Raad Buitenlandse Zaken d.d. 22 januari 2024

[0:00:00] van bespreking is de Raad Buitenlandse Zaken die op 22 januari 2024 zal worden gehouden.

[0:00:08] Ik zie op dit moment eens even kijken, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 woordvoerders, er komt nog een

[0:00:13] achtste bij.

[0:00:14] Verder is het ook nog zo dat sommigen tussentijds even weg moeten omdat ze een andere verplichting

[0:00:21] in het gebouw hebben, maar u ziet dat vanzelf als dat gebeurt.

[0:00:26] En ja, ik denk dat we dan gewoon nu van start kunnen en ik stel voor een spreektijd van

[0:00:32] vijf minuten, één interruptie per fractie in deze ronde en ik geef het woord aan de

[0:00:37] heer Tuinman van BWW.

[0:00:43] Voorzitter, er gebeurt momenteel heel veel in deze wereld, te veel om een vier minuten

[0:00:48] spreektijd die we hebben gekregen te adresseren.

[0:00:51] Mag ik toch een poging doen?

[0:00:53] Allereerst Israël en Gaza.

[0:00:55] Nog 136 gegijzelden resteren in de handen van Hamas.

[0:00:59] Ik heb met verschillende Israëli's families gesproken en hun verhalen gehoord en hun persoonlijke

[0:01:04] verhalen geven mij de kracht om voor hun op te komen, voor de Israëli's gegijzelden

[0:01:09] die nu nog in handen zijn van Hamas.

[0:01:11] Gijzelaars die geen toegang hebben tot medicijnen en een dokter.

[0:01:14] Gegijzelden die geen teken van leven kunnen geven.

[0:01:17] Gegijzelden die per direct in vrijheid moeten worden gesteld, waaronder Kifar Bibas, die

[0:01:23] vandaag één jaar...

[0:01:25] oud is geworden.

[0:01:26] Wat kan Nederland, voorzitter, nog meer doen om deze slachtoffers vrij te krijgen?

[0:01:32] Mijn gedachten gaan ook uit naar de complexe humanitaire situatie in de Gaza, in de richting

[0:01:38] van 1,9 miljoen burgers die ontheemd zijn geraakt.

[0:01:42] Meer dan een miljoen Gazanen hebben urgente humanitaire hulp nodig, volgens de VN-noodhulpcoördinator

[0:01:49] Martin Griffith.

[0:01:50] Er is een en-en aanpak nodig.

[0:01:54] En Hamas uitschakelen.

[0:01:55] En noodzakelijke hulp naar allen die dat nodig hebben.

[0:01:59] Maar vooralsnog zijn wij tevreden met de inzet van het Nederlandse kabinet en volgen de ontwikkelingen

[0:02:04] nou.

[0:02:05] Dan als tweede onderwerp, Oekraïne.

[0:02:08] Zelensky gaat nu die derde wind erin van de oorlog.

[0:02:12] En wij mogen tijdens de ontwikkeling in het Midden-Oosten, wij mogen Oekraïne niet vergeten.

[0:02:19] Rusland is en blijft een essentiële bedreiging voor Europa en het verlengde van Nederland.

[0:02:25] Het Verenigd Koninkrijk heeft daartoe goede stappen ondernomen met een overeenkomst betreffende

[0:02:30] veiligheidssamenwerking tussen het Verenigd Koninkrijk en Oekraïne.

[0:02:33] Ook landen als Estland en Bulgarije gevolgen hierin.

[0:02:36] Voorzitter, vraag aan de minister, hoe kijkt u naar deze overeenkomsten en zitten hier

[0:02:41] elementen in waarmee Nederland op termijn ook een bilaterale veiligheidssamenwerking

[0:02:46] kan en wil opzetten.

[0:02:48] Aangaande de militaire en materiële steun hecht de BBB grote waarde aan een effectieve

[0:02:54] bijdrage door Nederland.

[0:02:55] Voor ons vormt de basis een robuuste defensie-industrieel complex dat Oekraïne voor de lange termijn

[0:03:02] van de noodzakelijke munitie en militaire machines kan voorzien.

[0:03:06] Voor daarvlak bij toekomstige steun naar Oekraïne is het dan ook voor ons groot belang dat Frankrijk,

[0:03:11] Italië en Spanje een grotere bijdrage doen.

[0:03:14] Voorzitter, wil de minister deze landen hierop aanspreken.

[0:03:18] Voorzitter, tot slot, Ansar Allah, of beter bekend als Houthi.

[0:03:24] De BBB, mijn fractie, maakt zich ernstig zorgen over de situatie in Jemen en de Rode

[0:03:29] Zee.

[0:03:29] En vraagt zich af wat Nederland en de EU kunnen doen om onze zeehandel door het Suezkanaal

[0:03:35] blijvend te kunnen beschermen.

[0:03:37] Het signaal van de Defensie-minister Ollongren om op redelijke termijn met een vergat bij

[0:03:41] te dragen op een nog op de rechten maritiem EU-initiatief steunt de fractie van de BBB.

[0:03:47] Maar dat lost niet alles gelijk op.

[0:03:50] In 2023 gaf de EU zo'n 145 miljoen euro's aan de EU-initiatief.

[0:03:54] Uit aan humanitaire hulp in Jemen.

[0:03:56] Twee derde van de Jemenitische bevolking, meer dan 22 miljoen mensen, woont in een Houthi-gecontroleerd

[0:04:01] gebied.

[0:04:02] Vraag aan de minister, voorzitter, hoeveel euro financieert Nederland naar schatting

[0:04:08] de Houthi's, direct en indirect voor humanitaire hulp, en kan toegang tot deze geldstroom

[0:04:13] voor Houthi-rebellen aan banden worden gelegd?

[0:04:15] We zien in internationaal verband de druk nu ook toenemen op Houthi's.

[0:04:21] Afgelopen week schreef ik voor Elsevier-Weekblad een opiniestuk hieraf.

[0:04:24] De strekking van het stuk zet de Houthi's op de Europese terreurlijst.

[0:04:29] Ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, de heer Blinken, heeft de Houthi's

[0:04:33] vandaag op de SDTG gezet.

[0:04:37] En vraag aan de minister, voorzitter, bent u bereid toe te zeggen op de Raad van Buitenlandse

[0:04:42] Zaken om de Houthi's, of de terroristische Houthi's-rebellen, op een Europese terreurlijst

[0:04:48] te zetten?

[0:04:50] Voorzitter, dank u wel.

[0:04:52] Dank, meneer Tuinman.

[0:04:54] En dan is nu het woord aan mevrouw Piri van GroenLinks, Partij van de Arbeid.

[0:04:58] Dank u wel, voorzitter.

[0:05:00] Allereerst om te beginnen Israël-Palestina, dan specifiek de situatie in Gaza.

[0:05:05] Het door Nederland gekozen pad om publiekelijk achter de Israëlse bombardementen op Gaza

[0:05:11] te blijven staan, wapenonderdelen te blijven sturen, tegen het staak dat vurenmoties te

[0:05:16] blijven stemmen en geen enkele consequentie te verbinden aan het feit dat Israël de burgerbevolking

[0:05:21] in Gaza onvoldoende beschermt.

[0:05:24] En de humanitaire hulp blijft frustreren.

[0:05:26] Dat pad heeft niet gewerkt.

[0:05:28] De minister kan toch ook geen andere conclusie trekken.

[0:05:31] De humanitaire situatie in het gebied is desastreus.

[0:05:35] Het is een schandvlek voor de internationale gemeenschap dat we geen einde weten te brengen

[0:05:39] aan deze verschrikkelijke oorlog.

[0:05:41] Volgens UNICEF zijn in drie maanden tijd meer dan 9000 kinderen gedood bij bombardementen.

[0:05:48] Mensen sterven inmiddels ook aan honger.

[0:05:50] Terwijl een paar kilometer verderop vrachtwagens vol vuur zijn.

[0:05:54] Ze sterven aan uitgebroken ziektes, aan onderkoeling, aan gebrek aan medische hulp.

[0:06:01] En de Israëlische vernietiging van basisvoorzieningen in Gaza is ongekend.

[0:06:07] 90% van alle ziekenhuizen zijn buiten werking.

[0:06:11] 70% van de scholen zijn vernietigd.

[0:06:14] 70% van alle woningen zijn verwoest of ernstig beschadigd.

[0:06:19] Het is de hoogste tijd voor een andere strategie van de Nederlandse regering.

[0:06:24] Is de minister bereid om eindelijk publiekelijk achter een onmiddellijk staak dat vuren te gaan

[0:06:28] staan zoals de VN-secretaris-generaal al weken bepleit?

[0:06:33] Voorzitter, het lot van de Israëlische gijzelaars, die nu al meer dan 100 dagen onder gruwelijke

[0:06:38] omstandigheden in Gaza worden vastgehouden, gaat mijn fractie ook zeer aan het hart.

[0:06:43] Is er al meer bekend over de levering van medicatie en over vorderingen in de onderhandelingen

[0:06:47] over hun vrijlating?

[0:06:49] Dan over de westelijke Jordaan-oever.

[0:06:52] Enorme escalatie ligt op de Loer.

[0:06:54] Nederland zegt altijd voor een twee-staten-oplossing te zijn, maar doet er veel te weinig aan om

[0:07:00] dit actief te bevorderen.

[0:07:02] Israël gaat ook nu maar door met het bouwen van illegale nederzettingen, zonder consequenties.

[0:07:09] Het is geen geheim dat de huidige Israëlische regering pertinent tegenstander is van een

[0:07:15] onafhankelijke Palestijnse staat.

[0:07:17] En als de kost-debaten-analyse blijft zoals het nu is, namelijk geen enkele internationale

[0:07:23] consequentie aan de bezetting, aan de dagelijkse mensenrechten-schendingen van Palestijnen

[0:07:28] en de inmiddels 750.000 Israëlische kolonisten, dan gaat die Palestijnse staat er ook niet

[0:07:35] komen.

[0:07:36] Dus welke stappen is de minister bereid om te nemen?

[0:07:38] Ik wacht nog steeds op een toegezegde brief bij ons vorige overleg over mogelijke sancties

[0:07:43] die kunnen worden ingezet tegenover de Israëlische regering bij verdere schendingen van het internationaal

[0:07:48] recht.

[0:07:49] Dan over het internationaal gerechtshof.

[0:07:53] Oorverdovend stil over de zaak die loopt bij de ICJ.

[0:07:58] Gaat Nederland zich nou aansluiten?

[0:08:00] En kan de minister bevestigen dat als het gerechtshof besluit om met tijdelijke maatregelen

[0:08:06] te komen, Nederland dit zal steunen, als nodig zijn beleid zal aanpassen en natuurlijk ook

[0:08:14] naleving door de direct betrokken partijen actief zal bevorderen.

[0:08:18] Dan over de regionale ontwikkelingen.

[0:08:22] Want de kans op escalatie in de hele regio is levensgroot.

[0:08:26] Zolang er geen staakt het vuren tussen Israël en Hamas is, zien we alleen maar escalatie.

[0:08:31] En over de Nederlandse betrokkenheid bij militaire acties tegenover de Houthis heb ik nog de volgende

[0:08:36] vragen.

[0:08:37] Waarom heeft Nederland ervoor gekozen om zich als enige EU-land aan te sluiten bij een

[0:08:42] kleine coalitie landen rondom de VS en het VK?

[0:08:46] En welke invloed hebben wij op de militaire acties?

[0:08:50] En mijn fractie had graag gezien dat de Kamer...

[0:08:52] vertrouwelijk was geïnformeerd voorafgaand aan de aanval.

[0:08:55] Kan de minister uitleggen waarom zij hier niet voor heeft gekozen?

[0:08:59] Dan voorzitter de situatie in Oekraïne.

[0:09:02] Ik zie het voorzitter.

[0:09:05] Zeer zorgelijk, dat zal de minister ook beamen en het lijkt toch onvoldoende besef te zijn

[0:09:11] bij nog steeds veel te veel Europese leiders dat het nu op Europa aan zal moeten komen.

[0:09:17] Deelt de minister de groeiende frustratie dat er veel grote Europese landen zijn die amper

[0:09:22] militaire steun geven aan Oekraïne en dan doel ik niet op Duitsland en dan de onderhandelingen

[0:09:27] in Brussel bij de vergadering over 50 miljard steun voor de komende vier jaar voor Oekraïne

[0:09:33] gaat de minister ervan uit dat de 27 landen eruit komen ondanks de rabiate stelling namens

[0:09:39] van Orbán en Fico en dan tot slot voorzitter Armenië als Isbadjaan de oorlogstaal van Aliyev

[0:09:45] moet krachtig worden veroordeeld en moet duidelijk zijn dat de EU bereid is om maatregelen te

[0:09:50] nemen.

[0:09:52] We moeten overgaan tot agressie.

[0:09:53] Graag een reactie.

[0:09:54] Dank u wel.

[0:09:55] Dank u wel mevrouw Peri.

[0:09:57] Dan is nu het woord aan de heer Dassen van Rold.

[0:10:00] Dank voorzitter.

[0:10:01] Voorzitter, vrede is allang geen vanzelfsprekendheid meer.

[0:10:04] Dat bleek natuurlijk al met de Russische invasie van Oekraïne, maar eigenlijk al ruim daarvoor

[0:10:09] en alle gebeurtenissen van nu, van Oekraïne tot de Zuid-Chinese zee en van Gaza en Jemen

[0:10:14] tot aan de race om het Witte Huis lijken op te bouwen naar een perfecte storm waarop we

[0:10:19] voorbereid moeten zijn.

[0:10:20] En ik wil daarom ook een persoonlijke opdoep aan de rest van de Kamer doen, want voorzitter,

[0:10:25] het gaat over onze collectieve verdediging en zeker de Europese samenwerking op de Defensie.

[0:10:30] En Defensie zelf heeft jarenlang op een veel te laag pitje gestaan.

[0:10:34] En we verschillen natuurlijk op tal van onderwerpen op mening en dat is goed, maar laat in ieder

[0:10:39] geval de veiligheid van ons land en van het continent iets zijn waarop we de handen op

[0:10:44] één slaan en blijven slaan om te zorgen dat we voor alle inwoners van Nederland en

[0:10:50] in Europa de veiligheid kunnen garanderen.

[0:10:52] En voorzitter, dan wil ik beginnen met Oekraïne.

[0:10:55] NAVO-admiraal Rob Bauer vatte de koe bij de horens door de alarmklok te luiden.

[0:11:00] De gehele samenleving moet zich voorbereiden op een onverwacht en ernstig scenario.

[0:11:06] En we zijn ook blij dat de Kamer vandaag op initiatief van Volt aan de slag is gegaan

[0:11:11] om zo snel mogelijk ons te laten informeren op militairen en andere experts hoe de samenleving

[0:11:16] zich hier op een goede manier op kan voorbereiden.

[0:11:20] Ik heb een paar vragen aan de minister-voorzitter, want in Duitsland heeft het ministerie van

[0:11:24] Defensie een worst case scenario gemaakt en ik vroeg me af, wordt dat in Nederland ook

[0:11:28] uitgewerkt?

[0:11:29] Is de minister bij Duitsland aangesloten en is zij ook van plan om hier in Europees verband

[0:11:35] gezamenlijk in op te trekken of wordt hier al aan gewerkt?

[0:11:38] En wat kunnen we ook leren van andere landen?

[0:11:40] Hoe zijn andere landen op dit moment bezig in gesprek met de samenleving en hoe spreken

[0:11:45] andere mensen of andere landen over de oorlog in relatie tot de samenleving?

[0:11:55] Dan over Poetin voorzitter, het slechtste wat we kunnen doen is afwachten en zwakte

[0:11:59] tonen.

[0:11:59] Maar hoe kunnen we hem duidelijk maken dat, of de WS ons zal helpen of niet, mocht Trump

[0:12:04] in het Witte Huis komen, dat een aanval op een van ons ontoelaanbaar is?

[0:12:09] En hoe zorgen we er ook voor dat we dat blijven herhalen?

[0:12:12] En daarbij ben ik ook benieuwd hoe de minister kijkt naar het plan van Volt om in Europees

[0:12:16] verband op te roepen tot gezamenlijke financiering van onze defensiecapaciteiten.

[0:12:20] Eurocommissaris Britton riep hier eerder ook tot op om te zorgen dat er investeringen

[0:12:24] kunnen worden gedaan.

[0:12:25] Want met geld alleen zijn we er niet, maar het is ook een krachtig signaal naar de rest

[0:12:31] van de wereld.

[0:12:32] En die optie moet op tafel in de EU.

[0:12:34] Whatever it takes.

[0:12:35] En ik overweeg hierop een motie.

[0:12:38] Dan de vreselijke situatie in Gaza, voorzitter.

[0:12:43] Als je wilt zien waar de inwoners van Gaza dagelijks heen moeten, dan raad ik aan om

[0:12:47] de fotograaf Motaz Azeyaz.

[0:12:50] Zijn beelden geven een inkijkje in de levende hel die zich daar dagelijks voorttrekt, met

[0:12:55] een ongekend aantal doden.

[0:12:58] Foto's van een buurt die ooit was, van een moeder dolend door de ruïnes van het leven

[0:13:04] dat ze ooit had, van een jongetje, niet ouder dan zes jaar, dat we nooit zullen ontmoeten,

[0:13:10] omdat hij er niet meer is, gedood, samen met heel veel andere kinderen.

[0:13:15] En ik vraag me ook af hoeveel van deze beelden onze minister nog moet zien.

[0:13:20] Voordat zij zegt, dit moet stoppen.

[0:13:26] En ik zou hier graag dan ook een reactie van de minister op willen.

[0:13:29] Hoeveel moet er nog gebeuren voordat zij zegt, dit gaat alle proporties te buiten, er

[0:13:33] moet nu een staak dat vuren komen.

[0:13:37] En voordat ze dan ook druk zet, ook op de Amerikanen, om voor dat staak dat vuren te

[0:13:41] pleiten.

[0:13:42] En hoe kunnen we ook het maatschappelijk middenveld in Israël blijven steunen?

[0:13:46] Want vredesorganisaties die door Netanjahu worden tegengewerkt, die ook zeggen, hoe

[0:13:50] lang gaat deze oorlog nog door?

[0:13:52] Met welk doel?

[0:13:53] Wat willen we hier nog mee bereiken?

[0:13:56] Ook de Israëlische bevolking die vraagt om het staak dat vuren, juist om te zorgen dat

[0:14:00] de gijzelaars vrij kunnen komen, omdat de meeste gijzelaars vrijkomen door onderhandelingen.

[0:14:07] Dan voorzitter, de Financial Times lezen we net over een plan van Arabische landen om

[0:14:11] tot een oplossing te komen.

[0:14:14] Daar staat ook in dat dit besproken is met zowel de Verenigde Staten als met Europese

[0:14:18] regeringen.

[0:14:18] Ik ben benieuwd of de minister van dit plan op de hoogte is en wat zij daarvan vindt.

[0:14:22] Dus graag een reactie daarop.

[0:14:24] Over Jemen, het volgende.

[0:14:26] De situatie daar is extreem gecompliceerd en ja, we moeten het internationaal recht

[0:14:31] verdedigen.

[0:14:31] Maar hoe groot, vraag ik de minister, zijn de risico's op onvoorziene escalatie, die

[0:14:36] ook weer veel burgerdoden tot gevolg zullen hebben?

[0:14:39] En hoe ziet het speelveld er in Europa uit voor wat betreft een nieuwe EU-missie?

[0:14:44] Hoe vindt de minister het uit te leggen dat de VS toch een dubbele standaard hanteert

[0:14:48] met betrekking tot de Houthis enerzijds en Israël anderzijds?

[0:14:52] Want beide schenden het internationaal recht.

[0:14:54] En wat denkt de minister dat dit doet met de geopolitieke positie van Europa voor en na

[0:14:59] deze conflicten?

[0:15:01] Tot slot, voorzitter.

[0:15:02] Nee, ik vraag u nu om af te ronden, want uw termijn is voorbij en ik houd er wel strikt

[0:15:06] de hand aan.

[0:15:07] Dus probeer het dan in de tweede termijn of in een interruptie...

[0:15:10] Eén vraag nog.

[0:15:11] Dan ben ik klaar.

[0:15:12] Nou, één zin.

[0:15:13] Ik heb eerder gevraagd aan de minister om in kaart te brengen wat de afhankelijkheden

[0:15:17] van China ten opzichte van Europa zijn.

[0:15:19] Dat was een toezegging.

[0:15:20] Daar is geen uitvoering aan gegeven.

[0:15:22] Dus ik wil die vraag opnieuw stellen aan de minister en anders overweeg ik hier een

[0:15:25] motie op.

[0:15:25] Dank u, voorzitter.

[0:15:26] Goed zo.

[0:15:27] Dank voor uw inbreng.

[0:15:28] En ik zie dat mevrouw Teunissen een interruptie heeft.

[0:15:30] Voordat ik haar het woord geef, wil ik even, omdat ze later binnenkwam, melden dat de

[0:15:34] spreektijd hier vijf minuten is en één interruptie in de eerste termijn.

[0:15:37] Gaat u graag, mevrouw Teunissen.

[0:15:39] Voorzitter, dank u wel.

[0:15:39] Ik heb een punt van orde.

[0:15:40] Ik heb een plenair debat dat ook aan de gang is en ik moet zo naar de tweede termijn moties

[0:15:45] indienen.

[0:15:46] Dus ik zou de leden willen vragen of ik misschien iets eerder mag.

[0:15:50] Dat wil zeggen nu.

[0:15:52] Dan kijken we naar iedereen die na meneer Van Avminder-Dassen tot aan het eind van

[0:15:57] de rij, of daar bezwaar tegen is wat mevrouw Teunissen hier vraagt.

[0:16:00] Ik zie geen bezwaar.

[0:16:01] Dan is het woord aan mevrouw Teunissen.

[0:16:03] Dat is heel fijn, dank aan de leden, voorzitter.

[0:16:06] Voorzitter, ondanks herhaaldelijke en wanhopige verzoeken van alle mensenrechtenorganisaties

[0:16:11] blijft het kabinet weigeren op te roepen tot een staakt het vuren in de Gazastrook.

[0:16:15] Er zijn nu ruim 23.000 mensen gedood en kinderen verliezen hun armen en benen en moeten bij

[0:16:20] gebrek aan medicijnen.

[0:16:23] In november gaf de Nederlandse Defensieattaché in Tel Aviv aan dat het Israëlische leger

[0:16:30] de intentie om bewust enorme vernietigingen aan de infrastructuur en civiele centra aan

[0:16:35] te richten.

[0:16:39] Ook op de Westoever worden in rap tempo Palestijnen gedood en verwond door kolonisten en soldaten.

[0:16:45] Een staakt het vuren is de eerste noodzakelijke stap om niet alleen perspectief te bieden

[0:16:49] aan mensen in Gaza.

[0:16:50] Maar ook om de Israëlische gijzelaars veilig thuis te krijgen.

[0:16:54] Het is een cruciale stap om de leidersweg van al deze burgers te beëindigen.

[0:16:59] Maar in plaats daarvan kiest het kabinet ervoor om bij te dragen aan verdere escalatie door

[0:17:04] steun te geven aan bombardementen op Jemen, een van de armste landen ter wereld, dat al

[0:17:08] jaren de oorlog geteisterd wordt.

[0:17:09] En dit om economische belangen veilig te stellen.

[0:17:12] Ja, een veilige doorgang van de scheepvaart is belangrijk, maar zouden we niet minstens

[0:17:18] dezelfde daadkracht mogen verwachten in een humanitaire oorlog?

[0:17:20] Een humanitaire crisis waarbij inmiddels zo'n 10.000 onschuldige kinderen zijn gedood.

[0:17:25] Wegen de belangen, de economische belangen van Nederland echt zoveel zwaarder dan het

[0:17:30] beschermen van mensenrechten.

[0:17:31] De Partij voor de Dieren vraagt zich af, voorzitter, heeft het kabinet überhaupt overwogen om bij

[0:17:36] te dragen aan deescalatie door zich te scharen achter een staakt het vuren in plaats van

[0:17:40] nu een bombardement op Jemen te steunen.

[0:17:43] De Kamer is vooraf niet geïnformeerd over de Nederlandse deelname aan de operatie Prosperity

[0:17:48] Guardian.

[0:17:48] Wat niet alleen ondemocratisch, maar ook ondoordacht is.

[0:17:52] Een artikel 100 brief was op zijn plaats geweest, gezien de gevoeligheid van het conflict en

[0:17:57] de mogelijkheid dat we in een proxy oorlog betrokken raken.

[0:18:00] Ziet de minister dit risico ook en waarom heeft de Kamer niet van tevoren geraadpleegd?

[0:18:06] En wat is überhaupt het lange termijn plan van Nederland?

[0:18:09] Verder blijven bombarderen?

[0:18:11] Graag een reactie.

[0:18:12] Voorzitter, de Israëlische bombardementen en het gebrek aan voedsel en medische hulpmiddelen

[0:18:16] veroorzaak in Gaza onmogelijk.

[0:18:20] Daarnaast zijn er ook talloze dieren het slachtoffer van deze oorlog.

[0:18:23] Denk aan huisdieren als katten, van wie net zoveel gehouden wordt als van onze eigen Nederlandse

[0:18:28] katten.

[0:18:28] Ik zal u de beelden van creeperende dieren in de dierentuin van Gaza besparen.

[0:18:33] Al deze voelende wezens worden gedood of raken gewond door de bombardementen en zij sterven

[0:18:38] door de honger.

[0:18:39] We roepen het kabinet op om extra zorg te verlenen voor dieren in Gaza.

[0:18:43] Wat kan Nederland betekenen voor de dieren en dierenbeschermers in de Palestijnse gebieden?

[0:18:47] Tot slot.

[0:18:48] Uit onderzoek van de Rights Forum en SOMO blijkt dat het kabinet actief handel aanjaagt

[0:18:53] met Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied, ondanks op papier een ontmoedigingsbeleid.

[0:18:59] Het ontmoedigingsbeleid is in feite een rookgordijn.

[0:19:02] Nederland doet alsof het iets doet, terwijl het in feite niets doet, zo stelt expert in

[0:19:07] internationaal recht Handmaker.

[0:19:09] Hij wijst erop dat er juridisch geen verschil is tussen de bezette krim en de bezette Palestijnse

[0:19:14] gebieden.

[0:19:15] Welke maatregelen gaat de minister nemen?

[0:19:17] Is zij bereid?

[0:19:18] Is de minister bereid Nederlandse bedrijven actief aan te spreken en op te roepen te stoppen

[0:19:22] met hun handel in bezet gebied en is de minister bereid zich in te zetten voor vergelijkbare

[0:19:27] sancties tegen de Israëlische regering als die tegen Rusland zijn ingesteld wegens bezetten

[0:19:32] van de krim?

[0:19:33] Dank u wel, voorzitter.

[0:19:36] Dank u wel, mevrouw Teunissen.

[0:19:38] Geen interrupties, dus dan kunnen we het woord geven aan de heer Van Waarden van DENK.

[0:19:42] Gaat u gaan.

[0:19:44] Voorzitter, door het brute Israëlische geweld zijn 25 dieren in de Palestijnse gebieden

[0:19:48] in Gaza omgekomen, meer dan 10.000 Palestijnen zijn vermist onder het puin, Gaza wordt

[0:19:57] van de kaart geveegd, 70% van de woningen is volgens de Wall Street Journal vernietigd

[0:20:04] of beschadigd, bijna 2 miljoen Gazanen zijn gedwongen om te vluchten en moeten onder

[0:20:11] erbarmelijke omstandigheden overleven, geen dak boven het hoofd, één op de vier gezinnen

[0:20:18] hebben nauwelijks voedsel en er is een groot risico op het uitbreken van epidemieën.

[0:20:24] En Nederland en de westerse wereld kijken al maanden toe hoe dit gebeurt.

[0:20:30] Elke keer weer die slappe en totaal onmenselijke oproepjes in de richting van Israël die niet

[0:20:38] werken.

[0:20:39] Elke keer weer blijft Nederland achter dat vreselijke woord staan die dat recht op zelfverdediging

[0:20:46] van Israël wordt in de praktijk.

[0:20:48] Brute vergelding en bestraffing van de Palestijnen is.

[0:20:52] En ondertussen gaat Israël dus maar door met moorden.

[0:20:56] Ondertussen tikt de teller van Palestijnse doden maar door.

[0:21:02] Ik vraag aan de minister wanneer gaat Nederland nou eindelijk is de Israëlische regering

[0:21:09] veroordelen en oproepen tot een onvoorwaardelijk staakt het vuren.

[0:21:14] Hoeveel Palestijnen moeten er nog sterven?

[0:21:17] Voordat Nederland eindelijk is gaat optreden in de richting van Israël.

[0:21:22] Wanneer gaat Nederland eindelijk oproepen tot het vervolgen van Netanjahu en zijn kompanen

[0:21:28] voor oorlogsmisdaden.

[0:21:30] Want het is niet voor niets dat Zuid-Afrika een omvangrijke aanklacht tegen Israël heeft

[0:21:36] ingediend vanwege genocide.

[0:21:38] De talloze slachtoffers.

[0:21:41] Honger inzetten als wapen.

[0:21:43] De oproepen van Israëlische politici om Gaza te vernietigen.

[0:21:47] Waarin Palestijnen worden ontmenselijkt.

[0:21:49] Dit heeft inderdaad alles weg van een genocide, zo zeggen meerdere internationale organisaties.

[0:21:57] Is Nederland bereid om zich bij de aanklacht van Zuid-Afrika aan te sluiten?

[0:22:02] Ziet de minister in dat Nederland door het wegkijken het risico loopt medeplichtig te

[0:22:08] zijn aan wat die internationale experts noemen een beginnende genocide.

[0:22:14] Die dubbele maat.

[0:22:15] Die wordt ook steeds stuiterder.

[0:22:17] Rusland pleegt volgens Nederland oorlogsmisdaad in Oekraïne en is een bezetter en Poetin moet

[0:22:24] vervolgd worden.

[0:22:25] Israël is volgens Nederland geen bezetter, maar doet aan zelfverdediging.

[0:22:29] En Netanjahu gaat altijd maar vrijuit.

[0:22:33] En toen de handelsbelangen in gevaar kwamen, verleende Nederland zonder de Kamer vooraf

[0:22:38] te informeren steun aan een militaire operatie in Jemen.

[0:22:42] Dan komt Nederland wel in actie.

[0:22:45] Als Palestijnen worden uitgemoord.

[0:22:47] Niet.

[0:22:48] Containerschepen zijn voor Nederland dus belangrijker dan Palestijnse mensenlevens.

[0:22:53] De handelsbelangen met onder andere Israël wegen zwaarder dan de toekomst van de Palestijnen.

[0:23:00] Waarom is de Kamer vooraf niet geïnformeerd over deze missie?

[0:23:04] En kan de minister reflecteren op deze steeds pijnlijk zichtbaar wordende dubbele maat?

[0:23:09] Die dubbele maat die er elke keer weer op neerkomt dat Israël wordt gedekt en de Palestijnen

[0:23:16] aan hun lot worden overgelaten.

[0:23:19] Nederland moet er ook alles aan doen dat er niet actief of indirect wordt bijgedragen aan

[0:23:24] Israëlische misdaden.

[0:23:25] Het is schandalig dat er nog steeds samengewerkt wordt tussen Nederland en het Israëlische

[0:23:31] leger van Netanjahu.

[0:23:32] Het is schandalig dat onderdelen voor vliegtuigen die Gaza bombarderen via Nederland aan Israël

[0:23:39] worden geleverd.

[0:23:39] Wanneer stopt nou eindelijk die samenwerking met het criminele leger van Netanjahu, vraag

[0:23:44] ik de minister.

[0:23:46] Naast het leveren van onderdelen vechten Europeanen en Nederlanders zelfs actief mee in het leger

[0:23:52] van Netanjahu.

[0:23:53] Onlangs nog zagen we een Nederlandse die trots verkondigde te vechten in Gaza.

[0:23:59] Israël schijnt ook actief huurlingen te werven in Europa.

[0:24:03] Deelt de minister dat dit in Europees verband gestopt moet worden?

[0:24:07] En hoe gaat de minister ervoor zorgen dat Europeanen die oorlogsmisdaden plegen in Gaza

[0:24:13] hier ook voor vervolg gaat worden?

[0:24:14] Deelt de minister dat dit in Europees verband gestopt moet worden?

[0:24:17] En hoe gaat de minister ervoor zorgen dat Europeanen die oorlogsmisdaden plegen in Gaza

[0:24:22] hier ook voor vervolg gaat worden?

[0:24:23] En hoe gaat de minister ervoor zorgen dat Europeanen die oorlogsmisdaden plegen in Gaza

[0:24:33] hier ook voor vervolg gaat worden?

[0:24:43] in illegale nederzettingen is de facto de illegale bezetting faciliteren.

[0:24:49] Deelt de minister dit en is de minister bereid om in Europees verband ervoor te pleiten

[0:24:54] dat er een strategie komt om de financiering van het illegale nederzettingenbeleid van Israël te stoppen?

[0:25:00] Dank u wel.

[0:25:02] Meneer Van Baarle, er is een interruptie voor u van de heer Tuinman.

[0:25:07] Voorzitter, de vraag voor de heer Van Baarle.

[0:25:09] Nederland heeft echt jarenlang een programma opgezet

[0:25:12] waarbij zowel jonge Israëlische IDF-officieren

[0:25:15] als Palestijnse security forces mensen uit Ramallah naar Nederland werden gehaald

[0:25:21] om hier samen met elkaar programma's te draaien

[0:25:24] waarbij zowel het perspectief van de Nederlander,

[0:25:27] jonge officieren die straks leidingen geven in de krijgsmacht,

[0:25:30] hetzelfde verhaal geldt voor jonge Palestijnen,

[0:25:33] zowel mannen als vrouwen in Ramallah bij de veiligheidsdiensten

[0:25:36] als zijn de IDF-officieren die aan de Israëlische zijde werken.

[0:25:41] Vindt u dat een goed idee?

[0:25:42] Moeten we dat blijven voortzetten?

[0:25:45] Of zegt u van, ja, dat is iets dat we moeten snel mee stoppen?

[0:25:49] Meneer Van Baarle.

[0:25:51] Voorzitter, een leger dat ervoor verantwoordelijk is

[0:25:55] dat honger is ingezet als wapen in Gaza, wat een oorlogsmisdaad is.

[0:26:00] Een leger dat ervoor verantwoordelijk is

[0:26:02] dat meer dan 70% inmiddels van de woningen in Gaza zijn vernietigd of beschadigd.

[0:26:09] Dat 25.000 Palestijnen zijn gedood, 10.000 vermist zijn onder het puin.

[0:26:14] Zo'n leger, met zoveel bloed aan de handen,

[0:26:18] wens ik niet hier in Nederland over de vloer te hebben.

[0:26:21] Wens ik niet dat we ermee samenwerken.

[0:26:23] En ik zou vooral ook willen zeggen,

[0:26:25] al die projecten die Nederland dan blijkbaar ontplooit heeft

[0:26:29] om mensen van Israëlische komaf en Palestijnse komaf hier samen te laten werken,

[0:26:35] wat heeft dat opgeleverd?

[0:26:36] Want we zien wat Israël nu doet.

[0:26:37] Diezelfde mensen waar ze blijkbaar die projecten mee deden,

[0:26:40] die moorden ze nu uit.

[0:26:42] Dus nee, voorzitter, dat moeten we niet gaan voortzetten.

[0:26:45] Meneer Tamel nog?

[0:26:47] Nee?

[0:26:48] Dan gaan we luisteren naar mevrouw Dobber.

[0:26:50] Oh, wacht even, er is nog een vraag, namelijk van de heer Boswijk van CDA.

[0:26:53] Meneer Boswijk.

[0:26:54] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:26:56] Ik had een korte vraag aan collega Van Balen over de wapenstilstand die meteen moet ingaan.

[0:27:03] Hij voegt eraan toe onvoorwaardelijke wapenstilstand.

[0:27:07] Ik ben eigenlijk wel benieuwd, voor een wapenstilstand waar je twee vechtende partijen hebt,

[0:27:11] heb je ook twee partijen nodig die dat ook willen.

[0:27:14] Ja, hoe de heer Van Balen daar praktisch naar kijkt,

[0:27:16] als een van de partijen sowieso een terroristische organisatie is,

[0:27:20] die tot op de dag van vandaag nog steeds raketten afvuurt, gijzelaars vasthoudt,

[0:27:26] maar ook zelf zegt over de Palestijnse slachtoffers,

[0:27:29] dat is collateral damage, dat dient een hogere doel.

[0:27:35] Dus zo eigenlijk op die manier in de wedstrijd zit,

[0:27:37] dan er praktisch uit moet zien hoe dat tot een wapenstilstand...

[0:27:41] en wat dat woordje onvoorwaardelijk dan betekent vanuit het Israëlische oogpunt.

[0:27:46] Ja, voorzitter.

[0:27:50] Het etiket terroristische organisatie wordt door veel mensen,

[0:27:57] en ik zeg niet dat de heer Boswijk dat doet,

[0:27:58] maar wordt door veel mensen gebruikt om de discussie vaak af te leiden

[0:28:03] van de verschrikkingen die nu plaatsvinden door het handelen van het Israëlische leger,

[0:28:09] door sommigen die bepleiten dat dan alles maar gedaan mag worden vanwege dat etiket.

[0:28:16] Dat wil ik altijd bespreiden, want volgens mij is er geen reden denkbaar

[0:28:20] die het huidige optreden van het Israëlische leger op dit moment legitimeert.

[0:28:27] Als ik het heb over een onconditionele wapenstilstand,

[0:28:30] heb ik het over een wapenstilstand die geldt voor iedereen.

[0:28:34] Alle partijen die op dit moment geweld toepassen,

[0:28:37] alle partijen die op dit moment...

[0:28:39] actief zijn, dienen de wapens neer te leggen met maar één doel voor ogen,

[0:28:44] om ervoor te zorgen dat de slachting die op dit moment plaatsvindt van de mensen in Gaza,

[0:28:50] dat die stopt.

[0:28:51] Dat moet gewoon stoppen.

[0:28:53] En daarvoor moet het geweld van alle kanten stoppen, onconditioneel.

[0:28:59] Ja, dus stel ik zou wel vertalen naar Hamas,

[0:29:05] die iets van 132, 136, ik weet het actuele getal even niet,

[0:29:09] maar...

[0:29:10] eh...

[0:29:11] Gijsler is al meer dan 100 dagen vast.

[0:29:12] Die zouden ze dan wel eerst vrij moeten laten.

[0:29:14] En er zou dan ook wel een berechting van uiteindelijk degenen die op 7 oktober natuurlijk gruwelijke misdaden hebben gepleegd.

[0:29:20] Net zoals, laten we helder zijn,

[0:29:22] als er blijkt dat er Israëlische militairen zijn geweest,

[0:29:26] of leidinggevenden, die zich schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdaden,

[0:29:29] en het is aantoonbaar, vinden wij als CDA,

[0:29:30] moeten die ook berecht worden.

[0:29:31] Laten we daar gewoon helder op zijn.

[0:29:34] Maar dat moet dan wel vaststaan.

[0:29:37] Maar ja, hoe grootschat...

[0:29:41] Ik leg collega Van Balen in dat mensen die onbeschrijfelijk leed hebben veroorzaakt op 7 oktober,

[0:29:48] we hebben allemaal de verslagen gelezen,

[0:29:51] hoe groot acht u die kans,

[0:29:53] en die ook zeggen van joh, wij offeren onze eigen bevolking met liefde op voor onze eigen doelen,

[0:30:00] hoe groot is die kans dat die mensen dan zeggen,

[0:30:02] nou ja, ik leg de wapens neer,

[0:30:04] ik ben veranderd en ik ben zelfs bereid de rest van mijn leven waarschijnlijk vast te moeten zitten,

[0:30:10] omdat ik zeer waarschijnlijk word berecht op oorlogsmisdaden.

[0:30:13] Hoe groot is de kans dat daadwerkelijk Hamas dat uiteindelijk gaat doen?

[0:30:18] Meneer Van Balen.

[0:30:19] Ja, voorzitter.

[0:30:23] Kijk, de situatie is in alle opzichten complex en bijna uitzichtloos te noemen.

[0:30:34] Als ik het heb over een onconditioneel staakt het vuren, heb ik dat erover,

[0:30:38] dat dat in alle gevallen moet plaatsvinden.

[0:30:42] Ik kan op de heer Boswijk reageren door precies hetzelfde te doen in de richting van de heer Boswijk,

[0:30:49] als de heer Boswijk nu in mijn richting doet,

[0:30:52] namelijk door ook aan de heer Boswijk te vragen of al die Israëlische ambtsdragers die gezegd hebben

[0:31:00] dat ze doorgaan in Gaza tot de laatste snik,

[0:31:03] dat ze pas doorgaan in Gaza totdat de Palestijnse bevolking is gedeporteerd,

[0:31:09] die berichten hebben we ook gezien.

[0:31:10] Hoe realistisch het is dat die mensen tot een staakt het vuren onconditioneel over zullen gaan.

[0:31:17] En als het gaat om verantwoording en berechting van mensen,

[0:31:22] berechting en verantwoording maakt wat denk betreft geen uitzonderingen in de richting van mensen.

[0:31:27] Dat zou voor iedereen moeten gelden.

[0:31:30] Maar ook op dat punt zou ik in de richting van de heer Boswijk willen zeggen,

[0:31:34] op het moment dat er voorstellen gedaan worden om de Israëlische regering te veroordelen,

[0:31:40] om daar verantwoording te roepen of om een speciaal tribunaal in te richten voor de gebeurtenissen die plaats zijn gevonden.

[0:31:47] En zo'n speciaal tribunaal zou geen uitzondering moeten maken.

[0:31:51] Dan geeft ook een partij als het CDA vaak niet thuis.

[0:31:54] En ik zou inderdaad wensen dat we alle actieve partijen oproepen om het geweld te stoppen.

[0:32:02] Want één ding staat voorop, dat is het beschermen van de burgerbevolking.

[0:32:05] En als het gaat om verantwoording, dat het ook daadwerkelijk voor iedereen geldt.

[0:32:09] Dank u wel.

[0:32:09] Dus ook voor Netanjahu.

[0:32:11] Dank u wel, meneer Boswijk.

[0:32:13] Er wordt in de vraag die u heeft gesteld een wedervraag gesteld.

[0:32:17] Dat ga ik nu niet toestaan, want dat gaat veel te veel tijd kosten.

[0:32:19] Als de heer Van Baarden straks die vraag in een interruptie bij u wil herhalen, dan is dat toegestaan.

[0:32:25] Maar ik ga nu niet toestaan dat u daarop reageert.

[0:32:28] Het woord is nu echt aan mevrouw Dobbe van de SP.

[0:32:31] Dank u wel, voorzitter.

[0:32:33] Afgelopen vrijdag werden we wakker met het nieuws dat Jemen was gebombardeerd met steun van Nederland.

[0:32:38] Hoe kan dat?

[0:32:39] Wij hebben daar grote moeite mee om op die manier verrast te worden en dat het is gebeurd.

[0:32:43] De resolutie die slechts anderhalve dag daarvoor voor de bombardementen op 10 januari door de VN-veiligheidsraad is aangenomen...

[0:32:51] riep de hoeties op de aanvallen op schepen te stoppen.

[0:32:55] Maar er stond ook een oproep in aan alle partijen om voorzichtig en terughoudend te zijn om verdere escalatie in de regio te voorkomen.

[0:33:02] En riep ook op tot diplomatieke oplossingen.

[0:33:06] De inkt van deze VN-resolutie was nog niet droog.

[0:33:08] Of het tegenovergestelde gebeurde met steun van Nederland.

[0:33:12] Waar was dan de volkenrechtelijke basis van deze aanval, vraag ik de minister.

[0:33:16] Hebben ambtelijke diensten de juridische basis voor deze aanval beoordeeld?

[0:33:21] Kan deze beoordeling dan met de Kamer worden gedeeld?

[0:33:25] En als het gaat om diplomatie.

[0:33:26] Door wie zijn de diplomatieke inspanningen met de hoeties, waarover in de brief van vrijdag wordt gesproken, dan geleverd?

[0:33:32] Wanneer zijn deze mislukt?

[0:33:33] En waaruit blijkt dat deze zijn mislukt?

[0:33:36] Waarom is er niet, zoals gevraagd in de VN-resolutie...

[0:33:38] nog geen twee dagen eerder, verder ingezet op diplomatie?

[0:33:42] En wat hebben de aanvallen opgeleverd, behalve een vergroot risico op escalatie in het Midden-Oosten?

[0:33:46] Want daar maken wij ons, denk ik met u allen, heel erg veel zorgen over.

[0:33:51] De Kamer was hierover niet van tevoren geïnformeerd, ook niet vertrouwelijk.

[0:33:55] En waarom zijn we niet van tevoren geïnformeerd?

[0:33:57] Waarom is er geen artikel 100 brief gestuurd?

[0:33:59] Is er tijdens het bewindsliedenoverleg van 30 december al besloten om de aanval te steunen?

[0:34:05] Of wat is daar precies besloten?

[0:34:08] Er was in ieder geval heel veel tijd om de Kamer hierover te informeren, van tevoren.

[0:34:12] Maar dat is niet gebeurd.

[0:34:14] En dat is voor ons niet acceptabel.

[0:34:16] Daarom willen we daar graag echt een antwoord op, een serieus antwoord.

[0:34:19] Dan naar Israël en Gaza.

[0:34:21] Inmiddels zijn ruim 23.000 mensen door Israël gedood in de Gazastrook.

[0:34:25] Waarvan bijna de helft kinderen.

[0:34:26] Ja, dat doet gewoon ontzettend veel pijn bij iedereen, denk ik ook hier.

[0:34:30] Er zijn 2,3 miljoen mensen op de vlucht.

[0:34:32] En elke dag verliezen meer dan 10 kinderen in Gaza één of beide benen.

[0:34:36] Vaak door amputaties zonder verdoving.

[0:34:39] Als niet door kogels of bommen sterven kinderen door honger of ziekte.

[0:34:45] En de helft van de Gazanen dreigt om te komen van de honger.

[0:34:48] En gisteren nog kwam de VN naar buiten met het heftige bericht dat inmiddels 80% van de wereldbevolking die aan acute hongersnood leidt in Gaza woont.

[0:34:56] En dat is gewoon heel erg.

[0:34:58] En dat Israël honger als oorlogswapen gebruikt, zegt de VN ook.

[0:35:02] Dat is ook heel erg.

[0:35:06] En als de VN zich moet inzetten voor een permanent staakt het vuren, gaat de minister dat nu doen?

[0:35:11] En de humanitaire hulp die Nederland toegezegd heeft, die keihard nodig is en die door de Israëlse blakkade nauwelijks naar binnen komt, nog steeds niet.

[0:35:20] Daar hebben de mensen met honger in Gaza nu niks aan.

[0:35:24] Want het komt er niet in.

[0:35:25] Dus naar welke andere middelen is de minister bereid te grijpen?

[0:35:29] En kan er een humanitaire corridor naar Gaza worden afgedwongen bijvoorbeeld?

[0:35:33] Misschien via een luchtbrug?

[0:35:35] Of via schepen als het via land niet lukt?

[0:35:39] Frankrijk en Jordanië hebben samen 7 ton aan hulpgoederen via de lucht in Gaza gedropt.

[0:35:45] Voor burgers en voor hulpverleners.

[0:35:47] Dat zouden wij ook kunnen doen.

[0:35:48] Waarom zou Nederland dat niet kunnen doen?

[0:35:50] En in plaats van bommen brood te gooien.

[0:35:52] En we hopen dat de minister hier bereid is om hier naar te kijken.

[0:35:58] Dank u wel mevrouw Dobbe.

[0:36:00] Dan zijn we nu toe aan de heer Veldkamp van Nieuw Sociaal Contract.

[0:36:04] Dank u voorzitter.

[0:36:06] Voorzitter, vorige week ontmoette ik samen met de Kamerleden Piri en Boswijk familie van mensen die zijn gekidnapt door Hamas.

[0:36:13] Hun verhalen maakten indruk op ons.

[0:36:16] Ik wil de minister vragen in haar interventie maandag in de EU-raad de gegeiselde expliciet te benoemen.

[0:36:23] Omdat niemand hen vergeet zoals sommigen hier aan tafel ook hen lijken te vergeten.

[0:36:27] Kan de minister dit toezeggen?

[0:36:30] Kan ze ook toezeggen dat Nederland zich sterk zal blijven maken voor hun vrijlating?

[0:36:34] De toegang die Nederland achter de schermen heeft.

[0:36:36] Bijvoorbeeld Qatar, Egypte en andere spelers in de regio.

[0:36:40] Voorzitter, ondertussen is de humanitaire situatie in de Gazastrook schrijnend.

[0:36:45] Er vallen te veel onschuldige slachtoffers.

[0:36:48] Ook qua voedselveiligheid onder andere is de situatie problematisch.

[0:36:53] En ik verzoek de minister om in haar bilaterale contacten Israël op humanitaire toegang en het internationaal humanitaire recht te blijven aanspreken.

[0:37:01] Ja, het is gerechtvaardigd dat Israël de draging van Hamas heeft.

[0:37:04] Dat is definitief wel uitschakelen.

[0:37:05] Maar in deze respons is een zoveel mogelijk gericht handelen door het Sahel urgent.

[0:37:10] Als ook het zoveel mogelijk voorkomen van burgerslachtoffers.

[0:37:13] En de minister heeft eerder ook proportionaliteit in dit kader genoemd.

[0:37:19] Voorzitter, uiteindelijk gaat het straks ook om de vraag hoe en wie de Gazastrook gaat besturen.

[0:37:24] Graag de blik van de minister daarop.

[0:37:27] Het blijft van belang dat contacten plaatsvinden waarmee een weg naar een duurzame oplossing wordt hervonden.

[0:37:32] Ook daarvoor hoop ik dat Nederland zich achter de schermen wil inspannen.

[0:37:36] Want managing de conflict heeft aangetoond niet te werken.

[0:37:41] Tot slot over het thema nog terug naar de gegijzelden.

[0:37:44] Voorzitter, na afloop van de ontmoeting met familieleden vroeg ik wie hen op het ministerie van BZ had ontvangen.

[0:37:49] Dat bleek door niemand.

[0:37:51] Dat stelde mij teleur.

[0:37:53] Misschien heb ik het fout gehoord.

[0:37:54] Dat de minister niet altijd beschikbaar is begrijp ik.

[0:37:57] Maar deze beschikt over een serie ambtenaren.

[0:38:00] En mag ik er tenminste van uitgaan.

[0:38:01] Dat de minister bij haar bezoeken aan Israël wel familieleden heeft ontmoet.

[0:38:06] Voorzitter, de Rode Zee en de Houthis en de Nederlandse betrokkenheid.

[0:38:09] Bij de aanvallen door VS en VK van eind vorige week.

[0:38:13] Een aantal vragen aan de minister hierbij.

[0:38:16] Wanneer is de operatie afgerond?

[0:38:18] Loopt de Nederlandse betrokkenheid door?

[0:38:20] En zo ja, hoe lang dan?

[0:38:22] De gedachtenvorming over die operatie is voor het kerstreces begonnen.

[0:38:25] Is ook het vooraf eventueel vertrouwelijk informeren van de Kamer overwogen?

[0:38:30] Hoe en door wie in Den Haag is overwogen?

[0:38:31] Over dit niveau van Nederlandse betrokkenheid besloten?

[0:38:34] Kan de minister dat toelichten?

[0:38:35] Ik markeer overigens dat de Nederlandse deelname aan operatie Property Guardian.

[0:38:41] Als ook de actie van afgelopen week.

[0:38:43] Als zodanig door de NRC fractie worden gesteund.

[0:38:45] In het belang van vrije doorvaart.

[0:38:48] Wat komt er nu aan Europees initiatief?

[0:38:50] Hoe wordt dat opgezet?

[0:38:51] Is dat op basis van Agenor?

[0:38:53] In België gaat het kerkkabinet er vrijdag over.

[0:38:56] Komt Nederlandse bijdrage vrijdag ook in de ministerraad.

[0:38:59] Zet de minister daar maandag.

[0:39:02] En overweg het kabinet mee te doen met een marineschip.

[0:39:05] Passend lijkt mij een LCF.

[0:39:07] En op welke termijn?

[0:39:10] Ik zie dat de VS de hoed is opnieuw tot terreurorganisatie heeft aangemerkt.

[0:39:15] Zijt in een lichtere variant waarin de VS dat kan doen.

[0:39:18] Een variant die daarmee ook makkelijker kan worden teruggedraaid.

[0:39:20] SDGT listing en geen FTO listing.

[0:39:23] Ik neem aan dat dit te maken heeft met het vredesproces te plaatsen.

[0:39:26] De bredere bevolking van Jemen.

[0:39:28] Als ook het geven een laatste kans.

[0:39:30] Niettemin, wat ziet de minister als mogelijke gevolgen van een op de EU terreurlijst plaatsen?

[0:39:34] Is het een effectief middel in haar ogen?

[0:39:36] En aan welke varianten kan dit?

[0:39:38] Tot slot over deze regio, de bredere regio.

[0:39:40] Iran, sleutelspeler qua regionale escalatie.

[0:39:44] We hebben aanvallen gezien vanuit Iran op doel in Syrië, Irak en Pakistan.

[0:39:48] Enteren van een schip in de Golf van Oman.

[0:39:50] We kennen de banden van Iran op de achtergrond van onder andere Hezbollah, Hamas en Houthis.

[0:39:54] Nooit helemaal één op één, maar ze zijn er.

[0:39:57] Uiteraard vraag ik me af.

[0:39:58] Welk spel in Teheran wordt gespeeld?

[0:40:00] Voor zover de minister daarop in een openbare vergadering kan er wel ingaan.

[0:40:05] Voorzitter, ik ga niet te veel op Oekraïne hier verder in.

[0:40:08] Ik prijs de voortvarende inzet van Nederland en de steun aan Oekraïne.

[0:40:11] Het is blijvend urgent en van enorm strategisch belang voor Europa en daarmee voor Nederland.

[0:40:16] En het blijft bezorgd.

[0:40:17] Tot slot, voorzitter, Armenië.

[0:40:19] Ik begrijp dat de Armeense minister van Buitenlandse Zaken binnenkort naar Den Haag komt.

[0:40:23] En de minister het voornemen heeft een bezoek aan Yerevan.

[0:40:25] Daar jaag ik toe.

[0:40:27] De minister van Financiën zou ook naar Yerevan afreizen, medio mei.

[0:40:30] Ik hoop dat de minister van Buitenlandse Zaken haar collega, de nieuwe minister van Financiën,

[0:40:34] dat zij kan bevorderen dat hij een dergelijk bezoek inderdaad brengt.

[0:40:37] Al was het maar dat Armenië deel uitmaakt van Nederlands geleide kiesgroepen

[0:40:41] in drie internationale financiële instellingen.

[0:40:44] En zoals ik in het verleden diverse rollen heb ervaren, verschept dat verplichtingen.

[0:40:48] Dank u, voorzitter.

[0:40:50] Dank u wel.

[0:40:50] Er zijn voor u twee interrupties.

[0:40:52] Te beginnen mevrouw Piri en daarna de heer Van Houdingen.

[0:40:55] Mevrouw Piri.

[0:40:56] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:40:57] En ik onderschrijf helemaal wat de heer Veldkamp zegt over, samen met collega Boswijk,

[0:41:02] een zeer indrukwekkend gesprek, wederom met families van Israëlische gegeizelden.

[0:41:09] Mijn vraag eigenlijk aan de heer Veldkamp is wat het standpunt is van NSC

[0:41:13] ten aanzien van de zaak die Zuid-Afrika heeft aangespannen bij het internationaal gerechtshof.

[0:41:20] Meneer Veldkamp.

[0:41:23] Ja, voorzitter. Die zaak is aangespannen, die loopt.

[0:41:27] Ik begrijp dat de uitspraak ontvond dat dat een hele lange tijd met zich zal nemen,

[0:41:33] maar dat het ook gaat om mogelijk voorlopige maatregelen die kunnen worden uitgesproken

[0:41:38] door het internationaal gerechtshof, dat dat mogelijk binnen enkele weken zal geschieden.

[0:41:42] En uiteraard, als dat het geval is, dan bestuderen we die uitspraak

[0:41:46] en kijken wat beleidsmatig de consequenties zijn.

[0:41:49] Mevrouw Piri.

[0:41:51] Misschien wat mij betreft nog wel een paar concrete zinnen.

[0:41:57] Want dat snap ik, we zullen het allemaal in de kranten lezen.

[0:41:59] Maar gezien eerdere uitspraken van Pieter Omtzigt tijdens de campagne over het belang

[0:42:06] wil je een bijdrage doen aan het internationaal recht, Nederlandse regering, ga achter de hoofdaanklagen staan.

[0:42:11] Dat ging over het internationaal strafhof.

[0:42:13] Gezien de brief van NSC naar de Verkenner, heel expliciet als tweede punt genoemd,

[0:42:19] internationale verdragen en rechterlijke uitspraken moeten wat NSC betreft gerespecteerd worden.

[0:42:26] Onder meer over klimaat en mensenrechten.

[0:42:28] Dus ik hoop dat het een open deur is.

[0:42:31] Maar eigenlijk is mijn vraag, vindt de NSC nog steeds,

[0:42:34] dat als het internationaal gerechtshof komt met tijdelijke maatregelen,

[0:42:38] dat Nederland uiteraard die uitspraken moet respecteren.

[0:42:42] Ik hoop dat het een open deur is.

[0:42:43] Meneer Veldkamp.

[0:42:45] Voorzitter, ik ga niet op de formatie hierin aan deze tafel.

[0:42:49] We kennen allemaal wel de brief die ook wij hebben gestuurd.

[0:42:52] Internationaal rechtelijke verplichtingen zijn voor ons van belang.

[0:42:55] In deze context.

[0:42:57] We hebben ook gezien wat Pieter Omtzigt over het internationaal strafhof

[0:43:00] en de aanklager daarvan heeft gezegd in de campagne.

[0:43:03] Er is ook steun daarvoor.

[0:43:04] En ik ben ook blij met de financiële steun die Nederland aan zijn kantoor heeft gegeven.

[0:43:10] Als het gaat om uitspraken van het internationaal gerechtshof.

[0:43:13] We kunnen allerlei als-dan discussies nu beginnen.

[0:43:15] Maar laten we even kijken met wat het internationaal gerechtshof komt.

[0:43:19] En uiteraard, het volkenrecht is ook voor onze fractie van buitengewoon belang.

[0:43:25] Nee, we doen het echt.

[0:43:28] Ik krijg gewoon geen antwoord op de vraag.

[0:43:30] Ja, dat is het punt van orde.

[0:43:33] U heeft een antwoord gekregen.

[0:43:34] Het antwoord bevalt u niet.

[0:43:35] Maar daar blijft het dan toch echt bij.

[0:43:37] Het woord is nu aan meneer Van Houwelingen.

[0:43:39] Voorzitter.

[0:43:43] Ja, meneer Van Houwelingen.

[0:43:44] Ik stel u een vraag.

[0:43:47] Nieuw sociaal contract staat natuurlijk bekend als de partijen van de grondwet respecteren en van de rechtsstaat.

[0:43:53] En nou is mijn vraag echt.

[0:43:55] Bij artikel 100 van de grondwet is het in dit geval natuurlijk niet gerespecteerd.

[0:43:58] En ja, wat vindt Nieuw Sociaal Contract daarvan?

[0:44:02] De heer Veldkamp.

[0:44:04] Ja, voorzitter.

[0:44:05] Ik heb afgelopen vrijdag ook gecommuniceerd dat wij een artikel 100 brief gepast zouden hebben gevonden in de context van deze operatie.

[0:44:14] En ook het vooraf informeren van de Kamer.

[0:44:17] Ik ben teleurgesteld dat er niet een weg is gevonden op een of andere wijze de Kamer vooraf te informeren.

[0:44:24] Dat kan op diverse wijze.

[0:44:26] Het kan ook via de voorzitter van de buitenlandcommissie bijvoorbeeld.

[0:44:29] Of de voorzitter van de Kamer.

[0:44:30] Maar daar had toch een weg kunnen worden gevonden.

[0:44:33] Voor ons woog daarbij ook mee dat dit kabinet demissionair is.

[0:44:38] Dat dit kabinet meer dan gewoon demissionair is.

[0:44:41] Want je ziet allerlei bewindslieden ook van zeer zware portefeuilles tussentijds vertrekken.

[0:44:46] En woog ook mee dat als ik kijk naar deze categorie van steun.

[0:44:50] Zoals mevrouw Pierrie eerder in haar interventie daar heeft aangegeven.

[0:44:53] Dat Nederland de enige EU-lidstaat is.

[0:44:57] De heer Van Houweling.

[0:44:58] Dank voor het antwoord.

[0:44:59] Ik vind het toch een beetje opmerkelijk.

[0:45:00] Want een nieuw sociaal contract is heel hard op de rechtsstaat.

[0:45:04] De grondwet leest andere partijen ook over de les.

[0:45:06] Nou, u geeft het zelf toe.

[0:45:07] De regering respecteert hier de grondwet niet.

[0:45:09] En dan is, als ik uw antwoord mag paraphraseeren.

[0:45:11] Het antwoord van een nieuw sociaal contract van ja, dat is eigenlijk jammer.

[0:45:14] Dat was wel aardig geweest dat ze het wel hadden gerespecteerd.

[0:45:16] Het is toch eigenlijk iets heel ernstigs wat er is gebeurd.

[0:45:18] Meneer Veldkamp.

[0:45:20] Voorzitter, we hebben ons ook uitgesproken.

[0:45:22] Ik ga niet anderen de les lezen.

[0:45:23] Dat is niet mijn stijl.

[0:45:27] Of strikt volgens de grondwet hier het artikel 100 brief noodzakelijk was geweest.

[0:45:31] Is iets anders.

[0:45:33] Daar kan verschillend over worden gedacht.

[0:45:36] Mij ging het erom dat in de huidige demissionaire status van dit kabinet.

[0:45:41] En met een dergelijke mate van deelname aan operatie.

[0:45:44] Wel niet militair operationeel.

[0:45:46] Maar wel met een politieke steun en een niet operationele deelname.

[0:45:51] Dat wij het gepast hadden gevonden.

[0:45:55] Als het kabinet een weg had gevonden.

[0:45:58] Om de Kamer vooraf al dan niet vertrouwelijk te informeren.

[0:46:01] Dank u wel.

[0:46:01] Het woord is nu aan de heer Van Houlenge.

[0:46:03] Van Forum voor Democratie.

[0:46:04] Voorzitter.

[0:46:04] Ja, ook.

[0:46:05] Meneer Partanotte.

[0:46:06] Met excuus.

[0:46:07] Of iets anders.

[0:46:08] Ik wilde nog een vraag stellen aan de heer Veldkamp.

[0:46:10] Zeker.

[0:46:11] Gaat uw gang.

[0:46:11] Met excuus dat ik net het debat kon binnen wandelen.

[0:46:13] Vanwege het feit dat ik bij de onderwijsbegroting zat.

[0:46:16] Maar ik wilde de vraag van mevrouw Piri.

[0:46:18] Was ik toch nog even benieuwd.

[0:46:19] Omdat in de brief.

[0:46:20] Nieuw sociaal contract.

[0:46:22] Heel duidelijk aangeeft.

[0:46:23] Respect voor internationale verdragen.

[0:46:25] En ook rechtelijke uitspraken die daaruit volgen.

[0:46:28] Daar is een uitspraak van het internationaal gerechtshof.

[0:46:30] Misschien wel het allerbeste voorbeeld nog van.

[0:46:33] Dus.

[0:46:34] Dan hoop ik dat de heer Veldkamp iets duidelijker kan zijn.

[0:46:37] Dan dat die van belang zijn.

[0:46:39] Maar dat hij kan zeggen.

[0:46:40] Nee, die volg je.

[0:46:42] Want dat is het internationaal recht.

[0:46:43] Een uitspraak van het internationaal gerechtshof.

[0:46:46] Meneer Veldkamp.

[0:46:48] Ja, voorzitter.

[0:46:49] Ik ben geen.

[0:46:50] Geen jurist.

[0:46:52] Ja.

[0:46:54] Het internationaal gerechtshof.

[0:46:55] Daar is een zakenharing gemaakt.

[0:46:57] We wachten op de voorlopige maatregel.

[0:47:00] Die mogelijk internationaal gerechtshof uitspreekt.

[0:47:02] En we zien dan uiteraard de consequenties.

[0:47:05] Die dat voor Nederland heeft.

[0:47:06] Ik kan dat als niet expert.

[0:47:07] Niet meteen overzien.

[0:47:09] Maar wees u.

[0:47:10] Ik kan uw zorg wegnemen.

[0:47:12] Ook voor de fractie van nieuw sociaal contract.

[0:47:14] Is het volkenrecht.

[0:47:15] Van zeer groot belang.

[0:47:16] En dat past.

[0:47:17] Overigens ook.

[0:47:18] In de.

[0:47:19] Sterke volkenrechtelijke toekomst.

[0:47:20] In de traditie van Nederland.

[0:47:22] Nou voorzitter.

[0:47:23] Dat is in ieder geval.

[0:47:24] Dat is dan in ieder geval glashelder.

[0:47:25] Dan weten we dat nieuw sociaal contract niet gaat afwijken van de uitspraken van het internationaal

[0:47:29] gerechtshof.

[0:47:30] Dan is nu het woord aan.

[0:47:31] Oh.

[0:47:32] Nog een interruptie.

[0:47:33] Namelijk.

[0:47:33] Van mevrouw Dobbe.

[0:47:35] Gaat u gang.

[0:47:36] Ja.

[0:47:37] Dank u wel.

[0:47:37] Voorzitter.

[0:47:38] Ik wilde ook.

[0:47:39] De heer.

[0:47:40] Veldkamp.

[0:47:40] Vragen.

[0:47:42] Over ongeveer hetzelfde.

[0:47:43] Namelijk.

[0:47:43] Het respecteren van het internationaal recht.

[0:47:45] Maar in een andere.

[0:47:46] In een andere aanleiding.

[0:47:47] Namelijk.

[0:47:48] Het bombarderen van Jemen.

[0:47:50] Vindt.

[0:47:51] NSC.

[0:47:51] Dat daar een basis was.

[0:47:52] In het internationaal recht.

[0:47:54] Om Jemen te bombarderen.

[0:47:56] Meneer Veldkamp.

[0:48:01] Vanuit de NSC-fractie achten wij militaire actie.

[0:48:05] Die heeft plaatsgevonden.

[0:48:07] Op zichzelf.

[0:48:09] Beschouwd.

[0:48:10] Geoorloofd.

[0:48:10] Dus ik heb het even niet over de mate van informeren.

[0:48:13] En de timing van informeren.

[0:48:14] Door het kabinet.

[0:48:15] Aan de kamer.

[0:48:16] Ik heb het over.

[0:48:17] De zaak.

[0:48:18] Zelf.

[0:48:20] Geoorloofd.

[0:48:20] Maar ik heb het over.

[0:48:21] Ook omdat er.

[0:48:22] Continu.

[0:48:23] Door de Houthis.

[0:48:23] Schepen zijn beschoten.

[0:48:25] Ook omdat.

[0:48:25] De aanvallen.

[0:48:26] Die op Jemenitisch grondgebied.

[0:48:28] Hebben plaatsgevonden.

[0:48:29] Precise aanvallen.

[0:48:30] Betrof.

[0:48:30] Op installaties.

[0:48:32] Als ik het goed heb.

[0:48:33] Installaties.

[0:48:34] Die gebruikt werden.

[0:48:35] Of gebruikt konden worden.

[0:48:37] Voor aanvallen.

[0:48:37] Op schepen.

[0:48:38] En.

[0:48:39] Zie ook.

[0:48:40] Dat.

[0:48:41] Die militaire acties.

[0:48:42] Door.

[0:48:42] VS en VK geleid.

[0:48:44] Dat die.

[0:48:45] Proportioneel van aard waren.

[0:48:47] Het.

[0:48:48] Recht.

[0:48:49] Van.

[0:48:49] De zee.

[0:48:50] Is.

[0:48:51] Belangrijk.

[0:48:51] Volkerecht.

[0:48:52] Waarvoor.

[0:48:53] Ze.

[0:48:53] Nederlander.

[0:48:53] Van.

[0:48:53] Aan.

[0:48:53] De.

[0:48:54] Basis.

[0:48:54] Staat.

[0:48:54] Hugo.

[0:48:54] De.

[0:48:55] Groot.

[0:48:55] Mare.

[0:48:56] Lieberum.

[0:48:57] Het.

[0:48:57] Vrije.

[0:48:58] Doorvaart.

[0:48:58] Is.

[0:48:58] Een.

[0:48:58] Heel.

[0:48:59] Groot.

[0:48:59] Nederlands.

[0:49:00] Belang.

[0:49:01] Het.

[0:49:01] Ging.

[0:49:01] Hier.

[0:49:02] Niet.

[0:49:21] Deze.

[0:49:21] Aanvallen.

[0:49:22] Strict.

[0:49:22] Genomen.

[0:49:23] Geoorloofd.

[0:49:23] Waren.

[0:49:24] En.

[0:49:24] En.

[0:49:24] Proportioneel.

[0:49:25] En.

[0:49:25] En.

[0:49:25] Zeker.

[0:49:26] Verdedigbaar.

[0:49:27] Dank u wel.

[0:49:27] Meneer.

[0:49:27] Veldkamp.

[0:49:28] Mevrouw.

[0:49:28] Dobben nog.

[0:49:28] Ja.

[0:49:30] Ja.

[0:49:30] Dank u wel.

[0:49:30] En.

[0:49:30] Dank u wel.

[0:49:31] Voor.

[0:49:31] Uw.

[0:49:31] Antwoord.

[0:49:31] Ja.

[0:49:31] Nog.

[0:49:32] Los.

[0:49:32] Van.

[0:49:32] De.

[0:49:32] Of.

[0:49:34] Proportioneel.

[0:49:34] Was.

[0:49:34] Of.

[0:49:35] Effectief.

[0:49:36] Want.

[0:49:36] Daar.

[0:49:36] Kunnen.

[0:49:36] We.

[0:49:36] Ook.

[0:49:37] Van.

[0:49:37] De.

[0:49:37] Mening.

[0:49:37] Van.

[0:49:38] Verschillen.

[0:49:39] Was.

[0:49:39] Er.

[0:49:39] Natuurlijk.

[0:49:39] Geen.

[0:49:40] Vn.

[0:49:40] Mandaat.

[0:49:40] Voor.

[0:49:41] Er.

[0:49:41] Lag.

[0:49:42] Een.

[0:49:42] Vn.

[0:49:43] Resolutie.

[0:49:43] Die.

[0:49:43] Juist.

[0:49:44] Op.

[0:49:44] Riep.

[0:49:44] Tot.

[0:49:46] Terughoudend.

[0:49:46] En.

[0:49:47] Terughoudend.

[0:49:47] Optreden.

[0:49:47] En.

[0:49:48] Diplomatie.

[0:49:48] En.

[0:49:49] Het.

[0:49:49] Baart.

[0:49:49] Mij.

[0:49:49] Wel.

[0:49:50] Zorgen.

[0:49:50] Dat.

[0:49:50] De.

[0:49:51] Fractie.

[0:49:51] Van.

[0:49:51] Nsc.

[0:49:52] Zo.

[0:49:52] Makkelijk.

[0:49:53] Afstapt.

[0:49:53] Van.

[0:49:54] Het.

[0:49:54] Feit.

[0:49:54] Dat.

[0:49:54] Voor.

[0:49:55] Een.

[0:49:55] Aanval.

[0:49:55] En.

[0:49:56] Het.

[0:49:56] Bombarderen.

[0:49:56] Van.

[0:49:56] Een.

[0:49:57] Een.

[0:49:58] Vn.

[0:49:58] Mandaat.

[0:49:59] Nodig.

[0:49:59] Is.

[0:49:59] Dat.

[0:50:00] De.

[0:50:00] Vn.

[0:50:01] Veiligheidsraad.

[0:50:01] Daar.

[0:50:02] Toestemming.

[0:50:03] Voor.

[0:50:03] Met.

[0:50:03] Geven.

[0:50:03] Dat.

[0:50:03] Het.

[0:50:04] Is.

[0:50:04] Gebeurd.

[0:50:04] Kunt.

[0:50:05] U.

[0:50:05] Daar.

[0:50:05] Nog.

[0:50:05] Op.

[0:50:05] Reflecteren.

[0:50:07] Meneer.

[0:50:07] Veldkamp.

[0:50:08] Ja.

[0:50:08] Voorzitter.

[0:50:09] Ook.

[0:50:09] Hier.

[0:50:09] Ik.

[0:50:09] Ben.

[0:50:09] Geen.

[0:50:10] Vroeger.

[0:50:11] Specialist.

[0:50:11] Maar.

[0:50:11] Ik.

[0:50:11] Weet.

[0:50:11] Wel.

[0:50:11] Dat.

[0:50:12] Het.

[0:50:12] Vn.

[0:50:12] Handvest.

[0:50:12] Ook.

[0:50:13] Recht.

[0:50:13] Op.

[0:50:14] Zelfverdediging.

[0:50:15] Bevat.

[0:50:15] Omvat.

[0:50:16] En.

[0:50:16] Dat.

[0:50:16] Het.

[0:50:17] Voor.

[0:50:17] Aanvallen.

[0:50:17] Die.

[0:50:17] Ook.

[0:50:17] Zijn.

[0:50:18] Geweest.

[0:50:18] Bijvoorbeeld.

[0:50:18] Op.

[0:50:18] Schepen.

[0:50:19] Van.

[0:50:19] De.

[0:50:19] VS.

[0:50:19] Dat.

[0:50:19] De.

[0:50:19] VS.

[0:50:20] Dan.

[0:50:20] Ook.

[0:50:20] Het.

[0:50:20] Recht.

[0:50:20] Op.

[0:50:21] Zelfverdediging.

[0:50:21] Zich.

[0:50:22] Daar.

[0:50:22] Op.

[0:50:22] Beroepen.

[0:50:24] Verder.

[0:50:25] Ik.

[0:50:25] Lees.

[0:50:26] Met.

[0:50:27] Instemming.

[0:50:27] In.

[0:50:27] De.

[0:50:28] Briganteerde.

[0:50:29] Agenda.

[0:50:29] Die.

[0:50:29] Minister.

[0:50:29] Heeft.

[0:50:30] Gestuurd.

[0:50:30] Dat.

[0:50:31] Het.

[0:50:31] Doel.

[0:50:31] Van.

[0:50:31] Het.

[0:50:32] Kabinet.

[0:50:32] Blijft.

[0:50:33] Als.

[0:50:33] Het.

[0:50:33] Goed.

[0:50:34] Beluisterd.

[0:50:34] Heb.

[0:50:34] Het.

[0:50:36] Uiteindelijk.

[0:50:36] De.

[0:50:36] Tot.

[0:50:36] De.

[0:50:37] Escalatie.

[0:50:37] Koop.

[0:50:37] Mijn.

[0:50:37] Vraag.

[0:50:38] Is.

[0:50:38] Tuurlijk.

[0:50:38] Een.

[0:50:38] Minister.

[0:50:39] Hoe.

[0:50:39] Lang.

[0:50:40] Gaat.

[0:50:40] Het.

[0:50:40] Duren.

[0:50:40] Hoe.

[0:50:41] Gaat.

[0:50:41] Dat.

[0:50:41] Dan.

[0:50:41] Verder.

[0:50:41] In.

[0:50:42] Zijn.

[0:50:42] Werk.

[0:50:43] Zich.

[0:50:44] Zie.

[0:50:44] Ik.

[0:50:44] De.

[0:50:45] De.

[0:50:45] De.

[0:50:45] Basis.

[0:50:46] De.

[0:50:46] Politieke.

[0:50:46] Basis.

[0:50:46] De.

[0:50:47] Rechtsbasis.

[0:50:47] En.

[0:50:48] Dergelijke.

[0:50:48] Voor.

[0:50:49] De.

[0:50:49] Aanvalling.

[0:50:49] Door.

[0:50:50] VK.

[0:50:50] Vers.

[0:50:50] Zijn.

[0:50:51] Gedaan.

[0:50:51] Als.

[0:50:52] Gerechtvaardigd.

[0:50:52] Dank u.

[0:50:53] Wel.

[0:50:54] Dan.

[0:50:54] Krijgen.

[0:50:54] We.

[0:50:54] Nog.

[0:50:55] De.

[0:50:56] Heer.

[0:50:56] Van.

[0:50:56] Barne.

[0:50:57] Van.

[0:50:57] Denk.

[0:50:57] Die.

[0:50:57] Heeft.

[0:50:57] Ook.

[0:50:58] Een.

[0:50:58] Interruptie.

[0:50:58] Gaat.

[0:50:58] U.

[0:50:58] Gaan.

[0:51:00] Ja.

[0:51:00] Voorzitter.

[0:51:01] Ook.

[0:51:01] Over.

[0:51:01] Het.

[0:51:02] Feit.

[0:51:02] Dat.

[0:51:02] Nsc.

[0:51:03] In.

[0:51:03] De.

[0:51:04] In.

[0:51:04] De.

[0:51:04] Campagne.

[0:51:05] En.

[0:51:05] Bij.

[0:51:05] Monden.

[0:51:06] Van.

[0:51:06] Uw.

[0:51:06] Partijleider.

[0:51:07] De.

[0:51:07] Heer.

[0:51:07] Pieter.

[0:51:07] Om.

[0:51:07] Zicht.

[0:51:09] Internationaal.

[0:51:10] Recht.

[0:51:11] Zeer.

[0:51:11] Van.

[0:51:11] Belang.

[0:51:11] Acht.

[0:51:13] Ik.

[0:51:13] Hoop.

[0:51:13] Dat.

[0:51:15] Nsc.

[0:51:15] Het.

[0:51:15] In.

[0:51:15] Het.

[0:51:16] Kader.

[0:51:16] Van.

[0:51:16] Dat.

[0:51:17] Internationale.

[0:51:17] Recht.

[0:51:19] Met.

[0:51:19] De.

[0:51:19] Fractie.

[0:51:20] Van.

[0:51:20] Denk.

[0:51:20] Eens.

[0:51:20] Is.

[0:51:20] Dat.

[0:51:22] De.

[0:51:22] Bezetting.

[0:51:23] Van.

[0:51:23] Palestijnse.

[0:51:24] Gebieden.

[0:51:25] Door.

[0:51:25] Israël.

[0:51:26] Dat.

[0:51:27] Het.

[0:51:27] In.

[0:51:27] Strijd.

[0:51:27] Is.

[0:51:27] Met.

[0:51:27] Het.

[0:51:28] Internationale.

[0:51:28] Recht.

[0:51:30] En.

[0:51:30] Zou.

[0:51:31] Daarom.

[0:51:32] Vullen.

[0:51:32] Vragen.

[0:51:33] Waarom.

[0:51:33] De.

[0:51:34] Heer.

[0:51:34] Om.

[0:51:34] Zicht.

[0:51:34] De.

[0:51:35] Fractie.

[0:51:35] Van.

[0:51:35] Nsc.

[0:51:37] Als.

[0:51:37] Dat.

[0:51:38] Onderschreven.

[0:51:38] Wordt.

[0:51:39] Elke.

[0:51:39] Keer.

[0:51:40] Tegen.

[0:51:40] Oproepen.

[0:51:41] Stemt.

[0:51:42] Om.

[0:51:42] Maar.

[0:51:43] Een.

[0:51:44] Enkele.

[0:51:44] Consequentie.

[0:51:45] Te.

[0:51:45] Verbinden.

[0:51:45] Aan.

[0:51:46] Het.

[0:51:46] Handelen.

[0:51:46] Van.

[0:51:46] De.

[0:51:47] Israël.

[0:51:47] Is.

[0:51:47] Regering.

[0:51:48] Dat.

[0:51:48] In.

[0:51:48] Strijd.

[0:51:48] Is.

[0:51:49] Met.

[0:51:49] Dat.

[0:51:50] Internationale.

[0:51:50] Recht.

[0:51:50] Als.

[0:51:51] Het.

[0:51:51] Gaat.

[0:51:51] Om.

[0:51:51] Het.

[0:51:52] Bepleiten.

[0:51:52] Van.

[0:51:53] Maatregelen.

[0:51:53] Als.

[0:51:53] De.

[0:51:54] Israël.

[0:51:54] Is.

[0:51:54] Regering.

[0:51:55] Meer.

[0:51:55] Land.

[0:51:56] Annexeert.

[0:51:56] Waar.

[0:51:56] De.

[0:51:56] Plannen.

[0:51:56] Voor.

[0:51:56] Lege.

[0:51:58] Stemt.

[0:51:58] Om.

[0:51:58] Zich.

[0:51:59] Tegen.

[0:52:00] Waarom.

[0:52:00] Is.

[0:52:00] Dat.

[0:52:00] Het.

[0:52:01] Geval.

[0:52:01] Is.

[0:52:01] Mijn.

[0:52:02] Vraag.

[0:52:06] Ja.

[0:52:06] Voor.

[0:52:06] Ik.

[0:52:07] Denk.

[0:52:08] Dat.

[0:52:08] De.

[0:52:09] Collega.

[0:52:09] Niet.

[0:52:09] Helemaal.

[0:52:10] Goed.

[0:52:10] Geïnformeerd.

[0:52:10] Is.

[0:52:11] Wat.

[0:52:11] Voor.

[0:52:11] Ik.

[0:52:11] Kan.

[0:52:11] Overzien.

[0:52:12] Als.

[0:52:12] Nieuw.

[0:52:12] Kamerlid.

[0:52:14] Heb.

[0:52:15] Bijvoorbeeld.

[0:52:15] In.

[0:52:16] Zeg.

[0:52:16] Ik.

[0:52:16] Heb.

[0:52:16] Mijn.

[0:52:16] Hoofd.

[0:52:17] 12.

[0:52:18] December.

[0:52:19] De.

[0:52:19] Plenair.

[0:52:19] Debat.

[0:52:20] Over.

[0:52:20] De.

[0:52:20] Europese.

[0:52:20] Raad.

[0:52:21] Met.

[0:52:21] De.

[0:52:21] Premier.

[0:52:22] Heb.

[0:52:22] Ik.

[0:52:22] Ook.

[0:52:22] Een.

[0:52:38] Motie.

[0:52:38] Is.

[0:52:39] Iets.

[0:52:39] Wat.

[0:52:39] Wij.

[0:52:39] Als.

[0:52:39] NSC.

[0:52:40] Fractie.

[0:52:41] Voltallig.

[0:52:41] Hebben.

[0:52:42] Ondersteund.

[0:52:43] En.

[0:52:44] Is.

[0:52:45] Het.

[0:52:45] Wel.

[0:52:45] Degelijk.

[0:52:45] Zo.

[0:52:46] Dat.

[0:52:46] Wij.

[0:52:47] De.

[0:52:47] Bezetting.

[0:52:48] Als.

[0:52:48] In.

[0:52:48] Strijd.

[0:52:48] Met.

[0:52:48] De.

[0:52:48] Volk.

[0:52:49] Recht.

[0:52:49] Zien.

[0:52:50] En.

[0:52:50] Het.

[0:52:51] Degelijk.

[0:52:51] Zo.

[0:52:52] Dat.

[0:52:52] Wij.

[0:52:52] Daar.

[0:52:53] Over.

[0:52:53] Zo.

[0:52:53] Nodig.

[0:52:54] Maatregelen.

[0:52:54] Niet.

[0:52:55] Uit.

[0:52:55] De.

[0:52:55] Gaan.

[0:52:56] Meneer.

[0:52:56] Van.

[0:52:56] Bijna.

[0:52:58] Ik.

[0:52:58] Voorzitter.

[0:52:58] Als.

[0:52:59] Het.

[0:52:59] Gaat.

[0:52:59] Om.

[0:53:00] Wat.

[0:53:00] Door.

[0:53:00] De.

[0:53:02] Europese.

[0:53:03] Commissie.

[0:53:04] Settler.

[0:53:05] Terrorist.

[0:53:05] Genoemd.

[0:53:06] Wordt.

[0:53:06] Dan.

[0:53:07] Klopt.

[0:53:07] Dat.

[0:53:07] Inderdaad.

[0:53:08] Als.

[0:53:08] Het.

[0:53:08] Gaat.

[0:53:08] Om.

[0:53:09] Oproep.

[0:53:10] Over.

[0:53:10] De.

[0:53:10] Visa.

[0:53:11] Maar.

[0:53:11] Als.

[0:53:11] Het.

[0:53:12] Gaat.

[0:53:12] Om.

[0:53:12] Een.

[0:53:13] Algemene.

[0:53:14] Oproep.

[0:53:14] Om.

[0:53:15] Maatregelen.

[0:53:16] Of.

[0:53:16] Sancties.

[0:53:16] Te.

[0:53:17] Verbinden.

[0:53:17] Aan.

[0:53:18] Het.

[0:53:18] Feit.

[0:53:18] Dat.

[0:53:19] Israël.

[0:53:19] Meer.

[0:53:20] Land.

[0:53:20] Wil.

[0:53:20] Annexeren.

[0:53:21] Dan.

[0:53:22] Stemt.

[0:53:22] De.

[0:53:22] Fractie.

[0:53:23] Van.

[0:53:23] Nsc.

[0:53:23] Tegen.

[0:53:24] Als.

[0:53:24] Het.

[0:53:24] Gaat.

[0:53:24] Om.

[0:53:25] De.

[0:53:26] Illegale.

[0:53:26] Ned.

[0:53:27] Zettingen.

[0:53:27] Niet.

[0:53:28] Financieren.

[0:53:28] Door.

[0:53:29] Bedrijven.

[0:53:29] Niet.

[0:53:30] Toe.

[0:53:30] Te.

[0:53:30] Staan.

[0:53:32] Bedrijven.

[0:53:33] Die.

[0:53:33] Actief.

[0:53:33] Zijn.

[0:53:34] In.

[0:53:34] De.

[0:53:34] Illegale.

[0:53:34] Ned.

[0:53:34] Zettingen.

[0:53:35] Te.

[0:53:35] Financieren.

[0:53:36] Dan.

[0:53:36] Stemt.

[0:53:36] Nsc.

[0:53:37] Ook.

[0:53:37] Tegen.

[0:53:38] Dus.

[0:53:38] Mijn.

[0:53:39] Vraag.

[0:53:39] Zou.

[0:53:39] Wel.

[0:53:39] Blijven.

[0:53:40] Zijn.

[0:53:40] Waarom.

[0:53:40] Er.

[0:53:41] Steeds.

[0:53:41] Geen.

[0:53:42] Consequenties.

[0:53:42] Verbonden.

[0:53:43] Worden.

[0:53:43] Aan.

[0:53:43] Dat.

[0:53:43] Principe.

[0:53:46] Van.

[0:53:47] Baarle.

[0:53:47] U.

[0:53:47] Moet.

[0:53:47] Niet.

[0:53:48] Door.

[0:53:48] De.

[0:53:48] Voorzitter.

[0:53:48] Heen.

[0:53:49] Praten.

[0:53:49] Als.

[0:53:49] U.

[0:53:49] Dat.

[0:53:49] Toch.

[0:53:49] Doet.

[0:53:50] Dan.

[0:53:50] Zet.

[0:53:50] Het.

[0:53:51] Microfoon.

[0:53:51] Voor.

[0:53:51] U.

[0:53:51] Uit.

[0:53:52] Is.

[0:53:52] Niet.

[0:53:52] Wenselijk.

[0:53:53] Natuurlijk.

[0:53:53] Maar.

[0:53:53] Dat.

[0:53:53] Zal.

[0:53:53] Ik.

[0:53:54] Dan.

[0:53:54] Toch.

[0:53:54] Wel.

[0:53:54] Moeten.

[0:53:54] Doen.

[0:53:55] U.

[0:53:55] Vraag.

[0:53:56] Was.

[0:53:56] Duidelijk.

[0:53:56] En.

[0:53:57] We.

[0:53:57] Moeten.

[0:53:57] Ook.

[0:53:57] Een.

[0:53:57] Beetje.

[0:53:58] Doorgaan.

[0:53:58] Met.

[0:53:59] Deze.

[0:53:59] Sessie.

[0:54:00] Want.

[0:54:00] Anders.

[0:54:00] Dan.

[0:54:00] Komen.

[0:54:01] We.

[0:54:01] Probleem.

[0:54:02] In.

[0:54:02] De.

[0:54:02] Tijd.

[0:54:02] Dus.

[0:54:03] Ik.

[0:54:03] Geef.

[0:54:03] Nu.

[0:54:03] Het.

[0:54:03] Woord.

[0:54:03] Aan.

[0:54:04] Veldkamp.

[0:54:04] Om.

[0:54:05] Daarop.

[0:54:05] Te.

[0:54:05] Reageren.

[0:54:07] En.

[0:54:08] Vraag.

[0:54:08] Alle.

[0:54:09] Interrupties.

[0:54:09] Zo.

[0:54:09] Kort.

[0:54:10] Mogelijk.

[0:54:10] En.

[0:54:10] Ook.

[0:54:11] Antwoorden.

[0:54:11] Zo.

[0:54:11] Kort.

[0:54:11] Mogelijk.

[0:54:12] Willen.

[0:54:12] Zien.

[0:54:12] Dan.

[0:54:12] Komen.

[0:54:13] We.

[0:54:13] Toen.

[0:54:13] Een.

[0:54:13] Goede.

[0:54:14] Tweede.

[0:54:14] Termijn.

[0:54:16] Dank.

[0:54:17] U.

[0:54:17] Voorzitter.

[0:54:18] Als.

[0:54:19] Het.

[0:54:19] Gaat.

[0:54:19] Over.

[0:54:20] Terugtrek.

[0:54:20] Terug te.

[0:54:21] Draaien.

[0:54:21] Van.

[0:54:22] Als.

[0:54:22] Gaat.

[0:54:22] Over.

[0:54:23] Nederzettingen.

[0:54:23] Bouwbesluiten.

[0:54:24] Annexatieplannen.

[0:54:24] En.

[0:54:25] Dergelijke.

[0:54:25] Even.

[0:54:26] Voordat.

[0:54:26] Ik.

[0:54:27] Verkozen.

[0:54:27] Weer.

[0:54:27] Tot.

[0:54:28] Kamerlid.

[0:54:28] Heb.

[0:54:29] Ik.

[0:54:29] Al.

[0:54:29] In.

[0:54:30] Oktober.

[0:54:30] In.

[0:54:30] Een.

[0:54:31] Campagne.

[0:54:31] Optreden.

[0:54:31] En.

[0:54:32] TV.

[0:54:33] Gezegd.

[0:54:34] Het.

[0:54:34] Zou.

[0:54:35] Van.

[0:54:35] Belang.

[0:54:35] Zijn.

[0:54:35] U.

[0:54:36] Dat.

[0:54:36] De.

[0:54:36] Regering.

[0:54:36] Net.

[0:54:36] In.

[0:54:37] Ja.

[0:54:37] De.

[0:54:38] Nederzettingen.

[0:54:39] Bouwbesluiten.

[0:54:39] Die.

[0:54:40] Men.

[0:54:40] Laatste.

[0:54:40] Het.

[0:54:41] Genomen.

[0:54:41] Heeft.

[0:54:41] Zou.

[0:54:42] Terugdraaien.

[0:54:43] Plus.

[0:54:43] Alle.

[0:54:44] Allectatie.

[0:54:45] Plannen.

[0:54:45] Die.

[0:54:45] Er.

[0:54:46] Zijn.

[0:54:46] Geweest.

[0:54:46] Door.

[0:54:47] Het.

[0:54:47] Afgelopen.

[0:54:48] Israëlisch.

[0:54:48] Kabinet.

[0:54:49] Zou.

[0:54:50] Intrekken.

[0:54:50] Voor.

[0:54:51] De.

[0:54:51] Rest.

[0:54:51] Waar.

[0:54:52] Het.

[0:54:52] Gaat.

[0:54:52] Over.

[0:54:53] Ontmoedigingsbeleid.

[0:54:53] Ja.

[0:54:54] Mevrouw.

[0:54:54] Teunissen.

[0:54:55] Ook.

[0:54:55] Overspraak.

[0:54:56] Ik.

[0:54:56] Weet.

[0:54:57] Dat.

[0:54:57] In.

[0:54:58] Praktijk.

[0:54:59] Ontmoedigingsbeleid.

[0:54:59] Geen.

[0:55:00] Wasseneus.

[0:55:00] Is.

[0:55:00] En.

[0:55:01] Ik.

[0:55:01] Ook.

[0:55:01] Weleens.

[0:55:01] In.

[0:55:01] Een.

[0:55:01] Vorige.

[0:55:02] Rol.

[0:55:02] Ook.

[0:55:03] Echt.

[0:55:03] Het.

[0:55:03] Aan.

[0:55:03] Het.

[0:55:04] Ontmoedigingsbeleid.

[0:55:04] Actief.

[0:55:04] Bij.

[0:55:05] Gedragen.

[0:55:05] Richting.

[0:55:06] Informeren.

[0:55:06] Van.

[0:55:06] Nederlandse.

[0:55:07] Bedrijven.

[0:55:08] Voor.

[0:55:08] U.

[0:55:08] Wordt.

[0:55:09] Ik.

[0:55:09] Voorzitter.

[0:55:10] Maar.

[0:55:10] Ik.

[0:55:10] Ik.

[0:55:11] Me.

[0:55:11] Herinneren.

[0:55:11] Dat.

[0:55:11] Ik.

[0:55:11] Zelf.

[0:55:11] Toen.

[0:55:12] Ik.

[0:55:12] Ooit.

[0:55:12] Nederlandse.

[0:55:13] Ambassadeur.

[0:55:13] In.

[0:55:13] Israël.

[0:55:13] Was.

[0:55:14] Ooit.

[0:55:14] In.

[0:55:14] Een.

[0:55:15] Hoofdkantoor.

[0:55:15] Van.

[0:55:15] Een.

[0:55:15] Groot.

[0:55:15] Nederlands.

[0:55:16] Bedrijf.

[0:55:16] Gezeten.

[0:55:17] Niveau.

[0:55:17] Raad.

[0:55:17] Van.

[0:55:17] Bestuur.

[0:55:18] En.

[0:55:18] Daar.

[0:55:19] Persoonlijk.

[0:55:19] Ontmoedigd.

[0:55:20] Heb.

[0:55:20] Toch.

[0:55:20] Wel.

[0:55:20] Een.

[0:55:21] Bijzonder.

[0:55:21] Wist.

[0:55:21] Gevend.

[0:55:22] Contract.

[0:55:23] Omdat.

[0:55:23] Na.

[0:55:24] Te.

[0:55:24] Sporen.

[0:55:25] Omdat.

[0:55:25] Omdat.

[0:55:25] De.

[0:55:27] Dat.

[0:55:28] Streven.

[0:55:29] Vanwege.

[0:55:29] Het.

[0:55:29] Ontmoedigingsbeleid.

[0:55:30] Dus.

[0:55:30] Ik.

[0:55:30] Ben.

[0:55:31] Het.

[0:55:31] Eens.

[0:55:31] Met.

[0:55:32] Mooi.

[0:55:32] Ik.

[0:55:32] Niet.

[0:55:32] Eens.

[0:55:32] Met.

[0:55:33] Wat.

[0:55:33] Mevrouw.

[0:55:33] Teunissen.

[0:55:34] Over.

[0:55:34] Is.

[0:55:34] Niet.

[0:55:35] In.

[0:55:35] De.

[0:55:35] Zal.

[0:55:36] Weer.

[0:55:36] Graaf.

[0:55:37] Ontmoedigingsbeleid.

[0:55:37] Is.

[0:55:38] Ook.

[0:55:38] Is.

[0:55:38] Dan.

[0:55:38] Wel.

[0:55:39] Ontmoedigingsbeleid.

[0:55:40] Heb.

[0:55:40] Ik.

[0:55:40] Al.

[0:55:40] Tans.

[0:55:40] In.

[0:55:41] Mijn.

[0:55:41] Tijd.

[0:55:41] Actief.

[0:55:41] Uitgevoerd.

[0:55:42] Dank u.

[0:55:42] Wel.

[0:55:42] Meneer.

[0:55:42] Veldkamp.

[0:55:43] Ik.

[0:55:43] Ga.

[0:55:43] Nu.

[0:55:43] Echt.

[0:55:44] Door.

[0:55:44] Naar.

[0:55:44] De heer.

[0:55:45] Van.

[0:55:45] Houwelingen.

[0:55:45] Voor.

[0:55:45] Zijn.

[0:55:46] Inbreng.

[0:55:46] Namens.

[0:55:46] Forum.

[0:55:47] Voor.

[0:55:47] Democratie.

[0:55:47] Gaat.

[0:55:48] U.

[0:55:48] U.

[0:55:48] Ja.

[0:55:48] Dank.

[0:55:49] U.

[0:55:49] Voorzitter.

[0:55:50] Ja.

[0:55:50] Het.

[0:55:50] Is.

[0:55:50] Mij.

[0:55:50] Een.

[0:55:51] Raadsel.

[0:55:52] Waarom.

[0:55:52] Dit.

[0:55:53] Demissionaire.

[0:55:53] Kabinet.

[0:55:54] Zo.

[0:55:54] En.

[0:55:55] Heb.

[0:55:55] Echt.

[0:55:55] Geen.

[0:55:55] Ander.

[0:55:55] Woord.

[0:55:55] Voor.

[0:55:56] Zo.

[0:55:56] Oorlogzuchtig.

[0:55:57] Lijkt.

[0:55:57] Te.

[0:55:57] Zijn.

[0:55:57] We.

[0:55:57] Dat.

[0:55:58] Eerder.

[0:55:58] Debatten.

[0:55:58] Gaat.

[0:55:58] Over.

[0:55:59] Oekraïne.

[0:56:00] En.

[0:56:00] Nederland.

[0:56:00] Ziet.

[0:56:01] Dat.

[0:56:01] Als.

[0:56:01] Onze.

[0:56:01] Oorlog.

[0:56:01] Wij.

[0:56:02] Dikken.

[0:56:02] Daar.

[0:56:02] Natuurlijk.

[0:56:02] Anders.

[0:56:02] Over.

[0:56:03] En.

[0:56:03] We.

[0:56:03] Sturen.

[0:56:03] Alles.

[0:56:04] Wat.

[0:56:04] We.

[0:56:04] Hebben.

[0:56:04] Zes.

[0:56:05] Tien.

[0:56:05] Stengs.

[0:56:06] De.

[0:56:07] Oorlog.

[0:56:07] Wordt.

[0:56:07] Dus.

[0:56:07] Alleen.

[0:56:07] Erger.

[0:56:08] Is.

[0:56:08] Geen.

[0:56:09] Uitzicht.

[0:56:09] Op.

[0:56:09] Oplossingen.

[0:56:10] Voor.

[0:56:10] De.

[0:56:10] Oorlog.

[0:56:10] Eerdere.

[0:56:12] Bijna.

[0:56:15] De.

[0:56:16] Oordeel.

[0:56:17] Voor.

[0:56:17] Daar.

[0:56:19] Ik.

[0:56:22] Er.

[0:56:22] Voor.

[0:56:23] Dat.

[0:56:26] Het.

[0:56:27] Want.

[0:56:37] Het.

[0:56:38] Is.

[0:56:39] ook in een Kamerbrief, dat actief een bijdrage levert.

[0:56:41] Dus daar lopen we ook weer voor op.

[0:56:42] Dan gaan we eens even meedoen met de grote jongens.

[0:56:45] En dan is mijn vraag, waarom is daarvoor besloten?

[0:56:49] Dat is mij echt niet duidelijk.

[0:56:51] Is het überhaupt overwogen om bijvoorbeeld onze schepen daar in het kanaal...

[0:56:56] om dat extra te beveiligen, met extra patrouilles, met mariniers?

[0:56:59] Dat is in het verleden ook gebeurd.

[0:57:00] Is er misschien überhaupt gedacht over, nou, we gaan eens met die hoedjes praten?

[0:57:03] Is dat überhaupt opgekomen?

[0:57:05] Of is het gelijk van, nou, nee, we gaan bombarderen?

[0:57:07] Ik lees daar niks over.

[0:57:08] Het is voor mij een raadsel waarom er weer wordt gekozen voor maximale escalatie.

[0:57:13] En dan ook de gevolgen hiervan.

[0:57:18] Want in de Kamerbrief staat dan van, nou, het verwacht neveneffect, ik citeer maar even...

[0:57:23] is daarnaast dat de operatie de kans op regionale escalatie verkleint.

[0:57:27] Dus je gaat, dat wordt net ook al gezegd, je gaat dus bombarderen...

[0:57:30] en dan gaat dat de escalatie verkleinen.

[0:57:32] Ik begrijp echt niet waar dat vandaan komt.

[0:57:35] De kans dat Iran erbij betrokken wordt.

[0:57:37] Dat we weer...

[0:57:37] Dat we vluchtelingenstromen krijgen.

[0:57:39] Allemaal ellende.

[0:57:40] En daar wordt dus heel bagatelliserend over gesproken.

[0:57:42] En we hebben natuurlijk eerder militaire operaties gehad in het Midden-Oosten.

[0:57:45] In Irak, in Syrië, in Afghanistan, in Libië.

[0:57:49] Het is één...

[0:57:49] Altijd zijn het allemaal debakels geweest.

[0:57:51] Ik kan een minister misschien één voorbeeld geven waar het geen debakel is...

[0:57:55] niet in een debakel is geëindigd.

[0:57:57] Libië nu ook allemaal vluchtelingenstromen.

[0:57:59] Dus heel gemakzuchtig worden we nu dus in feite weer bij een nieuwe oorlog betrokken.

[0:58:03] Alleen Nederland, andere EU-landen doen niet mee, maar wij doen wel weer mee.

[0:58:07] Natuurlijk.

[0:58:08] En dat is door een aantal andere partijen ook al gemerkt.

[0:58:10] De Kamer is daarover niet eens geïnformeerd.

[0:58:14] Dus Nederland wordt betrokken bij militaire handelingen...

[0:58:17] en de Kamer wordt niet eens geïnformeerd.

[0:58:18] Dat is natuurlijk in strijd met artikel 100.

[0:58:20] Ik vind het toch even waardevol om het voor te lezen.

[0:58:22] De regering verstrekt de Staten-Generaal vooraf inlichting over de inzet...

[0:58:25] over het beschikkingstellen van de krijgsmacht ter handhaving...

[0:58:28] of bevordering van de internationale rechtsorde.

[0:58:30] Dat is hier 100% van toepassing.

[0:58:32] Dat is artikel 100.

[0:58:33] En er staat ook artikel 2, zegt mijn buurman hier inderdaad.

[0:58:36] Dat is altijd met onze grondwet zo.

[0:58:37] Dat zijn natuurlijk uitzonderingsclausures.

[0:58:39] En inderdaad, de minister schrijft dan in de Kamer...

[0:58:41] bovendien gezien de vertrouwelijkheid van deze operatie...

[0:58:44] is besloten uw Kamer niet voorafgaand te informeren.

[0:58:47] Even nadenken dus.

[0:58:48] Want militaire operaties zijn natuurlijk altijd vertrouwelijk.

[0:58:50] In principe.

[0:58:51] Dus die reden kan altijd worden gegeven.

[0:58:53] Dat betekent dus dat artikel 100...

[0:58:55] Ik hoor het graag als de minister er anders over denkt...

[0:58:57] in feite niks meer te betekenen heeft.

[0:58:58] Want die uitzonderingsclausure kun je altijd aanroepen.

[0:59:00] En dit is dan ook nog eens militaire operatie...

[0:59:03] waar Nederland niet rechtstreeks bedreigd wordt.

[0:59:04] Daar had men nog iets bij in kunnen bedenken.

[0:59:06] Een onmiddellijke bedreiging moet u nu wel doen.

[0:59:08] Of een hele specifieke.

[0:59:09] Bijvoorbeeld je gaat binladen, pakken.

[0:59:12] Ja, dat kun je ook niet hiervan tevoren meer discussiëren.

[0:59:13] Want dan vlucht hij weg.

[0:59:15] Ik ben totaal niet overtuigd.

[0:59:17] Dat is even mijn hoofdvraag aan de minister.

[0:59:18] Waarom hier die clausule wordt ingeroepen.

[0:59:20] En als dat hier gebeurt...

[0:59:22] kan de minister dan één operatie noemen...

[0:59:26] waarbij dat niet zou kunnen gebeuren.

[0:59:27] Wanneer zou je dus wel artikel 100 respecteren?

[0:59:30] Want volgens mij kan dit altijd gezegd worden.

[0:59:32] Dus dat betekent dat artikel 100 niks meer te betekenen heeft.

[0:59:34] Ja, samenvatten.

[0:59:38] Het feit dat Nederland weer bij een oorlog betrokken wordt...

[0:59:41] dat vinden we zeer verontrustend.

[0:59:42] We vragen af waar dat voor nodig is.

[0:59:44] Dat is dus een groot probleem.

[0:59:46] Maar misschien nog het grootste probleem is dat...

[0:59:48] blijkbaar, en daarom dat ik net ook aan nieuw sociaal contact vroeg...

[0:59:51] dat de grondwet artikel 100 vertrouwelijk...

[0:59:55] er wordt zo overheen gestapt.

[0:59:56] In onze ogen is dat onacceptabel.

[0:59:59] En we zitten nu weer in een nieuw conflict als Nederland.

[1:00:02] En daar gaat niks goeds van komen.

[1:00:03] Dank u, voorzitter.

[1:00:05] Dank u wel.

[1:00:06] Dank u wel, meneer Van Hauwelingen.

[1:00:07] Dan is nu het woord aan de heer Boswijk van CDA.

[1:00:11] Eén interruptie.

[1:00:12] Goed.

[1:00:13] Ja, voorzitter.

[1:00:15] U heeft één interruptie in deze ronde.

[1:00:17] Oh, u houdt maar één?

[1:00:19] Ja, echt maar één.

[1:00:20] Meneer Boswijk.

[1:00:23] Serieus?

[1:00:25] Ah, dat is veilig om te weten.

[1:00:27] Voorzitter, laat ik beginnen met Israël en de Palestijnse gebieden.

[1:00:30] De situatie is nog steeds zorgelijk.

[1:00:32] En we zijn het denk ik allemaal over eens...

[1:00:34] dat Israël het volste recht heeft...

[1:00:35] om zichzelf te verdedigen tegen het terreur van Hamas.

[1:00:38] En het werd al een paar keer genoemd.

[1:00:40] We hebben al vorige week een ontmoeting gehad...

[1:00:42] met familieleden en nabestaanden van geiselaars...

[1:00:45] die nog steeds, na honderd dagen, nog steeds vastzitten.

[1:00:47] En ondertussen wordt ook Israël nog steeds bestookt met raketten.

[1:00:51] Maar we kunnen onze ogen ook niet sluiten voor het leed...

[1:00:53] wat op dit moment plaatsvindt in de Gazastrook.

[1:00:56] Er is ook al meerdere keren opgeroepen om toch te blijven pleiten...

[1:00:58] voor het behoud van die humanitaire corridors...

[1:01:00] of het verbeteren daarvan.

[1:01:01] Kan de minister daarop een antwoord op geven...

[1:01:04] of dat dat ook effect heeft?

[1:01:07] Gisteren berichtte het Israëlische leger...

[1:01:09] dat de militaire doelen bijna bereikt zijn.

[1:01:11] Dat de infrastructuur van Hamas grotendeels is vernietigd.

[1:01:14] Maar toch blijft de endgame van Israël nog steeds niet duidelijk.

[1:01:17] Voorzitter, nu de strijd op haar einde begint te lopen...

[1:01:20] roept de vraag toch op hoe nu verder?

[1:01:21] Is vrede in Israël en Gazen überhaupt nog mogelijk...

[1:01:24] na al dit geweld?

[1:01:25] In de NSC van 22 december van vorig jaar...

[1:01:28] schreef Joost Agustelijn een interessante opinie hierover.

[1:01:31] Hij trok de vergelijkingen met de situatie in Noord-Ierland...

[1:01:34] waar ook twee gemeenschappen...

[1:01:35] verschillend van godsdienst, geschiedenis, toekomstwensen...

[1:01:38] jarenlange elkaar bevochten.

[1:01:40] Ook daar was één bevolkingsgroep dominant...

[1:01:42] en veroorzaakte onderlinge haat zoveel geweld...

[1:01:45] dat hoge muren nodig waren om verder bloedvergieten te voorkomen.

[1:01:49] En ook toen dacht nooit iemand dat dit ooit nog goed zou komen.

[1:01:52] Maar inmiddels leven ze al 25 jaar in vrede.

[1:01:55] Voorzitter, zoiets soortgelijks moeten we in Israël...

[1:01:57] en de Palestijnse gebieden voor elkaar zien te krijgen.

[1:02:01] We moeten het geloof houden dat het kan.

[1:02:02] En welke elementen maken het succes...

[1:02:05] tijdens alle eerst dat beide kanten bereid moeten zijn...

[1:02:08] om tot de structurele oplossing te komen.

[1:02:10] Dat de gematigden van beide zijden met elkaar om tafel komen.

[1:02:13] De internationale gemeenschap met een vredesproces moet komen...

[1:02:16] dat moet ondersteunen.

[1:02:17] Ten slotte een wapenstilstand en ontwapeling van non-statelijke actoren.

[1:02:23] Voorzitter, volgens mij zijn er zowel Israëliërs als Palestijnen...

[1:02:26] die uiteindelijk vrede en veiligheid willen.

[1:02:28] En er is uiteindelijk ook geen militaire oplossing voor dit conflict.

[1:02:31] Volgens mij realiseren beide partijen zich dit ook wel inmiddels.

[1:02:35] Deze handschoenen ook oppakken.

[1:02:36] We moeten de gematigde partijen om tafel dwingen.

[1:02:39] En laten we helder zijn, daar valt wat het CDA betreft niet Hamas onder.

[1:02:43] En ook niet degenen die achter de illegale nederzettingen zitten.

[1:02:47] Welke initiatieven lopen er op dit vlak?

[1:02:50] En hoe zorgen dat deze partijen tot elkaar komen?

[1:02:55] Voorzitter, dan verderop in de regio Jemen.

[1:02:57] Het CDA steunt de inzet van de VS en het VK in Jemen...

[1:03:00] en de aanval op de Houthis.

[1:03:01] De Houthis vormen een grote bedreiging voor de scheepvaart.

[1:03:04] En de tegenreactie kon niet uitblijven.

[1:03:07] En ook voor de werkwijze.

[1:03:08] Toch is het merkwaardig dat de Europese Unie niet een gemeenschappelijk standpunt heeft.

[1:03:13] En waarom stond Nederland hier alleen in?

[1:03:16] Onderdeel van het geopolitiek volwassen worden is dat de EU in dit soort zaken...

[1:03:19] een standpunt inneemt en gezamenlijk actie onderneemt.

[1:03:22] Welke rol gaat de Europese Unie hier in de toekomst pakken?

[1:03:26] Dan Oekraïne.

[1:03:27] Ik heb grote zorgen over de afnemende steun aan Oekraïne.

[1:03:30] Vooral wat betreft de munitie komen in grote problemen.

[1:03:32] Ik heb daarom als CDA voor het kerstreces een concept initiatiefnota gemaakt.

[1:03:36] Inmiddels hebben zich zowel de BBB als de VVD daarbij aangesloten.

[1:03:40] En alle anderen zijn daarbij welkom.

[1:03:41] We zullen het volgende week indienen.

[1:03:43] Want er is geen tijd te verliezen.

[1:03:45] Ik heb ook voor het reces schriftje vragen gesteld over welke scenario's er zijn...

[1:03:48] wanneer Oekraïne deze oorlog uiteindelijk zou verliezen.

[1:03:51] Ik ben erg benieuwd naar de beantwoording.

[1:03:52] Maar op één vraag zou ik graag nu al antwoord willen hebben.

[1:03:55] De Estlandse ministerie van Defensie heeft berekend dat als alle EU-lidstaten...

[1:03:59] 0,25 procent van hun BPP aan militaire hulp aan Kiev zouden besteden...

[1:04:04] Rusland tot een halt kan worden geroepen.

[1:04:06] De minister naar dit plan. Graag een reactie.

[1:04:09] En tot slot, voorzitter, naar Koning Karabach.

[1:04:11] Hier heeft een etnische zuivering plaatsgevonden en de wereld heeft weggekeken.

[1:04:15] Een complete vervolking moest wegvluchten.

[1:04:16] Waarmee een einde kwam aan de oudste christelijke cultuur in de wereld.

[1:04:21] Heel pijnlijk.

[1:04:23] Blijft het hierbij?

[1:04:24] Kunnen deze mensen niet meer terugkeren?

[1:04:26] En blijft het onbestraft?

[1:04:27] En tenslotte, sorry, nu tenslotte.

[1:04:30] Gisteren kwamen zowel het Humanistisch Verbond als Open Doors met hun rapporten over...

[1:04:36] de vervolging van christenen, maar ook mensen die niks geloven.

[1:04:40] Graag zou ik een reactie van de minister hierop willen.

[1:04:42] En dan heel specifiek naar bijvoorbeeld Irak.

[1:04:44] Daar gaan op hele korte termijn Nederlandse militairen heen op verzoek van Irak.

[1:04:49] Maar Irak staat ook in de top als het gaat om christenvervolging.

[1:04:52] Wat kunnen we doen om de regering daarin te beïnvloeden?

[1:04:55] Dank u wel.

[1:04:57] Dank, meneer Boswijk.

[1:04:58] Er is een vraag voor u van de heer Dasson.

[1:05:01] Dank, voorzitter.

[1:05:02] Ik hoorde de heer Boswijk zeggen dat we onze ogen niet mogen sluiten voor het leed.

[1:05:06] Wat er in Gaza plaatsvindt.

[1:05:07] En dat is enorm.

[1:05:08] De duizenden mensen die daar vermoord zijn.

[1:05:11] De enorme verwoestingen van woningen.

[1:05:15] Zevenhonderd mensen op één wc.

[1:05:17] Het is onvoorstelbaar wat daar op dit moment aan de gang is.

[1:05:20] Maar het werd mij nou niet duidelijk of de heer Boswijk nu de minister ook opriep...

[1:05:25] om te pleiten voor een staak te vuren.

[1:05:28] En te zorgen dat dat zo snel mogelijk geregeld wordt.

[1:05:31] Voorzitter, ik heb net al duidelijk proberen te maken...

[1:05:36] een actie met de collega...

[1:05:38] dat ik geloof, eerlijk gezegd, ik zou het willen dat er een directe staak te vuren zou komen.

[1:05:45] Ik denk alleen dat we ook realistisch naar de situatie moeten kijken...

[1:05:48] dat Hamas dat nooit zal doen.

[1:05:52] Stel Hamas zegt morgen, we laten in één keer alle geiten lasen los.

[1:05:55] En we werken mee aan onderzoeken naar oorlogsmisdaden.

[1:05:59] En we leggen onze wapens neer.

[1:06:00] Dan zie ik dat scenario, dan zie ik dat gebeuren.

[1:06:05] Ik schrik me af.

[1:06:06] Gaat dat niet in het reëel?

[1:06:07] En daarbij moeten we ons ook wel realiseren dat Israël in een essentiële crisis zit.

[1:06:13] Dat als Israël de wapens neerlegt, wat gaat Hezbollah dan doen?

[1:06:17] Of wat doen de Houthis?

[1:06:19] Dus ik denk dat we wel die context moeten zien.

[1:06:23] Neem niet weg dat wij vanaf het begin hebben gezegd...

[1:06:26] Israël moet zich houden aan het internationaal humanitair recht.

[1:06:30] Dus al gaat het bijvoorbeeld over het afknijpen of het toelaten van...

[1:06:36] Voeding, waar wij als eerste partij, die hier meteen heeft opgeroepen, richting de minister, pleiten voor.

[1:06:42] En gebruikt de meest stevige woorden en instrumenten die er zijn om de humanitaire corridors mogelijk te maken.

[1:06:50] Blijft maximaal steun geven aan mensen in Gaza.

[1:06:53] En wij zullen zo meteen opnieuw ook een motie indienen.

[1:06:56] Die oproept voor het toelaten van onafhankelijke toezicht in Gaza.

[1:07:03] Voor het vinden van bewijs.

[1:07:06] Volgens misdaad heb ik plaatsgevonden van alle kanten.

[1:07:08] Dank u wel.

[1:07:09] Meneer Dassen.

[1:07:10] Nou ja, voorzitter.

[1:07:11] Dan heb ik toch het idee dat de heer Boswijk nog zijn ogen aan het sluiten is.

[1:07:15] Want er wordt op dit moment grove schendingen van het internationaal recht.

[1:07:20] Honger wordt ingezet als wapen.

[1:07:22] Mensen worden hun huizen uitgejaagd.

[1:07:24] Naar bepaalde plekken toegejaagd.

[1:07:27] Er worden beperkingen van hulpgoederen opgezet.

[1:07:30] Dus dan vraag ik me wel af van...

[1:07:32] Wil het CDA dan ook echt zorgen dat we de mensen in Gaza...

[1:07:36] op dit moment helpen?

[1:07:37] Zorgen dat de verschrikkingen die daar op dit moment plaatsvinden...

[1:07:40] dat die stoppen?

[1:07:41] Of, ja, excuseren we onszelf de hele tijd door ons te schuilen achter...

[1:07:46] maar Hamas heeft dit gedaan en die moeten aangepakt worden.

[1:07:51] Natuurlijk, wat Hamas heeft gedaan is verschrikkelijk.

[1:07:54] Geiselaars moeten vrijgelaten worden.

[1:07:56] En de manier waarop dat op de beste manier gebeurt...

[1:07:58] is om te onderhandelen.

[1:07:59] Want dat is de enige manier waarop op dit moment geiselaars worden vrijgelaten.

[1:08:03] Niet dankzij de acties van het leger.

[1:08:06] Israël op dit moment.

[1:08:07] Meneer Boswijk.

[1:08:08] Ja, ik zal op dat laatste niet zo stellig zijn.

[1:08:10] Ik denk als Israël zonder militaire acties was gaan onderhandelen...

[1:08:15] dat het hele...

[1:08:17] het afschrikkings-deterrence wat Israël gewoon nodig heeft in die regio...

[1:08:21] dat zij totaal geen partner aan tafel zouden zijn.

[1:08:25] Dus ik denk dat een reactie van Israël zeker wel nodig was.

[1:08:29] En ik wil er toch wel iets aan complexiteit aan toevoegen.

[1:08:32] Namelijk het feit dat het een ontzettend versterkelijk gebied is.

[1:08:34] Dat je een organisatie...

[1:08:36] een terreurorganisatie te maken hebt...

[1:08:38] die, wat ik net ook al zei in de interruptie met collega Van Balen...

[1:08:41] dat die totaal geen rekening houdt met hun eigen bevolking.

[1:08:46] Die tunnels onder de burgerwoningen en burgerdoelen heeft.

[1:08:54] Ja, en het dan ontzettend ingewikkeld is voor een organisatie...

[1:09:00] het Israëlse leger om daar tegen te strijden.

[1:09:03] Neem niet weg dat ik...

[1:09:06] uitsluit dat er de proportionaliteit...

[1:09:08] dat je daar echt je vraagtekens...

[1:09:10] Nou ja, en dat wij hebben het CDA meerdere keren echt hard uitgesproken...

[1:09:13] tegen ideeën van we drijven heel Gaza leeg...

[1:09:17] en dit wordt nieuw-Israëlisch gebied...

[1:09:19] en alle Gazanen gaan maar naar Egypte toe.

[1:09:22] Dat is wat het CDA betreft onacceptabel.

[1:09:24] We vinden in de twee-staten-oplossing dat er ook...

[1:09:27] of dat er een groot onderdeel daarvan...

[1:09:30] dat Palestijnen ook een eigen staat hebben die veilig is.

[1:09:32] Maar we kunnen toch ook niet helemaal ontkennen...

[1:09:34] dat we hier met een organisatie te maken hebben...

[1:09:36] die er alles aan doet ook...

[1:09:38] om zoveel mogelijk slachtoffer te maken...

[1:09:40] ook binnen hun eigen bevolking...

[1:09:42] om te zorgen dat het draagvlak voor Israël ook afneemt.

[1:09:45] Dank u wel.

[1:09:46] Ik denk dat ik het woord nu ga geven aan de heer Brekelmans van de VVD.

[1:09:49] Gaat u gaan.

[1:09:51] Dank voorzitter.

[1:09:52] En ik begin met Oekraïne.

[1:09:54] Want Oekraïne heeft onze doorlopende steun zeer hard nodig...

[1:09:57] zowel op korte termijn als structureel.

[1:09:59] Dat is in het belang van Oekraïne...

[1:10:00] maar ook in het belang van onze veiligheid.

[1:10:03] Er moeten veel meer munitie en wapens naar Oekraïne.

[1:10:05] En we moeten...

[1:10:06] Een mooi voorbeeld is dat Nederland bijdraagt...

[1:10:07] aan een nieuwe productielijn in Duitsland...

[1:10:09] voor duizend Patriot-raketten.

[1:10:11] Mijn vraag aan het kabinet is of zij werkt aan meer van dit soort constructies.

[1:10:14] En neemt Nederland daar ook in het voortouw?

[1:10:17] Vraag ik de minister.

[1:10:19] Op EU-niveau zijn er gemengde signalen...

[1:10:21] over de blokkade van Hongarije voor steun aan Oekraïne.

[1:10:24] En mijn vraag is wat de minister hier op dit moment over kan zeggen.

[1:10:27] Wordt het niet tijd dat de 26 andere EU-lidstaten...

[1:10:31] de Europese vredesfaciliteit ophogen...

[1:10:33] en we ons niet steeds door Hongarije laten gaan...

[1:10:36] gijzelen?

[1:10:37] Oekraïne kan immers niet langer wachten.

[1:10:39] Graag een reactie hierop van de minister.

[1:10:41] Daarnaast is er al anderhalf jaar veel discussie...

[1:10:43] over de inzet van Russische bevroren tegoeden...

[1:10:45] voor de steun aan Oekraïne.

[1:10:47] Er zijn Amerikaanse voorstellen om de bevroren tegoeden...

[1:10:50] volledig te gebruiken...

[1:10:51] vooruitlopend op herstelbetalingen.

[1:10:53] En in de EU wordt vooral het voorstel besproken...

[1:10:55] om belasting te heffen op het rendement...

[1:10:57] van de bevroren tegoeden.

[1:10:59] Mijn vraag is wat de positie van Nederland hierin is.

[1:11:01] Waar zet deze minister zich voor in?

[1:11:04] En hoe draagt Nederland...

[1:11:06] actief bij aan het wegnemen...

[1:11:07] van eventuele juridische obstakels die er zijn?

[1:11:10] Tot slot op dit punt...

[1:11:11] voorzitter, sanctieomzijning.

[1:11:13] Eerder verwees de minister daarin...

[1:11:15] terecht naar de aanpak van de EU-gezant...

[1:11:17] die met heel veel landen gesprekken heeft gevoerd.

[1:11:20] Maar ondanks alle goede inspanning...

[1:11:22] is het resultaat nog steeds dat er...

[1:11:23] op grote schaal Europese technologie...

[1:11:26] in Rusland terechtkomt en ook in Russische wapens terechtkomt.

[1:11:29] Is de minister het met mij eens...

[1:11:30] dat hier veel meer tegen gedaan moet worden?

[1:11:32] Meer entiteiten op de sanctielijst...

[1:11:34] die bijdragen aan deze omzeiling.

[1:11:36] Meer Europese samenwerking.

[1:11:38] En ook meer betrokkenheid van inlichtingendiensten...

[1:11:40] en het bedrijfsleven.

[1:11:41] Hoe zet Nederland zich hier actief voor in?

[1:11:43] Vraag ik de minister.

[1:11:45] Dan ga ik naar het Midden-Oosten.

[1:11:47] Het is nu meer dan 100 dagen sinds de brute terreuraanval...

[1:11:50] van Hamas op Israël.

[1:11:51] Dat geiselaars gevangen zijn genomen...

[1:11:53] waarvan er werd al eerder naar gerefereerd...

[1:11:55] dat de families in enorme angst en onzekerheid zitten.

[1:11:59] En ook dat de tegenreactie van Israël begon.

[1:12:02] Israël moet de mogelijkheid blijven houden...

[1:12:04] om met militaire middelen Hamas te verzwakken.

[1:12:06] En tegelijkertijd steunt de VVD het kabinet...

[1:12:09] in de inzet van het kabinet...

[1:12:10] om veel meer tijdelijke humanitaire pauzes...

[1:12:14] meer terughoudendheid om het aantal burgerslachtoffers te verminderen...

[1:12:17] en meer en betere toegang van humanitaire hulp tot Gaza.

[1:12:21] Mijn vraag is dan ook hoe het kabinet zich op dit moment inzet...

[1:12:25] diplomatiek gezien, om dit tot stand te brengen...

[1:12:28] en ook om verdere escalatie in het Midden-Oosten te voorkomen.

[1:12:31] En eigenlijk tot mijn verrassing zag ik dat...

[1:12:34] het gaat om leden van Hamas...

[1:12:35] dat zij nog niet op de EU-sanctielijsten en EU-terreurlijst staan.

[1:12:39] Wel Hamas als organisatie, maar niet individuen.

[1:12:41] En daardoor gaan er nog steeds financiële middelen die kant op.

[1:12:46] En zij bijvoorbeeld kunnen Hamasleden soms ook reizen...

[1:12:50] zijn tegoed nog niet bevoren.

[1:12:51] En mijn vraag aan de minister is of zij zich ervoor in wil zetten...

[1:12:54] om zoveel mogelijk, zeker de topfiguren...

[1:12:56] zowel politiek als militair, maar ook het actieve kader van Hamas...

[1:12:59] om hen op die sanctie dan wel terreurlijst te krijgen.

[1:13:04] Dan wil ik een compliment maken aan het kabinet...

[1:13:07] dat zij de aanvallen van de VS en het VK...

[1:13:10] op militaire doelen van de Houthis hebben gesteund.

[1:13:14] Wat de VVD betreft is voor de inzet van één staf of vizier...

[1:13:17] een artikel 100-procedure niet op zijn plaats.

[1:13:19] En is het vooraf informeren van de Kamer ook niet nodig.

[1:13:22] Het is goed dat het kabinet dat direct heeft gedaan...

[1:13:25] nadat de aanval werd uitgevoerd...

[1:13:27] en de Amerikaanse en Britse piloten weer veilig terug waren.

[1:13:32] Zeker als het een geheime en zo'n specifieke...

[1:13:34] militaire aanval betreft is het logisch...

[1:13:37] dat er een terughoudendheid is als het gaat om de informatievoorziening.

[1:13:41] Ik heb wel nog drie algemene vragen hierover.

[1:13:43] Ten eerste kan de minister toelichten of Nederland meer inzet overweegt...

[1:13:47] dan deze ene staf of vizier, ook meer structureel.

[1:13:50] Ten tweede kan de minister toelichten wat de Nederlandse positie is...

[1:13:53] op het EU-voorstel om drie oorlogsschepen...

[1:13:55] naar de regio te sturen.

[1:13:57] En ten derde wil de minister er bij de RWZ voor pleiten...

[1:14:00] om in aanvulling op wat collega Tuimel van BWV...

[1:14:04] om de hoedjes op de EU-terroristenlijst te plaatsen.

[1:14:07] En is daarbij dan de mogelijkheid...

[1:14:09] om voor humanitaire hulp een uitzondering voor elkaar te krijgen...

[1:14:13] zodat er nog wel steeds humanitaire goederen naar Jemen kunnen gaan.

[1:14:16] Dan nog een onderwerp dat niet op de agenda staat...

[1:14:20] maar wel heel belangrijk is, en dat is Taiwan.

[1:14:22] Want na de Taiwanese verkiezingen...

[1:14:24] is het risico op Chinese agressie en intimidatie groot.

[1:14:27] En mijn vraag is hoe Nederland zich er in een EU-verband voor inzet...

[1:14:30] om dit de komende maanden te ontmoedigen.

[1:14:32] Ik zag verder dat het ministerie...

[1:14:35] een hele sumiere reactie heeft gegeven op de verkiezingen.

[1:14:38] Letterlijk één zin.

[1:14:39] En vervolgens verwijzend naar de Europese reactie.

[1:14:43] En mijn vraag is of de minister in dit debat...

[1:14:45] daar nog iets meer hartelijke woorden aan toe wil voegen...

[1:14:48] dan alleen deze ene zin.

[1:14:50] En helemaal tot slot, voorzitter.

[1:14:52] Er staat ook Nagorno-Karabakh en Armenië-Aspatiaan op de agenda.

[1:14:55] En mijn vraag is...

[1:14:58] Naar welke lange termijn oplossing Nederland streeft...

[1:15:00] en of daarbij ook een terugkeer van de gevluchtelingen...

[1:15:02] of dat dat nog een onderdeel vormt of dat dat onrealistisch is.

[1:15:07] Dank u wel, meneer Brekelmans.

[1:15:08] Nou, dan gaan we naar de heer Paternotte.

[1:15:11] Gaat uw gang.

[1:15:12] Dank u wel, voorzitter.

[1:15:13] Het is nu iets meer dan 100 dagen geleden...

[1:15:15] sinds de afgrijzelijke terreuraanval van Hamas op Israël.

[1:15:18] De oorlog in Gaza duurt nu voor een vierde maand op rij.

[1:15:21] De bombardementen en gevechten blijven doorgaan.

[1:15:23] Hamas houdt nog steeds Israëlse gijzelaars gevangen.

[1:15:26] En Israël is nog steeds bezig met aanvallen...

[1:15:28] die per dag meer mensenlevens eisen...

[1:15:31] dan welk ander conflict in de 21e eeuw ook per dag eiste.

[1:15:34] En van die slachtoffers is het merendeel vrouw of kind.

[1:15:38] Gaza staat met een half been in hongersnood.

[1:15:41] En het einde lijkt nog altijd niet in zicht te zijn.

[1:15:43] En de indruk is dat dit allemaal gebeurt...

[1:15:46] maar dat het Nederlands kabinet eigenlijk steeds hetzelfde blijft zeggen.

[1:15:49] Nederland dringt keer op keer bij Israël aan op terughoudendheid...

[1:15:52] om veel meer humanitaire hulp toe te laten...

[1:15:54] en om heel snel humanitaire gevechtspauses in te lassen.

[1:15:57] Maar kan de minister een voorbeeld noemen van zo'n oproep...

[1:16:00] die enig effect heeft gehad?

[1:16:02] Heeft Israël sinds 1 december gehoorgegeven aan enige oproep...

[1:16:05] van bondgenoten als Nederland, Duitsland of de Verenigde Staten?

[1:16:09] Is het niet tijd om een andere toon aan te slaan?

[1:16:12] Want premier Rutte gaf voor de kerst aan...

[1:16:14] dat de Nederlandse steun voor Israël heel belangrijk is.

[1:16:17] Wat D66 betreft geeft dat ons ook de verantwoordelijkheid...

[1:16:21] om te doen wat wij kunnen om effectief druk te zetten...

[1:16:24] op die gevechtspausen, op meer hulp.

[1:16:26] En dus wel je voor een staak te vuren uit te spreken.

[1:16:29] Wel sancties in te stellen tegen gewelddadige kolonisten.

[1:16:33] Graag een reactie.

[1:16:34] Vorige week stond Zuid-Afrika tegenover Israël in het Vredespaleis.

[1:16:38] En het is goed dat Nederland als gastland zich niet mengt in zo'n zaak.

[1:16:43] Maar als de uitspraak komt, hoe gaat Nederland dan daarmee om?

[1:16:46] Want we zijn hier in de stad van vrede en recht.

[1:16:48] Dan neem ik aan dat onze minister meewerkt...

[1:16:50] aan eventuele door het Hof op te leggen maatregelen.

[1:16:53] En dan nog over Nederlanders in Gaza.

[1:16:55] Vorige week kwamen positieve berichten dat enkele Nederlanders...

[1:16:58] en anderen met een verblijfsrecht in Nederland Gaza konden verlaten.

[1:17:01] Daarbij was ook te lezen dat het ministerie nog contact heeft...

[1:17:04] met enkele tientallen mensen die nu nog in Gaza vastzitten.

[1:17:07] Wat is de huidige inzet van de Nederlandse regering?

[1:17:10] En wat kan zij nog door deze mensen betekenen?

[1:17:12] En heeft Nederland inmiddels antwoord op de drie maanden oude vragen...

[1:17:16] aan de Israëlse regering over de dood van een moeder uit Doorn...

[1:17:19] die op 21 oktober omkwam door Israëli's militair optreden in Gaza?

[1:17:24] En tenslotte, voorzitter, nog een vraag.

[1:17:27] Want ik zag dat de minister zelf...

[1:17:28] veel in het gebied is en zich veel uitspreekt en veel doet voor de hulp.

[1:17:32] Maar dat ook de minister van BUA OS in Israël is geweest...

[1:17:35] voor overleg met de rationaal veiligheidsadviseur...

[1:17:37] en met militaire top.

[1:17:39] En mijn vraag is, wat is hier nu eigenlijk de taakverdeling...

[1:17:41] tussen de beide ministers?

[1:17:44] Voorzitter, de steun aan de operatie Prosperity Guardian...

[1:17:47] in de vorm van één stafofficier is voor mijn fractie begrijpelijk.

[1:17:51] Want de permanente breuk in de scheepvaartroute door het Suezkanaal...

[1:17:54] heeft gigantische gevolgen voor de wereld...

[1:17:55] zoals problemen met voedselzekerheid en tekorten aan medische hulpmiddelen.

[1:17:59] Het internationaal recht van Mare Liberum...

[1:18:01] zoals eens beschreven door Hugo de Groot...

[1:18:03] wordt hier geschonden met steun van Iran.

[1:18:05] Kan de minister toezeggen zich in te spannen...

[1:18:08] om de Houthis op de Europese terreurlijst te krijgen?

[1:18:11] Wel is mijn vraag, met welk scenario de operatie nu werkt?

[1:18:15] Want wat is het effect als de Houthis, zoals het nu lijkt...

[1:18:17] nog altijd in staat zijn om veilige scheepvaart onmogelijk te maken?

[1:18:20] Hoe schat de minister de kans op een regionale speelover...

[1:18:23] waarbij escalatie mogelijkerwijs meer van onze capaciteiten gaat eisen?

[1:18:27] Dank u wel.

[1:18:28] Voorzitter, dan Oekraïne.

[1:18:30] Ik had dezelfde vragen als de heer Brekelmans...

[1:18:31] over tegoeden en ook over wapensteun.

[1:18:34] Dus ik sluit me daar kortheidshalve bij aan.

[1:18:36] Maar ik wil er nog opmerken dat afgelopen week...

[1:18:39] we hebben kunnen zien wat de bijdrage van China zal zijn aan vrede.

[1:18:42] President Zelenskyj krijgt tot ieders verbijstering in Davos...

[1:18:45] niet eens een Chinese vertegenwoordiger te spreken.

[1:18:48] En in de VS is er nog altijd geen deal over de wapensteun.

[1:18:51] Onderstrepen deze twee gebeurtenissen wat betreft deze minister...

[1:18:54] dat Oekraïne van Europese landen langdurige zekerheid...

[1:18:58] over steun nodig heeft.

[1:19:00] Ten slotte, voorzitter, de Zuid-Kaukasus.

[1:19:03] Helaas zien we weinig vooruitgang in de vredesbesprekingen...

[1:19:06] tussen Azerbeidzaan en Armenië.

[1:19:08] Tegelijk is er ook geen terugval in de huidige wapenstilstand.

[1:19:11] Maar nu heeft president Aliyev opnieuw uitspraken gedaan...

[1:19:14] met claims op Armeens grondgebied.

[1:19:16] Nu is gezien de lopende besprekingen...

[1:19:18] een nieuwe aanval niet nu te verwachten.

[1:19:20] Maar we hebben gezien wat in Nagorno-Karabakh is gebeurd.

[1:19:23] En deze retoriek is dan ook heel zorgelijk.

[1:19:25] Kan de minister zich inspannen voor een duidelijk...

[1:19:27] Europees signaal aan Bakoe...

[1:19:29] dat dit soort ongefundeerde claims vrede niet dichterbij brengen?

[1:19:35] Dank u wel.

[1:19:36] Dank u wel, meneer Paternotte.

[1:19:37] Het woord is aan de heer Seder van de ChristenUnie.

[1:19:40] Dank u wel, voorzitter.

[1:19:41] Ik heb een aantal thema's die ik wil behandelen.

[1:19:42] Allereerst Israël.

[1:19:43] Het is vandaag de verjaardag van kevier Bibas...

[1:19:47] die zijn eenjarige verjaardag viert.

[1:19:50] Een van de gegeiselden in Gaza.

[1:19:54] En dat is natuurlijk tragisch, voorzitter.

[1:19:56] Want we willen...

[1:19:56] Het is natuurlijk belangrijk dat de gegeisels...

[1:19:59] nog vrijgelaten worden.

[1:20:00] En Israël probeert na de terreurafval van 7 oktober...

[1:20:04] voor eens en voor altijd een einde te maken...

[1:20:05] aan de militaire capaciteiten van Hamas.

[1:20:08] Met, zoals we ook kunnen zien...

[1:20:10] ook vreselijke gevolgen voor de bevolking.

[1:20:13] Want zoals iedereen heeft kunnen zien...

[1:20:15] worden rakettenlaseerinstallaties in of bij scholen...

[1:20:19] moskeeën of vluchtelingenkampen ingericht.

[1:20:23] Israël is van genocide beschuldigd...

[1:20:25] en Zuid-Afrika heeft het zelfs aangebracht...

[1:20:27] bij het Internationale Hof van Justitie...

[1:20:29] maar voorzitter, wat we zien is dat landen...

[1:20:31] zoals Duitsland, maar ook Frankrijk...

[1:20:33] zich daartegen uitspreken.

[1:20:34] Duitsland heeft geïnterveneerd in deze zaak...

[1:20:36] om aan te geven dat de Duitse regering...

[1:20:38] de beschuldiging van genocide tegen Israël verwerpt.

[1:20:41] En Duitsland waarschuwt bovendien...

[1:20:43] voor een politieke instrumentalisering van deze term.

[1:20:46] En gisteren heeft de Franse minister van Buitenlandse Zaken...

[1:20:49] ook iets dergelijks gezegd.

[1:20:50] Die zei de beschuldigingen van genocide...

[1:20:52] aan het adres van de Joodse staat...

[1:20:54] gaan een morele grens over.

[1:20:56] Het begrip genocide mag niet misbruikt worden...

[1:20:58] voor politieke doeleinden.

[1:21:00] Mijn vraag aan de minister is...

[1:21:02] of deze het niet eens is met haar collega's...

[1:21:05] in Frankrijk en de regering van Duitsland.

[1:21:08] En kan zij het Duitse voorbeeld eigenlijk niet volgen?

[1:21:12] Verder zou ik graag een reactie van de minister willen krijgen...

[1:21:15] op de berichten over de wijdverbreide steun...

[1:21:18] onder UNRWA-leraren over de moordpartijen...

[1:21:21] op 7 oktober in Israël.

[1:21:23] Dit is het zoveelste bericht over UNRWA en Israël-haat.

[1:21:26] En de vraag is of UNRWA dan wel...

[1:21:28] een neutrale en gezonde rol in Gaza speelt.

[1:21:31] En of we niet ook moeten overwegen...

[1:21:33] hoe wij ons daartoe verhouden.

[1:21:35] Graag een reactie van de minister op dit punt.

[1:21:37] Tot slot, voorzitter.

[1:21:38] Het Europese parlement heeft vandaag om 12 uur vanmiddag...

[1:21:41] met ruime meerderheid een amendement aangenomen...

[1:21:44] waarin ze vragen de politieke kopstukken van Hamas...

[1:21:46] op de EU-terroristenlijst te zetten.

[1:21:50] Zou de minister dit kunnen opbrengen bij de Europese Raad...

[1:21:53] in hoeverre de landen hier ook...

[1:21:56] medewerking dan wel gevolg had kunnen geven...

[1:21:58] om ervoor te zorgen dat de sancties...

[1:22:00] ook snel en effectief geïmplementeerd kunnen worden?

[1:22:03] Dan wil ik het hebben over de situatie in Noord-Oost-Syrië.

[1:22:06] Want de Turkse bombardementen gaan door.

[1:22:09] En dat zorgt voor een aantal zorgen.

[1:22:15] Turkije stelt reacties op PKK-aanvallen.

[1:22:18] Maar Turkije schaart de Syriën Democratic Forces...

[1:22:21] onze bondgenoten dan weer in strijd tegen IS...

[1:22:24] gemakshalve ook onder de PKK-vlag.

[1:22:26] Mijn vraag is of de minister ziet...

[1:22:28] dat Turkije hier bij het juiste eind heeft.

[1:22:31] Of is het nu noodzakelijk om op te treden hier tegen?

[1:22:35] Ook mede omdat in dit gebied vele IS-strijders...

[1:22:39] waarvan een aantal ook de Nederlandse nationaliteit hebben...

[1:22:42] momenteel worden vastgehouden daar.

[1:22:43] Wat kan de minister zeggen...

[1:22:45] over de faciliteiten en infrastructuur daar?

[1:22:48] En is het nog mogelijk om deze strijders vast te houden...

[1:22:52] terwijl we weten dat de NAVO-bondgenoten Turkije...

[1:22:54] het gebied bombardeert?

[1:22:56] En is de minister...

[1:22:57] kan de minister dit ook opbrengen bij de Europese Raad...

[1:23:00] om te bespreken wat de mogelijkheden zijn...

[1:23:03] en mogelijk ook Turkije tot de orde te roepen?

[1:23:05] Voorzitter, dan Armenië-Azerbaïdjan.

[1:23:07] Er is een motie aangenomen...

[1:23:09] om op grond van de bekende feiten te beoordelen...

[1:23:13] of er sprake is geweest van een etnische zuivering...

[1:23:14] van de Gonokarebach.

[1:23:16] Deze is nog niet beantwoord.

[1:23:17] Ik zou graag willen weten wanneer dat zou kunnen.

[1:23:20] En voorzitter, ik sluit me aan bij de vragen...

[1:23:22] die eerder gesteld zijn over de rol van Azerbaïdjan.

[1:23:25] Laatste vraag, voorzitter.

[1:23:26] Open Doors heeft samen met het Humanistische Verbond...

[1:23:31] gisteren ook duidelijk gemaakt...

[1:23:33] dat vervolging met name in Noord-Nigeria...

[1:23:35] onder christenen dat als schrikbarende vormen aanneemt.

[1:23:40] Voorzitter, het is ook weinig bekend hier.

[1:23:43] Terwijl we zien dat daar een massaslachting plaatsvindt...

[1:23:46] en dat het eigenlijk ook doorgaat.

[1:23:47] Zou de minister het ook kunnen opbrengen bij haar collega's...

[1:23:50] om te kijken in hoeverre ze de Nigeriaanse regering kunnen vragen...

[1:23:54] in hoeverre steun, hulp...

[1:23:55] of middelen nodig zijn?

[1:23:57] Tot zover, voorzitter. Dank u wel.

[1:23:59] Dank u wel, meneer Seder.

[1:24:01] Dan vraag ik nu aan de heer Brekelmans...

[1:24:04] of hij de voorzitter samen even wil overnemen...

[1:24:07] zodat ik ook namens mijn fractie...

[1:24:08] een inbreng kan uitspreken.

[1:24:11] Dat doe ik graag. Ik geef graag het woord aan heer De Roon...

[1:24:13] van de PVV.

[1:24:18] Voorzitter.

[1:24:19] De minister onderschrijft de humanitaire situatie in Gaza...

[1:24:22] als verschrikkelijk.

[1:24:24] En dat onderschrijf ik natuurlijk de diverse voorbeelden...

[1:24:27] die mijn collega's hier ook daarvan hebben gegeven...

[1:24:29] zijn ten hemel schrijend.

[1:24:31] Maar de minister vindt ook...

[1:24:33] dat er veel meer gedaan moet worden...

[1:24:34] om burgerslachtoffers te voorkomen.

[1:24:37] En ik vraag haar of zij dan ook doelt...

[1:24:39] op het laffe gebruik door Hamas...

[1:24:41] van burgers als menselijk schild.

[1:24:43] Is de minister het met mij eens...

[1:24:44] dat Hamas een terroristische organisatie is...

[1:24:47] die zich daarmee opnieuw schuldig maakt...

[1:24:49] aan ordersmisdrijven...

[1:24:50] ook tegen de eigen bevolking van Gaza?

[1:24:53] En besluit tot het staak te vuren...

[1:24:57] van die veranderlijkheden...

[1:24:57] kan uitsluitend worden genomen...

[1:24:59] door de strijdende partijen.

[1:25:01] De PVV steunt het doel van de Israëlische operatie...

[1:25:05] en het is uitsluitend...

[1:25:06] aan Israël om te bepalen...

[1:25:08] wanneer dat doel is bereikt.

[1:25:10] De wens om de situatie voor de burgerbevolking...

[1:25:13] te verlichten...

[1:25:13] is natuurlijk humaan en redelijk.

[1:25:16] De controle van wat er binnen wordt gebracht...

[1:25:19] behoort uitsluitend aan Israël...

[1:25:20] en dat moet ook zo blijven.

[1:25:22] Deelt de minister deze mening.

[1:25:24] Dat de EU...

[1:25:27] de burgeraanval op 7 oktober...

[1:25:28] zeggen en schrijven twee Hamas-individuen...

[1:25:31] op de terroristenlijst heeft gezet...

[1:25:33] is een godspeel.

[1:25:34] Dat zouden er toch veel meer moeten zijn...

[1:25:37] zegt de minister.

[1:25:40] Israël heeft inmiddels...

[1:25:41] een behoorlijk beeld opgebouwd...

[1:25:42] van betrokkenheid en verantwoordelijkheid...

[1:25:44] van veel meer Hamas-individuen.

[1:25:47] Overleg de regering...

[1:25:49] met Israël...

[1:25:51] om die informatie ter beschikking te krijgen.

[1:25:53] En zo niet...

[1:25:54] wil de minister zich daar dan...

[1:25:56] voor inzetten.

[1:25:57] Wat de PVV betreft...

[1:25:58] toont geen enkel Hamas-individu...

[1:26:00] of sympathisant ons land binnen.

[1:26:03] Ik sluit mij aan bij de vraag...

[1:26:04] van de heer Velkamp over de gegijzelden...

[1:26:08] om die dus ook in de...

[1:26:09] Raad Buitenlandse Zaken...

[1:26:11] volgende week maandag te benoemen.

[1:26:14] Dan de Rode Zee en de Houthis.

[1:26:16] De verstoring van de vrije zeevaart...

[1:26:17] door Houthi-terroristen tegen...

[1:26:19] koopvaardijschepen is onaanvaardbaar.

[1:26:21] Dat er na de nodige waarschuwingen...

[1:26:24] en die zijn er echt geweest...

[1:26:25] toch mee werd doorgegaan...

[1:26:27] dat kan beheerst en doelgericht...

[1:26:29] optreden van de VS en het Verenigd Koninkrijk...

[1:26:32] door het uitschakelen van...

[1:26:33] mogelijkheden van de Houthis om schepen...

[1:26:35] op volle zee aan te vallen, rechtvaardigen.

[1:26:38] En het ziet er niet naar uit...

[1:26:39] dat de Shiïtische Houthis...

[1:26:41] zich daardoor laten afschrikken.

[1:26:43] En dat heeft alles te maken...

[1:26:45] met de fanatieke en nietsontziende...

[1:26:47] aard van deze beweging.

[1:26:49] Zo konden we de mening van de vooraanstaande...

[1:26:51] deskundige in diverse kranten lezen...

[1:26:53] die zei, zij, de Houthis...

[1:26:55] geven niets om burgerdoden of een mogelijke...

[1:26:57] hongersnood. En een voormalig...

[1:26:59] ambassadeur in Jemen meldde dat de Shiïtische...

[1:27:01] Houthis de Soenie-meerderheid...

[1:27:03] in het land ook volstrekt...

[1:27:05] verachten. En de...

[1:27:07] redengeving die de Houthis voor hun optreden...

[1:27:09] melden, lijkt mij een voorwensel.

[1:27:11] Er vallen namelijk ook schepen aan...

[1:27:13] die geen enkele band met Israël hebben.

[1:27:15] Overigens rechtvaardig hun redengeving...

[1:27:18] de aanvallen tegen...

[1:27:20] koopvaardijschepen...

[1:27:21] is zo geen zins.

[1:27:23] Naar mijn mening moeten we een andere...

[1:27:25] reden voor deze ontregeling van het internationaal...

[1:27:27] scheepvaartverkeer vermoeden. Bijvoorbeeld...

[1:27:29] destabilisering in de regio...

[1:27:31] en destabilisering van de internationale...

[1:27:33] handel. En ook kun je denken...

[1:27:35] dat zij, de Houthis, verwachten dat door deze...

[1:27:37] aanvallen op de scheepvaart en op degenen...

[1:27:39] die de scheepvaart willen beschermen...

[1:27:41] het Oreo als serieus te nemen.

[1:27:43] Sterke groepering die het opneemt...

[1:27:45] tegen het Westen in de regio...

[1:27:47] nog meer glans te geven.

[1:27:49] De Houthis zullen niet door...

[1:27:51] departementen worden verslagen.

[1:27:53] Saoedi's en Emirati's kunnen daar ruimschoots...

[1:27:55] van getuigen. En het beste antwoord...

[1:27:57] in deze situatie is een verdere versterking...

[1:27:59] van de bescherming van de internationale...

[1:28:01] koopvaardij in de regio en zoveel mogelijk...

[1:28:03] de aanvoer van raketten en drones...

[1:28:05] naar de Houthis te ontregelen...

[1:28:07] en verhinderen. Ik wacht het voorstel...

[1:28:09] van de minister over een eventuele...

[1:28:11] Nederlandse bijdrage daaraan af.

[1:28:13] Dan nog kort. Rusland-Oekraïne.

[1:28:16] Inzet van het kabinet is...

[1:28:17] naast andere zaken, lees ik...

[1:28:19] het velle vergroten van de druk op...

[1:28:21] Rusland om de agressie te beëindigen.

[1:28:23] Maar ik lees in de brief van de minister...

[1:28:25] geen voorstellen die in die richting wijzen.

[1:28:27] Wat wil de minister doen...

[1:28:29] om die druk op Rusland verder...

[1:28:31] te vergroten? Tot slot...

[1:28:33] Armenia-Azerbaïdjan. Daar kan ik ook...

[1:28:35] kort over zijn. Ik vraag mij af...

[1:28:37] waarom veroordeelt Nederland niet...

[1:28:39] samen met andere landen in de meest...

[1:28:41] krachtige bewoordingen de intimiderende...

[1:28:43] en zelfs agressieve uitlatingen...

[1:28:45] van president Aliyev.

[1:28:47] En bevoer ik u er ook op korte termijn.

[1:28:50] Tot zover.

[1:28:53] Dank, de heer De Roon. En dan geef ik graag...

[1:28:54] weer het woord terug aan de voorzitter.

[1:29:00] Er zijn heel veel vragen gesteld. Ik heb ze niet geteld.

[1:29:02] Maar ik weet zeker dat het er meer dan 50 waren.

[1:29:04] Meer dan 100.

[1:29:05] Meer dan 100 zelfs. Nou, kijk aan.

[1:29:07] De minister vraagt 25 minuten...

[1:29:10] tijd om zich...

[1:29:12] op de beantwoording te beraden.

[1:29:14] En dat lijkt me, gelet op het grote aantal vragen...

[1:29:16] ook een redelijk verlangen.

[1:29:18] Dat betekent dat ik nu schors tot...

[1:29:20] 5 voor 5.

[1:29:21] 5 voor 5.

[1:55:34] We gaan verder met...

[1:55:35] dit commissiedebat. En ik geef het...

[1:55:37] woord aan de minister.

[1:55:39] Gezien de tijd...

[1:55:41] die nog maar een half uur is...

[1:55:43] zou ik me voorstellen dat als u een dringende interruptie...

[1:55:45] heeft, dat u die aan het eind van...

[1:55:48] de termijn van...

[1:55:49] de minister stelt. Want dan kunnen we even inschatten...

[1:55:51] hoeveel we daar nog mee kunnen spelen...

[1:55:53] met de mogelijkheden van interrupties.

[1:55:55] Ik geef het woord aan de minister.

[1:55:58] Voorzitter, ik heb een...

[1:55:59] aantal...

[1:56:01] blokken gemaakt, Midden-Oosten...

[1:56:03] waar natuurlijk het conflict...

[1:56:05] Israël-Hamas tussen...

[1:56:07] ook het onderdeel...

[1:56:09] het grote onderdeel is de Rode Zee...

[1:56:11] de Rode Zee...

[1:56:14] Ukraine...

[1:56:16] Armenië...

[1:56:17] Azerbeidjaan...

[1:56:18] en overig. Ik laat een...

[1:56:21] lange introductie achterwege, omdat ik...

[1:56:23] graag recht wil doen aan de vragen van de Kamer.

[1:56:26] Maar laat ik beginnen om te zeggen...

[1:56:27] is dat we aan de start van...

[1:56:29] 2024 in een geopolitiek...

[1:56:31] onrustig jaar zijn begonnen.

[1:56:33] De Oekraine...

[1:56:35] vecht nog steeds voor haar voorbestaan...

[1:56:37] tegen de Russische agressor.

[1:56:39] En al meer dan twee jaar zijn mannen en vrouwen...

[1:56:41] die vechten op leven en dood voor hun eigen vrijheid.

[1:56:44] Maar ze doen dat ook voor...

[1:56:45] onze veiligheid en onze stabiliteit...

[1:56:47] op het Europese continent.

[1:56:49] Zoals de Kamer ook breed aangeeft...

[1:56:51] is deze veiligheid en stabiliteit...

[1:56:54] is noodzakelijk.

[1:56:56] Omdat...

[1:56:56] de machtshonger van...

[1:56:58] Poetin niet ophoudt bij Oekraine.

[1:57:00] En daarom kan ik alleen maar ook de steun...

[1:57:02] van de Kamer herhalen om voortdurend...

[1:57:04] Oekraine te blijven steunen en alle...

[1:57:06] mogelijke manieren te vinden om dat te doen.

[1:57:08] En op een aantal zaken zal ik straks...

[1:57:10] dieper ingaan.

[1:57:12] En helaas...

[1:57:14] ook vandaag de...

[1:57:16] 104e dag van het verschrikkelijke...

[1:57:18] conflict, afschuwelijke conflict...

[1:57:19] tussen Israël en Hamas.

[1:57:21] En de situatie in Gaza...

[1:57:24] is verschrikkelijk.

[1:57:26] Er zijn veel te veel burgerslachtoffers.

[1:57:28] En dat zijn burgerslachtoffers...

[1:57:30] door Israël.

[1:57:32] En die moeten terughoudende, proportionele...

[1:57:34] optreden. Maar tegelijkertijd is dat...

[1:57:36] ook het acteren van Hamas.

[1:57:38] Die...

[1:57:40] mensen gebruikt...

[1:57:41] als schild...

[1:57:42] voor hun opereren.

[1:57:46] En dat betekent dat we komende periode...

[1:57:48] ook alles op alles moeten zeggen...

[1:57:49] om ervoor te zorgen dat er...

[1:57:52] uiteindelijk ook...

[1:57:54] een eind komt aan deze vijandelijkheden.

[1:57:56] Maar ondertussen is het van ontzettend...

[1:57:58] groot belang dat we humanitaire hulp verlenen.

[1:58:00] En dat doet Nederland ook...

[1:58:02] volop. Zo hebben we eerder...

[1:58:04] 25 miljoen extra beschikbaar gesteld.

[1:58:06] En voor de...

[1:58:07] voor, nouja, feestdagen...

[1:58:10] voor de dagen van kerst en...

[1:58:12] oud en nieuw, waren de minister...

[1:58:14] van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking...

[1:58:16] en ik ook bij de grens, Rafa...

[1:58:18] om daar te zien...

[1:58:20] het enorme belangrijke werk wat...

[1:58:22] bijvoorbeeld het...

[1:58:24] Egyptian Red Crescent doet...

[1:58:26] maar ook...

[1:58:28] UNRWA en de UN om ervoor te zorgen...

[1:58:30] dat mensen humanitaire hulp krijgen.

[1:58:32] En het is ontzettend belangrijk...

[1:58:34] dat er ongehinderde humanitaire hulp is.

[1:58:36] En we zetten alles op alles om dat voor elkaar te krijgen.

[1:58:39] Dat is ook de reden dat we nu...

[1:58:40] een speciale gezant hebben...

[1:58:42] vanuit dit kabinet...

[1:58:44] die ervoor zorgt dat we meer...

[1:58:46] gewoon op het moment zelf...

[1:58:48] ook aanwezig zijn in het gebied...

[1:58:50] om die druk uit te oefenen.

[1:58:51] En daarbij gaan we ook heel goed samenwerken...

[1:58:54] met de VN-gezant...

[1:58:56] mevrouw Kraag...

[1:58:57] die de belangrijke opdracht heeft om vanuit...

[1:58:59] de Verenigde Naties de humanitaire hulp...

[1:59:02] en ook de wederopbouw...

[1:59:04] te coördineren.

[1:59:06] En die samenwerking...

[1:59:08] is essentieel.

[1:59:09] En daarbij zullen we werken aan humanitaire corredoren.

[1:59:12] Zo heeft Nederland veel steun ook...

[1:59:14] geleverd om ervoor te zorgen...

[1:59:16] dat er meer grensovergangen open gingen...

[1:59:18] en kijken we ook nog andere mogelijkheden...

[1:59:20] om dat te doen.

[1:59:21] En als we inderdaad mogelijkheden hebben om bijvoorbeeld...

[1:59:23] met luchtsteun een actie uit te kunnen voeren...

[1:59:26] dan zouden we dat zeker niet nalaten.

[1:59:28] Ehm...

[1:59:29] Eén moment. Want ik zag een vinger van meneer Boswijk.

[1:59:32] Ik had gevraagd om de interrupties...

[1:59:34] aan het eind van de blokjes te doen.

[1:59:35] Omdat we dan beter kunnen inschatten...

[1:59:38] hoeveel tijd we mogelijk beschikbaar hebben...

[1:59:40] voor interrupties.

[1:59:42] Dus ik vraag de minister om nog even...

[1:59:44] verder te praten en dan aan te geven...

[1:59:45] als ze met dit blokje klaar is.

[1:59:50] Tegelijkertijd geeft de Kamer ook...

[1:59:51] heel duidelijk aan dat we...

[1:59:53] ook grenzen moeten stellen.

[1:59:54] Bijvoorbeeld aan het kolonistengeweld.

[1:59:56] En ik denk ook terug aan het debat...

[1:59:58] dat we in november vorig jaar hebben gehad.

[2:00:00] En daarbij heb ik ook tegen deze Kamer...

[2:00:02] gezegd dat ik me ga inzetten om ervoor te zorgen...

[2:00:04] dat we in Europees verband...

[2:00:06] ook naar aanleiding van de motie van onder andere...

[2:00:08] volgens mij ook de heer Paternotte...

[2:00:09] we gaan inzetten in Europees verband...

[2:00:12] om te kijken of we sancties kunnen gaan...

[2:00:14] opleggen aan extremistisch...

[2:00:16] kolonistengeweld.

[2:00:17] En daar zijn we nu ook bezig.

[2:00:19] En besprekingen lopen daar op dit moment.

[2:00:22] En ik wil u informeren...

[2:00:24] dat we zo gauw daar concrete vervolgstappen in zijn.

[2:00:26] En we nemen daarin als Nederland...

[2:00:28] echt een voortrekkersrol.

[2:00:31] Essentieel is ook...

[2:00:32] dat we de gegijzelden...

[2:00:34] vrij krijgen.

[2:00:35] En dat we alles op alles zetten om dat te doen.

[2:00:38] En gisteren heb ik ook nog gesproken met...

[2:00:40] mijn collega minister van Buitenlandse Zaken van Qatar.

[2:00:42] Om nogmaals...

[2:00:44] ook het belang hiervan te onderstrepen.

[2:00:46] En hen tegelijkertijd ook te bedanken...

[2:00:48] voor de enorme inspanningen die Qatar nog steeds doet...

[2:00:50] om ervoor te zorgen dat...

[2:00:52] door middel van onderhandelingen...

[2:00:54] de gegijzelden weer verder kunnen vrijkomen.

[2:00:57] En ik weet dat...

[2:00:58] de gegijzelden hier ook op bezoek zijn geweest.

[2:01:00] We hebben ook aangeboden om hen...

[2:01:02] op hoog ambtelijk niveau te ontvangen.

[2:01:04] Er was toen geen gelegenheid meer voor...

[2:01:06] in een drukke schema.

[2:01:08] Maar gisteren heb ik zelf nog...

[2:01:10] de gelegenheid gehad om enkele...

[2:01:12] gegijzelden ook te ontmoeten.

[2:01:15] Toen ik...

[2:01:16] gisteren in Zwitserland was.

[2:01:18] En daar zaten ook...

[2:01:20] mensen tussen die inmiddels zijn...

[2:01:22] vrijgelaten.

[2:01:24] En verhalen zijn hartverscheurend.

[2:01:26] En tegelijkertijd zijn de verhalen ook hartverscheurend...

[2:01:28] van al het menselijk leed...

[2:01:30] dat we in Gaza zien van de Palestijnen.

[2:01:32] En het zijn allemaal onschuldige...

[2:01:34] slachtoffers van een vreselijk...

[2:01:35] conflict.

[2:01:38] En als het gaat om de...

[2:01:40] humanitaire hulp...

[2:01:41] maar ook de medicijnen, dan zijn daar inderdaad...

[2:01:44] initiatieven voor.

[2:01:45] En worden die dat op dit moment...

[2:01:50] ook uitgevoerd.

[2:01:52] Als het gaat om het ontmoedigingsbeleid...

[2:01:54] is dat Nederland neemt in bilateraal...

[2:01:56] en EU-verband altijd...

[2:01:58] duidelijkstelling tegen nederzettingen en de...

[2:02:00] kolonisten in de bezette gebieden.

[2:02:02] En daarbij gaan we nu sinds ook november...

[2:02:04] een stap verder om ook te pleiten voor...

[2:02:06] sanctionering daarvan het extreme...

[2:02:08] kolonistengeweld.

[2:02:09] En nederzettingen zijn in strijd met het internationaal recht...

[2:02:12] en bemoeilijken ook een duurzame oplossing...

[2:02:14] van het conflict. En we ondersteunen dan...

[2:02:16] ook geen activiteiten in nederzettingen...

[2:02:18] of activiteiten die ten goede komen...

[2:02:20] aan constructie of instandhouding van...

[2:02:22] illegale nederzettingen. Want zulke...

[2:02:24] economische activiteiten zijn...

[2:02:26] onwenselijk. En als de Nederlandse bedrijven...

[2:02:28] de overheid, of ons ook als...

[2:02:30] overheid hierover bevragen, dan...

[2:02:32] dragen we altijd deze lijn uit.

[2:02:34] En het voorbeeld dat de heer...

[2:02:36] Veldkamp uit zijn eigen ervaring gaf...

[2:02:38] is daarbij een heel...

[2:02:40] duidelijk voorbeeld hoe we dat...

[2:02:41] als Nederland ook doen.

[2:02:44] Ik begrijp alle...

[2:02:46] leden die de oproep doen...

[2:02:48] tot een permanent stakend vuren.

[2:02:50] Want laten we over één ding gewoon heel duidelijk zijn.

[2:02:52] Het leed is groot en je zou willen dat...

[2:02:54] directe vijandelijkheden zouden...

[2:02:56] kunnen stoppen. En voor mij geldt...

[2:02:58] als minister, maar ook voor het kabinet...

[2:03:00] dat wij oproepen tot een tijdelijk humanitair...

[2:03:02] stakend vuren. Omdat we zien...

[2:03:04] dat er nu meer humanitaire hulp nodig is...

[2:03:06] en hopelijk dat ook...

[2:03:08] gelegenheid biedt om...

[2:03:10] Gijsluis vrij te krijgen.

[2:03:13] Tegelijkertijd is een permanent...

[2:03:14] en dat tijdelijk humanitair...

[2:03:16] stakend vuren moet leiden tot een...

[2:03:18] beëindiging van de vijandelijkheden.

[2:03:20] Kijken of daar aanleiding is om dat...

[2:03:22] te kunnen voortzetten. Zoals...

[2:03:24] u ook aangaf dat de hoop groot was...

[2:03:26] dat de vorige humanitaire pauze...

[2:03:27] toen we ook met elkaar het Kamerdebat hadden...

[2:03:30] dat dat zou leiden tot uiteindelijk...

[2:03:32] een beëindiging van de vijandelijkheden.

[2:03:35] Waarom niet een...

[2:03:36] permanent stakend vuren?

[2:03:38] Omdat dat vraagt van alle partijen...

[2:03:40] dat ze nu de wapens neerleggen. Ook van de Hamas.

[2:03:42] Ook van de Hezbollah.

[2:03:44] En daar is nu geen sprake van.

[2:03:46] Daarbij wil ik wel heel nadrukkelijk...

[2:03:48] ook aangeven dat wij niet tegen...

[2:03:50] een resolutie van de Verenigde Naties hebben gestemd.

[2:03:53] We hebben bij de tweede resolutie...

[2:03:54] ons ook onthouden. En hebben ook...

[2:03:56] alles op alles gezet om te kijken of de...

[2:03:58] resolutie nog konden veranderen zodat we...

[2:04:00] voor konden stemmen. Omdat het een tijdelijk...

[2:04:02] humanitair stakend vuren was. En uiteindelijk...

[2:04:04] was dat het niet mogelijk.

[2:04:07] Om...

[2:04:07] de tekst van die resolutie veranderd...

[2:04:10] te krijgen.

[2:04:13] Voorzitter, daarmee...

[2:04:14] komen we ook bij een...

[2:04:16] belangrijk punt over de...

[2:04:18] humanitaire hulpverlening. Is dat...

[2:04:21] humanitaire hulpverlening...

[2:04:22] ziet natuurlijk op de inzet dat mensen...

[2:04:24] eten, voedsel krijgen...

[2:04:26] water krijgen...

[2:04:28] brandstof krijgen.

[2:04:30] Maar als mensen dat krijgen heeft het ook...

[2:04:32] zijn effect op...

[2:04:34] de dieren die daar zijn. Maar we zetten ons...

[2:04:36] allereerst in op die humanitaire...

[2:04:38] hulpverlening omdat de nood...

[2:04:40] zo ontzettend groot is. We blijven...

[2:04:42] ook het maatschappelijk middenveld...

[2:04:44] in de Palestijnse gebieden actief steunen.

[2:04:46] En we kennen daar jaarlijks ook een bedrag...

[2:04:48] van 50 miljoen euro aan toe.

[2:04:50] En een deel daarvan gaat naar het maatschappelijk...

[2:04:52] middenveld. En...

[2:04:54] we blijven meer doen aan ontwikkelingshulp...

[2:04:56] zodat we de afgelopen periode al...

[2:04:58] hebben gedaan. Daarna een aantal vragen...

[2:05:00] over de rechtszaak die nu...

[2:05:02] speelt bij het internationaal gerechtshof...

[2:05:04] tussen Zuid-Afrika...

[2:05:06] en Israël. En...

[2:05:08] dat bestaat uit twee delen. Waarschijnlijk...

[2:05:10] komt er een voorlopige voorziening.

[2:05:12] Dat neemt men aan dat daar binnenkort...

[2:05:14] een uitspraak over is. Het is nog even kijken...

[2:05:16] wanneer dat precies plaatsvindt.

[2:05:18] Maar uiteindelijk vindt er ook een einduitspraak...

[2:05:20] plaats. En dat duurt nog...

[2:05:22] best een langere periode. Anderhalf...

[2:05:24] tot twee jaar. En...

[2:05:25] waarom wij ons niet, zeg ik ook tegen...

[2:05:28] de heer Seder, waarom wij ons niet...

[2:05:29] geschaard hebben bij die...

[2:05:31] bij een van de partijen in die zaak...

[2:05:35] zoals hij vroeg...

[2:05:36] zoals een aantal andere landen...

[2:05:38] hebben gedaan, is omdat wij als...

[2:05:40] Nederland ook gewoon gastland...

[2:05:42] zijn van het internationaal gerechtshof.

[2:05:44] En daarin ook een neutrale...

[2:05:46] positie in aannemen.

[2:05:48] En ons niet actief nu...

[2:05:50] achter één partij scharen.

[2:05:52] Los daarvan is...

[2:05:54] daarbij de vraag of langer in de...

[2:05:56] procedure we wel of niet een interventie...

[2:05:58] doen. Maar daarvan is op dit moment...

[2:06:00] nog geen sprake.

[2:06:03] Als we kijken naar de uitspraken...

[2:06:06] van de voorlopige voorziening...

[2:06:07] dan kan ik daar op dit moment geen overzicht...

[2:06:10] van geven. Want ik weet niet precies wat de...

[2:06:12] uitspraak gaat worden. Vind ik het dus ook...

[2:06:14] tegelijkertijd heel ingewikkeld...

[2:06:16] om op die uitkomsten...

[2:06:17] vooruit te lopen. En...

[2:06:20] we vinden het natuurlijk altijd als Nederland van belang...

[2:06:22] dat internationale verdragen worden...

[2:06:24] nageleefd.

[2:06:25] Voorzitter, dan...

[2:06:28] als we gaan over...

[2:06:29] het belang van...

[2:06:32] Hamas en de terroristen.

[2:06:34] Dan kom ik langzaam aan...

[2:06:35] de beëindiging van het eerste...

[2:06:37] gedeelte.

[2:06:39] Ja, dat zal zeker worden besproken in de RBZ.

[2:06:42] De kopstukken van Hamas op de...

[2:06:43] terrorismelijst zetten. We zullen ook...

[2:06:46] met Nederlandse steun zijn er ook nog...

[2:06:48] nieuwe kopstukken aan...

[2:06:49] de terrorismelijst toegevoegd.

[2:06:51] En het kabinet zet zich ook in...

[2:06:53] voor aanvullende sanctiemaatregelen.

[2:06:55] We verwachten spoedige...

[2:06:57] Europese besluitvorming daarop. Daar...

[2:06:59] zetten we ook op in. Maar daar kan ik...

[2:07:01] op dit moment niet op...

[2:07:03] vooruitlopen. De positie van...

[2:07:05] de gijzelaars zal ik ook zeker...

[2:07:07] tijdens de RBZ naar voren brengen. Maar...

[2:07:09] ook het verschrikkelijke leed...

[2:07:11] in Gaza en de noodzaak om meer...

[2:07:13] en betere humanitaire hulp...

[2:07:15] toegelaten te krijgen.

[2:07:16] Als het gaat, zeg ik tegen...

[2:07:18] de heer Sedet over UNRWA...

[2:07:20] Kijk, alle mensen die zich op dit...

[2:07:22] moment nu inzetten voor...

[2:07:24] humanitaire hulpverlening in Gaza, doen dat echt...

[2:07:26] met een groot risico voor hun eigen leven.

[2:07:28] En je ziet dat er op dit moment...

[2:07:30] al heel veel humanitaire...

[2:07:32] hulpverleners ook in dit conflict...

[2:07:34] het leven hebben gelaten.

[2:07:36] En dat is verschrikkelijk.

[2:07:38] Maar we moeten alles op alles doen, vind ik...

[2:07:40] om de Verenigde Naties en op het Rode Kruis...

[2:07:42] en het Egyptische Rode Kruis...

[2:07:44] te steunen dat zij hun werk goed kunnen...

[2:07:46] blijven doen.

[2:07:47] En daarbij geeft UNRWA ook zelf aan...

[2:07:50] dat zij...

[2:07:54] neutraal...

[2:07:54] zijn.

[2:07:55] Ze hebben zich ook verweerd tegen de...

[2:07:58] beschuldigingen die op dat terrein...

[2:08:00] zijn geuit. En we hebben hen...

[2:08:02] echt keihard nodig om ervoor te zorgen...

[2:08:04] dat onschuldige mensen in Gaza...

[2:08:06] de hulp krijgen die zij nodig hebben.

[2:08:09] Voorzitter...

[2:08:11] De heer Boswijk vroeg...

[2:08:12] heel nadrukkelijk wat wordt er nu gedaan...

[2:08:14] met andere leden. Het belang...

[2:08:16] is om ook toe te werken naar een twee-staten-oplossing.

[2:08:18] Allereerst is het een Europees initiatief.

[2:08:21] Laat ik...

[2:08:22] allereerst zeggen, uiteindelijk is hier...

[2:08:24] het belangrijkste is dat hier een politieke...

[2:08:26] oplossing voor komt. En dat is...

[2:08:28] een veilige Israël...

[2:08:30] en een levensvatbare Palestijnse staat.

[2:08:32] En daar moeten we...

[2:08:34] met z'n allen als internationale gemeenschap...

[2:08:36] voor zorgen dat we dat voor elkaar krijgen.

[2:08:38] En dat betekent dus...

[2:08:39] een Gaza, een Westbank...

[2:08:42] en een Oost-Jerusalem die gezamenlijk...

[2:08:44] een onafhankelijke...

[2:08:46] Palestijnse staat is.

[2:08:48] Uitspraken van ministers, waar de heer Peltenotter...

[2:08:50] het ook over had, die het hebben...

[2:08:52] over het verplaatsen...

[2:08:53] van Palestijnse naar andere gebieden zijn...

[2:08:56] onverantwoord. En dat heb ik...

[2:08:57] daar hebben ook als buitenlandse zaken ons heel duidelijk...

[2:09:00] tegen aangesproken.

[2:09:01] We kunnen niet hebben...

[2:09:04] dat Gaza verkleind wordt.

[2:09:07] Dat uiteindelijk...

[2:09:08] straks Israël Gaza bestuurt.

[2:09:10] Het gaat erom dat uiteindelijk Gaza...

[2:09:12] door de Palestijnen uiteindelijk...

[2:09:14] bestuurd gaat worden. En dat soort principes...

[2:09:16] zijn ontzettend belangrijk.

[2:09:17] Waarbij we met elkaar moeten samenwerken...

[2:09:19] naar een day after. Waarbij we de steun...

[2:09:21] van de plannen van het Midden-Oosten nodig hebben.

[2:09:23] Ik vind het zeer goed dat zij daar actief over...

[2:09:26] nadenken. En daar spreek ik ook met mijn collega's...

[2:09:28] over. Maar ook om dat te verbinden...

[2:09:30] met de Verenigde Staten en Europese landen.

[2:09:32] Om dat uit te werken...

[2:09:34] en verder te gaan. Om...

[2:09:35] dat dit uiteindelijk het enige is...

[2:09:38] wat op de lange termijn voor iedereen veiligheid...

[2:09:40] gaat brengen. Want we kunnen niet...

[2:09:42] terug naar de situatie voor 7 oktober.

[2:09:44] En we kunnen ook niet meer onszelf...

[2:09:46] toestaan. Dat we...

[2:09:48] dit proces van tientallen...

[2:09:50] jaren, waarbij...

[2:09:51] steeds meer nederzettingen zijn gekomen...

[2:09:53] dat zal maar later doorgaan. Dank u wel.

[2:09:57] Dank u wel.

[2:09:57] Dan ga ik even kijken naar de...

[2:10:00] interruptiewensen.

[2:10:03] Meneer Brekelmans...

[2:10:04] u wilt een punt van orde maken?

[2:10:06] Ik laat het binnen. Hoeveel interrupties hebben we?

[2:10:08] Nou, ik heb nog niks gezegd.

[2:10:09] Maar ik ga dat nu even...

[2:10:11] toelichten.

[2:10:13] Ik ga even inventariseren hoeveel interrupties...

[2:10:15] er gewenst worden.

[2:10:18] Althans door hoeveel personen...

[2:10:19] interrupties gewenst worden. Ik zal een interruptie...

[2:10:21] in één termijn toestaan. Dus geen...

[2:10:23] vervolgvragen. En een interruptie...

[2:10:26] Ik wil...

[2:10:27] echt graag dat u zo snel mogelijk tot de vraag komt.

[2:10:29] Dus een interruptie duurt niet langer dan 30 seconden.

[2:10:31] En dan moet ik de bijl laten vallen.

[2:10:33] En dat de reden daarvan is dat de minister...

[2:10:35] vijf blokjes heeft. En we hebben nu...

[2:10:37] één blokje gehad. En dan zijn we al...

[2:10:39] een kwartier verder. Nog voordat u aan de interrupties...

[2:10:41] begint. Dus op die manier ga ik...

[2:10:43] het doen. Mag ik even wat handen zien?

[2:10:45] Hoeveel mensen een interruptie willen plaatsen?

[2:10:47] Naar aanleiding van het eerste blokje. Eén, twee...

[2:10:49] drie, vier...

[2:10:51] vijf, zes. Zes als ik het goed heb gezien.

[2:10:54] Dan begin ik...

[2:10:55] gewoon de rij af. Mevrouw Pirie.

[2:10:58] Voorzitter, ik zal u eerlijk...

[2:10:59] zeggen. Ik ben echt geschokt.

[2:11:01] Echt geschokt. En ik snap ook waarom...

[2:11:03] we een week lang niks hebben gehoord van het kabinet.

[2:11:06] Omdat ze eigenlijk...

[2:11:07] zeggen als gastland van het internationaal gerecht...

[2:11:09] hoef, als zij komen met tijdelijke...

[2:11:11] maatregelen, hangt het er van af of wij het ermee...

[2:11:13] eens zijn of we het gaan respecteren.

[2:11:16] Ik weet gewoon niet wat ik...

[2:11:17] meemaak. Dank u wel.

[2:11:19] Hoe kan het? Nee, voorzitter.

[2:11:21] Ja, hartstikke grappig.

[2:11:23] Ontzettend grappig. Ik wil niet grappig...

[2:11:25] zijn, maar ik wil wel... Nee, ik had het ook niet tegen u, voorzitter.

[2:11:28] Ik zal bij andere...

[2:11:29] onderwerpen geen interruptie plegen, maar...

[2:11:31] dit. Dat wij...

[2:11:33] die in de grondwet hebben staan. Dat wij...

[2:11:35] de internationaal rechtshoorden beschermen.

[2:11:37] Die in de zaak Gambia...

[2:11:39] versus Myanmar een maand geleden...

[2:11:41] nog een bijdrage hebben geleverd.

[2:11:43] Nu zeggen...

[2:11:46] dat we niet weten...

[2:11:47] als het internationaal gerechtshof...

[2:11:49] komt met tijdelijke maatregelen, of zij...

[2:11:51] daar wel mee eens zijn. Hoe verklaart...

[2:11:53] u dit staatsrechtelijk?

[2:11:56] Dank u wel.

[2:11:58] Ik denk dat het goed is dat we dat...

[2:12:00] interrupties wel per stuk beantwoorden.

[2:12:03] Minister, gaat u gaan.

[2:12:04] Voorzitter, laat ik het verduidelijken.

[2:12:06] Want dan heb ik het niet goed toegelicht.

[2:12:08] De heer Seder vroeg mij of ik mij...

[2:12:10] als partij wilde scharen achter Israël op dit...

[2:12:12] moment. Zoals een aantal andere landen hebben...

[2:12:14] gedaan, zoals Duitsland. En daarop...

[2:12:16] zei ik dat ik dat niet doe.

[2:12:18] Dat doe ik niet, omdat wij gastland...

[2:12:20] zijn van...

[2:12:22] het internationaal gerechtshof.

[2:12:24] En dat vind ik dat dat...

[2:12:26] gepaard gaat met een bepaalde neutraliteit.

[2:12:29] En daarom kies ik er niet voor...

[2:12:31] om op dit moment ons als land...

[2:12:33] te scharen achter één van de partijen.

[2:12:34] Dat vind ik niet gepast.

[2:12:36] Het tweede is dat als het gaat om de zaak...

[2:12:38] Gambia-Miyamar, gaat dat...

[2:12:41] om datgene, die interventie...

[2:12:42] die we hebben gedaan, gaat om de bodemzaak.

[2:12:45] En daarvan heb ik zo net...

[2:12:46] gezegd, en dat is meestal na een jaar...

[2:12:48] anderhalf jaar dat we die beslissing moeten nemen...

[2:12:50] dat we ons daarop nog zullen...

[2:12:54] beraden.

[2:12:55] En dat kan je pas...

[2:12:56] op het moment dat alle stukken gereed zijn.

[2:12:59] Want dat doe je in een rechtszaak.

[2:13:00] Bij Gambia-Miyamar zijn we anderhalf jaar verder...

[2:13:02] en daar zijn alle stukken zijn daarvan bekend.

[2:13:04] En toen hebben we ons beraad...

[2:13:06] en hebben wij ons gevoegd in de zaak...

[2:13:08] om een interventie te plegen op basis van de uitleg...

[2:13:10] van het genocide-verdrag.

[2:13:11] Ik heb net toegelicht, maar dat had ik duidelijker moeten doen.

[2:13:14] Dat dat dus nu nog geen gespraken van is.

[2:13:16] Daar zitten we verder in het proces...

[2:13:17] omdat alle stukken nog niet gereed zijn.

[2:13:19] Maar ik dan ook weer die afweging zou maken...

[2:13:22] zoals dat in andere zaken ook is gedaan.

[2:13:26] Echt even een punt van orde.

[2:13:28] Dit was mijn vraag niet.

[2:13:29] Mijn vraag gaat heel specifiek.

[2:13:31] Waarschijnlijk binnen drie weken...

[2:13:32] komt het internationaal gerechtshof met tijdelijke maatregelen.

[2:13:36] En ik hoor hier...

[2:13:38] een commitment van het demissionair kabinet...

[2:13:40] dat natuurlijk...

[2:13:41] zoals Canada ook heeft gezegd...

[2:13:43] en ik kan even een rits aan landen opnoemen...

[2:13:45] natuurlijk zullen wij...

[2:13:47] die uitspraken respecteren.

[2:13:49] En mijn vraag was...

[2:13:50] in mijn bijdrage...

[2:13:52] gaat dan Nederland eventueel ook...

[2:13:56] een beleid daarop aanpassen?

[2:13:58] En natuurlijk actief bevorderen...

[2:14:00] dat die tijdelijke maatregelen...

[2:14:01] door de partijen worden nageleefd.

[2:14:04] De minister.

[2:14:06] Voorzitter, dank.

[2:14:07] Want dit verhelderd maar...

[2:14:08] omdat mevrouw Piri een aantal zaken zei...

[2:14:10] van dat moet ik wel verduidelijken...

[2:14:12] omdat anders misschien misverstanden ontstaan.

[2:14:14] En dit zijn toch hele precaire zaken.

[2:14:17] Allereerst kunnen we natuurlijk niet vooruit lopen...

[2:14:19] op de uitkomsten van de zaak.

[2:14:21] Maar de voorlopige maatregelen zijn...

[2:14:23] in ieder geval als die hier komen...

[2:14:24] wel bindend voor Zuid-Afrika en Israël.

[2:14:26] En zij zullen ook daarin...

[2:14:28] ook gewoon die internationaal...

[2:14:31] rechtelijke maatregelen...

[2:14:32] gewoon moeten volgen op het moment dat daar...

[2:14:34] uitspraken over zijn.

[2:14:36] Maar ik kan niet vooruit lopen op wat...

[2:14:38] het internationaal gerechtshof gaat zeggen.

[2:14:41] En wij zijn natuurlijk daar zelf ook...

[2:14:42] geen partij bij.

[2:14:45] We gaan door naar de volgende, meneer Dassen.

[2:14:49] Voorzitter, ik wil hier dan nog wel even...

[2:14:50] op doorgaan, want...

[2:14:51] ik vind het verbazingwekkend dat de minister...

[2:14:54] hier niet een klip en klaar antwoord op geeft.

[2:14:56] Namelijk dat ze die uitspraak dan...

[2:14:58] zal volgen.

[2:14:59] Dat is volgens mij hetgeen wat we...

[2:15:01] als land dan moeten doen en dan ook ons beleid...

[2:15:04] daarop aan zullen passen.

[2:15:06] Maar daar komt geen duidelijk antwoord op.

[2:15:07] Dus ik wil de minister vragen om daar...

[2:15:09] een heel helder antwoord op te geven.

[2:15:11] De minister.

[2:15:14] Het blijft daarbij...

[2:15:15] en dat probeer ik ook duidelijk te maken...

[2:15:18] is dat die maatregelen...

[2:15:20] voorlopige maatregelen komen zijn bindend...

[2:15:22] voor Zuid-Afrika en Israël.

[2:15:23] Maar wat daar precies uitkomt...

[2:15:25] daar kan ik me natuurlijk ook moeilijk op vooruit lopen.

[2:15:29] Maar dat is...

[2:15:30] afhankelijk van wat het internationaal gerechtshof...

[2:15:32] uiteindelijk ook gaat zeggen...

[2:15:33] in hoeverre dat ook gevolgen...

[2:15:35] gaat hebben voor de wijze...

[2:15:37] waarop andere landen hun verplichtingen moeten naleven.

[2:15:40] Maar of en hoe dat precies...

[2:15:41] werkt, daarvoor geldt...

[2:15:43] dat we uiteindelijk straks ook eerst die uitspraak moeten hebben.

[2:15:45] En dat geldt natuurlijk...

[2:15:47] het is vanzelfsprekend...

[2:15:49] dat wij als Nederland dat ook op een zorgvuldige...

[2:15:52] manier zullen bestuderen op het moment dat...

[2:15:53] die uitspraak ligt. Dat doen we altijd...

[2:15:55] met dat soort uitspraken.

[2:15:57] Mevrouw Doppen.

[2:16:00] Gaat de minister de uitspraak...

[2:16:01] respecteren? Want ik hoor nu dat...

[2:16:03] ze afhankelijk van de uitspraak is. Terwijl...

[2:16:05] volgens mij moet het antwoord van de minister gewoon zijn...

[2:16:07] ja, die uitspraak gaan wij respecteren.

[2:16:10] Minister.

[2:16:12] De uitspraak is bindend voor de beide partijen.

[2:16:15] Wij zijn geen onderdeel van dat...

[2:16:17] conflict. Of van dat...

[2:16:18] van die juridische procedure.

[2:16:21] Wij hebben ons ook niet geschaard...

[2:16:23] achter een partij zoals Israël...

[2:16:25] zoals een aantal andere landen hebben gedaan.

[2:16:26] En wat de heer Sedem mij vraagt om dat wel te doen.

[2:16:29] Dat wil ik niet doen, omdat ik vind dat...

[2:16:30] we neutraal moeten blijven.

[2:16:32] Dus de uitspraak is bindend voor Israël en Zuid-Afrika.

[2:16:35] Natuurlijk zullen we gewoon kijken...

[2:16:37] wat voor gevolg de uitspraken van...

[2:16:40] het gerechtshof...

[2:16:41] ook hebben. Ook diplomatiek gezien.

[2:16:43] Maar dat kunnen we pas wegen op het moment dat...

[2:16:45] die uitspraak ligt. Dus daar kan ik nu...

[2:16:46] niet al op vooruit lopen. Maar dat...

[2:16:49] we dat moeten wegen, dat spreekt natuurlijk voor zich.

[2:16:52] Mevrouw Doppen.

[2:16:54] Dank u wel,

[2:16:55] voorzitter. Ja, volgens mij moeten de uitspraken van de Hof...

[2:16:57] gewoon volgen. Maar goed, maar...

[2:16:59] ik heb een andere vraag.

[2:17:01] Ik heb de minister gehoord over...

[2:17:03] humanitaire hulp. En dat wij...

[2:17:05] daarvoor gaan inspannen. Maar ik heb...

[2:17:06] niet gehoord over ons voorstel...

[2:17:08] om, zolang dat over land...

[2:17:11] niet lukt, want anders dan zijn al onze...

[2:17:13] voornemens...

[2:17:14] zijn eigenlijk niets waard, omdat het nu...

[2:17:17] over land niet lukt, om het dan te...

[2:17:19] proberen, zoals Frankrijk en Jordanië hebben gedaan...

[2:17:21] via de lucht of via schepen.

[2:17:24] Voorzitter, overigens...

[2:17:24] afgelopen, dank voor deze vraag. Want de...

[2:17:27] afgelopen periode hebben we ons als Nederland ook juist...

[2:17:29] keihard ingezet op het openen van meer...

[2:17:31] grensovergangen. En...

[2:17:32] Kerem Shalom, Abu Salem, wat...

[2:17:35] is op dit moment ook open. En...

[2:17:37] we zullen er ook voor zorgen en...

[2:17:39] alle druk zetten dat die open blijft.

[2:17:40] Maar we zetten bijvoorbeeld nu ook druk dat...

[2:17:43] er mogelijkheden komen om commerciële...

[2:17:45] goederen naar binnen te brengen, omdat uiteindelijk...

[2:17:47] humanitaire hulp ook niet voldoende...

[2:17:49] is. Wat ik zo net aangaf is...

[2:17:50] als er mogelijkheden zijn dat we als Nederland...

[2:17:53] een bijdrage bijvoorbeeld kunnen leveren...

[2:17:55] aan via de lucht...

[2:17:57] hulpverlenen, dan zullen we daar zeker...

[2:17:59] de mogelijkheden voor bekijken.

[2:18:00] Want alles wat we kunnen, zullen we...

[2:18:03] aangrijpen. Als het...

[2:18:05] gaat om de maritieme mogelijkheden, daar is...

[2:18:06] de minister van Buitenlandse Handel en...

[2:18:09] Ontwikkelingssamenwerking ook mee bezig.

[2:18:11] Hij is natuurlijk degene die zich...

[2:18:13] het meeste op humanitaire hulp inzet.

[2:18:14] Dat doen we ook in goede...

[2:18:17] samenwerking. Ook tegen...

[2:18:19] de heer Paternotte zeg ik dat hij bij zijn...

[2:18:20] bezoek met COGAT, de humanitaire hulp...

[2:18:23] verlener, heeft gesproken, maar niet met...

[2:18:25] andere instanties. Maar...

[2:18:27] met de maritieme corridor kijkt...

[2:18:29] Frankrijk daar ook naar, maar daar zitten best wel nog...

[2:18:31] wat haken en ogen aan. Omdat er...

[2:18:33] bijvoorbeeld geen mogelijkheid is van...

[2:18:35] een haven in Gaza. Dus alles wat je...

[2:18:37] moet doen, moet dan toch nog weer via Egypte...

[2:18:39] of op een andere plek via land.

[2:18:40] Dus daar kijkt Frankrijk wel naar, maar...

[2:18:43] de mogelijkheden lijken gewoon vrij lastig.

[2:18:46] Tegelijkertijd, als we iets...

[2:18:47] kunnen doen via de lucht, dan zullen we dat zeker niet...

[2:18:48] nalaten. Maar we moeten blijven drukken...

[2:18:51] ook over land, omdat dat...

[2:18:53] eigenlijk uiteindelijk het meest...

[2:18:55] efficiënte is en het meeste...

[2:18:57] bij het meeste gewoon kan krijgen.

[2:18:59] Binnen kan krijgen.

[2:19:01] Meneer Van Houdingen, had ik...

[2:19:03] uw hand ook gezien van interruptie of niet?

[2:19:05] Nee, ik had een vraag over...

[2:19:06] We kunnen dus bij...

[2:19:09] Kunnen we nu een vervolgvraag stellen?

[2:19:11] Of is het steeds één?

[2:19:12] Ik had gezegd zonder vervolgvragen...

[2:19:15] maar sommige vervolgvragen...

[2:19:16] zijn ook wel weer begrijpelijk, dus dat heb ik toch maar toegelaten.

[2:19:19] Maar probeer dat nou alsjeblieft...

[2:19:21] te matigen.

[2:19:22] Want als je een goede vraag scherp stelt, dan...

[2:19:24] kan er weinig verschil van mening zijn...

[2:19:27] over wat er nou geantwoord is.

[2:19:30] Nou, dan ga ik...

[2:19:31] naar meneer Boswijk.

[2:19:32] Had u een interruptie? Nee?

[2:19:35] Meneer Patzonotte?

[2:19:37] Ja, voorzitter. Ik krijg...

[2:19:39] net eigenlijk de indruk dat...

[2:19:40] mevrouw Pee en de heer Dassen het gevoel...

[2:19:43] hadden dat de minister een beetje om hun vraag heen...

[2:19:45] praten. Ik weet niet of ik dat...

[2:19:46] helemaal terecht zeg. Ik zie ze knikken.

[2:19:49] Dus ik denk dat het goed is om de minister...

[2:19:50] de kans te geven om nog één keer even heel duidelijk te zijn.

[2:19:53] Want ja, het is een rechtszaak...

[2:19:55] bij het internationaal gerechtshof hier in Den Haag...

[2:19:57] waarom wij ook een bijzondere verantwoordelijkheid hebben.

[2:19:59] Terecht zegt de minister, je mengt je er niet in.

[2:20:01] Maar op een gegeven moment...

[2:20:03] komt er een uitspraak, waaronder...

[2:20:05] voorlopige voorzieningen waarschijnlijk...

[2:20:06] over drie weken.

[2:20:08] Nou, dat ga je nu natuurlijk bestuderen.

[2:20:11] Maar wat weegt je dan precies?

[2:20:13] In mijn beleving...

[2:20:15] kan het toch alleen maar zijn dat je dan weegt...

[2:20:17] hoe je zo goed mogelijk invulling kan geven...

[2:20:19] aan wat het gerechtshof dan...

[2:20:21] aan de landen die partij zijn, maar aan...

[2:20:22] alle landen in de wereld vraagt. Aangezien...

[2:20:24] zij de hoeder zijn van het internationaal recht.

[2:20:28] Oftewel...

[2:20:29] zegt de minister, het is ook een optie...

[2:20:31] dat we ons niet houden...

[2:20:33] aan een uitspraak van het internationaal gerechtshof...

[2:20:35] of gaat dat...

[2:20:36] weeg en bestuderen echt alleen maar om te kijken...

[2:20:38] hoe je zo goed mogelijk getrouw...

[2:20:40] invulling kunt geven aan het doel dat het gerechtshof beoogt.

[2:20:43] Minister.

[2:20:45] Voorzitter, om het nog een keer...

[2:20:47] in ieder geval...

[2:20:48] overzichtelijk toe te lichten. En dank nog...

[2:20:50] voor de vraag daarover.

[2:20:52] Allereerst is het natuurlijk moeilijk om...

[2:20:54] in detail erop in te gaan, omdat we niet precies weten...

[2:20:56] wat de uitkomst van de zaak is.

[2:20:58] Maar, het belang is dat verdragen...

[2:21:01] nageleefd moeten worden.

[2:21:02] Dus het genocide-verdrag moet je naleven.

[2:21:04] Dus dat is de basis van het internationaal recht.

[2:21:07] En Zuid-Afrika...

[2:21:08] en Israël zijn straks gebonden...

[2:21:10] aan de uitspraken die er zijn.

[2:21:11] Dus dat is ook duidelijk.

[2:21:13] De heer Sede vroeg mij...

[2:21:16] schaar je achter Israël...

[2:21:18] om te zeggen dat...

[2:21:19] het standpunt van Israël om...

[2:21:21] aan te geven dat...

[2:21:23] het...

[2:21:25] in het kader van het genocide-verdrag...

[2:21:28] niet...

[2:21:29] Zuid-Afrika...

[2:21:32] aanhandig had kunnen maken.

[2:21:33] En daarvan zeg ik nee, dat wil ik niet doen.

[2:21:36] Omdat ik het van belang vind...

[2:21:37] dat we neutraal hier blijven als gastland.

[2:21:40] Als die uitspraak straks komt...

[2:21:42] van een voorlopige maatregel...

[2:21:44] dan is die bindend voor Israël en Zuid-Afrika.

[2:21:46] We moeten ook kijken...

[2:21:48] wat uiteindelijk straks de uitspraak is...

[2:21:49] van het internationaal gerecht op.

[2:21:51] En op welke aspecten dat ziet.

[2:21:52] Want het kan een veelheid van aspecten zijn...

[2:21:54] wat voor gevolgen dat heeft voor andere landen.

[2:21:57] En op de wijze waarop zij de verplichtingen...

[2:21:59] van het internationaal recht naleven.

[2:22:02] En dan zullen we daar ons ook op beraden.

[2:22:03] En ook op de eventuele diplomatieke...

[2:22:06] gevolgen die dat heeft.

[2:22:07] Maar dat weet je pas...

[2:22:08] op het moment dat die uitspraak er is geweest.

[2:22:11] Dus daar kan ik op dit moment...

[2:22:13] niet op...

[2:22:16] vooruitlopen.

[2:22:17] Dan heb je de tweede fase van...

[2:22:20] de zaak.

[2:22:21] En dat is wel of niet interveneren.

[2:22:23] Dat kan je afwegen op het moment dat...

[2:22:25] alle processtukken ook bekend zijn.

[2:22:27] En dat is waarschijnlijk iets wat over een jaar gebeurt.

[2:22:30] En dat zal ik ook weer...

[2:22:32] als we een eerder zaak hebben gedaan...

[2:22:33] dat ik dat dan weeg.

[2:22:38] Ja voorzitter, ik krijg exact hetzelfde...

[2:22:40] antwoord als wat de collega's hebben gehad.

[2:22:42] Maar dan ook bijna woordelijk.

[2:22:44] Dus ik denk niet dat...

[2:22:46] het zin heeft om het nog een keer te proberen.

[2:22:47] Maar ik had wel gehoopt dat het antwoord...

[2:22:50] niet zou zijn, we gaan ons beraden...

[2:22:52] op de uitspraak. Maar we gaan ons beraden...

[2:22:54] op hoe we zo goed mogelijk invulling kunnen geven...

[2:22:56] op wat het van andere landen vraagt.

[2:22:59] Ik zou nog één andere vraag willen stellen...

[2:23:00] voorzitter.

[2:23:00] Die ook op hetzelfde ontwerp zit.

[2:23:02] We hadden afgesproken, één interruptie.

[2:23:05] Eén interruptie hadden we afgesproken.

[2:23:06] Nou dan koppel ik die aan.

[2:23:08] Want die vraag had ik ook gesteld in eerste termijn.

[2:23:10] Die is niet beantwoord, dus dan kan ik het op die manier natuurlijk doen.

[2:23:12] Nou doet u dat dan maar in de...

[2:23:14] tweede termijn.

[2:23:16] Voorzitter, ik vind dat...

[2:23:17] het is de eerste keer dat ik bij een RBZ-raad ben.

[2:23:20] Maar ik heb eerder gezegd dat ik nog nooit een commissie had meegemaakt...

[2:23:21] waarin je niet eens meer dan één vraag mag stellen...

[2:23:25] bij...

[2:23:25] Dus dan zou ik in orde voorstellen willen doen...

[2:23:27] dat deze commissie in ieder geval mogelijk is...

[2:23:30] te stellen.

[2:23:31] Dat lijkt me toch het allerminste als wij in deze tijd...

[2:23:34] met wat er in de wereld gebeurt...

[2:23:35] Als de commissie dat wil, dan moet ik me daar natuurlijk...

[2:23:38] naar schrikken.

[2:23:39] Maar ik wijs u op de klok.

[2:23:41] En dan komt u dus aan het eind van het verhaal...

[2:23:44] helemaal niet meer aan interrupties toe.

[2:23:45] Want dan moet ik gewoon de bijen laten vallen.

[2:23:47] En dan moet ik zeggen, geen interrupties.

[2:23:49] Het is aan u zelf om daar een beslissing over te nemen.

[2:23:52] Maar ik zie dat meneer Brekelmans daar ook iets over wil zeggen.

[2:23:56] Nou ja, misschien op het punt van orde.

[2:23:58] Ik hoef geen tweede termijn.

[2:24:01] Dus ik zou zeggen...

[2:24:02] laten we gewoon zeggen, ieder geeft...

[2:24:04] maximaal twee of drie op wat u...

[2:24:06] schikt interrupties. Volgens mij is dat voor iedereen duidelijk.

[2:24:08] En of je die dan in tweeën of in drieën wil doen...

[2:24:10] of drie keer één. Dat we dat...

[2:24:12] even aan ieder zelf...

[2:24:14] laten.

[2:24:16] U telt dan het aantal vragen.

[2:24:18] Dat is wat u bedoelt. Nou...

[2:24:20] Ik vind dat prima.

[2:24:21] Dan heb ik niet precies bijgehouden wie hoeveel vragen heeft gesteld.

[2:24:24] Maar de gevier wel.

[2:24:25] Dus dan gaat u verder.

[2:24:28] Ik had een vraag gesteld omdat...

[2:24:30] ik vond dat de minister een aantal...

[2:24:32] goede dingen zei over wat Nederland allemaal doet voor de hulp...

[2:24:34] de oproepen die we aan Israël doen.

[2:24:36] En ik begrijp die lijn.

[2:24:38] Ook al zitten wij daar nog iets anders in.

[2:24:40] Alleen, ik constateer dat het...

[2:24:42] ook daar bijna hetzelfde...

[2:24:44] is als wat premier Rutte in het debat...

[2:24:46] vijf weken geleden zei.

[2:24:48] En dat er in de tussentijd natuurlijk heel veel gebeurd is.

[2:24:50] En dat we bijvoorbeeld David Cameron zien die zegt...

[2:24:52] ik maak me echt zorgen dat Israël het oorlogsrecht schendt.

[2:24:54] Dus daarom de vraag...

[2:24:56] is er nou een oproep van het Nederland...

[2:24:58] of andere bondgenoten van Israël...

[2:25:00] sinds 1 december waarvan de minister het idee heeft...

[2:25:02] ja daar is echt gehoor aan gegeven.

[2:25:03] Oftewel, maakt onze...

[2:25:05] druk, onze oproepen, maakt het enig verschil?

[2:25:08] Minister.

[2:25:10] Voorzitter, laat ik allereerst duidelijk zijn...

[2:25:12] dat als ik hier in de Kamer zeg...

[2:25:13] dat ik vind dat er teveel...

[2:25:16] burgerslachtoffers vallen, dat ik dat ook overdraag...

[2:25:18] aan mijn Israëlse collega's.

[2:25:19] En dat heb ik ook de afgelopen periode gedaan.

[2:25:21] En dat ik oproep tot...

[2:25:24] gerichter hun militaire...

[2:25:25] operaties uit te voeren.

[2:25:28] We hebben met veel...

[2:25:30] internationale druk in ieder geval...

[2:25:31] een tweede grensovergang weten open te krijgen.

[2:25:33] Maar in de huidige situatie...

[2:25:35] moeten er gewoon meer humanitaire pauzes...

[2:25:38] en tijdelijk humanitair stakend vuren...

[2:25:39] komen om ervoor te zorgen dat de humanitaire...

[2:25:41] hulp ook beter door Gaza heen komt.

[2:25:43] Een van de problemen op dit moment is...

[2:25:46] is dat de hulp...

[2:25:47] misschien wel naar binnen komt, maar door de situatie...

[2:25:50] onvoldoende gewoon verspreid wordt door het gebied.

[2:25:52] En onze speciaal humanitair...

[2:25:53] gezant is op dit moment ook zelf...

[2:25:56] in het gebied om daar bij alle...

[2:25:58] collega's daar ook verder druk op te zetten.

[2:26:00] En zelf ben ik ook van plan om...

[2:26:01] volgende week naar Israël af te reizen om zelf...

[2:26:03] ook persoonlijk die boodschappen over te geven.

[2:26:06] Tegelijkertijd is het essentieel...

[2:26:08] om de geiselaars...

[2:26:09] vrij te krijgen. En snap ik ook...

[2:26:12] begrijp ik ook heel goed...

[2:26:14] de grote noodzaak daarvan.

[2:26:17] Als laatste om daarop ook aan te geven...

[2:26:19] is het feit dat...

[2:26:22] we dat ook in goede...

[2:26:23] gezamenlijkheid moeten doen. Dus de komst...

[2:26:25] van de VN-gezant...

[2:26:28] van elkaar...

[2:26:29] is daarin heel erg belangrijk.

[2:26:31] En ook in mijn contacten...

[2:26:33] in het Mede-Oosten, ook deze week weer...

[2:26:35] maar ook bijvoorbeeld bij alle EU-landen...

[2:26:38] de ambassadeurs die ik deze week heb gesproken...

[2:26:40] draag ik ook heel nadrukkelijk...

[2:26:42] uit dat we niet alleen...

[2:26:43] haar taak, maar ook de Verenigde Naties...

[2:26:45] heel erg moeten steunen om...

[2:26:47] het werk gewoon goed te kunnen doen.

[2:26:50] En dat...

[2:26:52] misschien begrijpelijke vragen...

[2:26:53] van de heer Seder...

[2:26:55] dat ik daar tegenover zet...

[2:26:58] zal ons inzetten op het feit dat zij...

[2:26:59] hun werk goed kunnen doen. Want zij zijn degene...

[2:27:01] die op dit moment de moed hebben...

[2:27:03] om in zulke gevaarlijke omstandigheden...

[2:27:06] mensen humanitair te helpen.

[2:27:09] Dan vraag ik de minister...

[2:27:11] om verder te gaan met het volgende broekje.

[2:27:13] Oh, sorry, mevrouw Teunissen, had ik niet gezien.

[2:27:15] Maar uiteraard, gaat u gaan.

[2:27:17] Dank u wel, voorzitter.

[2:27:19] Ja, ik vind het antwoord van de minister...

[2:27:21] op de vragen van de collega's over de tijdelijke...

[2:27:23] maatregelen die worden afgevaardigd door het...

[2:27:25] Internationaal Hof, vind ik echt schandalig.

[2:27:27] Het gaat over...

[2:27:29] een internationaal hof dat...

[2:27:31] bepaalde uitspraken doet en dan zegt de minister...

[2:27:33] ik ga daar nog politieke afweging...

[2:27:35] aan vastdoen.

[2:27:37] Een politieke afweging...

[2:27:39] naar aanleiding van snoeiharde...

[2:27:41] tijdelijke maatregelen...

[2:27:43] die worden afgevaardigd. En mijn vraag is...

[2:27:45] wat vindt, in moreel opzicht...

[2:27:47] wat vindt de minister eigenlijk...

[2:27:49] van haar eigen antwoord? Vindt zij dit kunnen...

[2:27:50] voor een stad van vrede en recht?

[2:27:53] Vindt zij dit kunnen in een tijd dat we juist...

[2:27:55] het internationaal humanitair recht moeten...

[2:27:57] hoog houden en moeten...

[2:27:59] verdedigen en moeten laten zien dat we daarvoor staan?

[2:28:02] Minister.

[2:28:04] Voorzitter, volgens mij was ik...

[2:28:05] heel erg duidelijk dat voorlopige maatregelen...

[2:28:07] dat Zuid-Afrika en Israël die moeten...

[2:28:09] naleven. En dat...

[2:28:11] het evident voor Nederland is dat het genocide...

[2:28:13] verdrag moet worden nageleefd.

[2:28:16] Dat is volgens mij een heel helder...

[2:28:17] internationaal rechtelijk standpunt.

[2:28:21] Ja voorzitter, tweede interruptie.

[2:28:22] Ik vind dit echt weer om de vragen...

[2:28:24] heen draaien. Maar ik denk ook niet dat we een beter...

[2:28:26] antwoord krijgen.

[2:28:28] De andere vraag, die gaat over...

[2:28:31] tijdelijk staakt het vuren, dat de minister...

[2:28:32] bepleit. Dat is eigenlijk achterhaald...

[2:28:35] want we hebben al van hulporganisaties gehoord...

[2:28:37] dat een tijdelijk staakt het vuren...

[2:28:39] niet voldoende is om het leed te voorkomen.

[2:28:41] En om voldoende hulp te bieden.

[2:28:43] Want dat is gewoonweg hulp bieden en vervolgens...

[2:28:45] weer bombarderen.

[2:28:47] Tegelijkertijd steunt...

[2:28:48] de minister een militaire...

[2:28:50] actie, maar...

[2:28:53] overwegen niet dat we tot deescalatie...

[2:28:55] kunnen komen door een permanent staakt...

[2:28:57] het vuren. Dat is zowel...

[2:28:58] in het belang van het bieden van hulp...

[2:29:01] als in het belang van...

[2:29:03] de deescalatie die zo...

[2:29:05] hard nodig is op dit moment.

[2:29:07] Dus mijn vraag is...

[2:29:08] wat schiet de minister nou precies...

[2:29:11] op als het gaat om deescalatie...

[2:29:13] met een tijdelijk staakt het vuren?

[2:29:14] Wat wil ze daarmee bereiken?

[2:29:17] Voorzitter, het belang van een...

[2:29:19] tijdelijk humanitair staakt het vuren is dat...

[2:29:20] geisdelen vrijgelaten kunnen worden en dat er meer...

[2:29:23] en betere humanitaire hulp zo snel mogelijk...

[2:29:25] in gazen in kan.

[2:29:27] Maar zoals ik al zelf zeg is dat...

[2:29:29] uiteindelijk willen we allemaal een...

[2:29:31] vereniging van deze vijandelijkheden.

[2:29:32] Maar daar heb je wel alle partijen voor nodig om dat te kunnen doen.

[2:29:35] En er waren meerdere leden...

[2:29:37] ook hier in de Kamer die zeer nadrukkelijk...

[2:29:39] ook onderstreepten dat een partij...

[2:29:41] als Hamas op dit moment ook niet...

[2:29:42] bereid is om de wapens neer te leggen.

[2:29:44] Dat Hezbollah ook niet bereid is om de wapens...

[2:29:47] neer te leggen. Dus als alle partijen...

[2:29:49] bereid zijn om de wapens neer te leggen...

[2:29:51] dan heb je een situatie dat je een...

[2:29:53] permanent staakt het vuren kan hebben.

[2:29:55] En laten we dan met z'n allen internationaal...

[2:29:57] erop inzetten dat dat uiteindelijk ook...

[2:29:59] gewoon gaat lukken. Maar daarom is...

[2:30:01] als kabinet staan wij voor een tijdelijk...

[2:30:02] humanitair staak aan het vuren. En hopen...

[2:30:05] ook dat dat zo snel mogelijk tot gang...

[2:30:06] in gang kan worden gezet.

[2:30:08] Meneer Tuinman.

[2:30:11] Voorzitter.

[2:30:12] Nogmaals, wij maken zeer zorgen...

[2:30:15] over de humanitaire situatie...

[2:30:16] in Gaza. Maar de vraag die ik eigenlijk wil stellen...

[2:30:19] aan de minister. Kunt u een beeld...

[2:30:20] schetsen in het geval...

[2:30:22] we een permanent staakt het vuur af...

[2:30:24] kondigen en dat Hamas...

[2:30:26] met wat er nu nog over is van...

[2:30:28] die organisatie en die ideologie...

[2:30:30] zeg maar een jaar of twee, drie de tijd...

[2:30:32] krijgt om te wederopbouwen.

[2:30:34] Is het voor u dan aannemelijk dat...

[2:30:36] een 7 oktober kan...

[2:30:38] her kan gebeuren? Of...

[2:30:40] wat is de situatie? Wat dat uiteindelijk...

[2:30:42] betekent? Want volgens mij geeft dat...

[2:30:44] ons ook een beeld wat de...

[2:30:46] consequenties zijn aan de andere zijde...

[2:30:48] van een permanent staakt het vuur.

[2:30:50] Minister. Ja, voorzitter.

[2:30:52] Voorzitter, ik moet altijd voorzichtig zijn...

[2:30:54] om op zaken vooruit te lopen.

[2:30:56] En dat wil ik ook dus...

[2:30:58] in alle voorzichtigheid doen. Maar op dit moment...

[2:31:00] heeft Hamas zich natuurlijk ook heel duidelijk...

[2:31:02] uitgesproken dat zij niet bereid zijn...

[2:31:04] om nog te stoppen met vechten.

[2:31:06] Dat ze niet bereid zijn om te stoppen met vechten.

[2:31:09] En ook dagelijks vinden er nog steeds...

[2:31:10] aanvallen door Hamas plaats.

[2:31:12] En tegelijkertijd zien we ook dat...

[2:31:14] Hezbollah actief is in het noorden...

[2:31:17] van Israël en het zuiden van Libanon...

[2:31:18] om daar dagelijks militairen...

[2:31:20] en andere doelen aan te vallen.

[2:31:22] Dat lijkt er ook niet op dat dat stopt.

[2:31:24] Nog los van de andere milities...

[2:31:27] die nu ook in Irak...

[2:31:28] actief zijn.

[2:31:29] En die voeren ook nog steeds hun aanvallen uit.

[2:31:33] Dus mijn verwachting is...

[2:31:34] is dat met het zeggen...

[2:31:36] nu een permanent stakend vuren...

[2:31:38] dat die partijen niet direct hun wapens...

[2:31:40] zullen neerleggen. Omdat ze letterlijk zeggen...

[2:31:42] dat ze dat niet zullen doen.

[2:31:44] Dus ik loop even niet vooruit op een situatie...

[2:31:46] van twee, drie jaar. Dat vind ik militair gezien...

[2:31:49] is dat...

[2:31:51] Maar dit kan ik wel...

[2:31:52] op dit moment zeggen.

[2:31:54] Dan de tweede...

[2:31:56] Dan de tweede vraag is...

[2:31:58] Wat zullen de consequenties daarvan zijn...

[2:32:00] voor de geopolitieke spanningen in die regio?

[2:32:03] We hebben het er al natuurlijk over gehad.

[2:32:04] Over Iran, Saudi-Arabië...

[2:32:07] Houthis.

[2:32:07] Dus als Hamas wel de ruimte krijgt...

[2:32:10] om zich te herstellen, wat zijn dan...

[2:32:12] volgens uw ministerie...

[2:32:13] de geopolitieke implicaties daarvan?

[2:32:16] Een toenemende...

[2:32:18] Niet alleen natuurlijk voor Israël...

[2:32:20] een situatie waarbij zij elke dag...

[2:32:22] ook weer een aanval kunnen verwachten...

[2:32:25] maar ook toenemende instabiliteit.

[2:32:27] Omdat...

[2:32:30] uiteindelijk...

[2:32:30] de hele regio gebaat is...

[2:32:32] bij een veiliger en stabieler geheel.

[2:32:34] En dat is ook de reden...

[2:32:35] en dat deel ik ook met de leden van deze Kamer...

[2:32:38] om ons te blijven inzetten op die statenoplossing...

[2:32:40] zoals de heer Tuijman zelf ook aangeeft.

[2:32:42] En daar hebben we internationale kracht voor nodig...

[2:32:44] om dat te doen.

[2:32:45] En dat kan alleen maar zodat...

[2:32:46] als Israël zich veilig voelt...

[2:32:48] en de gegeiselden vrij zijn gelaten...

[2:32:50] maar de Palestijnen ook zeker weten...

[2:32:52] dat zij zelf ook eindelijk veilig zijn.

[2:32:55] Meneer Dosse.

[2:32:58] Ja, voorzitter.

[2:32:59] De minister...

[2:33:00] begon dat ze continu aangeeft...

[2:33:02] dat Israël terughoudend moet zijn...

[2:33:04] en proportioneel moet handelen.

[2:33:06] Dit conflict...

[2:33:08] heeft het hoogste aantal doden per dag...

[2:33:10] van alle conflicten in de 21e eeuw.

[2:33:13] 350 Palestijnen...

[2:33:15] die per dag...

[2:33:16] worden gedood door het Israëlische leger.

[2:33:19] Wat is daar...

[2:33:21] terughoudend aan?

[2:33:22] Wat is daar proportioneel aan?

[2:33:24] 70% van de woningen in Gaza...

[2:33:26] is compleet verwoest.

[2:33:28] En dan hoor ik de minister zeggen...

[2:33:30] Hamas gaat de wapens ook niet neerleggen.

[2:33:34] Wat is dan...

[2:33:35] het eindplan...

[2:33:37] van waar de minister op dit moment naartoe aan het werk is?

[2:33:41] Minister.

[2:33:43] Voorzitter.

[2:33:44] Het is ook een afschuwelijk conflict.

[2:33:46] Volgens mij...

[2:33:47] daar is vanuit ons allemaal...

[2:33:50] een grote eenstemming over.

[2:33:52] En ook over...

[2:33:53] de humanitaire...

[2:33:55] catastrofe die plaatsvindt in Gaza.

[2:33:57] En daarom zet dit kabinet...

[2:33:58] ook, niet alleen met geld, maar ook...

[2:34:01] met mensen die...

[2:34:03] zoals de speciaalgezant, alles op alles...

[2:34:05] om ervoor te zorgen dat er...

[2:34:07] meer humanitaire hulp kan komen.

[2:34:09] En er vallen te veel burgerslachtoffers.

[2:34:11] En daar heb ik ook aangegeven...

[2:34:13] dat het vanuit Israëli's kant...

[2:34:15] terughoudende, maar dat Hamas ook niet...

[2:34:17] mensen als schild...

[2:34:18] moet gebruiken.

[2:34:20] Dus in die zin...

[2:34:22] is het een conflict...

[2:34:24] waar wij uiteindelijk, volgens mij...

[2:34:25] en ook internationaal, als ik met al mijn...

[2:34:28] counterparts spreek...

[2:34:29] de politieke oplossing...

[2:34:32] is de weg voorwaarts.

[2:34:33] Dat je toch werkt aan die...

[2:34:35] twee-staten oplossing, hoe ver weg dat misschien...

[2:34:37] ook nu mag. En daar heb je...

[2:34:39] internationale druk voor nodig om dat te doen.

[2:34:42] En dat...

[2:34:43] is ook in lijn met datgene wat de heer...

[2:34:45] Veldkamp ook aangaf over de...

[2:34:48] stappen die je voorwaarts moet zetten.

[2:34:50] Dank u wel.

[2:34:51] Dan denk ik dat we nu over kunnen naar het volgende blokje.

[2:34:54] Gaat uw gang.

[2:34:55] Voorzitter, het volgende onderwerp is...

[2:34:59] de Rode Zee.

[2:35:00] En de...

[2:35:02] het steunen, het niet operationeel...

[2:35:04] militair steunen van de actie...

[2:35:06] door de Verenigde Staten en de Verenigde Koninkrijk.

[2:35:09] Wat we hebben gezien...

[2:35:10] de afgelopen periode in de Rode Zee...

[2:35:12] is dat in toenemende mate...

[2:35:13] er grote mate van onveiligheid is ontstaan.

[2:35:16] En dat de Houthis...

[2:35:17] steeds...

[2:35:19] escalerender zijn op gaan treden.

[2:35:21] Het waren eerst...

[2:35:23] schepen met een Israëlische...

[2:35:25] connotatie die werden aangevallen.

[2:35:27] Maar in toenemende mate zag je...

[2:35:29] dat er marineschepen...

[2:35:30] zijn aangevallen, dat er ook andere...

[2:35:33] commerciële schepen zijn aangevallen.

[2:35:35] En wat begon met enkelvoudige...

[2:35:37] aanvallen, werd op het laatste...

[2:35:39] tientallen raketten die tegelijkertijd...

[2:35:41] werden afgevuurd.

[2:35:42] Een enorme escalatie van...

[2:35:45] de militaire operaties en de aanvallen...

[2:35:47] van de Houthis. Dat heeft...

[2:35:49] ertoe geleid dat Nederland...

[2:35:51] op basis van het belang...

[2:35:53] van het vrij en veilig...

[2:35:55] scheepvaartverkeer, van het feit dat hier ook...

[2:35:57] mensenlevens, maritieme veiligheid...

[2:35:59] op het spel staat, en het belang...

[2:36:01] van de wereldhandel. Om een beeld te geven...

[2:36:03] 13% van de wereldhandel gaat door...

[2:36:05] de Rode Zee en het...

[2:36:07] Sueuskanaal. 8%...

[2:36:09] van de graanhandel gaat door...

[2:36:11] de Rode Zee en het Sueuskanaal.

[2:36:13] En dat heeft Nederland te doen...

[2:36:15] besluiten om niet operationele...

[2:36:17] militaire steun te verlenen...

[2:36:19] aan de operaties...

[2:36:21] van de Verenigde Staten en het Verenigd...

[2:36:23] Koninkrijk.

[2:36:25] De vraag van meerdere leden zei...

[2:36:27] ja, maar zijn we nou als Kamer...

[2:36:29] op het juiste moment geïnformeerd?

[2:36:31] En op basis van...

[2:36:33] artikel 100 moet de regering de Staten-

[2:36:35] generaal vooraf inlichten over...

[2:36:37] deelname aan militaire operaties ter...

[2:36:39] handhaving of bevordering...

[2:36:41] van de internationale rechtsorde.

[2:36:43] Artikel 100 tweede lid...

[2:36:45] stelt dat deze verplichting niet...

[2:36:47] geldt indien dwingende redenen...

[2:36:49] het vooraf verstrekken van inlichtingen...

[2:36:51] aan de Staten-generaal verhinderen.

[2:36:52] In dat geval worden de inlichtingen zo...

[2:36:55] spoedig mogelijk verstrekt.

[2:36:56] En dat tweede lid is...

[2:36:59] hiervan toepassing. Het eerder verstrekken...

[2:37:01] van de inlichtingen zou de slagingskans...

[2:37:03] van de operatie en de operationele...

[2:37:06] veiligheid van de militairen...

[2:37:08] in het geding hebben kunnen gebracht.

[2:37:09] En de Verenigde Staten hebben daarom...

[2:37:11] specifiek om...

[2:37:13] geheimhouding verzocht.

[2:37:14] En...

[2:37:16] dat is ook waarom...

[2:37:18] de minister van Defensie uiteindelijk...

[2:37:20] besloten hebben om een moment te zoeken dat we wel...

[2:37:22] u zo snel mogelijk...

[2:37:24] konden informeren.

[2:37:26] En dat hebben we dus na het beginnen van de...

[2:37:28] aanvallen gedaan om...

[2:37:30] kwart voor twee...

[2:37:32] s'nachts.

[2:37:35] En dat...

[2:37:36] maakt... en dan is de andere vraag...

[2:37:38] was hier een artikel 100...

[2:37:39] brief voor nodig met de...