Nucleaire veiligheid en stralingsbescherming

[0:00:05] Goedemiddag. Mijn naam is Olga van Dijk, Kamerlid van het Nieuw Sociaal Contract.

[0:00:10] En ik heet u allemaal hartelijk welkom bij deze technische briefing vanmiddag

[0:00:15] door de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming, ANVS.

[0:00:22] En ik wil om te beginnen de mensen van deze autoriteit van harte welkom heten.

[0:00:28] En dat is van deze kant naar de buitenkant.

[0:00:32] De heer Rick Pulk, Marco Brugmans, Annika ten Wolde en Mark van Boer-Grondin.

[0:00:41] Van harte welkom.

[0:00:43] Ik heet ook de leden die aanwezig zijn van harte welkom.

[0:00:46] Dat is Hester Veldman van de VVD.

[0:00:49] Dat is Cor Pierik van de BBB.

[0:00:52] En dat is Willem Boutkamp van de PVV.

[0:00:55] En het zou kunnen dat er nog een lid ook van GroenLinks Blijvende Arbeid zo duidelijk aanschuift.

[0:01:00] Ik heet ook de mensen welkom op de publieke turbine

[0:01:03] en zij die via de digitale verbinding deze bijeenkomsten bijwonen.

[0:01:08] De technische briefing willen wij als volg doen.

[0:01:11] We zullen zo dadelijk gelegenheid geven aan de mensen van de autoriteit

[0:01:14] om een presentatie te geven.

[0:01:17] En dan zou ik de leden willen voorstellen om te beginnen met één vraag en het antwoord

[0:01:23] en naar de eerste ronde te kijken of er nog tijd over is voor een tweede ronde.

[0:01:28] Dat is wel de verwachting, maar gaan we even bekijken.

[0:01:29] Is dat akkoord, wat de leden betreft?

[0:01:32] Ja, dan gaan wij dat zo doen.

[0:01:35] En dan zou ik het woord willen geven in eerste instantie aan Marco Bruggemans.

[0:01:40] Hartelijk dank, voorzitter, en dank u, commissie,

[0:01:43] dat wij hier de gelegenheid hebben om een presentatie,

[0:01:46] een technische briefing voor u te verzorgen,

[0:01:48] startend met een presentatie en daarna de mogelijkheid

[0:01:50] om nog verder vragen te stellen, dus dat doen wij heel graag.

[0:01:55] We zijn bij de ANVS met 165 mensen ongeveer.

[0:01:59] We zijn nu hier met z'n vieren, dus we zullen zo goed mogelijk

[0:02:02] de goede banen proberen te leiden.

[0:02:04] We hebben inderdaad een presentatie voorbereid.

[0:02:07] Het is het overzicht van de inhoud van die presentatie.

[0:02:11] Ik zal even starten met de taak en het werkveld van de ANVS.

[0:02:17] Dan gaat collega Marc van Boegondië in op de nucleaire veiligheid.

[0:02:22] Het principe is daarvan.

[0:02:23] Daarna zal Annika Terwolde het hebben over de eindberging van radioactief afval

[0:02:28] en de kerncentrale dodenwaard.

[0:02:31] Dat waren onderwerpen die u als commissie heeft gevraagd...

[0:02:34] om ook aan de orde te stellen in deze technische briefing.

[0:02:37] En tot slot zal Rick Bulk, dat was ook een vraag van de commissie...

[0:02:41] ingaan op hoe wij ons als ANVS verhouden tot de nieuwe plannen...

[0:02:46] op gebied van nieuwe nucleaire installaties en nieuwe nucleaire initiatieven.

[0:02:52] Dat gaat dan over de bedrijfsduurverlenging van de kerncentrale borstelen...

[0:02:55] de plannen voor nieuwe kerncentrales en we zullen ook raken aan de plannen voor kleine

[0:03:02] modulaire kerncentrales, small modular reactors. De ANVS is opgericht als organisatie in 2015

[0:03:16] en wij zijn sinds 2017 een zelfstandig bestuursorgaan. En dat is gebeurd om invulling te geven aan

[0:03:24] internationale verplichtingen en richtlijnen en aanbevelingen om op dit

[0:03:29] gebied een onafhankelijke regulator, zoals dat internationaal dan heet, een

[0:03:33] onafhankelijke autoriteit te hebben. De staatssecretaris voor INW is

[0:03:38] politiek verantwoordelijk voor het functioneren van de ANVS,

[0:03:42] maar wij zijn een zelfstandig bestuursorgaan, doen onze taakuitvoering

[0:03:48] in onafhankelijkheid, wij beslissen zelfstandig over onze

[0:03:52] besluitvorming, dus dat gaat over vergunningverlening onder andere en

[0:03:55] toezicht en handhaving. Dat is onze eigen zelfstandige bevoegdheid en de minister

[0:04:02] of staatssecretaris kan ons ook geen aanwijzingen geven.

[0:04:07] Ons werkterrein is de civiele toepassing van nucleair- en stralingstoepassingen.

[0:04:15] Dat gaat natuurlijk over de nucleaire veiligheid en stralingsbescherming zoals

[0:04:19] in onze naam zit, maar het gaat ook over de beveiliging van nucleaire installaties en de

[0:04:25] beveiliging van radioactieve stoffen. Het is goed om te benadrukken dat wij neutraal staan

[0:04:33] ten opzichte van de technieken waarvoor gekozen wordt op gebied van nucleair en straling. Als deze

[0:04:40] door de wetgever gerechtvaardigd zijn, dan bewaken wij dat ze alleen worden toegepast als dat veilig

[0:04:46] Dat is waar wij voor staan.

[0:04:50] Op deze site ziet u onze wettelijke taken opgesond.

[0:04:53] Ik zei al even, het hart wordt gevormd, denk ik, door vergunningverlening...

[0:04:57] en andere autorisaties die wij verlenen.

[0:05:00] En toezicht en handhaving op ons terrein.

[0:05:04] Belangrijk is ook dat wij een onafhankelijke taak hebben op gebied van publiekscommunicatie.

[0:05:09] En op gebied van internationale samenwerking.

[0:05:11] Wij zijn ook echt internationaal ingebed.

[0:05:13] en een aantal andere taken die eigenlijk samenhangen met het feit dat de kennis en deskundigheid

[0:05:18] binnen de ANVS is gebundeld op gebied van nucleaire veiligheid en straatbescherming.

[0:05:24] Dus wij hebben ook de taak om te adviseren over beleidwet en regelgeving, met kennis

[0:05:29] ondersteunen van andere overheidsorganisaties op dit gebied en het doen en het laten doen

[0:05:37] van onderzoek.

[0:05:37] Zo werken we ook samen met het RIVM dat voor ons onderzoek doet

[0:05:42] op gebied van stralenbescherming.

[0:05:45] U heeft ook een factsheet van ons gekregen.

[0:05:47] Daar staat het allemaal iets uitgebreider nog opgestomd.

[0:05:50] Daar wordt ook verwezen naar een aantal openbare rapportages

[0:05:53] die wij regelmatig publiceren.

[0:05:57] Die ga ik nu niet opnoemen.

[0:05:59] De eerstvolgende zal zijn de jaarlijkse rapportage

[0:06:03] over ongewone gebeurtenissen in nucleaire installaties.

[0:06:06] Volgens de wet moeten we die voor 1 juli naar de staatssecretaris sturen.

[0:06:10] En die geleidt dat dan altijd door naar de Kamer.

[0:06:13] Dus daar zult u weer een nieuwe versie van van krijgen.

[0:06:19] Dan even kort over onze werkvelden.

[0:06:23] Dit gaat over de stralingssector en transportsector, waar radioactieve toepassingen worden gebruikt.

[0:06:30] Wel bekend van ziekenhuizen, maar ook in de industrie worden radioactieve bronnen gebruikt

[0:06:36] voor in de meter- en regeltechniek.

[0:06:38] U ziet hier de aantallen staan.

[0:06:40] Dat zijn relatief grote aantallen voor de verschillende onderwerpen.

[0:06:46] Ook het aantal transporten in Nederland met radioactieve stoffen

[0:06:50] is tamelijk groot voor ons land.

[0:06:56] En dat komt omdat wij een belangrijke producent zijn van medische isotopen,

[0:07:01] met een hoger fluxreactor in petten.

[0:07:04] Qua straatbescherming is het goed om te zeggen dat de patiëntenbescherming ligt bij VWS

[0:07:13] met de inspectie daar en de werknemersbescherming ligt bij SZW met de inspectie daar.

[0:07:22] Dus daar werken wij ook goed mee samen.

[0:07:25] Wij verlenen de autorisaties en wij houden toezicht op de bescherming van mens en milieu.

[0:07:33] Bij nucleaire veiligheid is dit het speelveld.

[0:07:37] Dit zijn de nucleaire installaties in Nederland.

[0:07:40] En die ga ik even kort langs.

[0:07:43] Ik noemde al even de hoge-flix-reactor in Petten, die ondereen staat.

[0:07:47] Daar staat ook bij de nieuwe reactor die nu in aanbouw is,

[0:07:53] die als die klaar is de oude reactor zou moeten vervangen.

[0:07:58] Op drie in Delft staat een kleine universiteitsreactor.

[0:08:05] Vier is de enige werkende kerncentrale in Nederland, Bosle, daar zit vlakbij de centrale

[0:08:11] opslag van radioactief afval in Nederland, de Covra.

[0:08:16] Dan hebben we nog de gesloten kerncentrale van Dodewaard, daar zal Annika straks verder

[0:08:21] over hebben en de uraniumverrijkingfabriek in Almelo van Urenco.

[0:08:28] En dan geef ik graag het woord over aan Marc van Begondi voor de nucleaire veiligheid.

[0:08:36] Ja, nucleaire veiligheid, dat is dus een specifieke richting van veiligheid,

[0:08:41] waar wij als ANVS, als toezichthouder verantwoordelijk voor de toezicht op zijn.

[0:08:47] En de nucleaire veiligheid geldt dus voor al die zeven nucleaire installaties

[0:08:52] die zojuist genoemd zijn.

[0:08:54] De eisen aan nucleaire veiligheid zijn vastgelegd in het regelgevingsstelsel van de Kernenergiewet,

[0:09:02] maar zijn zeer sterk internationaal gebaseerd.

[0:09:05] De doelstelling van nucleaire veiligheid is het beschermen van mens en milieu, met name

[0:09:11] ook de leefomgeving van de mens, tegen de potentiële negatieve gevolgen van ioniserende

[0:09:18] straling en het voorkomen van ongevallen.

[0:09:21] Die veiligheid wordt verzekerd door de zogenaamde drie kritische veiligheidsfuncties.

[0:09:29] Die staan hier ook op de slide benoemd.

[0:09:32] De eerste is de beheersing van criticiteit.

[0:09:35] Criticiteit, dat is de kettingreactie, die kan optreden met splijtstof.

[0:09:41] In het geval van een reactor is de bedoeling dat die kettingreactie dus stabiel, beheerst,

[0:09:47] georganiseerd en bestuurbaar blijft plaatsvinden.

[0:09:51] En in alle andere gevallen wil je geen splijtingsreactie en geen kettingreactie.

[0:09:55] Dus die beheersing van die criticiteit, die is zeer van belang.

[0:10:02] Het tweede is het borgen van koeling.

[0:10:05] Ook dat geldt met name dus bij reactoren.

[0:10:09] En koeling van de splijtstof moet niet alleen wanneer de reactor in bedrijf is,

[0:10:14] maar ook nog een lange periode daarna.

[0:10:17] Voor koeling, voor deze veiligheidsfunctie,

[0:10:19] is het dus nodig dat er altijd voldoende koelmiddel,

[0:10:22] meestal water, beschikbaar is, maar ook bijvoorbeeld elektriciteit.

[0:10:26] En dus ook de elektriciteitsvoorziening valt hieronder.

[0:10:31] En tenslotte hebben we de insluiting van radioactief materiaal.

[0:10:35] Ja, daarmee wordt uiteraard verzekerd

[0:10:37] dat er alleen radioactief materiaal op die plaatsen is

[0:10:40] waar het ook bedoeld is, in de reactorkern, in een systeem.

[0:10:44] en alleen binnen bepaalde ruimten.

[0:10:47] En zodoende dus nooit in de leefomgeving terecht kan komen.

[0:10:51] Nou, als je het hebt over die borging van die veiligheidsfuncties...

[0:10:55] dan zijn het dus niet alleen de technische systemen, de techniek die van belang is...

[0:10:59] maar zeker ook goede procedures en het gedrag van het personeel...

[0:11:04] de veiligheidscultuur binnen een installatie bij een vergunninghouder.

[0:11:08] En de ANVS houdt dus ook op alle drie toezicht expliciet.

[0:11:15] Want zonder dus ook de juiste insteek van de mensen en de juiste manier van handelen,

[0:11:21] is de techniek ook niet het enige middel. Het gaat echt om die combinatie van de drie.

[0:11:31] Als je kijkt naar die drie veiligheidsfuncties, die moeten onder alle omstandigheden geborgen zijn.

[0:11:36] Ook onverwachte situaties, ook wanneer er dus iets in de buitenwereld gebeurt.

[0:11:41] En daarvoor hanteren we het gelaagde veiligheidsconcept.

[0:11:46] Dat is een belangrijk vastgelegd uitgangspunt, wat stelt dat je voor elke veiligheidsfunctie

[0:11:51] en elke voorziening meerdere onafhankelijk van elkaar opererende lagen van veiligheid

[0:11:56] hebt, zodat mocht er om wat voor reden dan ook een systeem uitvallen, niet functioneren

[0:12:02] of niet naar behoren functioneren, dan is er altijd een apart, volledig onafhankelijk

[0:12:06] systeem wat die functie overneemt.

[0:12:09] En zodoende kun je dus de nucleaire veiligheid ook bij onverwachte situaties garanderen.

[0:12:18] En tenslotte een heel belangrijk aspect van nucleaire veiligheid is continue verbetering.

[0:12:24] Nucleaire veiligheid staat nooit stil.

[0:12:27] Het is een proces, een veiligheidsfilosofie die eigenlijk continu aan verandering en lering

[0:12:35] onderhevig is.

[0:12:37] Het is vastgelegd in het regelgevingsstelsel dat nucleaire installaties altijd de laatste

[0:12:43] stand van de techniek moeten volgen, moeten nastreven en dus ook alle laatste veiligheidsinzichten

[0:12:51] moeten behandelen, implementeren.

[0:12:54] Wat is dan die laatste stand der techniek?

[0:12:57] Die is eigenlijk in verschillende internationale bronnen vastgelegd, waaronder de standaarden

[0:13:03] van het Internationaal Atoomenergieagentschap, het IAEA,

[0:13:08] waaraan Nederland zich dus ook heeft gecommitteerd

[0:13:10] door deelname aan het Verdrag in Zaken de Nucleaire Veiligheid van het IAEA.

[0:13:17] Nou, dat invullinggeven aan die continue verbetering,

[0:13:20] dat wordt op verschillende manieren nog gestimuleerd en getoetst.

[0:13:23] Die staan hier ook op de slide aangegeven.

[0:13:27] Nucleaire installaties kennen een systeem van collegiale toetsing,

[0:13:31] dat is internationaal.

[0:13:32] Dat betekent dus dat bijvoorbeeld de kerncentrale ook met andere kerncentrales in contact staat,

[0:13:38] leert van elkaars operationele ervaringen en daarmee dus ook elkaar scherp houdt.

[0:13:47] Daarnaast een hele belangrijke zijn de zogenaamde tienjaarlijkse veiligheidsevaluaties.

[0:13:52] Deze zijn vanuit de regelgeving verplicht gesteld voor de nucleaire installaties.

[0:13:57] En dat betreft eigenlijk een zelf-evaluatie door de vergunninghouder, door de nucleaire

[0:14:01] zelf op alle aspecten van veiligheid, van nucleaire veiligheid en stralingsbescherming,

[0:14:08] die vervolgens wordt geëvalueerd, beoordeeld door de ANVS. En uit dat, die zelf-evaluatie,

[0:14:15] uit die veiligheidsevaluatie, volgt dan een verbeterplan. En op de invulling van dat

[0:14:21] verbeterplan houdt de ANVS vervolgens ook weer toezicht. Daar worden ook termijnen vervolgens

[0:14:25] aangesteld. En nou tenslotte, en het derde aspect wat hier benoemd staat, zijn internationale missies.

[0:14:32] We denken hier dan vooral aan de internationale missies,

[0:14:35] ook aan de nucleaire installaties,

[0:14:37] waarvan er ook in 2024 weer zullen plaatsvinden.

[0:14:41] En daar wordt de nucleaire veiligheid in zo'n installatie

[0:14:44] langs die standaardtechniek gelegd.

[0:14:47] En bijvoorbeeld vanuit het Internationaal Atomenergie Agentschap.

[0:14:52] Nou, die nucleaire veiligheid en continu verbetering daarvan,

[0:14:56] die omvat dus alle nucleaire installaties,

[0:14:58] dus niet alleen de reactoren,

[0:14:59] maar echt vanaf uraniumverwerking tot aan de verwerking en opslag van het radioactief afval.

[0:15:06] En voor dat onderwerp geef ik graag het woord door aan Annika.

[0:15:11] Dank u wel.

[0:15:16] Radioactief afval is een onderwerp dat ook snel ter sprake komt als het gaat om nucleaire installaties en kernenergie.

[0:15:24] Ook nieuwe initiatieven kunnen leiden tot, of zullen leiden tot meer of anderszortig radioactief afval.

[0:15:30] Het is belangrijk om daar vanaf het begin af aan al rekening mee te houden.

[0:15:35] Deze sheet ligt met name de rol van de ANVS bij radioactief afval en specifiek de eindbergingen

[0:15:41] toe.

[0:15:43] Om te beginnen is dus het nationaal beleid op het gebied van radioactief afval vastgelegd

[0:15:48] in het Nationaal Programma Radioactief Afval.

[0:15:51] Dat ligt, zoals u tussen de haakjes ook kan zien, bij het ministerie van INW.

[0:15:56] Dat beleid is gericht op bovengrondse opslag op één centrale locatie in Nederland, bij de Covra,

[0:16:05] in de provincie Zeeland, voor tenminste honderd jaar en daarna zal er dan een einberging gerealiseerd zijn.

[0:16:15] De ANVS, zoals mijn collega de heer Brugmans al toelichtte, heeft de wettelijke taak om te

[0:16:21] adviseren vanuit kennis en expertise en dat doen we bij dit beleid dan ook.

[0:16:26] Daarnaast heeft de ANVS natuurlijk een vergunninghoudersrol en toezichthoudersrol, ook als het gaat om

[0:16:32] Covra.

[0:16:34] Covra heeft een kernenergiewetvergunning voor hun installatie.

[0:16:38] Dat zijn eigenlijk een aantal opslaggebouwen voor verschillende soorten radioactief afval.

[0:16:44] En daarop houden wij toezicht.

[0:16:47] Voor de toekomstige einberging zal ook een vergunning aangevraagd moeten worden bij de

[0:16:53] ANVS.

[0:16:54] Daarvoor zijn nu nog geen specifieke veiligheidsvereisten en de AVS gebruikt de komende jaren om te

[0:17:02] verkennen wat er nodig is om tot die veiligheidsvereisten te komen.

[0:17:12] Daarnaast is ook gevraagd naar de kerncentrale Dodewaard die in het begin ook al even genoemd

[0:17:17] is.

[0:17:18] Daarover heeft de staat recent het voornemige uit om de aandelen van de vergunninghouder

[0:17:23] van die kerncentrale over te nemen vanwege de financiering van de ontmanteling.

[0:17:28] Dat is in een kamerbrief van de staatssecretaris van INW en de minister van Financiën toegelicht

[0:17:33] en verder niet van de ANVS, maar ik vermoed dat dat de achtergrond van de vraag is.

[0:17:40] Dus ik wil wel graag hier even toelichten wat die kerncentrale Dodewaard precies is.

[0:17:45] De kerncentrale Dodewaard is een kleine kerncentrale die eind jaren negentig is gesloten en die

[0:17:52] bevindt zich dus al bijna twintig jaar in wat we noemen veilige insluiting.

[0:17:56] Dat betekent dat al het splijtstof, de brandstof van de kerncentrale is afgevoerd en dat het

[0:18:04] gebouw zodanig is aangepast dat er veertig jaar gewacht kan worden tot de definitieve

[0:18:09] ontmanteling.

[0:18:10] En dat is dus op basis van de vergunning 2045, dus die periode van veilige insluiting is

[0:18:17] in 2005 ingegaan.

[0:18:20] Belangrijk om te noemen is dat dit toendertijd een keuze was van de eigenaar, van de vergunninghouder

[0:18:26] maar dat die keuze er inmiddels niet meer is.

[0:18:29] In 2011 is de regelgeving aangepast en alle bestaande en ook toekomstige nucleaire installaties

[0:18:37] zullen moeten beginnen met de ontmanteling direct na het einde van de operationele activiteiten.

[0:18:45] Zoals ik heb gezegd heeft de kerncentrale Dodewaard een vergunning en daar houdt de AVVS ook toezicht

[0:18:51] op.

[0:18:54] Daarnaast heeft ook de vergunninghouder van de kerstgetruiden Lodewaard de verplichting

[0:18:58] om elke vijf jaar hun ontmantelingsplan te actualiseren.

[0:19:02] Niet zoals ze elke vijf jaar opnieuw beginnen, maar hij wordt wel elke vijf jaar ingediend

[0:19:06] bij de ANVS.

[0:19:07] En dat ontmantelingsplan beschrijft de technische en organisatorische aspecten van de ontmanteling.

[0:19:14] En dan moet het ontmantelingsplan, naarmate de ontmanteling dichterbij komt, ook gedetailleerder

[0:19:20] en dus elke vijf jaar worden goedgekeurd door de ANVS.

[0:19:25] Dat was ik.

[0:19:27] Ja, bedankt.

[0:19:28] Ik mag wat vertellen over de nieuwe ontwikkelingen...

[0:19:30] zoals die ook door het vorige coalitieakkoord in gang zijn gezet.

[0:19:33] En een van die ontwikkelingen is de bedrijfsduurverlenging...

[0:19:36] van de kernstralenborstelen.

[0:19:40] De kernstralenborstelen is een van de oudste reactoren in Europa...

[0:19:43] die nog operationeel is.

[0:19:45] En is bij wet in de exploitatie beperkt tot het jaar 2033...

[0:19:50] wanneer die 60 jaar oud zou zijn.

[0:19:53] Het huidige kabinet heeft ervoor gekozen om te kijken of een bedrijfsduurverlenging mogelijk is.

[0:20:00] De rol van de ANVS is erin, zoals Marco al zei, niet die van de initiatiefnemer, maar onze rol is om te kijken of dat veilig kan.

[0:20:07] Dat traject loopt. De kernstad Bossel heeft daarvoor op dit moment een zogeheten long-term operation traject in gang gezet.

[0:20:15] Wanneer ze dus gaan onderzoeken wat er allemaal nodig is om langer open te blijven en of het überhaupt kan.

[0:20:20] Als ANVS hebben we overleg met de EPZ op dit moment daarover,

[0:20:23] om ook te kijken van welke toetsingskaters gaan ze daarin hanteren,

[0:20:27] welke stappen moeten er allemaal gezet worden.

[0:20:29] En uiteindelijk moet dat allemaal leiden tot een uitgebreid veiligheidsdossier,

[0:20:33] wat met een vergunningsaanvraag ingediend kan worden.

[0:20:36] Die vergunningsaanvraag zal vergezeld gaan van ook een milieueffectrapportage,

[0:20:41] waarop gewoon ook de gebruikelijke inspraak door het publiek en andere belanghebbenden mogelijk is.

[0:20:46] Voordat dat echter zover is, zal ook de wet aangepast moeten worden.

[0:20:49] want op dit moment mag volgens de wet een bedrijfsduurverlenging niet.

[0:20:52] Daar gaan wij als ANVS niet over, dat is aan de wetgever.

[0:20:58] En wat hierbij, denk ik, nog van belang is om ook te vertellen,

[0:21:01] is dat Kerststalenborstel hiervoor bijvoorbeeld

[0:21:05] dus ook weer een internationale missie uitnodigt, zoals mijn collega ook zei.

[0:21:09] Dus er zal ook specifiek een audit plaatsvinden

[0:21:11] vanuit internationale collega's om ook te toetsen

[0:21:14] wat er allemaal nodig is voor die veroudering.

[0:21:20] Dan een aantal andere ontwikkelingen.

[0:21:21] Misschien is het toch goed om ook even terug te kijken.

[0:21:24] Tien tot vijftien jaar geleden zijn een aantal acties in gang gezet in Nederland...

[0:21:28] die eigenlijk maken dat we op dit moment staan waar we staan.

[0:21:31] Een van die zaken noemde Marco al, dat was de oprichting van de AVS als onafhankelijke regulator.

[0:21:36] Een ander belangrijke mijlpaal is dat wij in 2015 als AVS in een handreiking hebben vastgelegd...

[0:21:42] wat in onze ogen de standaardtechniek is.

[0:21:45] Dat is de handreiking veilig ontwerpen en veilig bedrijven van kernreactoren geworden, het VOBK.

[0:21:50] Dat is een document dat we op dit moment vaak meegeven aan initiatiefnemers of geïnteresseerden

[0:21:56] die nieuwe reactoren willen bouwen, wat gewoon weergeeft hoe kun je aantonen dat je installatie

[0:22:02] inderdaad veilig is.

[0:22:04] En tenslotte hebben we in 2023, voor het eerst in vijftig jaren, een vergunning afgegeven

[0:22:09] voor de bouw van een nieuwe nucleaire installatie, de onderzoeksreactor Pallas.

[0:22:13] Dat was voor ons uitermate leerzaam, want het was voor het eerst sinds lange tijd dat we

[0:22:17] een vergunningstraject van A tot Z hebben doorlopen voor een nieuwbouw.

[0:22:21] En een onderzoeksreactor is weliswaar veel kleiner...

[0:22:24] dan een kernstraler qua vermogen en ook qua risico's.

[0:22:28] Maar desalniettemin gelden precies dezelfde spelregels...

[0:22:31] en heb je eigenlijk aan allezelfde vereisde criteria te toetsen.

[0:22:36] Dus dat is erg behulpzaam met alle nieuwe ontwikkelingen.

[0:22:42] Ook naast de internationale missies die Mark noemde bij de installaties zelf...

[0:22:47] vindt er in het internationale speelveld ook veel missies plaats bij landen.

[0:22:51] Zo worden ook de Nederlandse overheid geaudit door het IAEA

[0:22:56] om te kijken of ons stelsel geschikt is.

[0:22:59] We hebben dat in 2023 ook weer doorlopen.

[0:23:01] Dat gebeurt iedere tien jaar met nog weer een follow-up een aantal jaar daarna.

[0:23:05] En daar komen dan volgens ook weer verbetermaatregelen uit

[0:23:08] die je als land moet oppakken om nog beter in lijn te komen

[0:23:13] met wat internationaal op dit moment de stand der techniek is.

[0:23:20] En tenslotte heeft het ministerie ook het afgelopen jaar

[0:23:22] de kernenergiewet en het hele stelsel geëvalueerd,

[0:23:26] met eigenlijk als hoofdconclusie dat het stelsel zoals het nu is

[0:23:29] in principe geschikt is om met de ontwikkelingen zoals die nu spelen

[0:23:33] om te gaan.

[0:23:39] Dan even, dat was terugkijkend, wat doen we nu?

[0:23:43] Met al die ontwikkelingen zijn we ons als ANVS aan het doorontwikkelen,

[0:23:46] Zowel qua capaciteit als ook qua werkprocessen. Wat doen we?

[0:23:50] Een van de zaken die we daarvoor hebben geïnitieerd...

[0:23:52] ...is een programma opgezet met als doelstelling...

[0:23:54] ...om eigenlijk alle verschillende activiteiten...

[0:23:57] ...die we rondom alle nieuwe ontwikkelingen doen...

[0:23:58] ...of dat dan nationaal is of internationaal...

[0:24:00] ...de ervaringen die we hebben in bijvoorbeeld het Pallas-traject...

[0:24:03] ...ook voldoende goed bij elkaar te brengen...

[0:24:05] ...om ook in een coherent uitvoeringsbeleid te kunnen pakken...

[0:24:11] ...waar we aan moeten werken, hoe we de nieuwe trajecten ook moeten aanpakken...

[0:24:15] wat de geleerde lessen goed zijn van onszelf, maar ook van collega's in het buitenland.

[0:24:20] Daarnaast zoeken we de afgelopen jaren heel actief de samenwerking op

[0:24:23] met samenwerkingsovereenkomsten met collega's in het buitenland.

[0:24:26] We hadden al heel lang een samenwerkingsovereenkomst

[0:24:28] met de Amerikaanse regulator.

[0:24:32] Afgelopen jaren hebben we daar ook overeenkomsten met Frankrijk en Canada aan toegevoegd

[0:24:37] en we werken nu ook aan overeenkomsten met regulators

[0:24:40] in het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Korea.

[0:24:43] Het doel van ons daarvan is vooral te kijken wat kunnen we leren van hun, van hun ervaringen.

[0:24:48] En ook om te kijken hoe kunnen wij onze vergunningsprocessen...

[0:24:52] ...eventueel daarmee ook stroomlijn of efficiënter of beter maken.

[0:24:57] En tenslotte hebben we overleg met initiatiefnemers die wat nieuws willen.

[0:25:01] En dat kan bijvoorbeeld het ministerie van Economische Zaken zijn...

[0:25:04] ...die inderdaad het coalitieakkoord aan het uitvoeren is.

[0:25:07] Maar dat zijn ook initiatiefnemers die bijvoorbeeld kleinere reactoren...

[0:25:11] de small modular reactors mogelijk willen bouwen in Nederland.

[0:25:16] En ook daarvoor sluiten we ook aan bij internationale overleggen...

[0:25:19] om gewoon ook daar te zorgen dat we niet als Nederland...

[0:25:22] of als ANVS het wiel zelf gaan uitvinden, maar om ook vooral te kijken van...

[0:25:27] hoe kunnen we dat nou op een robuuste manier behandelen...

[0:25:30] samen met onze collega's?

[0:25:34] En ik denk dat dat hem was.

[0:25:35] Goed.

[0:25:36] En dan zou ik graag willen afsluiten met...

[0:25:39] Ik hoop dat dit een goed overzicht geeft...

[0:25:41] aan het begin van deze technische briefing.

[0:25:43] Wij zijn bereid natuurlijk alle vragen te beantwoorden die u heeft aan ons.

[0:25:47] Ik hoop dat u begrijpt dat wij niet met uw gedachte kunnen wisselen over beleid

[0:25:51] op het gebied van nucleaire veiligheid, stralingsbescherming of kernenergie.

[0:25:56] Want dat ligt natuurlijk bij de bewindspersonen.

[0:26:00] En op 3 juli heeft uw commissie, begrijp ik, weer een commissiedebat

[0:26:04] met de bewindspersonen van INW.

[0:26:06] Maar dat wil ik nog graag het woord aan de voorzitter geven. Dank u wel.

[0:26:09] Ja, hartelijk dank en ik denk een zeer informatieve briefing en presentatie van de zijde van ANVS.

[0:26:18] Inderdaad, goed nog even te memoreren, het is een technische briefing waarbij de leden zich ook zullen houden

[0:26:23] om het stellen van verduidelijkende technische vragen.

[0:26:26] De verdere politieke duiding daarvan zal ook in debat met de verantwoordelijke staatssecretaris plaatsvinden.

[0:26:33] Ik heet nog even de heer Gabriels. Welkom, die is aangeschoven van de fractie van GroenLinks, Partij van de Arbeid.

[0:26:39] Wij hebben tot half twee, half drie, moet ik zeggen.

[0:26:45] En wij hebben net afgesproken dat we beginnen met één vraag en één antwoord.

[0:26:50] En dan kijken we naar de eerste ronde of er nog ruimte is voor een vervolgvraag.

[0:26:53] En dan zou ik als eerste het woord willen geven aan mevrouw Veldman van de VVD.

[0:27:01] Ja, dank u wel, voorzitter. En dank aan u voor de toelichting.

[0:27:05] Ik denk dat het heel goed is om dit voor ons goed op het netvlies te hebben...

[0:27:08] met de ontwikkelingen die eraan komen.

[0:27:10] En het gaat inderdaad niet over beleid, maar het is toch weer echt iets wat verder gaat en weer meer is

[0:27:18] dan het tot nu toe de laatste jaren natuurlijk geweest is.

[0:27:22] Dus ik kan me voorstellen dat dat een behoorlijke aanpassing van de organisatie

[0:27:26] en hoe je naar dingen kijkt is.

[0:27:30] Specifiek wel een vraag dan meer technisch over het verschil tussen de gewone kerncentrale

[0:27:37] en die small modular reactors en de initiatieven die daarop ontplooit worden,

[0:27:42] heeft u net wat over gezegd, dus dan is er contact met initiatiefnemers

[0:27:45] om ze daar ook in te begeleiden, dat ook qua veiligheid dat allemaal goed gaat.

[0:27:51] Vanuit uw perspectief, perspectief van de ANVS, waar zitten dan daar bijvoorbeeld

[0:27:56] de verschillen in en wat is daar nieuw aan om ook als ANVS je werk goed te kunnen blijven doen?

[0:28:06] Ja hoor. Ik denk dat er eigenlijk een aantal categorieën te onderscheiden zijn.

[0:28:14] We hebben de conventionele grote kernstrales.

[0:28:17] Daarnaast zie je de laatste jaren dat er een flinke ontwikkeling is op de SMR-gebied.

[0:28:22] En daarin zijn eigenlijk twee categorieën.

[0:28:24] Eén zijn de SMR's, die zijn wat kleiner dan de grote kernstrales,

[0:28:26] maar eigenlijk op dezelfde technologie gestoeld.

[0:28:29] En de tweede zijn de veel meer geavanceerde reactoren,

[0:28:32] ...die, er heeft misschien wel voorbij gekomen, gesmolten zout of sodium gekoeld...

[0:28:37] ...of op thorium draaien.

[0:28:39] Nou, de SMR's op de wat meer conventionele technologie...

[0:28:42] ...die lijken gewoon in heel veel op grote kerncentrales.

[0:28:46] Wat we als ANVS wel zien, is dat...

[0:28:48] ...nou, daar is wel potentie ook voor bijvoorbeeld veiligheidswinst...

[0:28:52] ...omdat een kleinere centrale gewoon makkelijker bijvoorbeeld te koelen is...

[0:28:56] ...dan een grote, waardoor je bijvoorbeeld naar passieve koeling kan kijken...

[0:28:59] waardoor je ook bij stroomuitval niet heel veel dingen uit de kast hoeft te halen...

[0:29:05] om alsnog die centrale veilig te houden.

[0:29:07] Maar uiteindelijk moet dat allemaal wel bewezen worden in een detailontwerp.

[0:29:13] Bij de meer geavanceerde reactoren zouden ook nog andere voordelen kunnen spelen.

[0:29:17] Maar ja, die zijn allemaal nog wel iets verder weg in de toekomst.

[0:29:21] Alhoewel we daar ook in Nederland wel interesse in zien.

[0:29:26] Als ik daar nog één ding op mag aanvullen...

[0:29:29] De grote kerncentrales, daar zijn nieuwe en worden er ook nieuwe van gebouwd in de westerse wereld.

[0:29:37] En van de kleinere kerncentrales, de SMR's, daar wordt wel aan gewerkt en wordt ook aan gebouwd,

[0:29:47] maar die zijn nog in ontwikkeling.

[0:29:48] Dus die grote die zijn er al wel, maar die kleine die moeten uiteindelijk nog uitontwikkeld worden.

[0:29:54] Dat is ook denk ik wel op dit moment een belangrijk verschil om nog even te melden.

[0:29:58] Dank u wel. Dan ga ik naar de heer Tierik van de BBB.

[0:30:03] Dank voorzitter en ook dank voor de heldere uiteenzetting als het gaat om die nucleaire veiligheid.

[0:30:10] We weten dat er natuurlijk waarschijnlijk nog wat kerncentrales aanzitten te komen.

[0:30:16] En als ik dan kijk naar de veiligheidsrisico's die daaraan vastzitten,

[0:30:20] dan doet het me deugd dat jullie in ieder geval ook heel erg kijken naar internationale verbanden.

[0:30:25] Nederland is natuurlijk maar een kleine speler als het gaat om kernenergie.

[0:30:29] Frankrijk heeft misschien wel tienvoudig, honderdvoudig, ik weet niet precies, maar daar hebben ze veel meer ervaring.

[0:30:33] Is het nu zo dat als we kijken naar die kerncentrales en naar de veiligheidsrisico's die daaraan verbonden zijn in Nederland,

[0:30:39] dat het een totale andere afwegingskader is dan in Frankrijk?

[0:30:43] Of kunnen we echt heel veel leren van hoe dat in Frankrijk gaat?

[0:30:46] Ik bedoel, ik hoor dat kernafval bovengronds opgeslagen wordt.

[0:30:51] Is dat heel gangbaar? Is dat ook de veiligste manier?

[0:30:53] Of zitten daar weer allerlei andere haken en ogen aan vast

[0:30:56] als je te maken hebt met andere landen in Europa?

[0:30:59] Dank u wel. Mark, zou jij dat wel antwoorden?

[0:31:03] Ja, dank u wel voor de vraag.

[0:31:05] Die kaders die zijn zowel in Nederland als in Frankrijk

[0:31:09] als in andere Europese landen gebaseerd op

[0:31:12] eigenlijk de kaders van het internationale atoomagentschap, ook via Euratom,

[0:31:17] dus de Europese Commissie voor Atomenergie, is dat ook aan de landen

[0:31:22] ...verder verplicht gesteld om daar dus eigenlijk volgens eenzelfde wijze...

[0:31:27] ...een regelgevingsstelsel in te richten.

[0:31:29] Er zijn detailverschillen tussen de verschillende landen, dat is altijd zo.

[0:31:33] Maar op hoofdlijnen zijn die zeker op dezelfde uitgangspunten gestoeld.

[0:31:37] Dus dat is...

[0:31:39] Dus wij kunnen ook zeker heel veel leren van bijvoorbeeld de autoriteit in Frankrijk...

[0:31:44] ...die al zo'n heel vergunningsstelsel voor een nieuwe centrale heeft doorlopen.

[0:31:48] Maar ook bijvoorbeeld Finland, waar eenzelfde, een vergelijkbare centrale...

[0:31:51] ook is gebouwd en inmiddels in bedrijven is genomen.

[0:31:55] Dus dat zijn ook zeker andere regulates waar wij lessen van proberen te trekken.

[0:32:06] Even kijken. En afvalbovengrond.

[0:32:14] Ja, het bovengronds opslaan van afval voor een bepaalde tijd...

[0:32:20] dat is heel gebruikelijk in landen.

[0:32:22] Soms is het bovengrond, soms is het in een welle ondergronds, maar niet diepe ondergronds.

[0:32:29] Waar heel veel landen, de meeste landen zich op richten, is voor de toekomst wel een geologische eindberging in de diepe ondergrond.

[0:32:37] Maar voor bijna alle landen is dat nog toekomstmuziek.

[0:32:41] In Finland is die geopend, zo goed als.

[0:32:47] Daar is die in ieder geval gebouwd.

[0:32:50] En Frankrijk is ook wel wat verder in ontwikkeling daarmee,

[0:32:53] maar de meeste landen zijn daar ook nog steeds mee bezig.

[0:32:56] Ieder met een eigen tijdlijn.

[0:32:59] Wat wel zo is, is dat wij in Nederland die bovengrondse afvalopslag hebben we van tevoren,

[0:33:04] en dat doen we dus al decennia, is nagedacht dat we een lange periode denken nodig te hebben

[0:33:09] om tot een eindberging te komen die goed realiseerbaar is, die aan alle criteria voldoet.

[0:33:15] En daartoe hebben we dus ook onze bovengrondse afvalopslagmogelijkheden

[0:33:20] met bewust een horizon van minimaal 100 jaar ontworpen en ook die veiligheidseisen aangesteld.

[0:33:27] En dat zie je niet in alle landen, dus daar zit wel een verschil.

[0:33:32] Dank u wel. Ik ga naar de heer Boutkamp van de PVV.

[0:33:37] Dank u wel, voorzitter. En dank ook aan de aanwezigen voor de toelichting.

[0:33:41] Ja, we hebben ook regelmatig te maken met afval in allerlei vormen in deze commissie,

[0:33:48] maar dan in dit geval dan kernafval.

[0:33:51] Is er in die afgelopen jaren een trend te zien dat wat eerst als afval werd bestempeld

[0:33:58] dan toch op enige wijze toch weer hergebruikt kon worden, al is het maar een ietsje pietsie?

[0:34:08] De heer Van Boer-Gondiën ook.

[0:34:15] Ja, nou hergebruik van radioactief afval en met name dan nucleair afval dat heeft nog wel

[0:34:23] wat haken en ogen.

[0:34:24] Het is wel iets waar inderdaad bewust naar gekeken wordt, naar randvoorwaarden waaronder

[0:34:28] dat kan.

[0:34:29] In eerste instantie wordt met name natuurlijk gekeken naar afval wat bijvoorbeeld bij installaties

[0:34:35] is gebruikt, maar niet, nou zeker niet hoog radioactief is, maar bijvoorbeeld hele beperkte

[0:34:40] De besmetting heeft denk aan bijvoorbeeld hergebruik van beton bij ontmanteling wat

[0:34:47] meer aan de buitenzijde van het gebouwzak, waar misschien wel een beperkte hoeveelheid

[0:34:52] radiativiteit-activering kan zitten, maar wat je makkelijk kunt scheiden.

[0:34:56] Dat soort zaken wordt gekeken, maar daar moeten ook nog wel nadere randvoorwaarden voor worden

[0:35:01] gesteld.

[0:35:03] Misschien is het goed om ook nog daarbij aan te vullen als ik mag.

[0:35:07] De kerncentrale borsteler kiest ervoor om het opgebrande splijtstof te laten opwerken in Frankrijk.

[0:35:17] Dat betekent dat daar nog te gebruiken splijtstoffen voor nieuw brandstof uitgehaald worden,

[0:35:25] zodat die in nieuw brandstof terechtkomt en de afvalstroom daarvan komt terug naar Nederland voor opslag in de Kovra.

[0:35:34] Dus dat is een manier ook om de hoeveelheid afval te verminderen

[0:35:38] en een vorm van hergebruik van de reststoffen die daarin zitten.

[0:35:45] En de keuze is... In Nederland is dat een keuze voor de reactor,

[0:35:50] of de operator van de reactor dat wel of niet doet.

[0:35:55] En de kerncentrale Borsele doet dat.

[0:35:56] En er is ook een verdrag met Frankrijk, tussen Nederland en Frankrijk,

[0:35:59] om dat mogelijk te maken.

[0:36:03] Dank u wel. Dan kom ik bij de heer Gabriels van de fractie van GroenLinks, Partij van de Arbeid.

[0:36:07] Dank u wel, voorzitter. Ik heb eerst een vraag.

[0:36:09] Hebben we hierna de mogelijkheid om nog een vraag te stellen?

[0:36:11] Anders moet ik kiezen tussen welke vraag ik nu wil stellen.

[0:36:12] Ik denk op dit tempo dat we nog zo'n beetje ruimte hebben voor nog een vraag.

[0:36:17] Oké, u zei op een gegeven moment dat u het over de doorontwikkeling van ANVS had.

[0:36:26] En capaciteitsuitbreiding en zo.

[0:36:27] En toen vroeg ik me af in hoeverre slimme mensen zoals u te vinden zijn hier in deze sector.

[0:36:35] Want overal zijn er capaciteitstekorten.

[0:36:37] Maakt niet uit welk onderwerp je aansnijdt in de Kamer.

[0:36:39] Dan is het probleem altijd capaciteitstekort.

[0:36:42] Hoe zit dat bij deze redelijk belangrijke organisatie?

[0:36:47] De heer Brugmans, lijkt me toch wel een vraag voor de bestuurder.

[0:36:51] Dank u wel voor deze vraag.

[0:36:54] Een hele belangrijke vraag ook.

[0:36:56] Wij zijn daar ook wel echt mee bezig.

[0:37:00] De laatste drie jaar hebben we een flinke groei doorgemaakt.

[0:37:06] Tot drie jaar geleden zaten we ongeveer op 120 mensen.

[0:37:09] Ik vertelde aan het begin dat we inmiddels 165 mensen hebben.

[0:37:13] Het lukt ons gelukkig heel goed om goede mensen te vinden.

[0:37:20] Ook vaak goede, nieuwe, jonge mensen te vinden.

[0:37:23] Ik denk dat er een aantal redenen voor is.

[0:37:26] We zijn daar natuurlijk heel actief mee bezig.

[0:37:31] Maar we zien ook bij de Universiteit Delft bijvoorbeeld, bij de master for nuclear engineer,

[0:37:39] dat daar het aantal studenten echt aan het toenemen is.

[0:37:43] Dus het nucleair is in een ander daglicht komen te staan.

[0:37:46] En dat helpt ook ons om goede nieuwe mensen aan te trekken.

[0:37:52] Dus op dit moment lopen wij daar niet tegen grenzen aan die daarin beperkend zijn.

[0:38:00] Dus dat helpt, ja.

[0:38:03] Dank. Dan zal ik als voorzitter even namens het nieuwe sociaal contract

[0:38:06] een vraag stellen, een verduidelijkende vraag.

[0:38:08] En ik wil wegblijven natuurlijk bij de politieke vraag naar, zeg maar,

[0:38:12] waar eventueel nieuwe centrales zouden moeten komen.

[0:38:14] En tegelijkertijd gaat het vaak over concentratie

[0:38:17] versus andere plekken in het land

[0:38:19] waarbij het ook weer hele andere overwegingen een rol kunnen spelen.

[0:38:22] Hier zitten we natuurlijk voor de veiligheid.

[0:38:24] Mijn vraag zou eigenlijk zijn...

[0:38:27] Ik ga ervan uit dat het gewoon mogen wordt gemaakt als de politiek die keuze zou maken,

[0:38:30] maar is het inderdaad zo dat de risico's veel beter te managen zijn

[0:38:35] als je zou kiezen voor concentratie, zowel qua opslag...

[0:38:37] Niet voor niets is die opslag in Zeeland natuurlijk naast borstelen,

[0:38:40] maar ik heb het ook over het beperken van vervoersbewegingen,

[0:38:44] want ik lees ook dat daar natuurlijk best stevig...

[0:38:47] ook een vergunningsverlening aan de grondslag ligt

[0:38:50] en daar zitten misschien allerlei voorwaarden aan,

[0:38:51] zoals wat het ook gewoon ingewikkeld maakt,

[0:38:53] als je veel meer vervoersbewegingen zou krijgen.

[0:38:55] Ja, misschien is dat niet zo en is dat veilig te maken,

[0:38:57] maar dat is eigenlijk mijn vraag.

[0:39:01] Ja, bedankt.

[0:39:03] Nou, ik denk dat je het niet zomaar

[0:39:05] de ene of de andere kant op kan zeggen.

[0:39:07] Kijk, wat gewoon speelt voor ons,

[0:39:08] als iemand een vergunning voor de kerststralen wil,

[0:39:11] dan moet hij aantonen dat die kerststralen

[0:39:13] op die locatie veilig is, op zichzelf.

[0:39:15] Of hij er één of twee of drie bij elkaar zet.

[0:39:18] De risico's voor de omgeving

[0:39:19] moeten gewoon binnen de wettelijke limieten passen.

[0:39:23] Ik denk, u raakt ook aan de vervoersbewegingen.

[0:39:28] Ik denk niet dat je door verdere spreiding

[0:39:31] heel veel meer vervoersbewegingen zal krijgen,

[0:39:33] omdat splijtstof niet van de ene kernstralen

[0:39:35] naar de andere kernstralen vervoerd wordt in de regel.

[0:39:37] De splijtstof komt van een splijtstoffabriek naar een kerncentrale

[0:39:40] en het afval gaat terug naar een opwerksfabriek in Frankrijk

[0:39:43] of naar de Covra.

[0:39:44] Of dat naar één locatie gebeurt of naar twee locaties

[0:39:48] maakt voor het aantal transporten niet per se uit.

[0:39:50] Als je het concentreert, zal er alleen meer transporten op die route plaatsvinden,

[0:39:54] terwijl het anders meer verspreid over het land is.

[0:39:57] Ook daarvoor geldt echter, het vervoer wordt gewoon vrij strak gereguleerd door het hele land.

[0:40:03] Ja, ik weet, ik zou niet durven zeggen dat je door verdere concentratie daar nou heel veel in zou winnen qua veiligheid.

[0:40:10] Helde antwoord, dank u wel daarvoor.

[0:40:11] En dan gaan we inderdaad voor de tweede ronde en dan wil ik weer mevrouw Veldman het woord geven.

[0:40:19] Ja, bedankt.

[0:40:20] Ik hoorde u net zeggen, en dat was een vraag die nog sowieso in mijn hoofd opkwam,

[0:40:25] van die wettelijke limieten.

[0:40:27] Dus op het moment dat je iets nieuws wilt ontwikkelen, moet het binnen bepaalde kaders passen.

[0:40:30] Daar heeft u het net over gehad.

[0:40:32] Maar hoe werken die wettelijke limieten?

[0:40:34] Waar moet ik aan denken?

[0:40:36] Want op allerlei terreinen hebben wij met het milieu bepaalde grenzen gesteld.

[0:40:41] Hoe werkt dat op het gebied van nucleaire activiteiten?

[0:40:49] Ja, dank u wel.

[0:40:50] en ik denk dat Rick vraagt om direct even de specifieke details in te gaan,

[0:40:56] maar ik wilde eigenlijk even beginnen met zeggen dat de effecten van straling,

[0:41:02] die zijn al decennia lang heel goed bekend.

[0:41:06] En dat is bij andere milieuterreinen is dat niet zo,

[0:41:10] komen vaak nieuwe stoffen met nieuwe risico's die nog onbekend zijn.

[0:41:14] Op dit gebied is dan sinds de jaren vijftig heel veel wetenschappelijk onderzoek gedaan.

[0:41:18] Daar is het hele internationale normenkader op gebaseerd.

[0:41:22] En een heel conservatief normenkader is daar neergezet...

[0:41:28] ...om de mensen zo goed mogelijk tegen straling te beschermen.

[0:41:31] Dus dat verschil met het conventioneel milieubeleid wilde ik wel even toelichten.

[0:41:37] En dan misschien Rick nog voor wat meer details.

[0:41:41] Ja, hoor. Nee, heel goed, denk ik, Marco.

[0:41:44] Ik denk dat dat de basis is. Wat voor limieten moet je dan aan denken?

[0:41:48] Er zijn zowel limieten voor normale bedrijfsvoering...

[0:41:53] als voor, dat noemen ze dan in Jagorn, het design-based ongevallen.

[0:42:00] Dat zijn de gebeurtenissen waar tegen een centrale bestand moet zijn.

[0:42:06] Dat kan het klappen van een leiding interne zijn, dat soort dingen.

[0:42:09] Daar zijn bepaalde limieten voor.

[0:42:11] Daarnaast zijn er ook nog limieten voor het risico dat het publiek mag lopen...

[0:42:15] als gevolg van, nou ja, wat ze dan de buitenontwerpongevallen noemen,

[0:42:18] die daarmee dus eigenlijk wel min of meer ook in het ontwerp meegewogen moeten worden.

[0:42:23] Dat zijn allemaal vrij strakke limieten waar gewoon tegenaan gerekend moet worden

[0:42:27] en waarop wij heel strak toetsen.

[0:42:30] Wij rekenen dat ook allemaal na.

[0:42:33] Maar dat bestaat er in principe uit dat in de wet gewoon staat vastgelegd

[0:42:36] wat is het risico dat een lid van de bevolking mag lopen

[0:42:38] als gevolg van een groot ongeval.

[0:42:41] Ja, en daar wordt aan getoetst.

[0:42:43] ...en dat rekenen we uit op de grens van het hek.

[0:42:45] Dus daar zit niet nog een zone om de centrale heen waar nog andere zaken gelden.

[0:42:51] Maar bij ons geldt altijd dat op de rand van het hek...

[0:42:53] ...daar moet een lid van de bevolking veilig kunnen zijn.

[0:42:59] Ja, dan ga ik naar de heer Pierik.

[0:43:01] Ja, dank u wel.

[0:43:03] Een van de taken van het ANVS is ook het geven van voorlichting.

[0:43:09] Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe die voorlichting staak handen en voeten krijgt...

[0:43:13] ...en wat dan de communicatiedoelgroepen zijn...

[0:43:15] en wat dan vooral ook de boodschap is die jullie sturen.

[0:43:22] Want het is vooral publiekscommunicatie, publieksvoorlichting.

[0:43:25] Maar ik ben echt benieuwd naar hoe dat in elkaar steekt.

[0:43:29] Ik zal het in het begin doen, maar eigenlijk zal het niet de collega's om mij aan te vullen als dat nodig is.

[0:43:37] In essentie gaat het erover dat het transparantie in het hele nucleaire stelsel,

[0:43:43] ook internationaal gezien, is heel belangrijk.

[0:43:47] En publiekscommunicatie gaat in essentie voor de AVS over uitleggen wat wij doen,

[0:43:54] wat onze veiligheidsoordelen zijn, hoe wij tegen zaken aankijken,

[0:43:58] en dat we daar zelfstandig en onafhankelijk in zijn en dat kunnen doen.

[0:44:04] Nou, dat doen we op onze website door...

[0:44:08] En dat gaat dus ook over, nou, wat zijn de risico's van straling?

[0:44:14] en hoe moet je daar tegen aankijken.

[0:44:20] Dat doen we op onze website, zodat het voor de hele omgeving van belang is.

[0:44:24] Maar wij nemen ook deel aan als wij uitgenodigd worden door,

[0:44:28] en dat gebeurt met enige regelmaat door provincies of door gemeentes,

[0:44:31] om wat te vertellen over hoe zit dat stelsel in elkaar, hoe zit die bescherming in elkaar,

[0:44:36] wat doet die onafhankelijke autoriteit nou, hoe is de veiligheid geborgd.

[0:44:40] Dat soort zaken, dat leggen wij dan graag uit.

[0:44:45] Dan kijk ik even rond, want ik denk Mark doet ook veel...

[0:44:48] van de woordvoering en de communicatie op dit terrein.

[0:44:52] Ja, daar kan ik inderdaad nog wel voorbeelden van geven.

[0:44:55] Bijvoorbeeld in de aanloop nu naar de nieuwe nucleaire ontwikkelingen...

[0:45:00] zijn er bijvoorbeeld ook informatieavonden in de regio Zeeland geweest...

[0:45:03] en ook in de regio Rijnmond, waarin de ANVS vanuit eigen verantwoordelijkheid...

[0:45:08] ministeries van INW en EZK en regionale overheden ook informatie heeft verstrekt.

[0:45:16] Dus dat is vorig jaar gebeurd en afgelopen jaar opnieuw een aantal van dat soort informatieavonden.

[0:45:22] Maar ook als het gaat om andere vergunningaanpassingen of zaken daaromheen,

[0:45:28] organiseren we vaak informatieavonden, soms samen met een ondertoezegstaande

[0:45:33] waar wij vanuit onze rol iets toelichten, soms afzonderlijk daarvan.

[0:45:37] En verder zijn we ook de afgelopen jaren actiever geworden in de pers,

[0:45:44] in ook reageren op gebeurtenissen in binnen- en buitenland,

[0:45:48] actiever ook met de pers in contact staan.

[0:45:51] Dat hebben we onder andere ook gedaan rondom de situatie in Oekraïne,

[0:45:56] om daar ook wat nadere duiding op te geven en bijvoorbeeld ook beschikbaar te zijn

[0:46:00] voor verdiepende interviews voor diverse kranten en media.

[0:46:06] Dus op deze manier proberen wij ook deze voorliggingstaak zo goed mogelijk invulling te geven.

[0:46:13] Ja, dank. En dan ga ik naar de heer Boutkamp.

[0:46:17] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:46:20] Ja, ik zat dat nog even te laten bezinken, zeg maar.

[0:46:24] Dat is wel een heel treffend woord natuurlijk, gezien in het verleden de beelden die we voorbij zagen komen van het dumpen van vaten.

[0:46:30] Met zo'n driehoekje erop en zo in zee.

[0:46:35] Dus als ik het goed begrepen heb, kan er dus uit afgedankt kernafval nog iets gehaald worden

[0:46:43] wat dan weer hergebruikt wordt.

[0:46:46] Gebeurt dat ook met overig gebruik te kernmaterialen?

[0:46:53] We hebben natuurlijk een aantal bedrijven in dit land die isotopen maken en die gaan over de hele wereld.

[0:46:58] Ook met nachtvluchten van Schiphol af bijvoorbeeld.

[0:47:05] Dat is een ander debat.

[0:47:05] Oh, dat is een handenband. Sorry, voorzitter.

[0:47:09] Maar is dat dan ook nog eenmalig materiaal...

[0:47:12] of moet dat ook weer ergens naartoe teruggebracht worden...

[0:47:14] als het gebruikt is vanuit een ziekenhuis of wat dan ook?

[0:47:16] En komen jullie dan ook weer op de hoek kijken met transportbewegingen en zo?

[0:47:22] Heer Burgmans?

[0:47:24] Ja, ik zal weer een aftrap doen.

[0:47:26] U gebruikt het woord afgedakt kernafval.

[0:47:30] Het gaat bij de kerncentralen om het opwerken van gebruikte splijtstof.

[0:47:35] dus van de gebruikte brandstofstaven.

[0:47:37] Daar zit de opwerkingsstap in.

[0:47:41] En daar worden dus de spijtstoffen die weer kunnen worden gebruikt,

[0:47:46] in nieuwe brandstofstaven gebruikt.

[0:47:54] Een voorbeeld van hergebruik

[0:47:58] is een oud cyclotron bij het Vumedicentrum.

[0:48:02] Dat is ontmanteld.

[0:48:03] En daar is in samenspraak met ons en in interactie met ons gekeken...

[0:48:07] hoe kan het beton, dat licht radioactief, heel licht radioactief verontreinigd is...

[0:48:14] toch hergebruikt worden?

[0:48:15] Want het is zonde om dat soort grote volumes allemaal naar de kovra te brengen...

[0:48:20] en uiteindelijk in een eindwerking te stoppen.

[0:48:22] Dus daar, aan die kant van dat spectrum, daar wordt gekeken inderdaad...

[0:48:28] is het mogelijk om materialen her te gebruiken?

[0:48:32] En dan noemt u ook nog de medische isotopen en dat soort zaken.

[0:48:38] Die medische isotopen gaan inderdaad ook naar het buitenland.

[0:48:42] Nederland is een belangrijke producent voor medische isotopen.

[0:48:47] Maar dat zijn kort levende radionucliden waar weinig afval en zeker geen langdurig stralend afval van overblijft.

[0:48:57] Dus daar komt ook niks van terug.

[0:48:59] Dat wordt toegediend aan patiënten.

[0:49:01] Er is een heel systeem om dan te kijken, als dat hoge doses zijn,

[0:49:06] om die patiënten ook in isolatie een paar dagen te verplegen.

[0:49:14] Voor de lozingen zijn allerlei limieten.

[0:49:18] Maar die radioactiviteit vervalt redelijk snel.

[0:49:21] Dus er is verschil tussen de splijtstoffen, het langdurig afval

[0:49:25] en het kortdurend afval, wat op een gegeven moment niet meer straalt

[0:49:31] en daarmee het reguliere afvalpakket verdwijnt.

[0:49:39] Dit was een afdoende antwoord, leid ik daaruit af. Dank daarvoor.

[0:49:43] En dan kijk ik naar de heer Gabriels.

[0:49:46] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:49:48] We hebben in de Commissie Binnenlandse Zaken

[0:49:51] ook debatten over ruimtelijke ordeningen en de slag om de ruimte

[0:49:55] en het gebrek aan ruimte in het land met betrekking tot water, drinkwater,

[0:49:58] naar energie, landbouw, natuur en dergelijke.

[0:50:01] Mijn vraag gaat daar een beetje over de impact van water en drinkwater

[0:50:06] op dit alles en andersom.

[0:50:12] Wat is...

[0:50:14] Is er überhaupt een grote ruimtelijke impact van deze activiteiten op de ruimte

[0:50:19] of valt dat wel mee, relatief gezien?

[0:50:22] En hoe zit het eigenlijk met, ja, laten we zeggen,

[0:50:26] lange periodes van droogte die hoogstwaarschijnlijk nog wel gaan komen.

[0:50:30] Niet nu, misschien hopen we erop dat we er nou een keer eentje gaan krijgen.

[0:50:35] Maar heeft dat nog effect hierop als er voortdadelijk helemaal geen water meer beschikbaar is?

[0:50:39] Wat nu al in sommige delen van Nederland wel het geval is.

[0:50:43] En aan de andere kant teveel aan water in bijvoorbeeld gebieden die ook op het kaartje stonden

[0:50:47] waar op een gegeven moment met inklinking en zeespiegelstijging en dergelijke

[0:50:52] gewoon water op uw werk, daar heb ik een vraag over.

[0:50:56] Ik zal het zo worden aan Rick Bulck geven voor de details.

[0:51:04] U vraagt of de impact op het ruimtebeslag groot is.

[0:51:08] Maar dat is een relatieve vraag.

[0:51:12] Het is een relatief begrip.

[0:51:13] Het gaat om de hoeveelheid energie die wordt opgewekt.

[0:51:17] Ik vind dat als autoriteit een lastige vraag om te beantwoorden.

[0:51:22] want ik vind dat echt een politieke afweging.

[0:51:24] Maar misschien, Rick, wil ik hem wel vertellen

[0:51:26] wat dan de impact is op de watervoorziening en omgekeerd.

[0:51:32] Ja, dat hangt gewoon heel erg van het ontwerp af.

[0:51:35] Uiteindelijk, volgens mij staat de grootste kerststraat in Amerika in een woestijn.

[0:51:39] En dat kan ook, blijkbaar.

[0:51:42] Maar je moet er in het ontwerp erg rekening mee houden.

[0:51:44] En meestal de dingen die je moet ontplooien om er rekening mee te houden

[0:51:47] hebben ook weer een ruimtelijke beslag, bijvoorbeeld koeltorens.

[0:51:51] Maar uiteindelijk kan natuurlijk in het ontwerp een hele hoop,

[0:51:54] als je er maar op de juiste manier naar kijkt.

[0:51:57] Ik denk, belangrijk om aan te geven, de kernzaalde borstelen gebruikt natuurlijk zeewater, praktisch.

[0:52:03] Dus die gebruikt niet echt veel drinkwater.

[0:52:06] Dat is voor de reactor Pallas weer anders.

[0:52:08] Daar is dus in de vergunningsverleningsprocedure een afweging gemaakt.

[0:52:12] Dat is dan vervolgens de vergunningsverleningsprocedure niet aan ons is,

[0:52:15] maar aan het geval van Pallas, aan het Oogheemraadschap en Rijkswaterstaat,

[0:52:18] omdat hij binnenwater gebruikt als koelwater.

[0:52:23] Ja, dus ik kan me alleen maar aansluiten bij Marco.

[0:52:25] Ja, er is een impact. Het is alleen een afweging die niet aan ons is...

[0:52:29] om te kijken van, is die het waard of niet?

[0:52:31] Dan was de tweede deel van uw vraag natuurlijk meer...

[0:52:34] wat is de impact van water op de centrale?

[0:52:37] Zoals ik zei, wij gaan niet over een locatiekeuze...

[0:52:41] waar wij wel over gaan is of een kerncentrale op de locatie...

[0:52:43] zoals die wordt voorgesteld, veilig is.

[0:52:45] En daarvoor moeten alle risico's in die plek in kaart gebracht worden.

[0:52:49] Of dat nou aardbeving is, of overstromingsrisico, of een zeespiegelstijging en inklinking.

[0:52:56] Sorry?

[0:52:56] Of watertekort.

[0:52:57] Of watertekort, inderdaad, voor de veiligheid.

[0:53:01] En dat moet allemaal heel robuust en conservatief gebeuren.

[0:53:05] Dus als een aanvraag komt, en zo heeft Pallas dat ook gedaan, die zullen dus ook moeten

[0:53:09] aantonen van kunnen wij hier veilig staan, ook met inachtneming van een

[0:53:14] zeespiegelstijging met hele conservatieve aannames en de

[0:53:20] continue verbetering waar mijn collega Mark het over had, die maakt ook dat

[0:53:23] ook bestaande installaties periodiek weer moeten kijken van kloppen onze

[0:53:28] oorspronkelijke aannames nog of moeten we terug naar de tekentafel om te kijken

[0:53:32] de zeespiegelstijging gaat toch harder of minder hard of er is een nieuw

[0:53:35] risico bijgekomen. Er heeft iemand een gasterminal naast onze centrale gebouwd.

[0:53:39] Hoe zit het daarmee? Dus die risico's, die moeten sowieso voor een vergunning goed

[0:53:43] in kaart gebracht worden. En als de installatie er staat, dan moeten ze ook

[0:53:47] continu geüpdatet worden naar de huidige en nieuwste inzichten.

[0:53:53] Ja, dank. Ik denk dat ik toch daar even op doorga.

[0:53:55] Dat is een interessant thema.

[0:54:00] Kijk, de kans door goed veiligheidsbeleid is de kans op een incident niet hiel.

[0:54:04] Zo zou ik het ook willen omschrijven.

[0:54:06] En tegelijkertijd kan ik me voorstellen dat je toch moet rekening houden...

[0:54:09] met een zekere afstand, ook tot omwonenden en dergelijke.

[0:54:12] Misschien is dat niet het geval.

[0:54:14] Maar mijn vraag zou eigenlijk zijn, houdt u daar ook rekening mee?

[0:54:17] Of is het een totale afweging of zijn er ook hele concrete afstandnormen...

[0:54:21] bijvoorbeeld gegeven de activiteit, de omvang, de normen...

[0:54:23] ten opzichte van, laten we maar even zeggen, omwonenden?

[0:54:29] Er zijn geen regels gesteld met de afstand tot omwonenden.

[0:54:33] De regels zijn inderdaad doelstellend...

[0:54:36] Er mag niet een groter risico dan wat vastgelegd is in de wet.

[0:54:40] Aan ieder individueel persoon mag een individu niet aan worden blootgesteld.

[0:54:49] En zoals gezegd, er zijn normen voor regulier bedrijf en ongevalssituaties...

[0:54:54] waard om aan te toetsen, maar ook groepsrisico.

[0:54:57] Dus daarmee betekent het dus ook dat we ook kijken naar...

[0:55:01] Als er een dichter bevolkt gebied is, dan geldt dus...

[0:55:05] op basis van dat groepsrisicoprincipe een zwaarder uitgangspunt,

[0:55:09] een zwaarder toetscriterium als daar meer mensen in de directe omgeving wonen

[0:55:13] dan wanneer het zeer dun bevolkt is.

[0:55:17] Dat komt daar dan uit terug.

[0:55:19] Niet zozeer omdat je dan naar dichter of dun bevolkt kijkt,

[0:55:23] maar omdat je nou eenmaal met meer mensen

[0:55:25] met een sterke en zwaardere norm uit dat groepsrisico toetst.

[0:55:32] Dat gezegdhebbende elke installatie moet dus bij de vergunningaanvraag kunnen aangeven

[0:55:40] dat ze daar binnen blijven en dat kan betekenen dat de ene locatie daardoor meer geschikt

[0:55:47] is of het makkelijker voldoen is dan op een andere locatie.

[0:55:51] Als ik daar nog heel kort aan mag toevoegen, het gaat ook over het voorbereiden op de mogelijke

[0:55:58] grotere ongevallen die we toch in oogschouw nemen,

[0:56:01] om te zorgen dat daar de goede beschermingsmaatregelen genomen kan worden.

[0:56:05] Daar is een beleid voor om daar ook zones voor evacuatie en schuilen

[0:56:12] en ook jolienprophylaxen voor aan te houden.

[0:56:15] Dus dat soort beschermingsmaatregelen worden wel degelijk in oogschouw genomen.

[0:56:20] En wij zullen ook toetsen of de samenwerking met de veiligheidsorganisaties,

[0:56:27] de veiligheidsregio, of dat die goed, voldoende goed is, zodat bij een onvoorzien grote gebeurtenis

[0:56:35] er wel goed de hulp verleend kan worden en de consequenties zo laag mogelijk kunnen blijven.

[0:56:44] Helder. Het is bijna exact half drie, dus dat betekent dat we aan het einde zijn gekomen van

[0:56:50] deze technische briefing. Ik wil natuurlijk de aanwezige leden bedanken, maar zeker ook de

[0:56:56] De heer Bulck-Bruggemans, mevrouw Ten Wolde en de heer Van Boegondië

[0:57:00] van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming

[0:57:03] voor de zeer heldere presentatie en korte en duidelijke beantwoording.

[0:57:07] Dat heeft, denk ik, de leden echt geholpen,

[0:57:10] ook in de voorbereiding met het debat met de staatssecretaris.

[0:57:12] Ik dank ook de aanwezigen op de publieke tribune

[0:57:14] en zij die digitaal hebben meegekeken.

[0:57:17] En dan sluit ik hierbij deze technische briefing.

[0:57:20] Dank u wel.