Adviesrapport Elke regio telt!

[0:00:00] Veel mensen wachten nog even op de komst van de minister.

[0:01:35] We hebben.

[0:01:36] Dames en heren, welkom,

[0:01:42] welkom bij de vaste kamercommissie voor binnenlandse zaken. Welkom bij het commissiedebat over het rapport kabinetsreactie. Elke regio telt

[0:01:50] welkom u op de tribune. Fantastisch om te zien dat die met zoveel mensen naar den haag bent getogen en wellicht daar zit u volgens mij thuis ook goed dat u meekijkt.

[0:01:58] Fijn dat u er bent. Welkom. Meneer de minister met uw ondersteuning uiteraard welkom aan de leden

[0:02:04] negen getal. Goed dat u er ook allemaal bent en jij er bent.

[0:02:10] Ruim een jaar geleden. Toen stelde ik in de procedurevergadering van de commissie binnenlandse zaken voor om een debat te houden over de regio deals woordvoerder op dat thema.

[0:02:20] We zaten met drie leden en de vorige minister van binnenlandse zaken

[0:02:24] daarover in gesprek en moet je nou eens kijken naar kijken hoe ontzettend de regio leeft en dat is volgens mij een mooie constatering om dit commissiedebat met elkaar mee te beginnen.

[0:02:34] Op zeven maart van ditjaar presenteerden de drie adviesraden, de raad voor de leefomgeving en infrastructuur, de raad voor het openbaar bestuur en de raad voor de volksgezondheid en samenleving het adviesrapport. Elke regio telt

[0:02:45] dat dertien juli van ditjaar heeft de minister een eerste kabinetsreactie op het adviesrapport kamer gestuurd en daarover hebben we vandaag het debat

[0:02:54] ter voorbereiding op dit debat. Om dat te memoreren zijn er twee, honderd tafels geweest. Eind mei en juni

[0:03:00] en dan heb ik volgens mij aan dit debat aan het begin al genoeg gezegd, maar niet voordat

[0:03:06] nog even vaststellen dat de spreektijd

[0:03:08] vijf minuten is

[0:03:10] dat. Ik zou willen voorstellen om vier interrupties toe te staan. Als u dat doet dan kunnen we kijken hoe ver we komen met elkaar en dat geldt zowel voor de vraag als uiteraard ook voor de reactie daarop.

[0:03:23] Ik wens u een plezierig debat succes.

[0:03:26] Ik geef dan met heel veel plezier. Het woord aan de heer krul en hij zal spreken namens de fractie van het christendemocratische appel.

[0:03:33] Voorzitter, dank u wel en van harte welkom aan heel nederland zou ik willen zeggen.

[0:03:38] Ik begin even over de grens. Het kabinet tros van zes september tot vijfentwintig oktober tweeëntwintig de kortst zittende regering van het verenigd koninkrijk en dit kwam door de begrotingsplannen van quasi korting. De nieuwe minister van financiën.

[0:03:52] De plannen waren gestoeld op zogenaamde trickle down economics. Het idee dat financiële tegemoetkoming aan te reiken leiden tot meer economische groei en uiteindelijk zullen sijpelen tot de rest van de bevolking. Het rapport elke regio telt laat zien dat we in nederland te maken hebben met de neoliberale variant van trickle down economics. Dat is telkens opnieuw investeren in de economische kerngebieden

[0:04:17] met de gedachte dat deze regios de rest vanzelf meetrekken.

[0:04:21] Maar deze aanname klopt niet.

[0:04:24] Integendeel. De afgelopen twaalf jaar hebben juist laten zien dat de sterke regio's omringende regios die achterlopen leegzuigen

[0:04:31] onder andere door de jonge mensen wegtrekken en niet meer terugkomen en premier rutte toonde zich na de provinciale statenverkiezingen.

[0:04:39] Later bekeerling hijzij de modellen die wij hanteren om geld te verdelen, houden onvoldoende rekening met mensen in dunbevolkte gebieden. Dat klopt. Kijk maar naar de nba. Als je een vraag in de nba stopt, moeten we investeren in infrastructuur en mobiliteit.

[0:04:55] Dan wordt er altijd gekeken naar congestie is het ergens druk en het antwoord is altijd druk is moet geinvesteerd worden. Daar waar het niet druk genoeg is, investeren we niet. Dat lijkt elke individuele afweging. Logisch. Maar de optelsom van al die afwegingen het patroon wat onrechtvaardig is.

[0:05:14] Maar voorzitter in ons rapport voor heel nederland lieten wij zien dat nederland in een verkeerde spiraal zit met aan de ene kant een trek naar de stad van vooral hoger opgeleide jongeren aan de andere kant regios

[0:05:25] die na verloop van tijd in een spiraal van minder banen minder jongeren en minder voorzieningen kwamen

[0:05:30] die groep van back the losers pikt de winnaars. Daar moeten we van af. Het is een mind set. Voorzitter, we doen het niet voor de regio. Dat is een abstract en vooral heel haags begrip. Het gaat over mensen en hun leefomgeving in parkstad, limburg zeeuws, vlaanderen twente, de veenkoloniën en mijn eigen regio. De kop van holland. Het adviesrapport laat zien wat daar speelt in zeeuws vlaanderen wordt de krimp van het aantal basisscholen versterkt en versneld doordat kinderen over de grens naar de kinderopvang gaan in belgië gratis.

[0:06:02] De studenten hbo studenten hbo studenten uit de kop van holland. Die moeten reizen naar alkmaar en vaker naar amsterdam. Reizen zijn lang de mobiliteit mobiliteit in deze regio neemt netto steeds meer af in de veenkoloniën, met name in pekela komt volgens inwoners de bereikbaarheid steeds verder onder druk doordat de komende jaren een groot aantal bruggen gaan verdwijnen. De investeringen in kosten efficiënt gezegd

[0:06:27] en in twente ervaren mensen een halve arbeidsmarkt waarbij ze alleen kunnen kijken naar het westen

[0:06:33] in noord is de levensverwachting zes jaar lager dan gemiddeld. De nederland moet iets radicaal veranderen en dit debat gaat niet over het behoud van een buslijn hier

[0:06:43] of een theater daar zoals kim putters zei regionale solidariteit.

[0:06:49] Het kabinet heeft erkend, wat niet goed is gegaan en wat anders moet. Daar begint het mee.

[0:06:53] Maar de uitwerking van de drie aanbevelingen stelt teleur pakken twee een reguliere beleids en investerings logica.

[0:07:02] Er is maar één conclusie mogelijk uit dit rapport. Dat is dat de modellen grondig op de schop moeten. Dat is niet zomaar gedaan.

[0:07:09] Het cda zou graag zien dat het kabinet aan de slag gaat met de inventarisatie van alle modellen en beleidsprogrammas die geld geld verdelen tussen gebieden, bijvoorbeeld in infrastructuur,

[0:07:19] openbaar vervoer, voorzieningen en specifieke modellen als de mkb en instrumenten als de regio deals

[0:07:25] deze inventarisatie moet leiden tot concrete voorstellen om al deze modellen minder te richten op economisch rendement en meer op brede welvaart voor heel nederland.

[0:07:35] Het kabinet kan dit zelf doen. Maar wij denken aan de mogelijkheid van een staatscommissie. Hoe kijkt het kabinet naar

[0:07:41] lijn twee investeer in langjarige programmas voor regionaal economische ontwikkeling. Mooie woorden zijn. Niet genoeg vinden we genoeg. In de reactie. In de uitwerking worden vooral bestaande beleidsprogrammas genoemd als verbetering nieuw geld structurele plannen ontbreken, terwijl zeker in de gebieden die langdurig achtergesteld zijn hard nodig zijn. Mijn vraag aan de minister is dus waar is de omslag in denken dan te zien. In de praktijk kan het kabinet ondubbelzinnig toezeggen dat alle kansen agenda komen en hoe gaan we hier structurele financiering aan koppelen?

[0:08:14] Voorzitter, tot slot,

[0:08:15] elke regio laat nog iets anders zien. Mensen in de regio voelen zich allesbehalve calimero. In zeeuws vlaanderen, zeggen ze letterlijk. We hebben geleerd om hetzelfde te doen

[0:08:26] in de veenkoloniën zijn fantastische initiatieven gericht op het tegengaan van armoede. In de kop van het holland is het gelukt om samen een regionaal netwerk te creëren van zorginstellingen wordt benut om samen te werken aan gezondheid in parkstad, limburg en twente is het verenigingsleven bruisende. De rest van nederland en dat is voor het cda de kern.

[0:08:45] De mensen niet alleen bezig zijn met het goed is voor mij wat goed is voor ons allemaal.

[0:08:49] Dank u wel voor zijn hulp.

[0:08:53] Dat heb ik het wordt aan mevrouw van der graaf zijn gaan spreken namens de christenunie worden ze nu.

[0:08:58] Dank u wel. Meneer de voorzitter. Meneer de voorzitter. Ik ben naar de kamer gekomen om stem te zijn, te stemlozen en het geluid vanuit de regio te versterken. Nota bene op de dag dat het rapport telt bespreken lijkt die van mij te begeven. Ik heb altijd goede hoop. Ik hoop dat ik ook zo veel kan maken en het rapport kan spreken voor een belangrijk debat. Het rapport elke regio telt en de adviesraad lieten zien dat er grote verschillen tussen regios waren ontstaan onrechtvaardig groot waren geworden. Dat heeft alles mee te maken. Het loslaten van het beleid en de monitoring van de rijksoverheid en trek vanuit het rijk vanuit de regio al sinds de jaren tachtig

[0:09:47] en daar plukken we nu altijd de wrange vruchten van. Er zat iets hulpfonds in want die verschillen zijn niet zomaar ontstaan. Dat zijn allemaal keuzes gevolgen van keuzes van beleid en dat betekent dat we daar dus ook wat aan kunnen doen

[0:10:04] want als we in onze modellen kijken dan zien we dat de investeringen in de randstad sneller meerwaarde opleveren dan elders. In het land wordt te weinig rekening gehouden met de brede maatschappelijke welvaart die dat nodig heeft en van de waarde voor gemeenschappen en voorzitter, sinds mijn aantreden als kamerlid heb ik me dan ook sterk gemaakt voor het regio. Ik zie ik ook argument die de adviesraad aandragen terug en die zijn ook wel regelmatig in de debat in de kamer aan de orde geweest.

[0:10:37] Ik constateer dat het een taaie strijd is. Hier voorstellen aan. Vanuit de kamer moeten er aanpassingen komen voor het regeringsbeleid om bij te sturen en ik geef een paar voorbeelden in de jaren dat ikzelf lid ben geweest van de kamer. Ik zag de sluiting van gevangenis in kazernes in noord-nederland. De kop van noord holland zeeland, sluiting van ziekenhuis of afdeling onder het mom van centralisatie, cultuursubsidies in de randstad kwamen uit de regio werden getrokken en investeringen in infrastructuur die onevenredig in de randstad niet in de regio zelfs voor de trein naar noorden moest vorige week nog een flinke strijd gestreden. Soms hebben we vanuit de kamer kunnen repareren, maar niet altijd. Voorzitter, wat maakt het verschil dat er iemand is in het rijk die daar op opletten en niet een iemand heel veel. De christenunie vindt het belangrijk dat de ambtelijke afweging kaders in de intern worden gehanteerd dat het daar een plek heeft dat ambtenaren zich in de regio bevinden dat iedere bewindspersoon zich verantwoordelijk voelt voor zijn eigen departement goed rekening te houden met wat de effecten zijn in die regio,

[0:11:47] maar ook later die voorbeelden van zojuist zien als je dat teveel alleen binnen de departementen doet dan kun je die stapeling van te krijgen in een kwartaal een besluit van een kabinet hebben om een kazerne te sluiten in assen om hartchirurgie niet door te laten gaan in groningen en mensen in de kou te laten staan, omdat deze onvoldoende geld voor verduurzaming regeling voor babys gedupeerden te regelen in een kwartaal. Daar had iemand aan de bel moeten trekken en ik vraag de minister namens het kabinet te reageren. Wie gaat er dan ook die coördinerende rol op te nemen? Want dan kunnen wij ook beter ons werk als kamer doen, kunnen wij controleren. Dus ik vraag hier een reflectie van de minister namens het kabinet. Voorzitter, de langjarige economische ontwikkeling. Dat vraagt echt duidelijkheid vanuit het rijk financiering. Ik sluit aan bij de woorden die de heer krul heeft gesproken over de modellen heb ik reeds gezegd. Daar zullen echt flinke aanpassingen moeten plaatsvinden. De regionale indicatoren gewoon echt een plek in geeft.

[0:12:57] Voorzitter, als het gaat om spreiding van werkgelegenheid. Daar heeft het rijk een hele belangrijke rol te vervullen. Maar daar zie ik te weinig van wat het kabinet ook wil doen

[0:13:11] is een brief toegezegd die we dit kwartaal zouden krijgen. Ik vraag hier echt concreet naar de voorstellen die het rijk van plan is daarbij voor te stellen.

[0:13:20] Voorzitter, het is belangrijk dat we als het gaat om ook het openbaar vervoer. Daar hebben we deze week veel over de regionale bereikbaarheid dat we daarin investeren bestellen nu weer extra geld voor beschikbaar.

[0:13:34] Drie, honderd miljoen euro. Om de betaalbaarheid en beschikbaarheid van het openbaar vervoer in de regio overeind te houden. Maar voorzitter, als we kijken naar de treinen en de keuzes die we nu kunnen maken.

[0:13:49] Dan zien we dat er nieuwe afspraken met te weinig oog hebben gehad voor de behoefte die er in de regio is de minister aan de kabinet zegt wij willen bij het rijksbeleid aansluit keuzes die we maken bij de regionale behoefte. Maar dat zien we daarin niet gereflecteerd. Deze week hebben we daar nog een kans vormt vanuit de kamer dat repareren ook op trajecten in het land waar de treinen minimaal rijden frequentie te verhogen om de bereikbaarheid van regio's te vergroten en hetzelfde geldt.

[0:14:22] Vragen om stem te sparen. Want ik ben.

[0:14:26] Dan rond ik af. Want ik had nog een een punt wat ik daarbij heel concreet wilde noemen. Verkeersveiligheid is een groot vraagstuk, ook in de regio s in het land. We hebben daarvoor geld ter beschikking gesteld, maar dat is onvoldoende om in de komende jaren nog ter beschikking voor te stellen. Reactie op vragen van het kabinet bereid is om daarin te investeren.

[0:14:46] Dank u dank u wel. Je stem is volgens mij gehoord. Het is gelukt

[0:14:50] en

[0:14:51] ik zie dat er geen vragen zijn van een collegas geef ik het woord aan mevrouw temmink en zij zal spreken.

[0:14:55] De socialistische partij,

[0:14:57] Dank u, voorzitter en een van de meest gehoorde zin in. Mijn leven is pony park. Leuk. Daar ben ik wel eens geweest dat de charlotte je geboren en getogen bent islam garen en mensen vragen waar je vandaan komt. Ik heb even getwijfeld of ik het debat volledig in het nedersaksisch moest doen. Maar dat leek me de kwaliteit van de gedachtenwisseling geen goed doen en slagharen zijn de afgelopen jaren veel voorzieningen verdwenen. De leefbaarheid in het dorp neemt ondanks een toeristische trekpleister af als je op zaterdagavond ergens naar toe wil zonder auto heb je dikke vette pech. De laatste bus gaat om kwart over zeven en treinstation is er niet. Er is geen bankfiliaal meer geen zwembad geen bibliotheken geen politiebureau voorzieningen die er wel zijn geweest is onderdeel van de gemeente hardenberg en oppervlakte. Een van de grootste gemeenten van nederland. Veel van de voorzieningen centreren zich in de grootste plaats hardenberg zelf. Dat is als je aan de rand van deze gemeente woont een eind reizen als je in slagharen woont en je wil een corona vaccinatie halen dan moet je daarvoor naar zwolle. Dat is zo'n achtendertig kilometer reizen met het kost om anderhalf uur als je een afspraak hebt met het uwv of een andere overheidsinstantie. Het is vrijwel allemaal ver weg en dan hebben mensen nog geluk dat er een huisarts is een ziekenhuis in de buurt. Dat staat ook op steeds meer plekken onder druk in de afgelopen vier jaar zijn er negentien cruciale afdelingen van lokale ziekenhuizen gesloten zoals de kraamzorg afdeling in lelystad, waardoor met al lange tijd moeten reizen. Deze minister niet toe

[0:16:23] slagharen is slechts een van de vele voorbeelden van plekken waar de overheid zich terugtrekt en waar de leefbaarheid afneemt. Zeker als je zelf niet mobiel bent of geen auto hebt. Je bent teruggeworpen op de gemeenschap die gelukkig wel vaak sterk is. Maar dat brengt risicos met zich mee. Want waar vroeger de wijkagent onderdeel was van die gemeenschap is met het vertrekken van de politie uit de wijken die gemeenschap ook op zichzelf aangewezen als het gaat om taken die primair bij de overheid liggen, zoals rechtshandhaving en plekken als ter apel. De problemen groot zijn met een politiecapaciteit gering ontstaan. De burger wachten met eventuele gevolgen van dien voorzieningen voor jongeren verdwijnen, waardoor de verveling toeslaat. Drugs daarentegen is niet zo heel moeilijk om te regelen. De drugsproblematiek neemt toe. De vorige minister van justitie en veiligheid eens op vraag van de sp over de aanrijtijden in landelijke gebieden die niet gehaald worden te duur. Alsof het te duur is om iemand te hulp te komen als je niet in de stad woont. Voorzitter, als de mens islam zeggenschap gehad zouden hebben over de voorzieningen in een dorp hadden ze er niet voor gekozen om deze te laten verdwijnen of te verplaatsen naar plekken verder weg. Maar de zeggenschap van mensen neemt af wat hebben mensen te zeggen over het verdwijnen van een ziekenhuis een politiebureau of bibliotheek niet voor niks dat het vertrouwen in de politiek zagen we vooral in dit soort gebieden veelvuldig de nederlandse vlag op zijn kop hangen en voorzitter slagader nog relatief goed af in groningen woont en ook nog eens te maken hebt met een kapot huis door de aardbevingen en een overheid die niet oplost of in zuid limburg na het sluiten van de mijne, de armoede explodeerden of alsje in een verzakt huis woont langs kanaal almelo. De hendrik is de overheid niet dichtbij maar ver weg. Voorzitter, de sp pleit voor een volwaardig ziekenhuis in elke regio voor een regionaal uitbreidingsbeleid van overheidsinstanties voor het openbaar vervoer weer in handen van de provincie, zodat er een dekkend netwerk kan komen en het voor iedereen toegankelijk en betaalbaar is. Regionale musea moeten een dag in de week gratis toegankelijk zijn. Sp ligt, zodat de lokale cultuur versterkt wordt. Ook moeten regionale en lokale media versterkt worden, want wie anders de lokale besluitvorming kritisch in de gaten.

[0:18:28] Voorzitter, in aanloop naar dit debat kregen de kamerleden vele lobbybrief vanuit de verschillende regios en steden en dat is begrijpelijk vanuit die regio's en steden. Maar eigenlijk is het een absurd gegeven. Elke gemeente, regio en stad een eigen lobbyist die in den haag en brussel strijden om aandacht en geld. Dat is toch de omgekeerde wereld. Den haag zou vanzelfsprekend oog moeten hebben voor het gehele land en niet voor de regio met de leukste en effectiefste lobby. Het kost ook nog eens veel gemeenschapsgeld. Wat volgens mij beter besteed kan worden, kan de minister eens reflecteren op wat volgens hem de oorzaken zijn van het ontstaan van dit lokale lobby circuit.

[0:19:02] Voorzitter, misschien kan de minister ook reflecteren op wat volgens hem de oorzaak is van het verdwijnen van voorzieningen in landelijke gebieden. De sp wil alvast een voorzet geven als je winstbelangen voor mensen verschralen. De voorzieningen in gebieden waar winstgevend wij het er niet is of gering is, dan worden de verlieslijdende buslijnen geschrapt door openbaar vervoer aanbieders worden afdelingen van ziekenhuis gesloten die relatief kostbaar zijn. Ziekenhuizen zijn niet om winst te maken. Zijn er mensen van noodzakelijke zorg te voorzien. Openbaar vervoer is er om mensen overal van a naar b te verplaatsen en niet om winst te maken. Ik wil nog wel even doorgaan. Voorzitter, maar ik vermoed dat duidelijk is waar de sp het probleem zitten

[0:19:42] en als het gaat om overheidsinstanties die verdwijnen die hoeven weliswaar nog geen nog steeds geen winst te maken. Maar in het economische rendementsdenken ook deze overheid heeft geïnfecteerd moet alles met efficiency. Waarom niet gewoon nederlands kan. Is me een raadsel want management staal maakt het probleem niet opeens minder groot.

[0:19:58] Als we hadden overheid dichtbij willen, dan moeten we dat ook praktisch organiseren. Daarom wil de sp een soort overheids hulpdiensten laagdrempelige voorzieningen in de buurt waar mensen terecht kunnen met vragen over brieven die zij niet begrijpen. Hulp bij het aanvragen van die gb of andere vragen.

[0:20:12] Kunt u ook langzaam afronden?

[0:20:14] Ik ben bijna klaar. Nu hoorde ik de minister in een ander debat zeggen dat met dit soort hulpdiensten al worden gedaan, kan de minister toezeggen dat indien dit een succes is dit ook in dorpen en wijken wordt uitgerold, zodat die toegankelijk is voor iedereen. De sp ziet ook mogelijkheden om aan te sluiten bij de van het recht en initiatief van mijn collega van nispen, waardoor laagdrempelige rechtspraak in de buurt wordt georganiseerd. Kan de minister ook daarop reflecteren. Elke regio telt sommige regio's net iets meer. En dat is kwalijk want de overheid zou voor iedereen dichtbij moeten zijn. Maar daar zijn we nog ver van af. Dank u wel. Dank u wel.

[0:20:45] Temmink, u heeft een vraag van mevrouw.

[0:20:47] Graag,

[0:20:49] Dank u wel voor uw betoog en ik raak even aan op het punt wat u schetst dat elke regio hier lobbyist heeft rondlopen die ons hier komen vertellen en zou het andersom moeten zijn. Daarom pleidooi ook zojuist gedaan op het moment dat beleid wordt ontwikkeld dat je aanwezig bent en die signalen opvangt, zodat het niet meer per se nodig is om hier nog aan het eind van die besluitvorming nog punt te maken. Als we kijken lokaal zien we vaak dat er wijk wethouders zijn of dorps wethouders zijn. Wat vindt sp van de gedacht dat je misschien ook in het kabinet bewindspersonen voor de regio mee zou moeten koppelen van binnenuit nog iemand hebt die voor specifieke regio heeft mevrouw graag een reactie daarop.

[0:21:49] Voorzitter, dat kan best wel een oplossing zijn, maar het lijkt me eigenlijk vanzelfsprekend dat en kabinet zit gewoon voor iedereen in nederland is dat. Het is zo in de hoofden van mensen zou moeten zitten dat er voor iedereen bent, maar het lijkt me op zich een prima idee. En als het nieuwe kabinet daartoe beslist. Dan zullen wij daar zeker niet tegen zijn.

[0:22:09] Dank u wel. Dat leidt niet tot een vervolgvraag. Ik was aan het eind van uw betoog. Dan is de volgende aan de beurt. De geef ik het woord aan mevrouw van der plas zal spreken namens de burgerbeweging.

[0:22:19] Dank u wel. Voorzitter burgers van nederland en de mensen speciaal uit de regios. Heel nederland en vooral de mensen uit de s hier op de publieke tribune die zo massaal hiernaartoe gekomen zijn. Wat raar is dat ze elke keer moeten komen om iets van ons te vragen. Wij moeten veel meer naar de regios toe. Kom straks nog even terug.

[0:22:42] Voorzitter, het rapport. Elke regio telt is een uitgebreide en goed onderbouwde uitwerking van ontwikkelingen die mensen in die regios al heel lang zien. De verschraling van voorzieningen. De pinautomaat die verdwijnt dorps of wijkagent die is verdwenen. De bus die rijdt dorpsschool moet sluiten en of het zwembad dicht moet een beleids focus op grootstedelijke gebieden kortdurende en kleinschalige rijkste ondersteuningsprogrammas voor regio's onvoldoende oog hebben voor de uitdagingen in de regios voor den haag leek het rapport een openbaring voor miljoenen mensen in nederland stond er weinig nieuws in de leefbaarheid van een gebied is voor een groot gedeelte afhankelijk van de mate waarin mensen in een behoefte worden voorzien.

[0:23:23] Helaas zijn er steeds meer gebieden in ons land waar de aanwezigheid van de basisvoorzieningen niet meer vanzelfsprekend is. Dat komt door een neerwaartse spiraal als gevolg van een overheid die uit de dorpen en kernen vertrekt omdat de instandhouding van dergelijke voorzieningen drukt op de overheidsuitgaven.

[0:23:40] Maar geld kan en mag niet altijd een reden zijn om ergens op te bezuinigen. Het getuigt juist van norbert als een overheid zorgdraagt voor de leefbaarheid van haar regios of haar inwoners, de ruimte geeft

[0:23:54] of de inwoners ruimte geeft om de aanwezigheid van voorzieningen zelf te organiseren. Ik heb het voorbeeld genoemd van hoge heks in twente hebben tal van verenigingen onderdak. De financiering van het cultuurhuis wordt door de verenigingen zelf opgebracht. Zo wordt er bijvoorbeeld elk jaar een trekken vrachtauto, vrachtwagens, auto en motor cross gehouden en 't hek om wils voor de groene lobby een nachtmerrie misschien al die ronkende motoren op fossiele brandstof als zo snel mogelijk verboden moet worden. Maar voor het dorp is het behalve een sociaal samenzijn met de opas omas, vaders, moeders, kinderen en de jeugd onderling brandstof voor cultuur is de opbrengst uit de toegangsbewijzen vloeit immers rechts, rechtstreeks terug in de kast van het dorp, zus en verenigingen kunnen daardoor blijven bestaan. Zodra niet alleen hekserij, maar elke vereniging bij aan behoud van de sociale binding in het dorp

[0:24:46] boeren en burgers samen,

[0:24:48] en vergeet ook niet de rol van boeren en bedrijfsleven vaak familiebedrijven in sociaal, culturele evenementen in de regios. Vaak leveren ze vrijwilligers ondersteunen, lokale feesten, sportevenementen of stellen ze in het geval van boeren een weiland ter beschikking voor een feest en helpen ze met het opbouwen van het feestterrein.

[0:25:06] Voorzitter, de regios zwakkere regio's moeten worden versterkt om ook de winkeliers, de bouwvakkers, de arbeiders de schooljuf. De meester, de verpleegkundige, de brandweerman en de automonteur in de regio s te houden en mensen vragen niet van de overheid. Wij vragen veel van hen

[0:25:23] mensen willen hun geld kunnen pinnen. Een kind naar school kunnen brengen. Een brief op de post kunnen doen met het ov of met de auto naar hun werk kunnen. Indien nodig naar de huisarts en af en toe een duik in het publieke zwembad. Dat zijn geen vreemde eisen.

[0:25:36] In veel gevallen zijn voorzieningen niet alleen praktisch, maar ook noodzakelijk. Hoe valt het uit te leggen dat een huisartsenpraktijk in het dorp als petten verdwijnt inwoners, onder wie ouderen die zijn aangewezen op het openbaar vervoer zijn langer dan anderhalf uur onderweg naar de nieuwe locatie, en dit is slechts een van de honderden voorbeelden dat voorzieningen verdwijnen van het platteland.

[0:25:57] De berlijnse focus op grootstedelijke gebieden speelt deze voorzieningen ongelijkheid onbedoeld in de hand. Het idee om volgens de beleidsmakers sterke regio sterker te maken, zorgt ervoor dat de regio's die men als zwak bestempelt alleen maar verder achter staan

[0:26:12] en grote investeringen in ruimtelijke en sociale economie worden al jaren vooral gedaan in de randstad en veel te weinig in andere regios. Wij noemen dit bij www institutioneel urbanisten

[0:26:24] in onze overheid en in haar beleid. Het nationale beleid zou er veel meer op gericht moeten zijn om van alle regio's in ons land, ongeacht hun directe getalsmatige economische impact, succes, regio's te maken en hiervoor, voorzitter, is een herstructurering van de te kortdurende en kleinschalige ondersteuningsprogrammas voor regio's noodzakelijk. Het feit dat de regio deals zijn die enigszins in de financiële behoeften van regio's voorzien is goed, maar de wijze waarop deze financiering tot stand komt, is op zijn zachtst gezegd problematisch noemen. Er is een centrale pot geld waar regios met elkaar moeten concurreren om iets uit te krijgen, zodat ze hun omgeving leefbaar kunnen houden en dergelijke financiering zou structureel moeten zijn en beschikbaar moeten zijn voor alle regios. We moeten juist niet de concurrentie tussen de regios, maar samenwerking met de regios faciliteren.

[0:27:15] Voorzitter, tot slot, er is onvoldoende oog voor de uit wageningen in en verschillen tussen de regios zeeuws vlaanderen is anders dan veenkoloniën en het friese bonbons is anders dan parkstad limburg. Elke regio kent zijn eigen identiteit, zijn eigen vraagstukken en eigen kansen. We moeten ons niet laten verleiden door de vermeende efficiëntie van sites fiets al beleid, oftewel een maat past iedereen beleid, maar de regionale diversiteit in ons land erkennen en waarderen, want ongeacht of je diep in de grensgebieden. De buitenwijk van rotterdam of op de wadden woont. Nederland moet een land zijn voor iedereen werkt en voor iedereen bereikbaar is alle onderdelen alle lagen en alle regios alle nederlanders en nee, dit gaat niet over één nacht ijs. Maar we moeten er wel mee beginnen en niet blijven roepen. Dat duurt nog wel tien jaar en vervolgens niks doen want dan is het over tien jaar nog tien jaar.

[0:28:06] Dank u.

[0:28:07] Dank u wel, mevrouw van de plas.

[0:28:09] Dat roept geen vragen van een collegas zie ik dus ik geef het woord aan meneer hof

[0:28:13] en die zal spreken namens de partij van de arbeid en ik denk ook namens de fractie van groenlinks. Nu.

[0:28:19] Qua voorzitter, ik ben zesentwintig jaar geleden geboren in groningen en later op mijn elfde of twaalfde verhuisd naar een drents dorpje met een paar honderd inwoners. Maar het had wel een school en het had ook een sportclub en het had een dorpse café en als je op die leeftijd verhuis is het fijn dat er een doos cafés waar je op je dertien of twaalfde aan het werk daar zeven of acht jaar gewerkt en het mooie daarvan is dat eigenlijk iedereen uit het dorp komt en dat laat zien hoe cruciaal een voorziening als een torens café of een dorpsschool of een sportclub is.

[0:28:53] Laat het nou net zo zijn dat dat soort voorzieningen of we nu in oost-groningen is de achterhoekse zeeuws vlaanderen of in oost friesland is of in parkstad limburg is dat dat soort voorzieningen enorm onder druk staan dat ze de afgelopen jaren ook verdwijnen

[0:29:10] en niet voor niks spreekt het rapport elke regio telt van een negatieve spiraal van verschraling van voorzieningen.

[0:29:18] Volgens mij moeten we nu aan de noodrem trekken

[0:29:21] om ervoor te zorgen dat die verschraling van voorzieningen een halt toe wordt geroepen,

[0:29:26] want we kunnen het hebben over de toekomst en we kunnen het hebben over investeren in de toekomst van deze regios. Dus cruciaal kom ik nog op. Maar als we aan de andere kant niet een halt toeroepen niet die verschraling van voorzieningen een halt toeroepen. Dan trekken we een beetje aan een dood paard. Dus we moeten er voor zorgen dat die verschraling van voorzieningen gestopt wordt. Volgens mij kan dat ook. We zouden bijvoorbeeld kunnen doen met noodrem in de vorm van een vitaliteit fonds als voorzieningen op omvallen staat, springt de overheid bij

[0:29:57] en het kan in groningen zagen we in oost-groningen een zwembad op omvallen stond. Dat zou sluiten totdat de overheid met geld over de brug kwam de rijksoverheid wel te verstaan.

[0:30:07] Dus het kan. Voorzitter en het is iets wat volgens mij ook breder moeten doen aan de noodrem trekken om die verschraling van voorzieningen tegen te gaan met zo'n vitaliteit fonds. Voorzitter, een tweede punt om voorzieningen in de benen te houden is dat het cruciaal is dat gemeenten en provincies voldoende middelen hebben

[0:30:27] niet voor niks trok een tijdje geleden doorgaans aan de bel omdat ze voldoende of onvoldoende geld hebben om hun taken uit te voeren en het gevolg daarvan is dat voorzieningen verschralen. We moeten er ook voor zorgen dat het gemeentefonds goed genoeg gevuld is, maar we moeten er voor zorg en ik ben wel benieuwd hoe de minister ziet dat de verdeelsleutel van dat gemeentefonds eerlijker wordt, zodat ook kleine gemeentes voldoende geld krijgen om voorzieningen in de benen te houden en voorzitter dan een derde punt. Dat gaat over de spreiding van rijksdiensten.

[0:31:00] Het cda haalde een best mooi voorbeeld aan uit het buitenland over neoliberaal beleid wat niet werkte. Ik zou graag naar binnenlands voorbeeld willen kijken wat wel werkte namelijk joop den el die in vierenzeventig kwam met de spreiding van rijksdienst en kwam met een goed plan daarvoor en die bracht ook ptt naar groningen vertrokken. Maar het werkt wel goed.

[0:31:24] Ja.

[0:31:25] Dan denk ik waarom hebben we dat dan laten vertrekken, maar laten we het in ieder geval weer opnieuw er voor zorgen dat soort rijksdiensten gewoon weer in de regios terecht komen. We hebben op dit moment een zogenoemde roemernorm roemernorm. Stel dat we maximaal als rijksoverheid maar tien procent externe inhuur mogen komen. Niet met een soort roemernorm voor rijksdienst zou ik de minister willen vragen.

[0:31:49] Ik ben wel benieuwd wat de minister daarvan vindt en of hij bereid is om in de brief die hij gaat sturen. Volgens mij ook op te nemen met soort roemer noem mij part de jonge norm of

[0:31:59] de norm maakt mij niet uit. Maar met een norm komen die stelt zoveel procent van de werkgelegenheid moet ook in de regio's plaatsvinden, super belangrijk is en voorzitter, een laatste punt.

[0:32:14] Ik denk dat het nodig is dat we ongelijk investeren voor gelijke kansen.

[0:32:19] Ik hoor hier de bus of norm de voorzitter, ik hoor je dat die norm gaat komen dat alleen het enige discussiepunt nog is de naam. Dat is al winst van dit debat en voor mij part krijgt de naam van iedereen die wil maar dan wordt het beetje ongemakkelijk om moeilijke om onnoemelijke uit te spreken, maar laten we er in ieder geval voor zorgen dat die er komt, zodat mensen ook in de regios buiten de randstad ijsbaan kunnen krijgen en voorzitter, tot slot het laatste punt wat ik noemde ongelijk investeren voor gelijke kansen.

[0:32:53] Het kan best zo zijn dat het per hoofd van de bevolking meer kost om bijvoorbeeld een mbo of een hogeschool of een andere belangrijke voorziening in de regio overeind te houden dan wanneer je in de randstad per hoofd van de bevolking kijkt wat het kost. En toch moeten we het doen want dat is nou precies

[0:33:10] ongelijk investeren voor gelijke kansen. Dus laten we er voor zorgen dat we niet alleen kijken naar rendement. Wat kost het per hoofd van de bevolking? Natuurlijk zijn dingen voorzieningen, scholen, onderwijs goedkoper in de randstad. Maar laten we vooral kijken naar hoe zorgen we ervoor dat je in heel nederland gelijke kansen krijgt op het gebied van onderwijs toegang tot voorzieningen. Daarvoor is het nodig dat we ongelijk gaan investeren. Ik denk dat dat moet doorklinken in de verdeling van middelen binnen het gemeentefonds dat dat ook door moet klinken in de middelen die we besteden aan het openbaar vervoer en ook op de manier waarop ons onderwijs wellicht bekostigen. Een laatste punt.

[0:33:53] Aanleiding van mijn met over. Dank u wel. U heeft een vraag van mevrouw van der graaf en daarna nog een vraag van mevrouw van der plas is mevrouw van der graaf.

[0:34:00] Dank voor uw gloedvol betoog meneer bus of ik schrijven over de scholen. Dat herken ik heel erg want we zien in veel regio's is dat er veel meer brede scholengemeenschappen zijn gekomen. Maar als je specifiek wat meer met techniek wil doen of dat je een gymnasium of specifiek vmbo verder moet gaan reizen steeds verder moet gaan reizen. En als we dat willen veranderen dan denkt de christenunie. Dan moeten we kijken naar de financiering systematiek en over spreken. Wat voor idee leven daarover bij de partij van de arbeid. Groenlinks.

[0:34:36] We hebben.

[0:34:37] Dat zijn mooie brede vragen altijd uitloopt tot een beetje extra zendtijd maar een van de belangrijkste punten die je daarbij daarbij van belang vindt is namelijk dat je vaak ziet dat onderwijs, zeker als het gaat om het hbo of mbo dat het veelal wordt bekostigd op basis van aantallen studenten en soms aantal buitenlandse studenten. Dat is op zich ergens een logische financiering systematiek en tegelijkertijd zien we dat ook verzorgt dat het juist in dunbevolkte regios ertoe leidt dat soms dat onderwijs niet meer uit kan. Daarvan zeggen wij. Dat is niet dat kan niet de bedoeling zijn. Het kan niet zo zijn dat in wat dunner bevolkte gebieden. Dat soort voorzieningen onrendabel zijn dus onder druk komen te staan en verdwijnen. Dan moet je investeren voor die gelijke kansen dat ook in regio's. Dus dat soort voorzieningen overeind blijven.

[0:35:29] Dank u wel, mevrouw van der plas. Uw vraag.

[0:35:34] Dank u wel. Ik vind het op zich een goed idee van de bus hof om te komen tot

[0:35:40] een betere spreiding van rijksdiensten over de regio en mevrouw van der graaf, die over wijken, ministers of regio, ministers, maar zijn niet allemaal de gedachten die gelijk bij mij. Dat is hartstikke leuk en niemand kan een stempeltje erop drukken of de regio minister uitgevonden.

[0:36:01] Maar er zijn niet een beetje

[0:36:04] politieke middelen voor de bühne. Zolang er niet gewoon geluisterd wordt naar al die ambassadeurs en de regio ministers zijn niet allemaal ministers. Maar weet wat ik bedoel die hebben wij hier rondlopen die spreken over bus of veel. De regio zijn veel kamerleden die dat doen

[0:36:25] dat er vaak niet geluisterd wordt dat dat ze hier moeten soepel laatste om hele kleine dingen voor elkaar te krijgen is niet beter. Dat straks na de verkiezingen gaan

[0:36:36] werken aan een beter uitvoeringsbeleid en mensen serieus nemen in wat een regio nodig hebt, want zij weten dat voor hun regio allemaal veel beter dan wij kunnen we honderd keer een regio. Minister hebben we of.

[0:36:53] Denk ik. Dat punt van de minister was niet de mijne. Maar over het punt van moeten we niet goed naar de mensen luisteren die uit deze regio komen naar de mensen op de publieke tribune. Ik denk dat het antwoord daarop volmondig is. Sterker nog, dat heb ik de afgelopen tijd gedaan aan de hand van watje hoort. Als je mensen spreekt in groningen of in heerlen waar ik laatst was rondom het sluiten van het ziekenhuis of in zutphen of in friesland. Als je de mensen die daar wonen spreekt en je leest dat rapport elke regio telt dan kom je dan kom je tot de conclusie dat er een aantal dingen moeten gebeuren

[0:37:28] en op basis daarvan heb ik mijn inbreng gedaan en dan is het nodig dat er zo'n norm komt voor de spreiding van rijksdiensten is het nodig dat we aan de noodrem trekken om verschraling van voorzieningen tegen te gaan en vitaliteit fonds komt,

[0:37:42] is het nodig dat het gemeentefonds en het provinciefonds ook voldoende middelen bevat voor gemeentes om soort cruciale voorzieningen in de benen te houden. Dat zijn concrete voorstellen die ik hoor als ik met de mensen spreek en vandaar dat ik zie je de tafel brengen.

[0:37:56] Dank u wel,

[0:37:58] dank u wel was aan het einde van uw betoog. Dan geef ik het woord aan mevrouw kamminga en zij spreken namens de volkspartij voor vrijheid en democratie.

[0:38:06] Dank u wel, voorzitter, en vandaag spreken of het rapport elke regio telt als geboren en getogen zijn broekzak. Zoals we vaak zeggen een kamerlid uit de regio gaat het onderwerp uiteraard. Die wil opstellers van het rapport bedanken en de minister over de kabinetsreactie is op zich een mooie stap, maar er staan nog veel voornemens in, terwijl het nu juist van groot belang is dat de kabinetslijn van meer ruimte voor maatwerk en meer oog voor regionale kansen en de daarbijbehorende voorzieningen gaan toepassen.

[0:38:32] Voorzitter, ik ben veel op pad geweest de afgelopen periode en heb veel gesprekken gevoerd over het onderwerp en veel van die mensen die ik heb gesproken zie ik hier op de tribune. Mooi om te zien. Sowieso een goed gevulde tribune is altijd goed om te zien en dank aan hen voor hun input in de tijd die ze hebben genomen om het gesprek aan te gaan en de vele mooie projecten initiatieven te laten zien

[0:38:50] en of een u limburg friesland of de achterhoek was ieder zaaltje en ieder gesprek spatte er trots op de eigen regio, het geloof in de kansen en de creativiteit ervan af.

[0:39:00] Maar voorzitter, ook de zorgen over de verschraling van voorzieningen in het landelijk gebied en kleine kernen kwam in ieder gesprek terug.

[0:39:06] Wat mij opviel geen regio is gelijk de problematiek in zeeland is niet te vergelijken met de problematiek die ik zo goed ken vanuit groningen of bijvoorbeeld rotterdam-zuid. Want ik wil het ook gezegd hebben. De stedelijke gebieden zijn ook regios met een eigen problematiek en datzelfde geldt gewoon dichtbij de randstad, zoals de bollenstreek bollenstreek waar ik afgelopen vrijdag op werkbezoek was

[0:39:26] waar ik ook kom. De oproep is eensluidend hou meer rekening met de effecten van ander beleid op de verschillende regios durft te differentiëren,

[0:39:34] maatwerk te leveren en geeft ruimte en verantwoordelijkheid daar waar landelijk beleid het effect heeft

[0:39:41] sturen op sturen knuppel op het doel in plaats van tot tien cijfers achter de komma voor te schrijven hoe het moet en zorg voor meer flexibiliteit in de besteding van de financiële middelen.

[0:39:50] Een ander belangrijk oproep die terugkwam is om vooral vanuit kansen te werken en op basis daarvan te kijken wat waar nodig is. Ook qua voorzieningen.

[0:39:58] Ik las dat de minister een kans zag en overweegt.

[0:40:00] Klopt dat. En hoe gaat hij deze vorm en welke rol zit hij er voor zichzelf weggelegd voor zijn ministerie.

[0:40:06] Want economische bedrijvigheid is een blijft de allerbelangrijkste motor voor de ontwikkeling van welke regio dan ook ook, en de motie van de bisschop die indienen tijdens de begrotingsbehandeling van bzk waar we als wd gisteren uiteraard voor hebben gestemd.

[0:40:20] Qua oplossingsrichtingen werd de systematiek van de regio deals of een programma als rotterdam zuid de zeilen in de toekomst agenda voor groningen vaak genoemd, maar ook een. De bestuursrechtspraak vissen, taal en cultuur is een mooi voorbeeld van samenwerking, gericht op de eigenheid van de provincie en ook die mooie friese taal,

[0:40:38] regionale cultuur. Voorzitter, is essentieel als samenbindende factor.

[0:40:42] Mevrouw kamminga, ik onderbreek u dat komt omdat ik een vraag voor is.

[0:40:46] Voorzitter, ik ben het met u eens wat de wd zegt. Maar ik sla een beetje aan op op de stelling dat de regio deals een oplossingsrichting zijn.

[0:40:56] De regio deals zijn geen oplossingsrichting, maar een een doekje voor het bloeden. Het is een beauty contest waarin we zeggen de pot met geld is verdeeld en de rest van nederland mag zijn stinkende best doen om even mooi te zijn en zo mooi mogelijk te presenteren en dan gaan er een paar gelukkigen. Die krijgen een extra impuls. Dat is toch juist de perverse prikkel. Het gevolg van het beleid en het gevolg van het management en het gevolg van het rendementsdenken wat we niet meer moeten willen in de toekomst.

[0:41:26] Met andere woorden, het is een voortvloeisel van het beleid die we nodig hebben en probleem veel dieper en we zouden toch juist naar de basis moeten van het rijksbeleid en van wat voor overheid te willen zijn.

[0:41:37] Mevrouw,

[0:41:38] Dank u wel. Als darkroom had laten uitpraten. Dan had ik een aantal van zijn punt had ik ik zie in uit de gesprek heb ik gehoord dat de regios heel mooi. Vier is een factor heeft geleid dat de samenwerking breder is geworden van ieder dorp in de gemeente. Maar er zijn inderdaad aandachtspunten waar de minister wilde vragen hoe hij dat ziet. Want als we het hebben over elke regio telt dat juist die regio die ben het met u eens. Daar worden een aantal zaken mee gefinancierd waarvan je zou zeggen dat zou het regulier budget moeten regio zou bedoeld zijn om een extra impuls te geven. Dat zie je nu te weinig terug. Los van de doorlooptijd. Maar ik kom daar zo nog op terug.

[0:42:13] U vervolgt uw betoog.

[0:42:16] En al deze programmas vanuit een integrale visie samengewerkt en ze zijn gericht op wat werkt en nodig is in die specifieke regio. Hierbij werd wel opgemerkt de langjarig commitment van de rijksoverheid, maar ook andere partijen zoals scholen en het bedrijfsleven essentieel is, herkent de minister. Dit ziet de minister mogelijkheden om de systematiek te verbeteren en breder in te zetten en de betrokkenheid van andere partijen te bevorderen. En hoe komen we kunnen we de competitieve element bij en de heer krol krul excuus zei het al want er wordt beauty contest werd en veel van de gesprekken genoemd en dat zou toch niet moeten.

[0:42:49] Een ander aandachtspunt is de vaak sterke focus op aantallen, zoals bijvoorbeeld zien bij de verdeling van geld uit de woningbouw impuls. Nu wordt het toch nog te vaak toegekend aan grootschalige projecten, terwijl het ook in kleinere kernen essentieel is om betaalbare huizen te bouwen voor de jongeren die graag een dorp willen blijven wonen of ouderen. Om die doorstroom te vergroten.

[0:43:08] Kan de minister toezeggen hier meer aandacht voor te hebben, ook een de motie van mijn collega. Voorzitter, ik noem dit debat, de heer koerhuis

[0:43:16] zijn er nog meer van dit soort impuls schelden impuls gelden waar de minister mogelijkheden ziet om deze breder in te zetten en deze toegankelijk te maken voor kleinschalige projecten

[0:43:25] en volgens de zichtbaarheid van de overheid is al aan gerefereerd.

[0:43:29] Ik vond de zin van de ombudsman erg treffend een overheid die je niet kent. Laat zich slecht vertrouwen.

[0:43:34] Daarom pleit de wd er ook voor om zeker de kleine kernen dorpshuizen bibliotheken weer in ere te herstellen

[0:43:39] is ook te benutten voor een inleveren inloopspreekuur van de gemeente. De bank. Belastingdienst coach jeugdzorg. Watje wil dat verhoogde toegankelijkheid en de zichtbaarheid en tegelijkertijd ontmoetingsplaats voor jong en oud of een mooi initiatief die ze in zeeland hebben de bibliotheek is rond en daar kwam het ook meteen binnen

[0:43:57] is de minister bereid om dit soort initiatieven te investeren.

[0:44:01] De voor ministers voorstellen inzetten op bredere spreiding van werkgelegenheid en dat is op zich mooi. Ik heb er iets andere connotatie bij de bus. Goed, maar zeker bij nieuwe dienst organisaties zag ik dat ik zou de minister ook willen uitdagen om in het digitale tijdperk wat creatiever te zijn,

[0:44:16] is er niets te verzinnen om werken op afstand bij een beleids ministerie makkelijker en financieel aantrekkelijker te maken, want vijf dagen op kantoor. Dat hoeft niet meer de norm te zijn

[0:44:27] op deze wijze zorg je meteen voor input vanuit het hele land bij de totstandkoming van het beleid. Voorzitter werken voor het rijk zou geen synoniem moeten zijn voor wonen in de randstad en tot slot. We hebben het vandaag vooral over zaken die beter moeten kunnen om de leefbaarheid in nederland te vergroten en dat is goed. Dat is belangrijk, maar ik wil toch ook gezegd hebben dat ik iedere donderdagavond of soms de vrijdag altijd weer blij als ik mijn eigen dorp.

[0:44:52] Dank u wel.

[0:44:53] Uw betoog roept vragen op van de heer puzzel.

[0:44:58] Dank u wel voor het. Ik herken het altijd weer fijn is om terug te gaan naar waar je vandaan komt en vooral als dan ook nog voldoende voorzieningen zijn. Ik hoorde de wd ook zeggen dat ze dat van belang vinden. Ze noemde een aantal voorbeelden die ze belangrijk vinden. Dus ik vroeg me af. De wd vroeg aan de minister is de minister bereid om daar in te investeren. Ik ben bereid of wd bereid is om bijvoorbeeld samen met groenlinks en de pvda te gaan voor zo'n vitaliteit fonds noodrem om verschraling van voorzieningen halt toe te roepen.

[0:45:30] Mevrouw nanninga.

[0:45:32] Dank u wel wat ik het mooie vind van dit rapport is wat uitgaat van elk kreeg je telt dat de focus juist is met een gesprek en kijk wat in die regio nodig is en maak op basis daarvan een plan en kijk daarna want ik heb u net horen praten over de kroeg. Toen ik jong was, hadden wij nog drie kroegen in zuidbroek de kroegentocht en mijn eigen dorp is inmiddels niet meer maar heel eerlijk. Een belangrijk deel daarvan komt doordat er een bus kwam in dat dorp en dat iedereen dat de jongeren blij was dat. Ik kon stappen naar een grotere disco kon een paar dorpen verderop een aantal dingen zijn zoals ze zijn. Daar kan je zonder veel meer naar kijken waar de wd ervoor staat is zorg wel dat de basisvoorziening nog niet door. In ieder dorp een gemeentehuis open. Dat kan bijvoorbeeld ook wat ik zei voor zo'n dorpshuis inloopspreekuur te houden dat iedereen die niet mobiel genoeg is op die dat niet kan niet wil om andere redenen om bijvoorbeeld dan dat die weet iedere dinsdag is er iemand van de gemeente waar ik naar toe kan. Dus ik zoek het meer in dat soort creatieve dingen zoals echt aansluit vind ik ook een aantal dingen die gekozen zijn op te schalen van bestuurlijke capaciteit is ook verstandig geweest.

[0:46:37] Dank u wel. Meneer vervolg.

[0:46:39] Maar op zich is natuurlijk logisch dat een aantal van de voorzieningen veranderd en hoeft dat niet erg te zijn met de wd punt is dat ook een deel van de voorzieningen verdwijnt wat mensen gemeente inwoners van bepaalde regios wel heel erg vinden als je ze vraagt wat wil je als je zo'n kansen agenda opstellen. Dan zegt ze dat dat soort voorzieningen terugkomen of in ieder geval overeind blijven en daar was mijn vraag en de vraag van de wd en de minister was. Bent u bereid te investeren dan ook de wd zeggen wij zijn ook bereid om te kijken naar een voorstel omdat in elk geval vanuit de tweede kamer te doen en niet te wachten op deze minister vertrouwen in dat die de winter vast.

[0:47:18] Daar heeft mevrouw kamminga,

[0:47:20] wat ik al zei. Ik zie ik vind het vooral de omgekeerde wereld. Ik vind dat het niet vanuit de kamer. Ik denk dat we dat in het verleden ook veel te vaak gedaan hebben waar de kamer. Ik ze hebben daar moet iets mee project. Maar hier zit structureel kijkt en dat volgens mij dat de unieke kans is regio's zelf aan tafel zitten. Natuurlijk hoort daar ook bij. Ik ben het helemaal met u eens over bedrijvigheid. Hoe zorg je nou dat je in bepaalde gebieden weer wat meer werkgelegenheid hebt dan krijg ik ook. Er wordt dan ook bij de voor werknemers die een gezin hebben ook scholen zijn er ook bij dat er mensen bij dat bedrijf kunnen komen. Dus dat hoort bij maar ik zou niet size fits willen kijken wat er in welke regio nodig.

[0:48:00] Je zit naast elkaar. Dus de verleiding is groot. Maar als u zegt dan bedoelt u met excuus. Nee, geen probleem aanvaardt en er komen nog meer vragen voor u.

[0:48:11] Voorzitter. Ik hoor ook zeggen dat ze blij zou zijn. Elke donderdagavond het dorp in rijdt slecht nieuws voor voor haar kiezen van de vvd staat een kilometerheffing geen tijd en plaats differentiatie.

[0:48:26] Dat is net zo'n instrument die oneven evenredig veel impact zal hebben op de regios. Mijn vragen over een laag dieper. De bibliotheek bussen zijn fantastisch.

[0:48:37] Maar de modellen.

[0:48:38] Ik zit elke dag in infrastructuur debatten en elke dag proberen we iets doen aan die verschrikkelijke mkb die verschrikkelijke mkb je een vraag stelt en die altijd gaat kijken. Maar wat levert het op.

[0:48:49] Maar wat zijn de economische effecten is mevrouw kamminga, met het cda eens dat we moeten kijken naar de modellen dat we juist de de hoofdletter k moeten veranderen in de hoofdletter en van maatschappelijk.

[0:49:01] Want dat is namelijk wel nieuw als de wd. Dat zou onderschrijven met de.

[0:49:05] Ik bedoelde natuurlijk de maatschappelijke kostenbatenanalyse. Dat wist iedereen, mevrouw kamminga.

[0:49:11] Dank u wel voor deze dag. Meneer krol en als u ons goed heeft gelezen, staat ook bij dat er wel rekening moet worden gehouden met de effecten over, aldus zwarte niet voor niets bij zaten. Precies om deze reden bij. Ik ben het met u eens. Ik woon in de regen en ik begrijp heel goed dat de buslijn niet overal kunnen rijden en zeker maar dan moet je niet doen dan moet ook niet als ze

[0:49:33] ik moet met de auto naar kantoor vind ik prima want anders doe ik er twee keer zolang over. Dat maakt voor mij niet uit. Maar ik vind het wel als je tegelijkertijd ook eens een keer dat autorijden duurder maakt er geen alternatief voor. Daar moet je goed naar kijken. Dat ben ik helemaal met je eens in wat ik al zei, als u goed leest. Ziet u dat ook tegen ons verkiezingsprogramma punt ziet in april excuses voor dat ook terug in het wd verkiezingsprogramma. Dan was uw punt punt van de voorzitter was. Bent u bereid om breder te kijken? Ik geloof niet zozeer. Ik ben bereid om te kijken. Ik geloof alleen niet zozeer dat alle modellen per se op de schop hoeft te gooien. Maar je kunt meer en dat vond ik heel hoopvol aan de kabinetsreactie dat er meer gekeken gaat worden dat type effect niet meer rendement wordt gestuurd. Als voorbeeld waar we ook voor gepleit hebben met die woningbouw impuls collega koelhuis heeft altijd gezegd van kijk naar ook dunbevolkte gebieden die aanspraak kunnen maken op dat soort elementen vind ik van groot belang.

[0:50:32] Dank u wel, mevrouw van der graaf. U was de volgende en daarna, mevrouw.

[0:50:37] Ja, mevrouw nanninga en we hebben elkaar ook al vaker gesproken hierover. Ik heb gezien dat mijn sagan groot hart heeft voor voor de regio en ook in dit pleidooi maakt zich sterk voor het behoud van voorzieningen ook maar ook voor het basisniveau. Als ik heb beluisterd. Maar ik denk dat de vragen op dit moment wel heel terecht zijn. Wat mogen we hier ook? Concreet van de wd fractie verwachten, moeten we er toe dat we een basisniveau normen duidelijk gaan vastleggen is dat de richting die mevrouw imam. Ik ga voor ziet, wat betekent dat voor fondsen middelen beschikbaar stellen?

[0:51:19] Ik zou heel graag concreter willen hebben vanuit de fractie van de wd.

[0:51:22] Mevrouw kan ik

[0:51:24] dank u wel, mevrouw van fotograaf. Ik zou het niet zozeer en normen willen zoeken misschien iets te lang ambtenaar geweest want de normen worden snel vink lijstjes die we dan allemaal afgevinkt hebben en daarmee het probleem opgelost en daar geloof ik niet in. Dat vind ik het mooie aan deze uitdaging dat we met elkaar het gesprek aangaan. Wat is er nodig want ik zei al in groningen is er iets anders nodig dan in zeeland. Ik dacht woonde in de regio. Ik snap wel een beetje de problematiek en dat is ongeveer gelijkluidend. Maar in groningen. Heb je een grote stad die redelijk toegankelijk is van het grootste gedeelte van de grootste gedeelte van de zijn gebieden waar ook in groningen niet zo is. Maar in zeeland. Heb je een aantal middelgrote steden met een groot gebied. Dat vraagt echt een andere oplossing. Mijn drives niet meteen zitten in die normen. Ik zou veel meer kijken naar maatwerk. Dus ik vind ook die toon van wat past nou, waar het beste. Dat zou veel meer divisies inzetten.

[0:52:18] Dank u wel. Is uw laatste vraag, mevrouw van der graaf facility ingesteld.

[0:52:23] Bij deze.

[0:52:24] En precies op dit punt. Dat hebben we natuurlijk adviesraden bevraagd in rondetafelgesprekken hebben gevraagd wat leg eens uit. Wat bedoelen jullie niet als jullie oproepen tot bereikbaarheid normen een basisniveau en normen daarbij noemen. En juist toen ik terug kwam ga je ook aangeeft. Er zitten verschillen tussen en ook in stedelijke gebieden in de buitenwijken zit een groot onderscheid.

[0:52:51] Dus als je hiermee aan de slag gaat, moet je die normen niet vanuit den haag gaan opleggen. En hier gaan verzinnen waar ik denk dat mevrouw kanninga de vrees voor heeft, komt het niet goed. Dan weet iedereen hier in de zaal. Maarja, dan zou je met die regio's dat samen moeten ontwikkelen. Is dat dan een richting waar de wd misschien wel voor te vinden is of als het gaat over het voortgezet onderwijs of het mbo. Waar komen instellingen daar toch meer aansluit op die regionale behoeften op dat niveau toch een soort basisvoorzieningen niveau wel als uitgangspunt gaat nemen, is de wd daarvoor te porren.

[0:53:27] Mevrouw nanninga,

[0:53:29] Dank u wel, voorzitter van mevrouw van der graaf voor deze vraag. Dan ben ik mijn bijdrage onvoldoende duidelijk geweest. Ik vind het juist een kans die kant zag en voorzieningen bij hoorde ook wat ik al zei, als je ergens bedrijvigheid wil hebben dan hoort daar ook bij dat er ook andere voorzieningen omheen zitten vind ik iets anders dan je in ieder dorp ook daar weer los van de vroeger was het best de volgende. We hadden ook drie lagere scholen in het kleine dorpje. Ik vind het niet gek dat we nu een lagere school hebben met goede kwaliteit met voldoende docenten. Dat soort stappen ben ik positief over maar dat je je met elkaar moet kijken wat past waar het beste en daar wil ik nog even als voorbeeld noemen want ik denk dat ik me niet gerealiseerd vind ik het wel goed dat de mensen ook naar den haag komen in leeuwarden waar we een bepaalde sector de advocatuur eruit wil halen. Dat dat helemaal in het dna van de stad zit bij dat soort dingen moeten we breder naar kijken. Dat weten mensen juist in die regio waar nodig is.

[0:54:24] Dank u wel,

[0:54:25] mevrouw temmink. Het woord.

[0:54:27] Dank u, voorzitter van de bijdrage verhelderend. Want ik begrijp niet waarom de wd toch liever de auto heeft. Want als de bus komt dan verdwijnen de kroegen.

[0:54:39] Het wordt veel opgehelderd. Maar mevrouw kamminga had het over een want zij is fiets oplossing en dat we daar niet naar moeten kijken, blijkt uit het rapport

[0:54:48] vraag aan de wd. Er zijn toch bepaalde behoeftes die voor iedereen hetzelfde zijn, namelijk dat zorg dichtbij is dat zij wel met de bus kunnen. Mevrouw kamminga zegt ik hoef niet met de bus. De bus kan niet overal komen. Waarom kan de bus niet overal komen is toch best wel fijn voor mensen die ergens wonen aan de rand omdat die bus. Daar komt die size fits all die kant op. Veel gebieden juist wel of die zouden toch juist wel moeten zijn dat die ziekenhuiszorg dus wel toegankelijk is dat die dat die openbaar vervoersvoorzieningen wel toegankelijk zijn. Ik vind dat de lat wat dat betreft nogal laag wordt.

[0:55:22] Mevrouw nanninga,

[0:55:23] Dank u wel. Voorzitter, mevrouw temmink gesimplificeerd wel een beetje de input die ik heb gedaan, want wij zijn wij steunen. Ov. We hebben meerdere motie ingediend om dat te versterken in de regio. Hetzelfde geldt voor buslijn. Dus het is zeker geen pleidooi dat er in gehoord heeft. Dan ga ik nu meteen rechtzetten om alle buslijnen af te schaffen. Helemaal vol te investeren en voor ons is het en je accepteer. Ik hoorde in een vorige sessie had me erover zei iemand moet niet iedereen op vijf minuten fietsafstand van alle voorzieningen woont bij mij in het dorp wonen mensen op vijf minuten afstand fietsen van den buren. Dus daar moeten we ook reëel in zijn. Dus laten we deze problematiek niet simplificeren. Volgens mij hebben we alles nodig en het doel uiteindelijk van hoe zorg je dat voor iedereen bepaalde essentiele basisvoorzieningen bereikbaar zijn. Dan kan het gebied wat meer focus zijn met de auto waarbij je zorgt dat de mensen die geen auto hebben of geen auto kunnen rijden dan wel bij die voorzieningen komen maar dan mag van mij betreft ook met de taxi op ander soort gelegenheid zijn zolang een voorziening kunt komen. Dat geldt ook voor de met ziekenhuizen hebben gepleit hebben ingezet voor het behoud van de kinderarts in groningen met een aantal van de mensen die hier zitten ook dat is evident.

[0:56:31] Dank u wel,

[0:56:32] dan is het gevolg. Uiteraard. Mevrouw.

[0:56:37] Voorzitter wd op dit moment die voorzieningen op orde zijn. Want als je kijkt naar bijvoorbeeld naar de ziekenhuiszorg in flevoland is daar een ziekenhuis waar je terecht kunt als je moet bevallen dat ze in almere zijn de kop van flevoland woont is een heel eind

[0:56:55] is dat dan op orde. Ik vind dat mevrouw kamminga had het ook over de baby kan wel mooi initiatief zijn omdat er niks is. Maar ik vind het vrij treurig. Als je maar één keer in de week kunt pinnen emmen. Één keer in de week een boek kunt lenen. Want als je net op dat moment aan het werk bent heb je pech dan leg je eigenlijk toch.

[0:57:11] Dag.

[0:57:12] Frank. Hoe hoog ligt de lat.

[0:57:15] Dank u. Voorzitter, ik begrijp heel goed dat mevrouw stemming niet mijn campagnefilmpje van tweeënhalf jaar geleden heeft gekeken. Maar een van de redenen waarom ik juist hier zit een leuke baan hebt opgegeven was juist omdat ik me zorgen maakte over die vergadering van voorzieningen tussen de kloof die er leek te ontstaan tussen ook als ik dan zelf af en toe keek hoe we beleidsambtenaren hoe we dan hoe dan. De regionale effecten werden betrokken. Daar had ik was een van de drijfveren waar en waarom ik in de kamer ben gaan kijken van hoe.

[0:57:44] Je.

[0:57:44] Opzetten en die aansluiting met kennis van hoe het in de bedrijfswereld gaat. Ik woon in die regio. En hoe dan ook naar de kamer kant kunt kijken wat zijn dan de beste oplossing. En hoe komen dan ook volwassen problemen oplossen. Dus ik zie dat ook en ik denk ook dat er daarom ben ik blij met dit rapport en ik ben ook blij met de insteek een stap naar voren die ook de minister hier doet en die kabinetsreactie.

[0:58:07] Dank u wel.

[0:58:08] Mevrouw koekoek. We zijn er nu toe en u gaat spreken namens de fractie,

[0:58:13] Voorzitter, de bevindingen uit het rapport is duidelijk en ik zie in de reactie wel een stap in de goede richting. Ik zie ook dat de minister de voorstellen doet om de regio te betrekken en aandacht hebben voor de eigen problematiek en kansen van elke regio, maar ook kabinetsreactie of ik mis daarin hoe die benodigde omslag in het denken ook structureel wordt toegespitst op de unieke kansen en uitdagingen van iedere regio. Neem grensregios. Daar lopen culturen en economie naadloos in elkaar over en meestal heel duidelijk. We zijn al een europa,

[0:58:45] maar een grenswerk die staat te wachten op zijn treinen werk omdat er geen streef zijn. Een jonge starter, daar het afstuderen niet aan het werk omdat haar diploma niet erkend wordt. Vijf kilometer verderop

[0:58:55] een grenswerk die werkt in duitsland en daar moet stoppen omdat hij de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt, kan hij met pensioen omdat hij hier in nederland geregistreerd staat.

[0:59:04] Dat is niet meer van deze tijd en daarom heeft de minister vragen hoe gaat hij ervoor zorgen dat diplomas grensoverstijgende erkend worden of dat grens werkers zich makkelijker kunnen aanmelden. In nederland is bereid om de afdeling van het centraal administratie kantoor

[0:59:18] die verantwoordelijk is voor grenswerk werkers naar de grensregio toe te verhuizen?

[0:59:21] Hoe kijkt de minister naar het europese voorstel van het europese grens mechanisme om juridische en administratieve belemmeringen weg te nemen.

[0:59:29] Voor te vaak wordt er met een nationale blik naar de regio gekeken.

[0:59:33] Het rapport dat stelt. Dat werd al eerder gezegd in de regio twente of vlaanderen dat die maar over een halve arbeidsmarkt beschikken en daarom meer structurele samenleving nodig dan het programma regios aan de grens.

[0:59:44] Mijn vraag is hoe hij dit gaat aanpakken met collegas over de grens en op welke manier dat overleg zal plaatsvinden om van een halve arbeidsmarkt weer een hele arbeidsmarkt te maken.

[0:59:54] Voorzitter, die nationale blik beperkt zich niet tot de arbeidsmarkt. Denk bijvoorbeeld aan de discussie over beperken van internationale studenten, terwijl ze juist aanbeveelt de universiteit maastricht hard nodig zijn, want juist die studenten zorgen er in deze regio voor de toekomst verzekerd van een vitale arbeidsmarkt en een volwaardig onderwijsaanbod. Dat geldt ook voor vervoer in de grensgebieden. Ze maakt het rapport op dat de kansen van grensgebieden in de afweging bij de aanleg van openbaar vervoer openbaar vervoer verbindingen die amper meetellen bij het mobiliteits fonds omdat het zou gaan over verkeersknelpunten,

[1:00:28] maar juist dat soort verbindingen zijn heel hard nodig en daar moeten we een minister vragen hoe hij ervoor gaat zorgen dat deze belangen wel geborgd zijn. Ernstig beleid

[1:00:38] en de herziening van het afweging kader van het mobiliteits fonds,

[1:00:42] want we hebben daarvoor een toets in tweeduizend, eenentwintig zijn ministerie verplicht om de grens effecten te meten van elke nieuwe wet. Die wet wordt onvolledig of onvoldoende toegepast

[1:00:52] en daarmee wil ik de minister ook vragen wat gaat hij eraan doen om ervoor te zorgen dat de toets naar behoren wordt uitgevoerd bij elk nieuw wetsvoorstel

[1:01:01] en terwijl we spreken over grensregio's of ik in europa mogen we ook caribisch nederland niet vergeten. Ik zie ook dat de minister kabinetsvisie aandacht voor vraagt, maar het is nog onduidelijk welke concrete stappen we gaan zetten om ervoor te zorgen dat ook in nederland gelijke kansen en welvaart gewaarborgd worden, zeker gezien het feit dat ze omdat men daar geen deel uitmaakt van de europese unie eigenlijk al op twee nul twee nul achter staan.

[1:01:26] Kan de minister aangeven of en hoe hij ervoor gaat zorgen dat de toegang voor caribisch nederland tot u fondsen en onderliggende subsidieprogrammas bevorderd wordt.

[1:01:35] Verder zijn alle regios in meer of mindere mate vertegenwoordigd. Deze kamer. Maar de inwoners van caribisch nederland hebben nog geen directe vertegenwoordiging voor pleit daarom voor geborgd zetels voor direct vertegenwoordigd caribisch nederland. Hoewel het rapport niet direct op ingaat, ziet ze vraag of hij hierop kan reflecteren.

[1:01:54] Tot slot, voorzitter, het is opvallend om te zien dat andere landen wel structureel investeren in regio's, terwijl deze landen veel groter zijn. Nederland, zoals frankrijk of italië,

[1:02:02] en ook de europese unie heeft een regio strategie en investeert structureel veel meer in de nederlandse regios dan we ons eigen rijksoverheid. Het kan ook anders.

[1:02:11] En is de minister daarom van plan om te kijken naar de goede voorbeelden van andere landen en ook daar de samenwerking met andere landen op te zoeken in het versterken van de regios. Daarnaast raden aan om te overwegen een nationale variant van het europese comité van de regios op te richten. Zo zouden we vertegenwoordiging en inspraak van de regios kunnen institutionaliseren.

[1:02:31] Volgens staat hij er misschien niet verrassend positief tegenover en ook aan de minister vragen hoe hij dit voorstel van eruit ziet en of hij bereid is om te onderzoeken hoe een dergelijk comité van de regios nationaal voor.

[1:02:42] Gegeven zou kunnen worden.

[1:02:43] Dank.

[1:02:44] Dank u wel.

[1:02:46] Geen vragen op.

[1:02:49] Hij zal spreken namens de hemel.

[1:02:51] Dank u wel voor het

[1:02:53] het leven is goed in het brabantse land het land waar mijn wieg heeft gestaan. Daar heb ik voor altijd mijn hart verpand. Dat land doet mijn hart sneller slaan dat land van mijn jeugd waar je iedereen kent geen verschil is in rang of stand.

[1:03:07] Dat land waar je rijk bent heb je geen cent. Mijn heerlijke brabantse land. Zo klinkt een tekst van een liedje dat op zondagochtend bij ons vaak op de radio klonk ik heb overwogen te zingen, wil ik jullie niet aandoen op dit moment van de dag. En daarbij is er ook weinig reden om vrolijk te zingen, want het goede leven zoals omschreven is er namelijk lang niet voor elke brabander en niet voor alle mensen in andere regio's van ons land, want er is wel verschil,

[1:03:33] verschil dat niet te rechtvaardigen is deels het gevolg is van gemaakte of juist niet gemaakte keuzes.

[1:03:39] Ik ben blij dat drie adviesraden de handen ineen hebben geslagen en het rapport elke regio telt heb ik geschreven.

[1:03:45] Het is heel goed dat wij het hier vandaag met elkaar over hebben.

[1:03:49] In het rapport lezen we onderbouwd terug wat we hier allemaal vaak horen als het over de overheid of de politiek gaat, wordt er in den haag voldoende rekening gehouden met zaken waarbij het in ons dagelijks leven mee te maken hebben en het antwoord is spijtig genoeg. Nee.

[1:04:05] En dat heeft wel.

[1:04:06] Effect op het dagelijks leven van mensen aan keukentafel in klaslokalen en in de kantine op het werk.

[1:04:11] Daar moeten we het over hebben. Ook in deze kamer.

[1:04:15] Ik zal er elke bladzijde van het mooi rapport wel vragen willen stellen, maar met een paar minuten spreektijd is het keuzes maken en over keuzes maken gesproken.

[1:04:24] De oproep aan de overheid is helder kies ervoor om bij de volle breedte van het beleid meer aandacht te hebben voor de verdeling hiervan over het hele land in alle regios.

[1:04:35] Het kabinet neemt deze oproep ter harte en geeft aan hier werk van te maken. Dit is mooi en van belang voor nu en voor de toekomst. Dat vraagt ook keuzes voor de praktijk niet vanuit den haag op elk onderdeel van brede welvaart. Want dat moet samen met de regio's gebeuren, maar wel moeten we hier zorgen dat we het juiste kunnen doen voor en in elke regio.

[1:04:56] Dat betekent een andere blik vanuit het rijk een aanpak die niet alleen per sector werkt, maar dit overstijgt en geen incidentele structurele programmas. Hier schrijft de minister over in zijn brief en hier heb ik een paar vragen bij

[1:05:09] als het gaat om te toetsen of beleid vanuit den haag genoeg recht doet aan regionale verschillen, verwijst de minister naar de uitvoering toets decentrale overheden, waarbij dit element wordt meegenomen in de evaluatie van deze toets. Mijn vraag hierbij zijn is dit het juiste instrument om regionale verscheidenheid van rijksbeleid als geheel te toetsen en die udo wordt ingezet bij nieuw beleid. Wat doen we dan bestaand beleid

[1:05:35] en ziet de minister nog aanvullende instrumenten om te toetsen of rijksbeleid voldoende recht doet aan de regio.

[1:05:42] Voorzitter, als leraar herken ik in het bocht en het werd al genoemd. Als je mensen gelijk wil behandelen, moet je verschil durven maken beleid dat recht doet aan regionale verscheidenheid en ongewenste verschillen juist aanpakt

[1:05:55] en een mooie les is. Je moet niet in hokjes denken. Dat geldt ook voor de overheid zo luidt het advies in dit rapport niet alleen departementen of sectoren. Want zo ziet het leven van mensen ook niet uit. Dus geen oogkleppen op, maar juist ook voor de samenhang van beleid. Hoe kijkt de minister hiernaar en is hier een coördinerende rol voor dit ministerie weggelegd of ziet hij andere mogelijkheden?

[1:06:17] Voorzitter, geluk heeft dit kabinet de regio nu ook wel in het vizier. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de genoemde regio deals, waarbij het rijk samen met regios een impuls geeft aan gebieden, inwoners en ondernemers die dat goed kunnen gebruiken. Hiermee wordt geïnvesteerd in onderdelen die belangrijk zijn voor die genoemde brede welvaart en het is jammer dat deze deels in tweeduizend, vijfentwintig eindigen zeker het rapport onderstreept dat we verder moeten kijken en structurele en langdurige investeringen nodig zijn. Ik realiseer me dat dit kabinet demissionair is en dat dit een van de laatste debatten is, maar toch ben ik benieuwd of er al is nagedacht over een vervolg op of na de regio deals en welke lessen te trekken uit de ervaringen met de regio die tot nu toe.

[1:07:00] Ik onderbreek u meneer thuis. U heeft een vraag.

[1:07:04] Ik heb er nog een. Ik ga proberen. Het verbaast me niet dat ik de wd nu bij d zesenzestig hoor. Ik ga het nog een keer

[1:07:14] kort en bondig proberen. We hebben rijksbeleid. We weten dat het rijksbeleid niet werkt voor de regios. Dat heeft ook onrechtvaardig genoemd zijn bijdrage.

[1:07:24] Het concept van een regio deal is niet

[1:07:27] een verandering van dat beleid. Nee, het is een pleister die het leed een klein beetje moet verzachten en in de uitwerking betekent dat dat de regios zich zo goed mogelijk moeten presenteren, moeten opboksen tegen elkaar. Gooi een bot in een arena.

[1:07:44] Maar de regios die minder draagkrachtig zijn moeten vechten om dat ene bod te bewijzen dat zij ook een mooie kans hebben ze ook

[1:07:53] dat is toch precies niet wat we moeten zoeken als oplossing. Dat is toch juist een tijdelijk instrument geweest voor een positief effect heeft gehad in de tijdelijkheid op zoek naar een rechtvaardige werkelijkheid en rechtvaardig overheidsbeleid is d zesenzestig dat met het cda eens.

[1:08:10] Kort en bondig had u beloofd?

[1:08:13] Ik zie te plagen.

[1:08:14] We blijven die vraag stelt. Want mijn zorg zitten in er gebeuren nu de aanloop was wellicht een beauty contest om u te citeren. Maar ik zie ook wel mooie dingen gebeuren in die regio deals en ik zou het zonde vinden dat wat er nu gebeurt. Na vijfentwintig stopt ik het punt van mijn vraag wat doen we daarna en om gelijk te geven? Ik ben het eens moeten naar structureel beleid en niet elke keer incidentele beauty contest voor voor de regios

[1:08:42] dus elkaar er een vinden.

[1:08:45] En als u zegt bedoelt u.

[1:08:48] Kijk, ik dank u voor uw betoog.

[1:08:52] En dat wilde ik afronden. De grootste opdracht voor de nieuwe kamer en het kabinet is om dit gesprek volgt te zetten en bij elk debat dat we hebben en besluit dat we nemen te denken aan alle mensen in het land dat mensen echt weten en voelen dat elke regio telt

[1:09:08] het leven is goed in het brabantse land, het land waar mijn wieg heeft gestaan en ik hoop dat we met elkaar kunnen blijven werken aan het leven dat goed is in het hele land en waag het niet uitmaakt. Miami heeft gestaan.

[1:09:21] Dank u wel. Meneer thijssen met plezier. Het woord aan de heer bisschop en hij zal spreken namens de staatkundig gereformeerde.

[1:09:29] Voorzitter, dank u wel. Als ik een bijdrage van mijn collegas hoor, dan word ik vanzelf blij, want dit gaat een daverend succes worden voor elke regio. Ik bedoel iedereen onderkent dat het nodig is en dit kan niet meer stuk.

[1:09:44] Tenminste ik hoop het,

[1:09:46] want tot nu toe in elke regio de een een beetje meer dan een ander

[1:09:53] in ieder geval dat gevoel dat kun je als je je oor te luisteren, legt

[1:09:56] al langere tijd behoorlijk sterk merken in de regios buiten de stedelijke gebieden.

[1:10:02] Laat ik twee voorbeelden nemen die me de laatste tijd een beetje getroffen hebben. Maar dat er zijn er veel meer

[1:10:10] een komt uit het noorden een uit het zuiden van het land.

[1:10:13] De buslijn, bijvoorbeeld van de energie en gezondheid campus in petten wordt volledig door de campus betaald.

[1:10:20] Hoe staat het openbaar vervoer?

[1:10:23] Een ander voorbeeld het rijk heeft tot nu toe

[1:10:27] nauwelijks meebetaalt aan de westerscheldetunnel.

[1:10:31] Hoe is dat mogelijk? Er is een vijfentwintig het anders wordt. Maar dit is toch niet normaal? Voorzitter,

[1:10:38] voorzitter, het rapport van de adviesraad voor besef van urgentie gezorgd.

[1:10:44] Ik merk ook dat er aandacht voor alle regen zo niet vanzelf gaat.

[1:10:48] De sgp is blij dat er allerlei acties worden ingezet. Maar hoe zorgen we ervoor dat het tot meer dan incidentele goede.

[1:10:55] Nul leidt.

[1:10:57] Regio deels en actieprogrammas kunnen nuttig zijn,

[1:11:02] maar daar kunnen we niet structureel van leven.

[1:11:06] Willen wij zorgen voor een andere manier van kijken en denken over regio's. Dan is naast theoretische analyses over brede welvaart, hoe nuttig die op zichzelf en noodzakelijk die op zichzelf zijn,

[1:11:18] vooral ook praktische verbeteringen op concrete onderwerpen vereist. Ik noem een paar aandachtspunten en tevens vragen

[1:11:27] niet alleen een betere, maar als uitgangspunt gewoon een evenredige verspreiding spreiding van reeks werkgelegenheid. Ik sluit aan bij het betoog van collega buschauffeur

[1:11:41] en ten tweede, wanneer verwacht de minister dat de diploma uitreikingen in de grensregio's uiteindelijk geregeld. Dus ik heb vaker gevraagd en ik breng het voor het voetlicht

[1:11:53] vervolgens zonder aandacht voor vervoer komende regios buiten de steden niet erg ver vooruit

[1:11:59] komt er dus naast het criterium van reistijdverlies.

[1:12:03] Hoe dan ook een duidelijk criterium dat recht doet aan de bereikbaarheid van de regio.

[1:12:08] Want dat reistijd, reistijdverlies. Dat is een. Ik wil niet zeggen een truc maar een een indicator die altijd leidt tot de dat het geld op de grote hoop komt, zal ik maar even zeggen

[1:12:22] recent ontstonden problemen bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in zeeland. Geen enkel bedrijf had interesse.

[1:12:28] Vindt u ook dat het rijk bij zulke problemen een rol heeft om te voorkomen dat het vervoer voor veel burgers duurder wordt dan elders.

[1:12:37] Wanneer komen er aanpassingen van de wet personenvervoer om ruimte te bieden aan nieuwe concepten.

[1:12:44] Voorzitter, de bijdrage van de agrarische sector aan de leefbaarheid van het platteland moet zwaarder wegen recente regeling voor op kop een piekbelasting van piekbelasting in de veehouderij wordt vooral de gelderse vallei zwaar getroffen

[1:12:59] vindt de minister ook in zulke gevallen beter gekeken moet worden dan alleen stikstof en hoe zorgen we ervoor dat andere ministeries en mede overheden beter kunnen meedenken.

[1:13:11] En dan zeggen we van jammer dat provincies moesten plannen. Precies. Maar daar zitten nogal wat haken en ogen aan. Wat kan de minister? Hierin betekenen

[1:13:23] onze aandacht voor de regio? Mogen we de vertegenwoordigers van bij die aandacht de vertegenwoordiger van niet vergeten. Dan speelt de provincie een belangrijke rol. Wat vindt de minister van dat slechts een kwart van de statenleden langer dient dan vier jaar

[1:13:41] en

[1:13:43] in noord holland slechts vier procent langer dan acht jaar.

[1:13:47] Dat is toch de bijl aan de wortel van een stevige gewortelde constitutionele constructie

[1:13:57] en mijn vraag is wil hij aan de slag gaan in lijn met het advies van de raad voor openbaar bestuur om besturen, om samen met de beroepsverenigingen en provincies norm een richtlijn voor bijvoorbeeld ambtelijke ondersteuning te ontwikkelen. Voorzitter, ik rond af dit besluit. Dit debat gaat over veel meer geld, voorzieningen en bereikbaarheid, de cultuur, dan hoef ik alleen maar de aandacht de noodzakelijke aandacht voor de friese taal te noemen

[1:14:23] en afsluitend de nieuwe bestuurders afspraken zijn natuurlijk een mooie kans om te laten zien dat de minister menens is

[1:14:32] met elke regio

[1:14:34] en mijn vraag is hoe gaat de demissionair minister die voorbereiden.

[1:14:39] Dank u wel.

[1:14:40] Dank u wel. Meneer bisschop

[1:14:42] dan zijn we de laatste spreken van de zijde van de kamer en spreken namens de partij voor de vrijheid worden ze een.

[1:14:49] Dank u wel. Meneer de voorzitter

[1:14:51] de voorzitter komt net uit een luchtvaart debat ook in deze zaal.

[1:14:55] Maar dan zie je ook dat als er dan ook veel stewardess op de.

[1:15:00] Op de publieke tribune.

[1:15:01] Die leren je in een vliegtuig om het zuurstofmasker zelf op te zetten dan je kinderen en dan pas andere te gaan en zo zouden meer kamerleden moeten komen voor hun eigen regio.

[1:15:12] En nu doe ik dat al heel lang al zeventien jaar voor mijn voor me provincie limburg

[1:15:16] en de achtergestelde provincie al worden ontkend. Maar ik heb ik heb boeken kan ik erover schrijven met bewijs wat ik als kamerlid limburg achtergesteld wordt

[1:15:25] de terwijl het een economische economisch achterste krimpgebied

[1:15:30] en

[1:15:31] ik wil dat gaat veranderen. Ik wil ook dat er een speciale gezant komt voor de provincie limburg. We hebben veel succes hebben we kunnen aftikken bij de maritieme sector en voor de mkb-financiering voor mkbers, en dan zal er niet van preventie kunnen. Ik wil dat er een speciale gezant komt om al die dingen die je al

[1:15:49] tientallen jaren aan limburg beloven michael mayas kamerlid van niks meer wordt gedaan en ook recent eraf prikkeling van de mijnbouw schade door de beweging komen. Ik ben al tien jaar geleden kamerlid geweest. De mensen zaten nog niks mee gedaan, maar ook overstromingen gebied overstromingsramp water watersnoodramp een limburg die mensen zitten er in de waarom moest kijken als het amsterdam of den haag was gebeurd, was iedereen schadeloosgesteld volledig. Ik vind dat schandelijk. En daar wil ik ook graag een reactie op hebben

[1:16:20] van de minister wil actie speciaal gezant voor limburg dat die er komt heel vaak zijn gouverneur en gedeputeerde zijn politieke gekleurd. Die stellen ook niet alle kamerleden toch. Die hadden niet goed contact met alle bedrijven en eigenlijk een soort politiek onafhankelijke gezant die bestaan

[1:16:39] die mensen zullen ook logische op een bepaalde partij stemmen. Ik noem iemand als wim van der leegte senior van de vdl die nu zakelijke russen is het allemaal prima kunnen doen voor brabant en limburg

[1:16:52] dus in die zin dat vanuit zijn hart doen. We waren ooit een energieleverende provincie en nu de romeinen wonen heerlen was er een van de belangrijkste kruis van de romeinen. Prachtige. Er is helemaal om zeep geholpen daar alles weggehaald na de sluiting van de mijnen konden cbs en de aivd alles bekijken maar lekker. Dat gaat niet meer lukken garanderen, want we gaan nog veel harder en de komende tijd als het hier om gaat.

[1:17:19] We willen dat er een einde komt aan regionale ongelijkheden. Daarom heb ik ook gezorgd dat die grenseffecttoets, want ik was de eerste van de mkb-toets. Ik wil dat het voor andere beslissingen gaat gelden. Maar limburg heeft te maken met heel veel kilometers grens en die hebben te maken met regionale ongelijkheid en weglekeffect in zou ik graag een reactie willen hebben. De vdl fabriek fabriek kon om zeep gaan liggen aangenomen wordt zich uitbreiding om zelf een nationale auto te bouwen waar vroeger werd gebouwd en er waren legervoertuigen. Waarom waarom gaan we bouwen onze beste ontwerpers. Ze zitten overal op de wereld. Behalve nederland. We kunnen alle mensen naar ons terugroepen, kunnen wij zelf en betaalbare nationale auto ontwikkelen en er kan veel. Hij had kunnen groeien als dobbelsteen. Meer dan tienduizend arbeidsplaatsen. Wat het allemaal betekende. Daar wil ik gewoon een aparte taskforce voor om dat te redden. Het ziekenhuis. Ik ben daar ook geweest. Ik heb zelf ook vaker in het ziekenhuis gelegen in zuid-holland. Ik mocht niet spreken van de pw ben ik stond er ook op een gegeven moment dat het niet om het ziekenhuis alleen politieke spelletjes gaat erom zei ik. Ik was de enige echte naar de enige die dat ziekenhuis waar ik altijd gebruik moeten maken van hele familie. Ik mocht er niks zeggen. Zo zie je dat het allemaal lulkoek is wat hier werd gezegd door sommige. Er werd partijpolitiek bedreven. Gaan die vlak voor de verkiezingen. Zoiets doen anders alsje alsje zuiderhoek kamerlid laten spreken, is allemaal bullshit.

[1:18:55] We willen dat die dat hij sowieso dat die acute zorg uit de marktwerking wordt gehaald en vooral in limburg ook dat alles wordt gefinancierd op basis van de beschikbare bijdragen. De ambulancezorg in de brandweer beschikbare bijdrage had ik ook graag. Dat zou moeten gelden voor banken en postkantoren van sympathiek idee. De bibliotheek is allang. Daar heb ik al zeker twaalf jaar geleden zelfs een ontwerp van laten maken. Deze bus zal ook nog medicatie kunnen rondbrengen en achtergebleven gebieden of achtergestelde gebieden en je zal er ook nog postkantoor postzegel functie voor oudere mensen die niks digitaal kunnen doen aan de vdl wilde zelfs aan meewerken. Maar het was ook voor de regering die gedwarsboomd door postnl trouwens ook.

[1:19:38] Dus wil ik ook graag. Waarom hebben wij bijvoorbeeld als ik vroeger of nu nog steeds zodra je onder eindhoven komen ze donker opeens. Alles was mooi verlicht veilig wel een eindhoven. Alles pikkedonker die mag er ook voor de dieren vaak beter om niet te doen. Maar het is toch een bisschop. Ik kan honderd voorbeelden noemen van de achterstelling van mijn provincie. Waarom hebben een politiehelikopter? Waarom hebben wij geen politiehelikopter? U wilt u langzaam af hebben. Heel veel last van de van drugs criminaliteit in de grensgebieden. Hier is meteen een helikopter. De lucht amsterdam. Daarna komt een helikopter. Waarom hebben wij geen helikopter niet schandalig? Onze mensen hebben net zoveel recht op veiligheid. Wilt u uw betoog afronden? Meneer? Ik heb nog veel in te brengen. Ik zal ruim de tijd heen. Ik ben vervangen van martin bosma. Ik moet op tafel ik sneller neem ik aan moties indienen.

[1:20:38] Moties indienen. Dan weet u dat in twee minuten debat mogelijk gaat zijn. Zeker als onderging van geweest.

[1:20:49] Mag ik daarmee constateren dat u uw betoog hebt afgerond bij deze.

[1:20:52] Nou nee ik moet het voor u afronden werkt als een rolverdeling.

[1:20:57] Heeft u met al uw ervaringen. Dank voor uw inbreng. Dank voor uw inbreng.

[1:21:03] Mag ik zeggen. Ik moet.

[1:21:05] Heel heel kort heel kort.

[1:21:07] Ik heb geen interruptie mama. Maar zorg ook zeggen tegen deze minister dat die limburg ook volledig gecompenseerd worden van de schade. Dat gebeurde bij ons niet niemand uitleggen dat. Dank u wel.

[1:21:24] Zijn.

[1:21:25] Daarmee als ik constateer dat er geen vragen zijn aan de pw ronde. De eerste termijn van de zijde van de kamer af ontstaat er enige consternatie. Dat heeft misschien te maken met de stand bij feyenoord kan niet inschatten. Het is één nul nul. Dan hebben we dat ook gelijk vastgesteld. Ik kijk even naar rechts is twintig minuten en idee.

[1:21:46] Dat is een idee maar niet beter.

[1:21:49] Het is nu vijf voor half acht, tien voor acht gaan wij verder.

[1:21:56] Met dit debat tien voor acht,

[2:00:59] dames en heren,

[2:01:03] Terwijl de minister en zijn ondersteuning welkom allen rustig gaan zitten. De publieke tribune om ook weer enigszins tot bedaren te komen. Dat zou fijn zijn wij dit debat heropenen zijn we toe aan de eerste termijn van de zijde van het kabinet

[2:01:25] geef ik de minister graag het woord om de vragen die gesteld zijn door de leden van de kamercommissie te beantwoorden. Minister worden ze nu,

[2:01:33] Voorzitter, dank u wel. Dank wat een mooi debat wel eensluidend debat dat zo vlak voor de verkiezingen en zo vlak voor het reces

[2:01:44] zijn andere debatten deze dagen wat minder eensluidend verlopen. Wat mooi om zo'n volle publieke tribune te zien met vertegenwoordigers van de regio

[2:01:54] die denk ik allemaal zojuist een app hebben gestuurd met suggesties hoe ik zou reageren op de vragen die volgens mij ook mede door uw toedoen tot stand zijn gekomen. Dat maakt ook dat maakt ook dat dat in ieder geval de wel in staat blijkt te zijn om directe invloed uitoefenen. Ik denk dat dat er op zijn minst een goede constatering is aan het begin van dit debat.

[2:02:17] Wat ik zou willen doen is een paar algemene opmerkingen maken straks vooraf vijf.

[2:02:22] Daarna zou ik heel graag de beantwoording willen doen eigenlijk langs de lijnen van het rapport. Elke regio telt

[2:02:29] de eerste lijn beleid zijn investerings logica wat we moeten doen om die te wijzigen en hoe we van plan zijn te doen. Het tweede lijn is hoe komen tot dat langjarig toekomstperspectief voor die regios

[2:02:43] en een derde lijn is dan toewerken naar een vitale relatie tussen het rijk en de regio. En wat we hebben te doen

[2:02:53] en in die drie lijnen die het rapport elke regio telt in zich draagt

[2:03:01] lieten zich alle vragen. Prima ordenen. Ik wil dat straks als volgt doen.

[2:03:06] Maar vooraf wil ik een aantal meer algemene opmerkingen maken

[2:03:11] en daarbij zou ik als eerste willen zeggen

[2:03:15] dat het kabinet ikzelf ook echt ervan overtuigd is dat het rapport elke regio telt en de beste rapporten die we de afgelopen jaren

[2:03:24] hebben gekregen van advies raden. Het waren er ook drie drie adviesraden. Die hebben meegeschreven aan dit rapport.

[2:03:31] Het rapport was een goed rapport omdat het klopt

[2:03:35] omdat heel veel mensen het herkennen wat erin stond. Het was ontzettend goed beschreven

[2:03:41] en iedereen die het last. Zij haalt me de woorden uit de mond. Veel mensen herkend.

[2:03:48] Het wordt door mij ook heel sterk herkend omdat ik het herken uit mijn werk

[2:03:52] en misschien wel van huis uit. Iedereen heeft zojuist een belijdenis gedaan waar die is grootgebracht.

[2:04:00] Ik heb zelfs het grootste deel van mijn jeugd doorgebracht in zeeuws vlaanderen. Dus wij kunnen dit debat ook verder in het zeeuws doen. Het zou mij prima afgaan. In ieder geval ik ben geboren. Mijn vader was geboren. Daarna verhuist naar alphen aan den rijn daarna lang op zeeuws vlaanderen gewoond.

[2:04:17] Daarna puttershoek gegaan met langs in zeeuws vlaanderen is echt een van die gebieden waar het rapport elke regio telt overgaat een gebied

[2:04:26] dat onbedoeld in een in een negatieve spiraal is geraakt door een krimpende bevolking, door wegtrekkende jongeren,

[2:04:34] afnemende voorzieningen, een overheid die afwezig er afwezig werd

[2:04:39] en daardoor grote moeite heeft nog steeds heeft om het voorzieningenniveau overeind te houden. Grote moeite heeft om jongeren aan zich te binden.

[2:04:48] Grote moeite heeft om economie aan te trekken om woningbouw te versterken.

[2:04:54] Dat is een gebied met opgave die te groot zijn voor het gebied zelf te groot zijn voor de provincie samen optrekken met het gebied waar we met elkaar hier zoals we hier bij elkaar zitten een moeten hebben. Zoals u dat heeft genoemd,

[2:05:07] dan zou je vergelijkbare dingen over kunnen zeggen. Kortom,

[2:05:12] ik ga heel graag aan de slag met dit rapport.

[2:05:17] Het tweede wat ik zou willen zeggen is

[2:05:19] dat u ontzettend eensluidend was in uw bespreking van dit rapport,

[2:05:26] namelijk onderstrepen de analyse van het rapport dat we recht moeten doen aan alle regios dat heel nederland recht moet worden gedaan

[2:05:36] dat we tegelijkertijd niet moeten denken dat alle regios ongeveer hetzelfde zijn, een ongeveer dezelfde aanpak zouden kunnen krijgen dat alle regios verschillen dat aan die verschillen ook recht moet worden gedaan en toch een zoektocht naar de voorzieningen waar iedere regio op zou moeten kunnen rekenen in verschillende woorden, maar dat als zoektocht is een belangrijke rode draad in uw inbreng en ik wil er straks graag op ingaan. Derde dat ik vooraf zou willen zeggen, is

[2:06:00] de context. We spreken nu over regionale verschillen over

[2:06:07] het feit dat we veel te lang blijven hangen in een denken van sterker maken wat al sterk is en dat heeft als gevolg dat daar spreken we over. Alleen de context voor de komende jaren de context van waar we vandaan komen. Ik denk dat dat goed is om daar ook oog en oor voor te hebben. Dat heb ik nog iets te weinig gehoord. Dus ik vroeg dat een aantal elementen toe.

[2:06:30] Het eerste is de context van demografische groei tot een paar jaar geleden hadden we een krimpt agenda op het ministerie van binnenlandse zaken. Daar zijn we mee gestopt want krimp slaat eigenlijk nergens op in een periode

[2:06:43] waarin je gewoon groeit veel te hard groeit. Overigens is mijn stellige overtuiging echt veel te hard gegroeid. Vorig jaar met tweehonderd duizend inwoners met ruim honderd duizend jaar daarvoor met ruim honderd duizend veel te hard groeien,

[2:06:58] maar ook al zou je daar iets aan kunnen doen en ik denk dat we er iets aan kunnen doen. Ik denk dat er iets aan moeten doen, ook al zou je veel meer regie voeren en veel meer grip krijgen op migratie.

[2:07:07] Dan nog is er de komende jaren sprake van groei, forse groei

[2:07:12] en die demografische groei die is heel lastig te accommoderen. Maar is tegelijkertijd ook weer een kans. Als je die op een goede manier namelijk accommoderen kan die ook helpen zijn in de kansen die regio's krijgen

[2:07:25] andere context factor die we echt moeten willen benoemen, is de transities waar we middenin zitten en die betekenis zijn voor voor de opgave in de regio landbouw transitie bijvoorbeeld is een enorme impact van de transitie. De hele

[2:07:40] transitie richting een meer circulaire economie is een enorme impact volle transitie.

[2:07:46] Kortom, alle transities waar we middenin zitten zijn heel betekenisvol en overigens ook weer kansen bieden voor diezelfde regios en een derde is een wat minder montere context factor. Maar dat is dat

[2:08:01] niet uit het oog te verliezen dat er er echt ook dusdanige keuzes zijn gemaakt in de jaren die achter ons liggen

[2:08:08] die zich niet over night laten herstellen. Neem even het ministerie van vrom is geschrapt. Het ministerie van vrom

[2:08:15] tot bestond tot tien jaar geleden zat in iedere regio was gewoon overal aanwezig had had zelfs de mogelijkheid om op op bestemmingsplannen toe te zien, bijvoorbeeld had de mogelijkheid om te sturen op woningbouwlocaties tot op tot op gemeentelijk niveau. Het ministerie van vrom schrappen betekent ook minder aanwezige rijksoverheid in de regio. De dienst landelijk gebied zelfde verhaal aan de kant van het ministerie van landbouw, een overheid die niet meer in de haarvaten van de regio aanwezig is en rijksoverheid die niet meer in de haarvaten van de regio aanwezigheid is nog iets anders dan de verdeling van rijks werkgelegenheid in de haarvaten aanwezig zijn,

[2:08:55] loopt het grote risico de regio steeds minder te verstaan omdat de regio steeds minder hoort omdat je er minder bent en die overheid weer

[2:09:04] in staat stellen om zich tot die regio te verhouden. Dat is een een en een ongelooflijk noodzakelijk pad, maar ook een pad dat niet morgen. En die volgend jaar weer hebben afgelegd. Ik zie het aan onze eigen departement. We zijn het departement van vrom weer aan het oprichten op bzk. Dat betekent veel meer mensen betekent ook dat je het op zo'n manier doet dat die mensen in de regio weer actief zijn, maar eerder weer op sterk bent dat je daadwerkelijk kunt wat je vroeger kon dat duurt natuurlijk eventjes. Dat heb je niet gerepareerd. Dus dat is een belangrijke context

[2:09:36] dat mijn vierde algemene punt is de rol en taakverdeling. Ik heb goed naar al uw verlangens geluisterd. Ik kreeg de indruk dat u dit bijna laatste debat voor het verkiezingsproces onvervulde verlangens op andere portefeuilles hiervandaan

[2:09:49] bij mij in de brievenbus hebt gestopt, en daarom hecht ik er ook aan om nog eventjes te vermelden

[2:09:55] dat in antwoord op de vraag naar wie is de coördinerende op dit thema is een antwoord moet de minister van binnenlandse zaken kan niet anders

[2:10:03] maar coördinerend op dit thema zijn wil niet zeggen dat je van alle zaken die in de regio afspeelt. Ook de executieve voor verantwoordelijkheid draagt niet tot op de laatste buslijn, niet tot op de laatste spoedeisende hulp afdeling

[2:10:20] kunt u met mij regelen dat dat werkt niet? Ik vind wel dat u mij mag aanspreken op het soms langs elkaar heen functioneren van departementen dat die mij mag aanspreken op een gebrek aan coördinatie voor de inzet voor de regio.

[2:10:32] Want dat is mijn werk en ik vind ook dat iemand daarvan moet zijn. Want als iedereen er een beetje van is dan is niemand ervan. Mag u de minister van binnenlandse zaken op aanspreken? Die zal wel eens af en toe zeggen ik ga mijn collega vragen u daarna erover te informeren of

[2:10:47] dat heeft ook te maken met keuzes die uw collegas ook in andere commissie andere vaste kamercommissies maken

[2:10:55] misschien hier even een zetten want ik had nog een slotopmerking die gaat over wat gaan we doen de komende periode. Hoe gaan we dat mooie werk van dit adviesrapport verder brengen.

[2:11:06] Die komma meneer geeft de gelegenheid aan de leden om over uw eerste vier algemene opmerkingen wellicht een vraag te stellen. Ik zag in ieder geval die behoefte bij mevrouw van der plas voorstellen om in tweede termijn of in eerste termijn dit keer drie interrupties te doen uit. Dan zien als korthout is er wellicht, mevrouw van.

[2:11:31] Ja.

[2:11:32] Dank u wel. Dank voor de inleiding van de minister en morgen wordt er waarschijnlijk een twee minuten debat gehouden en ik voorzie dat er heel veel verschillende moties die heel veel departementen aangaan worden ingediend, en ik zou graag even een technische toelichting willen hebben van de minister vooruitblikkend op morgen. Want we gaan waarschijnlijk veel krijgen. Ga niet over ga ik niets over hoort bij zorg hoort bij ing ook voor de soepelheid van het indienen en iets proberen te bereiken nog aan het einde van deze kamer periode. Hoe ziet de minister dat morgen fors weg, zodat ook kamerleden zich daar op voor kan bereiden of dat de minister zich daar op kunnen voorbereiden, want dit regio gaat natuurlijk over alles.

[2:12:22] De rechter constateert de minister.

[2:12:27] Een beetje van uw niet uw persoonlijk de discipline van de kamer afhangt. Als we per motie buslijnen gaan bestellen. Dan zal denk ik vaak de het eerlijke antwoord ontraden.

[2:12:41] En waarom omdat per motie buslijnen opstellen doorgaans überhaupt niet werkt en ik niet kan overzien op dat moment wat budgettaire consequenties zijn als een motie een budgettaire consequentie heeft. Maar daar zit geen dekking bij die er ook in voorziet, kan ik niet veel anders dan ontraden.

[2:13:01] Als die motie een opdracht geeft aan het kabinet om in de uitwerking. Daarom wil ik even schetsen hoe ik er ook van in deze fase ook mee om wil gaan. Deze demissionaire fase ondergaan in de vervolg uitwerking

[2:13:14] aan de slag te gaan met deze of geen richting.

[2:13:17] Dan zal het veel vaker juist oordeel kamer zijn omdat ik ook de de intake voor het nieuwe werk maar eventjes misschien gelijk maar even de context toe te lichten van de fase waarin dit kabinet is demissionair. De begrotingen zijn op hoofdlijnen, in zoverre vastgesteld dat de algemene politieke beschouwingen de algemene financiële beschouwingen vastligt. Daarmee is het niet heel waarschijnlijk dat er grote financiële verschuivingen voor het begrotingsjaar tweeduizend, vierentwintig plaatsvinden over de begroting heen

[2:13:47] daar mee is het ook de vraag naar structurele financiering. Maar is het niet aan dit kabinet om die stukje die structurele financiering nu nog eventjes te regelen voor tweeduizend, vierentwintig. Maar ik vind tegelijkertijd dat die demissionaire fase geen pauzeknop mag betekenen in het verder brengen van het vervolg van dit rapport en daarom heb ik een manier om daarmee om te gaan in die demissionaire fase, waarbij we eigenlijk alles klaarzetten voor een volgend kabinet waarbij als er daadwerkelijk grote budgettaire financiële verschuivingen zouden moeten plaatsvinden. Dat plaatsvindt aan de formatietafel en het het eerlijke verhaal is. Daar ziet u wel en niet

[2:14:29] althans u in de zin van een delegatie uit uit dit genootschap zeg ik niet wat ik wel kan doen is alles klaarzetten tegen die tijd de beleidsontwikkelingen gedachte ontwikkeling, de programmatische aanpak klaarstaat,

[2:14:43] maar wel moet worden voorzien van ook structurele financiering. Dat is wel te besluiten. Ook aan aan een volgend kabinet. Zo zou ik er mee om willen gaan. Dus al te gemakkelijke bestemmingen met een financiële consequentie krijgen alvast het oordeel ontraden

[2:14:57] maar opdrachtgevende richtingen bij de uitwerking van die aanpak op het thema elke regio. Ik heb het zo breed omarmd zien worden.

[2:15:06] Dat risico durf ik wel aan een volgend kabinet gaat hier gewoon mee aan de slag.

[2:15:09] Dan begrijp ik goed dat u daarmee ook al heeft toegelicht.

[2:15:15] Wel deels maar nog niet wat ik wil doen is op een zinvolle manier die demissionair fase door. Ik wil niet dat daar een kabinet in de pauze stand

[2:15:25] een mooi rapport staat te kijken en hoopt dat de opvolgers ermee aan de gang gaan.

[2:15:28] Dus wat ik wil doen is komen tot een programmatische aanpak op de regio's die we gaan maken en klaar zetten, maar wel gefilmd zal moeten worden bij formatie. Zo zie ik het vormen.

[2:15:43] Daar kan de maatvoering nog in bepaald worden. De ruimte in budgettaire zin bepaalt ook de mogelijkheden die in een volgende kabinetsperiode hebt. Maar de manier waarop we sturen de manier waarop er mee aan de slag gaan. Dat wil ik echt uitwerken. De komende periode op hoofdlijn krijgt u van mij een brief voor en liefst ook nog voor het einde van het jaar in januari kunnen vallen. Maar ik probeer me nog voor het einde van het jaar te doen. Dan zit er een nieuw samengestelde kamer met een deel over de bekende gezichten

[2:16:11] en dan zullen we het gesprek vervolgen. De motie die u morgen indient, zie ik als opdracht om mee te nemen in de verdere uitwerking daarvan.

[2:16:20] Zo probeer ik u samen met u die aanpak klaar te zetten voor de volgende kabinetsperiode.

[2:16:26] Dank u wel. Dan toets ik nog even of de algemene opmerkingen van de minister leiden tot vragen. Ik zie dat dat niet het geval is. Dan ga ik u vragen om de lijn een mevrouw van der graaf. Misschien twijfelt u nog vragen stellen.

[2:16:40] Het wordt.

[2:16:42] Ik denk dat ik het ga doen want ik de woorden die de minister spreekt van er is maar één antwoord mogelijk. Dat is de coördinerende rol. De minister van binnenlandse zaken die is ervan. En als iedereen er een beetje van is, is niemand ervan. Dus daar is ie de woorden van de minister. Ik denk dat hij daar een punt heeft. Maar het vraagt wel misschien dat er straks op ingaat. Misschien dat naar voren haalt. Wat gaat dat nu ver dat als de minister zegt dat dit rapport in de hand echt veranderen in het optreden van de minister dan wel zijn departement of bij die andere departementen allemaal om die regionale afwegingen of de effecten voor de regio echt een plek te geven op het moment dat er beleid moet worden vorm. Wat gaat u nou doen als minister

[2:17:36] en wat kunnen we nou precies op rekenen wat betreft.

[2:17:40] De meeste.

[2:17:42] Zeer terechte vraag. Dat betekent dat ik mijn coördinerende verantwoordelijkheid dragen voor het beleid dat de regio aangaat

[2:17:50] en dat betekent dat ik die rol zou moeten waarmaken in de ministerraad bij waar je altijd een integrale belangenafweging probeert te maken. Dat zal betekenen voor de collegas. Dat is de bijdrage die men van mij te verwachten heeft de ministerraad. Overigens lag die coördinerende rol lag al bij de minister van binnenlandse zaken. Het rapport elke regio belt. U heeft dat omarmd zien worden in de kabinetsreactie. U heeft het zelf niet in volle breedte omarmd. Dus dat betekent dat ik ervan uitga dat dat ook de komende maanden maar zeker ook in de volgende kabinetsperiode met met een met een ferme intensiteit vervolgd zal worden en dat betekent dus ook dat het gewicht van de coördinerende rol zal toenemen en zal moeten toenemen.

[2:18:28] Er zijn parallellen te trekken met andere beleidsterreinen. Neem het nationaal programma, leefbaarheid en veiligheid. Dat doe ik al.

[2:18:36] Dat deed ik vanuit mijn volkse feestelijke verantwoordelijkheid omdat de observatie was. We hebben.

[2:18:43] Ik zat.

[2:18:44] Heel lang tien jaar lang geen grote stedenbeleid gevoerd

[2:18:48] en er was ooit een coördinerende minister voor grote stedenbeleid. Maar die is er heel lang niet geweest. De budgetten van grote stedenbeleid zijn totaal opgedroogd. Dus moesten we weer opnieuw gaan opbouwen. Doen we via het nationaal programma leveren veilig.

[2:19:03] Het is natuurlijk niet de minister van volkshuisvesting in zijn eentje die de klussen in de wijken in in de grote steden helemaal niet. Dat is ook juist vanuit het veiligheids domein is ook vanuit sociale zaken ook vanuit het onderwijs en wat ik doe in het nationaal programma leven veilig is de integraliteit van datgene wat je doet voor de wijken bewaken

[2:19:21] met die wijken samen komen tot een integrale aanpak,

[2:19:25] waarbij de burgemeester stuurt op de integrale aanpak met een coalitie in die wijken en er is een directe relatie als er in die wijken speelt waar waar van waar men er niet doorkomt bij het vak departement dat ervan is, dan heeft men een hulplijn via bzk om dat te bereiken en tweede

[2:19:46] manier om die directe relatie in te richten is dat er voor elke wijk zijn er twintig is een aparte directeur generaal aangewezen die die wijk in zijn portefeuille heeft en die is ook de stop shop of de het ene telefoonnummer zou kunnen bellen.

[2:20:04] Op moment dat je denkt ik kon het niet door kan die ene dg kan alles voor je regelen. Nee. Zo makkelijk gaat het ook weer niet. Wel degelijk te maken heeft met de beleid en investerings logica die nu eenmaal vaak departementale georganiseerd, maar het is wel een manier om te vormen om een directe relatie te vormen zijn. De ideeën die ik voor ogen heb. Maar nogmaals, gaan we de komende maanden gaan uitwerken. Dat zijn de ideeën die ik voor ogen heb met de manier waarop we met de voor de regios om zou kunnen gaan.

[2:20:32] Dank u wel. U gaat naar de beantwoording van lijn e.

[2:20:35] Lijn een de investeerders logica herijken en de

[2:20:39] de kennisbasis versterken is de eerste lijn in het in het rapport

[2:20:45] en dat is zeer terecht. En nu heeft daar allemaal terecht. Een hele mooie voorbeelden van gegeven hebben.

[2:20:52] We zijn zo ingesteld op efficiency zou je kunnen zeggen hebben zo'n doelmatigheid gehad in de afgelopen.

[2:20:59] Ikdenk afgelopen twintig, dertig jaar.

[2:21:04] Als je alle beslissingen met een rekenmachine op schoot neemt. Kom je altijd uit in utrecht of in den haag of of in amsterdam voor mijn part. Maar in ieder geval altijd

[2:21:12] toch in het westen van het land waar het drukste is

[2:21:16] en dat zie je bijvoorbeeld in de infra investeringen dat het misschien wel het sterkst.

[2:21:21] Daar heeft het ook de grootste gevolgen. Misschien wel hem dat mobiliteit of verlies van mobiliteit betekent heel erg veel voor een regio. Als je ergens niet meer kunt komen dan ga je er misschien ook niet meer wonen werken etcetera.

[2:21:31] Het gebrek aan mobiliteit is denk ik heel erg bepalend voor de mate waarin een regio een swing zit of juist in een spiraal naar beneden. Daar zie je heel sterk dat we meer middelen verdelen de geld verdelen op basis van op basis van

[2:21:48] van een investerings logica die uitgaat van waar is het grootste knelpunt op dit moment is de grootste vervoer zwaarden die wint met je euro. Dus het is heel erg congestie gedreven en dus gaat uit van investeren waar nu de meeste mensen wonen werken vervoerd moeten worden, etcetera lady lijn die het kabinet van harte voorstaat die opgenomen in het coalitieakkoord dat ons de opdracht heeft gegeven als kabinet

[2:22:17] die komt natuurlijk nooit uit. Nu niet in ieder geval want er wordt altijd als je het zonnetje maakt dan kun je altijd zonnetje maken dat er nu eigenlijk onvoldoende mensen in het noorden om zo'n lelylaan te rechtvaardigen, een zo'n investering te rechtvaardigen,

[2:22:30] maar er is een reden waarom er onvoldoende mensen in het noorden wonen, namelijk omdat je er zo moeilijk kunt komen. Dus daar had je nou juist voor nodig. Dus het is een soort kip ei

[2:22:38] gevangenschap waar je waar je je bewust dat je bewust moet moet willen doorbreken en speelt dat uberhaupt in het domein van de ruimtelijke ordening.

[2:22:47] Je moet nadenken. Je moet met je moet je moet de koplampen hoger afstellen en je moet nadenken wat wil ik nou bereiken. Waar wil ik naar toe. Wat voor land heb ik voor ogen.

[2:22:58] En als je dan bedenkt dat we zeker met alle transities die veel ruimte vragen met die demografische groei die we hebben die ruimte vraag, maar ook kansen biedt

[2:23:07] zul je heel nederland moeten benutten je heel nederland recht moeten doen

[2:23:12] op termijn domein van de ruimtelijke ordening, op het domein van de infra investeringen, op het domein van de volkshuisvesting op het domein van de zorg. En als je dat wilt moet je investerings logica veranderen. Dat is best makkelijk opgeschreven zin.

[2:23:25] Maar wat er schuilgaat achter die zin is razend complex. Alleen de meer systematiek die zou willen aanpassen. Razend complex. Maar er wordt wel op dit moment aan gewerkt.

[2:23:35] Een ander element is het domein van de zorg. De zorg heeft een heel ander type systematiek ook nog eens in verschillende financieringsinstrument zorgverzekerde zorg de langdurige zorg die via zorgkantoren werkt en je hebt de gemeentelijke zorg. De gemeentelijke zorg. Daar zit een verdelingssystematiek in die zorg dat de keuzes dichtbij huis worden gemaakt, want het loopt gewoon via het gemeentefonds

[2:24:01] op de langdurige zorg wat minder want daar is het namelijk het zorgkantoor. Maar op de zorgverzekerde zorg speelt dat regio element op dit moment nauwelijks een rol. Daar hebben we ook echt hele ingewikkelde discussies over gehad met het verdwijnen van het ziekenhuis in leeuwarden in lelystad toen en nu de hele discussie over heeft allemaal mee te maken dat er niet voorzieningen sturing in zorgverzekerde zorg zit. Ik denk ook dat dat niet zomaar eventjes kan ik denk wel dat het goed is om na te denken. Iets van veertig minuten norm in de acute zorg op dit moment. Dat is om waarvan je je moet afvragen of dat de goede norm is. Maar daar is het ministerie van vws mee bezig om te kijken. Zou je nou geredeneerd aan de hand van welk type voorziening wil je nou waar hebben.

[2:24:46] Zou u tot een soort tot een soort voorzieningenniveau kunnen komen waarvan je vindt dat het aanwezig zou moeten zijn in de regio.

[2:24:55] Maar dat betekent een hele andere manier van denken en van financieren van sturen. Dus dat heb je niet zomaar over nooit bereikt.

[2:25:02] Zo kan ik alle departementen nagaan wat we moeten doen is voor de belangrijkste elementen die het meest bepalend zijn voor de leefbaarheid

[2:25:11] van regios die het meest bepalend zijn voor het voor de brede welvaart beleid, voor de brede welvaart van regios? Welke verdelende criteria gelden? In hoeverre is het het regionale voorzieningenniveau daar voldoende onderdeel van of zijn het allemaal doelmatigheid overwegen allemaal efficiency, overwegingen

[2:25:32] en wat ik wil doen is dat ik in die eerstvolgende brief die ik hoop in december komt dat ik in ieder geval de belangrijkste beleidsterreinen waar dit speelt en wat departementen doen voor u in beeld brengen,

[2:25:45] opdat u kunt zien dat u zegt ik wil nog een beleidsterreinen toevoegen of een beleidsterreinen toevoegen of zeggen joh. Laat dat maar weg. Maar dat vinden we minder belangrijk. Ik wil graag in beeld brengen per beleidsterrein. Wat op dat punt

[2:25:57] gebeurd

[2:25:58] moeten we een staatscommissie instellen vraagt het cda

[2:26:01] zou dat is voor een aantal problemen is de oplossing.

[2:26:06] Ik wilde zeggen. Het zou een haagse oplossing zijn onaardig,

[2:26:10] want het is ook een beetje een oplossing. Het is ook verder doorschuiven. Wat je nu wilt hebben veranderd.

[2:26:18] Ik vrees dat we twee jaar verder zijn en over twee jaar zeggen die staatscommissie heeft wel gelijk. We zullen beleid zijn investerings logica moeten aanpassen. Maar dat vinden we nu al. U vindt dat nu al het kabinet vindt dat ook.

[2:26:31] Dus laten we nou die dingen die we nu kunnen doen en nu kunnen klaarzetten met elkaar aanvangen en aanpakken

[2:26:37] en niet want hier komen hele moeilijke politieke keuzes uit voor dit lijkt allemaal een fijn idee. Een goed idee. Maar alsje alsje met een beperkt aantal middelen voor zorg en een beperkt aantal personele of een groot aantal personele kwesties in de zorg keuzes moet maken. Welke zorg je wilt komen. De hele ingewikkelde politieke kwesties achter vandaan.

[2:26:59] En als je dan zegt die gaan we naar een staatscommissie. Dan denk ik dat wij als politici ons vak onvoldoende doen want de verdeling van schaarste is ons werk.

[2:27:08] Dat is per definitie als het gaat over de de manier waarop je voorzieningen in een regio wilt.

[2:27:15] Ik zou willen voorstellen een leden om met de vragen even te wachten tot de alle antwoorden in deze lijn of dit blokje gesteld en beantwoord zijn als u de vinger opsteekt dan noteer ik gewoon een volgorde hebben we dat aan het eind van het blokje keurig geadministreerd. Gaat u gerust verder met de beantwoording?

[2:27:33] Ja.

[2:27:35] Ik zie net dat het drie nul is. Voorzitter,

[2:27:38] ik word op de hoogte gehouden door mijn zoon en door lilian marijnissen.

[2:27:43] Zegt.

[2:27:44] Het is drie nul. Het is waanzinnig.

[2:27:46] Gaan we gaan door

[2:27:50] de motie over de bereikbaarheid stoelen. Ja dat is een. U krijgt daarvoor voor de begrotingsbehandeling van de brief. Dat vraag mevrouw van der graaf mij vroeg die knul ook

[2:27:59] u krijgt voor de begrotingsbehandeling dus voor de jaarwisseling krijgt u de brief van ing over de uitwerking van die van die bereikbaarheid. Maar dat is een hele interessante manier om tot een andere sturing te komen dat je een ander criterium niet zozeer efficiency of de vervoer zwaarden of nee

[2:28:14] bereikbaarheid is doelen. Wat wil je dan geld natuurlijk wat mevrouw kamminga zegt niet alles kan dat weten we niet. Alles kan meteen

[2:28:22] maar dat je nadenkt in termen van maar welk type bereikbaar is doelen. Willen we nou in ieder geval dat in iedere regio zou moeten worden gehaald. Dat is wel zeer relevant en dat leidt tot een ander tot andere verdeling in potentie.

[2:28:37] Dat hoop je dan inderdaad.

[2:28:39] Dus die komt voor de voor de begroting.

[2:28:48] U zegt dat u aan het einde van zo'n zo'n halte is.

[2:28:52] Verkeersveiligheid is een groot vraagstuk in de regios. Geld is onvoldoende is het kabinet bereid om hier verder in te investeren. Mevrouw van der graaf vraagt dat doelstelling verkeersveiligheid van het kabinet zijn ambitieus, ongeacht waar je woont kabinet heeft laten zien zich in te zetten voor en te willen investeren in het verbeteren van verkeersveiligheid, investering impuls verkeersveiligheid vijftig millimeter naar dertig kilometer zones. Twee, honderd miljoen extra geld voor rijks en wegen

[2:29:17] binnen het kader van het strategisch plan verkeersveiligheid. Dus daar wordt ook op die manier naar gekeken en mee omgegaan

[2:29:23] dan

[2:29:28] bredere vraag van cu, maar ook van andere fracties namelijk zou je niet überhaupt

[2:29:34] gewoon als je als het gaat over voorzieningen die je graag dichtbij wil hebben, zouden we niet naar een soort minimumnorm toe willen.

[2:29:42] Daar zit iets heel zinnigs in die gedachte omdat die namelijk begint bij maar hoe voelt het nou in een regio hebben veel vaker hebben we modellen

[2:29:51] en van de verdeelmodel zijn opgetrokken. Kijken wat je er nog voor over eind zou kunnen houden in een bepaalde regio in januari around is dat je na gaat denken vanuit een gebied zelf.

[2:30:01] Maar hoe voelt dat nou voor een gezin op een dorp waar geen school meer is. Daar kan je moeilijk blijven wonen. Dan ga er maar vanuit dat als je school verdwijnt dat gezinnen verdwijnen.

[2:30:11] Dus moet je dat er ieder dorp een school heeft tot tot enige grenzen van. Er zit wel een ondergrens in de kwaliteit. Maar dat zou je wel willen

[2:30:22] als er geen openbaar vervoer meer is dan kun je er niet komen of als het openbaar vervoer max tot acht uur s avonds niet komen. Dat maakt het voor werkende mensen moeilijk om daar te gaan wonen.

[2:30:33] Althans behalve werkende mensen met een auto. Maar dat is niet iedereen joh. Op die manier nadenken van welk voorzieningenniveau heb je overal nodig is een hele zinvolle manier van denken. Tegelijkertijd en het was een aarzeling die ook mevrouw kamminga wil uiten of we in normen kunnen vatten. Dat weet ik niet.

[2:30:49] En dat heeft er ook mee te maken dat

[2:30:53] ons vak is. Ook is politieke is zodra het een technocratische systematiek wordt op basis van van een enorme bak aan normen. Dan zul je waarschijnlijk zien dat uiteindelijk je daarmee ook geen recht doet aan regios en regionale verschillen

[2:31:08] dus of we alles kunnen vangen. Enorme. Dat weet ik niet. Ik zou het ook zeker niet aan planbureau of commissies, of wie dan ook over willen laten. Het is ons werk. Het moeilijkste deel is ons werk. Dat kunnen we niet outsourcen. Helaas was het maar zo gaat u was daarvoor ingehuurd en het kabinet

[2:31:29] dan mevrouw koekoek afwegen kader grensgebieden, grensgebieden, een afweging. Ov verbindingen die amper meetellen. Dat is een aandachtspunt dat zeker op het netvlies staat

[2:31:43] speciale een limburgse staatssecretaris op dit dossier heeft het zeker op de netvlies

[2:31:50] en ook in een mobiliteit beleid wil het kabinet brede welvaart centraal stellen. Dat betekent dat je ook de bereikbaarheid van banen en voorzieningen over de grens mee moet nemen in de instrumenten waarmee die brede welvaart in kaart brengt

[2:32:04] en waarmee die brede welvaart ook stimuleert onder andere via ov staat onzeker op het netvlies in morgen opgelost. Maar wij moeten daar echt beter naar kijken dan we tot op heden hebben gedaan.

[2:32:17] Dan

[2:32:19] dan ging het over overheidsdiensten. Mevrouw temmink, overheidsdiensten die heel dicht op de wijk georganiseerd refereerde aan op dat punt

[2:32:30] onder andere huizen van het recht. Daar zal in december een nieuwe voortgangsrapportage in de kamer worden gestuurd. Vraagt de weerwind om daar op in te gaan. Hoe hoe gaat dat dan. Hoe lukt dat dan ook dat in de wijk te organiseren

[2:32:43] en iets breder u er iets breder naar

[2:32:48] ik denk dat het op heel veel beleidsterreinen. Dat wordt geprobeerd om deze observaties uit dit rapport. Elke regio telt

[2:32:56] breed worden gedeeld dat er veel beleidsterrein wordt geprobeerd die overheid toch weer een beetje terug te brengen in zijn aanspreekbaarheid op het niveau van de wijk als het over grote steden gaat op het niveau van kleine kernen. Daar waar het in de regio waar het de regio betreft en dan gaat het soms gaat het over veiligheidsdienst en bijvoorbeeld dus toch ook al is dat heel inefficiënt. Toch wel een politiebureau open houden in enige vorm of toch wel een combinatie van functies open houden of dat de combinatie van de post of de post met met een winkel die je open probeert te houden als je dat combineert dan kan er net zo uit zou worden. Dan wordt er op heel veel terreinen

[2:33:37] geëxperimenteerd met hoe dat zou kunnen.

[2:33:39] Maar zeg ik er ook bij. Ik denk wel dat dat nog onvoldoende een structureel karakter heeft. Dus die hele discussie over. Op welke manier zou je dat willen. Willen we eigenlijk aan aanwezigheid van de overheid in de wijk, bijvoorbeeld of aanwezigheid van de overheid in kleine kernen

[2:33:55] in de regio. En als je die discussie met elkaar op een gerationaliseerde manier voert dat we best nog wel eens tot andere keuzes zouden kunnen komen dan we tot op heden doen om dat efficiency overwegingen

[2:34:08] nu toch echt heel vaak leidend zijn. Dat is nu eenmaal zo. Dat betekent doorgaans. Het is efficiënter om alles te centraliseren is dat efficiënter alleen daarmee doet die overheid niet meer wat ie moet doen en dat is dichtbij burgers georganiseerd zijn. Dus ik denk dat we

[2:34:25] door schade en schande wijs geworden. De observaties van dit rapport, maar ook door allerlei andere rapporten. De afgelopen tijd van een overheid je toch echt te ver weg is zich te weinig laat aanspreken we daar echt wel door schade en schande wijs geworden dat we graag de spiraal de andere kant op hebben willen hebben, maar zoals dat er sluipenderwijs is gebeurd

[2:34:44] tot het niveau waar we nu staan. Zo zal het stapsgewijs weer de goede kant op moeten werken en stappen willen zetten in het kader van dit.

[2:34:51] Programma,

[2:34:53] Dan de wd vraag naar de kleinschalige projecten in het kader van de woningbouw impuls. Daar ben ik

[2:35:00] heb ik een verandering aangebracht. Het was dat was die moest minimaal vijf, honderd woningen in aanmerking laten komen en in friesland laten uitnodigen. Waarom dat niet werkte. Het was in dokkum.

[2:35:12] Ik werd ter inleiding van die bijeenkomst wil ik eraan herinnert dat bonifatius vermoord is. En toen kreeg ik allerlei vragen en wat mijn antwoord daarop was. Dus nu begrijp ik alleen maar ja gezegd

[2:35:22] dat heeft ertoe geleid dat we de drempel voor het aantal woningen hebben verlaagd dat we het combineren van projecten makkelijker hebben gemaakt. Start bouw impuls die veel aanvragen heeft heeft een drempel van elf woningen is helemaal laag. En dat zijn allemaal kleine projecten die daarvoor in aanmerking kunnen komen. Dat gaat over al die projecten die allang vergund zijn, maar die net niet meer economisch rekenen die gebouwd moeten worden om de voor volgend jaar te denken.

[2:35:48] Dus ik probeer juist je kleinschaligheid daar op het netvlies te hebben

[2:35:52] en

[2:35:53] de zevenenhalf miljard uit het coalitieakkoord. Zes miljard is grootschalig anderhalf miljard ging over verschillende projecten die zijn echt over het hele land zijn die ingezet. Zeker niet alleen in de randstad. Zeker niet alleen in de grote steden. Integendeel, binnen buiten stedelijk in het hele land zijn die zijn die ingezet

[2:36:14] dan het gemeentefonds of de verdeelsleutel uit het gemeentefonds niet eerlijk moet. Ik denk

[2:36:22] dat we wel over het gemeentefonds moeten zeggen geen investeringsfonds. Gemeentefonds

[2:36:27] stelt gemeenten in staat om de wettelijk opgedragen taken aan gemeenten uit te voeren.

[2:36:32] Dat is iets anders dan een investeringsfonds om om achterstanden te repareren of om voorzieningen niveaus weer op peil te brengen.

[2:36:40] Dat is dat zou investeringen vergen. Ik denk dat we die niet moeten verlangen op grond van het gemeentefonds. Daar moet een eerlijke verdeling zijn.

[2:36:48] Met als oogmerk stellen we hiermee gemeenten in welk formaat dan ook gemeenten in staat om gemeentelijke taken die wij hem bij wet hebben opgedragen daadwerkelijk uit te voeren

[2:36:57] dan de vraag over mevrouw kamminga van durft te differentiëren. Ik denk dat dat waar is.

[2:37:07] Kijk als we als we beloven dat alle regios heel dichtbij het paradijs zullen komen in de volgende kabinetsperiode denk ik dat we het over beloven zijn

[2:37:17] en dat is onvermijdelijk rond verkiezingen. Maar ik denk dat het beter is en eerlijker is om te zeggen dat als wij regios daadwerkelijk willen versterken dat we moeten doen wat het rapport elke regio telt zegt zegt kiest

[2:37:31] kies een aantal regios waarvan je zegt die hebben

[2:37:34] we zijn er zijn te grote ongerechtvaardigde verschillen ontstaan in de afgelopen decennia moeten we gaan helpen

[2:37:44] en dat betekent dus dat je

[2:37:46] juist niet alle regios moeten bedienen op deze manier. Maar je moet kiezen.

[2:37:51] Kom ik in het volgende blokje overigens verderop terug durven differentiëren en dat vraagt ook van u best ingewikkelde keuzes.

[2:37:58] Want je kunt niet alles in je kunt zeker niet alles net zo goed. Tegelijkertijd etcetera over vragen we onszelf.

[2:38:05] Dan heb ik er nog eentje die zojuist wordt aangereikt.

[2:38:08] Wat wordt er gedaan in het hoger onderwijs tegen de dalende studenten aantallen

[2:38:15] door dalende studentenaantallen zal het hbo in bepaalde regios onder druk. Dat is dat is helaas niet anders wordt voor hogescholen het minder goed mogelijk om echt een breed opleidingsaanbod in stand te houden.

[2:38:28] Ocw heeft daarom negentig miljoen beschikbaar gesteld die problematiek van krimp in het hbo aan te pakken en minstens vijfenveertig miljoen toegekend.

[2:38:36] Ruim een kwart van die middelen is bestemd voor de transitie maatregelen die bijdragen aan de toekomstbestendigheid driekwart is bedoeld voor de instandhouding bijdrage die erop gericht is om te voorkomen dat het opleidingsaanbod verschraalt.

[2:38:47] De overige vijfenveertig miljoen zijn voor hogescholen en opleidingen die de komende jaren te maken gaan krijgen met krimp

[2:38:53] en de lange termijn aanpak is aan een volgend kabinet om te bepalen in welke mate op lange termijn aanvullende wijziging nodig is in de bekostiging systematiek

[2:39:04] bekostiging systematiek is nu heel erg volgend op studenten aantallen

[2:39:09] en dus heel erg voor die instellingen waar de groei het meeste plaatsvindt. Die zijn ook het meeste bekostiging

[2:39:16] en die instellingen die gelijk blijven of die krimpen hebben daar last van tussen aanhalingstekens en daarom zou je ook dat hoort nu eenmaal bij de eerste lijn zou je ook daar kunnen nadenken. Meer vanuit een

[2:39:30] vanuit een voorzieningen perspectief heeft een regio hoger onderwijs nodig. Het antwoord is.

[2:39:37] Maar hoelang en hoe blijft in stand ook als de studenten aantallen bescheiden zijn

[2:39:42] en tot welke ondergrens. Want je kunt ook door een ondergrens heen zakken waarna kwaliteit gewoon niet meer te leveren is dan moet je dan denk ik juist niet willen dat hun opleiding open blijft

[2:39:53] punt zich.

[2:39:55] Dank u wel. Ik heb genoteerd. Een vraag van mevrouw kan ik ga van meneer krol van mevrouw van der graaf en mevrouw temmink, en misschien heb ik dan nog iemand gemist, niet van mevrouw van der graaf.

[2:40:04] Het woord is aan mevrouw van de klas.

[2:40:08] Dank u wel. En opnieuw dank voor de uitgebreide toelichting van de heer de jong. De minister moet ik zeggen

[2:40:18] ik had er een vraag aan het gaat over de mobiliteit en spoor. En wat wij veel horen in in de euregio. De regio's die verbonden zijn met belgië en duitsland dat er heel veel focus is hier in den haag ook door ons maar door de overheid van snel met de trein naar rotterdam. Snel met de trein naar den haag met de trein naar amsterdam. Terwijl daar in zuid-limburg bijvoorbeeld of of in brabant veel meer focus is een economische regio is bijvoorbeeld het ruhrgebied of antwerpen of luik of of gent richting west brabant gaat dat er veel te weinig rekening mee wordt gehouden, bijvoorbeeld in de voorzieningen op het op het spoor in nederland bijvoorbeeld spoorlijnen in münchen richting de tussen bijvoorbeeld heerlen aken en ik weet dat deze minister niet over mobiliteit gaat, kan de minister

[2:41:22] in de brief die wij krijgen daar ook iets over zeggen hoe we die focus kunnen veranderen dat düsseldorf solide het ruhrgebied en aken antwerpen luik noem maar op dat daar hoe we dat gaan doen in de toekomst bij investeringen op het spoor. Want die regio's lopen je constant tegen een muur op omdat.

[2:41:46] Niet genoeg focussen op mijn vragen aan. Het is echt een totaal terecht punt.

[2:41:51] Nee, het is niet mijn portefeuille. Ik heb een mening over kijk wat ik wat ik zie vanuit de ruimtelijke ordening. Laat ik me even totdat deel van van de portefeuille beperken. Wat ik zie vanuit ruimtelijke ordening is dat we veel meer

[2:42:08] terug moeten naar de manier waarop we dat vroeger deden door

[2:42:12] de beseffen dat netwerken zijn vaak ov netwerken, wegen netwerken dat die

[2:42:18] bepalend zijn, leidend zijn vervolgens voor alles wat erachter komt voor economische ontwikkeling voor bonen die kunt niet zomaar ergens een woonwijk plannen. Het gaat helemaal niet want er moeten mensen komen dan gaat de kost voor de baat uit als het gaat over infrastructurele keuzes.

[2:42:33] Eigenlijk heeft dit kabinet voor het eerst sinds lange tijd daadwerkelijk aan infrastructurele extra investeringen gedaan.

[2:42:42] Daarvoor waren ook altijd besluiten dat zijn langjarige keuzes worden gemaakt,

[2:42:47] maar de extra zeven half miljard in deze kabinetsperiode was wel degelijk een keuze voor infra woningbouw gekoppeld en echt een bewuste keuze om infrastructurele keuzes zo te maken datje regionale ontwikkeling, woningbouw, ontwikkeling, economische ontwikkeling. Dat je daar ook op een integrale manier naar kijkt. Die lijn is ook een voorbeeld. Dat heb ik net al geschetst van het doordenken van je maakt een infrastructurele keuze. Die maakt een ontwikkeling mogelijk, maar diezelfde lijn

[2:43:16] die daar denken we vaak over praten we vaak over als de lijn van amsterdam naar groningen met een aantal tussenstops. Maar misschien is dat wel de lijn van amsterdam naar kopenhagen

[2:43:24] of misschien is het wel de lijn van amsterdam naar hamburg. Misschien moet je er wel op die manier over denken

[2:43:30] wat later in de kabinetsperiode hebben het heel intensief gehad over de nedersaksen lijn die moet er zeker komen,

[2:43:35] maar ook de verbindingen in het oosten van het land. Dat betekent namelijk dat je daar ook een veel verdergaande verstedelijking mogelijk kunt maken op plekken die nu echt onvoldoende in beeld zijn aandacht krijgen emmen enschede is een fantastisch mooie

[2:43:49] plek om heel erg veel groeien. Heel veel woningbouw mogelijk te maken is ooit bedacht op een veel grotere schaal dan uiteindelijk is gebouwd geweest.

[2:43:57] Maar over de grens heen hebben heel veel van de mensen die in enschede wonen hun werk en andersom. Heel veel mensen over de grens in duitsland hebben hun werk in enschede.

[2:44:06] Dus als je nadenkt over steden die in verbinding staan met de met met de plek waar de mensen die in die steden werken wonen proberen zoveel mogelijk mensen binnenstedelijk te laten wonen en te laten werken. Maar er zal altijd forenzen te worden en laat dan die in verbinding zijn over de grens heen dus mobiliteit

[2:44:26] is een cruciale factor voor ruimtelijke ontwikkeling, mobiliteit, een cruciale factor voor economische ontwikkeling ook over de grens heen en dat moet ons veel meer op het netvlies staan.

[2:44:35] Dank u wel,

[2:44:36] mevrouw kan ik niet.

[2:44:39] Dank u wel voor de minister refereerde aan een werkbezoek aan dokkum. Volgens mij zei hij om te illustreren dat de woningbouw impuls middelen ook voor kleinere schaal herinner ik me nog een sessie naar de we hadden volgens mij was u was de minister daar ook bij over de achterhoek waar we op een grote plaat stonden en zelf ook woningen bij dorpen en steden mochten bouwen en daar bleek volgens mij weer heel nadrukkelijk uit dat het ook moet kunnen mogelijk moet zijn om dat kleinschaliger te doen. Desnoods met een aantal steden dorpen gezamenlijk, zodat er uiteindelijk wellicht volume doelstellingen op hebben uiteraard gehaald kunnen worden. Maar dat was niet mijn punt. Ik zat te luisteren en ik ben het met veel van de minister eens. Ik snap heel goed zijn oproepen aan de kamer als de kamer gehoord van wees realistisch als emoties in dienst betrekken

[2:45:30] en tegelijkertijd heb ik ze. Ik snap dat u demissionair bent of dat de minister demissionair is. Maar

[2:45:38] hoe gaan we nou zorgen dat er meer wordt dan alleen maar papier. Want er zit hier niet voor niets een hele tribune vol die verwachtingen goed is geschetst wordt. We kunnen niet alles in één keer, maar tegelijkertijd wat gaan we nu anders doen.

[2:45:52] De allereerste keer dat demissionair zijn is verdrietig. Feit is niet helemaal mijn keuze geweest is de implicatie geweest van de keuze van anderen.

[2:46:01] Maar goed. Het is een feit. Feit is ook dat de problemen van mensen die demissionair zijn de provinciale besturen niet demissionair zijn de gemeente niet demissionair zijn regio besturen niet demissionair zijn.

[2:46:13] Dus het zou nergens op slaan om als kabinet nu in de pauze stand te slaan te gaan en overigens vanaf zes december zit er ook weer een nieuwe vers aangetreden kamer die staat te trappelen van ongeduld om de wereld te veranderen. Dus laten we alsjeblieft met elkaar aan de slag blijven, omdat het ons werk is en wat ik zie als mijn werk is het zo goed mogelijk klaar zetten voor een volgende kabinetsperiode.

[2:46:38] Dat betekent dus dat we niet in de pauzes gaan dat we juist aan de slag gaan bij een missionaire kabinet met een beperking

[2:46:45] en dat is dat niet. Structurele financiering kan regelen voor de keuze die we maken

[2:46:51] dus dat betekent dat ik een pragmatische aanpak kan voorbereiden

[2:46:55] dat ik ook het overleg met de regios erover kan hebben we dat hebben we ook volop

[2:47:01] en dat betekent ook dat ik met de kamer straks weer een nieuwe samenstelling gewoon dat debat kan blijven hebben als die kamer dan vervolgens aan mij vraagt, zou het mogelijk zijn om een structurele financiering voor te organiseren dat ik tegen de kamer zal zeggen dat kan wel. Maar u zit zelf aan de formatietafel dus regelen regel het zelf.

[2:47:18] Overigens zag ik dat veel vriendelijker zijn tegen die tijd veel tactvol. Maar dat zakt misschien best nog wel eens vaker zeggen.

[2:47:29] Het punt is dat een coördinerende verantwoordelijkheid van de minister is. De weerspiegeling daarvan is een coördinerende verantwoordelijkheid die u heeft als kamerlid

[2:47:37] en als kamerlid in een grotere fractie bijvoorbeeld die de opvatting zou zijn toegedaan dat bepaalde regios beter moeten worden bediend in financieel opzicht of in termen van buslijnen of wat dan ook

[2:47:49] maar een ander kamerlid dat bijvoorbeeld op infra in diezelfde fractie zit en die vraag nooit stelt aan de desbetreffende minister.

[2:47:56] Dat is moeilijk werk en soms daar waar u van mij een coördinerende verantwoordelijkheid mag vragen binnen het kabinet van kamerleden, een coördinerende verantwoordelijkheid vragen binnen de eigen fractie om

[2:48:07] op zijn minst iets van consistentie te betrachten. Als we regios willen bedienen met elkaar, want dat wordt wel moeilijk als dat allemaal over op de schouders rusten van de minister van binnenlandse zaken. Wie er straks op deze stoel zit.

[2:48:19] Dank u wel.

[2:48:21] Ja.

[2:48:22] Dit kan niet. Het vervolg is. Mooi. Wou je een vraag stellen op dit punt. Mevrouw van der graaf. Niet.

[2:48:32] Ik wilde er toch een vraag over stellen want ik wil best meegaan in de gedachten die de minister deelt. Maar ik vind het een beetje onterecht. Want als er iets is gebeurd in de afgelopen jaren. De tweede kamer heeft laten zien dat de keuzes die er vanuit het kabinet werden gemaakt genoemd. De sluiting gevangenissen, de sluiting van de kazernes, het cultuur, geld wat maar wat uit de regio werd getrokken. De randstad ging op een aantal terreinen heeft de kamer ingegrepen gezegd kabinet wat u hier doet het vorig jaar geld van het plaatje van de in de afgelopen tien jaar waar het neerkomt. Het komt allemaal hier terecht rest van het kaartje van het land. Maar zo te zeggen. Ook hier heeft de kamer juist gerepareerd. Wat daar vanuit het kabinet werd is blijven liggen. Dan kom ik toch even op mijn vraag want daar voel ik me nog niet echt op bediend. Wat gaat deze minister doen en wat gaat het kabinet doen want het wordt veranderd. Ik stelde een aantal voorstellen voor. Neem het mee in die ambtelijke afweging schades dat je beleid maakt, brengt regio afweging regio toets in maakt voor ieder departement de minister of de bewindslieden echt verantwoordelijk om regionale afweging te bevragen in te brengen, maar zorgt er voor op kabinet niveau. Ik vraag deze minister. Wat gaat er veranderen om te voorkomen dat dit soort besluiten opnieuw gebeuren dat er een stapeling van effecten in die regios alleen maar groter wordt. De minister vindt het onterecht dat de minister richting de kamer duwt, want we hebben juist gerepareerd vanuit het kabinet laten liggen. De minister.

[2:50:14] Dat vind ik dan weer onterecht. Want er zijn veel dingen helemaal niet gerepareerd door de kamer omdat ze al op een juiste manier zijn besloot toen het kabinet die woningbouw impuls die echt zeer toegankelijk is geworden voor kleinere gemeenten in het hele land nemen alle investeringen die ik samen met harbers heb gedaan die zeer welzijn verdeeld over het hele land.

[2:50:33] Neem het volkshuisvesting fonds waar we een hele eerlijke verdeling maken. Neem alle regio, deels waar we een eerlijke verdeling maken. Kortom, een hele lange lijst met keuzes die dit kabinet heeft gemaakt die helemaal niet gerepareerd hoeft te worden omdat er gelukkig soms vanuit de coördineren verantwoordelijkheid, maar veel vaker vanuit het besef dat het noodzakelijk was door de individuele vakminister zelf gelukkig heel eerlijk en heel goed gedaan. Soms heeft hij zeer terecht aan de noodrem getrokken. Dat was mijn antwoord op de vraag bus of waar bent u u bent de noodrem. Want als het kabinet verkeerde keuzes maakt dan is het uw werk als volksvertegenwoordiger. Het kabinet maakt verkeerde keuzes corrigeren. Doe dat zou ik willen zeggen. De aanmoediging die ik zou willen doen. Doe dat. Ik ben in mijn vorige rol coördinerend minister geweest voor gehandicaptenbeleid allemaal vragen over hoe de trein zou gaan aanpassen. Perron zou aanpassen als ik vraag stelde vragen gesteld aan uw collega die die de trein in zijn portefeuille heeft was het antwoord nee. Coördineren aan de kant van het kabinet betekent ook coördineren aan de kant van de kamer keuzes worden gemaakt aan de kant van het kabinet wordt gereflecteerd door keuzes worden gemaakt en de kant van de kamer.

[2:51:49] Tot zover mijn mijn jij bak terug en dan nu waar ik het wel met u eens ben, namelijk die vind ik echt als als kabinet die coördineren verantwoordelijkheid beter moeten waarmaken.

[2:52:03] Ik zou niet willen dat u de hele tijd nodig bent om dingen te corrigeren. Dus ik denk niet dat het de hele tijd. Maar af en toe is het zeker in al die voorbeelden schudt u zo moeiteloos uit uw ik vrees als je erover nadenkt nog veel meer voorbeelden zou kunnen bedenken. Was er maar halverwege. Ik vind echt dat wij die coördinerende verantwoordelijkheid beter moeten waarmaken en dat is de reden dat wij moeten dat rapport elke regio telt niet alleen worden omarmen, maar ook ermee aan de slag gaan mouwen opstropen aan de slag gaan en niet omdat het een demissionaire periode is gewoon aan de slag. Als wij missionaire en dus gaan we zorgen dat er een vervolg aan wordt gegeven waarin we ook echt laten zien dat we werk maken van alle noties in dat rapport. We hebben niet voor niets omarmd van alle noties werk maken en hoeren werk gaan maken. Schetsen vanavond. Maar dat is een eerste schets schets in de brief van net voor de zomervakantie schets ik in de brief net voor de kerst. We gaan gewoon door, zodat we alles klaar zetten om in een volgende kabinetsperiode verder.

[2:53:07] Dank u wel.

[2:53:08] Ik kijk nog even naar u.

[2:53:11] Ga liggen.

[2:53:13] Ik ben. Ik wil drie interrupties. Ik zie het aan u,

[2:53:19] zegt u het maar.

[2:53:20] Voor de deur.

[2:53:23] Ik ga proberen nog een laagje dieper te gaan proberen,

[2:53:29] want dit is een punt in het debat waar mensen ook een klein beetje een ongemakkelijk gevoel binnen te krijgen. De tweede kamer is eensgezind is het eens, zegt het kabinet nu ook

[2:53:40] dan ga je je toch afvragen waar het misgaat

[2:53:44] in de reactie van het kabinet staat er. Ik citeer even kort.

[2:53:49] Het is jarenlang een politieke keuze van meerdere kabinetten met verschillende samenstellingen geweest om het met bedrijfsmatig denken en handelen binnen de publieke dienstverlening te bevorderen onder meer theoretisch onderbouwd met de denkbeelden uit nieuw management.

[2:54:03] Dit is zo'n bijna fundamentele constatering

[2:54:07] dat dat een fundamentele aanpak vereist

[2:54:10] en dat mis ik tot nu toe een beetje. En hoe gaan we daar nou een start maken wetende dat dat ook niet binnen een maand binnen een jaar op binnen een paar jaar opgelost is belangrijk

[2:54:24] toch. Die ene laag dieper gaan in dit debat.

[2:54:27] En misschien dat ongemak even benoemen met elkaar en ik zou graag aan de minister willen vragen of of hij daar op kan.

[2:54:33] We reageren de minister.

[2:54:36] Ik ben ik ben het er zeer mee eens. Nieuw management. Dus een beetje een verzamel term voor het bedrijfsmatig denken over de overheid

[2:54:48] een over focus op doelmatigheid en over focus op efficiency spreken over de bv nederland.

[2:54:55] Het maakt van burgers een klant of een consument van overheidsdiensten

[2:55:00] en het maakt van de overheid een bedrijf waarin doelstellingen gehaald moeten worden die die gaan over efficiency doelmatigheid etcetera.

[2:55:12] Denk dat je als politiek nastreeft om doelen te bereiken om maatschappelijke effecten bereiken dat je werk. Dat is het werk van van de overheid dus niet denken is meteen verkeerd, maar de uitwassen die denken met zich mee hebben gebracht, zien we wel.

[2:55:28] Die hebben we gezien in een enorme centralisering slag. Die betekent dat niet alleen de overheid, maar ook overheidsdiensten of diensten die we tot de publieke domein rekenen echt verschraald zijn geraakt in veel regio's

[2:55:44] en daar moeten we dus een keer inzien te brengen. Dat zie je heel sterk vind ik op het domein van de infrastructuur dat er zijn ook heel veel voorbeelden gegeven in in uw bijdrage. De infrastructuur en de alle veranderingen die op dat punt zouden moeten plaatsvinden. Die zullen we ook heel nadrukkelijk, ook vanuit dit programma elke regio telt aan de orde moeten stellen

[2:56:07] domein dat ik goed ken nog uit mijn vorige verantwoordelijkheid is de zorg.

[2:56:13] Daar speelt heel sterk beeld dat zorg dichtbij bijna een emotioneel ding zorg dichtbij kan worden georganiseerd. Daar speelt wel iets anders.

[2:56:22] En dat is de organiseer waarheid van de zorg. We hebben echt een veel grotere zorgvraag straks en veel minder mensen om die zorg te kunnen leveren. Dus hoe ga je daar scherpe keuzes in maken we eerlijk zijn is die vergrijzing school eigenlijk al aan de gang. Maar de keuzes die nodig zijn om die daadwerkelijk te lijf te gaan, hebben we uitgesteld en uitgesteld dat die keuze nog steeds onvoldoende weten te nemen. Dat betekent dus inderdaad dat we op het domein van de zorg dat type keuzes te maken hebben.

[2:56:50] Voorzieningen niveaus. Het gaat over het onderwijs speelt ook een groot personeels vraagstuk, maar ook aan de ene kant een enorme groei, een internationale studenten aan de andere kant juist een enorme krimp in regio's, waardoor het hbo en het mbo aanbod moeilijk overeind te houden is daar moet je op het onderwijs mee aan de slag. Mijn stelling is op alle domeinen op alle beleidsterreinen zul je aan de slag moeten op op een manier die een verandering van denken met zich meebrengt, namelijk veel meer vanuit de regio zelf bedacht en niet denken vanuit een landelijke deels systematiek en dan maar kijken wat er gebeurt in de regio van die verdelingssystematiek zijn opgetrokken,

[2:57:27] maar andersom denken namelijk vanuit de regio denken hoe willen wij dat onze regio een leefbare plek blijft. Hoe willen we dat

[2:57:35] dat wordt de brede welvaart in deze regio wordt gestimuleerd

[2:57:42] en vanuit die optiek denken en dan terug vertalen. En wat betekent dat dan voor de verdeel modellen zoals we die in den haag afspreken. Zo zou ik ermee aan de slag willen.

[2:57:51] Dank u wel. Volgens mij kunnen we daarmee constateren dat die eerste lijn is afgerond. Ik ben thuis. Ik kom met uw welnemen.

[2:57:59] Dit is negen uur. We hebben tot tien uur. Ik kan me voorstellen dat u nog behoefte heeft aan een tweede termijn. Ik zie heel veel eensgezindheid, zowel aan de kant van de kamer als vanuit de reactie vanuit het kabinet. Er is ook door de minister toezegging gedaan dat nog veel meer concrete informatie over al die vragen die stelt in de brief van van de kerst gaat komen. Misschien mag ik u verzoeken om met iets meer abstractie te kijken of we de rest van dit debat kunnen doen en misschien met iets meer tempo aan uw kant op want dan kunnen we en lijn twee en lijn drie op tijd afhandelen en nog een tweede termijn doen en dat zou mijn streven zijn. Maar dat vraagt wel enig doorbakken van u. Beiden

[2:58:40] doe ik het tekort als ik dank u wel rekenen we na de verkiezingen met elkaar af.

[2:58:47] Minister blok twee.

[2:58:51] Die tweede lijn gaat over hoe kom je nou in die regels die betreft tot een toekomst agenda zo zo formeel een kans agenda formulier aparte

[2:59:02] de toekomst agenda

[2:59:04] een ontwikkeld perspectief voor iedereen die dat nodig hebben. Er zijn vijf voorbeeld regios uitgewerkt in het rapport daarvan zeggen de adviesraden zelf. Dat zijn niet per se de vijf regels, met wie het waarmee het het slechtst gaat of zo. Of de vijf regios is geen limitatieve opsomming. Het gaat over meer regios gaat niet over alle regios ook weer niet want je moet wel kiezen zijn gehaald terecht.

[2:59:29] Hoe kom je tot een langjarige toekomst agenda wat ik daar eigenlijk zou willen

[2:59:34] is dat wij met vijf regios beginnen met die vijf regios en dat gesprek gaan we starten de komende periode dat we met vijf regios komen tot een ontwikkeld perspectieven langjarige agenda

[2:59:46] de toekomst agenda waar bij met met op het netvlies die brede welvaart.

[2:59:54] Hoe zorg je dat het met een regio gewoon goed gaat

[2:59:57] die brede welvaart op het netvlies hebben en vervolgens kijkt wat betekent dat dan. Wat moet daar dan voor gebeuren vanuit de verschillende beleidsterreinen.

[3:00:05] Dat is niet alleen geld. Dat zal plaatsvinden. Dat gaat over meer dan alleen geld. Dat gaat echt over hoe kun je nou ook de kansen die alle transities met zich meebrengen, bijvoorbeeld de komende periode. Hoe kun je die ook benutten. Altijd weer een nieuwe kans voor een voor een voor een regio. Hoe kun je ook jouw passie van de democraat demografische groei accommoderen zodat je ook weer meer mensen met elkaar die voorzieningen te dragen.

[3:00:29] Het gaat over het doordenken van het toekomstperspectief per regio. Zo zou ik er eigenlijk mee aan de slag willen met die vijf in elk geval niet limitatief met die vijf. We zullen er nog een aantal toe moeten voegen welke dat exact zijn. Dan wil ik de komende periode mee aan de slag. Dat is precies een van die dingen die ik graag wil klaar zetten. De komende periode. Ik denk niet dat dat alle regios moeten zijn dat je zou moeten kijken. We hebben in het nationaal programma leefbaar en veilig hebben bewust gekozen voor negentien steden twintig wijken binnen die steden zijn zo dat zijn ze voor de komende twintig jaar. Daar gaan we niet meer in veranderen.

[3:01:08] Hier zou je tot een x aantal regio's moeten komen die we ook eens een keer langjarig moeten vasthouden. Niet iedere keer weer wijzigen.

[3:01:15] Niet iedere keer weer nieuwe aan toevoegen. Want als je als je iedereen evenveel probeert te houden wat dat betreft wordt het ook wat dunnetjes. Watje er ook daadwerkelijk te verhapstukken hebt. Dus we moeten ook focus houden

[3:01:29] dus op die manier zou ik willen komen tot een selectie van regio's waar de noodzaak het grootst is.

[3:01:37] De reflectie, wat de oorzaak van het verdwijnen van voorzieningen op het landelijk gebied vroeg of ik denk dat dat eigenlijk heel breed is. Ik denk dat het sluipenderwijs is gegaan. Er is nooit een kabinet geweest. Dat heeft gezegd wat we gaan doen is even lekker verschralen in die regios qua voorzieningen. Dat is nooit geweest.

[3:01:55] Er is geweest. Klein van je moet zo doelmatig mogelijk je overheidsorganisatie inrichten geweest denk klein van misschien is er wel helemaal geen ministerie van volkshuisvesting meer nodig of ruimtelijke ordening meer nodig. Misschien kan het ook gewoon over worden gelaten aan de gemeenten en provincies en een marktpartijen.

[3:02:14] Dus ik denk dat er heel veel verschillende achtergronden zitten zijn bedoel ik met als resultaat een verschraling van voorzieningen

[3:02:22] en als resultaat is dat het resultaat is dat ook het wegtrekken van jongeren bijvoorbeeld die niet meer terugkomen. De tragiek van vlaanderen is dat jongeren

[3:02:32] die hoger onderwijs moeten doen moet naar de overkant.

[3:02:36] En als je eenmaal woont aan de overkant. Dan kom je hooguit tijdens je studie terug om je te brengen. Maar daarna ben je weg.

[3:02:44] Het heeft ook te maken met werkgelegenheid. Er is heel veel werkgelegenheid bieden douwe. Maar er is heel veel werkgelegenheid in ziekenhuis dronten.

[3:02:52] Maar verder is het aardig qua werkgelegenheid. Dus moet je naar de overkant moet weg is.

[3:02:58] Dat is voor zo'n gebied is dat die spiraal moeten we doorbreken

[3:03:04] die uitvoering stoep decentrale over heden was een vraag van het voorbereid zeggen decentrale overheden was een vraag van d zesenzestig helpt dat nou is dat nou het juiste instrument om de regionale verscheidenheid van rijksbeleid als geheel te toetsen of moet je ook willen differentiëren. Laatste. Je ziet dat kleinere gemeenten vaak ook meer moeten kiezen voor gemeenschappelijke regelingen dat juist niet op alle terreinen,

[3:03:33] want dat doet ook iets met de democratische legitimatie. Dat debat hebben we gisteren gehad.

[3:03:38] Maar die uitvoering is wel erg van belang en ik denk eerlijk gezegd dat naarmate we dat ook strenger doen en ook strenger zijn voor onszelf.

[3:03:48] Toen ik nog niet deze portefeuille had vond ik wel erg streng. Als ik weer een goed plan had.

[3:03:53] Maar nu ben ik er minstens zo gehecht aan geraakt als hanneke al was

[3:03:58] omdat ik mijn voorganger al was. Ik denk dat het goed is onder streng te zijn,

[3:04:03] streng te zijn omdat bij het stapelen van nieuwe taken vanuit welk enthousiasme dan ook voortkomend kan op den duur gemeenten echt over vragen kan de gemeente over en ik denk dat het goed is om die uitvoerbaarheid wel zo te gebruiken dat die werkt inderdaad ook voor die regionale verscheidenheid

[3:04:22] dan de grens effect een toets vraag van voelt

[3:04:26] en die doen we nu sinds kort en we vinden zelf ook dat die nog nadrukkelijker plaats moet hebben, maar zeker daar waar het gaat over accijnzen bijvoorbeeld. Dat is echt een heel wezenlijk element

[3:04:40] grens verschillen zijn er gewoon grenzen verschillen pakken soms heel onrechtvaardig uit in economische zin. Zij moeten die grens effecten toets moeten we echt goed doen. Het voorbeeld dat mevrouw van der plas noemde van de

[3:04:53] van de scholen in vlaanderen. Als de kinderen op school gaan over defensie en dat betekent dat de kinderen.

[3:04:59] Plakken op elkaar.

[3:05:01] Zei u dat.

[3:05:03] Ik haal wel vaker door elkaar je exact hoe dat kan eigenlijk. Maar het is wel eens zo excuus als de kiezer dat ook voldoende mate doet dan is er niks aan de hand. Maar volgens mij is dat gewoon een fenomeen.

[3:05:20] Dus daar moet je je bewust van zijn dat die effecten er nu eenmaal zijn

[3:05:27] dan

[3:05:29] structureel commitment aan de grensregio's. Dat is het programma regios aan de grens voor gestart door raymond knops tegen die willen zeggen als hij er nog was. Dat is bij uitstek was dat de ambassadeur voor voor limburg.

[3:05:45] Hijzelf staat ook bij uitstek een ambassadeur voor limburgers. Een heel scala aan ambassadeurs voor limburg. Maar die regios aan de grens is een heel belangrijk programma geweest om ons bewust te zijn

[3:05:57] van van de noodzaak om juist in die grensregio's ook met andere ratio s te willen investeren met een andere blik te kijken naar grensoverschrijdende economie. Het loopt in elkaar over de grens

[3:06:10] die telt daar gewoon net wat minder. Dat maakt ook u noemde de internationale studenten. Waar is over internationale studenten en pas op dat niet veel te hard groeien op de universiteit door internationale studenten.

[3:06:22] Dat kan wel eens net een beetje anders liggen voor twente net een beetje anders liggen voor mijn stress

[3:06:28] anders liggen voor groningen. Want dat zijn dat zijn toevallig wel universiteiten die het moeten hebben van die grensoverschrijdende samenwerking

[3:06:37] zou het ons kunnen lukken om in ons beleid op een gedifferentieerd manier naar te kijken. Ik ga graag met collega dijkgraaf uiteraard mee aan de slag. Maar ik hoop dat uw kamer daar scherp op is want dat is volgens mij terecht

[3:06:56] en dan de vraag over ontmoeting plekken als de bibliotheek.

[3:07:00] Dat vind ik een hele mooie initiatieven. Ik vind ook de manier waarop zeeland bezig is met het openbaar vervoer vind ik ook heel mooi dat je bedenkt welke vervoersstromen financieren we allemaal publiek. En stel je voor dat je daar bordje bij bordje zou kunnen leggen die geldstromen wel zou mogen combineren waar dat nu niet mag. Wat zou je dan wel niet overeind kunnen houden. Toch nog aan voorzieningenniveau, ook al ook al is het aantal inwoners dat gebruik maakt van die vervoer stromen. Wat geringer.

[3:07:28] Ik ben zeer voor dat type creativiteit en zullen we moeten hebben

[3:07:33] en eerlijk gezegd denk ik niet eens dat wij in staat zijn om dat allemaal vanuit den haag te bedenken. Dus laten we vooral al dat type creativiteit vanuit de regio de ruimte geven en juist daarom integraal vanuit de gebied doordenken. Hoe maken we dit gebied een leefbaar gebied met een voorzieningenniveau. Dat past bij dat gebied en het kan dus niet een lange lijst zijn van wat we allemaal willen want dan wordt het recept voor teleurstelling. Dat moeten we er niet van maken.

[3:07:56] Maar dat is juist ook ruimte geven dat type creativiteit

[3:08:01] de fenomeen van reistijdverlies of dat komt er naast het criterium van reistijdverlies een criterium dat recht doet aan de bereikbaarheid in de regio vraag van de bisschop. Ik denk dat ik die

[3:08:11] dat vraagt zich zojuist ook wel afdoende

[3:08:15] behandeld behandelt dat op juist op een andere manier wordt nagedacht dan in de afgelopen decennia. Dat is daarmee niet morgen af. Maar dat is wel degelijk heropend zelf informeert de kamer daarover voorafgaand aan de begrotingsbehandeling werkgelegenheid. Dat is dat is dat is wel degelijk in een instrument of was daar erg vocaal in zekere instrumenten in het verleden waar heel erg

[3:08:46] directief zou je kunnen zeggen mee gewerkt, maar wel hij heeft goed uitgepakt, zal iedereen in groningen erkennen

[3:08:55] en dus maak je borst maar nat wil ik eigenlijk zeggen. Nee hoor daar gaan we dan gaan we zeker ook mee aan de slag en ik heb onlangs nog een brief geschreven hoezeer die rijks werkgelegenheid ook is gegroeid. Dus het is niet zo dat dat niet gebeurt.

[3:09:10] Het is wel zo dat ik vind dat we daar nog meer in zouden kunnen doen. Ik kom in het voorjaar met een aantal punten voor eerste kwartaal eerste kwartaal met met de aanpak op dat punt.

[3:09:26] Nu is het zo dat in de basisschool alle collegas zelf besluiten waar zij u rijks, werkgelegenheid zouden plegen

[3:09:33] en dat dat daar zit een zekere logica in bij defensie spelen heel sterk organisatie gebonden aspecten bij de keuze van waar waar moet je de locatie wel of niet willen plekken maar eventjes het hele programma wind in de zeilen. Wat we moeten doen voor zeeland komt voort

[3:09:54] uit een keuze die op het domein van defensie is gemaakt die wel heel erg was ingegeven. Ook ook vanuit efficiency

[3:10:02] en dat is niet een verwijt hoor. Maar dat is wel een constatering dat dat op dat moment geen recht deed aan de noodzaak om juist ook de werkgelegenheid in zeeland te bevorderen, denkt dat het programma winter de zeiden dat meer dan goed heeft gemaakt dat het nodig was.

[3:10:18] Dat is, dat wil zeggen dat was niet onze beste dag. Laat ik het zo formuleren op dat moment.

[3:10:23] Ik vind dat je bij rijks werkgelegenheid veel strategischer en veel bewuster zou kunnen nadenken en zou moeten nadenken. Dat is één twee is dat is dat mevrouw kamminga op dit punt maakte. Ik denk ook andersom, namelijk. Het is ook een. Het is ook de manier waarop de op het rijk zich in de regio presenteert. Dat is een aspect, maar het is ook andersom, namelijk de manier waarop je mensen uit de regio bij het rijk hebt werken.

[3:10:50] Dat is heel erg van belang daar.

[3:10:53] Ik denk dat we daar steeds beter in worden. Maar het team van van de regio deals is een team dat gediscussieerd is samengesteld juist ook uit alle regio's. Het team dat wij aan het bouwen zijn, bijvoorbeeld op op de woningbouw. Dat moet een team dat ook weer in de regio aanwezig is. Dus die presentie van de rijksoverheid in de regio sophie hier.

[3:11:18] Ik denk dat we daar nog een wereld te winnen hebben en dat is ook een manier om te kijken naar je diversiteit op het departement. Als we het nu hebben over diversiteit de rijksoverheid gaat het altijd over man vrouw verhoudingen of over mensen met een migratieachtergrond. Maar dat gaat zeer zelden of nooit over. Er zijn ook daadwerkelijk vertegenwoordigend. Voor alle regios werken mensen uit alle provincies alle regios ook op dit moment bij de rijksoverheid en maak je dat ook makkelijk

[3:11:43] door bijvoorbeeld combinatie met thuiswerken beter mogelijk te maken

[3:11:49] door combinaties mogelijk te maken met dat je hotel overnachtingen vergoed. Dus je moet daar ook als rijksoverheid flexibeler in willen zijn als je wilt dat die mensen uit de regio ook op de haagse burelen werkt. Ik denk echt dat het nodig is.

[3:12:04] U mag het compacter. Meneer de minister.

[3:12:09] De regio toets vraagt me hier ga ik een regio toets instellen.

[3:12:15] Ik denk dat we even moeten kijken naar alle instrumenten. Want voor je het weet. Dat zei mevrouw kamminga, mevrouw van de plas, voor je het weet gaan wij ook morgen een waarschuwing voor morgen gaan we morgen een kloeke stapel moties te behandelen met dit type instrumenten

[3:12:30] en uiteindelijk moet het ook allemaal weer een beetje uitvoerbaar blijken te zijn en met een enorme stapel instrumenten die vastzitten in een keurslijf, waarbij we allemaal een

[3:12:41] hele instrumentele benadering kiezen van hoe we de regios daadwerkelijk bedienen. Ik weet niet of dat ons aan het einde van de dag gaat helpen. We hebben al best een hoop zeg ik erbij.

[3:12:51] Jazeker. We gaan werken met instrumenten die ons pressen om regios voldoende in beeld te hebben en te houden bij alle keuzes die we maken

[3:12:59] of het helemaal via normen zal blijken. Dat weet ik niet. Dat zeg ik ook in de richting van de puzzel die roemer heeft al een norm die is klaar denk ik enorm is genoeg om te hebben.

[3:13:11] Maar of er een bus of norm komt voor rijks, werkgelegenheid. Dat weet ik niet want ik wil dat er een aanpak komt voor werkgelegenheid, werkgelegenheid, strategischer gaan inzetten voor

[3:13:22] de essentie van de rijksoverheid in de regio, met name en werkgelegenheid ook mooi, maar het is met name de preventie van de rijksoverheid in de regio, in de provincie van de regio bij de rijksoverheid. Ik denk dat dat eigenlijk de kern is van het van het streven.

[3:13:37] De regio deals gaan we daar in de toekomst toe naar de toekomst toe willen we die houden of willen we die op laten gaan in dit vervangen door een meer structurele financiering.

[3:13:46] Maar ik denk dat de zoektocht is als je komt tot toekomstperspectieven van die regio's die wij in het kader van het programma. Elke regio telt ook willen bedienen

[3:13:57] dat je dan toe moet naar een structurele financiële stroom.

[3:14:03] Maar ik weet niet of dat ook betekent dat je daarom moet stoppen met een regio die omdat die regio deals. Ik snap het competitie element heeft iets naars althans voor de winnaars en verliezers dan weer wel.

[3:14:15] Maar als je ermee zou stoppen, dan betekent het ook dat je regio's dus niet meer gaat verdienen die niet meer de gelegenheid geeft

[3:14:21] en wat mijn mijn beleving wel is dat dat ook wel heel erg wordt gewaardeerd. Volgende week weer een nieuwe ronde bekendmaken. Ik weet dat er ook alweer een stuk of dertig initiatieven klaarstaan voor de ronde. Daarna. Het wordt ook wel heel erg gewaardeerd en men ziet het ook als een mogelijkheid om

[3:14:39] de brede welvaart in hun regio te versterken, ook niet tot die regio zou behoren die je echt wilt bedienen in het programma. Elke regio telt. Ik weet niet of er echt vanaf moet. Ik ben wel eens

[3:14:51] met dat we moeten voor de regels die we echt willen bedienen naar meer structurele financiering stroom. Dat geloof ik wel.

[3:14:58] Nogmaals,

[3:15:01] Caribisch nederland caribisch nederland wordt bediend zou ik willen zeggen met een met een apart staatssecretaris een aparte agenda ook voor caribisch nederland me dunkt dat caribisch nederland volle bak de aandacht krijgt als regio drie gemeenten drie landen, maar ook als regio krijgt caribisch nederland volle bak aandacht

[3:15:21] zijn een goede voorbeelden binnen de europese unie. Om van te leren. Jazeker ook wel hele grote verschillen als je vanuit een frans perspectief naar nederland kijkt dan denk je dat nederland een regio is

[3:15:33] als je de scholen dichtheid, bijvoorbeeld in nederland vergelijkt met welk ander europees land dan ook scholen dicht. Het astronomisch hoog. Ik denk dat de vergelijking vaak niet opgaat en ik denk dat onze beleefde regionale verschillen in veel buitenlanders niet zo goed begrepen worden

[3:15:52] dan de grensoverschrijdende diploma erkenning die ga ik eventjes over. Vraagt me totaal ga ik echt eventjes doorverwijzen naar mijn collega dijkgraaf die meeluistert.

[3:16:04] En anders de mensen van ocw.

[3:16:06] De eerste.

[3:16:08] En dan.

[3:16:13] Ja.

[3:16:15] Dan denk ik dat ik de vragen in dit blok heb gehad.

[3:16:17] Voor. Dank u wel. Dan kijk ik snel naar de commissieleden opgeschreven. Meneer teun, zou ik u niet als eerste het woord kunnen geven in deze mevrouw kamminga de brussel krul en dan zie ik ook bij u ga ik absoluut een beroep doen op kort en bondig. Het risico bestaat dat u geen tweede termijn heeft dan heeft hij geen twee minuten. U bent zelf leidend in de resterende veertig minuten van dit debat is het wel u heel kort en bondig interrumpeert en vragen stelt en dan ga ik sturen tenminste dat die heel kort een mondig antwoord geeft meneer dan gaan we proberen dat te redden voor het uitloop is geen optie.

[3:17:01] Dank u wel. Voorzitter, het gevaar dat ik hier pleit voor allerlei toetsen. Dat wil ik wegnemen. Ook niet voor een regio toets. Maar waar mijn vraag zit misschien ook wel zorg is die uitvoering stoet waar de minister refereert terecht in. Daar moeten we differentiëren. De uitvoering van beleid en dat verschilt per regio als die uitvoering het rapport duidelijk. We moeten bij de inzet van beleid het ontwikkelen van beleid meer oog hebben voor de regionale verschillen.

[3:17:29] Het raakt ook aan de interrupties met de heer krol en mevrouw van der graaf en dat mag ook in een brief maar eens een oprechte vraag of zorg zit hoe gaan we nou niet dezelfde fouten maken dat we echt het rijksbeleid. Dus oog hebben voor die regionale verschillen niet alleen bij de uitvoering van meer aan de voorkant. Daar sta ik mijn vraag en instrument of een een nog meer coördinerende minister kan misschien dienstbaar zijn. Daar is de de te vragen. De meeste.

[3:17:56] Het eerste antwoord is wel echt een goed programma dat gericht is op de regios dat we hebben de regios aan de grens bediend met een beleidsprogramma op dit moment. Maar ik denk niet dat er op dit moment is juist de lengte die er is niet op dit moment een programma hebben dat dat een aantal regio's echt pakt en optilt en versterkt en dat moeten we wel hebben. Dat is een element tweede element is inderdaad

[3:18:22] en een coördinerende taak van het ministerie van bzk die die op een stevige manier moet worden vormgegeven, op een steviger manier moet worden vormgegeven. Ik denk dat mevrouw van de gaat er terecht op heeft gewezen.

[3:18:34] Derde is inderdaad een differentiatie op de de uitvoerings of uitvoerbaarheid decentrale overheden.

[3:18:42] Dat gaat niet over brede welvaart of over voorzieningen die verdwijnen. Maar dat gaat wel over. Hou je rekening met verschillen in uitvoering kracht tussen gemeenten. Ik denk dat dat ook iets belangrijks is een belangrijk aspect

[3:18:56] een vierde element is alles wat we doen, bijvoorbeeld in de ruimtelijke ordening waarin kern element is de titel van de nieuwe nota ruimte is heel nederland heel nederland willen benutten. Heel nederland recht willen doen.

[3:19:10] Dat is een veranderd uitgangspunt ten opzichte van een sterker maken wat sterk is

[3:19:15] en een vijfde element. Dat bent u zelf namelijk. U zult altijd de keuzes van het kabinet moeten controleren en ook het kabinet terecht moeten wijzen naar de vorm van de heeft mevrouw van der graaf genoemd,

[3:19:26] dat is wel dat blijft uw taak is niet weg te nemen met toetsen aan de kant van het kabinet. Dat blijft uw taak en u zult dat minder willen doen. Dat kan ik me voorstellen. Maar het blijft wel uw taak om het kabinet scherp te houden op het maken van de goede keuzes en overigens neem ik graag als huiswerk opdracht mee van kijken naar alle instrumenten zoals ze bestaan,

[3:19:47] zou er nog iets nodig zijn om te zorgen dat we hierin zelf scherper geadopteerd worden aan de voorkant. Het enige wat ik waar ik voor zou willen op voorhand al helemaal te verkopen aan instrumenten, omdat ik denk dat het anders te instrumentele benadering van.

[3:20:04] Hartelijk dank u wel,

[3:20:06] mevrouw kamminga.

[3:20:08] Dank u wel. Voorzitter, en we hebben maar drie interrupties in de tijd is kort focussen en zit de mij toch een beetje op het punt van

[3:20:17] dat werken voor het rijk en niet zou hetzelfde zijn als werken in mijn woon in de randstad. De minister wil een aantal dingen over zeggen. Tegelijkertijd ik de minister juist die dan wordt dan is het kennelijk vooral bedoeld voor programmas en projecten die door mij zitten ook effecten zijn voor de regio. Mijn punt was juist voor al die beleidsambtenaren breed datje justitie en veiligheid niet uitmaken welke beleidsterreinen als het generiek beleid is. Heel nederland staat dat mogelijk zou moeten zijn om via arbeidsvoorwaarden of anderszins tegemoet te komen. Ik moest verhuizen naar den haag. Ik ben dan wel terug gegaan naar vele doen dat niet, waardoor ook dat is jammer zou ik zeggen. Mijn persoon. Uiteraard zou ik zeggen. Voorzitter, maar mijn vraag is meer en het schoolbestuur motie of de minister in de uitwerking. Dan laat ik het dan ook even oefenen in de uitwerking van die plannen wil betrekken, want ik geloof echt dat het belangrijk is om mensen te houden houdt dan ook koopkracht en je brengt niet alleen mensen uit de regio mee.

[3:21:20] Anders gaan we het niet halen. Sorry, dat ik onderbreek je vraag helder. Dit was ook de minister.

[3:21:26] Voorzitter, het korte antwoord is het. Hallo. Dat is dat zinnetje uit die uit die gaan we naar de volgende. Ik ben het totaal eens. Dus het gaat over presentie van het rijk in de regio en de presentie van de regio bij het rijk. Dat moeten we mogelijk te maken. Dank u wel.

[3:21:43] Goeie vraag. U heeft gelijk een antwoord een motie.

[3:21:47] Daar heb ik me neer.

[3:21:49] Dank u. Voorzitter, even over die norm voor de spreiding van rijks werkgelegenheid. Ik dacht we zijn er bijna de minister gaat nu zeggen er komt een nog een hoe die heet. Maar nee, hij wil er wel wat aan doen. En toch denk ik juist bij deze minister ook een minister van normen en waarden dat juist een norm voor rijks voor de spreiding van rijkste banen best wel zinvol kan zijn. Dus mijn vraag is zou de minister niet willen opnemen. Een aantal opties daarvoor in die brief die hij gaat sturen naar de kamer kunnen we daar een verstandige afweging in maken als kamer een aantal opties voor de minister.

[3:22:23] Ik heb een normen stel ik me zo voor als van

[3:22:29] van iedere vorm van werkgelegenheid moet minstens twaalf procent in groningen zijn dat dat stel ik me voor als als norm zou de norm kunnen zijn,

[3:22:38] maar juist dat vind ik zo rigide dat ik denk aan nee, laten we dat nou niet doen. Gezond verstand houden. Het mag van mij trouwens vijftien procent of twintig kan mij het schelen. Maar ik wil niet alleen maar langs de lijn van normen. Ons ons prachtige werk invullen, want dan worden we technocratisch, terwijl wij politici zijn. We moeten een politieke keuze kunnen maken met elkaar.

[3:22:58] Dus ik heb liever dat wij het debat hebben over hoe spreiden we werkgelegenheid? Hoe zorgen we voor de essentie van de rijksoverheid in de regio dat wij dat politieke debat met elkaar hebben doordat we met elkaar gaan steggelen over de of.

[3:23:10] Maar hoe ik het dan wel wil dat dat een verplichting bij mezelf hoe ik het dan wel wil, laat ik dat nou in die brief vervat en dan gaan we daarover het debat.

[3:23:18] Dank u wel. Heeft u mooi binnen. Meneer krol.

[3:23:23] Niet.

[3:23:24] De regio. Voorzitter, ja je hebt een hele grote positieve impact op regio's nederland hartstikke mooi instrument

[3:23:33] en het is ook logisch, zou ik zeggen als je uitgehongerd wordt.

[3:23:36] Dat is alles wat je voorgeschoteld krijgt een meevaller flauwe vraag twee flauwe vragen ineens stellen dat ook al tekenend voor voor ons. Doel is de minister op de hoogte van de regio deals bij de vierde tranche in noord-holland gevallen zijn en zou kunnen reflecteren. Hij denkt dat ze gevallen zijn. Ik begrijp dat we nu even.

[3:23:57] De minister.

[3:23:58] Noodlanding moeten zetten,

[3:24:00] Nee hoor ik ga gewoon zeggen. Nee dat ga ik niet kan ik helemaal niet. Nee sorry ik heb niet voorbereid op een over. Hoi. Ik ga wel even in op de de ik snap heel goed dat u zegt het is ook heeft ook iets van pleisters plakken. Dat snap ik heel goed. Dat heeft hij niet alleen gezegd hebben kamerleden ook gezegd ben ik eigenlijk ook wel eens maar

[3:24:21] het is wel.

[3:24:23] Die ook alweer een hele.

[3:24:25] Sobere kwalificatie voor datgene wat we er ook mee bereiken. Want ik zie namelijk ook dat het regios organiseert om te gaan nadenken over hoe zouden we onszelf kunnen versterken.

[3:24:34] Ik zie dat het regios aanmoedigt om echt met hele mooie plannen te komen om de de down sites van allerlei transities in een gebied te willen opvangen, de economische nadelen van een verschuiving van werkgelegenheid te willen opvangen, etcetera. Ik denk eerlijk gezegd dat het regios versterkt, versterkt in hun beleidsvoering vermogen zou je kunnen zeggen om na te denken over hoe zou het voor deze regio daadwerkelijk betekenisvol anders kunnen gaan

[3:25:02] en dan is het toch ook een mooi instrument. En als we straks met een deel van de regios een afspraak hebben met een een toekomstperspectief waar we in gezamenlijkheid in gezamenlijkheid aan werken dan zou je misschien nog steeds dat instrument van die regio deals voor die andere regios over moeten houden dat dat die optie wil ik open houden. Daarom ga ik niet helemaal af serveren.

[3:25:23] Ook nog even te melden dat er nog een commissiedebat regio deals ook nog ongepland weliswaar, maar dat komt door. Dan kunt u deze discussie nog verder invoeren. Mag u voorzitter.

[3:25:36] Mijn vraag was amsterdam in amsterdam buiten

[3:25:38] namelijk amsterdam en zaanstad aan mij waren er twee in de vierde tranche gevallen zijn in de derde was ook eentje uit uit de tweede was het eentje kop van het holland en de de

[3:25:56] kapitaal die dit soort regio's kunnen inzetten voor dit is groter dan dat van

[3:26:02] andere regios. Al door een paar regels gooien voelen dat competitieve sfeer soms aan het kortste eind trekken en we gaan volgende week naar mijn vraag is deze. Ik vind ik benieuwd naar volgende week. Ik denk dat het een mooi instrument is, maar ik zou wel aan de minister willen vragen hoe kan ik ervoor zorgen dat die bord elke regio telt element ook nog sterker laten klinken in in de in de regio deals de minister. Ik zag iemand heel driftig. Nee schudden als iets niet klopt over de vierde tranche.

[3:26:35] Dat ook graag gevaren. De minister.

[3:26:38] Ik heb me niet voorbereid op een examen over hoorden we dat doen we allemaal buiten de uitzending. Maar ik snap wel wat u zegt band met die regio deals wil je regio bedienen. Wil je regios versterken, regios aanmoedigt aanzet om te doordenken. Hoe zou het over deze regio waar de spiraal naar beneden gegaan is of dreigt naar beneden te gaan. Hoe zou die nou ten goede kunnen keren. Wat is daar nou voor investeringen voor nodig. Dat is allemaal het instrument voor bedoeld.

[3:27:06] Wil je dat je een instrument dat ook daadwerkelijk toegankelijk is en bereikbaar is voor meerdere regios. Ik denk dat er juist heel erg goed in de weging. Ook

[3:27:15] wordt gekeken naar de spreiding, regionale spreiding. Ook hebben we hebben deze regio is ook nog kans op andere funding of of zijn deze regio echt op deze funding aangewezen.

[3:27:28] Dus ik denk eerlijk gezegd dat we dat op een adequate manier doen. Volgende week moet u dat maar eens toetsen.

[3:27:35] Is, mevrouw.

[3:27:37] Dank u. Voorzitter, bij mijn minister eens dat nederland op de schaal van frankrijk, italië een regio zijn. Punt. Kern van punt is juist dat die landen gerichte strategie hebben, net als dat europa ook een strategie. Heeft u ook meer investeren dan de rijksoverheid in regios ook in nederland.

[3:27:56] Daar was mijn vraag op gericht zou nederland daar niet van kunnen profiteren. Als wij zo'n soortgelijk strategie hebben wellicht ook in in de vorm van een comité van de regios nationaal vormgegeven.

[3:28:06] De minister.

[3:28:07] Gek.

[3:28:10] Ik weet niet of dat een op hetzelfde eerste vraag is zou je kunnen leren van andere landen hoe zij met hun regio's omgaan. Ik denk het wel. Gaan we dus ook doen. Ik denk ook dat er levensgrote verschillen zijn. Want hoe je omgaat met regios, investeringen hangt ook samen met

[3:28:27] hoe is het midden bestuur in een land geregeld. Wij hebben provincies voor regio's werkt dat net een beetje anders

[3:28:35] en de bevoegdheden die je op zo'n bestuurslaag hebt neergelegd en ook de financiële mogelijkheden die je hebt neergelegd zijn allesbepalend voor de mate waarin het rijk zich tot een lokale overheid verhoudt. Ik denk niet dat zich een op een laat vergelijken. Ik denk zelfs niet dat het gras buiten de wij altijd groener is. Ik denk zelfs dat het bijna nooit zo is ook in europa niet hoezeer ik ook hou van europa nog net een beetje meer. Maar ik hou ook van europa. En toch denk ik dat het gras bij ons is

[3:29:07] en overigens zou het een aardig idee zijn om een soort comité van de regios te werken aan het volgende blokje, namelijk hoe verhoudt de rijksoverheid zich tot de regio?

[3:29:18] Voordat we daarnaartoe gaan. Mevrouw van der graaf. Ook nog een laatste vraag.

[3:29:23] Ik vond die toets waar de minister die regio toets waar de minister dan toch weer evenwicht van terugschrikt dan helpt het toch dat je als kamerlid wat tijd meeloopt en dat dat steeds de reflex is die we zien. We hebben hier als kamer regelmatig uitspraken gedaan om grenseffect mee te wegen om demografische ontwikkelingen, ook regio's waar een demografische ontwikkeling plaatsvindt daar expliciet effecten op mee te wegen. We hebben uitgesproken dat dat in het integraal afweging moet worden opgenomen. Wij dachten dat als kamer dat dat de slimme plek was dan denkt er in ieder geval iemand aan het begin na over wat zijn de gevolgen vormt.

[3:30:05] Regelen.

[3:30:06] En dan komt dat uit in de kamer die wij krijgen dat meegemaakt.

[3:30:10] Hoe dan. Tot.

[3:30:12] Welke afweging heeft geleid dat ik probeer je toch nog een lans te breken want dat belangrijk daarover overweeg ik een motie in te dienen. We hebben dit als kiesraad in de ronde tafel gesprek uitgediept. Wat zou je moeten regelen, zei zij moet een pas opnemen. Je moet dat in de ambtelijke kaders opnemen op ieder departement zul je dit moet doen en je hebt dan die politiek bestuurlijke verantwoordelijkheid nodig onder leiding van het ministerie binnen het kabinet een coördinerende en dan kunnen wij als kamer ook.

[3:30:46] De minister.

[3:30:47] Dat is de richting. Ik ga mee. Dus ik hoop daar toch een opening te vinden en deze minister van binnenlandse zaken zou ermee.

[3:30:57] Ik heb het drie keer geprobeerd. Hield u een vraag stellen of of een voortaan de minister?

[3:31:01] Is deze minister bereid om die trend te doorbreken?

[3:31:04] De minister.

[3:31:05] Dat wel. Ik ben zeker bereid om die twente doorbreken. Ik heb geschetst hoe ik denk alleen

[3:31:11] ik ga toch zeggen. Ik denk dat u een veel te technocratische technocratisch beeld heeft van hoe je beleid maakt en hoe dat gaat departement bij de rijksoverheid een dikke honderd duizend man die zitten niet allemaal beleid te maken. Gelukkig maar. Er zit een deel zit daar beleid te maken.

[3:31:27] Het zou heel gek zijn als we de hele tijd door allerlei toetsen heen zwemmen voordat we eindelijk een keer een kamerbrief zouden kunnen vliegen. Altijd de volgende week hebben dus zo werkt het niet. Dus je moet je het zou veel zieker moeten

[3:31:41] dan het werken met toetsen met er zit een. Er zit een beperkte beperkte invloed die uitgaat van het werken met

[3:31:50] met toetsen aan de voorkant is gewoon niet heel erg. De manier waarop je beleid maakt. Overigens ben ik met u eens.

[3:31:58] Het beleid moet veel meer georiënteerd op de regio. Hoe ga ik dat bereiken? Dat heb ik een aantal keer doorgelicht, maar ook toegelicht en en u bent aan het einde van.

[3:32:07] Dag.

[3:32:09] Ik vermoed zomaar dat u morgen een motie indienen. Ik vermoed zomaar dat hij dat hij wordt aangenomen. Maar zelfs als hij wordt aangenomen,

[3:32:17] dan is er toch dan moet u niet denken dat de wereld verandert van uitvoering toetsen of van regio, toetsen of iedereen die wel eens op een departement heeft gewerkt, zal dit beamen. Zo wordt er geen beleid gemaakt.

[3:32:30] Dank u wel. Daarmee om het tweede lijntje af.

[3:32:34] Heb ik iets gemist. Mevrouw van ga uw gang. Heel snel.

[3:32:39] Want ik wilde even reageren op het comité van de regios. Het antwoord was me niet helemaal duidelijk. Maar sorry.

[3:32:49] Het komt zeker van zijn

[3:32:51] meegenomen worden. We hebben het sociaal overleg van twaalf provincies die de belangenbehartiger van alle regios met lobbywerk en alles aanwezig is in den haag of ze gehoord worden. Dat is een tweede niet altijd kan ik ook beamen. Maar het zit in de regio.

[3:33:14] Graag wil de minister, minister. Ik ga u vragen om tot kwart voor tien te benutten voor de beantwoording van lijn drie u vragen om in plaats van één minuut en veertig seconden in de tweede termijn u te beperken tot één minuut en dan pas dat net voorzieningen hebben geen interrupties meer in de tweede termijn. Een enkeling heeft een over in de eerste termijn zou doen, heeft de minister.

[3:33:39] Waar het rapport elke regio telt oproept. Dat is zorg voor een vitale relatie tussen het rijk en de regio's en daar moeten we echt goed doordenken hoe we dat doen.

[3:33:48] Ik weet dat de vng bezig is om na te denken over zouden wij niet een soort regio beraad moeten inrichten. Lijkt me heel erg mooi, maar ik weet niet of dat bedoeld was als overlegstructuur met het rijk. Volgens mij is het met name als overlegstructuur binnen de gemeente ook om alles wat de regio aangaat ook op een goede manier te kunnen beleggen, omdat het wel een wonderlijke ongebreidelde proliferatie van afkortingen heeft gekregen. De afgelopen periode hebben naast de geen in de geen veertig. Dat waren de oude getrouwe hebben inmiddels de kan bijhouden en daar zit daar zit daar zit de wil achter om jezelf te vertegenwoordigen om live in dit gemeenten regios zijn niet altijd vaak individuele gemeenten om daar ook op een zekere manier samenhang in aan te brengen. Die gedachte is heel logisch. Maar ik laat dat even aan de vng. Hoe dat eruitziet.

[3:34:45] Twee is de vraag van mevrouw van der plas. Het comité van de regios zou je zou kunnen zeggen nou was die vertegenwoordiging van die regels waren dat niet. De provinciale staten is een gezamenlijke vergadering van provincies is dat niet een aardige vertegenwoordiging van de regio op provinciaal niveau gedeeld door twaalf provincie gelderland of de provincie overijssel zijn natuurlijk bij uitstek provincie bij een veelheid aan regios inzicht

[3:35:11] dus soms valt het een beetje samen zou je kunnen zeggen, maar veel vaker zijn het wel regio's daarbinnen die zich als regio manifesteren.

[3:35:19] Dus ja of dat helemaal opgaat, weet ik ook weer niet waar ik naar toe wil is naar een vergelijkbare manier van werken die we hebben gekozen voor het nationaal programma leefbaar en veilig ik dat vaak aan omdat het een manier is geweest van werken waarbij we opnieuw hebben doordacht. Hoe moet het rijk zich daartoe verhouden met de veelheid aan departementen met allemaal geen eigen beleidsraad veelheid aan verschillen tussen regios.

[3:35:43] Je wilt niet afhankelijk zijn van alle overheid slagen om toch een directe relatie te onderhouden met zo'n met zo'n bij dat doen we daar op zo'n manier dat ik het directe contact heb, althans vanuit ons departement. Het directe contact is met zo'n met zo'n gebied die maken de gebied plan hebben een directe relatie mee. Zij hebben bij het rijk die dat is voor dat gebied. Dat is een stop shop voor al uw vragen hoe werkt het om aan boord te komen bij de rijksoverheid

[3:36:17] en daar wil ik eigenlijk wil ik dat wil ik als voorbeeld nemen voor de organisatie hiervan. Dat betekent dat je met de regio's waar het omgaat. Je maakt een toekomstperspectief. Zij maken een toekomstperspectief

[3:36:30] en we moeten op enige manier regelen dat wij een directe relatie hebben met hem

[3:36:33] en overigens dat laat onverlet dat je over regios sowieso moet doordenken hoe we omgaan met de manier waarop regio's georganiseerd. Dat hebben we gisteren gehad

[3:36:47] want dat blijft altijd een beetje wringen. We hebben de wet gemeenschappelijke regelingen. Daarin zie je allerlei vormen van regionale samenwerking, maar er zit zo'n extreme congruentie in die regio indelingen.

[3:36:58] Dat is eigenlijk alleen bij de ggd en bij de bij de veiligheidsregio is lekker strak en congruent geregeld. Maar eerlijk gezegd voor de rest doen we maar wat om het maar even plat te zeggen. Gelukkig gaat het vaak goed, maar er zit weinig congruentie in en daar zou best wat meer congruentie en aangebracht kunnen worden en misschien ook wel moeten worden. Maar is eigenlijk een site is een regio minister

[3:37:23] iets toevoegen. Dat vraagt mevrouw van der graaf

[3:37:29] vijlbrief in groningen is een fantastische regio. Minister alcoholisten staatssecretaris en staatssecretaris mijnbouw. Maar ik denk dat groningers in vijlbrief hun bewindsman zien. Dat denk ik echt.

[3:37:43] Ik denk dat knops een fantastische regio bewindsman was voor alle grensregio's heeft ie echt heel goed gedaan.

[3:37:49] Heel erg aanwezig. Heel erg zichtbaar daar

[3:37:52] en heel erg begrijpend ook met welke issues. Zij zitten dus ik denk dat we het af en toe goed doen. Maar dat is per ongeluk dan echt doordacht zou mevrouw van der graaf daarvan kunnen vinden.

[3:38:03] Mail door maar dat zou ze kunnen vinden en ik wil dat echt wel eens even doordenken hoe dat zou kunnen. Ik vind dit wel moeilijk want voor ons slotakkoord gaan we dat niet meer regelen als kabinet en een nieuw kabinet organiseert zichzelf dus het is moeilijk om

[3:38:19] en om dat even te dicteren aan onze opvolgers. Maar ik wil er wel over nadenken hoe je dat nou het beste zou kunnen doen. Dat wil ik wel doen. Die parallel met die dg zoals we dat ook doen met het nationaal programma leveren veilig. Dat wil ik graag

[3:38:32] oppakken, want ik denk dat dat logisch is

[3:38:36] in de gebieden waar ruimtelijke opgaven te groot zijn om in het gebied zelf op te lossen omdat er meerdere overheden bij betrokken zijn. Daar heb ik een bewindspersoon per gebied. Daar waar meest op een stikstof bijvoorbeeld moet worden gedaan op landelijk gebied moet worden gedaan. Daar is christiaan van der wal is daar echter regio bewindspersoon voor de ruimtelijke ontwikkeling in dat gebied harbers doet dat voor het gebied schiphol bijvoorbeeld. Dus zo gaan we daar wel mee om. Waar we het ministers op op regio's hebben gezet

[3:39:08] en dan

[3:39:13] omdat die vragen allemaal beantwoord. Ik voorzitter,

[3:39:20] terechte vraag van de je bisschop vindt de minister dat bijvoorbeeld breder moet worden gekeken naar stikstof. Als we op stikstof heel erg aan het huishouden zijn in een bepaald gebied, zoals bijvoorbeeld de gelderse vallei of de pil of de achterhoek. Ja tuurlijk.

[3:39:37] Ik denk ook eens aan integraliteit heeft ontbroken op zijn minst in de communicatie over keuze die we hebben gemaakt.

[3:39:45] Maar soms ook in de keuzes die we dan daadwerkelijk maken.

[3:39:48] Ik denk dat juist de hoe integrale je daarin werkt, hoe beter je het doet. Je kunt nooit alleen de maatregelen op stikstof nemen als de zijn opgetrokken kijken wat er verder nog overblijft in het gebied. Zo gaat dat niet. Dus je moet opnieuw doordenken hoe verhouden landbouw en natuur zich op een bepaalde manier in een gebied hoe zorg je voor daadwerkelijk perspectief voor die landbouw in een bepaald gebied als landgebruik niet meer kan. Wat dan wel. Hoe zorg je dat een gebied ook economisch vitaal blijft als de ene economische drager in mindere mate nog kan floreren. Hoe zorg je voor een nieuwe economische drager dat gebied.

[3:40:27] Dus we moeten dat vanuit de integraliteit willen bekijken

[3:40:32] dan

[3:40:33] voorzitter. Daarmee ben ik aan het einde gekomen van de beantwoording.

[3:40:38] Ruim binnen de tijd zou op dat punt heel fijn dat dat lukt dat verhaal van meneer worden ze nu toch.

[3:40:49] Dank u wel. Voorzitter, ik hoor veel commitment bij deze minister en ook best veel mooie woorden om handen en voeten te geven aan dat rapport elke regio telt, maar vooral op de lange termijn. Tegelijkertijd zien we dat op de korte termijn

[3:41:05] vandaag er in de nabije toekomst waarschijnlijk het voorzieningenniveau verder verschraald.

[3:41:12] Ik denk dat we daar wel wat aan moeten doen om de korte termijn en daar heb ik nog geen antwoord op gehad van de minister. Want hij zou willen doen om aan de noodrem te trekken om die verschraling van voorzieningen tegen te gaan. Ik heb net geleerd. Voorzitter, dat deze minister niet zo houdt van algemene boeven niet een minimumnorm voor het aantal voorzieningen moeten iets doen om te voorkomen dat belangrijke voorzieningen op korte termijn verdwijnen. De minister.

[3:41:37] Ik snap uw vraag, maar ik denk wel dat ik een belangrijk deel van het antwoord hebt gegeven wat ik tot mijn taak reken nu is gewoon aan de slag te gaan met het ombouwen van het rapport tot een aanpak en daar niet te wachten op een volgend kabinet niet te verschuiven naar een volgend kabinet. Maar daar gewoon mee aan de slag te gaan. Als wij missionaire kabinet

[3:41:55] en op één punt na, namelijk de noodzaak die u uitspreekt om te komen tot de financiële stroom die ik op zichzelf genomen deel

[3:42:03] die kan ik niet invullen want dat is een verschuiving ook tussen de begrotingen en u heeft juist dat vastgezet met het behandelen van de algemene politieke beschouwingen en met het behandelen van de algemene financiële beschouwingen. Die verschuiving van financiën kan dit kabinet niet organiseren. Eerstvolgende grote financiële besluitvorming

[3:42:22] is de voorjaarsnota een veel groter financieel besluitvorming is de formatie.

[3:42:28] Dus dat zult u aan de formatie moeten organiseren. Tot die tijd zit ik niet stil. Maar ben ik aan het werk namelijk aan het werk met wat mij te doen staat om wat ik zojuist heb geschetst, maar zult u zeggen ja, maar er zouden dingen kunnen gebeuren op die verschillende begrotingen bijvoorbeeld zou kunnen er dingen gebeuren die leiden tot een verschuiving van het voorzieningen aanbod waar je nu in zou moeten willen interveniëren. Maar dat debat heeft u ik weet dat u een levendig debat heeft met de college van ing. Beide collega van die gaan over hoe moet je omgaan met het openbaar vervoer in de regio over zijn er wel een aantal accenten gezet bij de algemene politieke beschouwingen

[3:43:02] dus voor vooral dat type debat moet gevoerd worden en dat heeft consequenties voor de korte termijn.

[3:43:09] Dank u wel. Daarmee ronden we de eerste termijn van de zijde van het kabinet af, mevrouw, als ik het tekort doe u heeft nog een interruptie. Dus u mag stellen. Dan gaat u over.

[3:43:22] De ik had een paar vragen over grens werken en dingen daaromtrent gevraagd. Nu had ik van de minister begrepen dat zat in hetzelfde limiet als de vragen over diploma erkenning daarvan het minister morgen vroeg. Wellicht is dat voor grenswerk ook zo. De vraag die ik.

[3:43:41] Wilt u graag nog een keer bevestigd hebben?

[3:43:43] Nou nee maar ik had zo'n je dus ik check 'm effe.

[3:43:47] Helemaal waar. Volgens mij was het de vraag of het circa toch.

[3:43:49] Dan maar ook terug wetsvoorstel grens mechanisme juridische belemmeringen wegnemen,

[3:43:57] Vergeet niet goed dat ik daar even schriftelijk op terugkomt.

[3:43:59] Denk dat ik daar een aantal collegas voor nodig.

[3:44:02] Op de gaan we dat doen. Zijn we daarmee naar het einde gekomen van eerste termijn van de zijde van het kabinet met gezwinde spoed door naar de tweede termijn van de zijde van de kamer afgesproken één minuut.

[3:44:14] Voorzitter, mevrouw van der plas en de friezen op de tribune kennen. Deze beroemde metafoor over drie jongetjes. Die staan te kijken naar een voetbalwedstrijd een grote middelgrote en een klein jongetje

[3:44:26] en middelgrote jongetje een kleine jongetje.

[3:44:29] We kunnen niet over de boarding kijken en zien de wedstrijd niet

[3:44:33] stewart ziet het met lede ogen aan. Daar moet ik iets aan doen en die geeft het middelgrote jongetje een klein jongetje

[3:44:38] krat bier

[3:44:39] kratje staan en nu kan het middelgrote jongetje de wedstrijd zien maar klein jongetje kan nog steeds niet naar de wedstrijd kijken. De vraag is zijn deze jongetjes gelijk behandeld en het antwoord is ja.

[3:44:51] Zijn ze gelijkwaardig.

[3:44:52] Nee, ze zijn niet gelijkwaardig en zo is het ook voor de regio's in nederland. Soms moet je een klein jongetje een extra kratje bier geven om gelijke kansen te creëren, moeten we durven om mensen

[3:45:07] ongelijk behandelen,

[3:45:10] aldus

[3:45:11] wethouder soep boer geef ik ook meteen horen en zo is het ook. Voorzitter, zullen regio's ongelijk moeten behandelen om ze gelijkwaardigheid te kunnen bieden. Dank u wel.

[3:45:22] Ik vraag het hem.

[3:45:24] Ik wou u net helpen. Meneer krul was u dat bijna vergeten. Maar hij is genoteerd. Dank u wel, mevrouw van der graaf.

[3:45:31] Dank u wel. Voorzitter en dank aan de minister. Ik proef hier bij de minister bevlogenheid en dat heeft dit onderwerp ook nodig en vloog minister van binnenlandse zaken. Om dit

[3:45:44] om ervoor te zorgen dat werkelijk je vertelt. Voorzitter, de christenunie vindt het belangrijk dat we nadenken over hoe we een soort rechtvaardigheid minimum kunnen vormgeven, zoals bijvoorbeeld in duitsland hebben gedaan als het gaat om de afstand tot voorzieningen is een gedachte die bij ons leeft om morgen onder de aandacht brengen bij de minister

[3:46:03] zo'n toets. Misschien moeten we een andere naam geven ofzo. Want het leidt tot allergie. Wij denken dat die van meerwaarde kan zijn om ervoor te zorgen dat als je dat doet bijvoorbeeld het beleid moest maken. Even los van de crisis waren erg lastig effecten voor de grensregio's, met name had je bijvoorbeeld van tevoren bij stilgestaan dat er was iemand die erop let. Dat vinden wij toch belangrijk. Dat zal ik morgen ook onder de aandacht brengen. Daarnaast vind ik het belangrijk dat we blijven regionale bereikbaarheid en leefbaarheid en ook daar hebben we morgen weer kansen voor terug.

[3:46:42] Dank u vriendelijk, mevrouw van der plas.

[3:46:44] De.

[3:46:46] Dank u wel. In koffertje een extra kratje bier we bij haar schaatsers komt helemaal goed, maar wel van een bepaald merk. Dat weet de minister inderdaad die drinkt een ander merk dan ik. Maar goed daar laat ik het even bij. Dat kon ik natuurlijk niet

[3:47:09] maar ik wil mijn tweede termijn gebruiken om mensen die op de tribune zitten en de mensen thuis in het land uit de regio zie je debat gevolgd. Heel erg bedanken dat ze de reis naar den haag opnieuw hebben gemaakt.

[3:47:24] Ze komen de een iets dichterbij dan de ander. Maar velen hebben een hele verre reis ook daarvoor moeten maken en dank u wel dat jullie dit hebben volgehouden kamer leden en minister die lang kan praten zou zeggen wordt gewaardeerd en ook al jullie input die jullie aan ons geven. Dat wil ik ook laten weten, zeker onder de aan onze aandacht. Hopelijk kunnen merken vanavond. Mevrouw van der plas. Oké dan ga ik u bedanken en veilige thuisreis wensen of slaap iekker. Alsje hier blijft overnachten,

[3:48:00] Dank u wel. Meneer of het worden ze nu.

[3:48:02] Dank u. Voorzitter, elke regio telt breed commitment volgens mij hier in de kamer om daar handen en voeten aan te geven bij deze minister, die een aantal dingen gaat klaarzetten voor een nieuwe kamer. Om dit rapport handen en voeten te geven. Een van de dingen die de minister heeft toegezegd om te doen is aan te geven hoe die die spreiding van werkgelegenheid gaat regelen en dan wil ik nog ietsjes meer pakken. Je krijgt een vinger.

[3:48:27] In de hand.

[3:48:27] Dus ik probeer die toezegging nog iets optrekken mee te nemen voor stok achter de deur met de minister die zichzelf geeft om ervoor te zorgen dat die spreiding van dan ook echt beter wordt naast aangeven hoe het te doen dan ook aangegeven welke stok achter de deur. De minister voor zichzelf voor ogen heeft. Dat is één en twee. Voorzitter, denk ik dat het punt van de verschraling van voorzieningen een groot onderdeel was van dit debat en dat de minister aangaf. Misschien wel terecht is aan een nieuw kabinet nieuwe coalitie of aan de kamer om te doen. Dus ik denk dat dat een opdracht is aan ons als kamerleden. Om ervoor te zorgen dat we de komende tijd aan de noodrem trekken om die verschraling van voorzieningen tegen te gaan en dan zelf met voorstellen te komen.

[3:49:14] Dank u wel. Meneer of mevrouw kamminga.

[3:49:16] Dank u wel. Voorzitter, en ik veel ambitie en dat is goed. Maar voor ons ligt nu de schone taak om het handen en voeten te geven. Dat zijn we verplicht aan de mensen in de regio en daarvoor staan we allemaal aan de las een term wat ik toch nog even wil benoemen. In deze termijn is het woord ruimte hebben weinig ruimte met ruimte voor maatwerk, maar vooral ook regel niet alles dicht. Ik werd uitgenodigd voor een bingo op een zorgen boerderij. En toen hebben ze me afgebeld. Want ze waren bang dat ze moesten voldoen aan de kansspelautoriteit wetgeving die regeldruk op die kleine dingen die al dit soort initiatieven die zo leuk zijn. Zit ook op de grotere dingen laat de ruimte voor die regio's provincies om te kijken wat het beste past zorg dan dat er een beetje flexibiliteit en een budget is dat de creativiteit kan worden benut.

[3:50:03] Dank u wel, mevrouw mevrouw koekoek.

[3:50:05] Ja.

[3:50:06] Dank u. Voorzitter, dank voor uw antwoord. De minister en ook zeker aan de ondersteuning om schriftelijke vragen. Met name over het kader hadden wij eventueel een motie op de dag misschien het nog.

[3:50:19] Daarom zien we morgen.

[3:50:20] Ik ben ik vond het een mooi idee om te horen als ik het goed begrepen heb van een serieuze goeie een goed idee wat ik mee wil geven aan de minister is om zo'n zo'n dg dan ook de grensregio's mee te geven aan mijn inbreng. Volgens mij moet je ook over de grens afspraken met elkaar maken om die arbeidsmarkt niet gehalveerd te hebben maar gewoon fatsoenlijke arbeidsmarkt te hebben, maar ook als het gaat over sociale zorg.

[3:50:49] Volgens mij is dat nog best een uitdaging. Ik hoor graag van de minister of hij dat ook ziet als iets als iets haalbaar.

[3:50:56] Dank u. Meneer tuinen.

[3:50:58] Dank u wel. Voorzitter en ook dank aan de minister voor de beantwoording vind het leuk dat deze minister lijf citeert uit komst tijdens het debat. Ik moet wel zeggen dat de quote uit een andere film kwam dan de minister zei maar ik heb begrepen dat het geen over georganiseerde. Daar ga ik niet op in.

[3:51:16] De.

[3:51:16] Betrokkenheid aan deze tafel is mooi te merken in de rijk gevulde regionale tribune is prachtig. Ik herhaal mezelf voor een deel maar ik wil onderstrepen. Ik vind dat de nieuwe kamer in welke samenstelling ook zeker dit gesprek moet voortzetten over de regios. Dat vraagt niet alleen een rijksbeleid, maar ook een rijk beleid zou ik zeggen voor die regio's bij een volgend rapport. Niet de aanmoediging is de conclusie dat elke regio telt.

[3:51:41] Dank u wel. Daarmee zijn we aan het einde van de tweede termijn van de zijde van de kamer. Minister voor een enkele reactie op een opmerking.

[3:51:50] Voorzitter, dank allereerst de inbreng nadenken. Het cda een kratje bier aan een klein jongetje geven

[3:52:01] hele andere invulling van de christendemocratie dan waar ik hier ben opgegroeid. Maar goed. Het gaat over een nieuwe generatie. Ik kom uit de tijd dat wij keken naar piet hein donner als als het kompas voor de christendemocratie zei

[3:52:17] echt eerlijk. Dat is niet hetzelfde. Maar iedereen scene. Volgens mij bedoelde u dat ook het kompas. Klopt alleen maar verwoordde het ietsje anders.

[3:52:29] Mevrouw van der graaf om paar dingen. Precies.

[3:52:33] Te zeggen.

[3:52:35] Die uitvoerbaarheid toets

[3:52:37] die die doen we dus al gratis aan de voorkant die douches aan de voorkant nieuw beleid uitvoerbaar is, met oog voor de regionale verschillen. Daar zit al een toets in aan de voorkant.

[3:52:49] Daar geldt dezelfde relativering voor ten aanzien van dit type toetsen die voor eigenlijk alle type toetsen geldt. Die heb ik zojuist al geuit.

[3:52:57] Er zit niet zozeer een anarchie als wel een een winstwaarschuwing over de impact van dat type instrumenten. Het is niet zo dat de wereld verandert als je zo'n soort toets invoert en het is niet zo dat dat ambtenaren bij het maken van nieuw beleid bij het schrijven van een brief aan de kamer de hele tijd zitten te duren voordat die brief af is. Zo werkt het ook weer niet natuurlijk. Er wordt serieus wordt er gebruik van gemaakt is een serieus kompas. Maar het is niet zo dat het want anders zouden beleidsmakers een erg technocratisch proces worden. Daar zit niet zozeer mijn maar mijn winstwaarschuwing

[3:53:32] dat denken over bereikbaarheid normen of je zou kunnen zeggen nabijheid normen. Wat wil je nou eigenlijk dicht bij huis in iedere regio hebben. Dat vind ik juist een hele zinvolle manier van denken als er weer geen technocratie van maken, maar wel als zou dat nou niet sturend kunnen zijn in de manier waarop we infra geld verdelen of in de manier waarop we keuzes in de zorg maken bijvoorbeeld. Ik denk het wel omdat je wat je moet willen doen is dat je denkt vanuit wat wil je nou als je ergens woont dichtbij. Wat wil je nou op op loopafstand? Wat wil je op op auto afstand? Wat wil je op fietsafstand. Dus een bereikbaarheid normen van nabijheid storm.

[3:54:11] Als we niet al te gereformeerd over die normen nadenken. Maar als we dit nou eens als leidraad zouden kiezen

[3:54:17] voor wat is leefbaar in een gebied. Dan geloof ik.

[3:54:20] De serie

[3:54:25] eric zo.

[3:54:25] Mevrouw van der plas zou kunnen zeggen. Ik drink meest kaapse brouwer wordt op katendrecht gemaakt supporter. Daar drink ik het meest. Maar eigenlijk ben ik niet zo heel kieskeurig. Ik vind het heel veel lekker.

[3:54:38] Maar er is wel een bekentenis. Maar dat komt misschien door het tijdstip van de van de dag. Ik kan hier trouwens ook niet. Piet hein donner, citeer ik ook eerlijk hetzelfde bus hof die rijks werkgelegenheid de stok achter de deur. Dat bent u

[3:54:53] en de brief die ga ik maken en dan gaan we die brief bespreken en aan het einde van de dag is de kamer de baas

[3:55:01] dan mevrouw kamminga die ruimte ruimte binnen regels absoluut noodzakelijk. Dat maakt mij misschien een beetje terughoudend voor al die stringente normen

[3:55:12] gezond verstand recht doen aan verschillen. Dat is eigenlijk waar ik veel meer in geloof. Dat is wat veel meer leidt tot een responsieve overheid.

[3:55:22] Dus laten we alsjeblieft elkaar die ruimte gunnen en we die ruimte houden.

[3:55:27] De vragen van mevrouw koekoek waren voor mij te moeilijk om nu te beantwoorden. Iemand gaat er schriftelijk op terugkomen en ik denk dat ik dat huiswerk aan een van mijn collega s gaan geven. Als u ons sowieso wil opzadelen met een camera, dan zou u daartoe van harte uitgenodigd door de heer krol aangevraagde twee minuten.

[3:55:42] Die concreet aangeven wanneer die.

[3:55:45] Hoe gaat dat daar om gevraagd hebben. Dus ik denk zo snel als mogelijk. Wat denkt u.

[3:55:53] Het proces komt zo snel.

[3:55:56] Ik denk het niet. Ik ga het vragen maar ik denk het niet. Laten we eerlijk zijn vannacht door.

[3:56:03] Ja.

[3:56:06] De heer. Ik ben het van harte eens met zijn closing statement. Laat ik dat meenemen als aanmoediging,

[3:56:14] Dank u wel. Daarmee zijn we volgens mij voor een groot deel door dit geweldig eensgezind debat heen gegaan. Mooi om te horen hoe kamer en kabinet daar heel eensluidend over denken en mooi ook om te zien hoe die bijna gezamenlijke zoektocht uiteindelijk uitmondt in een vijftal toezeggingen die ik nog met u te delen heb uiteraard ook daarvoor geldt dat dat toezeggingen zijn die in een soort stap voor stap gaan groeien naar een toekomst waarin elke regio telt

[3:56:45] nummer één luistert u mee. De camera ontvangt voor het einde van ditjaar een brief met een meer concrete uitwerking van alle aanbevelingen uit het adviesrapport. Elke regio telt

[3:56:55] nummer twee. De kamer ontvangt voor de behandeling van de begroting van ing een brief met de uitwerking van de bereikbaarheid van de minister en waarschijnlijk ook van de staatssecretaris nummer drie. De kamer ontvangt in december drieëntwintig, een voortgangsrapportage inzake de lokale overheidsdiensten. Ik hoop dat ik die gehoord heb toezeggingen aan mevrouw temmink overigens nummer vier. De kamer ontvangt in het tweede kwart. Het eerste kwartaal. Het eerste kwartaal van tweeduizend, vierentwintig een brief met de aanpak van de spreiding van rijks werkgelegenheid. Die staat overigens ook herinner nog, even in de brief die de minister op zestien oktober ditjaar heeft gestuurd en nummer vijf. De kamer ontvangt een brief inzake de grensoverschrijdende erkenning van diplomas, inclusief de gestelde vragen of het antwoord op de gestelde vragen over grenswerk k en die komt iedergeval dit jaar hebben we net met elkaar vastgesteld is er een twee minuten debat aangevraagd door de krol zal morgenavond om half negen zijn. Houdt u er rekening mee dat aansluitend ook alle stemmingen zijn, zodat we morgen voor het einde van de vergadering daar over gestemd hebben zo snel gaat dat in dit huis.

[3:57:59] We begonnen in slagharen in zuidbroek en rode wolden heb ik gehoord omslag limburg. Het caribisch gebied is langs geweest.

[3:58:08] Het was een debat over de regio en u op de tribune me even aan. Het was ook een mooi debat over de regio en ik hoop dat u naar huis gaat met het gevoel dat ook uw regio telt. Dat geldt ook voor mij. Bent u daar goed naar kijken voor mensen die vanuit huis hebben meegekregen. Ik hoop ook dat u dat gevoel overgehouden aan dat debat. Ik heb dat gevoel in ieder geval overgehouden. Ik dank de minister en zijn ondersteuning voor de beantwoording dienst verslag redactie voor het geweldige om weer in tachtig pagina's tekst uit te werken. De boden. U heeft een geweldige overgeleverd kamerleden voor inbreng en ook assertiviteit toen ik vroeg om snelheid in iedere vier. Dank u wel. Het was volgens mij mijn laatste debat als voorzitter van deze commissie, voordat we de verkiezingen ingaan. Het was een eer om voor u te mogen doen en ik kijk met plezier terug en ik wens u allen een thuis en een heel fijne avond.