Wet betaalbare huur

[0:00:00] Goedemorgen en welkom bij de vaste Commissie voor Binnenlandse Zaken.

[0:00:05] Vandaag staat op de agenda het langverwachte debat over de wet betaalbare huur.

[0:00:11] Ik heet van harte welkom de minister en zijn ondersteuning, de Kamerleden en iedereen die dit debat op wat voor manier dan ook volgt.

[0:00:19] Vandaag hebben we een wetgevingsoverleg en wij hopen een wetgevingsoverleg in twee termijnen.

[0:00:27] We zullen woensdag plenair dit debat hervatten om het af te ronden.

[0:00:36] De Kamerleden hebben zelf hun spreektijden doorgegeven, maar ik ga graag nog even met

[0:00:41] de Kamerleden in conclaaf over de hoeveelheid interrupties die zij denken nodig te hebben.

[0:00:47] Dat gaat in eerste instantie over de interrupties in eerste termijn.

[0:00:51] Vorige week heb ik het debat over de energiewet hiervoor mogen zitten.

[0:00:54] Daar kozen we in een debat met uiteindelijk één termijn

[0:00:59] voor zes interrupties naar elkaar, dus zes losse vragen.

[0:01:05] En ik zou willen vragen of de collega's denken

[0:01:07] dat dat ook vandaag een juiste aantal is,

[0:01:10] ook gelet op het eindtijd wat we hebben afgesproken.

[0:01:14] En ik zie dat dat het geval is, dus dan gaan we uit van zes interrupties.

[0:01:19] Nou ja, dan kunnen wij beginnen met dit debat.

[0:01:22] en dan geef ik als eerst het woord aan de heer De Hoop, fractie van GroenLinks PvdA.

[0:01:27] Dank u wel, voorzitter.

[0:01:29] Voorzitter, vandaag is een bijzondere dag,

[0:01:32] want honderdduizenden huurders kunnen straks minder gaan betalen voor hun woning.

[0:01:37] Voor 300.000 woningen zou de huur met bijna 200 euro naar beneden gaan.

[0:01:43] Tenminste, als de PVV zich houdt aan haar verkiezingsbelofte.

[0:01:47] Want als dat gebeurt, voorzitter, dan is daar een kamermeerderheid voor.

[0:01:51] Dus voorzitter, ik herhaal het gewoon voor de zekerheid nog even een keer,

[0:01:54] zodat de heer Matleen het goed hoort.

[0:01:57] Voor 300.000 woningen gaat de huur met bijna 200 euro naar beneden,

[0:02:01] tenminste als de PVV zich aan haar verkiezingsbelofte houdt.

[0:02:06] Voorzitter, de afgelopen decennia heeft de markt ruim baar gekregen in de volkshuisvesting.

[0:02:12] Als we de huren nu maar zo vrij mogelijk maakten,

[0:02:14] zou er meer dan genoeg woonruimte voor iedereen komen en zouden de huren laag blijven.

[0:02:20] Sinds de regie op de huur definitief aan de markt werkt overgelaten met de wet doorstroming

[0:02:25] huurmarkt in 2015, is het snel gegaan met de marktwerking in de volkshuisvesting.

[0:02:30] Helaas werkte dit vooral in het voordeel van pandjesbazen, beleggers en ook de kleinere

[0:02:35] particuliere verhuurders, terwijl de huurders overduidelijk de verliezers waren van de liberalisering.

[0:02:42] De vrije sector groeide tussen 2015 en 2021 met meer dan 21 procent volgens het CBS.

[0:02:48] Dat is logisch, want daar viel natuurlijk veel geld mee te verdienen.

[0:02:53] Onbeperkte huren en onbeperkte huurstijgingen, met ook nog eens de mogelijkheid om huurders

[0:02:58] na een of twee jaar eruit te zetten, dankzij de mogelijkheid van tijdelijke contracten.

[0:03:02] Maar leidde dit beleid dan op z'n minst tot meer woningen, zodat verhuurders tegen elkaar

[0:03:08] konden concurreren?

[0:03:11] Nee, dat gebeurde niet.

[0:03:13] De ongebreidelde groei van de vrije sector ging voornamelijk ten koste van de bestaande

[0:03:19] woningvoorraad.

[0:03:20] Mooie instapwoningen voor starters werden weggekaapt door gehaaide beleggers die meer

[0:03:24] investeringscapaciteit hadden.

[0:03:27] De groei van de vrije sector tussen 2015 en 2021 van 21 procent is immens in vergelijking

[0:03:33] met de groei van de algemene woningvoorraad, die slechts met 6 procent steeg.

[0:03:38] En door het beperkende beleid voor de sociale huur daalde de corporatievoorraad zelfs in

[0:03:43] diezelfde periode. Eindresultaat, immense rendementen voor verhuurders tegen belachelijk

[0:03:48] lage risico's. Niet verhuurders, maar huurders werden gedwongen om met elkaar te concurreren

[0:03:53] voor steeds schaarser wordende woningvoorraad. En inmiddels draagt de gemiddelde huurder

[0:03:58] in de vrije sector zo'n 40 procent van zijn inkomen af aan een eigenaar volgens onderzoek

[0:04:03] van woon in opdracht van het ministerie van BZK. En het is erbij niet zeldzaam dat er

[0:04:08] huurders zijn die meer dan 50 procent van hun inkomen kwijt zijn. Vooral juist in die

[0:04:12] grote steden.

[0:04:14] En ook jonge mensen komen in grote problemen.

[0:04:17] Een koopwoning is niet te krijgen, wachtrijden voor een sociale huur zijn te lang en zo is

[0:04:22] de keuze of tot laat in de dertig bij je ouders blijven wonen of torenhoge huren betalen

[0:04:27] in de vrije sector.

[0:04:28] En uit cijfers van het CBS blijkt dat van alle huishoudens jongeren het grootste deel

[0:04:33] van hun inkomen kwijt zijn.

[0:04:34] In 2021 ging dat om maar liefst 47,5 procent.

[0:04:38] Jongeren worden op deze manier op een achterstand gezet, waar ze vele jarenlang last van zullen

[0:04:43] ondervinden.

[0:04:45] En voor heel veel mensen is het gewoon niet meer te doen.

[0:04:47] De stad waar ze werken is onbetaalbaar geworden.

[0:04:50] Leraren, agenten, verplegers, ze worden de stad uitgedreven door woekerhuren.

[0:04:55] Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, ze staan alle drie in de top vijf duurste steden van Europa

[0:05:02] samen met Parijs en Rome.

[0:05:03] Het is ook niet verbazingwekkend dat uit onderzoek van de Woonbond blijkt dat 80 procent van

[0:05:10] alle kiezers vindt dat er een wet moet komen die de maximale hoogte van de huren regelt.

[0:05:15] Zelfs onder de VVD-kiezers is 71 procent hier voorstander van.

[0:05:20] Ingrijpen is dus hard nodig.

[0:05:23] Dat deed mijn partij al met de wet Nijboer, die twee weken geleden werd verleend.

[0:05:26] En de wet vaste huurcontracten samen met de ChristenUnie.

[0:05:30] De wet betaalbare huur is daarbij een goede voorzetting van het verdringen van de woningmarkt

[0:05:33] en het herintroduceren van volkshuisvesting.

[0:05:36] Als u daar even wil pauseren, dan is er een interruptie voor u van de heer Madlener, PVV.

[0:05:43] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:05:44] Want we kennen de PvdA als de partij die altijd roept, de huren moeten omlaag.

[0:05:48] Maar de PvdA is ook de partij die altijd zegt, onze emigratie moet ruimhartig zijn.

[0:05:55] En de PvdA is ook een partij die zegt, geef al die asielzoekers voorrang op die huizenmarkt.

[0:05:59] Kan de heer De Hoop daar ook verantwoordelijkheid voor nemen?

[0:06:06] Kan de heer De Hoop erkennen dat de PvdA ook staat voor dat ruimhartige immigratiebeleid?

[0:06:11] En dat al die hoge huren en die hoge prijzen op onze woningmarkt natuurlijk ook veroorzaakt worden.

[0:06:17] Niet alleen door schaarste aan woningen, maar vooral ook door een enorme bevolkingsgroei.

[0:06:21] En daardoor zijn al die Nederlanders staan op achterstand.

[0:06:25] Voelt de PvdA ook verantwoordelijkheid daarvoor?

[0:06:30] Voorzitter, ik zie, als u voornamelijk naar de sociale huursector kijkt,

[0:06:35] dat daar een giftige cocktail is ontstaan.

[0:06:37] Die giftige cocktail is ontstaan doordat er veel minder sociale huurwoningen zijn bijgekomen,

[0:06:43] mede door de verhuurdersheffing die in het kabinet Rutte 2,

[0:06:46] waar Partij van de Arbeid onderdeel van was.

[0:06:48] Dat is dan even de verantwoordelijkheid die ik daarvoor wil nemen.

[0:06:52] Dan hou ik er daarna ook mee op, zeg ik tegen de heer Madlenen,

[0:06:54] want als ik kijk wat er in Rutte 1 allemaal gebeurd is met de woonsector,

[0:06:58] Het woonsector wordt daar nog veel ongelukkiger van,

[0:07:00] want hij heeft die dingen in ieder geval van mij gekregen.

[0:07:04] Als je daar ziet hoe weinig sociale huur erover is gebleven,

[0:07:07] en als je ook ziet dat de sociale huur ongelooflijk gekrompen is,

[0:07:10] dan ontstaat er schaarste.

[0:07:12] En alles wat toegevoegd wordt bij schaarste zorgt voor extra druk.

[0:07:17] Dus je kunt natuurlijk niet ontkennen dat meer immigratie leidt tot meer schaarste in de woningmarkt.

[0:07:23] De vraag is, komt dat door de mensen die erbij zijn gekomen?

[0:07:26] En ik trek dat echt in twijfel en ik werp dat verder van mij.

[0:07:30] Dat komt omdat er niet genoeg sociaal gebouwd is.

[0:07:33] En dat is het grote probleem.

[0:07:35] En ik denk, als je vooruitkijkt een aantal jaren verder...

[0:07:39] dan zul je demografie ook nodig hebben.

[0:07:42] Ik vond het rapport van de staatscommissie daarin ook heel helder.

[0:07:45] Een verantwoorde groei is ook nodig om sociale voorzieningen in het land in stand te houden.

[0:07:49] Dus we hebben ook mensen nodig.

[0:07:51] En in de tussentijd moeten we vooral heel veel meer bouwen.

[0:07:54] vooral ook veel meer bouwen in de sociale sector.

[0:07:57] Zodat iedereen die daar recht op heeft, dat die ook aan een woning toekomt.

[0:08:00] Daar zit een probleem.

[0:08:03] En je moet daarbij erkennen dat ook migratie daar een klein onderdeel van is.

[0:08:09] Maar ik denk dat dat helemaal niet het probleem is.

[0:08:11] En ik vind ook dat wij de plicht hebben om daar een oplossing voor te bieden.

[0:08:14] En daar staat GroenLinks Partij van de Arbeid voor.

[0:08:16] En die morele en bestuurlijke verantwoordelijkheid, die zullen wij daar ook altijd in nemen.

[0:08:22] Madlener, PVV.

[0:08:24] Dit was een heel lang, maar ook heel ontwijkend antwoord, zoals we dat kennen van een goede

[0:08:29] debater als de heer De Hoop.

[0:08:32] Ik vind het wel jammer, want als je enerzijds zegt dat de schaarste is de oorzaak van die

[0:08:37] enorme hoge prijzen op de woningmarkt, zowel huur als koop, en tegelijkertijd zegt dat

[0:08:42] je je ogen sluit voor immigratie, het is alleen het bouwen wat we te weinig hebben gedaan,

[0:08:47] dan vind ik dat een onjuiste voorstelling van de werkelijkheid.

[0:08:52] Zo is het namelijk niet.

[0:08:54] De achttien miljoenste Nederlander wordt hier binnenkort verwacht.

[0:08:58] En die bewolkingsgroei is gewoon veel sneller dan onze bouwsector kan bijhouden.

[0:09:02] En als we zo doorgaan, zeg ik tegen de heer De Hoop, als we dus niet die immigratie keihard

[0:09:06] aanpakken, dan heeft dat bouwen helemaal geen zin.

[0:09:09] Je kunt niet opbouwen tegen honderdduizend nieuwe mensen per jaar.

[0:09:12] Dat gaat niet.

[0:09:13] En we zien in Den Haag al dat de helft straks van de sociale huurwoningen met voorrang aan

[0:09:18] asielzoekers wordt gegeven.

[0:09:19] Ik hoop dat de PvdA...

[0:09:21] Ik vind de hoop een aardige collega, moet ik zeggen.

[0:09:24] Maar ik hoop wel dat hij ook een reëel verhaal wil houden voor zijn achterban.

[0:09:29] De hoop.

[0:09:30] Ik zal vandaag zeker een reëel verhaal houden.

[0:09:33] Niet alleen voor mijn achterban.

[0:09:35] Voor alle achterbannen hier.

[0:09:36] Want ook het grootste gedeelte van de PVV-kiezers wil heel graag dat die huren naar beneden gaan.

[0:09:41] En dan, voorzitter, ja...

[0:09:43] Als we dan wat aan migratie zouden doen...

[0:09:46] Ik zou zeggen tegen de heer Madlener...

[0:09:47] laten we kijken naar arbeidsmigratie.

[0:09:49] Waar ik moeite mee heb, is dat de PVV altijd wijst...

[0:09:53] richting de kwetsbare asielzoekers die hier naartoe komen.

[0:09:55] Terwijl dat de kleinste groep is als je daarnaar kijkt.

[0:09:58] Heb het dan over andere groepen ook met betrekking tot migratie?

[0:10:02] En dat weigert de PVV en helaas ook de heer Madlener vaak te doen.

[0:10:06] Maar ik neem het complimenten ter harte.

[0:10:09] En ik zal niet alleen voor mijn kiezers...

[0:10:11] maar ook voor die van de heer Madlener vandaag mijn best doen.

[0:10:14] En als hij dat zelf ook doet, dan zal hij voor deze wet gaan stemmen, denk ik.

[0:10:18] Vervolgt de uurbetoog.

[0:10:21] Dank, voorzitter.

[0:10:22] Door 90% van de huurwoningvoorraad te reguleren,

[0:10:25] inclusief de nodige grip op de huurstijging,

[0:10:28] weten huurders weer waar ze aan toe zijn.

[0:10:30] Maar ook voor investerende partijen

[0:10:32] worden de te verwachten rendementen dan

[0:10:33] waarschijnlijk wel wat lager, maar een stuk zekerder.

[0:10:36] De wet is dan wel minder opportun voor beleggers

[0:10:39] die bestaande woningen zien als winstmachines,

[0:10:41] maar de bouwende partijen, pensioenfondsen en corporaties kunnen ermee uit de voeten.

[0:10:47] En dat is toch wat we willen, voorzitter.

[0:10:48] Eerlijke prijzen en het tegengaan van de woningnood hoeven elkaar niet te bijten.

[0:10:54] En toch, voorzitter, als wij naar deze wet kijken,

[0:10:56] dan is het ook duidelijk dat het de wet van minister de Jonge is en niet die van GroenLinks Partij van Arbeid.

[0:11:01] Want wij hebben echt nog een aantal serieuze kritiekpunten over de wet.

[0:11:06] In vergelijking met eerdere concepten van de wet is er toch wel heel veel ingeleverd

[0:11:11] richting de lobby van beleggers.

[0:11:13] De wet is gewoon rechtzig geworden, voorzitter, sinds het eerste concept.

[0:11:16] De nieuwbouwopslag is verdubbeld, waardoor verhuurders 10 procent

[0:11:19] extra huur mogen vragen voor nieuw te bouwen woningen.

[0:11:23] En als we de krokodillentranen in de media de afgelopen weken moeten geloven,

[0:11:26] is die 10 procent nog niet genoeg.

[0:11:28] Dus voorzitter, in alle scherpte richting de minister,

[0:11:31] zonder GroenLinks Partij van de Arbeid geen wet betaalbare huur.

[0:11:34] En ook voor mijn fractie zijn er de komende week grenzen aan de steun voor de wet,

[0:11:37] want er is een recht, geen recht op woekerwinst in het land,

[0:11:40] Maar er is wel een recht op volkshuisvesting.

[0:11:42] En juist voor die volkshuisvesting zal ik zelf ook een aantal voorstellen doen...

[0:11:46] om die wet wat ons betreft beter te maken.

[0:11:49] Allereerst begin ik met wat mij betreft, tenzij mijn collega eerst een interruptie wil plegen.

[0:11:55] Dat wil hij, dat zie ik. De heer Peter de Groot, VVD.

[0:12:00] Ja, voorzitter, dank.

[0:12:02] En ik zat even goed te luisteren naar het verhaal van collega de Hoofd van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:12:07] En de eerste deel van de opbouw van zijn verhaal ging over...

[0:12:09] met name die hele hoge huren die voorkomen, ook in de Randstad en in de grote steden.

[0:12:14] En dat ziet de VVD ook.

[0:12:17] En tegelijkertijd zegt de heer De Hoop, ja, maar wacht even,

[0:12:20] er is voldoende ruimte voor die pensioenfondsen en beleggers om woningen te bouwen.

[0:12:24] Maar waar blijkt dat uit?

[0:12:26] Dat blijkt niet uit de bouw van afgelopen jaar.

[0:12:29] Dat blijkt ook niet uit als je kijkt dat een gemiddelde nieuwe woning

[0:12:32] 350.000 euro kost om te bouwen in die grote steden.

[0:12:36] Ja, vindt u het gek dat dat wat moet kosten, die huren?

[0:12:37] Dus hoe ziet u dat dat, vooral in de steden waar u de huren wil beperken, dat het nog uit kan?

[0:12:43] Want uit de berekeningen van hen blijkt dat namelijk niet.

[0:12:46] Ja, dat moet eigenlijk via de voorzitter.

[0:12:49] Maar goed, de heer De Hoop, GroenLinks BVDA.

[0:12:52] Ja, voorzitter, ik zal u eerlijk zeggen dat ik ook wel soms verrast ben door de uitleg die

[0:13:00] sommige verhuurders mij geven.

[0:13:04] Ik denk dat de grootste problemen eerder in de fiscaliteit zitten dan in deze wet.

[0:13:08] Als ik puur naar deze wet kijk, dan zie ik dat vergeleken met een tijd geleden,

[0:13:14] dat de nieuwbouwopslag 10% is geworden in plaats van 5%.

[0:13:18] Dus dat betekent dat een verhuurder die gaat bouwen voor 2026,

[0:13:22] die mag 110% van de waarde die het woningwaarderingstelsel eigenlijk aangeeft vragen.

[0:13:27] Dus dat is in principe meer dan dat het waard zou zijn.

[0:13:31] Dus dat is al extra voor die verhuurder.

[0:13:34] En als ik praat met vooral de bouwende partijen,

[0:13:37] dan geven die aan dat zij genoeg hebben aan deze wet.

[0:13:40] Ze hebben vooral duidelijkheid nodig.

[0:13:42] Als ik spreek met corporaties, als ik spreek met pensioenfondsen,

[0:13:45] het zijn toch de partijen die de meeste woningen bouwen.

[0:13:47] En die zeggen, wij hebben deze wet nodig, die biedt duidelijkheid

[0:13:49] en daar kunnen wij mee uit de voeten.

[0:13:51] En dat is waarvoor wij hier zijn, volgens mij,

[0:13:54] dat er meer woningen gebouwd worden.

[0:13:56] En zijn er een aantal particuliere verhuurers, wat kleinere verhuurers

[0:14:00] die met deze wet net wat meer geraakt worden?

[0:14:02] Ik denk het wel.

[0:14:03] En ik vind dat dan toch acceptabel, omdat ik mij het meeste zorgen maak over de partijen die huizen bouwen en niet zozeer mensen die huizen verzamelen.

[0:14:12] En daar zit het probleem. En als we deze wet invoeren met die duidelijkheid, die nieuwbouwopslag die verdubbeld wordt, waar ik in principe helemaal niet voor ben, geeft hen ook nog meer lucht.

[0:14:23] En dan ben ik ervan overtuigd dat deze wet goed is, juist ook voor die bouwende partijen.

[0:14:27] Peter de Groot, VVD.

[0:14:29] Dank, voorzitter. Ik ga het nog eentje proberen, want de heer De Hoop gaf geen antwoord op mijn vraag,

[0:14:33] voorzitter. Mijn vraag ging erover dat het in die stad zo'n drie, vierhonderdduizend euro kost

[0:14:37] om gewoon een huis te bouwen. En dan heb je nog gunstige grondprijzen, overigens. Stel dat een

[0:14:45] pensioenfonds daar nou instapt en die wil daar vijf procent rendement op maken, via u, voorzitter,

[0:14:51] dan heeft dat pensioenfonds 17, 18 duizend euro inkomsten nodig. Dus hoe ziet de heer De Hoop,

[0:14:58] want iedereen kan het omrekenen wat dan per maand die huur zou moeten zijn, even los van andere kosten.

[0:15:03] Ja, hoe ziet de heer De Hoop dan dat dat uit kan?

[0:15:06] Dus de crux, voorzitter, van dit debat gaat erover hoe we in die dure regio's ervoor zorgen dat er voldoende aanbod blijft.

[0:15:13] Daar strijden we samen voor.

[0:15:15] Maar hoe ziet de heer De Hoop voor die nieuwbouw, want daar gaat mijn vraag over, nieuwbouw,

[0:15:19] dat dat in die steden dan uit kan?

[0:15:20] VVD ziet dat niet.

[0:15:22] Helder. De heer De Hoop, GroenLinks BVDA.

[0:15:24] Voorzitter, ik zie dat wel.

[0:15:25] En als je bijvoorbeeld naar die grote stad kijkt,

[0:15:29] die 33% WLZ-cap, daar kom ik zometeen later op, daar ben ik ook heel kritisch op,

[0:15:34] die doet juist veel meer, juist in die grote stad, want daar is de WLZ-waarde ook het grootst.

[0:15:39] Dus daar kun je juist ook weer meer vragen dan in regio's,

[0:15:43] bijvoorbeeld bij mij in de buurt in Friesland, waar die WLZ veel lager is.

[0:15:47] Dus ik zie dat niet.

[0:15:50] Wat ik wel zie, is dat als je deze wet toepast,

[0:15:53] dat er meer betaalbare woningen bijkomen dan dat nu het geval is.

[0:15:57] Op het moment dat je deze wet niet invoert,

[0:16:00] dan worden er juist ook heel veel betaalbare koopwoningen opgekocht.

[0:16:02] Als je alleen naar 2018 en tot 2022 kijkt,

[0:16:05] zijn er 75.000 betaalbare woningen opgekocht door beleggers,

[0:16:09] die ze daarna verhuren voor hele hoge huurprijzen,

[0:16:12] waar niet aan te sturen is.

[0:16:13] Dus ik ben ervan overtuigd dat er meer betaalbare woningen bijkomen

[0:16:17] in plaats van verdwijnen met het invoeren van deze wet.

[0:16:20] Peter de Goot, VVD.

[0:16:22] Voorzitter, u gaat nu zeggen dat het uw derde interruptie is, maar ik stelde een vraag over nieuwbouw.

[0:16:27] U zegt dat nog niet, excuus daarvoor, maar ik krijg gewoon geen antwoord op mijn vraag.

[0:16:32] Mijn vraag ging gewoon heel sec over pensioenfondsen en nieuwbouw en niet over al die andere dingen die de heer De Hoop doet.

[0:16:36] Ik zou graag antwoord op mijn vraag willen.

[0:16:38] De Hoop, GroenLinks BvdA.

[0:16:40] Voorzitter, ik heb drie keer antwoord gegeven.

[0:16:42] Ik ga deze keer de kortste mogelijke versie geven.

[0:16:46] Ik hoor van de pensioenfondsen dat ze hiermee uit de voeten kunnen, punt.

[0:16:50] Dan is er een interruptie van de heer Paternotte, D66.

[0:16:53] Voorzitter, dat is meer even om te kijken of ik het goed begrijp, want er komen wat vragen die

[0:16:58] gaan over of het rendement er wel voldoende is.

[0:17:02] De heer De Hoop wijst terecht op de nieuwe opslag en hij wijst terecht op de WOZ-cap.

[0:17:07] Maar hij zegt er dan ook bij dat hij er kritisch op is of dat hij het er niet mee eens is.

[0:17:11] Dus dan is even mijn vraag of zijn antwoord op vragen is wel rendabel.

[0:17:16] Hij noemt dan punten waarvan hij zegt dat hij er zelf tegen is.

[0:17:18] En heeft hij dan een ander verhaal waarom hij zegt, daarom denk ik dat het wel in daar behoort.

[0:17:23] De hoopgoedings-PvdA.

[0:17:24] Voorzitter, ik heb juist daarom, goed dat de heer Paterlotte deze vraag stelt,

[0:17:29] een amendement ingediend om de WLZ-cap net iets lager te leggen.

[0:17:32] Ik heb daarin gekozen voor 25 procent.

[0:17:35] Ik vind dat dat een goede balans is.

[0:17:38] En dan, tegelijkertijd heb ik er ook voor gekozen om niet een amendement in te dienen voor de nieuwbouwopslag.

[0:17:46] Persoonlijk, ideologisch, vind ik het ingewikkeld dat mensen meer mogen vragen dan dat de woning waard is.

[0:17:52] Maar ik zie in deze tijd, met schaarste, dat vind ik het acceptabel dat voor een tijd die nieuwbouwopslag iets hoger is.

[0:17:59] Dus daar dien ik bijvoorbeeld niet een amendement in.

[0:18:02] Dus wat dat betreft geef ik daarin ook erkenning.

[0:18:07] Los van hoe ik daar zelf ideologisch naar kijk als verlingspartij van arbeid.

[0:18:10] ook door bijvoorbeeld niet nog een amendement of een voorstel in te dienen om die nieuwbouwopslag

[0:18:15] verder naar beneden te doen, terwijl ik dat eigenlijk wel ideologisch vind.

[0:18:18] Ik denk dat je daarmee toch een goede balans houdt.

[0:18:21] Maar ik vind dat de WOZ, die 8 procent, echt van naar beneden kan naar 25 procent, wat mij betreft.

[0:18:26] Dus het eerlijke verhaal is dat ik daar ook het evenwicht in zoek.

[0:18:30] Is dat er afdoende voor, patronotte?

[0:18:32] Zeker. Dan de heer Vlag, SGP.

[0:18:35] Voorzitter, dank u wel.

[0:18:37] Het momentum is alweer een beetje weg, maar even terug naar een aantal zinnen van de heer De

[0:18:41] De heer De Hoop zei iets geleden dat dit nadrukkelijk een wet is die rechtser is dan ik zou willen.

[0:18:46] Hij heeft het over krokodillentranen van beleggers.

[0:18:50] Nu weet de heer De Hoop natuurlijk ook dat we niet op een campagnebijeenkomst zijn,

[0:18:52] maar we zitten hier als wetgever in een wetgevingsoverleg.

[0:18:56] Natuurlijk is het goed om ideologisch iets te willen doen voor huurders die met woekerhuurden worden geconfronteerd.

[0:19:01] Dat willen veel partijen hier, mijn partij ook.

[0:19:04] Maar het is ook wel goed om te beseffen dat we hier zitten om rechtsgelijkheid te bieden aan beleggers.

[0:19:08] Is de heer De Hoop zich ervan bewust dat hij met de woorden die hij gebruikt daar weinig blijk van geeft?

[0:19:14] De Hoop, Gronings BVDA.

[0:19:15] Ja, voorzitter. Het is natuurlijk aan de heer Vlag om zijn eigen woorden te kiezen en ik kies mijn eigen woorden ook.

[0:19:22] Ik moet zeggen dat ik vind, als je kijkt naar de rendementen die de afgelopen tien jaar gedraaid zijn in de particuliere verhuur,

[0:19:31] dat vind ik de geluiden wel heel erg stevig.

[0:19:34] En ook dat ik wel eens denk, ik weet niet of dit in verhouding is tot hoeveel winsten

[0:19:40] sommige verhuurders hebben behaald.

[0:19:43] En dat zal ik niet zeggen over de rug van huurders, maar dat vind ik eigenlijk wel, in de afgelopen

[0:19:47] tien jaar.

[0:19:48] En dat er nu zo hard tegen bewogen wordt, ik snap het, als je aan mensen hun vermogen

[0:19:53] komt, dat dat vervelend is, maar ik ben ervan overtuigd dat er met deze wet ook rendementen

[0:19:58] te behalen zijn.

[0:19:59] En ik vind daar in de geluiden wel...

[0:20:02] Nou ja, ik vond eigenlijk daar de krokodillentrainen toch wel een beetje in terecht.

[0:20:06] En als je nu net recent nou die woning hebt gekocht en nu gaat verhuren,

[0:20:10] dan is dat heel anders dan als je bijvoorbeeld de afgelopen tien jaar ook gewoon al verhuurd hebt.

[0:20:15] Die woning, een betaalbare koopwoning opgekocht hebt, dan verhuurd.

[0:20:19] Ja, dat die nu gereguleerd wordt, vind ik niet meer dan normaal.

[0:20:24] Vlag SGP.

[0:20:26] Ja, voorzitter, ik ben blij met het antwoord.

[0:20:27] Hier zitten in ieder geval alweer meer nuancen in.

[0:20:31] Als het gaat om het bestrijden van excessen, vindt de heer De Hoop mij ook aan zijn zijde.

[0:20:34] Ik moet alleen wel oppassen, ook in woordkeus.

[0:20:37] We zijn allemaal de afgelopen week veel benaderd, ook door allerlei gradaties van beleggingsinstellingen,

[0:20:44] waarvan de meesten een heel bona fide karakter hebben.

[0:20:46] En die zeggen hier wordt gewoon aan mijn bestaande rechten getormd.

[0:20:50] En dat mag ook best meewegen in de wetsbehandeling, maar ook in de woordkeus die we kiezen.

[0:20:55] Dus dat is eigenlijk geen vraag, maar meer een opmerking waarmee ik wil afsluiten.

[0:20:59] Wilt u daarop reageren, de hoop?

[0:21:01] Nee, voorzitter, duidelijk punt.

[0:21:03] En deze wet geldt natuurlijk ook voor nieuw te bouwen woningen.

[0:21:07] Daar ga ik zometeen ook nog op in.

[0:21:08] Ik zou eigenlijk zelf willen dat het op termijn voor alle woningen zou gelden.

[0:21:11] Dus ik denk ook wat dat betreft dat die verhuurders die de heer Vlag aan had zich daar ook iets

[0:21:17] minder zorgen hoeven te maken.

[0:21:19] Dan, voorzitter, ga ik naar de voorsteller.

[0:21:21] Er zijn nog meer instructies.

[0:21:22] De heer Grimwis, ChristenUnie.

[0:21:29] Ik kan me veel voorstellen bij wat collega De Hoop zojuist te bed heeft gebracht in zijn inleiding.

[0:21:37] Toch vraag ik hem, want ik snap dat hij zegt dat het wetverstel rechtser is dan GroenLinks-PvdA is.

[0:21:44] Dat is op zich niet zo gek, natuurlijk.

[0:21:48] Tegelijkertijd is er hem veel aangelegen — dat merk ik ook bij zijn antwoord aan de heer

[0:21:52] Paternotte over de nieuwbouwopslag — dat de wet de eindstreep haalt, in zowel Tweede- als Eerste Kamer.

[0:21:57] Dan heeft hij in dat kader voldoende het dilemma gewogen dat we eenmaal in het verleden, helaas

[0:22:04] vanuit zijn perspectief, ook vanuit mijn perspectief, ruimte hebben gelaten aan liberalisering en

[0:22:08] deregulering.

[0:22:09] Maar dat die geest weer terug in de fles krijgen, iets repareren wat kapot is gegaan, heel erg

[0:22:14] ingewikkeld is.

[0:22:15] Zeker omdat je met eigendomsrechten te maken hebt, met allerlei verhoudingen die zich hebben

[0:22:19] vastgezet op de markt.

[0:22:21] Hoe heeft hij dat gewogen op weg naar dit debat?

[0:22:23] Want in zijn antwoord op de heer Paternotte zei hij er iets van.

[0:22:28] Maar in de rest van zijn bijdrage kwam dat nog niet echt terug.

[0:22:30] Terwijl dat natuurlijk vandaag wel het dilemma is wat boven dit debat hangt.

[0:22:34] De Hoop GroenLinks BVD aan.

[0:22:36] Ja voorzitter, ik wilde zo ook toe naar de voorstellen die wij zelf als GroenLinks Partij van de Arbeid hebben gedaan.

[0:22:40] Die zal ik zo meteen toelichten, maar dan even meer hoog over de weging.

[0:22:45] Ik heb dat best wel lastig gevonden.

[0:22:47] Want de eerlijkheidsgebied te zeggen dat wij ook best wel campagne gevoerd hebben afgelopen tijd.

[0:22:52] voor het feit dat die wet er überhaupt moet komen.

[0:22:55] Maar er zijn voor mij ook wel grenzen.

[0:22:57] En als er vandaag of de komende week...

[0:23:00] Ik heb een aantal amendementen van de VVD voorbij zien komen...

[0:23:03] die echt wel heel erg afbreuk zouden doen.

[0:23:12] Ja, voorzitter, je weet dat je met een Volendammer in de kamer zit...

[0:23:16] als je volksmuziek tijdens een debat opeens uit de telefoon hoort komen.

[0:23:21] Voorzitter, excuus.

[0:23:22] Ik probeerde een amendement te vinden en ik kom bij Hans Teeuwen terecht.

[0:23:26] Er moet iets achter zitten, voorzitter.

[0:23:30] Er zijn cursussen voor, volgens mij, voorzitter.

[0:23:33] Helemaal goed, dan gaan we weer verder met dit serieuze debat.

[0:23:36] De heer De Hoop.

[0:23:37] Ja, voorzitter, dat overkomt mij ook wel eens.

[0:23:39] Dus dat is geen ecoprobleem.

[0:23:42] Nee, ik heb geprobeerd om voorstellen te doen...

[0:23:46] waarvan ik denk dat de wet nog een stuk beter zou kunnen worden...

[0:23:49] maar dat je het evenwicht enigszins behoudt.

[0:23:52] Dus de nieuwbouwopslag heb ik bijvoorbeeld aan mij voorbij laten gaan.

[0:23:56] Ik heb de WOZ-cap een amendement voor 25 procent ingediend.

[0:24:00] Ik heb ook amendementen gezien waar het nog lager ligt.

[0:24:03] Ik heb er toch voor gekozen om daar iets tussenin te gaan zitten.

[0:24:06] Dus ik probeer de wet nog een stukje socialer te maken.

[0:24:10] En dan hoop ik dat hij daarmee een meerderheid haalt.

[0:24:14] Nou ja, en ik zal zo ook mijn amendementen daarvoor toelichten.

[0:24:17] Maar laat ik ook zeggen, het is niet ten alle tijde beter dat er wel een wet is dan niet een wet is.

[0:24:24] Dus er zitten voor mij ook grenzen aan, ook bij amendementen die wel of niet

[0:24:27] worden aangenomen de komende weken.

[0:24:30] En dan is er nog een interruptie van mevrouw Welzijn, Nieuw Sociaal Contract.

[0:24:35] Dank u wel, voorzitter.

[0:24:38] Meneer De Hoop geeft aan de wet een stuk socialer te willen maken.

[0:24:43] En de vraag is ook voor wie.

[0:24:45] We hebben niet alleen te maken met huurders die nu een huis huren.

[0:24:49] We hebben vooral te maken met heel veel huurders die nog een huis willen gaan huren.

[0:24:54] en dat huis moet in veel gevallen überhaupt nog verkregen worden door nieuwbouw of in de bestaande voorraad.

[0:25:01] Dus dat is de context van mijn vraag, sociaal voor wie?

[0:25:05] De hoopgroeningsbevrijder, ja.

[0:25:07] Nou ja, terecht de vraag en de wet is natuurlijk ook voor nieuwe te bouwen woningen.

[0:25:13] Dus het is ook nog niet voor de geldende huurders.

[0:25:18] En wat ik daarbij zie is dat juist ik ervan overtuigd ben

[0:25:23] en dat je met deze wet meer betaalbare woningen zal krijgen.

[0:25:28] Dus ik vind het ook belangrijk om daarin te kijken...

[0:25:31] hoe die wet voor zoveel mogelijk mensen invloed heeft te komen in de tijd...

[0:25:36] en dat zoveel mogelijk mensen daar ook profijt van zullen hebben.

[0:25:39] En dat is de afweging die ik bij de amendementen die ik indien heb gemaakt...

[0:25:43] en dat is de afweging die ik dit hele debat heb.

[0:25:45] En om één voorstel alvast te noemen...

[0:25:48] ik vind het bijvoorbeeld heel ingewikkeld dat pas vanaf 2030...

[0:25:53] dat er geen woningen meer met een E, F of G-energielabel zitten.

[0:25:58] In de tussentijd zitten heel veel mensen nog in tochtige en schimmelige woningen.

[0:26:04] Ik vind het echt onacceptabel dat die toch nog relatief veel huur betalen...

[0:26:08] en ik zou daar de minpunten van slechte energielabels nog zwaarder mee willen tellen.

[0:26:12] Dus dat is bijvoorbeeld zo'n voorstel...

[0:26:14] wat wij als Voedingspartij van de Arbeid heel belangrijk vinden...

[0:26:16] om die wet toch nog een stukje socialer te maken.

[0:26:21] En ik zie dat daarmee geen interrupties...

[0:26:24] Ah, toch wel, mevrouw Keizer, BBB.

[0:26:26] Toch nog één, voorzitter.

[0:26:29] Ik moet altijd denken, als ik dit soort sociale teksten hoor, aan woorden van een voormalige

[0:26:35] voorman, namelijk dat je in Gelul niet kan wonen.

[0:26:38] Met alle goede bedoelingen die ik de heer De Hoop hier naar voren wil brengen, zie ik

[0:26:44] uiteindelijk een situatie ontstaan waarin het gewoon niet meer loont om te verhuren.

[0:26:52] Ziet de heer De Hoop dat nou echt helemaal niet?

[0:26:57] De Hoop, GroenLinks, BVDA.

[0:26:59] Ja, voorzitter.

[0:27:00] Mooi dat mevrouw Keizer de heer Schäfer aanhaalt.

[0:27:04] In Gelul kun je zeker niet wonen.

[0:27:06] En wat de heer Schäfer ook altijd zei, is dat je eigenlijk een soort woonquote zou willen hebben van ongeveer 25,

[0:27:14] misschien net aan 30%, terwijl de woonquote nu een stuk hoger is.

[0:27:18] Dus ook hij zei juist al dat de woonlasten daarin niet onevenredig

[0:27:22] hoog zouden mogen zijn voor de gewone man.

[0:27:25] Nou, ik vind als je daar nu naar kijkt, dat die onevenredig hoog zijn.

[0:27:29] Dan het andere wat mevrouw Keijzer aan had, worden er genoeg woningen gebouwd?

[0:27:33] Nou, ik denk dat je met met de wet die nu voor ligt,

[0:27:37] dat er meer betaalbare woningen bijkomen.

[0:27:40] Ik denk dat er met de nieuwbouwopslag heel veel nieuw te bouwen woningen

[0:27:43] gebouwd kunnen worden tegen een redelijk rendement.

[0:27:46] Dus ik ben ervan overtuigd dat dat bijden kan.

[0:27:50] Keizer, BBB.

[0:27:51] Ik denk dat de heer De Hoop de huurquote bedoelde.

[0:27:58] Voorzitter, ik hoop met hem mee.

[0:28:00] Hij heeft zijn achternaam mee trouwens, de heer De Hoop.

[0:28:03] Dus daar gaat het hem ook niet aan liggen.

[0:28:06] Maar uiteindelijk zie ik een stapeling van goede bedoelingen.

[0:28:11] Duurzaamheidseisen.

[0:28:12] Een cap naar beneden brengen.

[0:28:14] Het verbod op tijdelijke huurcontracten.

[0:28:17] De amendementen die er liggen, waarbij over twee jaar ook de middenhuurplicht langs

[0:28:23] de huurcommissie ligt, terwijl er al een wet ligt waarvan iedereen die er verstand van heeft,

[0:28:30] zegt dat dit gaat leiden tot uitponden.

[0:28:33] Dus ja, op papier stop jij woningen in betaalbare middenhuur.

[0:28:38] In de werkelijkheid van de wereld gaat het leiden tot verkoop van betaalbare woningen en

[0:28:46] terugtrekkende investeerders.

[0:28:49] Voorzitter, wat hier gebeurt, is met de beste bedoelingen uiteindelijk een situatie dat

[0:28:57] meer mensen niet meer toekomen aan hun eigen huis.

[0:29:02] Maar dat ziet de heer De Hoop dus niet, merk ik uit zijn antwoord.

[0:29:07] De Hoop, koning Spevria.

[0:29:10] Ja, voorzitter, toch even precies.

[0:29:12] Als de situatie is zoals die nu blijft, als je nu kijkt naar de gemiddelde huur die erbij

[0:29:17] want bij een hurenswissel betaalt men 160 euro per maand meer.

[0:29:24] Als de huur afloopt, komt een nieuwe huur erin, 160 euro per maand meer.

[0:29:27] Als deze wet wordt ingevoerd, gaat voor 300.000 woningen die huur 190 euro naar beneden.

[0:29:34] Dat is echt een aanzienlijk verschil voor heel veel mensen die het ontzettend moeilijk hebben om die huur te betalen.

[0:29:40] Heel veel mensen die met hun bestaanszekerheid het harts getroffen worden bijna aan woonlasten.

[0:29:46] Dat is toch wel iets, hè?

[0:29:47] Mevrouw Keijzer, haar partij wil het minimumloon al niet verhogen.

[0:29:50] Dan denk ik, nou, als je dan wel iets wil doen voor bestaanszekerheid, is dit juiste middel.

[0:29:55] En ik begrijp eigenlijk niet dat mevrouw Keijzer en de BBB daar niet voor willen kiezen.

[0:30:01] Ik begrijp niet dat mevrouw Keijzer niet inziet dat hiermee meer betaalbare woningen erbij komen.

[0:30:07] Gaan er meer woningen komen, dat gaan we in de toekomst zien.

[0:30:09] Dat zal zich uitwijzen, maar het aandeel van die woningen wat betaalbaar is,

[0:30:14] zal groter zijn als deze wet wordt ingevoerd.

[0:30:16] En ik hoop toch echt dat de BBB dat ook ziet.

[0:30:18] Keizer, BBB.

[0:30:20] Op papier heeft de heer De Hoop gelijk, voorzitter.

[0:30:23] Op papier leidt het tot woningen met een lagere huur.

[0:30:28] In de werkelijkheid gaat naar mutatie verkocht worden.

[0:30:33] En dan dat doel van deze wet, namelijk een voorraad betaalbare middenhuur,

[0:30:39] komt verder uit beeld.

[0:30:42] Voorzitter, het is gewoon niet waar.

[0:30:45] Het is gewoon niet waar.

[0:30:47] Ik kreeg vanochtend in de trein een app van een moeder, van vrienden, van mijn kinderen,

[0:30:55] die mij vertelde dat haar kind 1800 huur betaalt in Amsterdam voor een tweekamerappartement.

[0:31:04] Te gek om los te lopen.

[0:31:05] Volledig eens met de heer De Hoop.

[0:31:08] Alleen, de enige manier om hier echt wat aan te doen, is substantieel bijbouwen.

[0:31:14] En dat betekent heel veel regels eruit.

[0:31:19] Dat gaat hier uiteindelijk tot een oplossing leiden.

[0:31:22] In deze situatie gaat deze woning waarschijnlijk niet naar beneden in huur en gaan mensen die

[0:31:32] bereid zouden zijn om te verhuren denken, wow, wacht eens eventjes, dit ga ik niet meemaken.

[0:31:38] Dus die gaan verkopen of leeg laten staan.

[0:31:41] Voorzitter, het werkt niet, het werkt niet.

[0:31:44] Ik streef hetzelfde doel naar, maar dit werkt niet.

[0:31:47] Helder, dank u wel.

[0:31:49] Dan de reactie van de heer De Hoop, GroenLinks BVD.

[0:31:52] Ja, ik denk als er nou één ding het probleem is geweest de afgelopen jaren,

[0:31:57] is het te veel markt geweest en niet te weinig.

[0:31:59] En als ik mevrouw Keijzer hoor zeggen, er komt weer een regen bovenop,

[0:32:03] en er komt weer een regen bovenop.

[0:32:04] Nou, ik vind het onbegrijpelijk dat er zo weinig gereguleerd is de afgelopen jaren.

[0:32:09] Dus ik verbaas mij daar echt over.

[0:32:12] en heel veel mensen die in die huurwoning zitten, die hebben geen keuze.

[0:32:18] En dat komt ook omdat de afgelopen, van 2018 tot 2022,

[0:32:21] zijn gewoon 75.000 koopwoningen voor startjes opgekocht

[0:32:25] door particulieren om die woning te verhuren.

[0:32:28] Dat zegt toch ook iets over het evenwicht,

[0:32:30] dat de afgelopen jaren gewoon totaal scheef is geweest.

[0:32:33] Dus dat moeten we nu herstellen.

[0:32:35] En ik merk dat mevrouw Keizer daar anders over denkt dan GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:32:39] En ik hoop toch ook echt dat mevrouw Keijzer juist die jonge mensen, de leraar, de agent

[0:32:48] die nu niet in de stad kan wonen, ook meeneemt in haar achterhoofd en die geen keuze hebben.

[0:32:52] Zij zitten vast in die vrije sector en we kunnen ze helpen, maar dan moeten we daar

[0:32:56] vandaag en deze week wel voor kiezen.

[0:33:01] Vervolgt uw betoog.

[0:33:03] Dank voorzitter.

[0:33:04] Allereerst wil ik het eerste voorstel van GroenLinks Partij van de Arbeid aankondigen.

[0:33:09] En dat is dat wij een tochtkorting willen.

[0:33:11] De belabberde staat van woningen in de vrije sector.

[0:33:14] Pas in 2030 wordt het wettelijk verboden om een woning met energielabel E, F of G te verhuren.

[0:33:21] Tot die tijd zitten veel huurders in de tocht en de schimmel.

[0:33:24] En dat vinden wij echt onacceptabel.

[0:33:26] Hoewel het nieuwe puntenstelsel slechte levels straft, mag daar wat ons betreft echt nog

[0:33:31] een schepje bovenop.

[0:33:33] Huurders hebben immers geen enkele invloed op de staat van isolatie van hun woning, maar

[0:33:37] ondervinden daar wel de lasten van.

[0:33:39] Slechte isolatie is nog steeds geen formeel gebrek, waardoor huurders hun recht dus niet

[0:33:44] kunnen halen.

[0:33:45] Een op de vier woningen had in 2022 een energielabel D of lager volgens Compendium voor de Leefomgeving.

[0:33:53] Het is echt nodig om verhuurders aan te sporen hun woningen snel te verduurzamen.

[0:33:57] En daarom dien ik een amendement in om een tochtkorting voor huurders in slechte woningen

[0:34:01] te verzekeren.

[0:34:02] Ik hoop echt dat mijn collega's juist deze kwetsbare groep huurders extra willen steunen.

[0:34:07] Twee weken geleden hebben we de wet Nijboer met drie jaar verlengd.

[0:34:11] Dankzij de inzet van GroenLinks Partij van de Arbeid wordt deze beperkt tot de laagste

[0:34:14] van de loonontwikkeling of inflatie plus 1 procent.

[0:34:17] Hoe verhoudt deze wet zich tot de wet Nijboer en is het niet eerlijker om ook de laagste

[0:34:23] van de twee in deze wet aan te houden in plaats van de loonstijging plus 1 procent?

[0:34:27] Daarmee kunnen alle huurders in de middenhuur rekenen op eenzelfde huurverhoging.

[0:34:31] Hiertoe heb ik ook een amendement voorbereid.

[0:34:32] Dan de WLZ-waarde in het nieuwe puntenstelsel.

[0:34:36] Die gaat zwaarder meetellen.

[0:34:38] Mijn fractie is bang dat dit leidt tot segregatie.

[0:34:41] Immers woningen in stadcentra en goede wijken vallen al snel in de vrije sector, dankzij de aantrekkelijke ligging.

[0:34:48] Maar we willen juist dat deze wet ervoor zorgt dat politiemensen en leraren dicht bij hun werk kunnen wonen.

[0:34:53] Ik vraag de minister waar de cap van 33% op gebaseerd is.

[0:34:57] En als we deze net wat lager vaststellen, wordt de puntenstelsel misschien toch gebalanceerder,

[0:35:03] bijvoorbeeld door deze op 25 procent te zetten.

[0:35:06] Ook daardoor dienen wij een amendement in.

[0:35:09] Dan, voorzitter, het Wet voor Sales zorgt niet alleen dat gemeenten het WWS actief kunnen

[0:35:13] gaan handhaven, maar gemakkelijker ook de toegang naar de huurcommissie voor hurens.

[0:35:18] Ik vind dat echt erg belangrijk, omdat we nog niet weten hoe goed gemeenten in staat

[0:35:23] zullen zijn om juist die handhaving ook vorm te geven.

[0:35:26] We hoorden recentelijk veel verhalen van het in rekening brengen van onterecht hoge servicekosten

[0:35:33] door verhuurders, ook in de vrije sector.

[0:35:36] En deze perversiteit wordt met de wet betaalbare huur helaas nog niet weggenomen.

[0:35:40] Om ook huurders in de vrije sector meer rechtszekerheid te bieden zou het goed zijn om hen toegang

[0:35:45] te geven tot de huurcommissie op het gebied van de hoge servicekosten.

[0:35:48] De huurcommissie heeft hier veel expertise op en kan de druk bij gemeenten zo wegnemen.

[0:35:53] We dienen dan ook hier een amendement op in.

[0:35:56] En als laatste zou ik graag aandacht willen schenken aan de rijkwijden van deze wet.

[0:36:00] Als je het mij vraagt, zou de wet eigenlijk moeten gaan gelden voor alle, niet alleen

[0:36:05] moeten gelden voor nieuwe contracten.

[0:36:07] Huidige huurders hebben gewoon nog geen baat bij deze wet, maar hebben ook nu bestaanszekerheidsnodig.

[0:36:14] En het eigendomsrecht van verhuurders gaat wat mij betreft niet tot in de oneindigheid

[0:36:19] boven gelijke behandeling van verhuurders.

[0:36:22] Mijn fractie is van mening dat er een overgangstermijn zou moeten zijn.

[0:36:26] Zou een overgangstermijn van twee jaar hierin kunnen passen, vraag ik de minister.

[0:36:32] Op die manier kunnen ook zittende huurders uitkijken naar een fatsoenlijke huurprijs.

[0:36:36] Het is immers makkelijker gezegd dan gedaan om even te verhuizen naar een andere woning

[0:36:40] die wel onder deze wet valt.

[0:36:42] Woningen zijn schaars en huurders zijn gehecht aan hun woonplek.

[0:36:47] Voorzitter, ik ga richting een afronding.

[0:36:48] De wet betaalbare huur is echt het minimale wat nodig is om hurens beter te beschermen.

[0:36:54] Er verdere afkalfing in het voordeel van beleggers, maar zou die wet echt slechter maken.

[0:36:59] En er is tijd om de regie op de volkshuisvesting weer terug te pakken.

[0:37:03] Laat een versterkte wet betaalbare huur met tochtkorting, lagere invloed van WLZ-waarden

[0:37:09] en een makkelijker gang naar de huurcommissie daar de begin van zijn.

[0:37:12] Want voorzitter, er is geen recht op woeken huren, maar wel een recht op volkshuisvesting.

[0:37:18] Dank.

[0:37:19] Dank, de heer De Hoop, GroenLinks BV, ja dan ga ik naar de, ik zie dat er geen interrupties meer zijn,

[0:37:24] ga ik naar de heer Vlag, SGP.

[0:37:28] Voorzitter, dank u wel.

[0:37:29] De wet betaalbare huur is voor de SGP best een lastige wet.

[0:37:33] Bij sommige voorstellen is de keuze makkelijk, voor of tegen.

[0:37:38] Aan deze wet zitten echter veel goede en slechte kanten.

[0:37:43] Inderdaad, huurders krijgen meer bescherming en lagere huren.

[0:37:47] Terecht, op basis daarvan zouden we voor kunnen zijn.

[0:37:49] Toch heeft de SGP twee belangrijke kritiekpunten op de voorliggende wet.

[0:37:54] De nieuwbouw van huurwoningen kan en gaat waarschijnlijk fors terugvallen.

[0:37:59] De positie van kleine particuliere verhuurders wordt ernstig aangetast.

[0:38:03] Op basis van die negatieve aspecten overwegen we juist weer tegen te stemmen.

[0:38:08] Maar daarvoor is ook dit debat met de stortvloed aan amendementen waar we allemaal aan hebben meegedaan.

[0:38:16] Bijna allemaal.

[0:38:17] We hebben amendementen ingediend, ook als SGP, om de wet beter te maken.

[0:38:21] Na afloop van het plenaire debat aanstaande woensdag maken wij onze keuze.

[0:38:26] Om met het eerste kritiekpunt te beginnen.

[0:38:28] Deze wet zet het rendement van verhuurders zoals kleine beleggers onder druk.

[0:38:33] Nu is dat op zich niet erg. Het is misschien ook wel goed dat het markt een stapje terug doet.

[0:38:37] Tegelijk is er de laatste tijd al enorm veel extra regelgeving op de huurmarkt uitgestort.

[0:38:42] Deze wet doet daar nog een schep bovenop.

[0:38:46] De SGP maakt zich zorgen over de nieuwbouw van huurwoningen.

[0:38:49] Want we willen niet alleen meer betaalbare huren, maar vooral ook meer huurwoningen.

[0:38:52] Zeker in het middensegment.

[0:38:54] Is de minister het eens dat dat het echte probleem is?

[0:38:57] Dat er gewoon veel te weinig huurwoningen in het middensegment zijn?

[0:38:59] En is deze wet daarop het goede antwoord?

[0:39:03] Komen er met deze wet uiteindelijk meer huurwoningen?

[0:39:06] Dat is het zorgpunt waar we mee zitten.

[0:39:09] Het wetsvoorstel bevat een nieuwbouwopslag voor huurwoningen waarvoor 1 januari 2026,

[0:39:14] dat is over anderhalf jaar, grofweg, gestart wordt met de bouw.

[0:39:18] Deze woningen mogen een huuropslag van 10% rekenen.

[0:39:22] Waarom is gekozen voor een periode tot 2026?

[0:39:25] En leidt deze abrupte grens niet tot rechtsongelijkheid?

[0:39:30] De SGP is voorstander van een wat slimmere nieuwbouwopslag.

[0:39:33] Ook na 2026 zijn er nog veel huurwoningen extra nodig.

[0:39:37] De bouw mag niet stilvallen.

[0:39:39] Vandaar dat de SGP een amendement heeft ingediend

[0:39:41] om tussen 2026 en 2030 een nieuwbouwopslag van 5% te introduceren.

[0:39:47] Hiermee blijft de bouw van huurwoningen gestimuleerd.

[0:39:50] Ook wordt de harde grens van 1 januari 2026 uit de wet gehaald.

[0:39:55] De beperkt hogere huur die ontstaat door de nieuwbouwopslag van 5% is volgens ons te rechtvaardigen

[0:39:59] en heeft alleen betrekking op nieuwe woningen.

[0:40:01] Deze zijn vaak duurzamer dan oudere woningen, waardoor bijvoorbeeld ook energiekosten lager zijn.

[0:40:06] Ik hoor graag de reactie van de minister op dit amendement.

[0:40:08] Er is al een reactie van de heer Ginwis, ChristenUnie.

[0:40:12] Ja, voorzitter, dank.

[0:40:14] We zien uit naar de oordeelsvorming van de SGP-fractie deze week.

[0:40:19] Ik denk wel dat hij nog in zijn afweging best wel zou kunnen betrekken,

[0:40:25] maar dat is een tip, dat deregulering in de jaren negentig uiteindelijk heeft geleid

[0:40:29] tot een vrije sector die synoniem is met duur huren in plaats van betaalbare huren.

[0:40:35] Dus dat is wel iets om mee te nemen, of het gedereguleerd houden, een mooi punt is.

[0:40:40] Maar dan even over die nieuwbouwopslag.

[0:40:41] Mijn vraag is, heft collega Vlag de rechtsongelijkheid wel voldoende op,

[0:40:48] aangezien hij tot in lengte van jaren een nieuwbouwopslag accepteert,

[0:40:55] zoals de minister dat eigenlijk ook voorstelt, terwijl je over 20, 30, 40 jaar,

[0:41:00] kun je toch niet meer zeggen dat een woning die toevallig in de tweede helft van de jaren 20 is gebouwd,

[0:41:04] nog een nieuwbouwwoning is, dan is het toch gewoon een bestaande woning.

[0:41:07] Dus is het niet nog slimmer om de nieuwbouwopslag lineair af te bouwen in bijvoorbeeld een termijn

[0:41:12] van twintig jaar, zoals bijvoorbeeld collega Paternotte en ik samen voorstellen in een

[0:41:16] amendement?

[0:41:17] Beste collega's, ik moet toch even zeggen dat interrupties wel iets korter moeten.

[0:41:21] Van mij mag het allemaal heel lang.

[0:41:23] Het betekent alleen dat we vandaag nooit in twee termijnen dit debat zullen kunnen gaan

[0:41:28] afronden als we zulke lange interrupties hebben.

[0:41:32] Dus het is aan u. Lange interrupties mogen, maar dat betekent wel dat we nooit om zes uur klaar zullen zijn.

[0:41:41] De heer Vlag, SGP.

[0:41:44] Ja, voorzitter. Ik heb ook met veel genoegen gekeken naar de creativiteit van collega's Pattenot en Grimwis

[0:41:48] om een afbouwende nieuwbouwopslag voor te stellen.

[0:41:52] Daar zitten zeker ook goede elementen in.

[0:41:54] Tegelijkertijd vind ik de nieuwbouwopslag, laten we zeggen,

[0:41:58] voor het tweede deel van de jaren twintig ook echt heel goed te verdedigen.

[0:42:01] We zitten midden in een fase van doorlopende transities,

[0:42:06] een duurzaamheidstransitie die echt zijn sporen trekt.

[0:42:09] We hebben bijvoorbeeld ook nog geen planbatenheffing,

[0:42:11] om maar wat te noemen, dus de grondprijzen zijn nog steeds heel erg hoog.

[0:42:13] Die gaat er wellicht aankomen in de tweede helft van de jaren twintig.

[0:42:16] Dus grofweg zou je kunnen zeggen, dit is wel een soort perfecte storm

[0:42:20] om te zorgen dat er niet meer gebouwd wordt op het gebied van huurwoningen.

[0:42:24] Dat is denk ik ook in 2040, 2045 dan nog uit te leggen als argument

[0:42:28] waarom juist de woningen in die tijd, die in die tijd gebouwd zijn,

[0:42:31] die nieuwbouwopslag nog hebben.

[0:42:33] Dus ik sta op zich wel achter de gedachte van een nieuwbouwopslag die gewoon gedurende de

[0:42:38] afschrijvingstermijn van een investeerder gewoon meegaat.

[0:42:43] En dat lijkt afdoende voor de heer Grimmers, dus vervolgt u betoog, heer Vlag?

[0:42:50] Ja, even kijken.

[0:42:51] Dan gaan we naar de positie van de kleine verhuurder.

[0:42:54] Dat is een groep die weliswaar een beperkt aantal woningen heeft ten opzichte van het totaal aan

[0:43:00] het woningen, maar wel groot is in aantallen.

[0:43:02] Kleine beleggers zijn nodig voor een gezonde markt.

[0:43:06] Overdien is het ook vaak een pensioenvoorziening voor ondernemers die daarvoor moeten zorgen.

[0:43:10] Deze wet zet kleine verhuurders voor de blok.

[0:43:12] Voor een deel van hun huurwoningen moet opeens de huur omlaag.

[0:43:16] Ik heb veel signalen ontvangen van verhuurders die de verhuur van hun woning niet meer kunnen rondrekenen.

[0:43:21] Het gevolg is een verkoop van de huurwoning.

[0:43:24] Aan het einde van de dag is er dan dus geen huurwoning met een lagere huur, maar is de huurwoning verdwenen.

[0:43:30] Voor een deel van de verhuurders biedt het overgangsrecht in de wet mogelijkheden.

[0:43:34] Deze is nu echter slechts één jaar, eigenlijk geen fatsoenlijke termijn voor een zakelijke

[0:43:38] beslissing of transactie.

[0:43:40] Eén jaar om te anticiperen op zo'n ingrijpende verandering, dat is veel te kort.

[0:43:44] Daar komt bij dat het eigendomsrecht van verhuurders wordt aangetast.

[0:43:48] Ook bestaande contracten worden namelijk daarmee aangetast.

[0:43:51] Is deze aantasting van het eigendomsrecht inderdaad wenselijk en leidt dat niet tot

[0:43:55] juridische procedures?

[0:43:57] Ook dat heb ik al veel gehoord uit de markt.

[0:43:59] Voorzitters, om verhuurders meer tijd te geven, heeft de SGP een amendement ingediend om de

[0:44:03] overgangstermijn te verruimen na vijf jaar.

[0:44:06] Hierdoor hebben verhuurders meer ruimte om zich aan te passen aan de nieuwe regelgeving.

[0:44:10] Over vijf jaar wordt hetzelfde doel bereikt, maar het biedt verhuurders wel

[0:44:13] handelingsperspectief, bijvoorbeeld door hun woning te verkopen.

[0:44:16] Dat kan vaak pas als het huurder eruit is, maar het biedt ook vooral kansen op

[0:44:20] het verhoogen van het puntenaantal van hun huurwoning, bijvoorbeeld door verduurzaming.

[0:44:24] Ik hoor graag een reactie van de minister ook op dit amendement.

[0:44:27] Dan het uitbonden.

[0:44:29] Soms zijn er verschijnselen die lastig te verklaren zijn of zelfs lastig te meten.

[0:44:34] Uitponden is daar een voorbeeld van, het verkopen van huurwoningen door verhuurders.

[0:44:38] Volgens mij gaat deze wet zorgen voor vaker uitponden van woningen.

[0:44:43] Volgens de minister valt het mee, maar hij herkent wel dat er ook door deze wet verhuurders zijn die hun woning verkopen.

[0:44:50] Dat beleggers steeds meer woningen van de hand doen is helder.

[0:44:53] Het is ook logisch, de business case wordt steeds lastiger voor beleggers.

[0:44:56] De vraag is of dat een probleem is of een correctie van de markt.

[0:44:59] Tegelijk moet het wel gemonitord worden om het in de hand te houden.

[0:45:02] Als er teveel huurwoningen verkocht worden, zijn uiteindelijk juist de kwetsbare huurders

[0:45:07] te dupen.

[0:45:08] Tot hoever mag de uitponding volgens de minister gaan, vraag ik hem.

[0:45:13] Dan doorstroming.

[0:45:14] Een goede doorstroming is van groot belang als het om volkshuisvesting gaat.

[0:45:17] Dat moet wat ons betreft ook een van de doelen van de wet zijn.

[0:45:20] Dat mensen vanuit hun sociale huurwoning kunnen doorstromen naar een middenhuurwoning.

[0:45:25] Maar ook dat de wachtlijsten voor de sociale huur korter worden.

[0:45:28] Kan de minister deze doorstroming cijfermatig toelichten?

[0:45:32] En komt er echt een doorstroming op gang?

[0:45:34] De Raad van State, in een behoorlijk negatief advies, wijst op het risico dat mensen te lang

[0:45:39] in hun goedkope huurwoningen blijven wonen, waardoor de doorstroming juist verder stokt.

[0:45:45] Zeker als veel huurwoningen na de overgangstermijn van één jaar een duikeling in de huur maken.

[0:45:50] Dan ontstaat het risico dat veel huurders in een woning wonen met een huur die niet past

[0:45:53] bij hun inkomenspositie.

[0:45:54] Ziet de minister dit risico en hoe wordt de doorstroming juist aangejaagd in plaats van

[0:46:00] tegengewerkt?

[0:46:02] Dan gaan we naar fiscaliteit.

[0:46:03] Dat hangt toch boven dit debat, hoewel we hier niet te maken hebben met de minister of staatssecretaris

[0:46:07] van Fiscaliteit.

[0:46:09] Maar ook fiscaal wordt de positie van verhuurders verslechterd.

[0:46:12] De overdragsbelasting is gestegen van 2 naar 10,4 procent.

[0:46:17] Het tarief in box 3 is opgesloefd naar inmiddels 36 procent.

[0:46:21] en we gaan ook nog de winstbelasting krijgen,

[0:46:24] zomaar een aantal voorbeelden die de financiële positie van verhuurders

[0:46:27] in box drie inperkt.

[0:46:29] Wat de SGP betreft zetten we deze fiscale verslechtering stop.

[0:46:33] Is de minister het eens dat een nog hogere belasting funest is

[0:46:36] voor de investeringsbereidheid van verhuurders en beleggers

[0:46:39] en dat nog hogere lasten voorkomen moeten worden?

[0:46:43] Voorzitter, de SGP wil dat woningcorporaties

[0:46:45] meer hun rol gaan pakken, ook in het middenhuursegment.

[0:46:48] Dat is nu slechts onder hele strenge voorwaarden mogelijk.

[0:46:50] Ik ben blij dat de minister hiervoor in Europa meer ruimte vraagt.

[0:46:54] Het zijn namelijk vooral Europese regels die dit nu nog te veel tegenhouden.

[0:46:58] Ik roep allereerst de minister op om hier vaart achter te zetten, maar mijn vraag is

[0:47:01] ook of wij zelf nog meer ruimte kunnen bieden aan woningcoöperaties, zowel financieel bijvoorbeeld

[0:47:06] in het kader van geborgen leningen als in de regelgeving.

[0:47:10] Dan gaan we ook nog evalueren.

[0:47:12] Het is goed om daar nu al van stoven te hebben.

[0:47:13] De wet wordt na vijf jaar geëvalueerd.

[0:47:15] Echter, een deel van het wetsvoorstel slaat neer in de wet goed verhuurderschap.

[0:47:19] Deze wordt al in 2026 geëvalueerd.

[0:47:23] De SGP vindt het heel belangrijk dat de effecten van de wet goed gemonitord worden.

[0:47:26] Daar heb ik volgens mij juist een aantal voorbeelden van genoemd.

[0:47:29] Waarom? Zodat er indien nodig snel ingegrepen kan worden.

[0:47:34] Na twee jaar is er vast al wat te zeggen over de werking van de wet.

[0:47:37] Bijvoorbeeld als het gaat om de hoogte van de huren, de mate van uitponding van de huurwoningen

[0:47:41] en de voortgang van nieuwbouwplannen.

[0:47:43] Vandaar dat we een amendement hebben ingediend om na twee jaar een evaluatie uit te voeren.

[0:47:47] Ik ben benieuwd naar de reactie van de minister.

[0:47:49] En dan kom ik bij het laatste blokje, en daar staan we over slot.

[0:47:54] Voorzitter, misschien lijkt het alsof de SGP alleen maar kritisch is op deze wet,

[0:47:58] maar ook wij zien uiteraard wel de voordelen.

[0:48:01] De huren van veel huurders zullen dalen.

[0:48:04] Huurders mogen ook wat de SGP betreft rekenen op meer bescherming.

[0:48:08] We hebben de middenhuur de laatste jaren te veel aan de markt overgelaten,

[0:48:11] of misschien heeft de markt hier ook veel kansen laten liggen,

[0:48:13] om te laten zien dat ze het aankunnen.

[0:48:15] Terecht dat daar wat aan gedaan wordt.

[0:48:17] Toch is de SGP niet zonder meer voorstanden van deze wet.

[0:48:21] We hebben daarom drie amendementen voorgesteld.

[0:48:23] Na het debat zullen we onze afweging maken.

[0:48:26] En daar wegen we uiteraard ook mee welke andere amendementen worden aangenomen.

[0:48:30] Want dat de wet nog verder verbeterd moet en kan worden, staat wat ons betreft vast.

[0:48:36] Dank, heer Vlag, SGP.

[0:48:38] Dan ga ik naar de heer Pater Notte, D66.

[0:48:42] Dank, voorzitter.

[0:48:44] Ik vind het oprecht een heel bijzondere wet, want toen ik in 2010 zo'n klein

[0:48:49] en de politiek kwam als gemeenteraadslid in Amsterdam, in onze hoofdstad,

[0:48:53] ging het elke week over de betaalbaarheid van wonen.

[0:48:56] Het is ten slotte de basis van alles, een dak boven je hoofd waar je veilig en gezond kunt wonen en kunt leven.

[0:49:02] En altijd die verzuchting, hadden we maar middenhuur, hadden we maar betaalbare huur voor middeninkomens.

[0:49:06] De hoofdstad was langzaam een stad geworden waarin middeninkomens te veel verdienen voor sociale huur,

[0:49:11] maar het praktisch onmogelijk is om iets betaalbaars op de vrije markt te vinden.

[0:49:15] En zo werd het lerarentekort, het verpleegkundigetekort, het agententekort in onze grote steden,

[0:49:19] een stuk groter, want het is nou eenmaal niet zo aantrekkelijk om ergens te gaan

[0:49:23] werken waar je niet eens kunt wonen. En ondertussen werd in Den Haag door

[0:49:28] bijgochems de volkshuisvesting afgeschaft.

[0:49:31] Er werd huren in de hoofdstad en trouwens op steeds meer plekken in Nederland

[0:49:34] steeds minder betaalbaar. En dat is nergens goed voor,

[0:49:38] behalve voor wie over heel veel vastgoed beschikt.

[0:49:41] En het is goed voor de Nederlandse taal, want er zijn tegenwoordig veel meer

[0:49:45] woorden ontstaan die synoniem staan voor een huis.

[0:49:47] Bijvoorbeeld bezemkast, kippenhok, ministudio, container, woonkot.

[0:49:53] En ook friendswoningen.

[0:49:54] Dat zijn dan woningen waarmee je met vrienden samenwoont...

[0:49:56] om het zo betaalbaar te maken.

[0:49:58] Leraren- en politiewoningen zijn er gekomen...

[0:50:00] om ervoor te zorgen dat het nog wel betaalbaar is om de stad in te komen.

[0:50:03] En Tinderwoningen.

[0:50:05] Ik laat het even aan u over wat daar het doel van is.

[0:50:08] En dat allemaal omdat je voor zo'n woning tegenwoordig...

[0:50:12] in met name grote steden soms 1500 tot 2000 euro per uur per maand betaalt.

[0:50:17] Maar voorzitter, het wordt weer tijd voor een fatsoenlijk huis voor een normale prijs.

[0:50:20] Ik zal mijn bijdrage vertellen waarom D66 denkt dat deze wet het juiste antwoord is,

[0:50:24] ook wat er nog beter moet om verkeerde prikkels te voorkomen

[0:50:27] en de nieuwbouw te stimuleren.

[0:50:30] Allereerst waarom deze wet een goed antwoord is op het probleem.

[0:50:32] Er zijn net al een aantal interrupties heen en weer gegaan.

[0:50:35] Er zijn mensen die stellen dat onbetaalbaarheid alleen is van de laatste paar jaar

[0:50:38] of eigenlijk vooral komt door het beleid van het dimensionaire kabinet

[0:50:42] of denkt dat je het eigenlijk vanzelf oplost

[0:50:44] met iets meer vrije sector huurwoningen door het aanbod te vergroten.

[0:50:48] maar voor hen hebben we heel duidelijke cijfers.

[0:50:50] De gemiddelde huurprijs in de vrije sector is sinds 2015

[0:50:53] met gemiddeld 70 procent gestegen.

[0:50:56] Maar dat komt niet omdat het aantal nieuwe vrije-sectorhuurwoningen

[0:50:59] afnam sinds 2015, want de vrije sector groeide in zes jaar tijd

[0:51:04] van 415.000 woningen naar 648.000.

[0:51:07] Dat is een enorme groei.

[0:51:10] We kunnen dus niet stellen dat de prijzen stijgen

[0:51:11] door het grote tekort aan vrije-sectorhuurwoningen.

[0:51:15] Zijn er dan tenminste wel heel veel nieuwe vrije-sectorhuurwoningen

[0:51:17] bijgebouwd de afgelopen 9 à 10 jaar? Het antwoord is nee. De stijging ging vooral

[0:51:21] ten koste van betaalbare koopwoningen voor starters.

[0:51:24] Als we even kijken naar de hoofdstad, dan zien we het volgende. Tussen 2019 en 2021

[0:51:29] werden alleen al in Amsterdam 10.000 koopwoningen die geschikt zijn voor

[0:51:34] koopstarters omgezet naar dure huurwoningen.

[0:51:37] Dus die stijging van die vrije huursector is vooral te danken aan

[0:51:40] buy-to-let en keep-to-let. Hierdoor is de vrije huursector in

[0:51:45] Amsterdam inmiddels groter dan het aantal koopwoningen.

[0:51:49] Wat D66 betreft is het onbestaanbaar dat starters die eigenlijk willen kopen

[0:51:52] gedwongen worden om veel te duur te huren.

[0:51:55] Als het ze überhaupt al lukt om een uurwoning te bemachtigen natuurlijk.

[0:51:59] En daarom is deze wet een wenkend perspectief.

[0:52:02] Er is mijn fractie er ook enthousiast over.

[0:52:04] Allereerst over het feit dat met deze wet het woningwaarderingstelsel van soms een

[0:52:08] papieren tijger nu echt een tijger met tanden wordt.

[0:52:12] Want hiermee onderscheiden we de fatsoenlijke verhuurders tegenover de

[0:52:15] huisjesmelkers, die veel hogere hurenvragen dan nu is toegestaan.

[0:52:19] En gemeenten hoeven door het dwingend maken van het woningwaarderingsstelsel

[0:52:22] niet te wachten tot een huurder de te hoge huur aankaart, maar ze kunnen eerder zelf

[0:52:26] aan de slag wanneer ze vermoeden dat een verre huurder het niet zo nauw neemt met de regels.

[0:52:31] En voor is er nog belangrijker.

[0:52:33] Dankzij deze wet wordt die lang gekoesterde middenhuur eindelijk een feit.

[0:52:38] Een segment voor huurders die net iets te veel verdienen voor een sociale huurwoning,

[0:52:41] maar om wat voor reden dan ook niet willen of niet kunnen kopen.

[0:52:44] Gemeenten doen al hun uiterste best om allemaal van dit soort woningen te realiseren.

[0:52:48] Daar is de laatste jaren veel op ingezet, maar omdat de prijzen niet gereguleerd worden,

[0:52:52] stijgen die vaak al snel weer ver boven de 1200 euro huur per maand uit.

[0:52:57] Met deze wet kunnen we er zijn voor deze middeninkomens.

[0:53:01] Gemeenten, dat zagen we net ook bij een petitieaanbieding, die smeken je ook om deze wet.

[0:53:05] Laten we ook naar hen luisteren.

[0:53:08] Voorstel wel, zijn er bij D66 nog een aantal zorgen over deze wet.

[0:53:12] En daar zouden we graag voorstellen tegenover willen zetten.

[0:53:14] Allereerst de WOZ-waarde in het puntenstelsel.

[0:53:18] Want die zorgt ervoor dat een woning in het centrum van Utrecht...

[0:53:20] een andere huur krijgt dan precies eenzelfde woning...

[0:53:22] in één van de mooie pekela's.

[0:53:24] Oude pekela of nieuwe pekela, dat is logisch.

[0:53:27] Maar om ervoor te waken dat de WOZ-waarde te bepalend wordt...

[0:53:30] en elke bezemkast, kippenhok, tinderwoning...

[0:53:32] in het centrum van Leiden of Utrecht geliberaliseerd wordt...

[0:53:35] hebben we de weging van de WOZ-waarde begrensd.

[0:53:38] Alleen wanneer een woning boven de liberalisatiegrens valt...

[0:53:40] wordt er gekeken of dit van meer dan 33 procent komt door de boswaarde.

[0:53:44] Als dat zo is, wordt het afgetopt op 33 procent.

[0:53:47] Maar als het nieuwe punten totaal lager is dan 148 punten, geldt in de huidige wet dit

[0:53:52] nieuwe punten totaal als maximum.

[0:53:54] De cap wordt in het wetsvoorstel nu verlegd van 148 punten dit jaar naar 186 punten straks.

[0:54:00] Bovendien daalt de woning nu altijd terug naar 186 punten als de WOZ-waarde wordt gecapt,

[0:54:05] ook als het nieuwe punten totaal lager zou komen te liggen.

[0:54:08] Daarom de volgende vragen.

[0:54:10] In de schriftelijke ronde hebben wij gevraagd of er is overwogen om een hardere knip te zetten

[0:54:13] tussen de sociale huur en de middenhuur.

[0:54:16] Waarbij er een WOZ-cap geldt op 148 punten en op 146 punten.

[0:54:20] De minister gaf aan hier niet veel meerwaarde in te zien,

[0:54:24] terwijl ik zou denken dat de woningen die nu gecapt zijn

[0:54:26] in de nieuwe situatie een hogere puntentelling

[0:54:28] en dus een hogere huur zouden krijgen.

[0:54:30] Graag een reactie.

[0:54:33] En waarom heeft de minister gekozen voor een nieuwe WOZ-cap

[0:54:35] waar de woningen altijd terugvallen naar 186 punten

[0:54:37] in plaats van het puntental dat volgt uit de berekening

[0:54:40] dat de WOZ maximaal 33 procent van het aantal punten mag zijn?

[0:54:43] Je zou zeggen dat het ook de prikkel om te verduurzamen remt.

[0:54:47] Immers als je al vastzit op 186, dan mis je een incentive voor de verhuurder om te investeren

[0:54:52] in een energiezuinige woning.

[0:54:55] Heeft de minister overwogen om de weging van de WOZ-waarden verder te beperken, bijvoorbeeld

[0:54:58] door een dubbele cap in te voeren op enerzijds de bestaande sociale huur en anderzijds de

[0:55:03] middenhuurgrens, zoals wordt voorgesteld in het amendement van de heer Ginwis en van mij,

[0:55:08] of zelfs het WOZ-percentage in de puntentelling om te slaan naar het huidige maximum van 49

[0:55:12] en dan kom je dus op een percentage van 26,3 procent.

[0:55:17] Voorzitter, het argument dat alle tegenstanders van deze wet gebruiken,

[0:55:21] is dat de wet wel schaarste verdeelt, maar ook niet zal oplossen.

[0:55:25] Om de nieuwbouw van huurwoningen aantrekkelijk te houden,

[0:55:27] kiest de minister daarom voor de nieuwbouwopslag voor woningen die gebouwd worden

[0:55:31] voor 1 januari 2026 en die ook wat hoger te maken dan in de oorspronkelijke wet.

[0:55:37] In het voorstel dat nu voordigt is dat 10 procent op de maximale huurprijs

[0:55:40] tot in lengte van jaren.

[0:55:42] De minister geeft aan dat deze verandering nodig is voor de veranderende marktomstandigheden,

[0:55:46] om die het hoofd te bieden.

[0:55:48] We vragen ons hier een paar dingen af.

[0:55:50] Allereerst zou je die nieuwbouwopslag natuurlijk liever niet nodig hebben, maar doe je dat puur

[0:55:55] om voldoende nieuwbouw aan te jagen.

[0:55:57] Maar dan vragen we ons weer af of alleen woningen gebouwd voor 1 januari 2026 te maken hebben

[0:56:01] met deze veranderende marktomstandigheden, of dat die nog wel even hun schaduw vooruitwerpen.

[0:56:06] Daar wil ik twee vragen over stellen, voorzitter, maar ik zie dat u ook het woord wilt geven

[0:56:09] aan mevrouw Welzijn.

[0:56:11] Misschien is het handig als u die twee vragen stelt, want wellicht helpt dat het debat.

[0:56:16] Dat doe ik voorste.

[0:56:17] Eén, waarom kiest de minister er niet voor om ook een opslag mogelijk te maken

[0:56:21] voor nieuwbouw na in januari 2026?

[0:56:23] Bijvoorbeeld voor een periode tot iets voorbij de wetsevaluatie,

[0:56:26] zodat beoordeeld kan worden of ook prima zonder die opslag kunnen,

[0:56:29] want dat zou natuurlijk het mooiste zijn.

[0:56:31] En waarom heeft de minister die nieuwbouwopslag eeuwigdurend gemaakt?

[0:56:34] Want als het gaat om grond of woningen,

[0:56:36] dan moet je eigenlijk altijd heel erg oppassen met dingen die voor eeuwig zijn.

[0:56:38] om de reden die de heer Gimmes ook noemde.

[0:56:41] Maar ook omdat er vanzelf een moment komt dat onze kleinkinderen niet meer begrijpen waarom wij dingen hebben gedaan.

[0:56:45] Of het nou de twintigste penning in Emmer-Compasqueum is,

[0:56:47] of straks uitleg over waarom de ene huurwoning duurder is dan de andere,

[0:56:51] puur omdat die ooit viel onder het regime van de wet van Hugo de Jonge.

[0:56:54] En dan over een paar generaties weet bijna niemand meer wie Hugo de Jonge is,

[0:56:58] behalve dat ze misschien ergens nog een standbeeld op de Coolsingels zien staan.

[0:57:01] En dan moet je daarnaar verwijzen om de prijs van een woning uit te leggen.

[0:57:03] Kortom, staat de minister open voor het lineair afbouwen van de nieuwbouwopslag?

[0:57:09] Ongelooflijk dat zo'n generatie zal ontstaan.

[0:57:11] Mevrouw Welzijn, in uw sociaal contract.

[0:57:16] Dank u wel, voorzitter.

[0:57:19] Ik zou even door willen vragen op die prikkel om te verduurzamen.

[0:57:24] Het lijkt erop dat ik meneer Paternotten hoor zeggen dat hij te weinig zou zitten in de huurwoningenkant.

[0:57:33] Alleen, we constateren ook met mekaar dat er uitgepompt wordt om een woning te verkopen.

[0:57:41] De mate waarin die verduurzaamd is, gaat natuurlijk sowieso een rol spelen.

[0:57:46] Dus waarom zou die prikkel er dan niet in zitten om überhaupt te verduurzamen?

[0:57:55] Ik redeneer nu even vanuit het idee dat je het ook graag wil dat de meeste woningen niet

[0:58:00] uitgepompt worden, maar dat het huurwoningen blijven.

[0:58:02] En dat het dan natuurlijk mooi zou zijn als je de verhuurder kan belonen voor

[0:58:06] investeren in verduurzaming. Als je al op die 186 punten vastzit,

[0:58:10] ja, dan is die prikkel natuurlijk wel wat minder.

[0:58:12] Terwijl op zich voor de huurder het heel prettig zou zijn als die investering wel

[0:58:15] gedaan wordt, omdat je maar zo'n lagere energierekening hebt.

[0:58:18] En als die energierekening heel erg laag is door de verduurzaming,

[0:58:20] geeft dat ook de staand zekerheid. Want dan hoef je nooit met angst en

[0:58:23] beven te kijken naar de gasprijs, zoals bijvoorbeeld anderhalf jaar geleden het

[0:58:31] We dachten dat het niet mooi zou zijn als die investeringen en verduurzaming kunnen betekenen

[0:58:35] dat je weliswaar door de 186 punten heen gaat, maar dat je dan nog steeds wel onder het gereguleerde

[0:58:40] regime valt, om op die manier te zorgen dat de verduurzaming wel beloond wordt, maar je niet

[0:58:44] de bescherming verliest van deze wet.

[0:58:46] Dat maakt het natuurlijk wel wat complexer, maar op basis daarvan hebben wij een amendement gebouwd.

[0:58:51] Is dat afdoende voor u, mevrouw Welzijn?

[0:58:54] Ja, dat is gevaarlijk.

[0:58:55] Dan ga ik naar de heer Peter de Groot, VVD.

[0:58:58] Dank u, voorzitter.

[0:58:59] De heer Paternotte van D66 hoorde ik in zijn verhaal starten met het beeld vanuit Amsterdam

[0:59:07] en vanuit de grote steden.

[0:59:10] Het lijkt dus wel alsof vanuit dat beeld de wetsbehandeling door D66 via u, voorzitter,

[0:59:14] wordt gedaan.

[0:59:16] Ik ben het helemaal eens met de heer Paternotte dat als je een woning bouwt van 1.100 euro,

[0:59:21] die niet twee jaar later 1.600 euro moet kosten.

[0:59:23] moet kosten, dan zijn we het als liberalen eigenlijk wel overeens.

[0:59:27] Dus daar kunnen we elkaar vinden.

[0:59:29] Maar als we nu kijken naar wat er nodig is om in die grote steden, want laten we dan

[0:59:33] daar even naar kijken, wat er nodig is in die grote steden om woningen te blijven toevoeren.

[0:59:38] Daar heeft Amsterdam heel hard z'n best voor gedaan, dat is niet erg gelukt het afgelopen

[0:59:41] jaar.

[0:59:41] Als ik het heb over middenuur vooral.

[0:59:43] Dus zou het niet logisch zijn, voorzitter, voor u om in die grote steden ook vooral te

[0:59:48] kijken wat is er nodig om te bouwen en rondom de nieuwbouwopslag ook niet veel regionaler

[0:59:52] te kijken.

[0:59:53] U noemde zelf al Pekala, volgens mij.

[0:59:57] De VVD denkt dat er in de grote steden gewoon iets anders nodig is dan in Pekala, als het

[1:00:00] gaat over de nieuwbouwopslag.

[1:00:02] Zou het niet veel logischer zijn om dan te kijken, en dat misschien via de provincies

[1:00:06] te doen, wat is er nodig in de grote steden, wat is er nodig in de Randstad en wat is er

[1:00:11] nodig in Pekala?

[1:00:15] Ik zie het voorstel van de heer De Groot op zich natuurlijk graag tegemoet.

[1:00:20] En het is ook zeker waar dat in de grote steden deze wet relatief de grootste impact zal hebben,

[1:00:25] omdat je daar natuurlijk ziet dat die huren veel meer uit het lood zijn geslagen.

[1:00:30] Dat is logisch. Het gemiddelde wat de heer De Hoop al een paar keer aanhaalde met die 200 euro huurverlaging,

[1:00:36] ja, dat is een gemiddelde natuurlijk.

[1:00:38] En dat zal, dat heeft de wethouder in Amsterdam ook gezegd, dat kan daar zomaar gaan om 700, 800 euro.

[1:00:43] Dat zijn die verhalen over de kippenhokken van 2000 euro die nu op de markt zijn.

[1:00:49] Of dat zou betekenen dat je de nieuwe opslag regionaal moet gaan afstemmen.

[1:00:54] Ik vraag me dat wel af.

[1:00:57] Dit draait natuurlijk ook aan discussies die we hebben over de grondprijs.

[1:01:01] We gaan natuurlijk met alle belangstelling naar uw voorstel kijken.

[1:01:05] Maar iets wat ik ook wel veel hoor van de partijen die we spreken rondom deze wet

[1:01:09] is zorg nou dat dit rachtveil in werken het niet te ingewikkeld maakt.

[1:01:13] En dat we eigenlijk bijna niet meer weten waar we aan toe zijn.

[1:01:16] Dus ik denk dat we ons daarvoor onszelf een beetje moeten disciplineren

[1:01:20] en het niet te veel compliceren van deze wet.

[1:01:24] Peter de Groot, VVD.

[1:01:26] Dat geeft dan een kleine opening bij de heer Paternot om daar dan samen over te praten.

[1:01:30] Ik heb daar ook een amendement over ingediend om ook meer bevoegdheid bij die provincie op te halen

[1:01:35] van wat is er nou eigenlijk nodig in die woningmarktregio om wel door te bouwen.

[1:01:39] Want dat doel heeft de VVD heel sterk.

[1:01:41] Kijk, niet bouwen zou echt dramatisch zijn.

[1:01:43] Dat zie je eigenlijk als je met name naar Amsterdam kijkt.

[1:01:46] die bouwdiffant is helemaal opgedroogd.

[1:01:49] Ja, dat willen wij niet.

[1:01:50] Dus dat is de reden waarom wij kijken naar zo'n

[1:01:53] differentiatie in Nederland van zo'n

[1:01:55] nieuwbouwopslag.

[1:01:56] Ja, en als de heer Paternotte dan dat onwenselijk

[1:01:58] vindt dat de aanvangsthuurprijs

[1:02:00] 1350 euro is, ja, dan zullen we misschien

[1:02:02] naar andere maatregelen moeten kijken.

[1:02:04] Maar dat kunnen we...

[1:02:06] Het uitgangspunt van deze wet is natuurlijk een ander uitgangspunt.

[1:02:08] Dat gaat erover waar zit je het neer.

[1:02:10] En die andere maatregelen praten we op een ander moment over.

[1:02:14] Paternotte?

[1:02:14] Het is natuurlijk een feit dat je met koopwoningen en vrije huursector woningen in een stad als Amsterdam,

[1:02:18] waar het geld overigens ook voor Utrecht natuurlijk echt behoorlijk veel geld kunt verdienen,

[1:02:22] en dat er natuurlijk ook tegenover staat dat daar dan ook een sociale investering mee wordt gedaan

[1:02:26] die sociale huur en betaalbare middenhuur mogelijk maakt.

[1:02:31] En dat is weer een grotere uitdaging natuurlijk in de Pekelaars,

[1:02:33] waar het geld dat je verdient met de bouw van een koopwoning een heel stuk lager ligt.

[1:02:39] Ik betwijfel wel of je bij gemeenteprovincies heel makkelijk even de capaciteit kan neerleggen

[1:02:45] om al dit soort data te gaan aandragen die maken dat je dat rachtfijne werkje nog fijner maakt.

[1:02:50] Dus ik ga uw amendement met belangstelling lezen, maar ik wil ook een klein beetje een

[1:02:54] winstwaarschuwing afgeven voor het enthousiasme waarmee ik dat doe.

[1:03:01] En daarmee kunt u uw betogen vervolgen?

[1:03:04] Voorzitter, ik zou even willen naar de rol van de woningcorporaties bij nieuwbouw.

[1:03:07] Want sinds de beruchte woningwet in 2015 zijn corporaties gedwongen om zich te beperken

[1:03:13] tot wat toen hun kerntaken geacht werden.

[1:03:15] En op dat moment was het beeld dat bouwen voor middeninkomens niet tot die kerntaken behoort.

[1:03:20] Corporaties moeten dit in hun tak doen voor zogenaamde niet-DAAP-activiteiten,

[1:03:24] oftewel wat geen algemeen economisch belang dient.

[1:03:26] Destijds deed zelfs de slokende ronde niet-DAAP, die is niet doen.

[1:03:31] Maar dat is een vergissing geweest waar we nu gelukkig van aan het terugkomen zijn.

[1:03:34] De corporaties hebben weer de opdracht gekregen om een substantieel aantal

[1:03:37] middenhuurwoningen te gaan bouwen.

[1:03:39] Ze willen dit ook heel graag oppakken.

[1:03:41] Maar is de minister het met ons eens dat het in dat kader goed zou zijn

[1:03:44] als de bouw van middenhuurwoningen ook wettelijk wordt opgenomen

[1:03:46] in de taken van corporaties, naast hun taken rond sociale huur?

[1:03:51] Voorzitter, we zijn blij met het nieuwe woningwaarderingsstelsel

[1:03:55] en dat er meer punten komen voor de verduurzaming van woningen.

[1:03:58] Dat beloont voor de huurders die investeren in de verduurzaming

[1:04:00] en dan ook huurders profiteren hiervan

[1:04:01] doordat hun energielasten zullen daden en hun bestaanszekerheid verbeteren.

[1:04:05] Een fractie worstelt alleen nog wel met het feit dat als een woning eenmaal verhuurd is

[1:04:09] en al hoog in het puntenaantal zit, er voor de verhuurder geen prikkel meer is om te verduurzamen.

[1:04:13] Ik noemde het net al even.

[1:04:15] Zijn investeringen ziet de verhuurder, los van de woningwaarde, niet snel terug.

[1:04:18] En dat is weer nadelig voor huurders, want die missen de rechte kans

[1:04:21] in een frisser, opgeknapt huis te zitten dat voor hen veel energiezuiniger is.

[1:04:25] Ziet de minister mogelijkheden om verduurzaming voor woningen die al verhuurd worden

[1:04:28] aantrekkelijker te maken?

[1:04:29] Zou het bijvoorbeeld kunnen dat huurwoningen alleen na woningverbetering,

[1:04:32] waarbij het energielabel verbetert, de huur verhoogd wordt zonder de huurbescherming

[1:04:36] te verliezen voor de zittende huurder?

[1:04:38] Ten slotte hebben we ook nog een vraag over monumenten.

[1:04:41] De 50 extra punten voor rijksmonumenten binnen het WWS worden geschrapt en vervangen

[1:04:45] door een opslag van 30 procent op de reguliere huurprijs.

[1:04:50] Onderzoek heeft uitgewezen dat de gevolgen wel eens heel erg groot kunnen zijn voor verhuurders

[1:04:53] van monumentale huurwoningen en dan vooral voor de woningen die verhuurd worden

[1:04:57] in de sociale sector, want deze verhuurders, dat zijn vaak ideële stichtingen, zonder

[1:05:01] winstoogmerk, waarbij eigenlijk de hele huuropbrengst terugkomt in het instand houden van het monument.

[1:05:07] De minister was in zijn beantwoording vrij stevig richting het idee van de VVD om een

[1:05:11] gedifferentieerde maximale opslag voor monumenten in te voeren.

[1:05:15] Mijn vraag is, als we nou de stafel iets verlagen, 40 procent voor sociale huren, 35 procent

[1:05:20] voor middenhuur, 30 procent voor de vrije sector, zou het dan wel kunnen?

[1:05:25] Ik rond af. Het liberaliseren van de huurmarkt zou het woningtekort op gaan lossen en de huurprijzen verlagen.

[1:05:31] Dat was eigenlijk de belofte van de jaren tien van deze eeuw.

[1:05:36] Als liberaal had ik het mooi gevonden als het zo had uitgepakt.

[1:05:39] Maar een vrije markt functioneert niet automatisch.

[1:05:41] Er moet naast een goede marktmeester voldoende flexibiliteit in vraag en aanbod zijn.

[1:05:45] Het is inmiddels 2024 en het is duidelijk dat die voorwaarden op onze woningmarkt nu echt ontbreken.

[1:05:50] Fatsoenlijke verhuurders en huurders lijden onder beunhazen

[1:05:53] die het woningwaarderingstel zo vrolijk negeren

[1:05:56] en te veel kippenhokken worden verhuurd voor olifante prijzen.

[1:05:59] We zitten nu met een veel grotere, maar ook met een veel duurdere vrijsector

[1:06:03] die als een soort koekoekjong betaalbare koopwoningen opslokt.

[1:06:06] Daar kunnen we simpelweg niet omheen.

[1:06:09] We hebben nu de kans om dit te repareren.

[1:06:11] Door heel gewone gezinnen meer bescherming te geven tegen onredelijke huur.

[1:06:15] Door nieuwbouw in nieuwe huurwoningen aantrekkelijk te maken

[1:06:18] en ook door de fatsoenlijke verhuurders die willen verduurzamen,

[1:06:21] daar beter voor te beloven.

[1:06:23] Dank u wel.

[1:06:24] Dank u wel, heer Paternotte.

[1:06:26] Dan ga ik naar een interruptie van de heer Madlener, BVV.

[1:06:30] Dank u wel, voorzitter.

[1:06:31] Ik stel de vraag wel vaker aan de heer Paternotte.

[1:06:36] Hij heeft een mooi verhaal over de huurmarkt, vraag en aanbod.

[1:06:39] Nu wil ik het wel hebben over die vraag,

[1:06:41] want D66 is altijd de partij van de open grenzen,

[1:06:45] Van kom maar naar Nederland, ongebreidelde immigratie hebben we allemaal gezien.

[1:06:50] Bijna de 18 miljoenste inwoners van Nederland in Nederland binnenkort.

[1:06:56] Een miljoen mensen erbij in tien jaar tijd.

[1:06:59] En D66 is ook de partij van de internationale studenten.

[1:07:02] Onze onderwijs moet in het Engels.

[1:07:04] En van heinde en verre komen allemaal studenten hier naartoe.

[1:07:06] Ook naar Amsterdam, zeg ik daarbij.

[1:07:08] En D66 is ook de partij van de expats.

[1:07:12] De expatpartij, kom allemaal maar in Nederland.

[1:07:16] Heeft de heer Patenotte, kan hij al een serieus antwoord geven op de vraag naar wat zelfinzicht?

[1:07:23] Is de heer Patenotte het met mij eens dat we...

[1:07:25] Kijk, we kunnen wel gaan bouwen, maar zolang die immigratie hoog blijft, heeft dat natuurlijk geen enkele zin,

[1:07:30] want je bouwt tegen de klip op.

[1:07:32] Dus een immigratiestop of een drastische beperking is dat ook in de ogen van Patenotte niet heel behulpzaam.

[1:07:39] Patenotte, D66.

[1:07:40] Ja, voorzitter, de heer Madeleiner noemt het heel erg de expatpartij, de studentenpartij, de open grenzenpartij,

[1:07:45] maar we zijn ook echt de onderwijspartij.

[1:07:46] Dat vind ik wel belangrijk om het te noemen.

[1:07:48] Zeker omdat ik het net ook over de lerarenwoningen heb gehad.

[1:07:51] Volgens mij maakt de heer Madeleiner...

[1:07:53] Ik kan u hetzelfde antwoord geven als de laatste drie keer natuurlijk,

[1:07:56] maar dan brengen we het debat ook niet verder.

[1:07:58] Dus ik probeer nog uit die Groundhog Day-cyclus te komen,

[1:08:01] probeer eens wat anders dan te noemen.

[1:08:03] De heer Madeleiner maakt denk ik wel een denkpunt.

[1:08:05] Ik zou me ook een beetje in de spiegel willen voorhouden,

[1:08:06] Want ja, tuurlijk, vluchtelingen die hier komen, die wonen ook ergens.

[1:08:10] Dus dat betekent dat de vraag inderdaad groeit.

[1:08:14] Maar minder dan een kwart van de mensen die hier langdurig blijven in migranten zijn vluchteling.

[1:08:19] Een veel grotere groep zijn bijvoorbeeld arbeidsmigranten.

[1:08:22] Zou je niet daar dan keuzes in moeten maken?

[1:08:24] Dat heeft D66 al aangegeven.

[1:08:26] Wij vinden dat we ervoor moeten zorgen dat er minder mensen naar Nederland komen

[1:08:29] om in die distributiecentra voor heel weinig geld te werken.

[1:08:32] Wij vinden dat er minder mensen naar Nederland moeten komen om in die slachthuizen te werken.

[1:08:35] meer dan de helft van de mensen die in de slachterij werkt in Nederland

[1:08:39] is arbeidsmigrant.

[1:08:40] Die werken onder slechte omstandigheden tegen heel weinig salaris.

[1:08:44] We zullen daar keuzes in moeten maken.

[1:08:45] Wat voor economie willen we in de toekomst?

[1:08:47] En dat is de grootste groep.

[1:08:49] Dus de PVV heeft het altijd alleen maar over vluchtelingen.

[1:08:53] Maar daarmee hou je mensen wel een beetje voor het lapje

[1:08:55] als je dan de indruk probeert te wekken,

[1:08:56] alsof dat de grootste groep is die naar Nederland komt.

[1:08:59] Vindt de heer Madlener niet dat het goed zou zijn

[1:09:00] dat de PVV ook eens kijkt breder naar de arbeidsmigratie?

[1:09:06] Ja, ik had een hele jeibak verwacht. Ik krijg nu maar een halve, dus dat vind ik al winst.

[1:09:12] Ik zie ook enige, enige zelfinzichten groeien bij de heer Paternotte,

[1:09:17] dat hij toch al een beetje zegt, ja, misschien toch niet zo handig,

[1:09:20] al die mensen naar Nederland, als we daar geen woningen voor hebben

[1:09:22] en als we niet genoeg universiteiten hebben om al die mensen hier op te leiden.

[1:09:27] Dus ik ben blij met het antwoord. Er is nog wat winst,

[1:09:30] maar er is nog een hele lange weg te gaan.

[1:09:32] Dus ik hoop dat we echt iets gaan doen aan het beperken van de immigratie.

[1:09:35] Want dat schiet meer op dan dat we alleen maar hier gaan roepen dat de huren omlaag moeten.

[1:09:39] Dat is ook een mooie streven, maar zonder een immigratiestop gaat dat niet lukken.

[1:09:45] Patu Natte, D66.

[1:09:47] Voorzitter, ik weet niet van welke antwoord de heer Madlener net een samenvatting gaf,

[1:09:51] maar in ieder geval niet van dat van mij.

[1:09:55] Ik probeer daar nou juist duidelijk te maken met cijfers.

[1:09:58] Dat zei de heer De Hoop net ook al van de kortdurende immigratie naar Nederland

[1:10:01] want er is ongeveer 11 procent asielzoeker, vluchteling.

[1:10:05] En van de langdurende is dat wel wat meer, maar het is nog altijd minder dan een kwart.

[1:10:09] Arbeidsmigratie is een veel groter deel, daar hoor je de PVV nooit over.

[1:10:13] Dus dit was niet bedoeld om te zeggen dat ik vind dat we in Nederland daarmee fout begaan.

[1:10:18] Nee, het is goed als Nederland een plek is waar vluchtelingen kunnen komen,

[1:10:21] maar dan moeten we er wel voor zorgen dat ze ook meteen aan het werk kunnen gaan.

[1:10:24] Er zijn enorm tekorten hier op de arbeidsmarkt.

[1:10:27] En niet mensen dus verbieden om überhaupt aan het werk te gaan

[1:10:30] en dat stimuleren om stil te blijven zitten.

[1:10:33] En internationale studenten hebben we hartstikke hard nodig.

[1:10:35] Dat zegt ook het hele bedrijfsleven, omdat we in Nederland tekorten hebben...

[1:10:39] omdat we talent kunnen gebruiken om te zorgen dat we een sterkere economie hebben...

[1:10:42] waarmee we goed onderwijs, goede zorg en alles kunnen betalen.

[1:10:46] Ik hoop dat de PVV...

[1:10:48] Ik bedoel, u kunt natuurlijk mij en de heer De Hoop en iedereen vragen blijven stellen...

[1:10:51] maar er is ook een formatie nu gaande.

[1:10:53] Ik zou ook zeggen, los het op.

[1:10:59] U maakt in ieder geval de heer Madlener vrolijk, maar wil hij ook nog een interruptie?

[1:11:02] Nou ja, laat ik dat dan toch maar doen.

[1:11:05] Los het op.

[1:11:06] Ja, het is inderdaad, er is heel wat op te lossen,

[1:11:08] want de afgelopen tien jaar D66-beleid hebben geleid inderdaad

[1:11:12] tot een overbevolking van internationale studenten in Nederland,

[1:11:15] tot een enorme stroom immigranten naar Nederland.

[1:11:19] Experts hebben op sommige punten ook teveel

[1:11:21] en daarom heeft mijn partij al jaren gepleit

[1:11:25] om daar kritisch naar te kijken,

[1:11:26] om die immigratie terug te dringen,

[1:11:28] ook om die internationale studenten wat terug te dringen.

[1:11:30] Ik zal niet zeggen dat we ze helemaal niet nodig hebben, maar een heel stuk minder zou heel behulpzaam zijn.

[1:11:37] Maar goed, we gaan het hopelijk oplossen.

[1:11:39] We doen ons best daarvoor.

[1:11:40] Maar ik roep wel alle partijen op, zeker die aan tafel zitten, om ook daarnaar te kijken en niet daar blokkades voor op te leggen.

[1:11:48] Want kijk, bouwen, bouwen, bouwen is goed.

[1:11:50] Dat vinden we allemaal.

[1:11:52] Maar als je honderdduizend mensen per jaar erbij krijgt, heeft dat bouwen natuurlijk niet zoveel zin.

[1:11:56] Dan kom je die achterstanden, loop je niet in.

[1:11:58] En als ik kijk naar de internationale studenten, ja, dat is toch echt wel een beetje te veel geworden in Nederland, denk ik.

[1:12:04] En het is ook goed dat we Nederlandse studenten opleiden, gewoon in het Nederlands en niet van heinde en verre mensen die daarna na een opleiding gewoon weer naar huis gaan en niks bijdragen.

[1:12:15] Ik zie dat de heer Paternotte daar toch wel een beetje gevoelig voor lijkt.

[1:12:18] Ja, voorzitter, nu word ik toch wel heel erg onrustig, want je ziet hier weer dat beeld van de PVV van Nederland als een soort van kasteel met een soort gracht eromheen,

[1:12:26] waar je de slotgrachten eventjes bij de brug kan ophalen.

[1:12:29] Hij heeft het over dat we allemaal weer Nederlands moeten gaan praten in het hoger onderwijs.

[1:12:32] En dat die internationale studenten niks hebben.

[1:12:35] Vanuit buitenland hoor ik alleen maar van...

[1:12:36] Jullie zijn in Nederland hebben een aantal van de beste universiteiten van de wereld.

[1:12:40] Ze staan allemaal in de top 200.

[1:12:41] Die trekken de beste onderzoekers en wetenschappers aan.

[1:12:43] Het belangrijkste bedrijf van de wereld staat in Nederland, ASML.

[1:12:47] En wat zijn jullie aan het doen daar?

[1:12:49] Met alleen maar praten over dat er veel minder talent naar dat land moet komen.

[1:12:52] Door de deuren te willen sluiten.

[1:12:54] of te doen alsof de wereldtaal Engels iets is wat je buiten de deur moet houden.

[1:12:58] Terwijl studenten heel graag de kans willen hebben om in het Engels te studeren,

[1:13:01] omdat ze tonders goed weten dat ze straks komen in een economie die niet alleen gaat

[1:13:05] om de 18 miljoen mensen hier, maar om de 8 miljard mensen op de hele wereld.

[1:13:09] Paternotte, kunnen we terug naar dit debat?

[1:13:10] Ik zou de andere formele partijen willen oproepen om ervoor te zorgen dat ze niet

[1:13:15] met de extreme kortzichtigheid van de PVV meegaan.

[1:13:19] Dank u wel, heer Paternotte D66.

[1:13:20] dan ga ik naar mevrouw Welzijn van Nieuw Sociaal Contract.

[1:13:26] Dank u wel, voorzitter.

[1:13:29] Voorzitter, ik heb het proces om überhaupt tot behandeling van deze wet te komen

[1:13:33] als zeer turbulent ervaren.

[1:13:38] Iedere procedurevergadering lag er de vraag of de wet behandeld zou worden

[1:13:42] en vervolgens hoe snel dat zou moeten gebeuren.

[1:13:46] In de tussentijd ben ik door bepaalde particuliere verhuurders

[1:13:49] bijna campagneachtig benaderd via alle mogelijke kanalen die hun verhalen en situaties wilden

[1:13:55] voorleggen.

[1:13:57] Soms ontving ik zelfs meerdere berichten per uur van een klein aantal partijen.

[1:14:03] Dat laatste kwam nogal dwingend op mij over.

[1:14:06] Ik doe mijn werk zonder last, dus ik heb getracht zoveel mogelijk mensen te horen om hun verhalen

[1:14:12] vervolgens in mijn eigen bakje en binnen mijn fractie te wegen.

[1:14:16] Dus ik heb ook de institutionele partijen gehoord.

[1:14:18] Mijn fractie Nieuw Sociaal Contract heeft telkens, per stap, bijna per procedurevergadering,

[1:14:26] wel overwogen gestemd voor een snelle behandeling van deze wet.

[1:14:31] Deze wet is, zo te lezen in de memorie van toelichting, bedoeld ter bescherming van huurders.

[1:14:38] Maar de stem van die huurders verstomde haast in de storm aan reacties vanuit particuliere

[1:14:44] verhuurders.

[1:14:45] Maar toch wisten ook hun geluiden mij te bereiken.

[1:14:48] Ook onder meer via de petitie die we hier een kleine twee uur geleden aangeboden hebben gekregen.

[1:14:57] Al met al zijn we met elkaar gekomen tot een wijze van behandelen.

[1:15:01] Mijn fractie heeft een dertigtal vragen gesteld tijdens de schriftelijke inbreng.

[1:15:06] En de antwoorden van de minister zijn voor het grootste gedeelte best helder.

[1:15:10] Maar dit debat gebruiken we graag om wat zaken nog verder te verdiepen.

[1:15:15] Dus fijn om dit debat nu met elkaar te hebben.

[1:15:19] Huurders, verhuurders en bouwers zijn ook allemaal toe aan duidelijkheid.

[1:15:24] Namens mijn fractie zal ik in mijn inbreng eerst iets zeggen over waar wij voor staan

[1:15:28] als nieuw sociaal contract vanuit ons verkiezingsprogramma.

[1:15:33] Daarna zal ik ook zeker ingaan op de fiscaliteit, wat ik ook de heer Vlag hoorde doen.

[1:15:40] En als laatste wil ik ingaan op de woonopgave waar diverse sprekers het over gehad hebben

[1:15:45] en het vast ook nog over zullen hebben.

[1:15:50] Voorzitter, als eerste dus het verkiezingsprogramma van nieuw sociaal contract.

[1:15:55] Daarin detecteerden wij al dat het voor mensen met een middeninkomen steeds lastiger is om

[1:15:59] een betaalbare huurwoning te vinden.

[1:16:02] En wie zijn dat dan, die middeninkomens?

[1:16:05] Het is zo'n containerbegrip.

[1:16:07] Welke gezichten zien we daarbij?

[1:16:09] Het gaat echt over een heel brede groep in de samenleving.

[1:16:12] Of het nou kappers en bloemisten zijn, of monteurs, politieagenten, ambulancepersoneel en noem

[1:16:18] Het is toch eigenlijk bizar dat als je afhankelijk bent van een inkomen ergens tussen de 48.000

[1:16:29] en de 83.000 euro op jaarbasis, financieel rondkomen überhaupt problematisch is?

[1:16:35] Dat zijn toch inkomsten waar je prima van zou moeten kunnen leven?

[1:16:40] Daarom vindt Nieuw Sociaal Contract het belangrijk dat de huurprijsbescherming wordt versterkt

[1:16:45] En dat het gereguleerde deel van de huursector voor deze mensen, die ik net opnoemde, onze

[1:16:50] kappers, onze bloemisten, monteurs, politieagenten, ambulancepersoneel en noem maar op, dat zij

[1:16:57] een huur kunnen betalen.

[1:17:01] Dus laat daarmee helder zijn dat wij als fractie absoluut voor het verder reguleren van huurprijzen

[1:17:07] zijn.

[1:17:08] Dat heeft in zichzelf nooit ter discussie gestaan.

[1:17:10] Alleen de vraag is hoe ver moet je daarin willen gaan?

[1:17:15] Wij hebben gezien dat er huurderskoepels zijn die het liefst alle huurwoningen zouden willen reguleren.

[1:17:23] Ook hier aan tafel zijn er fracties die verder zouden willen reguleren.

[1:17:28] Mijn fractie is in ieder geval van mening dat dit te ver gaat.

[1:17:31] Wij denken dat er zeker ruimte en behoefte moet zijn aan een vrije sector.

[1:17:39] Ons is het met deze wet puur te doen om de mensen met een middeninkomen die in de knel zijn gekomen.

[1:17:45] De regulering gericht uitbreiden tot 186 punten, dat vinden wij passend.

[1:17:53] Een groot deel van deze mensen met een zogeheten middeninkomen betaalt op dit moment een te

[1:17:58] groot deel van het inkomen aan de huur.

[1:18:02] Het komt zelfs voor bij huurhuizen die feitelijk nu al onder de 145 punten zitten en dus sociaal

[1:18:09] zouden moeten of kunnen zijn.

[1:18:11] Het komt voordat huurders daar toch ook al een heel hoge huurprijs voor moeten betalen.

[1:18:18] Met de komst van de wet betaalbare huur komen 400.000 huishoudens extra onder die regulering

[1:18:24] te vallen.

[1:18:26] En wij hebben in de stukken van de minister gelezen dat als de wet helemaal geoperationaliseerd

[1:18:32] is, dat huishoudens er dan gemiddeld zo'n 240 euro per maand op vooruit gaan.

[1:18:37] Dat is voor heel veel mensen dus het verschil tussen het einde van de maand wel of niet halen.

[1:18:44] Laat dat tot je doordringen.

[1:18:47] Kan de minister aangeven hoe dit bedrag, dus dat gemiddelde van 240 euro per maand, er eigenlijk

[1:18:54] uitziet als je dat specificeert?

[1:18:57] Aan de ene kant de particuliere verhuurders en aan de andere kant de huurders die van een

[1:19:03] corporatie huren.

[1:19:04] Kan de minister, als dat verschilt, ook aangeven waar die verschillen door veroorzaakt worden?

[1:19:13] Als tweede iets over de fiscaliteit.

[1:19:15] Dat zei ik net al.

[1:19:17] Wat ons betreft kun je die dus niet loszien van het woonbeleid.

[1:19:21] Ik heb de minister al eens opgeroepen om tot beleid te komen met zijn financiële evenknie,

[1:19:27] waarbij zij vanuit eenzelfde ziel naar die volkshuisvesting kijken.

[1:19:31] Want op dit moment heeft het er alle schijn van dat de ene minister probeert een huis te bouwen

[1:19:36] en de ander de ruiten fiscaal inkinkelt.

[1:19:39] Dat zie je ook hier weer heel duidelijk terug.

[1:19:41] Want waarom worden die marktpartijen nou zo hard fiscaal tegen de schenen getrapt?

[1:19:48] Ik sprak kleine particuliere verhuurders die een schamel rendement maken van 0,2 procent.

[1:19:55] Zij vrezen met grote vrezen de komst van de wet betaalbare huur.

[1:19:59] Dat begrijp ik wel.

[1:20:01] Natuurlijk is het ook zo dat particuliere verhuurders met deze magere jaren in het verschiet ook

[1:20:09] zo hun vette jaren gekend hebben, zeker als het gaat om de waardestijgingen trouwens.

[1:20:14] En nee, niet iedereen heeft in die periode de nodige duurzaamheidsmaatregelen getroffen

[1:20:20] en in sommige gevallen zelfs maar degelijk onderhoud uitgevoerd of geheel uit zichzelf

[1:20:27] besloten de huur te matigen.

[1:20:29] En sommigen ook wel.

[1:20:31] Dus wij maken, zoals ik eerder aangegeven heb, absoluut een verschil tussen bonafide verhuurders

[1:20:38] en malafide partijen.

[1:20:40] Maar het gaat wel te vaak mis.

[1:20:42] En tegelijkertijd nogmaals een schamel rendement van 0,2 procent, dat is niet wat je wil.

[1:20:49] Daar kunnen we niet voor investeren.

[1:20:51] Dus, nog een keer de vraag aan de minister, wat is voor hem een net rendement?

[1:20:59] Het lukt mij tot nog toe maar niet om hem daar een inhoudelijke reactie op te laten geven.

[1:21:04] In een eerder commissiedebat heb ik dat ook geprobeerd, maar ik vind als je als minister

[1:21:09] ingrijpt in die kaststromen en daar een goede reden voor aangeeft, dat je ook een mening

[1:21:15] moet hebben over wat je dan ver vindt.

[1:21:19] Dus graag dit keer van de minister een reactie daarop.

[1:21:23] Niet met de bedoeling om de markt een rendement te beloven of wettelijk te verankeren, maar

[1:21:30] om zijn mening als minister te horen over tot waar het ingrijpen is in die kaststromen, wat

[1:21:37] hem betreft, ver.

[1:21:41] Als u even wilt pauseren, dan is er een interruptie voor u van de heer Peter de Groot.

[1:21:45] Mevrouw Welzijn, kunt u de microfoon uitzetten?

[1:21:47] De heer Peter de Groot, VVD.

[1:21:50] Dank, voorzitter.

[1:21:52] Ik sla eigenlijk een beetje aan op dat 0,2% rendement.

[1:21:55] En ook de vraag die mevrouw Welzijn stelt, namens u, via u, voorzitter,

[1:21:59] over de institutionele partijen, of pensioenfonds, of wie dan ook,

[1:22:03] over wat dan een redelijk rendement zou moeten zijn.

[1:22:07] Al was de Raad van State maakt zich daar ook al zorgen over.

[1:22:09] Dus dat is natuurlijk een belangrijk adviesorgaan, wat we serieus moeten nemen.

[1:22:14] Maar mijn vraag gaat er ook over dat ik heb eigenlijk de afgelopen zes tot acht jaar

[1:22:19] eigenlijk in deze Kamer geen belastingverlagering gezien voor die partijen, überhaupt niet.

[1:22:25] Dus welke coalitie er ook komt, weet ik ook niet of die belastingverlageren voor die partijen erin zitten.

[1:22:32] Dus wat, kijk u stelt die vraag nu aan de minister, via u voorzitter, maar wat zijn de voorstellen die

[1:22:37] Nieuw Sociaal Contract zelf op tafel legt vandaag bij de behandeling van deze wet,

[1:22:41] want deze wet kan geholpen en jullie waarheid zijn.

[1:22:45] En dan zou het toch fijn zijn dat dat punt wat mevrouw Welzijn inbrengt namens de fractie van Nieuw Sociaal Contract,

[1:22:50] dat we daar wel wat op geregeld hebben met elkaar.

[1:22:53] Helder, mevrouw Welzijn, Nieuw Sociaal Contract.

[1:22:57] Ja, dank u wel voorzitter.

[1:22:58] Die 0,2 procent, dat had ik misschien niet duidelijk genoeg gezegd,

[1:23:02] dat is een rendement wat ik hoorde via een aantal kleine particuliere verhuurders.

[1:23:07] Maar zeker ook andere partijen, meer institutionele partijen, hebben aangegeven, ook in hun formele

[1:23:13] reactie overigens op de wetstekst, dat zij vastlopen in de fiscaliteit.

[1:23:20] Natuurlijk heeft nieuw sociaal contract daar ook allerlei ideeën bij, maar ik denk, in

[1:23:24] de context waar we nu in zitten, dat we dat op een andere tafel met elkaar kunnen uitwisselen.

[1:23:29] Voor nu ben ik vooral benieuwd naar de tijdshorizon.

[1:23:34] Dus hoeveel tijd heeft de Belastingdienst nodig om bepaalde fiscale reparaties, zoals

[1:23:41] ik ze noem, voor mekaar te krijgen?

[1:23:44] Dus dat zou ook een vraag van mij zijn aan de minister, van kan hij die tijdshorizon in

[1:23:47] elk geval via een kalender in beeld brengen, zodat we daar op de inhoud uiteraard beslissingen

[1:23:54] in over kunnen nemen?

[1:23:56] En wat natuurlijk wel een verandering is, misschien met de voorgaande jaren, is dat

[1:24:02] de fiscale kaststroom die de overheid geprognosticeerd heeft in de begroting,

[1:24:09] dat die ook niet meer gerealiseerd wordt.

[1:24:11] En niet maar voor een klein deel, maar voor best een fors deel.

[1:24:14] Dus in mijn beeld is de overheid daarmee mede-probleemhouder geworden van die fiscaliteit.

[1:24:23] En zou dat dus een prikkel moeten zijn om datgene wat in eerdere jaren niet gebeurd is,

[1:24:27] nu toch eens wel te gaan doen, namelijk opnieuw kijken naar die fiscaliteit.

[1:24:35] Helder, vervolgde u het betoog?

[1:24:39] O, excuus. Er is een interruptie van mevrouw Keizer, WWW.

[1:24:42] Voorzitter, maar zo werkt het niet, zei ik, richting mevrouw Welzijn.

[1:24:47] Mevrouw Welzijn is lid van Nieuw Sociaal Contact en daar staat de rechtsstaat hoog in het vaandel.

[1:24:54] Een onderdeel van de rechtsstaat is het eigendomsrecht.

[1:24:57] En juist hier wringt het.

[1:24:59] Deze wet reguleert middenhuurprijzen.

[1:25:04] Dat leidt in de praktijk daartoe dat rendement onder druk komt te staan.

[1:25:11] En dan kan je niet verwijzen naar het kabinet en gewoon voor deze wet stemmen die ingrijpt

[1:25:18] in het eigendomsrecht van particulieren.

[1:25:22] Dus is mijn vraag aan mevrouw Welzijn of ze daarop in wil gaan, voorzitter.

[1:25:27] Simpelweg verwijzen van ja, het kabinet is nu problemen-eigenaar.

[1:25:31] Nee, mevrouw Welzijn, een nieuw sociaal contract is probleem-eigenaar van de ingrijp in het

[1:25:38] eigendomrecht als zij zonder reparatie voor deze wet stemt.

[1:25:46] Dank u wel, voorzitter, en ook dank aan mevrouw Keizer voor deze vraag.

[1:25:51] Het repareren van de fiscaliteit is wat mij betreft gericht op de toekomst, dus om de

[1:25:57] nieuwbouw en het verkrijgen van meer beschikbare huizen voor elkaar te krijgen.

[1:26:02] De reparatie ten aanzien van het eigendomsrecht, daar heb ik mij ook zeker in verdiept.

[1:26:07] Ik heb daar ook een bijvoorbeeld een hoogleraar over gesproken.

[1:26:10] En de ingrepen zitten al in deze wet zelf.

[1:26:16] Dat staat ook uitgebreid beschreven in de memorie van toelichting.

[1:26:20] En uiteraard is het aan iedere fractie voor zich om te beoordelen of

[1:26:25] gevonden wordt dat dat wel of niet voldoende is.

[1:26:28] In de beleving van een nieuw sociaal contract zitten er goede aanknopingspunten in het toekennen

[1:26:35] van extra punten in de WWS, bijvoorbeeld ook in de overgangstermijnen die gekozen worden

[1:26:41] of in de nieuwbouwopslag.

[1:26:44] Dus wat dat betreft zien wij een wet voor ons liggen waarbij het ingrijpen in het eigendomsrecht

[1:26:51] binnen de wet wordt gecompenseerd.

[1:26:54] Mijn opmerking namens de fractie gaat erover dat we daarnaast, daarbovenop zou ik eigenlijk moeten

[1:27:01] zeggen, richting toekomst, ook opnieuw kijken naar de fiscaliteit.

[1:27:06] Nee, voorzitter, zo simpel is het niet.

[1:27:10] In het advies van de Raad van State is goed te lezen waar aan getoetst moet worden.

[1:27:14] Waar het aan getoetst moet worden, is of de verhuurder nog een rendement kan behalen en of

[1:27:18] dit rendement voldoende is om aan verplichtingen te voldoen.

[1:27:22] Dat is de vraag en die toets moet mevrouw Welzijn van het Nieuw Sociaal Contract maken als zij

[1:27:29] serieus is in de bescherming van het eigendomrecht.

[1:27:34] Het feit dat er nu al uitgepompt wordt en straks in toenemende mate uitgepompt gaat worden,

[1:27:43] komt aan die toets van het eigendomrecht.

[1:27:48] Voorzitter. Mevrouw Welzijn verwijst nu naar maatregeltjes in deze wet die optisch tegemoet

[1:27:58] komen aan het bezwaar tegen ingrijpen in het eigendomsrecht, maar uiteindelijk de toets die

[1:28:05] mevrouw Welzijn zou moeten doen, is of het eigendomsrecht voldoende vier overeind blijft staan.

[1:28:12] Dus toch nog maar een keer aan mevrouw Welzijn, voorzitter.

[1:28:15] Waar blijkt nou uit dat die ingrijp in het eigendoemsrecht hier te billeken is?

[1:28:21] Te meer omdat je dan goed moet kijken naar het doel van deze wet, namelijk blijft er

[1:28:27] voldoende middenhuur over, en dat is niet zo.

[1:28:31] Voorzitter, het stelt mij eigenlijk een beetje teleur.

[1:28:33] Ik had gehoopt dat die afweging wat dieper zou gaan, maar wellicht komt die nog in de

[1:28:39] rest van haar betoog, voorzitter.

[1:28:41] Welzijn nieuws is jouw contract.

[1:28:43] Dank u wel, voorzitter.

[1:28:45] Nogmaals dank aan de vervolgvraag van mevrouw Keizer.

[1:28:49] Ik ga niet herhalen wat ik net zei.

[1:28:52] Ik denk dat dat op zich voldoende helder was.

[1:28:56] In het eigendomsrecht zit ook het recht om zelf je risico's te mitigeren.

[1:29:03] Het simpele feit dat er partijen zijn die op dit moment uitponden, demonstreren daar dus ook mee

[1:29:08] dat zij succesvol hun risico's kunnen mitigeren.

[1:29:11] Dat kunnen huurders daarentegen niet.

[1:29:17] Mevrouw Keizer.

[1:29:19] Mevrouw Welzijn zegt hier toch zelf dat deze wet het doel voorbij schiet.

[1:29:27] Door uit te ponden, verkopen, dus je gaat je huurwoning verkopen,

[1:29:33] leidt het er toch toe dat in de praktijk het doel van de wet niet gehaald wordt,

[1:29:37] namelijk minder betaalbare middenhuur.

[1:29:42] En ik hoop niet dat mevrouw Welzijn nu aangeeft dat er bijgebouwd moet worden, want dat lukt deze minister ook niet.

[1:29:49] Dus uiteindelijke doel die we allemaal met elkaar delen, betaalbare huren, wordt door deze wet niet gehaald.

[1:29:59] En de toets of de ingrijp in het eigendomsrecht, die zo belangrijk is als je het hebt over rechtsstatelijke afwegingen,

[1:30:06] Die kan mevrouw Welzijn niet onderbouwen, en dat vind ik triest om te moeten constateren.

[1:30:13] Mevrouw Welzijn, uw sociaal contract.

[1:30:15] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:30:18] Er moet genoeg betaalbare middenhuur zijn.

[1:30:22] Op dit moment is het al zo dat veel huishoudens met een middeninkomen het liefst zouden kopen.

[1:30:29] Dus ik zie in het uitponden voor een deel, wat de minister ook aangeeft in de wetstekst

[1:30:37] of in ieder geval in de memorie van toelichting, dat een deel te maken heeft met het normaliseren

[1:30:42] van iets wat eerder niet ingewisseld kon worden door kopers, die naar bezichtigingen gingen

[1:30:48] en eigenlijk overstemd werden door beleggers die een net wat grotere portemonnee hadden.

[1:30:54] Natuurlijk is het zo — dat ben ik ook eens met een eerdere spreker — dat we moeten monitoren dat

[1:31:01] dit effect niet doorslaat.

[1:31:04] En ja, daar is zeker ook namens mijn fractie het antwoord op dat er meer beschikbaarheid moet zijn

[1:31:10] in alle categorieën laag en betaalbaar, zowel betaalbare huur als betaalbare koop.

[1:31:20] De heer Peter Groot, we hebben afgesproken zes interrupties.

[1:31:24] Dat betekent dat u er doorheen bent.

[1:31:28] Ik was er al bang voor, omdat ik natuurlijk die derde interruptie, wat geen interruptie was,

[1:31:32] gebruikte voor de heer De Hoop.

[1:31:35] Dat was eigenlijk een vraag ter verduidelijking van een antwoord dat ik niet gekregen heb.

[1:31:44] Peter Groot, ik heb me wel geteld als interruptie, omdat het ook echt een vraag was.

[1:31:50] Het was niet uw gewenste antwoord, maar het was een antwoord.

[1:31:54] Mevrouw Keizer, ook u heeft...

[1:31:56] Ik heb volgens mij vijf gehad en dan wil ik mijn zesde aan de heer De Groot geven.

[1:32:00] Ik heb drie vragen gesteld aan de heer De Hoop en twee aan mevrouw Welzijn.

[1:32:04] Ook voor u zijn zes interrupties geteld.

[1:32:07] Kijk, als voorzitter vind ik het prima om nu te zeggen we gaan voor meer interrupties.

[1:32:12] Dat kan, maar daarmee komen we wel in de knel met een tweede termijn voor vandaag.

[1:32:17] Dus het is aan u.

[1:32:20] Nou ja, kijk, voorzitter, ik had mijn verhelderende vraag,

[1:32:25] of eigenlijk het aangeven dat ik het antwoord niet gekregen heb,

[1:32:27] daar had ik al van gezegd, u gaat dit vast als derde interruptie tellen.

[1:32:30] Het was gewoon een vraag om antwoord te krijgen.

[1:32:33] Ik heb daar niet in nog inhoudelijke dingen gevraagd.

[1:32:35] En mijn voorstel zou inderdaad zijn, omdat het een hele belangrijke wet is,

[1:32:38] die we vandaag behandelen, om ruimhartiger te zijn in het stellen van vragen naar elkaar.

[1:32:43] Ja, nogmaals, het is niet mijn rol om streng te zijn op het aantal interrupties.

[1:32:47] Het is echt aan de Kamer zelf.

[1:32:49] Als u zegt dat we meer interrupties wensen en een meerderheid dat vindt,

[1:32:52] dan is dat helemaal akkoord, maar ik wijs er wel op dat dat zal betekenen

[1:32:57] dat we waarschijnlijk niet aan een tweede termijn komen.

[1:33:00] Vorige week hebben we een debat gehad over een wet.

[1:33:03] Een aantal van u was daarbij.

[1:33:04] Daar hadden we zes interrupties en lukt het niet om een tweede termijn te doen.

[1:33:08] Dus het is een afweging die u met elkaar moet maken.

[1:33:11] De heer De Hoop, als reactie.

[1:33:12] Ja, voorzitter, meer een punt van orde.

[1:33:15] De heer De Groot heeft zijn zes interrupties op.

[1:33:17] Ik heb er nog geen één gebruikt.

[1:33:18] Hij heeft ook veertig minuten ingeschreven.

[1:33:20] Hij heeft driehonderd technische vragen bijna in zijn eentje gesteld.

[1:33:24] Volgens mij kan hij alle punten prima kwijt in die veertig minuten spreektijd.

[1:33:28] We willen dit vandaag met elkaar afronden.

[1:33:30] Dit proces deze week met elkaar afronden hebben we in de commissie afgesproken.

[1:33:34] Ik heb geen behoefte aan nog meer dan zes interrupties.

[1:33:37] En ik denk ook...

[1:33:38] Helder, oké, want we gaan eigenlijk...

[1:33:40] We moeten elkaar uitkijken dat we heel veel tijd kwijt zijn aan procedurele zaken.

[1:33:43] De vraag is simpelweg.

[1:33:45] Wenst u meer interrupties? Ik ga even een rondje af.

[1:33:49] De heer De Hoop heeft nee gezegd. De heer Paternotten.

[1:33:52] Ik snap best grote wet, Wegio, dat je meer interrupties wilt.

[1:33:55] Dan wil ik alleen wel graag nog de kans hebben om nog een extra vraag aan de heer De Hoop te stellen

[1:33:58] en nog twee vragen aan de heer Vlag, want die heb ik nou juist niet gesteld,

[1:34:01] omdat ik dacht, ja, ik moet even keuzes maken nu.

[1:34:05] Kijk, we kunnen ook zeggen, dat zou ik prima vinden,

[1:34:07] we hebben inderdaad straks nog een tweede termijn,

[1:34:09] we gaan woensdag ook nog planeer met elkaar, dat daar veel vragen ook blijven.

[1:34:12] en dat ook misschien naar de antwoorden van de minister.

[1:34:14] Wat gaat u doen met een amendement dat dat ook vragen oproept?

[1:34:16] Dat is allemaal heel logisch.

[1:34:17] Dat we dan even de ruimte geven, maar dat we niet nu ineens weer meer gaan doen.

[1:34:21] Want ja, dan is het in ieder geval niet eerlijk voor de mensen die al geweest zijn.

[1:34:24] Nee, met heel veel woorden.

[1:34:25] Mevrouw Welzijn, Nieuw Sociaal Contract.

[1:34:29] Ik kan zelf prima uit de voeten met zes interrupties.

[1:34:32] Dus dat is ook nee.

[1:34:33] De heer Grinwisk, ChristenUnie.

[1:34:35] Voorzitter, ik vind het prima als er iets meer interrupties,

[1:34:39] als er bijvoorbeeld zes naar acht wordt opgetrokken.

[1:34:40] Daar kan ik prima mee leven, ondanks inderdaad de uitgespaarde interrupties van de heer Paards.

[1:34:46] Dat punt zie ik.

[1:34:47] Maar dan hoop ik wel natuurlijk op veel interrupties nog op mijn bijdrage.

[1:34:52] Dat wel.

[1:34:53] De heer, u weet het goed te verkopen.

[1:34:56] Dan mevrouw Vedder, CDA.

[1:34:58] Ik kom het zelfs ook prima uit de voeten.

[1:35:00] Peter de Groot is helder, denk ik.

[1:35:03] Meer?

[1:35:05] Ja, even los van of ik er nou vijf of zes interrupties heb gehad.

[1:35:07] Dit is zo'n belangrijke wet en we spreken hier vandaag voor het eerst over.

[1:35:11] Ja, wat mij betreft doen we de tweede termijn een andere keer.

[1:35:13] Dat maakt me heel erg blij.

[1:35:17] Keizer? Akkoord? Mat Lener?

[1:35:20] Ja, ik heb volgens mij nog een interruptie over, of twee zelfs.

[1:35:23] En dan wil ik er wel één schenken aan de heer De Groot.

[1:35:27] En ik vind het juist dat we het vandaag goed bespreken belangrijk.

[1:35:31] Wat ik moeten hebben, is dat we woensdag het allemaal nog eens over moeten doen.

[1:35:34] Ik begrijp het niet zo goed, maar goed, dat is een andere vraag.

[1:35:37] Dus ik zou zeggen, doe dit debat gewoon goed en grondig.

[1:35:42] Kijk, alleen de vraag is natuurlijk wat een goed debat is.

[1:35:48] Is dat interrupties op elkaar of is dat twee termijnen vandaag?

[1:35:52] Dus dat is uiteindelijk twee helden.

[1:36:00] Kijk, dan komen we op de situatie uit dat er vijf partijen zijn die zeggen we hebben liever vandaag

[1:36:05] twee termijnen en drie partijen die zeggen we hebben liever meer interrupties.

[1:36:09] Maar de heer Madlener was zo aardig om zijn laatste interruptie dan aan de heer Peter de Groot te geven.

[1:36:16] Kijk, dit soort sympathieke voorstellen waarderen we natuurlijk.

[1:36:19] Dus dan geef ik het woord voor een interruptie aan de heer Peter de Groot en houden we vast aan zes interrupties.

[1:36:26] Dan zal ik de heer Grimwits van de KISU, die net in mijn office luistert, gaan me toch wel interrumperen, teleurstellen.

[1:36:32] Want ja, ik had al aangekondigd om deze, en ik voel het ook als een zware taak, om de interruptie van de heer Madlener goed te gebruiken.

[1:36:38] Voor mijn interruptie op mevrouw Welzijn van het Nieuws Sociaal Contract, voorzitter.

[1:36:43] Want wat ik haar graag zou willen vragen via u, voorzitter, is dat ik het heel opvallend vond

[1:36:49] dat mevrouw Welzijn in haar bijdrage aangaf ja, je kunt voldoende uit de voeten rondom het eigendomsrecht

[1:36:58] door gewoon de exit te kiezen, gewoon de woning te verkopen.

[1:37:02] Ze refereerden daar ook aan de opgekochte woningen die gekocht zijn bij Toilet

[1:37:07] zoals het in de markt heet, 75.000 stuks.

[1:37:11] En daar gaat precies mijn vraag over.

[1:37:14] Mijn vraag gaat erover van, zorgt deze wet er dan niet voor, in uw theorie,

[1:37:18] dat als we deze wet invoeren en straks vijf jaar verder kijken,

[1:37:24] dat er 75.000, 100.000, 125.000 woningen misschien wel verkocht zijn,

[1:37:28] en dat we nooit het tempo kunnen halen om die woningen bij te bouwen.

[1:37:31] Dus wie is dan uiteindelijk degene die die rekening betaalt?

[1:37:34] Volgens de VVD zijn dat al die woningzoekenden, die huurder die er nu in zit die de woning niet kan overnemen.

[1:37:41] Want dat is wel hetgene wat mevrouw Welzijn van Nieuw Sociaal Contract hier zegt.

[1:37:45] Maar dat is het totaal onwenselijke effect van deze wet.

[1:37:49] Mevrouw Welzijn, Nieuw Sociaal Contract.

[1:37:51] Dank u wel voorzitter en ook de heer De Groot, dank voor de vraag.

[1:37:56] Want dat geeft mij in ieder geval de gelegenheid om datgene wat ik probeerde te zeggen verder te verduidelijken.

[1:38:02] Ik zeg een paar dingen.

[1:38:04] Eén is dat ik zie dat er in de wet zelf al verschillende ingrepen zitten om tegemoet te

[1:38:12] komen aan het eigendomsrecht, waar zeker op ingegrepen wordt.

[1:38:16] Die heb ik zo net al genoemd, zoals die nieuwbouwopslag.

[1:38:21] Er zijn meer punten voor een keur aan zaken, et cetera.

[1:38:24] Dat is één.

[1:38:26] Daarboven geef ik aan dat het wat ons betreft nodig is om richting toekomst te kijken naar

[1:38:33] reparaties die nodig zijn in de fiscaliteit om te waarborgen dat het verkrijgen van meer

[1:38:39] beschikbaarheid ook daadwerkelijk gaat gebeuren, zowel in de bestaande bouw als in de nieuwbouw.

[1:38:46] Daarnaast, dus als derde, geef ik aan dat partijen de gelegenheid hebben om hun risico's

[1:38:53] te mitigeren.

[1:38:54] Daar waar huurders die gelegenheid niet hebben.

[1:38:58] Dus het is een aantal dingen wat ik zie gebeuren in en rond deze wet, waardoor wij in ieder

[1:39:06] geval het idee hebben dat je best een end zou moeten kunnen komen.

[1:39:10] We hebben daarbij ook gezien dat onze bouwers aangegeven hebben dat zij met deze wet uit

[1:39:17] de voeten zouden kunnen als er, richting het rendement dat zij nodig hebben om te investeren,

[1:39:23] nog een aantal ingrepen gedaan worden.

[1:39:27] Zij hebben gevraagd om de 10% nieuwbouwopslag langer te laten gelden.

[1:39:32] Zij hebben gevraagd om 3 om 1 punt extra voor de B- en de C-labels...

[1:39:40] en zij hebben gevraagd om de fiscaliteit, de OVB, die 10,4 procent...

[1:39:46] om dat omlaag te brengen naar 6 procent.

[1:39:48] Ik heb hen met deze twee oren niet horen zeggen stop deze wet.

[1:39:54] Ik heb hen wel horen zeggen wij kunnen bouwen vermits.

[1:39:58] Op die manier wil ik graag het gesprek aangaan met de minister.

[1:40:02] Een van mijn vragen zal ook zijn hoe hij aankijkt tegen de noden die de institutionele beleggers

[1:40:09] en ontwikkelaars hebben aangegeven en waarom die niet in deze wet zijn opgenomen.

[1:40:16] Oké, vervolgt u uw betoog.

[1:40:22] Dank u wel, voorzitter.

[1:40:25] Als laatste, het derde punt dat ik namens mijn fractie wil maken, gaat over de woningbouwopgave.

[1:40:31] Het is voor ons duidelijk dat we in een zieke situatie zitten.

[1:40:37] De schaarste is te groot, bedoel ik daarmee.

[1:40:40] Er is ook lekkere schaarste.

[1:40:43] En lekkere schaarste op de woningmarkt is een tekort, een statistisch tekort, van ongeveer 2%.

[1:40:49] Woningmarktonderzoeken ABF becijfert dat ook regelmatig voor ons.

[1:40:54] Nou, daar zitten we wel een heel stuk van af, want we zitten zo rond de 4 procent.

[1:41:00] En zolang we in deze situatie zitten, liggen uitwassen op de loer, et cetera.

[1:41:06] En de oplossing daarvoor is zorgen voor meer huizen.

[1:41:09] En dat betekent dat er dus dik gebouwd, volop opgetopt en dik gesplitst moet gaan worden.

[1:41:16] Maar ook zoiets simpels als een woning delen, daar komt geen schroevendraaier aan te pas,

[1:41:23] snelste en meest duurzame manier om voor meer woonruimte te zorgen, is ook een van de oplossingen

[1:41:30] die kan helpen.

[1:41:33] Ik zie veel fiscaal gebroken gezinnen, mensen die echt een setje zijn, maar die gewoon niet

[1:41:39] gaan samenwonen omdat het financieel nadelig is.

[1:41:42] En de vraag is, hoe hebben we het zo ver laten komen?

[1:41:46] Wat is dit voor een rare situatie?

[1:41:49] Mijn vraag aan de minister is dus of hij dit ook ziet.

[1:41:53] Hoe wordt binnen de regering gesproken over het stoppen met het beboeten van stellen en

[1:41:59] andere volwassenen die een woning willen delen?

[1:42:03] We hebben veel loze vierkante meters in de bestaande voorraad.

[1:42:08] Ik hoor de minister veel over zaken die hij via programma's gaat aanpakken.

[1:42:12] Dat snap ik wel, maar tegelijkertijd hebben we ook niet de tijd om op alle deeloplossingen alleen maar

[1:42:20] programmatisch een marsroute uit te zetten.

[1:42:23] Ik wil graag van de minister horen hoeveel huizen hij gewoon concreet voor elkaar gaat krijgen.

[1:42:29] Als u daar even wilt placeren, is er een interruptie voor u van mevrouw Verder, CDA.

[1:42:34] Dank u wel, voorzitter.

[1:42:35] Ik hoor mijn collega Welzijn over woningdelen praten.

[1:42:39] Daar sla ik op aan, want ook het CDA ziet dat dit een manier van wonen is die we gewoon

[1:42:49] mogelijk zouden moeten houden.

[1:42:51] In die zin zou ik aan collega Welzijn willen vragen of zij het met het CDA eens is dat de formulering,

[1:42:58] zoals die nu in de wet staat, duurzaam gemeenschappelijk huishouden en alle andere situaties leiden

[1:43:07] tot een onzeelstandige woning, dat je er eigenlijk van zou moeten willen maken een meer persoonshuishouden,

[1:43:14] zodat woningdelen makkelijker gaan en niet heel snel in de categorie onzeelstandige woning valt

[1:43:20] en daarmee onder de sociale huur terechtkomt.

[1:43:24] Mevrouw Welzijn, Nieuws-Sociaal Contract.

[1:43:27] Dank u wel, voorzitter.

[1:43:28] Ik zie trouwens dat ik vergeten was de microfoon uit te zetten.

[1:43:31] Excuses daarvoor.

[1:43:34] Een gemeenschappelijk duurzaam huishouden kan door allerlei samenstellen van mensen gevormd worden.

[1:43:42] Dus dat kan ook gewoon juridisch getoetst worden of daarvan sprake is.

[1:43:46] Dat kan ook nu al.

[1:43:48] Dat is niet per se alleen maar een gehuwd stel of met een samenwoningscontract.

[1:43:54] Dat kunnen ook allerlei andere samenstellen zijn van mensen.

[1:43:58] Ik zie niet direct waarom daar de definitie van zou moeten wijzigen, omdat het nu al kan,

[1:44:07] het toetsen van het feit of iets wel of niet een duurzaam gemeenschappelijk huishouden is.

[1:44:15] Dank u wel.

[1:44:16] Mevrouw Verder, wilt u nog een volgvraag stellen?

[1:44:20] Wij krijgen toch wel geluiden te horen dat bij de interpretatie van een duurzaam

[1:44:27] gemeenschappelijk huishouden, de niet-traditionele vormen van huishoudens, toch vaak gedoe oplevert.

[1:44:37] Dat vinden wij eigenlijk jammer.

[1:44:39] Dat is de reden van mijn vraag.

[1:44:42] Ik ben benieuwd naar de reactie, maar ik heb het gevoel dat we best dicht bij elkaar liggen en dat

[1:44:47] we in ieder geval hetzelfde zouden willen.

[1:44:49] Welzijn nieuw sociaal contract?

[1:44:52] Dank u wel, voorzitter.

[1:44:53] In ieder geval, mijn ervaring vanuit het veld als corporatiebestuurder heb ik ook zelf te maken

[1:44:58] gehad met dit soort aanvragen.

[1:45:01] Duurzaam betekent hier letterlijk duurzaam, dus gericht op de toekomst.

[1:45:05] Dus ieder samenstel van mensen dat samenwoont met het doel dat voor langere tijd te doen,

[1:45:13] moet ook op die manier getoetst worden.

[1:45:16] En ja, de kwaliteit van de toetsing, daar kan ik niet direct iets zinnigs over zeggen,

[1:45:20] Maar dit is in ieder geval de bedoeling van de toets, zoals ik hem ken.

[1:45:27] Ik zie dat dat afdoende is, dus u kunt u bedacht vervolgen.

[1:45:30] Mevrouw Welzijn.

[1:45:40] Wat mijn fractie betreft — ik zit nog in mijn derde en laatste blokje over de woningbouwopgave

[1:45:47] — kan het verhaal in de volkshuisvesting niet zijn dat de permanente bouw achterblijft

[1:45:55] En dat ook de ambities ten aanzien van aantallen flexwoningen niet gehaald worden.

[1:46:02] Dat het ingewikkeld, moeilijk moeilijk, lastig lastig is qua procedures.

[1:46:08] En dat ook het benutten van de bestaande voorraad dan wel fiscaal, dan wel qua procedures ontmoedigd

[1:46:16] wordt.

[1:46:17] Dus waar mijn fractie naar op zoek is, is wat is nu concreet het perspectief als het

[1:46:23] gaat over het verruimen van de beschikbaarheid.

[1:46:25] We zien dus wat verschuivingen die deze wet teweegbrengt.

[1:46:30] Gelukkig kunnen huizen niet in de lucht oplossen, dus het aantal huizen dat we hebben, dat blijft.

[1:46:37] Maar daar moeten natuurlijk nog heel veel huizen bij.

[1:46:41] Dus graag hoor ik van de minister hoe hij aankijkt tegen de zaken die de institutionele bouwers

[1:46:49] en beleggers hebben aangegeven, wat zij concreet nodig hebben om ervoor te zorgen dat zowel

[1:46:55] in bestaandebouw als in nieuwbouw, bestaandebouw trouwens meer particulier, dat daar meer huizen

[1:47:01] geregeld worden.

[1:47:03] En mijn fractie kan zich heel goed voorstellen dat je in deze zieke markt echt extra ingrepen

[1:47:09] doet om investeringen voor mekaar te krijgen, maar we zouden dat wel graag heel duidelijk

[1:47:16] willen koppelen aan de duur van de schaarste.

[1:47:18] Als de schaarste ook maar enigszins weer genormaliseerd is, dan vinden wij dat ook in de toegemoetkoming

[1:47:26] richting marktpartijen zaken genormaliseerd zouden moeten zijn.

[1:47:30] Dus wat vindt de minister ervan dat we dat statistische getal, wat de woningsschaarste

[1:47:37] aanduidt, heel actief gaan gebruiken, bijvoorbeeld in evaluaties die al voorzien zijn in de wet?

[1:47:45] Voorzitter, mijn fractie in het nieuwe sociaal contract staat dus best positief tegenover

[1:47:51] deze wet als het gaat om het doel bescherming van huurders, maar we willen absoluut meer

[1:47:57] comfort bij het perspectief dat geboden wordt op beschikbaarheid.

[1:48:03] De wet betaalbare huur gaat wat ons betreft in, maar met een concreet perspectief voor

[1:48:09] voor particuliere verhuurders en institutionele beleggers.

[1:48:13] En ook voor woningcorporaties zou er licht moeten zijn aan het einde van de tunnel.

[1:48:20] En wij vinden dat dat ook snel in beeld moet zijn,

[1:48:23] zodat partijen zelf hun afwegingen kunnen maken, hun risico's in beeld kunnen brengen,

[1:48:29] kunnen kijken hoe ze die kunnen en willen mitigeren.

[1:48:32] Maar één ding is zeker, ik heb het al eerder gezegd, huurders kunnen niet mitigeren.

[1:48:37] En dat is voor ons wel een heel belangrijk gegeven.

[1:48:41] En voor ons is het ondenkbaar dat het antwoord zou zijn.

[1:48:44] Wees blij dat u nu een woning heeft waar u teveel voor betaalt, want het alternatief is geen woning.

[1:48:51] Ondenkbaar. Dus ook hier graag reflectie van de minister.

[1:48:55] Dank u wel, voorzitter.

[1:48:56] Dank u wel, mevrouw.

[1:48:57] Een welzijnnieuw sociaal contract.

[1:48:58] Ik zie een hele enthousiaste heer Gimmis.

[1:49:00] Was dat voor u betoog of wilde u een interruptie?

[1:49:02] Dan geef ik u de ruimte voor uw inbreng, de heer Gimmis, ChristenUnie.

[1:49:05] Ik ben ook enthousiast over het betogen van collega Welzijn.

[1:49:09] Dat klopt.

[1:49:11] Voorzitter, we degenen die zich huis naar huis toe eigenen,

[1:49:16] die akker naar akker samenvoegen,

[1:49:18] tot er voor niemand meer ruimte is en zij alleen het land bewonen.

[1:49:22] Zo sprak de profeet Jezaja duizenden jaren geleden

[1:49:25] verontwaardigd tegen het volk van Israël.

[1:49:27] En zo zou hij ook vandaag vertoornd tegen ons tekeer kunnen gaan.

[1:49:31] Nu zoveel jongeren, alleenstaanden, mensen met flexcontracten,

[1:49:35] Mensen die met veel pech te maken hebben gehad in het leven, nu zoveel geen betaalbaar huis kunnen vinden.

[1:49:41] Terwijl er aan de andere kant mensen zijn die de afgelopen tien jaar huis naar huis zich hebben toegeeigend.

[1:49:47] En deze steeds duurder zijn gaan verhuren.

[1:49:49] Voorzitter, misschien vindt u dit een wat heftig klinkende start van de ChristenUnie bijdragen.

[1:49:54] Maar de wet die voor ligt is dan ook een kwestie van recht doen in een totaal scheef gegroeide woonsituatie in ons land.

[1:50:01] recht doen aan gewone mensen met gewone inkomens die betaalbaar moeten kunnen wonen en voor

[1:50:06] wie dat na de deregulering en de gedeeltelijke liberalisering van de huursector in 1989 voor

[1:50:12] nieuwbouw en in 1994 voor bestaande huurwoningen, dit jaar 35 respectief 30 jaar geleden, steeds

[1:50:19] moeilijker is geworden.

[1:50:20] In plaats dat meer markt en minder regulering hebben gezorgd voor meer huizen en betaalbaar

[1:50:27] wonen voor iedereen, heeft het geleid tot minder betaalbaarheid en meer ongelijkheid met alle

[1:50:32] gevolgen van die. Voor de mensen in de kwetsbaarste positie in onze samenleving, maar ook voor de

[1:50:38] vaak aangehaalde, en ook dit debat weer, verpleegkundigen, politieagent en leerkrachten in

[1:50:43] de stad en voor onze jongeren, zowel in de stad als op het platteland, met als gevolg levensvol

[1:50:49] uitgestelde keuzes van bijzonder gewone mensen met bijzonder gewone inkomens. Immers geen betaalbaar

[1:50:54] huis, betekent dat je niet kunt sparen en dat de keuze om kinderen te willen krijgen wordt

[1:50:59] uitgesteld.

[1:51:00] Letterlijk en figuurlijk uitgestelde levens dus.

[1:51:04] Dat was de reden dat in het laatste coalitieakkoord naast de afschaffing van de verhuurderheffing

[1:51:08] twee belangrijke afspraken zijn opgenomen om huren voor mensen met een gewoon inkomen

[1:51:12] weer betaalbaar te maken.

[1:51:14] Ten eerste zou de huurtoeslag ook toegankelijk worden voor mensen in de vrije sector die

[1:51:18] nu dubbelpech hebben, vaak twintigers en dertigers.

[1:51:20] Daarmee bedoel ik, ze betalen meer huur dan de liberalisatiegrens, waardoor ze geen recht

[1:51:25] op huurtoeslag hebben.

[1:51:27] Ook al geeft het inkomen daar nog wel recht op, laten we die wet vereenvoudigen in huurtoeslag.

[1:51:32] Alsjeblieft, snel plenair behandelen als Kamer.

[1:51:35] En ten tweede zouden we de huur in het middensegment ook gaan reguleren.

[1:51:39] Een idee dat in aanloop naar de verkiezingen van 2021 in veel verkiezingsprogramma's stond opgenomen.

[1:51:46] En dat uitgemont is uiteindelijk in de wet betaalbare huur, die we deze week bespreken.

[1:51:50] waar wij ook de moties van IJs van D66 en van Grimwis Heerma,

[1:51:54] een mooie samenwerking met oud-collega Heerma van het CDA,

[1:51:57] een belangrijke rol hebben gespeeld.

[1:51:59] En natuurlijk de onvolprezen onderhandeling tussen,

[1:52:02] met name collega Koerhuis en mij, tijdens de vorige formatie.

[1:52:06] Maar, voorzitter, het gaat vandaag niet alleen over woede en waarde in zaken wonen,

[1:52:10] over hoe ongelooflijk onze woon- en gedereguleerde en geliberaliseerde huurbeleid heeft gefaald

[1:52:17] en heeft geleid tot onbetaalbare blokhokken in plaats van betaalbare Hugo huizen.

[1:52:22] Het gaat vandaag ook over economisch realisme en dilemma's.

[1:52:27] Eerst even het juiste economische perspectief.

[1:52:30] Vaak wordt bij de huidige hooghuren gewezen op de kwestie van vraag en aanbod.

[1:52:34] Dat er gewoon meer gebouwd moet worden.

[1:52:36] En dat verdere huurprijsregulering zorgt voor nog meer vragen en nog minder aanbod van middeldure huurwoningen.

[1:52:42] Ik laat de discussie over wat middelduur is nu voor het gemak even links liggen.

[1:52:45] En natuurlijk is dat zo.

[1:52:48] Het met overheid ingrijpen afdwingen van het verlagen van te hoge huren, met soms wel

[1:52:52] honderden euro's, zal ongetwijfeld leiden tot het omzetten van particuliere huurwoningen

[1:52:57] in koopwoningen.

[1:52:58] Een economische realiteit om rekening mee te houden.

[1:53:02] Maar die andere economische realiteit hierbij wordt nog wel eens vergeten.

[1:53:06] Aangejaagd door deregulering en liberalisering van huren en daarbovenop ook nog eens jarenlang

[1:53:10] de kunstmatig extreem lage rente, plus de mogelijkheid dat je als particulier met vreemd

[1:53:15] vermogen, huizen mag opkopen, daardoor zijn de woningprijzen en de huurprijzen door het

[1:53:20] dak gegaan.

[1:53:21] Immers als in een schaarse markt er praktisch geen grens zit aan de aanvangshuur en marktconformiteit

[1:53:27] een ander woord is voor wat de gek ervoor vraagt en voorgeeft, dan kan de belegger altijd

[1:53:33] meer geld op tafel leggen voor een huis dan welke andere koper dan ook.

[1:53:37] In de tweede helft van het vorige decennium is dat naar hartenlust gedaan, terwijl er

[1:53:41] per saldo en sociale huurwoning bijkwam, het aantal koopwoningen slechts gering toenam,

[1:53:47] explodeerde de kleine vrije huursector in omvang.

[1:53:52] Met als gevolg dat starters, in plaats van dat ze konden genieten van een lage woonquote in een koopwoning,

[1:53:58] ze vast kwamen te zitten aan een hoge, misschien wel dubbele woonquote in een huurwoning in de onvrije vrije sector.

[1:54:05] Deze economische realiteit zijn beleidsmakers pas veel te laat gaan inzien.

[1:54:10] En nu de geest uit de fles is, zie je hem nu maar weer eens op verantwoorde wijze terug

[1:54:14] in te krijgen.

[1:54:16] En daarmee ben ik bij mijn volgende punt, voorzitter, de dilemma's.

[1:54:19] Dilemma's, ja.

[1:54:20] Want eenmaal ruimte gegeven, blijft gegeven.

[1:54:23] Anders gezegd, het is hondsmoeilijk om gedereguleerde en geliberaliseerde huur terug te veroveren

[1:54:29] voor gewone mensen met gewone inkomens.

[1:54:32] Of in een beeld dat ik vorige week tijdens een debat, dat ook door deze voorzitter werd

[1:54:35] voorgezeten, in een ander verband gebruikten.

[1:54:39] We hebben het ei van betaalbare huren ooit kapotgeslagen op de rand van de

[1:54:43] koekenpan van neoliberaal woningmarktdenken.

[1:54:46] Maar zie nu dat kapotgeslagen ei van te dure woningen en te hoge huren met

[1:54:51] beleggers met grote eigendomsposities nog maar eens terug in de eierschaal van

[1:54:55] betaalbare en beschikbare volkshuisvesting te krijgen.

[1:54:58] Passend bij de geest van dat prachtige sociale grondrecht in onze grondwet.

[1:55:03] Dat gaat over bevordering van voldoende woongelegenheid dat ons voorwerp van zorg is.

[1:55:08] En dat voorwerp van zorg gaat niet alleen over beschikbaarheid, maar dat gaat ook over betaalbaarheid van wonen.

[1:55:14] Voorzitter, toch zijn we sinds drie jaar hard bezig met het herstellen van dat kapotgeslagen kwetsbare ei van de volkshuisvesting.

[1:55:21] Van dat breekbare kostbare vaasje, om het eens in de woorden van een collega te zeggen die de heer De Groot wel kent.

[1:55:28] Van dat gigantisch lekkende dak van onze falende volkshuisvesting.

[1:55:31] Denk aan de wet Nijboer en de huurstijging die de huurstijging reguleerde.

[1:55:36] De door de ChristenUnie-fractie geïnitieerde opkoopbescherming aan het eind van de voorvorige periode.

[1:55:43] De wet goed verhuurderschap.

[1:55:45] De initiatiefwet van opnieuw oud-collega Nijboer en ik zij de gek om van vaste huurcontracten weer de norm te maken.

[1:55:52] En vandaag behandelen we toch wel het klapstuk, de wet betaalbare huur.

[1:55:56] Een noodzakelijke wet, maar ook een wet vol dilemma's.

[1:56:00] Want waarom trekken we de huurprijsregulering niet verder door dan tot en met 186 punten?

[1:56:05] En waarom alleen voor nieuwe verhuringen?

[1:56:07] En waarom?

[1:56:08] Tja, waarom?

[1:56:09] Omdat we iedere keer oplopen tegen die wetmatigheid van eenmaal ruimte gegeven, blijft gegeven.

[1:56:15] En wil de minister daar nog eens op reflecteren in zijn termijn, of hij dat dilemma voldoende

[1:56:19] heeft doorleefd?

[1:56:21] Kan hij in dat verband ook reageren op bijvoorbeeld, beschreven door professor Boerhouwer, een beschreven

[1:56:27] alternatief van die mietspiegel en de mietprijsbremse.

[1:56:30] Ik weet dat hij dat in de noot en aanhaling van het verslag uit en ten na heeft gedaan,

[1:56:34] maar ik denk dat hij niet te beroerd is dat zometeen nog eens een keer te doen.

[1:56:39] Voorzitter, bovendien is de aantrekkelijkheid om woningen te verhuren

[1:56:42] als belegging in een paar jaar tijd flink minder geworden.

[1:56:45] De rente is van extreem laag in de sneltreinvaart

[1:56:48] tot historisch gezien overigens normale proporties gestegen.

[1:56:52] Het vermeende rendement in box 3 is met ruim 6 procent fors te noemen.

[1:56:57] En de overlastbelasting hebben we extreem verhoogd tot wel 10,4 procent.

[1:57:02] Waarom overigens heeft het kabinet niet gelijk met dit reguleringsvoorstel, een fiscaal

[1:57:07] wetsvoorstel aan de Kamer doen toekomen om deze beide issues te tacklen?

[1:57:11] Het is immers een fluitje van een cent om de overlastbelasting budgetneutraal aan te passen

[1:57:14] tot redelijke proporties.

[1:57:16] Kreeg de minister zijn collega Van Rijn niet zover?

[1:57:19] Graag reactie.

[1:57:20] Voorzitter, genoeg gefilosofeerd, dus ik duik nu wat dieper het voorliggende wetsvoorstel in.

[1:57:29] Ik begin met de achterliggende reden en het doel van de wet.

[1:57:32] De huurquote van sociale huurders is al jaren vrij stabiel door het dwingende puntensysteem.

[1:57:36] De huren in de vrije sector zijn echter snel gestegen, dan wat steeds meer mensen zijn

[1:57:42] afhankelijk geworden van die vrije sector.

[1:57:44] Al waar hoge huren worden gevraagd, dan wel woonquotes aanmerkelijk hoger liggen dan in

[1:57:48] de sociale sector en in de koopsector.

[1:57:51] In de hand gewerkt door een hoge mutatiegraad, waardoor er steeds een hogere aanvangshuren

[1:57:57] kon worden gevraagd, veroorzaakt door de zojuist geschetste schaarste en

[1:58:01] financialisering van de woningmarkt.

[1:58:03] Maar regelt het wetsvoorstel voldoende?

[1:58:05] Het wetsvoorstel zorgt voor balans in de kwaliteit en de prijs van de woning.

[1:58:09] Dat wordt geobjectiveerd op basis van een puntenstelsel, zoals we dat ook kennen

[1:58:12] in de sociale sector.

[1:58:14] Wat niet gereguleerd wordt, is de kwestie voor wie deze woningen zijn,

[1:58:18] namelijk voor de middeninkomens.

[1:58:20] Het staat na aanname van deze wet verhuurders immers nog steeds vrij hun

[1:58:23] woning te verhuren aan wie zij willen.

[1:58:25] Ze hebben geen reden om daarbij voorkeur te geven aan middeninkomens.

[1:58:29] Het is zelfs te verwachten dat verhuurders de voorkeur zullen geven aan huurders met

[1:58:33] een nog hoger inkomen.

[1:58:34] Het wetverstel biedt op dit punt geen regulering en wordt slechts verwezen naar de mogelijkheden

[1:58:38] die gemeenten hebben om in hun huisvestingsverordening toewijzingsregels op te nemen voor middenhuurwoningen

[1:58:43] en middeninkomens.

[1:58:45] Waarom biedt de Betaalbare Huur geen wettelijke maatregelen om dit te regelen?

[1:58:49] Heeft de minister dit wel overwogen, aangezien er wel inkomenseisen gelden voor het gereguleerde

[1:58:54] sociale segment? En welke varianten, waarbij wel sprake is van regulering van

[1:58:58] middeninkomens, heeft hij overwogen? En hoe gaat hij gemeenten stimuleren om

[1:59:03] toewijzingsregels op te stellen? Wat betekent het eigenlijk voor gemeenten die

[1:59:06] geen huisvestingsverordening kennen? Die huisvestingsverordeningen lopen

[1:59:10] overigens, als ze er zijn, na vier jaar af en iedere keer moet opnieuw schaarste

[1:59:14] aangetoond worden en dat is een tijdrovend klusje.

[1:59:17] Vorig jaar stelde ik nog voor dat schaarste onderzoek voor vijf jaar op

[1:59:20] te schorten. Is de minister bereid dat alsnog te doen?

[1:59:24] Voorzitter, ingrijp in de markt door prijsstelling leidt volgens de economische theorie onvermijdelijk

[1:59:28] tot minder aanbod.

[1:59:30] We hoeven dan ook niet vreemd op te kijken dat met name particuliere verhuurders hun woningen

[1:59:33] gaan uitponden.

[1:59:34] In de grote steden hebben we denk ik allemaal wel particuliere beleggers gesproken die aan

[1:59:39] het uitponden zijn geslagen of dat van plan zijn te gaan doen zodra de wet betaalbare

[1:59:43] huur een feit is.

[1:59:44] Of dat nu komt door die wet betaalbare huur of door de belastingdruk in box 3 of door

[1:59:49] de opgelopen rente die andere beleggingen interessanter maakt, duidelijk is, de particuliere sector

[1:59:54] die de afgelopen decennia de markt heeft betreden, is deze weer aan het verlaten.

[1:59:59] De toen opgekochte huizen, niet zelden van lage kwaliteit, in courant, die onder de vraagprijs

[2:00:04] van de markt soms werden geplukt, worden nu met een mooie plus verkocht.

[2:00:08] Maar de doelgroep die deze woningen kan kopen is een andere dan de doelgroep die de woning

[2:00:13] nu huurt.

[2:00:14] Erkent de minister dat hierdoor een andere doelgroep in de uitgeponde woningen terechtkomt?

[2:00:18] Niet voor niets benoemde de heer Paternot en ik dat in het ingediende evaluatieamendement,

[2:00:23] dat inmiddels is rondgedeeld onder volgens mij stuk nummer 27, waar overigens nog meer

[2:00:32] mooie dingen zijn toegevoegd aan die evaluatie.

[2:00:35] Erkent de minister dat dit meestertijds mensen zullen zijn die koopkrachtig genoeg zijn een

[2:00:40] koopwoning te bemachtigen, en dat dat met name mensen zijn met een hoger inkomen, stellen,

[2:00:45] mensen met een zicht op een vast contract?

[2:00:46] Voor hen wordt het relatief makkelijker een voormalige huurwoning als koopwoning te bemachtigen,

[2:00:51] waarbij overigens deze woningen weer terugkeren in de koopsector, waar ze oorspronkelijk vaak

[2:00:54] al thuis hoorden.

[2:00:57] Maar de mensen die vooral tussen wal en schip vallen, zijn zij die noodgedwongen op het

[2:01:01] vrije segment aangewezen waren, die niet konden wachten op een sociale huurwoning, net geen

[2:01:06] urgentie hebben, niet konden kopen door allerhande redenen.

[2:01:10] Waar zijn zij straks op aangewezen?

[2:01:12] Erkent de minister daarnaast dat de bezetting van woningen, bijvoorbeeld omdat deze niet

[2:01:15] meer verkamerd verhuurd worden, afneemt en dat de druk op de woningmarkt daardoor verder kan toenemen.

[2:01:22] Welke maatregelen zijn overwogen om deze uitpontgolf te ondervangen?

[2:01:26] Eerst en vooral denk ik aan de aanpassing van de huidige overbruggingswet voor box 3, waar vastgoed

[2:01:30] in de categorie overige beleggingen wordt aangeslagen met een forfaiterrendement van ruim 6 procent.

[2:01:38] Samenhangenbeleid is een groot goed, maar die ontbreekt door het ontbreken van dit soort flankerende

[2:01:41] maatregelen bij de wet betaalbare huur.

[2:01:43] Daar wil ik graag een reactie op.

[2:01:45] Dan het middel.

[2:01:47] Wordt met dit voorstel de middenhuur gereguleerd als een deel van de huursector tussen de strak

[2:01:51] gereguleerde sociale sector en de dure vrije sector in, als een soort van glijdende schaal

[2:01:57] van strak naar los, of maakt de minister van de middenhuur een soort van doorgetrokken sociale

[2:02:02] huur?

[2:02:03] Ik ben benieuwd naar de reflectie van de minister op dit fundamentele punt.

[2:02:07] Een van de aanwijzingen die ertoe leidt dit te denken, zit in het ophogen van de WOZ-cap

[2:02:12] naar de nieuwe grens tussen de gereguleerde en de gedereguleerde huur bij 186, 187 punten.

[2:02:19] De WOZ-waarde, de woswaarde, maakt onderdeel uit van het puntenaantal van een huurwoning.

[2:02:24] Door de fors gestegen woningprijzen en daarmee de woswaarde gaan de huren daarom ook flink

[2:02:30] omhoog.

[2:02:31] Onder het huidige systeem geldt dat de woswaarde maximaal 33 procent van het puntenaantal van

[2:02:35] de woning mag bepalen.

[2:02:37] Als dit het puntenaantal van de woning boven de 142 uitduwt, relatief wat duurder geworden

[2:02:42] woningen blijven hierdoor behouden in het sociale segment.

[2:02:44] En dit systeem wordt vervangen door een cap bij die 186 punten.

[2:02:49] Stijgt een woning uit het middenhuursegment door de hoge

[2:02:52] waswaarde, dan valt die terug tot die 186 punten.

[2:02:59] Het gevolg van het loslaten van de bestaande cap is echter dat we gaan zien dat woningen die nu

[2:03:03] als sociale huur gelden straks in het middensegment terechtkomen.

[2:03:07] Uiteraard pas door te voeren bij een huurderswissel, maar toch, het is wel

[2:03:11] structurele wijziging. Het gaat ten koste van de sociale huursector, terwijl deze cap drie jaar

[2:03:16] geleden een zwaar bevochten punt was. Echt een zeer zwaar bevochten punt, waarbij heel veel

[2:03:22] verschillende smaken waren. Maar dit is een soort van gepacificeerde koude oorlog geweest,

[2:03:28] laat ik maar zeggen, waar de markt nu net aan gewend is. Nou, dat waren pittige discussies,

[2:03:34] voorzitter, destijds. Maar waarom vindt de minister dit nou geen probleem? Het argument dat er ook

[2:03:40] wel woningen terug zakken naar het sociale segment door de minpunten van slechte labels

[2:03:44] houdt geen stand.

[2:03:45] Het is immers de bedoeling dat deze woningen gerenoveerd gaan worden en weer terugveren

[2:03:49] naar dat middensegment.

[2:03:52] Nou ja, voorzitter, collega, om een lang verhaal kort te maken, collega Paternot en ik kunnen

[2:03:57] daar niet mee uit de voeten en stellen voor twee caps te hanteren en daarom hebben wij

[2:04:05] dus een amendement ingediend om de bestaande WOS-cap te behouden.

[2:04:08] Zij het op het nieuwe niveau dat 1 januari is ingegaan van 147 punten en dat is ingediend onder nummer 34.

[2:04:21] Voorzitter, dan de puntentelling en de verduurzaming.

[2:04:24] Met dit wetsvoorstel worden energielabels belangrijker dan ooit voor huurders.

[2:04:29] Hoe hoger je energielabel, hoe beter je energielabel, hoe hoger je huur.

[2:04:33] Met name bij A-labels gaat dat flink aantikken, maar omgekeerd gaan ook minpunten gelden bij een lage label.

[2:04:39] Maar voorzitter, is het geen probleem dat we dit ook toestaan bij labels die voor 2021 zijn afgegeven?

[2:04:45] In enkele jaren zijn miljoenen labels afgegeven zonder dat er zelfs een inspecteur binnen in de woning is geweest.

[2:04:52] Je kreeg ze bij wijze van spreken cadeau bij een pakje boter.

[2:04:55] De minister kent de casus uit Meppel, waar nu blijkt dat fouten zijn gemaakt en een renovatiedatum verkeerd is geïnterpreteerd.

[2:05:02] Daardoor zijn in een hele wijk verkeerde labels afgegeven.

[2:05:05] De casus wordt nu verder uitgezocht.

[2:05:07] Maar er is geen reden om aan te nemen dat de voor 2021 afgegeven labels in andere plaatsen

[2:05:12] dan Meppel en bij andere woningeigenaren wel foutloos zouden zijn.

[2:05:16] Toch kan het straks honderden euro's per jaar gaan schelen, met voorliggende wet.

[2:05:20] Het is met name niet meer de huursector.

[2:05:22] Waarom scheert de minister hier zo langsheen in de nood aan de aanleiding van het verslag?

[2:05:26] Het is toch een reëel risico.

[2:05:28] Dus graag zijn reactie.

[2:05:30] Daarbij geldt dat een label niet alles zegt over het verbruik van een woning.

[2:05:34] En er zijn zaken die we niet meer moeten tolereren.

[2:05:36] Ik denk aan tocht, aan schimmel, aan enkel glas, aan grote kieren, aan slechte kozijnen.

[2:05:42] Waarom heeft de minister de modernisering van het waarderingstelsel niet aangegrepen om

[2:05:45] deze zaken af te straffen met minpunten?

[2:05:49] De modernisering van het WWS is namelijk vooral een aanvulling gebleken, met als gevolg dat

[2:05:54] we ongetwijfeld gaan zien dat verhuurders aanpassingen gaan doen om hun woningen over

[2:05:58] die 186-puntengrens heen te duwen, met airco, stopcontacten, kastruimte in de badkamer en

[2:06:03] koekers.

[2:06:04] Allemaal hoogst arbitrair.

[2:06:06] Waarom wel kastruimte in de badkamer, maar niet in de slaapkamer?

[2:06:09] Waarom een airco wel belonen en een zonnescherm niet?

[2:06:12] Terwijl zo'n airco natuurlijk stroom vreet.

[2:06:14] Waar helemaal geen ruimte voor is op het net.

[2:06:16] Het is het belonen van een totaal onduurzame keuze.

[2:06:19] Wil de minister die airco achterwege laten?

[2:06:22] Voorzitter, dan de andere keuzes die zijn gemaakt in het wetsvoorstel.

[2:06:26] Allereerst de indexen of de indices.

[2:06:30] Maar liefst drie soorten indices in dit wetsvoorstel.

[2:06:32] voorstel, namelijk de maximale huren die conform met de tabel van het WWS worden jaarlijks geïndiceerd

[2:06:40] met de inflatie, met de CPI, de sociale huurgrens en de middenhuurgrens worden jaarlijks ook

[2:06:46] geïndiceerd met de inflatie, de huren voor zittende bewoners in het middensegment mogen

[2:06:52] straks jaarlijks worden verhoogd met CAO-loonontwikkeling plus een half procentpunt, uiteraard

[2:06:58] trots aan de maximale huur, conform de tabel zitten.

[2:07:03] Maar mijn vraag is, volgt u het nog?

[2:07:05] Tegen ruststelling, ik ook niet.

[2:07:06] Hoe gaan huurders en verhuurders hier ooit chocola van maken?

[2:07:09] Uiteindelijk staat of valt de wet immers met de zelfhandhaving door verhuurders en de bereidheid

[2:07:13] van huurders om op te staan als de huurverhoging te hoog is.

[2:07:16] Dat vergt dan wel dat begrepen wordt wat maximaal mag.

[2:07:19] En ik heb er wel wat twijfels bij.

[2:07:21] Ziet de minister deze zorgen ook?

[2:07:23] Moeten we niet of kiezen voor overal de systematiek doortrekken die we ook bij het WWS gebruiken,

[2:07:30] namelijk inflatie, oftewel de CPI, of moeten we de systematiek van de wet Nijboer die we

[2:07:36] laatst hebben vastgesteld, geamendeerd zowel als Kamer, doortrekken?

[2:07:41] Het wordt wel een beetje een ratje toe met al die indices.

[2:07:45] Daar hebben wij als Kamer natuurlijk ook een rol in.

[2:07:50] Ik hoor hem buiten de microfoon zeggen dat hij nogal een punt heeft, maar hij heeft zelf

[2:07:55] een voorstel met heel veel verschillende soorten indices voorgelegd.

[2:07:59] Hij heeft dus wel wat uit te leggen in zijn termijn, maar dan kijken we eruit.

[2:08:04] Hoe gaat hij huurders uitleggen wat hun rechten zijn en vreest hij geen hoos aan zaken bij

[2:08:08] de huurcommissie al of niet terecht?

[2:08:10] Wordt de rekentoel van de huurcommissie geüpdate en kan deze toegankelijker worden gemaakt

[2:08:14] bijvoorbeeld met een app?

[2:08:15] Voorzitter, dan de nieuwbouwopslag.

[2:08:18] Gelet op de benodigde balans, begrijp ik die opslag.

[2:08:23] Bij de voorgestelde versie heb ik echter wel wat twijfels.

[2:08:25] Het betreft een opslag van 10% voor nieuwbouwwoningen waarvan de bouw voor 1 juli 2026 is gestart.

[2:08:31] Dat geeft twee problemen.

[2:08:33] De verwachting is dat de omstandigheden van nieuwe woningen, om die te ontwikkelen en te realiseren na 1 juli 2026, niet eenvoudiger zal zijn.

[2:08:42] Sterker nog, het zou nog wel eens lastiger kunnen zijn geworden.

[2:08:46] En de woningbouwopgave van 100.000 woningen per jaar ongeveer blijft sowieso nog wel tot

[2:08:51] 2030 bestaan.

[2:08:52] De minister heeft het zelf al van 981.000 woningen.

[2:08:55] Om dat modusje op gang te houden, is het langer aanhouden van de toeslag denk ik belangrijk.

[2:09:00] Twee jaar is echt te kort.

[2:09:02] Laten we hem opnemen en laten we opnemen dat we dat bijvoorbeeld tot 2030 doen en dan bij

[2:09:07] De reguliere evaluatie over vijf jaar, dan is het goed bekijken van hoe moeten we daarmee verder.

[2:09:13] Dus of aanpassen, of verlengen, of het laten vervallen.

[2:09:16] Daarnaast kent de voorgestelde nieuwbouwopslag zodra deze bij een woning van toepassing is geen einddatum.

[2:09:22] Collega Paternotte lichtte het ook al toe.

[2:09:24] Dat betekent dat bewoners van deze woningen tot in de lengte van jaar een hogere huur zullen betalen.

[2:09:28] Een soort vernieuwen per generatie.

[2:09:30] Dat vind ik niet te verantwoorden.

[2:09:32] Inmiddels de kwaliteit van een nieuwbouwwoning zal na enkele decennia echt zijn afgenomen.

[2:09:35] Daarmee staat de huur niet meer in verhouding tot de kwaliteit van de woning en dus een amendement

[2:09:42] dat collega Paternot en ik hebben ingediend, waarin beide punten worden geregeld.

[2:09:47] Voorzitter, dan ga ik zo langzamerhand richting een afronding.

[2:09:50] In het eerdere voorstel hebben we dat met twintig jaar lineair afgebouwd.

[2:09:58] Daarmee kunnen institutionele beleggers er ook prima mee uit de voeten, omdat het ruimschoots

[2:10:03] hun horizon raakt en daarmee kunnen ze goed dealen.

[2:10:11] Voorzitter, nog wat aanpalende zaken ter afronding.

[2:10:13] De regulering van de middenhuur kan niet op zichzelf gezien worden.

[2:10:16] Het is zeker bij grote verhuurders een integraal onderdeel van de business case die natuurlijk

[2:10:20] bestaat uit inkomsten en uitgaven.

[2:10:22] Als vastgoed te weinig rendeert, zullen beleggers vanzelf voor aandelen of obligaties als beleggingsobject

[2:10:26] gaan kiezen, of voor het buitenland.

[2:10:28] Eén ding is helder.

[2:10:29] Zonder het vermogen van de institutionele belegger, de pensioenfondsen, gaan we de woningcrisis

[2:10:34] niet oplossen.

[2:10:34] Dat vraagt een aantal zaken.

[2:10:36] Allereerst langjarige duidelijkheid.

[2:10:38] Dat gaan we bieden met dit wetsvoorstel.

[2:10:42] Maar, voorzitter, daar zijn er ook fiscale wijzigingen nodig.

[2:10:45] Ik had het er al over.

[2:10:46] Streeft de minister er daarna, nu het niet aanpalend bij dit wetsvoorstel zit, om straks

[2:10:51] in het komende belastingplan een wijziging door te voeren tot groei van de overdragsbelasting?

[2:10:57] Heeft hij hetzelfde voornemen met betrekking tot de overbruggingswet die nu geldt voor box 3?

[2:11:01] en die dreigt langer van krachten te zijn, omdat het nieuwe Box3-stelsel geen sinecure is om in te voeren.

[2:11:10] Zoals we afgelopen week in een ander debat met elkaar in de wereld hebben vastgesteld.

[2:11:14] En als u daar even pauzeert, dan is er een interruptie voor u van de heer Vlag, SGP.

[2:11:19] Ja, voorzitter. Ik heb met interesse geluisterd naar de bijdrage van meneer Grimwis met een inleiding

[2:11:22] waar een gemiddelde gereformeerde dominee zich niet aan zou durven wagen.

[2:11:26] Maar er zitten ook heel verstandige dingen in dat betoog, meneer Grimwis.

[2:11:30] Waar ik wel wat vragen bij heb, is het amendement, ik kan het zo snel even niet meer vinden,

[2:11:33] wat u hebt ingediend met collega Paternotte om de nieuwbouwopslag zeven jaar te laten gelden

[2:11:39] en dan vervolgens in dertien stappen af te bouwen.

[2:11:42] Ik wil daar wat verduidelijking op van.

[2:11:44] Dat betekent dat je gewoon een situatie krijgt dat de facto huren dertien jaar lang nominaal dalen.

[2:11:49] Dat is een heel bijzondere situatie, denk ik.

[2:11:53] En ziet de heer Grimwis ook het punt dat dit de afschrijvingstermijn van veel investeerders

[2:11:59] In een paar zinnen zei hij heel geruststellend dat dit past in de horizon van de ontwikkelaars en de investeerders.

[2:12:07] Maar wij kennen die gesprekken niet, dus misschien zou u daar wat meer over kunnen zeggen.

[2:12:11] Want ik vind het nogal kort om in dertien jaar zo'n opslag af te bouwen.

[2:12:15] Geen wiskrist, u niet?

[2:12:16] Voorzitter, tegen ruststelling, dat stellen de heer Paternot en ik ook niet voor.

[2:12:21] Er zijn twee dingen.

[2:12:23] Het eerste is dat wij stellen voor om de nieuwbouwopslag die de minister slechts voor twee jaar voorstelt,

[2:12:29] namelijk van 1 juli 2024 tot 1 juli 2026,

[2:12:35] om die cap van twee jaar van 1 juli eraf te halen.

[2:12:40] Dus wij zeggen van, blijf nou die nieuwbouwopslag gebruiken,

[2:12:43] in ieder geval tot en met 2030.

[2:12:46] En voor 2030 hebben we de wet namelijk al weer gronder geëvalueerd.

[2:12:50] Daar zit dat evaluatieamendement onder 27,

[2:12:52] wat ik ook met collega Paternot heb ingediend,

[2:12:54] waarbij je ook goed gaat kijken naar die effecten van die nieuwbouwopslag

[2:12:57] en hoe je daarmee verder moet en of dat 10% moet blijven,

[2:13:01] of misschien na 2030 een wat lager percentage.

[2:13:04] Dus het ene gaat over hoe lang zet je dat instrument nog in voor nieuwe woningen.

[2:13:08] En wij zetten dat zodanig ver weg, die horizon,

[2:13:12] dat je dus daarvoor die evaluatie hebt gehad. Dat is één.

[2:13:15] Het tweede is, het is niet uit te leggen dat je in 2050

[2:13:20] toevallig in een woning woont, gebouwd in 2026 of 2027,

[2:13:24] waar nog steeds diezelfde opslag van 10% geldt, omdat het allang geen nieuwbouwwoning meer is.

[2:13:30] Het is gewoon een bestaande huurwoning, zoals alle anderen.

[2:13:33] De kwaliteit is in die decennia ook afgenomen, et cetera.

[2:13:36] Kortom, het onderscheidende argument in 2040, 2050, 2060 om nog steeds met 10% extra huur te blijven rekenen, is weg.

[2:13:45] En daarom stellen wij voor het lineair in 20 jaar, dus niet in 13 jaar, in 20 jaar af te bouwen.

[2:13:51] En twintig jaar is de beleggingshorizon van institutionele beleggers.

[2:13:57] Vijftien à twintig jaar is vaak waar ze mee rekenen.

[2:14:00] Dus als zij twintig jaar lang met een nieuwbouwopslag kunnen werken die lineair afbouwt,

[2:14:06] kunnen zij daarmee uit de voeten, is mijn overtuiging.

[2:14:09] Ik was net misschien wel iets te kritisch op lange vragen,

[2:14:12] maar ik ga nu iets kritischer zijn op lange antwoorden.

[2:14:16] En de heer Vlag voor een interruptie.

[2:14:18] Ja, daar zitten heel veel elementen in het antwoord van de heer Grimm.

[2:14:22] In het amendement zelf lees ik toch echt dat het in 13 jaar lineair wordt afgebouwd.

[2:14:25] Als dat 20 moet zijn, moet u het amendement daar nog op aanpassen.

[2:14:31] Dan blijft bij mij de vraag staan van waarom zou het niet uit te leggen zijn...

[2:14:35] dat je gedurende de investeringshorizon, lees de afschrijftermijn van een bepaalde woning...

[2:14:40] in een buitengewoon lastige tijd, want ik denk dat we dat met elkaar eens zijn...

[2:14:44] dat er zoveel dingen bij elkaar komen dat wil je de huurmarkt nu op gang houden.

[2:14:47] Heb je die nieuwbouwopslag nodig?

[2:14:49] En er zijn talloze voorbeelden van specifieke regelingen die 30 jaar na data nog steeds genoemd werden.

[2:14:56] Zogenaamde rooswoningen uit de jaren, wat is het, 70, 80.

[2:15:00] Waarom zou je deze Hugo-opslag niet gewoon in 2045 nog kunnen uitleggen?

[2:15:05] Geen West-ChristenUnie.

[2:15:06] Ja, voorzitter, ik heb het amendement ingediend.

[2:15:08] Maar het is anders ingediend dan ik het heb aangeleverd, zie ik nu.

[2:15:11] Dus dat moeten we even oplossen.

[2:15:13] De versie die ik ook naar de heer Vlag heb geappt, is een amendement waarin stond dat het in twintig jaar

[2:15:23] lineair wordt afgebouwd.

[2:15:24] Dus die tien procent verdwijnt lineair in twintig jaar.

[2:15:30] Dus dat is het voorstel.

[2:15:32] Er is ergens tussen aanleveren en indienen iets misgegaan, dus we zullen deze opnieuw indienen.

[2:15:38] Dus dank voor de scherpte van de heer Vlag.

[2:15:39] Voor de overige verwijzing denk ik naar mijn antwoord in de eerste aanleg, omdat dit een

[2:15:48] herkenbaar punt is.

[2:15:49] Het kernbezwaar van institutionele beleggers, van wie we grotendeels afhankelijk zullen zijn

[2:15:53] bij de investeringen, is dat twee jaar echt onvoldoende is, want die nieuwbouwopgave gaat

[2:16:01] nog jaren daarna door en we hebben dat echt nodig.

[2:16:03] En ten tweede, ja, die snappen ook dat het niet redelijk is om tot in lengte van decennia

[2:16:10] met een 10%-opslag te blijven werken.

[2:16:15] Helder.

[2:16:16] Ik denk dat het goed is om nog even goed naar het amendement te kijken, hoewel de griffie

[2:16:21] mij erop wijst dat er wel degelijk 7 jaar en 13 jaar staat, wat opgeteld toch 20 zou

[2:16:27] moeten zijn.

[2:16:30] Ah, helder.

[2:16:30] Voorzitter, dat zijn twee heel verschillende dingen.

[2:16:32] De een gaat over hoe lang je het instrument gaat inzetten.

[2:16:36] En dat hebben we tot met 2030 willen zetten.

[2:16:40] En het andere gaat over afbouwen, lineair afbouwen.

[2:16:44] Dat zijn twee heel verschillende dingen.

[2:16:45] Dus het is waarschijnlijk op één hoop gegooid...

[2:16:47] maar dat zijn twee totaal verschillende dingen...

[2:16:49] die allebei zijn geregeld in het amendement.

[2:16:52] Helder. Dan is het echt zaak om nog eens goed naar alle amendementen te kijken.

[2:16:57] En voor iedereen die af en toe iemand door de zeil ziet lopen...

[2:17:01] Dat zijn dus mensen die ook nog eens weer extra amendementen komen brengen.

[2:17:05] We staan op een behoorlijk aantal amendementen.

[2:17:09] Maar vervolgt u eerst uw betoog.

[2:17:11] Ja, voorzitter, dank u wel.

[2:17:12] En ja, dank overigens aan Bureau Wetgeving, want er wordt keihard gewerkt.

[2:17:16] Dus ik kan me voorstellen dat het in de communicatie tussen fracties en BW...

[2:17:22] ook af en toe lastig is om het allemaal bij te houden.

[2:17:24] Maar mijn waardering is heel groot.

[2:17:26] En ik ben blij dat we nog een plenaire afronding hebben.

[2:17:28] Dat komt de zorgvuldigheid vast en goed.

[2:17:31] Dan nog een paar puntjes, voorzitter.

[2:17:33] De corporaties, zij staan klaar om volop bij te dragen aan de bouw van middenhuurwoningen.

[2:17:37] We hebben de marktpoets er al definitief afgehaald als Kamer.

[2:17:40] Het blijft echter een langdurige discussie met de Europese Commissie om te komen tot een wijziging van de staatssteunregels.

[2:17:45] Zodat de geborgde financiering van de middenhuursector door corporaties mogelijk is.

[2:17:50] Dat is wel echt pro-nodig om die productie op te voeren.

[2:17:52] Kan de minister aangeven hoe de gesprekken met de Europese Commissie nu verlopen?

[2:17:55] En wanneer hij witte rook uit, ik zal niet zeggen het zwartgeblakende Brussel, maar uit

[2:18:00] Brussel verwacht.

[2:18:06] Volkshuisvesting kan niet zonder publieke middelen, betaalbare volkshuisvesting kan niet

[2:18:11] zonder publieke middelen.

[2:18:12] We kunnen wel vragen om betaalbare woningen, maar het verleden leert ons dat het niet zonder

[2:18:16] rijksbijdrage kan of publieke bijdrage.

[2:18:18] Zei het aan de corporaties, zoals bijvoorbeeld het afschaffen van de vennootschapsbelasting

[2:18:24] of de ATAT aanpassen, en of via de huidige instrumenten, zoals de stadbouwimpuls,

[2:18:32] de woningbouwimpuls en dat soort zaken. Ook hier geldt echter dat structurele middelen nodig zijn,

[2:18:38] en dat zal de minister met me eens zijn. Dat vraagt iets met name van die formerende partijen,

[2:18:43] want met boerroepen tegen deze minister en tegen deze wet komen we er niet betaalbaar wonen,

[2:18:48] vergt nu eenmaal publiek geld en vervolgens hou je dus ook meer beschikbare middelen in de portemonnee

[2:18:54] van met name middeninkomens over die ze op een andere manier aan de economie kunnen besteden.

[2:18:59] Dat levert uiteindelijk veel meer op dan alleen maar woningen dereguleren en vervolgens de

[2:19:07] argeloze middeninkomens aan duur huren over te laten, wat nu de afgelopen 20, 30 jaar

[2:19:12] is gebeurd.

[2:19:13] Voorzitter, ik ronde af met de verhuurders die stelselmatig de hoge huren in rekening

[2:19:18] brengen.

[2:19:19] Als huurder kun je dan je recht halen bij de huurcommissie.

[2:19:22] Als de verhuurder in het ongelijk gesteld wordt, kan hij veroordeeld worden de leesjes te betalen.

[2:19:26] Als we uitgaan voor kostendekkende leesjes, zou zo'n 1850 euro moeten worden afgetikt.

[2:19:31] De regering geeft de huurcommissie in het voorstel de mogelijkheid om hogere leesjes op te leggen,

[2:19:37] maar maximaal 1400 euro.

[2:19:40] Dat is toch een beetje raar.

[2:19:42] Waarom zouden we notoren huisjesmelkers, die de huurcommissie dus belast met werkzaamheden,

[2:19:47] niet gewoon laten betalen wat hij de samenleving kost,

[2:19:50] na notabene vier keer te zijn gematst.

[2:19:54] Dus ik heb het niet over de eerste keer dat gelijk 1.850 euro moet worden afgetikt,

[2:19:58] maar dat die vier keer in het ongelijk is gesteld.

[2:20:01] Dus dat die vier keer door de huurcommissie is vastgesteld

[2:20:04] dat een verhuurder een te hoge huur in rekening heeft gebracht.

[2:20:07] En dat is het amendement onder, ik meen, 28.

[2:20:11] En voorzitter, dat leek mij meer dan voldoende voor de eerste termijn, dus tot zover.

[2:20:14] Dank u wel, heer Ginwis.

[2:20:16] En dan ga ik naar mevrouw Vedder, CDA.

[2:20:20] Dank, voorzitter.

[2:20:23] Voorzitter, een te hoge huur voor een te klein of een slecht huis raakt niet alleen huurders.

[2:20:29] Het raakt ons allemaal.

[2:20:31] Elke huur die te hoog is, elke schimmelplek in een slechte woning.

[2:20:35] Het raakt ons, tenminste het zou ons moeten raken, als we in een land willen leven waar we solidair zijn met elkaar.

[2:20:42] Wij willen in een fatsoenlijk land leven waar iedereen een fatsoenlijk dak boven zijn of

[2:20:48] haar hoofd heeft.

[2:20:49] In een land leven waar mensen niet krom hoeven te liggen om hun huur te kunnen betalen.

[2:20:55] Veel huren zijn nu gewoon domweg te hoog.

[2:20:58] De oorzaak hiervan is ongebreidelde marktwerking.

[2:21:02] Doorgeschoten liberalisering.

[2:21:04] Daar wil het CDA vanaf.

[2:21:07] Een huis, een thuis is een basisrecht.

[2:21:09] Dat moeten we niet aan een markt overlaten en al helemaal niet aan een gemankeerde markt.

[2:21:15] Voorzitter, de Grondwet erkent het grondrecht om ergens thuis te zijn.

[2:21:19] Er staat in artikel 22 dat de bevordering van voldoende woongelegenheid een voorwerp van

[2:21:25] zorg der overheid is.

[2:21:27] De opgave om te zorgen voor voldoende woningen, in welke vorm dan ook, is dus een zaak van

[2:21:32] algemeen belang.

[2:21:33] Dat maakt de wooncrisis meer dan enkel een economisch of bestuurlijk vraagstuk.

[2:21:39] Volkshuisvesting is een sociale kwestie.

[2:21:42] Een huis is namelijk een onderdeel van een gemeenschap in je wijk of je buurt.

[2:21:47] Voor echte volkshuisvesting moeten we dan ook de liberale en de individualistische bril van

[2:21:55] de afgelopen decennia gaan afzetten.

[2:21:58] En we moeten de bril van gemeenschapszin opzetten.

[2:22:03] Solidariteit, omkijken naar elkaar, betekent dat we moeten gaan nadenken vanuit wat huurders

[2:22:08] nodig hebben waar huurders zekerheid van krijgen en dat we acties zullen moeten ondernemen

[2:22:14] daar waar er onrecht is waar huurders tegenaan lopen.

[2:22:19] Voorzitter, een van die acties is deze wet betaalbare huur en wij vinden dit dan ook

[2:22:23] een gedenkwaardig moment waar we een serieuze inbreng aan willen doen en er groot voorstander

[2:22:34] van zijn dat die beweging die ik net beschreef in dit wetsvoorstel zit.

[2:22:38] Wij willen graag van woningmarkt naar volkshuisvesting.

[2:22:44] Dat wil niet zeggen dat we over de uitwerking geen zorgen of vragen hebben, want die hebben

[2:22:47] we wel.

[2:22:49] Een van de belangrijkste zorgen is de mogelijke verkoop van huurwoningen.

[2:22:54] Met betrekking tot uitponding hoor ik graag hoe we er bovenop kunnen zitten als het meest

[2:22:59] negatieve scenario zich over pakweg twee jaar daadwerkelijk zou ontvouwen.

[2:23:04] Ik begrijp dat nu vooruitlopen op maatregelen niet kan, omdat het impact heeft op invoering

[2:23:08] van de wet en op de sector zelf, maar ik wil graag een nadrukkelijk plan zien qua evaluatie.

[2:23:14] En graag hoor ik de minister daarover.

[2:23:17] Voorzitter, geen misverstand.

[2:23:19] Een bepaalde mate van uitbonding vindt het CDA gewoon acceptabel, omdat we namelijk een

[2:23:25] fundamentele scheefgroei aan het herstellen zijn.

[2:23:28] En laten we niet vergeten dat als we doorgaan op de huidige koers er helemaal geen betaalbare

[2:23:33] huurwoningen meer overblijven voor mensen met een beperkt inkomen.

[2:23:36] Blijven we echt tegen die grofweg 300.000 huurders zeggen, je redt jezelf maar?

[2:23:43] Of kiezen we voor een fatsoenlijk land waarin we solidair zijn en we kiezen voor volkshuisvesting?

[2:23:49] Voorzitter, ik heb nog een aantal vragen over de impact op particuliere verhuurders.

[2:23:54] Zeker die met slechts enkele woningen.

[2:23:57] Waar ik me zorgen over maak is de complexiteit van het WWF voor de kleine verhuurder.

[2:24:02] Een kleine verhuurder die iets goeds probeert te doen met zijn pensioen, om het in te zetten

[2:24:07] om een ander een thuis te bieden.

[2:24:10] Maar die wordt in korte tijd nu geconfronteerd met veel nieuwe administratie, een puntenstelsel,

[2:24:16] een stapeling van regels waarvoor ook de Raad van State nadrukkelijk waarschuwt.

[2:24:21] Voorzitter, hoe gaat de minister met deze zaken om?

[2:24:24] Hoe gaan we samen met gemeentes, de VNG aan de slag deze druk behapbaar te maken?

[2:24:30] En dat grijpt natuurlijk ook in op het overgangsrecht.

[2:24:33] Het huidige voorstel van één jaar oogt wat ons betreft kort.

[2:24:38] doet een langere overgangstermijn, bijvoorbeeld twee jaar, niet meer recht aan het zoeken van die balans

[2:24:44] tussen de kleine verhuurder en de huurder die ook gewoon recht heeft op een betaalbare woning?

[2:24:52] Voorzitter, dan nog drie korte specifieke vragen.

[2:24:57] Een woning dient straks als een onzelfstandige woning verhuurd te worden als er geen duurzaam

[2:25:02] gemeenschappelijk huishouden in woont.

[2:25:04] Ik heb er net aan mijn collega Welzijn ook een vraag over gesteld.

[2:25:07] Ik hoor graag van de minister of bijvoorbeeld een meeroudergezin op één adres past binnen deze formulering.

[2:25:18] En als dat niet zo is, of het dan nodig is om die formulering aan te passen naar een

[2:25:22] meerpersoonshuishouden.

[2:25:24] Voorzitter. De servicekosten bij de huurcommissie.

[2:25:27] Zeker in grote nieuwe huurcomplexen lijkt er soms wel een verdienmodel gemaakt te worden

[2:25:32] van hoge servicekosten.

[2:25:35] De regelgeving is hierop nog niet goed toegesneden.

[2:25:37] Dat is te zien aan de hoeveelheid procedures bij de huurcommissie in de kantonrechter.

[2:25:42] Die procedures duurden lang en er zitten voor huurders veel drempels in.

[2:25:46] Minister, zitten er ook haakjes in de wetgeving om hier iets aan te doen, vraag ik via de voorzitter.

[2:25:54] En is de minister ook bereid de mogelijkheden voor een geborgd leningstelsel voor middenhuur te verkennen?

[2:26:00] Dat kan wellicht juist de verhuurders die je wil overhouden, die we waarderen in het systeem,

[2:26:06] helpen te blijven investeren.

[2:26:09] Voorzitter, nog twee overwegingen ook.

[2:26:11] Als ik even uitzoom naar de context van deze wet, dan zie je dat bij veel nieuwe bouwprojecten

[2:26:17] gemeentenraden nadrukkelijk aan het stuur gaan zitten met betrekking tot het percentage

[2:26:20] sociale huurwoningen.

[2:26:22] Juist omdat projectontwikkelaars op grotere koopwoningen goed verdienen, zien we daarmee

[2:26:27] in de praktijk dat er projecten tot stand komen met vooral die twee elementen erin,

[2:26:32] de sociale huurwoningen en de grotere koopwoningen.

[2:26:34] Dit terwijl we het aantal betaalbare koopwoningen, wat onze fractie betreft, ook ontzettend belangrijk

[2:26:40] vinden.

[2:26:42] Minister, vraag ik via de voorzitter even platgeslagen, hebben we in zekere zin naast

[2:26:47] een wet betaalbare huur ook een wet betaalbare koop nodig?

[2:26:52] Ik snap dat de Rijksoverheid op dit gebied een andere rol heeft te spelen, daar ben ik

[2:26:55] mij zeer van bewust, maar toch wil ik er graag aandacht voor vragen of de minister in de geest

[2:27:02] van deze vraag die een reflectie zou willen geven op die squeeze, hoe we die het beste

[2:27:08] zouden kunnen benaderen en welke perspectieven er zijn in de ogen van de minister op meer

[2:27:14] grip op de bouw van betaalbare koop, zodat deze niet tussen wal en schip gaat vallen.

[2:27:20] Voorzitter, nog een overweging over wat Lodewijk Asscher recent onderstreepte over leefbaarheid

[2:27:28] en kwetsbare wijken.

[2:27:29] Want wat Asscher betreft, en het CDA is het hier roerend mee eens, gaan we in de kwetsbaarste

[2:27:35] wijken van Nederland de komende 5 tot 10 jaar de helft van alle betaalbare woningen toewijzen

[2:27:41] aan startende leraren, medewerkers van kinderdagverblijven, BOA's, agenten in opleiding, verpleegkundigen

[2:27:47] en medewerkers in de jeugdzorg.

[2:27:49] Mijn collega van GroenLinks, P van de A GroenLinks, vroeger ook terecht al aandacht voor dat het

[2:27:58] gek is dat je in de stad waar je zou willen werken zelf niet kan wonen.

[2:28:04] Om echt te investeren in de leefbaarheid en in te zetten op het bouwen van gemeenschappen,

[2:28:10] moeten mensen met maatschappelijke beroepen wat ons betreft ook voorrang krijgen op woningen in die

[2:28:15] wijken. Gemeentes kunnen dit al doen via de huisvestingsverordening, maar het gebeurt niet

[2:28:21] altijd. Aan de minister vraag ik hoe gemeentes hierbij kunnen helpen.

[2:28:25] Zijn er bijvoorbeeld conceptbepalingen voor die huisvestingsverordeningen die het ministerie

[2:28:30] samen met het VLG kan opstellen om daarin gemeentes te hulp te schieten?

[2:28:37] Als gemeentes aarzelen, welke middelen heeft de minister dan om ze daarbij te helpen, aangezien

[2:28:44] we wel meer regie willen gaan pakken?

[2:28:46] Daar is deze wet immers misschien wel de belichaming van.

[2:28:53] Gemeentes kunnen nu al via hun huisvestingsverordening voorrang geven aan inwoners met een lokale

[2:28:58] binding.

[2:28:59] Dat is belangrijk voor de gemeenschapszin.

[2:29:01] Wat het CDA betreft doen we een oproep om alles op alles te zetten om dit ook voor mensen

[2:29:06] met een maatschappelijk beroep te doen.

[2:29:09] Dan nog een aantal reflecties van de CDA-fractie op een aantal ingediende amendementen.

[2:29:14] Ze stromen overigens nog vrolijk binnen, maar ik pak er een paar uit die aansluiten bij

[2:29:20] een aantal kernpunten waar wij als fractie vragen over hebben.

[2:29:24] Het amendement voor kleine verhuurders om deze helemaal uit te sluiten van regulering.

[2:29:31] Aan de ene kant kan ik me er wat bij voorstellen, omdat ik kleine verhuurders ken met hun verhaal

[2:29:38] over hoe ze hun pensioen in willen zetten voor het beschikbaar stellen van een woning voor

[2:29:42] een ander.

[2:29:43] Maar toch zie ik ook de schaduwzijde daarvan, want het gevolg kan natuurlijk ook zijn dat

[2:29:48] dat we daarmee huurders creëren die gewoon veel te hoog huur betalen.

[2:29:53] Zou de minister een inschatting kunnen maken om hoeveel verhuurders het gaat

[2:29:56] als we zouden meegaan in dat amendement om kleine verhuurders uit te sluiten?

[2:30:02] Uiteindelijk willen wij namelijk dat voor elke huurwoning

[2:30:05] een fatsoenlijke huur wordt gevraagd.

[2:30:09] En voorzitter, ik vraag de minister ook

[2:30:10] of zo'n uitzondering tot bijvoorbeeld drie panden geen sluiproute kan vormen

[2:30:15] Voor bijvoorbeeld malefiede investeerders, die dan vervolgens hun onderneming gewoon

[2:30:20] vrolijk gaan opknippen tot heel veel ondernemingen met drie woningen.

[2:30:25] Voorzitter, de nieuwbouwopslag langer laten doorlopen lijkt ons een goede zaak.

[2:30:32] Ook wij verwachten, deze fractie, dat de situatie waar we nu in zitten, de marktomstandigheden

[2:30:38] nog niet zo snel zullen ontspannen als de twee jaar waar nu op wordt aangestuurd.

[2:30:45] En we vinden die stimulans om door te blijven bouwen aan nieuwe huurwoningen belangrijk.

[2:30:52] Dus ik hoor daar graag de reflecties van de minister op.

[2:30:56] Zou dat niet langer moeten?

[2:30:57] En zo ja, hoeveel langer dan?

[2:31:00] Want waar ligt dan de balans met wanneer het zich gaat omslaan...

[2:31:05] naar dat we teveel nieuwe huurders gaan creëren die een te hoge huur betalen?

[2:31:10] Daarmee sluit ik me ook aan bij de vragen van een aantal collega's van mij.

[2:31:15] Is het wel logisch om die nieuwbouwopslag iets blauwe hierna in voor die woningen te laten gelden?

[2:31:22] Of is een afbouwpad niet logischer?

[2:31:25] Daar hoor ik graag een reactie op van de minister.

[2:31:34] De impuls voor het verduurzamen en isoleren van woningen heb ik nog vragen over.

[2:31:40] Ook daar is een amendement over ingediend.

[2:31:43] van mijn collega van PvdA, PvdA GroenLinks, GroenLinks PvdA, ik denk dat ik het over drie

[2:31:52] jaar nog niet weet.

[2:31:57] Ja, dat kan ook, gewoon GroenLinks of PvdA.

[2:32:00] Mijn zeer gewaardeerde collega De Hoop, daar heb ik meteen het probleem op gelost.

[2:32:06] Want ik kan me voorstellen dat met dit amendement, waar ik me dus veel bij kan voorstellen, maar

[2:32:12] Ik zie ook dat het de impuls kan vormen voor verhuurders om de woning dan maar gewoon te

[2:32:19] gaan verkopen in plaats van te verduurzamen.

[2:32:21] Dat zou ook een beweging zijn die we niet zouden willen zien.

[2:32:28] Volgens mij zouden we meer puntenafstrek willen hebben voor slechte labels, maar op een manier

[2:32:34] dat het een prikkel is om te verduurzamen in plaats van dat het een prikkel wordt om

[2:32:38] te verkopen.

[2:32:38] En daar zie ik graag een reflectie van op van de minister.

[2:32:44] Want het allerbelangrijkste is natuurlijk dat we die slecht geïsoleerde woningen gewoon

[2:32:47] zo snel mogelijk isoleren, dat we in een fatsoenlijk land wonen met een fatsoenlijk huis die fatsoenlijk

[2:32:52] is geïsoleerd en waar ook nog een fatsoenlijke huur voor wordt gevraagd.

[2:32:57] En wat ons betreft zetten we labelspringen.

[2:33:00] Is het dus belangrijk om niet in te zetten op het nog alleen hoger krijgen van al vrij

[2:33:05] Maar is het vooral zaak om woning uit lage labels te halen en dus een sterke puntenaftrek

[2:33:12] te hebben voor labels vanaf label D en lager?

[2:33:17] Aan de minister dus ook de vraag op dit specifieke amendement.

[2:33:22] Hoe kijkt hij daarnaar en hoe zouden we dit amendement zo vorm kunnen geven dat dat is

[2:33:28] wat ermee wordt bereikt?

[2:33:30] Tot slot nog een vraag over een amendement van de heer De Groot over de regulering van het beperken

[2:33:38] tot de betaalbaarheidsgrens.

[2:33:41] Ik ben heel erg op zoek naar het effect hiervan in de grote steden.

[2:33:46] Zeker in de G4 lijkt het me dat een hoog aantal van deze woningen hierboven zit, terwijl juist ook

[2:33:52] de G4 zelf de oproep heeft gedaan en het punt heeft gemaakt van wij hebben een groot gebrek

[2:33:59] aan betaalbare middenhuur.

[2:34:02] Dus mijn zorg zit hem in, gaan we met dit amendement dan die juiste regulering niet

[2:34:08] invoeren op de plek waar we die het hardste nodig hebben?

[2:34:12] Ook daarvan vraag ik graag een reflectie van de minister, voorzitter.

[2:34:16] Dank u wel.

[2:34:18] Dank u wel, mevrouw Vedder.

[2:34:19] U heeft gesproken namens het CDA.

[2:34:21] Ik wil even tegen de collega's zeggen dat ik bij voorkeur de hele eerste termijn zou afmaken

[2:34:27] voordat we gaan lunchen, maar ik zou wel graag nu een korte sanitaire schorsing hebben, tenzij

[2:34:35] collega's hier het hier echt mee oneens zijn, maar het lijkt me verstandig om een hele eerste

[2:34:40] termijn te doen, maar nu even te schorsen voor vijf minuten tot tien over half één zijn geschorst.

[2:45:54] Ik heropen de vergadering.

[2:45:58] Welkom bij de vaste Commissie voor Binnenlandse Zaken.

[2:46:01] Zou ik wat meer rust mogen in de zaal en op de publieke tribune?

[2:46:06] Dank u wel.

[2:46:08] Vandaag is aan de orde de wet Betaalbare Huur.

[2:46:12] We zijn bezig met de eerste termijn van de zijde van de Kamer.

[2:46:14] Ik geef nu het woord aan mevrouw Keijzer.

[2:46:17] Zij spreekt namens BBB.

[2:46:19] Dank u, voorzitter.

[2:46:21] Ik heb even gevraagd aan de heer De Groot of hij zijn inbreng na die van mij wou doen in verband met

[2:46:27] andere besprekingen waar ik straks naartoe moet.

[2:46:30] Dat mocht, maar voordank.

[2:46:32] Voorzitter, daar staan we dan.

[2:46:34] Vandaag en woensdag behandelen we de wet Betaalbare Huur, die er voor sommige partijen in deze Kamer zo

[2:46:40] snel als mogelijk door moet komen.

[2:46:42] Wat mij betreft, verblind door een eigen ideologische wens en wereldbeeld, stomen ze zo de

[2:46:51] huurmarkt, wat de BBB betreft, volle bak af op stilstand.

[2:46:56] En het is niet het huidige kabinet dat dan de puin op mag opruimen.

[2:47:01] Dat werk wordt overgelaten aan een volgend kabinet, terwijl meerdere partijen terecht

[2:47:06] kritische vragen hebben gesteld over allerlei mogelijke effecten.

[2:47:11] Daarom duiken we vandaag even in de details, kijken we naar de matige redenering onderliggend

[2:47:16] aan het schenden van het eigendomsrecht, de verwachte negatieve effecten en de dilemma's

[2:47:21] die naar voren komen uit dit wetsvoorstel.

[2:47:24] Dat het aan goede bedoelingen in de Nederlandse politiek niet ontbreekt, is een feit, ook

[2:47:30] vandaag weer.

[2:47:31] Wie kan er tegen maatregelen zijn die soms exorbitant, maar vaak ook gewoon te hoog huren

[2:47:38] in relatie tot de geboden kwaliteit of in relatie tot het inkomen wat mensen hebben?

[2:47:45] Wie kan er tegen een verbod op tijdelijke huurcontracten zijn, een eerdere wet die aangenomen

[2:47:50] is. Die kan er tegen duurzaamheidseisen zijn. De laatste jaren zijn vaak lastenverhogingen

[2:47:58] voor ondernemers de pinautomaat van de overheid geweest. Nog een procentje erop. Box3 of in

[2:48:06] de overdragsbelastingen, omdat dat een van de weinige knoppen is die het CPB van een

[2:48:11] goedkeuringstempel voorziet. Een wet die huurstaarhengen maximeert. Allemaal goede bedoelingen, voorzitter.

[2:48:20] Maar vandaag deze wet.

[2:48:24] Een maximum aan de huurpenningen.

[2:48:27] Een verplichting om de puntbijtelling bij het huurcontract te doen.

[2:48:32] Zelfs al ben je een particulier met een kamer of een zelfstandige etage.

[2:48:40] Alles bij elkaar opgeteld zou je toch wel gek zijn als je iets te verhuren hebt om dat

[2:48:47] te gaan doen.

[2:48:48] Je begeeft jezelf in een juridisch mijnenveld en mocht je de pech hebben zelf een goede verhuurder

[2:48:56] te zijn, maar een gestoorde huurder te treffen, helaas pindakaas.

[2:49:02] De BBB bekijkt deze wet nadrukkelijk niet alleen met corporatieogen of institutionele ogen van

[2:49:09] pensioenfondsen.

[2:49:10] De BBB kijkt ook naar deze wet met de ogen van een particulier die één, twee of drie

[2:49:16] woningen verhuurt of overweegt te gaan huren, dus ook nadrukkelijk naar de huurder, voorzitter.

[2:49:23] Er zijn in de nu gereguleerde huursector tot 147 punten ongeveer 425.000 woningen in particuliere

[2:49:31] handen. In de vrije sector ruim 700.000 woningen. Ook voor deze soms kleine, voormalige ondernemers

[2:49:40] gaat de wet gelden.

[2:49:42] Als u heel even wil pauseren, is er een interruptie van de heer Paternotte, D66.

[2:49:47] Het is mij helder dat mevrouw Keizer continu praat vanuit het belang van de verhuurders.

[2:49:51] Alleen op een punt begreep ik dat niet.

[2:49:52] Ze zei net dat je een fatsoenlijk verhuurder zou moeten zijn die zich aan alle regels houdt.

[2:49:56] Mooi, zoals de meesten trouwens natuurlijk.

[2:49:59] Maar een gestoorde huurder treffen, dan is het met deze wet helaas pindakaas.

[2:50:02] Ik snap niet zo goed wat zij daarmee bedoelt.

[2:50:05] Voorzitter. In mijn betoog heb ik alle ingrepen en alle wetgeving proberen op te sommen die de

[2:50:12] afgelopen jaren voorbijgekomen is, waaronder de wet vaste huurcontracten of de wet verbod

[2:50:17] tijdelijke huurcontracten.

[2:50:19] Die verhuurder heeft te maken met al die regels die op hem of haar afkomen.

[2:50:25] De wet tijdelijke huurcontracten maakt dat mensen buitengewoon terughoudend zijn om te gaan verhuren.

[2:50:30] Want als je namelijk een huurder treft die ze niet allemaal op een rijtje heeft,

[2:50:34] kom je er nooit meer vanaf.

[2:50:36] Dat in combinatie met de huurpenningen die zwaar belast worden.

[2:50:41] Dat in combinatie met alle administratieve verplichtingen,

[2:50:45] zoals een huurpuntentelling erbij doen.

[2:50:47] Dat in combinatie met het maximeren van te ontvangen huur.

[2:50:51] Voorzitter, we zijn de huurmarkt aan het kapot maken.

[2:50:56] Ja, volkshuisvesting staat in de Grondwet en is ook wat de BBB belangrijk vindt, maar wil je over kunnen

[2:51:05] gaan tot het huisvesten van het volk, zul je huurhuizen moeten hebben of betaalbare koopwoningen.

[2:51:13] Al die regelgeving die hier met de beste bedoeling wordt aangenomen, maakt dat juist steeds moeilijker

[2:51:21] en de hoeveelheid te verhuren woning juist steeds kleiner.

[2:51:25] Is dat afdoende?

[2:51:27] Nou, ik constateer dat mevrouw Keizer...

[2:51:30] Ik bedoel, dit wil ik niet als interruptie gebruiken,

[2:51:32] maar ik merk dat zij het dus niet hecht over deze wet,

[2:51:33] maar over eerdere wetten die volgens haar de situatie creëren.

[2:51:36] Een stapeling, geloof ik. Mevrouw Keizer, volgt u dit ook?

[2:51:38] Ja, voorzitter, dat is correct wat u zegt.

[2:51:39] Het is een stapeling.

[2:51:41] Allerlei wetgeving die keer op keer

[2:51:43] met op zichzelf goede bedoelingen wordt aangenomen,

[2:51:46] maar die komt wel allemaal terecht

[2:51:47] bij die verhuurder.

[2:51:50] En die verhuurder

[2:51:51] die denkt op een gegeven moment

[2:51:52] laat maar, laat maar. Als ik een slechte huurder tref, kom ik er niet meer van af. Ik mag niet

[2:51:59] meer vragen dan de puntentelling van het woningwaarderingstelsel mij toestaat. Ik moet allerlei administratie

[2:52:08] bij gaan houden. Ik trek de gemeente op mijn nek met dwangsommen. En als ik dan nog wat

[2:52:14] overhoud kan ik aftikken bij de fiscus.

[2:52:17] Voorzitter, huurders hebben huizen nodig en huizen zijn vaak huurwoningen.

[2:52:25] En deze wet maakt juist in die middenhuur, in die middenhuur de hoeveelheid woningen minder,

[2:52:33] want er gaat gewoon verkocht worden, voorzitter.

[2:52:38] Toch wilde heer Paternot een nieuwe interruptie.

[2:52:40] Ja, voorzitter, mevrouw Krijssel roept eigenlijk steeds dat enorme angstbeeld op van een huurmarkt

[2:52:46] die totaal tot stilstand komt waardoor er alleen maar uitgepont gaat worden, niet meer geïnvesteerd

[2:52:50] gaat worden.

[2:52:52] Alleen, ik vraag me af op basis waarvan dat nou eigenlijk steeds gezegd wordt, want we

[2:52:58] zien natuurlijk enorme steun bij gemeenten, maar bijvoorbeeld ook bij de grootste ontwikkelaar

[2:53:02] van Nederland die zegt met deze wet kunnen wij prima uit de voeten.

[2:53:05] En vanochtend nog het nieuws dat de investeringen van beleggers in huurwoningen, dat die juist

[2:53:10] weer flink zijn aangetrokken.

[2:53:12] Dus hoe verklaart mevrouw Keizer nou dat het angstveld dat zij steeds schetst,

[2:53:16] dat dat op heel veel plekken juist onderuit gehaald wordt?

[2:53:19] Mevrouw Keizer, BBB.

[2:53:20] Ja, voorzitter.

[2:53:21] Ik heb gisteren nog eens de memorie van toelichting gelezen.

[2:53:26] En als je dat leest, dan vraag je je echt af hoe het voor ver gekomen is

[2:53:30] dat wij hier vandaag deze wet behandelen.

[2:53:33] In alle vragen worden trouwens de verschillende punten wel geadresseerd.

[2:53:38] Dat wel, maar de consequentie die daaruit voortvloeit, die wordt niet genomen.

[2:53:42] In de memorie van toelichting heb ik gelezen dat er een onderzoek gedaan is.

[2:53:48] OREC heet dat, als ik het goed uitspreek, 95% van de middenhuurwoningen de uitpontwaarde hoger is

[2:53:55] dan de door-exploitatiewaarde.

[2:53:57] Nou, dat zijn moeilijke woorden.

[2:54:00] Die zeggen dat als deze wet in werking treedt, dan is verkopen financieel aantrekkelijker voor een

[2:54:06] verhuurder dan verder verhuren.

[2:54:11] En ja, voorzitter, er zijn een aantal aanpassingen gedaan na de consultatiefase, maar dan nog

[2:54:17] is toch de hoeveelheid woningen waarvan het financieel aantrekkelijker is om ze straks

[2:54:25] te verkopen, toch zo groot dat je jezelf af moet vragen of het doel dat je nastreeft,

[2:54:33] dat deze wet naastreft, namelijk voldoende betaalbare middenhuur,

[2:54:38] verder uit beeld komt.

[2:54:40] Dus ik begrijp eigenlijk de vraag van de heer Paternotte niet,

[2:54:44] tenzij hij zijn eigen geweten probeert te sussen met deze vraag.

[2:54:49] Voorzitter, dat kan natuurlijk.

[2:54:51] Paternotte, D66.

[2:54:52] Mijn eigen geweten zit erop dat we een enorme toename hebben gezien

[2:54:55] van de vrije huursector de afgelopen jaren,

[2:54:57] en dat je dan zo denkt, dan komen er veel meer vrije huursectorwoningen bij,

[2:55:00] dan zal de prijs wel dalen,

[2:55:01] maar dat in plaats daarvan we een gigantische prijsstijging hebben gezien.

[2:55:05] Die hebben geleid tot echt enorme hoge huurprijzen,

[2:55:07] waardoor we inmiddels kunnen constateren dat Amsterdam

[2:55:09] op de huurvrije huurmarkt duurder is dan Londen.

[2:55:12] Het is echt onwaarschijnlijk dat je dat kan constateren.

[2:55:14] En van mevrouw Keizer hoor ik steeds alleen maar bezwaren om daar iets aan te doen.

[2:55:19] En dat mag, maar dan zou ik zeggen, ja, kom dan ook met een alternatief,

[2:55:22] want we kunnen het nog niet met elkaar het normaal vinden

[2:55:24] dat we, omdat we het niet gereguleerd hebben, die situatie laten ontstaan.

[2:55:28] En je gaat mij niet vertellen dat er, als dat soort huren worden gevraagd,

[2:55:31] dat er dan niet enorme rendementen worden gemaakt.

[2:55:33] Kijzer, BBV.

[2:55:35] Ja, voorzitter, het is grappig dat de heer Paternotte Amsterdam noemt.

[2:55:38] Daar is zelfs de wethouder inmiddels tot de conclusie gekomen

[2:55:41] dat de stapeling van duurzaamheids- en kwaliteitseis inmiddels zo hoog is

[2:55:44] dat het er vanaf moet.

[2:55:46] Dus dat onderbouwt mijn stelling.

[2:55:49] Voorzitter, dat in combinatie met het toestromen

[2:55:53] van steeds meer mensen naar Nederland, zeker trouwens ook in Amsterdam,

[2:55:58] Waar aan de Universiteit van Amsterdam tegenwoordig 40 procent een buitenlandse student is, maakt

[2:56:04] het ook zo dat er te veel vraag is gezien het aanbod dat er is.

[2:56:12] Het ondermijnt de stelling van de heer Paternotte dat het op te lossen is met deze wet.

[2:56:23] Het probleem is een te grote vraag en een te klein aanbod.

[2:56:28] En nou precies in die twee dossiers maakt D66 het erger, voorzitter.

[2:56:35] Datum op de D66.

[2:56:36] Voorzitter, mevrouw Kuijzer gaat steeds op geen enkele manier in op de vraag.

[2:56:39] En komt dan weer met iets heel anders.

[2:56:40] Die wethouder in Amsterdam, die vindt inderdaad dat er teveel bovenwettelijke eisen werden gesteld in de gemeente.

[2:56:44] En daarom heeft hij dat voor het grootste deel gestopt.

[2:56:47] Wat de doorbouw enorm bevorderd.

[2:56:50] Maar diezelfde wethouder is groot voorstander van deze wet.

[2:56:52] Omdat hij ook zegt, ja er wordt steeds geroepen over rendement van particuliere beleggers.

[2:56:56] maar laten we even wel wezen, de waardestijging van die woningen,

[2:56:59] die tellen ze op een of andere manier dan nooit mee.

[2:57:01] Dus, ja, voorzitter, ik heb steeds natuurlijk gevraagd van...

[2:57:07] Waar gaat mevrouw Keijzer niet in op al die partijen,

[2:57:10] voor wie zij zegt op te komen, die juist deze wet ook steunen?

[2:57:12] Want ze zeggen, we kunnen hiermee uit de voeten,

[2:57:13] we zien graag die zekerheid,

[2:57:15] maar ik zou van haar in ieder geval nog een antwoord willen op de vraag

[2:57:17] hoe verklaart zij dat de investeringen van beleggers in huurwoningen

[2:57:21] de afgelopen maanden juist flink zijn aangetrokken?

[2:57:25] Ik weet niet of dat zo is.

[2:57:27] En de vraag waarom al die partijen die vanochtend ook weer zo prachtig op een rijtje staan voor

[2:57:32] deze wet.

[2:57:33] Ik loop inmiddels zo lang mee in Den Haag dat ik daar wel een verklaring voor heb.

[2:57:38] Die zijn als de dood dat het erger wordt.

[2:57:40] En die hopen dat als deze wet wordt aangenomen, overigens dan niet met alle amendementen die

[2:57:46] voorliggen, die het nog ingewikkelder maken om rendement te halen, maar ze hopen dat daarmee

[2:57:52] dan de discussie in ieder geval een aantal jaren stil ligt.

[2:57:56] Dat is wat wat wat mijn perceptie daarvan is.

[2:58:00] Dat zijn trouwens aan de ene kant de institutionele

[2:58:03] grotere partijen en de corporaties en aan de andere kant voorzitter.

[2:58:07] Ja, en zo is het ook nog weer eens vooral linkse bestuurders uit grote steden.

[2:58:12] En dan heb je gewoon een groot vertrouwen in overheidsregulering, voorzitter.

[2:58:18] En ik denk dat dat niet de heilige graal is.

[2:58:22] Ik denk dat je moet kijken naar wat je nodig hebt om huurwoningen te realiseren.

[2:58:29] Vandaar hebben wij het over betaalbare middenhuur, daar gaat het over.

[2:58:35] Deze wet gaat er in mijn perceptie toe leiden dat er verkocht gaat worden.

[2:58:41] Dan wordt het verkocht voor prijzen die mensen met een middeninkomen, twee verdieners verdienen

[2:58:47] maximaal 83.000 euro met z'n tweeën, dan kan je een hypotheek krijgen van 375.000 euro.

[2:58:54] Wat kan je in vredesnaam kopen in grote gedelen van Nederland voor dat bedrag als je op het

[2:59:02] punt staat om een gezinnetje te willen beginnen, voorzitter?

[2:59:06] Niets.

[2:59:10] Mevrouw Welzijn, Nieuw Sociaal Contract.

[2:59:12] Dank u wel, voorzitter.

[2:59:14] Ik ben even benieuwd wat mevrouw Keizer precies bedoelt met wat zij net zei over partijen die

[2:59:22] niet tegen deze wet durven zijn.

[2:59:26] Van de mensen die net wat hebben aangeboden, hier lees ik Harm Jansen, CEO van BPD Europe.

[2:59:32] Hij zegt dat de wet ons eenduidigheid en zekerheid brengt.

[2:59:37] Dat is waar we als nieuwbouwontwikkelaar en als belegger in het nieuwbouwmiddenhuur op

[2:59:41] dit moment de meeste behoefte aan hebben.

[2:59:43] Bedoelt mevrouw Keizer dan te zeggen dat meneer Harm Jansen, CEO van BPD Europe, niet eerlijk

[2:59:49] durft te zijn over wat hij eigenlijk vindt van deze wet?

[2:59:54] Dat weet ik niet, ik ken meneer Harm Jansen niet.

[2:59:57] Ik weet wel hoe dit soort dingen gaan.

[3:00:01] Namelijk dat je ziet dat het onzeker is, dat je ziet dat er een meerderheid kan komen voor

[3:00:09] verder ingrijpen en dat je dan je knopen telt.

[3:00:13] Dat is wat ik hier zo naar kijk.

[3:00:18] Dat is allemaal toegestaan, dat mag je allemaal vinden.

[3:00:21] Ik denk dat met deze wet uiteindelijk het doel van een flinke voorraad betaalbare middenhuur

[3:00:30] verder uit beeld komt, omdat er verkocht gaat worden en omdat de 100.000 woningen die de

[3:00:36] minister als compensatie ziet voor het instandhouden van de hoeveelheid de

[3:00:43] voorraad betaalbare middelen die je nodig hebt niet gerealiseerd wordt dus

[3:00:47] voorzitter uiteindelijk komen we in een situatie terecht dat er meer mensen niet

[3:00:54] toekomen aan een betaalbaar huis patron op de d66 ja voorsteur harme jansen de

[3:01:02] ceo van de grootste ontwikkelaar van ons land die was ooit tegelijk met mevrouw

[3:01:06] bij mevrouw Kuijzer, CDA-wethouder, zei het dan in Utrecht.

[3:01:09] Verbaasd me een beetje dat zij hem niet kent.

[3:01:12] Alleen ik denk dat de stelling dat hij eigenlijk niet zegt wat hij vindt,

[3:01:18] maar in feite alleen maar uit van ik hoop dat het in ieder geval dan zekerheid heeft.

[3:01:23] Hij is wel specifiek. Met deze wet kunnen wij volop blijven doorbouwen

[3:01:25] aan meer betaalbare huurwoningen in Nederland.

[3:01:28] Hij is de grootste ontwikkelaar van Nederland.

[3:01:29] Hij zegt eigenlijk dat het angstbeeld dat mevrouw Kuijzer oproept,

[3:01:32] dat het helemaal niet waar is.

[3:01:34] Vindt zij daar niet ook dat het wat sterker zou zijn om daar nauwelijks op in te gaan,

[3:01:37] in plaats van te zeggen, ja, die hebben hun knopen geteld en die zeggen niet meer wat

[3:01:40] ze vinden?

[3:01:42] Kijzer, BBB.

[3:01:43] Ja, voorzitter, maar dat weet ik niet en het zal u verbazen worden, maar er zijn CDA's

[3:01:47] die ik niet ken.

[3:01:48] Ik ben er soms zelf ook wel verbaasd over, maar soms gebeurt dat gewoon.

[3:01:54] Mijn analyse van deze wet zoals die hier voor ligt, is gewoon dat in het segment betaalbare

[3:02:03] middenhuur en dat een grote bouwer die alles bouwt, in zijn mix tot de conclusie komt dat

[3:02:12] deze web hem niet frustreert.

[3:02:14] Dat mag hij, voorzitter.

[3:02:15] Dat is helemaal toegestaan.

[3:02:17] Ik zit hier vandaag voor het segment betaalbare middenhuur en in mijn analyse komt dat doel,

[3:02:25] een voorraad met betaalbare middenhuur, door dit wetsvoorstel verder van ons af te staan.

[3:02:30] En dan heb je uiteindelijk een situatie dat met name die twee verdieners, anderhalf keer modaal,

[3:02:38] niet meer aan bod komen.

[3:02:40] Ze verdienen te veel voor de sociale huur, de middenhuur verdwijnt omdat die woningen verkocht

[3:02:46] gaan worden, de prijzen die daarvoor gebeurd gaan worden in de huidige markt zijn dermate hoog dat

[3:02:52] ze er geen hypotheek voor kunnen krijgen en de dure huur wordt nog duurder, voorzitter.

[3:02:56] Dus voorzitter, dat is waarom de BBB uiteindelijk deze afweging waarschijnlijk wel gaat maken.

[3:03:04] Dat deze wet nadelig is, juist voor middeninkomens.

[3:03:12] Dan ga ik naar de heer Ginders, ChristenUnie.

[3:03:15] Ja voorzitter, het klopt dat in de drie van de duurste steden in Europa van de top vijf

[3:03:22] er beleggers zullen zijn, particuliere beleggers, die woningen zullen uitponden.

[3:03:26] Dat klopt.

[3:03:29] Maar wat mevrouw Keijzer daarna zegt, dat met name voor anderhalf, twee verdieners,

[3:03:34] de verkoop, het uitponden van middenhuurwoningen een ramp zou zijn.

[3:03:36] Nee, die krijgen juist meer kans om zo'n woning te kopen.

[3:03:39] Want vaak juist anderhalve en twee verdieners willen graag een woning kopen.

[3:03:43] De groep die last zal hebben van uitponden, zijn alleenstaande.

[3:03:47] Mensen met flexcontracten die niet zomaar zelf een woning kunnen kopen

[3:03:52] en zijn aangewezen op die middenhuur.

[3:03:55] Daar zit een probleem, op zijn minst tijdelijk.

[3:03:58] Omdat je gewoon, als je de geest weer wil...

[3:03:59] En daar gaat mijn vraag over, voorzitter.

[3:04:01] Als je de geest terug in de fles wil krijgen,

[3:04:03] na 30 jaar, 35 jaar deregulering,

[3:04:07] en je gaat weer reguleren,

[3:04:09] ja, je kunt niet zomaar wat kapot is gemaakt herstellen.

[3:04:11] En hoe reflecteert mevrouw Keizer daarop,

[3:04:14] dat dat zoveel jaar geleden is gedereguleerd,

[3:04:16] dat heeft onder blok nog een versnelling gekregen,

[3:04:20] en dat is synoniem geworden,

[3:04:21] niet voor betaalbare huur, maar voor dure huur.

[3:04:25] Hoewel die vrije sector het hartst is gegroeid van alle sectoren.

[3:04:29] De sociale huur is stabiel gebleven, de koopwoningen zijn licht toegenomen, maar vooral die vrije

[3:04:34] sector is van klein veel en veel minder klein geworden en de huren zijn geëxplodeerd.

[3:04:39] Ik ga naar mevrouw Keizer, WBB.

[3:04:41] Voorzitter, het is dat er in het verleden dingen misgegaan zijn.

[3:04:45] Dat staat wel vast.

[3:04:46] Ik kan me de discussie over de verhuurdersheffing nog levendig herinneren.

[3:04:50] tijdens Rutte II, waarin de ChristenUnie een enthousiaste gedoger was.

[3:05:01] Dus dat weet ik nog heel goed, voorzitter.

[3:05:03] En ja, er moet iets gebeuren, maar misschien is het dan toch verstandiger om eens te kijken

[3:05:08] naar de analyse van professor Bulhauer, die daar net vanmorgen een alternatief voor op tafel gelegd heeft.

[3:05:18] Dit zijn trouwens discussies die de meeste woningzoekenden amper kunnen volgen in de doelgroep,

[3:05:28] waar ook de heer Grinwis het over heeft.

[3:05:31] Want die mensen, die twee verdieners, van inmiddels wel achterin de twintig, volgens de

[3:05:39] memorie van toelichting, verdienen met z'n tweeën 53.000 tot 83.000 euro.

[3:05:44] met z'n tweeën. Dan kan je ongeveer 375.000 euro hypotheek krijgen. Waar in Nederland?

[3:05:54] Nou ja, in de Randstad, want daar ging het in ieder geval net bij de vorige interrupties over.

[3:05:59] De Randstad is groot. Utrecht, Amersfoort, Den Bosch en dan zo richting Rotterdam heb je Amsterdam en

[3:06:10] Den Haag ook te pakken, kan je voor 375.000 euro een drie kamer appartement kopen.

[3:06:16] Waar?

[3:06:17] Waar, voorzitter?

[3:06:19] Want ze zijn er niet.

[3:06:21] Dus de gedachte dat deze wet deze mensen gaat helpen, het is niet zo, het is gewoon

[3:06:26] niet zo.

[3:06:27] En daarom vind ik ook de opmaat naar dit debat vandaag zo verdrietig.

[3:06:32] Je kon de tv niet aanzetten, de radio of een krant niet openslaan of een website niet aankloppen

[3:06:37] waarbij net het idee ontstaat dat deze wet mensen gaat helpen en dat als je dit geen goed idee bent,

[3:06:43] nou, dan ben je wel heel slecht bezig als politieke partij.

[3:06:46] Voorzitter, het tegenovergestelde is het geval.

[3:06:48] Wat gaat helpen is dereguleren, bouwen en kijken naar een andere manier om iets te doen

[3:06:56] aan de exorbitante huren, want dat dat moet gebeuren, daar vindt u de BBB aan uw kant.

[3:07:04] Helder. Oh, ik zie dat er nog een instructie is en die is van mevrouw Vedder en zij is van het

[3:07:13] Ik ben toch een beetje in de war van het pleidooi van mijn collega van de BBB, omdat ik aan de

[3:07:21] ene kant hoor zeggen dat de oplossing is verder dereguleren, maar er moet wel een oplossing

[3:07:26] komen voor die exorbitante hoge huurprijzen.

[3:07:29] Dat is volgens mij precies wat we met deze wet aan het doen zijn.

[3:07:34] Dereguleren hebben we al pak en beet dertig jaar uitgeprobeerd en heeft geleid tot de

[3:07:39] We zitten nu in een situatie van duur huren.

[3:07:46] Dat verhoudt zich dan toch niet met elkaar?

[3:07:49] Als ik het heb over dereguleren, dan heb ik het over alle eisen die gesteld worden aan nieuwbouw.

[3:07:55] Dan heb ik het over allerlei procedures die daarvoor doorlopen moeten worden.

[3:08:00] Recent heeft de minister ervoor gekozen om een landelijke norm neer te zetten voor duurzaamheidseisen.

[3:08:07] Je had laag, je had midden en je had hoog.

[3:08:09] En wat doet deze minister?

[3:08:10] In plaats dat hij dan lager zit, gaat hij in één klap weer hoog.

[3:08:13] Maar elke eis die je in een nieuwbouwwoning stopt, maakt uiteindelijk de prijs hoger.

[3:08:21] Zo zijn er ook op gemeentenniveau allerlei extra eisen die met alle goede bedoelingen

[3:08:29] — daar zullen wij niet over horen — worden in projecten gestopt met uiteindelijk als

[3:08:33] of minder woningen per plan of duurdere woningen.

[3:08:40] Dat is waar je moet dereguleren, om zoveel als mogelijk zo snel als mogelijk te bouwen.

[3:08:46] Dat is wat ik bedoel met dereguleren.

[3:08:49] Om uiteindelijk ervoor te zorgen dat het aanbod van woningen stijgt.

[3:08:54] Want dat is gewoon de beste manier om jonge mensen een kans te geven om een leven te beginnen in een eigen huis, een eigen plekje onder de zon.

[3:09:08] Dan ben ik nog steeds benieuwd naar de laatste opmerking van de vorige zin.

[3:09:15] Er moet wel wat gebeuren aan die exorbitante hooghuren, maar ik hoor vooral een hele felle

[3:09:21] BBB op dit wetsvoorstel dat het allemaal niet gaat helpen.

[3:09:28] Wat is dan de oplossing van de BBB?

[3:09:33] Voorzitter. Ik heb voor mij liggen een stuk van vandaag van professor Bolhauer,

[3:09:39] meester Vlak en dokter Hafner over het temperen van aanvangshuren.

[3:09:44] En die komen met een mietspiegel en een mietprijsbrems.

[3:09:47] Duitse woorden, voorzitter, om de scherpe kanten van marktwerken in de

[3:09:51] vrije huursector weg te nemen door de ontwikkeling van de aanvangshuren te dempen.

[3:09:56] Dat zou een mogelijkheid kunnen zijn.

[3:09:59] Daarin kan je kijken of je zo het doel kunt bereiken.

[3:10:04] Het voorstel zoals dat nu voorligt, gaat uiteindelijk door de neveneffecten die het heeft de hoeveelheid

[3:10:14] middenhuurwoningen verkleinen, en op zo'n manier dat er uiteindelijk een flink aantal huurders zijn

[3:10:22] die een lagere huur krijgen, zeker, die zullen er zijn.

[3:10:26] Maar veel meer mensen zullen buiten staan kijken naar huizen die ze niet kunnen bereiken,

[3:10:35] omdat die verkocht gaan worden of verkocht zijn.

[3:10:41] Voor de volgende uur betoog.

[3:10:42] Dank u wel, voorzitter.

[3:10:44] Het volgende kopje in mijn betoog gaat over het schending van de eigendomsrechten.

[3:10:48] Deze wet, die een reguleren van de middenhuur gaat invoeren,

[3:10:52] gecombineerd met een uitgebreid woningwaarderingstelsel, gaat ervoor zorgen dat de eigendomsrechten

[3:10:59] van talloze verhuurders geschonden gaan worden.

[3:11:01] De verdediging hiertoe wordt in van alles gezocht.

[3:11:04] De verduurzamingsslag wordt genoemd als zaak van algemeen belang.

[3:11:08] Het huidig tekort wordt genoemd als rechtvaardiging.

[3:11:12] En de situaties die daaruit volgen worden benoemd, allemaal om de aantasting van het eigendomsrecht

[3:11:18] te beperken.

[3:11:18] Maar dit is volgens onze fractie een matige verdediging, want wat eigenlijk het probleem

[3:11:24] is, is dat er te veel aanbod is en te veel vraag, onder andere door een gegroeide bevolking.

[3:11:30] Die overigens in de laatste jaren uitsluitend groeit door migratie, voorzitter.

[3:11:37] Het ging vandaag heel even daarover, maar ik hecht er toch altijd maar weer aan om aan

[3:11:42] te geven dat twee derde van arbeids- en kennismigranten binnen vijf jaar het land verlaat.

[3:11:48] En dat asielmigranten blijven, en ook door nareiziger in aantal groeien en inmiddels

[3:11:58] in de sociale huur een kwart van de woningen bezetten als je ze afzet tegen starters.

[3:12:07] De schending van eigendomsrechten zou ons allemaal ter harten moeten gaan, zeker als

[3:12:15] Dat je als overheid de laatste tien jaar je niet hebt ingezet om het onderliggend probleem

[3:12:19] aan te pakken, namelijk het achterblijven van de woningbouw ten opzichte van de groei van

[3:12:24] de bevolking.

[3:12:25] En de oplossing waar de minister mee komt, is het bepalen wat mensen mogen doen met hun

[3:12:29] eigen doel.

[3:12:30] Ze eigenlijk voor het blok zetten om te gaan verkopen, omdat ze, voorzitter, niet meer

[3:12:37] uitkomen.

[3:12:37] Dat ze toe moeten gaan leggen op dat particuliere bezit, terwijl dat niet zelden het pensioen

[3:12:45] potje is, zeker van voormalige ondernemers.

[3:12:49] Mensen die in het verleden al geïnvesteerd hebben in de woningbouw zullen dit niet zo

[3:12:53] snel opnieuw gaan doen, want een onbetrouwbare overheid verandert de spelregels tijdens het

[3:13:01] spel.

[3:13:02] En dan kun je wel stellen dat je het juridisch hebt dichtgetimmerd en dat de sprake is van

[3:13:07] noodzaak en algemeen belang, maar het is en blijft een schending van eigendomsrecht, terwijl

[3:13:14] je met alternatieven kunt komen die minder ver gaan en ook het doel bereiken wat nagedreven wordt.

[3:13:22] Twee vragen aan de minister.

[3:13:24] Een van de doelen van deze wet is het borgen van het aanbod van middenhuur.

[3:13:28] Dit is ook de onderbouwing waarom het ingrijpen in het eigendom zich gerechtvaardig is.

[3:13:33] We lezen, net in een interruptie gaf ik dat al aan, dat OREC aangeeft dat 95% van de middenhuurwoningen

[3:13:38] de uitpontwaarde hoger is dan de doorexploitatiewaarde.

[3:13:43] En ja, ik heb begrepen dat er een aantal aanpassingen zijn geweest na de consultatiefase.

[3:13:49] Maar voorzitter, laat het dan geen 95%, maar 80% zijn dat in deze categorie valt.

[3:13:58] En laat nou eens 10% de huurwoning toch in eigendom houden en blijven verhuren in hoop

[3:14:05] op betere tijden.

[3:14:06] Voorzitter, ik kom dan tot een rekensom dat van de 300.000 tot 400.000 woningen die onder

[3:14:12] deze wet komen te vallen, 210.000 tot 280.000 woningen verkocht gaan worden.

[3:14:19] Met de gehoopte 100.000 woningen nieuwbouw in de middelhuur tot 2030, kom je dan 110.000

[3:14:29] tot 180.000 woningen tekort.

[3:14:33] Klopt deze rekensom en zo niet, tot welke getallen komt de minister dan, voorzitter?

[3:14:39] En wat betekent dat dan voor de grondrechtentoets?

[3:14:43] Want je mag grondrechten beperken als je van tevoren het doel hebt vastgesteld en dat doel

[3:14:50] ook haalt.

[3:14:52] Dan nog moet je je afvragen of een minder ingrijpend instrument gerechtvaardigd is, maar

[3:14:58] dat is het vervolg.

[3:15:00] De minister geeft aan dat er gevallen zullen zijn waarbij uitponding zal plaatsvinden,

[3:15:05] Maar dat dit niet erg is, omdat middeninkomers vervolgens deze woning kunnen gaan kopen.

[3:15:10] Onze fractie verwacht dat huurders hun huurwoningen, die volgens de nieuwe regeling te duur zijn,

[3:15:17] dat verhuurders deze huurwoningen gaan verkopen, maar dat die dus niet terecht zullen komen

[3:15:22] bij middeninkomens.

[3:15:24] De prijs van een gemiddelde eensgezinswoning in de provincie Utrecht is rond de vijf en

[3:15:28] een halve ton.

[3:15:29] De minister geeft aan dat het inkomen van mensen die in de middenhuursector zitten zo'n 75.000

[3:15:34] euro per jaar is en dat ze daarmee een hypotheek van 325.000 euro kunnen krijgen.

[3:15:40] Dit betekent dan toch gewoon dat deze mensen met een middeninkomen zo'n huurwoning die

[3:15:46] verkocht wordt, helemaal niet kunnen verkopen?

[3:15:49] Dus waar moeten deze mensen dan heen, vraag ik de minister.

[3:15:52] Het totale aanbod aan huurwoningen zal dus krimpen en een deel zal verschuiven naar de

[3:15:56] koopmarkt, waar ze vervolgens duur zullen worden verkocht aan mensen die nu eenmaal

[3:16:00] meer geld te besteden hebben.

[3:16:01] Want als de minister een goede makelaar spreekt, dan zal hij te horen krijgen dat er gemiddeld

[3:16:06] zo'n 40.000 tot 50.000 euro wordt overboden op een doorsnee woning in bijvoorbeeld Alphen

[3:16:11] aan de Rijn.

[3:16:13] Huurders die uit hun huurwoning worden gezet, zullen waarschijnlijk geen hypotheek kunnen

[3:16:16] krijgen voor dezelfde woning.

[3:16:18] En als de koopwoning op de vrije markt staat, kan iedereen ervan uitgaan dat ze er uitgeboden

[3:16:23] worden door hogere inkomensklassen.

[3:16:26] De minister weerspreekt dat huurwoningen op grote schaal uitgepond gaan worden en baseert

[3:16:30] zich op cijfers van het kadaster.

[3:16:31] Als je makelaars in de praktijk zou vragen hoe het er nu voor staat met de wet betaalbare

[3:16:37] huur in het verschiet, zullen die je laten weten dat er minder huurwoningen worden aangeboden

[3:16:42] en dat de woningen nu al verkocht worden en verkocht zullen gaan worden.

[3:16:47] Dit fenomeen is overal gaande en de e-mails die mijn fractie bereikt komen van mensen

[3:16:52] die van hun huurder al te horen hebben gekregen dat ze de woning gaan verkopen en dat ze iets

[3:16:58] anders moeten gaan zoeken.

[3:17:00] Ga maar even binnen enkele maanden een huurwoning vinden.

[3:17:03] Dat is een onmogelijke taak, voorzitter.

[3:17:06] Hoe gaat de minister voorkomen dat vele jongeren, die nu geconfronteerd gaan worden met de beëindiging

[3:17:11] van hun huidig huurcontract, dakloos gaan worden?

[3:17:15] Dan, voorzitter, monumenten.

[3:17:22] Ik mag verder gaan, voorzitter.

[3:17:24] Het WWS-puntensysteem waarmee de waarde van een woning vastlegt aan de hand van bepaalde

[3:17:29] kwaliteit, zei ze, is best arbitrair en is niet altijd geschikt om te hanteren in de

[3:17:35] middenhuursector.

[3:17:36] Zo hebben we ook in de vragen van verhuurders gezien.

[3:17:38] Monumenten, bijvoorbeeld in de binnenstad, hebben slechts weinig mogelijkheid om te verduurzamen.

[3:17:43] En als ze dat moeten doen, dan kost ze dat veel geld.

[3:17:46] In het WWS-puntsysteem kun je met die investeringen soms helemaal niet uit.

[3:17:51] Wat er dus gaat gebeuren, is dat in de binnenstad de monumentale panden die verhuurd worden,

[3:17:56] allemaal te koop gezet gaan worden.

[3:17:57] Het hele doel van deze wet was om ervoor te zorgen dat middeninkomens geholpen zullen

[3:18:01] worden met het krijgen van een betaalbare huis.

[3:18:04] Maar zo'n pand zullen die middeninkomens in de binnenstad dus niet kunnen kopen.

[3:18:10] De grote bouwers en institutionele beleggers hebben toegezegd gekregen dat ze tussen 2024

[3:18:15] en 2026 10 procent extra huur mogen vragen voor nieuwbouw, omdat ze immers geen rekening

[3:18:22] konden houden met de komende regulering.

[3:18:24] Maar diezelfde grote bouwers en institutionele beleggers constateren dat de regulering via

[3:18:31] het WWS-puntestelsel ervoor zorgt dat ze geen kloppend businessmodel krijgen.

[3:18:36] Die zien ook een investeringsbereidheid afnemen als zo'n tijdelijke bonus niet na 2026 ook

[3:18:42] verstrekt wordt.

[3:18:44] Onze fractie voorspelt dan ook dat er van de vergunde bouwvergunning na 2016 veel niet

[3:18:51] gerealiseerd kan worden, omdat de business case niet meer rondkomt.

[3:18:56] Betekent dit niet, vraag ik de minister, dat het WWS-puntsysteem eigenlijk woningen niet

[3:19:01] op voldoende waarde schat als er een nieuwbouwbonus nodig is om de bouw niet stil te laten vallen?

[3:19:10] Kan de minister aangeven waarom die 10% bonus niet gewoon vastgelegd wordt in de standaard

[3:19:16] WWS-systematiek en dat een tijdelijke bonus eigenlijk niet geschikt is om op langere termijn

[3:19:22] de business days te kunnen garanderen voor investeerders en bouwers.

[3:19:29] Voorzitter, wij vragen ons af hoe het er nu voor staat met de bouw van middenhuurwoningen

[3:19:36] door woningcorporaties.

[3:19:38] De bouw van dit soort woningen is belangrijk, omdat het aanbod nou eenmaal vergroot moet worden.

[3:19:44] Daarnaast worden de geplande bouwaantallen ook gebruikt ter onderbouwing van de invoering

[3:19:49] van de wet betaalbare huur om het aantal woningen op pijl te houden.

[3:19:55] Maar weet u wat het antwoord van de minister was?

[3:19:59] In 2022 zijn in het totaal in Nederland 687 middenhuurwoningen door coöperaties gerealiseerd.

[3:20:10] In de memorie van toelichting staat dat dat tot 2030 er 50.000 moeten zijn.

[3:20:18] Hoe dan, voorzitter?

[3:20:20] Ik ben benieuwd.

[3:20:22] Ik hoor graag van de minister hoe dat voor elkaar gaat komen.

[3:20:27] Het gevolg van deze wet is dat de middenhuursector verder gereguleerd gaat worden en dat investeren

[3:20:33] in de middenhuursector steeds minder aantrekkelijk is.

[3:20:38] Beleggers en andere investeerders zullen geen geld stoppen in een sector die een onaantrekkelijk

[3:20:43] rendement heeft, waardoor de huursector in Nederland gaat krimpen.

[3:20:46] In sommige gevallen zal je er inderdaad voor zorgen dat mensen die te veel betalen voor

[3:20:51] een middenhuurwoning, minder huur gaan betalen na mutatie, mits het amendement van de heer

[3:20:58] De Hoop niet aangenomen wordt, en dat mag je dan maar hopen.

[3:21:02] Maar een ander resultaat is ook dat een aantal huurders hun huurwoningen gaan verkopen, waardoor

[3:21:07] huurwoningen weer koopwoningen gaan worden.

[3:21:10] En zoals benoemd, die zijn te koop voor middeninkomens en starters.

[3:21:14] Het gevolg is dat als je honderd huurders hebt, er vijftig een lagere huur krijgen, maar

[3:21:23] dat andere vijftig om een steeds kleiner aantal middenhuurwoningen zal moeten vechten.

[3:21:29] En ze komen op straat te staan.

[3:21:31] Wij vragen als fractie ons af, hoe ziet de minister het volgende dilemma?

[3:21:39] Wat kiest een gemiddelde groep jongeren als je op straat het volgende dilemma aan ze voorlegt?

[3:21:45] Namelijk, kies van jullie groep, van jullie groep, van honderd jongeren, zestig uit die

[3:21:54] minder huur gaan betalen, maar wijs ook tegelijkertijd er veertig aan die daardoor niet meer toekomen

[3:22:01] aan een huis.

[3:22:02] Of jullie gaan allemaal iets meer huur betalen, maar het resultaat is dat er meer huurwoningen

[3:22:09] blijven, zeker komen.

[3:22:12] Voorzitter, ik vraag mij af waar deze groep jongeren voor zou kiezen.

[3:22:17] Want voorzitter, helaas, het is geen ideale wereld.

[3:22:21] Helaas, helaas, zou ik iedereen een sociale huurwoning toewensen, voorzitter, maar dat

[3:22:28] gaan we hier met elkaar niet bereiken.

[3:22:32] Voorzitter, om de bemoningmarkt weer de goede kant op te gaan trekken, moeten we de markt

[3:22:35] verbeteren en niet volledig op zijn kop zetten.

[3:22:38] De weg van drang en dwang gecombineerd met grootschalige schending van eigendomsret moet

[3:22:43] zoveel mogelijk voorkomen worden.

[3:22:45] Mijn fractie pleit voor betaalbare huur en koophoning door het aanbod te vergroten, de vraag te

[3:22:50] beperken door minder migratie, deregulering en wet- en regelgeving te versoepelen.

[3:22:56] Het is economisch vrij eenvoudig.

[3:22:59] Meer aanbod en minder vraag leidt tot betere beschikbaarheid en dus betere betaalbaarheid.

[3:23:03] Deze wet in de huidige vorm, zonder aanpassingen onze kanten op, zeg ik maar tegen alle indieners

[3:23:12] van amendementen die het erger maken, gaan ervoor zorgen dat het aanbod kleiner wordt,

[3:23:16] waardoor mensen het juist moeilijker krijgen om überhaupt een huis te vinden.

[3:23:22] Voorzitter, ik heb de amendementen gezien, ook daar weer vele goede bedoelingen, maar

[3:23:28] Uiteindelijk zal dit de situatie in de volkshuisvesting, die toch nog steeds voor grote delen een

[3:23:36] markt is, nijperder brengen en het doel van deze wet, betaalbare middenhuur, verder van ons afbrengen.

[3:23:43] Dank u wel.

[3:23:44] Dank u wel, mevrouw Keijzer namens WBB.

[3:23:47] En dan ga ik nu naar de heer Peter de Groot en hij spreekt namens de VVD.

[3:23:54] Dank u wel, voorzitter.

[3:23:57] Vorige week zag ik de minister met een helm op staan in de Oude Tweede Kamer.

[3:24:02] Zoals aangekondigd wordt dat project flink duurder.

[3:24:06] En ik zag in het parole een uitspraak van de minister hierover.

[3:24:09] Renovatie Binnenhof is een droom voor archeologen en een nachtmerrie voor bouwkundigen.

[3:24:15] Ik zou vandaag willen beginnen met eenzelfde uitspraak over deze wet, de wet betaalbare huur.

[3:24:19] Waar ik overigens dit debat de echte naam voor zou willen gebruiken, de middenhuurregulering.

[3:24:24] Dit wetsvoorstel is een droom van deze minister en een aantal fracties,

[3:24:27] Maar een nachtmerrie voor mensen die op zoek zijn naar een huurwoning.

[3:24:33] Want de VVD voorziet minder aanbod, verdere verkoop van huurwoningen, mindere nieuwbouw

[3:24:39] en ook in dit segment middenhuur lange wachtlijsten.

[3:24:43] Met als kerst op de taart bijna geen duurdere huurwoningen meer.

[3:24:47] En als ze er dan nog zijn, een segment met explosie van prijzen.

[3:24:54] Een echte nachtmerrie.

[3:24:56] Maar hoe kijkt de VVD eigenlijk aan tegen de huurmarkt?

[3:24:58] Voorzitter, laat ik dit betoog beginnen met een uiteenzetting hoe de VVD tegen deze huurmarkt

[3:25:03] en de positie van huurders aankijkt.

[3:25:06] De VVD staat voor redelijke huren, staat naast huurders, staat voor voldoende aanbod van huurwoningen

[3:25:12] en dat huurwoningen in een nette staat worden verhuurd in Nederland.

[3:25:17] Nederland heeft ook een unieke positie in Europa als het om de huurmarkt gaat.

[3:25:22] Ons land kent het grootste voorraad huurwoningen, die onder de marktprijs worden verhuurd.

[3:25:27] voorgegeven in het stelsel met woningcorporaties met hun sociale huurwoningen.

[3:25:32] En daarnaast kent ons land een vrije markt met 1,15 miljoen woningen.

[3:25:37] Daarin zijn nog eens 500.000 woningen sociaal verhuurd.

[3:25:41] En daardoor kent ons land een relatief kleine vrije marktsector.

[3:25:45] Dit is belangrijk om rekenschap aan te geven omdat deze wet

[3:25:48] nog meer regulering betekent voor een toch al relatief kleine vrije sector.

[3:25:54] En in generieke zin blijkt uit de gegevens van Binnenlandse Zaken

[3:25:56] is de betaalbaarheid van de huursector daarom ook goed.

[3:25:59] Gemiddeld genomen zijn mensen 25 procent van hun inkomen kwijt aan huur.

[3:26:04] En dat percentage is de afgelopen tien jaar niet sterk gewijzigd.

[3:26:08] Maar zijn er dan helemaal geen problemen op de huurmarkt?

[3:26:11] Nou, dat is het niet zo. Dat weten we allemaal.

[3:26:13] Allereerst is er sprake van een groot tekort aan woningen.

[3:26:17] De wachtlijsten voor de sociale sector.

[3:26:20] Er is ook gebrek aan doorstroming.

[3:26:23] En daarom is het tekort enorm groot.

[3:26:25] Er is schaarste van middenhuurwoningen, met name in de Randstad.

[3:26:27] en loopt de prijs van woningen op.

[3:26:31] Dat was ook voor de VVD aanleiding om de afgelopen drie jaar

[3:26:34] beter te zorgen voor de positie van huurders.

[3:26:38] Wat mede op ons initiatief is er een wet gekomen,

[3:26:40] de Wet Goed Verhuurderschap,

[3:26:42] waar wettelijke eisen worden gesteld aan de plicht van huurders

[3:26:44] om te zorgen voor kwalitatief goede huurwoningen.

[3:26:48] Hiermee moet verloedering, schimmel en andere misstanden worden uitgedampt.

[3:26:53] De VVD trekt ook samen met de SP op

[3:26:55] als het gaat om het tegengaan van fraude met energielabels.

[3:26:58] Dat moet keihard worden aangepakt.

[3:27:01] En daarnaast steunt de VVD al jaren en onlangs weer matiging in de huurprijsontwikkeling,

[3:27:06] zowel in het sociale segment als in de vrije huursector.

[3:27:11] Uit het voormalige coalitieakkoord is de afspraak nagekomen om voor 600.000 mensen in de sociale

[3:27:16] sector met een laag inkomen de huren te verlaten.

[3:27:20] Maar wij maken ons echter niet druk om alleen maar de positie van zittende huurders, maar

[3:27:27] nog meer om al die mensen die nog geen woning hebben.

[3:27:30] Dat lijkt soms door partijen hier wel te worden vergeten, want hoe meer geld er naar de bestaande

[3:27:34] huurder gaat, hoe minder er overblijft om te bouwen.

[3:27:37] En daarom hebben wij ook steeds betoogd dat bouwen de enige oplossing is om de woningnood

[3:27:42] en schaarste in Nederland op te lossen.

[3:27:45] Alleen dan is er voor meer mensen in Nederland perspectief op een woning.

[3:27:49] Starters, jongeren, middeninkomens, ofzo u wil, leerkrachten, politieagenten, zorgverleners,

[3:27:55] militairen, bouwvakkers, ik kan er wel even doorgaan met het noemen van allemaal belangrijke

[3:28:00] beroepen in onze maatschappij, iedere woningzoekende moet op zijn steun kunnen

[3:28:04] rekenen als ze op zoek zijn naar een woning.

[3:28:09] Laten we dan eerst eens kijken naar de uitgangspunten van deze wet.

[3:28:13] Want in de aanloop naar de behandeling van deze wet heb ik de minister heel vaak

[3:28:17] zien twitteren, of ik zeg het tegenwoordig, de huur is te duur.

[3:28:22] Nou wellicht bedoelt hij dat mensen te duur wonen of dat hij vindt dat huren te hoog zijn.

[3:28:27] Maar een van de vragen voor vandaag is of die bewering in generieke zin wel klopt.

[3:28:32] Of is het een makkelijk oploopje naar de behandeling van deze wet?

[3:28:36] En ik zeg het nog maar even voordat ik begin aan het generieke beeld en wat de minister

[3:28:40] als aanleiding gebruikt om met deze wet te komen.

[3:28:43] Nee, het is niet overal oké op de huurmarkt in Nederland.

[3:28:46] Dat is niet wat de VVD zegt.

[3:28:49] Daarom hebben wij ook de voorgenomende wetten gesteund.

[3:28:51] Wij zien ook dat er rustig prijzen van 17, 18, 19 honderd euro worden gevraagd in Amsterdam

[3:28:56] voor een huurhuis waar experts of wie dan ook de prijs gewoon voor betalen.

[3:29:00] Wij zien ook de berichten dat jongeren en middeninkomens nergens anders terecht kunnen

[3:29:08] dan in een kleine huurwoning die ineens 1400 euro kost.

[3:29:12] Maar wat ons betreft is er geen echte analyse van deze excessen.

[3:29:16] Van huurprijzen die niet redelijkerwijs passen bij de regio, het product, de investeringsruimte

[3:29:21] en de schaarste.

[3:29:23] Die analyse ontbreekt volledig.

[3:29:28] Ik zei het net al, de huurmarkt in Nederland kent 3,5 miljoen huurwoningen.

[3:29:32] 1,15 miljoen daarvan zijn zogenaamd verhuurd in het vrije segment, waarvan, let wel, 800.000

[3:29:40] woningen door particulieren, de rest door institutionele partijen, zoals pensioenfondsen.

[3:29:46] Dat er zoveel woningen worden verhuurd door particulieren, is er belang gegeven voor deze

[3:29:51] regulering.

[3:29:53] Want van die 1,15 miljoen die niet van de corporaties zijn, worden er ook nog eens

[3:29:58] 500.000 voor een sociale prijs verhuurd.

[3:30:01] Dus we praten over een echt midden- en hogesegment van 640.000 woningen.

[3:30:07] De gemiddelde huurquote in dit segment ligt al 25 jaar rond de 33 tot 35 procent, cijfers

[3:30:15] van het CBS.

[3:30:17] Dus daar valt niet per se te zien waarom deze wet in generieke zin nodig is, want die huurquote

[3:30:22] is al jaren gelijk.

[3:30:25] En dan even de woorden van de minister zelf in het programma betaalbaar wonen.

[3:30:29] Van de minister komen we het volgende tegen.

[3:30:32] Van die 640.000 midden- en duurdere huurwoningen hebben er ongeveer 400.000 een huur onder

[3:30:39] de €1.000,2021.

[3:30:43] Veel meer dan dus, zal nu iets hoger liggen vanwege de huurverhogingen, maar nog steeds

[3:30:47] ruim onder de grens die in deze regulering wordt voorgesteld.

[3:30:50] 240.000 woningen hebben een huur boven de €1.000, of misschien nu iets hoger.

[3:30:55] Dus hier moet dan het probleem van vandaag zitten wat we oplossen.

[3:30:58] Volgens de minister zijn er 540.000 middenhuurwoningen nodig voor huishoudens met een middeninkomen

[3:31:03] die willen huren.

[3:31:04] Conclusie?

[3:31:05] Er zijn 400.000 woningen overheen, dat zijn er 140.000 te weinig, dus die 140.000 huishoudens

[3:31:10] huren te duur en dat is de aanleiding om in te grijpen.

[3:31:14] Dit is wel belangrijk om even bij stil te staan.

[3:31:16] De minister grijpt in, gaat dus in totaal 900.000 woningen reguleren, waarbij van 300.000 woningen

[3:31:23] de huren naar beneden gaan, om 140.000 huishoudens te helpen.

[3:31:27] Dat is toch vreemd, zou je kunnen zeggen.

[3:31:30] Die 140.000 is een berekend aantal.

[3:31:33] Want als we kijken naar de inkomensopbouw, blijkt uit cijfers van het CBS dat in woningen

[3:31:37] verhuurd door particulieren, in het vrije segment, dus die 800.000 stuks, het gemiddelde

[3:31:43] huishoudinkomen rond de 37.000 euro is.

[3:31:47] Daarbij zijn dus in algemene zin veel huishoudens die met een inkomen te vinden zijn die beter

[3:31:51] geholpen zouden zijn met een sociale huurwoning, waarover zo'n deel natuurlijk ook in het sociale

[3:31:55] segment wordt verhuurd.

[3:31:57] De vraag is dus of huren van al die 300.000 woningen te hoog zijn, of dat deze huurders

[3:32:02] wellicht door schaarste in een woning wonen, duurven hen niet pas eens gezien hun inkomen.

[3:32:07] Deze stelling wordt wellicht onderschreven in een ander wetsvoorstel, de heer Gimmers

[3:32:11] refereerde daar al aan, die inmiddels in deze Kamer ligt, de aanpassing van de huurtoeslag.

[3:32:17] Want in dit voorstel gaat onder andere de huurtoeslaggrens van 23 naar 21 jaar, maar

[3:32:21] ook wordt het geliberaliseerde segment opengesteld voor huurtoeslag, inkomensondersteuning voor

[3:32:27] huurders in het vrije segment. In dat wetsvoorstel gaan 97.000 nieuwe huurders

[3:32:33] in het uiterste vrije marktsector toeslag ontvangen.

[3:32:37] Gezien hun inkomen ontvangen ze dus huurtoeslag in het geliberaliseerde

[3:32:42] segment. Daar zullen wat de VVD betreft dus ook wel veel mensen tussenzitten die

[3:32:47] een hoge huurquote hebben gezien hun inkomen.

[3:32:51] Feitelijk kan deze wet en die openstelling van de huurtoeslag niet

[3:32:54] afzonderlijk worden gezien en is in potentie dus een dubbele maatregel.

[3:33:02] Voorzitter, is er dan helemaal niks met de huurmarkt in Nederland?

[3:33:04] Nee, dat heb ik net al eerder gezegd.

[3:33:06] Maar wat de VVD betreft is het dus niet een generiek probleem, maar een specifiek

[3:33:09] probleem van excessen die ontstaan zijn door schaarste.

[3:33:12] En deze excessen ontstaan door stelselmatige of eenmalige huurverhogingen

[3:33:16] bij mutatie of uitgifte.

[3:33:19] We hebben het dan vermoedelijk nog steeds over een beperkter deel van de huurmarkt.

[3:33:22] En daarom hebben wij al eerder aangegeven, al na vorige zomer,

[3:33:26] liever een ander en simpeler systeem dat rekening houdt met de woningmarktregio en de marktdynamiek

[3:33:33] te introduceren dan deze wet.

[3:33:36] Zou dit systeem, dat de aanvangshuur reguleert, niet een simpeler en minder ingrijpende oplossing

[3:33:41] zijn voor dit in omvang toch beperkte probleem dan voorgesteld door de minister, vraag ik

[3:33:45] ook hem.

[3:33:46] Want nu betalen verhuurders de ingreep op een veel groter deel van de huurmarkt met

[3:33:50] alle gevolgen van die.

[3:33:53] Wat is de positie van de VVD ten aanzien van deze wet?

[3:33:55] Het mag duidelijk zijn dat wij niet, op z'n zachtst gezegd, heel enthousiast zijn over deze wet.

[3:34:00] De minister heeft na het doen van een aantal analyses gekozen om het puntenstelsel wat gebouwd is voor geboorteleningen,

[3:34:05] het woningwaarderingsstelsel, door te trekken naar 186 punten.

[3:34:10] Waardoor 900.000 van die 1,15 miljoen woningen extra gereguleerd gaan worden.

[3:34:15] 300.000 huurwoningen in plaats van de eerder genoemde 140.000 middeninkomens die in de knel zitten krijgen huurverlaging.

[3:34:22] De minister lijkt wel Sinterklaas.

[3:34:24] Maar dan wel met de portemonnee van een ander.

[3:34:27] De vraag aan de minister is dan ook hoe het kan dat een stelsel van geboorteleningen losgelaten kan worden op een vrije markt.

[3:34:34] En waarom verlaagt de minister in de wet de huur van 300.000 huurders in plaats van de door hemzelf genoemde 140.000 die geholpen moet worden?

[3:34:42] Waarvan de VVD uiteraard betwist of die analyse überhaupt klopt.

[3:34:46] Want voorzitter, deze wet is zo knellend dat het grote effecten heeft voor bestaande huurwoningen en de bouw van huurwoningen.

[3:34:53] Daarom is de VVD zo kritisch op de wet en de vormgeving daarvan.

[3:34:57] Niet omdat we excessen niet willen aanbakken.

[3:35:02] Voorzitter, wat laat onderzoek zien over deze wetgeving?

[3:35:05] Constantin Kodelin, senior onderzoeker bij het Duitse CPB,

[3:35:10] heeft wereldwijd onderzoek gedaan naar huurprijsregulering.

[3:35:14] In zijn onderzoek heeft hij de toegepaste huurprijsregulering kunnen onderscheiden

[3:35:18] in generatie 1 en generatie 2 systemen.

[3:35:23] Generatie 1 systemen kenmerkt zich door een eenzijdige nadruk op huurprijsregulering.

[3:35:27] welke voorbijgaat aan de belangen van investeerders, ofwel de huurprijzen worden vastgesteld op

[3:35:32] een los van de marktverhoudingen staand systeem, waar aan de hand van de kwaliteit van woning

[3:35:36] wordt beoordeeld wat ten hoogste voor die kwaliteit de toegestaande huurprijs is.

[3:35:41] Deze generatie van huurprijsregelering wordt in de wetenschap ook wel aangeduid als harde

[3:35:45] regulering.

[3:35:47] Het zijn systemen die velen in de vroeg-naoorlogse periode werden toegepast in de tijd van schaarste

[3:35:52] en lage welvaart.

[3:35:53] Het Nederlandse WWS wordt als een generatie 1 systeem geclassificeerd.

[3:36:00] Wat belangrijk is aan deze generatie 1 systemen is dat deze velen al hand in hand gaan met

[3:36:04] objectsubsidiering van de bouw en exploitatie van huurwoningen.

[3:36:08] In Europa en daarbuiten in de westerse wereld is Nederland het enige land wat de generatie

[3:36:13] 1 regulering gebruikt.

[3:36:15] Daarbuiten zijn het veel Afrikaanse landen, Noord-Korea en dus Nederland.

[3:36:21] Generatie 2 systemen kenmerken zich door meer balans.

[3:36:25] Waarbij enerzijds de aanvangsprijzen en de huurverhoging wel zijn gereguleerd, maar de

[3:36:30] verhuurders van een redelijk rendement worden verzekerd.

[3:36:34] Generatie 2-systemen passen in de situatie van hoge welvaart, waarin de objectsubsidiering

[3:36:38] van bouw en exportatie van huurwoningen verdergaand is teruggebracht of zelfs helemaal is afgebouwd.

[3:36:44] Een huurindex in combinatie met een beperking op huurprijsontwikkeling wordt als generatie

[3:36:49] 2-systeem geclassificeerd.

[3:36:51] Waarom breng ik dit nu in?

[3:36:53] omdat de minister dus kiest voor een eerste generatie huurprijsregulering

[3:36:57] door te trekken in een huurmarkt die op basis van vrije marktprincipes is gebouwd.

[3:37:01] Daar kan je alles van vinden, maar dat is wel wat het is.

[3:37:05] De minister doet dit zonder de nodige waarborgen

[3:37:07] die bij het ingrijpen met een generatie-1-systeem hoort,

[3:37:10] zoals geborgde leningen of subsidies,

[3:37:13] waar deze generatie-1-regulering op is gestoeld.

[3:37:16] Het mag duidelijk zijn dat een invoering hiervan niet kan zonder enorme schade.

[3:37:20] En dat is de reden dat de VVD liever een generatie 2 systeem heeft.

[3:37:27] Wat hebben dan de eigen analyses van de minister opgebracht?

[3:37:31] Bij de vormgeving van de wetgeving heeft de minister in 2022 zogenaamde botsproeven laten

[3:37:36] uitvoeren.

[3:37:38] Die gaan over wat het effect is van de wet in Utrecht, Doetinchem en Zwolle.

[3:37:42] En in algemene zin komt uit die botsproeven dat huurwoningen verkocht zullen gaan worden.

[3:37:47] Bloedrode botsproeven.

[3:37:48] Logisch, want het is een generatie-1-systeem, zonder waarborgen om effecten op te vangen.

[3:37:53] En dit was nog een analyse zonder de rekening te houden met de wijzigingen in de bokserie.

[3:37:58] Juist voor die wijzigingen heeft de minister samen met collega Van Rij door het CEO, economisch

[3:38:03] onderzoeksbureau, een rapport laten opstellen over de effecten van de fiscale en niet-fiscale

[3:38:09] stapeling van maatregelen op de huurmarkt.

[3:38:11] Overal is een groot effect op de verdiencapaciteit van alle typen investeerders.

[3:38:16] Waar te zien valt dat in de meeste gevallen de middenhuurregelering de grootste impact heeft.

[3:38:21] Ik herhaal, dat is ook niet gek, gezien de generatie 1 karakter van dit voorstel.

[3:38:25] Maar één punt wil ik uitlichten in dit onderzoek.

[3:38:28] Want een set van 30 gebruikte voorbeeldwoningen in het onderzoek,

[3:38:32] daarvan waren er 25 onder de middeninkomens betaalbare grens van nu 390.000 euro.

[3:38:39] Die zelf door de minister is vormgegeven.

[3:38:41] Dus hoe representatief is dan dit onderzoek?

[3:38:43] want dit wetsvoorstel gaat voornamelijk effecten hebben in de Randstad,

[3:38:48] waar veel schaarste is, waar WOZ-waarden hoog liggen en de kosten van nieuwbouw ook.

[3:38:53] Eigenlijk is de conclusie nog heftiger dat reguleren in het deel van het huursegment

[3:38:58] voor verhuur-eigenaren en investeerders dus nog grotere gevolgen heeft

[3:39:02] dan het CEA-rapport is aangetoond.

[3:39:06] En, voorzitter, ik zal verder tijd besparen door niet alle externe rapporten

[3:39:09] die gemaakt zijn over de wetsingreep hiermee door te nemen.

[3:39:12] Maar de VVD komt op dit laatste punt, waar woningen boven de betaalbaarheidsgrens van

[3:39:17] middeninkomens hun waarde hebben, met een amendement om deze woningen uit de regulering

[3:39:21] te halen.

[3:39:23] Aangezien deze anders sowieso verkocht zullen worden bij mutatie.

[3:39:26] Het is nodig om de hardheid van deze wet af te zwakken.

[3:39:30] De VVD vindt het ongelofelijk dat de minister, ondanks deze inzichten uit eigen onderzoeken

[3:39:34] en door partijen buiten het departement, toch deze vorm van reguleren doorzet.

[3:39:39] De vraag is ook waarom.

[3:39:40] Ik vraag dit omdat de effecten groot zullen zijn, woningzoekers maar ook zittende huurders

[3:39:44] zullen hier uiteindelijk de klos van zijn.

[3:39:48] Wat is nu het effect van deze bestaande voorraad op huurwoningen?

[3:39:52] De minister heeft namelijk in eerdere debatten, ook eind 2022 bij de introductie van deze wet,

[3:39:57] op vragen van mij over het behouden van de beschikbare huurwoningen aangegeven dat de

[3:40:01] regulering zonder effect niet kan, dat enkele 10.000 tot 20.000 woningen wellicht verkocht

[3:40:06] zouden kunnen worden.

[3:40:08] Dan is het wat vreemd om dit voorjaar te lezen dat de minister het niet erg zou vinden als

[3:40:11] de hele buy-to-let wordt teruggedraaid, omdat dit gewoon betaalbare koopwoningen

[3:40:15] zouden moeten zijn geweest. Ik vraag de minister van waar die draai.

[3:40:19] Je zou maar een woning hebben aangekocht als pensioenvoorziening en deze dus nu

[3:40:23] sociaal verhuren. En ik heb die mensen gesproken die sociaal verhuren.

[3:40:26] Het zou je maar gezegd worden door deze minister dat het helemaal niet erg is

[3:40:30] dat dit allemaal een nek wordt omgedraaid. Ik las gisteren nog iets over dat die

[3:40:36] mensen misschien wel egoïstisch zouden zijn. En waar komt toch die brainwave

[3:40:40] vandaan dat die woningen allemaal betaalbare middenhuurwoningen zouden zijn?

[3:40:44] Zeker gezien de cijfers van het CPB over de mensen die daar nu wonen.

[3:40:48] Met hun gemiddelde inkomen is het resultaat voor hen juist desastreus.

[3:40:53] Ook het Instituut voor Politieke Economie bracht het al uit.

[3:40:56] De wet op betaalbare huur, de middenregelering, raakt jongeren en lage inkomens.

[3:41:02] De heren Korrevaar en Van Dijk hebben dat onderbouwd.

[3:41:04] Waarom verkoop deze groep hard zou raken?

[3:41:07] En wat zegt dan de minister tegen hen?

[3:41:09] Tegen al die jongeren en lage inkomens?

[3:41:11] Ik heb het geregeld voor een slechte groep hoor.

[3:41:13] U moet maar even zien waar u gaat wonen de komende tijd.

[3:41:17] Laten we nog wat dieper ingaan op de werking van deze wet.

[3:41:20] Ik heb hier een heel setje met exportatieberekeningen mee, heel mooi vormgegeven,

[3:41:26] van bestaande huurwoningen in het vrije segment met uiteenlopende huurprijzen.

[3:41:31] Niet in de allerduurste hoeken van Nederland.

[3:41:33] In Greep, Tilburg, Deventer, Rotterdam, Scheepsvaartskwartier, Heilo en Heddevoetsluis.

[3:41:39] Sommigen zijn deels gefinancierd, maar anderen ook niet.

[3:41:42] Maar wat opvalt is natuurlijk de toename van de belastingen door de aanpassing in het box 3 tarief.

[3:41:47] Dat is al een behoorlijke klap voor de inkomsten van de verhuurder.

[3:41:50] Maar wat heel veel exploitaties al onder druk zetten, is het helder dat voor veel woningen de regulering de laatste klap zal zijn.

[3:41:58] De maandelijkse opbrengst wordt negatief.

[3:42:01] Resultaat verkoop.

[3:42:02] En resultaat geen aankoop.

[3:42:04] Ik heb het bewijs, als u het wel inzit, hier voor mij liggen.

[3:42:07] En wat erover nog te zeggen is, is dat particuliere vrijhouders een belangrijke partij zijn in

[3:42:16] het hele ecosysteem.

[3:42:18] Ze zijn een belangrijke partij voor institutionele beleggers.

[3:42:22] Institutionele investeerders die zo'n beetje 200.000 woningen in de huidige verhuur hebben

[3:42:27] zitten, die willen het na 15 of 20 jaar graag doorverkopen.

[3:42:32] En daar zijn juist deze particulieren die dan die woningen overnemen.

[3:42:35] Daarom zijn er op dit moment ook 800.000 woningen in handen van particulieren.

[3:42:41] Ook dit ecosysteem zal worden doorbroken door het opdrogen van mogelijk rendement, redelijk

[3:42:46] rendement.

[3:42:48] Dit blijkt ook, in tegenstelling tot antwoorden op mijn vraag in januari, dat de studie van

[3:42:52] Frank en Corva zien dat er wel degelijk sprake is van de verkoop van huurwoningen.

[3:42:56] Waar particuliere beleggers netto opkopers waren, zijn het nu netto verkopers geworden.

[3:43:01] En deze trend zet zich zichtbaar door, niet alleen onder particulieren, maar ook onder

[3:43:05] institutionele beleggers.

[3:43:07] En waarom blijft de minister dan een stuk volhouden dat deze trend er niet is, dat die niet erger

[3:43:12] zou worden en dat dit dus goed nieuws is?

[3:43:17] Het zijn particuliere beleggers, MKB'ers, die een woning aanhouden als pensioenvoorziening

[3:43:21] en die gaat negatief renderen op hun investeringen.

[3:43:24] Een klap voor hen.

[3:43:26] Daarom wil de VVD voor deze groep een uitzonderingsgrond creëren in het wetsvoorstel.

[3:43:31] We hebben daartoe een amendement ingediend die kleine verhuurders ontziet in het voorstel.

[3:43:34] Het is terecht naar onze mening en laten we de focus leggen op de nieuwbouw van woningen.

[3:43:40] Ook wil de VVD in het puntenstelsel meer ruimte houden voor investeringen in rijksmonumenten.

[3:43:46] Door negatief rendement zullen deze panden als eerste in de problemen komen.

[3:43:49] Ook daarvoor dienen wij een amendement in.

[3:43:53] Wat is nou het effect van deze wet op nieuwbouw naast de bestaande woningen?

[3:43:58] Het effect is er al.

[3:44:00] De nieuwbouw is door de aankondiging van deze wet gestagneerd.

[3:44:03] De investeringen in de middenhuur zijn opgedroogd.

[3:44:06] Financiers hebben mij dat in gesprekken laten zien.

[3:44:09] Het is dan mooi dat de ministerpartijen als de NEPROM en de IVBN binnenboord hebben weder

[3:44:12] te houden met de nieuwbouwopslag.

[3:44:14] Maar hoe oneerlijk is die nieuwbouwopslag trouwens ten opzichte van particulieren die net hebben

[3:44:19] geïnvesteerd?

[3:44:20] Wat vindt de minister van deze ongelijkheid?

[3:44:23] En welke garanties heeft de minister van de NEPROM en de IVBN?

[3:44:27] Want ondanks mijn motie van anderhalf jaar geleden dat onder andere de IVBN-leden 50.000

[3:44:31] middenhuurwoningen gaan bouwen, is dat namelijk niet het resultaat van afgelopen jaar.

[3:44:35] Ik zou zeggen logisch met een inspanningsverplichting en een regulering.

[3:44:39] Ik zou wel uitkijken.

[3:44:41] Iedereen hier moet zich wel realiseren dat het voor die twee partijen kiezen was uit twee kwaden.

[3:44:45] Snel zekerheid met deze wet.

[3:44:47] Weten waar ze aan toe zijn. Of nog meer onzekerheid.

[3:44:50] Ik snap dat, maar tegelijkertijd, en dat is belangrijk,

[3:44:52] vragen dezelfde partijen om nog vier voorwaarden in te vullen.

[3:44:56] En ze vragen om een financiële bijdrage in de uitvoersagenda van zo'n 5 miljard per jaar.

[3:45:00] Ja, zo zou ik het ook wel oplossen als ik te maken had met deze regulering.

[3:45:06] Slim gedaan van hen, zonder bouwverplichting.

[3:45:09] Oftewel, we moeten maar zien wat er gebouwd gaat worden.

[3:45:11] En die bouw zit hier dus niet florissant uit.

[3:45:16] Om bouwen echt te helpen, zouden we veel meer moeten kijken wat elke regio nodig heeft aan vrijheid in de benodigde huurprijs.

[3:45:22] Veel meer dan de woningmarktregio's waarderen.

[3:45:25] Dus veel meer die woningmarktregio's waarderen.

[3:45:27] In Amsterdam is 50 m2 bouwen tegen 1.125 euro met een opslag van 10%, dus niet rendabel.

[3:45:34] Nog geen 5% rendement namelijk.

[3:45:37] Zelfs pensioenfondsen zullen het daar dus niet voor willen doen.

[3:45:40] De VVD ziet weinig toekomst in de bouw van middenhuur in dure regio's.

[3:45:44] Daarom dienen wij een amendement in die de nieuwbouwopslag per regio moet bepalen, om

[3:45:48] zodoende voldoende ruimte te bieden voor investeerders.

[3:45:52] Als laatste onderdeel van mijn bijdrage in de eerste termijn wil ik nog wat appreciatiedelen

[3:46:00] die genegeerd worden door de minister en door fracties hier in de Kamer.

[3:46:05] Als eerste de Raad van State.

[3:46:07] De afdeling Advisering van de Raad van State heeft getoetst op de vier pijlen van de wet.

[3:46:12] De Raad van State heeft ook enkel getoetst op de doelmatigheid en niet op proportionaliteit

[3:46:16] ten aanzien van het eigendomsrecht.

[3:46:18] De afdeling heeft geadviseerd om het wetvoorstel niet in te dienen bij de Tweede Kamer.

[3:46:22] Een negatief advies.

[3:46:24] Ik citeer.

[3:46:25] Er bestaat de kans dat met de maatregel het aanbod van huurwoningen kleiner zal worden,

[3:46:29] Waardoor een al kleine sector van de woningmarkt mogelijk nog meer zal krimpen.

[3:46:34] De wet is daarna niet grootst gewijzigd.

[3:46:38] De andere politieke partijen die vandaag geweest zijn, stappen hier zomaar overheen.

[3:46:42] Ik vind dat weerzienwekkend.

[3:46:44] En als tweede, het adviescollege doet zijn regeldruk.

[3:46:48] De effectiviteit van het voorstel om de middenhuissector te reguleren, is nog onvoldoende in beeld

[3:46:53] gebracht.

[3:46:54] Ze geven tal van adviezen om te onderbouwen dat dit voorstel op de langere termijn niet

[3:46:58] geleiden tot minder woningen, maar ook op het gebied van de werkbereid van regels voor verhuurders.

[3:47:03] Hun diktum niet indienen voordat de adviezen zijn opgevolgd.

[3:47:08] Dan ten derde een heel blik aan economen luidende noodklok.

[3:47:12] Maar laat ik de Nederlandse Bank gewoon nemen.

[3:47:14] Ik citeer op de korte termijn helpt de regulering om het voor middeninkomens betaalbaarder te maken.

[3:47:20] Maar op de lange termijn kan de daling van het rendement leiden tot een kleinere middenklasse

[3:47:24] als beleggers zich terugtrekken.

[3:47:27] Overigens adviseert de Nederlandse Bank meer rekening te houden met hoge WOZ-waarden in

[3:47:31] Amsterdam en West-Nederland om dit effect te beperken.

[3:47:34] Daar geef ik met mijn amendement dus ook precies invulling aan.

[3:47:37] En als vierde, de orde van advocaten.

[3:47:40] Snoei harde uitspraak.

[3:47:43] Snelheid lijkt de gave kwaliteit.

[3:47:45] De orde waarschuwt dat gezien de recente schandalen, en we kennen ze hier in de Kamer, het goed

[3:47:49] doordenken van de techniek van wetgeving, dat schillen hierover kunnen worden voorkomen.

[3:47:54] Het is dezelfde haastige spoed dus die de minister heeft, die hierdoor een aantal partijen aan

[3:47:59] de dag wordt gebracht.

[3:48:01] Ten vijfde, professor woningmarktsysteem Boelhouder, partijadviseur van NEC, door velen zeer gewaardeerd

[3:48:08] als het gaat om zijn kennis en adviezen, zegt gisteren onomwonden in zijn paper, doe dit

[3:48:14] niet, slecht plan, niet doen, beter is de huurindex waar de VVD vorig jaar al voor heeft

[3:48:20] gepleit.

[3:48:21] En dan als laatste, actuele berichten uit het eerste kwartaal van 2024 over de verhuurmarkt.

[3:48:27] Kijk naar de laatste Prairiersmonitor, historische krimp van aanbod, historisch aanbod van huurwoningen

[3:48:33] in de koopmarkt. 67 procent van de particuliere verhuurders gaat de woning verkopen als deze

[3:48:39] leeg komt.

[3:48:40] Althans, 67 procent denkt daaraan.

[3:48:44] Voorzitter, de conclusies van de VVD.

[3:48:46] De aanleiding van de middenhuur, de onderbouwing waarom deze wet in de omvang überhaupt nodig

[3:48:51] is, rammelt aan alle kanten. Het is in grote mate gestoeld op een ontbrekende analyse van

[3:48:56] de echte excessen. Want het blijkt uit niets dat het nodig is om 900.000 woningen in een

[3:49:01] regulering te zetten. Voor de gekozen vorm, een zogenaamde generatie 1 regulering, zijn

[3:49:08] geen bijpassende maatregelen getroffen. Daarnaast is de minister losgezongen van de realiteit

[3:49:13] wat deze wet in de praktijk nu al, maar zeker de komende jaren gaat doen. Hele duidelijke

[3:49:18] signalen, de verkoop van huurwoningen, minder aanbod, extreme prijzen in het laatste stukje

[3:49:22] vrije markt en last but not least het gebrek aan investeringen in deze middenhuurwoningen.

[3:49:28] Laat er nu al zien dat deze wet en de wrang voor al die mensen die hiervan afhankelijk

[3:49:33] zijn nou precies niet is wat de minister zegt hiermee te gaan bereiken.

[3:49:37] In plaats van huurders te helpen, veegt de minister een groot deel van de particuliere

[3:49:43] huurmarkt weg.

[3:49:44] Veel bestaande huurwoningen worden verkocht en de bouw zal sterk achterblijven.

[3:49:48] De VVD is moordicus tegen deze vorm van de wet.

[3:49:51] Het is een mooi sprookje van deze minister, maar als je naar de feiten kijkt, zie je dat

[3:49:55] de realiteit een nachtmerrie is.

[3:49:57] Tot zover, voorzitter.

[3:49:59] Dank u wel, heer Peter de Groot, namens de VVD.

[3:50:01] Ik moest alleen lachen omdat de vingers zo snel omhoog gingen.

[3:50:04] Ik ga als eerste naar de heer De Hoop, fractie van GroenLinks, BVDA.

[3:50:09] Dank, voorzitter, en dank aan collega De Groot voor zijn bijdrage.

[3:50:14] Ik heb een aantal vragen over de amendementen die de heer De Groot heeft ingediend.

[3:50:19] te beginnen met de particuliere woningen, waarvan hij zegt tot drie woningen zouden die eigenlijk,

[3:50:26] of de particuliere kleine verhuurder die zou dan tot drie woningen uit het WWS moeten.

[3:50:33] Ik zou Heer de Groot willen vragen wat dat betekent voor de huurbescherming van huurders

[3:50:38] die onder die verhuurders vallen en of je daarmee dan nog wel excessen aan zou kunnen pakken.

[3:50:47] Laat ik even beginnen met het feit dat wij ook toe zouden willen naar een systeem,

[3:50:53] heb ik net al betoogd, generatie 2-systeem in mijn eigen woorden, van een huurindex en

[3:51:00] huurprijsontwikkelingbegrenzing, om al die mensen die nu te maken hebben met te hoge huren en het

[3:51:07] doorgroei van huren en hoeveel dat er zijn, ik heb dat net betoogd, ik weet niet precies waar die

[3:51:12] excessen dus zitten, om die te beschermen.

[3:51:14] Daar willen wij naartoe, alleen ik zie ook in deze Kamer dat voor dat voorstel geen meerderheid is op dit moment.

[3:51:21] Dus wat ik heb proberen te doen met de amendementen, ik heb drie amendementen ingediend die vrij hard ingaan op dit wetsvoorstel,

[3:51:30] is in ieder geval ervoor te verzorgen dat de effecten daarvan niet al te groot zullen zijn.

[3:51:36] En een van de amendementen, het uit de regulering halen van...

[3:51:41] Mijn collega van het CDA, mevrouw Verder, die had het er ook al over,

[3:51:44] dat zeker voor die kleine particuliere verhuurder deze wet ook behoorlijk veel romslomp is,

[3:51:52] veel papierwerk, heel gecompliceerd, heel ingewikkeld.

[3:51:57] De VVD voorziet gewoon dat deze woningen als eerste verkocht gaan worden.

[3:52:01] En daarom willen wij die eruit halen.

[3:52:04] Dat betekent dus dat die woningen geen huurprijsdempteffect hebben,

[3:52:10] maar dat hebben we natuurlijk wel met een aantal andere wetten al wel gedaan.

[3:52:14] De hoop.

[3:52:16] Oké. Ik zie dan nog een ander amendement van de heer De Groot.

[3:52:20] Die zegt dat je hem eigenlijk moet vastzetten tot 390.000 euro.

[3:52:28] Zou de heer De Groot voor mij uit kunnen leggen wat dat betekent voor de grote steden

[3:52:33] waar je daar best snel boven zou kunnen zitten, denk ik.

[3:52:37] Peter de Goot.

[3:52:40] Dat betekent voor die steden dat de huidige huurder die daarin zit, daarin mag blijven wonen.

[3:52:46] Dat betekent dat.

[3:52:48] En ook in de toekomst. En ook bij een mutatie.

[3:52:50] Want als je dat dus niet doet, en er is dus meer dan 400.000 euro geïnvesteerd in een woning.

[3:52:55] Of 390.000 euro.

[3:52:57] Ja, je zou het maar gedaan hebben de afgelopen jaren.

[3:53:00] En je krijgt nu te maken met een maximale huurprijs van maximaal 1123.

[3:53:09] Maar misschien vraag je dat wel niet eens.

[3:53:11] Ja, dan kan dat nooit uit.

[3:53:13] Het is ook geen...

[3:53:13] Als we kijken naar de definitie van...

[3:53:15] Nou, enerzijds, wat is een middeninkomen?

[3:53:17] En naar de definitie van wat is een middenhuur?

[3:53:20] Maar wat is ook een middenkoopwoning?

[3:53:22] Ja, daar heeft de regering zelf een lat op gelegd.

[3:53:25] 309.000 euro.

[3:53:28] Dus tot die woningwaarde moeten we er ook voor zorgen dat er bijvoorbeeld koopwoninginkomen

[3:53:34] voor en middeninkomen zijn.

[3:53:35] Dus in de definitie die gehanteerd wordt, is dat natuurlijk geen middenhuurwoning.

[3:53:41] Dus wat de VVD betreft moeten jullie eruit, omdat we gewoon zullen zien dat dat de tweede

[3:53:46] categorie is aan woningen, waar het als eerste niet meer loont om te verhuren, dus die woningen

[3:53:50] zullen verkocht worden.

[3:53:54] Wat de VVD hier doet, is deze wet snoeihard kapot maken.

[3:54:01] Alle bedoelingen die in deze wet zitten, worden finaal onderuitgeveegd door deze amendement.

[3:54:06] Als we het hebben over die particuliere verhuurders,

[3:54:10] 305.000 huurwoningen is bezit van particuliere verhuurders met één of twee woningen.

[3:54:18] Meer dan een kwart daarvan is in de grote steden.

[3:54:20] Als je woningen zou aftoppen in deze wet tot 390.000 euro, ben je nog meer woningen in

[3:54:27] die grote steden kwijt.

[3:54:29] Dus wat dat betekent is dat Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, dat dat zometeen niet alleen

[3:54:34] de duurste steden van Europa zijn, dat worden gewoon de nieuwe New Yorks.

[3:54:38] Daar kan geen agent, geen leraar, geen docent kan daarmee wonen.

[3:54:42] U trekt ook nog eens die huurbescherming volledig eraf voor particuliere verhuurders

[3:54:48] tot drie woningen.

[3:54:49] Dit is echt...

[3:54:51] Als u dit doet, doet u nog...

[3:54:55] Ja, u houdt niet eens meer iets van deze wet over aan huurbescherming.

[3:54:59] U maakt het nog verder kapot voor sommige huurders.

[3:55:01] Ik vind het onbegrijpelijk.

[3:55:03] En wat de VVD hier doet, is een keiharde aanval...

[3:55:06] op de huurbescherming voor ontzettend veel huurders.

[3:55:08] Gewone mensen in de stad, agenten, docenten.

[3:55:11] En dit laat gewoon blijken dat voor de VVD middeninkomens...

[3:55:16] die zijn functioneel tijdens de verkiezingen en daarna...

[3:55:18] denkt men alleen maar aan pandjesbazen en verhuurders.

[3:55:20] Maar dat is in ieder geval vandaag duidelijk geworden

[3:55:23] in de dertig minuten van de heer De Groot

[3:55:24] en in de beantwoording over landen en mensen.

[3:55:27] Peter de Groot, VVD.

[3:55:29] Ja, ik hoorde niet echt een vraag,

[3:55:30] maar als de heer de Hoofd van GroenLinks Partij van de Arbeid

[3:55:35] de steun van de VVD wil,

[3:55:36] dan kan hij een ander wetsvoorstel steunen.

[3:55:39] Dan kan hij de huurindex steunen die iedereen zou helpen.

[3:55:42] Wat u hier nu voorstelt, voorstelling van zaken geeft,

[3:55:46] is dat een middeninkomen.

[3:55:48] Dat hebben we gedefinieerd in Nederland.

[3:55:49] Vanaf 45.000 euro als je met z'n tweeën bent.

[3:55:51] Vanaf 40.000 euro als je alleen bent.

[3:55:53] Dat u dus niet een huur zou kunnen dragen die de minister voorstelt in die steden.

[3:55:57] Dat is wat u voorstelt.

[3:55:59] Maar u praat alleen maar over de grote steden.

[3:56:01] Maar ik heb hier gewoon een voorstel, voorzitter.

[3:56:04] Voorzitter, via u.

[3:56:05] Ik heb hier gewoon een voorstel van een huis in Tilburg.

[3:56:08] Deze gaat gewoon verkocht worden.

[3:56:10] Negatief exploitatieresultaat door deze wet.

[3:56:12] Ik heb het hier gewoon voor me.

[3:56:13] Ik kan het gewoon zien straks.

[3:56:15] Dus u doet net alsof deze wet alleen maar werkt in de grote steden.

[3:56:18] Maar als we hier uitkijken, wordt Tilburg, wordt gewoon het nieuwe Amsterdam met deze wet.

[3:56:22] En daar is waar de VVD bang voor is.

[3:56:24] De VVD wil dat hij wil voorkomen, zie u voorzitter, dat woningen uitgepont worden,

[3:56:31] dat woningen verkocht worden.

[3:56:32] En dat is de reden waarom wij op deze harde wet, dat heb ik net al proberen te betonen,

[3:56:36] waarom wij op deze harde wet een aantal voorstellen doen.

[3:56:39] Maar het liefst zouden wij een andere wet zien voor de bescherming van huurders,

[3:56:42] zodat zij in die woning kunnen blijven en dat die woningen niet verkocht worden.

[3:56:46] De heer De Hoop, GroenLinks BVDA.

[3:56:49] Voorzitter, ik vind het toch echt...

[3:56:53] De heer De Groot, in het begin van zijn betoog deed hij het voor...

[3:56:57] alsof het gaat om meer woningen bouwen.

[3:56:59] Maar hieruit blijkt dat het helemaal niet gaat over het meer bouwen van woningen.

[3:57:02] Als het zo was geweest dat de VVD de afgelopen dertien, veertig jaar...

[3:57:04] toen ze aan de knoppen hadden gezeten, echt wel meer woningen gebouwd.

[3:57:07] Dan zou je op andere plekken daar heel veel voor kunnen doen.

[3:57:10] Je zou corporaties meer middelen kunnen geven.

[3:57:12] Dit gaat gewoon puur om het vermogen van mensen...

[3:57:15] waar de heer De Groot niet aan wil zitten.

[3:57:17] Dat kan, ik snap die reden uit vanuit de VVD, maar doe alstublieft niet alsof u dan die excessen

[3:57:23] aan wilt pakken, alsof u die huurders wilt beschermen.

[3:57:26] Uw amendementen, die snijden daar dwars doorheen, en juist in die grote steden kun je al meer

[3:57:32] met die WOZ-cap, dus ik vind dat argument ook totaal niet passend bij wat hiervoor ligt

[3:57:38] in de wet.

[3:57:39] Het is in ieder geval duidelijk waar de VVD staat, en dat is niet aan de kant van die

[3:57:43] leraar in de stad, niet aan de kant van een politieagent in de stad.

[3:57:47] Het verbaast me niet, maar ik had niet gedacht dat de heer De Groot ook nog zo agressief met

[3:57:52] amendementen alle bescherming die er nog een beetje was ook nog verder kapot wilde maken.

[3:57:58] Peter de Groot, VVD.

[3:58:00] Ja, voorzitter, ik hoor niet echt een vraag van de heer De Hoop, dus hij betitelt mij,

[3:58:05] het lijkt alsof ik een of andere pandjesbaas ben hier aan deze tafel, maar wat slaat dat op?

[3:58:09] Het slaat helemaal nergens op, het gaat ook helemaal nergens over.

[3:58:11] Ik stel concrete vragen aan deze minister, waar zitten die excessen dan echt?

[3:58:15] Want uit de analyses blijkt het niet.

[3:58:17] Ik stel concrete vragen en die leg ik ook gewoon aan u voor.

[3:58:20] Uit welke analyses blijkt dat er geen huurwoningen gaan verdwijnen?

[3:58:23] Ik doe een concreet voorstel voor een betere bescherming van de huurders.

[3:58:28] En u beticht mij er hiervan dat ik alleen maar voor die verhuurders opkom.

[3:58:32] Wat een grote onzin.

[3:58:33] Dat is echt de grootst mogelijke onzin die ik vandaag gehoord heb.

[3:58:41] Dan ga ik naar de heer Ginwiskristini.

[3:58:44] Ja, voorzitter.

[3:58:45] De VVD, die van Klaas Dijkhoff die middeninkomens herontdekte en daarvoor wilde opkomen...

[3:58:51] Met als lichtend voorbeeld de volkshuisvesting van bijvoorbeeld Philips, betaalbare woningen, betaalbaar verhuren.

[3:59:00] Ik mis het, ik zie het gewoon niet meer. Die VVD lijkt wel vergaan met de vertrek van de heer Dijkhoff.

[3:59:09] En ook de amendementen die de heer De Groot heeft ingediend, overigens naar een betogen met veel vragen,

[3:59:16] waar beter over is nagedacht dan door de voorganger van de heer De Groot.

[3:59:19] Dus de buurvrouw van meneer De Groot.

[3:59:22] Maar die kan zich nu niet verdedigen, dus laat ik dat even terzijde houden.

[3:59:26] Maar het punt is, die amendementen zijn snoeihard.

[3:59:30] En het punt dat hij zou willen maken dat er wel iets met aanvangshuren moet gebeuren, dat heeft hij niet geamendeerd.

[3:59:38] En ik ben heel erg benieuwd wanneer dat amendement volgt.

[3:59:42] En mijn vraag van u is, ik mis totaal in de betoofing van de heer De Groot,

[3:59:48] waar deregulering en liberalisering van huren van eind jaren 80, 1994,

[3:59:54] de toevoeging van de WOZ in 2015, waar daartoe heeft geleid?

[3:59:58] Het heeft wel geleid tot meer een grotere vrije sector,

[4:00:02] en het ontstaan van die vrije sector, maar een grotere vrije sector.

[4:00:05] Maar het heeft vooral geleid tot heel duur huren.

[4:00:07] Duur huren voor middeninkomens, waar uiteindelijk...

[4:00:10] Ik wil hier heel veel kritiek hebben op het middel, waar we nu met val en opstaan iets aan proberen te doen,

[4:00:15] omdat het middeninkomens heel veel geld uit de zakken heeft getrokken.

[4:00:19] De heer Peter de Groot, VVD.

[4:00:21] Ja, voorzitter, met val en opstaan, met zo'n Boezoeka-wet, zou ik willen zeggen dat doet u echt die wet tekort mee.

[4:00:27] Maar ik ben het overigens niet eens met die wet.

[4:00:29] Maar laten we toch even naar de feiten kijken.

[4:00:32] Van die 650.000 woningen in het vrije segment, of je zou kunnen zeggen 1,15 miljoen,

[4:00:38] Daarvan hebben er dus 400.000 een huur die past bij een middeninkomen.

[4:00:44] Die past bij een inkomen van iemand met een middeninkomen.

[4:00:48] Tenminste.

[4:00:49] Maar dat staat ook in de stukken van de minister.

[4:00:51] Dan blijven er 240.000 huurwoningen in Nederland over, waar dan het probleem zou moeten zijn,

[4:00:56] waar u op hint.

[4:00:58] In die 240.000 zitten ook heel veel dure huurwoningen.

[4:01:02] De minister schat in dat daar ongeveer 100.000, 150.000 dure huurwoningen,

[4:01:05] dus boven de 1125 voor het vrije segment, voor ook een vraag die er in de markt is, overblijven.

[4:01:12] Dus dan praten we over honderdduizend woningen waar een te hoge huurprijs in Nederland voor is.

[4:01:18] Zou het dan niet veel slimmer zijn, vraag ik via u, voorzitter, aan de ingenieurs,

[4:01:22] dat we niet 900.000 woningen gaan reguleren met alle effecten van die,

[4:01:26] maar dat we kijken naar die honderdduizend huurwoningen,

[4:01:30] dat we daar misschien wat aan moeten doen.

[4:01:32] En u gaf het zelf ook al aan,

[4:01:33] Dan komt er een wetsvoorstel naar de Kamer die zelfs voor dat geliberaliseerde segment ervoor zorgt dat

[4:01:38] inkomens ondersteund worden. Misschien dat dat wel een op een op elkaar past, want het zijn ook

[4:01:42] honderdduizend mensen die zo'n beetje geholpen gaan worden met ondersteuning, toeslag, bij hun

[4:01:47] inkomen, omdat ze misschien wel in een woning zitten die voor hen te duur is, qua huur, ondersteund

[4:01:52] gaan worden. Dus ik kom nogmaals terug. U doet hier een voorstelling van zaken alsof er een werelds

[4:01:57] probleem is. Nou, ik herken zeker dat er excessen zijn. Ik herken zeker dat er heel veel mensen in

[4:02:02] zijn die gezien hun inkomen een te dure huren betalen, maar moeten het wel in generieke zin

[4:02:07] en in specifieke zin moeten we dit blijven beoordelen met elkaar. Dus ik ben het niet eens

[4:02:12] met uw vraagstelling dat er een heel groot probleem ontstaan is wat we nu nou ja een soort van met

[4:02:18] stapjes moeten oplossen. Er wordt een hele grote wet losgelaten waar de 900.000 woningen gereguleerd

[4:02:22] gaan worden, waar de VVD niet precies van weet hoe groot het probleem is van de excessen. Dank u wel

[4:02:31] Ik ben nog steeds benieuwd naar het amendement met het alternatief van de VVD,

[4:02:36] hoe de aanvangshuren gereguleerd moeten worden, in ieder geval hoe middeninkomens dan wel beschermd moeten worden.

[4:02:41] Zolang dat er niet ligt, zie ik het als een keiharde aanval op middeninkomens en middenhuurregulering.

[4:02:50] Ik mis nog steeds het antwoord op het feit van wat heeft zich nou voltrokken in de werkelijkheid

[4:02:56] sinds wij in Nederland de huren zijn gaan dereguleren en liberaliseren.

[4:03:02] Dat is toch vooral een synoniem geworden voor dure huur,

[4:03:08] voor onbetaalbaar wonen, voor een grotere ongelijkheid voor jongeren

[4:03:11] die de afgelopen tien jaar steeds minder in staat zijn geweest om de koopmarkt te betreden,

[4:03:16] steeds minder zijn aangewezen op die vrije huursector die steeds groter werden.

[4:03:19] Uw vraag.

[4:03:20] En vaak tegen een dubbele woonquote dan als ze die woning hadden kunnen kopen.

[4:03:24] En wat is de boodschap van de heer De Groot voor hem?

[4:03:27] Peter de Groot, VVD.

[4:03:29] Dat ik tenminste wil dat ze in die woning kunnen blijven wonen.

[4:03:33] Want op het moment als er een mutatie is, zal die woning waarschijnlijk verkocht worden.

[4:03:38] Bij de uitwerking van deze wet, dus ik heb net al de analyse met de heer Gimmis gedeeld via u, voorzitter,

[4:03:43] over is het nou een generiek probleem of is het een specifiek probleem met excessen?

[4:03:49] Ik wil best toegeven, als ik in retro-perspectief kijk naar...

[4:03:53] Ik kijk dan even tien jaar terug, bijvoorbeeld, en wat de VVD hier in het debat ook ter bedde heeft gebracht over wonen en over de huurmarkt,

[4:04:00] is dat dat niet meer past bij de problemen die wij op dit moment op de huurmarkt ook zien.

[4:04:04] Dat is de reden waarom, tenminste sinds ik in de Tweede Kamer zit, gezien heb dat de VVD allerlei wetten ook heeft gesteund die de positie van huurders versterkt.

[4:04:13] Alleen ik denk oprecht, voorzitter, via u, dat deze wet zo groot en zo ingrijpend is,

[4:04:18] dat die zoveel nadelige effecten gaat hebben, is dat we nog verder van huis zijn.

[4:04:22] Dat is wat de VVD niet wil.

[4:04:25] Oké. Dan gaan we naar mevrouw Welzijn, Nieuws Sociaal Contract.

[4:04:30] Dank u wel, voorzitter.

[4:04:32] Er moet even iets rechtgezet worden.

[4:04:34] Er is net de suggestie gedaan door meneer De Groot dat professor Dr. Peter Boelhouwer

[4:04:41] de huisadviseur zou zijn van nieuw sociaal contract, en dat is natuurlijk niet zo.

[4:04:46] Dit is een wetenschapper die werkt bij een universiteit en die kan door iedereen geraadpleegd worden.

[4:04:52] Het rapport dat hij bijvoorbeeld gisteravond heeft verspreid, is ook zeker niet op verzoek

[4:04:57] van nieuw sociaal contract geschreven.

[4:05:00] Los daarvan, dat Duitse voorbeeld dat aangehaald wordt, ik ben benieuwd naar de kijk van meneer

[4:05:08] De Groot op het feit dat er in Duitsland sinds 2021 de bouw niet loopt.

[4:05:14] Als ik een partij als BPD spreek die zowel in Nederland als in Duitsland actief is, dan geven

[4:05:20] zij aan dat zij hartstikke blij zijn met de bouw die in Nederland tenminste nog van de grond komt,

[4:05:25] omdat die in Duitsland stil ligt.

[4:05:27] Hoe verhoudt zich dat tot de oplossing die meneer De Groot aanreikt?

[4:05:35] Ik ben best wel blij met het rapport dat professor Dr. Boerhouder gisteren heeft uitgebracht.

[4:05:45] Ik heb zelf al aangegeven dat ik een vorm van een huurindex een veel interessanter en betere

[4:05:52] oplossing voor de huurmarkt vind dan deze voorgestelde wet, het zogezegde generatie-1-systeem

[4:05:58] van woningwaarderingsstelsel zonder de bijbehorende maatregelen door te trekken in het vrije segment.

[4:06:05] Alleen, ik heb niet gezegd dat ik voor de mietspiegel ben.

[4:06:07] Dat denkt iedereen, maar dat is niet waar.

[4:06:10] Ik heb gezegd een vorm van een huurindex.

[4:06:14] En daarbij zou ik zeggen, op de tweede vraag van mevrouw Welzijn zou ik willen antwoorden.

[4:06:20] Ik denk dat met geen enkele vorm van unregulering er geen effect is.

[4:06:26] Dus ook met een huurindex zullen er partijen zijn die zeggen dat ze daar niet zoveel trek in hebben.

[4:06:32] En ik denk dat wat er in Duitsland aan de hand is, dat heeft met rente te maken.

[4:06:35] Dat heeft de minister ook heel vaak al betoogd in zijn antwoorden die ik aan hem gesteld heb.

[4:06:41] Wat is nou het grootste probleem om te bouwen?

[4:06:44] Eén daarvan is rente.

[4:06:45] En als je een spiegel hebt, zoals in Duitsland, dan kan ik me best wel voorstellen dat je met de oploop

[4:06:51] van 1% naar 5% rente direct in de problemen zit.

[4:06:55] Is dat voldoende voor u, mevrouw Welzijn?

[4:06:58] Dat is het.

[4:06:59] Dan zie ik dat er geen interrupties meer zijn.

[4:07:01] Dan ga ik naar de heer Madlener namens de PVV, aan u het woord.

[4:07:06] Als nog iemand wakker is, want het was een lang debat.

[4:07:10] Ik heb vijf minuten gevraagd, dus dat is nog redelijk kort, denk ik.

[4:07:15] Ik zit een beetje van mijn collega's af, maar misschien is dat wel goed gezien, hetgeen

[4:07:19] ik ook ga vertellen.

[4:07:23] Vandaag bespreken we de wet met de veelbelovende naam Betaalbare Huur.

[4:07:28] Deze wet gaat zorgen dat het woningwaarderingsstelsel gaat gelden voor middenhuurwoningen tot en met 186 punten.

[4:07:34] Dat is nu 148 punten.

[4:07:36] Ook krijgen huurders met de wet betere huurbescherming.

[4:07:39] Nu moet zij zelf de maximale huurprijs afdwingen bij hun verhuurder, maar niet alle huurders zijn daartoe in staat.

[4:07:43] Gemeenten kunnen straks ingrijpen als verhuurders te veel huur vragen.

[4:07:47] Dat is prima en noodzakelijk, maar wel weer een extra taak voor gemeenten.

[4:07:52] Als deze wet volledig is doorgevoerd, wordt ingeschat dat de huur van 300.000 woningen

[4:07:58] op termijn met gemiddeld 190 euro omlaag zal gaan.

[4:08:01] Maar hoeveel erover blijft van die 300.000 woningen als huurwoning is natuurlijk nog maar

[4:08:05] de vraag.

[4:08:07] In een gezonde woningmarkt is de huur betaalbaar doordat er voldoende aanbod is van woningen.

[4:08:15] Veel partijen die vandaag aan het woord komen en zijn geweest, zijn verantwoordelijk voor

[4:08:20] de beroerde situatie waarin Nederland zich nu bevindt.

[4:08:23] De jarenlange masse-immigratie en daardoor de snelle stijging van het aantal inwoners

[4:08:27] in Nederland leidt tot deze grote problemen.

[4:08:30] Ik hoop dat alle partijen die hier aan tafel zitten en die we hebben gehoord, inzien dat

[4:08:35] het zeer beperken van de immigratie echt noodzakelijk is, want dweilen met de kraan open heeft echt

[4:08:41] geen zin.

[4:08:43] Ter illustratie een stukje uit de krant vorige week.

[4:08:45] Door de nieuwe wet regie op de volkshuisvesting, die we binnenkort gaan bespreken, dreigen

[4:08:49] de problemen in de stad nog groter te worden.

[4:08:51] De wet verplicht gemeenten om meer statushouders en aandachtgroepen

[4:08:55] voorrang te geven op een sociale huurwoning.

[4:08:57] Voor Den Haag betekent dat dat ongeveer de helft

[4:09:00] van de sociale huurwoningen naar deze groepen moet.

[4:09:03] Dat is dat is nu nog 30 procent.

[4:09:07] En dan had ik nog een stukje geschreven over het over D66 en de heer Paternotte,

[4:09:13] die helemaal niet inziet dat die immigratie heel veel te maken

[4:09:15] met het probleem van vandaag.

[4:09:16] Maar dat zal ik voor deze keer dan maar overslaan.

[4:09:18] We hebben er net al een leuk debatje over gehad.

[4:09:23] Waar ik wel ook nog graag aandacht voor wil vragen, is over een zeer zorgelijk ontwikkeling

[4:09:28] in ons land.

[4:09:30] Zoals Joodse mensen nu niet meer veilig over straat kunnen, lijken ook ouderen zich zorgen

[4:09:35] moeten te maken over hun eigen woonsituatie.

[4:09:38] Een 84-jarige vrouw uit Leiden voelt zich ernstig geïntimideerd door een anonieme dreigbrief

[4:09:43] die ze in de bus kreeg.

[4:09:44] Daarin wordt ze dringend verzocht te verhuizen.

[4:09:46] Ze zou asociaal zijn omdat ze in haar eentje een eengezinswoning bezet houdt.

[4:09:51] En ik hoop toch niet dat dit het begin is van een nieuw dieptepunt in de moraal van ons land.

[4:09:56] Het is voor de PVV duidelijk dat de grote vraag naar huur- en koopwoningen in combinatie met het geringe aanbod leidt tot deze prijsstijgingen.

[4:10:04] En bouwen van veel nieuwe woningen in binnen- en buitenbebouwde kom is dus absoluut noodzakelijk.

[4:10:11] En ik doe dan ook een beroep op alle partijen om hier prioriteit aan te geven.

[4:10:14] Dus meer ruimte voor nieuwbouw, kavels, nieuwe woonwijken, straatje erbij, in en rond alle

[4:10:21] woonkernen in Nederland.

[4:10:23] En ook minder regels in plaats van meer regels om woningen te bouwen.

[4:10:27] Want zonder die discussie is al dit gedoe over verdeling van schaarste natuurlijk eigenlijk

[4:10:33] zinloos.

[4:10:36] En omdat die gemeenten al zo ontzettend druk bezet zijn met al die regelgeving, vraag ik

[4:10:43] ook die gemeenten toe te staan om minder windmolens te gaan bouwen,

[4:10:46] bijvoorbeeld, want ook dat legt heel veel werkdruk op de gemeenten.

[4:10:51] Minder verplichte asielzoekerscentra, waar die gemeenten ook allemaal mee bezig moeten zijn.

[4:10:55] Dus minder windmolens, minder asielzoekers, maar meer woningen.

[4:10:58] Dat zou een goede focus zijn.

[4:11:00] En die gemeenten hebben dus echt veel te veel verplichtingen gekregen

[4:11:04] en kunnen die taken gewoon niet meer uitvoeren.

[4:11:07] En omdat de schaarste aan woningen nog helaas jaren zal duren,

[4:11:10] is het voor ons wel noodzakelijk dat we ingrijpen in de huurmarkt om die aanhoudende prijsstijging

[4:11:16] en dus de verarming van veel burgers te voorkomen.

[4:11:20] De prijzen van huurwoningen in de vrije sector blijven namelijk stijgen.

[4:11:23] Sinds 2016 zijn de kosten van één vierkante meter huurwoning in de vrije sector met ruim

[4:11:28] een derde toegenomen.

[4:11:30] Gemiddeld kost een kale huurwoning in Nederland volgens Parariërs nu 16,5 euro per vierkante

[4:11:36] meter.

[4:11:37] Amsterdam is de duurste stad met 27 euro per vierkante meter.

[4:11:42] Ook in veel omliggende steden is de huurprijs hoog, in Haarlem 22 euro per vierkante meter.

[4:11:47] Almere en Purmerend is al wat lager.

[4:11:49] Maar dat laat meteen ook de beperkingen van een landelijk woningwaarderingsstelsel zien.

[4:11:54] Er is te weinig oog voor regionale en lokale verschillen.

[4:11:58] De waarde van woningen weegt maar beperkt mee voor het bepalen van een redelijke huurprijs.

[4:12:02] En dat is eigenlijk waar dit hele debat ook over gaat.

[4:12:05] We willen ingrijpen, maar niet op zo'n dalige manier dat het aanbod van huurwoningen afneemt.

[4:12:12] En dat is natuurlijk een spanningsveld.

[4:12:15] Dit wetsvoorstel steunt op vier pijlers.

[4:12:18] Eén, de huurder beschermen tegen het hoge huren.

[4:12:20] Nou, dat willen we allemaal.

[4:12:21] Twee, een voldoende en omvangrijk middenhuursegment realiseren.

[4:12:25] Drie, de investeringsbereidheid van verhuurders in de vrije huursector op pijl houden.

[4:12:29] En vier, verduurzaming van huurwoningen stimuleren.

[4:12:34] Mijn zorg is voor punt twee en drie, dat veel particuliere aanbieders en andere aanbieders

[4:12:39] van middeldure huurwoningen, die deze wet gaan reguleren, de woningen gaan verkopen.

[4:12:44] Dat vinden we allemaal een groot risico.

[4:12:46] En dus dat er juist minder huuraanbod van dit middensegment gaat komen.

[4:12:52] De minister blijft toch hardnekkig volhouden dat dat niet het geval zal zijn.

[4:12:56] Maar ik zie in de praktijk dat deze zorgen niet onterecht zijn.

[4:12:59] Ik denk wel degelijk dat het aanbod van meerdere huurwoningen zal gaan dalen door deze wet.

[4:13:05] Dat lijkt me ook logisch en ik denk niet dat dat een discussiepunt is.

[4:13:08] Hoeveel, dat zullen we moeten afwachten, dat weten we niet.

[4:13:11] Het kan ook meevallen, maar we zien een stijgende verkoop van dit middensegment.

[4:13:16] Ik heb een motie voorbereid om scherp in de gaten te houden hoe het zal gaan met het aanbod van deze huurwoningen

[4:13:22] en of deze wet niet gaat leiden tot grootschalige verkoop met minder aanbod.

[4:13:25] En als er regionale problemen ontstaan met afnemend aanbod door onvoldoende rendementsmogelijkheden

[4:13:31] voor aanbieders van middeldure huurwoningen, om dan in te grijpen in het woningwaarderingsstelsel

[4:13:35] en regionaal meer oog te hebben voor de toekomstige rendementen van verhuurders,

[4:13:40] ten einde dus dat aanbod op pijl te houden.

[4:13:42] En ik hoor graag hoe de minister daarover denkt.

[4:13:46] Dank u wel.

[4:13:46] Dan zijn er een heleboel interrupties voor u.

[4:13:49] Allereerst de heer Vlag namens de SGP.

[4:13:52] Voorzitter. Ik heb goed geluisterd naar de bijdrage van collega Madlener en ik probeer

[4:13:56] eruit te destilleren of hij en zijn fractie al een standpunt hebben

[4:14:00] ingenomen over deze wet.

[4:14:02] Want dat is mij net niet helemaal duidelijk of u voor of tegen deze wet zult gaan stemmen.

[4:14:06] Misschien kunt u dat nog toelichten.

[4:14:08] Ja, dat is een hele goede vraag, voorzitter.

[4:14:10] We hebben een wet die best ingewikkeld is in de praktijk en we hebben ook nog veertig amendementen

[4:14:15] die die wet in hele grote mate nog verder de een of de andere kant op duwen.

[4:14:21] Morgen hebben we een fractievergadering.

[4:14:23] Ik heb heel wat uit te leggen aan mijn fractie.

[4:14:24] Ik ga een inschatting maken hoe dat gaat, want ik weet het ook niet precies.

[4:14:29] Ik denk dat wij de wet gaan steunen.

[4:14:31] Maar wel met...

[4:14:32] In ieder geval hoop ik dat mijn motie het haalt.

[4:14:34] Die de minister opdracht geeft om zeer scherp in de gaten te houden wat de gevolgen zijn voor deze wet.

[4:14:40] En indien blijkt dat in een bepaalde regio, bijvoorbeeld Amsterdamse regio, heel veel woningen van de markt gehaald worden...

[4:14:46] om dan toch in te kunnen grijpen, te zeggen ja, dat is niet goed.

[4:14:49] Dan zullen we toch in het woningwaarderingsstelsel moeten kijken hoe we die rendementen op peil kunnen houden.

[4:14:53] En vervolgens is het natuurlijk aan ons allen de taak om veel minder immigratie toe te staan,

[4:15:00] te zorgen dat we niet ver boven die 18 miljoen inwoners uit gaan komen de komende tijd en

[4:15:05] tegelijk veel meer te gaan bouwen.

[4:15:07] En daar hangt echt de toekomst van ons land en onze jonge mensen van af die een woning

[4:15:11] willen.

[4:15:12] Dat zal het zijn.

[4:15:13] Het gaat niet om het verdelen van schaars, dat is ook belangrijk en dat snap ik, dat

[4:15:16] doet ook pijn soms, soms bij verhuurders, maar echt structureel iets doen aan een betere

[4:15:22] verhouding tussen aanbod en vraag naar woningen is echt noodzakelijk.

[4:15:26] Maar ik denk dat we dus al met al even afwachten hoe de stemming met die

[4:15:30] amendementen verloopt, wel voor de wet gaan stemmen.

[4:15:34] Een helder antwoord. Is dat voor u afdoen, de heer Vlag?

[4:15:39] Klopt. Dan ga ik naar de heer De Hoop, als eerste weer van de GroenLinks-PvdA.

[4:15:43] Dan geen mis en dan welzijn. De Hoop.

[4:15:46] Ja, voorzitter. Ik was een beetje bang toen de heer Matleder helemaal achterin ging zitten,

[4:15:51] dat hij nog geen kleur wilde bekennen, misschien in de eerste termijn.

[4:15:54] maar het is in ieder geval goed om te proeven waar de PVV staat,

[4:15:58] want wij staan vaak op een aantal dingen tegenover elkaar,

[4:16:02] maar waar wij als partijen elkaar wel in kunnen vinden,

[4:16:05] is die huurbescherming en het feit dat sommige huurprijzen gewoon niet acceptabel zijn.

[4:16:10] En als je bij een gemiddelde huurwisseling ziet dat je dan 160 euro meer moet betalen met deze wet,

[4:16:16] zou dat 300.000 mensen 190 euro per maand minder zou gaan betalen,

[4:16:20] dan is de heer Madlener het volgens mij met mij eens

[4:16:22] is dat de PVV in principe daar niet tegen kan zijn.

[4:16:26] Mat Lenen. Ja, daar ben ik het mee eens.

[4:16:29] Ik denk dus ook dat we daar niet tegen gaan zijn.

[4:16:32] Maar het andere punt waar de GroenLinks en de PVV echt over verschillen, is die immigratie.

[4:16:39] Want wij kunnen nu gaan bouwen, daar kunnen we misschien nog over eens worden.

[4:16:43] Meer bouwen. En dan moeten we ook echt meer ruimte aan geven.

[4:16:46] Maar als we tegelijkertijd honderdduizend mensen naar Nederland laten komen,

[4:16:49] heeft dat helemaal geen zin. Dan lossen we die schaarste niet op.

[4:16:51] En dat hoop ik echt tussen de oren van de heer De Hoop te krijgen.

[4:16:54] Ook in zijn partij, die immigratie is onhoudbaar.

[4:16:58] En als de heer De Hoop het echt goed voor heeft met die mensen,

[4:17:01] de jonge mensen die een toekomst willen in ons land,

[4:17:03] dan zullen we toch echt moeten zorgen dat die schaarste aan woningen

[4:17:06] en dit hele verdeelvraagstuk van tafel gaat,

[4:17:09] dat we gewoon fatsoenlijk kunnen wonen in een mooie woning.

[4:17:11] En een leraar hoort helemaal niet eens in een huurwoning.

[4:17:14] Die moet gewoon een hele mooie woning kunnen kopen in mijn opzicht.

[4:17:17] Een leraar is een prachtig beroep en een politieagent ook.

[4:17:20] Die moeten niet in een huurwoning of in een sociaal huurwoning worden weggestopt.

[4:17:24] Die moeten gewoon een mooi huis kunnen kopen.

[4:17:26] Dat is mijn... Ik hoop dat dat de toekomst is.

[4:17:28] En daarvan zullen we echt de immigratie moeten beperken.

[4:17:32] De hoop voor de laatste interruptie.

[4:17:34] Laatste interruptie, dan concluderend.

[4:17:36] We zijn het eens dat die wet betaalbare huur nodig is.

[4:17:39] Dat is hartstikke mooi.

[4:17:40] En het tweede deel van de heer Madleners zei in de interruptie over het migratieverhaal.

[4:17:44] Ja, daar kijken we anders over.

[4:17:45] Maar dan zou ik denken, misschien is het goed dat uw partijleider niet

[4:17:48] wegloopt, maar gewoon zorgt dat er een snelle kabinet komt.

[4:17:54] Ik hoop inderdaad dat er een kabinet komt die echt iets aan de emigratie gaat doen en ik

[4:17:59] hoop ook dat alle partijen hier aan tafel echt willen zien dat de problemen op de woningmarkt

[4:18:03] die we hier nu bespreken een oorzaak hebben en dat de oorzaak is te veel mensen en te

[4:18:07] weinig woningen.

[4:18:09] En die combinatie moet je beide iets aan doen.

[4:18:10] Als je dat niet doet, als je dat nalaat en je oogklep ophoudt en niet wenst te zien wat

[4:18:15] de oorzaken zijn, dan lossen we het nooit op en dan kunnen we gaan reguleren, maar dan

[4:18:19] zal het aanbod afnemen, worden de problemen niet opgelost.

[4:18:22] Ik hoop dat echt dat ook GroenLinks dat gaat zien en niet alleen maar met

[4:18:25] met duurzaamheid en meer immigratie op de poppen blijft komen, maar echt voor de

[4:18:30] middenklasse, die de heer De Hoop hier zegt te willen dienen, dat de heer De Hoop ook

[4:18:36] ziet dat die middenklasse niet gediend is bij meer immigratie en nog meer

[4:18:40] duurzaamheidseisen, waardoor er minder woningen komen.

[4:18:44] Grimbis, uw laatste interruptie, maak hem niet te lang.

[4:18:47] Nee, dank voor de aanmoediging.

[4:18:49] Ik waardeer de openheid van collega Madlener.

[4:18:53] En die migratie, dat wordt volgens mij op een andere tafel op dit moment opgelost.

[4:18:57] Althans, dat wordt er dan gedaan, bij mijn weten.

[4:19:00] Mijn vraag is, de richting van de PVV-fractie is helder.

[4:19:05] De PVV-fractie wil, we staan er in de heer Madlener licht, deze wet gaan steunen.

[4:19:09] Maar dan moet het goed gaan met de amendementen.

[4:19:11] Wat zijn belangrijke onderwerpen waar de wet verbetering behoeft?

[4:19:15] Want de heer Madlener wil die aanvangshuren daar ook een soort van bescherming gaan bieden.

[4:19:20] Want ja, daar gaat het nu nog mis.

[4:19:23] Maar wat wil hij in ieder geval geregeld hebben met die amendementen?

[4:19:28] En wat moet in ieder geval worden voorkomen?

[4:19:32] Ik probeer te inschatten hoe mijn fractie daar morgen over gaat denken.

[4:19:36] Want het is een ingewikkelde wetgeving.

[4:19:39] En die veertig amendementen, die grijpen allemaal in op die ingewikkelde wetgeving.

[4:19:44] Dus het is niet makkelijk om hier nog...

[4:19:46] In het algemeen zou ik zeggen dat de wet niet verder aangescherpt moet worden.

[4:19:52] Ik denk dat die investeringsbereidheid door deze wet al enorm onder druk komt te liggen.

[4:19:57] Ik vrees er ook voor dat dat echt af gaat nemen, het aantal huurwoningen.

[4:20:01] En daar ben ik echt bang voor.

[4:20:03] Dus om bijvoorbeeld de amendementen van GroenLinks, van de heer De Hoop,

[4:20:08] die zeggen het moet nog minder regionaal verschillen, dat maakt de wet nog scherper.

[4:20:12] Dat maakt die problemen dus, denk ik, nog groter.

[4:20:15] Ik denk dat we die richting niet op moeten.

[4:20:18] Ja, mijn motie is natuurlijk ook weer van, als het echt de verkeerde kant op gaat,

[4:20:24] moeten we dat woningwaarderingsstelsel misschien toch wat versoepelen

[4:20:28] in de zin van de rendementen, bijvoorbeeld in een dure regio als Amsterdam,

[4:20:31] wat meer ruimte geven.

[4:20:32] Want Nederland heeft gewoon heel veel verschillende woningmarkten.

[4:20:35] Je kunt niet zeggen dat Appingedam dezelfde woningmarkt heeft als Amsterdam.

[4:20:39] En als je dan één stelsel erop nahoudt,

[4:20:42] dan kom je dus als belegger of investeerder of pensioenfonds in de problemen in die dure regio's.

[4:20:48] En ik ben bang dat dat wel gaat gebeuren.

[4:20:50] Dus ik denk dat het dus positief staat ten opzichte van de wet en de richting en ook de voorzichtigheid die de minister heeft betracht

[4:20:56] om nog enigszins de investeringsbereidheid op peil te houden en dat de richting van de amendte dus niet dat in de wielen moet rijden.

[4:21:04] Dat is ongeveer hoe ik hoop en verwacht dat ik dat morgen door de fractie krijg,

[4:21:09] maar onder voorbehoud van de hierzelfde fractieverradering.

[4:21:13] We hebben opgemerkt in het woord dat Abpingen dan een prachtige stad is.

[4:21:16] En dan ga ik naar mevrouw Welzijn, nieuw sociaal contract.

[4:21:20] Dank u wel, voorzitter.

[4:21:21] Volgens mij ook voor mijn laatste interruptie, dacht ik.

[4:21:24] Oh, nog twee zelfs.

[4:21:26] Kijk, dan leef ik mij nog even uit.

[4:21:30] Met een compliment aan de heer Matlener.

[4:21:33] zo'n moeilijke materie toch ook gewoon eigenlijk heel duidelijk in vijf minuten neer te kunnen zetten

[4:21:42] wat de crux is. En ik weet dat we vaak interrupties gebruiken om mekaar moeilijke vragen te stellen of

[4:21:50] misschien ook een beetje de maat te nemen of dat soort dingen meer, maar ik gebruik mijn interruptie

[4:21:54] heel graag om ook dat compliment te geven. Daar ben ik erg blij mee.

[4:22:00] Nou, daar wil ik uitgewerkt op ingaan.

[4:22:06] Het is fijn als je ook een compliment kan geven.

[4:22:09] Dat doe ik ook af en toe, misschien te weinig, maar ik vind het in ieder geval fijn om te

[4:22:15] horen en ik hoop dat ik op deze tour verder mag gaan in deze prettige commissie.

[4:22:21] Normaal zou dat een prachtige overgang zijn naar de lunch, maar de voorzitter wil ook

[4:22:25] zelf een inbreng leveren.

[4:22:27] Dus daar geef ik eerst het voorzitterschap over aan de heer De Hoop.

[4:22:31] Dank, voorzitter.

[4:22:32] En dan geef ik mevrouw Beckerman van de SP het woord.

[4:22:36] Ja, dank u wel, voorzitter.

[4:22:38] En wonen is een recht.

[4:22:40] En de SP is dan ook voorstander van het doortrekken van het puntstelsel.

[4:22:44] Het aanpakken van woeken huren.

[4:22:47] Maar, wat de SP betreft is deze wet natuurlijk niet goed genoeg.

[4:22:52] En wij zien dat deze wet echt hinkt op twee gedachten.

[4:22:55] En de beleggers een beetje te vriend houden.

[4:22:57] en iets doen voor huurders. Een fundamentele keuze wordt niet gemaakt,

[4:23:03] met als gevaar dat je het voor beide slecht regelt.

[4:23:07] Een voorbeeld, de minister tweette of ikste vorige week, en ik citeer,

[4:23:12] wonen met je dochter op 45 vierkante meter voor ruim 1000 euro per maand,

[4:23:16] terwijl de woning eigenlijk 650 euro mag kosten.

[4:23:19] Met de wet betaalbare huur gaan huurders zoals Nathalie weer een eerlijke huur betalen.

[4:23:23] Maar ja, dat is in goed Rotterdams natuurlijk gewoon gelul.

[4:23:29] Want deze wet doet helemaal niks voor deze zittende huurders.

[4:23:33] Nathalie blijft ook met deze wet honderden euro's te veel betalen.

[4:23:37] Dat is dus ruim 4000 euro per jaar te veel.

[4:23:41] Of ze moet op zoek naar een nieuwe woning, die er amper zijn.

[4:23:45] Deze wet beschermt een deel van de huurders tegen excessieve huren.

[4:23:50] Maar laten we niet doen alsof deze wet huren betaalbaar maakt.

[4:23:52] Duizend euro huur is voor de meeste mensen gewoon niet betaalbaar.

[4:23:56] Deze wet doet nog niks voor de zittende huurders.

[4:23:59] Deze wet maakt nieuwbouwhuurwoningen nog duurder voor huurders.

[4:24:02] Deze wet laat sociale huurwoningen verdwijnen.

[4:24:05] Deze wet pakt de hoogste huren niet aan.

[4:24:08] En deze wet zorgt niet voor een volkshuisvestelijk alternatief

[4:24:11] wanneer huurwoningen verkocht worden.

[4:24:14] Laten we beginnen met de zittende huurders.

[4:24:16] Waarom komt deze wet er eigenlijk?

[4:24:18] Omdat heel veel huurders nu de hoofdprijs betalen.

[4:24:21] Maar juist voor die huurders doet deze wet niks.

[4:24:24] Dat is toch frang, vraag ik via de voorzitter.

[4:24:28] Een wet die er komt voor mensen die klem zitten in de vrije sector door te hoge huren, gaat

[4:24:32] niet gelden voor mensen die nu klem zitten in de vrije sector door te hoge huren.

[4:24:36] Alleen voor nieuwe huurders geldt deze wet.

[4:24:38] Maar hoe is dat dan uit te leggen?

[4:24:40] Wij stellen voor om deze wet wel op termijn te laten gelden voor zittende huurders.

[4:24:46] En dan de dure nieuwbouw.

[4:24:50] Deze wet maakt door alle concessies aan verhuurders nieuwbouwwoningen juist voor huurders te duur.

[4:24:57] Met deze wet moeten huurders straks drie keer langs de kassa waarschuwen door de woonbond.

[4:25:02] De woning krijgt extra punten voor zuinige labels, er is een nieuwbouwopslag in de huur

[4:25:06] van 10 procent en de nieuwbouwwoningen hebben een hoge WOZ-waarde.

[4:25:10] Dus dat is drie keer langs de kassa voor huurders.

[4:25:13] En woningen met nieuwbouwkwaliteit vanaf 55 vierkante meter zullen al snel naar de vrije

[4:25:20] sector verdwijnen op plekken waar de WOZ-waarde heel erg hoog is.

[4:25:25] Alleen kleinere woningen zullen dan nog echt in de middenhuur vallen.

[4:25:28] De SP maakt zich zorgen dat deze wet de huren voor velen helemaal niet betaalbaar, maar

[4:25:33] juist onbetaalbaar gaat maken.

[4:25:36] Voorzitter. Dan het verdwijnen van sociale huurwoningen.

[4:25:41] Deze wet dreigt er ook voor te zorgen dat woningen die nu een sociale huurwoning zijn,

[4:25:45] straks verdwijnen.

[4:25:46] Dus een wet die huren betaalbaar moet maken, zorgt ervoor dat huren fors omhoog kunnen

[4:25:50] voor een deel van de huurders.

[4:25:52] Hoe kan dat?

[4:25:53] In het huidige WWS, woningwaarderingsstelsel, zorgt de waardering van de WOZ al voor te

[4:25:58] hoge maximale huurprijzen.

[4:26:01] Om ervoor te zorgen dat er niet te makkelijk, vooral vanwege een hoge WOZ-waarde, sociale

[4:26:06] huurwoningen naar de vrije markt weglekken, werd er in mei 2022

[4:26:10] een zogenaamde lichte WOZ-cap ingevoerd.

[4:26:14] Alleen wanneer een woning boven de liberalisatiegrens valt,

[4:26:18] wordt er gekeken of dit voor meer dan 33% komt door de WOZ-waarde.

[4:26:23] En als dat zo is, wordt dit afgetopt op 33%.

[4:26:28] Maar, als het nieuwe puntentotaal lager is dan 148 punten,

[4:26:31] geldt dit nieuwe puntentotaal als maximum.

[4:26:34] En die cap wordt in dit wetsvoorstel verlegd van 148 naar 186 punten.

[4:26:41] Dat is een heel technisch verhaal, maar dat betekent in de praktijk dat er een flink deel van de

[4:26:45] gereguleerde sociale huurwoningen qua maximale huurprijs in de duurdere gereguleerde middenhuur

[4:26:52] belandt. De SP vindt dat frang.

[4:26:55] Een wet die ervoor moet zorgen dat er meer betaalbare huurwoningen komen, is dit gewoon

[4:26:59] het paard achter de wagen spannen.

[4:27:01] Daarnaast wordt die WOZ-cap ook nog eens verder uitgekleed.

[4:27:04] In plaats van het nieuwe puntentotaal bij een dalend puntenaantal vanwege de WOZ-cap, gaat

[4:27:10] het geld dus naar die 186 punten.

[4:27:12] Wij dienen daarom een amendement in en we willen de invloed van de WOZ-waarde generiek

[4:27:17] beperken tot 20 procent.

[4:27:20] Dan voorkom je dat met deze wet sociale huurwoningen verdwijnen.

[4:27:26] Voorzitter. Deze wet reguleert woningen tot 186 punten.

[4:27:31] En de woningen boven die grens zullen alsnog in de vrije sector vallen.

[4:27:36] En daarmee is de minister eigenlijk tegemoetgekomen toch wel in de lobby van verhuurders.

[4:27:41] Want in eerdere uitlatingen over deze wet zei hij ja, er is een soort bandbreedte.

[4:27:48] En 186 was echt wel het absolute minimum.

[4:27:52] En die keuze voor de bovengrens komt volgens de minister zien we in de antwoorden uit een

[4:27:56] rekensom van het ministerie.

[4:27:58] Ze hebben dan gekeken naar een groep van 540.000 hurende middeninkomens.

[4:28:03] En 140.000 van hen worden weggestreept omdat zij een wens zouden hebben voor een koopwoning.

[4:28:09] En met een bovengrens van 186 punten zouden vervolgens 400.000 woningen, dat aantal is

[4:28:14] al veel aan gememoreerd, in het gereguleerde deel komen.

[4:28:18] We hebben een aantal vragen over.

[4:28:20] Kunnen die mensen, die 140.000, die niet meetellen in de rekensom, wel een koopwoning vinden?

[4:28:28] Deze rekensom lijkt echt voorbij te gaan aan de realiteit.

[4:28:33] Zo zullen, want die 140.000 kopers, of die 140.000 mensen die dus gezien worden als toekomstige

[4:28:40] koper, ja, hoe kan de minister ervan uitgaan dat ze daadwerkelijk zo'n koopwoning vinden?

[4:28:48] En het tweede punt is, bovendien worden met deze nieuwe wetgeving veel meer focus gelegd

[4:28:53] op energie labels.

[4:28:54] En label A levert zelfs extra punten op in de plannen.

[4:28:57] Met een grens van 186 punten zullen dus vooral kleine woningen met een goed energielabel geregeleerd

[4:29:02] worden of grote woningen met een slecht label.

[4:29:07] Graag een reactie.

[4:29:09] En de derde is, in combinatie met de stijgende WOZ-waarde en verduurzaming zullen veel hoge

[4:29:13] kwaliteit woningen dus al snel buiten het geregeleerde voorraad vallen, vraag ik aan

[4:29:19] het kabinet.

[4:29:19] De SP dient daarom een amendement in om het woningwaarderingsstelsel uit te breiden naar

[4:29:23] de oorspronkelijke 231 punten.

[4:29:27] Voorzitter, dan enkele vragen over die verduurzaming.

[4:29:32] Wij zijn bang dat je uiteindelijk met deze wet erop uitkomt dat slechte energie slurpende

[4:29:39] huizen voor de lage inkomens zijn en zuinige woningen voor wie het kan betalen.

[4:29:45] Want dat dreigt wel een van de gevolgen van deze wet te worden.

[4:29:49] Immers zuinige woningen krijgen pluspunten, onzuinige woningen minpunten.

[4:29:53] En dat is toch eigenlijk heel erg wrang, want we hebben heel veel debatten gevoerd, zeker ook in de Commissie Energie en Klimaat,

[4:30:02] maar ook hier, dat juist een goede, duurzame woning er voor iedereen zou moeten zijn.

[4:30:10] Maar dat is straks niet het gevolg van deze wet.

[4:30:13] Want die zuinige woningen worden steeds duurder.

[4:30:17] Dit staat toch echt haaks op het idee van klimaatrechtvaardigheid.

[4:30:20] Dit staat ook haaks op al die voorstellen dat we juist mensen die de meeste kans liepen

[4:30:26] om in armoede geduwd te worden, of mensen die al in armoede zitten, heel vaak energiearmoede

[4:30:31] genoemd, dat we die als eerste hun woning zouden aanpakken.

[4:30:35] Nou, voorzitter, wij vinden dit echt wel een frang effect van deze wet.

[4:30:43] Voorzitter, de zorg van veel mensen is dat deze wet ervoor zorgt dat woningen verkocht

[4:30:48] gaan worden en of dat er minder zal worden gebouwd.

[4:30:52] Voorzitter, wij willen eigenlijk niet zomaar voorbij gaan aan die zorgen.

[4:30:56] Wij delen dat.

[4:30:58] Dit is ook precies waarvoor we waarschuwden

[4:31:00] toen we zagen dat bijvoorbeeld sociale huurwoningen werden verkocht.

[4:31:05] En dit is ook precies waarvoor we waarschuwden op een moment dat het opkopen

[4:31:09] van woningen, de buy-to-let, waar al een aantal keer gegeven is, begon.

[4:31:14] Wij stelden daar, dat was ongeveer de eerste

[4:31:15] de Kamervraag in 2017 die ik ooit stelde aan toenmalig minister Plasterk.

[4:31:22] Ja, zeker.

[4:31:24] En wij vroegen van, ziet u niet ook dat dat opkopen van die toen nog betaalbare

[4:31:30] koopwoningen door beleggers om ze vervolgens duurder te gaan verhuren,

[4:31:35] dat dat een enorme vlucht aan het nemen is?

[4:31:37] Nou ja, de antwoorden van heer Plasterk zijn eigenlijk pijnlijk frang om nu na te lezen,

[4:31:42] want het was allemaal onzin wat die socialistische partij daar beweerde.

[4:31:45] Dat zou misschien in Amsterdam spelen, maar toch zeker niet in de rest van het land.

[4:31:49] En onze zorg op dat moment was, ja, dat is misschien leuk voor die beleggers nu,

[4:31:54] maar zij zullen weer afhaken op het moment dat het financieel minder aantrekkelijk is.

[4:32:01] Zie hier het resultaat.

[4:32:03] Voorzitter, zouden we niet, ook naar het voorbeeld, op dit moment is Duitsland

[4:32:08] erg populair bij de wat tegenstanders van deze wet.

[4:32:12] Dus ik vraag hen ook om te kijken naar het voorbeeld van Berlijn,

[4:32:15] waar juist dit soort woningen die ooit verkocht zijn

[4:32:18] aan private verhuders weer terug te kopen.

[4:32:21] Zou dat niet ook een oplossing zijn voor de mensen die zich zorgen maken

[4:32:25] over het verdwijnen van woningen?

[4:32:30] Voorzitter, en dan wat betreft die stagnerende nieuwbouw.

[4:32:33] Ik vind dat dat niet iets is waar we zomaar overheen moeten stappen.

[4:32:39] Wat de SP betreft kiezen we dan ook voor een echt volkshuisvestelijk alternatief.

[4:32:43] Investeer in de bouw van betaalbare woningen door corporaties en coöperaties.

[4:32:50] De minister lijkt te denken dat als iedereen maar boos op je is, dat je dan blijkbaar goed

[4:32:56] doet.

[4:32:56] Dat je dan een soort nuttig compromis hebt bereikt.

[4:32:59] Als de linkerzijde en de rechterzijde boos is, dan zit je dus blijkbaar perfect in het

[4:33:04] midden.

[4:33:05] Maar wat de SP betreft betekent dat vooral dat je geen fundamentele keuze hebt gemaakt.

[4:33:10] Niet geheel gekozen voor de markt, dat is wat de SP betreft prima, maar ook niet voor

[4:33:15] volkshuisvesting zonder winstoogmerk.

[4:33:19] En voorzitter, wij maken ons zorgen dat je daarmee die wooncrisis veel trager oplost

[4:33:23] dan mogelijk is en eigenlijk nog veel meer huurders dupeert.

[4:33:29] Dank u wel.

[4:33:31] Dank voor uw bijdrage en dan geef ik het voorzitterschap weer terug in uw handen.

[4:33:35] Dank u wel.

[4:33:37] Ik heb overlegd met de minister en we stellen voor om een schorsing in te lassen van één uur.

[4:33:45] Dat betekent dus dat we om vijf over half vier elkaar weer hier terug zien.

[4:33:51] Ik weet niet of u het slechte nieuws nu wilt horen of daarna.

[4:33:56] Maar als de minister dan nog moet beginnen met zijn antwoorden in eerste termijn,

[4:34:00] dan komen we erg krap in de tijd te zitten.

[4:34:06] Dus ik wil u voorstellen, en dan kunt u gewoon met een ja of nee...

[4:34:10] Dus we hebben eigenlijk twee opties.

[4:34:11] Een beetje uitlopen of geen tweede termijn.

[4:34:16] Allebei. Of nee, geen tweede termijn.

[4:34:20] Kan, dus dan gaan we alleen maar plenair afronden.

[4:34:22] Dat hebben we ook vorige week gedaan bij de energiewet.

[4:34:25] We kunnen een beetje uitlopen, maar uiteraard kan dat niet oneindig.

[4:34:29] Dus als u daar nou even over nadenkt tijdens de lunch...

[4:34:32] Dan gaan we nu schorsen tot vijf over half vier en dan gaan we daar als

[4:34:36] eerst een knoop over doorhakken als we weer terugkomen.

[4:34:39] Geschorst tot vijf over half vier.

[5:41:01] Ik heropen de vergadering.

[5:41:04] Welkom bij de vaste Commissie voor Binnenlandse Zaken.

[5:41:07] Aan de orde vandaag is de wet betaalbare huur en we hebben voor de lunch schorsing

[5:41:14] geluisterd naar de Tweede Kamerleden die hun inbreng in eerste termijn hebben geleverd.

[5:41:19] We gaan nu bijna luisteren naar de antwoorden van de minister,

[5:41:22] maar niet voordat ik de Kamerleden heb voorgesteld met een oog op de klok.

[5:41:27] Het is kwart voor vier.

[5:41:29] Dit debat staat gepland tot zes uur en daarmee wordt mijn voorstel,

[5:41:34] wat ik natuurlijk ter instemming aan u voorleg, om vandaag slechts één termijn te doen.

[5:41:43] En ik zie daar geen grote bezwaren tegen.

[5:41:46] Dus dat betekent dat we alle antwoorden van de minister gaan krijgen.

[5:41:51] Daarbij is ook enige uitloop mogelijk.

[5:41:54] Kijk ik nog eens vragen naar u.

[5:41:56] Dat is in orde met de ondersteuning.

[5:41:59] Ik zou wel graag willen vragen om in eerste

[5:42:02] instantie toch weer uit te gaan van zes interrupties, want het is al kwart voor vier.

[5:42:07] Nou, Paternotte.

[5:42:08] Voorzitter, enige uitloop mogelijk. Welke tijd moet ik thuis doorgeven?

[5:42:15] De mogelijkheid is er om tot zeven uur door te gaan.

[5:42:21] Te lang, zeggen de heren De Groot en Madlener.

[5:42:24] Zullen wij eerst eens kijken hoe ver we komen?

[5:42:28] Dan geef ik het woord aan de minister.

[5:42:34] Voorzitter, dank.

[5:42:35] Wat fijn dat we met elkaar het debat kunnen voeren vandaag over de wet betaalbare huur.

[5:42:40] De regulering van de middenhuur, daar wordt al heel lang over gesproken.

[5:42:42] Ik denk dat het heel erg goed is om zowel hurens als investeerders zekerheid te geven, want

[5:42:49] zolang we dat niet doen, blijft de onrust die er is, bestaan.

[5:42:53] Er zijn heel veel vragen gesteld en dat is ook logisch.

[5:42:56] Dit wetsvoorstel heeft forse impact en ik wil zo goed mogelijk recht doen aan alle vragen

[5:43:01] zoals ze zijn gesteld, aan alle ingediende amendementen.

[5:43:05] Ik constateer dat het idee van Bontebal om het aantal moties te beperken kennelijk één

[5:43:10] een element van het Kamerwerk toch heeft gemist, namelijk het aantal amendementen.

[5:43:13] Dat is een indrukwekkende hoeveelheid.

[5:43:16] Maar ik ga er allemaal graag op in, ik ga er allemaal graag op reageren.

[5:43:20] En ik wil dat eigenlijk doen in de volgende blokjes.

[5:43:23] Allereerst over het waarom van de wet.

[5:43:25] Het tweede blok gaat over het beschermen van de huurder.

[5:43:29] En daar hoort bij de werking van het WWS,

[5:43:32] de jaarlijkse huurprijsverhoging, de handhaving

[5:43:35] en de overgangstermijnen en inwerkingstreding.

[5:43:38] Dus die vier elementen horen bij het beschermen van de huurder,

[5:43:41] het tweede blok dus.

[5:43:42] Het derde blok gaat over het beschermen van de investeringsbereidheid

[5:43:46] en de ontwikkeling van de huurvoorraad.

[5:43:48] Dat gaat over de ontwikkeling en de verschuiving in de voorraad,

[5:43:51] plus de verwachtingen ten aanzien van het uitponden.

[5:43:53] Dat gaat over het investeren in nieuwbouw.

[5:43:56] Dat gaat over wat is dan eigenlijk een redelijk rendement

[5:43:59] en over de samenhang met de fiscaliteit.

[5:44:03] Dat zal het derde blok bevatten.

[5:44:06] En dan tot slot het blok Varia met de vragen over de toewijzen,

[5:44:12] de vragen over de doorstroming, de vragen over de evaluatie en nog een paar andere vragen, voorzitter.

[5:44:20] Die vier blokken dus, maar een aantal subblokken.

[5:44:22] Ik hoop dat ik de ordening zo duidelijk heb weergegeven.

[5:44:24] Voorzitter, als u het goed vindt, voordat ik aan die blokken begin,

[5:44:28] wil ik graag een aantal opmerkingen vooraf maken.

[5:44:31] En het eerste is...

[5:44:35] Dat is een element dat door veel van de sprekers is aangehaald in eerste termijn.

[5:44:41] Iedereen moet in Nederland betaalbaar kunnen wonen.

[5:44:43] Dat is een grondrecht.

[5:44:45] Een grondrecht is dat het voorzien in voldoende huisvesting een voorwerp van aanhoudende zorg de regering is.

[5:44:54] Zo staat het geformuleerd in de grondwet.

[5:44:56] En als we heel eerlijk zijn, voorzitter, dan is de realiteit

[5:44:59] dat aan dat voorgrondrecht eigenlijk maar matig invulling is gegeven.

[5:45:04] Afgelopen tien jaar is het ministerie van Volksgesvesting

[5:45:06] een ruimtelijke orde ingeschrapt,

[5:45:08] is de verhuurdersheffing ingevoerd middenin een economische crisis,

[5:45:12] is er sprake geweest van een gebrek aan regie,

[5:45:14] een gebrek aan regels ook om mensen te beschermen,

[5:45:16] een veel te groot vertrouwen dat de markt als vanzelf

[5:45:18] vraag en aanbod wel een evenwicht zou gaan brengen

[5:45:20] en een veel te groot geloof dat de toevallige optelsom van lokale besluiten

[5:45:24] als vanzelf een antwoord zou gaan brengen

[5:45:26] voor het nationale vraagstuk van het voorzien in voldoende woongelegenheid,

[5:45:31] zoals onze grondwet dat formuleert.

[5:45:34] En het resultaat is een fors woningtekort.

[5:45:37] Er is te weinig gebouwd, er is te duur gebouwd,

[5:45:39] de bevolking is veel harder gegroeid dan we hebben kunnen

[5:45:42] en het woningtekort is zo fors

[5:45:44] dat het dagelijks honderdduizenden mensen in de knel brengt.

[5:45:49] Veelal jonge mensen die noodgedwongen hun leven in de pauzestand moeten zetten,

[5:45:54] thuis bij ouders blijven wonen of het krijgen van kinderen moeten uitstellen.

[5:45:59] Maar eerlijk is ook om te zeggen dat niet iedereen gebukt gaat onder de schaarste.

[5:46:04] Sommigen varen er wel bij.