Gewasbeschermingsmiddelen

[0:00:03] Ik open de vergadering welkom bij de vaste commissie voor landbouw, natuur en voedselkwaliteit, en vandaag is aan de orde. Het debat commissiedebat gewasbeschermingsmiddelen.

[0:00:16] Ik heet u van harte welkom. De minister van landbouw, natuur en voedselkwaliteit. Heer adema, de staatssecretaris van infrastructuur en waterstaat. Mevrouw heijne en uiteraard heet ik van harte welkom. De kamerleden en iedereen die dat thuis of op de tribune meekijkt en we hebben een volle agenda. En daar zijn vanmiddag nog enkele stukken aan

[0:00:37] toegevoegd

[0:00:39] en een woord van kritiek vanuit hier is dat deze brieven voor één uur waren beloofd en pas om half vier zijn toegezonden. Wij wij toch enigszins kritisch op zijn, ook vanwege het goede verloop van het debat en een ik zie dat er een moment een punt van orde is. Maar ik ga eerst nog even wat praktijken. We hebben een spreektijd van vijf minuten per fractie. Ik wil graag twee interrupties in tweeën of vier losse voor de eerste termijn, en datzelfde geldt straks voor de termijn van de minister en staatssecretaris. Mevrouw bromet, heeft.

[0:01:17] Je punt van orde. Ja voorzitter, ik zou nog even willen onderstrepen wat u zojuist zei over de aanlevering van stukken. Wij komen net uit de stemming, dus wij waren niet vrij om de stukken te lezen. Wij waren aan het stemmen. Wij waren bij een regeling van werkzaamheden. Het is de

[0:01:31] zoveelste keer dat wij op het aller, allerlaatste stukken krijgen en wij kunnen zo niet ons land besturen. Dus ik vind u woorden eigenlijk veel te aardig en ik zou hopen dat het op een dag voorbij is deze deze manier van werken. Ik heb hier een hele stapel papieren ben blij dat u pas de derde spreken want dan kan ik nog even lezen. Tussendoor.

[0:01:51] Mevrouw van der plas,

[0:01:53] Ik daar sluit ik me bij aan. Exact, zoals mevrouw bromet zitten wij komen gewoon echt net uit de plenaire zaal.

[0:01:59] Ik heb ook nog niks kunnen lezen

[0:02:01] van de nagekomen brieven en ik vraag me af hoe dit nog steeds kan en of de minister kan aangeven waarom dit zo is gebeurd. Pas zo laat.

[0:02:12] En dan zie ik dat er wat instemmend geknik.

[0:02:16] Is.

[0:02:17] En dan wil ik toch even naar de andere kant en vragen om een reactie.

[0:02:22] Daarom.

[0:02:24] Zijn de stukken zo laat verstuurd waren beloofd voor één uur.

[0:02:29] Dat zal ongetwijfeld loosduinen. Ik ken die belasting niet met z'n ongetwijfeld zal zijn. De stukken die zijn met de raad laat gestuurd. Ik realiseer me dat dat zo is.

[0:02:39] Ik realiseer me nu ook dat u toen in stemming zat. Dus dat die ook niet de gelegenheid hebt als je stemming bent dan moet je al al. Daarbij blijven. Dus mijn verontschuldigingen daarvoor dat de brief van laten komen, heb ik ook alles te maken met het standpunt wat we moesten immers kabinet, maar ook de zaak in beweging is rondom de stemmingen in europa. Maar natuurlijk. Dit moet. Dit is niet fijn voor u. Dat begrijp ik. Dus ik zal het ook doorgeven dat we ervoor zorgen dat de brieven sneller gestuurd kunnen worden.

[0:03:13] Is er behoefte aan een schorsing om te lezen of zullen we toch aanvangen? Met de eerste termijn.

[0:03:20] Ik wil een schorsing. Want ik vind het echt veel te kort.

[0:03:24] We hebben vijf minuten spreektijd mevrouw met z'n als geen interrupties zijn over tien minuten ongeveer aan de beurt.

[0:03:31] En misschien binnen een half uur verwacht ik niet geïnterrumpeerd worden. Maar

[0:03:35] ik vind eigenlijk wel dat we even kans moeten hebben om die brief te lezen. Dus een nieuw de rest van de commissie erover denkt, maar ik zou er wel behoefte aan.

[0:03:42] Ik zie een aantal mensen knikken. Ik ik doe gewoon een voorstel en dat is een schorsing van vijftien minuten.

[0:03:51] Ik zie één iemand er toch bedenkelijk kijken. Maar de rest zie ik daar enthousiaster over zijn. Dan is het toch wel meerderheid om een schorsing van vijftien minuten en dat betekent dat wij om twintig over vijf.

[0:04:04] Deze vergadering hervatten.

[0:04:06] Ik schors de vergadering.

[0:17:23] Ik open de vergadering en welkom bij de vaste commissie voor landbouw, natuur en voedselkwaliteit aan de orde. Vandaag is een debat over gewasbeschermingsmiddelen en we gaan beginnen met de eerste termijn aan de zijde van de kamer. Geef als eerste het woord aan de heer de groot fractie d zesenzestig en heeft vijf minuten spreektijd.

[0:17:46] Ja. Dankuwel. Voorzitter, een aantal collega's hadden vanmiddag een gesprek met mensen met parkinson

[0:17:54] en dat was buitengewoon indrukwekkend die individuele verhalen

[0:18:00] hoe ontwrichtend het is het is niet alleen lichamelijke ontwrichtend. Het is niet alleen een hersenziekte, maar het ontwricht je hele lichaam

[0:18:07] waar het ontwricht ook je gezin

[0:18:10] je seksleven alles

[0:18:12] dus het is een ongelooflijk indringend en en het heeft me absoluut diep geraakt. De individuele verhalen van die mensen

[0:18:21] en natuurlijk is het geen wetenschap,

[0:18:24] maar de bollen gepeld en de andere woonde in de buurt

[0:18:29] en het zijn wel aanwijzingen is het voldoende. Nee maar het is het zijn het

[0:18:34] die mensen met waarvoor we hier zitten. Ja.

[0:18:39] En dan hebben we het over glyfosaat. Voorzitter, en dan weten we al

[0:18:43] al langer

[0:18:45] meer dan tien jaar dat cocktails onvoldoende in de toelating zitten. Dan weten we dat neuro degeneratieve effecten

[0:18:53] bij de toelating onvoldoende worden meegenomen, worden meegenomen, maar niet in die zin dat je daarmee ook park. Het seizoen ziet volgens de efsa zelf.

[0:19:03] Dan zijn er ook voldoende case studies en epidemiologische studies die het aannemelijk maken dat er een verband is

[0:19:11] en niet van de eerste de beste hebben vorige week een hele goede hoorzitting daarover gehad met onder andere professor bas bloem

[0:19:18] en ook met professor violet grijze. Die liet zien dat in de toelating de verspreiding door de lucht

[0:19:24] ook niet wordt meegenomen, terwijl dat aannemelijk is dat dat een buitengewoon grote oorzaak is.

[0:19:30] Dat concludeert de minister dat die geen kritiek zorgpunten heeft en geen onaanvaardbare risico's heeft.

[0:19:37] Misschien is het goed als de minister met

[0:19:40] de mensen met partners in gedachten toch nog eens reflecteert. Voorzitter, op die passage.

[0:19:46] Wat vindt de minister wel aanvaardbaar. En wat zijn wel kritiek zorgpunten. Want ik kan u, voorzitter, ik kan u de wetenschappelijke studies sturen. Ik zal u dat ook doen en ik zal u vragen om een reacties.

[0:19:57] En als je heel even wilt wachten is er een interruptie voor u van de heer bisschop sgp.

[0:20:03] En de heer de groot, maar ook wat mij betreft een dit onderdeel af verbonden dan want het gaat over dit punt namelijk.

[0:20:12] De heer de groot,

[0:20:14] Heer, bisschop,

[0:20:15] Dank ik hoorde het verhaal aan zoals ik

[0:20:22] dit soort betoog vaker hebben gehoord en ik wil absoluut niets afdoen aan de ernst van parkinson.

[0:20:27] Als je de ziekte treft dan stuit leveren op de kop en dat van je omgeving. Absoluut.

[0:20:34] Maar daar gaat het hier even nu niet om. Waar het in zijn kern omgaat, is de wetenschappelijke studies die de heer de groot kan sturen

[0:20:44] die aantonen dat er een relatie zou kunnen zijn.

[0:20:47] Daar staan en dat is juist het het probleem. Daar staan wetenschappelijke

[0:20:53] peer review. De studies tegenover die aantonen dat die veronderstelling niet waarschijnlijk is, kan ik ook sturen.

[0:21:02] Kijk en dan waarom gaat gaat gaan wij af op een oordeel van efsa city gb is juist

[0:21:11] omdat wij niet

[0:21:13] als politici de deskundigheid hebben en niet op de stoel van deskundigen moeten gaan zitten en ik zou de heer de groot willen vragen

[0:21:20] hoe hij daar tegenaan kijkt, gaat hij nu niet gewoon op de stoel van instituten die daartoe in het leven zijn geroepen die geen interesse hebben in een bepaalde voorstelling van zaken, maar weliswaar inderdaad die aangeven. Het proces kan verbeterd worden. We werken eraan en we gaan stappen zetten

[0:21:40] en dat is een langdurig proces en gaan wij niet teveel op de stoel van de deskundigen zitten van de deskundigen instellingen zitten die we zelf hebben aangesteld. Om ons daarvoor juist te behoeden.

[0:21:53] Voordat de heer de groot antwoord wil ik de commissieleden erop wijzen dat in deze commissie de afspraak geldt dat interrupties van meer dan dertig seconden geteld worden als dubbele interrupties, de heer tjeerd, de groot.

[0:22:06] Ja voorzitter, ik vind dat een hele terechte vraag en het is ook niet lichtvaardig dat d zesenzestig

[0:22:13] ook de motie heeft gesteund van de partij voor de dieren en groenlinks. Om niet in te stemmen met met de verlenging. Daar hebben we het en op het congres en in de fractie uitvoerig over gehad want d zesenzestig is een partij die juist ontzettend belangrijk vindt om politieke keuzes te maken op basis van de feiten zoals die worden aangeleverd door de instituten.

[0:22:35] Dus het is dus ook echt de eerste keer dat wij met een dergelijke moties, want we worden vaker ingediend hebben meegestemd

[0:22:41] en dat hebben we gedaan omdat er geen precedent werking van uitgaat. Dat heb ik gedaan omdat er echt serieuze aanwijzingen zijn dat er een verband is dat dat onvoldoende is onderzocht dat we ook al langer weten dat die cocktails. Dat weten we al meer dan tien jaar en de methodes zijn niet aangepast

[0:23:00] en niet onbelangrijk. Voorzitter, de efsa heeft zelf ook aangegeven dat hun methode onvoldoende die parkinson ziet zeg maar alsof je bril niet sterk genoeg is om dit risico te zien

[0:23:14] en dat is voor d zesenzestig. Voorzitter, de reden geweest om nu te zeggen wij gaan niet door met glyfosaat.

[0:23:21] Heer bisschop sgp.

[0:23:23] Voor zover ik blijf deze keer in ieder geval binnen de dertig seconden.

[0:23:28] Dit.

[0:23:30] Is een informatie die vanuit door d zesenzestig argument gebruikt wordt. Is prima is hun goed recht. Maar daarmee gaat d zesenzestig wel degelijk op de stoel zitten van deskundigen en daar horen wij als politici niet

[0:23:46] irriteert, wilt de heer de groot.

[0:23:48] De heer de groot,

[0:23:50] Voorzitter,

[0:23:52] nee, die mening deel ik niet omdat er hier geldt dat je bijzondere verantwoordelijkheid hebt als politiek, namelijk de invulling van het voorzorgsbeginsel.

[0:24:03] Het is niet zo dat de efsa et cetera gb die zeggen zelf de procedures en zo uitgebreid. Dat is het voorzorgsbeginsel, maar het is onze taak als politiek op het moment dat die wetenschappelijke ik onder lijn dat wetenschappelijke aanwijzingen zijn op het moment dat je in de maatschappij iets ziet gebeuren en ik verwijs u naar het gesprek dat we hadden

[0:24:26] en dat is het topje van de ijsberg. Wat je daar ziet aan patiënte en er wordt gewaarschuwd voor een nieuwe pandemie

[0:24:32] door professor bas bloem.

[0:24:34] Dan vind ik het onze taak maar echt in uitzonderlijke gevallen in dit geval beargumenteerd te zeggen wij gaan hier dat voorzorgsbeginsel op deze manier invullen.

[0:24:45] Er is nog een interruptie voor u van mevrouw verder cda, mevrouw verder.

[0:24:51] Dank u. Voorzitter, ik heb ik waardeer het in ieder geval dat ik d zesenzestig hoor zeggen niet op de stoel te willen gaan zitten van de wetenschap.

[0:25:00] Want ik wij denken dat dat heel belangrijk is.

[0:25:04] Maar waarom dan toch in dit geval niet de focus leggen op

[0:25:09] dat toetsingskader. Wat dan. Wellicht moet worden aangepast. Maar direct de hink stap sprong naar dan gaan we als kamerleden op individueel niveau beslissingen nemen want wel en niet toegelaten wordt.

[0:25:22] De heer tjeerd, de groot,

[0:25:24] Er-voorzitter. Dat vind ik ook een goede vraag. En kun je nog wachten eigenlijk zeg je van want de minister kondigt nu heel terecht een onderzoek aan

[0:25:32] kun je nog wachten. Maar dan breng ik u in herinnering. Voorzitter, hoe wij als kamer elke keer niet met steun van het cda overigens, maar elke keer hebben gevraagd om in ieder geval het gebruik van glyfosaat terug te brengen om het onnodige geen spijt van die graslanden terug te brengen en hoe taai was dat.

[0:25:51] En

[0:25:52] wij hebben er zijn al tien jaar geleden motie is aangenomen om dat toepassen dat kader om die cocktails ook mee te nemen

[0:26:00] en dat gebeurt gewoon niet. En dan is het op een gegeven moment ook aan de politiek om te zeggen. En nu is het genoeg geweest

[0:26:05] want de feiten zoals ze worden gepresenteerd. De waarschuwing die we vanuit de wetenschap krijgen. Die moeten ons tot handelen brengen en en dat is de reden dat ik zeg nee, we gaan nu eerst de voorzorgs toepassen tegelijkertijd het onderzoek doen. Dat is de reden.

[0:26:23] Mevrouw ferrier cda,

[0:26:26] Ja

[0:26:28] ik vind het eigenlijk toch nog steeds niet echt een antwoord omdat je als politiek de verantwoordelijkheid hebt over het toetsingskader.

[0:26:37] Maar waarom waarom dat dan loslaten en direct dat eigenlijk overslaan en dus ook de instituten die erover gaan overslaan en die beslissing naar jezelf toe trekken als kamerlid. Terwijl wij niet degenen zijn die het grote geheel der dingen kunnen overzien.

[0:26:53] Tjeerd, de groot.

[0:26:55] Nee, voorzitter, dat is ook niet mijn pretentie, maar het voor het toepassen van het voorzorgsbeginsel is inherent politiek en dat is ons werk en het is ons werk om ziekten te voorkomen om kinderen te beschermen. Om mensen die omwonenden te beschermen om boeren en tuinders te beschermen, zeg ik ook tegen het cda. Het is ook uw achterban. Uw achterban is niet in min voor deze ziekte. Er zijn cda leden die ook deze ziekte hebben. Dus wees alstublieft.

[0:27:24] Ik probeer hier ook mee te gaan dat we hier een taak hebben om dat te vertalen in een politiek besluit en het is niet niks waar het hier om gaat want het is een rotziekte voorzitter.

[0:27:38] De heer van kampen vvd,

[0:27:41] Ervoor voordat een interruptie begin ik het ongemak uitspreken. Wat hier wordt is niet mijn interruptie, maar wiens achterban wel of niet vatbaar is voor deze afschuwelijke ziekte niet dat alle leden van deze commissie het met elkaar eens zijn. Dat is een afschuwelijke ziekte is en dat niemand dat gegund wordt en dat de toepassing van welke werkzame stof in de landbouw dan ook moet worden teruggedrongen of worden verboden op het moment dat daadwerkelijk aantoonbare schadelijke effecten heeft op de op de gezondheid. Ik denk dat iedereen het erover eens is en ik maak er bezwaar tegen dat op deze manier wordt gesproken over over mensen.

[0:28:16] Maar dan even terug naar de materie waar we het over hebben. De heer de groot noemt het voorzorgsbeginsel. Ik heb daar een vraag over gesteld. Vorige week in de richting van et cetera gb.

[0:28:29] Ik vroeg te spreken van et cetera gb. Nadat het betoog van de heer bloem neuroloog wetenschapper over de inderdaad in zijn ogen aanwezige effecten van de werkzame stof glyfosaat op op door het risico op parkinson en daarbij vroeg ik tart u als dit soort wetenschappelijke inzichten. Op dit moment bestaan hiermee niet uw verantwoordelijkheid voor het toepassen van het voorzorgsbeginsel is mijn eerste vraag aan de heer de groot. Hoe ziet hij dat in de tweede vraag is waar houdt het dan op. Waar houdt het op. En wanneer is deugt iets wel of deugt iets niet plaats. De heer de groot met zijn standpunt hiermee de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen al dan niet veilig, niet volledig in een vrije val.

[0:29:13] De heer de groot,

[0:29:15] Voorzitter,

[0:29:16] vvd, de heer van kappen vraag feitelijk van ja ik krijg je je precedent werking van ervan. Nu nu we dit hebben gedaan. Dan kun je eigenlijk bij wijze van spreken met een kamermeerderheid. Elke keer als er een zorg is over een over een middel zou je kunnen zeggen. Nou dan stoppen we er dus mee.

[0:29:32] Nou het antwoord daarop is. Nee dat moeten we niet doen. Dat moeten we niet willen.

[0:29:39] Ik benadruk. Voorzitter, dat glyfosaat

[0:29:42] en relatie tot parkinson

[0:29:46] echt een ander geval is en op zichzelf staat en het ook op zichzelf moeten behandelen en de aanwijzingen die we krijgen design zal nu was ook bij de hoorzitting de hoorzitting was echt goed en er was ook goed georganiseerd en het was degelijk en daar daar blijf ik dus bij dat we dat voor ons aanleiding moet zijn om te zeggen wij passen zelf dat voorzorgsbeginsel toe omdat ik zag dat in antwoord op de vraag die u terecht stelde aan et cetera geweest dat cetera gb eigenlijk de kaders waarvan ze zelf zeggen. Ze zijn gebrekkig

[0:30:20] gelijk stelde met het toepassen van het voorzorgsbeginsel.

[0:30:24] Dat klopt dus niet.

[0:30:25] Daar klopt iets niet.

[0:30:27] Hiervan kan vvd

[0:30:29] let ook op de dertig seconden regel.

[0:30:33] Voordat ik begrijp het. Maar er wordt nogal wat emotie in het debat gelegd en dat is mooi. Dat hoort hier. Maar dat vraagt dan ook vind ik in deze commissie ook een reactie en ik hoop dat daar ruimte voeren voor is. Voorzitter, de instanties geven aan dat er inderdaad mogelijkerwijze een associatie is dat woord is heel belangrijk want daar weegt de minister op een associatie tussen parkinson en de toepassing van glyfosaat, maar dat betekent niet dat er sprake is van een causaal verband en dat maakt dat et cetera gb zegt er kan goedkeuring van glyfosaat mogelijk worden omdat er uit de herbeoordeling geen onaanvaardbare risico's voor mens, dier en milieu zijn geconstateerd. Hoe weegt de heer de groot die uitgangspunten. Want het zijn toch dat zijn toch duidelijke uitgangspunten wat je daar ook bij voelt of hoe ongemakkelijk je dat ook zo ervaart.

[0:31:24] Irriteert. De groot.

[0:31:27] Er-voorzitter. Het klopt. Er is geen bewijs is geen bewijs dat glyfosaat leidt bijdraagt aan partners. Dat is er niet

[0:31:36] simpelweg omdat er geen onderzoek naar is gedaan.

[0:31:40] Ik zie wel in de toelating dat er soms wat selectief lijkt te worden omgegaan met de onderzoeken die duiden op mogelijke risico's.

[0:31:50] Maar dat neemt niet weg dat je zelfs bij dit zware vermoeden

[0:31:55] kunt gaan zeggen dan gaan wij het onderzoeken en ondertussen doen we het gewoon niet meer. Laten we deze stof deze werkzame stof niet toe en de aanleiding ligt wel degelijk in de wetenschap. Maar nee, geen bewijs. Wel een mogelijk verband.

[0:32:11] De heer van kamp vvd,

[0:32:12] Dan concludeer ik toch voorzitter, dat de heer de groot de betreffende wetenschappelijke instanties niet volgt, en daarmee vind ik veronachtzaamd, want op de tweede pagina van het advies van et cetera gb staat heel duidelijk neurotoxische die tijd neuro-degeneratieve effecten, waaronder de ziekte van parkinson glyfosaat, niet geen neurotoxische effecten zien op grond van beschikbare informatie, beschikbare informatie geen zorg is ten aanzien van de ziekte van parkinson. En ja, voorzitter, er staat ook dat er specifieke studie protocollen om te kunnen bepalen of chemische stoffen neurodegeneratieve aandoening kunnen veroorzaken nog niet beschikbaar zijn en dat is precies de reden dat mijn fractie de motie van u, voorzitter, mevrouw beckerman, mede heeft ingediend om te komen tot een verbetering van het toetsingskader en dat verklaart ook het ongemak.

[0:33:01] Maar voorzitter, ik vind dat zolang dat nog niet beschikbaar is in de procedures zijn gevolgd zoals die altijd zijn vastgesteld in zorgvuldigheid je daar dan naar het te luisteren. Want je gaat de bieten brug op als je van die procedure afstapt, is de heer de groot dat dan met mij eens. Ik weet het antwoord wel maar dan horen we dat nog maar eens.

[0:33:19] De groot d zesenzestig.

[0:33:20] Ja.

[0:33:21] Ik zal u verbazen. Ik ben het in zoverre met u eens dat we dat de basis van die toelating

[0:33:27] die moeten we die hebben we zo georganiseerd, zoals is georganiseerd. Die kaders moeten verbeteren we samengewerkt.

[0:33:34] Alleen het gaat

[0:33:35] op een aantal terreinen zo langzaam en als je ook heel goed luistert naar wat dan. Et cetera gb zegt op basis van de informatie die we niet hebben die die we gebruiken, kunnen we deze conclusie niet trekken.

[0:33:47] Dat klopt,

[0:33:48] maar tegelijkertijd zeggen ze bepaalde informatie die past niet in onze kaders. Dus hebben we niet meegenomen. En dan nogmaals, voorzitter, dan is het de taak van de politiek om in dit geval te zeggen we doen het niet.

[0:34:00] Dus we gaan.

[0:34:02] Dankuwel. De is een vraag mij eerst mevrouw van der plas www excuses bisschop.

[0:34:10] Ja. Dankuwel

[0:34:13] zeker. Ik schaar me achter de woorden van onder andere de heer van kampen. Er is helemaal niemand in deze zaal die parkinson niet een afschuwelijke ziekte vindt niemand

[0:34:24] en door zijn betoog te beginnen met mensen met parkinson en dat koppelen. Aan dit debat

[0:34:31] werd de heer de groot, in ieder geval de suggestie dat

[0:34:34] glyfosaat en parkinson veroorzaakt dat er een direct verband is.

[0:34:40] Er zijn vierentwintig, honderd wetenschappelijke studies, waarvan acht, honderd uit onafhankelijke wetenschappelijke literatuur blijkt dat er geen kritiek zorgpunten voortkomen uit te hebben. De orde herbeoordeling van glyfosaat

[0:34:53] zou de heer de groot als als dit zo volgt van voorzorgsbeginsel wil de heer de groot aan bijvoorbeeld ook fipronil in honden en katten vlooien banden gaan verbieden. Want daar is vanuit de proefdierstudies is bekend dat langdurige blootstelling aan fipronil kan zorg voor schade aan nieren lever en schildklier.

[0:35:13] En wat gaan we daar dan mee doen

[0:35:15] wanneer een groot daarop antwoorden.

[0:35:18] De heer de groot,

[0:35:19] Voorzitter is een herhaling van de discussie zoals we die hadden

[0:35:24] ik ga nu niet over fipronil hebben want we hebben het vandaag over de verlenging van glyfosaat.

[0:35:30] We hebben het ook inderdaad over de mensen

[0:35:33] die getroffen worden door de ziekte van parkinson. Het afschuwelijk is bedoel dat die mensen zeggen wat het hoe ontwrichtend het is en ik kan u een paar citaten geven dat die mensen die stoppen met werken. Die hebben geen idee hoe de toekomst eruitziet. En dan op gegeven moment wordt het ook voor ons van belang om

[0:35:54] omdat er wetenschappelijke studies zijn die weliswaar buiten het kader passen dat efsa toepast

[0:36:01] dat de wetenschappelijke studies zijn peer review gepubliceerd zijn dan is het onze taak om te zeggen hier gaan we niet mee mee verder.

[0:36:09] Mevrouw van der plas bv,

[0:36:13] Ja. Voorzitter,

[0:36:16] vierentwintig, honderd wetenschappelijke studies, de heer de groot die die roept altijd de wetenschap.

[0:36:22] De wetenschap. Als ik een keer een vraag over een wetenschappelijk onderzoek. Dan ben ik en wetenschap ontkennen en je zijn gewoon vierentwintig, honderd wetenschappelijke studies liggen hieraan ten grondslag en zeker. Ik ben het ook met de minister eens dat we misschien zelfs verder onderzoek moeten doen, maar tot nu toe is het gewoon nog niet aangetoond.

[0:36:39] Waarom koppelt de heer de groot hier glyfosaat rechtstreeks aan parkinson, terwijl er gewoon geen enkel bewijs voor is. Nogmaals parkinson is een vreselijke ziekte honderd procent en moeten we onderzoek naar doen. Maar het is tot nu toe niet aangetoond.

[0:36:54] De heer tjeerd, de groot d zesenzestig,

[0:36:56] Voorzitter, voor het antwoord verwijs ik naar de ronde tafel die wij vorige week hadden en misschien moet het nog eens even goed naar kijken want het was echt serieus en het was echt zeer diepgaand en daar kwam het verband in terug

[0:37:10] en voorzitter even naar het een hele andere hoeken vergelijking want anders krijgen we een zekere herhaling in in het debatje kijkt het verband tussen roken en longkanker was ook heel lang niet aangetoond.

[0:37:21] En toch op gegeven moment werd het duidelijk dat er iets aan de hand was. En dan is het de taak voor de politiek om te zeggen we doen het niet meer.

[0:37:29] Dankuwel. De heer bisschop sgp wilde u nog interrumperen.

[0:37:34] Dat eigenlijk aan bij de punt wat de heer de groot voortdurend maakt dat het kader van de efsa en gidsen cpb city gvb niet. Het signaleert alleen het probleem is dat kader dat bestaat in die zin ook niet

[0:37:52] en dat leidt tot zoveel verschillende studies en daarom moeten we voorkomen dat we aan sherry picking doen en de studies die ons volwassen volgen en de andere links laten liggen. En nou ja goed dan kom ik op een punt terug van laten we alsjeblieft niet op die stoel van de deskundige te gaan zitten.

[0:38:11] Dit vraagt natuurlijk al eerder is gesteld, maar ik geef de heer tjeerd de groot d zesenzestig.

[0:38:16] Om te antwoorden,

[0:38:16] Voorzitter, heel kort, want tijdens de hoorzitting voor. Ik weet niet of u erbij was mij tijdens de hoorzitting bleek ook dat die kaders onvoldoende waren, want er was professor jules. Het grijze die zij de voornaamste verspreiders weg is via de lucht die zit niet in die in die kaders en de kaders kijken wel naar neuro toxiciteit van kampen, ook opnoemde.

[0:38:39] Maar in het geval van partners en is er iets bijzonders aan de hand omdat er wordt dan wordt glyfosaat aan muizen gegeven. Maar die muizen die kunnen als er nog kunnen lopen, dan is het effect niet heel groot terwijl ze pas optreedt als heel veel van van de cellen

[0:38:57] die dopamine aanmaken zijn verdwenen als ik geloof tachtig procent ofzo. Maar dat wil ik wegblijven. Dus het is iets wat heel lang daarna optreedt en daar zien de protocollen en de kaders niet op. Dus dat betekent dat je parken zijn gewoon niet ziet en daarom voorzitter is is die relatie met partners en zo verontrustend omdat het gewoon niet gezien wordt.

[0:39:19] En de interrupties zijn alle geweest en vervolgt uw betoog.

[0:39:32] Ja. Voorzitter want xl. Het is een taaie materie en albert hebben we als kamer geprobeerd om het gebruik in ieder geval terug te dringen. Want daarover gaat de minister

[0:39:40] in tweeduizend achttien de motie zelfde motie in tweeduizend negentien om in ieder geval het gebruik van het drie zetten voor grasland naar u weet wel de gele graslanden om dat te verbieden. Wat zei de minister ga ik niet doen want dat wordt juridisch zou dat geen stand houden moesten tot twee keer toe de parlementair advocaat inhuren en die zij. Sterker nog, de minister moeten doen. Dus fijn dat de minister het nu wel gaat doen. De motie de groot bromet uitvoeren. Maar is de minister bereid om het dan per tweeduizend, vierentwintig te doen en waarom kan het nu wel waar de minister eerst twee keer aan de kamer schreef de kamer. Het is juridisch niet te doen dus graag een uitleg en ook een uitleg. Voorzitter, waarom de motie

[0:40:23] die park zijn als beroepsziekte bij boeren. Waarom die niet wordt uitgevoerd, moet ik weer moeten we weer vijf jaar gaan strijden voordat u die mailtje uitstuurt. Want u gaat het betrekken bij een groter onderzoek, maar het was juist de vraag gaan kijken naar de postcodes. Er wordt gezegd er zijn hele straten waar mensen last van hebben gaan kijken bij postcodes en huisartsen en doel op die manier statistisch onderzoek. Dat is waar de motie naar vraagt dus opnieuw de vraag aan de minister gaat de motie nu heel snel wel worden uitgebuit voert

[0:40:52] dan voorzitter et cetera gb

[0:40:55] in de gauwigheid hebben kunnen lezen dat et cetera b uitblinkt in openheid en transparantie. Tegelijkertijd is het een verbeterpunt. Hoe zit dat. Ik kan er wel iets bij voorstellen wat naar de uitzending van zembla waar uit zou blijken dus graag een reactie van de minister dat er een lobby is gevoerd vanuit et cetera ggd om het rekenmodel aan te passen en dat de minister dat de kamer dus ook niet goed is geïnformeerd over de risico's van een nieuw, rekenmodel dat de risico's hier juist voor omwonenden kinderen

[0:41:27] beter in kaart moest brengen en dus graag een reactie. Want voorzitter, ik heb een beetje het gevoel dat we de laatste jaren een spook gevecht hier vanuit de kamer houden met et cetera gb. De minister zegt ik kan niks want et cetera ggd et cetera gebezigd. Wij kunnen niks wat de efsa de efsa zegt ja, maar het komt bij et cetera gb vandaan en zo staan we als kamer keer op keer met lege handen is buitengewoon taai en frustrerend dus graag een reactie. En wat d zesenzestig betreft komt er gewoon een onafhankelijk onderzoek naar et cetera gb. Om op deze manier echt ervoor te zorgen

[0:42:02] dat dit soort verhalen zoals zembla dat het wordt echt wordt getoetst.

[0:42:06] Want wat dat betreft dit dossier leidt een beetje aan bestuurlijke blindheid en ik vind het buitengewoon verontrustend hoe we als kamer de laatste vijf jaar dit debat hebben gevoerd.

[0:42:16] Dankuwel dankuwel tjeerd. De groot d zesenzestig. En dan gaan we naar mevrouw akerboom en zij spreekt namens partij voor de dieren.

[0:42:25] Ja. Dankuwel. Voorzitter, helaas hebben we vanmiddag moeten constateren dat er een minister zonder lef hebben en dat is heel jammer. Zelfs in demissionaire status durft er niet gewoon een breed aangenomen motie van de partij voor de dieren en groenlinks uit te voeren. De minister durft niet definitief assad te stemmen, maar verbergt zich tijdens het europese overleg door zich te onthouden van stemmen.

[0:42:46] Voorzitter, ik wil toch nog een ander laatste poging doen om de minister ervan te overtuigen dat dit het moment is om tegen een nieuwe toelating van tien jaar te stemmen in het ronde tafelgesprekken. In deze kamer hebben we vorige week gehoord dat glyfosaat wellicht positief uit de toelatingstest is gekomen dat de huidige testen gewoon niet kloppen

[0:43:04] op het risico voor de ziekte van parkinson benut, de heer de groot ook over gehoord. Er wordt onvoldoende op getoetst en ook ik heb vandaag de mensen met de ziekte van parkinson gesproken. Het is afschuwelijk en het is gek maken tot te realiseren dat dit een ziekte is die we onszelf wellicht wel aan aandoen

[0:43:19] en dat niet alleen glyfosaat wordt gelinkt aan kanker. Het vervuilt ons drinkwater. Het is schadelijk voor het waterleven en voorbije.

[0:43:27] Het effect van die van staat op de biodiversiteit is niet eens onderzocht

[0:43:31] met al die risico's is een stem tegen glyfosaat juist een essentiële stap om eindelijk kees van de kant af te komen met die lang beloofde landbouw transitie.

[0:43:40] Maar aan de andere kant staan de grote pesticiden fabrikanten. Zij hebben miljarden belangen bij het op de markt houden van glyfosaat

[0:43:48] en er is een grote agro industrie die vooral het huidige landbouwsysteem gebaseerd op opbrengst, maximalisatie en monoculturen in stand wil houden, durft de minister vanwege hen niet tegen te stemmen. Krijg hierop graag een antwoord.

[0:44:01] Ik roep de minister nog een keer op om alstublieft die kamermotie echt uit te voeren. Deze landbouwminister met lef die het voorzorgsprincipe durft toe te passen en tegen glyfosaat stemt.

[0:44:14] Voorzitter, dan heb ik nog een aantal vragen over andere pesticiden. Die staan in het amendement vestiging. Dat amendement werd in juni vorig jaar aangenomen in deze kamer en met het amendement stelt de partij voor de dieren reductiedoelen vast voor het gebruik van de meest giftige pesticiden waarvan bewezen is dat ze kankerverwekkend zijn schadelijk voor de voortplanting of hormoonverstorend, of dat bewezen moeilijk biologisch afbreekbaar zijn en zich ophopen in de voedselketen eigenlijk gewoon troep. Dus die we niet in ons milieu of in ons lichaam willen hebben.

[0:44:44] En nu lezen we in de stukken die naar meermaals vragen naar de kamer gekomen zijn dat de minister van fnv liefst de hele wet van de staatsssecretaris van en in zou trekken om zo van het amendement af te komen. Dat vond ik wel een hele wonderbaarlijke manier van zaken. En als argument schrijft de minister van lhv dan dat het amendement impact zou hebben op de landbouwsector. Voorzitter, dat is nou precies de reden dat wij dit amendement hebben ingediend. Landbouwgif beleid van de minister heeft namelijk geen impact en dat is het hele probleem.

[0:45:14] Ik roep de staatssecretaris van i en w daarom op om snel voortgang te boeken met haar wetswijziging in reactie op het advies van de raad van state met de kamer te delen.

[0:45:23] Ik hoop dat we dan zo snel mogelijk over de wetswijziging kunnen stemmen.

[0:45:28] Ter afsluiting wil ik het nog hebben over de bollenvelden. Ik maak me zorgen om die enorme hoeveelheden gif en niet in de laatste plaats omdat ikzelf ook geboren en getogen ben in het hart van de bollenstreek in lisse

[0:45:39] en ook is. Ik wist vroeger niet beter dan dat we gewoon trots waren op die uitgestrekte kleurrijke velden dat je natuurlijk geen bollen pellen om een zakcentje te verdienen in de vakantie.

[0:45:49] Maar voorzitter, ik heb ook in mijn woonplaats dat sentiment wel zien veranderen die gekleurde velden die hebben ook onder de dorpsbewoners wel onschuld verloren en de meeste mensen zijn zelfs bezorgd of veel mensen zijn bezorgd over dat vroegere vakantie baantje.

[0:46:04] Veel kinderen van die die mogen er echt niet meer aan beginnen aan het bollen pellen. Want welke gifcocktail je dringen je lichaam binnen als je de hele dag bollen zitten pellen

[0:46:12] bij een drentse basisschool wordt een cocktail van veertig pesticiden gemeten. Want zo'n mengsel van landbouwgif doet. Dat weten we niet. Daar wordt gewoon niet op getest.

[0:46:21] En dat er grote zorgen over bestaan bij wetenschappers. Dat weten we wel. Dat hebben we ook bij het rondetafelgesprek van vorige week nog gehoord.

[0:46:29] Ik eis dat alle kinderen op alle scholen gewoon veilig kunnen spelen. Ook in den bosch regio's zonder zich zorgen te hoeven maken over die gigantische hoeveelheden landbouwgif. Daarvoor moeten we echt drastisch minder gif gaan gebruiken

[0:46:42] en het is vooral de lelieteelt sierteelt voor de export nota bene die er met kop en schouders boven uitsteekt als het gaat om de hoeveelheid gif die daar wordt gespoten.

[0:46:51] Deze teelt besluit nul komma drie procent van het landbouwareaal, maar neemt maar liefst twaalf procent van het totale archief gebruikt voor zijn rekening. Ik vraag de minister.

[0:47:00] Wat vindt hij daarvan. We staan aan de vooravond van een transitie naar een duurzame toekomstbestendige landbouw

[0:47:07] wordt het dan niet tijd om keuzes te gaan maken wat we wel en niet toelaatbaar vinden in een klein dichtbevolkt land en zo ja. Ziet de minister mogelijkheden om paal en perk te stellen aan die gif intensieve lelieteelt

[0:47:20] dankuwel mevrouw akerboom namens de partij voor de dieren. Dan ga ik nu naar mevrouw bromet fractie groen links en ik neem aan groenlinks pvda.

[0:47:29] Ja. Dankuwel voorzitter, ook namens de pvda en ik moet even denken naar aanleiding van het verhaal van de partij voor de dieren over dat ikzelf dertien jaar was een heel graag bolle wilde bellen en ik mocht het niet van mijn moeder want ze zei het is niet gezond als je bollen pelt en ik vond het toen natuurlijk zwaar overdreven. Maar ik denk nu wat fijn dat mijn moeder dat verboden heeft en dat ik dat niet zoals mijn klasgenoten ben gaan doen

[0:47:51] en voorzitter, als je nu door nederland rijdt en wij gaan veel door nederland omdat we overal met de verkiezingsdebatten en met de leden in gesprek zijn dan zie je die gele velden. Dus ik zag ze in de beemster. Ik zag ze op weg naar maastricht. Ik zag zee op de veluwe in de betuwe.

[0:48:08] En ik krijg er altijd een beetje buikpijn van en zeker na het gesprek vanmiddag waren ook al mijn collega's refereerde met de patiënte met parkinson. Het is echt heel heftig om te spreken met mensen die zo ziek zijn en alleen nog maar zieken zullen worden en ook bij de hoorzitting was ik eerlijk gezegd nog verder bevestigd in mijn zorgen over het gebruik van glyfosaat die al heel groot waren

[0:48:32] en dat kwam met name door het prachtige betoog van vier vier letters eisen van de universiteit van wageningen. Zij was bijna emotioneel en zij zij had heel veel bezwaren tegen het gebruik van glyfosaat. Als het gaat over ecosysteem over het waterleven over de honingbijen, maar ook juist over de gevaren voor de mens en het is ook bas bloem die die dit op de kaart gezet heeft en die pleit voor het voorzorgsbeginsel en ik vond het zelf et cetera gb ook wel heel opvallend, want het leek of er mevrouw van et cetera geweest heel veel met een zeker ongemak. Hier zat omdat zij elke keer benadrukte dat het onderzoek dat zij deden gedaan werd binnen de politieke kaders en dat als die kaders veranderd moesten worden dat het aan ons is als politici om die kaders te veranderen en wat groenlinks betreft, willen wij dat al jaren. Wij plaatsen al jaren voor onderzoek naar opeenstapeling van gif. Maar is gewoon ook hier in de kamer een stevige lobby voor het gebruik van gif.

[0:49:31] Voorzitter, dat brengt me bij de motie die wij ingediend hebben samen met de partij.

[0:49:34] Er is een interruptie voor u. Ik weet niet of

[0:49:38] misschien is dit wel het goede moment, mevrouw verder cda.

[0:49:43] Naar aanleiding van het verhaal van mijn collega's over professor grijze

[0:49:50] is mevrouw bromet het dan ook eens met de conclusie die mevrouw gijssen trok. Toen ik haar vroeg of het niet verstandiger was om

[0:49:57] beslissingen over middelen over te laten aan aan mensen die er verstand van hebben in plaats van wij als kamerleden aan wie ze net daarvoor heeft zitten uitleggen wat glyfosaat. Eigenlijk is.

[0:50:09] Mevrouw bromet,

[0:50:11] Ja. Voorzitter, dat is goed dat ze dat uitgelegd heeft voor degenen die dat nog niet wisten. Ik ben hier al vele jaren mee bezig zelf ook als medewerker van de fractie van groenlinks en ik ben het ermee eens dat we dat over zouden moeten laten aan de instanties dat dat zou ik willen en ik vind het ook dat zulke instanties onomstreden moeten zijn en dat zijn ze niet. En hoe komt dat. Dat komt juist door die politieke kaders die niet ruim genoeg zijn om al het onderzoek te doen dat nodig is om aan te tonen dat er geen gevaar zijn voor de volksgezondheid. Dus het zijn die kaders waarvoor wij pleiten dat ze anders moeten. Maar zolang ze zijn zoals ze zijn

[0:50:47] staan er andere wetenschappers die roepen. Ik zie aan de patiënte in mijn praktijk dat het wel degelijk een effect zou kunnen hebben. Wij willen dat het verdere onderzoek onderzocht wordt.

[0:50:58] En dan kan je, zoals deze minister doet zeggen van nou we gaan er onderzoek naar doen in de tussentijd. Laten we nog even lekker doorlopen dat gebruikt. Maar je kan ook zeggen er zijn aanwijzingen dat er toch gevaar is voor de volksgezondheid. En dan doen we even een pas op de plaats en dan stoppen we met het gebruik van dit middel.

[0:51:16] Mevrouw verder cda,

[0:51:20] Ja ik ik verbaas me er over. Dat maakt u zich er dan helemaal geen zorgen over de glijbaan waar we opstappen. Als we bij elke wetenschapper die iets heeft gezien. Oefenen een arts die iets in zijn praktijk ziet

[0:51:35] we daar dan als k

[0:51:38] gaan besluiten wat we links en rechts op basis van onderbuikgevoel en vermoedens gaan lopen we te verbieden.

[0:51:45] Voorzitter, ik vind het een diskwalificatie van de wetenschappers die hier aan tafel zaten zijn gerenommeerde wetenschappers die weet wat ze zeggen

[0:51:53] en ik zou heel graag samen met het cda willen kijken hoe we die kaders kunnen veranderen en ik hoop ook dat het cda daar wel aan meewerkt en dat het cda zegt ja, wij willen ook dat et cetera gb niet onderwerp van de discussie en dat we kunnen bogen op alles wat daar gebeurt. Maar dan wil ik ook dat alles onderzocht wordt en dat is nu niet zo. We hebben ook gehoord van de wetenschappers hier aanwezig dat bijvoorbeeld glyfosaat in de lucht wordt niet meegerekend en het erge is. Het zit overal. We ademen het altijd in hier. En nu,

[0:52:23] terwijl we het helemaal niet willen ik komen boodschappen biologisch. Maar ik moet wel dat gif inademen. Ik heb er niet om gevraagd en al die kinderen die in drenthe op school zitten, hebben er ook niet om gevraagd om al dat gif in te ademen. Het is een bedrijfseconomisch belang om giften gebruiken en het is niet altijd in het belang van de volksgezondheid en daar zit ik hiervoor.

[0:52:42] Vervolgt u uw betoog?

[0:52:44] Ja voorzitter, en daarom hebben wij samen met de partij voor de dieren een motie ingediend om de minister op te roepen om tegen verlenging.

[0:52:51] Verlenging,

[0:52:51] Van glyfosaat in europa te te stemmen en ik. Het viel me meteen op bij de beoordeling van die motie dat de minister eigenlijk vol onwil was onwil. Zo wil ik het eigenlijk wel noemen en dat blijkt ook wel uit de positie die hij vandaag heeft ingenomen, namelijk. Hij heeft geen positie ingenomen en gaat niet voor andy tegenstemmen. Maar de opdracht van de kamer is stem tegen en ik wil van de minister weten waarom hij de kamer

[0:53:19] niet niet serieus neemt en spreekt in zijn brief over een politiek signaal. Maar dat doet geen recht aan de positie van de tweede kamer. De tweede kamer is het hoogste orgaan in dit land en de minister die zou uit moeten voeren wat de wens is van de tweede kamer graag een reactie daarop. Ik zou ook graag van de minister willen weten hoe de discussie verliep met zijn collega's in het kabinet was u het eens met elkaar over de verlenging van glyfosaat

[0:53:45] en heeft de minister gesproken in deze tussentijd. Met de producenten van glyfosaat zou ik ook graag een antwoord op willen hebben

[0:53:52] en heeft ie gesproken met andere lidstaten die ook tegengegaan stemmen. Duitsland, oostenrijk heeft hij zich op de hoogte gesteld van hun positie. Voorzitter, ik kom tot een conclusie. Ik vind echt dat de kamer geschoffeerd is met positie die minister inneemt en ik zou ook echt net als de partij voor de dieren en d zesenzestig willen vragen om dit te heroverwegen, want wij wij kunnen dit niet over onze kant laten gaan. We kunnen net zo goed naar huis gaan als de minister gewoon doet waar hij zelf zin in heeft. Het volksgezondheid gezondheid zou niet op het spel moeten staan en dat hebben de gesprekken vanmiddag ook de d zesenzestig fractie met de parkinson patiënt me nog eens onder de neus gewreven en

[0:54:32] eerlijk gezegd. Voorzitter, het past wel in de patroon van de discussie die we hier al vele jaren voeren over glyfosaat. Het voorbeeld over die gele velden. Minister schouten wilde het niet. De volgende christenunie. Minister staghouwer wilde het niet. En deze minister heeft het ook niet gewoon heeft het niet geregeld. Terwijl wij willen dat gewoon de kamer wil dat het verboden wordt en het blijft maar jaar op jaar die ergernis dat als je door het land rijdt dat je ziet het weer helemaal geel is dat als je boerderij breekt zeggen ja hebben kweek in het land. Dus we moeten wel en voorzitter, groenlinks wil dat er een einde aan komt en we zullen met voorstellen komen om het gebruik in nederland aan banden te leggen want dat is het lichtpuntje in de brief van de minister.

[0:55:13] Europa heeft gezegd. Landen kunnen zelf beperkingen instellen en groenlinks zal er alles aan doen om die beperkingen in nederland op te leggen.

[0:55:20] Dankuwel mevrouw bromet. Namens de fracties van pvda en groenlinks is nog een interruptie voor u en die komst van mevrouw van der plas bbp.

[0:55:31] Ja. Dankuwel hadden het over de of mevrouw bromet hadden het over de bollen teelt en mevrouw akerboom ook maar de bolletjes heeft helemaal geen gewasbeschermingsmiddelen niet voor de bollen deels ontwikkeld.

[0:55:44] Er zijn geen gewasbescherming voor de bollen worden ontwikkeld. Dat zijn gewasbeschermingsmiddelen die voor de voedselproductie worden ontwikkeld en dat zijn toegelaten gewasbeschermingsmiddelen

[0:55:54] en daarop inhakend. Er wordt ook gesproken over de biodiversiteit, dat er wordt ook zorgen over gemaakt. Mijn vraag is dan ik al een tijdje in mijn hoofd

[0:56:05] groene middelen waar deze partijen ook voor zijn. Goede middelen zijn ook bestrijdingsmiddelen en gif is gif of het nou nog vergiftigen vliegen. Zo is organisch of een chemisch middel gif is gif

[0:56:21] die groene middelen die doden ook

[0:56:24] onkruid.

[0:56:26] Wat betekent dat dan voor de biodiversiteit. Het is is het zo dat een groen middel dan

[0:56:32] daarvoor beter is. Want die heeft dezelfde werking. Het is alleen een middel van organische oorsprong van biologische oorsprong van bromet dat uitleggen.

[0:56:41] Den helder mevrouw bromet. Ja voorzitter, ik zou mevrouw van der plas aanraden om een keer te gaan praten met jean harbers. Hij is bloembollen taylor in noord-holland. En hij was een reguliere bloembollen teder en hij is echt geschrokken van zijn eigen gif gebruikt en daar ook radicaal mee gestopt. En wat hij zegt dat er gebeurt en ik heb ik ben de drie keer geweest die je ziet allemaal onkruid tussen de bollen staan maar je ziet ook dat er allemaal vogels vliegen vlinders vliegen. Hij zegt het is ongelooflijk wat er gebeurd is met de biodiversiteit op mijn land. Sinds ik gestopt ben met die chemische bestrijdingsmiddelen en ja dan staat er wat meer onkruid hebben die bolle helemaal geen last van en de natuur floreert en hij heeft een moeilijke tijden gehad. Maar het gaat nu hartstikke goed met hem en hij is een voorbeeld voor alle andere bollen telers in nederland. En als het gaat over groene gewas beschermingsmiddelen.

[0:57:34] Kijk de de filosofie van van bollen telen zonder gif is dat je het zonder gif doet ook zonder groene middelen en er zijn soms groene middelen en die moeten wat mij betreft ook allemaal onderworpen worden aan onderzoek, maar het hele idee van dat je onkruid bestrijdt is is anders op bedrijven zoals dat van johan huibers zijn buren spreken er schande van hoe het land erbij ligt. Maar ik ben wel anders gaan kijken naar al die schone bolle zogenaamde schone bollenvelden die vol met gif zitten.

[0:58:09] Nee.

[0:58:10] Nee helaas. U bent door uw interrupties heen en datzelfde geldt voor de heer bisschop en de heer van kampen en mevrouw verder, en maar we gaan luisteren naar de eerste termijn van mevrouw verder cda.

[0:58:26] Dank. Voorzitter, ik moet zeggen met de drie brieven die net zijn binnengekomen ik tijdens de stemming al was begonnen te lezen,

[0:58:35] maar ook door het debat hoe dat nu tot nu toe is gevoerd

[0:58:40] is mijn inbreng ook een beetje op de kop gegaan. Maar ik zie vooral dat dit dossier is die gekenmerkt wordt door enorme grote zorgen aan allebei de kanten

[0:58:51] en dat leidt ertoe

[0:58:54] mensen maken zich zorgen over gezondheid

[0:58:57] en we hebben in het rondetafelgesprek ook akkerbouwers gezien hier ook emotioneel van werden en die maakt zich niet zorgen om het verlies van een middel waar ze wel of niet aan gehecht zouden zijn. Maar die maken zich zorgen om een.

[0:59:12] Was.

[0:59:12] En als als akkerbouwer die je misschien vijfentwintig keer de aardappelen de grond in en dan wil je ook dat ze aan het eind van het jaar weer goed uitkomen

[0:59:21] en het leidt tot een debat waarin de termen over en weer rondvliegen en aan allebei de kanten hoor, zeg ik direct maar om. Ik wil dat mijn kinderen veilig kunnen spelen op school en er zijn dan ook meteen weer drentse kinderen

[0:59:35] en de leden van het cda hebben ook last van parkinson en aan de andere kant zie je in agrarische sector dat er wordt wel eens wordt gesproken van jongens als we deze kant opgaan. Dan gaan we allemaal dood van de honger.

[0:59:48] Het zijn allemaal

[0:59:50] kenmerken van een discussie die dus wordt gedomineerd door grote zorg en dat is precies de reden waarom ik er zo

[0:59:58] buikpijn van heb dat we deze discussie politiek maken

[1:00:01] want we hebben hier instanties voor

[1:00:04] met ontzettend gekwalificeerde mensen naar heeft het onafhankelijke visitatie proces ook weer laten zien

[1:00:12] die op hoog niveau europees geworden gewaardeerd om hun kunde en kennis.

[1:00:19] Ik hecht er samen met mijn partij enorm veel belang aan dat we die discussie laten waar ze hoort

[1:00:25] namelijk bij de instantie die we daarvoor in het leven hebben geroepen. En dan ben ik het eens met een aantal sprekers voor mij

[1:00:31] dat waar wij als politiek overgaan. Dat is het toetsingskader wat we aan die instituten meegeven

[1:00:38] en laat ik een bruggetje maken naar een hoop want ik wil naar een hoopvolle toekomst.

[1:00:43] Wat zou er dan moeten gebeuren in de toekomst dat toetsingskader dat dat we dat tegen het licht gaan gaan houden. Lijkt mij eigenlijk dat we dat gewoon moeten doen op het gebied van biodiversiteit, neurotoxische tijd misschien ook naar cocktails en ik zie dat er een interruptie is dus dan stoppen.

[1:01:00] Die heeft.

[1:01:02] Dankuwel. Mevrouw. Verder heeft een interruptie van mevrouw bromet.

[1:01:06] Ja voorzitter. Hartstikke goed dat de het cda nu kijkt naar de toekomst en die toetsingskaders wil aanscherpen. Tenminste zo zo versta ik mevrouw verder.

[1:01:16] Maar mijn vraag aan het cda is ook eigenlijk. Wat heeft het cda. Nou de afgelopen jaren in het landbouwbeleid betekent, vindt het cda het wenselijk dat als er een filter is in drenthe dat er veertig bestrijdingsmiddelen inkomen dat er miljarden kilo's glyfosaat over de wereld zijn uitgestrooid en dat iedereen of je het nou wil of niet. Het inademt is dat nou de wereld waar het cda hoopvol naar de toekomst kijkt.

[1:01:42] Mevrouw ferrier cda,

[1:01:45] Naar de de vraagstelling past bij bij wat ik net zei dat dit is een debat geworden wat gepolariseerd gedomineerd wordt door zorgen

[1:01:54] waarin het dat we heel politiek hebben gemaakt en mijn mijn angst is

[1:01:59] dat als ik kijk naar wat er gebeurt in het veld bij mijn collega's die bezig zijn met het onderwerp, hetzij biologische collega's of gangbare collega's die zijn eigenlijk met een hele andere zoektocht beter bezig en daar hebben ze hulp bij nodig die ze op dit moment niet van ons krijgen omdat we

[1:02:17] omdat we de discussie zo

[1:02:20] na het politieke domein

[1:02:22] verhalen dat we die stap niet zetten en ik zal de eerste zijn richting mijn collega's van groenlinks, dat ik uitspreken dat ik daar ook frustraties over hebt want dat we hadden al veel verder kunnen zijn.

[1:02:34] Mevrouw bromet, het is.

[1:02:36] Dan niet mijn bedoeling om het politiek te maken. De vraag die ik aan het cda stijl is, vindt het cda het gewenst dat we een bestrijdingsmiddel hebben glyfosaat dat overal aanwezig is waar miljarden kilo's over de wereld gestrooid worden en er nog vele miljarden bijkomen als het aan de producenten ligt waarin in filters van basisscholen veertig bestrijdingsmiddelen zitten is dat nou de wereld waarin het cda wil leven in dit is niet zijn feiten. Dit zijn geen verzinsels van groenlinks of de pvda. Dit zijn gewoon de feiten en de vraag aan het cda is wil het cda in zo'n wereld leven.

[1:03:11] Mevrouw verder cda,

[1:03:14] Voorzitter, het cda wil in een wereld leven waarin we de de zorgen die we met elkaar hebben met elkaar in balans brengen en het statement over die die de grote aanwezigheid van glyfosaat. Het heeft er ook mee te maken met het feit dat dit een laag risico middel is.

[1:03:34] Dus dan dan wat wat gewoon in zijn toepassing ook het werk doet wat ie moet doen wat ons ook heel veel heeft gebracht.

[1:03:42] Het feit dat we hier met zoveel zijn is deels te danken aan gewasbescherming technieken vind ik dat het in de toekomst dan hetzelfde moet blijven. Nee dat vind ik niet dat dat wat ik net ook al zei we hadden al veel verder kunnen zijn.

[1:03:55] Mevrouw mohamed,

[1:03:58] Dan nog een vraag want wij zijn met d zesenzestig en de partij voor de dieren al jaren bezig om dat zogenaamde rij zetten van glas grasland met behulp van glyfosaat. Om daar een einde aan te maken. De minister zegt nu ook dat hij dat eindelijk na zeven jaar wil gaan doen is het cda dan ook onze steun in de rug. Als het gaat over dat instellen van het verbod, want het is een vermindering van het gebruik en dat zou het cda toch aan moeten spreken.

[1:04:23] Mevrouw verder cda,

[1:04:28] Dit is ook dit ook. Dit moet je met verstandig doen. Ik denk dat het in bijna alle situaties. Zo is dat er alternatieven voor zijn om dus in dit geval geen glyfosaat te hoeven gebruiken.

[1:04:44] Maar ik ken ook een heleboel situaties waarin we in den haag ergens een streep door hebben getrokken. En dan per ongeluk vergeten dat er ergens nog wat boeren op kleigrond zitten in een nat najaar die dan niet met de school het land op kunnen en vervolgens een hoofdpijn dossier bezorgen. Dus dat is altijd flauw met het cda. Want het is nooit nooit zwart of wit. Maar het is altijd genuanceerd. Ik denk dat we dat voor een heel groot deel kunnen terugdringen, maar wel met beleid en verstandig kijken naar of er niet mensen onverhoopt in sloot die we ermee.

[1:05:16] Dankuwel. De heer tjeerd. De groot d zesenzestig heeft ook een interruptie.

[1:05:19] Ja. Voorzitter, want daar had ik ook een vraag over het cda heeft eigenlijk nooit een motie gesteund om iets wat overduidelijk niets met bestrijdingsmiddelen te maken heeft, namelijk het geheel spuiten van die graslanden heeft het cda nooit gesteund.

[1:05:30] Waarom niet.

[1:05:31] Mevrouw verder cda,

[1:05:35] Omdat net wat ik net zei er ook situaties zijn waarin je ervan afhankelijk bent. Dus als het een zwaar als het een motie is die zegt kiest tussen zwart of wit. Dan is dat heel erg ingewikkeld, want er zijn we verplicht de boer ook om een van gewas in te zaaien. U verplicht ze ook om op allerlei momenten voor moet voor bepaalde tijd bewerkingen uitgevoerd zijn op het land niet altijd lukt dat.

[1:06:02] Maar in de praktijk. Maar dat vind ik dat vind ik dus echt veel belangrijker in de praktijk zie je gewoon dat die ontwikkelingen wel bezig zijn en dat de sector ook daarmee aan het werk is

[1:06:13] en daar zou ik me op willen focussen van hoe kunnen we die trend versnellen.

[1:06:19] Tjeerd. De groot d zesenzestig.

[1:06:21] Is het cda dan met d zesenzestig eens dat je kunt het gebruik van die middelen tot misschien al zestig procent te reduceren. Dat dat pas echt op gang komt. Die alternatieven bijvoorbeeld om die ploegen om die van gewassen onder te voegen op het moment dat je zegt we gaan het niet meer met glyfosaat. Dan bent u dat dan tenminste eens met d zesenzestig?

[1:06:41] Mevrouw verder,

[1:06:43] En nou ja. Helaas niet maar ik heb daar ik heb ik heb daar wel een dilemma want ik zie natuurlijk ook dat een innovatie over het algemeen wordt aangejaagd door als als een sector ziet van er wordt voor onze verandering verwacht en daar gaan we op inspelen

[1:07:01] en ik daar ben ik een voorstander van. Maar nogmaals, er zijn ook in ook in de natuur altijd situaties waarin je dan misschien tot de conclusie komt en in dit geval kan het even niet.

[1:07:14] Helder en daarmee kunt u uw betoog vervolgen.

[1:07:23] Ik mijn buren zijn niet tevreden, hoor ik.

[1:07:26] De voorzitter wel dus u mag gewoon verder gaan met uw betoog.

[1:07:29] Waar ik wat ik belangrijk vind hem door te kijken naar waar zouden we heen moeten willen ik gisteren een akkerbouwer gesproken die gangbare akkerbouwer overigens

[1:07:39] die met robot ik nu een jaar heeft gewerkt in zijn in zijn oude

[1:07:44] en daar heel erg enthousiast over is

[1:07:47] aan de ene kant omdat hij zijn middelen gebruikt met vijfennegentig procent heeft gereduceerd. En daar is hij heel erg blij en tevreden over en aan de andere kant ook nog ziet dat omdat hij zijn gewas niet belast met die middelen het gewas daardoor niet in de stress raakt. Dus het product is er ook nog beter van dat soort dat soort verhalen geven mij hoop omdat ik zie dat er bereidheid is om je nek uit te steken. Om de in te willen investeren

[1:08:12] en om zo'n zo'n ontwikkeling om daar gewoon in te stappen en een aantal vragen daarover aan de minister en ik zie ook dat we in den haag

[1:08:22] die snelheid niet altijd weten bij te benen. Dus toelating van dit soort innovaties zijn gewoon heel veel vragen over in de sector in ieder toelatings kader staat zo'n innovatie dan niet vermeld, terwijl vijfennegentig procent reductie van middelen is volgens mij iets wat iedereen in nederland positief over is. Dus kan dat sneller. Wat voor belemmeringen zijn daar. Hoe kijkt de minister naar de daarnaar omdat in de toekomst beter te faciliteren. Want ik denk dat dat de weg vooruit is namelijk en dat we op deze op op een gegeven moment het debat dit verhitte debatten niet meer nodig hebben, omdat we het middelen gebruikt gewoon enorm hebben kunnen reduceren

[1:09:03] ik over de toetsingskader heb ik heb ik net al iets gezegd in een in een interruptie.

[1:09:11] Als we het hebben over het stimuleren van de sector om

[1:09:18] duurzaam te werken.

[1:09:19] Dan vindt het cda het verder ook nog erg belangrijk dat we toegaan naar een systematiek waarin we

[1:09:26] gewasbescherming regimes gaan beoordelen op hun milieubelasting druk en niet op kilo's niet op. Of is het synthetisch of is het natuurlijk

[1:09:35] als je als je gezonder wilt eten dan ga je ook je eten niet afwegen in kilo's. Want iedereen weet dat een kilo appels betere keuze is dan een kilo marge

[1:09:44] en dat geldt voor gewasbeschermingsmiddel ook dus die maatlat de de maatlat om middelen af te te ranken op hun milieubelasting druk. Daar zouden we zou ik veel sneller naar toe.

[1:10:00] Sandra langzaam aan richting een afronding willen gaan. Vijf minuten later.

[1:10:04] We weten hoe het daarmee staat

[1:10:07] wat voor belemmeringen daar eventueel nog tegengekomen. En hoe we dat kunnen versnellen.

[1:10:12] Voorzitter dankuwel mevrouw verder cda. Dan ga ik naar de heer van kampen vvd.

[1:10:18] Voorzitter dankuwel dit debat bezorgt maar een ongemakkelijk gevoel

[1:10:24] want voorzitter, aan de ene kant kennen we de verhalen van mensen omwonenden die zich zorgen maken

[1:10:29] zorgen maken over gewasbeschermingsmiddelen middelen in die in de buurt worden gebruikt. Waar ze wonen

[1:10:37] de invloed daarvan op hun gezondheid van mensen die nu met een afschuwelijke ziekte zitten en zich afvragen of dat komt door de middelen,

[1:10:45] maar tegelijkertijd voorzitter, kennen we ook de verhalen van boeren die zeggen dat ze dit middel nodig hebben om plagen schimmels ziekten te bestrijden voor het produceren van voedsel die dat doen langs de richtlijnen. De strenge richtlijnen toelatingscriteria die de overheid hen heeft gesteld en die erop wijzen dat de inzet van bijvoorbeeld inderdaad glyfosaat ervoor zorgt dat ze verderop in de teelt minder hoeven te spuiten om plagen, schimmels of ziekte in planten te bestrijden die als je zo'n werkzame stof glyfosaat zou verbieden. Misschien wel terugvallen op chemische onkruidbestrijdingsmiddelen die schadelijker zijn dan glyfosaat en voorzitter,

[1:11:23] mijn vorige collega's, mevrouw. Verder heeft dat heel helder en treffend verwoord bij de zorgen en belangen doen ertoe en en zijn waar en het is juist om die reden dat we instituties in het leven hebben geroepen die ervoor zorgen dat niet de politieke waan van de dag regeert, maar dat we ons kunnen baseren op wetenschappelijke onderbouwing. De efsa et cetera gb en ook als een nieuw onderzoek komt die tot andere inzichten lijkt zijn verplicht om de toelatingscriteria en de toelating daarop aan te passen of het middel voor twee, vijf, tien of twintig jaar is toegelaten.

[1:12:00] En waar rammelt het dan? Voorzitter, zo vraag ik de minister of is er een interruptie. Want dan.

[1:12:05] Maar ik liet u even ademhalen. Nou nee, ik wil.

[1:12:08] Ook alweer naar de toekomst. Maar dan hou ik me nu.

[1:12:11] Nee, we gaan luisteren naar de heer de groot d zesenzestig als eerste daarna, mevrouw bromet.

[1:12:20] Ja. Voorzitter, dat ik mis eigenlijk de gezondheid van boeren en tuinders bij de vvd die toch ook vaak toch die sector een warm hart toedraagt, net als d zesenzestig overigens.

[1:12:32] Waarom heeft de vvd. Want dan wil je toch ook weten hoe het zit en waarom heeft niet alleen het cda, maar ook de vvd gestemd tegen de motie die de minister oproept de moties aangenomen om te kijken of het niet ook een beroepsziekte is bij land en tuinbouw is. Waarom wilt u het niet eens weten.

[1:12:49] Dat is de vraag voorzitter van kampen vvd.

[1:12:52] Niet waar.

[1:12:52] Ik heb met mevrouw beckerman mede een motie ingediend die ook juist toelatingscriteria aanpassen, zodat we komen te weten uzelf hadden het over die bril die als die niet scherp genoeg is je het niet kunt zien wat er op tafel ligt. Ik vond het een mooie vergelijking en ik wil dat onze wetenschappelijke instituties boven iedere twijfel twijfel verheven zijn dat we dit soort debatten niet meer hoeven te voeren in de commissie of er een werkzame stof. Het is toch wat, voorzitter, dus ik weet niet waar de heer de heer de groot verwijst naar een motie die wij dan niet hebben gesteund. Wat mijn fractie betreft, begint het bij die toelatingsprocedure van die wetenschappelijke instanties. Dat is de bron. Dat is de kern van waaruit je de discussie moet voeren. Dat begint bij het aanpassen van de toelatingscriterium en als iets niet deugt. Voorzitter, dan mag ook wat de vvd betreft er een streep door.

[1:13:42] Doseert de groot. Uw laatste interruptie, voorzitter.

[1:13:44] Ik geen antwoord op mijn vraag. Dus ik hoop dat die vorige niet telt, verzoekt de regering op grond van statistisch onderzoek te bezien of partners zijn aangemerkt moet worden als beroepsziekte onder landbouwers. Je gaat kijken naar bepaalde postcodes en kijken waar het gebied ingaat en huisartsen vragen hoe zit dat zit erbij. Waarom is de vvd. Dat heeft helemaal niets met die toelating te maken. Dat heeft alleen met die zorg te maken en we hebben als kamer als politiek ook de taak. Om te kijken is dit er ergens iets waar we ons zorgen over zouden moeten maken. Waarom wil de vvd het niet eens weten.

[1:14:14] De heer van kamp vvd,

[1:14:15] Voorzitter, dat is niet juist en het feit dat de heer de groot een antwoord krijgen waar het niet mee eens is, betekent niet dat hij geen antwoord krijgt. Wat mij betreft begint het wegnemen van die zorg wel bij die toelating. Want als die toelating door die wetenschappelijke instituties goed is bevonden en is gebaseerd en voor en aantoont dat bepaalde werkzame stoffen niet leiden tot gezondheidseffecten. Dan hoef je ook geen motie aan te nemen. Die spreekt over het aanwijzen van een beroepsziekte.

[1:14:44] Dus heer de goudprijs buiten de orde van de microfoon om de frankrijk. Ik vind dat je begint bij die wetenschappelijke instituties omdat je anders plezier toe. Wat de heer de groot zegt in zijn interruptie je oordeel vormen op basis van zorg en volgens mij is dat niet helemaal waarvoor wij als volk tegen.

[1:15:01] Worden ging hier worden ingehuurd.

[1:15:02] Mevrouw bromet, ook haar laatste interruptie.

[1:15:06] Ja voorzitter, ik hoorde de heer van kampen dat dreigement maken wat je ook soms bij boeren wordt van nou als we geen glyfosaat mogen gebruiken. Dan gaan we nog met nog schadelijkere middelen aan de slag. Maar

[1:15:17] voorzitter, dat zijn toch ook gewoon toegelaten middelen die door de wetenschap goedgekeurd zijn, kan mij hier kan hiervan campus uitleggen hoe dat zit met die nog schadelijkere middelen en de toelating daarvan.

[1:15:29] De heer van kampen vvd,

[1:15:31] Ik meen dat juist eerder over de bollen tilt dat er voorbeelden zijn dat er niet om herbeoordeling wordt gevraagd omdat het een heel beperkt gebruik is een heel beperkt deel te zijn,

[1:15:42] waardoor bepaalde middelen komen te vervallen, verlopen en boeren zijn aangewezen op andere middelen en werkzame stoffen met grotere effecten

[1:15:52] en dat is niet omdat dat leuk vindt. Maar op het moment dat je een gewas op je land te bestaan, wat op een gegeven moment ziek wordt door schimmels door plagen of andere infecties. Dan kijk je naar de gereedschapskist. De medicijnen kist waarin boer over beschikt en voorkom je dat je dat je te maken met misoogsten. Dat is toch heel normaal dat een ondernemer zijn handel probeert te redden dat ze dat een ondernemer ervoor probeert te zorgen dat dat waar die die gewassen voor teelt dat op een goede manier uiteindelijk in de schappen komt te liggen, zodat wij dat of de vaas kunnen zetten op het bord kunnen leggen. Ik begrijp niet goed waar wat mevrouw bromet ondernemers in verwijt.

[1:16:33] Maar dat zullen we nu niet te weten komen. Dus u kunt u betoog excuses. Er is toch een vraag voor u en het is mevrouw akerboom partij voor de dieren. U eerste interruptie. Dank u, voorzitter, voor de heer van kan zeggen dat hij vreest dat het wordt vervangen door nog schadelijker middelen en ik wil nog nog vervolgen op op mijn collega's bromet is heer van camp het dan niet met mij eens dat er gewoon een algemene reductie moeten een echt landbouw transitie en dat we daar reductiedoelen voor in de wet moeten opnemen.

[1:17:02] Voorzitter, ik zei niet vervangen ik zij terugvallen op andere stoffen met een grotere milieu-impact. Dat is heel wat anders had ik het wel. Laat me dan toch iets in de richting bewegen van mijn collega's ter linkerzijde van het politieke spectrum waar ik het wel mee eens ben is dat je kijkt hoe je die principes van die geïntegreerde gewasbescherming kunt toepassen. Dus dat je kijkt hoe je zo min mogelijk chemie kunt toepassen als er alternatieven zijn we daar hebben we vorige week in het rondetafelgesprek ook een mooi gesprek over gezien tussen een akkerbouw en gangbare akkerbouwer en een en een melkveehouder. Dan zie je dat die melkveehouder zegt dat hij voor zijn bedrijfsvoering. Wat hoor ik meer van melkveehouders het eventueel best zonder die toepassing van bijvoorbeeld glyfosaat zouden kunnen. Maar als je als akkerbouwer met een kwetsbaar gewas in een in een vochtige periode van jaar zit dat je soms niet anders kan dan die toepassing van glyfosaat en volgens mij moeten we die beweging op moeten gewoon kijken hoe we zo min mogelijk milieu-impact kunnen toepassen bij de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen. Maar als je het als laatste stap toch nodig hebt om je oogsten te beschermen dat je het wel mogelijk maakt.

[1:18:10] Vervolgt u uw betoog?

[1:18:12] Voorzitter vraag aan de minister waar waar rammelt het nou in die toelating. Ik heb gisteren. Ik heb vorige week geluisterd naar aan de ene kant de heer bloem, die zich zorgen maakt over die associaties tussen de toepassing van glyfosaat en en parkinson en ik heb geluisterd naar et cetera pgb op een andere manier dan mevrouw bromet, waar ik heel duidelijk hoorde. We kunnen we kunnen het op een veilige wijze toelaten die degeneratieve effecten. Neuro-degeneratieve effecten moeten onderdeel uitmaken. Van het toelatings kader is u pleidooi dat wij bepleiten. Vandaar die eerder genoemde motie beckerman die wij mede hebben

[1:18:46] ingediend. Maar voorzitter, hoe moet ik dan de brief van de minister lezen die hij stuurde naar aanleiding van de uitkomst van een kort geding van een lelieteelt in boter veen en want hierin zegt de minister uit een analyse van het rivm bleek dat in nederland een goedgekeurde stoffen is toegelaten die qua chemische structuur lijkt op bekende verboden stoffen met mogelijk

[1:19:06] neuro-degeneratieve effecten. Dan wordt het toch wel op getoetst, vraag ik de minister. Hoe moet ik die zin in die kamerbrief dan lezen graag een reactie. Voorzitter, met de voorliggende adviezen van cetera pgb en efsa kant is de vvd van mening op dit moment de minister niet anders dan voor toelating stemmen in de landbouw raad, voor de toelating van de werkzame stof glyfosaat. Tenzij, voorzitter, de spelregels en het kader voor de toelatingsprocedure niet blijken te deugen en nieuwe wetenschappelijke inzichten niet zijn meegewogen en is dat hier het geval? Zo vraag ik de minister. Hoe moet mijn fractie het voorzorgsbeginsel wat et cetera gb heeft toe te passen. Nou eigenlijk wegen ook indachtig de interruptiedebat. Want ik heb gevoerd met collega's de groot gaat over de bestaande procedure of is dat ook bij twijfel niet inhalen? Graag een reactie van de minister,

[1:20:01] zodat, voorzitter het politieke debat daarover gaat en producenten worden gedwongen om veiligere middelen aan te bieden en boeren en omwonenden en niet langer tegen elkaar worden uitgespeeld.

[1:20:14] Voorzitter, ik wil het voor nu hierbij laten dankuwel.

[1:20:18] Dankuwel hiervan kampen. Vvd. Dan ga ik naar de heer bisschop sgp.

[1:20:27] Voorzitter, dankuwel.

[1:20:29] Ik zal het om te beginnen niet over lisa van glyfosaat hebben. Daar hebben we

[1:20:36] bij interruptie. Een

[1:20:38] ook de collega's hebben daar voldoende of er ingebracht. Ik sluit me kortheidshalve voor ons aan bij de opmerkingen van cda en vvd.

[1:20:46] Ik wil het meer in het algemeen hebben over gewasbeschermingsmiddelen en alternatieven

[1:20:51] en en ik zou willen beginnen met het aan de aan te dringen op op twee punten

[1:20:58] in navolging van de laatste opmerking van de heer van kampen.

[1:21:03] Volg zou ik aan de meeste willen vragen alsnog het oordeel van de toelatings autoriteiten

[1:21:10] in tweeduizend, eenentwintig heeft een kamer een motie aangenomen dat het oordeel van de toelating autoriteiten leidend zou zijn.

[1:21:17] We zitten inmiddels in tweeduizend, drieëntwintig. En wat doen we we doen het niet. Wat is dit voor jojo gedrag

[1:21:24] moeten we niet doen als we dat niet doen, is het einde zoek en dan kun je honderd keer stellen van ja nee daar gaat geen precedent werking van uit. Ja. Het feit dat je doet is de precedent werking.

[1:21:36] Dat is het eerste en het tweede is. Laten we nou alsjeblieft niet alleen maar focussen op het verbieden van een middel als glyfosaat en in de brief wordt er nog andere middelen genoemd waar we het niet over hebben,

[1:21:48] maar maak samen met de sector werk van het terugdringen van gebruik en emissie.

[1:21:54] Dat biedt in onze ogen de meeste perspectief voor voedselproductie, gezondheid en milieu. Nou dan kijk ik bijvoorbeeld naar precisielandbouw. Dat biedt

[1:22:03] grote kansen voor reductie van middelengebruik en emissies,

[1:22:07] collega's, verder noemde al de robot tekst die dus tot op de millimeter nauwkeurig bij wijze spreken een dosering toedient die nodig is om het gewas te beheren.

[1:22:20] De heren.

[1:22:21] Alleen daar loop je dan tegen een probleem aan zo'n plaatselijke dosering is soms hoger dan formeel is toegelaten in de regelgeving,

[1:22:30] maar wel veel lager dan het gemiddelde.

[1:22:34] Dus je zou zeggen tel uit je milieu winst en dan zou ik zeggen. Laten we dan alsjeblieft als overheid eens kijken, kunnen we daar niet vrijstellingen voor verstrekken. Zodanig dat dat het ook daadwerkelijk een toegevoegde waarde blijkt.

[1:22:51] Voorzitter, en als het gaat over de toelating van alternatieve groene middelen. Dan hebben we het al vaker over gehad. Het schiet maar niet op dat toelaten en ik moet zeggen complimenten voor de city gb die loopt voorop met een team fantastisch. Maar de te ondertussen wordt er ook heel veel tijd en energie opgeslorpt aan herbeoordelingen

[1:23:14] die vragen van bestaande middelen en mijn vraag is is de minister bereid is om ervoor te zorgen of te bepleiten te stimuleren dat die nieuwe middelen dat de beoordeling daarvan naar voren wordt gehaald, want daar is de aanvullende de verdere milieu winst te halen

[1:23:34] en de vraag is ook willen op europees niveau erop aandringen dat andere lidstaten ook met game teams gaan werken, zodat niet alle producenten op ons city ggd afkomen, waardoor bedrijven in de problemen komen.

[1:23:49] Voorzitter, dan voor de komende tien voor het komende jaren is het tien miljoen euro beschikbaar voor gezondheidsonderzoek, ontwikkeling van groene, middelen en geïntegreerde gewasbescherming.

[1:23:59] Dat is naar ons oordeel bepaald beperkt,

[1:24:02] terwijl de jaren juist de inzet op praktijkonderzoek en uitrol van innovatieve technieken en methoden zeer nodig is en functioneel zou ik zeggen

[1:24:12] is voor een goede uitvoering van uitvoeringsprogramma gewasbescherming niet gewoon meer nodig.

[1:24:18] Een een beetje open vragen in de richting van de minister

[1:24:21] sgp heeft ook enkele vragen over de richtlijn duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De impact analyses laten zien dat we alert moeten zijn op de gevolgen van de nieuwe stapeling middel middel voorschriften.

[1:24:32] We willen voorkomen dat de voedselproductie omlaag gaat en de op de prijzen dus omhoog

[1:24:38] wordt. Dat is een vraag wordt gestuurd op de milieu impact van middelen in plaats van op het aantal kilogram.

[1:24:45] En hoe wordt ruimte geboden aan.

[1:24:47] Het vakmanschap van boeren,

[1:24:49] En dan vervolgens als je precisie bespuiting toepast. Waarom zou je dan een brede spuit vrije zone opgelegd krijgen? Dat is dan toch niet logisch.

[1:24:59] En tot slot bij dit onderdeeltje krijgt zaad coating een aparte behandeling in die richtlijn, want dat kan immers die vol, zoals bespuiting een voorkomen

[1:25:11] dan het gebruik van bio stimulans. Dat kan helpen om planten weerbaarder te maken, zodat minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn

[1:25:19] en gezien de tijd. Voorzitter, beperk ik mij tot de vraag

[1:25:24] en dat die erkenning en de ce markering loopt nog wel eens wat stroef en de minister reageert. Wat wat afhoudend om voor een nationale toelating kader te kiezen. Mijn vraag is waar zit het mos vast waar waar

[1:25:38] knelt dat hier en ik zou het op prijs stellen als minister willen.

[1:25:43] De reageren en u bent door uw tijd heen dankuwel.

[1:25:46] Dat vermoedde ik al. Dank.

[1:25:49] Heer bisschop sgp dankuwel. Dan ga ik naar als u de microfoon uitzetten, ga ik naar mevrouw van der plas www.

[1:25:57] Dankuwel.

[1:25:58] Ja. Voorzitter, beste burgers in nederland en speciaal voor deze gelegenheid

[1:26:04] ook daarbij genoemd. De tuinders en telers.

[1:26:09] Voorzitter, het onderwerp van dit commissiedebat is gewasbeschermingsmiddelen, maar het had beter kunnen heten.

[1:26:16] Het voortbestaan van onze hoog productieve akker en tuinbouw. Ik vind het echt ongelofelijk

[1:26:21] dat bijna geen enkele partij

[1:26:24] een uitzondering daargelaten. Niemand heeft het over de voedselzekerheid en het belang van gewasbeschermingsmiddelen voor onze voedselzekerheid

[1:26:33] herinneren nogmaals aan dat noordwest-europa nooit meer een hongersnood heeft gekend.

[1:26:39] Het uitzondering van de tweede wereldoorlog door het feit dat er gewassen verloren gingen, dat de oogsten verloren gingen.

[1:26:47] Er komt door de komst van gewasbeschermingsmiddelen,

[1:26:50] waardoor oogst weer

[1:26:54] boeren gewoon veilig kunnen tillen dat voedselzekerheid is.

[1:26:58] In ierland zijn

[1:27:00] ongeveer anderhalf miljoen mensen gestorven tijdens een hongersnood vanwege de aardappelziekte te

[1:27:06] maar voorzitter,

[1:27:09] dus voor de productie van kwalitatief goed voedsel zijn nou eenmaal middelen nodig. Die zijn gewoon nodig, waaronder ook de herbicide glyfosaat liefst willen boeren, groene middelen. Dat willen boeren ook maar dan moeten die wel afdoende werkzaam zijn. Een boeren maken zich zorgen over de voedselproductie.

[1:27:31] Vorige week hebben we inderdaad een rondetafelgesprek gehad. Die was zeker heel erg interessant. Maar wat me wel opviel is inderdaad zoals ik ook al genoemd hoe gepolariseerd discussie is

[1:27:43] en deze een overhaaste beslissing om glyfosaat te verbieden. Dat kan wel desastreuze gevolgen hebben. We hebben ook de heer michiel van andel hier gehoord. Die heeft heel duidelijk uitgelegd wat het kan betekenen voor de voedselproductie.

[1:27:59] Voorzitter, vaak worden boer in een hoekje gezet en sommigen lazen het ook lijkt als boer voor de lol. Een beetje spuiten het over het land heen lopend allemaal helemaal niets interesseert. Maar boeren zijn heel erg goed bezig. Inderdaad met precisielandbouw. Welke middelen gebruiken en waar gebruikers middelen

[1:28:17] en laat ik daarom duidelijk hier zeggen iedere boer wil duurzamer produceren, maar wel op een tempo dat haalbaar is voor de sector, maar ook

[1:28:27] die je voedselzekerheid niet op het spel is,

[1:28:30] zoals akkerbouw, michiel van andel het vorige week hier terecht stelde die zij als alle als taylor heb ik alle belang bij een gezonde bodem en veilige producten die bodem

[1:28:41] na mijn gezin. Mijn grootste kapitaal

[1:28:43] letterlijk want ik ben afhankelijk van die bodem en niet alleen. Hij is afhankelijk van de bodem. Alle burgers hebben baat bij gezond voedsel van een gezonde bodem

[1:28:53] en ook de wetenschap waaraan deze gedachte

[1:28:57] de burg de wageningen universiteit onderzocht de effecten van een volledige glyfosaat panden. En wat bleek glyfosaat? Scoort, landbouwkundige en qua haalbaarheid van investeringen in geld en menskracht, beter dan de huidige alternatieven.

[1:29:11] Een alternatieven

[1:29:13] moeten bij een glyfosaat boom, vaker en meer worden gebruikt en zijn voor mens en milieu. Heden niet per se beter

[1:29:21] en bijvoorbeeld het ploegen is slecht voor het bodemleven is slecht voor het bodemleven en stoot meer c o twee uit en ook heeft het gevolgen van een voor den akker vogels

[1:29:31] heeft de minister ook geschreven.

[1:29:33] Voorzitter, wat de politiek wil, kan soms niet den haag beslist. Maar het is de regio die ervoor betaald van de akkerbouw in het zeeuwse oostkapelle tot in het groningse oude pekela.

[1:29:44] Tot slot komende vrijdag wordt er voor de nederlandse akker en tuinbouw is uur van de waarheid. De lidstaten die de via die vorige stemming in de eu landbouwraad dwarslagen van glyfosaat verlengen waren frankrijk, duitsland, grootbrittannië, oostenrijk en nederland

[1:29:58] en vanmiddag liet de minister weten dat nederland zich zal onthouden van een stem en kan de minister aan ons uitleggen waarom de minister hiervoor kiest voor het onthouden van een stem.

[1:30:09] Ik ben benieuwd wat voor statement is dat eigenlijk?

[1:30:14] Hopelijk komt het europees verbod er niet van, maar ook als het verbod er niet komt in nederland ooit zelfstandig beslissen om glyfosaat verbieden. Dan zetten we daarmee onze akker en tuinbouw sector volledig in de uitverkoop en daarmee voorzitter, daarmee en dat benadruk ik

[1:30:30] de voedselzekerheid. Wij zijn een land wat heel goed voedsel kan maken

[1:30:33] voor heel veel mensen en boeren en telers hoeven de wereld niet te voeren, maar onze boeren en telers kunnen wel helpen de wereld te voelen. Wij doen dat op een hele goede manier en ik ben heel veel zorgen

[1:30:45] over het feit dat wij hier de productie gaan minimaliseren van althans gaan reduceren dat wij ons compleet afhankelijk gaan maken. Misschien wel binnen een paar decennia van voedsel. We zijn al heel erg afhankelijk van import van voedsel. Ja. Er wordt ook geëxploiteerd maar netto importeren we meer voedsel omdat er exploiteren, dan moeten we in een wereld een instabiele wereld geopolitiek gezien alles wat er nu gebeurt, moeten wij ervoor zorgen dat wij onze essentiële goederen, essentiële productie in ons land te houden. Dat wil niet betekenen dat iedereen alles mag ik rond af dan niet betekent iedereen alles mag en dat er geen regelgeving hoeft te zijn.

[1:31:25] Maar als op deze manier doorgaan. Dan zie ik het zwaar in voor de nederlandse

[1:31:29] land en tuinbouw en de voedselproductie in nederlands.

[1:31:32] Dankuwel, mevrouw van der plas bbp. Daarmee zijn we aan het einde van de eerste termijn van de kamer gekomen. Ik heb even overlegd en met het kabinet en wij willen een schorsing van dertig minuten aan u voorstellen. Ik zie hele moeilijke blikken en zijn eenheid tussen mevrouw van der plas en mevrouw bromet en mevrouw. Verder sluit zich daarbij aan. Ik zie dat er heel veel mensen het trek hebben.

[1:32:01] De voedselzekerheid van mevrouw bromet is in het geding. Wat wilde u voorstellen? Mevrouw.

[1:32:06] Met voorzitter. Misschien kunnen we drie kwartier schorsen schorsing kunnen we ook even eten.

[1:32:11] Ik zie daar.

[1:32:11] Maar alweer veel gelukkige gezichten dan schors ik de vergadering en we zullen heropenen om kwart over zeven vergadering is geschorst.

[2:17:39] Ik heropende vergadering welkom bij de vaste commissie voor landbouw, natuur en voedselkwaliteit,

[2:17:47] en vandaag is aan de orde het commissiedebat gewasbeschermingsmiddelen. We hebben zojuist de eerste termijn aan de zijde van de kamer gehad.

[2:17:59] We gaan nu luisteren naar de beantwoording in eerste termijn en de zijde van het kabinet.

[2:18:05] De minister stelde in afwezigheid van de staatssecretaris voordat de staatsssecretaris mocht beginnen met de beantwoording.

[2:18:14] Hij stelde zelfs voor dat staatssecretaris dan ook eerder zou kunnen vertrekken.

[2:18:23] Ik mijn scherpe collega's, laten we dat oordeel nog later. Ik moet u even melden dat mevrouw verder de vergadering heeft verlaten omdat zij vanwege ziekte.

[2:18:36] Ik geef het woord aan de staatssecretaris en ik meld de commissieleden nogmaals interrupties mogen vier losse vragen zijn en elke vraag die langer is dan dertig seconde telt voor twee, vier lossen.

[2:18:51] De staatssecretaris.

[2:18:53] Ja dankuwel voorzitter. Ja mevrouw akerboom had een vraag aan mij was meer een oproep om snel te reageren op het advies van de raad van state en ik heb dat ook al aangegeven in een brief van vier oktober dat het kabinet zich nog aan het beraden is over het advies en ik streef ernaar om de kamer daarover voor het eind van die drieëntwintig nog te informeren.

[2:19:15] Misschien toch nog heel even wat achtergrondinformatie. Want ik wil natuurlijk wel weg tussen de hoop ik dat meneer bisschop de kwaliteit goed genoeg vent. Als ik nog wat uitgebreider antwoord,

[2:19:24] maar zoals u weet, is het verbod op professioneel gebruik buiten de landbouw geleid tot een sterke afname van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, de rechtsgrondslag voor het verbod wel ik daarom wettelijk verstevigen

[2:19:37] en dan ook een voorstel voor om dat te doen buiten de landbouw en vervolgens is dat tijdens het plenair debat. Op vijf juli zijn er twee amendementen aangenomen

[2:19:47] en heeft uw kamer eindstemming over het wetsvoorstel uitgesteld vanwege de vergaande consequenties of de amendementen van de amendementen voor de landbouw. Op vierentwintig maart zijn de juridische analyses van de geamendeerde van het geamendeerde wetsvoorstel en de landbouwkundige analyse van het amendement vestiging aan de kamer voorgelegd

[2:20:09] en die brief is ook aangekondigd dat het geamendeerde wetsvoorstel voor advies aan de raad van state zal worden voorgelegd en die hebben op vijf juli een advies uitgebracht en wij willen dus nog voor het eind van de jaren kamer informeren over de stand van zaken dan ook nadat we ook alles netjes in het kabinet hebben besproken tijdens te ontraden en kabinet.

[2:20:33] Samenstelling,

[2:20:37] Is een vraag van mevrouw akerboom mevrouw akkerman, partij voor de dieren. Het is meer nogmaals een oproep tot urgentie, want het advies van de raad van state is nu al drie maanden oud aan het eind van het jaar vind ik wel echt heel lang duren. Dus eigenlijk kan ik niet meer doen dan er nogmaals op aandringen dat ik hoop dat het echt heel snel naar de kamer komt.

[2:20:56] Ja.

[2:20:57] Ik heb de oproep goed gehoord. Voorzitter,

[2:21:01] dan is er nog een vraag van mevrouw bromet groenlinks, partij van de arbeid.

[2:21:05] Ja. Voorzitter, want dit was de hele beantwoording van de staatssecretaris. Dus voordat ze weg is, zou ik graag nog een vraag willen stellen in de brief die wij vandaag gekregen hebben, staat dat

[2:21:18] dat er enkele zaken op inhoud zijn aangescherpt en er is vastgelegd dat er voor oogst toepassingen

[2:21:25] die bedoeld zijn gewassen oogst rijp te maken niet mogen worden toegelaten en is verhelderd dat lidstaten de dosering kunnen beperken en het lidstaten bijzondere aandacht moeten besteden aan de bescherming van grondwater, bescherming gebieden en ik mijn vraag aan staatssecretaris. Hoe gaat hij dat doen.

[2:21:41] De staatsssecretaris,

[2:21:42] Ja voorzitter, ik denk dat die brief

[2:21:46] van mij.

[2:21:49] Ik denk dat die van.

[2:21:50] De minister is geweest.

[2:21:53] Maar ook over grondwater bescherming gebieden. Dus vandaar dat ik het nu vraag,

[2:21:58] Ja dat zit inderdaad bij minister harbers in portefeuille.

[2:22:02] Het drastisch verminderen van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen draagt bij aan het realiseren van de doelstellingen die we ook hebben om de zeg maar de kader richtlijn water op een goede manier vorm te geven en daar staat collega harbers voor aan de lat. Dus we zien ook het belang van een aanpak op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen. Ik had heel graag gezien. Dat zeg ik eerlijk dat het stuk gewasbeschermingsmiddelen

[2:22:30] buiten de landbouw. Dat dat al was vastgesteld, want dat was ook het oorspronkelijke voorstel. We hebben nu gewoon even wat meer tijd nodig om de juridische gevolgen te kunnen overzien dat raad van state advies goed te kunnen interpreteren

[2:22:44] en geholpen dat we wel nog voor het eind van ditjaar. Het hele traject hebben kunnen

[2:22:49] doorlopen.

[2:22:52] En daarmee zijn we aan het einde gekomen van de beantwoording van de staatssecretaris.

[2:22:57] Dan kijk ik naar de kamerleden of dat ook afdoende is en of de staatssecretaris de vergadering mag verlaten. Nou dat lijkt zeker het geval. Dank aan de staatssecretarissen en dan gaan we nu luisteren naar de minister van landbouw, natuur en voedselkwaliteit heer adema. De minister,

[2:23:17] Dank u wel. Voorzitter, ik zat te denken moet ik me zo'n verzoek indienen. Maat. Nou ik ik heb het gevoel dat dat moet ik niet aan het oordeel van de camera opladen.

[2:23:26] Weggestuurd te worden is niet heel populair.

[2:23:29] Goed. Ja. Dankuwel, mevrouw. Voorzitter,

[2:23:37] we hebben het vandaag over gewasbeschermingsmiddelen. Dat is het debat

[2:23:41] en ik begrijp best naar naar aanleiding van de brief en dat glyfosaat een hoofd onderwerp is vandaag,

[2:23:50] maar in principe hebben we het over gewasbestrijdingsmiddelen in z'n algemeenheid

[2:23:55] en het beleid van dit kabinet is om te komen tot een verdere vermindering van gewasbeschermingsmiddelen. Ook in europa is die discussie om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te beperken

[2:24:08] en die inzet die wat dit kabinet volledig ondersteund. Zoals u weet, ook als het gaat om de sleur bijvoorbeeld de nieuwe verordeningen in europa, waar we ook kijken hoe we op een goede manier werkbare manier kunnen komen tot een sterke reductie van gewasbeschermingsmiddelen.

[2:24:24] Daarnaast zetten we natuurlijk ook volop in op alternatieven

[2:24:30] en dat begint natuurlijk in eerste instantie bij groene producten, biologische producten die een goede vervanger kunnen zijn van glas beschermingsmiddelen. Er is een opmerking gemaakt over de dream team van het cpb hebben we bijvoorbeeld ook met elkaar afgesproken dat we willen dat groen, groene alternatieven

[2:24:49] niet onder op de stapel blijven liggen

[2:24:52] en we stimuleren van houten dat het bedrijfsleven ook komt met alternatieven, want we zien over het algemeen dat er een vrij weinig alternatieven worden aangeboden. Dat kan echt wel wat steviger en het bedrijfsleven bedrijfsleven zouden prima een extra tandje op kunnen inzetten. Want ik ben het zeer met de kamer resultaat. Uiteindelijk moet te moeten dat soort middelen die manier ook de druk van de bestrijdingsmiddelen te verminderen

[2:25:14] dan parkinson. Zoals u hebt kunnen lezen in de brief heeft het kabinet en heb ik dus ook het besluit genomen om bij de verlenging en het voorstel van verlenging van glyfosaat van de europese commissie. Die voorstel dan tien jaar te verlengen,

[2:25:31] hebben wij de positie nemen we in om ons te onthouden van stemmen

[2:25:36] en we doen dat om dat wij zien dat aan de ene kant wij grote waarde hechten aan onze instituten

[2:25:44] cetera gb efsa zij don nauwkeurig en breed onderzoek naar de effecten van gewasbeschermingsmiddelen. We hebben ook in dit huis met elkaar afgesproken dat dat de instituten zijn die ook voor ons die beoordeling doen

[2:25:58] en de kaders daarvan worden politiek vastgesteld, maar zij doen van onze het werk en zij zijn daarvoor aangewezen en ik heb er alle vertrouwen in dat zij dat op een zorgvuldige manier doen, kunnen zelfs verder over hebben nog maar dat is wel het uitgangspunt.

[2:26:13] Maar aan de andere kant en specifiek. Ten aanzien van glyfosaat

[2:26:18] merken we dat er in de samenleving ook een discussie is over de effecten tussen de mogelijke effecten tussen glyfosaat en parkinson

[2:26:28] die onrust. Die merk je in een samenleving die onrust die op de vragen worden ook gesteld door wetenschappers hierover. En juist vanwege die twee aspecten in de weging van dit specifieke voorstel van de europese commissie over glyfosaat heeft het kabinet ertoe doen besluiten om in dit geval juist die balans te zoeken in het standpunt van de ene kant

[2:26:54] de instituten die we vanzelfsprekend buitengewoon serieus nemen en aan de andere kant ook de zorgen die we zien en die we ook adresseren om te komen tot het onthouden van stemmen met daarbij en dat is denk ik wel heel belangrijk.

[2:27:10] Ook het onderzoek om te komen tot helderheid over de discussie en glyfosaat. Wij vinden dat het van het grootste belang is

[2:27:17] dat de

[2:27:21] de signalen die er zijn dat we ook helderheid krijgen over wel of geen causaal verband is tussen glyfosaat en parkinson. Vandaar dat we ook per direct een onderzoek gaan opstarten waar we ook bijvoorbeeld een de heer bloem bij betrekken om te onderzoeken of er een direct verband is tussen glyfosaat en parkinson.

[2:27:44] Alleen als je praat over neuro toxische effecten. Daarom is daarin de discussie ook breder over gewasbeschermingsmiddelen. Vandaar dat we ook samen met het rivm het rivm in opdracht hebben gegeven om een langjarig onderzoek te starten in de volle breedte over gewasbeschermingsmiddelen en de effecten voor de volksgezondheid.

[2:28:06] Belangrijk onderzoek en

[2:28:10] maar daar gaat het ook over de volle breedte en dat dat vraagt daarom ook wat meer tijd. Maar we willen het punt specifiek op gebied van glyfosaat en de relatie tot parkinson willen we versnellen.

[2:28:19] Daarnaast vinden we het ook van belang als een derde maatregel dat wij het gebruik van glyfosaat zoveel mogelijk beperken

[2:28:26] en dat betekent dus dat we ook de burg gaan vragen om een analyse uit te voeren en te zien. Ik heb kennis genomen van de hoorzitting waar alle aspecten ook als het gaat om maanden landbouwkundig gebruik gezondheid, biodiversiteit. Alles is voorbijgekomen. Vandaar dat we ook een analyse willen hebben op de mogelijkheden om glyfosaat verder te beperken in het gebruik

[2:28:51] en alleen daad te toe te passen nog waar het noodzakelijk is en dat er bijvoorbeeld geen alternatieven zijn voor de voedsel productie en dat betekent ook dat er een afname is van andere gewassen waar glyfosaat op dit moment wel wat gebruik. Dat heeft daar dus ook effect op.

[2:29:12] Het is een pakket aan maatregelen waarmee we aan de ene kant recht doen aan onze instituten en het het werk wat zij doen en het brede onderzoek wat er is geweest. Twaalf, honderd vier, vierentwintig, honderd rapporten, maar aan de andere kant ook recht doen aan de zorgen die er leven en we zo in het pakket van maatregelen willen doen want zeker als het gaat om bijvoorbeeld de ziekte van parkinson. Het is een voorbijgekomen. Ik heb het ook van heel dichtbij meegemaakt. Het is een vreselijke ziekte. Het is een ziekte die onomkeerbaar is.

[2:29:39] Dus als er echt aanleiding is wetenschappelijk aangetoond dat er directe verbanden zijn tussen welk gewasbeschermingsmiddel dan ook maar en en parkinson. Dan moeten we dat ook zo snel mogelijk uit de handel halen

[2:29:53] ook en dat zeg er maar bij in het belang van onze boeren zelf,

[2:29:57] omdat ook de gezondheid van onze boeren aan de orde is en ik kan u zeggen

[2:30:03] ik heb ook met akkerbouwers gesproken die maar ook vertelde waarom ze glyfosaat gebruikte,

[2:30:10] maar ook zeiden dat op het moment dat wetenschappelijk is aangetoond dat er een verband is tussen glyfosaat en parkinson. Dan zullen we ermee moeten stoppen. Als het daar wil ik er zelf ook stappen voor de gezondheid van de omgeving en voor de gezondheid van mezelf. Dus ook akkerbouwers zijn zich wel terdege bewust dat ze ook daar goed naar moeten kijken en eventueel ook stappen moeten zetten.

[2:30:33] Dat is het beleid. Wij zullen op het moment dat we gaan stemmen bij de europese commissie, bij de scope af. De ambtelijke commissie zullen we ook een stemverklaring af geven.

[2:30:45] En dan gaat het bijvoorbeeld over dat wij willen en dat is ook al de nederland aangedragen cetera bij de efsa dat er een toetsingskader komt voor neurodegeneratieve aandoeningen, zoals parken zonder reden is.

[2:31:01] Wij willen ook dat de toetsingskader wat uitgebreid met om de gevolgen voor de biodiversiteit betere kaart te brengen,

[2:31:09] en ik wil een expliciete bevestiging van de europese commissie dat goedkeuring van glyfosaat

[2:31:14] wordt ingetrokken als het enig wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er wetenschappelijke gronden zijn.

[2:31:21] Waar blijkt dat glyfosaat niet veilig is voor de directe risico's voor mens, dier en milieu.

[2:31:29] Ongeveer even wilt pauzeren

[2:31:31] dat er een behoorlijk aantal interrupties zich opstapelen. Eerst mevrouw bromet

[2:31:35] groenlinks, pvda.

[2:31:37] Ja. Voorzitter politiek is keuzes maken en belangenafweging en het heeft de tweede kamer gedaan en die heeft de minister gevraagd om tegen te stemmen en de minister komt nu aan een pakket aan maatregelen. Hartstikke goed. Had hij eerder moeten doen of zij voorgangers. Maar het gaat nu even over de motie balans zegt hij hebben wij, en daarom hebben we gaan we niet voor en niet tegenstemmen. Maar dat is natuurlijk niks

[2:32:00] als je een belangenafweging dan dan kies je voor de een of het ander. De tweede kamer heeft dat gedaan

[2:32:06] in de minister doet net aan de orde in het hele verhaal helemaal niets over de over het hoogste orgaan aan deze kant van de tafel.

[2:32:12] Je kijkt hij daarna de minister.

[2:32:16] Jazeker, mevrouw moment. Wij hebben deze discussie al vaker gaat over het hoogste orgaan en dat onderstreep ik vanzelfsprekend van harte

[2:32:22] en het hoogste orgaan heeft ook bepaald dat wij instituut te hebben waar we de keuring en toelating van gewasbeschermingsmiddelen aan overlaat en de toetsing daarvan en dat we de wetenschappelijke resultaten van dat soort keuringen toetsingen dat we die verhogen. Dat is in principe de lijn

[2:32:42] en dat is alleen die ook door de tweede kamer zelf is ingezet. Laten we dat ook constateren dat we nu zeggen van we gaan toch gezien de discussie die er is in dit specifieke geval over glyfosaat. Willen we het toch nuanceren

[2:32:56] en daarom kiezen wij voor deze lijn. Ik heb er met veel wetenschappers gesproken over de relatie glyfosaat parkinson bijvoorbeeld die zeggen ook en het geld over de heer blom die zegt van ja, er zijn aanwijzingen, maar er is geen bewijs. Er is geen causaal verband aangetoond en we verder onderzoek is nodig. Willen we zeker weten of dat verband er is. Maar vanuit dat perspectief zou een tegenstemmen op dit moment ook niet passen en nemen. Wij kiezen wij ervoor om in dit geval, gezien de balans tussen de beide de instituten en de en de de zorgen die er leven zeg maar kiezen wij er expliciet voor om om ons te onthouden van stemmen. Dat is ook

[2:33:46] passend bij de weging die hier aan de orde is.

[2:33:50] Mevrouw mohamed,

[2:33:51] Voorzitter, als de minister niet doet wat de kamer vraagt aan minister dan kunnen we net zo goed naar huis gaan en als de minister alleen maar doet wat et cetera gebezigd kan hij zelf ook naar huis gaan. Dus wat doen we hier eigenlijk nog als politie.

[2:34:04] Ik zie de minister.

[2:34:07] Nou we maken een afwegingen en dat zeg ik net. Ik maak een afweging tussen datgene wat et cetera gb zegt en ik natuurlijk hoort een politicus ook altijd om zich heen te kijken wat zijn de verder

[2:34:17] voor zaken aan de orde. Vandaar ook bijvoorbeeld de gesprekken die ik heb gehad met de heer bloem. Ik heb ook de worsteling grote zij ook aan aanwezig. Het is van belang dat ook een politiek bestuurder in de breedte kijken en afweging maakt, waarbij de basis is gewoon gewoon eens dat we wel met elkaar hebben afgesproken dat we op het moment dat we praten over toelating van gewasbeschermingsmiddelen we daar instituten voor hebben die we daarin ook respecteren en vertrouwen en die voor ons het toetsing werk uitvoeren, en ik zou toch niet graag zou willen doen. Vierentwintig, honderd rapporten. Daar hebben we dat hebben we echt met elkaar afgesproken en dat is de basislijn langs welke wij ook de toelating van gewasbeschermingsmiddelen toelaten. Dat neemt niet weg dat als er zorgen zijn dat ik daar ook naar te luisteren en dat het mee te nemen en mee te wegen. Net zoals ik de motie heb meegewogen. Maar ik vind het passend juist bij de balans aan de ene kant te zorgen. Maar wat we ook adresseren in een specifiek onderzoek en andere kant de positie van instituten die ook belangrijk zijn die buitengewoon belangrijk zijn, omdat we juist aan hen opgedragen om die toetsing te doen en die balans is is

[2:35:27] onthouden. Juist een hele goede keuze. Dat past daar heel goed bij een andere keuze zou dat in disbalans brengen.

[2:35:36] En dat zijn er drie andere kamerleden die een vinger hebben opgestoken. Dat is allereerst de heer van kampen. Daarna de heer tjeerd, de groot en mevrouw van kampen vvd.

[2:35:47] Voorzitter, ik kan heel eind meegaan in de redenatie van de minister. Want hij zegt dat hij staat voor de instituties. Hij zegt dat hij staat voor een verbetering van het toelatings kader, omdat er geen verschil in twijfel mag zijn over die de positie van die instituties dat er slechts associaties en geen causale verbanden op dit moment zijn tussen glyfosaat en parkinson.

[2:36:08] Maar voorzitter, die optelsom.

[2:36:10] De kan toch alleen maar leiden.

[2:36:12] Tot het besluit van dit kabinet om voor de toelating van de werkzame stof glyfosaat te stemmen op dit moment in de landbouwraad vragen.

[2:36:19] De minister de minister.

[2:36:23] Als wij inderdaad alleen onze instituties zou de vogel zeg maar en dat hebben we met elkaar afgesproken en onthoud me afsluiten van alles wat er verder speelt dan zou dat een uitkomst kunnen zijn.

[2:36:37] Maar we hebben er in dit specifieke geval bij glyfosaat te maken met een discussie over de relatie tussen glyfosaat en parkinson.

[2:36:45] Daar is ook onrust over in de samenleving en het is belangrijk dat ook onrust die er is inzameling ook gebaseerd is op wetenschappelijke uitgangspunten laat dat volstrekt helder zijn. Vandaar dat we juist zeggen wij willen nu een onderzoek starten en verdiepend onderzoek naar de relatie parkinson glyfosaat

[2:37:05] ook vanwege het feit dat wij bij de s hebben aan aangevraagd om ook in het toetsingskader

[2:37:12] een uitbreiding te doen waarin neuro-degeneratieve effecten worden meegenomen naar het toetsingskader gaat te komen. Dat zit er op dit moment niet in er wat wel naar neuro tas lucky gekeken. Laten we daar ook helder zijn.

[2:37:26] Maar die diepte de diepte van het onderzoek zit hier niet in. Dat is ook iets wat de efsa et cetera bij te zeggen. Dat neemt niet weg dat hun werk uitstekend is en dat ik er alle vertrouwen in heb. Maar dit bijzondere geval met glyfosaat willen we wel een een keuze maken die beter past

[2:37:45] bij die balans en dat is eigenlijk een keuze voor onthouden.

[2:37:51] Van de vvd. Voorzitter. Ik kan alles.

[2:37:53] De stappen die de minister wil zetten, kan ik volgen, want ook de vvd vindt dat omwonenden zich geen zorgen hoeven maken over de effecten van middelen en activiteiten buiten op de gezondheid. Dat dat mag niet. Dat willen we niet alleen als de minister zegt dat die op dit moment zijn instituties volgt dan kan hij toch op dit moment niet anders dan met de adviezen die et cetera b en de efsa zeggen want toelaten. Want als dat niet zo is. Waar houdt het dan op vraag ik de minister, waarvan de plas heeft het voorbeeld genoemd van fipronil en dat is niet om de discussie te ridiculiseren. Maar dat is wie voor wie zegt dat we hier niet morgen voor een vorm van een andere werkzame stof staan. Meneer heeft een hele lijst voorafgaand aan dit debat naar de kamer gestuurd, waarin wordt gevolgd. Het voorstel van de europese commissie om bepaalde werkzame stoffen niet meer toe te passen. Dus voorzitter, het systeem werkt als er gezondheidseffecten zijn met systeem werkt. Waarom wijdt de minister hier af? En hoe voorkomt hij precedent werking.

[2:38:50] De minister.

[2:38:52] Omdat ook juist op dit moment in dit dit specifieke geval als het gaat om glyfosaat. De discussie draait om glyfosaat in de lijst. Het park is een degeneratieve aandoening

[2:39:04] een ernstige aandoening, een aandoening die ook groeit, sterk groeiende ziektes

[2:39:11] en een aandoening ook die onomkeerbaar is.

[2:39:15] Dat betekent dat we

[2:39:17] op het moment dat ook het extra zegt

[2:39:22] dat zit niet dat diepteonderzoek ze titel een in ons toetsingskader

[2:39:28] en de gesprekken die we hebben gehad met wetenschappers die geen causaal verband aantonen. Laat dat helder zijn. We moeten ook realistisch zijn te zeggen

[2:39:37] we we hebben

[2:39:40] vermoedens dat dat er associaties vermoed dat dat die alleen en dat hij dat verband er is alleen we kunnen niet uitmaken want we hebben geen wetenschappelijk onderzoek specifiek hiernaar gedaan.

[2:39:52] Nou juist in combinatie met het onderzoek willen wij in dit specifieke geval, maar ik ben het zeer met de heer kamp ineens dat we regulier altijd cetera b en c verhogen en dan moeten we blijven doen. Dat doen we ook in de brief die u noemt zeer terecht en dan zal ik in de toekomst moeten zijn

[2:40:09] en het is wel vaker voorgekomen dat een product uit de markt is genomen vanwege gezondheidsrisico's. Dat heeft niets geleid dat precedent werking,

[2:40:19] dat heeft niet geleid. De precedent werking

[2:40:21] en ook hiervoor geldt. Dat zal ik ook nadrukkelijk in de brief in dit uitzicht.

[2:40:27] Sorry. In dit uitzonderlijke geval doen we het wel, maar ik ben het zeer met de heer kamp ineens, mevrouw de voorzitter, dat wij gewoon onder alle omstandigheden zoveel mogelijk onze instituten die we daarvoor hebben

[2:40:42] die daarin ook vertrouwen en die vertrouwelijk waard zijn om die daarin te verhogen,

[2:40:48] Dankuwel en dan was de volgende. Mijn lijst tjeerd. De groot d zesenzestig.

[2:40:54] Voorzitter, de kamer was toch heel duidelijk, namelijk dat nederland tegen de verlenging van de toelating van glyfosaat gaat zou moeten stemmen.

[2:41:04] Dat doet de minister niet.

[2:41:05] De minister ging ook al vijf jaar lang een motie van de kamer niet uitvoeren over het geheel spuiten van graslanden.

[2:41:12] Er is een motie over grondwaterbeschermingsgebieden. Deze kamer heeft uit aangenomen dat al nota bene werd is uit tweeduizend elf, die de minister begraven in een onderzoek

[2:41:22] en dan hadden we nog de motie die overigens wel eens aangenomen. Maar die minister heeft ontraden namelijk te kijken of partners en aangemerkt kan worden als beroepsziekte.

[2:41:32] Mijn vraag. Voorzitter, aan de minister is acht de minister zich een minister van algemeen

[2:41:38] bestuur of staat u voor alleen voor de belangen van de bestrijdingsmiddelen industrie.

[2:41:43] De minister.

[2:41:46] Die kwalificatie. Laat ik me niet aanleunen.

[2:41:51] Laat ik laat ik daar volstrekt helder zijn

[2:41:54] want er was ook een vraag die voorbijkwam over is er contact geweest met de de industrie.

[2:42:00] Er is een bedrijf dat contact met ons heeft opgenomen op hun initiatief

[2:42:05] dat bedrijf heeft gevraagd of wij aanvullende informatie nodig hadden om een beoordeling te kunnen doen.

[2:42:11] Onze mensen hebben gezegd. Nee, we hebben er geen behoefte aan

[2:42:15] en dat is het enige contact.

[2:42:17] Dus ik laat me niet. Aanleiding dat ik hier opkomt voor de positie van de grote farmaceuten en al helemaal niet omdat we het hier hebben over volksgezondheid, al omdat we het hier hebben over de bescherming van mens, dier en milieu

[2:42:33] en het zou te gek zijn wanneer ik mij door dat soort grote industrieën laat sturen op dit soort dossiers. Het zij verre van me. Ik werd dat echt van het en ik vind het ook een fout suggestie die je doet.

[2:42:46] Voor tjeerd. De groot d zesenzestig.

[2:42:48] Microsoft de minister zich minister van algemeen bestuur vorm. U voert moties niet uit. Die gaan over de bescherming van onze grondwater. U ontraad moties die gaan.

[2:42:56] Dan over de gezondheid,

[2:42:58] De minister. Dus

[2:43:00] ik stel de vraag niet zomaar. Voorzitter, mijn fractie want is de minister, minister van algemeen bestuur. Waarom voert hij dan die moties die gaan over het algemeen belang niet uit en die de kamer nog heeft aangenomen.

[2:43:10] De minister.

[2:43:12] In suggereert wel degelijk dat ik een minister zou zijn die zich de belangen van de grote farmaceuten aan gelegen zal laten liggen in dit soort dossiers wel. Dat is het uitgesproken en los daarvan meneer de groot.

[2:43:27] Ik ben op drie oktober aangetreden als minister van landbouw op twintig oktober heb ik al het besluit genomen om met stappen van het om te stoppen met het inzetten van grasland.

[2:43:38] Dus het is wel degelijk zo dat wij maatregelen nemen. Het is wel degelijk zo dat wij ook in europa pleiten voor een enorme reductie van gewasbeschermingsmiddelen, zodat ikzelf de kwalificatie krijgen. Het jongste het groenste jongetje van de klas. Wij zetten daar fors op in in het belang van mens, dier en milieu, in het belang van onze boeren, in belang van gezonde productie en het belang van een duurzame toekomst van de landbouwsector. Daar zitten wij volop op in

[2:44:03] en ik laat niet belangen of maatregelen begraven in onderzoeken. Wij hebben inderdaad heel vaak een goed onderzoek nodig om goede besluiten te kunnen nemen. Dat is de manier zoals werkenden in dit land is de manier zoals werk hier in den haag dat we verhaal wetenschappelijke onderzoek en ook leidend laten zijn bij de keuzes die we maken maar als we dat loslaten. Daar zijn er ook een heleboel beleid. Dan is er ook een heleboel beleid wat ander uitgaat. Meneer de groot op het moment dat we dat los zouden laten ook beleid waar heel veel partijen hier groot belang aan hechten, dus laten we die lijn ook vooral met elkaar vasthouden.

[2:44:42] Mevrouw,

[2:44:43] Akerboom partij voor de dieren en daarna de heer bisschop sgp akerboom dankuwel. Voorzitter, ja, dat wij zeer teleurgesteld zijn over dit niet uitvoeren van onze motie staat buiten kijf. Ik zie dat bijvoorbeeld oostenrijk en duitsland wel gewoon tegenstemmen aankondigen, waardoor ik de minister nu ook steeds zeggen we moeten nuanceren. We weten het nog niet. Het zijn slechts vermoedens, maar voorzitter, in europa geld, het voorzorgsbeginsel. De producent moet dan kunnen bewijzen dat dat middel niet schadelijk is. En als er al goed onderbouwde vermoedens zijn is dat al genoeg om zo'n middel niet te verlengen en dat bewijst dat het niet schadelijk is. Dat is er gewoon niet. Dus hoe serieus neemt de minister het voorzorgsbeginsel,

[2:45:22] de minister.

[2:45:24] Eens kijkt naar de manier waarop getest was en proeven worden uitgevoerd.

[2:45:28] Dan zit het voorzorgsbeginsel zit nadrukkelijk in de manier waarop getest was

[2:45:35] en het voorzorgsbeginsel is ook in die zin een juridisch begrip

[2:45:40] en dus we spreken vanuit het voorzorgsbeginsel, waar op het moment dat wij op basis van de vorm begint volgens als beginsel nu zeggen

[2:45:46] wij gaan het zo doen. Dat betekent dat het voorzorgsbeginsel onvoldoende is meegenomen in de normale beoordelingen en dat betekent dat je daarmee iets zegt over de kwaliteit van normale beoordelingen en de kwaliteit van de normale beoordelingen is goed en er is een vermoeden dat er een verband is een correlatie is tussen glyfosaat en parkinson.

[2:46:10] De wetenschappers. Ook de wetenschapper hiermee gesproken hebben die bevestigen mij dat dat

[2:46:17] aantal gevallen zijn waar waaruit je zou kunnen afleiden dat er een verband is, maar ook zij geven aan je kunt het niet met zekerheid zeggen

[2:46:26] wij zullen eerst.

[2:46:28] Diepgaand,

[2:46:29] Aanvullend onderzoek moeten doen

[2:46:31] om te weten of dat causaal verband is.

[2:46:34] Ik had het heel graag geweten. Kan ik u vertellen. Ik had heel graag weten of dat causaal verband is bij inderdaad. We moeten nog een paar jaar wachten op dat onderzoek en we gaan er fors op inzetten en ook dit ministerie. Samen met het ministerie van vws gaat het onderzoek ook initieerde, zodat we zo snel mogelijk helderheid hebben over dat onderzoek. Maar wij hebben dat wel nodig om op basis van en kijk en mocht het zo zijn dat gedurende het onderzoek

[2:46:59] al de signalen veel steviger worden dat er een causaal verband zou kunnen zijn tussen glyfosaat en parkinson. Dan kan het zijn dat we al lopende het onderzoek een stop gaan inzetten. Maar op dit moment zijn de signalen zodanig dat dat onverantwoord is en niet proportioneel ten opzichte van het traject en natuurlijk op het moment dat uit het onderzoek blijkt dat er een causaal een direct verband is tussen glyfosaat en parkinson zal ook direct glyfosaat uit de handel worden genomen en dat is en dat direct is direct daar is geen uitfasering termijn meer aan de orde. Dan wordt die direct uit uit de handen genomen en ook europese. Dat zou misschien een aantal maanden langer duren vanwege de europese procedures, maar ook daar zal het uiteindelijk direct uit de markt worden gehaald en ook daar zal er geen uitfasering termijn zijn. Ik vind dat op deze manier een heel zorgvuldig pad waarbij we zeggen aan de ene kant willen het wetenschappelijk helderheid hebben hoe het zit dat zij dat willen. De wetenschappers ook graag. Die willen ook graag weten hoe het die wil ook graag weten hoe het precies zit en als ze verder is en als die signalen sterker worden, dan zullen we moeten acteren vanzelfsprekend.

[2:48:12] Ik vraag mijn collega's kamerleden om de interruptie heel kort houden met een antwoorden mag ook wel iets korter.

[2:48:17] Ik verwachten.

[2:48:19] En ik ga naar de heer bisschop sgp en daarna mevrouw bromet,

[2:48:26] Voorzitter, ik moet eerlijk bekennen. Dit is eigenlijk niet een bedoeld als een interruptie, maar meer als een een eerder precies zal ik maar zeggen.

[2:48:36] Het duurde even maar helaas. Ik vind ik vind het terecht om de minister reageerde. Maar ik vind de insinuatie van collega's. De groot alsof de minister door het niet uitvoeren van bepaalde moties niet het algemeen belang op het oog zou hebben, maar de belangen van de farmaceutische industrie zou dienen. Ik vind dat echt

[2:48:59] duurde even maar dit is een sophie lijnen verdachtmaking dat ik behoefte heb om daar krachtig tegen de uit te spreken. Zo gaan we niet met elkaar om zou ik willen zeggen we klagen over verruwing van de omgangsvormen.

[2:49:13] Dit is nou typisch zo'n voorbeeld dat dat wat wat echt echt fundamentele verruwing van omgangsvormen is iemand in de verdachtenbank plaatsen, want de interpretatie van het algemeen belang van de heer de groot komt niet overeen met de interpretatie van het algemeen belang van de minister. Ik vind dat dat niet kan en ik.

[2:49:36] Hierbij van ik noteer dit als persoonlijk feit. Ik laat ook ruimte aan andere om een persoonlijk feit te maken. We gaan niet nu onderling in debat. Dat kan weer in een tweede termijn, de heer tjeerd. De groot.

[2:49:46] Voorzitter, ik heb tenminste twee keer gevraagd of hij zich een minister van algemeen bestuur, acht. Ik heb twee keer geen antwoord gekregen.

[2:49:54] Ik heb geconstateerd dat als het gaat om de artikel relatie van het algemeen belang, namelijk door het hoogste orgaan in dit land. De artikel relatie van het algemeen belang kon ik zomaar viertal moties opnoemen die de minister niet uitvoert. Dan ontraad haar daarover had ik een vraag. Lijkt me zeer.

[2:50:10] Ja. Nee. Hier ga ik in. We gaan alleen persoonlijk feit of vragen aan de minister en anders vraag ik de minister om verder te gaan met beantwoording en een kunt u in tweede termijn eventueel weer op elkaar reageren en er stonden nog enkele interrupties.

[2:50:26] Open,

[2:50:27] Mevrouw bromet groenlinks, pvda,

[2:50:30] Ja voorzitter, ik hoor de minister de hele tijd het woord zorgvuldig noemen en ik vraag me eigenlijk af vindt hij dat hij zorgvuldiger handelt dan de tweede kamer.

[2:50:40] De minister.

[2:50:45] Het oordeel over tweede kamer willen niet zorgvuldig gehandeld is niet aan mij.

[2:50:50] Ik moet mijn eigen beleid, dat moet zorgvuldig zijn.

[2:50:56] Ik moet ervan overtuigd zijn dat keuzes die we maken ook het kabinet dat die op een zorgvuldige wijze tot stand komen

[2:51:02] dat op een goede manier gewogen worden, en op basis daarvan kan ik ten volle zeggen dat de keuzes die we maken zorgvuldig zijn ook in relatie tot het totaal dus ook als het gaat om het onderzoek ook als het gaat om het beperken van het gebruik van glyfosaat. Ook als het gaat om het langjarig blootstellingsonderzoek. Er wordt erg veel op dit moment erg veel energie gestoken in om ervoor te zorgen dat de

[2:51:26] toelating van gewasbeschermingsmiddelen ook als het gaat om de veiligheid van mens, dier en milieu dat er veel onderzoek naar wordt gedaan. Ik heb het hier over drie onderzoeken die we aan het opstarten zijn.

[2:51:35] Mevrouw bromet,

[2:51:36] Ja. Voorzitter, in andere landen zijn er collega's van deze minister die wel gewoon tegenstemmen. Ik neem aan dat die ook zorgvuldig handelen en ik vraag me af. In democratisch opzicht is het zorgvuldig als een minister allemaal zijn eigen gang gaat en de kamer gewoon de kamer laat zijn en zich verder niks van de kamer aantrekt.

[2:51:56] De minister.

[2:51:58] Ja dat die kwalificatie. Laat ik me u. Wij hebben een zorgvuldige afweging gemaakt in elk land wat zorgvuldige afweging gemaakt. Overigens is het zo dat bij de keuze van voor onthouden af tegen elk land zijn eigen afweging maakt ook eigen inhoudelijke afwegingen maakt. Zo is bijvoorbeeld de discussie over gebied over glyfosaat en parkinson is hier in nederland sterk zeg maar.

[2:52:25] En wij maken een zorgvuldige afweging die we als kabinet nemen. We hebben daar ook een uitvoerige discussie over gaat in het kabinet.

[2:52:34] En ja dat is de keuze waar wij mee waar wij mee op pad gaan en naar europa. En nogmaals, ik vind dat een zorgvuldige afweging. Er ligt eraan ten grondslag uitgebreide discussie en op basis daarvan is deze keuze gemaakt.

[2:52:54] Zijn dat we door de interrupties heen zijn. Dan vraag al excuses mevrouw van der plas www.

[2:53:02] Ja want ik had het is mij nog niet helemaal duidelijk waarom de minister niet gewoon voor gaan stemmen. Want als de brieven leest dan zie ik

[2:53:10] heel vaak naar schrijven van et cetera adviseert dit en

[2:53:15] dit staat op het programma en dat volgen we en

[2:53:19] daar staat die in één van die brieven staat er heel vaak. En hier is steeds geweest, zegt hier ook en vierentwintig, honderd wetenschappelijke onderzoeken zeggen ook dat er geen gezondheid nog niet eens aangetoond

[2:53:32] dat dit bijvoorbeeld parkinson veroorzaakt. Dus ik vraag me af waarom gaat de minister in ene brief volgt is et cetera gb advies en dan op waar en dan in dit geval van glyfosaat dan weer niet. Want ook die andere middelen gaat namelijk ook over gezondheid. Wat is de overweging.

[2:53:51] De minister.

[2:53:53] Ten eerste zegt mevrouw der plas, dat het duidelijk is dat dat niet is aangetoond dat er een verband is met parkeren.

[2:54:02] Het is van beiden hetzelfde. Het is niet aangetoond dat er weliswaar ook niet aangetoond dat het niet eens.

[2:54:09] Daarnaast zijn er vermoedens dat er een verband is.

[2:54:15] Daarnaast hebben zowel efsa als hij gewerkt aangegeven, een diepteonderzoek op park is om te stellen, want

[2:54:22] neurotoxische effecten en risico's worden wel degelijk meegenomen in het onderzoek

[2:54:28] en eigenlijk zegt het efsa et cetera. Wij zeggen die neurotoxische effecten die wordt onderzocht. Wij zien ook bij hogere doseringen zien wij geen relatie tussen neurotoxische effecten en

[2:54:42] het gebruik van glyfosaat. Ik zeg dat omdat de mensen die in het land ook moeten weten dat dat soort onderzoeken wel degelijk erin zit. Het is niet zo dat er niet aan neurotoxische tijd wordt gekeken naar wat breedvoerig onderzoek naar gedaan. Er is ook een deel van de case studies die zijn aangeleverd door de heer blom. Die is ook meegenomen in de weging het wat anders gewogen. Maar het is wel meegenomen,

[2:55:05] maar we weten ook niet dat het niet zo is.

[2:55:08] En juist vanwege dat punt en ook dat dat diepteonderzoek in het toetsingskader niet zit. Dat maakt dat wij ook die zorgen in de samenleving willen wegen in dit specifieke geval bij glyfosaat in relatie tot de adviezen die we hebben want ik ben het in de basis helemaal met mevrouw van der plas eens dat wij normaal gesproken afgaan, volledig op de adviezen van de daartoe aangewezen instanties, zoals we dat ook doen in een andere brief waar u een hele serie stoffen waar we ook de lijn val van de adviezen van de instituten verhogen.

[2:55:42] Dan ziet u het ook maar in dit specifieke geval omdat juist hier discussie geven assad en de relatie met met parkinson hebben we gezegd daar maken we net een iets andere weging en komen we uit op onthouden van stemmen om juist recht te doen aan de balans tussen onze instituten die we zeer vertrouwen, maar ook de zorgen die er leven in de samenleving en waarbij ook wetenschappers zeggen

[2:56:07] het is niet aangetoond. Er moet meer onderzoek komen. Maar er is een vermoeden van een verband en vanuit dat perspectief

[2:56:14] kiezen wij ervoor om te onthouden.

[2:56:17] Van der plas www.

[2:56:19] Nou dat vind ik gewoon heel raar want ik lees in die andere brief even een voorbeeldje noemen.

[2:56:25] De stof meten ram. Er is de europese commissie stelt voor de stof niet te verlengen vanwege mogelijke risico's voor toepassen, mogelijke risico's voor water organisme, een andere stoffen straat niet verlengen van een bepaalde stof vanwege de verwachte uitspoeling naar grondwater, een mogelijke risico's allemaal niet wetenschappelijk allemaal mogelijk verwacht verwachten uitspoeling naar grondwater.

[2:56:51] Dus het zijn allemaal

[2:56:53] zorgen. Het kan zijn dat.

[2:56:56] En

[2:56:57] in het gewoon glyfosaat wordt gewoon

[2:56:59] efsa en zzp. Er is gewoon geen hard bewijs dat het zo is

[2:57:04] en hier volgt

[2:57:06] de minister wel et cetera gb en op glyfosaat. Volgens minister niet et cetera geweest want het gaat de minister zeggen ik onthouden van een stem. Dan zou dat een logisch proces. Wat ik hier lees toch hier ook zou moeten zijn dat de minister zegt cetera mee.

[2:57:22] De minister. Ten eerste, mevrouw de voorzitter, de teksten die mevrouw van der plas en haalt uit de brief over het mogelijke effect en u zegt dat is dus niet wetenschappelijk.

[2:57:32] Dat is wel degelijk wetenschappelijk.

[2:57:34] Er zijn wetenschappelijke sterke aanwijzingen waardoor et cetera b daarvoor kiest om voorzichtig te zijn. Dus dat is niet onwetenschappelijk. Wij moeten echt in die zin ook want ik ik hoor ook termen voorbijkomen als

[2:57:53] kaders zijn gebrekkig het rammelt allemaal beste mensen zijn hier instituten die heel goed werk verrichten

[2:58:01] met hele hoog gekwalificeerde mensen

[2:58:04] die ook hoogst aangeschreven die het werk uitvoeren en natuurlijk. Het is altijd voor verbetering vatbaar en dat realiseren ze zelf ook als geen ander.

[2:58:14] Maar het is niet zo dat alles rammelt of dat alles gebrekkig is. Nee nee maar dat hoor ik voorbijgaan. Maar ik wil hier gezegd hebben. Dus en en ik zeg niet dat ik zeg niet dat ik zeg niet dat dingen die beter kunnen. Maar ik zeg wel dat wij ook in die zin de instituten die we daarvoor hebben aangewezen dat we die ook moeten vertrouwen op de kwaliteit die ze leveren.

[2:58:36] Minister zou heel even willen onderbreken en ook als voorzitter even willen benadrukken en dat we instituten kunnen aanspreken en mij niet de personen die er werken dat het vanuit de kamer ook niet is gebeurd en daar wil ik wel even scherp op zijn. Ik grijp ook in als we in onze kamerleden

[2:58:57] onderling verkeerde zaken worden gezegd er is.

[2:59:02] Ik heb dit goed gevolgd. Dus niemand die personen werkzaam bij de instituut heeft aangesproken, dan wel aangevallen. Dus is wel puur op de kaders oordelen geveld, maar niet op de persoon en dat wil ik wel even gemankeerd hebben voor dit de debat.

[2:59:21] En ja nee ik zag mevrouw van der plas wel eerder met heffing omhoog. Mevrouw van.

[2:59:26] Ja. En het is een antwoord op mijn vraag. De minister heeft helemaal gelijk. Et cetera b is wetenschappelijk. Dat is dat heb ik net verkeerd uitgelegd waar het mij maar waar het mij om gaat en dat is de kernvraag. Waarom volgt de minister hier wel et cetera gb? En waarom volgt de minister van glyfosaat betreft dan in die zin niet et cetera geweest door te zeggen we onthouden ons hun stem in plaats van te zeggen

[2:59:54] we zijn voor de verlenging van het

[2:59:57] verbod. Even los. Dus dan minister heel vaak voor de motie is niet uitgevoerd in de kamer. Dus je kan niet zo zeg ik ook et cetera beter. Dus ik snap die onthouding stem snap ik niet want ik ik vind een beetje vlees noch vis. Beetje de kool en de geit sparen durf het niet kiezen of zie ik dat verkeerd.

[3:00:19] Nee, het is zeker niet bedoeld om de kool en de geit sparen van wat zou ik een verkeerde. Dat zou ik een verkeerde indruk wekken ook naar buiten toe.

[3:00:26] Zo van asten durven niet te kiezen kiezen maar een middenweg zou slecht zijn ook naar de mensen toe die zorgen hebben,

[3:00:34] maar het is juist naar de mensen toe die zorgen hebben. Het is juist naar de wetenschappers die zeggen van. Er

[3:00:39] is het vermoeden dat er een verband is.

[3:00:42] Het is juist die mensen die zeggen van ja wij zien ook bij het efsa bij het zet de gemeente ook zeggen van nou wij toetsen breed het neutraliteit, maar er is geen specifiek toetsingskader voor neuro. Degeneratieve aandoeningen zoals parkinson.

[3:00:58] Die combinatie maakt dat we in dit specifieke geval waar het juist gaat om de relatie parkinson glyfosaat er nu voor kiezen.

[3:01:07] Juist ook om recht te doen aan de zorgen die er leven in de samenleving aan de zorg niet leveren bij wetenschappers juist om hen recht te doen kiest bij op dit moment voor de voor de voor het onthouden van stemmen.

[3:01:22] Ik kijk nog een keer naar de kamerleden. De heer de groot.

[3:01:25] Was meer even persoonlijk feit dat de minister zei van ja, er zijn hier kamerleden die zeggen dat de kaders rammelen. Dat is er niemand geweest wij heel precies geweest over en dan zeg ik precies hetzelfde als de minister nota bene over dat het wel in de breedte. Maar dit in de diepte op paar keer een let dus ik weet niet voor wie die opmerking was bedoeld, maar ik heb het niet gehoord en ik zie mijn collega's.

[3:01:46] Minister, dit.

[3:01:47] Persoonlijk feit. U hoeft er niet rechtstreeks op te reageren. Maar het is gewoon een statement bedoelt.

[3:01:55] Ik zou u willen verzoeken om verder te gaan met de.

[3:01:58] Verantwoording.

[3:02:00] Nou beluisteren een dit verslag lijf af en dan gaan we kijken wat er precies gezegd is.

[3:02:08] Ja.

[3:02:11] Dan denk ik dat we aan de beantwoording van de vragen terechtkomen. Mevrouw de voorzitter,

[3:02:20] de vragen van de heer de groot

[3:02:24] kan de minister reflecteren op de passage in de kamer over zorgpunten verliefd glyfosaat staat in draad in mijn kamer brief staat vermeld dat er

[3:02:32] geen zorgpunten zijn. Maar dat er wel een aantal open punten zijn drie om. Dat is daarmee citeer ik de efsa die dat zelf heeft aangegeven in hun beoordeling. Dus het is niet een een beoordeling van deze minister zou op het werk van de s avonds hebben, zou aangegeven dat er geen kritische zal zijn

[3:02:57] dan

[3:03:00] de vraag van de heer van kampen over het toetsingskader.

[3:03:05] Daar hebben we alleen over gaat over het wel of niet voorstemmen. Volgens mij heb ik daar uitvoerig antwoord op gegeven met mevrouw de voorzitter,

[3:03:12] dat geldt ook voor mevrouw van der plas van de vraag over waarom wij kiezen voor de lijn onthouden

[3:03:22] dan de alternatieven.

[3:03:26] We hebben wij gaat over het terugdringen zoals het glas land keren van grasland. De dood spijt van grasland.

[3:03:38] De vraag van u was ook ten aanzien van dat punt over dat per tweeduizend, vierentwintig wilde gaan doen.

[3:03:43] Wij willen het vastleggen in een kader en wettelijke kader verordering. Dus wij kunnen dat niet doen. We hebben afgesproken dat we dat per vijfentwintig gaan doen. De voorbereiding. Want we willen dat stevig verankeren. De voorbereidingen voor dat vraagt gewoon termijnen ook kamer termijnen enzovoort. Dus vandaar dat we dat niet per vierentwintig ook kunnen doen, maar wel per vijfentwintig gaan we dat zeker doen.

[3:04:15] Dan hebben we de vraag over de beroepsziekten van de heer de groot ook naar aanleiding van een motie die heeft aangegeven.

[3:04:26] Wij hebben daarover ook contact gaat met bijvoorbeeld rivm of het mogelijk is om dat op een goede manier kaart te brengen.

[3:04:34] Wij hebben in overleg met rivm besloten om juist dat de blootstellingsonderzoek te gaan doen om op die manier goed ik.

[3:04:41] Daar te krijgen waar.

[3:04:45] Wat wat de blootstelling doet en daar zal natuurlijk ook vooral de blootstelling onder boeren in mee worden genomen, zodat een goed beeld hebben van de effecten van gewasbeschermingsmiddelen. Dan gaat het niet eens alleen over glyfosaat. Maar dan gaat er veel breder

[3:04:59] en op die manier proberen wij goed in kaart te krijgen wat de effecten zijn van gewasbeschermingsmiddelen voor boeren en het zou kunnen leiden dat bepaalde ziekten als een beroepsziekte eruit komen. Dat zal het onderzoek, maar het rivm gaan gaan uitwijzen en natuurlijk ook causale verband

[3:05:15] wat er kan ontstaan door het onderzoek wat we daarnaast hebben een specifiek op glyfosaat en parkinson

[3:05:21] dan de vraag over

[3:05:26] want dit is dezelfde vraag. Even kijken.

[3:05:29] Overigens is het ook zo dat er over de registraties weinig gegevens bekend zijn over pakistan werk. Dus als wij statistisch onderzoek bijvoorbeeld gaan doen daar van zijn weinig gegevens bekend. Dus we kunnen we hebben er ook nagevraagd om het rivm rivm erover gaat, kunnen we op een of andere manier goed statistische in beeld krijgen hoe dat zit en dat is qua qua uitwerking concrete uitwerking moeilijk te doen. Dus vandaar dat ik liever dan maar onderbrengen bij het onderzoek. Het brede blootstellingsonderzoek, waarbij we ook breder met gewasbescherming aan de slag gaan

[3:06:07] dan de avro, individuele belangen. Van we aangenomen heb ik ook al antwoord op gegeven.

[3:06:14] Ook de vraag van mevrouw bromet heeft de minister gesproken fabrikant naar de minister in ieder geval niet. En ik heb u verteld wat er wel aan de orde is geweest

[3:06:23] dan kijken want we komen heel anders dan de vraag van mevrouw bromet

[3:06:29] die mij vraagt om de kamer mee te nemen in de discussie die in het kabinet gelopen is.

[3:06:39] Zoals u weet, doen wij geen mededelingen. Een open discussie die het kabinet gevoerd zijn,

[3:06:47] maar dit is een kabinetsbesluit. Het is niet alleen een besluit van deze minister. Het is een besluit van het kabinet die ook in de boezem van het kabinet in de volle breedte is genomen.

[3:06:59] Mevrouw, met u bent door interrupties heen.

[3:07:04] Minister vervolgt.

[3:07:07] Dankuwel

[3:07:09] dan de vraag van mevrouw bromet al gesproken hebben de andere lidstaten onder andere duitsland.

[3:07:16] Wij hebben ten eerste al via de pvv voor zeker in dit dossier dagelijks contact met heel veel landen omdat we juist ook het europese speelveld op een goede manier in kaart willen houden en hebben.

[3:07:28] Daarnaast heb ik natuurlijk ook bilaterale contacten dat dat gaat over diverse onderwerpen ook op een glyfosaat met met me eens. Ik heb diverse ministers ook het onderwerp op de agenda raad.

[3:07:38] Duitsland, die daarvan is bekend dat die ook, voor zover we nu zien gaan stemmen.

[3:07:47] Ik heb ook het daar gaat met mijn franse collega. Daar is nog onduidelijk wat er precies gaat gebeuren. Wie weet. België heeft inmiddels ook besloten om zich te onthouden van stemmen kiest voor dezelfde routes wij, maar er is dagelijks contact, zowel ambtelijk als ook op politiek bestuurlijk niveau

[3:08:06] dan de vraag van mevrouw. Verder

[3:08:15] kunnen we de snelheid van de sector bij als het gaat om innovaties.

[3:08:19] Ik kan het ook sneller kunnen we ook snel innovatie toelaten. En wat zijn de belemmeringen.

[3:08:24] En hoe kijk ik ernaar om dat te stimuleren?

[3:08:30] We moeten in ieder geval ervoor zorgen dat betrouwbaar kan worden vastgesteld dat als het hebben over de toepassing van innovatieve technieken dat ook de reductie van drift ook aantoonbaar is wat anders kunnen we die techniek in die toepassen

[3:08:47] en dat is ook nodig omdat die technieken weer geplaatst moeten worden in het activiteitenbesluit. Activiteitenbesluit zegt dat dat er een wettelijke gebruiksvoorschriften. Dus het activiteitenbesluit step stelt wettelijke eisen aan drift reductie

[3:09:06] in het gebruikers van schrift en dat betekent dat we dat dat ook die innovatie die innovatieve technieken. Ook moeten passen binnen de kaders van het activiteitenbesluit

[3:09:15] en ik vind eigenlijk dat we ook eerlijk gezegd wel de accenten moeten verleggen van

[3:09:22] van dat het eigenlijk moet verschuiven naar de preventie van dit soort middelen en het stimuleren van alternatieve groene middelen moeten we veel meer op inzetten. En nogmaals, ik vind ook dat de industrie op dit moment

[3:09:38] eigenlijk nog veel te weinig groene middelen aandraagt voor toelating

[3:09:44] en we hebben natuurlijk ook met cetera afgesproken dat middelen ook de voorrang krijgen. Vandaar ook een separate kolom binnen cetera gb is middelen te doen

[3:09:52] en wij stimuleren natuurlijk ook dit soort maatregelen

[3:09:59] via subsidie module geïntegreerde was bescherming. Die is één september opengesteld.

[3:10:04] Ze vraag van de heer bisschop sgp,

[3:10:08] Ja. Dank. Voorzitter, ik hoor de minister zeggen vanuit de industrie worden veel te weinig groene middelen aangereikt.

[3:10:16] En als ik mijn oor te luisteren. Leg breed zowel in de sector als in de in de aanpalende sectoren, dan is de klacht van die toelatings procedure is ongelooflijk lang en de. Het duurt duurt eeuwen voordat het wordt toegelaten. Nou, overdrijf ik een klein beetje maar en daar zit een knelpunt niet dat er te weinig middelen worden ontwikkeld.

[3:10:45] De minister.

[3:10:48] Ja. Dankuwel. Mevrouw. Voorzitter,

[3:10:50] wij hebben omdat de toelatingsprocedures middelen lang duren en eigenlijk

[3:10:57] juist ook bij de chemische middelen op een stapel binnenkwamen bij de toelatings instanties

[3:11:04] en dan wie het eerst komt wie het eerst maalt en komt betekent dat er is er chemische middelen. Waarom onderzocht. Vervolgens komen er middelen tot wij hebben gezegd we gaan naast elkaar doen op het moment dat er nu groen middelen binnenkomt. Wat je ook direct behandeld in de kolom groen en komt niet meer onderaan de stapel te liggen van de chemische bestrijdingsmiddelen. Dus daar hebben we actie op ondernomen. Want die klacht ken ik daar hebben ze actie op ondernomen om daarvoor te zorgen. Maar ik ben het ook niet helemaal met de heer bisschop eens. Mevrouw de voorzitter, ik vind ook echt dat de industrie ook meer werk moet maken van groene middelen. Ik vind dat

[3:11:38] de het aanbieden van middelen ter toetsing dat het gewoon nog achterblijft. Dat kan echt meer gebeuren en ik wil daar. Ik wilde ook de industrie oproepen, want uiteindelijk moet het uit de markt komen natuurlijk. Maar ik vind echt dat de industrie er meerdere kan doen.

[3:11:55] Vervolgt u de beantwoording?

[3:11:58] Dan de vraag van mevrouw verder voorzitter, over de milieubelasting druk een beetje af van de kilogram. En juist naar de milieubelasting druk kijken.

[3:12:08] Nou de sector die werkt samen met natuur en milieu in het kader van het uitvoeringsprogramma, toekomstige toekomstvisie, gewasbescherming aan de ontwikkeling van een milieu indicator gewasbescherming. De weg

[3:12:19] en

[3:12:21] dat is een instrument waarmee juist die taylor heel goed keuzes kan maken als het gaat om de milieubelasting druk

[3:12:28] en ik ben er heel blij mee dat het initiatief genomen

[3:12:33] en ik zie ook de voorstellen uit de sector hieromtrent verder uit te werken met heel veel belangstelling en vertrouwen tegemoet

[3:12:42] dan dan iets over de milieu-impact naar meneer bisschop heeft er ook iets over gezegd ik heb net even een antwoord op gegeven zoals je ziet dus

[3:12:52] daarmee is dat ook beantwoord. Dan heb ik als van hebben het over gehad al dan kom ik nog op.

[3:13:00] Ik heb er een.

[3:13:04] Die is algemeen

[3:13:06] ik dit was mijn kopje glyfosaat, mevrouw de voorzitter,

[3:13:10] en ik heb een aantal algemene vragen over gewasbescherming.

[3:13:14] Ik kijk heel even naar de commissie en ik kijk even naar de

[3:13:18] lijst. Wie er nog vragen heeft de heer van kampen vvd.

[3:13:24] Ja voorzitter, misschien niet de interruptie, maar ik heb gevraagd hoe de minister het voorzorgsbeginsel definieert. Hij zei dat is in juridische termen. Hoe wordt dat ingevuld. Ik had er een discussie over met meneer de groot. Maar dus dat als vraag maar in z'n algemeenheid zou ik de minister ook willen vragen wat is zijn boodschap verbonden.

[3:13:41] Voeren,

[3:13:42] Die bij de teelt niet zonder glyfosaat kunnen en misschien straks worden geconfronteerd met een situatie waarin ze die werkzame stof niet meer mogen gebruiken. Wat adviseert de minister hen om toch te voorkomen dat er sprake is van plagen.

[3:13:58] En de minister gezien.

[3:14:02] Ik heb nu aangekondigd en heb ik ook in de brief aangekondigd dat een onderzoek dat er een onderzoek zou opdragen om te onderzoeken bij welke teelten op dit moment glyfosaat eigenlijk het enige middel is.

[3:14:16] Ik wil komen tot een sterke reductie van het gebruik van glyfosaat hebben. Het leven gaat over de gele graslanden dan spuiten het omkeren van graslanden. Daar hoeft het niet meer bij bijvoorbeeld. Maar er zijn misschien teelten waar het moet en waar het noodzakelijk is. Het wordt toegepast. Ik wil graag van de deur een overzicht waar dit aan de orde is. En dan willen we kijken dat we waren die noodzaak niet mee eens dat we daar kunnen beperken. Maar dat het voorlopig wel. Natuurlijk kunnen blijven toepassen in die stilte waar het noodzakelijk is en waar ook geen alternatieven voorhanden zijn.

[3:14:53] De allerlaatste van de heer van kampen vvd en voorzitter hoe past.

[3:14:57] In dat opzicht het stemgedrag

[3:14:59] van de minister erbij dat hij eigenlijk zegt. We onthouden ons van stemmen. Het risico dat er helemaal geen toepassing meer mag mag plaatsvinden met de inzet van glyfosaat en hoort dan bij de inzet die de minister heeft want het is de beweging naar geïntegreerde gewasbescherming wordt er dan niet juist een voorstemmen in de raad voor toelating bij.

[3:15:20] De minister.

[3:15:22] Ik heb in een aantal moment duidelijk gemaakt op basis waarvan wij zijn gekomen tot de afweging in die balans om te komen tot onthouden van stemmen.

[3:15:31] Daar blijf ik bij. Overigens als het zo is dat mocht in europa er veel tegenstemmen zijn en het middel zou zeg maar van de markt verdwijnen is er ook een uitfasering periode van achttien maanden. Dus dan is er ook morgen niet klaar. En dan zullen wij ook samen met de willen kijken welke alternatieven zo snel mogelijk voor de boeren kunnen regelen over de boeren ook kunnen ondersteunen. Om die alternatieven toegepast te krijgen.

[3:15:57] Dus daar is, zorgt voor en daarom wil ik ook juist het onderzoek met de willen hebben, zodat we daar goed op voorbereid zijn, maar vooralsnog als het toegepast blijft. Daar zullen we ook het gebruik van willen beperken. Maar natuurlijk natuurlijk bijvoorbeeld aardappelen zie je dat heel sterk waarbij boer reserve. We hebben we het eigenlijk wel nodig om de ziekte druk tegen te gaan en dat snap ik dus daar moeten we ook ruimte verblijven geven want die voedselproductie van belang, maar ik wil ook op een andere. Er zit ook een een andere kant aan deze aan dit verhaal. Dat betekent dus ook dat waar die voedsel productie

[3:16:34] niet aan de orde is dat we daar ook stappen moeten zetten

[3:16:40] en dan noem ik ook maar even een toch maar het is voorbijgekomen

[3:16:44] en ik weet dat er zorgen zijn als we kijken om rondom de bloembollen nipt deelt de de lelieteelt de lelieteelt zo de

[3:16:55] ja nee maar het is een heel serieus punt omdat ik ook merkte dat daar heel veel zorgen een overleven in de samenleving

[3:17:01] en dus ik wilde niet lichtvaardig over doen en ik wil de komende periode kijken hoe we daar dat er sterke reductie kunnen komen van gewasbeschermingsmiddel, want ik vind er zal maar zeggen dat er in dat zo teelten op dit moment teveel gewasbeschermingsmiddel worden gebruikt

[3:17:15] en volgens mij was mevrouw akerboom die het ook vroeg. En dus ik ben het met u eens. En we moeten kijken hoe we dat dat een sterke reductie kunnen komen van gewasbeschermingsmiddelen. Dus daar ga ik de komende periode. Wat mij betreft op inzetten en we zitten we vlak voor een nieuwe kabinetsformatie. Dus ik echt nog komen met voorstellen dat weet ik niet maar ik wil wel met de sector in gesprek met dit moet echt minder. Dus ik ben het zeer met mevrouw akerboom eens.

[3:17:40] Dan, mevrouw de voorzitter, vervolgt u de beantwoording. De de vvd meneer kamer was zoals mee door een interruptie zijn. Ik heb nog een paar vragen. Volgens mij hebben het dus dat komt helemaal goed uit

[3:17:57] dan de vraag. De minister. Hoe moet ik de brief van de minister lezen over de uitkomst van uitspraak van het kort geding over de lely taylor en boter. Fijn

[3:18:07] dat hierna zette minister dat uit de analyse van het rivm blijkt dat in nederland een goedgekeurde stap is toegelaten. Qua chemische structuur lijkt te bekende verboden stoffen met mogelijke neurodegeneratieve effecten daar wat er wel getoetst. Graag een reactie. Dat is uw vraag.

[3:18:22] De rivm heeft verkend. Welke van de toen nog goedgekeurde werkzame stoffen eigenschappen delen met staf van die geassocieerd worden met neurologische aandoeningen

[3:18:31] en daarbij kwam dus een beetje naam onder andere naar voren als enige aandacht staf naar voren

[3:18:38] mij met ambassade die kunnen zien aan de orde geweest ligt ook de stemming omdat daarmee te stappen

[3:18:45] en met het voorstel ben ik dan ook van harte akkoord. Overigens is het zo dat beetje daarom al langere periode in nederland niet meer wordt gebruikt

[3:18:55] dan iets over de heer de groot die het heeft op de reactie hebben lobbyen om een rekenmodel aan te passen naar de kamer niet goed geïnformeerd is over de risico's hiervan.

[3:19:05] Ik heb in de brief die u heeft gehad over de visitatie heb ik hier iets over gezegd. En dan gaat het met name over de uitzending van zembla en ik kan me goed voorstellen dat die uitzending bij u, maar ook bij andere zorgen heeft opgeroepen

[3:19:20] en die zorg had ik ook. Ik zeg het ook in de brief. Ik had ook die zorg en toen ik het las toen ik het hoorde en zag

[3:19:27] en ik heb daarover op twee oktober een zeer intensief gesprek gevoerd met et cetera gb om boven water te krijgen. Wat is er precies gebeurd.

[3:19:36] Even voor de kijkers. Het was een situatie die zich acht jaar geleden heeft voorgedaan,

[3:19:42] waarbij toen een model werd ontwikkeld om de effecten op omwonenden te kunnen toetsen.

[3:19:52] Dat was een model in ontwikkeling

[3:19:55] en dat betekent dus ook dat als zo'n model wat te ontwikkelen. Dat was toen nog niet eerder gebeurd. Dat was er ook nog niet. Dus. Et cetera b was de eerste ervan in europa dienen mee bezig was

[3:20:06] en die heeft toen en en daarin is geprobeerd het het model te optimaliseren. Ik heb tegen et cetera gb gezegd het mag nooit zo zijn

[3:20:17] dat

[3:20:18] als een risico's zijn

[3:20:19] dat die risico's onder het vloerkleed worden geveegd. Wij spreken alle risico's die er zijn dan moet worden gecommuniceerd. En als er risico's zijn en niet kunnen worden uitgesloten, moeten ook al worden gecommuniceerd naar deze minister en samenleving

[3:20:35] en er komen ook iets voorbij over een politieke afweging. Et cetera b mag ook nooit een politieke afweging maken. Die moet altijd een inhoudelijk wetenschappelijke afweging maken

[3:20:46] en dat is wat mij betreft redelijk digitaal en dat ga je niet. Wegen en ik vind het ook van belang dat alles wat et cetera mee doet gewoon transparant op de website te vinden is alle stukken want iedereen het moet naval zijn et cetera mee doet.

[3:21:01] Ik heb daar een uitvoerige gesprekken over gehad met de directie en ook de voorzitter van cetera erbij

[3:21:08] en uit dat gesprek waarin we deze casus hebben uitgediept, kan ik niet anders zeggen dan dat ik het volste vertrouwen in heb dat men zich bewust is dat er ton niet goed is gegaan

[3:21:19] en dat mijn auto procedures heeft aangepast en ik heb er alle vertrouwen in dat het nu ook een goede, op een goede, transparante, objectieve feitelijke manier plaatsvindt.

[3:21:31] Er zijn we ook aangegeven dat ze al hierover ook eenduidig en helder hadden moeten helderder moeten communiceren.

[3:21:38] Er komt de laatste interruptie van de heer tjeerd de groot voor u.

[3:21:43] Ja voorzitter. Nou fijn dat de minister erkent dat het niet eens goed gegaan, maar tegelijkertijd zie je op basis van openheid en transparantie zijn er toch wel zaken te verbeteren

[3:21:55] en ik zie ook dezelfde minister, althans de minister van fnv zich de afgelopen jaren in ieder geval dat ik hier zit verschuilen achter et cetera gb, waarbij we

[3:22:06] helemaal niet weten

[3:22:08] hoe er is gewerkt. Dus ik vind het cetera ben je nog steeds een soort onneembaar fort onduidelijk wat daar de afwegingen zijn een minister die zich achter verschuilt. Uiteindelijk doet dat ook het bestuur geen goed. Het vertrouwen in het bestuur is de minister bereid om een onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren naar het zit geweest.

[3:22:28] De minister.

[3:22:30] Ten eerste vind ik de kwalificatie dat ik mij verschuilen achter et cetera gb die die kwalificatie. Die vind ik niet passend.

[3:22:38] Ik sta hier. Ik neem de volle verantwoordelijkheid voor de dingen die deze minister besluit en doet zeg maar dat is ook de rol die die ik heb en dat is ook de rol van u om mij daarop te bevragen.

[3:22:51] Ik heb gezegd dat datgene wat er zich heeft afgespeeld dat het acht jaar geleden was dat ik ook een dringend gesprek met de directie van cetera mee omgaat en de voorzitter om juist deze casus uit te diepen

[3:23:04] en dat ik op basis daarvan er alle vertrouwen in hebt om te kunnen vertrouwen op het oordeel van het cetera gb en u zegt het is een onneembaar fort et cetera gb is een belangrijke organisatie die voor ons de toetsing doet van en die doet dus heel belangrijk werk.

[3:23:23] Maar wat ik wel heb aangegeven in de brief en ik denk dat er ook veel belangrijker is is dat ik graag een analyse wil van als je kijkt niet zozeer het werk et cetera gb of het werk van de efsa, maar wel in z'n algemeenheid. Hoe toetsen van nou

[3:23:41] gewasbescherming middelen.

[3:23:45] Hoe zijn die procedures. Hoe wordt er getoetst en levert dat wel

[3:23:51] een resultaat op waarin de laatste ook laatste wetenschappelijke inzichten zijn verwerkt

[3:23:57] en dat onderzoek wil ik graag doen. Je zou kunnen zeggen van dat zou een optimalisatie van de

[3:24:06] van de toetsingsprocedures in kunnen zitten en dat gaat dus niet over werkt. Et cetera gb goed werd de extra goed, maar het gaat hier om zijnde de procedure zijnde toetsings kader zodanig ingericht dat als wij een advies krijgen dat het ook echt langs de lijnen van de laatste wetenschappelijke inzichten wat meegenomen. De wetenschap ontwikkelt zich en er worden ook steeds wel weer aanpassing gedaan. Een toetsingskader, maar ik zou dat wel eens onafhankelijk getest willen hebben afgetoetst willen hebben of dat inderdaad ook ook zo gebeurt dat onderzoek heb ik ook aangekondigd in de brief heeft gelezen, maar ik heb geen behoefte om et cetera gb aan een onderzoek te werpen. Het onderwerpen juist ook niet omdat wij hebben kunnen zien dat er een visitatie is geweest. Overigens is het cetera gb. Één van de weinige instituten in europa die de visitaties doet. Ze hebben nu de derde visitatie gaat van onafhankelijke wetenschappers die ze ook zelf niet kiezen. Zij kiezen de voorzitters hebben noemen een ze benaderen. Iemand die voorzitter kan zijn van een visitatie. Vervolgens gaat hij voorzitter zelf op zoek naar een een team van experts die gaat kijken naar et cetera gebeuren want zij zich weer door te lichten en te kijken of ze hun werk goed doen. Naar laatste keer heb je kunnen zien is dat een engelse wetenschappers geweest die gevraagd om voorzitter te zijn.

[3:25:31] Ik vind het goed dat zullen doen. Het belangrijk dat wij voor de derde keer en er komt echt een hele goede goed rapportcijfer uit.

[3:25:39] Dus ik vind het veel belangrijker als het gaat om kunnen wij ervan uitgaan dat er goed getoetst is dat de juiste toetsing is geweest. Het juiste procedures zijn geval dat het toetsingskader breed en accuraat genoeg is bij de laatste wetenschappelijke inzichten. Laten we daar ons op focussen en daar komt een onderzoek van.

[3:25:59] Volgt u de beantwoording?

[3:26:02] Neem.

[3:26:05] Ja. Ik praat mijn mond. Ik wel eens wat droog en dat is goed dan de lelieteelt hebben het erover gehad. Dus ik ben het met mevrouw akerboom eens, zoals ik heb gezegd dat we daar iets aan moeten gaan doen

[3:26:22] dan

[3:26:25] de vraag van mijn van de heer bisschop, de voorzitter over het uitvoeringsprogramma en de financiële middelen.

[3:26:34] Meneer zouden daar ook meer financiële middelen voor beschikbaar kunnen komen. Nou dat kan misschien maar dat is wel aan een. Het kabinet en na tweeëntwintig november dan een nieuwe formatie. Daar zijn oordeel over vellen naar kijken of er meer middelen beschikbaar kunnen komen.

[3:26:50] Voorzitter en daarvoor hebben.

[3:26:54] Mishandeling.

[3:26:57] Sorry is.

[3:26:59] Maar in het kader van de begrotingsbehandeling kunnen natuurlijk ook mooie dingen doen. Minister dam positief adviseert over de ingediende amendementen helpt dat wel,

[3:27:09] Dank u wel, mevrouw de voorzitter, ik ken de begroting van landbouw zult u begrijpen redelijk goed.

[3:27:16] Zoals u weet, is de begroting van landbouw, de kleinste begroting van het rijk. Ik zie op dit moment geen geen mogelijkheden om de begroting van landbouw

[3:27:28] geld te vinden wat hier van toepassing toegepast kan worden

[3:27:35] dan de heer bisschop over de ce markering.

[3:27:39] Ik ben ik ben erg blij dat er europese mogelijkheid is om bioscoop goedgekeurd te krijgen.

[3:27:46] Er is echter nog geen nationaal toetsingskader en dit wat wel bij de toekomstige aanpassing van de meststof van regelgeving meegenomen.

[3:27:56] Dan vraag van die bisschop dat het vakmanschap van de boer.

[3:28:03] En wat ruimte geboden aan vakmanschap. Ook in de surf die de vraag gaat u.

[3:28:10] Ik kijk.

[3:28:11] Wij zeggen als nederland. Wij willen geen verplichte tilt voorschriften daardoor andere landen wel

[3:28:17] dus. Daarmee geef ruimte aan de boer en zoals u weet zijn we ook aan het nadenken en aan het inzetten op doel sturing. Ik denk aan discussie die ik met de heer kampen heb gaat dus ik denk dat de komende tijd. Maar dat heeft even tijd nodig. Maar dat we een goede systematiek voor stoffen balans en dat soort zaken moeten ontwikkelen van doel sturing. Zoals u weet, heeft dit kabinet ook geld vrijgemaakt om juist in te zetten op die doelstelling, zodat de boer ook weer meer sturen is op zijn eigen erf om dat ook geen boerenerf en ook die van akkerbouwers is geen boer hetzelfde. Elke boer willen vragen op zijn eigen manier doen en we daarop afgerekend worden. Nou, ik ondersteun dat van harte. Maar dan moet wel op een goede manier met elkaar gaan gaan regelen en goed zorgen dat ook datgene wat we doen ook wel goed geborgd is. Nou daar gaan we mee aan het ontwikkelen in het kader van van doel sturing

[3:29:05] en

[3:29:10] en nogmaals,

[3:29:13] wij willen wij willen in ieder geval inzetten. Ook bij de dat het vakmanschap gestimuleerd en die belemmerd was en daar vragen we ook steeds aandacht voor in de raadswerkgroep

[3:29:26] dan de staat coaching en dat is een laatste vraag die ik heb af. De staat coating een aparte toelating krijgt en regelgeving staat coating gaat over het kopen van een zaak om daarmee te voorkomen dat er laten gewasbeschermingsmiddelen zouden kunnen worden toegebracht.

[3:29:43] De

[3:29:45] in het commissievoorstel van duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zijn fors zijn voorschriften opgenomen voor geïntegreerde gewasbescherming.

[3:29:53] Deze moeten zorgen dat professionele gebruikers eerst preventieve maatregelen treffen monitoren en pas dan overgaan tot het gebruik van middelen als laatste redmiddel de geïntegreerde gewasbescherming die we ook hier in nederland toepassen.

[3:30:06] Het toepassen van staat coating met gewasbeschermingsmiddelen. Als preventieve behandeling past niet goed binnen de kaders van de geïntegreerde gewasbescherming. Want je bent hier je begint met gewasbeschermingsmiddelen,

[3:30:15] maar het kan te rechtvaardigen zijn als daar mee als het heel duidelijk is. Dat staat koning. Uiteindelijk leidt dat het minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

[3:30:26] Maar dan moet wel duidelijk aantoonbaar zijn dan zou het kunnen toepassen. Maar anders is het een beetje de wereld op z'n kop en dan beginnen wij gewasbeschermingsmiddelen, terwijl we dat als laatste eigenlijk in de geïntegreerde gewasbescherming als laatste optie optie hebben

[3:30:37] en ja waren dus kan leiden tot minder was dat gebruik van minder gewasbescherming in inteelt. Daarnaast is staat nogmaals

[3:30:47] dankuwel. Mevrouw de voorzitter,

[3:30:48] Dankuwel. Dan zie ik dat er nog een vraag is van de heer bisschop sgp.

[3:30:54] Voorzitter, als het gaat over geen geïntegreerde gewasbescherming, dan lijkt mij dat het aspect van preventie en preventief acteren en daar onderdeel van uit moeten maken.

[3:31:08] Als ik de minister zo beluister dan is de preventieve opereren is niet aan de orde. Want dat hoort er niet bij.

[3:31:17] Maar juist die die zaten coating werkt preventief.

[3:31:22] Mevrouw de voorzitter.

[3:31:26] Ja ik heb er twee woorden gesproken wanneer bisschop

[3:31:29] en dat doet u ook tijd neem ik aan. Dus daar heb ik gedaan. Ik heb gezegd aan de ene kant mag niet zo zijn dat we maar met zaad coating beginnen,

[3:31:38] terwijl er verderop ook steeds weer gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt, want in een geintegreerde gewasbescherming is in de stappen die we zetten is juist chemie. Een van de laatste stappen.

[3:31:50] Alleen daar. Waar staat coating aantoonbaar leidt

[3:31:55] dat minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen dat er aan dat er een reductie van gewasbeschermingsmiddelen verderop bij de teelt. Daar is zaad coating een goede oplossing. Daar ben ik met de heer bisschop eens, maar wil niet zeggen dat alle zaad coating een goede oplossing is. Ook daar moeten we selectief mee omgaan.

[3:32:13] Dankuwel.

[3:32:15] Dankuwel. Dat was de beantwoording van de zijde van het kabinet in eerste termijn. Dan kijk ik aan de linkerzijde of er behoefte is aan een tweede termijn. Dat is het geval en gebruikelijk is om in tweede termijn een spreektijd hanteren die eenderde is van de spreektijd in eerste termijn hebben zitten vrij krap in de tijd. Maar ik zou zeggen we hebben anderhalve minuut per persoon. Per fractie moet zeker lukken.

[3:32:44] Tjeerd groot d zesenzestig.

[3:32:48] Ja. Voorzitter, dank de minister voor de beantwoording lichtpuntje voor vandaag is dat er in ieder geval het onnodig geld spuiten van graslanden gestopt gaat worden. Dat is echt winst

[3:32:59] eindelijk in vijf jaar van weerstand van het ministerie van et cetera gvb is het geweest en nu gaat het gebeuren. Heel goed. Fijn.

[3:33:09] Ik had met de minister een debatje over of hij minister van algemeen bestuur acht en ik vond dat een serieus debat omdat er moties een keer op keer die kamer heeft aangenomen, niet werden uitgevoerd en die gaan over grondwaterbeschermingsgebieden. Dat is de wet die tweeduizend elf, die de minister gewoon zegt wat hij even te doen. De minister doet het niet. Ministerie doet en dat ging over een aantal andere zaken.

[3:33:33] Dus het toch herhaalde. Vraag. Want hoe kan dat dat die moties niet worden uitgevoerd.

[3:33:38] Dat kan toch niet de bedoeling zijn dat af en toe gaat de kamer toch ook over artikel laatste van het algemeen belang. Dat is wat wij zo goed mogelijk proberen te doen

[3:33:47] dan is ook voorzitter de vraag niet beantwoord wat kritiek zorgpunten. En wat de minister dan wel een aanvaardbaar risico. Acht.

[3:33:55] Waarom was het toch die grasland motie juridisch niet uit te voeren. En nu wel. Dit is toch. Ik wil dat toch een verklaring eigenlijk over.

[3:34:05] En wat betreft de beroepsziekte zou ik toch aan de minister willen vragen om toch te kijken of er een onderzoek naar postcode mogelijk is. Dan krijg je in ieder geval een soort kaart van nederland.

[3:34:17] En verder voorzitter wil ik hem twee minuten debat.

[3:34:19] Aanvragen dankuwel.

[3:34:21] De tjeerd. De groot d zesenzestig en mevrouw akerboom partij voor de dieren dankuwel. Voorzitter, ik wil de minister danken voor zijn beantwoording, maar helaas overheerst bij mijn partij nog steeds teleurstelling wil van de kamer is geschoffeerd door niet tegen glyfosaat te stemmen en de minister haalt een kans om een signaal af te geven aan de europese commissie en zich aan te sluiten bij de tegenstemmers

[3:34:42] als de minister het voorzitter zorg beginsel echt serieus nam dan zou hij tegenstemmen om assad uit de handel te nemen tot bewezen is dat het niet schadelijk is maatregelen aankondigen tegen de lelieteelt in plaats van net als zijn voorgangers weer een vruchteloos gesprek aan te gaan met de sector.

[3:35:00] We hebben het vandaag veel over gezondheid gehad wil hierbij benadrukken dat landbouwgif gigantische gevolgen heeft voor de biodiversiteit. Er is vorige week ook een ronde over geweest, bijvoorbeeld het onderzoek van dokter reizen naar de naar hoe de hele de hele bodem eigenlijk verziekt wordt door dit middel we er ook goede schimmels en bacteriën te doden. Landbouw staat van een hele grote transitie hadden we vandaag een grote stappen kunnen maken. Ik kan alleen maar concluderen dat we weer kans gemist hebben

[3:35:28] dankuwel mevrouw akerboom ga ik naar mijn vrouw bromet groenlinks, pvda.

[3:35:33] Voorzitter is eigenlijk best knap van deze minister dat hij iedereen in de kamer ontevreden achterlaat naar dit debat, namelijk de meerderheid van de tweede kamer die heeft gezegd ga tegenstemmen in brussel

[3:35:45] en de minderheid die zegt u had voor moeten stemmen en door die middenweg te kiezen is iedereen ontevreden en ik twijfel zelf nog waar ik het meest boos over ben. Want ik ben niet teleurgesteld. Ik ben gewoon boos. Ik ben boos dat er een minister is die zijn gang gaat die zich niets aantrekt van de tweede kamer. Terwijl wij het hoogste orgaan zijn en ik ben ook boos

[3:36:07] dat al die mensen die naar dit debat kijken die helemaal niet gevraagd hebben om glyfosaat in te ademen. Een dag in dag uit

[3:36:16] en die misschien wel bang zijn om een ziekte te krijgen en dat we dat we daar dat de minister daar niets voor gaan doen

[3:36:24] en ik ga nog eventjes nachtje over slapen.

[3:36:27] Ja.

[3:36:28] Dankuwel voor u gaat slapen beluisteren nog heel even naar van kampen vvd.

[3:36:33] Voordat ik denk dat het een van de laatste redenen op aarde is waarom ik me verkiesbaar hebben gesteld voor dit parlement, het verdedigen van hun werkzame stoffen in een gewasbeschermingsmiddel, maar ik heb het toch gedaan. Niet zozeer vanwege het gewasbeschermingsmiddel, maar omdat ik vind dat we ons in dit huis moeten baseren op wetenschappelijke adviezen en ik waardeer de brief van de minister. Ik waardeer de stappen die hij zet om de onzekerheid die echt uit de wereld moet worden genomen als het gaat om gezondheidseffecten om die te slechten totdat totdat punt allemaal goed. Maar wat mijn fractie betreft hoort er dan op dit moment hoe ongemakkelijk dat misschien ook voelt de conclusie bij instemmen met de toelating van de werkzame stof kiest de minister niet voor. Dat vind ik jammer. Tot slot, in laatste vraag. De minister heeft aangegeven dat van precedent werking waarschijnlijk geen sprake kan of zal zijn, maar dat heeft eerder ook niet plaatsgevonden. Is hij bereid om advies aan de landsadvocaat te vragen of de landsadvocaat dat ook zo ziet omdat ik echt vrees. Voorzitter, dat als we afstappen van de systematiek van het aannemen van adviezen van wetenschappelijke instituties dat we de bieten brug op gaan en dat we hier over een paar weken met een andere werkzame stof staan, is de minister daartoe bereid graag een reactie.

[3:37:48] Dat was de heer van kampen vvd. Dan gaan we naar de heer bisschop sgp.

[3:37:53] Voorzitter, dank dank ook aan de minister voor de beantwoording van de vragen aan de reactie erop. De reflectie.

[3:38:01] Inderdaad. Ik ben niet helemaal tevreden met de keuzes die gemaakt is om zich te onthouden van stemming. Ik had graag gezien dat de minister

[3:38:11] een andere kamer een motie had uitgevoerd, namelijk die uit tweeduizend, eenentwintig, waarin de kamer. Toen heeft uitgesproken dat wij ons gewoon moeten onthouden van eigenstandige politieke oordelen over ingewikkelde chemische zaken. Dat ging toen over

[3:38:27] en de toelating van van middelen buiten de landbouw

[3:38:32] en

[3:38:34] en dat we vooral de de toelating instanties het oordeel moesten volgen

[3:38:40] en dat gebeurt niet. Ik vind dat een beetje gemiste kans. Ik zal de minister stevigheid in toe willen wensen

[3:38:49] en het tweede is wat mij stoort. Nee dat is het foute woord wat ik echt mis in deze discussie is in feite

[3:38:58] de doordenken van als je dit nu verbiedt abrupt en dan krijg je dus een overgangstijd van anderhalf jaar.

[3:39:04] En wat betekent dat dan voor de voedselzekerheid? Voedselproductie leidt dat niet tot voedsel armoede, met alle gevolgen van dien hogere prijzen en een hogere import waardoor die in feite de milieudienst ook weer kwijt bent of enorm veel maatschappelijke schade aanricht en ik vind dat punt mevrouw van der plas heeft even genoemd. Maar ik wil daar nog wel even een streep onder zetten.

[3:39:34] Streep is getrokken. Mevrouw van der plas, namens www.

[3:39:39] Dankuwel. Want ik wil daar ook nog wel even op doorgaan.

[3:39:44] Ik vind namelijk dat we

[3:39:46] in nederland gewoon echt

[3:39:48] bezig zijn met hele verkeerde prioriteiten stellen. Zeker is volksgezondheid echt van groot belang. Veilig voedsel is ook van groot belang.

[3:39:57] Maar ik heb hier in deze kamer al tweeëneenhalf jaar

[3:40:01] doe ik pleidooien en de heer bisschop die doet dat ook om te waken voor voedselschaarste en om onze voedselzekerheid te bewaken. Nederland is een land met een goed klimaat, met een fantastische infrastructuur, het rivieren

[3:40:20] met vruchtbare landbouwgrond die wij optimaal kunnen gebruiken voor voedselproductie.

[3:40:26] Je ziet aan alle kanten dat er aan geknabbeld wordt.

[3:40:29] Dan is het stikstof n c o. Twee en fosfaat. Dierenwelzijn, diergezondheid, gewasbeschermingsmiddelen en we zien gewoon ontwikkelingen in de wereld

[3:40:39] een instabiele wereld met wat in israël gebeurt. Ik praat ook over rusland, oekraïne, servië, kosovo, amerika en de verenigde of amerika en china

[3:40:51] en ik ben gewoon bang dat we op een gegeven moment op een punt komen dat we gewoon die essentiële goederen kei en keihard nodig hebben. En dan praat ik niet alleen over in nederland. Maar in heel europa wij onze voor als europa zorgen dat we zelfvoorzienend zijn in onze essentiële goederen en ik doe nogmaals met klem een oproep, zowel in nederland als in europa

[3:41:14] jongens pas op waar we mee bezig zijn. Pas op waar we mee bezig zijn. Er kan een periode komen waarin we ons voedsel, kei en keihard nodig hebben als we afhankelijk worden van importen en het kan gebeuren. Dat is afronden. Kan echt gebeuren, dan hebben we echt een heel erg groot probleem. Daarmee wil ik graag afsluiten.

[3:41:35] Dankuwel mevrouw van der plas namens het bbp kijken heel even mijn rechterzijde hoelang het kabinet nodig heeft. Kunt u direct door? Heeft u een korte schorsing nodig?

[3:41:43] Willen we eens kijken of we direct door kunnen.

[3:41:46] Graag,

[3:41:48] Voor een aantal een aantal vragen. De heer de groot die vraagt in hoeverre ik ook. Ik weet niet precies meer de term die voor gebruiken. Maar in bestuurlijke zin ook de juiste keuzes maken en ook dat de term gebruikte ik er weer. Voorzitter,

[3:42:08] Voorzitter, de ministerie van algemene.

[3:42:10] Is

[3:42:13] natuurlijk is het zo dat wij te maken hebben met z'n algemeen bestuurlijke procedures processen

[3:42:21] en u zegt in uw bijdrage dat ik een aantal moties niet uitvoeren. Dat is niet aan de orde. Ik voel de motie is beleid.

[3:42:30] Want dat is ook en anders had u van mij een bericht ontvangen dat ik de motie niet uitvoeren. We hebben de goede gewoonte dat motie worden uitgevoerd, tenzij een bericht ontvangt dat de motie niet of anders wordt uitgevoerd.

[3:42:42] Dus en u noemde ook een paar moties specifieke als die behoefte heeft om daar een rapportage te ontvangen en al die moties. Dan wil ik die hem toekomen zo spoedig mogelijk

[3:42:53] dan de vraag over juridisch argument. Eerder in juridisch argument.

[3:43:00] Ik kan niet echt helemaal goed plaatsen. Wat ik wel weet is dat wij en juridisch kader nodig hebben. Dus ik kan niet ik. Wij hebben destijds te zetten. We kunnen niet snel te komen niet snel komen tot een verbod op het geel spuiten van gastland.

[3:43:16] Daar is een kader voor nodig om op een goede manier te regelen.

[3:43:22] De

[3:43:24] en dat ging ook dat er op het moment dat je zo'n stap zet dat er ook een verplicht alternatief dient te zijn en dat is nog eens

[3:43:33] en die criteria die moeten wel goed vastlegt worden

[3:43:37] en die zullen bij ministeriële regeling straks worden uitgewerkt

[3:43:41] en het wordt ook en daar is ook onderzoek voor nodig. Zeg maar. Dus dat was eigenlijk de redenen waarom we dat niet snel kunnen invoeren, maar we gaan dat wel juridisch op een goede manier borgen, zodat er echt een verbod komt op het toepassen van

[3:43:58] het spijt en het creëren van gastland. Mevrouw de voorzitter,

[3:44:03] De heer tjeerd, de groot d zesenzestig,

[3:44:05] De kort,

[3:44:06] Voorzitter wat de minister zegt dat hij niet helemaal kan plaatsen of het juridisch niet uit te voeren is maar dat is wat u schrijft op negentien oktober tweeduizend, tweeëntwintig, een reactie op de motie van zesentwintig april tweeduizend achttien. Daar zegt u.

[3:44:20] Zeggen.

[3:44:21] De minister blijft het lastig vinden het al geconcludeerd dat dit deel van de motie van het lid tjeerd de groot over het erin zetten van grasland juridisch niet uit te voeren is. Dus ik herhaal mijn vraag

[3:44:32] waarom kon dat toen niet. En nu zegt het nog een keer in uw brief van negentien oktober tweeduizend, tweeëntwintig.

[3:44:40] Waarom konden toen niet. En nu gaat u het gewoon doen.

[3:44:44] Heeft u toen de kamer verkeerd geinformeerd? Een serieuze vraag.

[3:44:48] De minister.

[3:44:50] Nee, ik doe het overigens twee keer negentien oktober tweeëntwintig

[3:44:57] ik ik heb op dit moment die kennis hebben niet beschikbaar. Dus ik

[3:45:02] ik kan ik daar nog wel even een brief doen toekomen. Maar nogmaals, wij gaan het juridisch kader. Wij zorg ervoor dat het en ministeriële regeling wat voor werk uitgewerkt. Daar had ik onderzoek voor gedaan om ervoor te zorgen dat ook een alternatief is wat er altijd die beschikbaar zijn. En dan wat het echt een wijziging in het besluit gewasbeschermingsmiddelen.

[3:45:28] Tjeerd, de groot.

[3:45:30] Voorzitter, ik het lijkt inderdaad de heer van kempen zeg je dan krijg je een keer zin is nooit goed. Maar dit is heel serieus, want we hebben met uw voorganger ook de minister van fnv carola schouten

[3:45:44] die zei ik kan de motie niet uitvoeren die er tweeduizend achttien. Toen hebben we de parlementair advocaat ingehuurd die zij moeten uitvoeren. Wat de wet verplicht u toe.

[3:45:55] Toen hebben we nog een keer een motie ingediend en u zegt heeft keer op keer heeft u aan de kamer geschreven. Het kan niet want et cetera enzovoort en het is juridisch niet te doen. Ik citeer hier dus ik vind het

[3:46:07] ik wil echt dan voorzitter een brief zijn we bij is er met onze tenen gespeeld.

[3:46:13] Want ik voel me echt beetgenomen, want het was zo taai dat ik echt wil weten waarom het nu wel kan. En eerst met redenen omkleed niet terwijl we als parlement en andere positie daarin. Ik vind het buitengewoon interessant om te horen hoe dit nou precies zit. Ik wil echt precies weten.

[3:46:31] De minister.

[3:46:33] Dankuwel. Voorzitter, ik herhaal toch ook nog even ik die krijg je een brief over. Dus we gaan we doen maar ik herhaal toch ook eventjes dat deze minister na het aantreden al vrij snel heeft gezegd wij gaan niet mee naar slag dat er een alternatief komt en we gaan ervoor zorgen dat het keren van grasland niet meer met glyfosaat gaat gebeuren en dat gaan we nu ook verder verankeren in een in de regeling. Dus deze minister is in ieder geval van start gegaan met al heel snel dit te gaan regelen en zal ik een brief sturen.

[3:47:07] Deed de toezegging voor een brief, maar daarbij moeten wij ook altijd een datum noteren.

[3:47:15] Dan moet ik kijk even achteraan reserve.

[3:47:21] Ik hoor voor het.

[3:47:22] Voor voor het voor het reces.

[3:47:24] Staat genoteerd dan het verkiezingsproces. De minister.

[3:47:34] Als het het na ministeriële tijdperk er zes van deze minister.

[3:47:41] Zolang er nog zit, horen we graag uw.

[3:47:43] Worden en gaat komen gaat komen.

[3:47:47] Dan mevrouw de voorzitter, de vraag over de precedent werking van de vvd. Wij hebben juist in de brief gekozen. Het is in dit geval een politiek bestuurlijke afweging geweest

[3:48:00] en we hebben juist in die politiek bestuurlijke afweging maken we in de brief. Duidelijk hebben we ervoor gekozen om in dit unieke geval in relatie glyfosaat parkinson deze keuze te maken. Daarmee zeggen we ook in alle andere gevallen dat dit schept geen precedent voor andere gevallen gaat specifiek in dit unieke geval. Daarom is de beschrijving zoals die is en daar heeft verder geen en een anders landsadvocaat heeft er verder geen toegevoegde waarde.

[3:48:27] De heer van kampen vvd,

[3:48:29] Ik vind het heel mooi dat de minister. Dat ziet maar ik kan me ook voorstellen dat er misschien partijen zijn die met deze situatie in de hand. Met deze uitspraak in deze brief van de minister in de hand naar de rechter stappen en zeggen zo kennen we er nog wel een paar en en eigenlijk vraag ik of naar de geruststellende woorden die de minister hier spreekt in de richting van de kamer dat er geen sprake zou zijn van precedent werking of hij dat ook juridisch zou willen staven. Onafhankelijk bij de landsadvocaat en dat zou mij weer een motie schelen als de minister dat.

[3:48:59] Dat toezeggen de minister.

[3:49:02] En toch, mevrouw de voorzitter, ga ik niet doen. Wij hebben ook juristen in dienst die hiernaar kijken

[3:49:08] die meekijken met dit soort brieven. De omschrijving is, zoals de eerste juist om ervoor te zorgen dat er geen precedentwerking is. Politiek bestuurlijk heeft er een kabinet ruimte om een keuze te maken.

[3:49:22] Dus ik vind het niet nodig om daar nog een keer een onderzoek van de landsadvocaat op te laten gaan.

[3:49:28] De heer van kampen,

[3:49:30] Voorzitter. Dat dat de minister ook in het geval van die van die taylor in in drenthe, waar uiteindelijk toch de rechter onlangs alle toegelaten werkzame stoffen een andere afweging heeft gemaakt. Dus ik ik zou willen dat tenminste gelijk had. Maar de werkelijkheid is dat er in de praktijk wel degelijk besluit kunnen worden genomen door de rechterlijke macht die afwijken van misschien de beelden inzet van het kabinet en daar komt mijn mijn zorg vandaan. Voorzitter,

[3:49:59] Ziet de brug

[3:50:01] de bieten brug zijn we al zo vaak op inmiddels minister.

[3:50:06] Ja. Dankuwel. Ik ben eigenlijk wel heel blij. Ik ben heel blij dat de heer van dit voorbeeld noemt omdat er daar juist gaat om stoffen die langs de hele formele lijn van toelating zijn toegelaten voor het gebruik van lelieteelt

[3:50:21] en daarvan zegt de rechter maakt een andere afweging en ik kan u verzekeren dat als ik vooraf een verzoek ingediend met landsadvocaat. Wij hebben hier stoffen die zijn toegelaten. Stel je voor dat de rechter zou stel je voor het comfort rechter. Wat zou je ervan vinden dat landsadvocaat zeggen van nou het is formeel toegelaten van middelen procedures. Dus er is geen aanleiding om te verwachten dat anders gaat er toch ging wel even een anders dus juist dit voorbeeld laat zien dat je zo zorgvuldig mogelijk moeten werken. Maar dat ook al is het via de formele weg toegelaten het nog altijd

[3:50:59] dat er andere wegen maar kan leiden.

[3:51:01] Dus vandaar dat het heeft geen zin om die landsadvocaten. Nogmaals de formuleringen is niet voor niets gekozen zoals die gekozen is.

[3:51:10] Vervolgt u de beantwoording?

[3:51:12] Dan mevrouw akerboom, die nog een opmerking over de biodiversiteit in de brief komt ook het dit punt naar voren dat we ook naast het toetsingskader rondom park ook iets willen doen met de biodiversiteit. Dus daar is aandacht voor gaan we iets aan doen.

[3:51:30] Mevrouw bromet die zegt van ja, er wordt niets gedaan met de gezondheid en de zorgen over de gezondheid van mensen.

[3:51:37] Ik bestrijd dat echt. Ik wil wel gezegd hebben.

[3:51:42] Wij moeten ons altijd baseren op wetenschappelijke uitgangspunten en ik heb gezegd dat er

[3:51:50] vermoeden bestaat

[3:51:52] op een relatie tussen parkinson en glyfosaat

[3:51:58] en op basis daarvan, en op basis van die die zorgen die er leven over de gezondheid van mensen

[3:52:05] kiezen wij voor om ons te onthouden van stemmen. Maar en dat vind ik nog veel belangrijker staat het ermee ook een onderzoek op.

[3:52:12] Juist na deze zorg om helder te krijgen op die zorg terecht rechtse. Ja of nee. En als die zorgen terecht blijken te zijn op basis van onderzoek wat er ook direct gestopt met glyfosaat. Ik

[3:52:26] ik weet wel degelijk de gezondheid van mensen. Dat gaat bij mij voor alles en ook in deze besluitvorming. Ik vind het buitengewoon belangrijk

[3:52:35] en het vreemd dat ik niks zou doen met de zorgen over de gezondheid van mensen werp ik echt verre van mij dit besluit laten nemen zien hoeveel zorgvuldig willen omgaan met die gezondheid en ervoor zorgen dat we goede wetenschappelijke rapporten hebben over de gezondheid vanavond ook direct kunnen handelen.

[3:52:53] En dan even kijken. Dan had ik nog één punt van de sgp

[3:53:03] leidt dit niet tot hogere prijzen. Ik heb ook aangegeven dat we in het onderzoek willen kijken naar de mogelijkheden om glyfosaat te beperken. En ik wil een forse beperking van glyfosaat. Laat er geen misverstand over bestaan,

[3:53:17] maar ik zeg daarbij dat het gaat om

[3:53:21] de gebruik van glyfosaat

[3:53:23] op die plekken waar het niet gaat over de voedselproductie en waar de voedselproductie niet in het gedrang komt.

[3:53:30] Dat staat ook in de brief duidelijk

[3:53:31] en ik hecht er ook om dat te zeggen en dat laat dat deel niet ontstaan. Want ik vind dat wel van belang

[3:53:37] en vandaar dat wil zeggen tegen de we gaan het onderzoeken, zodat we daar een goede afweging kunnen maken en we kunnen kijken in welke sectoren we wel tot een beperking kunnen komen van de glyfosaat, waar het echt kan, maar er ruimte is en waar de voedselproductie niet in het gedrang komt.

[3:53:52] Dankuwel dank aan de minister voor zijn beantwoording in tweede termijn dan zijn wij bijna aan het einde gekomen van dit debat mij niet voordat ik heb voorgelezen wat de toezeggingen zijn

[3:54:04] de eerste toezegging die staatssecretaris van in wezen zal de kamer voor het einde van twintig, drieëntwintig informeren over de consequenties van het advies van de raad van state over het geamendeerde wetsvoorstel over gewasbestrijdingsmiddelen en de stand van zaken van het wetsvoorstel

[3:54:20] toezegging. Twee. De minister zal ten aanzien van de lelieteelt bezien of gekomen kan worden tot een reductie van gewasbeschermingsmiddelen en in overleg treden met de sector.

[3:54:31] Daar staat nog geen datum bij.

[3:54:35] Overigens geldt dat voor de sierteelt hebben gezegd, dus niet alleen lelieteelt breder debat.

[3:54:40] Wilt.

[3:54:42] En maar welke datum.

[3:54:45] Ik heb al gezegd dat we gaan in gesprek en dat het volgend kabinet is als daar echt maatregelen genomen moeten worden door het kabinet dat het echt een vallend kabinet is maar dat we er wel alvast in gesprek gaan om te kijken of we zaken kunnen voorbereiden

[3:55:00] is echt aan een. Het kabinet om daar ook echt ook maatregelen

[3:55:06] in te nemen en met de kamer te delen.

[3:55:13] We kunnen het niet noteren als toezegging als er geen datum bijzit en een volgend kabinet is te vaag.

[3:55:21] Het zal er toch heel snel zijn. Mevrouw de voorzitter,

[3:55:27] Wij nemen dan de datum tweede kwartaal op zullen een nieuw kabinet wijzen op dit debat en de derde toezegging. De minister zal de kamer nadere informatie toezenden over de uitvoering van de is door die door de heer de groot zijn genoemd,

[3:55:43] en ook daar staat nog geen datum bij.

[3:55:47] Die is genoemd is zeker voor voor het reces.

[3:55:50] Dat ook verliezen. Zes excuses want er komt de vierde de minister zal de kamer voor het verkiezingsproces schriftelijk informeren over de juridische basis voor het verbieden van bespuiten van graslanden met glyfosaat. De uitvoering van de motie. De groot en hoe de kamer is geïnformeerd. Hij die twee die horen bij elkaar.

[3:56:08] Nog even precies een beetje pieter omtzigt. Maar dat het echt een feitenrelaas is van hoe is de kamer tot nu toe in geinformeerd. Wat heeft de minister daar geschreven. Wat was de achtergrond daarvan. En waar waarom kan het nu wel dat dat daar gaat het om.

[3:56:25] Helder.

[3:56:28] Daar komen ze vast uit en en

[3:56:33] wij is een twee minuten debat aangevraagd door de heer tjeerd, de groot d zesenzestig. Ik wijs de leden erop en het kabinet zal het ongetwijfeld ook weten dat dat en met potlood, al is bijgeschreven op het plenair schema voor morgenavond acht uur

[3:56:49] is over drie en twintig uur en daarmee zijn we aan het einde gekomen van deze vergadering van de vaste commissie voor landbouw, natuur en voedselkwaliteit en hebben wij het debat gewasbeschermingsmiddelen gehad. Dankuwel alle en wel thuis. Tot morgen.