:04] De minister.

[2:24:10] Dat kijken we even naar was er een stukken staat. Maar het is er nog niet in tweeduizend, drieëntwintig. Nee

[2:24:15] wordt vervolgd, moeten doorgaan, hebben wij nu

[2:24:21] statushouders aan het werk.

[2:24:28] De heer warmerdam had het nog over de ongewenste nationaliteit

[2:24:33] weet niet zeker of hij dit hoofdstukje valt. Maar het zit bij dat team bij bouwen op dit moment kennis op als ministerie over dat thema dubbele nationaliteit en vooral

[2:24:44] wat het voor mensen betekent dat met mensen doet

[2:24:48] en we hebben ook ik heb zelf ook een gesprek gevoerd met een van de indieners. Uw collega's, belhaj

[2:24:54] en mijn mensen hebben gesprekken gevoerd met verschillende indieners verschillende gesprekken

[2:25:00] wat we doen is we doen een

[2:25:04] een onderzoek naar de verkenning naar de ervaringen en de behoefte van nederlanders met een dubbele nationaliteit.

[2:25:09] Dat hebben we met u gedeeld in een kamerbrief deze zomer.

[2:25:13] Wij doen en verkenning naar juridische dilemmas gerelateerd aan dubbele nationaliteit. Dat moet nog beginnen

[2:25:19] en en we zorgen dat we dit onderwerp structureel borgen in bestaande onderzoekslijnen en dat wordt uitgevoerd door is

[2:25:27] de resultaten daarvan. Die kunnen we naar verwachting tussentijds tweede kwartaal volgend jaar met u delen

[2:25:36] en dan gaan we op basis van wat hier uitkomt. Verder met onze beleidsontwikkeling. Maar dat natuurlijk wat met mensen doet als je een ongewenste nationaliteit hebt waar je niet van af kunt. Dat is duidelijk en dat dat mensen soms ook tegenhoudt in hoe ze zich kunnen gedragen in nederlandse samenleving omdat ze toch ergens nog een lange aanvoelen letterlijk of figuurlijk. Dat is ook heel duidelijk. Dus het is heel goed dat deze indieners dat zo duidelijk hebben gemaakt, zal er een aantal wensen die we die niet kunnen juridisch niet op annie. Maar het doel wat zij nastreven. Dat is heel duidelijk. En vandaar dus ook die onderzoekslijnen

[2:26:15] zetten we overstappen op

[2:26:20] statushouders aan het werk

[2:26:24] belangrijk onderwerp dat dat mij na aan het hart ligt

[2:26:29] en waarom juist om dat werk leidt tot meedoen in de samenleving tot je gewaardeerd voelen leidt bij de kinderen tot respect en geeft een netwerk waar je vragen aan kan stellen hoe bepaalde dingen geregeld moeten worden

[2:26:44] en uiteindelijk ontwikkeling dus statushouders aan het werk is vanuit allerlei oogpunten belangrijk voor de mensen zelf voor de samenleving voor hun kinderen ook voor de werkgevers die zo veel krapte ervaren

[2:26:58] en we hebben inderdaad een subsidieregeling voor werkgevers. We hebben regionale verbinders en we hebben de startbanen

[2:27:04] en de concrete vragen

[2:27:07] en mevrouw becker vroeg hoe de proef wordt de startbanen worden vormgegeven in de praktijk. Er zijn vijf proeven

[2:27:14] die gemeentes of arbeid meegenomen gaan uitvoeren in samenwerking met werkgevers en het sociaal ontwikkeld bedrijf ontwikkelt nog even

[2:27:21] en wij hebben twee miljoen aan subsidie. Ditjaar beschikbaar voor die vijf proeven. Kunt u dat uitleggen. Vierhonderd duizend per proef en dat gaat naar uitvoeringskosten en ontwikkel en projectkosten

[2:27:35] al deze details.

[2:27:38] Wanneer gaat het loket open voor de subsidieregeling ter ondersteuning van werkgevers kunnen ze ook gebruik maken van loonkostensubsidie ook een vraag van mevrouw becker. Die komt medio volgend jaar beschikbaar. De subsidieregeling.

[2:27:49] Het is

[2:27:50] een aanvullende subsidieregeling voor werkgevers loonkostensubsidies vormen een regulier onderdeel van reintegratie middelen dus uit de participatiewet van gemeenten die ze naar eigen inzicht kunnen inzetten komt bovenop door constructies.

[2:28:06] Ik heb uw kamer al eerder toegezegd om uitzoeken of het mogelijk is om de inzet van loonkostensubsidie te monitoren. Speciaal voor statushouders en het cbs heb ik verzocht om te verkennen

[2:28:18] hoe we dat kunnen doen.

[2:28:20] Dus welke informatie over de inzet van reintegratie participatievoorziening voor statushouders beschikbaar is en te koppelen aan het langlopende nominale onderzoek kort statushouders uitlokt

[2:28:30] of het kan worden opgenomen in het dashboard van de kort die

[2:28:35] en zodra er meer duidelijkheid is, wordt hierover geïnformeerd, in ieder geval via een voortgangsbericht statushouders aan het werk in het eerste kwartaal van het komende jaar.

[2:28:45] Mevrouw becker vroeg ook of we gaan meer gaan inzetten op ondernemers schrap voor statushouders.

[2:28:52] Ja. Mijn collega's van ez k is er naar te kijken die samen met ons en die delen we met u in de volgende voortgangsbrief statushouders aan het werk en die staat voor het voorjaar tweeduizend, vierentwintig,

[2:29:05] dat de statushouders aan het werk vragen.

[2:29:09] Dan heb ik hier de vierentwintig weken ijs

[2:29:12] en daar vroeg mevrouw kathmann naar

[2:29:16] even de feiten en achttien april eenentwintig juni heeft een lagere rechtbank. De vierentwintig weken ijs onverbindend verklaard. Uwv heeft hoger beroep ingesteld, zoals u weet

[2:29:26] om van de hoogste bestuursrechter helderheid te krijgen. Dat is te gebruiken. Zang gang van zaken als een lagere rechter zo'n ingrijpende uitspraak doet

[2:29:34] op zeven september heeft de zitting bij de raad van state plaatsgevonden. Ik ga ervan uit het raam staat dan ook een uitspraak zal doen. Maar daar gaan wij zelf over.

[2:29:44] Meestal is dat binnen één a twee maanden. Maar dat weten we natuurlijk niet

[2:29:49] als de raad van state tot hetzelfde oordeel komt,

[2:29:53] dan zal de vierentwintig weken eis vanaf dat moment niet meer geldig zijn

[2:29:56] en zullen wij de regelgeving aanpassen.

[2:29:58] Controversieel verklaren van het dossier betekent uiteraard niet dat het kabinet deze uitspraak naast zich neer zal leggen.

[2:30:05] Uiteindelijk is dat de hoogste rechter.

[2:30:07] Ik zal u zeker informeren op het moment dat de uitspraak. Daar is.

[2:30:12] Ik had ook al twee keer eerder debat toegezegd. Maar toen waren we nog niet demissionair. Dat klopt

[2:30:17] dat. En mijn collega's van der burg heeft dat ook gedaan

[2:30:20] dat wij deze uitspraak uiteraard zullen respecteren.

[2:30:25] Dan hebben we nog ook

[2:30:31] de heer warmerdam die niet refereerde aan de lessons learned brief

[2:30:36] over oekraïense ontheemden die nog steeds een inspiratie is voor heel veel zaken die wij doen ook in europa

[2:30:44] en ook voor statushouders aan het werk.

[2:30:47] Ik had een ontmoeting met commissarissen schmidt eerder deze week en ook hij refereerde daarbij aan. Dus wie de brief heeft geschreven

[2:30:57] uit

[2:30:59] goed kunnen ook eens ontheemden vooruitlopend op mogelijke burgering nu al lessen volgen die straks meetellen

[2:31:07] kunnen we een vorm van stapsgewijze inburgering doen en kijk of elkaar eens ontheemden in toekomst inburgeringsplichtigen worden is gewoon nog niet bekend.

[2:31:16] Dat is afhankelijk van europese besluitvorming voor de periode na maart tweeduizend, vijfentwintig, want de tijdelijke regeling is verlengd tot maart tweeduizend, vijfentwintig

[2:31:25] in de tussentijd kunnen oekraïense ontheemden taallessen volgen daar ook extra geld voor voor beschikbaar gesteld laagdrempelig vanuit de gemeente

[2:31:35] en

[2:31:37] ik denk dat het nog een hele discussie gaat worden. Wat de status uiteindelijk van de iets ontheemden in europa gaat worden. Daar kunnen we op dit moment niet op vooruitlopen en je ziet dat er verschillende opinies nu al over zijn. Er zijn oekraïense ontheemding nu al zeggen.

[2:31:53] Als dit zo doorgaat, blijf ik waarschijnlijk liever in nederland. Er zijn ook een heleboel die zeggen als kan, wil ik weer terug naar huis en mijn land helpen opbouwen.

[2:32:02] Ik heb een aantal van mijn oekraïense collega's ontmoet in het laatste anderhalf jaar, maar de laatste paar maanden is een oproep steeds steviger geworden en die oproep is zorg goed voor onze mensen zeker voor onze kinderen

[2:32:18] zorg dat mensen vaardigheden op bouwen ontwikkelen die ze straks thuis weer kunnen gebruiken. Maar alsjeblieft

[2:32:26] zorg dat ze straks weer graag terug naar huis willen

[2:32:31] en dat wordt een heel moeilijk dilemma. Want van de ene kant wil je dat mensen hier hun weg kunnen vinden. Je wilt echt dat ze nederlands leren. Je wilt dat ze een plek in de nederlandse samenleving kunnen nemen van de andere kant

[2:32:41] heeft straks oekraine deze mensen heel erg hard nodig

[2:32:45] om het land daar weer op te bouwen en dat zal een hele hoe langer de oorlog duurt, hoe moeilijker die discussie gaat worden.

[2:32:56] Dank. Voorzitter, ik snap de onzekerheid

[2:33:01] in internationale context waar de minister mee te maken heeft. De onzekerheid op persoonlijk niveau voor oekrainers die in nederland zijn of in een ander land in europa en ik snap dan ook dat de minister zegt we kunnen niet vooruitlopen op

[2:33:14] wat er gaat gebeuren in de wereld. Welke keuzes oekrainers maken maar dat we niet vooruit kunnen lopen, betekent niet dat we geen voorbereidingen kunnen treffen en waar ik naar zoek

[2:33:27] omdat de minister ik beide weten hoelang het kan duren als we op een gegeven moment achter komen en er wordt een besluit genomen op europees niveau. Ja daar gaan veel oekrainers blijven dat we dan nog moeten beginnen met het maken van een heel plan wat dat gaat maanden en maanden en maanden duren en dan zou het zo fijn zitten zijn als wij al ambtelijk in de laan dat plan hebben van dat zou er zo uit kunnen zien. Dat zou op deze manier uitgevoerd kunnen worden door gemeenten en dat zou voor deze specifieke groep zou dit nodig zijn. Dat zou dit kosten. Dat zou ook nog kunnen we ze kunnen we wel die voorbereidingen te treffen dat als dat moment komt en mijn verwachting is dat dat moment ooit gaat komen dat we het dan uit te laak kunnen halen en direct van start kunnen gaan en niet dan pas beginnen met de vorming.

[2:34:12] De minister.

[2:34:13] Ja. Voorzitter, het denken stopt natuurlijk nooit zeker niet in in grote ambtelijke organisatie en dat hoort ook zo. En zeker niet als een kabinet demissionair is dan wordt er van alles voorbereid. Maar ik ook geen zicht meer op hebt.

[2:34:26] Maar het lastige is hier wel. We weten niet precies waar we ons op voorbereiden, want we weten niet wat uiteindelijk die status van die ook eens ontheemden gaat zijn. Wordt dat een volledige inburgering wordt het een soort inburgering light.

[2:34:39] Dus dan ben je eigenlijk aan het voorbereiden voor verschillende alternatieven. Wat we wel zien in is dat het taalonderwijs heel erg gewaardeerd wordt. De oekraïense ontheemden ook heel erg nodig is en dat vrijwel alle gemeenten het grootste deel van de gemeente op enige wijze taalaanbod voor deze groep heeft georganiseerd en waar we ook heel blij met de extra middelen

[2:34:58] en dit najaar hebben we de derde monitor taalonderwijs volwassen oekraïense ontheemden

[2:35:04] en op basis van de uitkomsten van die monitor en en als eventueel aanvullend onderzoek nodig is, dan nemen dat natuurlijk kijken wat er extra nodig is gebied van taal aanbod

[2:35:14] en daar spelen werkgever natuurlijk ook een rol bij

[2:35:17] die kunnen ook taalaanbod doen en mensen die werk hebben

[2:35:21] inburgeren meest makkelijk in integreren makkelijker. Dus ik weet niet hoeveel inburgeringscursus er echt heel uitgebreid nodig zijn, omdat het vooral op over taal. Nu gaat en de meeste gemeenten ook wel iets van een oriëntatie cursus aanbieden

[2:35:36] en wat wel zou kunnen gaan spelen. Is dat je zegt stel dat hem maar dan lopen we echt op de zaken vooruit. Stel dat

[2:35:44] de oekraïne op een gegeven moment oekraïners op gegeven moment inburgeringsplichtigen worden tellen dan al die uren die ze nu al ergens in de term die mee

[2:35:51] maar dat ga ik ook uitzoeken sowieso voor statushouders aan het werk.

[2:35:55] Want waar we het net over hadden was de vraag of werken uren participatie op een manier mee kunnen tellen van die zetten om te trouwens in de inburgering heb trouwens, zal het, als ze volledig inburgeren plicht worden, zullen dezelfde regels gelden.

[2:36:09] Overigens verwacht ik als het zo zou zijn dat de meeste oekraïne stuk een hogere route gaan volgen

[2:36:17] en daarom is het taalonderwijs zo belangrijk

[2:36:19] en erkenning van diploma's. Dat zijn eigenlijk de twee grote

[2:36:24] de laatste restjes. Volgens mij volgens minister,

[2:36:28] waar het gaat om beantwoording van de vraag.

[2:36:30] Ik denk dat ik er doorheen ben. Voorzitter,

[2:36:32] nou dat dan heb ik voor u nog de tweede termijn vanuit de commissie, de heer van baarle.

[2:36:39] Ja. Voorzitter dankuwel.

[2:36:40] Ik

[2:36:42] heb een inzage verzoek van iemand ingezien kan geen namen noemen. Ik ga ook geen instantie noemen.

[2:36:50] Daaruit blijkt dan dat zo'n instantie naam heeft geregistreerd van iemand

[2:36:56] en tussen aanhalingstekens religieuze opvattingen en dat dat ook gedeeltes het gemeente

[2:37:03] met afname partners nctv veiligheidsketen

[2:37:08] ik dat zien ken dit persoon is gewoon een goede gozer

[2:37:12] er gewoon misselijk van

[2:37:14] voorzitter. Ik heb het web even schematisch

[2:37:17] neergezet. We hebben dus de taskforce zitten szw in binnenlandse zaken j en v nctv buitenlandse zaken politie.

[2:37:27] Dus dat is waar die informatie dan al ligt.

[2:37:30] Vervolgens wordt dat gedeeld met gemeente financial intelligence unit financial expertise centrum. Daar zitten in dnb belastingdienst af en

[2:37:41] wordt gedeeld met ministeries wordt gedeeld met landelijk steunpunt extremisme wordt geduld met veiligheidspartners. Dat is zo'n beetje het web wat ik nu kan achterhalen. Voorzitter, dit ligt gewoon

[2:37:53] zo'n beestje bij de overheid

[2:37:55] en voorzitter. Daarom neem ik dus ook geen genoegen met

[2:37:59] dat we gaan wachten op een onderzoek van de autoriteit persoonsgegevens,

[2:38:03] temeer om. Dit is niet alleen ingezet voor informatieverzameling. Het doel van de taskforce is ook handelings perspectief ontwikkelen.

[2:38:13] Dus we kunnen ook niet uitsluiten dat dit gevolgen heeft gehad voor mensen.

[2:38:16] Dus ik wil een tweeminutendebat aanvragen om hier echt op door te gaan, want dit is nog niet eens begin

[2:38:23] van de onderste steen arsenal mijn vragen.

[2:38:27] Dank meneer van baarle mevrouw palland.

[2:38:31] Kan de minister voor de beantwoording. Ik moet eerlijk zeggen ik had nog nog twee vragen gesteld meer over dat traject van van herstel. Ik dacht misschien komt dat bij weerbare samenleving. Maar dat dat was toch weer een ander blokje.

[2:38:45] Dat ging meer over van ook het belang van wat kritische geluiden van ambtenaren die er wel waren en ook van maatschappelijke organisaties over het handelen van de overheid dat die tijden gehoord en serieus worden genomen. Hoe gaan we dat concretiseren

[2:38:57] en ik had ook meer. Maar dat was misschien meer hoog over vraag van de overheid wil graag of szw wil graag gemeentes ondersteunen bij het opbouwen en onderhouden van hernieuwde relaties of er voldoende kennis voor is. Maar misschien kan ik het samenvatten met de vraag kan de minister zeggen

[2:39:14] de toezeggen. We zien eigenlijk religieuze organisaties levensbeschouwelijke organisaties zoals het silvio zoals cao partijen als leger des heils negentig. Die zien we gewoon als maatschappelijke partners en daar willen we mee in gesprek zijn en blijven ook op het moment dat er signalen zijn waar we ons zorgen over maken.

[2:39:37] Dank mevrouw balans. De heer warmerdam.

[2:39:40] Dank de minister en de ambtenaren voor de beantwoording van de vragen. De minister gaf aan dat zij zich ook zorgen maakt over de inburgering van gezinsmigranten en dat dat op dit moment geen prioriteit is van gemeente.

[2:39:52] Mijn verzoek aan de minister is om ons goed daarvan op de hoogte te houden hoe dat loopt van mijn zorg zit erin dat we daarover een jaar achter komen dat het nog steeds geen prioriteit is bij gemeente. En als dat zo is, dan moeten we echt wel nadere acties ondernemen, want het. We creëren onze eigen problemen zou ik zeggen.

[2:40:09] En nog een ander onderwerp. Wat nog niet aan bod is gekomen tekort aan npo twee docenten. De minister geeft sinds februari aan te werken aan een lange termijnplan. Wanneer kunnen we een plan verwachten en komen daar ook aspecten zoals het recht op een lerarenbeurs, maar ook het tekort aan de opleidingsplekken komt dat er ook naar voren. Dagvoorzitter.

[2:40:29] Dank meneer warmerdam mevrouw kathmann.

[2:40:32] Ja. Dank. Voorzitter, ik had eerder een vraag gesteld over de meedoen balies. Toen gaf ik aan dat nu achtendertig meedoen balies worden gefinancierd, terwijl er tachtig reguliere locaties zijn en honderd negenentwintig nood opvanglocaties. Toen zei de minister. We doen wat we kunnen met de middelen die we nu hebben. Maar de begroting komt eraan. Dus ik zou graag van de minister willen weten als we nou alle locaties zouden willen doen. Wat is het kostenplaatje daarvan en de tweede vraag is eigenlijk in het verlengde van wat mijn collega van d zesenzestig vroeg over npo twee docenten. Twee jaar geleden is een motie aangenomen. De de motie gijs van dijk die vroeg of er stappen gezet kunnen worden om dat zeker rondom de werkomstandigheden van npo twee docenten onderbetaald vaak geen caos en dat heeft ook te maken met waarom we er zo weinig van hebben en ik ben benieuwd welke stappen er zijn gezet. En wanneer de minister ons daarover kan berichten

[2:41:30] dat mevrouw kathmann,

[2:41:31] en tenslotte, mevrouw.

[2:41:33] Dagvoorzitter dank aan de minister voor haar beantwoording in reactie op een aantal oproepen van de collega's over het goed betrekken van alle maatschappelijke organisaties bij de hele agenda die deze minister terecht heeft. Er is is gestart met de reflectie sessies wil ik haar wel meegeven dat we een aantal jaar geleden wel gezegd hebben. Kijk uit om daar bijvoorbeeld de d r s o. De hele toch wel fundamentele religieuze organisaties om die te zien als de spreekbuis van een bepaalde gemeenschap vanuit gemeenschappen zelf is er destijds ook kritiek op gekomen en ik zou wel weer aan de minister vragen daar waakzaam mee te willen zijn. Dank voor de toezeggingen rond meer sturingsinformatie en monitoring van de uitvoering van de inburgeringswet en een aantal andere toezeggingen waar we mogelijk zo meteen nog bij stil zullen staan. Ik denk nog steeds dat het een gemiste kans is op zo'n interdepartementale agenda als kansrijke wijk dat er niet ook toch aandacht is voor de ondermijnende krachten in zo'n wijk en dat je daar een repressieve agenda voert dus wellicht zal ik er zelf met voorstellen opkomen. Ik vind het vrij laat dat de minister zegt dat medio volgend jaar. Dat is altijd een ambtelijke term. Dat kan alles zijn. De de instrumenten voor werkgevers pas beschikbaar komen. Het was er nu staan te springen om personeel. Dus zou dat niet eerder kunnen. Zo vraag ik de minister

[2:42:51] dagvoorzitter.

[2:42:54] De heer van baarle,

[2:42:55] Voorzitter verklarende vraag. Ben nog niet zolang kamerlid natuurlijk. Wat is een zo.

[2:43:06] Er zijn een aantal jaar geleden onderzoek gedaan naar naar moet moet u me even de afkorting exacte afkorting. Maar het ging geloof ik over turkse religieuze

[2:43:15] dan weet ik even niet meer waar de s voor staat. Organisaties. Maar in ieder geval organisaties zoals milli buren is grijze wolven organisaties waarvan dubieus is in hoeverre zij de hele turkse gemeenschap in nederland zouden kunnen vertegenwoordigen. En juist mensen binnen die gemeenschap ook zeggen wij voelen ons niet volledig vrij doen is een discussie geweest met minister asscher daarna met minister koolmees. In hoeverre moet je nou juist dit soort organisaties zien als gesprekspartner rondom een onderwerp integratie en ik wilde nog maar eens herinneren aan die discussie ook de toezeggingen die de bewindspersonen destijds gedaan hebben om daar voorzichtig mee te zijn. En nou ben ik hoop dat de minister daar bevestigend op kan antwoorden.

[2:43:58] Meneer van baarle.

[2:44:00] Dank voor deze uitleg van mevrouw becker. Dan kan ik namens de fractie van denk zeggen dat het

[2:44:05] juist belangrijk is. En dan doe ik hem ook een oproep in de richting van de minister om in gesprek te gaan met de juiste veelkleurigheid en veelheid van organisaties en ik weet dat blijkbaar is dat tussen een definitie die de turks nederlandse organisaties omvat dat deze organisaties echt vanuit goed vertrouwen. En juist ook het perspectief om een bijdrage te willen leveren aan nederland zich hun stinkende best doen om juist in gesprek met het ministerie een bijdrage te leveren aan maatschappelijke stabiliteit, maar ook emancipatie van de eigen achterban. Dus een aanvulling op mevrouw becker zetten, wil ik ook graag dit signaal afgegeven hebben in de richting van de minister.

[2:44:46] Mevrouw becker, voorzitter, om misverstanden te voorkomen. Ik wil geen enkele organisatie monddood maken. Het is belangrijk om alle geluiden te kunnen horen. Maar wat in het verleden nog wel eens gebeurde is dat er op de vraag is er bijvoorbeeld met de turks nederlandse gemeenschap gesproken werd verwezen naar nadere heeft een gesprek plaatsgevonden met een organisatie als middeldure is dan heb je dus een organisatie die je dan als gesprekspartner ziet voor de hele gemeenschap en ik heb de minister gevraagd daarvoor uit te kijken. En juist veelkleurigheid aan tafel te hebben als het gaat om geluiden uit de gemeenschap en met de mensen zelf te praten en niet alleen met hun orthodoxe religieuze voormannen.

[2:45:23] Dank. Voorzitter,

[2:45:25] Meneer van baarle. Ik heb heel veel interruptie een hele korte als het als.

[2:45:30] Maar voorzitter, als mevrouw mevrouw becker de oproep doet inrichting van de minister praat met een veelkleurig palet van organisaties en sluit daarbij niemand uit.

[2:45:40] Dan hebben we dan zijn we het met elkaar eens.

[2:45:44] Nou, kijk eens aan

[2:45:45] wat een mooie afsluiting van deze reeks aan interrupties tussen de heer van baarle, mevrouw becker.

[2:45:51] Mevrouw palland nog een vraag. Ik zat een beetje ook op dat laatste punt begrijp heel goed dat mevrouw becker zegt van ja, laten we nou niet alles in één zege ook lessen die er wel of zorg die er terecht waren dat we dat allemaal van tafel vegen. Maar zij legt al zo vaak de nadere tabel tot wel de vraag op tafel leggen. Het begint denk ik wel met in gesprek zijn met en de laatste slotsom. Die vond ik eigenlijk hartstikke mooi. Ben ik ook blij dat in het midden zit en dan kunnen we denk ik over naar maar dat uw rol naar het kabinet.

[2:46:24] Ik vind dat u dat voortreffelijk heeft gedaan, mevrouw palland, de heer, waar zijn we gebleven iedereen al gehad. Mevrouw becker kunnen we doorgaan met de beantwoording minister tweede termijn.

[2:46:38] Dan gaan we

[2:46:38] doe het woord aan de minister.

[2:46:42] Ja

[2:46:47] ja. Voorzitter,

[2:46:49] de emotie waarmee de heer van baarle zijn plaatje liet zien. Die begrijp ik heel goed

[2:46:58] en ook wat dit met mensen in de omgeving van de heer van waarde doet

[2:47:03] in zijn voor dit is gewoon een goede gozer. En toch is zijn naam erg verzamelen. Dat is ook waarom ik vandaag excuses heb gemaakt en dat meen ik ook. Dat meen ik als mens als minister.

[2:47:14] Dit is gewoon niet goed gegaan en dat heb ik in de brief geschreven heb ik vandaag gezegd.

[2:47:20] Dus laat ik daar heel duidelijk over zijn

[2:47:23] en ik begrijp ook dat dat uw raakt. Het raakt mij ook. Het raakte mensen die naast mij ook en dit is ook iets. Dus waar we

[2:47:33] goed onderzoek naar moeten doen, maar niet door ons zelf. Daarom doet de hp onderzoek is ook een onderzoek dat ik omarm en de hp gaat over haar eigen onderzoek.

[2:47:47] Misschien dat ik ze nog wat suggesties meegegeven. Dat zou zomaar kunnen. Maar dat is wel heel belangrijk dat het een onafhankelijk onderzoek is dan wordt het ook gewoon duidelijk hoe groot het voor bepaalde mensen is geweest en om hoeveel mensen het gaat

[2:48:01] en hoeveel mensen daar groot of of kleiner genoemd zijn.

[2:48:06] Dus ik begrijp heel goed.

[2:48:10] Ik begrijp heel goed dat dit dat dit uw raakt. Dat wilde ik nog even zeggen

[2:48:16] dan mevrouw palland.

[2:48:18] En ja, wij zijn in gesprek met heel veel verschillende maatschappelijke organisaties van allerlei achtergrond pluimage kan ik wel zeggen en soms met de achtergrond uit verschillende landen soms religieus, soms niet religieus soms jongeren, soms vrouwenorganisaties.

[2:48:37] Ik moet wel zeggen als ik met de vertegenwoordigers aan tafel zit dat het heel veel mannen zijn er spreekt ze ook regelmatig banen oudere mannen. Vandaar dat we ook specifieke jongeren sessies hebben georganiseerd dat ik specifiek ook met vrouwen aan tafel zit

[2:48:53] weer fan ben van freedom die zijn ook al een paar keer langs geweest als als voorbeeld wat wat je ook ziet terug in onderzoeken is dat inderdaad niet iedereen zich vertegenwoordigd voelt door die organisaties

[2:49:10] en ook dat hoort erbij. Maar toch is het belangrijk om met heel veel organisaties spreken als vrolijk katholiek kan ik u vertellen dat ik mij niet altijd vertegenwoordigd voelt toe tot wat verschillende mensen van de katholieke kerk zullen we al opperen.

[2:49:26] Dus ook dat hoort erbij, maar nog steeds. Ook als overheid ben je in gesprek met al die verschillende organisaties juist ook omdat je dan hiervan heleboel ophaalt, maar minstens zo belangrijk en ik zie dat mijn vriend van de jongeren organisatie verdwenen is, is het dus belangrijk dat je ook met individuele mensen praat ook dat kan weer tot en is een situaties leiden. Maar dan dertig hebt dan krijg je wel een beter beeld en zeker als in dit geval de boodschap over gevoeld wantrouwen vanuit de overheid zo vaak tot je komt

[2:49:57] en wat wel echte rode draad is in heel veel van die gesprekken

[2:50:03] is. Ja, er is discriminatie. Nederland en overigens. Ik herinner me mijn eerste debat hier waar ik zei jaar discriminatie in nederland. Dat dat voor een aantal van u een soort opluchting was dat de minister zijn

[2:50:17] en dat merk ik ook aan tafel bij mensen.

[2:50:21] Maar als het dan je eigen overheid is

[2:50:24] die jou op deze manier behandeld. Dan komt dat dubbel zo hard aan

[2:50:28] als het de huurbaas is die jou het appartement niet gunt. Je krijg je kind krijgt geen stage. Dat is natuurlijk ook allemaal vreselijk. Maar je eigen overheid. Dat is echt dat is echt dubbel pijn

[2:50:41] dus belangrijk dat we in dat gesprek blijf ik mensen ook een weg vooruit vinden. Ik heb daar ook nog niet alle antwoorden op. Dat moet ik ook echt samen met de gemeenschappen vormgeven samen met de organisaties vormgeven, want we moeten wel met elkaar een weg vooruit vinden naast natuurlijk dat dat onderzoek door de acp.

[2:50:58] En

[2:51:01] dan vroeg de heer warmerdam nog jaren gezinsmigranten dat ze dat zei ik al dat zullen we blijven monitoren omdat ik mezelf er ook zorgen over maakt. Maar ik begrijp ook de capaciteitsprobleem bij de gemeente op dit moment. Dus ja die prioriteit die heb ik nu geaccepteerd van de gemeentes. Maar we houden dat goed in de gaten.

[2:51:18] En juist ook omdat ze onder de oude wet een beetje aan de zijlijn staan in de nieuwe wet zit natuurlijk alweer meer in het in het hoofd proces npo twee tekort moet ik even kijken.

[2:51:31] De aanpak van het npo twee docenten tekort komende in te uitvoerings brief van december tweeduizend, drieëntwintig komt weer een uitvoerings brief.

[2:51:38] Er zijn meerdere acties online onderwijs potentiële doelgroepen voor het npo twee docenten vak ook opleidingsplekken

[2:51:49] en de cao. Dat kan niet.

[2:51:55] Ook

[2:51:57] mevrouw kathmann vroeg

[2:52:01] de cao wordt ook meegenomen in de cao. Ik dacht dat er per ongeluk cao plaats van cao's de cao wordt meegenomen in lange termijn plannen voor de npo twee docenten en uiteindelijk is natuurlijk van de ene kant primair tussen werkgevers werknemers, maar wij moeten het wel stimuleren, denk ik zo

[2:52:20] dus dan ben ik volgens mij

[2:52:23] door de vragen heen.

[2:52:26] Even kijken.

[2:52:28] Mevrouw en palland vroeg nog naar

[2:52:32] hoe ga je om met kritische geluiden.

[2:52:36] Hoe zorg je dat je die wel blijft horen. Dat begint bij de houding en de toon aan de top van de minister zelf van de geest van alle ambtenaren

[2:52:46] en dat gaat ook over de manier waarop wij het debat in de maatschappij voeren en die een portiek met elkaar zijn bij bereid om naar elkaars standpunten te luisteren om te begrijpen waar mensen vandaan komen.

[2:52:57] Maar het zou zeggen mee naar trainen coachen op kritisch blijven nadenken en kritisch geluid laten horen. Dat is wel een belangrijke.

[2:53:06] Dat heeft te maken met een bepaalde cultuur

[2:53:10] en ik moet er wel eens op de beslist notas die dan openbaar worden dat je al mijn aantekeningen kunt lezen, maar het helpt ook wel weer om een cultuur te hebben waar mensen heel goed nadenken over. Er zijn drie opties. Ik schrijf de voor en nadelen. Uiteindelijk is een politiek besluit, maar er staat er wel allemaal en dat er goed nagedacht is over over verschillende overwegingen. Dus dat is meer algemeen. Wij gebruiken even specifiek de expertise van het szw is juist om netwerken te bouwen en dat is zowel van het iss team als van het team dat aan het herstel van vertrouwen werkt. Dat is juist hoe ga je de dialoog aan hoe ben je zo in gesprek dat je van verschillende mensen hun opinie wordt.

[2:53:56] Dat nemen we ook internet dekker daarmee. Dat is ook onze expertise die we interdepartementaal mee inbrengen

[2:54:02] en wij hebben een workshop keuzemenu netwerk voor ontwikkeld

[2:54:08] en daarin worden tools aangeboden voor gemeenten en rijk departementen hoe je op een goede manier netwerk op kan bouwen.

[2:54:15] Dus daarmee geven we onze expertise mee aan andere mensen.

[2:54:21] Dan denk ik. Voorzitter, dat ik door mijn vragen heen ben ik check eventjes

[2:54:27] en ik de commissieleden en ik zie mevrouw

[2:54:29] mevrouw becker had nog even de vraag over de werkgevers of dat niet eerder kon die subsidie.

[2:54:37] Dat is een goede vraag.

[2:54:38] Dan kunnen we dan in de tussentijd. Maar de vraag van mevrouw kathmann luisteren. Mevrouw kathmann,

[2:54:42] ik heb ook nog in papieren zitten zoeken omdat ik over die npo twee is. Misschien heb ik dan het antwoord gemist. Maar ik had nog een vraag gesteld over wat het zou kosten als we

[2:54:56] alle meedoen. Balies zouden willen hebben.

[2:55:00] Oké. Als wij op alle locaties en meedoen balie zouden willen organiseren. Kost dat tien miljoen vaste locatie. Pardon. Alle vaste locaties in meedoen balie kost die miljoen.

[2:55:15] U kunt u

[2:55:16] van gebruikt. Want dan kan de rest van het land

[2:55:19] dan voor de noodopvang is daar een globaal bedrag te zeggen.

[2:55:27] Minister,

[2:55:29] wij hebben we nu niet paraat, maar wij zullen zorgen dat mevrouw kathmann die informatie krijgt,

[2:55:37] dan hadden we nog de vraag van mevrouw becker

[2:55:41] die werkgever subsidies.

[2:55:44] Ik krijg

[2:55:49] dat klopt dit een subsidieregeling goed opschrijven en inrichten kost tijd en maar ik deel u om of ongeduld niet eens. Ik deel uw aanmoediging. Dus we gaan nog een keertje kijken wat sneller kan. Maar ik kan u niet beloven dat dat kan.

[2:56:04] Mevrouw dekker.

[2:56:05] Dagvoorzitter. Dat is dat is fijn. Het gaat mij ook om. Ik weet hoe hard er gewerkt wordt. Tegelijkertijd merk ik ook dat we soms met onderwerpen van voortgangsrapportage naar voortgangsrapportage gaan en dat we dan veel termen als nou medio volgend jaar en dat voet inderdaad wel een beetje het ongeduld om dat toch wel voor mij. Volgens mij veel urgentie juist nodig is rondom dit onderwerp. Dat is ook de reden waarom ik de vraag stelde jullie hebben een hechte. U heeft een hele mooie agenda gepresenteerd. Daar staan een paar concrete acties in één van die concrete acties is in tweeduizend, drieëntwintig wordt een online platform opgericht. Dan vraag ik in dit debat. Nou ik heb even gezocht online ik nog niet kunnen vinden en dan is het antwoord. Nee dat gaat ditjaar niet lukken. Dat wordt ergens volgend jaar en dat voelt voor mij een beetje het gevoel dat wij er als kamer een beetje extra bovenop moeten zitten van van wanneer komt er dan ook eindelijk concrete actie.

[2:57:00] Minister.

[2:57:01] Dat onlangs platform komt eraan. Maar wat ik u ook even wil meegeven is elke keer als ik zeg dat zullen we uitzoeken of een vraag beantwoord met nou misschien kan het sneller. Dan creëer ik ook weer werk en een voortgangsrapportage en uitvoerings brief. Daar zit maanden werk in om dat voor elkaar te krijgen. Ook voorbereiding van een debat. Dit is overigens heel breed debat met zoveel verschillende onderwerpen dat het ook niet meer in een mapje passen. Maar en dus we moeten soms ook een beetje oppassen dat we mensen gewoon hun werk laten doen en niet te vaak om voortgangsrapportage vragen maar die sturingsinformatie waar u het over had. Daar ben ik het mee eens.

[2:57:42] Mini vragen.

[2:57:43] Voorzitter, want ik heb bij de eerste om alle begrip te hebben voor hoeveel werk het kost op departementen. Wat wij hier als kamer allemaal neerleggen. Maar ik vind ook dat we kritisch moeten zijn als er ambities worden uitgesproken en vorig jaar in de begroting is er een agenda veerkracht en weerbaarheid aangekondigd. We hebben meer dan een jaar op gewacht als dan in die agenda

[2:58:04] staat dat er bepaalde dingen worden gepland en uiteindelijk loopt dat ook weer vertraging op. Dan vind ik dat ik ook als kamerlid. De vraag moet stellen. Hoe komt dat dan want of het zijn te te grote ambities en we kunnen het niet waarmaken. Maar dan is het ook gewoon goed omdat tegen de kamer te zeggen en ander vragen wij nou is het al is het al gerealiseerd.

[2:58:25] De minister wordt. Ik denk dat het een combinatie van beide is kijk, zoals met die gezinsmigranten was ik net heel duidelijk. Dat kunnen de gemeentes niet aandacht moeten ze niet aan willen doen.

[2:58:34] Soms is het inderdaad hoge ambities in dit geval een hele concrete die niet zoveel met de planning te maken heeft. Maar de gemeentes komen op korte termijn met aanvragen

[2:58:44] die aanvraag gaan leiden. Tot resultaten is begin tweeduizend, vierentwintig hebben de eerste resultaten en die komen dan op het online platform. Want voordat we die resultaten hebben heeft niet zoveel zin om dat platform wat over kennis delen gaat live te zetten.

[2:58:58] Maar ik zeg dit dit zonder want anders wordt jij bak naar gemeenten toe. Ik zie wel dat we op dit moment heel veel van gemeentes vragen

[2:59:07] dus daar moeten we ook dan. Ik geef heel hard gas op statushouders aan het werk en dan moet ik soms op andere zaken ietsje meer gas terugnemen en en arbeids en leefomstandigheden, arbeidsmigranten. Dus je moet ook soms even kijken waar waar geven gas en waar waar iets minder

[2:59:23] en

[2:59:26] laat onverlet dat we allemaal willen dat die inburgering natuurlijk gewoon fixed doorgaat.

[2:59:32] Ik hoop ook dat u in de volgende brief kunnen laten zien dat er een stijging is in het aantal pups en in duale trajecten en in statushouders aan het werk. Als dat percentage omhoog gaat, zou ik.

[2:59:43] Die blij zijn.

[2:59:45] En als die nieuwe brief. Er is dan is er ook een nieuwe kamer die dan waarschijnlijk in een nieuwe commissiedebat in de volgende periode. De minister

[2:59:55] ik nog steeds deze minister demissionair.

[2:59:57] Dat zou ik nog niet. Maar doe daar geen uitspraken over in de nadagen van mijn politieke loopbaan. Ik heb een aantal toezeggingen genoteerd. De minister zegt toe de kamer daarna een half jaar te informeren over de stand van zaken met betrekking tot verzamelde persoonsgegevens.

[3:00:15] Dat was in het kader van het onderzoek van de hp.

[3:00:18] Ja. Dus over. Dan is die die periode van zes maanden voorbij en dan kunnen we u wat inzicht geven. Ook daar moet ik weer oppassen dat we niet ongeveer persoon verwerking gaan doen. We moeten even kijken hoe maar ik houd u goed op de hoogte.

[3:00:32] De kamer wordt goed op de hoogte gehouden.

[3:00:35] Tweede

[3:00:35] toezegging de minister zegt toe in de volgende voortgangsbrief aan te geven wat de stand van zaken is met betrekking tot sturingsinformatie van gemeente,

[3:00:43] zoals in het kader van de monitor integratie als een toezeggingen in de richting van mevrouw becker. Mijn vraag was wanneer komt die volgende voortgangsbrief ongeveer

[3:00:54] kan de nieuwe kamer

[3:00:55] minimaal december december

[3:00:58] mooie eerste klus voor de nieuwe kamer derde toezegging de minister zegt toe de kamer te informeren over de gedane bevindingen afwegingen bij het onderzoek naar publieke bekostiging van het onderwijs route

[3:01:10] kunnen we dat ook treffen in de voortgangsbrief

[3:01:16] rapport is gedrukt wordt die al gedeeld met de kamer.

[3:01:21] Dan is deze toezegging overbodig.

[3:01:26] Weet je hoofd wanneer

[3:01:28] de vierde de

[3:01:30] vierde toezegging. De minister komt in de volgende uitvoeringen brief terug op de stand van zaken met betrekking tot toeslagen en dit was

[3:01:38] aan het lid kathmann. Dus die uitvoerings brief komt in december snel voorzien

[3:01:44] en de laatste toezegging die ik hier heb staan. Commissieleden kunnen straks aanvullen als dat nodig vinden. De minister zegt toen de balans in het boetesysteem van het huidige inburgering stelsel te analyseren.

[3:01:56] De vraag was termijn.

[3:01:58] Dat is dus city. Wie tweeduizend, eenentwintig.

[3:02:01] Wie tweeduizend, eenentwintig.

[3:02:04] Maar op welke termijn

[3:02:23] de zomer van volgend jaar. Want we willen dat wel even even goed doen. We moeten dat dat onderzoek opzetten want dat dat hebben we hier per dag. Dus moeten we wel even bedenken hoe het onderzoek opzetten en hoe dat bekijken. Dus waarschijnlijk een intern onderzoek. Maar dan nog een zomer nota.

[3:02:39] De tweede kwartaal tweeduizend, vierentwintig

[3:02:43] de zomer.

[3:02:45] We zien nu al zo'n

[3:02:47] aan het woord

[3:02:49] voor voor één juli,

[3:02:52] mevrouw becker.

[3:02:54] De minister zijn inderdaad toe om de balans te onderzoeken, maar daarbij ook in te gaan op de huidige praktijk van de toepassing van stok achter de deur.

[3:03:05] In het huidige stellen in het eenentwintig.

[3:03:10] Dat wordt genoteerd. En dan heb ik nog voor de administratie een tweeminutendebat staan, met als eerste spreker het lid van van banen

[3:03:20] en ik kan zowel voorstellen waar u moties over gaat indienen. Heeft u net in een tweede termijn kenbaar gemaakt. Maar ik zou er wel willen vragen wanneer zou dat tweeminutendebat ingepland willen hebben.

[3:03:33] Wat is realistisch gezien de planning van de kamer.

[3:03:36] Dus u kunt in ieder geval een verzoek neerleggen. En dan is natuurlijk aan de mensen van griffie plenair om te kijken of.

[3:03:41] Moeten kunnen. Ik denk ik denk en in alle realisme autoriteit persoonsgegevens gaat een onderzoek doen. Ik denk dat wij als kamer richting kunnen geven aan dat onderzoek en wellicht ook vragen kunnen meegeven dat stad van zoals kamer vrij.

[3:03:54] Ik denk dat we dat snel moeten doen.

[3:03:56] Was dat binnen twee weken

[3:03:59] zou kunnen.

[3:04:00] Dan dan leggen we dat verzoek ook bij de griffie.

[3:04:02] Mevrouw becker, mag ik een procedurele poging doen? Omdat we toch de plenaire agenda best wel vol hebben. De komende weken. We hebben ook een begrotingsbehandeling met deze minister. Als het de heer van baarle gaat om binnen enkele weken deze motie in te kunnen dienen, kan ik hem wel in overweging meegeven dat daar te doen, zodat dit tweeminutendebat. De griffie, de minister en iedereen op een apart moment bespaard kan blijven.

[3:04:26] Meneer van duin,

[3:04:27] Denk dat ik best bereid ben om mevrouw becker te besparen om twee keer naar mij te moeten luisteren. Ik wil ik er best. Dus als het zo kan dat dat de begrotingsbehandeling en minuten tweeminutendebat, dat de begrotingsbehandeling. Eerder heb ik daar geen bezwaar tegen. Absoluut niet.

[3:04:45] Oké. Mooi compromis dan elf, twaalf, elf en twaalf oktober is de begrotingsbehandeling szw ieder geval in potlood zo opgeschreven.

[3:04:55] Maar

[3:04:58] zelfs bevestigd wordt links ingefluisterd. Dan rest mij eigenlijk niets anders dan de minister en ondersteuning bedanken.

[3:05:06] Uiteraard onze ondersteuning. De griffie heel erg bedankt voor de ondersteuning. De bodes en uiteraard de kamerleden voor hun inbreng de kijkers op de publieke tribune kijkers thuis nog een hele fijne namiddag. Ik sluit hierbij de vergadering.