Raad Buitenlandse Zaken d.d. 22 april 2024

[0:00:02] Welkom. Welkom aan de minister en haar ambtenaar.

[0:00:05] Welkom aan de Kamerleden.

[0:00:06] Ik zie de heer Paternotte aan de kant van het kabinet zitten.

[0:00:09] Dat is wel interessant.

[0:00:12] Voorzitter.

[0:00:14] Ik ben totaal nieuw als voorzitter in deze rol.

[0:00:17] Ik wist het ook niet helemaal van tevoren.

[0:00:19] Dus vergeeft u mij als ik hierbij niet de procedures perfect volg.

[0:00:23] Ik zal heel ruimhartig zijn en niet meteen een maximum aantal interrupties per persoon instellen.

[0:00:29] Maar u begrijpt dat als het op een gegeven moment een wat hoger aantal wordt,

[0:00:34] ik kijk niemand aan, dat ik dan zal vragen het aantal interrupties te beperken.

[0:00:40] Eerste termijn van de Kamer en ik kijk naar links en ik kom bij de heer Brekelmans, VVD.

[0:00:51] Dank voorzitter.

[0:00:52] Al twee jaar zien we dagelijks ellende in Oekraïne

[0:00:55] en toch steeds zijn er weer momenten die mij in het bijzonder aangrijpen.

[0:00:59] En ook deze week, want er was een luchtaanval op Tsjerniv.

[0:01:02] En twee weken geleden waren wij nog als commissie in deze plaats.

[0:01:07] En we waren daar bij een feestelijke bijeenkomst, want er werden vijf huizen herbouwd.

[0:01:13] En er werden sleutels overhandigd aan gezinnen daar.

[0:01:16] En toen we daar waren, zeiden wij tegen elkaar wat hebben deze mensen toch al een hoop meegemaakt.

[0:01:20] Tsjerniv is belegerd geweest, daarbij helemaal kapotgeschoten.

[0:01:24] We hebben een aantal maanden daarna een raketinslag midden op het plein meegemaakt.

[0:01:27] waardoor de hele theater is opgeblazen.

[0:01:30] En we zeiden toen ook tegen elkaar, nou gelukkig is voor deze mensen nu de oorlog ver weg.

[0:01:34] En hebben ze hopelijk niet binnenkort weer Russen op de stoep staan.

[0:01:39] En dan doet het extra pijn om deze week de beelden te zien dat er toch weer zware raketinslagen zijn geweest.

[0:01:44] 18 doden, 78 gewonden, waaronder kinderen.

[0:01:47] Voor deze mensen houdt het maar niet op.

[0:01:50] En het erge is, wij kunnen dit voorkomen als we meer militaire steun leveren.

[0:01:54] En ik ben er trots op wat Nederland doet.

[0:01:55] maar ik schaam me inmiddels dood voor wat wij als Westen doen.

[0:01:59] Ik vond het daarom goed dat Stoltenberg gisteren zei

[0:02:01] dat NAVO-landen flexibeler kunnen omgaan met de NAVO-vereisten.

[0:02:04] En mijn vraag is aan de minister, wat betekent dit voor Nederland?

[0:02:07] Kunnen wij hierdoor meer petersystemen of raketten leveren?

[0:02:10] En naar welke creatieve opties kijkt Nederland?

[0:02:13] Bijvoorbeeld het gezamenlijk trainen, waardoor ook als we iets zouden leveren

[0:02:17] dat onze mensen toch getraind kunnen blijven.

[0:02:19] Of kunnen we misschien iets doen door te schuiven qua tijd in het onderhoud?

[0:02:23] En is het een besluit dat Nederland nu zelf kan nemen, of moet het dus in samenwerking

[0:02:28] met andere landen, dat er straks een gezamenlijk besluit komt?

[0:02:31] En kan, ook als de minister hier niet te veel inhoudelijk op ingaan, kan ze in ieder geval

[0:02:34] zeggen wanneer ze verwacht dat hier ongeveer een besluit over zal worden genomen.

[0:02:39] En klopt het ook dat Nederland al wat dieper is gesneden in het eigen vlees, wat betreft

[0:02:44] de peters, dan andere landen?

[0:02:45] En spreekt de minister haar collega's er dan ook op aan?

[0:02:48] En meer in algemene zin, morgen is er weer een NAVO-Oekraïneraad, wat wordt hier op

[0:02:51] de inzet van Nederland, op welke uitkomst hoop Nederland.

[0:02:54] En dan een kort sanctieomzeiling.

[0:02:56] We hebben het heel vaak over deze week.

[0:02:57] We zagen deze week het bericht over Corendon, dat nog steeds de Russische elite op

[0:03:01] beneer vliegt naar Turkije. Dat vind ik moreel onjuist en ook niet in de geest van de Europese sancties.

[0:03:06] Mijn vraag is al tenminste of u het maar eens is en of ze bereid is om hierover met Corendon in gesprek te gaan.

[0:03:11] Dan het Midden-Oosten. Ik hoor ook graag wat nu de Nederlandse inzet is om te deescaleren in de regionen afgelopen weekend.

[0:03:17] En specifiek, ik heb natuurlijk al vaak opgeroepen, gelukkig met een brede Kamermeerderheid,

[0:03:22] om de Iraanse revolutionele garde op de EU-terroristenlijst te plaatsen.

[0:03:25] Ik weet dat de minister zich daar ook actief voor inzit, maar we lopen steeds tegen diezelfde juridische muur aan.

[0:03:30] En na afgelopen weekend zou ik het heel treurig vinden als dat weer het geval is.

[0:03:34] Daarom nogmaals mijn oproep.

[0:03:35] Kan Nederland ervoor pleiten, heel stevig, om die juridische drempel te verlagen?

[0:03:40] Laten we het ijzersmeden als het heet is.

[0:03:43] Dan, voorzitter, de humanitaire situatie in Gaza blijft nijpunt.

[0:03:47] Het verstreent mij dat de VN-organisaties in Israël steeds naar elkaar wijzen.

[0:03:51] Klopt het dat er nu de inhoud van 700 trucks in Gaza eigenlijk klaarstaat, maar niet kan

[0:03:56] worden gedistribueerd?

[0:03:57] En zo ja, wat kan hier tegen worden gedaan?

[0:04:00] Dan was er deze week een brief van oud-ambassadeurs en oud-ministers over UNRWA.

[0:04:05] En het frappante was dat in die lijst tussen oud-ambassadeurs ook een zittende ambassadeur

[0:04:09] stond.

[0:04:09] En met deze brief gaat deze ambassadeur rechtstreeks in tegen het kabinetsbeleid.

[0:04:14] En dat kan natuurlijk niet.

[0:04:16] Een ambassadeur die vertegenwoordigt Nederland en draagt daarbij de kabinetslijn uit.

[0:04:20] En wat als Nederlandse diplomaten in de VN zich inzetten om het desbetreffende land op onze

[0:04:25] lijn te krijgen, dan ondermijnt onze eigen ambassadeur die inspanningen.

[0:04:29] Mijn vraag is of de minister deze ambassadeur tot de orde gaat roepen en wat hiervan de

[0:04:34] consequenties zijn.

[0:04:35] Krijgt deze ambassadeur een officiële waarschuwing of zelfs nog een zwaardere sanctie?

[0:04:39] want hier moet wat mij betreft echt een streep worden getrokken.

[0:04:42] Dan tot slot kort China, als ik nog een paar seconden heb.

[0:04:47] Interruptie van mevrouw Piri.

[0:04:50] Ja, op dit punt.

[0:04:51] Want hartstikke goed dat de heer Brekemans in ieder geval dat artikel heeft gelezen.

[0:04:57] Waar ook prominente, in ieder geval VVD'ers, mensen van zijn partij opstaan.

[0:05:01] Volgens mij de eerste ondertekenaar.

[0:05:04] En ik vraag me af, wat vindt eigenlijk de heer Breekmans van de inhoud van die brief,

[0:05:09] in plaats van alleen maar te kijken naar de ondertekenaars?

[0:05:15] Nou ja, daar gaat het mij dus niet om.

[0:05:17] Kijk, het gaat mij erom dat het kabinet heeft een standpunt ingenomen en een ambassadeur

[0:05:21] draagt het Nederlandse standpunt uit.

[0:05:24] Een ambassadeur kan in dat land door de regering bevraagd worden op het standpunt, kan door

[0:05:27] de media bevraagd worden op het standpunt.

[0:05:29] en als dan iedereen weet dat de het standpunt van die ambassadeur afwijkt dan van wat de regering vindt

[0:05:37] dan vind ik dat heel kwalijk en als wij nu met elkaar de zeg maar de kant op zouden gaan dat

[0:05:43] misschien is de volgende keer is er een pvda bewindspersoon of pvda groenlinks in het kabinet

[0:05:48] zou het zou toch heel raar zijn dat er dan ambassadeurs zijn die gaan zeggen ja we zijn

[0:05:52] het daar niet mee eens weet je op die manier ondermijnt dat wat mij betreft de kracht van

[0:05:56] onze diplomatieke dienst. En als we dit nu toestaan, ja, dan is wat mij betreft is de beer los.

[0:06:01] En dat moeten we niet doen. Dus het doet mij echt niet toe wat de inhoud is van die brief.

[0:06:06] Het gaat erom dat die in strijd is met het kabinetsbeleid en dat ambassadeurs de kabinetslijn

[0:06:10] hebben uitgedragen. Ja, voorzitter, dan toch nog even over de inhoud van die brief. Volgens mij

[0:06:16] is het een appel met een dreigende hongersnood. Een appel gedaan door meerdere politieke kleuren,

[0:06:24] oud-diplomaten, ministers, et cetera, om te kijken.

[0:06:29] We weten allemaal dat er ook problemen zijn met de distributie van voedsel en van de vrachtwagens,

[0:06:35] trouwens ook met de toelaten in Gaza.

[0:06:38] In Israël, volgens mij heb ik dat de minister meerdere malen horen zeggen, ook de premier.

[0:06:44] Wat zij zeggen is, zorg er nou voor dat de grootste VN-organisatie die daar is,

[0:06:48] kan helpen met het distribueren van de voedsel.

[0:06:50] Volgens mij is dat zelfs nog in lijn met de inbreng van de heer Brekemans net in zijn bijdrage.

[0:06:56] Ik snap niet hoe dat tegen kabinetsbeleid ingaat.

[0:06:58] Het is gewoon een moreel appel op het kabinet om zich daarvoor in te zetten.

[0:07:03] Officiële standpunt van het kabinet is op dit moment dat er geen steun aan UNRWA is stopgezet

[0:07:08] en dat het onderzoek wordt afgewacht, wat als het goed is dit weekend of misschien maandag verschijnt.

[0:07:16] En als dan in de brief wordt gezegd dat acuut, per direct de financiering moet worden hervat,

[0:07:21] dat de volledige samenwerking met UNRWA moet worden hervat.

[0:07:24] Daar weet mevrouw Piri heel goed dat dat tegen de huidige lijn van het kabinet ingaat...

[0:07:28] die alle bewindspersonen zoals dat hoort eenduidig hebben uitgelegd.

[0:07:33] En het kan dus niet dat er dan één ambassadeur is die zegt van...

[0:07:36] ik doe een oproep om tegen het kabinetsbeleid in te gaan.

[0:07:39] Nogmaals, als ambassadeur draag je het standpunt van je land uit.

[0:07:43] Wij hebben heel vaak, dat zal mevrouw Piri ook hebben...

[0:07:45] dat ik een ambassadeur uit een ander land spreek en ik vraag dan wat vindt u persoonlijk?

[0:07:49] En dan altijd het antwoord, ik zit hier als ambassadeur, ik draag hier het standpunt van

[0:07:54] mijn land uit.

[0:07:55] Weet je, dat kan publiekelijk, kan dat niet op een andere manier, kan dat plaatsvinden.

[0:08:02] Mevrouw Dobbe.

[0:08:05] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:08:07] Ja, 7000 trucks heeft de heer Brekelmans het over, vol met voedsel, 700, sorry, te weinig,

[0:08:12] te veel.

[0:08:14] Heel veel trucks, heel veel voedsel voor mensen die honger hebben, die doodgaan van honger

[0:08:20] op dit moment.

[0:08:21] Een deel daarvan staat te wachten omdat het niet lukt met de distributie,

[0:08:25] onder andere omdat UNRWA dat nu niet, of in ieder geval niet volledig kan doen.

[0:08:30] Een deel daarvan wordt tegengehouden bij de grens door Israël.

[0:08:33] En wat vindt de heer Brekelmans daarvan?

[0:08:37] Nou, ik vind, dat zal ik zeggen al heel lang, dat massief en in grote aantallen

[0:08:44] meer humanitaire hulp naar Gaza moet.

[0:08:48] Ik vind ook dat daarvoor meer grensovergangen geopend moeten worden.

[0:08:52] Nou is onlangs ook in het noorden van Gaza is dat gebeurd en zien we de eerste trucks

[0:08:58] geloof ik ook door die grensovergang gaan.

[0:09:00] Er zijn verschillende berichten over, maar in ieder geval de eerste zijn daar ook Gaza

[0:09:05] in gegaan.

[0:09:06] En ik vind dat iedereen, Israël, ook anderen, daar aan mee moeten werken.

[0:09:12] Mijn vraag is, wat ik steeds over de berichtgaming zie, is dat de hulp nog onvoldoende aankomt

[0:09:17] en dat betrokken organisaties steeds naar elkaar wijzen.

[0:09:22] Er wordt vaak gezegd dat de controles van Israël te lang duren,

[0:09:26] de bureaucratie is te groot.

[0:09:29] Vaak hebben we Israël opgeroepen en kritiek daarop geleverd

[0:09:33] dat ze daar soepeler mee om moeten gaan, dat ze meer moeten toelaten.

[0:09:35] Dat vind ik ook terecht.

[0:09:37] Maar ik zag deze week ook berichten dat er een heel groot aantal van die trucks

[0:09:42] inmiddels in Gaza zijn, dus wel door Israël zijn toegelaten,

[0:09:45] maar niet verder kunnen worden gedistribueerd in Gaza.

[0:09:48] Dus dan is dat wat mij betreft dus een volgende bottleneck,

[0:09:52] waarvan we moeten kijken wat kunnen we daaraan doen om ervoor te zorgen

[0:09:54] dat die 700 trucks daar niet in Gaza, als er voedsel in zit, staan te verrotten,

[0:10:00] maar dat dat bij de mensen terechtkomt die op dit moment zoveel honger leiden.

[0:10:05] En dat is eigenlijk mijn vraag. Wat kunnen we daaraan doen en klopt dat bericht?

[0:10:08] Wat kunnen we daaraan doen en wat is daarvoor nodig?

[0:10:12] De heer Pattenlotte.

[0:10:14] Ja, voorzitter.

[0:10:15] De heer Brekkelman zegt organisatie naar elkaar wijzen en ja de bottleneck voor het toedaat van voedsel.

[0:10:21] Maar hoe beoordeelt hij het feit dat Israël op 24 maart heeft aangegeven dat ze vanuit UNRWA überhaupt geen voedseltransporten meer toestaan naar Noord-Gaza?

[0:10:33] De heer Brekkelman. Dan kom ik daarna terug bij mevrouw Tobbe.

[0:10:38] Hoe ik beoordeel dat Israël niet wil samenwerken met UNRWA.

[0:10:41] Nee, niet toestaan.

[0:10:42] Nee, het staat in de geannoteerde agenda van deze verhaling ook dat er een hongersnood is in Noord-Gaza.

[0:10:48] Tienhonderdduizend mensen, de premier had het daar dinsdag ook over.

[0:10:51] Maar Israël laat geen UNRA-voedseltransporten toe in Noord-Gaza.

[0:10:54] Hoe beoordeelt u het bereik om ons dat?

[0:10:58] Dat is op 24 maart bekend geworden.

[0:11:01] Ik vind dat, wat ik net zeg, dat alle betrokken partijen ervoor moeten zorgen

[0:11:10] dat humanitaire hulp dat al terechtkomt bij de mensen die het nodig hebben

[0:11:13] en dat iedereen daarvoor een inspanning moet plegen.

[0:11:16] Kijk, ik kan heel moeilijk beoordelen als Israël dat niet doet.

[0:11:19] Kijk, als daar een soort van principeel iets achter zit,

[0:11:22] namelijk we willen niet dat Unra hulp levert,

[0:11:24] nou, dan vind ik dat natuurlijk geen goed standpunt.

[0:11:27] Als Israël legitieme redenen heeft om te denken van,

[0:11:29] nou, dat zijn niet alleen Unra-medewerkers,

[0:11:33] maar daar zitten ook mensen met andere motieven,

[0:11:35] zijn er betrokken bij dat transport.

[0:11:36] En we hebben ook eerder gezien dat Hamas-terroristen

[0:11:40] zich achter humanitaire organisaties verschuilen,

[0:11:43] dan zit daar een legitieme veiligheidsreden achter.

[0:11:45] Ik kan dat niet op dit moment beoordelen.

[0:11:47] Mijn algemene standpunt is dat alle partijen, inclusief Israël,

[0:11:50] het maximale moeten doen om ervoor te zorgen

[0:11:52] dat de hulp bij de mensen terecht komt die het nodig hebben.

[0:11:56] Ik krijg wel het gevoel dat er heel erg heen gedanst wordt

[0:11:59] om wat er eigenlijk gebeurt in Gaza.

[0:12:00] De Israëlische ambassadeur in de Veiligheidsraad

[0:12:02] heeft het zelf heel duidelijk aangegeven.

[0:12:03] Israël is tegen het bestaan van hun raad.

[0:12:05] En dat is bekend.

[0:12:06] Maar Israël heeft een plicht,

[0:12:08] dat zei zelfs de premier afgelopen dinsdag,

[0:12:09] om te zorgen dat mensen in Gaza niet omkomen van de honger.

[0:12:12] Als in dit geval aanvallende partijen in reactie op de teuraanslag.

[0:12:17] Dus ja, nogmaals dan de vraag, hoe valt het dan te verantwoorden

[0:12:19] dat als er een hongersnood is, dat je dan voedseltransporten

[0:12:22] die al in Gaza zijn, tegenhoudt?

[0:12:25] Heer Prekelman.

[0:12:26] Ja, en daarom zeg ik ook inmiddels al drie of vier keer

[0:12:28] dat ik vind dat alle partijen, alle betrokken organisaties,

[0:12:32] inclusief Israël, het maximale moeten doen om ervoor te zorgen

[0:12:35] dat die humanitaire steun terechtkomt bij de mensen die het zo hard nodig hebben.

[0:12:38] En als daar veiligheidsredenen aan de grondslag liggen, dan snap ik dat.

[0:12:43] Als er principiële redenen aan de grondslag liggen, van wij willen niet dat die organisatie hulp verleent,

[0:12:48] dan heb ik daar meer moeite mee en dan vind ik dat geen goed argument.

[0:12:52] Dus volgens mij ben ik daar heel duidelijk in.

[0:12:55] Ik ga terug naar mevrouw Dobbe.

[0:12:57] Nou, helemaal goed, voorzitter.

[0:12:58] En ik zat helemaal op één lijn met de heer Paternotten in deze.

[0:13:00] Dus wat dat betreft heel goed.

[0:13:02] Dan wil ik er wel over doorvragen.

[0:13:04] Want ik hoor de heer Brekelmans een aantal keren zeggen

[0:13:07] iedereen zou moeten meewerken, iedereen moet zich daarvoor inspannen

[0:13:13] zodat die voedsel daar kan komen, zodat mensen niet omkomen van de honger.

[0:13:17] Maar Israël houdt al heel lang, veel te lang, al sinds mensen honger kregen,

[0:13:22] voedsel tegen bij de grens.

[0:13:25] En een deel daarvan zal ongetwijfeld zijn vanwege veiligheidsoverwegingen,

[0:13:28] maar een deel daarvan ook niet.

[0:13:30] En vindt de heer Brekelmans dan niet samen met ons

[0:13:33] dat wij niet alleen maar moeten vinden dat er humanitaire hulp naar Gaza moet

[0:13:38] en dat Israël zich anders moet opstellen en dat we dus ook Israël daarop moeten aanspreken

[0:13:43] en misschien ook wel moeten denken aan sancties als ze dat niet doen.

[0:13:46] Heer Brekelmans voor de antwoord.

[0:13:49] Mevrouw Dobbe weet ook dat Israël daar op allerlei manieren

[0:13:52] al heel intensief op is aangesproken.

[0:13:55] Dat heeft Nederland ook gedaan, dat heeft deze minister gedaan,

[0:13:58] dat heeft de premier gedaan, de minister van BHS.

[0:14:01] Ik heb talloze oproepen dan wel anderen in bilaterale gesprekken voorbij zien komen dat Nederland dat tegen Israël zegt.

[0:14:08] Ik zie, moeilijk om te beoordelen als buitenstaander op grote afstand, maar ik zie dat in de afgelopen weken,

[0:14:15] dat het aantal trucks dat de grens heeft gepasseerd, dat dat substantieel is toegenomen.

[0:14:20] En ik zie ook dat het nog onvoldoende terecht komt bij de mensen die het zo hard nodig hebben.

[0:14:26] Dus dat is de reden ook dat ik deze vraag heb gesteld.

[0:14:29] Maar ik vind inderdaad dat...

[0:14:31] Ik ga mezelf voor de zesde keer herhalen...

[0:14:33] dat alle partijen het maximale moeten doen.

[0:14:35] En als ze dat niet doen, dat ze daarop aangesproken moeten worden.

[0:14:39] Even naar de heer Dassen.

[0:14:41] Dan kan ik al terugkomen bij mevrouw Dobbe en de heer van Baarle.

[0:14:46] Ja, dank voorzitter.

[0:14:48] Er zijn inderdaad talloze oproepen gedaan.

[0:14:50] Dat hebben we in deze Kamer ook al meermaals gememoreerd...

[0:14:53] dat de minister dat bij Netanyahu heeft aangekaart...

[0:14:57] of bij de Israëlische regering.

[0:14:58] maar Netanyahu geeft gisteren zelf aan dat er helemaal geen hongersnood in Gaza is.

[0:15:02] Hij ontkent gewoon de feiten.

[0:15:05] Terwijl honderd procent van Gaza verkeert in voedselonzekerheid,

[0:15:09] dus zeventig procent wordt geconfronteerd met hongersnood.

[0:15:13] En dan ook nog is duidelijk dat Netanyahu honger als wapen inzet.

[0:15:19] Dus naast dat hij UNRWA niet toelaat in het noorden,

[0:15:23] is hij ook zelf niet bereid om die verantwoordelijkheid te nemen,

[0:15:26] die de minister-president eigenlijk vindt dat hij ook moet nemen,

[0:15:28] om te zorgen dat mensen uiteindelijk aan hun voedsel komen.

[0:15:32] Dus mijn vraag aan de heer Brekemans is,

[0:15:34] hoe lang vindt hij nog dat we de Israëlische regering moeten blijven oproepen,

[0:15:39] waar duidelijk niks mee gedaan wordt, dat maakt Netanjahu heel duidelijk,

[0:15:44] totdat we ook overgaan tot andere middelen

[0:15:47] om te zorgen dat de mensen in Gaza die nu gewoon omkomen,

[0:15:51] dat die uiteindelijk voedsel krijgen?

[0:15:56] Ik ben het dus niet eens met de heer Dassen als hij zegt dat het totaal geen effect heeft,

[0:16:01] want volgens mij, maar goed, ik hoor graag van het kabinet hoe zij de feiten beoordelen,

[0:16:06] maar dat de afgelopen weken dat wel het aantal trucks dat de vrachtwagens dat de grens passeert

[0:16:14] met Gaza, dat dat substantieel is toegenomen.

[0:16:16] Er zijn ook meer grensovergangen geopend.

[0:16:19] Maar ik ben het ook met de heer Dassen eens dat het nog niet genoeg is.

[0:16:21] Daarom moet die druk ook aanwezig blijven.

[0:16:26] Daar ben ik ook voorstander van om het via andere kanalen, als dat nodig is, om hulp te geven.

[0:16:31] Via zee, dan wel via de lucht. Maar goed, dat is allemaal in omvang relatief beperkt.

[0:16:35] Dus ik zie dat de hulp die wordt doorgelaten, wordt toegelaten, dat die toeneemt.

[0:16:41] En ik denk dat dat positief is.

[0:16:43] En als dat nog niet genoeg is, dan moet wat mij betreft de druk verder worden verhoogd.

[0:16:47] Ja, ik blijf mezelf herhalen.

[0:16:51] Ik zou graag een vervolg vragen, want de heer Brekemans heeft ook de hele tijd over drugs,

[0:16:57] maar die zitten maar voor de helft vol, dus in principe is er weinig extra voedsel wat

[0:17:02] geleverd wordt.

[0:17:03] En de heer Brekemans zegt ook, ja, ik blijf mijn ralen, maar het is ook een beetje makkelijk

[0:17:07] met van de druk moet verhoogd worden, want er is heel duidelijk, en Netanyahu geeft dat

[0:17:12] ook duidelijk aan, dat hij daar helemaal niks mee doet met die druk, want er is al heel

[0:17:17] dat er druk wordt opgevoerd.

[0:17:19] We hebben hier ook in de Kamer al meer

[0:17:20] drie keer een motie aangenomen over dat

[0:17:23] honger niet als wapen wordt ingezet.

[0:17:25] Ook Borrell geeft gewoon aan dat

[0:17:27] Netanyahu dit aan het doen is. Dus wanneer is het dan

[0:17:29] voor de heer Brekelmans genoeg?

[0:17:31] Vraag ik via u voorzitter.

[0:17:33] Want het is een beetje makkelijk om te zeggen dat

[0:17:35] we moeten het nog maar een keer oproepen.

[0:17:37] Want dan gebeurt er niks.

[0:17:41] Volgens mij delen wij allemaal

[0:17:42] het doel dat er, en dat is

[0:17:43] volgens mij de hele internationale gemeenschap zo'n beetje,

[0:17:46] dat er meer humanitaire steun en meer humanitaire hulp naar Gaza moet.

[0:17:50] Weet je, daar is geen politieke verschil van opvatting over.

[0:17:53] Daar denken de heer Dasser en ik denken daar hetzelfde over.

[0:17:55] Daar wordt internationaal hetzelfde over gedacht.

[0:17:57] De vraag is wat is nu, gegeven alle complexiteit rondom en in Gaza,

[0:18:02] wat is nu de meest effectieve manier om dat voor elkaar te krijgen?

[0:18:05] Ik ben het niet eens met de heer Dasser als hij zegt Netanyahu luistert helemaal nergens naar

[0:18:09] en de Israëlse regering luistert helemaal nergens naar,

[0:18:13] Want uit de cijfers blijkt dat in de afgelopen weken

[0:18:16] dat er substantieel meer humanitaire steun naar Gaza gaat.

[0:18:20] Als dat niet zo is, laat ik mij graag corrigeren door de minister.

[0:18:23] En wat ik zelf heb benoemd net, is dat ik ook zie dat het onvoldoende terecht komt.

[0:18:28] En ik zie beelden van 700 trucks die in Gaza staan.

[0:18:32] Dus mijn vraag is nou, waar loopt het mis?

[0:18:34] En als de algehele opvatting is, en ik denk dat dat ook is,

[0:18:38] dat het op meerdere punten in die logistieke keten misloopt,

[0:18:41] Dan moeten we per punt kijken hoe we daar iets tegen kunnen doen.

[0:18:46] Ik denk niet dat op dit moment, en daar verschillen dan DAS en ik misschien over van mening,

[0:18:50] dat op dit moment sancties opleggen aan Israël de meest effectieve manier is om meer hulp bij hongerleidende gazanen te laten komen.

[0:18:59] Maar op het moment dat Israël onvoldoende toelaat, vind ik dat we de druk moeten opvoeren.

[0:19:05] En ik denk dat er nu wel meer, op dit moment, meer toegelaten wordt.

[0:19:08] Maar het is ook nog niet genoeg, dus daar zullen alle inspanningen gericht op moeten blijven.

[0:19:13] Mevrouw Dobbe, voor vervolg, graag.

[0:19:15] Ja, dank u wel. Ik sluit daarmee mijn wat gefragmenteerde interruptie af.

[0:19:21] Maar ja, ik hoor dus de heer Brekelmans zeggen

[0:19:24] de druk moet worden opgevoerd als er onvoldoende voedselgazen binnenkomt

[0:19:29] en als Israël dat blijft onvoldoende blijft toelaten.

[0:19:32] Maar die ziet sancties niet zitten.

[0:19:34] Maar wat dan wel?

[0:19:36] Wat is dan wel volgens de VVD de druk opvoeren op Israël als sancties dat niet zijn en we alles verder met verwerpen en oproepen en al die aanspreken, dat hebben we allemaal al gedaan.

[0:19:47] Wat is dan voor de heer Brekemans wel de druk opvoeren op Israël?

[0:19:54] Ja, kijk, ik heb net toegelicht dat in mijn perceptie dat we op dit moment zien dat Israël meer toelaat dan in de weken daarvoor.

[0:20:03] Dus het zou vreemd zijn dat op het moment dat Israël meer vrachtwagens toelaat, dat

[0:20:10] je dan op dat moment zegt, nu gaan we sancties instellen.

[0:20:13] Kijk, op het moment dat Netanyahu langere tijd als Israëlse regering zou zeggen, we

[0:20:18] laten er weer minder toe, en je ziet een dalende lijn, ondanks alle diplomatieke inspanningen

[0:20:23] die er breed worden gevoerd, weet je, dan kun je met elkaar discussie gaan voeren van

[0:20:27] nou, is dit dan een moment om op een andere manier de druk op Israël op te voeren?

[0:20:31] Ik denk niet, gegeven wat ik de afgelopen twee, drie weken zie,

[0:20:35] dat dit daar het juiste moment voor is.

[0:20:37] Dat is mijn diplomatieke inschatting, gegeven wat er nu gebeurt.

[0:20:42] En ik ben benieuwd hoe het kabinet erover denkt.

[0:20:44] Mijn indruk is overigens dat het kabinet en de meeste Europese landen daar net zo over denken.

[0:20:48] Want ik heb geen Europese oproep gezien om nu sancties aan Israël in te stellen.

[0:20:52] Dus ik zou zeggen, laten we doen wat het meest effectief is.

[0:20:56] En ik denk niet dat dat nu op dit moment is om sancties in te stellen.

[0:21:00] Ik kijk mevrouw Dobbel nog even aan. Nee, ik ga naar de heer Van Baarle.

[0:21:04] Ja, voorzitter. We hebben dus een katastrofale hongersnood in Gaza.

[0:21:10] Netanyahu laat een paar broodkruimels toe en de VVD zegt complimenten voor Netanyahu

[0:21:15] omdat hij naar een doodhongerend volk een paar broodkruimels treurt.

[0:21:18] Het is eigenlijk verschrikkelijk.

[0:21:20] Naast de misdaden in Gaza, vinden er ook misdaden plaats op de Westbank.

[0:21:25] Human Right Watch onlangs nog met een rapport over hoe Palestijnen op de Westbank door de

[0:21:35] Israëlische bezettingsmacht en door kolonisten zijn verdreven.

[0:21:39] Berichten over verkrachting, over geweld.

[0:21:43] Maar we zagen ook de plannen van de Israëlische regering om nog meer nederzettingen illegaal

[0:21:46] te gaan bouwen.

[0:21:48] Ik zou aan de heer Bleukemans willen vragen wat hij daarvan vindt en of hij vindt dat

[0:21:53] wij als Nederland, als internationale gemeenschap, genoeg doen om het illegale

[0:21:59] nederzettingenbeleid van Israël te stoppen?

[0:22:04] Volgens mij kent de heer Van Balen mijn standpunt inmiddels wel, want hij vraagt zo'n

[0:22:08] beetje ieder erbij zetten. Wat vraagt hij hierna? Ik veroordeel het

[0:22:11] nederzettingenbeleid. Dat is tegen het internationaal recht.

[0:22:15] Dat doet mijn partij overigens al, volgens mij, nou zover ik me kan herinneren, maar

[0:22:20] volgens mij sindsdat Israël het nederzettingenbeleid voert.

[0:22:23] En ik ben er voorstander van wat nu de inzet van Nederland is en ook van de Europese Unie

[0:22:28] om meer gewelddadige kolonisten of de dingen beschrijft die de heer Van Baarle doen, om

[0:22:35] die op een sanctielijst te zetten om dat signaal dat dit niet acceptabel is, om dat ook extra

[0:22:40] kracht bij te zetten.

[0:22:43] Nog een vervolg van de heer Van Baarle.

[0:22:46] Voorzitter, van de maatregel die de heer Brekomans noemt ben ik ook een voorstander.

[0:22:50] Alleen de vraag was of het genoeg is.

[0:22:53] Want voorzitter, heel veel van die kolonisten die geweld plegen,

[0:22:58] of mensen die geweld plegen op de Westbank,

[0:23:00] dat zijn privaat ingehuurde beveiligers,

[0:23:04] waarvan men de identiteit niet eens kent.

[0:23:07] En er is al heel lang sprake van straffeloosheid.

[0:23:09] Ik durf te betwijfelen of heel veel mensen door die sancties geraakt gaan worden.

[0:23:13] Er zit beleid achter, namelijk dat nederzettingenbeleid.

[0:23:16] Een systeem van twaalf wetten waardoor bijvoorbeeld huizen die van Palestijnse vluchtelingen waren

[0:23:22] onteigend mogen worden en gegeven worden aan Israëlische kolonisten.

[0:23:27] Vindt de heer Brekelmans niet dat door alleen maar het sanctioneren van mensen die geweld

[0:23:33] plegen we de aandacht verliezen van het feit dat er honderdduizenden mensen op die plek

[0:23:38] illegaal wonen en er gewoon een heel systeem van wetten is om dat in stand te houden?

[0:23:43] Vindt de heer Breukelmand niet dat we daar iets tegen moeten doen, en zo ja, wat?

[0:23:51] Ik vind dus dat we, wat we nu ook al doen, dat we Israël daarop moeten blijven aanspreken,

[0:23:59] dat we de nederzettingenbeleid krachtig moeten blijven veroordelen, dat we dat op zich de

[0:24:03] druk richting Israël moeten opvoeren.

[0:24:06] Ik ben het best met de heer Van Balen eens dat ik niet denk dat door die sancties in

[0:24:10] dat dat nu van de ene op de andere dag het beleid van deze Israëlse regering

[0:24:15] 180 graden zal veranderen.

[0:24:17] Het is wel een grote stap in vergelijking met bijvoorbeeld een jaar geleden

[0:24:21] toen wij exact dezezelfde discussie hadden.

[0:24:24] Toen dit soort sancties daar internationaal geen draagvlak voor was.

[0:24:29] Dus weet je, wat mij betreft blijft dit iets wat krachtig veroordeeld moet worden.

[0:24:34] Blijft dit ook iets waar, ook als het om specifieke gevallen gaat,

[0:24:37] onze diplomaten in internationaal verband Israëlen blijven aanspreken en de druk opvoeren.

[0:24:42] Sancties daarbij. Het ontmoedigingsbeleid dat we hebben blijven doorzetten.

[0:24:48] En uiteindelijk moet, en dat is natuurlijk het ingewikkelde, een echte oplossing van dit vraagstuk

[0:24:52] moet ook onderdeel zijn van een bredere oplossing van het Israël-Palestina-conflict.

[0:24:58] En als ik daar nu de oplossing voor zou hebben,

[0:25:00] dan zou ik geen doodnormaal Kamerlid zijn dat in Oostenrijk woont.

[0:25:05] Ja, mevrouw Piri.

[0:25:07] Laatste van mijn kant. O, sorry.

[0:25:10] Dan ga ik eerst naar de heer Van Baarlen en dan komt het bij mevrouw Piri.

[0:25:13] Ja, voorzitter. Eigenlijk geeft de heer Breukelmans antwoord op mijn vraag.

[0:25:17] Namelijk, hij geeft aan dat deze sancties, hoogstwaarschijnlijk het beleid van de Israëlische regering, niet gaan veranderen.

[0:25:23] En voorzitter, de heer Breukelmans geeft aan dat het oplossen van het probleem van de nederlaarzettingen politiek

[0:25:31] onderdeel zou moeten zijn van een politieke oplossing.

[0:25:33] En ik zou de heer Brekkelmans echt willen vragen.

[0:25:37] We hebben het hier over een flagrante schending van het internationale recht.

[0:25:40] Wat voor onze ogen gebeurt. Mensen worden onteigend.

[0:25:43] Nu in Oost-Jeruzalem, op basis van de wet waarvan mensen gevlucht zijn.

[0:25:49] Die status hebben. Worden SWI-spiekhuizen van Palestijnen afgepakt.

[0:25:52] Gebeurt nu gewoon. Voor onze ogen.

[0:25:55] En de vraag aan de heer Brekkelmans is.

[0:25:57] Hoe kan je nou zeggen, in de toekomst moet daar ooit een oplossing voor komen.

[0:26:01] en wat we nu doen is niet effectief, terwijl voor onze ogen een misdaad plaatsvindt.

[0:26:07] Is er een weg, vraag ik aan de heer Brekkelmans, dat hij bereid zou zijn om nu meer stappen te nemen

[0:26:15] in de richting van Israël om ervoor te zorgen dat dit stopt?

[0:26:18] Zijn er voor de VVD richtingen bespreekbaar, boven alleen veroordelen en die sancties tegen colonisten

[0:26:25] die volgens mij maar een hele kleine groep treffen, om dit te stoppen?

[0:26:29] Of is dat niet bespreekbaar?

[0:26:30] Ik ga naar de heer Brinkmans en ik verzoek de leden om de interrupties een knop te houden.

[0:26:38] Kijk, in principe is voor mij een heleboel bespreekbaar.

[0:26:42] Alleen het gaat erom, leidt dit uiteindelijk dit specifieke probleem...

[0:26:47] of deze specifieke schending van het internationale recht...

[0:26:49] als je daar iets tegen wil doen, draagt dat ook bij aan een bredere oplossing?

[0:26:53] Want ik vind niet dat je het nederzettingenbeleid...

[0:26:56] dat je dat op zichzelf in zijn singulariteit alleen kunt bekijken.

[0:27:00] Het is onderdeel van een breder conflict.

[0:27:03] En de heer Van Malen, die interropeert mij nu drie keer op ditzelfde punt.

[0:27:08] Maar ik vind niet dat wij moeten zeggen we moeten dit nu zo alleen dit ene punt bekijken

[0:27:12] en daar ons met een zeg maar daar alleen op focussen en daar ons beleid op voeren.

[0:27:18] Het is onderdeel moet het zijn van een bredere oplossing.

[0:27:20] En ik vind de stappen zoals die nu zijn gezet.

[0:27:23] Ik ben daar realistisch in.

[0:27:24] Ik zeg niet dat ik denk dat de Israëlische regering daar 180 graden zijn beleid op gaan aanpassen.

[0:27:30] Ik denk wel dat het een krachtig signaal is van de internationale gemeenschap

[0:27:33] dat wij dit niet alleen in woord veroordelen, maar daar ook daden aan verbinden.

[0:27:37] En als er in de toekomst nog meer nodig is, en dat kan ook onderdeel zijn van een bredere oplossing,

[0:27:42] dan is het niet zo dat ik bij voorbaat nu verdere stappen uitsluit,

[0:27:46] maar het is ook niet zo dat ik nu zeg dat ik daar een hele concrete oplossing heb

[0:27:50] om nu het Israël-Palestinaan-conflict op te lossen.

[0:28:02] Voorzitter, over dan waar de VVD bereid is om iets te doen, dat gaat over de gewelddadige

[0:28:07] kolonisten.

[0:28:08] Volgens mij moet de EU nog steeds aankondigen wie zij op die lijst zetten.

[0:28:11] De Amerikanen hebben inmiddels een tweede ronde sancties gedaan en zijn van plan daar

[0:28:15] elke maand mensen aan toe te voegen.

[0:28:19] Is de heer Brekemans het met mijn fractie eens dat de EU als ze komen met de sanctielijst

[0:28:23] het wel verstandig is om op z'n minst de mensen die op die Amerikaanse lijst staan ook op

[0:28:28] de Europese lijst te zetten, zodat we eigenlijk hetzelfde wat we eigenlijk ook deden met sancties

[0:28:33] tegenover Rusland en bepleit hebben elke keer vanuit de Kamer?

[0:28:38] Ik ken niet de specifieke lijst, ik kan niet meer erop staan, maar in algemene zin zorgen

[0:28:44] dat je je sancties afstemt en coördineert met de Verenigde Staten en ook met het VK en anderen

[0:28:48] om ervoor te zorgen dat je één lijn trekt, dat vind ik heel verstandig.

[0:28:51] Kunnen we door met het betoog van de heer Breekkomans?

[0:28:54] Of is er nog misschien een laatste interruptie over dit thema?

[0:28:56] Nee, dat krijg je uit onveilige informatie.

[0:28:58] Ja, dat leer ik ook.

[0:29:00] Ik heb vaak vergaderingen voorgezeten binnen de Raad van Bestuur van de Bank,

[0:29:03] maar dit is wezenlijk iets anders, moet ik zeggen.

[0:29:05] Heer Van Baarle.

[0:29:07] Ja, voorzitter.

[0:29:08] Korte vraag aan de heer Breekkomans.

[0:29:10] Zou de heer Breekkomans dan op zijn minst

[0:29:12] ...een oproep in de richting van de Nederlandse regering steunen...

[0:29:16] ...om in Europees verband draagvlak te zoeken...

[0:29:19] ...voor Europese acties om het nederzettingenbeleid te stoppen.

[0:29:23] Zou de heer Brekelmans dat op zijn minst bereid zijn te steunen?

[0:29:27] Dank voor deze korte interruptie. Meneer Brekelmans.

[0:29:30] Ik vraag me wel af of de aandelenkoers van deze bank...

[0:29:33] ...op dit moment aan het stijgen of aan het dalen is, bij mijn beantwoording.

[0:29:38] Kijk, de heer Van Baarle, dit is zo'n algehele vraag.

[0:29:41] Ik ken zijn politieke opvatting. Daar gaat een hele wereld achter schuil.

[0:29:44] Ik heb volgens mij, als ik jullie ja heb zeggen, dus ik heb heel duidelijk,

[0:29:47] heb ik volgens mij aangegeven hoe ik daarin zit en wat ik vind dat als je

[0:29:52] verdere stappen zet, dat dat ook onderdeel moet zijn van een bredere

[0:29:54] oplossing van een gebalanceerde aanpak die niet alleen de nederzettingen

[0:29:58] beleid veroordeelt, maar ook alle kanten.

[0:30:00] Of het nou het terrorisme van Hamas is, de aanval op 7 oktober.

[0:30:05] Ik heb overigens allemaal leuk hoor, maar in al deze interrupties

[0:30:07] nog niemand iets horen zeggen over de Geiselaars.

[0:30:11] Dus ja, daar hebben we wel zeker invloed op.

[0:30:15] Dus ik vind dat je dat breder moet beoordelen.

[0:30:19] Dat heb ik volgens mij nu gezegd.

[0:30:20] En ja, ik haal mezelf weer.

[0:30:25] Ik zou het liefst willen dat de heer Brekeman zijn toog kan vervolgen,

[0:30:28] want we lopen al een half uur in de tijd.

[0:30:29] Maar ik geef nog één interruptie dan dit punt, meneer Van Houwelen.

[0:30:35] De heer Brekeman's vervolg zijn betoogd.

[0:30:38] Ja, voorzitter, kort nog China.

[0:30:41] Want dat is uiteindelijk de systeemrivaal die...

[0:30:43] we hebben het over Rusland en Iran gehad...

[0:30:45] maar die daar diplomatieke en economische rugdekking aan geeft.

[0:30:48] We zien dat China ons uit elkaar probeert te spelen.

[0:30:50] En ik zou aan de minister willen vragen...

[0:30:52] omdat er nu ook veel Europese bezoeken plaatsvinden...

[0:30:55] van regeringsleiders deze tijd...

[0:30:57] of zij zich er in en rondom de RBZ voor wil inzetten...

[0:30:59] dat de EU een eensgezinde en stevige lijn tegen China hanteert.

[0:31:03] En tot slot, voorzitter, of de minister zich ook voor inzette dat Taiwan bij internationale

[0:31:10] organisaties daarin een betekenisvolle participatie kan, betekenisvol aan kan participeren.

[0:31:17] En heel specifiek de jaarvergadering van de Wereldgezondheidsorganisatie komt eraan.

[0:31:22] Ik zou het belangrijk vinden dat Nederland zich daar ook openlijk uitspreekt dat Taiwan

[0:31:26] daar als observant aan zou kunnen deelnemen.

[0:31:30] Dat heeft Nederland in het verleden gedaan.

[0:31:31] zo mooi zijn als Nederland dat ook dit jaar weer zou willen.

[0:31:35] De interruptie van de heer Van Houwelingen.

[0:31:37] De heer Brekelmans noemt China juist een systeemrivaal.

[0:31:40] China maakt onderdeel uit van de BRICS.

[0:31:42] En daar zei de minister-president gisteren nog wel iets onmerkelijk.

[0:31:44] Zij zei over de BRICS dus dat is een heel onbeduidig, rommelig clubje.

[0:31:47] Neemt dat nou niet serieus?

[0:31:48] En ook daar zit India en China in.

[0:31:50] Dus wat kan dat nou worden?

[0:31:51] En dat is mijn vraag aan de heer Brekelmans.

[0:31:53] Is dat ook de mening van de VVD?

[0:31:58] Brekelmans.

[0:32:00] Ja, precies. We hebben mevrouw Peries in het buitenmicrofoon.

[0:32:02] We hebben een reis naar Brazilië gepland, dus ik moet oppassen met wat ik zeg.

[0:32:07] Nee, kijk, de minister-president gaat over zijn eigen woorden.

[0:32:10] Wat hij daar, denk ik, heeft proberen te zeggen...

[0:32:13] is dat je de BRICS bijvoorbeeld niet moet vergelijken met de NAVO.

[0:32:17] Weet je, de NAVO is een militair bondgenootschap.

[0:32:19] Je moet de BRICS ook niet vergelijken met de EU.

[0:32:21] De EU heeft een gezamenlijke markt.

[0:32:23] En een heleboel andere opzichten natuurlijk, is de EU van grote waarde.

[0:32:26] Dus wat dat betreft is het een ander samenwerkingsverband...

[0:32:30] van bijvoorbeeld de NAVO en de EU.

[0:32:33] Wat ik wel vind is dat zeker de afstemming tussen China, Rusland en Iran

[0:32:40] en de dreiging die daarvan uitgaat, die baart mij zeer grote zorgen.

[0:32:47] Uiteindelijk ben ik het eens met de heer Bekelmans dat China iets anders is dan de NAVO en de EU,

[0:32:51] dat samenwerkingsverband, maar dan toch nogmaals mijn vraag.

[0:32:55] De premier kwalificeert het als een onbeduidelijk clubje en hij zegt ook wat ik echt niet begrijp,

[0:32:58] Omdat China, dat is 1,8 miljard mensen, erin zitten, kan het nooit wat worden.

[0:33:04] Dus hoe kijkt de VVD daar?

[0:33:06] Is de VVD van mening dat dat dus ook het geval is,

[0:33:07] dat het nooit wat kan worden omdat China en India erin zitten en dat het onbeduidend is?

[0:33:11] Dat was mijn vraag namelijk.

[0:33:13] GESPREKSLEIDER DE JONGEREN DOOR ELKAAR

[0:33:14] Nee, volgens mij... Nogmaals, wat ik denk dat de premier heeft willen zeggen,

[0:33:18] is dat de samenwerking die binnen de BRICS plaatsvindt,

[0:33:21] dat is geen militair bondgenootschap, het is niet een interne markt.

[0:33:24] Er worden ook niet binnen de BRICS handelsakkoorden gesloten of dat soort zaken.

[0:33:28] Dus als het gaat om het platform, heeft dat minder diepgang en dimensies dan dat de EU

[0:33:36] en de NAVO dat bijvoorbeeld hebben, of andere handelsverdragen en handelsblokken.

[0:33:42] Maar ik vind wel, en dat is wat ik net zeg, dat natuurlijk China met zo'n, ik noem het

[0:33:48] een systeemrivaal, met ook de dreigingen die daar breed vanuit gaan, dat we dat serieus

[0:33:53] moeten nemen.

[0:33:54] Ik vind ook dat we India serieus moeten nemen, dat er heel veel kansen liggen om bijvoorbeeld

[0:33:57] met India nauwens samen te werken om minder afhankelijk te worden van China en zo moeten

[0:34:02] we ook de andere landen die onderdeel zijn van de BRICS moeten we ook op zichzelf moeten

[0:34:07] we die serieus nemen.

[0:34:09] Oké.

[0:34:09] Meneer Darssen.

[0:34:11] Bedankt, voorzitter.

[0:34:12] Ik zou graag nog heel even terug willen naar het begin van het betoog van de heer Brekemans

[0:34:18] naar Oekraïne.

[0:34:20] Want ik ben het helemaal met hem eens van het is zoals hij zelf ook tweet beschamend

[0:34:25] om te zien wat het Westen doet en de vuren waar Oekraïne onder ligt.

[0:34:30] En ik vroeg me af of de heer Brekemans het met mij eens is van,

[0:34:34] ja, als we het dan hebben over meer doen,

[0:34:36] zouden we dan eigenlijk ook naar al die opties moeten gaan kijken van

[0:34:40] dat we zelf als Nederland in samenwerking met andere landen

[0:34:44] orders plaatsen voor de Scalps, voor de Storm Shadows, voor Taurissen,

[0:34:50] dat we met andere landen bij, hoe heet het ook alweer,

[0:34:55] er reten, extra orders plaatsen voor nieuwe patriots,

[0:35:01] dat er echt dan ook daadwerkelijk actie wordt gevoerd.

[0:35:05] Want het probleem wat ik wel een beetje zie is,

[0:35:06] er wordt heel veel gepraat, er wordt heel veel naar anderen gewezen.

[0:35:10] Maar uiteindelijk moeten we denk ik ook kijken,

[0:35:11] wat kunnen we zelf blijven doen?

[0:35:13] En ik vroeg maar af of de heer Brekemans daar mogelijkheden ziet

[0:35:16] om als Nederland nog een stap verder te gaan.

[0:35:17] Die vraag is duidelijk. Ja, de heer Brekemans.

[0:35:23] Ik zie die onderwerpen, die mogelijkheden, die zie ik zeker.

[0:35:27] De heer Dassen schetst er een aantal en ik ben het met hem eens.

[0:35:30] Kijk, we hebben nu de afgelopen tijd een aantal oproepen voorbij zien komen.

[0:35:34] Het is volgens mij gegeven wat er in Oekraïne gebeurt vooral van belang dat er resultaat

[0:35:38] wordt geboekt.

[0:35:40] Ik hoop heel erg dat het aankomende weekend dat de Verenigde Staten doorkomt met die 60

[0:35:44] miljard.

[0:35:44] Dat hopen we allemaal.

[0:35:45] Dat biedt volgens mij ook internationaal als je gezamenlijk orders wil plaatsen ook weer

[0:35:48] enorm veel slagkracht.

[0:35:50] Maar we zullen wat mij betreft moeten van al dat soort creatieve opties kijken.

[0:35:54] Ik ben blij dat de heer Dasser ook Raytheon noemt,

[0:35:57] de belangrijkste producent van de Patriot-systemen,

[0:36:00] want daar was eerder het bericht over, ook online,

[0:36:04] dat er een van de directeuren zou hebben gezegd

[0:36:06] dat er nog capaciteit beschikbaar is.

[0:36:08] Ik heb inmiddels begrepen dat dat misschien niet het geval is,

[0:36:13] dat dat een bericht is wat niet helemaal klopt.

[0:36:15] Misschien kan de minister dat wel of niet formeel zeggen,

[0:36:18] want het heeft namelijk ook bij mij en ook bij anderen

[0:36:21] nogal veel ophef geleid.

[0:36:23] want het kan toch niet zo zijn dat de belangrijkste speedproducent

[0:36:25] nog productiecapaciteit onbenut laat.

[0:36:29] Dus misschien kan de minister daar ook wat meer toelichting op geven.

[0:36:33] GESPREKSLEIDER. Ik ga graag door naar mevrouw Pirie.

[0:36:38] Misschien even een punt van orde.

[0:36:39] GESPREKSLEIDER. Een korte vraag misschien?

[0:36:40] Punt van orde, want ik zit ook naar de tijd te kijken

[0:36:43] en het is natuurlijk een beetje lullig voor de heel Brekelmans,

[0:36:45] maar wellicht moeten we toch kijken naar het beperken van interrupties,

[0:36:48] want we hebben tot acht uur.

[0:36:50] Ik zou het ook fijn vinden als we straks nog ruimte krijgen

[0:36:52] om in ieder geval vragen aan de minister te kunnen stellen.

[0:36:56] Oké, dankjewel jongens.

[0:36:58] Twee interrupties per persoon.

[0:37:01] Ja, voorzitter, dan leg ik wel een punt voor orde neer.

[0:37:03] Ik spare hier mijn interrupties op.

[0:37:04] Ik ben me heel bewust van het feit dat we hier kort in de tijd zitten,

[0:37:07] dat dat een groot agenda is.

[0:37:10] Ik ben best wel bereid om wat concessies te doen,

[0:37:13] maar het feit dat ik hier discipline heb met een aantal anderen,

[0:37:16] mijn mond te houden en er hier allerlei...

[0:37:18] Wat is het? U bent het gewoon eens met Brekelmans.

[0:37:20] Dat is een heel ander punt.

[0:37:22] Nou, hier vindt een sideline discussiepraat, mevrouw Piri, geeft aan dat ik het met de heer Brekelmans eens ben.

[0:37:29] Ik hoor wat u zegt.

[0:37:29] Nee, maar voorzitter, mijn punt van orde is wel dat als u zegt twee interrupties,

[0:37:34] dan stel ik wel voor dat degenen die nog geen interruptie hebben geplaatst,

[0:37:37] dat ze er een of twee bovenop kunnen leggen.

[0:37:39] Ja, twee interrupties in principe en degenen die nog niet aan het woord zijn geweest,

[0:37:46] drie, max vier.

[0:37:50] Ik had u gevraagd bij het begin, voor mij is het ook nieuw dat ik dit voorzit, daar was

[0:37:55] ik nog niet op voorbereid, ik begrijp dat het beperken aan het aantal interrupties niet

[0:38:01] uit Kamerleden zelf voortkomt, maar ik verzoek u gewoon alle u te beperken aan het aantal

[0:38:06] interrupties.

[0:38:07] Voorzitter, alle respect daarvoor en dan ga ik daar wel mee.

[0:38:11] Mevrouw Piri, haar interventie.

[0:38:14] Voorzitter, collega Brekeman zei het al, zeker 17 doden en 78 gewonnen vielen er gisteren

[0:38:20] te betreuren bij Russische raketaanvallen op Tsjerniv.

[0:38:24] De aanvallen op Kharkiv duren ook maar voort.

[0:38:26] Terwijl verschillende landen afgelopen weekend Israël, een bondgenoot maar ook geen NAVO-lid,

[0:38:31] hielpen bij het afslaan van de aanval door het brute Iraanse regime, vragen Oekraïners

[0:38:36] terecht af waarom zij dan moeten smeken om luchtafweergeschut.

[0:38:39] Doen Nederland en de EU alles wat mogelijk is?

[0:38:43] Kijkt het kabinet naast de P2S ook naar oudere luchthalweersystemen in en buiten Europa?

[0:38:49] Kunnen we vanuit buurlanden delen van Oekraïne misschien beschermen?

[0:38:53] Waarom staan we niet toe, als Westen, dat onze wapens ook worden gebruikt om de lanceerplatforms

[0:39:00] aan te vallen?

[0:39:02] Wordt er ook gekeken naar de mogelijkheid, hoe controversieel ook, van een no-fly zonnebovendeel

[0:39:08] van Oekraïne?

[0:39:10] Voorzitter, gisteren nam de Kamer een motie van collega Karaman en mijzelf aan om de modernisering

[0:39:14] van de douane-unie voorwaardelijk te maken aan het respecteren van uitspraken van het

[0:39:18] Europees Hof voor de Rechten van de Mens voor Turkije.

[0:39:22] Wat gaat de minister doen om druk te zetten op de Turkse regering om de vrijlating van

[0:39:26] Osman Kavala en Selahattin Demirtas te bevorderen?

[0:39:29] Daarnaast leeft er onder Koerden grote angst, ook hier in Nederland, voor een nieuw Turks

[0:39:34] offensief in Noord-Syrië.

[0:39:35] Human Rights Watch rapporteert deportaties, administratieve detentie en marteling in door

[0:39:41] Turkije bezet gebied.

[0:39:43] Spreekt het kabinet Turkije erop aan om af te zien van een grootschalige aanval en de

[0:39:48] genoemde mensenrechten schendingen te stoppen?

[0:39:51] Dan voorzitter, nog steeds kijken we leidzaam toe hoe er maar mondjesmaat humanitaire hulp

[0:39:56] Gaza binnenkomt.

[0:39:57] Het kabinet heeft Unvra nog steeds op het verdachte bankje zitten.

[0:40:01] De premier zei zelfs dat hij er niet op ging aandringen bij Israël om Umbra weer toegang

[0:40:07] te verlenen tot het noorden, waar de hongersnood het meest nijpend is.

[0:40:11] Is deze minister dezelfde schandalige opvatting toegedaan?

[0:40:16] Gaan we echt dit spelletje spelen, terwijl kinderen sterven van de honger?

[0:40:22] Ik heb afgelopen week ook gesproken met een aantal NGO's.

[0:40:25] Zij bevestigen dat de corridors in Gaza niet veilig zijn, corridors die in elk oorlogsgebied

[0:40:31] altijd worden gerespecteerd, worden hier constant beschoten door de IDF. Gaat de minister aandringen

[0:40:38] op accountability, wat we ook doen bij andere landen, om onafhankelijk onderzoek te doen

[0:40:44] naar alle gedoden hulpverleners en journalisten?

[0:40:49] Voorzitter, dan de sancties tegen gewelddadige kolonisten. We tikken inmiddels bijna 500

[0:40:54] vermoorde Palestijnen aan op de westelijke Jordanoever in de afgelopen zes maanden. Kan

[0:40:59] Andere ministeren zeggen hard voormaken dat de EU op z'n minst door de VK en VS gesanctioneerde

[0:41:04] individuen en entiteiten overneemt.

[0:41:07] Graag een reactie.

[0:41:08] En kijken we ook nog naar nationale sancties, zoals Frankrijk heeft gedaan met 28 individuen.

[0:41:14] Israël heeft in 2024 een recordhoeveelheid land op de westelijke Jordanoever en in Oost-Jeroenselem

[0:41:21] tot staatsland verklaard.

[0:41:22] Een grove overtreding van het internationaal recht.

[0:41:26] Netanyahu en zijn extreemrechtse dwazen in het Israëlische kabinet blijven decennialange

[0:41:31] waarschuwingen van bondgenoten negeren.

[0:41:34] Is de minister bereid tot extra maatregelen om de confiscatie van Palestijns land een

[0:41:38] halt toe te roepen?

[0:41:40] Dan voorzitter Soudan, staat op de agenda van de Raad en we zien een humanitaire catastrofe

[0:41:45] van ongekende omvang die nauwelijks aandacht krijgt.

[0:41:49] Vijf miljoen mensen stevenen nu al af op dood door verhongering.

[0:41:53] Strijdende partijen laten de hulp die klaarstaat maar mondjesmaat toe.

[0:41:57] Voert de EU de druk op bij de strijdende partijen om de resolutie na te leveren, vraagt

[0:42:02] de minister.

[0:42:02] En dan tot slot.

[0:42:03] Op 27 mei komt inderdaad de World Health Assembly weer bijeen en ik sluit me aan bij de vragen

[0:42:09] van de VVD.

[0:42:10] Is het kabinet bereid om zich openlijk uit te spreken voor deelname van Taiwan aan de

[0:42:15] WHO en soortgelijke specialistische organisaties?

[0:42:19] Dankuwel.

[0:42:21] De heer Tuinman.

[0:42:24] Interruptie.

[0:42:26] Ik ben er heel blij mee.

[0:42:28] Gisteren hebben we ook een debat gehad.

[0:42:32] U sprak zich uit om de Staten Palestine te herkennen.

[0:42:35] Er gebeuren ook allerlei zaken.

[0:42:37] Ik ben blij dat er nu iets van een nieuwe regering is.

[0:42:40] De vraag is ook aan mevrouw Piri.

[0:42:42] Zou u het een goed idee vinden om aan de minister het verzoek te doen...

[0:42:48] en Mohammed Al Daif bijvoorbeeld ook uit te leveren en op zoek te gaan naar mogelijkheden om die te brechten.

[0:42:54] Dat zijn beide de topcommandanten van Hamas die nog steeds in Gaza actief zijn.

[0:43:01] Ik voel me bijna beledigd, voorzitter, dat kennelijk de BBB denkt dat mijn partij daar niet voor zou zijn.

[0:43:09] Het antwoord is uiteraard ja.

[0:43:12] Oké, dan gaan we dat samen dadelijk oppakken.

[0:43:14] Ik weet niet of het ons gaat lukken met de BBB en GroenLinks-PvdA om Sinwar vast te zetten.

[0:43:21] Maar dit lijkt me iets wat volgens mij alle partijen in deze Kamer ten strengste hebben

[0:43:27] veroordeeld.

[0:43:27] De aanvallen op 7 oktober.

[0:43:29] Mijn partij heeft altijd Hamas ook een terreurorganisatie genoemd en natuurlijk moeten de verantwoordelijken

[0:43:34] voor 7 oktober ook gepakt worden.

[0:43:37] Meneer Piri vervolgt haar betoog.

[0:43:39] Nee, ik was klaar.

[0:43:41] Dan gaan we door naar mevrouw Dobbe.

[0:43:45] Dank u wel, voorzitter.

[0:43:46] Ik wil beginnen met Sudaan.

[0:43:48] Mevrouw Piri zei het net al even.

[0:43:50] In Sudaan is een vreselijke oorlog aan de gang.

[0:43:53] Die een vergeten oorlog wordt genoemd.

[0:43:54] En daarom wil ik er ook mee beginnen.

[0:43:56] Want ruim 11 miljoen mensen zijn op de vlucht.

[0:43:59] Er zijn grove mensenrechten schendingen.

[0:44:01] Seksueel geweld.

[0:44:02] Tegen vrouwen en kinderen.

[0:44:03] En andere verschrikkelijke oorlogsmisdaden vinden daar plaats.

[0:44:06] Voor 18 miljoen mensen.

[0:44:08] Dreigt nu ernstige hongersnood.

[0:44:10] 18 miljoen mensen.

[0:44:12] En hoe kan dit nu een vergeten oorlog zijn?

[0:44:16] De internationale gemeenschap en ook Nederland moet ingrijpen.

[0:44:20] Ik heb gelezen wat de regering allemaal doet, maar iedereen die in Sudaan wat goeds wil

[0:44:24] doen kampt met tekorten op dit moment.

[0:44:26] Een aantal dagen geleden was er een conferentie en is er op de 15 april toegezegde 1 miljard

[0:44:32] euro genoeg om te doen wat nodig is.

[0:44:35] Hoeveel is nog meer nodig?

[0:44:36] Ik hoor graag hoe de minister zich hard gaat maken om ervoor te zorgen dat dat resterende

[0:44:40] deel er ook gaat komen.

[0:44:41] Dan is het de vraag of Nederland er alles aan doet om te voorkomen dat mensen doodgaan

[0:44:45] van de honger. Nogmaals 18 miljoen mensen. We hebben het eerder gehad over luchtdroppingen

[0:44:50] voor Gaza. Dat konden we regelen in verband met de hongersnood. Kunnen we dat ook doen

[0:44:55] voor de mensen in Soudaan bijvoorbeeld? Wat kunnen we nog meer bedenken om ervoor te zorgen

[0:44:59] dat al die mensen en kinderen niet doodgaan van de honger daar? En het kabinet benadrukt

[0:45:03] ook dat er een staak tot vuren moet komen. Die oproep is terecht, maar eerder gedaan

[0:45:07] heeft niet geleid tot een staak tot vuren. En hoe gaat de minister deze woorden kracht

[0:45:11] bijzetten. En al die wapens en alle munitie die daar nu wordt gebruikt, die komen ergens vandaan.

[0:45:18] Ik begrijp dat er zes bedrijven op een sanctielijst zijn geplaatst. Er zijn daarmee alle wapenleveranties

[0:45:23] dan stilgelegd en zo niet welke bedrijven kunnen daar dan nog bij komen om te zorgen dat er niet

[0:45:27] meer wapens bij komen. Dan over Gaza. In Rafah zitten nog steeds anderhalf miljoen mensen in

[0:45:35] de val. De minister heeft eerder gezegd als Israël militaire actie onderneemt in Rafah,

[0:45:40] dan zal dat politieke gevolgen hebben voor Israël.

[0:45:44] Gisteren was er een luchtaanval.

[0:45:46] Volgens de NOS is daar in ieder geval een gezin bij omgekomen.

[0:45:48] Een vader, een moeder, drie dochters en een zoon.

[0:45:51] En wat zijn nu de politieke gevolgen voor Israël?

[0:45:54] Die er volgens de minister zullen zijn.

[0:45:56] Human Rights Watch heeft een rapport gepubliceerd over toenemend geweld van kolonisten

[0:46:00] en mogelijk het leger tegen Palestijnse burgers op de westelijke Jordaanoefer.

[0:46:05] Ik vind dat alarmerend.

[0:46:06] De verhalen van het geweld die je net ook al even genoemd

[0:46:08] en gezinnen die uit huis worden gedreven.

[0:46:10] Vindt de minister dat ook alarmerend?

[0:46:12] En wat gaat haar reactie daarop zijn?

[0:46:15] Dan Rusland. Op 27 maart was er het bericht

[0:46:18] dat het Nederlands techbedrijf Toloka.

[0:46:21] Rusland hielp met gezichtsherkenningssoftware

[0:46:23] voor het oppakken van demonstranten

[0:46:25] na aanleiding van de dood van Navalny.

[0:46:27] Zelfs mensen die op zijn begrafenis zijn geweest.

[0:46:30] We vroegen hier om een brief erover namens de commissie

[0:46:33] voor vorige week dinsdag,

[0:46:34] maar die hebben we nog steeds niet ontvangen.

[0:46:36] En waarom is die brief er nog niet?

[0:46:38] En wanneer komt die? Want we willen wel graag weten hoe dat zit.

[0:46:41] En we lezen dat er een mogelijk akkoord komt over de inzet van de winsten.

[0:46:46] Die worden gemaakt over de bevroren Russische tegoeden.

[0:46:48] En dat is denk ik heel mooi.

[0:46:50] Maar er is ook een motie van ons aangenomen om naar de bevroren tegoeden zelf te kijken.

[0:46:54] En welke mogelijkheden worden daarvoor besproken?

[0:46:56] En hoe staat het daarmee? Dat was een voorlichting.

[0:47:00] Dank u, mevrouw Dobbe. Ik ga door naar de heer Tuinman.

[0:47:04] Dank u wel, voorzitter.

[0:47:05] De nacht van 13 april, 185 drones, 110 grondraketten, 36 kruisraketten,

[0:47:14] gelanceerd door de Iraanse revolutionaire Garder.

[0:47:17] Terwijl het Iraanse parlement dood aan Israel joelde,

[0:47:21] zorgden Israël, Amerika, Engeland, Frankrijk en een aantal andere landen ervoor

[0:47:25] dat 99 procent van al die projectielen onderschept werden.

[0:47:29] Dat is een mooi staaltje westerse weerbaarheid.

[0:47:32] De Iraanse aanval houdt Nederland een spiegel voor.

[0:47:36] Het onselstript volgens mij drie belangrijke zaken.

[0:47:39] Ten eerste, het Westen, inclusief Israël, faalt in afschikking.

[0:47:44] Iran is niet bang voor de gevolgen van hun agressie, niet voor de economische en diplomatieke

[0:47:48] maatregelen, maar ook niet voor een eventuele militaire actie.

[0:47:53] De valkuil is dat het enkel om raket- en droonafweer gaat.

[0:47:56] Het verontrustende is dan ook dat Iran, maar ook Rusland, hebben we het al over gehad, dit

[0:48:01] überhaupt durft.

[0:48:03] Punt 2, de Verenigde Staten is nog altijd beschermer van democratie in de wereld en

[0:48:08] ook onmisbaar in de NAVO en ook de bescherming van Europa.

[0:48:13] Een vraag van de minister, hoe kan Nederland actief bijdragen aan de verdediging van Israël

[0:48:18] in de regio in samenwerking bijvoorbeeld met de Verenigde Staten en denk daarbij ook bijvoorbeeld

[0:48:23] aan wat we kunnen doen op het gebied van luchtverdediging.

[0:48:26] En dan herinner ik even aan het feit dat de Trump daar ook in de regio vaart en de middelen

[0:48:32] heeft om daar ook iets in te kunnen betekenen.

[0:48:34] En voorzitter, een andere vraag, hoe kijkt de minister aan richting de geluiden van ook

[0:48:39] partijen hier in Nederland, in Europa, om onszelf Trump-proof te maken?

[0:48:43] En de vraag is dan ook, speelt die retoriek dan niet bijvoorbeeld in de Europese concurrentiepositie,

[0:48:51] de Franse defensie-industrie in de kaart?

[0:48:54] Derde punt. Weerbaarheid. Niet alleen militair, maar ook civiel. De Israelische bevolking

[0:48:59] laat grote weerbaarheid zien. Het roept vragen op hoe weerbaar de burgers en de overheden

[0:49:05] in de Europese lidstaten zijn of moeten zijn. Kan de minister dit punt bespreekbaar maken

[0:49:12] of het net ophalen in de zijlijn van de Raad van Buitenlandse Zaken? Ook om te leren van

[0:49:18] lessons leunt tussen de andere vakministers dan Oekraïne. Mijn fractie heeft ingestemd

[0:49:25] met de Oekraïne-steunmotie van mevrouw Piri en verafschuwt de Russische aanvallen op

[0:49:32] Tsjerníév en de energiecentrale bij Kiev, waar we met onze commissie zo en de heer Brekelmans

[0:49:40] refereerde net ook al aan twee weken geleden waren.

[0:49:48] Ik vroeg me af of de heer Tuijman het met ons eens is dat regionale oorlogen in het Midden-Oosten

[0:49:55] afgewend moet worden en dat het alleen maar in het voordeel zou zijn van Rusland als dat

[0:49:58] toch gebeurt.

[0:50:00] En of hij ook vindt dat wij ons zouden moeten inzetten voor deescalatie.

[0:50:05] Ik ben het eigenlijk met allebei de punten van de heer Paternotte eens.

[0:50:08] Nederland moet wel degelijk deescalatie in die regio opleveren en daar uiteindelijk ook voor gaan.

[0:50:17] Maar goed, ik wil niet een minicollege geven.

[0:50:19] Ik heb dat twee dagen geleden in de plenaire zaal gedaan.

[0:50:22] Maar deescalatie en escalatie is eigenlijk koord dansen.

[0:50:25] En het lastige is van dit soort complexe situaties waarbij je niet precies weet wat alle belangen zijn.

[0:50:31] Van alle spelers dat je ook niet precies weet van tevoren wat jouw acties betekenen.

[0:50:36] Of je links of rechts langs het koord valt.

[0:50:38] Dus ik wil wel daarbij, de heer Paternotter, mijn punt van zorg,

[0:50:42] maar ook wel richting de minister uitspreken,

[0:50:44] dat je wel genoeg ruimte pakt en neemt,

[0:50:47] ook in de mandaten die eventueel toekomstige missies meegeeft,

[0:50:50] dat ze kunnen manoeuvreren in het spel van Iran.

[0:50:56] Zeker, voorzitter.

[0:50:57] En ik wil niks afdoen aan dat die 330 projectielen uit Iran

[0:51:00] mensen de schouwkelders in hebben gejaagd

[0:51:01] en daarmee de schrik er bij heel veel mensen goed in zit.

[0:51:05] En tegelijkertijd dat Israël met bondgenoten erin is geslaagd

[0:51:08] om die aanval vrijwel volledig te neutraliseren.

[0:51:11] Of de heer Tuijman het dan met ons, maar eigenlijk met bijna alle westerse landen,

[0:51:15] inclusief de president van de Verenigde Staten, eens is dat het verstandig zou zijn

[0:51:19] als Israël die winst neemt en niet zelf verder escaleert.

[0:51:23] Ja, voorzitter. Sorry.

[0:51:26] Ja, voorzitter. Twee punten erover.

[0:51:28] Ik weet wel dat de heer Paternotte de situatie behalve bagatelliseert.

[0:51:32] U geeft aan, nou ja, een grote vloot aan kruisvogelwapens, raketten.

[0:51:36] en u heeft het over Israëli's die moeten schuilen in de schuilkelders.

[0:51:42] Maar er zijn ook daadwerkelijk, ja, best wel wat mensen ook daadwerkelijk Israëli's bij gewond geraakt.

[0:51:48] En ik wil ook niet, zeg maar, dat u bagatelliseert wat de implicaties voor zijn, wat het doet met het hoofdje.

[0:51:56] Voorzitter, ik bagatelliseer helemaal niks.

[0:51:57] Er is een Bedouinemeisje in de Negev, is in het ziekenhuis beland.

[0:52:01] En daarvoor is er natuurlijk ook nog een aanval op het ambassadeterrein in Damascus geweest.

[0:52:06] Alleen het is spelen met vuur, wat zowel de Israëlische regering als de Iraanse regering doen.

[0:52:11] En het maakt nogal wat uit wat de bondgenoten aan boodschap dan afgeven aan die landen,

[0:52:15] als je wilt voorkomen dat dat tot escalatie leidt.

[0:52:17] Ja, er zijn 330 projectielen afgevuurd. Dat is een massieve aanval.

[0:52:21] En ik ben heel blij dat landen, inclusief bijvoorbeeld Jordanië,

[0:52:24] hebben opgetreden om dat te neutraliseren.

[0:52:26] Maar ik realiseer me ook dat Hezbollah 150.000 raketten heeft

[0:52:29] en dat Iran nog veel harder had kunnen toeslaan als ze hadden gewild,

[0:52:32] waarmee de escalatie nog veel groter had kunnen zijn.

[0:52:34] en dat het belangrijk is om te deescaleren en niet Rusland een oorlog in het Midden-Oosten te gunnen.

[0:52:40] Mijn voorzitter, ik zie niet in wat hier nou anders is aan het punt wat ik wil maken.

[0:52:45] Ik wil het punt nog wel een keertje maken.

[0:52:47] Ik heb het ook over wat dat betreft deescalatie en in het debat van de Eurotop heb ik het ook uitgelegd.

[0:52:54] Dus het feit dat westerse mogelijkheden samen met Jordanië en een aantal partijen in de regio

[0:52:59] in staat zijn geweest om al die projectielen op enkele naden,

[0:53:03] Dat werk uit de lucht te schieten, dat is een vorm van deescalatie.

[0:53:07] Ik ben het met u eens, ik heb het er ook over uitgesproken in het vorige debat,

[0:53:10] dat ik ook vind dat het signaal, dat heb ik ook gevraagd aan de minister-president,

[0:53:15] om het signaal op de Eurotop ook uit te zenden naar Netanyahu,

[0:53:19] om wat dat betreft rust te betrachten en daarin te deescaleren.

[0:53:22] En ik wil, heer Paternotte, om u daarin gust te stellen,

[0:53:26] bij deze ook de oproep richting de minister neerleggen om escalatie, deescalatie,

[0:53:31] maar voornamelijk ook dat signaal richting...

[0:53:34] Ja, u gaat waarschijnlijk niet met Netanyahu spreken,

[0:53:36] dus ergens in de tijd dat hij daadwerkelijk contact heeft

[0:53:39] met uw Israëlische counterparts,

[0:53:41] om die boodschap nogmaals af te geven. Dank u wel.

[0:53:44] Was hij een betoog of was hij klaar?

[0:53:49] Met name, u was klaar met uw betoog?

[0:53:51] Nee, ik dacht dat aan de overkant...

[0:53:53] Ik zal wat non-verbale communicatie, maar ik zal voortaan mijn ogen op...

[0:53:56] U gaat gewoon op vijf interrupties, dus ik dacht misschien vervolgt u een betoog.

[0:54:00] Een paar ogen op uw wens, hè.

[0:54:02] Ik zat nog in het stukje Oekraïne.

[0:54:03] We zijn er in elk geval geweest. Het heeft grote impact gemaakt...

[0:54:06] en ook allebei die locaties weer erom geraakt.

[0:54:09] Dat raakt ons hier diep.

[0:54:11] Maar, voorzitter, ik ben vandaag ook even in de cijfers gedoken...

[0:54:14] van het Kiel Institute for the World Economy.

[0:54:17] En daar komt Nederland als zesde uit de bus...

[0:54:20] van de grootste donor van Oekraïne op het BWP.

[0:54:22] En dat is nog zelfs minus de vier miljard...

[0:54:25] die nu ook in de voorjaarsnota zitten.

[0:54:27] Dus ik onderschrijf daar wel mee, ook het punt van de heer Brekelmans.

[0:54:31] Trots niet gepaste woord, maar ik denk wel dat we daarmee een goede stap hebben gezet.

[0:54:38] Maar, voorzitter, als we naar die cijfers gaan kijken, dan begrijpt men wel iets.

[0:54:43] Het roept bij mijn fractie ook wel de vraag op waarom andere landen zo laag scoren.

[0:54:48] Terwijl Nederland 1,45 procent van zijn BPP en ook in de bijdrage bij Canada en de VS slechts op 0,3 procent hangen.

[0:54:57] VK en Luxemburg hangen onderaan met 0,5 procent van het BNP.

[0:55:06] Frankrijk zit bijvoorbeeld op 6 procent.

[0:55:08] We hebben een hele mooie wapenindustrie, dus die zouden misschien wat meer kunnen doen.

[0:55:11] Italië op 0,6 procent, Oostenrijk op 0,8 procent.

[0:55:15] En onze Zuiderburen, onze buren aan het zuiden, zitten op 0,9 procent.

[0:55:22] Dus, voorzitter, we horen hier als Nederland nog best wel vaak dat we te weinig doen.

[0:55:30] En ik denk dat het wel meevalt als we de harde cijfers erbij pakken.

[0:55:33] En dan komen we uit dat we misschien toch wel onze buurlanden wat verder moeten aanspreken.

[0:55:40] En, voorzitter, ik heb ook een vraag aan de minister.

[0:55:42] Kunt u in de zijlijn spolsen wat de reden is dat andere landen op zo'n lagere steun zitten?

[0:55:47] Ten slotte Armenië.

[0:55:50] Deze zondag wordt de Armeense genocide redacht, 109 jaar later.

[0:55:54] 21 april, Amsterdam.

[0:55:57] Want 24 april 1915 was de deportatie van Armeense intellectuelen uit Istanbul.

[0:56:02] Hoewel de Nederlandse parlement reeds de Turkse genocide op de Armeense burgers heeft erkend,

[0:56:08] erkent de Nederlandse regering het nog niet officieel.

[0:56:11] Een tussenoptie zou kunnen zijn om te spreken over een Armeense term.

[0:56:16] En voorzitter, ik spreek misschien geen Armeens, maar ik heb toch een pogedien.

[0:56:20] Metsk yik hern, en dat betekent eigenlijk het grote kwaad.

[0:56:24] En voorzitter, daarom wil ik de minister van Buitenlandse Zaken ook verzoeken

[0:56:28] om in officiële documenten ook deze Armeense term voortaan te gaan gebruiken.

[0:56:34] Dank u wel.

[0:56:34] Dank aan de heer Tuinman.

[0:56:37] In interruptie van de heer Das.

[0:56:39] Ja, dank voorzitter.

[0:56:40] Want ik vind het helemaal terecht dat de heer Tuinman de minister aanspoort

[0:56:44] om ook andere landen aan te sporen om te zorgen dat ze meer gaan doen voor Oekraïne.

[0:56:49] Dit is wel ook een beetje de worsteling die ik zelf heb,

[0:56:52] want ja, als straks Oekraïne verder aan de verliezende hand is en we zeggen ja,

[0:56:57] maar de anderen doen niks, dan is dat dan de richting die we met elkaar op moeten lopen.

[0:57:05] Dus ik ben ook benieuwd hoe de heer Tuinman nu kijkt naar de rol van Nederland.

[0:57:09] En vindt hij, is hij het met mij eens, dat we echt nog meer zullen moeten doen als Nederland?

[0:57:17] Natuurlijk ook andere landen mee moeten nemen, maar dat we ook echt naar onszelf moeten kijken.

[0:57:20] Wat kunnen wij blijven doen? En zal dat niet meer moeten zijn dan dat we nu doen?

[0:57:24] Nou, voorzitter, ik maak me er wel ongerust over.

[0:57:27] Kijk, want Nederland heeft een van de voorvaarderen van de Europese Unie.

[0:57:32] Dat moet u aanspreken, ook met de NAVO.

[0:57:35] En Nederland is altijd juist in staat geweest om leverages,

[0:57:38] om een soort hefboomwerking te creëren door juist regeringsleiders bij elkaar te krijgen.

[0:57:42] En juist de minister-president van de partij hier, de heer Brekelmans,

[0:57:46] heeft de afgelopen dertien jaren daar altijd heel goed werk in betekend.

[0:57:51] Dus ja, zeker. Ik heb dat afgelopen debat tegen de minister-president ook gezegd.

[0:57:58] Maar het punt is nu wel dat dat oliemannetje misschien wel zijn tijd voorbij is...

[0:58:03] en dat we misschien ook wel een onderhoudsmoteur nodig hebben met een breekijzer.

[0:58:06] Dus wat dat betreft ben ik ook wel voorstander om onze partners wat dat betreft ook gewoon aan te spreken.

[0:58:11] En goede vrienden, als ze wat te monsters denken, dan moeten ze ook dat wij wat dat betreft aanspreken.

[0:58:17] Ik denk dat het nu daar tijd voor is, heer voorzitter.

[0:58:21] Dan ga ik naar de heer Van Houdingen.

[0:58:26] Ja, dank u voorzitter.

[0:58:27] Er zal bij de komende top om ander worden gesproken over het veertiende sanctiepakket tegen Rusland.

[0:58:32] En dan is mijn vraag aan de minister.

[0:58:34] Ja, wat gaan we nou straks met dat veertiende pakket bereiken?

[0:58:36] dat we het met die andere detten nog niet bereikt hebben.

[0:58:38] Want het lijkt er toch op dat de Russische economie het heel goed doet,

[0:58:41] veel beter in ieder geval dan de Europese economie.

[0:58:43] Dus wat schieten we met die sanctiepakketten op?

[0:58:45] Schieten we niet alleen, schieten we niet vooral onszelf en onze eigen voet?

[0:58:49] En zou het misschien niet verstandig zijn om eerst te evalueren

[0:58:51] wat we met die andere sanctiepakketten bereikt hebben?

[0:58:53] En dan wil ik nu graag voorzitten naar mijn hoofdpunt.

[0:58:56] Dat is eigenlijk het functioneren van onze diplomatieke dienst.

[0:59:00] Ik heb er ook wat Kamervragen over gesteld.

[0:59:03] Een maand geleden ongeveer heeft Lavrov,

[0:59:05] Dat is de Russische minister van Buitenlands Zaken.

[0:59:07] Die heeft ons Russische ambassadeur uitgenodigd en op gesprek.

[0:59:10] En hij is hier gekomen.

[0:59:11] En het kabinet geeft ook toe in de beantwoording op Kamervraag dat dat hoogst ongebruikelijk is.

[0:59:15] En waarom is dan ons ambassadeur die daar niet naartoe heeft gegaan?

[0:59:19] Omdat er was een vrees dat dat misschien gebruikt zou kunnen worden, zo lezen we dan, voor propaganda doeleinden.

[0:59:25] Dus wij vragen de minister van, want ik ben er dus niet door overtuigd.

[0:59:29] Wat is dan die vrees? Hoe cruciaal was dat?

[0:59:31] Is het dan zo dat de Nederlandse ambassadeur bang was dat hij zo overvallen zou worden

[0:59:35] door cameraploeg?

[0:59:37] Is dat al eens een keer eerder gebeurd in Rusland?

[0:59:39] En een andere reden werd gegeven is van, ja, Rusland doet de laatste tijd, ik vat het even

[0:59:42] kort samen, voorzitter, vervelende dingen, zegt vervelende dingen, doet vervelende dingen.

[0:59:46] Ja, doch, wie dus?

[0:59:47] We zijn in een conflict, wat ons FVD betreft niet natuurlijk, maar wat de Nederlandse regering

[0:59:51] betreft wel, met Rusland.

[0:59:53] En ja, je sluit geen vrede met je vrienden, maar met je vijanden.

[0:59:56] Dus dat kan toch nooit een reden zijn, dat zou ik aan de minister willen vragen, om daar

[0:59:59] niet op te komen draven.

[1:00:00] Dus die vraag heb ik.

[1:00:01] En dan het tweede punt.

[1:00:03] Dus de letse president ongeveer een maand geleden...

[1:00:05] die heeft dan getweet van...

[1:00:07] Rusland moet vernietigd worden.

[1:00:09] Dat is natuurlijk echt een absurd statement.

[1:00:10] Over zijn buurland.

[1:00:13] Omgekeerd gebeurt dat niet.

[1:00:14] Er zijn hier Kamerleden gezegd...

[1:00:16] dat Putin gezegd zou hebben dat hij de EU wil binnenvallen.

[1:00:19] Ik ben heel blij het kabinet dankbaar dat het kabinet dat heeft ontkracht.

[1:00:22] Dat heeft hij nooit gezegd.

[1:00:23] Maar onze bondgenoten doen het wel.

[1:00:26] Letland doet dat wel.

[1:00:26] Die zegt zelfs dat Rusland moet vernietigd worden.

[1:00:28] En Lettland zit in de EU, in de NAVO.

[1:00:30] Dus dan is mijn vraag aan de minister...

[1:00:32] is het dan niet verstandig om bijvoorbeeld zo'n Lettse ambassadeur...

[1:00:35] een keer op het matje te roepen en te vragen...

[1:00:36] wat zijn u dan in hemels aan het doen?

[1:00:38] Hetzelfde geldt eigenlijk voor onze minister-president...

[1:00:41] die gisteren in een debat doodleuk zegt...

[1:00:45] Putin, wat zegt hij daarover?

[1:00:47] Dat is geen sterke persoonlijkheid.

[1:00:49] Dat is een zwakke vent, geen sterke vent.

[1:00:51] Wat heeft dat nou voor zin om dit soort persoonlijke kwalificaties...

[1:00:55] Of je nou Poetin leuk vindt of niet, hij is de Russische president,

[1:00:59] daar heb je mee te dealen.

[1:01:00] En als een puber zit je kwalificaties op te plakken in een ernstige situatie.

[1:01:06] Wat heeft dat nou voor zin?

[1:01:09] Dat is mijn vraag aan de minister van Buitenlandse Zaken.

[1:01:12] Ze zal geen afspraak nemen van Rutte in het oma.

[1:01:14] Zou de minister niet tegen Rutte moeten zeggen...

[1:01:16] stop er nou mee, gedraag je volwassen.

[1:01:19] Ga niet allemaal namecalling doen, daar schieten we niks mee op.

[1:01:21] Niemand is daarbij geholpen.

[1:01:23] Ja, en je moet wel vaker dingen doen die niet leuk zijn.

[1:01:26] Dus ik snap dat het niet leuk is om met Rusland te praten.

[1:01:29] Ja, dat begrijp ik heel goed.

[1:01:30] Het is ook niet leuk om als militair uitgezonden te worden.

[1:01:32] Dat zal de minister als voormalig militair wellicht weten.

[1:01:34] Het is ook niet leuk wat ik gisteren moest doen om vier uur lang met Rutte in debat te gaan.

[1:01:38] Al dat geliegen, gedraaien, getreiden te horen.

[1:01:40] En de minister vindt het misschien ook niet leuk om naar deze preek te luisteren.

[1:01:43] Ja, maar toch moet het.

[1:01:44] Dus dat is eigenlijk mijn hoofdvraag.

[1:01:46] Ga weer als diplomatieke dienst je werk verrichten.

[1:01:49] Dus dat betekent, als je een uitnodiging krijgt van de Russische ambassadeur,

[1:01:52] ga daarop in, ga praten, want dat is wat er nu moet gebeuren.

[1:01:57] Ik heb dan niet je peutermomenten.

[1:01:58] Denk van, oh, we gaan niet, we willen niet gaan, want we vinden dat vervelend.

[1:02:01] Ga niet onnodig lopen beledigen en ga helemaal niet onnodig lopen bedreigen.

[1:02:05] Want de situatie is ernstig genoeg en er moet worden aangestuurd.

[1:02:08] Het zegt wel de hele tijd op vrede.

[1:02:09] Het heeft echt geen zin om dan stoere woorden, grote mond niet op te komen draven.

[1:02:13] Daar is echt helemaal niemand bij geholpen.

[1:02:16] En dat was mijn bijdrage, voorzitter. Dank u wel.

[1:02:18] Dank u wel.

[1:02:19] Dank u wel.

[1:02:20] Ik heb onlangs met de Oeigoeise gemeenschap in Nederland gesproken en dat gesprek raakte

[1:02:30] mij diep.

[1:02:31] Deze mensen hebben soms al jaren geen contact meer met hun familieleden die massaal in Chinese

[1:02:37] strafkampen worden vastgehouden.

[1:02:39] Ook in Nederland ondervinden ze nog steeds zorgwekkende intimidatie van de Chinese autoriteiten.

[1:02:45] De situatie is eigenlijk gewoon verschrikkelijk.

[1:02:47] En onze minister-president is recent in China geweest.

[1:02:52] Kan de minister vertellen hoe de premier de aandacht heeft gevraagd voor de Oeigoeren?

[1:02:56] Op welke manier gaat Nederland de druk op China opvoeren om ervoor te zorgen dat de

[1:03:02] Oeigoeren niet meer op deze misdadige manier behandeld worden?

[1:03:05] En hoe gaan we inzetten op bewijsvergaring van de misdaden die tegen de Oeigoeren worden

[1:03:09] gepleegd?

[1:03:12] Voorzitter, naar aanleiding van de aanval van Iran...

[1:03:17] Ja, de heer Brekomans van de interruptie.

[1:03:19] Ik heb een vraag aan de heer Van Baarden.

[1:03:22] Wat vindt hij ervan dat Turkije, maar ook landen in het Midden-Oosten...

[1:03:27] dat er eigenlijk niemand is die zich bekommert om het lot van de Ugoeren in China...

[1:03:30] en dat er geen land in het Midden-Oosten of Turkije is die China hierop aanspreekt?

[1:03:35] vindt hij dat deze landen, veroordeelt hij dat deze landen dat niet doen en vindt

[1:03:39] hij dat die zich daar ook veel actiever voor zouden moeten inzetten?

[1:03:44] Ik heb persoonlijk geen kennis van de opstelling van de landen die de heer

[1:03:49] Brekelmans noemt over de Oeigoeren. Ik kan wel zeggen dat ik vind dat ieder

[1:03:54] land zich het lot van de Oeigoeren zou moeten aantrekken en als er landen zijn

[1:03:57] die dat onvoldoende doen, dan vind ik dat dat wel zou moeten.

[1:04:06] Voorzitter, naar aanleiding van de aanval van Iran op Israël hebben de minister en zowat

[1:04:11] alle politieke partijen het over de escalerende rol van Iran gehad en stelden sancties voor

[1:04:16] tegen Iran.

[1:04:18] De regering en veel politieke partijen willen ook dat Israël opnieuw door ons bewapend

[1:04:23] kan worden met F35-onderdelen.

[1:04:26] Maar waar was deze minister, waar was de regering en waar waren al deze politieke partijen toen

[1:04:31] niet Iran, maar Israël voor escalatie in de regio zorgde.

[1:04:36] Waar waren deze partijen, waar was de regering om sancties tegen Israël te vragen voor het

[1:04:42] brute geweld in Gaza?

[1:04:44] Waar blijft de veroordeling van Israëls inzet van honger als wapen?

[1:04:49] Waarom hoorden wij niemand toen Israël het Iraanse consulaat in Syrië met naar verluid

[1:04:54] F-35's bombardeerde?

[1:04:56] Waar was de roep om bestraffing toen Israël elke keer weer land afpakte van de Palestijnen?

[1:05:02] Waarom werd de Israëlische ambassadeur niet ontboden vanwege de dodelijke slachtoffers

[1:05:08] door het kolonistengeweld?

[1:05:10] Ik vraag aan de minister waarom deze dubbele maat?

[1:05:15] Is het niet ook Israël dat de situatie in het Midden-Oosten escaleert?

[1:05:20] Is de minister bereid om Israël op te roepen niet te reageren op de aanval van Iran en niet

[1:05:26] verder te escaleren?

[1:05:28] Kan de minister voor de verandering één keer ook een sanctie vragen voor de regering van

[1:05:35] Israël?

[1:05:36] Die dubbele maat waarin Israël met alles wegkomt maar anderen wel worden veroordeeld

[1:05:42] is zo hypocriet en die moet stoppen.

[1:05:45] Want voorzitter, het is dweilen met de kraan open als Israël elke keer weer met alles

[1:05:50] wegkomt en andere landen worden veroordeeld.

[1:05:53] Want als de misdrijven van Israël keer op keer maar worden bedekt met de mantel der

[1:05:58] liefde, zal er nooit de escalatie komen in de regio.

[1:06:02] VN-experts hebben al geconcludeerd dat Israël het Iraans consulaat absoluut niet mocht bombarderen.

[1:06:09] Maar in plaats van deze escalatie te veroordelen, wil de regering dus wegen verkennen om Israël

[1:06:15] weer F-35-onderdelen te gaan geven.

[1:06:18] Niet alleen deze daad van agressie, maar ook met de bombardementen op Gaza is het voordenkt

[1:06:24] niet te verkroppen dat we Israël voor dit wangedrag deze misdrijven zouden moeten belonen

[1:06:30] met het weer bewapenen van de staat Israël.

[1:06:33] Waarom gaat de Nederlandse regering dat doen?

[1:06:36] Voorzitter, over het straffen van de Israëlische regering horen we nooit iets terug.

[1:06:41] Het schijnt dat er enige sancties op Europees niveau zullen worden afgekondigd, is daar

[1:06:45] al duidelijkheid over, maar tegen wie?

[1:06:47] Slechts tegen een handjevol kolonisten, die waarschijnlijk nooit op de lijst komen vanwege

[1:06:52] de slafferloosheid.

[1:06:54] Is dat niet louter symbolisch, vraag ik aan de minister.

[1:06:57] Hoe is de minister nou voornemens om tanden te geven aan het beleid om steeds maar weer

[1:07:02] land in te pikken van de Palestijnen?

[1:07:04] Heeft ze bijvoorbeeld zicht op dat op dit moment de Palestijnen in Oost-Jeruzalem massaal

[1:07:10] uit hun huizen worden gezet, dat er twaalf onteigeningswetten en apartheidswetten zijn

[1:07:15] waarmee dit nu gebeurt, het geweld op de westelijke Jordanoeven, wanneer worden er nou eindelijk

[1:07:20] eens sancties ingezet tegen de regering van Israël en consequenties verbonden aan dat

[1:07:25] beleid?

[1:07:27] Voorzitter, tot slot, de gazanen die worden nog elke dag uitgehongerd en zelfs met de

[1:07:32] humanitaire airdrops weten ze niet eens of ze een diner of letterlijk hun dood zullen opvangen.

[1:07:39] De vrachtwagens die Israël toelaat zijn ook nog steeds veel te weinig,

[1:07:43] maar ook zelfs maar half gevuld. En wat denk betreft is de maat daarom overvol.

[1:07:48] De minister moet nu consequenties gaan verbinnen aan het feit dat de

[1:07:52] Israëlische regering in Gaza honger inzet als wapen.

[1:07:56] Is zij bereid om dat te doen? Dank voorzitter.

[1:08:02] Ik ga naar de... Ja, een introductie van mevrouw Tobbe.

[1:08:05] Ja, dank u wel. Ik hoorde de heer Van Baarle praten over de F35-onderdelen.

[1:08:10] En daar ligt natuurlijk, we hebben het hier vaker over gehad, er ligt een uitspraak van de rechter

[1:08:13] dat die niet naar Israël gestuurd kunnen worden vanuit woensdrecht

[1:08:17] omdat die daar worden ingezet voor mensenrechten schendingen boven Gaza.

[1:08:21] Ik heb de discussie gevolgd in het vorige debat en daar kwam het ineens weer op tafel.

[1:08:26] Alsof die uitspraak van de rechter er niet meer was.

[1:08:29] En is de heer Van Baarle het met mij eens dat er geen sprake kan zijn van levering van F35-onderdelen

[1:08:35] naar Israël, zolang er ook maar een risico bestaat, die worden ingezet voor mensenrechtsvrendingen

[1:08:39] in Gaza of op een andere manier?

[1:08:45] Uiteraard ben ik dat met mevrouw Dobbe eens, maar het was niet alleen in het debat van

[1:08:50] dinsdag, waar ik helaas zelf niet bij kon zijn vanwege een ander debat, maar het was

[1:08:54] eigenlijk al dagen na de uitspraak dat politieke partijen in deze Kamer aan het oproepen waren

[1:08:58] aan de Nederlandse regering. Probeer vooral wegen te vinden om vooral wel die

[1:09:02] onderdelen aan Israël te blijven geven. En voorzitter, ik vind het stuitend als we

[1:09:06] zien dat een regering misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdij verpleegt,

[1:09:10] daarnaast er een houtje van heeft zichzelf totaal onbetrouwbaar op te

[1:09:14] stellen. Dus als je van Israël een briefje vraagt

[1:09:16] wij zullen die vliegtuigen echt niet inzetten om mensenrechten te schenden,

[1:09:20] ik geloof ze voor geen meter, die onderdelen mogen daar gewoon niet

[1:09:23] naartoe gaan. Dus ik ben het helemaal met mevrouw Dobbe eens.

[1:09:25] Een vervolging terug ziet ook mevrouw Dobbe, en dan ga ik naar de heer Tuijman.

[1:09:30] Ja, ik wilde eigenlijk alleen maar zeggen dat ik het daar hartgrondig mee eens ben.

[1:09:34] Oké, de heer Tuijman.

[1:09:36] Ja, voorzitter, als we even helemaal teruggaan.

[1:09:38] Kijk, er lag gewoon een algemene verordening die uiteindelijk F35-onderdelen leveren aan Israel mogelijk maakte.

[1:09:45] Vervolgens is daar een rechtszaak geweest, een aantal partijen voor het algemeen nut.

[1:09:50] En die hebben gezegd, nou prima, maar kijk even, de situatie is daadwerkelijk significant gewijzend.

[1:09:55] En dat vergt dus een nieuw oordeel.

[1:09:58] Dat is mijn vraag aan de heer Van Baarle ook.

[1:10:01] Dus met die 300 raketten die allemaal op Israël afgevuurd zijn...

[1:10:06] en wat dat ook in het kader van wat de heer Paternotte net zei...

[1:10:09] over wat het doet over de mogelijkheid tot escalatie in die regio...

[1:10:14] dat je het dan met mij eens bent dat de situatie wel degelijk weer veranderd is...

[1:10:18] en dat het eigenlijk helemaal niet zo heel vreemd is om die uitspraak...

[1:10:21] misschien ook al bij de rechter, om die opnieuw te overwegen.

[1:10:25] Ja, voorzitter, wat DENK betreft is de situatie niet veranderd.

[1:10:29] Israël pleegt op dit moment nog steeds een massaslachting in Gaza.

[1:10:34] Israël zet nog steeds honger in als wapen.

[1:10:37] Israël is nog steeds verantwoordelijk voor een daad van agressie geweest,

[1:10:41] namelijk tegen het Iraanse consulaat in Syrië.

[1:10:46] Israël doet nog steeds aan brute repressie op de Westbank.

[1:10:49] En voorzitter, die brute repressie, die slachtingen, die misdaden, die worden gepleegd met de Israeli

[1:10:57] Occupation Force, het Israëlische leger.

[1:11:00] En voorzitter, op het moment dat wij als Nederland zouden besluiten zo een bezettingsleger te

[1:11:06] gaan steunen met wapentuig, dan zijn we geen knip voor de neuswaard, want dan dragen wij

[1:11:11] bij aan een systeem van onderdrukking en het schenden van mensenrechten.

[1:11:14] En voorzitter, ik vind dat wij dat principieel niet mogen doen.

[1:11:20] Ik ben heel blij dat de heer Van Balen principieel is.

[1:11:22] Ik ben dat namelijk ook.

[1:11:24] Ik vind ook dat de mensen die in Gaza honger leiden...

[1:11:29] en dat daar massale humanitaire hulp naar toe moet.

[1:11:32] Ik heb er al een paar keer over uitgesproken.

[1:11:34] Ik heb daar al een aantal keer emoties in gesteund.

[1:11:36] Dat staat als een paal boven water.

[1:11:38] Wat de heer Van Balen doet, hij zoomt elke keer in.

[1:11:40] Hij gaat naar het kleinste toe.

[1:11:42] Maar ik wil even uitzoomen.

[1:11:43] De vraag is, kan de heer Van Balen zich dan ook uitspreken...

[1:11:46] Dat misschien wel de actie van Iran ook wat dat betreft afwijzen en zich uitspreken dat dat een onnodige provocatie is.

[1:11:57] En dat als Iran dat nog een keer doet, dat er sancties op staan.

[1:12:01] Ik ben tegen escalatie in alle vormen.

[1:12:06] Dus ik vind de toepassing van geweld zoals dat gebeurd is, vind ik te veroordelen.

[1:12:12] En ik vind dat men, hier in het Westen, in dit huis, daar een dubbele standaard op nahoudt.

[1:12:18] Want ik zie niet dat bijvoorbeeld de aanval van Israël op het Iraanse consulaat is veroordeeld.

[1:12:25] Terwijl dat een daad van agressie is en die ervoor gezorgd heeft dat de situatie totaal is geëscaleerd.

[1:12:31] Ik zie niet dat het optreden van de Israëlische regering in Gaza veroordeeld wordt.

[1:12:35] Ik zie niet dat het op een misdadige wijze afpakken van het land van de Palestijnen op de Westbank...

[1:12:41] veroordeeld wordt. En voorzitter, als Israël als escalerende factor hier in het Midden-Oosten

[1:12:47] en wat ons betreft een factor die oorlogsmisdaden preegt en mensenrechtingen pleegt, niet eens

[1:12:53] op een grijntje veroordeling kunnen rekenen van de Nederlandse regering, gaan we nooit

[1:12:57] de escalatie vinden in die regio.

[1:12:59] Ik ga nog één keer terug naar de heer Tijman.

[1:13:03] Ja, voorzitter, maar we spreken hier toch wel andere orders, hè? We hebben het hier

[1:13:06] over een regime, Iran, wat de dood van de staat van Israël in haar grondwet heeft staan.

[1:13:13] En aan de andere kant is Israël, die pakt een consulaat.

[1:13:16] Nou ja, ik heb niet alle cijfers bij mekaar.

[1:13:18] Ik hoor iedereen wat anders roepen.

[1:13:20] Het zou in ieder geval een bijgebouw kunnen zijn van het consulaat.

[1:13:23] Maar laten we dat even in het midden houden.

[1:13:25] Hier wordt wat dat betreft direct een aantal leiders van de Iraanse Republikeinse garde

[1:13:31] dat werd daadwerkelijk aangepakt met ook banden richting de ondersteuning van Hamas en het regime.

[1:13:37] Kijk, als ik de adviseur was geweest van Netanyahu, dan had ik tegen hem gezegd, doe het niet.

[1:13:42] Maar goed, dat is een keuze die niet mij is gelegen, die keuze is wel gemaakt,

[1:13:46] maar ik vind wel dat er een verschil in zit en ik ben benieuwd hoe de heer Verbalen erin zit.

[1:13:50] Het regime van Iran heeft het over de vernietiging van de staat,

[1:13:56] Die zit 300 van die raketten in, over de hele breedte, op burgerdoelen,

[1:14:02] wat ever het mogen zijn in Israël.

[1:14:04] En hier gaat het over één hele specifieke raket die wat dat betreft ook nog het doel treft.

[1:14:10] Mijn vraag is hoe de heer Van Balen daarnaar kijkt, of hij ook ziet dat er wel degelijk een verschil is

[1:14:16] tussen de ene een precisieaanval en de andere en eigenlijk een indiscriminate attack in de breedste zin van het woord.

[1:14:23] Ja, voorzitter. Een daad van agressie. Het zijn niet mijn woorden, het zijn woorden van VN-experts.

[1:14:29] De VN. Die noemen het een daad van agressie en de heer Tuinman noemt dat...

[1:14:33] Israël pakt even een consulaatje. Alsof het niks is.

[1:14:37] Israël heeft hier maar voor de escalatie gezorgd.

[1:14:40] En ervoor gezorgd dat de situatie in het Midden-Oosten verder is afgegeleden.

[1:14:43] En ik vind dat we dat met elkaar moeten veroordelen, voorzitter.

[1:14:47] Ik wil de heer Tuinman wijzen op al die hooggeplaatste Israëlische politici...

[1:14:51] politici die hebben ontkend dat het Palestijnse volk bestaat.

[1:14:55] Die hebben opgeroepen tot deportatie van Palestijnen uit Gaza.

[1:14:59] Ik zou de heer Tuinman willen wijzen op het praktische beleid.

[1:15:02] Dus niet uitingen, gewoon het praktische beleid die er op dit moment voor zorgt

[1:15:07] dat Palestijnen in Oost-Jerusalem en de Best West Bank uit hun huis geknikkerd worden.

[1:15:12] Voorzitter, dat is wat de regering van Israël doet.

[1:15:15] Dat is wat de regering van Israël doet.

[1:15:17] En ik vind dat we zo'n regering niet mogen steunen met militair materieel.

[1:15:27] Dank voorzitter.

[1:15:30] De Russische agressie tegen Oekraïne gaat door en door.

[1:15:34] De bommen op Kharkiv en gisteren de verschrikkelijke aanval op Chersniyev waar 19 doden vielen.

[1:15:40] In Chersniyev waar we laatst nog met de vaste commissie van buitenlandse zaken en Europese zaken rondliepen.

[1:15:46] Een rondleiding kregen waar we zagen dat de eerste sleutels van nieuwe huizen werden

[1:15:50] uitgereikt.

[1:15:50] Huizen die nu mogelijk weer kapot zijn geschoten.

[1:15:54] En dat gebeurt omdat wij te weinig doen.

[1:15:57] De minister-president zei dinsdag tijdens een debat dat hij zich afvroeg of we de maximale

[1:16:02] pijngrens hebben opgezocht voor het bieden van hulp aan Oekraïne.

[1:16:05] En gisteren gaf Stoltenberg aan dat als NAVO-leden moesten kiezen tussen voldoen aan de minimale

[1:16:09] NAVO-eisen of hulp bieden aan Oekraïne, dat de keuze dan duidelijk is.

[1:16:13] Meer naar Oekraïne.

[1:16:14] De woorden zijn er, maar de daden blijven uit.

[1:16:19] En kan de minister aangeven wat nu de consequenties zijn van de uitspraak van Stoltenberg voor

[1:16:23] Nederland?

[1:16:24] Zijn we nu bereid om ook meer te leveren?

[1:16:28] En zal zij ook andere landen aansporen om meer te leveren, ook als dit betekent dat

[1:16:32] we tijdelijk niet voldoen aan de NAVO-eisen?

[1:16:35] Zie ook de oproep van Duitsland aan partners buiten Europa.

[1:16:39] Er is een klein sprankje hoop uit de VS dat er binnenkort beslist wordt over de militaire

[1:16:43] steun aan Oekraïnen, een maandenlang uitstel.

[1:16:45] Maar ja, het is nog maar de vraag of dat daadwerkelijk gaat gebeuren.

[1:16:49] En zoals ik net aan de heer Brekelmans vroeg, vraag ik het nu ook aan de minister.

[1:16:53] Wat kunnen we nog doen om zelf meer te doen om scallops of taurissen of petriëts te kopen?

[1:17:00] En kunnen we daar coalities voor vormen?

[1:17:02] Is het niet voor nu direct?

[1:17:04] Dan is het wel voor later, zodat we nu alweer extra aan Oekraïne zouden kunnen leveren.

[1:17:09] En ook binnen Europa kunnen we meer doen.

[1:17:11] Dus hoe kunnen we bijvoorbeeld Griekenland helpen?

[1:17:13] of zoals de minister-president zou zeggen comfort bieden om toch luchtafweer te leveren aan Oekraïne.

[1:17:19] Deelt de minister de zorgen dat we ook te weinig doen om andere lidstaten te bewegen, de steun op te schalen?

[1:17:27] En wordt het ook niet tijd om onze restricties aan Oekraïne bij wapenleveranties te stoppen?

[1:17:32] Ik sluit me overigens ook aan bij de vraag van mevrouw Piri over een no-fly zone.

[1:17:37] Voorzitter, dan de situatie in Gaza.

[1:17:40] De Israëlische premier Netanyahu zei gisteren dat er geen hongersnood heerst in Gaza.

[1:17:44] De Israëlische regering zou er alles aan doen om genoeg hulpmiddelen in Gaza binnen

[1:17:49] te laten.

[1:17:50] Maar voorzitters, de cijfers liegen er niet om.

[1:17:52] Volgens het laatste IPC-rapport zou 100 procent van de bevolking van Gaza acuut voedselonzekerheid

[1:17:58] hebben.

[1:17:59] En zou 70 procent van de mensen in het noorden van Gaza al dreigen te verhongeren.

[1:18:04] Zelfs Borrell geeft aan dat de Israëlische regering honger als wapen gebruikt.

[1:18:12] En terwijl Netanyahu de door hem gecreëerde hongersnood bagataliseert, zien we een ellenlange

[1:18:16] hulpcomfort bij de grensovergangen staan.

[1:18:19] Van de 500 vrachtwagens die per dag nodig zijn om hun hongersnood te voorkomen, komen er

[1:18:24] 177 Gaza binnen.

[1:18:26] En met Unra dat ondergefinancierd wordt, lijkt de situatie met een minuut erger te worden.

[1:18:30] Hoe kan het dat de minister-president zegt dat Israël verantwoordelijk is voor het leveren

[1:18:35] van noodhulp, terwijl Netanyahu honger inzet als wapen in Gaza?

[1:18:41] Er kent het kabinet dat de noodzaak van het herstarten van de financiering van UNRWA, zoals

[1:18:45] Japans juist heeft gedaan, noodzakelijk is, ook als signaal, maar ook om te zorgen dat

[1:18:49] de UNRWA daadwerkelijk weer toekomst krijgt om hulp te leveren in bijvoorbeeld het noorden

[1:18:53] van Gaza.

[1:18:55] En hoeveel en welke hulpgoeden komen er momenteel binnen via de grensovergang van Eres en de

[1:19:00] haven van Asselot. En wat, wil ik ook graag weten van de minister, zijn de laatste ontwikkelingen

[1:19:05] met betrekking tot de onderhandelingen van de geiselaars.

[1:19:10] Voorzitter, gisteren publiceerde Human Rights Watch een rapport dat concludeerde dat Israël

[1:19:14] verantwoordelijk is voor het geweld tegen de Palestijnen op de westelijke Jordanoever.

[1:19:18] Kolonisten met de steun van de Israëlische autoriteiten hebben met geweld als hun 1200

[1:19:22] Palestijnen verdweven, 400 gewond en 17 gedood. En sinds laatste maanden zijn er 20 Palestijnse

[1:19:29] gemeenschappen verdreven.

[1:19:31] Frankrijk, de VS en het VK hebben sancties opgesteld tegen de kolonisten.

[1:19:34] Hoe ver is het kabinet met het opzetten van de sancties tegen de kolonisten op de westelijke

[1:19:38] Jordaan over?

[1:19:39] En vindt zij ook dat het opzetten van die sancties veel te lang duurt?

[1:19:43] En ja, inderdaad, de EU is daar nu mee bezig, maar wat staat daar nou precies op?

[1:19:47] Hoeveel en welke Israëlische kolonisten staan er op die Europese sanctielijst?

[1:19:51] Daarbij wil ik het graag laten, voorzitter.

[1:19:53] Dank u wel.

[1:19:56] Dan ga ik door naar de heer Paternot.

[1:19:58] Voorzitter, dank.

[1:19:59] En ik wil ook beginnen met Oekraïne, want de situatie daar blijft kritiek.

[1:20:04] We zien vaak, en hebben vele bij stilgestaan, de beelden van de verwoeste flatgebouwen door Russische raketten.

[1:20:09] Maar we weten dat die grondlinie daar net zo goed de eerste verdedigingslinie is van de vrijheid in Europa.

[1:20:14] En er zijn steeds meer aanwijzingen dat Poetin een heel groot offensief wil beginnen in de zomer,

[1:20:19] met het doel om minstens de hele Donbass in te nemen.

[1:20:22] Kiev heeft meermaals aangegeven dat ze veel meer grondgebied zullen verliezen

[1:20:26] als de Westerse militaire steun op dit niveau en met deze snelheid gaat.

[1:20:30] En dat moeten we niet toestaan.

[1:20:32] Het kabinet heeft 4,5 miljard vrijgemaakt voor de komende jaren om zekerheid te bieden.

[1:20:36] En Nederland loopt vaak voorop.

[1:20:38] Dat is heel belangrijk.

[1:20:39] Maar dat gebeurt wel zonder de steun van de grootste partijen in ons parlement.

[1:20:43] En afgelopen dinsdag probeerden we duidelijkheid te krijgen over de positie van de PVV.

[1:20:47] We werden doorverwijzen naar dit debat, waar de woord voor de buitenlandse zaken zou zijn.

[1:20:51] Maar waar is de woord voor de buitenlandse zaken van de PVV?

[1:20:54] Waarom is er van die 36 PVV-Kamerleden niet eentje te vinden die even tot na vijf uur door wil werken

[1:21:00] om te zorgen dat hier vragen beantwoord kunnen worden over steun aan Oekraïne in de grootste oorlog

[1:21:04] op het Europese continent sinds de Tweede Wereldoorlog?

[1:21:07] Voorzitter, je kunt de democratie ook ondermijnen door gewoon afwezig te blijven.

[1:21:13] Voorzitter?

[1:21:15] Even één opmerking, mevrouw de voorzitter.

[1:21:19] Ik begrijp dat de heer De Roon zich ook heeft afgemeld.

[1:21:24] Ja, wegens... Ja, autopech is oké.

[1:21:30] Voorzitter, ik ben bereid om een taxi te betalen voor de heer De Roon als het daarop aankomt,

[1:21:33] maar ik snap best dat er iemand een keer niet kan zijn.

[1:21:36] En dat was bij het debat over de oorlog in Oekraïne trouwens ook het geval, dat snap ik.

[1:21:40] Maar dan zijn er nog 35 andere PVV-Kamerleden die hier kunnen verschijnen.

[1:21:43] En ik vind het onbegrijpelijk dat elke keer als wij het debat over die oorlog proberen te voeren,

[1:21:48] dat de PVV afwezig is.

[1:21:51] Maar goed, ik ga door.

[1:21:53] Want, voorzitter, er valt ook een ander patroon op het afgelopen halfjaar.

[1:21:56] Oekraïne is door de munitie heen.

[1:21:58] Het Westen reageert met een coalitie van inkopers die op de wereldmarkt dingen bij elkaar proberen te hamsteren.

[1:22:03] De Houthis gaan schieten op vrachtschepen in de Rode Zee.

[1:22:06] Gijzele bemanningen.

[1:22:07] Wij reageren met schepen om daar de koopvaardij te beschermen.

[1:22:10] Israël speelt met vuur door een ambassadeterrein aan te vallen.

[1:22:14] Iran overreageert met 330 drones en raketten op Israël.

[1:22:18] Wij kijken naar nieuwe sancties tegen Iraanse drone-technologie.

[1:22:21] En nu wordt de Oekraïnse luchtafweer overweldigd en nu gaan we weer kijken of we met een nieuwe

[1:22:26] coalitie voldoende luchtafweergeschut kunnen brengen.

[1:22:29] Wat is nou het plan om te zorgen dat we tegenover Rusland, Iran en daarachter hun bondgenoot

[1:22:34] China niet steeds achter de feiten aanlopen?

[1:22:38] Want er staat veel te veel op het spel om steeds weer een brandhaard of een nieuw gevaar

[1:22:41] uit te kunnen stampen terwijl andere vuren nog branden en de stapel alleen maar groter

[1:22:45] wordt.

[1:22:46] Graag een reactie van de minister.

[1:22:48] Wat mijn fractie betreft zit de kern ook wel in het opschroeven van onze wapenproductie

[1:22:52] in Europa.

[1:22:52] Dat is cruciaal.

[1:22:54] En in dat licht vindt mijn fractie de voorstellen van de Europese Commissie van groot belang.

[1:22:58] Het kabinet is echter niet positief over het voorstel om de productie van defensiemateriaal

[1:23:03] voorrang te geven bij een veiligheidscrisis.

[1:23:06] Ik zou willen vragen, even los van alle juridische bezwaren op normen zoals ze nu bestaan, want

[1:23:11] die snap ik, maar hoe kijkt het kabinet inhoudelijk hiernaar?

[1:23:14] Zijn er inhoudelijke, niet juridische redenen om niet gewoon vol aan de bak te gaan met

[1:23:18] te voorstellen van de Europese Commissie.

[1:23:21] En ten slotte, voorzitter, we zagen gister allemaal de oproep van Stoltenberg

[1:23:24] om door de pijngrenzen heen te gaan en Oekraïna voldoende patriots te helpen.

[1:23:27] Ik zeg graag tegen het kabinet, onze steun heeft u om net als Duitsland

[1:23:32] nog één patriots systeem te leveren.

[1:23:34] Al was het maar omdat het beter is de agressie van Poetin in Oekraïne te stoppen dan in Polen.

[1:23:39] Voorzitter, nog even door op Iran, want Israël lijkt zich voor te bereiden op een reactie.

[1:23:45] Maar bij escalatie is alleen Rusland gebaat.

[1:23:47] We gaan volgende week nog spreken over de Rode Zee, waar Rusland, China en Iran tegenwoordig

[1:23:52] zelfs samen militaire oefeningen houden.

[1:23:55] En uiteindelijk staat dit ook in een groter geheel, want vanuit het perspectief van Teheran

[1:23:59] is de oorlog tussen Israël en Hamas alleen maar een verschuiving in het machtsgevenwicht

[1:24:02] weg van de Amerikaanse hegemonie en op naar een nieuwe regionale orde.

[1:24:07] Eerder deze week werd duidelijk dat de minister benaderd is door haar ambtsgenoot uit Israël

[1:24:10] met betrekking tot sancties op Iran.

[1:24:12] Een vraag is wat is de houding van Nederland in zaken sancties op Iran en het verlengde

[1:24:16] van wat de premier ook bij de Europese Raad heeft gezegd,

[1:24:19] over de motie van mij en de heer Brekelmans over aanvullende maatregelen tegen Iran.

[1:24:23] Er zijn alle mogelijkheden nu uitgeput om de top van de Iraanse revolutionaire garde,

[1:24:28] om die individueel op sanctielijsten te kunnen krijgen.

[1:24:32] Voorzitter, dan nog Gaza, want wie stabiliteit in het Midden-Oosten wil,

[1:24:36] kan zich niet blind houden voor het lot van de Gazanen,

[1:24:39] waar inmiddels meer dan 130 gegeiselden zijn, waar 15.000 kinderen al gedood zijn,

[1:24:44] waar een hongersnood heerst en waar Israël door het vuren te staken en veel meer hulp

[1:24:47] toe te laten, kan voorkomen dat nog eens tientallen Gazanen het leven verliezen.

[1:24:52] Ik vraag de minister, kan Undra nu haar werk in Gaza doen?

[1:24:58] Wat is het belangrijkste resultaat dat zij kan melden uit alle gesprekken en oproepen

[1:25:01] aan Israël?

[1:25:02] En kunnen we afspreken dat als de oorlog in mei in haar achtste maand ingaat, we alle

[1:25:06] Nederlanders eindelijk uit Gaza geëvacueerd hebben?

[1:25:09] Dank u wel, voorzitter.

[1:25:10] Dank u wel.

[1:25:11] Dan ga ik naar mevrouw Teunissen.

[1:25:15] Voorzitter, dank u wel.

[1:25:17] De winnende world press foto van de Palestijnse fotograaf Mohammed Salem gaat door mergenbeen.

[1:25:23] Op de foto is een vrouw te zien die het lichaam van haar vijfjarige nichtje vasthoudt.

[1:25:27] Het kindje was omgekomen bij een Israëlische raketaanval.

[1:25:30] De foto laat het onvoorstelbare leed zien waar mensen in Gaza dagelijks mee te kampen hebben.

[1:25:36] Eergisteren ook weer toen een woongebouw in het centrum van Rafah door Israëlische bommen werd getroffen.

[1:25:40] Het is rampzalig.

[1:25:42] En volgens dertien internationale hulporganisaties doet Nederland niet genoeg om te zorgen voor

[1:25:48] een onmiddellijk permanent statushuren en moet Nederland alle beschikbare opties benutten

[1:25:53] om burgers te beschermen en toegang tot voedsel te verzekeren, in lijn met hun verplichtingen

[1:25:58] onder het internationale humanitair recht en mensenrechtenwetgeving.

[1:26:03] Ook het leveren van wapens kan niet als het risico bestaat dat ze worden gebruikt om ernstige

[1:26:08] schendingen van mensenrechten te plegen.

[1:26:10] De vraag is of Nederland genoeg doet in Gaza en het antwoord is nee.

[1:26:18] We zien de airdrops die Nederland uitvoert, maar dat is een druppel van een druppel op

[1:26:22] een gloeiende plaat.

[1:26:24] In de Kamerbrief van 29 maart staat dat de humanitaire situatie en wanhoop onder de bevolking

[1:26:29] het risico op ongelukken verhoogt met airdrops.

[1:26:33] Op 26 maart verdronken er twaalf Gazanen in een wanhopige poging om bij de voedselpakketten

[1:26:38] te komen die bij een Amerikaanse airdrop in zee terecht waren gekomen.

[1:26:42] En ook Human Rights Watch waarschuwt voor de risico's van airdrops.

[1:26:46] En ik vraag de minister welke conclusie trekt zij hieruit?

[1:26:48] Moeten we niet kijken naar fundamenteel meer humanitaire hulp leveren?

[1:26:54] En wat voor de hand ligt, is dat de regering ook oproept

[1:26:58] om UNRWA volledige toegang te geven tot Gaza.

[1:27:02] Is de minister daartoe bereid en is de minister ook bereid om zich voor in te zetten

[1:27:07] dat de grenzen van Gaza opengaan voor hulporganisaties.

[1:27:13] De illegale nederzettingen op de westelijke Jordaanhoever blijven maar uitgebreid worden.

[1:27:18] Sinds de oorlog in Gaza zijn er meer dan twintig nieuwe bouwprojecten bijgekomen.

[1:27:24] Ook wordt het voortbestaan van het Vredesinitiatief Tent of Nations in Bethlehem acuut bedreigd.

[1:27:29] Ik had de eer om de vertegenwoordiger van dit initiatief, Dou Nasser, te ontmoeten.

[1:27:34] Dat gesprek heeft mij diep geraakt.

[1:27:36] Nasser wordt geïntimideerd door kolonisten, die zich gesteund weten door de Israëlische

[1:27:41] regering.

[1:27:42] Er wordt zelfs een weg over zijn land aangelegd en behoeven van illegale nederzettingen.

[1:27:47] Kan de minister toezeggen dat zij in Europees Verband pleit voor het opvoeren van de druk

[1:27:51] op de Israëlische regering om de uitbreiding van illegale nederzettingen te stoppen?

[1:27:56] Ook op de korte termijn is er iets nodig.

[1:27:58] Initiatieven van internationale NGO's om Palestijnse burgers tegen gewelddadige kolonisten te beschermen

[1:28:04] moeten versterkt worden.

[1:28:05] Zonder de aanwezigheid van internationale waarnemers, zoals die van PAX, zijn de Palestijnen in

[1:28:11] area C vogelvrij.

[1:28:13] Op welke manier kan de minister deze internationale waarnemers ondersteunen?

[1:28:18] Voorzitter, dan nog tot slot heel kort over Oekraïne.

[1:28:21] Het is goed dat het kabinet de Oekraïnse bevolking blijft steunen, militair en humanitair.

[1:28:26] Op initiatief van Zelensky en de Zwitserse regering vindt in juni de Vredesconferentie

[1:28:30] plaats waar het vorige keer tijdens de Europese top ook over ging, maar wat ons betreft is het

[1:28:36] nog onvoldoende of de Nederlandse regering ook actief een bijdrage levert aan die vredesconferentie

[1:28:42] en op welke manier. Dank u wel. Dan vraag ik de heer Brekomans of hij het voorzitterschap kan

[1:28:52] overnemen zodat ik namens NEC-fractie mijn interventie kan plegen. Dat doe ik graag. Ik

[1:28:57] Ik geef graag het woord aan de heer Veldkamp namens N.C.

[1:28:59] Goed, dan raak ik daar staccaten doorheen.

[1:29:02] Voorzitter, Oekraïne.

[1:29:04] We zorgen over het verloop van de strijd.

[1:29:06] Oekraïne wordt in verdediging gedrongen.

[1:29:08] We zorgen ook over een beeld dat daarmee kan ontstaan richting de navontop in juli.

[1:29:12] Ja, Oekraïne heeft meer luchtverdediging nodig.

[1:29:15] Blij dat Nederland zich daar proactief voor inzet.

[1:29:18] Zijn er nog creatieve oplossingen mogelijk?

[1:29:21] Kan er bijvoorbeeld iets, meneer Dassel noemde het al,

[1:29:23] Of kan er iets met de Griekse S-300 van Russië maken lijf,

[1:29:26] of is dat een variant die niet aansluit op Oekraïnse operationele behoeften?

[1:29:30] Morgen extra NAVO-Oekraïneraad.

[1:29:32] Wat wordt de Nederlandse inzet,

[1:29:33] mede in het licht van de jongste opmerkingen door de SGNAVO?

[1:29:37] De Vredesconferentie in Zwitserland, mevrouw Teunissen noemde hem al,

[1:29:39] medio juni.

[1:29:40] Ik verwacht geen doorbraak, maar die conferentie dat die plaatsvindt,

[1:29:43] is natuurlijk wel van belang,

[1:29:45] met hopelijk brede groepen landen uit de hele wereld.

[1:29:48] Ik interpreteer de opmerking van Xi Jinping

[1:29:49] bij het bezoek van bondskansleur Scholz,

[1:29:51] dat China helaas niet zal deelnemen.

[1:29:53] Is mijn interpretatie correct, is mijn vraag.

[1:29:56] En hoe ziet de minister de Nederlandse rol op de grond?

[1:30:00] We zorgen over de voortdurende steun van China voor Rusland,

[1:30:05] om voor hen kennelijk moverende redenen.

[1:30:07] De Duitse bondskanselier was net in China.

[1:30:11] Xi Jinping reist binnenkort naar Parijs, begin mei.

[1:30:15] Draagt de EU een gezamenlijke lijn uit over Oekraïne en China?

[1:30:18] Worden de gesprekspunten van Europese leiders wat dit betreft

[1:30:21] onderling afgestemd, is mijn vraag.

[1:30:23] Dan het Midden-Oosten. Afgelopen weekend zagen we geslaagde actie om Israël tegen drones en raketten uit Iran te verdedigen door een brede coalitie van niet alleen VS, VK en Frankrijk, maar ook Arabische landen.

[1:30:34] De breedte van die coalitie vind ik tekenend. Afgelopen decennia zagen we Iran actief zijn, invloed in de regio uitbreiden, zoals in Syrië, Libanon, Jemen, via Varzalle.

[1:30:44] Het gaat om jaren van machtsstrijd. De recente gebeurtenissen hebben dat toneel heel zichtbaar gemaakt.

[1:30:49] Het is nu vooral een duidelijk dat niet alleen Israël, maar ook tal van Arabische landen

[1:30:53] niet gediend zijn van pogingen van het Iraanse regime om de regio een eigen voordeel te destabiliseren.

[1:30:59] Kan de minister na de toelichten de extra-EU-ministerraad bezet die eerder deze week plaatsvond?

[1:31:05] Ik markeerde steun van de NSC-fractie voor de inzet om de Iraanse revolutionaire garde

[1:31:09] op de EU-terrorismelijst te plaatsen en we steunen de inzet voor extra-EU-sancties tegen

[1:31:13] Iran vanwege drones en raketten.

[1:31:15] Dan de situatie in de gazastrook.

[1:31:18] Heeft de escalatie van afgelopen weekend ook de ruimte voor een staak dat vuren doen krimpen

[1:31:22] naar de inschatting van de minister, is mijn vraag.

[1:31:25] NSC-fractie heeft grote zorgen over gebrek aan voedsel, dat wordt gerapporteerd.

[1:31:29] De gazastrook, hoe ziet de minister de situatie op dit moment?

[1:31:33] Nederland heeft gezien ons penswoordigschap van Resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad,

[1:31:39] een bijzondere verantwoordelijkheid als het gaat om oorlog en honger.

[1:31:42] Hoeveelte minister die in, dat verneem ik graag.

[1:31:44] Ik complimenteer de minister met de inzet van airdrops.

[1:31:47] Effectiever is uiteraard over land.

[1:31:49] Dat komen we bij Egypte en Israël uit.

[1:31:51] Kunnen deze beide landen meer doen?

[1:31:53] De Israëlische instantie Kogad toont graag dat er dagelijks meer vrachtwagens tot de Gazastrook toelaat.

[1:31:59] Meer dan 400 afgelopen maandag.

[1:32:01] Dat is goed, maar nog steeds niet genoeg.

[1:32:03] En het gaat ons niet alleen om het aantal vrachtwagens.

[1:32:06] Ik geloof dat de heer Das het ook al opmerkte.

[1:32:08] Maar ook dat ze worden volgeladen, uiteraard.

[1:32:11] Sinds gisteren zijn humanitaire goederen ook via de haven van Ajdod,

[1:32:14] de Gazastrook, ingegaan, maar via de overgang Kermshalom, helemaal in het zuiden.

[1:32:19] Vorige week sprak de woordvoerder van het Sahaal nog over openen van een landovergang

[1:32:23] aan de noordelijke kant van de Gazastrook, bij Kibbutzikim.

[1:32:27] Minister Galland had het erover dat het een nieuwe overgang zou betreffen,

[1:32:30] anders dan de Eretz Crossing.

[1:32:31] Wanneer kan een overgang aan de noordelijke zijde worden opengesteld?

[1:32:35] Dat is veel effectiever dan via Kermshalom, want in het noorden zit het

[1:32:38] het grootste probleem van de Gazastrook.

[1:32:41] Betere distributie van humanitaire goeden

[1:32:44] kwam ook al aan de orde binnen de Gazastrook.

[1:32:46] Wat zijn daar oplossingen voor?

[1:32:48] Hoe kijkt de minister daar tegenaan?

[1:32:50] Ik zag de interim damage assessment door de Wereldbank.

[1:32:54] Spreekt ook van benodigde acties voor early recovery.

[1:32:57] Is al duidelijk wat de kantoren worden van internationale afstemming daarover.

[1:33:00] En hoe ziet de kabinet zijn rol en zijn

[1:33:02] lessen te trekken van het eerdere Gaza reconstruction mechanism uit 2014?

[1:33:08] Naast het verschrikkelijke leed van bewoners van de Gazastrook vraag ik aandacht voor de

[1:33:16] gijzelaars.

[1:33:17] Hun lot is groter dan dat van hen zelf, hun vrijlating bereiken en ook het zicht erop

[1:33:21] zal helpen deze lendige oorlog te beëindigen.

[1:33:24] Over enkele dagen is het Pesach, het zou een feest van de vrijheid moeten zijn, het triest

[1:33:28] hoe zowel suikerfeest als Pesach dit jaar onder donkere wolken plaatsvindt.

[1:33:32] Tot slot twee dingen.

[1:33:34] Soudaan, kan de minister iets zeggen over de conferentie in Parijs van afgelopen maandag?

[1:33:37] En Georgië, blij dat de minister zich hier over het nieuwe wetsvoorstel daar heeft uitgesproken.

[1:33:44] Dank u, voorzitter.

[1:33:45] Dank u.

[1:33:46] Een interruptie van mevrouw Piri.

[1:33:48] Ja, dank u wel.

[1:33:50] De heer Veldkamp weet dat er maandag het rapport van mevrouw Colonna bekend wordt.

[1:33:56] Ik begrijp dat niet dit weekend, maar maandag wordt gepubliceerd.

[1:34:00] Nou hebben we de minister eerder gehoord bij een tussenrapport.

[1:34:02] Dat zou op 20 maart zijn dat er misschien een wijziging zou komen in het Nederlands beleid.

[1:34:06] Nu hebben we maandag een rapport wat eraan zit te komen.

[1:34:09] We weten natuurlijk dat Israël tot op heden niet heeft meegewerkt aan het aanleveren van bewijs voor de aantijgingen.

[1:34:18] En we weten ook dat UMRA in ieder geval meteen de twaalf mensen die het betroffen ook meteen heeft ontslagen.

[1:34:25] Nou wat is voor NSC nou van belang om maandag te horen om eigenlijk UMRA weer uit dat strafbankje te halen?

[1:34:32] Meneer Veldkamp.

[1:34:34] Meneer Veldkamp.

[1:34:34] Ja, voorzitter.

[1:34:35] Mevrouw Piri wijst op een belangrijk rapport dat dit weekend uitkomt.

[1:34:39] Ik heb nog niet alle parameters precies voor ogen wat daarin zou moeten staan, maar ik

[1:34:44] vind het wel een belangrijk rapport, wat ik goed wil bestuderen en ook graag de appreciatie

[1:34:47] van het kabinet over wil horen.

[1:34:49] En kan dat zijn, graag voor het commissiedebat RBZOS van dinsdagavond?

[1:34:56] Zodat we voor die tijd ook kunnen weten, kunnen we ook kijken hoe het kabinet dat apprecieert,

[1:35:00] Ik weet hoe anderen dat appreciëren, maar ik ben benieuwd naar het rapport.

[1:35:05] Heeft mevrouw Pirie nog interrupties?

[1:35:07] Ja, nog één.

[1:35:08] Mevrouw Pirie.

[1:35:09] Ik ben ook zeer benieuwd naar het rapport.

[1:35:12] Ik ben ook zeer benieuwd naar de appreciatie van de regering.

[1:35:14] Maar ik ben vooral op dit moment benieuwd naar wat voor NSC dan zo cruciaal is.

[1:35:19] Wat wordt voor u de afweging?

[1:35:22] Of er goede checks en balances zitten?

[1:35:24] Ik bedoel, die mensen zijn al ontslagen.

[1:35:27] Dus dat is niet iets wat INWRA nog extra kan doen.

[1:35:29] Dus eigenlijk vraag ik, waar bent u naar op zoek om uw oordeel weer te wijzigen?

[1:35:35] Want we weten inmiddels dat volgens mij zes landen, inclusief de Europese Unie,

[1:35:40] die hetzelfde hadden gedaan als Nederland, inmiddels zijn teruggekomen op hun besluiten.

[1:35:46] De heer Veldkamp.

[1:35:47] Ja, voorzitter. Ik heb al eerder opgemerkt in een vergadering als deze dat de NEC-fractie

[1:35:52] niet ideologisch staat in de discussie over wat UNDRA is en doet.

[1:35:57] Ik zie dat er weleens politieke polarisatie over is.

[1:35:59] Dus we kijken er praktisch naar.

[1:36:00] Ik wil graag checks en balances in laten zien.

[1:36:03] Kijken wat er in praktijk gebeurt.

[1:36:04] Ik weeg mee dat ook andere organisaties, ook andere VN-organisaties,

[1:36:08] zoals World Food Programme, voor een groot deel op krachten van UNRWA lokaal leunen.

[1:36:13] En ik weeg ook mee, graag en zal het tegen mijn fractie aanhouden,

[1:36:17] de context van de huidige situatie en de urgentie van de humanitaire situatie in de Gaza-Stroke.

[1:36:27] De heer Veldkamp deed een soort van zijdelingsverzoek aan het kabinet om binnen één dag een appreciatie

[1:36:33] van het rapport te geven.

[1:36:34] Ik kijk even naar de minister.

[1:36:36] Daar moeten ze zomaar op reageren of dat haalbaar is, want het zal nogal een lijvig en belangrijk

[1:36:43] rapport worden.

[1:36:43] Dus dan moet de minister straks maar even kijken hoe ze op die toezegging reageert.

[1:36:46] Dan geef ik graag weer het woord aan de heer Veldkamp.

[1:36:50] Ja, voorzitter, we hebben... Voorzitter, dank. Ik neem het weer over.

[1:36:54] We hebben, denk ik, tien fracties gehad in anderhalf uur tijd.

[1:37:01] Nou, dan is dat toch gelukt met een wat langzamer start,

[1:37:05] maar er was ook heel veel belangstelling voor alles wat de heer Brekelmans te melden had.

[1:37:10] Ik zou graag een schorsing van 20 minuten als dat kan.

[1:37:14] En dan gaan we om zeven uur weer hier terug zijn.

[1:37:20] Dank u wel.

[2:02:24] Heropen ik deze vergadering.

[2:02:26] De minister aanwezig.

[2:02:27] We zitten krap in de tijd.

[2:02:29] We hebben nog maximaal een uur of een ruimte is voor een tweede termijn.

[2:02:36] Dat hangt wel af van de vraag of de leden zeer spaarzaam kunnen zijn met hun interrupties.

[2:02:44] en ook bondig kunnen formuleren.

[2:02:49] Ik stel voor dat we in de eerste termijn van de minister daar maximaal twee interrupties per persoon toelaten.

[2:02:56] Meneer Dassen?

[2:02:57] Ja, punt van orde, voorzitter. Volgens mij kunnen we tweede termijn eventueel bij twee minuten debat doen.

[2:03:04] En dan kunnen we dat nu hier laten.

[2:03:06] Dan stel ik even de vraag waarom tweede minuten debat wordt gevraagd.

[2:03:16] Wat wordt er gevonden van het idee van de heer Dassen om de tweede termijn daarvan af te zien?

[2:03:23] Ja, prima idee, en dan gaan we meteen naar het twee-minuten-debat daarna.

[2:03:29] Voor de interruptie van mevrouw Dobbe, we gaan naar de minister voor haar eerste termijn.

[2:03:38] Voorzitter, dank u wel.

[2:03:39] Ik dank de leden ook voor hun vragen.

[2:03:43] Ik heb een aantal blokjes die ik zal gebruiken.

[2:03:48] Dat zijn Iran en Israël, Oekraïne, Soudaan en daarna de overigen.

[2:03:58] Voorzitter, ik houd even een brede introductie achterwege, omdat ik kan me indenken dat de

[2:04:06] graag willen dat de tijd opgaat aan het beantwoorden van hun vragen.

[2:04:13] Voorzitter. De aanvallen die we van het weekend hebben gezien van Iran op Israël zijn ongekend

[2:04:22] en zeer gevaarlijk. Daarin sluit ik me aan bij datgene wat ook de heer Tuinman heeft gezegd,

[2:04:30] ...is dat dit voor het eerst is dat Iran Israël rechtstreeks heeft aangevallen.

[2:04:38] En zoals de heer Paternotte zei, met meer dan 300 drones en raketten...

[2:04:44] ...is het ook een gigantische aanval geweest.

[2:04:47] En is het eigenlijk een knappe prestatie geweest van de coalitielanden...

[2:04:53] ...van een aantal landen zoals UK, VS en samen met Israël...

[2:04:58] vooral dat ze die aanval hebben afgeslagen.

[2:05:03] De vraag is nu vooral wat gaat er verder gebeuren?

[2:05:06] Ook voordat de grote aanval plaatsvond,

[2:05:08] heb ik bijvoorbeeld ook contact gehad met mijn Iraans counterpart

[2:05:12] om hem nog te bewegen om deze actie niet te gaan doen.

[2:05:17] Ik was er natuurlijk niet in mijn eentje bij, voorzitter,

[2:05:19] want we zijn Nederland en Nederland is geen Verenigde Staten

[2:05:25] en geen Verenigd Koninkrijk.

[2:05:27] Maar goed, er was wel brede outreach van een aantal landen naar Iran toe.

[2:05:33] Tegelijkertijd ook afgelopen tijd, ook voor de aanval, ook Israël gevraagd om niet te escaleren

[2:05:40] en deescalerend op te treden, zowel voor dat de aanval heeft plaatsgevonden, maar ik heb dat

[2:05:46] daarna ook nog een keer herhaald.

[2:05:50] Want hier is uiteindelijk ook de veiligheid van Israël ingeding.

[2:05:53] Op het moment dat er een regionale, grootschalige oorlog in het Midden-Oosten ontstaat,

[2:06:00] dan zijn de gevolgen niet te overzien.

[2:06:02] Niet voor de mensen in Israël, niet ook in een aantal andere landen.

[2:06:06] En we weten allemaal, of niet allemaal, maar we kunnen ons wellicht indenken

[2:06:11] dat op het moment dat dit verder zich gaat ontplooien,

[2:06:17] dat dit massief effecten op heel veel verschillende landen

[2:06:22] en mensen zal hebben en ook de veiligheid van Israël ontzettend in het geding brengt.

[2:06:29] Dat maakt ook dat ik dus in de vergadering met mijn EU-collega's nadrukkelijk heb opgeroepen

[2:06:35] op het voorkomen van escalatie en een oproep tot deescalatie en uiterste terughoudendheid

[2:06:41] gedaan.

[2:06:41] Dat heeft de Europese Unie als geheel ook gecommuniceerd en daarin zijn we ook eenduidig.

[2:06:49] Tegelijkertijd heb ik ook twee zaken naar voren gebracht waar ik me ook met steun van de Kamer

[2:06:55] al langer gewoon heel sterk voor inzet.

[2:06:59] Los van de brief die van de minister van Buitenlandse Zaken van Israël kwam, deze Kamer, maar ook

[2:07:05] onze inzet, mijn inzet als minister, is eigenlijk al heel lang geweest om ervoor te zorgen dat

[2:07:10] het sanctieregime van Iran dat dat, behalve met drones, ook uitgebreid zou zijn met balistische raketten.

[2:07:19] Een aantal maanden geleden, samen met een aantal andere landen, hebben we daar actief werk van gemaakt.

[2:07:25] Waarom? Omdat dat een mes is dat aan twee kanten snijdt.

[2:07:30] Aan de ene kant raakt dat de leveringen die Iran doet aan een aantal van haar proxies.

[2:07:36] En aan de andere kant raakt dat ook Rusland, omdat er ook zeer sterke aanwijzingen zijn

[2:07:45] dat een deel van die raketten ook in Rusland terechtkomt.

[2:07:48] Daar is nu zicht op, en ik hoop dat dat ook maandag gaat lukken,

[2:07:54] dat daar wellicht concrete stappen nu echt in gezet gaan zijn.

[2:07:57] En dat zal dus ook mijn inbreng maandag zijn, om ervoor te zorgen dat dit rondkomt.

[2:08:03] En daar heb ik in ieder geval wel vertrouwen in.

[2:08:06] Het tweede is de IRGC.

[2:08:09] Deze Kamer is al een periode lang, ook heel uitdrukkelijk spreken ze uit, het belang om

[2:08:17] de IRGC op de terrorisme-lijst te zetten.

[2:08:21] Die stappen heb ik ook meerdere keren in de Raad Buitenlandse Zaken het belang daarvan

[2:08:29] naar voren gebracht.

[2:08:30] Dat heb ik in de ingelaste informele RBZ afgelopen dinsdag wederom gedaan.

[2:08:35] Wat positief was, is dat ik een groeiende steun zie, in ieder geval.

[2:08:43] Maar we zijn daar nog ver verwijderd van een positieve uitkomst.

[2:08:51] Tegelijkertijd zie je wel dat een aantal andere landen actiever op zoek gaan naar een basis

[2:08:57] om dat te kunnen doen.

[2:08:58] Want je moet onder andere rechtelijke uitspraak hebben.

[2:09:02] Daar trekken we ook samen met Duitsland verder mee op de komende periode.

[2:09:07] Ik heb ook opgeroepen om toch nog een keer te gaan kijken naar welke andere juridische

[2:09:11] mogelijkheden er zijn, zoals de heer Brekelmans in zijn motie heeft aangegeven.

[2:09:17] Ik vond de antwoord daar nog niet helemaal duidelijk op, dus ik ga dat toch nog een keer maandag

[2:09:21] ook herhalen om te kijken of er nog meer bereidwilligheid kan bestaan om tot een heroverweging

[2:09:31] te komen, of toch nog juridisch te kijken om verder te doen.

[2:09:36] Volgens mij kom ik daar op een later moment ook aan te kijken of de criteria voor de listing

[2:09:47] eventueel kunnen worden aangepast, in lijn met de motie-Brekomans.

[2:09:50] We verkennen nu de mogelijkheden en het draagvlak hiervoor.

[2:09:54] Daar is nog geen witte rook, maar dit is wel een blijvende inzet die we doen.

[2:10:03] Voorzitter, wat ik ook heb gezegd tegen de informele RBZ, is dat dit een verschrikkelijke

[2:10:11] aanval door Iran op Israël is geweest, maar dat dat er niet toe mag leiden dat we de focus

[2:10:17] weg laten halen van het belang van de sancties op columnisten in de Westbank,

[2:10:24] maar ook de enorme grote noodzaak tot veel meer humanitaire hulp in Gaza.

[2:10:30] En ook uiteindelijk een onmiddellijke staat uitvuren, zodat ook echt massief meer hulp naar binnen kan

[2:10:38] en er tegelijkertijd ook vergeislaars kunnen worden vrijgelaten.

[2:10:42] Dus het een moet niet ervoor zorgen dat we afgeleid raken van het andere.

[2:10:48] Dat zeg ik hier ook meer.

[2:10:50] Ik weet dat de leden daar hetzelfde in staan, maar ik zeg uitdrukkelijk dat ik dit ook met alle andere

[2:10:56] 26 landen die van de EU aanwezig waren in die vergadering in heb gebracht.

[2:11:04] Hoe gaat het nu met de humanitaire hulp?

[2:11:07] Gaat het nu beter en hoeveel is het eigenlijk?

[2:11:12] Daarvoor zie je dat er een lichte verbetering plaats heeft gevonden, maar we weten allemaal

[2:11:17] dat dat niet voldoende is.

[2:11:19] Dat betekent dat er echt nog meer trucks naar binnen moeten gaan met hulp.

[2:11:28] We zien dat IRES af en toe langzaam open is, maar die moet gewoon structureel open.

[2:11:34] We zien dat hulpgoederen via ASDOT naar Gaza zijn gebracht, maar dat moet gewoon structureel doen.

[2:11:44] We zien dat de landroute via Jordanië — daar heb ik ook nog met mijn Jordaanse collega deze

[2:11:48] weken over gesproken — meer hulp via die kant komt en dat er ook zeer veel waardering komt voor

[2:11:57] wat de Jordaniërs doen, niet alleen met de luchtdroppings, maar ook met de Jordaanse landroute.

[2:12:02] Dat is bemoedigend, maar het is niet genoeg.

[2:12:05] Dus we blijven druk uitoefenen op Israël.

[2:12:09] Dat doen we ook collectief samen met andere landen, met een Duitsland, het Verenigd Koninkrijk,

[2:12:14] met landen die ook verder actief zijn.

[2:12:18] En we zorgen dat ook dat we dat in nauwe afstuiming doen met mevrouw Kaag, met de initiatieven

[2:12:24] die zij heeft vanuit de Verenigde Naties.

[2:12:27] Wat je ziet in het gebied zelf, is dat daar inderdaad een aantal bottlenecks zitten, een

[2:12:33] aantal flessen en een aantal belemmeringen zitten.

[2:12:38] Ik kijk vooral naar Noord-Gaza, want daar is de nood het hoogst, op een goede verspreiding van de goederen.

[2:12:46] Dat zit enerzijds in een goed deconflictsysteem, zodat hulpverleners echt weten dat ze veilig

[2:12:53] de goederen kunnen verstrekken en dat we niet dramatische gebeurtenissen, zoals met World

[2:12:59] Kitchen, zien, maar ook met andere hele ernstige gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden.

[2:13:06] En je ziet dat drivers gefet moeten worden, die moeten geaccrediteerd worden om ook in

[2:13:13] Gaza te kunnen rijden.

[2:13:14] En dat tempo en de omvang van het aantal chauffeurs die dat doet, moet gewoon gigantisch opgevoerd worden.

[2:13:20] We zien ook dat er nog een tekort is aan trucks die in dat gebied kunnen rijden, dus in Noord-Gaza.

[2:13:27] Er moeten gewoon snel trucks bij, om ervoor te zorgen dat die verspreiding ook verbetert.

[2:13:34] Daar heb ik ook vorige week weer, precies over deze punten, zeer intensief met mijn counterpart van

[2:13:43] de minister van Buitenlands Zaken van Israël gesproken.

[2:13:46] Dat doen we op alle niveaus.

[2:13:47] Dat doet ook de minister van Defensie.

[2:13:49] Dat doet ook de minister-president.

[2:13:52] En zo doen we dat gezamenlijk in afstemming met de Verenigde Naties

[2:13:55] en in afstemming ook met verschillende landen.

[2:14:01] Dan kijken we naar de rol van Gaza, van UNRWA.

[2:14:06] De minister voor Buitenlandse Handel moet natuurlijk de afweging maken

[2:14:10] voor het rapport dat er komt.

[2:14:12] Dat komt inderdaad maandag de 22e, dus de leden waren goed geïnformeerd.

[2:14:18] Ik heb ook net even een navraag gedaan. Lukt het haar al?

[2:14:21] En natuurlijk zal ze dat in afstemming met anderen doen, om dat met het verschijnen van het rapport

[2:14:25] dinsdag direct voor het debat voor elkaar te hebben.

[2:14:28] Ik denk dat het gewoon lastig is, omdat het waarschijnlijk ook een stevig rapport zal zijn.

[2:14:35] Het moet ook zorgvuldig gebeuren, omdat dit ook...

[2:14:40] Dus we willen het wel snel doen, gaf de minister aan.

[2:14:42] Maar binnen driekwart dag is gewoon echt wat aan de te ambitieuze kant om dan tot een eindoordeel te komen.

[2:14:52] Ik heb de heer Veldkamp wel netdrukkelijk horen zeggen hoe hij ook aangeeft hoe belangrijk de hulp van UNRWA is.

[2:14:59] En ook het feit dat ze als partij ook zeggen ja, we willen gewoon dat die neutraliteitselementen beter worden opgenomen.

[2:15:06] Het gaat mij niet zozeer om het feit dat die organisatie van toegevoegde waarde is.

[2:15:13] Dan kom ik gelijk op de opmerking van de minister-president, ook tijdens het debat.

[2:15:18] Die heeft daar in brede zin op gezegd, ook op een later moment, dat hij zei dat hij niet

[2:15:27] op één hulporganisatie wilde aandringen, maar dat hij voor alle hulporganisaties wilde zeggen

[2:15:33] dat ze nodig zijn in het noorden van Gaza.

[2:15:37] Dat heeft u dus op een later moment in het debat nog een keer benadrukt.

[2:15:40] Ik heb eerder gewoon ook in gesprekken met mijn counterpart van buitenlandse zaken

[2:15:44] gezegd, is dat unraar voor ons, ondanks het feit

[2:15:47] dat we hen op dit moment geen nieuwe financiering geven,

[2:15:50] naast de financiering die we al wel hebben gegeven,

[2:15:53] dat ze onmisbaar zijn op dit moment

[2:15:55] en dat zij ook van belang zijn om mee samen te werken.

[2:15:59] En ik herken daarbij in ook datgene wat de heer Veldkamp zegt,

[2:16:01] dat de WFP ook mede afhankelijk is van het werk van UNRWA om het op een goede manier te doen.

[2:16:14] In ieder geval fijn dat de minister van Buitenlands Zaken eigenlijk de uitspraken van

[2:16:18] de heer Rutte dan wel even corrigeert. Ja, u kunt raar zitten doen, maar dit is gewoon niet wat hij

[2:16:26] heeft gezegd. Misschien ook heeft gezegd, maar het schandalige was natuurlijk dat hij zei ik ga

[2:16:31] absoluut niet op aandringen bij israël om weer toegang te krijgen tot het noorden

[2:16:36] want wij wachten op dat onderzoek dus wij vinden niet alleen dat er geen

[2:16:39] financiering moet komen voor hun wraag maar wij gaan hier gewoon niet op

[2:16:43] aandringen dat is wat de minister president heeft gezegd en daarvan vroeg ik

[2:16:47] is de minister van buitenlandse zaken daarmee eens

[2:16:51] voorzitter toch wel heel zorgvuldig te zijn want

[2:16:54] ik ken de inzet van de minister-president ook op het gebied van

[2:16:57] humanitaire hulp en hij heeft ook later in het debat

[2:17:01] aangegeven dat hij bij Israël aandringt om alle hulpkanalen te gebruiken en niet op één

[2:17:08] specifiek één kanaal aan te dringen en dat is ook echt zijn inzet en dat en dat doet hij ook

[2:17:15] op alle terreinen omdat die hulp moeten massief meer in dus het zou ook een verkeerde indruk geven

[2:17:22] als de als het beeld ontstaat dat de minister-president dat niet doet dat doet hij echt

[2:17:29] Voorzitter, ik heb nog een vervolgvraag hierop.

[2:17:33] In dat geval laat ik het me anders stellen.

[2:17:36] De minister zegt zelf net hoe essentieel UNWRA is voor hulpverlening in Gaza.

[2:17:42] We weten allemaal dat de nood in het noorden het meest serieus is.

[2:17:47] UNWRA had, ook na die aantijgingen vanuit Israël, gewoon al die tijd in principe toegang tot

[2:17:54] het noorden.

[2:17:55] Dat is opgehouden op 24 maart.

[2:17:57] Is deze minister bereid om in haar gesprekken met de Israëlse regering ervoor te pleiten

[2:18:03] dat UNRWA weer die toegang krijgt tot het noorden?

[2:18:09] Voorzitter, dat wil ik prima doen.

[2:18:13] Dan ga ik aan mevrouw Teunissen.

[2:18:15] Ja, voorzitter.

[2:18:16] De minister-president trekt het natuurlijk generiek en die laat dan zien, er zijn meerdere

[2:18:21] hulporganisaties, maar dat is natuurlijk eigenlijk heel erg afleidend van waar het eigenlijk

[2:18:26] om gaat.

[2:18:26] UNRA is de belangrijkste, dat weet de premier ook donders goed en het wetenschap kabinet ook,

[2:18:31] is de belangrijkste hulporganisatie op dit moment.

[2:18:34] En hoe langer wij wachten met het toestaan en het geven van hulp aan UNRA,

[2:18:39] hoe langer UNRA in Nederland in ieder geval gecriminaliseerd blijft.

[2:18:44] En terwijl die organisatie heeft zelf al stappen genomen.

[2:18:48] Het gaat om een aanvullend onderzoek, maar de organisatie heeft zelf al stappen genomen.

[2:18:52] En Europese bondgenoten, zoals Finland en Duitsland en Canada,

[2:18:56] die hebben die financiële steun alweer toegezegd en ook de politieke steun alweer toegezegd.

[2:19:01] En dat is heel belangrijk, juist om ook die steun in het noorden weer mogelijk te maken.

[2:19:05] Dus mijn vraag aan de minister is, waarom wacht zij met het toezeggen van de steun aan UNRRA?

[2:19:11] Waarom volgt zij die Europese landen niet?

[2:19:15] Voorzitter, allereerst lijkt mij gewoon belangrijk om te zeggen dat wij

[2:19:19] Maar begin van dit jaar, de minister voor Buitenlands Handel, die gaat over UNRWA,

[2:19:25] die heeft er ook gewoon het bedrag over gemaakt.

[2:19:27] Dat is de 19 miljoen euro waar UNRWA elk jaar jaarlijks van ons krijgt.

[2:19:31] Dus ik wil dat wel benadrukken.

[2:19:33] En we hebben ook niet ervoor gekozen om dat bedrag terug te eisen.

[2:19:38] Dus dat is... Nee, maar omdat mevrouw Teunissen het had over het in een bepaalde hoek zetten.

[2:19:45] En daarvan zeg ik, we hebben ervoor gekozen om gewoon dat bedrag te laten,

[2:19:48] ...omdat ze hun werk gewoon dan kunnen doen.

[2:19:51] Maar wij moeten wel op basis van beschuldigen...

[2:19:53] ...is er gewoon een belangrijke opdracht om een afweging te maken...

[2:19:56] ...en daar gebruiken we het rapport van 22 april voor...

[2:20:00] ...wat mevrouw Kolona dan publiceert.

[2:20:03] En dan komt, zoals de minister voor Buitenlandse Handel ook heeft toegezegd...

[2:20:06] ...komt zij terug naar de Kamer met wat de uiteindelijke afweging is geweest...

[2:20:11] ...als het gaat over het wel of niet verder voortzetten van de samenwerking...

[2:20:16] van het feit dat daar natuurlijk nog geen vraag van extra geld onder ligt.

[2:20:21] Het is op dit moment wel zo dat UNRWA in ieder geval tot eind mei, dat is de laatste gegevens

[2:20:27] die ik heb, voldoende financiering heeft om hun werk te doen.

[2:20:29] Dat staat natuurlijk los van de afweging die wij zelf moeten maken, maar ik wilde dat nog

[2:20:33] wel tegen mevrouw Teunissen zeggen.

[2:20:42] Het gaat natuurlijk niet alleen maar over die financiële steun, want dat hebben we vanaf

[2:20:46] van het begin af aan al gehoord dat Nederland die financiële steun doorzet.

[2:20:51] Het gaat vooral om ook het politieke signaal en het gaat inderdaad om de afweging.

[2:20:56] Wachten we dat onderzoek af of

[2:20:59] accepteren we dat er onvoldoende hulp is in Gaza om slachtoffers te voorkomen?

[2:21:05] UNRWA is de belangrijkste hulporganisatie, dus die toegang tot het noorden.

[2:21:10] We moeten alles op alles zetten om burgers

[2:21:12] slachtoffers te voorkomen, dus om voldoende daar aan voedsel te krijgen.

[2:21:16] Hoe langer we wachten, met de politieke steun voor UNRWA, hoe langer het duurt voordat we

[2:21:22] ook daadwerkelijk — het helpt niet mee om die toegang wel voor elkaar te krijgen.

[2:21:26] Dus mijn vraag blijft eigenlijk staan.

[2:21:27] Anderen dit staat te zien dat wel, maar waarom maakt Nederland daar dan een andere afweging in?

[2:21:33] Voorzitter. Dan kan ik tegen mevrouw Teunissen zeggen dat ik afgelopen periode in diverse gesprekken

[2:21:39] met mijn Israëlische counterparts ook het belang van UNDRA hebt onderstreept en het feit dat er op

[2:21:46] dit moment geen alternatief voor die organisatie is, los van het feit dat er op lange termijn — dat

[2:21:51] is natuurlijk ook eerder met een debat met elkaar wel gewisseld — we toch moeten kijken hoe we naar

[2:21:57] een andere situatie kunnen komen, waarbij — en dat zou misschien ook goed zijn — een levenslange

[2:22:03] hulp op die manier niet meer nodig zou zijn, maar daar zijn we nog lang niet.

[2:22:07] Tegelijkertijd zie je ook hier dat rondom de neutraliteit van Unruim — dat is de opdracht

[2:22:13] ook van mevrouw Colonna geweest, om dat nu te kijken — er voldoende waarborgen zijn voor beschikbaar.

[2:22:23] Daar maakt zij het rapport om.

[2:22:25] Daar is natuurlijk ook het debat met de Kamer hier heel erg over gegaan.

[2:22:29] Op die basis gaat het kabinet en gaat de minister voor Buitenlands Handel straks haar afweging doen.

[2:22:34] Dat is aankomende dinsdag. Dat zal zij snel en zorgvuldig doen.

[2:22:38] En dan komt ze terug bij de Kamer met wat haar afweging is geweest.

[2:22:42] Dank u wel, meneer Thijman.

[2:22:44] Ja, voorzitter.

[2:22:45] Kijk, mij gaat het niet zo persoonlijk om het politieke signaal, maar om de daadwerkelijke hulp.

[2:22:50] En dan vliegen best wel veel cijfers om de oren.

[2:22:53] En dus aan de ene kant kun je zeggen, ja, Kogut, ja, met zijn Israëli's is niet te vertrouwen.

[2:22:56] Aan de andere kant, Unra, vinden mensen ook niet te vertrouwen.

[2:22:59] De andere kant heb je weer Hamas, die zaken naar voren legt, is ook niet te vertrouwen.

[2:23:03] Dus mijn vraag is eigenlijk van...

[2:23:05] Er komt binnenkort dat colonia-rapport uit.

[2:23:09] Nu heeft u iets meer tijd nodig dan een dag.

[2:23:11] Daar kan u prima mee leven.

[2:23:12] Maar de vraag is deze.

[2:23:14] Wilt u daarbij een brief begeleiden...

[2:23:19] die ook aangeeft waar we het over hebben.

[2:23:22] Hoeveel vrachtwagens en tonnen aan hulp komen er binnen?

[2:23:26] Eén. Twee.

[2:23:27] Maar ook welke organisaties zijn er daadwerkelijk actief?

[2:23:30] En de derde is, ja, hoe zit de mix eigenlijk in de diversificatie daarvan?

[2:23:36] Dus we hebben het World Food Programme, we hebben COGAD, we hebben UNRWA.

[2:23:40] En dan maakt het voor mij dat een stuk beter om mijn fractie ook goed te kunnen informeren...

[2:23:46] hoe we hier uiteindelijk straks in gaan zitten.

[2:23:48] Want ik weet sowieso dat in deze commissie gaan we in de toekomst debatten hebben...

[2:23:52] over wel of geen steunverlening van UNRWA.

[2:23:54] En op dit moment hoor ik en ik lees in de krant allerlei verschillende signalen.

[2:23:57] En ik vertrouw erop dat als deze regering een brief kan neerleggen,

[2:24:01] dat we op eenduidige feitenbasis daar in de toekomst over kunnen gaan debatteren.

[2:24:07] Voorzitter, daar zitten twee aspecten aan vast.

[2:24:09] Volgens mij kan ik de minister voor Buitenlandse Handel heel goed vragen

[2:24:13] om wat breder het veld van hulpverlening te omschrijven met de huidige situatie van nu,

[2:24:19] want het verandert ook steeds.

[2:24:20] Ik bedoel, een aantal organisaties hebben zich de afgelopen periode

[2:24:23] teruggetrokken van hulpverlening in Noord-Gaza.

[2:24:25] en daar hebben we het, denk ik, nu vooral nadrukkelijk over,

[2:24:27] omdat het gewoon te onveilig was,

[2:24:29] met die toegevolgen voor ook de mensen die er waren.

[2:24:32] Dus het is ook, in die zin...

[2:24:34] Ik zal niet zeggen een dagkoers, want dat is het niet,

[2:24:37] maar het fluctueert wel, juist door de risico's die er zijn.

[2:24:41] Je ziet ook verschillende signalen over de hoeveelheid voedsel en brandstof die binnenkomt.

[2:24:48] En daar zie je een verschil tussen enerzijds de cijfers van COGAD,

[2:24:54] anderzijds weer wat we vanuit de Verenigde Naties terugkrijgen.

[2:24:57] En dat zijn de Verenigde Naties natuurlijk ook een betrouwbare organisatie.

[2:25:01] En daar zit gewoon echt een verschil tussen.

[2:25:03] Maar welk cijfer je ook neemt, het is nog steeds te weinig.

[2:25:06] En dat maakt ook, en dan kom ik ook, dus ik wil toezeggen dat we dat beeld van die

[2:25:11] humanitaire hulpverlening, maar je kan het dus niet in een feitelijkheid zetten, zeg ik tegen de

[2:25:16] heer Tuinman, want dat weet hij ook, dat weet de heer Tuinman vanuit zijn eigen ervaring ook, de

[2:25:21] werkelijkheid verschilt per dag.

[2:25:23] ook afhankelijk van de omstandigheden waar je je opereert.

[2:25:26] Dus op generiek niveau kan ik aan de minister voor Buitenlandse Handel vragen om daar iets op te schrijven.

[2:25:33] Als de heer Tuinman aan mij vraagt om dat zeer specifiek in de dagdagelijke situatie te doen,

[2:25:38] dan zie je dat de operationele omstandigheden natuurlijk zodanig zijn

[2:25:40] dat je dat niet met de feitelijkheid kan doen, want dat fluctueert.

[2:25:55] De regering komt dus op basis van dat rapport van 22 april met een finaal oordeel over of

[2:26:03] de steun die nu opgeschort is, of dat opschortingsbesluit stopt.

[2:26:07] Dus dat wordt een finaal oordeel en als één dag niet realistisch is, dat begrijp ik wel,

[2:26:12] Kunnen we dan op z'n minst aan de regering vragen dat die week die beslissing er ligt?

[2:26:20] We gaan in ieder geval een besluit nemen.

[2:26:22] Ik weet niet wat een finaal oordeel is, maar het moet een besluit worden.

[2:26:26] En laten we zo zeggen dat ik me zelf er op wel voor wil inzetten

[2:26:33] dat we proberen dat in het tijdsbestek van een week te doen.

[2:26:37] Ook omdat ik weet dat de Kamer met reces gaat.

[2:26:42] Mocht dat anders worden omdat er toch bepaalde moeilijkheden in zitten, dan mag de Kamer mij

[2:26:47] aankijken voor het feit dat ik dat gezegd heb, omdat de minister voor Buitenlands Handel dit

[2:26:51] voorbereidt, maar ik wil in ieder geval mijn best doen om ervoor te zorgen of we dat binnen het

[2:26:56] tijdsbestek van de week voor elkaar krijgen.

[2:27:00] Dank.

[2:27:04] Voorzitter.

[2:27:06] Dan kom ik ook bij de opmerking van mevrouw Teunissen, die ik heel goed kan volgen.

[2:27:11] En dat is als het gaat om de luchtdroppings.

[2:27:16] En er zijn ook nog specifieke feitelijke vragen over gesteld.

[2:27:19] En ik probeer die ook zo snel mogelijk hier naar de Kamer over te krijgen.

[2:27:23] We hebben heel goed gekeken naar de luchtdroppings die Nederland heeft gedaan.

[2:27:26] Er zijn in ieder geval geen aanwijzingen dat daar zoiets afschuwelijks is gebeurd,

[2:27:30] dat daar mensen bij overleden zijn.

[2:27:32] Dus daar is zeer zorgvuldig naar gekeken.

[2:27:35] Luchtdroppings zijn ook een druppel in de oceaan, maar we moeten op dit moment echt alles doen

[2:27:39] wat we kunnen om ervoor te zorgen dat er zo veel mogelijk humanitaire hulp naar binnen gaat.

[2:27:45] Dat betekent ook dat we op dit moment actief naar de maritieme corridor aan het kijken zijn

[2:27:49] en wat we daar nog extra kunnen doen, los van de 10 miljoen euro die we al hebben toegezegd.

[2:27:55] En ook dat, daarvan zeg ik ook elke keer, het moet uiteindelijk over land.

[2:27:59] Maar als dat niet snel en hard genoeg gaat, dan moeten we zelf doen wat we moeten kunnen

[2:28:03] om ervoor te zorgen dat mensen datgene wel krijgen waar ze al maanden te weinig van hebben.

[2:28:08] Dus daar zetten we ook in.

[2:28:09] En het laatste is, we zien de grensopening.

[2:28:12] Astrid wordt nu af en toe gebruikt.

[2:28:13] Eris gaat af en toe open.

[2:28:14] Er is nog Tulittle.

[2:28:16] Daar zetten we gewoon hard op in.

[2:28:17] Jorda's landroute begint beter te lopen, maar ook daar mag een stap bij.

[2:28:23] En uiteindelijk is die land, land is gewoon het belangrijkste.

[2:28:26] Maar maritiem wil ik toch ook zo goed mogelijk blijven doorzetten, omdat dit een extra is bovenop het alles.

[2:28:33] Het moet en, en, en zijn.

[2:28:38] Dan herken ik ook iedereen die het over de ontvouwende, de dreigende hongersnoodheid heeft,

[2:28:44] over het laatste IPC-rapport en over de rust en plicht op ons allemaal om datgene te doen

[2:28:52] dat mensen wel voedsel krijgen, dat mensen wel water krijgen en uiteindelijk is het aan

[2:28:57] hun rechten om te beoordelen of hongersnood als wapen is ingezet.

[2:29:03] Maar hier ligt gewoon de verplichting met elkaar om als internationaal gemeenschap,

[2:29:08] en dat doe ik ook om ook weer te wijzen op die tweede uitspraak van het internationaal gerechtshof,

[2:29:13] die volgens mij nu eind maart is gedaan, waarbij nog een keer nadrukkelijk de desbetreffende

[2:29:20] rechters nog specifiek hebben aangegeven wat van Israël en ook van Hamas verwacht wordt.

[2:29:29] Voorzitter, dan de ruimte voor de staken het vuren.

[2:29:31] Dat was ook vraag van het veld.

[2:29:33] De heer Veldkamp, ik heb ook contact gehad met mijn collega uit Egypte.

[2:29:41] Ik heb eigenlijk breed de afgelopen paar dagen met verschillende collega's contact gehad over de ontwikkelingen.

[2:29:48] Zij zetten inderdaad nog steeds alles op alles om ervoor te zorgen dat er een staak het vuren kon.

[2:29:53] Maar het is ingewikkeld.

[2:29:58] Ik weet dat de Verenigde Staten dit ook niet loslaten.

[2:30:03] Maar er wordt wel eens gevraagd, ben je positief, ben je hoopvol?

[2:30:10] Ik vind het wel lastig te beantwoorden de vraag, maar ik hoop het wel.

[2:30:13] En ik heb vorige week ook weer een aantal families van gijzelaars gesproken.

[2:30:21] Ook daar is het leed gewoon heel groot en de zorgen natuurlijk ook steeds groter na zo ontzettend veel maanden

[2:30:28] dat de zonen en de dochters er niet...

[2:30:32] Ja, men niet weet waar die zijn.

[2:30:36] Voorzitter, de heer Van Baarle had het ook nog over de Iraanse ambassade in Damaskus.

[2:30:44] Ik heb daar wel verklaring over doen uitgaan en de EU ook.

[2:30:49] Dus dat heb ik wel gedaan.

[2:30:52] Misschien niet in de vorm waar de heer Van Baarle had gezegd, nou, zo had ik het zelf gedaan.

[2:30:56] Maar ik heb daar zeker een opmerking over, zeker geconstateerd ook dat je diplomatieke premises,

[2:31:05] diplomatieke posten mag je niet aanvallen op basis van het internationaal recht.

[2:31:09] En die moet je ongemoeid laten.

[2:31:14] Voorzitter, dan de sancties.

[2:31:17] Een aantal dingen, de sancties voor de kolonisten.

[2:31:20] Laten we allereerst gewoon helden maken dat het nederzettingenbeleid, volgens mij was

[2:31:26] de heer Van Baarle vorige keer ook zeer zorgvuldig in het debat toelichte dat dat beleid al sinds de

[2:31:33] jaren zeventig nu al feitelijk wordt uitgerold en daar ben ik ook bij Bethlehem in de buurt heb ik

[2:31:43] daar ook nadere toelichting over gehad van iemand die zich daar zeer goed en ook krachtig voor inzet.

[2:31:52] En in het nederzettingsbeleid hebben we natuurlijk al veel langer aangegeven dat dit in strijd is met

[2:31:59] het internationale recht.

[2:32:00] En daar maken we al jaren geen geheim van.

[2:32:03] Dat doen we bilateraal, dat doen we ook in de EU-verband.

[2:32:07] En eigenlijk heeft die internationale druk het effect gehad, heeft het voldoende effect gehad,

[2:32:14] maar het heeft in ieder geval niet toegeleid dat het gestopt is.

[2:32:18] En dat maakte ook dat vorig jaar, toen wij hier met elkaar in de Kamer deze gesprekken hadden,

[2:32:24] dat ik ook besloten heb om met steun van de Kamer met kolonisten-sancties te gaan beginnen.

[2:32:32] En ik hoop dat echt zo snel mogelijk die sancties ook gepubliceerd zullen worden.

[2:32:38] En dat is wel een belangrijk stap.

[2:32:40] En er zitten altijd twee kanten aan vast.

[2:32:41] De ene kant is het feit dat we dit met een aantal andere landen als A-jagers

[2:32:47] voor elkaar hebben gekregen in een toch vrij lastig Europees krachtenveld.

[2:32:53] Daar wil ik mijn mensen echt voor bedanken dat ze dat voor elkaar hebben gekregen,

[2:32:57] want het is iets wat bijna nooit bespreekbaar is geweest, waarbij toen wij hiermee begonnen,

[2:33:02] dat was volgens mij eind oktober, echt alle seinen nog bij een heleboel landen echt vuurdiep rood stonden

[2:33:09] en we gewoon met veel diplomatiek werk, met veel gemeenschappelijke optreden,

[2:33:14] in ieder geval hebben toeleid dat ik er vertrouwen in heb dat zeer binnenkort die sancties er komen.

[2:33:21] Zullen er daar dan voldoende mensen op staan?

[2:33:23] Nou, dat zult u zien, maar u kunt bij mij ervan uitgaan dat ik alles zal doen om ervoor te zorgen

[2:33:31] dat ik ook in goede samenwerking met de Verenigde Staten en het Verenigde Koninkrijk

[2:33:35] meer mensen op zo'n lijst terecht krijg.

[2:33:38] Dat is de inzet op de sancties.

[2:33:50] Ik prijs de inzet om te bewerkstelligen dat die sancties er komen.

[2:33:55] We gaan inderdaad zien hoeveel personen daar opstaan.

[2:34:00] De vraag die ik wil stellen is, uiteindelijk is het feit dat mensen op die sanctielijst geplaatst worden,

[2:34:06] is een uitvloerssel van beleid.

[2:34:10] En namelijk het nederzettingsbeleid.

[2:34:12] Dat die legaal is.

[2:34:14] Er zijn Israëlische overheidsinstellingen,

[2:34:17] die bijvoorbeeld onder ministeries vallen,

[2:34:20] die de onteigende panden van Palestijnen in beheer nemen

[2:34:23] om ze vervolgens toe te bedelen aan kolonisten.

[2:34:26] Dat zijn Israëlische overheidsinstellingen.

[2:34:30] Ook heel veel van de kolonistenactiviteiten

[2:34:32] die gebeuren onder begeleiding en bescherming

[2:34:35] van het Israëlische leger.

[2:34:38] En voorzitter,

[2:34:39] ziet de minister nou niet de sancties die nu genomen worden tegen kolonisten

[2:34:43] als opmaat om ook na te denken over

[2:34:46] moeten we in de Europese Unie ook niet wat in de richting van het beleid?

[2:34:50] De beleidsmakers, de personen die verantwoordelijk zijn voor het maken van de plannen.

[2:34:56] De organisatie die bijvoorbeeld de onteigende huizen in beheer neemt.

[2:34:59] Er is gewoon een organisatie die afgepakte huizen in beheer neemt.

[2:35:03] onder de Israëlische regering.

[2:35:05] Vindt de minister dat bespreekbaar?

[2:35:07] Minister.

[2:35:09] Voorzitter, de heer Van Balen vraagt eigenlijk

[2:35:12] dat nadat hopelijk we voor elkaar krijgen

[2:35:16] dat er kolonisten-sancties komen

[2:35:18] of sancties op kolonisten die extreem geweld doen

[2:35:21] of we dan behalve

[2:35:23] degene die die acties in de praktijk doen

[2:35:26] of we ook ervoor gaan moeten zorgen

[2:35:28] dat er sancties tegen de Israëlische regering komt.

[2:35:31] Dat is volgens mij de vraag die de heer Van Balen stelt als ik hem goed zeg.

[2:35:38] Er zijn een aantal dingen die op dit moment in dat kader spelen.

[2:35:43] Het eerste is dat er op dit moment natuurlijk ook nog een rechtszaak loopt

[2:35:47] bij het internationale gerechtshof over de legaliteit van de bezetting.

[2:35:52] Daar heeft Nederland ook actief bij ingeparticipeerd

[2:35:56] door zelf ook een bijdrage te leveren over hoe wij dat vraagstuk,

[2:36:03] hoe wij ook de juridische invulling daarvan adresseren.

[2:36:08] Het tweede punt is, heb ik op dit moment voornemens om sancties op te leggen

[2:36:13] op de Israëlische regering vanwege datgene wat de kolonisten doen?

[2:36:18] Nee, die voornemens heb ik niet op dit moment.

[2:36:20] Wel participeren we actief in de rechtszaak van het internationale gerechtshof

[2:36:25] dat het juist gaat over de legaliteit van de bezettingen.

[2:36:30] Ja, meneer Van Balen, vervolg.

[2:36:32] Ja, voorzitter.

[2:36:34] Is de minister...

[2:36:37] Er zitten een hoop vragen die ik heb, maar ik zal hem beperken tot...

[2:36:41] Is de minister op z'n minst bereid om, als dadelijk die sancties er zijn...

[2:36:46] tegen gewelddadige kolonisten, te gaan verkennen...

[2:36:49] of er in Europees verband draagvlak is om ook iets te doen...

[2:36:54] in de richting van de officiële entiteiten die mogelijk maken

[2:36:57] dat het nederzettingenbeleid plaatsvindt.

[2:37:00] De minister noemt gelijk sancties tegen de Israëlse regering.

[2:37:04] Maar het zijn bijvoorbeeld ook instellingen die onder de Israëlse regering functioneren,

[2:37:08] zoals ik net zei, die de panden die onteigend zijn in beheer nemen

[2:37:12] en vervolgens toebedelen aan kolonisten.

[2:37:14] Ik vind dat soort entiteiten bijvoorbeeld zeer bespreekbaar.

[2:37:19] Ik zou willen dat er meer zou moeten gebeuren

[2:37:21] om vervolgens als opmaat over te spreken.

[2:37:24] Is dat denkbaar, volgens de minister?

[2:37:27] Voorzitter, ik denk dat het dan echt een echte nachtproces wordt in Europa.

[2:37:32] Als ik zie hoeveel moeite dit al heeft gekost om dat op kolonisten zelf te doen...

[2:37:37] ...overigens wordt dat ook absoluut niet gewaardeerd.

[2:37:42] En dan zeg ik het als een understatement.

[2:37:46] En ik zie niet dat dat een begaanbaar pad is op dit moment.

[2:37:52] En dat gaat dan wel heel veel tijd en energiekosten, die volgens mij ergens anders in moeten gestoken worden.

[2:37:58] Wat ik misschien wel kan verkennen, maar daar moet ik wel echt even goed naar kijken, omdat ik denk

[2:38:06] Ik denk dat ik daar misschien eerder mensen of andere landen in meekrijg.

[2:38:12] Dat moet er dan 27, 26 zijn, denk ik.

[2:38:15] Of we misschien werk kunnen maken van private organisaties die colonisten ondersteunen.

[2:38:24] Maar goed, dat is maar goed.

[2:38:29] Ik zeg het met voorzichtigheid, want dit is nu wat in mijn opkomst, nu ik met de heer Van

[2:38:33] Baarle het debat in ga.

[2:38:35] Dus ik zeg het met voorzichtigheid, maar dat is wellicht dat daar wel een unanimiteit van 27 te vinden is.

[2:38:45] Maar dat is wat ik moet doen om hier effectief beleid van te maken.

[2:38:54] Voorzitter, F35, een aantal vragen even overgesteld.

[2:39:01] Ik had ook nog een vraag gesteld over de Westbank en de versterking van internationale waarnemers

[2:39:08] in dat gebied.

[2:39:10] Je ziet dat Vredesinitiatieven als de Tent of Nations, maar ook andere mensen daar, zeggen

[2:39:14] dat het heel veel helpt om daar mensen aanwezig te hebben, zoals van vredesorganisatie PAX,

[2:39:20] die dan waarnemen en voorkomen, op die manier alleen al door hun aanwezigheid, dat kolonisten

[2:39:26] zich inhouden.

[2:39:29] Voorzitter. Van oudsher weet ik dat we in ieder geval een aantal organisaties financieren, maar wat

[2:39:36] ik ook nog extra heb gedaan, is dat ik volgens mij een maand of twee geleden, of nee, anderhalve maand

[2:39:43] geleden, 1 miljoen dollar heb vrijgemaakt voor de office, voor het kantoor van de hoogcommissaris

[2:39:53] op de mensenrechten.

[2:39:55] En zij doen dit soort waarnemingswerk.

[2:39:58] Ook omdat dit eerder,

[2:39:59] ja, ik heb het eigenlijk denk ik niet zo heel

[2:40:00] nadrukkelijk ergens in een brief geschreven, maar goed,

[2:40:02] dat moet ik anders nog een keer doen, maar de Kamer heeft

[2:40:04] hier eerder, ook bij mevrouw Teunissen, natuurlijk

[2:40:06] gekeken van, maar ook de heer Boswijk,

[2:40:09] wat kan je doen met meer

[2:40:10] ogen in het veld, eigenlijk ook

[2:40:12] op de westelijke Jordaanoefer.

[2:40:15] Zij zijn een hele

[2:40:16] goede gedegen organisatie

[2:40:18] en daarom heb ik dus

[2:40:20] Het Palestijnse kantoor een miljoen dollar geven om hier gewoon hun werk beter te kunnen doen.

[2:40:32] U zit al aan de max van twee en ik kijk even naar de klok.

[2:40:35] Dan heb ik naar mevrouw Dobbe graag en daarna de heer Das.

[2:40:38] Ja, ik wilde eigenlijk een punt van orde doen, omdat we zijn ook nog...

[2:40:41] Oekraïne en Soudaan zou ik ook nog graag de antwoorden van willen horen.

[2:40:44] We hebben nog 18 minuten.

[2:40:47] Dus hoe stelt u dat voor?

[2:40:50] Misschien geen interrupties, maar even het verhaal afmaken...

[2:40:53] en dan op het einde interruptie te doen ofzo?

[2:40:57] Dat is natuurlijk een urgente interruptie op dit moment.

[2:41:01] Nou ja, voorzitter, ik vind dat zeker een hele urgente interruptie,

[2:41:05] want ik heb zitten luisteren naar de beantwoording van de minister

[2:41:09] dat het inderdaad korter zal moeten.

[2:41:12] Dus hebt u een vraag aan de minister, of heel specifiek, kunt u heel kort zijn daarin.

[2:41:19] Ja, voorzitter, ik heb een hele korte vraag.

[2:41:22] En dat is dat de minister spreekt over too little.

[2:41:27] Dat ze spreekt over de plicht om te doen wat nodig is.

[2:41:32] En tegelijkertijd hebben we te maken met Netanjahu die zegt dat er geen hongersnood is.

[2:41:36] Dat er niks aan de hand is.

[2:41:38] En ik vraag me dus af.

[2:41:40] Sorry voorzitter, met alle respect.

[2:41:42] Maar volgens mij kunnen de collega's gewoon even hun fatsoen hebben.

[2:41:46] En mij gewoon even laten spreken.

[2:41:48] Even een punt van orde.

[2:41:49] Ik heb nog geen enkele interruptie geplaatst.

[2:41:50] Ik heb nog geen enkele vraag aan de minister kunnen stellen en we hebben nog achttien minuten.

[2:41:54] Dus u kunt nu een vraag stellen van twee minuten en dan weet ik één ding zeker,

[2:41:57] dan kom ik sowieso niet meer aan het woord en een aantal andere collega's van mij ook niet.

[2:42:00] Dus misschien even voor de duidelijkheid.

[2:42:02] Ik zou het fijn vinden als de minister gewoon alle antwoorden geeft

[2:42:04] en dat we misschien op het einde allemaal nog de kans hebben om één vraag te stellen.

[2:42:07] En maar niet dat van de achttien minuten de heer Dassen nu drie minuten opmaakt.

[2:42:10] Dat is gewoon niet fair.

[2:42:11] Voorzitter, ik denk dat de heer Brekemans nu al langer bezig was geweest

[2:42:14] dan dat ik de vraag had gesteld, want mijn vraag is namelijk heel simpel.

[2:42:18] Hoe rijmt de minister het dat Netanjahu zegt dat er geen hongersnood is met de plicht die wij hebben

[2:42:26] dat we moeten doen wat nodig is? Ik ga de minister, ik verzoek de minister

[2:42:31] vervolgens ook haar betoog af te maken en dan kunnen we aan het eind van dat betoog nog

[2:42:35] vragen of opmerkingen hebben. Voorzitter en dat vul ik in door tegen mijn counterpart te zeggen dat

[2:42:42] er een imminent famine is en dat er meer moet gebeuren. Voorzitter over de f35 daar is natuurlijk

[2:42:49] uitgebreid debat gevoerd. Het kabinet gaat hierover in gesprek met Israël en daar komt volgens mij het

[2:42:55] kabinet nog later op terug, wat ik ook begreep met de brief. Dan ga ik over naar Oekraïne.

[2:43:02] Het is mega belangrijk om ervoor te zorgen dat we doen wat we kunnen om Oekraïne te steunen. Ik wil

[2:43:09] de Kamer ook heel erg bedanken voor hun steun. Die is cruciaal en ook de voortrekkingsrol die

[2:43:15] die deze Kamer speelt op het gebied van Oekraïne

[2:43:18] en hoe ze dat de afgelopen twee jaar hebben ingevuld en ook hebben volgehouden

[2:43:22] en daarbij in alle scherpte ook hebben gekeken wat er extra kan worden gedaan.

[2:43:28] Luchtverdediging en munitie is cruciaal op dit moment.

[2:43:31] Het tempo daarvan en ook wat er verder ook qua specificaties nodig is.

[2:43:37] Daarom vind ik het ook een goede oproep van de secretaris-generaal

[2:43:40] die heeft gezegd de noodzaak om te kijken

[2:43:44] of we los van de NAVO-normen toch extra kunnen leveren als we dat ook op dit moment beschikbaar hebben.

[2:43:52] En dat vraagt om verschillende acties die we op dit moment ook zelf aan het voeren zijn.

[2:44:00] Dus wat we de afgelopen periode al maximaal doen, is kijken wat we uit onze eigen voorraad

[2:44:06] hebben kunnen halen en naar Oekraïne hebben kunnen sturen.

[2:44:09] En natuurlijk zal deze oproep ook weer nog een keer ervoor zorgen dat we gaan kijken

[2:44:16] wat we extra zullen doen.

[2:44:18] Het tweede is dat wij heel actief zijn op de munitieinitiatieven die we zien.

[2:44:23] Dus we hebben het Tsjechische munitieinitiatief met 250 miljoen euro ondersteund.

[2:44:28] We hebben nu ook signalen gekregen dat Estland met een initiatief bezig is.

[2:44:33] Dus we zijn gelijk ook één op één gewoon aan het kijken hoe we zo goed mogelijk dat kunnen

[2:44:37] ondersteunen, zodat dat tot resultaat leidt.

[2:44:41] Het derde is dat we ook naar alle andere mogelijke opties op het vlak van

[2:44:47] luchtverdediging kijken.

[2:44:49] We dragen als Nederland bij aan het Air Defense Consortium en tevens ook naar de

[2:44:53] Integrated Air and Missile Defense Capability Coalition.

[2:44:58] Het Air Defense Consortium koopt internationaal luchtverdedigingscapaciteiten in voor

[2:45:03] ...een snelle levering aan Oekraïne, en dat doen we met verschillende andere landen.

[2:45:08] En we zijn bezig om te kijken hoe we meer productie...

[2:45:12] ...bijvoorbeeld van petro-raketten naar Nederland kunnen halen...

[2:45:16] ...of niet naar Nederland, maar naar Europa kunnen halen om zelf te kunnen produceren.

[2:45:22] Niet alleen ik, maar zeker ook de minister van Defensie...

[2:45:26] ...doen outreach, reiken uit naar verschillende collega's van ons...

[2:45:31] om nog extra druk te zetten als we weten dat ze wel bepaalde capaciteiten hebben

[2:45:36] of ze dat kunnen leveren.

[2:45:39] Maar dat combineren we ook gelijk met de vraag, zoals de heer Veldkamp ook zei,

[2:45:43] is kunnen we dan aan backfill-constructies doen?

[2:45:45] Dus kunnen we helpen als de EEN iets geeft,

[2:45:47] dat we het via een andere manier weer kunnen aanvullen?

[2:45:52] Dat zijn vertrouwelijke gesprekken, dus ik kan niet op de details ervan ingaan,

[2:45:55] maar ook dat principe, dat hanteren we ook.

[2:45:58] Ik moet ook zeggen dat het daarin ook echt te prijzen is dat Duitsland op dit moment ook

[2:46:05] van hun Patriot-capaciteit weer één extra wordt gestuurd.

[2:46:12] Industrie speelt een cruciale rol.

[2:46:14] Het ministerie van Defensie is hier ook over in gesprek.

[2:46:18] We willen uiteraard maximaal gebruik maken van de capaciteiten op de markt en dat betekent

[2:46:24] ook dat het ministerie van Defensie daarvoor alle stappen onderneemt die nodig is.

[2:46:31] Maar ook daarvoor geldt, om echt daartoe in details te gaan, dat wil ik echt het woord

[2:46:35] wel daarover geven over de minister van Defensie, want weegt nauw wat je daar wel of niet precies

[2:46:41] over kan en mag zeggen.

[2:46:44] Voorzitter, dat maakt dus dat de oproep die de SGN daarvoor deed, maar die eigenlijk onze

[2:46:48] minister-president natuurlijk al eerder naar een aantal andere landen heeft gedaan, want

[2:46:53] Dit heeft hij al eerder gezamenlijk met Denemarken en Tsjechië gezegd.

[2:46:56] Dat begint nu gelukkig tractie hier te krijgen en dat is hoogst noodzakelijk,

[2:47:02] want we zitten echt op een kritiekpunt, dus we zetten voort wat we kunnen.

[2:47:07] De Europese defensie-industriestrategie is daarin volgens mij een hele belangrijke.

[2:47:12] Er werd een opmerking gemaakt over iets dat wij niet wilden.

[2:47:16] Ik kon dat zelf niet helemaal plaatsen, dus...

[2:47:20] Maar misschien... Ik bedoel, als daar nog een hiccup zit,

[2:47:23] dan is mijn vraag om het nog net iets te verduidelijken,

[2:47:26] want mijn beeld is dat wij de hoofdlijnen van de defensie-industriestrategie ondersteunen

[2:47:32] en dat mijn inzet vooral is om te voorkomen

[2:47:35] dat het een EU-by-only de eerstkomende jaren is,

[2:47:39] omdat we zeker nog onze counterparts in andere landen nodig hebben

[2:47:44] om voldoende systemen naar Nederland te krijgen.

[2:47:50] De heer Tuinman zei, is geluiden om Trump-proof te maken.

[2:47:55] Hij klinkt lekker, Trump-proof.

[2:47:57] Ik weet hoe de heer Tuinman het ook bedoelt.

[2:48:01] Maar ik vind dat we eigenlijk onszelf bulletproof moeten maken.

[2:48:04] Los van wie ook president straks is van de Verenigde Staten.

[2:48:07] Want we moeten gewoon heel goed samenwerken met de VS.

[2:48:10] We moeten gewoon verantwoordelijkheid nemen, de broek zelf ophouden.

[2:48:14] En leren van andere landen.

[2:48:16] Dus wat de heer Tuinman zei over civiele verdediging.

[2:48:19] waar het eigenlijk over gaat.

[2:48:21] Dat principe, daar zijn andere landen veel actiever en beter in dan wij op dit moment.

[2:48:27] Dan gaat het om landen waar ik ook maandag was, Estland en Litouwen.

[2:48:31] Maar ook om Finland.

[2:48:33] Zweden heeft zo'n systeem.

[2:48:35] Noorwegen doet dat.

[2:48:36] Het positieve vind ik nu dat de minister van Justitie en Veiligheid en de minister van Defensie,

[2:48:42] en wij haken daar natuurlijk ook bij aan, om te kijken, ook naar aanleiding van vragen van deze Kamer.

[2:48:47] Ook de heer Dassen is daarop actief geweest om te kijken

[2:48:50] wat kunnen we meer doen aan de weerbaarheid van onze eigen samenleving.

[2:48:54] En dat is cruciaal, want je kan wel vechten,

[2:48:57] maar als je vecht zonder steun van je samenleving,

[2:49:00] zonder dat de samenleving het zelf volhoudt,

[2:49:02] dan is het uiteindelijk een gevecht dat veel eerder zou eindigen.

[2:49:05] En dat zie je ook aan Oekraïne.

[2:49:07] De weerbaarheid van die samenleving maakt ook dat er nog steeds steun is

[2:49:10] voor de mensen die daar dag in dag uit hun eigen leven in de vaarschaal brengen.

[2:49:16] Mevrouw Dobbe had het over gezichtsherkenningssoftware in Rusland.

[2:49:22] Het zou echt onwenselijk zijn wanneer software uit Nederland gebruikt wordt voor mensenrechtenschendingen.

[2:49:27] Wij implementeren onze EU-sancties.

[2:49:31] Als er wel aanwijzingen zijn dat sancties worden overtreden, dan doen we onderzoek.

[2:49:36] We zijn ook op zoek naar een nieuw sanctieregime waarbij we bijvoorbeeld exportverboden kunnen

[2:49:43] instellen voor middelen die gebruikt worden voor interne repressie.

[2:49:49] U ontvangt daarover nog een brief.

[2:49:53] Voorzitter, dan het Kiel Instituut en de cijfers.

[2:49:59] Dankzij ook deze Kamer is Nederland voorttrekkend in de steun van Oekraïne.

[2:50:07] We roepen andere landen op zoveel mogelijk om te doen.

[2:50:11] Ik hoor wel soms verschillende verhalen of de cijfers helemaal correct zijn.

[2:50:15] Sommige landen doen meer, maar laten dat niet allemaal naar buiten toekomen.

[2:50:20] Inmiddels ben ik ook achter dat dat bij sommige landen daadwerkelijk zo is.

[2:50:25] Maar goed, er zijn altijd achterblijvers en die kan je daarop aanspreken.

[2:50:29] Dus dat gebeurt ook.

[2:50:32] Daarin hebben we, gelukkig als Nederland, ook een goede positie om dat te kunnen doen,

[2:50:35] omdat wij wel onze fair share daarin leveren.

[2:50:39] Meneer Van Houwelingen, u houdt van het debat, maar ik zou zeggen over de opmerking van de

[2:50:46] minister-president, u was zelf in dat debat.

[2:50:48] Dus op dat moment moet u de minister-president gewoon zelf op zijn uitspraken aanspreken,

[2:50:55] want anders ben ik straks bezig om het hele kabinet te recenseren.

[2:51:00] Dat is gewoon in het debat.

[2:51:03] Voorzitter. Dan de vraag van de EU-ambassadeurs.

[2:51:08] De heer Van Houwelingen had daar ook uitgebreide schriftelijke vragen over gesteld.

[2:51:12] Die heb ik natuurlijk ook geprobeerd zo zorgvuldig mogelijk te beantwoorden.

[2:51:17] Ze waren inderdaad uitgenodigd voor het gesprek met de minister van Buitenlandse Zaken.

[2:51:22] Ze zijn niet op deze uitnodiging ingegaan.

[2:51:26] De uitnodiging kwam namelijk naar een hele reeks uitlatingen over de onherstelbaarheid

[2:51:30] van de relatie met de Europese Unie.

[2:51:33] En daarna was ook de dood van de heer Navalny.

[2:51:37] En wij hadden verschillende oproepen gedaan van

[2:51:39] zorg er nou voor dat de familie van Navalny snel de heer Navalny weer thuis heeft.

[2:51:46] Geef nou toegang.

[2:51:47] Er gebeurde helemaal niks.

[2:51:50] En daarmee was er ook geen constructieve houding te vinden.

[2:51:54] En toen zijn we niet op die uitnodiging ingegaan.

[2:51:58] en dat is een keus die soms gemaakt wordt, en dat is hier nu gebeurd,

[2:52:03] en dat gebeurt soms ook in andere landen.

[2:52:05] Dus het is in die zin ook onderdeel van de diplomatieke gereedschapskist.

[2:52:10] Als het gaat om de uitspraak van de letse ambassadeur,

[2:52:15] die woorden laat ik aan de letse president zelf, die duid ik niet.

[2:52:21] En volgens mij moeten we alles doen om Oekraïne te steunen

[2:52:25] en heeft iedereen daar andere beoordelingen voor?

[2:52:27] Ik wil de minister vragen, met oog op de klok, daar iets meer staccato doorheen te gaan.

[2:52:31] Sorry, dat doe ik.

[2:52:34] Vredesconferentie, officiële uitnodigingen zijn nog niet uit,

[2:52:37] maar we zullen actief deelnemer zijn

[2:52:39] en we zullen vooral op leiderschapsrol zeven accountability inzet doen.

[2:52:45] Defensiemateriaal, we zijn positief over de introductie van het crisismechanisme,

[2:52:50] voorrang geven van leveren van grondstoffen en componenten aan de defensieindustrie,

[2:52:54] dat vinden we goed. We hebben alleen een beetje kritiek nog over de rol voor de commissie bij

[2:52:58] de bestellingen daarvan. We hebben gewoon nog niet duidelijk hoe dat gebeurt en of dat wel of niet

[2:53:04] te kosten gaat van de bestellingen van de lidstaten. Dan het veertiende sanctiepakket. Ja, die moeten

[2:53:09] komen en dat moet snel, dat moet ambitieus zijn en dat moeten vooral de listen van Russische

[2:53:15] wapenproducenten zijn. Bevroren te goede, mevrouw Dobbe, daar blijf ik maar voor inzetten. Dat doe

[2:53:21] Ik ben natuurlijk ook samen met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk

[2:53:23] naar het kijken naar de juridische mogelijkheden.

[2:53:26] En dat moet zorgvuldig, maar die inzet is er gewoon volop.

[2:53:32] Minister-leden NAVO-Oekraïne, daar is morgen de minister van Defensie.

[2:53:36] Meer militaire steun, vlak van luchtverdediging, artilleriemunitie en breder.

[2:53:41] We zullen onze eigen steun voortzetten

[2:53:43] en we zullen de uitspraak van de secretaris-generaal ook steunen.

[2:53:48] Corendon, we zijn dit op dit moment verder aan het bekijken.

[2:53:55] We zijn voortdurend in gesprek met het Nederlandse bedrijfsleven.

[2:53:59] Daar komen dit soort onderwerpen ook aan de orde.

[2:54:03] Dans goed dan, dank aan mevrouw Piri en dank aan mevrouw Dobbe, onder andere om dit belangrijke

[2:54:09] onderwerp naar voren te brengen.

[2:54:11] De afgelopen periode hebben we vanuit het ministerie van Buitenlandse Zaken hier op verschillende manieren

[2:54:18] insecten opgepleegd, omdat het echt een dramatische situatie is.

[2:54:23] Hij krijgt in de openbaarheid in ieder geval veel te weinig aandacht.

[2:54:28] We hebben de humanitaire conferentie van Duitsland en Frankrijk en de EU aangewezen.

[2:54:33] Daar hebben we 10 miljoen euro beschikbaar gesteld.

[2:54:37] En zelf ben ik in Ethiopië en Rwanda ook over het conflict in Soedan met verschillende mensen in

[2:54:43] gesprek gegaan. Bijvoorbeeld met de commissaris voor Vrede en Veiligheid van de Afrikaanse Unie,

[2:54:49] maar ook de speciale gezant voor de Verenigde Naties voor de Hoorn van Afrika. En ik heb

[2:54:57] hen vooral gevraagd wat kunnen we gezamenlijk als Europese Unie meer doen om ervoor te zorgen

[2:55:02] dat hier meer humanitaire hulp naar binnen komt, dat het staakt het vuren ook een vervolg krijgt

[2:55:09] en dat dat er ook komt en wat daarvoor nodig is en welke partijen ook verder bij elkaar

[2:55:15] moeten worden gebracht om ervoor te zorgen dat de SAF en de RSF hun strijd gaan beëindigen.

[2:55:22] Want het zijn letterlijk een tientallen miljoenen mensen, 18 miljoen mensen die op dit moment

[2:55:27] echt groot leed hebben.

[2:55:31] Ik geloof dat we in totaal dit jaar ook zo'n — uit mijn hoofd, anders corrigeer ik het later,

[2:55:40] maar ik dacht bijna 37 of 47 miljoen al aan steun vanuit Nederland hebben gegeven aan Sudan.

[2:55:50] Maar ik kijk heel even naar rechts of welke van de twee helemaal correct is.

[2:55:55] Nee, 42 miljoen euro voor Sudan hebben we nu al beschikbaar gesteld.

[2:56:01] Dus met die 10 miljoen, met Unicef-programma, voeding voor kwetsbare jonge kinderen.

[2:56:08] We hebben een EU-statement van afgelopen vrijdag aangejaagd.

[2:56:12] En ik ga me hier dus ook keihard in het kader van de EU op inzetten dat we meer moeten doen.

[2:56:19] We hebben verder ook de humanitarian fund met 10,24 miljoen gesteund.

[2:56:24] 7,1 miljoen van het Dutch Relief Alliance Central Emergency Response Fund heeft gelukkig nu

[2:56:32] inmiddels ook 35 miljoen voor Soudan geallocueerd.

[2:56:37] We zijn bezig binnen de uur of een uitbreiding van de sancties voor Soudan mogelijk is.

[2:56:43] We zijn ook voorstander daarvan, dus we zetten ons daar actief voor in.

[2:56:47] China en Taiwan, ik ga er echt heel snel doorheen.

[2:56:50] Ik zie de tijd.

[2:56:52] Ja, Taiwan, dat is gewoon een eenheid van beleid en dat blijven we doen.

[2:56:57] En ja, betekenisvolle deelname van Taiwan aan de World Health Assembly.

[2:57:03] Oeigoerse gemeenschap, heel goed van de heer Van Baarle, zeer zorgelijk.

[2:57:07] Nog steeds sprake van grootschalige arbitraire tentie.

[2:57:11] En de MP heeft dit zowel bij de premier als bij Xi Jinping aan de orde gebracht.

[2:57:17] Voorzitter. En we veroordelen ook gedwongen arbeid, waar dan ook ter wereld.

[2:57:24] Turkije bilateraal, multilateraal zal ik dat de mensenrechten en de schendingen ook aandragen.

[2:57:31] Ik heb er ook actief over gesproken met de Europese Hof voor de Rechten van de Mens en ook de

[2:57:36] boodschap van de heer Kavala en de heer De Mieters.

[2:57:42] Zal ik ook daar waar nodig zullen wij dat als ministerie van

[2:57:46] Buitenlands Zaken aan aan de orde brengen?

[2:57:49] Armeense genocide tegen de heer Tuinman.

[2:57:52] Ik ben u voorzitter.

[2:57:54] De Kamer merkt aan mij dat ik soms weinig terughoudendheid heb om alles te doen.

[2:57:58] Eigenlijk wat ik in de missionaire status ook zou doen, maar deze vind ik ingewikkeld.

[2:58:03] En waarom? Omdat ik de samenstelling van de partijen die nu

[2:58:06] ...die onderhandelen, die zullen waarschijnlijk op dit vlak verder willen gaan dan dit kabinet.

[2:58:14] En daarom ben ik toch wat ongemakkelijk om hier nu in deze fase stappen op te zetten.

[2:58:19] Mocht nou blijken dat we toch over de zomer heen gaan met onderhandelingen...

[2:58:27] ...dan voel ik me wel wat meer gelegitimeerd om dit te doen.

[2:58:30] maar volgend jaar is het weer een lustrum tussen aanhalingstekens.

[2:58:37] Dat vind ik nooit helemaal het goede woord.

[2:58:39] Maar als we daar tegen aanlopen, dan voel ik me wat meer gelegitimeerd.

[2:58:45] Maar ik denk dat de onderhandelende partijen als geheel

[2:58:48] er net iets anders in zitten dan het huidige kabinet.

[2:58:50] Dus ik ben er wat terughoudend op in deze fase.

[2:58:54] Voorzitter. Dan de ambassadeur, waar het over ging.

[2:59:00] Het roept inderdaad de vraag of hiermee de goede vervulling van de functie of de goede

[2:59:04] functionering van de openbare dienst is geschaagd.

[2:59:09] De secretaris-generaal kijkt hier op dit moment naar.

[2:59:13] Voorzitter. We hebben het over democratische samenlevingen gehad.

[2:59:17] Dan ben ik rond.

[2:59:21] Ik kijk even rond of er vragen en opmerkingen zijn.

[2:59:28] Een punt van orde.

[2:59:30] Ik zie dat het plenaire pas over iets meer dan een half uur begint.

[2:59:34] Ik zeg ook even naar de collega's dat we nu nog even kunnen doorgaan met een paar vragen.

[2:59:37] Dan hoeven we minder plenaire te stellen.

[2:59:39] Maar goed, dan zouden we nu nog een paar vragen misschien kunnen stellen.

[2:59:45] Dus ik kijk rond of er vragen en opmerkingen zijn.

[3:00:01] Ik zou graag een vraag willen stellen over de ambassadeur, want de minister zei net heel

[3:00:07] kort van er wordt naar gekeken, maar ik vroeg me toch af of zij daar zelf ook al iets over

[3:00:14] wil zeggen en daar een opvatting over heeft, omdat het gewoon wat mij betreft een verkeerd

[3:00:18] president is dat een ambassadeur zich tegen het kabinetsbeleid uitspreekt.

[3:00:23] Volgens mij heb ik zo net gezegd dat het hier inderdaad de vraag oproept of hiermee een goede

[3:00:29] vervulling van de functie heeft plaatsgevonden en of dat hiermee geschaad is.

[3:00:35] Dus ik heb de secretaris-generaal gevraagd om hier opvolging aan te geven.

[3:00:41] Ik heb nog een vraag over Soudan.

[3:00:44] De minister heeft geantwoord wat wij nu allemaal doen en ik denk dat dat heel goed is.

[3:00:48] Ik vermoed ook dat het niet genoeg is.

[3:00:50] Als je kijkt naar de schaal van dat conflict en de schaal van de honger

[3:00:54] en de urgentie van het probleem nu.

[3:00:56] Dus mijn vraag was ook, is het genoeg?

[3:00:59] Kunnen wij... Geven wij genoeg?

[3:01:01] Maar ook, kunnen wij meer doen om de distributie van die hulpgoederen

[3:01:04] in het land te verbeteren?

[3:01:06] In Gaza hebben we bijvoorbeeld airdrops gedaan.

[3:01:08] Ik ben er geen fan van, maar als het niet anders kan, dan moet het.

[3:01:11] Maritiem corridoor, maar in ieder geval doen wij genoeg

[3:01:14] om te zorgen dat dat voedsel ook de mensen bereikt.

[3:01:19] Voorzitter, als je kijkt naar nu 42 miljoen euro die we voor Suriname dit jaar beschikking stellen,

[3:01:25] zitten we ver boven het formaat dat we als land zijn.

[3:01:29] En dat vind ik ook goed, omdat het gaat hier echt om een dramatische, vreselijke situatie

[3:01:35] voor 18 miljoen mensen die te maken hebben met tekort aan voedsel.

[3:01:40] Wat mijn oproep vooral nu is, en ik vind het heel goed dat daar ook de EU en Frankrijk

[3:01:45] dat ik conferentie voor heb georganiseerd,

[3:01:48] dat andere landen ook hun been bijtrekken.

[3:01:50] Maar wat daarnaast moet gebeuren,

[3:01:52] is dat er zijn verschillende initiatieven afgelopen periode geweest

[3:01:56] om ervoor te zorgen dat de Rapid Support Forces

[3:02:01] en de Sudanese Armed Forces tot een staak aan het vuren worden bewogen.

[3:02:07] Want dan kan er een betere distributie plaatsvinden.

[3:02:11] De strijd tussen deze partijen is zodanig, en zo zodanig stevig ook, dat het dus heel

[3:02:19] lastig is voor humanitaire hulporganisaties om overal te plekken te komen, omdat ze gewoon

[3:02:23] letterlijk in het strijdgeweld terechtkomen.

[3:02:28] Meerdere landen trekken zich dit aan en proberen hier tot een gecoördineerd initiatief te komen.

[3:02:38] En dat was wat in ieder geval ook mijn counterpart van de Afrikaanse Unie zei,

[3:02:43] die ik sprak in Ethiopië, die hebben een Panel of the Wise ingesteld.

[3:02:49] En zij willen daarmee inzet doen om te kijken

[3:02:51] of zij de verschillende initiatieven er zijn meer kunnen concentreren,

[3:02:55] zodat echt de druk toeneemt op de Sudanese Armed Forces

[3:03:00] en Rapid Support Forces, om ervoor te zorgen dat zij stoppen met vechten.

[3:03:04] En dat is onderdeel van ook wat ik in de EU naar voren ga brengen.

[3:03:08] Dus doe niet alleen humanitaire hulp.

[3:03:11] Steun ook de Afrikaanse Unie in hun initiatief om ervoor te zorgen dat de initiatieven die er zijn,

[3:03:16] dat die meer een zwaartepunt krijgen en dat dat uiteindelijk tot een stakend vuren leidt.

[3:03:23] Het probleem is nu dat deze beide partijen nog steeds denken dat ze kunnen winnen.

[3:03:27] En dat is de slechtste motivatie, want dat betekent dat ze allebei blijven strijden.

[3:03:35] Dank u, voorzitter. En bedankt ook voor de beantwoording. Het is een verademing om met deze minister te debatteren.

[3:03:40] Want je krijgt tenminste antwoord op vragen. We hebben Rutte twee dagen geleden geen antwoord gegeven op een vraag.

[3:03:45] Het was alleen maar grappen en goor aan het tappen. Dan nu mijn vraag. Dus dank voor de beantwoording.

[3:03:51] De minister zegt zojuist dat de letse president... Ik ga dat niet bekommentaliëren, maar het is toch helemaal niet ongebruikelijk.

[3:03:56] Ik noem maar één voorbeeld. Macron had onlangs gezegd van nou, we gaan Franse troepen sturen.

[3:04:00] Dat is helemaal geen goed idee.

[3:04:01] Die bekommentariëren dan.

[3:04:03] Die was het daar niet mee eens.

[3:04:03] Dus zelfs onder bondgenoten is het toch helemaal niet vreemd om elkaar ook in het publiek, zeg maar, te corrigeren.

[3:04:09] Dus dat is eigenlijk mijn vraag.

[3:04:09] Dank u.

[3:04:11] Voorzitter, maar dat doet u mij eigenlijk nooit doen.

[3:04:14] Dus als minister van Buitenlandse Zaken ziet u mij eigenlijk nooit uitspraken bekommentariëren.

[3:04:21] Er zat wel een inhoudelijke vraag van de heer Van Houwelingen onder, maar die heb ik ook beantwoord.

[3:04:25] En dat is de vraag dat wij gewoon Oekraïne moeten blijven steunen in hun strijd.

[3:04:30] omdat zij op dit moment een Russische agressor in hun land hebben staan.

[3:04:36] En daarmee is hun territoriale integriteit en hun soevereiniteit geschonden.

[3:04:42] En dat maakt dat zij mogen vechten tegen Rusland.

[3:04:45] Dus ik wil uiteindelijk wel de kern van de vraag van de heer Van Houwelingen beantwoorden,

[3:04:50] maar zonder een recensie te geven.

[3:04:55] Ik ga nog naar de heer Patel-Notter.

[3:04:59] Ja, voorzitter. In de serie herlering die we hebben gekregen wordt duidelijk gemaakt dat het kabinet zegt

[3:05:06] we staan positief en daar gaan over de plannen om de Europese defensieindustrie te versterken.

[3:05:10] Er wordt niet heel duidelijk over welke punten dan het kabinet positief is, maar er staat wel

[3:05:14] het kabinet is kritisch over het voorstel van de Europese Commissie om de Commissie de bevoegdheid

[3:05:19] te geven om op verzoek van EU-landen voorrang te kunnen geven aan de productie van defensiemateriaal.

[3:05:25] En dan denk ik, ja, ik begrijp niet waarom het kabinet daar dan kritisch op is,

[3:05:29] want dit is natuurlijk wel de crux, dat we in deze tijd zo'n tekort hebben aan defensiemateriaal,

[3:05:34] dat je daar die voorrangsmogelijkheid voor zou moeten hebben.

[3:05:39] Voorzitter, maar het is onduidelijk hoe zich dat uitwerkt.

[3:05:45] En niet is duidelijk of de commissie de rol die zij vervult,

[3:05:50] of zij daarmee iedereen opzij gaat duwen,

[3:05:53] Maar wat ook precies de doelstelling van die rol is, dat is onduidelijk.

[3:05:58] Dus dat maakt dat we, er staat ook niet dat we tegen zijn, er staat dat we kritisch zijn,

[3:06:04] omdat we de nadere invulling nog hebben.

[3:06:07] En het mag er ook weer niet toe leiden dat het ten volle ten koste gaat van de bestelling van de lidstaten.

[3:06:13] Dus dit was voor ons onduidelijk hoe dit gaat uitwerken.

[3:06:17] Er staat niet dat we tegen zijn, maar er staat dat we kritisch zijn.

[3:06:20] en er moet gewoon meer duidelijkheid komen over wat de rol van de commissie dan is.

[3:06:24] Maar het principe dat we meer bestellingen gezamenlijk gaan doen,

[3:06:29] dat, die richting kan ik steunen.

[3:06:32] Maar voorzitter, het gaat om de voorrang geven aan de productie van defensiemateriaal.

[3:06:37] En er staat dat de Europese Commissie dat mogelijk wil maken op verzoek van de lidstaten.

[3:06:41] Dus er wordt volgens mij niemand terzijde geduwd.

[3:06:43] Er wordt alleen gezegd de nood is zo hoog

[3:06:46] dat we die productie van defensiemateriaal voorrang moeten kunnen geven op verzoek van EU-landen.

[3:06:50] En ik denk wel, ja, we zien met z'n allen wat het tekort aan materieel of het nou nu

[3:06:56] om luchtafweer of eerder om munitie gaat, wat dat doet met de veiligheid aan de rand

[3:07:00] van Europa en daarmee bijna direct ook met die van onszelf.

[3:07:05] Dan moet je toch ofwel zeggen we steunen het of zeggen nou, we hebben een alternatief, we

[3:07:09] hebben een ander idee.

[3:07:11] Want ik mis eerlijk gezegd echt wel de urgentie in het praten over dit onderwerp van die Europese

[3:07:15] defensieindustrie, ook in dit debat, als we eigenlijk niet te weten komen waarom Nederland

[3:07:20] dan kritisch zou zijn op het voorstel van de commissie?

[3:07:23] Voorzitter, maar dan zeg ik het niet goed, want inhoudelijk zijn we positief over het voorstel.

[3:07:29] Dus ik ben het met de heer Pattenot eens.

[3:07:33] De introductie van het crisismechanisme is goed, zeker als het gaat om het voorrang geven van

[3:07:41] leveren van grondstoffen en componenten aan de defensieindustrie

[3:07:44] boven de overige industrie.

[3:07:46] Dat is gewoon een goed idee.

[3:07:47] Het is een goed voorstel.

[3:07:49] Dus de basis is gewoon echt helemaal prima.

[3:07:53] Dus ik hoop dat ik dat nu duidelijk heb gemaakt.

[3:07:56] Maar het gaat hier gewoon om het praktische.

[3:07:58] En dat is van dit is dat zo'n gedeelte.

[3:08:01] Is dat hoe gaat die rol van de commissie nou precies uitzien?

[3:08:06] Wat gaat ze wel of niet doen?

[3:08:07] Dus het is meer een nitty gritty onderdeel daarvan.

[3:08:09] Maar we proberen ook altijd in zo'n, en misschien hadden we het net iets helderer moeten opschrijven,

[3:08:15] maar we proberen ook altijd in zo'n brief ook aan te geven,

[3:08:18] zelfs als het een wat kleiner onderdeel is, waar zit onze zorg dan nog?

[3:08:24] Maar het gaat dus op de rol voor de commissie bij de bestellingen van Defensie-eindproducten.

[3:08:31] Dus kunnen zij dan alles bestellen en dan sommige andere lidstaten niet?

[3:08:35] Het is gewoon niet duidelijk, maar het principe van het crisismechanisme is gewoon echt goed.

[3:08:47] Ik was blij met het antwoord dat de minister gaf dat ze wil pleiten voor betekenisvolle

[3:08:55] deelname internationale organisaties en ook bij de WHO en mijn vraag heel specifiek of

[3:09:00] bij de jaarlijkse vergadering die plaatsvindt of dat Nederland zich daar dan ook actief over

[3:09:05] uitspreekt.

[3:09:06] Afgelopen jaar heeft Duitsland, hebben andere Europese landen dat gedaan, Nederland deed

[3:09:09] Ik weet dat in het verleden ook, maar ik meen dat dat het afgelopen jaar in Nederland dat niet heeft gedaan.

[3:09:15] Ik zou het belangrijk vinden als Nederland daar consequent in is en samen met andere Europese landen zich daar ook actief over uitspreekt tijdens die vergadering.

[3:09:26] Dank u wel, voorzitter.

[3:09:29] Ik had nog in mijn inbreng een aantal vragen over Oekraïne en niet specifiek alleen luchtafweer zoals we het nu bespreken,

[3:09:36] maar eigenlijk ook alle andere opties om te helpen met de luchtverdediging.

[3:09:42] Dus vanuit buurlanden delen van Oekraïne misschien dekken.

[3:09:46] Ik heb zelfs gezegd, hoe moeilijk ook, zijn er überhaupt discussies

[3:09:49] over een no-fly-zone over een deel van Oekraïne.

[3:09:54] Of de westerse landen toestemming zouden kunnen geven

[3:09:56] om nu ook de platformen waarvan die drones gelanceerd worden,

[3:10:01] om die aan te vallen.

[3:10:03] Dus ik hoop daar nog iets van te horen van de minister.

[3:10:08] Voorzitter, in de snelheid ben ik er een beetje snel over heen gegaan.

[3:10:13] Het eerste is dat we sowieso alle initiatieven waarvan we horen, nu ook het ESTE-initiatief,

[3:10:20] zelf actief benaderen om te kijken hoe we hen kunnen ondersteunen daarbij en wat we

[3:10:25] daar zelf in kunnen doen.

[3:10:27] Dus we kijken echt naar alle mogelijkheden.

[3:10:29] Op het moment dat we weten dat bijvoorbeeld bepaalde landen bepaalde systemen hebben,

[3:10:35] doet de minister van Defensie, maar ik ook, maar ook de minister-president,

[3:10:39] actief outreach om gewoon te vragen, zijn jullie bereidwillig om iets te doen?

[3:10:46] En kijken we ook bijvoorbeeld, zeggen we ook, kunnen we een backfill doen?

[3:10:49] Dus kunnen we constructies voor elkaar krijgen dat als u iets geeft, dat u zeker weet dat u op

[3:10:54] een gegeven moment weer iets terugkrijgt, want dit is essentieel voor u.

[3:10:57] Maar daar kan ik niet in details verder op ingaan.

[3:11:03] We zijn nu ook bezig met het Droomcollectief, waarbij we inmiddels ook geld voor elkaar hebben gekeken

[3:11:08] om zelf ook drooms te gaan produceren.

[3:11:11] Wat het is met no-fly zones en met het actief aangrijpen van bepaalde punten waarvan men vandaan

[3:11:18] schiet, is dat elke keer wat we doen, moeten we afwegen tegen of het feit of we ons niet rechtstreeks

[3:11:25] ...in de strijd gaan mengen.

[3:11:28] En dat heeft de Kamer natuurlijk ook eerder in een motie neergelegd.

[3:11:37] En daar zit elke keer de grens.

[3:11:39] Dus we kijken naar alle mogelijkheden, behalve als we direct onderdeel worden...

[3:11:43] ...van de strijd, om het zo maar te zeggen.

[3:11:46] En we zijn natuurlijk actief ook bezig met de F-16-coalitie.

[3:11:51] Volgens mij ook gisteren weer drie vliegtuigen die kant op gegaan...

[3:11:55] inclusief volgens mij de minister van Defensie, die in het Tweezitter mee vloog.

[3:12:01] En alles op alles wordt gezegd om zo snel mogelijk

[3:12:04] ook die vliegtuigen boven Oekraïne te krijgen.

[3:12:09] Dus mocht, voor training inderdaad, mocht mevrouw Piri ook nog tegen ideeën aanlopen

[3:12:15] waarvan ze zegt, nou, hier moet u naar kijken,

[3:12:18] dan zijn we daar natuurlijk altijd toe bereidwillig.

[3:12:21] Maar de grens ligt bij het direct onderdeel worden van het conflict.

[3:12:24] Een grond, misschien nog één of twee, waar de heer Tuinman, de heer Tassen, de heer

[3:12:32] Paternot, ik kijk op de klok, kan nog net, denk ik, ja, als het korte vragen zijn.

[3:12:36] Hele snelle vragen, voorzitter.

[3:12:38] Dus als ik goed begrijp, zie je net dat in de Droomcoalitie, dat is geld voor geraapt,

[3:12:43] maar gaan ook zelf drones produceren, bedoelt u dat ook gewoon echt ook ergens in Nederland

[3:12:48] of met Nederlandse bedrijven die drones gaan maken?

[3:12:50] Of is dat nog steeds geld wat naar een buitenlandse producent gaat?

[3:12:56] Het gaat uiteindelijk hier om de productie van drones.

[3:13:00] Daar is inderdaad nog niet belegd dat dat in Nederland plaatsvindt.

[3:13:04] En ik ken de inzet van de heer Tuinman voor het versterken van onze defensie-industrie

[3:13:09] en die inzet kan ik heel goed volgen.

[3:13:15] Ik had nog een vraag, misschien begrijp ik niet helemaal goed wat de minister net aangaf

[3:13:20] bij mevrouw Peer. Ik vroeg me ook af of het niet tijd wordt om die restricties die we ook geven aan

[3:13:27] die wapenleveranties, of we daar niet mee moeten stoppen dat Oekraïne inderdaad meer de mogelijkheid

[3:13:32] krijgt om ook daadwerkelijk Russische stations aan te vallen. Voorzitter, als het gaat om restricties

[3:13:39] die we, is dat natuurlijk dat ze geen mensenrechten schendingen mee mogen begaan en dat het voorkomen

[3:13:48] moet worden, dat ze verder ergens anders in andere handen terechtkomen.

[3:13:55] Maar daar hoef je geen zorgen om te maken, in ieder geval als je zelf de strijd aan het voeren bent.

[3:14:00] Maar het is wel van belang om dat ook te duiden.

[3:14:02] Als het gaat om die specifieke vraag van de heer Dassen, wat mevrouw Pirie ook zei, met die

[3:14:07] platforms, daar zal ik dan, en ik weet niet of ik dat, kan ik daar in het openbaar op terugkomen,

[3:14:13] want dat wil ik wel ook met de minister van Defensie even overleggen.

[3:14:17] Daar wil ik niet nu, op basis van mijn eigen ervaring, een uitspraak over doen.

[3:14:24] Want dat luistert, denk ik, nauw met de minister.

[3:14:28] Maar ik kijk nog heel even aan of daar...

[3:14:30] Ik wacht heel even, misschien krijg ik het antwoord nog binnen, want wij staan natuurlijk ook in contact met Defensie.

[3:14:36] Ik heb daar een gedachtenlijn bij, maar ik wil liever dat de specialisten daar naar kijken.

[3:14:45] Voorzitter, ik had nog gevraagd, de oorlog gaat nu bijna de achtste maand in, of we kunnen

[3:14:48] afspreken dat voordat dat echt het geval is, ik wacht even, voorzitter, ik had nog gevraagd

[3:14:59] of de oorlog gaat nu bijna de achtste maand in, of we kunnen afspreken dat voordat die

[3:15:03] achtste maand daadwerkelijk is, dat alle Nederlanders weg zijn uit Gaza.

[3:15:09] Voorzitter, afgelopen periode hebben we alles op alles gezet om steeds Nederlanders weer

[3:15:15] uit te krijgen.

[3:15:15] Dat is een voortdurende inzet die op alle niveaus plaatsvindt, ook door mij en door de minister-president.

[3:15:22] Helaas is het nog zo dat er nog steeds een aantal Nederlanders in het gebied zit.

[3:15:26] Dat komt ook omdat het aantal Nederlanders dat uit het gebied gaat met het afgeven van de NVV-vergunningen

[3:15:31] door de IND, of de mensen die dan een verblijfsrecht hebben in Nederland vanwege

[3:15:38] gezinshereniging, nog steeds toeneemt.

[3:15:40] Dus op het moment dat we een deel van de Nederlanders uit het gebied hebben, komt er door het verstrekken

[3:15:47] van vergunningen voor gezinsherenigingen ook vaak weer mensen bij die de IND heeft afgedaan.

[3:15:54] En die moeten dan opnieuw door de verschillende autoriteiten goedgekeerd worden om op de lijst

[3:15:59] gezet te worden.

[3:16:00] De afgelopen periode is het lastig geworden om een aantal mensen uit het gebied te krijgen,

[3:16:04] maar we blijven ons op alle niveaus hiervoor inzetten.

[3:16:09] Voorzitter, voor de nareis heb ik daar uiteraard begrip voor, want dat zijn dan nieuwe gevallen.

[3:16:15] Maar als ik het goed begrijp, zijn er nog steeds mensen die in principe op 7 oktober al in de

[3:16:20] Gaza-strook Nederlandse ingezetenen waren of Nederlander en die daar nu nog steeds zitten.

[3:16:25] En daarvan denk ik wel echt, hoe kan dat nou?

[3:16:28] Want zou dat ergens op de wereld bij mensen die in zoveel gevaar en zoveel hoorsnood zitten,

[3:16:33] zouden we het daar accepteren als Nederlandse ingezetenen daar niet weg kunnen?

[3:16:39] Voorzitter, helaas lukt het voor een enkeling niet om bepaalde personen op de lijst te krijgen.

[3:16:47] En voor sommige mensen geldt dat het vanwege de omstandigheden lastig is om RAFA te bereiken.

[3:16:59] Kijk, nog vragend, meneer Pattenhout?

[3:17:02] Nee, natuurlijk. Ik twijfel niet aan de inzet van de minister, maar het is absoluut niet bevredigend

[3:17:08] dat er al zeven maanden mensen zijn die in Nederland horen te zijn.

[3:17:14] Daar zitten ze omdat ze niet Rafa kunnen bereiken.

[3:17:15] Terwijl we zoveel contacten hebben met de organisaties daar, met de Israëlse regering.

[3:17:22] En dat er mensen gaan die daar wel weg willen.

[3:17:26] Ik stel niet de vervolgvraag omdat ik niet denk dat we op dit moment van de minister andere antwoorden krijgen.

[3:17:30] Maar ik zou wel graag op een andere manier willen horen hoe dat nu kan.

[3:17:35] Dat het niet lukt om, op de Gaza-strook is uiteindelijk een oppervlakte van onze Wadden-eilanden bij elkaar,

[3:17:44] dat we mensen daar kunnen verplaatsen.

[3:17:47] Nee, voorzitter. En dat maakt ook dat onze inzet onveranderd is.

[3:17:50] Dus dat ik dit ook vorige week wederom heb opgebracht.

[3:17:56] We laten ook, we doen dat op verschillende manieren.

[3:17:59] En dat blijven we voortzetten.

[3:18:01] Ik snap het feit dat de heer Paternotte daarover teleurstelling heeft, maar mijn inzet blijft

[3:18:08] onveranderd dat ik dit continu doe.

[3:18:12] Volgens mij hebben we inmiddels 90 mensen eruit gekregen.

[3:18:19] Overigens zeg ik tegen de heer Dassen nog even voor de precisie dat de beperking die Oekraïne heeft

[3:18:25] voor de levering van de wapens internationaal recht is.

[3:18:28] Dus het is niet dat Nederland daar aanvullende eisen op heeft gelegd.

[3:18:32] Want ik dacht in mijn beantwoording had de heer Dassen dat misschien wel kunnen lezen,

[3:18:35] dat wij apart eisen hebben opgelegd, maar zij moeten zich aan het internationaal recht houden

[3:18:39] waar die mensenrechten onder andere in zitten.

[3:18:47] Ja, dus als ik het goed begrijp, dan heeft Oekraïne gewoon de ruimte om met de wapens

[3:18:53] die geleverd worden ook mogelijke militaire doelen van Rusland aan te vallen.

[3:19:14] Wij gaan over onze eigen leveringen, dus daar hebben we in ieder geval, wat ik weet, geen beperking aan.

[3:19:21] Het is duidelijk dat als er verder geen vragen of opmerkingen zijn, dan heb ik een toezegging genoteerd.

[3:19:30] Toezegging genoteerd.

[3:19:31] De minister zegt toe dat zij de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerkers

[3:19:35] zal vragen om in de kabinetsreactie op het onderzoeksrapport over UNRWA in te gaan op het

[3:19:41] totaal aanbod van hulpverlening in Gaza, in generieke zin.

[3:19:45] Zij zelf, de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssaanwerking,

[3:19:48] deze vraag om de finale...

[3:19:48] Volgens mij niet het totaal aanbod, maar in ieder geval wat ik begreep,

[3:19:52] of zoals ik hem heb geformuleerd, de verschillende hulporganisaties

[3:19:57] en dat wat zij doen, in generieke zin, zonder tot de individuele vrachtwagen te gaan,

[3:20:03] omdat dat de operationele situatie is en die fluctueert.

[3:20:07] Als we een idee krijgen bij de diversificatie die er is.

[3:20:11] En ze zal de minister voor buitenlandse handel en ontwikkelingssamenleving

[3:20:14] tevens vragen om de finale beslissing over de hervatting van de financiering

[3:20:17] voor UNRWA binnen een week aan de Kamer te melden.

[3:20:20] Ja?

[3:20:22] De reactie op het rapport is in de finale beslissing.

[3:20:26] Ja, het besluit op het rapport.

[3:20:28] Ja.

[3:20:28] Oké.

[3:20:30] Uitstekend.

[3:20:32] Ik dank de leden dat we hier samen toch binnen een tijd

[3:20:35] uit hebben kunnen komen. Ik heb er veel van geleerd inhoudelijk, maar ook dat het besturen

[3:20:41] van een bank inderdaad met aanhouders inderdaad anders is dan een commissievergadering met

[3:20:45] tien fracties. Ik dank minister Bruin-Slot, haar topambtenaar, mevrouw Schouten. Ik dank

[3:20:50] rivierde heer Westerhof en de bode de heer Hoven. Zeg ik het goed? Hovens. Hartelijk dank.

[3:20:57] En we gaan zover, 20 uur 35, met een twee minuten debat in de plenaire zaal.