Situatie in Gaza

[0:00:00] Dames en heren, welkom bij dit debat aangaan. De situatie in gaza

[0:00:06] groothandel spreken van de zijde van de kamer. Ik verwacht ik eerlijk gezegd nog een aantal sprekers uit de kamer op mijn lijstje liggen is langer dan het aantal kamerleden wat hier op dit moment aanwezig is

[0:00:16] aan u doorgegeven. Vier tot vijf minuten spreektijd. Ik zou dat graag willen aanhouden, waarbij ik probeert koers op vier minuten en ik zal uiteraard toestaan probeerde interrupties wat te beperken. Dan hebben we meer tijd met drie bewindspersonen van gedachten te wisselen.

[0:00:33] Welkom aan de drie bewindspersonen minister van buitenlandse zaken, minister van buitenlandse handelen samenwerken en de minister van defensie en de ondersteuning uiteraard die erbij hoort. De aangevraagde body sjoerdsma van dijk zit vooraan om eerst het woord te nemen.

[0:00:49] Het is reces periode deze kamer. Deze commissie is dus terug van het verkiezingsproces gekomen voor dit debat. Dat heeft consequenties voor een eventueel twee minuten debat. Mocht u ik heb die vraag al een aantal keer gekregen vanmorgen plenair. Mocht u een tweede minuut debat willen aanvragen? Dan kunt u dat niet in dit commissiedebat doen, want u heeft dertig leden nodig om een regeling aan te vragen. Die regeling zal dan ingepland moeten worden. Daar zal een quorum voor aanwezig moeten zijn van zes en zeventig kamerleden in de oude samenstelling om die regeling te kunnen laten doorgaan. In die regeling zal dan een meerderheid voor het houden van een twee minuten debat moeten stemmen.

[0:01:27] Dat is de volgorde waarin de dat doet. Dat kunt u niet bij mij verzoek als commissievoorzitter? Dat moet u aan de plenaire griffie verzoeken op het moment dat een van de leden daartoe wil overgaan. Dan weet u dat in ieder geval de hoeven die discussie over twee minuten hier niet te voeren.

[0:01:43] Ik denk dat we klaar zijn om naar de eerste mijn van de kamer te gaan

[0:01:48] boswijk ze ook aangeschoven. Hartstikke goed. Dan is de heer van dijk uw eerste termijn gaat beginnen. Meneer van dijk, sp,

[0:01:56] Dank u. Voorzitter,

[0:01:58] ik moet

[0:01:59] we zeggen dat het enigszins surrealistisch is om op deze dag een debat te voeren. Een dag na de verkiezingen. De stofwolken

[0:02:08] zijn nog niet opgetrokken.

[0:02:10] Maar het buitenland wacht niet een verschrikkelijke oorlog gaande. Dus het is goed dat wij hier vandaag zitten,

[0:02:16] ook al heb ik met collegas geprobeerd om dit debat eerder te voeren. Drie weken geleden om precies te zijn,

[0:02:23] maar helaas wilde een meerderheid van een van de kamer het anders. Vandaar dat wij hier zitten. Voorzitter,

[0:02:30] in die verschrikkelijke oorlog zijn inmiddels vijftien duizend doden gevallen, waaronder vijf duizend kinderen.

[0:02:36] Nu is er sinds gisteren een akkoord bereikt over een gevechtspauze en over de vrijlating van gijzelaars en gevangenen. Een klein lichtpuntje in een donkere tijd wel graag een appreciatie van de regering.

[0:02:50] Wat vindt de regering ervan dat netanyahu door wil gaan met de oorlog zodra dit akkoord is uitgevoerd?

[0:02:59] Bent u het eens dat we nu moeten doorpakken en moeten aandringen op een permanent staakt-het-vuren.

[0:03:07] Voorzitter, de opstelling van de nederlandse regering is voor mijn fractie vooralsnog verbijsterend. We zijn als nederland altijd de eerste om mensenrechtenschendingen te veroordelen waar ook ter wereld en dat is terecht, want we zijn grondwettelijk verplicht om het internationaal recht te verdedigen. Bovendien huis in ons land het internationaal gerechtshof, maar nu het israël betreft, zwijgt de regering in alle talen van waar deze dubbele standaard de opstelling verbaast, des te meer als je kijkt naar de internationale gemeenschap. Vn-baas guterres roept al wekenlang op tot een staakt het vuren, net als landen, als belgië, frankrijk, noorwegen, spanje en zelfs zwitserland, maar als er een vn-resolutie voorligt met die strekking. Nederland weg. Een ongelooflijke gemiste kans

[0:03:53] dat israël het humanitair oorlogsrecht schendt bleek vorige week onder andere uit de hoorzitting die de tweede kamer hield met deskundigen het gebruik van honger als wapen zoals gebeurt met de blokkade van gaza is evident in strijd met het internationaal recht hoogleraar internationaal publiekrecht nol camper stelde onomwonden dat het militaire geweld van israël niet proportioneel is en pleiten voor een staakt-het-vuren. Het aanpakken van hamas valt op zich binnen het recht op zelfverdediging maar proportionaliteit is dan wel een harde voorwaarden, zoals de belgische premier de kroos stelt volledig vluchtelingenkamp plat bombarderen met de bedoeling om een leider van hamas uit te schakelen is volstrekt disproportioneel en onaanvaardbaar.

[0:04:35] Graag reactie op dertien november onthulde nrc. Een memo van de nederlandse ambassade in tel aviv israël gebruikt onevenredig, geweld en voor dol doelbewust aanvallen uit op de civiele infrastructuur, zoals bruggen, wegen en wooncomplexen.

[0:04:52] En toch bleef onze regering muisstil. Ondanks deze geluiden uit eigen geledingen. Het wordt nog erger.

[0:04:59] Want.

[0:05:00] Ook uit onthullingen bleek dat de nederlandse regering feitelijk medeplichtig is aan het oorlogsgeweld in gaza. Ondanks waarschuwingen kiezen regeringen voor een onderdelen voor de f vijfendertig straaljager aan israël te blijven leveren. De jachtvliegtuigen waarmee israël gaza bombardeert nederland had de keuze om de levering te blokkeren. Dat zou in lijn zijn met de criteria voor wapenexport. Maar kozen er niet voor het blokkeren van de levering zou volgens ingewijden grote schade kunnen toebrengen aan de relatie met zowel israël als de vs horen we vandaag, voorzitter, dat de regering zegt er zijn geen bewijzen dat de straaljagers in gaza zijn ingezet. Maar volgens mij is het andersom. Voorzitter, de regering moet ondubbelzinnig bewijzen dat ze niet worden gebruikt in gaza en als je dat niet kan. En volgens mij kunt u dat niet. Dan moet je zo'n levering ook blokkeren zijn de instrumenten voor. Dat kan volgens de regels van de wapenexport criteria

[0:05:59] evenement rijden. U bent er doorheen. Ik ben al doorheen. Voorzitter, helemaal tot slot een citaat van marieke de strafrecht docent het recht, vertelt ons wat er wel en niet mag in een oorlog, maar het recht heeft de politieke wil en actie nodig om partijen ertoe te bewegen zich daaraan te houden. Mijn oproep is zet in op een permanent staakt het vuren. Voorzitter,

[0:06:21] Dank u. Dank u wel. Heer sjoerdsma d zesenzestig.

[0:06:26] Voorzitter, voordat ik feliciteer ik natuurlijk graag alle partijen die zetels hebben gewonnen

[0:06:31] en tegelijkertijd denk ik ook aan die nederlanders die vanochtend met grote zorgen en misschien zelfs angsten zijn wakker geworden.

[0:06:38] Voorzitter, in gaza staat veel op het spel.

[0:06:41] Ook onze medemenselijkheid meer dan

[0:06:44] veertien en een half duizend doden

[0:06:46] in gaza zijn meer kinderen vermoord dan alle andere conflicten op de hele wereld van de afgelopen vier jaar bij elkaar.

[0:06:53] Aldus save the children.

[0:06:56] En het kabinet gruwelt van deze humanitaire ramp.

[0:07:01] Maar het is geen natuurramp, zegt de minister. Deze mensen gaan dood

[0:07:05] door israelisch militair geweld en door het afsluiten van hulp tegenhouden van hulp.

[0:07:11] Het terecht hebben wij gerouwd om de israëlis die op verschrikkelijke manier zijn vermoord door hamas terecht.

[0:07:18] De grootste aanval op het jodendom sinds de holocaust.

[0:07:22] Maar die rauw

[0:07:23] en dat verdriet mogen niet maken

[0:07:26] dat wij nu zwijgen nu israël deze wandaden in gaza.

[0:07:31] Want dat het grote aantal doden geen toeval is. Dat blijkt wel

[0:07:34] uit de woorden van de israelische ministers

[0:07:37] een

[0:07:38] wilde een atoombom op gaza.

[0:07:41] Een ander suggereerde dat alle zanen geëvacueerd moesten worden.

[0:07:46] Weer een ander. Stel dat israël nu de gaza nac uitvoert

[0:07:50] etnische zuivering

[0:07:52] weer een ander geeft automatische wapens aan gewelddadige kolonisten op de bezette westelijke jordaanoever

[0:07:59] en bescherming van israelische burgers begrijp ik.

[0:08:02] Heel erg goed.

[0:08:03] Zeker nu israelisch voelen dat hun land meer bedreigd wordt dan ooit nu joden zich wereldwijd onveilig voelen,

[0:08:10] maar deze statements van deze israelische ministers

[0:08:14] die klinken niet als zelfverdediging die klinken als wraak.

[0:08:18] Wraak is niet de route om israël veilig te houden is niet de route om gijzelaars vrij te krijgen en ik vraag de minister of zij deze uitspraken veroordelen en welke consequenties heeft voor onze relatie?

[0:08:29] De israelische regering?

[0:08:31] Voorzitter, ik vraag dat ook omdat ook onze eigen positie als hoeder van het internationaal recht op het spel staat zo terecht als wij de oorlogsmisdaden van hamas veroordeelde, zo zwijgen wij over de schending van de israelische regering. Wij moeten juist voorop lopen om alle schendingen van het internationaal recht te veroordelen

[0:08:48] en tegen te gaan van dit kabinet.

[0:08:51] Dat verwacht ik van elk volgend kabinet terecht hebben de ambtenaren kabinet opgeroepen

[0:08:56] hier werk van te maken met beroep op de grondwet. En dan pas de het niet die ambtenaren weg te schrijven met het met het argument dat het een welgevallige mening zou betreffen,

[0:09:07] want waar gutiérrez en borrell stellen dat het onthouden van water, voedsel en elektriciteit door de israëlische regering en schending van het internationaal recht is, noemt rutte dat een zorg alsof het om aanhoudende hoofdpijn gaat.

[0:09:21] Het kabinet weigert deze schending vast. En ik zeg met opzet het woord weigeren omdat juridisch advies aan het kabinet zonneklaar is. Ik citeer uit het memo van zestien oktober een blokkade die de bevolking goederen ontzegt, die onmisbaar zijn voor het leven van de burgerbevolking is verboden en het kabinet zegt dat een totale blokkade indruist tegen humanitair oorlogsrecht, maar dat het kabinet dat pas kan vaststellen als beschikt over de relevante feiten,

[0:09:48] maar het kabinet beschikt over de relevante feiten.

[0:09:52] Ik citeer namelijk een ander juridisch memo,

[0:09:56] wat ook de ministers heeft bereikt.

[0:09:58] De algehele blokkade van gaza door israël, waardoor van negen oktober tot eenentwintig oktober de noodlijdende bevolking in gaza geen water, voedsel, medicijnen en brandstof meer kon bereiken, druist evident in

[0:10:10] tegen deze israëlische verplichtingen op basis van het humanitair oorlogsrecht. Deze blokkade is door het kabinet vastgesteld en waarom noemt het kabinet dit geen schending. En waar blijft de veroordeling zegt dat ook

[0:10:21] zegt dat ook

[0:10:22] omdat het zwijgen ervoor zorgt dat de strijd tegen autocratie als rusland en china dreigen te verliezen. De wereld hoort ons luid en duidelijk

[0:10:30] als rusland, oorlogsmisdaden begaan en diezelfde wereldtitels nu zwijgen en denkt zij zijn hypocriet. Hun vrienden mogen verschrikkelijke dingen doen. Het recht geldt enkel voor hun vijanden. Dat is onverantwoordelijk,

[0:10:42] We moeten afronden,

[0:10:44] Je bent over de tijd nog veertig seconden je voorzitter,

[0:10:47] Op vijf. U staat op vijf minuut vijftien.

[0:10:50] Met twintig,

[0:10:52] Hetzelfde. Sorry meneer. Maar ik ga u afkappen want we hebben er acht andere. Je moet tot afronding komen. Dat zal ik doen.

[0:11:00] Voorzitter, datzelfde wegkijken doen we bij de illegale kolonisten op de westelijke jordaanoever en ik vraag persoonsgerichte sancties tegen kolonisten, een helpers die zichtbaar betrokken zijn bij het geweld tegen palestijnen. Graag een reactie.

[0:11:12] Dank u wel. Dank u wel, mevrouw tussen partij voor de dieren.

[0:11:16] Voorzitter, het is heel belangrijk dat we vandaag dit debat hebben. De partij voor de dieren wilde dit al drie weken geleden. Er was helaas geen meerderheid voor. Maar dat kan niet wachten want elke dag

[0:11:29] is een nachtmerrie voor de mensen in gaza nabestaanden joodse mensen

[0:11:35] dat moet zo snel mogelijk stoppen. Elke dag dat we wegkijken en de diplomatieke middelen niet gebruiken om een staakt-het-vuren te realiseren. Sterven er burgers blijven de gijzelaars langer gevangen en raken er meer en meer kinderen voor de rest van hun leven getraumatiseerd.

[0:11:52] Een tijdelijke wapenstilstand in gaza is nabij. Dat is een belangrijke stap die geen dag langer kan wachten. Maar het is niet genoeg.

[0:12:00] Experts hebben een oprechte zorg voor etnische zuivering en zelfs genocide en het is op dit moment

[0:12:07] niet relevant of het volledige bewijzen. Er is.

[0:12:11] Het is relevant wat we wel weten. Alleen al de zorg maakt dat nederland de verplichting heeft om het om het te helpen voorkomen om etnische zuivering en genocide te helpen voorkomen. Zo zeggen juridische experts, want als een land, bedrijven of betrokken minister actief steun verleent of blijft verlenen bij omstreden gevechtshandelingen.

[0:12:33] Dan is er weinig ruimte om te wachten met een oordeel.

[0:12:36] Er is dus de plicht om acute signalen en risico's op het plegen van oorlogsmisdrijven door israël serieus te nemen. Tot nu toe is gebeurd en te stoppen met het leveren van wapen onderdelen

[0:12:49] en om die reden vraag ik de minister ook nogmaals waarom volgt het internationaal volgend kabinet.

[0:12:57] De internationale en nationale verplichtingen niet op om oorlogsmisdrijven te voorkomen, er onmiddellijk op te roepen tot een staakt-het-vuren door te stoppen met wapenleveranties,

[0:13:08] omdat de risico's bekend zijn, loopt niet alleen de staat, maar ook de bewindspersonen zelf het risico op medeplichtigheid aan oorlogsmisdrijven erkent het kabinet dat het wegkijkt van de signalen van experts over een mogelijke etnische zuivering en zo. Nee, waarom niet?

[0:13:28] In de beantwoording van het kabinet staat dat een politieke oplossing en duurzame vrede belangrijk is, is de minister met de partij voor de dieren eens dat een politieke oplossing. Iets anders is dan een militaire oplossing

[0:13:42] is het ook met de partij voor de dieren eens zat voor een duurzame oplossing. Het van belang is dat zowel hamas als netanyahu worden onderzocht voor het internationaal strafhof.

[0:13:53] Het is belangrijk dat er bij een duurzame vrede. Ook wordt gekeken naar de gevolgen van de klimaat crisis in de regio. De uitzien daarvan is met name waterschaarste in gaza. Daar is de palestijnse gemeenschap kwetsbaar voor israelische gaat het kabinet een eerlijke verdeling van water meenemen in het proces naar duurzame vrede.

[0:14:13] Voorzitter, dan nog iets over verbinding van de nederlandse samenleving. We moeten er alles aan doen om te voorkomen dat de oorlog in gaza naar nederland wordt geïmporteerd en helaas is dat gebeurt en krachtig optreden tegen polarisatie nodig toeneemt. Antisemitisme toenemende moslimhaat zijn onacceptabel is. Het kabinet bereid om een publiek statement te komen om zich uit te spreken tegen antisemitisme en moslimhaat op te roepen. Tot verbinding

[0:14:39] en is het kabinet bereid om moslimorganisaties en joodse organisaties die zich ervoor inzetten te versterken. Je kunt van mening verschillen en de pijn en het verdriet zit enorm diep, maar houdt altijd respect voor elkaar. Die boodschap zou het kabinet moeten uitdragen.

[0:14:53] Dank u wel. Dank u wel.

[0:14:57] Wat bedoel ik.

[0:15:00] Dank u wel. Voorzitter, voor ik op de thematiek zelf inga hebben we een ander punt, namelijk het ambtelijk. Lekker een israël memo van onze militaire attache lekte onlangs uit kennelijk of vermoedelijk via het ministerie van buitenlandse zaken op dat ministerie was er eerder al een soort van bureaucratische protest een protestbrief van circa driehonderd vijftig ambtenaren met kritiek op het standpunt van het kabinet de brief werd in de media gepubliceerd en ondertekenaars bleef anoniem. Voorzitter, dat kan niet worden getolereerd. Een ambtenaar mag een mening hebben en die mening binnenskamers ventileren een ambtenaar mag niet naar buiten treden met kritiek op het beleid van het kabinet zelf en dan het liefst anoniem van achter een gordijn. Dat ondermijnt het beleid van welk kabinet dan ook van welke samenstelling dan ook een departement kan niet functioneren als ambtenaren commentator worden in het publieke debat. Wie dat wil, kan beter ontslag nemen of in dienst treden bij een andere organisatie. Voorzitter, de gedragscode integriteit rijk is helder ambtenaren moeten zorgvuldig omgaan met vertrouwelijke informatie en ze moeten zich onpartijdig en onafhankelijk opstellen, zo niet worden gekozen, volksvertegenwoordigers en bewindslieden die het vertrouwen van het parlement genieten, ondermijnd door een soort beambte staat als ongekozen, onzichtbare macht achter de schermen geen democratie kan toestaan. Daarom moet lekker worden opgespoord en straffen opgelegd. Daarom vraag ik de minister van buitenlandse zaken is met de ondertekening van politieke brieven in de media, in het lekken van vertrouwelijke stukken de gedragscode overschreden. Welke maatregelen neemt de minister? Voorzitter, de situatie in gaza maakt veel ontwikkelingen door. Sommigen zijn wellicht vergeten waar het begon met de gruwelijkheden programmas tegen burgers van israël met veertienhonderd doden tot gevolg en honderden gegijzelden.

[0:16:53] Op die basis heeft israël het volste recht op zelfverdediging,

[0:16:57] politiek en militair doel is de uitschakeling van de terreurgroep programmas, zoals de verenigde staten met steun van de europese bondgenoten, waaronder nederland deden met al qaeda en de zogenoemde islamitische staat bij de terroristische entiteiten zijn uitgeschakeld. Bij de bestrijding van hamas is die organisatie het doelwit. Helaas komen daarbij ook burgers om het leven omdat hamas zich verschanst in instellingen voor burgers, zoals scholen en ziekenhuizen.

[0:17:26] Ik heb de indruk dat if methodisch te werk gaat en probeert burgers te sparen. Het is echt gamers die de palestijnen gij zult niet. Israël die de gazastrook al veel eerder vrijwillig heeft opgegeven.

[0:17:39] Ook zijn er de gegijzelden die onmiddellijk moeten worden vrijgelaten, lijkt nu een moment van stabilisering te zijn, omdat om via onderhandelingen een deel van de gij gijzelaars gegijzelden vrij te krijgen tijdens een humanitaire rustpauze. Ik wil de minister vragen kunt u een schets geven van de huidige situatie ten aanzien van de rustpauze en wat er nu gedaan kan worden. Tenslotte, voorzitter,

[0:18:04] het blijft belangrijk. Het is heel belangrijk dat de militaire operatie van israël en de middelen tot het uitschakelen van gewassen binnen het kader van het internationaal nationaal recht blijft. Want israel is een democratie. En als ik mag toevoegen. De enige in het midden oosten. Dank u.

[0:18:22] Dank u wel.

[0:18:23] Vogelpoep heeft een interruptie van de heer van baarle van denk een van twee.

[0:18:28] Een van twee? Voorzitter?

[0:18:31] Voorzitter, de heer

[0:18:33] eppink, geeft aan dat volgens hem het

[0:18:36] israëlische leger volgens ons

[0:18:40] voor een misdadig regime werkt

[0:18:43] methodisch te werk gaan.

[0:18:46] Ik zou aan de heer eppink willen vragen

[0:18:49] hoe hij dat,

[0:18:52] gezien de feiten op de grond

[0:18:54] dat we zien dat zonder enige vorm van waarschuwing

[0:18:58] een vluchtelingenkamp is gebombardeerd,

[0:19:01] waardoor negenenzestig mensen zijn overleden dat we zien dat er brandbare fors fors voor munitie is ingezet dat mensenrechten experts het hebben over een

[0:19:11] beginnende genocide dat de ambtenaren van de nederlandse regering het hebben over zinloos geweld, waardoor enorm veel burgerdoden vallen en dan staat hier eppink city eppink hier

[0:19:23] vanuit zijn stoel te zeggen dat het israelische leger methodisch en nauwkeurig te werk zou gaan. Voorzitter, ik vind het stuitend

[0:19:33] gezien de meer dan zeventienduizend doden die we op dit moment te betreuren hebben dat epping dit durft te stellen en uw vraag

[0:19:41] wat is de reactie van de?

[0:19:43] Dank u wel. Dank u wel. Voorzitter, dank u wel van baarle voor deze vraag. Vorige week hadden we een sessie die was met juristen die gespecialiseerd zijn in internationaal recht en vooral in humanitair recht en dat bood ons allemaal veel inzichten en veel informatie en de terugkerende vraag. Daarbij was eigenlijk het vlees worden er oorlogsmisdaden gepleegd. Als je er naar kijkt dan kreeg daarbij steeds werd verwezen naar israël. Maar de bewijslast daarvoor. Die kwam dus niet zozeer terecht had gedaan was voor israël, terwijl ze nog kijkt naar hoe israël de zaak aanpak. We kijken naar de al shiva ziekenhuis afhankelijk gesteld dat er is gebombardeerd dat de vijf, honderd doden waren. Dat bleek niet te kloppen. Want heel veel informatie is niet verifieerbaar. Dat is een groot probleem. Er wordt veel informatie rondgepompt. Maar wat is waar. En wat is niet waar. Dat weten wij niet. Dus we kunnen ook israël niet veroordelen op basis van humanitair oorlogsrecht, omdat we niet voldoende gegevens hebben en als daar rechts is pas komen. Er komt de procedure zal jaren duren. Maar het is het is voorbarig om nu israël te beschuldigen van oorlogsmisdadiger, terwijl men daar de bewijzen niet voor heeft als kan spreken over een oorlogsmisdaad kan beter beginnen.

[0:21:07] Een aanvullend,

[0:21:09] Voorzitter, als er inmiddels meer dan zeventien duizend palestijnen zijn omgekomen door het misdadige geweld van de regering van israël is dat. Waar valt niet te ontkennen

[0:21:21] als er onder brandbare fosfor munitie wordt ingezet, dan valt het niet te ontkennen. Als meer dan twee miljoen palestijnen worden afgesloten van voedsel honger inzetten als wapen is dat waar zeg ik tegen de epping. Dan valt niet te ontkennen en ik zie ook dat die eppink een

[0:21:42] hele grote in consistentie heeft in zijn verhaal. Dit zijn de feiten die ik net heb opgenoemd. Eppink heeft het erover dat volgens hem de feiten niet bekend zouden zijn. Waarom kiest hij voor? Als hij ervan overtuigd is dat de feiten niet bekend zijn om te zeggen dat het israelische leger methodisch nauwkeurig zou handelen als hij de feiten niet kent via de voorzitter,

[0:22:06] dan kan hij dat niet zeggen wat ik bij die eppink zie is dat hij klakkeloos achter de israëlische regering staat

[0:22:13] dat hij voor ingenomen is en op dit moment oorlogsmisdaden aan het goedpraten is. Dat vind ik onvoorstelbaar. Voorzitter, ik vraag aan hem waarom hij dat doet.

[0:22:23] Eppink,

[0:22:25] Voorzitter, als ik kijk naar het. Oh shiva ziekenhuis werd aanvankelijk gezegd dat door israël gebombardeerd zijn wij van de doden enzovoort enzovoort. Dat bleek niet waar. Het was een raket van deel elkaar veel en die stortte neer op de parkeerplaats van het ziekenhuis en er waren zeker tien tot twintig mensen overleden. Maar het werd als een waarheid. De wereld ingepompt. Iedereen geloofde het ook de hele arabische wereld geloven dat de zogenoemde arabisch straat als ik nu kijk de nu heeft israël de het al shiva ziekenhuis. Maar op een methodische wijze stuk voor stuk heeft me dat gedaan als een militaire operatie die plat gegooid. Men is doorgedrongen tot tot binnen het ziekenhuis. Mensen kunnen helpen om couveuses. We leven in een andere hulpgoederen leveren dus om israël af te schilderen als een soort misdadig regime loze mensenrechtenschenders. Dan moet ik zeggen dat is op dat is dat is moet ik zeggen. Propaganda en je moet oppassen voor de propaganda slag die hier rondom deze oorlog zit er niet achteraan loopt en pas feiten naar voren brengt als ze zeggen verifieert in die feiten kunnen onderdeel zijn van een rechtszaak over oorlogsmisdaden of niet.

[0:23:43] Voor simons. Uw eerste interruptie van.

[0:23:46] Dank u. Voorzitter, voorzitter, ik hoorde eppink bij herhaling zeggen dat feiten in deze kwestie belangrijk zijn. Daar kan niemand het met hem over oneens zijn.

[0:23:56] Vandaar dat ik nog even wil vragen of hij daadwerkelijk gelooft dat dit conflict op zeven oktober jongstleden is begonnen.

[0:24:05] Eppink,

[0:24:07] Als u heeft over het conflict in het middenoosten, dan moeten we teruggaan naar negentien, vijfenveertig. Misschien wel het oude testament. Maar als je zegt van het op zeven oktober begonnen de aanval van hamas heel zorgvuldig gepland met steun van iran is toen begonnen. Het was welbewust doelgericht. Men wilde israël treffen in het hart, met op de meest misdadige manier en zij zijn erin geslaagd en ik zie ook dat dat de israëlische bevolking op de israelische politici zijn getraumatiseerd door wat voor een deel verklaart waarom israël zo standvastig is zowel de regering als de oppositie in een kabinet.

[0:24:50] Frank ook uw termijn van voelt. Gaat uw gang. Dank u. Voorzitter,

[0:24:56] Het leed in israël en palestina is onbeschrijfelijk groot. Elke tien minuten sterft er een kind in gaza duizenden slachtoffers families die vermoord of ontvoerd zijn door hamas anderhalf miljoen mensen op de vlucht die nergens heen kunnen vluchtelingenkampen en ziekenhuizen geen veilig toevluchtsoord zijn. Het lijkt erop dat vijftig gegijzelden nu terug naar huis kunnen. Maar zelfs die situatie is onzeker en zo'n honderd tachtig mensen nog steeds spoorloos families weten niet hoe het met ze gaat. Dat is onacceptabel. Het rode kruis moet toegang krijgen, zodat men in ieder geval weet hoe het met hun geliefde gaat.

[0:25:28] Voorzitter, het feit dat israël gaza heeft afgesloten van water, voedsel en brandstof is absoluut onacceptabel dat vluchtelingenkampen en ziekenhuizen onderdeel zijn van het geweld is ontoelaatbaar en ik ben zeer teleurgesteld geweest over de opstelling van nederland, met als dieptepunt het onthouden van stemming bij de vn, resoluties die opriep tot een humanitaire pauze

[0:25:46] was. Op dertien november kwam de europese unie met een statement met de oproep om hun militaire pauzes, humanitaire corridors en maximale terughoudendheid van israël bij de aanvallen op ziekenhuizen een tijdelijk bestand in te gaan.

[0:26:00] Veel ziekenhuizen zijn buiten gebruik, onder andere door het gebrek aan middelen en een bestand van vier tot vijf dagen is daarin onvoldoende. Om alle mensen in gaza te helpen wil ik aan de minister vragen welke stappen er nu worden gezet om humanitaire hulp in dit gebied zo snel mogelijk te vergroten en welke rol nederland speelt en hoe wordt de druk opgevoerd om ervoor te zorgen dat alle inwoners van gaza kunnen beschikken over hulp, brandstof water, medicijnen, voedsel, elektriciteit, en niet alleen tijdens het bestand, maar ook als hopelijk niet, maar als er sprake zijn van geweld. Humanitaire hulp moet namelijk altijd geboden worden. Daarvoor zijn veiligheidsgaranties nodig.

[0:26:35] Voorzitter, heeft aangegeven dat israël door te gaan met de oorlog, ook nadat de gijzelaars allemaal vrij zijn daarbij geweld tegen palestijnen op de westelijke jordaanoever toenemen. Dit bestand zorgt ervoor dat er meer humanitairehulp gaza bereikt, maar ik maak me grote zorgen over de toekomst. En nederland moet in samenwerking met de e u en de druk op israël en hamas blijven opvoeren tot een langdurig staakt-het-vuren en de druk opvoeren voor een duurzaam vredesproces tussen israël en de palestijnse autoriteit onderdeel van de druk moet zijn, zolang geen aanwijzing, zolang er aanwijzingen zijn dat het internationaal humanitair oorlogsrecht geschonden wordt nederland geen wapens levert aan israël.

[0:27:10] Mijn vraag is wat is de inzet van nederland richting bewerkstelligen van die duurzame vrede. Wat gaat nederland doen als israël wapens weer oppakken en op welke manier dat nederland bij dat hamas of bond niet verder geweld tegen burgers veroorzaken.

[0:27:26] Voorzitter, dit conflict valt niet uit de lucht. Jarenlang heeft de gemeenschap haar kop in het zand gestoken en weggekeken van de situatie in het middenoosten, zoals hamas al jaren gefinancierd door landen in de regio, zoals iran en katar israëliërs vrezen elke dag raketaanvallen van terroristische organisaties en tegelijk groeit de onderdrukking van palestijnen op de westelijke jordaanoever. Al jaren zijn palestijnen slachtoffer van segregatie en discriminatie.

[0:27:51] Nederland en de e. U moeten oproepen tot onderzoeken van schendingen van internationaal humanitair, recht en mensenrechten door israël, hamas en andere actoren door het internationaal strafhof en daarnaast moet nederland onderzoeken welke landen en actoren terroristische organisaties in de regio financieren en economische sancties opleggen aan deze actoren. Vraag de inzet van nederland maken we hiervoor extra middelen vrij ook in het kader van tevoren vredesproces. Voorzitter, slot, als ik tijd heb. Het merendeel van de mensen wil een einde aan het geweld, aan de onderdrukking en aan het begin van een duurzame vrede zijn die mensen voor ons moeten richten. Joodse kinderen moeten zonder angst naar school kunnen. Mensen moeten hun geloof kunnen uitdragen zonder bedreigd te worden. Aangevallen en palestijnen moeten vrij kunnen rondlopen en niet verantwoordelijk worden gehouden voor de van hamas en in plaats van elkaar met hardheid te benaderen en angst te voeren.

[0:28:40] We moeten oog houden voor elkaar en erop letten dat we de ander blijven zien en ik hoop daarom dat de minister hier ook het voortouw nemen om initiatieven die hier al gaande zijn, zoals bekend maakt bemind of deelde om die vanuit de samenleving te stimuleren, om die eenheid te bewaren en het respect te faciliteren. Voorzitter,

[0:28:58] Dank u wel.

[0:29:00] Mevrouw simons. Voorzitter, het is tekenend dat we uitgerekend vandaag na een monsterzege van racisme en xenofobie in dit land een debat voeren over gaza en palestina, over een land en een volk dat volledig in de steek is gelaten en wiens bloed ook aan onze handen kleeft. Voorzitter, ondanks dat deze kamer van links tot rechts het niet wilde horen was allang bekend dat nederland onderdelen van f vijfendertig gevechtsvliegtuigen levert aan israël en dat deze vliegtuigen betrokken zijn bij de bombardementen op gaza

[0:29:28] nederland deelt militaire kennis met israël en we weten dat deze wordt ingezet voor de bezetting van palestina. We weten dat nederlands gebruik van het israelische systems dat ook het israelische leger voorziet van wapens, munitie en surveillance technologie. Nederland zet zich in voor intensievere samenwerking, met in samenwerking met andere europese navo ianden. En zo wordt een bedrijf dat oorlogsmisdaden faciliteert niet geboycot, maar juist ingebed in de europese defensie industrie. Voorzitter, dit is hoe nederland medeplichtig is aan israelische oorlogsmisdaden en mijn partij weigert dat te accepteren. Gisteren niet vandaag niet nooit niet.

[0:30:05] Israel schendt internationale verdragen en het humanitair oorlogsrecht. Dat weten deze bewindspersonen dondersgoed hun eigen ambtenaren bevestigen het vertrouwelijke memos israël.

[0:30:19] Sorry, een eigen ambtenaren bevestigen in vertrouwelijke memo israel doelbewust enorme vernietiging aanrichten aan de infrastructuur en file centra in gaza, waaronder wooncomplexen, wegen de ziekenhuizen en de locaties van hulpverleners. Gisteren sprak mijn fractie met artsen zonder grenzen en door het gesprek werd mij één ding pijnlijk duidelijk voor palestijnen, zeker in gaza moet het ergste nog komen. Voorzitter, juist nu alle essentiële infrastructuur volledig is verwoest.

[0:30:46] De artsen zonder grenzen vertellen ons over hun konvooien met hulpverleners die werden getroffen door israëlische raketten. Ondanks dat een gps locatie duidelijk gecommuniceerd aan het israëlische leger. Ze vertelde hoe een ambulances zijn verpletterd door israëlische tanks en vrachtwagens vol medische hulp aan de grenst door israël werden tegengehouden en beschoten

[0:31:03] iedereen het palestijnse volk zelf, maar ook noodhulporganisaties kampen met grote voedsel en water, tekorten, tekorten die opzettelijk worden gecreëerd door israël, door het actief tegenhouden van humanitaire medische en voedselhulp en het afsluiten van watertoevoer.

[0:31:17] Deze doelbewuste keuzes van een apartheid staat worden niet veroordeeld. Onze regeringsleiders, voorzitter, het is absurd in tweeduizend achttien initieerde nederland nota bene zelf een resolutie die zowel het ontzeggen van humanitaire hulp als het uithongeren van burgers als oorlogstactiek sterk veroordeelde nu het zich voor onze eigen ogen afspeelt, noemt nederland het zelfverdediging.

[0:31:36] Wat zegt dit over de nederlandse regering. Als er geen waarde hecht aan de berichten van onafhankelijke noodhulp situaties. Sorry organisaties, maar wel klakkeloos meegaat naar de titel van een apartheid staat. Wat zegt dat over ons parlement? Als de een wegkomt met het verheerlijken van koloniale genocide, de ander de mond wordt gesnoerd bij het pleiten voor een vrijheid palestina. Wat zegt dat over onze regeringsleiders? Als ze weigeren om oproepen tot etnische zuivering uit de mond van israelische ministers te veroordelen.

[0:32:01] Juist

[0:32:02] het zegt ons dat de koloniale mind set anno twintig, drieëntwintig nog springlevend is. Voorzitter, we hebben het hier niet over een religieus conflict of een oorlog tussen twee gelijkwaardige partijen. We hebben het hier over een koloniaal project en de genocide van palestijnen om dat project te kunnen voltooien.

[0:32:18] Zevenenveertig dagen en vijfenzeventig jaar

[0:32:22] een vestigings kolonie en een bezet volk zevenenveertig dagen en vijfenzeventig jaar ontmenselijking, ontheemding, huizen, roof vernielingen, berovingen, etnische zuivering, humanisering, moorden, verkrachting en wat dies meer zij. Ik zal me daar altijd tegen blijven verzetten. Voorzitter, bij zullen zich er altijd tegen verzetten en al die tienduizenden mensen de afgelopen zevenenveertig dagen elke dag de straat op zijn gegaan voor een eind aan kolonialisme en genocide. Blijf je verzetten,

[0:32:51] blijf je uitspreken op de demonstraties. De sit-ins je social media, de vakbonden en andere acties. Ook na deze verkiezingen,

[0:32:59] ook na deze verkiezingen. Deze verkiezingen. Met deze uitslag gaat de strijd voor een gelijkwaardige en duurzame wereld door juist door binnen of buiten dit huis

[0:33:10] de een altijd sterker. Voorzitter, dank u,

[0:33:14] Dank u wel. Heeft de vraag van de heer stoffer.

[0:33:17] Goed.

[0:33:19] Voorzitter,

[0:33:21] ik zal mevrouw simons willen vragen zeven oktober jongstleden een terroristische aanval vanuit de gazastrook door hamas op israël met zo vele doden, verschrikkelijke verkrachting enzovoort. Zou mevrouw simons daar misschien ook duiding aan kunnen geven.

[0:33:37] Mevrouw simons,

[0:33:39] Dank u, voorzitter. Die duiding heb ik al eerder gegeven. Voorzitter, toen wij over hetzelfde onderwerp een debat voeren

[0:33:47] en

[0:33:50] het is tekenend. Voorzitter, dat een ieder

[0:33:54] wil weten of je op of na zeven november wel vaak genoeg. De gruwelijke onmenselijke terroristische daden van hamas veroordeeld zonder stil te staan bij de situatie die op zes oktober al gaande was

[0:34:08] ontheemding kolonialisme

[0:34:14] apartheid

[0:34:17] en zo voort.

[0:34:18] Laat het vandaag de laatste keer zijn. Voorzitter, dat deze vraag gesteld wordt.

[0:34:22] Een ieder die zijn uiterste best doet

[0:34:26] de scheppen waarin het lijkt alsof sylvana simons bijeen en aan gelieerd staan te juichen bij de daden van hamas. Laat het de laatste keer zijn dat die indruk gewekt wordt.

[0:34:37] Iedereen die ik ken. Ik heb nog niemand gesproken in de afgelopen zevenendertig dagen of daarvoor niet

[0:34:43] die de daden van hamas goedkeurt dan wel viert.

[0:34:47] Het is een goedkope poging om telkens af te leiden van waar het werkelijk over gaat. Een situatie die vijfenzeventig jaar voortduurt, een situatie waarin al vijfenzeventig jaar mensen worden ontmenselijkt, terwijl de wereld erbij staat en ernaar kijkt. Dat is waar dit over zou moeten gaan. Dank u. Voorzitter.

[0:35:08] Van baarle denk.

[0:35:11] Voorzitter, inmiddels zijn er zeventienduizend, honderd en vierenveertig

[0:35:15] palestijnen omgekomen vanwege het criminele optreden van de regering van netanyahu. Elke tien minuten

[0:35:24] sterft er een kind.

[0:35:26] Vn, mensenrechten experts hebben het over een beginnende genocide

[0:35:31] over etnische zuivering,

[0:35:34] oorlogsmisdaden gepleegd worden.

[0:35:37] Dat zijn de feiten. Voorzitter, twee komma twee.

[0:35:40] Miljoen.

[0:35:41] Palestijnen

[0:35:43] die werden afgesloten van voedsel, water en elektriciteit.

[0:35:47] Dat zijn feiten. Voorzitter, en in het licht van de feiten

[0:35:51] schaam ik me voor de nederlandse regering

[0:35:53] schaam ik me diep voor de nederlandse regering omdat de nederlandse regering

[0:35:59] al wekenlang weigeren ook maar

[0:36:02] de meest lichte vorm van veroordeling uit te spreken over dit misdadige disproportionele optreden van de israelische regering.

[0:36:11] We zien minister president

[0:36:13] handen schudden

[0:36:15] netanyahu gang gaan het hebben over zijn speciale band met netanyahu. Terwijl dagelijks bommen worden gegooid op weerloze palestijnen die sterven. Voorzitter, voor die houding van de nederlandse regering schaamde ik me waarom blijft die krachtige veroordeling van het optreden van de israëlische regering uit. Waarom hult de nederlandse regering zich in zwijgen

[0:36:43] wegkijken. En waarom kon en kan de nederlandse regering in alle andere gevallen wel.

[0:36:50] Waarom kan de nederlandse regering een bom die valt op een ziekenhuis in oekraine wel een oorlogsmisdaad noemen, maar een bom die valt op een ziekenhuis in gaza niet

[0:36:59] waarom die dubbele maat. Waarom altijd weer het afdekken van het misdadige en criminele israelische regime vind dat moet stoppen.

[0:37:09] Ik vind dat de nederlandse regering

[0:37:11] moet bepleiten dat netanyahu vervolgd moet worden voor de oorlogsmisdaden die nu gepleegd worden, is de nederlandse regering bereid te doen.

[0:37:20] De nederlandse regering bereid om te stoppen met het samenwerken met het leger van netanyahu te stoppen met het leveren van onderdelen aan israelische oorlogstuig te stoppen met de politieke steun die ze geven te stoppen met elke keer maar weer het hebben over het recht op zelfverdediging van israël, terwijl we zien dat het recht op zelfverdediging van israël

[0:37:40] in de praktijk brute moordpartijen zijn

[0:37:43] is de regering bereid om daarmee te stoppen. Want als de nederlandse regering met al die dingen niet stopt

[0:37:49] dan is de nederlandse regering politiek medeplichtig aan wat er nu gebeurt en dat zijn oorlogsmisdaden. Voorzitter,

[0:37:56] deze bewindspersonen die hier zitten moeten zichzelf rekenschap geven over de positie die ze nu innemen met de kennis van de feiten die er nu zijn, levert de nederlandse regering politieke steun aan de regering van israël is wegkijken voor oorlogsmisdaden en ik vraag aan al deze bewindspersonen of zij zich beseffen

[0:38:17] de je politieke medeplichtigheid van uitgaat

[0:38:20] dat dat moet stoppen. Voorzitter, wat we nu nodig is, is een permanent staakt-het-vuren.

[0:38:25] Ik vind het ongelooflijk dat de nederlandse regering zich niet gewoon ondubbelzinnig wil uitspreken

[0:38:31] voor een permanente stop op het moorddadige geweld

[0:38:37] wil dat de nederlandse regering zich krachtig uitspreekt tegen de plannen van de israëlische regering die overduidelijk op tafel liggen

[0:38:44] deportatie

[0:38:47] zelfs naar de woestijn in china.

[0:38:49] Dat is wat de israëlische regering wil gebruiken wat er gebeurd is als aanleiding om een annexatie plannen door te zetten.

[0:38:57] Waarom valt de nederlandse regering daarvoor. En waarom prikt de nederlandse regering er niet doorheen voor oordeelt dat nou.

[0:39:07] En iedereen die zegt dat het geweld begonnen zou zijn op zeven oktober.

[0:39:11] Die heeft het mis. Al vijfenzeventig jaar lang worden de palestijnen onderdrukt.

[0:39:16] Hoe moeten land afgepakt? Hebben ze te kampen met racisme en intimidatie. Er is maar één oplossing wat betreft

[0:39:25] dat is een staat met gelijke rechten voor iedereen welk geloof of afkomst je ook hebt. Die staat heet palestina en ik vraag aan de nederlandse regering om dat internationaal te bevorderen. Dank u wel.

[0:39:39] Dank u wel. U heeft een interruptie van de heer stoffer uw tweede van twee.

[0:39:44] Dat weet ik. Voorzitter dank

[0:39:47] wil de heer van baalen echt

[0:39:48] dat die enige plek ter wereld waar joden zich veilig kunnen voelen. Israël een plek wordt als de joden zich voelen hier in nederland dat ze in amsterdam met grote hekken eromheen met marechaussee bij met beveiliging en nog af en toe scholen dicht moeten wilde je echt dat die enige veilige plek in israël ook nog eens een keer een plek wordt waar joden ook niet veilig meer kunnen zijn. Voorzitter, ik zou graag een stuk op van baalen. Ik vind het echt verschrikkelijk wat je naar voren brengt en een totale miskenning van alles wat gebeurd is in de jaren veertig, vijfenveertig, zes miljoen joden die vermoord zijn geen enkele veilige plek op de wereld. Behalve israël en dan zegt die dit. Ik zat echt willen dat die ook rekenschap geeft dat dit echt niet kan dat de joodse bevolking zou daar echt aan.

[0:40:34] We kunnen doen.

[0:40:35] Die wil reageren, neem ik aan.

[0:40:39] Dat mag.

[0:40:40] Voor een persoonlijk feit.

[0:40:43] Dit is wat er in de samenleving gebeurt. Maar wat hier nu gebeurt

[0:40:47] is dat. Ik word weggezet

[0:40:50] alsof ik zou goedpraten en politiek zou gebruiken wat er in de jaren veertig is gebeurd.

[0:40:56] Dit is schandalig wat schandalen als hij had geluisterd. Naar mijn betoog had hij gehoord dat ik gezegd heb

[0:41:03] dat ik sta voor de gelijke rechten van iedereen. Ik heb dat net letterlijk gezegd. Dus ik vraag aan de je stoffen. Om al zijn walgelijke opmerkingen over antisemitisme in mijn richting om die nu terug te trekken nu direct walgelijk. Dat verwijt accepteer ik niet.

[0:41:21] Stoffer,

[0:41:22] Voorzitter van banen moet luisteren naar wat ik aangeef dat joden geen enkele plek in de wereld. Behalve israël wat hij wil is dat een soort vrij palestina komt

[0:41:32] van de jordaan tot aan de middellandse zee geweest en geregeld. Als je de situatie erkent. Dit kan niet de enige plek waar joden zich veilig voelen is daar.

[0:41:42] Ik zou graag willen dat de van baalen erkend en aangeeft dat hij wil gewoon zorgt dat joden nergens ter wereld meer een veilige plek hebben.

[0:41:50] Voordat we doorgaan. Mijn inschatting. Als uw voorzitter is dat u hier niet uit gaat komen. U heeft verzocht om terugneming van worden. Dat gaat niet gebeuren. U heeft gemaakt. Stoffen verzoekt u om iets terug gaat niet gebeuren. U mag nu. U mag nu inhoudelijk reageren op de vraag die gesteld.

[0:42:11] Voorzitter, dit is de intimidatie

[0:42:13] in de samenleving, maar ook in dit huis die we zien van lobbyorganisaties van de israëlische regering

[0:42:21] en politieke partijen die aan de leiband hangen van de israëlische regering.

[0:42:25] Dit is intimidatie in de praktijk. Dit is wat er op dit moment gebeurt, namelijk iemand die opkomt voor mensenrechten,

[0:42:34] de gelijkwaardigheid voor iedereen, waarbij ik nadrukkelijk heb gezegd ik wil

[0:42:39] een staat met gelijke rechten voor iedereen of het nou joden, christenen of moslims zijn

[0:42:44] alsnog wegzetten in deze termen. Alsof ik zou pleiten voor een onveilige situatie voor joodse mensen. Dat is woorden terreur is intimidatie en dat is het doelbewust zwart maken van mensen die opkomen voor de rechten van palestijnen en zou tegen.

[0:43:03] Nee.

[0:43:03] Via de voorzitter willen zeggen meneer stoffen. U laat hiermee zien dat u een politieke partij bent die aan de leiband ligt van de israelische regering en meedoet aan de intimidatie die al jarenlang plaatsvindt in de samenleving en in de politiek en ik zie dat steeds meer mensen in de samenleving gelukkig doorheen prikken.

[0:43:23] Die stoffer laatst aanvullend. Voorzitter,

[0:43:27] Ik werd dit verre van mij. Het enige waar ik voor sta is dat er voor de joodse gemeenschap hier in nederland en voor de joden overal ter wereld veilige plekken zijn waar ze kunnen wonen en die enige plek waar israel

[0:43:39] en daar zal ik voor staan. Tot op het uiterste geen wat hiervan banen mij verwijt dat verre van mij en het is onmogelijk. Op dit moment is de leiding van de palestijnse terroristen van hamas en de corrupte mensen van om daar iets uberhaupt mee te realiseren. Die situatie komen gewoon niet uit. Voorzitter, maar heeft er compleet anders tegenaan. Dat begrijp ik. Dat hoor ik ook zeggen ik begrijp helemaal niet. Maar laat helder zijn. Ik kom op voor een veilige plek voor joden in de wereld. Dat is de enige plek die daar is israël dan zijn dat soort termen als van de rivier tot de zee vrij palestina. Dat vind ik echt verschrikkelijk om te zeggen. Daarmee doe je die mensen enorm tekort en zeker dat koppelen aan de jaren veertig, vijfenveertig sleutelwoorden staat israël.

[0:44:28] Verder.

[0:44:31] Voldoende. U mag reageren, voorzitter.

[0:44:33] Dan ga ik hier op reageren.

[0:44:36] Natuurlijk ga ik hier op reageren weer de jaren veertig, vijfenveertig in mijn richting gebeuren gebruiken

[0:44:42] intimidatie en worden. Voorzitter, dit is echt schandalig en ik zou willen zeggen dat die hier stoffen.

[0:44:50] Nee.

[0:44:51] Niet goed naar mij geluisterd. Met nadruk heb ik gezegd ik wil een veilige plek voor iedereen op de wereld

[0:44:58] voor joden, christenen en moslims. Wat ons betreft staat palestina. Maar ik vind dat de het woord veilige plek niet eens in de woord mag nemen. Want wat de hier stoffen doet met zijn politieke partij is elke vorm kritiek op het optreden van de israelische regering per direct zwartmaken. Hij behoort tot een politieke partij die niet eens bereid was om te pleiten

[0:45:23] om de mensen in gaza voedselhulp te geven.

[0:45:26] Ik vind

[0:45:27] dat iemand die bij een politieke partij zit

[0:45:30] die stelt barmhartig te zijn

[0:45:32] diep bij zichzelf te rade gaan hoe hij wegkijkt

[0:45:37] van de situatie waarin palestijnen op dit moment uitgemoord worden

[0:45:40] via de voorzitter, meneer stoffen, ga u schamen.

[0:45:45] Dank voor uw bijdrage brekelmans. Wd. Uw eerste bijdrage.

[0:45:50] Dank u. Voorzitter, na weken van angst en onzekerheid in israël een humanitaire ellende. In gaza zijn er gelukkig enige positieve ontwikkelingen. Door het tijdelijke akkoord tussen israël en hamas lijkt er een langdurige

[0:46:03] humanitaire gevechtspauze te komen. Een deel van de gijzelaars worden vrijgelaten en meer militaire goederen worden toegelaten.

[0:46:10] Mogelijk kan deze pauze ook na vier dagen nog worden verlengd.

[0:46:14] Mijn vraag is of dat ook diplomatieke inzet is van het kabinet om dat te verlengen.

[0:46:18] De vvd steunt de lijn van het kabinet om israël de mogelijkheid te laten houden om militaire middelen in te zetten om hamas te verzwakken, maar tegelijkertijd ook de noodzaak tot langduriger en uitgebreidere humanitaire pauzes.

[0:46:30] Wat betreft de toevoer van humanitaire goederen is het cruciaal. Dat is snel en massaal op gang komt vragen aan het kabinet is in hoeverre het verwacht dat dit niet op korte termijn ook daadwerkelijk gaat gebeuren.

[0:46:40] Wat is de rol die nederland hierin kan spelen.

[0:46:43] Verwacht het kabinet dat humanitaire aanvoer via lucht en zee zal plaatsvinden, zal er een marineschip holland hier worden ingezet

[0:46:53] dan het lijkt er ook op dat hezbollah zal deelnemen aan de gevechtspauze waarmee

[0:46:57] een grotere regionale escalatie voorlopig lijkt afgewend

[0:47:02] desk. Desondanks blijft dit risico bestaan. We zien bijvoorbeeld de scheeps, kaping en beschietingen. De hoed en koerdische en iraanse milities.

[0:47:10] Wat is de huidige nederlandse diplomatieke inzet om regionale escalatie te voorkomen zijn hierbij extra mogelijkheden om iraanse financiering van terroristische organisaties tegen te gaan

[0:47:20] en zijn er eventueel ook diplomatieke aanknopingspunten om op de terroristenlijst te plaatsen.

[0:47:27] En hoe wordt het veiligheidsrisico naar de scheeps scheeps kaping ingeschat zijn er extra maatregelen nodig om veilige.

[0:47:34] Vaart te garanderen,

[0:47:36] Dan er is de nodige discussie over het leveren van de vijfendertig reserveonderdelen via het europees distributiecentrum in woensdrecht.

[0:47:44] Vijfendertig is essentieel voor de veiligheid van nederland en internationale partners in dit programma, waaronder israël.

[0:47:50] En juist die israël zich moet verdedigen tegen de dreiging van hamas hezbollah en iran zou niet gepast zijn om haar luchtmacht vleugellam te maken

[0:47:58] en ook zou dit nederland een onbetrouwbare partner maken en daarmee ook een risico vormen voor de sterkte van onze eigen luchtmacht.

[0:48:05] We vragen aan de minister van defensie is of zij deze analyse deelt,

[0:48:09] zou volgens haar de gevolgen zijn voor onze positie in het programma en voor onze luchtmacht. Als we eenzijdig deze afspraken binnen het programma niet zouden nakomen.

[0:48:18] Wat zou dit betekenen voor toekomstige internationale defensiesamenwerking, en in het bijzonder europese defensie samenwerking, waar dit kabinet en de minister, in het bijzonder de inzet.

[0:48:28] Voordat je verder gaat. U heeft de interruptie van de heer van dijk.

[0:48:31] Dank, voorzitter, je hebt brekelmans rekenmachine om steeds de en vijfendertig als zou die nodig zijn voor de verdediging van israël,

[0:48:39] maar de heer brekelmans ervan op de hoogte dat de f vijfendertig ook wordt gebruikt voor het bombarderen van gaza dat er hoge risicos zijn op mensenrechtenschendingen en dat dat precies een criterium is van de wapenexport criteria, waardoor het kabinet in antwoord op mijn vragen vanochtend zegt we gaan het nog eens goed onderzoeken nog eens goed onderzoeken of er zo'n levering alsnog stop kunnen zetten. Deelt u die mening van het kabinet dat ze dat heel goed moeten uitzoeken.

[0:49:08] Je hebt.

[0:49:11] Je moet je moet voortdurend alles goed in de gaten houden. Maar het is wel belangrijk onderscheid te maken. Zoals ik ook de beantwoording van het kabinet lees wapenexport waarin je inderdaad die toets doet. Dit is een algemeen programma een breed programma wat al jarenlang loopt in nederland binnen breder een een rol speelt door het distributiecentrum, waarin een reserveonderdelen voor spanje niet eens nederlandse maar van andere landen ook aan al die partners worden geleverd. En als je daar een uitvoering op wil maken dan is daar een specifiek artikel voor, waarbij de juridische lat om dat op te zeggen behoorlijk hoog ligt en terecht. Want als je in zo'n internationaal programma stapt dan moet je ook van elkaar op aankunnen. Annelies. Gezien het kabinet die heel zorgvuldig gemaakt en natuurlijk moet je continu blijven monitoren wat er gebeurt.

[0:50:02] Is zover.

[0:50:03] Bizarre redenering die die brekelmans die toepast. Hij zegt dat we eerder hebben afgesproken dat we deze spullen zouden leveren. Gaan we nu niet toetsen

[0:50:12] is toch bizar? De situatie is compleet veranderd. Meneer brekelmans, er is een verschrikkelijke oorlog gaande waarbij deze straaljagers worden ingezet om gaza te bombarderen. Daar zijn bewijzen van israelische luchtmacht die twittert er zelfs over dat ze dat doen. Kortom, hoog risico op mensenrechtenschendingen en hoort nederland te blokkeren, te zeggen deze doorvoer. Laten we niet doorgaan.

[0:50:37] Deelt u die mening?

[0:50:41] Meneer van dijk maakte een paar reuzensprong. Terwijl ieder van die sprongen niet terecht is als

[0:50:48] er middelen worden ingezet. Dan kijk je ernaar wat daar gebeurt. Spreek meteen over schendingen van het internationaal recht.

[0:50:56] Dat is niet het geval. Per definitie. Er hebben we vorige week een ronde tafel over gehad waarbij experts zeggen zeker als het gaat om die bombardementen kun je niet op dit moment zeggen dat er sprake van is.

[0:51:09] En dan nog geld dan op dat moment dat je als er zoiets gebeurt dat je moet kijken binnen dit programma.

[0:51:15] Wat een algemeen programma is en zo werken. Dat soort programma's of er sprake is van die uitzondering van dat artikel wat daarvoor is

[0:51:23] en dat heeft het kabinet gewogen en daar komen ze tot de conclusie dat dat niet het geval is. Er kan van dijk van dijk met stemverheffing spreken. Maar dat verandert niks aan deze analyse.

[0:51:32] De heer sjoerdsma,

[0:51:35] Voorzitter, ik zou het iets preciezer willen maken wat de experts hebben gezegd is dat het kabinet moet toetsen of er een gerede kans is dat er met dat er schendingen plaatsvinden

[0:51:44] door de krijgsmacht waar hiernaartoe exploiteert en die schending hoeft niet plaatsvinden met het materieel wordt geëxploiteerd. Het gaat over een algehele militaire capaciteit versterkt.

[0:51:53] En als we kijken gerede kans is de juridische definitie het advies van de juridische zaken zegt dat er een duidelijk risico bestaat dat ernstige schending van het human progress plaatsvinden als gevolg van het gebruik van deze goederen aan de heer brinkman. Ze willen vragen of hij bereid is om te erkennen dat de ministers die dat hebben ondertekend, zich daarmee mogelijkerwijs medeplichtig maken aan de schendingen. Want dat is wat vorige week in hoorzitting is gezegd.

[0:52:16] Wat betekent.

[0:52:20] Daar ook de heer sjoerdsma maakt hier een paar reuze sprongen waar ik waar ik het niet mee eens ben. Ik vind sowieso de term medeplichtigheid. Daarvoor geldt ook als je dat vaststellen. En de juridische betekenis ervan datje daar zeer terughoudend moet zijn.

[0:52:33] Ik ben het daar niet mee eens.

[0:52:35] Issues me aanvullen.

[0:52:36] Voorzitter, nu zien we dat als we precies zijn dat de argumenten bij de wd op zijn.

[0:52:41] De hoorzitting was namelijk zeer duidelijk werd gezegd als er een gerede kans bestaat dat er schendingen plaatsvinden. Mag je niet leveren en dan gaat het niet eens over de specifieke onderdelen die gebruikt zouden kunnen worden door wapentuig. Dat leidt tot schendingen.

[0:52:56] Het gaat over de algehele versterking van de militaire capaciteit. Hier staat in niet gerede kans.

[0:53:02] De dienst juridische zaken zegt duidelijk risico en vervolgens heeft deze minister van buitenlandse handel gezegd dat negeer ik

[0:53:10] en daarmee loopt het kabinet een groot risico. Ik zou willen vragen als hij het niet wil erkennen medeplichtigheid omdat hij dat juridisch niet met me eens te zijn

[0:53:21] dat dit nu moet worden gestopt en elke keer moet worden getoetst om te voorkomen dat het kabinet zich medeplichtig maakt.

[0:53:28] Meneer brekelmans.

[0:53:33] Die selecteert selectieve uit uit de hoorzitting die we een week geleden hebben gehad, werd ook gezegd op het moment dat israel zichzelf wil verdedigen en niet meer in staat zou zijn om daar de luchtmacht in te zetten. Moet je dan per se een grond invasie noemt, met alle gevolgen van dien. Dat is heel ingewikkeld. Ik constateer heel simpel dat het kabinetsstandpunt is dat er op dit moment niet vastgesteld kan worden dat er sprake is van oorlogsmisdaden

[0:54:01] of of schendingen van van het oorlogsrecht. Dat heeft er zijn ook diverse experts die dat een week geleden hebben gezegd dat voor dit algemene programma dat daarvoor geldt dat er een mogelijkheid is tot een uitzondering die uitzonderingsclausule. Dat daar zijn de voorwaarden die daarvoor gelden dat die zeer uitzonderlijk zijn dat op dit moment niet wordt voldaan. En als die analyse dat standpunt wordt ingenomen dan dan begrijp ik dat.

[0:54:27] Dank u wel, mevrouw simons. Eerste naar mevrouw thuis. Mevrouw simons, laatste interruptie,

[0:54:32] Dank u. Voorzitter,

[0:54:34] voorzitter, ik deelde net in mijn bijdrage flarden uit het gesprek dat ik had met artsen zonder grenzen die vertelde over hun konvooi met hulpverleners die werden getroffen. De israëlische raketten die vertelde dat ondanks dat zij duidelijk een gps locatie hadden doorgegeven aan het israelische leger. Zij werden aangevallen. Hoe ambulances zijn verpletterd door israëlische tanks vrachtwagens voor medische hulp aan de grens israël tegengehouden en beschoten en ik zou willen vragen aan de heer brekelmans of hij denkt dat dit soort acties

[0:55:06] gerechtvaardigd zijn of eventueel wel eens te zijn, zouden kunnen zijn onder het schenden van humanitair oorlogsrecht.

[0:55:16] We breken.

[0:55:20] En natuurlijk is er een mogelijkheid dat

[0:55:24] en dat dat kan niemand ontkennen is er

[0:55:29] is er een mogelijkheid dat dingen die israël doen dat die in strijd zijn met het internationaal recht. Watje kan alleen om dat vast te stellen. En omdat ook juridisch van die kwalificatie te voorzien is een hoge mate van bewijslast is daarvoor nodig. Dan moet je weten wat voor specifieke actie was de intentie van israël op dat moment. Hoe is die afweging gemaakt met welke informatie op dat moment over wat eventueel de voordelen militair voordeel daarvan zouden zijn en wat de humanitaire schade daarvan zou zijn om dat vanuit mijn positie vanuit hier in de kamer kamertje doen.

[0:56:03] Dat is heel ingewikkeld omdat we niet over al die informatie en kennis beschikken. Normaal gesproken gaat er jarenlang aan juridisch onderzoek aan vooraf om tot zo'n hard oordeel te komen. Dus ik neem niet in de mond. Wat ik doe is het kabinet ook israël steeds de oproep om zich aan het internationaal recht te houden om die toegang van humanitaire goederen omdat massale tot stand te brengen

[0:56:26] om ervoor te zorgen dat mensen toegang houden tot medische zorg. We kennen de hele opsomming en daar sta ik uiteraard verleend.

[0:56:34] Dank u wel,

[0:56:35] mevrouw tennissen.

[0:56:38] Voorzitter, als ik het goed begrijp van brekelmans neemt hij een ander standpunt in dan het ambtelijk advies van het kabinet laat zien. Dat zegt is een duidelijk risico bij het gebruik van die onderdelen die vijfendertig op schendingen van het internationaal recht en dat is dan toch voldoende aanleiding om te zeggen dan moeten we stoppen met leveren want dan is het risico op medeplichtigheid heel groot.

[0:57:04] Dat begrijp ik het goed dat de heer brekelmans daar een ander standpunt inneemt.

[0:57:08] Die hebben regelmatig.

[0:57:11] Ik zie het standpunt van het kabinet dat zij alles overwegen

[0:57:16] oordeel komen dat ik mezelf niet zinvol, maar nu op dit moment niet kan worden vastgesteld dat er sprake van is dat de uitzonderingsclausule die daarvoor geldt dat maar überhaupt de vraag is of je je kunt inzetten. Maar in dit specifieke geval dat daar geen sprake van is dat de inschatting is van het kabinet alle adviezen overwegend. Dan kan ik me voorstellen.

[0:57:40] Aanvullend,

[0:57:42] Voorzitter, maar hoe gaat brekelmans dan om met dat risico dat het kabinet wel medeplichtig is. Wat vindt hij van? Het is zo natuurlijk kun je pas achteraf vaststellen of er daadwerkelijk schendingen van het internationaal recht. Maar dat is eigenlijk in deze situatie irrelevant, want het kabinet moet besluiten nemen op basis van de informatie die er wellicht niet op informatie, op basis van informatie er niet ligt. Informatie die er nu ligt, is dat er een risico bestaat op medeplichtigheid, omdat er is vastgesteld dat er ook een risico is op schending van het internationaal recht. Dus waarom kiest de heer brekelmans? Wat is dan zijn grond om te zeggen we blijven toch doorgaan met het leveren van de f vijfendertig, ook al is er een schending op het risico van het internationaal recht en medeplichtigheid op basis waarvan neemt hij een andere positie.

[0:58:38] De eerste brekelmans eraan.

[0:58:41] De positie die ik innemen is dat dit gaat om een een algehele vergunning. Een internationaal programma wat al jaren loopt waarvoor geldt dat nederland een distributiecentrum heeft van andere onderdelen die nederlandse onderdelen, maar vooral amerikaanse onderdelen die via nederland worden

[0:59:01] worden gedistribueerd. Dat is een internationaal programma waarin nederland een klein radertje vervult

[0:59:08] en op het moment dat jij wil zeggen van onze samenwerking of onze bijdrage aan het onderdeel op heeft allerlei repercussies. Daar heb ik net vragen over gesteld aan minister van defensie, maar ook omdat doen. Er is een hele duidelijke clausule in en ik constateer dat ondanks al het advies wat de partij van de dieren aanhaalt dat het kabinet tot de conclusie komt dat dat die uitzonderingsclausule nu op dit moment niet zo simpel is. Het kan vier keer hetzelfde antwoord.

[0:59:36] Maar.

[0:59:37] Die van mevrouw billy,

[0:59:40] Nee maar, voorzitter, als het gaat om de redenering van brekelmans volgt dan moet nederland eigenlijk altijd aan elk land wapens leveren of wapen onderdelen. Maarje kunt namelijk altijd pas achteraf vaststellen dat de schendingen van het internationaal recht hebben plaatsgevonden. Daarom vraag ik is die brekelmans bekend met het voorzorgsprincipe.

[1:00:02] Brekelmans.

[1:00:06] Perry maakt van een karikatuur van wat ik zeg weer leuk maar ik zeg niet dat je op ieder moment aan iedereen een programma moet leveren. Ik heb niks in die richting gezegd ik heb gezegd dat het gaat niet om een

[1:00:19] exportvergunning en de beoordeling zoals dat gaat in nederland bijvoorbeeld wapens produceert een belangrijk onderdeel van is. Het gaat hier over een internationaal programma waarin bepaalde afspraken zijn gemaakt met de landen die daarin zitten op het moment dat nederland zou zeggen levert dat onderdeel niet. Dan kan israël mogelijk enorm probleem hebben met zijn zelfverdediging op dit moment de dreiging vanuit iran. Noem het maar op is zeer reëel. Dat geldt ook voor nederland. Wij zijn ook afhankelijk zijn. Onze f zestien zou het uitfaseren oekraine aan het geven als kamer in brede zin zijn we daar zeer tevreden mee.

[1:00:54] Wij zijn ook van f vijfendertig als één van die andere internationale partners gaan reserveonderdelen leveren aan nederland en hebben ook een enorm probleem. De lat om niet afspraken uit zo'n internationaal programma wat al twintig jaar loopt niet na te komen. Er zitten bepaalde juridische voorwaarden daaraan. Ik constateer dat het kabinet de inschatting heeft gemaakt en zegt gegeven de informatie die we nu hebben over wat er in israel gebeurt hoe je vijfendertig in dat programma wordt ingezet en welke voorwaarden daarvoor gelden dat er geen basis is omdat die afspraken om die op te zeggen. Zo simpel is het. Ik heb niks gezegd over andere exportvergunningen. Andere landen en dat soort zaken.

[1:01:36] Probeer ik opheldering van mijn fractie dat hier namelijk het verkeerde morele en juridische is gedaan door het kabinet daar verschil in totaal met wd inschatting in vijfendertig zitten. Turkije kan me niet voorstellen dat de heer brekelmans op dezelfde manier zou praten overleveringen als turkije zou inzetten die onderdelen van de als is. Maar laat ik het zo zeggen. Voorzitter, dit is de zesde gaza-oorlog. Misschien kunt u niet vaststellen of er nu schendingen zijn van het internationaal recht brekelmans weten van eerdere gaza oorlogen

[1:02:18] methodes gebruikt gewoon onafhankelijk is vastgesteld dat schendingen van het internationaal recht waren. Heb je niet de plicht als je dat weten uit het verleden

[1:02:30] om de voorzorgsmaatregelen toe te passen. Zeker als je eigen juridische dienst je ook in klare worden voor waarschuwt,

[1:02:40] Brekelmans, vervolgde betoog,

[1:02:43] Ik ben niet van de logica, zegt mevrouw piri doet israël op voorhand verlaten. Niet de feiten spreken, maar we laten het wantrouwen spreken.

[1:02:54] Je moet kijken waar we nu de situatie zoals die nu is de analyse maken zoals hij nu is met de kennis die je nu hebt en goed over de zesde keer herhalen. Dan komt het kabinet komt tot dit oordeel. Het feit dat er mogelijk mensenrechten, schendingen van het oorlogsrecht plaatsvinden en moet worden onderzocht, allereerst door de strijdende partijen, maar ook onafhankelijk. Ik zie dat het internationaal strafhof daar onderzoek naar doet dat het kabinet dat ondersteunt en dat lijkt mij de juiste procedure.

[1:03:26] We volgen

[1:03:28] u heeft nog anderhalve minuut.

[1:03:31] Verder wil ik ook mijn zorgen uitspreken over het lekken van stukken vanuit de ambtelijke organisatie op dit onderwerp. Want als dit soort stukken worden gelekt. Dan kan dat de internationale contacten van onze diplomaten bemoeilijken wat schadelijk is voor de nederlandse informatiepositie.

[1:03:46] Ook gaf de minister van defensie eerder aan in reactie daarop dat er selectief is gelekt. Uit deze stukken kan het kabinet ook bevestigen dat dat het geval is en dat datgene wat in de media is verschenen. Niet het volledige beeld weergeeft van het advies. En wat zijn de stappen die worden ondernomen om dit te voorkomen en ook de betrouwbaarheid van onze positie als nederland internationaal om dat te herstellen.

[1:04:10] Tot slot, voorzitter, we zien dat antisemitisme bij de afgelopen weken sterk is toegenomen in nederland en ook in andere europese landen. Ik heb hier om daarom eerder met mijn collega ellian een motie ingediend om gezamenlijk in europa tot een krachtig statement te komen tegen antisemitisme en mogelijk ook daar gecoördineerd aanvullende maatregelen te nemen. Wij vragen het kabinet is wat zij concreet doet om invulling te geven aan deze motie.

[1:04:35] Dank u wel.

[1:04:37] De in boswijk cda.

[1:04:39] Dank u wel. Voorzitter, het is alweer ruim zevenenveertig dagen geleden dat de verschrikkelijke aanslagen van hamas hebben plaatsgevonden dat we met zn allen getuige zijn geweest van gruwelijke beelden die we nog op ons netvlies hebben staan

[1:04:51] en we zien daarna ook tegelijk de verschrikkelijke beelden vanuit gaza en dat zorgt voor een gevoelig debat dat we vandaag weer gezien ook in onze samenleving en de lelijke uitwassen daarvan zijn het antisemitisme wat op straat hebben gezien. Wat het cda betreft is dat walgelijk.

[1:05:08] En.

[1:05:08] Ik kan het ook positief zien dat het ons nog bezighoudt dat wij een mens zijn en dat we zowel onze ogen niet sluiten voor leed aan palestijnse zijde of aan israelische zijde.

[1:05:19] Op dit complex dossier willen we toch onze waardering uitspreken voor de minister van buitenlandse zaken die vrij nieuw op dit dossier is en in deze complexe situatie moeten manoeuvreren.

[1:05:30] De minister is net terug uit de regio en we zijn benieuwd wat ze met ons kan delen over haar beeld van het conflict. Ook op de recente ontwikkelingen tijdelijk staakt-het-vuren. Voorzitter, uiteindelijk zal geen militaire oplossing zijn voor het conflict. Uiteindelijk moet een grote internationale voor een vredesdialoog afschuwelijke gebeurtenissen aangrijpen om tot een duurzame oplossing te komen en tegelijkertijd lijkt een tweestatenoplossing verder weg dan ooit. Maar dat is wat het cda betreft de enige reële oplossing voor dit conflict. Ik hoor graag van de minister. Welke inzet hier wordt geleverd, zowel in nederland als door de europese unie.

[1:06:08] Nederland onderhoudt met beide partijen, israël en de palestijnse autoriteiten goede banden kan nederland vanuit die rol initiatief op touw zetten, zoals noorwegen dat dertig jaar geleden heeft gedaan. Graag een reactie.

[1:06:19] Voorzitter, wat betreft de tweestatenoplossing is in de weg staat is enerzijds de terreur van hamas,

[1:06:25] maar anderzijds ook het geweld van illegale kolonisten op de westbank.

[1:06:29] Daarom moeten er een het cda hardere lijn worden getrokken. Deze tegen deze illegale nederzettingen. Het kolonisten geweld op de westbank is verschrikkelijk. Een grote sta in de weg voor vrede. De verenigde staten heeft inmiddels maatregelen getroffen. Hoe gaat de europese unie een stevige tegengeluid laten horen en het cda wil ook keihard optreden tegen de kolonisten die aantoonbaar geweld hebben gebruikt tegen schuldige palestijnen of zelf verantwoordelijk zijn. Voor moord

[1:06:54] is het weigeren van toegang

[1:06:56] van deze personen tot de e u bijvoorbeeld een optie.

[1:06:59] Voorzitter, het humanitaire oorlogsrecht is al veel over gesproken. Het cda steunt het recht van israël om zichzelf te verdedigen en om hamas uit te schakelen, maar de steun voor de strijd in gaza is niet onvoorwaardelijk.

[1:07:11] Het optreden van israël moet een stemming zijn met humanitair oorlogsrecht en het geweld gebruikt ter zelfverdediging moet voldoen aan de eisen van proportionaliteit en noodzakelijkheid. We hebben hier vorige week uitgebreid over gesproken met experts en ik heb daarop drie vragen op dit punt in de beantwoording over het demissionair kabinet dat er tussen aanhalingstekens gedegen en onafhankelijk onderzoek nodig zijn om relevante feiten boven water te krijgen.

[1:07:38] Einde citaat direct. Daarna wordt er gesteld dat het

[1:07:41] nieuw citaat in eerste instantie aan partijen is om onderzoek te doen naar de vermeende schending van het humanitair oorlogsrecht. Einde citaat. Dit lijkt in tegenspraak met elkaar onafhankelijk onderzoek, maar wel door de partijen bij betrokken is. Hoe kijkt het kabinet hierna. Er is geen onafhankelijk instituut hier hierop toezien, zoals bijvoorbeeld ook in oekraine gebeurt. Hoe gaan we beter monitoren naleving van het humanitair oorlogsrecht,

[1:08:05] en tenslotte, in beantwoording staat dat het internationaal strafhof dit moment onderzoek verricht. Naar alle partijen kan de minister hier misschien wat meer informatie over geven.

[1:08:13] Voorzitter, de nederlandse betrokkenheid bij het conflict is groot. De zorg eveneens demonstratierecht is een groot goed, maar er zijn grenzen worden overschreden. Zo worden regelmatig antisemitische leuzen gescandeerd met hamas vlaggen gezwaaid en israëlische vlag in brand gestoken en dat is wat het cda betreft ontoelaatbaar. Het aantal antisemitische incidenten is sterk gestegen. De afgelopen weken ook erg zorgwekkend.

[1:08:34] Het cda wil dat hier harder tegen wordt opgetreden. En hoe gaat het kabinet dit doen. We hebben eerder al gepleit voor een verbod op verheerlijken van terroristisch geweld wordt er inmiddels ook serieus werk van gemaakt en ook wordt er bij demonstraties openlijk gepleit voor meer actie dan alleen stemmen en demonstreren

[1:08:51] alle middelen zijn toegestaan, horen we voorbijkomen. Ik vind het bijzonder zorgwekkend hebben de veiligheidsdiensten voldoende inzicht op deze ontwikkeling graag een reactie.

[1:09:01] En dat is uw afronding tot.

[1:09:03] Plot het lekken van de memo.

[1:09:06] Het cda maakt zich grote zorgen, want het is heel erg belangrijk en we hebben wij hebben we hebben gezien hoe schadelijk is voor ambtenaren dat ze nu eigenlijk te herleiden zijn. Het is schadelijk voor nederland in internationale context. Wat doet dit met onze inlichtingenpositie tot een afronding komen daar minister van defensie er wat meer inkleuring overgeven welke stappen onderneemt.

[1:09:26] Dank u wel. U heeft nog de laatste interruptie van de heer van dijk.

[1:09:30] Dank u. Voorzitter, er is nu een gevechtspauze zoals dat heet in gaza van vier dagen maar netanyahu heeft gezegd. Daarna ga ik gewoon weer door met oorlog voeren met alle doelen

[1:09:45] om hamas te bestrijden hoe onduidelijk die ook zijn. Zeker als je bedenkt dat de leiding van hamas in katar zit.

[1:09:52] Maar hoe staat het cda hier nu in deelt u mijn mening dat als we over drie dagen weer die oorlog zien gaan beginnen dat we terug bij af zijn en dat we hier zouden moeten pleiten voor een permanent staking.

[1:10:05] Vuur,

[1:10:08] Voorzitter, laten we stellen dat dat het cda geen grote fan is van de regering die op dit moment zit, maar we hebben helaas op dit moment mee te dealen. Maar wij zijn blij dat er een tijdelijk staakt-het-vuren is. Maar de regering heeft nog iets anders overeengekomen en een andere afspraak gemaakt, namelijk dat het vrijlaten van de gijzelaars impact heeft op een mogelijke staakt-het-vuren. Laten we wel wezen. Zevenenveertig dagen na dato zitten er nog steeds mensen vast. Ik vind het eerlijk gezegd. Nogmaals, ik pleit hier niet israël helemaal vrij. Maar laten we niet vergeten dat we hier nog steeds een terreurorganisatie strijd die nog steeds gijzelaars gevangen houdt. Ik vind dat we die context mee moeten nemen. Ik snap daarom uit israelisch perspectief dat een onderhandelingspositie willen hebben. Want als hij helemaal een permanent staakt-het-vuren. Dan moeten ze maar zien of die resterende gijzelaars vrijkomen. Ik hoop van harte dat het permanent wordt. Maar ik vind het eerlijk gezegd wel dat dat bij israël ligt om die afweging te maken omdat ze.

[1:11:12] Verdedigen,

[1:11:13] Plaatsen, zeer van.

[1:11:15] Voorzitter, maar met hopen komen we niet zo ver in de politiek

[1:11:20] dat die gijzelaars vrij moeten komen. Overigens volledig met u. Dit is verschrikkelijk wat hamas gedaan heeft. Geen discussie daarover maar voorzitter, vijftien duizend doden vijf duizend kinderen grootschalige bombardementen op burgers, woonwijken, ziekenhuizen. U weet het.

[1:11:36] Moet ik hier nu vaststellen dat het cda zegt.

[1:11:38] Ja.

[1:11:39] Israel mag door als het wil of gaat staan voor het internationaal recht en roepen de regering op permanent staakt-het-vuren.

[1:11:48] Die voor.

[1:11:50] Dat vind ik jammer aan het debat dat het altijd wordt gesuggereerd. Je bent voor israël en dan tegen tegen mensenrechten. Laat ik hier helder zijn dat het voor het cda het leven van een onschuldige palestijnen onschuldige palestijnen net zo zwaar weegt als een onschuldige israëliërs. Maar wat wij hier wel vergeten is dat israël nogmaals als israël oorlogsmisdaden pleegt dan vind ik dat we als nederland daar israël moeten aanspreken. Juist omdat het gaat. Het is onze bondgenoten vinden juist onze bondgenoten aan moeten spreken als er sprake van is, ook omdat we geloofwaardig zijn, rest van de wereld. Ik heb vorige week het initiatief genomen voor ronde tafel met met oorlog specialisten. Juist omdat ik ben ik ben slechts kamerlid ben geen jurist en ik woon niet in israël. Dus ik zit op een hele grote afstand onderdeel van een informatie oorlog moet ik moet ik een kant kiezen en we hebben vorige week gehoord dat het nog niet vast kan stellen of er daadwerkelijk oorlogsmisdaden gepleegd. De ene helft van expert zijn wij hebben het vermoeden. De ander zei nou dat kan je niet zo snel zeggen het bombarderen van een ziekenhuis wat verschrikkelijk is een ziekenhuis is een extra beschermd object tot het moment dat hamas het gaat gebruiken om vanaf die plek bijvoorbeeld raketten af te schieten. Ik kan niet beoordelen. De experts van gezegd dat dat zal uit onderzoek moeten blijken. Maar wij kunnen niet zwart wit zeggen wat er aan de hand is en we weten dat hamas en trek rekent heeft het gebruiken van de eigen palestijnse burgerbevolking gebruikt als menselijk schild. Dat is mede bijgedragen aan het hoge aantal slachtoffers. Dat moeten we niet vergeten. En nogmaals, dat neemt niet weg dat ik het verschrikkelijk vind wat er gebeurt en als er sprake zou zijn van oorlogsmisdaden. Maar nogmaals, ik ben niet de persoon die dat moet beoordelen, maar als er sprake van, dan moeten we vooroordelen.

[1:13:43] Dank u wel, mevrouw piri. Uw bijdrage.

[1:13:49] Dank u wel. Voorzitter, laat ik beginnen om sterkte toe te wensen en uit te spreken voor ook de ambtenaren die zitten te luisteren van zowel defensie als van het ministerie van buitenlandse zaken, want het wordt een moeilijke periode de komende maanden en ik denk iedereen die vandaag de

[1:14:07] blijdschap zag op de russische tv weet meteen waar ik op doel.

[1:14:13] Voorzitter, uiteindelijk lijkt er ook op dat er diplomatiek een kleine doorbraak is over de vrijlating van het aantal gijzelaars en een tijdelijke gevechtspauze. Hoe gaat het kabinet ervoor zorgen dat er een duurzame staakt het vuren komt waardoor niet nog meer onschuldige kinderen onschuldige vaders onschuldige moeders worden gedood en vind het kabinet ook dat zo'n staakt het vuren zonder condities moet zijn dat humanitaire hulp eigenlijk door de israëlische regering conditioneel wordt gemaakt aan andere zaken. Voorzitter, ik zou niet willen dat we nog zo'n gênante stemming gaan meemaken. Dan zijn er plannen voor de verdrijving van de palestijnen uit gaza. En wat is de reactie van de minister op dit soort plannen als inderdaad het doel blijkt te zijn van de israelische regering dan over de levering van de f vijfendertig onderdelen.

[1:15:10] Ja.

[1:15:10] Ik kan het kabinet garanderen dat er nu niets meer wordt geleverd en graag nog een keer uitleggen waarom het kabinet niet eens uitgaan van het voorzorgsprincipe dan over een memo waar meer ophef lijkt te zijn over het feit dat er iets gelekt is over wat er in het memo staat

[1:15:31] er staat toch ook heel duidelijk in dat het idee de dacia, doctrine of elementen daarvan toepast. Ik hoor graag van de minister van defensie of zij dat erkent dan over de situatie op de westelijke jordaanoever. We zien allemaal wat er gebeurt.

[1:15:48] Straffeloos de palestijnen vermoord. We zien racistische ministers die in het kabinet netanyahu zitten en zelf ook wapens leveren aan kolonisten veroordelen is niet genoeg. Die veroordeling hoor ik wel maar wat gaat u er tegen doen.

[1:16:05] Wat zijn de juridische mogelijkheden waar het kabinet naar kijkt om dit niet straffeloos toe te staan en is het geen visumverstrekking voor de europese unie een van de opties. Daarnaast hanteert het kabinet ook het zogenaamde ontmoedigingsbeleid kan de minister met zekerheid stellen dat er geen activiteiten met nederlands belastinggeld worden bekostigd in de illegale nederzettingen.

[1:16:31] Voorzitter, om te komen tot een vreedzame tweestatenoplossing. Ik weet het klinkt ver weg, maar moeten er ook plannen liggen.

[1:16:39] We weten dat we niet meer zit in dezelfde situatie als ten tijde van de osloakkoorden. De minister van buitenlandse zaken hoe haar ministerie bezig is om te kijken of wij daarin ook een constructieve bijdrage aan het ontwikkelen van dat soort plannen eventueel met arabische landen samen kunnen kunnen doen, dan is het voor mijn fractie evident dat israel zich schuldig maakt aan schendingen van het internationaal recht.

[1:17:06] Dat was natuurlijk brute oorlogsmisdaden gepleegd. Dat is evident. We hebben altijd gepleit voor gerechtigheid. Ook waar het ging bijvoorbeeld om de misdaden van rusland in oekraine. Dan zie ik dat het kabinet voor het internationaal strafhof drie miljoen euro vrijgemaakt. Mijn vraag is geoormerkt voor onderzoek naar misdaden van zowel homo's als israël

[1:17:31] dan over het internationaal gerechtshof onbegrijpelijk dat nederland te laat was met het inleveren van de schriftelijke inbreng. Geen idee wat daar achter zit. Ik heb wel een idee. Maar ze stonden niet in de beantwoording kan de minister nu garanderen dat nederland meedoet aan de mondelinge inbreng.

[1:17:51] En dan nog een vraag. Voorzitter, er al die palestijnse journalisten.

[1:17:55] Ik hoor graag van het kabinet of zij dat echt puur als toeval zien en dan tot slot, voorzitter, aan de minister van defensie over het cypriotisch plan voor het leveren via zee van hulpgoederen. Vorige week een zeer kritisch artikel van politico hoe dit tweestatenoplossing ook tegen zou kunnen werken. Waarschijnlijk zal niet in detail op ingaan. Graag reactie op. Dankjewel.

[1:18:19] Dank u wel.

[1:18:21] U heeft.

[1:18:22] Een.

[1:18:22] Vraag van de heer heb ik www.

[1:18:24] Dank u wel. Voorzitter, mevrouw piri sprak zo net over. Dat was iets te zien op de russische staatstelevisie. Nou heb ik daar geen abonnement op hebben ook niet gezien. Misschien kan ze vertellen wat mevrouw piri. Daar heeft gezien.

[1:18:38] Proberen.

[1:18:39] Ja.

[1:18:40] Ik zag ze sturen de russische tv hoeft geen illusies te hebben. Een onafhankelijke zender is de champagnekurken zijn zijn denk ik.

[1:18:53] Ja.

[1:18:54] Ontpopt in in moskou bij de uitslag van de nederlandse verkiezingen wordt gezegd. Eindelijk gaan die f zestien niet meer leveren. Honderd en tien duizend oekraine die worden opgevangen in nederland wordt het land uitgezet. Ik kan me voorstellen als het gaat om het ministerie van buitenlandse zaken hoe de mensen die zich altijd voor de rechtsstaat, bijvoorbeeld binnen de europese unie hebben ingezet voor dreun zei vandaag zijn wakker geworden met deze uitslag kwam per ministerie en per onderdeel afgaan. Maar ik denk dat de heer eppink een beeld heeft ongeveer hoe de heer poetin kijkt naar wie zijn vrienden zijn in europa. Wie dat niet zijn.

[1:19:33] Dank u wel aanvullende.

[1:19:35] Ik weet niet over wat wat de heer poetin allemaal waarop hij toast en welke champagne. Maar ik vraag me af wat wilde mevrouw piri hiermee zeggen is er iets mis met de verkiezingsuitslag van gisteren. De nederlandse kiezers hebben gesproken.

[1:19:54] Maar dat doen we niet. Dat gaan we niet doen.

[1:19:56] Maar dan mag ik wat maar dan wil ik graag op mijn vraag is opheldering over over die over die beelden en vooral hoe zij dat interpreteert, want de kiezers hebben gesproken uit.

[1:20:09] Mevrouw piri,

[1:20:10] Zeker. Voorzitter, kijk, we hebben hier te maken met ministers die zich op het internationaal toneel begeven en ook de ambtenaren die in europa en wereldwijd contacten hebben met partners in andere landen die edwin in het europees parlement samengezeten samen naar tegelijkertijd naar tweede kamer gekomen. Ik ben vanmorgen wakker geworden met over de hele europese unie reacties van oud-collegas. Ik kan me voorstellen dat juist deze ministeries op dezelfde manier voor reacties hebben gekregen vandaag internationaal. Ik denk dat dit een enorme deuk is in ieder geval voor de reputatie van nederlander. Vandaar een hart onder de riem steken voor al die ambtenaren die zich juist altijd hebben ingezet voor mensenrechten voor bescherming van de internationale rechtsorde.

[1:20:59] Dat was hartstikke goed. Dank u wel. Dan gaan we naar de laatste termijn

[1:21:03] de sgp.

[1:21:05] Voorzitter, de sgp voelt zich een beetje ongemakkelijk bij dit debat.

[1:21:11] Dat had niet gehoeven. Denk verstandig om niet te doen. Maar laten we ieder geval niet in de val trappen dat we ons vanaf veilige afstand te snel een oordeel aanmeten over een oorlog die ons niet rechtstreeks raakt en waar we ook onvolledige informatie over hebben

[1:21:26] en vooral dat laatste steekt.

[1:21:28] Waarom zoveel gerespecteerde media in no. Time is al aan toen een palestijnse raket een eigen ziekenhuis raakte.

[1:21:35] Hoe kan een voormalig rijksambtenaar nu al spreken van genocide, terwijl de deskundigen het internationaal recht terughoudend waren in zulke constateringen.

[1:21:43] Het is een dure plicht van iedereen politicus, journalist ambtenaar of burger om zich op de feiten te poseren in de rechtspraak. Het adagium luidt onschuldig tot het tegendeel bewezen is.

[1:21:54] Voorzitter, ik wil benoemen dat de grote politieke betrokkenheid bij dit conflict, of het nu is ter linker of rechterzijde mijns inziens een uitdrukking is van een gedeeld verlangen naar vrede. Dat deden we op zijn minst met elkaar.

[1:22:05] Voorzitter, volgens de sgp is het beste wat we kunnen doen. Ruimte laten steun bieden en kader schetsen

[1:22:12] op het ruimte laten roept de sgp op om niet staakt-het-vuren af te dwingen, maar israël te laten onderhandelen, zoals zij dat nodig. Acht.

[1:22:19] Wij zijn inmiddels een humanitaire pauze, hopelijk enkele gijzelaars vrijkomen, maar het heeft een hoge prijs.

[1:22:25] Voorzitter, als israël onderhandeld of vecht zijn dat beide middelen om politieke doelen te bereiken, namelijk gerechtigheid voor zeven oktober gegijzelde burgers terugbrengen en de terreurdreiging van hamas afwenden.

[1:22:38] Er moet ruimte zijn voor israël. Om die doelen te bereiken en mijn vraag aan het kabinet is

[1:22:42] of zij deze mening delen.

[1:22:45] Voorzitter, de sgp vindt het belangrijk om steun te blijven bieden aan israël. We moeten ons blijven realiseren hoe gruwelijk de aanvallen van zeven oktober waren en dat ook telkens uitspreken.

[1:22:56] Het ieed aangericht wordt met de weken en maanden die verstrijken niet minder.

[1:23:00] We hebben alle begrip voor dat israël veel moet doen om de dreiging van hamas weg te nemen. De steun die israël in de eerste dagen na zeven oktober kreeg, moeten we vasthouden. Ook als de reactie daarop lang en intens is.

[1:23:14] Voorzitter, bij hoop en vertrouwen op maximale inspanning voor naleving van het oorlogsrecht, maar ik herhaal het humanitair. Oorlogsrecht is moeilijk na te leven in een asymmetrische oorlog tegen terroristen die zich achter burgerdoelen verstoppen.

[1:23:27] Daar gaan fouten gemaakt worden en het is goed als humanitaire goederen werkelijk ten goede komen aan de burgerbevolking in gaza. Maar we zien als hulpgoederen vaak misbruikt worden en bij hamas eindigen

[1:23:38] en mijn vraag is hoe gaat nederland dat laatste voorkomen.

[1:23:41] Voorzitter, ik rond af. Het is verdrietig om de laatste weken zoveel oorlogs te zien.

[1:23:46] Maar soms verenigt het gruwelijke, het wettige en noodzakelijke. Dat is in dit geval zo op de korte termijn moet israël haar veiligheid en bestaan verdedigen en op de lange termijn hopen wij opstappen van beide zijden naar duurzame vrede,

[1:24:00] maar dat zal nooit mogelijk zijn als palestijnen bestaanrecht

[1:24:04] bestaansrecht blijven ontkennen en bestrijden als hamas en andere terreurgroepen morgen een haat en agressie beëindigen dan maar alleen dan kunnen we werken aan een betere toekomst voor israelisch palestijnen. Als israël morgen ophoudt zich te verdedigen,

[1:24:20] dan moeten ik constateren dat al haar schuilkelders niet volstaan om haar kinderen te beschermen.

[1:24:25] Voorzitter, de sgp voor israël en ook voor de onschuldige palestijnen.

[1:24:29] Nee.

[1:24:30] Net zo goed slachtoffer zijn van geweld voor god telt ieder mensenleven. Ik dank u wel.

[1:24:36] Dank u wel. Ik heb het signaal gekregen van de zijde van het kabinet dat er om.

[1:24:40] Vijfentwintig,

[1:24:41] De schorsing is gevraagd. Dat betekent dat we om vijf voor verder gaan. Vijf voor vier gaat verder. Ik schorste vergadering.

[1:59:41] Dames en heren, ik zou graag willen beginnen aan de eerste mijn van de zijde van het kabinet. Ik zou de heer van baarle willen vragen om te gaan zitten en het gesprek met de heer stoffer te beëindigen.

[1:59:52] Ja.

[1:59:53] Laten we even gaan kijken naar de twee mannen zodat ze zich aangesproken voelen. Hartstikke goed. Er komen drie bewindspersonen aan het woord straks de inkadering zal gegeven worden. De minister van buitenlandse zaken, zodat u weet bij wie u met uw vragen terecht kunt

[2:00:09] en ik wil voorstellen drie interrupties in eerste termijn voor de zijde van de kamer

[2:00:15] in tweeën.

[2:00:16] Dat betekent dat ik het woord gegeven aan de minister van buitenlandse zaken gaat u gang.

[2:00:21] Voorzitter, dank u wel. Ik zal eerst even kort de opbouw van het debat vertellen, zodat het verleden weten wanneer wat aan bod komt. Ik zal een korte algemene inleiding houden.

[2:00:33] Dan ga ik in op het gevechtspauze en duurzame oplossing

[2:00:40] en daarna of eigenlijk het tweede blok is daarna het internationaal humanitair recht.

[2:00:47] Daarna komen de vragen die gesteld zijn over de lekker in de kranten.

[2:00:51] De nationale ontwikkelingen.

[2:00:53] Ja.

[2:00:54] En als laatste nog een aantal zaken die in de categorie overige gevallen.

[2:01:00] Nee

[2:01:01] dat is allemaal bij mij de minister voor buitenlandse handel die zal ingaan op de humanitaire hulpverlening

[2:01:09] en over de besluitvorming rondom

[2:01:13] doorleveren van amerikaanse goederen

[2:01:16] van de f vijfendertig

[2:01:20] en de minister van defensie zal de humanitaire hulpverlening op het gebied van defensie doen

[2:01:28] algemene vraagstukken rondom de f vijfendertig

[2:01:31] en overige gestelde vragen

[2:01:34] die zien op defensie aangelegenheden.

[2:01:39] Jazeker.

[2:01:42] Voorzitter, we gaan beginnen.

[2:01:44] Ik begin met een korte algemene inleiding

[2:01:50] afgelopen maandag tijdens mijn bezoek aan de kibboets

[2:01:54] van raza

[2:01:57] zag ik een een paar van de bewijsstukken die herinneren aan de nachtmerrie die begon op zeven oktober

[2:02:03] en die duurt tot de dag van vandaag

[2:02:06] granaten in slagen verbrande huizen.

[2:02:10] Tegelijkertijd klonk er ook dof knallen in de verte een constante herinnering aan de verschrikkingen die zich afspelen in gaza

[2:02:17] op slechts een paar kilometer afstand van de kibboets.

[2:02:21] Deze week bezocht ik israël en de palestijnse gebieden.

[2:02:24] Dit bezoek liet mij duidelijk het onnoemelijke leed zien in gaza wijk verschrikkelijke

[2:02:30] verhalen over worden, bijvoorbeeld van een palestijnse arts die ik sprak

[2:02:34] hij vertelt me op de ziekenhuis in gaza waar mensen worden geopereerd zonder verdoving. Hij liet me beelden zien

[2:02:40] en het raakt me recht in het hart,

[2:02:42] maar ook op de westelijke jordaanoever waar het geweld tegen palestijnen oplaait, waar honderdduizenden geen werk meer hebben

[2:02:48] en in tel aviv

[2:02:50] iedereen wel iemand kent die is getroffen door de terroristische aanslagen van hamas

[2:02:56] deze week is er een lichtpuntje. Het akkoord of een gevechtspauze het vrijkomen van gijzelaars en hopelijk niet echt de grote schaal van hulp die nodig is in gaza en er zo nog nadrukkelijker nadrukkelijk op terugkomen.

[2:03:09] Ik hoop vurig dat het een begin is van meer van ligt aan het einde van deze verschrikkelijke donkere tijd.

[2:03:16] Ik wil er alles aan doen namens het kabinet om daarvoor te zorgen.

[2:03:20] Tegelijkertijd werd tijdens het bezoek nogmaals duidelijk

[2:03:23] dat de realiteit

[2:03:25] van het

[2:03:26] israël als palestijnse conflict uiterst complex is

[2:03:29] dat de verschillende waarheden naast elkaar bestaan

[2:03:32] en dat het conflict sterke gevoelens oproept. Ook in nederland.

[2:03:37] Het kabinet is zich zeer bewust van het leed aan beide kanten.

[2:03:41] Vanuit deze uitgangspositie neemt de leden graag mee. De manier waarop het kabinet omgaat met die complexiteit

[2:03:47] in nederland samen met andere landen kan doen om het enorme menselijke leed te stoppen

[2:03:52] en in de dilemmas die daarbij komt kijken

[2:03:56] vurige wens om dit conflict zo snel mogelijk te stoppen

[2:04:00] staat op gespannen voet met de harde realiteit. Er is nog altijd een aanhoudende dreiging van gewapende aanvallen vanuit hamas

[2:04:07] en een oproep tot de permanent staakt-het-vuren is daarom niet verenigen met de noodzaak van israël om zich tegen deze dreiging te kunnen verdedigen.

[2:04:16] Israëls bestaansrecht staat buiten kijf. Net als ieder ander land heeft israël ook het recht op zelfverdediging, maar net als ieder ander land is er israël ook gebonden aan het recht op zelf, aan het recht op de verplichtingen van het internationaal recht om terughoudend te handelen, omdat alleen noodzakelijk te doen proportioneel te doen en ik heb dat vanaf het begin van dit conflict in mijn gesprekken genoemd en dat geldt ook voor de europese unie.

[2:04:40] Ik kan het kabinet kan op dit punt niet duidelijk genoeg zijn.

[2:04:44] Alle partijen bij een gewapend conflict zijn zich verplicht aan het humanitair oorlogsrecht te houden

[2:04:50] en ook in het gesprek met minister cohen. De minister van buitenlandse zaken van israël heb ik afgelopen maandag dit voor de zoveelste keer opnieuw onderstreept.

[2:04:59] Dit neemt niet weg dat het zeer complex is om een oordeel te vormen over de naleving van dit recht bij concrete gevechtshandelingen, zoals bombardementen,

[2:05:09] gedegen en onafhankelijk onderzoek is nodig om de relevante feiten boven tafel te krijgen. Zeker nu met de hoeveelheid desinformatie die is ik ga zo nog op de concrete vragen verder in.

[2:05:20] Naast de acute dreiging van hem was ervaart israël een bredere dreiging vanuit omringende landen. De hoed is hezbollah.

[2:05:28] Het moet ook binnen de kaders van het internationaal recht reageren op deze

[2:05:34] dreigingen.

[2:05:36] Tegelijkertijd moeten we alles doen, alles doen om ons uiterste best doen om ervoor te zorgen dat de noodlijdende bevolking van gaza humanitaire hulp ontvangt,

[2:05:44] onder andere door de strijdende partijen te wijzen op de verplichtingen

[2:05:47] dat die hielp er ook in voldoende mate doorkomt

[2:05:51] en we moeten ervoor zorgen dat we hier ook in nederland doen. Wat kan

[2:05:55] en dat dit dat dit een gezamenlijke inspanning is

[2:05:59] staat buiten kijf.

[2:06:01] Sinds zeven oktober heeft het kabinet vrijwel non-stop in contact gestaan met partners in de europese unie en in de regio, niet alleen om te zien wat we kunnen doen om hulp te krijgen om ruimte te krijgen voor humanitaire hulp en vrijlating van de gegijzelde, maar ook om telkens te spreken met omliggende landen in het middenoosten, hoe regionale escalatie kunnen voorkomen en of het belang van een politieke oplossing en het belang van een tweestatenoplossing,

[2:06:26] en deze inspanningen vergen dat nederland op alle niveaus en met alle betrokken partners de kanalen open houdt en contacten onderhoudt.

[2:06:33] We zijn het lang niet altijd eens met de gesprekspartners. Tegelijkertijd erkent iedereen dat samenwerking belangrijker is dan eventuele verschillen van inzicht

[2:06:42] alleen samen gewicht in de schaal om beweging in de situatie te krijgen en kunnen we in de gesprekken de nodige boodschappen blijven afgeven om er voor te zorgen dat deze afschuwelijke tijd stopt

[2:06:54] als het gaat om de humanitaire hulp kan ik zeggen dat het kabinet veel verschillende sporen bewandeld om ervoor te zorgen dat de burgerbevolking geholpen wordt met voedsel, water en brandstof en collegas zullen hier verder op ingaan.

[2:07:08] De regionale escalatie is een zeer reële dreiging. Ikzelf en mijn collegas. Het kabinet hebben juist op dit terrein intensief contact gezocht met landen in de regio om deze escalatie te voorkomen.

[2:07:20] Ik sprak met minister cohen over de noodzaak het de minister geweld op de westbank te stoppen

[2:07:26] om ervoor te zorgen dat de palestijnse autoriteit wel betaald wordt.

[2:07:30] Ik sprak zaterdag ook met de egyptische en jordaanse minister om verder te overleggen hoe de escalatie kan worden bewerkstelligd en gisteren sprak ik opnieuw met mijn libanese collega. Om ervoor te zorgen dat de situatie tussen grens tussen israël en libanon niet verder ontspoord.

[2:07:47] Voorzitter, tot slot van deze inleiding, voordat ik op de vragen verder ingaan. Het huidige conflict heeft eens te meer duidelijk gemaakt dat een duurzame oplossing onontbeerlijk is en daarvoor heb ik intensief contact met collegas in europa en de regio. Het feit dat de europese unie op dertien november eindelijk met de gemeenschappelijke verklaring van zevenentwintig landen kwam, is omdat ik daar samen met collegas van buitenlandse zaken dat in gang gezet. We konden niet langer gezamenlijk zwijgen. Het was noodzaak om met zevenentwintig een lijn te trekken.

[2:08:18] Israëls, israëliërs en palestijnen gelijke rechten op veiligheid en welvaart.

[2:08:23] Nederland blijft zich inzetten voor een tweestatenoplossing, waarbij een veilige israël en een levensvatbare palestijnse staat in vrede naast elkaar kunnen staan.

[2:08:33] Voorzitter, en de leden vroeger ook naar de gevechtspauze die

[2:08:38] en nu aan zit te komen. We hebben allemaal de laatste berichtgeving daarover gezien op het moment

[2:08:44] dat die in moet gaan.

[2:08:46] Dit is een belangrijk moment dat de gijzelaars vrijgelaten kunnen worden en dat er hopelijk ook veel meer ruimte komt voor de immense massale extra humanitaire hulp die nodig is.

[2:09:01] Zelf heb ik gesproken

[2:09:03] met de familieleden van gegijzelden ook van de nederlandse man over je engel die gegijzeld is en het leed van die ouders is enorm, maar tegelijkertijd heb ik afgelopen dagen ook gesproken met veel familieleden die

[2:09:17] hun familieleden verloren zijn in gaza en het leed daarvan is enorm

[2:09:21] en elke onschuldige burgerslachtoffers die valt tijdens deze vreselijk strijd

[2:09:27] is

[2:09:28] even groot

[2:09:30] en even heftig.

[2:09:33] Laten we hopen dat deze gevechtspauze is ook ervoor zorgen dat de gij vrij worden gelaten en dat die humanitaire hulp komt.

[2:09:39] Daarbij is ook de onderhandelingen die plaats hebben gevonden van verschillende landen met katar, met egypte en de verenigde staten van groot belang om dat voor elkaar te krijgen. Als u mij vraagt hoe gaat dit verlopen? Dan ben ik hoopvol en tegelijkertijd realiseer ik me ook in dit soort situaties dat er maar iets hoeft te gebeuren. Straks door iemand die het niet wil ondersteunen

[2:10:01] dat het toch

[2:10:03] misschien een kink in de kabel komt. Dus.

[2:10:06] Het zo.

[2:10:07] Morgen zijn de zijn laatste administratieve en logistieke laatste obstakels, maar er is goede hoop dat de overeenkomst vrijdag in werking treedt. Ik roep ook hier op. Gisteren heb ik dat en eergisteren gedaan tijdens mijn bezoek

[2:10:20] om iedereen te zich te houden aan dat akkoord

[2:10:23] en dat we die snelle, veilige en ongehinderde humanitaire toegang en hulp voor elkaar krijgen.

[2:10:28] Als de leden aan mij vragen van hoopt u dat dit uitbreidt met meer dagen dan zal ik altijd zeggen

[2:10:34] dat kun je nooit op tegen zijn

[2:10:36] dat het meerdere dagen is dan de dagen die zijn en tegelijkertijd realiseer ik me dat op moment van dat een hamas doorgaat met hun dreiging doorgaat met het vechten en niet bereid is om te stoppen moment nooit sprake kan zijn van een permanent stakend vuren.

[2:10:54] Maar de hoop

[2:10:55] dat kan dat het hopelijk mogelijk is.

[2:10:58] Die moet je nooit verliezen, maar dit is wel een heel belangrijk resultaat dat er een tijdelijke gevechtspauze komt en ik hoop echt dat we komende paar dagen dit zeer zorgvuldig en goed wordt uitgevoerd.

[2:11:11] Dank u wel. Eerst interruptie van de heer van dijk. Een van drie.

[2:11:15] Voorzitter, dat er een gevechtspauze komt. Dat is goed. Dat had al lang moeten gebeuren.

[2:11:21] Maar ik

[2:11:22] vind de opstelling van de regering echt onbegrijpelijk. Ook als je kijkt naar een buurlanden die luid en duidelijk zeggen ga nu over tot een

[2:11:32] permanent staakt-het-vuren. Hoeveel bewijzen heeft de minister nog nodig om te zien dat het geweld van israël jegens gaza disproportioneel is hoeveel deskundigen moet ze nog aanhoren

[2:11:48] om te horen dat dit

[2:11:51] ver over de streep is gegaan.

[2:11:54] Wanneer gaat de nederlandse regering inzetten op een permanent staakt-het-vuren.

[2:11:59] De minister.

[2:12:01] Voorzitter,

[2:12:02] natuurlijk willen we dat het geweld stopt.

[2:12:05] Natuurlijk willen we dat

[2:12:07] maar voor een permanent stakend vuren moet wel beide partijen bereid zijn om de wapens langdurig neer te leggen

[2:12:14] en de dreiging van de gewapende aanvallen van hamas het op dit moment voort. Er is geen einde aan gekomen. De aanvallen van de hoed is vinden nu nog steeds plaats. Er is nog geen einde aan gekomen en de aanvallen van hezbollah vinden ook nog steeds plaats is nog geen einde gekomen. Dus natuurlijk willen we dat het geweld stopt

[2:12:34] natuurlijk

[2:12:36] maar op dit moment is een permanent stakend vuren.

[2:12:39] Heb je ervoor nodig. Beide partijen gebeld bereid zijn om het geweld te stoppen.

[2:12:45] Nee, voorzitter van dijk.

[2:12:49] Israël bombardeert gaza massaal maakt duizenden slachtoffers, waaronder kinderen talloze deskundigen zeggen dit is disproportioneel ook mensen binnen uw eigen ministerie zeggen dit is disproportioneel doelbewust aanvallen op de infrastructuur absoluut onacceptabel. En wat zegt de regering. Dat moeten we onderzoeken moet onderzocht worden of israël het internationaal recht schendt. Maar dat kan je toch niet blijven zeggen. Voorzitter, dat kan je niet eeuwig blijven. Dan laat je elke.

[2:13:22] Keer.

[2:13:23] Israël zn gang gaan hier in. Wanneer is het genoeg voor deze regering? Dit grootschalige geweld buiten het internationaal recht.

[2:13:31] De minister.

[2:13:33] Voorzitter, het is een conflict is altijd afschuwelijk en het gaat hier om twee partijen hamas die afschuwelijke terroristische aanslagen op zeven oktober heeft gedaan en israël die zich daartegen verdedigd. Tegelijkertijd heb ik vanaf het begin

[2:13:51] in de gesprekken met mijn israelische counterpart, de ministers van buitenlandse zaken, maar ook met andere collegas in het midden oosten. Vanaf het begin duidelijk gemaakt dat je het recht op zelfverdediging altijd in overeenstemming zijn met internationaal humanitair recht dat het proportioneel moet zijn dat het noodzakelijk moet zijn ook opgeroepen tot terughoudend handelen en dat doe ik keer op keer en daarmee geef ik ook heel duidelijk aan dat er ook een aantoonbaarheid in moet zitten dat dat ook daadwerkelijk gebeurt

[2:14:21] omdat

[2:14:23] het van belang is om

[2:14:26] als staat heb je die extra verantwoordelijkheid om het internationaal recht altijd te respecteren en te doen

[2:14:33] en tegelijkertijd

[2:14:35] dat zie ik ook met bombardementen. Dat dat vraagt om gedegen onafhankelijk onderzoek om alle relevante feiten boven tafel te krijgen en dit is ook een van de redenen waarom het belangrijk is dat het onderzoek goed kan doen.

[2:14:49] Dat is ook de reden dat ik besloten heb om de c extra het internationaal gerechtshof

[2:14:54] extra te financieren met drie miljoen euro, zodat ze dat ook kunnen doen.

[2:14:59] De eerst, de heer van baarle, daarna, mevrouw daarna, de heer boswijk van baarle, een van.

[2:15:06] Voorzitter,

[2:15:08] ik vraag mij af waarom het kabinet zo

[2:15:12] doelbewust en willens en wetens

[2:15:15] blind lijkt te zijn voor de feiten

[2:15:18] en keer op keer. Maar de beantwoording ervoor kiest om de israëlische regering de hand boven het hoofd te houden.

[2:15:26] Want als het gaat om het afsluiten

[2:15:29] van de mensen in gaza met een blokkade van voedsel. Er zijn eigen ambtenaren bij het ministerie en vrijwel alle experts die het erover eens zijn dat het een flagrante schending is van het humanitair recht. Het kabinet

[2:15:44] die in de verste verte is bereid om

[2:15:47] keihard te onderkennen en te veroordelen. En als we vragen naar de mening van het kabinet over een concept peper van de israëlische regering waarin wordt gevraagd

[2:15:58] om het deporteren van de mensen in gaza naar de sinaï

[2:16:02] deporteren van de mensen in gaza naar de dan zegt het kabinet

[2:16:08] op dergelijke stukken

[2:16:10] gaan we niet reageren, terwijl de authenticiteit ervan is bevestigd in de weigert het kabinet dit soort dingen te veroordelen.

[2:16:18] Goed voordat u naar de beantwoorden gaat. Mevrouw de minister, ik zou graag willen dat de interrupties kort zijn. We zijn met zn elven. We hebben twee uur de tijd moeten proberen af te krijgen. Ik doe het kort aan mevrouw de minister beantwoording graag.

[2:16:33] Voorzitter, laat ik overduidelijk zijn dat ik in de contacten met israël elke keer aangeef

[2:16:40] en

[2:16:42] aangeeft dat het

[2:16:43] israël moet handelen in overeenstemming met het internationaal humanitair oorlogsrecht dat ze terughoudend en aantoonbaar terughoudend moet handelen dat het optreden proportioneel en noodzakelijk zijn

[2:16:54] en tegelijkertijd

[2:16:57] is het ook van belang om ook aan te geven. Dat doe ik ook in de gesprekken dat een tweestatenoplossing de oplossing is die het kabinet nog steeds voorstaat een levensvatbare palestijnse staat en een veilig israël.

[2:17:11] Dat betekent dus dat elk plan en voornemen is om palestijnen op een andere plek in een ander land te laten wonen dat dat niet de weg is die het kabinet op dit moment moet het moment zijn

[2:17:25] dat we internationaal elkaar weer verenigen op die tweestatenoplossing, omdat de palestijnen evenzogoed

[2:17:32] recht hebben

[2:17:32] op een levensvatbare staat

[2:17:35] als een veilig israël en dat moet een pad zijn dat we nu gaan bewandelen. Want als het moment niet is. Waar is het dan wel.

[2:17:43] De aanvullende voorwaarden,

[2:17:45] Voorzitter, mensenrechten experts bij de vn die het hebben over een beginnende genocide

[2:17:51] en etnische zuivering. Amnesty international heeft schrikbarend bewijs voor oorlogsmisdaden.

[2:17:58] De eigen ambtenaren bij het ministerie die het hebben als het gaat om de blokkade voor een evidente schending van het humanitair recht.

[2:18:05] Voorzitter, hoe kan je dan nog een leuk gesprek voeren

[2:18:12] met de israelische regering en zeggen wij zouden het fijn vinden als u zich houdt aan het humanitair recht, terwijl er overduidelijk geschonden wordt. Ik begrijp het gewoon niet.

[2:18:22] Mevrouw de minister,

[2:18:23] Voorzitter, laat ik

[2:18:25] overduidelijk zijn dat dit

[2:18:29] elke dag zware afwegingen vraagt

[2:18:32] en dat juist ook bijvoorbeeld de reis die ik afgelopen dagen heb gemaakt, maar in staat gesteld

[2:18:39] om ook boodschap over te brengen van de israëlische regering door de palestijnse autoriteit.

[2:18:45] Dus juist doordat je contact hebt met de israëlische regering. Ik ook direct tegen hem kan uitspreken tegen het geweld op de westbank

[2:18:53] en kan oproepen om ervoor te zorgen dat de palestijnse autoriteit wel financiering krijgt, omdat de instabielere westbank een instabiele palestijnse autoriteit. De situatie alleen nog maar veel slechter maakt

[2:19:05] de kamer inderdaad de juridische adviezen toegestuurd omdat ik van belang vind dat kamer openheid heeft op de informatie die mij toekomt,

[2:19:15] maar tegelijkertijd zie je ook dat in de situatie. We zitten ook met de ontwikkelingen dat relevante feiten van belang zijn om die heel helder en duidelijk te hebben en dat maakt dat onafhankelijk en onafhankelijk en onpartijdig onderzoek noodzakelijk is.

[2:19:32] Dat moet goed gebeuren. Daarvoor vind ik het ook van belang dat internationaal gerechtshof sterker ondersteund moet worden.

[2:19:38] Dankjewel.

[2:19:40] Voorzitter, maar dat onderzoek kan nog jaren duren. En wat mij betreft gaat de minister veel te snel voorbij aan de vraag die eerder werd gesteld over waarom zet nederland niet in op een onmiddellijk staakt-het-vuren. Want we lezen bijvoorbeeld in het advies in het ambtelijk advies op basis van beschikbare informatie lijkt evenwel terechte zorg te bestaan dat er beide partijen gehandicapt van het oorlogsrecht zeker oorlogsmisdrijven zijn gepleegd wordt uitgebreid toegelicht. Dat is niet alleen de ambtelijke adviseurs zeggen, maar ook de vn, experts en amnesty international. En als je dat weet dat er dat het aannemelijk is dat er sprake is van een schending

[2:20:17] en andere landen roepen op tot een staakt-het-vuren. Waarom zegt nederland dan. Nee dat doen we niet. We gaan door met het leveren van wapens door zoals we nu deden en naast zich neerleggen constateren.

[2:20:31] De minister.

[2:20:33] Voorzitter, mevrouw. Ze vraagt waarom roept het kabinet niet op tot een permanent stakend vuren. Laat ik eerst zeggen is dat we als kabinet vanaf het begin duidelijk zijn geweest dat we zo snel mogelijk onmiddellijke humanitaire gevechtspauze willen hebben. Daar heb ik me ook hard in europees verband

[2:20:54] voor ingezet om ervoor te zorgen dat daar duidelijk een lijn opkwam omdat europese landen ook op verschillende en dat heeft volgens mij was het op dertien november ertoe geleid dat alle zevenentwintig lidstaten zich gezamenlijk hebben uitgesproken voor de onmiddellijke humanitaire gevechtspauze en hopelijk begint die onmiddellijke militaire gevechtspauze morgen als het is als het gaat om de vraag waarom niet permanent geweld kunnen stoppen. Dan zou ik dat direct willen. Maar dat vraagt ook dat hamas bereid is om te stoppen met een geweld. Dat vraagt ook niet langer een aanvallen doen en hezbollah stopt met schieten en zolang dat niet gebeurt, is het lastig om tegen de andere partijen te zeggen dat zij hun wapens moeten neerleggen.

[2:21:40] Vullen,

[2:21:42] Voorzitter, dat zie ik niet als een argument niet om te roepen tot staakt-het-vuren. Natuurlijk moeten beide partijen daartoe bereid zijn. Maar dan nog kun je wel als internationale gemeenschap en dat gebeurt dus ook door heel veel landen en internationale experts die zeggen wat we nu zien gebeuren in gaza. Dat is onacceptabel. Daar zien we dat er een reële kans is op het schenden van het internationaal recht. Om dat risico niet te lopen, moeten we nu staakt het vuren dat die druk kun je juist opvoeren doordat uit te spreken door daar pal achter te gaan staan en dan moet je natuurlijk ook

[2:22:17] die druk op hamas om te stoppen met met geweld. Maar dat kun je alleen maar doen als je als nederland een sterke positie inneemt en ik heb nog steeds geen antwoord op de vraag waarom dat niet gebeurt. Waarom nederland niet eens een poging doet om de druk op te voeren.

[2:22:32] De minister. Voorzitter, ik heb de afgelopen periode wel de druk opgevoerd door zevenentwintig europese landen verenigen op een gemeenschappelijke uitspraak tot onmiddellijke gevechtspauze is, zodat die meer humanitaire hulp kan worden toegelaten.

[2:22:46] Dat is eigenlijk de lijn die het kabinet vanaf het begin heeft dat we en

[2:22:51] het druk zetten en hulp ze ook aanbieden onder meer humanitaire hulp toe te laten dat dankzij steun van de kamer ook aanzienlijk meer financieren omdat zij ook nodig hebben. Vijfentwintig miljoen omdat kunnen doen en tegelijkertijd stevige boodschap overbrengen, rechtstreeks aan de israëlische regering om terughoudendheid betrachten.

[2:23:11] De.

[2:23:11] Dank u wel.

[2:23:14] Dank u. Voorzitter, dank aan de minister voor de voor de antwoorden op dit

[2:23:18] onderwerp nog even een kort vraagje over u gaf aan

[2:23:24] het internationaal strafhof willen wij versterken en u heeft ook geld toegezegd. Het gaat ook praktisch over dat de onderzoekers toegang kunnen krijgen tot gebieden om uiteindelijk onderzoek te doen.

[2:23:37] Ik over zeggen. De minister,

[2:23:40] voorzitter is van groot belang dat dat gaat gebeuren. Het is dat de aanklager van het internationaal gerechtshof is ook naar het gebied geweest. Vn krijgt ook toegang tot gaza. Ook

[2:23:53] van de week heb ik ook met vertegenwoordigers van de verenigde naties verder nog gesproken over wat er nodig is om hen nog betere toegang te geven en dat gesprek heb ik gebruikt om met de israëliërs op aan te dringen tot betere toegang, maar ook bijvoorbeeld tot behalve humanitaire hulpverlening zo snel mogelijk weer commerciële goederen het gebied in komen omdat je dat ook de verenigde naties aangeeft dat dat nodig is om goede hulp en ondersteuning te bieden.

[2:24:23] Aanvullend boswijk, ernaar. Mevrouw simons.

[2:24:25] Maar betekent dat dat er dan een nu al of binnen afzienbare tijd ook daadwerkelijk die die onderzoekers dan ook echt fysiek ga zijn kunnen en hebben wij zicht op wanneer dat zou kunnen zijn. Misschien. Ik kan me voorstellen misschien niet permanent tijdens een gevechtspauze.

[2:24:41] De complimenten, voor uw vraagstelling, overigens.

[2:24:43] De minister, voorzitter, dat is ook op dit moment weet ik niet precies maar ik ben wel bereid om de kamer over te informeren als meer duidelijkheid hebben.

[2:24:53] Simons,

[2:24:54] Wat.

[2:24:55] Dank u. Voorzitter, dank voor de beantwoording tot nu toe. Ik hoor de minister een aantal keer zeggen dat een staakt het vuren onbereikbaar lijkt want dan moet moet een alle partijen daarvoor openstaan omdat de minister daarbij vooral verwijst naar hamas ben ik benieuwd of zij informatie heeft die wij niet hebben, namelijk dat er onwelwillendheid zou zijn, terwijl tegelijkertijd hamas mee lijkt te willen werken. In ieder geval het uitruilen van

[2:25:27] dank u gegijzelden.

[2:25:31] Een.

[2:25:32] Tijdelijke

[2:25:33] wat wij noemen humanitaire pauze waar waarom is dan de aanname dat zij niet genegen zouden zijn tot een per

[2:25:38] waarin staat dat de minister,

[2:25:41] voorzitter, met mijn vrouw. Simons ben ik het eens dat het

[2:25:43] echt

[2:25:44] echt heel belangrijk is dat nu het moment daarbij komt dat er een eerste onmiddellijke hier militairen stakend vuren gevechtspauze is

[2:25:53] en dat de partijen door goed onderhandelen van een aantal landen daartoe bereid zijn en laten we hopen dat dat zo gaat materialiseren. Dat zou gaan worden.

[2:26:04] Tegelijkertijd heeft hamas ook hele duidelijke publieke uitspraken gedaan over dat hun doel is om israël te vernietigen.

[2:26:11] Daar zijn ze nog niet op terugkomen.

[2:26:15] Vullen. Van simon.

[2:26:16] Voorzitter, hetzelfde kan gezegd worden over de israelische regering die ook al meermalen heeft aangegeven welk gebied zij het liefste zouden annexeren en die daar in wel degelijk ook tot actie overgaan, bijvoorbeeld bij wijze van kolonisten. Dus ik ben op zoek naar de discrepantie die ik proef maar die ik niet kan duiden.

[2:26:39] Voorzitter en laat ik overduidelijk zijn dat ik ook tegen mijn israëlische counterpart heb aangegeven dat ik het geweld op de westbank westelijke jordaanoever moet stoppen.

[2:26:52] Ik heb het zelfs in de veiligheidsraad van de verenigde naties gezegd

[2:26:56] dat heb ik niet. Deze week gedaan. Dat heb ik al twee drie weken terug gedaan toen ik daar ook in de open setting was, maar ook van de week heb ik dat rechtstreeks overgebracht hem israëlische collegas en ook aangegeven dat ik

[2:27:08] nederland een voorstander is van een tweestatenoplossing dat uiteindelijk een vitale palestijnse staat moet komen en dat een eind oplossing waarbij gaza in israëlische handen is dat dat voor nederland niet de weg is want de weg is, is een onafhankelijke palestijnse staat

[2:27:28] en veilig israël.

[2:27:31] Dank de heer bossen. U gaat nu tweede van drie interrupties werken.

[2:27:35] Dank u wel. Voorzitter, het ging over de twee staten stelsel dat het cda een groot voorstander van het goed om te horen dat het kabinet dat ook is niet helemaal een verrassing. Wij hadden een expliciet. Een vraag is het kabinet bereid om als nederland hier het voortouw in te nemen, zoals noorwegen, dat bijvoorbeeld dertig jaar geleden met osloakkoorden heeft gedaan, aangezien onze band met beide partijen.

[2:27:55] Goed is.

[2:27:56] De minister.

[2:27:57] Wat je ziet is dat de europese unie zelf ook actief is, bijvoorbeeld met een aantal andere landen in. Dat is ook van voor zeven oktober is dat een initiatief dat onder leiding van de gezant speciaal gezant sven koopmans is is gestart. Daar zijn verschillende landen bij betrokken en je moet ook aansluiten bij datgene wat er ook al ligt dus alles wat op dit vlak concreet vorm gaat krijgen. Nederland bereid aan om bij te dragen en dat zal sowieso moeten zijn en samenstel tussen aan de ene kant europese landen en aan de andere kant landen uit het middenoosten. Omdatje die die samenwerking nodig hebt om ervoor te zorgen dat uiteindelijk ook zaken gaan veranderen.

[2:28:48] Mevrouw piri, gegrond rijtje.

[2:28:51] Ik geef het

[2:28:55] dit antwoord. Nee, het heeft niks met de heer koopmans te maken want het is me iets te gemakkelijk. Ik bedoel we hebben gezien hoe ontzettend verdeeld de europese unie over deze kwestie. Ik vraag hierop echt meer leiderschap van nederland. We kunnen dit niet alleen maar overlaten aan aantal mensen die in brussel plannen maken, terwijl we weten hoe verdeel de europese unie is. Wij hadden hier in de kamer voor zeven oktober een initiatief van jordanië palestijnen israelisch mensen die betrokken waren bij de osloakkoorden zijn nederlanders bij betrokken pakt dat op omarm. Dat zorgen voor dat dat soort dialoog roepen juist ook vanuit het ministerie van buitenlandse zaken ondersteund worden. Dat is mijn oproep. Alsjeblieft. Neem initiatief en laat dit niet alleen over terwijl we weten dat de verdeeldheid immens is.

[2:29:47] Hoewel de minister,

[2:29:48] voorzitter, met mevrouw piri ben ik dat eens en dat maakt dat ik op dit moment met tweestatenoplossing. Ook in mijn contacten met minister van buitenlandse zaken van jordanië spreekt van egypte spreekt verenigde arabische emiraten

[2:30:01] katar dat ik binnen europa met frankrijk en duitsland dat ik ook gewerkt heb aan verklaring en initiatief toe heb genomen

[2:30:11] met saoedi arabie in gesprek ben

[2:30:13] met marijn en zo kan ik nog een aantal landen noemen met indonesië.

[2:30:19] Om ervoor te zorgen dat ik

[2:30:22] door al die contacten te leggen door het onderwerp te agenderen door te vragen wat is er nodig? Wat gebeurt er echt een actieve rol als nederlandse verviel, waarbij ik me realiseer dat een aantal grote landen zoals jordanië, maar ook een egypte daarbij ook randvoorwaarden zijn om ervoor te zorgen

[2:30:45] dat het draagvlak ook in het midden oosten krijgt van alleen maar west europese optreden. Mevrouw piri weet dat als geen ander gezien haar achtergrond.

[2:30:54] Jij zit ook geest zet geen stappen vooruit.

[2:30:58] Dank u wel. Beantwoording.

[2:31:03] Voorzitter, het goede antwoord op mevrouw piri is dat. Dat is een initiatief van arabische landen van de europese landen. Daar komt het ook ook gezamenlijk. Mevrouw teunissen

[2:31:15] vroeg daar ook naar.

[2:31:19] We zijn al voorzitter al vrij uitgebreid ingegaan op op de vragen van wel of geen stakend vuren. Dus daar zal ik niet nog een keer herhalen.

[2:31:31] Daarna was het punt van de heer sjoerdsma en deels is dat is daar al wel op ingegaan. Maar ik denk dat het toch goed is om het nog een keer naar voren te brengen is wel of geen algehele blokkade en laat ik allereerst zeggen is dat in de beantwoording op de vraag van de kamer heb ik ook aangegeven dat een algehele blokkade van humanitaire goederen evident indruist tegen de israëlische verplichtingen op basis van het humanitair oorlogsrecht, waaronder het bezetting ten opzichte van burgers en hulpverleners in gaza. Ik heb ook duidelijk gezegd. Deze adviezen hebben de kamer van mij gekregen dat daar hebben mijn juristen ook op gewezen. Het kabinet op gewezen,

[2:32:11] de vaststelling of sprake is van de totale blokkade en schending van het humanitair oorlogsrecht kan echter alleen als het kabinet beschikt over alle relevante feiten op dit moment bereikt een beperkte hoeveelheid, humanitaire hulp en essentiële goederen ook gaza en gezien de onduidelijke situatie ter plekke beschikt het kabinet niet over voldoende feiten om vast te stellen dat sprake is van de algehele blokkade, maar dat onderzoek en onafhankelijk onderzoek naar moet plaatsvinden. Dat staat buiten kijf.

[2:32:39] De voorzitter dat onderzoek hoeft plaats te vinden

[2:32:44] want de minister die spreekt over op dit moment. Maar we hebben het over de periode van negen oktober tot eenentwintig oktober, toen de juristen van deze minister hebben vastgesteld dat er sprake was van een algehele blokkade

[2:32:55] was niet moeilijk om vast te stellen omdat die werd aangekondigd door de minister van defensie van israël bekrachtigd door de minister van energie.

[2:33:02] Nadat hij was geëffectueerd viel de viel de energiecentrale van in gaza uit in ontzilting centrales en kon in deze periode van negen tot en met oktober geen enkele vrachtwagen binnenkomen. Dus ik vraag me af, aangezien dit is vastgesteld door de juridische dienst waarom de minister weigert vast te stellen.

[2:33:18] De minister.

[2:33:19] Voorzitter, de heer sjoerdsma citeert uit de adviezen die ik ook naar de kamer gestuurd over de adviezen die de jurist heb gegeven omdat uiteindelijk het kabinet heeft geoordeeld dat we niet over alle relevante feiten op dit moment beschikken. Ook in die situatie zijn er toen ook nog verschillende verhalen en signalen geweest over dat er bepaalde zaken wel konden of niet konden. Wie wel of niet.

[2:33:49] De grens helemaal dicht hield en je ziet ook internationaal gesproken is er nog geen eenduidige opvatting over dat ontslaat. Dat maakt het des te belangrijker dat hier onafhankelijk en snel onderzoek moet plaatsvinden en daar stuurt het kabinet ook op aan. Dat maakt ook dat ik bereid ben om extra geld aan het internationaal gerechtshof te geven, zodat ze dat goed kunnen doen.

[2:34:15] Is het wapen.

[2:34:17] Voorzitter, want de minister doet alsof er van alles nodig is. Maar dat is niet zo.

[2:34:21] De meeste doet alsof het alleen een algehele blokkade een schending zou zijn, maar dat is niet waar onder het nederlandse recht de wet internationale misdrijven artikel acht het gedeeltelijk belemmeren van noodzaken noodzakelijke goederen. Een strafbaar feit hier in nederland al nederland zou netanjahoe voor de rechter kunnen komen van wat hij heeft gedaan. Dus ik vraag of het waar is dat ook een gedeeltelijke belemmering een schending zou kunnen zijn

[2:34:43] en ook zij kan toch niet anders zeggen dat de op zijn minst humanitaire hulp in deze periode gedeeltelijk belemmerd was op niveau dat het voor de lokale bevolking heel moeilijk was om gewoon normaal te leven.

[2:34:55] De minister.

[2:34:56] Voorzitter, laat ik heel duidelijk zijn, ben ik vanaf het begin geweest is dat de hoeveelheid humanitaire hulp die binnenkomt dat ie gewoon te weinig is

[2:35:05] dat we vanaf ook elk moment aangrijpen om nadrukkelijk op te wijzen dat de meer passief humanitaire hulp, water brandstof voedsel naar binnen moet komen.

[2:35:17] Dat is essentieel om ervoor te zorgen dat mensen in een humanitaire situatie terechtkomen.

[2:35:26] Tegelijkertijd en dan spreken we israël op aan. Kijken we wat we kunnen doen. Daar zal de minister van buitenlandse handel op ingaan.

[2:35:34] Maar internationaalrechtelijke gesproken zie je nog verschillende opvattingen over ontstaan en het lijkt me heel goed dat het internationaal gerechtshof daar snel duidelijkheid over geeft.

[2:35:43] Shirt.

[2:35:44] Voorzitter, de minister heeft net zelf duidelijkheid gegeven.

[2:35:47] Zij heeft gezegd dat wat betreft het kabinet er te weinig naar binnen gaat te weinig naar binnen gaat als het kabinet dat zegt bij monde van deze minister.

[2:35:55] Dan is er vastgesteld dat israël de toegang voor humanitaire hulp belemmert op een zodanige manier dat het een schending is. En dan vraag ik de minister heeft gedaan om die schending niet alleen te veroordelen, maar die ook actief tegen te gaan. Het staat hier nu in de handelingen vandaag dat het kabinet dat heeft vastgesteld,

[2:36:12] dan moet er ook een consequentie volgen.

[2:36:15] Minister,

[2:36:16] voorzitter, juist op het vlak van het internationaal humanitair oorlogsrecht

[2:36:22] heb ik van het begin van de start van het conflict daar op gewezen op het handelen in overeenstemming met het internationaal humanitair oorlogsrecht

[2:36:32] en dat dat vraagt om aantoonbaar terughoudend handelen en dat het noodzakelijke proportioneel moet zijn,

[2:36:39] hebben wij ook op het gebied van humanitaire hulp, extra geld en financiering beschikbaar gemaakt, zodat ook beter zijn werk kan doen en kijken we naar de mogelijkheden om kennis te leveren voor de invulling van de internationaalrechtelijke verplichtingen.

[2:36:55] Dank u wel. We geven de ruimte om te gaan met beantwoording. Want ik zit ook naar de klok te kijken, hebben we nog een uur en een kwartier.

[2:37:03] Voorzitter, daarmee zijn er veel aspecten van het internationaal humanitair oorlogsrecht ingeval met kamer van

[2:37:14] van overleg dan wat de vraag van van dijk over de dubbele standaarden

[2:37:21] de kritiek van dubbele standaarden op ons nederlands beleid speelt al van voor zeven oktober.

[2:37:26] Dat gaat niet alleen om israël. Maar dat gaat

[2:37:30] om veel breder krijgen we dat van bijvoorbeeld landen uit de global sound die ons op andere vlakken. Nederland houdt zich aan dubbele standaarden.

[2:37:40] Maar ik zou er voorzichtig mee zijn want parallellen tussen verschillende conflicten tussen de agressieoorlog van hamas van rusland

[2:37:48] en de oorlog tussen israël en hamas. Ga niet zomaar op rusland is zonder enige aanleiding oekraine binnengevallen

[2:37:56] en je moet ook eerst goed naar jezelf kijken voordat je een ander van dubbele standaarden beschuldigt

[2:38:04] onafhankelijk onderzoek gedegen zal nodig zijn om al die schendingen vast te stellen.

[2:38:10] Maar wat er daarbij belangrijk is met een dubbele standaarden is dat je toch in de gesprekken met al die landen die nederland maar ook andere europese landen daarvan beticht is dat je met elkaar blijft spreken waar je wel gemeenschappelijke grond hebt

[2:38:25] en gemeenschappelijke grond is bijvoorbeeld op het vormen van de tweestatenoplossing

[2:38:29] is op het belang van een militaire gevechtspauze is om te kijken hoe je meer humanitaire hulp kan verlenen en hoe je daar samen kan werken en dat doet tegelijkertijd met die landen die mij wel een dubbele standaarden betichten, ben ik ondertussen aan het werken om te kijken of we samen kunnen optrekken om in de situatie waarbij wel op sommige vlakken echt verschillend tegenaan kijken dat we de krachten bundelen om stappen vooruit te zetten om het geweld te laten eindigen.

[2:39:01] Voorzitter, daarna is ook ik even door

[2:39:12] google vraag de westbank inderdaad ook een vraag die die gesteld is het geweld op de west bank baart me echt ernstige zorgen.

[2:39:22] Een van de grote risico's is regionale escalatie

[2:39:26] en dat maakt ook dat ik een aantal zaken ook naar israël heb overgebracht aan de om op te roepen om het geweld op het westbank tegen te gaan

[2:39:35] en het tweede om duidelijk te maken dat de palestijnse autoriteit steun nodig heeft van israël om goed te kunnen functioneren op moment dat je niet een stabiele palestijnse autoriteit op de westbank krijgt. Wat krijg je ervoor terug neemt het bestuurder over

[2:39:49] en dan kom je bij je ping uit palestinian, islamic, islamic, palestijnse islamitische jihad. Ofje komt bij hamas uit israel heeft er zelf ook baat bij dat de palestijnse autoriteit gewoon in staat is om goed te handelen.

[2:40:05] Ook heb ik vanaf het begin in europees verband gezegd dat ik het niet eens was met eventuele voorstellen om de hulp in de palestijnse gebieden terug te draaien,

[2:40:17] omdat je daarmee ook een gebied nog instabieler maakt. Ik maak me ernstige zorgen over het geweld dat plaatsvindt

[2:40:25] en die sjoerdsma en boswijk hebben ook aangegeven via kijk wat er nodig is om bijvoorbeeld in europees verband ook op te kunnen treden tijdens tegen dat geweld tegen degenen die dat extremistisch geweld hebben en of het mogelijk is om in het gebied van visa op het gebied van visa te kunnen handelen. Volgens mij is dat goed om dat verder nader te onderzoeken en te kijken wat er in europees verband daarvoor ook ook mogelijk is.

[2:40:57] Voorzitter,

[2:40:59] dan nog op een tweestatenoplossing.

[2:41:06] Dit conflict maakt overduidelijk dat een duurzame oplossing onontbeerlijk is. En nederland en europese unie moet het volle diplomatieke gewicht inzetten om een tweestatenoplossing nieuw leven in te blazen.

[2:41:18] Europese unie blijft zich ingespannen voor een politieke oplossing in lijn met ford dat samen met de arabische landen eerder al opgesteld is en hierin wordt een peace support package opgesteld met als doel politiek proces nieuw leven in te blazen en beide partijen te bewegen om tot een gezamenlijk gedragen politieke oplossing te komen voor het huidige conflict. Nederland steunt het initiatief midden in het licht van de motie van dijk. Maar daarnaast zeg ik ook tegen mevrouw piri elk ander goed initiatief dat hiernaast komt, zal nederland voor omdat dit is het moment om ervoor te zorgen dat we uiteindelijk naar een structurele goede veilige veilig israël een levensvatbare palestijnse staat toegaan

[2:41:59] en wij zijn ook bereid om de benodigde expertise bij te dragen op verschillende gebieden.

[2:42:05] Ook faciliteren we ook nog steeds werkgroepen trilateraal met israël, palestijnse autoriteit op het gebied van handel, water en energie, en daar moeten we ook verderop door werken om het de dialoog gaande te houden.

[2:42:21] Regina, de de-escalatie is essentieel. In dat kader heb ik ook frequent contact met onder andere libanon, egypte, jordanië, irak,

[2:42:29] saudi arabië, verenigde arabische emiraten en katar en de nederlandse militairen dragen daarbij aan de vn, minister van vn missies van unifil het en die in het grensgebied van libanon. Israël zijn er gisteren nog hier in den haag met mijn libanese collega daarover gesproken die

[2:42:48] die hier langskwam toen hij in brussel was en ik benadruk elke keer terughoudendheid is essentieel en vraag hoe we gezamenlijk kunnen op trekken om dat tegen te gaan.

[2:43:01] Dat betekent dus ook dat ik met gelijkgezinde partners spinnen gaan zien of gerichte maatregelen, zoals inreisverboden kunnen instellen tegen individuen die betrokken zijn bij het kolonisten geweld en ik vind ook dat de europese unie en de verenigde staten daar gezamenlijk in moeten optrekken. Voorzitter,

[2:43:20] dan kom ik uit

[2:43:22] op nederland zelf en

[2:43:26] daarbij geeft de antwoorden namens de minister van sociale zaken en werkgelegenheid, namens de minister van justitie en veiligheid

[2:43:34] en laat ik allereerst zeggen ik maak me grote zorgen over toenemende antisemitisme.

[2:43:41] Tegelijkertijd maak ik me zorgen over een toenemende moslimhaat.

[2:43:45] Beide zijn onacceptabel in een land waarbij artikel één van de grondwet, artikel één niet discriminatie voorop staat in onze grondwet.

[2:43:53] Ik wilde ook iedereen oproepen om mensen met respect met waardigheid te behandelen

[2:43:59] en oog te hebben voor de verschillende perspectieven en gezichtspunten die in deze samenleving zijn

[2:44:05] en dat maakt ook dat het goed is dat de minister van sociale zaken en werkgelegenheid ook samen met andere ministeries samenwerkt aan het ook totstandbrengen van pakketten om binnen werkgevers, werkgevers in bij werkgevers, maar ook op andere plekken de dialoog aan te gaan proberen die verschillen te overbruggen

[2:44:23] en tegelijkertijd is een initiatief als deel de duif is heel actief omarmd door de minister van sociale zaken en werkgelegenheid.

[2:44:31] De ministers op het gebied van onderwijs zijn allemaal actief om in dialoog met scholen aan te gaan over hoe zij het goede gesprek kunnen voeren om juist die verbinding in de samenleving. We moeten elkaar niet

[2:44:43] hier in de nederlandse samenleving tegenover elkaar laten staan, maar juist ook te kijken hoe je gezamenlijk daarin kan optrekken om die polarisatie tegen te gaan en het kabinet blijft zich actief inzetten, met name met collega van sociale zaken en werkgelegenheid. Daarin voorop.

[2:45:02] Voorzitter,

[2:45:03] elke vorm van haat, racisme en antisemitisme is onaanvaardbaar in de nederlandse samenleving.

[2:45:12] Voorzitter, het lekken van de stukken

[2:45:17] het

[2:45:19] ik heb

[2:45:21] ik heb begrip

[2:45:23] voor het feit dat dit en dat stuit mij ook door die ziel

[2:45:26] dat dit bij mensen en ook bij mensen die bij de rijksoverheid werken gewoon echt hele verschillende gevoelens kan oproepen en met verschillende perspectieven kan kijken. Volgens mij is dat eigen aan onze samenleving en hoe de samenleving is. Zo zijn ook zo zijn onze ministeries

[2:45:46] en dat betekent dat je op zo'n ministerie of naar mijn eigen ministerie of andere ministeries zijn dat dan ook onderling daarover dialogen gevoerd moet worden

[2:45:54] en het gesprek gevoerd moet worden.

[2:45:57] Maar de grens is op het moment dat je gaat lekker naar kranten.

[2:46:06] Waarom. Ik vind dat daarin de grens wordt overschreden

[2:46:11] omdat er ook vertrouwelijke stukken zijn gelekt

[2:46:17] en het is een dat je het ambt aanspreekt. Ik ben de minister en ik vind dat je een minister moet aanspreken politiek.

[2:46:25] Maar dat je vertrouwelijke stukken naar een krant lekt

[2:46:29] en daarmee ook eigen collegas in gevaar kan brengen,

[2:46:34] omdat de berichtgeving in de kranten eenzijdig was

[2:46:38] uitspraken toegeschreven zijn

[2:46:41] aan iemand terwijl die uitspraken niet aan die persoon waren die waren van de andere.

[2:46:47] Dan heeft dat effect en levert dat gevaar op en dan overschrijd je een grens. Want als geintje het ambtsgeheim.

[2:46:55] Dus dat betekent dat eerst een intern onderzoek gestart om te kijken hoe kan dit nu gebeuren. Waar komt dit vandaan. Maar op moment dat die gevaar setting in de krant kwam waarbij echte vertrouwelijke stukken is gelekt waarbij collegas in gevaar kunnen komen. Dat is het moment dat besloten is om aangifte te doen en ik had nooit gedacht dat ik op mijn ministerie stap gezet kan worden.

[2:47:18] Maar we kunnen het niet tolereren dat mensen eigen collegas in gevaar gebracht worden doordat vertrouwelijke stukken ongenuanceerd niet evenwichtig naar buiten toe komen en dat maakt dat die stap gezet is en het was een stap die ik liever had het beter was geweest dat die situatie niet was gebeurd. Dus het opzetten. Het lekken van vertrouwelijke informatie met derde.

[2:47:40] Dit is in strijd met de gedragscode integriteit en niet toegestaan en het valt ook onder artikel tweehonderd tweeënzeventig van het wetboek van strafrecht het opzettelijk schenden van het ambtsgeheim.

[2:47:52] Dus er is aangifte gedaan om intern onderzoek plaats

[2:47:56] en op het moment dat duidelijk wordt dat een ambtenaar zijn ambtsgeheim geschonden heeft, kan de organisatie disciplinaire of andersoortige maatregelen treffen.

[2:48:05] Dus ik vind dat er een wezenlijk verschil is tussen mensen die zich ernstige zorgen maken die een ander perspectief hebben die daar open de dialoog voeren met zijn persoonlijke opvattingen

[2:48:15] die kunnen verschillen. Daar moet je open over zijn. Maar de grens is op moment dat je vertrouwelijke stukken gaat lekker die andere mensen in gevaar kunnen brengen.

[2:48:23] Weer eppink eerste interruptie,

[2:48:26] Dank u wel, voorzitter. En hoe ziet de situatie van ambtenaren die artikelen of oproepen maken over artikel in de krant laten publiceren zonder naam en toenaam.

[2:48:40] Hoe staat dat een verhouding tot tot de ethische normen die worden die moeten worden gerespecteerd.

[2:48:50] Minister

[2:48:51] de. Het is heel helder en de eten is dat je geen vertrouwelijke stukken lekt. Maar zoals ik net aangaf. Het is een schending van het wetboek van strafrecht.

[2:49:03] Daarmee is duidelijk dat daarmee normen en wetten zijn overtreden.

[2:49:09] De stad. Voorzitter

[2:49:12] te vullen.

[2:49:13] De mevrouw simons heeft nog een vraag uit mijn hoofd.

[2:49:19] Dank u. Voorzitter,

[2:49:20] de minister is heel duidelijk geweest over de legaliteit van het handelen van deze ambtenaren. Daar valt denk ik geen speld tussen te krijgen.

[2:49:29] Ik zou van de minister willen horen of zij enige duiding kan geven over

[2:49:35] de aanleiding hiervoor.

[2:49:37] We kunnen stellen dat ambtenaren in nederland niet tot zulke acties overgaan waarmee we nog niet zeggen dat het oke is of rechtmatig is,

[2:49:47] maar er ging voor mij ook een bepaalde mate van wanhoop sprak uit

[2:49:53] dat als ambtenaren zich niet gehoord voelen, terwijl zij ernstig zorgen uiten over een explosief dossier

[2:50:02] dat zij zich wellicht tot dit soort acties wenden. Zoals ik in een eerder debat over gaza aangaf.

[2:50:10] Gelach

[2:50:11] dat men niet na te denken over

[2:50:16] de wanhoop van hen die zich niet gehoord voelen. Dus ikzelf van de minister ook. Er ligt een iets meer inhoudelijke duiding te willen horen.

[2:50:24] De minister.

[2:50:26] Ik hoorde voorzichtig uitdrukken van mevrouw simons dat ze probeert te balanceren.

[2:50:31] Maar laat ik daar duidelijk over zijn en dat is precies de reden dat u alle juridische adviezen heeft gekregen, zowel van vijfendertig als de andere juridische adviezen.

[2:50:40] Want daar waar persoonlijke stemmen niet gehoord worden, is het aan de kamer om de minister te controleren of zijn werk goed doet.

[2:50:46] Dat ligt dus hier in dit debat controleert. Sorry. De leden controleren mij of het kabinet zijn werk goed doet

[2:50:54] en een moment dat de leden van de kamer het daar niet mee eens zijn. Dan sturen ze de minister. Het kabinet daarbij bij en zegt ze. Het moet anders. En dat maakt dat u de adviezen dat kamer advies heeft gekregen. Juridisch gezien, maar ook op het gebied van f vijfendertig, zodat kamers zijn werk goed in de controle kan doen.

[2:51:11] Dus daar waar een ambtenaar die

[2:51:14] persoonlijk overtuigd is van het feit. Dit gaat niet de goede kant op. Omdat hij een andere mening is toegedaan, vind ik het bij de kamer ligt om mij als minister te controleren en richting en sturing te geven op zaken die anders moeten

[2:51:27] en zo werkt voor mij de parlementaire democratie.

[2:51:33] Voldoende, mevrouw simons.

[2:51:35] Het was niet echt een inhoudelijke duiding op dat wat de ambtenaren hebben willen delen. Dit begrijp ik vanzelfsprekend. Voorzitter, ik snap het ook dat de minister het misschien ingewikkeld vindt om daarop in te gaan.

[2:51:51] Inhoudelijk tegelijkertijd

[2:51:53] nogmaals, we hebben in nederland niet de traditie van ambtenaren die dit doen. Denk niet dat men dit zelf ook heeft ingeschat.

[2:52:02] Deze minister heeft zorgvuldig de kamer zorgvuldig willen informeren.

[2:52:08] Tegelijkertijd kunnen we ook niet

[2:52:11] voorbijgaan aan het feit dat de kamer erg afhankelijk is van de informatie die zij van het kabinet krijgt en ik me kan voorstellen nogmaals, waarmee ik niets afdoen aan het feit dat een ander wellicht niet rechtmatig is ik me kan voorstellen dat er een enorme zorg moet hebben geleefd bij mensen voor voordat zij hiertoe overgingen

[2:52:32] en dat de minister daar vervolgens op haar manier heeft gereageerd. Dat dat is zonder enige twijfel goed geweest, maar het lijkt mij iets te kort door de bocht om voorbij te gaan aan het signaal dat hiermee is gegeven.

[2:52:45] Dank u. De minister.

[2:52:46] Voorzitter, er zitten twee aspecten voor mijn als mensen zich zorgen maken over wat er gebeurt dan moet je de dialoog met elkaar voeren.

[2:52:55] Maar vertrouwelijke stukken lekker naar kranten vind ik onacceptabel

[2:52:59] en gevaarlijk en daarom heb ik daarom is er aangifte gedaan en zijn we een intern onderzoek gestart.

[2:53:05] Dat moet niet kunnen op het moment dat je die zorgen

[2:53:08] hebt

[2:53:08] dus de privé zorg persoonlijke opvatting die zorg hebt dan heb je een kamer en een politiek die een minister controleert of dat of datgene wat er gebeurt goed is. De kamer moet daarin een rol vervullen. Dan zou dan dan moeten ambtenaren niet naar een krant gaan. Lekker.

[2:53:24] Maar dan is het uiteindelijk aan een parlementaire democratie om zijn werk goed te doen en om daar neer te leggen.

[2:53:31] Volgende antwoorden,

[2:53:34] Voorzitter, de de vraag. Het is afschuwelijk dat dat mensen omkomen in gaza, maar ook dat journalisten omkomen.

[2:53:45] Er zijn drieënvijftig journaliste sinds zeven oktober omgekomen en

[2:53:50] onze partner reporters without borders doet op dit moment onderzoek daarnaar.

[2:53:56] Dus hij is bezig om te kijken wat precies de situaties zijn.

[2:54:02] Voorzitter, wat zijn de mogelijkheden om financiering van terroristische organisatie tegen te gaan op hamas kijken we wat we meer doen. Ook in e perspectief ook bijvoorbeeld naar het sanctie instrument. Als ik daar meer over kan zeggen, zou ik de kamer daarover informeren en dat betekent ook dat we nauw samenwerken om te kijken hoe we dat nog actiever kunnen tegengaan. En dan kom ik aan het eind van mijn beantwoording. Voorzitter.

[2:54:31] Voordat u eindigt, mevrouw piri,

[2:54:34] Ik wil niet opnieuw de vraag stellen, maar één van mijn vraag is niet beantwoord en ging over het ontmoedigingsbeleid ten aanzien van de westelijke jordaanoever.

[2:54:42] Ja.

[2:54:43] Daarin hebben heel duidelijk ook al in de veiligheidsraad van de verenigde naties uitgesproken dat het settelen finance het kolonisten moet stoppen.

[2:54:55] Ik heb die boodschap overgebracht aan mijn israelische counterpart,

[2:55:02] minister van buitenlandse zaken en andere hebben ook aangegeven het belang van het blijven financieren van de palestijnse autoriteit, omdat die ook in staat is om stabiliteit op de westelijke jordaanoever te creëren.

[2:55:15] Ook ben ik in gesprek geweest met de missie us van de verenigde staten die daar zit

[2:55:25] om die daar zit om te kijken wat wat zij verder aan doen zijn om geweld tegen te gaan. Dat doen ze bijvoorbeeld door rechtstreeks de is voor eli defensie aan te spreken. Ik heb de toezegging gedaan om te kijken of er op het gebied van samen met de europese unie nog concrete stappen kunnen zetten.

[2:55:48] Voorzitter, dan heb ik toch een vraag aan.

[2:55:50] Gaat. Het.

[2:55:52] Ik ben voor zo'n visumverbod laat dat duidelijk zijn, maar we weten, met alle respect, dat dit niet de mensen zijn die het meest vaak naar europa toe reizen.

[2:56:01] Dus als wij inderdaad zeggen wij staan voor een levensvatbare palestijnse staat zou ik het fijn vinden om van het ministerie in ieder geval überhaupt nog los van of het ministerie wil maar wat zouden we als nederland met gelijkgezinde landen überhaupt kunnen doen

[2:56:19] bovenop wat de minister noemt. Om dit tegen te gaan en mijn vraag, voorzitter over ontmoedigingsbeleid is, kunnen wij met zekerheid stellen dat er geen activiteiten met nederlands belastinggeld worden bekostigd in de illegale nederzettingen. Dat was mijn oorspronkelijke vraag. Daar heb ik net de minister nog niet.

[2:56:38] Op antwoordde de minister.

[2:56:41] Het kabinet financiert geen activiteiten die ten goede komen aan constructie of instandhouding van illegale nederzettingen. En als we dat is nu als we daar uberhaupt ooit achter komen als dat gebeurt gestopt we direct. Maar we financieren geen activiteiten die ten goede komen aan de constructie of de instandhouding van illegale nederzettingen en ook voor het nederland een ontmoedigingsbeleid, waarbij de nederlandse overheid geen diensten verleent aan nederlandse bedrijven waar het gaat om activiteiten ontplooien ten behoeve van israelische nederzettingen in bezet gebied

[2:57:18] en de toezicht en de toezegging is dat ik zeker in de e. U wil bespreken wat we verder willen doen. Europees verband

[2:57:25] los van de stappen die ikzelf zal zetten naar acties die ik doe maar als voorzitter en als er andere mogelijkheden voor zijn, ook in samenwerking met de verenigde staten, dan zal ik dat niet nalaten.

[2:57:38] Voor het register dan ook een.

[2:57:40] En.

[2:57:41] Moet ik even weten wanneer u daarmee terugkomt naar de kamer.

[2:57:47] Vroeg om die toezegging.

[2:57:48] Deze. Dit is geen toezegging, met alle respect. Dit is zeker als het gaat om de amerikanen zijn niet echt de meest vooruitlopend. De voorzitter regering vroeg ik wil gewoon een ambtelijk. Wat zouden de mogelijkheden zijn gewoon niet alleen op het terrein van visa om iets te doen onder druk te zetten op israël niet door te gaan met die nederzettingenpolitiek. Dat is mijn concreet verzoek.

[2:58:11] De minister, voorzitter, daar daar heb ik vier acties benoemd die ikzelf ben gestart. Afgelopen periode. Maar laat ik anders de toezeggingen aan de kamer doen dat ik voor het eind van het jaar met een brief komen om verder toe te lichten.

[2:58:25] Dat was een mevrouw tennissen.

[2:58:29] Voorzitter, ik had ook een vraag gesteld die nog niet beantwoord is een groot deel van mijn bijdrage ging over die oprechte zorg van experts over dat er etnische zuivering plaatsvindt. En om die reden vraag ik de minister nogmaals volgens experts heeft nederland de verplichting om het helpen te voorkomen van etnische zuivering erkent de regering het risico daarop en wat zijn de concrete acties die het kabinet onderneemt om actief te voorkomen.

[2:58:55] De minister,

[2:58:57] voorzitter, dat maakt dus dat wij zeer duidelijk zijn over dat alle partijen moeten handelen in overeenstemming met de internationaal humanitair recht

[2:59:06] en dat betekent ook dat op het gebied

[2:59:10] of welke op welke overtreding welke schending het ook is, ook als het gaat om etnische zuiveringen. Dat mag en dat kan niet. En we spreken ons heel nadrukkelijk uit op het tweestatenoplossing, op het feit dat er een vitale palestijnse staat moet komen en dat betekent dat er ook aan het einde van dit conflict een plek moet zijn waar de palestijnen veilig zijn en waar ze uiteindelijk een goede staat kunnen opbouwen en dat zijn zaken die we concreet doen.

[2:59:40] Ja mevrouw.

[2:59:41] Voorzitter, maar zit er een tegenstrijdigheid in het antwoord van het kabinet een zegt partijen moeten zich houden aan het internationaal recht. Tegelijk zegt het kabinet kunnen we pas achteraf toetsen of dat inderdaad gebeurt tegelijkertijd wat ik hier aangeeft en die zorgen die experts hebben is dat de zorg dat er etnische zuivering plaatsvindt. Alleen al die zorg verplicht nederland om te helpen voorkomen van etnische zuivering. Dus het gaat niet om.

[3:00:11] Is het internationaal recht geschonden, want het kan achteraf worden vastgesteld. Het gaat erom dat die zorgde dat de etnische zuivering plaatsvindt en welke concrete acties

[3:00:21] doet de regering nu? Om dit actief te voorkomen?

[3:00:23] Me de minister.

[3:00:26] Dat betekent dat we gezamenlijk met de g zeven landen die zich hier heel nadrukkelijk tegen hebben uitgesproken, hierin gezamenlijk optrekken om elke keer die boodschap over te brengen en de druk daarop te blijven uitvoeren.

[3:00:40] Dank u wel. Dan is de volgende minister aan de beurt. Voordat we naar de volgende minister van buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking voor de publieke tribune ziet drie collegas weggelopen zijn. Dat is geen desinteresse. Ze hebben andere afspraken.

[3:00:54] U dat.

[3:00:55] De minister van buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking.

[3:00:58] U mag beantwoorden.

[3:01:01] Dank u. Voorzitter, zoals mijn collega sopraan slot al aangaf, zal ik eerst ingaan op de humanitaire hulp en ontwikkelingssamenwerking en daarna

[3:01:13] de doorlevering van amerikaanse vijfendertig onderdelen aan israël,

[3:01:19] te beginnen met humanitaire hulp.

[3:01:22] Alle leden hebben het benoemd. Mijn collega, minister van buitenlandse zaken, humanitaire situatie in gaza is schrijnend

[3:01:31] en wordt getekend door groot leed.

[3:01:35] Het aantal doden blijft stijgen, terwijl we hier zitten. We weten dat er tenminste vijftien duizend doden zijn gevallen en minimaal zevenentwintigduizend gewonden.

[3:01:45] Er zijn grote tekorten aan drinkwater, elektriciteit en medische zorg als gevolg van brandstoftekort

[3:01:53] en al meer dan honderd hulpverleners zijn omgekomen door geweld en meer dan één komma zes miljoen mensen zijn ontheemd en ook en daar heeft mijn collega bruins-slot net ook over gesproken, ook op de westelijke jordaanoever verslechtert de situatie nog steeds

[3:02:08] de om de nederlandse inzet op ontwikkelingssamenwerking.

[3:02:15] We hebben natuurlijk humanitair heeft nederland inmiddels vijfentwintig miljoen additionele hulp vrijgemaakt voor humanitaire respons. Dat komt bovenop de negentien miljoen voor de geoormerkte bijdrage aan andere organisaties die we jaarlijks doen die additionele middelen gaan naar jersey en de lions. Het nederlandse rode kruis. Dit geld wordt onder meer ingezet voor water, voedsel, medische hulp en psychosociale zorg

[3:02:48] en minister bruins-slot benadrukt dat op dit moment financiering niet het grootste obstakel is voor humanitaire respons. Het grootste obstakel is op dit moment het gebrek aan voorspelbare ongehinderde en veilig humanitaire toegang voor hulpverleners en hulpgoederen.

[3:03:05] We zijn blij met het kleine lichtpuntje in de duisternis dat er een humanitaire gevechtspauze van vier dagen tussen hamas en israël is afgesproken en het zou mooi zijn als daarna die nog voortgezet zou kunnen worden.

[3:03:23] Internationale hulporganisaties, waaronder onze partners doen er alles aan om die tijd ten volle te benutten. Partners zeggen dat zij hulpverlening fors kunnen opschalen. Op dit moment staan er driehonderd vrachtwagens met goederen klaar. In de regio zijn gevuld en de ambitie van de verenigde naties is op dit moment om honderd vijftig vrachtwagens per dag.

[3:03:47] De gaza in te sturen.

[3:03:52] Maar de tijdrovende inspecties aan de grens gaan ook door en de infrastructuur in gaza is ook grotendeels verwoest dus verblijven grote uitdagingen bestaan. Daar is ook onze diplomatieke inzetten op gericht en daar heeft mijn collega zojuist ook over bijgepraat over dat alle counterpart met wie ze heeft gesproken.

[3:04:17] Gisteren sprak ik zelf mijn amerikaanse collega en die bevestigde dat duurzame toegang tot via het land uiteindelijk absolute prioriteit heeft. Nederland zet zich in voor de opening van de grensovergang met israël en het vergroten van de toegang via egypte en tegelijkertijd kijken we ook nog wat er verder kan dan hulp via land in dat kader van minister meer informatie delen over de gereed stelling van de zijne majesteit holland op de brede os. Dit ging over de humanitaire respons, de ontwikkelingssamenwerking inzet. Zoals u weet, wordt die inzet ten behoeve van de palestijnse bevolking voortgezet. Het is van groot belang dat die projecten, voor zover de situatie het toelaat door kunnen gaan als die steun zou ophouden zou eigenlijk ook tot meer instabiliteit en tekorten kunnen leiden.

[3:05:12] Nederland blijft in e u verband ook aandringen om de europese os progammas zo snel mogelijk te hervatten. De commissie geeft aan dat de bestaande koorts op dit moment goed functioneren. Ze hebben een doorlichting gedaan. Die is positief bevonden en dat het geld niet naar terroristische organisaties gaat nederland blijft daar ook op op aan dringen. Dat heb ik ook dinsdag gedaan in er budget is.

[3:05:38] Dat vroeg mijn vrouw.

[3:05:42] Koekoek nog naar de stappen die gezet kunnen worden om humanitaire hulp te vergroten. Zoals ik zei, de vn, de rode kruis, rode halve maan partners klaarstaan om de hulp te leveren aan diplomatieke contacten met israël en in e u verband om zo snel, sneller, veilige en ongehinderde humanitaire toegang en hulp en het openen van de verschillende grensovergangen dringen we op aan

[3:06:15] en de inzet is er op gericht om duurzame humanitaire toegang wordt voortgezet. Mevrouw koekoek zei ook terecht waar humanitaire hulp moet kunnen komen op de plek waar dat waar de mensen dat nodig hebben.

[3:06:30] En dan vroeg de heer brekelmans naar welke rol kan spelen bij een massale toeval toeven van humanitaire

[3:06:37] goederen, xl, dat wij ook inzetten op die grensovergang bij karen karin sjabloon

[3:06:46] en ook de andere overgangen tussen israel en gaza zijn van levensbelang. We hebben contacten met de israelier om te kijken. We hebben bijvoorbeeld scan apparatuur aangeboden, zodat de spullen extra snel gescand kunnen worden na noodzakelijke inspectie zo snel mogelijk gaza in kunnen. Op dit moment lijkt er niet een tekort aan scan apparatuur te zijn. Maar we staan wel klaar. We hebben het allemaal geïdentificeerd als het als er op enig moment meer behoefte aan is, dan zullen we dat zo snel mogelijk ook die kant opsturen en over transport over zee. Zo collega een nog ingang.

[3:07:27] Dan vroeg mevrouw teunissen naar

[3:07:31] de eerlijke verdeling van water in een duurzaam vredesproces.

[3:07:37] De algemene doelstelling voor nederland is college bruins-slot ook op ingegaan. Is het behoud en verwezenlijking van de tweestatenoplossing, een onafhankelijke democratische, een levensvatbare palestijnse staat naast veilig en internationaal erkend. Israël en eerlijke waterverdeling moet daar

[3:07:57] natuurlijk onderdeel zijn van die van die oplossing. De afgelopen jaren hebben we ook een samenwerking tussen israël en de palestijnse autoriteit gefaciliteerd, ook op watergebied en zodra dat er mogelijk is, gaan we hier ook mee door.

[3:08:14] Dan voeg die stoffen nog maar hulpgoederen die misbruikt zouden kunnen worden en hoe wij daar wat aan doen om dat te voorkomen.

[3:08:24] Het uitvoeren van cheques is eigenlijk de standaard onderdeel van ons beleid. Dus wanneer wij programmas

[3:08:32] opzetten of partnerschap aangaan. Dat is ook het onderwerp van gesprek van alle organisaties die wij steunen, zodat zij ook die cheques doen ten aanzien van de organisaties waar zij mee samenwerken. Na zeven oktober hebben wij opnieuw een grondige review uitgevoerd voor de partners met wie we werken en ook hen gevraagd. Check je junks is alles op orde. Daar zijn geen indicaties dat hulpgoederen in verkeerde handen zijn gekomen bij en dat heb ik eerder gedaan. Het valt natuurlijk nooit helemaal uit te sluiten dat hulp niet op de juiste plek terecht komt. Maar wat wij kunnen doen we eraan om ervoor zorg te dragen.

[3:09:13] Tot zover de humanitaire hulp.

[3:09:19] Dan ga ik nu over naar de doorlevering van de amerikaanse onderdelen aan israël.

[3:09:31] We hebben besloten tot onze doorlevering van de amerikaanse vijfendertig delen aan israël vanuit de european journal house in woensdag woensdrecht niet te onderbreken.

[3:09:46] Dit zijn dus geen wapens die door nederland geleverd worden, zoals we dat bijvoorbeeld bij oekraine doen maar amerikaanse onderdelen die ook in amerikaans eigendom blijven

[3:09:58] die in nederland liggen opgeslagen en bestemd zijn voor f vijfendertig partners in dit geval israël.

[3:10:07] U heeft in de beantwoording op de schriftelijke vragen vandaag kunnen lezen dat dat besluit tot stand is gekomen op basis van een geïntegreerde buitenland, politieke en veiligheids, afweging zoals voorgeschreven door de nationale regelgeving, en dat besluit heb ik genomen. In mijn hoedanigheid van minister is op basis van het advies van de minister van buitenlandse zaken

[3:10:32] en daarbij is doorslaggevend geweest. Het bestaansrecht van israël en het recht van de staat israël om zichzelf te verdedigen tegen existentieel dreigingen

[3:10:42] en die liggen aan de basis van dit besluit. Daarbij kan het kabinet in deze casus vooral naar de bredere regionale dreiging waar israël zich mee geconfronteerd ziet

[3:10:52] vanuit onder andere iran, syrië en hezbollah.

[3:10:56] De f vijfendertig vormt daarbij ook een cruciale capaciteit voor israël. Om dit gevaar af te wenden. Toestel kan bijvoorbeeld kruisraketten onderscheppen, zoals een israelische f vijfendertig. Onlangs deed.

[3:11:06] Daarnaast heeft de afschrikwekkende werking van de vloot van de vijfendertig toestellen

[3:11:12] een dempend effect op het gevaar van regionale escalatie en doorlevering van amerikaanse en vijfendertig onderdelen via european journal house aan israël te stoppen, zou het kabinet beperkingen opleggen aan de mogelijkheid van israël om de toestellen daarvoor in te zetten.

[3:11:30] Dat vindt het kabinet een ongewenst signaal aan israël, maar ook aan de landen in de regio die israël bedreigen

[3:11:37] en tegelijkertijd dat staat voor mijn collega bruins-slot vast staat voor mij vast

[3:11:46] blijven we israël oproepen om zich te houden aan de verplichtingen van humanitair oorlogsrecht, zoals door mijn collega al gezegd,

[3:11:56] en ik ga even in op de het proces of de methode en dan kan ik me voorstellen zijn, maar het kabinet is op basis van de nationale regelgeving niet een aantal vragen over gesteld, in ieder geval van dijk, mevrouw teunis en mevrouw piri.

[3:12:14] Het kabinet is op basis van een nationale regelgeving niet gehouden om deze doorlevering van uit de european journal house per individueel geval te toetsen aan de criteria van het europese wapenexportbeleid, zoals bij een individuele vergunningsaanvraag.

[3:12:29] Het risico op gebruik bij schendingen van humanitair oorlogsrecht is meegewogen in de afweging,

[3:12:38] maar daarbij geldt dat geldt natuurlijk ook voor de bredere veroordeling dat het complex is om een oordeel te vormen over de naleving van het humanitair oorlogsrecht in relatie tot concrete gevechtshandelingen, zoals bombardementen. Dit geldt ook voor de specifieke inzet van de vijfendertig en op basis van de huidige informatie over de israelische vijfendertig kan niet worden vastgesteld, zoals in de antwoord op de vragen hebben gezet

[3:13:02] dat de f vijfendertig bij ernstige schendingen van het humanitair oorlogsrecht is ingezet.

[3:13:09] Het belang van de f vijfendertig voor de veiligheid van israël was voor het kabinet doorslaggevend over die regelingen en de werking van deze regeling. Hoe werkt is uw kamer geinformeerd en uw kamer wordt ook jaarlijks geinformeerd over de doorlevering van uit woensdrecht naar israël. De laatste keer was op zesentwintig september

[3:13:35] een andere belangrijke factor bij het direct is dat bij het direct stopzetten van de doorlevering van de onderdelen aan israël. Dat dat gevolgen heeft voor alle doorlevering van vijfendertig onderdelen van het woensdrecht dus voor elke transactie voor elk schroefje zou een individuele vergunning moeten worden aangevraagd

[3:13:54] door welke partner dan ook. Dat zou leiden tot enorme vertragingen voor alle partners. Nederland zou daarmee de logistieke keten van een cruciaal wapensysteem onderbreken. Wat ook weer negatieve weerslag heeft op de inzetbaarheid van dit toestel door nederland en vijfendertig partner landen. Ook komt. De positie van european journal house moest ter discussie te staan in het programma. Want nederland kon zich niet langer een distributie van vijfendertig onderdelen garanderen aan de partners en dat doet afbreuk aan het belang van een betrouwbare bondgenoot te zijn.

[3:14:33] Ja.

[3:14:34] Gaan we even over tot een aantal vragen. In ieder geval de heer van dijk. De heer sjoerdsma.

[3:14:38] Mevrouw van dijk. Voorzitter, ook hier geldt dat om buitengewoon wonderlijke argumentatie wordt gehanteerd door het kabinet.

[3:14:47] Het gaat hier om doorvoer van wapens en daarvoor heeft europa een aantal prachtige wapenexport criteria opgesteld en

[3:14:55] doorvoer export handel van wapens moeten getoetst worden. Dat is het uitgangspunt.

[3:15:01] Nu is hiervoor een algemene vergunning verstrekt. Dat is het argumenten waarop het kabinet zegt dan hoeven we niet te toetsen. Maar u moet wel toetsen europees recht boven zo'n algemene vergunning als één en twee dat er risico's zitten aan deze zending van deze onderdelen is overduidelijk. Daarom is het in de krant gekomen. U bent gewaarschuwd vanuit uw ministerie. De douane heeft gevraagd. Weet u zeker dat u deze onderdelen wil leveren? De minister heeft blijkbaar hoor ik nu eigenhandig besloten. Ze leveren israel zelfverdediging etcetera. Maar minister, u kunt toch niet ontkennen dat er risico's zijn op mensenrechtenschendingen doordat israël deze straaljagers gebruikt

[3:15:45] in gaza,

[3:15:47] De minister.

[3:15:51] De heer van dijken. Die had nu wel een aantal dingen door elkaar. Wij leveren geen onderdelen. Dat heb ik ook in mijn introductie gezegd er is sprake van doorvoer zijn geen nederlandse onderdelen. Het zijn amerikaanse onderdelen die in nederland liggen opgeslagen.

[3:16:08] Daarbij heb je als je eenmaal zo'n algemene vergunning hebt afgegeven

[3:16:15] toets je niet meer voor elke individuele export voor elke doorlevering op die acht criteria.

[3:16:23] Hoe de hoe die algemeen vergunning werkt. Je kunt je zou eventueel in kunnen grijpen in algemene zin op zo'n vergunning. Maar dat je neemt het besluit of je dan wel niet ingrijpt op basis van een geïntegreerde buitenlandpolitiek of veiligheids afweging. Dat doe je niet op basis van die acht export criteria. Daar kom je niet aan toe. Als je op basis van die brede afweging zegt niet toetsen. Ik ga niet ingrijpen op grond van artikel acht ik toets dan niet op die acht export criteria. Natuurlijk heb ik antwoorden geschreven. Neem je het risico dat onderdelen eventueel ingezet zouden kunnen worden voor schending van mensenrechten. Neem je mee. Dat heeft ook in de nota zelf kunnen lezen die zelf heeft ontvangen, maar de weging is wel breder en ik heb net in mijn inleiding uiteengezet dat de daarbij ook de mogelijkheid op zelfverdediging door israël in een situatie waarin regionale escalatie echt een groot risico vormt uiteindelijk voor ons doorslaggevend is geweest.

[3:17:41] Aanvullend,

[3:17:42] Dat is bizar. Voorzitter, heeft de regering heeft eigenhandig besloten van we vinden de risico's van het niet leveren te groot. Dus we gaan wel leveren en we gaan niet toetsen. U negeert de europese wapenexport criteria op basis van hun eigen afweging. U vindt het belangrijk politiek

[3:18:04] dat israel die wapens krijgt, terwijl overduidelijk is dat er grotere risico's aan zitten voor mensenrechtenschendingen.

[3:18:12] Nee.

[3:18:12] Waarom heeft u niet op zijn minst gezegd we gaan in ieder geval toetsen voordat we leveren.

[3:18:19] De minister.

[3:18:22] Dank u wel. Voorzitter, de heer van dijk blijft ook.

[3:18:26] Dank u.

[3:18:28] Dat is niet hetzelfde.

[3:18:30] Moet allebei getoetst worden. Voorzitter, door voor en levering moet allebei getoetste.

[3:18:36] De als een algemene vergunning is afgegeven. Dan hoeft er niet aan die acht. Dan kom je niet toe aan de toetsing aan die.

[3:18:43] Nee.

[3:18:45] Van dijk.

[3:18:47] Gaan we dat niet doen. Minister geeft antwoord.

[3:18:50] Dus daar zijn we niet aan toe gekomen omdat wij een bredere veiligheids afweging gemaakt waar in we ook het risico hebben meegenomen op eventuele schending van mensenrechten, maar uiteindelijk zijn we uitgekomen op het niet ingrijpen op grond van artikel acht.

[3:19:07] De.

[3:19:07] Dank u wel. We gaan naar de heer sjoerdsma.

[3:19:12] Voorzitter, misschien even over over signalen die zouden zijn ontvangen. De minister van buitenlandse handel heeft op eigen houtje besloten. Dat heeft ze inmiddels duidelijk gezegd niet in de ministerraad geweest. Hij heeft een besluit genomen.

[3:19:24] Het tweede is denk ik. Mijn vraag aan haar zou zijn of zij een signaal van de douane heeft ontvangen.

[3:19:30] De jaar heeft verzocht of ze de algemene vergunning zou willen heroverwegen in verband met de gewijzigde geopolitieke situatie in de mensenrechten.

[3:19:36] De minister.

[3:19:43] Ja dat heb ik ontvangen en ik heb ook in de nota die u heeft ontvangen die openbaar gemaakt.

[3:19:51] Ja.

[3:19:52] Doen.

[3:19:54] Ik kijk eens. Sjoerdsma omdat de miste zich verschuilt achter dat algemene vergunning is dat ze dat niet hoeven te toetsen dat ze signaal krijgt van de douane en haar eigen ambtenaren daarvan dat de situatie natuurlijk.

[3:20:06] Ik zie dat wat advies voor nodig is. Maar dat snap ik ook wel want het maakt het heel wat ingewikkelder.

[3:20:11] Ik zal haar het volgende willen volhouden, gelet op de adviezen die zij van haar ambtenaren heeft gehouden. Klopt het juridisch gezien

[3:20:17] dat medeplichtigheid dreigt als er gerede kans is dat er export plaatsvindt naar een land

[3:20:24] dat waarvan de kans bestaat dat het schendingen begaat

[3:20:29] en als wij daar in algemene zin bijdragen aan de militaire capaciteit, met andere woorden dat het niet specifiek ziet dat deze onderdelen gebruikt worden voor schendingen.

[3:20:37] Maar dat je weet dat een algemene zin dat land dat een gerede kans bestaat dat de schendingen bestaan. Klopt dat?

[3:20:44] De minister.

[3:20:50] Dat is nu een beetje flauw antwoord gegeven. Maar zoals de heer sjoerdsma ook in de krant heeft kunnen lezen speelt ook een kortgeding en kan ik daar niet kan ik daar nu niet op ingaan.

[3:21:02] Voorzitter, ik vraag niet naar een rechtszaak. Ik vraag naar hoe het nederlandse kabinet het internationaal recht uitlegt en dat is niet zou ik ik wil gewoon eens in een tweede kamer verklaard of zij het eens is met die uitleg van het internationaal recht zoals dat gebruikelijk is.

[3:21:19] Dat.

[3:21:19] Medeplichtigheid dreigt als er wordt geëxploiteerd naar een land waarvan gerede kans bestaat dat het schenden dat het niet alleen gaat over specifieke onderdelen, maar ook het bijdragen aan de militaire capaciteit. Daar heeft deze minister een advies over ontvang. Ik wil gewoon weten of zij daarop geadviseerd. Ja of nee.

[3:21:35] De minister.

[3:21:38] Ja.

[3:21:42] Nee, wij hebben zelf in de nota kunnen lezen op basis waarvan ik getoetst heb en artikel acht. Welke argumenten daaraan ten grondslag liggen. Het juridisch advies.

[3:21:56] Daarbij is medeplichtigheid niet deel geweest van in ieder geval niet van de nota, zoals u die heeft ontvangen hebt ontvangen.

[3:22:05] Mevrouw de.

[3:22:07] De. Dit was.

[3:22:14] Half aanvullend,

[3:22:15] Ik dank de voorzitter voor zijn coulance.

[3:22:19] Als het niet duidelijk blijft, dan laten we het anders vragen. Dan zou ik graag willen dat deze minister vraagt aan haar juridische dienst

[3:22:26] om een advies op te stellen wat ze met de kamer vervolgens deelt over hoe de juridische dienst van het ministerie van buitenlandse zaken het concept van medeplichtigheid ziet

[3:22:35] in het kader van het proces, zodat we zullen we het net hebben. Ik denk namelijk dat die medeplichtigheid geldt dat het kabinet zich mogelijkerwijs die medeplichtigheid schuldig heeft gemaakt daar graag een advies over.

[3:22:45] De minister

[3:22:50] de.

[3:22:52] Dat wil ik graag naartoe komen om op vier december.

[3:22:59] Geesten,

[3:23:01] Dank u wel, mevrouw teunissen.

[3:23:05] De want dan dient de rechtszaak en dan kan ik dus pleitnota integraal delen, maar in ieder geval de die onderdelen.

[3:23:15] De aansluitend op de rechtszaak waarschijnlijk aansluiten op de rechtszaak toezegging gisteren opgenomen worden. Mevrouw thunnissen, uw verzoek, uw vragen.

[3:23:24] Voorzitter, ik zou dan de minister vragen of zij er nog iets in meeneemt in het advies. Want volgens mijn informatie vanuit de chinese verdragen en het algemeen internationaal recht volgt ook het niet verlenen van hulp en assistentie bij handelingen die in strijd kunnen komen met het internationaal recht, dat wil zeggen dat het niet dat het niet aangetoond hoeft te zijn. Maar als er al een risico is en de minister ervoor gewaarschuwd. Dan kan nederland al die die hulpmiddelen niet leveren. Dus mijn vraag is of ook deze uitspraak die ook is aanvaard door het internationaal gerechtshof in tweeduizend vier meegenomen kan worden in het advies.

[3:24:05] De minister.

[3:24:12] Ja.

[3:24:13] Prima.

[3:24:14] Dat wordt meegenomen.

[3:24:18] Dan bent u aan het eind van uw beantwoorden? Goed begrepen.

[3:24:22] U had nog wat linda.

[3:24:24] Nee dan ben ik aan het eind van de beantwoorden?

[3:24:28] Gaan we naar de laatste minister van defensie.

[3:24:32] Dank u, voorzitter en dank voor het kunnen voeren vandaag van dit debat. Ik denk aan het begin werd er gezegd over de timing ervan. Maar daar wil ik helemaal van wegblijven. Maar ik denk toch dat het belangrijk is dat we laten zien en misschien wel verplicht zijn aan alle slachtoffers zijn gevallen aan de gegijzelden gezinnen die verscheurd zijn door aan verweesde kinderen. De journalisten werden net genoemd hulpverleners. Er is een enorm leed en dat is aan beide zijden, israëlische en palestijnse zijde en ik denk dat het goed is dat hier debat wordt gevoerd waar mensen zien dat wij in onze medemenselijkheid nooit selectief. De kamer ook voor van mijn kant overigens vrij kort houden beperkt aantal vragen op mijn terrein. Ik sluit me aan bij het worden van de collegas over de huidige situatie over de urgentie van het leveren van cruciale humanitaire hulp aan de bevolking in gaza.

[3:25:39] We hebben de afgelopen

[3:25:41] weken al meer dan een maand heel veel geprobeerd te doen op allerlei manieren kreeg er net daarnet had gezegd ik wilde ook hier noemen. Ik ben heel trots op de inspanningen die de mensen van defensie hebben geleverd. De afgelopen weken zullen er mee doorgaan. Dat gaat zowel in de fase van de repatriëring van mensen uit israël was het versterken van de posten het helpen bij de mensen die dankzij de inspanningen van buitenlandse zaken uit gaza konden vertrekken. Het voorbereiden van evacuatie, die hopelijk niet nodig is, ook in de sfeer van humanitaire hulp. De militairen hebben daar een waardevolle bijdrage geleverd en staan klaar om nog meer te doen. Ik wilde ook een aanvulling doen op de opmerkingen of de antwoorden van mijn collega bruins-slot over de artikelen, het artikel bijzonder artikel nrc,

[3:26:38] want we moeten niet vergeten dat we hebben collegas in het buitenland bij de posten die zijn de ogen en oren van ons van u ook. Zij moeten zich vrij voelen om ongehinderd ons te adviseren en te voorzien van hun expert advies, van hun perspectief en van hun kennis en juridische kennis en professionele kennis en ze moeten zich vrij voelen om hun taak ongehinderd uit te voeren. Daarmee draagt bij aan het kabinetsbeleid en dragen bij aan datgene wat we kunnen doen. Daarom heb ik me ook uitgesproken over het feit dat was gelekt. Wat ik ervan vond, sluit me volledig aan. Verder al heeft gezegd. In dit specifieke geval vond ik dat ik me moest uitspreken omdat het eens herleidbaar tot een persoon. Daarmee kun je iemand in gevaar brengen. Dat vond ik belangrijk om te zeggen.

[3:27:36] Voorzitter, een paar concrete punten rond de humanitaire kans.

[3:27:42] We hebben al precies gezegd wat we doen en hoeven hoeven nog meer zouden willen doen en niet alleen wij, maar onze internationale partners, verenigde naties en iedereen die erbij betrokken is. Voor zover mogelijk en wenselijk staat defensie altijd klaar om dit te faciliteren en ik ben het helemaal eens dat iedereen ziet de snelste manier is over land is via de grensovergang en daarom heeft dat onze prioriteit en ik spreek daarover deze week met mijn egyptische counterpart het meest opportuun. Dan gaat het. Het snelste is het meeste aanwezig op dit moment waar ik denk dat het goed is om met partners te onderzoeken of er andere manieren zijn om humanitaire hulp te krijgen. Dus alternatieve routes. De zee, de lucht. De holland is onderweg. Die heeft een tweeledige opdracht gekregen in de gereed stelling, namelijk het kunnen helpen eventueel bij evacuaties. Want daar moeten we allemaal internationaal nog steeds voor klaar, maar ook bijdragen aan het opzetten van een plan voor een maritieme corridor. Dat zit in een verkenning fase. Dat is best lastig een manier om humanitaire hulp te leveren. Het is een complex proces van cyprus over zee. Tot aan gaza zullen verschillende landen voor nodig zijn. Dat is dus niet eens klaar. We hebben wel partner landen die ook met maritieme capaciteiten in de regio zijn. Frankrijk en italië hebben schepen met medische capaciteit in de regio om medische steun te verlenen, maar die zouden ook de humanitaire corridors kunnen helpen opzetten. De primaire coördinatie vindt plaats via de hoofdsteden, maar ook op cyprus. Daar kunnen we het coördinatiecentrum dat er inmiddels is voor evacuaties daarvoor benutten en ik wilde in dat verband ook de vraag van mevrouw piri beantwoorden. Zij verwees naar een artikel in politico

[3:29:47] over dit plan. Ik meen overigens, mevrouw piri moet corrigeren als ik het niet juist want ik heb ook gelezen dat het artikel als zodanig niet zozeer kritisch beschreef de plannen en de ingewikkeldheid, maar er waren de reacties op omdat sommige mensen zeiden ja als je deze route zou openen, dan is dat geen stimulans om op termijn gaza te openen. Ook op andere manieren. Maar dat is niet het doel. Het doel is op allerlei manieren kijken hoe je humanitaire hulp kunt brengen naar gaza dat, gezien de ernst van de situatie eigenlijk geen mogelijkheden moeten uitsluiten. Vandaar dat we graag meewerken als nederland om een bijdrage te leveren aan een maritieme corridor zou dat een optie zijn om op die manier de goederen die nodig zijn. De hulpgoederen in gaza, gaza in te krijgen, ziet niet op de de toekomst. De tweestatenoplossing wat we daar graag zouden zien. Het ziet echt op het leveren van humanitaire hulp in de fase dat die nog heel hard nodig is.

[3:30:52] Voorzitter, dan de veiligheid in de regio misschien eerst heel specifiek.

[3:30:57] De kwestie van de scheeps kaping is een ernstige situatie bij monitoren dat natuurlijk niet alleen wij, dat gebeurt ook internationaal. De dreiging lijkt toch voornamelijk gericht tegen schepen met een link met israël israelische vlag te schepen of op andere manier. Israël geallieerde schepen, zoals dit schip. Er zijn marineschepen van israël in de vs aanwezig voor het beschermen van schepen voor tegen raketaanvallen van van de hoed die rebellen. Er is op dit moment geen aanwijzing dat ook nederlandse nederlandse koopvaardijschepen doelwit zouden kunnen zijn en de kamer is op de hoogte van het feit dat kwetsbare

[3:31:44] de nederlandse gevlagd de schepen op verzoek verzoek kunnen worden voorzien van een vessel protection die of particuliere beveiliging is een vraagstuk dat de kamer goed kent denk ik weleens hebben gezien bij andere bewegingen. Dus dat is nu niet aan de orde. Maar dat zou kunnen. We houden het in de gaten en misschien mag ik in het verlengde van die vraag de brekelmans iets zeggen over de regio in het algemeen, want we hebben daar natuurlijk militairen bij een aantal missies die ontwikkeling en het grensgebied monitoren en unifil in libanon, syrië en israël. We hebben ook een bijdrage in de amerikaanse missie van de us us see. Dat gaat over het provoceren van de palestijnse veiligheidssector

[3:32:34] en is met name op de westbank actief en dat is een missie die al langer zich uitspreekt en zijn zorgen uitspreekt over het kolonisten geweld en ik vind het ook belangrijk om nog even te noemen. Hier. Maar ik heb de camera ook per brief over geinformeerd. Deze week dat de veiligheidssituatie in irak is verslechterd. Toen het artikel honderd debat hadden was het dreigingsniveau verhoogd en inmiddels is het nog een stap verder verhoogd van significant naar hoog en we hebben afgesproken. Collega bruins-slot en dat uw kamer nog een keer zullen informeren voordat de veiligheids inzet. De nederlandse veiligheidsdienst vanaf januari volgend jaar ingaat. Wij houden daar heel nadrukkelijk de vinger aan de pols monitoren de veiligheidssituatie natuurlijk dagelijks en overwegen steeds of dit impact moet hebben of gevolgen moet hebben voor de geplande inzet zoals we die hebben besproken,

[3:33:33] en tot slot, voorzitter, alweer een vraag van mevrouw piri, die vroeg

[3:33:39] naar aanleiding van hetzelfde nrc artikel naar mijn mening over de zogenaamde doctrine die israël zou volgen. Ik kijk wat we weten van israël is een doel het doel gesteld hebben om israël of om hamas schade toe te brengen en militair te verslaan en dat is militair gezien ook extreem moeilijke opgave en tegelijkertijd zien we ook geloof ik door iedereen benoemd dat de aantal palestijnse slachtoffers schrikbarend hoog is en dus voor mij is het, ongeacht de doctrine van een doctrine vindt en of die wordt toegepast, is iets aan wetenschappers en militair deskundigen om zich daarover uit te laten. Maar het cruciaal is dan kom ik terug bij wat heeft gezegd dat voor ons cruciaal is dat israël handelt in lijn met het internationaal recht, ongeacht de doctrine. Het internationaal recht moet leidend zijn met aantoonbare inachtneming van eisen van noodzakelijkheid en proportionaliteit natuurlijk humanitair oorlogsrecht en dat betekent burgerslachtoffers zoveel mogelijk voorkomen en snel en ongehinderd voldoende humanitaire hulp mogelijk maken en benadrukte steeds in mijn contacten met mijn collega het israël.

[3:34:55] Daar wel mevrouw brekelmans.

[3:34:57] Voorzitter, waarom. Ik vraag wel essentieel is.

[3:35:03] De minister gaf net zelf aan heel vervelend. Memo lijkt zijn experts van het ministerie van defensie die gestationeerd zijn die advies geven aan het kabinet draagt bij aan kabinetsbeleid.

[3:35:17] De mossad israelische leger heeft de intentie onbewust enorme vernietiging aan de infrastructuur en civiele centra in gaza aan te richten. Vandaar het hoge aantal doden onder de burgerbevolking en dat de elementen inderdaad van die zeer omstreden doctrine worden toegepast, zegt een expert van de ministerie maar even los van de memo die nooit had mogen lekker veel israëlische experts zeggen dit ook.

[3:35:43] Goed.

[3:35:43] Ook de in de organisatie salem bij de oud oud militairen van israël in zitten ook krantenartikelen. Dus mijn vraag is daarom is namelijk wel essentieel, want als deze dokter wordt toegepast, is dat een grove schending van het internationaal recht?

[3:36:01] Vandaar mijn vraag vindt het kabinet

[3:36:04] op basis van alle informatie die u heeft, waaronder van uw eigen experts

[3:36:08] als dit inderdaad

[3:36:10] de doctrine is die wordt toegepast dat er sprake is van schending van het.

[3:36:15] De minister.

[3:36:16] Het kabinet vindt dat israël in zijn militaire inzet moet handelen in lijn met het internationaal recht. Dat is de opvatting van het kabinet hand in in lijn met internationaal recht betekent met inachtneming van de proportionaliteit en de noodzakelijkheid. Dat is niet een oordeel over het al dan niet toegepaste doctrine is. Een collega bruins-slot heeft ook helemaal gezegd, maar ik herhaal het graag. We hebben steeds benadrukt. We blijven benadrukken. Daar hoort ook bij dat nu steeds nadrukkelijker zeggen wij maken ons grote zorgen over die grote aantallen. Burgerslachtoffers maken ons grote zorgen over de humanitaire situatie voor de mensen in gaza. Dat raakt rechtstreeks aan het internationaal recht aan humanitair oorlogsrecht. En als je grote zorgen uitspreekt en ook uitspreekt dat je ook israël vraagt om aan te tonen dat ze zich daaraan houden dat we zeggen we vinden dat daar onderzoek naar moet komen. Dat moet onafhankelijk moeten worden vastgesteld. Dan denk ik dat het kabinet doet wat het moet doen.

[3:37:22] Dank u wel, mevrouw piri.

[3:37:24] Voorzitter,

[3:37:26] ik snap gewoon niet waarom het zo moeilijk is om te zeggen jaren maken we ons niet alleen zorgen over, maar ook de signalen. Alle signalen die wij krijgen is dat er serieuze schendingen van het internationaal recht plaatsvinden.

[3:37:39] Waarom is dat nou zo moeilijk als uw eigen experts dan vaststellen, kunnen we wel hier een rondje woordenwisseling over doctrine sla ik het nog een keer vragen

[3:37:49] wat u ziet op basis van alle informatie die u heeft

[3:37:52] heeft israël de intentie onbewust enorme vernietiging aan infrastructuur en civiele centra in gaza aan te richten is dat. Ja.

[3:38:02] Of is dat. Nee. De minister.

[3:38:05] Wat ik kan zeggen is dat ik kan herhalen wat israel zelf zegt. Wat een doel is een doel is om hamas militair uitschakelen te verslaan. Dat hebben ze zelf aangekondigd als doel. Wij zetten daartegenover. Dat begrijpen wij. Dat moet gebeuren in lijn met het internationaal recht en het humanitair oorlogsrecht en daar zien wij

[3:38:27] de twee dingen één proportionaliteit en twee geen burgerslachtoffers sorry moet zeggen beperkt mogelijk burgerslachtoffers, zoveel mogelijk burgerslachtoffers, volkomen ongehinderd militaire hulp op beide punten hebben grote zorgen. Die spreken we uit.

[3:38:43] Dank u wel berekend.

[3:38:47] Ik had drie specifieke vragen over het programma. Minister van defensie gesteld. Maar die heeft beantwoord.

[3:38:54] Dat klopt, maar is het college van b voorbij hoor.

[3:38:57] Heeft beantwoord vragen want ik zou graag van de minister van defensie willen horen in dat gebied. Stel dat die levering van die onderdelen stopgezet zou worden want dat zou betekenen voor het vijfendertig programma in nederland en voor de nederlandse luchtvaart.

[3:39:15] De minister

[3:39:17] is dan de vraag als de levering aan israël zou worden stopgezet.

[3:39:23] Als nederland zou besluiten twee vragen de eerste is wat het voor de israelische afdeling zou voor de israëlische luchtmacht en ten tweede als wij dat zouden doen uit het internationaal programma nederlandse als enige. Ik besluit om niet meer te leveren wat dat dan ook voor nederland zou betekenen voor ons eigen vijfendertig onze luchtmacht.

[3:39:44] De minister ik

[3:39:45] dat vindt het college van bw precies deze antwoorden heeft gegeven. De afweging die gemaakt is hing samen ook met het belang voor israël om zich in de regio te kunnen blijven verdedigen en ook afschrikking te blijven uitoefenen. Dus we maken ons ook al de hele tijd zorgen over regio escalatie met hezbollah en iran en andere instabiliteit in de regio daarvoor vijfendertig voor israël heel belangrijk. Ten tweede hebben we te maken met een voor en vijfendertig onderdelen. Het gaat hier niet over wapens. Het gaat over reserveonderdelen voor de vijfendertig. De afnemers zijn verschillende landen in de regio die vijfendertig. Ze hebben voor hun luchtmacht heeft, heeft hij ook vanzelfsprekend is het voor iedere gebruiker van vijfendertig van belang dat ze uit deze die in nederland staat inderdaad kunnen beschikken over die reserveonderdelen overigens niet de enige plek waar deze reserveonderdelen beschikbaar zijn. Er zijn ook andere plaatsen, bijvoorbeeld in de verenigde staten. Ik vind dat ik vind het lastig te beoordelen. Zoals de college van bw heeft gezegd, is hij niet toegekomen aan

[3:41:04] een

[3:41:04] uit om zo'n toetsing te doen, omdat dit een ander construct is vanuit defensie, benzine voor de luchtmacht is het ook belangrijk om over die reserveonderdelen te kunnen beschikken.

[3:41:16] De brekelmans,

[3:41:18] In aanvulling daarop.

[3:41:21] Dat was mijn vraag over wat

[3:41:22] en dat er zijn partijen die hiervoor van zzp stop als wij dat als enige als enige zouden doen want dat heeft een contact erover met haar collegas over dit soort dingen. Wat zou dat betekenen voor nederland als het gaat om internationale defensiesamenwerking en er zijn veel projecten waarin ook internationaal samenwerken. Als wij als nederland dat soort besluiten ineens weer een twintig jaar lang durend programma zit. Wat denkt zij dat de repercussies zouden zijn.

[3:41:53] Heel lang mee en ik geloof niet dat ik ooit op alsdan vragen heb geantwoord.

[3:41:59] Dank u wel, mevrouw ook.

[3:42:02] Vorst.

[3:42:04] Ik hoorde dat minister een uitleg over internationaal recht. Maar ik heb daar een vervolgvraag op. We hebben vorige week in de ronde tafel meegekregen. Dat dat

[3:42:15] ik heb zelf gestudeerd en dat vind ik ook echt een makke kennis is nooit volledig kan zijn. Er zit een bepaalde politieke duiding aan het internationaal recht. Dus op moment dat minister heeft over het doel gesteld, is dit kader van het militaire documentaire doel israel zelf mag bepalen als soeverein land. Maar wat daarna vervolgens proportioneel is daar een stuk daarvan is politieke duiding en op moment dat wij zien hier uit de hand loopt, dan moeten wij daar iets van vinden en dat mis ik nu wel in het antwoord van de minister. Uiteindelijk

[3:42:48] kunnen we niet verstoppen achter recht omdat het geen volledig antwoord geeft. Hoe is dus ik zou er wel meer over willen horen, met name omdat het relateert aan hoe ons opstellen in de vn-veiligheidsraad.

[3:43:00] Minister,

[3:43:02] ik moet oppassen dat ik niet op de stoel van collega bruins-slot gaan zitten. Maar ik begrijp op zich het punt. Ik denk dat u heeft kamer heeft kunnen zien dat het kabinet in toenemende mate steeds gaan benadrukken hoe belangrijk je proportionaliteit vinden. Hoeveel zorg we ons maken ook over de burgerslachtoffers in gaza en ook, zoals we hebben gezegd echt de aanstaande gevechtspauze. Die is buitengewoon welkom omdat wij denken dat het op deze manier van kwaad tot erger voor de mensen in gaza, het internationaal recht en uiteindelijk het beoordelen van hoe de militaire inzet precies is geweest. Daarvoor zullen we toch wel onderzoek moeten afwachten. Wij beschikken niet over de informatie waar israël wel over beschikt in hun besluitvormingsproces bij hun militaire inzet.

[3:44:02] Dus we kunnen wel dingen van een afstand zien maar zonder die kennis is het uiteindelijk toch heel lastig voor ons om daarin in absolute zin een oordeel over te geven. Dus vandaar dat we dat laatste niet kunnen doen.

[3:44:16] Dat dat begrijp ik heel goed. Dat is niet de taak van nederland of van de internationale gemeenschap. Maar wat wel de taak is de universele als landen plicht hebben om te controleren met kennis hebben over hebben. Wij zouden volgens nederland duiding geven die zeggen

[3:44:38] afgaande van de informatie die wij hebben, zouden wij dit als nederland als disproportioneel beoordelen. Dat heeft verder misschien niet direct juridische consequenties heeft diplomatieke consequenties. Ik begrijp heel goed. Het samenspel hier. Maar ik vraag de stelt de vraag hier omdat de capaciteit gemeten moet worden aan de hand van de militaire doelstelling,

[3:44:57] maar wij zouden op moment dat wij als nederland beslissing nemen. Wij zeggen afgaan op wat wij zien vinden we is origineel consequenties in de vn veiligheidsraad resolutie die op tafel kunnen leggen.

[3:45:09] Daarin vraag ik me toch af waarom zeggen we dat niet op deze manier niet objectief gezien stellen wij dat dat kunnen wij niet. Waarom stellen wij niet dat binnen het internationaal recht informatie die ons tot beschikking hebben,

[3:45:22] stellen wij dit. Dat zou een diplomatiek kunnen creëren.

[3:45:28] De minister als het gaat over de vn-veiligheidsraad moet ik echt aan collega overlaten als het gaat over hoe kun je ook in gesprek met israël en ik met mijn israelische collega adresseren. Dan denk ik dat ik heel dicht in de buurt. Kom niet vast te stellen want dat kan ik niet maar wel zeggen. Op basis van wat ik zie ik me grote zorgen en wil ik toch weer wijzen op de plicht om je te houden aan het internationaal recht dus aan proportionaliteit, afspraken en dus aan het humanitair oorlogsrecht betekent dat deze aantallen burgerslachtoffers wel erg hoog zijn.

[3:46:10] Dank u wel. Dan gaan we naar de tweede kamer voor de beantwoording eerste termijn. U krijgt één minuut. Want we hebben nog tijd.

[3:46:18] Meneer van dijk. Sp.

[3:46:20] Voorzitter, dank. Ten eerste is het positief dat er maatregelen worden genomen tegen de kolonisten op de westbank.

[3:46:27] Ik zou zeggen kijk goed naar. Er zijn nog veel meer maatregelen nodig tegen de opstelling van israël op dit moment. Ik wil graag helpen met suggesties.

[3:46:36] Ten tweede roept nu toch op tot een permanent staakt-het-vuren. Dit is een enorme kans die nu voorligt door de gevechtspauze die nu.

[3:46:46] Komt.

[3:46:48] En tot slot de levering van wapens. Wij zijn het niet met elkaar eens. Wat mij betreft had de levering van deze jsf onderdelen absoluut getoetst moeten worden. De minister zegt overigens wel in haar antwoord op mijn vragen dat ze nog onderzoekt

[3:47:03] de onderzoekt

[3:47:06] of die levering gestopt kan worden. Wanneer komt het onderzoek? Vraagt? Voorzitter, ik heb begrepen dat de twee minuten debat gaan we aan een nieuwe camera over laten. Dat betekent. Ik weet niet hoeveel honderd procent van de stemmen geteld zijn.

[3:47:21] Maar ik ga er even vanuit dat ik terugkeer is dit echt mijn laatste debat. Het was een mooie tijd.

[3:47:27] Dank u wel. Meneer sjoerdsma.

[3:47:31] De voorzitter. Dank ook aan de ministers voor beantwoord. De eerste termijn. Ik ben getergd door de opstelling als het gaat over van het kabinet als het gaat over het niet willen vaststellen van schendingen, zeker als het gaat over de blokkade.

[3:47:44] Dat kost mensenlevens. Dat kost ook israëlische veiligheid

[3:47:48] dat voet haat, voet regionale instabiliteit. Het gaat ten koste van zijn eigen reputatie

[3:47:54] gaat ook ten koste van de wereldwijde strijd tegen landen als rusland en china. Wat ik wel goed was dat minister van buitenlandse zaken om maatregelen te nemen tegen gewelddadige kolonisten ik prijs voor een belangrijke stap en de wijze waarop zij omging met de openheid van de documenten die aan de kamer. Ik ben ik daar zeer erkentelijk voor. Tot slot. Voorzitter,

[3:48:16] ik roep ook op tot een permanent stuit. Het vuur als stip aan de horizon einde van de blokkade en een massieve, zodat de droom van een vrij en veilig palestina, naast een vrij en veilig israël eindelijk binnen handbereik komt. Dank u wel. Dank u wel.

[3:48:29] Eppink. Dank u wel. Voorzitter, ik vraag enkel nog een verduidelijking van de minister van buitenlandse zaken. We spraken over gedragscode integriteit, rijk en ook voor informatie. Het vertrouwelijke informatie gelekt mag worden. Maar hoe ze tanden. Dat was eigenlijk mijn vraag met opinie, artikelen of opinie statements van ambtenaren waar ze hun mening geven en waar ze zeggen dat ze niet eens zijn met het beleid van het kabinet. Zoals geval van buitenlandse zaken, geloof ik vierhonderdvijftig ambtenaren. Hoe verhoudt zich dat met de gedragscode integriteit rijk of is dat een grijze zone die als het ware wordt toegelaten in het kader van de vrijheid van meningsuiting.

[3:49:11] Mevrouw koekoek,

[3:49:12] Dank u dank voor de beantwoording en ook aan de ondersteuning.

[3:49:18] Wat.

[3:49:19] Mij wat ik mooi vond aan het debat is er een respect voor geen een dank ook aan de openheid van de antwoorden en gedetailleerdere antwoorden.

[3:49:27] Ik zie ook een aantal goede richtingen. Wat ik mee wil geven is wat ik net aangaf op het moment dat denk heel goed bezig zijn met het bijeenbrengen van de e u standpunt die kracht inzetten. Ik hoop dat we dat diplomatieke moment voortzetten en dat we ook de kennis van de internationale rechtsorde. Dat dat gebruiken om diplomatieke momenten naar een permanent staakt-het-vuren te brengen dat zo snel mogelijk.

[3:49:55] Brekelmans.

[3:49:58] Ik dank het kabinet voor de beantwoording. Ik steunde de lijn van het kabinet. Ik constateer dat diverse partijen in de kamer zijn, waaronder die ervoor pleiten om de leveringen van vijfendertig onderdelen stop te zetten. En als ik aan de minister van defensie vraag wat dat voor repercussies zou hebben ook voor internationale samenwerking van nederland. Als het gaat van defensie een europese samenwerking dat ik dan een beetje een antwoord krijg. Ik ga niet op als situaties in gewoon wat zouden de effecten zijn van een voorstel dat hier in de kamer wordt gedaan. En als dat niet wil beantwoorden dan trek ik de conclusie dat dat schadelijk zou zijn.

[3:50:37] Ik heb nog twee twee vragen korte een is. Dank aan de minister van buitenlandse zaken over de beantwoording van de documenten. Ik vroeg me af of er ook nog diplomatieke schade heeft opgeleverd en of dat hersteld dient te worden. Even los van de de juiste acties die de minister neemt binnen het ministerie en de vraag in aanvulling op het nationaal antisemitisme of het kabinet zich inzet voor een europese verklaring nog in lijn met de ingediende motie.

[3:51:07] Wel den boswijk cda.

[3:51:09] Voorzitter, ik sluit me aan bij de antwoorden die college zou hebben gemaakt. Alle drie de ministers voor de heldere en duidelijke antwoorden. Het cda steunt de lijn van het kabinet vinden het ook dat het gebalanceerd is en gebalanceerd is niet misschien niet altijd bevredigend, maar helaas hebben hier ook met een complex en emotioneel conflict te maken. We zijn blij om te horen dat het kabinet bereid is om binnen europa voortouw te nemen als het gaat om de tweestatenoplossing schroom niet om dat als nederland uiteindelijk de positie te kiezen als het nodig is. De minister van buitenlandse zaken dat ze inderdaad wil gaan kijken naar het aanpakken van kolonisten die aantoonbaar geweld gebruikt tegen onschuldige palestijnen als kritisch en terecht kritisch tegen walgelijke terreur van hamas dat we ook kritisch moeten zijn tegen wat kolonisten onschuldig palestijnen aandoen en heel erg benieuwd hoe de toelating van onafhankelijke toezichthouders. Dat horen we wel meer informatie over is. Dank voor de toelichting.

[3:52:22] Dank mevrouw piri. Partij van de arbeid. Groenlinks.

[3:52:25] Groenlinks, partij van de arbeid.

[3:52:29] Voorzitter, het zal niet verbazen, uiteraard voor de beantwoording. Mijn fractie steunt de lijn van het kabinet niet. Wij vinden dat nou helaas. Het nederlandse kabinet niet echt heel dapper is en helaas niet staat voor de internationale rechtsorde, zoals in onze grondwet staat op veel elementen de minister van buitenlandse zaken voor de toezeggingen over de consequenties van straffeloze gedrag van kolonisten op de westbank. Ik hoop dat lijstje is toegezegd dat ook wordt gekeken naar de rol van politici. De mensen die wapens leveren die soms betrokken is dat dat hoop ik dat wordt meegenomen

[3:53:08] en mijn oproep als laatste zal zijn. Voorzitter, wees duidelijk als het gaat om schendingen van het internationaal recht internationaal gerechtshof internationaal strafhof blij eindelijk dat het kabinet daar steun aan verleent. Want dat heeft wel even geduurd, maar we weten ook dat tien jaar duren

[3:53:25] en die schendingen zijn nu bezig. Dus ik roep om het openlijk af te keuren bij wapenleveranties echt het voorzorgsprincipe te handhaven en echt op te roepen voor een staakt het vuren als die schendingen plaatsvinden, is de enige manier om die te stoppen is om uiteindelijk op te roepen voor een staakt-het-vuren en ik zie dat de voorzitter zegt dat heb ik nog een zin, of liever niet.

[3:53:49] Een zin,

[3:53:52] Scoort omdat we uiteindelijk allemaal hopen dat de gijzelaars worden vrijgelaten dat het doden van onschuldige mensen stopt en dat er een politiek.

[3:54:01] Dank u wel.

[3:54:03] Dank u wel voor de tweede termijn van de kamer. Mijn kleine vraag gesteld. Ga meteen over tot beantwoording. De minister van buitenlandse zaken.

[3:54:11] Voorzitter, de afgrijselijke gebeurtenis van zeven oktober met de terroristische aanval van hamas heeft tot nu toe veel menselijk leed veroorzaakt van onschuldige burgers,

[3:54:26] onschuldige burgers aan palestijnse en israëlische kant.

[3:54:30] Daarom ben ik het ook eens met de kamer dat alles wat wij kunnen doen

[3:54:34] om ervoor te zorgen dat het geweld van hamas stopt. Maar dat tegelijkertijd er ook wordt gewerkt aan het vrijlaten van de gegijzelde en een situatie waarbij een levensvatbare palestijnse staat komt, een vitale palestijnse staat naar het veilig israël. Dat moet

[3:54:50] echt

[3:54:50] niet gebeuren als er dit is het moment

[3:54:54] in deze hele zwarte tijden voor heel veel mensen om ervoor te zorgen dat er een pad naar een tweestatenoplossing is

[3:55:04] daarom de leden ook ook voor hun inbreng

[3:55:07] en ook voor de oproepen die zij ook aan dit kabinet doen

[3:55:11] en de verschillende richtingen die ze hebben aangegeven

[3:55:15] om nog op een aantal aspecten daarvan in te gaan die ook naar voren zijn gebracht, is dat wij als bewindspersonen en dat doen we gezamenlijk. Ik wil mijn collegas bedanken, maar ook bijvoorbeeld defensie voor de ondersteuning die ze op vele terreinen op dit moment aanbieden zijn

[3:55:35] ook de de nederlanders die we uit gaza hebben kunnen halen is mede dankzij goede inzet van defensie,

[3:55:42] maar ook alle diplomatieke contacten die de beide posten in ramallah en ook in tel aviv

[3:55:49] dag in dag uit

[3:55:52] inzetten. Daarbij wil ik ook mijn dank uitspreken voor al die collegas die dag in dag uit met mensen in contact hebben om hen uiteindelijk ook te steunen. Maar die ook inzetten om de humanitaire hulp voor elkaar te krijgen.

[3:56:06] Dat is dat gezamenlijk doen met volle overtuiging in de wetenschap dat zij proberen het goede te doen in een zwarte situatie waarbij

[3:56:17] hopelijk kunnen werken naar een plek waarbij er een levensvatbare palestijnse staat namens en vitaal en veilig. Israël is

[3:56:28] dan is het hoop. Ik ben ik zeer hoopvol hopen morgen dat er een tijdelijk

[3:56:35] in geval staakt-het-vuren kan komen.

[3:56:38] Een tijdelijke militaire gevechtspauze, waarbij de gijzelden een deel van de gegijzelden vrij kunnen komen en alles wat kan gebeuren om geweld te stoppen. Dat hoop ik ook dat dat het mogelijk is. Tegelijkertijd realiseer ik me dat ook voor het permanent stakend vuren dat we leven dat hamas zijn dreiging niet weg heeft gehad is ook niet.

[3:57:00] En dat maakt dat we die stap daarop nog niet kunnen zetten.

[3:57:04] Voorzitter, als het gaat om opvattingen. Ik vind het goed dat er een dialoog gevoerd kan worden. Ook binnen de organisatie. Hoe mensen verschillend aankijken tegen zo'n

[3:57:17] tegen de vreselijke gebeurtenissen in israël en in gaza. Daar moet een open dialoog over plaatsvinden. Het wordt alleen anders op moment dat een dialoog via de krant gevoerd gaat worden en daar zit een nadrukkelijk verschil tussen dat mensen hun mening mogen uit dat daar het gesprek over moet plaatsvinden dat mensen van mening verschillen. Volgens mij moeten we daar in een democratische rechtsstaat altijd voor blijven staan, maar er zijn wel grenzen overschreden worden er grenzen zijn dat als vertrouwelijke informatie naar buiten gaat. Die andere mensen kunnen schade die collegas kunnen schaden en dat vind ik een morele grens.

[3:57:54] Mevrouw koekoek diplomatiek. Als we mogelijkheden zien om stappen gezamenlijk te zetten met de internationale gemeenschap, met landen aan het middenoosten met de europese unie, dan zullen we dat of het nou humanitair recht humanitaire hulp is of andere terreinen. Dan pakken we die vast en dat maakt ook weer komende maandag in barcelona ben waarvan ik weet dat een wol collegas ook uit midden oosten aanwezig zijn om weer persoonlijk te kijken wat we gezamenlijk kunnen doen

[3:58:21] en antisemitisme. De oproep in de motie van de heer brekelmans en ellian is gewoon heel helder en we zijn aan het kijken hoe we dat op een effectieve manier invulling aan kunnen geven. Wij hebben mensen nodig die zich oproepen uitspreken tegen antisemitisme en mensen die zich uitspreken tegen discriminatie van moslims. We leven in nederland waarbij ruimte moet zijn voor gelijkwaardigheid en gelijkheid.

[3:58:49] Goedenavond.

[3:58:51] Mis van buitenlandse handel, ontwikkelingslanden,

[3:58:53] Dank u wel. Voorzitter, ik sluit me aan bij alle ook die college bruins-slot heeft uitgesproken. Napels, defensie en de goede samenwerking tussen de ministeries, maar ook op de posten.

[3:59:10] Er was nog een vraag gesteld door de heer van dijk over het onderzoek nog loopt. Ik heb ook in antwoorden op onder andere zijn vragen aangegeven op het moment dat de douane

[3:59:27] onze informeerde dat er mogelijk sprake zou zijn van doorvoer van reserveonderdelen

[3:59:35] zijn we een onderzoek gestart. Wat zijn uberhaupt de mogelijkheid de mogelijkheden om in te grijpen en is de wenselijkheid die mogelijk heden dit. Dat kunt u ook zelf lezen in de nota die u heeft ontvangen die we in alle transparantie hebben gedeeld dat we daar over die mogelijkheid er bijna uit zijn we er lopen nu gesprekken met bondgenoten, maar we hebben ons gebogen over de wenselijkheid en daar heeft mijn collega bruins-slot een advies over aan mij doen toekomen op basis van dat advies een besluit genomen besluit is dat we niet ingrijpen in die algemene vergunning die toets op basis van artikel acht.

[4:00:25] Dus of die mogelijkheid er is, is het gewoon goed om te weten voor ook voor de toekomst. Wat ons mogelijkheden zijn. Ik geef wel aan dat moment in dit geval bij van die mogelijkheid ook geen gebruik zullen maken

[4:00:42] of die mogelijkheid er is. Zoals gezegd, lopen gesprekken met bondgenoten nog wanneer ik u daarover informeren. Ik dacht zelf aan de rapportage over de wapenexport tot dat we het daar in opnemen.

[4:01:02] Ja.

[4:01:04] Dat zou mijn toezegging zijn over wanneer wij meer duidelijkheid hebben

[4:01:11] en zoals ik in mijn eerste termijn heb bevestigd, zullen we advies van juridisch jurist de daar een stuk over naar de kamer doen toekomen over de twee elementen genoemd door de heer sjoerdsma en mevrouw teunis,

[4:01:27] en dat doen we dat.

[4:01:31] Gediend. Dank u wel. De minister van defensie.

[4:01:34] Voorzitter, ik kan het heel kort houden. Ik wilde alleen nog even ingaan op de conclusie van de heer brekelmans. Hij vond dat ik geen antwoord gaf. Ik vond dat mijn collega s heel uitvoerig antwoord geven op de vragen over de f vijfendertig voor de zuiverheid is misschien goed om te zeggen we hebben de verantwoordelijkheid voor exportvergunningen voor wapens ligt bij ons bij de minister voor na het constateren van de minister van bz ligt dus niet bij de minister van defensie en misschien is dat maar goed ook voor voor de zuiverheid, dan betekent dat namelijk dat de minister die het besluit moet nemen. Dat is uiteindelijk besluit waar we allemaal per definitie achter staan. Maar daar speelt dus uiteindelijk niet de overwegingen wat vanuit als gebruiker van de vijfendertig vinden dat belangrijk zou zijn voor onszelf voor de zuiverheid van de discussie beter om om daar niet over te gaan speculeren dat het geen onderdeel is geweest van de.

[4:02:36] Dank u wel. Dan komen we tot de laatste opname toezeggingen die gedaan zijn.

[4:02:44] De eerst toezeggen de minister van buza zegt dat zij de kamer voor het einde van het jaar zal informeren over de mogelijkheden juridisch en anderszins om iets te doen tegen de illegale joodse nederzettingen op de westelijke jordaanoever de toezegging. Dat lijkt wel een brief. De minister van buitenland.

[4:02:58] Onze handig. Voorzitter, het geweld op de testbank in het kader van de illegale nederzettingen. Volgens mij hebben.

[4:03:10] Twee. De minister zegt toe de kamer aansluitend op de rechtszaak ter zake per brief te zullen informeren over de zienswijze van de directie. D r van het ministerie op het concept van medeplichtigheid bij de toetsing van wapenexport. Indien er gerede kans bestaat dat de staat waar goederen worden geëxploiteerd, schendingen van het internationaal recht begaat en de betreffende goederen bijdragen aan de algehele militaire capaciteit van de.

[4:03:38] Staat.

[4:03:39] Dat is mijn de brief die ik hier uiteindelijk voor heb gekregen. Oké dan gaan we naar derde toezegging de minister van bureau zich toe in de volgende reportage wapenexport twintig, vierentwintig nader in te gaan

[4:03:50] op de mogelijkheden om in te grijpen in de werking van de

[4:03:53] regeling. Algemene vergunning nul nul negen komt dat uitstekend. Dan zijn we die nu. Dat betekent dat wij in deze samenstelling het allerlaatste debat van deze zittingsperiode hebben gevoerd met drie ministers plus ondersteuning en elf kamerleden, waarvan vier andere verplichtingen hebben. Ik wil u allemaal danken voor uw bijdrage. De afgelopen jaren aan de commissie buitenlandse zaken storend van dijk. De heer sjoerdsma dank voor de jarenlang bijdrage aan commissie aantal andere zullen verdwijnen en een aantal blijft zitten. Gefeliciteerd alvast zetels. En dat betekent dat dat wij als ik het goed begrijp dus geen plenaire afronding van hebben in deze periode. Maar na vijf december. Dat betekent. Dit is dank voor uw aanwezigheid. Bedankt voor de ondersteuning in de zaal. En dan gaan we gaan we op vijf december voor het afscheid en zes december. De installatie van een nieuwkomer

[4:04:55] ik sluiers vergadering.