Technische briefing vrouwen bij de krijgsmacht

[0:00:00] De vergadering van de vaste commissie voor Defensie, we zijn bij het tweede blok van het

[0:00:11] programma.

[0:00:12] De technische briefing over vrouwen bij de krijgsmacht en we hebben de briefing voor

[0:00:16] verzorgd met mevrouw Boekholt Sullivan, lieutenant-generaal bij de Koninklijke Luchtmacht.

[0:00:21] Ik begreep dat u kort aftrapt, een aantal vragen van de vorige ronde nog wat

[0:00:25] verder beantwoord en dan komt er ook ruimte voor de Kamerleden vragen te stellen.

[0:00:28] Geen vragen aan u het woord.

[0:00:33] Allereerst fijn dat ik hier mag zijn.

[0:00:34] Het is deze week bij ons 80 jaar vrouwenbijdefensie, vrijdag internationale vrouwendag.

[0:00:41] Dus het is mooi dat die ook deze week vast niet toevallig gepland kon worden, maar

[0:00:47] des al niettemin erg gewaardeerd, want ook dit krijgt aandacht van de organisatie

[0:00:51] en het is ook een onderwerp dat blijvend aandacht behoeft.

[0:00:56] Er wordt wel eens gezegd, jij bent een rolmodel en ik zeg dan ja wel tegen wil en dank.

[0:01:02] In augustus werk ik 30 jaar bij Defensie en het percentage vrouwelijke militairen

[0:01:08] bij Defensie is 12, zoveel procent.

[0:01:12] Dus een positieve link denkt 13 procent, een negatieve link denkt 12 procent.

[0:01:17] En als je burgers en militairen bij elkaar zou optellen, hebben we 18 procent vrouwen

[0:01:20] binnen Defensie.

[0:01:21] Dat is echt weinig.

[0:01:24] is het echt te weinig.

[0:01:27] Een van de redenen is, de helft van de samenleving is vrouw.

[0:01:30] Als wij geen aantrekkelijke werkgever zijn voor die helft van de samenleving,

[0:01:34] moeten we niet verbaasd zijn als we de organisatie niet gevuld houden.

[0:01:38] Dus met 19.000 vacatures, als we dat allemaal vrouwen zouden vinden,

[0:01:43] die op die vacatures geplaatst zouden willen worden,

[0:01:46] zitten we nog niet op 30 procent.

[0:01:48] Dus ook met de 10.000 vacatures gevuld zijn we nog steeds geen,

[0:01:52] zijn we wel een gevulde organisatie,

[0:01:54] nog steeds niet op 30 procent vrouwen.

[0:01:58] Het andere wat denk ik een rol speelt is dat we ook, en dan ben ik niet degene die het

[0:02:02] zegt, maar de briefjes doorschrijft naar de staatssecretaris als het gaat over de

[0:02:06] vrijwillige enquête waar we met elkaar naar aan het kijken zijn.

[0:02:09] Zolang dat een vrijwillige enquête is, is het maar de vraag of vrouwen die gaan

[0:02:14] invullen.

[0:02:16] En als ze het niet gaan invullen en we moeten op een gegeven moment gaan opschalen,

[0:02:20] Dan krijg je wellicht meer mannen, dat zal heel fijn zijn, maar het zal nog steeds niet genoeg zijn voor de opgaven waar we voor staan.

[0:02:28] Dit zijn alleen feiten.

[0:02:29] Dit gaat nog niet eens over de kwaliteit van een team wat beter wordt als je mannen en vrouwen samen in een team stopt.

[0:02:35] Dit zijn gewoon feiten. Daar kun je op zich niet zo heel veel mee.

[0:02:41] Anders zeggen dan als je wilt dat Defensie een gevulde organisatie is, dan is het niet genoeg om te doen wat we deden.

[0:02:47] Dus we hebben de afgelopen tachtig jaar iets geprobeerd.

[0:02:50] Dat heeft geleid tot waar we vandaag staan.

[0:02:52] Ik zou me kunnen voorstellen dat we na vrijdag aftrappen met de volgende 80 jaar dat proberen anders te doen.

[0:02:59] Los van het feit dat we die beweging dan in moeten gaan zetten, is de vraag, die we net denk ik ook in de presentaties te horen kregen,

[0:03:07] over het zit in die cultuur. De organisatie is vanuit DNA een masculine organisatie.

[0:03:14] En dat betekent helemaal niet dat mannen helemaal geen vrouwelijke collega's willen,

[0:03:17] maar dat is volgens mij in negen van de tien gevallen, of negen en een half van de tien gevallen misschien wel helemaal niet aan de orde,

[0:03:24] het zijn blinde vlekken.

[0:03:26] Het is het niet realiseren dat we vanuit een soort masculine mindset onze organisatie hebben ingericht.

[0:03:35] Dus als we iets willen met die organisatie, als we die gevuld willen krijgen,

[0:03:39] dan zullen we echt naar onze eigen organisatie moeten kijken en ook moeten kijken naar onze eigen aannames en hoe we de dingen doen.

[0:03:47] Een van de vragen die eerder werd gesteld over is er dan beleid wat in de weg zit en ik ben

[0:03:53] tevensplassenvangend dg-beleid dus ik hou over dat beleid, een van de beleidsmaatregelen

[0:03:57] die in de weg zit en opgeruimd moet worden, maar daar gaan we jullie ook voor nodig

[0:04:02] hebben dus op de vraag waar hebben jullie ons voor nodig, is dat er een afspraak

[0:04:10] is dat als mensen bij ons solliciteren en we hebben tien factures en solliciteren

[0:04:15] Laten we even zeggen 12 mensen, dan kijken we per degene die binnenkomt,

[0:04:21] kijken we of hij of zij geschikt is.

[0:04:23] Laten we nou zeggen dat mannen net iets sneller op een knop drukken dan vrouwen.

[0:04:26] Dus voor mijn theoretische verhandeling zijn de eerste 10 man en nummer 11 en 12 zijn vrouwen.

[0:04:33] De eerste is geschikt, die krijgt de eerste plek.

[0:04:35] De tweede is geschikt, die krijgt de tweede plek.

[0:04:38] Dat gaat zo door tot de 10 vacatures zijn gevuld.

[0:04:41] Nou was nummer 11 en nummer 12 waren vrouwen, maar we hebben geen plek meer om hen voor

[0:04:48] datgene waar ze specifiek op gesolliciteerd hebben aan te nemen, omdat we met elkaar

[0:04:53] hebben afgesproken dat degene die geschikt is, die ga je niet afwijzen, want diegene

[0:04:57] die is geschikt.

[0:04:59] Dus je kunt zeggen, bij gelijke geschiktheid gaat de vrouw voor, of de minderheid

[0:05:04] gaat voor, dat zou je kunnen zeggen, maar dan moet je dat wel heel goed regelen,

[0:05:09] Ook in je onderhandeling met je vakcentralers, ook hoe we dat beleidsmatig en wetmatig allemaal verankeren.

[0:05:15] Maar op dit moment zou nummer 11 en 12 een 10 kunnen scoren op de volledige.

[0:05:21] En ook nog een vrouw zijn en de eerste scoort een 7 en een man zijn.

[0:05:26] Dan is nu ingeregeld dat de eerste die geschikt is en zo vullen we dan dat proces.

[0:05:33] Dus dat zijn processen waar helemaal geen kwaar je bedoeling in zit.

[0:05:37] Dat proces is niet bedacht om nummer 11 en 12 uit te sluiten.

[0:05:40] Het proces is bedacht om gewoon zo snel mogelijk die eerste factures te vullen.

[0:05:47] Dat is denk ik een voorbeeld van iets wat we moeten bepakken, wat we moeten veranderen,

[0:05:53] zonder dat je tegen die eerste die ook geschikt was zegt,

[0:05:57] jij mag niet meer meedoen want je bent geen vrouw.

[0:05:59] Dat is ook maatschappelijk gezien een ingewikkeld gesprek.

[0:06:04] Dat is een van de voorbeelden waarvan ik denk dat is iets wat we niet helemaal alleen kunnen besluiten dat we dat morgen anders gaan doen.

[0:06:13] Omdat het gewoon een ingewikkeld vraagstuk is, wat zeg je dan tegen die eerste die je niet aannemt.

[0:06:19] Een van de andere elementen die in de eerderen presentaties zijn genoemd, gaat bijvoorbeeld over uniformen en uitrustingsstukken.

[0:06:30] Daar heb ik nog een uitgesproken mening over, zoals enkele van jullie wellicht weten.

[0:06:35] Ook de reden waarom ik mijn stropdas niet meer draag, totdat het is opgelost, alleen met groot model.

[0:06:43] En dat komt omdat het moet opgelost worden, omdat vrouwen gewoon recht hebben op uniformen en uitrustingsstukken die passen bij de vorm van het vrouwelijk lichaam.

[0:06:53] Dus een scherfvest vereist een kutmaat. Dat is hartstikke ingewikkeld.

[0:06:58] En waarom is het ingewikkeld? Omdat op het moment dat je een ronding aanbrengt in het scherfvest,

[0:07:03] dan doet dat iets met de ballistische baan van de kogel.

[0:07:07] En wellicht is het zelfs gevaarlijker om er een te hebben met een ronding dan zonder een ronding.

[0:07:12] Dus daar moet een oplossing voor gevonden worden.

[0:07:14] En we hebben de industrie daar hard voor nodig om daar een oplossing voor te vinden.

[0:07:18] Maar voor steekvesten van bijvoorbeeld de Marse C zou het wel kunnen, omdat daar andere criteria voor gelden.

[0:07:29] Dus het gaat over, zijn wij bereid naar onze organisatie te kijken, naar de DNA van de organisatie te kijken,

[0:07:36] te kijken hoe we onze processen hebben ingeregeld.

[0:07:38] Dus bijvoorbeeld als het over maatvorming gaat, is een gesprek dat ik voer over,

[0:07:44] Wij werken met een maatboog en dat hebben we ook met jullie afgesproken.

[0:07:48] Als we naar een nieuwe uniform gaan, en dat gaan we binnenkort, daar kijkt iedereen ook enorm naar uit,

[0:07:53] dan hebben we afgesproken dat 96% van onze organisatie daarin moet passen.

[0:07:57] Ik ga u nu vast vertellen, ik pas daarin, want ik pas in heel veel maten.

[0:08:02] Maar of het passend is, is een heel ander gesprek.

[0:08:09] Dus ik wil graag weten of dat nieuwe uniform getailleerd is.

[0:08:14] dat fijn vinden want wat we nu doen met die maatboog is meten het breedste deel van het lichaam en dat

[0:08:22] is mijn maat dus als ik brede heupen heb dan heb ik voor de maatboog ook brede schouders en is

[0:08:30] dat ook mijn cupmaat of mijn omvangmaat dus als ik grote borsten heb en ik heb een smalle

[0:08:36] taaie en ik heb ook geen hele brede heupen dan heb ik wel een heel groot jasje aan

[0:08:41] Dat is niet bedacht om vrouwen een ongemakkelijke maat te geven.

[0:08:47] Daar heeft niemand ooit bij stilgestaan.

[0:08:50] En de vrouwen accepteren het.

[0:08:51] Ik heb het ook 29 jaar geaccepteerd, omdat ik dacht...

[0:08:54] ... is dat nou het onderwerp waar ik over moet gaan zeuren?

[0:08:57] Is dat nou het onderwerp waar ik de aandacht op wil vestigen?

[0:09:01] En inmiddels ben ik zover dat ik denk...

[0:09:04] ... en als ik het niet doe, wie doet het dan?

[0:09:06] En dat raakt denk ik het onderwerp over...

[0:09:09] Hebben wij dan best practices op wat we allemaal zouden moeten veranderen?

[0:09:12] Moeten wij die sprint doen? Die zijn wij aan het doen.

[0:09:16] Op dit moment wordt naar alle uitrustingsstukken en kledingstukken gekeken...

[0:09:20] ...om te kijken wat we moeten aanpassen en hoe moet dat dan.

[0:09:23] Tegelijkertijd, we willen jullie en ook onze eigen mensen niet uitleggen...

[0:09:27] ...dat de vertraging komt in de uitlevering van het volgende uniform.

[0:09:31] Dus we moeten ook kijken hoe het een zich kan verhouden tot het andere.

[0:09:36] Maar ze hebben mij gerustgesteld, het volgende uniform gaat aanpassingsmogelijkheden hebben in detail.

[0:09:43] En dat is denk ik een goed initiatief.

[0:09:47] Het lijkt iets kleins, nogmaals, ik zei het ook, is dat dan iets waar ik me druk over moet maken?

[0:09:52] Blijkbaar, want het gaat niet vanzelf.

[0:09:54] Maar we hebben binnen de Kraaksmacht onze commit en we hebben het centrum van mensen en luchtvaart.

[0:10:01] en die richten zich nu heel natrukkelijk op vrouwelijke uitrustingstukken,

[0:10:05] of uitrustingstukken die ook geschikt moeten zijn voor vrouwen,

[0:10:08] zoals gerfvesten, vliegeroveral, G-broeken.

[0:10:11] Dat doet namelijk iets met hoe je zit en wat dat met vrouwelijke ingewanden doet.

[0:10:16] Al die onderwerpen, die liggen nu op tafel om te kijken of we daarin iets kunnen betekenen.

[0:10:24] Een ander iets wat we gedaan hebben, waarvan ik denk dat belangrijk is,

[0:10:27] ik heb gewoon maar eens een enquête op LinkedIn geplaatst en gevraagd aan vrouwen

[0:10:31] niet overwegen bij Defensie te komen werken, waarom dat is.

[0:10:35] Daar hebben 3000 vrouwen aan meegewerkt.

[0:10:38] En vanochtend was de eerste verdiepingssessie om echt met hen in gesprek te gaan.

[0:10:43] Daar gaan we meerdere sessies van houden om te proberen door hun ogen te kijken

[0:10:47] wat zij zien als zij naar onze commercials kijken, als zij naar onze uittingsvormen kijken.

[0:10:52] En ik kan u vertellen, wat daar uitkomt bevestigt het beeld van vanochtend stoer,

[0:10:56] maskulien, hierarchisch, opdrukend en schreeuwend voorwaarts.

[0:11:00] Dat is het beeld.

[0:11:02] En we zullen radicaal iets moeten doen om dat beeld te nuanceren.

[0:11:07] Want wij hebben stoer, fysiek, sterk, hierarchisch hebben we nodig.

[0:11:12] In onze special forces, without a doubt.

[0:11:17] Ja, die hebben we nodig, without a doubt.

[0:11:22] Maar dat is de minority van de organisatie.

[0:11:24] Dat is de echte minderheid.

[0:11:26] Vrouwen zijn niet de echte minderheid.

[0:11:28] hele stoeren wat we nodig hebben, fearless, die hebben we nodig, dat is de minderheid.

[0:11:34] Want die hele grote organisatie die daar achter zit, die ondersteunt dat absolute

[0:11:39] primaire proces.

[0:11:40] Dat is een organisatie waar ruimte is voor zo ongelooflijk veel diversiteit.

[0:11:46] En dat beeld, dat laten we onvoldoende zien, zeggen ook deze meer dan 3000

[0:11:53] vrouwen.

[0:11:54] Nog een aardige, en dan zal ik tot een afronding snel komen, is om te hebben over de rugzak.

[0:12:05] We hebben rugzakken binnen Defensie.

[0:12:07] Het zal u niet verbazen dat die rugzakken gebouwd zijn op het mannelijke lichaam.

[0:12:12] Als u met uw part, als u een vrouw bent en u gaat met uw partner naar de bever,

[0:12:16] dan krijgt u echt allebei een andere rugzak, omdat uw lijf gewoon anders is.

[0:12:19] Bij vrouwen wordt meer gericht op de heupen, bij mannen wordt meer gericht op de schouders.

[0:12:25] En dus is er een andere rugzaak nodig.

[0:12:28] Het is nog nooit gelukt een vrouw door de opleiding van marinier te krijgen.

[0:12:32] Er komen elk jaar vier à vijf vrouwen op en het is nog nooit gelukt dat er één

[0:12:35] doorheen komt.

[0:12:36] Enkel en alleen door fysiek het niet halen.

[0:12:40] Ik zeg niet dat de lat naar beneden moet, ik zeg alleen kunnen we kijken op

[0:12:44] van uitrustingsstukken of er iets te verzinnen is waardoor ze passendere uitrustingsstukken hebben

[0:12:50] waardoor de klachten die ze hebben misschien wel later of niet optreden en een rugzak dat is

[0:12:57] wetenschappelijk onderzocht heeft invloed op je scheenbenen heeft invloed op scheenbeenvliesontsteking

[0:13:02] is een van de grootste redenen van uitval dus stel je nou voor dat er een rugzaak is die ervoor

[0:13:07] zorgt dat je niet voor in je schoenen hangt maar redelijk rechtop blijft staan voorkomt

[0:13:11] geen benvliesontsteking en zou er in theorie toe kunnen leiden dat er één de opleiding gaat halen

[0:13:17] en dat daarna maar velen mogen volgen. Even denken, volgens mij zijn dat de dingen die gezegd zijn

[0:13:25] waarvan ik dacht dat wil ik echt heel graag nog even iets over zeggen. Jullie spreken straks

[0:13:30] ook nog met de dames zelf en daarin zal ongetwijfeld duidelijk worden dat elke vrouw

[0:13:36] een eigen mening heeft, elke vrouw eigen ervaring hebben en alles wat ik zeg is voor een deel

[0:13:41] een deel niet waar. Alle dingen die ik doe die roepen irritatie op en er zijn mensen die zeggen

[0:13:45] wij voelen ons gesteund. Maar vrouwen willen geen uitzondering zijn, ik ook niet, maar in

[0:13:53] nummers zijn we het. Dus misschien moeten wij zelf ook iets doen in accepteren dat we die

[0:13:59] uitzondering zijn en als we dat niet willen zijn dat wij zelf ook iets te doen hebben om vrouwen

[0:14:05] bij onze eigen organisatie binnen te halen.

[0:14:08] Vandaar dat ons thema voor vrouwendag ook zij-aan-zij is,

[0:14:14] omdat zij ook een rol speelt in het zorgen voor een sociaalveilige en plezierige organisatie.

[0:14:22] Tot slot, kinderopvang.

[0:14:25] Ik loop al wat jaren mee, dus ik zie ook al heel veel VCD's.

[0:14:30] Er is altijd een Kamerlid die zegt, waarom doen wij niet aan kinderopvangen op de basisen?

[0:14:35] Die hebben we gehad, die hebben we gesloten, omdat vrouwen over het algemeen hun kind

[0:14:41] liever in de buurt hebben van hun huis en hun sociale netwerk dan op hun werk.

[0:14:46] Dus als het een quick fix was geweest, hadden we ze niet gesloten.

[0:14:50] Er waren alleen niet genoeg kinderen om hem open te houden, dus gingen we kinderen

[0:14:54] uit de dorpen opvangen op onze basisen en dat was niet de bedoeling.

[0:15:01] Dank ook voor deze toelichting. We hebben nog circa tien minuten. Ik stel voor de leden

[0:15:05] gewoon één voor één een korte vraagselement direct een antwoord erop en dan kijken hoe

[0:15:10] ver we komen. Meneer van Oosterbrugge van NSC.

[0:15:16] Dank wel voor uw toelichting. Ik heb toch stiekem twee hele kleine vraagjes.

[0:15:20] Als je ze heel cool doet, zonder inleiding.

[0:15:22] Heiler. Vraag één. U heeft het net over scherfvesten. Gekke vraag, maar er zijn

[0:15:29] ook andere legers maar misschien ook politie die toch met scherfvesten het

[0:15:37] probleem rondom vrouwen lichaam opgelost hebben en tweede vraag is en die

[0:15:42] misschien wat uitgebreider is ik hoor hinten over dat er afspraken zijn

[0:15:47] gemaakt met vakbonden over hoe je als organisatie het aanhoudproces doet is

[0:15:51] dat wat u probeerde te zeggen nee oké dan is dat een heel kort antwoord

[0:15:56] Dan blijft het op één vraag, mevrouw Polton.

[0:16:01] Dan is het meteen uw vraag, mevrouw Polton, dan gaat het al sneller.

[0:16:04] Dank.

[0:16:04] Ja, ik moet zeggen, dank voor uw aanwezigheid.

[0:16:07] Heel mooi en een leuk verhaal ook.

[0:16:12] Mijn achtergrond ligt in Delft, ik heb aan de TU Delft gestudeerd in stilontwerpen.

[0:16:16] Dus het verhaal wat gaat over uniformen, materieel, rugzakken, dat roept allerlei

[0:16:20] dingen bij mij op en ik kan me toch bijna niet voorstellen dat het zo verschrikkelijk

[0:16:26] ... die gewoon geschikt is voor het vrouwenlichaam.

[0:16:29] Dus dan vraag ik me toch af, waar gaat dat hier dan op mis?

[0:16:33] Is dat dan waar die opdracht wordt gegeven?

[0:16:38] Waar gaat dat op mis?

[0:16:41] Heel kort.

[0:16:44] Er zijn andere landen waar ze ook aan het nadenken zijn over scherre festen.

[0:16:49] Oekraïne heeft een vrouwelijke scherre fest.

[0:16:52] Maar onze standaard is heel erg hoog.

[0:16:55] Dus de politiewerk met die steekvesten, wat ik bedoelde, daar zijn wij nu proefsessies

[0:17:02] voor aan het doen voor de Marseusee.

[0:17:04] Dat is geregeld.

[0:17:05] Dit gaat over de situaties waarin er op je geschoten wordt in een andere context

[0:17:13] dan hier in Nederland.

[0:17:15] Daarvoor ligt de meetlad van hoe veilig dat moet zijn, die ligt veel hoger.

[0:17:21] En op dit moment hebben we moeite om iets te vinden wat die balistische baan van die kogel doet op het moment dat die op de ronding landt.

[0:17:30] Dan zou die wel eens gevaarlijker kunnen zijn dan plat.

[0:17:34] Ik ben het met u eens, het zou mooi zijn als de TU Delft daar ook iets in wil doen.

[0:17:37] Maar we hebben dus de industrie nodig om een oplossing te vinden voor hoe het en bij de vrouwelijke vormen past en veilig genoeg is.

[0:17:47] Het heeft de aandacht, er wordt serieus naar gekeken, we hebben Malé nog niet gevonden,

[0:17:54] die voldoet aan onze normen.

[0:17:58] En de rugzakvraag, hij is er, hij is ook te koop, hij kan ook geleverd worden,

[0:18:02] hij gaat ook geleverd worden, maar er was ook cultuur, laat ik dat het antwoord

[0:18:10] zijn.

[0:18:12] Dank.

[0:18:14] Mevrouw Dobbe van de Socialistische Partij.

[0:18:17] Dank u wel voorzitter, ik hoorde uw inleiding beginnen met ik ben een rolmodel dat misschien

[0:18:23] tegen wil en dank he.

[0:18:25] En in de sessie hiervoor hadden we het er ook over het belang van cultuur, hoe moeilijk

[0:18:29] dat is om dat te veranderen en dat ook representatie in de hogere rangen daarvoor

[0:18:36] nodig is van vrouwen.

[0:18:38] Nou daar bent u dan een voorbeeld van als ik met u mag aanspreken.

[0:18:42] Ik ben benieuwd wat we daarvan kunnen leren als we de representatie in de hogere posities

[0:18:50] willen verbeteren.

[0:18:51] Waar lopen vrouwen nu tegenaan en is daar iets specifiek wat daarin kan gebeuren omdat

[0:18:56] die representatie zo belangrijk is?

[0:18:59] Dank u.

[0:18:59] Dan neem ik meteen de vraag van meneer Nochkamp van GroenLinks, PvdA.

[0:19:02] Dank u wel, voorzitter.

[0:19:04] Het verbaast me ook enigszins dat die discussie over uitrustingsvragen een uniform

[0:19:09] en hoe dat dan aansluit op vrouwen dat het nu pas dan speelt.

[0:19:16] Dus dan is mijn vraag ook van, zou ik iets kunnen vertellen over hoe vrouwen zijn vertegenwoordigd

[0:19:21] in bijvoorbeeld vakbonden of ondernemingsderaren, dus in die vertegenwoordigende organen,

[0:19:27] hoe vrouwen daarin vertegenwoordigd zijn en of daar ook aandacht voor is,

[0:19:30] want dat had misschien ook, dan was dit soort discussies misschien ook veel eerder al op tafel gekomen.

[0:19:36] Mevrouw Boekholt.

[0:19:38] Dank u wel.

[0:19:42] Ja, vrouwen in de top.

[0:19:46] Voor mij buiten keif is dat het nodig is.

[0:19:49] Toen ik de eerste vrolijke 2-sterre generaal werd en nu de eerste vrolijke 3-sterre generaal

[0:19:55] en daarvoor de jongste eerste en et cetera, et cetera, et cetera, ik vind het elke keer

[0:20:00] niet een feestje waardig, ik vind het niet eens nieuwswaardig.

[0:20:04] Het is nieuws dat het er nog niet eerder was.

[0:20:07] Dus wat wij moeten doen is zorgen dat we in de top voldoende vrouwen hebben waardoor andere vrouwen zien dat het wel kan.

[0:20:16] En dan ook vrouwen die gezinnen hebben, want dat is wat de vraag vooral is, die dat hebben weten te combineren.

[0:20:26] Om dat voor elkaar te krijgen, hebben we benoemingen nodig van vrouwen.

[0:20:31] Daar zitten twee dingen in de weg.

[0:20:32] Eén, omdat er zo weinig vrouwen zijn, hebben ze wel tijd nodig om door die rangen en die ervaringen op te doen.

[0:20:42] Tegelijkertijd is dat wat in de weg zit.

[0:20:47] Soms in de ogen van mannen hebben ze meer tijd nodig om daar te komen.

[0:20:56] Of zeggen ze, ja, maar je had kinderen, dus toen heb je even part-time gewerkt.

[0:21:00] Dus die tijd moet je dan inhalen later of je bent een beetje onzichtbaar.

[0:21:07] Nou, zo zijn er allerlei redenen.

[0:21:10] Ik denk dat de lat voor vrouwen soms wat hoger ligt of weten we wel zeker dat ze het wil.

[0:21:16] Of ze heeft nog jonge kinderen, dus zou het niet beter zijn als ze nog even wacht.

[0:21:20] Dus we denken heel graag voor vrouwen in plaats van henzelf te laten vertellen wat ze willen.

[0:21:26] Wat niet helpt, is dat een heleboel vrouwen ook niet uitgesproken zijn over wat ze willen.

[0:21:31] Ja, het misschien wel zijn, maar niet doen.

[0:21:34] Dus je hebt eigenlijk een perfecte mix van terughoudendheid bij een hoop vrouwen om

[0:21:39] te zeggen wat ze uiteindelijk willen.

[0:21:41] En dan mannen die meedenken over wat ze niet willen en dat leidt ertoe dat het

[0:21:45] gewoon heel lang duurt.

[0:21:47] Tegelijkertijd laten we ook over de successen praten.

[0:21:49] De afgelopen paar jaar hebben we bijna een verdubbeling gehad van onze topfunctionarissen.

[0:21:56] gaan ook dingen goed. Op uw vraag over is er wel voldoende vertegenwoordiging en waarom

[0:22:05] komt het nu pas op tafel? Ik denk dat die vertegenwoordiging beter kan. Die zitten

[0:22:12] zeker niet wel op de 30 procent. Het is representatief, want het is rond de 12 procent,

[0:22:20] maar daarmee is het nog steeds te laag. Waarom komt uniform en uitrustingsstukken

[0:22:26] omdat ik het er heb gelegd.

[0:22:28] En waarom heb ik het niet eerder gedaan?

[0:22:30] Ik heb het eerder geprobeerd,

[0:22:32] maar ik heb altijd de afweging gemaakt

[0:22:33] ja, maar ik wil niet die tuttebel zijn die over kleding

[0:22:36] en het moet wel lekker zitten in je metaille.

[0:22:39] Dus je kiest, choose your battles.

[0:22:42] Je kiest het gevecht waar je het echt over wilt hebben.

[0:22:44] En dan is het niet kleding,

[0:22:45] want daarmee maak je jezelf weer de uitzondering.

[0:22:48] Wat is er nu anders?

[0:22:50] Het kan me niet zo heel veel meer schelen.

[0:22:55] Ik ben dan maar gewoon een tuttebel.

[0:23:00] Dank.

[0:23:01] En dan heb ik de laatste twee vragen, want daarna hebben we ook het volgende programmaonderdeel

[0:23:04] van de heer Dassen van Volt.

[0:23:06] Ja, dank.

[0:23:08] Ik zal het heel kort houden.

[0:23:09] Wat bij de vorige 100-tafel die we net hadden besproken was onder andere het punt dat

[0:23:15] veel vrouwen zich niet zien als veteranen.

[0:23:19] En ik was benieuwd ook naar uw ervaring en ook wat daar potentiële handelingsperspectieven

[0:23:26] En dan nog een korte vraag van de heer Tuinman van de BBB en dan kunnen ze allebei beantwoorden.

[0:23:32] Ja zeker, allereerst bedankt u de band, maar ook bedankt voor mevrouw Potten die

[0:23:35] het prominent op de grens heeft gezet zodra ze dat werk deed.

[0:23:39] Ik spring hier vol bij, want dit is super belangrijk en voor mij zit, mijn vrouwelijke

[0:23:44] voorbeeld zit hier op de tribune, dus kijk je nu ook aan, dus samen een opleiding

[0:23:51] gezeten en dat is wel heel knap.

[0:23:56] Hoe ze zich door zaken heeft moeten worstelen.

[0:23:59] Maar ik besef me ook goed waar we vandaan komen.

[0:24:01] En dat we daar wel stap in hebben gezet.

[0:24:03] Ik ben eigenlijk gewoon op zoek naar alles wat we kunnen doen om die beweging daadwerkelijk voor te zetten.

[0:24:08] Want ook vrouwen in de krijgsmacht, je hebt ze nodig in bedrijfsvoering, je hebt ze nodig in communicatie, je hebt ze nodig in onderhoud.

[0:24:13] Maar je hebt ze gewoon nodig aan het front als gevechtskracht.

[0:24:16] Dat is waar mijn persoonlijke ervaring met vrouwen, met zowel taskforce Viper in 2006 als taskforce 55 speciale eenheden,

[0:24:24] dat er eigenlijk vrouwen diep geïntegreerd zaten in die specifieke operaties.

[0:24:27] Dus wat dat betreft is er vanuit mijn fractie ook, en ik heb trouwens de fractie met de meeste vrouwen,

[0:24:31] dus ik zit in de minoritie, ik word fractie van vier vrouwen met drie mannen, en ik zal hem afronden.

[0:24:37] Dus ja, ik ben gewoon op zoek naar alles wat het proces kan versnellen en daar ben ik voor.

[0:24:45] Toen ik net het verhaal hoorde over de veteranen, heb ik me opgeschreven als deze moet ik mee

[0:24:50] terug nemen.

[0:24:52] Maar ik vroeg mezelf, en dat is het meest eerlijke antwoord dat ik u kan geven, ik

[0:24:55] vroeg mezelf even af, als ik morgen weg ga bij Defensie, dan ben ik een veteraan.

[0:25:00] Voel ik me dan een veteraan?

[0:25:02] Denk ik dat nu en ga ik er iets mee doen?

[0:25:06] Nee.

[0:25:08] En ik weet niet zo goed waarom niet, maar ik denk dat als ik weg ga, ben ik weg.

[0:25:15] Dat gevoel heb ik een beetje en dat is niet de nadelen van de organisatie, maar het is

[0:25:20] gewoon niet iets waarvan ik denk oh dat is aantrekkelijk iets om dan bij te horen.

[0:25:26] Maar ik neem deze vraag mee terug, maar ik geef hier wel een antwoord en dat is

[0:25:29] het meest eerlijke wat ik over mezelf kan zeggen, maar ik weet het niet.

[0:25:32] Dus ik zoek dat uit en misschien kan daar straks in de ronde tafel, maar dan vraag ik

[0:25:38] zo ondien ik er daar nog iets over gezegd worden.

[0:25:42] Over alles aangrijpen wat we kunnen doen, nou dan kunnen we de handen inschudden want

[0:25:51] dat zijn we ook aan het doen en het allerbelangrijkste wat er nodig is, is dat we samen met

[0:25:57] mannen dit doen.

[0:25:58] Dus ik moet eigenlijk vanuit de spotlight en er moeten mannen in de spotlight om te gaan zeggen we gaan dit gewoon doen.

[0:26:06] Dus die rugzakken die komen er, die scherfvesten die komen er, dat uniform dat komt er,

[0:26:12] maar ook de posities moeten gevuld worden, we moeten voor durfbenoemingen durven kiezen.

[0:26:16] Dit is cultuur aan de binnenkant van de organisatie en u kunt prikken in de cultuur,

[0:26:22] maar wij moeten hem zelf veranderen en dat moet van binnen uit komen.

[0:26:27] Dus wij hebben zelf alles aan te grijpen wat we kunnen doen.

[0:26:35] Dank.

[0:26:35] Dank ook voor delen van uw ervaringen, gedachtes, reflecties.

[0:26:39] Volgens mij hebben de Kamerleden nu ook genoeg stof tot reflectie.

[0:26:43] Ik zou graag deze sessie nog een vijftal minuten schorsen om door te gaan met het

[0:26:46] derde programma onderdeel.

[0:26:47] En dank voor uw bijdrage.