Arbeidsmarktbeleid

[0:00:00] Een hele goede middag aan de aanwezige Kamerleden, de mensen op de publieke tribune en de mensen thuis.

[0:00:06] Wij leven vandaag op donderdag 25 januari en dit is het eerste commissiedebat Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

[0:00:13] Of het eerste commissiedebat van deze commissie sinds de verkiezingen, met ook veel nieuwe leden. Welkom allemaal.

[0:00:21] Er staan veel dingen op de agenda.

[0:00:23] Ik ben een beetje gekleurd in de zin dat ik dit de belangrijkste commissie vind.

[0:00:27] Ik vind dat deze Kamerleden over een van de belangrijkste onderwerpen gaat.

[0:00:31] Want wat kan je zonder werk?

[0:00:34] Mijn naam is Stella Mattoeg, ik ben uw tijdelijke voorzitter vandaag.

[0:00:37] Ik ga een paar dingen even kort toelichten, omdat het onze eerste commissievergadering is na de verkiezingen.

[0:00:44] Aan de collega's wilde ik meedelen dat we alle vijf minuten spreektijd hebben.

[0:00:48] Dus wat dat betekent is dat zometeen elke fractie en het Kamerlid vijf minuten heeft.

[0:00:53] En elk Kamerlid heeft ook zes interrupties.

[0:00:55] En dat betekent dat u in eerste instantie...

[0:00:57] in de eerste termijn u elkaar kunt interrumperen.

[0:00:59] En dat betekent dat u zelf, en wij houden het ook goed bij, mag kiezen naar wie de zes vragen gaan.

[0:01:05] Dat kunnen zes doorvragen zijn of zes losse vragen bij elke collega.

[0:01:09] En op een gegeven moment zijn ze op.

[0:01:11] En dan kunt u geen vragen meer stellen.

[0:01:13] Dan gaan we naar de eerste termijn van de minister en die gaat antwoord geven na een schorsing.

[0:01:18] En dan heeft u weer zes nieuwe vragen om dat aan de bewindspersoon te vragen.

[0:01:22] Ik hoop dat het hiermee duidelijk is.

[0:01:25] Ik wens wat ik zei iedereen welkom.

[0:01:27] En zonder further ado geef ik graag het woord aan de heer Van Oosterbrugge van NSC.

[0:01:35] Voordat ik dat doe, ik neem het woord meteen weer terug, ben ik iets vergeten.

[0:01:39] Namelijk, wij hebben vandaag een gast.

[0:01:40] En dat is de heer Mulder van de PVV.

[0:01:42] Die is niet lid van onze commissie.

[0:01:44] En ik kijk even onze collega's aan of wij het oké vinden dat hij vandaag bij ons is bij dit fijne en belangrijke debat.

[0:01:53] Er wordt geen bezwaar gemaakt, zeg ik tegen de heer Mulder.

[0:01:55] Welkom dus te gast in deze commissie.

[0:01:57] En ik geef het woord aan de heer Van Oosterbrugge voor zijn inbreng.

[0:02:03] Dank u wel voorzitter. Voor mij ook de eerste.

[0:02:07] Voor vandaag hebben wij 25 agenda-items doorgeakkerd.

[0:02:11] Memo's, notities, brieven.

[0:02:13] Misschien was ik enigszins naïef, want ik wilde direct doorschakelen naar het kernthema van NSC.

[0:02:19] Bestaanszekerheid.

[0:02:19] Nu gaan we het erover hebben.

[0:02:21] Nu is het voor het RG maar helaas.

[0:02:25] Mijn stellige overtuiging is dat arbeid, werk, een baan...

[0:02:29] een bedrijf de kortste en breedste route is naar bestaanszekerheid.

[0:02:33] En voor 85% van de Nederlanders is dit ook de route die leidt tot een zeker bestaan.

[0:02:38] Maar voor 15% is het dat helaas niet.

[0:02:42] En als je het mij vraagt hebben we in Nederland drie grote problemen op de arbeidsmarkt.

[0:02:48] Allereerst de onbalans in de arbeidsmarkt.

[0:02:50] En we hebben een arbeidsmarkt die onvoldoende bescherming biedt aan flexkrachten.

[0:02:54] Uitzenden, detacheren, zzp.

[0:02:55] Onvoldoende bescherming biedt aan mensen die langs de kant raken.

[0:02:59] Arbeidsongeschikte, mensen met mantelzorgtaken...

[0:03:01] mensen die niet mee kunnen komen in digitalisering, automatisering.

[0:03:05] En de vraag aan de minister is dan ook...

[0:03:06] wat kunt u tijdens uw demissionaire status nog voorbereiden?

[0:03:09] Onderzoeken, in gang zetten om deze onderwerpen aan te pakken?

[0:03:13] Al 15 jaar praten we over dit probleem.

[0:03:16] Met de gevleugelde quotes dat vast minder vast moet worden en flex minder flex.

[0:03:19] Hier is een prachtig rapport over geschreven in 2020 door de commissie Borslab...

[0:03:23] die onze richting schetst, hoe wij onze arbeidsmarkt moeten ordenen...

[0:03:27] en ons voorbereidt op de grote uitdaging.

[0:03:30] Zoals vergrijzing, kennisveroudering, afnemende solidariteit en tekorten.

[0:03:35] En om maar direct ons standpunt te delen.

[0:03:37] Het SER-MLT-advies en de uitwerking daarvan vinden wij mager.

[0:03:40] Te geschaafd. Dat mag echt een stuk ambitieuzer.

[0:03:44] De vraag is, is de minister dit met mij eens?

[0:03:46] En zo nee, waarom niet?

[0:03:48] Waarom vindt u dit een uitstekend akkoord?

[0:03:51] Kijken we naar het tweede probleem, dan is dat die arbeidsmigratie.

[0:03:55] Met onze economische ordening leek het de afgelopen jaren louter...

[0:03:58] meer vraag en aanbod op de markt die bepaalde...

[0:04:01] of wij een bepaalde economische activiteit wel of niet in ons mooie land wilden hebben.

[0:04:05] Nou, was dat maar zo.

[0:04:07] Want naar onze mening stimuleren en investeren we ons suf...

[0:04:10] om ons versterkingsklimaat aantrekkelijk te houden.

[0:04:13] We hebben de ET-regeling, de 30%-regeling.

[0:04:16] We werken mee aan vestiging van arbeidsintensieve bedrijven...

[0:04:18] met weinig economische toevoegde waarde.

[0:04:20] We hebben belastingkortingen voor energie-intensieve industrie...

[0:04:22] waar vaak migranten werken.

[0:04:24] We hebben allerlei vormen van goedkope logies waar we zelf niet zouden willen verblijven.

[0:04:28] De adaptatie van Engels in het onderwijs en de toegankelijkheid van voorzieningen.

[0:04:33] NSC wil af van de generieke ongerichte steun voor alle economische activiteiten...

[0:04:38] en willen dat er keuzes gemaakt worden...

[0:04:40] en dat er gericht gesteund wordt voor de sectoren die we hier graag willen hebben en houden.

[0:04:44] Een actueel thema vandaag.

[0:04:46] Bent u het met mij eens dat wij die hoogwaardige activiteiten in Nederland willen houden...

[0:04:51] en dat de steun daarop gericht moet worden?

[0:04:54] Wat kunt u doen om deze hoogproductieve arbeid wel naar Nederland...

[0:04:58] te halen en het aantrekken van laagproductieve arbeid af te remmen?

[0:05:01] Ik vraag aan de minister om de stimuli daarvan goed in kaart te brengen...

[0:05:04] voordat we migratie gaan bespreken, want we moeten de feiten goed op orde hebben.

[0:05:09] Het derde probleem is wat mij betreft de handhaving.

[0:05:11] Zowel op het gebied van schijnstandigheid rond ZZP...

[0:05:13] als ook op het gebied van schijnconstructies.

[0:05:15] Onderbetaling, uitbuiting van arbeidsmigranten, zowel financieel als qua huisvesting...

[0:05:19] toezicht op arbo-veiligheid, valbescherming, gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen...

[0:05:23] discriminatie, pesten.

[0:05:24] De pakkans in Nederland is bijzonder klein.

[0:05:26] Dit leidt tot oneerlijke concurrentie, sociale ongelijkheid...

[0:05:30] en letsel, psychisch, fysiek of erger.

[0:05:32] Dit moet beter. Bent u dit met mij eens?

[0:05:35] En zo ja, wat kunt u hier verder nog aan doen...

[0:05:37] anders dan de dingen die hiervoor al op stapel staan?

[0:05:41] Vandaag staan een paar dingen wel op de agenda.

[0:05:44] En die pak ik er even uit.

[0:05:46] Degene die ik graag onder de aandacht wil brengen.

[0:05:48] Het onderzoek effectuering arbeidsrecht.

[0:05:50] Met name het hoofdstuk arbeidsmigranten in dit rapport trekt mijn aandacht.

[0:05:54] Arbeidsmigranten leveren grote uitdagingen op.

[0:05:56] Tijdens concerten.

[0:05:57] De conflicten trekken zij altijd aan het kortste eind.

[0:05:59] Qua huisvesting, de koppeling bed en baan.

[0:06:02] Qua druk op voorzieningen, onverzekerde zorg in de dakloze opvang.

[0:06:06] NSC verlangt naar een snelle invoering van de WTTA.

[0:06:09] En nu al intensievere handhaving in deze sector.

[0:06:13] Wat kunt u hierop toezeggen?

[0:06:14] We weten waar de uitbuiting zit.

[0:06:17] Journalisten weten dat.

[0:06:18] Afgelopen maand is er vier keer een item geweest op mainstream televisie...

[0:06:23] en dito-items in de geschreven pers.

[0:06:25] Over de problemen rondom arbeidsmigratie in de laagproductieve kant van onze economie.

[0:06:30] En hoe kan de handhaving in deze sector geïntensiveerd worden?

[0:06:33] We weten waar deze mensen werken.

[0:06:35] We weten waar ze slapen.

[0:06:36] We weten wie hiervan profiteert.

[0:06:37] En hoe kunt u foute ondernemers aanpakken?

[0:06:40] We hebben kennisgenomen van uw brief in zaken der medezeggenschap in de publieke sector.

[0:06:45] Zeggenschap van werkende is een groot goed.

[0:06:46] Omdat werk van ons allemaal is.

[0:06:48] En met name in de publieke sector.

[0:06:49] Bent u het met NSC eens dat diversiteit in ondernemingsraden een groot goed is?

[0:06:53] En dat dit niet alleen geldt voor klanten?

[0:06:55] Ook culturele achtergrond, leeftijd en geslacht.

[0:06:56] Maar ook type arbeidsrelatie.

[0:06:58] En bent u het met ons eens dat middels artikel 1 lid 3a...

[0:07:01] en in artikel 6 lid 2 van de wet op de ondernemingsraden...

[0:07:04] waar gesproken wordt over werkzame personen...

[0:07:06] hiertoe ook flexwerkers zoals zzp'ers, uitzendkrachten en gedetacheerden worden gerekend?

[0:07:10] Ik vraag de heer Van Oosterbrugge af te ronden.

[0:07:12] Zou u ons kunnen informeren over de samenstelling naar arbeidsrelatie...

[0:07:15] van de ondernemingsraden in de publieke sector?

[0:07:18] En kunt u...

[0:07:21] Ik loop zeker uit mijn tijd.

[0:07:23] Ik heb zes regels.

[0:07:26] Ga ik even lezen.

[0:07:28] Ik vraag de collega af te ronden.

[0:07:30] Veel commas.

[0:07:32] Verder reguleren van concurrentiebiedingen,

[0:07:34] kan ik u melden dat wij groot voorstander zijn...

[0:07:37] van het reduceren van de mogelijkheden die u in uw brief voorstelt.

[0:07:39] En graag zou ik daar toch één element aan toevoegen.

[0:07:42] Namelijk, naar Belgisch voorbeeld...

[0:07:43] een verbod op concurrentiebiedingen voor mensen met een laag salaris...

[0:07:45] tot bijvoorbeeld anderhalf keer modaal bij voltijds dienstverband.

[0:07:48] En waarom dan deze grens?

[0:07:50] Dan worden de kwetsbaarste werknemers...

[0:07:51] extra beschermd tegen de grillen van werkgevers...

[0:07:53] die middels concurrentiebiedingen pogen om hen af te schrikken...

[0:07:55] om over te stappen naar een concurrent.

[0:07:57] Bent u het toe?

[0:07:58] En kunt u hier toezeggingen op doen...

[0:08:00] dat u dit element, het salaris, ook mee kunt nemen...

[0:08:03] in een beperking van de mogelijkheden...

[0:08:06] om medewerkers te houden aan een non-concurrentiebeding?

[0:08:14] Ik moet wennen aan de tijd.

[0:08:16] We geven het lid van Oosterbrug even een seconde...

[0:08:20] om op adem te komen.

[0:08:22] U geeft mij ook de gelegenheid...

[0:08:24] gebruik te maken van dit moment als onze eerste vergadering.

[0:08:27] Ik heb u nu de ruimte gegeven.

[0:08:28] En dat heeft u knap gedaan door dat snel te doen.

[0:08:30] Maar het helpt om bij de tijd te blijven.

[0:08:32] We hebben een volle agenda.

[0:08:34] Dus het is ook met elkaar om onze agenda gemanaged te krijgen.

[0:08:37] Maar u heeft ook een interruptie van het lidpot van D66.

[0:08:41] Voorzitter, ik zal een beetje langzaam praten.

[0:08:42] Dan kan de heer van Oosterbrug even adem in, adem uit.

[0:08:45] Meneer Kent is er niet, dus we hebben extra tijd.

[0:08:47] Nou, kijk eens aan.

[0:08:49] Eens even kijken.

[0:08:51] Ik hoor de heer van Oosterbrug praten over...

[0:08:53] Nou, hij vraagt aan de minister...

[0:08:55] U zit in demissionaire staat.

[0:08:57] Wat kunt u in de tussentijd allemaal doen?

[0:08:59] En dat vind ik een zeer terechte vraag.

[0:09:00] Want ja, er is wel wat aan de hand op de arbeidsmarkt.

[0:09:04] Volgens mij signaleert hij zelf natuurlijk ook het een en ander.

[0:09:06] Voor heel veel werkgevers, voor heel veel werknemers...

[0:09:08] werkt de arbeidsmarkt op dit moment gewoon niet.

[0:09:11] Volgens mij zijn we dat met elkaar eens.

[0:09:12] Nou, is het punt natuurlijk een beetje.

[0:09:14] Als zo'n kabinet in demissionaire status is...

[0:09:16] dan kunnen we zelf dingen doen.

[0:09:18] Dat is hartstikke leuk.

[0:09:18] Dat is onwijs leuk aan het zijn van kamerlid.

[0:09:20] Dat je zelf ook allerlei dingen kunt doen.

[0:09:23] Dus in plaats van vragen stellen aan de minister...

[0:09:26] daag ik u uit om met mij na te denken wat we zelf al kunnen doen.

[0:09:29] En hoe we kunnen gaan.

[0:09:30] En hoe we kunnen zorgen dat al die dingen die nu op de plank liggen...

[0:09:33] dat we die natuurlijk als een razende...

[0:09:35] door de Kamer gaan halen.

[0:09:36] Want iedereen zit te wachten.

[0:09:38] En nou zegt de heer Van Oosterbrugge over het...

[0:09:40] SER-MLT-advies...

[0:09:42] Ja, dat vind ik allemaal veel te mager.

[0:09:44] Maar wil hij daar dan mee zeggen...

[0:09:45] dat we dat dan gewoon maar uit gaan stellen?

[0:09:48] Want deze minister kan niet meer onderhandelen.

[0:09:50] Dus dan schoppen we terug naar de polder.

[0:09:52] En dan gaan wij...

[0:09:53] Ik begrijp niet zo goed wat hij wil op dit moment.

[0:09:55] Wil hij het uitstellen? Wat wil hij?

[0:09:59] Eh...

[0:10:01] Ik maak ook gebruik...

[0:10:02] van het feit dat dat een hele lange vraag was.

[0:10:05] Vragen kunnen ook korter.

[0:10:06] Ik geef hierbij het woord aan de heer Van Oosterbrugge.

[0:10:14] Volgens mij...

[0:10:15] heb ik duidelijk gevraagd aan de minister...

[0:10:17] of er binnen haar demissionaire status...

[0:10:19] nog mogelijkheden zijn om dingen...

[0:10:21] toe te voegen aan de dingen die nu voorliggen.

[0:10:23] Dus het SER-MLT-akkoord...

[0:10:25] Ik ben geen voorstander van hiermee...

[0:10:27] te stoppen en weg te gooien.

[0:10:28] Sterker nog, ik hoop eigenlijk dat er mogelijkheden zijn...

[0:10:31] om met sociale partners tot...

[0:10:33] aanvullende maatregelen te komen...

[0:10:35] om deze arbeidsmarkt in balans te brengen.

[0:10:36] En wij hebben daar een lange lijst van ideeën over.

[0:10:38] En als u die wilt zien, kunt u de commissie-Boslab...

[0:10:40] daar nog een keer op naslaan.

[0:10:41] En lang niet alles is daaruit teruggekomen.

[0:10:44] Dus als uw vraag is...

[0:10:45] willen wij daarmee voortmaken?

[0:10:48] Dan is het antwoord ja.

[0:10:50] U heeft een vervolgvraag van het lidpot van D66.

[0:10:53] Nou, voorzitter, probeer ik nog heel even...

[0:10:54] aan de heer Van Oosterbrugge te ontlokken...

[0:10:56] wat hij dan precies wil.

[0:10:57] Want eigenlijk zegt hij dan daarmee...

[0:10:58] nou, de dingen die nu al besloten zijn in de polder...

[0:11:01] daar gaan we gewoon lekker mee aan de slag als Kamer.

[0:11:05] Dat is niet aan ons.

[0:11:06] Dus daar gaan we gewoon nu, wat mij betreft...

[0:11:09] vanaf vandaag gewoon mee aan de slag.

[0:11:11] En die dingen die er dan bovenop komen...

[0:11:13] dan gaan we de polder nog eventjes aan de slag zetten.

[0:11:15] Is dat wat u zegt?

[0:11:17] Het woord is weer aan het lid Van Oosterbrugge van NRC.

[0:11:21] Volgens mij ongeveer wel.

[0:11:22] En sowieso liggen er een aantal voorstellen...

[0:11:24] die uit het CRMT komen...

[0:11:25] die we misschien als Kamer ook een stukje scherper kunnen maken.

[0:11:28] Dus dat gaat volgens mij aan twee kanten.

[0:11:31] Nou, voorzitter...

[0:11:31] en ik denk dat wij allemaal zo onze wensen...

[0:11:34] en gedachten hebben over het CRMT...

[0:11:36] en het MLT-advies...

[0:11:39] maar...

[0:11:40] ik denk wel dat dat natuurlijk een heel zorgvuldig...

[0:11:42] gebalanceerd pakket is geworden...

[0:11:44] waar we natuurlijk niet uit kunnen gaan zitten cherrypicken.

[0:11:46] Want dan gaat het natuurlijk mis.

[0:11:48] Dan gaat de balans de ene of de andere kant doorslaan.

[0:11:50] En dan zijn we iedereen kwijt.

[0:11:51] En dan staat alles weer stil.

[0:11:53] Dus bent u met mij eens dat we alleszins moeten voorkomen...

[0:11:56] wat we ook doen, dat de boel weer helemaal stil komt te staan?

[0:12:00] Ja, ik waardeer echt...

[0:12:02] de terminologie die u gebruikt.

[0:12:03] Het woord cherrypicken.

[0:12:05] Het is januari 2020 geweest...

[0:12:08] als het blauwdruk lag voor de Nederlandse arbeidsmarkt...

[0:12:10] door de commissie Borslap...

[0:12:11] die zeer positief is ontvangen...

[0:12:14] door alle facties binnen...

[0:12:15] de politiek.

[0:12:17] En hij adviseerde juist om...

[0:12:19] niet te cherrypicken...

[0:12:21] in de adviezen die daar...

[0:12:23] breedgedragen opgeschreven zijn.

[0:12:25] En als ik kijk naar het CRMT-advies...

[0:12:27] en de plannen die tot nu toe zijn uitgewerkt...

[0:12:29] dan wordt hier zeer duidelijk in gecherrypicked.

[0:12:32] En dat is nou precies wat ik graag zou willen herstellen...

[0:12:34] in de komende vier jaar.

[0:12:34] Ik geef het woord...

[0:12:37] aan lid Pot van D66.

[0:12:40] En ik vraag u allen...

[0:12:41] om ook weer via de voorzitter te blijven spreken.

[0:12:44] Het gaat wel heel goed.

[0:12:45] Dank u wel, voorzitter.

[0:12:47] De laatste, hoor.

[0:12:49] Eigenlijk is mijn constatering gewoon dan...

[0:12:51] dat NLC gewoon zegt...

[0:12:53] dan gaan we toch weer gewoon...

[0:12:55] op alle manieren aan dat...

[0:12:57] lange werk van de polder gaan we zitten sleutelen.

[0:13:00] En dan zegt u dus eigenlijk...

[0:13:01] tegen al die werkgevers en werknemers...

[0:13:03] al die werkgevers, ook die bakker op de hoek...

[0:13:05] die denkt, wat moet ik nou...

[0:13:08] met alle dingen...

[0:13:09] rond het ontslag...

[0:13:10] met werknemers...

[0:13:13] die in de panarie zitten.

[0:13:14] Iedereen die zit te wachten.

[0:13:16] En NLC...

[0:13:18] het NRC, wou ik zeggen...

[0:13:21] nieuw sociaal contract zegt...

[0:13:22] wacht maar gewoon eventjes.

[0:13:24] Ja, ik vind het zonde.

[0:13:25] Het liefst van Oosterbrugge van NRC.

[0:13:29] Volgens mij was het geen vraag.

[0:13:33] En...

[0:13:34] volgens mij was het een...

[0:13:35] een constatering. En die is onjuist.

[0:13:37] En volgens mij heb ik het woord wachten nergens gebruikt.

[0:13:39] Daar spoor ik de minister aan om...

[0:13:41] binnen de mogelijkheden die ze heeft...

[0:13:43] en misschien zelfs wel iets brutaler dan...

[0:13:45] slechts louter demissionair...

[0:13:47] nog wat voorstellen te doen...

[0:13:49] om de voorstellen nog scherper en nog beter te maken.

[0:13:52] Zodat ook de bakker op de hoek...

[0:13:53] geholpen wordt met dit pakket.

[0:13:58] En dan gaat het woord nu...

[0:14:00] naar het lid Mulder van de PVV...

[0:14:02] voor vijf minuten.

[0:14:03] Ja, dank voorzitter.

[0:14:04] En dank aan mijn collega...

[0:14:06] Ik had dat niet gezien.

[0:14:10] Dus, heer Mulder, ik neem het woord weer terug...

[0:14:11] en geef het woord aan...

[0:14:13] mevrouw Patijn van Goelings PVV...

[0:14:15] voor nog een interruptie aan de heer van Oosterbrugge...

[0:14:18] van NRC.

[0:14:19] Ja, om te beginnen...

[0:14:20] volgens mij heeft juist de heer Boslap over...

[0:14:23] deze punten gezegd...

[0:14:25] ik vind het een mooie interpretatie van mijn rapport.

[0:14:27] Een mooie vertaling van het rapport.

[0:14:29] Uiteindelijk moest het ook uitgewerkt worden.

[0:14:30] Dus dat is altijd nog iets anders dan de...

[0:14:32] concretisering daarvan. Dat is het ene.

[0:14:34] Maar mijn vraag gaat over...

[0:14:36] het concurrentiebeding waar u over...

[0:14:38] spreekt.

[0:14:40] Heb ik het goed begrepen dat u zegt...

[0:14:42] wij willen voor een aangewezen groep...

[0:14:44] in ieder geval een verbod op het concurrentiebeding...

[0:14:47] en daarvan de mogelijkheden...

[0:14:48] onderzocht hebben?

[0:14:52] De heer van Oosterbrugge.

[0:14:53] Ja, nou allereerst...

[0:14:55] over het CRMT-advies.

[0:14:57] Wat ik heb gezegd, ik vind het een...

[0:15:00] deeloplossing.

[0:15:01] Het is iets wat we niet mee moeten stoppen.

[0:15:03] Maar we kunnen het nog wat scherper maken.

[0:15:05] Dus uiteindelijk wat Borstlap volgens mij ook zei...

[0:15:07] is dat hij het een goed...

[0:15:09] Het is ook een middellange termijnadvies.

[0:15:10] En er komt nog meer, heeft de SER ook aangekondigd.

[0:15:12] Er zitten ook dingen niet in, zoals...

[0:15:15] een uitwerking van het...

[0:15:17] persoonlijk ontwikkelbudget.

[0:15:18] Dus het zijn allemaal dingen waarvan ik hoop dat we daar nog mee aan de slag kunnen.

[0:15:22] En met betrekking tot die...

[0:15:25] concurrentiebedingen...

[0:15:25] Er ligt een brief voor van de minister hier...

[0:15:27] met een aantal items die daarin...

[0:15:30] aangepakt worden.

[0:15:33] Wat mij opvalt in die...

[0:15:35] maatregelen is dat het initiatief...

[0:15:37] daarvoor altijd weer bij de medewerker ligt...

[0:15:39] om het recht op te eisen.

[0:15:41] En juist de angst...

[0:15:42] bij medewerkers als een...

[0:15:45] werkgever.

[0:15:47] Tienduizenden euro's en duizend euro per dag...

[0:15:49] dat het voortduurt aan...

[0:15:51] zwaait met boetes als iemand van baan...

[0:15:53] zou wisselen om zijn eigen kansen...

[0:15:55] carrièrekansen te verbeteren.

[0:15:57] Dat is gewoon een praktijk die moet...

[0:15:59] ingeperkt worden.

[0:16:01] Voor de mensen, en ik heb bewust gekozen...

[0:16:03] voor anderhalf keer modaal...

[0:16:05] zijn de jongere mensen...

[0:16:07] zijn de mensen die doorgaans ook niet...

[0:16:09] het geld hebben voor dure advocaten.

[0:16:11] Juist die mensen, die groep...

[0:16:14] zou ik...

[0:16:15] echt willen...

[0:16:18] omcirkelen...

[0:16:19] en zeggen tegen werkgevers...

[0:16:21] met deze groep kan je gewoon...

[0:16:23] geen concurrentiebedingen afspreken.

[0:16:24] En voor het beschermen van vitale bedrijfsinformatie...

[0:16:27] die bijvoorbeeld bij administratief personeel...

[0:16:29] in die categorie is...

[0:16:31] heb je altijd nog de middelen van geheimhoudingsbedingen.

[0:16:33] Dus uiteindelijk een concurrentiebeding...

[0:16:35] is nodeloos knellend...

[0:16:36] en beperkend in die carrièrekansen...

[0:16:38] en juist in een dynamische arbeidsmarkt...

[0:16:40] denk ik dat het van groot belang is dat wij...

[0:16:43] een signaal afgeven dat deze mensen...

[0:16:45] hun kansen moeten kunnen pakken.

[0:16:47] Voor de goede orde...

[0:16:48] in België doen ze dit al...

[0:16:50] en werkt het uitstekend.

[0:16:55] Misschien nog één vervolgvraag...

[0:16:57] want u vertelde erg snel...

[0:16:59] hoe u het zou willen.

[0:17:01] Het Belgische model...

[0:17:04] is even goed uitgezocht.

[0:17:06] We hadden elkaar...

[0:17:07] ook even gesproken.

[0:17:08] En daar zitten nog wel...

[0:17:11] wat meer dingen aan dan alleen...

[0:17:14] een nietverbod.

[0:17:15] Maar daar zitten ook een aantal voorwaarden aan...

[0:17:17] die allemaal...

[0:17:19] van toepassing zijn als je het...

[0:17:21] boven een bepaald bedrag wel krijgt.

[0:17:23] Bijvoorbeeld het mag niet verder dan 100 kilometer zijn...

[0:17:26] en dat soort dingen.

[0:17:28] Dus ik ben benieuwd...

[0:17:29] hoe u dat verder ingevuld zou...

[0:17:32] willen hebben.

[0:17:33] Maar laten we eerst het antwoord van de minister even afwachten.

[0:17:36] En dit was een vraag...

[0:17:38] via de voorzitter.

[0:17:40] En ik geef het woord aan...

[0:17:43] het lid van Oosterbrug.

[0:17:46] In België...

[0:17:47] zie je dat...

[0:17:49] tot een bepaalde inkomensgrens...

[0:17:51] er een totaal verbod ligt op concurrentiebedingen.

[0:17:53] Dan krijg je...

[0:17:55] tot pak en beet...

[0:17:57] 70.000 euro bruto salaris...

[0:17:59] een...

[0:18:02] verbod op concurrentiebedingen.

[0:18:03] Tenzij dit op sectoraal niveau...

[0:18:06] dus collectieve arbeidsovereenkomsten...

[0:18:07] is overeengekomen.

[0:18:08] En daarboven gelden alle beperkende...

[0:18:12] maatregelen. Ik zie ook in de voorstellen van de minister...

[0:18:14] zoals die nu ook staan in de brief...

[0:18:15] die beperkende maatregelen ook terugkomen...

[0:18:18] op verschillende gebieden.

[0:18:19] Ik denk dat in een gebalanceerde wet...

[0:18:22] voor Nederland...

[0:18:22] die gebalanceerde maatregelen voor alles...

[0:18:25] boven anderhalf keer modaal ook zeker terugkomen.

[0:18:28] En voor onder...

[0:18:30] anderhalf keer modaal zou ik gewoon zeggen...

[0:18:31] laten we ermee kappen. We hebben concurrentiebedingen...

[0:18:33] we hebben geheimhoudingsbedingen...

[0:18:34] en mogelijk zelfs relatiebedingen. Maar concurrentiebedingen...

[0:18:37] daar moeten we gewoon mee stoppen tot anderhalf keer modaal.

[0:18:39] Dat is een beetje hoe ik er tegenaan kijk.

[0:18:41] En ik hoop dat dat ook...

[0:18:45] Dank voor de vraag trouwens.

[0:18:49] Ik kijk nog een keer goed rond voordat ik de heer Mulder...

[0:18:52] van de PVV nogmaals het woord geef en dan weer terug moet nemen.

[0:18:55] Volgens mij zijn er geen vragen meer.

[0:18:56] En dan is hij er vijf minuten voor.

[0:18:58] Het lid Mulder.

[0:19:00] Zoals ik al zei, dank voorzitter.

[0:19:01] En dank aan mijn collega's dat ik hier mag zijn.

[0:19:04] En laat ik het vandaag een beetje doen.

[0:19:06] Aandachtig het adagium van Pippi Langkous.

[0:19:08] Ik heb dit nog nooit gedaan.

[0:19:10] Dus ik denk dat ik ook deze commissie wel kan.

[0:19:13] Voorzitter.

[0:19:16] Er wordt vaak gesproken over...

[0:19:18] de kloof tussen beleidsmakers...

[0:19:20] en de gewone burger.

[0:19:22] Tussen Den Haag...

[0:19:24] en de echte wereld.

[0:19:26] En ook bij arbeidsmarktbeleid...

[0:19:29] is die kloof er.

[0:19:30] En dat zie je bijvoorbeeld terug bij alle ontwikkelingen...

[0:19:33] rondom ZZP'ers.

[0:19:35] En voorzitter, vooraf gezegd...

[0:19:36] de PVV heeft een warm had voor ZZP'ers.

[0:19:39] Want het is hartstikke mooi...

[0:19:40] om zelfstandig te zijn, om ZZP'er te zijn.

[0:19:43] Je hebt je vrijheid.

[0:19:44] Je kan je eigen uren indelen.

[0:19:47] Maar dat is pas echt heel prettig...

[0:19:49] als je er zelf...

[0:19:50] ook heel bewust voor kiest.

[0:19:52] Om ZZP'er te zijn.

[0:19:54] Te worden.

[0:19:56] Want er zijn dus ook mensen die er min of meer...

[0:19:58] toe gedwongen worden.

[0:20:00] En die noemen we dus schijnzelfstandigen.

[0:20:02] En het lukt maar niet...

[0:20:03] om die problemen op te lossen.

[0:20:05] Terwijl dit zo hard nodig is.

[0:20:08] De discussie begon ooit...

[0:20:09] volgens mij met postbodes en ging via...

[0:20:11] maaltijdbezorgers nu tot...

[0:20:13] hotelmedewerkers slash kamermeisjes.

[0:20:16] Hoe gek wil je het hebben?

[0:20:18] Ook worden er...

[0:20:20] mensen ZZP'en, omdat...

[0:20:22] beloningsafspraken die in de CAO's...

[0:20:24] in collectieve arbeidsovereenkomsten zijn...

[0:20:25] vastgelegd, nog steeds...

[0:20:27] gebaseerd zijn op functiewaarderings...

[0:20:30] systemen van...

[0:20:31] tientallen jaren geleden.

[0:20:33] En destijds werden er geheel andere eisen...

[0:20:35] gesteld. En dit werkt nu...

[0:20:37] vandaag de dag ten nadele van...

[0:20:39] praktisch gescholden. Omdat die...

[0:20:41] dan binnen bedrijven...

[0:20:43] minder makkelijk...

[0:20:45] extra loon kunnen krijgen.

[0:20:48] En dat is...

[0:20:49] jammer. Soms worden ze...

[0:20:51] dan ook maar ZZP'en, want dat is wel een mogelijkheid...

[0:20:54] om de waardering te krijgen...

[0:20:55] in de financiën die ze verdienen.

[0:20:59] Maar...

[0:21:00] ook al pakt dat soms...

[0:21:02] goed uit, het is toch eigenlijk een beetje...

[0:21:04] een rare constructie.

[0:21:06] Het zou beter zijn om die mensen binnen het eigen bedrijf...

[0:21:08] te kunnen houden en ze daar te belonen...

[0:21:10] met een beter salaris.

[0:21:13] Voorzitter, en een...

[0:21:14] betere arbeidsmarkt maken we natuurlijk...

[0:21:16] hier niet alleen in deze commissie...

[0:21:18] en niet alleen de minister, maar samen met...

[0:21:20] sociale partners. En hopelijk willen die...

[0:21:22] sociale partners eens kritisch naar de CAO...

[0:21:24] kijken. Waardering is leuk...

[0:21:25] maar wij blijven toch op het standpunt...

[0:21:28] staan dat alles begint en eindigt...

[0:21:30] met geld, met salaris.

[0:21:32] Ik vraag aan de minister of het...

[0:21:34] kabinet hierover gesprekken voert met werkgevers...

[0:21:36] en of er belemmeringen zijn die...

[0:21:38] weggenomen kunnen worden. En u ziet...

[0:21:40] voorzitter, de PVV kan hartstikke...

[0:21:42] constructief zijn. Zowel richting...

[0:21:44] de minister als richting...

[0:21:46] onze partners.

[0:21:48] Zo vriendelijk ben ik niet...

[0:21:50] altijd, dat geef ik dan graag...

[0:21:52] toe. En zeker niet als het gaat...

[0:21:54] om de arbeidsongeschiktheidsverzekering...

[0:21:56] voor zelfstandigen.

[0:21:57] En daarop wil ik de minister wel aan spreken. Hoe...

[0:22:00] staat het nu met die verplichte...

[0:22:03] arbeidsongeschiktheidsverzekering?

[0:22:04] En dat doe ik speciaal op het oplossen...

[0:22:06] van de problematiek rondom de...

[0:22:08] verzekeringsartsen. De PVV heeft daar...

[0:22:10] vaker aandacht voor gevraagd en moties voor ingediend.

[0:22:12] Kan de minister ons bijpraten over de stand...

[0:22:14] van zaken? Want...

[0:22:16] of je nu voor of tegen...

[0:22:18] bent, je moet in ieder geval...

[0:22:20] voordat we dit doorvoeren...

[0:22:21] moeten we het bij de voordeur...

[0:22:24] op orde hebben. Er moeten artsen zijn...

[0:22:25] als we zomaar 1 miljoen mensen...

[0:22:27] toevoegen die misschien gecontroleerd...

[0:22:30] en gekeurd moeten...

[0:22:32] worden. Graag een reactie...

[0:22:34] van de minister.

[0:22:37] En dan nog iets over...

[0:22:38] arbeidsmigratie, of laat ik het anders noemen...

[0:22:40] het onbenutte arbeidspotentieel...

[0:22:43] dat we hebben in ons...

[0:22:44] eigen land. We hebben het dan...

[0:22:47] over 1 miljoen mensen. 1 miljoen...

[0:22:49] mensen die we zouden kunnen inschakelen.

[0:22:52] Wat doet de minister...

[0:22:53] om deze mensen aan het...

[0:22:55] werk te krijgen? Om deze mensen te activeren...

[0:22:57] te motiveren en te faciliteren?

[0:22:59] Hoe laat de minister zien...

[0:23:01] dat zij zich weigert erbij neer te leggen...

[0:23:03] dat veel mensen die nu al in Nederland wonen...

[0:23:05] niet werken.

[0:23:06] Want als het lukt om dit aan te pakken...

[0:23:08] kunnen we iets doen met de opdracht die de burgers...

[0:23:11] ons gegeven hebben op...

[0:23:12] 22 november. Eigen mensen...

[0:23:15] aan het werken in plaats van migranten.

[0:23:17] En voorzitter, afsluitend...

[0:23:19] er zijn zoveel betere manieren...

[0:23:21] om Nederland sterker, mooier en...

[0:23:23] prettiger leefbaar te maken dan door het...

[0:23:25] blijven binnenhalen van migranten.

[0:23:27] Dank u wel.

[0:23:35] Ik zie...

[0:23:36] collega Pot van D66.

[0:23:40] Ik zat te aarzelen...

[0:23:41] of hier ook een handje ging.

[0:23:42] Dan mocht mevrouw Van Dijk eerder.

[0:23:46] Fijn om te horen...

[0:23:47] in ieder geval dat de PVV duidelijk...

[0:23:49] aangeeft dat ze door willen met het...

[0:23:51] pakket. Want dat lijkt me, dat heb ik net ook...

[0:23:53] al uitgelegd, heel belangrijk. Maar nou zit...

[0:23:55] zijn rechter buurman, waarmee...

[0:23:57] natuurlijk op dit moment druk onderhandeld wordt...

[0:23:59] die zegt, ja maar wacht even, we willen daar nog allemaal...

[0:24:01] dingen aan toevoegen en uithalen en dat nog allemaal...

[0:24:03] gaan verbeteren. Is de heer Mulder...

[0:24:05] net als ik van plan om echt...

[0:24:07] te zorgen dat we dat pakket nu heel...

[0:24:09] heel erg snel gaan behandelen en dat we...

[0:24:11] daar niet moeten gaan wachten op een...

[0:24:13] formatie die weet ik hoe lang gaat duren, maar dat we...

[0:24:15] gewoon aan de slag gaan. Het woord is aan het lid...

[0:24:17] Mulder. We gaan heel zeker...

[0:24:19] wachten op de formatie en laten we hopen dat die...

[0:24:21] heel snel gaat.

[0:24:23] Nou, dan hoop ik...

[0:24:25] dat met u, maar dan...

[0:24:27] hoop ik dat vooral ook voor...

[0:24:29] al die bakkers die op dit moment...

[0:24:31] met de handen in het haar zitten omdat ze...

[0:24:32] de loondoorbetaling bij ziekte aan...

[0:24:34] vastzitten. Voor al die werkgevers...

[0:24:36] die nou, of voor al die werknemers waar u...

[0:24:38] ook aandacht voor vraagt, die allemaal in ontzettend...

[0:24:40] onzekere, flexibele contracten zitten.

[0:24:42] Daarvan zegt u allemaal, nou zoek...

[0:24:44] het nog maar even uit. We hebben allemaal plannen al liggen.

[0:24:46] Daar is al eindeloos over gesproken en onthandeld.

[0:24:48] Maar wij gaan eerst nog heel even een ei leggen.

[0:24:50] Nou, ik hoop dat u dat gaat uitleggen.

[0:24:53] Nou, ik...

[0:24:54] formuleer het iets anders, voorzitter.

[0:24:56] Ik zeg tegen al die bakkers dat het...

[0:24:59] helaas zo is geweest...

[0:25:00] dat D66 vier jaar aan de knop heeft gezeten...

[0:25:03] en daaraan niks gedaan heeft.

[0:25:05] En dat wij dat...

[0:25:06] aan de formatietafel wel kunnen oplossen.

[0:25:08] En dat dat heel snel gaat gebeuren.

[0:25:11] Dus in tegenstelling tot D66...

[0:25:12] gaan wij die problemen oplossen.

[0:25:14] En dat is denk ik goed voor al die bakkers...

[0:25:17] die hier naar kijken...

[0:25:18] en zich nu zorgen maken om dat te weten.

[0:25:22] Tegen het lid Pot...

[0:25:23] zeg ik de interrupties zijn op.

[0:25:26] Dus ik...

[0:25:27] geef het woord aan het lid Patijn van GroenLinks PvdA.

[0:25:33] U benadert...

[0:25:33] problemen...

[0:25:35] die ze zelfstandig hebben.

[0:25:36] En maakt zich daar zorgen over.

[0:25:38] Volgens mij ligt er na internetverconsultatie een wet klaar...

[0:25:41] die volgens mij...

[0:25:43] naar mijn idee zo ingediend zou kunnen worden...

[0:25:46] en waar wij alvast...

[0:25:47] mee aan de slag zou kunnen doen.

[0:25:48] Onderdeel van het MLD-advies waar mevrouw Pot het over heeft.

[0:25:51] Voorzitter, ik zou graag...

[0:25:53] willen weten...

[0:25:55] waarom er nu op dit moment...

[0:25:57] een belemmering zou zijn om bijvoorbeeld...

[0:25:59] dit onderdeel van het MLD-advies vast te gaan behandelen...

[0:26:02] en te zorgen dat we...

[0:26:04] zelfstandigen een eerste slag maken.

[0:26:05] Tweede wat ik van u zou willen weten.

[0:26:07] U heeft het over het loongebouw...

[0:26:08] en het knellende van het loongebouw voor vakmensen.

[0:26:12] Ik zou u erop willen wijzen...

[0:26:13] dat de loonsverhogingen voor een groot deel...

[0:26:15] in het afgelopen jaar nominaal zijn geweest.

[0:26:17] Dat betekent dat de laagste lonen in de loongebouwen...

[0:26:19] extra gestegen zijn ten opzichte van de...

[0:26:21] hoogste lonen.

[0:26:24] Maar dat niet alleen.

[0:26:26] Vakmensen zijn ook politieagenten...

[0:26:27] zijn ook zorgpersoneel...

[0:26:30] is ook door zorgpersoneel...

[0:26:31] en is ook de onderwijzer.

[0:26:33] Zorgpersoneel van de financiering...

[0:26:34] die zo snel mogelijk rond moet komen.

[0:26:36] Bent u ook van mening dat er dan ook...

[0:26:38] fors extra ingeïnvesteerd moet worden...

[0:26:40] en dat dat ook zo snel mogelijk moet gebeuren?

[0:26:42] Misschien wel zelfs voordat er...

[0:26:46] u klaar bent met de formatie.

[0:26:50] Het lid Mulder.

[0:26:51] Ja, voorzitter.

[0:26:52] Er is geen enkele belemmering om een wet te behandelen.

[0:26:54] Als die op de agenda staat zullen we daarbij aanwezig zijn...

[0:26:56] en die wet beoordelen.

[0:26:59] En misschien...

[0:27:00] omdat ik niet helemaal thuis ben...

[0:27:02] heb ik niet heel goed...

[0:27:04] begrepen wat mij net gevraagd werd.

[0:27:06] Ik had in mijn bijdrage een verhaal over...

[0:27:09] of het mogelijk is om...

[0:27:10] binnen een cao...

[0:27:12] mensen die zich...

[0:27:14] extra goed presenteren...

[0:27:17] extra goed werk verzetten...

[0:27:18] om het mogelijk te maken...

[0:27:20] dat die een extra loonsverhoging krijgen.

[0:27:22] Dat is nu vaak binnen de cao's niet mogelijk...

[0:27:24] omdat het volgens structuren...

[0:27:26] gaat en...

[0:27:28] principes die decennia...

[0:27:30] geleden zijn afgesproken.

[0:27:32] En ik zou juist daarin...

[0:27:34] willen maken om mensen die...

[0:27:35] die uitzonderlijke prestaties neerzetten...

[0:27:37] extra een beloning te kunnen geven...

[0:27:39] om dat mogelijk te maken binnen een cao...

[0:27:40] of een groepje mensen die daar...

[0:27:42] bijvoorbeeld heel erg schaars zijn.

[0:27:45] Dus ik heb het niet gehad over...

[0:27:47] een knellend loongebouw in het algemeen...

[0:27:49] maar het ging over die cao's.

[0:27:51] Maar misschien heb ik nog niet genoeg kennis...

[0:27:54] en begrijp ik de vraag niet goed.

[0:27:56] Maar met mijn bijdrage probeerde ik te zeggen...

[0:27:58] dat het om die cao's ging...

[0:28:00] en dat we moeten kijken of we die kunnen moderniseren.

[0:28:08] We hebben nog geen antwoord...

[0:28:10] gehad op de ZZP.

[0:28:12] Concreet zou ik van u willen weten...

[0:28:13] bent u bereid om die ZZP-wet snel te gaan behandelen?

[0:28:17] Ja, daar begon ik mee.

[0:28:18] Iedere wet die wordt...

[0:28:21] Maar dat doen niet wij.

[0:28:23] Dat doet de minister ook.

[0:28:25] Wordt op een gegeven moment aangeboden...

[0:28:27] aan de Tweede Kamer.

[0:28:27] Die wordt op een agenda neergezet.

[0:28:31] Dat lijkt me hartstikke leuk.

[0:28:32] Ik hoop dat ik die dan ook mag doen.

[0:28:33] Ik hoop u daar weer te zien.

[0:28:35] Het lid Inge van Dijk.

[0:28:41] Ik ben het wel gewend...

[0:28:43] dat we in politieke debatten ook vaak...

[0:28:45] op zoek zijn naar een bepaald frame...

[0:28:46] wat we neer kunnen leggen.

[0:28:47] Maar eentje heb ik wel moeite mee.

[0:28:49] Dat zou ik toch wel tegen de heer Mulder willen zeggen.

[0:28:51] Hij doet hier een beetje suggestie neerleggen...

[0:28:53] alsof deze minister niet heel hard heeft geprobeerd...

[0:28:55] een aantal wetten al heel ver klaar te krijgen...

[0:28:57] die een aantal grote problemen oplossen.

[0:28:59] Dat vind ik toch een beetje jammer...

[0:29:00] en ik zou het toch aan de heer Mulder willen vragen.

[0:29:02] Is hij echt van mening dat er niet al heel veel voorwerk is gedaan...

[0:29:05] om bepaalde wetten zo ver klaar te maken...

[0:29:07] dat we er binnenkort goed en handelijk over kunnen praten?

[0:29:10] Of is dat weer een frame?

[0:29:11] En dat voegt uiteindelijk niet zo heel veel toe aan het debat.

[0:29:16] Volgens mij heb ik het niet over een frame gehad...

[0:29:18] met een minister die...

[0:29:19] Ik heb een paar vragen gesteld aan de minister.

[0:29:21] Ik heb uw collega gezegd...

[0:29:24] dat ze twee jaar de tijd al had...

[0:29:26] de afgelopen twee jaar...

[0:29:27] om de problemen met bakkers op te lossen.

[0:29:28] Dus als zij mij dan vraagt...

[0:29:30] doe wat aan die bakkers.

[0:29:31] Dat was een soort jijbak, dat geef ik dan toe.

[0:29:33] Maar dat was mijn reactie.

[0:29:34] Maar volgens mij heb ik de minister nergens van bedicht...

[0:29:38] of ik moet toch wat harder zijn geweest...

[0:29:40] in mijn tekst dat ik vandaag wilde zijn.

[0:29:44] Nou, dan...

[0:29:44] fijn om te horen.

[0:29:48] En heer Mulder, ik wilde u...

[0:29:50] een compliment geven als gast.

[0:29:51] Ook voor het goede voorbeeld van...

[0:29:53] constant via de voorzitter spreken.

[0:29:55] Maar dat ging aan het einde...

[0:29:57] ging dat toch...

[0:29:59] maar dan voor het begin.

[0:30:01] En dan zijn de volgende vijf minuten...

[0:30:03] voor het lidpartijen van GroenLinks BVDA.

[0:30:06] Dank u wel, voorzitter.

[0:30:08] Ook voor mij eerste commissie-debat, überhaupt eerste debat.

[0:30:11] Daar heb ik wel wat debatten gevoerd...

[0:30:13] over dit onderwerp.

[0:30:13] Maar vooral met werkgevers.

[0:30:15] Maar ik zou graag de nadruk willen leggen...

[0:30:18] op wat er macro-economisch gebeurt.

[0:30:19] Op dit moment zie je dat van iedere euro...

[0:30:22] die er in Nederland verdiend wordt...

[0:30:23] een steeds groter deel naar de aandeelhouders gaat.

[0:30:26] En die verdeling tussen kapitaal en arbeid...

[0:30:29] is uit het lood geslagen.

[0:30:30] Of om het anders te zeggen...

[0:30:31] er is een kloof ontstaan tussen de lonen en de winsten.

[0:30:35] Een kloof tussen de mensen...

[0:30:37] die de winst met hun handen maken...

[0:30:39] en de mensen die het kapitaal bezitten...

[0:30:41] en de winsten opstrijken.

[0:30:43] En het is tijd om die kloof te dichten.

[0:30:45] En nu kunt u denken...

[0:30:46] wat is dat voor een links verhaal?

[0:30:48] Nou, dat heeft u goed begrepen.

[0:30:49] Er zit iemand die graag een links verhaal vertelt.

[0:30:52] En ook de doelen daarin bereikt.

[0:30:54] En ten aanzien van die lonen...

[0:30:58] geeft u aan in de reactie...

[0:31:00] van de regering op het rapport van de FNV...

[0:31:02] over de kloof en het achterblijven van de beloning...

[0:31:08] geeft de minister aan...

[0:31:09] sorry voorzitter...

[0:31:10] dat zij dit ook als probleem ziet...

[0:31:12] en ik zou graag van de minister willen weten...

[0:31:14] op welke manier zij denkt...

[0:31:16] dat wij die kloof zou kunnen dichten.

[0:31:19] Wij zien in ieder geval...

[0:31:21] een concrete oplossing...

[0:31:22] in het verhogen van het minimumloon.

[0:31:24] Om die ongelijkheid aan te pakken...

[0:31:27] en de herverdeling van de winst vorm te geven...

[0:31:29] moet het minimumloon naar 16 euro.

[0:31:31] Bijvoorbeeld door de koppeling...

[0:31:32] van de loonontwikkeling aan het middelste loon...

[0:31:34] in lijn met de aanbevelingen...

[0:31:36] van de EU-richtlinie over.

[0:31:38] En daarnaast hebben wij...

[0:31:41] sterke vakbonden nodig...

[0:31:43] om andere delen in het loongebouw...

[0:31:45] te versterken.

[0:31:46] Kan de minister aangeven wanneer...

[0:31:48] de implementatie van de EU-richtlijn...

[0:31:50] naar de Kamer gestuurd wordt?

[0:31:52] En vindt de minister het ook van belang...

[0:31:54] dat er in lijn met de richtlijn...

[0:31:56] een koppeling komt aan het mediale loon?

[0:31:59] Vindt de minister het ook van belang...

[0:32:01] dat maatregelen genomen moeten worden...

[0:32:03] om de positie van vakbonden te versterken?

[0:32:05] Bijvoorbeeld door het wettelijk te regelen...

[0:32:07] van toegang tot de werkvloer?

[0:32:11] Voorzitter, de beste loonsverhoging...

[0:32:13] is het vaste contract.

[0:32:15] Op dit moment heeft nog maar 55%...

[0:32:17] van de Nederlanders een vast contract.

[0:32:19] Een contract dat stabiliteit geeft...

[0:32:22] van inkomen...

[0:32:23] met kansen op ontwikkelingen...

[0:32:24] en de dekking van sociale zekerheid.

[0:32:27] En juist de mensen...

[0:32:29] met de laagste inkomens hebben vaak ook...

[0:32:31] het onzekerste contract.

[0:32:33] Oorzaak en gevolg...

[0:32:35] is hier niet duidelijk.

[0:32:37] Maar het gaat om de oplossingen.

[0:32:39] GroenLinks, Partij van de Arbeid...

[0:32:40] wil daarom dat 85%...

[0:32:43] van de mensen...

[0:32:45] die werken is, een direct contract...

[0:32:46] krijgt met de werkgever waar ze ook...

[0:32:49] daadwerkelijk werken.

[0:32:52] Waarmee ze...

[0:32:53] een werkgever hebben...

[0:32:55] onder de werkingssfeer van de CAO komen te vallen...

[0:32:58] en waarbij de werkgever het juridisch...

[0:32:59] werkgeverschap niet kan uitbesteden...

[0:33:02] of een schijnconstructie...

[0:33:03] kan vormgeven om...

[0:33:05] de verantwoordelijkheid niet te hoeven dragen.

[0:33:08] Een eerste stap...

[0:33:10] om onzekerheid van contracten aan te passen...

[0:33:12] is het SER-MLT-advies.

[0:33:15] Dat afgelopen...

[0:33:17] week ook opnieuw...

[0:33:18] omarmd is door de polder.

[0:33:20] En ik zou ook graag...

[0:33:22] van de minister willen weten...

[0:33:23] in hoeverre zij de planning van de uitvoering...

[0:33:26] van dit advies in de komende maanden ziet.

[0:33:30] En dan kom ik bij de problemen...

[0:33:32] van de arbeidsmigranten.

[0:33:34] Er werken op dit moment 1 miljoen...

[0:33:36] arbeidsmigranten in Nederland.

[0:33:38] Dat is los van de kennismigranten.

[0:33:39] Dat zijn de 250.000.

[0:33:41] De helft van deze groep is uitzendkracht...

[0:33:43] en een deel werkt als schijnzelfstandige.

[0:33:46] We kennen de vele problemen...

[0:33:48] en zoals Van Zwol...

[0:33:51] het zo mooi zei tijdens de presentatie...

[0:33:52] van het rapport Gematigde Groei...

[0:33:54] de winst gaat naar de werkgevers...

[0:33:57] maar de last wordt neergelegd...

[0:33:59] bij de arbeidsmigranten...

[0:34:00] de publieke omgeving en de overheid.

[0:34:03] Een groot deel van de arbeidsmigranten...

[0:34:05] heeft een inkomen rond het minimumloon...

[0:34:07] heeft een onzeker contract...

[0:34:09] en woont in een kamer die ze moeten delen...

[0:34:11] met een andere arbeidsmigrant.

[0:34:12] Het klinkt raar...

[0:34:15] en dit is de situatie als het goed gaat...

[0:34:17] met die arbeidsmigranten.

[0:34:18] Want ook daar kennen we vele excessen...

[0:34:21] waarvan het niet goed gaat.

[0:34:24] Als mensen hun baan verliezen...

[0:34:25] verliezen ze ook hun huis.

[0:34:27] De helft van de mensen die op straat leeft...

[0:34:29] op dit moment is arbeidsmigrant.

[0:34:31] En hele buurten en steden...

[0:34:33] en dorpen...

[0:34:35] kennen inmiddels de overlast als gevolg...

[0:34:37] van de vele wisseling van hun buurman...

[0:34:39] en de overbewoning.

[0:34:41] Wat hier gebeurt is niet de schuld...

[0:34:43] van de arbeidsmigrant...

[0:34:45] maar de verantwoordelijkheid van de werkgever.

[0:34:49] De werkgever die wel de lust...

[0:34:51] maar niet de verantwoordelijkheid neemt.

[0:34:54] Met een hoger minimumloon...

[0:34:56] en een direct contract...

[0:34:57] met die werkgever...

[0:34:58] zijn arbeidsmigranten echt geholpen.

[0:35:01] En maken we de werkgever verantwoordelijk...

[0:35:03] en aanspreekbaar op eventuele problemen.

[0:35:06] En daarbij heb ik drie vragen...

[0:35:07] voorzitter, voor de minister.

[0:35:09] Ziet de minister ook de grote problemen...

[0:35:11] rond de arbeidsmigratie?

[0:35:13] Ziet de minister ook de problemen...

[0:35:15] rond de groei van de arbeidsmigranten...

[0:35:16] die als schijnzelfstandigen werken?

[0:35:18] En ziet de minister de mogelijkheid...

[0:35:21] om bijvoorbeeld...

[0:35:23] in de nog te behandelende...

[0:35:24] WTTA...

[0:35:25] een verbreding te zoeken en daarin...

[0:35:29] bijvoorbeeld een sectoraal verbod...

[0:35:30] op te leggen voor het inlijnen van...

[0:35:32] arbeidsmigranten en een verplichting...

[0:35:34] tot het direct in dienst...

[0:35:37] nemen van 85%...

[0:35:38] van de mensen die er werken.

[0:35:41] En als laatste...

[0:35:42] lezen we regelmatig...

[0:35:44] over de problemen rond de inhouding...

[0:35:46] van het minimumloon.

[0:35:47] In de inhouding die werkgevers mogen doen...

[0:35:50] op het minimumloon voor huisvesting...

[0:35:51] is de inhouding...

[0:35:54] die werkgevers mogen doen...

[0:35:56] voor de huisvesting eigenlijk wel gerechtvaardigd...

[0:35:58] in het kader van de richtlijn...

[0:36:00] toereikend minimumloon.

[0:36:01] En is dit wel...

[0:36:04] nondiscriminatoire?

[0:36:06] Aangezien het in de praktijk...

[0:36:08] vaak ook om arbeidsmigranten gaat.

[0:36:10] Tot zover.

[0:36:15] Voordat ik de interruptie...

[0:36:16] aan de heer Mulder geef...

[0:36:18] zeg ik ook tegen het lid Patijn...

[0:36:21] dat het over de tijd was.

[0:36:22] Net als de collega van Oosterbrugge van NSC.

[0:36:24] Ik heb het toegestaan, want dat heb ik bij de eerste spreker ook gedaan.

[0:36:27] Maar om daar de volgende keer...

[0:36:28] met elkaar op te letten.

[0:36:30] En dan geef ik nu het lid Mulder...

[0:36:32] het woord.

[0:36:34] Ja, mooi links verhaal, duidelijk.

[0:36:38] Ik zou een sociale vraag willen stellen.

[0:36:42] 1 miljoen arbeidsmigranten.

[0:36:45] En we hebben 1 miljoen onbenut...

[0:36:47] arbeidspotentieel in Nederland.

[0:36:49] Zou het niet...

[0:36:51] heel erg sociaal zijn...

[0:36:52] om ervoor te zorgen dat die 1 miljoen mensen...

[0:36:54] die al in Nederland wonen...

[0:36:55] en die we ook gunnen om bij te dragen...

[0:36:58] aan de maatschappij, om ervoor te zorgen...

[0:37:00] dat die die banen...

[0:37:02] gaan doen, zodat die...

[0:37:04] andere mensen niet meer half illegaal...

[0:37:06] in slechte omstandigheden in Nederland...

[0:37:08] hoeven te wonen?

[0:37:10] Ik vraag het via u, voorzitter.

[0:37:15] Voorzitter.

[0:37:16] Ik denk dat...

[0:37:18] het fantastisch zou zijn als we...

[0:37:20] mensen die graag aan het werk willen...

[0:37:22] op die manier aan het werk zouden...

[0:37:24] kunnen helpen.

[0:37:26] Ik zou er wel op willen wijzen...

[0:37:29] dat...

[0:37:31] Sorry, het is ontzettend moeilijk...

[0:37:32] als de voorzitter spreekt.

[0:37:34] Ik zou er wel op willen wijzen dat...

[0:37:37] de banen...

[0:37:38] die door arbeidsmigranten gedaan worden...

[0:37:40] vaak zeer zwaar fysiek...

[0:37:42] arbeid is. En dat...

[0:37:44] onder de groep die u noemt...

[0:37:46] ook veel mensen zijn die niet...

[0:37:47] überhaupt fysiek niet in staat zijn om zulke zware...

[0:37:50] arbeid te verrichten. Maar het zou mooi zijn als...

[0:37:52] deze werkgever ook de verantwoordelijkheid neemt...

[0:37:54] voor mensen die een afstand aan de arbeidsmarkt behouden.

[0:37:56] Daar zou ik graag voor pleiten.

[0:37:58] De matching gaat niet helemaal goed.

[0:38:00] Maar ik denk door...

[0:38:01] de arbeid duurder te maken...

[0:38:04] dat ook een deel van deze arbeid zal gaan...

[0:38:06] verdwijnen. Omdat dat werkgevers...

[0:38:09] dwingt tot innovatie.

[0:38:11] En te kijken hoe ze...

[0:38:13] arbeidsproductiever zouden kunnen zijn.

[0:38:14] En ook een deel überhaupt...

[0:38:16] niet meer houdbaar is.

[0:38:18] Maar dat is ook de vraag of dat nog wel wenselijk is.

[0:38:21] De NSC gaf bijvoorbeeld al aan...

[0:38:22] dat het nodig is om het evenement te sturen.

[0:38:27] Een vraag van het lid arts...

[0:38:29] van de VVD.

[0:38:31] De heer Mulder heeft een vraag.

[0:38:32] Ik ben blij met het antwoord, voorzitter.

[0:38:35] Want natuurlijk zal het...

[0:38:38] niet van vandaag op morgen geregeld zijn.

[0:38:40] Vandaar ook dat ik aan de minister vraag...

[0:38:41] om te kijken hoe we dit moeten faciliteren.

[0:38:44] Maar ik ben blij om te horen...

[0:38:46] dat de PvdA en GroenLinks...

[0:38:47] dat die het sociaal vinden om de 1 miljoen...

[0:38:50] mensen die al in Nederland wonen...

[0:38:51] om die allereerst de mogelijkheid te geven...

[0:38:54] om die banen...

[0:38:56] te laten uitvoeren.

[0:38:57] En dan is het tevens probleem opgelost...

[0:39:00] dat die 1 miljoen die hier half illegaal zijn...

[0:39:02] in de slechtste omstandigheden wonen...

[0:39:03] die kunnen dan gewoon weer thuis...

[0:39:05] in hun eigen land aan het werk.

[0:39:07] En het is prettig om te horen dat als dat mogelijk is...

[0:39:09] dat ook GroenLinks en PvdA...

[0:39:12] die weg zouden willen steunen.

[0:39:15] Ja, u weet...

[0:39:17] dat is een mooi woord te interpreteren...

[0:39:18] maar ik houd graag mijn eigen interpretatie bij mijn woorden.

[0:39:20] Volgens mij zei ik dat het juist heel erg moeilijk was...

[0:39:22] om die match te maken zoals de Unie maakt.

[0:39:25] Dus zo zie ik hem niet.

[0:39:27] Ik zou willen zeggen...

[0:39:28] begin nou eerst eens met een paar hele concrete maatregelen.

[0:39:31] Verhoog die lonen.

[0:39:32] Zorg dat die mensen direct in dienst zitten.

[0:39:34] En geef een minister de bevoegdheid...

[0:39:38] om...

[0:39:39] werkgevers die er een puinhoop van maken...

[0:39:41] te verplichten...

[0:39:42] om mensen direct in dienst te nemen.

[0:39:44] Zodat...

[0:39:47] er ook veel meer zekerheid ontstaat voor arbeidsmigranten.

[0:39:49] En laat...

[0:39:50] prikkels ontstaan. Want ik ben het wel...

[0:39:53] in algemene zin...

[0:39:55] eens dat het nodig is...

[0:39:57] dat we arbeidsmigranten...

[0:39:59] goed behandelen.

[0:40:00] En niet als maar rondpompen.

[0:40:02] Zodat we steeds meer arbeidsmigranten naar Nederland halen.

[0:40:05] Zonder hen een goede baan...

[0:40:07] en een goede huisvesting te geven.

[0:40:11] Dan het lid Aertsen van de VVD.

[0:40:14] Ja, dank voorzitter.

[0:40:15] En inderdaad...

[0:40:16] een heel klassiek rood verhaal.

[0:40:19] We begonnen over het kapitaal...

[0:40:20] en de aandeelhouders en grote werkgevers.

[0:40:23] Nou ja, inderdaad, Karl Marx zal het ongetwijfeld...

[0:40:25] prachtig hebben gevonden.

[0:40:27] De vraag is natuurlijk alleen wel of het een beetje...

[0:40:28] aansluit bij de werkelijkheid.

[0:40:31] Want dit is inderdaad in een rood boekje...

[0:40:33] prachtig.

[0:40:34] Maar als we kijken, dan zien we dat 99%...

[0:40:37] van alle Nederlandse bedrijven...

[0:40:39] midden- en kleinbedrijven zijn.

[0:40:40] Dat 90% van alle bedrijven minder dan 10 mensen...

[0:40:43] in dienst heeft. Dat 70%...

[0:40:45] van alle mensen die ergens werken...

[0:40:46] dat bij een MKB'er...

[0:40:47] een MKB-ondernemer doen.

[0:40:50] Dus de vraag is ook aan mevrouw Partijn.

[0:40:52] We hebben een prachtig mooi ideologisch rood verhaal gehoord...

[0:40:54] aan het begin. Matcht dat nou helemaal...

[0:40:56] met gewoon de dagdagelijkse praktijk...

[0:40:58] die mensen op dit moment hebben?

[0:41:01] Ik ben heel blij dat u die vraag stelt.

[0:41:03] Het is best een compliment, Karl Marx.

[0:41:05] Maar dat was hem niet.

[0:41:07] Ik wil nu even...

[0:41:09] bewijzen dat in de jaren 90...

[0:41:11] is in de SER een afspraak gemaakt...

[0:41:13] tussen sociale partners, dus werkgevers...

[0:41:15] en werknemers, dat arbeidsinkomens...

[0:41:17] quote voor een gezonde economie...

[0:41:18] op 80 zou moeten staan.

[0:41:20] De term...

[0:41:23] arbeidsinkomensquote gaat over die...

[0:41:25] verdeling. Wat gaat er naar winst?

[0:41:27] En wat gaat er naar arbeid?

[0:41:30] Deze verdeling...

[0:41:31] is intussen gezakt naar...

[0:41:34] rond de...

[0:41:35] 70%.

[0:41:37] En dat is...

[0:41:39] omdat er meer naar winst is gegaan...

[0:41:41] en minder naar arbeid.

[0:41:42] Die afspraak die toen gemaakt is, was er...

[0:41:45] omdat die op dat moment...

[0:41:47] langer lag dan 80.

[0:41:48] Maar het gevoel was, dit is een logische.

[0:41:52] Die harde daling...

[0:41:53] die uiteenlopening van...

[0:41:55] wat gaat er naar winst, wat gaat er naar arbeid...

[0:41:57] is dus niet heel erg communistisch.

[0:41:58] Het is gewoon een hele logische afspraak...

[0:42:00] tussen werkgevers en werknemers geweest.

[0:42:02] Dan ben ik uw tweede vraag even kwijt.

[0:42:04] Of had u geen tweede vraag?

[0:42:06] Nee?

[0:42:09] O ja, dank.

[0:42:11] Ze sluit het aan bij het MKB.

[0:42:13] Dit is macro-economische benadering.

[0:42:16] Dus het gaat er over...

[0:42:18] wat betekent als je...

[0:42:18] de maatregelen neemt die daarnaast staan.

[0:42:21] Het MKB is bij uitstek degene...

[0:42:23] die wel bereid is om mensen direct in dienst te nemen.

[0:42:25] Dus dit gaat juist over...

[0:42:27] maatregelen die je neemt om bijvoorbeeld...

[0:42:29] een distributiecentrum, om bijvoorbeeld een slachterij...

[0:42:31] of om bijvoorbeeld...

[0:42:33] een koekjesfabriek te dwingen om te zeggen...

[0:42:35] daar waar jij zwaar arbeid laat verrichten...

[0:42:37] neem die mensen nou direct in dienst.

[0:42:39] Zorg dat ze goed betaald worden.

[0:42:41] En zorg dat ze onder goede arbeidsomstandigheden werken.

[0:42:45] Ja, voorzitter.

[0:42:46] Het goede nieuws van vandaag is dat...

[0:42:48] mevrouw Martijn binnen één interruptie...

[0:42:50] van Karl Marx in de jaren 90 is.

[0:42:52] Dat scheelt toch bijna 100 jaar.

[0:42:53] Dus dat is mooi meegenomen.

[0:42:56] Kijken of we dat nog 30 jaar bovenop kunnen doen.

[0:42:59] Wat ik zie als ik met ondernemers...

[0:43:00] spreek, is dat juist ondernemers zeggen...

[0:43:01] mijn grootste kapitaal zijn mijn mensen.

[0:43:04] En daar wil ik goed voor zorgen.

[0:43:06] Ik wil als de energieprijs omhoog gaat...

[0:43:08] wil ik dat ik hen...

[0:43:09] of de inflatie omhoog schiet, dat ik ze een boodschappentas kan geven.

[0:43:12] Of dat ik ze een energietoeslag kan geven...

[0:43:14] zonder dat de belastingdienst daar langskomt...

[0:43:16] met een enorme graai...

[0:43:18] om een toeslag bovenop te zetten...

[0:43:20] zonder dat mensen in hun problemen komen.

[0:43:21] Ik zie juist heel veel ondernemers die zeggen...

[0:43:24] ik heb enorm veel last van het feit...

[0:43:27] dat ik in allerlei bureaucratie...

[0:43:29] word gestopt...

[0:43:29] op het moment dat ik goed voor mijn mensen wil zorgen.

[0:43:34] Mijn ambitie is het in ieder geval...

[0:43:35] als nieuwbord voor de sociale zaken ook...

[0:43:36] ik kom zelf...

[0:43:38] vanuit het ondernemerschap MKB...

[0:43:39] te kijken of we op het arbeidsmarktdossier...

[0:43:41] ook wat meer focus kunnen leggen juist op...

[0:43:44] wet- en regelgeving zo te maken...

[0:43:46] dat ze voor het midden- en kleinbedrijf...

[0:43:48] ook goed toepasbaar gaan zijn.

[0:43:51] Want nogmaals...

[0:43:52] 90% van de Nederlandse bedrijven...

[0:43:54] is een MKB-bedrijf...

[0:43:56] met minder dan 10 mensen in dienst.

[0:43:58] 70% van alle Nederlanders werkt...

[0:44:00] bij een midden- en kleinbedrijf.

[0:44:01] En die gaan volgens mij echt toch iets anders om met mensen...

[0:44:04] dan het beeld dat u net schetst...

[0:44:05] over de arbeidsinkomenquote.

[0:44:13] Volgens mij krijgen wij een soort...

[0:44:15] onderhandelingen zoals vakbonden en werkgevers...

[0:44:16] dat we met elkaar kunnen hebben.

[0:44:17] Dus daar verheug ik me in ieder geval op.

[0:44:21] Ik ben wat ouder...

[0:44:22] dus dat begrijp ik dat u daar graag een opmerking over maakt.

[0:44:25] Ik neem u dat niet kwalijk.

[0:44:27] Geschiedeniskennis helpt altijd...

[0:44:28] in dit overleg.

[0:44:30] Maar ik denk dat het...

[0:44:34] in brede zin...

[0:44:36] denk ik...

[0:44:37] dat we niet zo ver uit elkaar lopen.

[0:44:38] Want het gaat mij erom dat we zorgen...

[0:44:41] dat mensen weer zekerheid krijgen in contracten.

[0:44:43] Dat zit niet in het MKB.

[0:44:44] Dat probleem zit helemaal niet in het MKB.

[0:44:46] In het algemeen zitten daar helemaal niet zoveel indirecte contracten.

[0:44:49] Ik heb het over directe dienstverbanden.

[0:44:51] En dat zit juist bij die...

[0:44:53] grote verantwoordelijkheid van...

[0:44:55] grote werkgevers. Dus daar zijn we het niet.

[0:44:57] Ik denk dat we een flinke discussie zullen hebben...

[0:44:59] over de verhoging van het minimumloon.

[0:45:01] Maar als wij naar koopkrachtcijfers...

[0:45:03] kijken en elke keer wijzen naar...

[0:45:05] hoe gaan we dat fiscaal regelen...

[0:45:06] dan komt dat vaak ook weer terecht bij het MKB.

[0:45:09] Dus ik ga het gesprek graag de komende periode...

[0:45:11] met u aan.

[0:45:14] En het lid Aartsen wil het gesprek nu ook...

[0:45:17] voortzetten. Dus er is nog een vraag.

[0:45:18] Ja, voorzitter. En inderdaad, de verwijzing...

[0:45:21] is inderdaad absoluut geen persoonlijk iets.

[0:45:23] Goed om dat recht te zetten.

[0:45:25] Ik ben daar blij om, want juist...

[0:45:27] het midden- en kleinbedrijf wat ik spreek...

[0:45:29] die snakken erna...

[0:45:31] om vaste dienstverbanden aan te kunnen bieden.

[0:45:33] Omdat, nogmaals, hun mensen zijn hun kapitaal.

[0:45:35] En zijn goud waard.

[0:45:36] Alleen tegelijkertijd zeggen ze, ja maar...

[0:45:38] ik heb een winkel. Ik heb daar vijf mensen...

[0:45:41] van in dienst. Als één iemand ziek wordt...

[0:45:44] en ik...

[0:45:45] moet die twee jaar lang doorbetalen...

[0:45:47] dan trek ik dat niet, dat risico.

[0:45:49] Voor mijn bedrijf.

[0:45:51] Dan moet ik gaan bellen met het...

[0:45:53] UWV. Dan moet ik in de wet Poortwachter.

[0:45:54] Dan moet ik die hele bureaucratische molen door.

[0:45:58] Dat is ook de werkelijkheid.

[0:46:00] En dan wordt zo'n ondernemer...

[0:46:02] gedwongen om allerlei...

[0:46:04] flexcontracten aan te bieden terwijl hij...

[0:46:05] niks liever wil dan zo iemand graag vasthouden.

[0:46:07] Maar omdat wij met elkaar bepaald hebben...

[0:46:09] dat er een eerste en een tweede spoor is...

[0:46:11] en dat er een hoop bureaucratie...

[0:46:13] bij komt kijken en dat je twee jaar lang...

[0:46:15] iemand moet doorbetalen...

[0:46:17] zal zo'n ondernemer zeggen...

[0:46:19] dat kan ik de rest van mijn andere vier mensen...

[0:46:21] doen om dat te doen.

[0:46:22] Dus ik zou ook wel willen kijken, kunnen we nou alsjeblieft daarvoor...

[0:46:25] kijken of wat hervormingen...

[0:46:27] op de arbeidsmarkt kunnen gaan plaatsvinden.

[0:46:29] Want nogmaals, dit gaat om hele grote...

[0:46:32] delen van de arbeidsmarkt.

[0:46:33] Gewoon simpele midden- en kleinbedrijven.

[0:46:37] Ik ben blij te horen dat ook...

[0:46:39] u het MLT-advies omarmt.

[0:46:41] Want volgens mij zitten daar ook maatregelen in...

[0:46:43] die hierover gaan.

[0:46:45] Mede afgesproken namens de MKB Nederland.

[0:46:47] Dus ik neem aan dat daar goed over nagedacht is.

[0:46:51] En...

[0:46:52] nouja...

[0:46:53] volgens mij moeten we...

[0:46:55] die kans ook krijgen om dat snel te behandelen.

[0:46:59] En...

[0:46:59] er is volgens mij nog een interruptie...

[0:47:01] van de heer Van Oosterbrugge van NSC.

[0:47:06] Dank...

[0:47:06] mevrouw de voorzitter.

[0:47:09] Voorzitter...

[0:47:10] als ik dit zo hoor, wil ik toch even een paar dingen...

[0:47:14] vragen.

[0:47:16] Specifiek die 85%...

[0:47:17] zelf rekenen wij met 80%.

[0:47:19] Volgens mij ligt dat dicht bij elkaar.

[0:47:21] En als we elkaar...

[0:47:23] op dat laatste procentje zullen we elkaar niet...

[0:47:25] de kop afbijten.

[0:47:27] Uitzenden moet ook echt voor piek en ziek zijn.

[0:47:29] Ben ik het helemaal mee eens.

[0:47:30] En dus niet het standaard bedrijfsmodel voor ondernemers.

[0:47:33] Ben ik het ook mee eens.

[0:47:34] Maar daarna worden uitzend...

[0:47:36] sorry, worden MKB...

[0:47:38] en grote bedrijven op één...

[0:47:41] hoop gegooid, als u het mij vraagt.

[0:47:42] Vanwege het feit dat de minister...

[0:47:46] inderdaad...

[0:47:47] de mogelijkheid zou hebben om per sector...

[0:47:49] een uitzendverbod in te stellen.

[0:47:52] Maar dan tref je volgens mij...

[0:47:53] én MKB...

[0:47:55] ook de grote ondernemingen in die sector.

[0:47:57] En mijn vraag aan mevrouw Patijn...

[0:47:59] is dan ook, in welke...

[0:48:01] specifieke sectoren zou u...

[0:48:03] uitzenden willen...

[0:48:05] verbieden? En realiseert u zich...

[0:48:07] erbij ook dat dat dus...

[0:48:09] alle ondernemers treft...

[0:48:11] binnen die sector?

[0:48:14] Ik heb het niet alleen over het...

[0:48:19] uitzenden verbieden, maar ik heb het over het...

[0:48:21] direct in dienst nemen. Om te voorkomen...

[0:48:24] dat er ook allemaal schijnzelfstandige...

[0:48:26] constructies gaan ontstaan.

[0:48:28] Ehm...

[0:48:30] Dus dat is de eerste.

[0:48:32] Ehm...

[0:48:34] Als eerste stap heb ik gezegd, ik zou het...

[0:48:37] mooi vinden als het zou lukken...

[0:48:39] voorzitter, dat...

[0:48:41] de minister kijkt of de...

[0:48:44] wettoelating...

[0:48:44] de WTTA...

[0:48:47] aangepast kan worden, zodat...

[0:48:49] er een verplichting opgelegd...

[0:48:51] kan worden aan sectoren.

[0:48:52] En ik ben voor variatie...

[0:48:55] daarin. Dus als dat zou kunnen...

[0:48:57] dat kan ingewikkeld zijn, maar...

[0:48:59] het is aan de minister om dat uit te zoeken.

[0:49:01] Ehm...

[0:49:03] Maar het gaat er om...

[0:49:04] dat als er ergens een puinhoop van gemaakt wordt...

[0:49:07] dat daar ingegrepen kan worden en dat er kan gezegd...

[0:49:09] worden, u gaat nu verder zorgen dat 85%...

[0:49:11] van die mensen die hier werken een direct...

[0:49:13] dienstverband krijgen.

[0:49:17] Ja, bij mijn weten heeft...

[0:49:19] de arbeidsinspectie en of de...

[0:49:21] minister, mevrouw de voorzitter, dat...

[0:49:24] handhavingsinstrument niet.

[0:49:26] Volgens mij staat...

[0:49:27] dat handhavingsinstrument ook niet in de WTTA.

[0:49:30] Ehm...

[0:49:33] Het uitzendverbod...

[0:49:33] wat opgelegd kan worden, kan alleen op sectoraal...

[0:49:35] niveau. Dus ik vraag dan nog een keer...

[0:49:37] als u echt ondernemers wil verbieden...

[0:49:39] om gebruik te maken van uitzenden, welke sectoren...

[0:49:42] heeft u dan in gedachten?

[0:49:45] Mijn vraag aan de minister was ook, is het mogelijk...

[0:49:47] om de wet daarop te verbreden? Dat staat er nu nog niet in.

[0:49:49] En tweede is, welke sectoren...

[0:49:51] ja, het is voor de hand liggende sectoren.

[0:49:52] Op het moment dat er in de vleessector, zoals in Duitsland...

[0:49:56] het niet meer...

[0:49:58] werkt...

[0:50:00] dan zou je...

[0:50:01] in moeten kunnen grijpen. Dus ik zeg...

[0:50:03] niet op voorhand welke zijn dat...

[0:50:04] maar op het moment dat het zo uit de hand loopt...

[0:50:07] dan moet de werkgever daarop kunnen...

[0:50:08] of dan moet de minister daarop kunnen ingrijpen.

[0:50:11] En dat staat nog los van het feit...

[0:50:13] dat ik in algemene zin vind...

[0:50:15] dat werkgevers Nederland...

[0:50:17] zou moeten zorgen dat ze 50% van de mensen...

[0:50:19] direct in dienst hebben. Want uiteindelijk...

[0:50:21] is dat de enige manier waarop wij kunnen...

[0:50:23] zorgen dat we die arbeidsmarkt weer een beetje...

[0:50:25] onder controle hebben. Ik zie geen...

[0:50:30] verdere vervolgvragen. Dan gaan we door naar...

[0:50:32] de volgende spreker. Weer voor vijf minuten...

[0:50:34] het lidvlag van SGP.

[0:50:36] Dank voorzitter.

[0:50:38] Een grootscheepse verbouwing...

[0:50:40] staat voor de deur. De architect...

[0:50:42] is volop aan het tekenen en de kosten worden...

[0:50:44] doorgerekend. Jarenlang lag het...

[0:50:46] project stil. Maar inmiddels is zichtbaar dat er...

[0:50:48] veel werk verzet is en wordt op de...

[0:50:50] bouwplaats. Voorzitter, ik heb het niet...

[0:50:52] over de verbouwing van het binnenhof. Het is...

[0:50:54] de arbeidsmarkt die in de steiger staat.

[0:50:58] De minister timmert aan verschillende...

[0:51:00] wetsvoorstellen om zo een levensloop...

[0:51:02] stendig huis te maken. Voor de SGP staat...

[0:51:04] bij dit bouwproject voorop dat werkenden...

[0:51:06] zekerheid moet worden geboden en...

[0:51:08] werkgevers voldoende de ruimte krijgen om...

[0:51:10] te ondernemen. Kan de minister...

[0:51:12] iets meer zeggen over hoe haar bouwschema...

[0:51:14] er nu uitziet? En hoe...

[0:51:16] zorgt zij ervoor dat het genoemde evenwicht...

[0:51:18] in dat bouwpakket zit?

[0:51:20] Ik wil stilstaan bij een aantal elementen...

[0:51:22] uit dat pakket. Allereerst...

[0:51:24] de wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties...

[0:51:26] en Rechtsvermoedens.

[0:51:29] Twee belangrijke...

[0:51:31] elementen daarin zijn het rechtsvermoede...

[0:51:32] werknemerschap en het inbeddingscriterium.

[0:51:34] En die twee bouwstenen zijn heel...

[0:51:36] verschillend ontvangen in de polder.

[0:51:39] Kon het rechtsvermoede werknemerschap...

[0:51:40] waarbij onder een bepaald uurtarief uitgegaan...

[0:51:43] wordt van een werknemersrelatie op veel consensus...

[0:51:44] rekenen, het inbeddingscriterium...

[0:51:47] daarentegen roept veel meer weerstand op.

[0:51:49] Dat komt omdat het nog vaag is...

[0:51:51] en het nog niet bekend is...

[0:51:52] welke ondernemerscriteria iemand...

[0:51:54] toch een ZZP'er maken.

[0:51:57] Daarom mijn vraag, neemt de minister niet een risico...

[0:51:59] als ze...

[0:52:01] deze twee bouwstenen stapelt in één wet?

[0:52:03] Zou het niet beter zijn om het...

[0:52:05] inbeddingscriterium in een apart voorstel...

[0:52:07] voor te leggen?

[0:52:09] De SGP wil de echte zelfstandige ondernemer...

[0:52:11] graag de ruimte bieden.

[0:52:13] Maar schijnzelfstandigheid moet worden aangepakt.

[0:52:15] Ook om het gevoel van onrecht...

[0:52:17] tussen collega's op de werkvloer te bestrijden.

[0:52:19] Hoe staat het met de handhaving op dit punt?

[0:52:23] Er wordt ook gewerkt aan een wet...

[0:52:24] die het nul-urencontract moet uitbannen.

[0:52:27] Er zijn werknemers, weet ik...

[0:52:28] die heel tevreden zijn met zo'n contract...

[0:52:30] omdat het hen de gelegenheid biedt...

[0:52:32] zelf te bepalen hoeveel...

[0:52:34] en wanneer ze wel of niet werken.

[0:52:36] De SGP heeft signalen ontvangen dat een verbod...

[0:52:38] op het nul-urencontract...

[0:52:39] onder andere tot minder handen aan het bed...

[0:52:42] kan leiden.

[0:52:43] Is de minister bereid werkgevers te verplichten...

[0:52:46] om een basiscontract aan te bieden?

[0:52:48] En de werknemer te laten kiezen...

[0:52:50] voor een basiscontract of een nul-urencontract?

[0:52:54] Voorzitter, te kunnen werken is een zegen.

[0:52:56] Het brengt niet alleen geld in het laadje.

[0:52:57] Je bent onder de mensen.

[0:52:59] Het geeft je dagelijkse structuur.

[0:53:00] En je gebruikt je talenten.

[0:53:02] De SGP gunt het de mensen die nu onvrijwillig...

[0:53:05] aan de zijlijn staan dat ze ook zo snel mogelijk...

[0:53:07] deze voordelen van een baan kunnen ervaren.

[0:53:09] Er zijn nu zoveel vacatures...

[0:53:12] dat dit dé kans is...

[0:53:13] om iedereen die met wat ondersteuning kan...

[0:53:15] en wil werken aan een baan te helpen.

[0:53:17] Welke stappen wil het kabinet de resterende maanden...

[0:53:20] daarvoor nog zetten?

[0:53:22] Tegelijk wil de SGP ook aandacht vragen...

[0:53:24] voor het vele waardevolle...

[0:53:25] onbetaalde werk dat door mensen wordt gedaan.

[0:53:28] Veel belangrijke maatschappelijke taken...

[0:53:30] worden op dit moment...

[0:53:32] onbetaald gedaan.

[0:53:33] En zouden onbetaalbaar zijn...

[0:53:35] als het betaald moest worden.

[0:53:37] Laten we blijven beseffen...

[0:53:40] dat de arbeidsmarkt is er voor de samenleving...

[0:53:41] en niet andersom.

[0:53:44] Vorig jaar nam de Kamer de motie...

[0:53:46] Stof verpauwen wij aan.

[0:53:47] Die vraagt het werk aan varianten...

[0:53:49] voor verlaging van de lastendruk voor werkgevers.

[0:53:52] Door de lasten voor werkgevers te verminderen...

[0:53:54] wordt het aantrekkelijker mensen in vaste dienst te nemen.

[0:53:57] Hoe staat het met de uitvoering van deze motie?

[0:53:59] Wil de minister daarbij ook kijken...

[0:54:01] naar verlaging van de WW-premie...

[0:54:02] en verruiming van de werkkostenregeling?

[0:54:05] Voorzitter, intussen zitten duizenden werknemers...

[0:54:07] maandenlang thuis een keuring af te wachten...

[0:54:10] bij het overbelasten...

[0:54:12] van de UWV.

[0:54:12] Terwijl een flink deel van hen...

[0:54:13] waarschijnlijk weer terug de arbeidsmarkt op kan.

[0:54:16] Mijn fractie vindt echt dat hier meer nodig is...

[0:54:19] en wil graag dat deze minister serieus kijkt...

[0:54:21] naar onconventionele maatregelen...

[0:54:23] om de druk hier te verlichten.

[0:54:25] UWV zoekt het nu vooral in taakdelegatie...

[0:54:27] en oplossingen binnen de eigen muren.

[0:54:29] Maar waarom kijken we niet...

[0:54:30] naar wat private verzekeraars kunnen betekenen?

[0:54:33] Zo zouden we vanaf het begin kunnen kijken...

[0:54:35] wie nog goed zou kunnen werken...

[0:54:36] en die persoon geen of een afgeslankte keuring geven...

[0:54:40] zodat die weer snel aan de slag kan.

[0:54:42] En hoe zinvol is het als een werknemer...

[0:54:44] die al door verschillende bedrijfsartsen is gekeurd...

[0:54:46] in alle gevallen...

[0:54:48] eindeloos te laten wachten op een volledige UWV-keuring?

[0:54:51] Hoe kunnen de medische bevindingen...

[0:54:53] van die bedrijfsartsen...

[0:54:55] beter worden benut...

[0:54:56] door de UWV-arts?

[0:54:59] Ik vraag de minister tot slot...

[0:55:01] om in gesprek te gaan met private verzekeraars...

[0:55:03] en voor het komende...

[0:55:04] commissiedebat arbeidsongeschiktheid...

[0:55:06] verschillende opties hiervoor uit te werken.

[0:55:08] En ik hoor graag of ze daartoe bereid is.

[0:55:15] Uw dankheid.

[0:55:17] Dit lag en in...

[0:55:19] het thema van binnen de tijd...

[0:55:21] deel ik ook hier dan weer een compliment uit.

[0:55:23] Ruim binnen de vijf minuten.

[0:55:25] Ik zie geen vragen van de collega's.

[0:55:28] Wel...

[0:55:28] het woord is aan het lidpartij.

[0:55:33] Een heel kort vraag.

[0:55:34] U heeft over het...

[0:55:36] inbeddingscriterium en ZZP.

[0:55:39] U zegt...

[0:55:40] daar is afstand van genomen...

[0:55:41] in de polder.

[0:55:43] Ik weet niet of u mee heeft gekregen...

[0:55:46] dat het in... Nee, sorry.

[0:55:47] Voorzitter, ik hoop...

[0:55:49] Ik hoop dat de SGP heeft meegekregen...

[0:55:51] dat in de polder dit...

[0:55:54] dit juist vorige week...

[0:55:55] weer opnieuw omarmd is.

[0:55:57] En dat er ook gezegd is dat de integrale afspraak...

[0:55:59] rond de ZZP, inclusief het inbeddingscriterium...

[0:56:01] is van belang.

[0:56:03] Vindt u dan nog steeds...

[0:56:05] dat er opnieuw gekeken moet worden naar het inbeddingscriterium?

[0:56:10] Vindt de heer Vlag.

[0:56:12] Heel goed.

[0:56:12] Ik geef het woord aan het lid, Vlag.

[0:56:16] Dank, voorzitter.

[0:56:18] Nou, volgens mij heb ik niet gezegd...

[0:56:19] dat er afstand is genomen...

[0:56:21] van het inbeddingscriterium.

[0:56:22] Maar dat er meer weerstand tegen was...

[0:56:25] dan tegen het andere criterium.

[0:56:27] En een van de voorstellen...

[0:56:30] die ik daarbij doe, is om te kijken...

[0:56:31] of je die twee criteria dan niet in aparte...

[0:56:33] wetsvoorstellen zou kunnen behandelen.

[0:56:36] Zodanig dat de een de ander...

[0:56:37] niet belast. Als je het in één pakket doet...

[0:56:39] dan kan een tegen ook betekenen...

[0:56:41] dat er helemaal niets doorgaat.

[0:56:43] Terwijl we echt behoefte hebben aan duidelijkheid...

[0:56:45] op dit punt.

[0:56:46] En in mijn ogen zit er dus een zeker risico...

[0:56:49] om het inbeddingscriterium...

[0:56:51] in diezelfde wet aan te bieden.

[0:56:57] Ik zie geen vervolgvragen.

[0:56:58] Dan gaan we nu door naar de vijf minuten...

[0:57:00] van het lid Inge van Dijk van het CDA.

[0:57:02] Dank u wel, voorzitter.

[0:57:04] Voor als je niet meer weet waar je aan toe bent...

[0:57:06] verlies je de psychologische grip op je leven.

[0:57:08] Al dus Hans de Witte, een Vlaamse...

[0:57:11] arbeidspsycholoog en professor.

[0:57:12] En daarmee doelt hij op het belang van werken...

[0:57:14] als één van de belangrijkste manieren...

[0:57:16] waarop volwassen mensen wel of niet kunnen meedoen...

[0:57:18] in de maatschappij. En ik zou daar nog een stapje...

[0:57:20] verder in willen gaan. Namelijk daarnaast...

[0:57:23] van weten waar je aan toe bent...

[0:57:25] als je werkt. Maar daarover later meer.

[0:57:27] Voorzitter, al jaren...

[0:57:29] is er veel vraag naar personeel. Maar het moet wel...

[0:57:31] allemaal in het door ons zorgvuldig...

[0:57:33] gebouwde hokje passen.

[0:57:34] Zo las ik onlangs het verhaal van een jongeman...

[0:57:36] van in de twintig die ontzettend precieze...

[0:57:38] en mooie dingen maakt van hout.

[0:57:40] Bars, dressoirs, meubels.

[0:57:43] Doordat hij in het autisme-spectrum zit...

[0:57:45] en veel bedrijven de skills of bereidheid...

[0:57:47] niet in huis hebben om met hem te werken...

[0:57:48] is hij al voor de derde keer werkloos...

[0:57:50] na een periode in loondienst. En werkt hij...

[0:57:53] twee dagen bij de sociale werkplaats.

[0:57:54] Een uitkering krijgt hij niet.

[0:57:56] Want in zijn loondienstperiode heeft hij hard gespaard...

[0:57:58] om voor zichzelf wat zekerheden te creëren.

[0:58:01] Spaargeld en een autootje.

[0:58:03] En hoewel het streef van het UWV...

[0:58:04] zelfredzaamheid is, moet hij eerst die zekerheden...

[0:58:07] opgeven en helemaal terug naar nul...

[0:58:08] om financieel gesteund te mogen worden...

[0:58:10] tijdens zijn zoektocht naar betaald werk.

[0:58:13] En hij is niet alleen. Hoe kunnen we...

[0:58:15] deze groep mensen die willen en kunnen werken...

[0:58:17] helpen zonder dat ze eerst...

[0:58:19] zelf opgebouwde zekerheden verliezen?

[0:58:21] Goed gedrag dus belonen.

[0:58:23] In plaats van afstraffen.

[0:58:24] En een ander rokje is dat je in heel veel gevallen...

[0:58:27] nog steeds van negen tot vijf moet werken...

[0:58:29] en daarna naar huis. Zo zijn er...

[0:58:30] 260.000 mensen die aangeven...

[0:58:32] vanwege zorg of gezin niet te willen...

[0:58:34] of kunnen werken, maar wel bereid zijn...

[0:58:36] om te werken onder de juiste omstandigheden.

[0:58:39] Bijvoorbeeld zonder al te grote...

[0:58:40] financiële consequenties ontlast te worden...

[0:58:43] in de huidige zorgtaken.

[0:58:44] En gisteren ontvingen we het rapport...

[0:58:47] gezinsbeleid in omliggende landen.

[0:58:48] Ik vond het echt mooi leesvoer moet ik zeggen.

[0:58:50] En daar zitten meerdere mooie punten in om de komende tijd...

[0:58:53] samen over door te praten.

[0:58:54] En één wil ik er alvast even uitlichten.

[0:58:56] En dat is een voorbeeld uit Duitsland...

[0:58:57] waar werkgevers actief worden aangemoedigd...

[0:59:00] om gezinsvriendelijke werkplekken te creëren...

[0:59:02] en flexibele werkschema's aan te bieden...

[0:59:04] om ouders te ondersteunen bij het balanceren...

[0:59:06] in werk- en gezinsverantwoordelijkheid.

[0:59:09] Een voorbeeld van dergelijke initiatieven...

[0:59:11] is het programma Succesfactor Gezin.

[0:59:14] Gefinancierd, en deze vind ik ook...

[0:59:15] fantastisch, door het ministerie van...

[0:59:16] Gezin, Senioren, Vrouwen en Jeugd...

[0:59:18] in combinatie met de Duitse Kamer van Koophandel.

[0:59:21] Doel is om bedrijven te overtuigen...

[0:59:23] van de voordelen van een dergelijke...

[0:59:25] gezinsvriendelijk personeelsbeleid.

[0:59:26] En het netwerk heeft inmiddels...

[0:59:27] bijna 90.000 actieve leden.

[0:59:29] Hoe kijkt de minister naar dit initiatief...

[0:59:31] en denkt ze dat dit behulpzaam zou kunnen zijn...

[0:59:33] in de uitdaging waar ook onze markt tegenaan loopt?

[0:59:37] Weet waar je aan toe bent.

[0:59:38] Ik begon er al mee.

[0:59:39] En Kim Putters zegt hierover...

[0:59:41] in het kader van hervorming van de arbeidsmarkt...

[0:59:44] werk- en inkomenszekerheden zijn nodig.

[0:59:46] Mensen moeten sneller een vaste baan krijgen...

[0:59:48] dan kunnen ze bijvoorbeeld ook sneller een hypotheek krijgen.

[0:59:50] En als je baan in gevaar loopt...

[0:59:53] moet je ook kleine omscholen en nieuwe vaardigheden leren.

[0:59:54] En daarvoor moet een hele infrastructuur worden opgetuigd.

[0:59:57] Dat kost tijd.

[0:59:58] En wachten op een nieuw kabinet.

[0:59:59] Het is al een paar keer voorbijgekomen.

[1:00:01] Maar tijd is iets wat ook bijt met het onderwerp.

[1:00:04] Hoe kijkt de minister hierna?

[1:00:05] Aan welke vervolgstappen gaat ze ondanks een demissionaire status...

[1:00:08] toch voorbereiden of zetten?

[1:00:11] En ik ben overigens blij...

[1:00:12] met de motie die is aangenomen net voor de verkiezingen...

[1:00:14] om als Kamer aan de slag te gaan met de Kamercommissie...

[1:00:17] om het Belasting- en Toeslagenstelsel te herzien.

[1:00:19] Want daar zit, zoals we allemaal weten...

[1:00:21] ook een belangrijke stap...

[1:00:23] om te zorgen dat mensen weten...

[1:00:24] waar ze in dit geval financieel aan toe zijn.

[1:00:26] Bijvoorbeeld als ze meer of minder gaan werken...

[1:00:28] in relatie tot inkomensondersteunende toeslagen.

[1:00:32] Voorzitter.

[1:00:32] In de brief Stand van Zaken Arbeidsmarktpakket...

[1:00:35] van 6 oktober staat dat de minister...

[1:00:36] na de toezegging aan CDA-collega Palland...

[1:00:39] in gesprek is gegaan...

[1:00:40] met de jongere organisaties om te toetsen...

[1:00:42] of dit arbeidsmarktpakket hen kan gaan helpen.

[1:00:45] Wat zijn hiervan de uitkomsten?

[1:00:46] En welke concrete stappen zijn hier op gevolg?

[1:00:49] Gaat ze vervolgens zetten.

[1:00:51] Tot slot.

[1:00:54] Het CDA heeft bij het schriftelijk overleg aangegeven...

[1:00:57] dat het essentieel is...

[1:00:58] dat in geval van een crisissituatie...

[1:01:00] snel duidelijk is...

[1:01:01] of deze regeling van toepassing is.

[1:01:04] Nadat de werkgever een aanvraag heeft ingediend...

[1:01:06] beslist UWV uiterlijk...

[1:01:07] binnen 8 weken op de aanvraag.

[1:01:09] We lezen dat SZW en UWV...

[1:01:11] in gesprek zijn over de uitvoerbaarheid...

[1:01:13] en onder andere afhankelijk...

[1:01:15] van de beschikbare beoordelingscapaciteit...

[1:01:17] inclusief de mogelijkheden...

[1:01:18] om deze capaciteit op korte termijn op te schalen.

[1:01:21] Kan hier al meer duidelijkheid...

[1:01:23] gegeven worden?

[1:01:23] En is een reactie binnen 8 weken van het UWV...

[1:01:27] eigenlijk wel snel genoeg...

[1:01:28] voor een werkgever?

[1:01:30] Dan gaan we door naar de volgende spreker.

[1:01:37] Dat is het lidpot van D66.

[1:01:40] Dank u wel, voorzitter.

[1:01:42] Het mooie aan werken in de politiek...

[1:01:45] is dat je een positieve impact...

[1:01:46] kunt hebben op het leven van mensen.

[1:01:48] De arbeidsmarkt is bij uitstek een onderwerp...

[1:01:50] waar dit voor opgaat.

[1:01:51] Voor vrijwel iedereen geldt immers dat de arbeidsmarkt...

[1:01:54] een grote invloed heeft op je leven.

[1:01:56] Zelf begon ik ooit in loondienst...

[1:01:58] in Amerika en bij verschillende maatschappelijke organisaties.

[1:02:00] Daarna werkte ik jarenlang als zelfstandig ondernemer.

[1:02:03] En vandaag zit ik hier...

[1:02:04] als politica namens D66.

[1:02:06] Een rol waarin ik dan weer kan werken...

[1:02:08] aan een arbeidsmarkt die werkt voor iedereen.

[1:02:11] Want, voorzitter...

[1:02:12] helaas constateer ik en velen met mij...

[1:02:15] dat de arbeidsmarkt voor verschillende groepen...

[1:02:16] op dit moment tekortschiet.

[1:02:18] Je zou veel mensen in hun werk meer stabiliteit...

[1:02:20] en zekerheid gunnen.

[1:02:22] Maar te veel flexibilisering leidt voor een grote groep...

[1:02:25] werkenden tot het tegenovergestelde.

[1:02:26] Meer onzekerheid en meer stress.

[1:02:29] Als zelfstandig ondernemer...

[1:02:31] genoot ik bijzonder van de vrijheid...

[1:02:33] die me dit bracht, van zelf iets opzetten.

[1:02:35] Maar ik realiseer me ter degen...

[1:02:37] dat dat niet iedereen is gegeven.

[1:02:40] Schijnzelfstandigheid...

[1:02:40] en gedwongen zzp-schap...

[1:02:42] zorgt dat de meest kwetsbare mensen de dupe zijn.

[1:02:45] Schijnzp-schap in zorg...

[1:02:47] en onderwijs heeft te veel negatieve gevolgen...

[1:02:49] voor collega's in loondienst en de maatschappij...

[1:02:51] als geheel. En daar moeten we vanaf.

[1:02:53] Er is in deze commissie eerder gesproken...

[1:02:55] over het handhaven op die plekken...

[1:02:57] waar het echt overduidelijk misgaat.

[1:02:59] Ik vraag van de minister hoe het staat...

[1:03:01] met het opheffen van het handhavingsmoratorium.

[1:03:05] Ook werkgevers lopen tegen grote problemen aan.

[1:03:08] Denk bijvoorbeeld, ik noemde hem al...

[1:03:09] aan de bakker op de hoek...

[1:03:10] waarvan een werknemer langdurig ziek wordt.

[1:03:13] En het heel lang onduidelijk is of deze werknemer...

[1:03:15] nu wel of niet vervangen kan worden.

[1:03:17] En voorzitter, het mag duidelijk zijn...

[1:03:19] de arbeidsmarkt is niet klaar voor de toekomst.

[1:03:21] Sterker nog, de arbeidsmarkt is niet eens klaar...

[1:03:23] voor het heden.

[1:03:25] Onder andere de commissie Borslap, inmiddels alweer jaren geleden...

[1:03:27] onderstreept die boodschap.

[1:03:29] Het is goed dus dat er het afgelopen jaar...

[1:03:30] een akkoord uit de polder is gekomen.

[1:03:32] Dat moet leiden tot een hervorming van de arbeidsmarkt.

[1:03:35] En ik hoop dat er ook in deze nieuwe Kamer...

[1:03:37] en onder de formerende partijen...

[1:03:39] steun is voor dit akkoord, zodat we snel werk kunnen maken...

[1:03:41] met de stappen die nu al klaar liggen.

[1:03:43] En zelf denk ik natuurlijk graag mee...

[1:03:45] over wat er beter kan of nog ontbreekt.

[1:03:49] Deze hervorming zal niet...

[1:03:50] alle problemen oplossen.

[1:03:51] Neem bijvoorbeeld de krapte op de arbeidsmarkt.

[1:03:53] De staatscommissie demografische ontwikkelingen...

[1:03:55] toont aan dat de schaarste op de arbeidsmarkt...

[1:03:58] met name dankzij vergrijzing...

[1:04:00] alleen maar zal toenemen.

[1:04:01] En dit leidt tot veel concurrentie om deze schaarse arbeid.

[1:04:04] Ook tussen publieke en maatschappelijke...

[1:04:06] belangrijke sectoren.

[1:04:08] En dit is echter niet het antwoord.

[1:04:10] Zo laat ook het Sterrapport over publieke banen zien.

[1:04:12] Als de publieke...

[1:04:13] en semi-publieke sectoren...

[1:04:16] beter samenwerken, dan concurreren we niet...

[1:04:18] om dezelfde mensen, maar zetten we mensen...

[1:04:20] in combinatiebanen.

[1:04:21] Bijvoorbeeld in onderwijs en zorg gecombineerd.

[1:04:23] Sorry, in onderwijs en kinderopvang gecombineerd.

[1:04:26] En kunnen mensen gedurende hun loopbaan...

[1:04:28] behouden blijven voor de publieke sector.

[1:04:30] De militair die doorstroomt naar de politie.

[1:04:33] En ik zou graag zien...

[1:04:34] dat er vanuit de gezamenlijke departementen...

[1:04:35] een duidelijke aanpak komt hierop.

[1:04:37] Met ook een duidelijk aanspreekpunt binnen het kabinet.

[1:04:40] Want dat scheelt mij, als eveneens woordvoerder...

[1:04:42] defensie en kinderopvang, veel rondvragen.

[1:04:44] Hoe kijkt de minister hier tegenaan?

[1:04:47] Dat de economie en de arbeidsmarkt...

[1:04:49] veranderen, vraagt niet alleen actie van ons als politici...

[1:04:51] maar dit vraagt ook om actie van mensen...

[1:04:53] die zich op de arbeidsmarkt begeven.

[1:04:55] Sectoren krimpen, komen op, veranderen...

[1:04:57] bijvoorbeeld door de klimaattransitie...

[1:04:59] of door de opkomst van AI.

[1:05:02] En dit vraagt om een arbeidsmarkt...

[1:05:04] met genoeg mogelijkheden voor mensen...

[1:05:05] om om en bij te scholen.

[1:05:07] Dat het stapbudget niet goed genoeg werkte, dat was evident.

[1:05:10] Maar het beoogde doel van dat budget...

[1:05:12] blijft onverminderd belangrijk.

[1:05:13] En gelukkig liggen er, onder andere dankzij...

[1:05:16] een mede door ons ingediende motie...

[1:05:17] nu mooie stukken over kansrijke opties...

[1:05:19] voor succesvol leven lang ontwikkelen.

[1:05:21] Wat me echter wel opvalt...

[1:05:23] in veel van de stukken over LLO...

[1:05:25] is dat het weinig over zzp'ers gaat.

[1:05:27] En dat vind ik zorgwekkend, want het gaat om een grote groep...

[1:05:30] waarvoor om- en bijscholing...

[1:05:32] net zo belangrijk is als voor werknemers.

[1:05:35] Er werken veel zzp'ers...

[1:05:36] in fysiek belastend werk...

[1:05:38] dat ze niet volhouden tot hun pensioen.

[1:05:39] Of in sectoren die verdwijnen of veranderen.

[1:05:42] Zzp'ers weten vaak slecht...

[1:05:44] de weg te vinden naar LLO-regelingen...

[1:05:46] en ervaren specifieke drempels.

[1:05:47] Bijvoorbeeld het feit dat het volgen van een cursus...

[1:05:49] meteen leidt tot gederfde inkomsten.

[1:05:51] Kan de minister toezeggen dat bij het verder uitwerken...

[1:05:54] van nieuw LLO-beleid...

[1:05:55] er expliciet aandacht zal zijn...

[1:05:57] voor hoe de groep zzp'ers betere toegang...

[1:05:59] tot de LLO-regelingen kan krijgen?

[1:06:02] Voorzitter, de afgelopen jaren is er vooral gepraat...

[1:06:04] over de problemen op de arbeidsmarkt.

[1:06:06] En het is mooi dat de polder en deze minister...

[1:06:08] nu echt stappen gezet hebben.

[1:06:10] Ik ben vastberaden om de komende tijd...

[1:06:12] deze belangrijke stappen vooruit te blijven zetten.

[1:06:14] Want alleen zo komen we tot een arbeidsmarkt...

[1:06:16] die echt werkt voor iedereen.

[1:06:18] Dank u wel.

[1:06:20] Er is een interruptie van het lid Aartsen.

[1:06:23] Ja, dank voorzitter.

[1:06:25] Ik hoorde mevrouw Pot van D66 spreken...

[1:06:27] over de steun...

[1:06:29] voor het zeg MLT.

[1:06:30] En ook dat als zij zelf daar nog aanvullingen...

[1:06:33] heeft, dat dat natuurlijk moet kunnen.

[1:06:35] Tegelijkertijd hoor ik haar ook behoorlijk stevig...

[1:06:37] richting een aantal partijen die ook zeggen...

[1:06:39] hoe zij er tegenaan kijken.

[1:06:43] Zeggen dat er eigenlijk niet afgeweken...

[1:06:45] mag worden van dat zeg MLT.

[1:06:47] We kennen D66 van de beroemde uitspraak...

[1:06:49] rondom de primaat bij de politiek...

[1:06:52] in plaats van bij de pol.

[1:06:54] Ik ben even benieuwd...

[1:06:54] hoe ziet mevrouw Pot dat nu?

[1:06:56] Is het zo dat het zeg MLT zit in beton...

[1:07:00] en de Kamer is een stempelmachine?

[1:07:01] Of is het nog ook zo...

[1:07:03] dat we hier met elkaar kunnen zeggen...

[1:07:04] nou, wacht eens eventjes.

[1:07:05] We hebben zelf als politieke partijen ook nog wel...

[1:07:08] gebaseerd op het mandaat dat wij van de kiezer hebben gekregen...

[1:07:10] opvattingen over wat er zou moeten gebeuren.

[1:07:12] Nou, voorzitter, ik ben eigenlijk wel blij met deze vraag.

[1:07:15] Ja, nee, zeker.

[1:07:16] Omdat ik denk inderdaad dat dit...

[1:07:19] denk ik ook het dilemma...

[1:07:22] aanwijst waar we met z'n allen in zitten.

[1:07:23] Kijk, voor mij staat voorop...

[1:07:25] dat het gewoon ontzettend goed nieuws is...

[1:07:27] dat we nu dit advies hebben.

[1:07:29] En dat wat bovenaan mijn prioriteitenlijstje staat...

[1:07:32] naast nog allerlei wensen...

[1:07:33] die ik misschien persoonlijk nog heb over zzp'ers...

[1:07:35] of allerlei andere groepen...

[1:07:37] dat bovenaan snelheid staat.

[1:07:39] Dus voor mij geldt...

[1:07:41] en ik hoop dat dat ook voor andere mensen geldt...

[1:07:42] dat we voorzichtig zijn met aanpassingen.

[1:07:44] Dat wil niet zeggen dat ik helemaal niks ga voorstellen...

[1:07:47] maar wel dat ik mij bewust ben van de verantwoordelijkheid...

[1:07:50] dat als ik daar met de bottebuil inga...

[1:07:52] en ik hoorde bij echt een aantal collega's...

[1:07:54] behoorlijk vergaande voorstellen...

[1:07:57] dat we dan iets stuk maken.

[1:07:58] En dat wil ik niet.

[1:08:01] Voorzitter, dat ligt er natuurlijk aan...

[1:08:03] of het zo is dat hetgeen wat er ligt...

[1:08:05] of je daar massaal...

[1:08:08] aanpassingen op doet.

[1:08:09] Of dat je daar natuurlijk dingen bovenop zet.

[1:08:11] Omdat het nog niet ver genoeg gaat.

[1:08:13] Dan maak je natuurlijk niet iets stuk.

[1:08:15] Dan zeg je alleen, we willen meer.

[1:08:16] Ik ben wel benieuwd hoe D66 daar dan in zou zitten.

[1:08:19] Nou, dat is niet helemaal waar.

[1:08:21] Omdat natuurlijk het punt is...

[1:08:22] dat er natuurlijk een hele precaire balans zit...

[1:08:24] in dat hele pakket.

[1:08:27] Ik bedoel, het komt niet zo heel vaak voor...

[1:08:29] dat werkgevers en werknemers...

[1:08:31] met z'n allen naar buiten komen en zeggen...

[1:08:33] we zijn eigenlijk wel tevreden.

[1:08:34] Dan betekent dat eigenlijk dat je een goed compromis te pakken hebt...

[1:08:37] over het algemeen.

[1:08:39] Dus ik denk wel dat...

[1:08:40] als je daar dingen op gaat zetten...

[1:08:42] en ik sluit helemaal niet uit dat je echt wel iets kan doen...

[1:08:45] maar dat je dan dus heel erg moet kijken...

[1:08:47] dat het niet naar één kant gaat overhellen.

[1:08:49] En daar ben ik wel een beetje bang voor...

[1:08:50] als ik hoor hoe de collega's hier...

[1:08:52] aan tafel hierover praten.

[1:08:55] Tot slot dan...

[1:08:57] dat snap ik, maar dat staat dan wel op gespannen voet...

[1:08:59] met het primaat bij de politiek.

[1:09:01] We zitten hier allemaal met onze eigen...

[1:09:04] verkiezingsmandaten.

[1:09:06] Dus om dan te zeggen...

[1:09:08] we mogen er niks aan aanpassen...

[1:09:09] en we mogen er ook niks aan toevoegen...

[1:09:11] dan wordt het wel spannend. Ik ben ook wel benieuwd...

[1:09:13] ik kan mijn rapport dan eens een voorbeeld geven waarvan zij zegt...

[1:09:15] nou, dat zouden we dan prima kunnen toevoegen...

[1:09:17] aan wat we nu...

[1:09:18] of een schepje bovenop doen.

[1:09:20] Ik ben er ook wel heel erg benieuwd naar.

[1:09:22] Nou, voorzitter, nee. Dat ga ik nu niet doen.

[1:09:24] Want volgens mij is dat juist de kunst...

[1:09:27] die we straks met elkaar moeten doen.

[1:09:28] Dat op het moment dat er voorstellen liggen...

[1:09:30] dat we daar met z'n allen naar gaan kijken...

[1:09:31] en dat we gaan kijken wat dat doet met het geheel.

[1:09:34] En we kunnen natuurlijk allemaal heel erg gezellig...

[1:09:36] gaan zeggen, nou, maar ik heb deze...

[1:09:38] hele grote wensen. Zoom nou eens uit...

[1:09:40] en kijk nou wat dat doet voor het geheel.

[1:09:42] En de reden dat ik dat zo belangrijk vind...

[1:09:43] is dat al die voorstellen die liggen er nu.

[1:09:45] De polder is eruit gekomen. Die komt met oplossingen.

[1:09:48] Deze minister heeft allerlei voorstellen gedaan.

[1:09:50] Die komt met oplossingen.

[1:09:51] De VVD trekt de stekker uit het kabinet.

[1:09:53] En nu staan we met z'n allen weer stil.

[1:09:55] Ik wil voorkomen dat we stil komen te liggen.

[1:09:58] Daarom zeg ik snelheid eerst...

[1:10:00] en daarna de rest.

[1:10:03] Het lidvlag had nog een vraag.

[1:10:06] Ja, voorzitter. Het is de eerste keer dat deze commissie...

[1:10:08] vergadert. Het is ook wel goed om elkaar wat beter te leren kennen.

[1:10:10] Ik ben benieuwd hoe groot het vertrouwen van...

[1:10:12] collega Pot is...

[1:10:14] in de ZZP'er.

[1:10:16] De eerste Z van ZZP'er staat nog steeds...

[1:10:18] voor zelfstandigen. En ik hoor...

[1:10:21] collega Pot oproepen...

[1:10:22] aan de minister om te zorgen dat...

[1:10:24] ook de LLO-regelingen...

[1:10:26] beter beschikbaar komen voor ZZP'ers.

[1:10:29] Ehm...

[1:10:30] Eén van de belangrijkste bedrijfsmiddelen van zo'n...

[1:10:32] ZZP'er is hij of zij vaak zelf.

[1:10:34] Met andere woorden, zo'n zelfstandige...

[1:10:36] zal primair, als het goed is...

[1:10:38] bezig zijn met het...

[1:10:39] op kennisniveau houden van zichzelf en ontwikkelen...

[1:10:42] van zichzelf, omdat het je bedrijfsmodel...

[1:10:44] is. Mijn vraag concreet...

[1:10:46] is hoe groot is uw vertrouwen...

[1:10:48] in de ZZP'er?

[1:10:50] En moeten we die toch niet...

[1:10:52] op dit soort onderdelen echt anders blijven...

[1:10:54] bekijken dan een werknemer?

[1:10:56] Nou, voorzitter, ik denk sowieso dat we...

[1:10:58] de ZZP'er anders moeten bekijken dan een...

[1:11:01] werknemer, want...

[1:11:02] de ZZP'er heeft namelijk unieke uitdagingen.

[1:11:04] Heeft ook overigens unieke...

[1:11:07] kwaliteiten en enthousiasme.

[1:11:08] Dat heb ik volgens mij net ook al onderstreept.

[1:11:11] Ehm, dus...

[1:11:11] als mij gevraagd wordt hoeveel vertrouwen heb ik erin?

[1:11:14] Nou, ik heb op zich best veel vertrouwen daarin.

[1:11:16] Alleen, ik denk wel, kijk, als ik naar mezelf...

[1:11:18] kijk, wat eigenlijk heel mooi was toen ik...

[1:11:20] zelf ondernemer was, was dat ik...

[1:11:22] veel kritischer werd op de...

[1:11:24] trainingen en zo die ik ging volgen.

[1:11:26] Omdat ik dacht, ja, als je werknemer bent...

[1:11:28] dan word je soms wel ergens ingepropt...

[1:11:30] als er zo'n verplichte deelname is en waarvan je achteraf...

[1:11:32] denkt, nou, mwah, of dit nou...

[1:11:34] zoveel heeft bijgedragen, weet ik eigenlijk niet.

[1:11:36] Nou, toen ik als ZZP'er werkte en ik cursussen...

[1:11:38] ging volgen, dacht ik inderdaad, precies wat wordt gezegd...

[1:11:40] is een investering in mezelf.

[1:11:42] Moet ik heel zorgvuldig mee omgaan.

[1:11:44] Maar, dat zorgde er inderdaad ook voor dat ik soms...

[1:11:46] drie dagen of een hele week...

[1:11:48] niet aan het werk kon. Nou, kon ik me dat permitteren?

[1:11:51] Ehm, en ik had daar...

[1:11:52] inderdaad ook goed over nagedacht, maar ik zie...

[1:11:54] dat zie je ook terug in de rapporten, dat niet alle ZZP'ers...

[1:11:57] op die manier daarover nadenken. Dat begrijp...

[1:11:59] ik ook, want niet in alle sectoren is dit...

[1:12:00] even gemakkelijk, hè.

[1:12:02] Maar ik denk wel dat het daarom dus juist heel...

[1:12:04] belangrijk is, dat als we dat hele...

[1:12:06] LLO-beleid maken, dat we die ZZP'er niet vergeten.

[1:12:12] Ja, voorzitter.

[1:12:13] Ik denk dat het belangrijk is, juist om de...

[1:12:14] kwetsbare ZZP'er, die het in feite niet is...

[1:12:17] te beschermen. En dat doen we met...

[1:12:18] onder andere de aanpak van schijnzelfstandigheid.

[1:12:21] Maar ik wil er dus...

[1:12:22] echt voor pleiten, in de richting van...

[1:12:24] collega Pot, dat we...

[1:12:26] de zelfstandigen echt ook...

[1:12:29] zelfstandig laten zijn. Want één van de dingen waarom...

[1:12:30] mensen zelfstandig worden, is juist omdat ze...

[1:12:32] af willen van verplichtingen. En omdat ze ook...

[1:12:35] een behoorlijke dosis eigenwijsheid...

[1:12:36] in zich hebben. Ik ben zelf ook ondernemer geweest.

[1:12:38] En dat was omdat ik dacht dat ik heel veel dingen beter wist...

[1:12:40] dan anderen. Als je wat ouder wordt...

[1:12:42] leer je dat dat niet zo is.

[1:12:45] Maar het is...

[1:12:47] Dat is een goeie overstap naar de politiek...

[1:12:49] dan, inderdaad.

[1:12:51] Maar ik wil er echt voor...

[1:12:53] voor pleiten om te zorgen dat...

[1:12:54] die regelingen niet...

[1:12:57] semi-verplicht toch...

[1:12:59] handen bij zelfstandigen.

[1:13:00] Dat we zo goed voor ze zorgen...

[1:13:02] dat we ze eigenlijk weer helemaal vastzetten in...

[1:13:04] allerlei verplichtingen.

[1:13:06] En als u dat niet bedoelt, dan hoor ik dat graag nog...

[1:13:08] in uw antwoord.

[1:13:10] Volgens mij zag de SGP...

[1:13:12] vanuit zijn ooghoek dat ik dat niet bedoelde.

[1:13:14] Waar het mij om gaat, is dat we gaan natuurlijk helemaal...

[1:13:16] niets verplichten daaraan. Laten we dat vooral niet...

[1:13:18] gaan doen met elkaar. Maar wat ik wel zie...

[1:13:20] is dat we bepaalde regelingen hebben...

[1:13:23] voor werkgevers, werknemers...

[1:13:24] om te zorgen dat we het aantrekkelijk maken om...

[1:13:27] eh...

[1:13:29] trainingen en cursussen te volgen.

[1:13:30] En om inderdaad in jezelf te blijven...

[1:13:32] eh... investeren. Maar dat die regelingen bijvoorbeeld...

[1:13:34] niet altijd bekend zijn bij...

[1:13:36] of makkelijk toegankelijk zijn voor ZZP'ers.

[1:13:39] En laten we dat voorover helpen.

[1:13:43] Ik zie nog een vraag van het...

[1:13:45] eh... lid van Oosterbrug, van NSC.

[1:13:48] Ja, kijk, het belang van...

[1:13:50] leven lang ontwikkelen geldt voor iedereen.

[1:13:51] Geldt voor alle werkenden. Vind ik ook een heel...

[1:13:53] goed punt uit het rapport van de heer...

[1:13:55] Borslap. Ik doe daar ook hele goede...

[1:13:58] voorstellen voor. Op het gebied van een...

[1:13:59] persoonlijk ontwikkelbudget voor iedereen.

[1:14:02] Dus in die...

[1:14:04] uitwerking krijgen alle...

[1:14:05] individuen in Nederland...

[1:14:08] dezelfde kansen.

[1:14:10] Wat ik heel belangrijk vind bij...

[1:14:12] zelfstandigen is dat het...

[1:14:14] ondernemers zijn. Wat maakt...

[1:14:16] een schijnzelfstandige nou anders dan een...

[1:14:18] niet-schijnzelfstandige?

[1:14:20] Het feit dat het een echte ondernemer...

[1:14:23] is. Net zoals die werkgever.

[1:14:24] Ik hoor u zeggen dat...

[1:14:26] ZZP'ers...

[1:14:28] ja, wellicht geen gebruik...

[1:14:31] maken van...

[1:14:32] de verschillende leerregelingen...

[1:14:34] voorzitter, die...

[1:14:37] ja, omdat ze daar...

[1:14:38] geen tijd aan kunnen besteden of willen...

[1:14:40] besteden, omdat dat leidt tot...

[1:14:42] gederfde inkomsten. Nou, mijn...

[1:14:44] vraag aan mevrouw Pot, mevrouw...

[1:14:46] de voorzitter, is...

[1:14:47] Ja, dat geldt toch ook voor een werkgever die...

[1:14:50] zijn mensen naar een cursus...

[1:14:52] toestuurt, al dan niet verplicht...

[1:14:54] omdat dat onderdeel uitmaakt van bijvoorbeeld...

[1:14:56] afspraken die gemaakt zijn in...

[1:14:58] cao's of eisen die...

[1:15:00] er worden gesteld ten arbeid. Dus...

[1:15:02] waarom zouden we ZZP'ers op het gebied van...

[1:15:04] gederfde inkomsten anders behandelen dan...

[1:15:06] die andere zelfde soort...

[1:15:08] ondernemers die toevallig wel personeel in dienst hebben?

[1:15:12] Nou, voorzitter, er zitten...

[1:15:14] een aantal dingen in het betoog...

[1:15:16] van NEC.

[1:15:18] Allereerst, ik denk heel mooi dat hij...

[1:15:20] de voorstellen van Borslap...

[1:15:21] herhaalt. We hebben ook in ons...

[1:15:23] verkiezingsprogramma een variant staan...

[1:15:26] eigenlijk van dat persoonlijk...

[1:15:28] ontwikkelbudget, omdat dat inderdaad zo'n mooie...

[1:15:30] manier is om mensen echt gedurende hun...

[1:15:32] loopbaan dat soort kansen te bieden.

[1:15:34] Ik ben het wel...

[1:15:35] met de heer Van Oosterbrugge eens dat het gaat om...

[1:15:38] echte ondernemers. Waar het...

[1:15:40] mij in zit, en daar komt een beetje de verwarring...

[1:15:42] vandaan ook met NEC, het gaat mij er helemaal...

[1:15:44] niet om dat we mensen anders gaan behandelen...

[1:15:46] omdat ze gederfde...

[1:15:47] inkomsten hebben. Het gaat erom dat we ons bewust...

[1:15:50] zijn van het feit dat ZZP'ers...

[1:15:52] soms unieke uitdagingen hebben.

[1:15:53] En ja, werkgevers hebben ook gederfde...

[1:15:56] inkomsten, alleen wordt dat natuurlijk vaak wel...

[1:15:58] overgeslagen over een veel grotere...

[1:16:01] onderneming.

[1:16:02] Dus ik kan me voorstellen...

[1:16:04] echt ook vanuit mijn eigen praktijk...

[1:16:06] dat je toch even nadenkt, poeh, nou wat...

[1:16:08] doet dit? Want dan wordt die cursus in ieder geval heel erg...

[1:16:10] duur. Ik wil niet zeggen dat ik zeg daar moet de...

[1:16:12] overheid tegemoet komen. Maar dat betekent misschien...

[1:16:14] wel dat je wat extra moeite moet...

[1:16:16] doen om mensen daarvan te doordringen. Juist...

[1:16:18] ook omdat al die documenten die we nu hebben...

[1:16:20] gekregen over LLO uitwijzen...

[1:16:22] dat heel veel ZZP'ers dit niet...

[1:16:24] doen. En dat er heel veel...

[1:16:26] ZZP'ers, dat weten we ook, werken in...

[1:16:28] sectoren die straks niet meer bestaan.

[1:16:32] Ik vond dat het woord...

[1:16:34] even aan de lid van Oosterbrugge...

[1:16:36] is dat best wel een tijdje terug...

[1:16:38] dat we de inbreng van mevrouw Pot hebben gehad...

[1:16:40] wat LLO was. En dat is leven lang ontwikkelen.

[1:16:42] Dus voor de mensen die nu inschakelen...

[1:16:44] daar gaat onder andere dit interruptiedebat over.

[1:16:46] Uw vraag.

[1:16:49] Nou, laat ik zo zeggen...

[1:16:50] ik heb nog steeds geen antwoord gehad...

[1:16:52] over voorstellen gehoord...

[1:16:54] voorzitter, over het...

[1:16:56] fenomeen...

[1:16:58] rekening houden met gederfde inkomsten van ZZP'ers.

[1:17:01] Nogmaals, ik zie ZZP'ers...

[1:17:02] als ondernemers...

[1:17:04] en ik zie eigenlijk geen verschil...

[1:17:07] voor het altijd niet compenseren...

[1:17:08] van ondernemers voor gederfde inkomsten...

[1:17:10] als gevolg van ontwikkelen...

[1:17:12] of dat nou personeel van die ondernemer is...

[1:17:14] of bij ZZP'ers...

[1:17:16] de ondernemer zelf.

[1:17:17] En de vraag die ik heb...

[1:17:19] ook omdat u wijst naar...

[1:17:21] de onderzoeken die zijn gedaan...

[1:17:23] en waar ZZP'ers wellicht achterblijven...

[1:17:25] hoe kijkt u aan tegen...

[1:17:28] bijvoorbeeld, misschien wel, dat dat rapport...

[1:17:30] ook gedaan is onder een grote groep schijnselstandigen...

[1:17:33] die inderdaad...

[1:17:33] hun weg niet weten naar dit soort faciliteiten...

[1:17:36] omdat ze misschien wel helemaal geen zelfstandigen zijn.

[1:17:39] Ik denk...

[1:17:40] namelijk dat misschien dit wel een van de...

[1:17:42] belangrijkste kenmerken is wat een echte ondernemer...

[1:17:44] onderscheidt van een schijnselstandige.

[1:17:47] Voorzitter.

[1:17:48] Ja, voorzitter, ik kan mezelf nog een keer gaan herhalen.

[1:17:50] Mijn punt was niet dat we mensen gaan...

[1:17:52] compenseren voor gederfde inkomsten...

[1:17:55] of dat ik daar voorstellen voor ga doen.

[1:17:56] Het ging mij erom als een voorbeeld...

[1:17:58] van een andere situatie...

[1:18:00] waar een ZZP'er mee te maken krijgt...

[1:18:02] in opzichte van een andere werknemer...

[1:18:04] bijvoorbeeld.

[1:18:05] En het lijkt me verstandig om daar rekening mee te houden...

[1:18:08] omdat je in die rapporten wel ziet...

[1:18:09] dat ZZP'ers dus weinig gebruik maken van dit soort dingen...

[1:18:12] en niet ziet...

[1:18:14] dat in de vele voorbeelden...

[1:18:16] die er worden genoemd van regelingen...

[1:18:17] dat ZZP'ers daar ook in terugkomen.

[1:18:19] En dat lijkt mij belangrijk.

[1:18:21] Dat was mijn vraag ook aan de minister.

[1:18:26] Ik onderstreep...

[1:18:26] wat u zegt. Ik heb geen idee...

[1:18:28] hoeveel mensen daarvan...

[1:18:31] schijnzelfstandigen zijn.

[1:18:32] Maar ik wil alsjeblieft met elkaar constateren...

[1:18:33] dat er gelukkig ook nog een heleboel...

[1:18:37] gewone ZZP'ers zijn.

[1:18:38] Echte ondernemers.

[1:18:39] Die komen natuurlijk ook terug in die statistieken.

[1:18:42] En dat lijkt me op zichzelf al erg genoeg...

[1:18:44] dat er een hoop mensen zijn...

[1:18:45] die daar geen gebruik van maken.

[1:18:50] Dan gaan we door naar de laatste spreker...

[1:18:52] aan de zijde van de Kamer.

[1:18:53] En dat is het lid Aartsen van de VVD.

[1:18:57] Dank, voorzitter.

[1:18:59] Het werd al even aangehaald...

[1:19:01] 52 stukken bij de convocatie.

[1:19:04] Ik wil mij...

[1:19:05] als je gaat kijken naar de huidige arbeidsmarkt...

[1:19:07] denk ik dat vooral de krapte...

[1:19:08] en de prangende krapte op de arbeidsmarkt...

[1:19:10] een ding is waar heel veel mensen zich zorgen over maken.

[1:19:12] Mensen met een hoge werkdruk die zeggen...

[1:19:14] ik heb geen collega's die kunnen helpen.

[1:19:16] Ondernemers die niet kunnen groeien of vastlopen met hun bedrijf...

[1:19:18] omdat er te weinig mensen zijn.

[1:19:20] Of simpelweg iemand die voor het eerst een kind krijgt...

[1:19:23] maar in een hotel moet overnachten...

[1:19:24] omdat er gewoon geen mensen zijn die kunnen helpen...

[1:19:27] in de kraanverzorging, om maar een voorbeeld te noemen.

[1:19:29] Dus je ziet dat dat echt wel een groot probleem is...

[1:19:31] op onze arbeidsmarkt.

[1:19:33] Dat is die krapte.

[1:19:35] Ik wil eigenlijk drie zaken aanstippen...

[1:19:37] die voor de VVD de komende jaren ook belangrijk zijn...

[1:19:39] voor die arbeidsmarkt.

[1:19:41] En die eerste sluit ook aan bij die krapte...

[1:19:44] en dat is de participatie van mensen.

[1:19:46] Hoe kunnen we nou zorgen dat we...

[1:19:47] meer mensen of meer handjes...

[1:19:49] en eigenlijk misschien wel meer uren...

[1:19:51] want daar wil ik me op focussen...

[1:19:52] willen kunnen toevoegen aan onze arbeidsmarkt.

[1:19:55] We kunnen heel veel over mensen spreken...

[1:19:57] maar ik denk dat als je gaat kijken naar...

[1:19:58] wat verder gaat inzoomen, dan zie je dat Nederland...

[1:20:01] natuurlijk kampioen deeltijd is.

[1:20:03] En het is heel makkelijk om te zeggen...

[1:20:05] dat een natuurverschijnsel...

[1:20:07] of een mentaliteitsdiscussie...

[1:20:09] als we gaan kijken wat we hier in deze zalen...

[1:20:11] eraan kunnen doen, dan is dat toch ook gewoon...

[1:20:13] een uitkomst van hoe wij in Nederland het belastingstelsel...

[1:20:15] en het toeslagenstelsel hebben ingericht.

[1:20:18] En we moeten concluderen dat die...

[1:20:19] voor heel veel mensen een handrem zijn...

[1:20:21] op het feit dat ze meer willen gaan werken.

[1:20:24] Vooral juist bij middeninkomens...

[1:20:25] zien we een gecumuleerd effect...

[1:20:28] wanneer zij simpelweg...

[1:20:29] een aantal uur meer willen gaan werken.

[1:20:30] Als ze gevraagd worden, wilt u meer gaan werken...

[1:20:33] dan is vaak onderaan de streep het niet lonend.

[1:20:35] Sommigen gaan er zelfs op achteruit...

[1:20:37] via allerlei rare constructies.

[1:20:38] Het instituut voor publieke economie...

[1:20:41] had een prachtig grafiekje waarbij je gewoon zag...

[1:20:43] een middeninkomen waarin...

[1:20:45] een aantal grafieken een soort stijl...

[1:20:46] als een soort achtbaan naar beneden kukelen...

[1:20:49] op het moment dat mensen besluiten...

[1:20:50] om meer te gaan werken en meer hun handen...

[1:20:52] uit de mouwen gaan steken.

[1:20:55] Het kabinet broedt op dit moment op een aantal scenario's...

[1:20:57] voor hervorming van het toeslagenstelsel.

[1:21:00] Ik ben heel benieuwd van deze minister te horen...

[1:21:02] wordt daar nou ook de arbeidsparticipatie...

[1:21:04] marginale druk...

[1:21:06] en die val waar ik het eerder over had...

[1:21:07] ook in meegenomen?

[1:21:08] Welke rol vindt zij dat dat moet plaats hebben?

[1:21:11] Moet dat een prominente plek daarin hebben?

[1:21:13] En is dat ook wel de koers...

[1:21:15] die deze minister daarop zou willen varen?

[1:21:18] Belangrijk ook wel...

[1:21:19] is zij ook bereid om de scenario's...

[1:21:21] die door de staatssecretaris van Financiën worden gemaakt...

[1:21:24] voor het toeslagenstelsel...

[1:21:25] om die ook door te laten rekenen op dit soort effecten.

[1:21:29] Ik denk dat het belangrijk is...

[1:21:30] dat we ook weten per scenario...

[1:21:31] wat is nou het effect op het meer...

[1:21:34] laten werken en ook meer lonend maken...

[1:21:36] van mensen die meer gaan werken.

[1:21:38] We hadden net al even het gesprek...

[1:21:40] over goed werkgeverschap...

[1:21:42] en over...

[1:21:44] ondernemers die graag hun mensen willen binden.

[1:21:46] Ondernemers willen volgens mij niets liever op dit moment...

[1:21:48] dan hun mensen vasthouden.

[1:21:49] Het is een menselijk kapitaal.

[1:21:51] En heel veel ondernemers, ik zei het al, bijna 70 procent...

[1:21:53] werkt bij een MKB'er.

[1:21:55] Dat zijn ondernemers die kennen de naam van hun mensen...

[1:21:58] die weten wanneer hun kinderen jarig zijn...

[1:22:00] wanneer de trouwdag is...

[1:22:01] en zorgen daar ook goed voor.

[1:22:03] Dat is volgens mij de basis...

[1:22:06] van de arbeidsmarkt.

[1:22:07] En het is goed dat we proberen...

[1:22:10] om ervoor te zorgen dat...

[1:22:11] mensen die in een flexibel contract zitten...

[1:22:13] dat die wat meer zekerheid krijgen.

[1:22:15] Want ik denk dat iedereen dat ook graag wil.

[1:22:17] Een vast contract is toch iets wat in onze cultuur zit...

[1:22:19] dat we prettig vinden.

[1:22:20] Tegelijkertijd vind ik dan ook dat we naar de andere kant...

[1:22:22] van de medaille moeten kijken.

[1:22:23] Dat we ook moeten kijken hoe kunnen we er nou voor zorgen...

[1:22:26] dat mensen, werkgevers, ook die vaste contracten aanbieden.

[1:22:29] En daarin moeten we eerlijk zijn...

[1:22:31] dat het vaste contract voor kleine ondernemers...

[1:22:33] gewoon niet aantrekkelijk is.

[1:22:34] Dat de wendbaarheid klein is...

[1:22:36] en dat de risico's soms gewoon torenhoog zijn...

[1:22:38] voor werkgevers.

[1:22:40] Mensen zitten nu vast aan de loondoorbetaling bij ziekte...

[1:22:42] die gewoon echt funest kan zijn voor een kleine ondernemer.

[1:22:46] Omdat ze én iemand missen...

[1:22:47] én moeten blijven doorbetalen...

[1:22:49] én ook nog eens...

[1:22:51] in de wet poortwachter bij het UWV terechtkomen...

[1:22:53] met een hele hoop bureaucratie.

[1:22:55] Ik vind echt dat we daar ook stappen op zouden moeten zetten.

[1:22:58] En ook geldt dat natuurlijk...

[1:22:59] op het moment dat je beslist...

[1:23:00] dat het misschien toch niet zo lekker werkt...

[1:23:03] dat we elkaar moeten nemen.

[1:23:04] Ook dan zul je denk ik dat op een goede manier moeten gaan regelen.

[1:23:07] Dat zijn beide kanten van het modelje...

[1:23:09] die belangrijk zijn voor deze...

[1:23:12] arbeidsmarktervorming.

[1:23:12] En Borslop heeft er ook al wat over gezegd.

[1:23:14] We zagen in de evaluatie al...

[1:23:16] dat er werd gesproken over de transitievergoeding.

[1:23:19] Op de convocatie stond de evaluatie daarvan.

[1:23:21] Ik ben ook wel benieuwd...

[1:23:22] of de minister bereid is om te kijken...

[1:23:24] kunnen we ook verder kijken naar de...

[1:23:28] transitievergoeding, hoe deze uitpakt.

[1:23:29] Wordt dit nou echt gebruikt?

[1:23:30] Dat geldt voor het vinden van nieuwe banen.

[1:23:33] En dan zijn er ook andere mogelijkheden...

[1:23:34] anders dan de transitievergoeding.

[1:23:36] Bijvoorbeeld om werkgevers en werknemers te stimuleren...

[1:23:39] om een andere vorm te kiezen...

[1:23:41] om mensen van werk naar werk te helpen.

[1:23:42] Het kan bijvoorbeeld voor kleine werkgevers heel aantrekkelijk zijn...

[1:23:45] om een prikkel in te bouwen dat zij...

[1:23:47] minder of geen transitievergoeding...

[1:23:49] hoeven te betalen, maar dat zij...

[1:23:50] echt helpen bij het vinden van een andere baan.

[1:23:53] Dat mes snijdt dan echt...

[1:23:55] aan twee kanten.

[1:23:56] We hebben al ook gesproken over de ZZP.

[1:23:59] Dat is het laatste punt.

[1:24:00] De VVD ziet dat als drie verschillende groepen.

[1:24:03] We hebben aan de ene kant de echte ondernemers.

[1:24:07] Want we kennen in Nederland alleen maar een eenmanszaak.

[1:24:09] En een eenmanszaak betekent ook...

[1:24:10] een kapper met drie winkels en twintig man personeel.

[1:24:14] Dat is ook wat we...

[1:24:15] als we het over de ZZP hebben...

[1:24:16] waar we het dan over hebben.

[1:24:18] Goed om dat even neer te zetten.

[1:24:20] Ja, er zijn schijnzelfstandige mensen die tegen hun wil...

[1:24:22] in de problemen zitten...

[1:24:25] en in de situatie zitten dat ze niet willen.

[1:24:27] En daarnaast zien we ook gewoon...

[1:24:28] dat er een groep is, die ik maar even noem...

[1:24:31] zelfstandig werkende.

[1:24:33] Mensen die graag op hun eigen manier...

[1:24:34] willen bepalen hoe ze werken.

[1:24:36] We hebben de ene naar de andere maatregel genomen...

[1:24:38] om het onaantrekkelijk te maken in de afgelopen periode.

[1:24:41] Met de afbouw van de zelfstandige aftrek.

[1:24:43] Toch zien we een explosieve groei...

[1:24:44] van het aantal ZZP'ers.

[1:24:47] Mensen die graag zelfstandig en autonoom...

[1:24:48] op hun eigen manier werken.

[1:24:50] In ons verkiezingsprogramma pleiten wij ook voor een aparte rechtsvorm.

[1:24:53] Voor deze mensen. Ik denk dat het goed is.

[1:24:54] Zodat we het op een goede en gedegen manier...

[1:24:57] kunnen regelen.

[1:24:58] Tot slot voorzitter, ik zie u al kijken.

[1:25:00] Ik ben heel benieuwd...

[1:25:03] of u zou willen reageren...

[1:25:04] op de zeer negatieve reacties...

[1:25:07] van bijna 1100 mensen...

[1:25:08] ten aanzien van het wetsvoorstel verduidelijken...

[1:25:11] in beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden.

[1:25:12] Ik sluit me aan bij de collega's van de SGP en de NSC...

[1:25:15] of het niet verstandiger is...

[1:25:16] om dit wetsvoorstel op te splitsen.

[1:25:18] Of alleen het onderdeel ten aanzien van het rechtsvermoeden...

[1:25:21] en het uurtarief naar de Kamer toe te brengen.

[1:25:23] Als we kijken hoeveel onrust...

[1:25:25] dit op dit moment oplevert...

[1:25:26] onder ZZP'ers, moeten we niet eerst...

[1:25:29] zorgen dat we met dat uurtarief...

[1:25:31] zorgen dat die schijnzelfstandigen...

[1:25:33] goed daarmee kunnen aanpakken...

[1:25:34] en vervolgens een stap maken...

[1:25:36] om een splitsing te kunnen maken tussen ondernemerschap...

[1:25:38] de IB-ondernemers...

[1:25:40] en een goede manier netjes vinden...

[1:25:42] ten aanzien van die zelfstandig werkenden.

[1:25:45] Tot zover, voorzitter.

[1:25:47] Ik zie een interruptie van het lid Vlag van de SGP.

[1:25:51] Ja, voorzitter, dank u wel.

[1:25:52] We hebben belangstelling geluisterd...

[1:25:54] naar de bijdrage van de heer Aartsen.

[1:25:56] Is het nou Aartsen of Van Aartsen?

[1:25:58] Als ik een euro zou krijgen voor iedere keer...

[1:26:00] dat het Van Aartsen werd, dan zou ik erg rijk zijn.

[1:26:02] Maar het is Aartsen.

[1:26:04] Ik heb een week een keer ergens Van Aartsen gezegd.

[1:26:06] Dus excuus daarvoor.

[1:26:08] De arbeidsmarkt in Nederland staat bekend...

[1:26:10] als een deeltijd-arbeidsmarkt. Daar had u het over.

[1:26:12] Dat is ook zo, denk ik.

[1:26:14] En als dat vanuit een mentaliteitskwestie zou zijn...

[1:26:17] omdat mensen nou helemaal graag...

[1:26:18] drie dagen op het strand liggen...

[1:26:19] moeten we daar misschien wat aan doen.

[1:26:22] En misschien moeten we er ook iets aan doen...

[1:26:24] als mensen meer willen werken...

[1:26:26] maar door belastingregels worden tegengehouden.

[1:26:29] Dat kan ik u voor een groot deel...

[1:26:30] ook nog involgen.

[1:26:32] Tegelijkertijd moeten we ook wel oppassen...

[1:26:34] want u noemde ook de situatie...

[1:26:36] in de kraamzorg. Daar wordt op dit moment...

[1:26:38] vaak 24 uur zorg gegeven.

[1:26:40] Dus in zo'n gezin wordt drie uur per dag zorg verleend.

[1:26:43] En dan is het juist zo mooi...

[1:26:44] dat er een moeder of een vriendin is...

[1:26:46] die de overige uren van de dag beschikbaar heeft...

[1:26:48] om dan die kerstverse...

[1:26:50] vader en moeder bij te staan.

[1:26:52] Dus juist ook dat onbetaalde werk...

[1:26:54] waar ik het over heb gehad in mijn bijdrage...

[1:26:55] kan ook gedaan worden omdat wij...

[1:26:57] een deeltijd-economie hebben.

[1:27:00] En we moeten denk ik oppassen om te denken...

[1:27:02] dat daar dus een heel groot onbenut...

[1:27:04] arbeidspotentieel ligt.

[1:27:05] Als we dat helemaal zouden leegtrekken...

[1:27:07] dan komt er ook heel veel onbenut...

[1:27:09] of komt er heel veel nieuw werk ook bij...

[1:27:12] waardoor we per saldo misschien niet eens zoveel...

[1:27:14] opschieten.

[1:27:15] En dat we daarmee ook iets overhoop halen...

[1:27:18] waarvan we de waarde pas beseffen...

[1:27:20] als het er niet meer is.

[1:27:23] Volgens mij hoeft het een het ander niet per se uit te sluiten.

[1:27:26] Het enige wat ik wel...

[1:27:27] concludeer is dat er...

[1:27:30] natuurlijk bepaalde groepen zijn...

[1:27:32] jonge ouders...

[1:27:34] die in de spits van hun leven zitten...

[1:27:36] waarbij alles in één keer bij elkaar komt.

[1:27:38] Waarin je ziet dat je...

[1:27:40] enorm veel...

[1:27:42] moet betalen aan de kinderopvang.

[1:27:45] Waardoor je...

[1:27:45] soms ook de vraag wordt gesteld binnen zo'n gezin...

[1:27:48] heeft het überhaupt nog wel zin om te gaan werken?

[1:27:49] Dan is het dus niet de vraag wil ik meer werken...

[1:27:51] of wil ik minder werken, maar zit er een pure...

[1:27:53] financiële component aan. Hetzelfde zien we natuurlijk...

[1:27:56] als mensen het aanbod krijgen wil je anders...

[1:27:57] een dag meer gaan werken.

[1:27:58] En het antwoord dat zo'n ondernemer dan krijgt is...

[1:28:01] ja, dat wil ik heel graag...

[1:28:02] maar als ik dat doe, dan raak ik toeslagen kwijt.

[1:28:04] Dus ik doe het niet.

[1:28:07] Het grafiek, nogmaals, ik noemde het al...

[1:28:09] van het instituut voor publieke economie...

[1:28:11] laat gewoon vijf...

[1:28:15] lijntjes zien...

[1:28:16] die ongeveer vanaf de 30.000 euro...

[1:28:19] middeninkomens...

[1:28:19] beginnen dan te tellen...

[1:28:20] gewoon kaarsrecht naar beneden afdalen.

[1:28:23] Je ziet als die drie...

[1:28:24] als die zaken allemaal bij elkaar komen...

[1:28:26] ook de kortingen binnen ons belastingsysteem...

[1:28:29] dat doet wat met mensen.

[1:28:31] We kennen allemaal die berekeningen.

[1:28:33] Dat soort groepen...

[1:28:35] daar zie je dat dit soort mechanismes...

[1:28:37] vanuit ons belasting- en toeslagenstelsel...

[1:28:39] wel zo verschrikkelijk hard gaan...

[1:28:40] dat er eigenlijk geen sprake is meer van een vrije keuze...

[1:28:42] maar dat mensen met hun portemonnee gaan stemmen...

[1:28:45] en dat kun je ze niet eens kwalijk nemen.

[1:28:46] Een vervolgvraag.

[1:28:49] Ik kom daarmee verrassend dicht bij de heren artsen...

[1:28:52] omdat ik...

[1:28:53] met hem van harte eens ben...

[1:28:55] dat eigenlijk ons belastingstelsel...

[1:28:57] geen belemmering zou moeten zijn...

[1:28:59] in het maken van vrije keuzes...

[1:29:01] en hoeveel tijd je aan privé...

[1:29:03] en aan zorg besteedt.

[1:29:05] Dan hoop ik ook dat ik hem aan mijn zijde vind...

[1:29:07] als we de ontstaande belastingkloof...

[1:29:09] tussen één en twee verdieners...

[1:29:10] waar zo'n zelde keuze vaak onmogelijk wordt gemaakt...

[1:29:13] ook gaan aanpakken in de komende jaren.

[1:29:22] Ik kijk nog even...

[1:29:26] Dit moet je volgens mij...

[1:29:27] in het hele stelsel bekijken.

[1:29:28] Mevrouw Van Dijk zei het terecht al.

[1:29:30] Het is goed om dit aan te pakken.

[1:29:33] Om dat stelsel aan te pakken.

[1:29:35] Want je ziet gewoon...

[1:29:35] als er een aantal negatieve prikkels in zitten...

[1:29:38] dan gaat het er meer uit.

[1:29:39] Volgens mij zijn het de liberalen en de gereformeerden...

[1:29:42] die elkaar ongetwijfeld dan kunnen vinden...

[1:29:44] als het gaat om vrije keuzes.

[1:29:45] Daar zal ik als liberaal natuurlijk nooit voor gaan liggen.

[1:29:49] Dat begrijpt u.

[1:29:54] Er is nog een vraag van het lid Martijn.

[1:29:58] Ja, voorzitter.

[1:29:59] De heer Aertsen heeft het over...

[1:30:02] een derde categorie werknemers.

[1:30:05] En aangezien u...

[1:30:07] aangezien voorzitter de heer Aertsen...

[1:30:09] geïnteresseerd is in geschiedenis...

[1:30:11] wil ik hem graag meenemen...

[1:30:13] naar het jaar 1900.

[1:30:14] Vier of vijf ongeveer.

[1:30:16] Waarin...

[1:30:17] mensen in het algemeen ZZP'er waren in een fabriek.

[1:30:21] Of...

[1:30:22] in de bakkerij.

[1:30:24] Of op elke andere plek.

[1:30:26] En zij gaan vechten voor...

[1:30:29] een arbeidsongeschiktheidsverzekering.

[1:30:31] Een...

[1:30:32] WW-uitregeling.

[1:30:34] En zelfs voor uiteindelijk scholing.

[1:30:36] En nu, ruim 100 jaar later...

[1:30:38] hebben wij een mooi stelsel gebouwd...

[1:30:40] waar dat is ontstaan.

[1:30:42] Indien u een derde categorie kiest...

[1:30:44] dan kiest u de werknemer die zeg maar...

[1:30:48] 1930, 1940...

[1:30:49] weer vormgegeven...

[1:30:50] gaat worden. Dus ik vraag mij...

[1:30:52] af, voorzitter, of de heer Aertsen...

[1:30:55] net als ik...

[1:30:56] soms verlangt naar dingen die...

[1:30:58] vroeger ook goed geregeld waren.

[1:31:01] Ik had mevrouw Partijn net zover...

[1:31:03] dat we weer een beetje in deze tijd kwamen.

[1:31:04] Dan gaan we weer 120 jaar terug in de tijd.

[1:31:06] Dat is misschien wel heel ver.

[1:31:08] Voorzitter, meneer Aertsen gaat terug in de tijd...

[1:31:10] met het voorstel wat hij doet voor de derde...

[1:31:12] Ja, daar gaan we nu toch wel heel ver.

[1:31:13] Volgens mij is dat niet realistisch wat er nu wordt voorgesteld.

[1:31:16] Volgens mij kun je je ogen niet sluiten voor wat er gebeurt.

[1:31:19] We hebben best een hoop...

[1:31:20] maatregelen financieel genomen, omdat er werd gezegd...

[1:31:22] mensen kiezen vanwege hun financiële stap...

[1:31:25] voor het...

[1:31:26] ZZP-schap. Terwijl...

[1:31:28] uiteindelijk voor mij moet ik concluderen dat het...

[1:31:30] met name gebeurt omdat mensen zeggen...

[1:31:32] ik wil een vorm van autonomie. Ik wil...

[1:31:34] zelfstandigheid. Mensen die...

[1:31:36] het gesprek aan gaan met hun werkgever of ze meer of minder...

[1:31:38] willen werken, of regelmatig willen werken, op hun eigen...

[1:31:40] manier willen werken, op hun eigen plek willen werken...

[1:31:43] autonomie en zelfstandigheid...

[1:31:44] en vervolgens erachter komen...

[1:31:46] ik krijg daar geen gehoor...

[1:31:48] binnen het arbeidscontract wat ik heb. Geen flexibiliteit...

[1:31:51] vanuit die werkgever of zo.

[1:31:53] En dan zeggen...

[1:31:54] nou prima, dan ga ik het zelf wel regelen.

[1:31:57] Dat is de huidige situatie.

[1:31:59] En dan vind ik...

[1:32:00] dat je je ogen niet voor kan sluiten...

[1:32:02] als je die beweging ziet.

[1:32:04] En dan kun je twee dingen doen. Kun je zeggen...

[1:32:06] we gaan proberen die mensen...

[1:32:08] met een knuppel zoveel mogelijk in het...

[1:32:11] bedachte hokje wat wij ooit hebben gemaakt...

[1:32:12] met elkaar te proppen. Of je gaat zeggen...

[1:32:14] als het weer nauw is, gaan we kijken of we een apart hokje...

[1:32:16] kunnen maken daarvoor. Waarin je ook eisen...

[1:32:18] zou kunnen stellen ten aanzien van...

[1:32:20] hoe heb je het geregeld als je van de ladder...

[1:32:22] afvalt? Hoe heb je het geregeld als je met...

[1:32:24] pensioen gaat? Weet je wel, dat hoort er ook allemaal...

[1:32:26] bij. Je moet dingen wel netjes met elkaar...

[1:32:29] organiseren, netjes met elkaar regelen.

[1:32:30] We moeten ook concluderen dat als je naar de huidige rechtsvorm...

[1:32:32] in Nederland kijkt, je eigenlijk alleen...

[1:32:34] je kan inschrijven als eenmanszaak.

[1:32:36] En daar zie je natuurlijk een enorme vertroebeling.

[1:32:38] Nogmaals, iemand met twee, drie...

[1:32:42] bakkerijen...

[1:32:42] en vind ik maar personeel...

[1:32:44] is ook een eenmanszaak. Maar iemand die zich...

[1:32:46] tegen zichzelf verhuurt, is ook een eenmanszaak.

[1:32:48] Dat vind ik best wel gek als we naar onze...

[1:32:50] huidige rechtsvormen kijken.

[1:32:54] De laatste interruptie van mevrouw Patijn.

[1:32:58] Ja, en daarmee...

[1:33:00] de derde categorie die u wilt creëren...

[1:33:02] is een categorie in de jaren...

[1:33:04] vanuit de jaren 40, 50...

[1:33:05] 40 is niet helemaal goed, sorry, excuus 50...

[1:33:09] waar pas later...

[1:33:10] de extra rechten en de beschermingsrechten kwamen.

[1:33:14] En...

[1:33:14] ik vraag me af of...

[1:33:16] meneer Aertsen...

[1:33:19] denkt dat de oplossing...

[1:33:21] voor deze...

[1:33:23] groep daarin zit...

[1:33:24] de groep die weer autonomie wil en zeggenschap...

[1:33:27] om vervolgens de problemen...

[1:33:29] die de werkgever heeft, bijvoorbeeld...

[1:33:30] met de roostering voor de nachtdiensten in de zorg...

[1:33:33] neerlegt bij de mensen...

[1:33:35] die nog wel direct in dienst zijn...

[1:33:37] of dat u vindt dat die problemen...

[1:33:39] voor die mensen in die regeldruk...

[1:33:41] waar zij mee te maken hebben...

[1:33:43] opgelost zouden worden op een ander manier.

[1:33:45] Bijvoorbeeld door...

[1:33:47] de regeldruktoets bij werkgevers neer te leggen...

[1:33:49] maar regeldruktoetsen in te voeren...

[1:33:50] via de...

[1:33:52] ondernemingsraad kan ik me zo voorstellen.

[1:33:55] En te zorgen dat werknemers...

[1:33:57] veel minder last krijgen van de regels...

[1:33:59] die werkgevers voor hen bedenken.

[1:34:02] Voorzitter...

[1:34:03] regeldruktoetsen kunt u de VVD altijd...

[1:34:05] aan uw zijde vinden natuurlijk.

[1:34:08] Alleen...

[1:34:09] dan wil ik u ook wel vragen om...

[1:34:11] niet blind te staan, want u begint steeds over...

[1:34:13] over vroegere tijden en over het arbeidsrecht.

[1:34:15] Ik heb het over een rechtsvorm...

[1:34:17] zoals we dat bedacht hebben met welke rechtsvormen we kennen...

[1:34:19] in Nederland. Nogmaals de eenmanszaak...

[1:34:21] of de VOF, IB-ondernemers...

[1:34:23] of in het geval...

[1:34:25] van een BV dat je in Bokslee gaat ondernemen.

[1:34:27] Dat zijn de rechtsvormen die we nu hebben.

[1:34:28] En dan zien we dat daar een discrepantie zit...

[1:34:31] bij hoe we het op dit moment hebben geregeld.

[1:34:33] Je ziet dat mensen die graag...

[1:34:35] op een zelfstandige manier willen werken, autonomie willen hebben...

[1:34:37] alleen zichzelf...

[1:34:39] en hun uren en hun diensten ter beschikking stellen...

[1:34:41] kiezen voor een eenmanszaak...

[1:34:43] een IB-ondernemerschap...

[1:34:45] terwijl dat ook beschikbaar is...

[1:34:47] waar het voor bedoeld was, nogmaals...

[1:34:49] die kapperszaak met drie filialen...

[1:34:51] en twintig man personeel.

[1:34:53] Die zitten allemaal op dit moment in dezelfde rechtsvorm...

[1:34:55] economisch gezien in het burgerlijk wetboek.

[1:34:57] En ik weet niet of dat nou...

[1:34:59] de meest verstandige variant is.

[1:35:00] Dus vandaar dat wij zeggen, ik denk dat het goed is dat we de komende jaren...

[1:35:04] gaan spreken over...

[1:35:05] of je die twee categorieën ook niet in rechtsvorm...

[1:35:07] niet arbeidsrechtelijk...

[1:35:08] in het burgerlijk wetboek...

[1:35:11] in de rechtsvorm zoals we het economisch hebben geregeld...

[1:35:13] zou moeten gaan splitsen.

[1:35:15] Zodat je de precisering kan krijgen...

[1:35:17] welk beleid je op welke hoep stort.

[1:35:19] Want nu zitten twee hoepen in één hokje...

[1:35:21] terwijl ze er allebei niet prettig van worden...

[1:35:23] van welk beleid dat we daarop toepassen.

[1:35:27] En u heeft nog...

[1:35:28] een vraag van het lid...

[1:35:30] van Oosterbrug.

[1:35:33] Ja, dank u wel mevrouw de voorzitter.

[1:35:35] Als ik trouwens mevrouw Patijn...

[1:35:37] en de heer Aartsen zo...

[1:35:39] hoor praten, dan begrijp ik ineens heel erg goed...

[1:35:42] waarom ik bedrijfskunde ben gaan studeren en geen geschiedenis.

[1:35:49] Mijn vraag is eigenlijk...

[1:35:51] en dan ga ik even terug naar dat rapport van...

[1:35:53] commissie Borslap.

[1:35:54] In de analyse gebruikt...

[1:35:57] Borslap...

[1:35:59] flink wat er linea's om uit te leggen...

[1:36:01] dat er de afgelopen decennia...

[1:36:04] zoveel extra's...

[1:36:05] aan het arbeidscontract is gehangen.

[1:36:07] En zelfs zoveel dat...

[1:36:09] uiteindelijk het arbeidscontract heel zwaar...

[1:36:11] begint te wegen.

[1:36:12] En dat we juist moeten werken aan een situatie...

[1:36:15] waarbij flex minder flex is.

[1:36:18] En vast ook minder vast.

[1:36:19] En dan hoor ik ook...

[1:36:21] de discussie tussen u...

[1:36:23] en mevrouw Patijn.

[1:36:26] Voorzitter, de vraag die ik heb...

[1:36:28] aan de heer Aartsen is dan...

[1:36:29] hoe kijkt u aan tegen...

[1:36:31] de route van Borslap?

[1:36:33] Om niet te kiezen voor drie verschillende soorten...

[1:36:36] werkenden.

[1:36:38] Maar om...

[1:36:39] vast minder vast en flex...

[1:36:41] minder flex te maken. En op die manier...

[1:36:43] de balans op de arbeidsmarkt te herstellen.

[1:36:45] Zodat we uiteindelijk alleen maar vast...

[1:36:47] flex en echte ondernemers hebben.

[1:36:52] Voorzitter, het vast minder vast...

[1:36:53] en flex minder flex...

[1:36:55] dat is een beginsel...

[1:36:57] waar wij als VVD ook al jarenlang voorzitter van zijn.

[1:36:59] Ik denk dat de maatregelen die in Borslap...

[1:37:01] staan daar ook goed voor zijn.

[1:37:03] En ik noemde net een aantal risico's nogmaals...

[1:37:05] die aan de kant van de werkgever...

[1:37:06] met name kleine werkgever zitten.

[1:37:09] Ik denk dat het verstandig is dat we daar naar kijken.

[1:37:11] Want ik denk dat de reden waarom...

[1:37:14] erg veel...

[1:37:15] flexcontracten worden aangeboden ook is...

[1:37:17] dat het ondoenlijk risico is...

[1:37:19] voor kleine ondernemers. Om soms...

[1:37:21] vaste contracten aan te bieden.

[1:37:23] Dat zit in die loondoorbetaling bij ziekte...

[1:37:24] wat ik al eerder zei.

[1:37:26] Maar ook op de manier waarop mensen soms afscheid moeten nemen...

[1:37:29] van elkaar als het niet zo goed gaat.

[1:37:32] Dus dat zie ik...

[1:37:33] in die kant van de medaille echt wel...

[1:37:35] als aanvulling en een goede...

[1:37:37] suggestie daarop.

[1:37:38] Wat ik alleen wel zie is dat ook die zelfstandig werkende...

[1:37:41] dat dat ook echt een...

[1:37:43] behoefte is in de samenleving.

[1:37:44] En steeds groter worden nog behoeften in de samenleving.

[1:37:47] En dan weet ik niet of het...

[1:37:49] past om te zeggen...

[1:37:51] behoefte negeren wij.

[1:37:52] We bieden u echt het arbeidscontract aan.

[1:37:56] Wat op die zekerheden...

[1:37:57] zit. Of we creëren...

[1:37:59] een fatsoenlijke goede rechtsvorm.

[1:38:01] Waarin we een aantal dingen fatsoenlijk en netjes hebben geregeld.

[1:38:04] Arbeidsongeschiktheid.

[1:38:06] Pensionering.

[1:38:07] Zodat we wel iets doen aan die behoefte...

[1:38:09] die er is als het gaat om autonomie...

[1:38:11] zelfstandigheid.

[1:38:13] Die op dit moment in grote getale...

[1:38:15] aanwezig is. Letten op de aantallen...

[1:38:18] ZZP'ers die we op dit moment hebben.

[1:38:23] En daarmee zijn we aan het eind...

[1:38:25] gekomen van de eerste termijn van de Kamer.

[1:38:27] Ik ga zo schorsen.

[1:38:28] En we zien elkaar weer om tien over...

[1:38:30] drie.

[2:11:57] We hervatten het commissiedebat...

[2:12:01] arbeidsmarktbeleid.

[2:12:02] En het woord na de inbrengen van de Tweede Kamer...

[2:12:05] is aan de minister.

[2:12:06] En alle Kamerleden hebben in deze eerste termijn...

[2:12:08] van de minister ook weer zes interrupties.

[2:12:13] Voorzitter, dank u wel.

[2:12:17] De allereerste keer in deze nieuwe...

[2:12:19] samenstelling.

[2:12:21] Ik heb in de vorige samenstelling...

[2:12:23] heel prettig kunnen samenwerken...

[2:12:25] met alle verschillende...

[2:12:27] Kamerleden. En dat hoop ik ook...

[2:12:29] voort te zetten in de komende...

[2:12:31] tijd. Hoe lang die tijd ook nog duurt...

[2:12:33] of hoe kort die tijd ook nog duurt, dat zullen we zien.

[2:12:36] Vandaag het brede...

[2:12:38] arbeidsmarktbeleid.

[2:12:39] En dan gaat het er vooral over...

[2:12:40] en daar refereerden velen van nu al aan...

[2:12:42] hoe zorgen we dat we iedereen kunnen betrekken bij die...

[2:12:45] arbeidsmarkt. En hoe zorgen we...

[2:12:47] dat we iedereen op een goede manier kunnen betrekken...

[2:12:49] bij die arbeidsmarkt. En hoe kun je...

[2:12:51] mensen talenten tot hun recht laten komen.

[2:12:53] Hoe kun je mensen talenten...

[2:12:55] en inspanningen leidend laten zijn.

[2:12:57] Maar ook hoe kunnen mensen...

[2:12:58] blijven ontwikkelen.

[2:13:00] In deze arbeidsmarkt die zo snel verandert.

[2:13:03] Of dat nou is door AI...

[2:13:04] of door krapte.

[2:13:06] En hoe zorg je dan dat je inderdaad...

[2:13:08] kunt zorgen dat werkgevers,

[2:13:11] werknemers, zelfstandigen,

[2:13:13] samenleving, overheid, dat we met elkaar...

[2:13:15] staan voor een arbeidsmarkt...

[2:13:17] die echt werkt.

[2:13:19] We staan voor grote uitdagingen.

[2:13:21] Op het gebied van klimaat,

[2:13:24] vergrijzing, migratie.

[2:13:25] AI noemde ik net al even.

[2:13:27] Geopolitieke instabiliteit.

[2:13:29] Economische fragmentatie. Strategische...

[2:13:31] autonomie van Europa.

[2:13:32] Ook dat heeft allemaal invloed...

[2:13:34] op onze manier van werken.

[2:13:37] En dan worden we vaak...

[2:13:38] geconfronteerd met wetten...

[2:13:40] op die arbeidsmarkt die nog van...

[2:13:42] ik denk niet 120 jaar geleden zijn.

[2:13:44] Maar die wel van vroeger zijn.

[2:13:47] En waarbij we zeggen tegen elkaar...

[2:13:48] we moeten toch echt een aantal...

[2:13:50] van die disbalansen aanpakken.

[2:13:53] Zodat we ook echt...

[2:13:54] die arbeidsmarkt van toekomst bouwen.

[2:13:56] Tegelijk moeten we goed omgaan met die...

[2:13:58] schaarste die we hebben. Schaarste aan mensen.

[2:14:01] Schaarste aan land.

[2:14:02] Schaarste aan stikstofruimte.

[2:14:04] Noem het maar op. We komen dadelijk op...

[2:14:07] arbeidsmigratie. Maar daar hoort dus...

[2:14:08] ook echt de vraag bij. En daar hebben we het in deze...

[2:14:10] commissie een aantal keer al eerder over...

[2:14:12] gehad. Dan moet je ook...

[2:14:14] keuzes durven maken. Dan moet...

[2:14:16] je ook een economische visie...

[2:14:18] op ons land willen ontwikkelen.

[2:14:20] En die ook vertalen in wat voor soort banen...

[2:14:22] daarbij horen. Willen we...

[2:14:25] ik heb het hier al eerder gezegd...

[2:14:27] dat 37e distributiecentrum in...

[2:14:29] Nederland, waar 80% van de mensen...

[2:14:31] arbeidsmigrant is, die door de nacht heen...

[2:14:33] werkt voor een minimumloon...

[2:14:36] waarbij inderdaad...

[2:14:37] de lusten voor de ondernemer zijn...

[2:14:39] en de lasten voor de omgeving. De arbeidsmigrant...

[2:14:41] ook Richard van Zwol zei dat...

[2:14:43] twee weken geleden zo heel duidelijk.

[2:14:45] Maar daar hoort dus bij...

[2:14:47] dat je met elkaar dat gesprek durft aan te gaan...

[2:14:49] wat voor soort banen willen we...

[2:14:50] en wat voor soort economie willen we zijn.

[2:14:53] En daar hoort vooral bij wat voor soort...

[2:14:55] samenleving willen we zijn.

[2:14:57] En dan gaat het ook over die waarde van arbeid.

[2:15:00] Ook dat heb ik eerder gezegd.

[2:15:02] Op het moment dat je...

[2:15:04] je bagage incheckt op Schiphol.

[2:15:05] Op het moment dat je om 10 uur s'avonds een pakketje bestelt...

[2:15:08] dat de volgende dag wordt bezorgd.

[2:15:09] Op het moment dat je een tomaat eet.

[2:15:11] Daar heeft iemand voor gezweet en gezwoegd.

[2:15:14] En die waarde van arbeid...

[2:15:15] die moeten we weer opnieuw...

[2:15:17] leren waarderen.

[2:15:21] Als we het hebben over migratie...

[2:15:23] dan zien we ook echt dat die...

[2:15:25] staatscommissie een balans zoekt.

[2:15:27] Wijst niet alle vormen van migratie af...

[2:15:29] maar zegt ook niet die uitbundige migratie...

[2:15:31] van de afgelopen 10 jaar, daar moeten we mee verder gaan.

[2:15:34] Maar zegt juist...

[2:15:35] kijk nou waar je urgente personeelstekorten...

[2:15:37] hebt.

[2:15:38] Wat zijn je vitale sectoren?

[2:15:40] Wat kan je kennismigrant bijdragen...

[2:15:43] aan een hoogproductieve economie?

[2:15:45] En dat betekent dus ook dat we voor een complexe...

[2:15:47] afweging staan tussen kosten en baten...

[2:15:49] van migratie.

[2:15:51] We moeten ook zorgen...

[2:15:53] tegelijkertijd, en daar hebben we het al...

[2:15:54] heel vaak over gehad.

[2:15:56] We hebben een miljoen, bijna een miljoen inmiddels...

[2:15:59] het is minder dan een paar jaar geleden...

[2:16:01] bijna een miljoen mensen aan de kant.

[2:16:04] Een half miljoen mensen die aangeeft...

[2:16:05] dat ze meer uren willen werken.

[2:16:07] Wat doen we daarmee? Daar komen we dadelijk ook op.

[2:16:09] Dat gaat over toeslagen en fiscaliteit...

[2:16:11] met meer uren werken soms.

[2:16:12] Over goed werkgeverschap.

[2:16:14] En je eigen uren kunnen inrichten.

[2:16:16] Grip op je werk, waardoor je ook bereid bent...

[2:16:19] om in dienst te blijven in plaats van...

[2:16:21] gespeedschap.

[2:16:22] Om de verkeerde reden te kiezen.

[2:16:25] Maar het gaat ook om de vraag...

[2:16:27] hoe zorgen we dan dat die mensen...

[2:16:29] heel lang aan het werk kunnen blijven?

[2:16:31] En dan kom je bij de seniore kansenvisie uit.

[2:16:33] En hoe zorgen we dat die...

[2:16:38] honderdduizenden asielstatushouders...

[2:16:38] die we in Nederland hebben, ook aan het werk komen?

[2:16:40] Statushouders aan het werk.

[2:16:41] Het is een groot programma geworden.

[2:16:44] En dat is iets waar we...

[2:16:45] wat we echt door moeten zetten.

[2:16:47] Maandag is er weer een kick-off van weer een pilot...

[2:16:49] om te proberen daar meer mensen aan het werk te zijn.

[2:16:52] En dan zie je echt de eerste resultaten.

[2:16:54] En ik herinner me heer...

[2:16:56] Aartsen die hier zat...

[2:16:58] ter vervanging van mevrouw Bekker.

[2:17:00] En die mede initiator is van...

[2:17:02] de versnelling op statushouders aan het werk.

[2:17:08] Dan zie ik voor mij...

[2:17:09] een innovatieve economie.

[2:17:11] Een economie met hoogwaardige banen.

[2:17:13] Waar ook nog altijd plaats is...

[2:17:16] voor de banen aan de basis van de arbeidsmarkt.

[2:17:17] Die zul je altijd nodig hebben.

[2:17:19] Soms als instapbanen, maar ook gewoon...

[2:17:21] omdat dat soort werk er wel blijft.

[2:17:24] Maar dan heb je wel een economie...

[2:17:26] een kenniseconomie...

[2:17:27] die concurreert op de kwaliteit van werk...

[2:17:30] en niet op arbeidsomstandigheden.

[2:17:32] En een economie waar je...

[2:17:34] de waarde van arbeid waardeert...

[2:17:35] en die niet draait op social dumping.

[2:17:38] Ook een economie waar...

[2:17:41] werkgevers, ondernemers...

[2:17:42] die het goed willen doen...

[2:17:43] eerlijk kunnen concurreren met de anderen.

[2:17:45] En niet het gevoel hebben...

[2:17:46] mijn buurman houdt zich niet aan de regels...

[2:17:48] en kan daardoor een betere prijs aanbieden...

[2:17:50] dan ik die mij wel aan de regels houdt.

[2:17:52] Dat kan gaan over arbeidsmigranten...

[2:17:54] dat kan gaan over...

[2:17:56] uitstootgevaarlijke stoffen, noemt u maar op.

[2:17:58] Ik vind overigens wel...

[2:18:00] dat je je ook aan de regels kan houden...

[2:18:01] op de dag dat de arbeidsinspectie niet langskomt.

[2:18:04] We gaan het dadelijk over handhaving hebben...

[2:18:06] maar dat moet echt het sluitstuk zijn.

[2:18:10] Dan kom je ook bij de vraag...

[2:18:11] wat het verdienvermogen van Nederland is.

[2:18:13] En dat verdienvermogen heb je nodig in die komende jaren.

[2:18:16] Als je je zorg, als je je onderwijs...

[2:18:17] wilt kunnen blijven betalen.

[2:18:19] En het verdienvermogen uit zich uiteindelijk ook...

[2:18:21] in een hogere productiviteit...

[2:18:24] technologische innovatie, sociale innovatie...

[2:18:26] grip op je werk, zelfsturende teams.

[2:18:28] Maar het verdienvermogen...

[2:18:30] gaat ook heel erg over sociaal kapitaal.

[2:18:32] De mensen.

[2:18:34] Hebben wij mensen...

[2:18:35] die met enthousiasme en energie aan het werk kunnen?

[2:18:37] Hebben wij mensen die zich zo zeker in hun bestaan voelen...

[2:18:40] dat ze in zichzelf durven te investeren?

[2:18:42] Naar een andere baan gaan?

[2:18:43] Een opleiding zoeken?

[2:18:45] Hebben wij werkgevers die inderdaad...

[2:18:47] van 18e tot 68e...

[2:18:49] investeren in mensen?

[2:18:50] En misschien ook in de uitzendkrachten die bij hun aan het werk zijn?

[2:18:54] Wat is het sociale kapitaal van Nederland?

[2:18:57] Nou, en als je dan zo'n...

[2:18:58] arbeidsmarkt hebt, dan kun je...

[2:19:00] AI, robotisering, digitalisering...

[2:19:03] kun je ook in een kans omdraaien.

[2:19:05] Want het IMF heeft aangegeven...

[2:19:06] vorige week, dat hebt u vast gezien...

[2:19:08] dat wereldwijd 40% van de...

[2:19:10] werkgelegenheid geraakt wordt door AI.

[2:19:13] Geraakt zal worden door AI.

[2:19:14] Dat gebeurt natuurlijk al.

[2:19:17] Dat soort cijfers lijkt van de ene kant...

[2:19:19] zorgwekkend. Van de andere kant...

[2:19:21] heel veel banen zijn juist...

[2:19:23] complementair aan AI.

[2:19:25] Bij AI, als je een callcentermedewerker bent...

[2:19:27] en je kunt door AI juist...

[2:19:29] meer kwaliteit in dat gesprek stoppen.

[2:19:30] Je kunt door AI meer tijd vrijmaken...

[2:19:33] voor opleidingen, voor creatief werk...

[2:19:34] voor de sociale contacten op je werk.

[2:19:37] Dan ga je dus meer tijd overhouden...

[2:19:39] aan de taken waar je juist plezier aan...

[2:19:41] beleeft, dan aan de repetitieve...

[2:19:43] taken. Maar er zullen ook...

[2:19:45] banen geheel of gedeeltelijk verdwijnen.

[2:19:47] Er zullen nieuwe banen bijkomen.

[2:19:51] Werk moet niet...

[2:19:52] alleen gepaard gaan met...

[2:19:54] zekerheid, zodat je in jezelf durft...

[2:19:56] te investeren, zodat je sociale cohesie...

[2:19:58] bouwt, zodat je je kunt...

[2:20:00] ontwikkelen en zodat je ook echt...

[2:20:02] het gevoel hebt, ervan overtuigd bent...

[2:20:04] dat jouw kinderen het beter gaan hebben dan jezelf.

[2:20:06] En dat je zelf er ook profijt van hebt...

[2:20:08] als je stappen neemt.

[2:20:10] Maar het moet ook gewoon, plat gezegd...

[2:20:12] bijna genoeg opleveren...

[2:20:14] om van rond te komen werken.

[2:20:15] En dan gaat het over fiscaliteit, dan gaat het over...

[2:20:18] toeslagen, dan gaat het over minimumloon...

[2:20:20] dan gaat het ook over minimumuurloon.

[2:20:22] Ik vind dat de bodem in...

[2:20:24] ons loongebouw voldoende moet zijn om...

[2:20:26] van rond te kunnen komen.

[2:20:27] Op dit moment is het zo dat het WML...

[2:20:30] in sommige situaties je bijna...

[2:20:32] evenveel toeslagen krijgt als je netto...

[2:20:34] WML. En dat zijn mensen met...

[2:20:36] veel kinderen met...

[2:20:39] huurtoeslagen.

[2:20:40] Dus je moet dit echt in gezamenlijkheid bekijken.

[2:20:42] Wat willen we met die toeslagen? Hoe gericht...

[2:20:44] willen we bepaalde groepen helpen?

[2:20:46] Want daarom zijn die toeslagen natuurlijk zo gegroeid.

[2:20:48] En dat heet in deze commissie...

[2:20:50] de kerstboom van Palland.

[2:20:52] U kunt zich voorstellen, dat was bij een...

[2:20:54] kerstbehandeling vlak voor kerst, maar we hadden...

[2:20:56] over elke keer weer een regeling erbij.

[2:20:58] Een kerstbal aan die kerstboom.

[2:21:00] En zo zijn we met dat hele toeslagen...

[2:21:02] stelsel toch eigenlijk wel een beetje...

[2:21:05] op hol geslagen.

[2:21:07] Daar moeten we vanaf.

[2:21:08] Maar dan moet je ook naar de fiscaliteit kijken.

[2:21:10] En dat is de fiscaliteit voor werkgevers...

[2:21:12] de fiscaliteit voor werknemers.

[2:21:14] We komen dadelijk even op over...

[2:21:16] wat die marginaal druk dan is, want ik denk dat...

[2:21:18] er ook wel een gedeelte perceptie zit...

[2:21:20] en een gedeelte werkelijke problemen.

[2:21:24] Uiteindelijk moet...

[2:21:25] het gezamenlijk doel zijn dat mensen werk hebben.

[2:21:28] Dat perspectief biedt.

[2:21:29] En ik ben het zeer...

[2:21:31] met de heer Van Oostenbrugge eens.

[2:21:33] De beste manier om vooruit...

[2:21:35] te komen in je leven, is werken.

[2:21:37] En dat kan als ondernemer.

[2:21:38] Dat kan als werknemer.

[2:21:41] Uiteindelijk zijn opleiding en ondernemerschap...

[2:21:43] de twee wegen...

[2:21:45] waaruit je door kunt groeien...

[2:21:47] in Nederland.

[2:21:48] Maar als je echt door wilt in dat leven...

[2:21:51] dan zal het toch gaan over hoe je dat werkend bestaan...

[2:21:53] inricht.

[2:21:55] En dan zeg ik het gelijk tegen de heer Flash...

[2:21:56] als gezin natuurlijk, want daar kun je natuurlijk ook nog...

[2:21:58] allerlei keuzes in maken...

[2:21:59] hoe je met mantelzorg en zorg voor gezinnen omgaat.

[2:22:03] Daarvan zeg ik alvast...

[2:22:04] U noemde de jonge ouders.

[2:22:06] Ik wil daar ook de oudere ouders aan toevoegen.

[2:22:08] Omdat voor de 50-plussers...

[2:22:11] mantelzorg natuurlijk steeds...

[2:22:12] een grotere taak wordt.

[2:22:14] En dan spreek ik daar gedeeltelijk uit ervaring.

[2:22:17] Ik heb voor u...

[2:22:18] een heel stapeltje met onderwerpen.

[2:22:21] Ik heb het algemene...

[2:22:23] arbeidsmarktpakket.

[2:22:25] Want u wilt altijd graag weten...

[2:22:26] welke hoofdstukken er volgen.

[2:22:29] Daarna heb ik flexvast...

[2:22:31] arbeidsmarktpakket.

[2:22:33] Arbeidsmarktpakket ZZP.

[2:22:36] AOV ZZP.

[2:22:38] UWV.

[2:22:40] En WTTA.

[2:22:43] En daarna krapte en migratie.

[2:22:45] En dan nog een pakketje overig.

[2:22:46] En daar zitten ook weer een stuk of 10 zaken in, denk ik.

[2:22:50] Dus mocht u aan het eind uw vraag niet beantwoord zien...

[2:22:53] dan beantwoorden we die alsnog.

[2:22:54] Maar u hebt zoveel vragen gesteld...

[2:22:57] voorzitter.

[2:22:59] Het lid van Aartsen.

[2:23:00] Voorzitter, ik zit even met een dilemma.

[2:23:03] Ik had het met collega Potten ook over.

[2:23:05] Er komt natuurlijk een apart debat...

[2:23:07] arbeidsmigratie.

[2:23:08] Een apart commissiedebat.

[2:23:10] Er zijn natuurlijk een aantal vragen gesteld.

[2:23:11] Ik ga absoluut commissieleden geen vragen ontnemen.

[2:23:15] En zeker ook geen antwoorden...

[2:23:16] voor die vragen ontnemen.

[2:23:18] Maar ik worstel daar wel een beetje mee.

[2:23:19] Dus ik kijk even naar u, voorzitter, en naar de minister...

[2:23:20] hoe we daar nou mee omgaan.

[2:23:21] Want als we zo meteen een half uur...

[2:23:23] over arbeidsmigratie gaan debatteren, super interessant.

[2:23:25] Maar ik heb daar in ieder geval...

[2:23:27] mijn punten niet op voorbereid.

[2:23:28] In de zin van dat ik dat over een aantal maanden ga doen...

[2:23:31] bij het commissiedebat.

[2:23:33] Goed dat u het aangeeft.

[2:23:35] En volgens mij zijn de vragen die gesteld zijn...

[2:23:36] die gingen ook heel erg over de sturing...

[2:23:38] en de economie en ook heel erg verbonden...

[2:23:40] op echt het arbeidsmarktvraagstuk.

[2:23:42] Maar kijk even naar de minister.

[2:23:43] Die heeft dat andere debat ook in de eigen agenda staan.

[2:23:47] Dus volgens mij gaat dat goed.

[2:23:49] Maar kijk de minister even aan.

[2:23:52] En dat kan ik zoveel mogelijk aan het eind doen.

[2:23:54] Sowieso de eerste grote blokken zijn allemaal...

[2:23:56] het arbeidsmarktpakket en krapte.

[2:24:00] Handhaving...

[2:24:03] toelating uitzenders.

[2:24:04] Dat zijn echt de grote blokken.

[2:24:07] Goed dat u het aangeeft.

[2:24:08] Het is misschien ook wel een boodschap aan u allen...

[2:24:10] gezien de breedte van de agenda...

[2:24:12] van dit debat.

[2:24:13] Ik geef de minister weer het woord.

[2:24:16] Voorzitter.

[2:24:18] Even in het algemeen...

[2:24:20] over het arbeidsmarktpakket.

[2:24:23] Zoals vele van u...

[2:24:24] ook aan refereerden.

[2:24:26] Het is begonnen met de commissie Borsklap.

[2:24:29] Dat was...

[2:24:30] het grote denken.

[2:24:31] Dat is vertaald in adviezen...

[2:24:34] van het CRMLT.

[2:24:35] En dat is weer vertaald in maatregelen.

[2:24:38] In de brief die uiteindelijk geland zijn.

[2:24:40] In de brief zoals ik die vorig jaar april...

[2:24:42] aan u heb gestuurd.

[2:24:43] En waar we dus ook...

[2:24:46] 37 maatregelen met elkaar...

[2:24:48] overeengekomen zijn.

[2:24:49] Daar was overigens ook een politieke balans in.

[2:24:52] Zeg ik naar de heer Aertsen toe.

[2:24:54] Mevrouw Pot, want het politieke primaat...

[2:24:56] ligt natuurlijk bij uw Kamer en bij...

[2:24:58] dit en een volgend kabinet.

[2:24:59] Maar er is natuurlijk ook tussen de huidige coalitiepartijen...

[2:25:02] ook heel veel over gesproken...

[2:25:04] om tot een gebalanceerd pakket te komen.

[2:25:06] Maar het belangrijke van die balans...

[2:25:08] in dat pakket is...

[2:25:10] dat het een balans is tussen de ene kant...

[2:25:12] werkgevers en werknemers.

[2:25:13] Tussen kleine en grote werkgevers.

[2:25:15] Maar ook in die uitwerking...

[2:25:19] kan het juridisch.

[2:25:20] Is het uitvoerbaar?

[2:25:22] In welke tijdsvolgorde...

[2:25:24] in welke paralleliteit kun je dingen doen?

[2:25:26] Dus dat zit er ook allemaal in.

[2:25:28] En dat hebben we eigenlijk allemaal in dat jaar...

[2:25:30] met elkaar uitgezocht.

[2:25:32] Uitonderhandeld.

[2:25:33] En vooral vertaald in dan...

[2:25:35] allemaal concrete voorstellen.

[2:25:37] Die concrete voorstellen...

[2:25:39] zijn nu in verschillende maten...

[2:25:42] van uitwerking.

[2:25:43] Sommige zijn al aan uw Kamer gestuurd.

[2:25:45] Ik kom dadelijk op het hele overzicht.

[2:25:47] Sommige gaan binnenkort in internetconcentratie.

[2:25:50] En alles daartussenin.

[2:25:53] Een voorbeeld...

[2:25:54] is misschien de crisisregeling personeelsbehoud.

[2:25:56] Omdat ik dat zelf zo'n mooie regeling vind.

[2:25:58] Maar dat is een geheel nieuwe wet.

[2:25:59] Dus daar kun je heel schoon aan beginnen.

[2:26:01] Dat betekent dat je heel veel moet uitzoeken.

[2:26:04] Loonbegrippen, noem maar op.

[2:26:04] Dus er komt van alles naar boven.

[2:26:06] Maar daar ben ik wel van overtuigd.

[2:26:08] Die loopt dus een beetje achter in de uitwerking.

[2:26:10] Dat als je dat eenmaal goed hebt uitgezocht en opgeschreven...

[2:26:13] dat daarna het ook heel snel kan gaan.

[2:26:16] Want dan heb je een hele schone wet.

[2:26:18] Er zijn natuurlijk een aantal voorstellen bij...

[2:26:19] wat echt aanpassing van huidige wetgeving is.

[2:26:22] Loondoorbetaling bij ziekte is er zo een.

[2:26:24] Daar komen we dadelijk ook op.

[2:26:25] Daar zie je echt het werkgevens- en werknemersbelang...

[2:26:27] samen in eigenlijk een compromis.

[2:26:29] Dat zie je ook terug in de internetconsultaties...

[2:26:31] met welke blik je daarnaar kijkt.

[2:26:33] En dan kom je dus bij lastige wetsteksten...

[2:26:36] die je op elkaar moet laten aansluiten.

[2:26:39] Maar waar we nu zitten...

[2:26:40] is eigenlijk dat van de vijf grote blokken...

[2:26:43] we het verste zijn met flexvast.

[2:26:45] En we hopen dat over een paar weken...

[2:26:48] naar de Raad van State te kunnen sturen.

[2:26:50] En dan komen er langzamerzeker...

[2:26:52] dus in ieder geval...

[2:26:52] in de komende kwartalen...

[2:26:53] komen deze wetsvoorstellen allemaal naar uw Kamer toe.

[2:26:56] De grote blokken. Een aantal kleinere hebt u al...

[2:26:58] of krijgt u binnenkort.

[2:26:59] En hetgeen wat natuurlijk voor u ligt...

[2:27:01] is de toelating uitzendbureaus.

[2:27:03] En een aantal van u vroegen...

[2:27:04] kan de minister nog wat vaart maken?

[2:27:06] Nou, bij deze vraag ik aan u...

[2:27:08] kunt u met mij vaart maken?

[2:27:10] Want ik wil deze heel graag...

[2:27:11] en voor zover ik weet wil uw Kamer dat ook voortbrengen.

[2:27:15] Zodat we ook inderdaad die wet in kunnen laten gaan...

[2:27:18] 1 januari 2026.

[2:27:20] En daar is nog heel veel voor nodig.

[2:27:22] Zodat er capaciteiten uitgebreid worden.

[2:27:24] Dat is ook gelijk een verzoek van mij aan u.

[2:27:27] Om daar gezamenlijk...

[2:27:28] dat tempo te maken.

[2:27:30] Als we kijken naar dat totaalpakket...

[2:27:32] dan is het van de ene kant, dat weet u zeker...

[2:27:34] meer zekerheid voor werkenden.

[2:27:36] En van de andere kant meer wendbaarheid...

[2:27:38] voor ondernemers.

[2:27:40] Ik ben ontzettend blij dat de sociale partners...

[2:27:43] vorige week inderdaad opnieuw hun steun...

[2:27:45] voor dit pakket hebben...

[2:27:47] uitgesproken.

[2:27:49] Samen met de SER.

[2:27:50] Dat is heel erg belangrijk. Want draagvlak...

[2:27:53] is ook belangrijk.

[2:27:54] Want dat betekent dat er nu een pakket ligt...

[2:27:56] na 10 jaar dat we er met elkaar over hebben gehad...

[2:27:59] waar we ook echt mee verder kunnen.

[2:28:00] Dat uitvoerbaar is.

[2:28:01] En dat op steun van die polder...

[2:28:04] aan beide kanten kan rekenen.

[2:28:08] De maatregelen...

[2:28:09] die al heel ver gevorderd zijn...

[2:28:12] is onder andere het pakket...

[2:28:13] met lastenverlichting voor het MKB.

[2:28:15] Voor het bedrijfsleven.

[2:28:16] Dat hebben we afgelopen Prinsjesdag ingevuld.

[2:28:20] De ANVB...

[2:28:21] die de uitzondering voor overwerk...

[2:28:24] binnen de premiedifferentiatie uitbreidt...

[2:28:26] die is naar de Raad van State gestuurd.

[2:28:27] Dat was een grote wens van met name...

[2:28:29] MKB'ers.

[2:28:32] Het wetsvoorstel Rieftoets UWV...

[2:28:34] dat heb ik ingetrokken.

[2:28:36] Dat was een wens van de vakbonden.

[2:28:38] De Raad van State heeft...

[2:28:39] op 14 december advies uitgebracht...

[2:28:41] over de verlenging IOW.

[2:28:43] Die komt dadelijk in de ministerraad...

[2:28:45] en dan hopelijk daarna bij uw Kamer.

[2:28:48] Dus dan weet u wat nu het snelste...

[2:28:49] gaat.

[2:28:52] En de vijf grote wetstrajecten...

[2:28:54] van drie wetstrajecten...

[2:28:56] is de fase van internetconstatie...

[2:28:57] en uitvoeringstoetsen afgerond.

[2:28:59] Die input zijn we nu aan het verwerken.

[2:29:01] En die gaan dus één voor één naar de Raad van State.

[2:29:03] De Raad van State heeft overigens gevraagd...

[2:29:05] stuur ze niet allemaal op dezelfde dag alsjeblieft.

[2:29:07] Wat ik me ook kan voorstellen.

[2:29:08] En dat gaat dus over flexvast.

[2:29:10] Dus meer zekerheid voor flexibele arbeid.

[2:29:12] Dat gaat over het wetsvoorstel verduidelijking...

[2:29:15] rechtsvermoeden ZZP.

[2:29:16] We komen dadelijk op de inhoud.

[2:29:17] En het gaat over reintegratieverplichting...

[2:29:19] in het tweede ziektejaar...

[2:29:21] loondoorbetaling bij ziekte.

[2:29:23] Twee wetstrajecten, daar bereiden we...

[2:29:25] de internetconstatie voor op zo kort mogelijk termijn.

[2:29:27] Dat is die crisisrechting...

[2:29:29] personeelsbehoud, die ik u net al noemde.

[2:29:31] En de AOV voor...

[2:29:33] zelfstandigen. Ook daar kom ik zo op.

[2:29:35] Ik zie het als mijn taak en ook echt...

[2:29:37] als mijn verantwoordelijkheid naar dit land toe...

[2:29:40] om dat arbeidsmarktpakket...

[2:29:42] zo ver mogelijk te brengen.

[2:29:43] Zo ver mogelijk uit te werken.

[2:29:45] En zorgen dat de uitvoeringstoetsen goed gaan.

[2:29:48] En waar mogelijk nog met uw kamer...

[2:29:49] te behandelen. Uiteindelijk zal...

[2:29:51] dit hele pakket ergens bij elkaar in balans...

[2:29:53] moeten komen. Maar ik heb heel...

[2:29:55] duidelijk ook gezegd, we gaan niet één van die...

[2:29:57] maatregelen op de langzaamste steeds laten wachten.

[2:30:00] Want dan zijn we in 2030...

[2:30:01] nog niet klaar. We gaan het elk...

[2:30:03] in eigen tempo, snel, langzaam, snel...

[2:30:06] langzaam, waarschijnlijk afwisselend...

[2:30:07] per onderdeel. Uiteindelijk moet dat dan bij elkaar...

[2:30:10] brengen.

[2:30:12] Maar dat het pakket in balans...

[2:30:13] uiteindelijk moet zijn en blijven...

[2:30:16] dat begrijpt u denk ik...

[2:30:18] goed. Dan vroeg de heer...

[2:30:20] van Oostenbrugge...

[2:30:21] wat kunt u nog doen...

[2:30:24] tijdens uw demissionaire...

[2:30:25] status om meer balans in de arbeidsmarkt...

[2:30:28] aan te brengen?

[2:30:30] Allereerst...

[2:30:31] ben ik ervan overtuigd dat...

[2:30:33] het SER-MLT...

[2:30:35] en de uitwerking die wij...

[2:30:37] vorig jaar april naar u hebben gestuurd...

[2:30:40] echt een goede...

[2:30:41] en getrouwe uitwerking is...

[2:30:43] van de voorstellen van de commissie Borstelab.

[2:30:45] Dat heeft hij zelf ook gezegd.

[2:30:48] Hij heeft daar zelf over gezegd...

[2:30:49] dat hij het een historische verbetering vindt...

[2:30:51] van de arbeidsmarkt, omdat...

[2:30:53] over een breed vlak dingen worden rechtgezet.

[2:30:58] Dus...

[2:30:59] stap Borstelab-SER-MLT...

[2:31:00] waar we nu staan.

[2:31:02] Er zijn inderdaad een aantal onderdelen...

[2:31:05] wel anders dan...

[2:31:07] in Borstelab. Daar heb ik u...

[2:31:08] volgens mij ook in een vorm...

[2:31:10] maar dat kunnen we natuurlijk opnieuw doen...

[2:31:11] in een vorige debat of kamer...

[2:31:13] ook een aantal voorbeelden van gegeven...

[2:31:15] van waar wijkt...

[2:31:17] het nou af. En soms is dat vanwege...

[2:31:19] betaalbaarheid. Soms is dat...

[2:31:21] omdat bij de uitwerking...

[2:31:23] bleek dat het juridisch of uitvoeringstechnisch...

[2:31:25] niet haalbaar was.

[2:31:27] Soms ook gewoon omdat er voor een voorstel...

[2:31:29] te weinig draagvlak...

[2:31:31] in die befaamde polder was.

[2:31:36] Bijvoorbeeld...

[2:31:36] van werk naar werkbeleid...

[2:31:38] of het voorstel dat werkgevers...

[2:31:40] eenzijdig arbeidsvoorwaarden kunnen wijzigen.

[2:31:42] Die hebben het om verschillende redenen...

[2:31:44] niet gehaald. Maar voor...

[2:31:46] de rest is het...

[2:31:48] een vrij goede vertaling...

[2:31:50] van Borstlab naar CRMLT...

[2:31:52] naar ons pakket.

[2:31:54] Het klopt dat...

[2:31:57] arbeidsmarktinfrastructuur, daarvan...

[2:31:58] krijgt u, daar komen we dadelijk ook op...

[2:32:00] daarvan krijgt u de voorstellen nog...

[2:32:02] en leven lang ontwikkelen hebben we ook een heleboel keer...

[2:32:04] in deze Kamer gehad. Wat willen we daarmee?

[2:32:06] Hoe gaan we daarmee verder? Er zijn verschillende moties over ingediend.

[2:32:08] U hebt een aantal...

[2:32:10] bouwstenen al ontvangen en we zijn de motie...

[2:32:12] van de Lee aan het uitwerken om te zorgen...

[2:32:14] te laten zien hoe we de resterende...

[2:32:16] onderdelen zo goed mogelijk inzetten.

[2:32:18] Dus dat zijn nog twee onderdelen die inderdaad...

[2:32:20] we daar aan toe moeten voegen.

[2:32:26] Even kijken.

[2:32:28] Ik denk dat ik daarmee...

[2:32:34] de vragen over Borstlab...

[2:32:35] vers CRMLT...

[2:32:38] op hoofdlijnen heb beantwoord.

[2:32:41] Mevrouw Pallant heeft...

[2:32:44] mij gevraagd in een vorig debat...

[2:32:45] gaat u nou ook met de jongeren in gesprek?

[2:32:48] Heel belangrijk, want we doen dit natuurlijk...

[2:32:49] voor onszelf uiteraard, maar juist ook...

[2:32:52] voor de jongeren.

[2:32:54] Dat was, ik heb op 7 september...

[2:32:56] een heel inspirerend...

[2:32:57] en waardevol gesprek gehad met scholieren...

[2:32:59] studenten, jongerenorganisaties, het CR Jongerenplatform...

[2:33:02] en een aantal individuele jongeren.

[2:33:05] En...

[2:33:05] daar kwam eigenlijk...

[2:33:07] een aantal duidelijke lijnen uit. Maar één was...

[2:33:09] heel erg duidelijk, de druk...

[2:33:11] die jongeren op dit moment voelen...

[2:33:13] dat alles moet. Het is meer dan...

[2:33:15] always on, het is ook de druk...

[2:33:17] die we op onszelf en op onze jongeren...

[2:33:19] en de jongeren op zichzelf leggen.

[2:33:21] Een studie, een bijbaan...

[2:33:23] om die studie te kunnen financieren...

[2:33:24] of gewoon om stappen te kunnen financieren.

[2:33:27] Een sociaal leven...

[2:33:29] waarbij letterlijk alles wat je doet...

[2:33:30] via social media tot een duimpje leidt of niet.

[2:33:34] En jongeren...

[2:33:35] geven aan een uitgesteld leven...

[2:33:37] soms levenskeuzes uit te stellen.

[2:33:39] Omdat je met een jaarcontract...

[2:33:41] of een flexibel contract...

[2:33:43] niet zo goed weet waar je gaat wonen.

[2:33:45] Omdat als je geen goede woonruimte kunt vinden...

[2:33:47] het moeilijker is om aan een gezin te beginnen.

[2:33:50] En dat...

[2:33:51] raakt mij wel.

[2:33:52] Het Serjongenplatform heeft daar een rapport over uitgepakt.

[2:33:55] Het is één van de eerste rapporten die ik in ontvangst...

[2:33:56] mocht nemen, twee jaar geleden.

[2:33:58] Maar dit betekent dat de generatie...

[2:34:00] die nu opgroeit, inderdaad...

[2:34:02] met minder zekerheden...

[2:34:04] en minder snel aan hun toekomst...

[2:34:06] kan beginnen dan wij dat konden...

[2:34:08] in onze tijd.

[2:34:11] De jongeren waren over het algemeen...

[2:34:14] echt positief en heel concreet...

[2:34:16] met concrete vragen ook over dat arbeidsmarkt.

[2:34:19] Pakket.

[2:34:19] En met name over de plannen voor meer zekerheid...

[2:34:22] voor flexwerkers.

[2:34:25] Ja.

[2:34:26] Een vraag van collega Van Dijk.

[2:34:30] Gewoon ook een beetje interesse...

[2:34:31] in hoe het zich in de tijd doorontwikkelt.

[2:34:33] U geeft aan... sorry.

[2:34:34] De minister geeft aan, twee jaar geleden...

[2:34:36] een rapport hebben ontvangen. Zeven september het gesprek gehad.

[2:34:39] Zijn er nou al grote verschillen?

[2:34:41] Of zie je daar al dingen schuiven?

[2:34:45] Oeh, dat is een hele...

[2:34:47] goede vraag.

[2:34:48] Als ik even denk aan de verschillende gesprekken...

[2:34:51] die ik met verschillende groepen jongeren heb gehad...

[2:34:52] in de afgelopen twee jaar.

[2:34:56] En dat was van...

[2:34:58] jongeren op mbo's tot...

[2:35:00] moslimjongeren tot hoogopgeleide...

[2:35:02] jongeren tot deel de duif.

[2:35:03] In de laatste maanden, dat vredesinitiatief.

[2:35:07] Werkbezoeken.

[2:35:08] Ik zie toch...

[2:35:10] die onrust bij jongeren toenemen.

[2:35:11] En de onzekerheid vooral.

[2:35:13] En het gevoel...

[2:35:14] ik kan mijn best wel doen, maar kom ik wel verder?

[2:35:18] En ik zie de laatste...

[2:35:20] maanden het gevoel van onrust ook toenemen.

[2:35:22] Door de oorlogen...

[2:35:24] aan de randen van ons continent...

[2:35:26] en op ons continent.

[2:35:28] En dat in combinatie...

[2:35:29] met het gevoel van, ja...

[2:35:31] en dat huis dan voor mij, en die baan voor mij.

[2:35:34] En de zorg voor de jongeren...

[2:35:36] vaak nog voor hun opa en oma, voor onze generatie...

[2:35:38] voor onze eigen ouders.

[2:35:39] Dus dat geeft natuurlijk ook aan...

[2:35:41] waar de spanningen in onze samenleving liggen.

[2:35:44] Dat hoor je natuurlijk meer terug bij de jongeren.

[2:35:48] En ik denk ook dat het belangrijk is...

[2:35:50] dat je op een of andere manier...

[2:35:52] die stem van de jongeren blijft horen.

[2:35:54] Er is een SER-jongerenplatform.

[2:35:55] Hetzelfde geldt overigens voor senioren.

[2:35:58] Ik heb de SER gesuggereerd om niet alleen een SER-jongerenplatform...

[2:36:00] maar ook een SER-seniorenplatform...

[2:36:02] of iets dergelijks op te richten.

[2:36:04] Omdat je ook die stem van die senioren wilt horen.

[2:36:08] Overigens waren de...

[2:36:09] jongeren dus positief...

[2:36:11] over...

[2:36:13] flex minder flex maken.

[2:36:14] De aanpak van de doorgeschoten...

[2:36:17] flexibilisering.

[2:36:18] Maar ze waren ook positief...

[2:36:19] over de uitzondering voor scholieren en studenten...

[2:36:22] om als bijbaantje...

[2:36:23] wel die flexibiliteit te mogen hebben.

[2:36:26] Dus als scholier, student...

[2:36:27] kun je dus nog steeds gewoon een oproepcontract...

[2:36:30] krijgen, ook straks.

[2:36:33] En...

[2:36:35] daarbij is dus de Raad van State...

[2:36:36] de volgende stap.

[2:36:38] Dan meer over flexvast.

[2:36:44] De heer Vlag...

[2:36:45] vroeg of het een optie kan zijn...

[2:36:47] om het nul-urencontract...

[2:36:49] beschikbaar te houden voor werknemers...

[2:36:51] die dat zelf willen.

[2:36:52] Nou, dat is natuurlijk voor scholieren en studenten...

[2:36:54] per uitzondering geregeld, straks.

[2:36:58] Overigens blijkt uit onderzoek...

[2:36:59] dat het overgrote deel...

[2:37:01] van de mensen met een flexibel contract...

[2:37:02] juist graag in vaste dienst wil.

[2:37:06] Werknemers met een...

[2:37:07] nul-urencontract, dat weet u ook, hebben een van de...

[2:37:09] meest onzekere contractvormen.

[2:37:12] En...

[2:37:13] wat ik tegen ben gekomen...

[2:37:14] in gesprekken op werkbezoeken...

[2:37:16] is natuurlijk het voorbeeld, het groot voorbeeld...

[2:37:18] zijn de bagageafhandelaars op Schiphol.

[2:37:21] Drie uur werken, soms vier uur...

[2:37:23] een paar uur rust, en weer drie uur werken.

[2:37:25] En dat voor een minimumloon.

[2:37:26] Dat betekent dat als je 36 uur wilt maken...

[2:37:29] je zes dagen in de week moet werken.

[2:37:30] Daar kun je bijna geen leven meer...

[2:37:33] naast een opleiding...

[2:37:35] sporten van je kinderen.

[2:37:36] Dan ben je gewoon zes dagen, heel veel uur...

[2:37:39] aan het werk, waar dan wel een paar uur rust bij zit.

[2:37:41] Maar als je die slaap in je auto doorbrengt...

[2:37:43] om op je volgende oproep te wachten...

[2:37:45] dan heb je echt...

[2:37:47] zwaar werk en een zwaar leven, denk ik ook.

[2:37:50] Je wilt voorkomen...

[2:37:51] dat juist deze werknemers gedwongen worden...

[2:37:53] om die nuluren en die oproepcontracten...

[2:37:55] te accepteren.

[2:37:59] Wat we...

[2:38:00] voorstellen hier, is dat verbod...

[2:38:02] op nulurencontracten en de vervanging...

[2:38:04] van de min-maxcontracten...

[2:38:05] door basiscontracten.

[2:38:07] En dan heb je genoeg mogelijkheden...

[2:38:10] voor werkgevers en werknemers...

[2:38:11] om flexibele inzet vorm te geven.

[2:38:14] Want een basiscontract...

[2:38:15] kan ook een basiscontract zijn voor...

[2:38:18] zeg maar tien uur per week...

[2:38:19] waarin je varieert.

[2:38:22] Dit zijn de maanden dat het heel druk is, dan werkt u meer.

[2:38:23] Dit zijn de maanden dat het minder druk is, dan werkt u minder.

[2:38:26] Of dit zijn de maanden dat er schoolvakantie is...

[2:38:28] en u bij uw kinderen wilt zijn, werkt u minder.

[2:38:30] Dat kun je daar allemaal vorm in geven.

[2:38:32] En dat is dus anders...

[2:38:34] dan zo'n nulurencontract waar je helemaal geen zekerheid hebt.

[2:38:37] En het mooie van bijvoorbeeld...

[2:38:38] tien uur of vijftien uur contract is...

[2:38:40] dat hoeft niet tien uur elke week te zijn.

[2:38:42] Dat kan natuurlijk de ene week...

[2:38:44] vijf uur zijn en de week daarna vijftien uur.

[2:38:46] Dat kun je gewoon binnen dat soort contracten...

[2:38:48] blijven afspreken.

[2:38:51] En dan kun je dus, of dat nou seizoensfluxstaties...

[2:38:54] of persoonlijke gezinsoverwegingen...

[2:38:56] dat kun je daar dan allemaal in meenemen.

[2:38:59] De heer Van Oostenbrugge...

[2:39:01] vroeg naar het concurrentiebeding.

[2:39:03] Ik zie een vraag van...

[2:39:04] het Lidvlag.

[2:39:06] Ja, dank voorzitter.

[2:39:08] Ik volg de beantwoording van de minister wel degelijk.

[2:39:11] Ik denk dat het basiscontract een goede inzet is...

[2:39:13] juist om het misbruik van het...

[2:39:15] nulurencontract weg te nemen.

[2:39:17] Dus daarin verschillen we absoluut niet van mening.

[2:39:19] Waar het om gaat is dat wij ook...

[2:39:21] signalen hebben van mensen die...

[2:39:22] alleen maar werken omdat ze een nulurencontract...

[2:39:25] hebben gekregen.

[2:39:26] En ook aangeven te zullen gaan stoppen...

[2:39:29] als ze dat moeten inruilen voor iets als een basiscontract.

[2:39:31] En daarmee zou toch ook...

[2:39:33] kostbaar arbeidspotentieel...

[2:39:35] verloren kunnen gaan als mensen niet...

[2:39:37] zelf die keuze kunnen maken.

[2:39:39] Dus ik heb me in mijn vraagstelling echt omgedraaid van...

[2:39:42] basiscontract uitgangspunt...

[2:39:43] maar zou daarnaast een optie kunnen zijn...

[2:39:45] voor werknemers om zelf te kiezen...

[2:39:47] voor een nulurencontract.

[2:39:51] Voorzitter, ik denk niet dat dat een goed idee is.

[2:39:53] Om twee redenen.

[2:39:54] Omdat ik dan denk dat...

[2:39:56] de kwetsbare werknemers misschien wel...

[2:39:58] gedwongen kunnen worden om zo'n nulurencontract...

[2:40:00] toch te accepteren.

[2:40:01] Ook al kun je een basiscontract krijgen.

[2:40:04] Want het gaat hier om die kwetsbare werknemers.

[2:40:06] En ik denk dat voor de, laat ik maar even zeggen...

[2:40:08] mondige werknemers, die zeggen...

[2:40:10] prima binnen dat basiscontract...

[2:40:12] flexibiliteit in te bouwen is.

[2:40:14] Zoals ik hem net ook aangaf.

[2:40:18] En daar komen we vast bij de behandeling van de wet verder op.

[2:40:21] Want ik begrijp ook wel...

[2:40:22] waar uw vraag vandaan komt.

[2:40:23] Maar ik denk dat dat gewoon binnen...

[2:40:25] zoals wij het nu voorstellen...

[2:40:26] goed vorm te geven is.

[2:40:32] Het concurrentiebeding.

[2:40:32] Daar vroeg de heer Van Oostenbrugge naar.

[2:40:35] Ik ben het met de heer Van Oostenbrugge eens...

[2:40:37] dat op dit moment het concurrentiebeding...

[2:40:39] te ruim wordt ingezet door werkgevers.

[2:40:42] En dat je juist...

[2:40:43] hier voor werknemers meer bescherming moet bieden.

[2:40:46] Daarom heb ik u ook...

[2:40:47] in juni geloof ik, vorig jaar...

[2:40:49] mijn inzet gestuurd.

[2:40:51] Om dat concurrentiebeding te hervormen.

[2:40:53] Met vier hoofdmaatregelen.

[2:40:55] Het maximeren van de duur.

[2:40:56] Het expliciteren van de geografische rijkwijden.

[2:40:59] Motiveren van het zwaarwegende bedrijfsbelang.

[2:41:01] Ook voor onbepaalde tijdcontracten.

[2:41:03] En een verplichte vergoeding.

[2:41:06] Uw vraag is...

[2:41:08] eigenlijk...

[2:41:09] moet dat dan voor tot anderhalf modaal...

[2:41:11] niet helemaal vervallen?

[2:41:13] Nou, wat ik u wil voorstellen...

[2:41:15] want op dit moment zijn wij bijna klaar...

[2:41:17] om in internetconcentraties te gaan...

[2:41:19] met juist het uitwerken...

[2:41:21] van deze vier hoofdmaatregelen.

[2:41:23] Ik denk dat die heel nodig zijn.

[2:41:25] Of alleen voor de hele markt doet.

[2:41:26] Of alleen, zoals u zegt, voor de bovenkant van de markt.

[2:41:28] Dit moeten we uitwerken.

[2:41:30] Dus ik wil dit graag in internetconcentraties doen.

[2:41:32] Zodat ik de reacties uit de markt terug krijg.

[2:41:34] Kan dit werken.

[2:41:36] Uitvormstoetsen kan doen.

[2:41:37] En dan weten we ook...

[2:41:39] want daar is een internetconcentratie voor...

[2:41:40] waar we het moeten aanscherpen, verduidelijken...

[2:41:42] waar we eventueel wat moeten aanpassen.

[2:41:45] Dus dat is mijn specifieke inzet...

[2:41:47] voor deze internetconcentratie.

[2:41:50] Ik begrijp uw vraag.

[2:41:52] Dus we kunnen...

[2:41:54] prima natuurlijk ambtelijk voorbereiden...

[2:41:56] voor een volgend kabinet...

[2:41:58] zou je dit kunnen combineren...

[2:42:00] met het tot anderhalf keer...

[2:42:02] modaal überhaupt niet doen.

[2:42:03] Dus dat kunnen we voorbereiden.

[2:42:05] Zonder dat dat dan per se al gelijk een wetsvoorstel is...

[2:42:07] want dat duurt wel even voordat dat er is.

[2:42:08] Maar ondertussen ga ik wel door met die internetconcentratie...

[2:42:11] om die vier hoofdmaatregelen...

[2:42:15] goed te laten toetsen.

[2:42:17] En dan kunnen we vervolgens...

[2:42:18] het daarna er met elkaar over hebben...

[2:42:19] willen we dat dan voor de hele markt laten gelden...

[2:42:22] vanaf boven anderhalf keer modaal...

[2:42:24] of zelfs een tussencategorie zoals in België.

[2:42:26] En dat is dan de volgende discussie.

[2:42:29] Maar ik kan dit dus...

[2:42:31] prima ambtelijk laten voorbereiden.

[2:42:36] En ik begrijp dat het niet normaal is...

[2:42:38] dat de voorzitter dat doet, maar ik zeg tegen de heer Van Oosterbrugge...

[2:42:40] dat als u aan de minister zou vragen...

[2:42:42] en kunt u dan toezeggen dat u dat naar de Kamer stuurt...

[2:42:44] dat wij als commissie dan...

[2:42:45] een toezegging hebben dat die informatie ook openbaar is.

[2:42:49] Mocht u dat wensen.

[2:42:54] Ja...

[2:42:54] dank u wel voorzitter. Dank u wel ook...

[2:42:56] voor deze toelichting, mevrouw Vergeddem.

[2:43:02] Ik zit heel even...

[2:43:04] snel in m'n hoofd af te wegen...

[2:43:05] of het wel verstandig is om nu een internetconsultatie te doen...

[2:43:09] met slechts...

[2:43:10] de vier punten zoals voorgesteld.

[2:43:12] Waarom niet een internetconsultatie...

[2:43:14] of toch dit meenemen...

[2:43:15] zodat je alles in één keer goed kan toetsen.

[2:43:17] Want anders ben ik bang dat er zometeen...

[2:43:20] draagvlak bestaat voor...

[2:43:21] het voorstel wat ik dee in mijn inbreng.

[2:43:23] En dat zometeen...

[2:43:25] dat dan weer tot heel erg lang...

[2:43:27] en veel extra werk...

[2:43:29] gaat leveren.

[2:43:33] Maar dat kost gewoon...

[2:43:35] meer dan een jaar extra.

[2:43:36] En dat zou ik niet...

[2:43:39] willen doen. Dus ik wil gewoon graag...

[2:43:41] deze internetconsultatie doorgaan.

[2:43:43] Want hier is echt lang aan gewerkt om dit...

[2:43:45] al die wetteksten voor te breiden.

[2:43:46] Die is nu klaar om getoetst te worden.

[2:43:49] En vervolgens de vraag...

[2:43:51] kun je bepaalde salariscategorieën...

[2:43:53] uitzonderen of op een andere manier vormgeven...

[2:43:55] die kan daar prima parallel aan uitgewerkt worden.

[2:44:00] En kan dat dan ook toegevoegd worden...

[2:44:02] bij de wetsbehandeling?

[2:44:05] De wetsbehandeling...

[2:44:06] is weer een volgende stap.

[2:44:08] Het moet eerst...

[2:44:10] We doen het eerst in de internetconsultatie.

[2:44:12] Zo doen we dat. Uitvoeringstoetsen.

[2:44:13] Dan verwerken we de internetconsultatie.

[2:44:15] Dan gaat het via de ministerraad...

[2:44:17] naar de Raad van State.

[2:44:19] Daar komt wellicht weer commentaar op. Dat verwerken we.

[2:44:21] En dan komt er een wetsbehandeling in de Kamer...

[2:44:23] op het moment dat de wet wordt ingediend.

[2:44:24] Dus daar zitten echt nog een heleboel stappen tussen.

[2:44:26] Dus ik zou gewoon door willen gaan met de internetconsultatie hiervoor.

[2:44:29] En ondertussen ambtelijke voorbereiding.

[2:44:31] Stel dat je het voorstel...

[2:44:33] bij NSC nu wordt gedaan, zou willen doen.

[2:44:35] Hoe zou dat eruit moeten zien?

[2:44:36] En dan sturen we dat. Dat is dan een toezegging uiteraard aan uw Kamer.

[2:44:41] Ja, lijkt me voor nu...

[2:44:42] dan een goede aanpak.

[2:44:49] Dan vroeg de heer Aartsen...

[2:44:51] naar dat vaste contract...

[2:44:52] voor kleine ondernemers.

[2:44:54] Is dat niet een te groot risico?

[2:44:56] Je zit vast aan loondoorbetaling bij ziekte.

[2:44:59] En dan krijg je ook nog...

[2:45:00] bij het UWV alle bureaucratie.

[2:45:02] Dat is even kort samengevat wat de heer Aartsen...

[2:45:04] een aantal keer zei.

[2:45:06] Ik zie dat knelpunt goed.

[2:45:08] Ook in mijn gesprekken...

[2:45:10] met ondernemers zelf.

[2:45:12] Wel is het zo dat de meeste...

[2:45:14] kleinere werkgevers zich hebben verzekerd...

[2:45:16] tegen de financiële gevolgen van ziekte.

[2:45:19] Niet iedereen, dat klopt.

[2:45:22] Maar...

[2:45:22] de verzekeringsgraad onder kleine werkgevers...

[2:45:25] met tien of minder werknemers...

[2:45:26] waar u het over had...

[2:45:27] is circa 80 procent.

[2:45:30] Dus 80 procent van die kleinere werkgevers...

[2:45:32] heeft zich verzekerd tegen...

[2:45:34] de gevolgen van ziekte.

[2:45:35] En dan is er ook nog...

[2:45:38] de uitgebreide...

[2:45:41] MKB-verzuim-ontzorgverzekering.

[2:45:43] Dat is de samenwerking...

[2:45:44] tussen de overheid, werkgevers en werknemers.

[2:45:47] En daarmee worden werkgevers...

[2:45:48] optimaal ondersteund bij de...

[2:45:50] loondoorbetalings- en reintegratieverplichting...

[2:45:52] de bureaucratie waar u het over hebt.

[2:45:55] Oké, we kunnen een discussie hebben over optimaal...

[2:45:57] maar ze worden in ieder geval ondersteund.

[2:45:58] En ik weet ook, ook uit mijn gesprekken...

[2:46:00] met MKB Nederland, maar ook met individuele ondernemers...

[2:46:02] dat dat inderdaad...

[2:46:04] goed kan werken, omdat je het gewoon...

[2:46:06] uit handen kunt geven.

[2:46:11] Even kijken, en dat was...

[2:46:12] begin 2023 was ruim...

[2:46:14] 71% van de afgesloten verzekeringen...

[2:46:16] voor werkgevers met maximaal...

[2:46:18] 5 werknemers een MKB...

[2:46:20] verzuim-ontzorgverzekering.

[2:46:22] Dus 80% voor ziekte...

[2:46:24] 71% die verzuim-ontzorg.

[2:46:27] Dus dat helpt.

[2:46:29] Maar wat ook...

[2:46:30] gaat helpen, is natuurlijk...

[2:46:32] ons voorstel, wat we gaan doen...

[2:46:34] met loondoorbetaling bij ziekte...

[2:46:36] voor kleine werkgevers in het arbeidsmarktpakket.

[2:46:39] Die maat...

[2:46:40] regel werkt op dit moment uit.

[2:46:42] Die komt dadelijk.

[2:46:46] Die zit in het blokje overig.

[2:46:48] Pardon. Even uit...

[2:46:49] mijn hoofd dan.

[2:46:53] Nee, loondoorbetaling bij ziekte.

[2:46:54] We hebben net de internetconcentratie gedaan...

[2:46:57] voor loondoorbetaling bij ziekte.

[2:46:59] Het gaat er dus over dat je na één jaar...

[2:47:00] duidelijkheid krijgt of je iemand...

[2:47:02] in het eerste of in het tweede...

[2:47:05] spoor gaat re-integreren.

[2:47:06] Wat je terug ziet in de internetconcentratie...

[2:47:09] is eigenlijk wat we bij de discussie...

[2:47:11] met de werkgevers en de werknemers...

[2:47:13] ook hadden. Als je met de blik...

[2:47:14] van de werkgevers kijkt, dan zeg je...

[2:47:16] het gaat me niet ver genoeg.

[2:47:18] Ik had eigenlijk gewoon dat hele tweede jaar...

[2:47:21] loondoorbetaling bij ziekte willen afschaffen.

[2:47:23] Al dan wel de premies omhoog gaan.

[2:47:24] Vooral voor de grotere werkgevers.

[2:47:26] En als je met de blik van de werknemers kijkt...

[2:47:29] dan zeg je, ja, voor de kwetsbare werknemers...

[2:47:31] wordt het er minder goed op.

[2:47:33] En dat zie je eigenlijk terug...

[2:47:35] in de reacties op de internetconcentratie.

[2:47:37] Dus daar zijn vrij kritische reacties...

[2:47:39] maar met twee verschillende brillen.

[2:47:41] Dus die zijn net binnen. Het is net afgerond.

[2:47:43] Dus daar zijn we nu ook goed naar aan het kijken...

[2:47:45] of we dingen moeten verduidelijken.

[2:47:46] Daar zaten inderdaad een aantal verduidelijkingen bij.

[2:47:49] Er zaten een aantal dingen bij die niet helemaal goed liepen.

[2:47:51] Dus dat is fijn van zo'n internetconcentratie...

[2:47:53] dat eruit komt. Maar dit vind ik er wel een...

[2:47:55] waar je in de internetconcentratie ziet...

[2:47:57] dat er een compromis is afgesloten...

[2:47:59] met de belangen van de werkgevers en de werknemers.

[2:48:01] En dat zie je gewoon terug...

[2:48:03] in de reacties in de internetconcentratie.

[2:48:07] Maar daar kom ik natuurlijk uiteraard nog op terug...

[2:48:09] bij u.

[2:48:13] Dan vroeg de heer Vlag...

[2:48:15] naar de verlaging...

[2:48:17] van het lastdruk voor werkgevers...

[2:48:18] en de uitvoering van de motie Stoffer-Pauver-Wij.

[2:48:21] En dan met name de verlaging...

[2:48:22] van de WW-premie en de verruiming...

[2:48:24] van de werkkostenregeling.

[2:48:29] Ik heb u destijds...

[2:48:30] aangegeven bij de appreciatie van de motie...

[2:48:32] dat er aan ging komen te zitten...

[2:48:34] het traject bouwstenen voor een beter...

[2:48:36] en eenvoudiger belastingstelsel.

[2:48:38] Dat komt er inderdaad binnenkort aan.

[2:48:40] En dat is een onafhankelijk...

[2:48:42] traject.

[2:48:43] We zijn ook bezig met te kijken naar de toekomst van de toeslagen...

[2:48:46] en de kindregelingen.

[2:48:48] Het plan is nu om dat allemaal...

[2:48:50] tegelijk aan uw Kamer...

[2:48:52] te sturen over een aantal weken...

[2:48:54] als we alle punten op de i hebben gezet.

[2:48:57] We hebben ook...

[2:48:58] het programma regeldruk...

[2:49:01] reductieregeldruk van EZK.

[2:49:02] Daar heb ik indertijd ook naar verwezen.

[2:49:05] En...

[2:49:06] belangrijk onderdeel van het arbeidsmarktpakket...

[2:49:08] is de uitzondering...

[2:49:10] op overwerken onder de lage WW-premie.

[2:49:12] Die hebben we verruimd...

[2:49:14] in de afspraken van het arbeidsmarktpakket.

[2:49:16] En dat is één van de onderdelen die nu...

[2:49:18] het snelste gaan.

[2:49:19] Dat betekent dat werkgevers minder vaak...

[2:49:22] de hoge WW-premie verschuldigd zijn bij overwerken.

[2:49:25] En dat betekent...

[2:49:26] een structurele lastenverlichting van...

[2:49:28] ik dacht 15 miljoen.

[2:49:29] Maar dat is één van de zaken die met name...

[2:49:32] voor MKB'ers waar veel wordt...

[2:49:34] overgewerkt van groot belang kunnen zijn.

[2:49:37] De verruiming van de werkkostenregeling...

[2:49:38] ligt natuurlijk bij mijn collega...

[2:49:40] van Fiscaliteit en Belastingen.

[2:49:43] En ik zou u...

[2:49:45] suggereren om na het uitkomen...

[2:49:46] van het bouwstenenrapport over een aantal weken...

[2:49:49] met hem...

[2:49:50] die discussie aan te gaan over die...

[2:49:52] en over andere fiscale instrumenten.

[2:49:54] Maar u krijgt dus een aantal bouwstenen...

[2:49:56] in toeslagen, fiscaliteit...

[2:49:59] kindregelingen...

[2:50:00] ik dacht nog één of twee andere...

[2:50:02] krijgt u allemaal tegelijk vanuit het kabinet.

[2:50:05] Zodat u daar ook...

[2:50:07] voor deze of een volgende format...

[2:50:09] uw profijt mee kan doen.

[2:50:13] Mevrouw Van Dijk vroeg...

[2:50:14] naar de snelheid van de CP.

[2:50:17] Ik noemde in mijn...

[2:50:18] inleiding al even de crisisregeling...

[2:50:19] personeelsbehoud, omdat ik dat...

[2:50:21] ik vind het zelf een hele mooie regeling waarvan ik...

[2:50:23] echt van overtuigd ben dat die wat gaat doen...

[2:50:26] voor werkgevers.

[2:50:27] En met name bij crisis in bepaalde sectoren.

[2:50:30] Denk aan toeleveringsbedrijven...

[2:50:32] van de auto-industrie.

[2:50:34] Die tijdens corona opeens geen chips meer hadden.

[2:50:37] Dus ik denk dat...

[2:50:38] dat een hele mooie regeling wordt.

[2:50:40] Of acht weken snel genoeg is...

[2:50:43] en wat het...

[2:50:44] precies gaat worden, dat hangt af van die...

[2:50:46] uitvoeringstoets van het UWV.

[2:50:47] Maar ook van de internetconstatie.

[2:50:49] Dus ook hier is zo'n internetconstatie weer belangrijk.

[2:50:53] En ik neem aan...

[2:50:54] dat...

[2:50:56] ook alle mensen die op de internetconstatie gaan reageren...

[2:50:58] uw vraag gehoord hebben.

[2:50:59] Dus daar zullen vast, als daar zorgen over zijn...

[2:51:02] dat het te snel of te langzaam is...

[2:51:03] qua uitvoering of qua reactievermogen...

[2:51:07] reacties opkomen.

[2:51:09] Ehm...

[2:51:10] Waar het mij wel om gaat...

[2:51:11] is dat die acht weken een maximale termijn is.

[2:51:14] En dat het UWV natuurlijk zo snel mogelijk...

[2:51:16] antwoord moet geven.

[2:51:17] En zich er ook zeer van bewust is...

[2:51:19] als het een grote, urgente, hele actuele crisis is...

[2:51:21] dat het echt sneller moet dan binnen acht weken.

[2:51:24] Dat zullen ze begrijpen.

[2:51:27] Ehm...

[2:51:29] Ondertussen kan natuurlijk die werkgever...

[2:51:31] en dat is het aardige van die crisisregeling personeelsbehoud...

[2:51:33] je kunt je werknemers herplaatsen.

[2:51:36] Je kunt...

[2:51:37] verminderde uren aanvragen.

[2:51:39] Daar is overigens allemaal natuurlijk...

[2:51:41] de OR bij betrokken, de vakbonden bij betrokken...

[2:51:43] om te zorgen dat dat niet eenzijdig...

[2:51:45] zomaar kan. Maar het is wel echt...

[2:51:47] een regeling die ervoor zorgt...

[2:51:49] dat werkgevers door kunnen, maar ook de werknemers...

[2:51:51] dat ze hun baan verdienen.

[2:51:53] En daarom is het zo mooi, omdat die aan twee kanten...

[2:51:55] snijdt.

[2:52:03] Liet van Dijk.

[2:52:05] Dank voor het antwoord.

[2:52:07] Nee, dank voor het antwoord.

[2:52:09] Ik werd eigenlijk getriggerd door een opmerking...

[2:52:11] van de minister die aangaf van...

[2:52:12] het UWV...

[2:52:14] zal echt wel begrijpen als het urgent is...

[2:52:16] dat het ook snel moet, maar hoe...

[2:52:17] kunnen zij, als er een hele stapel van die verzoeken...

[2:52:20] liggen, hoe bepalen ze dan urgentie? Wat urgent...

[2:52:22] er is, het een of het ander?

[2:52:28] Ja, voorzitter, ik denk dat...

[2:52:30] dat ook een beetje... het is natuurlijk een regeling...

[2:52:32] die we nieuw aan het opzetten zijn.

[2:52:33] En het is ook met name voor crisis die we niet kunnen...

[2:52:36] voorspellen nu. Dus dat zijn...

[2:52:38] ook dingen die zich op dat moment...

[2:52:40] ja, die zich gaan vormgeven.

[2:52:43] Corona wisten we ook niet...

[2:52:44] wat er ging gebeuren. En toen is ook heel snel...

[2:52:46] de UWV-regeling opgezet. Zo zal er...

[2:52:48] hier ook snel in overleg met dit...

[2:52:51] ministerie gehandeld...

[2:52:52] moeten worden. Is dit nou een crisis die eronder...

[2:52:54] valt?

[2:52:56] Welke bedrijven vallen er wel of niet onder?

[2:52:58] Dat is specifiek natuurlijk...

[2:53:00] met crisissen eigenlijk moeilijk van tevoren...

[2:53:03] precies...

[2:53:04] aan te geven. Je kunt een proces...

[2:53:06] aangeven, maar hoe het dan in de praktijk gaat...

[2:53:08] onder hoge druk, is...

[2:53:10] moeilijk te voorspellen. Dat is overigens ook...

[2:53:12] waarom we een aantal waarborgen hebben...

[2:53:15] ingebouwd, zodat het niet een...

[2:53:16] politieke discussie wordt. Dus het moet door vier...

[2:53:18] ministers besloten worden, vier de minister aan.

[2:53:20] Het kan niet zomaar één minister zeggen, dit is het wel...

[2:53:22] of dit is het niet. Juist ook om die politieke...

[2:53:24] druk te voorkomen.

[2:53:32] Even kijken. Dan komen we...

[2:53:34] bij ZZP Algemeen...

[2:53:36] en daarna AOV.

[2:53:40] Daar is...

[2:53:41] een internetconstatie geweest...

[2:53:43] waar we heel veel...

[2:53:46] reacties op hebben...

[2:53:47] gekregen. En...

[2:53:48] dat vind ik juist fijn, want daardoor...