EU-Mercosur handelsverdrag, specifiek in relatie tot de gevolgen voor de Nederlandse en Europese agrarische sector

[0:00:02] Van harte welkom allemaal bij deze technische briefing van de Vaste Commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

[0:00:09] Het gaat vandaag over het EU-merkensuurhandelsverdrag en specifieke relatie tot de gevolgen voor de Nederlandse en Europese agrarische sector.

[0:00:19] De technische briefing wordt verzorgd door ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken en ook van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

[0:00:27] Ik heet de mensen uit de publieke tribune van achter. Welkom ook de mensen die thuis

[0:00:30] kijken en luisteren via het digitale kanaal. Natuurlijk ook de ambtenaren van het ministerie

[0:00:34] van Buitenlandse Zaken en NLV. Dat is de allereerste meneer Jacobs, die is directeur

[0:00:39] internationale marktordening en handelspolitiek. Die gaat ook dadelijk spreek uitraden als eerste.

[0:00:44] Dan de heer Klaassen, plaatsvervangend directeur. Mevrouw Wolbers, die is hier als beleidsmedewerker

[0:00:50] van het ministerie van Buitenlandse Zaken. En dan zijn er ook nog twee ambtenaren van het

[0:00:54] van het ministerie van Land, Natuur en Voedselkwaliteit,

[0:00:56] mevrouw Groenenboom,

[0:00:58] senior beleidsmedewerker, en de heer

[0:01:00] Van der Sommen, ook senior beleidsmedewerker.

[0:01:02] Allemaal van harte welkom.

[0:01:03] En dank dat u hier aanwezig wil zijn, om ons

[0:01:08] kenniskunde

[0:01:08] en ervaringskundigheid te delen.

[0:01:11] Ik stel aan de leden

[0:01:12] voor, we gaan dadelijk beginnen met

[0:01:13] de hele presentatie van

[0:01:16] alle mensen, die duurt

[0:01:18] plusminus een half uur. En we

[0:01:19] laten het in tegenstanding tot de andere keer, we laten het

[0:01:21] helemaal doorgaan en pas daarna kom ik bij u uit.

[0:01:25] En dan gaan we beginnen met één vraag per fractie.

[0:01:27] En dan kunnen we kijken hoeveel rondes er nog over zijn, want we verwachten nog wel wat opkomst als het goed is.

[0:01:33] Dus ik geef graag eens eerste woorden aan meneer Jacobs namens het ministerie van Buitenlandse Zaken.

[0:01:37] Alsjeblieft. Dank u wel, voorzitter.

[0:01:40] En dank voor de uitnodiging en voor het feit dat u ons alvast heeft geïntroduceerd.

[0:01:45] Dat scheelt wat spreekteksten naar mijn kant.

[0:01:50] We zijn fijn dat we in de gelegenheid zijn om een technische briefing te geven over een mogelijk

[0:01:55] EU-Mercosur-akkoord.

[0:01:57] Zoals u weet, wordt er nog onderhandeld.

[0:02:00] We focussen vandaag op de handelskant en, zoals u al aangaf, op de landbouwperspectieven daarin.

[0:02:06] Maar ik zou graag willen benadrukken dat dit akkoord uiteraard een breder akkoord is.

[0:02:11] Het akkoord is bedoeld om de relatie met Latijns-Amerika en met de vier Mercosur-landen,

[0:02:15] Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay te verstevigen en te verdiepen.

[0:02:21] De EU is met deze Latijns-Amerikaanse landen op veel terreinen gelijk gestemd.

[0:02:26] Het gaat om regio's die multilaterale samenwerking, een internationale rechtsorde gebaseerd op regels, ook belangrijk vinden.

[0:02:34] Democratieën. Het waarom is dus niet alleen economisch waar we het vandaag vooral over zullen hebben, maar ook geopolitiek.

[0:02:45] Op economisch terrein kan dit akkoord een bijdrage leveren aan het Europese economische concurrentievermogen,

[0:02:53] bijvoorbeeld door de diversificatie van handelspartners, door het vergroten van exportkansen voor goeden en diensten

[0:02:58] en bijvoorbeeld door de samenwerking op grondstoffen.

[0:03:01] Daarnaast worden er in dit akkoord ook afspraken gemaakt over duurzaamheid,

[0:03:06] bijvoorbeeld in de context van ontbossing Amazone.

[0:03:10] Het is een technische briefing, dus we proberen ons aan technische vragen en antwoorden te beperken.

[0:03:17] Wellicht dat u daar als voorzitter ook enigszins op zou kunnen letten.

[0:03:21] Ik probeer dat zelf natuurlijk ook een beetje in de gaten te houden.

[0:03:24] We hebben een PowerPoint-presentatie, die is gedeeld.

[0:03:27] En voor die PowerPoint-presentatie wil ik graag het woord geven als eerste aan Dirk Klaas.

[0:03:33] Meneer Jacobsen, is het mogelijk dat we hier een hand-out van krijgen, de leden?

[0:03:40] Ja, die hebben we nu niet bij, maar we hadden graag vrij de presentatie.

[0:03:43] Die kunnen die naast sturen naar onze grafieren, als het liefde wil?

[0:03:46] Als het liefde nu het woord.

[0:03:47] Uiteraard.

[0:03:49] Ja, ik zal aftrappen.

[0:03:51] We hebben een vrij lange presentatie voorbereid met meer dan 20 slides.

[0:03:56] Maar er zijn er een aantal die kunnen, denk ik, heel snel.

[0:03:58] En een aantal, daar gaan we wat langer bij stilstaan.

[0:04:02] De agenda van de presentatie.

[0:04:04] Nou, we gaan heel kort wat zeggen over handelspolitiek algemeen.

[0:04:07] Dan gaan we het zeggen over moderne handelsakkoorden.

[0:04:10] We gaan even stilstaan bij de huidige situatie, EU-Mercosur.

[0:04:14] Iets zeggen over de onderhandelingen, wat langer stilstaan bij de inhoud

[0:04:18] van het EU-Mercosur-onderhandelaarsakkoord uit 2019.

[0:04:24] Dan het onderzoek van Wageningen.

[0:04:26] Dat is verricht naar die uitkomst van 2019

[0:04:28] en wat dit verdrag zou kunnen betekenen voor de Nederlandse economie.

[0:04:33] Iets over wat er nu loopt rond vervolgonderhandelingen eigenlijk.

[0:04:39] Iets ook over de besluitvormingsprocedures binnen de EU,

[0:04:43] over handelsakkoorden.

[0:04:44] En dan tot slot terug naar de leden van de commissie voor jullie vragen.

[0:04:52] Nou, handelspolitiek algemeen, deze slide zit er eigenlijk met name even in,

[0:04:56] omdat alle handelsakkoorden die de EU sluit,

[0:05:00] voortbouwen op de bestaande afspraken in de wereldhandelsorganisaties.

[0:05:03] Dus je kunt niet het een loszien van het ander.

[0:05:08] Handelspolitiek is een exclusieve bevoegdheid van de Europese Unie.

[0:05:11] Dat is al bijna 70 jaar zo.

[0:05:14] Dat betekent dus dat de actoren die het handelsbeleid bepalen...

[0:05:18] ...dat zijn de Europese Commissie, de Raad, de lidstaten...

[0:05:21] ...waarom natuurlijk Nederland, en het Europees Parlement.

[0:05:25] En of het dan gaat om handelsakkoorden of wetgevingen...

[0:05:30] ...handelsgevolgen.

[0:05:32] In het begin zijn dit de drie Europese actoren die het beleid bepalen.

[0:05:37] Dus dat is een belangrijk stukje, denk ik, achtergrondinformatie.

[0:05:40] En dan kort even iets over de Wereldhandelsorganisatie.

[0:05:43] Want alle afspraken die wij maken in bilaterale akkoorden...

[0:05:47] ...zijn allemaal gebaseerd op die multilaterale afspraken.

[0:05:50] Dus de WTO, de pilaar van het multilaterale handelssysteem...

[0:05:56] ...met afspraken tussen alle aangesloten landen.

[0:05:59] Dat zijn inmiddels praktisch alle landen.

[0:06:01] En de EU is daar natuurlijk lid van als handelsblok.

[0:06:05] Afspraken over marktoegang, maar ook over diensten, aanbestedingen...

[0:06:08] ...subsidies, intellectueel eigendom en zo verder.

[0:06:11] Twee hele belangrijke principes in de WTO zijn het Most Favoured Nation-principe.

[0:06:16] Dus in het beginstel moet je alle andere landen gelijk behandelen.

[0:06:19] Dus als wij toestaan dat auto's uit Brazilië op onze markt komen...

[0:06:25] ...moeten we in het beginstel ook hetzelfde toestaan...

[0:06:27] en op dezelfde voorwaarden voor auto's uit, noem maar iets, Zuid-Korea.

[0:06:32] Het andere belangrijke principe is het nondiscriminatieprincipe.

[0:06:37] Dus in beginsel landen gelijk behandelen

[0:06:42] en ook producten van andere landen op je eigen markt

[0:06:45] in beginsel hetzelfde behandelen als je eigen producten

[0:06:48] met wel natuurlijk de mogelijkheid om een tarief te heffen,

[0:06:52] zoals dat is vastgelegd in de WTO.

[0:06:56] Iets over die WTO-importtarieven.

[0:07:00] In beginsel hebben alle WTO-leden een tariefschema, zoals dat zo mooi heet.

[0:07:04] Dat betekent dat we ons buitentarief hebben vastgelegd, of in ieder geval ons maximale

[0:07:09] buitentarief hebben vastgelegd voor alle andere landen die hun producten op de Europese markt

[0:07:14] willen brengen.

[0:07:17] En eigenlijk even heel kort door de bocht.

[0:07:20] Europa heeft relatief lage tarieven op industriële goederen, gemiddeld 4,3 procent,

[0:07:27] en relatief hoge tarieven op landbouwproducten.

[0:07:31] Twaalf procent is het gemiddelde, maar dat is nog een wat vertekend beeld,

[0:07:36] wat met name rond de gevoelige producten, dus rundvlees, pluimveeproducten, suiker,

[0:07:43] gelden relatief hoge tarieven.

[0:07:47] Ik heb in de slides een praktijkvoorbeeld opgenomen.

[0:07:52] Dan zie je dat als er rundvlees bijvoorbeeld wordt geïmporteerd uit Argentinië tegen het WTO-tarief.

[0:07:58] Er zit een heel complex systeem achter.

[0:08:01] Maar komt erop neer dat daar 76 procent extra betaald moet worden aan importheffingen.

[0:08:08] En er staat nadrukkelijk wat zijn de tarieven die zouden zijn geweest.

[0:08:13] want vaak zijn die tarieven zo hoog dat in dit geval het vlees uit Argentinië niet geïmporteerd wordt

[0:08:19] omdat de tarieven de import simpelweg tegenhouden.

[0:08:24] De tarief is te hoog om te kunnen concurreren op de Europese markt.

[0:08:28] Dus dat is belangrijk om in het achterhoofd te houden

[0:08:31] dat we voor ieder product een buitentarief hanteren.

[0:08:35] Excuses, meneer Klaassen.

[0:08:37] Ik moet heel even een paar minuten schorsen wegens een technisch probleem.

[0:08:40] Excuses ervoor. Komen we zo terug.

[0:08:42] Ja.

[0:18:28] U kunt nu weer verdergaan met de technische briefing, met speciale dank aan de technische

[0:18:32] dienst en de bodendienst van de Tweede Kamer, daar staat de generaal, want bedankt voor

[0:18:35] jullie snelle actie en hulp, dank u wel daarvoor.

[0:18:38] U kunt nu weer teruggaan naar meneer Klaas en u kunt nu het toog vervolgen vanaf hier,

[0:18:42] want we gaan natuurlijk niet terug, als het goed is.

[0:18:45] Ja, dank u wel voorzitter.

[0:18:47] Nou ja, kern van wat was gezegd, hebben ze EU relatief hoge tarieven op landbouwproducten

[0:18:53] en relatief lage tarieven op industrieproducten.

[0:18:56] Deze slide ga ik even met de augmenteit overslaan.

[0:18:59] Dit zijn, zeg maar, zo'n mooie opsomming uit de recente Kamerbrief.

[0:19:02] Waarom sluiten we nu moderne handelsakkoorden

[0:19:05] in aanvulling op die WTO-afspraken?

[0:19:08] En het idee is eigenlijk om met specifieke handelspartners verder te gaan.

[0:19:12] Dat gaat van lagere kosten voor import en het fastideren van handel

[0:19:17] tot het diversifieren van handelspartners,

[0:19:21] maar ook natuurlijk het maken van afspraken over arbeid, milieu en klimaat.

[0:19:26] De quotes kunt u gewoon nalezen.

[0:19:29] Die agenda van bilaterale handelsakkoorden van de EU,

[0:19:32] nou, die is best uitgebreid inmiddels.

[0:19:36] Hier een aantal landen waar recent bilaterale handelsakkoorden mee zijn gesloten.

[0:19:41] Chili is de meest recente toevoeging aan dat rijtje,

[0:19:45] maar er zijn recent ook akkoorden gesloten met onder andere Vietnam,

[0:19:48] Het ZK uiteraard, Japan, CETA met Canada.

[0:19:54] Dus dit is een bredere agenda dan alleen maar de onderhandelingen

[0:19:57] met de Mercosur-landen.

[0:20:01] Wat staat er nou in die moderne handelsakkoorden?

[0:20:03] Nou, die zijn vrij uitgebreid en dat gaat over van alles mag wat,

[0:20:08] van goederenhandel tot afspraken over douane, over soms investeringen,

[0:20:14] niet met de Mercosur-landen, over handel in diensten,

[0:20:17] overheidsaanbestedingen, intellectueel eigendom,

[0:20:20] gezinnenbestichting, nou, dat is een lange lijst aan onderwerpen.

[0:20:24] We gaan er zo een aantal uit pikken voor het Mercosur-akkoord.

[0:20:29] Het Mercosur-handelsblok, nog even een kaartje met de vier landen

[0:20:34] in Latijns-Amerika die samen het handelsblok Mercosur vormen,

[0:20:37] Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay.

[0:20:40] Het lidmaatschap van Venezuela is opgeschort,

[0:20:42] Dus het doet niet mee in de zin van het verdrag waar we het nu over hebben.

[0:20:49] En Bolivia is in het toetredingsproces.

[0:20:52] Een bevolking van 270 miljoen mensen en een BBP dat een stuk hoger is dan het Nederlandse,

[0:20:59] maar een stuk kleiner dan het Europese BBP.

[0:21:04] Even wat highlights van de huidige handel tussen Nederland en Brazilië.

[0:21:07] Dan zie je al een beetje dat aan de importkant met name de landbouwproducten opvallen

[0:21:14] en aan de exportkant natuurlijk met name de industrieproducten.

[0:21:19] Dat beeld zie je ook een beetje bij de huidige handelstromen tussen Nederland en Argentinië.

[0:21:27] En dan wat korter wat informatie over Uruguay en Paraguay.

[0:21:31] Dat zijn uiteraard weer veel bescheidender handelstromen, want veel kleinere economieën.

[0:21:38] Misschien kort nog even iets over grondstoffen om nog even te benoemen.

[0:21:43] Het zijn natuurlijk hele belangrijke landen ook in het kader van de import van grondstoffen.

[0:21:49] Brazilië valt met name op als wereldwijd verreweg de belangrijkste producent van niobium en

[0:21:57] Argentinië is een belangrijke lithium producent.

[0:22:02] Nou, de Mercosur-onderhandelingen over dit akkoord zijn gestart in 2000.

[0:22:08] Er is heel lang onderhandeld met horten en stoten, zoals u kunt zien.

[0:22:13] In 2019 werd er een onderhandelaarsakkoord aangekondigd.

[0:22:17] Toen waren de onderhandelaars van de commissie en van de Mercosur-landen het eens over het handelsdeel van de mogelijk akkoord.

[0:22:22] Ongeveer een jaar later was er ook overeenstemming op hoofdlijnen over het politieke deel, het

[0:22:29] samenwerkingsdeel van een mogelijk akkoord.

[0:22:33] Ietsje later verscheen de Sustainability Impact Assessment van de London School of Economics,

[0:22:39] ingehuurd door de Europese Commissie.

[0:22:41] In januari kreeg de Kamer de resultaten van de studie van Wageningen Universiteit naar

[0:22:47] de effecten van het mogelijke akkoord.

[0:22:50] En vervolgens is er natuurlijk veel discussie ontstaan in Europa.

[0:22:55] Veel zorgen rond duurzaamheid met name.

[0:22:59] Dat kwam natuurlijk ook door de op dat moment toenemende ontbossing

[0:23:02] in Brazilië met name.

[0:23:04] En dat heeft ertoe geleid dat de Europese Commissie heeft aangegeven...

[0:23:06] ...nou goed, het is ons duidelijk dat wij nadere afspraken moeten maken

[0:23:08] over duurzaamheid, over milieu, over arbeid.

[0:23:11] En dat zijn onderhandelingen die momenteel nog steeds lopen.

[0:23:15] Dus in maart 2023 is er een voorstel gedaan aan de Merkense landen

[0:23:17] En de besprekingen daarover, die lopen, as we speak, door.

[0:23:22] En onze verwachting is ook dat die niet zullen worden afgerond.

[0:23:26] In ieder geval niet voor de EP-verkiezingen.

[0:23:28] Dus dan zitten we al snel in de zomer op zijn vroegst.

[0:23:34] De inhoud van dat handels, van dat onderhandelaarsakkoord

[0:23:37] over het handelsdeel, nou, lijkt erg op de indruksopgave

[0:23:41] van die andere moderne handelsakkoorden.

[0:23:44] Veel natuurlijk afspraken over handel in goederen.

[0:23:46] Dat is toch vaak de kern.

[0:23:49] Een heleboel andere afspraken.

[0:23:50] Wij lichten er een paar uit.

[0:23:52] De handel in goederen, de sanitaire en vitosanitaire maatregelen.

[0:23:56] Dus met name gaat het dan over voedselveiligheid,

[0:23:59] handel en duurzame ontwikkeling en geschilderbescherming.

[0:24:01] Ook een beetje indachtig dat dit een gecombineerde commissie,

[0:24:05] WHOS en Landbouw is.

[0:24:05] Dus wat focus met name op de voor landbouw meest relevante onderwerpen.

[0:24:11] Nou, handel in goederen.

[0:24:12] Wat is er nou in de kern afgesproken?

[0:24:16] Eigenlijk liberalisering van tarieven over en weer.

[0:24:19] De EU liberaliseert volledig de tarieven voor industriële goederen uit de Mercosur-landen.

[0:24:25] Dat is voor de EU relatief pijnloos, omdat wij natuurlijk...

[0:24:29] Onze industriële sector is in principe gewend aan mondiale concurrentie.

[0:24:34] Dus dat is niet iets wat voor de EU heel moeilijk is om op te doen.

[0:24:37] En we liberaliseren 82% van de landbouwproducten.

[0:24:40] Dat is voor de EU natuurlijk een stuk ingewikkelder.

[0:24:43] omdat de Mercuzulanden echt agricultural powerhouses zijn

[0:24:47] en er stevige concurrentie wordt verwacht van de Mercuzulanden.

[0:24:53] Omgekeerd liberaliseren de Mercuzulanden 90% van hun industriele goederen.

[0:24:58] Dat is voor de Mercuzulanden een grote concessie.

[0:25:03] Zij hanteren hele hoge tarieven op import uit Europa.

[0:25:06] Er staan een paar voordeelden.

[0:25:08] Machines 14 tot 20%, chemicalieën 18%.

[0:25:12] Het zijn natuurlijk ook voor Nederland hele belangrijke exportsectoren waar de Mercosur-tarieven

[0:25:17] uiteindelijk helemaal uitfazeren.

[0:25:21] De Mercosur-landen die liberaliseren een heel groot deel van hun landbouwtarieven.

[0:25:27] Dat is voor hun dan relatief weer wat makkelijker, maar ook de Mercosur-landen hebben een aantal

[0:25:31] sectoren die gevoelig zijn, bijvoorbeeld kaas.

[0:25:35] Daar is een kwotum over en weer afgesproken om de onderlinge concurrentie toch heel erg

[0:25:41] te beperken. Nou, die EU-liberalisering van landbouwproducten, die is met name waar het

[0:25:49] gaat om de gevoelige producten, dus producten die concurrentiegevoelig zijn in Europa, dus

[0:25:55] denk aan gruntvlees, denk aan zuivel, denk aan pluimveeproducten, is zeer beperkt en

[0:26:01] is vormgegeven in de vorm van quota. En die quota, daar komt zo een tweede sheetje over,

[0:26:06] Die quota zijn eigenlijk...

[0:26:08] Het betekent dat voor een bepaald volume gaan de tarieven enorm naar beneden.

[0:26:12] Maar die volumes zijn natuurlijk heel erg beperkt.

[0:26:14] Waardoor de concurrentie voor onze eigen landbouwproducenten, voor onze boeren, in beginsel heel beperkt blijft.

[0:26:20] Dat is het achterliggende idee van het werken met die quota.

[0:26:25] Dus de EU heeft quota voor pluinveervlees, rundvlees en suiker, onder andere.

[0:26:30] Er zijn ook een aantal andere.

[0:26:32] En overigens, weerzijnde quota voor melkpoeder, kaas en zuigelingenvoeding.

[0:26:39] Misschien goed om even te noemen, de eieren in schaal, waar dus de EU een stukje van de

[0:26:48] markt naar openstelt voor de merkense landen, maar wel met een voorwaarde, namelijk dat deze

[0:26:53] producten, deze eieren, voldoen aan EU-dierenwelzijn-eisen zoals wij die in de EU hanteren.

[0:27:00] Dat is eigenlijk een voorbeeld van een productiestandaard die hier geldt,

[0:27:04] koppelen aan markttoegang die wij dan onder dit akkoord zouden geven

[0:27:08] aan de merken zullen landen.

[0:27:10] En uiteraard bedoeld om dierenwelzijn en dierwaardigheid te garanderen.

[0:27:16] Hoe zien die kwartellen eruit? Hier is altijd veel discussie over.

[0:27:20] Ze zijn best moeilijk te lezen op deze afstand, zie ik nu.

[0:27:25] Ik hoop dat ik ze zelf een beetje uit mijn hoofd ken.

[0:27:27] Dat gaan we nu merken.

[0:27:31] Je hebt ze nou...

[0:27:33] Even spieken.

[0:27:36] Een hele belangrijke, waar er veel discussie over is geweest, is het kwotum voor rundvlees.

[0:27:40] Het gaat om een extra kwotum van 99.000 ton rundvlees uit de vier Merkelsjoel-landen.

[0:27:49] Die tegen een verlaagd tarief van 7,5% op de Europese markt mogen komen.

[0:27:54] Om dit in perspectief te plaatsen, dit is ongeveer anderhalf procent van de totale EU-consumptie.

[0:28:03] En ook ongeveer anderhalf procent van de totale EU-productie, die dus echt vele, vele malen

[0:28:09] hoger is dan het quotum dat onder het akkoord gegeven wordt.

[0:28:15] We hebben ook nog even, voor de goede orde, de huidige import- en exportcijfers van rundvlees

[0:28:20] opgenomen.

[0:28:21] En dan kun je ook zien dat de EU op dit moment een netto-exporteur is

[0:28:26] van rundvlees en ook dat die volumes relatief veel klein zijn

[0:28:32] als je dat afzet tegen de totale productie en consumptie van rundvlees

[0:28:37] in Europa en overigens ook in de Mercosur-landen,

[0:28:41] want Brazilië en Argentinië produceren samen zo'n 15 miljoen ton rundvlees.

[0:28:45] En daarvan komt dus ook maar een zeer klein percentage op de Europese markt.

[0:28:54] Hetzelfde geldt eigenlijk voor pluimveevlees, dus een quotum van 180.000 ton tegen nul tarief.

[0:29:00] Ook dit is dus een percentage van iets meer dan 1%, zowel van de Europese consumptie als de Europese productie.

[0:29:08] En ook hier zie je dat de EU meer exporteert dan importeert.

[0:29:13] dus op dit moment een netto exporteur is van deze producten.

[0:29:16] En dat overigens ook blijft, ook met dit akkoord.

[0:29:20] Nou, en suiker, de derde die we in het oorspring het kwotum hebben opgenomen hier...

[0:29:27] waar dus een bestaand kwotum naar een nultarief gaat...

[0:29:30] en een extra kwotum wordt geopend voor Paraguay specifiek.

[0:29:33] En ook hier hebben we even voor de goede orde...

[0:29:35] de totale productie- en consumptiecijfers opgenomen.

[0:29:39] Nu ga ik over naar de collega's van LNV om dit weer in wat breder perspectief te plaatsen.

[0:29:45] Magreet, aan jou.

[0:29:49] Ja, dankjewel.

[0:29:52] In februari is de studie over de cumulatieve impact van aankomende handelsakkoorden verschenen,

[0:29:59] wat het Joint Research Center van de commissie heeft verricht.

[0:30:04] Dat onderzoek kijkt ook naar de Mercosur-landen, dus het gaat om een tiental aankomende akkoorden,

[0:30:11] zoals we dat dan noemen, namelijk Australië, Chili, India, Indonesië,

[0:30:15] Malaisië, Mercosur, Mexico, Nieuw-Zeeland, Filipijnen en Thailand.

[0:30:21] En het gaat dus om het onderzoeken naar de impact op de handel, op de landbouwsector.

[0:30:28] En als studiemethode zijn er twee scenario's voor gebruikt.

[0:30:33] Een zogenaamd conservatief scenario, waarbij de liberalisering 97 procent is

[0:30:40] en een gedeeltelijke tariefverlaging van 25 procent voor overige producten.

[0:30:45] En een ambitieus scenario, wat volledige liberalisering zou zijn van 98,5 procent...

[0:30:53] en gedeeltelijke tariefverlaging van 50 procent van de overige producten.

[0:30:58] Die studie kijkt dus niet naar non-tarifaire maatregelen.

[0:31:01] Dus die kijkt niet naar SPS.

[0:31:04] Die kijkt niet naar geografische aanduidingen...

[0:31:07] ...die bijvoorbeeld via een akkoord beschermd kunnen worden.

[0:31:10] Het model gaat ook uit van een projectie in 2032.

[0:31:16] En voor een aantal akkoorden is een schatting gemaakt...

[0:31:21] ...op basis van die scenario's dus.

[0:31:24] En voor een aantal akkoorden waar een politiek akkoord lag...

[0:31:29] ...bijvoorbeeld zoals op Mexico en Mercosur...

[0:31:33] ...zijn de actuele gegevens zoals die in het politiek akkoord staan...

[0:31:37] gebruikt om de studies verder te kunnen onderzoeken.

[0:31:43] Dan komen we bij de bevindingen.

[0:31:45] Als je kijkt naar overal, dan zou er een evenwichtige toename van zowel export als import zijn en

[0:31:53] zou de handelsbalans lichtjes stijgen.

[0:31:56] Dat zou voor de landbouw- en voedingssector 25 miljoen dan wel 311 miljoen zijn.

[0:32:02] Dat is een verschil tussen conservatief en ambitieus scenario.

[0:32:06] De export zou kunnen stijgen na die tien onderzochte akkoorden, naar de landen die daaronder vallen.

[0:32:17] Dat loopt uit 1 van 27 procent, 3,5 miljard euro, tot 38 procent, 4,8 miljard euro in ambitieus.

[0:32:25] Wat zijn dan de sectoren die met name van deze akkoorden zou kunnen profiteren?

[0:32:31] Dat is zuivel, 780 miljoen varkens, vlees 566 miljoen, wijn en andere dranken en verwerkte

[0:32:41] landbouwproducten.

[0:32:47] Als je dan kijkt naar de importkant, dan zou dat gaan om 11 procent stijging, dan wel 14,5

[0:32:56] procent, 3,5 versus 4,7 procent, waarbij dan de grootste stijging kan worden toegeschreven

[0:33:03] aan de Mercosur-landen, en dat ziet dan onder andere op röntgvlees, 432 miljoen, en pluimvee.

[0:33:12] En daar weerstelt het nogal in het scenario, of dat je met het ambitieuze scenario te maken

[0:33:18] hebt, of met het conservatieve, en dat heeft ermee te maken dat als alles op een ambitieus

[0:33:23] scenario zit, dat de handelstromen verschuiven en dat een ander land in een gat kan springen,

[0:33:28] et cetera.

[0:33:29] Dus dat wisselt wat tussen 2.61 in ambitieus en 2.71 in conservatief.

[0:33:35] Als je dan kijkt naar de overal bevindingen van de studie, geeft die aan dat de akkoorden

[0:33:43] nieuwe commerciële kansen zouden kunnen openen voor EU-exporteurs, dat diversificatie van

[0:33:50] handelstromen leidt tot vergroting van de weerbaarheid van de voedselvoorzieningsketens en tenslotte

[0:33:56] dat de huidige aanpak van de EU om de gevoelige sectoren systematisch te beschermen met tariefcontingenten

[0:34:04] een goede aanpak is.

[0:34:06] In de Annex staan trouwens hele nuttige tabellen.

[0:34:09] Ik kan het u absoluut aanraden.

[0:34:10] Als je naar de studie kijkt en denkt hoe het nu precies zit in die tabellen achteraan,

[0:34:16] dan kan je precies zien wat de huidige balans is en hoe die zou kunnen veranderen met die

[0:34:22] akkoorden in welke scenario's.

[0:34:27] Dan gaan we door naar mijn collega.

[0:34:33] Ja, wat staat er in het onderhandelsakkoord op het gebied van voedselveiligheid, dier- en plantgezondheid?

[0:34:42] Daar gaat deze sheet over.

[0:34:45] In principe is de bovenste ook de meest belangrijke.

[0:34:49] De stelregel is dat alle import in de EU moet voldoen aan de voedseleisen die wij afgesproken hebben met de Europese lidstaten onderling.

[0:34:56] en daar wordt eigenlijk elke keer de basislijn neergelegd.

[0:35:02] Dat wordt ook duidelijk omschreven in het akkoord.

[0:35:07] Daarnaast heeft de Europese Commissie de mogelijkheid om zelf te kijken

[0:35:11] of de landen ook daadwerkelijk voldoen aan de afspraken die gemaakt zijn.

[0:35:16] Dat doen ze via het HFAA, dat is de Health and Food Analysis and Audits.

[0:35:23] De club van Santé F in het Brusselse.

[0:35:28] Wat zij doen, is dat zij gaan kijken op locatie hoe de voedselautoriteit, de plaatselijke competente

[0:35:36] autoriteit erin volstaat om de controles uit te voeren die nodig zijn om die garanties

[0:35:42] te kunnen geven.

[0:35:44] Dat gaat niet alleen in het kantoor, dat gaat ook echt ter plaatse.

[0:35:49] Een van de punten die ook heel prominent in het akkoord staat, zoals het nu, is de regionalisatie.

[0:35:56] Wat je daarmee wil zeggen is het feit dat je het recht voorbehoudt om een regio als gevoelig

[0:36:02] voor een bepaalde diaziekte te verklaren en dat je daarbij mogelijkheid houdt om buiten

[0:36:09] deze regio, vanuit de vrije gebieden, toch producten te blijven exporteren of importeren.

[0:36:17] Dat is voor Nederland of Europa van belang, met name vanwege de vogelgriep en Afrikaanse varkenspest,

[0:36:25] om specifiek te zijn.

[0:36:28] Ook heel duidelijk staat transparantie benoemd.

[0:36:32] Wat daarmee gezegd wordt, is dat je afspreekt met elkaar van hoe zorgen we ervoor dat we elkaar blijven informeren,

[0:36:37] zodat je een inschatting kan maken van risico's die vanuit een bepaald product of vanuit een bepaalde regio zou kunnen gaan ontstaan.

[0:36:45] Daar worden termijnen voor afgesproken, waarbinnen je in ieder geval elkaar moet op de hoogte gebracht hebben van veranderingen in status.

[0:36:54] Het voorzorgsbeginsel staat ook in dit hoofdstuk benoemd en is van belang, omdat je kan zeggen van op het moment dat je het als importeur of als verdragspartner niet vertrouwt,

[0:37:06] Dan mag je zeggen, ho, stop, ik vind iets eigenlijk niet fijn, ik wil daar nadere informatie over

[0:37:14] voordat ik de deur openzet.

[0:37:17] En dan kan je dat gewoon doorgeven aan de competente autoriteit van het desbetreffende land, die

[0:37:22] van informatie kan voorzien, die het doen besluiten om te zeggen, oké, nu vertrouw ik het wel

[0:37:27] weer.

[0:37:29] Om het systeem dan een beetje uit te leggen wat er gebeurt aan importcontrollers in Nederland

[0:37:34] en in Europa in het algemeen, is dat de goederen die komen naar Europa

[0:37:39] bij de buitengrens gecontroleerd worden.

[0:37:43] Van tevoren worden in Nederland, in ieder geval door de douane,

[0:37:48] de documenten gecontroleerd of die conform zijn,

[0:37:51] of de juiste certificaten erbij zijn, of de vinkjes gezet zijn

[0:37:55] dat een bepaald product ook zou moeten voldoen

[0:37:57] aan wat we afgesproken hebben.

[0:37:59] En vervolgens komt die bij de NVWA, die uitvoert

[0:38:04] Of die controleert of inderdaad het product voldoet, die controleert in een centrale database

[0:38:11] volgens welke productcategorie de keuringen uitgevoerd moeten worden of de inspecties

[0:38:16] uitgevoerd moeten worden.

[0:38:18] De inspecties worden uitgevoerd en pas als alles conform bevonden wordt, dan wordt een

[0:38:24] product toegelaten binnen de EU.

[0:38:27] Dat kan ik teruggeven aan mijn buurman.

[0:38:32] Ja, dank je wel.

[0:38:33] Er staat ook nog een stukje in over dialogen.

[0:38:37] Dat hangt dan als subcomité onder het SPS-deel.

[0:38:43] Daaronder kunnen werkgroepen worden ingesteld die allerlei topics bespreken, waaronder dierenwelzijn,

[0:38:49] dierwaardigheid, AMER, gentechnologie.

[0:38:54] Nou, wat doen ze daar?

[0:38:56] Vooral het uitwisselen van informatie en kennis om wederzijds begrip te vergroten.

[0:39:02] Wat doen ze niet?

[0:39:03] Daar moeten we wel heel duidelijk over zijn.

[0:39:06] Ze passen geen wetgeving aan.

[0:39:08] Voor aanpassing van wetgeving geldt een eigen EU-traject in de EU.

[0:39:14] De inzet van de EU is om bij deze comités te zorgen dat de productiestandaarden omhooggaan.

[0:39:19] In Mercosur duldt bijvoorbeeld ook de EU-wet- en regelgeving over het voetlicht te brengen

[0:39:24] en toe te lichten.

[0:39:25] Daarbij worden vooral belangen als duurzaamheid, dierenwelzijn en dierbaarheid benadrukt.

[0:39:30] Dan pak ik hem weer over.

[0:39:36] Een ander heel belangrijk hoofdstuk in het akkoord...

[0:39:39] ...is het hoofdstuk over handel en duurzame ontwikkeling.

[0:39:43] Met als uitgangspunt dat handel duurzame ontwikkeling moet bevoerderen...

[0:39:47] ...en niet ten koste moet gaan van arbeidsomstandigheden en het milieu.

[0:39:50] Er zijn een aantal algemene afspraken gemaakt.

[0:39:54] Dus we komen van een wegs to the bottom, staat bijvoorbeeld in dit hoofdstuk.

[0:39:59] Er zijn een aantal materiële verplichtingen opgenomen...

[0:40:03] die hangen eigenlijk allemaal vast aan de effectieve implementatie

[0:40:09] van multilaterale afspraken en standaarden.

[0:40:11] Dus het gaat om de effectieve implementatie

[0:40:15] in het hele verdragsterritorium, of in het territorium van de verdragspartijen,

[0:40:20] van in ieder geval de fundamentele conventies

[0:40:24] van de internationale arbeidsorganisaties.

[0:40:26] Dus dan gaat het om de standaarden rond kinderarbeid, dwangarbeid,

[0:40:32] ...de gelijke behandeling van mannen en vrouwen, de vakbondsrechten.

[0:40:36] Dat zijn allemaal dingen die via dit hoofdstuk dus worden beschermd...

[0:40:39] ...en waar ook duidelijke en harde verplichtingen zijn voor de verdragspartijen.

[0:40:44] Hetzelfde geldt voor de internationale of de multilaterale milieuakkoorden...

[0:40:48] ...dus de biodiversiteitsconventie, het Parijs-Klimaatakkoord...

[0:40:52] ...maar ook de akkoorden rond de illegale handel in diersoort en illegale houtkap.

[0:40:58] Allemaal akkoorden waar de partijen zich verplichten...

[0:41:00] om die effectief in de hele jurisdictie te implementeren.

[0:41:06] En daarom, daar kom ik zo even op,

[0:41:08] is het ook een geschillenbeslechtingssysteem aan vast.

[0:41:14] Heel belangrijk, net zoals bij het SPS-hoofdstuk,

[0:41:17] is ook hier heel expliciet opgenomen het voorzorgsbeginsel.

[0:41:19] Dus partijen kunnen altijd maatregelen nemen

[0:41:22] ter bescherming van het milieu en ter bescherming van arbeidsrechten.

[0:41:27] Als ze daar goede redenen voor hebben, waarbij het EU-uitgangspunt geldt,

[0:41:33] je hoeft geen sluitend wetenschappelijk bewijs te hebben,

[0:41:35] je moet voldoende redenen hebben om naar beschermd optreden te kunnen verantwoorden,

[0:41:41] het voorzorgsbeginsel.

[0:41:44] Dat komt ook hier terug.

[0:41:47] Dan iets over de geschillenbeschichting van het mogelijke verdrag.

[0:41:50] Dit is de algemene geschillenbeschichting.

[0:41:53] Die geld is in principe voor het hele handelsteel.

[0:41:57] En dat is een systeem waarbij partijen, als ze het ergens over oneend zijn...

[0:42:01] ...als de ene partij vindt dat de andere het verdrag niet goed nakomt...

[0:42:05] ...is het altijd een systeem van constaties, poring tot bemiddeling.

[0:42:09] Als dat allemaal niet werkt, dan kan er een arbitragepanel worden ingesteld.

[0:42:14] Nou, daar wordt uiteraard dan een proces georganiseerd met zittingen en zo verder.

[0:42:18] en uiteindelijk is er een bindende uitspraak van dat arbitragepanel.

[0:42:23] De partij die de klacht indient en die meent dat de tegenpartij zich onvoldoende houdt

[0:42:27] aan die uitspraak, kan uiteindelijk ook tegenmaatregelen nemen,

[0:42:31] bijvoorbeeld door bepaalde tariefpreferenties, die worden gegeven, weer in te trekken.

[0:42:37] Dan is er specifieke en wat andere geschillenbeslechting

[0:42:41] voor de afspraak over handel en duurzame ontwikkeling.

[0:42:45] Ook die beginnen met consultaties tussen de verdragspartijen.

[0:42:48] Indien zij het niet eens worden, is er de mogelijkheid om een panel van experts in te stellen.

[0:42:55] Ook daar geldt natuurlijk een systeem van onderzoekszittingen en zo verder.

[0:43:01] Uiteindelijk komt dat panel met een rapport en met aanbevelingen.

[0:43:06] En vervolgens is het aan de verdragspartijen om aan te geven hoe ze die aanbevelingen willen implementeren.

[0:43:12] Dat moet ze in principe binnen 90 dagen doen.

[0:43:16] Dus dat even over de geschillenbeslechting.

[0:43:20] Dan hebben we een blokje over...

[0:43:22] Nou, wat zijn dan de effecten voor de Nederlandse economie?

[0:43:26] En het is in sterke mate gebaseerd op de studie...

[0:43:29] ...die is gedaan door Wageningen Universiteit samen met Ecoris.

[0:43:32] Die studie is inmiddels drie jaar oud.

[0:43:35] Er ligt een motie, motie Kamminga om de studie te updaten.

[0:43:39] Dat zijn we momenteel aan het doen. We zijn in gesprek met Wageningen...

[0:43:42] We hopen dat we voor het eind van het jaar de studie door Wageningen kunnen laten updaten.

[0:43:48] We verwachten alweer geen hele grote veranderingen in de uitkomsten.

[0:43:52] Maar goed, dus even op hoofdlijnen.

[0:43:54] Dit zijn de bevindingen van Wageningen.

[0:43:57] Bescheiden de Nederlandse economische groei, dus een hoger BNP uiteindelijk,

[0:44:01] vijftien jaar ongeveer na inwerking, training of toepassing van het verdrag.

[0:44:07] Met een specifiek inzoemend op Nederlandse boeren

[0:44:10] Een gemiddeld positief effect voor de agrarische bedrijven van ongeveer 200 euro per bedrijf per jaar.

[0:44:19] En vervolgens zie je wel verschillen tussen sectoren.

[0:44:22] Dus je ziet dat vakjesbedrijven, vleeskuikenbedrijven, spluinveebedrijven er stevig op vooruit gaan.

[0:44:30] Er is een klein negatief effect voor melkveebedrijven en akkerbouwbedrijven.

[0:44:36] ...en een wat groter negatief effect voor vlees- en veebedrijven.

[0:44:42] En waar zit dan de grote groei voor de Nederlandse economie?

[0:44:46] Die windstrijd is natuurlijk vooral aan de industriële kant...

[0:44:49] ...dus we zien ook hele grote stijgingen in de verwachte export...

[0:44:52] ...van met name machines en geneesmiddelen.

[0:44:56] We hebben even deze grafiek gelicht uit de studie van Wageningen...

[0:45:02] ...en dan zie je vrij, denk ik, overzichtelijk...

[0:45:05] van waar, nou, dit zijn allemaal balkjes met de verwachte veranderingen

[0:45:12] in de handelsbalans.

[0:45:13] En dan zie je op machines en op geneesmiddelen

[0:45:15] dat die handelsbalans enorm gaat stijgen,

[0:45:18] dus dat de export veel meer groeit dan de import.

[0:45:21] En je ziet veel bescheidenere balkjes eigenlijk op alle andere productcategorieën

[0:45:25] met ook een wat wisselender resultaat.

[0:45:29] Dat even over Wageningen.

[0:45:30] Nou, dan heel kort nog even over de lopende onderhandelingen.

[0:45:36] Die gaan met name over additionele duurzaamheidsafspraken.

[0:45:39] En eigenlijk is de kern hier dat de commissie probeert...

[0:45:42] ...met de Mercosur-landen op al die onderwerpen...

[0:45:44] ...die in het duurzaamheidshoofdstuk staan, dus het Parijsakkoord...

[0:45:48] ...ombossing, biodiversiteit, naderen en meer specifieke afspraken te maken...

[0:45:52] ...die dan een bindend onderdeel worden van het gehele verdrag.

[0:45:55] En heel belangrijk, hier is ook goede afspraken...

[0:45:58] ...over de actieve betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld aan beide kanten.

[0:46:03] Heel kort nog iets over de besluitvorming.

[0:46:08] Er zijn inmiddels behoorlijk veel Kamervragen beantwoord.

[0:46:13] Stelders van die vragen zullen inmiddels bekend zijn met het mantra...

[0:46:16] de aard van een akkoord wordt bepaald door de uiteindelijke inheid van het akkoord.

[0:46:21] Als een akkoord alleen maar onderwerpen bevat die in de Europese competentie zitten...

[0:46:26] dan is het een EU-only akkoord.

[0:46:27] Als een akkoord ook onderwerpen zijn opgenomen

[0:46:30] die nog onder de lidstatencompetenties vallen,

[0:46:34] dat geldt met name dan voor afspraken over...

[0:46:37] ...naar de meer politieke afspraken,

[0:46:40] non-proliferatie van massavernietigingswapens bijvoorbeeld,

[0:46:43] dan maakt dat het akkoord gemengd.

[0:46:46] Een Ioni-akkoord vereist uiteindelijk goedkeuring van de Raad,

[0:46:49] dus van de lidstaten en van het Europese parlement.

[0:46:52] Een gemengd akkoord moet ook, om in werking te kunnen treden,

[0:46:55] ook de nationale ratificatieprocedures te lopen

[0:46:58] in ieder geval de lidstaten.

[0:47:01] En daar wilden wij het bij laten en zeer benieuwd naar jullie vragen.

[0:47:05] Wacht, ik dank voor uw presentatie.

[0:47:07] En alle vijf, of alle vier de sprekers.

[0:47:10] Mevrouw Wolders is er niet naar woord gekomen.

[0:47:12] Het gaat vast nog gebeuren.

[0:47:14] Ik ga met de vragenronde beginnen.

[0:47:15] Er zijn natuurlijk twee commissies hier inwezig

[0:47:17] en daardoor ook vaak twee personen per fractie.

[0:47:20] Maar ik wil toch iedereen beginnen met één vraag per woordvoerder.

[0:47:23] Meneer Van Kampen spreekt namens de Volkspartij van Vrijheid en Democratie.

[0:47:27] Hij kwam als laatste, maar hij gaat als eerste zitten.

[0:47:30] Excuses daarvoor, mevrouw voorzitter, met enig schaamrood op de kaker.

[0:47:33] Dank voor uw presentatie. Ik heb nog even aan de eerdere sheets bekeken.

[0:47:38] Een genuanceerde, technische toelichting op hoe zo'n akkoord er nou uit zou kunnen zien.

[0:47:44] En mijn vraag gaat eigenlijk over wat je toch vaak hoort, wat we toch vaak lezen in debatten.

[0:47:49] Zorgen die bijvoorbeeld bij boeren heel erg leven, van ja, dan wordt er zo'n handelsakkoord gesloten.

[0:47:52] En dan komen er straks allemaal producten die niet voldoen aan de standaarden waar wij en onze spullen wel aan moeten voldoen, komen dan de markt op.

[0:48:00] En die drukken ons eruit.

[0:48:01] En u heeft het over eigenlijk, als ik het goed begrijp, hele beperkte financiële gevolgen die dat betekent voor individuele veehouders.

[0:48:09] Maar hoe luistert u nou met uw kennis en expertise naar dergelijke argumenten als u die hoort?

[0:48:15] U mag zelf kiezen wie de vraag gaat beantwoorden.

[0:48:18] Dus dan moet u zelf wel even uitkomen.

[0:48:20] Ik weet niet wie hem gaat beantwoorden.

[0:48:21] Meneer Jacobs.

[0:48:23] Wilt u een aantal vragen tegelijkertijd laten stellen, of zullen wij het per vraag...

[0:48:26] Nee, we doen het per vraag, alsjeblieft, ja.

[0:48:28] Oké, top.

[0:48:34] Nou, ik denk, hè...

[0:48:37] Ik beperk me even tot de technische kanten natuurlijk hiervan.

[0:48:42] Zorgen natuurlijk, hè, die...

[0:48:46] Techniek begrijp ik natuurlijk heel goed, hè, dus er leven heel veel zorgen.

[0:48:50] Tegelijkertijd, ik denk wel dat het belangrijk is om toch wel te relativeren

[0:48:54] wat is nou het effect van een handelsakkoord.

[0:48:57] Die zijn toch vrij beperkt en we hebben natuurlijk een bredere agenda van handelsakkoorden.

[0:49:04] Dus ik denk dat het wat makkelijker voor mij om te zeggen dan aan de keukentafel wellicht bij een boerenbedrijf.

[0:49:11] Maar je zou toch naar de agenda als geheel moeten kijken van die handelsakkoorden.

[0:49:14] Dus het akkoord met Japan heeft hele grote winsten opgeleverd voor de Nederlandse landbouwexporten bijvoorbeeld.

[0:49:23] Dus je ontkomt er denk ik niet aan dat als je echt inzoomt op één specifiek akkoord

[0:49:29] en dan één specifieke sector en dan één specifiek bedrijf,

[0:49:31] ja, dan zal altijd, het kan nooit voor iedereen, hoe zou ik dat zeggen,

[0:49:36] dus je moet toch proberen te kijken, nou ja, wat is die bredere agenda?

[0:49:39] En wat is uiteindelijk het belang dat Nederland en ook zeker onze agrarische sector

[0:49:43] heeft bij handelsafspraken?

[0:49:48] En ik heb daar eventjes bij laden misschien een reden, maar voor de standaard,

[0:49:51] Ik denk ook heel belangrijk, dat is ook van de heer Van der Sommer gezegd,

[0:49:55] voedselveiligheid, die standaardlijk wordt hier in de EU bepaald.

[0:49:58] Daar wordt gewoon niet aan getoren, daar wordt niet over onderhandeld

[0:50:00] met andere landen, dus de voedselveiligheid is wat die is.

[0:50:05] Als het gaat over dingen als milieuafspraken, arbeidsrechten,

[0:50:09] ja, dan zoeken wij natuurlijk heel erg in die akkoorden naar

[0:50:12] wat zijn nou de multilaterale afspraken

[0:50:13] en hoe kun je die nou effectief, de effectieve handhaling bevorderen

[0:50:17] via akkoorden.

[0:50:20] Je moet hier ook wel realistisch zijn dat uiteindelijk ook ieder land natuurlijk eigen wet en regelgeving heeft.

[0:50:25] Dus wij hebben in de EU zijn we zeer graag in ons eigen right to regulate.

[0:50:29] Dat geldt natuurlijk ook voor andere landen.

[0:50:31] Dus wij kunnen niet tot in detail aan andere landen voorschrijven van zo en zo moeten we dit nu gaan inrichten.

[0:50:36] Dat is ook gewoon de realiteit.

[0:50:39] Dank u wel voor de beantwoording.

[0:50:40] Mevrouw Kampen, tevreden? Dan gaan we naar meneer Pierik van de BBB.

[0:50:45] Voorburg, meneer.

[0:50:45] Dank voor de mooie uiteenzetting over het Merkensuurverdrag.

[0:50:52] Ik wil een beetje voortbeduren op de vraag die de heer Van Kampen ook stelde.

[0:50:56] De ongelijke productiestandaard heeft effect op de handelsrelaties die we met de Merkensuurlanden hebben.

[0:51:07] We zien dat er al ongeveer 23 jaar is onderhandeld over het Merkensuurverdrag.

[0:51:12] Ik heb er een paar opgeschreven dat er nog verder onderhandeld moet worden over diergezondheid,

[0:51:17] voedselveiligheid, arbeid, dierwelzijn, klimaat, milieu, geotechnologie, voorzorgsbeginsel.

[0:51:22] Als er nog zoveel te onderhandelen valt, als er nog zoveel moet gebeuren, twee vragen van

[0:51:28] wat is dan de verwachting?

[0:51:29] Wanneer komt dat akkoorder of komt het er überhaupt niet?

[0:51:33] En wat voor dingen moeten er gebeuren om uiteindelijk toe te werken naar die gelijke productiestandaarden?

[0:51:43] Ja, ik zal even starten en dan gaat mevrouw Poesmans mij zo aanvullen.

[0:51:50] Misschien eerst, een aantal dingen zijn wel degelijk gewoon vastgelegd.

[0:51:53] Dus het voorzorgsbeginsel staat niet in de discussie,

[0:51:56] dat staat gewoon in zwart of witte in de tekst, dat blijft er ook in staan,

[0:51:59] anders komt er denk ik geen akkoord, zo simpel is het.

[0:52:03] Er zijn er een aantal aspecten, met name die duurzaamheidsafspraken,

[0:52:06] die worden momenteel verder uitgewerkt en dan gaat het echt heel erg over...

[0:52:10] We hebben in die tekst van 2019, daar zitten een aantal duidelijke afspraken in.

[0:52:15] Maar die afspraken kunnen concreter, die kunnen meer granulair...

[0:52:21] ...met specifieke doelen waar de partijen zich over en weer aan verbinden.

[0:52:25] Dat is waar die onderhandelingen nu over gaan.

[0:52:29] Hoe dat dan precies gaat landen, dat durf ik niet helemaal te voorspellen.

[0:52:33] Hangt natuurlijk echt af van de mood music in die onderhandelingen.

[0:52:39] En of daar wel of niet op korte termijn een resultaat komt,

[0:52:43] nou, dat is na 25 jaar een hele dappere ambtenaar die zich daar aan een uitspraak gaat wagen.

[0:52:49] Wat wij weten op dit moment is dat de hoofdonderhandelaar van de Europese Commissie,

[0:52:56] volgens mij, as we speak, weer afreist richting de regio.

[0:52:59] Maar dat zal zich nog een aantal keer gaan herhalen.

[0:53:02] Dus we verwachten nu eens geen uitkomst van die onderhandelingen voor de EP-verkiezingen.

[0:53:06] wellicht wel vrij snel daarna.

[0:53:08] Maar goed, nogmaals, dat is heel erg koffiedik kijken.

[0:53:11] Ja, en het gelijke speelveld is, zoals ik al zei...

[0:53:14] ...wet- en regelgeving zal altijd anders zijn in andere landen.

[0:53:18] Wat we wel proberen, is toewerken naar meer gelijke productiestandarden.

[0:53:26] Multilateraal, door daar afspraken over te maken...

[0:53:29] ...maar dus ook in bilaterale akkoorden, door daar afspraken over te maken.

[0:53:32] Dus dit akkoord is wel bedoeld als een bijdrage, als een steentje...

[0:53:36] dat bouwwerk van betere afspraken over productiestandarden.

[0:53:39] Dan geef ik hem even aan mevrouw Groenebroem voor wat concrete voorbeelden, denk ik.

[0:53:45] Ja, echt.

[0:53:46] Er staat ook een concreet voorbeeld in de tekst en dat is dus die eieren in schaal.

[0:53:53] Die moeten voldoen aan de EU-eisen of daaraan gelijkwaardig.

[0:53:59] Daarnaast zijn er ook nog eisen die gesteld worden door de EU.

[0:54:03] Dat staat dan niet in dit politieke akkoord, maar dat zijn eisen die dus wel gelden.

[0:54:09] Dat gaat over slacht.

[0:54:15] Dat is de verordening uit 2009.

[0:54:19] En de dieren moeten geschikt zijn voor vervoer overeenkomstig EU-voorschriften.

[0:54:24] Dus ook dat is een punt dat sowieso geldt.

[0:54:27] En meneer Klaassen zei het net ook al, er zijn natuurlijk ook een aantal andere eisen die gelden.

[0:54:33] En zo wordt er op een aantal trajecten gewerkt aan dit soort elementen.

[0:54:41] Iets dergelijks staat ook in het rapport van de commissie van twee jaar geleden ongeveer,

[0:54:46] over EU-standaarden, hoe moet je daarmee omgaan met derde landen, hoe kijk je daarnaar.

[0:54:53] Daaruit blijkt uit dat rapport dat er een aantal voorwaarden zijn waaraan voldaan moet worden

[0:55:00] om dat te kunnen doen.

[0:55:04] Daarbij kijkt de Commissie bijvoorbeeld ook naar de Dierenwelzijnswetgeving, die dus nog

[0:55:09] niet volledig uit is overigens, maar dat even terzijde.

[0:55:13] Daar heeft de Commissie ook van gezegd dat we ook naar import gaan kijken, maar dat moet dus wel

[0:55:17] onder bepaalde voorwaarden, dus het moet WTO-conform zijn.

[0:55:20] Dat rapport is wel een aanrader voor deze en genen, misschien om het nog even te pakken.

[0:55:31] Ook nog een ander concreet voorbeeld is bijvoorbeeld de ban op twee neonichtimide.

[0:55:37] Dat is een zogenaamde autonome maatregel die aan al die vereisten moet voldoen om WTO-conform

[0:55:42] te zijn.

[0:55:43] Dus dat zijn wel dingen waaraan andere landen moeten voldoen, maar niet in dit akkoord.

[0:55:49] Dat waren een paar voorbeelden.

[0:55:53] Mevrouw Teunissen.

[0:55:55] Ze spreekt namens de Partij voor de Dieren.

[0:55:57] En ze heeft al zo'n vraag over het dierenwelzijn.

[0:55:59] Ja, dat klopt, voorzitter.

[0:56:02] Ik wil graag even voortbouwen op de vragen van mijn collega.

[0:56:08] Kijk, wat mij opvalt is dat er over de prijzen enorm gedetailleerde afspraken zijn gemaakt.

[0:56:14] En heel veel onderhandeld is de afgelopen jaren.

[0:56:16] Maar als het gaat over dierenwelzijn en ook over klimaat, dan blijven die afspraken nu nog heel vaag

[0:56:22] en juist niet concreet.

[0:56:25] Mijn vraag gaat over die WTO-conformiteit.

[0:56:30] Is het nou zo dat je als EU niet zomaar productiestandaarden mag opleggen aan een ander land?

[0:56:36] Mag dat überhaupt?

[0:56:39] Want naar mijn idee mag dat dus niet.

[0:56:41] ...en heb je dus altijd te maken met andere productiestandaarden die een land kan voeren...

[0:56:46] ...bijvoorbeeld als het gaat om pesticidegebruik, als het gaat om dierenwelzijnseisen...

[0:56:51] ...en kun je daar eigenlijk heel beperkt maar invloed op uitoefenen? Klopt dat?

[0:56:56] Meneer Klaas.

[0:56:59] Ja, dit is een vraag die ik kan niet met ja of nee beantwoorden, vrees ik.

[0:57:04] Omdat het uitgangspunt in de WTO is...

[0:57:08] Je mag 100% je eigen productstandaarden toepassen op producten die op je markt komen.

[0:57:14] Dus als het gaat om voedselveiligheid of andere veiligheidsvereisden, bijvoorbeeld.

[0:57:18] Of etiketering, dat soort zaken.

[0:57:21] Als het gaat om hoe iets is geproduceerd, dan geldt als uitgangspunt...

[0:57:25] ...dat ieder land daar zelf over gaat...

[0:57:27] ...en dat je dus niet inderdaad producten buiten je markt houdt...

[0:57:30] ...omdat je nou eenmaal vindt dat dat niet op een goede manier is geproduceerd.

[0:57:34] Maar er zijn best wel wat...

[0:57:38] Er zijn toch een aantal uitzonderingsgronden in de WTO.

[0:57:41] En daar wordt dan ook wel gebruik van gemaakt om in hele specifieke en goed onderbouwde gevallen te zeggen...

[0:57:46] ja, hier gaan we toch eisen stellen aan de manier waarop een bepaald product tot stand is gekomen.

[0:57:52] En over het algemeen kun je makkelijker voldoen aan die rechtvaardigingsgronden...

[0:57:58] als je dat bijvoorbeeld ophangt aan een multilaterale afspraak.

[0:58:01] Dus op het moment dat je zegt van nou, we hebben de Parijs-klimaatafspraken

[0:58:05] en we hebben afspraken mondiaal over het tegengaan van ontbossing,

[0:58:10] dan heb je in beginsel, kun je sneller een goed onderbouwd verhaal bouwen

[0:58:14] in de WTO om te zeggen, ja, we gaan nu toch producten toetsen

[0:58:18] op bijvoorbeeld het niet hebben van ontbossing in de waardeketing.

[0:58:22] Dus ontbossingverwoning is een voorbeeld van EU-wetgeving

[0:58:25] waarbij we dus wel producten toetsen op productiestandard

[0:58:28] op de wijze van productie.

[0:58:29] ...maar zoals ik zei, je moet dat wel kunnen onderbouwen in de WTO...

[0:58:33] ...om eigenlijk om protectionisme te voorkomen.

[0:58:37] En dat werkt beter als je het kunt ophangen...

[0:58:39] ...aan een duidelijk, breed, multilateraal gedeeld doel...

[0:58:42] ...en ook kunt laten zien, ja, dat doen we dus proportioneel en gericht...

[0:58:45] ...met ook echt dit doel in ons achterhoofd, met hem.

[0:58:51] En dus dat is, denk ik, wel heel belangrijk.

[0:58:52] Dus het kan wel, maar je moet heel gericht en zorgvuldig uit de werk gaan.

[0:58:58] En dan is het misschien ook wel goed om daarbij te zeggen dat je...

[0:59:02] En dat is eigenlijk wat we proberen met die duurzaamheidsbehoofdstukken,

[0:59:04] dat we proberen om in aanvulling op WTO-afspraken

[0:59:08] en in aanvulling op onze eigen wet- en regelgeving

[0:59:10] ook afspraken te maken met de landen zelf

[0:59:13] over het verhogen, het voldoenen aan productiestandarden

[0:59:16] en het verhogen van productiestandarden.

[0:59:18] Dus die bilaterale verdragen is eigenlijk een manier

[0:59:20] om constructiever met derde landen afspraken te maken

[0:59:24] over productiestandarden.

[0:59:27] Die in het begin, om even weer terug te gaan naar de ontbossingsverordening,

[0:59:31] die geldt alleen voor producten die op onze markt komen.

[0:59:33] De afspraken die je maakt over het duurzaamheidshoofdstuk,

[0:59:35] die gelden voor de hele jurisdictie.

[0:59:39] Dus die gelden voor al het rundvlees dat wordt geproduceerd

[0:59:41] in Brazilië en Argentinië.

[0:59:43] En de ontbossingsverordening geldt alleen maar voor het rundvlees

[0:59:45] dat op onze markt komt.

[0:59:46] Dat is natuurlijk maar een heel klein percentage

[0:59:47] van de totale productie in die landen.

[0:59:49] Dus in principe zijn dit elementen die met elkaar kunnen samenwerken.

[0:59:55] Vroeger wilde hij er nog iets aan toevoegen, maar dat leek te geven op.

[0:59:58] Dan gaan we naar meneer Van...

[0:59:59] Dan heeft de non-verbale communicatie van u er iets anders uitgezonden.

[1:00:05] Meneer Van Houwelingen, Forum voor Democratie.

[1:00:08] Dank voor uw presentatie.

[1:00:10] Ook aanvuld hierop misschien.

[1:00:12] Er werden net een paar voorbeelden gegeven van...

[1:00:13] Ik noem even Conferentie, waar de EU probeert om die standaarden gelijk te trekken.

[1:00:18] Daar is de uitgebreid over gegaan.

[1:00:19] Daar zit enorm veel verschil over.

[1:00:20] en dan gaat om klimaat, dierenwelzijn, productie, arbeidsvoorwaarden.

[1:00:25] En waar verwacht u, als u nu naar het verdrag kijkt, waar zullen de grote verschillen blijven bestaan?

[1:00:30] Want je kunt het natuurlijk nooit helemaal gelijk trekken.

[1:00:32] Als een boer hier mens wil uitrijden, moet hij al zeven formuleringen invullen.

[1:00:35] Dat is een enorme verschil.

[1:00:36] Dus waar zitten nu de grote verschillen en blijven ze zitten?

[1:00:40] En wat betekent dat dan ook voor de concurrentie die onze boeren daarvan ondervinden?

[1:00:44] Want die moet natuurlijk wel aan al die eisen voldoen.

[1:00:50] Meneer Klaas.

[1:00:51] Ja, ik zal een kleine af...

[1:00:54] Kijk, ik denk dat het wel belangrijk is om toch te beginnen met...

[1:00:58] het feit dat de uitgangspunten heel verschillend zijn.

[1:01:00] Dus het is hier bijvoorbeeld koud en regenachtig, het is in Argentinië niet.

[1:01:04] Dus er zullen altijd verschillen zijn in hoe wij...

[1:01:08] in de eisen en de standaarden die wij bijvoorbeeld aan de dierhouderij stellen.

[1:01:13] Er is natuurlijk een reden dat in Nederland er uitlooptijden zijn.

[1:01:16] Omdat we natuurlijk stallen hebben waar in principe onze koeien...

[1:01:20] in de winter instaan.

[1:01:22] Dat kan in Argentinië natuurlijk heel anders uitzien.

[1:01:26] Als je dan kijkt naar de specifieke conferentieëllen,

[1:01:30] dan zijn het toch met name daar waar wij proberen om eigenlijk te zeggen...

[1:01:37] Een bepaalde marktoegang maken wij conditioneel aan bepaalde eisen.

[1:01:41] Dus het gebied wat ook op de slide staat van die eieren,

[1:01:45] Daar zitten voorwaarden aan dat de dierenwelzijn van de dieren die

[1:01:52] je eigenlijk produceren in beginstel gelijk is aan die van de eeuwen, dus het zijn hele

[1:01:56] concrete voorbeelden van waar kun je proberen om dat gelijk te trekken.

[1:02:02] Ja en wat natuurlijk wel blijft staan is, het is in ieder geval een beetje een herhaling,

[1:02:06] het zijn andere landen met andere wet- en regelgeving, ander klimaat, veel langere

[1:02:11] afstanden, dus andere geografie, enzovoort.

[1:02:15] Dus dat zijn de verschillen, die gaan niet verdwijnen, maar die zijn ook niet per se

[1:02:18] funest voor de concurrentiepositie van onze boeren, omdat er natuurlijk

[1:02:21] verschrikkelijk veel factoren zijn die die concurrentiepositie bepalen,

[1:02:24] van transportmogelijkheden, opleiding, infrastructuur, subsidies.

[1:02:30] Dus ja, het is verschrikkelijk moeilijk om dat één op één...

[1:02:35] Dank u wel. Mevrouw Dromert, GroenLinks, PvdA.

[1:02:40] Voorzitter. Ik zou bij de slide die genummerd is, nummer vijf, de inhoud van het onderhandelingsakkoord

[1:02:47] willen vragen hoe het zit met die verschillen tussen de afspraken in het eerste stukje,

[1:02:54] dus de sanitaire en vitosanitaire maatregelen.

[1:02:57] Daar staat dat alle import in de EU moet voldoen aan de EU-voedselveiligheidseisen.

[1:03:02] Dat lijkt me een eis die afgesproken is.

[1:03:04] Maar daaronder staat een kopje over het dialoog.

[1:03:07] Daar staan hele andere onderwerpen genoemd, die er wel zijn, zoals Gent, technologie, et cetera.

[1:03:13] Ik vroeg me af hoe dat zich tot elkaar verhoudt.

[1:03:15] Waarom zijn er wel afspraken gemaakt, zoals ze geformuleerd zijn in het eerste kopje?

[1:03:23] Zijn die anderen onder het kopje dialoog gebracht?

[1:03:25] Wat gaat dat opleveren?

[1:03:27] Kunnen die dan verplaatsen naar die eerste eisen?

[1:03:31] Kun het eisen worden of blijft het een soort vrijblijvend gesprek?

[1:03:35] Mevrouw Groen en Blom, of niet?

[1:03:38] Nee, mevrouw Van der Som.

[1:03:40] We kunnen het bijna samen doen.

[1:03:45] De SPS staat op een gegeven moment, wat er echt altijd zal moeten blijven gelden.

[1:03:49] En los daarvan heb je dialoog waarbij je erkent dat je verschillen hebt en waarbij je naar streeft

[1:03:55] om in ieder geval een gelijkgestemdheid te krijgen.

[1:03:59] Als dat een antwoord is op uw vraag.

[1:04:02] Mevrouw Van Met.

[1:04:03] De vraag is of dit het resultant is van het onderhandelaarsakkoord.

[1:04:11] Het is niet gelukt om die eisen voor dierenwelzijn en Gent-technologie, al was het al geprobeerd

[1:04:16] in die eerste categorie, te krijgen.

[1:04:18] Mevrouw Groenendal.

[1:04:23] Het zijn echt twee hoofdstukken.

[1:04:26] Je hebt inderdaad het SPS-hoofdstuk.

[1:04:28] Ik kan het inmiddels bijna dromen, nummer zes, en daarna komt het een stuk over dialogen.

[1:04:33] De inzet van die twee hoofdstukken, de basis, is denk ik ook wat verschillend.

[1:04:38] In de SPS gaat het ook echt meer over het afspreken van hoe je met elkaar communiceert,

[1:04:44] hoe je informatie uitwisselt.

[1:04:46] Echt meer een technisch verhaal is dat.

[1:04:50] Het dialogenverhaal heeft denk ik toch wel meer te maken ook met achtergrond ook.

[1:04:57] Dus ook hoe ga je dierenwelzijnstandaarden omhoog krijgen.

[1:05:03] Dat is dus wat over dierenwelzijn in het Onderhandelaarsakkoord is afgesproken.

[1:05:09] Dat zijn dus twee verschillende aspecten.

[1:05:14] Mevrouw Hirsch namens GroenLinks, Partij van de Arbeid.

[1:05:18] Dank u wel, ook voor de presentatie.

[1:05:20] Ik heb een vraag die samenhangt met een streven binnen Europa, maar ook zeker binnen ons beleid

[1:05:29] op het gebied van handel en internationale samenwerking.

[1:05:33] Voedselzekerheid is niet iets wat vastgelegd is in internationale verdragen.

[1:05:37] Dat heeft wel te maken met de manier waarop lokaal voedsel kan worden geproduceerd.

[1:05:42] Dat is soms in tegenstelling met grote handelstromen, ook in Zuid-Amerika.

[1:05:49] Daar zou ik heel veel over willen vragen, maar eigenlijk gaat de vraag over.

[1:05:53] Stel nou dat er een land is dat voedselzekerheid wil bevorderen.

[1:05:58] Dat zou maar Brazilië kunnen zijn of Argentinië, waar het nu niet heel goed gaat.

[1:06:03] Er zijn twee geschillenbeslechtigingssystemen.

[1:06:06] Ik vraag mij af waarom die twee systemen nodig zijn.

[1:06:09] Aan de ene kant hebben we een geschillenbeslechtiging als het gaat over duurzaamheid.

[1:06:15] Deze, dus die is gewoon de geschillenbeslechtering, en dan hebben we een verschillende als het

[1:06:21] gaat over duurzaamheid of duurzame ontwikkeling, waar voedselzekerheid onder valt.

[1:06:26] Kunt u mij uitleggen waar het verschil precies in bestaat en hoe met name afspraken op handel

[1:06:34] en duurzaamheid handhavenbaar zijn?

[1:06:37] Dat zie ik nu niet terug in het lijstje met beschrijving.

[1:06:41] Meneer Klaassen.

[1:06:44] Ja.

[1:06:46] Nou, en misschien...

[1:06:48] Dus de algemene beschilling

[1:06:50] voor het handelsdeel,

[1:06:52] ja, voor de

[1:06:53] klassieke handelsafspraak,

[1:06:55] dat gaat natuurlijk heel vaak over

[1:06:58] hele concrete situaties.

[1:06:59] Bijvoorbeeld, we spreken af

[1:07:01] nou, quotum

[1:07:03] hoeveelheid x rundvlees mag

[1:07:05] tegen een verlaagd tarief op de markt

[1:07:07] van de andere partij.

[1:07:09] Op een of andere manier gebeurt dat niet of lukt dat niet.

[1:07:12] Nou, dan kun je de vaststellen in geschillen beslechten.

[1:07:13] God, het gebeurt niet.

[1:07:15] Ik heb hier een heel concreet en heel makkelijk uit te rekenen nadeel.

[1:07:19] Dat kan dan in een arbitrage worden vastgesteld.

[1:07:21] En dan kun je dus ook heel gericht daar een tegenmaatregel op loslaten.

[1:07:24] Namelijk, voor ongeveer hetzelfde bedrag aan gemiste import...

[1:07:29] ...ga ik dan ook weer mijn marktoegang beknotten.

[1:07:32] Dat is zeg maar het klassieke systeem van handhaving in de handelsakkoorden...

[1:07:36] En bij handelsafspraken in de WTO werkt het ook ongeveer zo.

[1:07:41] Die duurzaamheidsafspraken zijn eigenlijk nieuw.

[1:07:44] Dat is een relatief recente innovatie, zeg maar.

[1:07:49] Maar dit systeem werkt minder goed, omdat het veel moeilijker is om te zeggen...

[1:07:53] ...goh, als de ILO-conventie zoveel niet in het hele verdragsteritorium...

[1:07:59] ...of in het hele territorium van de verdragspartij wordt nageleefd...

[1:08:02] ...hoeveel schade ondervindt dan de tegenpartij?

[1:08:05] Dat is veel moeilijker om daar natuurlijk een concreet sommetje op te maken.

[1:08:10] Dus vandaar dat er een ander systeem in zit.

[1:08:13] En wat daar ook speelt, is dat heel veel landen ook simpelweg niet bereid zijn...

[1:08:20] ...op dit punt om verdergaande afspraken te maken dan die er nu zijn.

[1:08:23] Dus wat er in dit akkoord staat, waar geschillenbeslechting is...

[1:08:26] ...voor de merkenslanden was dit al een behoorlijk lastige pil om te slikken.

[1:08:32] Dus er zit zowel een systemische reden achter.

[1:08:33] Het is gewoon, je bent een ander soort afspraak aan het handhaven.

[1:08:37] Dus je hebt ook een andere vorm van geschilbeslechting.

[1:08:39] Maar het heeft ook gewoon te maken met het feit dat het relatief nieuw is...

[1:08:42] ...dat de EU hier ver voorloopt op andere landen.

[1:08:47] En het voor andere landen best lastig is om dit te slikken.

[1:08:50] Er zit vrij eerst ook af het algemeen...

[1:08:52] ...is dit een van de punten die pas op het laatst in de onderhandelingen beslecht wordt...

[1:08:55] ...omdat het vaak een hele lastige pil is om te slikken.

[1:09:00] Ik ga niet mee in de stelling, dit is dus niet te handhaven...

[1:09:03] Jawel, het is wel degelijk een volwaardige vorm van handhaving en geschillenbeslechting.

[1:09:08] Er komt een rapport, dat is openbaar, waarin heel duidelijk staat...

[1:09:12] ...dit en dit doet die verdragspartij niet goed.

[1:09:16] Wel voor de beantwoording.

[1:09:18] Mevrouw Zederk, in uw sociaal contract.

[1:09:21] Misschien nog even doorvragen op die geschillenbeslechtiging.

[1:09:25] Bij de WTO heb ik geleerd dat de beroepsmogelijkheid altijd belangrijk is.

[1:09:31] Waarom... Ja, hoe zit dat in deze geschillenbeslechtiging?

[1:09:34] Is er buiten dit verdrag een beroepsmogelijkheid, of waarom is het bij de WTO wel belangrijk en hier niet?

[1:09:43] Meneer Klaassen.

[1:09:47] Alleen moet ik heel eerlijk bekennen dat ik even zit te twijfelen of hier een beroepsmogelijkheid in zit of niet.

[1:09:52] Dat zou ik echt even moeten nakijken.

[1:09:54] Dat is een hele scherpe vraag.

[1:09:58] En ja, daar hangt natuurlijk ook het antwoord op deel twee van de vraag vanaf.

[1:10:04] Dus ik zou dat, ja, dat zou ik even apart op terugkomen.

[1:10:08] En wanneer komt u daar op terugkomen?

[1:10:10] Gaat u iets nasturen of komt u daar later op terug nog vandaan?

[1:10:18] We proberen het nu even op te zoeken.

[1:10:20] Dank u wel.

[1:10:21] Meneer Holman, Nieuws Sociaal Contract.

[1:10:23] Dank u wel, voorzitter.

[1:10:25] U begrijpt, we hebben over de vooronderstelling dat handel, internationale handel goed is.

[1:10:31] En dat is de reden waarom je dan misschien een contract stuurt.

[1:10:35] Ja, waarom is iets goed?

[1:10:36] Waarom zou je eieren uit Zuid-Amerika naar Europa doen?

[1:10:40] En waarom zou je varkensvlees van Nederland naar de rest van de wereld sturen?

[1:10:46] Dat is een beetje waanzin.

[1:10:48] Ik kan me voorstellen als je Lely, als je een melkrobot over de wereld stuurt,

[1:10:53] heel hoogwaardig, dat het zinvol is.

[1:10:57] Ik kan me ook nog voorstellen dat je een fles hoogwaardige Malbec wijn uit Argentinië,

[1:11:01] die ik heel lekker vind, dat je die naar Nederland doet.

[1:11:04] Maar ik kan, ik vind het waanzin dat je uit Zuid-Afrika of Zuid-Amerika wijn koopt,

[1:11:11] waar de boer minder dan anderhalf euro per liter wijn krijgt, die uitgemolken wordt,

[1:11:16] die uitgerongen wordt, dat je die de hele wereld over transporteert

[1:11:20] om hiervoor vijf euro in de Lidl neer te leggen.

[1:11:23] Dus zijn we niet een beetje heel waanzinnig bezig

[1:11:26] om eens twintig jaar te praten over wat we aan het optuigen zijn,

[1:11:29] wat bij de tijdsgeest van nu eigenlijk niet meer vanuit duurzaamheid CO2 te verantwoorden is.

[1:11:38] Meneer Klaassen.

[1:11:42] Ja, ik moet zeggen, ja, ik vrees dat we hier wel echt de grenzen afgaan van het politieke.

[1:11:47] Dus dat iets wel of geen waanzin is, is een vraag die vind ik lastig te beantwoorden.

[1:11:52] Voelt u zich vrij om te antwoorden?

[1:11:54] Ja, ik voel me ook vrij om niet te antwoorden.

[1:11:56] Ja, precies.

[1:11:57] Ja, maar die waarschuwing, die waarschuwing wij dan afgeven,

[1:12:00] Maar dan moeten we natuurlijk verwakenen dat het niet inderdaad de politiek gaat worden.

[1:12:05] Zeker zeker, uw collega gaat u redden, meneer Holman.

[1:12:08] De vraag is, wat zijn nou de drie belangrijkste redenen waarom we dit echt moeten doen?

[1:12:14] Meneer Klaassen.

[1:12:17] Nou ja, ik denk toch betere afspraken met een hele belangrijke regio.

[1:12:22] Die waren dus gewoon economisch belang.

[1:12:26] Ik denk toch de strategische afhankelijkheden en het diversifiëren van afhankelijkheden

[1:12:33] en van handelspartners, dat is denk ik de tweede.

[1:12:40] Ja, en toch drie, toch bouwen aan internationale afspraken met middelslateraal, maar ook bilateraal

[1:12:47] met andere partners, op een toch breed palet aan onderwerpen.

[1:12:51] Dankjewel.

[1:12:52] Meneer Ram, Partij voor de Vrijheid.

[1:12:54] Dank u wel en bedankt voor de presentatie.

[1:12:58] Ik heb even een vraag in zijn spoor.

[1:13:01] Er is in de Europese Unie een voorlopig record gesloten op maatschappelijk verantwoord ondernemen

[1:13:07] in de inkoop.

[1:13:09] Die heeft een ketenverantwoordelijkheid die internationaal uitstrekt.

[1:13:13] Maar om het maar even plat te slaan, als je Argentijnse biestek koopt in de Albert Heijn

[1:13:17] of de Jumbo, moeten dadelijk de Albert Heijn en de Jumbo volledig die hele keten kunnen

[1:13:22] verantwoorden op duurzaamheid, milieu, klimaat, circulariteit, de hele internationale keten.

[1:13:28] Maar dat staat haaks op wat u zegt als het gaat om het handelsakkoord, want we kunnen

[1:13:33] geen dingen opleggen aan andere landen, want ze staan daar vrij in.

[1:13:39] Tegelijkertijd komt deze wetgeving vanuit Europa eraan, waarbij we indirect toch via de inkoop

[1:13:47] allerlei voorwaarden stellen aan die landen.

[1:13:49] Hoe verhoudt dat met elkaar?

[1:13:51] Wij zijn niet echt een groot voorstander van die MVO, vooral duidelijkheid,

[1:13:56] maar ja, dit heeft wel impact op zo'n handelsakkoord.

[1:14:00] En hoe kijken dan de Mercosur-landen daartegen aan tegen dit soort wetgeving?

[1:14:05] Klaas.

[1:14:07] Twee vragen, maar ik kan ze altijd wel beantwoorden.

[1:14:09] De eerste vraag, dus hoe werkt dit nou?

[1:14:14] De EU kan de bedrijven in de EU, in de eigendirectie, plichten opleggen.

[1:14:19] Dat is wat er gebeurt met de IMVO-wetgeving, met de CS triple D.

[1:14:22] Dus die wet, die geldt voor bedrijven die actief zijn in Europa.

[1:14:27] Punt.

[1:14:29] Dat wil zeggen dat een Braziliaans bedrijf dat produceert in Brazilië...

[1:14:33] ...en exporteert naar China, in beginsel niet gebonden is...

[1:14:36] ...aan de CSO, die aan de Europese IMVO-wetgeving.

[1:14:39] Dat is het verschil met een verdragsafspraak...

[1:14:41] ...waar je over en weer een afspraak maakt en dus elkaar bindt in een verdrag.

[1:14:47] Dus dat is een ander aangrijpingspunt.

[1:14:51] Hoe kijken andere landen aan tegen de CEEE?

[1:14:55] Ik denk niet dat het een geheim is, dat geldt natuurlijk wel wat breder

[1:14:59] voor de Europese wetgevingsagenda, dat geldt ook wel voor de ombodsvervoerdering.

[1:15:03] Er zijn veel vragen bij derde landen, dus wij, maar zeker ook de Europese Commissie,

[1:15:10] is veel in overleg met diplomaten van andere landen over de vraag

[1:15:14] wat staat daar precies in, hoe gaat dat werken, wat betekent het voor ons,

[1:15:18] Die zit wel of in het handelsverstoerend.

[1:15:20] Er is behoorlijk veel dialoog gaande en er zijn zeker zorgen bij derde landen.

[1:15:24] Dat klopt.

[1:15:27] Mevrouw Nijhoff-Leeuw, ook Partij voor de Vrijheid.

[1:15:30] Eigenlijk een verduidelijkende vraag om het even scherp te krijgen.

[1:15:35] Ik hou me even bij de pluimveehouderij.

[1:15:37] Als de eieren uit Argentinië vandaan komen, daar kunnen we niet dezelfde eisen stellen als hier.

[1:15:45] Dus ze mogen daar nog wel in legbatterij geproduceerd worden.

[1:15:53] Mevrouw Groeneman, neemt u gezien de tijd.

[1:16:05] Altijd goed om even de tekst er toch nog bij te pakken.

[1:16:11] Voor die eieren in schaal, daar is dus specifiek iets voor afgesproken.

[1:16:16] Dat staat dan weer in een tariefschema.

[1:16:20] En daar wordt dus ook gewerkt met bepaalde hs-codes, de codes waarop geïmporteerd wordt.

[1:16:25] Dus dan kan je precies zien welke producten dat dan zijn.

[1:16:29] En voor die specifieke codes vallend onder 0407...

[1:16:34] ...en dan komen er een x-aantal waar ik u niet mee zal vermoeien...

[1:16:37] ...maar die moeten dus worden voorzien van een certificaat...

[1:16:42] ...dus van gelijkwaardige standaarden als de standaarden die gelden in de EU.

[1:16:49] Dus dat is ook echt specifiek gekoppeld aan EU-wet- en regelgeving...

[1:16:53] op een bepaald onderwerp.

[1:16:58] En daaruit...

[1:16:59] Ja, daar moet dan dus aan voldaan worden.

[1:17:03] En...

[1:17:05] Ja, dat wordt dus ook gecontroleerd.

[1:17:07] Dat is misschien ook nog wel belangrijk om te zeggen.

[1:17:09] Dus er is niet alleen dat

[1:17:10] er aan voldaan moet worden, maar er is ook een

[1:17:12] certificate of compliance en dat wordt dus ook

[1:17:15] gecontroleerd of dat dat

[1:17:16] is ingevuld. En dan kom

[1:17:18] ik weer bij mijn collega over

[1:17:20] de importcontroles, maar daar hangt dat dan mee

[1:17:24] Ik wil voor de beantwoording.

[1:17:26] Frans Poet, Democrate 66.

[1:17:28] Of was er iets niet duidelijk, mevrouw Nijhoff?

[1:17:31] Als er iets niet duidelijk was, moet u het gewoon zeggen, hoor.

[1:17:34] Het is voor mij nog geen ja of nee, een heel verhaal.

[1:17:37] H.S. Koorts ken ik, importeer zelf ook niet, ik weet...

[1:17:39] Maar is het nu een ja of nee?

[1:17:41] Mogen ze een lichtbatterij...

[1:17:43] Gewoon klikplaat, want dan wordt het voor mij duidelijk wat daar precies onder valt.

[1:17:47] Mogen er eieren uit de landen uit een lichtbatterij komen?

[1:17:50] Dat is de concrete vraag.

[1:17:52] Ik ga dit even nazoeken voor de zekerheid.

[1:17:54] Daar komt u ook dadelijk nog op terug.

[1:17:57] Mevrouw Pot, Democrata66.

[1:18:00] Ja, voorzitter.

[1:18:01] Nou, dat heeft u netjes getimed, zo de laatste vraag.

[1:18:04] Om, wat is het, bijna vijf voor zes.

[1:18:07] Even kijken.

[1:18:09] Mijn indruk is dat we allemaal een beetje rond hetzelfde punt cirkelen.

[1:18:13] Maar ik ga het toch ook nog even doen.

[1:18:15] Want volgens mij is het wel goed om het heel scherp te hebben.

[1:18:18] Als ik nu naar de Albert Heijn ga...

[1:18:21] dan ligt daar bij mij in Albert Heijn ook al biefstuk uit Argentinië.

[1:18:26] Dus waar het gaat om die standaarden vroeg ik me af,

[1:18:30] is het nou zo dat als we straks zo'n handelsakkoord met Mercosur hebben,

[1:18:35] dat dan de biefstukken die er eigenlijk nu toch al liggen,

[1:18:40] dan eigenlijk onder scherpere standaarden vallen

[1:18:42] dan de biefstukken die ik nu tegenkom?

[1:18:45] Meneer Klaassen.

[1:18:48] Ja, absoluut.

[1:18:50] Er ligt nu ook biefstuk uit Argentinië in de supermarkten.

[1:18:52] Dat is natuurlijk niet heel erg veel.

[1:18:55] De import nu is zo'n 200.000 ton, plusminus, uit deze vier landen.

[1:19:03] En dat wordt dan misschien 250.000, misschien 300.000 ton.

[1:19:05] Dat blijft natuurlijk een relatief klein percentage van de totale rundvleesconsumptie.

[1:19:10] Dus je vindt Argentijns biefstuk in de supermarkt, maar niet per se heel veel.

[1:19:19] De productstandaarden gelden voor ieder stukje geïmporteerd vlees.

[1:19:25] Dus voedselveiligheid, dit verdrag doet daar niks aan af.

[1:19:29] Hij probeert daar wel iets aan toe te voegen, maar doet niks af aan de EU-standaarden gelden vol stop.

[1:19:35] Dus het moet volledig voldoen aan de Europese voedselveiligheidsstandaarden.

[1:19:41] Zijn er dan hogere productiestandaarden?

[1:19:46] Ja, in de zin van dat we met dit vertrag ook scherpere afspraken maken met deze landen

[1:19:51] over bijvoorbeeld het tegengaan van ontbossing, wat een grote zorg is rond de rundvleesproductie.

[1:19:55] Dus ik zou zeggen in die zin ja, als die...

[1:20:00] Dank u wel. Nu Dien die nog terug te komen op twee vragen.

[1:20:03] Allereerst de vraag van mevrouw Zeedijk. Kan die al beantwoord worden of niet?

[1:20:08] Die kan beantwoorden. Er is geen beroepsprocedure in de geschilbeslechting.

[1:20:15] Ja, maar dan komt ook de moeilijkere vraag, waarop was het verschil?

[1:20:19] Het is natuurlijk, ik denk wel een belangrijk verschil met de WTO is dat dit akkoord bouwt voort op die WTO-afspraken.

[1:20:24] Dus die WTO-afspraken zijn vaak toch wel veel fundamentele van aard.

[1:20:26] Dus geschillen in de WTO kunnen in principe in beginsel wat fundamentele zijn

[1:20:33] En als het echt gaat over de principes van het handelsrecht,

[1:20:36] dan je het toch vaak zult zien onder een bilateraal handelsakkoord.

[1:20:38] Het zal toch iets eerder zijn, echt specifiek over nou,

[1:20:41] is die maaktoegang nu wel of niet volledig gegeven.

[1:20:45] Maar goed, maar nogmaals, ik vind het een terechte observatie.

[1:20:48] En de vraag van mevrouw Nijhoff over de legbatterijeieren.

[1:20:53] Mevrouw Groenenboom.

[1:20:55] Ook daar komt een half ja, half nee antwoord op, vrees ik.

[1:21:00] Als je kijkt naar de wetgeving in de EU,

[1:21:02] Dan zijn de kooien natuurlijk uitgefaseerd.

[1:21:06] Maar gaat het erom onder welke categorie, dat zegt u net zelf ook, onder welke HS-code

[1:21:13] die eieren ingevoerd worden?

[1:21:15] Als het dus inderdaad gaat om die productcategorieën zoals ze staan vermeld in die annex, onder

[1:21:23] die codes moet er inderdaad voldaan worden aan de EU-wetgeving.

[1:21:26] Worden ze ingevoerd onder een andere code, of gaat het om een WTO-RHO,

[1:21:32] dat is weer een ander tak van sport, dan zou dit dus niet gelden.

[1:21:39] Dank u wel. Hartelijk dank.

[1:21:49] Het staat trouwens de leden altijd vrij. Vroeger was het ongebruikelijk

[1:21:53] toen ik hier begon om direct contact te hebben met ambtenaren,

[1:21:56] maar er is een aantal jaar geleden, en mede ook onder mijn druk,

[1:21:59] is er besloten dat dat wel kan en mag. Dus je kan ook altijd contact zoeken

[1:22:04] bilateraal met ambtenaren, dat mag vandaag de dag allemaal.

[1:22:07] Dus we leven niet in Noord-Korea. Dus zeg maar allereerst, de heren Jacobs en

[1:22:13] Klaas en ook mevrouw Groeneboom, mevrouw Wolbers en ook meneer van der

[1:22:16] Sommen, hartelijk dank voor uw presentatie en het delen van uw

[1:22:19] kennis en uw ervaringsdeskundigheid. Kom veilig weer thuis, ook de mensen op

[1:22:23] de publieke tribune zijn aardig uitgedund, maar de braakman zit er

[1:22:26] altijd nog als trouwe gast. Dienstverslagger, de actie, de Kamerbode

[1:22:28] Maar dan ook, ik wil toch speciaal de technische diensten bedanken die ons vandaag uit de brand hebben geholpen.

[1:22:33] En alle leden van de Tweede Kamer, daar staat de generaal onze gevier, hartstikke bedankt.

[1:22:38] Ik sluit deze technische briefing en allemaal een behouden thuiskomst en een gezegende avond.