Glyfosaat

[0:00:03] Goedemiddag. Allemaal. Ik open.

[0:00:07] Dit rondetafelgesprek van de vaste commissie voor landbouw, natuur en voedselkwaliteit. Het gaat vandaag over glyfosaat.

[0:00:15] Dan gaan allemaal ter zake deskundigen en ervaringsdeskundigen, hawre blok in wordt gezondheid, blok twee landbouwkundig gebruik en drie water, bodem en biodiversiteit zullen we allemaal ter zake deskundige gaan gaan horen en het gaat erom dat voor het einde van tweeduizend, drieëntwintig zal er een europees verband gestemd worden of er mogelijke nieuwe toelating van de meest gebruikte bestrijdingsmiddel glyfosaat

[0:00:44] dat dit ronde tafelgesprek even ten doel dat de kamerleden zich beter kunnen voorbereiden op de besluitvorming van wat gaan ze daar een beslissen en namens hun fracties. Dus daar gaat het vandaag om. Ik heet alle mensen op de publieke tribune van harte welkom. Ook de mensen die hebben die of die gaan kijken en luisteren via het digitale kanaal en natuurlijk al onze genodigden van harte welkom.

[0:01:05] Het eerste blokje dat gaat over gezondheid.

[0:01:10] En dan heet ik van harte welkom.

[0:01:12] Professor doctor bloem.

[0:01:13] Van rabbo.

[0:01:14] De universiteit umc dokter ingrid beckers, vermeer en patrick dekkers is van kern dokters en

[0:01:24] mevrouw backx. Die is hier namens het college van het toelating gewasbeschermingsmiddelen biociden. Het was ik vergeten te zeggen vannacht terwijl kom ik dadelijk als eerste het woord aan professor bloem. Maar ik wil erbij zeggen dat is een inleiding heb die alle van van ongeveer een twee drie minuten en daarna kunnen de kamerleden vragen stellen van de bloem. Ik verzoek u om te beginnen om ernst en dan die om ons met zijn op het laatste moment nog zelfs absoluut niet tijd voor vrijgemaakt.

[0:01:50] Voor de uitnodiging op het laatste moment zeer gewaardeerd

[0:01:54] bij zorgen over glyfosaat kan ik op een als volgt samenvatten. Er zijn

[0:02:01] zorgen over het toetsingskader dat in europees verband wordt gebruikt om pesticiden in de breedste zin en dus ook glyfosaat op veiligheid te beoordelen. Dat gebeurt als het gaat om neurodegeneratieve ziekten duur woord voor slijtage ziekte van de hersenen zoals parkinson op een te grof stoffelijke manier. Er wordt bij proefdieren na blootstelling aan glyfosaat gekeken of er klinisch waarneembare verschijnselen komen of zo'n muis bijvoorbeeld anders gaat lopen en dat werkt misschien voor schade aan zenuwen in de pootjes van zo'n beest. Maar dat werkt niet als het gaat om schade aan de hersenen. Dus ook de schoonheid van mijn vak als neuroloog die hersenen hebben een enorme reservecapaciteit en dat betekent dat het wachten op symptomen bij een proefdier een te laat fenomeen is en dat er al ernstige schade kan zijn opgetreden in de hersenen voordat je dat ziet

[0:02:47] een tweede zorg is dat veel van die experimenten door de industrie zelf worden uitgevoerd en dat blijkt uit de wetenschap journalistiek dat een deel van de industrie niet welgevallige bevindingen worden weggelaten uit relevante dossiers. Het eerste zorgpunt is mijn belangrijkste zorgpunt en ik kan me voorstellen dat u dan zegt ja, maar hebben we daar niet in nederland en in europa goede instanties voor et cetera gvb hier naast mij de europese voedsel en waren autoriteit

[0:03:13] de mening dat het toetsingskader als het specifiek gaat om een hersenziekte zoals parkinson. Dat dat toetsingskader niet deugt, wordt breed gedeeld. Ook door het cetera gb ook door de efsa ook door het rivm en voor internationale wetenschappers in zo'n beetje ieder land in de wereld. Dat moet dus anders.

[0:03:33] Het tweede. Het derde punt is dat er concrete aanwijzingen zijn dat partners van een mogelijke oorzaak is voor de ziekte van parkinson en dat maakt glyfosaat wel anders dan heel veel andere pesticiden.

[0:03:45] Dat zijn die aanwezig is. Dat sluitend bewijs zeker niet. Maar er zijn vier case reports, dat wil zeggen individuen die per ongeluk werden blootgesteld aan hogere doseringen glyfosaat, die kort daarna partners onontwikkelde, wat ook verbeteren met partners van medicijnen. Er is een epidemiologische studie laat zien dat mensen die jong overlijden aan parkinson vaker zijn blootgesteld aan glyfosaat. Dat mensen die op oudere leeftijd overlijden aan partners zon en er is een muisje studie gedaan waarbij glyfosaat werd gegeven aan muizen samen met een ander notoir gif voor het partners van gebied en waarbij de combinatie vele malen giftiger was aan ieder middel apart is dat daarmee sluitend bewijs dat glyfosaat een oorzaak is voor partners om nee, het geeft wel aan dat er een biologisch plausibel verband is tussen blootstelling aan glyfosaat en mogelijke schade aan het voor partners van relevante hersengebieden. En als je dat koppelt aan heel veel andere onderzoeken die nu laten zien dat glyfosaat wel degelijk toxisch is voor de hersenen een publicatie vanochtend nog onder amerikaanse burgers waarbij in de urine

[0:04:48] nummer fundament light proteam werd aangetroffen. Dat is een eiwit wat vrijkomt als hersenen zijn beschadigd raken na blootstelling aan glyfosaat. Dus alles bij elkaar opgeteld maak ik mij zorgen of glyfosaat veilig is,

[0:05:02] moet je moet je dan een nee stem tegen glyfosaat. Als een precedent beschouwen, moeten we dan meteen alle pesticiden verbieden. Daar pleit ik nadrukkelijk niet voor. Meneer de voorzitter, wat ik wil zeggen is laten we nee stemmen tegen glyfosaat concreet om dat nu het besluit voorligt en omdat er concrete zorgen zijn over glyfosaat. Laten we een toetsingskader ontwikkelen. Wat deugt en er zijn hele heldere ideeën over bij het rivm. De internationale wetenschappers en ook bij de efsa hoe we dat deugdelijke experiment moeten inrichten. Dan kunnen we binnen drie tot vijf jaar weet of glyfosaat al dan niet veilig is als het gaat om het risico op parkinson en andere degeneratieve hersenziekten. Ik zou wel willen voorstellen. Laat meteen alle andere bestrijdingsmiddelen door dezelfde hoepel springen en als er een rode vlag ontstaat, moeten we dat gesprek aangaan. En als die middelen veilig zijn, inclusief glyfosaat kun je ze weer hervatten?

[0:05:54] Is dit uit te leggen aan nederlandse burgers. Ik denk absoluut wel boeren en tuinders hebben internationaal een, twee tot tweeëneenhalf keer hoger risico op parkinson. Ook in nederland. Hetzelfde geldt overigens voor omwonenden. Dus ik denk dat we aan de nederlandse samenleving. Heel goed kunnen uitleggen dat we omwille van een voorzorgsbeginsel en de gezondheid van burgers nu een nee zeggen tegen glyfosaat investeren in onze kennis, economie en op een deugdelijke manier toetsingskader gaan ontwikkelen en vervolgens de stappen zetten op basis van die uitkomsten.

[0:06:28] Dankuwel verse bloem. Maar als het radboud universitair medisch centrum gaan we naar geluisterd naar de inbreng van de backs vanwege van het college voor toelating, gewasbeschermingsmiddelen en biociden.

[0:06:41] Ja. Voorzitter, dank u voor de uitnodiging om over dit belangrijke onderwerp van gedachten te wisselen.

[0:06:47] Ik krijg heel graag uit wat wij doen en hoe wij dat doen. Dat doe ik langs een aantal lijnen. Ik zal kort toelichten wat et cetera gb is hoe de procedures in elkaar zitten voor het beoordelen van stoffen en middelen. De herbeoordeling van glyfosaat zal ik daarbij betrekken en ik sluit af met ons advies aan de minister van lhv gaan geven.

[0:07:09] Cetera b is de nederlandse toelatings autoriteit voor gewasbeschermingsmiddelen en biociden en wij zijn een uitvoerende organisatie. Wij voeren de kaders uit die er in europa vastgesteld zijn, weten we ons werk zorgvuldig onafhankelijk en de kaders die daarvoor bedacht zijn, zijn op democratische wijze onder andere ook door uw kamer vastgelegd.

[0:07:33] Ik realiseer me terdege dat et cetera b een heel belangrijke maatschappelijke taak heeft wij de kritische toets van gewasbeschermingsmiddelen is uitermate belangrijk en die verantwoordelijkheid die voelen wij ook op die manier.

[0:07:52] Ik voel die verantwoordelijkheid. Ik weet dat mijn medewerkers die voelen en dat is ook de reden voor de mensen om bij et cetera gebeten werken vanwege de maatschappelijk belangrijke taak

[0:08:02] kijkend naar het beoordelingsproces,

[0:08:04] dat bestaat uit twee stappen. De eerste stap is de beoordeling van een werkzame stof in dit geval glyfosaat en dat gebeld op europees niveau

[0:08:15] dat europese kader is heel streng. We beschikken over heel veel wetenschappelijke informatie en we bekijken daarin ook een heleboel mogelijke schadelijke effecten, zoals effecten op organen, zoals kankerverwekkend heid zoals hormoonverstoringen onder andere

[0:08:32] op basis van al die wetenschappelijke informatie worden in europa de veilige normen vastgesteld en als we dan een middel gaan beoordelen. Vervolgens dan is het heel belangrijk dat de blootstelling van de mens onder die veilige normen blijft

[0:08:49] voor de stof glyfosaat is zojuist de herbeoordeling afgerond. Dat is gezamenlijk door vier eu lidstaten gedaan, waaronder nederland.

[0:08:58] Na die beoordeling kunnen alle lidstaten commentaar leveren op de beoordelingen die gedaan is en ook volgt er dan een consultatie publieke consultatie waarin iedereen meningen informatie studies nog kan indienen en die worden vervolgens ook nog meegenomen in de beoordeling

[0:09:18] dit hele proces waar dus heel veel experts hebben meegekeken, is een proces van drie jaar geweest om alle wetenschappelijke informatie te beoordelen,

[0:09:30] op basis van die beoordeling die door s aan de lidstaten gedaan is, heeft efsa geen kritiek zorgpunten geconstateerd. Dat betekent dat de goedkeuring voor de stof of dat de stof volgens de kaders goedgekeurd zou kunnen worden

[0:09:47] en de commissie stelt nu voor om glyfosaat voor tien jaar weer te verlengen.

[0:09:53] Er zijn wel enkele open punten door de efsa geconstateerd en de commissie heeft daarvan aangegeven dat hij geadresseerd kunnen worden bij het beoordelen van de middelen.

[0:10:03] Dan kom ik tot het advies van het cetera gb

[0:10:06] kijkend naar de uitkomsten van de herbeoordeling begrijpen wij het voorstel van de commissie om glyfosaat opnieuw goed te keuren.

[0:10:15] Op dit moment wachten wij op het definitieve voorstel van de commissie, en dan zullen wij onze minister van v ook adviseren over deze stof en dat gebeurt op zeer korte termijn.

[0:10:27] Op grond van wat wij nu weten, zal ons advies naar verwachting zijn dat op wetenschappelijke gronden de minister positief kan oordelen over het voorstel van de commissie

[0:10:38] nog veel meer te vertellen. Ik heb bewust nu even het proces geschetst natuurlijk bereid om alle verdere inhoudelijke vragen te beantwoorden. Dank u.

[0:10:48] Dankuwel voor. Hartelijk dank dat dekkers van de kermis. Dokters.

[0:10:54] Ja. Dankuwel voorstellen. Hartelijk bedankt voor de uitnodiging misschien voor de boeken dat het dekkers met circa is dat misschien ergens nog willen noteren niet uit. Wij zijn een organisatie van zorgprofessional die snel groeit en die een brede bezorgdheid hebben ons huidige voedselsysteem en daar hoort uiteraard ook het pesticidengebruik bij. Wij keken naar meer naar zichtbaar. Het potentieel van van pesticiden en glyfosaat, in dit geval, in het bijzonder, en niet zozeer de risicoanalyse van uit dat volgens opinion zodat college bloemen ik net zei zou er eigenlijk al een verbod op moeten zijn als je kijkt naar de literatuur studies die zijn gedaan. Dan komt ook glyfosaat uit werden tumor studies op een categorie één b waar we ook inderdaad een roken en asbest en dat soort producten hebben zitten die een hoog potentieel hebben om kanker te veroorzaken. Verder is de heer defect ziet van het nederlands centrum voor beroepsziekten laat zien dat er natuurlijk een acuut gevaar is bij een overdosering. Ook de crash reports die bloemen net benoemde nog. Maar er is een breed scala aan gezondheids, problematiek, zoals kanker en aandoeningen van het zenuwstelsel problemen met de vruchtbaarheid voortplanting

[0:12:05] naar meter bollen aandoening ook al is er zijn studies dat die laten zien over longaandoening zoals astma en copd

[0:12:13] dus heel breed scala waar het inderdaad ook klachten kan geven en dat zien wij natuurlijk ook voor een deel helaas op terug in ons in ons zorg stelsel

[0:12:22] wat in. Laten wij ook bijzonder zorgwekkend vinden is dat het een cumulatief probleem kan zijn. Dus u kunt het inderdaad ook overgeven in het als je moeder en kind hebt de moeder het bewijs spreken door kan geven aan het kind en dat kan ook weer gevolgen hebben voor latere leeftijd met adhd klachten of autisme of andere ontwikkelingsachterstanden. Dus het is een heel breed scala aan aan wetenschap die gedaan is die toch op z'n zachtst gezegd zorgelijk is.

[0:12:49] Wij vinden de de risicobeoordeling van de efsa echt onvoldoende. Er zijn nog eens is zoals je net benoemde nog niet alle één punten benoemd. Maar er is wel heel duidelijk dat bepaalde literatuurstudie niet mee. Zeker normen als het gaat om een neurotoxine tijd om de schade aan ons microbioloog, de daarom flora in ons lichaam

[0:13:09] en ook aantasting van de biodiversiteit en komt daar in een apart stuk. Maar ik denk dat het heel goed is om een integraal proces te zien dat planetaire gezondheid is humane gezondheid. Dus je kunt er twee eigenlijk niet meer van elkaar loskoppelen en dat zou ik de denkrichting moeten zijn als je over pesticiden beslist is dat ook iets wat je patenteer heel strikt moet gaan overwegen om dat we planetaire natuurlijk een beetje alle elementaire pijlers in het rood hebben staan en dat is nota bene uiteindelijk ook onze gezondheid.

[0:13:36] Je ziet nu dat bijvoorbeeld de new recente een frans onderzoek van een wetenschappelijk van interne. Ik weet niet of jullie die die rapporten hebben gezien. Die hebben toch meerdere studies te zien die niet in het ser-rapport zijn meegenomen. Dus ik noem het maar heel kort zijn achttien studies over geen toxiciteit niet meegenomen in het oordeel reproducties toxische studies twee of eenentwintig studies, waarvan de stellen, maar één studie inderdaad heeft gebruikt.

[0:14:03] Genetische studies, vijf studies. Die heeft de efsa nul studies gebruiken. Het microbiologisch en zeven studies over bekend.

[0:14:10] En de efsa heeft nul studies daarvoor gebruikt kortom en neurotoxische tijdens net al benoemd door collega bloem. Die is nog onduidelijk in de zin van dat hij keihard bewijs dat het een eppink correlatie is, maar het is toch wel ronduit stuitend om te zien dat een

[0:14:25] in toelatingen laat met zo'n tekortkomingen uiteindelijk in het beslissend gaat zijn, terwijl er toch voldoende bewijs je die hiervan in het efsa conclusie niet eens meegenomen.

[0:14:36] Nou goed in in ons position paper heb je gezien. Wat wat ons opvalt.

[0:14:41] Ja, dat er meerdere oorzaken zijn, waardoor het gaten ligt op meerdere instanties licht geen integrale aanpak. Er is in het geen goede onafhankelijke duiding of ook het city inderdaad wel goed city hiermee excuses wel goed zijn werk heeft je eraan recent ook behoorlijk in het nieuws dat die mogelijkerwijs ook dingen misschien wat wat rooskleuriger reeds vermeld in de analyses in hun rapporten

[0:15:03] en dat is denk ik wel bij. Ook in de zorg naar op zoek zijn. Er moeten veel duidelijker evident integrale aanpak van een onafhankelijke orgaan die de toets en dat is nu op z'n zachts gezegd niet aanwezig.

[0:15:14] Zo is het natuurlijk in het verleden zijn er monsanto fout geweest waarbij dingen zijn verzwegen hebben we recent gezien dat syngenta inderdaad studies achterhoudt.

[0:15:23] Ja dat kan natuurlijk niet gezondheid en welzijn moet leidend zijn

[0:15:27] dus in ons geval is het advies echt een keiharde. Nee, zeker voor glyfosaat past ook binnen de hele strategie van de de vorige studies. Het past binnen de green deal. Het past binnen de kermis kost strategie binnen de e u. Dus wij zien geen noodzaak meer. Dat kan. We weten inmiddels ook van onze zusterorganisatie dat er voldoende capaciteit is in het potentieel in groenere varianten om het op te lossen voor de boer.

[0:15:53] Dus de achtergronden.

[0:15:55] Maar het antwoord is het advies. Nee dus tegenstemmen.

[0:16:01] Wel. Ik ga niet over de tijdsplanning. Maar enkele over de bewaker van mijn excuses excuses dat we dat die van de citeer tak, texas met zeker dat.

[0:16:10] Verkeerd. Wel de zieke de taak.

[0:16:14] Dank u dank u wel voor uw inbreng ging onder de kant van de kamer beginnen met mevrouw akerboom van de partij voor de dieren is een korte staccato vraag en een korte punten.

[0:16:24] Volgens krijgen. Ik ga mijn best doen. Ik heb wel een korte inleiding. Voorzitter, want ik hoor et cetera gebleven. Ik heb mijn vraag is voor.

[0:16:31] De vermeer. Daar hebben we geen tijd keek. Sorry ik zei ik ben niet over de plein ik allemaal moet hier om even over klaar zijn. Oké. Dat gaan we niet halen, maar alleen. Dus we moeten nu korte korte vraag.

[0:16:43] Oké dan, zonder inleiding. Ik heb een vraag over de over de werkwijze waarmee et cetera b onderzoeksmethodes aangepast, zodat er geen normoverschrijdingen meer zichtbaar. Maar waren ik maak me ook zorgen over bij glyfosaat is dat nou gebruikelijk. En hoe past dat volgens u in het takenpakket van de instantie die moet toetsen of middelen wel veilig zijn.

[0:17:00] Wie is geadresseerd. Want dat heb ik mevrouw rechts van mij alsjeblieft.

[0:17:08] Dank voor uw vraag. Ja. Ik denk dat u doelt op de zembla uitzending recent en ik ben heel blij dat u de vraag stelt, want er is inderdaad een beeld ontstaan dat wij informatie zouden hebben weggehouden, niet over risico's zouden hebben gecommuniceerd en ik ben heel blij dat we dat vandaag kan rechtzetten. Want wat ik al zei in mijn inleiding. Wij hebben met een maatschappelijk heel belangrijke taak en die verantwoordelijkheid die voelen wij dagdagelijks in ons werk

[0:17:38] en in mijn ogen het aller ergste. Wat wij kunnen doen is als wij risico's constateren die risico's weghouden. Wij zijn hiervan en u moet op ons kunnen vertrouwen, dus wijze. Wij zullen geen risico's weg redeneren. We hebben wij ook geen enkel belang bij. Sterker nog, wij zijn de instantie die hierover gaan

[0:18:01] kijkend naar de herbeoordeling van de omwonenden zoals we die in tweeduizend vijftien hebben gedaan. De conclusie die wij hebben getrokken, sta ik volledig achter. Uiteraard hebben wij hier ook indringend met de minister van vws over gesproken en hij zal uw kamer daar ook op heel korte termijn over informeren. Maar misschien ook gezien de tijd om daar kort op in te gaan denk ik dat wij zeker ook enorme stappen hebben gezet in de communicatie en veel meer uitleg van hoe wij tot onze besluiten zijn gekomen. Dus heden ten dage doen wij dat al weer heel anders dankuwel. Voorzitter,

[0:18:41] Vooral bromet groenlinks,

[0:18:43] Voorzitter, mijn vraag is ook gericht aan mevrouw backx en die gaat over dat wat ze net zei ze zei de kaders voor ons onderzoek die zijn vastgelegd door de politiek en dan zijn er twee andere sprekers. De heer dekker en die bloem die je eigenlijk zeggen. Er is onderzoek gedaan maar is niet onderzoek gedaan naar alle aspecten van dit van deze stof. Bijvoorbeeld de effecten op biodiversiteit

[0:19:11] kan mevrouw backx daar eens op reflecteren. Dus op de ruimte die de politiek geeft en de onderzoeken die niet gedaan worden.

[0:19:21] Mevrouw rechts,

[0:19:23] Dank voor uw vraag.

[0:19:26] Als u het goedvindt, zal ik ook gezien het blok gezondheid misschien de vraag. Iets meer toespitsen op de ziekte van parkinson, omdat dat natuurlijk ook een hiaat in het kader is hetzelfde als biodiversiteit.

[0:19:40] Wij zijn inderdaad een uitvoeringsorganisatie. Wij voeren de kaders uit die zijn vastgesteld en ik denk dat het goed is om nogmaals te benadrukken dat die kaders heel streng zijn in europa een enorm omvangrijk

[0:19:53] kaders staan niet stil. De wetenschap staat niet stil. Dat is ook heel belangrijk. Dus we zien ook in de tijd dat steeds weer nieuwe zaken aan ons kader worden toegevoegd.

[0:20:04] Op dit moment is het zo. De heer bloem zei dat ook al.

[0:20:07] Wij hebben geen testmethodiek om de stoffen te testen op het ontstaan van ziekte van parkinson

[0:20:14] en wij als zeventien gb vind het ook enorm belangrijk dat dat aan ons kader wordt toegevoegd. Wij hebben daartoe ook de efsa opgeroepen in een brief. Wij hebben als ons college heeft uitgebreid ook met bas bloem van gedachten hierover gewisseld. Een aantal jaar geleden al. Wij hebben opgeroepen om daar een methodiek te ontwikkelen en ik blijf zeggen dat dat heel belangrijk is om dat toe te voegen aan ons kader.

[0:20:40] De belangrijke vraag is natuurlijk wat weten wij dat ten dage? Er is volgens mij echt wel voldoende bewijs dat een aantal stoffen paar keer zou kunnen veroorzaken.

[0:20:51] Die stoffen zijn ondertussen verboden design niet meer toegelaten in europa. De cruciale vraag is wat we weten over de stoffen die op dit moment nog wel goedgekeurd zijn in europa

[0:21:04] en ook daar heeft weer onze eigen rivm. Een eerste verkennende onderzoek naar gedaan.

[0:21:10] Die hebben gekeken naar de structuren van de stoffen die nu zijn goedgekeurd en of die vergelijkbaar zijn met die stoffen die verboden zijn. Qua structuur is dat niet zo. Er kwam een stof uit meet die ram die is ondertussen die wordt in nederland niet verkocht wordt. Binnenkort ook verboden in europa.

[0:21:31] Dus dat is wat we dan nu weten. Dus we weten voor een gering aantal stoffen dat er een relatie kan zijn. We hebben twee honderdzestig werkzame stoffen ongeveer in nederland op de markt toegelaten daar. Daarom hebben we dus geen sluitend bewijs van dat moeten we inderdaad in de toekomst echt gaan genereren.

[0:21:53] Dan is nu de vraag richting glyfosaat. Daar weten we wel een aantal dingen van zijn een aantal studies. Er zijn een aantal case poort die door de efsa ook zijn meegenomen. Efsa kijkt daarbij ook naar het gehele toxiciteit profiel en we hebben we weten dat glyfosaat in niet heel veel effecten heeft op mensen en dieren. Je kan aan behoorlijk hoge doseringen worden blootgesteld voordat de effecten uberhaupt optreden.

[0:22:28] In het dossier zitten. Veel neurotoxische tijd studies dus effecten op het zenuwstelsel. Daar glyfosaat is geen neurotoxische stof

[0:22:39] en er zit een heel beperkt aantal studies in het dossier over de relatie met parkinson en daar heeft de efsa geconcludeerd samen met de lidstaten dat die resultaten geen aanleiding geven voor zorgen glyfosaat en parkinson.

[0:22:58] Mag ik er toch iets over. Ik zag het. Want ik zag den professor graaf. Nee klikken en we zetten komende tijd. Maar ik wil er toch toelaten om het volksgezondheid gaat.

[0:23:07] Ik denk dat er wel degelijk bewijs is dat glyfosaat neurotoxische is. Er zijn meerdere studies die schade laten zien bij dierproeven. De menselijke studie die ik vanochtend noemde de relatie die met parkinson is gelegd. Als je ziet dat het toetsingskader niet klopt. Als je ziet dat er een aantal studies partners van link glyfosaat. Je ziet dat partners zonder snelst groeiende hersenziekte ter wereld is, waarvan we weten dat pesticiden en hoger risico geven en waarbij pesticiden zitten met hele verschillende werkingsmechanismen. Als je weet dat glyfosaat

[0:23:36] ademhaling originele bent ook selectieve stress geeft dan is er alle reden om aan te nemen dat het biologisch plausibel is dat glyfosaat een oorzaak is van hersenschade is het honderd procent zeker mee. Maar gezien de snelle groei van parkinson. De dramatische impact op de levens van boeren tuinders omwonenden andere nederlanders en en de link die er ligt vind ik echt dat je nu in die onzekerheid niet kunt stemmen voor tien jaar glyfosaat. Dat kun je gewoon niet doen niet te verdedigen.

[0:24:03] Dankuwel voor uw aanvulling

[0:24:05] wanneer de groot democraten zesenzestig.

[0:24:07] Ja. Dank u. Voorzitter, dank voor de inleiding. Wat mij vaak opvalt is dat de minister zich acht et cetera geweest verschuilt et cetera gb verwijst naar de efsa. Maar u bent de efsa. U heeft gewerkt aan de toelating van glyfosaat.

[0:24:22] Ik zit wel met een probleem. Ik heb mevrouw akerboom geen inleiding nul komma vijf provinciale. Er sta ik mijn vraag anders niet eerlijk kunnen stellen, is goed.

[0:24:32] De heer bloem heeft een aantal feiten wetenschappelijke studies genoemd die op z'n minst hadden kunnen leiden tot een open punt. Waarom heeft u dat niet als open punten aangedragen bij de efsa?

[0:24:47] Alsjeblieft. Dank voor uw vragen en dat

[0:24:52] wat ik uitleggen. Wij hebben de hele beoordeling gedaan volgens het kader wat er is

[0:24:58] en in dat kader ontbreekt nog het kunnen beoordelen op basis van studies, want die studies ontbreken gerichte studies die de bewijslast zouden kunnen leveren of glyfosaat van zou kunnen fase die ontbreken.

[0:25:13] Dat is niet alleen voor glyfosaat het geval. Dat is op dit moment voor alle stoffen die wij beoordelen het geval.

[0:25:22] Wij hebben geen testmethodiek om stoffen en middelen daarop te beoordelen, omdat dat dus niet uniek is voor glyfosaat. Maar voor alle werkzame stoffen heeft fc dit nu niet als open punten geïdentificeerd omdat het niet in ons kader zit.

[0:25:41] Wanneer de groot heel kort even. Het was uw vraag niet.

[0:25:44] Het gaat erom dat er zitten gb gebruik maakt van alle studies zijn aangeleverd, maar ook van wetenschappelijk materiaal. Wat er verder is gepubliceerd. Dit is relevant wetenschappelijk materiaal. Dus daarom is de vraag waarom wordt relevant wetenschappelijk materiaal toch niet meegenomen. En als open punt gemarkeerd, mevrouw,

[0:26:04] Dank u voor uw verduidelijkende vraag.

[0:26:09] De

[0:26:10] beschikbare informatie die er is

[0:26:13] die is meegenomen in de hele beoordeling

[0:26:16] en de conclusie van efsa en de lidstaten, waaronder ook nederland cetera gb

[0:26:23] is dat die resultaten

[0:26:26] geen zorg gegeven. Dit geeft geen bewijs dat glyfosaat parkinson kan veroorzaken.

[0:26:36] Meneer van kampen volkspartij voor vrijheid en democratie,

[0:26:40] Voorzitter, want ik ik zal u er toch op willen doorvragen want u geeft aan dat

[0:26:47] de

[0:26:48] de onderzoeken daar niet op wijzen met tegelijkertijd geeft hij aan dat u de methodiek niet over de methodiek beschikt om te kunnen aantonen

[0:26:56] en dat is. Er zit wel ligt tussen natuurlijk want want er dus ik zou u willen vragen et cetera geweest heeft verantwoordelijkheid om grond van het voorzorgsbeginsel werkzame stoffen in middelen toe te laten? Hoe kijkt u met in achtneming van de verantwoordelijkheid voor het voorzorgsbeginsel dan met de zorg die de heer bloem uit en de wetenschappelijke studies die hij daarbij in zijn rug geeft. Hoe kijkt u daarnaar?

[0:27:22] Mevrouw merkx,

[0:27:26] Ja. Wat kijk

[0:27:28] de mogelijke effecten van glyfosaat op de qua ziekte van parkinson. Dat is een heel klein onderdeel van het hele grote dossier.

[0:27:38] Het is natuurlijk een heel belangrijk onderdeel wat er aan de lidstaten hebben gedaan, is naar het gehele profiel van de stof kijken. Wat doet de stof wel wat doet de stof niet. En als je dan ziet er is een zijn een heleboel standaard studies ook op neurotoxische tijd gedaan. Daarbij wordt ook gekeken naar gedrag en dergelijke, maar ook naar de weefselschade zelf.

[0:28:04] In die studies zien we dat glyfosaat geen neurotoxische stoffen is, maar dat is neurotoxische tijd in z'n algemeenheid. Daarnaast hebben we maar weinig informatie beschikbaar voor de ziekte van parkinson. Die informatie is nog niet zo heel erg veel.

[0:28:24] Die studies die laten geen die later dus die geven geen reden tot zorg. Laat ik het zo formuleren.

[0:28:36] Ik zei letterlijk nul studies op een deugdelijke manier die de veiligheid van glyfosaat hebben aangetoond als het gaat om neuro degeneratieve ziekten. Er zijn zes studies die wel die link leggen. Dat is in voetbaltermen. Zes nul tegen glyfosaat is het bewijzen? Nee, precies het voorzorgsbeginsel, de veiligheid van onze burgers, het feit dat boeren en tuinders veilig hun werk kunnen doen. Die hebben het grootste risico op parkinson. Ik gun het die mensen dat ze op een goede manier hun beroep kunnen uitoefenen.

[0:29:02] Van de aanvulling van doen want dan moet ik het anders. De stad nu naar de mevrouw van der plas van de baby boer burgerbeweging alstublieft.

[0:29:14] Ja. Dankuwel

[0:29:16] geen antwoord.

[0:29:17] Ik heb een vraag voor de heer blonk. Een tijdje geleden uitgebreid met hem gesproken was zeer verhelderend gesprek

[0:29:25] en daar hebben we ook gesproken over de bevreemding zichtbaar. En hoe helpen we elkaar en mijn vraag aan de heer bloem is hoe kunnen we er nou voor zorgen? Boeren, burgers en u als expert op dit gebied dat we hier een normale discussie over kunnen voeren zonder dat boer de middelvinger opgestoken kregen uitgescholden worden, terwijl ze soms alleen maar kalk aan het spuiten zijn is niet eens onkruid bestrijding of wat dan ook. Hoe ziet de heer bloem dat en welke rol zou hij daar in willen spelen als als neuroloog toch wel een belangrijke functie in dit verhaal.

[0:30:05] De heer bloem,

[0:30:07] Dankuwel voor uw vraag en ik herhaal mijn aanbod. Wat ik vorige keer ook gedaan dat ik er heel graag samen op wil trekken. Als u mij in de media ziet optreden, zeg ik consequent dat boeren en tuinders geen daders zijn. Maar zij hebben het grootste risico op het krijgen van de ziekte van parkinson. Ze krijgen een hoop op hun bordje en ik

[0:30:23] kan me voorstellen dat ze met zorg en naar hun werk gaan door alle berichten die er zijn en die zorgen kan ik ook niet wegnemen. Ik denk dat die zorgen terecht zijn. Mijn voorstel is laten we geen paniekvoetbal doen. Laten we nu glyfosaat op dit moment verbieden omdat er concrete zorgen over zijn. Laten we tegelijk aan europa vragen om een goed toetsingskader wat we in nederland kunnen ontwikkelen. Dat past bij de nederland als kennis economie land. Laten we de andere pesticiden niet zomaar verbieden wel ook grondig toetsen

[0:30:50] en binnen drie tot vijf jaar met heldere antwoorden komen. Ik denk als we nu glyfosaat verbieden stort nederland niet in. Zetten we een heldere stap geven comfort denk ik aan nederlandse burgers, maar ook aan boeren en tuinders dat een goede stappen zetten en tot die tijd wil ik samen met u optrekken hoe we de communicatie richting boer en tuinder verzorgen tegen iedereen. Hier wil ik zeggen. Ik verwijt boeren en tuinders helemaal niets. Die houden zich keurig aan wet en regelgeving die hebben een mooi beroep. Die doen niks verkeerd. Het probleem zit in europa. En als ik dat ook het probleem zit ook niet bij het cetera ggd. Daar zit hier naast elkaar weergeven. Een ander advies. Ik had niet bij de fc aan tafel gezeten als et cetera gb niet haar verantwoordelijkheid had genomen. Toen ik mijn zorgen bij ingrid uiten en die hebben meteen mee in contact met de efsa gebracht. Dus ik vind dat et cetera geweest een rol wel pakt.

[0:31:34] Die zit bij toetsingskader in europa. De vraag is hoe wij dit als samenleving duiden en ik denk de snelle groei van partners zonder impact van de ziekte, de onzekerheid over de gezondheid, de aanwijzingen die er wel degelijk zijn over neurotoxische die tijd is voor mij helder. Je moet nu nee zeggen toetsingskader ontwikkelen kennis, economie en samen ondertussen boeren en tuinders neerzetten zoals wat ze zijn goede eerlijke mensen die een mooi beroep uitoefenen.

[0:31:58] Ik wil toch van het dekkers ook hele woord geven want er wel.

[0:32:01] Maar ik vind het heel terecht is juist onze bezorgd ook voor de boeren en wij zien. Ik ben zijn inmiddels als organisatie een afspiegeling van zorgprofessionals en die zien gewoon de ellende steeds meer komen. Dus het is met name dat we weten dat er dat de als we naar een ander landbouwsystemen en de boer daarin mee kunnen nemen. Die verandering. Dan is de boerin uiteraard precies wat mijn collega's die is uiteindelijk ook de oplossing van het probleem en die zit nu gevangen in een systeem waar die nogmaals niets verkeerd doet, maar wel iets wat we niet meer moeten wensen.

[0:32:30] Dus dat is eigenlijk de boodschap is juist bedoeld om dat we daar de meeste mensen van ja, let ik op onze politie is toch erg erg verontrustend met mij betreft.

[0:32:40] Dan

[0:32:42] dat bisschop.

[0:32:42] Van de sgp. Voorzitter, dank en dank aan de gasten voor de toelichtingen.

[0:32:47] Ik heb een vraag aan de heer dekkers. Wij hebben het hier nu vanuit de invalshoek van gezondheidszorg. Maar het is niet alleen een plannen gebeuren, maar het is ook een humaan, humaan een kwestie en ik zou u willen vragen en

[0:33:08] als u naar afschaffing van voor afschaffing van glyfosaat. De toepassing van glyfosaat pleit.

[0:33:15] Ik denk dat iedereen dat wel zou willen. Alleen als je kijkt naar de voedselproducenten die zijn van op het moment dat je dat nu doet,

[0:33:22] hebben we onvoldoende groene middelen en ik hoor u zeggen die zijn voldoende voorhanden, maar de producenten die zijn onvoldoende voorhanden en er komt als je niet oppast. De voedselzekerheid in gevaar. Dat is al een risico met bepaalde besluiten en beleidslijnen op europees niveau. Daar liggen mensen wakker van.

[0:33:42] Hoe kijkt u daar tegenaan tegen dat aspect.

[0:33:45] Meneer dekkers.

[0:33:46] Dankuwel voor de vraag. Ik denk dat dat net de essentie is voor de verandering. Want we weten inmiddels dat zo'n beetje alle elementaire pijlers in het rood staan en dat is voor een deel hoe bij wereldwijd nu onze voeding systeem voedselsystemen bestaan. Er is te veel in de raad op op dierlijke eiwitten gepositioneerd en daardoor is het gebruik en dat ook voor pesticiden en kunstmest en dergelijke inderdaad excessieve wereldwijde uit de klauwen gelopen dus planetaire gezondheid. Sorry. Kijkje. Je zult eerste basis inderdaad weer hersteld moeten hebben van je biodiversiteit en je biosfeer. Dat is je eerste baas. Wil je uberhaupt een sociaal maatschappelijke doelstellingen komen, laat staan aan economische wij beredeneerd altijd een economisch perspectief en dat snap ik wat de boer met z'n brood verdienen en de hele keten moet ergens een brood verdienen. Maar in dit systeem is het red is naar de bodem. Het is een efficiency paradigma wat groen imago realiseerbaar is en dat weten we eigenlijk allemaal dat we eindelijk inderdaad de boer voor het blok zetten en die moeten we ook meenemen in die transitie en dat is ook traject waar ook baby. Ben je natuurlijk altijd op hamert. Die is de boer is hier niet schuldig aan. Maar als we daar niets aan gaan doen. Dus dat we echt naar een ander voedselsysteem gaan want we weten gewoon in een plantaardig voedsel stil. Hoofdzakelijk plantaardig voedsel zijn er minder welvaartsziektes, dus veel minder gezondheidsschade veel minder milieuschade en er is juist meer voedselveiligheid wil ik u best een keer over extra toe inlichten. Maar in dit systeem. Ik ga je juist naar voedselschaarste en waterschaarste.

[0:35:07] Voorzitter, het gaat mij voedselzekerheid tot nu toe. Als wij als er experimenten zijn geweest, zijn die altijd succesvol geweest als die omslag.

[0:35:16] Niet verder dan moeten we dadelijk bilaterale moeten komen. Nog twee andere wat er eigenlijk nu al moeten wisselen en het staan een kamerlid vrij om ook bilateraal contact te zoeken met een terzake deskundige. Het hoeft niet per se mevrouw verder cda christendemocratisch appel alstublieft.

[0:35:29] Dank u. Voorzitter, ik heb een vraag aan mevrouw backx.

[0:35:34] Het is mij net ook helder geworden dat zowel mevrouw backx als bos bloemen onderschrijven dat de toetsingskader niet compleet is eigenlijk veranderd zou moeten worden. Maar daarna wordt het voor mij een beetje verwarrend omdat de heer bloemen aan de ene kant zegt we moeten geen paniekvoetbal spelen maar wel glyfosaat uit voorzorg verbieden en daarna met een nieuw toetsingskader kijken wat er nog meer gaat gebeuren. Daar waar mevrouw backx met et cetera gb aangeeft van wij zien geen redenen om.

[0:36:01] Moment.

[0:36:02] Een negatief advies te geven. Zie mijn vraag aan mevrouw backx is wat voor precedent werking zou het hebben als we nu er we zijn er over het eens vernieuwd toetsingskader. Maar wat als we tot die tijd nu uit voorzorg een middel verbieden.

[0:36:16] Wat voor precedent werking heeft het over die andere twee.

[0:36:18] De negentig vooral becks.

[0:36:23] Ja. Dank voor uw vraag.

[0:36:30] Als wij een stof beoordelen dan doen we dat volgens de kaders die er zijn en die zijn uitgebreid en die zijn streng. We weten heel veel.

[0:36:42] Er wordt vaak gezegd het voorzorgsbeginsel delen glas verf. Middelen voor verordeningen is gebaseerd op het voorzorgsbeginsel. Er moet heel veel informatie worden aangeleverd, moeten heel veel schadelijke effecten worden uitgesloten wil een stof goedgekeurd kunnen worden.

[0:36:59] Dus de hele beoordeling draait al om dat voorzorgsbeginsel.

[0:37:05] Verder is het zo dat wij als iets niet in ons kader zit in dit geval ziekte van parkinson en we hebben geen enkele geen enkele aanwijzing dat een stof. Dat zou kunnen doen.

[0:37:19] Ja, we kunnen dan dan is het aan het beleid en niet aan ons als uitvoeringsorganisatie hoe we daar als maatschappij mee om willen gaan.

[0:37:29] Dankuwel.

[0:37:31] Meneer grinwis christenunie.

[0:37:33] Voorzitter, dankuwel en dank ook aan alle drie de insprekers. Ik heb een vraag voor de heer bas bloem.

[0:37:39] Wanneer verder onderzoek eventueel door uzelf zou blijken dat er geen directe neurotoxische effecten.

[0:37:45] Wij zijn, zou.

[0:37:46] De gerust gesteld zijn over het gebruik van glyfosaat. Of houdt u daar nog zorgen over bijvoorbeeld de testen op cumulatie van bestrijdingsmiddelen en want een aantal bestrijdingsmiddelen en eigenlijk hieraan gekoppeld. Een aantal bestrijdingsmiddelen waar waar de link met pakistan helderder is dat die is al verboden.

[0:38:01] En hoelang duurt het nog voordat we eventueel een effect van dat verbod gaan zien in het aantal parkinsonpatiënten. Neemt u en met andere woorden, in hoeverre kan de huidige stijging nog toegeschreven worden aan het huidige middelen,

[0:38:13] Zeker park. Zo'n groeit snel ook in nederland de afgelopen tien jaar met dertig procent gegroeid en dat is natuurlijk niet alleen glyfosaat. Het is ook niet alleen pesticiden park. Soms zitten erg vast aan toxische stoffen in onze omgeving. Ook bijvoorbeeld trichloorethyleen, luchtverontreiniging, wat overigens ook weer pesticiden kunnen zijn dan bijvoorbeeld glyfosaat wordt kilometers door de lucht verplaatst en we ademen dat ook in. Dus ja die snelle groei is niet alleen glyfosaat.

[0:38:37] Hoe snel kunnen we antwoorden ontwikkelen? Ik denk dat dat binnen drie tot vijf jaar kun je de eerste antwoorden ontwikkelen voor glyfosaat als los bestrijdingsmiddel. Dat geld gaat overigens niet naar het radboud. Ik zit hier niet om mijn eigen onderzoek te spreken, maar ter duidelijkheid. Dat gaat naar het rivm. Wat mij betreft als onafhankelijk instituut en bijvoorbeeld het iras in in utrecht waarmee we heel goed samenwerken. U heeft helemaal gelijk. Wij worden als nederlanders blootgesteld aan cocktails aan gemengde samenstelling van heel veel pesticiden bij boeren en tuinders city wel honderd en tien, honderd, tien verschillende pesticiden in het huis stof en die optelsom. Daar maak je natuurlijk heel veel zorgen op en het toetsingskader houdt ook geen rekening met die mixen en recente studie in nature top blad laat zien dat cocktails veel vaker partners te geven lossen middelen dus hetzelfde toetsingskader. Laat je eerst bos op geïsoleerde bestrijdingsmiddelen. Maar in hetzelfde toetsingskader ga je veelgebruikte combinaties toetsen en bijvoorbeeld onderzoek in californië laat zien dat bepaalde cocktails vaker voorkomen. Je kunt kijken welke cocktail vastzit aan parkinson en die cocktail vervolgens toetsen in die modellen en voor de duidelijkheid partij van de dieren ziet hier ook. Ik ben helemaal geen voorstander van heel veel dier experimenten met het rivm zijn we ook bezig om alternatieven voor dierproeven te ontwikkelen en hoe eerder we kunnen stoppen we die experimenten. Hoe liever het mij is.

[0:39:58] Hartelijk dank.

[0:39:59] Nog een aanvulling geven een parkinson. Astrid. Ik heb net een hele waslijst op waren risicoprofielen opzitten. Dus ook kanker jongens. Dus laten we niet vergeten dat het niet alleen om parkinson gaten. Dus het is ook mogelijk voor het ongeboren kind een risico. Dus het zit in een heel breed profiel.

[0:40:17] Nogmaals dank aan alle deskundigen meneer bloem, mevrouw zijn ook dekkers.

[0:40:23] Hartelijk dank dat die aanwezig zijn hier in de staten-generaal en dans delen van deskundigheid kamerleden. Dan vraag ik de nieuwe groep de zijn de landbouwkundige alvast naar voren te komen. We wisselen

[0:41:43] heeft iemand erik breukink te vallen. Ik gezien de missen nog in landbouwkundige landbouwdeskundige misschien wel maar dan breukink is niet in de zaal misschien even een sanitaire stop maken, maar zal die dadelijk verschijnen. Want we moeten. Kijk, kijk eens aan vanachter

[0:42:16] we verder blokje twee landbouwkundig gebruik van harte welkom. Meneer van der ende van glyfosaat voor de doelgroep meneer breukink melkveehouder. Meneer van.

[0:42:27] De handel akkerbouwer,

[0:42:29] Meneer de wolf. Die is van de boerderij van de toekomst van wageningen universiteit en dan mulder van lto nederland nederlandse landen tuinbouw bond voor de mensen die dit niet weten en ik geef ik graag eens dat de procedure kunnen volgen. Gewoon een korte inleiding van twee drie minuten en daarna komende kamerleden aan het woord. Geef graag is eerste worden meneer van der ende

[0:42:50] alstublieft dankuwel.

[0:42:51] Voorzitter, bij het oefenen drieënhalve minuut. Dus daar ga ik voor en ik spreek hier vandaag in de naam van klaver giant groep. We zijn een verzameling van bedrijven die de verlenging van de toelating van de werkzame stof glyfosaat nastreven. We doen dit door de kracht en de inspanningen te bundelen

[0:43:10] om een dossier op te stellen met alle wetenschappelijke onderzoeken en informatie voor de veiligheid van het gebruik van glyfosaat. Volgens het wettelijk gebruikt voor schrift de giorgi richt zich met name op het europese toelatingsproces. Maar nederland een van de rapporteren lidstaten. Zoals u al gehoord heeft, speelt daarin een belangrijke rol.

[0:43:29] Allereerst wil ik u bedanken, voorzitter, voor de uitnodiging hier vandaag, als jihadi zijn we van mening dat er ronde tafelgesprek als deze met de deelname van de giorgi tot de completer en gewogen beeld van het gebruik van glyfosaat zal leiden. Gelieve zaten een actieve stoffen van de voorgestelde vernieuwing van de europese goedkeuring van aanzienlijk belang is voor de land en tuinbouw bouw en voor onze voedselvoorziening in dit mooie land. We werken graag samen met wetgevende instanties om te zoeken naar manieren voor verduurzaming en ons middelen pakketten te innoveren.

[0:44:07] Op dit moment is het verantwoord verantwoord gebruik volgens de wettelijke gebruiksvoorschriften van glyfosaat.

[0:44:13] Een deel van de toolbox van de onkruidbeheersing. We over land en tuinbouwers beschikken. Onze boeren proberen de impact van hun bedrijfsvoering op de omgeving in te perken en een verminderd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en verminderde. Afhankelijkheid van gewasbeschermingsmiddelen hoort daarbij. Maar deze gemak gewasbeschermingsmiddelen blijven op dit moment een noodzakelijk onderdeel van het totaal aan middelen en methoden waarover de landbouwers beschikken om duurzame voedselproductie te verzekeren in het nu

[0:44:45] en ook de toekomst

[0:44:47] voedselsoevereiniteit en het waarborgen van de productie binnen de binnen europa is relevanter dan ooit sinds de oorlog in oekraïne en een verdere inkrimping van het instrumentarium dat de boer tot zijn beschikking heeft. Als onderdeel van duurzame landbouwpraktijken lijkt op dit moment niet de juiste oplossing

[0:45:07] vertrouwen in onze wetenschappelijke instituties en en een voldoende beschermend wettelijk kader is van wezenlijk belang binnen de europese unie bestaat en robuust wettelijk kader

[0:45:18] voor de toelating van stoffen voor gewasbescherming en onkruidbestrijding ondersteunen, zoals u al eerder gehoord heeft door een van de strengste veiligheidsbeoordeling systemen in de wereld

[0:45:30] vier beoordelen. De lidstaten zijn al genoemd, frankrijk, nederland, hongarije en zweden vanuit een kritisch perspectief. Toch niet de minste hebben geconcludeerd dat glyfosaat voldoet aan alle criteria van haar wettelijk gebruiken in de europese unie. Vervolgens hebben efsa en ek agentschap voor chemische stoffen. Deze conclusie herbeoordeeld een onderschreven. Wij vertrouwen dit systeem een beslissing van nederland om in te gaan tegen haar eigen cetera gb. Als we de europese instituties en uiteindelijk het geldende wettelijke kader schept een gevaarlijk precedent waardoor het vertrouwen van de boer, maar uiteindelijk ook de burger alleen maar er wordt geschaad. Er is gevraagd om innovatie. Bedrijven hebben ook investerings en zekerheid nodig om die in innovatie voort te kunnen breken.

[0:46:21] Één alinea nog. Ondanks dat glyfosaat. Een van de meest onderzochte en meest gebruikte stoffen is, blijft de industrie zich inzetten voor verdere ontwikkeling van veilige gewasbeschermingsproducten die de gemeente geert de teelt ondersteunen. Alle leden investeren zwaar in innovatieve oplossingen en blijven zich inzetten om dit te blijven doen. Nogmaals, dank dat ik mij vandaag hier tot u mag richten. Voorzitter, en ik kijk uit naar een constructieve discussie.

[0:46:50] Dankjewel want ben inderdaad niet van ons af aan beginnen. Gaan we naar meneer breukink melkveehouder aan sorry was omdat kluif voor hit doelgroep. Ik zei glyfosaat. Ik sprak in het nederlands uit. Dank voor de mij te verbeteren. En dan breukink.

[0:47:06] Ja.

[0:47:08] Goedendag.

[0:47:09] Welkom

[0:47:11] melkveehouder uit brummen.

[0:47:13] Gelderland.

[0:47:14] Ontzettend fijn dat ik hier spreektijd krijgen als er regen initiatieven natuurinclusief te houden en ik ben een van de zeventien demo bedrijven van fnv. Dus ik mag een groene stip zetten groene, volkskrant willen noemen naar de rest van de sector.

[0:47:30] Mijn collega's om ze te inspireren. Daarnaast ben ik voorzitter van de stichting good farming

[0:47:35] en wij proberen ook processen te stimuleren te faciliteren, zodat de bodem in zijn waarde wordt gezet en gezond, voedsel en voer voor de dieren uit de bodem voor mag komen en dat de wereld wat koeler wordt dus zoveel mogelijk koolstof vastleggen onder het maaiveld. We hebben een aantal momenten in het leven

[0:47:55] waar je

[0:47:58] waar je als als mens eventjes stilstaat van wat hoe ga ik verder in de toekomst.

[0:48:03] Dat is bij ons met michaela bij mij. Dertien jaar geleden is. Dat gebeurt wat geven voor de toekomstige generaties mee. Hoe voeden we onze dochters op via de oude man route

[0:48:15] of toch anders. Het regenereren en optimaal samenwerken met biologie en ecologie. Inmiddels heb ik gemerkt vanuit de praktijk en dat is.

[0:48:23] Die leuke.

[0:48:24] Ik ben gewoon de boer

[0:48:27] dat we het ook heel anders kan. Dus op dit moment ben ik het vijfde jaar volledig chemisch vrij kunstmest vrij aan het telen

[0:48:36] en de weerbaarheid en veerkracht van de ecologie biologie die zie je nou wel op het bedrijf en

[0:48:45] het belangrijkste wat ik net weer niet gehoord is voedsel gezond kwaliteit. De inhoud stoffen. Wat is gezonde voeding begin negentienhonderd. En nu. Er is een kwart over van de inhoud stoffen die in voedsel zouden moeten zitten.

[0:48:57] Dus.

[0:48:59] Wat is een weg terug en ik denk ik. Het is eerder de vraag stellen aan elkaar. Waar zetten we de stip als maatschappij. Ik ik zie als boer dat we heel veel geïnnoveerd hebben ontzettend veel innovatiekracht hebben binnen de kaders

[0:49:13] en ik zou het heel mooi vinden als poeren

[0:49:16] beleidmakers dat we die stipjes. Een keer op een plek neerzetten waar we met onze innovatiekracht naar toe kunnen en niet meer bindende

[0:49:23] gebaande kaders. Want dat zie ik als de mantel hoofdroute

[0:49:30] met mijn collega's, angst en onwetendheid. We zijn opgeleid in het mansfeld systeem. En dan zitten we nu nog steeds in de opleidingen die ontwikkelen naar mijn idee veel te traag door erf betreden. Ze zitten ook een patroon vast en kon niemand daarvan veroordelen, maar het is een systeem en ik zou heel graag zien als boer dat we

[0:49:49] dat systeem gaan veranderen. Dus de hoogste tijd elkaar te inspireren samen de bodems weer te regenereren

[0:49:57] en dat gebeurt niet met

[0:49:58] glyfosaat glyfosaat

[0:50:00] en dat wil ik niet als bestrijdingsmiddel, maar het is gewoon gif.

[0:50:04] Dat betekent een gezonde gerijpte meststoffen en zoveel mogelijk fotosynthese om te zorgen dat je de bodem weerbaar maakt.

[0:50:12] Dan heb ik hier negentien, tweeënzestig staan. Silent spring de dode lente reeds op koersen.

[0:50:18] Het is toch ongelooflijk dat al die jaren is een drie generaties verder twee generaties verder

[0:50:24] en we zitten nog steeds.

[0:50:26] Ja. Met de problemen van de chemie en of het nou fijnstof is vreselijk duur van van chemicaliën in het oppervlaktewater in onze lichamen.

[0:50:37] Volgens mij is het hoogste tijd dat we nu

[0:50:41] niet blijven hangen.

[0:50:43] Maar echt een stip gaan zetten met elkaar

[0:50:47] met dit soort voorbeelden

[0:50:48] kan ik nog eigenlijk de media staan er vol van kan ik nog heel veel heel veel doorgaan. Ik denk dat het belangrijk is dat we voor de volgende generaties. Ik denk dat dit ook een moment is weer

[0:51:00] de kinderen en kleinkinderen die zullen straks zeggen waarom hebben jullie in tweeduizend, drieëntwintig geen keuzes gemaakt. Waarom gaat het door en door en door.

[0:51:09] Ze kunnen hier

[0:51:11] de volgende generatie heel veel gezondheid en weerbaarheid en weerbare bodem te geven.

[0:51:17] Dus maar dat gaat dus niet met met de stuurmiddelen zoals we het doen.

[0:51:23] Dankuwel.

[0:51:24] De berekening van de melkveehouderij akkerbouw dan alstublieft meneer breukink als je de microfoon als leidsche.

[0:51:33] Goede.

[0:51:35] Middag iedereen.

[0:51:38] Ik ben michiel van andel op en akkerbouw in de noordoostpolder op de voormalige de in de in de voormalige zuiderzee op de bodem daarvan in. Ik heb daar een akkerbouwbedrijf

[0:51:47] en wonen met mijn vieren pasen schoolgaande kinderen en mijn vrouw

[0:51:53] ik verbouw

[0:51:55] witlof en ook nog bieten en granen in één op zes bouwplan

[0:52:01] en ik heb er meer gespecialiseerd in de witlof en de wietteelt, en ik gebruik inderdaad ook pesticiden gewasbeschermingsmiddelen, waaronder de herbicide glyfosaat.

[0:52:12] Ik heb in mijn precieze peper uitgebreid begrepen beschreven hoe dat dan doen.

[0:52:18] Maar ik zou eigenlijk willen weten van wie hier nog meer in deze zaal zit die ook op grote schaal en witlof binnen verbouwd

[0:52:25] handen misschien

[0:52:27] iemand

[0:52:28] niemand dacht ik al.

[0:52:31] Oké ik heb ik heb uitgelegd hoe dat speel dat spul gebruikt en ik heb ook ik heb een verschillende buurman die willen biologisch telen ook goed mee kan er goed mee samenwerk

[0:52:46] en ik weet ook hoe het biologische kan. Er zijn natuurlijk alternatieven voor

[0:52:55] als je je glyfosaat vandaag de dag gaat verbieden.

[0:52:58] We gaan er een paar dingen gebeuren.

[0:53:03] In eerste plaats gaat er veel meer andere herbiciden gebruikt worden die allemaal stuk voor stuk een hogere toxologisch. Het profiel hebben als glyfosaat.

[0:53:13] Daar is vriend en vijand het er over eens.

[0:53:17] Het andere. Wat gaat gebeuren. De biologische methodes waar ik het over gehad.

[0:53:21] Mijn buurman die had ook en witlof een beetje op dezelfde manier als ik

[0:53:25] alleen dan biologische

[0:53:27] die heeft heel veel trekkende bewegingen middels de echte school. Het bed

[0:53:33] en allemaal meerdere keren meer bodemverdichting is gegrond en ook nog eens veel meer c o twee uitstoot en veel meer die ze gebruikt. Dat is ook een effect wat je gaat krijgen. Mijn buurman gebruikt ongeveer let wel luistert. Goed. Twintig keer meer mensen in de piek tijden dan ik gebruik om mijn bedrijf om dezelfde hoeveelheid, aardappels of ouder en witlof te verbouwen.

[0:53:56] Dus dat zijn nogal consequenties die je gaat zien wanneer je zegt niet alleen glyfosaat, maar ook de andere herbiciden die allemaal stuk voor stuk te zijn

[0:54:07] als we die kant op willen gaan moet je erover nadenken.

[0:54:10] Thomas, zowel amerikaanse

[0:54:13] economen heeft gezegd der no solution die tweede ofzo.

[0:54:18] Er zijn geen oplossingen alleen compromissen en we moeten echt goed nadenken

[0:54:23] wat we wat we bij jullie als kamer met de minister gaat doen straks want

[0:54:30] het is echt een no breder in mijn ogen

[0:54:33] dat een verbod nu op voor gelieve glyfosaat

[0:54:37] dat dat alleen maar negatieve gevolgen heeft en veel het milieu

[0:54:41] en voor de menselijke gezondheid

[0:54:43] en voor de c o twee uitstoot

[0:54:45] en uiteindelijk voor de verduurzaming van de landbouw.

[0:54:49] Ik zeg niet dat ik altijd glyfosaat wil blijven gebruiken.

[0:54:52] Ik hoop dat er en ik en ikzelf niet dat we misschien op bepaalde toepassingen wat minder kunnen.

[0:54:58] Maar

[0:54:59] we kunnen op dit moment niet zonder zonder negatieve effecten

[0:55:03] en.

[0:55:04] Ik denk dat mijn tijd erop zitten. Dankjewel van de akerboom naar de wolf is ook zeer actueel wanneer wanneer de boerderij van de toekomst.

[0:55:16] Deze het grapje over mijn achternaam is niet helemaal origineel mij.

[0:55:22] De heer actueel. Ik kan hebben,

[0:55:24] Nee, dank voor de uitnodiging. Ik zit hier vanuit het landbouwkundig onderzoek en er is inmiddels wat publiciteit over mijn inbreng hier en ik dat wil ik daar wil ik even mee beginnen. Elk standpunt in deze discussie is loopt het risico geframed te worden en dat geldt van elk standpunt. Dus als mensen blij zijn met mijn standpunt. Dan zijn er ook aan de andere mensen weer niet blij mee. En in dat betreft denk ik ja ik ben hier als expert.

[0:55:50] Ik probeer zo onafhankelijk en feitelijk mogelijk mijn perspectief in te brengen omdat ik vind dat u als kamer dit gewoon moeten weten in uw afweging. Dus de beslissing. Wat u ermee doet is aan u. Ik denk dat het mijn verantwoordelijkheid is om gewoon mijn kennis in te brengen en die kennis die komt uit het landbouwkundig onderzoek wat ik doe, met name in lelystad bij de boerderij van de toekomst. Onze missie is een toekomstbestendige landbouw. En dan gaat het niet alleen over gewasbescherming. Het gaat bijvoorbeeld ook over omgaan met klimaatverandering, marktontwikkeling en maatschappelijke opgaven, waarbij mijn standpunt steeds is. Laten we als we zo veel opgaven hebben niet gelijk methoden en middelen uitsluiten. Dus niet dat je op voorhand wil gebruiken.

[0:56:33] Maar kun je bijvoorbeeld als het om gewasbescherming gaat gewassen gezond de eindstreep laten halen en in hoeverre kan dat dan zonder gewasbeschermingsmiddelen en onze

[0:56:43] kennis die we nu hebben is dat het met minder kan. Maar dat als je het zonder doet

[0:56:48] dat het dan op andere fronten mis gaat dan gaat de opbrengst verloren halen we bijvoorbeeld onze stikstof efficiëntie niet om maar een voorbeeld te noemen

[0:56:57] als je die middelen heel gericht inzetten. Want als vervolgens natuurlijk wel heel belangrijk gaat het natuurlijk om kun je die toepassen met minimale blootstelling voor mens en milieu.

[0:57:06] Daar werken we natuurlijk ook aan. Uiteindelijk gaat natuurlijk om de blootstelling om het risico worden gebruiken voor de omgeving niet per se om het middel zelf

[0:57:15] waar wij dan op uitkomen is dat er een forse besparing kunnen realiseren, soms tot wel negentig procent,

[0:57:22] afhankelijk van het jaar heeft ook nog invloed en ja het blijft voor ons toch een beetje zoeken en gewasbescherming is wat ons betreft nog steeds een noodzakelijk kwaad. Dus het is niet dat het per se willen, maar we mijn boodschap zijn. We kunnen niet zonder en u praat vanuit het lelystad perspectief hebben het hier natuurlijk wel over een europese toelating waar de discussie over gaat en ik denk dat de consequenties in de rest van europa

[0:57:43] nog wel eens veel groter kunnen zijn en zelfs op doel en negatief uitpakken die uw kamer en ook wij als samenleving belangrijk vinden en bodem,

[0:57:52] biodiversiteit en klimaat en dat probeer ik even kort uit te leggen want ik ben een beetje van uit gegaan in mijn proces en peper kunnen we nou zonder kunnen we nou

[0:58:02] zonder onkruid, zonder gewasbeschermingsmiddelen en zonder glyfosaat in dit geval

[0:58:07] en het antwoord is eigenlijk in heel veel gevallen daar wel zijn een aantal alternatieven chemische alternatieven. Er zijn nog een heleboel andere herbiciden op de markt zijn toegelaten is net ook al even over gegaan. Helaas zijn die niet zo effectief

[0:58:22] als glyfosaat. In de meeste gevallen

[0:58:25] glyfosaat werk tegen alle onkruid tegelijk diep wortel en de onkruid kleine onkruid. De grote onkruid en gras achter en et cetera voor heel veel gewassen andere alternatieven geld te werken tegen een soort

[0:58:39] dus dan moet je meer middelen gaan gebruiken. Wat volgens mij ook vanuit gezondheidsperspectief biodiversiteit perspectief niet per se beter is mijn zorg is ook als je glyfosaat nu volledig verbiedt gaan die andere middelen die gewoon nog toegelaten zijn meer gebruikt worden en nemen de risico's voor bodem, biodiversiteit en mens mogelijk toe, en ik vraag me af. Deze dat bewust.

[0:59:03] Er is een categorieën. Die wil ik toch even bewust noemen. We hebben een wettelijke verplichting om aardappel opslag te bestrijden.

[0:59:10] Aardappelen, opslag zijn de aardappelen die achterblijven na de oogst van de vorige jaar die opkomen in het volgende gewas

[0:59:16] design een bron van ziekten en plagen. Wat ook weer leidt tot de inzet van gewasbeschermingsmiddelen. Glyfosaat is de enige effectieve middel en we komen in mijn stellige overtuiging echt in de problemen zonder glyfosaat op dit dossier. Dan komen we met een andere wet andere wettelijke verplichting in de problemen. Dus daar wil ik ook even op wijzen dan even over de niet chemische methoden. Dan kan ik straks nog wel meer over zeggen. De praktijk is in feite dat je komt op veel grond verstoring wordt geschoffeld gehecht en ook gevlucht.

[0:59:43] Dat gaan we ook zien in de rest van europa. Ik denk dat dat ook een ontwikkeling is die wij bijvoorbeeld dan klimaatdoelen niet wenselijk vinden. Dus dat geef ik u ook mee. Maatschappelijk is dat ook geen wenselijke?

[0:59:52] Verwikkeling,

[0:59:54] Ik ga afronden wat we volgens mij zouden moeten doen om zo snel mogelijk j risico's van gewasbeschermingsmiddelen, in dit geval ook glyfosaat terug te dringen

[1:00:04] zet in op methodes waar je plaats specifiek aan liefst nog plan specifiek naar het specifieke onkruid niet het hele veld gaat inzetten. Gebruik daar in eerste instantie middelen mee met een zo laag mogelijke risico profiel voor mens en milieu

[1:00:17] zet hem op vervolgens op de toepassing van niet-chemische methode. Dus dat je dat laatste stukje middel ook nog cavia kan vervangen en zorgt ervoor dat dat niet alleen gaat over te ontwikkelen van technologie, maar ook om de toepassing in de praktijk over de opschaling, de kennis en competenties van de teler,

[1:00:35] omdat ook goed in te zetten en ik vind ook dat we richting de landbouw echt gas moeten geven. Ik vind dat het te lang wordt gewacht om dingen te doen die misschien iets

[1:00:47] hoe zeg je dat meer geld en meer tijd kosten. Maar die wel gewoon kunnen. Dus ik vind ook dat we gewoon dan spreek ik wil op aan wel gas moeten geven.

[1:00:54] Dus het kan veel

[1:00:56] en dat moet. Dat is mijn standpunt,

[1:00:59] maar niet zonder glyfosaat op korte termijn.

[1:01:01] Dankuwel meneer de wolf en ik sprak namens universiteit wageningen boerderij van de toekomst die helemaal mulders van lto nederland.

[1:01:10] Dankuwel. Voorzitter, in de eerste plaats dank voor de uitnodiging om hier aanwezig te zijn. We hebben die uiteraard aanvaard. Anders zoals ik niet geweest, maar wel met een beetje een ongemakkelijk gevoel en dat komt omdat ik oprecht vind dat een discussie over een specifiek gewasbeschermingsmiddel eigenlijk geen onder de onderwerp van gesprek zou moeten zijn in een politieke arena zoals deze.

[1:01:31] Ik heb daar twee redenen voor. U merkt ze een aantal experts naast me zaten zojuist ook een aantal experts. Het is een zeer specifiek onderwerp waardoor zeer gespecialiseerde mensen over gesproken moet worden met de missie. Ik ben dat zeker niet. Dus ik pleit ervoor dat dat een wetenschappelijke discussie blijft onder wetenschappers geen onderdeel van een politiek debat en verdere. Dat is misschien nog veel belangrijker en daar rechter mijn leden zeer aan hecht. Ik ook als burger aan. Wil je dat de overheid betrouwbaar is en dat doe je als overheid dat je zegt ik neem de instituties die inricht werken. We hebben bij mevrouw backx iets van twee, honderd mensen hoogopgeleiden. Mensen die naar mijn mening zeer en delen werken. Dat soort mensen moeten we dat soort instituties moeten we kunnen vertrouwen en de procedures die we hanteren, moeten we eveneens kunnen vertrouwen. En doordat je dat hier bespreekt en eigenlijk de resultaten van datgene wat daar besloten wordt ter discussie gesteld. Het is misschien een beetje een zware term. Maar dan ondermijn je het gezag van uw eigen instituties moeten volgens mij niet.

[1:02:32] Doen.

[1:02:34] Dat neemt niet weg dat onze boeren net als alle andere burgers willen dat ze veilig kunnen werken. Dus een solide beoordeling is gewoon hartstikke belangrijk voor middelen boeren zij geen andere mensen aan burgers. De heer bloem, zij dat ook hebben ook recht op een veilige werkplek hebben erop gericht op dat het goed wordt beoordeeld. En nogmaals, wij hebben dan instituties voor

[1:02:53] wat ook vandaag hebben vastgesteld. Die toetsingskaders zijn bepaald niet vast en je moet er ook in beweging blijven is een nieuwe wetenschappelijke inzichten die moet je kunnen gebruiken en wellicht dus ik constateer je dat we die toetsingskaders niet voldoende snel aanpassen. Dat zou de kritiek best kunnen zijn, maar laten we dan daar waar die toetsingskaders ontwikkeld worden. Gas gaan zeven. Om ervoor te zorgen dat ze er snel welzijn, zodat we alsnog gewoon de procedures die we hebben afgesproken kunnen volgen en in het ergste geval leidt dat tot kaders die iets doen met dit specifieke middel en dan moeten we daar uiteraard iets mee doen en dan zullen wij ons daar zonder problemen aan conformeren. Want dan is het een zorgvuldige procedure geweest.

[1:03:32] Wat verder blijkt is dat de discussie over dit middel nogal tot verschillende inzichten bij u ziet de tijdelijk al in dit blokje. U zag het in het vorige blokje en dat gaat je niet in het volgende blokje zo door. Dat leidt in het ergste geval tot vereniging tot polarisatie, tot onbegrip tot verwarring is volgens mij absoluut niet de bedoeling. De student dat ons moeten praten. Ze moeten gaan praten over datgene wat ons zou moeten binden en wat ons bindt is vreemd genoeg gezondheid onderdeel van een gezonde levensstijl is volgens mij lekker kunnen recreëren en rondlopen in een groene omgeving. Maar veel belangrijker is natuurlijk een gezond levenspatroon orde. Gezonde voedingspatroon bij. Dan hebben we het over groente, fruit en andere producten die hier in nederland maken want dat doen we natuurlijk in nederland zonder meer verschrikkelijk. Goed. Dan maak ik geweldige spinazie. We maken geweldige appels en peren. We maakt je wel de poot abels waar we niet alleen zelf genieten. Maar wanneer ik de europese bevolking voelen en dat moet volgens mij het uitgangspunt blijven

[1:04:36] dan dat we dat kunnen blijven doen. Daarbij is het belangrijk en ik wilde toch wel even aan aan refereren dat we de afgelopen tijd behoorlijk veel hebben gedaan aan het verduurzamen van onze deelde. Ik ben het wel met jan willem eens dat dat misschien af en toe eens een keer een beetje vanuit de bestaande denken, maar we doen het wel en we worstelen er ook mee. Wat verder te doen en ik vind dus eigenlijk dat je dus die dingen naast elkaar moet blijven zitten. Dus het spek. Wat wij volgens mij moeten gaan voeren, is het gesprek over hoe houden we voedsel beschikbaar en betaalbaar voor europeanen en zorgen ervoor dat het voldoende. Ze hebben dat we voldoende duurzaam en zo mogelijk nog duurzamer gaan produceren. De energie die we hebben we kunnen het ons niet permitteren om die dingen los van elkaar te zien. Ik vind dat ze in onderlinge samenhang moeten worden besproken. Ik denk dat het een energie moeten richten op die thema's beschikbaarheid, betaalbaarheid van gezond voedsel. Wat we in nederland kunnen maken en tegelijkertijd gas geven op het verder verduurzamen van onze teelten. Want daar zijn wij nadrukkelijk een groot voorstander van in. Dank u voor uw aandacht.

[1:05:38] Dankjewel namens lto nederland voor akerboom.

[1:05:44] Ja. Dankuwel. Voorzitter, ik had een vraag aan de heer van der ende. Ik hoorde praten over het vertrouwen in instituties en processen als het aankomt op de toelating en dat vind ik wel interessant want zweedse onderzoekers die hebben bevrijden het nog ontdekt dat kluivert weer nu ook gunstige gegevens over glyfosaat heeft achtergehouden bij toelatingsproces. Dat gaat om onderzoeken die risico's op kanker en aantasting van het zenuwstelsel aantonen en ik vroeg me af. Realiseert u zich dat de groep daarmee de europese regels overtreedt die vragen om alle relevante onderzoeken en hoe beoordeelt u dat dan in het kader van het vertrouwen?

[1:06:18] Meneer van der helm.

[1:06:20] Bedankt voor de vraag. Ik heb ik vatte die studies die achtergehouden zouden zijn. Die gingen over glyfosaat gymnasium en het is al onderkent dat dat een andere actieve stoffen is en als het over transparantie gaat. Wij hebben als jihadi zowat ons hele dossier op internet gezet en daar kan iedereen nazoeken plegen en en meedoen in de oordeelsvorming. Dus maar die zeg maar die studies die achtergehouden zouden zijn. Echt een andere actieve stof.

[1:06:53] Mevrouw bromet, groenlinks,

[1:06:56] Ja voorzitter, ik heb ook een vraag aan de heer van der ende. Want hij zegt dat ingaan tegen et cetera gb gevaarlijk kan zijn, maar ik wil aan hem vragen. We hoorden van het cpb zelf in een eerdere ronde dat de kaders vastgelegd zijn door de politiek voor die onderzoeken en dat er ook een heleboel instituties zijn die een andere mening toegedaan zijn, zoals bijvoorbeeld de heer bloem, die hier ook zat en dat er geen testen gedaan zijn op biodiversiteit. Hoe kijkt hij hier van den ende daarna.

[1:07:23] Meneer van der helm.

[1:07:28] Inderdaad hebben wij hebben met et cetera geweest te maken. Et cetera gebeden werkt volgens een wettelijk kader. Het is inderdaad aan de politiek om dat kader te zetten. Op dit moment hebben wij met het huidige kader te maken als het gaat over

[1:07:45] andere onderzoeken, een belangrijk onderdeel van het dossier dat wij moeten inleveren en wat ook door alle instanties beoordeeld worden, is heel lijvig literatuuronderzoek, waarbij ook het werk moeten doen om buiten het kader de onderzoek te kijken wat daar voorhanden is dat in onze overwegingen mee te nemen. Wat vervolgens door cetera gb en efsa wordt beoordeeld. Dus wat dat betreft is er niet heel veel redenen om aan te nemen dat er echt dingen buiten de beoordeling zouden blijven als het gaat over biodiversiteit. Wij hebben de uitdaging gekregen van overheden om dat ook in ons dossier te behandelen. Wederom hebben wij ons met name op literatuuronderzoek gebaseerd, omdat inderdaad een vaststaand evaluatie kader nog niet bestaat. Daar wordt wel aan gewerkt en zo gauw dat via de geeigende paden in onze evaluatie kader terechtkomt, gaan we daar nog meer dan nu al gedaan is heel goed rekening mee houden en zullen wij met met die met bewijsvoering komen die dan op voor zich zal gaan spreken.

[1:08:57] Van de groot democraten, zesenzestig.

[1:09:01] Voorzitter, ik was eigenlijk meest geraakt door betoog van de heer breukink dat die laat zien dat het gewoon kan. Maar mijn vraag is voor de heer van deún en.

[1:09:09] Want u heeft het ook over om.

[1:09:11] Gebruik terug te dringen naar nederland wordt op grote schaal worden weilanden geel gespoten om dan daarna maar erop te zetten bijvoorbeeld. Zou u dit gebruik verdedigen of vindt u dat ook een overbodig gebruik dat niets met onkruidbestrijding te maken heeft.

[1:09:25] Meneer van der helm.

[1:09:28] Ik moet helaas een wat droge antwoord geven. We hebben met de wettelijk kader te maken en daarbinnen wordt beoordeeld of een middel volgens wettelijk gebruikt voor schrift

[1:09:38] veilig toegepast kan worden. De door u aangestipte toepassing zit in het beoordelingskader en en is veilig bevonden binnen hetzelfde kader.

[1:09:51] De vraag is u zegt zelf. U wil het gebruik terugdringen. Is dit gebruikt dan

[1:09:56] ook nodig dat het mag? Dat weten we daar willen we wat aan doen. Maar nodig.

[1:10:03] Kijk ik kan natuurlijk niet op de stoel van de individuele boer gaan zitten en wie ben ik om daar stelling in te nemen? Ik heb het gehad over de toolbox

[1:10:14] de toolbox is belangrijk. De toolbox moet breed zijn omdat we ook met allerlei resistentie vraagstukken te maken hebben.

[1:10:22] Dus ik begrijp uw vraag terdege. Maar ik kan me op dit moment werkelijk niet op een goede manier beantwoorden.

[1:10:30] Dat moeten we respecteren.

[1:10:33] Meneer de wolf. U wil iets aanvullen.

[1:10:35] Ik kan er misschien wel iets over zeggen

[1:10:38] want inderdaad als het gaat over landbouwkundig nodig dan zijn er andere manieren om grasland

[1:10:44] dood te maken om het maar even zo te zeggen om voor een volgende teelt. Dat komt er in de praktijk vaak op neer dat er dat grond intensief bewerkt wordt ploegen of of een andere gronden werking.

[1:10:56] Dus.

[1:10:57] Landbouwkundige u zeggen. Technisch kan het anders. Het hoeft niet altijd met glyfosaat en er zijn een aantal uitzonderingen als het gaat om bijvoorbeeld kweek gras. Wat een lastig onkruid is wat. Maar de intensieve grond bewerking heeft natuurlijk ook nadelen. Dus ik denk dat dat de afweging is die dan gemaakt moet worden als je vanuit milieukundig ecologisch perspectief kijken. Doe je dat met glyfosaat? Of doe je dat met intensieve grond bewerking? Wat brandstofkosten en organische stoffen et cetera is. In de praktijk is dat afweging.

[1:11:28] Meneer van kampen

[1:11:29] volkspartij voor vrijheid en democratie. Dankuwel.

[1:11:31] Voorzitter, ik heb een vraag aan de heer de wolff kunt u eens ingaan naast u zit een akkerbouwers en melkveehouders.

[1:11:39] Kunt u vanuit landbouwkundig oogpunt eens ingaan op de verschillen tussen die twee vormen van agrarische activiteit en hoe de een ene discipline eventueel de noodzakelijkheid van glyfosaat wel heeft en de andere niet.

[1:11:55] Meneer de mos.

[1:11:57] Dank voor de vraag is inderdaad een goede vraag aan het laat ook zien dat landbouw diverse is en daar hebben we het alleen nog maar over nederland over de twee grote sectoren europese is er nog nog diverser. En kijk onkruid is met name in de akkerbouw in plantaardige teelten. Een grotere grotere uitdaging omdat je veel met korte teelten zitten eenjarige teelten. Terwijl bijvoorbeeld in grasland het altijd groen is gras veel sterker concurreert met met kruiden dus in dat opzicht is dat daar een heel groot verschil. Dus de afhankelijkheid van gewasbeschermingsmiddelen, maar zeker ook onkruidbeheersing middelen is in de akkerbouw groter dan in de melkveehouderij waar grasland het grootste gewas is. Maar je ziet ze anders met name voor mij zie je wel dat dat er onkruid druk vaak groot is. Overigens zijn ook daar weer. Dat moet ik steeds aangeven

[1:12:44] dat zijn landbouwkundig gezien technisch gezien geen noodzakelijke toepassingen van zaten in dit geval. Er zijn alternatief, maar de vraag is dan of die altijd beter zijn dat ook milieukundige. Dus die afweging moet je daar steeds maken. Maar akkerbouw is eventueel is er meer van afhankelijk.

[1:13:01] In grote lijnen.

[1:13:03] Dankjewel. Ik wil toch graag. We hebben rukken. Geef het woord geven aan u wil iets aanvullen.

[1:13:08] Dan kun je ik ben melkveehouder. Ik voerde deel natuurlijk ook mijn mijn gewassen worden voor het vee. Dus ik maak ook gebruik van van akkerbouw. Dat zijn voor mij voelen, biedt het daarop wel wonen. Ik heb gewoon laten zien dat het ook chemisch vrij kan en het je intensief intensiever ik er even afhalen voor de keuze mechanische gronden werking of of chemisch. Maar dat kan ook in groen bewerkingen tot vijf tot zeven centimeter.

[1:13:34] Dus we kunnen met kleinere onderwerpen in werking kunnen we wel heel erg goed. Een nieuwe tilt starten en

[1:13:42] ik denk dat we

[1:13:43] het zou mooi zijn als we eens een keer om kunnen draaien dat we gaan samenwerken met de biologie, ecologie en monocultuur een kerstgroet noemen ze het amerika. Dat is belangrijk dat je als je een gewas. Maar daarna. Er is ontzettend veel kennis om vanuit de de vervolg getild vanuit diversiteit weer een balans terug te creëren.

[1:14:05] Dus.

[1:14:06] Vanuit innovatie van kennis die er in de wereld is, kan het zo anders en het is heel makkelijk om weer terug te grijpen op de chemie. Het zit in ons dna. Het zit in onze opleiding structuur en.

[1:14:19] Het kan ook anders.

[1:14:21] Meneer van andel.

[1:14:23] Wanneer breukink? Deelt u witlof en houden.

[1:14:26] Nee.

[1:14:27] Kijk je kunt heel makkelijk zeggen. Het kan anders. Maar in granen en bonen en kan ik ook heel veel heleboel dingen anders doen.

[1:14:34] En dan nog eens de vraag of het beter is een andere discussie

[1:14:38] dat iets anders kan. Dat is niet eens de vraag hier vandaag.

[1:14:42] Het gaat erom wat is de het beste voor mens en natuur en milieu.

[1:14:48] Vanavond. Misschien kunt u de microfoon uitzetten. Dat heeft ook met het camerabeelden te maken. Zoekt automatisch bespreken op

[1:14:57] www mevrouw van.

[1:15:00] Ja. Dankuwel en aan allen in leiders veel dank voor de interessante inleidingen. Ik heb een vraag voor de heer van andel in het position paper schrijft hij iets over voedsel inflatie waarin u de kamer vraagt heeft u nagedacht over de potentieel enorme voedsel verspilling al op het land die het rücksichtlos verbieden van pesticiden tot gevolg gaat hebben en daarin schrijft u dat is eigenlijk veel te op te noemen in deze pagina's. Maar ik wil u graag de gelegenheid geven. Dat is ook mijn vraag kunt u uitleggen wat dat voor gevolgen gaat hebben voor de voedsel verspilling en de voedselbank.

[1:15:37] Ik zie meneer van andel.

[1:15:39] Dankjewel voor de vraag.

[1:15:43] Als je als je kijkt naar duurzaamheid. Dan is het belangrijkste vraagstuk denk ik. Een van de belangrijkste vraagstukken is voedselverspilling.

[1:15:49] Dat is denk ik ook algemeen onderkend

[1:15:53] wanneer wij, zoals u zegt, zoals ik zei, rug, uitzichtloos, gewasbeschermingsmiddelen gaan verbieden.

[1:16:01] Dan zul je zien dat voedselverspilling enorme

[1:16:04] enorme hoogtes gaat

[1:16:07] aannemen. We hoeven niet ver terug te kijken. Zomaar zomaar eenentwintig en ditjaar eigenlijk ook zomaar eenentwintig was het nog mat markante dat de biologische uien

[1:16:18] en aardappels de opbrengst ging gewoon door midden en soms nog erger

[1:16:22] door ziektes die ik kon voorkomen doordat ik nog gewasbeschermingsmiddelen had.

[1:16:28] Maar als het specifiek over herbiciden hebben en en glyfosaat.

[1:16:34] Als je als je hebben als je zonder hebben ziet er komt te zitten. Dat zagen in zomaar eenentwintig ook want toen zat het weer tegen en waren de mechanische methodes waren gewoon niet afdoende om die schoon te houden

[1:16:48] en als je een paar weken het land die op kunt komen. Een beetje een beetje school van machine komt gewoon af en toe voordat het te nat is.

[1:16:54] Dan ben je te laat dan zijn verstikt door het onkruid en dan kun je van alles willen.

[1:17:01] Maar er is van de praktijk.

[1:17:04] Je kunt bewerken als boer werken we met de natuur. Wat we doen is cultuur. Maar we werken wel met de natuur. Je hebt mee te maken. Je hebt te maken met invloeden wij geen invloed. Als je ons alle gereedschappen uit handen slaat

[1:17:19] die gereedschappen die we dus nu nog hebben om enigszins invloed uit te oefenen.

[1:17:23] Ja, dan is het gauw klaar. Dan ga je hele grote risico's nemen

[1:17:29] inderdaad voor je voedsel, zekerheid en over voedselzekerheid wordt veel te weinig gesproken in deze hele discussie.

[1:17:37] Dankuwel meneer van andel als je microfoon dankuwel

[1:17:42] wanneer bisschop

[1:17:43] de staatkundig gereformeerde partij.

[1:17:45] Dank, voorzitter en dank aan onze gasten voor de introducties. Ik zou een vraag willen stellen aan de heer mulders. Als ik het goed beluisterd, geeft u aan.

[1:17:57] Eigenlijk zouden die boeren best van de toepassing van glyfosaat af willen alleen je hebt alternatieven nodig. Ook anderen hebben daar een beeld geschetst.

[1:18:07] En wat is er in uw optiek nodig? Als vertegenwoordiger van lto om of glyfosaat.

[1:18:16] Sorry.

[1:18:18] De ontroering slaat toe

[1:18:21] om glyfosaat op zo kort mogelijke termijn uit te faseren.

[1:18:27] Langs.

[1:18:29] Volgens mij niet in één zin zeggen voor de vraag overigens de de crux is volgens mij dat er meerdere toepassingen zijn en voor elke toepassing zijn wellicht alternatieven, maar ze zijn er op dit moment nog niet allemaal. Dus de belangrijkste opdracht waarvoor verstaan is vind alternatieven die beter zijn en wat beter leidt, hoeft dat nog niet zonder meer te zijn. Het belangrijkste is gewoon zoek uit te zoeken. Onderzoek, doel onderzoek en zoek uit wat er aan mogelijkheden zijn om het adequate vervanging, waarbij ik val een beetje in herhalingen, beschikbaarheid en betaalbaarheid van voedsel. Belangrijk blijft het rendement van bedrijven. Want anders maak me niet meer met elkaar en daar zijn we mee bezig. Dus we zoeken naar alternatieven. We stimuleren het verminderen van het gebruik willen daar ook mee doorgaan. En daar willen we gewoon mogen bijstand worden geholpen door de industrie en adviseurs.

[1:19:14] Meneer van der ende er nog eens aan toevoegen.

[1:19:17] Heel kort als het over alternatieven gaat. Wij hebben natuurlijk het europese speelveld gevolgd van wat gaat de verschillende lidstaten op een gegeven doen? Vanaf het allereerste begin heeft frankrijk heel erg voor ons in het rood gestaan. Frankrijk met ingezien je als wij glyfosaat gaan verbieden. Dan komen we er gewoon stilte echt in de in de knoei. Ze hebben een aantal universiteiten onderzoek laten doen. Maar wat wij noemen komt we te van zes bent, waarbij de ene methodiek vergeleken wordt met de andere en frankrijk is tot de conclusie gekomen dat er inderdaad deel te zijn die op dit moment niet zonder kunnen. En wij onze inschatting is dat frankrijk dus zeker niet tegen de herplaatsing van glyfosaat zal gaan stemmen. Om deze redenen.

[1:20:02] Dankuwel voor de aanvulling van verder christendemocratisch appel.

[1:20:08] Dank? Voorzitter, ik heb een vraag aan de heer de wolf

[1:20:15] boerderij van de toekomst zijn ook bezig met de de het boeren van de toekomst.

[1:20:20] Wat is de impact. Wat zou de impact zijn van een verbod op glyfosaat op verduurzaming die op dit moment al loopt. En dan denk ik bijvoorbeeld aan het uitfaseren van niet kerende grond bewerking spot, sprekers en meer toepassen van van gewassen

[1:20:36] wanneer en waar leidt dat dan toe?

[1:20:38] Wanneer de mos.

[1:20:39] Dank voor de vraag. Ik zat net ook even naar de discussie te luisteren naar uiteindelijk gaat het natuurlijk om hoe houden we landbouwkundige gezien de schade van onkruid aan gewassen beperkt is in feite doel wij natuurlijk waar je dit allemaal voldoet en wat wij nu zien. Dat is gewoon even ervaring kennis is. Wij ploegen niet in de boerderij van de toekomst een deel van gewassen. En wat je nu vrij snel ziet is dat onkruid. De ontwikkeling

[1:21:01] vrij snel gaat en zeker in een jaar als dit dan is het dan kun je niet zoveel anders. Dus wij kunnen op dit moment ook als we ons uiterste best doen niet helemaal zonder herbiciden en glyfosaat is natuurlijk wat dat betreft een interessant middel omdat je dat voor de teelt of tussen delen en een vaker was kan toepassen. Niet in gewassen. Dus dat kan niet. We werken ook aan een hoop techniek waar en dat is denk ik. Mijn belangrijkste betoog plaats specifieke toepassingen kunnen vrij snel ontwikkeld worden en aardappelen opslaat. Er zijn een aantal technieken die komen op de markt

[1:21:33] design u daar zijn wij ook zelf bij betrokken vanuit wageningen vanuit landbouwkundig onderzoek. Dan kun je een hoop middel mee besparen. Kun je ook een enorme emissie reduceren omdat je gewoon het middel gebruikt per hectare enorm teruggeschroefd. Dus

[1:21:48] we kunnen we een heel eind

[1:21:49] komen met het nodige kunst en vliegwerk. Het groot punt van de toekomst is niet de boerderij van vandaag. En wat wij nu aan het proberen zijn is nog niet bij krijgen. Ik mijn zorg ook een beetje. Wij hebben niet zo heel veel tijd te komen. Vrij urgente zorg en over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, maar ook andere uitdagingen als klimaatverandering. En hoe zorgen we ervoor dat we snelheid maken en ik denk dat het niet alleen gaat over renovatie. Het gaat ook over

[1:22:15] bijvoorbeeld hoe faciliteren ondernemers en loonwerkers bij de investeringen die met dit soort vrij dure techniek gepaard gaan. De middel besparing levert niet heel veel geld op. En hoe zorg je ervoor dat mensen dat op een goede manier toepassen en dat en is er zitten een hoop, niet alleen aan de innovatie kan me ook in de toepassing toepassingskader waar ik eigenlijk wel echt aandacht voor vragen.

[1:22:36] Dankuwel. Meneer de mos.

[1:22:39] Ik zou er graag aan toe willen voegen dat ik heb toevallig zo'n spot spelen gekocht. Samen met twee collega's investering van een ton dik

[1:22:47] en ook jaarlijkse data kosten van achtduizend euro meen ik.

[1:22:54] Het is wel van belang dat ik die spray die investeringen wat aan hebt ook nog middelen hebt, waaronder glyfosaat. Om die heel spaarzaam toe te kunnen passen inmiddels die spaans spreken

[1:23:05] ook iets om over na te denken. En kijk naar de. Er gebeurt heel veel in de sector op dat gebied en om de de hoeveelheden terug te brengen.

[1:23:15] We moeten nog wel middelen pakket hebben,

[1:23:17] anders zou het allemaal op.

[1:23:20] Ter aanvulling.

[1:23:23] Meneer grinwis van de christenunie alstublieft.

[1:23:26] Ja. Dankuwel. Voorzitter, ik moet de heer van andel toegeven dat ik geen witlof til zelf. Maar dat ik afkomstig van een bedrijf waar we uien witlof vinden tilde inclusief verkroppen overigens prachtig

[1:23:40] en wij wil ik aangeven en daarom heb ik ook in mijn bijdrage. De afgelopen jaren steeds onderscheid aangebracht bij groenbemester en en weiland is het kun je makkelijker afstappen van glyfosaat bij het bestrijden van onkruid, zoals aardappel, opslag.

[1:23:58] Nu gaat het over iets anders en daarom een vraag namelijk wel of niet voor toelating en stemming in europa. De vragen aan de heer de wolff, dus ik was een inleiding naar richting. De heer. Een andere vraag aan de heer de wolff en ik zal kort zijn.

[1:24:11] Er is dat te doen over het voorzorgsprincipe en de heer de wolf is daarover in de elektronische pen geklommen en heeft heeft daarbij gezegd. Ja ik zeg het even in mijn woorden. We weten het niet. Dus het mag ik zeg het een beetje kort door de bocht en daarbij challenge. Ik heb me eventjes van ja. Is dat nou wel inderdaad een juiste definitie van het voorzorgprincipe is het niet juist dat als er redelijke twijfel is over de veiligheid

[1:24:34] voor de gezondheid van de mens of milieu moeten dan niet eerste voldoende wetenschappelijke basis zijn voordat iets wordt toegelaten. J. Juist als het gaat over zaken die ook de volksgezondheid raken.

[1:24:45] Zo het ei is gelegd. De heer de mos.

[1:24:49] Dank je wel voor deze vragen. Ik was me een beetje op voorbereid. Ik had inderdaad ook gedacht. Misschien komt deze vraag.

[1:24:55] Kijk ik ben in antwoord geven niet landbouwkundige even gewoon als wetenschappelijke onderzoeken kun je kunt van een onderzoeken en dat zou ik graag willen niet vragen om honderd procent zekerheid. Heeft u weet u alles. Die vraag kan ik mijn nee beantwoorden. We weten niet alles waar we het als wetenschappelijk anders moeten doen, is de stand van de kennis van vandaag en het risico is natuurlijk altijd onderzoek als tijd voordat het allemaal klaar is dan weer een paar jaar verder dat je altijd achterloopt en dat je met voortschrijdend wetenschappelijke inzicht zegt

[1:25:28] met de kennis van nu hadden we dat toen niet moeten doen. Dat is het risico van deze benadering en of het nadeel de zwakte.

[1:25:34] Het alternatief en die vind ik veel lastiger is als je zegt nou we weten het niet zeker. We hebben een vermoeden. Dan moeten we het manier doen, moeten we maar een besluit nemen op basis van vermoedens van iets wat je niet weet is dat je en ik heb dat er op x. Nu heet het gezegd dan kom je in een soort volksgericht waarin emotie en media aandacht op een gegeven moment gaan bepalen wat besloten wordt. En dan ben ik even gewoon als wetenschappelijk onderzoek niet als landbouwkundige. Ik vind dat dat je daar als kamer. Dan gaat het over de politiek die gaat over procedures ook van et cetera gb. Daar wees daar zorgvuldig op.

[1:26:09] Laat het niet gebeuren dat emotie gaat bepalen en wees u bewust dan ook van de risico's die we dan met elkaar nemen dat je achterloopt.

[1:26:16] Ja

[1:26:17] maar, voorzitter, hoe reageert de heer de wolff dan op betoog van de heer blom die zegt die onzekerheid is. Ik heb gerede vermoedens die zijn niet zomaar zo uit de lucht gegrepen onderzoek het eerst en geef het daarna weer vrij als het onderzoeksresultaten daar aanleiding toegeeft.

[1:26:33] Den bosch en meneer van vandaan,

[1:26:36] Ik keek gezondheidsrisico's en volgens mij zegt de heer bloem dat ook dienen onderzocht te worden en is daar is hij erover in gesprek met cetera gb en efsa kijkt de vraag is dan kies je dan met dit vermoeden om alvast maar een besluit te nemen of nog even te wachten tot het onderzoek klaar is. Dat is een discussie die aan juli als wetenschapper zou ik zeggen. Ik vind het heel lastig om te gaan besluiten op basis van onderzoek wat nog loopt en dat moet ik mezelf ook aanrekenen. Ik ga niet communiceren over dingen die ik nog niet weten. Dus zo zit ik erin.

[1:27:06] Meneer van andel.

[1:27:07] Mevrouw verder die zij die merkte terecht op dat er net werd gezegd van geen paniek voelt om voetbal en in de volgende zin direct verbieden

[1:27:18] als je nu al weet dat de herbiciden die wel toegestaan zijn en die ingezet gaan worden

[1:27:25] en veel hoger profiel hebben qua toxiciteit.

[1:27:28] Dan is dit paniekvoetbal is geen ander woord voor

[1:27:32] en nog wat over die omdat we hier schijnbaar niet meer over het landbouwkundige om over de toxiciteit praten ben ik er ook wat over zeggen.

[1:27:38] Wat schijnbaar als iedereen een specialist. Tegenwoordig mag ik wel zeggen

[1:27:44] als het gaat om glyfosaat of een onderwerp als corona

[1:27:49] dan verschijnende duizenden studies

[1:27:52] per dag

[1:27:53] soms over de wereld en dat is want het zijn interessante onderwerpen

[1:27:59] en daar kun je dus onderzoeksgeld met binnenhalen en daar kun je dus bekend dat meekrijgen en er zijn belangrijke onderwerpen.

[1:28:07] Tuurlijk. Als er duizenden studies verschijnen van over een bepaald onderwerp kun je altijd bepaalde out line is vinden

[1:28:13] die iets iets vinden over waarnaartoe gewerkt. Eerst door bepaalde mensen mij zegt het niet zoveel dat er een paar studies zijn die iets aantonen.

[1:28:22] Ik ga liever uit van de consensus daarover en die consensus daar probeert de onder andere de cetera gb naar toe te werken

[1:28:32] kunnen dingen beter

[1:28:35] en moeten dingen nog verder in de toelatings kader gevierd moet worden natuurlijk. Maar je kunt nu niet

[1:28:44] inderdaad gewoon paniekvoetbal gaan spelen op basis van wat we nu weten,

[1:28:49] Ook echt een grote fout.

[1:28:51] Dankuwel meneer breukink. U wilde ook niet eens schroeven.

[1:28:55] Meneer van andel.

[1:28:56] Meneer van andere ben ik het mee eens. Wij zullen komen uit het systeem. We zitten in een systeem vijf procent van ons heeft een keuze gemaakt om biologisch voedsel te gaan eten. De rest van nederlanders die consumeert gewoon uit het systeem zoals we nu draaien en om nu paniekvoetbal te zeggen en weg met glyfosaat. Nee maar een plan maken want we hebben nu zo vaak bal voor uitgerold een plan maken voor afbouw en uit innovatie te zijn. Ik denk als we naar de maan kunnen vliegen.

[1:29:26] Als we weten hoe dat werkt dan kunnen we ook onze bodems weer op een andere manier gaan behandelen. Dus

[1:29:33] ik ben d'r is een d'r is gewoon een andere weg en volgens mij kunnen we hier nu wel die stip zetten

[1:29:39] naar naar een transitie fase waar je gewoon ook als huidige zittende landbouw met de middelen die er nu zijn gewoon in in de afbouwfase komt.

[1:29:49] Ja.

[1:29:50] Andy doen.

[1:29:52] Een klein dingen inderdaad over dat de emotie laten regeren en paniekvoetbal spelen hebben het ook horen heel veel over. We vinden concentraties hier. We vinden consultaties daar. Maar dat is niet waar het om gaat is op een gegeven met onze concentratie gekoppeld wordt aan een toxicologisch en eindpunt. Dan hebben we een risico evaluatie en die zegt wat er aan de hand is. Dus laten we wat dat betreft ook this course zuiver houden.

[1:30:17] Dankuwel. Meneer van ermel kun je er nog

[1:30:21] een nabrander of iets dergelijks is van kampen.

[1:30:25] Voorzitter, toch een beetje in het verlengde van de vraag van van collega grinwis aan de aan de heer de wolf

[1:30:30] dat dit is dat is dat de discussie tussen de heer bloemen in het cetera gb, of eigenlijk het ontbreken van die discussie best een beetje ongemakkelijk voelt.

[1:30:41] Ik zou willen hoe kijkt u naar die die verschillen van inzichten die toch wezenlijk zijn voor het uiteindelijk standpunt over hoe je aankijkt tegen de tegen de toepassing van deze van deze werkzame stof.

[1:30:55] Meneer de wolf.

[1:30:56] Dank voor de vragen. Ik zou perspectief net iets anders willen dan kijkt het toxicologisch kun je natuurlijk heel erg op stoffen gaan zitten en dan moet je natuurlijk moet doen als toxicoloog kijken naar de eventuele gezondheidsrisico's en ik denk dat het ook goed is als ik het zo begrijp dat cetera gb met de heer bloem kijkt van hoe kunnen we dat in de procedures van de toelating verwerken? Ook niet alleen van glyfosaat, maar ook voor andere stoffen. Uiteindelijk zou ik zeggen, en dan zou de heer bloemen ook wel voor willen uitnodigen. Moet je kijken naar de risico's voor in dit geval humane gezondheid van een totale onkruid strategie is glyfosaat. Er worden meerderheid beschikte gebruikt. Als je glyfosaat eruit halen dan verschuift dat hele pakket. En wat is nu het effect. Het risico van het totaal en ik denk dat dat landbouwkundige perspectief en preek voor eigen parochie vaak ontbreekt omdat het naar stofjes trekken. De discussie en daar maak ik mij een beetje druk over. Dat staat los van de praktijk.

[1:31:50] Een eerst bespraken bomen. Meneer de groot.

[1:31:54] Dank u. Voorzitter. Ik heb nog eens.

[1:31:56] Ik had nog een vraag aan de heer van deún en in het verlengde van van mijn eerdere vragen beantwoorden dat dat een onderzoek zou zijn er glyfosaat die meestal een andere zou het vorm van glyfosaat, waarbij de risico's zouden zijn aangetoond, maar ik denk de heer van der ende. Ook weet dat op het moment dat er al aanwijzingen zijn voor hersenschade dat de een extra onderzoek zal vragen en u dat gewoon opzij gelegd, zodat het onderzoek niet eens gevraagd kan worden en er sowieso niets gedaan hoeft te worden, begrijp ik dat archie gewoon claimt dat een andere zout vorm van staat eigenlijk gewoon totaal niet relevant is voor de beoordeling. En hoe zit het dan met het voorzorgsbeginsel?

[1:32:32] Meneer van der helm.

[1:32:35] Niet relevant als het gaat over de beoordeling van glyfosaat. Glyfosaat. Drie medium is een handig actieve stof aan beoordeling traject andere ander dossier. Dus ja maar ik moet ook eerlijk zeggen dat dit gaat over twee bedrijven en ik.

[1:32:53] Waar die ik.

[1:32:55] Bij de niet vertegenwoordig hier. Dus ik ik kan hier verder ook.

[1:33:05] Nu respecteren. Meneer de groot.

[1:33:09] Ik had toch een vraag voor de heer de wolff. Want eigenlijk zegt u nou ja je moet kijken naar de totale giftigheid zichtbaar van je bestrijdingsmethode. Dus als je glyfosaat zegt de heer van andel ook vervangt dan krijg je allerlei andere middelen die bij elkaar misschien wel risicovoller zijn,

[1:33:25] maar erkent de heer de wolff dat je daarmee dus totaal op de verkeerde weg bent. Echt totaal want

[1:33:33] die

[1:33:35] het is het ik hoe moet ik dat uitleggen want je moet gewoon naar een situatie toe dat het veilig is voor de boer om toe te passen en veilig voor de omgeving

[1:33:45] en dat er niet dus middelen zijn waar dus eminente, wetenschappers van concluderen op basis van studies van dat er een hoger risico. Meneer. Dus gaat u niet de verkeerde weg op met uw redenering.

[1:33:56] Meneer net.

[1:33:58] Maar ik dacht dat het ging over de discussie hierover een toelating die dit jaar nog ter discussie staat. Dus ik heb het niet over de verkeerde weg. Maar ik heb over een beslissing die op vrij korte termijn impact heeft in de praktijk en mijn waardeoordeel. Daarover doet er volgens mij niets teveel doe ik probeer aan uit te leggen wat er gebeurt als glyfosaat verboden wordt, terwijl de andere middelen nog toegelaten zijn.

[1:34:18] Ook aan het eind van het jaar denk ik. Als die verschuiving plaatsvindt, ontstaan er dus ook impact op de risico's voor mens en milieu en volgens mij zijn die niet in beeld. Dus dat is mijn mijn bewering. Dus ik zeg niet dat we de goede kant opgaan of de verkeerde kan ik zeg ik probeer uit te leggen wat er gebeurt als er op dit moment en dus eind van ditjaar voor europa een totaal verbod op glyfosaat zou gaan gelden. Dus

[1:34:43] dat is mijn punt.

[1:34:45] Meneer van andere.

[1:34:48] Xl. Alleen de heer de groot willen zeggen solutions annelie tweede af

[1:34:54] en alles is relatief.

[1:34:57] En u pleit misschien defacto voor een situatie dat er geen

[1:35:03] middelen meer gebruiken. Ik zou het liever ook wel willen maar de gevolgen daarvan.

[1:35:09] Als u dat zou begrijpen, zou dat niet durven zeggen.

[1:35:15] Mevrouw van der plas www.

[1:35:20] De biologische landbouw en u haalt twintig keer zoveel mensen die hiernaartoe.

[1:35:26] We gaan niet buiten de vos het erom.

[1:35:35] Waar gaan ze wonen?

[1:35:36] Mevrouw van nemen. We praten niet buiten de voorstellen worden met een kantine van een plaatselijke hockeyclub. Dat gaan dat mevrouw van der plas www.

[1:35:48] Ja dankuwel.

[1:35:51] Ik had nog een vraag voor de heer van andel, want het gaat hier inderdaad over. Het is een blokje ook landbouw zijn.

[1:36:00] Ik heb ik heb begrepen dat ze zonder glyfosaat gebruiken en dan gaat ook de mechanische bewerking. Dat moet ook omhoog dat dat jaarlijks acht miljoen liter extra diesel kost om zichtbaar met machines op het land aan. Kan de heer van andel uitleggen welke gevolgen dat nog meer heeft. De voedselverspilling hebben net gehoord, maar ook bijvoorbeeld voor het milieu door meer machines te gebruiken. Noem maar op daar van.

[1:36:29] Daar nog iets over toelichten. Meneer van andel.

[1:36:32] Het is dus niet alleen diesel, want het is natuurlijk de papa behandelen de vlammen werper die gaat bij mijn biologische buurman ook over het gewas voordat het opkomst over het land heen.

[1:36:42] Dat vinden de insecten ook heel leuk als die vlam onderwerp overeenkomst,

[1:36:46] maar

[1:36:48] de vraag was de hoeveelheid diesel kunnen vergaderen. Heer.

[1:36:52] De vraag was gewoon qua milieudruk. Dus we hebben meer mechanische mechanisme diesel gebruiken de vlammen werper ze nu. Ik was even benieuwd hoe kunt u dit verder uitleggen wat dat dan nog meer betekent op het gebied van milieu.

[1:37:09] Ja maar mijn buurman is toen ik zag ik een bezig met nogal wat gras klaver staan wat die helpt met een veeboer.

[1:37:18] Het was ie nou aan aan het aan het klein hak zullen met voorop een vrezen en achterop een vrees in een slakkengang over het land.

[1:37:26] Het kost denk ik zeker dertig, veertig liter diesel per uur en dat moet straks nog een keer want het groeit gewoon weer vast graf.

[1:37:35] Het is enorm wat je wat ik ook op mijn bedrijf

[1:37:39] doordat ik straks zonder glyfosaat. Want ik ben een beetje van uitgegaan dat dat het besluit allang genomen is

[1:37:47] wat ik en meer aan diesel gaan gebruiken want ik ga ook meer ploegen en ik ga ook

[1:37:52] veel meer bewerkingen uitvoeren, uitvoeren met mijn trekken.

[1:37:57] En natuurlijk dankuwel.

[1:38:00] Om eraan toe te voeren op termijn. Jullie willen zeggen alles wat elektrische

[1:38:04] dat op een dag.

[1:38:08] Tenslotte eigenlijk was nog verder. Laatste maar dat bisschop opzichtig tussen. Maar eerst nog veel verder. Dan gaan we tot slot naar bisschop.

[1:38:16] Mevrouw dank. Voorzitter,

[1:38:20] ik maak me eigenlijk best wel. Ik heb een vraag aan u. Heer de wolf. Laat ik daarmee beginnen. Ik maak me best wel zorgen over

[1:38:27] hoe we als politiek nu dit vraagstuk naar onszelf toe trekken weg van de van de instituten.

[1:38:34] Je ziet ook in dit blokje meteen al gebeuren dat het dus heel politiek wordt tot de emoties er er ook bijkomen.

[1:38:41] Ik hoorde net bij mijn collega's. Ik vond het heel interessant wat meneer de wolf net zei over wat gebeurt er als we glyfosaat gaan verbieden. Dan gaan we naar middelen toe die wel toegelaten zijn. En toen hoorde ik rechts van mij. Dan moeten we die middelen dus ook verbieden.

[1:38:54] Dat nou daar gaan we al uw vraag. Mijn vraag.

[1:38:56] Dus wat denkt meneer de wolf als wetenschapper over het precedent. Wat we scheppen op het moment dat we als politiek op de stoel van de wetenschap gaan zitten.

[1:39:05] Wanneer of.

[1:39:07] Dan heb ik vrij snel geen werk meer denken. Nee dat is natuurlijk een heel serieus punt en ik als ik puur als wetenschapper dan dan ook even als burger. Ik vind dat je heel kritisch moet zijn op instituties en ook op wetenschap. Maar je moet net zo kritisch zijn op de kritiek zelf en daar wringt bij mij af en toe een beetje de schoen. Dan denk ik. We zijn heel eenzijdig kritisch en ik op op een grote bedrijven die dit soort middelen produceren, bijvoorbeeld in de verenigde staten heel snel gemaakt big avro. Ik zeg wel eens voor de grap. Ik heb twee werkgevers pik aangenomen en de groene maffia. Het is gewoon echt heel erg lastig om daar wetenschappelijk zuiver te blijven opereren en de werd al eerder een oproep gedaan. Hoe komen we uit die polarisatie. Ik maak me daar ook best wel zorgen over en dat gaat niet alleen kijkt niet alleen naar u als politiek, maar ook gewoon media en ook de wetenschap zelf vraagt gewoon een stukje zelfreflectie. Hoe gaan wij om als in een democratische rechtsstaat met zorgvuldige procedures

[1:40:04] dat willen krijgen over.

[1:40:05] Dankuwel meneer bos. Sorry, mevrouw. Maar terwijl hier is code voor vragen.

[1:40:10] Ja. Korte vraag aan de heer de wolff bedoelt hij met die polarisatie van andere wetenschappers ook de heer bloem.

[1:40:16] Die hier eerder aan tafel zat.

[1:40:18] Roelof. Nee, ik bedoel niemand in bijzonder prima.

[1:40:22] Maar dan bisschop. Tot slot, en deze ronde geen langer bijbeltekst. Een korte vraag. Ik zal een korte sluitertijd dankuwel.

[1:40:31] En

[1:40:32] een vraag aan de heer breukink een heel boeiende een boeiend proces. Bent u ingegaan.

[1:40:38] Het doet me denken aan de boerderij waar ik opgegroeid ben in het pre mantel tijdperk en heel boeiend.

[1:40:45] Welke gevolgen heeft dat.

[1:40:47] Voor de

[1:40:48] de opbrengst, want dit lijkt mij tot een extensieve grondgebruik te onvermijdelijk te leiden.

[1:40:56] Klopt.

[1:40:57] Wanneer breuk in. Klopt dat.

[1:40:59] Ja dat klopt. In zekere zin iemand dankuwel. Dan was ik even helemaal zeker zeker al heel vaak heel veel eisen.

[1:41:07] Er is een weg terug.

[1:41:08] En als een bodem in hun kracht zetten en economie op de tweede plek zetten manier de eerste plek. En als we als maatschappij daar ook de akkerbouw naast mij

[1:41:17] en ik heb ben iets minder gevoelig met met de economie vanuit grasland en een klein stukje bodem. Als je een akkerbouw teelt.

[1:41:25] Dan loop je veel risico. Je maakt één keer een keuze in ditjaar. En als de keuze fout gaat dan ga je de bieten brug op als maar als we dit nou eens mee als maatschappij doen als nederland bv nederland en bezorgen dat we de

[1:41:38] boeren steunen op het moment dat een akkerbouwer zegt maar ik zet die stap. We gaan in die transitie. We gaan kijken waar we met innovatiekracht uit kunnen komen dat we van de middelen af kunnen komen en de verzekering is de maatschappij

[1:41:52] dan dan betrek iedereen bij. Het is een probleem wat we allemaal hebben want de mieren doosjes van de burger en noem ze maar op de andere camping. Als we gebruiken allemaal we het allemaal niet systeem vast

[1:42:03] en

[1:42:04] ik zou uw echt heel mooi vinden als we daar met elkaar over in gesprek gaan zijn we heel erg groen aan het denken met z'n allen maar niet groen doen.

[1:42:13] Hartelijk dank,

[1:42:16] heren van de van de van den ende meneer breukink meneer van andel meneer de wolf mulder. Hartelijk dank voor het delen van die kennis en ervaringsdeskundigheid dat het hier aanwezig willen zijn, een tweede kamer der staten generaal. We zijn er al zeer erkentelijk voor een behouden thuiskomst zo dadelijk niet mag geven op de tribune meeluisteren naar blokje drie dat er veel water, water, bodem en biodiversiteit. Als die mensen kunnen was naar voren komen dankuwel.

[1:45:54] Mijn vrouw met is terug. Dus we kunnen beginnen. Mijn blokje drie water, bodem en biodiversiteit.

[1:46:02] Ik had nog een afspraak van foto geloven. Maar de wedstrijd. Ado voor gevraagd. Water, bodem en biodiversiteit dat de zake deskundige. Er zijn. Mevrouw brouwer van natuur, milieu en als een hele leuke naam pip van smits van ooijen. Dat vind ik een hele grappige naam van buurthuis positieve referenties aan mijn jeugd van pipi langkous en professor aan de universiteit wageningen en en.

[1:46:26] Vrouw,

[1:46:27] De bruijn een bericht van louis bolk instituut en we beginnen met mevrouw brouwer die aanleiding twee drie minuten als het kan heel graag.

[1:46:35] Hij blijft zo aan.

[1:46:37] Goedemiddag.

[1:46:39] Ik ben bert de brouwer. Ik werk inderdaad voor natuur en milieu en wij werken samen met allerlei maatschappelijke organisaties en andere organisaties om samen de afhankelijkheid van van chemische bestrijdingsmiddelen te verminderen. Glyfosaat. Daar hebben we het over vandaag een getal. Het gebruik is wereldwijd in de afgelopen twintig jaar vervijfvoudigd van vijftigduizend ton in negentien, vierennegentig,

[1:47:06] na acht, honderd vijfentwintigduizend ton in tweeduizend veertien. Ik weet niet wat getallen van vandaag de dag zijn

[1:47:14] mijn broer die is een reguliere melkveehouder. Hij krijgt een paar cent extra per liter melk. En dan mag die geen glyfosaat meer gebruiken.

[1:47:22] Hij mag ook het grasland niet scheuren of ploegen om de opgeslagen c o twee vast te houden en lukt en dat ja dat lukte ook in de maïs gebruikt hij geen glyfosaat meer wel ploeg die inderdaad meer. Dat is waar hij ploeg het onkruid onder en hij zei het ook groenbemester. Soms vind het lastig want bij veel groen bij veel regen. Dan groeit die groenbemester heel erg hard en dan is die lastig om te werken en dan moet een keer extra worden gekleed podt en het is bewerkelijk. Maar wat je ook ziet is dat dit veel voordelen heeft want zijn bodemkwaliteit die verbeterd.

[1:47:58] Er wordt veel gesproken over de verdichting. Maar al met al verbeterd die bodemkwaliteit en grasland. Die kan veel beter tegen de droogtes. Om dat te door worteling dieper is en kan ook meer meer heftige regenbuien hebben en ze productie is gewoon op peil gebleven.

[1:48:15] De tegen de stroom in krijgen. Reguliere boeren het voor elkaar om zonder glyfosaat en natuurvriendelijke te werken in zijn geval geholpen door de ritueel en de melkindustrie.

[1:48:30] Even kijken hoor.

[1:48:33] Dat is ondernemerschap waar we trots op kunnen zijn stoppen met glyfosaat biedt ook kansen om de transitie naar natuurinclusieve en biologische landbouw te versnellen en dat is hard nodig. Ik heb het er net niet zo gehoord, maar helaas is het wel zo dat door ons systeem in het landbouwgebied in nederland de biodiversiteit sinds negentienhonderd negentig met vijftig procent is afgenomen en de stand was er niet zo best hoor. Dat hangt onder andere helaas ook samen met het compleet kaal maken en dood spuiten van de akkers en de weilanden en dat is de glyfosaat werkwijze. Want waar heeft een insect of een vogel nog voedsel of nestgelegenheid. Deze weg werkwijze is niet houdbaar

[1:49:17] en het is bovendien ook een probleem voor de landbouw zelf dat die biodiversiteit afneemt. Wat we ook allemaal merken. Het stofje glyfosaat zelf biedt ook veel redenen tot zorg. De efsa heeft onder de andere aan dat de stoffen schadelijk is voor het waterleven voor de kwaliteit van ons water en het is giftig voor verschillende zoogdieren.

[1:49:38] De efsa kan geen conclusies trekken over de risico's voor de algemene biodiversiteit ging er net ook al even over omdat dat te complex is en bestaan geen methodes voor.

[1:49:49] Dat snap ik want dat is het hele punt. Het is allemaal heel complex waar je op ingrijpt. Ondanks alle risico's voor de natuur heeft efsa geen kritiek zorgpunten geformuleerd en kan het voorstel voor tien jaar verlenging van gebruik van glyfosaat worden gedaan zonder vervolgonderzoek. Er zijn ook nog andere onafhankelijke studies die aantonen dat glyfosaat leidt tot schade aan de biodiversiteit, bijvoorbeeld afname van bloemen en wilde planten rondom glyfosaat velden en schadelijkheid voor de darmflora ook weer die darmflora van bijen en vogels, waardoor de sterfte toeneemt.

[1:50:26] Het middel legt helaas gewoon grote druk op de natuur en het ondermijnt daarmee ook de doelen uit de vogel en habitatrichtlijn en de kaderrichtlijn water.

[1:50:36] Ik denk omdat juist de efsa zelf aangeeft dat er negatieve effecten en kennissen ja, te zijn en ook omdat er toch belangrijke onafhankelijke studies ontbreken die wijzen op risico's voor gezondheid en natuur is het juist aan de landen en dat is ook wat de extra directeur zelf aangeeft, is het ook juist aan de landen om het voorzorgsbeginsel in acht te nemen en om de gezondheid van mens, dier en milieu te beschermen en dat is feitelijk niet meer dan wat de europese wet ook eist. Ik vraag jullie dan ook om hier gebruik van te maken en tegen de verlenging van glyfosaat te stemmen.

[1:51:20] Dankuwel. Mevrouw, mevrouw smits van alias.

[1:51:30] Sorry

[1:51:31] beginnersfout. Dank voor de gelegenheid om hier namens bureau huis het woord te voeren.

[1:51:38] Buurthuis vertegenwoordigt biologische boeren die hebben gekozen voor een landbouwmethode op basis van de principes zorg, ecologie, gezondheid en eerlijkheid.

[1:51:49] Dat is een keuze voor een landbouw die is gebaseerd op de overtuiging dat wij een verantwoordelijkheid hebben om te zorgen voor een gezonde bodem, schoon, water en biodiversiteit

[1:51:59] en dat betekent in onze ogen een productiesysteem dat vertrouwt op ecologische processen, biodiversiteit en kringlopen.

[1:52:07] Dit brengt met zich mee dat wij geen glyfosaat of andere chemisch, synthetische bestrijdingsmiddelen gebruiken in ons landbouwsysteem

[1:52:15] door een ruime vruchtwisseling,

[1:52:17] vitale bodem leven,

[1:52:19] mechanische, onkruidbestrijding. Er is al veel over gezegd heeft de biologische landbouw een systeem ontwikkeld waarin glyfosaat die nodig is,

[1:52:27] een systeem

[1:52:28] dat ook bedrijfseconomische kansen biedt

[1:52:31] en maatschappelijke waardering

[1:52:33] uiteraard op voorwaarde dat dit allemaal tijdens het boodschappen doen door ons allemaal wordt mogelijk gemaakt.

[1:52:39] Ten aanzien van het onderwerp water

[1:52:42] willen wij graag benadrukken dat de biologische landbouwsysteem aanzienlijke voordelen biedt

[1:52:47] biologische boeren gebruiken dus het vermijden. Dus het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest wat bijdraagt aan het beschermen en onderhouden van grond en oppervlaktewater kwaliteit

[1:52:59] door te werken met dierlijke best een gras ezels voor de voedingsstoffen beter vastgehouden en het uitspoeling van nutriënten verminderd. Wat de waterkwaliteit ten goede komt.

[1:53:10] Wat betreft de bodem is biologische landbouw, gebaseerd op principes van bodem, gezondheid en vruchtwisseling

[1:53:17] door te werken met een lange vruchtwisseling vaak zes jaar of meer waarbij niet alleen het gewas,

[1:53:23] maar ook de afwisseling. Maar in de horeca gewas

[1:53:26] als ook

[1:53:27] vroege en late gewassen wisselen.

[1:53:29] Daarmee krijg je een rijker bodemleven

[1:53:32] en minder probleem om kruiden.

[1:53:36] Daarnaast maakt biologische landbouw geen gebruik van delegatie of kunstmest en zij heeft daarmee laten zien dat het goed mogelijk is om in lage hoeveelheden bemesting toch tot mooie opbrengsten te komen

[1:53:47] en dit komt niet alleen ten goede aan de landbouwer, maar ook aan de lange termijn duurzaamheid van onze landbouwgronden.

[1:53:55] Een ander belangrijk aspect van de biologische landbouw is de bevordering van biodiversiteit.

[1:54:01] Zoals gezegd, werken wij met een ruimere vruchtwisseling en wordt in de praktijk vaak voorop gelopen met de aanplant van bloem stroken en houtwallen wat gunstig is voor insecten,

[1:54:11] vogels en andere in het wild levende dieren.

[1:54:15] Bovendien werkt de biologische akkerbouw samen met extensief werkende biologische.

[1:54:20] Wethouders,

[1:54:21] Die ook een lage impact hebben op hun omgeving in de nabijgelegen natuur.

[1:54:26] Het is daarom van cruciaal belang dat de biologische stimuleringsbeleid beleid wordt geïmplementeerd en gefinancierd,

[1:54:33] zowel in het belang van de samenleving als van de gangbare boeren die op zoek zijn naar verduurzaming stap voor een bedrijf

[1:54:41] de ambitie van de minister. Om het biologisch areaal te vergroten naar vijftien procent is een positieve stap.

[1:54:48] Echter om dit doel te bereiken is meer nodig, zoals marktontwikkeling, maar bijvoorbeeld ook budget en capaciteit op het gebied van kennisontwikkeling en uitwisseling.

[1:54:59] Daarom papier huis de tweede kamer op om de kansen van biologische landbouw te grijpen als een van de duurzame en rendabele landbouwmethoden.

[1:55:08] We vragen om uw steun bij het bevorderen van biologische landbouw en creëren van stimuleringsbeleid dat de transitie naar een duurzame landbouwsector mogelijk maakt.

[1:55:18] Dank u,

[1:55:20] Wel of van ooijen van huis

[1:55:23] naar de universiteit wageningen vertegenwoordigd door verse reizen.

[1:55:27] Dank je voor de uitnodiging. Ik ben blijkbaar die eindigen buitenlandse die hier vandaag spreekt uit die niet goed verstaan. Gewoon vragen.

[1:55:35] Een heel goed verstaan. Prima.

[1:55:37] Wij is blijven feed. We hebben het nu hier tweeëneenhalf uur open. Maar weet u wat er eentje is.

[1:55:43] Blijf. Het ziet was toegestaan laten negentien het met vijfenzeventig in de usa uit antibioticum

[1:55:52] de tijd. Het wordt nu vandaag het totaal hebben ziet gebruikt. Maar oorsprong het een antibioticum.

[1:55:58] Wij doet een antibioticum.

[1:56:01] De antibioticum doodt alle organismen die bepleiten eiwitten een kiezen hebben

[1:56:08] zo het alle planten, maar ook alle bacterien en schimmels die die bepleiten eiwitten die ze hebben af.

[1:56:17] Daar waar het gebeurt dat brief staat op de grond spuit die pluim te gaan gedood die omgegooid en wat we willen, maar helaas ook die bacterien en schimmels die van planten groeit de goed zijn.

[1:56:30] Helaas hebben in die bodem hun pathogene ziekmakende organismen en de andere eiwitten tielen

[1:56:38] en worden niet gedood.

[1:56:41] Daarmee ontstaat een evenwicht in onze bodem

[1:56:45] die bodem gezondheid gaat omlaag

[1:56:48] en die boeren die je misschien nog. Je bent een weten ook uit langdurig bluf staat wordt toegepast.

[1:56:56] Dit je vaak. Dat heb ik van vele boeren een op al gehoord. Vaak me middenin tegens gemutst wordt inzetten.

[1:57:05] Dit is mijn eerste observatie. Wat is het wat doet het werk effecten. Heb je te zien. Deze effecten zijn van die niet meegenomen.

[1:57:16] Verder is het zo dat niet alleen de bodem die de microorganismen leven, maar ook in ons dame

[1:57:23] en dertien middelen daartoe aangewezen. Minister drieënvijftig procent met van ons daarom kromjongh gevoelig is voor de van staat en dat we sterke veranderingen van het touw microben jong kunnen zien uit terwijl je als mens blootgesteld worden aan love assad en zijn stabiele metabolieten aanpak.

[1:57:45] De bloem liet zien welke effecten op neurologische op de logische kant zou hebben. Dan ga ik niet op en ik wil lijn die zeggen dat we heel goed weten hoe belangrijk het is immuunsysteem van de mens is en hoe belangrijk die bij die het transport van de dame naar het juist nu toe is voor de menselijke gezondheid.

[1:58:07] Verder wil ik vragen of jullie een idee hebben hoe de mens is blootgesteld aan glyfosaat

[1:58:16] af of je de u daar niet over hebben.

[1:58:19] De efsa berekend in hun rekenmodellen lijn die transport van glyfosaat door water, uitspoeling naar het oppervlaktewater en grondwater en die accommodatie, prudentiële accommodatie in voedsel

[1:58:33] die belangrijkste weer transport van glyfosaat is die de juli in het voorjaar jullie ramen zien die ramen zijn vies. Waarom zijn die ramen vies omdat brief staat wortels poten op te pakken. Er is nog geen groeit op te pakken en die wens transporteert die bodemdeeltjes en c die kleine bodemdeeltjes aan die glyfosaat gehecht dit en stabiele afbreekt aanpak naar de mensen toe

[1:58:58] en het wordt getransporteerd over lange afstanden.

[1:59:02] We hebben een die datum gemeente een europese sprinter projecten. Het sprint koningin die naar lange afstand transport de norm is van glyfosaat. Dit accommodeert in de houtstof waar die mensen direct is aan bloot gesteund en wij kunnen vinden dit en meer dan de helft van die blootstelling van glyfosaat door de mensch gebaseerd is op de opname door inademen. Huidcontact de die concentratie die een houtstof zijn de zwaait als meer dan in voet die opname van voedsel die die blootstelling is de extra helemaal niet meegenomen in de risico inschatting.

[1:59:44] Hoe zit het ecosysteem uit heeft gezegd van de schrift is is voor het aquatische milieu. Dat weten maar van de water organismen. Wat gebeurt er uit staat ook aan deze is gehecht en ook die weer eens niet meegenomen bij die extra transport modellen uit gehecht in het water terechtkwam het afzien in de sloten ligt of in de rivieren op de grond van de rivieren wordt niets meer afgebroken. Het blijft accommodeert het haar leert in die aquatische voedselketen.

[2:00:16] Dit is adres bekend maar gewoon helaas niet in het kader van de city reageren of in het kader van de efsa

[2:00:23] die modellen bestaan niet en die transport die blootstelling worden niet meegenomen. Het dit die esther onderschat systematisch die blootstelling van mens en milieu door de staat. Wij kunnen zien dat in honderd procent van alle wateren die moment want dat houtstook monsters, luchtmonsters die wij over heel wij hebben genomen clubhuis staat en deze eerste stabiele metabolieten aanwezig is.

[2:00:54] Verder hebben wij het labo het laboratorium test gemaakt in vitro test gemaakt om te zien welk effect heeft kleur van staat op zeeniveau op de dames stellen

[2:01:05] en wat we daar zien is dat die dames stellen hitte stress kruisje en werd gewoon die de laatste het heid van die daar zijn waan van de dag van de daan van de daarom een aangetast wordt en dit soort effecten veroorzaken. Kiki of doorlaten een dames en droom

[2:01:25] ook niet meegenomen van de efsa. Mijn collega's en kok hebben getest. Het mooi te doen uit het vijf weken lang

[2:01:33] wettelijk toegestane hoeveelheid een prestatie van de opnemen

[2:01:38] uit die muizen na vijf weken lang in een doos worden gezet.

[2:01:43] Normaal gesproken lopende muizen in die doos rond omdat die nieuwsgierig zijn

[2:01:48] muizen die vijf weken lang wettelijk toegestane hoeveelheid van staat helemaal gekregen blijvende het hoekje zitten.

[2:01:54] Het noemen mijn collega's van angststoornissen.

[2:01:58] Deze effecten op gedrag is helemaal niet meegenomen in de risico afsluiting van de efsa.

[2:02:05] Dat heet. Ik maak mij zorgen mijn laatste zin. Ik maak me zorgen over het verdere gebruik van glyfosaat. Ik denk verder draait het maar om

[2:02:14] volgens mij uit het burger en ik zou zeggen uit de boer zou zijn in kinderen hebt die bij mij in huis.

[2:02:20] De spelen zal ik zeggen. Het zag daarvoor overheid dat ik zeker weet dat dit middelen op de markt is veilig is

[2:02:28] en laat mij niet aan oa aan onvoldoende toetsen van die extra die zij feit dat het niet voldoende is wat wij testen er geen reflectie geeft op dit risico, wat de daadwerkelijk wereld bestaat.

[2:02:44] Dankuwel gevestigd keizer van de universiteit wageningen gaan we naar mevrouw bruin werk van louis bolk instituut. Dankjewel.

[2:02:52] Ik ben op bergen. Ik ben onderzoeker duurzame veehouderij in biodiversiteit. Bij het louis bolk instituut

[2:02:58] wij door boog te houden we ons bezig met een duurzame en toekomstbestendige landbouw, onder andere nog meer zaken

[2:03:07] zelf heb ik een achtergronden diervoeding en ik heb de laatste jaren heb ik mij toegelegd op de verspreiding van gewasbeschermingsmiddelen

[2:03:15] in de veehouderij en de consequenties daarvan

[2:03:18] voor de biodiversiteit in de garage omgeving.

[2:03:22] Daarom wil ik vandaag graag ook even hebben over de verspreiding van glyfosaat dan en over de effecten daarvan op de bovengrondse en ondergrondse biodiversiteit. Ik heb daar eerst een onderzoek van van de groep van ga geil aangehaald zij een paar jaar geleden gevonden dat een onderzoek met drie, honderd grondmonsters dat bijna de helft van die grondmonsters glyfosaat bevatten.

[2:03:47] Paar jaar geleden heeft jelmer buijs in tweeduizend negentien heeft die onderzoek gedaan naar glyfosaat of gewasbeschermingsmiddelen in de in de melkveehouderij. Zij wonnen daarbij dat in het onderzoek wat zij deden in gelderland dat twintig procent van de bedrijven die zij hadden dat liever zaten de bodem zat.

[2:04:04] Dat lijkt niet zo erg. Alleen op alle bedrijven kwam het afvalproduct ambacht voor

[2:04:10] dus uiteindelijk is het dus overal teruggevonden

[2:04:13] jelmer buijs. U gaf toen ook aan dat glyfosaat via diervoeding. Het bedrijf binnenkomt en op die manier dus ook via de

[2:04:20] via die via de mest op het land terecht komt en daardoor verspreid blijft in de in een cirkel dus verdwijn niet. Het komt alleen maar erbij.

[2:04:29] Wij hebben zelf vanuit het louis bolk instituut door lhv afgelopen jaar de opdracht gegeven om te kijken hoe het nu werkelijk zit met verspreiding van glyfosaat. In de veehouderij. Daarvoor zijn wij naar een tiental bedrijven te gaan in overijssel, noordbrabant. We hebben daar de mest van koeien bemonsterd en daaruit bleek dan ook dat op alle gangbare bedrijven glyfosaat en ampa in de mest voorkwam soms tot drie milligram per kilogram droge stof. Wat ikzelf best aanzienlijk vindt

[2:05:00] verder als je dan even kijken hoor. En we hebben ook biologische druiven meegenomen. Daar was het vrijwel leeg. Volgens mij twee van de biologische bedrijven af en toe glyfosaat van paardenmest.

[2:05:14] Ik heb ook nog gekeken naar onderzoek buiten de grens. In denemarken hebben ze ook een onderzoek gedaan waarbij ze op acht verschillende melkveebedrijven gekeken hebben naar glyfosaat in de urine bij koeien. Bij alle ballons de koeien vonden ze glyfosaat in urine terug. Dus het het product is best.

[2:05:28] Ik rijd.

[2:05:30] Bij die koeien. Bovendien hebben ze ook nog effecten gevonden op de bloed parameters op cholesterolgehalte. Een dergelijke. Dus er is wel degelijk een effect. Dus ja is dat erg. Wij denken eigenlijk dat het wel zo is. Natuurlijk komt er fc met literatuur waarop te zeggen van ja, het valt wel mee maar er is ook voldoende literatuur die zegt dat er wel effecten zijn. Je hebt effecten van vier dat ze is net ook al aangaf verschuiving van micro die komen in de bodem verschuiving van bacterien in in de bodem van de ene bacterie groep naar de andere, waardoor de afbouw proces in de bodem. Anders worden effecten, biochemische processen. Je ziet effect op micro pizza bij planten wortels die vormen samen symbiose waardoor planten wortels nutriënten via de micro pizza opnemen. Maar de micro pizza die kunnen zich niet meer goed minder goed sporen vormen, waardoor de symbiose minder wordt en planten moeilijker nu de bodem op kunnen nemen. Er zijn effecten gevonden op regenwormen die minder kok konden vormen minder je vernielen vormen en minder minder groeien.

[2:06:36] Bovengronds is natuurlijk ook het onderzoek wat wat bert net al aangaf effect door microben jan van beieren,

[2:06:43] waardoor ze gevoeliger worden voor infectieziekten en een infectie niet overleven als ze daaraan blootgesteld worden en er zijn er ook nog effecten op spinnen muggen vliegjes allerlei soorten organismen en ook op hogere organismen.

[2:06:59] Dus een landbouw denken wij zeker een melkveehouderij zonder glyfosaat is, is mogelijk

[2:07:06] biologische landbouw heeft dat wel bewezen. In elk geval. Wij zouden aanraden ook weer omdat voorzorgsprincipe in acht te nemen wat er vaker over tafel is gegaan naar vanmiddag. Dus zolang niet bewezen is dat glyfosaat geen kwaad kan het niet gebruiken en in plaats daarvan toeleggen op andere groenere middelen op geintegreerd pest management plaats specifieke behandelingen een onderwerp in plaats van dood spuit van groenbemester.

[2:07:30] Dus ook niet meer preventief spuiten

[2:07:33] vernietigen van zo de glyfosaat.

[2:07:35] En als dat kan dus geleidelijk uitfaseren van glyfosaat, maar wel daarbij ook denken aan de ondersteuning voor de voor de boeren. De de akkerbouwers en veehouders die voor een deel afhankelijk zijn van glyfosaat en er kan mogelijk dus ook niet van vandaag op morgen.

[2:07:50] Maar het zou wel iets zijn waar we met z'n allen naar toe willen denk ik.

[2:07:53] Dankuwel.

[2:07:56] Mevrouw heijne. Dankjewel.

[2:07:59] Ja.

[2:08:01] Vaker dan aan de beurt.

[2:08:03] Ja. Dank. Voorzitter, ik heb een vraag aan mevrouw brouwer van natuur en milieu. Ik vind het allereerst mooi dat uw position paper ook namens andere natuurorganisaties heeft geschreven plaats verbod over van state in peper eigenlijk in een verhaal over de grotere discussie van de landbouw transitie. In het vorige blok hebben we een aantal sprekers gehoord die je eigenlijk stellen dat de akkerbouw vrijwel niet zonder van staat, kan ik vroeg me af waarom denkt u dat dit juist wel kan. En hoe plaats je dat in relatie tot die grotere landbouw transitie.

[2:08:35] Alle

[2:08:38] dankjewel.

[2:08:39] Ik geef jullie er net te weinig aan. Sorry. Ook een beginnersfout.

[2:08:42] Deze keer wel.

[2:08:44] Is helemaal vergeten te geven.

[2:08:46] Ik heb

[2:08:48] glyfosaat is effectief en goedkoop en dus logisch dat de akkerbouw. Hierdoor is verleid, want we houden allemaal van makkelijke en goedkope oplossingen. Maar wat we zien is dat de landbouwsector echt aan de vooravond van een grote transitie. Een grote verandering staat na veel natuur, inclusieve werkwijze en dat is niet zomaar. Dat is omdat helaas het huidige systeem. Het huidige systeem is gericht op de maximale opbrengst

[2:09:19] en dat gaat gepaard met heel veel negatieve effecten en daar lopen we met z'n allen gewoon keihard tegenaan als hele maatschappij. We hebben de stikstof problematiek. We hebben vervuild water, we hebben een klimaatprobleem.

[2:09:35] Ik denk dat een verbod op glyfosaat juist deel uit kan maken van de transitie en de richting tonen van de weg die de landbouw ontmoet. Dus wat er is een alternatief en dat is maar geintegreerd onkruid beheer de werd er net ook al op ingegaan

[2:09:54] en ook in het in het voorbeeld van mijn broer komt er eigenlijk wel naar voren. Het is gewoon het gaat om meer inclusieve methode die bijdraagt aan biodiversiteit en in de biologische landbouw is er veel kennis over opgedaan. Er zijn ook veel machines ontwikkeld en je ziet dus ook echt een tendens naar kleinere machines. Want natuurlijk is het duidelijk dat zo veel metaal en zoveel brandstof. Dat willen we allemaal niet. Maar er wordt heel hard aan gewerkt. Ook aan aan de robotisering. Het kost inderdaad wel meer arbeid en kennis ook van gewassen van welke groenbemester paste bij wat voor om kruiden komen er hoe ga ik om met ziektes en het is daardoor ook wat duurder. De realiteit is dat die kosten nog niet altijd worden vergoed. Het gebeurt deels ook wel want de biologische producten die zijn vaak wat duurder

[2:10:48] bij sommige keurmerken gebeurt dat ook

[2:10:50] aan de andere kant de kosten. De maatschappelijke kosten die de hele andere productie methode oplevert. Die hebben we ook met z'n allen in de in in de waterzuivering in de zorg en overal en die zullen uiteindelijk minder worden en het is aan de overheid en de landbouwsector en de keten

[2:11:09] om deze werkwijze met heel veel onbenut potentieel om die te stimuleren. Want als we evenveel onderzoek hadden gelegd op deze werkwijze. Dan hadden we denk ik gezien dat we al heel veel stappen hadden kunnen maken en dat is nu hoog tijd.

[2:11:26] Vooral met groenlinks,

[2:11:28] Dank. Voorzitter. Ik heb een vraag aan mevrouw smits van ooijen, want we hebben in de vorige ronde gehoord dat er dat er een donkere wolken boven nederland en de wereld zouden samenpakken op het moment dat glyfosaat niet meer gebruikt zou worden en ik zou haar willen vragen betekent dat dat bepaalde gewassen uit nederland gaan verdwijnen. Of is dat helemaal niet waar.

[2:11:50] Volgens mij.

[2:11:50] Mevrouw van personen,

[2:11:53] Volgens mij laten mijn honderden biologische collega akkerbouwers elk jaar zien dat gewoon alle teelten die de gangbare telers hebben ook biologisch kunnen. Het klopt dat wij gebruik maken van mechanische onkruidbestrijding dat er vaker over een perceel rijden.

[2:12:10] Maar ik zou zeker een school machine of een echt geen intensieve grond bewerking noemen.

[2:12:16] En.

[2:12:17] Ik heb al jarenlang een droom dat ik zeg maar een soort hangmat ligt, terwijl een robotje het onkruid verwijderd en leek dat tien jaar geleden nog echt wensdromen. Ze rijden tegenwoordig. Ze zijn nog niet helemaal partij krijgen. Maar het komt wel heel dichtbij. Dus ik denk dat dat ook iets is waar we in korte termijn gebruik van kunnen gaan maken.

[2:12:38] Wanneer de groot democraten zesenzestig.

[2:12:41] Dankuwel. Dank ook aan in leiders. Ik heb een vraag voor mevrouw gijssen en dat gaat over aanpalend. Ampa is één van de vier punten die de efsa ook als open punt heeft geformuleerd, houdt zich daar al jaren mee bezig. Hoe kan het zijn dat wetenschappelijk gepubliceerde review tijdschriften neem ik aan studies niet worden meegenomen bij de toelating van de haar toelating van glyfosaat. Hoe kan dat.

[2:13:10] Ik reizen,

[2:13:11] Is te nemen aan mee omdat het gewonnen uit zijn gewoon in de experimenten toevoegt wordt automatisch aanpak geproduceerd omdat er na afbraakproducten van glyfosaat. Het is dit dit efsa

[2:13:25] is een in intensief besloten is team.

[2:13:29] Ja, waar python dingen worden getoetst ook paard de indicatoren voorbeeld voor de gronden worden vijf

[2:13:37] soorten van bodemorganismen toe heb in de bodem één miljoen

[2:13:42] dat die die disbalans die wordt gehele niet meegenomen dat het tim s extra doet toch geen een cocktail. Alles want we hebben gevonden en van de dominante de middelen wat we over vinden

[2:13:57] met de hoogste concentraties en daarom hebben we voor wat we het pas bloemen zij in de stad van nederland bij de boer naar vierentwintig voorziene middelen met glyfosaat is met vijftien milligram per kilogram. Het meest voorkomende om dertien

[2:14:12] dit niet meeneemt. Die concentraties inhoud straffen omdat die transport weer helemaal niet bestaat. Volgens de modellen

[2:14:20] past het niet in het besloten. Tim voor de toetsing.

[2:14:24] Wij proberen nu samen met die aan het grote project dat we hebben gewoon moet doelen toe ontwikkelen van wind erosie, zodat dit kan worden meegenomen in blootstelling.

[2:14:34] Maar dit is tim waar de efsa heeft een kunstmatig tim wat hun best hebben gedaan.

[2:14:40] Parameters te meten. Belangrijke parameters met de missen die koppeling met de ideale wereld.

[2:14:48] En.

[2:14:49] Dit heet de delen. Tim is kunstmatig en daarom is het zo uit het nu is en uitzien lijn naar het website is. Je kijkt is het cs goeds goed bevindt en die europese commissie zegt prima is is perfect is niks mis mee is. Tim in klapt dus een afgesloten systeem.

[2:15:10] Maar ik denk dat jullie het politieke die de kunnen jullie niet weten omdat jullie geen wetenschap en vindt u gewoon is. Tim keek en daarom vind ik het belangrijk dat we hier in het spreekt gaan de jullie weten de royale meerderheid en die die hoeveelheid in die wij rurale weer te vinden in die verschillende matrix ook zeventien procent van de mens liesje ontlasting

[2:15:33] bevatten van staat in hele hoop dat wij een hele hoop al zevenhonderd mensen met de gemeente.

[2:15:39] Ja. En wij zaten het van state heeft een dood dier groeien. Daarom bacteria af

[2:15:46] en die andere blijven over

[2:15:49] routine worden de dame geproduceerd die belangrijk zijn voor het saneren van de dame en die ook door de wagens naar het hersenen worden getransporteerd

[2:15:59] wijken proces de week effecten heeft dit.

[2:16:02] Er zijn artikelen erover maar design van de extra niet meegenomen. Deze transport en ook die mechanisme niet gevraagd worden

[2:16:11] bij de bij de in in binnen het team

[2:16:15] terzijde het juli uit politieke de tim willen wij jullie is pleit voor de burger wil garanderen door die middelen die op de maakt zijn,

[2:16:24] kan er niet gebaseerd zijn op dit het extra conclusie zijn.

[2:16:33] Mevrouw grijze,

[2:16:36] daar volkspartij voor vrijheid en democratie,

[2:16:39] Ik zeg ik zou bijna willen vragen naar haar toch stevige betoog

[2:16:49] is het dan niet. Als u dit zo stelt, is het dan niet waar dat het cetera ggd bijna

[2:16:56] het het voorzorgsbeginsel tart.

[2:17:02] Ik ben een keer bij city geen geweest hebben we oud geleden zijn ambtenaren een volgende regels en dit geloof ik ook zij dit die regels die van die van zou worden gemaakt en het is niet zo dat het bos. Wellicht is. Dit is heel moeilijk die realiteit

[2:17:19] te stimuleren en werd er gewoon van de kinderen van het efsa niet eens gebeurd is een post

[2:17:28] application monitoring

[2:17:31] die modellen die zij gebruiken zij niet wanneer die het opviel

[2:17:37] in europa zien we bijvoorbeeld in frankrijk je in duitsland en ook in de sprint project de duur van start is in honderd procent van de mos in de lucht.

[2:17:46] Ook in de ze wij die km moet kunnen we der werf van het dichtbij is. De landbouwgebied. Hoe kan dit? Omdat er in die bovenste lucht kan dit. En de fijnstof dat dit bij jullie en de ramen en het gaat door de lucht. Hoe de van kilometers ver

[2:18:03] en dat verklaart ook waarom hema en die aan dat indien natuurlijk een gebied te vinden dit wij hebben we een stap te doen die overal aanwezig is

[2:18:14] met risico voor het immuunsysteem voor bayern bijvoorbeeld is beschreven. Het hete uit die bij en gaat dood. De winter worden de kou. Het is ook stoel of na het. Maar waarom gaan die bij bijna dood om in die dame van die bayern gebeurt het vijfde artikel vasthouden opnemen en in de voeten van die bij hem of door de lucht inademen inhalatie krijg je op die bayern en evenwicht in hun microbiële van de dame en daardoor wordt de weerstand en veerkracht gaat omlaag

[2:18:49] en daar kwam een de winter en daar gaan de dood

[2:18:53] en deze veerkracht die zo belangrijk is voor ons allen

[2:18:57] voor jou voor mij en voor die bayer, bayer die wordt niet meegenomen in die risico af afsluiting van van dit van het team.

[2:19:07] Dankuwel mevrouw gijssen,

[2:19:11] mevrouw van der plas. Die was van multifunctioneel. Want tussen weer een petitie in ontvangst genomen maar zesenzestig.

[2:19:18] Ja. Dankuwel sorry gehoest en gesnotter.

[2:19:22] Volgens mij heb ik een beetje verkouden aan het worden is.

[2:19:24] Jullie. Dat belooft. Wat voor bisschop zijn? U zetten in de intieme zone van mevrouw.

[2:19:32] Volgens mij. Sorry.

[2:19:36] Zich bij de ingezette u intieme zone. Dus dat belooft belofte.

[2:19:38] Voor de mevrouw van der

[2:19:44] ja dankuwel. Voorzitter, ik vind het lastig om een vraag te stellen want ik heb eigenlijk twee mensen een week een vraag willen stellen over verschillende onderwerpen. Maar ik ik vraag dan toch

[2:19:59] mevrouw gijssen

[2:20:01] en dat gaat. Ik kijk even op uw de wetenschappelijke reflectie

[2:20:06] en referenties. En dan zie ik even kijken. Één twee drie, vier, vijf onderzoeken die als referentie dienen van deze reflectie dat hij nog niet gepubliceerd zijn of u nog in voorbereiding zijn. In hoeverre moeten we dan dit al aannemen als waarheid. Want dat vind ik wel een lastig want volgens mij eerst gepubliceerd zijn volgens mij ook nog peer review bijkomen voordat je het echt als wetenschappelijk onderzoek kan vaststellen of

[2:20:33] dat verkeerd professor reizen.

[2:20:35] Je kan ook uit ontzettende kent zien dat wij dit nu aan jullie presenteren. Dit nieuwe resultaten die wij weet dat dit is gebaseerd op een stapeling kan pijn die in maart tweeduizend, eenentwintig een hele op gemaakt hebben in tien gewassen die artikelen zijn in de fijnste met laatste week in new york gepresenteerd en design. Alle tijdschriften zijn gewoon zeg maar om wiel als de minuut de jeanet. We wachten nu op die laatste toezegging van de dat het gepubliceerd wordt. We kunnen erop wachten. Het was een discussie in kan, zodat we daar ook wachten totdat van weer toegelaten is. Helaas. Het is nu november en nu laten wij jullie zien wethouder je kunnen zeggen

[2:21:20] we hebben net een consortium van aan hier europese wetenschap ouderen voor een met fantastische la behoort, onder andere met het wageningse voetzolen hoe het dit laboratorium wat van de overheid van nederland is volop ziet analyse neemt voedsel en milieu. Dit heet weer hebben

[2:21:40] gezien dat hij doet uit de kloppen en ik heb hier de kans gepakt te zeggen oké, dit is nieuwste resultaten van die er niet zijn meegenomen, maar uit het nieuwste wetenschap die gebaseerd op nieuwste wetenschappelijke kennis

[2:21:55] jouw besluiten willen maken. Moet je die resultaten. Helm.

[2:22:00] Dankuwel

[2:22:02] meneer bisschop

[2:22:03] sgp.

[2:22:05] Voorzitter, dank ook aan u als gasten. Hartelijk dank voor uw interrupties.

[2:22:12] Ik bespeur een zekere overeenstemming. In de benadering zal ik.

[2:22:19] Voorzichtig te zeggen.

[2:22:21] Ik zal mijn vraag zal een ieder van jullie kunnen stellen, maar ik ik presenteren presenteren aan mevrouw bruine berg.

[2:22:29] En

[2:22:31] als we kijken naar de het wurf de reflecties op de hele discussie over rondom glyfosaat. Dan

[2:22:41] legt hij de vinger erbij. Wacht even een pas op.

[2:22:45] Je kunt het wel overhaast uit faseren. Maar dat betekent dat je dan ook wel de schaduw kanten van dat proces in ogenschouw moet nemen, zijnde bijvoorbeeld alternatieve middelen die

[2:22:59] per saldo een hogere milieudruk

[2:23:02] veroorzaken.

[2:23:05] Zou u daar eens op willen reflecteren?

[2:23:08] Vooral bruin,

[2:23:10] Dankuwel. Ik vind het zelf ook een lastige is natuurlijk in de vorige discussie naar voren gekomen van je hebt het stukje. Je kan ploegen en vier kan vrezen. Je kan inderdaad zoals pieter net ook zei om die bewerken. Dan valt een milieuschade mee maar het is

[2:23:29] het is toch een keuze die je moet maken. Natuurlijk kost het kosten. Diesel. En wat ikzelf net ook al zei ik denk dat in de veehouderij makkelijker is om om van glyfosaat af te gaan dat in de akkerbouw omdat die delen dat die zei ik het ook van die die heeft af en toe om wel echt problemen om het land te komen. Daar heb ikzelf ook wel best wel veel begrip voor. Dus

[2:23:51] dat maakt het moeilijk en daarom denken ook dat je moet zorgen dat er wel echt een goed alternatief is en dat de boeren gesteund moeten worden in hun

[2:23:59] kijk de meeste boeren die willen sowieso ook van de middelen af en ze gebruiker niet voor de lol. Dat is dat is gewoon zo.

[2:24:06] Dus

[2:24:07] het lijkt mij wel goed om boer een goed alternatief te kunnen bieden en ook een een alternatief zonder afwenteling, liefst naar het milieu naar

[2:24:19] broeikasgassen en dat soort dingen.

[2:24:21] Mag ik dan nooit. Zeker zeker. Maar wij hebben nu weer werking heeft met boeren samen en duizend hierdoor liefst hebben gewoon mengt het

[2:24:31] die ze gebruiken meng dit heet dat die twee keer nog drie was bij elkaar doet op inhaken en het heet in nederland wordt mij gezegd niet stroken d te doen. Mengt in nederland wordt gezegd voor betalen en noem maar iets in nederland de ggd dat je krijgt nooit verkocht. Maar er is nog geen molen hebben waar je dat kan verkopen. Zwitserland hebben een molen en zeven in de molen

[2:24:52] zeven ie gewoon. Ja daar kunnen ze gewoon scheiden en de molen. Het is een klein voorbeeld. Hoe kan je dat mengt over stroken duurt gewoon voorkomen en dit gewoon die onkruid een heel laag houdt. Er zijn gewoon buiten soorten die je gewoon bijvoorbeeld maïs en bonen die daar samen hebben we hier in groningen installeert krijgen we samen laten groeien. Maar die moet dan moet je paternotte hebben die op elkaar afgestemd zijn dat er zijn heer vier ecologische technieken op te maakt en wat ik hoop echt hoop dat we niet nog een oorlog nodig hebben. Net voor de energietransitie dit we gewoon die landbouw transitie ook sandra bedreigingen van buiten intrinsiek kunnen maken die technieken zijn. We zitten heeft de discussie met de energietransitie voor poetin ook vereniging was het niet mogelijk is die energietransitie te maken. Technieken miste was echt niet mobiel op eens kenneth en ik hoop dat we de landbouw is landbouwsysteem intrinsiek vanuit het land heeft doen knikken zijn er genoeg laat het dan er genoeg die voorbeelden daarvan geven en zullen helemaal niet waar dat van alain kan vervangen door andere herbiciden uitzicht geworden en ecologische laan. Pasjessysteem

[2:26:11] installeert met hulp van de van een stabiele overheid die hem beloofde aan die boeren ook over langere jaren waarmaakt. Ik denk dat is belangrijk.

[2:26:22] Ja.

[2:26:23] Mevrouw verder christendemocratisch appel,

[2:26:27] Dank, voorzitter,

[2:26:29] ook een vraag aan mevrouw grijze.

[2:26:34] Mevrouw gijssen. U stelde ons net ons twee vragen. De eerste wassen. Weet u eigenlijk wat glyfosaat is en hoeveel u ermee in aanraking komt en u zei ook nog. Dat kunnen jullie niet weten omdat jullie geen wetenschappers zijn. Dat is een waarheid als een koe. Dat is me uit het hart gegrepen.

[2:26:56] Maar vindt u het dan verstandig? Dat?

[2:26:59] Wij.

[2:27:01] De mensen waar je net aan vroeg of wij weten wat glyfosaat is

[2:27:05] op middel niveau beslissingen gaan nemen. Wat we wel en niet zouden moeten toelaten.

[2:27:10] Professor.

[2:27:11] Ja.

[2:27:15] Ik was ook twee keer erop. Alle wensen en was ook zeg maar.

[2:27:20] Ja, wij kunnen jullie alleen net wetenschap zo goed informeren naar ons geweten toe dat wij denken

[2:27:28] dat jullie die juiste besluit fase

[2:27:31] dit in de gewone in. Het is tim

[2:27:34] waar dit.

[2:27:38] Ik heb het niet veranderen. Normaal gesproken zal u zeggen de overlaat dit dat besluiten wetenschappers die precies zien hoe zit dit een ek en die gewoon de diepte in document een team van trans disciplinaire wetenschappelijk

[2:27:53] die die besluiten moeten kunnen maken.

[2:27:56] Dit denk ik wel volgens mij verstandig zijn om dat heer vier dingen

[2:28:03] gewoon niet door liefst zijn

[2:28:05] en niet transparant zijn. Ook.

[2:28:09] Dankuwel, mevrouw de professor, mevrouw behandelen.

[2:28:13] Het is denk ik uiteindelijk ook zo. Het viel mij op dat dat er zelf ook aangaf van. Hé. We hebben hier een studie gemist met dat andere type glyfosaat. Dat hebben we te laat gekregen. Dat hebben we te weinig mee kunnen laten laten wegen. Dus het is ook al landen zelf om daar verstandig over te oordelen. Dus eigenlijk was dat ook een soort oproep zelfs aan landen om daar verstandig over te oordelen en ik denk met alle kennis die die is gegeven in de afgelopen

[2:28:43] de uren.

[2:28:46] Ja dat dat ook wel een afweging is die de politiek moet maken.

[2:28:52] Tot slot. Meneer grinwis van de christenunie.

[2:28:56] Dankuwel voorzitter. Ja ik zit te wikken en te wegen. Ik weet niet ik heb een vraag kan zowel door mevrouw buijs. En als mevrouw bruin en burg bruine berg worden beantwoord denk ik. Dat is een is het verhaal is helder. Volgens mij en volgens mij leidt uw pleidooi vanuit het voorzorgsbeginsel tot een stem tegen nieuwe toelating van glyfosaat en tot nieuw onderzoek, dan wel aanpassing van het toetsingskader, zodat alle andere wetenschappelijke inzichten ook netjes worden verwerkt. Alvorens je wel toe tot tot toelating besluiten. Anderzijds hebben we net ook gehoord van de landbouwkundige consequenties die je op hele korte termijn hun intrede geloof binnen achttien naar achttien maanden daar geen glyfosaat meer worden benut, met name in teelt in de akkerbouw rode vruchten. Dat is dus anders dan bonen en maïs is dat echt wel ingewikkeld. Hoe hoe zou u de reflecteren op die verhouding van de grote consequenties kon op korte termijn voor het landbouwkundig gebruik, met name in de akkerbouw. Mevrouw bruin berg zei net al iets over zonder daar een conclusie aan te verbinden. Maar misschien wil mevrouw thijssen er ook op reageren.

[2:30:09] Mevrouw herleiden in brabant is van alle partners van brabant, brabant de grond van bodem glyfosaat te gebruiken. Het werkt uitstekend en friesland hadden het ook bedacht. Ik weet niet hoe ver zijn mijn brabant is het denk ik. Drie, vier jaar zo en dus voor die boeren tot ik heb nu tot nu vernomen. Geen probleem, maar waar ik naar toe willen is voor de boer worden duurder omdat die niet twee, vijftien euro per hectare. Geen idee. Maar dit is heel goedkoop. Maar wat

[2:30:44] een maatschappelijke kosten. Ik heb nu hier alleen die calculaties van de sprint project nog niet gepubliceerd. Maar met dit dat die kosten van nederland van die die maatschappelijke kosten voor ziet gebruik uit de berekening van manchester en milieu, gezondheid komen op twee punt één media hadden euro per jaar.

[2:31:04] Ja dat zijn die kosten meegaan. Water zuivering van drinkwater uit de zorgkosten ook voor chronische ziektes, biodiversiteit, ecosystemen naar beneden gegaan, enzo. Het heet uit die overheid nu zegt oké. Die kosten besparen wij

[2:31:23] en wij helpen die boeren en traditie te maken naar een avro colores het systeem. Het gaat hiervan mij niet in lijn met de van. Er is in dit moment werd besloten. Wat wordt besloten of het nederland gewoon.

[2:31:38] Dit zijn er bijna laatste laan van rob wat duurzaamheid in de landbouw aangaat.

[2:31:44] Ja uit uit jullie besluiten te gaan we veranderen dan gaan die traditie in.

[2:31:50] Er zijn dit. Ik heb gezet. Die zijn die techniek en daar. Je hoeft geen van te spuiten. Het wij hebben fantastische oud geweest die bodem diversiteit die geboden bodem, gezondheid weer terug is en daar heb je een om overschakeling van drie, vier jaar voor nodig is om die om die bodem we echt actief te krijgen in de bodem het ervan geweest in de bodem uit te stellen en daarna krijg gewoon

[2:32:14] op een andere manier boeren. Je kan zeker niet die weer uitvoeren.

[2:32:18] Ja, dat we dat nu doen. Maar die het weer hoeft niet bang te zijn dat we niet genoeg eten produceren actuele maar vier duizend calorieën per dag per persoon in deze wereld

[2:32:33] update. We zijn er naar toe, maar niet met die aan ons om niet genoeg eten te produceren, maar die aan die onzichtbare vervuiling van het milieu

[2:32:42] meer gewicht zouden innemen.

[2:32:46] We gaan einde. Ga je ook

[2:32:49] alle dames. Bedankt. Mevrouw brouwer, mevrouw smets ooijen, mevrouw grijze en bruine, ben ik hartelijk dank. Ook eerdere sprekers de blokje gezondheid een landbouwkundig gebruik. Hartelijk dank. De heer kast wilden zijn en ook aan u. Dank voor het delen van kennis en ervaringsdeskundigheid.

[2:33:06] Dat waarderen wij enorm namens alle kamerleden die hier aanwezig zijn. Dan dank ik de mensen op de publieke tribune en de mensen die thuis heb ik keek en geluisterd via het digitale kanaal dienst verslag en redactie. Onze trouwe kamer worden alle sprekers leden der staten generaal onze griffier en dan sluit ik dat rondetafelgesprek.