Regels over energiemarkten en energiesystemen (Energiewet)

[0:00:00] economische zaken en klimaat.

[0:00:03] Ik heet iedereen van harte welkom bij dit wetgevingsoverleg.

[0:00:07] De ministers, de leden, de mensen op de publieke tribune en natuurlijk iedereen

[0:00:10] die dit debat via de digitale weg volgt.

[0:00:15] Dit wetgevingsoverleg is de eerste

[0:00:19] van twee wetgevingsoverleggen over dit wetsvoorstel.

[0:00:22] De wetgevingsoverleggen bieden de leden van de Kamer de kans

[0:00:25] om het wetsvoorstel uitgebreid te behandelen

[0:00:28] voordat er een plenair debat plaatsvindt.

[0:00:31] Het wetsvoorstel is voor behandeling en de wetgevingsoverleg opgedeeld in twee stukken.

[0:00:36] En vandaag behandelen we het onderdeel gebruikers.

[0:00:40] En dat zijn grofweg de hoofdstukken twee en vier.

[0:00:44] Maar ik moet benadrukken dat u als leden uiteraard over uw eigen inbreng gaat.

[0:00:48] Omdat dit een wetgevingsoverleg is, kunt u in tweede termijn moties indienen.

[0:00:54] Over moties die vandaag zijn ingediend, wordt dan wel volgende week gestemd.

[0:00:59] Uiteraard kunt u ook overwegen om moties pas bij het plenaire afronding in te dienen.

[0:01:06] Over amendementen wordt pas aan het eind van het traject gestemd.

[0:01:10] Maar ik vraag de minister om waar mogelijk de reeds ingediende amendementen vandaag van

[0:01:14] appreciatie te voorzien.

[0:01:17] Ik stel voor om zes interrupties in eerste termijn af te spreken.

[0:01:24] Ik zie nog niet hele boze reacties.

[0:01:27] En nog niet, zegt de heer Vermeer.

[0:01:30] En daarmee kunnen we volgens mij het debat beginnen.

[0:01:32] En ik wil graag het woord geven aan de heer Vermeer.

[0:01:35] Hij spreekt namens de fractie van BBB.

[0:01:39] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:01:40] En eerst moet ik mij even, na mijn collega's, de voorzitter en verdere aanwezigen,

[0:01:46] excuseren dat ik na mijn inbreng weg zal gaan tot een uur of één à twee.

[0:01:53] Dat heeft iets met formatie te maken.

[0:01:56] Maar dan weet u dat het geen gebrek aan interesse is, in tegendeel.

[0:02:00] Maar mijn collega beleidsmedewerker Tjerk zal nauwkeurig bijhouden wat u hier allemaal bespreekt.

[0:02:09] En eventueel zullen we daarop terugkomen.

[0:02:12] Als dat nog kan, dan daarna. Maar dat gaan we zien.

[0:02:16] Ja, voorzitter, vandaag hebben we het over een complex stuk wetgeving, de energiewet.

[0:02:20] En ondanks dat het woord energie vaak zal vallen vandaag,

[0:02:26] ja, denk ik wel dat het heel veel energie kost om hier goed doorheen te komen.

[0:02:32] Want het is nogal ingrijpend.

[0:02:35] De elektriciteitswet en de gaswet worden samengevoegd,

[0:02:38] waarbij ook nog, zoals dat heet, de Clean Energy Package wordt geïmplementeerd.

[0:02:44] En het belang van wetten samenvoegen om zo weer eens de bomen door het bos te kunnen zien,

[0:02:48] snappen wij maar al te goed. En dat hebben wij ook eigenlijk de afgelopen weken wel benadrukt

[0:02:55] in andere debatten die ook weer met energie en klimaat te maken hebben en die hier toch

[0:03:01] een nauwe relatie mee hebben. Maar wetten moeten wel uitvoerbaar zijn en de doelen en functies

[0:03:06] moeten zo uitgewerkt zijn dat het voor iedereen navalgbaar en uitvoerbaar is. En die behoefte

[0:03:13] is groot, want er zijn aardig wat problemen op te lossen en ja, of de wetgeving de praktische

[0:03:20] problemen op gaat lossen, dat zullen we zien de komende tijd. De Raad van State heeft geadviseerd

[0:03:27] om de gaswetten en de elektriciteitswet gescheiden te houden. Dat is niet gebeurd. Ja, we zouden

[0:03:34] toch graag nog van de minister nog even weten van ja, wat eigenlijk de belangrijkste argumenten

[0:03:39] om dat toch maar samen te voegen.

[0:03:43] En waarom dan de wet Gemeentelijke Instrumenten Warmtetransitie,

[0:03:48] platgezegde warmtenettenwet,

[0:03:49] waar we vorige week al over gepraat hebben,

[0:03:52] of die week daarvoor al was het inmiddels,

[0:03:54] en we gaan er deze week weer over praten.

[0:03:56] En ook de warmtenwet zelf er niet inzitten.

[0:04:01] Want ja, we staan voor een grote transitie die supersnel gaat.

[0:04:08] En een van de twee wetten die de energiewet maakt

[0:04:10] is de elektriciteitswet uit 1998 alweer, 26 jaar geleden.

[0:04:16] In die tijd zijn we van de Nokia 6110,

[0:04:19] we weten wel dat ding dat je maar één keer in de drie dagen hoefde op te laden,

[0:04:23] naar de iPhone 15 gegaan.

[0:04:25] En televisies waren grote, lompe blokken die in de woonkamer stonden.

[0:04:30] We hadden nog geen ledlampen.

[0:04:32] En Celine Dion stond op nummer één met het loofteam van de Titanic.

[0:04:35] Of dat helemaal een goed voortekens, weet ik niet.

[0:04:40] Sindsdien is onze samenleving op het gebied van elektriciteit ingrijpend veranderd tot

[0:04:46] op het punt dat op veel plekken het net overbelast begint te raken.

[0:04:51] Maar niet alleen dat, want er komt veel op ons af.

[0:04:55] En we moeten eigenlijk nu beoordelen of datgene wat op ons afkomt, of dat in deze energiewet

[0:05:02] al past of niet.

[0:05:06] Wat voor handvatten geeft die energiewet nou precies met het oog voor de toekomst en de

[0:05:11] snel veranderende marktomstandigheden.

[0:05:15] Want zoals wij het nu zien, geeft het vooral netbeheerders duidelijkheid.

[0:05:19] Maar of burgers en ondernemers het duidelijk zullen vinden,

[0:05:23] dat is nog niet helemaal duidelijk eigenlijk.

[0:05:27] De toevoer van onze elektriciteit en energie moet betaalbaar, beschikbaar en betrouwbaar.

[0:05:33] En een van de problemen waar we tegenaan lopen is netcongestie.

[0:05:37] En dat heeft wat ons betreft de allerhoogste prioriteit om het land draaiende te houden.

[0:05:42] En we moeten daarin creatief denken.

[0:05:46] En daar is een wet voor nodig die duidelijk en begrijpelijk is, maar ook juist die handvaarten biedt

[0:05:51] om die netcongres, die afstemming tussen vraag en aanbod, zo snel mogelijk het hoofd te bieden.

[0:05:57] En ik ben daar nog wel benieuwd naar hoe deze wet hier concreet aan bij gaat dragen.

[0:06:03] We hebben in eerdere technische briefings al wel gehoord dat de wet zeer modulair is opgesteld,

[0:06:09] zodat er snel geschakeld moet worden.

[0:06:11] Maar wij werpen echt de vraag over deze eerste versie van de wet zoals die nu ligt,

[0:06:17] of die dan al wel daadwerkelijk snel genoeg deze problemen oplost.

[0:06:23] Want de roep vanuit burgers en bedrijfsectoren voor meer transparantie is ook groot.

[0:06:29] Het is nu niet duidelijk van als er woningwijken gebouwd worden,

[0:06:34] als er bedrijven willen uitbreiden, zich willen vestigen,

[0:06:37] van wat is dan een perspectief, hoe snel kunnen ze aangesloten worden.

[0:06:43] En juist die informatievoorziening, daar hoopt deze wet een stap in te maken.

[0:06:50] Zodat het ook mogelijk is voor de gemeente, voor de provincie, om goed inzicht te krijgen

[0:06:56] op welke manier, nou eigenlijk, wat is nou het probleem in een bepaalde wijk,

[0:07:01] wat is nou het probleem op een industrieterrein.

[0:07:04] En dat deel van de wet zijn wij wel blij mee,

[0:07:07] dat die informatievoorziening nu eindelijk ingevuld kan worden

[0:07:10] en dat er meer transparantie geboden kan worden, meer inzicht.

[0:07:16] Op dit moment zijn er namelijk geen goede afspraken

[0:07:19] over hoe die informatie gedeeld mag worden.

[0:07:23] Ook de plek waar een bedrijf of een nieuwe woonwijk op de wachtlijst staat,

[0:07:28] verdient volgens ons echt aanbeveling dat dat transparant wordt.

[0:07:32] En ik wil graag aan de minister vragen of dat nu voldoende gegarandeerd is

[0:07:37] dat daar gewoon online lijsten van komen dat we gewoon in kunnen zien

[0:07:42] ja, wat is iemand's positie?

[0:07:45] Wilt u zover gaan dat u dat met name toenaam, dat dat genoemd kan worden?

[0:07:50] Of blijven dat toch weer lijstjes die in besloten briefings gedeeld zullen worden

[0:07:55] waarbij de individuele bedrijf niet kan zien wat er precies gebeurt?

[0:08:00] en ook een gemeente niet goed kan zien wanneer een woonweek nou aan de beurt is

[0:08:06] en wat er vooraan krijgt en waarom.

[0:08:11] Dan het energiedelen.

[0:08:12] In die Europese EMD-richtlijn is dat intussen opgenomen,

[0:08:17] maar we hebben zelf het gevoel, maar misschien kan de minister ons geruststellen,

[0:08:23] dat het energiedelen op dit moment, in de huidige versie van de wet zoals die voorligt,

[0:08:28] nog niet veel verder gaat dan het peer-to-peer handelen.

[0:08:32] En wat betekent dit voor het kostenpatroon?

[0:08:36] Wat betekent dit voor het kostenpatroon van ons heel netwerkbeheer?

[0:08:43] Wij hebben het idee dat al deze constructies aanleiding zullen zijn door netbeheerders om extra kosten door te gaan berekenen.

[0:08:51] Kan de minister dit tegenspreken of bevestigen?

[0:08:54] En bij wie zullen die kosten dan terechtkomen?

[0:08:56] Want op dit moment is dat dus bij de rest van de gebruikers.

[0:09:01] Energie moet voor burgers en bedrijven betaalbaar blijven, maar ook energieleveranciers en netbeheerders

[0:09:09] moeten efficiënt kunnen werken, zodat het net verslimd en verzwaard kan worden.

[0:09:16] Voorzitter, nog een ander punt.

[0:09:18] De ACM heeft eind vorig jaar energieleveranciers opgeroepen om te stoppen met telemarketing.

[0:09:24] In navolging daarvan kwam de DGB met de melding dat het stopt met klantenwerving.

[0:09:30] Dat lijkt een goede zaak, want de tijd dat mensen na een aantrekkelijk aanbod met contracten

[0:09:36] eindigen die niet eens het overwegen waard zijn, voor mensen die er verstand van hebben

[0:09:41] in ieder geval, dat moet echt stoppen.

[0:09:43] Maar een verbod is voor ons te onduidelijk aangegeven.

[0:09:46] Wat zegt de nieuwe wet hier nou precies over?

[0:09:49] Komt er nou een verbod of niet?

[0:09:52] Dan hebben we ook nog een vraag over de wetenschapstoets.

[0:09:55] Die is in 2023 uitgevoerd om te zien waar de energiewet extra aandacht of verbeteringen

[0:10:01] nodig heeft.

[0:10:03] En het kabinet heeft hier in een nota, na aanleiding van het verslag, uitvoerig op gereageerd

[0:10:09] en vooral gereflecteerd op de 14 aanbevelingen die gedaan zijn in de wetenschapstoets.

[0:10:14] Alleen missen wij eigenlijk een duidelijk antwoord hoe wij deze aanbevelingen nou nu

[0:10:20] echt terug kunnen zien in de wet, in welke mate die verwerkt zijn en welke uiteindelijk

[0:10:26] gewoon toch vooruitgeschoven zijn en later misschien nog aangepast moeten worden.

[0:10:32] Ik zal afronden. Duidelijkheid, stabiliteit en rust is wat Nederland nodig heeft.

[0:10:39] En de duidelijkheid over wat deze energiewet nu precies verbeterd ten opzichte van hoe het was en met name voor de eindgebruikers is nog niet zo duidelijk voor ons.

[0:10:50] Laat staan dat ik het aan mijn ouders kan uitleggen.

[0:10:53] Het is een wet geworden met verschillende doelen en functies.

[0:10:57] implementatie, modernisering, doorvoeren van voornemens

[0:11:00] en het halen van doelstellingen in het klimaatakkoord.

[0:11:04] Ik ben bang dat een wet die zich op zoveel doelen en functies richt,

[0:11:08] het risico in zich heeft, zich in de praktijk nergens op te richten.

[0:11:12] Daarom de vraag, hoe wordt de situatie concreet beter met deze wet?

[0:11:17] Wat betekent dit praktisch voor de burgers van Nederland?

[0:11:21] Wat gaan zij hiervan merken en op welke manier gaan ze erop vooruit?

[0:11:25] Dank u wel.

[0:11:26] Dank u wel, heer Vermeer.

[0:11:27] En namens BBB is nog een interruptie voor u van mevrouw Rodekerk, fractie D66.

[0:11:32] Ja, dank voorzitter.

[0:11:34] Want ik hoor de heer van de BBB vooral weer veel vragen stellen en onzekerheden opwerpen.

[0:11:41] En nou is het natuurlijk zo dat we bezig zijn met een wet die voor heel veel voor uitgang en verandering kan zorgen.

[0:11:47] Die erg nodig is, die niet alleen zorgt voor schone lucht, maar ook goed is voor de portemonnee.

[0:11:51] En ook vooral een marktordening is die de rollen van gebruikers en de bedrijven goed vaststelt.

[0:11:58] Dus mijn vraag aan de BBB is of u voornemens bent om de wet te steunen.

[0:12:03] De heer Vermeer.

[0:12:06] Dank u wel, voorzitter. Dat is een hele goede vraag die wij op dit moment nog totaal niet kunnen beantwoorden.

[0:12:13] En het is niet voor niks dat we hier wetgevingsoverleg hebben om duidelijkheid te krijgen op de vragen die we hebben.

[0:12:20] duidelijkheid te krijgen op wat de voordelen zijn.

[0:12:22] Wij zien ook absoluut dat die oude wetten niet klaar zijn voor welke uitdagingen we nu voor staan.

[0:12:32] Dus er moet wat gebeuren, maar wij moeten straks de hele wet bekijken,

[0:12:37] inclusief alle amendementen die nog bijna dagelijks binnenkomen.

[0:12:41] En dat zal bepalen wat voor wet er nou voor ligt.

[0:12:44] En dan moet je ook nog zelfs tijdens de stemming kijken welke amendementen worden er aangenomen en welke niet.

[0:12:50] En dan pas kun je wat ons betreft, wat onze fractie betreft, pas beoordelen of je een wet kunt steunen of niet.

[0:12:58] En wij hebben daar ook nauw overleg mee met onze Eerste Kamer fractie die altijd nog weer extra kritisch kijkt naar doelmatigheid van de wet en de haalbaarheid.

[0:13:08] En ja, ook die argumenten zullen we mee moeten nemen.

[0:13:11] Dus als wij al wisten dat we hem zouden steunen, ongeacht wat hier allemaal ingediend en aangenomen wordt,

[0:13:17] dan had ik hier niet gezeten, voorzitter.

[0:13:19] Want dan was dat zonde van mijn tijd geweest.

[0:13:22] Mevrouw Rodekerk.

[0:13:23] Nou, het doet me deugd deze rechtsstatelijke argumenten te horen.

[0:13:26] Maar ja, het bekrijgt me toch een beetje het gevoel dat het wel leidt tot het afremmen van de energietransitie

[0:13:34] en ook de goedkopere energie voor mensen die dat in hun portemonnee voelen.

[0:13:39] Dus mijn vraag is wel, wat is dan hetgene waar BBB op let om te bepalen of die wet aangenomen kan worden, wat hen betreft?

[0:13:47] Vermeer?

[0:13:49] Voorzitter, mevrouw Rodekerk suggereert dat wij iets af willen remmen, maar ik zit hier helemaal niet om iets af te remmen,

[0:13:55] want dan had ik eerst een procedurevoorstel gedaan om dit overleg uit te stellen en allerlei gedoe om te zorgen dat het vertraagd zou worden.

[0:14:01] Maar dat wil ik helemaal niet. Wij moeten door. Wij moeten snelheid maken.

[0:14:06] Maar het allerbelangrijkste is dat wij hier ook duidelijk krijgen als volksvertegenwoordigers

[0:14:12] wat deze wet voor burgers en ondernemers betekent.

[0:14:15] En daarvoor is dit overleg bedoeld.

[0:14:19] Dank u wel.

[0:14:19] Daarmee zijn we aan het einde gekomen van de termijn van de heer Vermeer.

[0:14:23] Die gaat de vergadering ook verlaten.

[0:14:25] Dan ga ik naar de heer Erkens, fractie VVD.

[0:14:28] Dank u voorzitter.

[0:14:30] De VVD is blij dat we eindelijk werk maken van de modernisering van onze energiewetgeving.

[0:14:34] Deze modernisering is noodzakelijk, aangezien er sinds het laatste grote wetgevingstraject

[0:14:39] op de vlak in 1998, toen ik nog op de basisschool zat, zeg ik tegen mijn buurman die nu vertrekt,

[0:14:45] en mijn eerste mobieltje pas een jaar later kreeg, de Motorola Racer was dat toen de tijd,

[0:14:50] er is veel veranderd sindsdien, laat ik het zo zeggen, ook voor mijzelf.

[0:14:54] We zijn sindsdien hard aan het werk in Nederland met de volledige verduurzaming van onze energievoorziening,

[0:14:59] waar elektriciteit in toenemende mate van groot belang is.

[0:15:03] Deze toenemende elektrificatie heeft weer tot forse problemen op ons stroomnet geleid,

[0:15:08] waar het huidige wetgevende kader vaak als belemmering functioneert voor oplossingen

[0:15:13] waarmee we de ruimte op ons net beter kunnen benutten.

[0:15:15] Daarnaast heeft de energiecrisis ons met de neus op de feiten gedrukt.

[0:15:19] De consumentenbescherming was onvoldoende op orde en moet fors verstevigd worden om

[0:15:23] onze huishoudens te beschermen tegen onvoorziene risico's die financieel van forse impact zijn

[0:15:28] op de portemonnee.

[0:15:29] De energiecrisis heeft ook laten zien dat leveringszekerheid en energieonafhankelijkheid

[0:15:35] prominenter meegenomen moeten worden in ons energiebeleid.

[0:15:38] Zorgen dat onze wetgeving aangepast wordt op deze nieuwe werkelijkheid is dus ontzettend

[0:15:43] belangrijk.

[0:15:45] Vandaag hebben we het over de gebruikers.

[0:15:48] Laat ik beginnen met hoe deze wet helpt, maar ook waar het nog fors verbetering behoeft.

[0:15:54] De VVD is blij dat de consumentenbescherming versterkt wordt in deze wet, als ook de rol

[0:15:58] van de toezichthouder, de ACM.

[0:16:00] We hebben hier tijdens de energiecrisis als CVD samen met de CDA

[0:16:04] toendertijd een pamflet zelfs opgepubliceerd met een aantal

[0:16:07] voorstellen om die consumentenbescherming te verbeteren.

[0:16:10] En we zijn blij dat veel van die punten ook terug te zien zijn in deze

[0:16:13] energiewet, zoals de terugkeer van verplichte contracten,

[0:16:16] vaste contracten per energieleverancier,

[0:16:19] zodat mensen zekerheid kunnen hebben op hun energierekening.

[0:16:23] Voorzitter, een goed functionerende markt vergt heldere kaders

[0:16:26] met een sterke toezichthouder om die kaders te bewaken.

[0:16:29] En daar worden goede stappen op gezet.

[0:16:32] En tegelijkertijd zitten we ook nog met een aantal vragen.

[0:16:34] Ten eerste, het is nog niet helemaal duidelijk wat er gebeurt met klanten

[0:16:38] bij het fallissement van hun energieleveranciers.

[0:16:42] We hebben eerder voorgesteld dat klanten met hun bestaande contract

[0:16:44] overgenomen moeten worden door andere energieleveranciers,

[0:16:48] via bijvoorbeeld een Brits model, zoals de heer Bontembal het toen uitlegde,

[0:16:51] via een veiling. Dat zou misschien een kosteneffectieve optie zijn,

[0:16:53] waarbij de kosten voor de samenleving relatief laag zijn,

[0:16:56] maar mensen die bij partij als Welkom Energie zaten

[0:16:59] een mooie oplossing toen de tijd gehad hadden, die ze niet hadden.

[0:17:02] Is nu voldoende geborgd dat deze mensen,

[0:17:05] die buiten hun schuld hun geld kwijtrakelen

[0:17:07] en mogelijk in erg dure contracten terechtkomen,

[0:17:10] zoals bij het faillissement van Welkom Energie, opgevangen worden?

[0:17:13] Als wij de nota naar aanleiding van het verslag goed hebben gelezen,

[0:17:16] lijkt het erop dat een deel van de klanten

[0:17:18] met hun bestaande contract kan overstappen,

[0:17:21] maar dat ook afhankelijk van de situatie op de energiemarkt,

[0:17:25] als we kijken naar de energiecrisis toen der tijd,

[0:17:27] een deel van de klanten nog steeds de pineut kan zijn

[0:17:29] omdat ze niet overgenomen worden.

[0:17:30] Dan is er volgens mij een tijdelijke regeling

[0:17:32] dat ze wel nog energie geleverd krijgen,

[0:17:35] maar dan moeten ze nog steeds vrij snel

[0:17:37] een nieuw contract zoeken.

[0:17:38] En als er nog steeds krabte op de markt is,

[0:17:40] blijf ik het aan de kwetsbaarheid vinden,

[0:17:41] want in de situatie van welkom energie

[0:17:44] had deze verbetering in de wet, die ik wel duidelijk zie,

[0:17:46] nog steeds die mensen niet geholpen.

[0:17:47] Ik hoor graag van de minister ook hoe mensen die hun bestaande contract dan misschien kwijtraken

[0:17:54] nog naar een betere oplossing kunnen vooruitzien.

[0:17:56] En ten tweede, voorzitter, zijn we benieuwd hoe de energierekening overzichtelijker en

[0:18:00] simpeler wordt door deze wet.

[0:18:02] Op dit moment zijn de energierekeningen heel complex geworden, vrijwel onleesbaar voor

[0:18:07] veel mensen en we hechten waarde aan verdere simplificatie en transparantie, zodat huishoudens

[0:18:12] ook goed weten hoe ze kunnen besparen op hun rekening en of ze bij een andere energieleverancier

[0:18:16] beter af zijn.

[0:18:17] En graag hoor ik van de minister hoe deze energiewet hier aan bijdraagt.

[0:18:21] Hoe gaat de energierekening in de praktijk veranderen voor mensen?

[0:18:25] Dank u wel.

[0:18:26] Zijn interruptie voor u van mevrouw Kreugen, GroenLinks BvdA.

[0:18:29] Dank u wel, voorzitter.

[0:18:31] Ja, wij maken ons ook veel zorgen over faillissementen en wat dat doet voor de zekerheid van mensen.

[0:18:37] En het lijkt wel alsof in de wet nu vooral aan de voorkant, zeg maar, er meer waarborgen gezocht wordt.

[0:18:43] Terwijl ik denk dat we ook op zoek zijn naar waarborgen aan de achterkant, om het zomaar te zeggen.

[0:18:46] Hoe kijkt de VVD naar een voorstel zoals een garantiefonds, wat eigenlijk vanuit de sector

[0:18:52] zelf wordt opgezet, vergelijkbaar met de reisbranche?

[0:18:58] Volgens mij zien we aan de voorkant de meeste verbeteringen in deze wet.

[0:19:01] Het risico op faillissement wordt kleiner, er is een betere financiële toezicht en er

[0:19:05] gaan strengere vergunningseisen door.

[0:19:06] Daar zijn we blij mee.

[0:19:08] Ik ben het met mevrouw Kreugen eens dat we niet alleen aan de voorkant de situatie moeten verbeteren,

[0:19:13] maar ook nog een laatste vangnet of wat dan ook voor de mensen moeten inrichten

[0:19:17] die alsnog depuneut kunnen zijn in een energiecrisis.

[0:19:21] Ik ben niet volledig overtuigd op dit moment nog van een waarboogfonds als Forum Alleen,

[0:19:24] wat te maken heeft met een aantal argumenten die het kabinet ook noemde,

[0:19:27] waar ik wel begrip voor heb.

[0:19:29] Het kan de kosten ook verhogen voor veel mensen op hun huidige energiecontract,

[0:19:33] want als je een waarboogfonds laat vullen door de huidige huishoudende energieleveranciers,

[0:19:38] kunnen de tarieven ook omhoog gaan.

[0:19:39] En het tweede argument waar ik wel van begrijp is dat er ook een zogenoemde

[0:19:43] moreel risico en moral hazard in kan komen te zitten.

[0:19:46] Dat inderdaad misschien de leveranciers die zich wel goed aan de regels houden

[0:19:50] en financieel deugdelijk zijn de kosten gaan betalen voor een aantal partijen

[0:19:53] die wat meer cowboy-achtig in die markt zitten.

[0:19:57] Dus daar ben ik wel kritisch op.

[0:19:59] Daarom dat ik zelf ook zei misschien dat dat Britse model wel interessant kan zijn om te bekijken

[0:20:03] waarin inderdaad wel een verplichting komt voor andere leveranciers om klanten over te nemen

[0:20:07] maar dat ze aan de hand van een bieding kunnen aangeven wat ze daarvoor nodig hebben.

[0:20:11] Die kosten zijn misschien een heel stuk lager dan via een waarboogfonds.

[0:20:17] Is dat afdoende? Nou, dan kan de heer Erkens zijn betoog vervolgen.

[0:20:21] Het is nog niet afdoende, voorzitter, maar het is het begin van een discussie over meerdere WGO's in een plenair debat.

[0:20:26] Zo komen we vast uit de komende debatten.

[0:20:28] Ten derde, voorzitter, zien we ook dat sinds het afschieten van de afbouw van de salderingsregeling in de Eerste Kamer

[0:20:35] een chaotische situatie is ontstaan waarbij energieleveranciers allemaal via verschillende

[0:20:40] routes proberen om intern de kosten te verrekenen van salderen.

[0:20:44] En het is onduidelijk of terugleverheffingen gebaseerd zijn op daadwerkelijk gemaakte kosten.

[0:20:50] En daarnaast zorgen de verschillende methoden waarmee deze kosten geïncasseerd worden

[0:20:54] voor veel wantrouwen en ook verwarring bij huishoudens.

[0:20:56] Het is onvoldoende transparant op dit moment.

[0:20:59] En deze wet lost dit probleem niet op, een probleem wat ook vrij recent ontstaan is.

[0:21:03] De VVD zou graag zien dat er strengere regels komen met stevig toezicht op terugleverheffingen

[0:21:09] die ook goed vergelijkbaar gaan zijn per energieleverancier, zodat huishoudens weten waar ze aan toe zijn

[0:21:14] en er ook een contract kunnen kiezen dat bij ze past.

[0:21:17] Op dit moment is die transparantie er niet meer.

[0:21:21] Sleutelen aan het vastrecht en aanpassingen gedurende het lopende contract zouden ook

[0:21:25] uit den boze moeten zijn.

[0:21:26] Volgens ons lost deze wet dit probleem dus niet op, dus vandaar dat we ook als VVD vandaag

[0:21:30] een voorstel gaan indienen via een amendement.

[0:21:33] En graag horen we ook een reactie van de minister hierop.

[0:21:35] Ik hoop dat het nog lukt dat amendement in te dienen voor zijn termijn.

[0:21:39] Maar bureau-wetgeving geeft het ook vrij druk

[0:21:41] met alle verzoeken van de collega's die hier zitten, begreep ik.

[0:21:44] Ten vierde, voorzitter, zien we dat micro-ondernemingen

[0:21:47] nu ook onder de aangeschermde consumentenbescherming gaan vallen.

[0:21:51] En de consumentenbescherming werd nog niet toegepast op kleine mkb'ers

[0:21:55] die in het verleden ook, en ook nu, niet de kennis en kunde

[0:21:58] over energiemarkten hebben om die markt goed te notifyeren.

[0:22:00] We moeten echt meer onderscheid gaan maken tussen een kleine MKB'er

[0:22:04] en een groot bedrijf in onze wetgeving op het gebied van energie.

[0:22:07] De situatie is gewoon fundamenteel anders en het kennisniveau ook.

[0:22:10] Goed dat nu micro-ondernemingen eronder gaan vallen.

[0:22:14] Ik ben wel benieuwd, voorzitter, of met de definitie van micro-ondernemers

[0:22:17] de juiste afbakening gekozen is.

[0:22:20] Kan de minister die afbakening toelichten?

[0:22:22] En deelt de minister onze aanname dat deze afbakening gebaseerd moet zijn

[0:22:26] ook op het handelingsperspectief van betreffende ondernemers?

[0:22:29] Dus valt bijvoorbeeld een horeca-ondernemer nu altijd onder deze definitie, waarbij ik

[0:22:33] ervan uitga dat een horeca-ondernemer geen groot energieinkoopteam heeft intern om die

[0:22:38] markt te navigeren?

[0:22:39] Dus zou onze fractie vinden het wel van belang dat kleine mkb'ers veel beter beschermd gaan

[0:22:43] worden?

[0:22:43] Wie valt er nog buiten de boot uit de voorstellen van de minister?

[0:22:47] Voorzitter, dan ga ik ook graag nog in op de grotere bedrijven en de netcongressie die

[0:22:51] momenteel uitbreiding en ook verduurzaming voor hen belemmert.

[0:22:55] Onze economie en de energietransitie komen tot stilstand door netcongressie.

[0:22:59] En op dit moment benutten we de ruimte op ons stroomnet niet optimaal.

[0:23:03] En dat is ontzettend zonde gezien alle wachtrijen die ontstaan...

[0:23:06] ...en de schade die die met zich meebrengt.

[0:23:08] Een stroomnet is als een vierbaansnelweg die enkel in de spits vol zit.

[0:23:14] Energy hubs met bijbehorende contracten kunnen soelaars bieden.

[0:23:17] Hiermee kunnen ondernemers ruimte op het stroomnet samen delen...

[0:23:20] ...zodat het bestaande net veel beter benut wordt.

[0:23:23] Helaas zien we dat netbeheerders dit nog onvoldoende en te traag faciliteren.

[0:23:27] We moeten een aantal zaken zien te regelen om dit beter mogelijk te maken.

[0:23:31] Ten eerste moeten netbeheerders transparanter worden over netcongressie.

[0:23:35] De heer Vermeer gaf het trouwens net ook al aan.

[0:23:36] Op welke plekken is nog ruimte op het net?

[0:23:39] Op welke momenten is er nog ruimte waar bedrijven op kunnen inspelen?

[0:23:42] En hoelang zijn de wachtlijsten?

[0:23:44] Verplicht deze wet al deze transparantie op deze onderwerpen.

[0:23:48] En ten tweede moeten we bedrijven helpen met kennisdeling...

[0:23:51] ...over hoe een energy hub kan werken zodra ze weten dat er potentie voor is...

[0:23:56] door die eerder genoemde transparantie.

[0:23:59] De aanvraag moet meteen kloppend zijn vanuit de bedrijven en lokale overheden

[0:24:03] om snel een energy hub te realiseren en weer aan de slag te kunnen met elkaar.

[0:24:08] Hoe staat het hierbij ook met de uitwerking van ons amendement

[0:24:10] bij de begroting vorig jaar op dit vlak dat geld vrij speelt hiervoor?

[0:24:14] Is daarbij een nationaal kenniscentrum voorzien

[0:24:17] waarbij overheden, netbeheerders en bedrijfsleven samen ondernemers kunnen helpen

[0:24:21] met het opzetten van een energy hub?

[0:24:23] En anderzijds, voorzitter, krijgt de VVD signalen

[0:24:26] dat gemeentes en provincies nog onvoldoende kennis hebben van energyhubs

[0:24:28] en hoe deze het beste kunnen worden ingezet.

[0:24:31] Herkent de minister deze signalen en wat gaat hij doen om dit te verbeteren?

[0:24:36] Als resultaat zien we dat beleid op verschillende manieren wordt uitgevoerd

[0:24:39] en wat doet de minister ook om dat te voorkomen?

[0:24:42] Ten derde, voorzitter, moeten de contracten ook beter gefaciliteerd worden

[0:24:45] door de netbeheerders en tennet.

[0:24:49] Groepstransportovereenkomsten moeten door netbeheerders standaard aangeboden worden.

[0:24:52] En dit gaat nu echt nog te traag.

[0:24:53] Graag reactie van de minister op al die punten omtrent energyhubs.

[0:24:57] En kunnen kleinverbrekers op bedrijventerreinen ook deelnemen aan deze contracten?

[0:25:02] Voorzitter, de VVD hoort dat bedrijven steeds vaker ook een dreigende brief van de netbeheerder

[0:25:07] krijgen die meldt als ze teveel stroom hebben gebruikt en dat afsluiting of schadeclaims

[0:25:11] dreigen.

[0:25:13] En de VVD begrijpt dat netbeheerders in de gaten moeten houden of er teveel stroom wordt

[0:25:17] gebruikt, omdat anders delen van het net plat komen te liggen.

[0:25:21] Echter worden veel bedrijven ook overvallen door zo'n brief en soms is het zelfs zo dat

[0:25:25] bedrijven er pas achter komen dat ze te weinig capaciteit hebben als er net een nieuwe productielijn

[0:25:30] is besteld.

[0:25:31] En dat moet anders kunnen.

[0:25:33] De VVD begrijpt dat automatisch een ruime contractaanbieding niet gaat gezien het voorlopende

[0:25:37] stroomnet.

[0:25:38] Maar vroegtijdiger en proactiever communiceren over risico's op contractoverschrijdende

[0:25:43] kan wel.

[0:25:44] Zo worden bedrijven niet overvallen en in de gelegenheid gesteld tijdig maatregelen

[0:25:48] te nemen.

[0:25:49] Kan de minister hierover in gesprek treden met de netbeheerders?

[0:25:52] Meer vroegtijdige transparantie vanuit de netbeheerders...

[0:25:55] ...is echt belangrijk aan het worden.

[0:25:57] We zien dit probleem in bijna het hele land.

[0:26:00] Hoe kunnen ondernemers hier meer in geholpen worden?

[0:26:02] Immers willen we met z'n allen voorkomen...

[0:26:04] ...dat bedrijven ook weer meer overstappen op gas...

[0:26:06] ...omdat er onvoldoende stroom beschikbaar is.

[0:26:08] Graag een reactie van de minister.

[0:26:10] En voorzitter, als laatste ga ik in op energiegemeenschappen.

[0:26:14] De VVD denkt dat energiegemeenschappen...

[0:26:15] ...een sympathieke ontwikkeling zijn die meer ruimte moeten krijgen.

[0:26:18] We vinden het wel van belang dat dit gebeurt binnen heldere regels, wat door de netcongressen

[0:26:23] niet verder verergert, en we goed inzichtelijk hebben wat de kosten zijn en waar die terechtkomen.

[0:26:29] De minister geeft nu aan dat bij de volgende wijziging van de energiewet zaken als energiedelen

[0:26:34] als ook energiegemeenschappen prominenter terugkomen.

[0:26:38] En graag horen we wat zijn plannen op dit vlak zijn.

[0:26:41] Welke voorstellen verwacht hij dan ook te maken volgend jaar op dit vlak?

[0:26:44] Kan hij ons al een kijkje daarop geven?

[0:26:46] En hoe gaat hij zorgen dat we aan de ene kant deze ontwikkeling stimuleren,

[0:26:50] maar aan de andere kant voorkomen dat netcongressie verergert?

[0:26:53] Graag horen we ook waarom de experimenteerbepaling, die nog in de elektriciteitswet zat,

[0:26:58] uit de wet is verdwenen, waarmee ook veel van dit soort ontwikkelingen eigenlijk mogelijk zijn geworden.

[0:27:03] En daar laat ik bij voorzitter. Dank u.

[0:27:05] Dank, heer Erkens, namens VVD. Dan gaan we naar mevrouw Rodekerk, fractie D66.

[0:27:11] Succes.

[0:27:13] Dank, voorzitter.

[0:27:15] De behandeling van de energiewet waaraan zeven jaar gewerkt is in mijn tweede week als Kamerlid

[0:27:19] voor D66.

[0:27:20] Dat is natuurlijk fijne kost om mee te beginnen.

[0:27:24] Ik kom dan uit de tijd van de Blackberry, ze gaan mooi het rijtje af.

[0:27:28] Mijn zoontje van vier weet al hoe hij een iPad moet gebruiken.

[0:27:32] Vorige week liep ik met hem langs het IJ in Amsterdam en toen wees hij naar een cruise

[0:27:39] ship dat voorbij vaarde.

[0:27:41] Hij vroeg wat er uit die schoorsteen kwam.

[0:27:44] Toen kwamen namelijk allemaal zwarte rook uit.

[0:27:47] En ik vertelde hem dat dat slechte lucht is en dat het niet goed is om dat in te ademen.

[0:27:52] En toen zei hij, mama, dan moeten we dus eigenlijk de hele dag zo doen.

[0:27:57] En terwijl hij zijn neus dichtkwijpt, dacht ik, hij heeft natuurlijk gelijk.

[0:28:01] We moeten er alles aan doen om klimaatverandering tegen te gaan.

[0:28:05] En als zelfs een kind het begrijpt, waarom lossen we het als volwassenen dan niet op?

[0:28:10] De afgelopen tien jaar zette ik mij in de Amsterdamse politiek in voor een duurzame

[0:28:14] toekomst.

[0:28:14] bijvoorbeeld door het verbannen van deze cruise schepen,

[0:28:17] inzet op zonne-energie en een isolatie-officie voor duurzame woningen.

[0:28:21] En ik kijk ernaar uit om samen met u in deze commissie op te trekken

[0:28:25] voor groenere energie en het klimaat.

[0:28:29] Voor D66 draait de energietransitie om een beter morgen, om een hoopvolle toekomst.

[0:28:35] We zitten in een bijzondere tijd en in een cruciale transitie.

[0:28:39] Wat we nu doen met elkaar, wind op zee, zon op dak, groene waterstof, aardwarmte,

[0:28:43] Daar gaan we de komende eeuwen profijt van hebben.

[0:28:45] Het fossiele tijdwerk zal zich een proloog blijken.

[0:28:48] Het echte verhaal begint nu pas.

[0:28:51] Schone energie is goedkope energie.

[0:28:53] Nog eeuwen zal de wind gratis waaien, zal de zon gratis schijnen.

[0:28:58] Schone energie is ook vrije energie.

[0:29:01] Opgewekt hier in Nederland en niet uit een land als Rusland.

[0:29:04] En schone energie is winstgevende energie...

[0:29:07] waardoor bedrijven naar Nederland komen en onze economie aanjagen.

[0:29:09] Schone energie is kortom een van de grootste cadeaus...

[0:29:12] die wij onze kinderen en kleinkinderen kunnen geven.

[0:29:16] Met die blik, gericht op de toekomst en de vrijheid van mensen, heb ik de Energiewet gelezen.

[0:29:21] Zorg deze wet ervoor dat we het beter krijgen, dat mensen meer vrijheid, meer invloed en

[0:29:25] een lagere energierekening krijgen en dat bedrijven sneller een aansluiting op het net

[0:29:29] krijgen en kunnen blijven investeren in Nederland.

[0:29:32] Het antwoord erop is grotendeels ja, voorzitter.

[0:29:35] D60 is al zeer tevreden met de Energiewet zoals die nu voorligt, maar mijn fractie vindt ook

[0:29:40] dat het nog beter kan.

[0:29:41] Ik wil daarom vandaag ingaan op drie onderdelen waar ik nog graag verbetering zie.

[0:29:47] Consumentenbescherming, het betrekken van de omgeving bij energieprojecten en tot slot

[0:29:50] slim gebruik van het energienet door bedrijven en door mensen.

[0:29:55] Als eerste consumentenbescherming.

[0:29:58] Laatst kreeg de leverancier Hollandse Energiemaatschappij een boete van 1,1 miljoen euro voor hun agressieve

[0:30:03] verkooptechnieken en het belaseren van mensen.

[0:30:06] De energierekening is een grote kostenpost voor mensen waar geen plek is voor cowboybedrijven.

[0:30:11] D66 vindt het daarom goed dat de energiewet een jaarlijks energieleverancier-apk bevat.

[0:30:17] Zo voorkomen we ellende van oplichtende en omvallende bedrijven.

[0:30:20] Wel nog een paar vragen aan de minister.

[0:30:22] Kan de ACM dit soort malefiele bedrijven op basis van die jaarlijkse check ook weeren

[0:30:26] van de markt?

[0:30:27] Welke mogelijkheden hebben huishoudens om melding te maken van bedrijven?

[0:30:31] Waren de koude praktijken van hem een incident of zijn er meer gevallen bekend?

[0:30:36] Welke lessen kunnen we hieruit trekken?

[0:30:37] En wordt de boete gebruikt om mensen die nog een contract hebben en honderden euro's teveel

[0:30:42] betalen te compenseren?

[0:30:44] En zo neeuw worden zij dan geholpen?

[0:30:47] Ten tweede wil ik het hebben over de mensen die rondom een energieproject wonen.

[0:30:51] Zij moeten namelijk meeprofiteren en meebeslissen, waar D66 al langer voor pleit.

[0:30:56] Meedoen door de omgeving gaat al best aardig, maar allemaal op vrijwillige basis.

[0:31:02] D66 wilde ervoor zorgen dat omwonenden van energieprojecten mede-eigenaar kunnen worden.

[0:31:06] En we komen daarom met een amendement.

[0:31:09] De monitor financiële participatie laat zien dat lokaal eigendom bij zonneparken bijvoorbeeld

[0:31:14] sterk achterblijft, het laatste jaar slechts 20 procent.

[0:31:17] Waar komt dat door?

[0:31:18] Is de minister het met D66 eens dat het tijd is om een wettelijke basis te leggen voor

[0:31:23] financiële participatie bij energieprojecten dat hierbij kan helpen?

[0:31:27] Ten derde wil ik het hebben over slim gebruik van het energienet, het elektriciteitsnet.

[0:31:33] Wie zonnepanelen heeft, weet dat af en toe die panelen uitvallen.

[0:31:37] Dat gebeurt bij veel zon, waardoor het stroomnet de toevoer niet aankan.

[0:31:43] Er is een interruptie voor u van mevrouw Kreuger, GroenLinks BVDA.

[0:31:47] Mevrouw Rodekerk, zou u dan de microfoon even uit willen zetten?

[0:31:50] Dank u wel, voorzitter.

[0:31:51] Ik was benieuwd naar het amendement.

[0:31:55] Wij maken ons ook veel zorgen over het feit dat we wel een streven hebben voor die 50% lokaal

[0:32:02] eigendom, maar dat dat eigenlijk in de praktijk nog niet waar wordt.

[0:32:05] Ook wij broeden op een amendement daarop.

[0:32:07] Dus ik was heel benieuwd naar hoe het amendement van mevrouw Rodeburg, wat dat

[0:32:10] precies, zeg maar, faciliteert, regelt.

[0:32:14] Mevrouw Rodekerk.

[0:32:20] Ja, dank. Nou, goed om te horen dat mevrouw Kreuger daar ook aan denkt, want ik denk dat

[0:32:24] het belangrijk is dat we er dus niet alleen een vrijwillige manier van maken om mee te

[0:32:31] doen, maar echt dat vastleggen.

[0:32:32] Ik wil er wel nog eerst wat antwoorden op van de minister om goed te kijken hoe we dat

[0:32:36] juridisch het beste kunnen regelen, om te zorgen dat er wel meer basis komt, maar dat

[0:32:42] dat we ook niet projecten het dusdanig moeilijk maken om tot stand te komen.

[0:32:46] Dus daar die balans tussen vinden, dat is waar we nu mee bezig zijn.

[0:32:49] Ik heb ook daar advies van bureau wetgeving op gevraagd.

[0:32:52] Dus ik denk dat het goed is als we daar vandaag nog samen ook met elkaar over verder praten.

[0:32:58] Vervolgt u, oh nee, één moment.

[0:33:00] De heer Bontebal, CDI, heeft ook een vraag voor u.

[0:33:03] Ja, is mijn collega van D66 er zich dan ook van bewust dat dit kan betekenen,

[0:33:10] in dit amendement dat er veel minder zonneparken en windparken worden gebouwd.

[0:33:15] Dat is vermoedelijk, als ik ergens op mag gokken...

[0:33:19] het resultaat van haar amendement, namelijk minder duurzame opwek.

[0:33:24] Mevrouw Rodekerk, D66.

[0:33:27] Dank voor het stellen van deze vraag, want dat is dus precies niet de bedoeling.

[0:33:30] Waar wij aan denken, is een bevoegdheid bij gemeenten...

[0:33:34] waarbij het van belang is dat zij dus zorgen dat er aan de voorkant wordt geregeld...

[0:33:40] dat mensen mee kunnen doen en mee kunnen beslissen,

[0:33:44] maar we willen het dus op die manier formuleren

[0:33:46] dat het zeker niet tegenhoudt dat projecten er komen.

[0:33:49] Dus daarover ben ik nog wel benieuwd naar de antwoorden van de minister

[0:33:54] en goed dat de heer Bontembal dit punt maakt.

[0:34:00] Dan kijk ik nog één keer rond.

[0:34:01] Nee, u kunt u betoog vervolgen, mevrouw Rodekerk.

[0:34:06] Dank u wel.

[0:34:07] Ik was aanbeland bij het punt van de zonnepanelen

[0:34:09] die uitvallen bij te veel zon.

[0:34:12] En hoe meer zonnepanelen, hoe vaker dit gaat voorkomen.

[0:34:15] Dat is wat D60 betreft een verkeerde prikkel.

[0:34:18] In Nederland worden zonnepanelen zo ingesteld dat ze helemaal aan of helemaal uit staan.

[0:34:22] En er zit niets tussenin.

[0:34:24] Maar er is een oplossing.

[0:34:26] Zonnepanelen kunnen zo worden ingesteld dat ze ook op een lagere capaciteit kunnen draaien

[0:34:30] wanneer nodig, zodat ze het net minder belasten en dus sneller inschakelen.

[0:34:34] Dit werkt vooral als iedereen in de straat het doet.

[0:34:37] Mijn vraag aan de minister is waarom dit niet gebeurt in Nederland.

[0:34:41] Is de minister met D66 eens dat dit dubbel voordelig is,

[0:34:44] zowel tegen netcongressie als voor de portemonnee van mensen met zonnepanelen?

[0:34:48] En kan hij toezeggen om ervoor te zorgen, per direct,

[0:34:51] dat nieuwe omvormers flexibel worden geïnstalleerd

[0:34:54] en dat eigenaren worden aangespoord om hun instellingen aan te passen?

[0:34:58] Ik overweeg ook een motie op dit punt met de heer Grimis.

[0:35:01] En ik weet dat de heer Bontebal hier eerder ook al aandacht voor heeft gevraagd.

[0:35:05] Dus ik ben benieuwd naar de beantwoording.

[0:35:06] Dan is er een vraag van mevrouw Posma, fractie van Nieuw Sociaal Contract.

[0:35:14] Ja, dank voorzitter.

[0:35:17] 30% van de huishoudens heeft al zonnepanelen en omvormers.

[0:35:22] En sommigen al een jaar of 20.

[0:35:25] De early movers.

[0:35:26] Anderen zijn wat jonger van leeftijd.

[0:35:31] Hoe ziet mevrouw Rodekerk dit dan voor de mensen die al zonnepanelen hebben?

[0:35:38] Moeten die dan alle omvormers aanpassen?

[0:35:41] Is dat een hele makkelijke handeling?

[0:35:42] Gaan alle omvormers hier makkelijk in mee?

[0:35:45] Of zijn diegenen van de oudere generatie hier niet geschikt voor?

[0:35:49] Dus wat betekent dat voor de mensen die al panelen hebben?

[0:35:53] Mevrouw Rodekerk.

[0:35:55] Nou, wat ik mij heb laten vertellen is dat er een instelling is,

[0:35:57] dus de omvormer, die kun je anders instellen.

[0:35:59] Alleen wij hebben dat op dit moment niet zo geregeld.

[0:36:01] In België bijvoorbeeld is het wel zo dat ze zo zijn ingesteld,

[0:36:04] dat ze dus wanneer ze het net aanprikken,

[0:36:07] dat ook op een lagere percentage kunnen doen, want nu is het echt aan en dan gaan ze tegelijk aan.

[0:36:13] Maar als we dan merken van het net zit te vol, dan gaan ze ook allemaal tegelijk weer uit.

[0:36:18] En dat is natuurlijk zonde.

[0:36:19] Het kan natuurlijk ook weer wat geld in de portemonnee opleveren...

[0:36:22] als het op een lagere spanning wel zou kunnen.

[0:36:25] Maar ik ben ook benieuwd naar de antwoorden daarop van de minister...

[0:36:28] hoe we ervoor gaan zorgen dat dan...

[0:36:30] dat zowel voor bestaande panelen als voor die nieuwe ingeregeld kan worden.

[0:36:33] Ik zie geen vragen meer, dus dan kunt u uw betoog vervolgen.

[0:36:43] Dan wil ik het hebben over slimme meters.

[0:36:47] 1 miljoen huishoudens hebben nog geen slimme meter.

[0:36:50] Zij kunnen dus niet slim energie besparen of een dynamisch energiecontract nemen.

[0:36:55] Huizenbezitters kunnen zelf kiezen er een te nemen, maar huurders hebben er soms geen,

[0:36:58] omdat de vorige bewoner daarvan af heeft gezien.

[0:37:01] Een slimme meter installeren kost zo'n 70 euro.

[0:37:04] En D60 vindt het van belang dat huurders daar niet voor opdraaien.

[0:37:08] Hoeveel van de 1 miljoen huishoudens zonder slimme meter zijn huurders?

[0:37:12] Kan de minister iets zeggen over het aantal particulieren en het aantal bij woningcorporatie?

[0:37:18] Is hij het met D60 eens dat het tijd is voor een nieuw offensief voor slimme meters?

[0:37:22] En ziet hij ruimte bij verhuurders of netbeheerders om weer stappen in te zetten?

[0:37:27] Netbeheerders namen deze kosten namelijk eerder ook gewoon voor hun rekening.

[0:37:30] Ik overweeg een motie op dit punt.

[0:37:34] Inzicht in data is ook belangrijk voor bedrijven.

[0:37:38] Energiehubs zijn een oplossing voor netcongesti en de manier om bedrijven toch aan te sluiten

[0:37:43] op het overvolle stroomnet.

[0:37:45] Om goed samen te kunnen werken, heeft iedere partij zijn inzicht nodig in het eigen energieverbruik

[0:37:49] per kwartier.

[0:37:51] Maar bedrijven moeten betalen om hun eigen data in te zien.

[0:37:56] Erkent de minister dat dit niet helpt?

[0:37:58] Wie verdient er nu geld aan het verschaffen van inzicht in de eigen

[0:38:01] daten van bedrijven en huishoudens?

[0:38:03] Kan de minister toezeggen dat iedereen in Nederland, bedrijf of huishouden, altijd

[0:38:07] gratis het eigen energieverbruik per kwartier in kan zien?

[0:38:11] Tot slot wil ik het nog hebben over energiedelen, ook van belang wat D66 betreft.

[0:38:17] Dat wordt nu verder niet uitgewerkt in de Energiewet, maar zit er wel aan te komen.

[0:38:20] Ik wil graag horen hoe de minister van plan is om dit te implementeren en of hij kan toezeggen

[0:38:25] om het zo te implementeren dat het bijdraagt aan het verminderen van netcongestie en hoe we voorkomen

[0:38:30] dat iedereen kriskas door het land energie gaat delen en er daarmee een belastingvrije schaduwmarkt

[0:38:36] ontstaat?Tot slot.

[0:38:41] Afgelopen weekend was ik op ons D60-congres.

[0:38:44] Volgens traditie is dat altijd op de eerste zonnige dag waar we ons dan in een congrescentrum verzamelen.

[0:38:49] Ik ging daar in gesprek over het klimaat en kreeg het boek van Paul Halken in mijn handen gedrukt,

[0:38:53] u wellicht bekend.

[0:38:54] Het bevat honderd oplossingen voor klimaatverandering, zodat het ons niet overkomt en verlampt, maar

[0:39:00] we met creatieve en slimme innovaties verantwoordelijkheid kunnen nemen.

[0:39:04] En dat is ook mijn oproep richting de formerende partijen, want om met Paul Hakken te spreken,

[0:39:08] dit is geen linkse agenda, evenmin als een rechtse, dit is een menselijke agenda.

[0:39:13] Laten we samen klimaatverandering keren voor al die Nederlanders die weten dat klimaatbeleid

[0:39:18] noodzakelijk is en een bijdrage willen leveren, voor de bedrijven die aan de groene energie

[0:39:22] en innovaties verdienen en voor toekomstige generaties,

[0:39:27] zodat mijn zoontje ook niet langer zijn neus hoeft dicht te houden.

[0:39:29] Dank u wel.

[0:39:31] Dank mevrouw Rodekerk.

[0:39:33] Namens D66 gaan we naar de heer Grinwis, ChristenUnie.

[0:39:38] Voorzitter, dank u wel.

[0:39:39] Het is formeel wel en zwaar geen medespeech, maar toch gefeliciteerd.

[0:39:42] Deze eerste bijdrage op een wetsvoorstelletje van meerdere pagina's.

[0:39:49] Voorzitter, vandaag spreken we er dan eindelijk over,

[0:39:51] over die zeer omvangrijke wet, de Energiewet.

[0:39:54] De minister, ambtenaren en andere betrokkenen zijn hier jarenlang weer bezig geweest en zijn met de Gedegenwet gekomen.

[0:40:00] Complimenten daarvoor.

[0:40:02] Tegelijk moet worden geconstateerd dat de Raad van State het aanvankelijke wetsvoorstel zeer kritisch heeft bejegend.

[0:40:07] We hebben het allemaal kunnen lezen.

[0:40:09] Kan de minister in zijn termijn nog eens aangrijpen om toe te lichten waarom het wel een goed voorstel is?

[0:40:17] En dat de kritiek van de Raad van State ter harte is genomen?

[0:40:20] en waar dat niet is gebeurd, bijvoorbeeld op die splitsing,

[0:40:24] om nog eens toe te lichten waarom niet.

[0:40:27] Een groot deel van de wet die nu voor ligt is afkomstig uit de elektriciteits- en gaswet

[0:40:31] en implementatie van Europese wetgeving.

[0:40:34] Veel van de zaken waar we als Kamerlid misschien wel iets over te zeggen zouden willen hebben,

[0:40:40] dat ligt op het terrein van het toezicht houden, aldus Europa.

[0:40:43] Hebben we dan niets te zeggen als Kamer? Ja, maar natuurlijk wel.

[0:40:46] Voorzitter, allereerst zou ik deze wetsbehandeling willen aangrijpen

[0:40:49] om nog eens kritisch tegen het licht te houden

[0:40:51] hoe wij in de afgelopen 25 jaar ons energiesysteem hebben ingericht.

[0:40:56] We hebben deze sinds de elektriciteits- en gaswet

[0:40:58] voor een groot deel geliberaliseerd en geprivatiseerd.

[0:41:01] In het ronde tafelgesprek werd het treffend verwoord.

[0:41:04] De burger werd opeens een consument.

[0:41:07] Om die gedaantewisseling had hij niet gevraagd, maar toch gekregen.

[0:41:11] Vanuit de overtuiging van de overheid dat marktconcurrentie

[0:41:14] de prijzen ten goede zou komen.

[0:41:16] Publieke belangen zouden het beste geborgen worden door marktwerking.

[0:41:21] Meer dan een kwart eeuw geleden begon toenmalig Kamerlid Leen van Dijken, toen nog van de RPF,

[0:41:26] met de vraag, waartoe zijn elektriciteitsbedrijven op aarde?

[0:41:30] Hij schetste zijn zorgen bij de elektriciteitswet.

[0:41:33] In plaats van dat die bedrijven erg puur en alleen waren om stroom te produceren en een andere energie,

[0:41:39] werden het bedrijven waar bij winstmaximalisatie een belangrijk doel zou worden.

[0:41:44] Inmiddels is het 2024.

[0:41:46] Terwijl de RPF samen met het GPV gingen en ChristenUnie werden, werden energiebedrijven

[0:41:52] juist gesplitst.

[0:41:54] En als je je daar als politicus tegen verzette, kon je rekenen op een sneer van een voorganger

[0:41:58] van deze minister.

[0:42:00] In 2005 werd mijn voorganger Arie Slob bijvoorbeeld van ongezonde oranjegevoelens beticht door

[0:42:06] toenmalig minister Laurens-Jan Brinkhorst, van D66 notabene, toen hij zich in duidelijke

[0:42:12] bewoordingen verzetten tegen tegen verplichte splitsing, CQ, de verkoop van

[0:42:17] energiebedrijven. Ik was nog niet zo lang beleidsmedewerker

[0:42:21] toen ik deze in mijn ogen gezonde bijdrage, oranje bijdrage voor Arie Slob

[0:42:25] schreef. En reken maar, en reken maar, zeker zeker zeker, het zit heel diep

[0:42:37] Ik ben nog uit de tijd perkt dat je geen mobiele telefoon zat.

[0:42:44] Reken maar dat ik volgende week tijdens het volgende WGO op dit thema van het zogenaamde groepsverbod terugkom.

[0:42:52] In de tussentijd heeft de energietransitie een flinke vlucht genomen.

[0:42:55] We zijn bijvoorbeeld kampioen zonnepanelen als Nederland.

[0:42:58] Maar we zijn ook het land dat men als schrikbeeld gebruikt als het gaat om netcongestie.

[0:43:02] We raakten onze gasleveranciers Groningen, dichtbij, en Rusland, ver weg, kwijt.

[0:43:08] En we hebben net een energiecrisis achter de rug...

[0:43:11] waarbij de betaalbaarheid en leveringszekerheid in het geding leken te komen.

[0:43:15] Gaan deze uitdagingen verder dan puur de energiewet die nu voorligt?

[0:43:19] De wet raakt er wel aan.

[0:43:21] En daarom is het goed om in deze tijd opnieuw de vraag te stellen...

[0:43:25] waartoe zijn de energiebedrijven en is eigenlijk het hele energiesysteem op aarde?

[0:43:29] De antwoorden zijn, net als in 1998, hetzelfde, zodat er voor gebruikers energie beschikbaar

[0:43:35] is, waarbij het systeem aan de bekende uitgangspunten moet voldoen, betrouwbaarheid, betaalbaarheid,

[0:43:41] duurzaamheid en veiligheid.

[0:43:42] Zijn die uitgangspunten op de best mogelijke manier geborgd in de wet zoals die nu voorlicht?

[0:43:47] Vandaag wil ik onder meer focus op betaalbaarheid, want al heeft de marktwerking eerlijk is eerlijk

[0:43:52] zeker bijgedragen aan betaalbaarheid in grote delen van de tijd, betaalbare prijzen zijn

[0:43:57] niet gegarandeerd.

[0:43:58] Om dat te beseffen hoeven we niet zo lang terug in de tijd.

[0:44:02] Ook de ACM onderstreepte dit afgelopen week nog maar eens een keer.

[0:44:06] Voorzitter, de ACM wees er namelijk donderdag nog eens op.

[0:44:10] Concurrentie is geen garantie op een betaalbare energierekening.

[0:44:14] Tijdens de gasprijzencrisis van 2021 en 2022 zijn we hard met onze neus op dit feit gedrukt.

[0:44:20] De ACM had in de oude wetten daarom de mogelijkheid een maximumtarief in te stellen.

[0:44:25] De ACM pleitte daarom voor het opnieuw opnemen van zo'n bevoegdheid.

[0:44:28] Maar volgens de minister is met inachtneming van de Brusselse richtlijn de beleidsruimte

[0:44:34] maximaal benut nu de ACM ook onder de energiewet kan toetsen op redelijke prijzen.

[0:44:40] Is hierover in contact geweest met de ACM en deelt de ACM deze opvatting van de minister

[0:44:44] of pleit zij nog steeds voor de bevoegdheid om een maximumtarief in te kunnen stellen?

[0:44:48] Een andere mogelijkheid waar uitdrukkelijk de ruimte voor wordt gegeven door Brussel

[0:44:52] is het sociaal tarief, denk aan de Belgische praktijk.

[0:44:55] Eind vorige week verscheen de notitie van de ACM over de aanpak van energiearmoede en

[0:45:01] ze schetsten een drietal beleidsopties.

[0:45:04] Ik refereerde er al aan.

[0:45:05] We kunnen het regelen in de energiewet de bevoegdheid voor de ACM om een sociaal tarief

[0:45:09] in te stellen.

[0:45:10] De ACM benoemt diverse voordelen van zo'n tarief ten opzichte van generiek koopkrachtbeleid.

[0:45:15] Zo krijgen huishoudens in een kwetsbare positie meer steun als ze meer verbruiken.

[0:45:19] Ze zijn immers niet altijd in staat hun verbruik ineens te verminderen.

[0:45:22] Een vastgezet sociaal tarief zorgt daarnaast voor eenvoud en zekerheid en impliceert dat

[0:45:26] de burger niet teveel betaalt, juist in een markt die complex is en complexer gaat worden.

[0:45:32] Ten slotte voorkomt een sociaal tarief, als je op deze en niet op een andere manier kwetsbare

[0:45:37] consumenten tegemoet komt, een nieuwe toeslag.

[0:45:41] Dat zal iedereen hier toch toejuigen.

[0:45:43] Hoe kijkt de minister aan tegen dit idee en waarom zouden we het haakje voor een sociaal

[0:45:48] tarief niet slaan?

[0:45:49] Daarvoor is het belangrijk dat de term kwetsbare afnemer goed wordt gedefinieerd.

[0:45:56] Sinds de notenverwijziging zit er een definitie over in de wet, maar die verwijst naar de

[0:46:00] Europese richtlijn die juist lidstaten uitnodigt om het begrip kwetsbare afnemer te definiëren.

[0:46:06] Zouden we niet een preciesere definitie moeten geven en waarom heeft de minister dat niet

[0:46:10] al gedaan?

[0:46:11] En hoe zou hij dat doen als ik hem daarop uitdaag?

[0:46:14] Of kan dat later per ANVB en hoeven we alleen maar het haakje naar een sociaal tarief in

[0:46:19] Ik vraag dat, omdat ik op het punt sta hier een amendementje op in te dienen.

[0:46:23] Maar voordat ik dat doe wil ik graag even van de minister horen van

[0:46:26] hé, hoe kijkt hij hier eigenlijk tegenaan?

[0:46:30] Voorzitter, dan kom ik op betaalbaarheid.

[0:46:33] De betaalbaarheid gaat niet alleen over prijzen voor de individuele...

[0:46:35] Als u een moment heeft voordat u naar het volgende onderwerp gaat,

[0:46:38] is een interruptie van de heer Erkens, VVD.

[0:46:40] Ja, dank voorzien...

[0:46:41] Ik heb geprobeerd niet op de hele inleiding van de heer Grimis te reageren.

[0:46:45] Maar hij zette lang in het dossier, inderdaad.

[0:46:47] Laten we het daarop houden.

[0:46:50] Wat ik even probeer te begrijpen is zo'n sociaal tarief.

[0:46:54] Stelt hij daarvoor om het alleen voor kwetsbare huishoudens te introduceren dan?

[0:46:57] Want in alle eerlijkheid, dan krijg je enorme afbakingsvraagstukken natuurlijk.

[0:47:00] Als mensen net buiten de boot vallen of net binnen een regeling vallen, is dat ook niet ontzettend kwetsbaar.

[0:47:06] En zien we ook in het belastingsysteem niet wat daar de risico's van zijn.

[0:47:09] Of begrijp ik dan het voorstel van de Grimwisverkeer?

[0:47:12] Het eerste... Dank u wel, voorzitter. Ik ging iets te snel.

[0:47:14] Voorzitter, het eerste is gewoon, we behandelen nu de energiewet.

[0:47:18] Een raamwerk eigenlijk voor energie voor de komende decennia misschien wel.

[0:47:25] En ieder jaar kunnen we weliswaar aanpassingen doorvoeren.

[0:47:27] Maar dit is wel het moment om na te denken welke bevoegdheden wil je in principe toekennen aan de ACM en welke niet.

[0:47:33] Sommigen hebben ze gewoon kwaliteiten qua gelet op Europese wetgeving.

[0:47:37] Maar hier hebben wij een keuze.

[0:47:38] En de keuze die er is, is geven wij de ACM de mogelijkheid om te werken met een sociaal tarief.

[0:47:44] Ja of nee? Of lossen we alles met algemeen koopkrachtbeleid op?

[0:47:48] Nou, in het verleden heeft ons geleerd dat we niet alles met algemeen koopkrachtbeleid oplossen.

[0:47:52] Sterker, dat we naar groteske maatregelen grijpen als energieplafonds,

[0:47:57] die zeer ongericht zijn en zeer veel kunnen kosten.

[0:48:01] Dus mij lijkt het verstandig om de bevoegdheid van het sociale tarief nu in de wet te verankeren, in principe.

[0:48:09] Dat is nog wat anders dan dat je hem nu helemaal invult.

[0:48:11] En dat is de vraag van collega Erkens.

[0:48:14] De ACM doet in haar notitie met beleidsopties van afgelopen donderdag,

[0:48:20] geeft ze een aantal varianten daarvoor in paragrafen 4.1 en 4.2.

[0:48:25] 4.1 gaat over de afnemer. Hoe moet je die definiëren?

[0:48:29] Is dat inderdaad alleen een huishouden met een laag inkomen?

[0:48:32] Of is dat ook een huishouden met een bepaald gebruik aan energie?

[0:48:37] Of moet je dat combineren?

[0:48:39] En zo kun je tot een vrij gerichte definitie komen waarbij inderdaad...

[0:48:43] uiteindelijk ga je grenzen stellen, waar het een 1-0 regeling wordt.

[0:48:47] Of je valt er binnen, net zoals in België, of je valt er buiten.

[0:48:51] Het is niet inkomensafhankelijk of geleidelijk.

[0:48:53] Nee, het is uit of aan.

[0:48:56] En zo kun je ook nog natuurlijk nadenken over...

[0:48:59] wat is het ankerpunt van die prijzen?

[0:49:01] Is dat het gemiddelde van de afgelopen drie maanden?

[0:49:04] Is dat een bepaalde maximumtarief?

[0:49:06] Nou ja, ook daarover moet je nadenken.

[0:49:08] Maar de vraag is, en dat waren ook mijn vragen aan de minister,

[0:49:11] moet dat nu, als je een haakje slaat in de wet,

[0:49:14] of kun je dat nader bepalen in een ANVB?

[0:49:17] Mij lijkt, maar dan ga ik misschien al op het stoel van de minister zitten,

[0:49:20] dat is niet mijn bedoeling, dat je alleen maar een haakje hoeft te slaan

[0:49:23] dat er een bevoegdheid komt en dat je in de ANVB nader richting kan geven

[0:49:26] aan welke afnemers het wel en niet voorbedoeld is

[0:49:30] en wat de referentieprijs is waar je mee moet rekenen.

[0:49:34] Erkens, VVD.

[0:49:35] Dit antwoord geeft de complexiteit en de risico's aan van deze aanpak.

[0:49:40] We hebben tijdens de energiecrisis gezien dat we heel weinig goede instrumenten hebben...

[0:49:48] om gericht te compenseren op die energierekening toen altijd.

[0:49:52] Hij heeft zelf een voorstel gedaan om een nieuwe eerste schijf in de gasbelasting te introduceren...

[0:49:58] om die op nul te kunnen draaien voor het basisverbruik.

[0:50:00] Ik vind dat een veel charmantere route dan toch weer in een heel complexe situatie terecht te komen met elkaar.

[0:50:06] Want neem bijvoorbeeld twee huishoudens, identieke huizen, identieke gezinssamenstellingen.

[0:50:10] Eén gezin heeft over de jaren heen geïnvesteerde isolatie, de ander niet.

[0:50:14] Moet één onder het sociaal tarief vallen, de ander niet.

[0:50:17] Of neem een situatie waarin inderdaad de gezinssamenstelling anders is in hetzelfde huis,

[0:50:21] waardoor het energieverbruik hoger ligt bij de één, maar niet bij de ander.

[0:50:23] Je komt heel snel en toch in een enorm grijs gebied uit.

[0:50:27] en ik snap wat de heer Grimwes zegt, dit is echt alleen het creëren van een haakje,

[0:50:30] maar we creëren een haakje als we ook van plan zijn de bevoegdheid uiteindelijk wel te gaan gebruiken.

[0:50:34] Dus ik zie wel nog best wel veel vraagtekens bij wat het in de uitvoering betekent,

[0:50:38] maar misschien dat de minister inderdaad daar een paar antwoorden op heeft.

[0:50:41] Grimwes, ChristenUnie.

[0:50:42] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:50:43] Ik denk dat in een tijd van een energieprijzencrisis

[0:50:46] het sowieso heel ingewikkeld is om in te grijpen.

[0:50:48] En als je kijkt hoeveel geld wij vermorst hebben de afgelopen jaren

[0:50:52] bij een crisis waar de druk op de politiek en de rechten en de maatschappelijke roep

[0:50:56] om in te grijpen, heel groot werd, hoeveel niet toematige maatregelen we hebben getroffen.

[0:51:02] En we gingen naar algemene maatregelen.

[0:51:04] Dan maar in november en december iedereen 190 euro retour.

[0:51:08] Gelukkig hebben veel Nederlanders dat een goede doelen gegeven die dat niet nodig hadden.

[0:51:11] Maar het was eigenlijk vrij bizar.

[0:51:15] Dus je moet het dak repareren als de zon schijnt.

[0:51:19] Nu is de gasprijs gedaald.

[0:51:21] Laten we nu dus, en nu we zo'n fundamentele wet behandelen,

[0:51:24] nadenken wat nou een goede methode is.

[0:51:27] En ik vind een sociaal tarief niet simpel of zo, maar wel een gerichtere methode met

[0:51:35] meer voordelen dan nadelen vergeleken met generiek koopkrachtbeleid of generieke energiebeprijzingsmaatregelen

[0:51:43] zoals een plafond of een overmaken van 190 euro per huishouden en inderdaad dat eerdere

[0:51:50] om in je energiebelasting een extra schrijfje te creëren.

[0:51:54] Daar ben ik nog steeds enthousiast over, maar toen we het afgelopen jaren

[0:51:56] probeerden te materialiseren met een amendement van collega Omtzigt,

[0:52:00] toen haalden we het niet.

[0:52:03] Misschien had het met de dekking te maken, maar in ieder geval haalden we het niet.

[0:52:06] Dus ook hier bleek het hemd nader dan de rok,

[0:52:09] maar ik ben blij dat de VVD dat idee nog wel steeds steunt van dat eerste schrijfje,

[0:52:13] want inderdaad, dat kan ook een gerichte maatregel zijn.

[0:52:15] Dus het kan nog steeds de afweging zijn om uiteindelijk,

[0:52:18] als er een energieprijzencrisis daar is, om dat eerste schijfje in de energiebelasting

[0:52:23] te gebruiken en niet het sociale tarief. Ook nu had de AGM de mogelijkheid, de bevoegdheid

[0:52:27] om een maximumtarief te stellen, maar voordat ze die mogelijkheid heeft willen gebruiken

[0:52:31] of heeft kunnen gebruiken, was de politiek al daar met een prijsplafond in het verleden.

[0:52:37] Dank u wel. U heeft iets getriggerd bij mevrouw Posma, nieuw sociaal contract.

[0:52:45] Ik vind het mooi om te horen dat er nog steeds inzet is op het sociaal tarief.

[0:52:51] Daar kijk ik graag mee.

[0:52:55] Mijn fractie zat ook te kijken naar de definitie van de kwetsbare afnemers.

[0:53:00] Volgens mij is dat in de wet uit 1998 ook via een amendement ingefietst.

[0:53:05] Ik was ook al bezig om een amendement te krijgen, om te kijken of we die daar weer in kunnen fietsen.

[0:53:13] Dus ik denk dat het goed is als we daar samen optrekken.

[0:53:16] Maar mijn vraag is, die ik had, is tot waar gaat die definitie van kwetsbare afnemen?

[0:53:21] Want ik zat even door te denken, hij zit nu vooral op ernstige gezondheid,

[0:53:26] dus acute gezondheidszorg of risico, als er een afsluiting is.

[0:53:31] Maar als je verder kijkt, dan kan hij veel breder.

[0:53:35] Dan heeft hij ook te maken, als jij namelijk geen stroom meer hebt,

[0:53:38] van hoe moet je in vredesnaam je internet aansluiten?

[0:53:40] wat je eigenlijk altijd nodig hebt om een baan te kunnen vinden,

[0:53:43] of voor kinderen die hun huiswerk moeten gaan maken op school.

[0:53:46] Dus dan krijg je ook meteen een leerachterstand

[0:53:48] als je te lang zonder energie zit.

[0:53:50] Dus mijn vraag aan de heer Ginwis is ook

[0:53:53] tot hoever reikt die definitie van kwetsbare inkomens?

[0:53:58] Ginwis, kwestie aan u.

[0:53:59] Ja, voorzitter, ik heb daarnet... Dank voor de vraag.

[0:54:02] En ik trek graag samen met collega Posma op

[0:54:05] als het gaat om het nate definiëren daarvan.

[0:54:09] In antwoord op collega Erkert zei ik het al, ik vond zelf dat de notitie van de ACM waarin

[0:54:15] ze in paragraaf 4.1 wat schrijft over de doelgroep, vond ik wel nuttig en zij wijzen op hoe andere

[0:54:21] Europese landen dat doen en dat de meer gedetailleerde definities uitgaan van een combinatie van

[0:54:28] factoren zoals laag inkomen, hoge uitgaven aan energie, dus een soort energiequote, lage

[0:54:34] energetische waarde van de woning en of hoge energieconsumptie vanwege ziekte of ouderdom.

[0:54:42] Dat zijn de gevallen die we vaak in de energieprijzencrisis ook besproken hebben.

[0:54:48] En ja, dat kan ik nu proberen beter en preciezer te gaan invullen, maar het is vaak een combinatie

[0:54:53] van deze factoren.

[0:54:54] En mij lijkt dat we hier goed over moeten nadenken, maar dat je dat niet per se nodig hebt, de

[0:54:59] slotconclusie over deze vraag in de wet, als je de bereidheid zou willen uitspreken met elkaar

[0:55:07] om een sociaal tarief in de toekomst te gaan hanteren, maar dat je dat bij een ANVB die

[0:55:11] je voorhangt in de Kamer nader zou kunnen uitwerken. Het gaat ook niet te ver dat wij

[0:55:16] hier vanuit onze stoel gelijk helemaal dat proberen in te richten. Dat kan ook een interactie zijn

[0:55:20] tussen kabinet, ACM en Kamer op een later moment.

[0:55:27] Dus ik hoop dat dit voor nu voldoende antwoord is.

[0:55:30] Daar lijkt het op. Dus dan vervolgde u betoog.

[0:55:35] Dank, voorzitter.

[0:55:37] Betaalbaarheid gaat niet alleen over prijzen voor de individuele burger.

[0:55:40] Het gaat er ook over of de kosten wel eerlijk zijn verdeeld over gebruikers.

[0:55:44] En daar heb ik zorgen over. Dat gaat bijvoorbeeld om het tariefstelsel.

[0:55:47] Is het kostenveroorzakingsbeginsel wel goed verankerd in de nettarieven?

[0:55:52] Maar het is breder.

[0:55:54] Het eerlijke verdelen van de kosten is ook een van de belangrijke argumenten waarom

[0:55:58] we geleidelijk afscheid zouden moeten nemen van de salderingsregeling.

[0:56:02] Mijn vraag aan de minister is of we niet een haakje in deze wets moeten slaan met wat randvoorwaarden.

[0:56:08] Of moet dit onderwerp helemaal terugkomen bij een belastingplan, omdat het primair een

[0:56:12] belastingmaatregel is?

[0:56:13] Of is het een hybride, waarin je nu alvast wat randvoorwaarden eventueel regelt, zonder

[0:56:19] dat je besluit de saldering geleidelijk af te gaan schaffen.

[0:56:25] Maar dat wel, mocht dat ooit bij een belastingplan gebeuren,

[0:56:29] het wel netjes van randvoorwaarde is voorzien in deze wet.

[0:56:32] Ik ben heel benieuwd hoe de minister hiernaar kijkt.

[0:56:35] En ik ben eigenlijk ook benieuwd hoe de collega's hiernaar kijken.

[0:56:37] Maar dat horen we nog wel in hun bijdrage.

[0:56:40] Voorzitter, verder over het verdelen van kosten.

[0:56:42] De wet maakt een onderscheid tussen actieve afnemers en andere afnemers.

[0:56:46] Zeker als energie delen wellicht in de toekomst mogelijk wordt,

[0:56:49] Komen er meer kosten voor leveranciers en systeembeheerders, zoals de minister zelf ook aangeeft?

[0:56:55] De minister geeft aan dat die vragen pas bij de implementatie gaan spelen.

[0:56:59] Ik zou ze echter nu al willen stellen.

[0:57:01] Ik vrees namelijk dat er nu al kosten zijn die een actieve afnemen veroorzaakt.

[0:57:06] Bijvoorbeeld door de gevraagde netcapaciteit.

[0:57:09] En dat die op rekening komt, dus van andere afnemers.

[0:57:11] Een afnemer met een lading zonnepanelen op zijn dak vraagt immers meer van het net

[0:57:14] dan een flatbewoner op een collectief warmtenet.

[0:57:18] Hoe kijkt de minister hier tegenaan?

[0:57:20] En hoe toetst hij of de verdeling van kosten rechtvaardig gebeurt?

[0:57:24] De WRR doet in haar rapport Rechtvaardigheid in klimaatbeleid de aanbevelingen om beleidskeuzes aan de hand van verdelingsbeginselen als solidariteit en draagkracht en bijdrage en profijt te onderbouwen.

[0:57:35] En duidelijk te maken waarom voor een gegeven verdeling gekozen wordt.

[0:57:39] Kan de minister zorgen voor zijn onderbouwing van die keuzes die in deze wet worden gemaakt en deze voor de plenaire behandeling van de wet aan de Kamer doen toekomen?

[0:57:47] Dan denk ik bijvoorbeeld aan hoe de kosten voor het verzwaren en onderhouden van het

[0:57:50] net worden verdeeld.

[0:57:52] Onder kwetsbare afnemers en actieve afnemers, maar bijvoorbeeld ook aan bedrijven die zorgen

[0:57:58] voor energieopslag en daarmee een belangrijke bijdrage leveren in het ontlasten van het

[0:58:01] net.

[0:58:02] En kan de minister toezeggen om, zoals in de wetenschapstoets wordt gevraagd, te monitoren

[0:58:07] wat de gevolgen zijn voor alle afnemers door het gedrag van actieve afnemers?

[0:58:13] Voorzitter, dan kom ik op het belangrijke onderwerp consumentenbescherming.

[0:58:16] Deze zou volgens mij op diverse punten beter kunnen worden geregeld dan nu in het wetsvoorstel

[0:58:21] wordt gedaan.

[0:58:22] Onder meer in het rondeltafelgesprek afgelopen september deed de ACM daarvoor diverse suggesties.

[0:58:27] Vandaar dat ik daar twee amendementen op heb ingediend.

[0:58:30] In de energiewet wordt de kans op faillissementen verkleind.

[0:58:34] Cowboys zullen beter worden geweerd.

[0:58:36] En dat is goed nieuws.

[0:58:37] De kans op faillissementen neemt daardoor af, maar is nooit nul.

[0:58:42] Om die reden pleit de ACM voor een waarborgfonds zoals bijvoorbeeld ook in de reisbranche is

[0:58:46] geregeld. Voor reisorganisaties werkt dat als volgt. Deze hebben de wettelijke verplichting

[0:58:50] om zeker te stellen dat vooruitbetaalde bedragen door de klant worden terugbetaald als reisorganisaties

[0:58:56] fiat gaan. Deze verplichting wordt felal ingevuld door deelname aan een waarborgfonds, namelijk

[0:59:01] de Stichting Garantiefonds Reisgelden. Een collectieve oplossing dus. Er kan echter ook

[0:59:07] voor een individuele oplossing worden gekozen, bijvoorbeeld een verzekering. Ik heb een amendement

[0:59:11] ingediend om voor energieleveranciers die verplichting wettelijk vast te leggen.

[0:59:16] Dus ik schrijf niet voor er zij een waarborgfonds of er zij een verzekering.

[0:59:21] Nee, het amendement regelt dat energieleveranciers de verplichting krijgen

[0:59:26] om vooruitbetaalde, teveelbetaalde bedragen, dat die terugkomen bij de klant.

[0:59:33] Ik ben benieuwd naar de reactie van de minister op dit amendement.

[0:59:35] De verwachting is dat er, als dit amendement wordt aangenomen,

[0:59:38] ja, bijvoorbeeld zo'n fonds zou kunnen worden opgericht waar je aan kunt deelnemen.

[0:59:41] De minister verwijst in eerdere antwoorden naar een onderzoek waaruit blijkt dat de nadelen

[0:59:45] voor het instellen van een dergelijk fonds zwaarder zouden wegen dan de voordelen.

[0:59:49] Onder meer omdat een fonds het nemen van risico's bij energieleveranciers kan stimuleren en

[0:59:53] bij een faillissement wellicht niet alle kosten gedekt zouden kunnen worden.

[0:59:58] Het morele gevaarverhaal, wat je ook kunt omdraaien omdat de eisen in de energiewet

[1:00:03] aan energieleveranciers strenger worden dan voorheen.

[1:00:06] Ik wil de minister vragen er nogmaals op te reflecteren, ook in het kader van juist die

[1:00:10] aanscherpingen die al in de energiewet zitten.

[1:00:13] We verwachten echt juist meer risico's voor de consument, met bijvoorbeeld zo'n

[1:00:16] collectieve oplossing als een waarborgfonds.

[1:00:19] Ja, wat juist is bedoeld voor die burgers van wie het contract niet wordt overgenomen

[1:00:23] door een ander. Wat we natuurlijk hopen.

[1:00:25] Wij hopen dat als een bedrijf failliet gaat, contracten zoveel mogelijk worden overgenomen.

[1:00:30] Maar we moeten juist dat regelen voordat de rest, deel, dat overblijft.

[1:00:34] En ook al zouden wellicht niet alle risico's gedekt kunnen worden,

[1:00:37] dat lijkt naar geen reden om in ieder geval deze stap te zetten.

[1:00:39] Ik ben benieuwd naar de reflectie van de minister.

[1:00:43] Telefonische verkoop van energiecontracten is mij al langer een doorn in het oog.

[1:00:49] Je wordt gebeld, soms zelfs onder valse voorwenselen.

[1:00:52] En een ondoordacht ja, om maar van het gezanik af te zijn, kan grote gevolgen hebben.

[1:01:00] Dit is ontzettend kwalijk.

[1:01:02] Zeker mensen in een kwetsbare positie, zoals ouderen, zijn hier de dupe van.

[1:01:06] De minister geeft aan...

[1:01:08] Ik heb afgelopen week nog overgemaild van een zoon die voor de zoveelste keer zijn vader moest beschermen.

[1:01:17] Omdat hij weer aan de telefoon iets had toegezegd en via een mail stilzwijgend eigenlijk min of meer een nieuw contract was aangesmeerd.

[1:01:25] Ik vind het echt niet de bedoeling.

[1:01:28] En niet koosje.

[1:01:29] De minister geeft aan dat hij zich in Europees Verband inzet voor een verbod.

[1:01:33] Kan de minister daar al meer over delen?

[1:01:35] Hoe andere landen er bijvoorbeeld in zitten en wanneer er welke Europese stappen te verwachten zijn.

[1:01:40] De minister geeft aan dat expliciete schriftelijke toestemming al nodig is voor het sluiten van energiecontracten.

[1:01:46] Toch krijg ik dus signalen dat als mensen aan de telefoon ja hebben gezegd, het contract op de mail wordt gezet...

[1:01:52] en na twee weken, de verplichte bedenktermijn, de transfer in gang wordt gezet.

[1:01:56] Dus zonde dat er is gereageerd.

[1:01:58] Dit lijkt me tegen de wet.

[1:01:59] En mijn vraag is, behoeft het burgerlijk wetboek wellicht verduidelijking op dit punt?

[1:02:04] over wat schriftelijk precies betekent.

[1:02:08] En wat zijn de andere manieren waarop de minister deze praktijken kan tegengaan?

[1:02:11] Ik denk bijvoorbeeld aan het amendement dat ik heb ingediend,

[1:02:14] dat de ACM de bevoegdheid geeft om een wervingstop op te kunnen leggen.

[1:02:18] Op deze manier kan de ACM energieleveranciers met agressieve handelspraktijken,

[1:02:21] bij bijvoorbeeld telefonische verkoop, sneller aanpakken.

[1:02:25] Hoe kijkt de minister hiernaar?

[1:02:26] Lienen wij als Kamer en kabinet niet meer te doen

[1:02:28] om ervoor te zorgen dat dit soort praktijken snel tot het verleden behoren?

[1:02:33] Uiteraard is die wervingstop ook voor andere zaken dan agressieve handelspraktijken nuttig.

[1:02:37] Die bevoegdheid geeft de ACM een instrument in handen om sneller op te kunnen treden als

[1:02:42] energiebedrijven zich niet aan de regels houden.

[1:02:45] Zie je het als een soort strafbankprocedure, een gele kaart naast de complexe rode kaart

[1:02:49] van het intrekken van de vergunning die er reeds is.

[1:02:51] Ik hoor graag hoe de minister hier tegen aankuipt.

[1:02:56] Gezien de netcongressie ontstaat er meer noodzaak voor netbeheerders om te kunnen communiceren

[1:03:00] met de aangesloten.

[1:03:01] Dus om dat zelf te kunnen doen.

[1:03:03] Net beheerders geven aan dat het voor hen nodig is om geverifiëerde contactgegevens te hebben

[1:03:08] en om deze aangesloten te kunnen identificeren, bijvoorbeeld door een 1-cents betaling.

[1:03:13] Daarvoor mist nu nog de juridische basis.

[1:03:15] Kan de minister toezeggen deze beide zaken in lagere regelgeving vast te leggen?

[1:03:20] Contactgegevens van aangesloten zijn immers van belang voor het informeren over zaken als storingen en meterwissels.

[1:03:26] Identificatie van aangesloten helpt bij het voorkomen van zaken als energieliefstal of fraude.

[1:03:31] Ik vind hoe het nu geregeld is via de energieleveranciers eigenlijk nogal krom.

[1:03:36] Zeker in tijden van energietransitie, maar eigenlijk sowieso.

[1:03:40] Dan, voorzitter, naar slot nog een paar vragen.

[1:03:43] Energiecontracten vergelijken is voor enkelen misschien een hobby, maar voor de meesten niet te doen.

[1:03:48] Dat moet worden versimpeld.

[1:03:49] De Consumentenbond blijkt voor het enkel toestaan van bonussen in financiële vorm en alleen aan het begin van een contract.

[1:03:55] Kijkt de minister naar die aanbeveling?

[1:03:57] Is er voor nemers om hier werk van te maken?

[1:04:00] Hier werk van maken lijkt me van groot belang, zodat iedereen goed weet waar hij of zij ja tegen zegt bij het afsluiten van een contract.

[1:04:08] De collega's Erkens en Rodekerk gingen er al op in en ik verwacht collega Kreuger zeker ook over energiegemeenschappen.

[1:04:17] Dus ik zal het kort houden gezien de tijd.

[1:04:20] Energiegemeenschappen krijgen meer mogelijkheden met deze energiewet.

[1:04:23] Het is echt een vrij complex.

[1:04:24] De minister zegt het is ook niet voor elke consument.

[1:04:26] Toch zou ik ervoor willen pleiten om de deelname aan energiegemeenschappen zo toegankelijk mogelijk

[1:04:31] te maken.

[1:04:32] Kan de minister uiteenzetten op welke manier hij de drempel om deel te nemen aan energiegemeenschappen

[1:04:35] en aan coöperaties op te richten, zo laag mogelijk wil maken?

[1:04:41] En op welke manier kan de minister deze drempel wellicht omlaag brengen?

[1:04:47] Dat was het.

[1:04:48] Oh nee, kabelpooling.

[1:04:49] Dat heb ik nog tot slot.

[1:04:51] Dat is volgende week?

[1:04:52] Is kabelpooling volgende week?

[1:04:53] Dan houden we die van volgende week.

[1:05:04] Dan gaan we naar mevrouw Kreuger en zij spreekt namens GroenLinks BVDA.

[1:05:10] Dank u wel, voorzitter.

[1:05:11] Vandaag behandelde, zoals door iedereen vermeld, de energiewet.

[1:05:15] Een grote en veelomvattende wet, waar het ook de allerhoogste tijd voor is.

[1:05:19] Het is de eerste grote herziening van de elektriciteits- en gaswet sinds 1998.

[1:05:24] Ik was aan het nadenken welk mobieltje ik toen had.

[1:05:27] Volgens mij een gratis model via de bankrekening.

[1:05:31] Er is sinds die tijd natuurlijk een hoop veranderd in onze energievoorziening en ons denken daarover.

[1:05:36] We staan aan de vooravond van nog veel grotere veranderingen in ons energiesysteem.

[1:05:42] De vorige herziening stond in het teken van de marktliberalisering.

[1:05:46] Collega Ginwes heeft al een aantal dingen daarover gezegd.

[1:05:49] Van een nutsvoorziening in handen van de overheid gingen we naar een vrije markt, met als gevolg

[1:05:55] commerciële energiebedrijven.

[1:05:57] Het effect is geweest dat handel met elektriciteit wellicht efficiënt is georganiseerd, maar ook

[1:06:03] dat de overheid minder grip heeft op de nutsvoorziening energie en dat door winstoogmerk energie steeds

[1:06:09] meer een product is geworden in plaats van een basisbehoefte en kleinverbruikers consequent

[1:06:15] als consumenten benoemd worden in plaats van als burgers.

[1:06:18] En door die vrije markt genieten burgers niet altijd de bescherming die ze verdienen in

[1:06:25] hun kwetsbare afhankelijkheid van deze nutsvoorziening, zeker als de markt grillig is, zoals na de

[1:06:32] inval van Rusland in Oekraïne.

[1:06:35] En ondertussen moeten we in een heel hoog tempo om naar een duurzaam energiesysteem waar zon

[1:06:40] en wind de basis van vormen, de ruggengraat.

[1:06:43] Een belangrijk kenmerk van een systeem op basis van zon en wind is dat het veel decentraler

[1:06:48] kan waarbij opwek en gebruik dichter bij elkaar komen te liggen.

[1:06:53] En dat we zo efficiënt mogelijk energie gebruiken.

[1:06:56] Dus we besparen en de energie die we opwekken gebruiken we zo efficiënt mogelijk.

[1:07:01] En dat is ook heel, heel hard nodig om netcongestie tegen te gaan.

[1:07:05] En bovendien biedt het een enorme kans om als burgers weer zelf energie op te wekken.

[1:07:10] Of in een energiecoöperatie met de wijk of de gemeenschap.

[1:07:15] Dus dat is echt een ander systeem naast de markt.

[1:07:17] Dat vraagt ook een wettelijk kader dat dit mogelijk maakt en wat ons betreft stimuleert.

[1:07:23] In dit WGO wil ik enerzijds een aantal zorgen delen over de bescherming van burgers en anderzijds

[1:07:28] aandacht vragen voor manieren waarop we burgers veel meer grip en eigenaarschap kunnen geven

[1:07:33] op de energie als alternatieven die naast een, wat ons betreft, goed gereguleerde markt kunnen

[1:07:39] bestaan.

[1:07:41] Voorzitter.

[1:07:42] De stijging van de energieprijzen na de inval van Rusland in Oekraïne laat zien hoe kwetsbaar

[1:07:47] huishoudend zijn als een basisbehoefte is overgelaten aan een vrije markt.

[1:07:52] Toen kwamen wij met een prijsplafond dat met veel kunst en vliegwerk uiteindelijk werd

[1:07:56] overgenomen door het kabinet.

[1:07:57] Hoe kijkt de minister daar nou op terug en welke wettelijke basis had hij willen hebben

[1:08:03] toen in die crisis, die hij toen niet had en die we nu wel kunnen organiseren?

[1:08:09] Is zij het met ons eens dat we in deze wet moeten borgen dat we de volgende keer betere

[1:08:14] instrumenten hebben om in te grijpen?

[1:08:15] Het kabinet geeft aan alleen via inkomenspolitiek kwetsbare huishoudens te willen beschermen

[1:08:21] tegen hoge energieprijzen.

[1:08:23] Maar dat is best een risicovolle strategie, want de inkomenspolitiek — we zien nu al

[1:08:29] dat de verhoging voor het minimumloon wellicht het niet gaat halen in de Eerste Kamer — is

[1:08:35] een spannende route.

[1:08:38] Hoeveel zekerheid biedt dat aan mensen voor een basisbehoefte?

[1:08:41] Hebben we de afgelopen jaren niet laten zien dat alleen inkomenspolitiek niet altijd toereikend

[1:08:47] is, bijvoorbeeld bij hele stevige prijsstijgingen?

[1:08:50] Nogmaals, energie is een basisbehoefte.

[1:08:53] Mensen die een te groot deel van hun besteedbaar inkomen kwijt zijn aan de energierekening,

[1:08:59] daarbij geldt dat zij in energiearmoede leven.

[1:09:02] Ik wil de minister vragen om te reflecteren op een definitie van energiearmoede en in

[1:09:07] verre die gekoppeld kan worden aan dat begrip kwetsbare gebruikers en of dat niet eigenlijk

[1:09:13] een wettelijke basis nodig heeft.

[1:09:16] Want op dit moment kiezen we er eigenlijk voor, of kiest de minister ervoor, om voor

[1:09:20] kwetsbare gebruikers zich heel erg te richten op mensen die om medische redenen afhankelijk

[1:09:26] zijn van energie.

[1:09:29] Alleen is er niet een veel bredere definitie van kwetsbaarheid die ook vooral gaat om

[1:09:34] sociaal-economische reden je kwetsbaar maken in een volatiele markt voor een basisbehoefte.

[1:09:41] Ik wil graag van de minister reflectie op het idee om een definitie van energiearmoede op te nemen en

[1:09:48] de voorwaarden te scheppen waarmee de minister voor die groep meer prijsregulering kan toepassen,

[1:09:53] bijvoorbeeld een maximumprijs in het geval van ongewoonhoge prijzen.

[1:09:57] De Raad van State geeft in haar advies aan dat dit wel degelijk kan binnen de Europese regelgeving.

[1:10:04] Ik zou heel graag van de minister de mogelijkheden daartoe geschetst krijgen voordat wij

[1:10:09] de wet plenair behandelen.

[1:10:11] Ik denk dat dit een pad is dat naast het sociaal tarief kan bestaan.

[1:10:15] Ik zou heel graag beide varianten goed inzichtelijk hebben, zodat we daar ook als

[1:10:19] Kamer een keuze in kunnen maken.

[1:10:22] De minister heeft na advies van de Raad van State toegevoegd dat ACM toezicht kan houden op

[1:10:28] redelijke prijzen, maar ik vraag me dan wel af wat redelijkheid is.

[1:10:34] Wat is redelijk?

[1:10:35] In de wet wordt dat gedefinieerd als door vraag en aanbod tot stand gekomen.

[1:10:42] Maar vanuit welk principe of perspectief is dat redelijk?

[1:10:46] Is dat vanuit het perspectief van de producent redelijk?

[1:10:50] Maar is dat ook redelijk vanuit het perspectief van de burger?

[1:10:54] En is rechtvaardige prijzen niet wellicht een betere term, waarbij er gestuurd wordt

[1:10:59] op prijs weer voor zorgen dat men niet meer dan een bepaald percentage van het besteed per inkomen

[1:11:03] kwijt is aan energie bij gemiddeld verbruik.

[1:11:06] Ik realiseer me dat dit echt ongelooflijk complex is.

[1:11:09] Ik snap in die zin ook dat de minister zegt dat we daar niks mee gaan doen en dat we volledig

[1:11:14] aan de inkomenspolitieke kant zitten.

[1:11:16] Alleen nogmaals, dat brengt wel hele grote risico's met zich mee voor iets wat gewoon

[1:11:20] een nutsvoorziening is.

[1:11:21] Dus ik zou er toch meer reflectie van de minister op willen, waarbij ik ook benieuwd ben wat

[1:11:27] hij doet met de adviezen van bijvoorbeeld de WER, TNO en ook nog recent ACM.

[1:11:35] Verder gaan we dan alleen maar zeggen dat we het oplossen met inkomenspolitiek.

[1:11:40] De kwetsbaarheid van huishoudens in een vrije markt blijkt bij uitstek ook bij faillissementen.

[1:11:48] Ik heb een heleboel goede voorstellen al gehoord van collega's die zelfs al amendementen in

[1:11:53] voorbereiding hebben, dus daar ben ik heel erg geïnteresseerd in.

[1:11:57] Want op dit moment probeert de minister in het wetsvoorstel met name aan de voorkant dingen

[1:12:03] te regelen om te zorgen dat de energiebedrijven die toetreden op ons markt steviger zijn.

[1:12:10] Maar aan de achterkant vind ik dat er toch te weinig borging nog zit voor wat het betekent op het moment

[1:12:15] dat je geconfronteerd wordt met een faillissement.

[1:12:19] Dus ik ben heel benieuwd hoe de minister kijkt naar het idee om een compensatiefonds op te laten

[1:12:25] richten vanuit waaruit huishoudens kunnen worden gecompenseerd als een energieleverancier failliet

[1:12:30] gaat en dat ze op het moment dat ze tegen mindere voorwaarden alleen bij een nieuwe

[1:12:37] leverancier terecht kunnen.

[1:12:39] Is de minister bereid om daarvoor een vorm te onderzoeken die vergelijkbaar is met de stichting

[1:12:43] Garantiefonds Reisgelden en deze desnoods af te dwingen?

[1:12:47] En kan de minister verkennen wat de mogelijkheden zijn om dit voor de plenaire behandeling van

[1:12:53] de wet met de Kamer te delen?

[1:12:54] En zou het bovendien ook niet beter zijn als er een wervingsverbod komt op momenten dat

[1:13:00] energieleveranciers tijdelijk niet aan de voorwaarden voldoen in plaats van dat pas

[1:13:04] te verbieden na intrekking van de vergunning?

[1:13:07] Moeten we er niet voor zorgen dat de ACM veel meer aan de voorkant met waarschuwingen echt

[1:13:13] toezicht kan houden en dat waarschuwingen ook echt effecten hebben voor consumenten,

[1:13:17] dat er consequenties zijn?

[1:13:20] Nog zo'n voorbeeld is de praktijk van telemarketeers die mensen misleiden met verkeerde of onvold

[1:13:25] Volgens mij werd het net ook al genoemd door de collega's.

[1:13:29] Toen zaten we hier allemaal uit persoonlijke voorbeelden uit onze eigen familie of kennissenkring

[1:13:35] van mensen die misleid zijn of met een iPad als cadeautje verleid zijn tot een nieuw contract

[1:13:44] en vervolgens vastzitten aan iets waar ze eigenlijk heel kwetsbaar van zijn geworden, aangezien

[1:13:49] energie een basisbehoefte is.

[1:13:52] Met name ouderen zijn hiervan de dupe en de voorbeelden van recente boetes die opgelegd zijn,

[1:13:58] zijn al genoemd.

[1:13:59] Maar kunnen we hier toch niet echt nog veel steviger een einde aan maken?

[1:14:03] Want we weten al dat het vaak misgaat en voorkomen is beter dan genezen.

[1:14:07] En die boete achteraf, wat doet die nou eigenlijk voor mensen zelf?

[1:14:10] Eerder dienden de heer Bontebal en ik een motie in over de huis-aan-huisverkoop.

[1:14:16] Die is toch best wel minimaal ingevuld en uitgevoerd door de minister.

[1:14:22] Is de minister bereid om zowel telemarketeers als huis- en huisverkoop steviger aan banden te leggen?

[1:14:29] Ik las in de reactie van de minister op de motie dat er nu ingezet wordt op een ambitieuze en

[1:14:35] effectieve zelfregulering.

[1:14:38] Nou, dat gaat mij echt absoluut niet ver genoeg.

[1:14:41] Ik vind dat we daar stevigere instrumenten voor moeten hebben.

[1:14:44] Als dat nodig is, gaan we dat in deze wet regelen, vind ik.

[1:14:49] Een laatste punt rond de positie van huishoudelijke afnemers van energie is hoe er met data omgegaan wordt.

[1:14:55] Veel van de regelgeving over de omgang met energiedata moet verder worden uitgewerkt.

[1:15:01] Hoe zorgt de minister ervoor dat de Tweede Kamer daarin ook goed wordt meegenomen en dat we ook de

[1:15:06] lessen vanuit andere departementen rond digitalisering, privacy en datagebruik goed delen?

[1:15:11] Het voelt soms dat we rond data eigenlijk op een heleboel verschillende plekken het wiel

[1:15:17] tien keer aan het uitvinden zijn.

[1:15:20] Energiedata kunnen burgers helpen door meer inzicht te krijgen in hun verbruik en actief

[1:15:24] te worden via een aggregator — wat een term — of energiegemeenschap.

[1:15:29] Tegelijkertijd kunnen we nu al uittekenen dat niet iedereen daar even makkelijk in mee kan.

[1:15:34] Het vergt immers best veel kennis om die data te lezen en om er al conclusies aan te verbinden.

[1:15:38] Bovendien heeft niet iedereen de financiële middelen om met bijvoorbeeld slimme apparaten

[1:15:43] en eigen opwek de kansen die deze data bieden te benutten.

[1:15:46] Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat hierdoor geen grote ongelijkheid ontstaat?

[1:15:52] Op welke manier denkt de minister daarop te kunnen sturen?

[1:15:57] Tot zover het onderdeel van mijn bijdrage, gericht op de burger als afnemer van energie.

[1:16:03] Ik heb ook al een aantal vragen over de burger als producent van energie, als onderdeel van

[1:16:08] een gemeenschap, een energiegemeenschap.

[1:16:11] Het nieuwe energiesysteem, gebouwd op zon en wind, biedt de kans om ook veel opwek decentraal

[1:16:18] van en voor burgers zelf te organiseren.

[1:16:21] We hebben nu de kans om ons zeer centrale energiesysteem, met grote kolen, gas- en kerncentrales

[1:16:26] in handen van grote bedrijven, te transformeren naar een lokaal systeem waar wind en zon de

[1:16:32] motor van vormen.

[1:16:34] Wij zijn hier een zeer warm voorstander van.

[1:16:36] Ik heb mijn initiatiefnota Energie voor Elkaar net ingediend en ik hoop echt dat we dat nog

[1:16:42] voor de zomer met de collega's van deze Kamer kunnen bespreken.

[1:16:47] Laten we energiecoöperaties en gemeenschappen echt alle wind meegeven.

[1:16:51] Zo blijft de meerwaarde van energie binnen een gemeenschap en wordt de prijs voor energie

[1:16:55] voorspelbaarder en vaak ook lager.

[1:16:58] Dat is heel goed voor het draagvlak en het is goed voor een efficiënt gebruik van het systeem.

[1:17:03] Naast de markt waarin je als consument energie afneemt van een producent, kunnen ook lokale

[1:17:09] energiegemeenschappen ontstaan die met elkaar opwekken, delen en opslaan.

[1:17:13] Dat zijn burgers, scholen, wijkcentra, mkb, bedrijventerreinen, et cetera.

[1:17:19] Energiegemeenschappen dragen bij aan een lokaal en democratisch energiesysteem waarbij huishoudens

[1:17:23] en of bedrijven onderling zelf opgewekte energie kunnen delen.

[1:17:28] Dit is een energiesysteem dat solidair, democratisch, rechtvaardig en toekomstbestendig is.

[1:17:33] De Energiewet noemt energiecoöperaties en gemeenschappen als een optie, maar behandelt

[1:17:39] ze eigenlijk als energieleveranciers, hetzij zonder leveringsvergunning, terwijl Europese

[1:17:44] wetgeving de ruimte biedt voor marktvoor- en doorburgers en lidstaten verplicht om belemmeringen

[1:17:50] weg te nemen.

[1:17:51] Mijn vraag aan de minister is op welke manier kunnen energiegemeenschappen en energiecoöperaties

[1:17:56] steviger verankerd worden in de wet?

[1:17:58] Krijgen lokale bedrijven, maar ook waterschappen, gemeenten, wijkcentra et cetera de mogelijkheid

[1:18:05] om onderling energie uit te wisselen als onderdeel van zo'n gemeenschap?

[1:18:10] Dit ontlast het net en geeft iedereen de mogelijkheid alle stroom die niet direct zelf gebruikt wordt

[1:18:15] ook te leveren aan partijen in de omgeving.

[1:18:18] We zien heel graag een helderdurre definitie van energiegemeenschap in de wet.

[1:18:24] En we hebben daar ook een amendement voor in voorbereiding.

[1:18:30] En wat we ook daarvoor nodig hebben, is dat we energiedelen, wat dus nog in regelgeving

[1:18:36] naar ons toekomt vanuit Europa, ook nu alvast opnemen in de wet, dat we het haakje maken.

[1:18:42] Waardoor alle lagere regelgeving die nodig is om energiedelen heel concreet in de stijgers te zetten,

[1:18:48] dat we dat zo snel mogelijk dan ook kunnen laten volgen.

[1:18:51] Wat ons betreft moet dat energie delen zowel tijd als plaats gebonden zijn, dus binnen een

[1:18:56] bepaalde lokaliteit, zodat het ook daadwerkelijk bijdraagt aan alle problemen rond netcongestie.

[1:19:02] Want dan is het ook iets wat het algemeen belang verder dient.

[1:19:07] Voorzitter, als we dat decentrale energiesysteem...

[1:19:11] Een moment, een moment.

[1:19:11] Mevrouw Kruger, er zijn meerdere vragen voor u.

[1:19:15] Allereerst de heer Bontebals, CDA.

[1:19:18] Dank, voorzitter.

[1:19:19] Ik denk dat heel veel partijen in de Kamer hier energiegemeenschappen op zich een goed idee vinden.

[1:19:26] Net zoals dat heel veel partijen lokale initiatieven en energiecoöperaties willen ondersteunen.

[1:19:31] Dat heeft de Kamer ook altijd in meerderheid gedaan.

[1:19:35] Maar ik zie hier wel een groot risico.

[1:19:36] Zeker als u zegt dat energiedelen snel moet worden ingevoerd.

[1:19:40] Dat we snel een haakje moeten hebben.

[1:19:41] Dat we de EMD snel moeten implementeren.

[1:19:44] Waar ben ik bang voor?

[1:19:45] dat het toch weer een, ga ik het een beetje plat zeggen, maar een elitair feestje wordt.

[1:19:53] Het zijn vooral natuurlijk mensen die het kunnen veroorloven om actief te zijn in de energiesector.

[1:20:02] Die de kennis en de middelen hebben om dat te doen.

[1:20:06] En wat steeds de vraag is, wie betaalt de rekening?

[1:20:10] Want een energieleverancier zit niet op zijn handen, maar die stemt vragen en aanboden af.

[1:20:15] Die heeft balansverantwoordelijkheid.

[1:20:17] Die maakt profielkosten van stroominkopen op dure en goedkope momenten.

[1:20:23] En die profiel- en onbalanskosten verdwijnen altijd ergens.

[1:20:26] En als we de energiegemeenschappen niet dezelfde verantwoordelijkheden willen geven...

[1:20:31] als die normale energieleveranciers, dan gaan die kosten ergens blijven.

[1:20:36] En dan gaan we hetzelfde probleem creëren als bij salderen.

[1:20:39] Dus mijn vraag is, bent u daar niet bang voor?

[1:20:41] En wie betaalt straks hier de rekening voor?

[1:20:46] In de eerste plaats denk ik dat als je ervoor kiest om een decentraal energiesysteem te bouwen waarbij

[1:20:53] je eigenlijk zegt dat energiegemeenschappen een hele belangrijke rol spelen, dat je ook moet zorgen

[1:20:58] dat die energiegemeenschappen inderdaad alle wind meekrijgen, ook in wijken en op plekken waar

[1:21:03] die op dit moment misschien minder het geval zijn.

[1:21:06] Dus dat in antwoord op een elitair feestje.

[1:21:09] Ik denk dat dat ook een keuze is in het beleid dat je maakt.

[1:21:12] en dat is ook heel expliciet in onze initiatiefnota de inzet.

[1:21:16] Op het tweede punt, over die kosten.

[1:21:19] Kijk, binnen een energiegemeenschap worden die onbalanskosten

[1:21:24] door de energiegemeenschap zelf gedragen,

[1:21:28] aangezien je toch ook een leverancier zal moeten hebben

[1:21:32] die op momenten dat je geen stroom uit je energiegemeenschap kan delen

[1:21:38] daadwerkelijk het moet leveren.

[1:21:40] Ik denk dat ook een deel van die onbalanskosten natuurlijk zit in dat je veel meer die data

[1:21:47] transparant deelt, waardoor ook energiebedrijven daarop voor kunnen sorteren en weten wat er

[1:21:52] op ze afkomt.

[1:21:54] En om maar het voorbeeld te geven, als wij, deze mensen, allemaal nu morgen op vakantie

[1:21:59] gaan, dan heeft een energieleverancier ook een zekere maat van onbalanskosten en dat

[1:22:05] zijn een deel, is dat ook risico's die je af moet vangen.

[1:22:07] Dus ik ben het helemaal met de heer Bontebal eens dat je zowel de balanskosten, maar ook

[1:22:15] de positieve baten, namelijk dat je bijdrage kan dragen aan het voorkomen van netcongestiën,

[1:22:23] dat je dat goed moet regelen.

[1:22:24] Ik denk dat je dat als voorwaarde moet zetten bij de energiedelen, en dat zal ook in ons

[1:22:29] amendement zitten in de lagere regelgeving die je verder uitroelt.

[1:22:34] Alleen dat het wel belangrijk is om nu het haakje in de wet te maken,

[1:22:38] zodat we niet, net zoals de vorige keer, achter gaan lopen,

[1:22:43] terwijl landen om ons heen energie delen wel een praktijk is.

[1:22:47] En de volgende vraag mag wel iets korter in het antwoord dan hopelijk.

[1:22:50] Ook meneer Bontenbal, CDA.

[1:22:52] Ja, daar ga ik toch iets zeggen, voorzitter.

[1:22:55] Want dit is een technisch debat.

[1:22:56] En soms heb je wel een paar zinnen nodig om iets uit te leggen.

[1:22:59] Dus als we het helemaal plat maken,

[1:23:01] dan lukt het mij niet om het in drie zinnen te zeggen.

[1:23:03] want dit is soms gewoon echt te complex.

[1:23:05] Dus u gaat toch een paar extra zinnen van mij krijgen.

[1:23:09] Mijn vraag aan mevrouw Kreugen zou zijn.

[1:23:13] Begrijp ik haar goed dat ze zegt dat inderdaad die kosten die gemaakt worden

[1:23:17] gewoon daadwerkelijk ook gewoon toegerekend moet worden

[1:23:19] aan de energiegemeenschappen zelf.

[1:23:22] Dus de profiel en de onbalanskosten moeten dus gedragen worden

[1:23:25] door die energiegemeenschappen.

[1:23:27] Dat is mijn vraag op uw reactie, waarbij ik dan ook de vraag stel

[1:23:31] Wat doet u met de energiebelasting?

[1:23:33] Vindt u dat de energiebelasting binnen die energiegemeenschap ook afgedragen moet worden

[1:23:38] als de energiegemeenschap aan zichzelf levert?

[1:23:42] Het tweede punt, inderdaad, ja, dus ook je levert binnen energiegemeenschap of als actieve

[1:23:50] gebruikers delen moet je inderdaad zorgen dat er wel gewoon energiebelasting wordt betaald.

[1:23:55] Dat lijkt me volstrekt redelijk.

[1:23:57] Bij de onbalanskosten is dat sowieso…

[1:24:01] Ja, hoe zeg je dat?

[1:24:02] Als energiegemeenschap neem je ook die kosten met elkaar voor de rekening, omdat je eigenlijk

[1:24:08] met elkaar energie deelt en dus ook die kosten moet maken om te zorgen dat je niet aanspraak

[1:24:17] maakt of niet een onbalans veroorzaakt.

[1:24:21] Ik ben het geheel met de heer Bontebal eens dat je dit inderdaad heel goed en secuur in

[1:24:28] lagere regelgeving moet vormgeven.

[1:24:30] Ik zou dat ook niet met een amendement in de wet willen borgen.

[1:24:33] Wat ik wil doen, is dat je de positie van energiegemeenschappen steviger verankert en

[1:24:39] energiedelen mogelijk maakt, zodat we in die lagere regelgeving zo snel mogelijk kunnen

[1:24:45] vormgeven, zodat we niet weer achterlopen bij Europese beschuitvorming.

[1:24:49] want dat zou ik zonde vinden, gegeven het belang van het onderwerp energie delen.

[1:24:53] Ponte Balceria.

[1:24:54] Ja, dan zou je wel meevraagd zijn wat het amendement nog extra regelt,

[1:24:58] want volgens mij kan het nu al.

[1:25:00] En kan je in die zin al aan de slag?

[1:25:06] Alleen, ja, de eisen zijn natuurlijk nog vrij, volgens mij.

[1:25:08] Maar goed, dat gaat gewoon in het amendement van mevrouw Kreugen komen,

[1:25:11] dus dat gaan we dan bekijken.

[1:25:12] Heb ik nog een laatste vraag, voorzitter?

[1:25:14] Mevrouw Kreugen had het over afstand, innabijheid.

[1:25:17] Maar het energiesysteem is ook zo opgebouwd...

[1:25:21] dat afstand niet altijd het beste criterium is.

[1:25:23] Een windpark, klein, staat vaak op het middenspanningsnet.

[1:25:27] Dan betekent het gewoon dat die stroom nog steeds door een hele provincie heen kan.

[1:25:31] Dus dat die windmolen bij jou in de buurt staat...

[1:25:33] wil niet zeggen dat het ook op hetzelfde netvlak aan jou geleverd wordt.

[1:25:37] Dus hetzelfde geldt voor heel veel andere systemen.

[1:25:40] Dus decentraal is ook een beetje een gek begrip.

[1:25:43] Iets kan heel dichtbij staan...

[1:25:45] Maar de stroom kan toch heel ergens anders terechtkomen,

[1:25:48] want we hebben hoogspannings-, middenspannings-, laagspanningsnetten.

[1:25:51] Dus is afstand dan wel een goed criterium?

[1:25:54] En als je dan toch naar die vorm van energiegemeenschappen gaat,

[1:25:57] waarom zou je dan niet toestaan dat je ook een aandeel hebt in een windpark op zee

[1:26:00] en dat dat ook onderdeel is van je energiegemeenschap?

[1:26:05] Kreuger, GroenLinks, BVDA.

[1:26:07] Ik zou er heel erg voor zijn dat je inderdaad een aandeel kan hebben op een windpark op zee

[1:26:11] en dat dat onderdeel is van je energiegemeenschap.

[1:26:13] Maar dat is volgens mij weer iets anders dan de energie die je direct met elkaar deelt.

[1:26:19] En dat wil je volgens mij doen binnen een bepaald tijdsbestek en binnen een bepaalde afstand,

[1:26:23] zodat je daadwerkelijk het net ontlast.

[1:26:25] Dus volgens mij zijn het twee verschillende dingen.

[1:26:28] Dan zijn er nog vragen van de heer Grimwis, de heer Erkens en mevrouw Rodekerk.

[1:26:33] Allereerst de heer Grimwis, Christinie.

[1:26:37] Ja, voorzitter, mijn vragen zijn grotendeels gesteld door de heer Bontebal,

[1:26:41] dus ik zou het beperkt houden tot één korte vraag.

[1:26:44] Ik moest wel een beetje denken bij het pleitooi hoe sympathiek het ook vindt...

[1:26:48] en hoe vaak wij ook samen zijn opgetrokken als het gaat om energiegemeenschappen.

[1:26:52] Maar het heeft gewoon het grote risico in zich van de tegenpartij samen voor ons eigen.

[1:26:58] Dat is een beetje wat hier een risico is.

[1:27:03] En hoe wil mevrouw...

[1:27:04] Ja, ik denk, laat ik hem niet afmaken.

[1:27:08] Maar voorzitter, hier werd het helemaal afgemaakt, het mooie citaat.

[1:27:15] Maar mijn vraag is eigenlijk, hoe wil mevrouw Kruger dat voorkomen?

[1:27:19] Kijk, de meest vergaande oplossing zou zijn gewoon energie delen.

[1:27:25] Moet echt het net ontlasten.

[1:27:27] En de beste garantie is, dan moet zo'n wijk ook off-grid.

[1:27:30] En dan gaan ze het zelf regelen.

[1:27:31] Dan ben je inderdaad geen belasting meer voor de rest van de maatschappij.

[1:27:36] En doe je niet op momenten dat je het zelf niet kunt regelen met elkaar...

[1:27:39] een beroep op het net.

[1:27:40] Maar dat is wel een heel verstrekkende oplossing.

[1:27:44] Of wil je gewoon kleinere aansluitingen in zo'n wijk...

[1:27:48] dat het niet drie keer 25 ampère is, maar maximaal 10?

[1:27:51] Wat is het slot op de deur...

[1:27:54] om te voorkomen dat we alleen met de lusten worden gedeeld...

[1:27:57] maar de lasten worden afgewenteld op het geheel van de samenleving?

[1:28:01] Kreuger?

[1:28:02] Ik vind het wel heel interessant dat op het moment dat je iets voorstelt...

[1:28:07] We hebben nu een systeem waarbij een aantal grote energiebedrijven...

[1:28:12] op allerlei manieren jou als consument, toch met een winstoogmerk, iets leveren wat eigenlijk

[1:28:20] een basisvoorziening is.

[1:28:22] Nou zeggen wij, zet daar nou naast een mogelijkheid voor burgers om zelf op te wekken in de wijk

[1:28:27] zonder winstoogmerk met een kostenplusmodel, waarbij je dus eigenlijk ook betaalbare energie

[1:28:33] voor veel meer mensen toegankelijk maakt.

[1:28:35] En dan wordt eigenlijk de suggestie gewerkt dat dat samen met elkaar voor z'n eigen is.

[1:28:40] Dat vind ik een moeizaam...

[1:28:42] Ik ben benieuwd of de heer Grinwes ook kijkt zo naar een...

[1:28:46] Als een wijk bijvoorbeeld zegt, we gaan een moestuin aanleggen.

[1:28:49] Dat dat dan is, oh wat asociaal, je koopt niet meer bij de Albert Heijn.

[1:28:52] Daar zit iets ingewikkelds, maar goed.

[1:28:54] Nee, voorzitter, dat is onterecht.

[1:28:56] Maar ik snap wel het punt.

[1:28:58] En volgens mij zit dat heel erg ook in wat de heer Grinwes zegt met dat kostenveroorzakersprincipe.

[1:29:03] Dus dat je wel in energiedelen, in energiegemeenschappen het kostenveroorzakingsprincipe

[1:29:10] wel belegd wil hebben, dat ben ik met de heer Grimwis eens.

[1:29:13] En dat dus ook aan de batenkant, waarbij je zegt, nou ja, op het moment dat je inderdaad

[1:29:18] het net ontlast, dat je daar ook het voordeel van geniet.

[1:29:22] En volgens mij is dat precies wat je in lage regelgeving zou moeten vormgeven.

[1:29:26] Grimwis?

[1:29:27] Ja, voorzitter.

[1:29:28] We zijn het best wel eens met elkaar.

[1:29:30] Ik ben het eens met... Ik vind het prachtig als naast de commerciële jongens

[1:29:35] burgers de hand in één slaan en met elkaar energie opwekken en dat met elkaar willen delen.

[1:29:39] Ik ken er ook prachtige voorbeelden van.

[1:29:42] Maar ik vind wel dat als wij zoiets sympathieks mogelijk willen maken

[1:29:47] of willen stimuleren, we goed moeten nadenken over de eventuele nadelen.

[1:29:51] En dan klopt de parallel van mevrouw Kreuger niet.

[1:29:54] Dat als je een eigen moestuin hebt, doe je geen beroep op

[1:29:57] een soort netwerk waar dan vervolgens kosten worden gesocialiseerd,

[1:30:03] waarbij niet-deelnemers meer kosten zouden moeten betalen.

[1:30:07] Die parallel gaat niet helemaal op bij groenten en fruit.

[1:30:11] Dus nee, ik snap de tegenreactie van mevrouw Kreugen,

[1:30:16] maar ik vind dat we er heel goed moeten nadenken,

[1:30:18] want voor je het weet, organiseren we inderdaad,

[1:30:21] zoals de heer Monderbaal terecht zegt,

[1:30:23] in een bepaald segment van de samenleving,

[1:30:24] wel de lusten van de delen, terwijl de lasten voor het geheel zijn.

[1:30:28] En daar ben ik in deze energietransitie wel eager op,

[1:30:33] omdat dit gewoon een heel grote bedreiging is,

[1:30:35] ook uiteindelijk voor draagvlak onder bijvoorbeeld zoiets als de energietransitie.

[1:30:39] Kreuger?

[1:30:40] Daar ben ik het geheel in die zin mee eens.

[1:30:44] En onze hele initiatiefnota draait juist om

[1:30:48] zorg nou dat energiecoöperatie's eigen opwek ook op die plekken gebeurt

[1:30:54] waar mensen eigenlijk op dit moment vooral ook geconfronteerd worden met energiearmoede.

[1:31:01] Dus wat mij betreft vraagt dat vooral heel veel aanvullend goed beleid...

[1:31:06] om energiecoöperaties en gemeenschappen steviger uit te rollen...

[1:31:10] en niet te zeggen, nou, we maken eigenlijk die mogelijkheden, geven we die niet...

[1:31:16] en u bent gewoon consument van een groot energiebedrijf...

[1:31:19] en dat is de rol die we voor u zien.

[1:31:22] En met betrekking tot die onbalanskosten of überhaupt het socialiseren van kosten,

[1:31:27] ik denk dat je heel goed moet kijken naar welke kosten daadwerkelijk er zijn,

[1:31:32] want op het moment dat je gelijktijdig met elkaar energie deelt en dat dat ook voorspelbaar is,

[1:31:37] zijn natuurlijk die onbalanskosten in die zin beperkt.

[1:31:41] Dan gaan we naar de heer Erkens, VVD.

[1:31:43] Ja, volgens mij dank. Veel vragen zijn al gesteld, maar goed dat we ook wat uitvoerers stilstaan

[1:31:47] bij dit onderwerp, want wij staan er ook sympathiek tegenover, maar hebben wel veel

[1:31:50] vragen ook bij de uitwerking. Ik denk wel dat dat wij ook nog zien dat er een

[1:31:55] centraal energiesysteem in de toekomst zal blijven bestaan.

[1:31:58] Er gaan natuurlijk ook veel avonden zijn in de winter, waar het donkerder is, gaan ze door.

[1:32:01] Bepaalde wijken die dicht bevouwd zijn, waar een kleinere energiegemeenschap nodig is.

[1:32:05] En ook gewoon wel industriele vragen op heel veel plekken natuurlijk nog.

[1:32:08] Maar als ik het goed begrijp, zijn er eigenlijk twee modellen mogelijk.

[1:32:12] Aan de ene kant zou je kunnen kijken naar een heel puur model waarin

[1:32:15] off the grid bijna gaat als energiegemeenschap. Je bent zelfvoorzienend erin.

[1:32:19] die maakt daarmee ook niet, zeg maar, kosten voor de rest van de samenleving.

[1:32:23] Maar daar zitten heel veel nadelen in.

[1:32:24] Want het kan dus zijn dat de leveringszekerheid niet geborgd is

[1:32:26] en mensen gewoon echt in de kou komen te zitten.

[1:32:28] Dus dat stelt volgens mij mevrouw Kreugen niet voor, dit model.

[1:32:30] Haar model is inderdaad de socialisatie van de kosten.

[1:32:35] Daar spreken ze wel over.

[1:32:37] Maar tegelijkertijd is energiegemeenschap als zelfvoorzienende woorden

[1:32:40] en ook eigenlijk losraken van een groot deel van de verplichtingen

[1:32:43] die ze nu aan energieleveranciers hebben.

[1:32:45] Mijn vraag draait dan eigenlijk om de behandeling.

[1:32:49] Want ik sta dus sympathiek tegenover meer ruimte voor energiegemeenschappen.

[1:32:53] Maar er komt volgens mij volgend jaar ook een wetsvoorstel vanuit het kabinet ervoor.

[1:32:56] Is het dan niet veel beter om daar nu meerdere vragen en suggesties aan mee te geven,

[1:33:00] zodat we ook als Kamer, gezien deze discussie, er uitvoerbaar bij kunnen stilstaan?

[1:33:04] Bij de risico's, bij de voordelen, bij de afwegingen die we moeten maken.

[1:33:08] Want ik voorzien wel risico's als we de komende weken zeg maar toch hierop een aantal grote besluiten maken.

[1:33:13] Dus daar borstel ik gewoon mee.

[1:33:19] Een energiegemeenschap en daarbinnen energie delen, dat is eigenlijk al iets wat nu vanuit

[1:33:25] Europese regelgeving kan en wat je volgens mij nu in deze wet wij vooral energiegemeenschappen

[1:33:33] steviger een positie willen geven.

[1:33:37] Het onderwerp energie delen zoals het in de Europese richtlijn is neergezet, waarvan

[1:33:41] we weten dat hij op ons afkomt, naar hele grote waarschijnlijkheid,

[1:33:46] vinden wij belangrijk om wel nu het haakje in de wet te maken, zodat je vervolgens

[1:33:51] eigenlijk die lagere regelgeving en nogmaals heel veel van de vragen die de

[1:33:55] collega's hier stellen zijn dingen die in de lagere regelgeving vorm wil geven.

[1:33:59] Alleen kan je nu wel die randvoorwaarde goed neerzetten, zodat we geen tijd erop

[1:34:03] verliezen. Kijk, we hebben nu een wet voor ons liggen die sinds 1998

[1:34:13] Ik denk dat het echt hoog tijd is dat we dat andere model ook vormgeven en dat daarmee

[1:34:20] een amendement, wat eigenlijk die mogelijkheden biedt, belangrijk is.

[1:34:24] Dan gaan we naar mevrouw Rodekerk, D66.

[1:34:28] Dank, voorzitter.

[1:34:29] Allereerst vooropgesteld, wij staan helemaal achter het doel van energiedelen.

[1:34:34] Daarin vinden we elkaar zeker.

[1:34:36] Puur uit interesse ben ik benieuwd hoe we dat kunnen voorkomen.

[1:34:37] hoe mevrouw Kreuger de rol ziet van energie delen en de mate waarin er ook echt gebruik van gemaakt zal

[1:34:43] worden in een systeem dat, onder meer met dank aan GroenLinks BvDA, nog voor 100% salderen mogelijk

[1:34:50] maakt voor iedereen en waar er geen einddatum aan zit. In de behandeling van het wetsvoorstel salderen

[1:34:58] hebben wij altijd gezegd dat er voor ons een aantal randvoorwaardelijke zaken goed geregeld moesten

[1:35:03] zijn, waaronder de mogelijkheid om energie te delen, waaronder de mogelijkheid om tegen

[1:35:08] kostprijsplusmodel met een energiegemeenschap energie te delen en dat de uitrol van zonnepanelen

[1:35:15] op daken van sociale huurwoningen en mensen in energiearmoede geen vertraging mocht opleveren.

[1:35:21] Dus als die verantwoordwaardigen geschetst zijn, hebben wij ook aangegeven dat wij zien

[1:35:25] dat salderen aangepast zou kunnen worden.

[1:35:28] Ik kan me goed voorstellen dat het in het huidige solderingsvoorstel minder aantrekkelijk maakt

[1:35:36] om energie te delen.

[1:35:39] Ik zie dat we daarmee aan het einde zijn van de interrupties.

[1:35:41] Dan kunt u betogen vervolgen, mevrouw Kreuger.

[1:35:45] Dank, voorzitter.

[1:35:46] Ik was bijna klaar, volgens mij.

[1:35:48] Even kijken, hoor.

[1:35:53] Nou, eigenlijk al deze dingen, die de collega's ook mij gevraagd hebben, dat we dat gewoon nu in

[1:35:57] wet goed regelen, zodat we het andere alternatieve systeem ook daadwerkelijk goed verankeren.

[1:36:04] Dan over de opwek op land.

[1:36:06] Het is natuurlijk afgesproken in het Klimaatakkoord dat 50% in lokaal eigendom zou moeten zijn.

[1:36:12] De collega van D66 begon daar ook al over.

[1:36:15] Helaas is dit streven op dit moment nog heel ver van de realiteit.

[1:36:20] Ik wil heel graag van de minister weten op welke manier hij toch kansen ziet om dat lokaal eigendom

[1:36:26] om beter in deze wet te borgen?

[1:36:30] Hoe worden gemeenten uitgedaagd om bij vergunningverlening juist energiecoöperaties

[1:36:36] en lokale initiatieven ook echt een kans te geven?

[1:36:39] En zou een lokaal eigendom tenzij constructie een mogelijkheid zijn of dat je berenenerd moet afwijken?

[1:36:46] Of dat in ieder geval de lat, waarbij nu toch nog op heel veel vrijblijvendheid zit,

[1:36:52] dat we daar een aanpassing aan doen?

[1:36:53] Ik ben heel benieuwd welke mogelijkheden de minister daartoe ziet.

[1:36:57] Dan, tot slot, voorzitter, want ik zie aan de glimlach van de voorzitter dat ik ruim over mijn tijd ben.

[1:37:02] U bent er helemaal niet over uw tijd.

[1:37:04] Ik moet lachen om alle schoolklassen die ontdekken dat Rob Jetten hier zit en heel enthousiast zijn.

[1:37:10] Maar de minister daar weinig van.

[1:37:11] De minister mag gewoon glimlachen en wuiven.

[1:37:15] Wuiven en glimlachen, minister.

[1:37:17] Tot slot, voorzitter.

[1:37:19] Volgende week hebben we weer een wetgevingsoverleg waar we ons vooral richten op de systeemkant van het

[1:37:23] Dus alle vragen over netcongrestie, cable pooling en een heleboel andere dingen ga ik daar stellen.

[1:37:31] Zo zoomen we in op de verschillende aspecten van het wetsvoorstel.

[1:37:35] Maar ik heb toch nog een vraag over het overkoepelend doel van de wet.

[1:37:40] Wat is de keuze geweest van deze minister om in deze wet niet echt een verankering naar

[1:37:46] de Klimaatwet op te nemen, waarbij ook de doelen uit de Klimaatwet, namelijk zo snel

[1:37:52] mogelijk naar klimaatneutraliteit en een CO2-vrij energiesysteem, dat alle onderdelen van deze wet

[1:38:04] tot het doel dienen om dat doel te dienen.

[1:38:07] We hebben betaalbare en betrouwbare energie nodig, en dat is gewoon klimaatneutrale energie.

[1:38:14] Dus waarom zijn deze doelen niet opgenomen en zou dat nog een mogelijkheid zijn?

[1:38:19] Dank u wel, voorzitter.

[1:38:20] Dank u wel. U bent echt keurig binnen de tijd.

[1:38:23] Dan gaan we naar de heer Vlag, staatskundige vermederpartij.

[1:38:28] Ja, voorzitter, dank u wel.

[1:38:30] Als we nog niet wisten dat stroom en gas belangrijke levensbehoeften zijn,

[1:38:33] dan weten we dat sinds 2021.

[1:38:37] Exponentieel stijgende gasprijzen zorgden voor torenhoge energierekeningen

[1:38:40] en invoering van een prijsplafond.

[1:38:44] Mensen gingen, en dat konden we ons echt lang niet voorstellen,

[1:38:46] in de kou zitten om hun portemonnee te sparen.

[1:38:50] Bedrijven kunnen niet verduurzamen, nieuwe woningen kunnen niet gebouwd worden omdat

[1:38:53] de elektriciteitsnet vol zit.

[1:38:55] Kortom, het gaat om belangrijke nutsvoorzieningen.

[1:38:58] Dan is bescherming van energiegebruikers nodig en ruimte voor netbeheerders om te investeren

[1:39:03] in de toekomst.

[1:39:05] Daarom is het goed dat deze wet hier nu ligt.

[1:39:07] Het is te vervangen van een wet uit 1998.

[1:39:10] Het is kennelijk te gewoont om even te zeggen welk mobieltje dat je in die tijd had, maar

[1:39:12] de meeste mensen hadden nog niet een mobieltje.

[1:39:14] En ik herinner me dat de buzzer toen heel populair was, even voor de heer Erkens, die dat waarschijnlijk niet kent.

[1:39:20] Dat was een apparaatje wat je bijvoorbeeld van je zorgverzekeraar kreeg om op tijd bij de bevalling te zijn.

[1:39:28] Ja, dat geeft maar aan hoe gedateerd deze wet is.

[1:39:35] De SGP is, ik wil de spanning niet op voorhand wegnemen, maar in hoofdlijnen positief over dit wetsvoorstel.

[1:39:42] Maar ik heb wel een aantal vragen en voorstellen voor verbeteringen bij.

[1:39:45] Vandaag dus eerst over de onderdelen die betrekking hebben op energiegebruikers.

[1:39:51] Ik begin bij de consumentenbescherming.

[1:39:53] Energiecontracten en aanbiedingen van energieleveranciers zijn voor consumenten regelmatig moeilijk te overzien.

[1:39:59] De variatie is groot.

[1:40:00] Zeker nu energieleveranciers verschillend beleid voeren ten aanzien van consumenten met zonnepanelen.

[1:40:05] In artikel 2.5 wordt aangegeven dat leveranciers transparant moeten zijn over prijzen en voorwaarden

[1:40:10] en dat ze goed vergeleken moeten kunnen worden.

[1:40:12] Het is wel van belang dat duidelijker wordt hoe dat dan toegepast wordt in de praktijk.

[1:40:17] Een paar vragen daarbij.

[1:40:19] Deelt de minister de zorgen van ondermin de Consumentenbond over de huidige gang van zaken,

[1:40:23] de variëteit in contracten, voorwaarden en aanbiedingen,

[1:40:26] en de lastige onderlinge vergelijkbaarheid?

[1:40:29] Goed dat de mogelijkheid is opgenomen om het via ANVB nader uit te werken,

[1:40:33] maar gaat de minister dit ook echt doen?

[1:40:35] Is hij dat voornemens?

[1:40:36] Ik wil de noodzaak graag onderstrepen.

[1:40:38] De minister gaat ervoor zorgen dat er tenminste één onafhankelijk

[1:40:42] gecertificeerd vergelijkingsinstrument komt.

[1:40:45] Is het niet verstandig om ook regels in te voeren die gelden voor alle vergelijkingsinstrumenten?

[1:40:50] Het moet voor consumenten tenminste duidelijk zijn wie of welk verdienmodel er achter zo'n

[1:40:55] vergelijkingszijt zit en in hoeverre zo'n zijt, passieve afnemers die met andere dingen bezig

[1:41:00] zijn, er achter zo'n vergelijkingszijt zitten en in hoeverre zo'n zijt onafhankelijk is.

[1:41:10] Passieve afnemers die met andere dingen bezig zijn dan energie, moeten beschermd worden

[1:41:13] en niet voor onaangename verrassingen komen te staan.

[1:41:17] Tegelijkertijd willen we voldoende ruimte voor actieve afnemers om via peer-to-peer-handel

[1:41:22] hun ding te doen, bijvoorbeeld via innovatieve contracten.

[1:41:25] In de wetenschapstoets wordt aangegeven, geeft de ACM de ruimte om te experimenteren met

[1:41:30] nieuwe contracten, innovatieve tarieven en voorwaarden samenwerkingsvormen.

[1:41:35] Biedt de wet hier de ruimte voor, vraagt de minister.

[1:41:39] Goed dat de minister via de noten van wijziging het fiërcementsregime heeft aangescherpt,

[1:41:44] zodat kleine afnemers hun contracten mee kunnen nemen naar de aan te wijzen nieuwe leverancier.

[1:41:49] Wat wel een knelpunt blijft, is dat afnemers bij fiërcement van hun energieleverancier

[1:41:53] hun voorschotten kwijt zijn.

[1:41:55] Wil de minister kijken naar de mogelijkheid door energieleveranciers te regelen garantiefonds?

[1:42:01] Een aantal collega's hebben het daar ook al over gehad.

[1:42:05] Daarbij werd ook de link gelegd naar de reissector.

[1:42:07] Daar werken ze overigens ook vaak met een soort keurmerk, zodat je op een andere manier

[1:42:13] de cowboys ook te lijf kunt gaan, zou ik zeggen.

[1:42:17] De ACM vraagt of zij de bevoegdheid krijgt om open normen in de wet de bescherming van

[1:42:21] consumenten nader in te vullen via beleidsregels.

[1:42:24] Geeft de minister deze ruimte?

[1:42:27] De SGP-fractie vraagt zich af hoe gehandeld wordt als energieleveranciers zich niet aan

[1:42:31] de regels houden.

[1:42:33] Het intrekken van een vergunning is een heel vergaande sanctie.

[1:42:36] Wat vindt de minister van het voorstel om energieleveranciers een tijdelijk verbod op het aannemen van nieuwe

[1:42:43] klanten op te leggen?

[1:42:45] Ik spreek dan ook van harte mijn steun uit voor het amendement Grimwis op dit punt.

[1:42:51] De Kamer heeft aangegeven dat energiecontracten niet meer per telefoon of aan de deur verkocht

[1:42:55] zouden moeten worden.

[1:42:57] Ook de ACM heeft onlangs weer gepleit voor een verbod op telefonische verkoop van energiecontracten.

[1:43:01] Het gaat om complexe producten met grote financiële gevolgen voor consumenten.

[1:43:06] Het houdt voor sommigen, ondanks dat er zo'n bel met niet-register is, maar niet op met

[1:43:10] opdringerige telefoontjes en misstanden, waarbij consumenten verkeerde maandbedragen

[1:43:14] voorgespiegeld krijgen en voorwaarden ondoorzichtig zijn.

[1:43:18] De minister geeft aan dat Europese regels een verbod niet toestaan.

[1:43:23] Een paar vragen.

[1:43:24] Hoe hard zijn de Europese regels op dit punt?

[1:43:27] Wat zijn de mogelijkheden om bijvoorbeeld te verbieden dat bij telefonische verkoop gebruik

[1:43:30] gemaakt wordt van tussenpersonen, of dat er een tijdelijke wervingstop opgelegd wordt

[1:43:35] als er sprake is van misstanden, kunnen er vergunningseisen komen die telefonische verkoop

[1:43:42] lastiger maken.

[1:43:44] En is het niet wijs om telefonische verkoop eerder aan te merken als oneerlijke handelspraktijk

[1:43:49] door te vereisen dat per definitie niet wordt uitgegaan van de gemiddelde consument, maar

[1:43:54] juist van de oudere, trouwens dat hoeft niet eens oud te zijn, goedgelovige en dus kwetsbare

[1:43:58] consument.

[1:44:01] De ruimte voor energiegemeenschappen en het onderling delen van stroom is positief.

[1:44:05] Het kan voor consumenten wel onverwachte risico's opleveren.

[1:44:10] Krijgt de ACM een rol om modelcontracten op te stellen voor energiegemeenschappen en peer-to-peer-handel?

[1:44:17] In het wetvoorstel staat dat zowel gas- als elektriciteitstarieven redelijk moeten zijn.

[1:44:21] Hij wil mee eens.

[1:44:22] De vraag is nog wel hoe zich dat verhoudt tot artikel 5 van de elektriciteitsrichtlijn.

[1:44:26] Daarin wordt uitgegaan van vrije prijsvorming.

[1:44:30] Eventueel ingrijpen in de markt kan alleen met het oog op kwetsbare huishoudens.

[1:44:34] Is artikel 5 van die richtlijn het kader voor het toezicht op redelijke tarieven?

[1:44:38] Ik hoor graag hoe de minister dat voor zich ziet.

[1:44:42] De huidige vangnetregeling keert niet terug.

[1:44:45] De elektriciteitsrichtlijn biedt echte ruimte om voor kwetsbare huishoudens,

[1:44:48] als de nood aan de man komt, een sociaal tarief vast te stellen.

[1:44:52] De heer Grimwis ging daar ook al uitgebreid op in.

[1:44:56] De ACM sorteert in een recent advies duidelijk voor op een sociaal tarief

[1:44:59] in plaats van koopkrachtmaatregelen.

[1:45:02] Een sociaal tarief is meer gericht en eenvoudiger voor overheidsdiensten.

[1:45:06] ondanks de discussie die er ook was over het afbaken en definiëren.

[1:45:09] Maar zeg ik er dan maar bij, een definitiekwestie kan niet in de weg staan van een goede oplossing.

[1:45:15] Is het niet verstandig om de mogelijkheid een maximumtarief voor kwetsbare huishouden vast te stellen

[1:45:20] als instrument in de gereedschapskist op te nemen?

[1:45:23] En ook ik heb een amendement bij bureau wetgeving liggen, dus ik nodig daarin graag uit om ook samen te werken.

[1:45:30] Er komen meer interconnecties met omliggende landen.

[1:45:32] Ik begreep vanuit de sector dat het onduidelijk is hoe marktregels dan toegepast moeten worden,

[1:45:36] terwijl dat wel belangrijk is voor het opstellen van business cases.

[1:45:39] Ziet de minister dit knelpunt en hoe kan deze onduidelijkheid worden voorzien?

[1:45:46] Dan energiedelen, voorzitter.

[1:45:48] Onder meer bedrijftreinen liggen vol op kansen om beter samen te werken rond energie.

[1:45:52] Daar zien we gelukkig hele mooie en innovatieve voorbeelden van.

[1:45:57] Met zonnepanelen op bedrijfsdaken, elektrische bestelbussen, batterijen, noem maar op.

[1:46:01] Er wordt gewerkt aan groepscontracten voor betere benutting van de transportcapaciteit.

[1:46:06] Ook aan de kant van het delen van energie zijn echte stappen nodig.

[1:46:10] Het kan, als het goed geregeld wordt, voorkomen dat de stroom onnodig het net op wordt gezet

[1:46:14] met de gevolgen van die.

[1:46:16] Ik snap dat randvoorwaarden nodig zijn, zoals delen op lokale schaal, het voorkomen van

[1:46:21] juist extra netcongestie en juiste doordeling van kosten.

[1:46:25] Is het niet verstandig in het voorliggende wetsvoorstel te regelen dat energiegemeenschappen

[1:46:30] alvast aan de slag kunnen gaan met lokale energiedelen, zonder tussenkomst van een leverancier.

[1:46:35] En dat er een haakje komt voor het breder delen van energie, zodat dat...

[1:46:40] ...zodat dat, dit...

[1:46:42] Nee, dat heb ik niet goed opgeschreven, voorzitter.

[1:46:44] ...in overleg met betrokken partijen op een zorgvuldige manier kan worden uitgewerkt.

[1:46:48] Welke ruimte is er om op korte termijn al te experimenteren met deze initiatieven?

[1:46:55] Dan kom ik bij hoofdstuk vier van de wet, het databeheer.

[1:46:59] De wet geeft een kader voor databeheer.

[1:47:01] De precieze invulling wordt uitgewerkt via ministeriële regeling.

[1:47:06] Dat betekent dat we nog niet echt zicht hebben op de wijze waarop wordt omgegaan

[1:47:09] met het recht op gegevensbescherming en op privacy.

[1:47:12] Hoe gaat de minister de Kamer hierin meenemen?

[1:47:17] De gegevensuitwisselingsentiteit gaat een centrale rol spelen.

[1:47:21] In de wetenschapstoets wordt gewezen op de minimale aansturing ervan.

[1:47:25] De wetenschappers adviseren om duidelijke eisen te stellen

[1:47:27] aan de transparantie en de onafhankelijkheid van deze autoriteit

[1:47:31] ...en om de positie van de consument te versterken bij het opstellen van procedures en voorwaarden.

[1:47:37] Ook het marktfaciliteringsforum en de beheerde afsprakenstelsel gaan een belangrijke rol spelen.

[1:47:41] Maar hoe wordt geborgd dat die de belangen van consumenten voluit meenemen?

[1:47:48] In de wetenschapstoets wordt gewezen op onduidelijkheid over de verhouding van de wet tot de AVG.

[1:47:53] Voor persoonsgegevens is de AVG de grondslag en niet de energiewet.

[1:47:56] Kan de minister hier meer duidelijkheid over geven?

[1:47:59] De SGP heeft een vraag over de toegang van eindafnemers tot hun gebruiksdata.

[1:48:05] Dat gaat niet langer via de leverancier, maar via de distributiesysteembeheerder.

[1:48:10] Hier heb ik wel een paar vragen bij.

[1:48:13] Ik wil graag dat eindafnemers eenvoudig hun gebruiksdata in kunnen zien, bijvoorbeeld

[1:48:17] om hun eigen energiegebruik te evalueren.

[1:48:20] Hoe ziet de minister dit voor zich?

[1:48:22] Kan op een eenvoudige manier worden gezorgd dat energieleveranciers met instemming van

[1:48:27] ...van de eindafnemers de historische gebruiksdata kunnen laten zien.

[1:48:32] Ook als overgestapt wordt naar een andere leverancier...

[1:48:36] ...waarbij de eindafnemers niet zelf een heleboel stappen moeten zetten...

[1:48:39] ...om dit voor elkaar te krijgen, want juist dit zou mensen kunnen tegenhouden...

[1:48:41] ...om nog te wisselen van energieleverancier.

[1:48:45] Hoe gaat dat met data voor de inwerkingtraining van de wet?

[1:48:48] Kan ik ervan op aan dat dit via de regelingen onder artikel 2.6 en 2.14...

[1:48:53] ...goed geregeld wordt?

[1:48:55] Voor beheerders van gesloten distributiesystemen...

[1:48:58] ...maar ten opzichte van de huidige wetgeving meer regels en administratieve lasten...

[1:49:02] ...voor registratie en verstrekking van gegevens.

[1:49:05] Op zichzelf is dat prima.

[1:49:06] Wel een vraag, verliest de minister bij de uitwerking niet de doelmatigheid uit het oog?

[1:49:10] Het moet wel werkbaar blijven.

[1:49:13] Lokale overheden willen graag meer inzicht in het elektriciteitsnet...

[1:49:17] ...om bij de energietransitie de juiste ruimtelijke keuzes te kunnen maken.

[1:49:22] Dan gaat het over informatie over de capaciteit, de nettopologie...

[1:49:26] ...waar ligt wat, en de gebruiksprofielen.

[1:49:28] Ik krijg het signaal dat de netbeheerders deze informatie maar mondjesmaat geven,

[1:49:34] terwijl het op hoger aggregatieniveau geen privacygevoelige informatie is.

[1:49:39] Ook zien gemeenten en provincies graag meer metingen van de daadwerkelijke lokale belasting van de netten.

[1:49:45] Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat lokale overheden meer inzicht krijgen in netdata?

[1:49:51] Netbeheerders geven aan dat ze graag de beschikking willen hebben over contactgegevens

[1:49:54] en de identiteit van aangeslotenen.

[1:49:57] Dit om onder meer effectiever afspraken te maken,

[1:50:00] sneller storingen en onveilige situaties te melden

[1:50:02] en fraude te voorkomen.

[1:50:05] Ik hoor graag hoe de minister dat beoordeelt.

[1:50:06] Welke mogelijkheden zijn er om dit op een doelmatig manier te doen?

[1:50:12] Dank u wel, heer Vlag namens de SGP.

[1:50:14] Er is nog een vraag voor u van de heer Erkens, VVD.

[1:50:17] Voorzitter, misschien is de vraag voor het WGO volgende week maandag,

[1:50:20] maar ik zag een amendement van de heer Vlag

[1:50:22] over het prioriteringskader en de netinvesteringen.

[1:50:25] Maar ik kijk even naar hem of we dat dan vandaag behandelen

[1:50:27] of volgende week maandag, want ik vind het ook prima om m'n vragen dan te stellen.

[1:50:30] Volgende week.

[1:50:31] Dan houd ik m'n vraag voor, meneer voorzitter.

[1:50:33] Maar het amendement kwam al langs, dus ik werd toch getriggerd om er wat over te zeggen.

[1:50:35] Maar dan doen we het de volgende week.

[1:50:37] Dank u wel, heer Erkens.

[1:50:38] En op veler verzoek ga ik een korte schorsing inlassen.

[1:50:42] En dat is een schorsing van een minuut of vijf.

[1:50:46] Dus ik zie u graag weer terug om vier voor twaalf.

[1:50:50] Geschorst.

[1:58:37] Ik heropen de vergadering.

[1:58:39] Welkom bij de vaste Commissie voor Economische Zaken en Klimaat.

[1:58:42] Aan de orde is het wetgevingsoverleg over de energiewet.

[1:58:46] En als spreker is nu aan bod de heer Bontebal.

[1:58:50] Hij spreekt namens de fractie van het CDA.

[1:58:56] Dank, voorzitter. Allereerst waardering voor het vele werk.

[1:59:00] Dit wetsvoorstel ligt er al een tijdje en was ook al een tijdje in de maak.

[1:59:05] Ik kan me herinneren dat ik zelf in de energiesector werkte en toen werd er al over gesproken.

[1:59:10] Ik weet hoeveel werk er door ambtenaren wordt verzet om dit allemaal in elkaar te fietsen

[1:59:14] door juristen en allerlei organisaties die meekijken.

[1:59:18] Dus veel respect daarvoor.

[1:59:21] En het tweede punt is dat we, denk ik, ook echt even voor een zorgvuldige behandeling moeten kiezen.

[1:59:27] Dus we kiezen voor een aantal fases.

[1:59:29] Ik zou zelf ook bezorgd zijn als er allerlei snelle amendementen worden ingediend

[1:59:33] waarvan we de gevolgen ook nog niet echt kunnen overzien.

[1:59:36] Dat heeft de Kamer ook de afgelopen maanden wel eens vaker gedaan.

[1:59:38] En dat is niet altijd gelukkig afgelopen.

[1:59:40] Dus zorgvuldige behandeling, denk ik.

[1:59:43] En ik heb er inderdaad voor gekozen om in mijn bijdrage zoveel mogelijk...

[1:59:46] met hoofdstuk 2 en 4 aan de slag te gaan.

[1:59:48] Maar ik merk dat anderen daar ook een beetje...

[1:59:51] Het is soms lastig als dingen over...

[1:59:53] Nou ja, voorwaarden voor aansluiting op een net...

[1:59:58] dan gaat het er ook nog weer over gebruiken.

[1:59:59] Dus die knip is niet altijd even makkelijk.

[2:00:03] Ik wil iets zeggen allereerst over het toekomstbeeld.

[2:00:06] En het is jammer eigenlijk dat mevrouw Kreuger er niet zit.

[2:00:10] Maar goed, misschien dat hij zo binnenkomt.

[2:00:12] Want ik wil iets zeggen over dat energiesysteem van de toekomst.

[2:00:15] Want de huidige energiewet moet die ontwikkeling van dat nieuwe energiesysteem natuurlijk in goede banen leiden.

[2:00:21] Er wordt wel eens gesuggereerd dat het energiesysteem van de toekomst vooral decentraal is.

[2:00:26] En dat verbruikers daarin zelf een prominente rol gaan spelen.

[2:00:29] Niet alleen grootverbruikers, maar ook huishoudens en energiecoöperaties.

[2:00:34] Het CDA is groot voorstander van energiecoöperaties en actieve deelname van burgers aan de verduurzaming van Nederland.

[2:00:39] We hebben de afgelopen jaren ook steeds actie ondernomen om energiecoöperaties te ondersteunen.

[2:00:46] Tegelijkertijd moeten we ook een eerlijk beeld schetsen van de energievoorziening van de toekomst.

[2:00:51] Want daar is nog steeds heel veel grootschalig en zijn er grote en kleine energiebedrijven

[2:00:57] die ingewikkelde taken en investeringen in het energiesysteem doen.

[2:01:02] Het toekomstbeeld is een mix van groot en klein, centraal en decentraal, publiek en

[2:01:07] privaat.

[2:01:08] en het gaat om een slim samenspel van heel veel spelers.

[2:01:14] Het is al even aan bod gekomen, burgerparticipatie...

[2:01:17] of de actieve burger in het energiesysteem.

[2:01:22] En burgerparticipatie in de energievoorziening is goed en mooi...

[2:01:25] maar er zijn twee belangrijke kanttekeningen die ik erbij wil maken.

[2:01:28] Ten eerste, zoals de WRR in haar recent rapport...

[2:01:32] Grip, het maatschappelijk belang van persoonlijke controle, schrijft...

[2:01:36] moeten we niet vergeten dat participatie vaak gebeurt door actieve burgers...

[2:01:39] die daarvoor de tijd, kennis en middelen hebben.

[2:01:42] Maar juist onze inwoners die kwetsbaar zijn...

[2:01:45] hebben vaak geen tijd en geld om actief te participeren in de energievoorziening.

[2:01:50] Voor deze groep is het vooral belangrijk dat de representatieve democratie goed werkt...

[2:01:55] en dat in de wet hun bescherming goed geregeld wordt.

[2:01:57] Dat is ook wat de W.R. in dat rapport schrijft.

[2:02:00] En dat tarieven concurrerend zijn, dat contracten transparant zijn...

[2:02:04] en dat ze goed worden beschermd bij een feestje van de leverancier.

[2:02:09] Tweede opmerking is deze.

[2:02:11] Als we allerlei stimulansen gaan introduceren voor nieuwe energieinitiatieven...

[2:02:15] zoals energiedelen, peer-to-peer-platforms en energiegemeenschappen...

[2:02:19] dan moeten we uitkijken dat deze voordelen niet tot nadelen bij andere burgers en bedrijven leiden.

[2:02:24] Ik geef als voorbeeld toch weer die vermaledijde salderingsregeling.

[2:02:29] De voordelen voor de bezitters van zonnepanelen worden betaald door de groep die geen zonnepanelen heeft.

[2:02:34] En als we aan de slag gaan met energiegemeenschappen...

[2:02:36] moeten we daar heel zorgvuldig naar kijken en niet opnieuw nieuwe ongelijkheden introduceren.

[2:02:43] Dat gezegd hebbende moeten we natuurlijk ook de voordelen van initiatieven als energiedelen benoemen.

[2:02:49] Want er is veel meer mogelijk in ons energiesysteem als we innovatieve ontwikkelingen mogelijk maken.

[2:02:54] Zoals het onderling afstemmen van het elektriciteitsverbruik door groepen afnemers.

[2:02:58] We kunnen daarmee netcongestieproblemen deels voorkomen en overigens ook verergeren als we niet uitkijken.

[2:03:04] Het is dus geen gegeven dat we met energiegemeenschappen netcongestieproblemen oplossen.

[2:03:09] Ook zijn er mogelijkheden om groepenverbruikers te laten bijdragen aan het in balans houden

[2:03:13] van ons energiesysteem en dat moet deze energiewet ook mogelijk maken.

[2:03:18] Ik zou daarbij voorzitter wel een onderscheid tussen initiatieven willen maken waarbij

[2:03:23] er wel en niet daadwerkelijk iets in het fysieke gebruik van elektriciteit door de deelnemers

[2:03:28] verandert.

[2:03:30] Want peer-to-peer elektriciteit verkopen is een mooi concept maar verandert niets aan

[2:03:35] wat er fysiek in het energiesysteem gebeurt.

[2:03:37] Het zorgt er alleen voor dat de financiële stromen anders lopen.

[2:03:41] Zo eerlijk moeten we zijn.

[2:03:43] Trouwens, als ik op dit moment meer elektriciteit produceer dan ik zelf gebruik,

[2:03:48] dan wordt het surplus aan groene stroom al direct door mijn buren,

[2:03:52] die in dezelfde lus achter het elektriciteitsnet zitten,

[2:03:56] achter dat travelstation van de netbeheerder, verbruikt.

[2:04:00] Fysiek ben je al lang energie aan het delen dus.

[2:04:03] En we moeten ook eerlijk zijn dat als een zonnepark of een windmolen op het middenspanningsnet

[2:04:07] van de netbeheerder is aangesloten, deze stroom niet automatisch lokaal gebruikt wordt.

[2:04:12] Een duurzame productieinstallatie kan in de buurt van een verbruiker zitten, maar dat

[2:04:16] hoeft niet te betekenen dat de elektriciteit ook in de buurt verbruikt wordt.

[2:04:20] Sommige vormen van energiedelen zijn dus vooral administratieve handelingen en de eerlijke

[2:04:26] vraag die we ons dan moeten stellen is, wie betaalt de rekening?

[2:04:29] Het eerlijke antwoord is, als klant A profiteert, betaalt klant B de rekening.

[2:04:35] En mijn uitgangspunt is dat de kosten op een rechtvaardige wijze verdeeld moeten worden

[2:04:39] en dus worden toebedeeld aan degene die deze kosten veroorzaakt.

[2:04:44] Dan ga ik iets dieper in op dat peer-to-peer verkoop.

[2:04:47] Als u al klaar bent met het energiedelen, dan is er een interruptie.

[2:04:51] En dat is van mevrouw Kreuger, GroenLinks BVDA.

[2:04:53] Ja, ik heb tot mijn grote spijt een deel van de intro van de heer Bontebal over de noodzaak

[2:05:01] van zowel een centraal als een decentraal systeem gemist, maar misschien daarom toch deze vraag,

[2:05:08] want niemand die pleit voor een decentraal energiesysteem denkt dat er geen centraal energiesysteem

[2:05:14] meer nodig is.

[2:05:15] Dus dat is een tegenstelling die gecreëerd wordt die volgens mij er niet is.

[2:05:19] Het enige is dat we nu een kans hebben om dat decentrale energiesysteem en de randvoorwaarden

[2:05:24] daarvoor zo goed mogelijk neer te zetten.

[2:05:29] Wat ons betreft horen daarbij energiegemeenschappen en energiedelen.

[2:05:32] Nu is mijn vraag of de heer Bontebal, als ik zijn betoog zo beluister, en ook zijn vragen

[2:05:38] aan mij over bepaalde zorgen, dat het dan niet heel belangrijk is dat we bij energiedelen

[2:05:43] eigenlijk die randvoorwaarden goed meegeven, die verder is uitgewerkt moeten worden in de ANVB,

[2:05:49] waarbij gelijktijdigheid en lokaliteit hele belangrijke zijn, aangezien daarmee bijvoorbeeld

[2:05:56] balanskosten voorkomen kunnen worden en ook de grootste kans is om dat werk erbij te dragen

[2:06:03] aan de netcongestie. Boentebal. Mijn eerste antwoord zou zijn, laten we dit bewaren voor

[2:06:09] over later als we de EMD gaan implementeren.

[2:06:13] Ik vind het gevaarlijk.

[2:06:15] Wij gaan brokken maken als we dat nu al doen.

[2:06:18] Omdat we daar geen goed debat over hebben gehad dan.

[2:06:21] Tenzij we dit debat heel erg laten uitlopen.

[2:06:23] Maar ik denk dat dat nog nader een debat vraagt.

[2:06:28] In de tweede plaats.

[2:06:30] Lokaliteit en gelijktijdigheid zijn niet meteen een oplossing

[2:06:34] voor het probleem van profielkosten en onbalanskosten.

[2:06:37] Ik heb net al uitgelegd dat lokaliteit...

[2:06:41] Dat hoeft niet te betekenen dat productie en verbruik dicht bij elkaar zitten.

[2:06:44] Ze kunnen op verschillende netvlakken plaatsvinden.

[2:06:47] En ook het op kwartierbasis doorleveren van elektriciteit aan een groep verbruikers...

[2:06:54] waar je dan een energiegemeenschap mee vormt.

[2:06:57] Dat wil niet zeggen dat er energieleveranciers in het spel zijn...

[2:07:00] die dan hun portfolio moeten aanpassen.

[2:07:03] Dus als er een klant is, en ik zal zo daar een voorbeeld van geven...

[2:07:07] Als er een klant in die energiegemeenschap zit en die krijgt uit die energiegemeenschap stroom...

[2:07:13] maar er is ook nog een leverancier die de resterende elektriciteit op andere momenten moet leveren...

[2:07:19] dan is het leveren van die stroom uit die energiegemeenschap aan die klant...

[2:07:22] heeft invloed op dat portfolio van die leverancier.

[2:07:26] En dus gaat hij kosten maken, want er wordt op het moment wel of geen stroom geleverd...

[2:07:32] op het moment dat die energieleverancier misschien geprognosticeerd had,

[2:07:35] dat hij wel of niet stroom zou leveren.

[2:07:37] En dat betekent iets.

[2:07:38] Ik zal in mijn betoog straks dat iets verder uitwerken,

[2:07:41] want dat geldt ook voor dat peer-to-peer leveren.

[2:07:44] Dus lokaliteit en het per kwartier, zeg maar, leveren,

[2:07:51] is geen garantie dat die kosten niet gemaakt worden.

[2:07:54] Dus daarom wil ik een veel zorgvuldiger behandeling

[2:07:56] dan dat we het nu even snel in de wet versleutelen.

[2:08:03] Volgens mij gaat het er juist om dat je energiedelen als mogelijkheid in de wet verankert en daarbij

[2:08:11] een aantal randvoorwaarden meegeeft, waaronder bijvoorbeeld balansverantwoordelijkheid en

[2:08:16] waaronder dat de belasting geregeld is, et cetera.

[2:08:20] Dus dat zijn een soort randvoorwaarden die je meegeeft wat je in lage regelgeving uitwerkt.

[2:08:25] alleen als je het goed vormgeeft, is het toch wel degelijk iets wat kan leiden tot zowel

[2:08:37] aantrekkelijke goedkopere stroom voor mensen in een gebied die met elkaar die energie delen,

[2:08:43] als lage kosten omdat je netcongesti tegengaat.

[2:08:47] Dus je kan dat toch in hoe je het vormgeeft, dat juist daarop sturen.

[2:08:52] Dat is de reden ook waarom een heleboel landen nu energie delen vormgeven.

[2:08:57] Dan nog zou mijn advies zijn, laten we dit op een later moment zorgvuldig behandelen.

[2:09:03] En het hoeft niet te leiden tot lagere kosten.

[2:09:07] Het kan leiden tot lagere kosten.

[2:09:09] Als energiegemeenschappen slim het verbruik afstemmen,

[2:09:13] dus dat het daadwerkelijk iets in de fysieke energiestromen verandert,

[2:09:18] dan kan dat maatschappelijke baten opleveren.

[2:09:20] Vooral het ontlasten van het net, waar ik natuurlijk groot voorstander van ben.

[2:09:24] Dus ik heb in mijn betoog ook een heel duidelijk onderscheid gemaakt

[2:09:27] tussen het energie delen met elkaar, wat puur een administratieve

[2:09:33] verdeling is en dat er daadwerkelijk iets ook echt gebeurt.

[2:09:36] Daar ben ik natuurlijk groot voorstander van.

[2:09:40] Maar dan nog, laten we dit zorgvuldig doen.

[2:09:42] Als we het nu grote stappen snel thuis doen, veroorzaken wij brokken

[2:09:46] en hebben we daar later weer een hoop gedonden mee.

[2:09:49] Volgt uw betoog.

[2:09:52] Voorzitter, ik ga iets dieper nog in op die peer-to-peer

[2:09:56] verkoop. Stel, het gaat om elektriciteit uit zonnepanelen. Als ik deze als consument

[2:10:01] zelf verkoop aan een peer-to-peer platform, dan kan mij dat als klant voordeel opleveren

[2:10:06] en de ontvangende partij ook. Maar dat betekent ook dat de leverancier waar ik en de ontvangende

[2:10:11] partij ook een contract mee hebben, die groene stroom niet in hun portfolio krijgen of niet

[2:10:16] op bepaalde momenten elektriciteit aan die ontvangende partij kunnen leveren. De tarieven

[2:10:21] die leveranciers rekenen, zijn echter wel gebaseerd op het elektriciteitsprofiel van

[2:10:27] mij en de ontvangende partij. Dat betekent twee dingen. Of de leverancier gaat mij andere

[2:10:33] tarieven in rekening brengen, lees hogere tarieven, of hij gaat de gedervde inkomsten

[2:10:38] uitsmeren over zijn andere klanten. In dat laatste geval betaalt dus mijn buurman, die

[2:10:43] weinig kaas gegeten heeft van de energiemarkt en niet deelneemt aan een peer-to-peer platform,

[2:10:51] Profiel- en onbelastkosten worden gesocialiseerd en dus afgewend tot op anderen.

[2:10:57] Hoe sociaal is dat?

[2:10:58] Willen we dit echt?

[2:10:59] Zo vraag ik aan de minister en aan mijn collega's in de Tweede Kamer.

[2:11:03] Dan een technisch verhaal, sorry voorzitter, ik kan niet anders.

[2:11:07] Over allocatiepunten.

[2:11:08] Want ik vind het wet-tekst daar echt onhelder.

[2:11:11] Verbruikers kunnen meer dan één zogenaamd allocatiepunt aanvragen.

[2:11:15] Bijvoorbeeld om achter zo'n allocatiepunt een elektrische laadpaal,

[2:11:18] warmtepomp of zonnepanelen te plaatsen.

[2:11:20] Er is dan een primair en een additioneel allocatiepunt.

[2:11:24] Op de twee allocatiepunten moet een aparte leverancier gecontracteerd worden met een

[2:11:27] eigen balansverantwoordelijkheid.

[2:11:30] Maar hoe gaat dat in de praktijk werken?

[2:11:32] Als de allocatiepunten parallel worden geïnstalleerd, kunnen de meetdata onafhankelijk naar verschillende

[2:11:39] leveranciers worden verstuurd.

[2:11:41] Maar als de allocatiepunten serieel worden geschakeld, dan moet de data met elkaar verrekend

[2:11:46] worden.

[2:11:47] Dat moet toch tot problemen leiden?

[2:11:49] Moeten we niet afspreken dat alleen parallel geschakelde allocatiepunten mogelijk zijn?

[2:11:54] Seriële allocatiepunten gaan een hoop ellende opleveren.

[2:11:58] Dan salderen.

[2:12:00] Artikel 2.29 die regelt het salderen van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen, zoals die zonnepanelen.

[2:12:06] De wettekst is onduidelijk als het gaat over salderen in relatie tot verschillende allocatiepunten.

[2:12:12] Stel, op allocatiepunt A zit leverancier I en achter dit allocatiepunt A zijn de zonnepanelen

[2:12:20] Achter allocatiepunt B zit de rest van de installatie van de woning en leverancier Z is daarop gecontracteerd.

[2:12:27] Hoe gaat het salderen dan?

[2:12:30] Dat gaat natuurlijk niet goed, want op allocatiepunt A zit geen verbruik.

[2:12:35] Je kunt hier alleen uitkomen, denk ik, als we afspreken dat er per allocatiepunt apart gesaldeerd moet worden.

[2:12:41] Anders is het administratief niet op te lossen.

[2:12:44] In de situatie die ik net schetste, betekent dit dat je niet kunt salderen, want er valt

[2:12:49] bij allocatiepunt A niks weg te strepen aan verbruik.

[2:12:54] Als we salderen dus intact willen houden in dit werksvoorstel, dan moet dat per allocatiepunt

[2:12:59] en dus per energie leverancier.

[2:13:02] Het resultaat zal zijn dat zonnepanelen niet op een apart allocatiepunt worden gezet.

[2:13:07] De vraag is natuurlijk of dat erg is en mijn antwoord zou dan zijn nee.

[2:13:10] Maar het maakt peer-to-peer-handel met overschotten aan groene elektriciteit wel onmogelijk.

[2:13:17] Volgens mij zijn er dus alles afbellend twee routes.

[2:13:20] Of invoeding en verbruik zitten op hetzelfde allocatiepunt en hierop wordt gesaldeerd,

[2:13:25] maar peer-to-peer-levering is niet mogelijk.

[2:13:27] Of B, invoeding zit op een additioneel allocatiepunt en kan worden ingezet voor peer-to-peer-levering,

[2:13:34] maar salderen is niet mogelijk.

[2:13:36] Klopt dat, vraag ik de minister.

[2:13:38] En zo ja, zouden we dat niet helderder in de wet tekst moeten opschrijven.

[2:13:42] Dan de energiebelasting.

[2:13:44] Want hetzelfde grapje geldt natuurlijk ook voor de energiebelasting.

[2:13:47] Hoe gaat de Belastingdienst die in rekening brengen?

[2:13:50] In de wet Belastingen op Milieugrondslag staat volgens mij dat het gaat over levering per aansluiting.

[2:13:56] Ja, moet dat dan niet worden levering per allocatiepunt?

[2:13:59] Wordt de wet Belastingen op Milieugrondslag daarop voorbereid?

[2:14:04] Dan iets over vraag-responsdiensten.

[2:14:06] Ik lees dat een aanbieder van vraag-responsdiensten op een allocatiepunt en de balansverantwoordelijke

[2:14:12] op dat allocatiepunt afspraken moeten maken over de wijze waarop ze samenwerken op dat

[2:14:16] allocatiepunt.

[2:14:18] Ik citeer, de complexiteit is gelegen in het feit dat het wijzigen van het verbruik van

[2:14:24] een eindafnemer gevolg heeft voor de levering door de leverancier en het elektriciteitsprogramma

[2:14:29] dat de balansverantwoordelijke heeft ingediend en waarop hij wordt afgerekend.

[2:14:33] Daarom wordt in dit wetsvoorstel voorgesteld dat de marktdeelnemer die vraag-responsdiensten

[2:14:38] op een allocatiepunt aanbiedt en de balansverantwoordelijke partij op dat allocatiepunt al dan niet in

[2:14:44] samenspraak met de leverancier op dat allocatiepunt afspraken moet maken over de aanpassing van

[2:14:49] het programma van de balansverantwoordelijke partij en de vergoeding van de inkoopkosten

[2:14:53] van de niet verkochte of juist extra verkochte elektriciteit als gevolg van het activeren

[2:14:58] van vraag en respons op dat allocatiepunt.

[2:15:02] Pas als deze afspraken zijn gemaakt, kan op verantwoorde wijze de combinatie van de leverancier

[2:15:07] en de marktinderenemer die vraag- en responsdiensten levert gestald krijgen.

[2:15:12] De vraag is natuurlijk, heeft een energieleverancier belang bij het maken van deze afspraken?

[2:15:17] Zouden we niet gewoon moeten afspreken, en dat is een beperking, maar het is wel simpeler

[2:15:22] dat de leverancier en de aanbieder van de vraag- en responsdiensten dezelfde partij moeten

[2:15:26] zijn.

[2:15:27] Dat maakt het namelijk een stuk makkelijker.

[2:15:29] Het is ook beperkend, dat geef ik toe.

[2:15:32] Dan iets over dynamische tarieven.

[2:15:35] Ik lees in de wet dat het gaat over energieleveranciers die boven de 200.000 klanten...

[2:15:40] dat die leveranciers het product verplicht moeten gaan aanbieden.

[2:15:45] En dat ze dus ook eerlijke informatie moeten gaan geven.

[2:15:48] Maar is er onduidelijk uit de wettekst of die informatie ook verplicht gegeven moet worden...

[2:15:51] door leveranciers die minder dan 200.000 klanten hebben.

[2:15:54] Ik denk dat dat logisch is.

[2:15:56] Maar ik vind de wettekst daar onhelder op.

[2:15:59] Dus wellicht kunnen we dat nog verduidelijken of zit ik er gewoon naast.

[2:16:02] Dat kan natuurlijk ook.

[2:16:04] Ik denk dat er een soort standaard bijsluiten moet komen voor dynamische contracten.

[2:16:08] Zodat klanten echt weten waar ze voor tekenen.

[2:16:10] Dan de verkoop aan de deur.

[2:16:12] En telefonisch hebben we het net ook al even over gehad.

[2:16:16] Collega Erkens en ik hebben daar destijds ook voor gepleit om daar iets tegen te doen.

[2:16:20] We hebben een motie ingediend die is aangenomen.

[2:16:22] Het staat niet hard genoeg in de wet.

[2:16:25] Ik ben bezig met het amendement, maar wellicht is het het beste om eerst maar gewoon te beginnen

[2:16:30] met het afschaffen van de verkoop aan de deur, want daar zit ook echt een veiligheidsaspect

[2:16:37] bij.

[2:16:38] Kunnen we dat gewoon niet hard fixen, vraag ik de minister.

[2:16:42] Over redelijke tarieven is al genoeg gezegd, die sla ik over.

[2:16:45] Het kosten voor het verwijderen van de gasaansluiting en cablepooling, die ga ik bewaren voor volgende

[2:16:50] keer.

[2:16:51] Dan houden we het nog een beetje binnen de perken.

[2:16:55] Ik zou ook een jaarlijkse update van de energiewet willen, want we zijn nu een grote verbouwing aan het doen.

[2:17:01] Ik weet niet of het al in deze wet zit, of dat we dat al hebben afgesproken.

[2:17:06] Hebben we het al afgesproken?

[2:17:08] Mooi, dan gaan we dus elk jaar opnieuw over de wet praten en dat vind ik een hele goede zaak.

[2:17:12] En goed dat dat geregeld is.

[2:17:14] En tot slot mijn laatste punt.

[2:17:16] Er is net ook al even de sprake gekomen, die mogelijkheid om een na-viagement klant te beschermen.

[2:17:23] Ik denk zelf eerlijk gezegd dat een fonds minder geschikt is en dat we toch moeten kijken naar het Britse model.

[2:17:28] Zoals in ons actieplannetje, zeg ik tegen broeder Erkens.

[2:17:32] En als het lukt probeer ik daar met een amendement te komen.

[2:17:35] Maar het is zo simpel nog niet.

[2:17:37] Maar ik denk het veilen van een klantenbestand met behoud van de contractvoorwaarden...

[2:17:43] dat helpt uiteindelijk de klant nog het meest.

[2:17:45] Het beschermt de klant het het meest, denk ik.

[2:17:49] Tot zover met excuses voor alle technische termen.

[2:17:52] Maar ik vond het ook gewoon leuk om een keer weer de diepte in te duiken, voorzitter.

[2:17:56] Het is niet alleen maar leuk om fractievoorzitter te zijn.

[2:18:00] Dank u wel, heer Bontebal.

[2:18:01] Die laatste opmerkingen zullen we niet verder op ingaan.

[2:18:04] De heer Grimwis van ChristenUnie heeft nog een vraag aan u.

[2:18:07] Grimwis.

[2:18:10] Voorzitter, dank.

[2:18:12] De heer Bontebal mag er natuurlijk over komen praten.

[2:18:16] Even kijken.

[2:18:17] Ik ben benieuwd naar het amendement wat collega Bontebal dan in voorbereiding heeft.

[2:18:21] Ik heb een amendement ingediend wat niet zegt, er zij een waarborgfonds, er zij een collectieve oplossing.

[2:18:28] Nee, dat amendement zegt, het moet gewoon geregeld zijn dat voor die groep die uiteindelijk misschien resteert...

[2:18:38] en ik begrijp dat de heer Bontebal dat wil voorkomen, dat er een groep klanten resteert...

[2:18:42] die eindelijk een nieuw contract moet aangaan, maar dat het wordt overgenomen.

[2:18:46] Dat begrijp ik, dat willen we allemaal.

[2:18:48] maar dat voor die groep die er is er resteert,

[2:18:52] wel zicht moet krijgen op zijn teveelbetaalde voorschot,

[2:18:55] dat die dat terug kan krijgen.

[2:18:56] En of het dan individueel wordt opgelost,

[2:18:58] met een verzekering bijvoorbeeld, of collectief,

[2:19:01] dat is dan aan de branche, aan de markt.

[2:19:07] Dus dit amendement regelt alleen dat het geregeld wordt.

[2:19:10] Wat vindt de heer Bontebal dan van zo'n oplossing?

[2:19:13] Want ik snap dat hij zegt,

[2:19:14] op voorhand een bepaalde oplossing voorschrijven,

[2:19:16] Dat gaat te ver.

[2:19:20] De vraag is dus inderdaad in hoeverre je het al wel of niet wil voorschrijven.

[2:19:24] Kijk, ik ben op het moment dat er een goed amendement ligt van collega Grimwis en dat biedt die ruimte,

[2:19:31] dan ben ik ook bereid natuurlijk om daar gewoon naar te kijken.

[2:19:33] Laten we vooral niet allemaal losse amendementen indienen.

[2:19:37] Maar ik ben wel gevoelig voor het argument wat ook collega Grimwis of Erkens noemt.

[2:19:43] Als je een fonds maakt wat gevuld wordt door de energieleveranciers...

[2:19:47] dan gaan daar leveranciers tussen zitten die gewoon hun best doen...

[2:19:50] en netjes hun bedrijf voeren...

[2:19:52] en anderen die dat wat minder doen en allemaal gelijk moeten betalen.

[2:19:58] Terwijl juist de wetgever heeft een taak om in het vergunningserstelsel ervoor te zorgen...

[2:20:03] dat de energieleveranciers die mogen toetreden tot de markt...

[2:20:06] dat dat geen boeven zijn, maar nette mensen.

[2:20:09] Dus ik vind het helemaal niet zo'n gek idee...

[2:20:11] dat toch bij veiling te doen. Want laten we heel eerlijk zijn, de rekening wordt altijd ergens

[2:20:17] betaald. Want ook als je het via een fonds doet, wordt het betaald via de energierekening. Dat betalen

[2:20:21] alle klanten dus mee. Dus ik ben bereid te kijken naar het amendement van Grimwis. Ik zou mezelf

[2:20:27] iets harder willen doorvertalen gewoon naar die veiling. Maar als dat juridisch niet mogelijk is,

[2:20:34] dan kom ik wellicht toch weer bij u betelen om uw amendement. Grimwis. Ja, voorzitter. Kijk,

[2:20:41] Als je iets socialiseert, dan gaat iedereen uiteindelijk ietsje bijbetalen...

[2:20:47] om te voorkomen dat mensen in de panarie belanden.

[2:20:51] Zo simpel is het.

[2:20:53] Dus dat is één. En twee...

[2:20:56] Ik vind het een beetje dat het argument dat cowboys dan extra ruimte zouden krijgen...

[2:21:01] Nee, de energiewet regelt ten eerste...

[2:21:03] dat er veel strengere toezicht gehouden gaat worden op cowboys.

[2:21:06] Dus in principe zou dat opgelost moeten worden.

[2:21:09] Ten tweede, zo'n waarbordfonds kan natuurlijk ook eisen stellen van je kan pas meedoen.

[2:21:15] Nou ja, de heer Vlag noemde het al, met bijvoorbeeld een keurmerk.

[2:21:19] Dus je kunt, als je het collectief zou oplossen, zou je ook nog eens regels kunnen stellen

[2:21:23] van ja, je kunt niet zomaar als willekeurige energiecowboy daaraan toetreden.

[2:21:28] Bovendien, het amendement zelf regelt dus alleen maar van dat vooruitbetaalde, teveelbetaalde

[2:21:33] voorschotten, dat die terug moeten komen, linksom of rechtsom.

[2:21:36] En hoe je dat regelt, dat is dus aan de markt.

[2:21:39] In ieder geval, er is een verplichting dat een klant nooit meer zal betalen onder de streep...

[2:21:46] ...of nooit teveel betaalde gelden niet meer zou terugkrijgen.

[2:21:50] En dat zorgt ook voor dat op dit moment de praktijk van...

[2:21:54] ...jongens, draai je voorschot maar zo laag mogelijk...

[2:21:56] ...om te voorkomen dat je teveel betaald hebt mocht een energiejongen omvallen...

[2:22:01] ...dat je dat ook niet meer zal gaan hebben.

[2:22:03] Want wat je nu hebt, die praktijk van je voorschot zo laag mogelijk zetten,

[2:22:07] ja, dat leidt natuurlijk achteraf ook tot negatieve verrassingen.

[2:22:10] Ik ben benieuwd naar de reactie van de heer Bontbal daarop.

[2:22:13] Bontbal.

[2:22:13] Ja, ik zou twee dingen uit elkaar willen trekken.

[2:22:16] Die voorschotten, die heb je betaald.

[2:22:19] Dus je hebt vooruit betaald voor producten wat je nog niet geleverd hebt.

[2:22:21] Dus dat is één aspect, dat regelt uw amendement, regelt dat.

[2:22:27] Maar er is ook zoiets als de contractvoorwaarden die jij hebt afgesproken.

[2:22:31] Dan komt het argument van collega Erkens weer naar voren.

[2:22:34] Als de energiemarkt op dat moment heel anders is...

[2:22:37] en je moet een nieuw energiecontract afsluiten...

[2:22:39] zou je wel eens de hoofdprijs kunnen betalen.

[2:22:42] Dat regelt uw amendement niet.

[2:22:43] En dat zou zo'n veiling wel regelen.

[2:22:46] Want dan zeg je gewoon...

[2:22:48] als klant te goede trouw heeft u een contract afgesloten...

[2:22:51] en de volgende partij neemt dat contract over...

[2:22:55] zolang als dat contract loopt.

[2:22:57] En als die leverancier geld kost, dan is dat zo.

[2:23:00] De samenleving betaalt dat, maar het is ook de wetgever die moet controleren dat er geen boeven op die markt komen.

[2:23:08] Dus ik ben nog steeds geneigd mijn voorstel beter te vinden dan die van u, collega Grimmens.

[2:23:14] En ik heb collega Erkens aan mijn zijde, weet ik.

[2:23:17] Er zijn nog een aantal collega's die u toch gaan proberen te overtuigen.

[2:23:21] Dat is allereerst mevrouw Koekoek, dan de heer Erkens, dan mevrouw Posma en mevrouw Koekoek-Vold.

[2:23:26] Wij vragen het eigenlijk wel over een ander stukje, dus ik weet niet of ik ga meehelpen overtuigen.

[2:23:32] Overigens bewondering voor het enthousiasme van de heer Bontwaffel voor dit onderwerp.

[2:23:35] Ik wilde nog een vraag stellen over de energiegemeenschappen.

[2:23:39] Ik snap de oproep om behouden te zijn en niet vooruit te lopen tegelijk.

[2:23:43] Zie je dat in andere landen, Spanje, Portugal, Oostenrijk en Italië, dat men daar al veel

[2:23:48] verder is met dat delen van energie?

[2:23:52] Dus dat roept bij mij de vraag of zijn we dan niet te behouden.

[2:23:56] En daarin, de vraag aan de heer Bontebouw, ziet hij dan ook negatieve uitwerkingen in die andere landen,

[2:24:00] waarvan hij zegt, ja, daarom vind ik dat we hier rustig aan moeten doen.

[2:24:05] Bontebouw?

[2:24:06] Nou, dat zou eerst vereisen dat we met elkaar echt goed inzicht krijgen in wat er in de andere landen gebeurt.

[2:24:13] En de energiemarkten zijn best wel verknoopd

[2:24:16] Europa dwingt ons wel inmiddels op een redelijk vergelijkbare manier te werken.

[2:24:21] Maar nog steeds zijn er ontzettend veel verschillen.

[2:24:24] Ik heb in de stukken die via de lobby naar je toe komen...

[2:24:28] best wel wat verwijzingen naar stukken gezien wat er in andere landen gebeurt.

[2:24:32] Maar dat zijn vaak niet heel duidelijke stukken...

[2:24:35] of hele heldere omschrijvingen van hoe het dan in die andere landen werkt.

[2:24:40] En het feit dat iets in een ander land gebeurt...

[2:24:42] Ik wil ook nog niet zeggen dat wij het ook zomaar over moeten nemen.

[2:24:48] Dus ik zeg niet nee, ik zeg alleen, laten we het heel zorgvuldig doen...

[2:24:52] ...en dan inderdaad goed met elkaar kijken wat er in die andere landen gebeurt.

[2:24:56] De lessen daar leren en dan met een goed debat kijken...

[2:24:59] ...hoe ver wij als Nederland daarin willen gaan.

[2:25:03] Mevrouw Koekoek.

[2:25:05] Dat eens hoor, dat we niet alles van andere landen moeten overnemen, voorzitter.

[2:25:09] Tegelijkertijd, wat je bijvoorbeeld ziet in Oostenrijk, is dat ze daar zeggen van...

[2:25:12] Op het moment dat zo'n energiegemeenschap helpt bij het tegengaan van netcongestie,

[2:25:17] dan krijg je daar belastingsvoordeel van.

[2:25:19] Dat lijkt me bijvoorbeeld een goede voorbeeld die je over zou willen nemen als Nederland.

[2:25:24] En terug naar wat nu, om niet vooruit te willen lopen,

[2:25:28] maar het lijkt me wel belangrijk om wel voldoende te toetsen of deze energiewet

[2:25:32] of die genoeg haakjes kent om dat soort mogelijkheden toe te staan.

[2:25:35] En ik denk dat het nog wel wat ruimer kan.

[2:25:37] Vandaar dat ik de vraag op tafel leg,

[2:25:39] Zouden we niet nu toch al iets meer toe moeten werken naar wat we mogelijk van andere landen kunnen overnemen?

[2:25:45] Omdat je dat wel vast moet houden in deze wet.

[2:25:48] Het voorbeeld van Oostenrijk is natuurlijk heel goed.

[2:25:50] Dat is ook wat wij hier zouden willen.

[2:25:52] Dus je zou met bepaalde contracten met de netbeheerder de voordelen willen kunnen benutten als gemeenschap of platform of collectief.

[2:26:00] Op het moment dat jij helpt met jouw collectief om de netbelasting lager te krijgen.

[2:26:06] En of dat nou moet via een vergoeding, of via een vergoeding door de netbeheerder.

[2:26:13] Laatst zou mij voorkeur hebben, maar dat soort contracten kunnen nu ook gesloten worden met de netbeheerder.

[2:26:19] Dus dat kan in die zin een energiecoöperatie ook al doen.

[2:26:25] En uw tweede vraag ging over dat haakje.

[2:26:28] Mijn vraag zou dan zijn, wat regelt het dan concreet?

[2:26:32] Dus wat gaan we dan in die wet aanpassen en wat maakt het dan mogelijk?

[2:26:38] Dus alleen maar zeggen van ja, er moet iets meer ruimte komen,

[2:26:41] is voor mij niet gedefineerd genoeg om daar dan ja of nee op te kunnen zeggen.

[2:26:49] Oké, dan gaan we naar de heer Erkens, VVD.

[2:26:51] Ja, voorzitter. Ik wil eigenlijk meedoen aan het interruptiedebat met de heer Grimwis net.

[2:26:55] Maar volgens mij willen we hier als Kamer hetzelfde.

[2:26:57] We willen gewoon een oplossing vinden voor de situatie die we gezien hebben in de energiecrisis.

[2:27:01] Welkomenergie valt om.

[2:27:02] Mensen komen eigenlijk niet terecht bij een andere energieleverancier,

[2:27:05] raak hun volksgotten kwijt, gaan ze door.

[2:27:07] Daar zoeken we volgens mij gezamenlijk een oplossing in.

[2:27:09] Mijn vraag aan de heer Bontenbal hierbij is,

[2:27:12] verwacht hij dat een veilingstructuur eigenlijk

[2:27:14] fors minder maatschappelijke kosten maakt dan een garantiefond?

[2:27:17] En is dat niet een argument dat in faveur pleit van zijn voorstel op dit moment?

[2:27:22] Bontenbal?

[2:27:24] Ik had eigenlijk stiekem gehoopt dat u over allocatiepunten zou beginnen.

[2:27:27] Daar had ik nou zo m'n best op gedaan, meneer Erkens.

[2:27:30] Ik denk dat het goedkoper is, maar zeker weten doe ik het niet.

[2:27:36] Dus ik denk dat een veiling maatschappelijk goedkoper is...

[2:27:42] maar keihard bewijs heb ik niet.

[2:27:44] Zo eerlijk ga ik ook zijn.

[2:27:48] Dan gaan we naar mevrouw Posma, Nieuws Sociaal Contract.

[2:27:51] Nog even door op die veilingen.

[2:27:54] We hadden het net over het failliet gaan van energiebedrijven...

[2:27:58] waardoor de contracten niet gehonoreerd kunnen worden.

[2:28:03] Een veiling klinkt heel erg mooi, maar als je gewoon een hele bundeling hebt van contracten

[2:28:10] die op dat moment eigenlijk te goedkoop zijn, want dat is het ook voor de markt die je op

[2:28:14] dat moment hebt, niet een beetje te goedkoop, maar er zit gewoon echt een grote factor tussen,

[2:28:21] dan is mijn angst dat niemand erop gaat bieden.

[2:28:24] Hoe voorziet de heer Pontenbal dat in zijn voorstel?

[2:28:28] Nou ja, juist als de contracten te goedkoop zijn, is de kans op via efficiënt het grootst.

[2:28:36] Want als het dure contracten waren geweest, dan had die leverancier niet via het gegaan.

[2:28:40] De veiling, het bot, kan dus negatief zijn.

[2:28:44] Oftewel, de kans is dus doorgaans aanwezig dat je als leverancier die de klantenbestand overneemt...

[2:28:51] een bedrag krijgt van de overheid in plaats van dat je betaalt.

[2:28:56] Nee, de overheidsaantigrant geeft je via een veiling...

[2:29:00] ga je het klantenbestand overnemen.

[2:29:03] En als daar inderdaad allerlei lijken in de kas zitten...

[2:29:10] goedkope contracten waar verlies op wordt gedraaid...

[2:29:12] dan springt dus de overheid bij.

[2:29:14] Dat zijn dus kosten die de overheid maakt.

[2:29:16] En anders had je dat in een garantiefonds gedaan.

[2:29:19] En ik denk dat het via zo'n veiling goedkoper is dan via zo'n garantiefonds.

[2:29:29] Ik denk dat we hier toch aan het einde zijn gekomen van de inbreng van de heer Bontebal.

[2:29:33] U heeft ook nog interrupties, mevrouw Beckerman.

[2:29:39] Wellicht kom ik daar in mijn eigen inbreng op terug op de allocatiepunten,

[2:29:43] maar dat zullen we niet weten voordat we andere sprekers hebben gehoord.

[2:29:46] Ik ga naar de heer Kops namens de PVV.

[2:29:49] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:29:51] De nieuwe energiewet en vandaag in dit debat gaat het dan specifiek over de gebruikerskant,

[2:29:56] dus huishoudens, bedrijven.

[2:29:59] Voordat ik op de wet zelf inga, dan eerst maar eens de vraag...

[2:30:02] hoe vinden zij, de mensen thuis, de huishoudens, gezinnen, maar ook ondernemers...

[2:30:07] hoe het tot dusverre met de energietransitie gaat?

[2:30:11] Of beter gezegd, hoe worden zij door die energietransitie geraakt?

[2:30:16] Een kleine bloemlezing.

[2:30:18] Eind vorig jaar werd bekend dat het hoogspanningsnet in Overijssel overvol is en op slot gaat.

[2:30:24] Gelderland, daar is de ellende niet minder groot.

[2:30:26] Pas vanaf 2027 is er weer plek op het stroomnet voor bedrijven die willen uitbreiden.

[2:30:33] Het gaat niet bepaald goed.

[2:30:35] Maar, voorzitter, het zijn niet alleen bedrijven die worden getroffen.

[2:30:39] Een klimaatbewuste nieuwbouwwijk in Nijmegen, toch een heel groene stad, werd bij gebrek

[2:30:44] aan plek op het elektriciteitsnet aangesloten op dieselaggregaten.

[2:30:49] Nieuwbouwwoningen in Cromenie, hetzelfde verhaal, ook die draaien op diesel.

[2:30:54] Utrecht, eveneens ellende. Ook daar kunnen woningen niet op het volle net worden aangesloten

[2:31:00] en vormt nu datzelfde volle net als een soort visueuze cirkel een bedreiging voor de nieuwbouw.

[2:31:06] Of Veldhoven, daar kan een nul-op-de-meter-school waarschijnlijk pas in 2028 een aansluiting

[2:31:12] krijgen en de oplossing is een enorme accu ter grootte van een zeecontainer.

[2:31:17] Nogmaals, voorzitter, het gaat allemaal niet bepaald goed.

[2:31:22] We hebben het beste elektriciteitsnet ter wereld...

[2:31:25] met een betrouwbaarheid, beschikbaarheid van meer dan 99 procent.

[2:31:30] Nog wel althans, want alleen al het hebben van een elektriciteitsaansluiting...

[2:31:35] wordt blijkbaar steeds minder vanzelfsprekend.

[2:31:39] En, voorzitter, ben je dan als huishouden eenmaal lekker duurzaam bezig...

[2:31:43] en denk je het goed voor elkaar te hebben?

[2:31:45] en ook niet in de laatste plaats, omdat de overheid dat zo graag wil,

[2:31:49] dan kun je bedrogen uitkomen.

[2:31:51] Er zijn talloze voorbeelden van woonwijken,

[2:31:54] die bijvoorbeeld voor heel veel geld van het gas af zijn gehaald

[2:31:57] en waar de bewoners nu in de ellende zitten.

[2:32:01] Recent nog in Utrecht.

[2:32:03] Lekkende, ratelende warmtepompen.

[2:32:06] Uitvallende verwarming en ventilatie.

[2:32:08] En dan ook nog een straal water uit een stekkerdoos,

[2:32:12] wat de aannemer heeft opgelost door de boel droog te feunen.

[2:32:16] Echt waar, ik moest het drie keer lezen, maar het schijnt echt zo te zijn gegaan.

[2:32:20] Voorzitter, kortom, dit zijn allemaal praktijkvoorbeelden

[2:32:24] om niet bepaald vrolijk van te worden.

[2:32:26] En de conclusie mogen helder zijn

[2:32:28] die hele energietransitie loopt allesbehalve gesmeerd.

[2:32:33] Wat doet dan nu de energiewet die hier voor ligt?

[2:32:37] Diezelfde energietransitie verder faciliteren.

[2:32:40] De energiewet vervangt de huidige elektriciteitswet en de gaswet.

[2:32:45] Een wet van maar liefst 124 pagina's, waar dan ook nog de implementatie van Europese regels in is verwerkt.

[2:32:53] En het doet toch een klein beetje denken aan de omgevingswet.

[2:32:57] We weten allemaal dat de invoering daarvan, vooral vanwege de complexiteit, niet heel soepel is verlopen.

[2:33:03] En dan is het toch heel verstandig om te gaan kijken...

[2:33:07] wat verandert er nu eigenlijk precies? Wat blijft hetzelfde?

[2:33:12] De Energiewet is, zoals de minister het zelf formuleert...

[2:33:16] het fundament voor de energietransitie.

[2:33:19] Het fundament.

[2:33:21] En eigenlijk is dat heel treffend geformuleerd...

[2:33:23] want precies daar gaat het dus al jarenlang fout.

[2:33:27] Die energietransitie wordt namelijk jarenlang doorgedrukt...

[2:33:31] zonder dat er een fundament was.

[2:33:33] Zie bijvoorbeeld de problemen rond netcongesti.

[2:33:36] Het is alsof je eerst een huis gaat bouwen en dan pas de fundering gaat regelen.

[2:33:41] Dat werkt niet.

[2:33:43] Voorzitter, het doel van de Energiewet is de transitie naar schonere, hernieuwbare bronnen

[2:33:49] van energie en het realiseren van een CO2-vrije energievoorziening.

[2:33:54] Het zijn zomaar wat citaten van de minister.

[2:33:56] Dat gezegd hebben we. Wat doet deze wet dan concreet?

[2:34:02] Concreet voor die eindafnemers, de huishoudens.

[2:34:06] In de wetstekst zelf komt de term algemene maatregelen van bestuur 70 keer voor.

[2:34:12] En in die wetstekst komt ministeriële regeling zelfs 117 keer voor.

[2:34:17] Oftewel, heel veel is concreet nog niet geregeld.

[2:34:22] Dus, nogmaals de vraag, op welke manier en in welke mate

[2:34:26] gaan huishoudens er met deze wet op vooruit.

[2:34:29] Dat wil ik graag weten.

[2:34:32] En voorzitter, de energiewet moet zorgen voor, citeer,

[2:34:35] meer rechten en bescherming, zoals betere contractuele bescherming

[2:34:39] ten aanzien van opzegging, overstappen, facturering,

[2:34:44] klachtenbehandeling, dynamische energiecontracten, et cetera.

[2:34:49] En dat klinkt allemaal heel redelijk, maar wat houdt het in?

[2:34:53] Dan begin ik bij de kwetsbare afnemers.

[2:34:55] Als u heel even wilt pauseren, is er een vraag voor u van mevrouw Rodekerk, D66.

[2:35:01] Ja, want ik ben toch wel even benieuwd in welk licht ik deze bijdrage moet lezen.

[2:35:04] Ik hoorde over een slechte aannemer.

[2:35:07] Dat is natuurlijk niet fijn om te horen en andere kritische geluiden.

[2:35:11] Maar ik ben benieuwd of de PVV van plan is om voor of tegen deze energiewet te stemmen.

[2:35:17] Kops, PVV.

[2:35:18] Ik ben pas vijf minuten aan het woord.

[2:35:19] Ik heb volgens mij een kwartier spreektekst.

[2:35:21] Misschien vindt mevrouw Rodekerk het...

[2:35:24] Misschien wil ze gewoon even afwachten, wat ik nog verder te vertellen heb.

[2:35:27] Dit was een soort inleiding.

[2:35:32] Gohdekek?

[2:35:33] Nou, dat is een goede cliffhanger dan.

[2:35:36] Daar ben ik heel benieuwd.

[2:35:36] En dan wacht ik even af wat het oordeel wordt van de PVV.

[2:35:40] Want het lijkt mij van belang dat we...

[2:35:42] Het is heel goed om daar natuurlijk kritische vragen bij te stellen.

[2:35:44] Maar dat we wel doorgaan met ons klimaatbeleid.

[2:35:47] En dat dat ook voor heel veel huishoudens...

[2:35:49] en al die Nederlanders die hierop zitten te wachten...

[2:35:52] op wat die formerende partijen gaan doen, van belang is.

[2:35:56] Ja, daar wil ik dan al graag op ingaan, want wat mevrouw Rodekerk nu zegt, dat is precies waar het dus fout gaat.

[2:36:02] We behandelen hier een hele complexe energiewet.

[2:36:06] Twee WGO's, hebben we ook nog een plenaire afronding, noem allemaal maar op.

[2:36:11] Urenlang gaan we nog over deze wet spreken.

[2:36:14] Over wat de gevolgen daarvan zijn voor onze energievoorziening.

[2:36:18] Specifiek voor die huishoudens, specifiek voor die bedrijven.

[2:36:21] Maar mevrouw Rodekerk heeft haar conclusie al klaar.

[2:36:23] namelijk dat die transitie moet doorgaan.

[2:36:26] Kijk, en dat is precies het probleem.

[2:36:28] Afgelopen jaren is die transitie doorgedrukt,

[2:36:30] terwijl dat fundament,

[2:36:32] wat deze wet dus feitelijk is,

[2:36:34] ontbrak.

[2:36:35] Kijk, en dat is verkeerd gegaan.

[2:36:37] En daarom zitten zoveel mensen thuis

[2:36:39] nu in de ellende, middels gevolg

[2:36:41] van die transitie.

[2:36:43] Mevrouw Rodekerk, dat is uw zesde.

[2:36:46] Nou ja, waarom ik

[2:36:47] er toch eventjes op aansla,

[2:36:49] is dat het, ja, PVV wil meedoen

[2:36:51] in het landsbestuur, terwijl deze partij heel vaak elke vorm van verbetering wil tegenhouden

[2:36:57] of zelfs door de shredder wil gooien.

[2:36:59] Talloze kundige ambtenaren, de sector en de minister hebben gewerkt aan een huzaardestukje,

[2:37:04] maar de PVV wil liever schoppen en zeuren.

[2:37:07] Dus ik ben benieuwd hoe de PVV dan de problemen op het energienet die zojuist benoemd werden

[2:37:12] gaat oplossen zonder deze energiewet.

[2:37:16] Misschien moet mevrouw Rodekerk gewoon even de rest van mijn betoog afwachten.

[2:37:20] Ik wil haar daar wel op wijzen dat de problemen rond netcongesti

[2:37:24] juist het gevolg zijn van de energietransitie waar zij zo voorstander van is.

[2:37:31] Vervochten u het betoog?

[2:37:33] Dank u wel, voorzitter.

[2:37:35] Ja, ik zei het al, kwetsbare afnemers.

[2:37:38] Dat zijn dan de huishoudens voor wie, in geval van wanbetaling,

[2:37:42] het afsluiten van energie ernstige gevolgen zal hebben.

[2:37:46] Ten eerste, ja, voor welk huishouden heeft dat geen ernstige gevolgen?

[2:37:50] Want energie is een basisbehoefte.

[2:37:51] Ten tweede, hoe wordt die groep kwetsbare afnemers eigenlijk gedefineerd?

[2:37:57] Dan worden er in de memorie van toelichting meerdere criteria opgesomd.

[2:38:01] Die klinken allemaal heel redelijk.

[2:38:04] Inkomensniveaus, het percentage dat energieuitgaven vormen van het besteedbare inkomen,

[2:38:10] efficiëntie van huizen, de kritieke afhankelijkheid van elektrische apparatuur om gezondheidsredenen.

[2:38:16] Maar voorzitter, het klopt toch dat de minister niet voor al deze criteria uiteindelijk heeft

[2:38:21] gekozen.

[2:38:22] Want feitelijk verwijst hij alleen maar naar de definitie in de regeling afsluitbeleid,

[2:38:27] namelijk een kwetsbare afnemer is een klein verbruiker voor wie de beëindiging van het

[2:38:32] transport of de levering van elektriciteit of gas zeer ernstige gezondheidsrisico's

[2:38:38] tot gevolg zou hebben.

[2:38:40] Dus de vraag is voorzitter, beperkt zich die groep van kwetsbare afnemers dus tot mensen

[2:38:45] met bijvoorbeeld medische apparatuur, voor wie het afsluiten van energie

[2:38:50] directe grote gezondheidsrisico's tot gevolg heeft.

[2:38:54] En iemand dan die bijvoorbeeld in een tochtige woning zit,

[2:38:58] weinig te besteden heeft, wel veel geld kwijt is naar energie,

[2:39:02] een gezin, hardwerkende mensen, kinderen, mensen die letterlijk in de kou zitten.

[2:39:07] Kan de minister dan aangeven volgens zijn eigen definitie

[2:39:10] waarom die mensen niet kwetsbaar zouden zijn?

[2:39:14] Graag een reactie.

[2:39:17] Voorzitter, dit raakt natuurlijk allemaal aan...

[2:39:21] Niet...

[2:39:23] Dit raakt natuurlijk allemaal aan het groeiende probleem van energiearmoede.

[2:39:28] Mensen die simpelweg de energierekening niet kunnen betalen.

[2:39:32] Je hoeft niet onder de term kwetsbaar te vallen om toch in de problemen te komen.

[2:39:36] Maar ja, als je dan niet onder die term kwetsbaar valt, kun je dus althans sneller wel worden afgesloten.

[2:39:43] Wat verstaat de minister eigenlijk precies onder energiearmoede?

[2:39:48] En moet dat ook niet heel concreet afgebakend worden hier in deze wet?

[2:39:53] Zal ik pauzeren?

[2:39:55] Zeker, dan is er een vraag voor u van de heer Grinwiskristen Unie.

[2:39:59] Ja, voorzitter, een heel terechte vraag van de heer Kops.

[2:40:03] Dit raakt ook aan een ander punt, namelijk hoe kom je kwetsbare huishoudens tegemoet

[2:40:09] als de energieprijzen de pan uitrijzen?

[2:40:14] Wat zou je dan moeten doen?

[2:40:15] Moeten we dan weer overgaan tot rigoureuze maatregelen als energieprijsplafonds, zoals in 2021-2022?

[2:40:22] Of generieke koopkrachtmaatregelen van hogere toeslagen, specifieke toeslagen?

[2:40:29] Of zou hij ook de mogelijkheid van de bevoegdheid voor de ACM om een sociaal tarief te kunnen rekenen?

[2:40:37] Hoe denkt hij daarover?

[2:40:39] Kops, BV.

[2:40:40] Nou, voorzitter, ik vind het moeilijk om me nu hier in dit debat specifiek vast te pinnen op één zo'n concrete maatregel.

[2:40:47] Dat vind ik moeilijk, dat zeg ik eerlijk.

[2:40:49] Dat raakt natuurlijk ook aan de formatietafel.

[2:40:51] Maar, voorzitter, ik denk wel dat we kunnen concluderen dat de energielasten in zijn algemeenheid te hoog zijn.

[2:40:57] Structureel te hoog.

[2:40:58] En als je kijkt naar de energieprijzen, de marktprijzen, ja, die zijn nog steeds historisch gezien hoog.

[2:41:04] Maar kijk ook zeker naar de kant van de overheidsheffingen.

[2:41:08] Hoeveel belastingen er geheven worden op energie.

[2:41:11] En ook aan die kant zou je natuurlijk kunnen gaan draaien.

[2:41:14] Volgens mij is ongeveer de helft van de energierekening...

[2:41:17] die bestaat uit belastingen.

[2:41:19] En als we kijken naar de belasting op gas...

[2:41:22] hebben we zo'n beetje de allerhoogste van heel Europa.

[2:41:25] Niet alleen de EU, maar heel Europa.

[2:41:28] Daar zou je ook eens heel goed naar kunnen kijken.

[2:41:31] Geen mis tussen de interruptie.

[2:41:34] Voorzitter, daar ben ik het mee eens, dat we daarna zouden moeten kijken.

[2:41:41] En ik heb daar ook ideeën voor en amendementen voor ingediend die ook zijn aangenomen,

[2:41:46] om iets aan die energiebelasting op gas voor huishoudens bijvoorbeeld te kunnen doen.

[2:41:50] Maar dat is nog niet echt de antwoord natuurlijk op de vraag, in geval de energieprijzen.

[2:41:55] Normaal gesproken nu is de energiebelasting helaas hoger dan de energieprijs zelf.

[2:42:00] Maar in extreme gevallen, zoals in 2022, was daadwerkelijk uiteindelijk de prijsontwikkeling

[2:42:06] van gas leidde tot een extreme prijsstijging.

[2:42:09] En dan voldoet een beetje draaien aan knoppen niet meer, althans dan is het een hele dure

[2:42:15] optie.

[2:42:16] Een andere optie is een sociaal tarief en dat is volgens mij niet per se iets wat op de informatietafel

[2:42:22] hoeft te worden besproken, dat is gewoon meer van leg je in deze wet de mogelijkheid van

[2:42:27] aan bevoegdheid voor de ACM vast dat ze wel of niet kunnen rekenen met sociaal tarief.

[2:42:31] Dus dat is toch geen formatievraag.

[2:42:34] Volgens mij een vrij eenvoudige vraag.

[2:42:36] Dus ik daag toch de heer Kops uit om op

[2:42:38] dit punt, namelijk de bevoegdheid alleen maar vastleggen in die wet

[2:42:43] of hij daar niet op zou willen reflecteren.

[2:42:46] Kops.

[2:42:46] Nee, voorzitter, het is heel interessant wat de heer Ginders hier vertelt.

[2:42:49] Ik begrijp dus dat dat in een amendement is verwerkt van hem.

[2:42:53] Mogelijk. Kijk, ja, dan is het dan is het concreet.

[2:42:56] Ik wou namelijk zeggen van laat ik dan eerst het amendement eens heel goed gaan lezen.

[2:42:59] Dat heb ik namelijk nog niet gedaan, maar dat konden ze ook niet.

[2:43:03] Ik wil er heel graag naar kijken, zeker.

[2:43:05] Daar kom ik in een later stadium op terug.

[2:43:09] Hadde de heer Pontenbal, CDA, nog een interruptie?

[2:43:11] Ja, collega Kops van de PVV prikkelt graag.

[2:43:15] En ik zou dat toch ook graag een beetje terug willen doen.

[2:43:17] Want het is heel goed dat u opkomt voor mensen in de knel.

[2:43:21] Mensen die last hebben van energiearmoede, van hoge energietarieven.

[2:43:26] Maar er staat nog een olifant hier in de Kamer, en dat is de salderingsregeling.

[2:43:30] En door het niet afschaffen daarvan, en uw partij heeft daar tegengestemd, en de BBB overigens ook, GroenLinks, PvdA ook,

[2:43:38] is er een gat van een paar honderd miljoen geslagen in die begroting.

[2:43:41] Dat moet nu ergens opgelost worden in de voorjaarsnota.

[2:43:44] Dat gaat ook iemand betalen.

[2:43:46] Dus op het moment dat u zegt, ik wil dat mensen met een krappe beurs in tochtige huurwoningen niet de hoofdprijs betalen,

[2:43:53] dan is het gewoon ook ver om eerlijk naar je kiezers, tegen Nederland te zeggen

[2:43:58] we gaan de salderingsregeling wel afschaffen, stapsgewijs, op een eerlijke manier

[2:44:03] maar het is nodig en dan moet je daar niet voor wegduiken.

[2:44:05] En ik hoop dat u dat aan de onderhandelingstafel ook gewoon gaat regelen.

[2:44:11] Kops, PVV.

[2:44:13] En de vraag is?

[2:44:14] Dit is een kinderachtig trucje als je precies weet wat de vraag is.

[2:44:18] De vraag is, wilt u gewoon consequent zijn en uw verhaal over energiearmoede

[2:44:22] dan doorvertalen in uw positie over de salderingsrechten.

[2:44:26] Want anders vind ik hem namelijk goedkoop en voor de bühne.

[2:44:31] Goedkoop en voor de bühne, zegt de heer Bontebal.

[2:44:33] En hij zegt ook nog kinderlijk, kinderachtig, zegt hij.

[2:44:37] Nou, voorzitter, zal ik eens even heel eerlijk vertellen wat kinderachtig is.

[2:44:41] Deze vraag die de heer Bontebal mij stelt, krijg ik een beetje een déjà vu.

[2:44:45] Want volgens mij is het zo'n beetje de vijfde of de tiende keer

[2:44:48] dat hij deze vraag in eerdere debatten aan mij heeft gesteld.

[2:44:53] Exact dezelfde vraag.

[2:44:54] Dus dan zou ik aan de heer Bontebal willen vragen.

[2:44:57] Is hij werkelijk zo vergeetachtig dat hij mijn antwoord niet meer kan herinneren?

[2:45:02] Moet ik nu hetzelfde antwoord gaan geven?

[2:45:04] Of verwacht hij dat ik een ander antwoord geef?

[2:45:07] Of leest de heer Bontebal gewoon even de handelingen terug van die andere debatten?

[2:45:11] Bontebal, CDA.

[2:45:12] Voorzitter, ik ben gelukkig niet vergeetachtig.

[2:45:14] Wat ik ervan onthouden heb van die keren,

[2:45:16] het waren overigens niet vijf tot tien keer,

[2:45:18] Wat ik ervan onthouden heb, is dat u nooit antwoord heeft gegeven.

[2:45:22] En dat is het punt.

[2:45:23] Er zit hier gewoon een verschil tussen...

[2:45:27] een pleidooi voor mensen die in de energiearmoede zitten...

[2:45:30] en het concrete standpunt van de PVV als het over salderen gaat.

[2:45:34] Daar zit gewoon een heel groot gat tussen.

[2:45:37] En dat is inconsequent.

[2:45:38] En nu heeft u al die keren...

[2:45:40] en ik blijf het proberen totdat ik een echte antwoord krijg...

[2:45:43] u heeft daar geen antwoord op gegeven.

[2:45:44] Het standpunt matcht niet met uw verhaal over energiearmoede.

[2:45:49] Kops, PVV.

[2:45:50] Ja, voorzitter, dat zoveel mensen in energiearmoede zitten,

[2:45:52] komt mede door de tolroge belasting op gas.

[2:45:55] En daar heeft de heer Bondpal mede voor gezorgd de afgelopen jaren.

[2:46:00] Vervolgt uw betogenheid.

[2:46:02] Ja, voorzitter, dank u wel.

[2:46:05] Dan wou ik het nog hebben over het overstappen.

[2:46:07] Want dat zou ook allemaal beter en makkelijker worden met dit wetsvoorstel.

[2:46:10] De minister schrijft dat dit wetsvoorstel voor alle eindafnemers

[2:46:13] het recht bevat om over te stappen op een andere leverancier.

[2:46:17] Oké, maar de vraag is, dat recht hebben zij nu toch ook al.

[2:46:20] Dus wat verandert er?

[2:46:22] Wat wordt er op dit punt beter?

[2:46:25] Hetzelfde geldt voor de facturering.

[2:46:27] De minister schrijft dat energieleveranciers kosteloos factureringsinformatie moeten verstrekken.

[2:46:33] Oftewel, energierekeningen moeten helder zijn.

[2:46:36] En dan is wederom de vraag, ja, wat wordt er nu anders?

[2:46:40] Wat wordt er nu beter?

[2:46:41] Natuurlijk, die energierekening moet veel inzichtelijker.

[2:46:44] Het gaat namelijk om heel veel geld.

[2:46:47] Je moet weten waar je voor betaalt.

[2:46:50] Maar voorzitter, een jaar geleden hadden we hier een debat...

[2:46:53] waarin het ging om onduidelijke, onleesbare jaarrekeningen.

[2:46:57] En ook het ACM trok toen aan de bel en zei...

[2:46:59] dat kan niet, die jaarrekeningen moeten veel beter.

[2:47:03] Wat is er sindsdien eigenlijk gebeurd?

[2:47:05] Wat is er veranderd sindsdien?

[2:47:08] Voorzitter, om te voorkomen dat malafide energieleveranciers...

[2:47:12] een vergunning kunnen krijgen...

[2:47:13] worden de regels aangescherpt.

[2:47:16] Althans, de wet bevat delegatiegrondslagen die het mogelijk maken

[2:47:20] om verscherpte vergunningseisen op te nemen, zoals dat dan heet.

[2:47:25] Oftewel, eigenlijk is het concreet helemaal nog niet geregeld, klopt dat?

[2:47:29] De minister wil, zo schrijft hij, aanscherpingen realiseren ten aanzien van

[2:47:34] de eisen aan de kwaliteit van de bedrijfsvoering,

[2:47:38] het toezicht op de governance en integriteit, het beheersen van de risk exposure

[2:47:43] en een periodieke stresstest.

[2:47:46] Dat klinkt allemaal veelomvattend, voorzitter.

[2:47:48] Maar hoe komt dat er dan in de praktijk precies uit te zien?

[2:47:52] Welke eisen aan de kwaliteit van de bedrijfsvoering...

[2:47:55] en op welke punten gaat dat dan nu blijkbaar mis?

[2:47:58] Hoe gaat dat toezicht op de governance en integriteit precies werken?

[2:48:03] En waar schort het nu dan blijkbaar aan?

[2:48:06] Verder wil de minister het verplicht periodiek overleggen...

[2:48:09] van een verklaring omtrent gedrag bij de aanvraag van een vergunning.

[2:48:14] Oké, maar gaat dat dan echt het verschil maken?

[2:48:18] Kan de minister nog eens duidelijk maken hoe deze aanscherpingen in de praktijk

[2:48:22] voor gaan zorgen dat malafide energieleveranciers die echt bewust de boel belazeren

[2:48:28] of zich opeens netjes aan de regels gaan houden of uit de energiemarkt verdwijnen?

[2:48:33] Graag een reactie.

[2:48:35] Voorzitter, momenteel is in de wet geregeld dat het verlenen, wijzigen of intrekken

[2:48:40] van een vergunning een bevoegdheid is van de minister.

[2:48:43] En dat de ACM gemandateerd is om dat namens hem uit te voeren.

[2:48:48] Maar dat verandert met de Energiewet...

[2:48:50] waarin het verlenen, wijzigen, intrekken van een vergunning...

[2:48:54] een geattribueerde bevoegdheid aan de SCM is.

[2:48:58] En mijn vraag is, waarom is hiervoor gekozen?

[2:49:00] Betekent dit dan dat de minister feitelijk minder bevoegdheid krijgt?

[2:49:05] Verandert er materieel ook echt iets?

[2:49:08] Graag een reactie.

[2:49:10] Voorzitter, hoe vaak is het tot dusverre voorgekomen dat een vergunning daadwerkelijk is ingetrokken?

[2:49:16] En wat verwacht de minister wat dat betreft van zijn nieuwe wet?

[2:49:20] Een voorbeeld, enkele dagen geleden werd bekend dat de Hollandse energiemaatschappij een boete heeft gekregen van 1,1 miljoen euro

[2:49:27] vanwege telefonische misleiding van consumenten.

[2:49:31] Eind vorig jaar greep de ACM ook al in en eiste toen dat het bedrijf snel de financiën en administratie op orde moest krijgen,

[2:49:38] want anders kon de vergunning worden ingetrokken.

[2:49:41] Stel nu dat de energiewet al van kracht was geweest,

[2:49:45] inclusief alle aanscherpingen voor de vergunningverlening.

[2:49:48] Welk verschil had dat dan in dit geval mogelijk kunnen maken?

[2:49:53] Graag een reactie.

[2:49:55] En voorzitter, het ging dus om telefonische misleiding.

[2:49:59] Hebben we in de Kamer al heel vaak over gesproken.

[2:50:01] En de conclusie was stelkens dat telefonische verkoop van energiecontracten,

[2:50:06] maar ook verkoop aan de deur, eigenlijk heel onwenselijk is.

[2:50:09] Het gaat om contracten van duizenden euro's.

[2:50:12] Ook de ACM heeft zich hier tegen uitgesproken.

[2:50:15] Klopt het dat hiervoor niets in deze energiewet is geregeld?

[2:50:20] Waarom niet? En kan de minister dat alsnog doen?

[2:50:24] In de wet is immers geregeld dat, ik citeer,

[2:50:27] de eindafnemer door zijn leverancier voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst

[2:50:32] duidelijk wordt geïnformeerd over wat de overeenkomst inhoudt.

[2:50:37] En laten we eerlijk zijn, dat kan toch helemaal niet aan de telefoon of aan de deur.

[2:50:41] Graag een reactie.

[2:50:43] Voorzitter, ik zei het al aan het begin van mijn betoog...

[2:50:46] wat levert het wetsvoorstel de huishoudens concreet op?

[2:50:50] In de memorie van toelichting geeft de minister daar notabene zelf antwoord op.

[2:50:54] Ik citeer.

[2:50:56] De materiële gevolgen voor de groep van burgers is...

[2:50:59] zeker positief, maar moet ook niet overschat worden.

[2:51:04] Wat betekent dit?

[2:51:05] Hoe zit het dan met de energierekening?

[2:51:08] Want als er iets is waar huishoudens zich zorgen over maken, is dat het wel.

[2:51:13] In de memorie van toelichting van bijna 500 pagina's, ik heb zitten ctrl-f'en, komen

[2:51:18] de woorden betaalbaar en betaalbaarheid slechts 10 keer voor en in alle tiende gevallen is

[2:51:24] het verre van concreet.

[2:51:25] Dus hoe zit dit?

[2:51:27] Dan citeer ik de minister opnieuw.

[2:51:30] De factuur die een individuele burger van zijn leverancier ontvangt, bestaat uit verschillende

[2:51:35] onderdelen. Dit wetsvoorstel heeft geen directe gevolgen voor deze onderdelen."

[2:51:41] Einde citaat. Dus wat schieten huishoudens in energiearmoede hiermee nu op? Helemaal niets.

[2:51:48] Conclusie, wat zijn we dan aan het doen voor die huishoudens, behalve het verder faciliteren en

[2:51:55] uitrollen van de energietransitie waar diezelfde huishoudens juist zoveel last van hebben?

[2:52:00] Sterker nog, eind vorig jaar bleek uit onderzoek dat de energietransitie niet leidt tot lagere,

[2:52:07] maar tot hogere kosten.

[2:52:09] Dit decennium gaan huishoudens en bedrijven maar liefst 92 procent meer voor hun energie

[2:52:14] betalen en in de tien jaar daarna nog eens bijna een derde.

[2:52:20] Dat is bizar, voorzitter, en ik kan de minister toezeggen dat hij dat absoluut niet gaat laten

[2:52:25] gebeuren.

[2:52:26] Ik dank u.

[2:52:27] En ik dank u ook, heer Kops, ze heeft gesproken namens de PVV, dan gaan we naar mevrouw Posma,

[2:52:31] die spreekt namens de Nieuw Sociaal Contract.

[2:52:37] Ja, dank voorzitter, we zijn al een tijdje bezig met z'n allen en ik ga dan ook sommige

[2:52:42] dingen uit mijn betoog overslaan of kort samenvatten.

[2:52:48] Toen wij in 1998, of wij kan ik eigenlijk niet zeggen, maar onze voorzitters hier een wet

[2:52:53] neerlegden, een wet behandelden, hadden we de wind in Nederland die met name ging over

[2:52:58] dingen naar de markt brengen. Het liberalisme zat er toen in. Volgens mij moeten wij die wet ook op

[2:53:04] die manier lezen. Wat ik met deze wet heb gedaan is hem vooral gelezen vanuit de bescherming van

[2:53:11] de consument. Want ik denk dat we kunnen concluderen dat waar de markt baat heeft voor

[2:53:17] sommigen het zeer nadelig is geweest voor anderen. En dat we die balans doorgeschoten vinden. En als

[2:53:25] Als ik zo alle verhalen van mijn acht voorgaande sprekers hoor,

[2:53:30] dan zit diezelfde blik daar eigenlijk in.

[2:53:33] We moeten veel meer richting die consumentbescherming toe.

[2:53:37] Collega Kops zei net al eventjes mooi,

[2:53:39] 70 keer is het woord algemene maatregel van bestuur hier aangekoppeld.

[2:53:45] 110 keer ministeriële regelingen.

[2:53:48] Ministeriële regelingen hoeven niet langs de Kamer

[2:53:50] en niet alle algemene maatregelen van bestuur hoeven hier behandeld te worden.

[2:53:54] Alleen als wij vragen of ze met voorhangproceduren komen.

[2:53:59] Dat betekent dat ik een hele belangrijke vraag heb aan de minister.

[2:54:03] Welke bril wordt er opgezet bij het bekijken van deze wet en bij het schrijven van de ministriële

[2:54:10] regelingen en de algemene maatregelen van bestuur?

[2:54:15] Is dat de bril van de liberalisering, waar de markt alle kanten op mag, of is dat de bril

[2:54:21] van het beschermen van de consument.

[2:54:26] Onze vraag zou zijn om die bril van de consumentenbescherming op te zetten, want alleen

[2:54:32] daarmee kunnen wij in ons idee een mooie wet neerleggen.

[2:54:37] Er is meteen een vraag over van mevrouw Kreuger, GroenLinks BvdA.

[2:54:41] Dank u wel, voorzitter.

[2:54:43] Ik vind het inderdaad een mooie vraag om neer te leggen bij de minister, maar dan heb ik wel een vraag

[2:54:48] Namelijk, mevrouw Posma gebruikt het woord consument en consumentenbescherming.

[2:54:53] Ik merk aan een aantal sprekers dat hij eigenlijk niet het heeft over een consument, maar over

[2:54:58] een gebruiker of een huishouden, of een burger in mijn geval.

[2:55:02] Maar in ieder geval, als je zegt dat energie een basisvoorziening is, zou je dan ook niet moeten

[2:55:07] zeggen dat we met name een gebruiker in staat stellen om een betaalbare basisvoorziening tot zich

[2:55:15] te nemen en dan dus ook niet consumentenbescherming als zo dadig centraal te stellen.

[2:55:20] Overigens komt het woord consument 133 keer voor.

[2:55:23] Mevrouw Posma.

[2:55:25] Dat is een mooie toevoeging, mevrouw Beckerman.

[2:55:28] Nee, absoluut.

[2:55:29] Het gaat mij om het kijken.

[2:55:31] Mevrouw Keugen zegt dat mooi.

[2:55:32] Ik denk dat ze impliciet ook een beetje verwijst naar het energiedelen waar ze zich zo hard

[2:55:37] voor maakt, van hoe moeten we dit nou met z'n allen zien?

[2:55:40] En volgens mij moeten wij veel meer gaan kijken van de gebruiker, van onderop en dingen mogelijk

[2:55:44] gaan maken met elkaar, waarbij het heel belangrijk is om ervoor te zorgen dat er bepaalde groepen

[2:55:51] die dit niet kunnen, niet buiten de boot vallen.

[2:55:53] Dat komt ook veel aan bod, hoor ik bij andere sprekers ook.

[2:55:56] Ik zie er eigenlijk wel veel gemeenschappelijkheid voorbij komen.

[2:56:00] Dus dat is denk ik een mooie winst die we met elkaar hebben.

[2:56:04] Vervolgt u het betoog, mevrouw Posma?

[2:56:08] Heel mooi.

[2:56:09] Ik begin gewoon even met de constatering dat er twee wetten worden samengevoegd.

[2:56:17] Volgens mij was het de heer Grimwis die hier ook aandacht vervoegde in zijn betoog,

[2:56:22] maar ik wil hem nogmaals benadrukken.

[2:56:25] Ik had vroeger een geschiedenislerares, mevrouw van den Berg,

[2:56:29] en toen ik in februari 2004 vroeg of ik door moest gaan met geschiedenis,

[2:56:32] toen zei ze van Witske, geschiedenis is heel belangrijk,

[2:56:35] want het is zo belangrijk om te leren van je verleden,

[2:56:39] zodat je dezelfde fouten in de toekomst niet meer maakt.

[2:56:44] Toen begreep ik dat nog niet helemaal, dus toen heb ik geen geschiedenis gekozen.

[2:56:48] Maar het is een van de dingen die mij wel altijd bij is gebleven.

[2:56:51] Ik denk, ja, ze had wel gelijk.

[2:56:53] En daarom mijn vraag aan de minister.

[2:56:56] De wet heeft het toen niet gehaald in de Eerste Kamer.

[2:56:58] Ik heb het toen over de stroomwet.

[2:57:01] En ik hoor de heer Grimmes al zeggen, dat was een verhouding 38-37...

[2:57:07] maar er zijn een aantal kritische Eerste Kamerleden geweest...

[2:57:10] Die hebben gezegd dat die wet niet op bepaalde punten voldoet.

[2:57:14] Welke punten zijn dat?

[2:57:16] En de volgende vraag is hoe de minister vervolgens aan de slag is gegaan om ervoor te zorgen dat

[2:57:22] diezelfde fouten niet in deze wet zitten, bij die samenvoeging.

[2:57:29] Het is mijn eerste WGO, dus ik moest ook even kijken hoe ik het aanpak.

[2:57:33] Ik heb het heel saai artikelsgewijs aangepakt.

[2:57:37] Om de ambtenaren die hier twee zaaltjes verder zitten een beetje te helpen, noem ik het artikel

[2:57:42] op met de vragen die erbij zitten.

[2:57:43] Ik hoop ook dat de minister me op die manier aan mij terugkoppelt, want dat is wel praktisch.

[2:57:50] Nogmaals, voor mij is het heel belangrijk dat die bril op wordt gezet van de consumentenbescherming

[2:57:54] of de huishoudens, of hoe we het ook noemen, maar niet vanuit het grote bedrijfsleven.

[2:58:01] Zo moeten we alles gaan bekijken.

[2:58:05] Mijn fractie is heel positief over de micro-ondernemingen, die eigenlijk veel meer rechtsbescherming

[2:58:09] krijgen via dit vers voorstel dan eerst.

[2:58:13] Ik lees daar ook de ZZP'ers onder, maar daar wil ik graag een bevestiging van of zij ook

[2:58:17] onder een micro-onderneming vallen in deze definitie.

[2:58:24] We zijn heel positief over de peer-to-peer en de energy hubs.

[2:58:28] De cable pooling komt later, maar gewoon dat samenwerken, energie delen met elkaar.

[2:58:33] Dan ga ik naar artikel 2.2.

[2:58:35] Dat gaat over het op afstand uit moeten kunnen lezen van je meter.

[2:58:40] Maar waarom is dat toegevoegd?

[2:58:42] Op dit moment is het zo dat dat volgens mijn energiebedrijven ook langskomt.

[2:58:46] Er is noods om controle te doen.

[2:58:48] Klopt het dat dat dan gewoon niet meer mogelijk is?

[2:58:50] Geldt dit alleen voor nieuwe gevallen?

[2:58:53] Wat is de implicatie daarvan?

[2:58:56] Als ik even verder kijk, want 2.2 gaat specifiek over peer-to-peer, maar ik haak even aan aan

[2:59:01] sowieso energiemeters. Een aantal van ons hebben nog meters die terugdraaien.

[2:59:06] Volgens mij zijn dat meer dan 10.000 in Nederland.

[2:59:08] En hetzelfde geldt voor de domme meter die je nu nog kan aanvragen.

[2:59:13] Ik heb al eerder in een ander debat een motie ingediend die is aangenomen door een

[2:59:17] ruime Kamermeerderheid over het belang van beschermen van data, waarbij de consument

[2:59:24] of het huishouden, of hoe je het ook noemt, aan kan geven, actief aan moet kunnen

[2:59:28] dat die data beschikbaar stelt en niet andersom.

[2:59:34] Mijn vraag is hoe kan dat terugkomen?

[2:59:37] Mogen al die mensen die nog een terugdraaimeter hebben

[2:59:41] of bewust hebben gekozen voor een domme meter

[2:59:44] omdat ze mishouden van te veel data leveren,

[2:59:47] die ook nog behouden als deze wet is aangenomen?

[2:59:51] Dan ga ik door naar artikel 2.3.

[2:59:53] Die gaat over peer-to-peer energie delen en energiegemeenschappen.

[2:59:57] Is er een maximum op het aantal peers dat mag aansluiten, vroeg ik me af.

[3:00:04] En ik zoek ook een beetje van hoe dit in de praktijk nou gaat uitpakken.

[3:00:11] We hadden het over, de heer Bontebal zei heel mooi, is het niet meer alleen een administratieve handeling?

[3:00:16] Hoe werkt zoiets? Mag je een peer-to-peer groepje maken van iemand die in Groningen zit,

[3:00:23] die iets deelt met iemand in Maastricht?

[3:00:26] Zo ja, wat is dan de meerwaarde hiervan, behalve dan die administratieve handeling?

[3:00:31] Is het ook mogelijk, we hebben een internationale energiemarkt, om met elkaar in het buitenland

[3:00:35] een peer-to-peer-netwerkje op te zetten, of is dat beperkt?

[3:00:40] Kan de minister dus gewoon wat meer beeld geven aan mij van wat de speelregels in dat

[3:00:45] peer-to-peer-netwerkje nou precies zijn in verband met wie zich aan mag sluiten en wie

[3:00:51] niet?

[3:00:52] En de heer Bonsebal die refereerde er ook een beetje aan.

[3:00:55] Mijn angst zit er ook bij dat als je in de maatschappij die wij nu hebben,

[3:00:59] mensen hebben die allemaal energie met elkaar delen, dat er altijd mensen zijn

[3:01:03] die geen toegang hebben tot zonnepanelen of andere vormen van energie.

[3:01:07] Hoe ziet de minister dat in relatie

[3:01:10] tot de kosten die kunnen ontstaan en de voordelen voor de andere groep?

[3:01:16] Het werd mijn fractie niet geheel duidelijk hoe de transportkosten hierin zitten.

[3:01:19] Mijn vraag is of de minister daar wat meer duidelijkheid over kan geven.

[3:01:27] Als u even heeft, dan zag ik dat de zesde interruptie van mevrouw Kreuger erin komt.

[3:01:35] Voorzitter. Over de vraag die mevrouw Posma stelt in relatie tot peer-to-peer-handel.

[3:01:41] Dat is natuurlijk iets anders dan energie delen, wat op dit moment niet in de wet zit, waarbij

[3:01:47] bij energiedelen juist de mogelijkheid is om tegen kostprijs plus, wat lager zal zijn dan een prijs

[3:01:57] die door een bedrijf gesteld wordt, die nog een aantal andere doelstellingen heeft, namelijk winst

[3:02:02] maken, dat dat juist eigenlijk een mogelijkheid is om lokaal opgewekte stroom voor veel meer mensen

[3:02:11] toegankelijk en betaalbaar aantrekkelijk te krijgen.

[3:02:16] Als ik hem zo samenvat, heeft u het met name over wat meer gemeenschappen,

[3:02:24] waarbij ik het voor me zie dat je geografisch ook wat meer dichter bij elkaar zit,

[3:02:28] waarbij je een gemeenschap of een coöperatie op kan zetten, om ervoor te zorgen dat je met

[3:02:34] elkaar eigenlijk energie deelt en dat ook achter één meter doet, volgens mij, als ik hem goed begrijp.

[3:02:42] Dat hoeft niet, zegt ze.

[3:02:44] Maar ik zie dat toch als een andere vorm.

[3:02:47] Mijn fractie staat er positief tegenover om dat soort corporaties en netwerken op te stellen.

[3:02:53] Ik had het idee dat het peer-to-peer handelen meer een administratie iets is waar ik nog niet zo goed beeld bij heb.

[3:02:58] Dus waar ik eigenlijk wat meer over wil weten van de minister.

[3:03:03] Helder, vervolgt u uw betoog?

[3:03:05] Ja, dan gaan we naar 2.9 over de dynamische elektriciteitsprijs.

[3:03:12] Je staat dat huishoudens en micro-ondernemingen hier gebruik van maken.

[3:03:20] Laat ik het even anders zeggen.

[3:03:21] Bij dynamische elektriciteitsprijs, als je het contract afsluit, zitten er ook risico's bij.

[3:03:27] Waar het mij om gaat, is hoe degene die het contract afsluit, nou gewezen wordt op die risico's.

[3:03:34] Dus in hoeverre strekt de zorgplicht van artikel 2.9 lid 2?

[3:03:39] Is het het mogen noemen van het risico in de kleine letters van het contract?

[3:03:44] Of is het, zoals we bij andere financiële producten kennen, echt een actieve zorgplicht

[3:03:49] waarbij degene die zich hierbij aansluit, daar ook echt op gewezen wordt?

[3:03:54] Dat geldt wat mij betreft dan meteen voor huishoudens en de micro-ondernemingen.

[3:03:58] Artikel 2.15 gaat over een opzegvergoeding van huishoudens.

[3:04:03] Ik zoek even naar waar de minister aan denkt qua hoogte en voorwaarden.

[3:04:07] Dit wordt ook weer geregeld via zo'n ministeriële regeling.

[3:04:10] Zit daar een termijn bij?

[3:04:12] Zitten daar maximumbedragen bij?

[3:04:13] Ook weer vanuit de gedachte van de consumentenbescherming, dat het vanuit dat oogpunt

[3:04:17] allemaal wel redelijk en betaalbaar moet zijn.

[3:04:20] Ik zie dat de minister weer grote, schare fans heeft achter dat glas.

[3:04:25] Dat is wel weer mooi om te zien.

[3:04:27] Dan gaan we naar artikel 2.22 en artikel 2.5.

[3:04:30] Dat gaat over de leveringsplicht.

[3:04:32] En daar zit het vangnetartikel in, of eigenlijk niet in, waar al eerder over gesproken was.

[3:04:38] Ook mijn fractie is grote voorstander van een vangnetregeling.

[3:04:44] En daar zit nog iets anders in in dat artikel, en dat heet redelijke prijs.

[3:04:48] En redelijk is zo subjectief als ik weet niet wat.

[3:04:51] Wat voor ons redelijk is vanuit de consument of het huishoudengedacht, is voor een

[3:04:57] energieleverancier niet redelijk, omdat hij zijn winsten niet haalt.

[3:04:59] Dus mijn vraag aan de minister is dus wat redelijk is en hoe die vangnetregeling er alsnog in gezet kan worden.

[3:05:10] Ook hier overweeg ik een amendement in te dienen, maar ik geloof dat andere fracties hier ook al mee bezig zijn.

[3:05:17] Dan gaan we naar de modelcontracten van 2.23.

[3:05:21] Daar worden nu twee vormen neergezet.

[3:05:24] In principe lijkt dat een heel erg leuk modelcontract, maar je kan ook een modelcontract met voorwaarden neerzetten

[3:05:29] die eigenlijk gewoon heel erg duur zijn.

[3:05:31] En dan heb je als consument of als huishouden eigenlijk ook geen optie.

[3:05:36] Bovendien is het zo dat we verwachten dat er meerdere modelcontracten mogelijk zijn...

[3:05:41] omdat je ook zonnepanelen gaat krijgen op daken, dus ook wilt terugleveren.

[3:05:47] Hoe kan je dan een nieuw modelcontract in deze wet krijgen...

[3:05:51] of wie is daar verantwoordelijk voor? Moet dat via de ACM of ergens anders?

[3:05:56] Er is ook al veel gesproken over de kwetsbare afnemers in de bemooring

[3:06:04] van toelichting pagina 4041.

[3:06:06] Mijn vraag is dan wat die kwetsbare afnemers zijn.

[3:06:08] Ik geloof dat de heer Kops daarover gesproken had, maar ook anderen voor mij.

[3:06:12] Die definitie vinden wij heel belangrijk.

[3:06:14] Zoals ik net al in de interruptie liet blijken, mag die wat ons betreft vrij breed zijn.

[3:06:20] Want ook een kind die zijn huiswerk niet kan doen omdat er geen stroom is thuis,

[3:06:23] vinden wij een kwetsbaar gezin waarbij het kind leerachterstand kan krijgen.

[3:06:28] Sowieso als je elektriciteit nodig hebt, laten voor je huis verwarmen.

[3:06:33] Ook het zitten in de kou heeft een indirect effect op je gezondheid.

[3:06:38] En ook dat is wat ons betreft een kwetsbaar huishouden.

[3:06:42] Dus niet alleen de huishoudens waarbij er acute zorg is

[3:06:47] als er geen medische apparatuur op het stroomnet kan worden aangesloten.

[3:06:50] Maar ook andere huishoudens.

[3:06:52] Dus die definitie is wat ons betreft vrij breed.

[3:06:55] Dat maakt dit ook een heel ingewikkeld onderwerp, omdat er dan zoveel mensen onder gaan vallen.

[3:07:01] Maar daarom is het juist belangrijk om deze echten goed uit te lichten, met elkaar door te lichten,

[3:07:06] te bespreken en hier overeenstemming met elkaar te vinden, voordat we die wet accepteren of

[3:07:11] goedkeuren voor plenaire behandeling.

[3:07:14] Dus ik zie hier eigenlijk heel graag een hele uitgebreide toelichting van de minister.

[3:07:18] Als dat niet in de tweede termijn lukt, zou ik de minister willen vragen om een toezegging te doen om

[3:07:24] dit in een brief naar de Kamer te doen voor de plenaire behandeling, zodat we dit onderwerp met

[3:07:28] z'n allen goed beter kunnen pakken.

[3:07:30] Dan ga ik naar een gevoelig onderwerp, op stuk nr. 2.29, namelijk salderen.

[3:07:35] Daar werd net al een beetje naar verwezen.

[3:07:38] Dat staat hier als een klein haakje in de wet, maar dat is natuurlijk die hete aardappel die we voor

[3:07:43] ons uitschuiven.

[3:07:45] Er staat hier dus ook geen termijn of wat dan ook.

[3:07:49] Kunnen wij later, als wij met z'n allen hier een besluit over hebben, dit weer onderfietsen?

[3:07:53] Wat zijn de mogelijkheden met hoe dat nu in die wet staat?

[3:07:59] Er zijn geen interrupties meer, maar zouden mijn collega's graag een vraagje over ze willen stellen?

[3:08:05] Volgende week gaan we aan de slag.

[3:08:07] Artikel 2.44 gaat over beschikking over metingrichtingen.

[3:08:11] Ik had het net over die domme meter en die oude meter die terugdraait.

[3:08:18] Zoals ik net al vroeg, mag ik hier inzicht in van wat dit betekent voor de mensen die die meter hebben?

[3:08:23] Hoeveel zijn er van die in Nederland en hoe werkt dat dan als er een uitverseermoment moet komen?

[3:08:29] Zijn er ook mensen die mogen aangeven dat ze dat echt niet willen, dat de overheid al hun gegevens

[3:08:35] heeft en dat ze daar een beperking op willen kunnen stellen?

[3:08:39] Is die mogelijkheid?

[3:08:40] En dan de andere vraag.

[3:08:42] Wie is er verantwoordelijk voor de meterapparatuur?

[3:08:43] Want ook die slimme meters blijken af en toe niet zo slim te zijn.

[3:08:46] Ze kunnen snel kapotgaan en ze kunnen ook foute data doorgeven.

[3:08:51] Dus wat zijn de mogelijkheden van de consument om aan te geven...

[3:08:55] dat die data die is doorgegeven door die meter niet klopt?

[3:08:58] Ik kan bewijzen dat dat anders is.

[3:09:00] Dat zie ik nog niet goed genoeg terug in artikel 2.8, de klachtenprocedure.

[3:09:05] Kan de minister daar inzicht in geven?

[3:09:10] Bij 2.8 moest ik ook even denken aan die peer-to-peer-handel...

[3:09:13] Als we die met z'n allen opzetten, hoe gaat het in z'n praktijkwerk

[3:09:17] als één daarvan niet kan leveren?

[3:09:19] Hetzelfde geldt straks voor wat we willen met corporaties

[3:09:22] of energiegemeenschappen.

[3:09:24] Als één iemand daarvan hun contract niet kan nakomen,

[3:09:28] wat betekent dat voor die andere? Wie is er verantwoordelijk voor?

[3:09:32] Mijn laatste punt van hoofdstuk twee, en daarna komt hoofdstuk vier,

[3:09:35] die gaat over, is ook al verschillende malen genoemd, de ACM,

[3:09:39] over de telefonische verkoop, waarbij de ACM ook aangeeft

[3:09:43] Dit is iets wat we absoluut moeten willen stoppen.

[3:09:47] Ik heb daar een amendement voor.

[3:09:49] Die ben ik nu nog de laatste hand aan het leggen.

[3:09:51] Als het goed is, probeer ik die voor de tweede termijn via bureau-wetgeving in te dienen.

[3:09:57] Mijn vraag is of de minister daar een reactie op kan geven.

[3:10:00] Maar het gaat er in ieder geval over dat we de telefonische verkoop van energiecontracten

[3:10:07] willen verbieden.

[3:10:08] Het is een vraag voor u van de heer Vlag, SRP.

[3:10:13] Ik heb even afgewacht tot de collega hoofdstuk 2 had uitbehandeld.

[3:10:17] En daar kwam ook even langs de salderingsregeling.

[3:10:20] En nu hebben we natuurlijk onlangs dat in de Eerste Kamer gehad.

[3:10:23] De fractie van NSC heeft geen vertegenwoordiging in de Eerste Kamer.

[3:10:26] Dus we hebben geen kennis kunnen nemen van hun opvattingen daaromtrend.

[3:10:30] Dus ik ben benieuwd of mevrouw Posma iets meer kan zeggen

[3:10:32] over de opvattingen van de NSC-fractie over de salderingsregeling.

[3:10:37] Dank voor de vraag.

[3:10:39] Wat de NEC betreft moeten we de salderingsregeling afbouwen.

[3:10:44] We zien het als niet-sociaal richting, de mensen die nu de rekening moeten betalen.

[3:10:50] Dus dat is de inzet die wij zouden willen neerleggen.

[3:10:54] Helder, er is nog een zesde vraag van de heer Erkens.

[3:10:58] Het is ook mijn laatste zegt u daarmee indirect, voorzitter.

[3:11:00] Heel subtiel is dat gezegd.

[3:11:02] Over het amendement, over het verbod op telefonische verkoop.

[3:11:05] Wij zijn ook voor een verbod erop.

[3:11:07] Daar hebben we ook eerder, met het CDA maar voor mij ook mevrouw Kreuger, een motie van gesteund.

[3:11:12] Op dat vlak.

[3:11:12] Alleen, er kwam wel uit dat dat juridisch gewoon niet kan in Nederland.

[3:11:16] Dat als uw amendement het haalt, dan komt die in de wet te staan.

[3:11:18] Maar dan is gestrijdig met Europese wetgeving.

[3:11:20] Dus hoe ziet u dat voor zich?

[3:11:21] Nou, dat is inderdaad de feedback die ik kreeg van Bureau Wetgeving.

[3:11:24] Dus ik ben er ook al Europese aan het bellen, om te kijken van hoe kan dat nou?

[3:11:28] Consumentenbescherming is namelijk iets wat primair in je eigen land hoort te liggen.

[3:11:32] Dus ik vind het echt heel erg gek dat wij als Nederland niet het recht hebben van Brussel

[3:11:38] om onze eigen consumenten te beschermen.

[3:11:41] Dat is echt zo'n onderwerp wat op Nederlands niveau hoort te zitten.

[3:11:46] Dus met dit amendement wil ik ook het signaal afgeven, want wordt inderdaad gezegd, nee

[3:11:51] kan iemand Europa, maar ik wil wel eens weten of het echt niet kan vanwege Europa.

[3:11:55] Want ik vind het zo raar dat Europa hier, nals je er de bevoegdheid over zou kunnen

[3:12:10] Dan gaan we het hebben over het hoofdstuk 4, energiedata, gegevens en processen.

[3:12:16] Ik had opgewezen dat ik eerder een motie heb ingediend.

[3:12:21] Die gaat echt over het principiële recht van wie de data van de gegevens is die je levert.

[3:12:28] Toen kwam ook die mooie beeldspraak van de minister Jetten, die wel of niet in een meterkast zou

[3:12:32] zitten en daaruit zou springen.

[3:12:35] Maar die aangenomen motie geeft ook aan van iedereen moet hun eigen data

[3:12:41] kunnen houden, tenzij zij zelf die data overhandigen.

[3:12:46] Dus dat is een verschil in het wij hebben recht op alle data en willen dat uitlezen.

[3:12:52] Dus dat is voor ons heel belangrijk.

[3:12:53] En zo hebben we dat ook gelezen.

[3:12:55] Als ik ga naar artikel 4.1, gegevens en processen, dan gaat het erover dat je allerlei gegevens wil

[3:13:04] hebben en moet kunnen gebruiken.

[3:13:08] Hier is het heel belangrijk dat er goed omgegaan wordt met die persoonsgevoelige informatie.

[3:13:15] Wat zijn de plannen van de minister om te controleren of hier correct mee wordt omgegaan door alle

[3:13:20] betrokken partijen, dus echt de bescherming van de data en het omgaan van de data?

[3:13:25] Er staat wel dat als er een data-lack is, we moeten rapporteren, maar het gaat ons om die fase eerder.

[3:13:30] Hoe wordt die bescherming van de data goed gedaan?

[3:13:34] Dat geldt dan ook voor de elektronische bescherming, dus tegen cybercrime.

[3:13:40] Dan hebben we artikel 14.13, controle van gegevens door registebeheerders.

[3:13:47] Daar verwees ik net al even snel naar.

[3:13:50] Dat gaat over die slimme meters en die gebrekkige kwaliteit die we in sommige gevallen hebben gezien.

[3:13:54] Hoe kan de minister waarborgen dat indien er alsnog fouten worden gemaakt,

[3:13:59] dan gaan de afnemers zelf deze fouten doorgeven?

[3:14:03] Waar na deze indien terecht worden verwerkt?

[3:14:07] Op dit moment staat dat nog niet duidelijk genoeg in het artikel wat ons betreft.

[3:14:11] Dan gaan we naar 4.21, gegevensbescherming en gegevensbeveiliging.

[3:14:15] Dat gaat echt over die beveiligingspoot.

[3:14:20] Wat gaat de minister doen om ervoor te zorgen

[3:14:22] dat die veiligheidsrisico's die ontstaan met al die data goed beschermd worden.

[3:14:28] Dat zullen energiebedrijven zijn die daar goed mee bezig moeten zijn, maar ook andere.

[3:14:34] En daarna verwachten wij dat de kans reëel is dat we met AI, artificial intelligence, aan de slag

[3:14:41] gaan om ervoor te zorgen dat we die netwerkbalansering beter kunnen doen.

[3:14:46] Maar, zo vraagt mijn fractie, is deze wet daar voldoende op voorbereid?

[3:14:51] Is de gegevensbeschermers dan voor de klanten op orde?

[3:14:55] Is hij voldoende beschermd tegen cyberaanvallen?

[3:14:58] Wie heeft de verantwoordelijkheid — dat werd ons niet helemaal duidelijk — voor het beschermen

[3:15:02] van het systeem als geheel?

[3:15:06] Het agentschap Telecom ziet in deze wet geen adequate juridische basis voor de volledige

[3:15:11] invulling van toezicht en uitvoering door hetzelfde agentschap onder de netcode voor

[3:15:16] cybersecurity.

[3:15:18] Is bijvoorbeeld dat agentschap daar de goede voor of moeten we daar een andere voor neerzetten?

[3:15:24] En is de minister het mee eens dat we iemand daar neer moeten zetten om te zorgen dat dit

[3:15:28] echt goed geregeld wordt voor de toekomst?

[3:15:31] Want als deze wet net zo lang meegaat als de andere, we hadden het al over de telefoons,

[3:15:35] waren we grappig genoeg met elkaar aan het uitdelen van welke dat was, als die net zo

[3:15:39] lang meegaat, dan zitten wij in een wereld al waar AI, denk ik, veel gebruikt wordt.

[3:15:44] Dus daar moet deze wet ook mee om kunnen gaan.

[3:15:46] Dus kan de minister een reflectie geven op het belang hiervan?

[3:15:52] Dan heb ik een aantal punten even snel weggelaten die wel genoemd gaan.

[3:15:57] Die gaan over het Waarborgfonds.

[3:15:59] Daar hebben we net al wat interrupties over gehad.

[3:16:03] Onze fractie staat er ook achter dat dat goed geregeld wordt.

[3:16:07] Energiearmoede is verschillende malen genoemd.

[3:16:09] Ook dat vinden wij ontzettend belangrijk.

[3:16:11] En tot slot had ik een hele kraaie vraag.

[3:16:14] Kunnen wij het woord cable pooling gewoon vervangen door kabelbundeling?

[3:16:19] We hebben zo'n prachtige Nederlandse taal.

[3:16:21] Daar kunnen we dit ook wel mee.

[3:16:24] Dank u, voorzitter.

[3:16:25] Dank u wel, mevrouw Posma.

[3:16:27] Nieuw sociaal contract.

[3:16:28] Mevrouw Koekoek, u stak uw hand op.

[3:16:29] Is dat om u inbreng te leveren om een vraag te stellen?

[3:16:32] Een interruptie?

[3:16:33] Zeker mag dat, mevrouw Koekoek.

[3:16:35] Ik vind kabelbundeling overigens een mooie woord.

[3:16:39] Ik had een vraag over de data-deling.

[3:16:41] Want ik denk dat het goed is om daar kritisch op te zijn.

[3:16:45] Iedere keer als wij data-delen moeten we heel kritisch zijn.

[3:16:47] Maar ik lees ook dat de AVG onverkort van toepassing is.

[3:16:50] Dus in principe zeg maar het kader voor beschermen van data-deling.

[3:16:54] Dat is er.

[3:16:56] Dus ik vroeg me eigenlijk specifiek af, waar zitten de zorgen?

[3:16:59] Tosma.

[3:17:00] Dank.

[3:17:01] De AVG die zit er inderdaad goed in.

[3:17:03] Maar als huis genereer jij data.

[3:17:05] Dus iemand kan uitlezen wanneer je thuis bent.

[3:17:07] Dat is namelijk wanneer je verwarming aanzet op dit moment.

[3:17:11] Wanneer je bepaalde apparaten gaat gebruiken.

[3:17:13] Dus wanneer er een energievraag is.

[3:17:16] Niet iedereen heeft er voldoende vertrouwen in...

[3:17:19] dat de data die geleverd wordt, ook deze data, dus niet alleen je AVG...

[3:17:23] goed genoeg beschermd wordt.

[3:17:25] En daarnaast zit het principiële erin dat wij als NEC vinden...

[3:17:30] dat degene die de data genereert de eerste eigenaar is.

[3:17:35] En dat die pas de data kan delen of wil delen als hij dat wil.

[3:17:40] Dus dan gaat het erover, he, en de CS zegt voorstanden van contracten waarbij mensen hun gebruik af gaan stemmen

[3:17:48] op bijvoorbeeld als de zon schijnt, dus als op, he, om op die manier beter gebruik te kunnen maken van het net.

[3:17:54] Maar wij willen wel, in principe ja, dat dat recht, die actie, bij het gebruiker ligt en niet andersom.

[3:18:04] Dank u wel. Mevrouw Koekoek, nog een interruptie?

[3:18:07] Ja, daarop doorvragend, omdat volgens mij, maar daar kan ik me dus in vergissen,

[3:18:12] ik wil even toetsen of we dat anders zien, dus de AVG die zegt eigenlijk

[3:18:15] op het moment dat je het over persoonsgegevens hebt, ben je inderdaad eigenaar

[3:18:18] en moet je eigenlijk een hele strikte voorwaarde voldoen als dienst of als overheid

[3:18:23] om dat op te kunnen vragen. Dus daarin zit dat toetsingskader.

[3:18:27] Dus waar mijn vraag op toe zag, is eigenlijk wat zou er nog meer moeten gebeuren

[3:18:30] of anders moet er gebeuren?

[3:18:33] Concreet om die beveiliging van die data te verbeteren.

[3:18:38] Waar die om gaat, is dat we merken dat we steeds meer slimme apparatuur in huis krijgen.

[3:18:44] Waarmee je die af kan lezen en die je als energiebedrijf,

[3:18:49] dat is ook een beetje de wens, al eerder aan kan zetten.

[3:18:51] Bijvoorbeeld een warmtepomp die je aanzet wanneer er veel energie is.

[3:18:57] Of wanneer de energie, zeg maar, goedkoop is en niet wanneer het duur is.

[3:19:03] En in principe kom je dan achter de voordeur van een huishouden.

[3:19:08] En dat willen wij gegarandeerd hebben, dat dat alleen maar kan,

[3:19:12] als iemand expliciet toestemming heeft gegeven.

[3:19:15] En die bewustwording, die vinden wij heel belangrijk.

[3:19:18] Dus het mag niet in kleine lettertjes in een contract staan,

[3:19:20] maar het moet echt bewust een over-de-gas momentje zijn.

[3:19:26] En voordat ik verder ga naar mevrouw Koekoek, de planning was om eerst alle sprekers in eerste

[3:19:32] termijn te doen en dan te gaan lunchen, zodat ook de beantwoording of de voorbereiding daarvan

[3:19:37] door de minister direct in de lunchpauze kon worden gedaan.

[3:19:39] Er zijn een aantal collega's die toch zeggen van ja, misschien nu eerst schorsen.

[3:19:46] Ik kijk even wat de voorkeur heeft.

[3:19:48] Zullen we gewoon nog twee sprekers doen?

[3:19:50] Kijk, dat is toch een mooie overtuigende meerderheid.

[3:19:54] Dan ga ik naar mevrouw Koekoek, fractie van Volt.

[3:19:57] Dank, voorzitter.

[3:19:59] De belangrijkste vraag.

[3:20:01] Eerst over wat volgens mij een paar woordvoerders hebben overgeslagen.

[3:20:03] In 1998 zat ik op de basisschool.

[3:20:06] En toen had ik de discussie met mijn ouders of ik wel een telefoon mocht.

[3:20:12] En mijn ouders wonnen die discussie door aan te geven dat ze het doel en het nut nog niet zagen.

[3:20:18] Nou, dat is een paar jaar later wel goed gekomen.

[3:20:20] Maar het doel en het nut, dat is het bruggetje naar deze wet.

[3:20:23] Want dat doel en nut staat hier niet ter discussie.

[3:20:27] Het is een noodzakelijke wet, eentje die onze ambities om de klimaattransitie, om daar echt

[3:20:33] werk mee te maken, ondersteunt, maar ook eentje die de wetten die we nu hebben moderniseerd

[3:20:38] en eentje die ervoor zorgt dat Europese wetgeving die eraan komt ook weer goed geïmplementeerd

[3:20:43] kan worden.

[3:20:44] En het belangrijkste, het brengt ook de energie dichter weer bij de mensen.

[3:20:51] Over wat de wet allemaal doet en de doelen heb ik nog wel een vraag, met name of die toekomstproof is.

[3:20:57] Want er werd al iedere dag gerefereerd door collega's.

[3:20:59] We weten dat er straks twee belangrijke ontwikkelingen uit Europa komen, namelijk de Electricity Market Design Directive en het Carbonization Package.

[3:21:08] Daar heb ik geen mooie Nederlands vertaling voor, nog excuses daarvoor.

[3:21:11] Ondanks dat we het vandaag dus over de energiewet hebben, wil ik de vraag stellen, wil ik even stilstaan bij deze twee Europese wetspakketten.

[3:21:17] Want we hebben signalen gekregen uit de sector die eigenlijk oproepen tot

[3:21:21] terughoudendheid met de wet en met zeker ook met amendementen, met het argument

[3:21:25] dat deze twee pakketten nog moeten worden geïmplementeerd.

[3:21:30] Nu lijkt het me dat er al conclusies bestaan tussen het Europese parlement en de Raad.

[3:21:35] En die zijn ook gepubliceerd.

[3:21:36] En ik lees dat alsof er in de aankomende wetgeving vanuit Europa alsof er geen

[3:21:40] barrières zitten om te vertragen in de wet of met mogelijke amendementen aannemen,

[3:21:44] Zoals de mogelijkheid tot het creëren van energiedelen.

[3:21:48] Maar kan de minister dit specifieke punt ook bevestigen?

[3:21:51] Klopt dat die wet in deze zin toekomstproof is en dat hij de mogelijkheid laat om de

[3:21:56] Energiewet alvast te amenderen, mocht dat politiek gewend zijn?

[3:21:59] En daarbij ook de vraag of de twee pakketten die eraan komen niet of anders worden aangenomen

[3:22:05] dan nu lijkt voor te liggen, in de conclusies die er nu voor liggen.

[3:22:08] Wat doen we dan?

[3:22:09] Hoe moeten we daar dan op handelen?

[3:22:12] Voorzitter. Dat gezegd hebbende wil ik nog één opmerking voorafmaken die niet over Europa gaat,

[3:22:16] maar over de wet zelf.

[3:22:17] We zien namelijk dat er heel veel in de wet nog moet worden uitgewerkt in ANVB's en

[3:22:21] algemene maatregelen van bestuur.

[3:22:24] Dat snap ik, dat er gekozen is voor ANVB's, juist ook met het oog op die aankomende wetgeving uit Europa

[3:22:30] en de snel veranderde energiemarkt.

[3:22:32] Tegelijk werpt dat wel een moeilijkheid op, namelijk dat je bepaalde politieke keuzes nog

[3:22:37] niet terugziet in deze wet.

[3:22:38] Dus mijn vraag aan de minister is of hij alvast de denkrichtingen mee wil geven, omdat we

[3:22:45] dat nu nog niet duidelijk genoeg kunnen zien.

[3:22:47] In die zin is de wet nog een beetje een technisch framework waarin bepaalde politieke keuzes

[3:22:53] nog gemaakt moeten worden, middels die onderliggende wetgeving.

[3:22:57] Dan over de wet zelf.

[3:22:58] Ik zou het graag willen hebben over delen van energie en de data-uitwisseling die daarbij

[3:23:03] plaatsvindt en de flexibiliteit in het sturen op vraag en aanbod.

[3:23:06] Ik ga beginnen met het delen van energie.

[3:23:10] Volt is voorstander van de mogelijkheden tot het delen van energie tussen huishoudens.

[3:23:13] Het zorgt voor fundamentele verandering van het energiesysteem.

[3:23:17] In het huidige systeem hebben mensen die bijvoorbeeld geen ruimte hebben voor zonnepanelen alleen

[3:23:20] de mogelijkheid om bij grote bedrijven stroom af te nemen via contracten die met grote centrales

[3:23:25] of zonneweiders energie opwekken.

[3:23:28] Als we energiedelen echt opnemen in de wet, dan komt er een wettelijke optie om eigen

[3:23:32] geproduceerde stroom met bijvoorbeeld zonnepanelen te delen met de buren.

[3:23:35] Eigenlijk zetten we dan energiecoöperaties in de wet, en dat vind ik goed.

[3:23:39] De mogelijkheid tot het delen van energie zorgt voor meer eigenaarschap over die eigen energie

[3:23:44] en het schept de mogelijkheid voor een eerlijker energiesysteem, omdat het solderen op deze

[3:23:48] manier verstandig kan worden afgebouwd.

[3:23:50] Het kan bij de juiste invulling ook nog eens zorgen voor het tegengaan van netcongestie.

[3:23:55] Daarover een aantal vragen.

[3:23:57] Volt leest dat wij het delen van energie de maatschappelijke kosten verhogen, bijvoorbeeld

[3:24:02] door administratieve lasten die worden gecreëerd.

[3:24:04] Toch zien we dat energiedelen in het buitenland heeft geleid tot lagere energieprijzen.

[3:24:09] Welke afweging maakt de minister hier?

[3:24:11] Want in de wet komt nu alleen de mogelijkheid voor het peer-to-peer handelen.

[3:24:15] Dit zit nu zo in de wet dat er altijd een commerciële tussenpartij is als de huishoudens

[3:24:18] energie delen.

[3:24:20] Waarom heeft de minister hiervoor gekozen?

[3:24:22] Volt zou dit namelijk anders willen in de wet, waarbij het direct delen tussen huishoudens

[3:24:26] ook mogelijk wordt.

[3:24:28] Voorzitter. Dan de data-uitwisseling die nodig is bij het delen van energie en het inbouwen

[3:24:32] van nieuwe energiesystemen.

[3:24:33] Dat is belangrijk om goed in balans te brengen met de privacy-wetgeving.

[3:24:38] Toch is er gekozen om geen inzicht te geven bij de netwerkbeheerder.

[3:24:42] Zou het dan niet beter zijn, vraag ik de minister, om binnen de juiste kaders rondom privacy deze

[3:24:46] capaciteit wel over te dragen naar netbeheerders?

[3:24:49] Ik vraag waarom hier niet voor gekozen is, en vooral om ook het dilemma te schetsen wat

[3:24:53] hieraan tegen grondvlag lag, want het zou in mijn artikel bijvoorbeeld de stabiliteit kunnen

[3:24:57] garanderen voor het energiedelen, om wel die inzicht tot dit soort data te hebben.

[3:25:02] Tegelijkertijd net ook het interruptiedebat niet voor niks gehad over het belang van privacy

[3:25:05] en eigenaarschap over je eigen data.

[3:25:09] Voorzitter, dan de flexibiliteit in het sturen op vraag en aanbod.

[3:25:12] Eerst even specifiek stilstaan bij de oproep van de NVDE tijdens de Ronde Tafel, specifiek

[3:25:18] het stukje doorlooptijden van projectontwikkeling en burgers belonen als ze flexibel zijn.

[3:25:23] Over die projectontwikkeling begrijp dat hiervoor begin dit jaar al verzoepeling vanuit de EU

[3:25:28] is gekomen als het gaat om opwekking van duurzame energie.

[3:25:31] Duitsland maakt hier al behoorlijk vaart mee.

[3:25:34] Wanneer kunnen we hier in Nederland stappen op verwachten?

[3:25:37] Borgt de wet dit nog wel voldoende?

[3:25:39] Mijn indruk is dat het nog niet voldoende geborgen is.

[3:25:42] Dan sturen we op vraag en aanbod vanuit gemeenten.

[3:25:45] In de voorliggende wet worden de gemeenten en provincies verboden om regels op te stellen

[3:25:48] in het belang van de energievoorziening.

[3:25:50] Hoe kijkt de minister naar een wijziging waarbij dit wel mag, mits de lokale regels het belang

[3:25:55] van de energievoorziening en transitie niet doorkruist?

[3:25:57] Er kan namelijk vaart gemaakt worden op deze manier, en dat is wat echt nodig is.

[3:26:02] Als voorbeeld mag een woonwijk alleen gebouwd worden als deze aan specifieke lokale duurzaamheid

[3:26:07] eisen voldoet.

[3:26:08] Op deze manier kunnen lokale gemeenschappen eigenaarschap nemen op de lokale energievoorziening.

[3:26:13] Volt staat hierachter.

[3:26:14] Ik wil graag een reactie van de minister vragen met de vraag of het genoemde voorstel de wet

[3:26:19] in zijn ogen ook zou verbeteren.

[3:26:21] Dank, voorzitter.

[3:26:22] Dank u wel, mevrouw Koekoek namens Volt.

[3:26:25] En dan heb ik de heer Erkens bereidgevonden het voorzitterschap over te nemen.

[3:26:32] En dan mag mevrouw Beckerman ons naar de lunch toe praten.

[3:26:34] Anu, het woord.

[3:26:36] Dank u wel.

[3:26:37] Ik heb sinds het veelvuldig gebruik van het woord burgers door GroenLinks PvdA erg veel

[3:26:42] zin in een vega-burger, maar ik zal toch eerst zeker mijn serieus bijdrage leveren.

[3:26:49] Want vandaag, ik zie nu heel veel hongerige gezichten.

[3:26:56] Maar ik heb toch nog wat serieuze inbreng te leveren.

[3:27:01] Vandaag en de komende debatdagen spreken we over het einde van de elektriciteitswet 1998

[3:27:05] en de gaswet 2000 en de invoering van een nieuwe energiewet.

[3:27:11] Mevrouw Posma zei ook wel terecht, het is ook goed om terug te kijken en om te kijken

[3:27:15] of we leren van de fouten die toen gemaakt zijn of de successen die toen geboekt zijn,

[3:27:20] misschien afhankelijk van wie je bent.

[3:27:23] en waar je staat. De invoering van beide wetten toen was ook onder druk van de Europese Commissie,

[3:27:29] maar met zeer brede steun vanuit de Kamer. Alleen GroenLinks en de SP stemden tegen.

[3:27:36] Liberalisering, privatisering, minder overheid, meer markt zou, was toen de belofte, leiden

[3:27:43] tot een scherpere prijzen, grotere efficiency en betere dienstverlening.

[3:27:49] En interessant in het debat over de gaswet vind ik toch de woorden van Jan Marijnissen

[3:27:53] die toen zei, niemand begrijpt waarom dit nodig is, het is puur ideologie.

[3:27:58] Opnieuw wordt een deel van de nutsbedrijven in handen van de overheid ontmanteld.

[3:28:02] Bijna blind worden nu weer de gasbedrijven overgeheveld naar de markt.

[3:28:07] En de heer Marijnissen die had het toen niet over mobieltjes, maar wel over dat als je

[3:28:13] die dit tien jaar geleden had voorgesteld, naar het RIAG zou worden doorverwezen.

[3:28:19] En ook dat herkennen veel mensen, denk ik, nu niet meer.

[3:28:25] Maar wat is nou terechtgekomen van die hele liberalisering en marktwerking?

[3:28:28] Zijn die lagere prijzen voor huishoudens, meer efficiëntie, betere dienstverlening?

[3:28:33] Ja, eigenlijk allemaal niet.

[3:28:35] En wat de SP betreft is dan ook alle reden om de marktwerking weer te stoppen

[3:28:39] en hun energie weer een nutvoorziening te maken.

[3:28:42] We zien dat de minister bij de wet collectieve warmte zich echt aan het uitspreken is tegen

[3:28:47] de markt en voor publieke warmte, maar bij deze wet zien we eigenlijk dat er weinig lessen

[3:28:52] worden geleerd van de marktwerking die energie voor huishoudens vooral duurder maakte, niet

[3:28:56] zorgde voor efficiëntie en zorgde voor steeds minder planning en sturing en daardoor een

[3:29:01] overvol net.

[3:29:03] Waarom kiest het kabinet, ondanks het negatieve advies van de ACM en de Raad van State om

[3:29:07] de elektriciteitswet 98 en de gaswet 2000 samen te voegen?

[3:29:11] We hebben de antwoorden op deze vraag in de nota kunnen lezen, maar deze lijken niet

[3:29:15] in te gaan op de specifieke punten die ACM en Raad van State noemen.

[3:29:21] Wat de SP betreft moeten de tarieven voor huishoudens rechtvaardig zijn.

[3:29:25] Dat klinkt als een open deur, maar we vinden dat het met deze nieuwe wet onvoldoende geregeld

[3:29:30] is.

[3:29:30] Want onder de huidige gaswet en elektriciteitswet is een leverancier verplicht te leveren tegen

[3:29:36] redelijke tarieven en voorwaarden.

[3:29:37] waar de ICM vervolgens via de zogeheten vangnetregulering op toeziet.

[3:29:42] Maar dit vangnet, dat gaat weg en met de voorliggende wet het vervalt.

[3:29:47] Met dit stuk verzwakt dit wetsvoorstel de positie van consumenten of huishoudens nog verder.

[3:29:53] In de noten van wijziging is nu gelukkig toch gekozen...

[3:29:56] om af te zien van het schrappen van een redelijke prijs...

[3:30:00] in de wetgeving door aanpassing in de nieuwe gasrichtlijn.

[3:30:03] Maar wat is redelijk?

[3:30:05] Want als een leverancier een redelijke prijs vraagt die conform is met de markt, maar als

[3:30:11] de markt als geheel overwinsten maakt, dan zijn de prijzen wat de SP betreft nog steeds

[3:30:15] niet redelijk.

[3:30:17] Daarom is het essentieel dat de ACM de bevoegdheid houdt om een vervangend maximumtarief voor

[3:30:22] te schrijven via een vangnetregulering.

[3:30:25] In het wetsvoorstel ontbreekt deze bevoegdheid.

[3:30:28] En dit ontbreekt omdat het kabinet ervan overtuigd is dat dit moet van Europese wetgeving.

[3:30:35] Maar wat de SP betreft is dit onjuist.

[3:30:39] De Europese elektriciteitsrichtlijn biedt juist wel ruimte om in gevallen van onvoldoende

[3:30:44] concurrentie en stijgende prijzen in te grijpen.

[3:30:46] Graag in reactie.

[3:30:48] Voorzitter, wat niet failliet mag gaan, hoort wat de SP betreft gewoon niet op een markt

[3:30:53] thuis.

[3:30:54] Bij NEC is de positie van huishoudens bij faillissementen gewoon heel erg slecht geregeld.

[3:31:00] Hoewel wij het meeste zien in niet op de markt brengen of terugpakken van de markt van energie,

[3:31:07] vinden we dat het ook goed is om te kijken hoe we het in deze huidige situatie beter

[3:31:11] kunnen regelen.

[3:31:12] Het compensatiefonds is er al veel over gezegd, ACM en het Consumentenbond pleiten er ook

[3:31:17] voor en wij voelen daar echt voor.

[3:31:22] Een tweede is toch overwegen ook nationalisatie bij faillissement.

[3:31:28] Zoals ze bijvoorbeeld ook doen in het Verenigd Koninkrijk.

[3:31:32] Dat heeft als voordeel dat klanten van de failliete leverancier niet geconfronteerd worden met

[3:31:36] een nieuwe leverancier die mogelijk zeer hoge tarieven rekent.

[3:31:40] Ook verkleint dit de kans dat de tegoeden van klanten bij hun leverancier niet worden

[3:31:43] uitbetaald.

[3:31:44] Het kan ook het verlies van uitstaande tegoeden voorkomen.

[3:31:49] Het is niet een heel gek middel.

[3:31:52] Nationalisatie heeft eerder plaatsgevonden, bijvoorbeeld in de bankensector.

[3:31:56] Dat heeft Nederland ook gedaan.

[3:31:58] Dus waarom zou je dat niet ook doen bij energie?

[3:32:01] Het is immers zo'n basisbehoefte.

[3:32:04] Ik spreek nu als laatste, waardoor al veel mensen dit gezegd hebben.

[3:32:08] Maar wij vinden ook echt dat we kwetsbare afnemers beter moeten beschermen.

[3:32:15] We hebben in de noodzaak gevraagd waarom er geen eenduidige definitie is opgenomen van een kwetsbare afnemer.

[3:32:20] En we hebben het kabinet gevraagd om een definitie op te stellen die recht doet aan de complexiteit van energiearmoede

[3:32:25] armoede, met in de definitie aandacht voor slechter isoleerde woningen, volatiliteit in de prijzen

[3:32:32] en een richtlijn voor een maximaal percentage aan energiekosten ten opzichte van het inkomen.

[3:32:41] Buiten is er wel reuring.

[3:32:43] Nu is in de nota van wijzigingen toch gekozen om een definitie van kwetsbare afnemen op te nemen,

[3:32:48] maar dat is op basis van artikel 28 van richtlijn 2019-944.

[3:32:53] Maar dit is gewoon niet verhelderend.

[3:32:57] Volgens de minister zou een breed scala instrumenten in ons sociale zekerheidsstelsel zijn die al

[3:33:03] genoeg bescherming zouden bieden.

[3:33:05] Ja, voorzitter, dat is toch gewoon niet waar.

[3:33:08] Ik bedoel, we krijgen rapport op rapport, maar bericht op bericht van mensen die zeggen, ja,

[3:33:13] wij kunnen de energierekening niet meer betalen.

[3:33:16] Wat de SP betreft is dit echt onvoldoende geregeld en moeten we dit ook echt opnemen

[3:33:21] voordat we verder gaan.

[3:33:22] Voorzitter, ik ben nu niet de voorzitter, maar ik wil de voorzitter even op wijze dat er iemand is die heel erg graag wat wil zeggen.

[3:33:29] Dan geef ik het woord aan mevrouw Postman van NRC voor een vraag.

[3:33:32] Dank u, voorzitter, dat u mij daarop attendeerde als tijdelijk voorzitter.

[3:33:35] Voorzitter, u was zo druk met uw telefoon. Ik dacht misschien moet ik een appje sturen en pas dat in deze tijd dat ik op deze minuut woord krijg.

[3:33:45] Mevrouw Beckermans hield net al heel mooi betoog over het feit dat er geen definitie is van

[3:33:52] wat een kwetsbaar huishouden is of een kwetsbaar consument.

[3:33:58] Wat zou in haar ogen daaronder vallen?

[3:34:01] Tot hoever wil ze gaan?

[3:34:02] Hoe zou zij die definitie neer willen zetten?

[3:34:05] Mevrouw Beckermans.

[3:34:06] Ja, dank u wel.

[3:34:07] Dat is echt een hele terecht vraag.

[3:34:08] Ik zei er net drie dingen over, maar misschien een heel klein beetje uitzoemend.

[3:34:12] Wat ik wel heel lastig vind, is in onze ideale situatie zou energie weer een publieke voorziening zijn.

[3:34:24] En zouden we ook heel erg breder zicht moeten hebben op de prijzen die huishoudens betalen.

[3:34:32] En de heer Kopp zei dat namelijk ook terecht.

[3:34:34] We moeten niet alleen kijken naar de winsten die bijvoorbeeld gemaakt worden,

[3:34:38] maar zeker ook naar de belastingen die geheven worden.

[3:34:40] Dus alle voorstellen die wij doen, die vooral op deze huidige wet zijn,

[3:34:45] voor ons wel, nou ja, second best vind ik dan lelijk, maar zijn tweede keus oplossingen.

[3:34:50] Dus binnen het huidige stelsel waarin de markt zo dominant is,

[3:34:53] maar waarin ook die hoge belastingen zitten, binnen dat huidige stelsel

[3:34:59] proberen we toch naar oplossingen te zoeken.

[3:35:02] Maar ons voorkeur gaat uit naar energie weer publiek maken.

[3:35:06] Maar binnen dat stelsel zouden wij echt een definitie willen hebben

[3:35:11] waarin je én recht doet aan een bepaald percentage van je inkomen wat gaat naar energie.

[3:35:19] Maar daar is een kanttekening bij te maken dat juist mensen

[3:35:23] die hun energierekening niet meer kunnen betalen,

[3:35:27] bijvoorbeeld minder verwarmen, waardoor het percentage niet heel erg hoog is.

[3:35:31] Wij vinden dat er aandacht moet zijn voor de kwaliteit van de woning,

[3:35:35] Omdat nog steeds te veel woningen van slechte kwaliteit zijn en ook aan de volatiliteit van de prijzen.

[3:35:44] Dus wij vinden dat dat echt een brede definitie moet zijn, waarbij je inderdaad oog moet hebben dat energie zo'n basisbehoefte is,

[3:35:54] dat je daar nooit van zou moeten worden afgesneden.

[3:36:00] Dan vervolgt u uw betoog.

[3:36:06] Ik kan best wel wat overslaan, want dat is wel interessant.

[3:36:10] Dat zie je ook aan het aantal amendementen dat wordt ingediend.

[3:36:13] Er wordt wel breed nagedacht over verschillende instrumenten om deze wet rechtvaardiger te maken.

[3:36:19] Het lastige is natuurlijk dat, zodra wij iets aanmelden bij Bureau Wetgeving,

[3:36:22] ze niet mogen vertellen dat een collega dat al heeft aangemeld.

[3:36:25] Maar omdat we vandaag wel een reactie willen van de minister, meldt iedereen hetzelfde aan.

[3:36:29] Wat toch niet de meest praktische situatie is of vooral heel erg veel werk kost.

[3:36:34] Maar laat ik nog een aantal punten maken over eerlijke prijzen, transparantie en toezicht.

[3:36:39] En ik wilde het citaat van de Consumentenbond toch voorleggen aan de minister.

[3:36:44] Want die stellen, en ik citeer, de felle concurrentie tussen energieleveranciers heeft geleid tot

[3:36:48] een woud aan verschillende energiecontracten met verschillen in looptijd, frequentie van

[3:36:53] tarief aanpassing, groene of mogelijk grijze oorsprong, prijs per eenheid, vaste kosten

[3:36:58] en welkomst en loyaliteitsbonussen. Ook zijn er energiecontracten die alleen beschikbaar zijn

[3:37:02] voor specifieke groepen huishoudens. Dit maakt het voor consumenten zo goed als onmogelijk om

[3:37:07] adequaat te kunnen vergelijken. De Consumentenbond stelt vast dat er alle aanleiding is voor een

[3:37:12] sterke regierol van de overheid en dringt erop aan deze ook te nemen in de wet. De overheid

[3:37:16] dient de lange termijn het oog te houden en striktere kaders aan de energieleveranciers

[3:37:20] op te leggen. Ik zeg dit omdat we die wetten ooit hebben ingevoerd met de belofte aan huishoudens

[3:37:27] dat er meer transparantie zou zijn.

[3:37:29] Nou, het blijkt dat dat niet zo is

[3:37:33] en eigenlijk doet de wet daar wat ons betreft te weinig aan.

[3:37:36] Dus wij stellen toch echt voor, verbiedt het kabinet...

[3:37:39] Of zou het kabinet niet loyaliteits- en welkomstbonussen in de wet kunnen verbieden?

[3:37:44] We zien dat deze leiden tot ondoelmatige besteding van marketingbudgetten

[3:37:47] en ver buiten de kerntaak van de levering van energie liggen.

[3:37:51] Het maakt het nog veel complexer en minder transparant

[3:37:53] voor huishoudens om prijzen te kunnen vergelijken.

[3:37:56] De regering zegt in ons vraagje hierover dat bonussen kunnen zorgen voor een interessant

[3:38:02] aanbod.

[3:38:03] Maar is dat nou echt genoeg reden voor de regering om prijsvergelijking lastiger te maken voor

[3:38:08] huishoudens?

[3:38:09] De voorwaarden rondom bonussen in energiecontracten wil de minister wegschuiven, ook in lagere

[3:38:14] regelgeving.

[3:38:15] Maar waarom kiest de regering hiervoor?

[3:38:17] Waarom niet duidelijk maken in de energiewet wat de voorwaarden zijn?

[3:38:23] Waar loyaliteits- en welkomstbonussen transparantie benadelen, zouden juist onafhankelijke prijsvergelijkers

[3:38:29] dat kunnen vergroten.

[3:38:31] Is de regering ertoe bereid vanuit de overheid het heft in hand te nemen om een prijsvergelijker

[3:38:35] op te richten waar alle huishoudens in Nederland terecht kunnen?

[3:38:38] De minister deelt dat hij het nut inziet van het stimuleren van onafhankelijke prijsvergelijkers.

[3:38:44] Echter wij zien niet in de energiewet terug hoe deze stimulering vormgegeven wordt.

[3:38:48] Kan de minister dat verder toelichten?

[3:38:52] Het wetsvoorstel voor de energiewet bevat een bepaling waarin staat dat naast het aanbieden

[3:38:57] van het huidige doorlopende modelcontract energieleveranciers ook verplicht zijn om een modelcontract met

[3:39:03] vaste tarieven aan te bieden voor minimaal 12 maanden.

[3:39:07] Het is de taak van de ACM om dit modelcontract dan vast te stellen.

[3:39:11] Echt door zonnespecifieke richtlijnen over hoe de werkelijke extra kosten van zonnepanelen

[3:39:15] moeten worden doorberekend is het onduidelijk of en op welke manier de ACM deze kosten zal

[3:39:20] verwerken bij het vaststellen van de modelcontracten.

[3:39:23] De SP is van mening dat de overheid ook op dit gebied duidelijke richtlijnen moet stellen.

[3:39:30] En ook over die dynamische prijzen.

[3:39:33] De SP vraagt de regering om kritisch te kijken naar de toename van het aantal contracten

[3:39:37] met een dynamische prijs.

[3:39:39] Energiecontracten met een vaste prijs zijn bedoeld om mensen te beschermen tegen pieken

[3:39:42] en dalen in de energieprijs en zo de rekening te verdelen over het jaar, wat budgetteren

[3:39:47] makkelijker maakt.

[3:39:49] Dynamische tarieven zorgen ervoor dat het risico van prijsschommelingen weer volledig wordt

[3:39:53] gedragen door individuele huishoudens in plaats van gesocialiseerd over alle huishoudens samen

[3:39:57] en energieleveranciers.

[3:39:59] Het gevolg is dat kapitaalkrachtige huishoudens kunnen genieten van de voordelen van dynamische

[3:40:04] tarieven omdat zij voldoende bestand zijn tegen die prijspieken, maar dat geldt niet voor

[3:40:08] alle huishoudens in Nederland.

[3:40:11] Dus wij willen echt dat deze wet wordt aangescherpt om te voorkomen dat huishoudens nog kwetsbaarder

[3:40:18] worden en beter beschermd worden tegen al die grillen van hun markt.

[3:40:23] Als ik mag reageren op wat eerder is gezegd, mevrouw Kreugen is er nu niet, alle voorstellen

[3:40:30] die gedaan worden om huishoudens als collectief een betere positie te geven, daar zijn wij

[3:40:38] heel groot voorstander van. Maar waar wij heel erg veel zorgen over maken, is dat een kleine groep

[3:40:45] die dat kan, straks een mooi zonder winsten algemerk energiesysteem heeft, terwijl de markt er

[3:40:54] juist dan zal zijn voor de grote groep huishoudens die vaak ook kwetsbaarder is. En dat zou een heel

[3:41:02] onwenselijke uitkomst worden. Als het ideaal is om af te stappen van energie als markt en waarmee

[3:41:13] winst wordt gemaakt, waarom dan niet kijken hoe we dat juist voor zoveel mogelijk huishoudens kunnen

[3:41:19] doen, voorzitter? Daarbij laat ik het in eerste termijn. Dank u wel. Dan draag ik het voorzitterschap

[3:41:34] En het kabinet zal heel spoedig onze vragen moeten gaan beantwoorden.

[3:41:38] Maar voor de twee laatste sprekes aan het woord zijn geweest,

[3:41:41] waren er al 160 vragen gesteld.

[3:41:44] En dat betekent dat we toch wel enige tijd nodig zal zijn.

[3:41:49] Zullen we half proberen? Het is nu kwart voor twee, half drie.

[3:41:55] Nou, voorzitter, we kunnen denk ik wel een kwart over weer beginnen.

[3:41:58] Alleen ik zal dus in mijn eigen eerste termijn wel vrij veel tijd nodig hebben

[3:42:02] om alle vragen ook te beantwoorden.

[3:42:05] Helemaal goed. Dan gaan we om kwart over twee weer beginnen.

[3:42:09] En dan sluit ik hierbij de vergadering.

[4:21:14] Ik heropen de vergadering.

[4:21:17] Goedemiddag en welkom bij de vaste Commissie voor Economische Zaken en Klimaat.

[4:21:21] Vandaag is aan de orde de Energiewet.

[4:21:24] Dit is het eerste wetgevingsoverleg van twee wetgevingsoverleggen...

[4:21:29] waarna nog een plenaire afronding zal volgen.

[4:21:31] Voor de lunchpauze hebben we geluisterd naar de inbreng van de Tweede Kamer in eerste termijn.

[4:21:36] Nu gaan we luisteren naar de beantwoording in eerste termijn door de minister.

[4:21:41] Ik geef graag de minister het woord.

[4:21:44] Dank u wel, voorzitter.

[4:21:47] Dank dat u allen zoveel tijd en moeite heeft besteed aan dit belangrijk wetsvoorstel.

[4:21:53] Ik kon aan de inbreng wel merken dat een aantal van u het van voor tot achter gespeld heeft.

[4:21:57] Ze zijn hard aan het werk om alle vragen zoveel mogelijk te beantwoorden.

[4:21:59] Het stapel dat ik hier bij me heb, is nog niet eens alles.

[4:22:03] Er zijn tegen de 200 vragen gesteld, grotendeels ook uniek.

[4:22:07] Maar ik ga proberen het zo goed mogelijk nu te beantwoorden...

[4:22:10] ...en sommige zaken zal ik nog schriftelijk nader uitleggen.

[4:22:13] Ik heb zometeen een korte inleiding en wat overkoepelende vragen.

[4:22:18] Dan ga ik achter en volgens in op het belang van consumenten...

[4:22:22] ...en in het bijzonder de contracten.

[4:22:26] Tweede, belang van consumenten en dan toezicht op leveranciers...

[4:22:30] en redelijke prijzen, daarna betaalbaarheid,

[4:22:35] daarna energiedelen en energiegemeenschappen,

[4:22:38] dan salderen, daarna netcongressie en tot slot data

[4:22:42] en helemaal tot slot nog een aantal overige vragen.

[4:22:45] En ik zal proberen waar dat lukt de amendementen

[4:22:48] ook vandaag al te appreciëren.

[4:22:51] Voorzitter, de nieuwe energiewet legt het fundament

[4:22:52] voor belangrijke veranderingen in het energiesysteem van Nederland

[4:22:56] die helpen klimaatverandering tegen te gaan

[4:22:58] en minder afhankelijk te worden van de import van fossiele brandstoffen.

[4:23:01] Want Nederland zet de knop om.

[4:23:04] Van de manier waarop we onze energie opwekken,

[4:23:06] tot de manier waarop we ons huis verwarmen.

[4:23:08] En dat vraagt niet alleen een grote verbouwing van ons energiesysteem,

[4:23:11] maar ook nieuwe wetgeving die past bij dat energiesysteem van de toekomst.

[4:23:16] En de Energiewet bevat de hoofdstructuur

[4:23:17] met de belangrijkste bevoegdheden en verplichtingen.

[4:23:20] Het wetsvoorstel bevat grondslagen voor nadere uitwerking

[4:23:23] in de onderliggende regelgeving.

[4:23:24] Dat betekent niet dat elke grondslag een aparte ANVB tot gevolg heeft.

[4:23:31] We voorzien op dit moment één overzichtelijke ANVB

[4:23:34] en drie ministeriële regelingen.

[4:23:36] Ik hoorde een aantal van u zeggen in het eerste termijn

[4:23:38] dat er wordt 70 en meer dan 100 keer

[4:23:40] naar een ANVB en een ministeriële regeling verwezen.

[4:23:43] Dat klopt, er wordt vaak naar verwezen,

[4:23:45] maar u krijgt dus, als het goed is,

[4:23:46] één overzichtelijke algemene maatregel van bestuur

[4:23:49] en drie ministeriële regelingen.

[4:23:51] Dat lijkt me ook goed.

[4:23:54] Daar zit natuurlijk voor een groot deel technische uitwerking in.

[4:23:58] Maar u krijgt de ANVB sowieso met een voorrangprocedure ook ter beoordeling langs.

[4:24:03] Dus gelet op die toetsen kunnen we waarschijnlijk na de zomer ergens rond oktober daar de volgende stap in zetten.

[4:24:12] En ik vind het ook van belang voor de kwaliteit van die wetgeving dat u als Kamer daar heel intensief bij bent betrokken.

[4:24:17] Dus ik deel daar uw wens.

[4:24:19] De nieuwe wet maakt de noodzakelijke versnelling van de energietransitie dus mogelijk, maar

[4:24:24] terecht wijst u allen ook, dat moet dan veilig, betrouwbaar en betaalbaar zijn.

[4:24:29] Betaalbaar betekent voor mij ook rechtvaardige prijzen, waarbij het Rijk bestaanszekerheid

[4:24:34] borgt, maar niet alleen via de energierekening, ook via ander sociaal en economisch beleid.

[4:24:39] Want het vraagt ook wel wat lastige keuzes.

[4:24:43] Eerst voor het kabinet in de augustusbesluitvorming en daarna natuurlijk ook bij een APB en een

[4:24:48] ...en algemene financiële beschouwingen als je daar verder wil gaan dan alleen dit wetsvoorstel.

[4:24:53] Vandaag hebben we het ook over energiedata, over nieuwe mogelijkheden voor consumenten...

[4:24:57] ...om actief te zijn op de energiemarkt en over goede bescherming van consumenten.

[4:25:02] Voor energiedata regelt de wet een veilige gegevensuitwisseling...

[4:25:05] ...tussen netbeheerders, energiemaatschappijen en afnemers.

[4:25:08] En ook biedt de wet nieuwe mogelijkheden om zelf actief deel te nemen aan de energiemarkt...

[4:25:13] ...voor consumenten, maatschappelijke instellingen en bedrijven.

[4:25:16] Een cruciaal doel van de wet is het wettelijk vastleggen van die sterkere positie van de

[4:25:21] consument.

[4:25:22] Met stevig toezicht en duidelijkere regels voor leveranciers en andere marktdeelnemers.

[4:25:28] Een aantal van u, ik zal er zo nog meer over zeggen, heeft gevraagd wat de gedachte achter

[4:25:32] deze wet is.

[4:25:32] Dat is toch ook wel echt de marktwerking behouden waar die nuttig is, maar ook strakke insnoeren

[4:25:39] waar die te ver is doorgeslagen, om daarmee ook die positie van die consument beter te

[4:25:44] beschermen.

[4:25:45] Vier korte, concrete voorbeelden.

[4:25:47] Ten eerste, ten alle tijde garanderen van verplicht aanbod van vaste modelcontracten

[4:25:52] met een looptijd van minimaal een jaar.

[4:25:53] Ten tweede, het verhogen van de lat voor het krijgen en behouden van een vergunning om

[4:25:57] überhaupt te mogen leveren aan consumenten op de Nederlandse markt.

[4:26:00] Ten derde, het vastleggen dat bij een overname na verhissement van een energieleverancier

[4:26:04] alle oude contractvoorwaarden van de afnemers moeten meeverhuizen naar de nieuwe leverancier.

[4:26:09] En ten vierde, het versterken en uitbreiden van de rol van toezichthouder ACM, niet alleen

[4:26:13] bij de monitoring, maar ook echt bij de naleving van hetgeen dat we in deze wet afspreken.

[4:26:18] Ik kom daar straks uitgebreid op terug, maar ik wilde toch even deze voorbeelden noemen

[4:26:21] om ook te onderstrepen dat ik deel met uw Kamer dat dit echt wel een herschikking is van de markt.

[4:26:30] Dus die uitgangspunten, en de heer Grimwis, mevrouw Kreuk en mevrouw Posma hadden daar heel

[4:26:34] expliciet naar gevraagd, uitgangspunten betrouwbaarheid, betaalbaarheid, duurzaamheid,

[4:26:38] veiligheid, zijn dat de uitgangspunten of is dat de bril waarmee ik niet alleen naar het

[4:26:42] maar ook naar de uitwerking van de AMVB en de minister-heer de Regening daarop is het antwoord ja.

[4:26:49] Dat was de intentie toen we begonnen aan deze wet en die houden we wat mij betreft ook vol bij de verdere uitwerking.

[4:26:56] En daar zitten een aantal zaken natuurlijk in waar we het de komende tijd over moeten hebben.

[4:27:01] U heeft het vandaag veel gehad in het kader van betaalbaarheid over...

[4:27:05] nou, werkt dan een sociaal tarief of een eventueel waarborgfonds?

[4:27:08] Ik hoor daar ook wel nog verschillende gedachten in deze Kamer.

[4:27:11] Maar dat lijkt me nou echt wel interessant om de komende week, Joost, en de plenaire afronding

[4:27:15] met elkaar te benutten, om te kijken of we dan een landingsgrond kunnen vinden die ik

[4:27:19] Oordelkamer kan geven, maar die ook tegemoetkomt aan de zorgen die in de Kamer leven.

[4:27:24] Hetzelfde geldt ook voor betrouwbaarheid.

[4:27:27] Daar zorgen we met deze energiewet dat er ook echt een kader is voor systeembeheerders

[4:27:33] wat zij moeten doen om die betrouwbaarheid te garanderen.

[4:27:36] Ook nemen we in de energiewet een optie voor strategische reserve-elektriciteit mee.

[4:27:40] en toetsen we ook bepaalde investeringen in het systeem.

[4:27:44] Maar betrouwbaarheid is ook breder.

[4:27:46] Denk aan de bouw van nieuwe kerncentrales of nieuwe windparken op zee.

[4:27:50] Recent hebben we natuurlijk ook gesproken over gasleveringszekerheid.

[4:27:54] Dus niet alleen in deze wet zijn we dat aan het borgen.

[4:27:56] Dat proberen we ook op een aantal andere plekken te doen.

[4:28:00] En als het gaat om de verduurzaming, maar ook gerelateerd aan de betaalbaarheid van het systeem als geheel.

[4:28:06] Niet alles zit in de energiewet.

[4:28:08] We proberen natuurlijk ook met het bredere klimaatbeleid, de inzet van het Klimaatfonds,

[4:28:12] SDE plus plus middelen, ervoor te zorgen dat we bepaalde investeringen in het systeem ook

[4:28:18] meedragen als overheid, zodat daarmee de kosten voor consument en andere afnemers behapbaar

[4:28:23] blijven.

[4:28:25] En uiteindelijk hebben we overkoepelend, eigenlijk bovenop deze wet, ligt de Klimaatwet, waar

[4:28:30] mevrouw Kreuger naar vroeg.

[4:28:31] De doelen die in die Klimaatwet zijn gesteld, daar heb ik niet actief naar verwezen in deze

[4:28:36] omdat ook de energiewet gewoon moet voldoen aan de wettelijke doelen die in de Klimaatwet zijn vastgelegd.

[4:28:45] Ik begrijpelijk hebben de heer Vermeer, de heer Grimmers en mevrouw Posma gevraagd nog naar de reflectie van de Raad van State

[4:28:51] waarom nou toch die gas- en die elektriciteitswet samengevoegd in één nieuwe energiewet

[4:28:57] en waarom niet warmte daar onderdeel van gemaakt.

[4:29:00] Wij zien tussen elektriciteit en gas en de twee markten daarop grote vergelijkbaarheid

[4:29:07] in wat voor type producenten en leveringen daar plaatsvindt,

[4:29:12] hoe je daar als consument mee te maken hebt.

[4:29:14] De vergelijkbaarheid en de volwassenheid van die energiedragers is ook groot.

[4:29:20] En we zien dat veel van de Europese wetgeving die we moeten implementeren

[4:29:24] ook vaak én de elektriciteitsmarkt én de gasmarkt raakt.

[4:29:27] Dus door dat in één wet samen te voegen, creëren we denk ik meer overzicht en kunnen we ook

[4:29:31] één strak regime voor consumentenbescherming in één keer goed regelen.

[4:29:36] Daarom die ene integrale energiewet en toen we in het verleden andere wetten hebben behandeld

[4:29:41] en soms ook hebben afgeschoten, was daar ook de kritiek, zorg nou voor meer integraliteit.

[4:29:46] Dus ik was eerder gezegd ook een beetje verbaasd over dat deel van de reflectie van de Raad

[4:29:49] van State.

[4:29:51] Waarom we warmte daar niet aan hebben toegevoegd, is omdat de warmtemarkt echt een andere is.

[4:29:56] Die is dus vaak veel decentraler en regionaler georganiseerd.

[4:30:00] Daarom willen we daar met de WGIW en de WCW...

[4:30:03] echt een aparte marktoordening voor realiseren.

[4:30:07] En op de warmtemarkt zijn ook echt nog veel grotere stappen te zetten...

[4:30:10] om tot die meer transparantie en betere consumentenbescherming te komen.

[4:30:16] In het verleden zijn inderdaad eerdere wetvoorstellen gesneuveld.

[4:30:21] Mevrouw Posma vroeg daar ook nog naar een reflectie.

[4:30:23] De wet stroom is destijds met name in de Eerste Kamer vanwege het groepsverbod gestrand.

[4:30:31] En juist het groepsverbod behoort natuurlijk de onafhankelijkheid van het netbeheer in overheidshanden

[4:30:35] en geen commerciële activiteiten die drijven op de keurk van gereguleerde inkomsten uit

[4:30:40] het netbeheer.

[4:30:42] Maar nadat die wet stroom is weggestemd, heeft het ministerie van de EZK ervoor gekozen om

[4:30:46] met de wetgevingsagenda energietransitie een aantal hele pregnante knelpunten voor die

[4:30:52] zo snel mogelijk weg te nemen.

[4:30:54] Dat is onder andere met de wet voortgang energietransitie gedaan.

[4:30:58] En nu kunnen we met de energiewet

[4:30:59] de verdere stroomleiding, optimalisering en modernisering

[4:31:02] van eigenlijk het grote brok aan wetgeving voor elkaar boksen.

[4:31:08] En ik hoop dat we daarmee ook tegemoet komen

[4:31:11] aan zorgen die in het verleden dus in de Eerste Kamer leefden.

[4:31:15] Geen idee hoe de huidige Eerste Kamer daar tegenaan kijkt,

[4:31:17] maar ik denk wel dat wij hen kunnen meenemen

[4:31:18] in de afwegingen die de afgelopen paar jaar op dat vlak zijn.

[4:31:21] gemaakt. Ik denk dus dat ik met mijn inleiding ook deels al ben ingegaan op de uitspraken van mevrouw

[4:31:29] Beckerman, dat we hebben nu natuurlijk te maken gehad met wetgeving die eind jaren negentig tot

[4:31:35] stand is gekomen, die destijds paste bij het politieke denken op dat moment, maar dat we

[4:31:40] nu echt op zoek zijn naar een nieuw evenwicht in de ordening van de markt. En dan gaat dit

[4:31:45] wetsvoorstel vermoedelijk niet zover als dat de SP zou gaan, maar als ik dit wetsvoorstel leg

[4:31:51] naast de aanleiding van de motie Segers-Marijnis en het debat dat we daar onlangs over hebben gevoerd,

[4:31:58] dan is dit wetsvoorstel, denk ik, echt een veel sterkere overheidsrol

[4:32:02] en een sterkere rol voor de toezichthouder op de markt

[4:32:05] dan dat we de afgelopen twintig jaar in dit land hebben gezien.

[4:32:08] En we blijven er ook nadrukkelijk voor kiezen om bepaalde elementen van dat energiesysteem

[4:32:13] ook echt in publieke handen te houden, zoals het netbeheer van onze energieinfrastructuur.

[4:32:18] Op de warmte ga ik daar natuurlijk nog een stap verder.

[4:32:23] Maar ik denk dat dit wetsvoorstel ook vooral heel veel goede waarborgen bevat...

[4:32:26] ...om de consument gewoon beter te beschermen...

[4:32:28] ...door daar meer transparantie en inzicht te geven...

[4:32:30] ...door allerlei cowboypraktijken wat meer in te snoeren.

[4:32:35] En daar ga ik in de volgende twee blokjes dus uitgebreid op in.

[4:32:38] Want ik kom nu dus bij het eerste blok consumentenbelangen...

[4:32:42] ...en dan in bijzonder contracten.

[4:32:45] De heer Kops heeft daar...

[4:32:50] Excuus, minister. Ik zie dat er een interruptie is van de heer Vermeer, BBB.

[4:32:54] Ja, sorry, voorzitter. Nog even wel op dat blokje wat net afgerond werd over die algemeen, over dat warmte, dat we dat...

[4:33:05] Ik snap wat de minister zegt. Ja, warmte is wat anders dan stroom en gas. Dat snap ik.

[4:33:13] Maar wij moeten volgens mij juist meer redeneren vanuit de afnemers en de eindgebruikers.

[4:33:21] En die kopen gewoon energie in.

[4:33:24] En de ene keer is dat in de vorm via het stopcontact en de andere keer via de gasleiding.

[4:33:29] En weer op een andere manier via een warmtenet of iets dergelijks.

[4:33:33] En ook in de debat rond de warmtenet al gevraagd van...

[4:33:36] ja, we hadden vorige keer met die energiecompensatie grote problemen met mensen met blokverwarming en zo.

[4:33:42] En juist gaan we nu weer een apart spoor creëren, terwijl we de kans zouden hebben om alles

[4:33:49] wat er in de toekomst nog komt, hier juist te zeggen, alles wat met energie te maken

[4:33:53] heeft wat met een huishouding gaat, zou eigenlijk gewoon onder die wet moeten vallen, zodat

[4:33:58] wij altijd het totaalbeeld hebben en alleen die wet hoeven te veranderen, in plaats van

[4:34:03] dat wij weer moeten gaan shoppen in verschillende systemen.

[4:34:06] De minister.

[4:34:08] Voorzitter, de heer Vermeersen denkt terecht.

[4:34:10] Het maakt voor dat huishouden natuurlijk niet uit.

[4:34:13] Die wil uiteindelijk gewoon zijn huis verwarmd hebben, zijn lampen aan kunnen doen.

[4:34:18] En die verwacht dat de overheid hem of haar goed beschermt tegen de grillen van de markt.

[4:34:23] En dat de overheid ervoor zorgt dat je op een betaalbare manier duurzame energie kan afnemen.

[4:34:29] En juist omdat we daarbij warmte, eigenlijk nog een veel grotere wereld te winnen hebben,

[4:34:35] vind ik het verstandig om daar echt met een apart wetsvoorstel

[4:34:38] dat veel beter te borgen, want daar is het grote verschil natuurlijk

[4:34:42] dat je als consument niet zoveel te kiezen hebt.

[4:34:45] Bij elektriciteit en bij gas kun je overstappen,

[4:34:48] kun je naar een andere leverancier toe,

[4:34:50] maar bij warmte zit dat zo gekoppeld aan het warmtenet

[4:34:52] waarop je bent aangesloten, dat je dus als consument mag verwachten

[4:34:56] dat de overheid je in het geval van een warmtenetaansluiting

[4:34:59] ook nog beter beschermt en niet alleen maar toeziet

[4:35:01] op de redelijkheid van de prijs die u voor die warmte betaalt,

[4:35:04] maar dat je als overheid ook veel meer meestuurt op,

[4:35:07] is dat dan een duurzaam warmtessysteem?

[4:35:10] Welke warmtebronnen zitten daarop, et cetera, et cetera?

[4:35:12] Dus dat in het kort, voorzitter.

[4:35:15] Is dat afdoende, heer Vermeer? Nee. Nog een tweede interruptie.

[4:35:19] Ja, dank u wel, voorzitter. Ja, is dit afdoende?

[4:35:22] Ik vrees dat ik het ermee te doen heb zoals het er nu ligt.

[4:35:26] Maar ik vind het eigenlijk totaal niet afdoende,

[4:35:27] omdat we juist in de gesprekken over die warmtenetten weer te horen kregen,

[4:35:32] Ja, mensen moeten keuze hebben en die hebben vrije keuze.

[4:35:36] Dat krijgen ze wel.

[4:35:37] Ze worden niet alles gedwongen.

[4:35:40] En ja, wij weten nog niet wat voor systemen we in de toekomst verder nog gaan krijgen.

[4:35:45] En allerlei energiegemeenschappen gedragen dit niet zich hetzelfde als een warmtenet.

[4:35:51] Dus ja, ik snap eigenlijk niet.

[4:35:55] Het zal toch niet alleen komen omdat het bij twee verschillende ministeries zit, hoop ik.

[4:35:59] Een excuus aan de heer Vermeer. Ik bedoelde uiteraard niet afdoende alsof het antwoord u moest overtuigen.

[4:36:04] Oh nee, ik heb er geen last van.

[4:36:07] Maar of het afdoende was voor het debat nu. Maar goed, de minister.

[4:36:11] Nee voorzitter, op dat laatste geen zorgen, zeg ik richting de heer Vermeer.

[4:36:14] Want wet collectieve warmte die de marktoordening voor warmte regelt, die zit echt bij deze minister ook.

[4:36:20] Dus ze hebben wat minder last van die andere minister die we bij de WGW wel ook in vakkamer zitten, zeg ik even met een knipoog.

[4:36:27] Dat kan de heer Bontebal wel hebben.

[4:36:31] Maar ik denk zelf, als je gewoon kijkt naar hoe uitvoerig beide wetsvoorstellen zijn,

[4:36:38] dat als we warmte hier ook nog hadden ingevoegd,

[4:36:40] dan was mijn stapeltje beantwoording voor deze wetsbehandeling zo hoog inmiddels geweest.

[4:36:44] Dus juist door ze uit elkaar te trekken, hoop ik ook dat we het ook overzichtelijk met elkaar kunnen houden.

[4:36:51] En ik ben het helemaal met u eens, energiegemeenschappen,

[4:36:53] dat is eigenlijk niet heel veel anders dan hoe warmtegemeenschappen bijvoorbeeld kunnen gaan functioneren straks.

[4:36:58] Dus u zult ook in de WCW zien dat we daar warmtegemeenschappen eigenlijk op eenzelfde manier gaan faciliteren

[4:37:04] als wat we in deze wet doen met energiegemeenschappen.

[4:37:07] Dus de vergelijkbaarheid tussen die wetten zal voor een heel groot deel ook wel degelijk

[4:37:11] dicht bij elkaar liggen, maar juist vanwege de bijzondere componenten een apart wetsvoorstel.

[4:37:17] Voorzitter, dan was ik dus bij de heer Kops, die ook wel duidelijk aangaf, ja, de afgelopen

[4:37:22] jaren hebben we door de energiecrisis natuurlijk enorme hoge prijzen gezien en dat heeft veel

[4:37:27] met niet alleen maar zorgen over energiearmoede

[4:37:31] en hoe rechtvaardig hebben we nu die energiemarkt geordend,

[4:37:36] maar ook wat doet dat met het draagvlak

[4:37:37] voor wat er de komende jaren te gebeuren staat.

[4:37:40] We zijn natuurlijk volop bezig met het nationale isolatieprogramma,

[4:37:44] meer aandacht voor energiebesparing,

[4:37:46] het uitfaseren van slechte energielabels in de huursector,

[4:37:50] maar ook subsidies voor warmtepompen en zonnepanelen

[4:37:53] of die nul procent renteleningen

[4:37:56] die mensen kunnen afsluiten via het Warmtefonds,

[4:37:58] om huis, zou ik zeggen, maximaal te ondersteunen,

[4:38:01] om de komende tijd minder energie te gebruiken

[4:38:03] en gewoon in een prettig huis te wonen met een lagere energierekening.

[4:38:08] Dat moeten we dus ook vooral blijven doen naast deze energiewet.

[4:38:11] Dus u haalde een zin uit, uit de memorie van toelichting.

[4:38:15] Als je alleen die zin op je laat inwerken, dan denk je, wat heb ik hier nou aan?

[4:38:19] Maar in het bredere perspectief, het is niet zo dat als u deze energiewet aanneemt,

[4:38:24] ...dat het kabinet dan zal stoppen met alles wat we doen op isolatie en energiebesparing...

[4:38:28] ...en het gericht helpen van mensen met een klein rapport ermee.

[4:38:31] Dat moeten we juist volop blijven doen.

[4:38:35] De heer Vlag.

[4:38:36] Het is een interruptie van de heer Kops, PVV.

[4:38:39] Ja, dank u wel, voorzitter. Ja, de minister zegt...

[4:38:41] ...we zetten in op isolatie, energiebesparing...

[4:38:44] ...we moeten huishoudens ondersteunen bij het tegengaan van energiearmoede.

[4:38:49] En hij zei dat moeten we naast de energiewet blijven doen.

[4:38:52] Maar waarom wordt dat niet in de Energiewet geregeld?

[4:38:56] Waarom komt er niet in deze wet een definitie van energiearmoede en wordt daar aan de wet toegevoegd?

[4:39:02] Nou, deze wet moet onder andere als doel hebben om energiearmoede te bestrijden, uit te bannen.

[4:39:09] Ik noem maar even een formulering.

[4:39:11] Waarom wordt dat niet in deze wet ingebouwd?

[4:39:14] De minister.

[4:39:14] Voorzitter, ik zal straks nog wat uitbreiden, dus terugkomen op de discussie die ook onderling heeft gehad

[4:39:19] over wel of geen sociaal tarief invoeren en is die definitie van kwetsbaarheid

[4:39:25] ook nu voldoende adequaat in deze wet geadresseerd?

[4:39:28] Want ik begrijp wel de vraag, maar ik moet ons nu zo echt gaan zoeken

[4:39:31] in het staaltje, zodat ik het nu niet meteen doe na deze interruptie.

[4:39:34] Maar wat je doet voor een deel, regel je de wettelijke basis.

[4:39:39] Moet je zorgen dat wij heldere definities hanteren,

[4:39:42] zodat de markt en consument weten waar ze aan toe zijn

[4:39:44] en ook een toezichthouder weet waar hij op moet toezien.

[4:39:47] Maar mijn pleidooi is wel natuurlijk,

[4:39:48] Dan heb je daarnaast ook wel echt gewoon de financiële middelen nodig

[4:39:52] om een deel van die zaken, zoals isoleren, ook echt financieel te blijven ondersteunen.

[4:39:57] Dus het een hoeft het ander niet uit te zuiten.

[4:39:59] Maar ik hoop, voorzitter, dat ik straks dan de heer Kops daar nog beter op kan beantwoorden.

[4:40:05] De heer Vlag vroeg naar de vergelijkbaarheid van contracten.

[4:40:10] Via artikel 2.5 regelt u straks dat alle energieleveranciers verplicht zijn

[4:40:13] om hun prijs en voorwaarden dusdanig te presenteren dat ze vergelijkbaar zijn.

[4:40:18] Daarmee wordt het toepassen van die vergelijkingsinstrumenten of die vergelijkingssites makkelijker,

[4:40:24] maar kan ook de toezichthouder daar beter op toezien.

[4:40:28] In dit verlengde vroeger Beckerman, Bontebal en Grimwis ook naar bonussen.

[4:40:33] Dat is een mooie cliffhanger, want we gaan eerst naar een interruptie van de heer Vlaggen, SGP.

[4:40:38] Voorzitter, dank u wel. De minister wijst in zijn beantwoording op artikel 2.5.

[4:40:41] Dat had ik in mijn bijdrage ook gedaan.

[4:40:45] En daar wel de vraag aan gekopt hoe dat dan in de praktijk gaat.

[4:40:47] En daarbij heb ik als voorbeeld genoemd de prijsvergelijkingssites.

[4:40:51] Nu wordt ervoor gezorgd in de wet

[4:40:53] dat er tenminste één onafhankelijk vergelijkingsinstrument komt.

[4:40:56] De vraag die ik specifieker had gesteld is...

[4:40:59] ...is het niet beter om alle prijsvergelijkingsinstrumentariën

[4:41:02] aan dezelfde regels te laten koppelen?

[4:41:04] Maar misschien ging u daar nog op in de tweede.

[4:41:07] De minister.

[4:41:08] Dat komt inderdaad hier bijna achteraan,

[4:41:10] dus dat ga ik dan wel meteen even bijzoeken.

[4:41:14] Dat wordt wel een beetje de uitdaging, voorzitter, in dit debat.

[4:41:16] Er zijn dus meer dan 200 vragen gesteld.

[4:41:19] Die ga ik echt allemaal één voor één beantwoorden.

[4:41:22] Nee, sorry, ik moet daar toch zo meteen op terugkomen.

[4:41:24] Ik zie hem nu niet hier meteen bij zitten.

[4:41:26] Ik streep wel die interrupts van kop en vlag weg dan.

[4:41:30] Want die hebben geen antwoord gekregen.

[4:41:31] De minister vervolgt de beantwoording.

[4:41:33] Voorzitter, ik was bij uw vraag over bonussen.

[4:41:37] Kijk, het klopt.

[4:41:38] Sommige energieleveranciers stellen nu bonussen in het vooruitzicht...

[4:41:41] als een klant naar hen toe overstapt.

[4:41:44] En dat kan soms een interessanter aanbod opleveren...

[4:41:47] omdat de consument er uiteindelijk onder de streep dan ook financieel voordeel van geniet.

[4:41:52] Ik vind het wel van groot belang dat leveranciers ook transparant zijn over de voorwaarden rondom die bonussen.

[4:41:57] En ik ben ook bereid om toe te zeggen, te kijken of het mogelijk is om een grondslag in de lagere regelgeving op te nemen

[4:42:03] om zo nodig ook aanvullende eisen te stellen aan de voorwaarden rondom die bonussen en energiecontracten.

[4:42:08] Dat ligt denk ik ook in het verlengde van het pamflet van CDA en VVD dat eerder is ingediend.

[4:42:13] Denk onder andere aan de mogelijkheid om bonussen enkel in geld uit te drukken...

[4:42:17] zodat de vergelijkbaarheid van die energiecontracten ook beter wordt.

[4:42:20] En dat is ook precies wat de Consumentenbond volgens mij in uw rondetafel heeft bepleit.

[4:42:25] Ik zie heel veel mensen knikken, dus ik zie dus veel steun...

[4:42:29] om het in lagere regelgeving ook verder te gaan uitwerken.

[4:42:34] Ja, dus kwam ik nu al bij de heer Vlag...

[4:42:36] over een onafhankelijk gecertificeerd vergelijkingsinstrument.

[4:42:41] Het begint dus bij artikel 2.5, dat die voorwaarden altijd op een dusdanige manier moeten worden

[4:42:46] gepresenteerd dat het überhaupt mogelijk is om te vergelijken.

[4:42:49] Dus daar kun je gewoon voorwaarden stellen vanuit de ACM aan die energieleveranciers.

[4:42:54] En daarnaast vinden we dat er dus altijd één onafhankelijk gratis vergelijkingsinstrument

[4:42:58] in de markt moet zijn.

[4:43:01] Daarmee kun je als consument altijd terecht op één plek waarvan je weet dat heeft ook

[4:43:05] het stempel dat de overheid het ook vertrouwt.

[4:43:08] Dus dat geeft hopelijk op die manier ook wat meer zekerheid.

[4:43:12] Mijn beeld is over het algemeen dat Nederlandse vergelijkingshuids

[4:43:14] nu ook al voldoen aan een goede, transparante vergelijking.

[4:43:19] Maar mocht dat in de toekomst niet het geval zijn,

[4:43:22] dan is het wel heel fijn als de minister op dat moment al de mogelijkheid heeft

[4:43:25] om daar ook direct op in te grijpen,

[4:43:27] dat we niet pas dan een wettelijk haakje moeten gaan creëren,

[4:43:30] want dan kan het wellicht ook veel te lang duren

[4:43:32] voordat we daarop kunnen ingrijpen.

[4:43:36] De heer Vlag vroeg ook naar de mogelijkheid,

[4:43:40] naar aanleiding van de wetenschapstoets,

[4:43:42] de mogelijkheid om te experimenteren met nieuwe contractvormen.

[4:43:47] Normale huishoudens en kleine ondernemingen

[4:43:49] worden onder de Energiewet extra beschermd,

[4:43:52] onder andere via het vergunningenregime.

[4:43:54] En hiervoor gelden dan modelcontracten en streng toezicht.

[4:43:58] Voor nieuwe manieren om energie uit te wisselen gelden minder regels.

[4:44:01] En dat geeft nieuwe marktpartijen en actieve afnemers

[4:44:04] dus ook de ruimte om daar zelf onderling afspraken over te maken.

[4:44:07] En dat is in eerste instantie aan de markt zelf.

[4:44:10] De ACM gaat daar dan ook niet meteen modelcontracten op voorschrijven,

[4:44:13] want dan zou je alle experimenteerruimte meteen helemaal doodslaan.

[4:44:17] Maar mocht in de komende jaren dat wel wenselijk zijn,

[4:44:21] dan kan de ACM ertoe besluiten om dan te zeggen...

[4:44:24] Nou ja, we hebben nu een tijdje nieuwe vormen gezien.

[4:44:27] De fase van experimenteren is wel voorbij.

[4:44:30] We komen nu in een volgende fase terecht.

[4:44:32] dan kan de ACM zeggen, nou, daar gaan we dan nu alsnog een modelcontract op voorschrijven.

[4:44:38] En daar hoeft dan ook de energiewet niet op te worden aangepast.

[4:44:40] Dat kan de ACM dan op dat moment gewoon nabewind van zaken doen.

[4:44:44] Een interruptie van mevrouw Posma. Een nieuw sociaal contract.

[4:44:48] Ja, dank. Ik was even... We krijgen twee modelcontracten.

[4:44:52] Dus ik was even benieuwd, wat is nou een nieuwe vorm van energie?

[4:44:56] Want we zien zonnepanelen, die zijn al redelijk veel in het gebruik.

[4:45:01] andere vormen van de energie volgens mij ook.

[4:45:05] Dus ik ben een beetje beducht op het feit dat we misschien te langzaam weer gaan.

[4:45:11] Dus vandaar mijn vraag ook, welke modelcontracten, welke twee worden er dan precies uitgewerkt?

[4:45:16] Zit daar bijvoorbeeld al zon in of andere vormen?

[4:45:20] En zo niet, kunnen we snel aan de slag gaan om die er wel in te zetten?

[4:45:24] De minister.

[4:45:25] Er zijn dus straks en modelcontracten voor variabele tarieven...

[4:45:30] en modelcontracten voor vaste tarieven.

[4:45:32] Kortlopend en langerlopend.

[4:45:34] Dus langer dan een jaar ook.

[4:45:36] U snijdt eigenlijk het punt ook aan...

[4:45:40] waar in de eerste termijn ook door een aantal van u aan is geïnteresseerd...

[4:45:42] gewoon de terugleververgoedingen die energiebedrijven nu in rekening brengen.

[4:45:48] Is dat niet eigenlijk een aparte vorm van een modelcontract, zegt u?

[4:45:51] Zou je niet een modelcontract moeten hebben...

[4:45:53] ...voor consumenten met en consumenten zonder zonnepanelen.

[4:45:56] Mocht op een gegeven moment blijken dat we niet tot een overzichtelijker regime komen...

[4:46:01] ...rondom terugleefvergoedingen, dan zou je dit als een aanvullend modelcontract...

[4:46:05] ...kunnen gaan uitwerken en dan kan de ACM dat ook met de energiebedrijven oppakken.

[4:46:08] GESPREKSLEIDERAAR Postma.

[4:46:10] Voorzitter, zullen we daar gewoon nu al mee beginnen?

[4:46:13] Want ik denk dat we nu al zien dat dat onoverzichtelijk is...

[4:46:18] ...wat de voorwaarden zijn van teruglevering van stroom aan het net.

[4:46:23] en dat het de consument goed zal helpen om ervoor te zorgen dat ook hier in ieder geval een vorm van

[4:46:30] modelcontract bij zit, zodat er een keuze is. Want sommige energiebedrijven, daar moet je al

[4:46:35] voor betalen voor teruglevering. Voorzitter, hier is wel de vraag hoe je dat het snelst regelt.

[4:46:41] Kijk, als het wetsvoorstel saldering was aangenomen, dan hadden we nu al een situatie gehad dat we van

[4:46:47] al die willekeur rondom teruggeleveringen waren afgewezen. Dus de vraag is ook of het de consument

[4:46:51] meer geholpen is. Ik spreek ook niet mevrouw Posma aan, want die heeft daaruit een heel helder staplet over ingenomen.

[4:46:56] Maar te veel verschillende modelcontracten gaat ook niet helpen voor overzicht voor de consument.

[4:47:02] Dus ik denk dat we daar wel een goede balans moeten vinden tussen hoeveel verschillende modelcontracten wil je hebben.

[4:47:08] En hoe kun je via andere routes toch hetzelfde doel ook bereiken.

[4:47:11] Maar hier scherp de vinger aan de pols houden, zo interpreteer ik mevrouw Posma.

[4:47:14] Maar daar ben ik het zeer mee eens.

[4:47:16] Een heel natuurlijk moment om naar de heer Bontebal te gaan. Bontebal, CDA.

[4:47:20] Ja, ik zat wel te denken, dat stukje over salderen, hebben mijn collega's dat nou heel goed gehoord.

[4:47:25] Anders moet u het denk ik nog een keer herhalen.

[4:47:27] Maar daar gaat mijn vraag niet over.

[4:47:30] Het is nog een blokje straks.

[4:47:31] Over dat modelcontract.

[4:47:34] Vindt u dat alle leveranciers, ook de leveranciers die bijvoorbeeld maar het product dynamisch leveren willen aanbieden,

[4:47:41] dat die ook die twee modelcontracten moeten aanbieden?

[4:47:44] En er gaan straks nieuwe partijen zijn die misschien ook een vergunning aanvragen.

[4:47:49] en dus daarmee ook de facto leverancier zijn,

[4:47:51] vindt u dat ook die nieuwe partijen,

[4:47:53] die met die meer experimentele vormen van energielevering aan de slag gaan,

[4:47:57] vindt u dat die ook allebei een modelcontract moeten aanbieden,

[4:48:01] variabel en vast? Want dat belemmet hun ook wel weer.

[4:48:04] De minister.

[4:48:05] Ik had me in ieder geval ook nog aanstaan.

[4:48:06] Dat was wat ik net ook richting de vlag probeerde duidelijk te maken.

[4:48:10] En dat hoeft niet meteen in eerste instantie,

[4:48:11] want je wilt daarom, dat is gedachte eigenlijk vanuit die experimenteerruimte,

[4:48:18] Nieuwe marktvormen, nieuwe contractvormen moeten wel eerst mogelijk zijn,

[4:48:22] voordat je dat meteen weer in de mal van een modelcontract wil persen.

[4:48:27] Wel wil je dat verschillende leveranciers die allemaal dynamische tarieven aanbieden,

[4:48:32] dat dat op een gegeven moment ook wel natuurlijk vergelijkbaar is,

[4:48:34] dat de consument ook weet waar hij dan voorttekent

[4:48:37] als je zo'n dynamisch contract wil aangaan.

[4:48:39] Mevrouw Beckerman heeft daar ook een aantal vragen over gesteld.

[4:48:42] Bontbal en dan Vermeer. Bontbal.

[4:48:44] Ik was toch niet helder genoeg in mijn vraag.

[4:48:48] Het gaat bijvoorbeeld om dynamische leveranciers...

[4:48:51] die dat product willen aanbieden...

[4:48:53] maar misschien niet het product van variabele tarieven en een ja-contract.

[4:48:58] Maar nou verplicht de wet hen ook...

[4:49:01] om wel dat product op de markt aan te bieden.

[4:49:04] Dus dit gaat even niet over een modelcontract voor het product dynamische tarieven...

[4:49:09] maar dit gaat over die andere twee.

[4:49:10] willen we dat soort bedrijven, die zich helemaal specialiseren in dat dynamisch leveren,

[4:49:15] ook verplichten die twee andere modelcontracten te gaan leveren?

[4:49:19] De minister.

[4:49:20] Ja, voorzitter, want dat zijn dan wel partijen die een vergunning hebben

[4:49:23] om op de Nederlandse energiemarkt actief te zijn.

[4:49:25] En daar willen we wel een stevige bodem in leggen.

[4:49:27] Dus iedereen die met een vergunning actief is op de markt,

[4:49:30] moet ook die modelcontracten aanbieden.

[4:49:32] En als je dan daarnaast veel nieuwe, innovatievere vormen wil aanbieden,

[4:49:37] en dat is je hoofdbusiness,

[4:49:39] Dan zullen bedrijven vooral daar hun inzet op zetten.

[4:49:43] En dat ze niet heel actief consumenten gaan werven met die andere twee modelcontracten.

[4:49:48] Dat vind ik dan ook wel begrijpelijk.

[4:49:49] Want je kiest dan een niche in de markt waar je op wilt specialiseren.

[4:49:55] Maar ik vind het wel belangrijk dat die bodem ook in de markt ligt.

[4:49:59] Dan zijn er geen interrupties meer.

[4:50:01] Vervolgt uw beantwoording.

[4:50:03] Voorzitter, dank u wel.

[4:50:05] Over dynamische prijzen gesproken.

[4:50:09] Het is een interessante ontwikkeling, die ook echt voordeel voor de consument kan opleveren.

[4:50:14] Maar tegelijkertijd ben ik het eens met mevrouw Beckman.

[4:50:16] We moeten wel goed in de gaten houden of de regels die we voor iedere leverancier eisen,

[4:50:20] ook door die nieuwe dynamische leveranciers worden nageleefd.

[4:50:26] Het is ook goed om te weten dat in andere landen, zoals in Scandinavië,

[4:50:30] het percentage mensen met een dynamisch contract echt fors hoger ligt.

[4:50:34] In delen van Scandinavië gaat het al richting de 50%.

[4:50:37] Dus we hoeven hier het wiel ook niet helemaal opnieuw uit te vinden.

[4:50:40] We kunnen ook gewoon leren van de ervaringen en de lessen die in die landen zijn opgedaan.

[4:50:44] Dus daar steken we regelmatig ons licht op.

[4:50:47] Heel specifiek op dynamische tarieven vroeg de heer Bontebal of die verplichtingen ook

[4:50:51] gaan gelden voor leveranciers met minder dan 200.000 klanten.

[4:50:54] Het antwoord is ja.

[4:50:56] En het gaat ook onder andere over informatie over de mogelijkheden, kosten en risico's

[4:51:02] bij elk aantal klanten.

[4:51:04] Een financiële bijsluiter bij dynamische contracten lijkt mee op basis van de reacties van verschillende

[4:51:09] partijen, waaronder de ACM, Energie Nederland en de Consumentenbond, op dit moment van weinig

[4:51:14] toegevoegde waarde, omdat er al voldoende andere verplichtingen zijn om die consumenten goed te

[4:51:20] informeren, onder andere volgend uit artikel 2.9 lid 2. De ACM en de Energie Nederland hebben in

[4:51:26] december 2021 afspraken gemaakt over voorlichting ten aanzien van dynamische prijskontracten.

[4:51:31] Deze afspraken zijn opgenomen bij de gedragscode Consument en Energieleverancier

[4:51:36] van Energie Nederland.

[4:51:38] De heer Vermeer en anderen gingen uitgebreid in op telemarketing.

[4:51:44] Niet alleen ik zelf, maar ook de minister van EZK, die daar al vaker met de Tweede Kamer

[4:51:48] over heeft gedebatteerd, vindt het onwenselijk dat er sprake is van soms agressieve vormen

[4:51:55] van marketing via de telefoon of aan de deur, waar mensen gewoon niet weten waar ze op een

[4:52:01] En we hebben allemaal denk ik wel voorbeelden gezien waarbij dit soort verkoop zich dan ook vooral richt

[4:52:06] aan kwetsbare consumenten die eigenlijk niet zo heel goed weten wat voor verplichtingen ze aangaan.

[4:52:12] Het is op dit moment mogelijk om nationaal telemarketing op grond van klantrelatie te verbieden.

[4:52:19] Dat zou betekenen dat je als consument niet meer, zoals nu nog het geval is,

[4:52:23] door je vorige of huidige energieleverancier gebeld mag worden

[4:52:26] tenzij je hier vooraf expliciet toestemming voor hebt gegeven.

[4:52:30] De minister van EZK informeert de Kamer later deze maand over dit onderwerp in de volle breedte.

[4:52:35] Daarnaast is zij erg druk bezig om in Europa tot een breder verbod te komen.

[4:52:41] Dus we kunnen nu al een kleine stap in de goede richting zetten.

[4:52:45] Dat zal de minister van EZK dan ook gaan doen.

[4:52:47] Maar daarnaast pleit zij onder andere bij de Consumer Dialogue — dat is de dialoog over

[4:52:52] consumenten in Brussel — om ervoor te zorgen dat in die volgende consumentenagenda van de

[4:52:59] de Europese Commissie, dat verbod op telemarketing ook echt wordt opgenomen.

[4:53:04] Daar zoeken we dus ook steun bij andere lidstaten om dit voor elkaar te krijgen.

[4:53:09] En het is nu nog even onzeker hoe dat speelveld eruit ziet.

[4:53:13] Daar zal de minister van EZKU dus ook actief over blijven informeren.

[4:53:18] Als ik nog heel even door mag op dit punt, want de heer Grimwis vroeg heel

[4:53:23] en bijzonder naar klopt het dat je expliciet schriftelijke toestemming moet

[4:53:27] gegeven nadat je hiervoor voor zo'n contract bent benaderd.

[4:53:33] Dat klopt en dat staat ook al duidelijk in de wet.

[4:53:36] En als er nu alsnog telefonische contracten worden afgesloten zonder

[4:53:39] schriftelijke toestemming of instemming na dat telefoongesprek,

[4:53:43] dan is dat niet volgens de regels en dan zijn die contracten dus niet er.

[4:53:47] En in de praktijk bleek dat marktpartijen soms consumenten al tijdens dat

[4:53:52] telefoongesprek lieten instemmen.

[4:53:54] maar dat was volgens mij ook de aanleiding voor een vraag uren tijd geleden.

[4:53:58] Dus de minister voor EZK zet zich nu daarom in

[4:54:00] om dat zogenoemde schriftelijkheidsvereiste

[4:54:02] om die ook beter toegepast te krijgen bij de marktpartijen.

[4:54:06] En ook om verschillen tussen marktpartijen hier aan te pakken.

[4:54:10] En ik juich die inspanning van de minister toe

[4:54:13] en ook het gesprek dat zij daarover voert met de ACM.

[4:54:17] Vergunningseisen ten aanzien van telefonische verkoop.

[4:54:19] Onder de nieuwe energiewet kan de ACM bij stelselmatig overtreden

[4:54:24] ...van de regels de vergunning van de leverancier intrekken.

[4:54:28] Dat is een stevig nieuw middel voor de ACM om te kunnen ingrijpen bij die overtredingen.

[4:54:33] En ik ben het natuurlijk met u eens, als je pas bij die vergunning-intrekken-effect ziet...

[4:54:38] ...dan kan het soms wel heel erg lang duren.

[4:54:39] Dus het gaat er natuurlijk ook om dat de ACM daar echt bovenop zit...

[4:54:43] ...en ook wel heel duidelijk maakt naar zo'n vergunninghoudende energieleverancier...

[4:54:48] ...dat ze gewoon gaat toezien op naleving van wet- en regelgeving.

[4:54:52] Dat zijn allemaal zaken die we kunnen doen in afwachting van de strenge regelgeving...

[4:54:56] die de minister van EZK sowieso voor elkaar wil boksen.

[4:55:01] Dank u wel. Dan ga ik naar mevrouw Postma, NRC.

[4:55:04] Daarna heer Gimmis, ChristenUnie. Postma.

[4:55:08] Ik blijf me een beetje verwonderen dat consumentenbescherming...

[4:55:12] want dat is het eigenlijk, nu op Brusselsniveau geregeld moet worden.

[4:55:16] Ik had net een klein gesprek met mevrouw Koekoek in de pauze...

[4:55:20] En dan hadden we het ook over de wet consumentenbescherming,

[4:55:22] die in Nederland veel beter was met het burgerlijk wetboek.

[4:55:25] Dat is een wet die een tien jaar geleden ongeveer veranderd is naar een Europese wet.

[4:55:29] We zijn eigenlijk slechter af.

[4:55:31] En ik vraag mijn eerste instantie af.

[4:55:34] Volgens mij is dit echt iets wat wij gewoon in Nederland moeten kunnen regelen.

[4:55:38] Onze eigen bescherming van de consumenten,

[4:55:41] juist tegen het bedrijfsleven dat hier in die zin veel te veel macht en zeggenschap heeft gekregen.

[4:55:46] En de andere vraag die ik daarbij had, op zich is het een stapje vooruit, want we zijn nu

[4:55:56] een beetje bezig met pleisters plakken, zo voelt het, dat de ACM dan een vergunning mag

[4:56:00] intrekken, en dan denk ik automatisch, oeh, dan gaat het bedrijf omvallen, wat gebeurt

[4:56:05] er dan met al die anderen, en dat zullen mensen zijn die op ook een vrij agressieve manier

[4:56:11] benaderd zijn om daar een energiecontract te hebben, wat gebeurt er dan met al die andere

[4:56:16] Als je geen vergunning meer hebt, dan kan ik al optellen wat er gaat gebeuren met dat bedrijf.

[4:56:26] Dus eerst de vraag waarom dit Europees hoort in Nederland.

[4:56:30] En tweede, dan is het echt noodzaak dat wij ervoor zorgen dat bedrijven die omvallen,

[4:56:37] dat de mensen daar ook goed beschermd zijn.

[4:56:38] De minister.

[4:56:42] Ik ben het dus echt helemaal eens met de Kamer...

[4:56:45] dat je op die verkoop aan de deur en aan de telefoon gewoon strengere regels wilt.

[4:56:50] Wij verwachten alleen dat als wij dat nu nationaal gaan regelen...

[4:56:55] voor uitlopend op aanpassingen in Europa...

[4:56:57] dat zodra dan zo'n bedrijf naar de rechter stapt...

[4:57:00] we die rechtszaken ook direct verliezen.

[4:57:03] Dus dat is de reden waarom ik samen met de minister van EZK inzet op het Europese spoor...

[4:57:07] omdat we ook gewoon zeker willen weten dat we dit ook dan juridisch gaan winnen.

[4:57:13] Dus mocht u als Kamer de komende weken besluiten om dit per amendement toch al te gaan regelen in deze wet,

[4:57:19] dan kan ik die gedachtegang helemaal volgen.

[4:57:22] Dan waarschuw ik er alleen voor dat dat kwetsbaar kan zijn,

[4:57:25] omdat Europa die ruimte in onze beleving gewoon onvoldoende biedt om dat in nationale wetgeving te verankeren.

[4:57:31] Maar ik heb zo'n vermoeden dat er wel een amendement van deze strek in gaat komen.

[4:57:36] Dan zal ik deze waarschuwing nog een keer uitspreken.

[4:57:40] Mocht de ACM op een gegeven moment om welke reden dan ook een vergunning intrekken, want

[4:57:44] het hoeft dan niet alleen maar vanwege het overtreden van dit onderdeel te gaan, maar

[4:57:48] het kan ook om andere zaken gaan, dan moeten we via het bedingen rondom faillissementen

[4:57:53] et cetera goed regelen dat lopende contracten op een nette manier worden overgenomen.

[4:57:57] Ik kom straks nog terug op een aantal vragen die daarover zijn gesteld.

[4:58:00] Hoe zorg je ervoor dat consumenten dat dan zoveel mogelijk onder dezelfde voorwaarden kunnen doen?

[4:58:05] Dank u wel.

[4:58:07] Dan ga ik naar de heer Ginmees, ChristenUnie.

[4:58:10] Ik kom even terug op het antwoord dat de minister gaf op mijn vraag over schriftelijk moeten bevestigen

[4:58:18] dat je overstapt van energieleverancieren, dus een nieuw contract aangaat.

[4:58:23] Het antwoord was op zich helder, maar om alle misverstanden te voorkomen.

[4:58:28] Dat betekent dus dat als je ja hebt gezegd aan de telefoon op zo'n aanbod van een of andere

[4:58:33] energiebedrijf met een wonderlijke naam, dat je vervolgens een mail krijgt en als je daar dus niet

[4:58:41] op reageert, en dan moet je binnen twee weken reageren vaak, en als je daar dus niet op reageert

[4:58:46] gaat er dus geen nieuw contract gelden. Dat is eigenlijk wat de regels moeten zijn. Dus al die

[4:58:49] gevallen waar dat nu misgaat en anders gaat en die voorbeelden kennen we allemaal, dat in één

[4:58:53] keer er bedragen van je rekening worden afgeschreven omdat je niet op reageert en er komt dan soms een

[4:58:59] een zoon of een dochter een paar maanden later achter.

[4:59:03] Is dus niet rechtsgeldig eigenlijk.

[4:59:05] En dat moet dus worden teruggedraaid.

[4:59:08] En de ACM moet daar dus overwaken.

[4:59:11] De minister.

[4:59:12] Dat klopt, voorzitter. Dat heeft de heer Grimmers heel goed uitgelegd.

[4:59:17] Nee. Wel, dus verheldering in de wet is niet nodig.

[4:59:21] Maar zorgen wel, en dat die wordt nageleefd natuurlijk wel.

[4:59:24] Dus iedereen die hiermee te maken heeft en nu toevallig ook meeluistert,

[4:59:27] een mailtje bij de toezichthouders, wat er ook kan worden opgetreden.

[4:59:32] Pontebal, CDA?

[4:59:33] Ja, ik vind zelf eigenlijk de verkoop van contracten aan de deur

[4:59:40] nog een groter probleem dan telefonisch.

[4:59:43] Bij telefonisch zou dan de vraag zijn, kan je niet later gewoon laten opnemen

[4:59:47] in het Belmenietregister, of kunnen we zorgen dat

[4:59:53] energiecontractverkopers niet via de telefoon

[4:59:56] Dat kunnen we verkopen als je in het Belmenietregister staat.

[4:59:59] Maar aan de deur vind ik eigenlijk dat daar zit ook nog een stuk onveiligheid aan vast.

[5:00:04] Zijn er niet wat creatieve manieren te verzinnen om dit als eerste juist aan te pakken?

[5:00:11] Dus nog even voor die telefonische verkoop.

[5:00:14] Bijvoorbeeld dat we zeggen, nou je mag het best aan de deur verkopen.

[5:00:16] Maar dat moet dan op 1 januari tussen 12 uur en kwart over 12.

[5:00:21] Bijvoorbeeld, of dat je zegt dat je iets koppelt aan bedragen.

[5:00:26] Want een energiecontract, als jij een jaarcontract aan de deur afsluit...

[5:00:29] gaat het de facto over een aantal duizenden euro's.

[5:00:32] Ik vind het absurd dat je producten van een aantal duizenden euro's...

[5:00:36] aan de deur kan verkopen.

[5:00:38] Je zou ook kunnen zeggen, we leggen een bodem in het bedrag...

[5:00:40] van wat je aan de deur mag verkopen.

[5:00:42] Dus ik zoek nog naar een paar richtingen.

[5:00:45] Telefoon is prima, dat gaan we ook regelen.

[5:00:46] Maar die mensen moeten niet aan je deur staan.

[5:00:49] zeker niet mensen die zich daar onveilig bij voelen.

[5:00:54] De minister.

[5:00:55] Ik vind, het zijn volgens mij allemaal hele creatieve gedachten

[5:00:57] om te kijken hoe je binnen die Europese regelgeving,

[5:01:02] zoals die nu nog is, in ieder geval het maximale kan doen

[5:01:06] om op nationaal niveau dit soort verkoop in te perken.

[5:01:09] Ik ga dat ook gewoon even meenemen in mijn gesprek met de minister van EZK.

[5:01:12] En als het nog nuttig is, dan zal ik dat wel schriftelijk aan u laten weten

[5:01:15] voordat u de plenary afronding heeft.

[5:01:17] en dat komt zo meteen dan bij amendement 18 van mevrouw Posma,

[5:01:20] waarvan ik begrijp dat dat inmiddels is ingediend.

[5:01:22] Dus dat zal ik daar zo meteen proberen te appreciëren.

[5:01:26] En via de lokale verordening kunnen overigens gemeenten

[5:01:29] wel al ook eisen stellen aan verkoop aan de deur

[5:01:32] via een vergunningsstelsel of een verbod via de APV.

[5:01:35] Het is de gedachte van de heer Bonterbal

[5:01:37] om ook op creatieve wijze al te kijken wat kan wel al in Nederland.

[5:01:40] Kunnen we in ieder geval gemeentes wel aansporen

[5:01:42] om dit via de APV en het vergunningsstelsel lokaal

[5:01:46] ...al zoveel mogelijk toe te passen.

[5:01:47] Dus ik kan dat ook bij VNG onder de aandacht brengen.

[5:01:50] Dat zal ik dan doen, voorzitter.

[5:01:52] Vervolgt u de beantwoording?

[5:01:54] De heer Erkens had het over de leesbaarheid van de energierekening.

[5:01:58] En dat is net zo belangrijk als leesbaarheid van heel veel andere stukken...

[5:02:01] ...die vanuit overheden of van anderen bij mensen op de deurmat vallen.

[5:02:06] Begrijpelijke energierekening is gewoon heel erg belangrijk...

[5:02:08] ...zodat je of zelf aan de slag kan thuis met slimme besparen...

[5:02:11] ...of beter kan vergelijken of dat je bij een andere energieleverancier beter af bent.

[5:02:16] We hebben het initiatief genomen om met alle betrokken partijen hierover in gesprek te gaan.

[5:02:21] Dus samen met Energie Nederland en de ACM zijn we aan het kijken...

[5:02:24] ...hoe die energierekening nog begrijpelijker kan worden.

[5:02:27] We stellen natuurlijk een hele hoop eisen aan...

[5:02:29] ...wat er sowieso op die energierekening vermeld moet zijn...

[5:02:31] ...maar dat helpt niet per se tot meer begrijpelijkheid.

[5:02:35] Dus het gaat dus deels om gewoon alle data en getallen...

[5:02:39] ...die je op die rekening moet hebben staan...

[5:02:41] je het ook kan terugzoeken.

[5:02:43] Maar ik denk dat we vooral moeten kijken hoe kunnen we met elkaar dan gewoon echt in begrijpelijke

[5:02:47] taal uitleggen wat er op die energierekening staat.

[5:02:50] En nu ik zelf hardop uitleg dat we dit met de Energie Nederland en de ACM doen, denk

[5:02:54] ik dat we misschien ook gewoon wat maatschappelijke organisaties moeten uitnodigen om daar naar

[5:02:58] mee te kijken.

[5:02:59] Zoals we in het verleden ook bijvoorbeeld het loket of het noodfonds energie echt beter

[5:03:04] hebben laten functioneren door onder andere met de ouderenbond en maatschappelijke organisaties

[5:03:09] die verstand hebben van begrijpelijke taal door alle formulieren heen te lopen.

[5:03:14] Dus dat gaan we gewoon even verbreden.

[5:03:19] Levensier, in het verlengde hiervan had ook de heer Kops daar het een en ander over gevraagd.

[5:03:22] Levensier moet dus volgens de wettelijke grondslag in deze Energiewet

[5:03:26] een aantal zaken verstrekken, zodat eindafnemers periodiek en kosteloos

[5:03:31] hun facturen, factureringsinformatie en informatie over energiebronnen kunnen inzien,

[5:03:36] waarbij de gegevens overgeleverde elektriciteit en gas

[5:03:39] op een transparante en begrijpelijke wijze moeten worden weergegeven.

[5:03:44] Dus ik denk dat de heren Erkes en Kops mij mooi op pad sturen

[5:03:47] om dat met een breed scala aan partijen de komende tijd verder op te pakken.

[5:03:54] Dit wetsvoorstel, daar vroeg ook de heer Kops naar,

[5:03:57] regelt inderdaad het recht op overstappen, dat hebben we nu ook al,

[5:04:01] maar dat blijft in deze Energiewet natuurlijk het geval.

[5:04:05] Een leverancier brengt met betrekking tot een overstap

[5:04:07] van een huishoudelijke eindafnemer of een micro-onderneming

[5:04:12] geen andere kosten in rekening buiten de eventuele opzegvergoeding.

[5:04:16] En als een eindafnemer overstapt naar een andere energieleverancier,

[5:04:19] dan zorgt de leverancier ervoor dat de handelingen die noodzakelijk zijn

[5:04:22] voor deze overstap ook worden verricht,

[5:04:24] zodat je daar als consument zelf zo min mogelijk gedoe bij hebt.

[5:04:28] En onder deze energiewet wordt het overstapproces versneld.

[5:04:32] Uiterlijk in 2026 mag dit proces niet langer dan 24 uur in beslag nemen.

[5:04:37] Dus als je dan af wil van een vervelende leverancier, of voor welke reden dan ook,

[5:04:41] dat dat dan ook snel geregeld moet zijn.

[5:04:44] De heer Grimwits vroeg naar een wervingstop.

[5:04:47] Ik sta sympathie...

[5:04:49] Dat is ook al een amendement, voorzitter.

[5:04:51] Wacht, dan ga ik nog even één vraag beantwoorden voordat ik daar kom.

[5:04:54] Mevrouw Posma vroeg namelijk nog naar de opzegvergoeding.

[5:04:59] De ACM heeft per 1 juni 2023 een nieuwe beleidsregel laten ingaan.

[5:05:04] Die heeft direct al tot gevolg gehad dat er weer vaste contracten werden aangeboden.

[5:05:09] De opzegvergoeding sluit nu namelijk beter aan bij de waarde die het vroegtijdig opzeggen

[5:05:13] van dat contract nog heeft.

[5:05:16] Dat betekent bij stijgende prijzen dat de opzegvergoeding nul is en bij dalende prijzen waarschijnlijk

[5:05:20] iets hoger uitvalt dan voor 1 juni 2023 het geval was.

[5:05:25] Ik ben voornemens de beleidsregel om te zetten in een ministeriële regeling onder de Energiewet.

[5:05:30] Maar voordat dit gebeurt, zal ik dat ook nog met de ACM goed evalueren.

[5:05:34] Hoe die beleidsregel op zich vergoedingen nu is uitgepakt.

[5:05:37] Maar dit was volgens mij een unanieme wens van de Kamer.

[5:05:40] Dat hebben we dan nu tijdelijk goed geregeld.

[5:05:42] En als we dat sterker kunnen verankeren met die ministeriële regeling, dan helpt dat volgens mij.

[5:05:47] Na aanleiding van dit blok ga ik twee amendementen apprecieren, voorzitter.

[5:05:52] Amendement 14 van het lid Grinwis gaat over een wervingstop.

[5:05:58] Ik sta sympathiek ten opzichte van dit amendement dat voortkomt uit het voorstel van de ACM.

[5:06:03] Ik heb de ACM gevraagd om hierover een voorstel op papier te zetten, omdat ik het ook belangrijk

[5:06:07] vind dat als we deze relatief nieuwe gedachten opnemen in de wet, dat het ook een effectief

[5:06:12] instrument is dat complementair is aan bestaande bevoegdheden.

[5:06:17] Ik zal na aanleiding van dit debat ook kijken of ik nog voor de plenaire afronding schriftelijk

[5:06:24] wat verder kan ingaan op de uitvoerbaarheid en de handhaafbaarheid na aanleiding van mijn

[5:06:28] gesprek met de ACM.

[5:06:29] Maar al met al kan ik amendement 14 oordeel Kamer geven.

[5:06:32] Dan ook in dit blok amendement 15, eveneens van de heer Grinwis.

[5:06:36] De strekking van het amendement is een verplichting voor leveranciers om teveel betaalde voorschotten

[5:06:40] aan consumenten terug te betalen door het instellen van een waarborgfonds, of iets dat vergelijkbaar

[5:06:48] is.

[5:06:48] Het instellen en beheren plus het uitvoeren van een waarborgfonds kent hoge kosten en

[5:06:52] in onze beleving meer nadelen dan voordelen.

[5:06:55] Bij financiering door de sector bestaat er namelijk het risico dat dit wordt doorberekend

[5:06:59] aan alle consumenten met als gevolg een hogere energierekening.

[5:07:02] Daarnaast raakt ook de gehele sector het financiële risico als een hele grote leverancier zou omvallen.

[5:07:08] Dat kan leiden tot een domino-effect.

[5:07:10] Ook zal dit de toetredingsdrempel verhogen, waardoor kleine en nieuwe leveranciers moeilijker

[5:07:15] toegang tot de energiemarkt krijgen.

[5:07:17] Tot slot zal het fonds ook het nemen van risico's kunnen stimuleren, waardoor financiële risico's

[5:07:23] worden afgewend tot op andere partijen.

[5:07:25] Dus amendement 15 ontraad ik, maar ik heb in mijn inleiding al gezegd, ik zie wel dat in deze Kamer

[5:07:32] of een waarborgfonds of iets van een sociaal tarief, u zoekt nog naar de weg om dit het beste te doen.

[5:07:36] Ik kom daar straks dus nader nog op terug.

[5:07:38] Maar dat amendement onder 15, zoals nu is ingediend, ontraad ik.

[5:07:42] Geen mis en daarna vraag ik Erkens om het voorzitterschap even over te nemen.

[5:07:46] Geen mis.

[5:07:46] Ja, dank voorzitter.

[5:07:48] Ja, dat is op zich een helder verhaal.

[5:07:50] Ik ben wel benieuwd, want sociaal tarief is een echt ander onderwerp.

[5:07:54] Het complementaire of concurrerende, ik vat het op het complementaire idee van veilen.

[5:07:59] Wie heeft de minister dan in het kader van dit amendement daar gelijk op wil ingaan?

[5:08:04] Ten tweede, ik vind het nogal wat, want de maatschappelijke pijn om dit niet te regelen