Milieuraad op 16 oktober 2023

[0:00:00] De gezwinde spoed begonnen. Maar door de verkiezingen is het nog niet helemaal compleet. Het beeld dat ik ga schetsen. Ik heb de afgelopen tijd een heel aantal partners gesproken over het eco design right to repair groene claims, de upc textiel en de commissie krijgt daar een volledig verslag van als het helemaal af is. Afgelopen vrijdag had ik u laatste.

[0:00:23] De gesprekken. Dus we hebben nog wat te verwerken.

[0:00:26] Het dient vooral als een opmaat. Ook in de nieuwe voor de nieuwe kamer

[0:00:32] om daar gebruik van te maken, zodat ze weten.

[0:00:34] Hoe de bedrijven zich verhouden tot de europese wetgeving,

[0:00:37] Wat ze ervan vinden nationaal hoe dat toegepast wordt en wat er misschien nog kan en ik zou er graag een aantal delen dingen uit willen lichten

[0:00:46] met wie ik onder andere gesproken heb, is de textielbranche de ritueel sector. De ecommerce branche circulair ontwerp de tweedehands, markt en repair cafés en een hoogleraar van de universiteit utrecht

[0:00:58] en een aantal punten waar het waar wat ik graag naar voren haal is dat de partijen heel tevreden zijn over de inzet van het kabinet en de inzet van de europese commissie met betrekking tot een circulaire economie, maar sommige punten is wel meer ambitie gewenst en tegelijkertijd moet voor bedrijven ook goed uitvoerbaar worden gemaakt. Dus dat is natuurlijk de impasse waar we voor staan. Hoe

[0:01:20] je daar een goede balans in houdt. Zij benadrukken wel dat er echt niet altijd op de eu gewacht hoeft te worden. Zeker niet omdat andere landen bijvoorbeeld wel al keuzes maken en wij hebben in nederland een aantal zeer aantal toonaangevende spelers die ook europese opereren. Dus daarin zijn ze ook graag eerder wat meer de koploper of snelle volger dan daadwerkelijk afwachtend.

[0:01:46] Een paar specifieke punten die ik er graag uithalen. Voorzitter, is 't hoger op de ladder. De kamer heeft hij natuurlijk al diverse moties over aangenomen om de uwv op dit punt te versterken en het kan ook in de gesprekken weer duidelijk naar voren. De meeste upc zijn toch vooral gericht op het laatste stukje van de keten en nog niet of nauwelijks op hergebruik, reparatie en levensduurverlenging

[0:02:08] in hpv kunnen veel betere afspraken worden gemaakt over de hele keten.

[0:02:12] Er kunnen meer prikkels worden ingebouwd, zoals dat al wel bij de uwv textiel. Nu is gedaan hebben. Kun je denken aan doelen voor de hogere. Er stappen zoals hergebruik en reparatie, tariefdifferentiatie en duidelijke communicatie. Wat het doel is van de upc

[0:02:27] dan het volgende punt wat heel duidelijk terugkwam en ook een gegeven dat we met tweedehands spelers hebben gesproken is de feedback loop dus niet echt een nederlands woord, maar gelukkig is de heer gauzès niet anders wordt wel altijd gecorrigeerd in deze commissie, maar dat gaat er eigenlijk over dat al zodra een product gemaakt is. Maar dan verkocht is of er dan nog feedback gegeven wordt over de volgende fase waar het product doorheen loopt. Dus wat gebeurt er dan dus dat gaat niet alleen over onverkochte goederen, maar ook hoelang zoiets bijvoorbeeld nog op de tweedehandsmarkt zich begeeft zo'n product en eigenlijk is er niet of nauwelijks aandacht voor.

[0:03:03] Dat geeft niet de tweedehandse spelers ook

[0:03:06] aan. En als we dan naar de tweedehandsmarkt verder gaan is het in de u voorstellen is geen of nauwelijks aandacht voor deze tweedehandsmarkt. Het opnemen van hergebruik er gebruiksdoel in hpv kan helpen, evenals het vastleggen van een bijdrage aan sociale ondernemen, sociaal ondernemen, bijvoorbeeld in spanje is nu bij de inzameling voor textiel is specifiek gekozen dat het een sociale onderneming moet zijn en dat sociaal ondernemerschap te hebben meerdere spelers op gewezen dat dat een mooi onderdeel zou zijn van de circulaire economie

[0:03:36] over green claims hoorde ik dat dit voorstel voor de tweedehandsmarkt zeer belemmerend kan werken, aangezien zij dezelfde eisen aan dezelfde eisen moeten voldoen als de producenten

[0:03:47] en dat kunnen ze niet altijd en bovendien is hergebruik.

[0:03:51] De hun uitgangspunt,

[0:03:52] Terwijl dat voor de producenten juist hetgeen is waarom die claims wordt opgelegd.

[0:03:57] Right to repair. Daar was wel brede consensus sowieso dat het sympathiek is om een betere positie van consumenten te regelen, maar tegelijkertijd ontbreken in het voorstel oplossingen voor de belangrijkste knelpunten dus reparatie moet laagdrempeliger en goedkoper worden. Ook in relatie tot de kosten van een product en het huidige systeem faciliteert vooral het weggooien omdat het goedkoper is dan het laten repareren. Denk bijvoorbeeld aan als je een telefoon koopt en je zou dat terugsturen. Dan wordt er een nieuwe telefoon geleverd in plaats van een tweedehands product en dat zorgde ervoor zorgt er alsnog voor dat bij reparatie vaak een nieuw,

[0:04:33] De toestel worden aangeschaft,

[0:04:35] De rol van sociale ondernemingen. Dat zag ik gaf het net al wat over aan, zoals repair cafés in de reparatie infrastructuur moet in de wetgeving en uitvoering worden erkend,

[0:04:45] denken bij aan meer verplichtingen voor producenten om reparatie mogelijk te maken, zoals het leveren van informatie hierover en het toestaan van gebruik van reserve onderdelen uit gebruikte producten. Als het veilig.

[0:04:56] Voorzitter, ik tot slot wil ik heel graag de ondersteuning bedanken is een verslag bij waarbij nog meer hoofdconclusies getrokken kunnen worden die leden kunnen gebruiken nu en in de toekomst.

[0:05:08] De anker willemstein heeft mij uitstekend ondersteund, samen met jochem die balans die niet eens vandaag. Zij hebben alle gesprekken bijgewoond verslagen van gemaakt. Die hebben we voorgelegd aan de spelers. Dus alles wat wij hebben ingebracht, is meerdere malen gecontroleerd.

[0:05:24] En het lijkt me een heel mooi uitgangspunt voor de nieuwe

[0:05:27] de commissie.

[0:05:31] Zeer veel dank voor uw uitvoerige betoog en goed opgebouwd en je ziet ook duidelijk dat de rapporteur zelf daar ook haar hart heeft liggen op dit onderwerp en dat is heel mooi om te zien en de staatsssecretaris eventueel een reactie hierop.

[0:05:47] Ja. Allereerst heel veel dank aan de rapporteur. Ik moet zeggen dat ik hagen inzet heel erg waardeer. Het is een heel belangrijk onderwerp. Toen ik hier twee jaar geleden aan begon, had ik me niet kunnen inbeelden hoe gepassioneerd ik ook zelf zou behoren om dit echt goed te attenderen, zowel nationaal als internationaal en ik heb al eerder aangegeven dat wij ook internationaal als koploper worden gezien op het gebied van circulaire economie en dat ik dat aan de ene kant altijd een heel groot compliment vindt maar aan de andere kant ook daardoor een extra drive voel om de rest van de wereld mee te nemen en de ontwikkelingen die wij hier in nederland hebben omdat wij echt nog by far niet helemaal circulair zijn en alles op alles moeten zetten om onze doelen te halen en twintig, dertig, twintig, vijftig. Dus alle inzet is van harte welkom en ik moet ook zeggen dat ik de initiatieven en de ideeën die vanuit de commissie zijn gekomen. Afgelopen twee jaar enorm heb gewaardeerd en dat heeft ook echter aan bijgedragen dat we flinke stappen hebben kunnen zetten met elkaar op het gebied van de circulaire economie. Ik gaf net al aan heel erg van belang om zowel nationaal als internationaal aandacht te hebben voor de circulaire economie. Het is dan ook niet zo dat we in alle gevallen wachten op bijvoorbeeld europese wetgeving. We kijken ook wel nationaal aanvullend kunnen doen en op het juiste niveau ook de juiste dingen doen en daar blijf ik me ook voor inzetten.

[0:07:17] Ik herken heel veel van de punten die de rapporteur ook heeft genoemd, net en we zetten voor een heel groot deel op dezelfde lijnen en ik zal nog een aantal punten en het bijzonder benoemen.

[0:07:27] De rapporteur, die verwees naar de bekende eilanden. Daar hebben we vorige week ook nog over gesproken. We streven ernaar om hoger op die ladder te komen door echt van recycling naar hergebruik te gaan. Dat levert soms ook wel de spanning op. We hebben vorige week gesproken ook over de wegwerpverpakkingen bijvoorbeeld en dan zie je dat dat het echt echt wel meer is dan alleen maar een kleine aanpassing. Het vraagt echt best wel ook iets van consumenten van onze inwoners, maar het is wel het goede om te doen. Dus ik ben er wel. Ik hoop ook echt dat we die beweging met z'n allen blijven inzetten om meer te gaan naar hergebruik. Ik stuurde kamer binnenkort nog een brief over de mogelijkheden om het instrument producentenverantwoordelijkheid om dat te gebruiken om hoger op de ladder te komen, maar we moeten natuurlijk ook altijd blijven kijken naar het geheel aan beleidsinstrumenten op europees niveau onderhandelen over verschillende initiatieven die bijvoorbeeld duurzaam ontwerp en hergebruik en reparatie stimuleren en die wegwerp ook tegengaan en dat is natuurlijk wel heel erg van belang.

[0:08:34] Ik noem ook in dat verband de eco design verordeningen,

[0:08:38] de verpakkingen, verordeningen en de verordeningen circulaire voertuigen.

[0:08:43] Bij al die dossiers is mijn inzet om de kansen die de voorstellen bieden om circulaire economie te bevorderen, om die op maximaal te benutten

[0:08:50] en de eco design verordeningen mocht ook bijvoorbeeld het verbod op vernietiging van onverkochte goederen besproken en daarover heb ik ook de kamer onlangs een brief gestuurd.

[0:09:03] De rapporteur noemde ook nog de tweedehands markt. Die draag ik een heel warm hart toe. Zoals u weet. Ik let zeker ook op hun belangen.

[0:09:11] Dat doe ik ook bij de richtlijnen over groene claims de tweedehands verkopen. Die moet niet verantwoordelijk worden voor een groene claim van iemand anders bijvoorbeeld de producent.

[0:09:20] Ik zeg maar ook bij de europese onderhandelingen en onder de verantwoordelijkheid voor de onderbouwing van de claim neer te leggen bij degene die de claim maakt

[0:09:29] en dan tot slot reparatie een belangrijke punten op de hadden. Ik werk samen met mijn collega van bzk gaan om dat te bevorderen.

[0:09:37] Het europese voorstel helpt daarbij, maar ook op nationaal niveau wordt eraan gewerkt. Zo subsidiëren we bijvoorbeeld de stichting repair café waar de rapporteur het over had en zetten we ook een reparateurs register op.

[0:09:49] Ja. Voorzitter, het voelt wat kort door de bocht misschien deze reactie om dat achter elk punt wat ik benoem een hele wereld schuilgaat. Maar gelet op de tijd wilde ik het wel hier bij laten wel herhaling graag. De constatering dat op dezelfde lijn zetten. We blijven zowel nationaal als europees inzetten op de circulaire economie en de stimulering daarvan en daar een versterken we elkaars me voel ik dat echt. En daar ben ik heel erg blij om

[0:10:13] dankuwel.

[0:10:16] Dankuwel voor uw goede vriendelijke reactie en mooi. Dat is zo'n onderwerp zo'n breed draagvlak heeft

[0:10:25] dan gaan we nu naar het debat over de milieuraad en we zijn gekomen bij de eerste termijn van de kamer. We hebben een spreektijd afgesproken van maximaal vier minuten per fractie en het eerste woord is aan de heer haverkort namens de vvd.

[0:10:40] Dankuwel. Voorzitter,

[0:10:42] ik weet precies één zin aan het volgende wil de staatssecretaris er gewoon voor zorg dragen dat de geannoteerde agenda de volgende keer tijdig bij de kamer is dan voorzitter de inhoud te beginnen bij de bodem. De kamer heeft de richtlijn over bodem gezondheid niet subsidie en verklaard en dit per brief aan de commissie laten weten, en ik vraag de staatssecretaris daar komende milieuraad actief melding van te maken en te inventariseren welke medestanders er zijn om zo te komen tot de benodigde eenderde meerderheid toch ook twee vragen over de inhoud van die richtlijn

[0:11:11] is de impact van het begrip ruimtebeslag voor nederland voldoen.

[0:11:14] Den helder.

[0:11:15] En twee. Er rest nog veel geld in de bedrijven regeling stopt formeel per één januari tweeduizend,

[0:11:24] vierentwintig.

[0:11:29] Onderneming,

[0:11:31] En en is de vraag dan de vraag is eventueel verlenging van die regeling mogelijk, want de rest nog echt heel veel geld in

[0:11:37] voorzitter, wellicht voorbarig omdat het agendapunt pas in december wordt geadresseerd, maar als voormalig rapporteur op de herziening van de richtlijn luchtkwaliteit, vraag ik deze staatssecretaris wat zij vindt van de door het europarlement vastgestelde amendementen.

[0:11:49] Hoe denkt zij over het behalen van de who advieswaarden in twintig, vijfendertig, en wat betekenen deze amendementen voor de insteek van het kabinet in die onderhandelingen

[0:11:57] en voorzitter, hoe kijkt de staatssecretaris aan tegen het feit dat de effecten van luchtkwaliteit van de door de voorgenomen bron beleidsmaatregelen langer gaan duren en is zij het met de vvd eens dat door het uitblijven van een bronbeleid. Het bereiken van de who advieswaarden. Eerder uitdagender wordt dan bereikbaarder graag een reactie. Voorzitter, mijn collega koerhuis heeft een motie ingediend over het verduurzamen van transport kan de staatssecretaris aangeven wat de status daarvan is en of zij langs de denklijn van deze motie ook komende week uw collega's tot vergelijkbare inzet kan brengen in eerdere uitingen en we lezen dat ook in de geannoteerde agenda geeft het kabinet aan ambitieuzer te willen zijn dan het voorstel dat gaat over zware voertuigen en c o twee uitstoot ambitieuzer willen zijn dan het voorstel, maar wel een uitzondering voor eigen voertuigen te willen maken, zoals bijvoorbeeld brandweerauto's is de staatssecretaris met de vvd eens dat wanneer zij ambitieuze doelen voor de markt oplegt dat het dan op z'n minst ziek is om als overheid zelf het goede voorbeeld te geven. Dus is hij ook bereid om of de ambitie in europa niet te vergroten, of beter nog. Ze bereid het eigen het eigen wagenpark. Dat valt onder deze verordeningen eerder te laten voldoen dan dat de markt. Dat moet, voorzitter aangaande de voorgenomen europese uwv van medicijnen en cosmetica producten, vraag ik de staatssecretaris welke relatie ziet tussen deze pvv en de lopende discussie in nederland over medicijnresten in water. Collega's hebben hier ook motie over ingediend. Waterzuiveringsbedrijf worstelen steeds meer met die medicijnresten, maar ik begrijp handelt eventuele nederlandse upc nog niet de cosmetica producten graag een reactie over de route die het kabinet in deze voornemens is te bewandelen dan voorzitter, en ook hier bestaat de kans dat ik vooruitlopen op de milieuraad van december is de staatssecretaris op de hoogte van het voornemen van het spaanse voorzitterschap onder de uitzondering voor golfkarton te schrappen uit artikel zesentwintig van de prepareren.

[0:13:40] De staatssecretaris met de vvd eens dat daardoor een ongewenste risicos ontstaan, waarbij in plaats van gerecycled golfkarton toch weer plastic gebruikt zal worden en de c o twee uitstoot eerder zal toenemen, dan zal afnemen en is hij bereid hierover een opmerking te maken in die milieuraad. Als laatste voorzitter, vraag ik de staatssecretaris om bij het agendapunt, waarbij de commissie informatie zal verstrekken over de aanpassing van de kaderrichtlijn afvalstoffen aandacht te vragen voor het vrije verkeer van grondstoffen uit afval door europa circulaire bedrijven die waardevolle grondstoffen maken uit afval lopen tegen belemmeringen aan, terwijl ze wel degelijk voldoen aan de kaders uit artikel zes van deze richtlijn en is zij bereid voor te stellen op europees niveau te onderzoeken hoe transport en handel van grondstoffen uit afval die aan die vier voorwaarden voorwaarden uit artikel zes voldoen kan worden vereenvoudigd kan laten onderzoeken of in de zevenentwintig lidstaten op dezelfde manier invulling kan worden gegeven aan deze vier voorwaarden en kan ze ervoor pleiten de uitkomsten van het onderzoek mee te laten nemen in deze herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen. Dat zou de circulaire economie bijzonder veel helpen en bevestigen dat nederland daadwerkelijk koploper op dit thema is en blijft. Tot zover. Voorzitter, dank.

[0:14:45] Dankuwel. Dan is nu het woord aan de heer de hoop namens de fractie van groenlinks, pvda.

[0:14:49] Voorzitter, dank en ik zal mij voornamelijk wat meer op het ez bzk deal richten omdat mijn collega's kregen en thijssen nu ook bij deze begroting zitten heb ik ook deel van hun inbreng meegenomen. Voorzitter, ik heb met belangstelling kennis genomen van de brief over nederlandse inzet voor de kop achtentwintig, die eind november plaatsvindt in dubai. Namens groenlinks en partij van de arbeid heb ik een aantal aandachtspunten en vragen over de nederlandse inzet. Allereerst de doelen. De wereld ligt niet op koers om het anderhalve graden doel te halen. We moeten alles op alles zetten om de klimaatdoelen te halen. Als europa moeten we daarbij voorop lopen.

[0:15:24] Wat groenlinks partij van de arbeid betreft betekent dat een volledig klimaatneutraal europa. In tweeduizendveertig kan de staatssecretaris toezeggen dat we in nederland hiervoor dat nederland hiervoor zal pleiten in europa

[0:15:37] bij deze doelen hoort ook het vernieuwen van de national die de terminal contributie en de andy zie het europese fit voor fifty vijf pakket zorgt niet voor min vijfenvijftig procent, maar minder zevenenvijftig procent in tweeduizend dertig gaat dus verder dan onze nbc en we moeten die vernieuwen. Om te laten zien dat europa meer kan leveren voor twee duizend dertig, zoals ook de andere grotere economieën zouden moeten doen. Gaat de staatssecretaris hier ook voor pleiten dan klimaatrechtvaardigheid. Het is van groot belang dat op alle pijlers van het parijsakkoord, mitigatie adaptatie, adaptatie en financiering concrete stappen worden gezet, waarbij het vertrouwen tussen landen wordt versterkt en de meest kwetsbare landen worden geholpen. Daarvoor is het cruciaal dat er genoeg financiering komt voor het los en match van vorig jaar is besloten om te kijken naar verschillende bronnen. Maar er is publiek geld nodig en europa moet daarbij een voorbeeldrol spelen kan de staatssecretaris toezeggen dat nederland die voering europa ook een voortrekkersrol zal gaan pakken

[0:16:33] dan het uitfaseren van fossiele brandstoffen. Een van de grootste uitdagingen om klimaatverandering tegen te gaan in de teksten en verklaringen van de kop staat tot nu toe alleen de face down of om er beter het kool power. Het is wat voorzitter. Daar moet wat groenlinks partij van de arbeid betreft de vs out of fossil fuels komen te staan.

[0:16:55] Anne b. Dit moet weg en het moet over al het fossiel gaan vorig jaar op kop zevenentwintig zijn hier geen stappen opgemaakt. We moeten nu wel een stap maken. Tim ten opzichte van kop zesentwintig goal. Voor het eerst werd toegevoegd,

[0:17:10] kan de staatssecretaris toezeggen dat nederland die voorstel pleitte in de milieuraad

[0:17:14] essentieel voor het uitfaseren van fossiele brandstof is natuurlijk ook het afschaffen van de fossiele subsidies en het is goed om te lezen dat nederland in de milieuraad aandacht zal vragen voor fossiele subsidies en gebeurt nog te weinig in europa en in den haag in de internationale gemeenschap op dit vlak.

[0:17:31] Op dit moment wordt er in europa alleen van inefficiënte, fossiele subsidies gesproken en wordt te weinig concrete actie genomen. Europa moet aan de bak en een eind maken aan de fossiele subsidies. Het liefst met een einddatum in lijn met het anderhalve graden doen. De e. U moet hierbij de kop achtentwintig ook voor pleiten vinden wij kan de staatssecretaris aangeven hoe zij van plan is hier concreet internationale afspraken.

[0:17:55] Over te gaan maken.

[0:17:58] Dankuwel. Dan geef ik nu het woord aan mevrouw namens de fractie van d zesenzestig.

[0:18:02] De zestig. Bedankt! Voorzitter,

[0:18:04] Voorzitter, begin december nemen we als u deel aan de klimaattop kop achtentwintig in dubai met de eerste global stock tik kijken we of de wereld nog een koers.

[0:18:13] Verlicht,

[0:18:14] Om het doel van parijs van maximaal anderhalve graad opwarming van de aarde te halen.

[0:18:18] We hebben natuurlijk allemaal geen glazen bol nodig om te weten dat de anderhalve graad heel ver weg ligt en dat als we zo door blijven gaan. De aarde een rap tempo opwarmt tot ver boven de anderhalve graad, met alle gevolgen voor natuur, dier en mens.

[0:18:34] Eerste vraag. Voorzitter, hoe gaat het kabinet inzetten op radicale steun van rijke landen voor de landen die het hardst getroffen worden door klimaatverandering en daar nou juist zelf nauwelijks aan bijdragen.

[0:18:45] Het is goed dat het kabinet doorpakt

[0:18:47] om het afschaffen met afval, afschaffen van fossiele subsidies en dat de speerpunt te maken in als internationale beleid.

[0:18:53] Maar voorzitter.

[0:18:54] Naast fossiele subsidies moeten we ook op het allerhoogste niveau internationaal in gaan zetten en aandacht vragen voor de omslag naar circulaire wereldeconomie. Alleen zo kunnen we ketens daadwerkelijk.

[0:19:05] De korte,

[0:19:07] Minder fossiele grondstoffen en daarvoor is de eis van minder fossiele grondstoffen een lange levensduur. Wat leidt wat meer, meer repareren, meer recyclen en meer hergebruiken noodzaak. Wat leidt tot een beter klimaat en herstel van de biodiversiteit kan de staatssecretaris toezeggen dat we naast het afschaffen van fossiele subsidies. Ook de omslag naar een circulaire wereldeconomie maken tot het speerpunt van ons internationale beleid. Zo maken we gebruik van onze koppositie en laten we de wereld zien dat de circulaire toekomst mogelijk is en zelfs cruciaal om onze klimaatdoelen van twintig, dertig, twintig, vijftig te halen.

[0:19:42] Voorzitter, goed om te lezen dat het kabinet inzet op ambitieuzere doelen op het gebied van c o twee reductie van zware voertuigen

[0:19:49] dan nu wordt voorgesteld door de europese commissie. D zesenzestig wil eigenlijk in twintig, veertig klimaatneutraal zijn en dat betekent dat we een voorbeeld moeten nemen aan de koplopers in de industrie en deze koplopers vragen om ambitieuze doelen voor twintig, dertig en twintig, vijfendertig. Daarom heb ik de volgende vragen aan de staatssecretaris

[0:20:07] kan toezeggen in te zullen zetten op honderd procent c o twee reductie in twintig, veertig, in plaats van de negentig procent, die nu is opgenomen en welke concrete doelen stelt nederland voor voor twintig, dertig en twintig, vijfendertig is het met d zesenzestig eens dat er doel jaar voor honderd procent c o twee reductie vastgesteld.

[0:20:24] Worden.

[0:20:25] Voorzitter, afrondend jaarlijkse eindigt meer dan honderd negentigduizend kilo aan medicijnresten in ons oppervlaktewater. Dat maakt medicijnen. Een van de grootste bronnen van oppervlaktewater vervuiling.

[0:20:36] Precies. Om deze reden heeft de kamer een half jaar geleden een motie van mij aangenomen die oproep opriep om samen met medicijnfabrikanten en upc uitwerken en in te stellen.

[0:20:46] Hier lees in het voorstel over de nederlandse inzet op europees niveau niets over terug.

[0:20:51] Welke acties er tot op heden ondernomen om opvolging te geven aan de aangenomen motie. Welke gesprekken hebben reeds plaatsgevonden en daar staatssecretaris een update toezeggen over het uitvoeren van deze motie en hoe dit mee gaat nemen naar europa.

[0:21:03] Tot zover voorzitter,

[0:21:05] Dankuwel. Dan geef ik het woord. Tot slot, mevrouw van esch namens de partij voor de dieren.

[0:21:11] Dank u. Voorzitter,

[0:21:13] vandaag wil ik het hebben over zaken die letterlijk de basis zijn van ons bestaan de bodem, de grond het eenmaal niet voor niets dat deze planeet moeder aarde noemen. We zijn compleet afhankelijk van die vruchtbare bodems en daarom is het ook zo zorgelijk dat zestig procent van de bodem in europa in ongezonde conditie verkeren

[0:21:33] en de slechte staat van de nederlandse bodem is onder meer te wijten. Directe gevolg van een overheid die nog altijd ruimte biedt aan overbemesting en de gebrekkige en falende bescherming tegen de vernietigende gevolgen van een mag is, maar ook chemische en plastic vervuiling, droogte slecht watermanagement en biodiversiteitsverlies zijn belangrijke oorzaken van de slechte staat van de nederlandse bodem.

[0:21:56] Het verbeteren van de bodem conditie in nederland en in de rest van europa is van essentieel belang om onze weerbaar, om weerbaar te maken tegen extreme weersomstandigheden om klimaat in biodiversiteit doelen echt daadwerkelijk te kunnen halen en onderzoek en om onze voedselveiligheid en voedselzekerheid te garanderen

[0:22:15] en daarmee natuurlijk ook de gezondheid van mens en dier. Ben benieuwd of deze staatssecretaris deze analyse deelt ze ook op die manier richting de milieuraad wil gaan, want ik denk dat dat zo belangrijk is ook voor onze nederlandse bodems

[0:22:29] want voorzitter tegen de achtergrond gaat deze bodemrichtlijn natuurlijk absoluut niet ver genoeg. Wat wat de partij voor de dieren betreft ligt nu vooral een gaat nu vooral over monitoring. Daar gaat de richtlijnen op te zijn is geen verplichting om tegen tweeduizendvijftig gezonde bodems te hebben en dan verbaast het me als je ziet dat deze richtlijn eigenlijk al een verzwakte variant is van wat er eerst was en dan gaat dit kabinet zelfs nog zelf met een voorstel komen om dit om dit verder af te zwakken en dat verbaast me wel heel erg van dit kabinet.

[0:23:00] Een vraag van de heer haverkort vvd.

[0:23:02] Voorzitter, dank en laat ik beginnen met de zorg voor de gezondheid van onze nederlandse bodem die mevrouw van esch uitspreekt. Die herkennen we en ik las van de week op de website van bodem plus geloof ik dat er meer dan tweehonderd vijftigduizend locaties in ons land zijn waar de bodem ernstig verontreinigd is en dat is zorgelijk. Daarover zijn wij het volgens mij van harte eens.

[0:23:23] Mijn vraag, mevrouw van esch wel. We hebben als kamer een brief gestuurd naar naar brussel. Om de essentie van de brief luidt dat we de gezondheid van onze bodem veel beter zelf lokaal in nederland kunnen beheersen dan dat we dat europa overlaten en ook het fiche, wat ons bereikt over die richtlijn er een hele opsomming in van van stevige maatregelen die nederland zelf neemt om de gezondheid van onze bodem te bevorderen.

[0:23:49] De vraag luidt aan mevrouw van esch is zij het met ons eens? Met de vvd eens dat we het beheersen van de gezondheid van zijn bodem veel beter in nederland zelf kunnen doen dan dat we dat overlaten aan europa waar ze inderdaad met een halfbakken afgezwakte richtlijn komen.

[0:24:03] Mevrouw van esch

[0:24:04] de die de vvd in europa heeft gesteund. Dus die half gebakken afgezwakt richtlijn maar en nee helaas niet want ik heb gezien hoe slecht deze nederlandse overheid in de afgelopen decennia gezorgd heeft voor de bodem, hoe slecht het gesteld is, hoe nog steeds landbouwgif hier nog steeds opnieuw deze week weer. De discussie is in nederland om dat nog steeds niet te gaan te gaan doen om nog steeds niet een paal en perk aan te stellen om die bodem een keer gezond te maken. Ik zie het nog niet in nederland en ik zie wel dat er op europees niveau. Er lag naar ons idee in ieder geval een veel beter voorstel

[0:24:47] en ik heb bewust niet die brief ondertekend over de wijze oordeel en ik heb ook duidelijk aangegeven daar aantekening te willen hebben gemaakt daar tegen te zijn want ik vind het een heel slecht signaal van deze nederlandse overheid een heel slecht signaal van deze kamer om dat met die boodschap naar robert te gaan.

[0:25:04] Haverkort is tevreden met het antwoord. U vervolgt uw betoog.

[0:25:10] Dank u. Voorzitter, want ik lees in de inzet van dit kabinet en ik verbaas me daar echt over zei ik net. Het is al een afgezwakt voorstel en dan gaat het kabinet serieus nog pleiten om onder andere dat one out al principe te schrappen en dat vind ik echt bizar als je weet hoe slechter de nederlandse met die bodem gesteld is. Ik snap niet waarom op die manier daarvoor gekozen is en ik wil daar graag een reactie op van deze staat. Daar zie ik hoop echt dat wij nog kunnen overtuigen om niet op deze manier richting de milieuraad te gaan met die afzwakking die dit kabinet nu voorstelt,

[0:25:44] want ondertussen het ministerie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit, namelijk wel dat in twintig, dertig alle landbouwers duurzaam worden beheerd. Dat is het de ambitie van het ministerie van fnv. Maar dit ministerie weten we doet eigenlijk niks aan over berusting niks aan landbouwgif en ook niks aan het gigantische aantal dieren en de vee-industrie.

[0:26:04] Tachtig tot negentig procent van de nederlandse landbouwgrond zit nu boven die fosfaat tachtig tot negentig procent boven het water norm. Maar in plaats van het kabinet zegt nou dan moeten we dus hard aan de slag. We hebben een doel gesteld in twintig, dertig. Om minder te gaan bemesten kiest nederland ervoor om zich nu ook weer in europa te verzetten tegen de fosfaat normen en ook die afzwakking die ik zie in de voorstellen richting europa inrichting de milieuraad. Daar roep ik echt een nieuw deze staatssecretaris op. Het kan niet zo zijn dat je als dit kabinet een doel zesentwintig, dertig en dan nu en twintig, drieëntwintig naar europa gaat met deze boodschap. Dan heb je een van de twee boodschappen is in ieder geval niet degene waar je daadwerkelijk voor kiest en ik hoop natuurlijk dat die twintig, dertig is waar uiteindelijk wordt gekozen. Daarnaast is de bomen richten een uitgelezen kans om ook de problemen rondom grondwaterkwaliteit en voedselvoorziening aan te pakken. Ik volgens mij hebben mijn collega's al een aantal dingen gezegd kan ik me goed bij aansluiten. Volgens mij moeten een heel duidelijke koppeling worden gemaakt met die grondwaterkwaliteit. Ben benieuwd of dat nog kan komen en ik ben benieuwd of deze staat is om kan garanderen dat we uiteindelijk gaan naar die bodem waarin we geen vervuilde en verzuurde grond mee hebben waar we daadwerkelijk een voedselvoorziening kunnen hebben zonder gif en zonder de de mest die het daadwerkelijk aantasten.

[0:27:27] Dan heb ik nog twee korte punten. Voorzitter, als ik het nog mag en dan ben ik er doorheen. Ik zag in het europese in het voorstel van het parlement over de upc medicijnen staan dat twintig procent wordt afgewend op de nationale belastingbetaler. Dat kan toch niet de bedoeling zijn, vraag ik deze staatssecretaris. Ik ga ervan uit dat er nog hard tegen wordt gestreden en ik zag en dat er een lozingsverbod voor als niet eens opgenomen in de nieuwe eu regels voor lozingen van stedelijk afvalwater.

[0:27:55] Een logisch dat er een lozingsverbod voor pvdd niet eens opgenomen in de nieuwe eu regels voor lozingen van stedelijk afvalwater. Maar het maandag over wordt gesproken en ik ben benieuwd. Ik ga ervan uit dat we daar hard ons best voor gaan doen om welzijn lozingsverbod voor pvv was ook in die richtlijnen in europa in ieder geval ook bijvoorbeeld die niet voor elkaar te krijgen.

[0:28:15] Dankuwel, dankuwel mevrouw van esch. Er zijn gekomen aan het eind van de eerste termijn van de zijde van de kamer.

[0:28:23] De staatssecretaris heeft een kwartier nodig voor de schorsing en ik schors tot kwart.

[0:28:27] Voor.

[0:28:29] Twaalf is het.

[0:47:08] Ik open de vergadering van de commissie infrastructuur en waterstaat. Mevrouw van esch van de partij voor de dieren heeft zich verontschuldigd vanwege een verplichting elders, maar uiteraard zal een medewerker meeluisteren met de beantwoording door de staatssecretaris in haar eerste termijn het woord is aan de staatssecretaris.

[0:47:28] Ja. Dankuwel. Voorzitter en dank ook aan de kamerleden voor de vragen en de input voor de milieuraad met is belangrijk om het debat goed te voeren, zodat we ook in europa, maar ook daarbuiten meters kunnen maken voor milieu en klimaat. Tijdens de milieuraad van zestien oktober staan onder meer twee voorstellen voor een akkoord op de agenda. Dat is de herziening van de richtlijn stedelijk afvalwater en herziening van de c o twee emissie normen voor zware bedrijfsvoertuigen en dat zijn heel belangrijke milieuvoorstellen die ook bijdragen aan de nul verontreiniging, ambitie en de klimaattop gaven van de europese unie,

[0:48:02] en daarnaast zijn er belangrijke raadsconclusies voorzien over de europese inzet richting de klimaatconferentie van dubai en de europese nationale vastgestelde bijdragen onder het parijsakkoord aan die onderwerpen die vallen weer onder de portefeuille van mijn collega, minister jetten en zijn afwezigheid, zal ik de beantwoording van die vragen voor mijn rekening nemen.

[0:48:23] Ook wil ik de kamer nog even informeren of een aantal nieuwe punten die onder diverse aan de agenda zijn toegevoegd en dat is informatie over de drieëntwintigste bijeenkomst van de partijen bij het verdrag van barcelona

[0:48:36] informatie over de negentig ocean conferentie die griekenland in tweeduizend, vierentwintig georganiseerd

[0:48:43] aandachtspunten voor het goederenvervoer over zee en de implementatie van het europese systeem voor emissiehandel en een toelichting van de poolse delegatie over de impact van de koolstofmarkt van de europese unie op verschillende europese beleidsterrein. En dan ga ik nu over tot beantwoording van de vragen. Ik had een paar blokjes gemaakt. Eerste blokje circulair dan c o twee normen voor zware bedrijfsvoertuigen dan de richtlijn stedelijk afvalwater dan een blokje luchtkwaliteit, bodem en daarna nog de kop achtentwintig

[0:49:20] met betrekking tot

[0:49:25] de vraag van meneer haverkort of wij het spaans voorzitterschap de uitzondering voor golfkarton voornemens is te schrappen.

[0:49:34] De package ging en package wees lezen staat niet als discussiepunt op de agenda van de milieuraad. Dat is ook niet vreemd, want de onderhandelingen die zijn er volop gaande in de werkgroepen. Ook op het punt dat meneer haverkort noemt

[0:49:46] hij gebruikt is cruciaal en die verordeningen en daarom pleit nederland voor ambitieuze. Hij doelstellingen met zo min mogelijk uitzonderingen en tegelijkertijd moet ook goed gekeken worden naar de mogelijke effecten van uitzonderingen of het schrappen ervan en dat voorstel wordt nog in dat licht bekeken.

[0:50:02] Dan vroeg hij ook nog of ik bereid ben aandacht te vragen voor vrij verkeer van secundaire grondstoffen te pleiten voor onderzoek naar een vereenvoudiging van transport en handel van secundaire grondstoffen. De huidige herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen die is beperkt. Ondanks mijn pleidooi in eerdere consultatierondes. Voor een meer integrale herziening

[0:50:21] en de raad zal ik zeker opnieuw een oproep doen voor zo'n brede herziening ter ondersteuning van de grondstoffen strategie. Ook na de milieuraad zal ik ook met het oog op de volgende commissie mij hiervoor inzetten, waarbij ik zeker ook zal pleiten voor verbeteringen en manier waarop einde afvalmateriaal op een vergelijkbare manier veilig kunnen worden toegepast in de europese unie.

[0:50:41] Ik had ook nog vragen moet ik heel eventjes kijken op mijn blaadje. Want die ontbreken in mijn dossier over de omslag naar de circulaire wereldeconomie van mevrouw hage. Ja. Het is gewoon een heel belangrijk punt.

[0:50:56] Ik denk dat het feit door. Je kunt zeggen het is een speerpunt in het nederlands beleid. Dat gaat eigenlijk al automatisch verweven en de onderwerpen die wij attenderen omdat het veel meer al in ons dna zit dan dat het en het dna zit van andere lidstaten of andere werelddelen

[0:51:16] en ik zal er natuurlijk altijd op blijven hameren dat circulaire economie zeer prominent in het internationale beleid op de agenda staat. Maar wat mij echt is opgevallen. Ook de afgelopen jaren. Dat is dat waar

[0:51:30] eerder misschien wat meer roepende in de woestijn waren dat je nu ziet dat ook bij collega's van andere portefeuilles veel meer vanuit die circulaire gedachte wordt gehandeld en ook beleid wordt gemaakt en dus ook aandacht wordt gevraagd en internationale vergaderingen over het onderwerp circulariteit.

[0:51:48] Een vraag. Er is een vraag van de heer haverkort vvd.

[0:51:52] Voorzitter, dank voor de antwoorden van de staatssecretaris en ook dank dat ze de oproep om die kader richtlijn afvalstoffen nog wat breder te evolueren dan alleen voor voedselverspilling en en textiel.

[0:52:07] Dus dat vind ik fijn. Ik heb ook gevraagd of ze kan laten onderzoeken of de manier waarop we in europa omgaan met die vier voorwaarden die dan uiteindelijk de handel van afval mogelijk maken die in dat artikel zes van die richtlijn genoemd worden, of ze dat verschillen. Een soort verschillen analyse kan laten maken wellicht de voorbereiding op die die oproep die ze wil gaan doen omdat wij constateren dat er in europa heel verschillend mee omgegaan wordt met twee voorbeelden geven en we hebben in nederland een soort kleurcodering om afval waar gewoon zes houdend taal in zit al dan niet te mogen verhandelen en ontstaan een grote bulten chroom zes op diverse sanerings locaties omdat onze inzichten voorkomen dat het verstuurd mag worden naar belgië waar het dan vervolgens gerecycled kan worden en ook over vinyl hebben het commissiedebat rekening ook over gehad heeft ons twee volstrekt andere inzichten dan zichtbaar. De hypothese uit andere landen. Dus kan toezeggen dat ze verschillen analyse dat maken hoe de zevenentwintig lidstaten in europa omgaan met die vier randvoorwaarden. Uit dat artikel is dat het inzicht echt belangrijk is om circulair te worden.

[0:53:15] Staatssecretaris

[0:53:17] een hele analyse moet ik heel even kijken of dat ook gaat want we zitten natuurlijk ook met de capaciteit die we hebben. Ik denk wel dat het een heel belangrijk thema is om dat als je wil toewerken naar een samenleving waarin je geen afval meer hebt. Maar waar alles wordt gezien als qua afval wordt gezien als nieuwe grondstof. Dan moet je dus ook kijken hoe je de handel in heel europa en daarbuiten. Ook zou kunnen stimuleren. Dus ik ga heel even kijken hoe ik invulling kan geven aan het verzoek van de heer haverkort, ook omdat ik gewoon even niet weet welke informatie eigenlijk al bekend is tussen de zonder om iets te analyseren. Als we informatie al in huis hebben. Maar ik ga er wel nog even bekijken.

[0:54:00] Dank voor dit antwoord. Ik snap dat dat natuurlijk meer vergt dan toezegging hier en dan hebben we nog een laatste afspraak met elkaar voor de verkiezingen reces in die je staat geloof ik ergens zes op zevenentwintig oktober een eerste aanzet voor de uitkomsten van die check. Zo zal wel wenselijk zijn voordat moment. Ik weet niet of dat haalbaar is. Maar dat vraag ik dan nog maar even.

[0:54:23] Ik ga kijken wat ik kan doen. Voorzitter. Maar dan zal een als men analyse echt moeten gaan doen dan is die natuurlijk niet klaar. Maar ik ik zal kijken hoe het meneer haverkort op dat punt tegemoet kan komen dan de c o twee normen over zware bedrijfsvoertuigen. Mevrouw hagen, die vroeg of ik toe kan zeggen om en te zetten om ambitieuze doelstellingen en hiv c o. Twee normen

[0:54:46] zijnde honderd procent en twintig, veertig. En welke tussendoelen. Ik ga voorstellen. Ja, ik zal me daar zeker voor inzetten en de onderhandelingen voor c o twee normen voor zware bedrijfsvoertuigen voertuigen zet ik en op een honderd procent doelstelling van nieuwe voertuigen en twintig, veertig

[0:55:01] en ik stemmen en voor een doelstelling van vijfenzestig procent en twintig, dertig en vijfentachtig procent en twintig, vijfendertig.

[0:55:09] De verhoudingen in de raad zijn op dit moment zo dat niet alle lidstaten onze ambitie delen.

[0:55:14] De doelstellingen en het compromis voorstel zijn daarom helaas lager dan onze inzet, maar ik denk wel dat het soms ook kan helpen om je inzet heel ambitieus te stellen, zodat je ergens in het midden uitkomt.

[0:55:27] Meneer haverkort die vroeg nog naar koel transport. Wat betreft de motie zal ik voor het nieuwe jaar een plan van aanpak voor verduurzaming van koel transport met kamer delen.

[0:55:36] Ik ben samen met tno een meet programma gestart om het probleem goed in kaart te brengen en ik neem uiteraard ook de input van de sector daaraan mee. En ten slotte kan ik de kamer ook toezeggen dat ik tijdens de aanstaande milieuraad. Mijn collega's zal oproepen om aandacht te besteden aan verduurzaming van de culturele as

[0:55:53] meneer haverkort, u vroeg ook nog naar de verduurzaming van het eigen wagenpark. Ik ben het echt met de vvd eens dat de overheid zelf het goede voorbeeld moet geven. We streven naar een emissievrij wagenpark vanaf tweeduizend, achtentwintig.

[0:56:06] Verder werk ik ook aan een extra aanscherping van de regeling bevordering schone werk, wegvoertuigen en daarin is vastgelegd welk aandeel van ingekochte voertuigen door de overheden schoon en de emissievrije moet zijn en vanaf twintig, zesentwintig zal die extra aanscherping ook gelden

[0:56:22] speciale voertuigen zoals bepaalde brandweer auto's of auto's voor medische zorg zijn in alle gevallen uitgezonderd als daarvoor redelijkerwijs geen duurzaam alternatief beschikbaar is.

[0:56:32] Ik hecht er ook aan om te zeggen dat mijn eerste jaar hebben we een soort van

[0:56:38] document laten opstellen, wat over het collega's overheden konden tekenen en daarna hebben ze zich gecommitteerd om duurzaam en circulair in te kopen.

[0:56:50] Ik heb toen ook aangegeven van nou ja fijn dat het zo breed is ondertekend. We hebben nog een feestelijk moment gehad maar ik heb daar gelijk op bij u zegt van ja het is niet de bedoeling dat we hier alleen het feestelijk moment vieren en mooi op de voet te staan met een bocht waardoor er een goed opstaan. Dan moet vervolgens ook gehandeld worden en ik vind wel dat als we vinden dat niet snel genoeg gaat

[0:57:10] en overheden niet genoeg meegaan en de beweging naar een duurzame en circulaire inkoop. Want daarmee kunnen we echt een versnelling zetten op de circulaire economie ontwikkelingen ook dan moeten we kijken of het iets meer normerende gesteld kan gaan worden. Dus dat dat gaan we dat dat volgen we op en dan kom ik op enig moment om bij de kamer op op terug.

[0:57:34] Dan waren er nog een aantal vragen over stedelijk afvalwater portefeuille van collega harbers. Het europees parlement versoepeld bv voor producenten geeft ze aan de verplichting tot twintig procent publieke middelen.

[0:57:50] De compromistekst van de milieuraad wordt een volledige uwv van producenten, van geneesmiddelen en cosmetica voorgesteld voor de kosten van via de trap zuivering. De trilogie met het europees parlement. Die zijn nog niet gestart. Dus het is wat te vroeg om daarop vooruit te lopen. De minister die zal het totale pakket en op dit punt samen met de minister van vws zorgvuldig bekijken ten behoeve van de mandaat voor het spaans voorzitterschap.

[0:58:13] Ze vroeg ook nog waarom dat geen aparte lozing zijn eis voor pay fast is opgenomen en de richtlijn stedelijk afvalwater

[0:58:20] is er een vraag.

[0:58:23] Stelt uw vraag, want het ging over het vorige onderwerp is misschien wel zo zo helder.

[0:58:27] Het gaat allebei stedelijke afval water om eventjes dan op te komen voor de punt van mevrouw van esch is dan dan niet handig juist om als uitgangspunt kostendekkendheid te nemen in plaats van dat we nu al een percentages neerleggen dat juist bij de nationale belastingbetaler blijft. Want volgens mij dat ik weet niet of het anders daarop vooruitlopen. Maar als het dan hebben over inzet zou ik ervoor pleiten dat je ervan uitgaat dat het kostendekkend is. Net zoals we bij andere upc is doen dan in plaats van dat we nu al vaststellen dat de kosten sowieso voor een percentages. Want dan wordt daar misschien eerder aan gesleuteld. Dus dat zou mijn

[0:59:01] pleidooi hiervoor zijn. Ze kunnen we de term bijvoorbeeld bij kostendekkend te houden.

[0:59:06] Staatssecretaris.

[0:59:07] Ja, we gaan ernaar kijken want het is wel zo dat andy compromistekst dus een volledige intensieve producenten van geneesmiddelen en cosmetica wordt voorgesteld voor de kosten van trap hier. Maar ik ga er even naar laten kijken of dat of dat kan of niet.

[0:59:23] Mevrouw van esch vroeg ook nog waarom dat je in aparte lozing voor vast is opgenomen in de richtlijn stedelijk afvalwater.

[0:59:30] Dat is niet omdat het niet nodig is, omdat er naast een lijst stoffen voor aanvullende zuivering. Ook moet worden voldaan aan de eisen van de kaderrichtlijn water en de daarbij horende richtlijn prioritaire stoffen, dus pay fast, die zijn op en het wijziging voorstel voor prioritaire stoffen opgenomen.

[0:59:46] Mevrouw van esch had ook nog een vraag over de versoepeling van de upc van producenten. Zij vindt dat ongewenst.

[0:59:56] Even kijken hoor. Ja eigenlijk hetzelfde antwoord als op de andere vraag. Het trilogie met europees parlement die zijn nog niet gestart. Dus het is nog wat te vroeg om daarop vooruit te lopen.

[1:00:07] Dan vraagt mevrouw hagen hoe het staat met de uitvoering van de motie over de. U bevindt medicijnresten die zij heeft ingediend.

[1:00:15] De motie roept op om een nationale upc medicijnresten en de europese richtlijn stedelijk afvalwater. Die bevat ook een eis voor het opzetten van een upc op nationaal niveau, die dan geldt voor zowel de medicijn producenten als de cosmetica producenten

[1:00:31] de minister van ing en de minister van vws die willen de nationale upc daarom ook graag voor beide sectoren laten gelden en tegenstelling tot de europese verplichting.

[1:00:40] De gesprekken met de industrie die lopen dus er is ook al opvolging gegeven en de inzet van de minister is ook op europees niveau en de context van de richtlijn stedelijk afvalwater de upc niet af te zwakken, zoals wel de industrie graag zou zien.

[1:00:56] Mevrouw hagen,

[1:00:57] Ik heb natuurlijk de reactie op deze motie gelezen en daar wordt wel duidelijk gesteld dat wij niet vooruitlopend op europees niveau, aldus upc nationaal gaan instellen. Dus het is fijn dat die gesprekken lopen maar de motie roept heel duidelijk op om juist tot een nationale upc te komen en gegeven de staat van ons afvalwater of uberhaupt ons waterkwaliteit lijkt het me toch heel handig als deze staatssecretaris bij de andere bewindspersonen er nog even op aandringt dat we dit nationaal gaan invoeren. Want die medicijnen zorg voor een groot deel van de vervuiling. Ook in ons oppervlaktewater. Dus waar ik las in de brief dat er gewacht gaat worden op europa zou ik fijn vinden om te horen dat het nationaal daar eerder gevolg aan geven.

[1:01:39] De kerk? Het punt van mevrouw hage gehoord en ik zal dat doorgeven aan de betrokken bewindspersonen dat zij graag wat meer spoed op zou willen zetten.

[1:01:49] Wat zegt u?

[1:01:50] Voorzitter, sorry ik ben erbij buiten de microfoon om maar er is een meerderheid in de kamer die die motie heeft aangenomen. En dan zie ik andere bewindspersonen. Dit doen. Maar aangegeven uw ervaring met de uwv en dat dat gezwinde spoed zondag juist heel functioneel is en zeker onze waterkwaliteit lijkt me heel handig dat dat toch wel weer het uitgangspunt.

[1:02:09] Wordt

[1:02:11] te brengen van de collega's. Voorzitter,

[1:02:15] meneer haverkort die vroeg nog welke relatie is tussen de europese upc van medicijnen en cosmetica producten en de lopende discussie over medicijnresten en water van de nationale. U bevindt medicijnresten, de motie hagen die roept op tot het invoeren van een upc medicijnresten, zodat medicijn producenten de kosten voor aanvullende zuivering bij rioolwaterzuiveringsinstallatie moeten betalen in plaats van de burger, de richtlijn stedelijk afvalwater die vraagt ook om een uwv uitgewerkt op nationaal niveau en daarom willen ze dus die u privé laten gelden voor beide categorieën

[1:02:49] en dan heb ik nog wat vragen over luchtkwaliteit.

[1:02:54] Ik ga nog heel eventjes. Ook de kamer daar wat over bijpraten. Want op twaalf december heb ik met van vorig jaar heb ik met de kamer informatie afspraken gemaakt over de herziening van de luchtkwaliteit richtlijn

[1:03:05] onder anders zou ik de kamer informeren als er een akkoord aanstaande is en dat is wellicht wel al eerder het geval dan met z'n allen hadden voorzien,

[1:03:12] want het ziet ernaar uit dat de positie, in tegenstelling tot het parlement meer zal lijken op het oorspronkelijke commissievoorstel, met wel diverse wijzigingen

[1:03:21] om de trilogie nog voor de europese verkiezingen en het voorjaar af te ronden wel het spaans voorzitterschap daar nog dit jaar starten.

[1:03:27] Dus daarom heeft het voorzitterschap aangekondigd om al op acht november en de kort per het hoge ambtelijk voorportaal van de raad is dat een onderhandelingsmandaat te bereiken, en dan kunnen de trilogie met het europees parlement van start gaan zonder de milieuraad van december af te hoeven wachten. Dus ik zeg de kamer toe dat ik een voor het eind van oktober dus ruim voor de kort per van acht november. De kamer zal informeren over het akkoord zoals dat er naar verwachting uit gaat zien en ik zal de kamer dan ook informeren over de belangrijkste elementen uit de visie en hoe die en de te verwachten positie van de raad terugkomen.

[1:04:04] Even kijken.

[1:04:05] Meneer haverkort vraag nog wat ik vind van de positie die het europees parlement heeft ingenomen met betrekking tot de voorziening van de richtlijn luchtkwaliteit.

[1:04:13] De positie van het parlement is ambitieus en zet gezondheid voorop. Het parlement wil graag dat de nieuwe grens waarde voor de belangrijkste luchtvervuilende stoffen lijkt worden aan de advieswaarden van de who.

[1:04:25] Ik wil ambitieus zijn en zo snel mogelijk richting schone lucht, maar dit jaar misschien wel iets te snel. Het zou heel vergaande maatregelen vergen die op korte termijn niet haalbaar zijn. De onderhandelingen voor de positie van de raad die zijn in volle gang. Een aantal lets staat, terwijl het voorstel flink afzwakken, met name via ruimere mogelijkheden tot uitstel van voldoen aan nieuwe grens vader

[1:04:49] nederland. Die wil de ambitie van het voorstel van de commissie hooghouden, samen met een aantal andere lidstaten.

[1:04:56] Dat voorstel is voor mij zowel ambitieus en haalbaar en hard nodig voor de gezondheid. Dus daar ben ik me na ons debat gisteren ook nog eens over het ovv-rapport industrie en omwonenden, meer dan ooit van bewust

[1:05:12] dan nog een vraag van de heer haverkort over de effecten van luchtkwaliteit.

[1:05:18] Het klopt inderdaad dat het uitblijven van bronbeleid of het verwateren van wetgevingsvoorstellen over zorgt dat moeilijker wordt om de ambitieuze doelen te kunnen stellen voor de herziene richtlijn

[1:05:28] luchtkwaliteit. Nederland pleit bij diverse wetgevingsvoorstellen voor ambitieuze doelen en scherpe normen,

[1:05:34] bijvoorbeeld bij de herziening van de richtlijn industriële emissies. Het lukt niet altijd om de ambitie overeind te houden. We moeten er in europa met alle lidstaten en het parlement uitzien te komen.

[1:05:45] Wetgeving op europees niveau is belangrijk voor een land als nederland, omdat we ook heel erg afhankelijk zijn van de andere landen om ons heen.

[1:05:53] Dus. Daarom pleiten we voor een ambitieuze bronbeleid en voor ambitie, maar ook voor haalbaarheid. Wij bijvoorbeeld de richtlijn luchtkwaliteit.

[1:06:03] Haverkort vvd.

[1:06:05] Dank, voorzitter en dank voor de beantwoording van de staatssecretaris.

[1:06:10] We hebben inderdaad een proces achter de rug, waarbij we met informatie afspraken. De nederlandse regering gevraagd hebben om een aantal dingen in dit proces europese europese te behartigen.

[1:06:26] Dat heeft ertoe geleid dat ik meen ergens in in de winter ook van het voorjaar van dit jaar misschien nog wel eind vorig jaar de insteek van het kabinet voor de onderhandelingen niet zozeer misschien wel uit mijn hoofd iets is van we willen in tweeduizend vijftig daadwerkelijk naar die uiteindelijke who advieswaarden toe. Als norm tweeduizend dertig hebben we een tussenstap met met een soort europese norm die zichtbaar tussen de huidige normen en die who advieswaarden in zou liggen. Dat is misschien wat snel dan moeten we nog wat meer tijd voor nemen. Dat zou tweeduizend, vijfendertig moeten zijn.

[1:06:58] Het europees parlement heeft nu gezegd die who advieswaarden gaan we niet in tweeduizend vijftig al nastreven. Maar dat willen we pas maar in al in tweeduizend, vijfendertig,

[1:07:08] en daarmee zo als die lijn van het parlement gevolgd wordt.

[1:07:13] De de uitdaging aanzienlijk groter worden.

[1:07:17] Ik ben niet tegen ambitieuze uitdagingen, maar ze moeten wel realistisch blijven en is nu met de twee vragen. Voorzitter, is nu met de

[1:07:24] vaststelling van die amendementen in het europees parlement de insteek van het nederlandse kabinet gewijzigd. Ik hoor de staatssecretaris zeggen dat ze ook na het debat van gisteren nog even achter de oren krabt. Hoe dat nou precies moet met die luchtkwaliteit en twee. Juist omdat het uitblijven van beleidsmaatregelen in europa, waar we afhankelijk van zijn voor de luchtkwaliteit in nederland leidt tot minder snel schone lucht. Laat ik het zo zeggen. Wordt die uitdaging om die luchtkwaliteitsnormen te halen die druk op de nederlandse maatregelen die daar dan zouden toe moeten leiden, wordt alleen maar groter.

[1:07:59] Dus dat baart de vvd zorgen en ook dat zou kunnen leiden tot een aangepast kabinetsstandpunt. Maar dan juist de andere kant op. En aangezien

[1:08:10] ze ook zegt dat het allemaal gaat plaatsvinden, niet meer voor de milieuraad van december, waar het oorspronkelijk op geagendeerd wordt. Ben wel heel benieuwd hoe dit kabinet dit varkentje gaan wassen.

[1:08:21] De stadsbelang. Ja. Voorzitter,

[1:08:22] dat is voor ons heel belangrijk om in te zetten op ambitieuze bronbeleid en dat blijft het ook. Wij hebben gezocht, samen met een aantal andere ambitieuze lidstaten om te komen tot een goede tekst waarvan we hopen dat het draagvlak groter wordt. Ik snap het punt van de heer haverkort ook wel dat als het echt flink worden afgezwakt. Dan wordt een druk op de nederlandse maatregelen alleen nog maar groter en je wilde natuurlijk echt een europees verband met om de lucht per definitie iets is wat niet bij de landsgrenzen stopt.

[1:08:53] Dus ik snap zijn punt heel erg goed, maar het is je moet ook altijd kijken van wat is haalbaar en vervolgens moet je kijken van vind je daar coalities voor en wat doet dat dat dan vervolgens die uitkomst van een compromis. Wat doet dat met het beleid wat je in nederland hebt en er wordt echt gekeken met een aantal lidstaten zijn nu in de fase aan het kijken zijn of we die club. Wat kunnen verbreden, zodat we andere landen toch wel meer over de streep halen om ambitieus te zijn dan nu. En de planning zet en daar hebben we nog even wat tijd voor nodig op het moment dat we daar iets over te melden hebben. Laten we natuurlijk de camera ook weten wat eruit is gekomen. Maar dat we in moeten zetten op een ambitieus bronbeleid. Dat is helder.

[1:09:39] Kort afrondend te vergoeden,

[1:09:42] Ik ga mijn best doen. Voorzitter,

[1:09:46] dank voor het antwoord over het grondbeleid.

[1:09:48] Maar de vraag blijft overeind. Wat is nu het kabinet zijn standpunt ten opzichte van de situatie van zeg maar even het begin ditjaar.

[1:09:56] Dat is niet gewijzigd. Voorzitter dan een blokje bodem, de heer haverkort, die vroeg of ik in de komende milieuraad actief melding kan maken van de brief die de tweede kamer naar de commissie heeft gestuurd.

[1:10:13] De bodemrichtlijn staat niet geagendeerd voor deze raad. De volgende raad dat het op de agenda staat ook natuurlijk wat meer natuurlijk kunnen melden aan de

[1:10:28] aan de collega's. Maar ik zal wat ik wel alvast kan toezeggen want ik heb best wel een behoorlijk aantal bilaterale gesprekken. Ook als ik in luxemburg ben, dus ik zal het dagen in elk geval alvast bij de collega's onder de aandacht brengen dat we dat punt zullen gaan maken bij de raad waarop dit geagendeerd staat

[1:10:48] dan de heer haverkort vroeg ook naar de bedrijven regeling en of er een verlenging van het inzet van budget mogelijk is. Dat is mogelijk

[1:10:58] het ministerie van hiermee is en overleg met het bedrijfsleven, onder andere met vno, ncw om te kijken of er een nieuwe stimuleringsregeling voor bodemsanering kan komen en ik neem zijn voorstel mee en de overwegingen.

[1:11:10] Dan had mevrouw van esch nog een vraag waarom. Ik pleit voor afzwakking van het walnoot out principe.

[1:11:16] Ja, zoals verwoord in de visie zet het kabinet erop en dat bij de beoordeling van de bodem gezondheid een correctiefactor wordt toegepast voor natuurlijke historische omstandigheden

[1:11:26] en bepleiten ook dat bij de beoordeling van de gezondheid van bodem rekening wordt gehouden met het bodemtypen aan het land gebruikt,

[1:11:35] dan vraagt ze ook nog over een duidelijke koppeling gelegd wordt tussen bodem en grondwaterkwaliteit. Die is er is een relatie tussen bodemkwaliteit en grondwaterkwaliteit, bodemkwaliteit, beïnvloed, grondwaterkwaliteit uiteindelijk in systeem

[1:11:49] en ook en water en bodem sturend wordt als één systeem gezien.

[1:11:53] Dan had ik nog een vraag over het verbeteren van de bodem en dat dat van belang is om ons weerbaar te maken tegen extreme weersomstandigheden en of haag analyse deel ja, met duurzaam bodembeheer zoals ingezet, zoals ook de inzet is en het nederlands bodembeleid en het programma landbouw bodems wordt een bijdrage geleverd aan de verbetering van de gezondheid van de bodem en het klimaat, water en biodiversiteit.

[1:12:22] Dan vroeg mevrouw van esch nog naar lumc die willen dat en twintig, dertig. Alle land, forums duurzaam worden beheerd. Maar dat de minister

[1:12:31] dat niks aan doet om een landbouwgif tegen te gaan en boven de fosfaat norm zit

[1:12:38] de nederlandse inzet die is in lijn met de doelstellingen van het nationaal programma landbouw bodem stad in twintig, dertig. Alle landbouw bodems duurzaam worden beheerd.

[1:12:46] Vos voor heeft geen negatief effect op de gezondheid van de mens en ook niet op de bodem ecologie, wel op de waterkwaliteit. Overigens, maar de richtlijn kader richtlijn water en de nitraatrichtlijn die zijn gericht op het bereiken van de gewenste waterkwaliteit en ze zijn maatgevend voor het nationale fonds voor beleid en de landbouw.

[1:13:06] Het kabinet is van mening dat een dubbele regulering op europees niveau

[1:13:11] moet worden voor gekomen.

[1:13:13] Mevrouw van esch vroeg nog naar de of ik kan garanderen dat er geen vervuilde en verzuurde bodem meer hebben en voedselvoorziening zonder gif.

[1:13:22] In nederland werken we toe naar die gezonde bodems, inclusief landbouw, bodems en in tweeduizend dertig moeten die duurzaam worden beheerd,

[1:13:31] gezien de complexiteit en traagheid van processen in de bodem kan ik niet precies voorspellen wanneer we welke bodems, gezond en vitaal hebben.

[1:13:39] Bodem is ook een belangrijk onderdeel natuurlijk. En het water en bodem sturend beleid tussen van de twee pijlers waarop alles is gericht. Dan kom ik zo toe aan ook veel een aantal vragen van de heer de hoop op hun kop achtentwintig en even kijken. Eerst nog even een vraag van mevrouw hage daarover hoe ik ga inzetten op radicale steun van rijke landen voor arme landen die nauwelijks zelfs iets bijdragen. Het is belangrijk dat steun gaan naar landen die het het meest nodig hebben. Nederland is daarom ook een voorstander van meer gerichte steun richting kwetsbare landen

[1:14:14] en daarbij is het ook belangrijk dat meer landen gaan bijdragen die dat nu nog beperkt doen, zoals china en saoedi-arabië. De nederlandse steun die is onlangs nog verhoogd naar één komma acht miljard en tweeduizendvijfentwintig.

[1:14:27] Meneer de hoop die vroeg nog naar het afschaffen van fossiele subsidies en hoe ik daar internationale afspraken over gaan maken.

[1:14:37] Tijdens de raad zal naar verwachting discussie zijn over de uitfasering van fossiele subsidies nederlandse andere landen oproepen om net als bij transparant te zijn over welke fossiele vooroordelen bestaan en ook zal nederland andere landen oproepen om internationale verdragen aan te passen waar voordelen en onder beprijzing uit voortkomen komen

[1:14:57] meneer de hoop die vroeg ook nog naar de

[1:15:01] even kijken naar de nec ga ik daar ook voor pleiten. Dan zal ik voor gaan pleiten. De commissie heeft berekend dat de europese unie als gevolg van de onderhandelingen van het festival festival heeft pakket

[1:15:12] en twintig, dertig op zevenenvijftig procent c o twee reductie uitkomt. Zevenenvijftig procent is dus geen doel. Maar het resultaat van afgesproken wetgeving en het kabinet kijkt positief naar om de link te leggen tussen het resultaat van de berekening van de commissie en de uitkomst van de handelingen van het vet voor fifty five pakket.

[1:15:34] Dan vroeg hij ook nog. Voorzitter, na dan eindelijk een

[1:15:41] eigenlijk een opmerking naar mij van dat het cruciaal is om voldoende financiering te hebben voor ios en dametjes van

[1:15:47] dat er ook publiek geld nodig is en hij vraagt of nederland daar een voortrekkersrol in kan nemen

[1:15:55] tijdens de kop achtentwintig moet een besluit worden genomen over de vormgeving van het

[1:15:59] dametjes van

[1:16:01] nederland is lid van de ook met die die bespreekt hoe een nieuw fonds eruit gaat zien. Het is belangrijk dat het traject succesvol wordt afgesloten, zodat er ook tijdens de kop achtentwintig besloten kan worden over een nieuw fonds en voordat nederland. Een besluit over financiering moet in ieder geval aan de voorwaarden worden gedaan, voldaan dat de meest kwetsbare landen daar ook van profiteren en dat is op dit moment nog niet zeker. Maar wij zullen dus ook vanuit

[1:16:30] het lidmaatschap van het transitional commissie, die een actieve rol vervullen.

[1:16:35] Meneer de hoop vraagt ook nog of ik kan toezeggen dat nederland gaat pleiten voor klimaatneutrale. Een klimaatneutrale europese unie en twintig, veertig

[1:16:43] en de europese klimaatwet is afgesproken dat de europese unie uiterlijk in twintig, vijftig klimaatneutraal is en het is niet nu het moment om die afspraken open te breken, maar ons eerst te gaan richten op de uitvoering van de doelen die nu gesteld zijn.

[1:16:58] En dan als laatste vroeg meneer de hoop nog of ik heb pleiten voor de uitfasering van fossiele brandstoffen zonder de term anne betert.

[1:17:06] Daar ga ik voor pleit. De raadsconclusies van vorig jaar zijn daarover voldoende duidelijk onvoldoende duidelijk.

[1:17:12] Er wordt door sommige partners buiten de europese unie gezien als een vrijbrief voor de fossiele industrie om te blijven investeren en nieuwe olie en gas exploratie. Zolang hun emissies worden afgevangen en opgeslagen.

[1:17:25] Samen met een aantal gelijkgezinde lidstaten zijn nederland zich in om de boodschap dat het afvangen en opslaan van c o twee geen alternatief is voor emissie reducties

[1:17:34] in de europese positie van de kop achtentwintig te krijgen. Dat was 't voorzitter.

[1:17:41] Dankuwel. Dat is vlot gegaan en haverkort heeft nog een vraag.

[1:17:47] Ik weet niet of ik uberhaupt interrupties over hebt. Maar ik weet niet precies hoe de gekregen hebben. Dus ik dank u voor de gelegenheid.

[1:17:53] Ik had een vraag en ik twijfel of ik het antwoord gehoord hebben. Dus ik ga het nog een keer vraag. Ik had een vraag gesteld over het begrip ruimtebeslag zit ook in die bodem fiche

[1:18:01] en in die bodemvissen zegt het kabinet een ene kant dat ze positief is dat er geen harde doelstellingen zijn. Tegelijkertijd twijfelt ze ook naar de consequenties voor het kunnen verlenen van vergunningen bij projectbesluiten.

[1:18:13] Dus wellicht dat de staatssecretaris. Daar mag ook in tweede termijn nog even op kan ingaan.

[1:18:20] Er wordt nog even zo even mijn.

[1:18:24] Staatssecretaris komt er een tweede termijn.

[1:18:26] Op terug.

[1:18:28] Uw ik zie er is geen behoefte aan een tweede termijn.

[1:18:33] Behalve deze vraag heb ik ook geen inbreng voor tweede termijn anders dan dat ik de staatssecretaris hartelijk wil danken voor de gegeven antwoorden.

[1:18:38] Ja.

[1:18:40] Waarvan akte,

[1:18:41] Ik dacht dat ik er iets over had gezegd, maar

[1:18:46] heeft u de

[1:18:47] die daar schorsen misschien dan zoeken.

[1:18:49] Vooralsnog ik schors even een minuutje. En dan zoekt u het dan.

[1:21:06] Voorzitter, ik heb nog even laten bijpraten. Gaat uw gang. Dit punt staat namelijk op de milieuraad van de volgende keer. Dus ik kan me hier niet helemaal op op voorbereid. Maar wat richtlijn inhoud met betrekking tot ruimtebeslag is nog niet helemaal duidelijk. Inderdaad

[1:21:27] ik dus geen uitbreiding van ruimtebeslag was opgenomen en de europese bodemstrategie van twente die dertig mede door de nederlandse inzet richting brussel komt dat ook, en het huidige voorstel niet meer terug.

[1:21:40] De commissie vraagt in het voorstel voorstel wel om ruimtebeslag en verlies van bodem capaciteit zoveel mogelijk te beperken en zoveel mogelijk te compenseren. Het bindt servische verwoord dat nog onduidelijk is op welke wijze en in welke mate het principe dat ruimtebeslag worden gecompenseerd uitwerkt bij ruimtelijke beslissingen, maar wij willen het dus zien als een principe, maar niet als een norm en daarover lopende onderhandelingen ook nog. Dus hier zijn we wel heel scherp op.

[1:22:16] Dankuwel voor deze aanvulling. Dan zijn we gekomen aan het eind van dit

[1:22:23] debat, maar niet nadat ik

[1:22:27] drietal toezeggingen.

[1:22:30] Voorgelezen,

[1:22:31] Let goed op

[1:22:34] een. De staatssecretaris laat de kamer voor het commissiedebat leefomgeving. Dat is op zesentwintig oktober weten of het mogelijk is om te analyseren hoe er in de eu lidstaten verschillend wordt omgegaan met de vier voorwaarden uit artikel zes van de kaderrichtlijn afvalstoffen een toezegging. De heer.

[1:22:52] De haverkort zitten.

[1:22:54] Van gaat het lukken, weten we genoeg of moet er extra onderzoek doen en dan duurt het langer twee. De staatssecretaris zal haar collega bewindspersonen aansporen

[1:23:03] verder gevolg te geven aan de uitvoering van de motie die opdraagt tot een uwv medicijn is een toezegging aan mevrouw hagen

[1:23:12] drie de kamer wordt eind oktober geïnformeerd over de nederlandse inzet voor.

[1:23:17] Worden per waar.

[1:23:18] In wordt gesproken over het herziening.

[1:23:22] De luchtkwaliteit akkoord,

[1:23:24] En ook daar hoor ik de bevestiging van de staatsssecretaris, de heer,

[1:23:27] De haverkort en eind oktober zou natuurlijk waanzinnig gaaf zijn als dat ook net voor plaats de commissiedebat van deze commissie voor.

[1:23:33] De reces is.

[1:23:35] Dat is dan ook zesentwintig oktober. Ik zie de staatsssecretaris knikken dan is dat ook genoteerd. Daarmee zijn we gekomen aan het eind van dit commissiedebat. Ik dank de kamerleden voor hun inbreng uiteraard de staatssecretaris en haar assistentie voor de beantwoording en de griffie en de diensten ondersteuning, en niet de laatste plaats ook de bodem dienst en ik sluit deze vergadering.