Inburgering en integratie

[0:00:00] open ik de vergadering. Vandaag de vergadering, commissiedebat, van de vaste commissie voor

[0:00:09] sociale zaken en werkgelegenheid met betrekking tot het onderwerp inburging en integratie.

[0:00:14] Ik heet graag welkom de heer Bamenga, de heer Vlag, de heer Ergin. Ik maak graag ook van

[0:00:24] de gelegenheid gebruik om u te feliciteren met uw verjaardag. Mevrouw Keizer, mevrouw

[0:00:29] De heer Eerdmans, die volgens mij ook nog een liedje wilde zingen voor de heer Ergin.

[0:00:35] De heer Boon, mevrouw Bekker, mevrouw Van Dijk.

[0:00:40] En uiteraard ook te rechterzijde minister Van Gennep.

[0:00:47] En ik zie even niet uw naam van Van Noord.

[0:00:51] Dank u wel.

[0:00:53] Het is een vol debat.

[0:00:56] Dat betekent veel aanwezigen.

[0:00:59] Interrupties op elkaar laten we die aan het begin even beperken tot vier.

[0:01:04] Mocht dat te weinig zijn, dan kunnen we altijd nog uitbreiden.

[0:01:08] Maar in principe laten we proberen vooral de eerste termijn gestructureerd door te lopen,

[0:01:14] zodat we voldoende tijd hebben om daarna ook te spreken met de minister.

[0:01:18] En dan zou ik graag als eerste het woord willen geven aan de heer Bamenga.

[0:01:25] Dank u wel, voorzitter.

[0:01:26] Aan de orde vandaag het commissiedebat over inburgering en integratie.

[0:01:31] Een onderwerp dat mij aan het hart gaat.

[0:01:34] Dertig jaar geleden ben ik naar Nederland gekomen.

[0:01:36] Ondanks alle belemmeringen heb ik mogen ervaren hoe het is...

[0:01:40] om kansen te krijgen op integratie en wat daarin belangrijk is.

[0:01:44] Voor mij was het een nieuw begin.

[0:01:46] Om een leven in te richten, om te werken aan een duurzame toekomst...

[0:01:50] om een bijdrage te leveren aan de samenleving die je bescherming biedt.

[0:01:54] Als het proces van integratie succesvol verloopt...

[0:01:56] dan zijn de mogelijkheden eindeloos.

[0:01:59] Zo kun je als nieuwkomer je passie volgen en bijdragen in de zorg,

[0:02:03] bijdragen als jurist, bijdragen als elektricien en zelfs als kamerlid.

[0:02:08] Het is aan ons als commissie, als Kamer, om ervoor te zorgen dat deze mensen en onze samenleving de kansen grijpen,

[0:02:16] zodat de talenten van mensen zo goed mogelijk benut worden.

[0:02:19] Als dat gebeurt, dan wint iedereen, de nieuwkomer en de samenleving.

[0:02:24] Voorzitter, voor D66 is het daarom belangrijk dat je mee kunt doen vanaf dag 1.

[0:02:30] Dat betekent dat je kansen krijgt om de taal te leren, kans krijgt om te werken.

[0:02:34] Het lange wachten, wat nu te vaak gebeurt, maakt mensen passief.

[0:02:40] Potenties gaan verloren en solidariteit van de samenleving wordt op de proef gesteld.

[0:02:45] Mijn collega Annemarieke Pot werkt aan een initiatiefwet om belemmeringen bij werken

[0:02:49] voor asielzoekers weg te nemen.

[0:02:51] Dat is hard nodig.

[0:02:52] Ondernemers hebben een scherend tekort aan werknemers.

[0:02:55] Deze ruimere werkmogelijkheden levert de Nederlandse samenleving echt wat op.

[0:03:00] Verspreidt over tien jaar ook nog eens 2 miljard op.

[0:03:04] Extra welvaart.

[0:03:07] Dat bleek nog uit een CEO-economisch onderzoek dat een paar dagen geleden verscheen.

[0:03:12] Twee vragen aan de minister om meedoen te bevorderen.

[0:03:16] Werkbegeleiding door UWV is al wel mogelijk voor Oekraïnse ontheemden en statushouders.

[0:03:21] ...maar wordt niet aangeboden aan asielzoekers.

[0:03:24] Kan de minister aangeven waarom deze werkbegeleiding voor hen niet mogelijk is?

[0:03:29] Mijn tweede vraag gaat over het stimuleren van lokale initiatieven...

[0:03:32] ...met betrekking tot inburging en integratie...

[0:03:35] ...waarin breder wordt gekeken dan alleen de taal.

[0:03:38] Als voorbeeld noem ik graag het voorinburgingstraject Iedereen aan boord in Deventer.

[0:03:44] Ik was daar afgelopen november op bezoek...

[0:03:46] ...en zag hoe een klas vanuit het AZC intensief begeleid werd...

[0:03:50] Met een programma wat zich onder meer richt op zelfredzaamheid.

[0:03:54] Taal, aandacht voor psychisch welzijn en vaardigheden die je nodig hebt om te werken.

[0:04:00] Een programma waarin veel mensen uit Deventer betrokken zijn.

[0:04:03] Nieuwkomers die zich echt aan de stad verbinden.

[0:04:06] Met open armen ontvangen worden en echt onderdeel kunnen zijn van de samenleving.

[0:04:11] Ziet de minister, net als ik, de meerwaarde van dit initiatief?

[0:04:15] En kan ze aangeven op welke wijze soortgelijke initiatieven van de grond komen?

[0:04:20] Voorzitter, een groep waarbij we de positieve resultaten zien, als je daadwerkelijk mag

[0:04:25] meedoen in de samenleving, niet verrassend de bijna 110 Oekraïners die in Nederland

[0:04:30] verblijven.

[0:04:32] Mijn partij vraagt al langer om een lange termijnplan voor Oekraïners om het hemden.

[0:04:37] Want het zou naïef zijn om ervan uit te gaan dat 1.

[0:04:41] De oorlog in Oekraïne op korte termijn afloopt en 2.

[0:04:45] Dat alle mensen die hier nu hun leven opbouwen voor de tweede keer hun hele hebben en houden

[0:04:50] bij elkaar rapen om terug te gaan naar een thuisland wat in scherven ligt.

[0:04:54] Daarom doe ik nogmaals de nadrukkelijke oproep aan de minister om met een plan te komen,

[0:05:00] waarin er daadwerkelijk wordt nagedacht over hoe we het beste om kunnen gaan met

[0:05:04] Oekraïense omgevingen die in Nederland zullen blijven wonen. Graag in reactie.

[0:05:09] En voorzitter, gemeenten willen ook meer duidelijkheid over wat van hen kan worden verwacht.

[0:05:15] Er komt een grote opgave voor hen, ongeacht of mensen hier tijdelijk verblijven

[0:05:20] of voor altijd of weggaan.

[0:05:22] Daarom is het belangrijk dat er een visie komt,

[0:05:24] waarin rekening wordt gehouden met verschillende scenario's

[0:05:26] en een impactanalyse wordt uitgevoerd

[0:05:28] om ook de uitvoerbaarheid en uitlegbaarheid mee te nemen.

[0:05:32] Mijn partij vraagt daarom nogmaals om een lange termijnvisie

[0:05:35] en een plan van aanpak.

[0:05:36] Kan de minister aangeven hiermee aan de slag te gaan?

[0:05:39] Dank u wel.

[0:05:43] Dank u wel.

[0:05:44] En er zijn geen vragen, dan gaan we door naar de heer Vlag.

[0:05:47] Voorzitter, dank u wel.

[0:05:49] Integratie vraagt van beide kanten een welwillende houding.

[0:05:52] Van nieuwkomers mag worden verwacht dat zij zich constructief en vreedzaam in de samenleving voegen.

[0:05:57] Alleen op die manier blijft er in Nederland om in te integreren.

[0:06:01] De ontvangende samenleving wordt gevraagd nieuwkomers kansen te bieden en te ondersteunen waar nodig.

[0:06:07] Voorzitter, de rechter haalde in november een streep door de 24-weken-eis.

[0:06:11] Ik wil het als eerst over asielzoekers en werk hebben.

[0:06:14] De vraag of en welke asielzoekers mogen werken staat daarmee op de politieke agenda.

[0:06:20] Het is belangrijk dat we asielzoekers niet de indruk geven dat het in dit land niet uitmaakt

[0:06:24] of je meedoet of niet.

[0:06:26] Werkende asielzoekers leveren bijdrage aan de samenleving en betalen zelf ook een deel

[0:06:31] van de eigen opvangkosten.

[0:06:33] Het leven is in Nederland ook tenslotte niet gratis.

[0:06:36] Tegelijkertijd zijn er de mogelijke aanzuigende werking en de effecten op de terugkeerbereidheid.

[0:06:43] De SGP wil daarom dat er gekeken wordt naar een aanpak waarbij kansrijke asielzoekers

[0:06:48] eerder aan de slag kunnen dan mensen die hoogstwaarschijnlijk weer, al dan niet gedwongen, terugkeren naar hun thuisland.

[0:06:54] Is de minister bereid een dergelijke aanpak mee te nemen bij de uitwerking van de verschillende opties?

[0:06:59] Als asielzoekers daadwerkelijk aan de slag gaan, laten we dan ook kijken naar de persoon van de asielzoeker.

[0:07:05] Welke kwaliteiten heeft iemand? Wat is zijn of haar achtergrond?

[0:07:08] Een Syrische landbouwer past niet in een AZC in Amsterdam, maar voelt zich wellicht thuis in een wat meer landelijk gebied.

[0:07:15] En dan de kwestie van de diploma's die mensen vaak meebrengen.

[0:07:18] Laten we kijken naar de mogelijkheden om diploma's van asielzoekers te erkennen,

[0:07:23] zodat ze hun talenten snel in kunnen zetten.

[0:07:26] Ik vraag het kabinet te bezien hoe we dat talent meer centraal kunnen stellen in het integratieproces.

[0:07:31] Dan over Marokkaanse staatsimams, voorzitter.

[0:07:34] Ieder jaar tijdens de ramadan landt er op Schiphol een vliegtuig met Marokkaanse staatsimams.

[0:07:39] Ook dit jaar weer.

[0:07:41] En dat is niet voor een teamuitje, maar om hun propaganda in Nederland aan de man te brengen.

[0:07:46] Hier zit onder andere de Marokkaanse overheid achter.

[0:07:48] Deze diaspora-politiek heeft als doel vervreemding en verdeeltijd in onze samenleving te bewerkstelligen.

[0:07:55] De minister gaf eerder aan dat dit om de godsdienstvrijheid valt, maar volgens de SGP gaat het hier om ongewenste

[0:08:00] beïnvloeding vanuit een andere natie.

[0:08:04] Frankrijk blijkt geen imams uit andere landen meer toe te laten.

[0:08:08] Is het kabinet bereid, net als Frankrijk, deze Marokkaanse inmenging aan banden te leggen,

[0:08:12] bijvoorbeeld door geen visa meer te verlenen?

[0:08:15] Heeft u heel even moment?

[0:08:17] Er is een vraag voor u. Ik geef graag het woord aan mevrouw Bekker.

[0:08:21] Dank u wel, voorzitter.

[0:08:23] De komst van imams vanuit het buitenland en ook specifiek de Marokkaanse imams...

[0:08:28] is ook iets wat de VVD zorgen baart.

[0:08:30] En daar zijn wij ook al een tijd over bezig, hoe we dat zouden kunnen tegengaan.

[0:08:36] Maar vragen die we daarover stellen, die stuiten eigenlijk op het bezwaar...

[0:08:39] dat er op dit moment geen arbeidsmarkttoets is voor imams.

[0:08:43] Dus die worden gewoon rechtstreeks toegelaten.

[0:08:45] En dat als je dat zou willen wijzigen, dan moet je dat eigenlijk doen voor alle geestelijk bedienaren,

[0:08:50] omdat je geen onderscheid mag maken naar religie volgens alle rechtsstatelijke principes.

[0:08:55] Dus zou de SGP dan ook bereid zijn te zeggen,

[0:08:57] we gaan voor alle geestelijk bedienaren zo'n arbeidsmarkttoets invoeren,

[0:09:01] zodat we ook daadwerkelijk kunnen zeggen,

[0:09:03] nou, er is nu ook een imamopleiding in Nederland van start,

[0:09:06] dus we gaan geen vergunningen meer verstrekken voor imamens die vanuit het buitenland komen.

[0:09:10] Hoe kijkt de SGP daarnaar?

[0:09:12] Dank u wel. Geef graag het woord aan de heer Vlag.

[0:09:16] Goeie vraag, maar het antwoord daarop is nee, omdat het mij niet gaat om de geestelijke bedienaar,

[0:09:21] maar om het feit dat er een statelijke actor achter zit die deze imams financiert, aanstuurt, whatever.

[0:09:28] Dat is het punt en niet zozeer dat er een imam uit een ander land hierheen komt.

[0:09:32] Dat zien we natuurlijk al langer, maar daar waar staatsinmenging van andere landen plaatsvindt,

[0:09:37] zouden we moeten kijken hoe we dat kunnen voorkomen.

[0:09:41] Gaat u verder.

[0:09:46] Excuus, excuus.

[0:09:50] Dan antisemitisme. In onze straten zien we steeds weer brandhaarden van jodenhaat oplaaien.

[0:09:55] Ook gisteren hebben we daar uitgebreid bij stilgestaan bij het vraaguur.

[0:09:58] Het aantal antisemitische incidenten in Nederland is sinds 7 oktober zelfs met ruim 800 procent toegenomen.

[0:10:06] Dat is schokkend om te zien. We mogen niet met lede ogen toekijken.

[0:10:10] Een tegenoffensief om dit kwaad de kop in te drukken is bittere noodzaak.

[0:10:13] Laten we daarom als Nederland ook een duidelijke lijn trekken in onze in ons

[0:10:17] land is geen plaats voor antisemieten. Naast aandacht in samenleving en

[0:10:22] onderwijs hiervoor moet ook ons beleid richting nieuwkomers hierop gericht zijn.

[0:10:28] We weten dat de kijk van mensen uit islamitische landen op het

[0:10:30] Midden-Oosten-conflict kunnen leiden tot antisemitisch gedachtegoed.

[0:10:34] Dit betekent dat we ook bij de voordeur alert moeten zijn op dit kwaad.

[0:10:38] Vreemdelingen die zijn veroordeeld voor antisemitische misdrijven moeten daarom

[0:10:41] geen Nederlandse verblijfsvergunning kunnen krijgen.

[0:10:44] Na een aangenomen SGP-motie hierover, verkent het kabinet nu hoezo antisemitisme zwaarder

[0:10:51] kan worden meegewogen als weigeringsgrond of intrekkingsgrond in de asielprocedure.

[0:10:55] Maar dat is niet genoeg.

[0:10:57] Ook in de inburgeringsprocedure moet meer aandacht komen voor antisemitisme en de gruwelijkheden

[0:11:04] van de Tweede Wereldoorlog.

[0:11:06] In Duitsland is vorige maand besloten dat nieuwkomers moeten beloven het Joodse leven

[0:11:10] te beschermen.

[0:11:11] De SGP zou dat ook in Nederland een goed idee vinden, bijvoorbeeld door dit expliciet in

[0:11:16] de participatieverklaring op te nemen.

[0:11:18] Wat vindt de minister hiervan?

[0:11:20] Wil zij toezeggen dit Duitse voorbeeld ook bij de uitvoering van de eerder genoemde motie

[0:11:24] te betrekken?

[0:11:26] Tot slot.

[0:11:27] Een bezoek aan het Holocaustmuseum zou voor iedere burger gratis moeten zijn.

[0:11:31] Dat hebben de SP en de SGP vorige week voorgesteld.

[0:11:36] Voor nieuwe Nederlanders die bezig zijn met hun kennismaking met Nederland mag een bezoek

[0:11:39] aan dit museum niet ontbreken.

[0:11:40] Wat vindt het kabinet van het voorstel een bezoek aan het Holocaustmuseum...

[0:11:44] een verplicht onderdeel van de inburgeringscursus te maken?

[0:11:48] Ik reken op een warm onthaal van deze voorstellen door de minister.

[0:11:52] Dank u wel. Meneer Vlag heeft ook een vraag van de heer Ergin.

[0:11:56] Ja, voorzitter. De heer Vlag geeft aan dat hij voorstander is...

[0:12:03] om een soort van een verklaring op te nemen in de participatietoets...

[0:12:06] dat iemand geen antisemiet is.

[0:12:08] En ik zou aan de heer Vlag willen vragen of hij daarmee ook expliciet aangeeft dat je antisemiet bent,

[0:12:16] totdat je het tegendeel bewijst als je een migratieachtergrond hebt,

[0:12:20] of als je uit een ander land komt, of als je als asielzoeker naar Nederland toekomt.

[0:12:24] Is dat hetgeen wat de heer Vlag hiermee voor oog heeft?

[0:12:28] Dank u wel.

[0:12:29] Meneer Vlag?

[0:12:31] Nee, zeker niet, voorzitter.

[0:12:33] Dat mag duidelijk zijn.

[0:12:34] Ik ben begonnen met te zeggen dat, ook in Nederland,

[0:12:37] voor alle Nederlanders geldt dat er geen plek mag zijn voor antisemitisme.

[0:12:41] Daar moeten we de kop in drukken.

[0:12:43] En daarmee moet het ook onderdeel zijn van de inburgering

[0:12:45] van hoe we het hier in Nederland met elkaar hebben geregeld.

[0:12:48] Het is helaas bittere noodzaak dat ik dit voorstel,

[0:12:50] want het is een kwaad wat steeds meer om zich heen grijpt.

[0:12:53] En ik zou graag zien dat alle mensen die onderdeel willen worden

[0:12:55] van die Nederlandse samenleving dat ook als basisbeginsel zien,

[0:12:58] en zeker niet als een soort geloofsbeleidenis van...

[0:13:01] Nou ja, totdat je dat gezegd hebt, ben je een antisemiet, zeker niet.

[0:13:05] Nog een vervolgvraag van de heer Eggen.

[0:13:08] Ja, voorzitter, ik vind het wel een hele ingewikkelde situatie.

[0:13:11] Want we hebben in Nederland een discussie over...

[0:13:13] ...wat valt nou wel onder antisemitisme en wat valt niet onder antisemitisme.

[0:13:16] We hebben daar volgens mij rechters die daar af en toe uitspraak over doen.

[0:13:21] Casus gericht uitspraak over doen.

[0:13:22] En wat de vlag hier eigenlijk doet, en ik vind het best wel stuitend, voorzitter...

[0:13:25] ...en ik wil dat wel gemarkeerd hebben hier...

[0:13:27] ...is dat voor de groep die dan de participatieverklaring moet afleggen...

[0:13:32] ...een soort van behandeling ontstaat, een bejegening ontstaat...

[0:13:34] ...waarbij je antisemiet bent, totdat het tegendeel is bewezen.

[0:13:38] En als je aan iedereen die deel wil nemen, die in wil buggeren...

[0:13:42] ...op papier vraagt of ze afstand nemen van antisemitisme...

[0:13:47] ...of volgens mij had de heer Vlag daar een andere verklaring voor...

[0:13:50] ...maar daar komt het op neer...

[0:13:51] ...volgens mij is dat niet het land waar wij naartoe zouden willen gaan.

[0:13:55] En ik zou aan de heer Vlag willen vragen om niet groepen over één kant te schudden.

[0:14:02] Meneer Vlag?

[0:14:04] Nee, met die laatste zin, voorzitter, ben ik het van harte eens.

[0:14:08] Dat is ook de reden dat ik dat niet voorstel voor bepaalde groepen,

[0:14:11] maar voor alle nieuwkomers in Nederland.

[0:14:13] En wat ik gevraagd heb is aan de minister om het voorbeeld wat in Duitsland nu is besloten,

[0:14:20] om dat ook mee te nemen in de uitwerking van de opties in Nederland

[0:14:24] en om te kijken of dat ook hier toepasbaar is.

[0:14:26] Dat zouden wij graag zien.

[0:14:27] Het is nu eenmaal een feit dat deze kleine

[0:14:29] Joodse gemeenschap van dertig, veertigduizend mensen zeer zwaar onder druk zit.

[0:14:34] Het is een groep die gewoon geïntimideerd en bedreigd wordt.

[0:14:38] En nou ja, als je ziet hoe kinderen daar

[0:14:40] naar school moeten, onder wat voor omstandigheden, dat is gewoon on-Nederlands.

[0:14:44] Vandaar dat wij het een goed idee zouden vinden om dat ook onderdeel te laten zijn

[0:14:49] van je toetreding tot de Nederlandse gemeenschap.

[0:14:54] Dan was er nog een vraag van de heer Boon.

[0:14:57] Ik heb even zitten nadenken.

[0:14:59] Ik hoorde meneer zeggen dat het makkelijker was om diploma's te herkennen.

[0:15:03] Ik dacht terug aan mijn tijd in Afghanistan.

[0:15:06] En dan denk ik aan een Afghaanse chirurg.

[0:15:08] Dat is niet te vergelijken met een Nederlandse chirurg.

[0:15:09] Een tantor is ook niet.

[0:15:11] Een elektricien uit Afghanistan is totaal niet te vergelijken.

[0:15:14] Dus op welke diploma's hint u?

[0:15:16] Of welke diploma's denkt u dat u kunt overnemen?

[0:15:18] Want ik denk dat het totaal onvergelijkbaar is.

[0:15:21] En dat diploma's echt in Nederland opnieuw behaald moeten worden.

[0:15:25] Meneer Vlag?

[0:15:28] Ja, voorzitter, een terecht punt, denk ik.

[0:15:30] Als er iemand chirurg is in een land met heel andere standaarden,

[0:15:34] zou ik ook niet gelijk op de operatietafel gaan liggen.

[0:15:36] Geef ik ook direct toe.

[0:15:37] Dus je moet wel die diplomas valideren.

[0:15:40] Maar ik heb ook voorbeelden van een jongen die hierheen komt

[0:15:44] en die een met VWO vergelijkbare opleiding heeft gedaan in Syrië

[0:15:47] en hier weer bijna helemaal opnieuw moet beginnen.

[0:15:50] Dat zijn ook weggegooide jaren, heel veel frustratie.

[0:15:53] En dan neem je ook talent weg.

[0:15:55] Dus ik denk dat er iets tussen moet zitten, dat je die diploma's valideert en toetst

[0:15:59] en kijkt op welk niveau kom je nu in Nederland binnen.

[0:16:02] Als je een arts bent geweest in Afghanistan,

[0:16:05] dan is, denk ik, goed te bepalen met wat voor niveau in de zorg

[0:16:09] dat in Nederland ongeveer gelijk staat en daar begin je dan je opleiding.

[0:16:12] Nu zie je vaak dat je gewoon helemaal teruggeworpen wordt

[0:16:15] naar de allereerste basis en dan sla je gewoon ook een aantal jaar over.

[0:16:22] Dank u wel. Dan is er nog een vraag van de heer Seder.

[0:16:26] Even over die participatieverklaring en ook het voorstel.

[0:16:30] Ik weet niet of u die participatieverklaring ooit gezien heeft, maar dat is een paar regels.

[0:16:35] Dat je houdt aan de gelijke rechten, dat iedereen gelijke rechten heeft en dat je aan dezelfde regels houdt.

[0:16:40] Er worden geen groepen per se genoemd.

[0:16:43] Dus ik vroeg me af, wilt u daar dan een sinnetje bij?

[0:16:45] Want het is gewoon een A4, in ieder geval aan het lezen, dat zou ik ook aanraden.

[0:16:50] Of zegt u dat die hele participatieverklaring ook veel meer inhoud zou moeten hebben?

[0:16:55] Want als ik hem zo lees, dan vraag ik me even af hoe u dat voor u ziet.

[0:17:03] Dus daar ben ik gewoon even benieuwd naar.

[0:17:05] Meneer Vlag.

[0:17:08] Nou ja, voorzitter.

[0:17:10] Om hem nu gelijk helemaal hier op de schop te nemen was niet mijn bedoeling.

[0:17:13] Maar dit is voor mij nu een toevoeging daaraan.

[0:17:17] Maar het is wellicht heel goed voorstelbaar dat je die participatieverklaring an sich ook nog eens tegen het licht houdt.

[0:17:23] Het is natuurlijk ook zo dat mensen die in Nederland komen, zich moeten houden aan de

[0:17:28] beginselen van de grondwet, net als wij allemaal.

[0:17:31] Dus vooralsnog wilde ik het beperken tot het toevoegen van dit specifieke onderdeel.

[0:17:39] Dan is er nog een vraag van mevrouw Patijn.

[0:17:44] Voor zover ik weet, ik heb even zitten kijken wat nou precies de achtergrond was van die

[0:17:48] verklaring in Duitsland.

[0:17:49] Volgens mij heeft dat juist met de specifieke geschiedenis van Duitsland te maken.

[0:17:54] Is het niet bijzonder om één groep daaruit te halen?

[0:17:59] Is het niet logischer om te vinden dat mensen zich aan de grond weg moeten houden in Nederland?

[0:18:05] Meneer Vlag?

[0:18:12] Voorzitter, ik begrijp die vraag.

[0:18:13] Natuurlijk heeft Duitsland een bijzonder verleden achter de rug.

[0:18:16] En ik vind ook dat ze in heel veel gevallen op een hele goede en prudente manier met dat verleden omgaan.

[0:18:20] Ik ben onlangs in een partnergemeente geweest toen ik als wethouder was.

[0:18:24] en als ik zie hoe Duitsland omgaat met zijn oorlogsverleden,

[0:18:27] niets dan respect daar ook voor.

[0:18:30] Dus ik snap dat het daar nog iets gevoeliger kan liggen dan in Nederland,

[0:18:33] maar ook wij hebben een specifieke geschiedenis

[0:18:35] die bij ons van generatie op generatie wordt overgeleverd.

[0:18:40] Mensen die als nieuwkomer hier naar Nederland komen,

[0:18:43] hebben die geschiedenis niet of minder meegekregen.

[0:18:45] En dan kan het goed zijn om daarop te attenderen

[0:18:47] via deze verklaring in de participatieverklaring.

[0:18:56] Ik kijk even rond. Dan gaan we door.

[0:18:59] U kunt beginnen met uw inbring, meneer Erkin.

[0:19:02] Vandaag gaat het over inbrugging en integratie, net op mijn verjaardag.

[0:19:07] Ik moet eerlijk bekennen dat ik in aanloop naar dit debat vaak heb gedacht...

[0:19:11] waarom het in 2024 nog steeds gaat over integratie.

[0:19:14] Het voelt alsof we in tijden van een AI-boom zitten...

[0:19:18] en het in dit huis hebben over floppydiscs om gegevens over te dragen.

[0:19:22] Dat het in dit huis gaat over integratie en telkens de betekenis van integratie wordt

[0:19:27] opgerekt.

[0:19:28] Alsof integratie een eindeloze marathon is en gedurende deze marathon er wel een bocht

[0:19:33] wordt gevonden om de finishlijn op te rekken.

[0:19:36] Een marathon die officieel in 1983 is begonnen en in 2024 het einde nog lang niet is bereikt.

[0:19:43] En voorzitter, wie naar de universiteiten, de hogescholen en naar de mbo's gaat, ziet

[0:19:47] de realiteit.

[0:19:48] Ziet de toekomst.

[0:19:49] Dat zien we ook bij de motor van de Nederlandse economie, namelijk het MKB, waar kleinkinderen

[0:19:54] van gastarbeiders floreren als het gaat om ondernemerschap.

[0:19:59] Integratie was in de jaren tachtig en negentig relevant, maar we leven toch echt in het jaar

[0:20:04] 2024.

[0:20:05] Want waarom moeten Nederlanders met een migratieachtergrond blijven horen dat ze moeten integreren, zogenaamde

[0:20:11] complimenten moeten aanhoren zoals, wat spreek jij goed Nederlands, terwijl het Nederlanders

[0:20:16] zijn die in Nederland zijn geboren?

[0:20:17] En daarom zou ik aan de minister willen vragen...

[0:20:21] Ik wou heel graag even een interruptie toestaan.

[0:20:24] Uiteraard, voorzitter.

[0:20:25] Mevrouw Becker.

[0:20:27] Ja, voorzitter.

[0:20:27] Ik wil natuurlijk de heer Ergin feliciteren met zijn verjaardag.

[0:20:30] Dat ten eerste.

[0:20:32] Maar we hebben vandaag een belangrijk debat over integratie en inburgering.

[0:20:36] En ik vind het toch wel redelijk schokkend dat DENK hier naartoe komt.

[0:20:38] En eigenlijk als boodschap afgeeft integratieproblematiek is achterhaald.

[0:20:43] Dat is niet meer relevant in deze tijd.

[0:20:45] Kijkt de heer Ergin naar de beelden van wat er op dit moment in onze samenleving gebeurt?

[0:20:50] Van mensen die soms ook helaas opgejut door boodschappen vanuit het buitenland...

[0:20:57] de straten opgaan om te intimideren.

[0:20:59] Dingen die niets te maken hebben met demonstratie.

[0:21:01] Waardoor een heel deel van de Joodse medemens zich inmiddels ontzettend onveilig voelt.

[0:21:06] En is hij het niet met mij eens dat dat een enorm integratieprobleem is?

[0:21:10] En wil hij misschien dan nu van de gelegenheid gebruik maken om aan te geven...

[0:21:15] eigenlijk de verklaring die de fractievoorzitters gisteren met elkaar hebben uitgegeven om naast

[0:21:20] de Joodse gemeenschap te staan en op te staan tegen antisemitisme?

[0:21:24] Waarom denk heeft geweigerd dat te ondertekenen?

[0:21:29] Ik begin met de laatste vraag en daar heb ik eigenlijk twee antwoorden op.

[0:21:32] Dat is enerzijds omdat er in die verklaring een aantal onwaarheden staan.

[0:21:38] Ik heb gisteren ook tijdens het vragenuur heel duidelijk aangegeven dat wat DENK betreft

[0:21:44] niet de discussie is of het onsmakelijk is of niet. Of je een concert verstoort, daar gaat

[0:21:49] wat ons betreft de discussie niet over. Ik zou zelf op een andere manier dit aanpakken.

[0:21:56] Maar wat er gebeurt is dat alles, en we hebben net ook een voorbeeld gezien van de SGP, dat

[0:22:01] alles maar te pas en te onpas wordt geschaard onder antisemitisme. Terwijl het in Nederland

[0:22:07] mogelijk moet zijn om op te komen voor de rechten van de Palestijnen. Daar moet ook ruimte

[0:22:12] voor zijn. Als iemand haat zijt, als iemand aan groepsbelediging doet, dan hebben we in

[0:22:18] dit land daar wetgeving voor. En op basis van die wetgeving is het mogelijk om als mensen

[0:22:24] antisemitisme uit te... om daar op te treden. En dat is, denk ik, zeer zeker toe. En het

[0:22:29] tweede deel van het antwoord is, voorzitter, dat er een aantal partijen zijn in die verklaring,

[0:22:33] zoals JA21, waarin volkstegenwoordigers zijn die... Ik ga die tweets niet voorlezen, die

[0:22:39] die verschrikkelijke tweets over Joden hebben naar buiten gestuurd toen Twitter nog bestond.

[0:22:45] Dat er partijen zijn die al twintig jaar lang in dit huis minderheden in een hoek duwen,

[0:22:51] rechten van minderheden willen afpakken, 1 miljoen moslims de rechten willen afnemen,

[0:22:55] opeens in een verklaring zitten.

[0:22:57] En volgens mij, dat was voor onze tweede reden om te zeggen, wij gaan hier niet in mee.

[0:23:02] Maar dat neemt niet weg dat wij als DENK zijn de alle voorstellen in dit huis,

[0:23:05] Het hebben we de afgelopen weken ook gedaan om antisemitisme aan te pakken,

[0:23:09] dat we die hebben gesteund en dat we die zullen blijven steunen.

[0:23:13] Maar wij hebben daarom eigen blik op en die hebben wij gisteren ook naar buiten gebracht.

[0:23:18] Ik ga een klein punt van orde maken naar alle collega's hier.

[0:23:22] Het is natuurlijk verleidelijk om met name het onderwerp antisemitisme

[0:23:27] deze dagen te betrekken bij het debat inburging en integratie.

[0:23:31] Maar ik hoop dat we met elkaar die verleiding kunnen weerstaan,

[0:23:35] Want het onderwerp vandaag is inburgering en participatie.

[0:23:39] En dat is in ieder geval even het punt van orde waar ik wil gaan.

[0:23:41] Ik hoop dat we die discipline met elkaar kunnen opbrengen.

[0:23:44] Mevrouw Becker.

[0:23:45] Voorzitter, als u mij toestaat, het heeft met elkaar te maken, helaas.

[0:23:50] Want dat er een voedingsbodem is in de samenleving om onder het mon van kritiek op wat er in Gaza gebeurt,

[0:23:59] mensen te intimideren en in een concertzaal naar een Nederlandse artiest te schreeuwen

[0:24:05] dat zij een terrorist is, haar kinderen erbij te halen en gewoon vol te intimideren.

[0:24:11] Ja, dat is een probleem.

[0:24:13] Dat is een probleem van onze samenleving dat helaas ook te maken heeft met integratie.

[0:24:17] Ik heb ook eerder gezegd, in Nederland financiert Turkije 146 moskeeën.

[0:24:22] President Erdogan noemt Hamas vrijheidsstrijders.

[0:24:25] Ik maak me zorgen over wat er in Nederlandse moskeeën gezegd wordt

[0:24:28] en hoe olie op het vuur wordt gegooid door het conflict hierheen te halen.

[0:24:33] En dat is waar ik tegen wil strijden.

[0:24:35] En ik vond het nou juist zo mooi dat gisteren van links tot rechts,

[0:24:39] ongeacht hoe verschillend we politiek kijken, met elkaar konden zeggen

[0:24:43] Antisemitisme willen we niet en we staan naast de Joodse gemeenschap.

[0:24:46] En ik zou denk toch nog één keer de kans willen geven.

[0:24:49] Want de heer Ergin zegt er stonden dingen in die niet kloppen.

[0:24:52] Nou, ik heb hem niet horen zeggen wat er dan precies niet klopt.

[0:24:55] Om te zeggen, ja, dat was eigenlijk teleurstellend en een gemiste kans dat we dat niet gedaan hebben.

[0:25:00] Want juist als we samen opstaan tegen echt antisemitisme,

[0:25:04] dan kunnen we ook verbindend zijn op allerlei andere thema's.

[0:25:07] Want ik sta naast de heer Ergin als het gaat over het bestrijden van discriminatie.

[0:25:11] Maar wil hij dan naast ons staan als het gaat over het bestrijden van antisemitisme?

[0:25:15] Alsjeblieft.

[0:25:16] Ik heb u gehoord.

[0:25:18] Dank voor uw reactie op het punt van orde.

[0:25:20] Ik doe nogmaals een beroep op alle collega's om hier niet een antisemitisme-debat van te maken,

[0:25:26] want dat debat gaat nog komen.

[0:25:28] De vraag is gericht aan de heer Eggen.

[0:25:30] Kunt u alstublieft deze vraag in twee zinnen beantwoorden?

[0:25:33] Dan gaan we daarna verder.

[0:25:35] Ik vind het wel moeilijk om deze vraag in twee zinnen te beantwoorden, omdat ik een aantal

[0:25:39] vragen hoor.

[0:25:40] Ik vind het wel een belangrijk onderwerp.

[0:25:41] Als collega's mij bevragen over het standpunt van DENK, dan zou ik ook graag de duim te willen

[0:25:45] van de voorzitter om daar antwoord op te geven.

[0:25:47] Wat ons betreft is er niet een punt van of je nou voor of tegen antisemitisme bent.

[0:25:52] DENK is een partij tegen alle vormen van discriminatie.

[0:25:55] En in alle voorstellen die in dit huis worden gedaan om antisemitisme te voorkomen, om antisemitisme

[0:26:02] keihard aan te pakken, staat DENK als steuner of ondersteuner of wij stemmen dan voor dat

[0:26:08] soort moties.

[0:26:09] Terwijl er andere moties worden ingediend, met name door mijn partij, die dan door de

[0:26:13] VVD niet worden gesteund.

[0:26:14] Notabene gisteren is de wet gelijke kansen in de Eerste Kamer door de VVD weggestemd.

[0:26:21] Een wet om te voorkomen dat er sprake is van discriminatie.

[0:26:26] Mevrouw Becker heeft mij gevraagd om nogmaals te aangeven of wij wel of niet een verklaring

[0:26:33] ondertekenen.

[0:26:34] Wij hebben gisteren heel duidelijk in het Vragenuur, maar ook daarna onze positie daarbij

[0:26:39] duidelijk gemaakt.

[0:26:40] En onze positie is dat, los van het feit of u het wel of niet onsmakelijk vindt wat er in Waalwijk was,

[0:26:46] volgens mij heeft plaatsgevonden, dat je niet per definitie kunt zeggen dat het hier gaat om antisemitisme.

[0:26:52] En op basis daarvan hebben wij een verklaring gezien waarin er eenzijdig gaat over antisemitisme.

[0:26:59] En voorzitter, dat is gewoon niet aan de orde.

[0:27:01] Meneer Erken, dank u wel.

[0:27:03] Kunt u verder gaan met uw...

[0:27:06] We hebben nog een aantal vragen, excuus.

[0:27:07] Dus even voor mijn beeld, hoeveel had u nog in uw betoog over?

[0:27:11] Of was u klaar?

[0:27:13] Ah, helemaal goed.

[0:27:14] Dan de eerste vraag is voor mevrouw Keizer.

[0:27:18] Ja, voorzitter, ik zat zo te luisteren naar de antwoorden van de heer Hergin.

[0:27:22] En ik neem een kleine

[0:27:25] voorschot op mijn eigen inbreng.

[0:27:26] Die gaat over de vraag waar integreer je naartoe?

[0:27:31] En volgens mij hebben wij hier een

[0:27:34] de joods-christelijke beschaving waar de samenleving opgebouwd is.

[0:27:40] En in de Joodse wereld heet dat je andere wang toekeren...

[0:27:45] als iemand iets tegen je zegt wat je niet bevalt.

[0:27:49] En in mijn traditie heet dat de gulden regel.

[0:27:53] Wat jij niet wilt dat u geschiet, doet dat ook een ander niet.

[0:27:57] En daarom zou ik eigenlijk aan de heer Ergin willen vragen...

[0:27:59] is er een evenknie daarvan in de islamitische traditie?

[0:28:03] Ik vind het zo jammer dat als er een terechte vraag komt over wat er gebeurd is de afgelopen tijd

[0:28:12] en de vraag waarom DENK de verklaring tegen jodenhaat niet ondertekent,

[0:28:18] dat hij eigenlijk alleen maar kan komen met tweets van een mevrouw die in 2006,

[0:28:24] want volgens mij stammen ze eruit, nog columniste was.

[0:28:27] En eigenlijk jeibakken doet.

[0:28:30] Dus is er een islamitische variant op wat jij niet wilt, dat u geschikt,

[0:28:35] doet dat ook een ander niet? Of, zoals Michel Ombama dat noemde,

[0:28:38] if they go low, we go high.

[0:28:42] Dank u wel. Ik geef graag het woord aan de heer Erkin.

[0:28:45] Voorzitter, volgens mij wordt hier gevraagd aan mij om soort van

[0:28:49] een religieuze uitspraak te doen. Ik ben tweede Kamerlid.

[0:28:51] Nee, nee, zeker niet, voorzitter. Ik ben geen imam.

[0:28:54] Cultureel is dit.

[0:28:55] Ik ben ook geen antropoloog of socioloog.

[0:28:57] Ik ben hier tweede Kamerlid en ik vertel hier

[0:28:59] hoe ik kijk naar de samenleving en waar ik als jonge Nederlander...

[0:29:04] Ik word steeds ouder, maar ik ben nog steeds een jonge Nederlander...

[0:29:07] al jarenlang tegen bepaalde barrières aanloop.

[0:29:10] En dat in mijn omgeving zie ik.

[0:29:11] En ik probeer dat het duide hier in dit huis als Nederlander...

[0:29:16] Ik ben geen imam, geen socioloog, maar wel ervaringsdeskundig.

[0:29:20] Helder. Dank u wel.

[0:29:21] Heeft u nog een vervolgvraag van mevrouw Keizer?

[0:29:24] De vervolgvraag...

[0:29:28] Ik ben hier volgens mij een klein beetje de voorzitter.

[0:29:32] Ja, nou, bijna. Ik was ermee bezig.

[0:29:35] Maar misschien kunt u een vervolgvraag stellen.

[0:29:39] Ja, daar heb ik een mooi knopje voor je.

[0:29:42] En kunt u uw vraag kort stellen aan de herking?

[0:29:47] Voorzitter, dit is buitengewoon ongebruikelijk wat u nu doet.

[0:29:51] Een Kamerlid het woord ontnemen die alleen maar in de veronderstelling was...

[0:29:54] dat zij het woord inmiddels van de voorzitter had gekregen.

[0:29:57] Ik vergeef het u, want u bent nog nieuw hier.

[0:29:58] Maar dit... Hier moeten we het toch maar eens over hebben, want dit is toch wel echt heel bijzonder.

[0:30:04] Maar goed, het is u vergeven.

[0:30:06] Dan toch nog even richting de heer Ergin.

[0:30:08] Het was geen vraag naar een religieuze benadering.

[0:30:12] Het was een vraag naar onze culturele omgang met elkaar.

[0:30:17] De tradities waar onze beschaving op gebouwd is.

[0:30:21] En ik hoor DENK ook altijd zeggen, wij mensen, vertegenwoordigers van DENK ook altijd zeggen...

[0:30:26] zeggen wij zijn tegen alle vormen van discriminatie.

[0:30:31] Waarom dan nou niet verstelling genomen?

[0:30:35] Dat doet namelijk de andere vormen van discriminatie waar u terecht tegen strijd.

[0:30:41] Tegen mensen met een andere huidskleur, tegen mensen met het islamitisch geloof.

[0:30:47] Zou het juist zo goed doen als u nu hier ook zou zeggen dit is onacceptabel.

[0:30:54] En dan dus ook onder zo'n verklaring gaan staan met z'n allen.

[0:30:58] Het is zo triest dat FvD en Denk daar niet onder staat.

[0:31:02] Het is zo triest, voorzitter.

[0:31:04] Dank u wel.

[0:31:05] Een vraag aan de heer Eggen.

[0:31:06] Ja, voorzitter.

[0:31:07] Wat ik triest vind, is dat we in dit land wet- en regelgeving hebben waarin we op basis

[0:31:12] waarvan we tot de conclusie komen of iets wel of niet discriminerend is.

[0:31:17] Er is op dit moment aangifte gedaan vanwege smaad en lasten.

[0:31:20] En ik zie dat heel veel politieke partijen nu al, dus voordat er al een resultaat is

[0:31:24] van die aangifte, voordat het OM er al naar heeft gekeken. Politieke partijen tot een

[0:31:28] bepaalde conclusie komen, waarvan het gebruikelijk is in het huis dat je eerst de resultaten afwacht.

[0:31:34] En voorzitter, ja, nogmaals, het gaat er mij niet om of het wel of niet onsmakelijk is,

[0:31:39] dat kan verschillen per persoon. Ik prefereer ook om mijn mening op een andere manier naar

[0:31:45] voor te brengen dan het verstoren van een concert. Maar hier gaat het, voorzitter, en dat is ook

[0:31:49] En dat is ook het probleem waar we het in dit huis over moeten hebben.

[0:31:53] Dat alles of teveel, te pas en te onpas, onder het woord antisemitisme wordt genoemd.

[0:31:59] En daar zijn wij het gewoon niet mee eens.

[0:32:01] Dus voorstellen, als die van de BB komen, van de VVV, om antisemitisme aan te pakken, die steunen wij.

[0:32:07] Dat hebben we in de afgelopen jaren gedaan, dat zullen wij blijven doen.

[0:32:10] En ik hoop dat we, als er ook voorstellen zijn om niet alleen antisemitisme,

[0:32:14] maar ook andere problemen, andere uitdagingen zoals moslimdiscriminatie

[0:32:18] in alle cijfers naar voren komen, dat we daarin samen kunnen optrekken

[0:32:21] en daar daadwerkelijk beleid op kunnen formuleren

[0:32:24] in plaats van het tekenen van alleen maar verklaringen, voorzitter.

[0:32:27] Dank u wel. Dan is er nog een vraag van de heer Vlag.

[0:32:30] Voorzitter, eerst over uw punt van orde.

[0:32:32] Ik besef dat het gaat over antisemitisme,

[0:32:35] omdat ik dat gekoppeld heb aan inbrugging en integratie.

[0:32:39] Excuses daarvoor, maar ik wil u ook wel vragen om daar de vrijheid bij de Kamerleden te leggen,

[0:32:43] ...omdat ik het als een belangrijk onderdeel daarvan zie.

[0:32:46] En dan kunnen we, denk ik, in de heat of the moment...

[0:32:48] ...en in de actualiteit van de dag, niet voorkomen dat het hier een beetje overgaat.

[0:32:51] Ik snap dat u daarin probeert orde te brengen, maar ik vraag er enige clementie in.

[0:32:55] Ook omdat de heer Eggin aangaf dat ik probeer...

[0:32:57] ...om de definitie van antisemitisme op te rekken...

[0:33:01] ...en daarin de vrijheid te ontzeggen aan mensen...

[0:33:03] ...om op te komen voor de belangen van de mensen in Gaza.

[0:33:05] En dat is geen sinds het geval, want antisemitisme heeft maar één definitie.

[0:33:09] Dat is het onheusbejegenen, intimideren of geweld aandoen aan mensen...

[0:33:13] enkele feit dat ze jood zijn.

[0:33:14] Dat is de definitie. Daar heb ik het over.

[0:33:16] Maar daar gaat mijn vraag nog niet eens over.

[0:33:18] Het gaat eigenlijk over de inbreng van de heer Erkin zelf.

[0:33:20] Als ik het goed beluister,

[0:33:22] zegt hij dat het eigenlijk in 2024 niet meer nodig zou moeten zijn om te

[0:33:27] integreren of integratie te doorlopen.

[0:33:30] Nou ben ik in mijn vorige werkzame leven ook loco-burgemeester geweest.

[0:33:33] U misschien ook nog wel.

[0:33:36] En heb ik verschillende keren mensen mogen naturaliseren.

[0:33:39] En dan maakte ik het mee dat mensen echt alleen maar de belofte of de eet konden afleggen

[0:33:44] en verder geen woord Nederlands spraken.

[0:33:45] Ja, dan vind ik het bijna onverantwoord om mensen de samenleving in te sturen,

[0:33:50] omdat je ze daarmee ook gewoon het bos instuurt.

[0:33:52] Er zijn ook schrijnende voorbeelden van mensen die juist door een gebrek aan integratie

[0:33:57] een einde aan hun leven maakten, omdat ze hier volstrekt ongelukkig waren

[0:34:00] in de samenleving zoals die was, omdat ze niet geïntegreerd waren.

[0:34:03] Dus heb ik de heer Erkin nou goed begrepen dat hij zei er is geen integratie meer nodig in 2024

[0:34:08] of ligt dat anders?

[0:34:10] Meneer Erkin.

[0:34:11] Dit debat gaat over inburgering en integratie.

[0:34:15] Dus als je nieuw naar Nederland toe komt en daar de taal moet leren,

[0:34:18] natuurlijk moet dat gebeuren.

[0:34:19] Tuurlijk moeten we mensen stimuleren om de Nederlandse taal te leren.

[0:34:24] Maar dit debat gaat ook over integratie.

[0:34:26] En als de collega's mij toestaan, ga ik het wat nader duiden.

[0:34:32] Integratie gaat veel breder dan inburgering.

[0:34:35] En ik merk dat integratie inmiddels, ik noemde het net, een marathon is geworden zonder einde.

[0:34:41] En dat is precies het punt wat ik wil maken.

[0:34:43] We moeten gewoon van sommige groepen, Nederlanders die met een migratieachtergrond, die in Nederland zijn geboren,

[0:34:50] inmiddels de vierde, misschien zelfs de vijfde generatie Nederlanders met een migratieachtergrond zijn,

[0:34:57] die moeten we op een gegeven moment gewoon accepteren zoals ze zijn.

[0:34:59] En dat moeten we in dit huis ook gaan realiseren.

[0:35:04] Dank u wel. Dan is er nog een vraag van de heer Bamenga.

[0:35:09] Ja, ik weet niet of dat een vraag is, maar ik wil het toch wel dit gezegd hebben,

[0:35:14] omdat ik best wel geschokt ben door wat er zojuist is gebeurd,

[0:35:20] dat een collega hier een vraag krijgt eigenlijk hoe dat zit met de islam.

[0:35:28] Voor mij, zeker als je spreekt over antisemitisme,

[0:35:32] ...dan heb je het over een bepaalde groepsbenadering.

[0:35:35] En die groepsbenadering, puur op basis van wat nou iemand zijn etniciteit is...

[0:35:41] ...wat nou iemand zijn geloof is, ga je iemand op een bepaalde manier beoordelen.

[0:35:47] Het doet er niet toe of iemand Joods is of Christen is of moslim is.

[0:35:52] Tenminste, dat zou er niet ertoe moeten doen.

[0:35:54] En ik wens eigenlijk dat wij niet hier in de Kamer een soort tweedeling worden gecreëerd...

[0:36:00] Dat als je moslim bent, dat je dan bijvoorbeeld tegen joden zou moeten zijn.

[0:36:05] Of als je joods bent, dat je dan tegen moslim zou moeten zijn.

[0:36:10] En daar moeten wij op geen enkele manier aan meewerken hier.

[0:36:13] En daar wil ik echt wel een punt van maken.

[0:36:15] We staan hier allemaal voor de grondwet.

[0:36:18] En ik wil dat wij hier ook collega's niet op deze manier aanspreken.

[0:36:23] Dank u wel.

[0:36:25] Ja, voorzitter. Ik ga denk ik verder met mijn verhaal.

[0:36:28] Ik denk dat het goed is, want ik was eigenlijk pas begonnen.

[0:36:30] Ik was bij mijn eerste vraag aan de minister en de vraag aan de minister was of zij het

[0:36:35] met denken eens is dat integratie voorbij is, dat we voor eens en altijd afscheid moeten

[0:36:40] nemen van het containerbegrip integratie en dat het zou moeten gaan om acceptatie.

[0:36:45] Want accepteren we Nederlanders nog wel in al hun verscheidenheid, in al hun culturele

[0:36:50] rijkdom?

[0:36:51] Erkennen wij dat veel Nederlanders met een migratieachtergrond te maken hebben met de

[0:36:54] belemmeringen als het gaat om acceptatie en de blok aan het been van veel Nederlanders

[0:36:59] met een migratieachtergrond is hoe de overheid met hen omgaat, hen wantrouwt, dat notabene

[0:37:05] bij het ministerie van deze minister illegaal en in het geheim lijsten zijn bijgehouden

[0:37:09] over Nederlandse moslims, dat deze onrechtmatige spionage aanpak uitgerekend bij deze ministerie

[0:37:17] heeft plaatsgevonden.

[0:37:19] Want voorzitter, vorige week zat ik een debat met de minister van Onderwijs, deze week dus

[0:37:23] met de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en over een paar weken zit ik met de minister

[0:37:27] van Financiën.

[0:37:28] Allemaal debatten over hoe de overheid omgaat en eigenlijk hoe de overheid niet hoort om te gaan

[0:37:34] met Nederlanders met een migratieachtergrond en moslims in het bijzonder.

[0:37:39] Het is daarom ook meer dan terecht dat de minister excuses heeft gemaakt en het is nu tijd voor herstel.

[0:37:44] En daarom heb ik de volgende vragen aan de minister.

[0:37:47] Wat heeft de minister gedaan om het vertrouwen van de moslimgemeenschap te herstellen?

[0:37:51] Kan de minister aangeven hoeveel mensen er überhaupt op de lijst zijn geplaatst?

[0:37:58] Dan mijn laatste punt over de discussie die we ook hier vaak voeren over het inmiddels achterhaalde

[0:38:05] concept integratie. Dan hebben we het heel vaak over oververtegenwoordiging en ik heb volgens mij

[0:38:10] nog een vraag. Ja, dus een vraag van de heer Vlag. Meneer Vlag. Ja voorzitter, ik had even gewacht

[0:38:15] tot collega naar het laatste punt ging. Ik probeer toch even te begrijpen, u zegt is de minister het

[0:38:19] met mij eens dat integratie voorbij is? Dat vind ik toch wel ingewikkeld. Je hebt natuurlijk een

[0:38:23] een inburgingstraject, dat eindigt op het moment dat je staatsburgerschap krijgt.

[0:38:28] Maar integratie is iets wat je, dat hoort bijna bij je zorgplicht als

[0:38:33] overheid, om te zorgen dat je onderdeel bent, dat je één wordt in een Nederlandse

[0:38:38] samenleving. Als we, natuurlijk is er verscheidenheid, maar als we toestaan dat

[0:38:41] mensen eigenlijk nauwelijks volbereid in die samenleving opgaan en zeggen dat is

[0:38:46] eigenheid, dan doen we ook tekort aan de problemen die mensen dan ervaren.

[0:38:49] Ik snap werkelijk niet waarom collega Erking

[0:38:51] dat integratie in 2024 voorbij zou moeten zijn.

[0:38:54] Ik snap wel dat hij zegt, ja, als mensen vierde generatie hier geboren zijn,

[0:38:58] dan nog steeds in integratie, keurslijf worden gedrukt.

[0:39:01] Dat snap ik heel goed.

[0:39:02] Maar u heeft het toch niet, hoop ik, over groepen nieuwkomers

[0:39:06] die direct naar hun staatsburgerschap, maar aan hun lot moeten worden overgelaten.

[0:39:10] Meneer Erkin.

[0:39:12] Voorzitter, groepen nieuwkomers vallen onder de inburgeringswet.

[0:39:14] Dat noemen we inburgeren en dat noemen we geen integratie.

[0:39:17] En ik zou aan de heer Vlag willen meegeven.

[0:39:19] Als hij van mening is dat ik, iemand die naast hem zit, die ook loco-burgemeester is geweest,

[0:39:25] weliswaar tweede, ook wethouder is geweest, nu kamerlid is, het hoogste ambt van dit land

[0:39:29] mag vervullen, nog zou moeten integreren, dan zou ik tegen de heer Vlag willen zeggen

[0:39:34] blijf geloven in integratie.

[0:39:35] Ik doe dat al heel lang niet meer.

[0:39:39] Hier moet ik al op reageren, dat zei ik juist niet.

[0:39:42] Ik zei juist dat mensen die hier derde, vierde generatie of wat dan ook geboren zijn als

[0:39:46] Nederlander, die zijn onderdeel van de samenleving en daar is geen integratie

[0:39:51] in mijn ogen op van toepassing, hoef je ook geen integratieprogramma's op toe te

[0:39:55] passen. Natuurlijk ben je dan net als alle

[0:39:58] andere Nederlanders gebonden aan dezelfde wetten, punt, laat dat helder zijn, daar

[0:40:00] heb ik het niet over. Maar ik heb het over dat inburging en integratie bij elkaar

[0:40:05] horen. Je kunt niet zeggen, nou we leiden je op tot de staatsburgerschap en hoe je

[0:40:09] er dan ook aan toe bent, dat laat van je lot over. Dan laat je mensen ook vallen. Dus

[0:40:12] ik heb het echt over die nieuwkomers en daar hoort integratie en inburging

[0:40:16] nauw bij elkaar, maar ik denk dat ik nu beter begrijp wat u bedoelt.

[0:40:20] U heeft het echt over integratie van tweede, derde, vierde generatie.

[0:40:25] Meneer Erken.

[0:40:26] Ik ben blij dat de heer Vlag doorheeft dat het bij mij jeukt en waar het precies bij

[0:40:30] mij jeukt als het gaat om integratie en overigens ook bij heel veel Nederlanders.

[0:40:35] Voorzitter,

[0:40:38] ja, als we het over integratie hebben, dan horen we wat hier in het huis gaat.

[0:40:42] Het gaat dan hier in het huis ook vaak over

[0:40:45] oververtegenwoordiging bij Nederlanders met een migratieachtergrond.

[0:40:47] Om daar maar duidelijkheid over te creëren, ja, er is sprake van oververtegenwoordiging.

[0:40:54] Bij discriminatiecijfers, als het gaat om zogenoemde glazen plafonds binnen bedrijven waar mensen

[0:41:01] met een migratieachtergrond kunnen fluiten naar een hogere functie.

[0:41:04] Oververtegenwoordiging als het gaat om continu achter het net vissen bij het vinden van een

[0:41:08] stageplek of een baan.

[0:41:11] Oververtegenwoordiging bij werkloosheid, bij economisch mindere tijden.

[0:41:15] Een mededeling is eigenlijk geen punt meer.

[0:41:20] Gisteravond is er een wet in de Eerste Kamer weggestemd en ik wil graag gebruik maken van

[0:41:25] deze gelegenheid om aan te kondigen dat wij vrij snel met een initiatiefvoorstel gaan

[0:41:30] komen om ervoor te zorgen dat we daadwerkelijk Nederland kunnen realiseren en wettelijk kunnen

[0:41:35] borgen dat er sprake is van gelijke kansen bij werving en selectie.

[0:41:39] En dat zullen we net zo lang blijven doen totdat er in dit land daadwerkelijk sprake

[0:41:43] van gelijke behandeling. Dank u wel, voorzitter.

[0:41:47] Ik kijk even langs de collega's of daar nog een vraag op is.

[0:41:51] Nee. En dan kijk ik namelijk op Keizer, of u zover bent om met uw inbreng te beginnen.

[0:41:56] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:41:58] De grootste vraag die wat mij betreft gesteld moet worden,

[0:42:01] en die vaak toch maar een beetje omheen bewogen wordt,

[0:42:04] is waar integreren we nou eigenlijk heen?

[0:42:07] Het abstractste antwoord is dan dat mensen onderdeel moeten kunnen zijn

[0:42:10] van de Nederlandse samenleving en aan moeten sluiten

[0:42:12] bij de vrije, liberale, parlementaire democratie en onze rechtsstaat.

[0:42:16] Maar wat betekent dat nou in de praktijk?

[0:42:19] Het Arab Center for Research and Policy Studies heeft een peilingsonderzoek gedaan.

[0:42:25] Daaruit blijkt dat 67% van de mensen in islamitische landen van 7 oktober een legitieme verzetsoperatie

[0:42:33] vonden.

[0:42:35] In landen als Libië stijgt het aantal superfans van deze slachting van Joodse kinderen en

[0:42:40] vrouwen naar 91%.

[0:42:41] Sinds 7 oktober zijn Hamas en soms zelfs IS-vlaggen op Nederlandse straten een gewoon verschijnsel

[0:42:51] geworden.

[0:42:53] In Nederland zijn er veel mensen die aanhangers van djihadisme adopteren.

[0:43:01] Vaak zijn dit mensen uit extreem linkse hoek.

[0:43:04] Dat is logisch als je jezelf realiseert dat in de identiteitspolitiek het gaat om de vraag

[0:43:09] Wie is nou het meest onderdrukt?

[0:43:12] En vanzelfsprekend zijn dan bijvoorbeeld mensen met een donkere huidskleur of mensen met een

[0:43:17] moslimachtig grond kwetsbaarder dan Joden of mensen met een Israëlische nationaliteit.

[0:43:21] Zeker iets wat cynisch.

[0:43:23] Waar dat toe leidt is de afgelopen weekend duidelijk geworden.

[0:43:26] Onversneden jodenhaat en de altijd zichzelf op de borst kloppende cultuursector die mensen

[0:43:31] met een andere politieke voorkeur hardhandig de maand neemt, zijn nu stil.

[0:43:36] Doodstil.

[0:43:36] Geen Mars der Beschaving, geen geschreeuw tegen discriminatie.

[0:43:39] Nu niet.

[0:43:41] De bodem kan altijd dieper, voorzitter.

[0:43:44] Ik kom bij het ESS vanuit het ministerie van SRV.

[0:43:47] De collega naast u, mevrouw Partijn, heeft een vraag voor u.

[0:43:52] Voorzitter, ik hoor mevrouw Keizer het hebben over dat de culturele sector zich niet verhoudt

[0:43:58] tot wat hier gebeurd is.

[0:44:01] De vraag is ook of de supermarktsector zich houdt op het moment dat daar problemen fout gaan.

[0:44:09] In hoeverre kan een sector daar specifiek verantwoordelijk zijn?

[0:44:12] Ik zou willen vragen op welke manier u vindt dat wij hier verantwoordelijk zijn en wij hebben te ondernemen.

[0:44:20] Als je kijkt naar het afgelopen weekend, zijn er drie incidenten geweest die te maken hebben met

[0:44:27] de culturele sector, waarin mensen met een Joodse achtergrond hun werk eigenlijk ontnomen

[0:44:34] werd.

[0:44:35] Er was een acteur die zou James Bond gaan spelen, van Joods-Britse afkomst.

[0:44:40] Nou, grote ophef, zelfs aankondigingen van boycott, een Israëlische film werd gefrustreerd

[0:44:48] en nou ja, het voorbeeld van mevrouw Leni Koer hebben we natuurlijk allemaal ook voorbij

[0:44:52] zien komen.

[0:44:55] Ik kan het dan eigenlijk slecht hebben dat er vanuit de culturele sector, die heel groot is en op andere

[0:45:01] momenten goed van zich laat horen, nu er eigenlijk stilte komt.

[0:45:06] Dat is wat ik bedoel.

[0:45:08] En wat kunnen wij hier doen, voorzitter?

[0:45:10] Nou ja, dat hebben we gisteren met z'n allen laten zien.

[0:45:13] Ik was daar buitengewoon trots op om te zien hoe wij door alle politieke verschillen die we hebben

[0:45:19] Twee verdrietige uitzonderingen daar gelaten.

[0:45:22] Alle politieke partijen onder een verklaring stonden tegen jodenhaat.

[0:45:28] Dat is niet het enige wat er moet gebeuren, maar dat gaat ver voorbij het onderwerp van vandaag.

[0:45:33] Er ligt een brief van de minister van Justitie tegen antisemitisme.

[0:45:36] In het onderwijs zou er nog van alles en nog wat kunnen gebeuren.

[0:45:41] En mijn betoog gaat daar vandaag ook over, want dat zou het volgende blokje zijn.

[0:45:46] Mevrouw Patijn, u had nog een vervolgvraag.

[0:45:49] Ik had de vraag gesteld, waarom vraagt u de supermarktsector,

[0:45:53] waar dezelfde problematiek soms speelt, niet hetzelfde om te zeggen?

[0:45:58] Dus waarom vindt u dat specifiek de culturele sector hier zich moet uitspreken,

[0:46:02] terwijl zij volgens mij per definitie niet zichzelf scharen als anti-mit,

[0:46:07] maar juist het heel belangrijk vinden ook om te zorgen

[0:46:10] dat de Joodse kunst ook uitgedragen wordt

[0:46:12] en ook mensen met een Joodse achtergrond met welke vorm van kunst ook kunnen uitdragen.

[0:46:19] Dat ben ik helemaal eens met mevrouw Partijn en ik vind ze zo ongelooflijk stil.

[0:46:23] Dat is precies het punt, voorzitter.

[0:46:25] Voorzitter, ik was aangekomen bij het ESS, expertise unit sociale stabiliteit van het

[0:46:31] ministerie van de minister.

[0:46:32] Ik had een technische briefing en zij vertelde trots over een brochure die gedeeld werd met

[0:46:36] gemeenten die geholpen moesten worden met de polarisatie naar aanleiding van het na 7 oktober.

[0:46:42] Ik was aangenaam verrast.

[0:46:44] Ik kreeg een brochure, klikte door en kwam terecht op een informatiefilmpje ingesproken

[0:46:48] door professor Berger van de Universiteit Leiden.

[0:46:51] Het was wat mij betreft een eenzijdig referaat, een beeld achterlaten dat Israël en Joden

[0:46:57] de agressor waren.

[0:46:58] Professor Berger werkt bij de Universiteit Leiden en zijn leerstoel wordt indirect gefinanceerd

[0:47:04] door de sultan van Oman, is mij verteld.

[0:47:07] Klopt dit?

[0:47:09] Welke geweldsfantasieën leven er in de kringen van deze man als het gaat over homo's en joden?

[0:47:18] Michael van Granten heeft op X een analyse van het filmpje gedaan over de eenzijdigheid

[0:47:23] daarvan.

[0:47:24] Kent u die analyse en deelt u die?

[0:47:26] En zo niet, wilt u die dan punt voor punt weer leggen?

[0:47:29] Het filmpje zou wat mij betreft eigenlijk offline gehaald moeten worden en er zou een

[0:47:37] waarvan verschillende kanten ingezoomd wordt op het Palestijns-Joodse conflict.

[0:47:43] Want zeker als het gaat over polarisatie moet je laten zien dat er, zeker aan het

[0:47:49] Joods-Palestijns-conflict, meerdere kanten zijn.

[0:47:54] Waar integreren we heen?

[0:47:57] We willen met elkaar onderdeel van dezelfde samenleving zijn.

[0:48:00] We zijn het er allemaal over eens dat daar een bepaalde niveau van taal bij hoort.

[0:48:06] Ik lees alleen dat de burgemeester van IJzermagraten, Alain Kreine, gezegd heeft dat het DUO besloten

[0:48:14] heeft vrijstelling te verlenen van de plicht om Nederlands te leren.

[0:48:17] Klopt dit nou, en in welke casus is dit conform beleid?

[0:48:22] De Nederlandse arbeidsmarkt is een plek waar burgers moeten kunnen floreren.

[0:48:27] Dat geldt voor autochtonen Nederlands, maar ook voor nieuwkomers met een migratieachtergrond.

[0:48:33] De arbeidsparticipatie onder Nederlands met een niet-westerse achtergrond is en blijft

[0:48:37] een punt van aandacht.

[0:48:39] De minister schrijft in de brief van 18 december ook het een en het ander over.

[0:48:44] Maar kan zij nou concreet maken welke acties zij bedoelt die effectief zijn en welke dat

[0:48:51] niet zijn?

[0:48:52] Hoe aantrekkelijk is het eigenlijk voor mensen met lage inkomens, gezien de samenloping met

[0:48:58] toeslagen en gemeentelijke regelingen om ook meer te gaan werken.

[0:49:05] Voorzitter, even zien of dit goed gaat.

[0:49:09] Ja, dit gaat goed in mijn betoog.

[0:49:12] Althans, kom ik tot slot bij een vraag.

[0:49:15] Klopt het nou dat het CBS binnenkort stopt met meten wat nou iemands herkomst is in termen van

[0:49:23] allochtoon en autochtoon en in termen van tweede en derde generatie?

[0:49:28] En als dat klopt, is dat dan wijze het.

[0:49:31] Volgens mij verlies je zo het zicht op bepaalde aspecten van deelname aan de samenleving en

[0:49:39] integratie en arbeidsparticipatie.

[0:49:42] Volgens mij zou je dat niet moeten willen.

[0:49:45] Ik dank u wel.

[0:49:47] Precies vijf minuten.

[0:49:49] Waarvoor?

[0:49:50] Lof en hulde.

[0:49:51] Zijn er vragen voor mevrouw Becker?

[0:49:54] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:49:55] Mevrouw Keijzer had het in haar betoog over een burgemeester die aangaf

[0:50:01] geconfronteerd te worden met mensen die wel genaturaliseerd moeten worden,

[0:50:05] maar vrijgesteld zijn van de inburgering.

[0:50:09] Wij hebben daar als VVD vanochtend van aangekondigd

[0:50:12] dat wij in dit debat hier een groot punt van willen maken.

[0:50:15] Omdat wij in de oude inburgeringswet hebben gezien

[0:50:18] dat heel veel mensen werden vrijgesteld na een aantal examenpogingen

[0:50:21] om nog een taaltoets te hoeven doen.

[0:50:23] Alleen al afgelopen jaar zijn er, geloof ik, weer 2000 mensen ontheven van hun inburgeringsplicht.

[0:50:28] Maar ook in de nieuwe wet zit een zelfredzaamheidsroute zonder taaltoets.

[0:50:32] En wij vinden eigenlijk dat als je bent ingeburgerd...

[0:50:35] maar je hebt geen taaltoets gedaan, dan zou je als je Nederlander wil worden...

[0:50:40] wel een aparte taaltoets moeten doen voor naturalisatie.

[0:50:42] Omdat het Nederlanderschap, dat is de kroon op je integratie...

[0:50:46] en daar vinden wij van dat je daar op z'n minst het niveau van de werkvloer B1 voor zou moeten spreken.

[0:50:51] Kan ik mevrouw Keijzer aan mijn zijde vinden voor dit plan, voorzitter?

[0:50:56] Mevrouw Keijzer?

[0:50:57] Ja, voorzitter. Helemaal. Ik vind het onbegrijpelijk hoe dat gaat. Dus ja,

[0:51:05] vanzelfsprekend. En misschien is B1 zelfs aan de lage kant, voorzitter.

[0:51:11] Ik kijk even langs de collega's en dan geef ik graag het woord aan mevrouw Patijn.

[0:51:19] Dank, voorzitter. In de afgelopen periode heb ik veel gehoord en gelezen en getracht

[0:51:24] te begrijpen hoe de wereld eruitziet als iemand die als vluchtelingen is gekomen en hier wil werken,

[0:51:30] hoe het werkt. Ik heb ook nagedacht hoe een werkgever zich in deze weerwaar moet zien redden

[0:51:38] om te weten hoe het hier werkt. Een brei van regelingen, vereiste voorwaarden en wensen is

[0:51:44] nauwelijks te ontwaren, zeker niet voor iemand die nieuw is in ons land. Dit nog los van de

[0:51:50] belemmering waar mensen tegenaan lopen, zoals de achterstand bij het uitgeven van de uitgifte

[0:51:54] van het bsn-nummer, de vereisde terwerkstellingsvergunning, de moeilijke weg voor diploma-waardering,

[0:52:02] de problemen met de REBA, de beperkte begeleiding en de zoektocht naar werk, en die onzekerheid

[0:52:08] over de toekomst, waarbij het werk voor 22% van de mensen ook nog uit laag betaald uitzendwerk

[0:52:15] bestaat.

[0:52:15] Voorzitter, ik zou van de minister willen weten of zij mogelijkheden ziet om te komen

[0:52:20] tot een vereenvoudiging en eenduidigheid en op z'n minst tot heldere communicatie hierover.

[0:52:28] Werken is van groot belang om hier te kunnen integreren en ik ben blij te lezen dat de minister

[0:52:34] zoekt naar manieren hoe werk voor deze groep duurzaam kan worden, dat geïnvesteerd wordt

[0:52:39] in begeleiding naar werk vanuit de gemeente en wij zijn blij dat de 24-weken-eis is komen

[0:52:45] Maar het zou ook mooi zijn als de mensen nog veel eerder aan het werk kunnen, zodat zo vroeg mogelijk

[0:52:51] aan een zinvol bestaan geleid kan worden en mensen ons land kunnen leren kennen vanuit de actieve deelname.

[0:52:58] Kan de minister de mogelijkheid onderzoeken om de wachttijd voor de arbeidsmarkt van zes maanden

[0:53:03] naar drie maanden te verkorten?

[0:53:06] En kan de minister aangeven wat de stand van zaken is met de uitvoering van de motie-Piri die vraagt

[0:53:12] om het wegwerken van de achterstanden bij de BRP-registratie?

[0:53:16] Op welke manier gaat de minister de voorlichting over de REBA-regeling verbeteren, zodat mensen

[0:53:21] niet met schulden komen te zitten?

[0:53:23] En op welke manier gaat de minister zorgen dat mensen geholpen worden bij het vinden van stabiel

[0:53:28] en zeker werk met een volwaardig inkomen?

[0:53:32] Eerder waren er signalen van uitbuiting en zelfs mensenhandel rond asielzoekers en

[0:53:36] statushouders die op zoek waren naar werk.

[0:53:39] Heeft de minister zicht op dit soort zaken?

[0:53:41] Luco Mensa meldde en houdt de Arbeidsinspectie toezicht op dit soort zaken.

[0:53:48] Gisteren is in de Eerste Kamer de wet toezicht gelijke kansen verworpen.

[0:53:53] Daarmee is het probleem van de discriminatie op de arbeidsmarkt niet verdwenen en dat raakt

[0:53:57] ook deze groep.

[0:53:59] Welke regeling of acties kan de ministers nemen om toch die gelijke kansen mogelijk

[0:54:03] te maken?

[0:54:05] Voorzitter, het leren van de Nederlandse taal en cultuur is van groot belang om hier

[0:54:10] mee te kunnen doen.

[0:54:11] De gemeentelijke aanbestedingen en de privatisering die daarvoor plaats hebben gevonden, hebben

[0:54:17] ertoe geleid dat de NT2-docenten soms voor onbepaalde tijd werken, met slechte contracten

[0:54:24] werken en zeer lage tarieven krijgen.

[0:54:27] De minister heeft eerder aangegeven bereid te zijn om het overleg tussen de werkgevers en de

[0:54:31] werknemers te stimuleren om dit beter geregeld te krijgen.

[0:54:35] Kan de minister vertellen wat de stand van zaken is rondom deze gesprekken?

[0:54:40] Is de onzekerheid van de ROC's over hun positie in het stelsel niet de belangrijkste obstakel

[0:54:47] om de NT2-docenten meer zekerheid en een CO te bieden?

[0:54:53] In dat kader kijk ik ook uit naar het onderzoek over het onderbrengen van onderwijsroutes

[0:54:58] in het publieke kostende onderwijs.

[0:55:01] Tot slot, voorzitter.

[0:55:03] Dit debat is de plek waar we spreken over de mensen die gevlucht zijn en gewoon recht hebben

[0:55:09] op een plaats in onze samenleving.

[0:55:12] Laten we daar dan ook samen voor zorgen.

[0:55:16] Allereerst complimenten voor het doorspreken terwijl de bel gaat.

[0:55:20] En er zijn drie collega's die nu gaan stemmen.

[0:55:25] Dus vandaar dat ze wegliepen.

[0:55:27] Ook voor de mensen die kijken thuis.

[0:55:29] Dat heeft niets te maken met het betoog van mevrouw Patijn.

[0:55:32] Zijn er nog vragen aan mevrouw Patijn?

[0:55:39] Dan geef ik graag het woord aan de heer Boon.

[0:55:44] De immigratiecijfers blijven onverminderd hoog, waardoor we niet toekomen in integratie.

[0:55:49] Zolang de grenzen echter wagenwijd open blijven staan, blijft Nederland worstelen met immigranten

[0:55:53] die moeten integreren.

[0:55:55] Het lijkt wel of het hoofddoel van dit kabinet is om iedereen die ons land binnenkomt onmiddellijk

[0:56:00] te ontzorgen, terwijl Nederlanders bijvoorbeeld jarenlang op een wachtlijst staan voor woning.

[0:56:06] Hoe kan een minister rechtvaardigen dat statushouders direct een woning krijgen, terwijl Nederlanders

[0:56:11] jarenlang moeten wachten. Tijdens mijn werkbezoeken hebben gemeenten duidelijk aangegeven dat ze

[0:56:17] de integratie niet aankunnen met deze hoge instroom.

[0:56:20] Herkent de minister dit beeld?

[0:56:23] Niemand kan nog ontkennen dat integratieproblemen een pijnlijke realiteit zijn in Nederland.

[0:56:28] Recente gebeurtenissen, zoals de Eritrese stammenstrijd in Den Haag en bendes van Eritrese,

[0:56:35] Somalische en Marokkaanse minderjarigen die elkaar midden op straat neerschieten in Purmerend,

[0:56:40] tonen aan dat geïmporteerde conflicten leiden tot grote spanningen en gevaarlijke confrontaties.

[0:56:47] Daarom wil de PVV de minister vragen of hij ook van mening is of er een onafhankelijk

[0:56:52] onderzoek moet komen naar de aard en omvang van geïmporteerde conflicten, gebaseerd op

[0:56:57] etniciteit, cultuur, religie en ideologie.

[0:57:01] Kan dit onderzoek ook het effect meenemen van deze grote migratiestroom op de vrijheid

[0:57:07] en veiligheid van onze vrouwen, christenen, joden en holibies.

[0:57:12] Heeft u een momentje een vraag ter interruptie van de heer Ergin?

[0:57:17] Ja, voorzitter, de woordvoerder van de PVV noemde net een aantal voorbeelden van rellen op straat,

[0:57:24] van conflicten tussen jongeren.

[0:57:26] Ik heb net even op Google gekeken en je ziet bijvoorbeeld dat in Urk,

[0:57:31] dat er ook heel veel jongerenrugies plaatsvinden,

[0:57:33] Dat er op basis van jongere ruzies ME wordt ingezet.

[0:57:40] Dat er grootschalige escalatie plaatsvindt.

[0:57:43] En ik zou aan de woordvoerder van de PVV willen vragen...

[0:57:47] of u het nou ook wel ziet als een integratieprobleem.

[0:57:51] Meneer Boon.

[0:57:53] Wij zien dit niet als een integratieprobleem.

[0:57:55] Dit heeft natuurlijk niks te maken...

[0:57:57] Ruzie heeft niks te maken met ideologische strijd of etnische strijd...

[0:58:01] of culturele strijd of religieuze strijd.

[0:58:03] Daar willen wij het onderzoek naar.

[0:58:05] Dit zijn gewoon ruzies.

[0:58:06] Ja, dat kan gebeuren.

[0:58:06] Dat is niet goed.

[0:58:07] Veroordeel KOOK.

[0:58:08] Pak ze op.

[0:58:09] Sluit ze op.

[0:58:09] Mijn zege heeft u.

[0:58:14] Gaat u door met uw betoog.

[0:58:16] Dank u wel, voorzitter.

[0:58:18] Vandaag las ik de bevindingen van het rapport Daden of slachtoffer van seksuele uitbijting.

[0:58:22] Het is schokkend dat liefst 90% van de daders een migratieachtergrond heeft.

[0:58:27] 90%!

[0:58:29] Graag vernemen wij van de minister welke maatregelen zij zal treffen in reactie op de alarmerende

[0:58:34] rapport.

[0:58:34] De voorbeelden van falende integratie in Nederland zijn ontelbaar en ik zou nog uren door kunnen

[0:58:41] gaan ze aan te halen.

[0:58:44] Wat betreft het afschalen van de 24-weken-eids is de PVV duidelijk.

[0:58:49] Wij zijn tegen het laten werken van asielzoekers tijdens hun procedure vanwege de aanzuigende

[0:58:53] werking.

[0:58:54] Ons standpunt is juist dat asielzoekers moeten terugkeren naar de veilige landen waar ze

[0:58:58] vandaan komen.

[0:58:59] Het is absurd dat na zes maanden asielzoekers gewoon betaald werk mogen verrichten.

[0:59:03] En slechts een schikbarend laag bedrag moet afstaan aan het COA.

[0:59:08] Ik heb zelf contact opgenomen met het COA en zij geven aan dat het maximumbedrag dat

[0:59:12] alleenstaande asielzoeken moet bijdragen slechts 216,50 euro per maand is.

[0:59:19] Dus een asielzoeker zonder vaste lasten, die 1500 euro per maand verdient, houdt daar

[0:59:27] 1283,50 euro gaan over per maand om uit te geven aan luxe.

[0:59:35] Wat een bedrag.

[0:59:36] Voorzitter, ik ken maar heel weinig Nederlanders die na aftrekken van al hun vaste lasten zo'n

[0:59:41] bedrag overhouden.

[0:59:43] Dit is absurd.

[0:59:45] Asielzoekers hoeven zich geen zorgen te maken over huur, zorgverzekering, eigen risico,

[0:59:51] elektriciteitsrekening of gemeentelijke lasten.

[0:59:54] Nee, ze krijgen alles cadeau van de overheid en dan hoeven ze maar maximaal 216,50 euro

[1:00:01] bij te dragen.

[1:00:03] De PVV vindt het lage bedrag absoluut onafvaardbaar.

[1:00:07] Het is oneerlijk en ik kan het niet uitleggen aan de hardwerkende Nederlanders die aan het

[1:00:11] eind van de maand na het betalen van al hun vaste lasten nauwelijks tot niets overhouden.

[1:00:17] Wij willen van de minister weten of zij deze mening deelt.

[1:00:19] Is de minister bereid om dit beleid eerlijker te maken richting de hardwerkende Nederlanders

[1:00:25] door asielzoekers maximaal te laten bijdragen?

[1:00:29] Verder heeft onze commissie een brief ontvangen van de Monitor Langarm Rabat, waarin wordt

[1:00:34] gewaarschuwd voor de ingevlogen staatsimams uit Marokko.

[1:00:38] Deze brief benadrukt dat mensen zich geïntimideerd voelen door de aanwezigheid van staatsimams

[1:00:43] bij iftars, zoals eerder het geval was bij de Amsterdams politie, en brandweeriftars

[1:00:48] in de afgelopen jaren.

[1:00:50] U heeft een interruptie van mevrouw Patijn.

[1:00:55] Ik wil toch even komen op de cijfers van de bijdrage.

[1:00:58] Dit lijkt me goed als daar geen wild verhaal over gaat ontstaan.

[1:01:02] Volgens mij gaat het over de alleenstaanden.

[1:01:04] Ik heb gekeken naar het rapport van regioplan dat bij de Stukkenstad staat.

[1:01:10] Dat gaat over 475 euro in 2022 en voor een gezin met twee kinderen over 1178 euro.

[1:01:19] waarbij het minimumloon zit op 1725, mits zij dat gewerkt hebben.

[1:01:24] Dus ik zou graag wel willen dat die cijfers helder blijven zijn.

[1:01:28] Ja, voorzitter.

[1:01:29] Dat wil ik heel zeker dat die cijfers helder zijn.

[1:01:32] En daarom heb ik bij het COA informatie gehad.

[1:01:34] Ik heb ook het rekenmodel REBA 2024 vanaf 1 januari ontvangen.

[1:01:39] Dat is een rekentoel.

[1:01:40] Daar kun je gewoon alles invullen.

[1:01:41] Je kunt invullen één volwassene net door inkomen 1.500 euro,

[1:01:45] Een week geldt 320 euro.

[1:01:47] 29, dus totale maandinkomsten, is 1.829 euro.

[1:01:52] Dan gaat een eigen bijdrage af van 563,79 euro.

[1:01:56] En wat houden ze dan uiteindelijk over?

[1:01:59] 1.283,50 euro.

[1:02:01] Nou, trek je dat af van de 1.500, kom je op die 216 euro uit.

[1:02:05] Ja, dit is het bedrag van het COA.

[1:02:06] Als u zegt, deze cijfers kloppen niet, dan doet het COA iets fout.

[1:02:09] En ik neem...

[1:02:10] Ja, ik durf rustig aan te nemen dat het COA de juiste cijfers heeft, en niet u.

[1:02:18] Gaat u verder met uw betoog, meneer Boom.

[1:02:22] Ja, voorzitter.

[1:02:23] Graag zien wij reactie van de minister over die staatsimams tegemoet.

[1:02:27] Ten slotte, in bepaalde culturen is antisemitisme genormaliseerd.

[1:02:32] De PVV vindt dat het participatietraject voor inburgeraars meer nadruk moet leggen op de

[1:02:37] onvaarbaarheid van antisemitisme in Nederland.

[1:02:40] Net zoals de SGP bij de vraag wat vindt de minister van de Duitse participatieverklaring

[1:02:45] waarin staat dat inburgerhuis zich moeten inzetten om het Joodse leven

[1:02:49] dan daar in Duitsland, maar nu in Nederland te beschermen.

[1:02:52] En wat gaat de minister daaraan doen?

[1:02:54] Voorzitter, tot zover.

[1:02:57] Dank u wel. Er is een vraag van de heer Bamenga.

[1:03:01] Dank u wel, voorzitter.

[1:03:03] Ik hoorde de heer Boon spreken over het feit dat de overheid cadeau geeft aan asielzoekers.

[1:03:12] Ik ben benieuwd wat de heer Boon eigenlijk vindt van het feit dat, los van het feit dat

[1:03:19] wij vinden dat als Nederland het belangrijk is dat mensen kunnen integreren, dat ze daar

[1:03:25] ook voldoende ondersteuning bij krijgen, maar dat het ook nog verplicht wordt vanuit de

[1:03:35] internationale verplichtingen die er zijn,

[1:03:39] bijvoorbeeld de vluchtelingenverdragen,

[1:03:41] die ons eigenlijk ook verplichten om

[1:03:43] daadwerkelijk met deze mensen alles aan te doen

[1:03:46] dat zij mee kunnen doen in de samenleving.

[1:03:48] Wat vindt de heer Boon daarvan,

[1:03:51] los van het morele kant,

[1:03:52] maar dat we ook internationaal verplicht toe zijn

[1:03:56] om hier een bijdrage aan te leveren?

[1:04:00] Hoe kijkt de heer Boon daar tegenaan?

[1:04:02] Meneer Boon.

[1:04:03] Ja, daar kunnen ze zeker een bijdrage aan leveren, maar dat neemt niet weg dat wij nog steeds vinden dat ze terug moeten naar de veilige landen waar ze vandaan komen of doorheen zijn gegaan.

[1:04:11] De meeste asielzoekers zijn door vijf, zes, zeven, sommige acht veilige landen gekomen.

[1:04:16] Soms een reis van jaren en jaren lang.

[1:04:18] Dat is van het ene jaar naar het andere jaar naar het land gaan.

[1:04:21] Wij willen dat ze daar naartoe terug gaan.

[1:04:23] Dat is heel duidelijk. Dat is ons standpunt.

[1:04:29] Meneer Bemenga.

[1:04:30] Het is uiteraard geen antwoord op mijn vraag.

[1:04:34] De vraag was volgens mij heel simpel.

[1:04:37] Los van het feit dat wij vinden dat het belangrijk is, moreel gezien, dat we er alles aan doen.

[1:04:42] Dat asielzoekers die hier naartoe komen zo goed mogelijk kunnen integreren.

[1:04:46] Zijn er ook internationale verplichtingen?

[1:04:49] Wat vindt de heer Boon ervan dat deze internationale verplichtingen er zijn?

[1:04:54] En is de PVV bereid om daaraan te houden?

[1:05:00] Meneer Boon.

[1:05:01] Ja, voorzitter.

[1:05:01] Wat ik vind van die internationale verplichting doet er niet toe.

[1:05:03] wij ons daar inderdaad aan te houden, dat is heel duidelijk.

[1:05:10] Helder, is er nog een vraag voor de heer Boon?

[1:05:12] Nee, dan gaan we door naar mevrouw Bekker.

[1:05:16] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:05:19] En ja, genoeg nieuwkomers, mensen met een migratieachtergrond

[1:05:23] zijn een verrijking voor onze samenleving, doen volwaardig mee

[1:05:26] en verdienen alleen maar hetzelfde respect, dezelfde behandeling als een ieder ander.

[1:05:32] Maar dat betekent niet dat we in een debat over integratie en inburgering

[1:05:35] het niet zouden moeten hebben over de dingen die niet goed gaan.

[1:05:38] Want ik maak me zorgen.

[1:05:39] Te veel statushouders zitten in de bijstand.

[1:05:42] Na vijf jaar werkt gemiddeld 34 procent.

[1:05:45] En bij vrouwen is het zelfs nog maar 17 procent.

[1:05:48] Te veel mensen die zijn ingeburgd spreken niet of nauwelijks Nederlands.

[1:05:52] Te veel mensen met een niet-westerse migratieachtergrond doen nog onvoldoende mee.

[1:05:56] En dat geldt niet alleen voor taal en werk,

[1:05:58] maar ook doordat zij onze vrije waarden ondermijnen.

[1:06:01] We zagen recent de Eritrese rellen.

[1:06:04] We zagen intimidatie en antisemitisme onder het mom van pro-Palestina-demonstraties en

[1:06:09] ook zorgelijke gedragsregels op bepaalde islamitische scholen.

[1:06:15] Allemaal onderwerpen waar ik recent Kamervragen over stelde.

[1:06:19] Ik zie goede bedoelingen en hard werk bij dit ministerie, maar ik wil vandaag het ministerie

[1:06:24] en deze minister toch oproepen tot meer urgentie.

[1:06:28] Ten eerste ten aanzien van het inburgeringsstelsel.

[1:06:30] Want lees ik nou goed in de brieven dat van de 51.800 inburgeringsplichtigen twee jaar

[1:06:36] na invoering nog maar 8.700 mensen ook echt een taalaanbod hebben op dit moment.

[1:06:42] Dus dat ruim 40.000 mensen nog op de bank zitten te wachten tot ze kunnen gaan beginnen

[1:06:46] met taalles.

[1:06:47] Dit kan toch niet waar zijn?

[1:06:48] Hoe verklaart de minister dit?

[1:06:50] Hoe voorkomt zij dat schaarse capaciteit bij gemeenten voor begeleiding nu naar Oekraïners

[1:06:54] en asielzoekers gaat, terwijl statushouders het nakijken hebben, terwijl dit de groep

[1:06:59] is die hier een toekomst zal moeten opbouwen en zal moeten blijven.

[1:07:02] De minister werkt aan streefcijfers voor het stelsel, maar ik vraag haar, is zij ook bereid

[1:07:06] streefcijfers voor gemeenten op te stellen?

[1:07:09] Dan werk.

[1:07:09] Dat moet het perspectief zijn.

[1:07:10] De VVD wil meer startbanen en heeft dat eerder bepleit.

[1:07:14] En dat willen wij niet alleen door de subsidies, de regioverbinders en de pilots die de minister

[1:07:18] in het leven roept en waar wij voorstander van zijn, maar wij willen ook graag dat zij

[1:07:22] afspraken maakt met tekortsectoren en dat er meer regie komt op het aan elkaar verbinden

[1:07:27] van de beschikbare statushouders met enorme tekorten op de arbeidsmarkt.

[1:07:31] En wil de minister stoppen met haar plan om toch meteen een volledige uitkering op de rekening

[1:07:36] van een statushouder te kunnen storten en het financieel ontzorgen dat wij hard bevochten

[1:07:40] hebben in de inburgeringswet af te schaffen?

[1:07:42] De VVD vindt dat de wet juist van kracht moet blijven op dit punt.

[1:07:46] Zeer zorgelijk dat de minister gemeente zelfs al toestemming gaf in strijd met de wet te

[1:07:50] handelen.

[1:07:50] Graag een reactie.

[1:07:52] Ik heb ergens een vraag voor u, van de heer Seder.

[1:07:57] Dank u wel, voorzitter.

[1:07:59] De VVD gaf aan zich zorgen te maken...

[1:08:02] dat er een grote groep nieuwkomers langdurig niet werken.

[1:08:07] Ik denk dat het ook iets is waar we moeten kijken hoe we dat kunnen verbeteren.

[1:08:11] We hebben de afgelopen jaren wel een discussie gehad...

[1:08:14] of het beschikbaar stellen van de mogelijkheid om te werken...

[1:08:18] niet ertoe zou leiden dat mensen dan ook sneller de slag kunnen maken

[1:08:22] naar voltijd werken.

[1:08:24] En de afgelopen jaren heeft de VVD,

[1:08:27] bijvoorbeeld als het gaat om de 24-weken-eis loslaten,

[1:08:29] zich er altijd tegen verszet.

[1:08:31] Er was uiteindelijk een gerechtelijke uitspraak nodig,

[1:08:33] die zei dat eigenlijk de wetgeving in strijd was met Europese,

[1:08:37] daarmee de Nederlandse wetgeving.

[1:08:39] En je ziet ook dat sindsdat is losgelaten,

[1:08:42] ook hele enorme positieve cijfers zien, ook voor de economie,

[1:08:45] maar ook dat mensen ook kunnen deelnemen en participeren.

[1:08:48] Ik ben toch benieuwd of de VVD hierop kan reflecteren of dit misschien de afgelopen jaren de strijd

[1:08:54] misschien juist haak stond op het betoog wat u nu probeert te houden en wat volgens mij

[1:08:58] hier denk ik allemaal willen, namelijk dat je veel sneller die stap naar participatie

[1:09:02] kunt maken.

[1:09:04] Mevrouw Becker.

[1:09:04] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:09:06] Dank voor de vragen van de heer Seder.

[1:09:07] Goede vraag.

[1:09:08] Het was van de VVD geen ideologische strijd om de 24-weken-eis te willen vasthouden, maar

[1:09:14] wel een zorgvuldigheidsprincipe van ons.

[1:09:16] Omdat wij bang zijn en ook waren dat door het feit dat mensen sociale premies betalen en

[1:09:22] sociale rechten opbouwen na 24 weken, het moeilijk is als mensen niet terug kunnen en nog steeds

[1:09:28] geldt voor meer dan 70% van de mensen dat ze wel uiteindelijk hier mogen blijven, maar

[1:09:33] dat betekent ook een kwart niet op dit moment, dat je die mensen mogelijk moeilijker kan

[1:09:38] terugsturen.

[1:09:39] En we zitten met een enorme druk van het aantal immigranten en asielzoekers op onze samenleving

[1:09:44] en wij willen dat risico niet lopen, komt erbij dat we ook zagen dat asielzoekers nog

[1:09:49] lang geen gebruik maken van de 24 weken die zij mogen werken, maar een heel beperkt percentage

[1:09:55] maakt daar gebruik van, en dat de statushouders, die ook in de co-allocaties zitten, en in

[1:10:00] de gemeenten, ja dat daar alles op gericht moet zijn, want dit zijn de mensen die mogen

[1:10:04] blijven.

[1:10:04] Dus ik sta nog steeds achter dat pleidooi, ik zou dat nog steeds de verstandige lijn

[1:10:08] vinden.

[1:10:09] Ik heb ook te respecteren wat de rechter heeft geoordeeld, dus we hebben nu met deze

[1:10:13] situatie te maken en ik zou graag van het kabinet willen dat zij heel strak

[1:10:17] monitoren hoe dit juridisch gaat uitpakken en of er straks iemand in een

[1:10:22] rechtszaal gaat tegenwerpen dat iemand niet uitgezet kan worden omdat die meer

[1:10:26] dan 24 weken heeft gewerkt. Dan hoop ik ook de heer Seder aan mijn

[1:10:30] kant te vinden om dan te zeggen ja is dit verstandig of moeten we hier iets aan

[1:10:34] veranderen. Meneer Seder met een vervolgvraag.

[1:10:38] Dank voor het betogen en ook de uitleg daarop.

[1:10:42] Dat het ging om zorgen of iemand dan vanwege opgebouwde rechten niet uitgezet kon worden.

[1:10:47] Daar was volgens mij de minister, maar ook juristen, daar klippen klaar over.

[1:10:52] Dat kan niet, want op het moment dat iemand geen rechten heeft om te blijven,

[1:10:55] dan vervallen ook alle premies of alle opgebouwde rechten alsof die nooit hadden bestaan.

[1:11:00] Dus volgens mij denk ik dat zo'n rechtszaak, daar ben ik wel positief in, dat dat niet succesvol zal zijn.

[1:11:08] En als het wel zo is, dan vindt u mij aan uw zijde dat ik vind dat dat eigenlijk niet de bedoeling is.

[1:11:13] Maar als het geen ideologische strijd was, en we eigenlijk ook wel zien dat meer mensen werken,

[1:11:18] daarmee ook participeren, meer Nederlands ook leren in de Nederlandse werkvloer zitten,

[1:11:24] dan zou je ook nog kunnen zeggen dat om het doel van mevrouw Becker te versnellen,

[1:11:30] je ook nog een aantal remmen die er nog zijn, ook gaat verkennen.

[1:11:34] Of je die kan loslaten.

[1:11:35] En ik ben even benieuwd, we hebben het gehad over de drie maanden,

[1:11:39] er zijn knelpunten rondom BISN-nummer.

[1:11:42] Ik vraag me af of de VVD juist om dat punt van participatie en inburgering

[1:11:46] en de Nederlandse taal te versnellen, ook bereid is,

[1:11:49] omdat het niet een ideologisch punt is, maar een praktische als ik het zo hoor,

[1:11:54] om ook te kijken of we dat in ieder geval, zolang dat nog goed gaat,

[1:11:56] en de rechter nog niet gezegd heeft dat iemand dan extra rechten opbouwt,

[1:12:01] om ook te kijken of wij hier deze mensen dan ook sneller aan het werk kunnen krijgen.

[1:12:05] Volgens mij is het goed voor de samenleving, goed voor de vluchteling

[1:12:09] en daarmee ook goed voor alle.

[1:12:11] Dank u wel. Mevrouw Becker.

[1:12:13] Ja, voorzitter, de zes maanden wachttermijn

[1:12:16] voordat iemand hier aan de slag kan gaan, die is er niet voor niets.

[1:12:20] Want je wil geen asielstelsel dat een aanzuigende werking heeft

[1:12:23] omdat je bijvoorbeeld ten opzichte van andere lidstaten in Nederland

[1:12:27] op dag één in de opvang meteen recht hebt om toe te treden tot de arbeidsmarkt.

[1:12:32] Dus ik vind het onverstandig, zeker gelet

[1:12:34] op de migratiedruk op ons land, om dat soort versoepelingen nu op dit moment door te voeren.

[1:12:39] En ook hier komt weer bij, ik vind echt dat we het risico ook niet moeten lopen dat bijvoorbeeld

[1:12:46] uitzendbureaus en werkgevers zich primair gaan richten op asielzoekers, waarvan voor sommigen

[1:12:51] het gevoel ook bestaat van nou ja, die hebben nog wat minder rechten in de samenleving, die hebben

[1:12:56] nog wat minder noten op hun zang, want die weten niet of ze mogen blijven, dus die kunnen we

[1:13:00] makkelijk bemiddelen in goedkope arbeid op uren dat men dat niet wil.

[1:13:04] En de statushouder, daar richten wij ons niet op.

[1:13:07] Ik vind het een risico als we nu de asielzoeker die hier nog niet mag blijven, het makkelijker gaan

[1:13:11] maken dan die statushouder.

[1:13:13] En ik ben ook wel benieuwd hoe de heer Seder daarnaar kijkt.

[1:13:15] Want ook als je die asielzoeker bijvoorbeeld voorrang gaat geven op zo'n BSN-nummer, er zijn ook

[1:13:20] statushouders op de wachtlijst daarvoor.

[1:13:23] En ik vind dat die statushouders hier voorrang moeten hebben op asielzoekers die nog geen

[1:13:27] perspectief hebben.

[1:13:29] Toch nog een vraag van de heer Seder.

[1:13:32] Ja, voorzitter, meer een conclusie.

[1:13:33] Ik denk dat het en-en kan zijn.

[1:13:35] Volgens mij zijn er versnellingen bij BSN nodig,

[1:13:37] zonder dat je de statusaars daarmee tekort doet.

[1:13:42] Het verschil, denkt u dus, Christian, in VVD,

[1:13:44] is dat wij ons richten op de grote meerderheid,

[1:13:47] waarvan we allemaal weten,

[1:13:49] dat als die asielvragen ook waarschijnlijk zullen blijven.

[1:13:52] Nou, dan vindt de VVD misschien dat het percentage te hoog is,

[1:13:54] maar het feit is, volgens mij 80%, of iets meer of minder,

[1:13:57] van mensen die een aanvraag doen, die zullen als erkend vluchteling gezien worden.

[1:14:03] Daar is een toets geweest, die zullen mogen blijven en dus Nederlander worden.

[1:14:07] En dan is het ook een verantwoordelijkheid, denk ik, voor ons als Kamer,

[1:14:10] om ervoor te zorgen dat ze dus ook vanaf dag één voor die groep, die 80 procent,

[1:14:15] ook kunnen gaan participeren.

[1:14:17] En het verschil is, denk ik, dat de VVD zich dan richt op die 20 procent,

[1:14:21] terwijl ik denk dat dat onverstandig is,

[1:14:24] Want 80% is daarvan de duurlupen.

[1:14:27] Financieel is het ook geen wijze keuze.

[1:14:29] Het gaat om belastinggeld en ook de economische groei.

[1:14:32] Dus dan lijkt het me toch een ideologisch punt.

[1:14:34] Want financieel, en ook gewoon logisch, heb ik moeite met het VVD-standpunt.

[1:14:40] Als we het hebben over dat ieder wie hier is, moet kunnen participeren.

[1:14:44] En we daar ook streng op zijn.

[1:14:46] Dan zou je juist moeten richten op die 80%.

[1:14:47] Dat is even in reactie op de uitlokking van mevrouw Becker.

[1:14:51] Maar dat is een conclusie, voorzitter. Ik heb verder geen vraag.

[1:14:54] Het was een antwoord, niet bedoeld als uitlokking, maar dan ga ik toch een antwoord geven op

[1:14:59] deze uitlokking.

[1:15:00] Kijk, ik denk dat wij heel veel doen om, en ook de afgelopen jaren gedaan hebben, samen

[1:15:05] in opgetrokken.

[1:15:06] Bijvoorbeeld door meer geld vrij te maken voor de meedoenbalies.

[1:15:10] Bijvoorbeeld door sneller te beginnen met taal bij asielzoekerscentra.

[1:15:13] Dus de heer Seder vindt mij aan zijn zijde dat we niet asielzoekers die in het COA zitten

[1:15:18] aan hun lot moeten overlaten tot we zeker weten dat ze een status hebben.

[1:15:21] Waar ze kunnen integreren, moeten ze daarmee beginnen.

[1:15:24] Maar wij verschillen inderdaad, VVD en ChristenUnie, op hoe serieus wij bepaalde maatregelen in

[1:15:31] Nederland zien als een aanzuigende werking op migratiestromen richting Nederland.

[1:15:35] Dan kiezen wij er inderdaad voor om ons stelsel niet aantrekkelijker te laten zijn om hierheen

[1:15:39] te komen dan andere lidstaten.

[1:15:43] Gaat u verder met uw vraag?

[1:15:44] O, sorry.

[1:15:45] We zien nog een vraag.

[1:15:46] Mevrouw Koekoek.

[1:15:49] Dank, voorzitter.

[1:15:50] Ik vond het overigens mooi dat de VVD ook aangegeven heeft van we willen ook voorzichtig zijn,

[1:15:55] want anders is er misschien wel sprake van uitbuiting.

[1:15:58] Ik denk dat dat een heel belangrijk punt is.

[1:15:59] Waar ik nog wel een vervolgvraag op wil stellen is die aanzuigende werking.

[1:16:02] Ik hoorde dat namelijk volgens mij de PVV ook zeggen.

[1:16:05] En wat is nou de feitelijke onderbouwing van die aanzuigende werking?

[1:16:11] Mevrouw Bekker.

[1:16:14] Ja, daar zijn verschillende debatten de afgelopen periode ook over geweest

[1:16:18] in de commissie Justitie en Veiligheid met mijn collega Ruben Brekelmans.

[1:16:21] Dus ik denk ook dat we moeten voorkomen om dat hele asieldebat over te doen.

[1:16:25] Maar feit is dat als mensen uiteindelijk zijn natuurlijk niet pas veilig in Nederland.

[1:16:31] Mensen zijn vaak al veilig aan de rand van Europa of soms eerder al buiten Europa

[1:16:36] en kiezen bewust voor de secundaire migratie.

[1:16:39] Kiezen op een gegeven moment wel bewust voor een land waar ze asiel aanvragen.

[1:16:42] Soms is dat omdat ze daar familie hebben

[1:16:44] en heeft dat niet zoveel met voorzieningen te maken,

[1:16:47] maar soms heeft het ook met voorzieningen te maken.

[1:16:49] En de mate waarin je snel aan de slag kan en wanneer je snel geld kan gaan verdienen in een land,

[1:16:56] kan daar een factor in zijn.

[1:16:57] En wij willen daar heel voorzichtig mee zijn.

[1:16:59] Om die reden vind ik het niet verstandig om te zeggen, laten we die wachttermijn van zes maanden

[1:17:05] nu maar terugbrengen naar drie maanden, want dan kunnen mensen nog veel sneller hier op die arbeidsmarkt

[1:17:09] aan de slag.

[1:17:10] We hebben net de 24-weken-eis losgelaten en ik zou willen dat het kabinet heel streng gaat monitoren

[1:17:16] ...hoe dit uitpakt voordat we alweer een volgende stap zetten.

[1:17:21] Nog een vervolgvraag. Mevrouw Koekoek.

[1:17:23] Ja, precies. Want, voorzitter, dit is dus een beetje mijn zorg.

[1:17:27] Want ik begrijp wel dat we voorzichtig willen zijn...

[1:17:30] ...en dat als je Europees wilt optrekken, je zal volt nooit horen zeggen...

[1:17:32] ...nou, laten we niet Europees optrekken.

[1:17:35] Maar er is veel te weinig echt veilige onderbouwing.

[1:17:39] Ik hoor het nu ook weer zeggen van het zou een van die dingen kunnen zijn...

[1:17:43] ...maar we weten het niet. En wat je wel weet...

[1:17:45] Daar is nu net ook een onderzoek voor gepubliceerd, dat het heel veel oplevert.

[1:17:49] Dus de maatschappelijke baten gaan veel verder dan de maatschappelijke kosten.

[1:17:53] En ik vind het dus wel zorgelijk dat we dan beleid gaan inrichten...

[1:17:57] ...zonder dat we weten wat er naar z'n eigen werking is.

[1:17:59] Want die andere factoren die worden genoemd, familie die er bijvoorbeeld is...

[1:18:03] ...daarvan weten we dat dat een factor is.

[1:18:06] En we weten ook, en dan rond ik af, voorzitter...

[1:18:09] ...dat Nederland heel lang de Europese wettenregelgeving over wanneer je mag werken...

[1:18:14] heel streng geïnterpreteerd heeft.

[1:18:16] Daarom hoefde er ook geen wetwijziging te komen en kon een rechter zeggen

[1:18:19] wij als Nederland interpreteren die wet anders dan de meest andere landen in Europa.

[1:18:24] Dus die aanzuigende werking, die kunnen we niet veilig onderbouwen.

[1:18:27] En ik denk dat je dan niet je beleid daarop af moet stemmen.

[1:18:31] Mevrouw Bekker.

[1:18:32] Ja, voorzitter. Ik kijk daar inderdaad gewoon precies anders tegen aan,

[1:18:36] omdat ik denk dat het echt vijf voor twaalf is met wat wij aan migratiedruk ervaren als land

[1:18:41] en dat je dan echt een voorzorgsprincipe moet hanteren van niet regels versoepelen die je

[1:18:47] niet hoeft te versoepelen, maar eerst zorgen dat je grip krijgt op die migratie die hier

[1:18:52] al naartoe komt.

[1:18:53] En dat is misschien een andere keuze dan die Volt maakt, maar ik hoor ook geen onderbouwing

[1:18:57] voor het feit dat het ons uiteindelijk als samenleving veel meer baten gaat opleveren

[1:19:01] als mensen hier vanaf dag één, als ze hier asiel komen aanvragen, al zouden mogen werken.

[1:19:07] Dan zou ik dat onderzoek ook wel eens willen zien, dat dat meer baten oplevert dan kosten.

[1:19:12] Vooralsnog wil ik hier heel zorgvuldig mee omgaan en eerst maar eens kijken hoe deze stap uitpakt.

[1:19:18] Nog een derde vraag van mevrouw Koekoek.

[1:19:21] Het is meer omdat het wordt gezegd dat ik dat onderzoek wil zien.

[1:19:23] Dat is vorige week uitgekomen en daar wordt gesteld.

[1:19:29] De hele korte samenvatting geeft ons miljarden als samenleving op.

[1:19:35] Daarom zeg ik ook, de maatschappelijke baten gaan veel verder dan maatschappelijke kosten.

[1:19:39] Dus dat onderzoek is er.

[1:19:41] Dus daarin vind ik het eigenlijk... Ik verwonder me over het antwoord.

[1:19:46] Want dit weten we zeker, terwijl we de andere F van de risicoweging...

[1:19:50] ...heeft een aanzuigende werking of niet, daar weten we het niet van.

[1:19:53] En uw vraag is?

[1:19:55] Ja, ik hou erin...

[1:19:57] Maar ik wilde eigenlijk meer de collega erop attenderen op het moment...

[1:20:02] ...dat er wordt gezegd dat ik nog graag wat onderzoek willen zien.

[1:20:04] Dat is erg.

[1:20:06] Misschien verandert dat het antwoord nog.

[1:20:08] Nee, voorzitter, misschien mag ik dat verhelderen, want ik doelde niet op als je mensen hier eenmaal

[1:20:13] hebt en je zegt van je kunt vanaf dag één werken of je kunt na zes maanden werken en hoe volgens

[1:20:18] onderzoekers die kosten en baten tegen elkaar opwegen.

[1:20:20] Ik bedoel wat de effect is van de versoepelingen, waar Volt en de ChristenUnie voor pleiten,

[1:20:26] uiteindelijk op die aanzuigende werking en wat dat aan kosten voor onze samenleving met zich

[1:20:30] meebrengt en überhaupt de kosten van asielzoekers.

[1:20:33] Ik weet dat dat een hele politiek gevoelige discussie is, maar ik ben er niet van overtuigd

[1:20:38] dat we dat risico kunnen lopen dat die aanzuigende werking er is en dat er dan nog steeds meer

[1:20:43] baten zullen zijn dan kosten.

[1:20:44] En daar zijn ook geen onderzoeken van.

[1:20:46] Daarom wil ik het voorzorgsprincipe hanteren dat we nu geen regels versoepelen.

[1:20:51] Ik zag net nog een aantal vingers.

[1:20:52] Ik kijk eerst naar meneer Bamenga.

[1:20:55] Dank u wel, voorzitter.

[1:20:57] Ik hoor de VVD zojuist zeggen dat mensen inderdaad daar terecht kunnen op het moment dat zij

[1:21:04] bijvoorbeeld in de regio aankomen. En tegelijkertijd, omdat ik ook in een andere commissie zit,

[1:21:11] namelijk Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, op het moment dat we meer willen investeren in die

[1:21:15] regio's, dan zien we dat de VVD dat niet wil. De VVD had het net ook over het meedoen, dat dat heel erg

[1:21:25] belangrijk is, taal, werk. Maar op het moment dat er voorstellen komen over op welke manier wij vanaf

[1:21:31] dat we op dag één ervoor kunnen zorgen dat asielzoekers mee kunnen doen,

[1:21:36] dan blijkt dat ook lastig te zijn.

[1:21:39] Terwijl dat we toch wel zien, en dat heb ik ook in mijn eigen bijdrage aangegeven,

[1:21:44] dat het zorgen voor ruimere werkmogelijkheden,

[1:21:47] dat dat de Nederlandse samenleving heel wat oplevert.

[1:21:51] Verspreid over tien jaar gaat het over twee miljard euro.

[1:21:55] Dus daarom wil ik graag weten van de VVD

[1:22:00] of zij toch bereid zijn om met ons daarin mee te gaan,

[1:22:04] om toch te zorgen dat ook asielzoekers vanaf dag één kunnen meedoen

[1:22:10] en ook te voorstellen waar wij mogelijkerwijs mee zullen komen.

[1:22:13] Die statushouders zullen helpen om nog beter te integreren,

[1:22:17] om daar aan mee te doen.

[1:22:20] Mevrouw Becker.

[1:22:21] Voorzitter, eerst kort twee feitelijke correcties.

[1:22:23] Het is niet zo dat de VVD niet heeft willen investeren in de regio.

[1:22:27] Sterker nog, wij hebben ervoor gezorgd

[1:22:28] dat een deel van het budget van OS meer is vrijgemaakt voor opvang in de regio en voor

[1:22:33] het aanpakken van de grondoorzaken van migratie.

[1:22:36] Wij zijn kritisch op bestedingen van ontwikkelingssamenwerking, maar juist dit doel, als er geld naar OS

[1:22:43] gaat, staat dit altijd voor ons bovenaan.

[1:22:46] Ten tweede, wij zijn ook voor vanaf dag één aan je integratie werken als je in een asielzoekerscentrum

[1:22:51] zit.

[1:22:51] Vandaar dat wij de Meedoen Balies mee hebben gefinancierd, dat we hebben gezegd dat er

[1:22:56] ook een taalaanbod moet zijn in de coalocaties.

[1:23:00] Maar wat ik alleen niet wil steunen, is dat asielzoekers vanaf dag één de arbeidsmarkt

[1:23:06] op mogen om genoemde redenen, de risico's die daarbij horen op een aanzuigende werking.

[1:23:12] Dat risico wil ik niet nemen.

[1:23:14] Ten tweede, volgens mij gebruikt nog maar een beperkt percentage van de asielzoekers de

[1:23:20] mogelijkheid om te werken.

[1:23:22] Er zitten ook heel veel statushouders in de coalocaties.

[1:23:25] Ik ben zo bang dat alle energie zich gaat richten op de asielzoekers,

[1:23:30] terwijl ik vind dat de statushouders vooraan moeten staan,

[1:23:34] omdat deze mensen echt perspectief hebben om hier te blijven.

[1:23:38] Dus ik ben helemaal voor meedoen vanaf dag één,

[1:23:40] maar ik ben niet voor vanaf dag één op de arbeidsmarkt

[1:23:44] als je hier nog geen status hebt.

[1:23:48] Ik zag net nog een vinger, denk ik.

[1:23:50] Meneer Bommel.

[1:23:51] Ja, het was eigenlijk mevrouw Richting, mevrouw Koek,

[1:23:53] want die noemde ook de PVV een aanzuigende werking,

[1:23:55] dat zij het niet zag.

[1:23:56] Maar wij zien het wel. We zien bijvoorbeeld mensen uit Moldavië...

[1:24:01] Voorzitter, misschien...

[1:24:02] Ja, ik begrijp uw punt, Froude.

[1:24:04] Volgens mij is het een interruptie voor mevrouw Bekker, niet voor...

[1:24:08] Ja, maar de PVV werd aangesproken, dus daar wilde ik wel graag op reageren.

[1:24:14] Ik hoop dat dat mag.

[1:24:15] Als u het heel kort houdt.

[1:24:16] Ik wil het kort houden.

[1:24:17] U zegt dat u de aanzuigende werking niet ziet, maar ik hoor nu dat er Moldaviërs zitten in de AZC's.

[1:24:23] Wat verdienen die daar per maand in Moldavië?

[1:24:25] 175 euro. Heel veel Algerijnen schijnen er nu te komen.

[1:24:30] Die verdienen maandelijk in Algerije 315 euro.

[1:24:33] Dus een korte berekening die ik gemaakt heb, die ik ook doorgestuurd heb aan mevrouw Patijn van het COA.

[1:24:37] In Nederland verdienen ze met gemak, dan hoeven ze niet eens 40 uur te werken, 1200 euro.

[1:24:41] Het is logisch dat die mensen komen, ik kan die mensen ook niet kwalijk nemen.

[1:24:44] Maar als wij die deur openzetten, dan gaan ze komen en dan gaan ze met heel veel komen.

[1:24:48] Dus dat is de aanzuigende werking waar de PVV bang voor is.

[1:24:51] En daarom zeggen wij, doe dit nu niet.

[1:24:58] Ik noemde dit in een interruptiedebat met de vraag wat zijn de feitelijke onderbouwingen

[1:25:03] dat het feit dat Nederland meer mogelijkheden voor asielzoekers zou creëren om te werken

[1:25:08] en dat we dat nu hebben, aanzuigende werking heeft.

[1:25:12] En daarin, dat geeft HTPV volgens mij ook in haar inbreng, wat nu genoemd wordt, gaat over

[1:25:20] hele andere zaken.

[1:25:21] En ik vind het een beetje ingewikkeld dat we het hebben over opvang, over kosten,

[1:25:25] zaken die niet in mijn interruptie zaten.

[1:25:28] Dus ik zal daar even nu niet op ingaan, maar even tegen verduidelijking.

[1:25:31] Volgens mij is dat wel in het interruptiedebat duidelijk geworden waar de verschillen zitten.

[1:25:38] Maar het ging over werk.

[1:25:40] Dus misschien moeten we dan ook daarover blijven spreken met elkaar, denk ik.

[1:25:43] En niet andere zaken erbij halen, anders wordt het heel ingewikkeld debatteren.

[1:25:46] Lijkt me goed en laten we dat ook gewoon conform de orde van het debat doen.

[1:25:51] Mevrouw Patijn, uw laatste vraag.

[1:25:55] Voor de VVD.

[1:26:00] De zorg over de aanzuigende werkingen, los van het feit dat er geen cijfers zijn en wat het gevoel daarbij is.

[1:26:11] Ik verbaas me zo over deze discussie waar dat rapport van CEO vorige week uitwees.

[1:26:17] Dat levert ons echt veel op als samenleving.

[1:26:23] Wij zien intussen dat er tienduizenden mensen via constructies uit derde landen hiernaartoe

[1:26:28] gehaald worden, met uitzendbureaus en constructies waarbij ze hun werkvergunning via Polen krijgen

[1:26:34] of via Litouwen en hier aan het werk komen.

[1:26:38] Mensen worden in een zeer kwetsbare situatie vaak ook uitgebouwd, terwijl wij op een legale

[1:26:44] manier, op een eerlijke manier en met toezicht het in Nederland veel beter zou kunnen regelen

[1:26:50] door deze groep te laten werken.

[1:26:51] Waarom vindt u wel dat de constructie zoals die gebruikt wordt door die groepen die hier

[1:26:58] naartoe komen, op deze manier wel toelaatbaar zijn, maar dat deze groep een half jaar moet

[1:27:04] gaan zitten wachten voordat ze kunnen werken?

[1:27:08] De VVD vindt dat we naar alle vormen van migratie moeten kijken, dus ook naar arbeidsmigratie.

[1:27:13] We hebben recent een rapport gehad van de staatscommissie die aangeeft dat we de migratie

[1:27:17] in Nederland zullen moeten temperen, omdat we anders mogelijk in 2050 te maken hebben

[1:27:22] met 22 miljoen inwoners.

[1:27:24] Dus dat geldt ook voor arbeidsmigratie.

[1:27:27] Het een sluit het ander niet uit.

[1:27:28] Ik zeg juist om die reden dat we heel voorzichtig moeten zijn op dit moment met het versoepelen

[1:27:33] van regels.

[1:27:34] Wat mij dan andersom verbaast, is dat we de afgelopen anderhalf jaar in deze commissie

[1:27:38] ter linkerzijde voortdurend het pleidooi hebben gehoord voor het afschaffen van de 24-weken-eis.

[1:27:44] Dit is het eerste debat nadat dat daadwerkelijk een feit is.

[1:27:48] En nu ligt meteen de nieuwe vraag op tafel of het niet meteen na drie maanden kan

[1:27:53] en of we niet ook de REBA-regeling kunnen versoepelen.

[1:27:56] Ik vind dat echt onverstandig, gelet op de migratiedruk nu op onze samenleving

[1:28:00] en gelet op het feit dat we statushouders nog niet eens laten slagen om meer dan 24 weken te werken.

[1:28:06] We gaan het niet eens worden vandaag, ben ik bang.

[1:28:12] Nee, u bent helaas door uw interrupties heen.

[1:28:16] Mevrouw Rebecca, vervolg ik uw vraag?

[1:28:17] Hoeveel minuten heb ik nog, voorzitter?

[1:28:19] Twee minuten en 24 seconden.

[1:28:21] Dan ga ik proberen heel snel te praten.

[1:28:25] Wij hebben als VVD eerder al gezegd dat wij zouden willen dat iedere vrouw in een gezin met een uitkering

[1:28:30] ook door de gemeente wordt verzocht om te solliciteren.

[1:28:32] En dat ieder gezin dat inburgert ook standaard een gesprek krijgt over VVE voor de kinderen.

[1:28:37] Kan de minister dit meenemen in de monitoring en in de streefcijfers van het stelsel?

[1:28:42] Verder vindt de VVD het verlagen van de taaluren in de Z-route op basis van werkervaring die

[1:28:47] de minister aankondigt geen goed idee, omdat de Z-route ook al geen taaltoets kent.

[1:28:51] Kan de minister daarop ingaan?

[1:28:53] Dan het Nederlanderschap, de kroon op de integratie.

[1:28:56] De VVD vindt het belangrijk dat als je Nederlander wordt je onze taal ook spreekt.

[1:29:00] Maar ik sprak laatst een burgemeester die eigenlijk hetzelfde verhaal had als de heer

[1:29:04] vlag vandaag, die soms mensen moet naturaliseren die, dat verklaar en beloof ik, nog nauwelijks

[1:29:09] in het Nederlands kunnen uitspreken.

[1:29:11] Ze hebben wel een inburgeringsdiploma, maar ze spreken geen Nederlands.

[1:29:14] Wat de VVD betreft moeten we twee dingen doen.

[1:29:17] We willen dat, voordat iemand Nederlander kan worden, het Nederlands apart getoetst

[1:29:21] kan worden.

[1:29:22] Want door vrijstellingen en door de zelfredzaamheidsroute is een inburgeringsdiploma geen garantie meer

[1:29:27] voor het spreken van Nederlands.

[1:29:28] Kan de minister samen met haar collega in het kabinet het besluit naturalisatietoets en het besluit

[1:29:35] verkrijging en verlies Nederlanderschap zo wijzigen dat een taaltoets in alle gevallen en uiteraard

[1:29:40] behoudens psychische lichamelijke beperkingen wordt geëist voor iemand mag naturaliseren?

[1:29:46] Dus tenzij je een inburgeringsdiploma op niveau B1 hebt gehaald, zul je een aparte toets moeten doen

[1:29:51] wat de VVD betreft als je Nederlander wil worden.

[1:29:53] Ik overweeg een motie.

[1:29:55] Verder wil de VVD de taaleis voor het Nederlanderschap omhoog.

[1:29:58] Deze is wettelijk op A2 gesteld, maar in het laatste regeerakkoord stond B1.

[1:30:03] De hele afgelopen periode is dat niet uitgevoerd en steeds werd er dan gewezen door het ministerie

[1:30:08] naar geldgebrek.

[1:30:09] Kan de minister ons toezeggen dat als er financiële ruimte ontstaat op het artikel integratie

[1:30:13] en inburgering, zij dit als eerste voor dit doel gaat reserveren?

[1:30:17] Ten derde, buitenlandse beïnvloeding.

[1:30:20] Recent zijn er veel incidenten geweest waar ongewenste buitenlandse beïnvloeding een

[1:30:24] Ik verwacht van de minister dat zij naast gemeenten staat die met dit soort gedrag te maken hebben

[1:30:29] en dat zij ook zorgt dat er kan worden ingegrepen als dat nodig is.

[1:30:32] Ik waardeer het werk van ESS, maar ik denk dat er soms meer nodig is.

[1:30:36] Ik ben kritisch over de slapende status van het Task Force Problematisch Gedrag.

[1:30:40] Ik wil de minister vragen een juridische definitie te ontwikkelen van problematisch gedrag

[1:30:44] die gebruikt kan worden door het Task Force, zodat hun toezicht meer tanden kan krijgen.

[1:30:49] Tot slot, voorzitter, zelfbeschikking.

[1:30:50] Te veel nieuwkomers denken dat ze hun vrouw of dochter mogen onderdrukken of zelfs uithuwelijken.

[1:30:56] We zien vooral in de Syrische gemeenschap een toename van het aantal eerwraakincidenten.

[1:31:02] Zo rapporteert het Landelijk Expertisescentrum Eergerelateerd Geweld.

[1:31:06] Wil de minister met hen het gesprek hierover aangaan en wil zij ervoor zorgen dat nog eens

[1:31:10] goed gekeken wordt naar de inburgeringsmodule Kennis Nederlandse Samenleving?

[1:31:17] Hoe wordt daar nou ingegaan op de rechten van vrouwen en homo's?

[1:31:22] Hoe wordt daar nu omgegaan met het onderwerp zelfbeschikking?

[1:31:24] En ik sluit me ook aan hoe wordt daar omgegaan met het thema antisemitisme?

[1:31:29] Dit zijn allemaal dingen die wij eerder gevraagd hebben.

[1:31:31] Maar zit het daar nou voldoende in, in die module?

[1:31:34] Dank u wel, voorzitter.

[1:31:36] Dank u wel, mevrouw Bekker.

[1:31:37] Dan is er een vraag van de heer Erkin.

[1:31:40] We hebben net in het interruptiedebat, maar ook in de bijdrage van mevrouw Bekker...

[1:31:46] ging het over antisemitisme.

[1:31:48] Nogmaals, alle vormen van haat, maar ook antisemitisme, is verwerpelijk.

[1:31:53] En ik heb van mevrouw Bekker twee keer de vraag gekregen over de verklaring.

[1:31:58] En ik zou eigenlijk aan mevrouw Bente Bekker willen vragen...

[1:32:01] waar de VVD was toen islamitische basisscholen werden beschoten.

[1:32:05] Waar de VVD was met hun verklaring toen er hakenkruizen op moskeeën werden getekend,

[1:32:10] toen er notabene moltof-cocktails richting moskeeën werden gegooid.

[1:32:16] Eigenlijk is dat maar een hele simpele vraag.

[1:32:18] Waar was de VVD toen met hun verklaring?

[1:32:21] Mevrouw Becker.

[1:32:23] Voorzitter, laat heel duidelijk zijn.

[1:32:25] Alle incidenten, alle gebeurtenissen rondom intimidatie, geweld, het bedreigen van mensen

[1:32:31] vanwege hun geloof, vanwege hun geaardheid, vanwege hun achtergrond is verwerpelijk.

[1:32:35] en daar zal de VVD altijd stelling tegen nemen.

[1:32:38] Dus na een aantal van dit soort incidenten bij moskeeën

[1:32:40] is er hier in dit huis de roep gekomen

[1:32:42] om rond de tafel gesprekken te organiseren

[1:32:44] over de veiligheid van moskeeën,

[1:32:46] om daar ook een actieplan tegenover te stellen vanuit het kabinet.

[1:32:50] En dat hebben wij ook gesteund.

[1:32:52] De heer Ergin heeft net aangegeven

[1:32:54] dat hij ook altijd ons zal steunen

[1:32:56] als het gaat om het bestrijden van antisemitisme.

[1:32:58] Wij hebben een motie ingediend die heeft gevraagd

[1:33:01] als er nou iemand veroordeeld is voor antisemitisme,

[1:33:03] Kan dat, net als dat er in Duitsland het geval gaat zijn, niet een grond worden voor het

[1:33:08] intrekken van de verblijfsvergunning?

[1:33:10] Weet u wat DENK gestemd heeft?

[1:33:13] Een vraag aan de heer Ergin, heel kort.

[1:33:16] Voorzitter.

[1:33:17] DENK weet heel goed en ik weet heel goed wat DENK gestemd heeft, omdat er tijdens dat

[1:33:21] debat ook een andere motie was, volgens mij van de ChristenUnie, om de strijd tegen antisemitisme

[1:33:26] flink op te voeren.

[1:33:27] We kunnen hier een motiediscussie voeren, een motiedialoog voeren.

[1:33:31] Wij steunen redelijke voorstellen als het gaat om het aanpakken van antisemitisme in Nederland.

[1:33:37] Wij gaan niet in mee in verhalen die de VVD aandraagt en waarin ook allemaal barrières

[1:33:45] worden opgeworpen voor mensen die in het land wonen.

[1:33:49] Laten we gewoon op een normale manier met elkaar alle vormen van discriminatie aanpakken.

[1:33:53] Nogmaals de vraag, waar was de VVD toen er een hakenkrijs werd getekend op een moskee?

[1:33:58] Dank u wel, meneer Ergin. Mevrouw Becker.

[1:34:02] Voorzitter, ik zou verder van mij willen werpen alsof ik de suggestie,

[1:34:07] alsof het mij niets zou doen als er een hakenkruis op een moskee wordt getekend,

[1:34:11] alsof de VVD daar niet tegenop staat. Ook daar staat de VVD tegenop.

[1:34:15] Het gaat mij niet om een bepaald type geweld. Ik verwerp alle vormen van geweld.

[1:34:20] En als we samen optrekken, daar ging mijn eerste vraag aan de heer Ergin over,

[1:34:24] als we samen optrekken tegen alle vormen van geweld,

[1:34:27] Dan moeten wij samen proberen uit dit polariserende debat te komen.

[1:34:32] Dan zou het zo mooi zijn om dan nog eens te kijken...

[1:34:36] zou het dan niet, als we antisemitisme willen aanpakken...

[1:34:38] ook een goed idee zijn dat mensen die echt veroordeeld zijn...

[1:34:41] want de heer Erken had het over de rechter.

[1:34:43] Dus de rechter heeft geoordeeld dat hier echt sprake geweest is van antisemitisme.

[1:34:47] Dat ze tegen die mensen ook zeggen...

[1:34:48] nou, als jij hier een permanente verblijfsvergunning wil krijgen, is dat een probleem.

[1:34:51] Want je hebt je antisemitisch geuit.

[1:34:54] Gewoon een open uitnodiging.

[1:34:55] nodig ging om daaraan mee te doen.

[1:34:59] Dank u wel, mevrouw Becker.

[1:35:01] Nee, dat heeft u net gedaan en we zijn rond met uw interrupties.

[1:35:05] Ik kijk even verder rond en dan geef ik graag het woord aan mevrouw Van Dijk.

[1:35:11] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:35:12] En voorzitter, rechtvaardig migratiebeleid kan niet zonder een rechtvaardig integratiebeleid.

[1:35:17] Het is zowel in het belang van nieuwkomers als van de Nederlandse samenleving om een

[1:35:21] veel eisend integratiebeleid te voeren, juist om perspectief op een menswaardige toekomst

[1:35:26] te kunnen bieden.

[1:35:27] Dit vraagt van de Nederlandse samenleving om open en veel eisend te zijn, zodat nieuwkomers

[1:35:32] zich welkom voelen, maar ook de plicht voelen om een bijdrage te leveren aan de Nederlandse

[1:35:35] samenleving.

[1:35:36] Ik wil vandaag in het kader twee punten uitlichten.

[1:35:39] Het CO-rapport van afgelopen vrijdag over ruimere werkmogelijkheden voor asielzoekers

[1:35:43] maakt inzichtelijk dat er veel economische baten zijn om asielzoekers sneller te laten

[1:35:47] werken.

[1:35:48] Maar voor het CDA is integratie geen economisch vraagstuk.

[1:35:51] Het is een moreel vraagstuk dat gaat over meedoen in de samenleving.

[1:35:55] Werken is daarom ontzettend belangrijk, omdat je daarin zowel de taal, de sociale omgangsvormen

[1:35:59] als onze waarden leert.

[1:36:01] Daarnaast is het een veelzinnigere besteding van je tijd in plaats van maandenlang in een

[1:36:05] AZC zitten wachten op de afronding van je proceduren.

[1:36:08] Het kunnen werken is overigens op geen enkele manier een belofte tot permanent verblijf wat

[1:36:12] ons betreft.

[1:36:13] Maar, zo vraag ik de minister en de SGP vroeg het er eigenlijk ook al naar, er moet wel

[1:36:17] gelijk een duidelijk onderscheid zijn tussen de kansrijke asielzoeker die moet kunnen werken

[1:36:21] en de veilige lander die niet moeten kunnen werken, omdat dan toch het economisch motief

[1:36:26] verlicht gaat gelden en is dat in een onderscheid inmiddels goed te maken. Vragen over het BSN-nummer

[1:36:30] zijn al gesteld. Wat voor het CDA nog een onderbelicht aspect is en in een interrupte

[1:36:36] debatje met de VVD ging het er wel een beetje over, aan sneller gaan werken van kansrijke

[1:36:40] asielzoekers is de vraag wie daarin de kaders gaat stellen. Dit is geen IND-COA-taak en de

[1:36:45] hebben hun handen vol aan statushouders. Dus wie voelt zich verantwoordelijk, vraagt de minister.

[1:36:50] Het CDA is beducht dat als we zonder enige bescherming deze mensen maar via

[1:36:54] uitzendbureaus de arbeidsmarkt op laten gaan, we dezelfde problemen gaan zien als de arbeidsmigranten.

[1:36:59] Dus op welke manier gaat de overheid hier een kader stellen, zodat asielzoekers weten hoe

[1:37:04] ze aan het werk kunnen gaan en werkgevers ook weten hoe ze dit zo goed mogelijk kunnen begeleiden?

[1:37:10] Als we dit op orde hebben, kunnen we invulling gaan geven aan het principe dat iedereen die

[1:37:14] bij kan dragen binnen zijn of haar vermogen ook geacht wordt bij te dragen.

[1:37:18] Recht en plichten, ook als je tijdelijk in ons land bent, gaan wat ons betreft hand in hand.

[1:37:22] Ons tweede punt zit op een heel ander onderdeel.

[1:37:24] Dat is integratie van de jongste generatie in onze samenleving.

[1:37:28] Zorgen dat kinderen op jonge leeftijd volwaardig mee kunnen doen, is niet alleen goed voor onze

[1:37:32] kinderen, maar uiteindelijk goed voor iedereen.

[1:37:35] Ik wil dan ook aandacht vragen voor de aanpak van de gemeente Den Haag, die prioriteit geeft

[1:37:39] aan de integratie van kinderen die nog niet naar de basisschool gaan.

[1:37:42] Want de helft van de Haagse kinderen dreigt met achterstand aan groep 1 te starten.

[1:37:47] Dit is een forse toename van kinderen die starten met taal- en gedragsachterstanden

[1:37:51] die moeilijk in te halen zijn.

[1:37:52] Ze zijn vaak ook niet goed in het uiten van emoties, vertonen soms fysiek ongewenst gedrag,

[1:37:57] hebben vaak niet geleerd te spelen of te delen, zijn het niet gewoon om aangesproken te worden

[1:38:01] of te luisteren en zelfs een deel van deze kinderen is nog niet zinderlijk.

[1:38:05] De gemeente kijkt samen met de kinderopvang welke kinderen thuis weinig tot geen Nederlands

[1:38:09] spreken om hen naar de voorschool te brengen.

[1:38:11] En in sommige delen van de stad is het bij het overgrote deel van de kinderen ook het

[1:38:15] geval.

[1:38:17] Deze kinderen krijgen gratis toegang tot voorschoolse educatie waar ze taal en gedrag-achterstanden

[1:38:21] proberen in te halen.

[1:38:23] De gemeente investeert ook in de ouders, waarvan hun kinderen deelnemen aan deze voorschoolse

[1:38:27] educatie, door ze taalles ter plekke of in buurthuis, bieb, kerk, moskee in de buurt

[1:38:32] te laten volgen.

[1:38:33] Zo worden kinderen en hun ouders geholpen met het goed beheersen van de Nederlandse taal,

[1:38:37] waardoor kinderen niet met een achterstand aan school beginnen en ouders hun kinderen kunnen helpen met school.

[1:38:42] We kennen allemaal het belang van het spreken van Nederlands voor het vinden van een baan

[1:38:46] en het aangaan van contacten buiten hun eigen bubbel van familie en vrienden die dezelfde taal spreken.

[1:38:51] Nu kun je zeggen dat dit zinvol is voor Den Haag en misschien enkele andere grote steden, maar minder in de regio.

[1:38:58] Waarschijnlijk is dit kwantitatief zo, maar het feit is ook dat we overal zien dat basisvaardigheden onder druk staan.

[1:39:03] Een onderzoek naar een publieke voorziening die voorscholse educatie mogelijk maakt en wat dat zou

[1:39:08] kunnen opleveren op het gebied van kansengelijkheid voor kinderen, lijkt de CDA zeer de moeite waard.

[1:39:13] Is de minister bereid hier een onderzoek voor te starten bij tien gemeenten, variërend van een

[1:39:17] gemeente als Den Haag naar een kleine gemeente in een landelijke omgeving?

[1:39:20] Dank u wel, voorzitter.

[1:39:22] Dank u wel, mevrouw Van Dijk.

[1:39:24] Ik kijk even rond en dan geef ik graag het woord aan mevrouw Koekoek.

[1:39:29] Dank, voorzitter.

[1:39:31] Ik vond net een mooie vraag die werd gesteld, volgens mij door mevrouw Keizer.

[1:39:34] Waar integreren we naartoe?

[1:39:37] Terechte vraag.

[1:39:38] Ik denk naar een steeds meer diverse samenleving.

[1:39:41] Dat denkt ook de staatscommissie Demografische Ontwikkelingen.

[1:39:44] En daar kan je iets van vinden.

[1:39:45] Ik vind dat een kracht.

[1:39:47] Omdat het ons ook uitdaagt, diversiteit, om elkaar te blijven zien.

[1:39:51] Om open te blijven voor onze verschillen.

[1:39:54] En ondanks die verschillen ook elkaar echt te blijven vinden.

[1:39:56] en daarin wilde ik een kwijt en koot delen van de heer Desmond-Tutu.

[1:40:00] Verschillen zijn niet bedoeld om te scheiden, om te vervremen.

[1:40:03] We zijn verschillend om onze behoeften aan elkaar te realiseren.

[1:40:09] En ik denk dat daarin, die verschillen erkennen en elkaar toch te blijven vinden,

[1:40:15] ons inburgingsintegratiebeleid essentieel is.

[1:40:18] En daar zou het vandaag over moeten gaan.

[1:40:21] En ik wil daarom beginnen met iets dat mij opvalt in dit debat.

[1:40:24] Want als het namelijk gaat over inburgering en integratie,

[1:40:26] dan focussen we met name op asielzoekers

[1:40:29] en bij uitbreiding ook op gezinsmigranten.

[1:40:31] Het is natuurlijk logisch, omdat deze twee groepen inburgersplichtig zijn

[1:40:35] en ook een relatief grote groep die lang in Nederland blijft.

[1:40:38] En tegelijkertijd vind ik het belangrijk

[1:40:39] om ook de groep arbeidsmigranten aandacht te geven

[1:40:42] en mee te nemen in het beleid voor zover dit kan.

[1:40:45] Kennis- en vakmigranten spreken namelijk nu vaak de taal niet

[1:40:47] en hebben ook veel meerdere mogelijkheden om mee te doen aan onze samenleving.

[1:40:51] En dit vergroot afstand tussen mensen,

[1:40:52] wat de sociale cohesie in buurt ook weer niet ten goede komt.

[1:40:56] Bovendien zorgt het voor een gebrek aan mogelijkheden voor participatie

[1:40:59] tot het weer verliezen van broodnodige kennis- en vakmigranten.

[1:41:02] Daarom wil ik graag aan de minister vragen welke mogelijkheden zij ziet

[1:41:05] om ook integratie- en participatiemogelijkheden van arbeidsmigranten te verbeteren.

[1:41:10] En dan heb ik het bij wijze van spreken over de expat bij ASML, maar ook over de vakmigrant.

[1:41:16] Denk hier bijvoorbeeld aan goede initiatieven, zoals aan Brussel,

[1:41:20] waar taallessen in het Nederlands voor een zeer laag bedrag worden aangeboden door gemeenten,

[1:41:24] of aan het expatspauzesinitiatief in Noord-Brabant, waar partners van arbeidsmigranten

[1:41:28] in contact worden gebracht met lokale bedrijven. Dan ook voor de inburging van asielmigranten.

[1:41:34] Uit het onderzoek van de WRR blijkt dat naast diversiteit ook sociaal-economische achterstand

[1:41:38] van de buurt een negatief effect heeft op de sociale cohesie.

[1:41:42] Mevrouw Van Dijk heeft een vraag.

[1:41:45] Het gaat eigenlijk over die expats en daar meer aandacht aan besteden.

[1:41:49] Ik vind het wel interessant, maar dan zit ik op een heel ander onderwerp.

[1:41:53] Veel van die experts brengen hun kinderen naar de verenigingen,

[1:41:55] maar ze doen niks aan vrijwilligerswerk.

[1:41:57] Hoe kijkt u daarnaar?

[1:42:00] Mevrouw Koekoek.

[1:42:01] Sorry, voorzitter. Ik was enthousiast over de vraag.

[1:42:04] Ik vind dat een interessante.

[1:42:05] Ik denk dat dat onderdeel is van die sociale cohesie.

[1:42:09] Je kan niemand verplichten om vrijwilligerswerk te doen.

[1:42:11] Dat staat haaks op elkaar.

[1:42:13] Tegelijk denk ik dat dat wel echt heel belangrijk is.

[1:42:15] Ook als je als arbeidsmigrant hier een paar jaar blijft,

[1:42:20] Het verbetert je eigen leven, zou ik zeggen, omdat je meer onderdeel wordt van de samenleving waar je toch een aantal jaar bent.

[1:42:25] En ook voor de buurten is het, denk ik, belangrijk.

[1:42:28] Je bent niet even een gast die binnenwipt en weer naar buiten gaat.

[1:42:30] Je bent echt onderdeel van de gemeenschap voor een periode.

[1:42:34] Dus ik zou het wel mooi vinden als dit soort lokale initiatieven, zoals die wat ik noemde, ook echt aanversteed aan de sociale cohesie verbeteren.

[1:42:42] En dus ook meer onderdeel te worden van de gemeenschap.

[1:42:46] Gaat u verder met uw betoog?

[1:42:51] We zien dat bijvoorbeeld in Utrecht en Den Bosch asielzoekers en statushouders geplaatst worden

[1:42:54] in wijken met een sociaal-economische achterstand, waar de levensverwachting tot tien jaar lager is.

[1:43:00] Zo zet je kwetsbare mensen, die al op achterstand staan, als samenleving nog een stapje achteruit.

[1:43:04] Daarom wil ik de minister vragen welke middellessen hij heeft om gemeenten te motiveren hier rekening

[1:43:08] bij te houden bij het plaatsen van asielzoekers en statushouders.

[1:43:12] Verder zien we ook dat als er in buurt meer mogelijkheden tot contact en participatie

[1:43:15] worden aangeboden, integratie beter gaat en er ook meer draagvlak is.

[1:43:18] Dat is bijvoorbeeld heel duidelijk te zien in Utrecht bij plan Einstein.

[1:43:22] Daar gaat het zelfs zo goed dat andere landen pilots draaien om hetzelfde project uit te rollen.

[1:43:27] Bijvoorbeeld in Berlijn zien we dit.

[1:43:29] Toch zien we dat in andere Nederlandse gemeenten dit niet overgenomen wordt als best practice.

[1:43:33] Dan wil ik aan de minister vragen of zij zich ervoor kan inzetten dat andere gemeenten dergelijke

[1:43:38] projecten ook mogelijk gaan maken en dit soort goede voorbeelden over gaan nemen.

[1:43:43] Dan zien we dat met name de integratie en inburgering van vrouwen achterloopt.

[1:43:47] Hiervoor zien we verschillende redenen.

[1:43:49] Zo is de toegang tot kinderopvang of school vaak lastig voor kinderen of corresponderen

[1:43:52] de uren van de taallessen niet met de schooltijden, waardoor vrouwen meer thuis blijven om voor

[1:43:56] hun kinderen te zorgen.

[1:43:57] En ze kunnen dan niet of minder goed deelnemen aan inburgingstrajecten.

[1:44:00] Tegelijk lezen we ook terug in brieven van de minister dat online taallessen daarbij onvoldoende

[1:44:05] een alternatief vormen.

[1:44:06] Namelijk aan de minister vragen of zij voldoende overzicht heeft van de redenen waarom participatie

[1:44:10] van vrouwen achterblijft en welke concrete stappen we kunnen nemen om dit te verbeteren.

[1:44:15] Voorzitter, ik sluit graag af met een verwijzing naar Europa.

[1:44:18] De Europese Commissie heeft op dit moment een lopend actieplan voor integratie en inclusie

[1:44:22] dat dit jaar geëvalueerd zal worden.

[1:44:24] Het heeft een hele sterke focus op actieve participatie.

[1:44:27] Daarvoor zijn ook heel veel initiatieven gepresenteerd, zoals begeleiding naar werk, diplomaerkenning.

[1:44:32] Mijn vraag aan de minister is hoe Nederland sluit aan bij deze initiatieven.

[1:44:35] Verder worden er ook goede voorbeelden.

[1:44:37] Best Practices is uitgewisseld tussen lidstaten en wordt vanuit het Asylum Migration Integration Fund,

[1:44:41] het AMIF, financiering vrijgemaakt, bijvoorbeeld voor gemeenten, om participatiemogelijkheden

[1:44:47] zoals begeleiding naar werk en het aanbod van onderwijs te verbeteren.

[1:44:50] In 2023 heeft Nederland geen financiering ontvangen,

[1:44:53] en dat terwijl gemeentes aangeven dat ze onvoldoende financiering hebben

[1:44:57] om die integratieagenda op een goede manier uit te voeren.

[1:44:59] Dus mijn slotvraag aan de minister is,

[1:45:02] hoe komt dit dat Nederland geen aanvraag heeft gedaan terwijl de tekorten er wel zijn?

[1:45:07] Dank voorzitter.

[1:45:09] Dank u wel mevrouw Koekoek.

[1:45:11] Ik kijk even rond.

[1:45:13] Geef ik graag het woord aan de heer Seder.

[1:45:17] Dank voorzitter.

[1:45:18] In de geschiedenis van Christelijk Sociaal Denken is vrijheid een kernbegrip.

[1:45:22] Abraham Kuiper gaf dat politiek en maatschappelijk gestalte.

[1:45:26] Ieder mens en iedere gemeenschap heeft een eigen vrijheid...

[1:45:29] en daarbij ook een eigen verantwoordelijkheid.

[1:45:32] Dit betekent dat niet alleen de vrijheid van individuen beschermd moet worden...

[1:45:35] maar ook die van gemeenschappen.

[1:45:37] En andersom komt vrijheid met de prijs van verantwoordelijkheid.

[1:45:40] Je kunt namelijk niet spreken over vrijheid van mensen of gemeenschappen...

[1:45:44] als ze geen verantwoordelijkheid nemen voor elkaar en richting anderen.

[1:45:47] Het zijn twee eigenschappen van dezelfde munt.

[1:45:50] Vrijheid komt met verantwoordelijkheid.

[1:45:53] En het vrijheidsbegrip van Kuiper heeft ook grote invloed gehad op de Nederlandse samenleving.

[1:45:57] En de versuiling is daar ook een voorbeeld van geweest.

[1:46:01] Nou, voorzitter, de samenleving is ontzuild.

[1:46:03] Maar we zien steeds meer dat er een nieuwe soort versuiling ontstaat.

[1:46:06] Versuiling 2.0.

[1:46:08] Bevolkingsgroepen delen steeds minder met elkaar.

[1:46:11] Het gevoel van Nederlanderschap, een gedeelde taal en gedeelde normen en waarden...

[1:46:15] aan erosie onderhevig. Maar het verschil met de vorige eeuw is volgens mij dat elke zuil toen nog

[1:46:21] wel een sterke verantwoordelijkheid had naar elkaar en voor elkaar voldoende, maar ook naar de overheid

[1:46:26] en andere zuilen. En nu zien we wel de vrijheid en bescherming van gemeenschappen, maar niet de

[1:46:31] prijs van verantwoordelijkheid willen betalen. Dat betekent rechtszekerheid opeisen, maar dat

[1:46:37] plichtsbesef achterwege gelaten lijkt te worden, voorzitter. Dat is problematisch en dat zien we

[1:46:43] De overheid, de samenleving en nieuwkomers hebben allemaal...

[1:46:46] een verantwoordelijkheid voor succesvolle integratie.

[1:46:49] Iedereen die wil meedoen, hoort er dus bij.

[1:46:52] Maar wie erbij wil horen, moet dus ook meedoen.

[1:46:55] Integratie is geen keuze, maar daarmee een morele verplichting.

[1:46:59] Dat gaat op heel veel plekken goed, maar we zien ook dat het schuurt.

[1:47:03] Dat zijn een aantal voorbeelden genoemd door mijn collega's.

[1:47:06] Het is een ingewikkelde opdracht om iedereen, maar ook nieuwkomers...

[1:47:09] maar ook tweede, derde generatie migranten,

[1:47:12] maar ook families die hier al eeuwen zijn,

[1:47:14] te doordringen van onze democratie en rechtsstaat.

[1:47:18] En, voorzitter, het spreken van een taal die we allemaal kunnen begrijpen

[1:47:22] is wat ons betreft daarbij ook een verbindende stap.

[1:47:26] En, voorzitter, als ik naar de cijfers van het CSP kijk, dan maak ik mij zorgen.

[1:47:30] Ik noem even een voorbeeld daaruit.

[1:47:32] Van de Turkse Nederlanders spreekt bijna 20 procent geen Nederlands.

[1:47:36] En 35 procent van de mensen met een Turkse migratieachtergrond voelt zich heel sterk Turks,

[1:47:42] maar geen nee die de lander.

[1:47:43] En deze cijfers heb je ook op verschillende bevolkingsgroepen, voorzitter.

[1:47:47] Maar ik zie tegelijkertijd ook expats, mevrouw Koekoek had het er net over,

[1:47:50] maar ook arbeidsmigranten die in Nederland leven, ook langere tijd,

[1:47:54] en die zich ook in de samenleving, die ook in de samenleving staan,

[1:47:58] maar zich ook in de eigen cel terug trekken.

[1:48:00] Nou, als wel als expert spreek je op je werk Engels en op het ras spreek je bij de Engels

[1:48:06] sprekende serveerster een biertje.

[1:48:09] Als Poolse arbeidsmigrant spreek je op je werk Pools en bezoek je s'avonds een Poolse supermarkt.

[1:48:14] Voorzitter, en bijna 60% van de Poolse personen van 50 jaar en ouder spreekt geen Nederlands.

[1:48:19] Maar zijn wel onderdeel van de samenleving.

[1:48:21] Wordt de taal verbind en we willen een verbindende samenleving, de vraag is dan ook of we hier

[1:48:27] niet ook wat meer wat meer eisen aan zouden moeten stellen. Ik heb het expliciet niet alleen

[1:48:32] voor de nieuwkomers op asiel. Mevrouw Koekoek zei het net ook, maar experts blijven hier ook langere

[1:48:37] tijd. Die nemen partners mee en moeten daar ook niet naar kijken. Ik vraag me af hoe de minister

[1:48:43] daar naar kijkt en daar zou ik graag ook over willen doorpraten. Voorzitter, want als we dat

[1:48:47] niet doen en elkaar ook niet begrijpen als samenleving, hebben we een probleem met elkaar.

[1:48:52] Voorzitter, een verdieping naar beleid voor specifieke groepen...

[1:48:56] om de integratie van bepaalde groepen te verbeteren...

[1:49:01] is voor de ChristenUnie een punt.

[1:49:04] We hebben tijdens de technische briefing gehoord...

[1:49:06] dat er verschillende ambtenaren zijn...

[1:49:10] die ook kijken naar waar de weerbaarheid van de samenleving...

[1:49:14] of waar daar problemen ontstaan.

[1:49:17] Maar omdat wij geloven dat de mens niet alleen een individu is...

[1:49:19] maar ook een gemeenschap...

[1:49:21] Vragen ons af of je ook niet qua integratiebeleid ook misschien ook veel specifieker beleid voor specifieke groepen zou moeten kunnen ontwikkelen.

[1:49:29] En juist ook om cultuur sensitief te zijn, om juist effectief te zorgen dat mensen ook die stad richting integratie kunnen maken.

[1:49:40] Hoe kijkt de minister daarnaar, is mijn vraag.

[1:49:43] Voorzitter, niet alleen een verdieping van onze integratiebeleid, maar ook een verbreding van onze integratiebeleid lijkt dus goed.

[1:49:48] Ik heb het net al aangegeven en we hebben het heel vaak alleen maar over asielzoekers en statushouders.

[1:49:54] Maar voorzitter, daarmee accepteren we wel dat ook mensen die op een andere manier naar Nederland toe komen,

[1:49:59] ik noem nogmaals de expats van ASML, maar ook de arbeidsmigranten,

[1:50:03] eigenlijk niet gestimuleerd worden om te integreren en wel een wezenlijke onderdeel zijn van onze samenleving.

[1:50:07] Komt u tot een afronding?

[1:50:09] Ja, voorzitter.

[1:50:09] Welke rol kunnen werkgevers hierin spelen?

[1:50:12] Zouden we hier als Rijksoverheid ook nu wat specifieker op moeten sturen?

[1:50:15] Ik heb net de interrupties in het debat gehad met de VVD over de werken en meedoen balies.

[1:50:19] De rechter heeft de eis door de 24 weken eis gezet.

[1:50:22] We zien dat loslaten van de eis geleid heeft tot 235% meer ter werkstellingsvergunning via de UFV.

[1:50:28] Maar asielzoekers moeten alsnog zes maanden wachten.

[1:50:31] De minister vraagt aan de minister waarom geldt deze eis.

[1:50:34] En lukt het om de verwerkingstijd, om de aanvragen binnen twee weken af te handelen, zoals het verzoek ook is geweest?

[1:50:43] zo nee, wat is er nodig vanuit het ministerie of de Kamer om dat mogelijk te maken.

[1:50:47] Tot zover, voorzitter.

[1:50:51] Dan heb ik...

[1:50:53] Nee, helaas, je bent al doorheen, sorry.

[1:50:57] Ja, strenger, voorzitter.

[1:50:59] We zijn ook met z'n twaalf van vandaag, dus we gaan tempo maken.

[1:51:02] Mag ik het woord geven aan de heer Eerdmans?

[1:51:06] Ja, voorzitter, dank u wel.

[1:51:09] Werk helpt bij integratie.

[1:51:11] Dat is een waard als een koe.

[1:51:13] Maar is dat nou een reden om de kraan open te zetten,

[1:51:15] om naar Nederland te komen op het gebied van migratie.

[1:51:17] Dat lijkt mij niet.

[1:51:19] Sterker, onze totaal verstopte asielketen is een garantie op desintegratie.

[1:51:24] Wie echt integratie nastreeft, voorzitter, aan deze tafel,

[1:51:27] zal moeten beseffen dat de paard al tientallen jaren

[1:51:29] achter de wagen aan het spannen is.

[1:51:31] Het is lastig integreren als jij zoveel mensen moet proberen het land in te krijgen.

[1:51:39] En mijn vroegere leermeester Pim Vertuyn zei, het is eigenlijk dweilen met de kraan open.

[1:51:42] We hebben de afgelopen twintig jaar 1,5 miljoen niet-Westerse allochtonen

[1:51:47] in Nederland gekregen en de vooruitzichten zijn niet hoopgevend op dat front.

[1:51:51] Dit jaar is de instroom 35 procent hoger dan in dezelfde periode een jaar geleden.

[1:51:56] En dan heb het over mensen uit Syrië, Afghanistan, Jemen, Turkije.

[1:51:59] Als we de kraan niet verder dichtdraaien,

[1:52:01] dan is het wegwerken van achterstanden echt een illusie.

[1:52:05] En hoe het momenteel gaat met integratie,

[1:52:06] dat zien we niet alleen in het theater als Lenny Koer komt spelen.

[1:52:09] We importeren stammenstrijden.

[1:52:10] Kijk naar de Eritreërs. Eerwraak werd al genoemd.

[1:52:14] Turkse Nederlanders in de vierde graad die meer in Turkije leven dan in Nederland.

[1:52:17] 90 procent van de daders van seksuele uitbuiting heeft een migratieachtergrond.

[1:52:21] Duizenden migranten, sommigen al veertig jaar in Nederland, spreken geen woord Nederlands.

[1:52:25] En ik ben voor taalles, absoluut.

[1:52:27] Ik zou willen dat elk bibliotheek in Nederland Nederlandse taal aanbiedt.

[1:52:31] Met docenten, vrijwilligers die daarvoor gevraagd worden.

[1:52:34] Ik zou mezelf daarvoor beschikbaar stellen, voorzitter.

[1:52:36] Maar dan wel met een verplichting.

[1:52:38] een verplichting dat je wordt gekort op bijslag of toeslag

[1:52:42] als jij niet komt opdagen.

[1:52:43] Maar nogmaals, met een instrom van asiel en arbeid,

[1:52:46] vergeet het laatste niet, 800.000 mensen arbeidsmigrant in Nederland

[1:52:48] wordt verwacht stijging naar 1,3 miljoen mensen,

[1:52:51] is echt vechten tegen de bierkaai.

[1:52:53] Voorzitter, dan het voorstel asielzoekers te laten werken.

[1:52:56] Ik vind het problematisch, het klinkt goed en nuttig,

[1:52:58] maar wat voor effect heeft dat op de asielprocedure?

[1:53:00] Als jij vanaf dag één gaat werken, welke rechten bouw je dan op?

[1:53:04] Wordt afwijzing niet een illusie als je als vluchteling uit Jemen

[1:53:07] met Willis, waar alles bij elkaar...

[1:53:09] Sorry.

[1:53:10] Klein punt van orde.

[1:53:11] Meneer Seder, u bent al door uw interrupties heen.

[1:53:13] Sorry.

[1:53:14] Meneer Eerdmans, gaat u verder.

[1:53:16] Woordafwijs is niet een illusie, voorzitter.

[1:53:17] Als je vlucht uit Jemen en je ligt alles bij elkaar,

[1:53:20] maar vervolgens wel jaretrouwe arbeid kan aantonen.

[1:53:24] Bovendien, statushouders zijn volgens mij niet massaal werkloos,

[1:53:26] omdat ze tijdens de procedure niet mogen werken.

[1:53:29] Neem nou bijvoorbeeld Polen.

[1:53:30] Legale arbeiders komen hierheen om te werken,

[1:53:33] bouwen pas na jaren sociale rechten op,

[1:53:35] terwijl statushouders meteen bijstand kunnen krijgen zodra ze het ACC uitgaan.

[1:53:39] En het idee dat asielmigranten de schatkist gaan verrijken is ook al lang onderuitgehaald.

[1:53:43] Onderzoekers in de grensloze verzorgingsstaat laten zien dat een asielmigrant uit Afrika de staat kost.

[1:53:49] 637.000 euro over de levensloop.

[1:53:51] En voorzitter, dat aantal loopt nog op als je de vervolgmigratie erbij telt.

[1:53:55] CEO zegt vrijwerken voor asielzoekers levert Nederland miljarden op.

[1:53:58] Maar onder asielmigranten lijkt nauwelijks animo te bestaan om te werken.

[1:54:01] 89 procent van de statushouders vraagt twee tot vier jaar na de toekenning van een verblijfstatus

[1:54:06] een bijstandsuitkering aan.

[1:54:07] Een jaar na het verkrijgen van een vergunning heeft nauwelijks vijf procent van de statushouders

[1:54:11] een baan.

[1:54:12] Na twee jaar komt dit percentage net boven 10 procent uit en na vijf jaar is het met

[1:54:15] moeite iets meer dan een derde.

[1:54:17] Voorzitter, en ik snap dat bedrijven snakken naar personeel, dat snap ik heel erg goed.

[1:54:20] Personeel dat in Nederland blijkbaar niet meer te vinden is.

[1:54:23] Met onze, en dat is opmerkelijk, honderdduizenden mensen die natuurlijk naast het arbeidsproces

[1:54:27] staan.

[1:54:27] Dus moeten ze ook uit Oekraïne komen, te werk worden gesteld of Polen.

[1:54:32] Maar ik vind dat kortzichtig, want de werkzame arbeidsmanaganten leveren ons die uitdaging op.

[1:54:37] Van de taal, van inburgering, van zorg.

[1:54:40] En als je ochtends wordt opgehaald door het busje om te gaan werken op een werkplaats met je landgenoten,

[1:54:43] met wie je de hele dag praat, s'avonds eet met je huisgenoten, slaapt en de volgende dag boodschappen doet in de Poolse supermarkt.

[1:54:50] Ja, dan ontmoet je ook die Nederlandse cultuur helemaal niet.

[1:54:53] Ik moest denken aan die reportage van Nieuwsuur uit 2019,

[1:54:56] waar het bleek dat Polen sterk gericht zijn op hun moederland,

[1:54:59] de taal niet machtig zijn en zelf aangeven dat inburgeren ook helemaal niet hoeft.

[1:55:03] In hoeverre is de minister het ermee eens dat integratie niet bij werk eindigt of begint?

[1:55:08] Uiteindelijk zijn de lusten er natuurlijk voor bedrijven,

[1:55:10] maar de maatschappelijke kosten blijven ook voor de samenleving bestaan.

[1:55:14] Wat JA21 overigens wel een goed plan vindt, is asielzoekers binnen het AZC,

[1:55:18] en dat mag al natuurlijk, een nuttige dagbesteding te laten doen.

[1:55:21] reparaties, zaken opknappen, dat ritme krijgen, zodat zij tenminste bijdragen aan de samenleving.

[1:55:28] Graag daarop ook een reactie, voorzitter, van de minister. Daar laag ik bij. Dank u.

[1:55:35] Dank u wel. Dan geef ik heel even het voorzitterschap over aan de heer Bamenga en ga ik mijn inbreng doen.

[1:55:46] Ja, nu aan het woord de heer Oosterbruggen van NSC.

[1:55:52] Dank u wel, voorzitter.

[1:55:55] De fractie van Nieuwsjaal Contract is sterk voorstander van arbeid als kortste en breedste route naar bestaanszekerheid.

[1:56:02] Werk geeft niet alleen inkomen, het geeft je ook sociale contacten en het brengt je ontwikkeling.

[1:56:07] En ja, ik zie de uitdaging ook die de heer Eerdman schetst als je in je eigen kring zit.

[1:56:13] Maar in beginsel geldt het voor iedereen en zo ook voor asielzoekers.

[1:56:17] Werk laat bijvoorbeeld je taal ontwikkelen.

[1:56:20] Werk laat je bijdragen aan de maatschappij.

[1:56:22] En werk is misschien wel de beste vorm ook van inburgering.

[1:56:26] Nu de Raad van State heeft besloten om de 24-weken-eis te laten vervallen,

[1:56:29] kunnen asielzoekers met een werkvergunning gewoon aan het werk.

[1:56:33] NEC wil de mogelijkheden voor asielzoekers met een zeer grote kans op verblijfstatus,

[1:56:37] die groep de kans ook geven om aan het werk te gaan en bij te dragen aan de maatschappij.

[1:56:42] En voor de goede orde, mensen met weinig kans moeten, wat ons betreft,

[1:56:46] in de acht weken die daarvoor staat, snel de procedure kunnen doorlopen.

[1:56:49] en, indien die wordt afgewezen, ook snel teruggestuurd worden.

[1:56:53] Het rapport Belemmeringen asielzoekers bij toetreden tot de arbeidsmarkt...

[1:56:57] beschrijft dat asielzoekers veel probleem ervaren bij werken in Nederland.

[1:57:00] Voorzitter, ziet de minister mogelijkheden...

[1:57:02] om indachtig de Raad van State in nog sturender op te treden?

[1:57:06] Te denken valt aan verkorten van de zesmaandetermijn niet naar nul...

[1:57:10] maar bijvoorbeeld naar drie maanden, ruim meer dan die acht weken.

[1:57:14] Snelle verstrekken van BSN en het makkelijker maken om te werken zonder werkvergunning...

[1:57:18] voorbeeld specifiek in tekortsectoren, zoals logistieke distributie, kassen, slachthuizen.

[1:57:24] En zoals de minister zelf laat zijn in een debat, voor elke asielzoeker die hier in Nederland

[1:57:28] kan werken, scheelt dat weer een arbeidsmigrant uit Midden- en Oost-Europa.

[1:57:33] Om de balans en het draagvlak voor werkende asielzoekers te verbeteren hier in Nederland,

[1:57:37] is de REBA-regeling natuurlijk relevanter.

[1:57:40] Maar deze regeling werkt, conform de stukken van deze vergadering, onvoldoende.

[1:57:45] En overigens raakt het ook een klein beetje aan de leefgelddiscussie en de manier van

[1:57:50] verrekenen voor Oekraïners.

[1:57:52] Kan de minister bijvoorbeeld met haar collega van Justitie en Veiligheid kijken of zij deze

[1:57:56] regelingen misschien wel op een gelijke vorm kan vormgeven, eerlijk en ook goed uitvoerbaar?

[1:58:03] Voorzitter, als je de taal spreekt kom je ergens en ten aanzien van inburgering is de minister

[1:58:08] bezig gegaan met het onderzoeken van uitbreiding van publiek gefinancierd taalonderwijs.

[1:58:13] Het laatste bericht in dit stuk hierover was dat het nog steeds gezocht wordt

[1:58:15] naar een onderzoeksbureau hiervoor.

[1:58:18] Voorzitter, kan de minister inzaag geven in dit traject en de lastigheid omschrijven

[1:58:21] waarom dit zo lang duurt?

[1:58:23] En ook bij de vroege startmaatregelen is er vertraging, terwijl taalonderwijs vanaf dag 1

[1:58:27] al in de AZC's de participatie en motivatie tot participatie enorm kan verhogen.

[1:58:31] Waar zitten nou de grootste knelpunten?

[1:58:34] We begrepen dat de minister ook werkgevers wil gaan betrekken bij het verzorgen van taalonderwijs

[1:58:38] en trekt hier volgens haar brief van 5 maart jongsleden 15 miljoen euro vooruit.

[1:58:42] Voorzitter, deze begrijp ik echt niet.

[1:58:45] Waarom moet de Rijksoverheid hiervoor in de buidel tasten?

[1:58:48] Taalonderwijs verzorgt de werkgevers.

[1:58:50] En waarom kunnen werkgevers dit niet financieren met O&O-gelden?

[1:58:53] We hebben honderden miljoenen in die fondsen zitten, juist bedoeld voor het bijscholen van personeel.

[1:58:59] En taalonderwijs is daar een hele belangrijke in.

[1:59:01] Kunt u hier wellicht over in gesprek gaan met de sociale partners?

[1:59:04] Want wellicht zien we gewoon een hele goede financieringsmogelijkheid over het hoofd.

[1:59:09] En als laatste vraag, ik krijg aandacht voor het versoepelen van de eisen voor het verkrijgen

[1:59:13] van een BIC-registratie.

[1:59:15] Hier moet er natuurlijk wel wat gedaan worden aan de waardering van buitenlandse certificaten

[1:59:18] en diploma's.

[1:59:19] Ik zie overigens ook de zorgen van de heer Boon op dit punt, maar aangezien er personeelskorten

[1:59:24] zijn in bijvoorbeeld de zorg, zou het mooi zijn als we asielzoekers met de opleiding

[1:59:27] in die richting op een bepaalde manier kunnen klaarstomen, wellicht met opleidingen, snelle

[1:59:32] opleidingen voor de Nederlandse arbeidsmarkt.

[1:59:34] Voorzitter, kan de minister hier toezeggingen op doen, bijvoorbeeld door dit opnieuw te

[1:59:39] te bespreken met onderwijsorganisaties en of de zorgvertegenwoordiging.

[1:59:43] En voorzitter, vanwege de tijd laten we het even bij.

[1:59:45] Dank u wel.

[1:59:49] Dank u wel, meneer van Oosterbrugge.

[1:59:52] Ik zie verder ook geen andere vragen, dus dan geef ik het voorzitterschap over naar u.

[1:59:59] Dank u wel. Dan kijk ik heel even naar de minister.

[2:00:05] Dan schorsen wij de vergadering voor ruim een half uur en dan zien we elkaar om vijf

[2:00:10] over half vier.

[2:00:13] Dank u wel.

[2:35:11] Dan heropen ik de vergadering.

[2:35:14] Klein punt van orde.

[2:35:15] Meneer Vlag zal tegen de klok van vier deze vergadering verlaten.

[2:35:20] Ik zie ook een aantal nieuwe gasten aangeschoven.

[2:35:24] Welkom.

[2:35:26] Dan gaan we over tot de eerste termijn van de minister.

[2:35:31] Ik praat hem rustig, langzaam vol, totdat ik een knikje krijg.

[2:35:36] Dan geef ik u graag het woord.

[2:35:40] Dank u wel, voorzitter.

[2:35:42] Inderdaad, niet alleen een aantal mensen naast mij, maar ook heel veel mensen die op de achtergrond

[2:35:48] aan de beantwoording van al deze vragen werken.

[2:35:50] U hebt best veel vragen gesteld, dus ik zal mijn best doen om het in een relatief hoog tempo te beantwoorden.

[2:35:57] Maar ik wil toch wel recht doen aan een aantal van de discussies en vragen er op sommige wat uitgeweider

[2:36:04] Dan hoor ik het op een gegeven moment wel van u als u zegt dat we hier nog wat meer over wilden horen.

[2:36:10] Ik wilde eerst even inleiden in de spreektekst.

[2:36:13] Die is ook best lang, maar om een aantal zaken met elkaar in verband te brengen.

[2:36:20] Daarna heb ik een hele stapel onderwerpen.

[2:36:24] Ik ga u dadelijk vertellen wat de volgorde van die onderwerpen is.

[2:36:29] Dat hoort u dadelijk.

[2:36:32] De staatscommissie, demografische ontwikkelingen, 2050.

[2:36:37] De staatscommissie die we ingesteld hebben om juist te kijken hoe het gaat als je kijkt naar vergrijzing

[2:36:44] en migratie, hoe het gaat met onze samenleving en vooral wat er op ons afkomt, heeft heel veel conclusies

[2:36:50] gedaan, maar één die er natuurlijk uitspringt is dat wij goed moeten nadenken over migratie, dat we daar

[2:36:58] voor de gematigde groei zouden moeten kiezen volgens deze commissie,

[2:37:02] maar ook dat onze samenleving meer divers zal worden.

[2:37:06] En veranderingen in die demografie, die brengen uitdagingen met zich mee.

[2:37:09] Dat zien we vandaag al en dat zal alleen maar toenemen.

[2:37:13] En we weten ook, samenleven in verscheidenheid, dat gaat niet vanzelf.

[2:37:19] Er was ooit een mooi verkiezingsprogramma dat heette

[2:37:21] Samenleven doe je niet alleen.

[2:37:23] Ja, zeker, ja.

[2:37:27] Maar dat is echt zo.

[2:37:29] En uitdagingen moet je dus ook samen oppakken.

[2:37:32] Overheid, maatschappelijke middenveld, werkgevers, burgers, maar juist ook de inburger zelf,

[2:37:39] de nieuwkomers zelf.

[2:37:41] En integratie in deze samenleving zie ik ook, en daar hebben we het vaker in deze commissie

[2:37:45] over gehad, maar toen was u er nog niet allemaal, als de two-way street.

[2:37:49] Wij bieden een welkom aan mensen die gevlucht zijn, maar daar mogen we ook wat voor terugvragen.

[2:37:57] Je best doen om mee te doen, je best doen om werk te zoeken, je best doen om de taal te leren.

[2:38:02] Maar het begint vanuit de kant van degene die al in Nederland wonen natuurlijk wel met het bieden

[2:38:07] van die goede start. Dat vraagt toegang, gelijke toegang tot onderwijs, tot de arbeidsmarkt, zodat

[2:38:14] inderdaad iedereen mee kan doen in de samenleving en zich ook onderdeel van die samenleving kan

[2:38:19] voelen. Die inzet van de nieuwkomers zelf, daar gaat het vandaag ook een aantal keer over, daar

[2:38:25] Daar kom ik zo over.

[2:38:26] Maar ook dat nieuwkomers onze Nederlandse waarde...

[2:38:30] ...as vrijheid, tolerantie, zelfbeschikking respecteren en omarmen.

[2:38:35] Ik kom dadelijk op de participatieverklaring.

[2:38:38] Wat ook belangrijk is, en dat hebben we de laatste jaren wederom geleerd...

[2:38:41] ...is voor integratie is het belangrijk dat je de dialoog met elkaar aanblijft gaan.

[2:38:46] Ook als je ergens anders over denkt.

[2:38:49] Uiteraard een dialoog altijd binnen de grenzen van de democratische rechtsstaat.

[2:38:54] Dat betekent dat als minister ik mijn verantwoordelijkheid neem door in te zetten op goede inburging

[2:38:59] — dat is echt een programma en langerjarige integratie, daar ga ik dadelijk ook op in,

[2:39:02] want daar heb ik u twee jaar geleden al een brief over gestuurd, maar het is wel mooi

[2:39:06] om die dadelijk te herhalen — zodat iedereen vanaf het begin af aan een goede kans heeft

[2:39:11] om dat leven in Nederland op te bouwen en om samen te doen.

[2:39:16] We zijn inmiddels twee jaar onderweg met de wet Inburging 2021.

[2:39:22] Veel van uw vragen gingen misschien wel over de vorige wet of zelfs de eervorige wet.

[2:39:27] Ook daar kom ik dadelijk bij de beantwoording van de vragen op, want er zijn natuurlijk een heleboel

[2:39:30] uitlopers nog van die twee vorige wetten.

[2:39:33] Voor die nieuwe wet werken we samen met allerlei ketenpartners en het is vooral — en dat is

[2:39:38] belangrijk — een lerend stelsel.

[2:39:39] Daarom krijgt u ook regelmatig een brief dat er vanuit de ketenpartners of vanuit onszelf lessen te

[2:39:44] leren zijn en dat we daarom veranderingen willen aanbrengen.

[2:39:48] Ik heb een aantal prioriteiten binnen inburgering de afgelopen twee jaar erin gezet.

[2:39:53] Eén daarvan is die vroege start.

[2:39:55] Zo snel mogelijk aan de gang met taalles en met werk.

[2:39:58] Werk is het beste voor de boek.

[2:40:00] Oftewel, je leert een nieuwe taal nergens zo snel als op de werkvloer.

[2:40:04] Werk is ook een randvoorwaarde om mee te kunnen doen aan die samenleving.

[2:40:08] Het geeft je een netwerk waar je vragen kan stellen, dingen kan leren.

[2:40:12] Werk zorgt ook dat je kinderen trots op je zijn.

[2:40:14] en dat je dus ook weer iets kan meegeven aan die kinderen voor hun toekomst, de heer.

[2:40:18] En daarom is die combinaties werk en inburging zo belangrijk.

[2:40:24] En ook daar hebt u een heleboel brieven ontvangen de laatste tijd,

[2:40:26] maar ook daar hebt u een brief over ontvangen.

[2:40:29] Die dualiteit, dat pakken we aan, onder andere via het plan van aanpak

[2:40:32] Statushouders aan het werk, kwam ook voort uit een van deze commissie-debatten

[2:40:36] uit de vragen van de heer Aartsen.

[2:40:40] Maar het gaat ook over goede communicatie naar gemeenten.

[2:40:43] Het gaat ook over afstandsonderwijs.

[2:40:45] En daar waar we die knelpunten zien in die wet inburging, proberen we ook tot oplossingen

[2:40:50] te komen.

[2:40:50] En dat leidt dus soms tot aanpassingen.

[2:40:53] Ik heb uw Kamer onder andere al laten weten dat we moeilijk leerbare jongeren niet willen

[2:40:58] laten stoppen met hun opleiding of hun begeleide werkplek, maar juist met de juiste begeleiding

[2:41:03] verder gaan.

[2:41:05] Maar dan wordt het al wel heel specifiek de verlaging van de talenuren in de zetgoed.

[2:41:09] Die nemen we dadelijk even mee met specifieke vragen, denk ik.

[2:41:11] Dat zeg ik even tegen mijn mensen.

[2:41:13] Het plan van aanpak van statushouders aan het werk is onderdeel van de werkagenda voor

[2:41:20] een inclusieve arbeidsmarkt.

[2:41:21] Daar zetten we in op een aantal interventies, stagediscriminatie, arbeidsmarktdiscriminatie

[2:41:26] en begeleiding naar werk.

[2:41:29] Dat betekent dat je onbewuste of bewuste voordelen moet wegwerken, arbeidsdiscriminatie moet aanpakken,

[2:41:35] onbekendheid over statushouders bij werkgevers moet aanpakken, maar ook — en een aantal van

[2:41:39] nu had het daar al over, zo snel mogelijk die Nederlandse taal leren.

[2:41:43] De proeven voor startbanen is een mooi voorbeeld van die samenwerking

[2:41:48] tussen allerlei, dat heet al zo mooi ketenpartners,

[2:41:51] maar in dit geval tussen gemeentes, werkgevers, uitzenders.

[2:41:55] Die proeven voeren we nu uit in vijf gemeentes.

[2:41:59] En wat er interessant aan is, is dat de vraag naar meer van deze startbanen,

[2:42:03] naar meer van deze proeven of bij de bestaande gemeentes

[2:42:06] die proeven te kunnen uitbreiden, heel groot is.

[2:42:08] Dus het laat zien dat er behoefte aan is ook om juist te toetsen

[2:42:12] wat werkt er wel, wat werkt er niet, want daar zijn die proeven natuurlijk ook voor.

[2:42:16] Ik was zelf bij een kick-off bijeenkomst in Utrecht

[2:42:20] met deze deelnemende gemeentes en daar was heel veel enthousiasme.

[2:42:24] En ik vond vooral het verhaal van een statushouder uit Rotterdam erg mooi.

[2:42:29] Die was begonnen met een leer-werktraject

[2:42:31] en vertelde mij in overigens inderdaad redelijk goed Nederlands,

[2:42:35] maar natuurlijk zoals wij, ook als wij een taal spreken die we nog niet hebben gespreken,

[2:42:38] wat kortere zinnen.

[2:42:40] Maar het mooie is, hij heeft begeleiding gekregen, hij is onder het job gaan leren

[2:42:44] en hij werkt nu bij de IT-afdeling van de gemeente Rotterdam.

[2:42:48] Prachtig succesverhaal, maar dat is precies wat we willen.

[2:42:50] En hij komt dus terecht in een tekortsector.

[2:42:53] En die weg naar werk, en vooral die weg naar werk op niveau,

[2:42:57] die zal natuurlijk niet voor iedereen zo kort zijn,

[2:42:59] maar de motivatie van de aanwezige statushouders daarbij,

[2:43:03] bij die bijeenkomsten. De werkgevers, de gemeentes, allerlei tussenpersonen, die was echt groot.

[2:43:11] Ik denk dat we die ook even bij de specifieke vragen doen. Dat gaat over het 24-weken-eis,

[2:43:17] maar daar hebt u allemaal specifieke vragen over gesteld. Ontheemde uit Oekraïne. Daar

[2:43:25] hebben we natuurlijk heel veel lessen geleerd die wij met uw Kamer hebben gedeeld één jaar geleden,

[2:43:30] toen Oekraïners één jaar in Nederland waren, en ook afgelopen 5 maart weer. En daar zien we

[2:43:35] inderdaad, dat Oekraïners veel meer dan klassieke statushouders aan het werk zijn.

[2:43:40] Dat komt natuurlijk door die directe toegang tot de arbeidsmarkt.

[2:43:44] Dat komt ook, weten we, omdat ze vaak kleinschalig gehuisvest zijn, dicht bij de banen

[2:43:50] waar asielzoekers in grote centra verder weg zijn.

[2:43:53] Gehuisvest, het komt door de procedures.

[2:43:56] Maar we zien ook daar, voor Oekraïners, dat daar natuurlijk ook uitdagingen zijn.

[2:44:01] En daarom hebben we met die actieagenda van afgelopen 5 maart

[2:44:05] drie actielijnen gelanceerd.

[2:44:07] De basis op orde, zorgen voor de juiste voorlichting, informatie.

[2:44:12] De tweede is passend en duurzaam werk.

[2:44:15] U bent ongetwijfeld allemaal op werkbezoeken geweest

[2:44:18] waar u Oekraïnse vrouwen met name bent tegengekomen.

[2:44:21] En elke keer verbazen ze me weer dat er marketing-experts bij zitten.

[2:44:26] Ik ben een dierenarts tegengekomen.

[2:44:28] En dat zijn mensen die hier in een café werken, in een winkel werken,

[2:44:31] in een distributiecentrum werken.

[2:44:33] En dat kan ik me voorstellen.

[2:44:34] Als je in Nederland komt, je zegt, ik pak alles aan wat er aan te pakken is.

[2:44:37] Maar als je er langer bent, wil je natuurlijk toch op je eigen niveau werken

[2:44:40] of in ieder geval in je eigen vakgebied.

[2:44:43] En actielijn drie is de actielijn terugkeer en wederopbouw.

[2:44:48] In de hoop voor deze mensen en voor hun land dat zij op een dag kunnen terugkeren.

[2:44:54] Welke kwalificaties kun je ze dan extra meegeven?

[2:44:56] Welke ervaring?

[2:44:57] Natuurlijk moeten we met elkaar de discussie aangaan hoe we dat voor elkaar gaan krijgen,

[2:45:01] wat dat voor de verblijfsstatus betekent.

[2:45:03] Maar deze derde actielijn is eigenlijk ook tot stand gekomen omdat elke keer als mijn

[2:45:09] Oekraïnse collega van Sociale Zaken bij de Europese Raad is, dat is nu niet elke keer,

[2:45:15] zij mij op het hart drukt zo goed voor onze mensen, maar zorgt ook dat ze straks nog terug

[2:45:21] willen keren en dat ze dan met extra bagage kunnen terugkeren.

[2:45:25] En dat wordt natuurlijk een hele ingewikkelde discussie op een gegeven moment.

[2:45:29] Willen mensen nog terugkeren?

[2:45:31] En hoe kun je ze dan zo veel mogelijk meegeven, zodat ze daar hun land kunnen gaan opbouwen?

[2:45:36] Maar daarom is die derde actielijn dus terugkeer en wederopbouw.

[2:45:42] Voorzitter, over het samenleven in verscheidenheid, en in mijn woorden, samenleven doe je niet alleen.

[2:45:50] Dat is echt een verantwoordelijkheid van ons allemaal.

[2:45:52] Dat gaat ook over het tegengaan van discriminatie en van racisme.

[2:45:57] Dat gaat ook over...

[2:45:59] Er is net het rapport over Zuidoost-Aziatische discriminatie uitgekomen,

[2:46:04] maar er komt natuurlijk elke paar weken een rapport uit.

[2:46:07] En ik ga dadelijk even in op wat er dit weekend met de optreden van Lenny Koer is gebeurd,

[2:46:12] want daar heb ik ook wel een aantal meningen over.

[2:46:17] Maar even in de algemeenheid blijven praten is echt een basisvoorwaarde.

[2:46:21] en alleen als we blijven praten met elkaar, dan blijven we in verbinding met elkaar.

[2:46:26] En dat betekent ook dat we, zo nu en dan,

[2:46:28] het vertrouwen in elkaar weer opnieuw moeten herstellen.

[2:46:32] Daarvoor is openheid belangrijk.

[2:46:34] En ik heb die openheid zelf geboden afgelopen zomer

[2:46:38] over de onrechtmatige verwerking van persoonsgegevens

[2:46:41] in het verleden door mijn ministerie.

[2:46:44] U hebt de voortgangsbrief daarover ontvangen.

[2:46:47] Die gaat ook in op het onderzoek van de autotijd persoonsgegevens

[2:46:50] En over de afhandeling daarvan kom ik dadelijk op de detailvragen.

[2:46:54] Ik heb daarvoor ook mijn excuses aangeboden, maar het is vooral ook belangrijk dat ik u dadelijk laat

[2:47:00] zien waar we mee bezig zijn om te zorgen dat zoveel mogelijk mensen weten wat er met hun

[2:47:05] persoonsgevens is gebeurd.

[2:47:11] Tenslotte. Spanningen in de rest van de wereld hebben natuurlijk impact op mensen hier.

[2:47:19] En waar we met elkaar voor moeten zorgen, ons voor moeten inspannen, is dat die spanningen

[2:47:25] van elders niet hier tussen ons inkomen te staan.

[2:47:29] Daarom ook dat we, naar aanleiding van het conflict tussen Israël en Hamas en de heftige

[2:47:37] situatie in Gaza nu, onverminderd dialoogsessies houden en initiatieven stimuleren, zoals Deel

[2:47:43] de duif van de jongeren en allerlei gesprekken voeren met mensen.

[2:47:48] En elke keer als je zo'n gesprek voert, dan raakt mij dat diep.

[2:47:52] Dan raakt mij dat diep als je hoort

[2:47:54] wat de pijn, het verdriet, de angst van mensen is.

[2:47:58] En wat dat betreft is het ook heel erg

[2:48:01] belangrijk om ook een beetje barmhartig naar elkaar toe te zijn,

[2:48:06] om elkaar te begrijpen, ruimte voor elkaar te laten en tegelijkertijd te zeggen

[2:48:10] wat we in Nederland wel en niet acceptabel vinden.

[2:48:13] en ik zal dadelijk op een aantal van die incidenten ingaan.

[2:48:18] En op de handreiking.

[2:48:24] En de Eritreëse gemeenschap doen we dadelijk ook.

[2:48:26] Ik wilde u eerst wat zeggen over het antisemitisme in Nederland

[2:48:34] en daarna iets over integratie en dan heb ik een aantal concrete blokjes.

[2:48:40] Ik denk dat ik met u alle hier deel dat wat er dit weekend is gebeurd

[2:48:45] tijdens het concert van Danny Koer verschrikkelijk is.

[2:48:49] Het kan niet zo zijn dat je je in Nederland niet meer veilig voelt als je artiest op een podium staat.

[2:48:56] Dat je wordt aangesproken op het feit dat je Joods bent.

[2:48:59] Ik vind het ontzettend dapper van haar dat ze haar concert heeft voortgezet.

[2:49:04] Ik weet niet of ik die moed gehad zou hebben.

[2:49:06] Dus dat is echt krachtig van haar.

[2:49:08] En ik waardeer, hij verdwijnt even, die verklaring, ik had hem hier liggen,

[2:49:12] die u hebt uitgegeven als Kamer, enorm.

[2:49:14] Ik denk dat dat het soort signaal is waarmee je als Kamer laat zien dat je boven die partijen kunt staan en kunt zeggen

[2:49:21] dit is niet wat wij met elkaar accepteren in Nederland.

[2:49:25] En ik wil er toch ook even aan toevoegen dat om dat incident als onsmakelijk te beschrijven

[2:49:34] dat doet wat mij betreft geen recht aan wat daar gebeurd is.

[2:49:38] Ik vind het echt verder gaan dan dat.

[2:49:40] En in een brede zien we dat het aantal en de aard van de antisemitische incidenten echt enorm groot is sinds 7 oktober.

[2:49:49] Dat baart mij zorgen, dat baart het kabinet zorgen.

[2:49:54] Ik denk dat we alleen die samenleving met elkaar en die verbinding met elkaar echt vorm kunnen blijven geven

[2:50:02] als we ook de uitwassen, de dingen die we niet acceptabel vinden, die niet bij Nederland horen, blijven veroordelen.

[2:50:09] En daar hoort dus het veroordelen van antisemitisme ook bij.

[2:50:16] Bewustwording via het onderwijs, door holocaust-educatie, via het voetbal, via de Anne Frank Stichting.

[2:50:23] Dat zijn allemaal ook belangrijke initiatieven.

[2:50:28] En we hebben natuurlijk de Nationale Coördinatie Antisemitismebestrijding.

[2:50:31] We zullen het er morgen in het kabinet ook over hebben.

[2:50:34] Dat heeft mijn collega u toegezegd.

[2:50:35] Maar ik denk dat de woorden die u gisteren gekozen hebt en die u hier vandaag met elkaar kiezen, ertoe doen.

[2:50:42] En daarom denk ik dat het ook goed is dat u dit hebt benoemd in uw inbreng voor dit debat.

[2:50:51] Dan wilde ik iets zeggen over, komt integratie nooit ten einde?

[2:50:55] Jawel, integratie komt wel eens ten einde.

[2:51:00] Ik heb een interessant debat gehad, twee jaar geleden al, met onder andere Van Baarle, Van Denk,

[2:51:09] maar ook een aantal andere leden die toen in dat commissiedebat zaten over wanneer die integratie

[2:51:16] nou ten einde komt.

[2:51:18] De heer Vlag verwoordde het net ook al.

[2:51:20] Natuurlijk, als je tweede of derde generatie bent en je hier gewoon aan de wet houdt en meedoet,

[2:51:25] dan ben je geïntegreerd.

[2:51:26] dan moeten we ook eens een keer ophouden met elkaar daar de maat over te nemen.

[2:51:30] Het begint bij inburging.

[2:51:31] Als je als nieuwkomer in Nederland komt, dan doe je mee aan die inburgering

[2:51:36] en als het goed is, sluit je dat af met die participatieverklaring

[2:51:39] en hopelijk met een zo hoog mogelijk taalniveau komen we dadelijk op.

[2:51:47] Maar we moeten natuurlijk wel ons blijven realiseren dat er soms groepen zijn,

[2:51:52] en dat hoeven echt niet alleen maar groepen met een migratieachtergrond te zijn.

[2:51:54] Er zijn ook andere groepen die zich soms van de samenleving afkeren.

[2:51:57] Daar moeten we in blijven investeren, de dialoog blijven opzoeken

[2:52:00] en blijven begrijpen wat mensen drijft om zich in hun eigen...

[2:52:06] Of dat nou experts zijn of mensen uit een bepaalde regio,

[2:52:10] zich in hun eigen bubbel terug te trekken.

[2:52:14] Wat hier ook belangrijk is, en dat heb ik in die brief van twee jaar geleden

[2:52:19] ook aan u geschreven, is wat dat dan is, integratie en inburgering,

[2:52:25] en wat we kunnen verwachten van elkaar.

[2:52:28] En dat ik ook echt vind dat een tweede, een derde generatie nieuwkomer,

[2:52:32] die ooit nieuwkomer was,

[2:52:34] maar vervolgens hier een goeie of een lage,

[2:52:38] het kan ook een vakopleiding zijn,

[2:52:40] gewoon meedoet in de Nederlandse samenleving,

[2:52:42] gewoon Nederlander is. Hier geboren, dan ben je gewoon Nederlander.

[2:52:45] En ik denk ook dat we dat ook met elkaar ons moeten realiseren.

[2:52:49] En dat we dan ons dus ook moeten realiseren

[2:52:51] dat er helaas in Nederland nog heel veel discriminatie is.

[2:52:56] arbeidsmarktdiscriminatie, discriminatie als je je huis wilt zoeken.

[2:52:59] Ook daar moeten we dus met elkaar tegenstrijden.

[2:53:10] Ik heb een interruptie van meneer Ergin.

[2:53:15] Ik heb even een kleine ordemededeling.

[2:53:19] Het aantal interrupties die we nu gaan doen stelt op een maximum van vier, omwille van de tijd.

[2:53:25] Meneer Ergin.

[2:53:27] Voorzitter, dank u wel.

[2:53:29] De minister geeft in haar beantwoording aan...

[2:53:33] als je in Nederland bent geboren en getogen...

[2:53:36] en je bent zoveel jaar oud, dan hoor je erbij.

[2:53:39] Dan verdien je ook een eerlijke en gelijke behandeling.

[2:53:42] Ik ben benieuwd naar de verklaring van de minister...

[2:53:46] waarom dan uitgerekend bij haar departement...

[2:53:49] er lijsten zijn bijgehouden over moslims.

[2:53:52] Wat is daar de verklaring voor?

[2:53:54] Als iedereen gelijk is, als iedereen meedoet...

[2:53:57] en als integratie op een gegeven moment stopt,

[2:53:59] waarom zijn er dan lijsten bijgehouden over moslims

[2:54:02] die maatschappelijk actief en betrokken zijn?

[2:54:06] De minister.

[2:54:07] Ja, voorzitter.

[2:54:12] Als ik daar even het mapje van mag? Nee.

[2:54:14] Oké, uit mijn hoofd.

[2:54:16] Kan ook.

[2:54:17] Wat er gebeurd is,

[2:54:19] is dat er op basis van bepaalde signalen gegevens bijgehouden zijn

[2:54:26] op een manier die niet had gemogen.

[2:54:29] Dat debat hebben we uitgebreid in september gevoerd.

[2:54:32] Ik heb u in de brief laten weten waar we daar nu staan.

[2:54:40] We hebben u in de brief laten weten dat we op dit moment, naar aanleiding van onze mededeling

[2:55:02] dat er onrechtmatig verwerking van gegevens was.

[2:55:05] Mijn excuus is in september gezegd dat iedereen die dat wil, toegang moet kunnen krijgen tot

[2:55:11] gegevens die over hem of haar verwerkt zijn.

[2:55:14] Daar hebben we uit mijn hoofd 131 vragen gekregen gelijk na het debat.

[2:55:22] Daarvan zijn er inmiddels — ik moet even dit lijstje hebben, ik kom dadelijk op de cijfers bij u — een

[2:55:31] groot gedeelte afgewerkt.

[2:55:34] Daarvan waren er maar een klein aantal, twaalf meen ik,

[2:55:38] waar we een onrechtmatige verwerking echt hadden gedaan.

[2:55:42] En deze mensen hebben we inzicht aangeboden in wat dat betekent.

[2:55:47] Alle andere verwerkingen gaan er bijvoorbeeld over dat mensen hebben deelgenomen aan een bijeenkomst.

[2:55:51] En zoals u inmiddels ook weet, tegenwoordig moet je tekenen als je bij een bijeenkomst komt,

[2:55:55] dat jouw gegevensverwerk nog niet... Dat gebeurde in het begin niet.

[2:55:59] Maar op het moment dat je gaat duiden of signalen van anderen gebruikt om iets te duiden, dat kan niet.

[2:56:05] Daar hebben wij geen rechtsgrond voor als ministerie van Sociale Zaken en dat is ook niet onze taak.

[2:56:10] Onze taak is juist om die dialoog aan te gaan, om die netwerken te bouwen.

[2:56:16] Wij zijn nu heel druk bezig met de mensen die aanvragen hebben gedaan.

[2:56:20] De volgende stap wordt, degene die niet zelf hebben gevraagd, kom ik voor in uw gegevens,

[2:56:25] om die dus wel eruit te filteren en te kijken of we daar contactgegevens aan hebben.

[2:56:30] Dat is een heel gevoelig proces, want je kunt moeilijk de buurman gaan opbellen van

[2:56:35] ik heb hier iemand van wie misschien iets verwerkt is.

[2:56:39] Hebt u nog een telefoonnummer?

[2:56:40] Dat kan natuurlijk niet.

[2:56:42] We zijn in overleg met de autoriteit persoonsgegevens op welke manier we die mensen dan wel kunnen benaderen.

[2:56:50] En daar, even in mijn woorden, daar is de AP wel aanmoedigend

[2:56:55] hoe ver we daarin mogen gaan, om het maar zo te zeggen.

[2:56:57] Ze zeggen, ja, doe nou echt je best

[2:56:58] om op allerlei verschillende manieren erachter te komen

[2:57:01] wat dan die laatste contactgegevens van mensen zijn.

[2:57:04] Dat wordt de volgende fase van het project.

[2:57:05] We willen nu eerst de mensen die actief zelf om inzicht hebben gevraagd

[2:57:09] eerst dat helemaal afronden.

[2:57:12] We hebben extra mensen aangenomen om dit te kunnen doen.

[2:57:16] Maar je wilt ook dat heel veel van je eigen mensen erbij betrokken zijn.

[2:57:18] Want het moet zorgvuldig gebeuren.

[2:57:20] Het moet met kennis van zaken gebeuren.

[2:57:21] Waar kunnen we dit terugvinden?

[2:57:24] Welke documenten zouden er kunnen staan?

[2:57:28] Dat betekent ook dat we een aantal dingen hebben moeten herprioriteren bij de directie die daarover gaat.

[2:57:33] En dat is ook de reden dat ik heb gezegd dat we extra mensen laten aanleggen.

[2:57:35] Want ik wil wel dat een aantal van die andere activiteiten ook gewoon door kunnen gaan.

[2:57:43] Nog een vervolgvraag van de heer Ergin.

[2:57:46] Ik begrijp dat de aanpak voor individuen bepaalde gevolgen, bepaalde gevoelens met zich meebrengt

[2:57:53] en bepaalde gevolgen heeft en dat de minister daar nu op handelt, dat geloof ik.

[2:57:58] En dat heeft de minister ook in de beantwoording op schriftelijke vragen die ik een aantal weken geleden heb gesteld,

[2:58:03] heeft de minister dat ook aangegeven.

[2:58:05] Maar mijn vraag die ik ook in mijn eerste termijn in mijn inbreng stelde...

[2:58:10] was dat het tekenend is, of een voorbeeld is...

[2:58:13] van een bredere overheidshandel richting de Nederlanders...

[2:58:19] met een migratieachtergrond, of moslims.

[2:58:21] En mijn vraag aan de minister was eigenlijk...

[2:58:23] wat heeft de minister nou gedaan om het herstel van vertrouwen...

[2:58:28] tussen de overheid, tussen het departement, overheid in algemene zin...

[2:58:31] maar met name het departement waar zij verantwoordelijk voor is...

[2:58:35] om daar enige vorm van herstel, voor zover dat nog mogelijk is,

[2:58:39] dat zeg ik er ook heel eerlijk bij,

[2:58:41] wat de minister nou daarvoor heeft gedaan?

[2:58:45] Ja, voorzitter, dat is een terechte vraag.

[2:58:49] Ook daar hebben we in september over gesproken.

[2:58:53] We hebben onder andere een heel traject ingezet met sessies met mensen met moslimachtergrond.

[2:59:01] Ik ben zelf bijvoorbeeld twee keer bij een sessie met moslimjongeren geweest,

[2:59:05] om op te halen wat er aan geschadigd vertrouwen is.

[2:59:09] Om te begrijpen wat daar de gevoelens bij zijn.

[2:59:12] Om te proberen dat geschadigd vertrouwen ook weer terug te bouwen.

[2:59:16] Ik vond dat zelf intensieve sessies, waar ik ook heel goed begrijp dat mensen geschokt waren.

[2:59:24] Het gevoel hadden van, juist mensen die ik dacht te kunnen vertrouwen, die doen dit.

[2:59:30] Dus wat dat betreft is het ook heel inzichtig geweest.

[2:59:32] U hebt daar een verslag over ontvangen.

[2:59:33] Dat is namelijk door een extern bureaubegeleid, juist om een neutrale gespreksleider te hebben.

[2:59:39] Volgens mij heette dat bureau Perron 14, met een hele capabele gespreksleider die daar ook

[2:59:47] dat verslag over heeft geschreven.

[2:59:49] Dat heeft u ontvangen, ik denk een jaar geleden, en een kabinetsreactie daarop.

[2:59:55] Ik neem die zorgen van die moslimgemeenschappen ook serieus.

[2:59:59] Dat is ook waarom ik steeds weer die handdreiking doe om met ze in gesprek te gaan.

[3:00:06] Dat betekent dus ook die transparantie over de verwerking van gegevens.

[3:00:10] Dat betekent die dialoogsessies.

[3:00:13] We zijn nu aan het opzetten van een meer structurele dialoog met een gemeenschappelijke agenda van

[3:00:20] maatschappelijke vraagstukken.

[3:00:22] Want eigenlijk was het dialoog, zoals we dat met heel veel gemeenschappen hebben, dat je die

[3:00:27] netwerken opbouwt en dan ga je die dialogen aan.

[3:00:31] Maar dit gaat over een gezamenlijke agenda.

[3:00:33] De eerste gesprekken over die gezamenlijke en maatschappelijke agenda hebben al plaatsgevonden.

[3:00:40] Een van de zaken die in de gesprekken ook naar voren is gekomen, is dat er binnen de

[3:00:44] moslimgemeenschappen best wel een afstand is, soms onderling, tussen jongeren — we komen

[3:00:50] dadelijk even over imams te spreken — en hun moskee en de imam, die misschien uit het

[3:00:55] buitenland komt, tussen mensen uit die moslimgemeenschappen die zich niet

[3:01:00] vertegenwoordigd voelen door de mensen die in een structureel verband bij ons aan tafel zitten.

[3:01:05] Dat kunnen vrouwen zijn, denk aan Fem4Freedom,

[3:01:08] dat kunnen ondernemers zijn die misschien alweer een hele andere rol in Nederland hebben.

[3:01:11] Dus het is ook belangrijk dat we juist ook

[3:01:13] dat soort groepen veel meer bij al die gesprekken betrekken.

[3:01:19] Wat we ook hebben gezien is dat het voor de

[3:01:22] bij sommige gemeentes soms moeilijk is om met die gemeenten in gesprek te komen.

[3:01:27] Dus daar proberen we ook de helpende hand te bieden.

[3:01:31] En we brengen in april een handreiking uit die gericht is op die samenwerking juist tussen gemeenten

[3:01:37] en geloofsgemeenschappen van moslims.

[3:01:43] Ik denk dat ik dat een beetje zo heb beantwoord wat we aan het doen zijn.

[3:01:50] Het laat onverlet dat ik denk dat wat er zowel politiek als bestuurlijk enorm belangrijk is,

[3:01:57] en of dat nou met de moslimgemeenschap is, de eritraise gemeenschap, boeren, noem maar op,

[3:02:03] dat je steeds weer met de gemeenschap in gesprek gaat en zegt, waar komen uw zorgen vandaan?

[3:02:08] Hoe kunnen we samen iets aan die zorgen doen en samen die samenleving verder bouwen?

[3:02:15] Dit waren de concrete initiatieven daarvoor.

[3:02:17] Dan wil ik nu even zeggen wat de volgorde van de onderwerpen is.

[3:02:22] Ik denk dat we integratie hebben en nog wat specifieke vragen over.

[3:02:27] Dan hebben we werk voor asielzoekers.

[3:02:31] We hebben ESS, inburgering via en voor een inclusieve arbeidsmarkt.

[3:02:36] En dan hebben we nog een setje diverse.

[3:02:43] Nee, de rest is een integratievraag.

[3:02:53] Even kijken. Mevrouw Keizer vroeg of het CBS stopt met de registratie van herkomst.

[3:03:03] Dat klopt niet. Het CBS stopt daar niet mee.

[3:03:07] Zij brengen al decennia lang de positie van de Nederlandse bevolking in kaart, waarbij inzicht

[3:03:12] beschikbaar is van de eerste- en tweede-generatie van groepen met een migratieachtergrond.

[3:03:18] Dat verandert niet.

[3:03:19] Het CBS zal in dat verband de komende jaren de rapportage Integratie in

[3:03:23] Samenleving blijven publiceren.

[3:03:26] Het CBS handelteert wel sinds enige tijd — die discussie hebben we hier ook in de commissie al gehad —

[3:03:31] andere verzamelcategorieën, Europese en niet-Europese achtergrond in plaats van

[3:03:36] westers en niet-westers.

[3:03:38] Maar dat heeft natuurlijk geen invloed op het verzamelen van informatie.

[3:03:42] Er blijft nog steeds inzicht beschikbaar in specifieke herkomstgroepen, waarbij onderscheid

[3:03:46] naar eerste en tweede generatie mogelijk is.

[3:03:53] Dan vroeg mevrouw Koekoek of de minister zich ervoor kan inzetten dat andere gemeenten goede

[3:03:59] voorbeelden als plan Einstein uit Utrecht gaan overnemen.

[3:04:04] Ik heb al meerdere malen antwoordseverhalen over plan Einstein gehoord.

[3:04:09] Ik heb ook op een gegeven moment beloofd dat ik daar op zoek zou gaan, dus misschien moet

[3:04:12] ik dat wel gaan waarmaken.

[3:04:14] Maar die ziet op het faciliteren van een ontmoeting tussen asielzoekers en buurtbewoners, zoals mevrouw

[3:04:19] Dat past natuurlijk heel erg goed bij de inzet van dit kabinet om in die steeds diversere samenleving

[3:04:26] te zorgen dat die groepen goed met elkaar kunnen.

[3:04:29] Dat wordt dus inderdaad door lokale ontmoetingen gestimuleerd.

[3:04:34] Wij zullen ervoor zorgen — dat gebeurt ook al, want ik heb er al een aantal keer over

[3:04:39] gehoord op bijeenkomsten waar ik was — dat dit soort goede voorbeelden niet alleen vanuit Utrecht

[3:04:44] In Arnhem is er ook zo'n leuk voorbeeld, hier in Den Haag,

[3:04:47] dat dat soort goede voorbeelden worden uitgewisseld.

[3:04:50] En daar hebben we ook allerlei kennis- uitwisselingssessies voor en structuren voor.

[3:04:54] Maar daar wordt echt van elkaar geleerd.

[3:04:56] Hetzelfde geldt overigens, dat is een vraag die veel later kwam,

[3:04:59] leren wij van de buurlanden? Ja.

[3:05:03] Op zich is natuurlijk inburgering een nationale competentie en integratie,

[3:05:07] maar er is zoveel te leren van België en Duitsland en vice versa

[3:05:11] dat ik de zesde prioriteit heb gemaakt die ik heb ingebracht

[3:05:15] voor de prioriteit voor de nieuwe Europese Commissie.

[3:05:17] Van elkaar leren zonder te niet te doen aan de nationale competentie.

[3:05:21] Wat ik denk dat in die steeds divers wordende samenleving,

[3:05:25] niet alleen in Nederland, maar in alle Europese landen,

[3:05:28] de manier waarop je met elkaar samenleeft en of je integratie echt voor elkaar krijgt,

[3:05:32] één van de kernvragen van de komende tien jaar gaat zijn.

[3:05:35] Dus van elkaar leren op gemeentenniveau, op nationaal niveau, heel erg belangrijk.

[3:05:39] Dan werken voor asielzoekers, en daar hoort ook de Arbeidsmigranten bij.

[3:05:57] De 24-weken-eis, als we het over asielzoekers aan het werk hebben.

[3:06:02] Velen van u zeiden al dat werken een belangrijke factor is om mee te kunnen doen aan de

[3:06:06] Nederlandse samenleving.

[3:06:07] Daarom is het ook zo belangrijk dat we een aantal belemmeringen wegnemen voor asielzoekers die kunnen werken.

[3:06:13] want dat heeft ook, en dat hebben we ook gezien, positieve invloed op de arbeidsmarktdeelname

[3:06:19] van statushouders, als ze eenmaal statushouders zijn geworden.

[3:06:23] Die 24-weken-eis is afgeschaft, dat weet u, en sindsdien zien we een flinke toename in het aantal

[3:06:29] TBV's, de werkstellingsvergunningen, voor werkgevers die asielzoekers in dienst willen nemen.

[3:06:35] van 601 in 2022, 2016 vorig jaar en tot en met 19 maart al 1550.

[3:06:45] Ik vind echt meer asielzoekers aan het werk.

[3:06:47] Dat is goed als mensen hier zijn en ze kunnen bijdragen aan onze samenleving, alsjeblieft.

[3:06:53] Een krappe arbeidsmarkt waar asielzoekers kunnen bijdragen, heel erg graag.

[3:06:57] Het helpt dus ook voor die integratie in die latere jaren.

[3:07:02] Dat betekent ook dat we nog een aantal overige belemmeringen hebben om weg te nemen, ook nu die

[3:07:07] uitspraak van die 24-weken-eis eruit is.

[3:07:11] Dat gaat het over informatievoorziening voor asielzoekers, maar ook voor werkgevers, zodat ze

[3:07:16] beter geïnformeerd worden over de mogelijkheden om te werken.

[3:07:20] Ik heb aan UWV verzocht om de aanvragen voor de tewerkzijn van asielzoekers binnen twee weken

[3:07:27] af te handen, in plaats van de reguliere vijf weken.

[3:07:30] Dat lukt ze nu nog niet, omdat er zoveel aanvragen worden gedaan.

[3:07:34] Dus dat is van de ene kant goed nieuws, maar dat is wel de inzet.

[3:07:39] Dat gaat niet ten koste van statushouders, want die zijn natuurlijk vrij op de arbeidsmarkt.

[3:07:43] Het kan wel ten koste gaan van arbeidsmigranten waar je dan langer, van buiten de EU overigens,

[3:07:48] langer op het werkstandsvergunning moet wachten, want arbeidsmigranten van binnen de EU zijn natuurlijk ook vrij.

[3:07:56] Een vraag van de heer Seder.

[3:07:59] Twee vragen. Dus betekent dat dat als wij voorrang zouden willen geven aan mensen die hier al zijn

[3:08:03] door middel van de asielzoekers, dat dat de kosten zou gaan van de werkstandsvergunning van

[3:08:07] buiten de EU, maar dat het gewoon wel mogelijk is als daar politieke wil is? Dat is mijn eerste vraag.

[3:08:12] Ik heb daarna nog een volgvraag. Ja, daar kan dus voorrang gegeven worden aan asielzoekers. Dat

[3:08:19] gaat alleen maar in de tijd ten koste van de werkstandsvergunning van buiten de EU, want die

[3:08:29] Maar wat we met asielzoekers willen voorkomen, is dat ze in die lange cirkel komen, terwijl ze misschien

[3:08:34] helemaal niet zoveel tijd als asielzoeker hebben.

[3:08:38] Wat hier wel belangrijk is, is dat dat geldt alleen als de aanvraag compleet is.

[3:08:44] Dus de werkgever moet wel een complete aanvraag indienen en de asielzoeker moet ook werkelijk asielzoeker zijn.

[3:08:50] Dan komen we dadelijk op de werkstellersvergunning en waarom die belangrijk blijven.

[3:08:55] Je wilt natuurlijk wel weten of iemand een asielzoeker is, of iemand al zes maanden in de procedure zit

[3:09:00] en of iemand eventueel afgewezen is.

[3:09:03] Dus je kunt de terwerkstellingsvergunning misschien anders vormgeven.

[3:09:06] Daar doen we ook onderzoek naar, aan een volgend kabinet, om daar uiteindelijk iets over te beslissen.

[3:09:11] Maar dat leggen wij voor wat daar de opties zijn, of dat bereiden we voor.

[3:09:15] Maar ik vind het wel belangrijk om hier te zeggen dat je iets van een terwerkstellingsvergunning misschien

[3:09:19] op een makkelijke manier moet blijven hebben.

[3:09:21] want je moet weten, mag iemand werken?

[3:09:23] Is diegene er zes maanden?

[3:09:25] En als iemand hier niet meer mag werken,

[3:09:28] dan moet je dat ook als werkgever weten,

[3:09:29] want dan hoort iemand natuurlijk gewoon het land te verlaten.

[3:09:32] Dus daar is het ook belangrijk voor.

[3:09:35] Nog een vervolgvraag van de heer Seder.

[3:09:38] Dank de minister voor deze duidelijkheid.

[3:09:40] Er was wat ruis op de lijn

[3:09:41] of maatregel, ook te kosten

[3:09:43] als het gaat over statushouders, maar

[3:09:45] ik ben blij dat de minister dat in ieder geval

[3:09:47] opheldert. Even een andere vraag,

[3:09:49] Andere partijen gaan uit, al een aantal jaar, maar ook na de uitspraak van de rechter...

[3:09:54] dat er nog zorgen zijn over de opgebouwde rechten.

[3:09:59] Dat leidt er ook toe om nu te terughoudend te zijn.

[3:10:03] Wat volgens mij, als wij de rapporten lezen, economisch best onverstandig is.

[3:10:08] Omdat volgens mij juist de ruimtegeven groepen zijn van integratie, participatie, maar ook economisch.

[3:10:14] Dus er lijkt een terughoudendheid te zijn...

[3:10:19] gebaseerd op de gedachtegang dat er alsnog...

[3:10:24] dat opgebouwde rechten alsnog tegengeworpen zouden kunnen worden tegen de Nederlandse staat.

[3:10:29] Volgens mij kan dat niet, want als iemand afgewezen wordt...

[3:10:32] wordt geacht alsof die persoon nooit recht heeft opgebouwd.

[3:10:36] Daar kan je niet van afwijken.

[3:10:37] Kan de minister dit bevestigen of ontkrachten?

[3:10:40] Juist omdat wel of niet meer mensen toelaten gewoon een gigantische economische gevolg heeft.

[3:10:47] Dus het is goed dat we daar ook wel met de feiten het debat voeren.

[3:10:51] De minister.

[3:10:52] Ja, voorzitter.

[3:10:53] Allereerst.

[3:10:53] Ik bevestig nogmaals dat statushouders net als u en ik gewoon vrij zijn om op de Nederlandse

[3:10:59] markt te werken.

[3:11:00] Dus die komen niet in het gedrang als er te werkzijnsvergunningen voor asielzoekers worden

[3:11:05] gedaan.

[3:11:07] Hetzelfde geldt voor arbeidsmigranten van binnen de EU, wel arbeidsmigranten van buiten de EU,

[3:11:13] want die hebben een terwerksteuningsvergunning nodig.

[3:11:15] En wat betreft de opgebouwde rechten, asielzoekers die niet langer rechtmatig in Nederland verblijven,

[3:11:23] bijvoorbeeld omdat de asielvraag is afgewezen en de asielzoeker dus vertrekplichtig is,

[3:11:29] en vandaar dat ik het dus belangrijk blijf vinden dat je iets van de terwerksteuningsvergunningen

[3:11:32] In welke vorm dan ook.

[3:11:34] Maar die hebben in principe geen recht meer op uitbetaling van uitkeringen.

[3:11:40] Punt.

[3:11:42] En nog een derde vraag van de heer Seder.

[3:11:45] Ja, ik gebruik toch de derde vraag omdat het om miljarden gaat,

[3:11:48] welke stap we hierin gaan zetten.

[3:11:50] Het klopt dat ze geen rechten meer hebben op uitkeringen.

[3:11:54] Maar klopt het ook dat opgebouwde rechten gewoon komen te vervallen?

[3:11:58] We hebben het over WW en alle andere zaken.

[3:12:00] Klopt het dat als iemand afgewezen wordt,

[3:12:02] dat als een asielzoeker afgewezen wordt, dat hij geen aanspraak kan maken op sociale rechten in welke vorm dan ook.

[3:12:10] Want dat is een vrees van partijen in de Kamer.

[3:12:14] En onderzoek wijst uit dat als wij versoepelen in dit beleid, kan het de maatschappij miljarden opleveren,

[3:12:21] maar er is wel een terughoudeloodheid.

[3:12:22] Dus ik zou graag willen vragen of de minister daar volledig in kan zijn,

[3:12:26] zodat we dit debat niet de volgende keer weer hoeven te voeren.

[3:12:29] De minister.

[3:12:33] Voorzitter, even. Op het moment dat je het land moet verlaten omdat je hier niet meer mag blijven,

[3:12:40] dan vervallen je WW-rechten. Dat is ook heel simpel. Je mag de WW alleen maar exporteren

[3:12:48] naar een land binnen de EU. Asielzoekers over het algemeen komen van landen buiten de EU. Daar kun

[3:12:55] Dus op het moment dat je niet meer mag blijven in Nederland, dan vervalt jouw WW-recht,

[3:13:05] want dan moet je het land verlaten.

[3:13:07] En het is dus ook niet zo dat als je toch in Nederland blijft, dat je dan toch je WW krijgt.

[3:13:17] Gaat u verder.

[3:13:18] Ja.

[3:13:22] En ik wil daar ook nog even aan toevoegen dat ook het ontvangen van een werkloosheidsuitkering

[3:13:29] juridisch niet het vertrek in de weg staat.

[3:13:31] Dus ook het omgekeerde is ook belangrijk om even te weten.

[3:13:34] Als u recht hebt op een WW-uitkering, staat dat het vertrek van de asielzoeker niet in de weg.

[3:13:40] Dus hij vervalt omdat de asielzoeker niet langer het verblijfsrecht heeft,

[3:13:46] maar het staat er dus ook juridisch niet in de weg.

[3:13:50] Nog een vraag van mevrouw Becker.

[3:13:53] Ja, ik hoor de minister zeggen dat de WW niet exporteerbaar is en dat is ons inderdaad bekend.

[3:14:00] Dus dat is ook niet de zorg van in ieder geval mijn fractie.

[3:14:04] Maar is het juist dat er op dit moment nog geen arrest bekend is waarin de rechter heeft

[3:14:11] geoordeeld dat iemand wordt verondersteld een dusdanig duurzame band met Nederland te

[3:14:17] hebben, eigenlijk gebaseerd op het arbeidsverleden, dat daarmee kan worden gezegd u kunt deze

[3:14:22] persoon nu niet uitzetten.

[3:14:24] Maar dat naar de toekomst toe natuurlijk niet uit te sluiten valt dat een asieladvocaat

[3:14:28] daar wel een beroep op gaat doen als er sprake is van een duurzame arbeidsrelatie met ook

[3:14:35] opgebouwde sociale rechten.

[3:14:37] Dus voordat hier de suggestie wordt gewekt alsof er geen juridisch risico zou zijn, dit is

[3:14:42] eigenlijk onze zorg.

[3:14:43] En is het kabinet bereid dat eerst te monitoren of asieladvocaten zich uiteindelijk met dit

[3:14:49] soort pleidooien gaan melden?

[3:14:53] Er is mij geen arrest bekend.

[3:14:58] Ik kijk even naar rechts voor de zekerheid.

[3:15:00] Er is mij geen arrest bekend.

[3:15:02] Waar een asieladvocaat zich wel of niet op gaat beroepen, dat kan ik niet voorspellen.

[3:15:08] We monitoren dit natuurlijk altijd.

[3:15:14] Volgens mij is een van de politieke uitwegen, maar dat is niet meer aan mij, om inderdaad

[3:15:20] dat onderscheid te maken tussen kansrijke en niet-kansrijke asielzoekers.

[3:15:24] Ik ben even op zoek naar, want dat hebben wij in het kader van de discussies die we binnen het kabinet

[3:15:29] over migratie hebben gehad, laten uitzoeken.

[3:15:33] We hebben toen aangevraagd of het juridisch advies mogelijk is om onderscheid te maken en het maken

[3:15:43] van onderscheid in de wachttermijn tussen personen met een kansrijke en een kansarme asielaanvraag.

[3:15:51] Dan moet je kijken naar de juridische houdbaarheid, de uitvoerbaarheid en uiteraard de wenselijkheid,

[3:15:55] maar daar gaan u en ik nog even over.

[3:15:58] De inschatting van wat we uitgezocht hebben in mei toen is dat het differentiëren in de

[3:16:04] wachttermijn tussen groepen asielzoekers juridisch gezien mogelijk is, mits het natuurlijk voldoet

[3:16:09] aan de Europese opvangrichtlijn hoe je dat vormgeeft.

[3:16:13] Daarin staat overigens dat lidstaten uiterlijk negen maanden na de asielaanvraag toegang

[3:16:17] tot de arbeidsmarkt moeten garanderen.

[3:16:18] Dus je zou ervoor kunnen kiezen, ik zeg niet dat dat een kabinetstandpunt is,

[3:16:23] om te differentiëren tussen drie en negen maanden bijvoorbeeld.

[3:16:27] En waarom dat een redelijke termijn zou kunnen zijn, is dat je met die negen maanden,

[3:16:33] als het asielproces goed verloopt, wellicht ook zover bent dat je de minder,

[3:16:39] de niet kansrijke asielzoekers er eerder uit gefilterd hebt.

[3:16:43] Dus de consequentie hiervan moet natuurlijk wel in kaart gebracht worden,

[3:16:47] met name voor de uitvoering.

[3:16:49] Daar zitten natuurlijk heel wat haken en ogen aan, maar juridisch kan het.

[3:16:56] En het is dan een volgend kabinet.

[3:16:57] Nog een vervolgvraag van mevrouw Becker.

[3:16:59] Ja, want voorzitter, begrijp ik nou goed dat door de uitspraak van de Raad van State, op dit moment

[3:17:05] als dus een kansarme asielzoeker zich meldt die bijvoorbeeld in spoor 1 of spoor 2 zit, uit een

[3:17:10] veilig land komt en wil werken na een half jaar, dat op dit moment dan de praktijk is dat dat ook

[3:17:16] wordt toegestaan, terwijl we eigenlijk met z'n allen weten dat dit een persoon is die heel

[3:17:20] waarschijnlijk geen recht heeft op asiel.

[3:17:23] Ik begrijp het dan ook goed als dat het geval is dat wij als Nederland niet de mogelijkheid

[3:17:27] hebben om ook tegen deze doelgroep te zeggen dat werken hier niet in zit, want je zult

[3:17:31] waarschijnlijk terug moeten.

[3:17:33] Dan is onze maximale ruimte negen maanden.

[3:17:36] U zegt dat dat aan een nieuw kabinet is, maar dan zou ik in ieder geval de collega's ook willen

[3:17:41] uitdagen om daar zo snel mogelijk een Kameruitspraak over te doen.

[3:17:44] Volgens mij moeten we dat voorkomen, dat mensen het signaal krijgen hier te kunnen blijven,

[3:17:49] terwijl we eigenlijk al weten dat ze weg zullen moeten.

[3:17:53] Ik zou niet toegang tot werk willen koppelen aan het signaal dat ze hier kunnen blijven.

[3:17:57] Volgens mij moeten we daar juist heel voorzichtig zijn, ook om die koppeling hier zo te leggen.

[3:18:03] Even voor de duidelijkheid.

[3:18:04] Het juridische onderscheid tussen kansrijk en niet-kansrijk en daarmee een verschil in wachttijd

[3:18:09] kan gemaakt worden.

[3:18:11] Daar moet je wel heel zorgvuldig vorm geven.

[3:18:13] Je moet allemaal uitvoeringstoetsen doen.

[3:18:17] Twee. Op dit moment, na zes maanden, heeft elke asielzoeker toegang tot de arbeidsmarkt.

[3:18:24] Daarom is het volgens mij ook van belang dat we die asielprocessen zo goed weer onder controle krijgen,

[3:18:29] zodat je degenen die misschien minder kans maken er na zes maanden uit gefilterd hebt.

[3:18:34] Maar je hebt dus tot negen maanden tijd, als je dat onderscheid zou maken.

[3:18:38] Want negen maanden is volgens de Europese richtlijn de maximale wachttermijn.

[3:18:44] Dus dit is een soort applaus of zo.

[3:18:49] Dit is wat wij dus vlak voor de zomer allemaal hebben uitgezocht.

[3:18:56] En daarmee kunt u ook een beetje raden hoe ik erin zat, maar daar gaat het hier niet over.

[3:19:01] Ik had nog een vraag over wat de wachttijden in andere landen zijn.

[3:19:05] Cyprus een maand, Italië twee maanden, Bulgarije, Duitsland, Finland, Kroatië, Letland, Oostenrijk

[3:19:11] Drie maanden, België vier maanden, zes maanden is dus onder andere Nederland,

[3:19:16] maar ook Estland, Finland, Griekenland, Ierland, Letland, Luxemburg,

[3:19:21] Polen, Slobakië, Spanje en Tsjechië en negen maanden Hongarije en Slovenië.

[3:19:26] En dat is uit het Europese migratienetwerk.

[3:19:29] Ik heb nog een vraag van de heer Eerdmans.

[3:19:33] Ja, voorzitter, dank u wel.

[3:19:34] De vraag die ik heb, is het niet aannemelijk, vraag ik de minister,

[3:19:38] ...om ook al bij die 24-weken-eis, om te denken dat iemand die gaat werken...

[3:19:42] ...een veel grotere kans krijgt om hier te blijven.

[3:19:45] Dus los van andere oorzaken, om asiel te krijgen.

[3:19:51] Is dat een rare overweging? Kunt u daar iets over zeggen?

[3:19:55] Is dat niet een aannemelijke gedachte?

[3:19:58] De minister.

[3:20:00] Voorzitter, dan begeef ik mij op het terrein van mijn collega van JNV.

[3:20:05] Maar even heel hoog over in het algemeen.

[3:20:08] Een asielaanvraag wordt beoordeeld op je reden waarom jij jouw land hebt verlaten en waarom

[3:20:14] je hier dus naartoe komt, en niet of je wel of niet goed bij de arbeidsmarkt past.

[3:20:19] Daar hebben we andere regelingen voor, zoals kennismigranten of tewerksteuningsvergunningen

[3:20:25] voor migranten van buiten de EU.

[3:20:27] Maar of je wel of niet aan het werkje kan en goed bij de arbeidsmarkt past, is geen

[3:20:33] Criterium voor een asielaanvraag.

[3:20:36] Een vervolgvraag van de heer Andersom.

[3:20:38] Andersom weten we ook dat de reden om mensen uit te zetten ook weleens wordt gehinderd door het idee van ze zijn geworteld in Nederland.

[3:20:45] Men heeft kinderen, men zit al zo lang in de procedure.

[3:20:49] Het zijn allemaal geen valide argumenten om te kijken of iemand daadwerkelijk op de juiste manier de procedure is doorgegaan.

[3:20:57] Dus kortom, er spelen vaker hele andere argumenten mee om iemand wel of niet in Nederland te laten blijven.

[3:21:04] Ook bij de rechter.

[3:21:05] Dus ik vraag me juist af of dit niet misschien nog een grotere hindernis wordt als mensen

[3:21:09] gewoon een totaal verzonnen verhaal presenteren, maar zich inmiddels gewordeld hebben via een

[3:21:14] arbeidsverleden.

[3:21:15] De minister.

[3:21:16] Ja, volgens mij, voorzitter, is daarom die monitoring waar mevrouw Becker naar vroeg van belang.

[3:21:25] En kijk, de Raad van State heeft zich uitgesproken.

[3:21:28] Die 24-weken-eis, wat u of ik daarvan of van vind, die is gewoon van tafel.

[3:21:33] Dus dat voeren we netjes uit, zo'n uitspraak.

[3:21:37] En we hebben het net gehad over het verschil tussen kansrijke en kansarme asielzoekers.

[3:21:41] Ik denk dat daar een oplossing ligt voor de vraag die de heer Eerdmans stelt.

[3:21:44] Die moet wel natuurlijk uitvoerbaar zijn, die moet juridisch passen.

[3:21:47] Maar ik zou zeggen in de tussentijd, elke asielzoeker die hier mee kan doen in de samenleving, die

[3:21:57] kan helpen met die arbeidsmarkt tekorten, die een netwerk opbouwt, bezig is in al die

[3:22:03] maanden dat hij op zijn aanvraag zit te wachten in plaats van in zo'n AZC toch rond te hangen,

[3:22:09] is volgens mij voor iedereen mooi meegenomen.

[3:22:12] En we weten ook dat asielzoekers die al werken, daarna als statushouder vaak aan het werk zijn,

[3:22:19] beter integreren. Mag ik even een klein punt van orde maken? Ik geef zometeen nog één vraag aan

[3:22:24] mevrouw Patijn, maar daarna gaan we de vragen, wat mij betreft, even per blokje doen en dan

[3:22:29] geven we de minister gewoon het woord om een blokje af te maken en dan doen we even de vragen voor

[3:22:34] dat blokje. Dan doen we eerst het blokje werk, statushouders en asielzoekers maken we even af.

[3:22:45] Werkbegeleiding voor asielzoekers, is dat mogelijk?

[3:22:47] Dat vroeg de heer Bamenga naar en volgens mij ook mevrouw Van Dijk.

[3:22:54] Uit het rapport van regioplan blijkt dat het ontbreken van de formele — daarom vroeg u er

[3:22:58] natuurlijk ook naar — ondersteunings- of begeleidingsstructuur een belemmering vormt.

[3:23:03] In de kabinetsreactie heb ik u toegelicht dat ik bezig ben met een verkenning naar wat voor

[3:23:08] soort ondersteuning voor deze doelgroep goed zou kunnen zijn.

[3:23:11] Dat kan begeleiding zijn en dat kan ondersteuning zijn.

[3:23:15] Daarover lopen nu gesprekken met UWV en COA, dus daar hoort u ongetwijfeld in de volgende

[3:23:21] voortgangsbrief over hoe we daar gevaren zijn.

[3:23:26] Dan waren er vragen over de voorlichting over de REBA.

[3:23:31] Ook dat blijkt uit het onderzoek van regio Plan voor die belemmeringen voor asielzoekers.

[3:23:36] De onduidelijkheid over de betaalde bedrag is een van de belemmeringen.

[3:23:42] Daar is een kabinetsrejectie gekomen van mijn collega Van den Burg van JNV.

[3:23:48] Die verkent hoe de informatieverziening hierover, zowel naar de asielzoeker als naar de werkgever,

[3:23:54] verbeterd kan worden.

[3:23:56] Hij zal ongetwijfeld ook ingaan op al uw vragen over hoe de REBA is samengesteld en wat er wel

[3:24:01] of niet volgens u in klopt.

[3:24:05] Daar hoort ook de vraag bij over de eigen bijdrage voor de opvang van asielzoekers.

[3:24:09] Ja, asielzoekers met inkomsten of eigen vermogen betalen een eigen bijdrage.

[3:24:14] Dat staat ook in die reba.

[3:24:16] En zoals ik al zei, die ligt bij mijn collega van JNV.

[3:24:21] Ik vind overigens dat een besluit van zo'n eventuele aanpassing, vindt mijn collega ook,

[3:24:26] aan een volgend kabinet is.

[3:24:28] Maar als u er meer over wilt weten, moet u bij JNV zijn.

[3:24:32] Missstanden bij asielzoekers die werken?

[3:24:34] Ja, dat vind ik een belangrijke vraag van mevrouw Partijn.

[3:24:39] Asielzoekers hebben, net als andere Nederlanders, recht op eerlijk, gezond en veilig werk.

[3:24:44] En daar zijn werkgevers primair voor verantwoordelijk.

[3:24:47] Maar we weten ook dat dat in de praktijk natuurlijk te vaak misgaat.

[3:24:51] De UWV beoordeelt bij de aanvraag of de voorwaarde wordt voldaan.

[3:24:55] En daar zit onder andere de vraag bij of het loon marktconform is.

[3:25:01] De arbeidsinspectie onderzoekt alle meldingen van mogelijke arbeidsuitbuiting.

[3:25:07] geeft waar mogelijk opvolging.

[3:25:11] Ze kunnen de meldingen doorzetten naar toezicht, controles op naleven van de arbeidswetten,

[3:25:16] arbeidszijdenwet, maar even afgezien van wat de arbeidsinspectie hier doet, is het inderdaad zo

[3:25:24] dat deze groep natuurlijk extra kwetsbaar is voor uitbuiting, juist omdat het mensen zijn die net

[3:25:30] in Nederland zijn, de regels misschien nog niet zo goed kennen, misschien andere arbeidsomstandigheden

[3:25:35] gewend zijn dan wij hier hebben en misschien wel bang zijn als zij zich uitspreken dat ze hun baan

[3:25:41] verliezen. Dus ik ben het met u eens dat extra aandacht daarvoor ook echt nodig is. En dat gaat

[3:25:48] mee in het brede risicoplan, risicogericht toezicht van de arbeidsinspectie, gericht op kwetsbare

[3:25:56] werknemers. Dus dat zijn arbeidsmigranten, maar dat zijn zeker ook asielzoekers en in sommige gevallen

[3:26:04] De heer Seder, mevrouw Koekoek en de heer Van Oostenbrugge vroegen ook of het niet belangrijk is

[3:26:10] dat die arbeidsmigranten ook Nederlands leren.

[3:26:15] Breder, een van de zaken waar we het gesprek over zijn begonnen, maar dat waarschijnlijk door mijn

[3:26:20] opvolger afgemaakt gaat worden, is de integratie van de arbeidsmigranten.

[3:26:25] Een aantal van u refereerde al aan de eigen bubbel waarin expats of arbeidsmigranten vaak in Nederland

[3:26:30] blijven. Toevallig was ik gisteren en eergisteren in Roemenië om te praten over arbeidsmigratie en

[3:26:38] hoe we daar samen beter vorm aan fair labour mobility kunnen geven. Dan gaat het over

[3:26:43] informatievoorzieningen aan mensen die hier naartoe gaan, in dit geval dus Roemenen. Het

[3:26:49] leren van tevoren informatie over wat je rechten en je plichten zijn. Maar het leren van de Nederlandse

[3:26:57] Als je hier een paar maanden bent en weer teruggaat, is dat natuurlijk iets anders

[3:27:00] dan als je kinderen hier naar school gaan en je blijft hier.

[3:27:03] En ik vind ook eigenlijk dat we ook daar met elkaar het gesprek over moeten hebben.

[3:27:06] Wij kunnen Europese arbeidsmigranten niet verplichten om Nederlands te leren.

[3:27:11] Toen ik in Frankrijk werkte, was er geen verplichting voor mij om Frans te leren.

[3:27:14] Dat heb ik wel gedaan, maar ik vind daar ook wel een verantwoordelijkheid voor werkgevers.

[3:27:20] Want die werkgevers of die uitzendbureaus, die halen mensen naar Nederland.

[3:27:23] Ik weet ook dat een aantal werkgevers die verantwoordelijkheid op zich nemen, dat ze Nederlandse

[3:27:28] lessen aanbieden, dat ze een soort inburging, leer-Nederland-cursus aanbieden.

[3:27:35] Maar zoals ik in uw vorig debat ook heb toegezegd, ik ga het gesprek met de werkgevers over hun

[3:27:40] verantwoordelijkheid, die ze hier overnemen, intensiveren.

[3:27:46] ONO-fondsen, daar zijn er een aantal van, zeg ik tegen de heer Van Oostenbrugge, die ook

[3:27:50] subsidies aanbieden om taalonderwijs te bekostigen.

[3:27:54] Overigens is er nog een hele discussie te voeren over de O&O-fondsen.

[3:27:57] Dat is op zich ook nog wel een prachtige, want ik denk dat de O&O-fondsen een hele grote rol

[3:28:02] kunnen spelen in levenlang ontwikkelen, niet alleen van arbeidsmigranten overigens.

[3:28:07] Maar dan moeten ze ook bereid zijn om niet alleen programma's of opleidingen te financieren

[3:28:11] die je van elektriciën A naar elektriciën B helpen, maar ook digitale vaardigheden, taalvaardigheid.

[3:28:18] Dat kan ook Engels leren zijn voor Nederlanders en ook eventuele overstap naar tekortsectoren.

[3:28:25] Dat is even een uitstapje naar de ONO-fondsen, maar ik vind dat dit een mooie brug is.

[3:28:28] Ik zal dus specifiek vragen hoe de werkgevers en de werknemers de ONO-fondsen inzetten om juist

[3:28:38] arbeidsmigranten taal te leren, uit te vragen en bij u op terug te komen.

[3:28:43] Dan hebt u in ieder geval de feiten voor handen.

[3:28:46] Wat ik aardig vind als onderdeel van het integreren van arbeidsmigranten zijn een aantal voorbeelden

[3:28:55] waar je ziet dat werkgevers en werknemersorganisaties gezamenlijk echte handschoenen hebben opgepakt.

[3:29:00] Dat zie je onder andere bij de Brabantse migratie-informatiepunten.

[3:29:06] Ik heb er zelf de eerste mogen openen, in Helmond was dat.

[3:29:11] Daar zijn ze bezig met taalonderwijs voor arbeidsmigranten.

[3:29:14] Daar zijn ze bezig met informatie voor mensen over hoe ze hun recht kunnen halen, wat je

[3:29:20] van huisvestingen kunt verwachten, juist ook om te zorgen en eventueel omscholing naar die tekortsectoren

[3:29:26] zodat ook die arbeidsmigranten, als je het hebt over integratie, echt onderdeel worden van hun

[3:29:32] Nederlandse netwerk waar ze in zitten.

[3:29:37] En dan zeg ik tegen de heer Van Oostenbruggen dat ik niet bereid ben om de terwerkstellingsvergunning

[3:29:42] af te schaffen voor werkgevers die asielzoekers in dienst willen nemen in tekortsectoren.

[3:29:48] Volgens mij had ik net al gezegd waarom ik het in het algemeen belangrijk vind dat er zoiets

[3:29:52] als de werkstandigvulling blijft, misschien in een andere vorm als hij heel bureaucratisch

[3:29:56] of administratief lastig is.

[3:29:58] Daar kijken we naar en dat leggen we klaar voor een volgend kabinet.

[3:30:01] Maar ik denk dat je hem echt nodig blijft hebben.

[3:30:06] Dat was werk.

[3:30:08] Dan hebben we een aantal vragen.

[3:30:10] Mevrouw Partijn was net als eerst, en dan de heer Boon en dan mevrouw Koekoek.

[3:30:15] Mevrouw Partijn.

[3:30:17] Ik ga een andere vraag stellen, dan heb ik een ander adres.

[3:30:20] Dat mag wel.

[3:30:21] Dat konden we niet weten.

[3:30:23] Dank u wel, voorzitter.

[3:30:25] Ik was ook wel benieuwd of er inzicht te krijgen is in hoe belangrijk die kwetsbaarheid is,

[3:30:32] en vooral ook de uitbuiting.

[3:30:34] Ik heb het gevoel dat het vrij onzichtbaar is en welke focus daar om gelegd wordt.

[3:30:40] Ik zou benieuwd zijn op welke wijze er misschien afspraken zou kunnen worden gemaakt om de mensen

[3:30:48] voor wie een werksteuningsvergunning verkregen is, rechtstreeks in dienst te komen.

[3:30:54] De keuze om het via het uitzendbureau te laten lopen, maakt dat mensen sneller kwetsbaar zijn.

[3:31:01] Het zou mooi zijn als daar een koppeling gemaakt kan worden.

[3:31:07] Wat betreft inzicht over misstanden rond werkende asielzoekers, denk ik dat de aantallen tot vorig jaar

[3:31:15] nog zo laag waren dat je daar niet echt heel breed iets over kan zeggen, want die waren zwaar niet op

[3:31:21] één hand te tellen.

[3:31:22] Nu de aantallen zo enorm stijgen, kan ik me voorstellen, maar de Arbeidsinspectie is natuurlijk

[3:31:28] zelfstandig en doet haar eigen risicoinventarisatie, dat dit er eentje is waar ze goed naar zullen kijken

[3:31:34] en die ze echt wel op hun netvlies zullen hebben.

[3:31:37] Omdat je, als je het echt hebt over kwetsbare werknemers,

[3:31:40] je hebt het natuurlijk over asielzoekers, derde landers,

[3:31:43] waar je inmiddels ziet dat een aantal arbeidsmigranten,

[3:31:47] bijvoorbeeld uit Polen, steeds mondiger beginnen te worden

[3:31:50] en steeds meer weten waar ze wel of niet recht op hebben.

[3:31:54] Maar ik neem aan dat de Arbeidsinspectie meeluistert

[3:31:57] en uw zorgen tot zich neemt.

[3:31:59] Wat betreft de ter-werkstellingsvergunning dan rechtstreeks in dienst,

[3:32:04] dat vind ik het lastige.

[3:32:05] De arbeidsmarkt is zoals die is en om dan voor één groep een aparte uitzondering te maken,

[3:32:11] dat zie ik niet zo snel zitten.

[3:32:14] Ik weet ook niet of dat echt helpt om de asielzoekers snel aan het werk te krijgen.

[3:32:20] Ik denk dat uitzenders daar ook, de goede uitzenders, de groep bedoelende Bonafida's,

[3:32:25] daar juist ook een goede rol in kunnen spelen.

[3:32:26] Ik ben het met mevrouw Partijn eens dat er helaas een heleboel slechtwillende uitzenders zijn

[3:32:31] die dat niet alleen maar het goede met de mens voor hebben.

[3:32:36] Maar via de goede uitzenders is dat natuurlijk ook een manier om aan het werk te komen.

[3:32:40] Nog een vervolgvraag van mevrouw Partijn.

[3:32:43] Ik zeg het ook, voorzitter, omdat het zo ontzettend belangrijk is voor de integratie

[3:32:50] om onderdeel te zijn van dat sociale verband van het werk

[3:32:55] en de cohesie die dat met zich meebrengt.

[3:32:58] En dat gaat helemaal verloren als mensen via een uitzendbureau werken.

[3:33:03] Dat is volgens mij iets wat we allemaal moeten kunnen beamen, dat als wij een uitzendkracht

[3:33:09] een paar weken langs inkomen, er een andere rol is in de verhouding tot die uitzendkrachten.

[3:33:14] Dus ik zou het mooi vinden als er toch gekeken wordt of daar een mogelijkheid voor is.

[3:33:21] Dat is eigenlijk een terugkerende vraag van mevrouw Patijn.

[3:33:25] Ook om bijvoorbeeld 85 procent te zeggen dat er in bepaalde sectoren in dienst moet zijn.

[3:33:33] Ik denk dat de eerste oplossing waar we naartoe moeten is de toelating van die uitzendbureaus,

[3:33:38] zodat je echt het kaf van het koren gaat scheiden.

[3:33:42] Daarnaast kan ik me allerlei discussies voorstellen over uitzendverboden in sectoren.

[3:33:47] Dat zou ik ook niet gelijk voor zijn, maar daar hebben we natuurlijk ook al een aantal

[3:33:50] discussies in deze Kamer over gehad.

[3:33:54] Voordat je voor een specifieke groep zegt, daar gaan we het anders voor doen.

[3:33:59] Maar dat er misstanden zijn waar uitzendbureaus bij betrokken zijn, dat is zeker waar.

[3:34:03] En ik denk dat daar de WTTA een hele belangrijke stap voor is.

[3:34:09] Een vraag van de heer Boon.

[3:34:11] Ja, dank u voorzitter.

[3:34:12] Ik wil toch nog even terug naar de Reba, want ik wil graag de bevestiging van de minister hebben.

[3:34:16] Als iemand een netto inkomen bij een werkgever heeft van 1500 euro,

[3:34:19] dat hij dan netto, na alle aftrek van eigen bijdrage, 1.283,50 euro overhoudt.

[3:34:26] En is de minister, daar heb ik ook geen uitspraak over gehad, vindt u dit eerlijk?

[3:34:30] Want u zegt wij kunnen niet aanpassen als demissionair kabinet, dat begrijp ik.

[3:34:34] Maar vindt u als gestamper dat het eerlijk is?

[3:34:36] En is het uitleg richting de hardwerkende Nederlander die eigenlijk niets overhoudt?

[3:34:43] Nou voorzitter, de repa zoals die er nu uitziet, is natuurlijk gewoon staand beleid.

[3:34:48] Dus dat is waar dit kabinet voor staat.

[3:34:52] Als wij daar wijzigingen in willen aanbrengen, dan vind ik dat echt aan een missionair,

[3:35:00] aan een volgend kabinet.

[3:35:02] En ten slotte, ja, het is aan mijn collega Van den Burgh om hier u de gedetailleerde

[3:35:05] antwoorden op te geven.

[3:35:07] Ik wil niet in zijn beleidsterrein treden.

[3:35:09] Ik kan u de cijfers voorlezen die in het rapport staan, maar volgens mij wil de heer

[3:35:15] Boon een discussie erover aangaan.

[3:35:17] En dat is echt met mijn collega Van den Burgh.

[3:35:21] Ik weet niet of dat gebruikelijk is in het huis, maar zou u dan eventueel een brief kunnen vragen

[3:35:25] van de heer Van den Burgh over deze cijfers richting deze commissie?

[3:35:32] Ik denk dat dat een discussie is met de commissie-asiel van de heer Van den Burgh.

[3:35:39] Dat is één.

[3:35:40] En twee, ik meen dat daar die discussie ook gevoerd wordt.

[3:35:44] Dus ik vind het een beetje lastig om die discussie dan op twee commissietafels te noemen.

[3:35:48] dat is ook niet gebruikelijk. Het gebruikelijk is om die discussie te voeren met de verantwoordelijke

[3:35:52] bewindspersoon. Ook omdat ik niet in zijn beleidsprioriteiten wil treden, zoals ik dat ook

[3:35:59] niet wil dat hij dat in mijn beleidsprioriteiten zou doen. Zo doen we dat meestal. Misschien,

[3:36:06] punt van orde, een dergelijke vraag kan ingebracht worden bij de PV, bij de commissie-JNV. En dat was

[3:36:12] denk ik ook de opmerking van de heer Eerdmans. Ja, of misschien nog makkelijker dat u de vraag

[3:36:16] Dat heb ik net gecheckt. Dat schijnen wij niet te kunnen.

[3:36:23] Ik zit in die commissie en ik heb deze vraag niet zo specifiek voorbij horen komen.

[3:36:26] Dus als u die zou kunnen stellen samen met meneer Boon, dan denk ik dat we dit probleem oplossen.

[3:36:31] Dat moet wel lukken.

[3:36:34] Nog een laatste vraag van mevrouw Koekoek.

[3:36:39] Op dit punt de laatste vraag.

[3:36:42] Dank aan de minister ook om het gesprek met de werkgevers aan te gaan.

[3:36:45] Ik denk dat dat een goede route is.

[3:36:47] Ik had in mijn inbreng twee specifieke voorbeelden genoemd.

[3:36:51] De gemeente Brussel, die voor een heel laag tarief taallessen aanbiedt, en het

[3:36:57] Expat Spouses Initiative in Noord-Brabant, waar het niet alleen over de werkgevers gaat.

[3:37:04] Ik was nog wel benieuwd of we werkgevers op dit soort manieren kunnen ondersteunen om die sociale

[3:37:10] cohesie te bevorderen en te beginnen met taal voor arbeidsmigranten.

[3:37:18] Ik kijk even naar rechts voor de specifieke voorbeelden, voor zover die bij ons bekend zijn.

[3:37:22] Maar zoals ik u al zei, er zijn heel veel goede voorbeelden die zoveel mogelijk

[3:37:28] uitgewisseld worden.

[3:37:29] Maar we zullen achter deze twee voorbeelden ook even aangaan, kijken of we uw mening delen dat

[3:37:34] het goede voorbeelden zijn, en dan zorgen dat ze via al die netwerken verspreid worden.

[3:37:40] Daar wil ik u ook best stond van doen.

[3:37:44] Daarvoor dank aan de minister.

[3:37:46] Dat was niet mijn vraag.

[3:37:47] Wat ik eigenlijk wel wilde verhelderen is dat ik begreep uit antwoord van de minister,

[3:37:50] maar misschien heb ik het verkeerd begrepen,

[3:37:51] dat de inzet voor taallessen voor expert-arbeidsmigranten,

[3:37:56] alles wat daar binnenvalt, met name via de werkgevers gaat op dit moment.

[3:38:00] Mijn vraag is eigenlijk, en daarin gaf ik die voorbeelden,

[3:38:03] kunnen wij daarin ook kaderend beleid neerzetten,

[3:38:07] waardoor die werkgevers meer geholpen zijn,

[3:38:09] waardoor er dus niet de primaire verantwoordelijkheid voor de werkgever alleen wordt,

[3:38:12] Maar misschien kunnen er ook vanuit de gemeente bepaalde initiatieven komen die elkaar versterken.

[3:38:17] Dat was mijn vraag.

[3:38:24] We hebben een aantal mogelijkheden via de gemeentes, via de Rijksoverheid.

[3:38:28] Daar gaat natuurlijk ook een van de pijlers in het staatshuis aan het werk over taal.

[3:38:34] Wat ik net heb gezegd, is dat ik vind dat werkgevers daar zelf ook een verantwoordelijkheid hebben,

[3:38:38] naast de gemeentes en de Rijksoverheid.

[3:38:40] Wij zetten er nu best wel al wat op in hier en daar, maar ik vind dat die werkgevers ook

[3:38:45] die verantwoordelijkheid kunnen nemen.

[3:38:47] We hebben via het Rijk geld beschikbaar gesteld aan gemeentes via de wet Educatie en Beroep.

[3:38:53] Daar kunnen dus arbeidsmigranten gebruik van maken.

[3:38:58] Er is ook een programma Tel Mee Met Taal van OCW.

[3:39:02] Daar kunnen ook subsidies aangevraagd worden door werkgevers.

[3:39:07] Dus dit zijn allemaal manieren waarop werkgevers hulp krijgen vanuit de overheid of gemeentes

[3:39:13] om te zorgen dat arbeidsmigranten beter met taal gaan.

[3:39:17] Maar gezien het belang dat wij hier met elkaar hechten aan taal voor arbeidsmigranten,

[3:39:22] lijkt het me eigenlijk wel goed om u in een volgende voortgangsbrief,

[3:39:25] en dan nemen we ook die ONO-fondsen mee van de heer Van Oostenbrugge,

[3:39:28] even een overzicht te geven op wat we nu doen op het gebied van taal voor arbeidsmigranten.

[3:39:32] Wat doet de overheid? Wat doen gemeentes? Wat doen werkgevers?

[3:39:34] Wat kunnen we van elkaar verwachten? Welke goede voorbeelden zijn er?

[3:39:38] Zodat we ook die integratie, niet de inburger, maar de integratie van arbeidsmigranten

[3:39:42] met elkaar beter zicht op krijgen en dan kunnen we daarna met elkaar te spreken hebben.

[3:39:45] Moet daar nog iets anders of iets meer?

[3:39:48] Nog een vraag van mevrouw Koekoek.

[3:39:52] Dank voor het aanbod.

[3:39:54] Ik had net een interessante interesse met mevrouw Van Dijk,

[3:39:57] die over sociale cohesie ging en participatie in een meer brede zin.

[3:40:00] Mijn vraag was, als we zo'n overzicht krijgen als Kamer, wellicht dat dat soort initiatieven,

[3:40:07] die al bestaan en wat we daar mogelijk nog meer in kunnen doen, daaraan toegevoegd kunnen worden.

[3:40:10] Ik denk dat het een hele goede is om taal en sociale cohesie echt samen te pakken.

[3:40:15] Ja, voorzitter, dat lijkt me een goede suggestie.

[3:40:18] Daar hoort ook bijvoorbeeld dat Brabants informatiepunt bij, waarvan de eerste in

[3:40:23] Helmond zit, die we eigenlijk in hebben gericht als een pilot, niet om te kijken

[3:40:27] of we dit willen, maar hoe we het willen.

[3:40:28] En die is volgens mij over een aantal maanden afgerond en dan willen we dat

[3:40:31] uithollen in meerdere regio's in Nederland.

[3:40:35] Ik denk wel dat er heel veel meer initiatieven op dit moment zijn op taal

[3:40:39] en informatie dan op sociale cohesie, maar dat brengen we dan in kaart.

[3:40:43] En ik denk ook dat er best veel initiatieven zijn waar wij niet van weten.

[3:40:47] En dat mag ook, dat moet ook zelfs, want dat zijn dan kleinschalige initiatieven van bijvoorbeeld

[3:40:52] maatschappelijk middenveld, soms zelfs van sportverenigingen, van lokale buurten of regio's.

[3:41:00] En dat is ook alleen maar mooi.

[3:41:01] Die kunnen we niet allemaal zien, maar daar waar we het weten, zullen we het meenemen.

[3:41:08] Dan denk ik dat we klaar zijn met de vragen voor dit blokje.

[3:41:10] Dan ga ik naar Inburgering en daar begin ik even met de handreiking die we hebben opgesteld.

[3:41:20] Dat is een handreiking over hoe om te gaan met spanning en polarisatie, specifiek rondom het

[3:41:27] conflict Israël-Hamas-Palestijnse gebieden. In die handreiking benadrukken we hoe je een

[3:41:39] Het is ook belangrijk om de verschillende perspectieven van elkaar te respecteren en

[3:41:44] te begrijpen waar mensen vandaan komen.

[3:41:46] Maar die handgrijping gaat vooral over hoe je omgaat met de spanningen en met polarisatie.

[3:41:52] Hoe zorg je ervoor dat die spanningen hier niet tussen gemeenschappen in komen te staan?

[3:41:59] Hoe werk je concreet aan verbinding en aan dialoog?

[3:42:03] En overigens vind ik het wel aardig dat deze handreiking inmiddels ook internationale

[3:42:08] belangstelling heeft.

[3:42:09] Dus dat vind ik echt heel goed gedaan van het team dat daarvoor verantwoordelijk is.

[3:42:15] En je ziet in de discussies, niet alleen dat elk portelt, daar hadden we het net over, maar

[3:42:21] hoe verschillende perspectieven van mensen ook echt een verschillende kleuring kunnen

[3:42:25] geven aan wat er gebeurt.

[3:42:27] We hebben voor die handreiking gebruik gemaakt van verschillende inzichten, verschillende

[3:42:31] onderzoeken, verschillende kennisinstituten.

[3:42:35] En één van die kennisinstituten is de Universiteit van Leiden,

[3:42:39] met een filmpje dat uitleg geeft over dat conflict.

[3:42:46] Het is één van de voorbeelden van hoe je het conflict kan zien.

[3:42:51] Wat we aan het doen zijn, is juist om meerdere perspectieven

[3:42:54] op dat conflict te laten zien, is andere voorbeelden toevoegen.

[3:43:00] De financiering van de leerstoel van deze... Ik weet niet zeker of het een hoogleraar is,

[3:43:05] maar wetenschapper Berger. Klopt dat? Ja, Oman heeft kennelijk in 2008 eenmalig een

[3:43:12] bijdrage betaald voor een leerstoel. En de Rijksoverheid... En nu zijn wij te raden

[3:43:18] gaan even bij het ministerie van OCW, want die gaat over leerstoelen. De Rijksoverheid

[3:43:23] en het Kennisveld hebben gezamenlijk de Nationale Leidraad Kennisveiligheid opgesteld,

[3:43:27] waarin instellingen worden opgeroepen om zicht te houden op hun internationale

[3:43:31] samenwerkingsverbanden en financieringsrelaties en als uit hun

[3:43:35] analyse verhoogde risico's blijven dan is het aan de instelling om maatregelen te

[3:43:39] treffen en de instellingen in het hoger onderwijs

[3:43:51] moeten daar dus toezicht op houden en daarmee ook hun raad van toezicht.

[3:43:58] Dan heb ik het taalonderwijs hier. Er waren heel wat vragen over welke taal

[3:44:06] uren en welk taalniveau je in welke routes moet hebben.

[3:44:13] Allereerst, naar mevrouw Becker zeg ik, ik begrijp uw zorg dat u zegt van ja, maar als

[3:44:16] je nou taal combineert met werk, die duale trajecten, ga je dan minder doen aan taal.

[3:44:23] Dat is natuurlijk niet de bedoeling.

[3:44:24] Het gaat om betaald werk in een taalrijke omgeving waar ook Nederlands wordt gesproken.

[3:44:31] Dus we moeten die knelpunten in de praktijk die er zijn natuurlijk wegnemen.

[3:44:36] We hebben met een aantal deskundigen gesproken over of je de taaluren in de zetroute kan verlagen.

[3:44:42] Dat kan niet sowieso, maar je moet ervoor zorgen dat je de taalervaring die iemand in zijn werk opdoet,

[3:44:49] kan laten meetellen.

[3:44:51] Dan gaat het dus om de betaalde werkomgeving waar Nederlands wordt gesproken en waar ook begeleiding

[3:44:56] is om dat Nederlands te leren.

[3:44:58] Want we weten dat het leren op de werkvloer van taal heel goed werkt.

[3:45:02] Dat moet je natuurlijk blijven combineren met klassikale taaluren, want je moet ook

[3:45:09] gewoon de grammatica leren.

[3:45:11] Maar dat betekent dus dat je 600 klassikale taaluren naast het verwerf van de taal en

[3:45:19] praktijk nog steeds nodig hebt.

[3:45:22] En dan vroeg mevrouw Keizer of het klopt dat DUO vrijstellingen geeft voor het leren van

[3:45:28] de Nederlandse taal.

[3:45:29] Wij doen de vragen aan het eind van het blokje.

[3:45:33] Gaat u verder, mevrouw.

[3:45:36] Uitgangspunt voor nieuwkomers is een inburgingsplicht en het slagen op de voor de inburgeraar hoogste taalniveau.

[3:45:44] Onder de oude inburgingswet is dat taalniveau A2 en daar is ontheffing mogelijk als slagen niet lukt.

[3:45:51] Dan moet je 600 uur taal gevolgd hebben bij een erkende taalschool, minimaal drie pogingen hebben gedaan, dat weet u.

[3:45:57] Onder de nieuwe wet is er zelfredzaamheidsroute voor inburgers die niet in staat zijn om A2 te halen.

[3:46:04] En ontheffingen daar zijn alleen aan de orde bij medische omstandigheden of

[3:46:07] zeer bijzondere omstandigheden.

[3:46:10] Voor de duidelijkheid, de zetroute onder de nieuwe wet geeft geen recht op naturalisatie.

[3:46:15] Voor naturalisatie onder de nieuwe wet is A2 vereist.

[3:46:20] De uitzonderingen waar mevrouw Keisler over had, zijn waarschijnlijk nog uit de BI 2013.

[3:46:27] Ook geeft een ontheffing onder de WIE 2021 niet automatisch ontheffing van de taaleis A2 bij

[3:46:32] naturalisatie. Wel is er een zelfstandige medische ontheffing bij naturalisatie en vaak zal dit tot

[3:46:38] dezelfde conclusie leiden.

[3:46:42] Laat ik even vooropstellen dat ik het belangrijk vind dat zoveel mogelijk mensen op een zo hoog

[3:46:47] mogelijk niveau de Nederlandse taal leren.

[3:46:49] Dat is één. Twee, ik vind dat, en dat vindt het kabinet ook, dat er bij naturalisatie een

[3:46:55] taalijs hoort. Dan kun je een discussie hebben over dat A2 of B1 moet zijn, maar die taalijs hoort erbij.

[3:47:01] Daarom is ook, mede daarom is ook, in die nieuwe inburgingsroute is het nu zo dat de zetroute geen

[3:47:09] recht geeft op naturalisatie.

[3:47:11] Wat er nog uit 2013 uitstroomt, daar kunnen dat soort dingen wel gebeuren, maar niet zoals we nu

[3:47:18] opnieuw hebben ingezet.

[3:47:19] En ik vind het ook persoonlijk heel belangrijk — ik weet hoe belangrijk taal kan zijn van het leven en

[3:47:24] werken in het buitenland — dat we daar echt aan vasthouden.

[3:47:29] Dan had mevrouw Patijn een vraag over de NT2-docenten.

[3:47:34] Ja, er zijn diverse gesprekken gevoerd tussen vertegenwoordigers van taalscholen en docenten.

[3:47:38] We hebben nog geen helaas concrete afspraken kunnen maken.

[3:47:42] Wij proberen die gesprekken zo goed mogelijk te stimuleren en te faciliteren, maar zoals het in

[3:47:46] geregeld is tussen werkgevers en aan werknemers gezamenlijk om de arbeidsvoorwaarden te bepalen

[3:47:52] en daar concreet invulling aan te geven.

[3:47:56] De positie van docenten van ROC's in de private markt voor inburgersonderwijs is niet onzeker,

[3:48:02] want NT2-docenten die bij een ROC in dienst zijn, vallen al onder de cao van de mbo-sector.

[3:48:10] Onderzoek naar publiek gefinancierd onderwijs, daar vroeg de heer Van Oostenbruggen naar en ik dacht ook

[3:48:16] Mevrouw Van Dijk en misschien ook mevrouw Koekoek of mevrouw Patijn.

[3:48:20] Ik heb het een aantal keer gehoord.

[3:48:22] Er was een motie van Palland-Katman die verzocht om de voor- en nadelen van de publiek bekostigde

[3:48:28] onderwijsroute te onderzoeken.

[3:48:29] Dat onderzoek is in volle gang, dus dat is wel gestart, zeg ik tegen de heer Van Oosterbrugge.

[3:48:34] Een zorgvuldige uitvoering van zo'n onderzoek vraagt natuurlijk tijd.

[3:48:39] In de brief van 14 maart bent u geïnformeerd over de voortgang.

[3:48:44] Uw Kamer heeft mij verzocht de resultaten voor de behandeling van de voorjaarsnota met u te kunnen delen.

[3:48:51] Ik verwacht aan dat verzoek te kunnen voldoen.

[3:48:56] De grootste knelpunten in de uitvoering van het onderzoek gaat over datzelfde onderzoek.

[3:49:06] Op het moment dat je wilt kijken naar de publiek bekoste onderwijsroute, heb je nu over een private onderwijsroute die net begonnen is.

[3:49:13] Een traject loopt over het algemeen anderhalf jaar.

[3:49:16] Dus het is echt te vroeg om nog sluitend een conclusie te kunnen trekken over het functioneren

[3:49:20] van die onderwijsroute.

[3:49:22] Die is net van start.

[3:49:23] Die was ook wat vertraagd, omdat de financiering van de onderwijsroute nog niet helemaal rond was

[3:49:27] in het begin.

[3:49:28] Dus nu zie je dat dat loskomt.

[3:49:31] Maar de verwachting is wel dat het onderzoeksbureau diverse aanknopingspunten zal bieden die verder

[3:49:39] uitgediept kunnen worden in de evaluaties van de wet in 2025 en vervolgens weer in 2027.

[3:49:48] In het kader van de inburging vroeg mevrouw Koekoek ook naar vrouwelijke statushouders,

[3:49:55] volgens mij mevrouw Becker ook.

[3:49:59] Allereerst. Het participeren van vrouwen op de arbeidsmarkt gaat mij na aan het hart,

[3:50:03] en zeker van vrouwelijke statushouders.

[3:50:06] De redenen voor de achterblijfsparticipaties zijn niet bekend.

[3:50:11] Dat kunnen we misschien wel naargissen.

[3:50:14] We weten dat ze vaak onvoldoende zicht hebben op hun mogelijkheden op de arbeidsmarkt,

[3:50:18] klein sociaal netwerk en kinderopvang.

[3:50:24] Ik zie wel dat er bij gemeentes toenemende aandacht is voor een specifieke aandacht voor vrouwen.

[3:50:31] Daardoor ontstaat er ook meer kennis.

[3:50:33] Mooie voorbeelden zijn er in Amsterdam, Zoetermeer, Hoeksche Waard en Almere.

[3:50:36] Daar ben ik zelf geweest.

[3:50:38] Dus ik blijf in de samenwerking met de gemeenten onverminderd inzetten op het

[3:50:42] verbeteren van kansen voor vrouwen.

[3:50:45] We hebben deze discussie eerder gehad.

[3:50:47] Volgens mij verving de heer Aerts toen mevrouw Becker.

[3:50:50] Mevrouw Becker vraagt er vandaag weer naar.

[3:50:52] Ik denk dat we het in ons BO met VNG hierover nog een keer specifiek gaan aanzwengelen om te zorgen

[3:50:59] dat we echt die participatietrajecten voor vrouwen veel steviger inzetten.

[3:51:04] Want ik ben het met de Kamer eens dat het juist belangrijk is dat ook vrouwelijke

[3:51:11] statushouders aan de slag gaan.

[3:51:13] Mevrouw Becker vroeg ernaar of de minister wil zorgen dat iedere vrouw van een gezin gaat solliciteren

[3:51:19] en dat ieder gezin ook standaard een gesprek krijgt over VVV voor kinderen.

[3:51:26] Mijn collega Schouten is natuurlijk hard bezig met de sollicitatieverplichting in de Participatiewet.

[3:51:31] Elke bijstandsgerechtigde moet aan de arbeidsverplichtingen voldoen, waaronder de

[3:51:36] sollicitatieverplichting, dus dat geldt ook voor statushouders.

[3:51:40] Want als er sprake is van twee bijstandsuitkeringen, dan geldt die verplichting voor beide.

[3:51:46] Dus dat is heel erg belangrijk.

[3:51:47] Als een van de twee werkt, vaak de man, dat is waar, dan ontvangt de andere part natuurlijk geen

[3:51:51] bijstandsuitkering.

[3:51:52] Dus je hebt over gezinnen waar twee mensen niet werken.

[3:51:57] Dus die verplichting geldt dan voor beide.

[3:51:59] En gemeenten zijn ook echt verantwoordelijk om erop toe te zien dat de verplichtingen worden

[3:52:03] nageleefd. En dat is ook wat ik mee ga nemen in dat gesprek met VNG weer.

[3:52:08] Tweede deel van uw vraag gaat over de voor- en vroegschoolse educatie.

[3:52:15] Gemeenten zijn daar wettelijk verplicht om die VVE, voor- en vroegschoolse educatie, voor kinderen

[3:52:22] te bespreken in de brede intake.

[3:52:25] Dat zit dus in het traject met de gemeenten.

[3:52:28] Dat is ook een wettelijke verplichting, dus ik kom daar ook over streefcijfers.

[3:52:31] Dat is geen streefiets, dat is echt een wettelijke verplichting.

[3:52:37] Dan vroeg mevrouw Van Dijk of we bereid zijn om onderzoek te doen naar de publieke voorziening

[3:52:43] voor voorstelloze educatie en wat dat zou opleveren qua kansengelijkheid.

[3:52:48] Dat onderwerp ligt op het terrein van de minister voor primair en voortgezet onderwijs, dus ik

[3:52:54] zal deze aan haar doorgeleiden.

[3:52:59] Dan was dit volgens mij het einde van een blokje.

[3:53:02] Nee.

[3:53:03] Oh, nog een aantal.

[3:53:04] Misschien een klein punt van orde voordat we verder gaan.

[3:53:06] Het is vijf voor vijf.

[3:53:07] Ik kijk even naar de leden. Ik weet dat de minister in ieder geval tijd heeft tot kwart voor zes.

[3:53:11] Ik krijg ook van twee leden doorgehebd dat ze om kwart over vijf...

[3:53:15] ...echt een ultieme uiterste deadline hebben.

[3:53:18] Dan stel ik voor dat u tot kwart over vijf een goede tempo erop zet.

[3:53:25] En misschien ook goed om te weten...

[3:53:27] ...we zouden eventueel ook nog een schriftelijke vraag eronder kunnen doen, dat u...

[3:53:32] Kunnen jullie? Ik vond het zelf wel praktisch.

[3:53:36] Laten we kijken waar we komen.

[3:53:40] Toch even een punt van orde, want als wij als commissie van mening zouden zijn dat de vragen

[3:53:46] nog onvoldoende aan de orde zijn gekomen, zouden wij natuurlijk met elkaar kunnen besluiten

[3:53:50] dat we behoefte hebben aan een schriftelijk overleg met deze minister, of begrijp ik dat

[3:53:54] verkeerd?

[3:53:56] In de procedurevergadering zouden we nu kunnen aankondigen dat we de vragen onvoldoende vonden,

[3:54:00] Of je moet dit over...

[3:54:03] Er is ook wel eens gebeurd dat vragen nog schriftelijk nagezonden zijn.

[3:54:07] Dus dat zouden we toch ook nog wel kunnen?

[3:54:09] Even voor onze eigen mogelijkheden.

[3:54:12] Voorzitter, als ik even mag...

[3:54:13] We hebben nog een hele stapel liggen, die allemaal schriftelijk gaan beantwoorden.

[3:54:17] Het zijn heel veel pagina's en brieven.

[3:54:20] Ik vind ook niet, eerlijk gezegd, dat we ze nog onvoldoende hebben geantwoord.

[3:54:22] We hebben nog niet de tijd gehad om het allemaal te beantwoorden.

[3:54:27] Wat ik meerdere malen in deze commissie heb meegemaakt, is dat we gewoon een

[3:54:30] vervolgcommissie-debat hebben, zo snel als het past.

[3:54:33] En dat is prima, want dan gaan we gewoon verder met die hele stapel.

[3:54:36] En die stapel vraagt ook wel om nog heel veel antwoorden.

[3:54:40] Ik heb hier nog wat liggen en de volgende stapels, maar ik kan ook nu even gas geven.

[3:54:44] Laten we allebei doen.

[3:54:46] Laten we gas geven tot kwart over vijf en laten we daarna, zoals het in

[3:54:49] principe de reguliere procedure is, de vergaderingen nog een keer opnieuw

[3:54:52] plannen en voortzetten.

[3:54:55] Jij moet er weg.

[3:54:57] We kunnen ook om vijf uur stoppen, als het dan toch tijd is.

[3:55:02] Vijf uur of kwart over vijf?

[3:55:05] Voorzitter, ik vind kwart over vijf prima.

[3:55:07] Ik moet wel wat eerder weg, maar ik vind het prima om daarna een vervolggesprek te hebben.

[3:55:10] Dus laat ik het aan mijn collega-Kamerleider over.

[3:55:12] Helder.

[3:55:13] We gaan tot kwart over vijf.

[3:55:15] En daarna gaan wij eventueel herplannen voor de rest.

[3:55:18] Ja.

[3:55:20] Voorzitter.

[3:55:21] Nog een klein punt van orde.

[3:55:22] Ja, want dan toch even voor de duidelijkheid.

[3:55:23] Een vervolg op dit overleg betekent niet weer een nieuw debat met weer eerst een eerste termijn van de kaart.

[3:55:29] Dat is gewoon... Nee, oké.

[3:55:31] Exact, voortzetting.

[3:55:33] Dus tempo maken en kwart over vijf stoppen we ermee.

[3:55:36] Ja, voorzitter, zoals ik het gewend was in deze commissie, ik kijk even naar de...

[3:55:41] Nou, dat is eigenlijk vooral de heer Seder die dat dan vaak heeft meegemaakt.

[3:55:44] Dat is gewoon de voortzetting van de commissie-debat op een later moment.

[3:55:47] Het zal niet de eerste keer zijn.

[3:55:48] En dat is met zoveel woordvoerders en heel veel vragen dat het er een beetje aan te komen.

[3:55:54] Maar ik praat door.

[3:55:57] Financieel ontzorgen.

[3:55:59] Mevrouw Becker heeft het daar natuurlijk al vaker over gehad, dus ik ken haar zorgen daarover.

[3:56:04] Wat de bedoeling van de wetswijziging is, is niet om het financieel ontzorgen te stoppen of af te

[3:56:10] schaffen, maar om in uitzonderingsgevallen af te kunnen wijken van het ontzorgen.

[3:56:16] Bijvoorbeeld als de statushouder financieel al zelf zelfredzaam is.

[3:56:22] Dat zie je natuurlijk vaker bij bijvoorbeeld hoogopgeleide statushouders

[3:56:25] en die vinden het dan ook prettiger om dat zelf te kunnen doen.

[3:56:29] Of een statushouder die werkt

[3:56:32] en die dus liever dan zelf zijn inkomen wil houden

[3:56:35] dan dat hij en daardoor de vaste lasten betaalt.

[3:56:39] En in dat geval wil je dus als statushouder dat ook niet uit de handen wegnemen,

[3:56:43] want dat is eigenlijk een stapje terug in die financiële zelfredzaamheid.

[3:56:48] Wat er dan gaat gelden, is dat de gemeenten verplicht zijn

[3:56:52] om hierin een weloverwogen besluit te nemen en de afspraken hierover vast te leggen.

[3:56:59] Financieel ontzorgen, even voor duidelijkheid,

[3:57:01] is alleen voor staatsouders die niet volledig aan het werk zijn

[3:57:03] en recht hebben op die bijstandsuitkering.

[3:57:08] Dan, volgens mevrouw Becker ook,

[3:57:10] zijn wij vooruitgelopen op de wetgeving bij het ontzorgen.

[3:57:12] Ik heb u een Kamerbrief gestuurd in april 2023, waarin ik inderdaad aangeef dat financieel ontzorgen

[3:57:20] niet voor iedereen goed uitpakt en dat het zelfs averechts kan werken.

[3:57:26] Ik heb in diezelfde brief samen met de minister voor Armoedebeleid besloten om vooruit te lopen

[3:57:33] op de wetswijziging en gemeenten meer ruimte te bieden.

[3:57:36] Ze zijn nog steeds verplicht om te ontzorgen.

[3:57:38] Het betalen van vaste lasten is daarbij de standaard, maar ze mogen in individuele gevallen afwijken.

[3:57:43] Het wetsvoorstel is sinds een week in consultatie en ik verwacht dat het voorstel na de zomer

[3:57:48] bij uw Kamer wordt ingediend.

[3:57:51] De Kamerbrief is dus van bijna een jaar geleden, april 2023, waarin we ook het vooruitloop

[3:57:57] op de wetswijziging hebben aangekondigd.

[3:58:04] Even kijken.

[3:58:13] In sociale en economische omstandigheden vroeg mevrouw Koekoek hoe we kunnen sturen dat de

[3:58:20] woonplek een succesvolle plek wordt voor integratie.

[3:58:26] Allereerst is het natuurlijk aan de gemeentes waar zij mensen huisvesten, en dat is ook echt de vrijheid

[3:58:31] van de gemeentes in welke wijk dat dan is.

[3:58:36] Maar het COA richt zich natuurlijk wel op een kansrijke koppeling van nieuwe

[3:58:39] vergunninghouders aan gemeentes.

[3:58:41] Het doel daarvan is ervoor zorgen dat ze zo snel mogelijk kunnen integreren in een omgeving die

[3:58:45] aansluit bij hun kansen op integratie en participatie.

[3:58:49] Ik moet er wel eerlijk bij zeggen dat is natuurlijk wat we nastreven.

[3:58:53] De praktijk op dit moment is natuurlijk weerbarstig met het zoeken naar huisvesting,

[3:58:57] naar doorstroomlocaties.

[3:58:59] Maar dit is natuurlijk wel wat de bedoeling zou moeten zijn, maar daar streven we naar.

[3:59:05] En ik denk dat op het moment dat we de huisvesting beter onder controle krijgen,

[3:59:10] dat ook dit soort wensen veel beter in de praktijk gebracht kunnen worden.

[3:59:15] De BSM-problematiek in de BRP-straten, daar vroegen mevrouw Patijn naar en mevrouw Van Dijk.

[3:59:23] Die zijn in gezamenlijkheid opgepakt tussen de staatssecretaris van BZK en de staatssecretaris

[3:59:29] van Justitie en Veiligheid.

[3:59:40] Dan ga ik ondertussen even de heer Boon antwoorden.

[3:59:48] Wat zeggen gemeentes over die hoge instroom?

[3:59:54] Ik herken het signaal dat gemeenten zeggen dat de instroom van inburgeraars behoorlijk hoog is.

[4:00:01] Nu staat dat.

[4:00:02] Het integreren en participeren in de weg, dat niet per se, maar dat er een bepaalde vertraging optreedt

[4:00:08] als je natuurlijk heel veel inburgeraars in een gemeente binnenkrijgt, dat is natuurlijk wel zo.

[4:00:13] Gemeenten krijgen nu grotere aantallen inburgeraars te verwachten, te verwerken dan eerder werd verwacht.

[4:00:19] Dat betekent ook dat een groot deel van statushouders langer in de opvang verblijft.

[4:00:26] Er zijn ook personeelstekorten, helaas, bij gemeentes.

[4:00:30] En er zijn ook gemeentes die andere taken hebben die ook capaciteit kosten.

[4:00:35] Dat leidt tot vertraging in integratie.

[4:00:38] Ik zie wel steeds meer gemeentes die welslagen om bijvoorbeeld invulling te geven aan de

[4:00:43] vroege start van inburgering, die creatieve manieren inzetten om die integratie te bespoedigen.

[4:00:50] Ik kom dadelijk op de aantallen pips en zo.

[4:00:53] De heer Baminga vroeg naar een lokaal initiatief in Deventer.

[4:00:59] Daar is een klas die vanuit AZC een intensieftraject volgt voor het leren van de taal, met allerlei

[4:01:07] aandacht voor andere vaardigheden, psychisch welzijn.

[4:01:10] Dat is zeker een mooi initiatief.

[4:01:13] Ik waardeer ook dat gemeenten zoals Deventer dat doen.

[4:01:17] We hebben vanaf zomer 2022, dus nu bijna twee jaar, de zogenaamde communities of practice gestart.

[4:01:24] Ik ben zelf daar een aantal keer op bezoek geweest, waar juist dit soort goede lessen gedeeld worden

[4:01:28] en waar gemeenten dus van elkaar kunnen leren, samen met COA en met alle andere uitvoerders

[4:01:33] en partners die daarbij betrokken zijn.

[4:01:35] En dat laten ze ook zien dat als je lokaal iets bedenkt, en dan zeg ik meestal beter ergens anders,

[4:01:42] goed gestolen dan zelf bedacht, maar dat je op die manier kunt zorgen dat wat in de ene gemeente

[4:01:55] wordt geleerd in de andere gemeente gekopieerd kan worden. De heer Eerdmans vroeg of asielzoekers

[4:02:02] binnen AZC geen nuttige klussen kunnen doen. Zeker nuttig. Dit gebeurt ook al. Het COA noemt

[4:02:09] dit ook wel zelfwerkzaamheid.

[4:02:12] Dat zijn activiteiten die bijvoorbeeld door de meedoenbalies worden aangeboden, maar die

[4:02:15] COA's ook zelf aanbieden.

[4:02:17] De meedoenbalie is natuurlijk die centrale plek waar vraag en aanbod bij elkaar komen.

[4:02:21] Maar ik weet dat er ook in verschillende AZC's gewoon zelf dingen worden bedacht.

[4:02:27] Dat kan daarmee te maken hebben met het gebouw schoonhouden, tuinieren, noem maar op.

[4:02:44] Volgens mij heb ik de vraag over naturalisatie beantwoord.

[4:02:48] Dit is uiteraard het beleidsterrein — dat heb je vandaag al vaker gehoord — van de

[4:02:51] staatssecretaris van Justitie en Veiligheid.

[4:02:55] De B1-eis geldt niet alleen voor inburgingsplichtigen onder de nieuwe wet, maar volgens het coalitieakkoord

[4:03:03] natuurlijk ook voor mensen die willen naturaliseren.

[4:03:05] Het naturalisatiebeleid ligt bij de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, maar ik draag wel heel

[4:03:12] erg de overtuiging dat taal belangrijk is en dus ook bij naturalisatie.

[4:03:20] Wat de collega met de kosten daarvan aan het doen is en hoe hij dat financieert, dat weet ik eerlijk

[4:03:26] gezegd niet. In de begrotingsregels van het kabinet staan duidelijke afspraken over de financiële

[4:03:32] spelregels.

[4:03:36] Ik weet niet of hij in de voorjaarsnota of een ander moment daar ruimte voor heeft vrijgemaakt, maar

[4:03:40] dat lijkt me ook een vraag om aan hem te stellen.

[4:03:46] Streefcijfers en gezamenlijke passie van mevrouw Becker en mij.

[4:03:51] Ik denk dat wij het erover eens zijn dat als je afspraken maakt met gemeentes, je daar ook moet

[4:03:59] weten hoe het gaat.

[4:04:00] Een aantal van die afspraken, bijvoorbeeld de tienweketermijn voor PIPS, zijn gewoon harde afspraken.

[4:04:08] Een aantal zullen meer streefcijfers zijn als je bijvoorbeeld hebt over arbeidsmarktparticipatie.

[4:04:14] In september van dit jaar ontvang ik de cijfers van een onderzoek van het CBS, dat we hebben uitgezegd,

[4:04:21] over hoe het gaat met inburgersplichtige, inburgersaanboden, boden, PIPS.

[4:04:27] Dan kan ik ook de streefcijfers uitwerken voor het jaar 2025.

[4:04:32] Die richt ik op de arbeidsparticipatie van statushouders.

[4:04:37] Ik ben het met u eens dat het aantal pips en het doorstroom naar het inburgersaanbod op dit moment

[4:04:44] wel groeit, maar nog zeker niet is waar we willen dat het is.

[4:04:48] Daarover ben ik in gesprek met de gemeentes.

[4:04:52] Ik zie in de voorlopige cijfers van Duo dat het aantal en het aandeel van de pips wel echt aan het stijgen is.

[4:05:01] Maar die voorlopige cijfers zijn zeer voorlopig.

[4:05:03] We hebben er zelf nog een aantal vragen over, want die zijn van februari.

[4:05:07] Dan zou het erover gaan dat 58% een pip heeft.

[4:05:13] En die CBS-data in september moeten een veel breder beeld gaan geven.

[4:05:18] Dus daar komt ook doorstroom breder in beeld.

[4:05:20] En die data ga ik dus gebruiken om die streefcijfers op te stellen.

[4:05:24] Want dan hebben we een soort nulmeting.

[4:05:26] Ja, het stelsel heeft moeten ingroeien.

[4:05:30] Er zijn ook een aantal gemeentes waar het echt beter gaat dan bij anderen.

[4:05:35] En er zijn ook een aantal redenen die goede redenen zijn waarom het soms langer duurt.

[4:05:40] Soms vond ik het ook niet zo'n goede reden, maar één, grotere instroom van statushouders.

[4:05:44] Ik kan me voorstellen dat als gemeentes grotere aantallen moeten bedienen dan ze verwacht hadden,

[4:05:49] dat dat natuurlijk tot wat vertraging leidt.

[4:05:52] Langer in de opvang blijven.

[4:05:55] Ik begrijp de praktische bezwaren van gemeentes.

[4:05:57] Hoe kun je dan deze mensen bereiken?

[4:05:59] Maar ik vind wel dat daar gemeentes, azc's en inburgeraars zelf

[4:06:03] echt een stap naar voren moeten zetten.

[4:06:05] Op het moment dat je gekoppeld bent aan een gemeente,

[4:06:07] dan mag er wat van die gemeente verwacht worden.

[4:06:09] Als dat niet altijd kan, omdat Groningen en Maastricht ver uit elkaar liggen,

[4:06:12] dan kan er wel van alles online.

[4:06:14] Maar voor inburgeraars geldt ook dat ze natuurlijk zelf ook

[4:06:17] een reach-out naar de gemeente kunnen doen.

[4:06:23] Personeelstekorten spelen hier ook bij gemeentes en er moet veel geregeld worden in de eerste

[4:06:28] fase van het verblijf door gemeentes, maar het afnemen en het vaststellen van de PIP kost tijd.

[4:06:37] Dat klopt. Dat moet ook zorgvuldig gebeuren.

[4:06:39] Soms is dat vanwege de waardering van diploma's, maar soms is het ook zo en sommige gemeentes doen

[4:06:44] dat, die doen een soort voorklas of tussenklas, waar ze alvast een soort

[4:06:50] voorinburgering taal aan inburgeraars aanbieden, zodat ze ook beter kunnen

[4:06:54] inschatten daarna in welke route een inburgeraar geplaatst moet worden.

[4:06:58] Ja, en dan ga je over die tien weken heen, maar dan vind ik het wel een goede reden.

[4:07:02] Mevrouw Becker vroeg ook naar het examen onderdeel kennis van de Nederlandse

[4:07:06] maatschappij. Gaan we daar wel in op rechten van vrouwen, zelfbeschikking,

[4:07:10] antisemitisme. Er is veel aandacht voor gelijke rechten en zelfbeschikking in dat examenonderdeel.

[4:07:19] Er is ook expliciete aandacht voor de geschiedenis van Nederland in de Tweede Wereldoorlog en voor

[4:07:23] antisemitisme. Er staat in de eindtermen onder andere mannen en vrouwen dat die gelijkwaardig

[4:07:30] zijn, zowel in de huiselijke kring als voor de wet. Er staat dat andere samenlevingsvormen dan

[4:07:36] natuurlijk geaccepteerd zijn, dat homoseksualiteit wettelijk is toegestaan, dat vrouwen zelfbeschikking

[4:07:40] recht te hebben, dat discriminatie op basis van levensovertuiging, politiek gezindheid,

[4:07:43] rassengeslacht, welke grond dan ook verboden is, dat de wetten van de Staten boven die

[4:07:48] van religie en traditie staan en dat alle geweld bij wet strafbaar is, waaronder huiselijk

[4:07:54] geweld, eerwraak, slaan van kinderen, besnijding van meisjes, geweld op straat, noem maar op.

[4:08:01] Op dit moment worden de eindtermen van de KNM herzien.

[4:08:05] Ik zal ervoor zorgen dat deze onderwerpen volledig terugkomen in die nieuwe eindtermen,

[4:08:10] ook gehoord hebben in de discussie en uw zorgen hierover en ook wat we natuurlijk zo nu dan toch

[4:08:16] terugzien in reactie van bepaalde mensen. Dus wij gaan ervoor zorgen dat die eindtermen, want die

[4:08:22] zijn al een jaar of tien niet meer herzien, dat die weer strak en stevig zijn. Antisemitisme in

[4:08:42] We hebben nog vijf minuten en ik weet dat er nog twee leden zijn met een korte vraag.

[4:08:47] Laten we de rest doorschuiven naar het verlengde debat.

[4:08:50] Dat is prima.

[4:08:51] Een cliffhanger over antisemitisme in de PVT.

[4:08:53] Ja, een mooi cliffhanger.

[4:08:57] Ik kijk even naar de heer Bamenga.

[4:09:01] Dank u wel, voorzitter.

[4:09:03] Ook bedankt voor het uitspreken van mijn naam op de juiste wijze.

[4:09:06] Dus in plaats van bamenga, ik snap dat ik soms Fries uitziet, maar het is echt bamenga.

[4:09:17] Nou ja, dank voor de antwoorden.

[4:09:19] Als het gaat om de initiatieven, het initiatief wat ik net als voorbeeld ook heb aangegeven

[4:09:25] voor inburgeringstraject, iedereen aan boord in Deventer.

[4:09:30] Waarbij echt gericht wordt op zelfredzaamheid, taal, aandacht, gehoor, psychisch welzijn

[4:09:34] en ook vaardigheden die je nodig hebt voor het werk.

[4:09:38] En ik beproef uit het beantwoording van de minister

[4:09:42] dat er inderdaad mogelijkheden zijn om van elkaar te leren,

[4:09:46] de verschillende gemeentes.

[4:09:48] Maar ik was meer op zoek naar iets minder vrijblijvende methodes.

[4:09:54] Want zeker als je weet dat er een project is wat succesvol is.

[4:10:01] Nou ja, we hebben net iets van de minister gehoord over het programma Spanning en Polarisatie

[4:10:09] en de handreiking die gedaan wordt, wat ook een succes is.

[4:10:13] Dan wil je eigenlijk dat het niet echt vrijblijvend is, maar dan wil je denk ik iets meer sturing aangeven

[4:10:19] of tenminste het opschalen wanneer het succes is gebleken.

[4:10:23] Dus ik vraag even aan de minister hoe zij er naar kijkt om dit soort projecten,

[4:10:31] waarvan het succes blijkt, en daadwerkelijk inspelen op vraagstukken die er zijn,

[4:10:36] om manieren te vinden om dat te kunnen opschalen.

[4:10:40] De minister.

[4:10:41] Ja, voorzitter.

[4:10:44] Van de ene kant, dat doen we eigenlijk voortdurend,

[4:10:46] juist via de communities of practice, waar die gemeentes van elkaar kunnen leren

[4:10:49] en waar wij dus ook...

[4:10:51] Ik noem even dat voorbeeld weer van dat kennispunt in Helmond,

[4:10:56] waar wij als overheid bij betrokken zijn met de regio

[4:10:59] En op het moment dat we weten hoe dat goed draait, gaan we dat ook uitrollen.

[4:11:03] Van de andere kant vind ik het wel heel belangrijk dat gemeenten die beleidsvrijheid blijven hebben,

[4:11:10] omdat zij die lokale doelgroepen goed kennen, omdat zij weten wat er in hun lokale gemeenschap

[4:11:15] het meeste leeft, zich kunnen richten op wat er daar dan speelt.

[4:11:19] In de ene gemeenschap zal het meer gaan over vrouwen aan het werken.

[4:11:23] In de andere gemeenschap zal het meer gaan over diplomaerkenning.

[4:11:27] in de derde gemeenschap zal het meer gaan over eervraag.

[4:11:30] Het kunnen heel verschillende gemeenschappen zijn en dan is het dus ook belangrijk dat

[4:11:35] gemeentes die vrijheid houden.

[4:11:37] Maar via de communities of practice worden er echt heel veel best practices uitgewisseld.

[4:11:45] Volgens mij hebben we daar in de vorige uitvoeringsbrief niet zoveel over gezegd, maar die daarvoor wel.

[4:11:50] Maar ik kan nu zeggen dat we in de volgende uitvoeringsbrief daar weer wat uitgebreider

[4:11:53] ook in zullen gaan en waar we inmiddels staan met het uitwisselen van al die goede voorbeelden.

[4:11:58] En ik begrijp uw vraag, laat nou niet iedereen opnieuw het wiel uitvinden, maar echt wat meer

[4:12:03] van elkaar leren. Dus het is misschien wel aardig om die community of practice ook iets mee te nemen,

[4:12:07] niet alleen hoeveel goede voorbeelden je brengt, maar ook hoeveel goede voorbeelden je als gemeente

[4:12:11] overneemt van een ander. Dat is eigenlijk wel een aardige. Dus dan is het nog steeds vrijblijvend,

[4:12:18] Maar niet helemaal... Ja.

[4:12:22] Helder. Dank voor deze beantwoording.

[4:12:25] Ik kijk heel even rond of er nog iets is wat heel prangend en vandaag moet.

[4:12:29] Nee? Dan heb ik zien nog een vraag van mevrouw Bekker.

[4:12:32] Ja, ik had nog een aantal vragen over het blokje inburgering.

[4:12:35] Maar die kan ik dan bewaren voor de volgende keer, want we hebben nu twee minuten.

[4:12:39] Absoluut. Dus ik wil eigenlijk nu niet nog inhoudelijke vragen gaan behandelen.

[4:12:43] En de volgende keer plannen we gewoon een lekker ruim debat met veel uitloop.

[4:12:47] Dan gaan we nog een zwengel aangeven.

[4:12:50] De toezeggingen en de registratie bewaar ik ook voor dat moment.

[4:12:57] De minister kan dat misschien toelichten.

[4:13:00] Welke blokjes nog komen?

[4:13:01] Ik was, denk ik, op drie kwart van inburging, dus de PVT zit inderdaad nog in de inburging.

[4:13:11] Zelfbeschikking, internationaal staatsimaans, OEK hebben we hier nog.

[4:13:19] Dat klinkt echt als restpunten.

[4:13:23] En dan hebben we nog een heel blokje VIA en nog een blokje Divers.

[4:13:26] Die is niet zo groot.

[4:13:28] Nee, dat is nog heel wat.

[4:13:31] Wij plannen in ieder geval een vervolgssessie voor een uur of twee.

[4:13:36] Dus tenzij iemand nu nog een punt van orde heeft, zou ik in ieder geval voor nu de minister

[4:13:42] en haar staf willen danken voor de aanwezigheid en ook voor de flexibiliteit om nog een keer

[4:13:46] terug te komen en ook alle leden voor het geduld en het begrip hiervoor.

[4:13:51] Dank u wel.