Circulaire economie

[0:00:00] Goede morgen. Welkom allemaal bij de vaste commissie voor infrastructuur en waterstaat in het bijzonder aan staatssecretaris die vandaag bij ons te gast is om te spreken over de circulaire economie. De spreektijd die we hebben afgesproken is vijf minuten en ik zou gelet op het geringe aantal deelnemers het aantal interrupties, mits kort vrij willen laten.

[0:00:28] En dan gaan we over tot de eerste spreker is mevrouw van esch namens de partij voor de dieren een kort punt.

[0:00:32] De orde maken. Voorzitter, daar beginnen. We hebben afgelopen week meerdere brieven gehad die echt heel erg laat onze kant op zijn gestuurd richting de circulaire economie. Volgens mij mijn de markten als afspraak dat het een week van tevoren is tegen nu nog.

[0:00:45] De gisteren middag een brief.

[0:00:47] Maandagavond een brief. Ik wil wel even een korte opmerking hebben gemaakt er eigenlijk weer graag terug zou willen naar die regel van een week van tevoren. Want dit vond ik wel erg. Kort.

[0:00:58] Ik hoop dat dat bij deze kan meegegeven richting staat het daarin het ministerie.

[0:01:04] Ik zie de staatssecretaris instemmend. Een klein beetje schuldbewust knikken. Dus ik neem aan dat dat is goed is aangekomen en het is inderdaad een goede regel, want we moeten ons ook met zeer weinig medewerkers kunnen voorbereiden, dan is het nu aan mevrouw van esch van de partij voor de dieren.

[0:01:22] Dankuwel. Voorzitter, want maatregelen tegen klimaatverandering en biodiversiteitsverlies te zetten. Geen zoden aan de dijk. Als we steeds meer spullen blijven produceren en consumeren spullen ook die we vaak helemaal niet nodig hebben en die doorgeslagen consumptiemaatschappij moet daarom plaatsmaken voor een circulaire samenleving en daar zitten we deze ochtend natuurlijk niet voor.

[0:01:43] Maar om deze omslag te maken, moeten we natuurlijk wel die noodzakelijke keuzes daarvoor ook daadwerkelijk maken. Het kan dan ook niet zo zijn dat er veertien miljard euro aan fossiele subsidies gaat naar de classic sector, omdat er geen accijns hoeft te worden betaald op olie. Veertien miljard. Waarom heb ik nog steeds geen plan gezien om werk te maken van het afschaffen van deze bizarre voordelen voor de plastic sector. Want in dit kader staat wel in miljoenennota er een mogelijkheid is om deze fossielen. U ziet af te schaffen door een aparte nationale heffing te doen buiten die zijn om.

[0:02:21] Ik ben een plan.

[0:02:22] Wanneer komt dat dan meneer is dat voorstel er dan om die heffing te gaan maken

[0:02:27] want het is natuurlijk bizar dat we dat nog steeds niet zien. En volgens mij heeft minister jet ook al beloofd om werk te gaan met die fossiele subsidies dus ook deze staatssecretaris wil ik daar harte toe oproepen gaan ermee aan de slag en daarom daarmee aan de slag te gaan dan ook voor ons denk ik. Zal ik nog wel graag een brief willen ontvangen. Ook liefst van deze staatsssecretaris en misschien wel samen met die met die minister jetten waar nou precies die fossiele subsidies op plastic inzit. Want volgens mij hebben we daar nog steeds weinig zicht op. We weten wel dat er dus een aparte nationale belasting zou kunnen worden geven. Maar ik ben erg benieuwd hoe dat er dan uit gaat zien en ben benieuwd of het mogelijk is om die brief zo snel mogelijk te sturen en zeker voor het debat van volgende week waar de begroting van ez k wordt besproken en we door zouden kunnen gaan met dit zo belangrijk onderdeel waar we nu mee bezig zijn.

[0:03:14] Ik ben ook benieuwd daarin omtrent waarom dit kabinet niet kiest voor een belasting op in plastic die belasting die toch al in een onderzoek van ce delft zo duidelijk naar voren gekomen is als een zeer belangrijk, een zeer noodzakelijk. Goed. Ik zie hem nergens terug in de plannen van het kabinet en ik ben benieuwd waarom niet. Want volgens mij zou dat een goede zijn, ook als je ziet dat je zo'n nationale belasting zou kunnen heffen is dan die veertien plastic belasting niet een ideale uitkomst. En dan voorzitter uiteraard gaan we het vandaag een volgens mij meerdere met met mij weer hebben over het statiegeld fiasco. Want hoe duidelijk moet het nog worden dat verantwoordelijkheid voor een goed lopend consumentvriendelijk statiegeldsysteem niet bij het bedrijfsleven kan worden neergelegd dat de inzamel doelen niet zijn gehaald, is een totaal brevet van onvermogen. We hebben zo vaak gewaarschuwd dat het niet goed ging dat het niet de goede kant op ging dat de wetgeving niet goed in elkaar zat. En toch werden wij constant weer een kluitje in het riet gestuurd. Wacht nog maar even af. Er komt nog wel een evaluatie. We gaan nog wel kijken. De cijfers zijn nog niet binnen en we zien het nu het vrijheid die we gegeven is richting het afvalfonds is teveel geweest met bedrijfsleven daarin te veel ruimte gegeven en ik ben nu benieuwd of we dan nu eindelijk inzien dat we een aantal maatregelen echt zouden moeten nemen. Zorg naar onder andere voor meer innamepunten. Het kan toch niet zo zijn dat je niet kunt in nemen bij bioscopen bij bouwmarkten bij tankstations bij provinciale wegen bij albert heijn to go's. Dat zijn toch plekken waar mensen dat moeten kunnen doen. Maar nu nog niet kan zorg daar zo snel mogelijk voor

[0:04:54] stel een innameplicht in zorg echt voor dat dat nu een keer gaan doen gezet en terug in de wetgeving zorgt voor een hogere statiegeld bedrag minimaal vijftien cent is onvoldoende maakt het maakt het hoger en schrapt na echt een keer die rare uitzonderingen. Gisteren is nog een motie van mij een vrouw haag ingediend over over statiegeld op op plastic flesjes met stap en zuivel, maar ook op alcohol zie je nu plastic flesjes met alcohol langskomen. Het kan niet dat dat nog steeds uitgezonderd is. Dat leidt echt tot zeer rare praktijken en tot slot bereid statiegeld, maar een keer uit naar alle drank verpakkingen, waaronder ook die drankenkartons

[0:05:32] want en dan gaan we het hebben over die drankenkartons. We zien namelijk echt wel degelijk in een aantal cijfers dat u drankenkartons in het zwerfafval toenemen, maar deze staatssecretaris zegt dat dat volgens haar in haar cijfers niet zo is, maar het heeft cijfers uit tweeduizend zestien, tweeduizendzeventien. Wat ik begrijp ik ben ik begrijp niet waarom nog steeds die cijfers worden gebruikt in zou toch ook cijfers van van jaren daarvoor kunnen gebruiken en haar cijfers zijn er haaks op bijvoorbeeld het uit onderzoek van projecten projectplan pak. Sorry. Ben benieuwd hoe dat kan ik rond bijna af. Voorzitter,

[0:06:05] die u naar mijn kijken. Dat snap ik.

[0:06:07] En tot slot namelijk voorzitter sigarettenfilters van die belanden in grote mate in het zwerfafval en we weten met z'n allen enorm schadelijk. Dat is en we weten dat er wordt gekeken naar een verbod op op europees niveau. Maar wij vinden dat te lang duren. Ik ben benieuwd hoe d zesenzestig heeft aangegeven te gaan kijken naar een nationaal verbod en ik wil echter vragen om daar vaart mee te maken en ik wil vandaag graag weten hoe snel dat

[0:06:30] ik kan gebeuren. Dankuwel,

[0:06:32] Dankuwel mevrouw van esch. Er is een vraag van de heer haverkort vvd.

[0:06:37] Voorzitter, en ik denk wacht even het betoog van mevrouw van esch af tot het eind. Want misschien begint ze er wel over.

[0:06:43] Ik heb gehoord over de zorgen die zin heeft voor de hoeveelheid plastic die we in onze samenleving krijgen

[0:06:50] en ik heb vooral gehoord wat ze mist in het nationaal programma circulaire economie en in de route die het kabinet daarbij kiest

[0:06:57] en dan ben ik nieuwsgierig hoe ze aankijkt tegen de maatregelen die er wel in staan en dan doel ik met name op de voorgenomen bij mijn uitdaging peiling verplichting zoals dieet om tweedehands plastic fossiele grondstoffen uit te sparen door risk laten. Dank je wel door ris. Ik laat toe te voegen aan die producten zou mevrouw van esch daar nog eens wat op kunnen reflecteren. Mevrouw van esch,

[0:07:22] Voorzitter opzich een prima voorstel. Ik vind ook niet dat dat niet zou moeten. Ik vind alleen dat als we gewoon onderzoeken zien die, zoals onderzoek van ce delft die heel duidelijk heeft aangegeven wat de beste optie zou zijn om te doen in u geeft gewoon aan een belastingen fashion classics werkt zeer effectief dan dan snap ik niet waarom ik nergens in de stukken van dit kabinet nog maar zie waarom dat niet eens overwogen als het het meest effectieve is om classic om het aan het aandeel classic vooral zeer divers en plastic terug te dringen. Dus prima als je andere maatregelen ook neemt, maar het kan natuurlijk niet een of of zijn als we een circulaire economie willen, zouden we toch echt naar die en moeten.

[0:08:08] Dan geef ik het woord aan mevrouw namens de fractie van d zesenzestig.

[0:08:12] Dagvoorzitter is waarschijnlijk de laatste keer dat we in deze samenstelling zo.

[0:08:18] Dat vraag misschien ook dan wel de belangrijkste vraag, namelijk de belangrijkste kentering die nu nodig is, is dat er inzien dat onze huidige economie waarin we gebruiken en afdanken echt onhoudbaar is en gelukkig kent nederland tal van goede ondernemers die al de juiste keuzes maken. Maar ze smachten ook om een hele duidelijke stip op de horizon, zodat we weten waar we naar toe waar ze naar toe moeten werken en welke gerichte investeringen zou moeten doen en om te waarborgen dat we die transitie naar een circulaire economie ook ambitieus blijven voorstellen begin ik debat. Dit debat met de volgende vraag wanneer ontvangt de kamer de contourennota van de circulaire economie.

[0:08:54] En wanneer krijgen we die wanneer wordt het dan duidelijk waar die investeringen gedaan moeten worden door de ondernemers.

[0:09:01] Voorzitter, misschien wel de grootste ergernis en mijn buurvrouw zei het al even is op dit moment de ze in de supermarkt te vinden. De lange rijen voor de inzameling van blik en plastic flesjes en niet elk soort kun je weer inleveren in de winkel in zal allemaal inzamel automaten hebben standaard een uitpuilende prullenbakken worden omgeven door niet in te leveren blikjes en flesjes en het is onduidelijk wat er met het niet in de statiegeld gebeurd en op stap naar zuivel zit ook nog steeds geen statiegeld. Zowaar ik al gisteren een motie over hebben ingediend. Daarover twee vragen. Voorzitter, hoe kan het dat de overheid een systeem optuigen waar statiegeld van consumenten naar eigen inzicht gebruikt mag worden, zonder dat daar duidelijk verantwoording over hoeft af afgelegd te worden en wordt het niet tijd dat de staatssecretaris daar alsnog regels opgesteld en transparantie over eist, zeker aangezien naar schatting inmiddels om tachtig miljoen gaat.

[0:09:53] Voorzitter, een ander product dat we over aan onze huis terugvinden. Batterijen, maar ook hier gaat de inzameling niet vlekkeloos jaar na jaar neemt ingezamelde percentages batterijen af afval wagens vliegen in brand omdat batterijen in de afvalbak belanden en waar een hoofdrol ligt weggelegd voor de vws die massaal in de restafval bak worden gegooid. Tot slot verliezen we met het weggooien van batterijen ook nog eens een heel belangrijke grondstof voor de energietransitie, namelijk lithium kan de staatssecretaris hierop reflecteren en toezeggen in te zetten op statiegeld en ziet zij in dat actie nodig is om de veiligheid in de afvalbranche te kunnen garanderen en om het doel van vijfenveertig procent gerecyclede gerecyclede batterij. Nou eindelijk eens te halen.

[0:10:33] Een ander explosiegevaar recital keten zijn de lachgas cilinders. Deze cilinders veroorzaken gigantische ontploffingen bij afvalverwerker afvalverwerker zit de mos samen met hun handen in het haar omdat hun afval vol zit met deze explosief gevaarlijke lachgas cilinders. Het aantal ontploffing is volgens gesprekken die wij hebben gehad met een afvalverwerker verachtvoudigd sinds de invoering van het lachgasverbod. De financiële schade wordt op dit moment geraamd op vijfendertig miljoen euro als gevolg van eerdere ontploffingen en veiligheidsrisico's voor medewerkers zijn afvalverwerkers begonnen met een inleven premie voor lachgas cilinders. Hoe gaat de staatssecretaris deze gevaarlijke situatie zo snel mogelijk oplossen en ondersteunt zij deze nu al succesvolle inleveren brengen. Voorzitter, ook op het gebied van statiegeld lopen duurzame koplopers in de kledingindustrie voorop verschillende kledingmerken voeren inmiddels zelfs statiegeld in op kleding item is. Ze willen het materiaal graag terug en zijn benieuwd naar de duurzaamheid van hun product van duurzame spelers helpt in eenduidigheid over duurzaamheid.

[0:11:38] Wachten maar even

[0:12:35] vervolgt uw betoog.

[0:12:36] Voorzitter, want ik was al even begonnen over natuurlijk. De koplopers in de kledingindustrie. Want dat belangrijk is dat er ook eenduidig is. Het is over duurzaamheid naast greenwashing is ook green hassing nu aan de orde van de dag bedrijven weten niet meer zo goed wat ze wel en niet mogen communiceren.

[0:12:53] Frankrijk heeft inmiddels een uitgebreid ecolabel in ontwikkeling en ook vlaanderen is aan een onderzoek begonnen dat een ecolabel voor moet geven, aangezien nederland een van oudsher en textiel land is dat tal van kleding ondernemers. Rijk is, is duidelijkheid over een eenduidig label cruciaal wil de staatssecretaris toezeggen dat ze deze voortgang monitort en gebruikt voor hetzelfde label in nederland. Voorzitter, ook schoenen fascinerend vind ik het altijd dat schoenen gewoon te vinden zijn op straat afgedankt langs de kant van de weg is inmiddels gestart met brievenbus. De schoenen en nederland kent natuurlijk al het geweldige werk werk dat schoenen weer als nieuw op de markt zet. U voelt de staatssecretaris. Mijn vraag natuurlijk aankomen.

[0:13:34] Wanneer komt de hpv op schoenen.

[0:13:38] Is een vraag van mevrouw van esch.

[0:13:40] Volgens mij wordt het kopje over over textiel afgerond. Dus ik dacht voordat er naar een nieuw kopje wordt gegaan. Ik was benieuwd. Ik begreep dat er meerdere nogal grote commerciële partijen in nederland die textiel verkopen nu kortingen gaan aanbieden dat je dan zeg maar je oude kleren kan teruggeven. Dan kun je nieuwe kleren kopen en ik dacht

[0:14:01] dat ik persoonlijk dacht jij volgens mij is dat nou juist niet

[0:14:04] de

[0:14:05] als we naar een circulaire economie willen want dan krijg je dus weer het incentive om te gaan kopen. Dus ik was benieuwd of hagen het met de partij voor de dieren eens is dat dat volgens mij juist die lineaire economie zo in stand uit en hoe we dat nou kunnen gaan proberen terug te dringen.

[0:14:23] Mijn vraag,

[0:14:24] Ik denk dat als je kijkt naar de hele textiel keten en dat wij nog niet de juiste oplossing gevonden hebben om kleding weer terug te brengen. We zijn nog niet gewend dat als we naar een winkel toegaan dat we ook in onze oude kleding meenemen. Dus dat er nu dit soort prikkels uitgedeeld worden door het bedrijfsleven. Om ervoor te zorgen dat mensen hun kleding weer meenemen. Dat is één maar op de lange termijn is dat natuurlijk niet de weg waar we naar toe willen want we willen het liefst dat er binnen zo'n winkel. Een heel rek vol met tweedehands kleding ligt en dat is nog niet het geval. Dus volgens mij hebben nog een weg te winnen. Maar ik ben vooral voorstander van dat we nu die tweedehands markt of het nou platforms is of doordat winkels consumenten verleiden hun kleding weer terug te brengen door kortingen uit te dienen dat we daarvoor nu op inzetten totdat die tweedehands markt volledig vormgegeven is.

[0:15:15] Mevrouw van esch,

[0:15:16] Maar dat vind ik toch zonde want dan denk ik. Volgens mij als we hele als we willen naar die circulaire economie, dan moeten we nu juist die grote stappen en keuzes maken dus een tussenstap om commerciële partijen dit soort leuke financiële prikkels te gaan aanbieden aan mensen geeft juist veel te weinig mogelijkheid om daadwerkelijk naar de circulaire economie te gaan. Dus ik zou zeggen laten we die grote commerciële partijen dan stimuleren door in zo'n u bevindt. Ik steel op te nemen dat de tweedehands kleding gaan verkopen. In plaats van breng je ouwe breng je oude kleren terug en krijg ik krijg korting voor je voor wie opnieuw die nieuwe kleren die daar moeten we juist van af. Dus ik vind wel ik vind zonder dat we dat d zesenzestig die tussenstap nog wil maken.

[0:15:59] Mijn vraag,

[0:16:01] Voorzitter, zelfs volgens mij wordt er in deze dagen wordt het algemeen bindend verklaard. Als ik het goed begrepen heb, zijn er genoeg textielbedrijf inmiddels aangesloten om ervoor te zorgen dat die u bevindt. Ik doe ook daadwerkelijk gaat vliegen. Daar is de tafel, waarbij al die textiel bedrijven samenzitten en het ministerie ook en de gemeente als het goed is ook en ik denk dat daar dit gesprek gevoerd moet worden met elkaar. Dus hoe zorg je ervoor dat er een tweedehandsmarkt daadwerkelijk op gang komt en ik denk ook dat het belangrijk onderdeel kan zijn van die u bv textiel is dat je transparant zijn bent over hoeveel kleding er daadwerkelijk geproduceerd wordt en hoeveel kleding er verkocht wordt en dat dat misschien nog wel belangrijker is dan wat er aan de achterkant altijd georganiseerd wordt, want we moeten veel meer naar de voorkant en dat er bijvoorbeeld veel minder kleding wordt geproduceerd.

[0:16:48] U vervolgt uw betoog en heeft nog dertig seconden.

[0:16:53] Dat gaat lukken. Voorzitter, de a twaalf wordt inmiddels dagelijks bezet in de strijd tegen de fossiele subsidies en een groot deel van die fossiele subsidies is een vrijstelling voor accijns op non en streepjes gebruik van minerale olie in andere woorden bedrijven betalen wel accijns als olie gebruiken om er energie mee op te wekken maar betalen geen accijns als diezelfde olie gebruiken om plastic mee te maken.

[0:17:15] Ook zijn ze invoeren is door internationale afspraken niet mogelijk, maar kan de staatssecretaris toezeggen dat ze op europees niveau een kopgroep gaat vormen. Samen met andere landen om een belasting in te voeren op non, enig ethisch gebruik van minerale olie en is hij dan bereid om met een met de vuist op tafel te slaan door te zeggen als europa niet over de brug komt dan kan we zelf met een vorm van belasting op non, enig ethisch gebruik van minerale olie.

[0:17:39] Voorzitter,

[0:17:40] Dankuwel. Dan geef ik nu het woord aan de heer haverkort namens de fractie van de vvd.

[0:17:45] Heel erg dankuwel. Voorzitter, vier punten namens de vvd vandaag als eerste de status van afval. Veel ondernemers werken hard aan een circulaire economie afval in te zetten als grondstof en daarbij worden ze belemmerd door regelgeving uit de vorige eeuw,

[0:17:58] regelgeving die gericht was op het voorkomen van misbruik regelgeving die illegale stort tegen ging en regelgeving die illegale export verband. Voorzitter, die regelgeving zorgt er nu voor dat innovatieve ondernemers voor elke orde elke zending, soms zelfs elke individuele big ben met grondstoffen een aparte verkoop vergunning moeten hebben. Verkoop vergunningen waar buitenlandse opdrachtgevers en overheden vaak geen medewerking willen verlenen, waardoor nederlandse circulaire bedrijven stilvallen.

[0:18:24] Voorzitter, als we de doelen voor circulariteit willen halen, dan moet dat anders. Daarom de volgende vragen

[0:18:30] is de staatssecretaris het met de vvd eens dat het verkrijgen van een verkoop vergunningen in nederland beter geregeld moet worden. Is zij het met de vvd eens dat hiervoor één loket dient te komen, zodat de handel in circulaire grondstoffen veel makkelijker kan worden en is zij het met de vvd eens dat omgevingsdienst nederland de meest logische plaats is voor een dergelijk loket.

[0:18:48] Voorzitter, wil de staatssecretaris de verkoop van tweedehands grondstoffen net zo behandelen als de verkoop van de malen producten.

[0:18:54] Wanneer bedrijven producten verkopen, houden ze rekening met iso procedures vergunningen voor een fabriek en markeringen. Niemand vraagt aan lego om voor elke container aan te tonen dat er dezelfde kwaliteit blokjes bevatten. Waarom doen we dat dan wel bij korreltjes vernield of ofwel lapjes katoen. Dat moet echt stoppen

[0:19:11] binnen de eu bestaat namelijk vrijheid van verkeer van mensen en van goederen en dat geldt ook voor grondstoffen en dus ook voor tweedehands. Grondstoffen is de staatssecretaris bereid de nodige aanpassingen in de kader richtlijn afvalstoffen en het europees verdrag voor het overbrengen van afvalstoffen vorm te geven, zodat ook die regelgeving niet langer circulaire handel belemmert.

[0:19:31] Mijn tweede punt, voorzitter, sluit hierop aan om circulariteit te bevorderen, dient ook het financiële systeem te veranderen, begrippen als afschrijving en voorraad krijgen in een circulaire economie een heel andere waarden met gevolgen voor banken, financieringsmodel en jaarrekeningen. Hoe ziet de staatssecretaris dat hoe verloopt het gesprek met de financiële sector hierover en wat kunnen circulaire bedrijven van haar verwachten, zodat ze ook hier belemmeringen weg zien worden genomen.

[0:19:55] Als derde punt voorzitter, vraag ik aandacht voor het verbod op papieren, bekertjes en bakjes dat voortkomt uit de single use plastic regelgeving iedereen, voorzitter, iedereen wil minder plastic en we willen allemaal minder zwerfafval. Maar dan ook papieren, bekers en bakjes te verbieden omdat ze slechts enkele gammele plastic bevatten, gaat de vvd voor nu te ver

[0:20:13] voor het beeld. Deze eenmalige verpakkingen zijn zeer goed recyclebaar en bedrijven kunnen prima voldoen aan de gevraagde inzamelen percentages uit de regeling zelfs een beetje plastic in deze verpakkingen kan worden hergebruikt. Het nu geldende alternatief van de herbruikbare beker gaat daarentegen juist tot veel meer plastic gebruikt leiden en dat is niet nodig.

[0:20:32] Ik vraag de staatssecretaris dan ook niet te wachten op het circulaire materialen plan, maar nog voor het herfstreces invulling te geven aan de door mij ingediende motie over hoogwaardige recycling en vandaag toe te zeggen dat ze de suggestie uit de brief van circulair friesland daarbij overneemt.

[0:20:48] Dat voorkomt heel veel plastic zwerfafval heel veel nieuw herbruikbaar plastic in de verbrandingsovens en laat kan naast voldoende ruimte voor innovatieve alternatieven zonder plastic

[0:20:58] als laatste voorzitter ons afval. De krant staat er de hele zomer af of ik heb recent schriftelijke vragen over gesteld. Dank voor de antwoorden

[0:21:06] toch nog het volgende uit de beantwoording blijkt dat de staatssecretaris het inzamelen sorteren en het hergebruik van plastic nog steeds overlaat aan gemeentes

[0:21:14] en dat terwijl ze in het nationaal programma circulaire economie zegt regie te gaan voeren. Wat gaat ze doen op welke manier graag een reactie.

[0:21:21] Ik lees ook dat ze blijft sturen op zo min mogelijk restafval.

[0:21:25] Voor zover ik vraag de staatssecretaris op ze vooral sturen op het succes van de circulaire economie zo min mogelijk restafval leidt tot perverse prikkels en vervuiling van goed verteerbare grondstoffen stromen beter zou zijn te monitoren op opbrengst van die herbruikbare grondstoffen dat stimuleert en voorkomt juist verkeerde prikkels. Hoe ziet de staatssecretaris dat in antwoord op mijn schriftelijke vragen zegt ze. En ik citeer de focus ligt meer op kwaliteitsverbetering van recyclebare stromen. Maar hoe meet zijn het dan vraag ik aan voorzitter, hoe toont ze dat aan. En hoe ziet de kamer dat de opbrengst van recyclebare grondstoffen stromen toeneemt en dan specifiek op herbruikbare plastic.

[0:22:02] Voorzitter, wat de vvd betreft vraagt inzamelen sorteren en verwerken van afval. Echt een andere benadering meer regie efficiënt inzamelen. Dus ook afval van particulieren, kantoren en kroegen combineren en vervolgens techniek zo goed mogelijk inzetten om afval te scheiden. Dan is de opbrengsten het hoogst de kosten voor inwoners en bedrijven het laagst.

[0:22:20] Hoe ziet de staatsssecretaris?

[0:22:22] Afsluitend voorzitter, nog twee korte vragen

[0:22:25] hoe staat het met het antwoord op mijn vraag uit mei vorig jaar over het mogelijk begaan van een economisch delict. Als je elektronische apparatuur gerepareerd en twee. Hoe staat het met de behoefte met het behoefte onderzoek naar grind zand en beton in relatie tot de bouw van kunstwerken, wegen en woningen waar we helaas nog steeds op wachten en dat stamt al uit het voorjaar van tweeduizend, tweeëntwintig,

[0:22:46] voor zover. Tot zover voorzitter van u.

[0:22:48] Dankuwel.

[0:22:50] Dankuwel. Twee collega's hebben zich gemeld. Eerste de heer de hoop van de pvda groenlinks.

[0:22:55] Ja. Dank. Voorzitter. Ik hoor de heer haverkort op sommige plekken ook naar praten over meer ruimte voor bedrijven tot op zekere hoogte ook een stukje versoepeling in in de recycling en dat is toch een beetje tegenovergestelde van wat de baby al zegt die zich er toch ja, we moeten kijken ons met strengere regels te komen voor bedrijven en ik zou zelf ook zeggen er moet echt stevige wetgeving komen normering en beprijzing. Dus hoe reflecteert hier haverkort op dat rapport van de baby l en het betoog wat hijzelf hield.

[0:23:32] Voorzitter, volgens mij is is beide niet om onwaar. Mijn betoog gaat over het creëren van ruimte, zodat circulaire koplopers niet belemmerd worden door regelgeving uit het verleden

[0:23:43] en we zouden een dag kunnen vullen met de voorbeelden van bedrijven die die op het status op het einde afval status, maar ook op het verkrijgen van van een exportvergunning belemmerd worden, omdat regelgeving die gebaseerd is op de angst van misbruik nu belemmerd omdat we innovatieve circulaire zijn.

[0:24:04] Dus dat heb ik in mijn betoog aangegeven.

[0:24:07] De partij van de arbeid vindt de vvd ook als een partij die strenger wil handhaven. Daar waar het gaat over emissie normen uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen. Daar gaat wat mij betreft het debat. Volgende week over dus op dat punt zijn wij zijn wij het niet oneens.

[0:24:24] Heer.

[0:24:25] Voorzitter, dan toch even in het vervolg, want gericht maatwerk waar dat nodig is om juist een goede stap te zetten. Daar ben ik ook voor. Ik ik in de refereren. Straks in mijn betoog ook over de motie van de heer haverkort waar circulair friesland ontzettend blij mee is, omdat het juist wel van belang is af en toe voor maatwerk van bedrijven. Als je bijvoorbeeld kijkt naar statiegeld op flesjes en blikjes wat volledig bij de consument terechtkomt en waarbij bedrijven de volle vrijheid hebben om het bedrag wat ze daar uit ophalen op hun eigen manier uit te geven. Ik heb daar echt wel moeite mee. De lasten die dan bij het consument komen te liggen en alle vrijheid die er dan toch voor bedrijven liggen en ik ik zou toch willen zoeken of de vvd ook ziet dat we daar toch iets meer sturing zouden moeten geven, omdat er waar heel veel vrijheid voor bedrijven zitten en het gaat over vierentachtig miljoen voor plastic flesjes twee, honderd miljoen voor blikjes. Ik heb daar wel moeite mee en ik ben benieuwd of de heer haverkort ook ziet dat we daar misschien toch iets meer sturing en normering op zouden moeten willen,

[0:25:25] Voorzitter, toen toen statiegeld op flesjes en blikjes werd ingevoerd, is de vvd uiteindelijk volgens mij heel aarzelend akkoord gegaan met het plan

[0:25:35] en

[0:25:36] en ik moet eerlijk zeggen als ik met zo'n aanhanger of zo'n karretje vol met met flesjes en blikjes in de supermarkt bij in de rij staan en je moet wachten op op die viezigheid in de in zo'n zo'n unit waar dat dan allemaal. Je moet vriendelijke dan word ik ook niet blij van het van het systeem wat we nu hebben.

[0:25:53] Tegelijkertijd lees ik in de reportage over zwerfafval dat het wel effect heeft en we kunnen heel erg mopperen op op de status waar we staan. Maar blijkbaar heeft het wel effect en dat moeten we ons ook realiseren. Dat deden we tenslotte met elkaar voor en logische wijze op het moment dat je statiegeld op op een product inzet en en samenleving moet nog een beetje wennen aan dat ook weer terughalen bij het bedrijfsleven zie je het dan ook. Wij spreken als een beetje spaargeld. Wat nog ergens ligt in al die kelders en en huiskamers en keukens zit de kastjes vol met flesjes. Als je dat bij elkaar optelt, dan zou dat dat bedrag moeten zijn. Wat de heer de hoop noemt. Dus dat kunnen we allemaal nog in gaan leveren is een kans voor de consument.

[0:26:34] Ja ik zie toch een korte vraag want ik denk dat er een misverstand. Voorzitter.

[0:26:37] Volgens mij is dit niet het antwoord op de vraag die ik stelde namelijk op het moment dat de heer haverkort met zijn plastic flesjes en blikjes naar die een boven de albert heijn to rijdt en ze inlevert en of op andere plekken bij bedrijven. Dan is dat vrij te besteden door die bedrijven zelf. Daar zit het probleem dat ik heb ikzelf vinden dat de overheid daar meer regie op zou moeten voeren. Daar heb ik moeite mee en mijn vraag is of de heer haverkort daarop in zou willen gaan en of die ook vindt dat wij op dat gebied meer van bedrijven. Zo zouden mogen vragen is zelfs meer zouden moeten sturen vanuit het rijk.

[0:27:10] Voor zover ik leef mijn flesjes en blikjes altijd keurig netjes in bij de plus in eten bij mij in de achterhoek. En waar we die ook genoemd. Maar maar het is het is volgens mij niet juist wat wat de heer de hoop zegt ik heb het idee dat we met het met het bedrijfsleven op het gebied van statiegeld in die in die verantwoordelijke uwv een regeling hebben afgesproken, waarbij zij de verantwoordelijkheid hebben om dat systeem in te regelen, te zorgen voor voldoende inzamel en inleverpunten en dat ze de kosten die dat met zich meebrengen ook vooral zelf moeten dekken uit uit dat uit het model.

[0:27:46] Dus dus en we monitoren met elkaar. Volgens mij hoe dat gaat en we constateren dat het gaat zoals het gaat maar nog niet helemaal crescendo en dat we vanuit de overheid daarop toezien en de sector aanspreken op het het succes. In het resultaat ben ik van harte met de heer de hoop eens, maar het het statement dat het bedrijfsleven zomaar de vrijheid heeft om dat geld naar eigen goeddunken in te zetten en er ligt wel degelijk een gedachte achter dat ze dat inzetten om het model te laten slagen en ik hoop ook dat de heer de hoop dat met mij eens is,

[0:28:17] Mevrouw vragen d zesenzestig,

[0:28:20] Ja. Voorzitter, eventjes over de inzamel methode. Want daar vindt de vvd eigenlijk d zesenzestig had we aan de zijde dat het gewoon een eenduidig systeem moet zijn en volgens mij kan dat nationaal ook ingevoerd worden. Maar daar hoor ik wel zeggen dat de vvd daarin rijkste regie voor zich ziet. Dus dat de het rijk zich gaat bemoeien met het inzamelen, terwijl we nou juist de verantwoordelijkheid hebben gelegd bij de producenten omdat ze dan verantwoordelijk blijven voor hun product. Ook wij zeg maar na de gebruiks fase. Dus je kunt u misschien nog wat vertellen over dat spanningsveld. Want ik neem toch aan dat u niet de verantwoordelijkheid van de producent helemaal over wil laten nemen door het rijk.

[0:28:57] Haverkort.

[0:28:57] Voorzitter, het is nog veel ingewikkelder, want we hebben ook een europese verordeningen of richtlijnen volgens mij verordeningen klaarliggen waarin europa zeggen met het inzamel systeem gaat bemoeien. Dus dan krijgen we nog een actor op het speelveld. Ik ben harte met mevrouw hagen eens dat de verantwoordelijkheid moet liggen bij de producenten en tegelijkertijd is onze werd daarin ook wat wat schizofreen want die slechte verantwoordelijkheid nog steeds meer bij gemeentes en daar refereerde ik ook in mijn betoog gaan omdat de staatssecretaris dat nog eens benadrukt in de beantwoording van de door mij gestelde schriftelijke vragen. Dus daar daar hebben we wat te doen met elkaar en de basis voor dit dit punt van de vvd maakt zit hem in het feit dat we nu zien dat driehonderd tweeënveertig plusminus gemeentes redelijk elk een eigen strategie. Daarin voeren zijn veel mensen mee bezig op op dat niveau doen allemaal goed hun best. Maar daardoor ontstaan er ook grote verschillen en missen we het optimum als het gaat over het inzamelen sorteren en hergebruik van grondstoffen. Ik verwacht van de staatssecretaris daarmee rijks, regie en ik ben blij dat ik mijn vragen daarbij aan mijn zijde.

[0:30:03] Vraag dan niet helemaal. Dan denk ik want u heeft over de zorgplicht van gemeenten en ik vind juist dat producenten gemeente opzadelen met problemen waar ze eigenlijk zelf verantwoordelijk voor zijn en dat ze niet aan de voorkant en ik hoop dat de vvd dat met mij eens is dat het heel gekke is dat zowel aan de achterkant afval mogen afkeuren als producent. Maar dat zijn de voorkant niet hele strikte regelgeving hebben over wat ze daadwerkelijk in die keten brengen. Dus dat vind ik het schizofreen aan dit systeem en ik hoop dat de vvd dat met mij deelt.

[0:30:34] Voor. Dat is de reden waarom ik excuses waarom ik

[0:30:38] aandringen op het op het meten van die herbruikbare grondstoffen stromen bij het behandelen van de initiatiefnota van mevrouw haar hoofd kleding kunnen zien hoe grote verschillen zijn in in het terughalen van afgedankte textiel per gemeente. Er zijn gemeentes die in die halen één a twee kilo per inwoner uit dat systemen zijn gemeentes die halen negen of tien kilo uit het systeem. Maar ik zou wensen dat we daarvan leren dat we dat meten en monitoren en dat we vervolgens die gemeentes die dat minder goed doen helpen door standaarden goede voorbeelden en ik noem dat dan rijkste regie op te leggen, zodat ze dat beter gaan doen want daar wordt volgens mij het gebruiken. Het hergebruiken van beschikbare grondstoffen heel erg veel beter van. En dan hebben we minder fossiele primaire grondstoffen nodig.

[0:31:24] Volgens mij zijn u het nu wel ongeveer eens?

[0:31:28] Er wordt natuurlijk een

[0:31:29] de onderwerpen aangehaald dat ik zeer interessant vind, namelijk textiel en dat is nog in wording. En dan vraag ik me wel af wat de vvd dan kostendekkend vindt in wat de producenten. Daar moeten inleveren, want een van de lastige problemen is namelijk dat zij zeggen er zijn nog marktpartijen geinteresseerd in deze kleding. Er zijn nog die willen deze kleding opkopen. Er zijn kringlopen die dit nog vloer verzorgen. Maar daarmee nemen ze ook niet de volledige verantwoordelijkheid. Als we dat niet helemaal kostendekkend maken, maar hun handen van aftrekken. Dus ik ben nog wel benieuwd of daar de vvd een beschouwing over heeft. En anders dan hopelijk komen er later nog een keer over.

[0:32:05] Haverkort.

[0:32:08] Ik was een week of wat geleden bij een textiel recyclebedrijf en gezin in noord holland boven amsterdam en daar heb ik gezien hoe zij van afval wat mensen weggooien oude lakens handdoeken en kleding ook schoenen. Overigens zeg ik tegen mijn vragen

[0:32:28] hoe zij daar weer door sortering hele waardevolle grondstoffen stromen van maken. Tuurlijk resulteren ook tweedehands kleding uit wat wat rechtstreeks gebruikt en verkocht kan kan worden. Daar zit waarde in. Maar door alle kleding te sorteren op materiaal soorten op kleur kunnen ze een hele mooie basis grondstoffen maken die al dan niet in het buitenland weer verwerkt kunnen worden tot tot garen doeken en daarna weer tot kleding.

[0:32:56] Dat is in basis een kostendekkend model.

[0:32:59] Wat ik in mijn betoog heb gezegd, is dat we daar nog de nodige belemmeringen weg moeten halen om dat model ook veel eenvoudiger te maken want ik heb er ook gezien dat bij elke big ik met lapjes of het nou wit katoen is of zwarte wol. Het maakt dan niet uit. Moeten ze bijna van de omgevingsdienst aparte exportvergunning hebben om dat in een bootje naar turkije te mogen sturen en ik geloof nooit dat de partijen die daar weer kleding van maakt. Ook bij elk rek je een aparte exportvergunning nodig heeft, omdat we terug te sturen naar nederlandse dat het hier verkocht kan worden. Dat verschil wil ik graag opheffen. Dan wordt het echt kostendekkend en gaan we ook veel meer secundaire grondstoffen in de kledingbranche terugzien.

[0:33:34] Mevrouw van esch partij voor de dieren,

[0:33:36] Dank u. Voorzitter, na het betoog van de heer haverkort dacht ik volgens mij wil hij heel vaak meer bepaalde termen duiden. Misschien moeten we dan ook term circulaire economie in dat rijtje zetten want ik heb toch wel het gevoel dat de heer haverkort een andere circulaire economie voorstaat dan naar mijn gevoel mijn duiding is want ik hoor hem zeggen. Ja, ik wil wel een circulaire economie. Maar de wegwerp bekertjes wegwerp bekertjes. Daar moeten we dan een uitzondering voor behouden en dat past in mijn hoofd niet helemaal bij in hetzelfde circulaire economie verhaal. Maar ik wil eigenlijk heel scherp weten wilde heel kort na de uitzondering maken voor dat ene bedrijf in friesland. Of wilt u echt nog deze staatssecretaris gaan vragen om uitzonderingen te maken voor een voor een europese maatregel die over drie maanden ingaat. Want dat lijkt me toch een interessante vraagstelling richting. Dus gaat het om een bedrijf en een uitzondering.

[0:34:33] We gaan we echt vragen om die hele wetgeving weer die drie maanden begint.

[0:34:39] Vraag helder haverkort.

[0:34:41] Voorzitter, uiteraard gaat het niet om een specifiek bedrijf en laat me dat nog eens toelichten. Mevrouw van esch heeft het over bekertjes. Ik heb het gehad over papieren bekertjes en de regeling waar ze naar refereert is de single use plastics regelgeving. Dus dat zijn plastic bekertjes geen misverstand plastic bekertjes behoren tot het verleden zijn we ook als vvd klaar mee. Heel erg logisch want die komen veel te veel in het zwerfafval en niemand wil plastic in het milieu zien zitten en als zwerfafval komen eindigen in de verbrandingsoven

[0:35:11] wij effect van die regelgeving en dat is een nederlandse uitwerking van die richtlijn uit europa en die ministeriële regeling die gaat inderdaad afgelopen juli aanstaande januari in bijeffect daarvan is dat het papieren bekertje ook niet meer kan omdat daar nog een heel flinterdun. Klein beetje plastic inzit. Anders dan zakte koffie. De ene dat snapt iedereen en ik vind dat ik vind dat we daarin doorslaan qua regelgeving en niet zozeer omdat dat micro regelgeving is en bedrijven er last van hebben, maar omdat het een averechts effect heeft. Het effect daarvan is namelijk dat we de norm die we gesteld hebben. De herbruikbare beker van plastic gaan maken. Die is vele malen groter en zwaarder dan de papieren beker die eenmalig gebruikt wordt en dat we door dit te doen in de verbrandingsoven meer plastic gaan krijgen en daardoor dus de plank misslaan en dat kan nooit de bedoeling zijn die richtlijn is gemaakt voor minder plastic. Als het effect meer plastic is, is het onze verantwoordelijkheid om daar hier vragen over te stellen en ik vond de suggestie van circulair friesland. Een hele mooie want die biedt ruimte aan beide scenario's. Mevrouw van esch.

[0:36:14] Ik had eigenlijk liever gehoopt dat we dan zeggen laten we kijken naar het ene project in friesland. Maar nu hoor ik zeg maar het zijn

[0:36:22] papieren wegwerp bekertjes met een plastic coating. Dus het gaat wel degelijk en dat is mijn zeg maar misschien moeten we daar nog eens een keer want daar gaan we gaan we weer over die duiding hebben. Het gaat wel degelijk. Ik ga willen hier toch naar een circulaire economie. Dan wil je naar een economie waar we niets meer weg gooien. Dit gaat het mij nog steeds om het feit dat er dan een papieren bekertje met plastic weggooien en daar willen we vanaf daar willen we toch die circulaire economie voor. Dus waarom gaan we nou als er eindelijk goede wetgeving komt deze staatssecretaris heeft een bepaalde zaken goed op papier het gaan we dat dan weer afzwakken.

[0:37:04] Daarom om zeg maar. We redden het nu al lange na niet planbureau centrum ook wel. Dus het is helder.

[0:37:10] Dat herhaling in de vraag. De haverkort afronding graag.

[0:37:14] Mevrouw van esch. Voorzitter gaat.

[0:37:15] Voorbij aan het feit dat ook die herbruikbare beker een keer weggegooid gaat worden en een keer gerecycled gaat worden. En als je het zonnetje maakt dan is een papieren bekertje met een gaan plastic na één keer weggooien per gebruik één keer ingaan op het moment dat je een plastic beker van vijftig gram weggooien die ook niet meer hoogwaardig voedsel veilig gerecycled kan worden en in de verbrandingsoven eindigt en die twintig keer mee. Dan gooi je na twintig keer gebruiken vijftig gram plastic weg. Dat is tweeëneenhalf keer zoveel dat zonnetje snapt ook mevrouw van esch en daar ageren tegen. Dat moeten we volgens mij willen tegengegaan. Dus ik ben niet tegen herbruikbaar is de norm. Ben ook niet tegen het feit dat we plastic bekertjes niet meer willen na eenmalig gebruik, maar laten we nou die die weeffout die dit met zich meebrengt. Gewoon benoemen en ervoor zorgen dat we dat kunnen herstellen.

[0:38:01] Dan is het woord aan de heer crul, namens de fractie,

[0:38:03] Dan cetera.

[0:38:04] Voorzitter dankuwel.

[0:38:06] Mevrouw hagen zeggen,

[0:38:06] Dat het de laatste keer samenstelling is voor mij is de eerste keer en dus ook en dus ook de laatste keer maar een nieuwe commissie maar bekende gezichten.

[0:38:17] Voorzitter, het op een goede manier en op een groene manier door willen geven van onze aarde. Ons land en onze samenleving en volgende generaties is voor het cda van groot belang. Wij noemen dat rentmeesterschap. Met mijn omgeving heb ik inmiddels gehoord dat het begrip minder mooi klinkt dan de uitleg.

[0:38:34] De transitie naar een circulaire economie is daarvoor van cruciaal belang en aan welke kant van politieke spectrum je ook zit ik zit volgens mij hier mooi in het midden. Wij hebben die transitie gewoon nodig voor ons bedrijfsleven om die concurrerend te houden om de leveringszekerheid van grondstoffen veilig te stellen, maar vooral om onze samenleving een duurzame toekomst garanderen om een betere samenleving achter te laten zijn ook creativiteit innovatie nodig

[0:39:00] en die innovatie en creativiteit hebben we in nederland wel

[0:39:03] en daardoor levert de transitie naar een circulaire economie ook gewoon ontzettend veel kansen op zowel nationaal als in regio

[0:39:10] en het is goed dat de staatssecretaris blijft kijken naar productgroepen van wegwerp plastic zijn mogelijke maatregelen die daar genomen kunnen worden en het cda vindt het belangrijk dat er bij het zoeken naar maatregelen wel scherp wordt gekeken naar de totale impact dus ook op klimaatgebied. De c o twee uitstoot,

[0:39:25] maar ook op de hoeveelheid zwerfafval en andere aspecten van een circulaire economie en dat zal soms betekenen soms kunnen betekenen dat een bepaald product wordt verboden of dat er wordt ingezet op herbruikbare producten, maar soms kan ook een betere inzameling en recycling durf het bijna niet te zeggen na het interruptiedebat van het de juiste oplossing zijn en hoe kijkt de staatssecretaris naar die balans en met die constatering in het achterhoofd dat er niet één uniforme oplossing is voor elk product vindt het cda het wel opmerkelijk dat het kabinet in de reactie op een brief uit de verpakkingsindustrie als reactie op de europese verpakking, verpakking en verordeningen zegt dat het hergebruik het doel op zich is. Ik denk namelijk dat deze bedrijven wel een punt hebben als ze zeggen dat hergebruik niet per definitie altijd duurzamer hoeft te zijn en dat verschillende life ik het goed zeggen levens cyclus analyse is dat ook uitwijzen

[0:40:19] en het is denk ik belangrijk om altijd breedte blijven kijken naar wat voor een bepaald product of productgroep de meest duurzame oplossing is.

[0:40:26] Dat geldt in zowel de huidige situatie als ook richting het eindbeeld van een volledig circulaire economie.

[0:40:32] Erkent de staatssecretaris stad.

[0:40:34] De vraag van de heer de hoop,

[0:40:38] Ik merk bij het cda een beetje hetzelfde sentiment. Wat ik net dat proef bij de vvd en ik wil er toch even wat dieper op ingaan. Want ik denk dat elke partij tafel. Hier ziet dat op het moment dat er voor een onderdeel echt een uitzondering nodig is dat en dat dat beter is in de praktijk dat iedereen daarover wil praten. Maar ik zie ook wel. Dat is voor mij echt een zorg dat

[0:41:01] allemaal bedrijven op hun eigen manier weer uitzonderingen willen formuleren, waardoor we niet ten brede echt die circulaire economie aangaan en ik wil wel even vragen aan het cda of zij ook met de partij van arbeid en groenlinks eens is dat er niet op die manier weer een nieuwe route moet komen voor bedrijven. Om gewoon bij de hele route naar de circulaire economie weg te blijven. Dat zou ik wel zorgelijk vinden.

[0:41:26] Microfoon nog aan.

[0:41:27] De excuses. Dat is dat is inderdaad een dilemma. Ik denk dat na een volledig circulaire economie niet kan zonder heldere en ook allesomvattende richtlijnen, regelgeving en wetgeving en tegelijkertijd moet je gewoon wel erkennen

[0:41:43] dat er producten zijn waarbij recyclen echt duurzamer is dan hergebruik of dat dan betekent dat je maatwerk moet leveren voor bepaalde producten of ontheffingsgrond of uitzondering. Schonden moet formuleren voor een veel breder aspect en dat dat vind ik moeilijk in te schatten op dit moment. Maar ik denk wel dat je door dogmatisch vast te houden aan alleen maar het begrip. We moeten alles

[0:42:07] binnen een circulaire economie moet als er bruikbaar zijn dat je dan oké. Als partij van de arbeid, groenlinks. Dat zeggen dat ze dan ook moeten erkennen dat dat betekent dat ze bij sommige producten kiezen voor de minder duurzame oplossing en dat is hetgene wat ik wil meegeven en wat ik ook de staatssecretaris nu vraag of zij dat hetzelfde dilemma ziet of zij ook een een bepaalde richting kan geven in hoe we daarmee omgaan. En wat ik ben ook niet. Ik hoor ook wat de heer de hoop zegt van ja, moeten we dan gewoon maar de regelgeving in totaal afzwakken of per product. Ik heb mevrouw van esch ook horen zeggen. Misschien moeten kijken of er maatwerk geleverd kan worden. Ik weet het antwoord ook niet. Het is meer het algemeen dilemma. Wat ik probeer te schetsen dat een doel op zich formuleren voor alles herbruikbaar. Ook betekent dat je bij sommige producten de minder duurzame oplossing kiest.

[0:42:50] Mevrouw van esch,

[0:42:52] Ik vraag me

[0:42:53] dit af welke producten dan want ik heb ook gewoon de cijfers. Ik kijk gewoon naar de wetenschap. Wij hebben al jarenlang niet voor niets een ladder van lansink die al nogal nogal stevig staat. Dus ik vind deze discussie best vreemd. Welke producten zullen dan en dan gaan we niet alleen over plastic er dan gaat het ook over. We hoeven niet per se een plastic herbruikbare bekers hebben we hebben ook andere materialen waar we dingen van kunnen maken. Dus ik heb nog ik ken de producten niet. Ik ben benieuwd of u dan een heel lijstje kan geven aan ons een leuke producten. Dit gaat.

[0:43:27] De heer krom. Nee ik kan geen heel lijstje geven. Ik kan wel het rekensommetje van de heer haverkort nu herhalen. Ik denk dat hij dat dat er echt een punten inzitten. Het moment dat je vijfennegentig tot negenennegentig procent van een bepaald en in dit geval ging het dan om een koffiebeker zegt van nou dat is herbruikbaar. Maar er zit een stukje plastic in en kies je ervoor om zeg maar de grotere plastic beker die ook in de verbrandingsoven terechtkomt, omdat anders een duurzame oplossing te zien. Terwijl je weet dat dat ene procentje van die beker recyclebaar is. Maar dus niet kan. Dan heb je dus een product waarvan wij denken dat het echt minder duurzaam is dus los van het feit of het wel of niet binnen de ladder past. Maar wat echt minder duurzaam is om te zeggen het moet volledig herbruikbaar zijn en en ongetwijfeld zijn er meer van dit soort voorbeelden. Daar ben ik ervan overtuigd. Maar ik heb van mevrouw van esch niet een heel lijstje voor haar want dan hadden we dat lijstje ook wel gewoon niet op tafel kunnen leggen. Maar bijvoorbeeld kent zijn volgens mij van het specifieke bedrijf in friesland.

[0:44:29] Ja. En daarom zei ik

[0:44:31] nou hier een pleidooi zou zijn om een bedrijf met z'n allen naar een bedrijf te kijken heb ik nog een zo kan ik nog ergens meebewegen, maar dit gaat echt over een andere discussie en ik ik ben het helemaal niet eens met het voorbeeld van der jaren kort want we daar alleen maar over plastic spreken. Ondanks dat we nog meer een. We kunnen met meer andere materialen ook diezelfde beter te maken. Dus ik ben ik vind het bijvoorbeeld helemaal geen goed voorbeeld. Dus eigenlijk hoor ik nul voorbeelden op dit moment die de deze stelling zouden onderschrijven dat het soms beter zou zijn om te recyclen in plaats van her te gebruiken. Ik hoor er nul.

[0:45:07] Er zat geen vragen, mevrouw hagen d zesenzestig.

[0:45:10] En voorzitter, ik weet dat meneer crul nog maar net nieuw is. Dus ik ga ik ga mijn vraag stellen. Maar ik begrijp ook dilemma in de zin van dat in het nieuw is. Ik hoor u zeggen laten we dan inzetten op een minder duurzame keuze. Maar vindt u het dan verstandig dat wel steeds meer weggooien en de afvalberg steeds meer groeien dan nog niet eens zozeer in ons land, want de exporteren

[0:45:30] we keurig naar buiten.

[0:45:31] De opa. Vindt u het verstandig dat we dan nu al minder inzetten of nu al inzetten op minder duurzaam als we weten dat er bijvoorbeeld nog maar één procent gerecycled textiel is dat daadwerkelijk weer textiel.

[0:45:42] De heer croon. Ik denk dat het doel en dat heb ik ook heb ik al geformuleerd. Uiteindelijk is dat er een volledig circulaire economie willen en dat betekent dat uiteindelijk de mens is dat alles dus dat als is gewoon herbruikbaar is wat ik probeer te schetsen is dat er nu vandaag voorbeelden zijn van producten die op dit moment echt duurzamer verwerkt kunnen worden of een duurzamere richting hebben die niet helemaal herbruikbaar zijn. Maar dat doet niets af aan het doel om uiteindelijk je al dat soort voorbeelden gewoon in die circulaire economie na een herbruikbare toekomst het te brengen. Moet je dan nu op sommige onderwerpen minder duurzame minder duurzame oplossing kiezen, zoals in dit geval bij de koffiebekers zeggen van nou dat dat kan niet waar wij zijn het daar niet mee eens. Maar dan kom ik meteen alweer in de discussie van ook met dan ben je zeker niet voor voor die van circulaire economie en ik denk dat het de hand in hand kan bestaan. Ik denk ook dat de heer haverkort dat net heeft aangegeven. En dan kan mevrouw van esch wil zeggen ik hoor nu al voorbeelden zwarte lul was het mee eens is. Maar dat is echt wel iets anders wat ik heb wel degelijk een voorbeeld gehoord

[0:46:52] en en dat kan er een zijn. Maar dat kunnen er ook meer zijn.

[0:46:56] Vragen.

[0:46:57] De dan vindt u dan niet dat we deze producten eigenlijk gewoon niet meer moeten maken.

[0:47:03] De heer krom,

[0:47:06] Dat is een beetje nou goed ik vind ik vind dat we op dit moment dat soort producten nog. Ik constateer dat we dat nog nodig hebben. Punt en dat moeten we zo snel mogelijk naar de meest duurzame oplossing brengen

[0:47:19] en dat is uiteindelijk volledig herbruikbaar. Daar ben ik.

[0:47:21] Met mijn vraag eens haverkort,

[0:47:24] Voorzitter, volgens mij doet de heer krol als nieuwelingen uitstekend in dit debat.

[0:47:33] Dat wil ik toch even gezegd hebben.

[0:47:36] Maar de voorbeelden die liggen natuurlijk te over voor onze neus. Alleen we zien ze niet omdat we vergeten zijn ernaar te kijken wat kijk ik dronk net een slok water uit het glas. En dat is natuurlijk een een voorbeeld waarbij we en hergebruik en recycling in één producten die voorkomen op het moment dat dit glas gewassen is, wordt het keurig netjes zijn gebruikt op het moment dat het einde levensduur is of kapot valt, stoppen we het in de machine maken we een nieuw glas van dus die ladder van lansink is geweldig. Maar natuurlijk niet. Dusdanig dat dat betekent dat als je hergebruikt je nooit meer mag recyclen kleding is nog zo'n voorbeeld uw vragen en mijn vraag aan de heer crul is of hij met mij diezelfde voorbeelden wel degelijk ziet.

[0:48:18] Voorzitter natuurlijk

[0:48:21] toen ik richting de commissie ze niet ging en ik vroeg aan wat mensen de hoest die commissie. De mensen nou je hebt een staatssecretaris een voorzitter leden en iedereen interrumpeert. Heer haverkort.

[0:48:33] Ik moet zeggen al die verwachtingen zijn zijn waar gekomen. Maar ik ben het met de heer haverkort.

[0:48:38] Kort gezegd dankuwel.

[0:48:39] Dat is hoopvol. U kunt uw betoog vervolgen.

[0:48:45] Voorzitter, dankuwel

[0:48:48] en daarmee komen we ook meteen op het begrip hoogwaardige recycling. En ja dat is een motie ingediend door de heer haverkort waar wij gisteren of eergisteren meen ik een brief over gehad hebben en die brief stelde ons toch enigszins wat teleur. Daarin staat dat, ondanks het feit dat staatssecretaris erkent dat het begrip wel degelijk breder geïnterpreteerd kan worden ze toch vasthoudt aan de huidige dan aan de huidige context binnen het besluit.

[0:49:13] Dat betekent dus simpelweg honderd procent van het materiaal moet opnieuw gebruikt worden voor voedsel contact materialen en hoe een andere lidstaten dat en hoe kijkt de staatssecretaris aan de oproep om dat begrip iets te verruimen door toe te staan dat een vijf procent rest fractie buiten voedsel contact met materialen mag worden toegepast. Dan kunnen circulaire initiatieven waar nu al vijfennegentig procent van bijvoorbeeld een koffiebeker wordt gerecycled tot nieuwe voedsel contact materialen en voor de andere vijf procent. Goede opties zijn voor recycling en ik heb de staatssecretaris in het vorige debat. Wat ik terug. Ik heb horen zeggen dat hij altijd bereid is om met bedrijven te gaan praten als zij denken en duurzamere oplossing te hebben. Dat was het vorige debat en ik ben heel benieuwd of dat gesprek plaatsgevonden heeft en wat er uitgekomen is, want het dogmatisch vasthouden aan de ladder,

[0:49:56] terwijl we weten uit verschillende analyses dat dit soort producten echt duurzamer zijn op dit moment dan alleen maar het herbruikbare lijkt ons niet verstandig.

[0:50:07] Voorzitter, dan iets over de normering van het classic. Die zie laat er worden mooie stappen gezet om het gebruik te stimuleren. Het is goed om te lezen dat nederland zowel via de motie bontenbal werd gevraagd om een voortrekkersrol te nemen in de u op een zo ambitieus mogelijk een minimumhoeveelheid. Richard laat in plastic uit te komen, kan de staatssecretaris aangeven wat daar nu de stand van zaken van is. Ik lees dat er ook wordt gekeken naar maatregelen om te voorkomen dat materiaal wat recyclebaar is. Toch wordt gestort of verbrand. En dat lijkt me een heel goed plan kan de staatssecretaris inmiddels iets meer zeggen over aan welke maatregelen gedacht wordt om dit te voorkomen. Dat gaat er uiteindelijk om de kunststof keten. Het cda is positief over de inzet van de staatssecretaris om in europa te pleiten voor een minimum aandeel bio gebaseerde plastics en zijn andere lidstaten vraag ik tot slot, voorzitter, daar ook mee bezig. Het andere woorden wat is het speelveld. Daar heeft de staatssecretaris al opties geïnventariseerd om bio gebaseerde plastic op nationaal niveau.

[0:51:05] Welke opties zijn. Voor zover.

[0:51:08] Voor.

[0:51:10] Dankuwel vraag van mevrouw van esch partij voor de dieren.

[0:51:13] Dank u. Voorzitter, ik weet niet of gezien de heer crone u als eerste is dat weet maar ik ga een poging wagen. Want ik ben benieuwd of hij weet dat we in het nationaal programma circulaire economie aandacht te besteden voor circulaire ambacht centra en dat het ook het idee is dat het landelijk dekkend zou zijn in twintig, dertig. Alleen ik lees nu dat die subsidie voor de circulaire ambacht centra. Ditjaar is geschrapt en ik zag ook dat het pas in twintig, vierentwintig weer wordt bekeken. Hoe dan verder. En ik vind het eigenlijk wel zorgelijk want volgens mij zijn die er college ambacht centrum. Nou juist precies de plekken waar ook volgens mij het cda hartstochtelijk voorstander van om op die manier ook die zin kunnen rekenen meer te bevorderen. Dus dat kunnen we daar met elkaar niet ervoor zorgen dat dit niet vooruit wordt geschoven. Maar dat dat nu weer gewoon een rechtgetrokken zou kunnen zijn.

[0:52:01] De heer crul, voorzitter, dankuwel. Dat klopt. Ik ben bekend met centra en ik sta er positief tegenover om dat samen met mevrouw van esch op te pakken. Dan zou ik via deze interruptie en het feit dat nog wat spreektijd over had ook volgens mij aan de staatssecretaris willen vragen hoe zij daarnaar reflecteert aan dat schrappen. En dan overweeg ik om samen met mevrouw van esch daaraan op te trekken.

[0:52:23] Kijk eens heel mooi. Dan is nu het woord aan de heer de hoop namens de fractie van pvda, groenlinks gaat uw gang.

[0:52:29] Dank voorzitter. Ja. De maatschappelijke discussie over circulaire economie die rijdt eigenlijk wel een beetje op het punt waar het gesprek van klimaatverandering was zo'n tien jaar geleden en iedereen weet dat er snel iets moet gebeuren als we de aarde leefbaar willen houden voor onze kinderen en kleinkinderen. Maar er gebeurt helaas nog echt te weinig.

[0:52:49] Wat de partij van de arbeid en groenlinks betreft, is de tijd van vrijblijvendheid voorbij want vrijblijvendheid blijkt keer op keer niet te werken en de enige manier om de afgesproken doelen te behalen is om zo snel mogelijk over te gaan naar stevige wetgeving, normering en beprijzing

[0:53:05] dat dit nodig is, zien we bij de discussie over statiegeld op flesjes en blikjes. De tweede kamer leverde een lang en hard gevecht voor het statiegeld op flesjes en blikjes. En toch werd uiteindelijk

[0:53:16] de maatschappelijke segers overschaduwd door de gebrekkige wetgeving die hieraan ten grondslag ligt. Grote bedrijven grepen dit aan om hier ook echt van te profiteren. De eerste inzamel cijfers voor flesjes benadrukken. De armzalige inrichting van het nederlandse statiegeldsysteem. De negentig procent doelstelling wordt bij lange na niet gehaald en daarbij worden bedrijven ook nog eens financieel beloont over de rug van de consument maar liefst vierentachtig miljoen van deze consument. Consumenten blijft jaarlijks in haar portemonnee hangen en tellen we de blikjes mee. Dan kom je echt sneeuw op meer dan twee honderd miljoen euro per jaar. Dat vind ik niet alleen teleurstellend zoals staatssecretaris het voeren. Maar ik vind het ook gewoon echt een wanprestatie voor op hoe we dit systeem hebben ingericht.

[0:53:59] De tijd van loze geruststelling is dus wat mij betreft voorbij. Daar staatssecretaris ons de harde belofte doen om voor verbetering te zorgen. Volgend jaar en daarbij ook te kijken naar hardere wetgeving zoals het pbl toe oproept in plaats van versoepeling van de wetgeving die we nu al hebben wat we ook zien op sommige vlakken

[0:54:16] graag wijs ik zoals groenlinks en partij van de arbeid al meerdere malen delen. De staatssecretaris nogmaals ook op de noodzaak van het aanpakken van een negatieve impact van onze circulaire transitie op ontwikkelingslanden kan me bij de ontwikkeling van indicatoren en tussen stellingen van het nationaal programma creatief gebruik worden gemaakt van al bestaande onderzoeken naar de internationale impact van de circulaire economie, zoals het planbureau van de leefomgeving uit tweeduizend, eenentwintig.

[0:54:46] Vraag van mevrouw d zesenzestig.

[0:54:48] Ja. Voorzitter, even over statiegeld. Want u zegt dat de bedrijven financieel beloond worden. Nou zo erg is het nou ook weer niet. Kan ik partij van de arbeid alvast gerust stellen, want het komt gewoon weer terug in de stichting. Maar bent u het met mij eens dat er transparantie moet zijn over waar dat geld aan wordt besteed.

[0:55:06] Heer.

[0:55:07] Ik vind niet alleen dat de transparantie over moet zijn. Ik vind dat we daar ook afspraken met bedrijven over te maken. Dus ik zou daarin nog veel verder willen gaan om d zesenzestig en ik zie echt wel dat de lasten, vooral bij het consument liggen en dat er naast een aantal kosten die gemaakt worden om inzamelingssysteem.

[0:55:26] In te richten dat er ook echt wel.

[0:55:27] Water bij bedrijven terecht komen. Dus ik zou daar toch ook niet mijn ogen voor dicht willen doen en ik denk ik ben er toch iets scherper op dan mevrouw haga werkelijk een interruptie.

[0:55:38] Vragen.

[0:55:40] Dat denk ik niet. Voorzitter, want misschien mijn schriftelijke vragen gelezen en daarin vraag ik niet alleen duidelijke afspraken. De volgens mij is de staatssecretaris zelfs al in gesprek met de statiegeld met is met het fonds juist hierover alleen. Er moeten wel regels ook op papier komen. Dus ik denk dat u daarin kan aansluiten. Maar wat ik me wel afvraag is welke baten heeft u het dan precies over. Want naar mijn idee is dat dat statiegeld gewoon alleen gebruikt mag worden voor het inzamelsysteem. Maar dan heeft u wellicht nog meer kennis hierover en die hoor ik.

[0:56:12] De heer daarop,

[0:56:13] Zoals ik het begrepen heb. Maar als het niet zo is, hoor ik ook graag van mevrouw hage is dat het geld wat opgehaald wordt dat dat vrij besteed kan worden door de bedrijven dat er geen harde afspraken in zitten. Dus daar zit mijn zorg en dat is ook wat ik de staatssecretaris meermaals gehoord heb gezegd heb zien bijvoorbeeld bij goedemorgen nederland ook.

[0:56:33] Ik zie de staatssecretaris instemmend knikken krijgt straks de gelegenheid. Dus u kunt uw betoog vervolgen.

[0:56:41] Dank en als daar een misverstand is dan hoor ik dat vanzelfsprekend graag. Voorzitter,

[0:56:46] er ook zou het goed zijn als de kamer de staatssecretaris oproept bij de ontwikkeling van indicatoren en tussen de doelstellingen maatschappelijke organisaties met relevante expertise te raadplegen, denk ik aan een plastic soup foundation schone kleren campagne die regelmatig d zesenzestig genoemd wordt cnv internationaal en mondiaal fnv op deze manier zouden ontwikkeling van die doelstellingen en die indicatoren versneld kunnen worden. We zien dat circulaire bedrijfsmodellen nog moeilijk van de grond komen en daar vind ik wel dat er echt bedrijven moeten supporten en stimuleren en je ziet gewoon dat de maatschappelijke kosten bij lineaire producten veel hoger zijn, maar niet in de kostprijs worden meegenomen. Nieuwe grondstoffen zijn te koop en te goedkoop en de arbeid is te duur om tweedehands en nieuwe norm te maken en meer mensen waardevol werk te bieden, is het nodig om tweedehands aantrekkelijker te maken en circulaire bedrijfsmodellen nog verder te stimuleren. Kan de staatssecretaris onderschrijven dat zo'n verschuiving van belasting van arbeid naar grondstoffen daarin ook kan bijdragen. Wat zijn de mogelijkheden om de belasting voor tweedehands producten te verlagen, bijvoorbeeld door een lage btw tarief te hanteren bij kringloopwinkels, zoals in belgië ook al de norm is. Momenteel wordt er onderhandeld over de export van afval, waaronder plastic en er ligt een voorstel om de export vanuit u te stoppen. Maar cd landen zouden uitgezonderd zijn, waaronder bijvoorbeeld ook turkije en daar is echter ampele amper recycling capaciteit. Wat dat betekent dat het afval dat we in turkije dumpen nauwelijks hergebruikt zou worden. Dat sluit niet aan bij de ambitie die we met elkaar hebben. We hebben nog geen signalen gehad dat de staatssecretaris voornemens is om dit gat in het afvalbeleid te dichten. Dus ik zou graag zien hoe de staatssecretaris ook ziek om de toekomst van de export van plastic en ander afval hierin beter in te richten en we ogen overweeg ook een motie op dit punt er-voorzitter. Vanuit de afvalbranche heb ik ook dezelfde geluiden gehoord over de lachgas cilinders die ik al vaker voorbij horen komen. Ik laat mijn inleiding daarover even aan de zijkant. Maar ik zal wel de vragen nog even nog een keer stellen die ik hier wil staan. Heb welke acties gaat het kabinet ondernemen om de instroom van lachgas in te minimaliseren, bijvoorbeeld de online verkoop de moeilijke en is het invoeren van retourpremie een optie. En als student is dan toch gebruikt worden, kan het helpen om het vervoeren van de regels cilinders niet strafbaar te maken en in iedere gemeente inleverpunten op te richten wil de staatssecretaris voorgestelde voordoen dan tot slot vanuit mij ook nog een punt vanuit friesland. Het gaat over diezelfde brief van circulaire vries tom. Ik zie dat zij erg blij zijn met de motie van de heer haverkort, en wat mij betreft is het ook goed om maatwerk te hebben voor individuele gevallen zoals het hier gaat het beestje. Maar dan ook maar bij naam noemen de recycling in oosterwolde. Ik kan me dat heel goed voorstellen dat je daar toch een kijkt naar uitzonderingen. Maar mijn fractie wil wel de kanttekening hier neerzetten en die komt ook naar voren in debat dat het ook niet mag leiden tot een uniforme versoepeling. Wat mij betreft van de maatregelen die we hebben en die ook nog best wel boterzacht zijn. Dus dat gezegd hebbende, ben ik ook benieuwd hoe de staatssecretaris naar het debat daarover heeft gezien.

[0:59:57] Dankuwel. Een vraag van de heer knops cda.

[0:59:59] Voorzitter is mij niet helemaal duidelijk wat de heer help nou precies hier zegt enerzijds zegt ie van ja ik kan me voorstellen dat er meer bedrijven zijn die op deze manier toch een uitzondering verdiende. Maar dat mag niet leidt tot een uniform uniforme versoepeling. Stel je voor zo'n honderdvijftig bedrijven zijn tweehonderdvijftig bedrijven stelt de partij van de arbeid. Voordat we dan tweehonderdvijftig keer een uitzondering maken. Of zegt u daarmee dat regelgeving misschien niet klopt.

[1:00:22] Voorzitter, zoals ik de motie van de heer haverkort gelezen hebt en voor de handelingen drie, twee, acht, vijf, twee nummer tweehonderd achtendertig over een eenduidige definitie, eenduidige definitie van het begrip hoogwaardige recycling en de ruimte voor kleinere fracties dat je daarna maatwerk in individuele gevallen kunt kijken. Maar in die brief van circulaire bijvoorbeeld ook al nadrukkelijk een percentages van vijf procent genoemd. Ja dan zoek je wat mij betreft wel naar ruimere begrippen en dan wordt de motie denk ik door het bedrijfsleven alweer breder gelezen zoals ik hem gelezen heb en ik heb daar angst in dat dat een middel wordt ervoor voor het mkb en andere bedrijven om ruimte te creëren. Breder dan dat de kamer en bedoeld heeft. Dus ik heb ik heb in die zin heb ik daar wel zorgen over een specifiek van het recycling in oosterwolde dat bedrijf ken ik. En daar vind ik het een goede keuze bij. Maar ik zou het zorgelijk vinden als het echt uniform wordt en dat op een gegeven met mkb nederland bepaalt wat voor percentages dan wel in die rest. Fractie mag zitten. Dus daar daar zit gewoon echt een zorg van mij.

[1:01:31] De heer krol,

[1:01:33] Ja voorzitter, ik begrijp de zorg van de heer de hoop, maar het is nog steeds niet echt een antwoord op de vraag die hem gesteld hebt. Als blijkt

[1:01:40] dat bedrijven aangeven uit verschillende life cycle analysis, dat de wijze waarop zij omgaan met recycling beter is voor het milieu, dan past binnen binnen de context van van het begrip hoogwaardig recyclen, zegt de heer de hoop dan dat dat soort bedrijven die dat kunnen aantonen. Een uitzondering verdienen want daarmee dat dat dit is een voorbeeld. Maar dan kunnen er dus honderd, twee, honderd vijftig, vierhonderd uitzonderingen gemaakt worden, zegt de heer de hoop dat of zegt hij. Als het zo blijkt dat er een grote groep bedrijf is die kan aantonen dat de wijze waarop zij omgaan

[1:02:17] met recycling beter is voor het milieu

[1:02:20] dat dan misschien de regelgeving niet klopt. Dat is de vraag die ik gesteld heb.

[1:02:24] En de heer crul kent mij al een tijdje en ik ben denk ik allesbehalve dogmatisch. Dus ik sta altijd open voor best practice en maatwerk waar dat leidt tot een betere circulaire economie. Maar ik ken ook het bedrijfsleven een beetje en als je ook maar een millimeter. De ruimte krijgen om het breder te trekken. Honderd weinig gedachten hebben. Dan gaan ze die pakken en daar zit een soort van mij. Dus ik denk dat ik daarmee aan antwoord hebt gegeven. Daar vraag van heer crul, maar ook een zorg richting de staatssecretaris hebben uitgesproken.

[1:02:53] Helder. Dan zijn we gekomen aan het eind van de eerste termijn aan de zijde van de kamer. De staatssecretaris heeft twintig minuten nodig om de vraag voor te bereiden en de reistijd ook naar de derde verdieping. Dus ik schors tot vijf voor half

[1:03:09] twaalf zie ik dat goed.

[1:03:11] Ik schors de vergadering.

[1:24:03] Ik open de vergadering van de commissie infrastructuur en waterstaat. Vandaag gaat het over circulaire economie en we zijn gekomen aan de eerste termijn van de staatssecretaris gaat uw gang.

[1:24:15] Ja. Dankuwel. Voorzitter, ik heb een heel team meegenomen. Maar ik vind ik wel heel leuk dat we met zovelen zijn nu want het zijn de mensen die op de achtergrond heel veel werk verzet. Dus ook al leuk dat ze een keer in de zaal hier bij zijn dus fijn. Allereerst ook nog dank aan de kamer voor alle inbreng in eerste termijn. Vandaag hebben we het over een heel belangrijk onderwerp circulaire economie. Het is een onderwerp dat mij na aan het hart gaat aan me heel erg geïnspireerd en ook motiveert en aan de inbreng van de kamerleden merk ik dat we elkaar daar op de hand kunnen schudden. Het onderwerp dat vraagt erom om stil te staan bij onze consumptiepatronen en hoe we omgaan met grondstoffen. Ik zie dat er ook al veel gebeurd of dat nou gaat om circulaire fietsen in amsterdam noord tot aan tweedehands, kleding en duurzame textiel bij zeeman. Maar er is meer nodig. Want als we op dezelfde voet verder gaan dan hebben we binnen afzienbare tijd drie aardbollen nodig. Ik zeg er al vaker om te voorzien in onze vraag naar grondstoffen en die hebben we niet

[1:25:15] circulaire economie helpt om grondstoffen dichtbij huis te houden en verkleint onze afhankelijkheid van de import van kritieke materialen.

[1:25:24] Ik herkende urgentie van de kamer om de ambities niet te laten verslappen en dat die urgentie die voel ik ook echt en april sprak ik u na het verschijnen van het nationaal programma circulaire economie aan de uitvoering van het programma wordt nu hard gewerkt en dat is ook nodig om de doelen uit het programma te kunnen realiseren, want er is ook niet stilgezeten. De afgelopen tijd zo zijn we bezig om ondernemers te helpen en de overgang naar een circulair bedrijfsmodel via bijvoorbeeld financiële ondersteuning en die komt dan via de subsidie, kennis en innovatieagenda circulaire economie en ook zijn duidelijke normen vanuit de overheid nodig. Dat doen we ook sinds één juli door producenten verantwoordelijk te stellen voor het hergebruik van textiel, zodat textiel voortaan niet meer wordt weggegooid. Maar dat het wordt gerecycled.

[1:26:14] Daarnaast hebben we met de uitbreiding van de single news plastics regelgeving vanaf één juli een volgende stap gezet en het verder tegengegaan van het gebruik op wegwerpplastic. Ik zal dat dadelijk wil ik wat uitgebreider op ingaan en we zien dat de nieuwe regelgeving zorgt voor de gewenste verschuiving en het gebruik van wegwerp plastic. Maar ik zie ook dat het op sommige onderdelen nog niet goed genoeg gaat. Het is daarom goed om de nieuwe regels zoals gepland op korte termijn te evalueren en ik weet dat er grote ambities zijn ook in de kamer. Maar het is ook een van de redenen waarom hebben we doen die evaluatie al heel snel al na een jaar.

[1:26:50] Er is nog veel werk te verzetten. We moeten wennen aan een nieuw circulair systeem en dat zie je op veel terreinen terug bijvoorbeeld ook als het aankomt op de inzameling van plastic flessen en blikjes. Dat kan en moet veel beter

[1:27:03] een circulaire economie gaat ook verder dan onze landsgrenzen. Dus ik ben ook blij met het akkoord dat ik met mijn europese collega's hebben gesloten voor het eco design wetsvoorstel, want dat betekent ook dat er een grote stap is gezet naar nieuwe ontwerp eisen voor een duurzaam ontwerpen van producten. Ik blijf me actief inzetten om circulair beleid dus ook op europees niveau te regelen. Nederland wordt internationaal gezien als koploper op het gebied van circulaire economie dat ook op de conferentie voor het world circulaire, economie, forum en helsinki waar ik aanwezig mocht zijn en ik zag ook nog de heer timmermans laatst bij een interview bij op één en die zij had het ook nog over circulaire economie en hoe veel wij daaraan doen in nederland. Ik blijf me inzetten om ervoor te zorgen dat nederland deze koploperspositie behoudt, want we kunnen ons geen stilstand veroorloven veroorloven die verantwoordelijkheid die heb ik van nederland gekregen en daar werk ik hard aan heb ik zeker niet

[1:27:59] strijden.

[1:28:01] Ze maakte een grapje over. Ik ga niet herhalen. Dit vraagt blijvende onze inzet op het onderwerp van het kabinet ook nieuwe demissionair zijn. Ik kan u ook toezeggen dat ik ervoor zal zorgen dat mijn aandacht op dit onderwerp niet zal verslappen binnen de ruimte die ik uiteraard krijg van de kamer en met dat in het achterhoofd wil ik graag naar

[1:28:25] de beantwoording van de vragen. Ik heb een paar blokken.

[1:28:27] Voorzitter, ik denk dat het handig is benoemd.

[1:28:31] Het eerste blokje gaat over afval, inzameling en

[1:28:36] recycling. Daarna hebben we een blokje over verpakkingen en plastics dan een blokje statiegeld

[1:28:44] dan textiel en daarna nog wat

[1:28:47] ik vraag

[1:28:50] zijn er wel veel waarschuw ik alvast maar dat wist de kamer alvast wil komen ze zelf gesteld hebben alle vragen.

[1:28:58] Haverkort.

[1:29:00] Een korte toelichtende vraag. Want ik hoorde in de inleiding van de staatssecretaris dat zij een voorbeeld aanhaalde. Wat ging over de single news plastics richtlijn en vervolgens zei dat ze blij was dat er al op korte termijn najaar evalueert zou gaan worden en in mijn beleving gaan we volgend jaar de invoering van statiegeld evalueren. Ik had nog niet meegekregen dat we ook de herziening van de ministeriële regeling op het gebied van senior classic zouden gaan evalueren op de korte termijn.

[1:29:26] Heb ik dat ook bij is allebei ja. Dankuwel.

[1:29:32] Dan gaat er met uw eerste blokje of zijn er mapjes.

[1:29:38] Eens even kijken. De eerste vraag een beetje door elkaar niet op volgorde van sprekers, maar we hebben geprobeerd het een beetje logisch te groeperen. De eerste vraag is van meneer haverkort hoe ik meer regie gaan voeren op afval, inzameling van gemeente. Ik voel momenteel een verkenning uit naar een landelijke inzamel standaard voor afval inzameling. Samen met belanghebbenden kijken hoe een standaard eruit zou moeten zien en of er draagvlak voor is en daarbij kijk ik ook of het juridisch mogelijk is om meer regie te voeren over de afval inzameling van gemeente. Want ze hebben ook een zorgplicht voor de afval inzameling en ik verwacht de camera en de eerste helft van twintig, vierentwintig over te kunnen informeren.

[1:30:17] Dan vroeg meneer raad verkocht nog over het restafval zo weinig mogelijk restafval leidt tot perverse prikkels en vervuiling van goed verteerbare grondstoffen stromen en geeft aan dat het beter zou zijn te monitoren op opbrengst van die herbruikbare grondstoffen. Dankzij het huidige afvalstoffenbeheer storten we in nederland relatief gezien heel weinig afval en bovendien is al ingezet om weg te bewegen van voor behandeling naar recycling. Dat heeft ons al veel gebracht op weg naar de circulaire economie moet en kan beter richting hergebruik en ik ben het ook met me eens dat het goed is om de opbrengst van herbruikbare grondstoffen te monitoren. Er loopt momenteel een onderzoek naar de huidige prikkels voor het storten, verbranden en nuttig toepassen van afval en of die nog en de goede richting staan en dat is wat mij betreft de richting van de circulaire economie en de suggestie om ook te kijken naar de opbrengst van herbruikbare grondstoffen die neem ik daarin graag mee.

[1:31:17] Dan had hij ook nog een vraag over hoe ik de kwaliteit van recyclebare

[1:31:21] komen merit.

[1:31:26] Ik ga gewoon verder. Voorzitter, de kwaliteit van recyclebare stromen wordt bepaald aan de hand van het aandeel stoor stoffen dat aanwezig is en de betreffende stroom resultaten van het aantal stoel stoffen vraag ik jaarlijks uit aan gemeente via een bands mark van het afval naar grondstoffen programma aan de resultaten die worden gepresenteerd en gepubliceerd op de website bands mark afval punt nl.

[1:31:53] Dan had meneer de hoop gevraagd hoe ik de toekomst van de export van afval, waaronder plastic. Voor de verwerking van afval zie ik twee belangrijke doelen. Ik wil de grondstoffen zo hoogwaardig mogelijk in de economische kringloop houden, en ik wil de milieuproblemen ook niet exploiteren.

[1:32:09] De heer

[1:32:10] op beide punten moeten het wel beter en dat is ook mijn inzet en de onderhandelingen, zoals de nu lopende herziening van de europese verordeningen overbrenging afvalstoffen in het wijzigings voorstel. Dat is afkorting even vwo aan wordt handhaving echt volgens versterkt en dat moet export van onze probleem, maar ook naar oeso landen als turkije daadwerkelijk beëindigd.

[1:32:31] Je hebt

[1:32:34] en mijn inzet is met betrekking tot de herziening die is ook al besproken met de kamer op acht maart twintig, tweeëntwintig via het pim vissen

[1:32:44] meneer haverkort die vroeg nog of ik de verkoop van tweedehands grondstoffen net zo behandelen als de verkoop van normale producten.

[1:32:51] Het is aan het bedrijf dat iets wil met het afval om aan te tonen of er een dat specifieke geval sprake is van afval of niet. En meneer haverkort heeft gelijk dat we alert zijn als het gaat om het verwerken en transporteren van afvalstoffen omdat we nu in de transitie zitten naar een circulaire economie wil dat ook nog niet zeggen dat de eigenschappen van die afvalstoffen op in zijn anders zijn geboren. Dus ja, we hebben inderdaad regels die misschien niet leuk zijn. Maar die regels die zijn wel heel erg nodig voor de bescherming van mens en milieu.

[1:33:21] Dan had meneer haverkort nog gevraagd hoe ik kijk naar het combineren van bedrijfsafval en huishoudelijk afval en in te zetten op de na sortering daarvan het gecombineerd inzamelen van bedrijfsafval met huishoudelijke afval. Dat vraagt van overheids, interventie en een private markt en dat vraagt een stevige onderbouwing en een zorgvuldige afweging van de gevolgen voor alle betrokkenen, terwijl de gemeente nu al veel opties hebben om daar op te kunnen sturen. En daarnaast heeft scheiding aan de bron, de zuiverste grondstoffen stromen en daarmee de hoogste opbrengst van hoogwaardige recyclebare stromen. Dus ik vermoed dat ik hier wat terughoudender en dan meneer haverkort.

[1:34:09] De voorzitter, dank en excuses voor de bilaterale onderonsjes buiten de microfoon om.

[1:34:16] Ik begrijp uw standpunt dat dat de de interrupties pas aan het einde van het blokje plaatsvinden, maar de staatssecretaris heeft gezegd er zijn veel vragen en ik heb nu op basis van de antwoorden die ik gekregen heb al vier punten waar ik nog graag wel iets op zou willen zeggen omdat ik het niet helemaal eens ben met met woensdag de beantwoording doet. Dus u leidt, maar het wordt wel onoverzichtelijke schat ik in.

[1:34:40] Kijk ik ben als, zoals gebruikelijk als was in uw handen. Maar als u vier vragen heeft en het gaat allemaal in drie interrupties en u heeft allemaal vier vragen per blokje. Dan kan ik het niet op tijd afronden en dat willen we ook samen. Dus als u zegt van ik heb hele korte vragen meneer haverkort,

[1:35:01] dan wil ik dat wel toestaan bij wijze van experiment. Maar ik ken ook mijn pappenheimers. Dus ik zou toch zeggen we doen het aan het eind van het blokje. Want dan houden we toch nog ook de kans om het helemaal af te ronden en nog een tweede termijn.

[1:35:16] En dan nog blijft de noodzaak om kort te zijn.

[1:35:19] De staatssecretaris vervolgt haar betoog.

[1:35:21] Meneer haverkort die vroeg ook nog of ik het met de vvd eens ben dat verkrijgen van een verkoop vergunning in nederland beter geregeld moet worden en of ik het ermee eens ben dat er voor één loket moet komen

[1:35:34] en dat omgevingsdienst nederland forum meest logische plek zou zijn. Ook ik hecht veel waarde aan het inzetten van goed herbruikbare grondstoffen. Gelukkig is er ook al heel veel mogelijk. Het blijft natuurlijk wel zo dat er een de basis aan een aantal voorwaarden moet worden voldaan, denkt dan aan de productwetgeving en de bescherming van mens en milieu, en dat geldt ook voor circulaire initiatieven, maar er is zeker ruimte voor verbetering in de uitvoering. Dat blijkt ook best wel veel onduidelijkheid te zijn over procedures over rollen en verantwoordelijkheden. Dus daar werk. Ik kan samen met de decentrale overheden en met de omgevingsdienst om dat duidelijker beter en sneller te maken. Ik ben het met meneer haverkort eens dat daar winst te behalen valt, maar wel binnen ieders bevoegdheid. Naast de bestaande ondersteuning bijvoorbeeld ervoor zorgen dat er meer uniformiteit komt en de einde afval, oordelen en procedures en kennis opbouwen over de beoordeling afval of niet, en dat het oordeel van de in de omgevingsdienst sneller gebruikt kan worden voor een andere omgevingsdienst. Daarom wordt het kennisplatform afval of niet opgezet bij de omgevingsdienst nederland. Naar verwachting is het platform en twintig, vierentwintig operationeel.

[1:36:43] Dan had hij ook nog een vraag over de bereidheid van mij om de nodige aanpassingen in de kader richtlijn afvalstoffen en het europees verdrag voor overbrenging van afvalstoffen vorm te geven, zodat het niet langer de circulaire handel belemmert circa. Daar zal ik me nu al voor in. Ik pleit en brussel voor een integrale herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen, waarbij ook meer aandacht zal zijn voor de bredere grondstoffen strategie, het verhelderen van de definitie van een afvalstof moet daar voor mij onderdeel van uitmaken en daarnaast worden op dit moment europese regels voor afvaltransport ook herzien.

[1:37:20] Mevrouw hagen, die vroeg of ik me kan inzetten om voor statiegeld voor batterijen. Het probleem rond de veiligheid van afgedankte batterijen. Dat is al langer bekend aan het wordt ook aangepakt. De taskforce batterijen branden die voert publiekscampagnes uit en doet onderzoek naar oplossingen om brandgevaar te beperken en die taskforce werkt de afvalsector samen met de product producentenorganisaties stichting open en stichting batterijen aan de gemeente en die partijen die bekijken ook de optie van statiegeld voor batterijen en ik wil eerst hun bevindingen afwachten en de batterij verordeningen is bepaald dat de commissie en tweeduizend, zevenentwintig duidelijkheid zal geven over de introductie van statiegeld op batterijen en europees verband

[1:38:03] en om de doelstelling van vijfenveertig procent van inzameling te halen hebben de producenten producentenorganisaties stichting open en stichting batterijen een plan van aanpak opgesteld en dat.

[1:38:13] Dat op een waargemaakt.

[1:38:17] Mevrouw van esch, vroeg nog naar het europese verbod sigarettenfilters. Hoelang duurt het nog? En hoelang is voor een nationaal verbod. Er is de hoeveelheid sigaretten veld als op straat. Die zijn natuurlijk iedereen denk ik wel een doorn in het oog een verbod. Dat zou daar aan kunnen bijdragen. Onlangs heeft ook de who steun uitgesproken voor een direct verbod op sigarettenfilters een nationaal verbod is complex. Dat heb ik ook al eerder aangegeven en dit is ook vooral vanwege de europese interne markt. Wat het heel ingewikkeld maakt om een nationaal product een product te verbieden wat elders wel gewoon verkrijgbaar is de mogelijkheden voor een verbod die worden onderzocht en ik verwachte uitkomsten van het onderzoek. Begin tweeduizend, vierentwintig met de kamer te kunnen delen. En ondertussen blijf ik natuurlijk ook bezig met de voorbereiding op het europees verbod.

[1:39:08] Even kijken dan nog een vraag over

[1:39:13] een aantal vragen of een lachgas.

[1:39:16] Ik ga heel even vanwege de tijd introductie achterwege laten denk ik. Mevrouw hagen die vroeg hoe ik zo snel mogelijk die gevaarlijke situatie wil oplossen. Ik werk samen met de minister van justitie en veiligheid en staatssecretarissen van vws aan oplossingen, want dit wil je natuurlijk voorkomen. Dat is duidelijk. Er zijn ook de we hebben ook de afvalsector en decentrale overheden nauw betrokken bij het overleg door handhaving inzameling, bij milieustraat van afgedankte cilinders en mensen te wijzen op het gevaar van een verantwoordelijk en hun verantwoordelijkheid proberen we het gevaar van verkeerd weggegooid te minimaliseren.

[1:39:54] Mensen die die cilinders in hun bezit hebben. Die moeten ze ook echt beseffen dat als we dat bij het restafval gooien dat ze niet alleen illegaal bezig zijn, maar dat ze ook mensen in gevaar brengen. Daarmee

[1:40:06] meneer de hoop die vroeg ook naar lachgas of er de retourpremie of dat een optie is. Ik heb op negentien september een toolkit voor gemeente beschikbaar gesteld met informatie over hoe ze mogen handelen en het staat de gemeente vrij om zelf een retourpremie en te stellen. Mocht dat nodig. Acht. Ik raad het af omdat het ook drugsgebruik ondersteunt. Dit ondermijnt de opiumwet en het daar naast ook andere ongewenst gedrag in de hand werken bijvoorbeeld statiegeld jagen op gevaarlijk afval en dezelfde toolkit is ook expliciet benoemd dat milieustraat te mogen dienen als inleverpunten en dat milieustraten niet strafbaar zijn, en daarnaast zijn er ook regels te vinden over het vervoer en dat staat ook allemaal in die toolkit

[1:40:49] dan had mevrouw haar nog een vraag gesteld over de premie ook en of ik dat ondersteuning. Nee, ik ondersteun dat niet. Gemeente hebben de beleidsvrijheid om zelf hun leven premie en te stellen als we dat nodig vinden. Maar net eigenlijk alles wat ik ook tegen de heer daarop zei dat we het af omdat het drugsgebruik ondersteund

[1:41:10] en dan had meneer de hond nog een vraag welke acties te gaan ondernemen om de instroom van lachgas cilinders te minimaliseren, bijvoorbeeld door online verkoop te bemoeilijken. En ja ik heb daar een zelf vanuit mijn portefeuille geen bevoegdheid. De stand. Dan verwijs ik op dat punt door naar justitie en veiligheid naar de minister die gaat over de opiumwet

[1:41:31] was het einde van blokje. Voorzitter,

[1:41:34] Dan geef ik het woord aan erik haverkort vvd.

[1:41:37] Dank, voorzitter, wilt u dan vragen mijn vraag of wilt u had ik ook ineens mijn blokje

[1:41:46] zonder gekheid. Voorzitter, dank aan de staatssecretaris voor de beantwoording en er zijn veel gezegd dat ga ik nog eens een keer terug terug horen en er zit ook veel goede dingen bij

[1:41:58] onder andere de inzet op op eva en de afvalstoffen in europa. Daar ligt echt een grote sleutel om europese circulair te worden

[1:42:06] waar ik nog minder blij van wordt zijn zijn twee dingen en laat me die kort toelichten. Voorzitter, kort want als het gaat over het gezamenlijk inzamelen van afval. Dan hebben we nu de overheid die dat via de gemeentewet inzamelt bij particulieren en het bedrijfsleven die dat bij het bedrijfsleven inzamelt en ik hoor de staatssecretaris op mijn vraag of dat niet samen kan antwoorden dat dat overheidsingrijpen zou vergen private markt en dat is maar één van de twee scenario's. Wij zijn niet per definitie voor overheidsingrijpen in de brief. Maar het kan ook andersom. Dat scenario heb ik van de staatssecretaris niet gehoord. Het zou natuurlijk heel veel mogelijk zijn dat afval inzameling bij particuliere huishoudens gewoon keurig netjes en vaak veel efficiënter door het bedrijfsleven gedaan zou kunnen worden. Dat scenario zou ik me graag een reflectie van de staatssecretaris op wensen en mijn tweede vraag handelt toch nog even dat verschil tussen de verkoop van producten versus de verkoop van grondstoffen uit afval. Laat ik het voorbeeld nemen van een bedrijf in lelystad wat keurig netjes vinyl afval inzamelt bij producenten dat vervolgens versnipperd tot hele kleine korreltjes weer verkoopt

[1:43:15] en zij moeten hun per big backpacker per container een aparte verkoop vergunning daarvoor aanvragen en die ook heel vaak krijgen ze die dan niet want het is afval. En als hetzelfde vinyl in een pvc buisje zit en de buurman verkoopt een container met pvc buisjes. Dan mogen ze die met het feit dat dat pvc buisje aan standaard producten eisen voldoet mogen ze vrij over de hele wereld verkopen en daar zit een raar verschil. En dat komt omdat wij regelgeving hebben opgesteld of afval die echt afwijkt van regelgeving voor producten en ik zou wensen dat de staatssecretaris daar nog eens goed naar kijkt en is hij bereid om dat dat verschil nog eens een keer echt goed onder de loep te brengen en te kijken.

[1:43:58] Twee vragen voor de staatssecretaris.

[1:44:02] Even of het eerste punt of dat gezamenlijk en samenleving afval en om dat eventueel aan het bedrijfsleven over te laten. Het is nu een zorgplicht van gemeenten en op het moment dat je dat anders zou willen doen dan moet je echt kijken wat daar de consequenties van zijn en dat is niet zoals we nu hebben, hebben ingeregeld. Dus als haag een heie brede meerderheid voor zou kunnen we dat altijd onderzoeken. Maar dus niet zoals het systeem. Nu is geregeld

[1:44:29] en over vinyl. Daar heb ik al eerder vragen over gekregen. Kom ik nog op terug. Maar we zullen ook kijken ernaar om te zien of er nog dingen moeten worden.

[1:44:37] Die past.

[1:44:40] Haverkort.

[1:44:41] Ik weet natuurlijk hoe het nu geregeld is. Voorzitter goed dat de staatssecretaris dat nog een keer aangeeft. Maar ik heb nog niets van haar gehoord wat ze eventueel van zo'n scenario zou vinden. Ik hoop wel dat ze zegt als er een kamermeerderheid is, wil ik dat laten onderzoeken. Maar ik ben ook wel benieuwd wat het kabinet daarvan.

[1:44:57] Ik vind.

[1:44:58] De staatssecretaris.

[1:45:04] We kijken waar het om gaat is dat we het nu zo geregeld hebben en ansich is het altijd goed om te kijken als het beter kan of je dat zou moeten willen overwegen. Ik weet niet of het nodig is per se. Er zijn best goede manier voor gemeenten om aan die zorgplicht te kunnen voldoen en het is niet altijd zo dat als je iets aan het bedrijfsleven overlaten aan het daarmee per se beter gaat. Dus het enige wat ik aangeven. Dat is dat wij denken dat het systeem zoals het nu geregeld is dat dat goed geregeld is en ik geef ook aan dat als er breed wordt gevraagd door de kamer om dat verder te onderzoeken wat het zou betekenen als het bedrijfsleven. Dat gaat doen dat dat dan een opdracht aan mij is. Maar ik vind het systeem goed geregeld zoals het nu is.

[1:45:50] Afrondend haverkort.

[1:45:51] De staatsssecretaris het dan met mij eens dat het de ultieme invulling van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid om het aan de markt over te laten

[1:45:58] en daarmee aan het centrum.

[1:46:00] De staatssecretaris.

[1:46:02] Jij hebt ook

[1:46:03] denk ik. Als als overheid bepaalde kerntaken en daar hoort ook bij dat je bijvoorbeeld op een goede manier gezorgd dat er openbare ruimte en afval goed geregeld is al zorg marktpartijen zijn die dat op enig moment kunnen overnemen. Dan kun je daar altijd naar kijken. Maar of dat de ultieme invulling van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid is.

[1:46:25] Dat weet ik niet. Je kunt ook andere partijen betrekken en de keten. Het gaat erom dat de keten sluitend is en hoe je dat regelt en waar je precies die verantwoordelijkheden belegd. Dat hoeft niet per se alleen maar bij bedrijfsleven te zijn. Dat kan ook voor een deel gedelegeerd worden aan instanties die dat heel goed kunnen en die daar veel ervaring en hebben.

[1:46:46] Mijn vraag d zesenzestig,

[1:46:50] Ja. Voorzitter, we weten al lang dat publiekscampagnes, maar zeer beperkte invloed te hebben. Dus als we nu kijken naar batterijen. Maar ik durf best wel aan dat iedereen hier in de zaal en misschien ook wel gewoon hier in in een lade nog ergens batterijen heeft liggen en het is de bedoeling dat we die met z'n allen gaan inleveren. Dus ik kan me toch voorstellen dat twintig, zevenentwintig dan echt veel te lang is. Dus ik zou de de staatssecretaris echt willen uitdagen. Om dit naar voren te halen omdat we weten dat statiegeld gewoon werkt en in diezelfde lijn geldt natuurlijk ook voor die lachgas cilinders. Het is echt bij de ridicule af, namelijk hoe het nu is als we een lachgas cilinder zouden vinden in de openbare ruimte moet een melding doen bij de politie zouden een officieel moeten komen die lachgas cilinder ophalen. Die zouden moeten ontslaan in een loods want die zouden het officiële niet eens mogen brengen bij de gemeente werkplaats en uiteindelijk ondanks dat we hier al voor gewaarschuwd hebben. Wie staan er voor voor aan de lat bij die lachgas cilinders. Het is de branche die het op moet ruimen. Het is gevaarlijker ontploffen apparaten een enorme schade, maar ook gevaarlijk voor die mensen die in die sector werken en dan kunt u toch niet deze sector het bos in sturen met een toolkit.

[1:47:57] Dan moet er echt iets meer gebeuren en ik vraag u dus laten we dan inzetten op die inlevert premie. We weten dat zoiets werkt als een statiegeldsysteem. Dan is er maar een uitzondering te maken en een stukje regulering bij dit lachgasverbod.

[1:48:09] De staatssecretaris.

[1:48:11] Voorzitter, ik heb in mijn bijdrage aangegeven dat wij uitgebreid in gesprek zijn met de afvalverwerker en met alle andere betrokkenen in de keten. Om te kijken hoe we dit probleem kunnen oplossen. Het op grote schaal gebruiken van lachgas cilinders, omdat het groen gebruikt wordt als drugs is verboden, maar vervolgens zette de afvalverwerkers wel met de gebakken peren en daar zijn we dus ook aan het zoeken naar goede oplossingen daarvoor om te gaan reguleren. Dat ligt voor een deel ook buiten mijn eigen portefeuille. Maar het is gewoon drugsafval. Dus dat maakt het heel ingewikkeld om daar zomaar op op te gaan reguleren. Want meer vergemakkelijken je ook het hele systeem van illegale drugs. Maar er wordt door het ministerie ook en meegekeken van hoe kunnen we ervoor zorgen dat we die gevaarlijke situaties die helemaal niemand wil dat je die zo goed mogelijk kunt voorkomen. En daar bij geld. Want mevrouw hagen zijn een aantal dingen over de manier waarop je allemaal zeg maar aansprakelijk zou zijn. Dat klopt niet helemaal ik daar nog wel eens een keer een brief over sturen aan de kamer van hoe zit dat nou precies. En hoe kun je wel zo lachgas ellende als je erin hebt een hoe kun je die op een veilige manier naar de milieustraat brengen. Dus die er zijn echt wel meer mogelijkheden, maar het is wel een puzzel en daarom is het belangrijk om met alle partners uit de keten naar oplossingen te zoeken. Ik kan het helaas niet van vandaag op morgen rekenen. Dat is ook het eerlijke verhaal, maar we zijn ook vanuit vws en vanuit justitie aan het kijken hoe we samen met de betrokken partijen tot goede oplossingen kunnen komen die in elk geval toe leiden. Want dat is voor mij het allerbelangrijkste dat mensen die bij een milieustraat werken dat hij dat op een veilige manier kunnen doen want het is echt wel best wel heftig als je ziet wat voor een ontploffing dit met zich meebrengt. En ik hoop ook dat mensen die die spullen gebruiken zich realiseren dat ze daarmee ook onderdeel zijn van deze gevaarlijke situaties waar mensen zich in bevinden

[1:50:19] en hetzelfde geldt ook wel een beetje met batterijen. Ik denk ook dat er een heleboel consumenten zijn die misschien niet eens goed weten dat als je ik noem altijd als voorbeeld van verjaardags kaart waar muziek uitkomt. Daar zit gewoon een batterij en en op het moment dat die batterij op het verkeerde op de verkeerde plek in de slijpmachine terechtkomt bij de afvalverwerkers dan vliegt de hele boel in de hens en dat leidt echt tot gevaarlijke situaties. Het is ontzettend belangrijk dat we komen met goede oplossingen. Om die batterijen in te zamelen. Mensen realiseren zich denk ik niet hoe gevaarlijk het is en hoe slechter ook nog eens een keer voor het milieu en voor hagen maakte een opmerking over bijvoorbeeld de waardevolle grondstoffen die een batterijen zetten. Dus dat zijn allerlei redenen om te komen tot een beter af inzamelingssysteem tweeduizend, zevenentwintig, waar ik naar verwees. Dat is de europese regelgeving. Dus als één. En daarnaast hebben we stichting open en stichting batterij.

[1:51:15] Wat

[1:51:16] de stichting batterijen. Soms zijn namelijk gemakkelijker dan je denkt, hebben we gevraagd om samen te komen met een advies over hoe we omgaan en hoe zij ook omgaan vanuit die uitgebreide producentenverantwoordelijkheid met de inzameling van batterijen en dat advies. Dat volgt heel snel.

[1:51:35] Voorzitter, ik ben eigenlijk niet eens zelfs geinteresseerd in lachgas lang cilinders weg moeten brengen. Dus ik weet niet of er echt bij hem of nee, ik wil niet weten waar ze komen. Maar het gaat mij er meer om dat de branche is toegezegd dat er binnen twee weken duidelijkheid over zou zijn, zijn draaien op dit moment niet alleen voor de gevaren, maar ook voor die kosten op en dat moet echt zo snel mogelijk stoppen. Dus ik vraag me af. Een halen we die twee weken en twee statiegeld. Ik vraag me af wanneer komt dat officieel want de slogans lege batterijen lever ze in kennen we allemaal. Dus die publiekscampagne zijn er wel alleen. Toch blijft nog steeds achter. En toch zorgt nog steeds voor ontploffingsgevaar. We we weten dus ook dat echt vaart moeten maken. Dat is ook de reden waarom ik zelf ook een een overleg belegd. Samen met de collega's en de branche. Om echt te kijken van hoe kunnen we hier snelheid op inhouden? Ik geloof dat binnen twee of drie weken hebben we weer een afspraak met elkaar. Dus wat er geen morgen zelfs al. Maar we hebben werken dus echt toe naar een snelle oplossing. Dus het is belangrijk en het staat heel hoog bij ons ook op de agenda. Dus ik hoop dat ik daarmee ook de zorgen van mevrouw hage enigszins kan wegnemen.

[1:52:54] De heer op pvda groenlinks,

[1:52:56] Voorzitter, toch nog even doorgaand op die lachgas cilinders. Want de staatssecretaris zien noemt de toolkit in haar beantwoording. Maar daar mij lijkt het alsof dat de oplossing zou zijn op het probleem waar die gemeentes nu gezamenlijk tegenaan lopen en ik mijn gevoelens eigenlijk dat dat nog niet genoeg is. Dus komt er nog iets bovenop en heeft de staatssecretaris ook iets van een deadline in gedachten als de problemen dan nog steeds zo zijn, zoals de gemeente zelf ook aangeven dat u dan toch kijkt naar andere opties zoals retourneren of andere mogelijkheden. Misschien heeft u zelf nog andere dingen in gedachten dat op het moment dat toch de komende weken maanden blijkt dat die toolkit niet genoeg is dat er dan toch vervolg stappen kunnen komen en of daar ook iets van een deadline of duidelijkheid is voor juist de gemeente.

[1:53:44] Er is meer dan de toolkit wil ik heel even. Zij gaan daarover spreken we nu ook met elkaar want we weten dat alleen een toolkit niet voldoende is om het probleem op te lossen. Het lastige is wel dat het gewoon drugsafval is en dat maakt het lastig om het te reguleren en wordt ook meegekeken door justitie. Om te kijken wat er ook vanuit hun kant gedaan kan worden. Maar het begint ermee dat mensen zich moeten realiseren dat die lachgas cilinders dat dat drugsafval is en dat het leidt tot onveilige situaties en dat je dus en moeten overwegen om zelf het fatsoen te hebben als je ze al gebruikt om ze netjes in te leveren omdat je mensen echt in gevaar brengt en en de tweede plaats dat je liever gehoord niet gebruikt omdat het leidt tot onveilige situatie aan het verboden is, want het is drugs afval illegale drugs is het.

[1:54:40] Dan kijk ik hoef niet in staat een discussie met de staatssecretaris te hebben of dit wel of niet gaan legaliseren. En daar is deze staatsssecretaris niet de juiste bewindspersoon voor en daar zullen het misschien ook met elkaar op verschillende gebieden qua partijen kleuren drugs beleid niet op elkaar op vinden. Maar ik zou het zonde vinden als zeg maar een visie op drugsbeleid stappen om dit probleem op te lossen in de weg staat. Dus ik ik snap niet waar de staatssecretaris staat. Maar ik zou haar ook willen oproepen dat op het moment. Dat blijkt de komende tijd dat we toch in deze problematiek blijven zitten dat er dan ook met een open blik naar andere oplossingen gekeken wordt.

[1:55:21] Staatssecretaris. Het is gewoon verboden dat dat is een maar meneer op heeft ook gelijk dat ik niet de juiste persoon ben om een gesprek te voeren over daarover mijn portefeuille onderdeel gaat over milieu en gezondheid. En ik heb natuurlijk gewoon heel regelmatig contact met de afvalbranche omdat dat ook onder mijn portefeuille valt en ik vind het volstrekt onwenselijk en onacceptabel dat mensen blootstaan aan grote veiligheidsrisico's doordat hij lachgas cilinders in het afval belanden en ik blijf in gesprek met z'n en we blijven zoeken naar oplossingen. Om te kijken hoe we dit het liefst tot nul kunnen terugdringen, maar in elk geval drastisch kunnen reduceren, want dat zal moeten de branche heeft heel nadrukkelijk aan de bel getrokken en we hebben allemaal die filmpjes denk ik wel gezien en dat wil je gewoon ten alle tijden.

[1:56:18] U heeft

[1:56:21] mevrouw van esch had zich gemeld. Dus ja, mevrouw van esch partij voor.

[1:56:27] Je kan nog korte vragen over de sigaretten filters. Want we weten natuurlijk dat het er in den nacht in europa over gesproken. Ik ben wel benieuwd want deze staatssecretaris precies in europa gedaan heeft. Tot nu toe om het verbod ook echt te versnellen. Wat kan er nog meer. En wat gaat er nog meer doen dan in europa. De aankomende tijd wordt ook zo snel mogelijk voor elkaar te krijgen en zijn er nog opties ook vanuit hier vanuit de tweede kamer of naar nederland. Om zo'n verbod te versnellen, moeten we een campagnes gaan voeren om bewustzijn te creëren bij mensen internationale campagnes ben wel benieuwd hoe we dit zo spoedig mogelijk voor elkaar krijgen.

[1:57:02] De staatssecretaris.

[1:57:06] We hebben in de eerste plaats natuurlijk de onderzoeken lopen tegen een om te kijken van wat kunnen wij in nederland al doen. En daarnaast hebben we ook de ambtelijke gesprekken die nu al lopen met de europese collega's zeg maar om te kijken van hoe kom je tot regelgeving en regulering op europees vlak. Wat kunnen. Wat kan de camera verder nog aan doen? Wat altijd helpt is natuurlijk als het europees parlement goed gebriefd is over wat de wensen zijn vanuit de landelijke fracties zeg maar richting europa. Dus alle steun die daarbij uit de bocht richting de europese fracties om ook de discussie dagen te voeren en dan ook wel met de zesenzestig partijen en en andere landen eventueel. Dat helpt vanuit de politieke hoek. Maar ik kan u lastig gaan adviseren over hoe dat politiek zelf intern wel oplossen. Maar dat zijn natuurlijk altijd belangrijke signalen af te geven.

[1:58:04] Mevrouw van.

[1:58:06] Maar ik ben wel benieuwd of of deze staatsssecretaris daarvoor zou voelen, want zij heeft ook met een aantal meer meerdere landen gepleit in europa voor onder andere en tevens verbod. Dus ik zou ik zeg maar. Ik zoek een beetje van zesenzestig bereid om zo'n zelfde soort sigaret veel te verbod in europa. Om daar ook de te gaan staan, zoals ze ook eens is gaan staan voor zo'n pvdd verbod want ik denk dat dat heel erg nodig is om het daadwerkelijk ook verder te gaan tillen.

[1:58:34] Voorzitter, er zijn op dit moment natuurlijk ook aan het kijken wat wat er allemaal mogelijk is. Ik denk dat het ook heel goed moeten gaan af tasten. Waar zitten de waar zit de ruimte ook in europees verband om te komen tot een verbod of tot een beperking of tot tot bijvoorbeeld andere samenstellingen van veld. Als ik weet je, zult moeten zoeken naar het hoogst haalbare naar de hoogst haalbare oplossing zal ook nog een vieze komen waarin staat wat onze inzet mocht en dat is ook het moment waarop we natuurlijk kunnen gaan overleggen met de kamer hoeverre we daar een moeten gaan wat betrekking tot onze inzet.

[1:59:13] Mevrouw d zesenzestig,

[1:59:15] Ja. Voorzitter, morgen vindt dan dus een gesprek plaats over die lastig lachgas cilinders. Maar laat ik daar dan vast wel over zeggen dat wij nog een debat externe veiligheid te hebben, aangezien het absoluut te maken heeft met externe veiligheid. Dan stel ik dat ook eens deadline dat er een oplossing geboden moet worden voor de branche. Want dit kan zo niet langer. Dus laten we die alvast als deadline neerleggen en dan heb ik nog een vraag over het statiegeld. Want ik vroeg me af wanneer komt dat dan officieel naar buiten dat onderzoek en is het niet mogelijk zoals ik aangaf in mijn tekst ook die vws die nu heel veel bij het afval belanden om dier af te knippen, kunnen we niet bijvoorbeeld al zeggen. Laten we daar maar alvast is niet een hele heel gewenst gebruik. Laten we daar alvast statiegeld op heffen. Dan kunnen we daar alvast van leren voor de rest van de batterijen sector.

[2:00:03] De staatssecretaris.

[2:00:07] Het is een elektronisch apparaat en principe dus ik zou ik zou er echt even moeten kijken wat zou betekenen specifiek voor die groep. Wat gaat doen. Maar het is uiteindelijk natuurlijk ook aan de producenten om te komen met oplossingen, maar het zal ongetwijfeld ook een onderdeel zijn van de gesprekken die gevoerd of van de uitkomsten die ook door stichting open en door stichting batterijen worden gedaan, dan zullen ongetwijfeld ook nog aanbevelingen en ideeën staan hoe ook het aantal vws kan worden teruggedrongen en het en het afval. Want die leiden tot onwenselijke effecten.

[2:00:43] Ja.

[2:00:46] Dan zijn we gekomen aan het einde van het eerste blokje

[2:00:50] en dan geloven het tweede onderwerp staatssecretaris het woord.

[2:00:55] Verpakkingen en plastic voorzitter

[2:00:59] meerdere kamerleden

[2:01:01] die hebben gevraagd over de regelgeving voor wegwerpplastic zijn de definitie van hoogwaardige recycling en die regelgeving en het werd erg toegespitst op de vereniging circulair, friesland en vno, ncw en hoe zich dat verhoudt tot motie h verkocht en ik wil meer tijd nemen om die vraag goed te beantwoorden. Ook omdat velen van u aan die brief hebben gerefereerd. Ik wil benadrukken dat de europese wetgeving voor wegwerpplastic de lidstaten verplicht het gebruik van wegwerp bekers en verpakkingen te reduceren. Dus dat betekent dat we minder wegwerp gebruiken en daarom moeten hergebruik ook de norm worden.

[2:01:40] En zoals u weet gebruiken we in nederland elke dag ongeveer negentien miljoen bekers en bakjes eenmalig en dan hoor je ze vervolgens weg. Dat moet veranderen. Maar dat verandert niet als we het gebruik van eenmalige bekers en bakjes ruimhartig blijven toestaan en ook niet als die bekers en bakjes gerecycled worden nadat ze zijn gegooid.

[2:02:00] Daarom is het gebruik van eenmalige bekers en bakjes bij consumptie ter plaatse straks niet meer toegestaan.

[2:02:07] Er is een uitzondering op en die is bewust heel beperkt gehouden door hoogwaardige recycling specifiek in deze context heel scherp te definiëren. Dus bijvoorbeeld recycling van beek aan naar beker. De kamer heeft daar ook om gevraagd wil ik even benadrukken met de motie van meenen. Ik denk dat dat kwam er toen niet was.

[2:02:27] Dus het de motie van mening. Mahmut het net als u ontvang ik veel verzoeken om die definitie en daarmee dus ook de uitzondering om die te verruimen

[2:02:38] en met afstand. De meeste vragen die ik ontvang of een wegwerp plastic te gaan over hoe producenten van eenmalige bekers en bakjes van de uitzondering gebruik kunnen maken en ook in de brief van vno, ncw lees ik niks over hergebruik. Het verhaal begint bij de uitzondering en plaats van dat het begint bij de regel

[2:02:57] en juist aldus, zoals verzoeken die sterken mij in de gedachte dat als we dat pad opgaan en meer ruimte geven voor recyclebare bekers in plaats van hergebruik dat het dan van de hele reductiedoelstelling niks terecht gaat komen en dan gaan we naar een situatie waar we nog steeds allemaal eenmalige bekers gebruiken. Maar dat hij iets beter gerecycled worden en daarmee bereiken we niet de reductiedoelstelling uit de sub richtlijn waar we wettelijk toe verplicht zijn en zo wordt hergebruikt. Dus ook niet de norm. Terwijl dat wel eens wat we willen

[2:03:29] dan nog even over de motie van de heer haverkort en de uitvoering daarvan. Ik merk dat sommige verwachten dat het de situatie rond wegwerp producten zal veranderen, maar de uitleg van de term hoogwaardige recycling die is en de sub text helder vastgelegd en dan zal de uitvoering van de motie haverkort ook niks aan veranderen.

[2:03:49] Dat zal wel een definitie van hoogwaardige recycling worden geformuleerd die toepasbaar is op meerdere materialen en dat zal een plaats krijgen in het circulaire materialen plan

[2:03:58] meneer krol die vroeg hoe kijkt naar de balans tussen de maatregelen die genomen worden voor wegwerp plastic

[2:04:06] mijn brief die noemt eenentwintig productgroepen waarvoor ik passende maatregelen wil treffen en wat passende maatregelen zijn. Dat hangt heel erg af van de productgroep. Soms is een verbod mogelijk en wenselijk en soms kunnen we hergebruik bevorderen en als dat niet kan, dan kunnen we in sommige gevallen inzetten op betere inzameling en recycling en op die manier wil ik wel de er ladder blijven aflopen. Ook de kamer heeft me daar steeds toe opgeroepen wil ik even in herinnering brengen. In de brief heb ik aangegeven voor welke productgroepen ik welke maatregelen beogen en dat wordt nader uitgewerkt.

[2:04:41] Dan had meneer kroon nog gevraagd of het gesprek met bedrijven en specifiek heeft plaatsgevonden of een duurzame oplossingen en wat eruit is gekomen. Ambtelijk is meerdere keren gesproken met het bedrijven en we blijven met hen met andere bedrijven in gesprek. Maar ik hoop ook dat u begrijpt dat ik niet voor een bedrijf een uitzondering kan maken. De regels die gelden voor iedereen gelijk en ik heb net uitgelegd waarom ik de regels voor uitzonderingen niet wel aanpassen,

[2:05:09] mevrouw van esch, die vroeg die zij onafhankelijk was uw plannen om een heffing vroeg voor een plastic in te voeren. Waarom is dat nog niet gebeurd. Maar ik heb goed gekeken naar de mogelijkheid om een heffing te introduceren voor fossiel plastic. Het kabinet is bezorgd dat teveel plastic productie in nederland wegtrekt bij de introductie van een dergelijke heffing. Dat blijkt ook uit onderzoek dat ik met de kamer heb je deelt en daarmee zorgt de heffing niet voor een c o twee reductie als effectiever alternatief voor plastic norm uitgewerkt die bedrijven verplicht om minder fossiele classic te verwerken.

[2:05:44] Even kijken.

[2:05:44] Dan heeft meneer crul

[2:05:47] nog een vraag over de europese norm voor is. Ik laat em by op is plastic. Wat is de stand van zaken. Ik pleit een europees verband continu voor ambitieuze normen voor is klaar en biedt gebaseerd plastic onder andere in de onderhandelingen over de verpakkingsverordening, de ecodesign verordeningen, de autowrak verordeningen aan de bouw producenten producten, verordeningen de hoogte van de europese normen aan wanneer die in werking treden. Die is onzeker. Daarom werken we vooruitlopend op europese wetgeving ook aan de nationale verplichting voor het toepassen van biesieklette mbo gebaseerd plastic en die nationale norm. Die is ambitieuze aan leidt tot meer c o twee reductie en daarbij zal het kabinet bedrijven helpen bij die versnelde transitie naar circulaire plastic ketens via de middelen uit het klimaatfonds.

[2:06:36] Meneer krol vroeg ook of ik iets meer kan zeggen over aan welke maatregelen wordt gedacht voor de kunst of keten om te voorkomen dat recyclebaar materiaal wordt verbrand

[2:06:45] om te zorgen dat recyclebaar plastic niet meer wordt verbrand of gestort, moeten we ervoor zorgen dat dat plastic niet meer voor verbranding aangeleverd wordt. Dus daarom brengen we eerst in kaart welke plastic verbrand worden en afvalverbrandingsinstallaties aan de herkomst daarvan, zodat we ook gericht maatregelen kunnen gaan nemen richting de hele de gehele keten en dan kun je bijvoorbeeld denken aan verplichtingen voor scheiding of er extra sorteren, en ik bekijken ook wat de mogelijkheden zijn onder de c o twee heffing om afvalverbrandingsinstallaties beter te belonen als ze plastic nog voor verbranding uit het afval sorteren, en ik zal vervolgstappen bepalen wanneer de mogelijkheden in kaart zijn gebracht.

[2:07:25] Meneer krol die vroeg ook nog naar de het minimumaantal bios budget plastic verpakking verordeningen of andere lidstaten daar ook mee bezig zijn. En nederland heeft dat ingebracht in de onderhandelingen over de verpakkingsverordening aan een aantal lidstaten. Vind het zeker ook interessant zijn, zijn ook op zoek naar een manier om gebaseerd plastic een stevige plek te geven. De onderhandelingen daarover zijn nog gaande en de uitkomst is nog onzeker, maar we blijven of er beleid en samenwerking met landen die ook hetzelfde doel nastreven.

[2:07:57] Dan vroeg mevrouw van esch nog naar de cijfers voor drankenkartons dat die niet overeenkomen met die van der werf na en waarom ik oude cijfers gebruikt.

[2:08:05] Ik heb cijfers gestuurd over de eerste helft van twintig, drieëntwintig en de jaren twintig, zestien, twintig, zeventien. Die worden gebruikt als vergelijking jaar omtrent te kunnen waarnemen en die trend is positief tussenvoorziening, grote afname en zowel de plastic flessen als plekje sinds de invoering van statiegeld en we zien geen van effect naar andere verpakkingen zoals drankenkartons die aantallen zijn stabiel of neemt zelfs licht af. Dat blijkt uit onze cijfers en ook die van der werf nador waar het verschil zit is dat de zwerven nazorg vervolgens aanvullen aanvullend onderzoek doet en hij splitste drankenkartons op een drie subcategorieën klein middel en groot en binnen die in de deling ziet hij een toename van middel en grote drankenkartons. Maar ik kijk naar het totale aantal en daar is geen verschuiving effect als er in de toekomst toch significante verschuivingen zijn, dan zal ik uiteraard maatregelen overwegen.

[2:08:57] Dat was 't voorzitter.

[2:08:59] Mevrouw van esch partij voor de dieren,

[2:09:02] Mijn vraag ging specifiek en dank voor het antwoord meer over. Waarom wordt er een vergelijking jaar gebruikt voor voor die drankenkartons van tweeduizend zestien, tweeduizendzeventien. Als we dat voor blikjes en plastic flesjes. Een ander vergelijking jaar namelijk twintig, twintig gebruiken. Dus ik snap niet waarom we een vergelijking jaar pakken. Anders dan voor blikjes en flesjes en daaruit komt wel degelijk een verschil uit. Dus zeg maar als je een ander vergelijking jaar pakt dan heb je wel degelijk een ander cijfer. Wat er uitkomt.

[2:09:34] Ja, wij hebben dat is basisjaar genomen omdat dat het jaren is dat er nog geen maatregelen werden genomen. En dan heb je dus een soort van nulpunt van waaruit je vertrekt en vandaaruit gaan we dus steeds bekijken van hoe wat wat zijn de effecten van de maatregelen die we aanvullend nemen. Dus dat is de reden waarom we dat jaartal gekozen is.

[2:09:54] Maar voorzitter, er is voor blikjes en plastic flesjes. Een ander vergelijking jaartal genomen. Dus dit antwoord snap ik niet. Waarom zou je dat voor het een en ander een ander vergelijking jaar pakken.

[2:10:05] Daardoor krijg je cijfers die anders overkomen dan ze misschien zou zijn en dat is volgens mij echt heel zorgelijk.

[2:10:11] Staatssecretaris

[2:10:19] mevrouw van esch vraagt een vrij specifieke vraag. Ik ga het nog heel even uitzoeken want zoals ik het begrijp kun je dus steeds met het basisjaar vergelijken en hebben we ook cijfers over de afgelopen drie jaar. Dus die kunnen ook naast elkaar worden gelegd. Maar die tweeduizend zestien is gewoon bedoeld als een soort van nulmeting jaar. Maar het is natuurlijk niet zo dat we alleen maar daarmee vergelijken. We kijken ook wat is de trend en zien we daarin een verbetering. Dus ja dat is de reden waarom aan de ene kant kiezen voordat te jagen en aan de andere kant natuurlijk ook de metingen doen met de jaren waarover gegevens hebben

[2:10:57] de afronden. Ik wou nog een andere vraag stellen over in classic. Dus ik hoop dat deze informatie nog wat kan verduidelijk kan worden. Want ik heb het gevoel dat andere cijfers andere ons juist verontrustende gegevens geven dan cijfers die we tot nu toe hebben gekregen. Dus wacht ik graag af. Ik was nog een nog een opmerking over in classics, want het antwoord vind ik toch wat ons betreft in ieder geval te teleurstellend. Want ik denk echt dat het veel meer en veel beter is uiteindelijk ook om een classic afname te realiseren en moeten we echt toe naar die belasting voor in plastic. Dus wij hebben als partij voor de dieren besloten om daar dan gewoon maar zelf met een initiatief wetsvoorstel te komen om in classics een tarief te gaan heffen. Want ik zie in ieder geval dat het na volgens mij twee jaar lang een vragen om deze belastingheffing het er niet.

[2:11:46] Wij komen dus we gaan doen. Dankuwel.

[2:11:50] Mijn vraag d zesenzestig,

[2:11:52] Interessant voorstel wordt net gedaan. Dus

[2:11:55] ik weet niet wie dat gaat doen maar ik kijk er naar uit. Hetzelfde eigenlijk eventjes over nog die veertien plastic. Want als we willen dat die race. Ik laat natuurlijk op gang komt en ik heb gisteren een motie ingediend die u heeft ontraden.

[2:12:12] Maar goed dat er komen we later vast nog op terug. Dan is het toch wel belangrijk dat er ook binnen europa gewoon een kopgroep gevormd gaat worden. Zeker omdat wij natuurlijk ook een van de grootste export producent of er export landen zijn die de plastic. Elke keer maar de grenzen over brengen. Dus nogmaals mijn vraag en misschien heb ik dan het antwoord gemist. Maar bent u bereid om die kopgroep te vormen en zo niet. Bent u dan bereid om nationaal dat we in ieder geval in te gaan stellen. En anders wordt het hier binnen de kamer

[2:12:38] de opgelost worden. De staatssecretaris

[2:12:42] de landelijk doen we dat eigenlijk al die classic normen te stellen. Maar in europees verband is het sowieso altijd goed om te kijken hoe je coalities kan smeden om die doelen te bereiken en dat doen we blijvend dus dit punt zal daarin ook worden meegenomen.

[2:13:01] Vraag voordat we hebben nog een mooie raad is dan ga ik daar formuleren, zodat u daardoor voor kan pleiten. Maar mijn oproep is echt om een kopgroep te vormen met landen binnen europa om hier het voortouw in te nemen. Dat is iets anders dan dat we er even naar gaan kijken en het vaststellen van reesink laat in plastic is iets anders dan het belasten van primaire grondstoffen. Dat dat ik hoop toch dat de staatssecretaris dat met mij eens is

[2:13:26] de staatssecretaris

[2:13:27] bij mevrouw eens.

[2:13:31] Haverkort vvd.

[2:13:32] Dank voorzitter,

[2:13:36] Toch nog even over wat dan heet de motie haverkort. Maar dat voelt ongemakkelijk. Maar het gaat niet over die motie haverkort. Het gaat over het feit dat we in essentie geen wegwerp plastic bij ons zwerfafval en geen plastic in de verbrandingsoven terecht willen zien komen omdat dat niet hoeft. Dus ik ben het in basis van harte eens met de staatssecretaris als hij zegt hij gebruikt is de norm. Want dat voorkomt

[2:14:00] en heel groot van een deel van dat van die vervuiling.

[2:14:05] Ik moet zeggen die motie die ik over ingediend heb in de discussie die ik in eerste termijn heb aangeslingerd, gaat niet over de norm die gaat juist over de uitzondering en als ik de uitzondering in de ministeriële regeling in artikel twee punt één, lid twee letterlijk lees en dat doet de markt ook en dat doet het ministerie ook dan leidt dat ertoe dat we straks in een situatie komen waarbij honderd procent plastic bekertjes wel mogen worden gerecycled en één procent plastic houdende papieren bekertjes niets mogen worden gerecycled en voorzitter, dat is echt te ridicuul voor woorden, want het ging om dat we plastic zouden uitfaseren en in dit geval slaat de regeling op dat punt echt door het tweede punt waar ik me zorgen over maak is dat dit een nederlandse uitwerking is van een europese richtlijn en dat in de rest van europa. Die papieren bekertjes met dat vind dat je plastic erin gewoon nog zijn toegestaan. Dus straks gaat om belgische leverancier van die bekertjes gewoon richting de gemeente veldhoven. Dat blijven leveren en staan wij met z'n allen te kijken en hebben we een goed draaiende nederlandse recycle bedrijven om de nek omgedraaid, omwille van een detail in een uitzondering in een ministeriële regeling en dat zou niet moeten mogen in dit bedrijf of in dit land en ik zou heel graag van de staatssecretaris willen weten of ze daar nog eens een keer naar kijken.

[2:15:20] De staatssecretarissen.

[2:15:22] Voorzitter, ik heb ik vind het ik snap dat het echt wel een hele lastige is. Want in van mijn voorganger emile dat meneer haverkort is helemaal niet lossen. Maar dat is het wel want vijf jaar geleden is mijn voorganger nog bij het bewuste bedrijf geweest om te zeggen hoe goed bezig waren, met name ook op het gebied van recycling. Maar wat wij aan het doen zijn is hoger komen op die ladder en we willen van een recycling naar hergebruik en dat is ook een opdracht die ik van de kamer heel duidelijk heb meegekregen en die ook past bij de transitie naar een circulaire economie. Er zijn andere alternatieven voor plastic bekers. Maar meneer haverkort stok of een heeft. Dus ik denk ook dat daar nog eens een keer goed naar zou kunnen worden gekeken. En natuurlijk komt zo'n verandering. Als je echt een hele systeemverandering wel waar we mee bezig zijn, zeker op het gebied van deze productgroep komt met bepaalde pijnlijke zaken. Want in feite is het bedrijf natuurlijk heel goed bezig op het gebied van recycling, maar wij willen toewerken naar hergebruik en ik kan niet voor een bedrijf een uitzondering gaan maken want dat geldt voor iedereen en het doel is om het aantal wegwerpverpakkingen drastisch terug te dringen en op het moment dat je nu een uitzondering gaan maken dan geld die voor iedereen en dan verandert tot dus wenselijk en feitelijk niks aan het grote aantal wegwerpverpakkingen dat we zullen blijven gebruiken en dat is niet wat we willen. Dat is niet wat wij hebben afgesproken. We willen toe naar een circulaire systeem waarbij hergebruik de norm is en recycling lager op de ladder komt te staan.

[2:16:58] Haverkort.

[2:16:59] Voorzitter, de staatssecretaris herhaalt zich en nogmaals ik bestrijd niet dat hergebruik. De norm is daarover geen misverstand. Maar de uitzondering die al in de ministeriële regeling zit, leidt er straks toe dat we honderd procent door van pet gemaakte bekertjes mogen recyclen binnen de kaders die die uitzondering biedt en bekertjes die slechts één procent plastic bevatten niet mogen recyclen en dat is werkelijk water ridicuul voor woorden. Dus nogmaals ik bestrijd niet dat hergebruik. De norm is. Daarover zijn de staatssecretaris en ik het eens. Maar ik weiger te accepteren dat we een regeling vaststellen die echt contraproductief werkt en dat gaat niet over een bedrijf dat gaat over vele bedrijven in nederland.

[2:17:40] Uw punt is helder. De heer crul cda.

[2:17:44] Het punt is helder, maar het antwoord mij nog niet helemaal. Ik hoor de staatssecretaris zeggen twee dingen enerzijds het doel blijft staan en en anderzijds. Ik heb ook een opdracht kregen van de kamer en dat is een best wel een worsteling. Maar daar staatssecretaris op z'n minst toegeven dat binnen de regels die we nu hebben

[2:18:06] dat dat wel ertoe leidt dat we dus nu kiezen vandaag voor een minder duurzame oplossing

[2:18:13] dan wat eigenlijk kan

[2:18:14] omdat we uiteindelijk naar hun doel willen in het volledig in het volledige vreugde hergebruik dat je dan kun je zeggen. In dit specifieke geval leidt dat ertoe in de praktijk dat we voor een minder duurzame oplossing gaan

[2:18:25] dan dat we eigenlijk zouden willen, omdat we ons moeten vasthouden aan een aan een uniforme richtlijn.

[2:18:31] Staatssecretaris. Voorzitter, zo generiek is dat niet waar. Kijk het idee is net zo goed als we hier nu zijn omgeschakeld en dit gebouw op zeg maar gewoon een bekertjes en niet met die wegwerp bekertjes gebruiken willen we dat breed gaan doen en zo is dat nu in de regelgeving geregeld. Het is een opdracht om te komen tot minder single use plastic verpakkingen en hergebruik. Dat is alleen maar onder hele strenge voorwaarden toegestaan. Dus zijn. Maar wat wat meneer haverkort zij de de recycling van de bekertjes. Dat is alleen maar als je volwaardig weer het terug verwerkt tot een dezelfde kwalitatief product. Dus dat is echt het beleid zoals wij dat hebben. Er zijn goede alternatieven. Het is niet zo dat het enige alternatief zou zijn om een plastic beker zeg maar te hanteren die niet die minder lang meegaat. Al zijn echt andere alternatieven die beschikbaar zijn en dit is wel onderdeel van het systeem en dat doet echt wel pijn en ik snap dat heel erg goed. Ook op bepaalde onderdelen. Maar als wij toe willen naar minder afval en minder zeg maar wegwerpverpakkingen. Dan zullen we dit soort maatregelen wel moeten nemen en je ziet dat daar waar je uitzonderingen toestaat kijkt naar festivals bijvoorbeeld. Er zijn een aantal festivals die al werken met een volledig herbruikbaar systeem. Toch hebben wij gezegd van nou bij uitzondering krijgen festivals de mogelijkheid om toch iets ruimer en de regeling te zetten. Wat je ziet is dat die festivals eigenlijk niet eens meer echt heel erg hun best aan het doen zijn om te zoeken naar goede zeg maar herbruikbare alternatieven. Dus daar waar je ruimte laat jaar wordt die ook heel erg genomen en wij willen dus toe naar een systeem waarbij zo weinig mogelijk uitzonderingen hebt en ik snap de pijn echt wel van bepaalde bedrijven. Dat begrijp ik heel erg goed. Maar ik wil ook duidelijk zijn en de richting die we met elkaar willen doorlopen. En ik kan niet voor in bedrijf een uitzondering maken want dat geld het generiek en dan heb je dus weer de situatie dat de situatie voor een heel groot deel zal blijven zoals die nu is en dat is niet daar waar ik volstaan met mijn beleid.

[2:20:54] Helder? Dan zijn we gekomen aan het eind van dit blokje kunt u volgende onderwerpen.

[2:21:03] Op de valreep. Sorry, voorzitter. Maar ik heb.

[2:21:06] Ook nog een opmerking gemaakt die iets zegt over het europese speelveld en dat het wel mogelijk is dat een regeling is die van nederland geld maar dat die niet de input van bekers die niet aan deze regeling voldoet aan het buitenland verhinderd zou de staatssecretaris daar nog even kunnen reflecteren.

[2:21:22] Sluit zich.

[2:21:25] Er is ook geen verbod op die bekers maar een bepaalde situaties mag je niet meer gebruiken. Dus bijvoorbeeld. Dat is zoals we hebben afgesproken. Dus er is geen verbod, maar ze zullen wel minder maar dat is nou net het doel van de regeling zal ik maar zeggen.

[2:21:43] De geeft, aanleiding tot een andere vraag van de heer.

[2:21:47] Ja. Voorzitter de vragen.

[2:21:47] Die die ik gesteld heb triggerde mij. In de eerste termijn was hoe andere lidstaten hiermee omgaan. Volgens mij heb ik daar nog niet niet een heel nadrukkelijk antwoord op. Hoe gaan andere lidstaat er nou precies? Met dit voorbeeld om heb ik in eerste termijn gesteld en ik word getriggerd door de vraag van haverkort, want dat antwoord heb ik volgens mij nog niet altijd het einde van blokje was.

[2:22:06] Ik kijk het idee achter de richt lijn is dat iedereen let staat dat ook naar eigen inzicht mag invullen, maar wel met het doel om single news plastics te gaan verminderen en wij kiezen voor deze route. Andere landen kunnen ook andere maatregelen nemen, maar het doel dat staat dat iedereen moet toewerken naar meer gebruikt en minder wegwerpverpakkingen. Maar de manier waarop je daar invulling aan geeft. Daar zijn eigen ruimte voor en in elk land en wij willen ook als nederland en dat is soms soms als je in de commissie zit dan denk je wel eens van dan moet nog heel veel beter op het gebied van circulaire economie en absoluut vind ik dat ook. Maar wij zijn echt wereldwijd lopen wij voorop en die transitie naar de circulaire economie en ik wil dat ook graag blijven doen. En natuurlijk zou het wat mij betreft af en toe ook best wel een beetje sneller kunnen en mogen maar ik doe echt binnen mijn mogelijkheden wat ik kan om die transitie. Zo zo krachtig mogelijk neer te zetten en dat komt soms dus ook met transitie pijn en dat is heel naar. Maar ik wil daar gewoon ook al eerlijk en duidelijk over zijn want dat helpt wel om de doelen die we met elkaar hebben om die te halen want we moeten toe naar minder wegwerpverpakkingen meer.

[2:23:29] Dat gezegd hebbend. Gaat u door met uw betoog? Volgende onderwerp.

[2:23:34] Statiegeld. Voorzitter, ik kan bijna niet geloven. Maar twee vragen hebt over dit onderwerp. Maar dan zullen we dadelijk nog wel wat vervolg

[2:23:41] vragen komen

[2:23:43] want diverse leden hebben wel eigenlijk een beetje dezelfde vragen gesteld en dat is, past het statiegeld systeem. Gaat u dat aanpassen onder de negentig doelstelling zo duidelijk niet eens gehaald.

[2:23:55] Kijk, ik begrijp de zorg en frustratie van de kamer. Maar ik wil nu op dit moment regelgeving van statiegeld niet aanpassen. We hebben er bewust voor gekozen de inzamel verplichting op te leggen aan de producenten en niet aan de frietboer en aan de kiosk en de ijscoman of aan de bioscoop eigenaren en daarmee is de verantwoordelijkheid eenduidig belegd met één duidelijk aanspreekpunt en er is ook helder op die eventuele handhaving zich richt. Producenten, moeten we er wel voor zorgen dat die negentig procent doelstelling wordt gehaald. En als dat niet het geval is, dan is het aan de ilt om daarop te handhaven en de reactie moet dan niet zijn om de verantwoordelijkheid maar meteen bij anderen neer te leggen. Ik wil gewoon dat het verpakkende bedrijfsleven nu toe van de verantwoordelijkheid neemt en daar heb ik ze ook op aangesproken.

[2:24:39] Ze moeten zorgen voor verbeteringen. En ja dat vraagt volgens mij ook onder meer betaalde innamepunten de irriteren zich aan het beraden op maatregelen naar aan leiding van de achterblijvende resultaten en twintig, vierentwintig volg de statiegeld regeling geëvalueerd. En dan gaan we kijken of en op welke punten we de regelgeving moeten aanpassen en overheid land en dat weten denk ik. De aanwezige kamerleden ook wel eens een evaluatie na een jaar is echt al wel grap

[2:25:07] wanneer de lessen die we daar uit leren. Die nemen we ter harte en die nemen we ook mee. Maar nu de regelgeving aanpassen. Dat heeft geen zin. Dat zal niet leiden tot hele snelle oplossingen. Dan had mevrouw hagen nog een vraag hoe het daar een systeem optuigen waar

[2:25:26] de consument naar eigen inzicht gebruik mogen volgens mij bedoelt ze wordt toch producenten bedoeld zonder verantwoording af te leggen. Het statiegeld. Dat blijft bij het afvalfonds en dat kunnen ze gebruiken voor de financiering aan de verbetering van het systeem en dat is ook nodig, gezien de resultaten of twintig, tweeëntwintig de hypotheek. Kijk nu op welke manier ze de handhavings instrumenten kunnen inzetten. Dus het is en het directe belang van de producenten om dat doel van negentig procent ook echt te gaan halen. De beoordeeld ook het plan van aanpak van het afvalfonds en kijk daarbij ook of er voldoende geïnvesteerd wordt in de verbeteringen van het systeem en een twintig, vierentwintig voor de statiegeld regeling geëvalueerd en daarbij gaan we ook kijken of en hoe de regelgeving moet worden aangepast. En mocht dat nodig zijn. Dan zullen we dat uiteraard doen.

[2:26:19] Ik zie mevrouw van esch krijgen.

[2:26:23] Contact twee korte punten. Een heel praktische. Ik hoor constant over het woord in tweeduizendvierentwintig evalueert. Ik vind dat dat betekenen dat het hele jaar tweeduizend, vierentwintig kan worden geëvalueerd en dat we er dan pas in tweeduizendvijfentwintig, zodat toe kunnen, naar wijzigingen die nodig zullen zijn in de wetgeving, dan moeten we nog het hele traject door van wijzigingen dus voor dat we daar dan helemaal doorheen zijn, zijn we dus al ver in tweeduizendvijfentwintig en dat maak me zorgen. Dus ik wel even zichtbaar daar dan kan op z'n minst die evaluatie dan alleen in het eerste helft van vierentwintig plaatsvinden, zodat we in het tweede helft van vierentwintig op z'n minst dan kunnen gaan werken aan de wetgeving veranderingen aan want anders dan ja dan stapelen alle problemen wat ons betreft die moeten worden gewijzigd met wetgeving die gaan dan echt opstapelen.

[2:27:14] Staatssecretaris. Voorzitter, ik wil toch echt vasthouden aan de evaluatie en twintig, vierentwintig, omdat ik denk dat dat ook een. Het is een systeem dat echt nog wel verbeteringen behoeft. Dat zien we allemaal. Maar er wordt nu ook nog echt wel fijn tunes ook door het afvalfonds verpakkingen om te zorgen dat de inzameling verbeterd dat er gekeken wordt naar het verhogen van het aantal inname punten. Dus dat is een systeem dat ook even wat tijd nodig heeft om op een goede manier te functioneren. Blijkbaar en ik wil graag dat zij die tijd nemen om dat systeem zo goed mogelijk in te regelen in de tussentijd gaat theo kijken wat ze kunnen doen om ze nog verder aan te sporen. Volgens mij is de doelstelling helder negentig procent na de eerste resultaten zijn. Dat is geen negentig procent. Dus zal echt nog een flink schepje bij moeten. En daar moeten ze nu ook de komende tijd alle inspanningen op gaan richten. En dan vervolgens kun je ook veel specifieker gaan kijken en de evaluatie van volgend jaar. Waar zit nou echt het grote probleem. En waar moet je nou dingen heel erg gaan veranderen. Moet je het hele systeem overhoop gooien. Moet je bepaalde accenten gaan verleggen en voor een evaluatie heb je wel tijd nodig en ook voor de implementatie heb je blijkbaar.

[2:28:30] Mevrouw van esch,

[2:28:32] Maar we weten al welke punten er er mis zijn. Dus ik vind het zeg maar. We hebben toch. We hebben op een presenteerblaadje. De afgelopen jaren al van allemaal organisaties die hier nauw bij betrokken zijn. Weet u precies waar het aan schort. Dus ik vind zeg maar. Ik ik denk al helemaal niet hoeven te wachten op een evaluatie. Maar ik snap gewoon niet. Waarom zouden we niet nu al kunnen gaan werken aan die we weten dat een innameplicht werkt. We weten dat er op meer dat statiegeld werkt en dat er dus meer blikjes en meer flesjes onder het statiegeldsysteem zouden moeten vallen. We weten dat we verplichtende onder meer inzamelpunten moeten realiseren. Want als je het vriendelijk vraagt. Ja dan snap ik wel dat de albert heijn te komen, zegt ja ik ga het niet doen want ik heb er geen ruimte voor dat antwoord snap ik wel. Dus zeg maar het werkt niet om het nu netjes. De vragen. Dus we moeten hier in de tweede kamer gaan werken aan het verbeteren van de wetgeving en daar kunnen zeg maar. Ik snap ik. Ik zie niet in wat daar de evaluatie aan gaan bijdragen.

[2:29:33] Voorzitter, we zitten nu in oktober twintig, drieëntwintig de evaluatie begint en twintig, vierentwintig. Uiteraard wil ik ook graag dat dat zo snel mogelijk richting kamer komt aan dat er dan ook door de kamer kan worden meegedacht over eventuele aanpassingen. Maar ik wil wel dat traject hebben ingezet, wil ik ook als betrouwbare overheid. We hebben nog niet zolang geleden beleid ingesteld op een dusdanige manier. We verwachten nu ook van de producenten dat ze het systeem navenant gaan inrichten en vervolgens gaan wij dat, zoals we hebben afgesproken met elkaar in twintig, vierentwintig gaan we te evalueren en dat er dan nog aanpassingen gedaan moeten worden, zou heel goed kunnen. Maar ik hou toch vast aan twintig, vierentwintig

[2:30:23] vraag aan d zesenzestig.

[2:30:26] Ja voorzitter, ik hoor dat die evaluatie nog plaats gaat vinden en dat begrijp ik. Maar tegelijkertijd op dit moment weten we al dat er dus geen transparantie is over precies de hoogte van het bedrag van statiegeld dat niet geënt is. De schattingen zijn tachtig miljoen oplopend naar twee, honderd miljoen en daar zit er ook geen doelstellingen aan vast. Dus kunt u ons in ieder geval toezeggen dat u bij die evaluatie die transparantie eisen neer gaat leggen en ook die doelstellingen. Daarin gaat opnemen want dan kan de ilt ook gewoon heel gericht controle uitvoeren. Staatssecretaris. Ja voorzitter, ik zal sowieso ook al de vraag bij het afvalfonds neerleggen om daar nu al transparant over te zijn. Ik hoor dat vaker in de kamer dat er ook extra behoefte is aan wat meer inzicht. En hoe die gelden worden besteed en ik kan me heel goed voorstellen dat het ook uiteindelijk. En die evaluatie een plek gaat krijgen en dat de kamer ook vraagt om meer inzicht en de besteding van van die middelen of eventueel tot een tot een andere oplossing komen,

[2:31:28] Zal ik gaat de kamer daar ook over informeren. Op welke termijn.

[2:31:32] Dat is dat zetten en het standaard systeem eigenlijk kijken en misschien toch ook nog even richting mevrouw van esch. Het is ook iets wat wettelijk. Zo is vastgelegd dat we die evaluatie en twintig, vierentwintig gaan doen. Dus dat is ook het goede moment om zeg maar dit soort vragen te bespreken en ik weet zeker dat de kamervragen op dat moment ook mij op zal bevragen. Dus dat zal ik meenemen in die evaluatie. En wat ik wel heb toegezegd dat daar misschien wel genoteerd worden is dat ik het afvalfonds verpakkingen. Ze zitten ook overigens op de publieke tribune te luisteren. Merk zal vragen of het mogelijk is om in aanloop naar de roep van kamer om ook wat meer duidelijkheid en inzicht te geven in hoe de middelen besteed om daar al wat eerder inzicht in te geven dan het zeg maar na die evaluatie en eventuele aanpassingen.

[2:32:25] Goed dan zie ik geef een vragen over dit onderwerp. En dan gaat worden. Volgende onderwerp.

[2:32:35] Het volgende blokje textiel. Een vraag, twee vraag van mevrouw hage ook niet geheel onverwacht. Mijn vragen die vraagt of ik wel toezeggen dat ik de invoering van een eenduidig label op de voortgang monitoren en dat ik het ook gebruik van hetzelfde label en nederland. Ik ben het met mevrouw haage eens dat er een duurzaamheids label voor kleding moet komen. Ik volg de ontwikkelingen in frankrijk nauwgezet en we zijn ook in gesprek met onze franse collega's daarover. Mijn inzet is wel dat er een uniform verplicht europees ecolabel komt voor textiel, want we hebben het ook al vaker over greenwashing en over allerlei labels die allerlei claims doen gehad en het lijkt mij voor consumenten ontzettend prettig dat je weet dat als er een bepaald europese label en kleding zet dat je daarmee ook borgt dat de kleding aan bepaalde standaarden voldoet en we hebben er niks aan als er een duitsland, belgië, luxemburg, frankrijk, spanje overal een ander label komt. Dus ik wil echt pleiten om dat een europees verband op te pakken. Maar dat het er moet komen. Dat ben ik helemaal met haar eens dan wanneer komt er upc op schoenen? Ik heb onderzoek laten doen naar schoenen met het oog op te voeren beleid en daarbij ook de vraag laten meenemen of schoenen onder de hpv gebracht kunnen worden. Op dit moment bespreken we de resultaten met belanghebbende partijen uit de schoenensector en ik van meerdere kamer nog voor ik informeer de kamer nog voor het eind van ditjaar over of en wanneer schoenen onder de uwv textiel kunnen worden gebracht.

[2:34:08] Mijn vragen. Voorzitter, de staatssecretaris die begon zelf al over zeeman. Dat is een van de textielproducenten die wij natuurlijk kennen hier in nederland en waarom ik het heb over het ecolabel is dat het namelijk nu al versnipperd gebeurt in europa en het zijn onze nederlandse bedrijven die internationale spelers zijn en dus erg veel last hebben van het feit dat er in frankrijk al iets vastgesteld wordt, maar op dit moment bijvoorbeeld ook in vlaanderen een duurzaamheidsonderzoek ingezet is om zo'n ecolabel vorm te geven. Dus mijn oproep zou vooral zijn. Ga in gesprek met die landen en uniformeren gezamenlijk in het belang van die bedrijven die nederlandse bedrijven die duurzaam zijn in het textiel, zodat we niet inderdaad een apart eco label krijgen maar dat het juist onze spelers zijn die leidend. Hierin zijn als voorloper van koplopers van de circulaire economie zeer goed punt en ik zal dat oppakken.

[2:35:04] Dan gaan we naar het laatste blokje. Het gaat heel snel. Gaat uw gang.

[2:35:09] Mevrouw van esch, die vroeg of ik de brief of fossiele subsidies zo snel mogelijk kan sturen voor het debat van volgende week. U bent op negentien september geinformeerd door mij en mijn collega minister van is t k voor is t k over hoe of en hoe een afval op pad eruit kan zien voor de fiscale vrijstelling voor het non in het gebruik van minerale olie, inclusief voor de productie van plastic. Gezien de demissionaire status van het kabinet is het besluit daarover overgelaten aan een volgend kabinet. Ik zie op dit moment geen aanleiding van extra brieven over belastingen specifiek op plastic. Want het kabinet werkt wel een effectieve alternatieve maatregelen om minder fossiel plastic te verbruiken en daarover is de kamer en september geinformeerd. Een toelichting op de circulaire klimaatmaatregelen. Dan had mevrouw haag nog een vraag over een toezegging om op europees niveau een kopgroep te vormen, samen met landen om een belasting in te voeren op in het gebruik van minerale olie. Ik deel haar beeld dat dat een belangrijk onderwerp is waar we goed naar moeten kijken en het kabinet heeft eerder aangegeven geen mogelijkheid zien om daar stappen in te zetten omdat ze ook aan een volgend kabinet is

[2:36:26] eigenlijk hetzelfde antwoord wat ik net gaf aan mevrouw van esch

[2:36:29] dan vroeg ze ook nog of ik bereid ben om met de vuist op tafel te slaan dat te zeggen als er roepen niet over de brug komt dan komen we zelf met een vorm van belasting ook dat is aan een volgend kabinet. Daarbij is toch wel de zorg dat bedrijven in nederland wegtrekken en dat een belasting dan niet zorgt voor de benodigde c o twee reductie misschien nog heel eventjes kort. Dat ging over de vraag van mevrouw hage over de belasting op in dat je gebruikt totdat aan een volgend kabinet is. Wij hebben daar ook een brief over gestuurd. De minister van bzk en ik

[2:36:59] vorige week ofzo of ergens in september negentien. Dan had mevrouw verhagen nog een vraag wanneer ik de contourennota van de circulaire economie werd aan de kamer. Stuur voor het eind van het jaar wordt de kamer geïnformeerd over de volgende hoofdlijnen aan de planning voor de circulaire economie met dat zal nog niet het wetsvoorstel zelf betreft. Vandaag wordt in de loop van twintig, vierentwintig verder aan gewerkt. Het uitgangspunt van het voorstel wordt duurzaam grondstoffengebruik, meer samenhang tussen product en afvalstoffenwetgeving en betere aansluiting met het europese recht. Dus u ontvangt eerst voorstel op hoofdlijnen die de basis legt voor de wet zelf en die wet die zal vervolgens doorvertaald worden naar de praktijk en naar de activiteiten van bedrijven. Meneer de hoop die vroeg nog

[2:37:49] of bij de ontwikkeling van indicatoren en tussen doelstellingen voor circulaire economie creatief gebruik maken van bestaande onderzoeken, zoals bijvoorbeeld pbl onderzoek uit twintig, eenentwintig. Ja ik vind impact van de transitie naar de circulaire economie heel erg belangrijk. Ook de impact die je daarmee maakt en het buitenland voor het opstellen van tussendoelen en indicatoren maakt zoveel mogelijk gebruik van bestaande inzichten en rapporten. Het rapport van het pbl is met bekend, maar er zijn meer onderzoeken naar de impact van circulaire economie in het buitenland brengen die ook in kaart met de collega's van buitenlandse zaken. Ik verwacht een kamerbrief met die onderzoeken voor de begrotingsbehandeling aan de kamer te kunnen sturen. Mevrouw van esch, die vroeg nog waarom ik geen subsidies verstrekt aan circulaire ambacht centra ditjaar naar de doelstelling van een landelijk dekkend netwerk van circulaire, ambacht centra en twintig, dertig. Dat blijft overeind.

[2:38:46] Na de opstartfase voegt nu ook de fase van opschaling en we kijken hoe we gemeente kunnen ondersteunen op een manier die beter past bij die opschaling fase. De vraag is of de subsidies zoals we die de afgelopen jaren deden daarvoor de beste manier zijn. Dus daarom maken we volgt twintig, drieëntwintig, een kleine pas op de plaats. Ik verwacht in de komende jaren wel een subsidie ter beschikking te stellen en we blijven gemeente ondersteunen via kennisdeling, evenementen, onderzoek en ook zijn de opgedane ervaringen vertaald naar een starters gids die we actief verspreiden.

[2:39:21] Meneer haverkort die zij even kijken.

[2:39:27] De financiering eigenlijk van de circulaire economie vroeg hij nog naar. Ik ben het met hem eens dat het financiële systeem op een aantal punten niet bevorderlijk is voor bedrijven die financiering zoeken om circulair te ondernemen en is echt een heel belangrijk thema en daarom hebben we een twintig, twintig gezamenlijke roadmap opgesteld en we zijn sindsdien bezig met de uitvoering van die roadmap. Ik nodige bestuurders van financiële instellingen later deze maand ook uit op het ministerie. We werken hard aan bijvoorbeeld risico modellen voor bedrijven met een producten service businessmodel.

[2:39:59] Maar het is voorlopig nog geen mainstream gelukkig sector banken circulariteit te zien als essentieel voor de verduurzaming van de samenleving waaraan ze willen bijdragen. Dus de financiële sector die verwacht dat ben gelijk speelveld creëeren van circulaire bedrijven. Dat kan bijvoorbeeld door financieringsinstrumenten te ontwikkelen. Samen met invest te, maar ook regelgeving voor productieketens langs de lijnen normeren, beprijzen en wegnemen van belemmeringen. Dat is in lijn met de weg die we hebben ingezet en de ambitie van het kabinet op duurzame financiering. Ik merk en de praktijken van laatste in gesprek met een van de directeuren van de europese centrale bank en ook benadrukt hoe belangrijk circulaire economie is aan het investeren in maar als je kijkt en de praktijk hoeveel procent van hun totale investerings budget wordt geïnvesteerd. Een circulaire initiatieven. Dan is dat nog vrij beperkt. Dus ze zien zelf ook wel dat er ruimte is voor groei daar. Maar het is wel heel belangrijk dat wij ook onze kennis en expertise en de signalen die wij krijgen vanuit de sector delen, zodat zij daar ook iets mee kunnen. En ook in hun voorwaarden bijvoorbeeld om recht te hebben op bepaalde financiering dat ze dat ook kunnen verwerken en dat ten gunste komt aan bedrijven die circulair produceren. Dus we zetten op verschillende manieren zetten we in om die circulaire financiering van circulaire bedrijven onder de aandacht te brengen, maar er is nog heel veel ruimte voor groei,

[2:41:33] dan had meneer haven komt nog een vraag gesteld hoe het staat met het antwoord op zijn vragen uit mijn twintig, tweeëntwintig.

[2:41:40] Sorry,

[2:41:43] of het mogelijk begaan van een economisch delict. Als je elektronische apparatuur repareert aan het antwoord op die vraag van nog steeds gewerkt. Ik heb in het commissiedebat toen gezegd dat reparatie een belangrijke trede op de ladder en dat ik reparatie wel bevorderen, maar ik heb ook gemeld dat de europese normen en standaarden zijn ten aanzien van de veiligheid en milieubescherming bij reparatie. Niet alles kan zomaar. We willen geen kortsluiting of andere gevaarlijke gevolg van ondeugdelijke reparaties hebben. Dus ik kijk samen met de inspectie leefomgeving en transport en de producentenorganisatie stichting open en ook met techniek nederland naar verduidelijking van de regels en waar mogelijk flexibiliteit en ik verwacht eind dit jaar de conclusies te kunnen trekken en de kamer daarover te kunnen informeren.

[2:42:29] Dan vroeg me den haag voor continu te staan met het behoefte onderzoek naar grens van beton. Een relatie tot de boven hun kunstwerken.

[2:42:36] Negen aan woningen onder meer inzicht in de vraag naar bouw grondstoffen te verkrijgen heb ik opdracht gegeven om een scenario studie uit te voeren. In die scenario studie wordt onderzocht hoe de vraag naar een aantal bouw grondstoffen, bijvoorbeeld oproep zand, gent en industrie zand zich zal ontwikkelen tot twintig, vijftig de afronding van het onderzoek wat eind dit jaar verwacht en ik zal de uitkomsten van daarvan met de kamer delen. Meneer de hoop had nog een vraag over wat de mogelijkheden zijn van de belasting van tweedehandse producten te verlagen, bijvoorbeeld door een lage btw tarief te hanteren van kringloopwinkels, zoals dat bijvoorbeeld in belgië geregeld is, de btw gereguleerd via de europese btw richtlijn. De situatie in belgië is anders omdat

[2:43:19] kringloopwinkels daar een andere organisatievormen hebben dan in nederland en kringloopwinkels in belgië die worden niet als bedrijf gezien en die kunnen daarom wel gebruik maken van een verlaagd btw tarief wel eens het mogelijk om gebruik te maken van de marge regeling. Dan hoeft er alleen btw te worden betaald of het verschil tussen de inkoopprijs en de verkoopprijs. Dat biedt helaas geen oplossing voor kringloopwinkels, maar wel voor andere winkels die tweedehands goederen

[2:43:43] verkopen.

[2:43:45] Dan

[2:43:48] had meneer de hoop nog een vraag over de verschuiving van belasting van arbeid naar grondstoffen of die daaraan kan bijdragen. De staatsssecretaris van fiscaliteit en belastingdienst is hoofdverantwoordelijk voor de belastingen. Ik steun melden wens om te komen tot een belastingstelsel dat betere prikkels geeft voor een circulaire economie. De mogelijkheden daarvoor moeten wat mij betreft ook worden meegenomen in de discussies over een nieuw belastingstelsel.

[2:44:12] Dat was 't. Voorzitter,

[2:44:15] Ik zag eerst mevrouw van esch partij voor de dieren.

[2:44:18] Dank.

[2:44:19] Voorzitter. Want ik heb nog een korte vraag over die fossiele subsidies op plastic. Mijn verzoek is eigenlijk meer een informatieverzoek. Ik weet dat er met de prinsjesdag een brief is gestuurd door de minister van klimaat. Maar dat is dat men heel klein stukje in over die over die fossiele subsidies op plastic en ik wil eigenlijk gewoon een feitelijke informatie wat meer over de ins en outs van die fossiele sushi zo plastic. Dus eigenlijk is mijn verzoek meer is. Er is een mogelijkheid om dat voor ons als kamer wat beter te duiden. Dus de ins en outs van die van die fossiele subsidie op plastic wat beter te duiden dan dat er in die brief van brengt met prinsjesdag met ons gedeeld.

[2:44:59] Ja misschien is het goed dat mevrouw van esch en ik nog even buiten de vergadering omschakelen. Wat dan precies informatiebehoefte is, want er is altijd bereidheid vanuit het ministerie. Om te kijken hoe we de informatie zo goed mogelijk kunnen aanleveren. Dus misschien dat we dat nog heel eventjes als actiepunt kunnen attenderen dat wij dan nog even of schakelen en dan zorg ik dat die informatie naar de kamer toe komt.

[2:45:24] Ja ik kan me ook voorstellen dat toch hier in het openbaar even te doen. Dus dus misschien kunt u iets meer duiden. Welke informatie.

[2:45:32] We willen.

[2:45:35] Ik wil gewoon weten waar

[2:45:36] wat waar waar zit dan precies die fossiele subsidie. Welke bedrijven gaat het naar toe? Er wordt genoemd. We kunnen een aparte belasting buiten de accijns om en die kunnen we wel nationaal belasten staat in ook in die stukken. Wat is dat dan

[2:45:53] zeg maar gewoon die letterlijk de feitelijke informatie over waar zit die waar zit die belasting. Waar waar bestaat die uit welke bedrijven krijgen een hoeveel is dat dat

[2:46:06] ik ben niet de goede bewindspersoon om die vragen te stellen, want het is echt dat ze bij is het kader informatie, maar we kunnen die vraag natuurlijk wel doorgeleiden aan hen om te vragen om die informatie bij de kamerleden aan te leveren.

[2:46:21] Ja.

[2:46:23] Ga en zou er dan bij mag worden vermeld of dat er dan voor de begroting van ez. K kan volgende week

[2:46:29] want dan anders dan zijn.

[2:46:32] Ik vind het lastig om te praten voor mijn collega's die dat moet gaan aanleveren. Dus ik kan vragen of hij dat wil doen maar ik kan niet toezeggen dat hij dat gaat doen want dat kan ik op dit moment niet. Dat weet ik niet.

[2:46:45] Heer haverkort vvd.

[2:46:47] Voorzitter, dank.

[2:46:50] Op het gevaar af dat het toch een soort groundhog day achter het debat wordt. We hebben de vorige keer tijdens de circulaire economie gesproken over systeemveranderingen ook een financiële kant als het gaat om jaarrekeningen. Hoe gaan we om met voorraden afschrijving en dat soort zaken. En ik meen me te herinneren dat de staatssecretaris toen zei dat ze binnenkort een gesprek zou hebben met partijen, waaronder ook terwijl ik begrijp nu dat dat gesprek later deze maand plaatsvinden. Dus dat zegt iets over de doorlooptijd wellicht. Maar ik wil de staatssecretaris benadrukt dat het echt niet gaat om alleen financiering als je bij een circulaire bedrijf praten over voorraad groeit de waarde van het bedrijf terwijl traditionele lineaire georiënteerde bedrijven op voorraad heel graag afschrijven en is maar één voorbeeld van de vele veranderingen die ook in de financiële transitie van die circulaire economie impact gaan hebben en het is goed om daarop voorbereid te zijn en ik vraag de staatssecretaris ook om dan breder te kijken dan alleen financiering. Dat is mijn ene vragen. Ik had ook nog eentje over het verhaal rondom het mogelijk begaan van een economisch delict. Ik hoor uiteraard dat daar nog aan gewerkt wordt en dat dan later ditjaar dat antwoord komt.

[2:47:59] Het moet me toch van het hart dat het wel heel fijn zou zijn als we de circulaire economie ook op het vlak voor reparatie echt gaan laten vliegen dat dit soort belemmeringen op een veel kortere termijn kunnen worden opgelost en de vraag is dan aan de staatssecretaris of zij dat met mij eens is.

[2:48:17] Twee vragen aan de.

[2:48:19] Wij willen altijd zo snel mogelijk heb proberen te leveren. Maar soms vragen antwoorden ook een grote mate van zorgvuldigheid en soms snap ik ook niet precies waarom dingen zijn zoals ze zijn dan willen we ook uitzoeken of we daar snel wat aan kunnen veranderen. Want natuurlijk vinden wij reparatie heel erg van belang, maar het is ook belangrijk om daar de goede organisaties bij te betrekken die daar ook een goede adviezen over kunnen geven en sommige soms vragen processen tijd dan over het punt van financiering wat haverkort aanhaalt. Natuurlijk is financiering niet alles maar het is wel een belangrijk onderdeel. Want je ziet dat bedrijven als je spreekt met veel bedrijven die circulair produceren en met name bedrijven die er en de opschaalt fase zitten die hebben best van veel moeite om financiering te krijgen. Dus het is wel degelijk een belangrijk thema neemt niet weg dat de uitdagingen veel groter zijn als het gaat om bijvoorbeeld die voorraden dat dat is gewoon heel anders bij een bedrijf dat linie er produceert. Dus moet gekeken worden op een goede accountant regels op dat punt en dat wordt allemaal meegenomen in die roadmap die we hebben dus ja, natuurlijk belangrijk ik nog heel eventjes ook of we dat gesprek met een veste nel. En waarom dat allemaal zo lang duurt en of dan nog prioriteit heeft kijk ik ben het vooruitgeschoven. Ik ben de vooruitgeschoven post. Uiteindelijk waren gesprek mee gevoerd wordt. Maar dat betekent niet dat hier de mensen die bijvoorbeeld hier naast mij zitten al die maanden stil hebben gezeten. Die zijn volop bezig met alle voorbereidingen, met alle werk en de afstemming om uiteindelijk te komen tot een soort van gesprek waarin je ook daadwerkelijk stappen kunt gaan zetten. Dus het is echt wel zo dat er heel veel gebeurd. Het is misschien niet altijd even zichtbaar. Ook niet altijd voor mij. Ik mocht ook in de zoveel tijd bijgepraat over wat er allemaal gebeurt. Maar dat dit punt mijn aandacht heeft dat moge duidelijk zijn.

[2:50:20] Voorzitter,

[2:50:20] In niets ten nadele van de inzet van het ministerie op datgene wat moet gebeuren. De uitdaging is groot.

[2:50:27] Dus het is goed dat de staatssecretaris op op ingaat. Maar ze is wel verantwoordelijk voor en hebben met elkaar die doelen niet voor niets neergelegd en het is mijn rol om daar waar ik zie dat we eindigen weer in toezeggingen die dan eind ditjaar gaan komen en eind ditjaar is dan meestal ook vierentwintig december om half vijf s middags. Ja zo is het nou eenmaal voorzitter is het ook mijn rol om om daar alert op te zijn en om de druk op dat soort afspraken en toezeggingen die gedaan worden gewoon netjes hoogte houden. Dus dat appel doe ik bij deze op de staatssecretaris.

[2:51:03] Vastzitten. Ik begrijp heel erg goed en ik waardeer altijd enorm zijn motivatie om mij ook aan te sporen om de snelheid erin te houden. Dus veel dank daarvoor ook. Ik doe wat ik kan om dingen zo snel mogelijk te doen. Maar het vraagt af en toe ook gewoon die zorgvuldige afstemming en tijd en ik weet ook wel dat er begrip voor is vanuit de kant van de heer.

[2:51:27] Dan zeggen wij dan in de achterhoek.

[2:51:31] Ja goed. Ja, knikte precies goed. We zijn gekomen aan het eind van de eerste termijn van de staatssecretaris. Dan gaan we naar de tweede termijn van de zijde van de kamer anderhalve minuut.

[2:51:50] Dan geef ik het woord aan mevrouw van esch partij voor de dieren.

[2:51:54] Dank u. Voorzitter,

[2:51:55] vandaag is het naast dat we het hebben over de circulaire economie dierendag en deze dag vind ik een belangrijke om extra na te denken over de dieren die in deze wereld sterven door het zwerfafval dat wij als mens met elkaar creëren en ik vind het richting hun al die dieren die dus daardoor het daardoor sterven vind ik het extra belangrijk om vandaag extra te stappen te zetten en ik vind het dan ook te weinig om nog te kunnen om te gaan evolueren in twintig, vierentwintig. Ik vind dat we nu al moeten gaan naar bijvoorbeeld drankenkartons ook statiegeld te gaan heffen. Ik vind dat we die motie die wij hebben ingediend dat we zo snel mogelijk moeten gaan over statiegeld op andere plastic flesjes die er onder onderliggen. Want ik vind ook dat er vandaag daar extra bij stil moeten staan dat het ook voor hun en enorme impact zou hebben als wij als mens er eindelijk eens voor gaan zorgen dat we onze rotzooi niet meer zo erg over de wereld verspreiden dat zij daar last van hebben, en daarom vraag ik een tweeminutendebat aan voorzitter, want ik hoop van harte dat ik op die manier dan alsnog die aansporing kan doen om ook bijvoorbeeld verdere stappen te zetten rondom die sigarettenfilters. Want ik vind echt dat we daar nog meer kunnen doen dan nodig is dan nu gedaan wordt en ik denk echt dat we dat zeker ook aan het dieren verschuldigd zijn

[2:53:18] dankuwel.

[2:53:20] Dankuwel. Dan geef ik het woord aan mevrouw d zesenzestig.

[2:53:23] Ja. Voorzitter, wij hebben inderdaad heel veel brieven gehad en een van de mooie interessante brieven was nog recht op reparatie in het verbod op vernietiging van onverkochte producten. Twee belangrijke aspect natuurlijk van een circulaire economie om dat producten dan heel lang meegaan. Maar dat we er ook voor zorgen dat onverkochte producten die vernietigd worden, is natuurlijk niet eens lineair te noemen. Het is een krankzinnige uiting van deze lineaire economie. Daarin heb ik dus twee verzoeken aan de staatssecretaris. Naar aanleiding van de brief kunnen wij gaan communiceren over de bestaande garantie termijnen die wij sowieso hebben in nederland. Want dat lijkt me een heel mooi uitgangspunt. Aangezien wij daarin juist koploper zijn in de e u en ik zag het stukje over dat lidstaten prima vinden dat onverkochte goederen gewoon nog worden vernietigd, dan is natuurlijk echt schokkend te noemen. Dus dat u daarin weinig medestanders vindt. Kunt u dan toezeggen dat u dan op z'n minst verantwoording gaat ontwikkelen over de overproductie van bedrijven in nederland dat in ieder geval daar iets over vertellen. En kunt u dan misschien toezeggen dat in een gesprek aan upc tafels de reparatie bonus dat u ervoor gaat pleiten dat we het fonds die er opgehaald worden middels uwv is dat we die bijvoorbeeld in kunnen zetten voor die reparatie bewoners. Dan heb ik nog voordat ik heel veel woorden van dank uitspreken, want dit is toch de laatste voorzitter, onze verkiezingsprogramma's en het zal u niet verbazen. Maar d zesenzestig heeft een enorme enorme paragraaf vijf pagina's over circulaire economie. Maar bij het opstellen van de verkiezingsprogramma's liepen we toch aan tegen baby cpb. Want de modellen zijn er uiteraard nog steeds gericht op een lineaire economie, waardoor het investeren in een circulaire economie haast onmogelijk is om dat er alleen een kostenpost is. Dus ik zou toch deze staatssecretaris die in ieder geval langer zit dan deze kamer dan wel demissionair maar toch nog eens het gesprek willen aan willen vragen of u dat gesprek aan wil gaan, want we hebben wel die modellen nodig om daadwerkelijk toe te kunnen werken naar een circulaire economie. En dan voorzitter, als u mij toestaat, wil ik alle ondersteuning. Heel veel heel hartelijk bedanken we ik weet dat ik een enorme luis in de pels ben. Maar ik vind het een heel belangrijk onderwerp omdat ik echt denk dat dit de toekomst waar we toekomst is waar we naartoe moeten werken. Dus heel veel dank. Ik heb de vele brieven gelezen en alle onderzoeken die lopen dus ik wens u heel veel succes nog ook in deze mooie kruistocht voor onze circulaire economie.

[2:55:46] Dankuwel. Dan geef ik het woord aan de heer.

[2:55:49] De kort. Vvd.

[2:55:50] Dank. Voorzitter,

[2:55:53] voorzitter, ten aanzien van het inzamelen sorteren en recyclen van afval hebben we

[2:55:57] een mpv die de producenten verantwoordelijk maakt daarvoor en we hebben in de gemeentewet. Als ik me niet vergis. De verantwoordelijkheid vastgelegd voor gemeentes en dat doorkruisen elkaar natuurlijk en we hebben in nieuwe regelgeving op ons af zien komen dat ook daar kaders gesteld gaan worden over hoe wij omgaan met inzamelen sorteren en recyclen van ons afval en dat vraagt als we dat efficiënt willen organiseren onder regie

[2:56:23] een debat over gevoerd is termijn en ik overweeg toch nog wel in tweede termijn om nu alvast aan te kondigen in dat tweeminutendebat om daar ook een motie over in te dienen. Want ik ben nog niet honderd procent. Heb je met hoe het ministerie van staatssecretaris oppakt.

[2:56:36] Voorzitter, dank voor het antwoord in eerste termijn en ik heb de staatssecretaris iets horen zeggen over een lopend onderzoek naar de opbrengst van grondstoffen stromen en dat roept bij mij de vraag op wanneer dat klaar is of die resultaten naar de kamer kunnen en of er ook een datum aan ge plakt kan worden

[2:56:53] en een beetje hetzelfde geld. Voorzitter, voor het lopende proces rondom het kennisplatform afval. Twintig, vierentwintig heb ik gehoord. Mooi dat er gestreefd wordt naar meer uniformiteit rondom de einde afval status ook goed dat we de kennis van omgevingsdienst te delen.

[2:57:09] Maar wat nog niet lukt is dat we ook naar één loket gaan die toezegging heb ik nog niet gekregen en ik heb ook nog niet gehoord dat we een vergunning hebben en nog niet altijd op de grondstoffen gericht. Dus wanneer kan de kamer daar nog eens over geinformeerd worden. En als laatste voorzitter over de sub worden we het vandaag denk ik niet eens. We gaan wel honderd procent plastic bekers toestaan als uitzonderingen maar assen van negenennegentig cent papier gemaakt zijn, mogen ze niet gerecycled worden, maar wel geimporteerd. Want ze zijn in de rest van europa niet verboden. Maar dat moet de kamer dan nog maar nieuwe uitspraak over doen. Dankuwel.

[2:57:44] Dat geeft aanleiding tot een interruptie van mijn vraag.

[2:57:48] Een ideale wereld hebben natuurlijk voor alles een loket. Maar misschien toch minder ideaal dat het altijd klinkt, is de vvd op de hoogte van dat wij zo'n loket hadden waar dit soort klachten kwamen. Maar dat het juist vanuit het ministerie is gesloten en betekent het dan dat de vvd dit loket graag weer de heer wil heropenen en dan al dan niet onderbrengen bij het versnelling huis. Ben wel benieuwd naar. Voorzitter,

[2:58:11] Haverkort.

[2:58:12] Ja. Nee. Ja. De vvd is.

[2:58:15] De hoogte van het feit dat loket was. Ja. De vvd wil heel graag een nieuw loket. En wat ons betreft is omgevingsdienst nederland daarbij het meest logisch omdat je dan die negenentwintig omgevingsdiensten dwingt om ook dat op een uniforme wijze te doen. Dus. Nee, het zou wat ons betreft niet bij het versnelling huis moeten.

[2:58:32] Dat is een hele korte dat het echt geweldig dankuwel en dan gaan we naar de heer crul van het cda zijn inbreng in tweede termijn. Voorzitter,

[2:58:41] Het heel kort houden. We zijn erg benieuwd naar de motie die net aangekondigd is door de heer haverkort en verder hadden we afgesproken dat van anderhalve minuut tekende dertig seconden naar den haag ging. Dus ik zou hier graag bij willen laten.

[2:58:54] Dat.

[2:58:57] We doen niet aan het uitruilen van spreektijd, maar toch. Dank voor uw inbreng. De heer de hoop. Tot slot namens de pvda groenlinks.

[2:59:06] Ja dank, voorzitter in z'n algemeenheid blijf ik erbij dat ik echt vind dat we nog steviger. De wetgeving zouden moeten hebben. Nog meer zouden moeten nog meer en de prijs om omdat de tijd van vrijblijvendheid voorbij is. Dat maakt wel dat ik wel echt positief is over het antwoord van de staatssecretaris over dat dilemma. Ja. Hoe zorg je nou voor maatwerk of niet. En dat ook de staatsssecretaris aangeeft. Ja weet je de tijd van vrijblijvendheid. De maas in de wet is voorbij. Dus ik wil daar gewoon uniforme regelgeving voor hebben en ik ga daar niet elke keer kijken naar wat wat voor uitzonderingen. Daar wil het niet mogelijk zijn. We moeten daar een stevige lijnen trekken. Dus daar ben ik al erg positief over zijn nog twee punten waarover ik wat minder positief als het ware de antwoorden over de lachgas cilinders. Denk dat we daar toch breder moeten kijken wat wat daar nog meer mogelijk is om het probleem op te lossen en ik ben wel blij dat de staatssecretaris zegt ik wil die milieuprobleem ook echt niet exploiteren. Ik zou er misschien nog wel steviger over willen zijn. Dus ik denk daar op dat punt nog over de motie. Voorzitter, dank.

[3:00:08] Dankuwel. Dan zijn we gekomen aan het eind van de tweede termijn van de zijde van de kamer en een paar minuten dan schors ik voor vijf minuten en dan gaan we over naar de beantwoording in tweede termijn door de staatssecretaris ik schors de vergadering.

[3:00:23] Ja.

[3:06:59] Ik er opent de vergadering en ik geef het woord aan de staatssecretaris voor haar beantwoording in tweede termijn.

[3:07:11] Dank u wel. Voorzitter, ik heb nog een aantal vragen. Een aantal van mevrouw hage of er het verbod op vernietigings verantwoording over de overproductie van bedrijven zullen met de europese regelgeving moeten rapporteren als ze onverkochte goederen, vernietigen, en daarbovenop komt er een verbod op vernietiging voor bepaalde producten. En als het aan ons ligt, komt er zo'n verbod zeker voor bepaalde producten dan over de reparatie bonus blijven kijken naar verder stimuleren van reparatie. Wanneer we dat ook mee en het verbetertraject voor de upc waar ik de camera s spoedig over zal informeren. Mevrouw hagen, die vroeg ook nog of we kunnen communiceren over de geldende garantietermijn. Mijn collega's van is het k. Die gaat over het consumentenrecht. Dus die vraag zal ik overbrengen aan mijn collega van bzk meneer haverkort, die vroeg nog naar de indicatoren over opbrengsten van de grondstoffen stromen. Het onderzoek daarvoor zal ik doen en dat komt in de eerste helft van twintig, vierentwintig. Dan nog een vraag.

[3:08:22] Een vraag van de heer haverkort, daarover.

[3:08:24] Ja nee ik kijk even met veel verwachting naar de griffier of die dat er maar dat was gaan doen dus geen vraag van mijn kant dankuwel.

[3:08:32] Kijk. Ja graag.

[3:08:36] Wel streng in de eerste ronde met niks blokje wacht laten vieren. Helemaal van slag van oké. Ja want mijn vraag ging eigenlijk meer over dat er dat er onverkochte goederen niet vernietigd moet worden of dat we daar op in moet zetten. Dat is één maar dat is al aan de kant dat het uberhaupt om verkocht is en mijn vraag gaat eigenlijk over dat we ervoor zorgen dat er geen overproductie is en dat is aan de voorkant. En als je daarover gerapporteerd namelijk bedrijf maakt wel honderd duizend producten maar verkoopt structureel maar vijftigduizend. Dan is er natuurlijk wat aan de hand. En als we beginnen met het inzichtelijk maken van dit soort processen. Dan kunnen we daar ook meer te sturen.

[3:09:23] De staatssecretaris.

[3:09:25] Ik snap dat gevoel. Maar dat is volgens mij wel best wel heel erg lastig om dat zo inzichtelijk te maken, want het gaat natuurlijk ook over bedrijfsprocessen en het is natuurlijk sowieso echt niet. Oké. Als bedrijven dingen gaan produceren structureel veel te veel en dan niet eens op de markt brengen. Dus dus daar zou je wat tegen moeten willen doen. Ik zou eens naar moeten kijken. Voorzitter, want ik daar nu niet ineens wat of het toezeggen want ik weet niet in hoeverre dat je daar als overheid echt invloed op kunt uitoefenen. Maar dus dus dat is ook naar moeten kijken

[3:10:03] vragen suggestie zou misschien kunnen zijn dat als we kijken naar de upc textiel dan vragen we al meer om te verantwoorden dan bij eerdere pv's daarin er natuurlijk wel kunnen opgenomen worden wat er op de markt terechtkomt, want dat is immers waar zij een vier voor betalen ten opzichte van wat zij produceren want daar zit natuurlijk dan het verschil.

[3:10:26] Dus het zou een mogelijkheid zijn dat u dit juist aan upc ze ophangt en ik hoop dat u die meeneemt. We zullen zeker meenemen. Dus

[3:10:37] wordt vervolgd. Dan had meneer haverkort nog een vraag of er dat de ene loket. We hebben nu eenmaal een decentraal stelsel dus niet één loket. We hadden ook nooit in loket voor vergunningen bijvoorbeeld. We bieden ondersteuning en zetten in op meer uniform meer meerding van de regelgeving en dat denken we ervaren problemen mee aan te kunnen pakken

[3:11:00] en dan had meneer haverkort nog een vraag over het kennisplatform afval wanneer informeer ik de kamer daarover de kamer die is geïnformeerd per brief op elf april, twintig, drieëntwintig te houden over even kijken. Oh ja, het gebruik van lineaire modellen en de bedrijven zeg en de modellen van het cpb en het pbl zijn bekend punt. Ik heb daar ook al gesprekken over bemachtigen onder andere en ik zal met het cpb en pbl in gesprek blijven over de vragen of die modellen passend zijn voor de circulaire economie en waar ze zouden moeten worden. Zeg maar aan ge past.

[3:11:41] Ik weet dat dit echt een punt is wat bij hen ook wel op de op het netvlies staat. Dus daar begint het alvast mee. Dus dat is heel positief. Maar nu komt nog de vraag van hoeveel werk je dat dan ook in die modellen zodat daar ook op een betere manier meegerekend. Klopt, maar ik zal het nog een keer onder de aandacht brengen om te kijken wat op de voortgang op dat punt is.

[3:12:01] Heer haverkort de vragen.

[3:12:03] Voorzitter, brengt de staatsssecretaris me toch weer in verwarring. Want in haar beantwoording in eerste termijn gaf ze aan toen het ging over mijn zorgen rondom die einde afval status dat er gewerkt wordt in een lopend proces door het kennisplatform afval. Twintig, vierentwintig aan meer uniformiteit en het delen van die omgevingsdiensten ten aanzien van kennis en dat er in de loop van twintig, vierentwintig helderheid over gaat komen. En als ik dan vraag of dat gespecificeerd kan worden met een brief. Dan zegt ze. Die heeft u wel begin ditjaar gekregen en het kan niet zo zijn dat we begin ditjaar geïnformeerd zijn over een lopend proces. Wat nu nog bezig is. Dus wellicht prima dat die brief begin ditjaar was. Mag ik dan begin volgend jaar weer een brief?

[3:12:43] Mij inderdaad in tweeduizend, vierentwintig zal het operationeel zijn. Maar dan zal ik de kamer een brief sturen over wanneer ze dan precies operationeel.

[3:12:52] Ja.

[3:12:54] Mijn vraag wilt.

[3:12:57] Geen brief. Voorzitter, ik wil heel graag een toezegging, want ik hoop dan kijken we weten nooit wanneer verkiezingen zijn, maar laten we dan afspreken dat we want we zijn nu gewoon partijen die hun programma niet laten doorrekenen. Juist omdat dit soort maatschappelijke effecten gewoon alleen maar geld kosten en weinig opleveren. Dus hier zit echt een grote taak om politiek nederland ook te bewegen om daadwerkelijk toe te werken naar een circulaire economie. Dus wellicht kunnen we iets van een toezegging dat er toegewerkt naar wordt naar de volgende verkiezingen om modellen klaar te hebben die dat wel kunnen meten.

[3:13:30] De hartstikke

[3:13:32] sowieso. Maar ik denk dat we sowieso snelheid moeten hebben op dit punt, want het is gewoon echt heel erg zonde dat en bepaalde rekenmodellen dan heb je heb je uitkomsten en dan lijkt het net alsof de impact van die circulaire economie beperkt is of je komt niet goed uit zeg maar zelden met die subsidies. Dan doe je het eigenlijk het goede, maar omdat de systemen dusdanig zijn ingericht. Kom je altijd slechter uit onderaan de streep. En dat kan gewoon niet de bedoeling zijn en dat is ook niet de bedoeling van de periode van het cpb. Dus ik zal daar nog eens met z'n over spreken en het is altijd goed om een soort van stip op de horizon te zetten wanneer ik dan echt opgelost wil helpen als de kamer vier jaar blijft zetten dan de volgende keer dan dan

[3:14:16] ja

[3:14:20] nee maar ik zal ik heb het punt begrepen. Dus ik zal dat zo noteren.

[3:14:29] Dankuwel voor uw beantwoording in tweede termijn. Dan zijn we komen bij de afronding van dit debat over circulaire economie en ik heb een negental toezeggingen. Let u goed op

[3:14:42] de kamer wordt in de eerste helft van tweeduizend, vierentwintig geïnformeerd over het onderzoek naar een eventuele introductie van een landelijke afval inzamelings standaard een toezegging aan de heer haverkort

[3:14:56] twee. De kamer wordt begin tweeduizend, vierentwintig geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek naar de mogelijkheden van een verbod op sigarettenfilters een toezegging. Mevrouw van esch

[3:15:07] drie. De kamer wordt voor het eind van het jaar geïnformeerd over de vraag of en wanneer schoenen onder de upc textiel gaan vallen onder de toezegging om mevrouw verhagen

[3:15:20] vier voor het einde van het jaar wordt de kamer geïnformeerd over de hoofdlijnen en de planning van de circulaire circulaire economie werd. Dat is ook een toezegging aan mevrouw

[3:15:31] vijf uitkomsten van de scenario studie naar bouw grondstoffen zal eind dit jaar met elkaar worden gedeeld toezegging aan de heer haverkort

[3:15:40] zes de minister voor klimaat en energie zal worden verzocht de kamer voor de begrotingsbehandeling ez k uitgebreid door te informeren over de fossiele subsidies op plastic een toezegging. Mevrouw van esch

[3:15:54] zeven, de kamer zal spoedig worden geïnformeerd over het verbetertraject voor de pvv is een toezegging aan mevrouw hagen

[3:16:02] acht de kamer wordt in de eerste helft van tweeduizend, vierentwintig geïnformeerd over de indicatoren voor grondstoffen stromen toezegging van de heer haverkort

[3:16:10] negen. De kamer wordt begin tweeduizend, vierentwintig geïnformeerd wanneer het kennisplatform afval operationeel wordt, een toezegging aan de heer

[3:16:21] haverkort. Dan had ik ook nog toezegging over de modellen van het cpb pbl.

[3:16:28] Dus dat dat.

[3:16:31] Die modellen klaar te maken om ook de circulaire

[3:16:36] economie te kunnen berekenen en de voordelen daarvan.

[3:16:41] Wanneer kunnen we daar eventueel een brief over verwachten.

[3:16:47] Dankuwel voor het eind van ditjaar. En dan is onlangs deze tien toezeggingen toch een een tweeminutendebat aangevraagd door het lid van esch en dat zal worden doorgeleid naar de plenaire griffie en dan zal het worden ingepland.

[3:17:03] En voordat ik afsluit, geef ik de heer haverkort nog het woord.

[3:17:06] Voorzitter, dank even over die toezegging van het kennisplatform.

[3:17:09] Mijn interesse gaat uiteraard ook uit naar wanneer operationeel is aanvullende veranderen en ik hoop dat de staatssecretaris dat ook in die brief neer gaat zetten is hoe ze daar in dat kennisplatform voor kan zorgen dat de uniformiteit rondom die de afval staat zo daadwerkelijk gerealiseerd gaat worden.

[3:17:23] Ja.

[3:17:25] Ja ik zie instemmend gebaar van de staatssecretaris zijn we daadwerkelijk gekomen aan het eind van dit commissiedebat over de plenaire over de circulaire economie. Ik dank de staatssecretaris haar ondersteuning en natuurlijk de ondersteuning van de dienst verslag en de bodes, en niet in de laatste plaats de griffie voor de organisatie en de collega's voor uw inbreng en ik sluit de vergadering.