Voortgang implementatie derogatiebeschikking mest en implementatie nutriënten-verontreinigde gebieden

[0:00:00] Van harte welkom,

[0:00:02] Allemaal bij deze technische briefing van de vaste commissie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit geld vandaag over een technische briefing verzorgd door het ministerie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit

[0:00:16] stel dadelijk één van die voor het gaat over de voortgang implementatie, derogatie, beschikking, mest en implementatie nutriënten verontreinigde gebieden.

[0:00:27] Het is de bedoeling dat de ministerie een presentatie geven keert allereerst van harte welkom buiten de mensen op de publieke tribune en ook de mensen die thuis kijken en luisteren via het digitale kanaal is immers openbaar

[0:00:42] ik van harte welkom. Het team van het ministerie. Allereerst mevrouw stoelhorst meneer wolf die dadelijk het woord gaat voeren. Mevrouw veldhuis en mevrouw buis. Één van de volgorde zoals ze zitten

[0:00:54] en of u dadelijk wordt voel ik heb begrepen dat dat de maximaal en een half uur gaat duren. En dan stel ik dan voor een vragen rondje aan de leden en dan kunnen we kijken of er nog

[0:01:08] de tijd nodig is. Een over is een volle bak. Je hebt veel publiek zal zijn.

[0:01:17] Maar de wolf. Ik wil graag een was.

[0:01:20] Hartelijk dank. Voorzitter, we zijn door de kamer gevraagd om vandaag een technische toelichting te geven op kort gezegd een brief van de minister over de wegen bieden.

[0:01:32] Vooral.

[0:01:34] En ik zal eerst een presentatie daarover geven en dat is natuurlijk nog geen technische toelichting, waarbij ik wil aangeven dat we beseffen dat de maatregelen die we gaan toelichten ingrijpend zijn zeker ook voor voor ondernemers op het individuele bedrijf

[0:01:53] en deze maatregelen komen voort uit de delegatie beschikking. In de presentatie zullen we ook zal ik ook beginnen bij de nitraatrichtlijn in een delegatie beschikking. Even wat achtergrond informatie voordat we bij de

[0:02:05] daadwerkelijk aanwijzing van de nv gebieden komen. Dus ik hoop dat u enige clementie heeft dat we daar even beginnen om zo het het kunnen opbouwen

[0:02:16] aan het eind van de presentatie zal ik kort iets zeggen over de meest productieplafonds. Het is een tweede brief die op hetzelfde moment is verstuurd naar de kamer dat implementatie van de delegatie beschikking

[0:02:31] niet vergeten door te klikken

[0:02:35] dan,

[0:02:38] zoals gezegd, kort iets over de nitraatrichtlijn, de systematiek van de actieprogrammas, de derogatie beschikking. De nv gebieden

[0:02:45] zelf zijn aangewezen en wat de maatregelen zijn

[0:02:51] iets over grondwaterbescherming gebieden waar we ook een maatregelen hebben genomen. Ditjaar iets over de delegatie vrije zones rondom die natura twee duizend gebieden en als laatste kort nog iets over de productieplafonds en ik ga mijn best doen om een half uur

[0:03:07] te doen en nogmaals, het is nogal technisch de nitraatrichtlijn. Dat is de basis waarop actieprogrammas en vervolgens ook beschikking kunnen aanvragen. Die is ingevoerd in negentien eenennegentig en dat is sinds twee duizend een dochterrichtlijn van de kaderrichtlijn water.

[0:03:32] Het is altijd wel interessant dat hun dochter kwam voor de moeder richtlijn. Maar dat is in dit geval zo gegaan in de tijd en het doel van de nitraatrichtlijn is om het verminderen of voorkomen van verontreiniging van het water door uit agrarische bronnen

[0:03:49] en verontreiniging ook te voorkomen of waterkwaliteit gaat het om de nitraatverontreiniging van het grondwater en van het oppervlaktewater en oppervlaktewater. Ook de kust een overgangs wateren.

[0:04:07] Nederland is aangewezen als een niet kwetsbare zon onder de dat is ook een van de redenen waarom we met die actieprogrammas moeten zorgen dat dat de waterkwaliteit in nederland verbeterd op de plekken waar die goed is goed blijft.

[0:04:26] De kaderrichtlijn water is breder ziet op op alle bronnen van waterverontreiniging en op alle wateren die de lidstaat heeft aangewezen.

[0:04:34] Het is erop gericht om te komen tot een ecologisch goede water situatie. Die gaat over die agrarische bronnen en de kaderrichtlijn water is breder.

[0:04:45] De actieprogrammas die zijn bedoeld om de waterkwaliteit te verbeteren. De vierjaarlijkse cyclus. We stellen zo'n actieprogramma vast zit een maatregelen in die vier jaar die het actieprogramma loopt genomen worden

[0:05:00] en we zitten op dit moment

[0:05:02] in het zevende actieprogramma. Dat loopt tot eind vijfentwintig en zesentwintig zullen we in het

[0:05:08] achtste actieprogramma terechtkomen en dat zal nog opgesteld worden.

[0:05:17] Hier is nog een keer schematisch weergegeven. Hoe is het actieprogramma tot stand gekomen?

[0:05:23] Het is vastgesteld in november eenentwintig.

[0:05:27] Dan wordt er een meer uitgevoerd

[0:05:31] en daar bleek dat er een addendum nodig was om de maatregelen in het zevende. Volgens de doorberekening van het meer nog onvoldoende effect zouden hebben.

[0:05:40] Daar is ook de koppeling gemaakt aan het en pil geven voor de rest opgave die nog er was

[0:05:46] en vervolgens zijn er gesprekken gevoerd over de mogelijkheid van delegatie beschikking. Dat doe je dan met het actieprogramma is.

[0:05:57] Genoeg,

[0:05:57] Gepresenteerd

[0:05:59] die gesprek over de delegatie beschikking, wat een delegatie beschikking in de nitraatrichtlijn staat dat er een

[0:06:06] maximum van honderd zeventig kilo stikstof per hectare

[0:06:10] aan dierlijke mest geplaatst mag worden

[0:06:13] en een delegatie betekent dat je in dit geval een afwijking van de afwijking de toestemming van de europese commissie aan nederland om bedrijven de toestemming te geven om meer dan honderd zeventig kilo te mogen plaatsen aan dierlijke best per hectare.

[0:06:31] Dat mag dan vervolgens geen afbreuk doen aan het halen van de doelstelling voor de waterkwaliteit. Dat beargumenteren we zowel op het feit dat we delegatie bedrijven, gastland hebben wat wat voor gunstig effect heeft

[0:06:45] en er zitten soms wat extra voorwaarden in zo'n beschikking om te zorgen dat die waterkwaliteit niet niet achteruit gaat.

[0:06:56] De europese commissie beoordeelt zo'n aanvraag en verleend dan die derogatie in een derogatie beschikking en we hebben daar een aantal criteria bij gemotiveerd. Dat gaat bijvoorbeeld op langere periodes en ook de

[0:07:13] status van de bodem in nederland en ons complex, zoals ons land is ingericht.

[0:07:19] We hebben de delegatie gehad sinds tweeduizend zes en we zitten nu in de delegatie beschikking. Die loopt van tweeëntwintig tot en met vijfentwintig.

[0:07:29] Klopt.

[0:07:33] De kwaliteit van het grondwater. Hoe wordt die gemeten en beoordeeld?

[0:07:38] De norm is max vijf milligram per liter aan niet gaat

[0:07:42] vijftig. Goed. We hebben gezien in de metingen dat het plaatje rechts onder dat de in de jaren tweeënnegenti tot tweeduizend vier een sterke afname is geweest van de hoeveelheid nitraat

[0:07:59] in vier tot en met zestien een afvlakking en vanaf zestien weer een stijging. Dat heeft ook te maken. Dat waren ook drogen. Ja. Dat zorgt voor hogere concentratie

[0:08:15] en in de zand en de kustgebieden zijn de concentraties ook ook boven de norm en in het

[0:08:22] plaatje goed te lezen zijn. Maar dat is de zand en gebieden zijn licht.

[0:08:27] De gebieden en het gebied is het zuidelijke puntje van deel van van limburg.

[0:08:35] Dat zijn de gebieden waar de voor grondwater overschreden wordt

[0:08:43] de oppervlaktewater, het oppervlaktewater. Dat gaat om de eutrofiëring zoals het dan genoemd wordt en die wordt bepaald door zowel stikstof als fosfaat en er wordt gekeken naar de biologische factoren. Het is de systematiek die de kaderrichtlijn water gebruikt als je kijkt naar de situatie in nederland kaartjes kan me voorstellen dat u denkt dat zijn nogal wat ingewikkelde puntjes. Maar het komt er in hoofdlijnen op neer dat in het westen van het land, met name qua fosfaat er een probleem is dat in geheel nederland op verschillende plekken stikstof probleem.

[0:09:25] Waarom.

[0:09:29] Wat staat er dan in het zevende actieprogramma? Wat de basis is geweest om de delegatie aanvraag te doen. Dat zijn dat zijn meerdere maatregelen op zand en grond. De focus op de duurzame bouwplannen.

[0:09:42] Daar valt onder andere in zijn gewassen. Een maatregel die enige aandacht heeft gehad onder

[0:09:53] het de bredere integrale brieven stroken die uiteindelijk in de delegatie beschikking op een iets andere manier zijn ingevuld dan hoe het in de

[0:10:02] in het in het zevende stond dat die uitleg is dus gevolgd uit de delegatie beschikking

[0:10:11] zijn er nog een aantal. De meeste bekend. Omwille van de tijd zou ik ze niet even voorlezen. Maar als laatste addendum zijn nog een aantal aanvullende maatregelen genomen.

[0:10:24] De delegatie beschikking

[0:10:27] is vervolgens in september tweeduizend, tweeëntwintig bekend geworden en heeft een looptijd van tweeëntwintig tot vijfentwintig en de europese commissie heeft duidelijk aangegeven dat dit wat hem betreft de laatste delegatie die nederland zal krijgen en dat de daarom ook een afbouw van de ruimte die er was om en is onder meer dan honderd zeventig kilo te mogen plaatsen per hectare.

[0:10:55] Het afbouw pad is voor een aantal ook ook bekend, maar toch nog eventjes in de

[0:11:03] in de gebieden waar de grondwaterkwaliteit op orde is, is het die tweehonderdvijftig was het in de zogenaamde tweeëndertig gebieden zand en gebieden was. Het is. Het was was al tweeëndertig mogelijk. Er zijn dus twee aparte gebieden die doelgroepen die vroeger de twee vijftig gebieden worden genoemd waren. Daar geldt het schema wat u aan de rechterkant ziet in het tweeëndertig gebieden en ook in de en gebieden geldt het snellere afbouw pad. Dat is voor dit jaar tweehonderd twintig kilo. In die gebieden wordt er tweehonderd, tien en daarna honderd negentig.

[0:11:42] Wat is het eigenlijk als het gaat om de delegatie beschikking inhoudelijk natuurlijk de de manier waarop het voordeel wat er vanuit de delegatie beschikt niet meer mogen uitrijden van mest wordt afgebouwd

[0:11:57] en in die delegatie beschikking. Zoals we eerder al aangaven zat zitten ook een aantal

[0:12:02] voorwaarden die die nederland moet implementeren. Een daarvan is de verlaging van de nationale mes productieplafonds. Daar kom ik aan het eind terug.

[0:12:14] Dat is een actualisatie van de geldende mes productieplafonds en ook een verlaging van de plafonds. In twintig, vijfentwintig

[0:12:23] buffer stroken voor de landbouwsector per een in tweeduizend, drieëntwintig was een van de voorwaarden in de beschikking.

[0:12:30] De nv gebieden maatregelen in grondwaterbescherming, gebieden

[0:12:36] maatregelen geen delegatie meer in natura twee duizend gebieden in een bufferzone. Rondom natura twee duizend gebieden versterkt de handhaving strategie, onder andere de invoering van de is een digitale manier om de transporten

[0:12:50] aan af te melden en te monitoren

[0:12:55] dan het spoorboekje voor de implementatie van de voorwaarden uit de beschikking.

[0:13:01] In tweeduizend, tweeëntwintig zijn de

[0:13:05] voor grondwater al nv gebieden aangewezen. Maar dat had materieel niet veel

[0:13:10] verandering omdat dat de gebieden waren waar al tweeëndertig, dat god daar ging in tweeëntwintig niet qua merkte iemand op het die daar zit niet zoveel

[0:13:24] per tweeduizend, drieëntwintig, onder andere de invoering van de buffers stroken een eerste aanwijzing voor oppervlaktewater van de nv gebieden en het hier niet staat, maar ook het niet meer kunnen verkrijgen van derogatie in natura twee duizend gebieden zelf in de gebieden en in grondwater beschermde gebieden.

[0:13:46] Die.

[0:13:47] Buffer stroken is vorig jaar ook uitvoerig over gedebatteerd en gecorrespondeerd kamer naar aanleiding van voornemen om daar voor de agrarische bedrijfs praktijk iets meer

[0:13:59] tijd voor te nemen en de reactie van de europese commissie daarop geen ruimte

[0:14:06] per en vierentwintig moeten we nog een aantal voorwaarden worden geïmplementeerd. Dat is de definitieve aanwijzing van de nv gebieden en van de maatregelen die daar gaan gelden.

[0:14:17] Een aanvullend pakket van maatregelen in de grondwaterbescherming gebieden, gebieden, een delegatie vrijen. Zonder ook rondom de natura twee duizend gebieden. Gebieden waren er al geen delegatie meer zonder omheen en het vastleggen van de productieplafonds

[0:14:34] over de invulling van die maatregelen en met name over de invulling van die fnv gebieden is het afgelopen jaar veel contact geweest met met de europese commissie. Om te kijken of de wijze waarop nederland voornemens was de implementeren. Ook past bij de europese commissie verwacht dat we het zouden doen.

[0:14:52] Dus daar is duizend getoetst en daarnaast veel contact geweest met onder andere de waterbeheerders.

[0:15:00] Dan wil ik ingaan op de verontreinigde gebieden. Daar zaten ze een trap in. Het gaat om gebieden die verontreinigd zijn in drieëntwintig en vanaf vierentwintig de gene die risico lopen opvolgend reinigt te worden na tweeëntwintig de gebieden die al

[0:15:24] die zogenaamde tweeëndertig gebieden waren gebieden. Nederland

[0:15:29] drieëntwintig was een soort overgangsjaar. Daar kwamen een aantal gebieden bij en vanwege de korte termijn en ook de manier waarop het stond in de beschikking is gekozen om met een aantal criteria

[0:15:43] kwamen we uit op drie waterschappen die werden aangewezen in een geheel op waterschap niveau waar meer dan de helft van de waterlichamen in dat waterschap slecht scoren op zowel stikstof als fosfaat.

[0:15:56] Dat was de aanwijzing in drieëntwintig

[0:16:01] de aanwijzingen vierentwintig, zegt de delegatie beschikking. Een aantal dingen over.

[0:16:06] Ja.

[0:16:07] Dan gaat het om de gebieden waar de toestand niet voldoet of het risico bestaat dat de waterkwaliteit niet meer gaat voldoen

[0:16:16] extra onderdeel criterium.

[0:16:20] Er staat een delegatie beschikking dat het tenminste zijn de gebieden die in drieëntwintig zijn aangewezen

[0:16:25] dat er rekening gehouden moet worden met de belasting vanuit de landbouw

[0:16:29] en er staat dat indiener en vier per in vierentwintig, een aanwijzing niet plaatsvindt of niet gereed is

[0:16:36] alle gebieden uit een tabel uit het actieprogramma, actieprogramma,

[0:16:41] waar enige of aanzienlijke inspanningen nodig zijn voor de waterkwaliteit. Doelstellingen voor stikstof fosfor zullen moeten worden aangewezen. Dat komt neer op.

[0:16:52] Alleen als het alle drie groen scoort hoeft het niet aangewezen te worden. Dat betekent dat is het rivierengebied en alle andere gebieden van nederland zouden dan worden aangewezen.

[0:17:05] Dus dat is de vol optie op het moment dat er nu niet was aangewezen.

[0:17:16] Sorry. Als we hadden afgesproken om technische briefing eenmaal te laten plaatsvinden. Als er iets heel dringende zal hij er onrustig van slaapt vannacht dan zouden er een heel kort en krachtig.

[0:17:28] Ja. Het is meer van de de.

[0:17:30] Was ik u goed begrijp, is dit een soort de terugval zien. Wat betekent dit in maatregelen. Dus als we niet doen. Volgt b. Dit is b. Wat wat hoe wordt dit? Concreet voor boeren.

[0:17:41] De maatregelen komen zo meteen op die gelden dan dit gaat puur om het aanwijzen welke gebieden het zijn en dan zullen dezelfde maatregelen zouden er gelden die de nu gelden in de gebieden die we nu aanwijzen. Dus het gaat echt om de. Het gaat echt om de afbakening zou betekenen dat al die maatregelen die we nu nemen die boerenerf onder andere die korting van twintig procent op de norm dat die gelden voor in nederland. Behalve het rivierengebied dat.

[0:18:12] Hoewel ik wil ik toch ook andere leden vragen niet een je delen of dat zoveel vragen want anders is het niet eerlijk naar de andere leden toe. Ik ben eerste dankjewel. Ik kan het verhaal nu en dan gaan we vanaf tot ik klaar was.

[0:18:30] Die aanwijzing valt uiteen in twee onderdelen ook nu weer grondwater en oppervlaktewater en geldt in ieder geval voor de looptijd van de delegatie beschikking. Jaren vierentwintig, vijfentwintig.

[0:18:43] Hoe zijn de gebieden afgebakend voor grondwater? We hebben een advies gevraagd aan de commissie. Deskundige meststoffen werd over deze van wat zouden we in vierentwintig moeten aanwijzen.

[0:18:56] Ze hebben gezegd voor komt neer op die gebieden, gebieden waarbij geld dat zand, centraal en zand, zuid en gebied daarvan gaf de commissie aan. Daar zitten we ver onder of boven de vijftig milligram waardoor die aangewezen moeten worden en blijven want die waren al aangewezen

[0:19:21] en alleen voor noord.

[0:19:24] Daar zit zitten we iets boven de veertig en dan heb je de vraag. Je dreigde dan richting die vijftig te gaan. Daarvan heeft gezegd als je kijkt naar de trend vanaf tweeduizend zeven is er geen duidelijk stijgende trend, waardoor het risico niet zo groot is dat je noord zou moeten aanwijzen. Dus dat is een technische uitleg om op de volgende te zeggen eigenlijk is die aanwijzing voor grondwater hetzelfde gebleven als die tweeëntwintig, drieëntwintig was, zijn deze rode gebieden, die al een aantal jaren gelden als gebieden waar ook extra maatregelen getroffen worden. Dat zijn bekende gebieden

[0:20:08] voor oppervlaktewater

[0:20:11] geld. Dus het gaat om waar het niet voldoet of het risico bestaat dat niet meer te voldoen en er was een sterke wens om dat op een gedetailleerde schaal niveau te doen op het niveau van waterschappen. Omdat hoe groter het de het het gebied, hoe groter de kans dat er weer kleine gebied zitten waar misschien wel de waterkwaliteit op orde is, terwijl het gemiddeld in het grotere gebied niet zo is dus zo gedetailleerd mogelijk. Daarmee is de aanwijzing daar waar de gebieden waar het nodig is en geeft ook hoe kleiner het gebied behandelingsperspectief. Dat is om op het moment dat het beter gaat om sneller aan de goede kant terecht komen en die belasting vanuit de landbouw is een nieuwe element. Meer dan er moet meer dan negentien procent van de vervuiling afkomstig zijn uit de landbouw om een gebied veengebied, of eigenlijk als je omdraait gebieden die vervuild zijn waar de bijdrage van landbouw minder is dan negentien procent hoeven niet aangewezen te worden als veengebied.

[0:21:16] Dat heeft geleid tot een soort stappenplan hoe die hoeven die gebieden aangewezen. Het eerste is om dat kleinere schaal niveau te bepalen. Wat zijn dan die gebieden vervolgens te bepalen? Welke gebieden zijn vervuild? Wat is de belasting van de landbouw. En dan te krijgen in een in een kaart en dat ik loop die vier stappen nu even wat uitgebreider met u door

[0:21:48] als u dacht dat was technisch dan gaan we nog even een laagje verder het toestroom gebied. We hebben in nederland

[0:21:59] al langer cafe waterlichamen. Dat zijn de wateren waarover gerapporteerd wordt in het kader van de gemeente wordt en we hebben gekeken, kunnen we nou elk deel van nederland koppelen aan zo'n water lichaam of andersom. Welke de waar stroomt. Als je ergens bent in nederland naar welk lichaam stroomt het perceel of de plek waar je bent toe en dan daarvoor was een lands beeld nodig. Het gaat om ongeveer tussen de vijf en zeshonderd gebieden die we er zijn zijn opgedeeld en het was belangrijk dat heel nederland wel aan een gebied werd toegewezen aan cafe water lichaam wordt toegewezen

[0:22:45] waar nodig is een nog wat gekleurd of als er een groot karwei water lichaam is waar een groot gebied naartoe stroomt. Daar kan er soms een splitsing nodig zijn of andersom. Als het twee of drie kleintjes zijn die dicht bij elkaar liggen, kan het zijn dat het een toestroom gebied is.

[0:23:02] Dat hebben we gevraagd aan twee verschillende partijen om ons daarbij te helpen en dat is winnaar van de wageningen universiteit en de waterschappen met hun kennis over de hydrologische gebieden in nederland en op basis daarvan heeft zijn er een concept kaart van die kredieten opgesteld ook contact erover gehad met verschillende waterschappen en die is door de minister vastgesteld als kaart met de toestroom gebieden.

[0:23:34] Dan zijn we bij de stad gekomen. Welke zijn er dan verontreinigd

[0:23:40] van cafe, waterlichamen? Welke zijn verontreinigd en vervolgens dus toestroom gebied ernaartoe als veengebied.

[0:23:47] Waar kijk je naar de toestand. Dat zijn de oordelen die conform het protocol zijn bepaald door de waterschappen die die rapporteren erover in het waterkwaliteit portaal

[0:24:03] is allemaal te vinden

[0:24:05] en daar is gebruikgemaakt van het rapportage jaar twintig, drieëntwintig.

[0:24:10] Dat zijn de meest recente gegevens beschikbaar in de regelen op basis van data van twintig, twintig tot en met twintig, tweeëntwintig

[0:24:21] de rijkswaterstaat overgangsraad en kustwateren zijn indirect meegenomen

[0:24:26] en daarom is rekening gehouden met afwenteling en het gehele grondgebied van nederland is daarmee beoordeeld

[0:24:32] en bij de gebieden wat ik net zei. Sommige gebieden lopen door meerdere cafe waterlichamen in is, is een grens van dertig procent meer dan dertig procent van de cafe waterlichamen in zo'n cluster vervuild is, wordt gezien als als veengebied en dat wordt vervuild. Klinkt vervelend, maar het is de makkelijkste termen

[0:24:55] te zeggen

[0:24:59] wat is dan vervuild? Dat zijn de wateren waar het oordeel ontoereikend matig of slecht is en

[0:25:07] in het gaat het om twee nutriënten stikstof en fosfor in drieëntwintig is alleen gekeken naar waar ze waar ze allebei niet goed scoren. Dus een een waterdichte. Maar allebei de niet goed scoren. Maar

[0:25:26] voor vierentwintig de dreiging mee moet nemen. Moet je ook kijken naar wateren waar een van de twee niet goed scoort. En wat

[0:25:35] daar is aan is toegevoegd staat niet zo in de beschikking, maar wel toegevoegd is ook in gesprekken met de europese commissie is dat een water waar een van de twee

[0:25:47] niet goed scoort, maar waar de biologie wel op orde is, iets waarover gerapporteerd wordt.

[0:25:54] Ondanks dat een van de twee niet op orde is niet als nv gebied of veengebied aangewezen omdat het uiteindelijk gaat om de biologie. De cliënten zijn eigenlijk meer een indicator en de biologische toestand. Je wilt kijken

[0:26:12] voor de biologie wordt gekeken naar plankton als het gaat om stilstaande wateren en om overgelaten verloren flora bij niet stilstaande wateren.

[0:26:22] En wat van belang is is dat de drie aangewezen waterschappen uit tweeduizend, drieëntwintig. Ondanks dat de beschikking zegt wat een drieëntwintig is aangewezen, blijft aangewezen naar dit gedetailleerde schaal niveau zijn gegaan. Er is besloten om die ook in die drie waterschappen voor oppervlaktewater naar het gedetailleerde niveau kijken en dat heeft voordelen van die waterschappen heeft tot gevolg dat die niet meer als veengebied worden aangewezen.

[0:26:56] Daar komen bij de belasting vanuit de landbouw. Dat is dus een uitzondering grond voor voor de wateren. Voor sommige gebieden

[0:27:06] daar was niet op een kleine schaal niveau de waterschap niveau naar te kijken in die korte termijn zeker niet. En ook omdat we een uniforme aanpak wilden in nederland.

[0:27:18] Wat wordt meegerekend. De actuele en historische bemesting mest verlies van sloten en afspoeling. De glastuinbouw is er uit telt niet mee voor de bijdrage vanuit de landbouw en de totaal van de belasting van de nationale belasting wordt worden rijkswater buitenlandse belasting overlast meegenomen en het gaat om de relatieve bijdrage ten opzichte van andere bronnen die vervuilend. Je kijkt in totaal. Waar komt de belasting vandaan. De afspoeling. En dan is dat wordt er tegen elkaar afgezet. Hoeveel procent is dat dan als de landbouw onder de negentien worden uitgezonderd.

[0:28:00] Dit is onder andere ook besproken in het bestuurlijk overleg.

[0:28:05] Dit is een

[0:28:06] landelijk beeld is op uniforme wijze afgeleid. Dat zijn gegevens uit een onderzoek van een onderzoek uit tweeduizend zestien over de periode twintig, tien, twintig, dertien.

[0:28:18] Er was geen recentere uniforme gegevens beschikbaar en die waren ook niet in het tijdsbestek van deze aanwijzing op alle plekken in nederland uniform te krijgen.

[0:28:31] De huidige aanwijzing de huidige belastinggeld het twintig, vierentwintig, twintig, vijfentwintig de looptijd van deze aanwijzing en de. We gaan richting het achtste actieprogramma vanaf zesentwintig zal lopen. In ieder geval zorgen dat in samenspraak met de waterschappen, provincies en actualisatie van bronnen analyse plaatsvindt.

[0:28:55] De laatste stap wordt samengesteld in een kaart voor de oppervlakte voor het oppervlaktewater

[0:29:01] en die ziet u hier rechts die zat ook in de bij de kamerbrief. Dus die zal mogelijk bekend zijn.

[0:29:09] Dat is vervolgens neergelegd in een regeling die is gisteren gepubliceerd en sinds vandaag is het ook voor boeren inzichtelijk op mijn percelen voor bij mvo of een perceel niveau of het wel of niet in een veengebied valt misschien nog een kleine toelichting het donker oranje licht oranje licht oranje zijn die gebieden waar alleen fosfaat. Het probleem is met andere is of stikstof en fosfaat, of alleen stikstof. Het probleem

[0:29:37] en ik straks bij de maatregelen komen er nog even op terug.

[0:29:42] Dan ziet u hier nog een overzicht kaart. De gebieden die in het blauw waren. De gebieden die in drieëntwintig waren aangewezen.

[0:29:50] De gebieden het rood zijn de gebieden die er nu zijn bijgekomen en u ziet ook nog een aantal gebieden in het groen

[0:29:57] waar nu dat de aanwijzing op gedetailleerde niveau waterschap niveau kan plaatsvinden, blijkt dat als je dit eerdere niveau kijkt het niet nodig is om ze aan te merken als veengebied in noord hollands noorderkwartier delfland en

[0:30:11] en de brabantse delta.

[0:30:15] Welke maatregelen in de veengebieden gelden er die maatregelen die komen uit de delegatie beschikking ook weer versnelde pad. Voor die gebieden noemde ik al eventjes zijn eisen voor het scheuren van gastland. Deze twee gelden alleen voor delegatie bedrijven

[0:30:32] voor alle bedrijven ook voor niet delegatie. Bedrijven geldt ook een verlaging van de stikstof gebruiks norm moet per vijfentwintig een verlaging zijn van in totaal twintig procent in vijfentwintig. Het moet gradueel geleidelijk naar die verlaging vijfentwintig tour betekent tussen nu vijfentwintig jaar. Dat is vierentwintig. Dat zijn eerste stappen in die verlaging moet plaatsvinden.

[0:30:57] Ja.

[0:30:59] Ja die is vijf procent en het gaat om de totaal stikstof gebruiks norm, dat wil zeggen dat het is een totaal per afhankelijk van gewassen grondsoort stikstof die er geplaatst mag worden en daarbinnen zit dan honderd zeventig kilo straks dierlijke mest of iets meer gebruik gemaakt worden van delegatie en de rest is dan kunstmest die totale gebruik van kunst en dierlijke mest in totaal met twintig procent gaat eraf en daarbinnen blijft nog steeds die honderd zeventig dan mogelijk vanaf zesentwintig en soms nu nog iets iets meer.

[0:31:40] Ik hoopte

[0:31:43] waar gebieden voor alleen maar alleen fosfor het probleem is. Dat ligt. Oranje gebieden hebben we met de commissie europese commissie besproken dat we gaan verkennen of daar alternatieve maatregelen korting op de stikstof gebruik mogelijk zijn, omdat het gaat om een gaan korten op stikstof dat dat is misschien niet de meest gerichte maatregel is. Daarom is ervoor gekozen om hebben kunnen bespreken met de commissie, met alternatieven. Maatregelen komen voor fosfaat fosfor in die gebieden en de maar dan moet het gesprek met de commissie nog over plaatsvinden en de beschikking staat nog wel twintig procent korting. Dus dat moeten we met een goed alternatief

[0:32:25] komt

[0:32:26] en daar wordt een advies van de cda voor uitgezet.

[0:32:29] Ik zie dat u. We zijn er bijna een half uur bijna voorbij

[0:32:36] de grondwaterbescherming gebieden. Dus dit was het voor de nutriënt verontreinigde gebieden voor de het spoorboekje waar we in zitten waar we zitten. We komen nu bij de grondwaterbescherming gebieden.

[0:32:47] Die.

[0:32:48] Daar was al bepaald dat er geen delegatie meer mocht in drieëntwintig, maar vanaf uiterlijk één januari vierentwintig, een.

[0:32:59] We moeten een pakket verplichte maatregelen worden toegepast.

[0:33:05] We hadden als hoofddoel daarbij ook de de gebied plannen ook een water opgave een plek waar van die maatregelen aanvullende maatregelen per gebied kunnen worden genomen zijn. We zien ook dat die niet per vierentwintig zijn. Daarom hebben we ook weer een overleg met de commissie, dan kunnen we voor vierentwintig nemen we een generieke maatregel om een eerste stap te zetten in die grondwaterbescherming gebieden die liggen in veengebieden die die voor grondwater zijn verontreinigd. In plaats van de eerste stap van vijf procent stikstof normen korting. Stap voor stap van tien procent geldt dat daar volgend jaar al wat sneller richting de twintig gewerkt wordt stikstof.

[0:33:58] Een ander aspect was de delegatie vrij zones rondom natura twee duizend gebieden in drieëntwintig

[0:34:05] geen derogatie meer in natura twee duizend gebieden en vanaf vierentwintig

[0:34:10] evenmin in bufferzones nabij natura twee duizend gebieden en stond in de beschikking werd ook de koppeling gelegd. Met het ook daarvoor zouden bufferzones worden bepaald rondom natura twee duizend gebieden hetzelfde dat die er per in vierentwintig nog niet zijn vastgesteld. De gebied programmas. Daarom hebben we een aan een advies gevraagd specifiek op deze maatregel. Het vervallen van de delegatie voor de komende twee jaar. Wat is dan een zone waar die maatregel effect heeft op dat natura twee duizend gebied en seizoenen van

[0:34:48] twee, honderd vijftig meter op basis daarvan is besloten om

[0:34:53] ook in een zone van twee, honderd vijftig meter rondom natura twee duizend gebieden

[0:34:59] waar de kritische stuks op belastingen wordt overschreden. Die lijst zit ook bij de regeling om daarop twee, honderd vijftig meter omheen geen democratie per vierentwintig en vijfentwintig, vanaf zesentwintig, honderd zeventig

[0:35:15] als laatste de productieplafonds is een aparte brief van de minister aan de kamer over gestuurd dat productieplafonds is de limiet die er zit op de mestproductie via de rechter stelsels fosfaatrechten voor melkvee en

[0:35:32] die productierechten voor pluimvee en varkens.

[0:35:40] De beschikking gaf een aantal maxima aan de nationale productie voor stikstof en fosfaat. De cijfers staan er maar het belangrijkste is dat er in vierentwintig is de productie vanuit die een twintig de daadwerkelijke productie uit twintig, twintig geldt vanaf nu als als het plafond naar vijfentwintig toe moet daar een verlaging in plaatsvinden van circa tien procent.

[0:36:08] De beschikking heeft niet aangegeven hoe dat over de stuk plafonds verdeeld moet worden in de wet is een nationaal plafond totaal, maar ook een plafond per sector opgenomen. Maar de som van de sectorale plafonds kan niet hoger zijn dan het nationale plafond. Daarom worden per vierentwintig die sectorale plafonds gelijkgesteld aan de productie uit twintig, twintig en wordt voor tweeduizend, vijfentwintig met die verlaging die daartegen nog op moet plaatsvinden.

[0:36:39] Daar wordt het gesprek over gevoerd. De komende tijd hoe die te verdelen over de sectoren heeft de minister in de brief aangegeven dat hij verwacht dat die gesprekken rond de zomer zullen zijn.

[0:36:49] Want.

[0:36:52] Ja.

[0:36:54] Iets meer.

[0:36:55] Maar dat is een schuldig en secuur is belangrijk en de komende vijf minuten bedanken met een team voor de presentatie. We gaan naar hem toe en ik begin deze volgen. Daarna pakken we deze. Ze beginnen. Maar meneer kampen wd.

[0:37:14] Dank u, voorzitter. En dan kun je aan de heer wolf en zijn collegas voeren voor de aanwezigheid en de presentatie. Maar mijn vraag gaat over wat is nou eigenlijk

[0:37:25] het politieke handeling perspectief wat we hebben als het gaat om het aanwijzen van die met nutriënt verontreinigde gebieden. Waar kun je ja tegen zeggen waar kun je nee tegen zeggen. Mijn opmerkingen over de model matig heden waar eventuele twijfels zijn over de precieze. Maar maar waar kunnen we nou waar waar kunnen we nou nog wat over zeggen want ik hoor in mijn verdiepende vraag zojuist dat het alternatief is nog strenger. Het aanwijzen van heel nederland heb ik u zo goed begrepen. En kunt u daar misschien iets meer.

[0:37:55] Erover zeggen.

[0:38:00] Ze konden hem dood van deze presentatie wordt dadelijk ook digitaal na deze briefing sturen

[0:38:12] de team heeft gevraagd om vragen te verzamelen. Ze mogen er ook nog een paar minuten moeten schorsen naar meneer vlag. De mannen, broeders sgp.

[0:38:21] Dank u wel.

[0:38:22] Vooraf opmerking. De wolf gebruikte de term vervuiling om het huiselijke laten klinken,

[0:38:28] maar het gaat ook om beeldvorming. Het is geen drugsafval. Dus ik zou willen vragen om consequent te spreken over

[0:38:34] te hoge concentratie van bepaalde nutriënten. Paar vraag als voorzitter. Er wordt uitgaan van wat gedateerde cijfers resultaten om het percentage van de bijdrage van de landbouw.

[0:38:46] Ik ben nog op zoek naar de mogelijkheden die er zijn. Er ligt een op iets langere termijn om toch te kijken naar recentere cijfers gaf aan dat komt met name door de korte tijd die er zat tussen bekendmaking en

[0:38:59] misschien kunt u daar iets over zeggen wat iets is wat mij bezighoudt. Het kan ook te maken met dat ik hier ben.

[0:39:08] Kunstmest is een bepaalde hoeveelheid voor toegestaan dierlijke mest bekend is dat kunstmest een hogere uit heeft. Dus als het gaat om

[0:39:17] de waterkwaliteit zou je toch veronderstellen dat het beter is om de dierlijke mest eerste gebruiken en minder kunstmest. Misschien kunt u daar ook wat op toelichten.

[0:39:29] Derde vraag. Ik heb een voorzitter ben klaar.

[0:39:33] In hoeverre is het realistisch om historische bemesting meter en hoe ver gaat dat terug niet meer naar de actuele bemesting moeten kijken en de laatste vraag is klopt het dat in andere landen.

[0:39:47] Wij meten op een bepaalde diepte.

[0:39:50] In andere landen wordt er op andere diepte in het grondwater gemeten, waardoor je andere resultaten krijgt. In hoeverre zou dat ook nog

[0:39:57] iets kunnen betekenen in de uitslagen.

[0:40:01] Verslag namens sgp. U moet zich ook niet geremd voelen om een extra vraag te stellen, want als ik een lid commissie heeft, dan moet ik het ook voor verder christendemocratische.

[0:40:14] Dank u. Voorzitter. Ik ik had me voorbereid op een de een vraag wat ik een vraag mocht stellen. Maar dat doe ik nu stiekem twee. Ik heb er veel meer. Maar

[0:40:23] de eerste vraag die borduurt voort op de vraag van de heer van kampen over het politieke handelsperspectief, want ik begrijp dat het vanuit een derogatie beschikking verplicht is dat we voor één januari twintig, vierentwintig die nv gebieden moeten aanwijzen. Maar stap twee is natuurlijk vervolgens welke maatregelen hangen we daar dan daarna aan die gebieden die we hebben aangewezen. En wat is daar specifiek daar dan de politieke ruimte en de achterliggende redenering van de maatregelen die nu gekoppeld zijn aan die aangewezen gebieden dat dat was mijn eerste vragen. Voorzitter, de tweede vraag die ook gaat over de aanwijzing van die en u zegt terecht dat komt voort uit de delegatie beschikking,

[0:41:10] maar daarmee wekken we misschien onbedoeld. Ook de suggestie dat op het moment dat de delegatie is afgebouwd, namelijk twintig, vijfentwintig, dat de nv gebieden dan zich in het luchtledige oplossen en ik heb zomaar het vermoeden dat dat niet het geval is, omdat ze ook hun effect hebben in de in de café dus in hoeverre is dit nou

[0:41:33] ver om te stellen dat het komt vanuit de derogatie beschikking of is het aanwijzen van de nv gebieden, iets waar we sowieso ons mee te verhouden hebben, omdat we ook zonder derogatie verplicht zijn vanuit de karwei met die gebieden aan de gang te gaan.

[0:41:49] Voor vader bij de wolf. Ik zie rook uit uw spelletje komen

[0:41:55] de kamer rustig verder onder de volgende. Een om zichzelf.

[0:41:59] Dank u wel.

[0:42:01] Als u minister was geweest dan had ik graag even een kwartier discussiëren over hoe hebt u het kunnen bedenken om deze maatregelen te doen. Maar demente moeder vraag stellen

[0:42:12] hoe werkt zoiets dan. Wie heeft die maatregelen die bedacht is het nederland bedenkt het. En die gaat bij de u op bezoek zegt van vinden jullie het goed schrijft de e u voor van dat moeten jullie doen en dan kijken jullie hoe je dat

[0:42:24] kunt doen en heb je een inschatting gemaakt van het verwachte resultaat van de maatregelen die je neemt en wat voor effect dat heeft op op een vermindering van de milieubelasting en je het effect krijgt. Je beoogt

[0:42:41] aansluit bij vorige vragen. Ik woon in het gebied van noorderzijlvest. Op grond van recente cijfers hebben de geen enkel nv gebit.

[0:42:51] Maar omdat jullie gekozen hebben voor gemiddelde huisvrouw door de cijfers om gelijk te hebben is dat niet zo van hoe kan ik dat uitleggen me in de mensen van dat ze eigenlijk niet niet verkeerd zitten. En toch wel verkeerd beoordeeld.

[0:43:10] Die om zichzelf contracten krijgt kansen genoeg om de minister uiteraard te bevragen. Mevrouw y of leeuw pw.

[0:43:23] Dank u wel. Voorzitter, ik vraag in het verlengde van vraag van de heer vlag. Ik heb ook het kaartje in uw presentatie met met de rode vlak een. Ik zie dat kaartje van brussel minder dramatisch. Het beeld geeft van verontwaardiging. Volgens mij wat wat ik gehoord heb, is het de vooral de diepte oppervlakte met of het grondwater verschil in zit. Een reflectie op waar gebruikt die andere geeft. Brussel vraagt een tweede vraag. Voorzitter,

[0:43:58] het is mij niet helemaal duidelijk. Misschien kunt u hebt u net eventjes ontgaan

[0:44:03] in de gebieden die niet in de categorie

[0:44:08] verontreinigd vallen, moet wel of niet. De delegatie.

[0:44:12] Afgebouwd worden.

[0:44:13] Dat was het.

[0:44:15] Hoewel de partij voor de vrijheid. Meneer de groot is dat de samen met die als het goed is terug. Ze gaan we hier beginnen boer, belgië.

[0:44:27] Ja. Dank u wel. Voorzitter en dank u wel ook. Floris voor de toelichting.

[0:44:34] Ja ik heb wel zesentachtig vragen op papier staan. Ik moet me beperken tot maximaal vier heb ik begrepen.

[0:44:42] Dan wil ik toch eigenlijk als eerste vraag stellen als het gaat om het handelings perspectief voor de politiek vind ik dat eigenlijk minder belangrijk dan het handelings perspectief voor de boer. Dus is in deze bespiegelingen ook gerekend aan wat voor effect dit heeft op een landbouwbedrijf op de boerenerf. En ja wat wat kan een boer doen als het gaat om het verwerken van deze plannen zeg maar in zijn bedrijfsvoering en vooral ook van de komen toch. Als deze plannen doorgaan nogal wat extra restricties op het boerenerf te liggen.

[0:45:21] Ja. Hoe kan hij daar op voorsorteren en is nagedacht over een compensatie van in ieder geval inkomen zij opbrengst derving verliezen die ermee gepaard gaan.

[0:45:32] Tweede vraag die gaat over de de norm van vijftig gram per liter die nitraatconcentratie. Waar is die norm op gebaseerd dat het achtenveertig kunnen zijn of graag een bespiegeling over hoe die norm tot stand gekomen is. En dan ook in het licht van

[0:45:52] de uitspraak van floris die zei het is een in een indicator van de nutriënten en je wil eigenlijk kijken naar de biologie. Dus ik vind daar nog wel een beetje licht tussen zitten. Dus waarom wilde je zon norm. Terwijl je eigenlijk zegt ja maar zon norm is louter een indicatie van hoe het gaat met de biologie. Volgens mij zou het moeten zijn dat je de biologische kwaliteit verbeterd en dat is de tweede vraag die ik heb

[0:46:25] en die aanwijzing van die stroken bedoel als het gaat om geen de derogatie in het jaar twee duizend en ook niet in die verstoken van tweehonderd vijftig meter. Ja. Dat heeft natuurlijk behoorlijke consequenties. Dus ik zou graag de aantallen willen het aantal bedrijven willen horen dat kampt met deze problematiek.

[0:46:48] En wat voor consequenties heeft. Dat hangt een beetje samen met de eerste vraag die je hebt gesteld.

[0:46:55] En als laatste vraag die negentien procent is het is dat ook een percentage die gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek of is dat een beetje uit de lucht gegrepen.

[0:47:11] Daarom vragen.

[0:47:13] Ik was btw vooral wel met groenlinks, pvda.

[0:47:18] Dank u. Voorzitter, ik heb twee simpele vragen. De eerste gaat over het proces met overleg met brussel. Want dat is iets waar wij eigenlijk heel weinig zicht op hebben. Ik krijg beetje een kijkje hoe het verlopen is maar los van dit c van de actieprogramma. En straks over het achtste actieprogramma. De stemming die daar heerst over de inzet van nederland. Niet alleen over het afgelopen jaar, maar over de afgelopen jaren omdat ik het gevoel heb dat er steeds op het randje onderhandeld is van wat eigenlijk niet meer kon de waterkwaliteit aantoont dat het echt niet kan dat brussel nu extra op zijn strepen gaat staan en het de oproep van collegas om weer terug te gaan naar brussel. Om te heronderhandelen hoe succesvol dat zou zijn. De tweede vraag is hoeveel over hoeveel boeren gaat het nou eigenlijk want ik spreek een heleboel boeren die heel erg opgelucht zijn dat ze geen derogatie hebben niet getroffen.

[0:48:15] Night,

[0:48:17] Mevrouw namens groenlinks, pvda, meneer hindernis van de vissen,

[0:48:23] De een.

[0:48:26] Dank u, voorzitter en dank voor de presentatie en sterkte met alle antwoorden. Alle vragen petrochemisch christenunie. Want jullie kunnen dat niet precies allemaal zien geloof ik. Er zijn veel nieuwe namen

[0:48:42] mijn vragen. Ik heb er een paar in de presentatie van een aantal percentages langs, zoals negentien procent percentage delegatie beschikking staat dat een soort van daar valt het zwaard van damocles van is de landbouw. Hier aanzet is het een zee gebied nutriënt verontreinigd. Waarom? Negentien procent werd gezegd is significant. Maar waarom.

[0:49:12] En hoe verhoudt zich dan als je dan vervolgens in zo'n gebied zit met andere sectoren die ook inspanningen hebben te verrichten.

[0:49:20] En stel je voor dat het heeft te maken met de afvalwaterzuivering van de waterschappen die zelf bepalend zijn voor de gegevens en voor beheer van riool open stort of een telkens knap de pers leiding. Daar zit ik een beetje mee. Nog een percentage langs dertig procent. Hoe is dat bepaald?

[0:49:39] Dan heb ik een vraag zijn afgesteld.

[0:49:43] Dan heb ik een vraag over fosfor fosfaat.

[0:49:47] Daar werd gesteld bij bij stichtse of zijn de heldere maatregelen een soort helder behandelingsperspectief met fosfaat hangt in de lucht en wordt advies gevraagd aan de cda commissie over de stoffen.

[0:50:02] Hoe wordt er omgegaan met fosfaat in de veenweidegebieden inherent aan de bodem. De bodems fosfaat leveren zijn niets terug te betalen is tot een overmatige giften uit het verleden. Hoe zit dat iemand die op fosfaat naleven in de bodem zit wat inherent is aan de samenstelling van de bodem en die kun je niet afrekenen op fosfaat op fosfor vervuiling in het water. Hoe wordt daarmee omgegaan? En hoe gaat de commissie stoffen daarmee? Om?

[0:50:31] De laatste punt is de mestproductie het plafonds.

[0:50:35] Dat zien we nu van heinde en verre aankomen dat die omlaag gaan. Daar is niks meer aan te doen. Dat is europees vastgesteld. Waarom moet er dan in vierentwintig, vijfentwintig nog overlegd worden, terwijl we weten als we niet ingrijpen, komt er straks een pijnlijke maatregelen generieke korting. Waarom niet nu inzetten op bijvoorbeeld afroming en inspelen op verloop.

[0:50:57] Dankjewel naar genève. Christenunie

[0:51:01] zat al zijn dubbele vragen van dat verschil bij de beantwoorden.

[0:51:09] Mevrouw sociaal contract, ik hoop dat er nog een vraag voor u.

[0:51:14] Ja. Gelukkig wel.

[0:51:16] Ik sluit me aan bij de vraag van de andere leden. Maar ik vraag me af binnen. Want we gaan niet weer zo natuurgebied als gebied behandelen in plaats van de individuele bedrijven bekijken. Maar ik ik zie ook in sluit is een beetje een nieuw voor mij wordt er best wel wat data over waar die stikstof vandaan komt. Want u kunt tenslotte niet bepalen. U weet hoeveel stikstof er van boerenbedrijf gekomen.

[0:51:50] Mijn vraag is hoeveel heterogeniteit zit er? In die gebieden zijn er een groot aantal boeren waar nauwelijks nitraat of stikstof of fosfaten weglekt

[0:52:01] of zijn het een kleine handboek klein aantal boeren waar heel veel stikstof weglekt en die misschien ook wat mest in de sloten kun je dan niet beter of waarom is er gekozen om het.

[0:52:16] Voor het gebied,

[0:52:17] De benaderen boeren die ontzettend goed bezig zijn, maar in dat gebied wonen toch te maken krijgen met het slechte gedrag van de buren misschien dus ik vroeg me af hoe werkt het op bedrijfsniveau.

[0:52:32] De vraag naar sneeuw, sociaal contract. Mijn vrouw verder.

[0:52:38] Voorzitter, mag ik zo brutaal zijn om een vraag te stellen naar aanleiding van de vraag van één van mijn collegas, zeker omdat ik daar een beetje van in de war bent.

[0:52:46] Geraakt. Zeker. We zetten goede tijd.

[0:52:50] Want mijn vrouw met die vroeg net naar de impact op het aantal bedrijven en en had toen de opmerkingen van ik heb een heleboel boeren gesproken die blij zijn dat ze niet in de derogatie zitten. Daar wilde ik even om te checken of ik het goed in mijn hoofd heb zitten controleren bij de mensen van lhv dat het zo is dat alle bedrijven in een aangewezen veengebied worden geraakt door de maatregelen die gekoppeld worden aan een en veengebied, en niet alleen derogatie bedrijven of dat of ik dat juist hebben begrepen of dat want ik begin te twijfelen.

[0:53:21] Hoewel mijn vader aanval wordt driftig meegeschreven aan het team van vragen of ze willen zijn. Zo ja, hoe lang u nodig denkt te hebben. Tien minuutjes kijken want de klokken die klopt vaak niet. We komen hier terug om veertien nul vijf, vijf over twee. Tot zometeen.

[0:53:41] Ja.

[1:06:13] Ik heb een de technische briefing dat de meeste mensen hebben we een sanitaire stop kunnen maken. Dus dat kwam goed uit

[1:06:20] en ik neem aan dat met een wolf begint met de beantwoorden.

[1:06:26] Ga ik ga een poging doen.

[1:06:30] Als iets goed stond, mochten er vragen zijn dan sta ik ze meteen toe. Dat is even wat beter want anders wordt het teveel een janboel een te onoverzichtelijk.

[1:06:44] Dank ik probeer een beetje op volgorde van spelers te doen.

[1:06:49] Allereerste vraag van de heer van kampen

[1:06:52] en als de vraag is de in het in in over de delegatie beschikking. Daar staat helder in wat er gebeurt als er niet per één één, vierentwintig iets aangewezen. Dat is namelijk naar het belletje wat we zojuist zagen heel nederland. Behalve het rivierengebied gebied dient te worden als gebied waar alle maatregelen die we hebben besproken zullen gelden.

[1:07:14] Ja. Over de politieke handeling perspectief. Dat is de vraag die voor mij wat lastig is te beantwoorden. Want dat is een politieke vraag, maar dit is technisch hoe het in de beschikking is opgenomen.

[1:07:26] Kan.

[1:07:27] Dat snap ik en ik zal u niet in die positie willen brengen. Maar de vraag is meer. Stel je voor dat er een politiek besluit zal vallen over we doen dit niet want we zijn de derogatie toch al kwijt. Dus dan hebben we al die ellende van actieprogrammas ook niet in lijn met wat collega verder zegt. Wat gebeurt er dan?

[1:07:46] Wolf.

[1:07:50] Op de beschikking staat specifiek over die gebieden. Dan zal nederland alsnog heel nederland. Behalve het rivierengebied moeten aanwijzen in een eerdere brief van de eurocommissaris is aangegeven dat, als er niet aan de voorwaarden uit de beschikking wordt voldaan, ook de begunstigen de kant van de beschikking niet kan worden gebruikt en in algemene zin is bij het niet naleven van europese verplichtingen, zeker als de waterkwaliteit niet op orde of niet op orde is, zijn er nog instrumenten die de europese commissie kan inzetten, dan moet u denken aan een in fractie procedure of dat soort zaken.

[1:08:32] Stel de vraag hoe moet ik niet nog een tweede vragenronde. Dat weten we laten het die een aantal bij. Dus zorg dat alles duidelijk wordt tijdens deze.

[1:08:42] Is.

[1:08:42] En dan de vraag van de heer vlag. Allereerst de over de de cijfers en de negentien procent allereerst nog benadrukt dat over de te hoge concentraties gebruik het goede, goede hoop ik dat dat bepaald op de meest recente meetgegevens. Het gaat alleen over die uitzondering, daar waar minder dan negentien procent van de belasting door de landbouw is gedaan

[1:09:13] en daar was op dit moment waren er geen recente dekkende cijfers beschikbaar.

[1:09:22] En daar ging precies de vragen over, met name wat de bijdrage zou zijn van de landbouw zou gebaseerd zijn op cijfers uit tweeduizend dertien. Dat zou betekenen dat alles wat in de achterliggende tien jaar is gebeurd, niet meegewogen cijfer en mijn vraag is is het mogelijk om te verfijnen op basis van cijfers die ik kan bedenken. Maar u wellicht wel.

[1:09:46] De minister heeft aangegeven in de brief dat hij in gesprek wil gaan met de waterschappen. Om te kijken of we die bron analyse zoals het heet richting een programma kunnen actualiseren. Daar is die looptijd enige looptijd voor nodig. Daarom kon het niet in de korte looptijd omdat er verschil is tussen waterschap. In hoeverre zijn de actuele gegevens wel of niet over hebben

[1:10:08] en daarbij die gezegd te worden. Een analyse van bronnen tegen opzichte van elkaar.

[1:10:15] Dus daar waar bijvoorbeeld een andere bron sneller is verbeterd dan de landbouw kan het ook andersom zijn, kan ook betekenen dat de relatieve bijdrage van de landbouw hoger wordt. Dat is een analyse van alle bronnen en daar kan het beide kanten op.

[1:10:33] Gaan helderheid.

[1:10:35] Met de vlag. Het werkt hier zo dat de voorzitter geeft met het lot van anders worden een soort van avond en sportclub bijeenkomst voor iedereen die voor een uiteraard dan nu het woord.

[1:10:48] Wat is er mis met mij?

[1:10:49] Ja.

[1:10:52] Voor de voorzitter, betekent dat voor tweeduizend, vierentwintig en vijfentwintig met deze cijfers.

[1:10:59] Wel.

[1:11:00] Op deze aanwijzing geldt voor vierentwintig en vijfentwintig

[1:11:04] gewoon.

[1:11:06] Is dat echt? Dat had ik ergens van van bestuursleden van noordzijlvest die zijn hebben inderdaad een verandering van hoe kan het nou dat bij ons het gebied omdat wij kunnen aantonen dat ze niet in aangewezen gebieden hoeven te zitten wel horen zeggen van. Het is nou eenmaal zo jammer dat de geldt voor de komende twee jaar.

[1:11:26] Gewoon wolf.

[1:11:30] Ik.

[1:11:32] Het is even de vraag in hoeverre dit een technische vraag is. Dit is de manier waarop het nu is voorgesteld. Er is morgen nog een debat. Dus wellicht dat ik kan me voorstellen dat u die vraag stelt en in algemene zin de ik zal straks nog iets zeggen over een vraag die gesteld heeft als u mij toestaat.

[1:11:55] Dank je wel. Gewoon verder en dan mevrouw mohammed.

[1:12:00] Ik zeg ik zal een vergelijkbare vraag iets technischer proberen te stellen. Wat zou het gevolg zijn als we voor waterschappen die wel recentere datum beschikbaar hebben, daar de recentere datum gebruiken in plaats van de data die voor het hele land, want we zijn gebieden die die oproep doen maar wat is dan het gevolg.

[1:12:20] Van.

[1:12:22] Dan dan geef ik even aan wat er in de bijlage bij de kamer geschreven over de uniformiteit van die van die gegevens. Want die studio zestien is op dezelfde wijze met dezelfde criteria lands denkend zijn die bronnen analyses gemaakt en het gaat erom de actualiteit van de cijfers, maar ook of ze op alle plekken op dezelfde manier via dezelfde criteria zijn opgesteld en dat is bij de het bij de verschillende waterschappen de die wat actuele cijfers hebben niet altijd het geval dat het dat de zou de uniformiteit van die cijfers ook dat dat is in het kader van rechtsgelijkheid ook een ingewikkelde.

[1:12:59] Mevrouw mohammed.

[1:13:01] Voorzichtig zouden we nog een keer die shit kunnen zien die helemaal aan het begin stond waarin stond dat het eerst allemaal beter is geworden dat grafieken. Maar dat het de afgelopen jaren slechter is geworden. De grafiek. Deze wordt betoogd dat het wellicht nadelig zou zijn om uit te gaan van tweeduizend dertien. Maar ik zie dat recentere cijfers nog slechter zijn dan tweeduizend dertien. Klopt.

[1:13:27] Dat.

[1:13:28] Naar of

[1:13:32] nou ja de dit gaat om dus dit gaat hier gaat het specifiek over grondwater die relatieve bijdrage die negentien procent bij de oppervlaktewater. Dus het gaat om onder de andere variant en de gegevens over de vervuiling zijn. De meest recente cijfers is dus dit dit is gebaseerd op recentere cijfers. Het gaat dan vervolgens in die vervuiling. Hoeveel procent is door welke bron ontstaan en daar is niet een nog recentere analyse van beschikbaar en ik herhaal nog wel wat ik net zei op het antwoord van de vlag is dat als je dat tegen elkaar afzetten. Dan gaat het om de stappen zijn gezet door de verschillende bronnen. Dus daar kan dat wordt er dat is relatief ten opzichte van elkaar.

[1:14:15] Mevrouw buis. Ik heb vaak de neiging of de indruk dat die iets wil zeggen iets belangrijks mag doen. Uiteraard,

[1:14:21] Zijn.

[1:14:23] Mevrouw,

[1:14:25] Hij bij deze data ook dat het niet aan de milligram. Maar aan de liters ligt aan de waterhoeveelheid

[1:14:31] de droogte

[1:14:33] van de afgelopen jaren.

[1:14:35] Het is een concentratie in de in de jaren de jaren zestien tot en met eenentwintig. Er zitten ook een aantal hele droge jaren tussen.

[1:14:43] Dus dan stroomt er veel minder water. Nee.

[1:14:45] De land is de.

[1:14:47] Het kan zo zijn dat de hoeveelheid nitraat nog steeds daalt. Maar de hoeveelheid water is afgenomen.

[1:14:53] Het gaat inderdaad. Het gaat om het aantal milligram per liter. Dus als er ook nog maar als er minder water is dan dan kan het zijn dat.

[1:15:01] Maar is het mogelijk om deze.

[1:15:03] Data te corrigeren voor de hoeveelheid regen, hoeveelheid rivierwater en.

[1:15:08] Dan gaan andere bronnen verlossende antwoord op.

[1:15:15] Maar vervolg zijn brand.

[1:15:18] Meneer vlag vroeg ook iets over kunstmest versus dierlijke mest. De richtlijn zegt honderd zeventig kilo. Dus daar is een keus in gemaakt en in de delegatie was er ruimte voor iets meer. En die is er nu wordt afgebouwd en is er vanaf zesentwintig niet meer.

[1:15:38] En dat is iets waar we ons toe hebben. Technisch hebben verhouden.

[1:15:45] Er zijn verschillende interpretaties van wat meer of minder. Er zijn verschillende studies over. Maar feit is dat we straks honderd zeventig kilo. De de norm is per zesentwintig voor mist

[1:16:00] de historische bemesting. Daar heeft het cda in een het advies voor drieëntwintig ook ook advies over gegeven en die hebben gezegd dat dat

[1:16:09] moet je toerekenen aan de landbouw.

[1:16:12] Dus want dat is uiteindelijk de bron.

[1:16:15] Van.

[1:16:17] En u vroeg ook nog naar de diepte van de metingen.

[1:16:21] Er wordt niet de nitraatrichtlijn geeft ruimte om binnen de bovenste vijf meter te meten. Wij doen dat via het element in het bovenste grondwater. Het klopt dat de gegevens worden gerapporteerd aan brussel

[1:16:38] over de diepere laag zijn. Dus dat zijn niet de gegevens die gebruikt worden voor de rapportage specifiek op die richtlijn zegt binnen vijf

[1:16:51] meter. Dat doen wij via dat element. Dat is overigens iets dat over de dieptes waar al een aantal keren met uw kamer

[1:16:59] over is gesproken en ook verschillende rapportage rivm en tno over het onderwerp zijn ook de technische commissie bodem er wel eens over uitgelaten. Daar is een systematiek die elementen is mystiek die al lang gebruikt wordt om te rapporteren over die over die vervuiling van te hoge concentraties excuus van het water.

[1:17:20] Voorzitter, een laatste vraag op dit punt.

[1:17:24] Waarvan u denkt te wachten tot ik het zie en ervan als iedereen de microfoon, mijn broeders en excuses dat ik moet zoeken.

[1:17:33] Alstublieft goed begrijp, moet ik u aanroepen zonder microfoon. Voorzitter,

[1:17:37] Ja.

[1:17:42] Dat betekent dus dat die diepte van die in heel europa dus ook op gelijke wijze wordt gerapporteerd.

[1:17:52] Als u mij toestaat, zal ik het kan ik uitleggen hoe het nederlands gebeurt. Wij rapporteren over verschillende dieptes, maar specifiek op het punt van de nitraatrichtlijn vijftig milligram is dat het gaat het om die metingen van het element de diepere metingen zijn er ook wordt die worden ook naar brussel gestuurd.

[1:18:12] Die cijfers maar specifiek voor de bij de voor de die vijftig milligram per liter. In dit kader wordt het in het bovenste element gedaan in de bovenste laag daarvoor. Overigens is dat ook de zogenaamde quick response. Dat betekent dat je snel ziet die bovenste laag op het moment dat het verbeterd.

[1:18:32] Zie je ook sneller dat historische belastingen weer lager zitten?

[1:18:39] De vlag duidelijk.

[1:18:41] Ja

[1:18:42] heb eric.

[1:18:44] Als ik het goed begrijp dan is er inderdaad verschil in de meetmethoden zijn. Er wordt in dat systeem wordt minder diep gemeten en in europa wordt dieper gemeten. Maar de gegevens gaan naar brussel toe zeg maar. Maar als we die meet verschillen dan eens naast elkaar leggen, zien we dan grote verschillen tussen die nitraatconcentratie die diepere lagen in de ondiepe lagen. Of is dat vergelijkbaar.

[1:19:10] Maar nu wel.

[1:19:14] Er zijn wel verschillen en het gaat om die element metingen zijn de metingen waar we ook jaren over rapporteren en op basis waarvan we reportages al jaren doen.

[1:19:30] Dus daar is ook de dit dit die tabel met die lijn. Dat is op basis van die metingen gedaan. Dus daar kun je tegen opzichte van elkaar goed zien wat wat het effect is van genomen maatregelen. Zoals gezegd, die zijn het snelst zichtbaar. In die hogere

[1:19:44] metingen zie je het snelst wat het effect is van een maatregelen die genomen zijn en zoals gezegd is met die richtlijn gaat het om die gegevens die hogere laag tot maximaal vijf meter. Wat daaronder gebeurt is niet iets waar je specifiek voor die niet gaat op kunt rapporteren. Dat is een bredere rapportage.

[1:20:09] Werk,

[1:20:11] Ja ik snap de systematiek wel alleen ik ben nog op zoek naar wat het verschil is. Want in de rest van europa gaan ze dan toch in de diepere lagen zeg maar rapporteren wij in het systeem kiezen voor de minder diepe lagen.

[1:20:25] Wat dan bij benadering. De verschillen zijn in de nitraatconcentratie.

[1:20:35] Het de nul en die die verplichting om in de kader van de nitraatrichtlijn te rapporteren over de eerste nul tot vijf meter geldt voor alle landen.

[1:20:45] Dat is niet dat is niet dat er bij in duitsland het onder de tien of twintig dat ze daar ook rapporteren over de diepere laag. Dat doen wij ook. Dat is niet zo gek. Alleen voor in het kader van het gaat het om de tot vijf

[1:21:00] meter en dan kiezen wij dan hebben wij daar de element zit daar in die zone.

[1:21:08] Voor de beantwoording kunnen vragen zijn dan kunt u verder gaan met de verantwoording.

[1:21:15] Mevrouw verf vroeg naar de ruimte in de in de maatregelen, niet zozeer de aanwijzing van de gebieden, maar de maatregelen ook de maatregelen zijn opgenomen in de delegatie beschikking twintig procent korting op de stikstof totaal gebruikt. Normen is wat ik net aangaf met een geleidelijk of graduele stap daarnaartoe waar nodig een vierentwintig stap nodig was.

[1:21:40] Duizend voor die vijf procent is dagen daarvoor bepaald de afbouw van de derogatie in de veengebieden dat andere afbouw terechtkomt de grondwaterbescherming gebieden rondom natura twee duizend gebieden. Het zijn allemaal dingen die in de beschikking staan. Daar waar we nog over de precieze interpretatie daarvan hebben we ook nog contact gehad met de europese commissie.

[1:22:06] Vooral verder.

[1:22:08] En betekent dat dan ook automatisch dat het bijvoorbeeld niet mogelijk is om

[1:22:14] die afname procentuele afname van de stikstof gebruikt ruimte die differentiëren.

[1:22:19] De type gewas,

[1:22:21] Dat klopt. Er wordt verwezen naar de tabel waar al die gebruikt normen in staat en er staat bij dat er moet afnemen tot twintig procent tabel.

[1:22:32] Dus daar in de tabel zijn alle gegevens vallen voor alle soorten gewassen staat ook bij de de regeling die gisteren is gepubliceerd, is de hele tabel geüpdatet en voor alle

[1:22:43] sticks of geluidsnormen dus twintig procent

[1:22:46] verminderd.

[1:22:50] Een vijf. Sorry excuus vijf en twintig procent.

[1:22:56] Nee.

[1:22:56] Dan heeft u iets heeft van verder gevraagd naar

[1:23:01] de beschikking. Hoelang het twintig, vierentwintig, twintig, vijfentwintig. En wat daarna als ik het goed goed samenvat. Feitelijk kunnen we zeggen dat de beschikking heeft deze looptijd.

[1:23:16] Je ziet wel dat er een op plekken rest opgave is hoe dat precies vorm krijgt is onderdeel van het actieprogramma.

[1:23:24] En daar zit ook een politieke besluitvorming alvast wat hoe en wat er dan aan toekomst gegeven wordt aan deze aanwijzing voor de nv gebied

[1:23:36] en

[1:23:39] er komt bij de roman. Uw vraag over de mevrouw bij mevrouw. Als u het goed vindt

[1:23:46] op wie heeft het bedacht nederland of de e u naar de beschikking is door de europese commissie opgesteld en afgegeven

[1:23:56] en die is die is wat die is daar staan deze maatregelen deze aanwijzing van die gebieden

[1:24:03] in als als voorwaarde vervolgens heeft er uiteraard ook een vorig jaar een politieke beweging plaatsgevonden van die beschikking. Ook in deze kamer over gesproken

[1:24:17] nadat deze openbaar is geworden

[1:24:22] dat over die weging zeg ik maar even bij. Dat vindt. Dat is een politieke beweging. Daar voel ik me wat minder comfortabel bij om daar nog een recensie over te geven.

[1:24:33] Er is een vraag van voor haar.

[1:24:35] Ik ben nog niet helemaal thuis in wat er allemaal uit europa op ons dak komt. Er zijn verordeningen richtlijnen een beschikking. Kunt u iets zeggen over de juridische achtergrond hiervan?

[1:24:48] Die beschikking wordt afgegeven door de europese commissie en die zegt er zit een gunstig. Een deel in namelijk weliswaar met de afbouw. Pas. Maar er is ruimte om boven de honderd zeventig kilo

[1:24:59] aan dierlijke mest die nitraatrichtlijn staat ter plaatse en daar zitten een aantal voorwaarden bij en vervolgens een juridisch bindende beschikking en wordt gezien als de europese verplichting die nageleefd moet worden.

[1:25:12] Hij is.

[1:25:14] Rechtstreeks werking,

[1:25:15] Maar er zit een gunstige factor in die valt weg in tweeduizend, vijfentwintig.

[1:25:21] Waarom blijft de rest wel staan.

[1:25:26] Dat weten we nog niet, want de aanwijzing gebieden geldt voor vierentwintig, vijfentwintig de looptijd van de beschikking. Vervolgens zal er een actieprogramma komen. De europese commissie geeft aan dat er geen ruimte zijn voor een wat hem betreft voor een delegatie beschikking in het actieprogramma zou moeten staan hoe nederland werkt aan het

[1:25:50] behoud of verbetering afhankelijk wat nodig is van de waterkwaliteit en dan vervolgens weer een bindende afspraak met

[1:25:58] de europese commissie.

[1:25:59] We vragen.

[1:26:02] Is jullie indruk dat wanneer de derogatie helemaal afgebouwd dat de water in nederland dan weer onder de vijftig milligram liter valt of dat we dan nog aanvullende maatregelen moeten nemen.

[1:26:14] Dat is natuurlijk afhankelijk van de reportage van de komende jaren dus een vraag

[1:26:22] ook door de minister is aangegeven dat dat er ook de realiteit is dat er waarschijnlijk een actieprogramma

[1:26:30] nodig zal zijn. Hoe dan ook een op dit moment lopen daar ook evaluatie. Er zit ook een evaluatie systematiek in zowel de stoffen als het actieprogramma en daar zal dan op basis van die evaluatie bekeken worden, is er nog een extra ervoor nodig en daar zal een politieke besluitvorming nodig zijn richting van hoe of en hoe daar maatregelen nodig zijn

[1:26:57] richting de toekomst voor de komende vier jaar.

[1:26:59] Nou dank je wel. Meneer van kampen.

[1:27:02] Want ik begrijp de vraag ook wel heel goed is ook wat ik wat je vaak terug hoort als je in gesprek gaat met boeren die gebruik maken van derogatie of moeten voldoen aan aan de beschikking, maar los van het feit dat het voor nutriënt verontreinigd voor iedereen geldt, was de bevestiging vragen aan aan meneer wolf dat we ons ook aan die normen moeten houden als we geen delegatie beschikking straks meer meer hebben

[1:27:26] of dat klopt of dat dat juist is en dat we hoe dan ook maatregelen zullen moeten blijven nemen die onontkoombare richtlijnen en normen die we met elkaar hebben afgesproken. Klopt dat. En hoe ziet zo'n in fractie.

[1:27:38] Die procedure eruit.

[1:27:42] Dat klopt inderdaad dat bijvoorbeeld de vijftig milligram. En dat soort zaken. Dus onder andere in het drinkwater richtlijnen. Richtlijnen zijn niet die zijn niet afhankelijk van de derogatie beschikking. Daar zijn die actieprogrammas opgericht. Dus het klopt dat dat meer is dan alleen de delegatie beschikking.

[1:28:00] En hoe ziet een fractie procedure eruit. Nou ja, we hebben gezien dat bijvoorbeeld in duitsland wanneer fractie procedure is gevoerd door de europese commissie dat daar een vorm van nutriënt verontreinigde gebieden zijn aangewezen. Het moeten geweest naar aanleiding van de fractie procedure.

[1:28:17] Dat was niet naar aanleiding van een delegatie beschikking, maar die in fractie procedure. Daar heeft ertoe geleid dat dat in duitsland ook een vorm van de veengebieden zijn moeten worden aangewezen, hoe zichtbaar zijn. Dat klopt.

[1:28:31] Oké.

[1:28:32] Meneer van kat.

[1:28:33] Dus eigenlijk geldt deze situatie niet alleen voor nederland maar ook voor andere europese richtlijnen. Klopt dat? Andere landen.

[1:28:39] Ja.

[1:28:41] Richtlijn en dergelijke geldt natuurlijk breed.

[1:28:46] Niet doorgaan met te beantwoorden. Ik was.

[1:28:48] Bij de heer roman over de inschatting van de effecten is een doorrekening gedaan in de zomer naar uw kamer gestuurd van een inschatting van of een doorrekening van de effecten van alle maatregelen uit de delegatie beschikking en daar is ook daar wordt niets gezegd over de de effecten. De waterkwaliteit van die korting op de stikstof stikstof gebruiks normen welk effect heeft op de waterkwaliteit zou kunnen

[1:29:15] naartoe willen verwijzen. U stelt een vraag over de noorderzijlvest over de aanwijzing aldaar.

[1:29:28] De aanwijzing is tuurlijk

[1:29:30] allereerst gedaan om te kijken of er te hoge concentraties zijn in het water dat, zoals aangegeven gedaan op de meest recente gegevens en vervolgens is in dat toestroom gebied aanvankelijk waterschap ligt gekeken naar de bijdrage vanuit de landbouw

[1:29:47] en op basis daarvan is het vastgesteld. Dus dat is de procedure die gevolgd is.

[1:29:53] En

[1:29:56] ja.

[1:29:56] Manon,

[1:29:58] Ja dan snap ik alleen.

[1:30:00] Ik wil nog wel eens door landen is draagvlak een begrip van als je werkelijk wilt presteren. Dan moet je ook intrinsiek gemotiveerd zijn.

[1:30:10] Ja.

[1:30:10] Dit helpt niet. Daarin wordt sowieso vooraf getoetst met boeren van gaat dit werk in en is het praktisch en hebben jullie ideeën of is het puur iets wat ambtelijke hier in den haag wordt bedacht en dan wordt neergelegd.

[1:30:26] Ja.

[1:30:28] Er zijn op allerlei niveau constant contacten en kennis bij het ministerie over over hoe

[1:30:36] hoe maatregelen ingrijpen. Er is iets over gezegd,

[1:30:42] maar de andere kant is dat er een delegatie beschikking is bepaalde maatregelen in staan die die we voor moeten geven.

[1:30:54] Dus daar kan ik vanuit mijn rol verder niet veel meer dan dat ben ik bang.

[1:30:59] Meneer perik,

[1:31:02] Ik vind die vraag van meneer holman. Toch wel interessant want in dit betoog blijkt dat er contact is geweest met de europese commissie met de waterschappen beheerders en met allerlei organisaties. Maar

[1:31:14] ik denk toch dat er wel erg weinig contact is geweest met agrarische belangenorganisaties en met de de mensen in het veld die uiteindelijk wel heel veel van deze maatregelen moeten gaan uitvoeren. Straks voor de kiezen krijgen die beperkingen opleveren voor de ondernemers in het veld is is dit echt een vrij gangbare procedure om ja want u geeft. Ja, er is altijd contact generiek eigenlijk. Maar dat is dan misschien de contacten op de nieuwjaarsborrel is wel ander contact waar ook over deze ingrijpende maatregelen.

[1:31:51] Gesproken worden voor deze vraagstelling wat ingewikkeld vanuit mijn rol als ambtenaar van het ministerie.

[1:32:00] Gaat over de beantwoorden. Alleen ik laat zelf als volgens had er zoveel mogelijk om alleen moet ben je moet niet de politiek worden.

[1:32:08] Dan verwijs ik even een verwijzing naar het antwoord wat ik net aan de roman heb gegeven.

[1:32:12] Ik denk ik uiteindelijk met de beantwoorden.

[1:32:19] Mevrouw nijhoff heeft vraag gesteld over de de diepte en de meetgegevens daar zojuist een de beantwoorden van de vlag antwoord op gegeven op de eerste vraag die u stelde op de tweede. Hoe zit het met de afbouw in niet verontreinigde gebieden? In beide gebieden is het mogelijk om derogatie in de komende twee jaar nog aan te vragen. Alleen het afbouw pad de deurwaarders die mogelijk het schema bij de andere kant op excuus

[1:32:52] deze het linker rijtje is de hoeveelheid dierlijke mest die geplaatst. Tweeëntwintig en drieëntwintig cent

[1:33:00] voorbij. Maar bijna

[1:33:02] dus voor vierentwintig en vijfentwintig. Ziet u hier voor nv gebieden is voor bedrijven die derogatie aanvragen mogelijkheid om twee, honderd en tien of twintig, vijfentwintig, honderd negentig kilogram per hectare te plaatsen voor bedrijven in niet derogatie gebieden de is al tweeëndertig of twee, honderd.

[1:33:21] Vrouw, mij of.

[1:33:23] Dus als ik het goed begrijp ook na jarenlange monitoring daar waar het goed is mag straks niet meer bij ms worden.

[1:33:31] Dat klopt. Het. Europese commissie heeft aangegeven dat de derogatie beschikking vanaf loopt tot en met vijfentwintig en zesentwintig voor heel nederland geen delegatie. Wat betreft de europese commissie mogelijk is dan heel nederland honderd zeventig kilo stikstof per hectare

[1:33:50] aan dierlijke mest geplaatst kan worden er geen uitzonderingen meer mogelijk. Los van de vraag of veengebied bent of niet.

[1:33:59] Sorry, mevrouw. Nog een aanvullende vraag op de eerste vraag met betrekking tot de diepte een kaartje waarin de grondwaterkwaliteit weerwoord gegeven, zowel in brussel als in nederland ze bij mijn optiek op dezelfde meet methode hetzelfde diepte zijn. Het is geen grondwater. Watje weergeeft kaartje op moment dat je maar tot vijf meter. Want god zit altijd dieper.

[1:34:25] Dus dat vind ik wel een vertekend beeld geven van geef je een zwaarden beeld. Een slechtere beeld van een grondwater aan dat het feitelijk zou zijn.

[1:34:34] Kunt u

[1:34:37] ik kan dat? Ik kan het niet volgen. Laat me zo zeggen dat u zich bij hanteren om die gegevens uit de om diepere laag, terwijl de vervuiling altijd meer is.

[1:34:49] Daarover.

[1:34:51] Ook de eerste laag van vijf meter gaat het over grondwater en in de systematiek van de nitraatrichtlijn is specifiek op het halen van de doelen van de nitraatrichtlijn wordt dus die nul tot vijf meter zone beschouwd als een zone waarin gemeten moet worden.

[1:35:08] Dus ook in de nul tot vijf meter gaat het om grondwater en

[1:35:14] dat je kunt op verschillende dieptes meten. Dan is het nog steeds grondwater. Maar het gaat dus en vervuiling zakt ook of te hoge concentraties zakken ook

[1:35:27] door het niet. Het is niet altijd zo dat hoe hoger je meet hoe minder hoe lager de concentraties zijn niet een gegeven.

[1:35:37] Voor de laatste keer op dit punt voorzitter van de. Ik zie dan toch in het kaartje in de weergave van vanuit

[1:35:46] het brussel dat het de grondwaterkwaliteit voor nederland een veel beter beeld schetst

[1:35:52] dat kaartje. Hebt u hier niet alleen kaartje met rode vlakken. Dus ik zou toch eigenlijk geneigd zijn om dat kaartje te gebruiken. Dan komt wel een andere uitkomst uitkomen. Maar misschien ben ik nog niet genoeg ingelezen in dit dossier.

[1:36:09] Nee.

[1:36:11] Ja. Permissie. Dan ga ik naar de volgende vraag.

[1:36:17] De technische uitleg van hoe het waarom door de vijf meter gerapporteerd wordt op deze wijze een uniform gegeven.

[1:36:25] Mevrouw. Heeft u nog vragen,

[1:36:28] Voorzitter, er wordt gesuggereerd dat er nog een ander kaartje is dat wij niet hebben gezien, heb ik geen kennis van bestaat er een ander kaartje of niet.

[1:36:37] Er wordt ook over de diepere lagen gerapporteerd aan de commissie, maar dan niet in het kader van de nitraatrichtlijn rapport in de de verschillende reportage die naar brussel gaat. Brussel stelt zelf ook rapportage zijn op zich openbare bronnen en ik geloof dat er een gegeven dat een deel van die gegevens door bepaalde partijen buiten dit huis zijn verzameld en bericht is geplaatst. Waar zijn bredere rapportage beschikbaar en daar staat ook meer in dan in die gegevens te vinden is.

[1:37:14] Ja.

[1:37:15] De.

[1:37:16] De wolf gaat verder met de beantwoorden.

[1:37:19] Ja meneer.

[1:37:22] Dan gaat het over de effecten op het boerenerf naast aangaf. De maatregelen zijn natuurlijk bindend uit de beschikking. Dus dat is voor ons het startpunt in de bepaling van de maatregelen.

[1:37:43] De vraag. U vroeg iets over compensatie. Nou dat is ook niet echt een technische vraag is een ook een deels politieke vraag over, maar ook hierbij geldt. De maatregelen komen direct voort uit de beschikking. Dat zal ongetwijfeld.

[1:38:00] Dat begrijp ik.

[1:38:03] Ja. Als er geen politieke vragen gaan stellen natuurlijk. Maar ik ben toch benieuwd of er überhaupt doorrekeningen zijn als het gaat om de maatregelen die zich op het boerenerf terechtkomen, en dan niet zozeer in

[1:38:17] waterkwaliteit, maar vooral ook als het gaat om het handelings perspectief van de boer.

[1:38:23] Er is een impact analyse in de

[1:38:28] het voorjaar toegezegd die bestaat uit twee delen een ecologische en economische deel van de impact die ze de ecologische deel is van de zomer bekend geworden en het economische gedeelte wordt op verschillende types gekeken naar derogatie, maar ook andere maatregelen een breder onderzoek. Dat is naar verwachting in januari beschikbaar.

[1:38:55] Dan gewoon hertzberger.

[1:38:57] Nog een korte vraag. Anders begrijp ik het niet goed. De derogatie loopt af in tweeduizend, vijfentwintig. Dan is de beschikking niet meer geldig. Kan de nieuw beschikking komen, maar er komt geen derogatie terug waarschijnlijk. Toch betekent toch

[1:39:13] dat wij over een jaar

[1:39:15] in januari tweeduizend, vijfentwintig.

[1:39:18] Dertig december.

[1:39:19] Eenendertig december tweeduizend, vijfentwintig, dat we geen beschikking hebben. De maatregelen zijn vervallen. Dus het duurt twee jaar.

[1:39:27] Deze aanwijzing geldt voor twee jaar voor vierentwintig en vijfentwintig. En hoe of en hoe daar een vervolg aan komt is dus er moet wel een actieprogramma naar alle waarschijnlijkheid komen op het moment dat de uit de evaluatie blijkt dat er nog stappen te zijn te maken in de waterkwaliteit en hoe en of daar een vervolg wordt gegeven aan deze aanwijzing van de nv gebieden is een politiek besluit genomen moet worden. Deze aanwijzing geldt dus in ieder geval voor de komende twee jaar.

[1:40:02] Dank u wel.

[1:40:05] Dan ga ik verder. Waar komt de vijftig milligram vandaan uit de zo'n vijftig milligram per liter komt uit het drinkwater richtlijn

[1:40:17] het exacte aantal bedrijven in de buffer zones rondom natura twee duizend gebieden hebben we wel een ander antwoord. Het antwoord is. Het gaat om tweeduizend, tweeëndertig, tweeduizend, tweeëndertig bedrijven die percelen in delegatie vrije zone rondom natura twee duizend gebieden hebben liggen. Dat betekent niet per se dat het bedrijf. Daarin ligt met zijn twintig, tweeëndertig bedrijven tweeduizend, tweeëndertig bedrijven die een deel van hun percelen in hebben liggen en het gaat om zeventienduizend negenhonderd negenenzestig hectare.

[1:40:56] En wat misschien nog goed is om erbij te zeggen is er is bij de derogatie beschikking. Bij het bekend worden van de delegatie, beschikking door het kabinet een subsidieregeling voor behoud van gastland ingevoerd die bedoeld is om ervoor te zorgen dat de tachtig procent gastenlijst die er is voor delegatie bedrijven dat die om bedrijven te stimuleren om aan te blijven vragen ook aan die gas wordt voldaan. Om de hoeveelheid gas te behouden en die is afhankelijk van de hoeveelheid plaats in een bedrag waarvoor je als bedrijf in aanmerking komt, is afhankelijk van de hoeveelheid

[1:41:35] verlies aan plaats is ruimte die je hebt op het moment dat je in plaats van

[1:41:39] stel je nu op tweeëndertig of twee, tien zitten als je helemaal terugvalt is er dus een hogere

[1:41:47] bedrag per die per kilo. Dus dan kom je voor een hoger bedrag in aanmerking dan dan op het moment dat je dat niet niet in zonder zo zou liggen op die twee tienden hebben de bedrijven die zone voor die vallen direct terug naar honderd zeventig. Als er niet in de zon hadden gelegen zouden ze nu waarschijnlijk twee, tien aan dierlijke mest mogen plaatsen en de. Daardoor komen in aanmerking voor een hoger bedrag.

[1:42:18] Die regeling.

[1:42:20] Want u vroeg naar de komt naar de de financiële achter.

[1:42:23] Want.

[1:42:25] Of het bedrag. Maar de u heeft dan gewoon over de.

[1:42:28] Die zwemt in kilo's kilo. Dus als je harder teruggaat doordat je helemaal valt nu vanwege het liggen in de verzonnen bijvoorbeeld. Dat was vorig jaar ook het geval voor bedrijven die in de natura twee duizend gebieden lagen toen geconfronteerd werden met in één keer terugvallen naar honderd zeventig.

[1:42:45] Mevrouw verder ook nog even deze.

[1:42:49] De in de categorie technische wordt die nou heel technisch. Ik kan me voorstellen dat ze dat niet meteen die cijfers heeft. Ik hoop het wel als want een grens van honderd meter rondom twee duizend zou ook veel voor te zeggen zijn, gezien allerlei studies die gedaan zijn er depositie veel stikstof en ik ben benieuwd over hoeveel hectare we dan hebben ten opzichte van de krap achttienduizend, die binnen de tweehonderd vijftig meter bufferzone valt.

[1:43:18] Typische vraag is.

[1:43:21] Voor deze voor deze moeilijke vraag. Maar dat we kijken even en en de nog even de zon die zone is bepaald. Daar hebben we een advies gevraagd aan aan de om daar een de een een afstand voor ons te adviseren die tweehonderd vijftig meter bepaald.

[1:43:40] Van de de dank. Dat weet ik. Die heb ik ook met interesse door ploeg namelijk. Daarom weet ik ook dat er ook handvaten zijn om naar aanleiding van de data eventueel andere keuzes te maken en ik zou als het jullie lukt en jullie zouden dat cijfer beschikbaar hebben voor het debat van morgen zou ik dat heel erg.

[1:44:01] Waarderen luke van de wolf.

[1:44:04] Ik we gaan we hogere vragen. Goed. Dus we gaan

[1:44:09] even kijken.

[1:44:10] Mevrouw verder,

[1:44:11] En dan de laatste vraag van de heer pierik als die die ging over de negentien procent. Waar is die die zo opgenomen in de beschikking door de europese.

[1:44:20] Missie,

[1:44:21] Daar staat in negentien procent als uitzondering op het aanwijzen van veengebied als de concentraties te hoog zijn. Negentien procent in opgenomen.

[1:44:34] Ik.

[1:44:35] Maar die moet toch ergens op gebaseerd zijn.

[1:44:38] De bedoel staat op papier bij de europese commissie. Maar.

[1:44:41] De ongetwijfeld wat lastig om voor de commissie te spreken waarom ze dat hebben opgeschreven in een beschikking dat dat

[1:44:50] kunnen wij niet niet voor hen invullen.

[1:44:53] Jullie dat uitzoeken dat ik dat zag te horen kreeg waar dat op gebaseerd is. Het is erg cruciaal voor maatregelen.

[1:44:59] Dit.

[1:45:01] Ja, we kunnen natuurlijk navraag doen of dat lukt voor debat vanmorgen. Dat wil ik ook. Mocht het vervolgvraag zijn die ik me kan voorstellen denk ik dat dat lastig is omdat omdat te doen en het staat ook wel de beschikking veranderde niet van tussen negentien procent zullen we zullen we ons wel mee geconfronteerd.

[1:45:25] Mogelijk kunt u uw uiterste best doen om de vraag van morgen. Als dat lukt als er niet kan zijn.

[1:45:35] Dus we moeten wel een beetje tempo houden.

[1:45:39] Ik hoop dat het nuttige vraag is die negentien procent heb ik nog een vraag over namelijk. Maar dat is substantieel. Maar dat is er nog een eenentachtig procent of minder van een andere bron ook substantieel. Ik snap dat daar geen maatregelen voor kunnen worden opgenomen in een delegatie beschikking. Maar hoe komen die andere partijen dan aanbod om hun steentje bij te dragen.

[1:46:04] Via de kaderrichtlijn water die andere bronnen. Daar is ook de collegas van ing natuurlijk ook druk mee bezig. En ja,

[1:46:15] zitten wij er weer technisch wat minder goed in. Maar daar zijn ook programmas en manieren om te kijken naar de om te zorgen dat die föhn van andere bronnen afneemt.

[1:46:25] Meneer wolf, u gaat nu naar me toe en dan stel ik even voor.

[1:46:30] Ik heb het toelaten. Maar nu enkel vragen stellen vragen stellen, want anders gaan we qua tijd dus helaas moeten ze alleen mevrouw mag nu antwoord weten.

[1:46:43] Ja.

[1:46:46] Ja. De eerste vraag van mevrouw mohammed ging over de de stemming in brussel even samen. Dat is ook een politieke vraag politieke inschatting. Maar zoals gezegd, de

[1:47:06] waarschijnlijkheid van een programma om aan de kwaliteits eisen te voldoen, is ook in het licht van de houding van de vragen

[1:47:17] stemming. De europese commissie heeft.

[1:47:20] Mevrouw de voorzitter, zijn er andere landen die al acht actieprogrammas hebben.

[1:47:24] Ja.

[1:47:26] Dat weet ik niet. Dat wil niet de systematiek vlaanderen zevende. De systematiek van de actieprogrammas. Geld is op hetzelfde moment ingegaan. Het heeft ook te maken met hoeveel van die zones waar waar het nodig is dan de vraag over hoeveel bedrijven gaat het

[1:47:45] voor de afbouw van de derogatie gaat het om. De delegatie. Bedrijven zijn circa vijftienduizend en een aantal maatregelen gelden voor alle bedrijven in gebieden die twintig procent korting op de dat. Ik ben. Ik ga ik het antwoord op de toegevoegde vraag van mevrouw verder op dit punt dat ook voor alle andere voor alle bedrijven geldt dat die stikstof gebruiks norm met eerst vijf en straks in vijfentwintig, twintig procent zal moeten afnemen van moment.

[1:48:16] Maar voorzitter, even voor mijn begrip een boer die biologische boeren en dus geen kunstmest gebruikt, geen gebruik maakt van de delegatie. Delegatie heeft nergens last van.

[1:48:25] Terwijl hij toch in een nv gebied zitten. Waar heeft hij last van.

[1:48:34] Dat hangt af van de totaal af. Maar voor die honderd zeventig kilo aan maximale dierlijke mest zal zal gelden vanaf één januari zesentwintig en de korting van de totale gebruiks normen af.

[1:48:54] Ik begrijp het echt niet. Want kijk als je geen delegatie hebt dan zit je al op die honderd zeventig. Dus daar is geen probleem als je geen kunstmest gebruikt. Dan heb je ook te maken met de kunstmest norm. Klopt dat?

[1:49:03] Dat is dat is correct, maar het is een beetje moeilijk op bedrijfsniveau in te schatten. Maar inderdaad als als de honderd zeventig blijft de honderd zeventig voor bedrijven die geen delegatie gebruiken.

[1:49:18] We zitten we komende tijd zoals nog tijden overal bij kan. Het was wolf de turbo aan zat te komen.

[1:49:27] Een

[1:49:29] u komt nu bij u een logische vraag is dan moet ik heb.

[1:49:36] Dat is dat is ook heel sneu voor u alleen we zitten nu in tijdnood. Dus we moeten ingrijpen. Niemand komt zo aan de beurt.

[1:49:44] De ook naar de negentien procent over gezegd. De verhouding tot andere bronnen dertig procent. Hoe dat is hoe dat is bepaald. Dat is ook een afweging geweest. Hoe zorg je ervoor dat het wel recht doet aan voldoende te hoge concentraties zonder dat als het heel veel water gaat bij al een de hele gebied zou zijn aangewezen als een een afweging.

[1:50:17] De veenweidegebieden en de. Er is ook sprake van achtergrond belasting. Dat is ook een in de systematiek zit dus niet in die negentien procent. Dat is achtergrond belasting van bronnen die niet de landbouw zijn

[1:50:33] en de verdeling van de sector plafonds.

[1:50:36] De verwijzing naar de brief die is gestuurd dat het gesprek plaats gaat vinden over de verdeling, over de sector, plafonds en ook over eventuele aanvullende maatregelen, zoals de mate van verhoging van het percentage bij fosfaatrecht een bestuurlijk politiek gesprek met sectoren over.

[1:50:56] Maar dat is slim. Want voor de u vraag van de tussen de.

[1:51:02] Helder. Dat laatste punt. Dan ga ik morgen met debatten door weten jullie dat alvast de vraag die nog alle data die eigenlijk ten grondslag liggen aan de aanwijzing van gebieden waar jullie gebruik hebben gemaakt van wageningen en van waterschappen zijn die toegankelijk voor ons is er een website waarop al die data staan want het zijn in principe openbare data. Volgens mij. Dat is eigenlijk mijn en tweede is in het verlengde van wat collega zei stikstof is het volkomen helder aisje biologische boer en je gebruikt geen kunstmest rakende korting je niet direct onzeker is is wat voor maatregelen er uit de fosfor.

[1:51:44] De belasting bij de commissie deskundigen ligt, is er vanuit dat perspectief iets te vrezen als je inderdaad al onder die zit

[1:51:57] sorry. Als je in dit geval van collega met biologische boer.

[1:52:02] Wie zal het zeggen.

[1:52:06] Ja oke. Ik snap ik moest even ook de vragen zijn soms technisch. Dus die ik eventjes maar ik snap ik snap dat zal afhankelijk zijn van welke maatregelen het zullen zijn. Hij zijn twee. De cda vraagt om advies en het vergt ook nog een gesprek met de europese commissie omdat formeel in de beschikking staat dat in die gebieden twintig procent van de stikstof gebruikt noem eraf moet dus dat vergt wel een gesprek met de commissie, maar we hebben wel de commissie wel in de gesprekken aangegeven dat ze openstaan voor het gesprek.

[1:52:44] Dat gaan we vroeger

[1:52:48] de data de data over de toestand bepaling die zijn allemaal door de waterschappen in het waterkwaliteit portaal kwaliteits portaal punt uit te vinden. Daar is dat gewoon te vinden.

[1:53:06] Ze.

[1:53:07] De de kaarten zijn schitterende regeling zaten er al alle kaarten met percelen en dus ook voor boeren zelf is op mijn percelen op hun eigen percelen te zien of veengebied. Daarin valt dus in die specificatie tot tot slot, mevrouw hertzberger

[1:53:29] en die vroeg naar de uit op bedrijfsniveau.

[1:53:34] Ja daar zijn wij wordt op dit moment niet op bedrijfsniveau gemeten op een manier die ook voor de we hebben en gerapporteerd. Dus ook. Er wordt niet breed op bedrijven gemeten. Wat de uitvoering is dat dat iets is waar we de de onze de metingen op kunnen baseren. Dus vandaar dat je die systematiek cafe waterlichamen. Dat zijn er zes, honderd

[1:54:04] vijftig even uit mijn hoofd, hoofd. Zes, honderd uit mijn hoofd vijftig dagen en daar zit en en dat daarmee wordt een een specifiek vrij gespecificeerd aangegeven hoe het zit met de waterkwaliteit. Een aantal gebieden.

[1:54:25] Mevrouw,

[1:54:28] Maar heeft u een indruk want er zijn ook stoffen balans

[1:54:34] toch op bedrijfsniveau. Ik kijk even rond. Ik ben hier nieuw. Als het goed is, zou je dan ook op bedrijfsniveau moeten kunnen weten hoeveel stikstof erin gaat en hoeveel eruit gaat

[1:54:44] is er een inzicht in

[1:54:46] dit soort lekken die ook corresponderen met de de kwaliteit van het water.

[1:54:56] Een stoffen balans is een is niet gebaseerd op metingen. Dat is een administratieve, tenminste zoals we kennen in het kader van de staat een kringloop wijzen dat dat gaat om gegevens van aanvoer, afvoer, etcetera. Twee dingen. Die gegevens zijn voor ons niet een systeem van waar wij niet de beschikking tot gegevens hebben en het andere is dat het gaat om een dat is niet op basis van metingen.

[1:55:32] Mevrouw,

[1:55:33] Nee.

[1:55:35] Maar dat is wel een dat is niet op basis van meting. Maar bijvoorbeeld als hij honderd zeventig kilo per hectare. Dat is een harde grens.

[1:55:43] Ja.

[1:55:44] Oké oké, helder mag nog een vraag.

[1:55:51] Opstellen,

[1:55:53] Nog heel even over college. Dus stel ik.

[1:55:56] Twee honderd kilo per hectare aan

[1:55:59] nu.

[1:56:00] En ik krijg twintig generieke korting

[1:56:03] of twintig procent korting aan stikstof aanwenden.

[1:56:06] Ga dan naar honderd zestig kilo.

[1:56:11] Daarbij is even de vraag. Er is een onderscheid tussen dierlijke mest en kunstmest. Dus als we de totale gebruiks norm op een.

[1:56:21] Gewas,

[1:56:22] Op een bepaalde grondsoort totaal een stikstof geplaatst mag worden. Daarvan mag dan honderd zeventig kilo. Volgens de nitraatrichtlijn dierlijk zijn en de rest nog is. Dan kan er opgevuld worden met kunstmest en die die totaal gebruiks norm gaat komend jaar vijf en het jaar daarna twintig procent

[1:56:44] vanaf honderd zeventig is vanaf één januari zesentwintig.

[1:56:49] Dank je wel. Maar de wolven gaan ook een einde maken want is te weinig tijd over om iedereen te laten. We kunnen geen onderscheid maken. Maar ik dank meneer wollen van zijn dream team van de ministerie van lhv op een stoel. Mevrouw veldhuis, mevrouw buis. Hartelijk dank voor het delen van kennis en ervaringsdeskundigheid ook voor uw tijd. Kom allemaal goed thuis.

[1:57:11] Bedankt. De leden van de goede vragen mensen op de publieke tribune. De mensen thuis en dan sluit ik deze technische briefing.