Iran

[0:00:05] Dames en heren, welkom bij dit commissiedebat over iran drie keer uitgesteld en toch lukt het nog om het voor te houden. Daar zijn we blij mee. Dank aan de minister vragen van de kamer te beantwoorden er op dit moment vier kamerleden aanwezig. Ik verwacht dat de pink binnenkomt en mijn verzoek aan u is om hem na te spreken die bezig is te geven omdat hij moet staan voor het belastingplan.

[0:00:30] Dan weet u dat ik hem het woord zou geven, waarschijnlijk na de heer sjoerdsma, die in eerste termijn als eerste gaat spreken over iran. Heer sjoerdsma d zesenzestig toegang en ik denk een minuut of vier spreektijd.

[0:00:43] Wellicht schrijven.

[0:00:45] Dank u. Voorzitter, ik probeer me eigenlijk een aanloop naar dit debat voor te stellen hoe het moet zijn als je in iran weken lang daar de straat op gegaan.

[0:00:56] Wetend dat je misschien wel niet terugkomt van de straat omdat je bent opgepakt of misschien in elkaar bent geslagen gevangen gezet, misschien zelfs de doodstraf gekregen.

[0:01:07] Je hebt dat niet alleen dag in dag uit maandenlang volgehouden. Maar uiteindelijk uiteindelijk

[0:01:13] gebeurt er dan toch niks. Zit je nog steeds opgezadeld met het regime dat onderdrukt dat ervoor zorgt dat vrouwen niet zichzelf kunnen zijn dat vrijheden, of het nu gaat over religieuze vrijheid of andere vrijheden inperkt

[0:01:28] en ik denk dat het verschrikking moet zijn. Ik denk ook dat zij

[0:01:31] het gevoel hebben misschien wel dat ze in de steek gelaten zijn

[0:01:34] was ik niet de eerste revolutie die iran meemaakt

[0:01:39] onder de obama administratie en ik ben even kwijt onder onder welke een premier. Dat was natuurlijk al een keer eerder. Het was zijn grootste van zijn grootste buitenland.

[0:01:50] Het nederlandse woord teleurstelling spijt dat hij daar dat het niet was gelukt omdat het tot een goed einde te brengen en ik denk dat het ons ook niet alleen met spijt moet vervullen met hoe het nu gaat maar misschien ook met volgens vaste volhardendheid om toch het de revolutie en die geest die in het iraanse bevolking zit en die wordt geknecht door het iraanse regime. Om die te ondersteunen. Daar waar we kunnen

[0:02:14] dat een belangrijke opgave is en ik weet zeker dat de hele kamer dat voelt. Maar ik weet ook dat kabinet dat voelt. Maar toch

[0:02:20] voelt het af en toe ook wel een beetje alsof het terugvallen in business usual en dat is volgens mij niet goed want het verzet tegen de theocratie. Daar is volgens mij niet gestopt in de revolutie die gaat door

[0:02:32] en voorzitter. Ja heel veel verschillende variaties heeft deze kamer gevraagd om iets te doen

[0:02:38] tegen die revolutionaire garde van iran

[0:02:41] en ik weet ook dat de minister daar op de meest creatieve manier mee bezig is. Maar ik zou misschien willen vragen om het dan als moeilijk is met die theorielessen om het allemaal op de mensenrechten te doen.

[0:02:51] We hebben met mensenrechten, sanctieregime. We kunnen al deze mensen die aan de top zitten van het van deze revolutionaire garde kunnen de mensenrechten zetten. We hebben we niks anders meer nodig kunnen vandaag besluiten bewijzen is er sluitend bewijs houdt stand denk ik bij een recht op rechtbank

[0:03:07] en die kunnen we toch iets van de straffeloosheid die wij hebben gezien tegengaan.

[0:03:11] Ik zou de minister graag willen vragen om een reactie.

[0:03:14] Ik zou willen bespreken zijn de sancties. Onlangs werd bekend dat een deel van de vn sancties op iran verliep en niet werden verlengd die beperkingen zouden zijn opgeheven onder de voorwaarden van het nucleair akkoord met iran, twintig, vijftien en de iran heeft met het verloop van deze vn sancties op de import en export van drones en raketten met een bereik van drie keer met of meer uiteraard verwelkomt. Ik vind zelf dat het gewoon niet te rijmen valt met een periode waarin iran steeds meer agressie toont in de regelen en niet alleen bij binnen, maar ook nog ver buiten de regio een oekraine.

[0:03:44] Ik vrees dat het grote geopolitieke gevolgen zou hebben, want het was tot nu toe nog redelijk voorzichtig maar eufemistisch met het exploiteren van raketten naar rusland, omdat het bezorgd was voor eventuele negatieve sanctie gevolgen, maar hoeven zich geen zorgen meer over te maken en ik zou de minister willen vragen hoe zij kijkt naar deze ontwikkeling ook brede geopolitiek omdat ze zien dat iran middels hamas en andere milities in het midden oosten echt verschrikkelijke dingen doet

[0:04:09] en dat ze misschien ook wel moeten kijken naar als we naar de twaalfde sanctiepakket voor rusland kijken dat we daar iran in meenemen en eens kijken hoe we die rol die iran speelt met betrekking tot ondersteunen van de russische agressie in de hoeven die kunnen

[0:04:21] aanpakken. Ik zou de minister graag willen vragen hoe zij ernaar kijkt.

[0:04:25] Voorzitter, tot slot wil ik het graag hebben over een.

[0:04:28] Gehoord, die hier enkele rol.

[0:04:30] Honderden meters van dit parlement heeft plaatsgevonden in twintig, zeventien de hier niki. Die is vermoord door iran. En wat blijkt is dat de aivd cruciale informatie had verkregen door een asielzoeker bij de bij de ind en dat hij volgens eigen protocol had moeten delen met het openbaar ministerie dat dat niet is gebeurd

[0:04:52] en dat is natuurlijk zeer pijnlijk. De kamer heeft ook meermaals mijn eigen fractie andere fracties gevraagd naar niet alleen. Hoe heeft dit kunnen gebeuren. Wat wordt er in reactie hierop gedaan.

[0:05:02] Maar is hier iets fout gegaan en dat blijkt toch iets fout gegaan en ik zou de minister willen vragen of zij erkent dat er iets fout is gegaan. En als dat zo is of er vorm van genoegdoening richting de familie gaat volgen. Voorzitter, dank u wel.

[0:05:15] Dank u wel. De heer eppink. Ik heb reeds aangekondigd als tweede.

[0:05:19] Voor te krijgen.

[0:05:21] Voorzitter, voorzitter, het is duidelijk geworden dat iran de architect is van de circa vier, honderd gruwelijke moorden die hamas op zeven oktober israël beging en iran maakt zelfs geen geheim van onze minister van buitenlandse zaken was op eenentwintig september als vervanger van de hoekstra in new york op de algemene vergadering van de verenigde naties en ze ontmoette de iraanse minister van buitenlandse zaken, de heer hussein amir, abdullah, iran.

[0:05:49] Dat heeft mij op zichzelf verwonden dat iedereen weet wat eer aan doet. Om die reden heb ik samen met de heer van der staaij van de sgp schriftelijke vragen gesteld die nog niet zijn beantwoord. De vragen kwamen neer op het volgende. Waarom sprak de minister met de iraanse evenknieën waarover was niet.

[0:06:06] Dat de beantwoorden,

[0:06:09] Mag ik even de microfoon doen? Deze vragen zijn beantwoord.

[0:06:12] Deze vragen zijn beantwoord. Ik zal snel lezen.

[0:06:16] Op zich spreekt een minister van buitenlandse zaken geregeld met mensen die bepaaldelijk niet in aanmerking komen voor de nobel vredesprijs, maar deze ontmoeting is wel een vorm van legitimering van de iraanse regime. Mijn eerste vraag aan de minister deze wat was het doel van het gesprek. Enkele weken later kwam de aap uit de mouw. Deze iraanse minister prees de actie van omas en bezorgdienst leider die in katar woont, en weldaad en luxe minister abdolah bepleitte de vernietiging van de staat israël. Hij is zelf ooit begonnen als lid van de city organisatie de knokploeg van de revolutie. Dat werd ingelijfd bij de iraanse revolutionaire garde kende de minister deze achtergrond.

[0:06:59] Voorzitter, de iraanse revolutionaire garde is de ruggengraat van het iraanse regime. Zowel het hart als de hersenen. De revolutionaire garde plan terreuracties zoals die van de iraanse die de elia iraanse pion en hezbollah en hamas.

[0:07:14] Hij bouwde ook een boog van terreur door het midden oosten. Ga ervan uit dat de minister met goede bedoelingen handel de en bovendien kent het terrein. We mogen echter niet naief zijn. Het repertoire van iran gaat verder. De iraanse nucleaire ambities krijgen steeds meer vorm. De verrijking van uranium met rasse schreden en een break out moment is volgens experts niet meer ver weg door de oorlog in oekraine is een monsterverbond tussen iran en rusland werd net al op gewezen. Iran levert wapens zoals drones zal het zal me niet verbazen dat rusland, iran achter de schermen helpt met de productie van een atoomwapen. Iran ziet dit als een levensverzekering voor het zittende regime zoals noord korea ook doet, maar het heeft daarnaast een specifieke doel de bedreiging en vernietiging van de staat israël de iraanse atoombom spanningen in het midden oosten verder verscherpen, maar ook globaal grote impact hebben want amerika zal alles doen om israël te beschermen en rusland beschermt iran. Dit beeld is niet ondenkbeeldig. Daarom, voorzitter, is er alle reden om de revolutionaire garde op de e u terreurlijst te zetten. De rol van iran als bakermat van terreur is evident en zet niet alleen op de top van de revolutionaire garde op die sanctielijst, maar ook alle leden, inclusief de iraanse minister van buitenlandse zaken, de heer abdolah, en dat was het. Voorzitter,

[0:08:37] Dank u wel. Succes in de plenaire zaal van de christenunie.

[0:08:42] De eerste voorzitter zal iets langer dan een jaar dat de demonstraties begonnen als gevolg van het overlijden van massa familie en ook recent weer hebben wij bericht ontvangen van zestien jarige meisje in iran

[0:08:56] dat inmiddels hersendood zou zijn. Voorzitter, geeft aan dat de strijd nog niet voor voorbij is voor gelijkwaardigheid en ook voor rechten voor ieder persoon in iran en voorzitter de de afgelopen weken vaders de afgelopen weken zijn natuurlijk actueel iraanse betrokkenheid bij de hamas terreuraanvallen is inmiddels een vraag die op opgeworpen wordt. Ik heb hier een artikel van de wallstreet journal waarin vrij grote detail wordt aangegeven dat het lijkt alsof iran heeft geholpen om hamas ertoe aanzetten om zeven oktober de aanvallen te plegen. En maar moet meer daar staat dan senior hamas of official geeft aan die gaf aan dat dit een palestijnse hamas keuze was. Maar voorzitter, er zijn ook bronnen die aangeven dat iran hier iets mee te maken. Waarom noem ik dit voorstellen dat iets langer dan een jaar geleden motie ingediend om de revolutionaire garde op terreurlijst aan te geven aan te zetten. Maar inmiddels blijkt dat daar ook een recente vaststelling voor nodig hebt of door een autoriteit rechtbank of door de nationale vaststelling voor. Ik zie hier een kans als we kunnen vaststellen dat revolutionaire garde ook medeplichtig is aan terreuraanvallen. Volgens mij het pad open om dit aan te merken in e u verband vervolgens de meer dat hiervoor is de u terreurlijst dat plaatsen is bereid om een onderzoek te starten met gelijk stemden om specifiek dit te onderzoeken. Ook weten dat er inmiddels bronnen zijn die aangeven dat speelt wat is dat dat moet nog blijken me voorstellen dat lijkt een onderzoek nog heel goed voor

[0:10:47] voorzitter dan wat andere dingen. De jc aids zou goed zijn als de nederlandse inzet onder strengere sancties tegen iran te komen onder meer ongewijzigd is en blijft zou de minister inzetten om iran alsnog tot een nucleaire deal te bewegen. Juist niet eens moeten heroverwegen. Het streven naar was op zich loffelijk, maar onder de huidige omstandigheden met het gedrag dat we van ierland zien is dat toch juist niet verstandig. Want wat bereiken we als iran zich wel aan de vroegere afspraken gaat houden waardoor gehad met de export van geweld, het financieren van proxy, oorlogen onderdrukking op andere manieren sancties op zouden moeten heffen en handelsbetrekkingen zouden versterken. Ook de positie van de sjiem van de iraanse revolutionaire garde

[0:11:34] erkende minister dat dit een zorg is en is missen van de niet eens kritisch naar moeten.

[0:11:41] Kijken.

[0:11:42] Voor ze punt over de diefstal van documenten van.

[0:11:45] Ja.

[0:11:46] De voorganger van mister eind augustus vraag van deze commissie behandelt over een mogelijke iraanse diefstal van iaea documenten. Ik zou willen vragen waarom de antwoorden op deze vragen zo afwijkend leken te zijn en niet niet gedetailleerd. Haar voorganger heeft kennelijk niet zelf bij het internationale atoomagentschap willen vragen of er inderdaad authentieke documenten bij iran terechtgekomen zijn. Waarom niet vragen beantwoorden over iets anders waar de commissie vragen over stelt fors en daar maken we ons zorgen over voor. Voorzitter, daarom wil ik ook de volgende vraag stellen aan de minister of zij bekend is met het iran, export initiatief dat in het vorige decennium met name actief is geweest. Vlak voor de totstandkoming van een nucleaire deal in tweeduizend vijftien de publicatie op de website voor punt com staten. Dit initiatief een europese regering gefinancierd werd. Het initiatief blijkt door het iraanse regime grafisch gefinancierd is geweest, kan de missen uitsluitend het nederland was dat dit initiatief met geld steunt voorstel.

[0:12:53] U mag nog een laatste stuk doen.

[0:12:56] Voorzitter

[0:12:59] vraag zijn die is net al gesteld. Klopt.

[0:13:02] Dank u wel.

[0:13:04] Boswijk cda.

[0:13:06] Dank u wel. Voorzitter, voorzitter, afgelopen vrijdag werd mocht ik opnieuw vader worden van een dochter. Mijn derde dochter inmiddels en met de voorbereiding voorbereiding van dit debat. Dan ga je toch denken in het bijzonder van stel je voor als mijn kinderen waren gegroeide geboren in in iran. En dan denk je aan al die iraanse vrouwen die dappere mensen die afgelopen tijd de straat op zijn gegaan en je denkt aan de walgelijke moorden en onderdrukking. Die hebben plaatsgevonden en met al vergroend. Het gezicht was mascha mini die vorig jaar werd vermoord, maar helaas concludeer ik, net zoals mijn volgorde spreken dat er in een jaar tijd. Ondanks dat het dappere protesten zijn geweest. Weinig vooruitgang in zit. Sterker nog, deze week werd bekend dat er opnieuw een zestienjarig meisje door de moraal politie heeft doodgeslagen omdat ze haar hoofddoek niet correct gedragen. Waanzinnig.

[0:14:01] Voorzitter, destijds heeft mijn voorganger agnes mulder samen met collega sjoerdsma een motie ingediend om in europees verband persoonsgerichte sancties instellen tegen de verantwoordelijke iraanse overheidsfunctionarissen en andere betrokkenen. Via het europese sanctieregime kan de minister. Daar werd overgegeven hoe het daar nu mee staat.

[0:14:18] Voorzitter, iran mengt zich ook actief in conflicten die ook ons direct raken, allereerst in europa met iraanse drones worden oekraïense kinderen vermoord op hemelsbreed zes, honderd kilometer van waar wij nu zitten.

[0:14:30] Er zijn zeer terecht sancties ingesteld tegen iran. Naar aanleiding van deze militaire steun van iran naar rusland, hoe effectief zijn deze sancties? Hoe kunnen wij deze ongewenste militaire inmenging nog meer frustreren.

[0:14:42] Voorzitter, dat recente conflict in israël heeft ook de internationale aandacht weer op iran gericht vanwege de banden met hamas en hezbollah in libanon is er al meer duidelijk over de rol die iran heeft gespeeld bij de aanval op israël. En wat zijn de opties. Indien blijkt dat iran een actieve rol heeft gespeeld. In deze tragedie is er dan eindelijk aanleiding om de iraanse islamitische revolutionaire garde op de e u sanctielijst plaatsen. Collega vroeg het al. En wat kunnen we nog meer doen? Er zijn inmiddels al uit onder meer over uiteenlopende redenen sancties tegen iran in werking gesteld en dergelijke inmenging kan wat het cda betreft niet onbestraft blijven graag reactie over hoe kan we nog meer kunnen vormgeven

[0:15:21] dan het reisadvies naar iran. Dat staat al een tijdje op rood in de veiligheidssituatie in iran is ook slecht en wordt daarom ook afgeraden om naar iran af te reizen voor nederlanders bestaat een groot risico op arrestatie in detentie door iraanse autoriteiten, ook als er geen duidelijke aanleiding is voor een arrestatie met de huidige spanningen in het midden oosten. De rol van iran. Daarin is het goed dat de nederlanders zijn gewaarschuwd voor de gevaren

[0:15:44] kan een minister vertellen op hoeveel nederlanders op dit moment ongeveer in iran zijn

[0:15:49] en kunnen wij kunnen zij weg als ze dat zouden willen en zit er op dit moment ook nederlanders in iraanse detentie en zo. Ja, hoeveel zijn dat er

[0:15:57] dan tot slot, voorzitter, misschien wel hetgeen waar we het meeste zorgen over moeten maken. Het kernwapenprogramma van iran in september het internationale atoomagentschap dat er geen vooruitgang is geboekt in de afspraken rond het kernprogramma, iran. Volgens het agentschap heeft iran onder andere camera's waarmee het agentschap toezicht wil houden niet aangezet. Dit baat. Het cda zorgen. Wat is de stand van zaken? Kort gezegd hoe ver is inmiddels in ontwikkeling van een kernwapen heeft de internationale gemeenschap daar überhaupt nog zicht op

[0:16:27] en dan de laatste vraag toch niet helemaal. Tenslotte zie ik naast rusland, syrië hamas hezbollah. Welke andere landen bevinden zich binnen de invloedssfeer van iran en wordt hier ook actief aan gewerkt. Om deze uit de invloedssfeer van iran te krijgen, kan de minister iets meer over delen.

[0:16:42] Dank u wel.

[0:16:44] Dank u wel. Meneer brekelmans vvd.

[0:16:54] Voorzitter, het iraanse regime vormt een fundamentele bedreiging voor de eigen bevolking

[0:17:00] plannen in het midden oosten en ook voor onze veiligheid.

[0:17:03] Iran draagt bij aan het brein van israël via proxy groepen zoals hamas en hezbollah.

[0:17:09] Daarnaast zien we nauw samenwerking tussen iran en rusland en voor de eigen bevolking voert het iraanse regime en afschuwelijk schrikbewind

[0:17:17] voorbeelden te over. Daar kan ik bewijs spreken me hele spreektijd mee vullen. Maar onlangs is natuurlijk als het gaat om een meisje van zestien, dan is dat

[0:17:24] extra schokkend.

[0:17:26] Ik wilde vragen of zij de fundamentele zorgen over de iraanse regime deelt en of zij zich hier krachtig uitspreken. Want ik weet dat op dit moment heel veel ook iraanse nederlanders meekijken. En toch ook al heeft de minister en het kabinet al vaak gezegd het belangrijk vindt dat het keer op keer wordt benadrukt.

[0:17:44] Ik zei het al uw steun speelt een actieve rol in de bedreiging voor israël door hamas en hezbollah te ondersteunen met geld, trainingen en wapens. Ik wil de minister vragen of zij deze rol van iran erkent

[0:17:55] op moment dat we iran internationaal weten te verzwakken, dan betekent dat automatisch dat hamas en hezbollah aan minder sterk komen te staan.

[0:18:01] Ik wilde vragen welke diplomatieke inzet zij daarvoor pleegt en welke drukmiddelen er zijn

[0:18:09] enigszins voor elkaar te krijgen.

[0:18:12] Sancties zijn natuurlijk een belangrijk middel tegen het regime van iran en ik vraag de minister specifiek naar nederlandse inzet hierop omdat we zien dat de handel is teruggelopen, maar ook uit recente cijfers blijkt dat een deel van de handelsstroom ook nog niet helemaal bekend zijn en misschien zelfs tientallen percentages, tientallen procenten van het totaal

[0:18:35] en met name de berichten rondom sanctie omzeiling zijn heel zorgwekkend zijn. Iraanse drones worden er aan rusland geleverd en daar blijken ook westerse componenten zitten ook van nederlandse fabrikanten. Dus wat doet nederland in verband specifiek om die sanctie omzeiling als het gaat om iran. Om die aan te pakken.

[0:18:54] Het plaatsen van de itc op de eventuele miste voor de brief van gisteren. Want ik moet zeggen we proberen daar als kamer met diverse moties van collegas van mijzelf proberen we het kabinet toe aan te sporen en ik vond het gisteren dat het kabinet duidelijk uiteengezet. Wat wordt geprobeerd. Helaas is de uitkomst tot nu toe is, is onbevredigend. We zien dat het moeilijk is om staat gelieerde terreurgroep om die op de sanctielijst te plaatsen, deels vanwege juridische redenen en blijkbaar ook omdat er nog onvoldoende politiek draagvlak daarvoor is.

[0:19:29] Vroeger komt dit door een resolutie van de vn-veiligheidsraad worden opgelost. Maar dat gaat natuurlijk niet omdat rusland hier een veto uitspreekt

[0:19:36] en

[0:19:38] ik zou willen vragen als het gaat om de een plaats op de e u terroristenlijst of zij een voorstander van zou zijn om de regels die we nu voor hebben om die aan te passen, want het is behoorlijk frustrerend dat we zien wat de rol van de groep en de agressie is maar dat het niet mogelijk is om het juridisch te bouwen is bereid om te kijken of het gemeenschappelijk standpunt hierop nummer tweeduizend één, negen, drie, één van het gemeenschappelijk

[0:20:06] veilig buitenland en veiligheidsbeleid om dat te herzien, zodat we dat ook meer op basis van een politiek besluit zouden kunnen doen.

[0:20:13] Voordat hij verder gaat. Ik denk dat de interruptie is.

[0:20:17] Ja inderdaad bezig met dezelfde strijd

[0:20:21] voeren lijkt bureaucratie regels die waar we zelf overgaan in de weg lijkt iets wat we allemaal willen voor mij lijkt het goed om omdat aan te passen. Vraag aan brekelmans is wat natuurlijk ook kan is volgens mij ligt er een advies om iets niet te doen. Maar advies kan je doen kan je opvolgen of niet op op opvolgen en vervolgens is het aan rechter als er een

[0:20:44] als er een procedure ligt om te beoordelen hoe dat precies zit wat vaker meegemaakt in het debat. Maar mijn vraag is

[0:20:54] klopt mij constatering dat

[0:20:57] het op de lijst plaatsen dat er eigenlijk geen belemmering voor is behalve een onzekerheid of dat standhoudt bij de rechtbank. Want op zich zou dat nog kunnen doen, is het.

[0:21:09] Met mijn brekelmans,

[0:21:13] Die theoretische mogelijkheid is. Dat ben ik met je eens.

[0:21:18] We moeten ons afvragen stel dat je de eitjes of de wagner groep die op de terroristenlijst plaats als een politiek besluit en vervolgens draait de rechter terug dan is een overwinning voor de itc. In dit geval vind ik het wel belangrijk dat je weet het nooit honderd procent zeker. Maar dat er een grote waarschijnlijkheid is dat het ook juridisch standhoudt.

[0:21:40] Een tweede wat ik gisteren in de brief lees van de minister

[0:21:44] is dat er ook überhaupt geen politiek draagvlak voor is. Stel dat het zou lukken om het juridisch te onderbouwen dat hier iets verzorgd zou worden weggenomen.

[0:21:54] Blijkbaar zijn er niet zes, zevenentwintig eu-lidstaten zesentwintig nederland daar voorstander van.

[0:22:00] Dat vind ik van alles van constateren dat alleen op basis van wat de minister gisteren in de brief zei

[0:22:05] scoort antwoord. Je zou het kunnen doen. Politiek besluit ook al is daar geen geen meerderheid voor in europa,

[0:22:12] maar ik zou het wel alleen doen als het een grote waarschijnlijkheid juridisch standhoudt

[0:22:17] die regels aan te passen.

[0:22:19] Aanvullende.

[0:22:20] Dank voor het antwoord ook een aanvulling op de regels waar die op zit.

[0:22:26] Man.

[0:22:27] Op hoelang een aanslag of een terroristische daad in het verleden zou moeten liggen, ligt in de kwalificaties of hoeveel hoeveel vaststelling je nodig hebt, ligt in de aantal instanties die dat zouden kunnen vaststellen welke regel wijzigingen denkt u ook? Ik zie dat wij een bureaucratisch monster hebben opgetuigd, terwijl we dit allemaal tenminste merendeel van ons wil. Maar waar ziet u die waar zou u op moeten zien.

[0:22:54] Hier brekelmans.

[0:22:58] Graag een microfoon die wijziging zal er een ontmoeten zien dat dat op het moment dat met unanimiteit door de europese raad wordt vastgelegd

[0:23:08] dat het meer dien aard, meer een politiek besluit wordt de juridische onderbouwing of de juridische waarborgen die daarvoor die criteria die nu gelden die best hoog zijn

[0:23:19] dat die zouden worden aangepast en welke criteria dat dan precies. En hoe dat ze langs de mensen die hij noemt dat kan zijn terug in de tijd kan zijn. De mate van bewijs zoals hij daarvoor

[0:23:34] net zo goed als wat geld binnen vn sancties op basis van unanimiteit in de vn-veiligheidsraad, dat ook makkelijker.

[0:23:41] Vervolgens.

[0:23:44] Maar los daarvan. Voorzitter, ik blijf erbij dat ook in lijn met mijn eerdere motie dat nederland ondanks dat nu nog niets club waar het voortouw moet blijven nemen en ik hoop echt dat ook samen met lidstaten kan worden gekeken naar zijn individuele casuïstiek om dit alsnog voor elkaar te krijgen als een bevoegde instantie om een onderzoek start dan hoef je geen rechterlijke oordeel te hebben om voldoende juridische onderbouwing te hebben.

[0:24:13] Ik hoop dat al datgene wat er gebeurt in europa, maar ook niet met europese staatsburgers in israel dat er iets van juridische aanknopingspunten biedt. Wij hebben als kamer niet de capaciteit om dat te doen. Dus ik hoop dat het kabinet heeft samen met collegas in europa dat wel doen.

[0:24:31] Een voorzitter bekend iran, iraanse regime pleegt grove mensenrechtenschendingen en het is vreselijk dat dat onbestraft blijft dat er sprake is van een grote mate van straffeloosheid.

[0:24:44] Ik wil de minister vragen hoe zij kijkt tegenover de oprichting van een bewijzen bank voor de gruweldaden van de iraanse autoriteiten in den haag, zodat er in elk geval op den duur bewijsmateriaal is om

[0:24:56] deze de huidige straffeloosheid om daar een einde aan te maken en het laatste punt. Voorzitter, ik zei het al. Nederland kent een aanzienlijke iraanse diaspora en zij ervaren bedreiging en intimidatie door de lange arm van teheran.

[0:25:10] Ik vind het onacceptabel. Meer collegas van mij hebben dat ook vaak aangekaart.

[0:25:15] We hebben ook in debatten met de vorige minister benoemd en hij zei toen ook persoonlijk heel duidelijk van. Het is niet helemaal duidelijk szw buitenlandse zaken. Maar ik ga zorgen dat we hier echt iets aan doen. Ik ga echt het voortouw nemen.

[0:25:30] U heeft mijn collega becker onlangs een debat gehad met minister van szw die het voortouw leek te hebben genomen en het bleek dat dat loket opa nooit waarnaar wordt gevraagd waarin diaspora zich kunnen melden

[0:25:41] en dat het nog nauwelijks of niet van de grond is gekomen dat ook de signalen die op verschillende plekken binnenkomen op dit moment nog onvoldoende worden samengebracht afronden, het afronden. Ik wil daarom ook de minister van buitenlandse zaken vragen welke rol zij voor zichzelf en haar ministerie zit om hier iets aan te doen om het loket in te richten dat die signalen worden samengebracht en dat vervolgens tot een goede diplomatieke respons leidt richting bijvoorbeeld iran. Laten we ervoor zorgen dat ministeries niet naar elkaar wijzen dat het kabinet hier eendrachtig.

[0:26:14] Dank u wel.

[0:26:16] Ik zie dat ik enorm oncoloog ben geweest.

[0:26:19] Heer jasper van dijk sp.

[0:26:23] Dank u. Voorzitter,

[0:26:25] het is inmiddels meer dan een jaar geleden dat de bevolking van iran massaal de straat op ging na de dood van studenten, mascha en mini en het afgelopen jaar is gevuld met grootschalige protesten voor meer vrijheid en tegen het gruwelijke regime van iran. Deze protesten verdienen alle steun en de regering die moet zich daar dan ook pal achter scharen. Wat mijn fractie betreft. De vraag is welke middelen nog meer ingezet kunnen worden tegen het regime.

[0:26:55] Een uitgebreid sanctie, sanctieregime is ingesteld en belangrijke functionarissen van het regime zijn gesanctioneerd.

[0:27:03] Maar hoe effectief zijn die sancties nu? Concreet?

[0:27:07] Graag een reactie en een toelichting zijn er voorzitter mogelijkheden om het sanctieregime uit te breiden zonder dat de bevolking van iran hier teveel onder lijdt. Want dat wil je natuurlijk altijd voorkomen.

[0:27:22] Voorzitter, wat dat betreft wijs ik ook op een motie van mijzelf en collega hammelburg. Dat ging over wapenhandel. Want we weten allemaal het vreselijke voorbeeld van iraanse drones die door rusland zijn gekocht en in oekraïne zijn ingezet en daar zat dan ook weer nederlandse technologie in en toen heb ik gezegd bij de collega van minister bruins-slot, mevrouw schreinemacher. Je zou eigenlijk moeten kijken of je een volgsysteem kan maken van technieken die nederland exporteert, zodat je dat kan traceren als op het moment dat jouw techniek in wapens van dit soort regimes terechtkomt, dan kunnen we daar tegen optreden moties aangenomen om te kijken naar mogelijkheden voor volgsysteem en ik vraag deze minister. Hoe staat het met de uitvoering en voorzitter is nog een motie die ik met collega brekelmans heb ingediend bij de minister mooie brief op heeft geschreven. Deze week namelijk om het repressie netwerk van iran in kaart te brengen. College brekelmans verwezen naar de nederlandse iraniërs worden hier ook concreet gevolgd en onderdrukt en hebben gevraagd om dat netwerk in kaart te brengen en de minister zegt in haar eigen woorden dat dat lastig is in de motie wordt in die zin niet uitgevoerd en dat betreur ik dus ik vraag haar alsnog welke mogelijkheden zij ziet. Voorzitter, we hebben veel gesproken met iraanse oppositiegroepen in het buitenland.

[0:28:58] Maar we moeten ook kijken naar de oppositiegroepen in iran zelf

[0:29:02] want hier ligt een hele belangrijke rol. In welke mate kan nederland oppositiegroepen in iran ondersteunen en dan hebben we het met name over de vakbeweging. Vrouwenorganisaties, studenten mensenrechtenorganisaties, etcetera ziet de minister mogelijkheden om steun te verlenen. Voorzitter, collegas noemde het al twee weken geleden vreselijke aanslag van hamas en nu zien we een verschrikkelijke oorlog in gaza.

[0:29:32] De vraag is welke rol speelt iran hierbij graag een toelichting van de minister op haar inschatting van de spanningen zijn flink toegenomen. Regionale oorlog is mogelijk, moeten we niet alles op alles zetten om die escalatie te voorkomen. Graag de laatste stand van zaken. Welke informatie heeft de minister over betrokkenheid van iran is een hypothese dat

[0:29:59] iran wilde voorkomen dat israël in saoedi arabië toenadering naar elkaar zochten. Welke reactie heeft de minister op die hypothese?

[0:30:08] Dank u wel.

[0:30:11] Dank u wel. Zijn we aan het einde van de eerste kamer even naar de minister voor de schorsing, schorsing. Dat gaan we om drie uur verder een schorsing tot drie uur.

[0:30:20] Ja.

[1:02:54] Dames en heren, welkom terug bij de reactie in eerste zijde van het kabinet met commissie over iran. Iedereen is weer aanwezig. De minister willen vragen om,

[1:03:05] De topman.

[1:03:07] Voorzitter. Dank u wel. Voordat ik start, zal ik aangeeft dat ik eerst met een korte algemene inleiding begin daarna ingaan op op de sancties

[1:03:19] op mensenrechten,

[1:03:21] de nucleaire aspecten

[1:03:25] op consulair en op overig. Dat is via die

[1:03:30] volgorde wilde ik ter beantwoording doen. Voorzitter, meerdere leden van deze kamer gaven aan iets dat deze aanvraag tot dit debat van een een

[1:03:46] afschuwelijke gebeurtenis. Aanleiding voor is en dat was op iets meer dan een jaar geleden op zestien september, twintig, tweeëntwintig

[1:03:55] stierf de tweeëntwintig jarige marsha mini aan haar verwondingen nadat ze was mishandeld door de zogenaamde zedenpolitie. En wat had ze misdaan? Ze had haar hoofddoek niet goed op

[1:04:06] en de maanden daarna vonden de lang duren en meest grootschalige protesten plaatsen in de geschiedenis van de islamitische republiek. En hoewel die protesten inmiddels vrijwel uit het straatbeeld verdwenen zijn,

[1:04:18] zien we dat de repressie door de autoriteiten verder toeneemt.

[1:04:22] En nederland heeft iran vanaf het begin van de protesten herhaaldelijk opgeroepen om het dodelijk geweld tegen vreedzame demonstranten te staken,

[1:04:31] mensenrechten respecteren en daders ter verantwoording te roepen

[1:04:35] vanwege de ernstige zonder zorgen over gebrek aan gerechtigheid en een eerlijk rechtsproces in iran zelf heeft nederland zich actief ingezet in de vn-mensenrechtenraad voor een onafhankelijk onderzoek naar de dood van marsha mini en dit onderzoek is er uiteindelijk gekomen. De verenigde naties effect founding michel en mede dankzij de nederlandse inzet doet deze missie niet alleen onderzoek naar de dood van marsha mini, maar naar alle mensenrechtenschendingen. Sindsdien

[1:05:08] de missie is gestart met haar werkzaamheden en zal in maart twintig, vierentwintig haar bevindingen schriftelijk presenteren in de vn, mensenrechtenraad. Dat is, zoals de leden eerder ook al met mij in debat zijn gegaan. Een belangrijk moment om vervolgens stappen te zetten.

[1:05:26] Tegelijkertijd werd twee weken geleden de wereld opgeschrikt door een ongekende aanval terroristische aanval van hamas

[1:05:36] op israel die zijn weerga niet kent

[1:05:40] en die heel veel leed

[1:05:43] met zich meebrengt en mijn gedachten en die zijn sowieso

[1:05:48] bij alle slachtoffers alle onschuldige burgerslachtoffers aan israëlische en palestijnse zijde

[1:05:56] dat de iran al jaren hamas en hezbollah ondersteunt, is bekend en tot nu toe is er nog geen bewijs dat iran direct betrokken was bij deze aanval. Dat bevestigt ook de verenigde staten en israël en ook duitsland en frankrijk hebben dat inmiddels gezegd

[1:06:13] ik heb wel heb ik ook tegen leden in een debat gezegd, ook tijdens de informele e. U ontmoeting met de ministers van buitenlandse zaken naar aanleiding van de terroristische verschrikkelijke aanval van hamas benadrukt dat het belangrijk is duidelijkheid te krijgen over de betrokkenheid van iran.

[1:06:34] De uitspraken van het iraanse regime naar aanleiding van de aanval op israël zijn verwerpelijk.

[1:06:40] Ook weten we dat zowel hezbollah als hamas gesteund worden door de kus voor kutje fors sorry van het iraanse islamitische revolutionaire garde korps en samen met onze europese en internationale partners blijven nauw samenwerken om opties te verkennen, om die steunen tegen te gaan en op een aantal aspecten zal ik hier straks ook later op op ingaan.

[1:07:05] Voorzitter, en dat maakt ook dat alle leden eigenlijk al

[1:07:12] een langere periode deze hier in deze kamer eensgezind zijn in hun streven om de heer g c op het terrorisme lijst te zetten

[1:07:23] en ook elke keer deze leden vragen aan het kabinet om op een nieuwe of andere manier te kijken hoe we dat wel voor elkaar kunnen krijgen en de inzet van de legde is in die zin gewoon persistent en eenduidig en ook in die zin vasthoudend en men inzet erop. Ook de heer sjoerdsma en eppink hebben nu ook een nieuw verzoek te kijken wat de mogelijkheden zijn van de mensenrechten, sanctielijst

[1:07:55] en laat zeggen dat de ing staat hiervoor als entiteit op de massa vernietigings wapens, vernietigings lijst

[1:08:03] en de geest staat kut koets fors staat ook op syrië sanctielijst veel eergisteren officieren staan inmiddels ook op de mensenrechten sanctielijst, maar nog niet ieder geval eergisteren ook hiervoor geldt op moment

[1:08:27] dat inderdaad de kamer. Het kabinet verzoekt om die optie verder te gaan onderzoeken. Dan zal ik inderdaad ook moeten kijken met andere landen binnen de europese unie of daar draagvlak voor voor bestaat. Dus dat zou een vervolgstap daarop moeten zijn.

[1:08:43] De.

[1:08:45] Vormt verder. Eerst.

[1:08:47] Ja voorzitter heel kort eens met wat de minister tot nu toe heeft gezegd en als hij dat zou willen verkennen, denk ik heel graag

[1:08:58] omdat het een soort van creatief puzzelen hoe je toch iets voor elkaar kan krijgen en vooral ook iets dat ook daadwerkelijk een echte wereld effect heeft niet alleen maar tevreden stemmen achter dit papier. Dus als de westen. Dat wil doen en dan begrijp ik meteen dat haar volgende opmerking zal zijn dat ook in europa draagvlak voor moet zijn, maar als ze dat zou willen. Ik weet dat haar sanctie eenheid of het algemeen zeer kundig en gemotiveerd is heel graag.

[1:09:25] De minister.

[1:09:27] Muziek.

[1:09:27] Voorzitter, ik ben zeker bereid om dat te onderzoeken en tegelijkertijd geldt ook datgene wat hier sjoerd mijzelf zegt dat het draagvlak een belangrijk onderwerp voor is, maar het is wel in lijn met de inzet die het kabinet verder pleegt.

[1:09:45] Voorzitter, ik heb inderdaad ook de heer sjoerdsma vraagt ook van kan je en boswijk kun je iran meenemen. Twaalfde sanctiepakket tegen rusland. De e. U sancties zijn restrictief van aardse zorg ervoor dat partijen de europese unie geen handel meer mogen drijven met de entiteiten op de sanctielijst en sancties hebben ook een sterker signaal werking ook richting derde landen.

[1:10:13] Helaas gaat iran vooralsnog door met leveringen aan rusland,

[1:10:20] maar onze beelden zijn wel dat teheran op dit moment afziet van verdere uitbreiding en escalatie van die militaire steun

[1:10:30] en we blijven actief inzetten op het tegengaan hiervan. Zoals de heer sjoerdsma bos ook weten doen wij van tevoren geen uitspraken over hoe een nieuw sanctieregime eruitziet omdat dat ten koste gaat van het verrassingseffect. Er wordt wel heel druk gewerkt aan het twaalfde sanctiepakket en we hebben het daar ook nog afgelopen maandag in luxemburg nog over gehad en daar heb ik nogmaals het pleidooi namens het kabinet gedaan dat het twaalfde sanctiepakket tegen tegen rusland snel tot stand moet komen.

[1:11:08] Voorzitter, daarbij geldt ook dat

[1:11:14] die sancties zo gericht mogelijk moeten zijn als het gaat om tegengaan van sanctie op. Ze is dat volledig ingebed in de nederlandse handhavings aanpak en verschillende uitvoeringsinstanties, zoals de douane houden zich bezig met toezicht en handhaving op op omzeiling van de sanctie maatregelen en we zijn extra alert als het gaat om rusland en iran op die sanctie van de sanctieregime en we zullen hier tegen waar nodig pleiten voor verdere maatregelen. Ik heb zelf ook in de laatste airbus het raad,

[1:11:48] die ook plaats vond in zelf ook andere lidstaten opgeroepen om werk te maken van sanctie omzeiling. Want wij kunnen dat zelf doen en zelf onze instanties daarop inzetten, maar we hebben het ook nodig dat andere landen dat volop doen om het tegen te werken.

[1:12:10] De mensenrechten situatie zeg ik ook tegen de bosrijk blijft verschrikkelijk. En zoals ik al aan gaf zijn protesten grotendeels uit het straatbeeld verdwenen. Wij hebben wel de indruk dat de repressie vooral verder blijft toenemen en dat betekent dat nederland ook de mede initiatiefnemer is geweest van de tien sanctiepakket die binnen een jaar tijd zijn gekomen sinds de dood van mascha mini met gerichte sancties tegen personen en entiteiten die betrokken zijn bij de ernstige mensenrechtenschendingen in iran en bijna staat bijna volledig. De hele top op die lijst

[1:12:52] en om specifiek te zijn inmiddels tweehonderd zevenentwintig individuen en drieënveertig entiteiten, bijvoorbeeld de zedenpolitie. De veiligheidsdiensten, officieren ministers

[1:13:05] die

[1:13:07] dan maak ik me ook voorzitter ernstige zorgen over

[1:13:12] het nucleaire programma. Iran blijft excuus escaleren, onder andere met inzet van steeds meer en steeds geavanceerde verrijking, centrifuges en verdere opbouw van voorraden verrijkt uranium. Dit zijn zaken die de leden ook kunnen terug lezen. Het aivd jaarverslag die hierover in het openbaar over rapporteert.

[1:13:36] Wat ik tot dusver kan zeggen. Ieder geval ook op basis van het aivd jaarverslag is dat er op dit moment geen indicatie is dat iran daadwerkelijk aan een kernwapen werkt.

[1:13:47] Maar het internationaal atoomenergieagentschap blijft nucleaire faciliteiten in iran s inspecteren maar ondervindt hierbij wel tegenwerking van iran en nederland roept iran dan ook herhaaldelijk op om op alle niveaus mee te werken met het agentschap

[1:14:07] en dat dat moet gebeuren.

[1:14:09] Voor het zijn twee interrupties van de heer boswijk.

[1:14:13] Gelijk.

[1:14:14] Ja dat dank, voorzitter kan de minister ons misschien vertellen. Stel dat het doen ook de dat ze niet meewerken aan alles wat wat is afgesproken in een.

[1:14:24] De controles en de.

[1:14:27] De toestaan van camera controle enzovoort. Wat de consequenties zijn als ze dat niet doen, staat er überhaupt een consequentie op.

[1:14:34] De minister.

[1:14:37] Nou ja wat je daarin in geval ziet wat we zelf hebben gedaan om ervoor te zorgen dat

[1:14:47] het ontwijkend en slecht gedrag niet beloond wordt, is dat wij als nederland ook op de sancties die zouden verlopen op achttien oktober in e u verband er echt op aangedrongen dat die toch zouden doorlopen en dat is wat wij zelf hebben kunnen doen in dit kader en dat heeft ervoor gezorgd dat de sancties naar aanleiding u sancties naar aanleiding van het nucleair akkoord toch nog een jaar doorlopen en daarmee ook met een clausule om het elk jaar te verlengen. Dus daar hebben zelf actie ondernomen om ervoor te zorgen dat daar handelen zou plaatsvinden.

[1:15:24] Dank u wel, aanvullend mossad

[1:15:27] door interruptie.

[1:15:29] Voorzitter,

[1:15:31] het terugwerken is problematisch, maar het heeft ermee te maken dat het risico bestaat dat op een dag iran meldt dat het gelukt is en misschien is dat niet zo maar ik mis ergens de urgentie koste wat het kost te ver te voorkomen. Dus als deze signalen ons bereiken dat er sprake is van tegenwerking, vraag ik mij af in hoeverre schetsen, hoeverre daar een urgentie is,

[1:16:00] omdat niet alleen de reprimande, maar ook stappen te zetten er iets mis met me eens dat op moment dat iran opeens kernwapens heeft dat dat de wereld er heel anders uitziet.

[1:16:17] De minister

[1:16:18] de ik kan het alleen maar beamen ook de ernst ervan en de noodzaak wat hij zegt is dat dat het laatste wat je wil was het maar omdat een land als saoedi arabie zegt als iran of een kernwapen beschikt. Gaan we het zelf ook ontwikkelen en kom je direct weer op dat pad terecht

[1:16:42] van nucleaire proliferatie. Dus ik ik kan alleen maar de ernst en het gevaar daarvan onderschrijven, zoals de zelf ook.

[1:16:53] Aanvullend daarvoor is dat mooi,

[1:16:56] maar ik meestal nog wel de concrete stappen.

[1:17:00] Ik snap dat nederland dat je daar in haar eentje daar niet zoveel in kan doen is er sprake van een escalatie ladder los. Wat er eerder besproken is als de houding van iran af van het afschermen van er afgesproken is zich blijft voortzetten.

[1:17:18] De minister, voorzitter, dat is zo snel via een tweetal lijnen door actief samen te werken met verenigde staten, met duitsland, met frankrijk en het verenigd koninkrijk onder internationale druk op te voeren en aan de andere kant het voeren van een effectief sanctieregime en bijvoorbeeld toen ook sprake was van de verlichting van sancties in e u verband om echt alles erop te zetten dat dat niet zou gebeuren en het voortgezet worden. Dat zijn in geval twee beïnvloeden lijnen die nederland heeft.

[1:17:46] Vroeger beantwoorden.

[1:17:47] Ja.

[1:17:48] En dat maakt ook dat de positie van die

[1:17:54] iaea ook ontzettend belangrijk is. En daar stelde de vraag over dag. Dat was naar de documenten. Ja. Wat ik begrijp is dat de door het gaan hierover documenten gestolen documenten uit de jaren tweeduizend vier tot en met tweeduizend zestien. Dat check ik even om te kijken of dat en nederland zat er in die periode niet in de board of korvines van het agentschap en we hadden dus op dat moment geen toegang tot deze documenten blijkt systeem lijkt zo te werken dat op het moment dat je op de borst in de boord zit dan heb je ook toegang tot de documenten en dan heb je ook zicht om vertrouwelijke documenten zijn. We kunnen dus niet in die boord zaten kunnen niet de authentiek authenticiteit van die documenten nagaan, want wij hebben geen zicht erop op wat de inhoud van die documenten is. Dus toen heb ik ook intern zelfde vraag gesteld, kunnen we dat niet verzoek doen aan het agentschap of we die document kunnen krijgen en daar blijkt de praktijk te zijn dat als je een verzoek voor vertrouwelijke documenten doet dat je het antwoord krijgt dat dat staande praktijk is. Dat maakt dat ieder geval tot nu toe niet hebben uitgevraagd omdat dat staande praktijk van werken is

[1:19:14] dus dat voorzitter overigens in dat kader blijft ook de aivd in het jaarverslag ook rapporteren over

[1:19:29] over iran en ook in dat kader vraag vroeger ook. Ja. Wat kan er nog verder gedaan worden. Een van de andere zaken. Maar die legde ook met behandeld in de kamer is tijdelijk wet voor landen met een offensief cyber programma en dat is een wet die net door deze kamer is aangenomen, die ervoor zorgt dat er de dienst betere instrumenten krijgt om op te treden op moment dat landen met een offensief zei programma. Iran is zo'n land met zo'n programma. De dienst kan acteren. Op moment dat er bepaalde zaken plaatsvinden. Dus dat is dat is nog een andere manier waarop ook deze kamer een bijdrage levert aan ieder geval breed aan het tegengaan van offensieve site programma's. Dan was de vraag van over dat initiatief en of wij dat met geld gesteund hebben. We hebben het info uitgezocht en nederland heeft dit initiatief niet met geld gesteund.

[1:20:34] Dus dat het reisadvies van de heer boswijk. Het is niet bekend hoeveel nederland zich in iran bevinden omdat we geen verplichting mogen opleggen dat mensen zich registreren. Heb je daar voor nodig. Maakt. Ook in andere situaties bij israel dat we echt afhankelijk zijn van of mensen zichzelf willen registreren door ook echt vragen dat om dat te doen. Dat geeft ons een beter beeld als het gaat om consulaire gevallen en dergelijke weten bosrijk dat we daar in het openbaar niks over zeggen.

[1:21:05] Dus het is een tijd terug wel een keer een vertrouwelijke briefing geweest.

[1:21:10] De camera kan er altijd om vragen op moment dat ze nog nadere informatie over zouden willen. Dat wil ik dat staat natuurlijk altijd.

[1:21:26] Dat was op op dat vlak en dan inderdaad het punt van ongewenst beïnvloeden, iets waar de kramer terecht afgelopen periode ook met de minister van sociale zaken en werkgelegenheid

[1:21:41] en met de minister van justitie en veiligheid die zich hier ook al jaren hard voor maakt niet voor verschillende landen om dat tegen te gaan.

[1:21:50] Duidelijk maakt dat de ministeries meer hun inspanningen moeten coördineren en dat kan ik wel zeggen dat ten opzichte van het verzoek van de kamer ongeveer anderhalf jaar geleden, toen dit naar voren kwam of een dik jaar geleden dat de ministeries op veel vlakken veel meer zijn gaan samenwerken. En want je moet in nederland in vrijheid binnen de kaders van onze democratische rechtsstaat met elkaar kunnen samenleven en dat betekent dat

[1:22:22] een aantal sporen zijn waarbij men met elkaar samenwerkt natuurlijk altijd politie spoor bij de minister van justitie en veiligheid ook nadrukkelijk op wijst op moment dat er echt sprake is van concreet verdrinken, verdenkingen en bedreigingen. Daarnaast is de diplomatieke spoor natuurlijk een belangrijk middel om andere landen daarop aan te spreken en inwoners en belangenverenigingen kunnen met een signalen en meldingen ook terecht op andere plekken bij de rijksoverheid. Wat nu wel op. Dankzij de tot stand is gekomen is dat er een centraal overleg tot stand is gekomen die plaatsvindt onder voorzitterschap van ncrv en die brengt eigenlijk op dit moment alle signalen samen waarbij er gekeken wordt wat er precies goed moet gebeuren op bepaalde zaken die zich ontwikkelen.

[1:23:20] Verder gaat hier brekelmans.

[1:23:21] Ja.

[1:23:24] Dat laatste is op zich positief.

[1:23:27] Kijk wat ik denk vaak van de iraanse diaspora of uit andere landen horen is dat ze zijn melden zich bij de politie of bij een ander loket. Daar zit logischerwijs niet iemand die dat precies kan

[1:23:43] hoe serieus die dreiging is en hoe daar verder mee wordt op gereageerd.

[1:23:47] Je hoopt dat diegene ze kan doorverwijzen naar een loket of in ieder geval een plek waar wel dat gesprek kan plaatsvinden van iemand die weet dit is voor iran of china of wat dan ook

[1:23:59] de mee te maken hebben en ook kan uitleggen hoe nederland werkt twee kanten op

[1:24:04] en dat verspreid dat beeld datgene waar we naar toe werken. Er staat best wel ver af van het overleg dat de minister intern is en dat is op zichzelf is dat heel goed.

[1:24:16] Alleen we zien dat die anderhalf jaar dat er niet zoveel gebeurt. Wat dat betreft of tenminste naar buiten toe lijkt er nog niet veel gebeurd als iemand zich gemeld. Dat zegt dat dat beeld zoals ik net beschrijft dat de praktijk is. Dus ik zou willen vragen van hoe

[1:24:31] termijn of welke tijd heeft zijn gedachten dat er wel één loket werk waar mensen die informatie krijgen en het gesprek kunnen voeren waar ze naar op zoek zijn.

[1:24:40] De minister.

[1:24:41] Voorzitter, laat ik in ieder geval een aantal stappen beschrijven die nu plaatsvinden. Maar ik denk dat het goed is om de kamer actief toe te zeggen om weer kamer te informeren waar we precies overstaan

[1:24:52] ook belangrijk is om om met elkaar verder te werken. Het het belang is van de samenwerkende departementen waar de verschillende signalen terechtkomen is dat men met alle deskundigen en het is. Ik pak het nu even landen breed. Het gaat ook om landen, zoals bijvoorbeeld turkije dat beter zicht komt op de fenomenen die er plaatsvinden. Want sommigen komen overeen. We hebben een aantal voorvallen rondom china gehad

[1:25:23] door die deskundigheid en specialisme samen te brengen onder leiding van de nctv die op het gebied van terrorisme en veiligheid. De specialist is als het gaat om het coördineren van dit soort initiatieven is er een plek gekomen waarbij de fenomeen in beeld worden gebracht en analyse kan plaatsvinden. Welke verdere stappen moeten we met elkaar zetten. Ik herken wat brekelmans zeg maar dat moet wel aan de buitenkant zichtbaar zijn. Wat er nu precies gebeurt en dat maakt dat verschillende ministeries ook op dit moment samenwerken aan een communicatie aanpak om te kijken of men de bewustwording en de meldingsbereidheid van mensen kan vergroten met een duidelijke route waar mensen zich moeten melden. Dat is de tweede lijn die plaatsvindt. Het lijkt me ook goed om

[1:26:12] om de kamer daar verder over te informeren. Ook in het kader van de taskforce waar de heer brekelmans zelf ook over had met minister van sociale zaken over gesproken is.

[1:26:22] Ik kijk even naar een goede termijn. Maar misschien kunnen we ook even in overleg met andere in de tweede termijn op terugkomen.

[1:26:29] Ja wat wat een goed moment is om verder de voortgang te melden.

[1:26:36] Voorzitter, daarnaast in de motie van de heer van dijk over het systeem, de heer hammelburg van februari twintig tot drieëntwintig. Ik heb hier in april ik niet mijn ambtsvoorganger heeft hier in april een brief over geschreven of mevrouw schijnen mag om precies te zijn. Een trackingsysteem is ook in die brief staat is niet uitvoerbaar. Maar zoals gezegd heeft het tegengaan van de omzeiling van sancties wel prioriteit. We willen dat bestaat onder andere uit internationale internationale samenwerking op het vlak van onderzoek en ook sterker in ter informatie, uitwisseling op e u en internationaal niveau en dat zijn de zaken die mevrouw in gang zet. Maar het punt van een trackingsysteem blijkt dus niet uitvoerbaar te zijn

[1:27:31] dan de bewijzen bank helemaal eens dat van groot belang dat bewijzen van mensenrechtenschendingen in iran verzameld worden bewaard dient te worden geconsolideerd dienen te worden, geanalyseerd dienen te worden met het oog op toekomstige rechtszaken. Het is echt echt van groot belang en daarom hebben we ons binnen de vn, mensenrechten raad ook actief ingezet op de onafhankelijke vn, misschien met versterkt mandaat voor bewijs scharing. Het is zoals ik aangaf, zal de het effect van mechelen in rapport haar rapport in maart uitbrengen en dan blijkt ook of er voldoende basis is om die bewijzen banken in te richten, zoals dat gedaan is voor mij en voor syrië en dat is dat zal in maart ook duidelijker worden welke basis er dan ook precies ligt om dat te doen.

[1:28:32] Voorzitter, de vraag van de heer sjoerdsma over die niki. Dat valt onder de verantwoordelijkheid van de aivd en die heeft de om de kamer daarover te informeren.

[1:28:54] Susa.

[1:28:55] Voorzitter, dat heeft de aivd

[1:28:59] dat meermaals mee mogen maken.

[1:29:03] Deze nog onverkwikkelijke zaak dat de aivd die kanalen heeft, maar het gaat hier over iets anders. Ik hoef niet per se geinformeerd te worden. Ik hoef niet per se te weten maar ik denk dat de heeft geconstateerd iets is wat deze kamer al eerder heeft geconstateerd dat de aivd steken heeft laten vallen en een steekt

[1:29:22] die uiteindelijk hoe je het ook wendt of keert

[1:29:25] heeft geleid tot het niet kunnen voorkomen van de moord.

[1:29:30] Niki, die nrc.

[1:29:32] En ik vind het heel goed dat ze dan via de geëigende kanalen kan worden besproken of de aivd wel of niet. Het protocol gevolgd en of de aivd wel of niet. Het openbaar ministerie heeft ingelicht,

[1:29:43] maar wij moeten van het hart dat

[1:29:47] de manier waarop de familie. Dit moet horen. De manier waarop de familielid al heel lang

[1:29:53] achter zich aansleept

[1:29:56] en uiteindelijk de wijzen dat dat vorige kabinet diplomaat heeft uitgezet, terwijl alle schijn van heeft dat ze niet weten wie het heeft gedaan. Maar dat de aivd ook een kennis positie had. Ik zou willen vragen of dat als er aanleiding toe is dat het kabinet ervoor zorgt dat de nabestaanden van de energie en niet alleen de juiste informatie ontvangen over wat er is gebeurd, maar als dat noodzakelijk zijn. Ook de genoegdoening die erbij hoort.

[1:30:21] De minister,

[1:30:23] de voorzitter. Het het lastig is natuurlijk dat dit onder verantwoordelijkheid van de minister van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties valt

[1:30:32] en de zaken die de heer sjoerdsma zegt dat ik

[1:30:38] als minister van buitenlandse zaken gewoon op dit moment geen antwoord op op kan geven. Ik kan natuurlijk wel. En dat is denk ik. De

[1:30:49] de oproep die de heer sjoerdsma doet aan de minister van binnenlandse zaken overbrengen

[1:30:57] om op

[1:30:59] en

[1:31:03] zorgvuldige wijze om het contact te hebben met met de familie van de hennessy.

[1:31:09] De heer sjoerdsma. Voorzitter, als de minister mijn verzoek. Ik zat heel goed hoor dat dit meer ziet op het op het vorige werkgever als minister mijn verzoek zou willen overbrengen. Graag missen de jong. Als iemand die een goed gevoel voor gerechtigheid heeft. Het raakt een beetje aan motie die ik eerder heb ingediend, zou mijn tweede vraag hierop zijn

[1:31:32] die het kabinet heeft verzocht om alle illegitieme iraanse functionarissen spul de geleerd en de revolutionaire garde of het iraanse regime nederland uit te zetten

[1:31:40] en de brief die de kamer heeft gekregen, is feitelijk dat het kabinet er niks mee doet.

[1:31:47] Ik moet zeggen ik denk dat bekend is bij het kabinet wie er op de ambassade werkt

[1:31:53] namens deze diensten. Ik snap niet dat na alles wat er gebeurd is, niet alleen met missie de zaak die we net bespraken, maar ook allerlei andere zaken dat deze mensen hier nog steeds mogen werken. We hebben het recht die russische diplomaten die andere bezigheden hadden uitgezet. Ik zou het kabinet nog een keer willen vragen en er besloten geen gehoor te geven om alsnog te doen.

[1:32:14] De een

[1:32:17] voorzitter, daar moet ik me op dit vlak beperkt tot de uitspraak dat over de werkwijze van de diensten. Het kabinet geen uitspraak in het openbaar dat en vier, veertig kanalen de kamer informeert.

[1:32:30] Voorzitter,

[1:32:31] Nee, dat geldt hier niet.

[1:32:33] Dat geldt hier niet. Het gaat hier over hoe het kabinet

[1:32:36] of het kabinet wel of niet bereid is om een aantal mensen dit land uit te zetten en dat is een bevoegdheid die uiteindelijk bij het ministerie van buitenlandse zaken ligt uiteraard op basis van informatie die u niet aan onderzoek met ons te delen en deze zou en misschien een andere vergaderingen weer wel mogelijk. Maar hier niet snap ik heel goed. Maar die bevoegdheid om dat te doen ligt bij deze minister en ik weet zeker dat deze minister en het ministerie beschikt over informatie die als je deze gaat uitvoeren zijn aangenomen motie dat mensen het land uit moet worden gezet en ik zou willen bepleiten. Laten we die mensen die niet alleen de diaspora lastigvallen die onze veiligheid. Laten we die hier niet laten zitten.

[1:33:18] De minister,

[1:33:21] voorzitter, daarin verwijst ook de heer sjoerdsma naar mijn ambtsvoorganger, die ook een aantal mensen heeft uitgezet

[1:33:36] russische diplomaten die zegt dat

[1:33:42] het land hebben vertrokken vanwege een wegen werkzaamheden. We blijven scherp op in elk geval vanuit onze positie van buitenlandse zaken.

[1:33:53] Ja.

[1:33:54] Nou ja ik heb het antwoord niet te zoeken.

[1:33:59] Nog een keer.

[1:34:00] Dat die constatering die deel ik met u. Voorzitter, maar.

[1:34:05] Kijk.

[1:34:07] Nee ik hoor wat de minister zegt maar dat is niet waar.

[1:34:11] Ook in eerdere debatten eenmaal teruggaan tot minister zijlstra

[1:34:16] als het gaat over het uitzetten van diplomaten of het verklaren van personen van diplomaten is gewoon een openbare buitenlandse zaken bevoegdheid. Ook de ambassadeurs uitgezet op verzoek mede op verzoek van de tweede kamer een motie van de heer als manier van de wd en ikzelf moest even meneer brekelmans moet omlaag. Ik had ik had een ver weggestopt. Deze vvd vertegenwoordigen.

[1:34:45] Ja dit dit was een goede eigenschap van hem. Die kon goed waarderen. Deze robuustheid. Maar we hebben dat gedaan met russische diplomaten. Daar is openlijk over gecommuniceerd. Dat kan ook met iraanse diplomaten dan de minister willen vragen om nog eventjes een keer terug te kijken naar die emotie en terug te komen of die niet alsnog uitgevoerd kan worden.

[1:35:04] De laatste keer de minister.

[1:35:07] Ja

[1:35:07] ik kom je de tweede termijn zorgvuldig op terug. Ik ga even naar die brief kijken voor kijk wat ik wel of niet nog verder kan zeggen

[1:35:15] gaat verder.

[1:35:18] Voorzitter en eens. Ik zal ook nadrukkelijk aan de minister van binnenlandse zaken nog de boodschap van de heer sjoerdsma overbrengen. Dat dat is denk ik.

[1:35:33] Goed goed begrepen. Voorzitter, we een heleboel vragen gewoon gehad is mijn mijn insteek. Ja ja. Nee. Repressie netwerk. Die had ik

[1:35:49] nederland is alert op mogelijke dreigingen tegen de nationale veiligheid en monitort ook de activiteit van statelijke actoren die een mogelijke bedreiging vormen. Verschillende uitvoeringsinstanties houden zich bezig met toezicht en handhaving. Het omzeilen van de sanctiemaatregelen. Dat doet de douane om en het en handhaven. Daar waar waar mogelijk is breed lopen er nu vijfenveertig strafrechtelijke onderzoeken naar sanctie overtredingen. Maar dat is dan ook met bijvoorbeeld de russische sanctie overtredingen.

[1:36:24] Het vraag van de heer brekelmans naar het gemeentelijk standpunten negen, drie, één. Het openbreken van het gemeenschappelijk standpunt is een ingewikkeld proces. Dat heeft brekelmans ook gezegd omdat het unanimiteit vergt van de lidstaten en we weten dat dat niet altijd vanzelfsprekend is. Dus de vraag is wat ik ben bezig nog steeds met mijn collegas. Om ervoor te zorgen dat de c op een terrorisme lijst terecht kan komen zijn ook actief nog steeds aan andere landen aan het uitvragen of zij inmiddels rechtszaken hebben dat er een veroordeling is, zodat we het kunnen effectueren. Dan kan je dan ook wel naar meerderheidsbesluitvorming toegaan. Maar je zult nog steeds altijd veroordelingen nodig hebben. De vraag is ook die ik daarbij naar brekelmans toe heb is in welke volgorde zit die daarin

[1:37:27] gang.

[1:37:29] Ik ben allereerst blij met de inzet van de minister. Tenminste ik zie ook in de brief van gisteren dat dat van alle kanten wordt geprobeerd en ik weet hoe ingewikkeld dat is wat mij verbaasd als we landen op de e u sanctielijst willen zetten, dan is er ook.

[1:37:44] Niet.

[1:37:44] Veroordeling van een nationale instantie of een onderzoek van nationale instantie wel juridische onderbouwing nodig, maar niet meer strafrechtelijke land.

[1:37:54] Hetzelfde geldt voor de terroristen lijst van de vn-veiligheidsraad.

[1:37:58] Dus ik denk dat is leuk, zou ik zeggen een soort van parallel spoor, omdat we hebben gezien met de groep met de dat die die lat om die op de e u terrorismelijst zetten hoger ligt op de sanctielijst op de lijst van de vn of terreurlijst van de vn-veiligheidsraad.

[1:38:16] Mijn vraag zou nederland zich daar een parallel voor willen inzetten dat die procedure eigenlijk dat die minder grote juridische drempels kent.

[1:38:23] De minister.

[1:38:25] Ik denk dat daar gewoon goed is om eerst analyse te maken over waar dan precies de overeenkomsten en verschillen zitten en wat mij betreft ben ik bereid om dat zorgvuldig te doen en de kamer daarover te informeren. En dan kunnen we op basis daarvan met elkaar verder. Het gesprek voeren.

[1:38:43] Dank u wel aan het eind gekomen. Dan ga ik even kijken of er nog vragen openstaande eppink.

[1:38:48] Dank u wel. Voorzitter, ik dank u. Minister. Ik heb de antwoorden op de vragen vanochtend ontvangen en ik heb gelezen vragen bij die terreurlijst waar de revolutionaire garde zal komen, is dat waar vink precies de schoen binnen de europese unie zijn landen die dat niet willen of zijn de procedures die dat verhinderen en is het mogelijk om dit te omzeilen door een college dat je een aantal landen hebt. Dat zegt we beginnen alvast meer op vooruitlopen en met samenwerking. Dat is de term die daarvoor moet hebben om het proces in gang te zetten. Want zo blijft op elkaar wachten. Gebeurt er niks. We zien wel de toenemende activiteit van iran in de terreur cirkel in het midden oosten via hezbollah en hamas. Dat gaat gewoon verder zo.

[1:39:42] De minister,

[1:39:44] voorzitter, uiteindelijk moet daar een veroordeling onderliggen. Daar ben ik ook breed uit vraag bij verschillende landen gedaan. Ook bij het verenigd koninkrijk of vooral zo'n veroordeling van eergisteren is en daarnaast ben ik actief landen aan het benaderen of ze met mij samen willen werken. Daarop. Daar heb ik nog niet veel enthousiasme ontmoet.

[1:40:10] Ik merk ook dat maar dat ontslaat mij niet van de verplichting om daar mee door te gaan.

[1:40:15] Dus dit is een continue inzet en daarnaast gaat het vraag van de heer brekelmans gewoon verder uitwerken. Dan komt bij de kamer erop terug welke mogelijkheden daar onder liggen en wat dan wel of niet kan.

[1:40:29] Uitstekend. Dan gaan we naar de tweede termijn van kamer toe

[1:40:33] en kijk allereerst naar de heer sjoerdsma heeft uw inbreng voor de tweede termijn.

[1:40:38] Hartelijk dank. Voorzitter, en ik dank ook de minister uiteraard voor haar beantwoording en ook haar voor haar bereidwilligheid om daar erg constructief te kijken naar de vele voorstellen die vanuit de kamer worden gedaan. Ik denk dat dat er een groot gedeelte gevoel is over hoe we ons moeten verhouden tot het iraanse regime en dat het een gezamenlijke zoektocht is welke stappen we nog meer kunnen zetten om ervoor te zorgen dat de schendingen die het regime begaat niet alleen een eigen land tegen de eigen inwoners,

[1:41:09] maar ook elders in het midden oosten gaza, syrië

[1:41:15] in oekraïne zoveel zoveel als mogelijk tegen kunnen gaan met de instrumenten die wij als nederland als europese unie hebben dus heel blij met de toezegging dat ze nog kijken naar wat we via de mensenrechten sancties kunnen doen. De andere opties die de minister heeft geschetst.

[1:41:32] Ook dankbaar dat de minister de zaak van niki nog een keer wil doorgereden naar haar collega naar haar collega bij op het ministerie van binnenlandse zaken. Ik hoop dat dat het daar ook goed opgepakt, want het is blijft echt een onverkwikkelijke zaak waar waarvan het eigenaarschap vaak teveel in de schimmige wereld ligt. Maar die mensen leven van de echte wereld en die levert niet zo ver hiervandaan waren. Vader werd vermoord. Dus heel graag dat dat gebeurt en dan wens de meeste vooral ook veel succes met het proberen draagvlak te vinden voor de vele voorstellen die zowel het kabinet als de kamer heeft gedaan, want het is af en toe teleurstellend om te zien tot hoe weinig europese bondgenoten bereid zijn.

[1:42:10] Dank u wel. Dank u wel.

[1:42:13] Voorzitter, een de band aangekondigd.

[1:42:18] De vooraankondiging gedaan. Hier wordt bepaald wie dan.

[1:42:21] Ik dacht.

[1:42:24] We proberen te zeggen dat de voorzitter cordis coruz shirt voor dank voor de antwoorden. Ik heb een flink aantal antwoorden gehad op vragen die leeft onder de documenten.

[1:42:37] Het zal me niet verbazen dat we grote zorgen hebben over je weigering om mee te werken

[1:42:43] aan transparantie als het gaat om het

[1:42:47] om het programma

[1:42:50] als het gaat om hun rol in verschillende proxy, oorlogen of pogingen daartoe. Ik hoorde goed dat we inderdaad stappen moeten zetten als het gaat om

[1:43:02] onderzoek doen dat we zorgvuldig moeten doen ook gehoord dat er nog geen bewijs is dat iran daadwerkelijk heeft bijgedragen aan de aanslagen in israël op zeven oktober.

[1:43:16] Ik ben ook van mening dat het verder onderzocht moeten worden. Nogmaals, ik heb hier een vrij excessief

[1:43:23] krant bericht van de wall street journal ook naam en toenaam genoemd worden van aanleidingen om verder te onderzoeken. Er kan tevens een preventieve werking hebben wetende dat als nederland dan wel de e u opzoek is het hopelijk ook ierland verhindert om verder verder proxy groepen aan aan te sturen, dan wel hamas hezbollah die volgens mij ook flink aantal raketten klaar heeft staan gericht op is israel daar ontmoet zou vinden. Maar verder toelichten.

[1:43:56] Voorzitter, heel goed. Dank u wel voor de aankondiging weten de collegas waar het over gaat. Precies.

[1:44:00] De boswijk zijn. Ja. Kort.

[1:44:02] Dank aan de minister voor voor de antwoorden en ik deel eigenlijk wel wat wat collega zegt dat het is ergens ook onbevredigend omdat we allemaal zien welke kant het eigenlijk zou moeten. Maar dat we niet veel verder komen we niet in europa alleen op pad kunnen dus heel veel wijsheid en sterk aan de minister om toch nog geitenpaadje te zoeken of of alle creativiteit te gebruiken die nodig is en we houden het voor de rest in de gaten.

[1:44:34] Dank u wel. Voorzitter, ik heb de antwoorden op de vragen gelezen en de minister nog eens willen vragen over die ontmoeting met minister even op.

[1:44:45] Wat doe je.

[1:44:46] Nee nee, dat ook weer abdolah jan

[1:44:50] sorry,

[1:44:52] wilde ik vragen van kijkt de minister heeft zijn mond moet een meent eenentwintig september drie weken. Later is er gebeurd wat er is gebeurd. En dan kun je zeggen van nauwelijks. Ik ontmoet de minister. We hebben het over mensenrechten enzovoort. Maar dan drie weken later zie je toch dat er een heel ander gezicht is dan is dat masker misschien afgevallen. Hoe heeft de minister dat ervaren. Hoe kijkt ze daarop terug en dan mijn andere vraag is hoe ziet zij de rol van. Er woont is dat een soort van dubbelrol scouten. Nou zal ik maar zeggen. Iran aan het helpen of de critici van iran. Ik heb de indruk dat dat het land was. Ondertussen zit ook de leider van gamers die woont daar in alle alle luxe, maar ook maar het land onderhandelt. Andere kant ook weer. Hoe moet men dat typeren?

[1:45:45] Dank u wel.

[1:45:49] Dank aan de minister voor alle beantwoorden.

[1:45:54] De inzet van het kabinet om de agressie op de terreurlijst te plaatsen. Ondanks alle ingewikkeldheden daarin ook dank voor de toezegging als het gaat om het onderzoek naar of die europese

[1:46:10] regels daaromtrent kunnen worden aangepast. Ik overweeg een motie om ook demissionair. Dit zou wel een ander standpunt van nederland zijn om daar ook een uitspraak over te hebben over gedacht wordt. Maar dat moet

[1:46:25] constructief zijn want ik zie dat de minister bereid is om hier serieus naar te kijken in hetzelfde licht ook dank voor de taskforce. En om ons over te informeren. De de tijdslijnen daarin als het gaat om

[1:46:36] bedreiging van de diaspora. Ik hoop dat de minister een tweede termijn kan geven ze het toe zijn

[1:46:44] en we wachten ook de met veel interesse. De uitkomsten van de een in. Ik hoop dat daar echt iets substantieels uitkomt, zodat ook stappen gezet kunnen worden.

[1:46:55] Als laatste de heer jasper van dijk.

[1:46:57] Voorzitter, dank aan de minister voor haar inzet tegen dit verwerpelijke regime en ik sluit me aan bij opmerkingen van collegas als het gaat om aanpak van de revolutionaire garde, dan blijft over mijn emoties.

[1:47:13] Ten eerste het tracking systeem voor producten die in vijandelijke wapens terechtkomen. Dat is een motie die valt onder een collega schreinemacher tot verhouden. Maar

[1:47:25] zij heeft inderdaad in een brief geschreven. Het kan niet. Het is ingewikkeld. Dat is het punt en je kunt natuurlijk altijd de vraag stellen. Bij welke producten kun je het wel doen en bij welke producten is het eigenlijk onhaalbaar. Dat is de politieke discussie zal ik met haar verder oppakken, want volgens mij delen wij het doel dat we nooit willen dat nederlandse producten in vijandelijke wapens terechtkomen, zoals bij de iraanse drones.

[1:47:52] Tot slot de motie die ik met brekelmans had ingediend. Eind vorig jaar. Ik vind wel dat dat in de brief wordt weggelopen voor de wens van van ons. De staat in het jaarverslag van de aivd wordt beschreven dat landen als iran spioneren in nederland om gemeenschappen van burgers in de gaten te houden en dan staat er het kabinet is alert op mogelijke dreigingen.

[1:48:17] Maar de motie die vraagt om te verkennen hoe dit netwerk in kaart kan worden gebracht en dat hebben we nu nog niet gezien. Dat zouden we wel graag willen. Juist om meer zicht te krijgen op deze op afgrijselijke repressie netwerk.

[1:48:35] Dank.

[1:48:37] Kunnen we door mevrouw de minister.

[1:48:43] Ja volgens mij.

[1:48:47] Voorzitter, op een aantal punten die naar voren wordt gebracht naar de toezeggingen naar de heer sjoerdsma die is helder en de motie van de heer zweden. Die zal ik gewoon tegemoet zien en dan ook beoordelen op basis van van de inhoud die die naar voren komt als het gaat om de rol van carter zeg tegen de heer eppink. Die is eigenlijk gewoon functioneel in die zin dat

[1:49:18] dat klinkt misschien wat apart. Maar op dit moment bijvoorbeeld heb ik ook verschillende keren ook een keer in de afgelopen tijd met mijn counterpart van katar gebeld omdat ze een hele belangrijke rol hebben rondom de gijzelde in israël als een als een van de landen die de verbinding heeft met met hamas

[1:49:46] en dat maakt dat ik wel gewoon contact zoeken omdat wij nederlandse gijzelt hebben en aandringen op op mogelijkheden om hun invloed uit te oefenen

[1:49:59] en dat betekent ook voor het contact met de minister van buitenlandse zaken van iran hebben jaarlijks ook mijn voorgangers altijd bij de algemene vergadering van de verenigde naties, een gesprek met mijn voorgangers ook en daarin ben ik me volledig bewust van de verschillende facetten van dit land, maar kiezen we toch voor om een open diplomatiek gesprek te hebben op het gebied van mensenrechtenschendingen op het kernwapenprogramma en de steun naar rusland,

[1:50:28] maar dat is wel met alle facetten die de heer eppink ook naar voren brengt. Ben je bewust van om om dat te doen

[1:50:38] als de heer sjoerdsma nog een vraag over als het gaat om de

[1:50:45] de mensen die een dreiging vormen voor de nationale veiligheid van nederland en daarvoor geldt de algemene lijn lijn indien persoon in nederland met een diplomatieke acre accreditatie een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid, dat het kabinet hier desgewenst ook naar zou handelen. Met de aivd is hier ook alert op de betrokken partners in staat stellen om te handelen. Als dat nodig is, is bijvoorbeeld bij rusland.

[1:51:14] Gebeurd,

[1:51:16] Die voorzitter op het vorige punt over katar. Ik vroeg me af wat de minister ervan vindt in katar

[1:51:26] de politieke leiders van hamas in dure villas in een dure hotels een luxe leven kunnen leiden, terwijl het volk in gaza op dat moment sterft

[1:51:37] vanwege de dingen die ze in gang hebben gezet.

[1:51:41] De minister, voorzitter,

[1:51:43] verschillende gesprekken die ik voer met

[1:51:48] mijn collegas van buitenlandse zaken van landen in het middenoosten, vraag ik ook een drinken, ook op aan om alles wat zij kunnen doen

[1:51:59] om hamas het handelen onmogelijk te maken om dat ook in werking te stellen en dat dan dit soort zaken gebeuren. Dat is allesbehalve vrij

[1:52:12] en dat dat steekt mij ook.

[1:52:15] Ja. Voorzitter en het is inderdaad allesbehalve fraai verklaart ook waarom katar zo'n belangrijke rol kan spelen. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de verwevenheid met hamas. Dat is al jaren zo overigens ook gezegd worden met stilzwijgende goedkeuring, soms zelfs aanmoediging van de staat israël ook hoe netanyahu het de afgelopen jaar heeft gespeeld. Altijd proberen om hamas relevant te maken en de palestijnse autoriteit zo mogelijk. Mijn vraag zit nu even.

[1:52:42] Daar.

[1:52:44] Zou nederland niet tegen katar moeten zeggen jongens die politieke leiders van hamas die moeten arresteren uitleveren en anders dan dan is dat prachtige e u verdrag hebben.

[1:52:57] Dat gaat anders. Want waar hebben we anders. Dit soort instrumenten voor. Waarom zijn we echt bezig met visumvrij reizen met dat land als die hamas-leiders daar vrij kunnen reizen. Ik ik daar kunnen leven. Ik vraag me echt af.

[1:53:10] Minister,

[1:53:12] voorzitter, de vraag is daarbij wel hoe legitiem de vraag is want daar daar hoef ik volgens mij geen geen enkele andere uitspraak over te doen. Maar hoe legitiem die vraag is is wel de vraag wat ons nederland daarin op moment dat we dat als een solo-actie zouden kunnen doen hoe we welk resultaat zullen behalen. Ik vind hier op dit moment het ook heel erg belangrijk om ervoor te zorgen dat de gijzel die we hebben dat die uiteindelijk vrijkomen. Maar in alle contacten drink er ook op aan om hamas wat men ook kan doen om haar op te pakken

[1:53:49] en druk te zetten.

[1:53:52] Voorzitter, als het gaat om de de tijdslijn inderdaad van de brief over de ongewenst buitenlandse beïnvloeding. Wat mij betreft is de kwartaal twintig, vierentwintig, dat we proberen dat voor elkaar te krijgen en dan geeft het ook goed vervolg proces en over het netwerk daarvan is eigenlijk tussen depressie netwerk dat we proberen via sanctieregime te doen dat we dat we zo proberen daarnaar te handelen

[1:54:27] en ook invloed uit te oefenen als personen op die lijst worden gezet, zodat ze ook economisch beperkt zijn in hun handelen

[1:54:36] en als er vermoedens zijn van die sancties schending dat we dan ook onderzoek doen

[1:54:42] en verder de moties verder tegemoet. Voorzitter,

[1:54:45] Dank dan gaan we tot afronding van dit debat komen.

[1:54:50] Er zijn drie toezeggingen gedaan. Ten eerste de minister zegt de kamer per brief te informeren over de stand van zaken van acties van het kabinet van de taskforce ongewenste buitenlandse beïnvloeden. Een vierentwintig,

[1:55:02] twee. De minister zegt te informeren over juridische mogelijkheden om de criteria voor plaatsing van entiteiten op de e u terrorismelijst aan te passen.

[1:55:13] In kaart te brengen in kaart te brengen en dat gaat mij om het punt van de brekelmans

[1:55:20] over dat eerste. Ik wil het graag met de andere ministeries doen want het lijkt me als ik het als alleen doe op ongewenste buitenlandse beïnvloeding. Dan is het smal. Dat moet samen met jc szw bzk in geval die ministeries anders krijgt kamer niet volledig in.

[1:55:36] Informatie toegevoegd drie de minister zegt toe het draagvlak in de u voor de plaatsing van de mensenrechten sanctielijst te verkennen en de kamer daarover te informeren.

[1:55:46] Dat is de derde. Dat is er een twee minuten debat was al aangekondigd is nu definitief met eerste spreken als goed schreven zijn er in ieder geval vier moties aangekondigd. Morgenavond

[1:56:00] en dan dan de minister.

[1:56:03] Dat is het laatste dat ik de eer om het laatste debat deze kamer.

[1:56:08] Mogen doen. U bent één van de weinige persoon die hield graag wilde.

[1:56:14] Had oude in gedachten. Dank voor de komst naar de kamer.

[1:56:17] De beantwoording van de vragen van de parlementsleden voor de ondersteuning, en dan sluit ik deze vergadering. Tot morgen.