Funderingsproblematiek

[0:00:00] Een hele goedemorgen, hartelijk welkom bij de het laatste commissiedebat in deze.

[0:00:05] Samenstelling en zelfs een.

[0:00:07] Dat is de commissie debat voor een aantal kamerleden en in elk geval degene die dit debat heeft aangevraagd. Vandaag gaan we het hebben over fundering problematiek.

[0:00:16] U heeft al een vier minuten per fractie. Ik zie nog maar twee leden wellicht dat er nog een aantal aansluiten. Want als gisteren voor meerdere mensen laat ik geef de laatste interrupties verder vrij. Dan is het wordt als eerste aan de heer nijboer.

[0:00:32] Dank u. Voorzitter, ik hoop niet dat dit een voorbode van de belangstelling in de kamer. Maar het is ook de laatste dag voor velen van ons ook een drukke dag.

[0:00:40] We zullen het zien en ik zal proberen mevrouw beckman van de kwaliteit van het debat op peil te houden. Voorzitter, het fundering probleem in nederland wordt steeds groter. Er wordt elke dag groter, deels doordat als de tijd voortschrijdt de een steeds meer schade oplopen en het verhelpen daarvan steeds duurder wordt exponentieel omhoog. In sommige gevallen ook doordat er klimaat verandering optreedt en de steeds meer grotere droogtes zijn en steeds meer gebieden. Daardoor worden getroffen. Cordon. Voorzitter, het is een enorm probleem en hoe groot het probleem is, is niet bekend of er vijf, honderd duizend zevenhonderd duizend of zelfs een miljoen huizen zijn er veel hoeveel het kost is niet precies bekend of er dertig miljard veertig miljard vijftig, zestig groot geld en een groot probleem en dat moet worden opgelost.

[0:01:28] Voorzitter, en het was lang zo dat niemand die aap op de schouder wou nemen. De waterschappen zeiden wij gaan over het grondwaterpeil. Maar de mensen zijn zelf verantwoordelijk. De gemeente zagen hun bewoners in zaanstad en dordrecht, maar ook in het friese veenweidegebieden met de handen konden overnemen. De provincies wel wat de ministers achtereenvolgens een probleem ligt niet op ons bord

[0:01:53] en voorzitter, ik vind het goed dat de minister allerhande onderzoeken opdrachten heeft gezet en ook nu erkend dat dit echt aangepakt moet worden. Maar ik heb een aantal punten waar ik nog wat meer en sneller en beter wil allereerst voorzitter, hoe sneller hoe beter. Daar begon ik al mee.

[0:02:09] Voorkomen is beter dan genezen is een bekende term. Maar het is echt zo verzekeraars kijken dan ook met argusogen aan naar als je te lang wacht dat je de goedkoper en beter betaalbare oplossingen niet meer kunt doen. Dus ik vraag de minister. Wanneer wordt er feitelijk ingrepen nog allemaal naar structuren gekeken moet worden gekeken.

[0:02:35] Nat houden. Kun je voorkomen dat er enorme schade optreden. Tweede is het fonds met leningen onderzoek gelezen vanochtend van hoe kun je dat nou beter niet. Vijf gemeenten nemen maar dat blijft ervan uitgaan dat mensen het zelf moeten betalen en de pvda groenlinks pleit er voor een redelijke verhouding vast te stellen tussen de betrokken partijen het rijk individuen die ook een verantwoordelijkheid hebben, maar vooral ook waterschappen die op grote schaal het grondwaterpeil verlaagde voorzitter van landbouwmachines, maar waardeloos, waardeloze fundering ervan afhankelijk zijn, kon er niks aan doen. Daar moet gewoon een

[0:03:15] redelijke verhouding uitkomen moet niet in de aansprakelijkheid komen, zoals in groningen gaat het helemaal mis. Dus er moet een ietwat. Het kan misschien berggebied verschillen dat de in friesland net wat anders zijn dan in dordrecht of die droge gebieden zaandam zaanstad. Maar er moet wel iets van een vrouw is de minister dat met mij eens en dan komen. Voorzitter nog iets speciaal voor de minister uit rotterdam bodemdaling mail gehad van de gemeente van palen op staal. Voorzitter, ik begreep dat dat is van jute of zijn de stalen die worden gebruikt. Cordon als het bodemwater stijgt het nat en schimmig en wil de minister die problemen ook meenemen. De verbindingsproblemen

[0:04:04] fundering en tot slot, voorzitter, ik denk dat het zou helpen om rijkscommissarissen aan te stellen, zoals een deltacommissaris is voor dit probleem. Dat loopt een beetje in het verlengde van de aankondigingen van de minister. De onderzoeken die hij laat doen dus elkaar niet echt het doorbroken moet worden over vier maanden een onderzoek klaar hebt of vier, vijf maanden nog niet bent. Hoe kijkt de minister tegen dat voorstellen?

[0:04:27] Voorzitter, als de minister niet overal dan kondig ik alvast aan dat ik vanavond nog twee minuten debat. De laatste moties.

[0:04:35] Dank u wel. Voorzitter.

[0:04:37] Dat zal niet de laatste keer dat u bent zijn, heeft de verdediging hartelijk welkom aan de groot. Die heeft meteen een interruptie aan het woord. Meneer de

[0:04:47] wat.

[0:04:48] Goedemorgen. U. Voorzitter, ik zou willen uitnodigen. We kunnen straks misschien nog wel even een stukje over techniek rondom de funderingen.

[0:04:58] Dit debat denken aan de techniek hogeschool dat misschien voor straks. Ik had een vraag aan de heer nijboer ging erover dat die aangeeft. Er zijn verschillende redenen waarom de fundering schade is en tegelijkertijd roept hij niet direct om een rijksbijdrage, redelijke rijksbijdrage.

[0:05:19] Ik begrijp dat hij vanuit zijn perspectief. Maar ze hadden niet eens moeten kijken naar wat is de aanleiding van waar en hoe dat we dat beeld scherp hebben voordat we kunnen zeggen. Nu zitten er vijftien miljard vanuit de rijksoverheid. Want ik hoorde je ook zeggen. Het gaat om tientallen miljarden misschien wel meer.

[0:05:36] Dat is toelichten. Voorzitter, ik laat me gaan.

[0:05:38] De technische bijscholen door de wd politiek voorzitter was niet aanbod. Voorzitter, ik vind het een nationaal probleem als je zegt de minister moeten ingrijpen moet doen dan red je het niet alleen met praat clubjes en ik mijn gevoel zegt dat waterschappen een hele belangrijke zware verantwoordelijkheid hebben dat gemeenten en provincies die minder hebben. Maar dat je er niet uitkomt. Als je het alleen tussen waterschap en individu verdeeld. Dan kun je wel zeggen. U heeft de schuld, maar ook niet helemaal direct aantoonbaar juridische aansprakelijkheid in ieder geval niet zo geregeld. Dus je zult dus je zult geld van het rijk nodig hebben om uit de impasse te komen en ik wil die funderingen opgelost hebben, zoals wel vaker met nationale problemen. Limburg is nationaal probleem gemaakt. De wateroverlast afhandeling heel veel over zeggen. Maar hij wil ook een bijdrage nodig bij dit nationale probleem speelt trouwens ook niet één of twee provincies speelt. Dus vandaar dat ik van mening ben dat ik grote maatschappelijke probleem dat er ook een rijksbijdrage gepast.

[0:06:39] Die een groot.

[0:06:42] Ik ben het niet helemaal

[0:06:44] niet helemaal in alles wat nijboer aangeeft over hoe het probleem in elkaar zit, ben ik het in grote lijnen wel eens. Ik denk dat we er ook voor moeten vooral moeten kijken hoe we de toekomst schade moeten verkopen. Voorzitter, dat als we nu met deze aanpak van slag van start van start gaan en aan de slag gaan.

[0:07:05] Is dat het geld zeker belangrijk is, maar we moeten wel weten we over praten over als je weet waar hij over praat. Die kost vijf, honderd miljoen is echt een oprechte vraag of het kost vijfendertig miljard schreeuwen bedragen gaat.

[0:07:22] Dus het gaat me niet zozeer over dat we daar naar moeten kijken. Maar ik zou zeggen laten we stap voor stap nemen niet te lang niet lang over doen. Voorzitter ging heel specifiek over dat bedrag voor je het weet heb je een pot staan waar je van weet waar je aan moet besteden met wie.

[0:07:37] Voorzitter, ik heb geen amendement ingediend op de begroting, anders dan bijvoorbeeld bij groningen, waar de berekening onder liggen. Zo moet het zijn de brief van de minister gaat over leningen voor particulieren. Dat betekent eigenlijk dat particulieren nog steeds. Behalve in vriezenveen doet de provincie wat geld bij en mijn stelling is wel ik weet niet precies hoe die verhouding uitpakt en dit is ook per regio verschillen klimaatverandering. Echt een andere oorzaak de waterschappen, maar ook een deel als rijk inneemt dat het dan al gauw honderden miljoenen ben je snel kwijt. Het incidenteel geld is anders dan structureel hier. Maar dat dat wel behoorlijk in de papier loopt. Daar ben ik van overtuigd. Die uitspraak die durf ik wel te doen en wat dan precies de verhouding moet zijn. Daar hebben we het over gehad. Ik vond het particulieren dat er een maximum werd gesteld in friesland heel onlogisch, want juist bij enorme schade aan fundamenten kunnen particulieren niet dragen, terwijl de schade aan eigen huis weliswaar doen. Dat soort dingen moet een verhouding voorkomen. Maar daar is ook een rol bij voor het rijk en ik denk dat de minister dat ook erkend door het inzetten van de laatste genomen. En hoeveel het dan wordt daar moet dan inderdaad een argumentatie.

[0:08:49] Dank u hartelijk welkom. Meneer google, die gelukkig ook aanschuiven doorloopt.

[0:08:58] Fijn fijn dat we wat meer compleet zijn. Mevrouw beckman voor uw eerste termijn.

[0:09:04] Dank u. Voorzitter,

[0:09:07] ik vind het goed dat we dit onderwerp de aller, allerlaatste kamer dag waarschijnlijk dan van deze periode spreken. Dank voor het initiatief van nijboer. Ik denk dat ik eigenlijk wel grotendeels aan kan sluiten bij zijn woorden. Dit is misschien het enige commissiedebat wat deze titel heeft, maar ik ga ervan uit dat we in de volgende periode veel meer zullen hebben. Voorzitter, en dat is ook nodig

[0:09:35] want de mails die we hierover krijgen zijn schrijnend mensen die scheuren in een fundering in een huis zien ontstaan,

[0:09:45] weten dat dit een gigantisch probleem is, maar ook zien dat niemand de aap op de schouder neemt of het probleem nog heen en weer geschoven.

[0:09:55] Een wordt.

[0:09:56] Voorzitter, ik denk dat het ook echt van belang is en misschien een klein beetje als antwoord op de vraag niet aan mij gesteld door de heer groot. Ik denk niet dat het van belang is dat de rijksoverheid nu regie neemt alleen maar omdat ze verantwoordelijk zijn, maar vooral omdat elk onderzoek laat zien dat alles wat je kan voorkomen. Heel cruciaal is een enorm veel financiële problemen voorkomt om te voorkomen dat in de eindeloze situaties komen met de een doet onderzoek. De andere onderzoeken veroorzaken uit en uiteindelijk maak je de schade alleen maar groter is het goed om nu ook regie te nemen om te voorkomen. Voorzitter

[0:10:43] en beetje te zoeken omdat er veel vragen zijn of punten die een voorzitter voor ons is het belangrijk dat ook een ministerie is die regie neemt pakt en doorpakt. Dat is ook direct een vragen aan de minister. Voorzitter,

[0:11:03] wat ons betreft moeten ook sterk ingezet worden op preventie, want we zien in die onderzoeken niet helemaal duidelijk hoeveel schade er zijn of kunnen ontstaan, maar wel dat als je nu preventieve maatregelen neemt dat je veel kan voorkomen.

[0:11:22] En.

[0:11:24] Voorzitter, even even een heleboel tekst.

[0:11:30] Voorzitter, wat ons betreft een van de grootste zorg is wie draait op voor de kosten. En hoe voorkom je dat huishoudens onterecht opdraaien voor kosten die zijn ontstaan door bijvoorbeeld dat verhogen en verlagen van het waterpeil. De industrialisatie van de landbouw. Maar hoe voorkom je ook voorzitter, dat de onterecht sloop plannen boven hun hoofd hangen. Voorzitter, we zagen dat in de bewoners van de wijk de bloemhof in rotterdam die ineens uit de krant moesten vernemen dat de gemeente rotterdam plannen heeft met de wijk in verband met die verzakkingen als gevolg bodemdaling. Voorzitter, daar zie je dat de woningcorporatie eigenlijk zegt dat er geen keuze is gemaakt tussen sloop en renovatie in een eerder artikel in de telegraaf. En dan citeer ik alle huizen met een slechte fundering in rotterdam moeten tegen de vlakte. Volgens de gemeente loont het niet op te knappen naar de eisen voor duurzame woningen voor deze tijd. Voorzitter, ik denk dat dat ook de verkeerde weg is. Regie is goed. Mij zomaar in krantenkoppen een dikke chocoladeletters mensen duidelijk maken dat hun woning gesloopt gaat worden. Lijkt me zeker niet de weg. Voorzitter,

[0:12:49] En.

[0:12:51] Voorzitter, en dat laatste leidt ook tot de vraag hoe zorg je dat het instemmingsrecht voor huurders goed geregeld is want ze kunnen niet al die woningen hebben als we het hebben over één miljoen gaan slopen.

[0:13:06] Dank u wel, mevrouw beckman is interruptie overheerst. Mijn interesse en u het woord negeerde groot spel hier.

[0:13:14] Ik wil gaan beginnen met

[0:13:17] fijn tafel dak boven je hoofd

[0:13:19] is het fundament onder een goed leven en dat is ook de reden waarom het absolute noodzaak is.

[0:13:23] Vooral nog heel even wachten op de bel. Ik vind het eigenlijk best wel.

[0:13:27] Volgens introduceert mag begint u daarna weer opnieuw

[0:13:45] eerder voor mijn

[0:13:48] dank u. Voorzitter.

[0:13:51] Een fijne betaal dak boven je hoofd het fundament onder een goed leven.

[0:13:56] De reden daar spreekt vaak in de kamer over dat het noodzaak is om het woningtekort weg te werken. Maar daar gaat het niet om.

[0:14:02] Het gaat het vandaag om wat wat als een huis dreigt onder je voeten weg te zakken

[0:14:08] of nog erger. Het fundament van je huis dreigt om weg te rotten. De wd ziet dat probleem in nederland.

[0:14:15] Want in bepaalde gebieden hebben woningen problemen door verzwakking of schade. Zoals gezegd, meer dan alleen een technische uitdaging.

[0:14:24] Het gaat over onzekerheid

[0:14:26] blijven wonen

[0:14:28] of schade. De schadeherstel wel kan betalen

[0:14:32] en of er een overheid is

[0:14:33] die ondersteuning bieden wanneer dat nodig is.

[0:14:36] Dit debat gaat wat de wd betreft zowel het oplossen van de bestaande problemen

[0:14:41] als ook naar de toekomst kijken over hoeveel schade kan worden voorkomen of wat nodig is om meer schade

[0:14:49] ook te voorkomen,

[0:14:51] want de reden voor die schade. Nederland is diverse in verschillende gebieden nederland.

[0:14:56] De vraag voor veel woningen eigenaar is hoe komt het eigenlijk dat mijn niet meer in orde is.

[0:15:01] Daar gaat mijn eerste vraag van de minister over kan de minister namelijk een verdieping maken van die vijf, honderd tot zevenhonderd vijftigduizend woningen in nederland.

[0:15:09] Hoe het nou eigenlijk komt misschien wel per gebied dat die fundering schade op de.

[0:15:14] De.

[0:15:15] Waarom hebben we te kampen met vinden in schade.

[0:15:18] Dan kan de minister expliciet maken of het komt door externe factoren

[0:15:22] grond waterstand verlaging voor bepaalde gebieden weten we dat al of dat het komt voor door vooraf bekende inkrimping van de bodem

[0:15:32] en dan nog een andere vraag kan de minister ook het gesprek met aedes aangaan,

[0:15:36] want het russen de wd

[0:15:39] vanuit rondetafel dat ook veel woningcorporaties te maken hebben met

[0:15:44] fundering schade

[0:15:45] en de vraag van de wd is of zij dat al ingecalculeerd hebben in hun financiële plannen, want anders zouden de nationale prestatieafspraken de toekomst in het gedrang komen.

[0:15:56] Vvd vindt dat er een overheid moet zijn die een helpende hand kan bieden. Een overheid die de hand uitsteekt met landelijke ondersteuning.

[0:16:02] Gelukkig zijn er al goede initiatieven en voorbeelden ook zo bleek uit de ronde tafel.

[0:16:07] Ook hier al zo vaak gaat het succes van een gedragen aanpak van over hoe het in de praktijk uitpakt en neem het voorbeeld uit gouda.

[0:16:17] Want daar is de aanpak een succes aan het worden doordat er bewoners zijn met zowel doorzettingsvermogen

[0:16:22] als expertise handen was voor een project om een project te runnen.

[0:16:28] Ik kan de gemeente niet kan de gemeente die oproep om te helpen met dit soort aanpakken

[0:16:33] en dat de ter beschikking stellen. Andere gemeenten en kan de minister ook kijken naar het stimuleren van fundering innovaties, zoals in gouda het geval is om te kijken om bijvoorbeeld de kosten te drukken van stel

[0:16:47] tenminste daar een uitgesproken mening over is. Dat laatste voorzitter de financiering van de kosten van verdienste aan te vragen aan collega gesteld.

[0:16:56] Het is goed om te lezen dat de fonds oppoetsen

[0:17:00] effectieve ingezet kan worden.

[0:17:02] Maar wat gaat de minister doen voor woningen eigenaren die misschien wel de mogelijkheid hebben willen om snel aan de slag te gaan,

[0:17:08] maar worden tegengewerkt door hypotheekverstrekkers die voor een deel of niet willen meewerken aan

[0:17:13] en lening om om de kosten te kunnen betalen van verdienen vaak omdat er niet direct een hogere waarde van de woning tegenover staat.

[0:17:21] Voorzitter, laten we de politiek van deze schade onder woningen. Zeker niet bagatelliseren. Maar echt erg serieus nemen, zodat je niet in elkaar aan te kijken en zeggen lossen we dit nog grotere problemen op.

[0:17:35] Voor veel nederlanders moeten we nu aan de slag, zodat iedereen een fijn dak boven loof heeft houdt. Dank u wel voor ze.

[0:17:43] Dank u wel. Meneer. De interruptie van de heer nijboer.

[0:17:46] Je bent bijna alles van de wd inbreng eens bij uitzondering. Maar de de hypotheken dreigt dat het fonds. Dat lijkt de wd toch nog ergens te zitten op het zelf moeten betalen. Met leningen afbetaald of met leningen. Terwijl mijn pleidooi was om iedere overheid slaag, afhankelijk van hun betrokkenheid een bijdrage te laten is nog los van hoe groot die dan is het met mij eens is de wd. Pvda en groenlinks eens dat het rijk financiële bijdrage en anders dan alleen maar alleen zachte lening. Want dan moet je zelf betalen.

[0:18:25] In een groot.

[0:18:26] Ik vind dit de kern van de discussie dat daarom heb ik mijn bijdrage vragen gesteld aan die nijboer terecht, terecht dat hij

[0:18:36] ook voor zie. Ik heb in mijn betoog ook aangegeven dat ik graag goed overzicht hebben van waar komt die naam vandaan want ik vind echt

[0:18:46] dat als je kijkt regelmatig in zuid holland overwegen. Dan moet je niet zo hard rijden dat je dan mag rijden vliegen met je hoofd tegen plafond aan. Daar is gewoon bekend dat er sprake van inklinken. Als je er een huis koopt is bekend dat er sprake is van inklinken dat je daar wat mee moet.

[0:19:03] En waarom ik zeggen is dat. Ik vind dat er een verschil is dat

[0:19:07] een woning fundeert op houten palen gefundeerd waar de waterstand verlaagd is en je problemen krijgt door externe factoren

[0:19:15] vind ik het zeker een discussie waard. Over wie moet meebetalen moment. Dusjij jij een huis koopt? Waarvan je weet dat er sprake is van rot of dat er problemen zijn aan de fundatie en dat je je verantwoordelijkheid aangaat en dan zal de huiseigenaar liggen dan is het veel minder afhankelijk van externe factoren. Daarom moeten we nu heel snel heel duidelijk hebben die vijf, honderd tot tweehonderd vijftigduizend woningen. Voorzitter, in nederland, waar de fundering schade, zodat we daar ook een punten kunnen zetten met elkaar en dan komen wij zeker in gesprek over wie welke bijdrage vanuit overheden of overheidslichamen moeten worden gegeven.

[0:19:52] Het is een discussie. De vvd komt in gesprek. Ik snap ik ben het met wd eens dat er verschillen zijn tussen de oorzaken en waarschijnlijk ook een verschillende redelijke verhouding tussen wie betaalt wat alleen het principiele punt dat je zonder rijksbijdrage. Als je al die problemen bij elkaar ziet er niet mee komt. Dat kan de wd toch wel zeggen. Zoveel kennis is er nu al wel is de ww dat met mij eens hoeveel dat dan is en hoe die verhouding.

[0:20:19] Nog, erger,

[0:20:22] Ik heb aangegeven dat als dat komt door externe factoren hebben we die discussie met elkaar. Alleen ik kan er nu geen premie op zetten. Dat is honderd miljoen. Dat is dertig miljard

[0:20:32] en tegelijkertijd wil ik blijven kijken wat de verantwoordelijkheid van huizen van huiseigenaren die verantwoord huishouden huiseigenaren zelf is. Voorzitter, dus laten we stappen doorlopen. Laten we dat zeker niet te lang laten duren, want er zit die onzekerheid van een aantal huiseigenaren die hoge als een graad in de keel zelfs op sommige plekken

[0:20:53] dan moeten we zeker doen stappen nemen.

[0:20:56] Dank u wel. Meneer gaan naar de eerste mijn van de moeilijker van d zesenzestig.

[0:21:02] Dank u wel voor. Allereerst excuses dat ik iets verlaat daardoor de

[0:21:08] prachtige inbreng van de heer nijboer

[0:21:10] heb moeite met alvast heel verstandig zijn

[0:21:13] geweest voor even terugkijken. We gaan zeker terug. Vorige week hebben we in het debat gesproken over

[0:21:22] de torenhoge woning bouw ambities en hoe de bestaande bouw hiervoor een oplossing kan zijn, maar we moeten ook oog houden voor de huidige staat van de gebouwde omgeving tot tweeduizend vijftig miljoen woningen risico om schade op fundering schade. Dat is één op de acht woningen in ons land

[0:21:40] bewoners die zich onveilig voelen en onzeker zijn over de toekomst van hun huis. Deze schadepost. Die kan oplopen tot zestig miljard euro. Zestig miljard.

[0:21:50] Over deze problematiek hebben wij eerder in een goed rondetafelgesprek

[0:21:56] input gehad van verschillende organisaties experts maar zeker ook bewoners

[0:22:01] en om tot een aanpak te komen. Pleit d zesenzestig voor drie dingen

[0:22:06] een centraal loket een entiteit waar mensen

[0:22:12] het voorkomen van verder schade en hersteld.

[0:22:16] Momenteel hebben ongeveer tweehonderd vijftigduizend woningen urgente fundering schade. Een van die woningen is van

[0:22:21] gerrit

[0:22:22] door droogte is zijn fundering aangetast. Niet alleen kost het herstellen van zijn fundering veel geld. Hij woont nu in een onveilig huis en maakt zich grote zorgen en huiseigenaar zoals gerrit zijn vaak ten einde raad. Zij weet niet waar ze terechtkunnen en worden

[0:22:38] worden via een wirwar van loketten heen en weer gestuurd.

[0:22:42] Het is belangrijk dat de huiseigenaar met schade direct geholpen kunnen worden

[0:22:45] dat zij niet van het kastje naar de muur worden gestuurd.

[0:22:48] Daarom pleit d zesenzestig voor een centraal loket waar zij gehoord worden direct geholpen worden op weg naar een oplossing

[0:22:55] vraag aan de minister. Hoe zorgen we ervoor dat mensen, zoals al die andere

[0:23:00] slachtoffers geholpen kunnen worden door een instantie.

[0:23:05] We moeten daarbij de kosten, de benodigde arbeidskrachten en zorgen van de bewoners goed in beeld krijgen voor de toekomstige schade kan zo aansprakelijkheid worden toegewezen.

[0:23:15] Voorzitter, tweede punt is gaat over het voorkomen

[0:23:19] om te voorkomen dat de kosten oploopt tot zestig miljard moeten we zo snel mogelijk preventieve maatregelen nemen

[0:23:25] we ook kijken naar de oorzaak van het probleem, namelijk droogte van de bodem water onttrekking en het beheer van het grondwaterpeil door waterschap.

[0:23:35] Wat d zesenzestig betreft de waterschappen veel meer hun verantwoordelijkheid nemen en moet ze er alles aan doen om funderen schade in de toekomst te voorkomen.

[0:23:43] Hoe gaat de minister waterschappen steviger aanspreken op hun verantwoordelijkheid.

[0:23:49] En wat dat betreft moeten ook zo snel mogelijk duidelijkheid komen over de kostenverdeling heen en weer over gewisseld tussen de heer nijboer en de heer de groot

[0:23:59] en het rondetafelgesprek pleiten vereniging eigen huis voor eenderde, eenderde regeling met gespreide verantwoordelijkheid.

[0:24:08] Ik vind het wel een interessante gedachte en ik ben benieuwd hoe de minister hier naar kijkt.

[0:24:14] Voorzitter, het herstellen van de schade is een bouwkundige heftige ingreep. Deze ingreep brengt hoge kosten met zich mee.

[0:24:21] Gelukkig beschikt nederland over innovatieve bedrijven die dit goed kunnen doen en die waren ook aanwezig bij het rondetafelgesprek. Het is belangrijk dat die expertise in huis is. Hoe kan de minister bijdragen aan de verdere verbetering van deze specifieke en belangrijke explosies.

[0:24:36] Laatste punt bij de verkoop van een woning staat van de fundering nog of nauwelijks een rol

[0:24:43] en is het eens met d zesenzestig er meer transparantie over fundering moet komen bij de verkoop van woningen om kopers te behoeden.

[0:24:51] Bij.

[0:24:53] Bij schade zou het helpen om de bouwkundige keuring bekende problematische grondgebieden

[0:24:58] waar mensen in een auto mijn hoofd tegen het plafond aan stoten te verplichten en d zesenzestig pleit voor een nationale strategie, zodat bewoners niet van het kastje naar de muur worden gestuurd, maar duidelijkheid, duidelijkheid krijgen over verantwoordelijkheid en kosten aandeel

[0:25:12] zodat veilig thuis in nederland weer vanzelfsprekend is. Dank u. Voorzitter.

[0:25:17] Dank u wel. Meneer, mevrouw.

[0:25:20] Dankjewel voor het ook echt excuses te laat. Ik had een beetje rare rare week gymles wilde ga ik ermee eens zijn met mijn inbreng meer de komende decennia zullen er steeds meer te maken krijgen met droogte en andere effecten van klimaatverandering, bodemdaling. Met een die ouder wordt, weten daarom dat de problematiek van fundering schade steeds groter zal worden. De inschatting van hoe groot de schade tot tweeduizend vijftig. Zij lopen sterk uiteen, maar moeten er rekening mee houden dat de totale kosten op kunnen lopen tot meer dan vijftig miljard. En dat rond de zevenhonderdvijftigduizend panden in meer of mindere mate te maken krijgen met schade aan de fundering. Het is daarom belangrijk dat er actie ondernomen wordt een fundering schade aan te pakken, mogelijk te voorkomen en in ieder geval te vertragen. Het cda is daarom blij dat er nu een plan van aanpak ligt voor een nationale aanpak fundering problematiek dat er met een voorstel voor een nieuw kabinet komt ook goed dat het fonds duurzaam financieren fundering herstel een landelijke werking krijgt dat kennis over fundering problematiek beter toegankelijk wordt. We staan aan het begin van een langjarig groot kostbaar en intensief traject en traject een stevige keuzes gemaakt moeten worden, zoals al mijn voorgangers gezegd. Hoe gaan we de schuldenlast delen? Hoe gaan we schadeherstel een plek geven. Naast de bo in ambities die ook enorm zijn. Ook vinden wij belangrijk dat er bij de aanpak rekening gehouden wordt met de behoeften van de inwoners om iets gaat, want dat wordt een dergelijke operaties helaas wel eens vergeten.

[0:26:52] Ik wil vandaag nog een aantal punten bespreken bewustwording en inzicht in de omvang van deze problematiek. Het verbeteren van de aanpak van fundering schade aan het stimuleren van innovaties.

[0:27:02] Eerst de aanpak van schade. Ik lees dat het bereik van het fonds duurzaam vriendin nogal beperkt is totdat de eis voor het afsluiten van een samenwerkingsovereenkomst gemeenten enorme grote financiële en bureaucratische is. Ook zijn er gemeenten die geen lokale aanpak willen of kunnen ontwikkelen is fundering van complex in een blok of gestapelde bouw in het voorstel van de voor de versie van het fonds nog geen concrete verbeteringen op deze punten heeft de minister wel voorstellen voor en zo. Ja. Wat zijn dan. Ik lees dat gemeenten een nieuwe rol krijgen in het aanvraagproces vooral zeg hoe gaat hij zorgen dat het niet weer financiële en bureaucratische barrières worden opgeworpen. Volgens het er een. De aanpak is het belangrijk dat er aandacht is voor de samenhang van de problematiek met andere issues, zoals bodemdaling, klimaatadaptatie en bijvoorbeeld gaswinning in friesland, bijvoorbeeld waar sommige gebieden gas gewonnen wordt ondervinden weidegebied zijn er nieuwe dingen aangekondigd. Hoe zorgen we dat we bij deze woningen meer gekeken wordt naar de cumulatieve effecten van binnen uit de ondergrond en relatie tot de de problematiek bovengrond. Hoe gaat de minister invulling aan geven? Graag reactie op mijn algemene opmerking als specifieke friesland wordt steeds meer samengewerkt kennis gedeeld, maar een belangrijke stap is dat kennis en bewustzijn bij bewoners en kopers van huizen vergroot wordt een speciaal loket als een goede eerste stap, maar zullen vooral mensen terechtkomen deel te maken met schade. We breken niet de mensen die een huis kopen in een gebied met hoog risico op fundering schade op bewoners die zich niet bewust zijn van problemen met de fundering woonhuis of onderhoud, wat nodig is om problemen te voorkomen. Welke stappen zet de minister om juist die groep mensen te bereiken welke mogelijkheden om samen met name bij de koop en verkoop van woningen de risico's op schade beter in beeld te brengen bij de gemeente zijn er nog lang niet voldoende kennis, capaciteit en middelen om de fundering problematiek goed aan te pakken. Welke maatregelen worden genomen om de eerste plaats te onderzoeken waren verschillen tussen gemeenten zetten en daarna nodig ondersteuning te bieden, zodat gemeenten genoeg middelen hebben om ons laatste innovatie.

[0:29:11] Nederland is een van de meest innovatieve landen ter wereld. Maar in de brief van de minister kwam ik weinig tegen over hoe innovaties kunnen helpen bij het voorkomen vertragen of herstellen van schade worden gestimuleerd kan hij ons vertellen wat er op dat vlak gebeurt en welke plek innovatie zal krijgen en een nationale aanpak.

[0:29:30] Dank u wel, mevrouw van dijk. Het is inmiddels

[0:29:32] of elf.

[0:29:33] Ik stel voor dat wij tot kwart voor elf schorsen.

[0:29:37] Nou.

[0:29:41] Twee minuten

[0:29:44] zeventien over zeventien minuten om kwart voor elf graag hier weer terug.

[0:53:29] Ik her open de vergadering aan het woord is de minister voor zijn beantwoording van eerste termijn.

[0:53:40] Ik zie dat u een aantal mapjes heeft in ons vast met een aantal onderwerpen. En nu het woord.

[0:53:44] Zeker. Voorzitter, dank

[0:53:46] heel goed dat we dit debat hebben omdat het een groot vraagstuk is waar we veel te weinig met elkaar over hebben

[0:53:54] en ook omdat dit met name de nijboer in de gelegenheid stelt om een waardig slotakkoord aan zijn roemruchte politieke carrière te geven in den haag.

[0:54:05] Zoals zojuist wel aankondigde. Wat ik zeg nu.

[0:54:09] Er zal vanavond een daadwerkelijk slotakkoord worden gegeven, namelijk in de vorm van een van wat we vroeger noemden in de vorm van een twee minuten debat. Om een motie te kunnen indienen

[0:54:21] en een dacht u dan is dat het echte slotakkoord? Nee, wat over een paar weken zien we hem weer terug in de eerste kamer.

[0:54:27] De verdediging van een initiatiefwetsvoorstel en zo is de afscheidstournee nu al maanden bezig nijboer. Vandaag gaat het zeker weer tot nieuwe hoogtepunt leiden, maar ook daarna zal het nieuwe hoogtepunt afscheid van de heer nijboer

[0:54:42] geintje davids niets bij zou ik bijna willen zeggen

[0:54:46] omar gelijk ook als eerbetoon aan de politieke carrière van de heer nijboer als een eerbetoon te laten klinken.

[0:54:59] We willen beginnen met een aantal algemene punten.

[0:55:02] Dat zou ik willen doen onder de noemer het eerlijke verhaal. Ik denk dat dat een campagne was een pvda campagne was er ook bij betrokken was. Dat

[0:55:10] laten we het zo noemen. Dan wil ik een aantal vragen beantwoorden.

[0:55:15] Die algemeen zijn het algemeen gaan over de aanpak daarna een blokje over de informatievoorziening en daarna een blokje over wat kun je doen in de ondersteunende financiële ondersteuning. Zo zou ik het onder willen verdelen. Allereerst voorzitter, en dan in alle ernst fundering schade is een groot probleem.

[0:55:33] Het eerlijke verhaal is dat we weten dat het een groot probleem is dat we weten dat het een groter probleem wordt

[0:55:40] dat dat grotere probleem in de is en hoe groot exact weten we niet.

[0:55:44] En voor wie exact weten we niet. We weten wel dat het

[0:55:49] dat is het vraagstuk hoe groot weten we nog onvoldoende van

[0:55:54] het eerlijke verhaal is ook dat er inderdaad in de verantwoordelijkheidsverdeling heel veel niet duidelijk is op dit moment hebben we zeggen altijd als rijksoverheid en dat is natuurlijk niet onwaar. We zeggen altijd de eigenaar van het pand is verantwoordelijk is het eigendom van de eigenaar. Dus als er schade is aan het eigendom is ook de eigenaar verantwoordelijk voor het herstel van die schade. Dat is zo.

[0:56:18] Maar het is ook in veel gevallen zo dat die eigenaar er zelf bar weinig aan kan doen. Deel van van de

[0:56:27] oorzaken is bodemdaling als een autonoom proces. Een deel van de oorzaak is gelegen in in klimaatverandering. Een deel van de oorzaken zijn. Men zou je kunnen zeggen door waterpeil, veranderingen of of andere schade. Mijnbouwschade bijvoorbeeld is ook mogelijk als versnelling in ieder geval van bodemdaling.

[0:56:48] Kortom, in die verantwoordelijkheidsverdeling is nog best wel veel niet duidelijk is best wel veel voor discussie vatbaar en dat leidt er altijd toe, zoals de heer nijboer. Dat schetste dat overheden ook een beetje naar elkaar zitten te kijken omdat niemand behoefte voelt om die aap op zijn schouder te hebben. Ik had zelf bij de voorbereiding van dit debat een andere analogie rijk gedacht.

[0:57:14] Het is een beetje. Je ziet ziet die neus wel. Je ziet iedereen ziet die neus om de hoek van de deur. Alleen welk beest daar precies aan vastzit. Welke kamelen neus zal blijken te zijn.

[0:57:26] Dat weten we nog onvoldoende. De vrees daarvoor maakt wel dan kom ik weer bij uw analogie uit het dierenrijk dat die aap niet per se op de schouder gewenst is met de brief, zoals ik heb gestuurd, samen uiteraard met de collegas in het kabinet onder andere met armen armer

[0:57:44] hebben we gedacht juist die verlegenheid te willen doorbreken omdat daar helpen we niemand mee en iedereen weet dat die schade naar de toekomst toe groter gaat worden en dat de mensen groter worden als wij ofwel naar het plafond of dus we moeten die verlegenheid doorbreken en duidelijkheid bieden over die verantwoordelijkheidsverdeling

[0:58:03] dan het derde eerlijke verhaal dat aan de voorkant van dit debat moeten delen met elkaar.

[0:58:09] Dat is dat als we snel nu naar de eindoplossing voor alles willen

[0:58:15] weten we vrijwel zeker dat we niet het goede doen.

[0:58:19] Dus ik ben het eens met meer transparantie. Ik ben het eens met meer informatie bij verkoop. Ik ben het eens met bij met meer coördinatie en de beter verantwoordelijkheidsverdeling. Ik ben het eens met een meer gestandaardiseerde verdeling. Ook in. Waar leg je de kosten en waar ligt de verantwoordelijkheid. Ik ben het ook eens met veel meer duidelijkheid in loketten en daar ben ik het op zich niet om over oneens.

[0:58:41] En toch vergt dit zoveel heeft zulke grote implicaties ook onder andere in geld, maar ook in werken in taken. Wie doet wat dat wij hebben gedacht. Als kabinet hier moeten we ons goed over laten adviseren voordat wij hier daadwerkelijke keuzes in maken. Dat is de achtergrond van het verzoek om

[0:59:03] de lee te vragen ons te adviseren hier in de raad voor de leefomgeving te vragen om ons te adviseren om te komen tot een echte samenhangende integrale aanpak voor fundering schade.

[0:59:18] Dus dat wilde ik ook wel vooraf zeggen. Dus onderschat nooit de moties die u vanavond zult indienen. Toch vermoed ik niet dat wij vandaag

[0:59:26] als doel moeten hebben om de eindoplossing voor alles te design gaat namelijk niet lukken.

[0:59:32] Ik denk wel dat we met elkaar de principiele keuze kunnen maken om te zeggen jongens hier is een grotere verantwoordelijkheid van overheden aan de orde

[0:59:42] met elkaar

[0:59:45] verantwoordelijkheid op een adequate manier willen invullen en waarmaken. De is niet de enige die we vragen hier naar voren te stappen

[0:59:52] en ons geadviseerd. Het blijft niet bij een advies

[0:59:57] wel belangrijk, belangrijk. Wij hebben hen gevraagd hoe moeten we tot een nationale aanpak komen van fundering, schaduw die en uitvoerbaar is

[1:00:05] en ook rechtvaardig is rechtvaardig. Dus ook in termen van waar leg je de kostenverdeling neer. Het zal nooit helemaal collectief kunnen. Dat kan niet. Dat zou gek zijn

[1:00:15] woning eigenaren zijn verantwoordelijk voor hun eigen woning. Dat zou gek zijn om die verantwoordelijkheid helemaal daar weg te halen.

[1:00:24] Maar dat zal ook nooit helemaal kunnen blijven bij een individuele verantwoordelijkheid, want daarvoor zijn de redenen van bodemdaling vaak gelegen buiten de verantwoordelijkheid die een individuele woning eigenaar kan overzien of kan voorkomen.

[1:00:39] Dus er zal wel degelijk een collectieve rol zijn weggelegd voor overheden breed en ook voor banken

[1:00:45] dus helderheid over de verantwoordelijkheid voor een paar specifieke vragen beantwoorden, maar dat wil ik heel graag van de raad voor de leefomgeving hebben in dat advies.

[1:00:55] De omvang van de opdracht is. Ook daarover zal de raad van de leefomgeving adviseren.

[1:01:02] Wat we doen is dat fonds duurzame fundering herstel dat dat moet een landelijke werking krijgen heeft nu een veel te kleine werking heeft alles te maken met de financiële verantwoordelijkheidsverdeling voor gemeenten

[1:01:13] veel risico loopt. Hoeveel risico risico willen we als rijk overnemen. Dat is een verandering door verwacht is het voor gemeenten veel minder risicovol om in te stappen en zullen ze veel meer geneigd zijn om dat

[1:01:29] te doen

[1:01:32] dus nog niet wachten op het advies van de omdat fonds verbeterde nationale werking te geven.

[1:01:39] Ten derde ondersteunen we de fundering aanpak van gemeenten van woningcorporatie via de nationale aanpak fundering problematiek, kennis en innovatieprogramma een rijksdienst voor ondernemend nederland. Daarnaast hebben we een kenniscentrum bodemdaling en funderingen

[1:01:53] en die doet aan kennisontwikkeling en kennis verspreiding is belangrijker dan gaan we niet wachten om verder te versterken totdat de heeft gesproken. Dus het is niet zo dat we stil zitten tot die tijd.

[1:02:06] Geachte mevrouw van dijk.

[1:02:08] Dankjewel.

[1:02:10] De

[1:02:11] penalty overnemen.

[1:02:13] Dat betekent dat dan dat we onverantwoord gaan financieren aan mensen waardoor ze op langere termijn risico lopen of jullie kun je er misschien nog iets goed specificeren.

[1:02:25] Jij kan het ook even doen uberhaupt in blokje financiële ondersteuning. Zal ik het doen was trechter terechte vraag. Dan kom ik zo dadelijk eventjes terug meer algemeen. We hebben echt die kluwen van verantwoordelijkheden te ontwarren

[1:02:37] en we weten dat veel meer te doen hebben meer te doen hebben als rijksoverheid maar überhaupt hebben overheden meer te doen.

[1:02:46] Dat is ook het eerlijke verhaal waar we vandaag tot die conclusie kunnen we vandaag wel degelijk komen

[1:02:52] dan

[1:02:55] en

[1:02:57] dan misschien maar gelijk eventjes een van de oplossingen zoals die in nijboer introduceren. Die rijkscommissaris, de analogie van de deltacommissaris. Ik vind het helemaal geen gekke gedachte. Dat zou best nog wel eens een zinvolle gedachte kunnen zijn. En juist omdat het omdat je ook een beetje een onafhankelijke positie wilt hebben ten opzicht.

[1:03:16] De.

[1:03:17] Van belanghebbende overheden, juist omdat het fenomeen van ik wil die aap niet op mijn schouder. Een heel logisch fenomeen is

[1:03:24] zul je zul je misschien wel juist die onafhankelijke rol nodig hebben

[1:03:29] om goede keuzes te maken over niet alleen overheden dienen te worden aangesproken, maar bijvoorbeeld ook banken die het dragen ook wel degelijk een grote verantwoordelijkheid hierin.

[1:03:39] Dus ik vind het best een sympathieke gedachte. Maar ik zou wel graag

[1:03:44] vormgeving tot die keuze of een ander andere benaming dat ik heb nog niet zo heel erg aan de benaming, maar tot zo'n vormgeving ervan zou ik graag willen komen op basis van het advies. Want anders ga ik alvast een deal

[1:03:58] invullen. Als u het goed zou vinden dan ga ik dan ga ik de suggestie meegeven aan de er die

[1:04:08] dan gaan we over de definitieve vormgeving van hoe zou je zo'n onafhankelijk figuur het best kunnen regelen. Dat gaan we doen na het advies van het niet komt in maart. Dus we hebben gevraagd maakt er snel werk van

[1:04:20] inschatting. Hoelang zo'n formatie ongeveer zou kunnen duren, zodat voor afronding van de formatie het in ieder geval klaar is, opdat de formerende partijen dat ook mee kunnen nemen in het nieuwe regeerakkoord. Dat is de gedachte.

[1:04:31] De heer nijboer,

[1:04:33] Voor zover ik kan me eigenlijk best veel voorstellen bij wat de minister zegt ik ben alleen bang dat het best wel lang gaat duren. We weten allebei allemaal is een groot probleem. Er moet een oplossing komen en iemand moet daar die aap een gouden nemen als politiek verantwoordelijke. Maar iemand moet het tot uitvoer brengen bekend hoe het advies zou zijn. Dan zitten we allemaal met smart op te wachten. Maar als je pas nadat advies gaat iemand gaat aanzoeken. Dan ben je na de zomer van volgend jaar gaat de moeten nog ingewerkt worden. Gaat die persoon aan de gang. Dus dat is de reden waarom ik dat ik vind het logisch dat er elk rapport. Maar ik denk iemand zoekt dat je iemand hebt. Er zit een maanden, maanden tussen die regeringscommissaris heet of anderszins dat er moet iemand zijn die dat gaat doen.

[1:05:25] Minister.

[1:05:27] Ik denk dat dit echt wel oplosbaar hebben, kunnen.

[1:05:30] En dan.

[1:05:31] We kunnen het denkwerk starten en ook zorgen dat we niet helemaal van nul af aan hoeven te beginnen op moment dat het advies van het komt. Daarom zou mijn suggesties zijn. Laten we deze vormgeving als idee meegeven met het met het advies te willen betrekken. Laten we nou zelf

[1:05:51] ook alvast het werk doen van stel je voor dat dat het advies wordt hoe zouden we dat willen gaan inrichten zodat denkwerk niet hoeft te beginnen alleen omdat het samenhangt met de taken en verantwoordelijkheden met de organisatie die vervolgens op poten te zetten. Denk wel dat het verstandig is om niet

[1:06:08] alvast over te gaan tot benoeming nog voordat de raad voor de leefomgeving met zijn advies is gekomen dat advies komt in maart. Het is niet een jaar weg of dat is een kwartaal weg van hier. Dus ik denk eerlijk gezegd dat het best moeilijk is om niet te stoppen.

[1:06:26] Maar de daadwerkelijke vormgeving ervan toch echt wel eventjes af te laten hangen van het advies aan wie we ook mee gaan geven.

[1:06:34] Dit idee opdat men dat bij het advies zou kunnen betrekken. Dus ik loop niet weg wil ik maar zeggen.

[1:06:40] Wordt.

[1:06:41] Voorzitter, maar het gaat wel langer duren. Dus vind de minister. Het kabinet is uiteindelijk verantwoordelijk voor de bestuurlijke oplossing. Dat kan adviseren over van alles en nog wat. Maar het zou kunnen zeggen als de minister even belt of laat bellen met met die onderzoekers wil ik gaat doen past bij de gang in plaats van wachten op maat en onderzoek duurt vaak lang juni juli en dan weer een jaar verder heb ik echt bang.

[1:07:08] Voor dat snap ik.

[1:07:10] Maar

[1:07:11] dat hoeft niet. Volgens mij moeten we hier gewoon tegen elkaar zeggen. Dat hoeft niet.

[1:07:15] Want.

[1:07:16] En wij weten wat ons te doen staat dat we een hele grote klus te klaren hebben.

[1:07:22] We kunnen gewoon aan de slag interdepartementaal hoog ambtelijk met de werkgroep die alvast wordt ingericht om het advies tot uitvoering te brengen.

[1:07:30] We kunnen deze suggestie van het instellen van een rijkscommissaris of een andere, onafhankelijke figuur die de uitvoering ter hand neemt van alles wat er nodig is rondom funderingen.

[1:07:39] Daar kunnen we

[1:07:41] dat kunnen we al meegeven aan aan elly en we kunnen ook alvast werk verrichten dat nodig is om als advies komt om daar uitvoering aan te geven. Kortom,

[1:07:50] daar hoeft helemaal niks in de pauze stand.

[1:07:54] Maar ik wil nog eventjes de keuze in zo'n functionaris noemen. Hoe gaan we nu positioneren. Welke uitvoeringscapaciteit hoort daar ook bij.

[1:08:03] Daar wil ik dat die advies serieus voor kunnen lezen want anders heeft zo'n advies ook niet zo heel veel zin als we weten wat ons te doen staat. Daar hadden we het kunnen doen. Maar het is echt zo

[1:08:14] dat die kluwen van verantwoordelijkheidsverdeling echt goed moet worden en daarom hebben we dat advies van de ellie nodig. Kortom, laten we het parallellen trekken, maar nog niet. Jumping conclusie een die u het liefst zou willen trekken wij mogelijkerwijs zeker zullen aantrekken nadat het advies binnenkomt.

[1:08:36] Voorzitter, wil ik verder met de vragen die gaan over de informatievoorziening. Dit is meer de algemene schets van de aanpak zoals die voor ogen staat

[1:08:45] de de informatievoorziening kijken

[1:08:48] wat je zou willen

[1:08:50] is

[1:08:52] is dat je als koper heel goed weet waar je aan toe bent

[1:08:58] en ook het eerlijke verhaal is heel veel kopers weten dat niet zouden ze het kunnen weten op basis van hoe de informatie nieuwsvoorziening. Nu gaat ook weer onvoldoende. Het is op zich wel gebruikelijk om bouwkundig rapport te vragen. Maar het is niet verplicht bouwkundig rapport ook een schets staat van hoe die fundering zich zal gaan ontwikkelen naar de toekomst toe.

[1:09:21] En als je dat zou moeten doen op basis van hele grove informatie heb je best kans dat je daarin eigenlijk ook nog onvoldoende informatie geeft ofwel te alarmistisch of juist te weinig over wat er wel degelijk zou kunnen gaan gebeuren. Dus het is zaak dat een koper dit meeweegt. Het is ook zaak dat een verkoper eerlijk is over fundering schade die al is aangetroffen,

[1:09:45] maar de werkelijkheid der dingen zal ook zijn dat het vaak onvoldoende wordt betrokken.

[1:09:50] Er is wel eens eerder gedacht aan zou je dan niet met een soort energie label systematiek moeten werken zoals die met de energielabels. Maar daarvoor ontbreekt feitelijk nog de kennis. De informatie die nodig is om dat op een betrouwbare manier te doen

[1:10:02] en dan zult u zeggen beter een gewaarschuwd mens en zo. Maar dat doet natuurlijk heel veel meer de waarde van de woning. Als je op basis van niet helemaal betrouwbare informatie toch vrij ferme conclusies trekt in de vorm van een label dan zakt de waarde van een woning zakt helemaal in elkaar. Mensen hebben gewoon hypotheken die daar tegenover staan voor zijn er allemaal hypotheken onder water met een onverkoopbaar huis daar dupeer je woning eigenaar op een geweldige manier mee. Kortom, wat ik eigenlijk zou willen. Dat is een vraag die er zal beantwoorden. Ik wil een antwoord op de vraag hoe kunnen we nou kopers veel beter van informatie voorzien in het verkoopproces. Welke afspraken hebben we daarover te maken met taxateurs. Dat zullen we ook met de vereniging eigen huis moeten bespreken.

[1:10:48] Welke informatie is er nodig voor een koper van een woning, zodat hij wel zo betrouwbaar mogelijk beeld heeft van de mogelijke fundering schade waar je tegenaan loopt. Als je de trotse eigenaar van het nieuwe huis

[1:11:00] zonder dat we een soort alarmistisch geheel gaan organiseren die zowel kopers en verkopers benadeelde op dat moment.

[1:11:08] Dus ik zou heel graag. Daar daar verder mee komen. Dat is in antwoord op de heer. Ik vind wel dat dat moet maar de exacte vorm daarin.

[1:11:19] Die hebben we ook nog niet gevonden

[1:11:22] dan de hele groot.

[1:11:23] Hij heeft daar een vraag over van mevrouw.

[1:11:26] Je hebt. Dankjewel. Ik snap heel goed dat exacte nog niet gevonden is. Ik ben altijd een beetje bang dat het zoiets wordt van lege brochures op de en die kunt u meenemen. Ik ben wel op zoek naar iets meer in een zorgplicht

[1:11:40] eens.

[1:11:41] De als je het uiteen. Dan ziet hier echt een veel nadrukkelijker

[1:11:48] zorgplicht voor een goede informatievoorziening aan overheidszijde punt is dat die informatie op dit moment eigenlijk steeds verder verbeterd wordt, maar ook nog niet in alle opzichten even goed in alle voorhanden is.

[1:12:02] Ik ga er nog iets meer over zeggen hoor want deltares en tno doen allerlei onderzoeken en daar loopt al best wel veel dat kenniscentrum hebben niet voor niets opgericht en dat zal op enig moment moeten kunnen voorzien in de informatie die nodig is

[1:12:14] dan vervolgens is het nodig dat je die informatie ook op individueel niveau kunt ontsluiten voor mensen dus mensen moeten ergens naartoe kunnen bellen en dan moeten ze weten wat is nou het meest waarschijnlijk wat er gaat gebeuren

[1:12:27] en het derde element is meer verantwoordelijkheidsverdeling op wie rust die zorgplicht? Er is een overheidsverantwoordelijkheid met er is ook een verantwoordelijkheid voor de verkopende partij. Er is een over een verantwoordelijkheid voor de taxateur die wordt ingehuurd bijvoorbeeld. Er is een over verantwoordelijkheid voor degene die het bouwkundig rapport maakt.

[1:12:46] Er is ook een verantwoordelijkheid bij banken die die een in een woning als onderpand van een hypotheek benutten en best ook wel eens zouden mogen doorvragen hoe zit dat eigenlijk met de

[1:12:56] met met ontwikkeling van potentiële fundering schade maar allemaal wel op zo'n manier dat we niet een soort blinde paniek gaan organiseren, waardoor er allerlei huizenprijzen kelderen die ook weer zorgen dat alle hypotheken onder water komen te staan en je hebt er wel een zorgplicht behoedzaam te doen vind ik.

[1:13:16] Mevrouw beckerman,

[1:13:18] Voorzitter, ik ben het daar deels mee eens. Ik snap de logica dat de minister zegt kijk naar huis want als je paniek veroorzaakt en het beeld ontstaat van dit is verschrikkelijk raar maar dan maak je huis onverkoopbaar. Tegelijkertijd wil ik ook de andere kant. Ik herkende jarenlang in de provinciale staten in groningen werd vaak gezegd doe nou niet al te luidruchtig over de problemen die in groningen spelen want dan ontstaat het beeld van een rampgebied ontstaat dan krijg je het zelfde onverkoopbare woningen heel slecht.

[1:13:53] En wat er gebeurde doordat doordat de problemen heel lang niet benoemd werden ze alleen maar groter en werd het uiteindelijk de ramp die we vandaag hebben. Soms is het wel goed om je scheur open te trekken en wel goed om de problemen te benoemen, omdat op lange termijn anders de problemen nog groter maakt. Herkent de minister ook die kant.

[1:14:17] Van de zaak. Absoluut

[1:14:19] absoluut, maar daarom begon ik zoals ik begonnen. Dus laten we eerlijk zijn. Dit probleem is groot en wordt veel groter naar de toekomst toe. Hoe groot plezier. Dat weten we niet maar groot wordt het zeker

[1:14:29] twee is. Laat me alsjeblieft stoppen met te denken dat die aap vanzelf op zijn schouders gaan nemen of dat we kunnen houden bij de standaard riedel van iedere woning eigenaar individueel verantwoordelijk.

[1:14:42] Dus laten we daar ook eerlijk in zijn. Hier zit gewoon een collectieve verantwoordelijkheid die op dit moment niet goed genoeg verdeeld is iedereen een beetje verantwoordelijk maakt uiteindelijk niemand verantwoordelijk en de individuele woning eigenaar impotentie de sjaak op enig moment.

[1:14:56] Dus daar ben ik juist voor en daarom kiest het kabinet juist om te komen tot die tot die nationale aanpak. Want ik ben het eens als je net doet alsof het probleem niet is alsof die camiel niet aan de neus vastzit.

[1:15:07] Daarmee is die camiel niet weg. Dus het probleem is er gewoon. Dat komt op enig moment gewoon komt om de hoek lopen op enig moment en dan dan ben je er gewoon van

[1:15:17] problemen worden doorgaans door ze te ontkennen niet kleiner maar groter. Dat is ook een les die we in tal van andere dossiers hebben geleerd. Dus ik ben dat eens

[1:15:25] waar ik alleen beducht voor ben in het instrumentering van deze houding. Dit vind ik wil het kabinet.

[1:15:34] Maar het instrumentering van hoe zou je bijvoorbeeld voor een komende partij die informatievoorziening kunnen verbeteren op basis van de huidige overheidsinformatie

[1:15:44] individuele conclusies aan zouden willen verbinden.

[1:15:48] Dan zijn we best wel bezig om groot risico te organiseren om dat dan in potentie. Er is iets algemeens zegt op basis van algemene informatie over mogelijke bodem in een bepaald gebied.

[1:16:00] En als je zegt dat betekent dus het huis gaat kopen. Daar gaat ergens in de komende tien, twintig jaar de fundering van verzakken en ga er maar vanuit dat je een ton extra schade hebt wordt onmiddellijk verdisconteerd in de verkoopprijs van dit moment.

[1:16:13] En als mensen een hypotheek van drie ton een huis wordt impliciet daarmee twee ton waard staan ze voor een ton onder water en kun je ze dat aandoen op basis van de huidige informatie die vaak ook echt

[1:16:24] de hoog over is te abstract is om echt te kunnen doorvertalen een individuele huiseigenaar. Daar moet je je hebt echt een je hebt een zorgplicht voor goede informatie verkopers, maar ook een zorgplicht voor woning eigenaren die niet zomaar de waarde van hun woning

[1:16:40] mag laten kelder. Het moet je heel voorzichtig zijn en dat exact doen.

[1:16:45] Daar heb ik gewoon vereniging eigen huis voor nodig want die vertegenwoordigt zowel de verkopende woning eigenaren ook de als de koper. Dus ik heb echt vereniging eigen huis voor nodig. Ik heb daar de taxateurs voor nodig.

[1:16:59] Ik heb daar toch ook echt de

[1:17:01] de specialisten op het gebied van hoe maak je nou zo'n bouwkundig rapport voor nodig. En wat kun je wel wat kun je er niet voor opnemen en daarnaast moeten we gewoon de fundatie van kennis verbeteren. Dat hebben we ondergebracht bij dat

[1:17:14] bij het kenniscentrum dat we hebben ingericht op dit moment.

[1:17:18] Dat is op dit moment nog erg tweedelijns. He.

[1:17:21] Dat is nog erg ingericht voor gemeenten om om nadere informatie te komen.

[1:17:28] Maar dat zal vind ik uiteindelijk ook in staat moeten zijn om individuele woning eigenaren te kunnen bedienen van informatie in de beste stand van de informatie van dit moment. Om de stand van de informatie of te bouwen, zijn we bezig kwf het bodem en fundering kenniscentrum om die informatie beter op te bouwen zijn deltares en tno op basis van bestaand onderzoek. De de schatten op dit moment de schade in en voor zo'n vijfhonderd duizend tot zevenhonderd, vijftigduizend woningen

[1:18:05] en de informatie zoals zij die nu in beeld brengen. Die zullen we ook telkens weer verder moeten verrijken. En daar loopt dat kennis innovatieprogramma voor, waarbij we die kennis en informatie, informatie en opbouwen en dus beter ontsluiten. Nu nog tweedelijns. Maar straks ook wat mij betreft toewerken naar een loket waar je individuele woning eigenaar terechtkunt.

[1:18:25] Waar kan dat nu al bij de de het kenniscentrum aanpak fundering schade die weet wel degelijk een onafhankelijke stichting. Dus eigenlijk best een kleine organisatie. Maar die weet heel goed op dit moment landelijk in ieder geval individuele bewoners te bedienen.

[1:18:46] Uiteindelijk zou het toe willen naar een robuuste informatie structuur voor individuele woningen bij een gemeente terechtkunt

[1:18:53] en ook bij een landelijk informatiepunt gewoon terechtkunt en zo goed als mogelijk de informatie die beschikbaar is vertaald naar jouw individuele situatie

[1:19:04] kunst vernemen.

[1:19:05] Nee.

[1:19:07] Ook de hulp die je vervolgens zou kunnen krijgen waar je moet wezen want ik denk dat dat beide nodig is

[1:19:15] dan eventjes de de

[1:19:20] waterschappen.

[1:19:22] Ja. Ik denk dat heel veel waterschappen best ook heel goed mee bezig zijn. Ik denk ook wel dat het zo is

[1:19:30] dat de keuzes die waterschappen maken. Die kunnen uiteindelijk leiden tot fundering schade.

[1:19:37] Ik denk wel dat juist omdat we vaak hele kleine afgebakende peil gebieden hebben

[1:19:42] dat juist het gedifferentieerder waterpeil beheer zoals we dat kennen in nederland je niet kunt zeggen dat bijvoorbeeld binnenstedelijke woning verzakkingen zo dat dat automatisch een gevolg is van

[1:19:54] bijvoorbeeld het laag houden van het grondwaterpeil om het landgebruik mogelijk te maken. Soms is dat wel zo. Maar soms is dat niet zo. Ik denk dat het probleem wat er nu is is dat het vaak best onduidelijk is.

[1:20:07] Ik denk ook dat stel dat je als woning eigenaar constateert dat het helemaal niet zo makkelijk is om je schade te verhalen.

[1:20:14] Denk dat daar met name verantwoordelijkheidsverdeling dat daar echt wel weer een knoop doorgehakt in hoe dat dan uiteindelijk werkt en hoe dat dan uiteindelijk uitpakt,

[1:20:28] is er een departement dat de regie moet nemen als je nu kijkt naar de huidige verantwoordelijkheidsverdeling is het ind

[1:20:35] die met name zich bekommert over de oorzaken klimaatontwikkeling, klimaatadaptatie, bodemdaling, waterpeil beheer via de waterschappen overige taken die niet dat soort keuzes maken. Wat zijn dan die de waterschappen of of provincies

[1:20:54] en de gevolgen daarvan zijn dan weer de verantwoordelijkheid van bzk

[1:21:00] en omdat die gevolgen altijd met de oorzaken te maken hebben, is het zo dat dat er altijd een gezamenlijke verantwoordelijkheid rust en dus een van de redenen om te vragen hoe regels in. Eigenlijk is het ook nu het schetsen een pleidooi voor de suggestie die

[1:21:18] de heer nijboer doet. Dit helpt. Dus als je dat ietsje buiten departementen belegt om geen heen en weer geschuif in verantwoordelijkheden te krijgen. Een rijkscommissaris is juist om deze reden niet zo gek idee.

[1:21:34] Mevrouw van

[1:21:36] voorzitter, ik ik volg het pleidooi van de heer nijboer helemaal alleen. Ik denk niet dat we daarmee alles opgelost hebben. Want als ik kon kijken hoe zal ik zeggen. De schotten tussen de verschillende ministeries vaak belemmerend zijn in een de oplossing bereiken me wel serieus zorgen over. Er is wel echt iets meer nodig. Dan gaat u niet zomaar even oplossen. Snap ik. Maar ik ook niet doen alsof dat probleem opgelost discipline hoe wij met elkaar er mee om willen gaan.

[1:22:06] De minister zeer als het gaat over de omvang van wat er dan vervolgens aan geld nodig is. Dat zal altijd een politiek besluit zijn het budgetrecht blijft altijd bij uw kamer.

[1:22:17] Dus je kunt nooit als je een rijkscommissaris benoemt denken dat hij het op gaat lossen. Zeker niet als er veel budget voor nodig is bijvoorbeeld benoemen van zo iemand die zeker niet de oplossing voor alles. Maar het kan wel nodig zijn om alles verantwoordelijkheden op verschillende tafels liggen

[1:22:33] en ook niet zomaar eventjes ongedaan kunt toveren. Want je kunt niet zomaar even zeggen. Laten we dan maar alles bij bzk beleggen. Nee want de verantwoordelijkheid voor de waterschap ligt nu eenmaal bij. Je kun je niet zomaar eventjes mee. Bzk beleggen. Dus je kunt niet zomaar door te zeggen dan maken we er een departement verantwoordelijk voor

[1:22:51] en dit tot een oplossing toveren. Dus u zult waarschijnlijk juist in de context van verschillende verantwoordelijkheden

[1:22:59] een eenduidige aansturing. Ook moeten moeten gaan beleggen en daar is de suggestie voor die rijkscommissaris voor bedoeld.

[1:23:06] De een.

[1:23:11] Er zijn ook al best goede initiatieven, zegt de grote gouda is echt wel een succes. Ik denk dat schiedam ook echt een succes is. Ik denk dat friesland een goed voorbeeld is van hoe hoe daar ook wel degelijk de verantwoordelijkheid wordt genomen om schade aan te pakken en ik denk ook dat we daar geweldig veel van kunnen leren en dat was de vraag van de heer de groot. Hoe zou je daar leren

[1:23:37] kunnen benutten. Elders en ik denk dat dat juist de bedoeling is van het kenniscentrum bodemdaling fundering

[1:23:43] om dat soort kennis op te doen en vervolgens ook te ontsluiten zijn ook heel nadrukkelijk betrokken geweest bij de aanpak in gouda.

[1:23:53] Dan ga ik naar het blokje hulp en ondersteuning, informatievoorziening, hulp en ondersteuning.

[1:24:02] En daar hebben we nu het fonds dat het fonds. Dat werkt niet goed

[1:24:09] want dat fonds dat doe maar een paar gemeenten aan mee en dat heeft te maken met de verantwoordelijkheid die gemeenten vaak te groot vinden als ze het risico. Dus het loont. Hoeveel risico en het risico moeten dragen.

[1:24:22] Dat loont hoeveel risico daarvan zou je kunnen zeggen als je een lening verstrekt en daardoor wordt een woning verbeterd. Dan neemt te veel van die woning waarschijnlijk toe hoe groot is het risico. Dat kun je op zichzelf. Nou best ook gemeente. Laat maar. Het risico is groter

[1:24:39] kunnen mensen uiteindelijk een lening afbetalen. Zeker als het over best een groot bedrag gaat.

[1:24:43] Het is. Het was waarschijnlijk niet voor niks dat de banken aanvankelijk had gezegd dat die ruimte er niet was

[1:24:48] dus inkomen risico's groter. Daarom zeggen we als we inkomen risico naar het rijk verplaatsen,

[1:24:55] dan is dat voor gemeenten waarschijnlijk veel makkelijker om in te stappen en zo willen we zorgen dat dat fonds een nationale dekking krijgt.

[1:25:03] Ik denk dat dat wel belangrijk is. Eigenlijk hebben we nog een fonds. Dat helpt particulieren helpt om te kunnen lenen voor de kosten die zij hebben te dragen. Daar maakt heer nijboer en mevrouw beckman terecht een punt van

[1:25:22] dat dat dan voor nu. Maar het is de vraag of dat naar de toekomst toe voldoende zal blijken te zijn.

[1:25:29] Ik ga daar echt geen voorschot nemen op wat de die daarover gaat adviseren. Maar ik ga er wel een paar dingen over zeggen.

[1:25:36] Kijk

[1:25:37] als je kijkt naar de achtergrond van waar die fundering schade vandaan komt, is het soms ook gewoon de veroudering van een woning en een fundering die de kwaliteit heeft. Hij had en daarmee ook door de veroudering van de woning scheuren trekken door in de muur

[1:25:54] en dus is het niet onlogisch dat je dan naar de eigenaar kijkt die dat pand had gekocht. Ook wetend wat de ouderdom van het pand was etcetera. Dat hoort er gewoon bij.

[1:26:04] Soms heeft het te maken met een water onttrekking als als gevolg van actieve keuze van een waterschap en dan is er wel sprake van een mogelijke

[1:26:15] nadeelcompensatie bijvoorbeeld. Maar ga daar maar eens aanstaan die nadeelcompensatie te krijgen als de oorzaak gecombineerd is, heeft te maken met de ouderdom van de woning. De kwaliteit van de woning en het heeft te maken met de grondwater onttrekking.

[1:26:30] Wie is er dan van je voelt helemaal aan dat je dan chronische toestand terecht kunt komen. Dat is precies wat je wilt voorkomen.

[1:26:38] Daarnaast speelt er gewoon dat in het verleden was water en bodem sturend was niet het uitgangspunt bij de keuze van waar gaan we woningen bouwen. Sterker nog, nederland is groot geworden door zich daar juist heel weinig van aan te trekken en te zeggen nou kan wel wezen dat water en bodem had bedacht dat daar ergens water in de bodem of op de bodem zat. Maar wij weten het beter. Wij gaan die strijd tegen het water en we zorgen dat we wel degelijk met zn allen onder nap kunnen wonen.

[1:27:06] Er zijn briljante in geweest. Maar het is inmiddels denk ik wel te zeggen in water en bodem moet wel degelijk sturend zijn naar de toekomst ook een fundering schade naar de toekomst toe te voorkomen.

[1:27:17] Kun je nou de individuele woning eigenaar helemaal verantwoordelijk houden voor het enkele feit dat er in het verleden

[1:27:25] iets te stoere keuzes zijn gemaakt. Dat weet ik niet. Dat weet ik eerlijk gezegd niet en ik denk eerlijk gezegd dat daar ook wel degelijk enige collectiviteit in de verantwoordelijkheid passend is dat is daarmee zeg ik niet. Laten we dan de kosten overnemen, maar daarmee zeg ik wel

[1:27:42] dat ik het helemaal geen gek idee vindt om toch ook een collectieve verantwoordelijkheid in te willen zien. Mede in te willen zien

[1:27:50] en dat brengt mij tot de uitspraak dat ik denk dat het fonds zoals we het nu hebben dat met name individuele woning eigenaren helpt om hun verantwoordelijkheid die ze hebben te kunnen dragen

[1:28:03] dat we naar de toekomst toe

[1:28:06] ook in de financiële verantwoordelijkheidsverdeling echt breder moeten kijken en het zou best kunnen zijn dat je dan tot een derde derde verdeling komt of dat wil ik allemaal niet op vooruitlopen omdat ik daar echt het advies van er ook over wil afwachten

[1:28:20] en dat dit gaat geld kosten en ook veel dus. Daarom hebben we ook tegen het zorgen dat je klaar bent metje advies. Voorafgaand aan een volgende kabinetsperiode om hiervoor te reserveren. Dat doe je het makkelijkst bij de start van een kabinetsperiode informatie lopende begrotingsjaar echt wel echt wel ingewikkelder dan dat

[1:28:40] dat is wat ik er nu over kan zeggen.

[1:28:46] Centrum

[1:28:47] en zo even goed concrete betekent dat dat in dat onderzoek dus ook een voorstel gaat komen over hoe die schadelast evenredig en eerlijk te verdelen.

[1:29:00] Ook in de situaties waarin je dat zou willen doen omdat omdat er soms een externe oorzaak aanwijsbaar is, bijvoorbeeld soms is dat het waterschap. Mijnbouw wordt nog niet zo genoemd. Maar mijnbouw kan natuurlijk ook wel degelijk een versnelling zijn voor woning voor bodemdaling

[1:29:17] en en wordt dat dan voorafgaand aan die mijnbouwactiviteit daadwerkelijk concreet afgesproken. Want daar is namelijk een private schade die potentieel zou kunnen optreden. Zo private moet worden vergoed, zou heel slecht vinden als we daar de belastingbetaler op laten draaien.

[1:29:35] Dus daar moet je echt precies zijn. Wat is de achtergrond van de van de oorzaak en soms zul je dat niet helemaal kunnen splitsen.

[1:29:44] En dan is de vraag wat is rechtvaardig. Dus wordt rechtvaardig in de adviesaanvraag en die is een rechtvaardige verdeling van verantwoordelijkheden en in de verdeling van de kosten,

[1:29:54] Gaat mevrouw.

[1:29:57] Nee ik ben blij om te horen dat er dus gewoon concrete voorstellen voor dadelijk voor gaan komen. Is gewoon een discussie die veel mensen bezighoudt en hoe los ik een klap op zullen moeten geven.

[1:30:08] Waarom. Ik kwam.

[1:30:09] Voorzitter, en daar nog op doorgaans bij bij mijnbouw zoutwinning, gaswinning oliewinning minder gelukkig niet veel van wat mij betreft straks helemaal niks meer. Voorzitter, maar straks geothermie zien we dat dit voorkomt dat minister van privaat probleem want dat is mijnbouwonderneming. Voorzitter, dat klopt, maar het is tegelijkertijd de overheid die die vergunning geeft en daar zit de crux. Want op moment dat je zoiets vergund en er komt bodemdaling van er komt fundering schade van en dan zien we dat die bedrijven zien dat die voorbij net mag zeggen

[1:30:55] ik heb een vergunning. En nee hoor. Dit komt niet door ons en gaat u me ergens anders klagen zien we dat de bewoner knel komt en voorzitter de overheid vergunning verlenen struik. Voorzitter, heeft de heleboel milieudebat. De overheid vergunning verlenen is daadwerkelijk ook partijen daarmee eens. Voorzitter,

[1:31:16] Die is er zeker partij. Dat betekent dus ook dat bij vergunningverlening dit type afspraken veel scherper gemaakt moeten worden. Dat is een element

[1:31:25] en het tweede element is ook als dat niet gebeurt is wil dat niet zeggen dat die private onderneming of de hoek is alleen dan heb je de overheid nodig die dat misschien zal moeten verhalen op de private onderneming.

[1:31:38] Want als de overheid zegt mij niet bellen want het was die private onderneming. Als die private onderneming zegt mij niet bellen bij de vergunningverlening helemaal nooit verteld. Dus wist ik dat mijn mijnbouw activiteiten misschien wel tot bodemdaling zouden leiden,

[1:31:52] wil dat niet zeggen dat die schade niet verhaald kan worden, maar wil dat wel zeggen dat als je dit aan individuele burgers overlaat om als een soort don shot te gaan strijden tegen dit type grote bedrijven hieraan krijgen we weer groningse toestanden.

[1:32:10] Dat moet je echt zien te voorkomen. Je je voelt aankomen in die film terecht zou kunnen komen.

[1:32:16] Hoelang hebben we dat voor ons uitschuiven om dat daadwerkelijk onder ogen te zien hoe groter de probleem straks in potentie wordt en dat betekent dat je juist wel onder ogen moet zien. Wel moet nadenken over hoe ligt die verantwoordelijkheidsverdeling echt en zeker ook bijvoorbeeld daaruit lessen moet trekken voor vergunningverlening naar de toekomst toe

[1:32:36] dat je daar veel duidelijker afspraken over te maken hebt. Soms gaat het over milieuschade, maar in dit geval gaat het over de schade. Dat is denk ik een aardig vergelijk

[1:32:48] in de bouw kennen we het fenomeen brandschade. Daar gaat het eigenlijk over. Dan moet je je afspraken over maken aan de voorkant.

[1:32:54] De

[1:33:02] ja.

[1:33:02] Dan

[1:33:05] dan heb ik ook het blokje financien gehad en daarmee denk ik eerlijk gezegd dat ik de meeste vragen beantwoord. Voorzitter, geintegreerd. Ik heb ze geintegreerd.

[1:33:18] Dan gaan we meteen door naar de tweede termijn. Ik zie een aantal die er niet behoefte aan hebben.

[1:33:27] Als we alleen.

[1:33:28] We openen voor de heer nijboer.

[1:33:31] Wij openen de tweede termijn.

[1:33:33] Ik heb nog een tweeling.

[1:33:34] De debat mag wel een korte termijn collegas. Ik vind verstande dat de minister zegt jarige mensen niet de stuipen op het lijf met uw antwoord gewoon direct een oplossing worden geboden. Je kunt niet zeggen van je hebt geen handelings perspectief. Dus daar ben ik eens, maar het moet wel gebeuren want het is een groot probleem macro. Maar dan is dat natuurlijk microfoon. Een groot probleem.

[1:34:01] Commissaris, dat gaat de goede kant op. Niet helemaal eens, maar het gaat de goede kant op. En tot slot, voorzitter, er moet geld bij en we moeten waken voor groningse toestanden. De minister is dat eens. Het is geen verschil van mening onderstreept nog maar eens een keer dat iedereen alleen gaat zitten op aansprakelijkheid. En wat is precies de verdeling. En wie is dan kom je er nooit uit. Er moet een bestuurlijke redelijke verdeling uit komen en de hoop is dat dat er rapport. Daarmee komt moet zeker of dat gebeurt. Er moet er een politiek besluit worden genomen van de redelijke verdeling tussen waterschappen, het rijk en individu.

[1:34:38] Twee minuten debat moet ik aanvragen van mijn man heeft vergelijking met. Ik dank u.

[1:34:42] Geleden,

[1:34:44] Ik heb nog even naar mevrouw voorzitter, want ik vind het prima dat twee minuten later. Maar er waren wel wat vragen blijven liggen. Zowel mij als mijzelf op rotterdam.

[1:34:54] Ik kijk nog even naar de andere leden.

[1:34:59] Ik heb niet veel meer te vragen aan de minister dingen te weten komen om te kijken hoe het zit met die

[1:35:06] verschillende gevallen en ook niet in die uitspraak komen daarna het advies te komen tot

[1:35:13] te komen. Hoe doen we dat dan. Hoe gaan we dat oppakken. Ook in schadeverhaal ben ik gerustgesteld. Dank daarvoor.

[1:35:21] Meneer moeilijker. Dan wil ik u graag het woord geven.

[1:35:25] Goed dan kan ik meteen kunt u meteen door op rotterdam.

[1:35:31] Het gaat over blue of rotterdam-zuid wijk.

[1:35:37] Wij het vrij goed,

[1:35:39] Ik heb stage gelopen op de basisschool daar. Ik heb een aanpalende wijk heb ik daarna gewerkt.

[1:35:46] Afrikaanderwijk, hillesluis etcetera.

[1:35:51] Die fundering die.

[1:35:53] Rechtstreeks op de.

[1:35:54] De bodem begrijp ik. Dat is volgens mij is dat het probleem daar en in combinatie met bodemdaling leidt dat tot scheuren of andere schade aan de woningen en kan leiden tot grondwater overlast. De vloer hoogte, het grondwaterpeil heel dicht bij elkaar komen.

[1:36:08] Op dit moment loopt er een onderzoek naar verschillende scenario's om de problemen die ongefundeerde panden aan te pakken

[1:36:13] en ook om de toekomstbestendigheid van deze woningen te vergroten. De gemeente rotterdam in de financiële sector bij het onderzoek betrokken

[1:36:20] en verschillende hypotheekverstrekkers hebben ook aangegeven te willen meedenken over oplossingen voor dit probleem. In het onderzoek wordt ondersteund door de kennis en innovatieprogramma van rtl, dat we hebben opgezet.

[1:36:28] Oplevering van het onderzoek staat gepland voor november en het gesprek over het vervolg loopt en onder schot en in proces

[1:36:44] een foutje. Ik zei tegen mevrouw van dijk zei dat dat zit bij bij gemeenten. Maar dat klopt niet bij banken loopt hoeveel banken.

[1:36:54] Genoteerd. Ik kijk nog even naar leden of daarmee uw vragen zijn beantwoord. Dan heb ik voor de administratie geregistreerd dat de heer nijboer zijn laatste twee minuten aanvraagt. Dat klopt. Dan rest mij niets anders dan een groot woord van dank allereerste redactie verslag uiteraard de bodem.

[1:37:16] De publieke tribune,

[1:37:17] De ondersteuning van de minister de minister zei over haar uiteraard de staf van deze commissie, maar ook de kamerleden zelf een groot woord van dank en heel veel succes vanavond met de twee minuten debatten.

[1:37:30] Ik beloofde mijn laatste commissie

[1:37:33] voorlopig in ieder geval voor het reces. Dank u wel een hele fijne dag.