Initiatiefnota van het lid Palland over familiebedrijven (35724)

[0:00:09] Goedemorgen. Allemaal. Ik open het nota overleg

[0:00:13] naar aanleiding van de initiatiefnota van de dit plan van het CDA

[0:00:16] over familiebedrijven

[0:00:18] en dat wordt uiteraard gehouden. De vaste Commissie voor economische zaken en klimaat. Ik eet de mensen thuis allereerst van harte welkom. Die kijken en luisteren via digitale kanaal. De minister van economische zaken en klimaat en zijn ambtenaren

[0:00:33] en kind natuurlijk ook speciaal welkom. De initiatiefnemers van deze nota, mevrouw pallandt en alle aanwezige leden

[0:00:43] en

[0:00:44] de spreektijden. Die zijn vorige week vastgesteld tijdens de procedurevergadering.

[0:00:49] Ze gaan een fractie groter. Ik zal om de tweede termijn kolom zijn we bijvoorbeeld mevrouw van de plassen anders maar op veertig seconden uitkomen verband met het indienen van moties kamer de minimaal op één minuut houden.

[0:01:00] Ze zegt die man.

[0:01:03] Ja, ik wilde eigenlijk toestemming vragen om om één uur weg te gaan ook een geen toestemming krijgen. Maar het lijkt me altijd wel netjes om dat te vragen voor een ander overleg. Dus misschien zijn we er om één uur al en maar anders weet je dat. En dan zal ik misschien een van de collega's als ik een motie heb of iemand anders die dan even namens mij mag indienen. Zeker.

[0:01:29] We hebben er ook alle begrip vond. Ik zie al zelf ook altijd als Speedy Gonzales hiervan zamelen zou rennen als eenmansfractie. Een vrouw fractie moet ik zeggen. Anders krijg ik er dadelijk problemen mee.

[0:01:38] Maar.

[0:01:40] Alle begrip daarvoor en bovendien een Kamerlid gaat over zijn eigen agenda is een soort zzper die eigen basis dus uiteraard. We kunnen dan die dat is dan staat u vrij mevrouw van der plas.

[0:01:51] Meneer, meneer van.

[0:01:53] Ik zou toch even aan op die opmerking over die veertig seconden. Voorzitter, want ik heb heel vaak veertig seconden en misschien kunt u dat bij presidium ofzo inbrengen. Dat die veertig seconden altijd te weinig is. Dus dat het misschien goed zou zijn om dat altijd te minimaliseren op één minuut.

[0:02:08] Cameron meneer Verhagen. U weet hoe het hier werkt. Die draaide lang mee en de voorzitter heeft enige vrijheid om iets aan te passen. Maar normaal gesproken officieel zou het voor bijvoorbeeld voor mevrouw van der plas veertig seconden zijn, maar

[0:02:20] ik heb ik ben zijn kolom en de tweede Koerdische. Ik ben zelf ook al vijftien jaar Kamerlid. Dus ik vind dat de Kamerlid wel de mogelijkheid moeten krijgen om in twee of drie moties en te kunnen dienen. Mocht dat noodzakelijk zijn. Dus en vandaag daartussen. Maar u zult dat iedere keer met de voorzitters moeten uitonderhandelen als het is vastgesteld.

[0:02:38] Alsjeblieft

[0:02:43] dan geef ik als eerste het woord aan want ik weet niet of de initiatiefnemer van een voorbeeld of iets wil geven. Een kocht.

[0:02:52] Het is mij een eer en genoegen dat we het vanochtend hierover over hebben met zowel de minister aan boord als een aantal fracties en ik kijk uit naar de inbreng van de fracties en dan reageer ik straks weer op.

[0:03:03] En alvast Bedankt voor uw inzet van ik weet hoeveel werk het allemaal is. Maar dan geef ik als eerste het woord aan de heer vandaag en ik stel voor twee interrupties en tweeën. Maar er mogen ook vier korte lossen zijn. Daar ben ik ook allemaal elke landen. Maar meneer van aangeven.

[0:03:18] Dankuwel. Voorzitter. Nou als eerste grote Dank aan collega pallandt voor het feit dat ze met deze uitgebreide initiatiefnota. De problemen van tweehonderd drieënzeventig Nederlandse familiebedrijven op de kaart zet en dat is belangrijk, want er waait een gure marxistische wind door Nederland. En als we niet van koers veranderen, dan is de schade niet te overzien. Voorzitter, ten eerste de boer beslispunt zeven de bedrijfsopvolgingsregeling is een schoolvoorbeeld van jaloezie-belasting. De Boris gecompliceerd. Het leidt tot onzekerheid. Het voorkomen voorkomt innovatie en het leidt tot vertrek van familiebedrijven naar het buitenland en Utrecht. Deze faciliteiten die als slecht is in vergelijking met ons omringende landen ook nog te worden versoberd. Voorzitter belang van Nederland vindt solidariteit tussen de generaties belangrijk en het is juist goed dat ouders mijn bedrijf zonder problemen kunnen overdragen aan hun kinderen BV ziet hier geen enkele rol voor de staat in het zou het beste zijn om de erf en schenkbelasting daarom in zijn geheel af te schaffen en ik zou mevrouw Pardon willen vragen hoe zij tegen dit voorstel aankijkt.

[0:04:16] Voorzitter, op zes juli, twintig, eenentwintig is er een motie aangenomen die ik samen met mevrouw pallandt en de heer Aartsen had ingediend om te kijken hoe de behoren binnen de u geharmoniseerd kan worden, maar helaas is daar nog niets mee gedaan en vindt de indiener niet dat het kabinet op dit punt tot spoed gemaakt moet worden en wellicht kan minister blok ons zo dadelijk ook even een update geven. Voorzitter, een ander belangrijk punt dat ik miste in de initiatiefnota is de wet exclusief lenen. Deze bizarre wet van afgunstige bureaucraten verbiedt een tegen ja meer dan vijfhonderd duizend euro te lenen. Zelfs als het een zakelijke lening betreft en doe je dat wel. Dan betaal je zesentwintig komma negen procent inkomstenbelasting alsof het een dividenduitkering is en ik hoor graag van mevrouw pallandt of ook als een probleem zit ziet en wat we er dan aan kunnen doen.

[0:04:59] Hetzelfde geldt voor de beperking van de renteaftrek naar twintig procent. We hebben allemaal het overzicht waarschijnlijk ontvangen van leendert-jan visser van het MKB van MKB Nederland, waaruit bleek dat we het ook op dit punt slechter doen dan alle andere EU landen is de indien er met me eens dat deze beperking van de renteaftrek slecht is voor duizenden familiebedrijven.

[0:05:18] Voorzitter, het is in het belang van Nederland dat de overheid zo ver mogelijk van onze bedrijven vandaan blijft en de oproep in de initiatiefnota onder meer van ons steunen dan ook niet. Het gaat leiden tot meer bureaucratie en daarom minder vrijheid. Voor de ondernemer is de indien u het met BVD eens dat verplichte goal van enz juist meer bureaucratie met zich meebrengt.

[0:05:38] Voorzitter, beslispunt vijf stelt dat er rekening gehouden moet worden met de privacy en de kwetsbaarheid van eigenaren van familiebedrijven. En nu is recentelijk een nieuw bureaucratisch gedrocht geïntroduceerd, namelijk het register is de indiener het met belang van Nederland eens dat de privacy van aandeelhouders van bedrijven hierin onvoldoende is afgeschermd. En wat zouden we hier aan kunnen doen.

[0:06:00] Voorzitter, tot slot, want ik heb maar drie minuten. Helaas wil ik zeggen dat we te maken hebben met een wispelturige inconsistente en onlogische overheid die niet het belang van Nederland dient

[0:06:11] de overheid is inmiddels zo onbetrouwbaar geworden dat KPMG de gevolgen goed opsomt. Familiebedrijven worden verkocht aan buitenlandse partijen. De werkgelegenheid neemt af. De concurrentiepositie verslechtert en familiebedrijven vertrekken naar het buitenland. En wie gaat dan onze belastingen betalen

[0:06:26] Dankuwel. Voorzitter.

[0:06:28] Dank u wel. Meneer vandaag en angstig of van aangedaan over inbreng

[0:06:33] wanneer homos namens het CDA.

[0:06:35] Voorzitter, Dankuwel en ik wil ook hierbij opgemerkt hebben dat onze inbreng ook namens de christenunie en de SGP is dus eigenlijk zijn we nu vandaag het politieke christelijk deel

[0:06:48] wat iets zal zeggen over de familiebedrijf en arresteer kreeg en wist van christenunie en leerstof van de SGP. Voorzitter, Dank aan de initiatiefnemer. Collega pallandt voor het initiatief van deze nota met betrekking tot de familiebedrijven.

[0:07:03] Het betreft een onderwerp dat ons na aan het hart ligt familiebedrijven van oudsher belangrijke dragers van onze economie. Vorige week voor voorzitter en vorige week was ikzelf bij een jubileum bijeenkomst in ons gemeente Peel en Maas en daar was een jubileum van bakkerij liefst honderdvijftig jaar dat die bakkerij bestaat en ook die bakkerij die als hofleverancier bekroond is geweest. Vorige week die zit in een transitie naar overdracht naar de drie kinderen en dat geeft weer aan dat een familiebedrijf heel vitaal kan zijn, maar wel altijd extra aandacht nodig heeft voor de overdracht van een mooi bedrijf. Maar toch als een bakkerij als ambacht

[0:07:43] moet voortbestaan en ik zeg altijd als motto moet ook altijd brood op de plank komen. Voorzitter, in Nederland werken twee komma zes miljoen

[0:07:52] in Nederland werken twee komma zes miljoen werknemers in de familiebedrijf en ongeveer zestig procent van al die bedrijven zijn familiebedrijven

[0:08:00] voor een plaatselijke winkelier tot internationaal opererende ondernemingen vaak lokaal geworteld en maatschappelijk betrokken bij de sportvereniging door middel van sponsoring, waardoor ook sportverenigingen het verenigingsleven een hele belangrijke functie kunnen blijven uit uit oefenen

[0:08:17] waar familie en bedrijfsbelang samenkomen niet de winst voorop staat, maar financiële degelijkheid en vooral de continuïteit

[0:08:25] een type ondernemerschap om te koesteren.

[0:08:28] Eveneens Dank ook aan het kabinet voor de reactie op de initiatiefnota. Deze is geschreven door voormalig staatssecretaris Keijzer. Maar we weten dat zij een warm hart toedraagt aan de familiebedrijven en dat een speciaal plekje.

[0:08:42] De eerste vraag aan de initiatiefnemer mevrouw pallandt. Via de voorzitter, kan zij nog eens duidelijk maken wat haar tot deze nota heeft gebracht, wordt mist ze op dit moment dat deze dat deze nota echt nodig is en nodig. Acht.

[0:08:58] Voorzitter, en dan ook belangrijk en daar blijf ik herhalen ook in dit huis zeven van de twaalf provincies grenzen aan België of Duitsland. We mogen ons als Nederland graag met deze landen vergelijken weet mevrouw pallandt of men dat ook specifiek beleid op familiebedrijven heeft in bijvoorbeeld in de aangrenzende landen. Duitsland en België bestaat dat dan uit

[0:09:21] familiebedrijven. Er zijn er veel van in allerlei soorten en maten bij het rondetafelgesprek op zestien juli leken vooral de grote familiebedrijven aan tafel te zitten. Voor welke familiebedrijven heeft mevrouw pallandt de nota willen schrijven die grote familiebedrijven of juist de kleinere

[0:09:38] en ziet er het verschil in het type uitdagingen waarmee bedrijven zich geconfronteerd zien

[0:09:43] zijn die vergroten. Anders dan voor de kleine familiebedrijven

[0:09:48] en de voorzitter. De discussie over familiebedrijven valt in twee delen uiteen. Je hebt natuurlijk de hele fiscale kant, maar ook de niet fiscale kant

[0:09:57] hebben we het over de fiscaal. Dan hebben we natuurlijk, zoals de heer collega van Hagen heeft genoemd over de bocht,

[0:10:03] de over de bedrijfsopvolgingsregeling van wezenlijk belang voor de continuïteit. Veel familiebedrijven wijzen ons daar ook op

[0:10:11] en waar we ook beter dan een aantal fracties in deze kamer die bocht van tafel willen. Maar dat ligt zeker niet aan het CDA herhaal ik nog maar eens en er zijn altijd misschien verbeterpunten en laten we het daarover hebben wat die verbeterpunten zijn dat er ook samen dit in het belang van de familiebedrijven kunnen verbeteren

[0:10:33] dan aan mevrouw Palm MKB Nederland heeft ons een aantal oplossingsrichtingen voor knelpunten in de bocht aangereikt, onder andere onder andere voor het betreft de bezit en voortzetting ijs is hiermee bekend en zou zij hier eens op willen reflecteren. De vijf jaar vooraf vijf jaar achteraf.

[0:10:50] De vraag en de minister. Er loopt een onderzoek naar de bocht waarin als het goed is ook de onlangs aangenomen motie Aartsen die gaat over die voortzetting ijs en de motie van collega's van Hagen ook over de verbeteren van de bocht Europese speelveld. Wanneer zal dit onderzoek zijn afgerond en zijn familiebedrijven als ervaringsdeskundige hier zelf ook bij aangeraakt. Dus praten we met deze familiebedrijven of alleen over deze familiebedrijven.

[0:11:18] Wat mij aanspreekt in de initiatiefnota is dat deze niet alleen inzoomt op de fiscale kant, maar ook veel niet fiscale aspecten aan bod komen,

[0:11:25] zoals de zachte kant van de bedrijf opvolging, maar ook scholing, financiering en innovatie.

[0:11:30] De laatste innovatie spreekt mij als woordvoerder economische zaken zeer aan.

[0:11:35] Ik lees over de innovatie van familiebedrijven wisselend wordt gedacht

[0:11:40] wordt, merkt mevrouw Palm daar zelf van

[0:11:43] hoe innovatief zijn familiebedrijven in haar ogen en kan de minister aangeven wanneer de motie van oud-collega's Bruins en van mijzelf over proces innovatie, stimuleringsinstrumenten voor het brede MKB zal zijn uitgevoerd en de kamer hier over worden geïnformeerd, met name nu op de kocht. Veel van arbeidskrachten is proces of productie innovatie zeer nodig en die motie dus ook moet voortvarend opgepakt worden. Ik neem aan dat er al flink aan gewerkt wordt dan voorzitter economisch beleid krijgt in Nederland vorm en regio's. Welke initiatieven is mevrouw Palm daar zoal tegenkom? Aangaande familiebedrijven is haar indruk dat familiebedrijven in alle provincies goed op het vizier staan.

[0:12:23] U dient langzaam af te gaan.

[0:12:25] Daar ga ik zo doen. Voorzitter, Willem twee hele kleine blokjes.

[0:12:30] Ik heb minder nodig dan veertig seconden. De kabinetsreactie op de nota laat zich eigenlijk het beste samenvatten als een mooi stuk, maar het meest te doen we al geeft de kabinetsreactie aan vraag en de minister zet het kabinet hiermee dat de nota overbodig is. Wat zou de dat zou ons zeer teleurstellend. Ik denk ik ook de mensen die hier vandaag zitten.

[0:12:47] Ik vind je af te ronden. Voorzitter, sluit ik af. Anders dan zullen we niet eerlijk naar de andere partij die die bijna geen spreken. U heeft.

[0:12:53] Voorzitter, sluit ik af en de rest komt dadelijk wel aan de orde. Op een andere manier.

[0:12:57] Voorzitter van meneer.

[0:13:01] Dank u wel voorstellen. Ja ik weet natuurlijk niet wat de heer Amro nog verder wilde zeggen.

[0:13:08] Maar misschien kan die dat zo in zijn antwoorden alsnog doen is altijd leuk om extra tijd te geven. Maar nu had het even heel kort gamers had het heel kort over de boer en de boer is toch wel een groot heikel punt dat bij de linkse partijen continu op tafel ligt om te schrappen en dat moeten we

[0:13:23] wat het belang van Nederland betreft manier van niet doen. Maar er zit ook nog een diepere kernwaarde in en dat is de grote mythe over de kansen ongelijkheid onder het mom van kans ongelijkheid wil iedereen al dit soort faciliteiten afschaffen, want we moeten allemaal dezelfde slechte kansen krijgen bij het begin.

[0:13:44] Bent u nou niet met me eens dat verschillen juist mooi zijn en ongeluk ongelijkheid juist prima is en dat we dat juist moeten vieren en dat het juist de bedoeling is dat je verschillen hebt in de wereld en ik ken het CDA als een voorvechter van het van het Nederlandse bedrijfsleven noemde net zelf al mevrouw Keijzer en van kolom pallandt en u hebben dat zelf ook altijd gedaan dus met name op die kans ongelijkheid. Vindt u dat niet de kern van al het kwaad dat de grondslag biedt voor de eventuele versobering.

[0:14:12] Van die boer, wanneer homo's.

[0:14:14] Voorzitter, Dank voor de interruptie van de heer Hagen. Want die die vroeg wat ik nog meer wilde vertellen. Maar heel kort. Ik woon nog ingaan op de speciale plek van agrarische familiebedrijven in binnen deze context. Want dat zijn toch met veel grond en veel kapitaal en daarna hebben we misschien straks nog effe een debat over maar dat is een ander extra aandachtspunt voor het CDA dan terug naar de vraag van de heer van Haga over wat de linkse partijen willen links of rechts maakt me niet uit. Ik denk dat het belangrijk is dat wij het doel voor ogen houden familiebedrijven wat ik net aangaf. Zestien procent van de bedrijven die we hebben het zijn familiebedrijven en volgens mij van links tot rechts kan een kan me haast niet voorstellen dat we zeggen dat wij ons ik onze toekomst verdien vermogen van Nederland willen gaan ondermijnen. Dus de volg mij moeten we die bedrijven en ik zeg altijd het bedrijfsleven of dan familiebedrijven of niet familiebedrijven zijn dat zijn jezelf

[0:15:09] zijn of onze kinderen onze echtgenoot onze families die daar werken. Er is niet iets iets voor ver op afstand. Dat is het bedrijfsleven en dat is iets heel vreemds neemt niet weg. Daar waar het niet goed gaat of daar waar misbruik wordt gemaakt dat we moeten aanpakken en het geld ook richting de bocht. Daar waar we de boeg kunnen verbeteren of dan al die termijnen zijn of andere zaken. Als we die kunnen verbeteren om juist die familiebedrijf waar ik het over had. Bakkerij broekmans honderdvijftig jaar als die het wil overdragen. Dan moet die niet in allerlei complexe discussies terecht met de Belastingdienst dat de Belastingdienst linksaf wil en de kamer wil rechtsaf want daar is het begin van het einde dat we die bocht overeind houden en ik hoop van harte van links tot rechts en rechtdoor links dat we juist samen komen tot een verbetering van den boog in plaats van zwartwit discussie het proberen van tafel te krijgen van de boeg.

[0:15:58] Wanneer vandaag,

[0:16:01] Dankuwel. Voorzitter.

[0:16:02] Modeshows even de microfoon uit kan zetten voor de camera.

[0:16:06] Het betoog van yarmouth. Dat dat ken ik. En daar ben ik daar sta ik ook helemaal achter. Maar mijn vraag ging meer over de kansen ongelijkheid die die aan de aan de basis ligt van al deze onzin die we over ons uitgeworpen krijgen en misschien moet ik het specifieker maken want het CDA is nog altijd een familie partij geweest

[0:16:23] voor belang van Nederland is de solidariteit tussen de generaties belangrijk. Dus het is belangrijk dat je de mogelijkheid hebt om te werken voor je kinderen om je kinderen wat te geven om bijles te betalen voor je kinderen om en ook om je bedrijf over te dragen om aan je kinderen ook trouwens om je vermogen over te dragen. Wij vinden het totale onzin dat je drie, vier keer belasting betaald over je spaargeld dat je op de bank hebt omdat je dan als het aan je kind wil geven dat je daar nog eens een keer belasting over moet betalen. Dus die kans ongelijkheid nogmaals dezelfde vraag. En dan meer specifiek de solidariteit tussen de generaties. Vindt u niet dat die zwaar in het geding is.

[0:16:57] Wanneer homo's en ook voor de mensen thuis dat de want zeggen de microfoon dat het heeft met het camerabeelden te maken, zodat mensen vragen dat vaak om wij dat zeggen. Maar de camera richt zich op de microfoon die aanstaande vandaag de ik vroeg meneer wanneer ook niet meer aan dat ik niet goed in beeld ben ik ben al helemaal perfect.

[0:17:12] Ja ik over de basisprincipe. Ik ken de naar het CDA als als familie partijen. Maar dat geldt zelfs ook een andere organisaties. Daar ben ik het harte mee eens met de heer van aangezet geoefend verbinden van generaties. Ik zeg een organisatie de sterkste organisaties zijn de organisaties die drie generaties kunnen verbinden. De opkomende generatie jongeren die kijken naar de als de midden generatie noem ik dat je ouderen die eigenlijk uitgestroomd zijn. Ik noem dat de mensen dan die ofwel de taak voor verricht hebben in een vereniging of een bedrijf gepensioneerd zijn dat je die de betrokken bij houdt. Op moment dat dat die verbinding van die generaties niet eens dat het begin van problemen.

[0:17:51] Dan zegt de heer van haar allerlei regelingen ondermijnen dat de de ben ik het niet mee eens. Ik zeg nogmaals, er zijn verbeteringen die we hebben maar dat wil niet zeggen dat alles moet kunnen dat exclusief lenen. Daar hebben we ook dus er is een voorbeeld de het idee is goed dat je misbruik wil voorkomen, maar de uitvoering moet niet belemmerend zijn voor familiebedrijven. Dus dat vind ik heel belangrijk dat we kijken naar de uitvoering van bepaalde zaken. Maar dat is niet zo dat je dan ook zegt oké dan gaan we alles van tafel vegen. Alles moet kunnen want eindelijk ook voor ons als CDA is het doel dat een geheel bedrijf een reële onderneming

[0:18:26] de continuïteit kan waarborgen. En daar is alles op gericht en niet op de het belang van een individu.

[0:18:33] Dankuwel voor de beantwoording.

[0:18:36] Mevrouw van der plas vroeg een burgerbeweging.

[0:18:39] Dank u wel. Voorzitter,

[0:18:43] beste commissieleden burgers van Nederland

[0:18:46] en in het bijzonder de ondernemers en medewerkers van familiebedrijven.

[0:18:51] Jullie vormen de ruggengraat van onze economie

[0:18:54] en werkgelegenheid en dat wordt zeer gewaardeerd. Jullie zorgen voor stabiliteit. En omdat achtenzeventig procent van jullie buiten de tien grootste steden gevestigd zijn. Zijn jullie ook essentieel voor de leefbaarheid van ons mooie platteland,

[0:19:06] een platteland waar vijfennegentig procent van de boerenbedrijven ook familiebedrijven zijn

[0:19:11] jullie allemaal steun. Het verenigingsleven en draagt bij aan culturele en maatschappelijke activiteiten.

[0:19:18] B. B vindt dat er voldoende ontwikkelings ruimte voor ondernemers moet zijn, zodat zij hun bedrijf kunnen overdragen aan de volgende generatie. Zo blijven familiebedrijven behouden

[0:19:28] de bedrijfsopvolgingsregeling. De behoren moet wat ons betreft niet versoberd worden, maar meer in lijn gebracht met de ons omringende landen, ook wanneer twee families samen de onderneming vormen en wanneer door vererving het aandeel per familielid te laag is, moet gebruikt kunnen maken, gebruik gemaakt kunnen worden van de regeling ongewenst gebruik

[0:19:48] excuses

[0:19:50] ongewenst gebruik van de regeling moet worden voorkomen. Maar de regeling is nu zo complex dat bedrijven die de kurk van onze economie vormen buiten de boot vallen.

[0:19:58] Wat ons betreft worden de de aanbevelingen van MKB Nederland overgenomen of horen we graag waarom dat niet verstandig zou zijn.

[0:20:05] Wij hanteren hier graag het principe dat regelingen eenvoudig moeten zijn en het niet zou moeten zijn dat vijfennegentig procent van de deelnemers aan een regeling moet leiden vanwege vijf procent mogelijke ondernemers die misdaad misbruik denken te kunnen maken van de regeling.

[0:20:20] Verder is B B een sterk voorstander van een overheidsloket bij de Belastingdienst speciaal voor familiebedrijven.

[0:20:26] Dit bespaart zowel de ondernemer als de uitvoeringsorganisatie tijd en ergernis. Ook is er veel behoefte aan een bericht vanuit de overheid aan de directeur eigenaar van een familiebedrijf bij het bereiken van een bepaalde leeftijd een bericht met het advies om na te gaan denken over zijn of haar bedrijfs opvolging het demissionaire kabinet ziet het niet zitten. Maar wij zien niet in wat het nadeel is. Dat is namelijk dienstverlening. De overheid is er voor de burgers en niet andersom. Dit is een eenvoudige manier om een dienst diensten verlenen.

[0:20:55] U dient af te ronden?

[0:20:58] Mag ik nog heel kort zeker?

[0:21:00] Want ik wil heel even heel kort ingaan op het belang van familiebedrijven uit kleine sectoren. Vorige week heb ik in een plenair debat helaas tevergeefs, aandacht en steun gevraagd voor bijvoorbeeld de kermis, ondernemers en sector met een rijke traditie en geschiedenis een sector waarmee iedereen vroeg of laat in aanraking komt vroeg als je aan de hand van je opa en oma over de kermis liep en wie herinnert zich niet die bootjes. Als je die pluim kon pakken jullie het allemaal nog weten ik wel dat je nog een keer mocht

[0:21:30] of laat als je als volwassene bijvoorbeeld op de kermis drie dagen feest viert kermis zijn meer dan draaimolens alleen kermis zorg voor sociale binding voor iedereen voor jong en oud en ik denk dat dit zwaar wordt onderschat en speciaal voor die hele kleine sectoren, zoals de kermis, maar ook andere wil ik nog speciale aandacht vragen als we het over familiebedrijven hebben Dankuwel.

[0:21:52] Jawel, mevrouw van der pas. U wilt vast als voorzitter van de twee kermis bonden Bovag en MKB. Als ik het zo maar ik heb het was een killer. U sprak de familiebedrijven persoonlijk toe. Normaal spreken we in de staten generaal en de derde persoon via de voorzitter. Maar nogmaals, het was sympathiek zoals idee. Dus ik heb daar niet op ingegrepen

[0:22:10] en Bedankt voor je inbreng en die hadden het over de rups geloof ik. En met die pluimen en de was de rups en als die dekking. Dan mocht je een meisje cursus snel als dat zelfs dat doek dichtging. Ik weet een goed allemaal.

[0:22:20] Kleine anekdote over de bootjes. Ja ik vond het echt fantastisch die bootjes.

[0:22:27] Ja zo'n kapitein en zo'n pet en had die zo'n boom met een pluim en die gingen over die bootjes heen moest je dan pakken en als je een had hij was je echt spek kopen maar ik weet zelfs nog dat er goudvissen onder in de zomer. Dat kan nu echt. Dat zou nu nooit meer kunnen denk ik wel eens maar dat vond ik leuk om te herinneren.

[0:22:45] Dankuwel.

[0:22:48] We gaan we tenslotte de eerste. Oh Sorry meneer van aangeven interruptie uiteraard.

[0:22:52] Het is mijn laatste geloof ik.

[0:22:55] Nog twee.

[0:22:57] Nou helemaal goed. Dank u wel, mevrouw van der plas voor dit betoog altijd in lijn met wat belang van Nederlandse vindt u bent tegen het versoberen van de boer.

[0:23:12] Deze niet de complex moet versimpeld worden. Maar als we dan toch gaan versimpelen. Waarom schaffen we dan niet gewoon die verderfelijke erf en schenkbelasting gewoon helemaal af. Want dat zou uw achterban. De boeren zouden het enorm helpen. Nu hebben we een heel leger van ambtenaren die zich bezighouden met hele complexe materie. En als je dat gewoon zou stoppen. Dat is de ultieme versimpeling en het is ook wel rechtvaardig want dan gaat het geld waar je al ongelooflijk veel keer belasting over betaald gaat gewoon naar degene die dat schenkt of naar jouw kinderen.

[0:23:45] Mevrouw van de plas,

[0:23:48] Ja daar ben ik het mee eens. Ik vind het ook altijd vreemd dat we ons hele leven overal belasting over betalen en zelfs als je sterft dat je dan nog een keer belasting moet gaan betalen over hetgeen waar je belasting over betaald. Dat is een bizar iets.

[0:24:04] Dus dan ben ik het mee eens en we spraken in de ronde. Tafel was ook de familie Swinkels van Bavaria was hier.

[0:24:13] Ik schrok enorm van wat hij zei want ik vroeg hem toen. Wat is het punt wanneer kom jij op het punt u dat je zegt van we gaan gewoon naar België toe want dit is voor onze toekomst niet meer goed. Toen zei hij. En ik vind dat we echt heel goed over na moeten denken dat punt heb ik al gehad.

[0:24:33] Want voor economisch gezien is het veel voordeliger voor ons om naar België te gaan.

[0:24:38] Hij zegt ik doe het niet want ik voel verantwoordelijkheid voor de werknemers. Hij zegt maar ik kan niet garanderen dat mijn kinderen of mijn kleinkinderen ons bedrijf Bavaria een sterk Nederlands merk straks wel de grens overgaat. En als wij het ondernemers moeilijk blijven maken. Dan gaat dat gebeuren en gaan mooie bedrijven weg klein of groot. En ja dat zou een ramp zijn voor Nederland.

[0:25:01] Meneer Verhagen.

[0:25:02] Dankuwel voor dit antwoord. U kunt natuurlijk ook de de staartjes van KPMG waarin uitvoerig wordt betoogd dat wij verreweg ze in Europa de slechtste regeling hebben, zowel op erfenis schenk recht als met de Bor. Ik heb een motie om de het Erwin schenk recht gewoon helemaal af te schaffen. En zoals gebruikelijk zal ik u vragen om die mee te tekenen?

[0:25:25] De die toezegging heeft u bij deze.

[0:25:30] Dankjewel.

[0:25:31] Mevrouw van der plas.

[0:25:33] Wanneer van stream namens de VVD.

[0:25:36] Dank u. Voorzitter, collega minister, als er een fanclub voor familiebedrijven zou zijn, dan zouden we waarschijnlijk allemaal lid van zijn en mijn collega's. Artsen zou waarschijnlijk bestuurslid zijn samen met mevrouw panneman natuurlijk het helaas kon er vandaag niet bij zijn. Dus heb ik de heer noodoverleg van een over te nemen. Een heer zeg ik omdat het instituut familiebedrijf een prachtig en belangrijk onderwerp is om over te spreken. Zo'n twee komma twee soms twee komma zes. Maar laten ze laten we het afronden tweeënhalf miljoen Nederland wijken in familiebedrijf in zo'n zestig procent van alle bedrijven zijn familiebedrijven.

[0:26:11] Ik heb me net zoals jullie waarschijnlijk laten becijferen dat toegevoegde waarde van het bbp en werkgelegenheid die wordt gegenereerd familiebedrijven maar liefst dertig procent is en nog zo'n prachtige Statistiek en sprekend vijfennegentig procent van de familiebedrijf is een leerbedrijf

[0:26:27] doorgaans zijn familiebedrijven ook nog eens financieel sterker dan niet-familiebedrijven dit vanwege het hoge aandeel eigen vermogen versus vreemd vermogen. Kortom, net het MKB in brede zin mag ook het familiebedrijf geroemd worden als de motor van de economie

[0:26:41] en naast het evidente economische belang dat vervullen en de werd ook aan gerefereerd. Zijn familiebedrijven vaak ook dragers van onze samenleving in brede zin. Ze zijn geworteld in een dorp of stad sponsoren voetbalclub of het toneel. Zorg. Er vielen kwaliteiten in dorpen en steden en bieden vaak een plek aan mensen die minder makkelijk meekomen in onze samenleving.

[0:27:00] De voor de tot nog toe waarschijnlijk voor deze fanclub van familiebedrijven. Niets nieuws. Dus laat we daar nog persoonlijk aan toevoegen dat mijn affiniteit met familiebedrijven meer is een enkel professioneel, functioneel en verder strekt dan vandaag of gisteren in mijn eigen familienamen generatie lang kinderen de bedrijven over van hun ouders van supermarkten tot galvani industrie. Ik ben de eerste die uit die familietraditie stapt en niet voor het ondernemerschap kiest en ik kan zeker weten dat mijn familie dit zich waarschijnlijk al heeft omgedraaid in zijn graf. Dus het is er ook heel mooi dat ik vandaag dankzij de nota van mevrouw pallandt toch nog iets van het ondernemerschap kan aanpakken.

[0:27:35] Dus Dank en complimenten aan bepalend voor het agenderen van het onderwerp. De nota geeft inzichtelijk weer waar de kracht en uitdagingen zitten en doet de concrete voorstellen om familiebedrijven beter te laten doorontwikkelen. Veel voorstellen worden gedaan. De nota zijn sympathiek. Wel lijkt het, zoals het er nu uitziet dat de voorstellen in deze nota niet altijd dekking hebben graag een reactie van mevrouw pallandt op dit traditionele vvd-punten.

[0:28:00] Dank aan de minister voor de reactie van het kabinet die nog bij monde van de staatssecretaris geven. Maar nu ongetwijfeld door hem ook wordt gedragen aan een van nood aan de beantwoording van het kabinet waar de VVD zich over goed in kan vinden, heeft een fractie nog een paar vragen.

[0:28:13] Ten eerste de bedrijfs opvolging geen kinnesinne zeg ik als zoon van een vader die op drieënzeventig jarige leeftijd nog heel Europa afreist om zijn bedrijf te presteren in de hoop dat mijn oudste als mijn oudste zoon achttien is dat hij de boel wel wil overnemen. Mijn oudste zoon is vier de bedrijfsvoering. Dus de Boris het ons betreft een goed instrument. Dat is een huidige vorm het geheel niet te gek of te ruim is. Zo becijferde ons oordeel onlangs van ons omringt tien lonen kent Nederland de een na hoogste heffing. Wat de VVD betreft ze de bijdrage van deze bedrijven dusdanig robuust en waardevol dat het rechtvaardigt dat er een goede regeling voor hebben om zodoende de initiatieven uit bijdragen en de sociale cohesie en simpelweg inkomsten en baan die deze bedrijven genereren te blijven stimuleren dat gezegd hebben net het is ook al gerefereerd. De uitwerking van de bocht kan nog wat beter.

[0:29:02] Zo kent ze de eist dat de familiebedrijf vijf jaar voor en vijf jaar na overdracht geen grote veranderingen kan doen in de bedrijf marche refereert ook aan dit soort de rem op ondernemend concurrerend en in de lerend vermogen van familiebedrijven en hiermee ontstaat het risico dat de familiebedrijf maar liefst tien jaar lang op stilstand staat en dus op achterstand komt en ik begrijp natuurlijk dat deze voorwaarden binnen boos ingebouwd om misbruik te voorkomen, maar we zien de praktijk dat het juist een belemmering is voor die familiebedrijven

[0:29:29] zou er een is er een initiatiefnemer kunnen reflecteren op het eventueel aanpassen versoepelen van die voortzetting ijs en tweede punt is dat de bocht juist nadelig kan zijn voor familiebedrijven met veel kleine familie aandeelhouders met een omvang van minder dan vijf procent. Dat komt kennelijk steeds vaker voor en daar hebben zij geen toegang tot de poogt. Terwijl dat wel de bedoeling is. Ze kunnen geen aanspraak maken. Sorry excuses dat werkt averechts en belemmert. De continuïteit van familiebedrijven. Er zijn ook alternatieven zoals bevoegde Europese benadering waarover wordt gesproken en dag en dan ga je dan ga je weg bij de meer de zeggen dan gaat het over de zeggenschap excuus in plaats van over hoeveelheid aandelen. Een laatste punt wat betreft de bedrijfs opvolging is het volgende

[0:30:14] zal een mogelijke verbetering bij de familiebedrijven te halen zijn als een beter onderscheid zouden hanteren tussen eigendom en management. Nederland ook hier acht ten opzichte van andere landen, zoals Duitsland vaker bij Nederlandse bedrijven het eigendom als het management in handen van familieleden. Dit kan problemen opleveren bij de bedrijfs opvolging wanneer familieleden niet bereid zijn om het management opzicht te nemen door een scheiding van eigendom en management kan een bedrijf gezond doorgaan met behoud van de lange termijn aandeelhouderschap. Herkent initiatiefnemer dit beeld en zo is het mogelijk om eens te onderzoeken of dit gestimuleerd kan worden. Tot slot het CBO en gisteren

[0:30:51] en belangrijke klacht die mijn collega Aarts ook bij de ronde tafel familiebedrijf oppikte is gebrek van privacy bij het gebouw register. Dit register is pas recent ingesteld. Maar of bij veel camera te begrijpen. Ik regent het kritiek over privacy van ondernemers en zzpers nergens naar toe kan gerefereerd. De VVD is blij met de maatregelen die kabinet heeft genomen om de Bo register veiliger te maken. Familiebedrijven zoals ik in de brief werd voorgesteld of uitgelegd, maar zijn alsnog zorgen van ondernemers dat hun gegevens te makkelijk raadpleegbaar zijn en in verkeerde handen kunnen vallen, kan het kabinet ook aangeven waar misschien nog ruimte zit ten opzichte van een brief in het soort gegeten in deze gegevens wel of niet openbaar maken, zonder daarmee afbreuk te doen aan de Europese eisen van het register.

[0:31:35] Voorzitter,

[0:31:38] tot zover mijn inbreng.

[0:31:40] Dankuwel meneer van stream namens de VVD.

[0:31:43] Voorzitter, mevrouw van der plas.

[0:31:47] Ik weet niet of het mag maar mag je als interruptie ook een opmerking maken in plaats van een vraag te stellen.

[0:31:54] Staat u vrij?

[0:31:56] Je mag alles eruit gooien. Ik ben heel benieuwd.

[0:32:01] Neem nou meneer frustreert had het over de fanclub van familiebedrijf. Maar ik vind dat die fanclub wel heel erg weinig leden telt eerlijk gezegd

[0:32:10] als ik zie dat hoe grote bijdrage familiebedrijven leveren aan het aantal banen tweeëneenhalf miljoen aan het aan de economische waarde en ik zie hier vier partijen zitten en noemen christenunie even omdat hij de bij omdat die via het CDA een inbreng heeft gehad en we hebben negentien partijen in deze kamer.

[0:32:31] Dan maak ik me wel een klein beetje zorgen over hoe groot fanclub is van familiebedrijven.

[0:32:37] Meneer van slimmerik. U mag hierop reageren.

[0:32:42] Ik deel die zorgen over zijn vijf partijen. Want de voorzitter, namens de PVV is er ook en ik en de christenunie SGP zijn wezen. Maar nee, hoe groter deze fanclub is, hoe beter voor Nederland denk ik eens.

[0:32:52] En ik wilde toch iets aan toevoegen ogenblik zou ook een woordvoerder spreken vandaag. Ik heb ook zelfs drie moties voorbereiden en alles. Ik heb contact gehad. Zelfs met diverse mensen. Maar en begin werd een voorzitter gezocht en ik voel me dan ook gezien mijn anciënniteit. Ik zit hier al vijftien jaar ook een beetje wel

[0:33:10] verplicht om ook dat voorzitterschap aan te doen en over te nemen.

[0:33:14] Dus dat die er ook weten en mevrouw van der plas

[0:33:17] wanneer.

[0:33:19] Woensdag.

[0:33:20] Van screen dat zijn mooi mooi betoog.

[0:33:23] De eerste kabinetsreactie op de initiatiefnota van mevrouw pallandt was een beetje in de teneur tenminste proef ik een duidelijk antwoord van de minister. We doen al heel veel erkent de heer van strien, ondanks dat we veel doen dat we de familiebedrijven toch extra aandacht moeten geven en daar waar verbeteringen mogelijk zijn die ook allemaal door moeten voeren en niet zeggen oké we gaan weer moorden over op de baan van een dag en het blijft zoals het is.

[0:33:51] Een industrie waar verbeteringen door te voeren zijn, moeten we het sowieso altijd doen en ik heb zelf ook een aantal voorstellen over niveau richting neergelegd. Dus.

[0:34:03] Dan ik ga schorsen tot elf, vijfenveertig persoon.

[0:34:09] De.

[0:34:10] Nou kijk wat ik heb wat ik doe want anders moet ik het voorzitterschap overdragen. Ik heb geluisterd naar wat u allemaal is ingebracht. X. Ik sluit me daarbij aan. Dus als als als woordvoerder economische zaken en ik hoop ik dan met de motie. Want ik had een emoties voorbereid door mogelijk. Ook daar een beetje kunnen samenwerken, zal zo dadelijk om dat te delen en dus en dan hoef ik nu verder niks apart en te brengen.

[0:34:33] Hiervoor zijn mijn complimenteren met sterk staaltje, effectief voorzitterschap.

[0:34:37] Dank u wel. Meneer van strien Dankuwel. Dat waardeer ik enorm. Maar ik ken gun mevrouw Palm de ik ik heb hem niet welkom geheten onder elkaar rechterhand die achter zit want dat is ik weet hoeveel werk die mensen moeten verzetten medewerkers persoonlijk assistent en om allemaal op en die moeten we af en toe een vegen en achterste steken en ik schrok tot elf punt vijfenveertig uur om in een ander goed voor te kunnen begrijpen. Beantwoorden

[0:35:10] kwart voor twaalf

[1:12:03] ik open met noodoverleg naar aanleiding van de initiatiefnota van de balans van het CDA over familiebedrijven en ik ga ook het woord geven als initiatiefnemers eerste

[1:12:15] en ik stel volgende kamer dat er wat we ook in het begin hebben gedaan.

[1:12:20] Twee vragen en tweeën of vier korte vragen

[1:12:24] ook meneer van strien ik op de de het gehoord heeft dat we net de zijn. De eerste termijn geldt dezelfde regels

[1:12:29] op alle een het woord.

[1:12:31] Hartelijk Dank u. Voorzitter, ik zei al dat is voor mij een waar genoegen om hier in uw midden te mogen zitten als initiatiefnemer van de nota over familiebedrijven.

[1:12:43] Dank voor de inbreng en ook de diverse complimenten die daarvoor zijn zijn uitgebracht. De werd mij gevraagd en wat de aanleiding was voeren voor het komen tot deze nota. En dat is eigenlijk ik ik kom uit de provincie Overijssel.

[1:12:56] Er zijn ook veel de de rest van Nederland, maar vooral ook in Overijssel. Heel veel familiebedrijven en daar is ook specifiek aandacht met het lectoraat familiebedrijven bij hogeschool Windesheim voor familiebedrijven en ook de provincie besteedt specifieke aandacht aan

[1:13:11] en ik vind eigenlijk dus ik was al bekend met het fenomeen voordat ik in de kamer kwam en ik vond het ook van belang dat we in den Haag ook in ons economisch beleid dan oog hebben voor voor familiebedrijven, juist vanwege dat specifieke specifieke vorm van ondernemerschap de meerwaarde erin het gericht zijn op de langere termijn de continuïteit het doorgeven van het bedrijf van de volgende generatie dus niet de winst op korte termijn, maar juist het lange termijn perspectief en blijkt ook uit allerlei onderzoek dat juist familiebedrijven sterker, bijvoorbeeld door financiële crisis heen komen

[1:13:44] omdat ze meer eigen vermogen hebben degelijke gefinancierd zijn. Sterke binding hebben met het personeel lokaal geworteld en ook de sponsoren van het lokale vereniging ze leven en dat is echt meerwaarde. En dan is het hebben we het hier in den Haag vaak wel in het bedrijfsleven beleid over bijvoorbeeld startups en skill ups en techbedrijven ook heel erg van belang, maar we moeten deze categorie niet vergeten.

[1:14:08] Dus Vandaar dat ik dacht goed om daar eens met een nota over te komen en de oudste die vroeg vroeg daarna. En ook van hen. Wat wat wat wat mist er dan nou dat is dat de als ze die meerwaarde zien. Er moet ook oog dan loont om daar ook in te investeren en we zien ook dat familiebedrijven specifieke uitdagingen kennen en die liggen bijvoorbeeld op het vlak van van bedrijfsopvolger en juist die verbinding van familie belangen en bedrijfsbelangen

[1:14:38] die die kennen zo hun eigen dynamiek en en uitdagingen. En om dat proces de kwetsbaarheid van een reis opvolging mogelijk om dat goed te laten doorlopen, denk ik dat we daar in den Haag ook aandacht aan moeten moeten besteden. Ik heb veel bedrijven bezocht. Hier werden ook al veel collega's toen dat uiteraard ook en hebben zelf in de in de familie familiebedrijven

[1:15:04] dus mooi om dat ook van van de collega's terug te horen dat de erkenning en het belang van van familiebedrijven ook binnen ons eigen economisch beleid,

[1:15:14] dan zou de vragen van collega's graag bij langs willen lopen als eerste de heer van Haga van belang voor Nederland. Die had onder andere de de vraag over de de boer faciliteit. De fiscale faciliteiten om bedrijfs opvolging uberhaupt mogelijk te maken voor een volgende generatie met bedrijf financieel gezien over te kunnen nemen zonder het

[1:15:39] bedrijf min of meer leeg te trekken. Qua financiering en hij stelt daar vervolgens de vraag aan of we dan niet uberhaupt de erf en schenkbelasting zouden moeten moeten afschaffen. Dat is een wat verbreding van de thematiek die voorlichting in mijn beleving. Ik zou het nu echt willen hebben over de mogelijkheid voor familiebedrijven om opvolging mogelijk te maken en een faciliteit als de boer is daar heel erg van van belang voor dat hoor ik ook de familiebedrijven zelf zeggen dat hoor ik ook de branchevereniging zeggen ook MKB, Nederland en VNO, NCW. Dus daar zou ik het op op willen richten en niet de discussie verbreden tot grotere thematiek ten aanzien van de erf en schenkbelasting afschaffen,

[1:16:29] maar ons richten op de regeling behouden en verbeteren.

[1:16:35] Hij vroeg ook nog naar onderzoek, naar de motie die we ook gezamenlijk hebben ingediend over de de knelpunten bij de boer. Ik ben ook zeer benieuwd naar de loop nu ook een evaluatie van van de boer, maar het is wel van belang dat we die die knelpunten die er zijn dat we kunnen adresseren en dat hij dat het evaluatieonderzoek ook straks gaat gaat bijdragen aan mogelijke verbetering van de regeling, zodat hij soepeler toepasbaar is in de praktijk.

[1:17:05] Er was een vragen gesteld over meer governance. Ik adresseer het punt van de. En inderdaad in de nota, omdat we zien dat bij een aantal familiebedrijven.

[1:17:17] Dat had wel ook een knelpunt komen kan zijn. Daarmee pleit ik zeker niet voor meer of voor nieuwe regels alleen voor het goed kunnen toepassen van van de regels en bedrijven die

[1:17:30] daar ondersteuning bij nodig hebben of die niet de de de loketten minder goed weten te vinden dat we daar oog voor hebben dus geen nieuwe regels. Wat mij betreft, maar wel oog voor de convenant, maar geen nieuwe regels daarvoor een indienen.

[1:17:49] Het punt van het piemel register. Wat de heer Verhagen heel terecht aan de orde stelt de hebben we denk ik in het verleden ook als kamer waar onze zorgen over uitgesproken. We kennen natuurlijk het doel van het register tegengaan van witwassen praktijken en terrorismefinanciering.

[1:18:09] Maar destijds heeft ook mijn toenmalige collega Erik Ronnes daar met een motie gevraagd om

[1:18:16] de in voering van het register om die ook te evalueren. De impact ervan na één jaar sowieso en en ook naar een na vier jaar met ook al snel. En juist op gericht op het op het punt van de impact van van de privacy op de uiteindelijk belanghebbenden

[1:18:32] en ik heb ook begrepen dat er momenteel nog een rechtszaak loopt van privacy first bij het Europese hof. Dus moet ook kijken wat daaruit naar voren komt.

[1:18:42] Maar ik wil wel de zorgen dat dat adresseer ik ook in de nota dat dit gewoon een kwetsbaarheid oplevert voor de eigenaren van van familiebedrijven. Dus

[1:18:54] de de van stream van de VVD stelde er ook een aantal vragen over en dan wil ik me ook bij aansluiten.

[1:19:03] Er is een interruptie van zeker.

[1:19:06] Ik neem aan dat u klaar bent met mijn vragen en dat u dan doorgaat naar

[1:19:10] volgende is misschien goed om de nu

[1:19:13] zullen we dat dan eerst afwachten. Dan is het goed. Misschien vervolgens.

[1:19:16] Beantwoording.

[1:19:19] U had ook nog een vraag over de wet exclusief lenen bij de eigen vennootschap.

[1:19:29] Ik heb begrepen dat staatssecretaris aangeeft dat hij nog verder naar het wetsvoorstel gaat kijken en dat het ook nog wat is wat is uitgesteld. Wij vinden het vooral van belang dat we of wij denken eigenlijk dat misschien een heffing op het werkelijk rendement in box drie een deel van het probleem zou kunnen kunnen oplossen, omdat er dan minder geschoven zal kunnen worden tussen belastingen boxen

[1:19:53] en dat is eigenlijk mijn reactie erop en ik ben ook benieuwd naar wat staatssecretarissen nog als reactie gehad gaat komen op op dat wetsvoorstel omdat ik heb begrepen dat die daar nog op op terug gaat komen.

[1:20:08] Dat was een blokje vandaag en neem ik aan meneer Verhagen.

[1:20:12] Dank u wel. Ja nou ja, dat we de werd xtc verlenen. Dat laten we dan even zitten dan wachten we op op de formatie. En wat de staatssecretaris over vindt. Want die box drie problematiek is is is gigantisch en en die onzekerheid leidt ook tot heel veel problemen voor voor ondernemers toch nog even over de boer voegt net ook aan uw partijgenoot aan huis. De Bor dreigt een afgeschaft te worden. Ik ben heel blij te horen dat CDA van beide kanten dan dit allemaal niet wil. Maar de de de dieper liggende problematiek is de solidariteit tussen de generaties die wordt ondergraven

[1:20:51] en ik maak me grote zorgen over. Ik heb net al gezegd en ik ben ook benieuwd naar wat u er zelf van vindt. Het is belangrijk dat je werkt voor je kinderen dat je je kinderen

[1:20:59] dingen kunt geven of dat nou bijles is of of iets anders, maar ook dat je je bedrijf normaal kan overdragen aan je kinderen en de boer is een in vergelijking met andere Europese landen werd het zelf ook daar met die motie over ingediend. Een ongelooflijk slechte regeling en dat is jammer. En in plaats van dat we hier moeten gaan vechten voor het gelijk houden of in stand houden van de boer zouden moeten vechten voor het in lijn brengen met of wat ons betreft helemaal afschaffen van al die erven schenken belasting, maar in ieder geval het verminderen van de belastingdruk op de boer, zodat mensen niet naar het buitenland gaan. Dus bent u met me eens dat die solidariteit tussen de generaties nu onder vuur ligt.

[1:21:40] Van.

[1:21:41] Ik vind dat wel een verbreding van van het onderwerp. Ik denk dat het van belang is dat je een familiebedrijf goed kan over dragen aan de volgende generatie. En daar is deze faciliteit voor bedoeld. Die is complex in de praktijk betekent ook dat het vaak langer duurt voordat je dat hebt uit bediscussieerd met de Belastingdienst en ondernemen ook zekerheid. Daarin krijgt daar zou ik naar willen kijken. Ik hoor het bedrijfsleven ook niet zeggen dat we de boer moeten van tafel moeten vegen om dan maar helemaal niets te doen. Zij pleiten juist voor behoud ervan. Dus daar zou ik mij ook toe willen beperken. En dan maar de complete schenk en erfbelasting, wat natuurlijk veel grotere groep ook ook raakt ook veel grotere financiële gevolgen zal hebben. Dat gaat mij te ver. Dat gaat op de reikwijdte van de van de nota te buiten en ik denk ook de Commissie economische zaken gaat dat de grenzen over. Dus daar zullen de collega's op fiscaal vlak wellicht nog eens een keer degens over over kunnen kruisen

[1:22:40] is het een slechte regeling. Nee, de alle alle bedrijven roepen juist op om deze faciliteit te behouden.

[1:22:49] Maar hij kan wel verbeterd worden, zeker in de praktische toepassing en uitvoering en ik hoop dat de evaluatie die nu loopt

[1:22:55] dat hij daar ook aanknopingspunten voor voor gaat geven en na diverse branchevereniging hebben natuurlijk ook al aanknopingspunten voeren voor gegeven op welke manier de toepassing verbeterd zou kunnen worden.

[1:23:07] Meneer verlagen,

[1:23:10] Dankuwel. Oké. Ik begrijp heel goed dat ik mijn partij maar drie zetels. Dus als we roepen dat de er schenk belasting moet worden afgeschaft, dan zal dat waarschijnlijk niet gebeuren. Dus laten we het inderdaad praktisch houden en we gaan proberen die bord te verbeteren.

[1:23:26] Maar ik lees in de nota en niet echt iets van op welke manier we dan die gaan versimpelen en we hebben die bezit zijn verkregen eisen termijnen zijn allerlei hele complexe dingen die die hele slimme ambtenaren met de Belastingdienst waarschijnlijk wel begrepen. Maar de gemiddelde ondernemer begreep er geen bal meer van. Dus wat wat stelt u dan voor. Want ik begrijp dat we wachten op die evaluatie. Maar wat stelt u dan voor aan versimpeling zodat.

[1:23:52] De behoren verbeterd worden,

[1:23:54] Platteland,

[1:23:55] Ik heb in de de de nota. Want het het spitst zich toe op de fiscale kant van van bedrijfsopvolger. Ik heb juist in mijn nota als kernpunt willen weergeven. Het belang dat we in ons beleid in brede zin rekening houden met familie, bedrijven en dat is breder dan alleen in fiscale zin.

[1:24:15] Dus ik ben niet super uitvoert. Ben ook niet. Fiscaal woordvoerder van de fractie. Dus ik ben niet super uitvoerig op die boer zelf ingegaan. Behalve het feit dat die heel erg van belang is om uberhaupt de bedrijf opvolging mogelijk te maken

[1:24:28] en ondertussen zijn natuurlijk de nota zal ligt al enige tijd zijn er steeds meer gesprekken specifiek over de boer heb ik ook gehad met met familiebedrijf hebben het ronde tafel gesprek gehad en hebben ook vervolgens actie aan aan verbonden met met man met moties om te kijken of je inderdaad de voortzetting ijs misschien anders kan vormgeven omdat hij het is heel logisch. De regeling is bedoeld om een familiebedrijf door te kunnen geven. Dus dan moet het bedrijf voortgezet worden. Maar je ziet nu in de praktijk dat dat

[1:25:03] knellend kan zijn dat het de de de de wendbaarheid van een bedrijf kan kan belemmeren. Daar zou de naar moeten kijken of we dat soepele kunnen vormgeven dat niet elke aanpassing die je doet in je bedrijfs voering of als je een bedrijf overneemt of een klein deel afstoot. Dat dat meteen tot grote discussies en fiscale gevolgen kan leiden.

[1:25:23] Wat dus ook belemmerend werkt in in de wendbaarheid van en in het ondernemerschap. Dat vind ik een belangrijk aandachtspunt en ook al enkele collega's hebben het ook al genoemd. Kijken of je naar het bezit vereist te komen kan kijken dat niet alleen het individuele aandeel bezit centraal staat, maar ook bijvoorbeeld het familiebezit. Dus dat je het bij elkaar optellen. En dan zegt dat alle aandeelhouders daar dan vervolgens ook toegang tot de boer kunnen krijgen. Het is natuurlijk een vreemde situatie dat je als bedrijf al generaties lang bestaat en misschien vroeger ook in in goed gereformeerde en katholieke gezinnen met veel kinderen is dat aandeelhouderschap in de loop van van de decennia versnipperd over veel aandeelhouders dat je dan juist geen toegang meer zou hebben tot tot de boer.

[1:26:12] Dat is eigenlijk een straf zijn nu dat je dan als hoe langer je bestaat, hoe minder toegang tot die Bor. Het was natuurlijk een raar fenomeen.

[1:26:20] Jawel, mevrouw spannend. Dan gaan we naar het blokje omhoog als het goed is.

[1:26:24] En dat is niet alleen de Diana houtsma. Ook de heer Grimmius en de heer stoffen namens de fracties, christenunie en SGP

[1:26:32] goed om te zien dat er collegiaal wordt samengewerkt. Ook in deze serie met meerdere fracties in

[1:26:40] in de tweede kamer om zo effectief met elkaar dan toch aan deze nota overleg mee te kunnen doen

[1:26:46] na de emotie en zijn collega's die vroeger ook naar wat mij tot deze nota heeft gebracht, heb ik in de inleidende woorden al iets over aangegeven en er werd ook gevraagd naar de regeling in omliggende landen of die nou anders met familiebedrijven omgaan specifiek beleid hebben. Ja of nee. Nou dat dat dat is het geval. Bekende ook in de omliggende landen vooral ook die faciliteiten om het bedrijf door te kunnen geven aan de volgende generatie in in Nederland zit de regeling op drieëntachtig procent vrijstellingen en honderd procent over de eerste één komma één miljoen. Je ziet dat in andere landen dat dat die vrijstelling wat hoger is in België die bijvoorbeeld honderd procent.

[1:27:28] We zien dat de voortzetting eisen eigenlijk wel in andere landen. Ook wordt wordt gehanteerd, maar dat het bezit ijs in andere landen. Anders wordt wordt vormgegeven. Dus dan zouden we ook naar kunnen kijken en ons voordeel mee kunnen doen of daar van van leren

[1:27:45] en je ziet dat bijvoorbeeld in Duitsland juist afhankelijk van de de de grootte van het bedrijf dat fiscale voordeel wat afneemt.

[1:27:55] Uiteindelijk dus over de eerste zoveel miljoen van de omzet. Heb je veel veel vrijstelling. En hoe groter en hoe vermogen er wordt dat wordt dat iets iets afgebouwd

[1:28:10] dieren allemaal vroeger ook van hebben. Richt de nota zich nou specifiek om een familiebedrijven zien we eigenlijk in alle sectoren en in alle vormen en maten. Daar ben ik me zeer van van bewust en ik heb eigenlijk vooral beoogd ook in een nota aangegeven dat ik mij zou willen richten op de MKB bedrijven binnen de familie binnen de familiebedrijven omdat zij vaker toch ook worstelen met die bedrijfsopvolger dat goed vorm te geven, maar ook toegang tot de regelingen die er zijn dat minder goed weten te vinden dan de grotere bedrijven een kring van adviseurs is ook vaak wat wat beperkte erin. Ze leunen sterk vaak op de accountant.

[1:28:50] Maar je ziet dat zij zijn ook gewoon bezig met hun primaire proces en en daarmee wat minder met toegang tot regelingen voor innovatieproces, innovatie en en dergelijke.

[1:29:02] De knelpunten in de boer en bezit zijn voortzetting vereisen de vroegen ook christenunie, SGP en CDA om en daar heb ik denk ik ook in reactie op de heer van Haga op gereageerd.

[1:29:13] Ook die toegang of kijken naar familiebezit in plaats van het individuele bezit. Dat lijkt mij goed om om te kijken om naar te kijken en dan ben benieuwd wat er uit die evaluatie zal zal komen.

[1:29:27] Innovatie is een punt wat die oudste graag altijd opbrengt in de Commissie economische zaken en bij familiebedrijven is dat beeld inderdaad wisselend. Vaak wordt gedacht. Familiebedrijven zijn wat conservatiever. Dus er zal wel minder innovatie plaatsvinden. Dat is zeker niet het geval. Familiebedrijven blijken juist vaak innovatiever dan niet-familiebedrijven. Dat blijkt ook uit onderzoek van van Nijenrode. Het duurt soms wat langer tot ze daartoe overgaan. Maar dan zijn ze ook succesvoller in en we zien dat vooral in de maakindustrie dat er heel veel innovatie plaatsvindt

[1:30:01] en dat betekent ook dat we dat er misschien nog wel een opgave ligt om ook te kijken of bij familiebedrijven juist die procesinnovatie. Naast de productinnovatie die procesinnovatie aangejaagd komen kan worden. Ook omdat uit onderzoek blijkt dat familiebedrijven zeker in het MKB minder vaak gebruik maken van de innovatieregeling, zoals we die kennen en ook faciliteren vanuit vanuit hier den Haag bijvoorbeeld de baby zo of de de toolbox daarin

[1:30:29] dus dat is wel een een aandachtspunt.

[1:30:34] Er werd ook gevraagd naar de decentrale voorbeelden van het beleid die ik gaf hem een inleidende woorden, ook al aan dat ik er vanuit Overijssel bekend was met de regelingen vanuit de de provincie Overijssel. Dat is ook een MKB deal over gesloten, waardoor het projecten familie next wordt wordt vorm gegeven, waarbij juist ondernemers elkaar coachen familie ondernemers andere familiebedrijven coachen en ook specifiek op de uitdagingen van van de komende tijd digitalisering, de verduurzaming van van onder andere de maakindustrie waarin ook veel familiebedrijven actief zijn, maar ook op het punt van die bedrijf opvolging. Hoe hoe

[1:31:11] vlieg je dat aan hoe ga je die gesprekken aan hoeveel tijd neem je daarvoor. En hoe kan je daarmee omgaan en je ziet dat in andere provincies ook in Limburg geldt er een een MKB die specifiek gericht op familiebedrijven en je ziet dat bijvoorbeeld een Gelderland is ervoor gekozen om het netwerk van familiebedrijf onderling te versterken

[1:31:32] waar in andere provincies soms juist weer foutjes worden beschikbaar gesteld om adviseurs in te kunnen huren of de de het gesprek aan te kunnen gaan over de bedrijf opvolging.

[1:31:45] De vraag was meer richting de minister, maar ook van mij. Als we de kabinetsreactie lezen.

[1:31:52] Ja wat wat wat vindt u daarvan. Nou ik proefde daar wel waardering in. Ik heb ook gezien dat ook de voorganger of tenminste minister blok neemt het nu over. Maar dat staatssecretaris Keijzer natuurlijk ook nauw betrokken was bij deze problematiek en dat we ook met elkaar al een aantal acties in gang hebben gezet. Het onderzoek naar of het verzamelen van van data

[1:32:16] is daarbij begonnen en ik vind wel dat deze nota nog steeds nodig is en dat het goed is dat we die nu hier behandelen. Ook omdat onze MKB voorman de heren of die verzuchtte laatst nog eens dat in den Haag de niemand verstand had van familiebedrijven die nou de nota ligt hier dus volgens mij is het goed dat we dat met elkaar bespreken dat we dat dus ook borgen in beleid dat we daar structureel aandacht voor hebben en accent te zetten in ons economisch beleid.

[1:32:46] Tot slot de agrarische

[1:32:48] sector. Ik heb die wel benoemd in de nota. Want ook daar is natuurlijk het tekort aan bedrijfsopvolgers heel groot. Dat is zeker het geval en ook daar ziet die de de die sector, mevrouw van de plassen weten ook alles van en benoemde dat ook

[1:33:06] bestaat bijna uitsluitend uit familiebedrijven.

[1:33:10] Dus daar speelt juist die bedrijfsopvolgers problematiek sterk, maar ook het een hele kapitaal intensieve bedrijfstak, waardoor juist ook faciliteiten het kunnen overnemen en kunnen overdragen aan de volgende generatie heel erg van belang is

[1:33:25] en ook het zoeken van een opvolger is hier van van groot belang dus belangrijk om daar aandacht aan aan te besteden.

[1:33:35] De ben die klein boekje

[1:33:36] meneer Maus.

[1:33:38] Woensdag bank en Pardon voor de voor de beantwoording. Ik ik ik woon in naar ook nog steeds dringend in die in die regionale samenhang want familiebedrijven die die die die werken veel samen in de regio. U noemt een aantal voorbeelden van een aantal provincies die dat er werk van maken als uzelf een doorkijk zal maken naar de toekomst. Hoezo. Niet. Dat kunnen verbeteren. Want we hebben inderdaad heel veel discussie gehad over fiscale maatregelen wat allemaal moet gebeuren op regelingen. Maar als het gaat over kennis en informatie naar familiebedrijf en of dat nou specifiek is voor de agrarische sector of voor bedrijf maakt niet uit hoe we dat beter zouden kunnen organiseren. Kunt die daar nog eens kort op reflecteer,

[1:34:15] Mevrouw,

[1:34:17] Ja, zeker ook voeren voor die vraag.

[1:34:21] Je merkt heel sterk dat vooral bij het MKB. De familiebedrijven in het midden en kleinbedrijf dat de drempel hoog is om gebruik te maken van allerlei regelingen of naar adviseurs te stappen. Maar dat de behoefte wel groot is om met collega's te sparen. Hoe pak jij dat nou aan hoe ga jij mee om. Dus dat netwerk netwerk versterken tussen familiebedrijven onderling. Dat kan echt een hele goede stap zijn en vervolgens ook het toch toegankelijk maken van van diverse regelingen en de drempel te verlagen. Om eens een adviseur te raadplegen en om vooral ook tijdig de stap te maken om te kijken naar oké. Hoe ga ik straks mijn bedrijf voortzetten ga ik dat inderdaad binnen het familiebedrijf binnen de familie voortzetten

[1:35:07] of niet. Die van stream begon er ook over in in de zin van een Duitsland zie je dat het management en het eigenaarschap vaker uit elkaar wordt wordt gehaald. Daar zijn keuzes in in te maken. Maar dan moet je tijdig over nadenken. Dan moet je ook tijdig in de familie het gesprek over aangaan. Een families statuut. Hoe ga je daarmee om hoe verdeel je de belangen daarin de zeggenschap, maar ook het financiële aspect.

[1:35:33] Dat soort instrumenten kunnen daarin denk ik gefaciliteerd worden bekende worden gemaakt en onderling worden gedeeld in de tot van belang is om te doen.

[1:35:42] Meneer homos,

[1:35:44] Dan ziet u daar. Er zijn een aantal zaken die natuurlijk de bedrijven zelf kunnen oppakken in de regio die daar nog een specifieke rol weggelegd voor de overheid om daardoor een stap verder te brengen.

[1:35:54] Mevrouw pallandt,

[1:35:56] Ja want de overheid moet nooit op de stoel gaan zitten van de ondernemen of gaan bepalen wat hij gaat doen. Maar ik denk als we met elkaar de meerwaarde van familie bedrijven onderkennen en ook zien dat het bedrijf dat dat proces van bedrijfs opvolging spannend is tijd kost en maar ook kwetsbaar is dat maar één op de drie familiebedrijven gaat dat goed. Die bedrijf opvolging en zeker drie generaties is geloof ik nog veel kleine percentages. Wat dat wat de zolang goed kan worden voortgezet. Dan is daar een rol voor de overheid in weggelegd om om dat te faciliteren. Om die kennis te delen om te zorgen dat er uberhaupt kennis zeg maar is om en daarom moeten we ook data verzamelen zijn ook dat onderzoek plaatsvindt bij bijvoorbeeld Windesheim ook op Nijenrode ook bij de universiteit Tilburg. En dat we dat kunnen delen met familiebedrijven dat we die informatie ontsluiten is denk ik heel erg van belang dus niet op de stoel van ondernemer gaan zitten maar wel handreikingen doen.

[1:36:58] Mevrouw van der plas blokje gaan komen. Heeft hier al een vragen over neem ik aan die die blokje afwachten. Maar.

[1:37:05] Ja. Nou. Het ging mij even inderdaad over de agrarische sector waar het CDA terecht ook aandacht voor vraagt wat mij opvalt de laatste maanden of eerste maanden in de kamer en ook vorige week weer is als je het in een debat hebt wat we ergens anders over gaat. Vorige week hadden we bijvoorbeeld de begroting Financiën dan haal je landbouw aan en ondernemers en dan wordt er eigenlijk in de kamer gezegd van ja maar dat hoort bij LHV. Dit is geen landbouwdebat vind ik heel vreemd

[1:37:36] want agrarische ondernemers zijn gewoon ondernemers zoals je het over een horeca ondernemer hebt of over Tata steel mag je dat allemaal noemen. En als je het over boeren hebt dan dus een hele rare mind set vind ik jammer. Dat zijn.

[1:37:48] Dus dat is iets anders.

[1:37:51] En nu had ik een tijdje geleden een kort debat met objecten in de kamer over het halveren van veestapel en dat ik constateer dat heel veel innovaties van agrarische ondernemers

[1:38:05] het niet halen bij EMF worden afgewezen, terwijl het als we het over stikstof hebben dan is het doel reduceren en hoe dat dan gebeurt. Er kan ook met innovaties zijn. Dus ik weet niet of het deze plek is om te doen. Maar ik doe het toch. Ik maak me wel een beetje zorgen over en in de coalitieonderhandelingen met D zesenzestig. Ik zie dat deze zestig bijvoorbeeld heel erg op die halvering zit en minder op de innovaties, maar we hebben het hier dus ook wat u wat ze mevrouw palmen terecht aanhaalt

[1:38:36] over familiebedrijven en die ook gewoon een sterke economische waarde hebben

[1:38:42] om daar toch alert op te zijn in de eventuele coalitieonderhandelingen als CDA ook als VVD overigens in een christenunie

[1:38:52] dat we dus boeren dus agrarische ondernemers dus wel ook gezien als ondernemers en dus en dus ook die innovaties in die sector wel gaan stimuleren in plaats van constant in te zetten op die reductie. Want ik zie gebeuren dat wij uiteindelijk ons ook afhankelijk. We importeren al meer dan dat we exploiteren en dat we dus ook straks afhankelijk gaan worden van de import van voedsel dat we hier nu nog maken

[1:39:21] en we hebben gezien met gas. Wat er gebeurt als je afhankelijk maakt. Dat is was geen goede zaak qua prijzen. Dus dat is eigenlijk meer mijn vraag van wil uw partij en ook andere partijen daar wel alert op zijn dat we dat die innovaties ook in die sector

[1:39:38] net zo belangrijk vinden als in andere sectoren.

[1:39:40] Mevrouw pallandt,

[1:39:42] Zeker. Ik vind het ook heel terecht dat u aangeeft. Via de voorzitter, spreek ik dan de mevrouw van der plas aan

[1:39:49] dat ze dat zijn gewoon ondernemers dus onderdeel van ons economisch beleid. En dan terecht dat we het er hier ook over hebben en dat zij ook onder de reikwijdte van de van de nota vallen en innovaties vinden ook juist in de grafische sector denk ik. Plaats en ook daarbij zou ik dan willen zeggen het het hoe is aan de ondernemer en we moeten met elkaar doelen stellen en dan vervolgens de ondernemer de gelegenheid geven om hoe die aan die doelstellingen wil gaan voldoen, omdat om dat vorm te geven en toegang tot tot innovatieregeling is dan ook ook van van belang daarin en de emotie bracht het ook niet voor niets op. Dus terecht dat hij er aandacht voor vraagt en dat die oproepen neem ik bij neemt. Onze partij zich ook zeker ter harte.

[1:40:35] Dankjewel. Ik ga me nu nog een blokje van de boel burgerbeweging van van van de plassen.

[1:40:39] Daar kan ik vrij kort over zijn. Voorzitter, ik hoorde weinig vragen aan aan mij gericht was wel ik herkende veel punten uit mijn de mijn nota en de waardering voor het belang van van de bedrijfsopvolgingsregeling daarin

[1:40:55] complexiteit van de regeling voorkomen misbruik voorkomen, maar die regeling wel goed in de been houden

[1:41:04] en aandacht voor een overheid loket heb ik ook een aantal punten van opgenomen in mijn nota dat ik vind dat ze bij bedrijfs opvolging. Vroeger kreeg je een post thuis via de kamer van koophandel. Dat is misschien iets achterhaald en dat kunnen we misschien op deze tegenwoordig wat efficiënter vormgeven, maar het moet wel duidelijk zijn voor een ondernemer waar die terecht kan met vragen over bedrijfs opvolging bijvoorbeeld dus in die zin voeren voor de steunen oproep zie je goed goed gehoord en de is ook in lijn denk ik met met de voorstellen die die ik doe in mijn mijn nota.

[1:41:45] Mevrouw van der plas, weet niet of er nog vragen of opmerkingen heeft.

[1:41:48] En dan gaan we naar het blokje van strien vd de beantwoorden.

[1:41:53] Dagvoorzitter en ook Dank aan de van stream voor zijn bijdrage en ook zijn waarderende woorden richting de fanclub voeren voor familiebedrijven. Ik zou er meteen lid van worden of gedeelte voorzitterschap van van de van de club willen op me willen nemen, maar terecht dat hij wijst op de sterke positie van familiebedrijf als als motor en aanjager van de van de economie, de heer van stream, die vroeg ook van door een aantal voorstellen in mijn nota en is daar dan ook ook dekking voor is natuurlijk een een gedegen vraag van de heer van string, maar ik denk dat het pleidooi in de nota is vooral dat we in ons bestaand beleid oog hebben voor de specifieke knelpunten van van familiebedrijven. Dus ik pleit er niet direct voor om allerlei nieuwe zaken of fiscale regelingen nog eens extra op te tuigen.

[1:42:45] U kent ons denk ik ook als mede een financieel degelijke degelijke partij, maar dat we in het bestaand beleid specifiek ook de familiebedrijf niet vergeten en dat we de toegang tot regelingen die er dus al zijn dat we die ook voor deze categorie ondernemers goed vormgeven en in het oog houden

[1:43:05] ook de van stream had uiteraard een aantal punten ten aanzien van

[1:43:09] de bedrijfsopvolgingsregeling dat verbeteren. Het voortzetting vereiste de toegang tot de tot de regeling naar de denk ik ben ik denk ik al op ingegaan

[1:43:17] en maakte nog specifieke punten ook ten aanzien van Duitsland tot daar het eigendom. Het management vaker gesplitst is interessant. Ik ben zelf minder goed mee bekend hoe dat daar dan wordt vormgegeven. Ik weet wel dat dat natuurlijk hier in Nederland ook een discussiepunt is en je kan het familiebedrijf kan je op een verschillende manier kan dat invulling geven en je kan het alleen de aandelen houden. Dus het eigendom hebben en de dagelijkse leiding in externe handen leggen. Ik zou dat vooral een eigen keuze van de ondernemer willen laten zijn en van het van van de familie en daar niet intrede onderzoek doen naar of je dat kan kan scheiden onderzoek. Er is nooit iets mis mee. Ik heb ook vooral in mijn nota. De voor gepleit om de frisse blik van buiten inderdaad op de onderneming. Om daar aandacht voor te hebben omdat dat kan helpen een familiebedrijf om ook toekomstbestendig te zijn om nieuwe nieuw nieuwe innovaties mogelijk te maken. Nieuwe inzichten binnen te brengen

[1:44:19] en je ziet ook nog wel eens dat bij het doorgeven van bedrijf van de volgende generatie dat de oude generatie soms nog teveel aanwezig is, zal ik maar zeggen op de werkvloer, waardoor nieuwe ontwikkelingen soms afgeremd worden. Daar kan een frisse blik van buiten bij bij helpen, maar het is vooral een eigen afweging en ik denk niet dat we er is geen wet of regel in in Nederland. Voor zover ik weet de minister die dat belemmert om daarin eigen afwegingen te maken. Dus dat zal blijkbaar dan in onze culturen zitten

[1:44:50] maar dat laat ik vooral daar maakten we nog een aantal opmerkingen over het humor register en sloot ook aan bij de heer van Haga en ik vind dat een terecht punt waarbij we de vinger aan de pols moeten houden en we hebben dan ook al eerder voor de evaluatie

[1:45:06] gefluit.

[1:45:09] Ja dan kom ik bij de laatste inspreken. Voorzitter, dat was uzelf natuurlijk. U hebt zich vooral aangesloten bij de bij de andere inbreng van van de collega's en ik proefde daar ook de waarderende woorden van uw kant in op het punt van de nota zelf, maar ook ten aanzien van familiebedrijven. Dus Dank daarvoor.

[1:45:26] Dankjewel, mevrouw palland en uiteraard want ook mijn fractie is natuurlijk de nota van achter dat dat er ook even gezegd is

[1:45:34] meneer van striemen hier verder geen vragen meer over uw broek.

[1:45:38] Daar gaan we nu. Luister naar de hoeder en herder van de familiebedrijven. De minister van economische zaken en klimaat. En waarom ook graag minister. Als uw stoel staat ook u graag uw appreciatie gehoord over de nota. Los van de reactie op de vragen van de Kamerlid.

[1:45:54] Dankuwel een voorzitter en ik wil allereerst beginnen met de compliment van pallandt en diegene die met haar. De initiatiefnota geschreven hebben

[1:46:03] want dat is sowieso een een berg werk

[1:46:08] en de nota toont een enorme betrokkenheid

[1:46:13] die er terecht is met het familiebedrijf

[1:46:18] die deur van stream vatte het mooi samen door te zeggen en als er een fanclub voor familiebedrijven was dan dan zou het bestuur geloof ik samen kunnen stellen. Marcel die allemaal lid zijn en dat herken ik wel

[1:46:30] en niet alleen voelen we allemaal een emotionele betrokkenheid bij het familie bedrijf mijn CVS openbaar. Dus daar zijn een aantal plekken te vinden waar mijn eigen betrokkenheid te vinden is, maar realiseren we ons ook hier allemaal huisvest ook op dat in Nederland zestig procent van de bedrijf familiebedrijf is en dat varieert van multinationals,

[1:47:00] zoals de naam al zegt over de wereld actief met duizenden medewerkers

[1:47:06] tot puur lokale bedrijven zonder medewerkers

[1:47:10] en dat schetst tegelijkertijd hoe enorm het palet is.

[1:47:15] Maar dus ook hoe enorm het aantal terreinen is waar deze bedrijven met de overheid te maken kunnen hebben

[1:47:26] en dat daarbij

[1:47:29] over het algemeen allereerste regelingen die voor alle bedrijven gelden van invloed zullen zijn. De hoogte van de inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting

[1:47:39] raakt onvermijdelijk alle bedrijven omdat zestig procent familiebedrijf is de werking van onze arbeidsmarkt en de regulering daaromheen aantrekken, maar helaas onvermijdelijk ook wel weer afscheid nemen van van medewerkers

[1:47:56] is in iedere onderneming een ingewikkelde opgave en natuurlijk dus ook voor voor familie onderneming, algemene

[1:48:08] cruciale voorwaarde als de kwaliteit en aansluiting op het bedrijfsleven van het onderwijs. De de kwaliteit van je infrastructuur

[1:48:16] zijn natuurlijk voor alle bedrijven cruciaal voor soms echt voor overleven, maar zeker ook voor voor succes.

[1:48:25] Dus ook voor families bedrijven

[1:48:28] heel specifiek noemde mevrouw palland en eigenlijk u allemaal de de fiscale behandeling van bedrijfs opvolging. Dat is natuurlijk bij uitstek, iets wat bij familiebedrijven speelt

[1:48:45] de de toegankelijkheid bereikbaarheid van de kamer van koophandel kent voor alle bedrijven overigens belangrijke opgave is, maar ook specifiek voor voor familie, bedrijven en de die die persoonlijke betrokkenheid die die heb ik aangegeven.

[1:49:05] Ik ben in de tijd dat ik nog bankier was

[1:49:10] persoonlijk betrokken geweest bij heel veel opvolging zaak en en en de ingewikkelde vragen die de die er ook persoonlijk speelde over.

[1:49:17] Hoe.

[1:49:17] Wanneer die wel wie niet. Helaas soms ook conflicten in de familie

[1:49:26] de financierbaarheid fiscale kant ervan en later in mijn leven ook als toezichthouder betrokken geweest niet niet in de eigen familie, maar wel een wel een familiebedrijf dus langs die route ken ik heb ik de vraagstukken

[1:49:40] die die ook vandaag op tafel liggen

[1:49:44] heel specifiek die bedrijfsopvolgingsregeling en en fiscaliteit. Daar zitten we natuurlijk met met een timing vraagstuk. Want die wijst er allemaal op dat die regeling. Nu wordt geevalueerd als ook goed

[1:49:59] zeer terecht is de vraag aan de orde. Waarom zijn de regelingen in landen om ons heen? Vaak net iets anders

[1:50:08] kan dat er zelfs toe leiden dat bedrijven ervoor kiest naar een ander land te gaan. Dat geldt ook voor heel veel regelingen, maar ook voor deze een zeer relevante vraag.

[1:50:18] Alleen ik denk dat het niet zuiver is om daarop vooruit te lopen als we juist gevraagd hebben om die evaluatie om alle feiten op tafel te hebben. Daarbij hoort

[1:50:30] zeker ook de vraag van de heer van strien

[1:50:33] moet je zoals Duitsland doet, een onderscheid maken tussen

[1:50:40] de vraag of iemand alleen eigenaar is of ook in het management betrokken. De de Nederlandse regeling kijkt alleen naar eigenaarschap

[1:50:49] door het percentage een aantal van uw wees daar ook op wordt eigenlijk gekeken. Heeft uw in ieder geval invloed dus nog iets anders dan van en manager zijn,

[1:51:02] maar ook voor die vraag zou ik echt

[1:51:05] evaluatie op tafel willen hebben.

[1:51:09] De heer van Haga gaat nog een stap verder en zegt

[1:51:13] schaft schenk en erfbelasting af

[1:51:19] ben uit een politieke stroming die een grote sympathie heeft voor lage belastingen. Ik heb in het verleden ook eindeloos veel voorstellen gemaakt spreadsheet gevuld

[1:51:28] met hoed kogel hiervoor heb je een bedrag nodig van twee komma vier miljard

[1:51:34] dat ze altijd de de vraag die zich meteen voordoet wanneer je belastingen wil afschaffen of verlagen. Hoe ofwel verlaag je de uitgaven met een zelfde bedrag of of vind je financiering voor de belastinginkomsten die die je mist.

[1:51:50] Het zijn typische shorts

[1:51:53] vragen wat op dit moment op een andere tafel. De formatietafel ligt

[1:51:59] dan voegt hij er al mijn huis naar de stand van zaken rond zijn motie over procesinnovatie. Dit onderzoek daarnaar is klaar en de brief komt op zeer korte termijn naar de kamer

[1:52:14] dan vroeg eigenlijk iedereen naar de

[1:52:19] het register van aandeelhouders wat schuilgaat achter de de afkorting bal.

[1:52:27] Zoals de kamer weet is er een Europese richtlijn die de verplichtingen opgelegd om ook de uiteindelijke aandeelhouders bekend te maken dat in in het kader van bestrijden van van witwassen.

[1:52:38] En inderdaad roept dat een dringende privacy vraag op

[1:52:46] de zaak

[1:52:48] is in Nederland aangespannen door door privacy first. Die ligt nu voor uw comfort Europese hof.

[1:52:54] En dan geldt hier het klassieke als de rechter aan het woord is, past de regering zwijgen.

[1:53:02] Maar ik begrijp natuurlijk de de achterliggende zorgen die die zijn in ieder geval in de implementatie in Nederland geprobeerd te verminderen door Tiny van niet mogelijk te maken om anoniem informatie op te vragen. Je moet zelf dus ook bekendmaken wie je bent als je

[1:53:20] wilt weet je wie de uiteindelijke aandeel houder is. Maar nogmaals, ik ben me heel goed bewust van de de zorgen over de privacy zelf ondernemers gesproken die letterlijk vragen kunnen mijn kinderen nog veilig naar school als bekend is hoeveel vermogen er in de onderneming zit,

[1:53:39] maar het is nu aan aan de rechter in Luxemburg

[1:53:43] om om daar een oordeel over uit te spreken

[1:53:48] voor zijn. Dan moet ik opbiechten dat dat ik al aan het eind van de mij gestelde vragen ben gekomen want dat was vrij overzichtelijk. Maar dat kan alleen maar zijn tegen de achtergrond van het enthousiasme wat hier van streamen schetsen over de

[1:54:01] de nota en familiebedrijf in het algemeen,

[1:54:06] Dank u wel. Meneer. De minister

[1:54:08] is interruptie van de heer.

[1:54:10] Voorzitter over in het register de privacyregels uit natuurlijk. We hebben de de zaak, zoals de minister aangeeft via het hof.

[1:54:19] Natuurlijk moeten we ook ons eigen lerend vermogen goed activeren. Ik weet het. De motie eerder aangenomen. Volgens mij van heer Ronnes

[1:54:27] Bruins dacht ik ik weet niet zeker uit mijn hoofd.

[1:54:30] Maar daar wordt gesproken over een eerste jaar na één jaar evaluatie en na vier jaar evaluatie en kan de minister aangeven wanneer dat eerste moment zou zijn.

[1:54:41] Meneer de minister,

[1:54:45] De de verantwoordelijke collega's zijn Financiën en en justitie.

[1:54:55] Volgens mij gaan die netjes die evaluatie over een jaar doen.

[1:55:01] Een andere informatie,

[1:55:04] Er moet eerst nog gevuld worden.

[1:55:09] Meneer,

[1:55:11] Ik hoor dat er nog een nog allerlei zaken gevuld moeten worden. Maar de vraag is inderdaad wanneer in de tijd wanneer zo dat dan zijn.

[1:55:19] Ik vind u goed dat ik dat even navraag bij van de ministeries.

[1:55:26] Meneer van haren.

[1:55:28] Dan wel voor zover je toch even over die over de boer en de de erf en schenkbelasting. Ik begrijp dat het een

[1:55:37] misschien een beetje een ruig voorstel is voor de VVD en CDA die toch altijd gaan morrelen aan de bestaande situaties en

[1:55:46] inspectie te vullen met wat uitzonderingen en en wat wat wat wijzigingen, maar

[1:55:53] het betreft hier natuurlijk buiten het feit dat het een enorme versimpeling zou zijn die misschien twee komma vier miljard kost zijn er ook zijn er ook opbrengsten. Je hebt de inningskosten. KPMG becijferd extra werkgelegenheid je voorkomt vertrek van bedrijven naar het buitenland is die versimpeling. Die is ook wat waard en die levert ook geld op. En daarnaast is er ook nog een principiële keuze van is, is het wel redelijk om belasting te heffen op geld waar al meerdere keren belasting over is betaald en op die manier de solidariteit tussen de generaties ernstig in gevaar te brengen,

[1:56:27] Meneer de minister,

[1:56:29] Dat dat zijn beide relevante punten. Inningskosten komt natuurlijk nooit in de buurt van van de opbrengst. Maar die moet je maken en

[1:56:38] bij erf en schenkbelasting gaat het over het algemeen in daad overeenkomst zwaar overbetaald is, maar doet niet af aan de vraagt hierbij ieder voorstel tot belastingverlaging of zelfs afschaffing.

[1:56:50] Wat doe je met het gat? Wat daardoor in de opbrengsten ontstaat. Wil je een andere opbrengst of wil je je uitgaven met hetzelfde bedrag verminderen.

[1:56:59] Dat dat is een onvermijdelijke vraag.

[1:57:01] Die ligt nu niet op mijn weg. Maar daarmee verdwijnt de vraag.

[1:57:07] Meneer Verhagen.

[1:57:09] Voorzitter, ik begreep dat er altijd een dekkingsvraag is en we hebben gezien in de coronacrisis. Dat die dekkingsvraag soms helemaal niet aanwezig is, maar het is gewoon een keuze. Je hebt een palet aan mogelijkheden om belasting te heffen en dan vraagt mijn partij belang van Nederland zich af moeten we dan wel belasting gaan heffen over geld. Ik heb net al gezegd waar al meerdere keren belasting over betaald en en het gaat nota bene om geld dat dan van een ondernemers. Dat wil je wegschenken of je wil het overdragen aan je kinderen

[1:57:39] en dan vind ik gewoon een principiële vraag in dat is misschien de vraag die ik aan de minister wil stellen.

[1:57:43] Herkent u de de moeilijkheid in deze principiële vragen zijn er nu niet andere belastingen die zich veel meer voor lenen. Ik.

[1:57:52] We hebben net twee miljard uit de VEB gehaald zijn wij ook tegen. Maar de belastingbetaler op winst of belastingbetaler op loon dat je verdient dat. Dat is toch logisch uit te leggen dan belastingbetaler over geld dat je op je spaarrekening rekening hebt staan of geld dat je in een bedrijf hebt zitten en je wilt overdragen aan je kinderen.

[1:58:12] Meneer de minister,

[1:58:15] Het is uiteindelijk politieke keuze.

[1:58:18] Ik kan het hier echt niet verder invullen voor de heer de heer Haga of officier of je vindt dat er nog meer belasting moet gegeven worden op inkomen of vermogen is is een politieke keuze.

[1:58:33] Nogmaals, ik herken dat dat erf en schenkbelasting en belasting is vaak op vermogen wat al een keer een keer belast is, maar er zijn ook mensen die heel verdrietig zijn om omdat er btw wordt geheven op op op eerste levensbehoefte.

[1:58:50] Er is nooit iemand enthousiast over belastingen. Alleen vinden we ook met z'n allen dat de agenten en de leraren en de AOW betaald moet worden. Dus ieder voorstel tot afschaffen van van belastingen brengt meteen die vragen met zich mee.

[1:59:08] En ik bedoelde met de afkorting vd bedoelde vennootschapsbelasting is altijd fijn voor de mensen thuis.

[1:59:14] Ja dat bedoelde ik maar dat ik bedoelde daar niet mee dat we daar onmiddellijk de vd mee moeten gaan verhogen. Integendeel.

[1:59:19] Het gaat mij erom. We krijgen vaak wel weleens reacties als voorzitter dat mensen.

[1:59:23] Ook.

[1:59:24] Niet ter zake deskundigen moeten ook de debat kunnen volgen. Vandaag lekker even uitleg van ervaren dat dat niets met te maken.

[1:59:32] Zijn er nog verder vragen. Meneer.

[1:59:35] Voorzitter, ook zien. We hebben nog even. Ik kan even goed reflecteren, want we kunnen wel allerlei specifieke regelingen zoals overbelasting ingaat en kun je discussie hebben over te veel belastingen betalen of te weinig belastingbetaler. Het CDA zich altijd. We moeten eerlijk belasting betalen.

[1:59:50] Maar toch naar de ik terug. Kom naar de initiatiefnota ook de eerste reactie van de staatssecretaris op de initiatiefnota.

[1:59:56] De minister geeft zelf ook aan. Inderdaad een herkent die zestig procent van de bedrijfsleven ondernemers is familiebedrijven

[2:00:02] en dan kun je zeggen oké. Alle regels die we hebben daar gaan heel vaak familiebedrijven in mee.

[2:00:09] Maar hoe komen we ook goed achter. Inderdaad dat

[2:00:13] familiebedrijf inderdaad ook mevrouw balans zeggen tot bepaalde regelingen of de bepaalde financiering of de bepaalde andere zaken

[2:00:20] minder snel toegang hebben tot die regelingen dan die veertig procent misschien maar niet familiebedrijven is

[2:00:26] het bezit beseft de minister.

[2:00:29] Als we zeggen het gaat alleen maar met de met de stroomde volkeren mee dat er misschien toch ook kansen laten liggen of

[2:00:37] wel wat het familiebedrijf onnodig frustreren.

[2:00:40] Meneer de minister,

[2:00:44] Je moet

[2:00:46] natuurlijk zorgvuldig blijven monitoren

[2:00:51] familiebedrijven.

[2:00:54] Wat voor reden dan ook in een achterstandspositie zouden komen ten opzichte van niet niet-familiebedrijven

[2:01:02] het daarbij

[2:01:04] heb je natuurlijk wel precisie nodig over het grote aantal regelingen of of ondersteuningsmogelijkheden die die er zijn.

[2:01:16] Dat is ook de reden waarom ik het goed vind dat vandaag de initiatiefnota op op tafel ligt en het ook logisch vindt dat we vanuit de overheid ook met grote regelmaat die vraag blijven blijven stellen.

[2:01:33] Ik denk wel dat je heel precies moet zijn over welke regeling wel of niet specifiek die familiebedrijven kanten aan de orde is, begon al met te zeggen ja als je de of of de vennootschapsbelasting of de inkomstenbelasting verhoogd. Dan raak je onmiddellijk familiebedrijven. Dat is namelijk zestig procent van de bedrijven.

[2:01:55] Hoe je dat vervolgens weegt is aan iedere politieke partij zelf

[2:01:59] dus bij heel specifieke regelingen. Kom je toch het snelst. Maar dat dat merk ook bij u allemaal op bedrijfje overdracht streep. De de fiscale behandeling.

[2:02:13] Wanneer de minister meneer vandaag is helemaal dezelfde premie. Jullie waren eigenlijk door de interrupties. Hè. Maar nu ik er bij meneer roos heb toegestaan, moet ik het ook toestaan. Dus de uw laatste interrupties.

[2:02:24] Kijk dat vind ik nou ontzettend aardig van deze voorzitter zou vaker moeten gebeuren. Ik heb natuurlijk de nette loonbelasting en de VVB genoemd. Maar dat was niet om de suggestie te wekken dat het continu herhaald moet worden alsof ik dat zou voorstellen als een mogelijk pot van inkomsten voor de staat. Nee, we geven nu zeven miljard euro uit aan aan klimaatmaatregelen

[2:02:44] waarvan een groot gedeelte van die maatregelen zeer dubieus is de de. We geven enorm veel uit aan de kosten van de immigratie. We geven enorm veel geld uit aan de u. Er zijn voldoende potjes te vinden en dat zijn de politieke keuzes waar ik echt naar op zoek ben, kunnen we hier niet. Deze twee komma vier miljard maximaal gewoon wegstrepen en en die weghalen bij al die andere potjes die verjubeld worden.

[2:03:12] Meneer de minister,

[2:03:16] Je kunt kiezen om uitgavenposten te verminderen met met dat bedrag is een politieke keuze en dat doen partijen in hun verkiezingsprogramma's ook ook

[2:03:26] partij van de heer van Haga en vervolgens wordt dat meestal bij regeerakkoorden nog afwachten hoe dat met dit regeerakkoord gaat. Maar de keren dat ik erbij betrokken was was dat zo wordt had heel precies uitgewerkt en dat vind ik

[2:03:41] eerlijk gezegd ook een belangrijke Nederlandse traditie omdat als je je plannen hebt met via financiële consequenties aan te geven

[2:03:48] hoe die consequenties worden gedragen. Manier van aangaan heeft gelijk dat je daar keuzes kunt maken die overigens ook consequenties hebben.

[2:03:56] Meneer van stream VVD.

[2:03:58] Dank u. Voorzitter, een korte vraag columnisten zeggen dat de evaluatie er aankomt. Het is opgestart. Heel helder. Even voor de duidelijkheid. De vragen die wij nu hebben gesteld over het versoepelen van de voortzetting ijs de je vragen over of je nou moet kijken naar de zeg ze betrokkenheid bij bedrijf in plaats van het aandelenbelang en ook dat onderscheid management en eigendom. Dat zijn vragen die meegenomen worden in de evaluatie of wordt evaluatie nog bijgeschaafd naar aanleiding van de vraag die wij hebben gesteld.

[2:04:25] Meneer is een gezien tijdsverloop. De evaluatie komt eerste kwartaal volgend jaar kunnen de vragen die hier aan de orde zijn natuurlijk meegewogen.

[2:04:37] Meneer van strien of.

[2:04:38] Yes. Dank.

[2:04:40] Prima. Bedankt. Minister van ook indiener van deze mooie initiatiefnota voor de beantwoording gaan we naar de tweede termijn van de kamer per jaar is gewoon eenderde van de spreekt en ik maak van mevrouw van der plas een uitzondering, want ik kreeg twintig seconden geschonken dat zulke emoties KNMI.

[2:04:58] Er zijn heel column vandaag. We beginnen bij meneer van Verhagen.

[2:05:04] Nu het woord.

[2:05:07] Ja. Voorzitter, vier moties de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat Nederland binnen Europa een van de minst gunstige bedrijfsopvolgingsregeling kent overwegen dat ik mede het gevolg is van het uitgangspunt dat de in Nederland erf en schenkbelasting moet worden betaald voor zoekt het kabinet erf en schenkbelasting geheel af te schaffen gaat over tot de orde van de dag mede ingediend door mevrouw van der plas en heer Graus

[2:05:26] de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat de initiatiefnota over familiebedrijf van de de balans in beslissend twee oproep tot meer governance bij familiebedrijven overwegende dat dit kan leiden tot meer bureaucratie verzoekt het kabinet op dit punt geen nieuwe wettelijke verplichtingen te introduceren

[2:05:40] en gaat over tot de orde van de dag mede ingediend door mevrouw van der plas en de heer Graus,

[2:05:46] de kamer gehoord. De beraadslaging overwegende dat de privacy van aandeelhouders beschermd moet worden, verzoekt het kabinet te onderzoeken hoe de bescherming van de privacy van aandeelhouders in het register verbeterd kan worden en gaat over tot de orde van de dag mede ingediend door mevrouw van der plas en heer Graus en eer aan House. En dan de laatste motie in de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat er momenteel geen structurele data over familiebedrijven worden verzameld en de laatst beschikbare CBS cijfers zien op de periode tweeduizend vijftien, tweeduizend achttien overwegende belang van actuele gegevens van over familiebedrijven om ontwikkelingen te kunnen volgen en indien nodig beleid te maken, verzoekt de regering samen met het CBS en andere kennispartners vanaf twintig, tweeëntwintig periodiek onderzoek te doen naar familiebedrijven en de resultaten met de kamer te delen en gaat over tot de orde van de dag mede ingediend door de schrijver van deze motie weer omhoog.

[2:06:37] Dank u wel. Meneer van nagaan meneer homos.

[2:06:40] Voorzitter, ten eerste wil ik mevrouw Palm danken voor het initiatief en ook de minister. Dank voor de beantwoording en dit nogmaals goed te onderstrepen. Het belang dat dat goed blijft hangen bij alle ministeries natuurlijk ook onder andere organisaties hierbij een aantal moties. De kamer gehoord. De beraadslaging overwegende dat opvolging een belangrijke kwetsbaar moment is in de levenscyclus van familiebedrijf en slechts één op de drie familiebedrijven. De overdracht van de eerste naar de volgende generatie overleeft, verzoekt de regering een overleg met relevante partijen, zoals de kamer van koophandel Bennett en andere ondernemersorganisaties

[2:07:11] mogelijkheden te verkennen om bedrijfsoverdrachten ondernemers beter een breed onder de aandacht te brengen. Met periodieke informatie en communicatie verzoekt de regering erin te betrekken instrumenten als familie statuut of noodplan, noodplan handtekeningen voor bijvoorbeeld de koffer structuur en suggesties voor het organiseren van een frisse blik van buiten

[2:07:29] gaat over tot de het gaat over tot de orde van de dag omhoog en stoffig

[2:07:35] de kamer gehoord. De beraadslaging overwegende economisch beleid in belangrijke mate regionaal en lokaal vorm krijgt in provincies en gemeenten constateert dat het kabinet deze periode met provincies en gemeenten

[2:07:45] MKB MKB MKB deals gesloten. Die zien op familiebedrijven zoals familie, next in Overijssel en innovatie in het klein familiebedrijf in Limburg zoekt de regering samen met IPO en VNG andere decentrale initiatieven rondom familiebedrijven te verkennen en goede voorbeelden te verzamelen en te delen en gaat over tot de orde van de dag aan huis grinwis. En als laatste voorzitter, de kamer gehoord. De beraadslaging in constateert dat de agrarische sector veel familiebedrijven telt, maar slechts eenenveertig procent een bedrijfsopvolger heeft vanwege de behoefte aan een onafhankelijk kenniscentrum voor agrarische bedrijven opvolging en overdracht ter ondersteuning van jonge boeren en tuinders,

[2:08:23] oefening dat hiervoor reeds budget uit het bedrijfsovername fonds is toegezegd en een businessplan is geschreven met breed draagvlak in de sector verzoekt de regering en samen met de agrarische sector voor te zorgen dat dit businessplan

[2:08:34] kenniscentrum bedrijfsovername zo spoedig mogelijk en uiterlijk voor één januari twintig, tweeëntwintig gefinancierd wordt en gaat over tot de orde vandaag House en Boswijk.

[2:08:44] Dankuwel de gelieve de Mozes te overhandigen aan onze kamer.

[2:08:51] Alsjeblieft. Dankjewel. Dank u. Voorzitter.

[2:08:53] Dan gaan we nu luisteren naar de geachte afgevaardigde van de boer burgerbeweging, mevrouw van der plas,

[2:09:00] Dankuwel voor de mooie aankondiging en ik wil mevrouw palland en anderen die daaraan hebben gewerkt

[2:09:07] ook complimenteren met het jaar hele belangrijke onderwerp

[2:09:12] en ook dat we daar nu het nota overleg over hebben, heb ik in de eerste mij niet gedaan. Maar het heeft altijd alles met tijd krapte te maken. Maar nu heb ik van de heer Graus wat tijd gekregen. De motie, de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat zowel ondernemers als medewerkers van de Belastingdienst veel tijd kwijt zijn aan het beantwoorden van specifieke vragen door familiebedrijven overwegend dat een vast aanspreekpunt leidt tot een betere dienstverlening voor de familiebedrijven en tijd bestaat bespaart. Bij de Belastingdienst verzoekt het demissionaire kabinet in tweeduizend, tweeëntwintig een loket familiebedrijven in te stellen bij de Belastingdienst, zodat er efficiënter gewerkt wordt vragen eerder worden beantwoord en op die manier tijd en dus geld kan worden bespaard. Voorts gaan we verder met verspreiden van gezond verstand in de tweede kamer en gaat over tot de orde van een dag medeondertekend door de heer van Haga en de heer Graus.

[2:10:06] Jawel, mevrouw van der plas en was de boer burgerbeweging

[2:10:11] en de slot meneer van stream namens de VVD.

[2:10:13] Dank, voorzitter en Dank ook aan frappant minister en de collega's voor het mooie overleg

[2:10:19] passend bij het enthousiasme dat we allen voelen voor de familie, bedrijven en

[2:10:23] het altijd op zoek zijn naar verbeteringen die ik graag de volgende motie in de kamer gehoord. De beraadslaging constateren dat familiebedrijven in hoge mate van zelffinanciering kennen en uit onderzoek blijkt dat vijfenvijftig procent liever geen gebruik maakt van externe financiering over de wegen dat onder andere in de coronacrisis is gebleken dat familiebedrijven soms moeilijk aan noodkrediet kunnen komen, bijvoorbeeld door het ontbreken van bancaire relatie en zijn kwetsbaar zijn voor overnames op private equity of buitenlandse partijen

[2:10:49] verzoekt de regering en hand van de Mike monitor aan de over de aanbod zijde van de financieringsmarkt die eerst k voornemens is op te zetten ook de betere financiering van familiebedrijven te verkennen en gaat over tot de orde van dag ingediend mede namens weer aan huis.

[2:11:05] Dankuwel meneer van sliepen.

[2:11:09] Kijk even naar de rechterzijde. Ik weet niet of ik nog een kleine schok rond de Boris hebben. Ook heeft het nog tijd nodig om de moties te kopiëren en dergelijke. Dus ik stel volgt er minimaal tien minuten sinds kort, zoals u ons toestaat.

[2:11:21] Dan.

[2:11:24] We zijn over tien minuten terug

[2:23:52] ik geopend het noodoverleg

[2:23:56] naar aanleiding van de initiatiefnota van het dit Palm over familiebedrijven

[2:24:00] vaste Commissie voor economische zaken en klimaat

[2:24:03] en we gaan naar de tweede termijn van de indiener en ook van de regering. De minister

[2:24:08] dadelijk voor de appreciatie

[2:24:10] van de ingediende moties. Maar allereerst geef ik het woord aan de indienen, mevrouw.

[2:24:15] Voorzitter, Dankuwel na zijn in tweede termijn geen vragen aan mij gesteld een breed palet aan onderwerpen emoties belicht.

[2:24:25] Mooi om die discussie met elkaar te hebben en ook goed om de breedte van die onderwerpen wat familie Ra. Ja, welke thematiek allemaal familiebedrijven raakt omdat de terug te zien in de betrokkenheid van de de inbreng van collega's en ook in de moties, de appreciatie van de moties. Dat is niet mijn vak en taak. Dus dat laat ik graag aan. Minister ook over

[2:24:44] maar Dank aan de collega's voor hun betrokkenheid. Ook bij bij dit onderwerp en ik hoop nog een opmerking bij een van de moties. Dat is toch de motie van die een van Haga over de governance die toch de suggestie. Ik wil de suggestie wegnemen dat wij pleiten voor meer regelgeving. Dat is absoluut niet het geval. Ik heb aandacht gevraagd voor de goal van een structuur zoals die bij familiebedrijven. Er is en te kijken hoe we familiebedrijven kunnen versterken in in en de eigen keuzes die ondernemers daarin maken

[2:25:12] dus geen geen nieuwe regels maar kijken hoe kan je dat faciliteren kunnen instrumenten als familie statuten helpen het binnen het eigen bedrijf het vastleggen van de rol en verantwoordelijkheden. Het organiseren van de frisse blik van buiten.

[2:25:26] Dat is ook wat uit onderzoek vanuit verschillende bureaus naar voren komt wat wat versterking kan wat versterkt zou kunnen worden. Dus geen nieuwe regels. Maar kijken hoe kunnen we familiebedrijven daar een helpen en ik hoop ook de stad nog even als kanttekening bij de motie van de de van Haga. En nou dan hoop ik dat dit overleg ook vooral bijdraagt aan een positief effect forum voor familiebedrijven in de praktijk en dat dat we dit onderwerp ook maar blijft op de agenda mogen houden. Hier in ons economisch en bedrijfsleven beleid dat we dat dat dat mag beklijven en de rest met tot slot nog om mijn collega die erachter zit de heer van welie hartelijk te bedanken voor ook zijn betrokkenheid bij dit onderwerp, de coproductie en de trouwen ondersteuning. Hierin.

[2:26:11] En bij die Dank sluiten we ons allemaal aan ook aan uw collega's verveling

[2:26:14] en ook nogmaals Dank voor u voor uw inzet van deze mooie nota gaan we nu voor de een appreciatie van de moties naar de minister van economische zaken en klimaat.

[2:26:24] Dankuwel. Voorzitter, en ik heb de schorsing kunnen gebruiken om even na te vragen bij Financiën en justitie op naar aanleiding van de vraag van de heer Amro. Wanneer de

[2:26:36] eerst evaluatie van de wet

[2:26:39] Bo plaatsvindt en dat zal zijn in maart tweeduizend, drieëntwintig

[2:26:44] dan de moties. De eerste van de heer van Haga voor zoekt

[2:26:50] het kabinet het afschaffen van de erf en schenk belasting.

[2:26:56] De motie is niet gedekt. Bovendien is het kabinet demissionair.

[2:27:00] Deze moet ik ontraden

[2:27:02] tweede motie. Ook van de heer van Haga verzoekt het kabinet geen nieuwe wettelijke verplichtingen te introduceren.

[2:27:11] Nou zo een demissionair kabinet dat niet doen maar ik

[2:27:14] wil ook niet een nieuw kabinet waarover wordt onderhandeld van tevoren

[2:27:20] beperken in wat hij wel of niet.

[2:27:21] Ik kan doen.

[2:27:23] Bovendien kan het ook zijn dat de Europese regelgeving gevolgen heeft voor familiebedrijven. Dus per saldo ontraad ik ook motie, twee

[2:27:31] motie drie. Ook van de heer van Haga verzoekt het kabinet te onderzoeken hoe bescherming van de privacy van aandeelhouders is verbeterd, kan worden,

[2:27:40] omdat wij de implementatie van de Europese richtlijn daar al maatregelen voor genomen zijn. Ik noemde die ook

[2:27:49] eerder in het debat zie ik daar geen verdere mogelijkheden voor is het nu verder in handen van de rechter moet deze ontraden

[2:27:59] nummer vier. Ook van de heer van haar verzoek terug ging om samen met CBS en andere kennispartners vanaf tweeduizend, tweeëntwintig periodiek onderzoek te doen naar familiebedrijven

[2:28:11] die laat ik graag aan het oordeel van de kamer. Er is een lopend CBS onderzoek en op basis daarvan kunnen we bepalen hoe dat

[2:28:20] herhaald.

[2:28:22] Nummer vijf van de heer House verzoekt de regering

[2:28:27] met relevante partijen, zoals kvk, F Bennett en andere mogelijkheden te verkennen om bedrijfsoverdrachten bij ondernemers breder onder de aandacht te brengen

[2:28:39] ook die laat ik graag aan het oordeel van de kamer.

[2:28:43] Het is op dit moment natuurlijk ook al de inzet van van de kamer van koophandel, maar we zullen met hen kijken waar de mogelijkheden voor verbetering

[2:28:52] motie nummer zes. Ook van de heer House verzoekt de regering samen met

[2:28:58] de IPO en de VNG en de decentrale initiatieven ons familiebedrijf te verkennen en goede voorbeelden te verzamelen en te delen ook die laat ik graag aan het oordeel van de Kramer. Ook in het debat kwam al aan de orde dat een aantal provincies ook provinciaal beleid hebben

[2:29:17] vrijdag nog de aftrap mogen geven voor een regionale ontwikkelingsmaatschappij in noord-holland. Dus ik zie zeker mogelijkheden om deze motie uit

[2:29:28] motie nummer zeven. Ook van heer amhaouch verzoekt de regering samen met de agrarische sector.

[2:29:34] Ze zorgen dat businessplan kenniscentrum bedrijfsovername voor één januari tweeduizend, tweeëntwintig gefinancierd wordt,

[2:29:41] omdat dit

[2:29:43] primair bij de collega's van landbouw ligt, wilde ik eigenlijk vragen om aan te houden tot begroting, want ik kan hem niet inhoudelijk van commentaar voorzien.

[2:29:54] Meneer, roos.

[2:29:56] Voorzitter, ik zou een suggestie willen doen dat eerste pluimvee met een soort appreciatie komt van deze motie van de begroting. Dat duurt nog wel wat langer. Dit ligt al een tijdje als als doorgeleid kan worden na LHV. Om een appreciatie op de motie te geven, kunnen we daarna beoordelen wat we gaan doen.

[2:30:14] Geestelijke reactie in overleg met uw collega's van LUMC.

[2:30:23] Dan moeten we wel even weten van de voor de oordeel wordt die dan nu aangaan.

[2:30:26] Die op dit moment nog niet te wachten in van apparaat.

[2:30:28] Die Dank je wel duidelijk.

[2:30:31] Grand motie,

[2:30:32] Maar dat is dat is dan wel keek.

[2:30:35] Het.

[2:30:37] Dan hebben we wel en en en appreciatie nodig. Een oordeel van u nodig.

[2:30:41] Dat maakt het niet makkelijk kan ik niet geven als ik nu gedwongen wordt een oordeel te geven. Kan dat niet positief zijn.

[2:30:47] Ik zal het niveau van volgens het krijg je de kans niet meer om een oordeel te krijgen.

[2:30:50] Voorzitter, ik zal fijn zijn. Ik neem aan dat meer mensen meekijken dat we voor de stemming een appreciatie kunnen krijgen van LHV.

[2:30:58] De stemming vinden over plaats heb ik er ook al gezegd hoef je niet op het einde te doen na het herfstreces op zesentwintig tijd.

[2:31:05] Voor de duidelijkheid. Ik denk dat een mensen als het akkoord met deze is die kunnen we vooruit.

[2:31:14] Dan komt de motie van der plas die waar ik eigenlijk hetzelfde verzoek heb van die vraagt een loket familiebedrijven in te stellen bij de Belastingdienst,

[2:31:24] zoals de term al zegt dat valt primair onder de staatssecretarissen van belastingen. Dus ook daar wil ik graag een schriftelijke

[2:31:32] reactie.

[2:31:34] Dank u wel. Meneer de minister.

[2:31:37] Nummer negen

[2:31:39] van de heer van strien verzoekt gingen aan de hand van de markt monitor of en aanbod van de financierings markt

[2:31:47] de financiering van familiebedrijf

[2:31:51] verkennen.

[2:31:53] We kunnen dat inderdaad opnemen in de markt monitor

[2:31:58] dus deze laten komen.

[2:31:59] Vraag aan het oordeel van het k.

[2:32:01] Daarmee ben ik een eind gekomen vanwege die emoties.

[2:32:05] Er is nog een vraag formuleren,

[2:32:07] Er wordt de machine terugkomend op motie. Drie heeft de minister om te ontraden.

[2:32:15] Ik wil een suggestie doen zou die wel mee kunnen nemen in de evaluatie van de minister gaf net aan dat in maart twintig, drieëntwintig een evaluatie zal zijn dat er in die gedachte. Zondag. Ik weet wel dat de minister geen toezegging kan doen

[2:32:28] maar dat er wel naar gekeken wordt in in de evaluatie van maart twintig, drieëntwintig, of er nog ruimte is. Een handelingsvrijheid is voor de nationale overheid om verbeteringen door te voeren.

[2:32:37] Wat is daarop uw antwoord? Meneer de minister.

[2:32:48] Ik denk dat er in de evaluatie logischerwijs wordt ingegaan op de ervaring en de ook met privacy. Maar ik kan me niet goed voorstellen dat zonder dat de Europese richtlijn aangepast wordt, er ruimte is om de wetgeving aan te passen.

[2:33:04] Meneer moois.

[2:33:06] Voorzitter, maar dat staat hier ook niet.

[2:33:08] Hier staat niet dat de wetgeving aangepast moet worden.

[2:33:12] Dat kan een ultiem mogelijk uitkomst zijn. En dan hebben we het erover. Maar dat staat hier een principale niet

[2:33:20] en volgens mij ligt de motie rondes en Bruins die zit eigenlijk in het verlengde van deze motie eigenlijk.

[2:33:30] Je bedoel de evaluatie motie,

[2:33:33] De een jaar en vier jaar. Want dat heeft namelijk te maken. Juist op die reflecteert op het verbeteren van privacy. Daar waar mogelijk en natuurlijk

[2:33:41] binnen de Europese regels.

[2:33:43] Ik ben altijd voor brede evaluaties, maar ik kom niet tot een ander oordeel over de motie.

[2:33:48] Dan zul je mee moeten doen. Meneer Maus.

[2:33:52] We gaan een einde maken en dit noodoverleg ik dan nogmaals, en ik denk namens alle aanwezigen

[2:33:58] de indiener mevrouw Paul en dan ook zeker rechterhand meneer van leerling achterlijke Dank voor alle werk en inzet. Minister en zijn gevolg en ook alle mensen thuis. Die hebben gekeken en geluisterd via digitale kanaal. Ik Dank ook alle aanwezige Kamerleden. Mevrouw van de belasting moest ik van schuldig, want die moest een andere debat

[2:34:17] ik dan onze camera bodem de dienst verslag redactie en ook onze trouwe griffiers. En dan maken we nu een einde aan dit noodoverleg gezegende dag.