Zero-emissiezones

[0:00:56] Goedemiddag allemaal en welkom bij het rondetafelgesprek over de zero-emissiezones

[0:01:02] wat wij vandaag hebben in de Commissie Infrastructuur en Waterstaat.

[0:01:06] Ik heet onze gasten van harte welkom.

[0:01:09] De heer Ten Broeke namens de BOVAG, de heer Schuurach namens de Rijvereniging.

[0:01:14] Ik kan uw naam net niet goed lezen, excuus.

[0:01:17] Mevrouw Onnen namens Natuur-Emil, jij ook heel fijn dat u er bent.

[0:01:20] Er zijn natuurlijk ook een aantal leden vanuit de Commissie Infrastructuur en Waterstaat.

[0:01:25] Mevrouw Veldman namens de VVD, de heer Kisteman namens de VVD,

[0:01:29] mevrouw Van Metelen namens de PVV, de heer Pierik namens de BBB

[0:01:33] en de heer Olger van Dijk namens NSC.

[0:01:35] We verwachten waarschijnlijk ook nog de heer Baminga namens D66

[0:01:38] en mijn naam zelf is Haptoende Hoop, had ik de voornaam niet bij hoeven zeggen,

[0:01:42] maar namens GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:01:44] Ik zou graag eerst onze gasten de ruimte willen geven om een inleiding te geven

[0:01:48] en daarna de ruimte aan de leden van de commissie om de vragen te stellen

[0:01:52] die er zijn en die zullen er ongetwijfeld genoeg zijn.

[0:01:55] Dus laten we snel beginnen en dan geef ik denk ik als eerste

[0:01:57] de heer Ten Broeke het woord.

[0:01:59] Voorzitter, dank u wel en dank voor de mogelijkheid

[0:02:01] om hier vandaag in te spreken.

[0:02:03] Dank aan de kamerleerder dat ze in deze grote getale zijn

[0:02:05] komen opdagen en naar onze verhalen te luisteren.

[0:02:09] Dit is een onderwerp wat enorm leeft,

[0:02:11] dat zien we wellicht ook in uw bijdrage nu vandaag,

[0:02:13] en zeker ook voor de leden van de verschillende

[0:02:16] brancheverenigingen die vandaag in spreken.

[0:02:17] Dat geldt ook voor mijn branchevereniging, de BOVAG.

[0:02:21] Het is in branchevereniging misschien goed om even te zeggen wie wij vertegenwoordigen.

[0:02:25] Ondernemers, retailondernemers vooral, in de mobiliteitssector ongeveer zo'n achtduizend ondernemingen.

[0:02:30] Dat varieert overigens in grootte.

[0:02:32] Dat kan het garagebedrijf zijn bij u op de hoek, met een vader en een dochter die dat bewijs spreken draaien.

[0:02:37] Maar het gaat ook over grote ondernemingen als PON en Lauman en alles wat ertussen zit.

[0:02:42] Het is niet alleen maar auto's.

[0:02:44] Het is ook bestelbusjes.

[0:02:45] Het kan ook om fietsen gaan.

[0:02:46] Dus wij zijn ook heel erg voor de fietsen.

[0:02:49] Als het maar rolt en rijdt zeg ik altijd of het dat mogelijk maakt.

[0:02:53] Maar vandaag gaan we het hebben over die zero-emissiezones,

[0:02:55] de nul-uitstootzones.

[0:02:57] De ontwikkeling van elektrische bestelautos en vrachtauto's

[0:03:00] en hun prijzen met name, die gaan best snel.

[0:03:03] Dat is op zich goed nieuws.

[0:03:05] Een middelgroot elektrische bestelauto kost op dit moment zo'n 50.000 euro.

[0:03:09] Een dieselvariant zo'n 35.000 euro.

[0:03:11] Dan ben ik eens even bij wat Franse en Duitse merken gaan shoppen.

[0:03:14] zal ik nu even niet noemen, maar dat is meer omdat ik niemand wil voortrekken of achterstellen,

[0:03:21] maar dat is zo'n beetje de prijs die in Europa tegenkomt.

[0:03:25] Aanschafprijs van elektrisch bestelauto is op dit moment dus nogal wat hoger dan die van de dieselvariant.

[0:03:30] Dat zal komen te vervallen door de BPM-vrijstelling.

[0:03:34] Die komt te vervallen en dan komt het wat dichter bij elkaar te liggen.

[0:03:37] Dieselbestelauto's worden daardoor zo'n 11.000 à 12.000 euro duurder.

[0:03:41] Voor de ondernemer is het twee keer slecht nieuws, want dan wordt het gewoon allemaal duurder.

[0:03:45] Dat moet je wel ergens terug zien te verdienen.

[0:03:47] In het gebruik zijn elektrische bestelauto's juist weer goedkoper.

[0:03:51] De totale kosten liggen dicht bij elkaar, maar het zal uiteindelijk positiever worden als er meer van komen.

[0:03:57] Dat kunnen ze zich niet bij voorstellen.

[0:03:59] Voor vrachtwagens is de total cost of ownership, de TCO's, dat is in onze bedrijfstak een hele gebruikelijke maatgever.

[0:04:06] Eigenlijk de belangrijkste.

[0:04:07] Die is sterk afhankelijk van het aantal kilometers dat ermee gereden wordt

[0:04:10] en ook het aantal laadmogelijkheden.

[0:04:12] En die twee zijn beide van belang bij de uitzonderingen die zometeen worden besproken.

[0:04:19] Ondernemers moeten altijd kijken naar de toekomst, anders hebben ze geen toekomst.

[0:04:22] En om de juiste investeringsbeslissingen te maken, moeten ze dan ook goed op de hoogte zijn

[0:04:26] van de overgangstermijnen die in de wetgeving worden gesteld,

[0:04:29] de vrijstellingen en de ontheffingen.

[0:04:31] Ik herhaal dat nog even weer.

[0:04:32] Het gaat altijd over overgangstermijnen, vrijstellingen en ontheffingen.

[0:04:35] En dan zou het goed zijn dat de concurrentie, die het zij zelf al hebben om hun diensten

[0:04:42] aan de man te brengen, om die in ieder geval aan dezelfde eisen te binden.

[0:04:46] Het invoeren van zero-emission-zones betekent helaas op dit moment niet dat iedereen direct

[0:04:51] per 2025 over moet naar 100% elektrisch vervoer om de stad binnen te komen.

[0:04:57] Dat is niet overal op een gelijke manier en dat is een punt wat de BOVAG zo meteen graag

[0:05:02] wil onderstrepen.

[0:05:02] Er zijn op dit moment 1,1 miljoen bestelauto's.

[0:05:05] Van 2025 mag emissieklasse 4 niet langer de zone in.

[0:05:11] Dit zijn vooral bestelauto's van zo'n 13 jaar of ouder.

[0:05:14] 23 procent van het wagenpark valt daaronder.

[0:05:17] Voor 75 procent van het wagenpark verandert er dus helemaal niets per 2025.

[0:05:23] Ondernemers die nog geen directe overstap naar 100 procent elektrisch kunnen maken,

[0:05:27] Die kunnen ervoor kiezen om voor 1 januari 2035 een nieuwe of een tweedehands Euro 6 bestelauto aan te schaffen.

[0:05:36] En ik kan u vertellen dat gebeurt op grote schaal.

[0:05:39] Hiermee tot 2028 hebben ze toegang tot die zones.

[0:05:44] En de prijzen voor die tweedehands beginnen nu ongeveer bij 10.000 euro.

[0:05:48] Heeft u een beetje een idee wat de verschillen zijn met elektrisch?

[0:05:54] Die ontheffingen en vrijstellingen voor ondernemers zijn van belang omdat ze vanwege financiële

[0:06:00] redenen worden gegeven of omdat er een gebrek is aan beschikbare alternatieven en dat ze

[0:06:05] daardoor geen overstap kunnen maken, maar ook als je bijvoorbeeld een bestaande zware

[0:06:09] aanhanger hebt die niet achter een elektrische bestelauto te koppelen valt.

[0:06:13] Ik rijd zelf al vijf jaar elektrisch, volledig elektrisch, ik kan u vertellen dat is bij

[0:06:16] heel veel ouders een probleem.

[0:06:18] Daar zijn gelukkig vrijstellingen voor en die moeten blijven, maar die moeten wel over

[0:06:22] het hele land gelijk zijn. Want gemeenten kunnen die onderscheiden.

[0:06:26] Vanuit een gemeentelijk perspectief is dat misschien logisch,

[0:06:29] maar vanuit een ondernemersperspectief waarin het hele land, of in ieder geval

[0:06:32] in de regio moet kunnen concurreren, is dat volstrekt onlogisch.

[0:06:35] Wilt u tot een afronding komen? Ik ga tot een afronding komen.

[0:06:38] De oproep van de BOVAG is de volgende. Houd vast aan bestaande randvoerbaren.

[0:06:42] Houd vast aan geharmoniseerde, voorspelbare regelgeving door het hele land.

[0:06:47] Het hoofdlijnakkoord van de coalitiepartij lijkt op dit moment

[0:06:51] tegenovergestelde te beogen. Dat is iets wat ondernemers niet helpt.

[0:06:55] Nu afzien van zero-emissiezone benadeld juist weer de ondernemer die zich daarop

[0:06:59] heeft ingesteld, die die verduurzaming al heeft betaald.

[0:07:03] En het tweede wat ik u zou toe willen oproepen, zorg dan ook voor voldoende en

[0:07:07] passende laadmogelijkheden voor die ondernemers. Want als dat verschil weer

[0:07:10] heel groot is, dan creëert u zelf een ongelooflijk concurrentienadeel.

[0:07:15] Netcongestie, daar hoef ik eigenlijk niet zoveel over te zeggen, er wordt hier in de

[0:07:21] Dat is nu eenmaal zo.

[0:07:22] Daar doen we met z'n allen vreselijk veel aan.

[0:07:24] Ook wij aan deze kant van de tafel.

[0:07:26] Maar dat moet wel onderdeel zijn.

[0:07:28] En ook blijven van de hardheidsclausules die op dit moment worden gehanteerd.

[0:07:32] Nou ja, dan het laatste.

[0:07:33] Had ik een oproep willen doen voor rijbewijs B.

[0:07:35] Maar ik heb begrepen dat dat vanmiddag is opgelost.

[0:07:37] Want er is net een brief binnengekomen.

[0:07:38] Ik hoop dat u hem ook wil even ontvangen.

[0:07:39] Dus die laat ik bij D zitten.

[0:07:40] Dank u wel voor uw coalitie, meneer de voorzitter.

[0:07:44] Dank meneer ten Broeke.

[0:07:45] Dan geef ik zo de heer Schroeder het woord.

[0:07:46] Ik ben er ook maar niet voordat ik mevrouw Esselbrugge ook heb welkom geheten namens de VNG.

[0:07:51] En dan eerst het woord aan de heer Schroeder namens de Rijvereniging.

[0:07:56] Dankjewel, voorzitter.

[0:07:58] Allereerst ook dank voor de uitnodiging om hier te spreken.

[0:08:00] Het is een heel erg belangrijk en ook actueel onderwerp.

[0:08:04] Ik zit hier namens de Rijvereniging.

[0:08:05] Wij vertegenwoordigen de importeurs en fabricanten van alles met wiel op de weg.

[0:08:09] Van fiets tot vachtwagen.

[0:08:10] In die zin zitten wij ook in elkaar verlengde, als bovengerende, en Rijvereniging.

[0:08:14] En als Rijvereniging zijn we ook vanaf het allereerste begin betrokken bij de zero-emissie zones.

[0:08:18] en alle discussies daaromheen, zowel ambtelijk als politiek.

[0:08:21] En vandaag wil ik twee zaken bij je onder de aandacht brengen.

[0:08:23] De eerste is, dat is een beetje in lijn met wat de collega van de bovenkant al zei,

[0:08:27] hou vast aan bestaande afspraken voor invoering van de zero-emissiezones.

[0:08:31] Dat is voor de voortgang van de transitie,

[0:08:32] de stabiele voortgang van deze transitie gewoon heel erg belangrijk

[0:08:35] dat ondernemers die zekerheid hebben en weten waar ze aan toe zijn.

[0:08:39] Het is ook zo dat fabrikanten van voertuigen hun zero-emissievoertuigen

[0:08:42] ook alleen kunnen verkopen als ook de transportsector een prikkel heeft

[0:08:46] om die ook uiteindelijk aan te gaan schaffen.

[0:08:48] En dat is ook weer belangrijk, omdat op Europees niveau fabrikanten,

[0:08:51] waaronder ook een aantal Nederlandse fabrikanten,

[0:08:52] boetes kunnen krijgen op het moment dat zij niet voldoende voertuigen afzetten.

[0:08:56] Dus dat is ook belangrijk om aan de andere kant,

[0:08:58] je hebt aan de vraagkant en aanbodkant moeten prikkels zitten

[0:09:01] om de transitie verder te brengen.

[0:09:03] Een tweede heel erg belangrijk punt, en dat sluit ook heel erg goed aan denk ik

[0:09:05] bij het doel wat ik zag van deze ronde tafelcommissie,

[0:09:08] is zekerheid geven aan onze MKB carrosseriebouwers.

[0:09:12] Nederland is groot in het op- en afbouwen van bestelwagens en trucks.

[0:09:16] En eigenlijk alle bestel- en vrachtwagens in Nederland, misschien weet u dat niet,

[0:09:19] maar die zijn afgebouwd. Dat betekent dat er nog iets mee gebeurt voordat ze uiteindelijk op de weg

[0:09:23] terechtkomen. Denk bijvoorbeeld aan vuilniswagens of bouwwagens. En dat is denk ik een heel mooi

[0:09:27] voorbeeld van echt Nederlandse maakindustrie. En juist deze MKB-ondernemers dreigen door

[0:09:32] stapeling aan wetgeving op dit moment in de knel te komen. Namelijk de combinatie van en de invoering

[0:09:37] van de BPM en bestelwagens, waar de heer Tim Proeck het net over had, en de zero-emissiezone

[0:09:42] zorgen voor een golf aan ondernemers die op dit moment conventionele voertuigen willen

[0:09:48] bestellen.

[0:09:49] Om nog eigenlijk voor 1 januari 2025 daarop aan te passen.

[0:09:54] Recente verkoopcijfers versterken dit beeld ook.

[0:09:57] Als je kijkt in de periode januari tot en met mei 2023 werden er 30.000 bestelauto's

[0:10:04] verkocht, geregistreerd.

[0:10:05] En als je kijkt naar 2024, zitten we al op 37.000, een stijging van 25 procent.

[0:10:11] Dus zeg maar, de angst die leeft, dat blijkt ook gewoon uit cijfers.

[0:10:15] Maar ook als we rondbellen bij onze leden, zien wij gewoon dat er veel druk ontstaat.

[0:10:18] Nou goed, onze leden werken echt hard om deze voertuigen ook voor 1 januari 2025 klaar te hebben.

[0:10:23] Maar deze voertuigen moeten dan ook voor 1 januari 2025 een kenteken krijgen van de RDW,

[0:10:28] om uiteindelijk ook de zero-emissiezons in te mogen.

[0:10:30] En we zien dat de RDW echt zijn uiterste best doet om dat voor elkaar te krijgen.

[0:10:33] We zijn uiteraard ook in gesprek met de RDW.

[0:10:35] Maar we maken ons toch wel zorgen of er genoeg mensen en middelen beschikbaar zijn

[0:10:40] om al deze voertuigen die af zijn gemaakt al door de carrosseriebouwers

[0:10:43] uiteindelijk ook op tijd de weg op te krijgen en goedkeuring te krijgen.

[0:10:49] Dus wij vinden het belangrijk dat we van het kabinet de garantie krijgen

[0:10:51] dat deze ondernemers niet in de kou blijven staan.

[0:10:54] Dus dat betekent voldoende mensen en middelen voor de RDW

[0:10:56] om te zorgen dat al die voertuigen ook in januari 2025 gekentekend kunnen zijn.

[0:11:01] En mocht dat niet lukken, een regeling dat voertuigen die af zijn

[0:11:04] maar niet gekeurd of geregistreerd kunnen worden voor januari 2025.

[0:11:08] Het is een regeling komt dat die alsnog keuring krijgen van voor 1 januari 2025,

[0:11:12] dat ze uiteindelijk geen BPM hoeven te betalen in één keer en niet de zero-missie-zones in mogen.

[0:11:17] Veel dank voor uw aandacht en uiteraard ook bereid om vragen te beantwoorden.

[0:11:21] Dank meneer Schuder voor uw bijdrage.

[0:11:24] En dan geef ik het woord door aan mevrouw Onne namens Natuur en Milieu.

[0:11:29] Dank u wel, voorzitter. En uiteraard dank u wel ook voor de uitnodiging.

[0:11:32] Ik ben Nienke Onner, de programmeleider duurzame mobiliteit bij Natuur en Milieu, de milieuorganisatie

[0:11:39] die samenwerkt aan duurzame oplossingen.

[0:11:42] Bestelwagens en vrachtwagens rijden in Nederland dagelijks duizenden kilometers om belangrijke

[0:11:47] goederen en diensten te leveren, maar tegelijkertijd zorgen al die ritten ook voor uitstoot van

[0:11:52] diverse schadelijke stoffen, zoals CO2 en stikstofoxide.

[0:11:56] De zero-emissiezones zijn een effectief instrument om de verduurzaming van die mobiliteit in

[0:12:01] Nederland te versnellen.

[0:12:02] De zones dragen bij aan het terugdringen van de CO2-uitstoot

[0:12:06] en zorgen voor een betere leefbaarheid en luchtkwaliteit in onze steden.

[0:12:10] Maar dan moeten we ze wel zo uit gaan voeren zoals we hebben afgesproken.

[0:12:14] In Nederland zijn er nu ongeveer dertig steden

[0:12:16] die hebben aangekondigd een zero-emissiezone in te gaan voeren.

[0:12:19] En de eerste staan klaar om per 1 januari 2025 te beginnen.

[0:12:23] En we zijn daar klaar voor.

[0:12:25] De zero-emissiezones zijn uitvoerbaar en ze zijn ook haalbaar.

[0:12:29] Het aanbod van zero-emissiebedrijfsvoertuigen

[0:12:31] is de afgelopen jaren sterk uitgebreid.

[0:12:34] In alle segmenten zijn op dit moment voertuigen beschikbaar.

[0:12:37] Ook voertuigen die aanhangers kunnen trekken.

[0:12:40] De kern van de gezamenlijke afspraken van het ministerie,

[0:12:44] de brancheorganisaties, gemeenten en natuur en milieu,

[0:12:48] is uniformiteit van regels.

[0:12:50] Voor iedereen gelden dezelfde basisregels

[0:12:52] in elke gemeente die een zone gaat invoeren.

[0:12:55] Wie kan voor duurzame, krijgt te maken met heldere toegangsregels.

[0:12:59] Voor wie dat nog niet mogelijk is, zijn er uitzonderingen en ontheffingen.

[0:13:04] Er is geluisterd naar ondernemers.

[0:13:06] En voor knelpunten zijn er echt oplossingen.

[0:13:09] De toegangsregels voor euro 6-bakwagens zijn daarom verruimd.

[0:13:13] En bijvoorbeeld netcongesti hoeft vaak geen belemering te zijn...

[0:13:17] om eerste stappen te zetten naar een emissieloos wagenpark.

[0:13:20] Maar dan moeten we ondernemers wel helpen...

[0:13:22] met toegang tot kennis en advies daarover.

[0:13:27] Duidelijkheid, betrouwbaarheid en harmonisatie...

[0:13:29] Dat zijn nu de belangrijke elementen om te komen tot een succesvolle start

[0:13:32] van de zero-emissiezones.

[0:13:34] Uitstel of extra ontheffingen zorgen voor verwarring

[0:13:38] en maken de zones potentieel minder effectief.

[0:13:41] Want waarom zouden we dan wel een ontheffing geven

[0:13:43] aan een markthandelaar met een groentestal

[0:13:45] en niet voor een lokale ondernemer met een groentewinkel?

[0:13:49] Juist de duidelijkheid en de betrouwbaarheid

[0:13:51] is essentieel om een gelijkspeelveld te creëren,

[0:13:55] ook voor ondernemers die al geïnvesteerd hebben in verduurzaming.

[0:14:01] Kortom, één, voorkom onduidelijkheid.

[0:14:03] Hou vast aan de geharmoniseerde aanpak en wees een betrouwbare partner.

[0:14:07] Blijf bij de huidige spelregels.

[0:14:09] En twee, geef kleine MKB'ers eventueel extra steun om de overstap naar een zero-emissieloos vervoer te maken.

[0:14:17] Dat helpt dan echt op lange termijn veel meer dan een extra ontheffing.

[0:14:22] Dank mevrouw Onne voor uw bijdrage.

[0:14:24] En dan geef ik graag mevrouw Esselbrugge nog het woord namens de Vereniging van de Nederlandse Gemeenten.

[0:14:28] Dank dat ik hier mag spreken namens de Nederlandse gemeente en excuses dat ik iets te laat door

[0:14:36] de bewaking heen kwam.

[0:14:39] De invoering van de serie-emissiezones voor stadslogistiek in steden draagt enorm bij,

[0:14:44] en dat is heel belangrijk voor gemeentes, aan een gezondere leefomgeving voor onze inwoners,

[0:14:49] ondernemers en bezoekers.

[0:14:51] Door schonere lucht, minder geluidsoverlast en minder uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof.

[0:14:57] De invoering van die zero-emissiezones komt niet uit de lucht vallen.

[0:15:03] In 2014 hebben we hier al over met elkaar het Rijk, de gemeente en de sector in totaal met

[0:15:09] vijftig deelnemers de basis gelegd.

[0:15:12] Toen werd namelijk al de Green Deal Zero Emission Statslogistiek ondertekend, gericht op invoering

[0:15:19] van deze zones per 2025.

[0:15:22] We zijn er dus al tien jaar mee bezig.

[0:15:24] Ook zijn de ZE-zones onderdeel van de uitvoering van het Klimaatakkoord uit 2019,

[0:15:30] waarin de afspraak is gemaakt dat in 30 tot 40 van de gemeenten vanaf 2022 een ZE-zone wordt ingevoerd.

[0:15:39] En in de periode van 2021 hebben we de uitvoeringsagenda Stadslogistiek ontwikkeld

[0:15:44] en zijn de uitgangspunten ook door al deze partijen met elkaar bepaald.

[0:15:50] Breed ondertekend door TLN, door de RAI-vereniging, de MKB Infra, Techniek Nederland, BOVAG,

[0:15:56] de Aannemers Federatie Nederlandse Bouw en Infra en EvoVenedex.

[0:16:02] Dat zegt wel wat, dat we dit met z'n allen samen hebben gedaan.

[0:16:05] De met elkaar afgesproken ambities hebben al bijgedragen aan ongelooflijk mooie ontwikkelingen in de markt,

[0:16:11] zoals een toename in het aantal beschikbare elektrische voertuigen,

[0:16:15] die ook steeds betaalbaarder worden om elektrisch te kunnen rijden

[0:16:18] en de kosten blijken, ook onder de streep, goed uit te pakken.

[0:16:23] En wij als gemeente werken voortvarend aan het realiseren van die noodzakelijke oplaadinfrastructuur.

[0:16:29] Maar natuurlijk herkennen we ook de uitdagingen van de ondernemers.

[0:16:33] Soms zijn er nog geen elektrische voertuigen die aan hun specifieke eisen voldoen,

[0:16:38] soms zijn levertijden heel lang,

[0:16:40] en soms hoeven ondernemers maar heel af en toe in die zero-emissiezones te komen.

[0:16:45] En soms is het aantoonbaar financieel niet haalbaar voor een ondernemer.

[0:16:50] En daarom hebben wij een breed pakket ontwikkeld met overgangsregelingen en vele ontheffingen.

[0:16:56] Ook is er een subsidieregeling emissieloze bedrijfsauto's.

[0:17:00] En waar nodig, wordt er maatwerk geboden.

[0:17:04] Een greep uit al deze regelingen heeft u in de position paper kunnen lezen.

[0:17:08] Ondernemers staan er dus wat ons betreft niet alleen voor.

[0:17:11] Lokaal wordt er uitvoerig met ondernemers gesproken, de gemeenten bieden advies op maat en de procedures worden heel zorgvuldig doorlopen met een uitgebreide communicatie, inspraak en zienswijze moment.

[0:17:25] We willen nu echt van start en duidelijkheid bieden aan al die ondernemers en de goede koplopers niet straffen met uitstel of aanpassing.

[0:17:36] Maak van die koplopers niet een kopschuwe ondernemer.

[0:17:39] Een groot aantal ondernemers heeft inmiddels al geïnvesteerd in die emissieloos voertuigen

[0:17:45] en andere ondernemers hebben hun dienstverleningsconcept erop aangepast.

[0:17:50] Denk aan de cityhubs, de fietskoeriers en de bundelaars.

[0:17:54] Uitstel zou voor deze ondernemers echt zeer negatief treffen.

[0:17:58] Wij verzoeken u dan ook om uitstel te voorkomen.

[0:18:02] Dit schept alleen maar onduidelijkheid en helpt de ondernemers niet.

[0:18:05] Waar nodig zijn we als gemeente ruimhartig met het ontheffingenbeleid en we helpen de

[0:18:11] ondernemers waar mogelijk op individueel niveau met adviezen en oplossingen.

[0:18:17] Wel is duidelijk dat eenduidigheid, en dat is al een paar keer benadrukt, belangrijk

[0:18:21] is voor ondernemers, maar ook voor gemeenten.

[0:18:24] De Rijksoverheid heeft hier wat ons betreft een belangrijke rol in, voor harmonisering,

[0:18:29] zodat ondernemers die in meerdere gemeenten opereren niet met verschillende regelgevingen

[0:18:34] worden geconfronteerd.

[0:18:35] Dat betekent ook de harmonisatie van verkeersborden.

[0:18:40] Uw Kamer heeft de benodigde RvV-wijziging van verkeersborden vorig jaar controversieel

[0:18:45] verklaard.

[0:18:46] Het effect hiervan is dat gemeenten ieder naar eigen oplossingen aan het zoeken zijn

[0:18:51] om tijdig de juiste bebording te kunnen plaatsen en dat helpt niet.

[0:18:55] Wij verzoeken u dan ook om deze controversieel verklaring, maar dat gaat snel gebeuren, ongedaan

[0:19:01] te maken.

[0:19:02] Met het huidige pakket tot slot van overgangsregelingen en ontheffingsmogelijkheden kunnen we de

[0:19:07] ZE-zone op een verantwoorde wijze invoeren.

[0:19:11] Verschuif dit probleem niet naar de toekomst, onze inwoners verdienen een meer dan gezonde

[0:19:17] leefomgeving.

[0:19:18] Ook u bedankt mevrouw Esselbrugge voor uw bijdrage.

[0:19:22] Dan zou ik nu graag naar de leden willen om hen de mogelijkheid te geven om een vraag

[0:19:25] te stellen.

[0:19:26] We hebben op zichzelf best ruim de tijd om dat te doen in dit blok, dus ik zou willen

[0:19:29] voorstellen dat we per lid een vraag stellen, dat u ook zegt aan wie u die vraag stelt,

[0:19:33] en dat die dan ook direct beantwoord kan worden om het goed en zorgvuldig met elkaar te doen.

[0:19:37] Dan zou ik willen beginnen bij mevrouw Veldman van de VVD.

[0:19:41] Dank u wel, voorzitter, en hartelijk dank voor de toelichting en uitgebreide reflectie op de

[0:19:46] zero-emissiezones. Ik heb een heleboel vragen en tegelijkertijd denk ik dat ook in het volgende

[0:19:55] Ik denk een vraag aan BOVAG en RAI.

[0:20:01] Er zijn al ondernemers die hebben geïnvesteerd in de verduurzaming van hun wagenpark.

[0:20:08] Tegelijkertijd zien we ook dat heel veel ondernemers dat nog niet kunnen.

[0:20:12] In de gemeente waar ik toevallig vandaan kom, de gemeente Ede, wordt deze week in de gemeenteraad

[0:20:18] gesproken over het uitstellen van de zero-emissiezone naar 2030 in plaats van 2026.

[0:20:26] Een van de dingen die ik lees in hun argumentatie is dat er heel veel, vooral ZZP'ers zijn, 85% van

[0:20:35] de mensen die daar dus rijden met een busje, ZZP'ers, en waarvan 85% gebruik maakt van een

[0:20:43] tweedehands, of als ze een bus kunnen kopen, dat dat een tweedehands diesel is.

[0:20:47] En dat dat voor hen de manier is om hun eigen bedrijfje zeg maar in de lucht te houden.

[0:20:55] Kunt u wat meer vertellen over de verhouding tussen de ondernemers, en dat bedoel ik gewoon

[0:20:59] in aantallen en percentages, wat uw beeld daarvan is, tussen dit soort ondernemers, die juist

[0:21:03] die grote moeite hebben om die stap te maken, en de grotere ondernemers, die, wat hartstikke

[0:21:08] goed is, werken aan de verduurzaming van hun wagenpark, maar daar ook natuurlijk veel

[0:21:12] meer investeringsmogelijkheden in hebben?

[0:21:14] Dank u wel.

[0:21:15] U stelde de vraag aan de heer Ten Broek en de heer Schuller.

[0:21:18] Het is aan u hoe jullie die beantwoording willen doen.

[0:21:22] Ja, die fusie is nog niet gelukt de afgelopen negentig jaar, maar wie weet, collega.

[0:21:30] Maar mijn eerste antwoord aan mevrouw Veldman zou zijn, probeer de neiging te onderdrukken

[0:21:35] om je gemeente mee te geven dat ze gaan afwijken van andere gemeenten, want dat is voor ondernemers

[0:21:40] echt dodelijk, ook als je ZZP'er bent, want ze moeten vaak regionaal opereren.

[0:21:45] Dus het eerste wat ik zou willen zeggen is, het maakt niet de gemeente het uitgangspunt,

[0:21:48] het maakt de ondernemer het uitgangspunt.

[0:21:51] Het tweede wat ik erbij zou willen zeggen is, ja, dat klopt, dat beeld.

[0:21:54] Ik zal zo even nagaan of we daar ook een percentage op kunnen plakken,

[0:21:56] want we hebben daar wel wat berekeningen op staan.

[0:22:00] Maar weet in ieder geval dat op dit moment heel veel ondernemers ook gebruik maken

[0:22:06] van de mogelijkheid om nog naar een bestelbus te gaan om hun euro 5,

[0:22:11] die vaak al dertien jaar of ouder is, dus al dertien jaar tweedehands,

[0:22:16] om die te vervangen. Dat zien we op dit moment.

[0:22:18] En dat heeft natuurlijk alles te maken met het feit dat dat nu nog zonder de BPN kan.

[0:22:24] Dus er bestaan oplossingen.

[0:22:25] En ten derde zou ik willen zeggen, de hardheidsklootzakers die nu worden toegepast,

[0:22:31] de uitzonderingen en de vrijstellingen en de ontheffingen,

[0:22:36] daar zit de ruimte voor het beleid.

[0:22:38] Dus je probeert het zo uniform mogelijk over het land te houden.

[0:22:40] Dat is goed voor die ondernemers, ook voor die ZZP'ers.

[0:22:44] Ze maken al gebruik van de mogelijkheid om ook naar die diesel uit te wijken...

[0:22:48] ...die veel schoner is en daarmee dragen ze dus bij om binnen die termijnen...

[0:22:52] ...die er zijn met total cost of ownership, is dat in de komende vijf jaar.

[0:22:56] In de meeste gevallen denken wij nog wel te doen.

[0:22:59] En het nadeel dat je pakt op het moment dat je ondernemers die wel hebben geïnvesteerd...

[0:23:02] ...daar zitten ook veel ZZP'ers bij die enorme kosten hebben gemaakt...

[0:23:05] ...om nu al die overgang te maken.

[0:23:07] Ja, ik denk dat het niet zo fnuikend is voor het overheidsbeleid...

[0:23:11] als je eerst zegt dat we dat moeten doen.

[0:23:14] En vervolgens blijkt die enorme kost, waar ze heel veel werk voor moeten verrichten,

[0:23:20] om wat terug te verdienen, om te zeggen dat dat dan vervolgens niet nodig is geweest.

[0:23:25] En wij denken dat de overgangstermijnen, ontheffingen en vrijstellingen,

[0:23:28] dat je daar een heel eind mee kunt komen.

[0:23:31] We zouden wel graag zien dat laadinfrastructuur onderdeel zou worden van die afweging.

[0:23:35] Want als er geen laadinfrastructuur is, dat is echt een lokaal nadeel,

[0:23:38] Ja, dan kan die ondernemer gewoon simpelweg geen kant op.

[0:23:42] 75% krijg ik nu door is euro 5 en euro 6.

[0:23:46] En dat mag de stad dus gewoon in.

[0:23:49] Dat zijn dus die solutions.

[0:23:50] Dus heel veel ZZP'ers kunnen echt nog wel even voort.

[0:23:54] Helder, dank. Ik kijk naar de heer Schuur of hij nog aanvullingen heeft.

[0:23:58] Als u uw microfoon aan zou willen doen.

[0:24:01] Ik zou het betoog van dit in Broeken goed volgen en ook ondersteunen.

[0:24:05] Misschien, ja, aanvullend.

[0:24:06] Ik denk, er zit inderdaad wel verschil tussen wat kleinere ondernemers en grote ondernemers.

[0:24:09] Ik denk daarom is onze onroep heel belangrijk, van dat ondernemers die dit jaar nog de kans zien dan van ik moet mijn bus vervangen,

[0:24:16] van dat ze nog de mogelijkheid hebben om dit jaar nog de bus te vervangen tot 1 januari 2025,

[0:24:20] dat ze die mogelijkheid hebben, in ieder geval om dat te doen.

[0:24:24] Maar ik denk ook, en dat is wel heel belangrijk, van we moeten wel de regels die vastgesteld zijn met elkaar vasthouden,

[0:24:31] want andere ondernemers hebben wel geacteerd hierop, die hebben wel zaken ondernomen.

[0:24:35] Dus ja, op het moment dat je nu met de regels gaat schrijven,

[0:24:37] denk ik dat aan de ene kant bevoordeel je daarmee misschien ondernemers,

[0:24:41] maar je benadert weer anderen.

[0:24:42] En dat blijft in deze discussie, denk ik, heel lastig.

[0:24:45] En daarom zeg ik als RAI-vereniging wel van hou vast aan de spelregels

[0:24:47] die we met elkaar hebben afgesproken, die voor iedereen duidelijk waren.

[0:24:49] Ik heb hier ook onze monitorlichte bedrijfswagens.

[0:24:54] Daar blijkt ook uit dat veel ondernemers wel bekend waren in 2023 inmiddels,

[0:24:59] want daar gaan deze cijfers over,

[0:25:01] met dat er zeer veel emissiezones eraan zouden komen.

[0:25:03] Dat zijn ze niet allemaal natuurlijk,

[0:25:05] Maar dan verwijs ik naar het feit dat de ondernemers die het nu nog horen...

[0:25:09] in ieder geval de kans hebben om dit jaar nog een bus aan te schaffen...

[0:25:11] waar ze nog een tijd de diesel-emissiezones mee inkunnen.

[0:25:15] Veel dank. Dan kijk ik naar de heer Kisteman namens de VVD.

[0:25:20] Dank u wel. Dank u wel, voorzitter. En bedankt voor deze toelichting.

[0:25:27] Er roept tal van vragen op.

[0:25:29] Jullie zijn voorstander om het niet uit te stellen, niet aan te passen.

[0:25:32] U gaf net een voorbeeldje, de heer Tebroek, over de prijsverschillen.

[0:25:35] 30.000 euro voor een diesel, 50.000 voor een elektrische.

[0:25:38] 20.000 euro is voor een klein ondernemer enorm veel verschil, al zal die het in 2023 hebben geweten.

[0:25:44] Wat jullie belangrijk noemen is, willen we dit doorganglaad winnen, is bijvoorbeeld het laadvermogen.

[0:25:49] Mijn vraag dan aan mevrouw Esselbrugge van de Verenigde Nederlandse Gemeente.

[0:25:52] Hoe is het met onze laadinfrastructuur in die zero-emissiezones?

[0:25:56] Kunnen die, al die ondernemers in onze binnensteden, die die binnensteden levendig houden, kunnen die straks gaan laden?

[0:26:05] Voor alle ondernemers die aan een zero-emissiezones moeten voldoen in 2025, daarvoor zijn er voldoende

[0:26:12] laadmogelijkheden.

[0:26:14] Dat zijn de prognosen en berekeningen die er gemaakt zijn, dus daar hebben we het volgste

[0:26:18] vertrouwen in.

[0:26:22] Misschien dat ik het iets concreter moet maken, betekent dat dat ze dat gewoon bij hun bedrijf

[0:26:26] in de binnenstad kunnen doen, of moeten ze ergens buiten het centrum op een industrietrein

[0:26:29] laden?

[0:26:33] Dat verschilt. De grote vrachtwagens doen dat vaak op eigen terrein.

[0:26:40] En de ZZP-bestelbusjes doen dat vaak in publieke voorzieningen.

[0:26:45] En daarvan is de prognose in de gemeente die meedoen.

[0:26:52] Dank. Ik kijk naar mevrouw Van Meet van de PVV.

[0:26:58] Dank u wel. Ik vervang de heer Huiting.

[0:27:02] Maar ik als ex-ondernemer heb hier natuurlijk veel mee te maken gekregen.

[0:27:06] En ik was echt wel iemand die zich heeft verzet tegen de seroemissie.

[0:27:13] In het hoofdlijnakkoord staat natuurlijk dat we gaan bezien of dat we het kunnen uitstellen.

[0:27:17] Ik hoor dat het hier niet zo heel erg wordt gewaardeerd.

[0:27:24] En dat er dan wat gezegd wordt dat we benadelen, zeg maar, die ondernemers die al die investeringen hebben gedaan.

[0:27:30] Nou, ik zou zeggen dat is dus niet het geval.

[0:27:33] Die hebben gelukkig die mogelijkheid gehad.

[0:27:36] De reden dat we hier zitten, want anders zaten we hier niet, is dat er dus een heleboel ondernemers

[0:27:41] niet kunnen aansluiten, want anders hadden we dit gesprek ook niet hoeven voeren.

[0:27:46] Dus ik zit eigenlijk een beetje te kijken naar wat we doen als we besluiten om het wel op te schuiven.

[0:27:52] Dus we hebben het er niet over om het helemaal af te schaffen of zo, om het niet door te laten,

[0:27:57] maar we verschuiven het wel.

[0:27:59] Wat zijn dan volgens u de problemen of eventueel de nadelen voor die anderen die dat dan

[0:28:05] hebben. En dat vraag ik eigenlijk aan de heer Tebroeken en de heer Schullen.

[0:28:12] Mevrouw Vermeter, ik snap heel goed wat u zegt. Ik kom die geluid natuurlijk ook overal heen,

[0:28:16] want ik spreek heel veel ondernemers en ik heb ook natuurlijk even verdiept in wat u zelf op

[0:28:21] dat vlak heeft gedaan. En ik zou bijna zeggen, kijk, bijvoorbeeld in de omgeving waar u zelf

[0:28:27] ondernemer bent geweest, als je kijkt naar food trucks, bijvoorbeeld mijn broertje doet daar ook

[0:28:33] die krijgen voorlopig nog een ontheffing.

[0:28:37] Kermiswagens krijgen ook een ontheffing.

[0:28:38] Zo zijn er verschillende hardheidsclausules ingebracht

[0:28:43] waarvan wij zeggen die zijn verstandig.

[0:28:45] Daar moet je het lokale beleid zijn werk laten doen.

[0:28:50] Maar pas nou op met, de politiek heeft er een handje van,

[0:28:53] ik kom er zelf vandaan zoals u weet,

[0:28:55] maar om met z'n allen iets te verzinnen.

[0:28:57] En dan mogen, het gaat over de schuttingen,

[0:28:59] dan mogen de gemeenten en de markt en het milieu het gaan oplossen.

[0:29:04] Nu heeft u hier de unieke situatie

[0:29:06] dat we hier eigenlijk alle vier ongeveer hetzelfde zeggen.

[0:29:10] Daar zijn we ook niet zo 1, 2, 3 op uitgekomen.

[0:29:12] Maar dat we dat voor elkaar hebben gekregen

[0:29:14] en we hoeven niet negen maanden met elkaar te formeren,

[0:29:16] is op zichzelf wel een verdienste.

[0:29:19] En als u wilt dat dat vermogen aan onze kant blijft,

[0:29:22] wij houden die ondernemers echt in de gaten.

[0:29:24] En je kunt niet op de laatste ondernemer je beleid afstemmen.

[0:29:27] Je moet afstemmen op die ondernemers die nu al met willes en wedes en in gereden...

[0:29:36] ...die geen gereden twijfel mochten hebben over wat de overheid ging doen.

[0:29:39] Het is ook een kwestie van voorspelbaarheid van een overheidsbeleid.

[0:29:42] Die hebben enorme investeringen gedaan.

[0:29:44] En voor die ondernemers die dat nu nog niet kunnen opbrengen, zijn er...

[0:29:47] ...zoals in de omgeving waar u zelf gewerkt hebt, zijn er in mijn ogen goede uitzonderingen.

[0:29:55] is er gedoogd beleid, op zijn Nederland zijn er ook hardheidsclausules.

[0:30:00] Het enige waarvoor ik zou willen pleiten is niet een uitstel.

[0:30:03] Het enige waarvoor ik zou willen pleiten is om een hardheidsclausule toe te voegen.

[0:30:07] Ik meen ook dat het ministerie daarmee bezig is als het gaat om de laadinfrastructuur.

[0:30:10] Gelooft u mij, daar doet u de meeste ondernemers een plezier mee.

[0:30:19] Misschien nog even aanvullend bladverhaal.

[0:30:21] Ik heb ook even de ontheffingen voor me.

[0:30:23] En ik denk dat er inderdaad ook voor gemeenten is, want het is wel, ook in onze achterban,

[0:30:27] Ondernemers hebben ook zelf bestel, wij maken ze, maar die hebben natuurlijk ook zelf wel bestelwagens en vrachtwagens.

[0:30:31] Dus het is ook wel inderdaad een probleem voor sommige ondernemers.

[0:30:35] Maar er zijn ook best wel veel ontheffingen.

[0:30:37] Er is ook onder andere ontheffing in verband met bedrijfseconomische omstandigheden, dat is een financiële, maar er is er ook eentje met langere leeftijden.

[0:30:45] Als blijkt dat op een gegeven moment een bus die nodig is, of vrachtwagen, dat die niet leverbaar is, dan is er ook een ontheffingsmogelijkheid.

[0:30:53] Dus ik denk dat inderdaad in al de redelijkheid er met heel veel partijen is gesproken over wat zijn nou redelijke ontheffingen.

[0:30:59] En uiteindelijk tot deze lijst gekomen is om uiteindelijk te zeggen van ja, dat is dan de lijst die je hebt.

[0:31:04] Want dat zijn de spelregels die we met elkaar hebben afgesproken.

[0:31:07] En het blijft heel moeilijk, want er zijn altijd natuurlijk gevallen die er dan net buiten vallen.

[0:31:12] En ja, dat is denk ik uiteindelijk wel de keuze die je dan met elkaar gemaakt hebt.

[0:31:15] Maar dat is uiteindelijk de keuze van de politiek om te kijken hoe ze daarmee verder willen.

[0:31:18] Maar wij van het RUI-vereniging zeggen in ieder geval van dit pakket aan wat hier ligt,

[0:31:23] daar hebben heel veel ondernemers toch kans om inderdaad de ontheffing te krijgen.

[0:31:27] En dat geeft de gemeentes de kans om inderdaad beleid voor de particuliere ondernemer te maken,

[0:31:32] maar wel op basis van gemeenschappelijke afspraken,

[0:31:35] zodat ook ondernemers niet met allemaal verschillende regels in verschillende gemeenten te maken krijgen.

[0:31:41] Dank. Ik kijk naar de heer Pierik van de Boerburgerbeweging.

[0:31:46] Dank, voorzitter.

[0:31:49] Er zat eigenlijk best wel een behoorlijke lijn in de betoging van de vier...

[0:31:54] En ik moet zeggen dat ik de woorden eenduidigheid, uniformiteit, harmonisatie en gelijkspeelveld heel vaak gehoord heb.

[0:32:03] En dat is de ene kant van het verhaal.

[0:32:04] En tegelijkertijd heb ik ook de woorden vrijstelling, ontheffing en overgangstermijn heel vaak gehoord.

[0:32:09] En er zit natuurlijk een bepaalde spanning op die twee.

[0:32:12] Aan de ene kant wil je eenduidigheid, je wil eigenlijk een gelijkspeelveld.

[0:32:15] maar je wil het ook haalbaar en betaalbaar maken voor de ondernemers.

[0:32:20] En dan is eigenlijk mijn vraag van die regels die we afgesproken hebben met elkaar...

[0:32:26] over die zero-emissiezone, die worden eigenlijk wel vrij breed omarmd...

[0:32:32] als ik het goed begrijp, maar is het denkbaar...

[0:32:35] dat we nog wat gaan sleutelen aan die regels die we hebben afgesproken, zeg maar?

[0:32:40] Ik bedoel, die klimaatakkoord, die dingen wil ik niet ter discussie stellen...

[0:32:46] Kan er nog eens gekeken worden naar die regels die we met elkaar afgesproken hebben?

[0:32:49] Ik bedoel, 30 gemeentes is natuurlijk mooi dat die meegaan doen, zeg maar.

[0:32:55] Maar het roept natuurlijk ook allemaal weer vragen op.

[0:33:00] Waarom die 30 gemeentes? Hoe is dat gegaan?

[0:33:03] En moeten we er ook niet nog wat andere regels bij leggen...

[0:33:07] om het voor die ondernemers haalbaar en betaalbaar te houden?

[0:33:10] Wilt u van een specifiek iemand hier een antwoord op, heer Pierik?

[0:33:14] In de eerste instantie dacht ik aan de heer Ten Broeken.

[0:33:17] Meneer Pierek, ik snap dat.

[0:33:19] En eigenlijk wat u beschrijft is heel Hollandse.

[0:33:22] Wij houden altijd van eenduidigheid, want dat zit in ons kloeke taalgebruik.

[0:33:27] En tegelijkertijd zouden we Nederland niet zijn als we dan niet daar weer heel veel uitzonderingen

[0:33:30] op zouden toepassen.

[0:33:31] Maar wat we proberen te doen is natuurlijk begrip hebben voor de uitzondering.

[0:33:34] Dat zat volgens mij ook in de bijdrage van mevrouw Van Metelen.

[0:33:37] En dat hoort, meen ik, ook bij de VVD wel te horen.

[0:33:39] En daar komt u voorop.

[0:33:41] Gelooft u ons?

[0:33:42] Dat doen wij ook.

[0:33:43] Alleen, uiteindelijk worden wij geconfronteerd met beleid dat door u bedacht is,

[0:33:47] in uw gemeenschappelijkheid.

[0:33:48] Sommigen wat meer enthousiast, anderen wat minder enthousiast.

[0:33:51] Maar de sector, de branche, wij hier, de markt, de stakeholders die erover gaan,

[0:33:56] moeten het wel kunnen uitvoeren.

[0:33:58] En er wordt nogal wat over de schutting gegooid bij die ondernemers.

[0:34:00] En als ze dat dan, en dat doen ze loyaal, weer aan het uitvoeren zijn,

[0:34:04] en daar kan ik wel een heel lijstje van geven,

[0:34:06] wat ver voorbij die CO2-emissiezones gaan,

[0:34:11] dan moet je wel daarop kunnen vertrouwen.

[0:34:13] Dus ik zou bijna zeggen, laat de hemelsnaam nou die overheid eens een keer op dit vlak handhaven en betrouwbaar zijn.

[0:34:20] Dus wij zagen met enige zorg deze zin in uw hoofdlijnakkoord.

[0:34:26] En ik zou zeggen, als u dan zo graag iets wilt sleutelen, doe dat dan aan de hardheidscausule voor de laadinfrastructuur, want die is volstrekt logisch.

[0:34:33] En daarmee zult u die ondernemers, die in ieder geval mee kunnen en mee willen, nu al blij maken.

[0:34:39] en diegenen die er nu nog niet mee kunnen,

[0:34:41] die moeten juist van die harthaas-clausuliers gebruik kunnen maken.

[0:34:44] Daar zijn die uitzonderingen voor bedoeld.

[0:34:46] Maar er zullen er altijd wel een paar zijn die daar niet onder vallen.

[0:34:50] Maar je zult merken, zo werkt beleid.

[0:34:53] Ik kijk naar de heer Olger van Dijk.

[0:34:55] De heer Pierik wilde graag een vervolgvraag stellen, zie ik.

[0:34:58] Ja, nog één korte vervolgvraag dan.

[0:35:01] Want eigenlijk is het een serieus oproep aan de coalitiepartijen van

[0:35:08] Nou, wijt niet af van de bestaande regels en voer die zero-emission-zones in ieder geval in.

[0:35:15] Maar ik kan me voorstellen dat je dan toch ook op een bepaald moment zegt...

[0:35:18] die regels die we afgesproken hebben, we moeten dat op een bepaald moment ook gaan evalueren...

[0:35:21] en misschien hier en daar wat bij gaan sturen.

[0:35:23] Ik bedoel, is daar in het proces ook in voorzien?

[0:35:28] Ja, als je dat doet, doe het in ieder geval landelijk.

[0:35:30] Want nogmaals, je moet het in de gemeente doen, dat snappen we heel goed.

[0:35:34] Maar ondernemers werken niet per gemeente.

[0:35:37] Die werken overzakelijk regionaal.

[0:35:40] Dus probeer in elk geval een lappendeken te voorkomen.

[0:35:42] En dat zou je er toe kunnen pleiten om het in ieder geval landelijk te monitoren, landelijk te handhaven.

[0:35:47] En doe geen dingen die je niet kunt handhaven.

[0:35:49] Er wordt wel eens, je zou bijvoorbeeld kunnen bijmengen.

[0:35:53] Dat je met andere brandstoffen, maar dat kun je niet zien op het moment dat je die zone binnen rijdt.

[0:35:58] Dus doe geen dingen die je niet kunt handhaven.

[0:36:01] We zitten met z'n allen, proberen we naar schoon te gaan.

[0:36:04] De een vindt dat het wat sneller moet dan de ander.

[0:36:06] Maar we zullen het wel met elkaar moeten doen.

[0:36:08] U heeft hier de unieke situatie, u heeft eigenlijk wat u over de schutting heeft gehoord als politiek

[0:36:12] is opgeraapt, is opgepakt en wordt ook uitgevoerd.

[0:36:17] Maar geef ons dan wel de gelegenheid om het op een goede manier te doen.

[0:36:19] En nogmaals, het pleidooi wat wij doen, als u dat wilt veranderen, is met name daar waar

[0:36:24] het gaat om de laadinfrastructuur.

[0:36:25] Laat dat onderdeel zijn van de hardtijdsclausures, dat is nu nog niet het geval.

[0:36:29] En bij landelijke ontheffingen en vrijstellingen, ook bij ontheffingen en vrijstellingen, probeer

[0:36:33] Als u het echt niet kunt bedwingen, uw regelzucht, probeer het dan landelijk te doen.

[0:36:38] De heer Olger van Dijk namens NEC.

[0:36:42] Dank voor uw eensgezindheid aan de overkant van de tafel.

[0:36:46] Dat is mooi om ook te zien en wat mijn fractie betreft op zichzelf ook goed,

[0:36:49] omdat wij van nieuw sociaal contract geloven dat dit iets kan betekenen

[0:36:55] voor de leefbaarheid van veel binnensteden.

[0:36:58] Tegelijkertijd willen we dit ook zorgvuldig doen en voelen wij ons ook gebonden aan het hoofdlijnenakkoord.

[0:37:02] en daar staan eigenlijk één, twee, misschien wel drie zinnetjes in.

[0:37:06] En ik wil even aansluiten op de laatste woorden ook van de heer ten Broeke,

[0:37:09] omdat er heel nadrukkelijk wordt gezegd dat uitstel wordt in het licht gesteld

[0:37:13] van het verder standardiseren van, ja, vrijstellingen die er toch zijn.

[0:37:18] Nog steeds zijn er verschillen mogelijk tussen gemeenten.

[0:37:21] Dat pakt voor bijvoorbeeld, nou, marktkopen, die er werd even genoemd,

[0:37:24] nog weleens nadelig uit, die hebben zich ook gemeld bij ons en andere collega's.

[0:37:28] En ik doe toch een beroep op OU ook om daarin mee te denken

[0:37:33] of er misschien toch nog zaken zijn waarvan het goed zou kunnen zijn

[0:37:37] om die op het landelijk niveau te standardiseren.

[0:37:40] Ik heb natuurlijk net die late-invraag gehoord,

[0:37:44] maar er zijn nog steeds verschillen tussen gemeten.

[0:37:48] Zou je die niet, misschien moet ik hem nog iets scherper stellen,

[0:37:50] gewoon nog verder tegen moeten gaan, dat die verschillen kunnen ontstaan?

[0:37:55] Dat is mijn vraag.

[0:37:56] En aan wie stelt u die vraag?

[0:37:59] Eigenlijk aan alle vier.

[0:38:00] Ik kijk in de eerste instantie naar de heer Ten Broeke,

[0:38:01] omdat hij het nadrukkelijk stelde over die laadinfra.

[0:38:04] En ook omdat hij beweerde dat dit hoofdlijnakkoord het tegenovergestelde bereikt.

[0:38:09] Daar ben ik even op aangegaan.

[0:38:11] En ik hoop dat dat niet zo hoeft te zijn, dat ik het zo...

[0:38:14] Want onze handtekening staat daar ook op.

[0:38:17] Ik zou me zorgen maken op het moment dat het hoofdlijnakkoord ertoe zou leiden,

[0:38:20] dat het aantal uitzonderingen en verschillen tussen gemeenten weer gaat toenemen.

[0:38:25] Dat hebben we nu juist proberen te voorkomen in het belang van die ondernemer.

[0:38:28] En we zeggen hier, dat doet u ook volgens mij in ieder geval heel indrukwekkend,

[0:38:31] voor die ondernemer te willen opkomen.

[0:38:32] Die moet het allemaal doen. Die moet het allemaal uitvoeren.

[0:38:34] Die moet die uitgaven doen. Die moet je ook ergens weer terug kunnen verdienen.

[0:38:38] Ik denk dat, even los van het punt wat ik net maakte op de laadinfrastructuur nogmaals,

[0:38:43] dat lijkt me dan nu bij deze heldig genoeg gesteld,

[0:38:45] dat het heel graag zou zijn dat die in de hardheidsclausule zou worden meegenomen.

[0:38:48] Dat zou ik echt logisch vinden als dat gebeurde.

[0:38:50] Dan past het in ieder geval al iets aan.

[0:38:52] De bestaande uitzonderingen die wij zien, en collega Schuller heeft er net een paar voorgelezen,

[0:38:57] die voldoen aan veel meer, merken wij, dan veel ondernemers weten of denken.

[0:39:03] We zouden altijd nog eens een keer naar kunnen kijken, maar als u er dan naar kijkt,

[0:39:06] bijvoorbeeld alle winkelwagens vallen daar ook al onder.

[0:39:08] Die zitten er gewoon onder.

[0:39:11] Maar als we iets zouden tegenkomen wat daar misschien ook nog bij zou kunnen,

[0:39:15] doe het dan in elk geval landelijk, zou mijn oproep zijn.

[0:39:17] Maar dat is dezelfde oproep als u doet.

[0:39:19] En we proberen vooral gemeentelijke verschillen te voorkomen, want dat is echt nefast.

[0:39:23] Maar het lijkt me dat we iemand van de VNG hier hebben die daar misschien nog wat over gaat zeggen.

[0:39:30] Ja, dank u wel.

[0:39:31] Nou, ook terugkomend op die netcongresse, die is bij ons al in Eindhoven dan al een mogelijkheid tot ontheffing.

[0:39:39] En ik denk inderdaad dat we moeten zorgen dat we het Rijk meer regie pakken op de standardisering.

[0:39:46] Want de marktkooplui worden genoemd, ik ken de gemeenten die daar inderdaad een uitzondering voor maken.

[0:39:51] terwijl andere gemeenten, zoals de gemeente waar ik zit, daar geen uitzondering voor maken,

[0:39:55] want het zijn gewoon ZZP'ers waar al die ontheffingen voldoende ruimte bieden om maatwerk te leveren.

[0:40:02] Dus ik deel de zorg en ik vind dat daar de Rijk wel een rol in heeft om verder te standardiseren

[0:40:08] daar waar het mogelijk is en voor een marktkooplui geef ik toch maar aan,

[0:40:12] die zijn niet anders dan andere ZZP'ers en wij merken in de individuele maatwerkgesprekken

[0:40:17] dat ze prima uit de voeten kunnen met alles wat er al ligt.

[0:40:23] Dank. Dan zou ik graag zelf ook een vraag willen stellen namens VVD.

[0:40:28] Ik zou eigenlijk een paar stappen terug willen.

[0:40:30] Want ik hoor in uw inbreng van allen dat het heel belangrijk is dat er eenduidig beleid komt.

[0:40:36] Maar de zero-emissiezones komen er natuurlijk ook niet zonder reden.

[0:40:39] Namelijk dat het met de luchtkwaliteit op heel veel plekken in onze steden heel erg slecht gesteld is.

[0:40:44] En ik zou daar mevrouw Onne wel over willen horen.

[0:40:47] Wat betekent het nou als die zero-emissiezones ingevoerd worden...

[0:40:50] voor mensen in die steden die misschien last hebben van longproblematiek.

[0:40:55] Soms misschien ook verdeeld sociaal gezien in steden op de meest kwetsbare plekken.

[0:41:00] Kunt u schetsen wat voor impact die seroemissiezones hebben voor mensen die last hebben van die luchtkwaliteit?

[0:41:09] Ja, dank u wel voor deze vraag.

[0:41:11] Ik moet hier wel zeggen dat ik natuurlijk een milieuorganisatie vertegenwoordig

[0:41:14] en helaas is er geen gezondheidsorganisatie uitgenodigd,

[0:41:17] maar ik kan hier wel iets over zeggen.

[0:41:20] We weten dat dieselvoertuigen stikstofoxide uitstoten.

[0:41:27] En stikstofoxide is een belangrijke oorzaak van met name asma.

[0:41:32] Asma bijvoorbeeld ook bij kinderen.

[0:41:34] Dus in die zin is het heel belangrijk dat we dit soort vervuiling zoveel mogelijk tegengaan.

[0:41:40] Er zit daarbij een heel groot verschil tussen type dieselvoertuigen.

[0:41:44] Dus de nieuwere, de Euro 6-voertuigen, zijn daarin echt zeer veel schoner

[0:41:49] dan de oudere, met name vier en lager.

[0:41:53] Vandaar ook dat gekozen is voor deze overgangsregelingen.

[0:41:56] En is het dus ook terechtvaardiger dat de Euro 5 en 6-voertuigen

[0:42:01] in de overgangsperiode iets langer door mogen rijden.

[0:42:05] We weten ook dat vervoer een heel belangrijk bron is

[0:42:09] van de uitstoot van stikstofoxide.

[0:42:12] Echt ver uit de belangrijkste bron.

[0:42:15] En we zien dat in de rapportages die verschillende gemeentes hebben gedaan, de prognoses van

[0:42:22] de vermindering van dit soort stoffen, dat het gaat om een reductie van 50 procent of

[0:42:29] meer van de stikstofoxide door verkeer.

[0:42:32] Dus dat is echt aanzienlijk.

[0:42:33] En dat komt door de introductie van deze zeo-emissiezones.

[0:42:38] Dus dat is echt heel belangrijk voor de inwoners in deze steden.

[0:42:43] Helder, dank. Ik kijk verder naar de leden of er mensen zijn die nog behoefte hebben om een vraag te stellen.

[0:42:48] Want we hebben bijna nog twintig minuten, dus die ruimte is er zeker.

[0:42:52] Ik kijk eerst naar mevrouw Veldman of de heer Kisteman vanuit de VVD of er nog vragen zijn.

[0:43:03] Ja, dank je wel. Het landelijke ontheffing loket.

[0:43:09] En ik denk dat ik even naar de VNG ga kijken.

[0:43:11] En de wijze waarop dat nu loopt, hebben jullie het idee dat dat goed loopt,

[0:43:18] dat dat op tijd klaar zou zijn,

[0:43:19] in ieder geval dat dat ook helpt bij de dingen die jullie voor ogen hebben?

[0:43:27] Op zich zou het centraal loket door de Rijksoverheid

[0:43:30] natuurlijk eerder van start moeten gaan,

[0:43:31] maar hebben de G4-gemeenten het heft in handen genomen

[0:43:35] door een tijdelijk centraal loket in te richten?

[0:43:38] Dat betekent dat per 1 juli alle ondernemers al gebruik kunnen maken

[0:43:42] en hun ontherffingen bij het centraal loket kunnen indienen.

[0:43:47] En we gaan ervan uit dat 1 november het centraal loket...

[0:43:50] door de RDW en de Rijksoverheid van start gaat.

[0:43:54] Maar anders is er dus al een centraal loket en zien wij daarin geen problemen.

[0:44:02] Dank. Heer Kiesman heeft nog een vraag.

[0:44:05] Heel kort, houden, voorzitter.

[0:44:06] Mijn vraag is voor de heer Ten Broeke, ondanks dat hij al verantwoord is geweest.

[0:44:11] Jullie zijn alle vier eensgezind.

[0:44:12] We moeten door, de politiek moet het niet tegenhouden.

[0:44:16] En alles is goed geregeld, begrijp ik, hè?

[0:44:17] En als het niet, dan zijn er uitzonderingen.

[0:44:20] Hoe ziet u dan dat deze weerstand vanuit alle ondernemers is ontstaan?

[0:44:23] Is dat dan gebaseerd op een mythe of hoe kan het dan?

[0:44:28] Waarom alle ondernemers in Nederland die zo vermoeid zijn?

[0:44:35] Ja, ik zou bijna zeggen van de ene liefhebber van de ondernemers...

[0:44:38] naar de andere liefhebber van de ondernemers.

[0:44:40] Omdat ook voor ondernemers geldt dat het soms heel lastig is...

[0:44:43] met een beperkte beurs en stijgende lasten en stijgende regeldruk,

[0:44:48] stijgende toezichthouders, een aantal toezichthouders,

[0:44:51] enorme rapportagedruk en ontzettend veel wat van de overheid verlangt wordt,

[0:44:56] of door de overheid verlangt wordt, om het allemaal maar gewoon klaar te spelen.

[0:45:00] U zegt, wij zijn eensgezind.

[0:45:03] Ja, we hebben ons best voor gedaan om eensgezind te zijn,

[0:45:06] maar wij worden geconfronteerd met eisen die door de politiek gesteld zijn de afgelopen jaren.

[0:45:10] En gelukkig leven we in een land waarbij het poldermodel nog zo werkt

[0:45:14] dat we dat met elkaar proberen op te lossen.

[0:45:16] En dat leidt ertoe dat wij ook wel zicht hebben.

[0:45:19] Ik heb deze week nog gesproken met leden die bijvoorbeeld aanhangwagens gebruiken

[0:45:23] om auto's weg te slepen.

[0:45:24] Die moeten 80.000 euro bijbetalen om zo'n nieuwe investering te doen.

[0:45:28] Dat gaat om een ondernemer in Brabant, die moet ook zijn kentekens nu verhangen.

[0:45:32] Ja, die kan zich dat net permitteren, maar de gemeente die zijn leesjes

[0:45:36] en zijn kosten moet betalen, die gaat daar heel veel meer kost aan hebben.

[0:45:38] Dan hoop ik maar dat als die gemeente straks bij u aanklopt en zegt van dit is nou het gevolg van rijksbeleid,

[0:45:44] kunnen wij ook even, dan laat u zien dat u begrip hebt voor die ondernemers.

[0:45:47] Wij proberen op dit moment naar beste vermogen het beleid dat u zelf bedacht heeft uit te voeren.

[0:45:53] Dat doen we dus door landelijk uniform te blijven en daar waar ontheffingen en uitzonderingen worden gemaakt,

[0:46:01] om die zo ruim mogelijk in te zetten en vervolgens daar ook een beetje de hand aan te houden

[0:46:05] en daar ondernemers op tijd voor in te lichten.

[0:46:07] Wij als BOVAG doen dat heel actief.

[0:46:10] We hebben echt geprobeerd om...

[0:46:11] Maar goed, we zijn natuurlijk niet...

[0:46:12] We hebben niet de megafoon die u heeft.

[0:46:17] Mevrouw van Metelen.

[0:46:19] Ja, ik ga een vraag stellen aan mevrouw Eschelbrug van de VNG.

[0:46:24] Want wat ik me wel afvraag...

[0:46:27] Ik spreek ontzettend veel ondernemers al jaren hierover.

[0:46:31] En nu als Kamerlid nog veel meer.

[0:46:33] We worden constant over bevraagd en gemaild.

[0:46:35] Dus er is echt wel wat aan de hand.

[0:46:38] Er zijn inmiddels bedrijven die zeggen dat ze daar niet meer ondernemen of dat ze de stad uitgaan.

[0:46:44] Dan kun je zeggen dat dat prima is.

[0:46:47] Maar vreest u niet dat je straks, als dit doorgaat, een enorme verschaling gaat krijgen...

[0:46:52] en dat er bepaalde sectoren niet meer in die binnensteden komen?

[0:46:56] Dan heb je gewoon een probleem.

[0:46:58] Ik vraag me af of schoonmakers en allerlei mensen die met busjes de steden moeten...

[0:47:06] maar gewoon niet kunnen aanhaken vanwege financiële redenen ofzo,

[0:47:11] dat je daar dadelijk gewoon een probleem in hebt,

[0:47:14] dat er gewoon te weinig van die ondernemers in die steden zijn.

[0:47:17] Ik vraag me echt af hoe jullie daar naar kijken.

[0:47:22] Nou, wat we in het beginnen van het betoog ook hebben aangegeven,

[0:47:25] is dat dit niet gisteren is bedacht,

[0:47:28] maar dat we hier al tien jaar mee bezig zijn.

[0:47:31] Dat het al vijf jaar geleden besloten is dat we hier naartoe werken.

[0:47:34] Dat hebben we met elkaar heel zorgvuldig gedaan.

[0:47:36] Ook met ondernemers.

[0:47:38] Ook ik spreek de ondernemers.

[0:47:41] En ik als wethouder mag ook alle zienswijze beoordelen.

[0:47:44] En met al die ondernemers zit er ook het gesprek aan te gaan.

[0:47:47] Dus wij erkennen ook de zorgen.

[0:47:50] En daar hebben we volgens mij met z'n allen op een hele mooie manier gekeken.

[0:47:54] Hoe we de overgangsregeling kunnen inrichten.

[0:47:57] En de ontheffing kunnen gaan.

[0:47:59] En ja, op die manier zijn wij van mening.

[0:48:02] Dat we een zorgvuldige en verantwoorde stap kunnen zetten.

[0:48:05] door die zeer emissiezones in te voeren.

[0:48:10] De heer Pielik, BBB.

[0:48:13] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:48:14] Ja, dan toch nog even een korte vraag aan de heer Ten Broeke.

[0:48:18] De heer Ten Broeke heeft het over regelzucht en die heeft het over het beleid dat u zelf bedacht heeft.

[0:48:23] Die is eigenlijk best hier en daar best wat kritisch op het Haagse beleid, zogezegd.

[0:48:30] Ja, zonder het politiek te willen maken, maar op wat voor punten zou, als de heer Van Broeke echt

[0:48:36] in de huid kruipt van de ondernemers die je vertegenwoordigt.

[0:48:38] Op wat voor punten zou je dan ander beleid willen?

[0:48:44] Ik kruip elke dag in de huid van ondernemers.

[0:48:46] Dat is mijn taak als branchevoorzitter.

[0:48:47] Ik heb 8000 leden die allemaal ondernemer zijn...

[0:48:49] en die vervolgens weer verkopen aan ondernemers.

[0:48:51] En vooral retail ondernemers.

[0:48:53] Dus ik maak elke dag die verhalen mee.

[0:48:55] Ik moest net nog even denken aan bijvoorbeeld een schilder...

[0:48:58] die ik deze week sprak.

[0:48:59] En die dacht dat hij een bakfiets moest gaan kopen.

[0:49:02] Nou, dat kan hij ook bij mijn leden doen, dus dat vind ik allemaal prima.

[0:49:05] maar had nog niet nagedacht over een tweedehands euro zes voor dezelfde bedrag.

[0:49:10] Dus heel vaak is er ook nog onbekendheid.

[0:49:12] En ik denk dat daar de overheid heel goed aan zou doen om het beleid dat ze heeft ingezet,

[0:49:17] om dat vooral ook heel helder te communiceren.

[0:49:19] En ik snap dat u, ik ben zelf in uw positie geweest,

[0:49:23] dat u elke dag benaderd wordt door die ondernemers die het of nog niet weten of die het niet zien zitten.

[0:49:28] En die kennen wij ook.

[0:49:29] Maar je kunt van ons moeilijk anders verwachten dat op het moment dat u iets bedacht heeft,

[0:49:33] voor ons is dat toch u. Misschien dat u dat niet in persoon bent geweest of uw partij nog niet,

[0:49:38] maar uw rechtsvoorgangers wel, zal ik maar even zeggen. Dan moet je op een gegeven moment met

[0:49:44] dat beleid ook iets gaan doen. Dat is zoals dit land werkt. We willen allemaal naar schoon. Schoon

[0:49:48] is de toekomst, maar niemand is gehouden aan het onmogelijke. Nou, dat kan gelukkig in ons land

[0:49:52] ook geregeld worden, omdat deze partijen gewend zijn om met elkaar samen te werken. Maar dan komt

[0:49:57] wel de vraag of u in het belang van de ondernemers die die investeringen hebben gedaan en de

[0:50:03] of u ook bereid bent om aan uw eigen beleid vast te houden.

[0:50:07] Dat is mijn oproep.

[0:50:08] Dus ik wil niks nieuws, behalve dan die hardheidsclausures op de laadinfrastructuur.

[0:50:14] Ik wil vooral dat u vasthoudt aan uw eigen uitgangspunt.

[0:50:18] De heer Olger van Dijk, Nieuws Sociaal Contract.

[0:50:22] Excuus, ik zie dat de heer Schulder nog een aanvulling heeft.

[0:50:25] Ja, dat waren hele duidelijke woorden, denk ik, van mijn collega.

[0:50:29] Wat natuurlijk nog wel ook helpt en wat ook heel goed is, denk ik,

[0:50:31] We hebben op dit moment ook een vrachtwagenheffing en aanzetssubsidie.

[0:50:35] Dat is echt steun voor voor elektrische vrachtwagens.

[0:50:39] Nou, ga daarmee verder. Breid dat uit.

[0:50:42] Want op die manier breng je ook uiteindelijk

[0:50:43] als overheid, breng je die elektrische voertuigen dichter bij de ondernemer.

[0:50:48] Dus ik denk aan die kant kan de overheid zeker wat betekenen.

[0:50:50] En ik las ook in het coalitieakkoord dat ook

[0:50:53] het klimaatbeleid ook belangrijk is voor deze coalitie.

[0:50:57] Dat jullie ook kijken naar manieren om dat ook voor te zetten.

[0:51:00] Dus ik zou zeggen, stel dan ook als overheid, op het moment dat je dit beleid hebt vastgesteld eerder,

[0:51:04] daar heeft collega Links wat over gezegd, stel ook vast dat daar dan ook bij hoort,

[0:51:09] dat je als overheid ook de ondernemer helpt om die switch te maken.

[0:51:12] En dan gaat het dus om dat er ook subsidie naar die ondernemers gaat.

[0:51:17] Dat helpt beter dan een bpm-verhoging die bij onze branche nog steeds wel erg hoog zit,

[0:51:21] moet ik zeggen, op de dieselbestelwagens.

[0:51:24] Dus probeer ook dat te stimuleren in plaats van te straffen en te normeren.

[0:51:28] Het is en-en-en wat dat betreft.

[0:51:31] Dank voor de nuttige aanvulling.

[0:51:33] De heer Olger van Dijk, Nieuws Sociaal Contract.

[0:51:35] Ja, dank.

[0:51:36] Kijk, de kans bestaat, we hadden het net over de Tex in het Hoofdlijnakkoord, dat de nieuwe

[0:51:39] minister toch zich genoodzaakt ziet alles gehoord hebbende om één, misschien wel twee jaar

[0:51:45] extra te nemen voor de landelijke invoering van emissiesondes.

[0:51:48] We hebben het gehad over mensen die al hebben geïnvesteerd en ik zou graag iets meer gevoel

[0:51:52] krijgen bij hoe groot die groep is, maar ook welk nadeel daar ze daar nu precies van ervaren,

[0:51:58] Omdat we begonnen ook deze sessie met helder te krijgen

[0:52:01] dat elektrisch vervoer nou ook in the long run ook voordelen heeft.

[0:52:05] De aanschaf is een stuk hoger, maar het gebruik hoeft dat zeker niet te zijn.

[0:52:09] Dus graag een nadere verduidelijking op het punt...

[0:52:12] Volgens mij was het mevrouw van de gemeente Esselbrugge die hieraan refereerde.

[0:52:16] Hoe groot dat nadeel zou zijn van misschien één of twee jaar uitstel

[0:52:19] voor die groep die al geïnvesteerd heeft en hoe groot is die groep?

[0:52:25] Ik ga toch de hulp inroepen van de ondernemers hier

[0:52:28] over hoe groot precies de groep is, maar er zijn twee dingen.

[0:52:32] Er zijn ondernemers die hebben geïnvesteerd in schonere wagens.

[0:52:37] En je hebt een groep die andere dienstverleningsconcepten hebben bedacht.

[0:52:43] En daarmee in de binnensteden ook de logistieke lijnen nu doen.

[0:52:50] En ja, dat betekent gewoon dat voor hun hun concurrentiepositie of hun manier van doen,

[0:52:57] Dat wordt de komende een, twee jaar nog steeds heel ingewikkeld.

[0:53:02] Terwijl zij de koplopers waren die wij eigenlijk als één overheid hebben gestimuleerd om die andere concepten te gaan doen.

[0:53:11] En tegelijkertijd, hoeveel moeite kost het?

[0:53:16] Ik zou ook wel willen aangeven, we zijn één overheid.

[0:53:19] En ik zie de krantenberichten lokaal en regionaal al staan dat wij weer een onbetrouwbare overheid zijn geweest.

[0:53:25] Dat is ook al met de dieselpersonenauto's waar we het nu vandaag niet over hebben.

[0:53:31] Maar dat hebben we ook al gezien dat dat wordt vertraagd omdat de rvv vertraagd is.

[0:53:37] En dat geeft gewoon het gevoel, het algemene gevoel bij ondernemers dat wij als overheid niet te vertrouwen zijn.

[0:53:44] En dat vind ik wel echt een groot zorgpunt als we het weer één of twee jaar gaan uitstellen.

[0:53:50] Terwijl er eigenlijk inhoudelijk geen reden voor is.

[0:53:55] Ik zie dat de heer Olge van der Kool heeft een proefje te volgen.

[0:53:57] Nou ja, het gevaar dat het politiek wordt.

[0:53:58] Want eenhoudige redenen heb ik in mijn eerste vraag volgens mij aangegeven.

[0:54:01] De noodzaak tot verdere standardisering.

[0:54:03] Dat kan natuurlijk wel degelijk leiden dat je daar wat tijd voor nodig hebt.

[0:54:05] Dat moet je voorbereiden.

[0:54:06] Die discussie wil ik niet voordoen.

[0:54:07] Maar ik zou wel iets meer graag antwoord willen op mijn vraag.

[0:54:10] Dat nadeel.

[0:54:11] Want je kunt ook zeggen, nou het is fijn dat die mensen die stap hebben gezet.

[0:54:14] Als je aan de voorkant staat van innovaties.

[0:54:16] Dat is ook een waarde in het ondernemen.

[0:54:19] Dat stimuleren we ook.

[0:54:19] Dat is ook mooi.

[0:54:20] En als er van uitstel in ieder geval geen afstel komt,

[0:54:23] kunnen zij ook met die voorroederol verder.

[0:54:25] Dus ik zou toch iets meer gevoel...

[0:54:27] Maar misschien kan iemand anders daar wat over zeggen,

[0:54:28] van de BOVAG wellicht of de RAI-vereniging,

[0:54:31] over dat nadeel dat die ondernemers, die we natuurlijk ook willen koesteren,

[0:54:35] laat dat helder zijn, die wel die stap al hebben gezet, die dan ondervinden.

[0:54:38] Ook voor ons als beslissers zo dadelijk, om daar gevoel bij te krijgen

[0:54:41] of uitstel dat daar tegenop weegt.

[0:54:46] Het is, denk ik, van heel erg belang om vast te stellen

[0:54:49] We hadden dat echt wel.

[0:54:50] En dat zei een collega van de VNG ook al,

[0:54:52] ondernemers zijn die echt een bedrijfsmodel ontwikkeld hebben

[0:54:54] dat gewoon volledig afhankelijk is van die zero-emissiezones.

[0:54:57] Ik sprak laatst een ondernemer, die doet echt,

[0:55:00] heeft een bedrijfsmodel gemaakt van bundelen eigenlijk van vracht

[0:55:03] en dat op een zero-emissie manier naar de stad brengen.

[0:55:05] En die zei ook tegen mij, ik wacht al heel lang

[0:55:07] tot die zero-emissiezones uiteindelijk echt ingevoerd gaan worden.

[0:55:10] Want pas op dat moment wordt mijn bedrijf rendabel.

[0:55:13] Dus hij zit echt, ik zeg het, ik denk twee jaar uitstel.

[0:55:16] voor hem gewoon betekent van dat zijn bedrijf niet verder kan.

[0:55:20] Ik denk in algemene zin, ik ken de cijfers niet precies van hoeveel ondernemers er wel of niet

[0:55:25] zeg maar aan de aan de vereisten kunnen voldoen.

[0:55:27] We hebben wel in de monitorlichte bedrijfswagens, dat zou ik even nog moeten opzoeken dat het precies zit,

[0:55:32] kan je wel zien van hoe stonden ondernemers daar dan eind 2023 tegenover, van hoe zagen zij dat.

[0:55:38] Ik denk wel op het moment dat de keuze wordt gemaakt voor uitstellen,

[0:55:41] dat er ook wel heel veel mails ook weer in jullie mailbox terechtkomen van ondernemers

[0:55:44] die wel hebben geïnvesteerd, omdat elektrisch was gewoon duurder.

[0:55:49] Er waren echt wel grote verschillen tussen elektrisch en conventioneel.

[0:55:52] Dus ja, ondernemers hebben daar gewoon op geïnvesteerd en die hebben gezegd van

[0:55:54] ik ga die keuze maken, wetende dat de overheid de 2025 overgaat.

[0:55:58] Op het moment dat de overheid ervoor kiest om dat niet te doen, zijn die ondernemers benadeeld.

[0:56:02] Hoeveel er zijn, dat durf ik niet te zeggen, maar dat er heel veel zijn, dat durf ik wel te stellen.

[0:56:06] Als ik daar nog iets op mag aanvullen, meneer Van Dijk.

[0:56:09] Ze worden natuurlijk in allereerste instantie financieel benadeeld.

[0:56:12] Dat heeft collega Schuller eigenlijk al aangegeven.

[0:56:14] Ik zou zelfs wel zover willen gaan dat ik denk dat er ook ondernemers zullen zijn die in dat nadeel uiteindelijk dan ook de weg naar de rechter zullen weten te vinden.

[0:56:22] Omdat hun businessmodellen daarop zijn afgestemd, moet je goed realiseren dat niet alleen de aanschafprijs, dat is natuurlijk één, zeg maar 29.000 euro voor een EV-bestelbusje.

[0:56:32] Maar daarna zijn, en dat moet je natuurlijk als ondernemer meenemen in je total cost of ownership, het laden en de energieprijs maakt het weer iets goedkoper.

[0:56:41] Uit onderhoud maakt het iets goedkoper.

[0:56:44] Dus een ondernemer denkt over zijn totalkost over de lange termijn.

[0:56:47] Zo maakt hij zijn berekening.

[0:56:49] Het moet allemaal wel mogelijk zijn.

[0:56:51] We hebben zo'n 29.000 elektrische bestelordens.

[0:56:55] 2,6% van alle bestelbusiness is nu elektrisch.

[0:57:00] Die cijfers kunt u vinden in het rapportage over het park op de website www.opwegnaarzes.nl.

[0:57:06] Dat is een overheidswebsite overigens.

[0:57:08] Dus daar staan al die gegevens op.

[0:57:12] Als ik een pleidooi zou mogen doen in het verlengde van de heer Schüler.

[0:57:17] Wij hebben natuurlijk gezien wat er in het hoofdlijnakkoord staat.

[0:57:20] We hebben dat gehad over...

[0:57:22] Kijk, we snappen heel goed dat u kijkt naar die zero-emission zones,

[0:57:25] gedreven door ondernemers die daar nadeel aan ondervinden.

[0:57:29] Wij denken, er is nog heel veel ruimte binnen de regeling zoals die is.

[0:57:33] De hardtijdsclausuur op de laadinfrastructuur hebben we gedaan.

[0:57:36] En dan vasthouden en voorspelbaarheid is, denk ik, voor de ondernemer van heel groot belang.

[0:57:42] Maar ik denk ook bijvoorbeeld aan iets wat u wel heeft gedaan...

[0:57:45] ...en waar u wel aan vasthoudt, namelijk bijvoorbeeld de gewichtscorrectie op de EV.

[0:57:49] Dus als je een zwaardere batterij meeneemt, dat is voor die bestelbusjes, voor het laadvermogen...

[0:57:53] ...is dat natuurlijk cruciaal op een gegeven moment.

[0:57:55] Dat ze niet ook daar nog een keer worden gepakt.

[0:57:59] Dus op het moment dat u dat wat u voor de personenwagen doet...

[0:58:03] ...die eerlijkheid, die fairness die u wel naar de personenwagens aanbrengt...

[0:58:07] ...ook zou willen aanbrengen voor de bestelbusjes...

[0:58:09] ...dan denk ik dat u een hele hoop ondernemers die wel die investeringen hebben gedaan...

[0:58:13] ...dat die ook het gevoel hebben van de overheid staat ook daadwerkelijk aan mijn kant...

[0:58:17] ...op het moment dat ik doe wat ze me vraagt, namelijk schoon, schoon en schoon.

[0:58:23] Dank en dank aan u allen voor uw inbreng namens de gemeente en de belangenorganisaties.

[0:58:28] We hebben zo een tweede blok, ook nadrukkelijk nog met het bedrijfsleven...

[0:58:31] Dus ook, denk ik, nuttig om hier een vervolg aan te geven.

[0:58:34] We gaan even schorsen tot vijf over half, zodat we even kunnen wisselen qua plekken...

[0:58:39] en dat iedereen ook weer kan aanschuiven.

[0:58:41] En dan gaan we dan verder met de tweede ronde. Dank u wel.

[1:04:26] Ik heropen de rondetafel over de sero-emissiezones...

[1:04:30] waar we doorgaan in het tweede blok met het bedrijfsleven.

[1:04:33] We hebben een aantal gasten.

[1:04:35] Ik zie mevrouw Veselius namens de Centrale Vereniging Ambulante Handel.

[1:04:38] Mevrouw Post namens Transport & Logistiek Nederland.

[1:04:41] De heer Sienks namens ONL Ondernemers,

[1:04:46] Leender Jan Visser voor de MKB Nederland,

[1:04:49] en ik zie de heer Anne Riemersma namens ondernemingsvereniging Citycentrum Zwolle.

[1:04:55] En ik zou u ook allemaal de ruimte willen geven om ongeveer drie minuten een inleiding te doen

[1:05:00] en daarna dan weer vragen vanuit de commissie.

[1:05:03] En dan zou ik willen beginnen bij mevrouw Weselius.

[1:05:07] Heel hartelijk bedankt dat ik hier vanmiddag geweest mag zijn.

[1:05:10] Ik vertegenwoordig de branche marktondernemers, maar dat zijn niet alleen de marktondernemers,

[1:05:15] maar ook de mensen die een standplaats innemen, bijvoorbeeld bij u op de hoek met een bloemetje

[1:05:21] of een stukje kaas.

[1:05:23] Maar ook vertegenwoordigen wij een gedeelte van de ondernemers die ook de kermisbranche betreft.

[1:05:29] Dat zijn de ondernemers die bijvoorbeeld in de wintermaanden de oliebollenkramen bemannen.

[1:05:36] Wij zijn van mening dat het invoeren van de zero-emissiezone per 1 januari 2025 een

[1:05:42] controversioneel besluit betreft, waarbij de belangen van de ambulancehandel niet goed zijn meegewogen.

[1:05:49] Wij zijn ook wat later ingevlogen.

[1:05:51] Voor de ambulancehandel is het onmogelijk om per 1 januari 2025 al de eisen te voldoenen.

[1:05:57] We hebben natuurlijk net al gehoord dat er een hele hoop uitzonderingsposities zijn waarbij

[1:06:02] ontheffing van kan gaan vragen. Er werd net ook al gerefereerd dat het eigenlijk hetzelfde is

[1:06:08] als een ondernemer op de markt met groenten en fruit als een winkel. Helaas is dat niet zo,

[1:06:14] want een ondernemer op de markt die heeft ook nog te maken met de dienstenrichtlijn. En de

[1:06:19] dienstenrichtlijn houdt in dat wij niet een vergunning hebben voor onbepaalde tijd, maar dat

[1:06:24] de vergunning voor bepaalde tijd is. Dus onze ondernemer kan niet altijd maar verzekerd zijn

[1:06:29] van zijn marktplaats of van zijn standplaats, die is van een bepaalde periode.

[1:06:35] En dan komen we meteen aan het volgende probleem dat zich opwerpt.

[1:06:40] Onze ondernemer kan dus bij de bank moeilijk een financiering gaan aanvragen,

[1:06:45] omdat die financiering vaak maar voor tien, vijftien jaar geldig kan zijn,

[1:06:50] omdat de vergunning is niet langer, de looptijd is niet langer.

[1:06:54] Het volgende punt waar onze ondernemers tegenaan lopen is,

[1:06:57] Dat wat we ook vanmiddag al natuurlijk eerder hebben gehoord,

[1:07:00] dat niet heel Nederland meedoet aan de zero-emissiezones.

[1:07:04] Dat het nog steeds van verschillende gradaties is in verschillende gemeentes.

[1:07:10] Dat de ondernemers die bijvoorbeeld op een markt staan één dag in Amsterdam,

[1:07:15] de volgende dag in Utrecht, daar zijn allemaal zero-emissiezones.

[1:07:19] Maar de derde dag staan ze in een heel klein dorpje,

[1:07:21] daar is nog helemaal geen zero-emissie.

[1:07:23] Daar is ook de inlaat in de infrastructuur voor het opladen nog heel anders.

[1:07:29] Dat is nog heel beperkt.

[1:07:31] Er werd vanmiddag geschetst dat er inderdaad een oproep gedaan wordt dat de inlaat, de

[1:07:36] oplaadinfra, echt omhoog moet gaan.

[1:07:39] En dat moet ik echt ook bepleiten, want wij hebben ondernemers die bijvoorbeeld met verse

[1:07:44] vis komen.

[1:07:45] Die komen meestal uit een Spakenburg of een IJmuiden en die rijden soms wel zelfs helemaal

[1:07:50] naar Maastricht toe.

[1:07:51] En dat is helemaal geen probleem als ze met een voertuig kunnen.

[1:07:55] Wat die afstand kan overbruggen, wat ook dat zware voertuig kan voortrekken, die verkoopwagen.

[1:08:01] En hun handel natuurlijk kan meenemen.

[1:08:04] En nu is het zo dat ze dan vaak morgens heel vroeg al op pad gaan.

[1:08:08] Dan is hun auto, als ze elektrisch al gaan rijden, opgeladen.

[1:08:11] Dan komen ze op de marktplaats.

[1:08:13] Op die marktplaats hebben ze natuurlijk ook nog elektriciteit nodig.

[1:08:17] Want ze moeten hun handel gekoeld houden.

[1:08:18] De hele dag staan ze dan te verkopen.

[1:08:21] Ze hebben een koeling nodig.

[1:08:23] Ze hebben vaak ook nog dat ze bijvoorbeeld de vis moeten bakken.

[1:08:25] Dus dan hebben ze ook nog een oven waar ze de elektriciteit voor moeten gebruiken.

[1:08:29] Gaan ze s'avonds naar huis, dan is de elektriciteit op.

[1:08:32] Dan moeten ze gaan opladen.

[1:08:34] Dat is hartstikke mooi als dat op de markt zou kunnen plaatsvinden.

[1:08:38] Maar in 9 van de 10 gemeenten is die mogelijkheid er helaas nog niet.

[1:08:42] Dan moet je, wat ook vanmiddag geschetst werd, naar bijvoorbeeld een industrietrein.

[1:08:46] Daar mag je wel gaan laden met je voertuig, maar je moet je verkoopwagen elders gaan parkeren.

[1:08:52] Want je mag niet op de laatste plaats met je verkoopwagen gaan staan.

[1:08:59] Dan zit je vaak al met meerdere personen, dus je personeel, in het busje of in de vrachtauto.

[1:09:05] Die moet je dan maar bij de vrachtwagen afzetten, met de verkoopwagen, om dan je vrachtwagen te gaan beladen.

[1:09:14] heb je dus veel langer tijd nodig om daardoor weer naar huis te gaan.

[1:09:19] Het probleem doet zich ook voor dat de verkoopwagens vaak voorzien zijn van allerlei apparatuur,

[1:09:25] maar ook van de producten die de mensen gaan verkopen.

[1:09:28] Die ga je niet zomaar op een parkeertrein neerzetten.

[1:09:31] Dat kan gewoon niet.

[1:09:32] Dat is veel te gevoelig voor inbraak en noem het allemaal maar op.

[1:09:36] Wilt u naar een afronding toe, mevrouw Mercedes?

[1:09:38] Zeker.

[1:09:38] Dus het mooie wat geschetst is dat wij gelijk staan aan een verkooppunt, een winkel.

[1:09:46] Het probleem is dus dat wij voor al onze ondernemers, het schaarse vergunningenprobleem en de zero-emissie,

[1:09:53] dat ze voor een te grote investering staan die eigenlijk voor de banken niet gefinancierd wordt

[1:10:01] en dat dat op het moment nog niet mogelijk is.

[1:10:03] Het zou mogelijk kunnen gaan worden als er meer voertuigen tweedehands vooralig zijn.

[1:10:10] En het is natuurlijk zo, vaak maar vijftig meter vanaf de ring bijvoorbeeld in Amsterdam

[1:10:15] om de stad in te rijden.

[1:10:17] En we rijden niet de hele dag, jongetjes, we komen s'morgens en we gaan s'avonds laat

[1:10:20] weer naar huis.

[1:10:21] Dank u wel voor de aandacht.

[1:10:23] Dank u wel.

[1:10:24] En dan geef ik graag het woord aan mevrouw Post namens Transport en Logistiek Nederland.

[1:10:29] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[1:10:31] Mijn naam is Elisabeth Post.

[1:10:32] Ik vertegenwoordig hier de logistieke bedrijven en vooral ook

[1:10:36] beroepsgoederenvervoerders over de weg.

[1:10:38] Dus er zijn ook ondernemers bij ons die het per trein en per schip doen.

[1:10:41] Maar veel gaat nog steeds over de weg.

[1:10:45] Wij hebben u een position paper toegestuurd

[1:10:47] en ik heb niet direct de behoefte om dat te gaan herhalen of voor te lezen.

[1:10:50] Maar ik wil u wel een paar overwegingen meegeven.

[1:10:52] En heel veel daarvan is in het vorige blokje ook al aan de orde gekomen.

[1:10:55] Dus een klein beetje overlap zit er wel in, vrees ik.

[1:10:59] Ik heb een aantal keren de woorden

[1:11:00] duidelijk, betrouwbaar en geharmoniseerd gehoord en daar sluit ik me van harte bij aan.

[1:11:07] Ik wil u nog iets meegeven en dat is in het vorige blokje ook al kort aan de orde gekomen.

[1:11:11] Wij zijn al geruime tijd bezig met de Zero Emission Stedelijke Distributie, hiervoor werd het

[1:11:17] aantal van tien jaar genoemd. Van een overheid verwacht je de algemene beginselen van behoorlijk

[1:11:24] bestuur dat die in acht worden genomen en daar zitten twee elementen in die volgens mij vandaag

[1:11:28] ...ook van toepassing zouden moeten zijn.

[1:11:29] Dat is zorgvuldigheid en rechtszekerheid.

[1:11:33] En ik ga ervan uit dat het besluit over de zero-emissiegebieden zorgvuldig is genomen.

[1:11:38] Als je kijkt naar de tijd die we daar al met al mee bezig zijn geweest...

[1:11:40] ...dan kun je niet veronderstellen dat daar lichtvoetig mee omgegaan is.

[1:11:45] Het tweede element is dat van rechtszekerheid.

[1:11:48] Toen wij de afspraken maakten over de zero-emissiestedelijke distributie...

[1:11:52] ...was het standpunt dat per 1.1.25...

[1:11:56] er niet meer met een verbrandingsmotor in de steden gereden mocht worden.

[1:12:00] Dus überhaupt niet.

[1:12:01] Daar is al versoepeling ingekomen door een overgangstermijn van vijf jaar.

[1:12:06] Daar is een tweede versoepeling in aangebracht doordat ook bakwagens, dat is dan

[1:12:10] een term uit mijn vakgebied, dat zijn vrachtwagens waarbij de cabine vast zit

[1:12:15] aan het laadgedeelte, dat bakwagens drie jaar langer, drie jaar ouder mogen zijn

[1:12:19] en toch nog de stedelijke gebieden in mogen, wat in eerste instantie niet de afspraak was.

[1:12:24] En nu hoor ik een beetje doorschemeren dat u erover nadenkt om nog verder uit te stellen.

[1:12:30] En ik pleit ervoor dat u dat besluit niet neemt.

[1:12:34] En waarom niet? Omdat bij onze vereniging ondernemers zijn

[1:12:38] die op drie verschillende snelheden rijden.

[1:12:40] Dat is een categorie die de afgelopen tien jaar niet heeft geïnvesteerd in zero-emissie.

[1:12:45] Dat is een categorie die de afgelopen jaren heeft geïnvesteerd in zero-emissie met subsidie.

[1:12:50] En dat is een categorie die heeft geïnvesteerd in zero-emissie zonder subsidie.

[1:12:55] Even een klein rekenvoorbeeldje, dan heb ik het alleen nog maar over elektrisch.

[1:12:59] Want voor waterstof zijn de bedragen nog veel groter.

[1:13:02] Een gewone, eenvoudige vrachtwagen kost 100.000 euro.

[1:13:05] Een elektrische vrachtwagen kost 300.000 euro.

[1:13:09] Daar kun je maximaal 40% subsidie op krijgen, op het meerdere.

[1:13:14] Dus dat betekent dat je voor een elektrische vrachtwagen nog altijd 180.000 euro betaalt.

[1:13:19] en dat je dan 180.000 euro meer betaalt dan voor een elektrische, sorry, 120.

[1:13:26] Dat betekent dat je over zes jaar tijd waarmee je met die vrachtwagen rijdt,

[1:13:30] per jaar 20.000 euro extra afschrijving hebt

[1:13:33] ten opzichte van je collega die diesel rijdt.

[1:13:35] Als u nu besluit tot twee jaar uitstel,

[1:13:39] dan geeft u al diegenen die de afgelopen jaren

[1:13:41] niets hebben geïnvesteerd in zero-emissie

[1:13:43] een competitief voordeel van 20.000 euro per jaar.

[1:13:47] dat kost degene die wel geïnvesteerd heeft dus 40.000 euro want de opdrachtgever is er dan niet toe

[1:13:54] bereid om te betalen voor zero-emissie als u dat niet verplicht gaat stellen. Dat gaat heel veel

[1:14:01] ondernemers heel veel geld kosten. Ik heb een ondernemer op mij in de gelederen die heeft

[1:14:04] inmiddels voor meer dan 40 miljoen geïnvesteerd in alleen zero-emissie elektrische voertuigen. Dan

[1:14:12] heb ik het nog niet over de laadinfrastructuur die ook geld kost. Een laadpunt voor een elektrische

[1:14:16] vrachtwagen kost honderdduizend euro en die ben je gewoon out of pocket kwijt.

[1:14:21] Daar krijg je geen subsidie voor.

[1:14:23] Wat ik ingewikkeld vind, is als u zegt

[1:14:25] ja, we gaan toch maar uitstellen, want wij horen veel negatieve geluiden.

[1:14:29] En ik snap dat u die hoort, want degene die wel tevreden zijn met de huidige

[1:14:32] regeling en die zich daar ter deeg op hebben voorbereid.

[1:14:35] Die melden zich hier niet aan de poort.

[1:14:37] Bij u aan de poort melden degenen die zich niet hebben voorbereid.

[1:14:41] En ik snap dat er mkw'ers bij zitten die het lastig hebben.

[1:14:44] En wij proberen er met onze vereniging ook alles aan te doen om die

[1:14:48] ondernemers te helpen om die slag te maken.

[1:14:50] Maar wij zeggen tegelijkertijd wij zijn er wel voor om het peloton naar de kopgroep

[1:14:54] te fietsen en niet om met de bezemwagen de laatste renner ook nog naar het peloton

[1:14:59] te krijgen. Willen wij de luchtkwaliteit verbeteren in de steden, dan zullen we echt

[1:15:03] de maatregelen moeten nemen die we met elkaar hebben afgesproken.

[1:15:05] En ik zou dat ook van een betrouwbare overheid verwachten.

[1:15:08] Daar zit wel de zorg bij over de harmonisatie.

[1:15:11] Ik vraag u ook om tot en af van iets kan.

[1:15:12] Er zit wel de zorg bij over de harmonisatie.

[1:15:15] dus alle pleidooien die hiervoor geweest zijn over harmoniseer het nou over alle gemeenten heen,

[1:15:19] die ondersteunen wij van harte en tenslotte laten we ervoor zorgen dat we de netcongestie

[1:15:25] zo snel mogelijk aanpakken en dat dat als grond geldt voor een ontheffing vinden we niet meer

[1:15:31] dan terecht maar daar moet die hardheidsclausule die er nu in zit of wel in komt met goed fatsoen

[1:15:40] aan voldoen. Dank u wel. Helder en dank voor uw bijdrage en dan geef ik graag het woord aan

[1:15:45] van de heer Sienks namens ONL voor ondernemers.

[1:15:49] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:15:51] Ondernemend Nederland, de stem van de ondernemer noemen we ons altijd

[1:15:54] en die wil ik hier ook graag vertolken.

[1:15:57] En dat heeft met name te maken dat ONL natuurlijk niet een...

[1:16:01] Ja, niet echt een belangende organisatie is,

[1:16:04] maar meerdere branches vertegenwoordigt

[1:16:07] en ook in hun uitingen richting de overheid dat altijd laat merken.

[1:16:11] We komen met name ook voor de kleinere bedrijven,

[1:16:13] de niet-beursgenoteerde bedrijven, de familiebedrijven en ook de eenpitters,

[1:16:19] om toch in ieder geval daar een signaal van te krijgen

[1:16:22] van hoe zij tegen een dergelijke sero-emissiezone aankijken.

[1:16:27] We hebben ook een ondernemerspanel

[1:16:29] en dat ondernemerspanel gooien we regelmatig eventjes open

[1:16:33] om ondernemers daar ook hun mening te laten geven

[1:16:36] aan de hand van een aantal vragen.

[1:16:39] Meer dan 50 procent heeft daarop gereageerd, van die ondernemers,

[1:16:42] ...dat zij in ieder geval toch wel grote problemen voorzien binnen het tijdsbestek...

[1:16:48] ...waarin die zero-emissiezones verwezenlijk moeten worden.

[1:16:51] En dat zijn met name ook de ambulante handel...

[1:16:53] ...en we hoorden hier net het geluid al, winkeliers met een bezorgservice...

[1:16:57] ...technische toeleveranciers van bijvoorbeeld de schouwburgen, de theaters...

[1:17:01] ...de evenementensector die bij ons aankomt als het gaat om aggregaten...

[1:17:04] ...maar ook de infra, met name de kleinere infra...

[1:17:08] ...die in de binnensteden vaak ook nog werkzaamheden verrichten...

[1:17:10] en ook al geconfronteerd worden straks met enorme investeringen.

[1:17:14] En dan heb ik nog niet eens de kermisbranche genoemd...

[1:17:17] die met name ook inderdaad zeer specifiek aangeeft...

[1:17:20] hoe zij hier tegen dit gebeuren aankijken.

[1:17:25] Dat betekent dat ik daarnaast ook nog de belangen ook...

[1:17:28] en dat is dus wel meer een belangrijke organisatie, Food Service Nederland...

[1:17:33] een nieuwe brancheorganisatie die binnenkort het licht ziet.

[1:17:36] Dat gaat om zes horecagroothandels...

[1:17:38] met name Bidvoet, de HOKRA, Sligro, VHC, De Jongens Lekker Land en Macro,

[1:17:43] die zich ook verenigd hebben en ook de nodige problemen voorbij zien komen

[1:17:46] als het gaat om de binnensteden, met name als het gaat om de laadstructuur.

[1:17:50] De laadstructuur werd ook al genoemd hier door de heer Ten Broeke van BOVAG.

[1:17:57] En de laadstructuur werd hier ook gemeld dat die wel op orde zou zijn.

[1:18:02] Ik krijg daar andere signalen over en ik geef daar graag straks nog wel wat antwoorden op met voorbeelden.

[1:18:07] Dus dat is overal niet goed voor elkaar.

[1:18:10] Kijk, alle branches zijn het er wel over eens dat we naar een zero-emissievrije zone willen

[1:18:17] gaan uiteindelijk.

[1:18:18] Maar we vragen toch om te temporiseren, want de situatie is wat anders geworden nadat

[1:18:23] het besluit is genomen om per 1.1.2025 dit in te gaan voeren.

[1:18:28] We hebben namelijk een coronacrisis gehad en daar staan de meeste mensen niet bij stil,

[1:18:31] maar de branches die ik u net genoemd heb, hebben een hevige schade opgelopen doordat

[1:18:36] die periode door moesten komen en worden nu geacht investeringen te gaan doen die hun machten

[1:18:40] boven gaan. Ze hebben geen vet op de ribben kunnen krijgen, ze hebben niet de mogelijkheden gehad om

[1:18:45] spaarpotten te maken. De potjes voor subsidies zijn vaak erg klein, vaak snel uitgeput en dat

[1:18:52] betekent gewoon simpelweg dat ze er nog niet aan toe zijn. Wel willen, maar niet kunnen. Als je

[1:18:57] praat over de kermisbranche, specifiek krijg ik voorbeelden aangereikt dat de attracties bijvoorbeeld

[1:19:02] Het moet vastzitten aan een vaste vrachtwagen.

[1:19:05] Dat is niet zomaar een investering die je even 1, 2, 3 doet.

[1:19:09] En zo zijn er tal van voorbeelden.

[1:19:11] De evenementensector die bijvoorbeeld de aanlevering moet doen voor de schouwburgen, de theaters,

[1:19:16] hebben vrachtwagens die vaak niet zoveel kilometers hebben gereden.

[1:19:19] De horecagroothandels melden mij dat ze vaak ook vrachtwagens moeten laten ombouwen.

[1:19:25] Dat werd daar ook door de heer ten Broeke genoemd.

[1:19:27] Met name de carrosseriebedrijven hebben straks een enorm probleem.

[1:19:30] Dus er moet getemporiseerd worden.

[1:19:32] En ik zou willen voorstellen om in ieder geval daar een termijn voor achter te nemen,

[1:19:36] die wel te overzien is ook voor de ondernemers,

[1:19:39] en die ook recht doet aan hetgeen in het hoofdlijnenakkoord genoemd is.

[1:19:43] Zo heb ik nog tal van voorbeelden, maar ik zal ze graag met u delen.

[1:19:46] Voor de rest verwijs ik ook naar de position papers van zowel de branchevereniging Food Service Nederland,

[1:19:51] als wel van Ondernemen Nederland.

[1:19:53] Dank u wel.

[1:19:54] Veel dank meneer Sienks.

[1:19:56] Dan zou ik nu graag het woord willen geven aan de heer Visser namens MKB Nederland.

[1:20:00] Dank u wel.

[1:20:02] Mkb Nederland, een grote vereniging met zo'n 300.000 leden.

[1:20:07] Dat zijn er heel veel, maar het Midden-En-Kleinbedrijf is ook een hele grote groep.

[1:20:10] Een hele diverse groep ook.

[1:20:13] Hoe kijkt deze groep nou naar zero-emissiezones?

[1:20:17] Nou, erg verschillend.

[1:20:19] Per sector heb je inderdaad koplopers die in staat zijn geweest om te investeren.

[1:20:23] Zo'n discussie van tien jaar lang aanzien en denken ja, ik moet goed voorbereid zijn.

[1:20:27] Dus mijn businessmodel moet kloppend blijven ook in de toekomst

[1:20:31] en kunnen investeren.

[1:20:33] En dan geldt inderdaad dat deze groep zegt

[1:20:35] ja, ik moet het wel in een eerlijk speelveld met mijn concurrenten

[1:20:40] in mijn eigen sector blijven.

[1:20:43] Ik moet die investeringen wel in mijn kostprijs kunnen vertalen.

[1:20:46] Het is een hele grote groep ondernemers die aangeeft

[1:20:49] ja, voor mij is mijn wagenpark niet de kern van mijn bedrijf.

[1:20:54] Het is meer een rijdende gereedschapkist.

[1:20:56] Zo zijn er gespecialiseerde aannemers die juist in binnensteden restauratiewerk doen

[1:21:02] en maar af en toe in een binnenstad komen waar een zero-omissiezone gepland is, maar verder

[1:21:07] door het hele land heen opereert en heel moeilijk om kan gaan met hele verschillende regelgeving

[1:21:13] per stad.

[1:21:15] U heeft dat gehoord van de ambulante handel, maar dat geldt voor al die sectoren.

[1:21:19] Er zijn sectoren die aangeven, ik zit in de pechhulp en die voertuigen zijn er gewoon

[1:21:26] Die zijn nog niet elektrisch, die bestaan helemaal niet.

[1:21:28] Dus ik kan helemaal niet omschakelen.

[1:21:30] Er is een grote groep ondernemers, en daar hebben we het met u veel over,

[1:21:34] die aangeeft, ik zou wel willen investeren,

[1:21:37] ik kan het niet helemaal uit eigen middelen doen.

[1:21:39] Mijn eigen vermogen is daar te klein voor.

[1:21:41] Ik heb dus vreemdvermogen nodig, ik heb financiering nodig.

[1:21:44] En financiering, in doorsneep voor een midden- en kleinbedrijf,

[1:21:46] is heel moeilijk te verkrijgen.

[1:21:49] Dat is zo het palet aan zaken die wij te horen krijgen.

[1:21:52] Rode draad daarin is, wijzigt u uw beleid nou niet?

[1:21:56] Zero-emissiezones, we hebben er tien jaar over,

[1:21:58] laten we hem inderdaad ingaan voeren met de clausules die ook zijn vastgesteld.

[1:22:03] Dus zorg er wel voor dat wat u vraagt aan ondernemers ook echt kan.

[1:22:07] Zorg wel dat er een laadinfrastructuur is.

[1:22:09] Als die er niet is, dan kan je een zero-emissiezone niet invoeren

[1:22:13] in de betreffende stad.

[1:22:15] Zorg dat het alternatief voor de bestelbus of ander vervoermiddel

[1:22:19] wel beschikbaar is.

[1:22:21] Het voorbeeld wat ik u net gaf, je moet wel over kunnen schakelen.

[1:22:24] Het product moet wel op de markt zijn.

[1:22:27] En financierbaarheid, het moet wel te financieren zijn.

[1:22:30] En vervelend is dat u de subsidieregeling die daarvoor is...

[1:22:34] ...een klein deeltje, in financiële zin, ondernemers op weg helpt...

[1:22:38] ...dat die stopt. Wij zouden graag zien dat die gecontinueerd wordt.

[1:22:44] Verder meer in algemene zin, Nederland is een groots land.

[1:22:48] Dat komt zeker door haar ondernemers.

[1:22:51] We gaan ook het EK weer winnen, denk ik.

[1:22:54] Maar het is ook in oppervlakte niet een heel groot land, dus laten we nou niet doen alsof

[1:23:00] Maastricht echt heel anders is dan Venlo of Eindhoven.

[1:23:04] Ik pleit enorm in het belang van Nederland en van onze ondernemers voor uniforme regels

[1:23:08] en u kunt dat afdwingen.

[1:23:12] Zorg dat het centraal loket met alle hathuisclosures en ontheffingsregelingen er snel is.

[1:23:19] Ik schrok een beetje van de vorige inbreng vanuit de gemeente, van de VNG.

[1:23:24] Nou, het is er in juli wel, in november zeker.

[1:23:27] Ja, ondernemers staan voor investeringsbeslissingen.

[1:23:30] Dat doe je niet in een week.

[1:23:31] Dat is toch een rare gedachte?

[1:23:34] Fijn dat er veel van u een ondernemersachtergrond hebben,

[1:23:38] dus u kent dat al.

[1:23:41] Ik sluit af met kijken even naar de financiënbereid van de transitie

[1:23:45] die wij door moeten gaan. Tot zover.

[1:23:47] Dank, meneer Visser.

[1:23:49] Ik hoop met u dat uw voorspelling over het EK voetbal uitkomt.

[1:23:54] Ik wil door naar de heer Riemers.

[1:23:56] Die zit namens de ondernemersvereniging Citycentrum Zolle.

[1:24:01] Bedankt.

[1:24:02] Ik ben blij dat de kleine ondernemers in dit blok duidelijker naar voren komen.

[1:24:08] Zolle vondst vertegenwoordigt 600 ondernemers in de binnenstad van Zolle.

[1:24:12] Een zogenoemde bedrijven- en investeringszone.

[1:24:14] Dat zijn retailondernemers, horecaondernemers en culturele organisaties.

[1:24:20] Ook is het volle fonds evenementenorganisator.

[1:24:22] Daar gaat het zo ook even over.

[1:24:24] Wij staan voor minder CO2-uitstoot en verduurzaming.

[1:24:30] Maar in de huidige regelgeving zien wij te veel knelpunten.

[1:24:34] Wij vinden het belangrijk dat er bij regelgeving draagvlak en draagkracht is.

[1:24:39] En dat de uitvoerbaarheid ook op orde is.

[1:24:42] En dat gaat ook over een betrouwbare overheid, draagvlak, draagkracht en uitvoerbaarheid.

[1:24:47] De mkb-ondernemers, dat herken ik erg, die staan zwaar onder druk in de binnenstad.

[1:24:53] De ondernemersvertrouwen staan onder druk, de stijging van kosten, lonen, regels, huren,

[1:24:59] schulden.

[1:25:00] Dat tikt behoorlijk door.

[1:25:02] En je ziet gewoon een stapeling van effect.

[1:25:04] Ook de zorg dat er steeds meer de auto geweerd wordt in en rondom de binnenstad is een grote

[1:25:09] zorg.

[1:25:10] Meer dan vijftig procent van de omzet van de binnenstad komt vanuit bezoekers met auto's.

[1:25:18] Dus ook langere termijn is dat een extra zorg dat een heel stuk van de omzet weg zou kunnen

[1:25:24] vallen.

[1:25:26] Er is een verdere bezorgdheid dat de kostprijzen door zero-emissie hoger worden.

[1:25:31] Met name zware volumes, dat kan minder mee vervoerd worden en dat zal dus ook zichtbaar

[1:25:40] We zijn in de kostprijs, de sliego's pak ik gister, die bevestigen dat ze flink minder

[1:25:46] kunnen beleveren en dat ze dan naar oplossingen zoeken dat je de laatste honderd meter net

[1:25:51] buiten de gracht van Zolle die laatste honderd meter met 19 rolkarren door de binnenstad gaat

[1:25:57] lopen.

[1:25:57] Allemaal van die onverklaarbare redenen.

[1:26:02] Ondernemers zijn nog niet goed op de hoogte, dus dan kun je zeggen slecht voorbereid of

[1:26:06] of te veel op je bordje als kleine ondernemer.

[1:26:09] En dat vind ik ook een zorgpunt.

[1:26:11] Er zijn zorgen over de schilder, de loodschieter.

[1:26:15] Kan die de binnenstad nog in?

[1:26:17] Of gaat hij gewoon niet zijn wagen vervangen...

[1:26:20] en die dienstverlening komt niet meer beschikbaar?

[1:26:23] Of wordt het steeds kostbaarder?

[1:26:25] Ondernemers vinden het niet uitlegbaar...

[1:26:27] dat de solderingsregeling, die goed bijdraagt aan verduurzaming...

[1:26:31] nu geschrapt zou worden.

[1:26:33] en dat de tegenhanger, de zero-emissie, dat dat dan zoveel aandacht heeft.

[1:26:39] Afvalspreiding in de binnenstad is nog niet geregeld.

[1:26:42] Zolle is geel op de kaart en dat is een hele snelle duidelijke tendens.

[1:26:46] Dat is positief nieuws.

[1:26:48] Maar dat is dus ook niet meer zo'n enorme probleem...

[1:26:51] om de laatste kleine ondernemers ook die laatste hele grote investeringen te doen.

[1:26:57] De uitvoerbaarheid.

[1:26:59] Het aanbod is meerdere keren genoemd van goed betaalbare bestelwagens...

[1:27:04] dat is onvoldoende of veel te kostbaar.

[1:27:08] Of hebben een te klein bereik.

[1:27:10] De capaciteit van het elektriciteitsnet hebben we het over gehad.

[1:27:14] Gedogen en uitzondering beleid, dat wordt zo groot...

[1:27:18] dat het ook niet meer goed te volgen is voor ondernemers.

[1:27:20] Hoe werkt het nu?

[1:27:22] Mensen zijn inderdaad niet zo goed voorbereid.

[1:27:24] Maar het is ook niet echt helder.

[1:27:26] Ik merk dat zelf ook.

[1:27:29] De willekeur tussen gemeentes is heel vreemdvol, heel streng.

[1:27:33] Apeldoorn juist bewust niet.

[1:27:35] Daar gaan ongewenste verschuivingen ontstaan.

[1:27:38] Dat is de zorg.

[1:27:40] Evenementen lijken inderdaad heel weinig aandacht te hebben gehad in deze regelgeving.

[1:27:44] Die zware heftruck die echt nodig is om het podium te bouwen.

[1:27:50] De stroomvoorziening.

[1:27:51] Dat vraagt eenmaal wat voor grote bands.

[1:27:54] Helemaal naar zero-emissie is moeilijk.

[1:27:57] Kortom, draagvlak, draagkracht en uitvoerbaarheid...

[1:28:01] zijn wat ons betreft niet toereikend geregeld.

[1:28:04] En wij raden aan meer tijd te nemen, met name voor de kleine ondernemer...

[1:28:08] en te kiezen voor een heldere landelijke lijn.

[1:28:10] Daar zijn we het wel heel erg mee eens.

[1:28:13] Waarbij gefaceerd vervuilende auto's meer geweerd gaan worden.

[1:28:17] Dank u wel, meneer Riemersma.

[1:28:18] We gaan een rondje maken met de commissie.

[1:28:21] Dus als u uw microfoon uit doet, dan kan zometeen mevrouw Veldman namens de VVD

[1:28:26] ook in beeld haar vragen aan u stellen.

[1:28:29] Dank u wel, voorzitter.

[1:28:30] En hartelijk dank ook voor uw toelichting om ons een goed beeld te geven van de

[1:28:35] situatie en ook de problemen die er zijn.

[1:28:39] Ik hoor een aantal van u zeggen

[1:28:42] de problemen en wat er nou zo lastig is aan deze regelingen en ook

[1:28:46] de uitvoerbaarheid, draagvlak en draagkracht.

[1:28:48] Ik denk dat een aantal van u daar duidelijk wat punten over heeft gemaakt.

[1:28:52] Als ik naar het vorige blok luister, dan wordt eigenlijk vrij snel gereageerd met

[1:28:58] daar zijn dan ontheffingen voor als je het niet redt.

[1:29:01] Ik zou het fijn vinden als u daar op even wil reflecteren.

[1:29:05] En ik wou vragen of dat twee mensen dat misschien mogen doen.

[1:29:08] Mevrouw Wesselius en

[1:29:12] MKB of het Zwolle Fonds om eens even op die reflectie en reactie van

[1:29:18] Daar hebben we ontheffingen en uitzonderingen voor te reageren.

[1:29:22] Dank u wel.

[1:29:23] Beginnen we bij mevrouw Veselius.

[1:29:26] Inderdaad, we zijn heel blij dat er daar ontheffingen voor zijn.

[1:29:29] De ontheffingen zijn nog niet voor al onze ondernemers helemaal duidelijk.

[1:29:33] Het is ook natuurlijk zo dat er een ontheffing bestaat, een algehele ontheffing.

[1:29:38] Het RDW zou natuurlijk het landelijk loket gaan openen.

[1:29:41] Dat is allemaal een beetje vertraagd.

[1:29:43] Onze ondernemers maken zich daar groot te zorgen om, want ja, de politiek kan wel zeggen en andere mensen ook met ons dat daar tijd genoeg voor is.

[1:29:51] Maar je begrijpt allemaal dat als je een onderneming moet leiden en je moet een nieuwe voertuig gaan kopen, dat gaat niet in een week tijd.

[1:29:58] Dat heeft een hele hoop financiële gevolgen natuurlijk.

[1:30:03] En die algehele ontheffing, dat is hartstikke mooi.

[1:30:06] Dat is duidelijk, als er bijvoorbeeld een voertuig, wat jij nodig hebt voor je bedrijf,

[1:30:12] niet voorradig is, niet voorhanden is, gewoon nog niet gemaakt wordt,

[1:30:16] dan kan je een algehele ontheving krijgen voor al de gemeentes die aangehaakt zijn op zero-emissie.

[1:30:23] Maar het gaat juist bij ons eigenlijk om die specifieke ondernemer,

[1:30:26] die ondernemer die eigenlijk wel een klein busje zou moeten kunnen kopen,

[1:30:32] maar er eigenlijk financieel niets haalbaar voor is.

[1:30:34] Deze mensen moeten maatwerk gaan aanvragen.

[1:30:39] Wij zijn bang dat het een grotere tijdspanne gaat nemen.

[1:30:43] Maar ook is het het probleem.

[1:30:44] Bij ons de ondernemer, die staat de ene dag in de ene gemeente en de andere dag in de andere gemeente.

[1:30:49] Dan moet hij dus meerdere ontheffingen daarvoor gaan aanvragen.

[1:30:53] Die ontheffingen kosten ook geld.

[1:30:54] Deze ondernemer heeft het al niet breed.

[1:30:56] Dus dat gaat nog meer kosten met zich meebrengen.

[1:30:59] En dat vinden we eigenlijk wel een groot struikelblok.

[1:31:05] Ik zou bij dit punt van u, mevrouw Veldman, aangeven

[1:31:08] dat standaardisatie heel erg belangrijk is.

[1:31:11] Dus dat niet iedere gemeente weer zijn eigen ontheffingsregelingen

[1:31:16] en uitzonderingen in detaillering en uitwerking

[1:31:18] weer anders maakt dan in andere gemeenten.

[1:31:20] Echt uniformiteit is heel erg belangrijk.

[1:31:24] Ik zou pleiten voor, als er een ontheffing gegeven wordt,

[1:31:26] bijvoorbeeld voor, omdat het voorbeeld van uw ambulante handel,

[1:31:30] maar er zijn ook andere sectoren die ik zelf in mijn verhaal noemde,

[1:31:35] Zolang er nog geen alternatief is, moet zo'n ontheffing gewoon gelden.

[1:31:39] En waarom zou je dan per jaar aan moeten vragen?

[1:31:42] Dus dat soort logica moet erin.

[1:31:43] En de financierbaarheid is nog een onderbelicht item.

[1:31:47] Ik maakte de relatie met de subsidieregeling die heeft ingesteld,

[1:31:50] die aflaapt, mijn pleidooi is verlengd inhouden.

[1:31:54] Maar kijk naar de financierbaarheid en overleg dan per sector

[1:31:57] hoe dat zit in de betreffende sector.

[1:32:04] De heer Kisteman, VVD.

[1:32:06] Dank u wel, voorzitter.

[1:32:09] Ik ga mijn vraag aan de heer Sienks stellen.

[1:32:12] We hadden hiervoor leek onze groep redelijk eensgezind.

[1:32:17] Alhoewel de ene deel echt was voor een hartshuidsclausule voor laadinfrastructuur.

[1:32:20] Terwijl de andere zei, die laadinfrastructuur is wel op orde.

[1:32:25] Ik heb hier even een berichtje van de gemeente Amsterdam.

[1:32:27] Die in 2023 van plan was 37 vuilniswagens aan te schaffen die op diesel reden.

[1:32:32] Belangrijkste reden, de infrastructuur is niet op orde.

[1:32:35] Laat-infrastructuur zit te worden.

[1:32:37] Meneer Zinks, kunt u mij misschien uitleggen hoe het nou zit...

[1:32:39] met die infrastructuur van de zero-emissiesonders?

[1:32:45] Ja, dat is een prachtig voorbeeld.

[1:32:47] Ik had hem hier ook wel voorbij zien komen in de nieuwsgaring.

[1:32:53] Dat klopte inderdaad.

[1:32:55] Je ziet dat de bedrijven eromheen, om Amsterdam heen...

[1:32:57] worden geacht te gaan investeren in emissievrije voertuigen.

[1:33:02] Maar je ziet vervolgens inderdaad dat Amsterdam zelf...

[1:33:05] een dergelijke aanbesteding uitzet en vervolgens dan ook eigenlijk

[1:33:09] in dezelfde aanbesteding vernoemd dat in vijf jaar of na vijf jaar

[1:33:13] in ieder geval overgegaan moet worden op een emissievrij voertuig.

[1:33:18] Dus de ondernemer wordt ook nog eens een keer belast met een verplichting,

[1:33:22] terwijl vaak die wagens veel langer meegaan.

[1:33:25] Dus het is heel raar dat dat daar gebeurt

[1:33:26] en dat ervaren ondernemers ook al zeer ontrecht

[1:33:29] dat ze op dat moment wel die investeringen moeten gaan doen,

[1:33:32] dat hun eigen gemeente waar ze gevestigd zijn

[1:33:34] juist dat niet doet. Dus ja, een terechtvraag, ook een antwoord denk ik wat wel bijdraagt aan

[1:33:42] toch in ieder geval te gaan voor temporisering. En dat is de reden ook dat ik hier aan deze tafel zit.

[1:33:49] Korte vervolgvraag.

[1:33:50] Kun je ook iets meer vertellen over die andere steden? Hoe staat het dan met die laadinfrastructuur?

[1:33:57] We krijgen deze berichten uit veel meer steden. Het heeft ook met name te maken dat we signalen

[1:34:02] krijgen als het gaat om bijvoorbeeld normaal een aansluiting.

[1:34:06] We hebben een voorbeeld van een bakker.

[1:34:08] Ja, u was zelf ook bakker, maar ik geloof dat het daar wel in orde gekomen is in Zwolle.

[1:34:13] Maar uiteindelijk kregen we een signaal van een bakker die dus inderdaad van het gas af wilde

[1:34:18] en elektrisch wilde gaan werken en vervolgens anderhalf, twee jaar moest gaan wachten op een aansluiting.

[1:34:24] En zo hebben we veel meer voorbeelden uit diverse steden gekregen dat het gewoon te wensen overlaat aansluitingen,

[1:34:31] Die netcongestie wordt hier op breed genoemd, is een zeer groot probleem,

[1:34:34] blijft ook voorlopig een enorm probleem.

[1:34:36] Nieuwe bedrijven die aangesloten willen worden, moeten lang wachten.

[1:34:40] En dan denken we met elkaar dat er dan wel laadpalen komen

[1:34:42] die vervolgens wel kunnen zorgen dat er snel geladen kan worden,

[1:34:45] met name voor grote vrachtwagens die de steden ingaan.

[1:34:48] Ik noemde net de evenementensector, moet er snel beladen worden.

[1:34:51] Men gaat vaak uit van een actieradius van een gemiddelde vrachtwagen,

[1:34:55] zoals bijvoorbeeld Transport Logistiek Nederland, die gebruikt van A naar B.

[1:34:59] maar hier praten we dus echt over vrachtwagens met koelinstallaties, laadkleppen, et cetera,

[1:35:04] die echt maar een beperkte capaciteit hebben.

[1:35:06] Nou, en dat is echt een probleem en dat hoor je overal.

[1:35:10] Duidelijk. Mevrouw van Metelen, BVV.

[1:35:14] Ja, dank. Dank voor iedereen en de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen

[1:35:18] ik heb natuurlijk heel veel opgetrokken met mevrouw Wasselius

[1:35:21] en ook met ondernemer Nederland hierin.

[1:35:24] Dus het gaat me als geen ander aan het hart en ik begrijp als geen ander ook de problematiek.

[1:35:30] Wat ik me wel afvraag, want ik vind ook dat temporiseren, ja, dat zouden we gewoon echt

[1:35:38] moeten gaan doen.

[1:35:39] En ik begrijp ook wel de nadelen voor ook een aantal bedrijven, en dan kijk ik even

[1:35:44] naar mevrouw Post en die zie ik ook, alleen het treft gewoon nog te veel bedrijven die

[1:35:50] gewoon niet kunnen aanhaken en het is gewoon nog niet op orde.

[1:35:54] Maar stel, dat gaat niet gebeuren, het lukt niet.

[1:35:57] En dan kijk ik eigenlijk even en naar meneer Visser, de heer Zienckx en mevrouw Reselius.

[1:36:04] Heeft u ook inzichtelijk hoeveel bedrijven, hoeveel ZZP'ers dan overwegen om te stoppen?

[1:36:10] Want ik krijg echt heel veel berichtjes binnen, mails en bijna noodkreden van als het niet anders gaat,

[1:36:17] dan ga ik mijn bedrijf niet doorzetten, dan ga ik niet die investering maken.

[1:36:22] Ik ga het niet overdragen aan mijn zoon of mijn dochter.

[1:36:25] Dus hebben jullie ook een beetje inzicht hoeveel bedrijven, ZZP's, familiebedrijven eventueel dan gaan stoppen?

[1:36:34] Ik weet nu of u alle drie daar antwoord op hoeft te geven, maar ik denk dat we dan even bij mevrouw Wesselius beginnen en dat we dan naar de heer Visser gaan.

[1:36:42] Wij hebben daar zeker wel inzicht in. Er zijn nu al bedrijven die daardoor gestopt zijn.

[1:36:47] En bij ons is het in de sector 70% wat echt niet meer door kan.

[1:36:51] En dat betekent dus dat er 30% van de markt nog kan blijven bestaan.

[1:36:55] Je kan je voorstellen aan een grote markt wat er dan nog overblijft aan ondernemers.

[1:37:00] Eigenlijk geen markt meer.

[1:37:02] Dat hebben we hier al vaker aan de tafel gerefereerd, dat de markten in de grote steden daardoor

[1:37:08] echt gaan verdwijnen, want die 30 procent trekt niet de hele markt meer overeind en die blijft

[1:37:13] niet meer bestaan.

[1:37:15] Ik kijk naar de heer Visser, op wie hij nog een aanvulling heeft.

[1:37:19] Ik bevestig u bed.

[1:37:21] Ik kan het alleen niet koppelen aan deze maatregel, aan zero-emissiezonnes.

[1:37:25] Wat ik u wel aan kan geven, daar komen we binnenkort ook mee naar buiten met dat onderzoek,

[1:37:31] kleinere ondernemingen, klein is dan in ons land minder dan 10 fta, hebben het heel erg zwaar

[1:37:37] en zien al drie jaar, want we doen dit drie jaar achter elkaar nu, de rendementen afnemen.

[1:37:43] De omzet gaat nog wel redelijk, maar de winstmarges nemen af.

[1:37:47] Daardoor zie je ook dat een groot aantal ondernemers wil gaan stoppen.

[1:37:52] En de reactie hier uit Den Haag, niet van u, is...

[1:37:56] Nou ja, faillissementen zien we niet toenemen, dus er is niets aan de hand.

[1:37:59] Maar er is een hele grote groep, een groter wordende groep...

[1:38:03] ...van ondernemingen in die categorie, die schaal ondernemend, die stopt.

[1:38:08] Dat is terecht.

[1:38:10] Ik heb specifiek voor serieuze omissiezones vertrouwen in...

[1:38:15] ...wat ik net zelf aangaf, in de hardheidsclausulen en ontheffingsmogelijkheden.

[1:38:20] Die moeten er wel zijn, keihard, want anders gaan er...

[1:38:26] Ik heb het nog even nagekeken voor u.

[1:38:30] Zo'n 288 bestelauto's mogen per 1 januari dan de stad niet meer in

[1:38:37] als die clausules niet gewoon worden toegepast.

[1:38:42] Wilt u nog kort een aanvulling geven, meneer Siens?

[1:38:44] Ik zal een korte reactie geven.

[1:38:46] We hebben natuurlijk een onderzoek uitgezet via ons ondernemerspanel,

[1:38:49] dus ik noem dat nog even.

[1:38:50] en daar geeft in ieder geval 29% van de ondernemers aan, die geënquiteerd zijn,

[1:38:55] dat ze toch vinden dat het getemporiseerd moet worden,

[1:38:58] omdat ze verwachten dat ze anders hun bedrijf niet meer rendabel kunnen krijgen.

[1:39:02] We hebben hier nadrukkelijk iedere keer het verschil tussen grote bedrijven en kleine bedrijven.

[1:39:06] Kleine bedrijven die geen reserves hebben.

[1:39:08] En we hebben het gehad over grote bedrijven.

[1:39:11] Ik refereer even aan de opmerking van mevrouw Post over afschrijvingstermijnen.

[1:39:15] Afschrijving breng je ten laste van je winst, dus per saldo betaal de fiscus mee.

[1:39:19] Daar heeft de kleine ondernemer helemaal geen ruimte voor om winst die niet gemaakt wordt om daarop te kunnen afschrijven.

[1:39:25] Dus die groep daar gaan we ook echt werkelijk voor op de bres brengen, of in de bres springen heet dat, hè.

[1:39:31] Welke percentage is hij?

[1:39:35] 29 procent geeft in dat onderzoek aan dat ze minimaal drie tot vijf jaar eigenlijk meer ruimte nodig hebben.

[1:39:42] Meer dan de helft zegt nou twee jaar vinden we ook eigenlijk wel billig om weer wat reserves te krijgen om te gaan investeren.

[1:39:48] Dus daar schommelt het een beetje tussen.

[1:39:50] En die geven ook aan die 29% dat ze overwegen hun bedrijf uiteindelijk te beëindigen

[1:39:55] en dan wel zich elders te gaan vestigen.

[1:39:57] Daar waar mogelijk.

[1:40:00] De heer Pierik, Boer Burger Beweging.

[1:40:03] Ja, dank voorzitter.

[1:40:05] Ik ben ook een cijferman.

[1:40:06] Het is best wel heel aardig om zulke presentaties even voorbij te zien komen.

[1:40:11] Maar ik kan me ook heel goed voorstellen dat er hele grote verschillen zitten.

[1:40:15] We beluisteren het hier al per bedrijfstak.

[1:40:17] Ik bedoel, er zijn aannemers die vandaag in een toekomstige zero-emissiezone moeten gaan werken

[1:40:24] en twee weken later weer ergens anders enzo.

[1:40:27] En, nou goed, de heer Visser had het al over de rijdende gereedschapkisten,

[1:40:31] dus dat er sommige bedrijven zijn die dan maar heel zijdelings te maken hebben met die zero-emissiezones.

[1:40:36] Mijn vraag is eigenlijk van, zijn er ook onderzoeken gedaan naar hoe disproportioneel

[1:40:43] bepaalde bedrijfstakken geraakt gaan worden door het introduceren van die zero-emissiezones?

[1:40:56] Ik kan u niet een onderzoek overhandigen. Maar wij hebben dat natuurlijk wel gedaan.

[1:41:01] Wij zijn met al die bedrijfstakken in gesprek. Ik denk dat wat u aangeeft, dat is een hele

[1:41:08] belangrijke sectorinvalshoek. De discussie is toch vooral ruimtelijk gegaan via de steden.

[1:41:15] Dus dat is een hele belangrijke.

[1:41:18] Daar zijn wel de uitzonderingen...

[1:41:22] Die passen wel heel aardig bij wat wij van de sectoren horen.

[1:41:27] Belangrijk element nog daarbij is dat er bedrijven zijn in dezelfde sector

[1:41:33] waarbij het wagenpark een essentieel onderdeel is van hun bedrijfsvoeding.

[1:41:41] Dan heb je ook investeringen eerder voor elkaar.

[1:41:45] dan heb je zelfs leningen bij financiering via een bank eerder voor elkaar

[1:41:49] dan die hele grote groep ondernemers waarbij...

[1:41:53] Ik typeerde net als een rijdende gereedschapkist.

[1:41:56] Het is een noodzakelijk kwaad.

[1:42:00] Je moet gaan rijden, maar je business case zit op iets anders.

[1:42:04] Zit op gespecialiseerde installatiebedrijven

[1:42:09] die bijvoorbeeld het risico op blikseminslag kunnen voorkomen

[1:42:14] Nou, je rijdt het hele land door en af en toe moet je zin in binnenstad zijn.

[1:42:19] Maar nogmaals, wij zijn ervan overtuigd dat je het ondernemers het best helpt

[1:42:25] door die hardheidsclausules die we vandaag met elkaar bespreken,

[1:42:29] plus de financierbaarheid, om dat als criterium te hebben

[1:42:32] voor wel of niet moeten voldoen aan de zero-emissie-eisen.

[1:42:38] De heer Olger van Dijk, Nieuws Sociaal Contract.

[1:42:40] Ja, dank, voorzitter.

[1:42:42] En ook dank voor de toelichting uit de verschillende gezichtspunten.

[1:42:45] en dat is denk ik heel waardevol ook voor dit toch best wel lastige vraagstuk

[1:42:48] waar heel lang aan wordt gewerkt

[1:42:50] en tegelijkertijd wordt daar nog steeds ook wel verschillend over gedacht

[1:42:53] en hebben we nu een basis in het hoofdlijnenakkoord

[1:42:56] waarvanuit ik denk de nieuwe minister ook zal kijken wat nou wijs is

[1:42:58] en wij proberen natuurlijk ook een beeld bij te krijgen

[1:43:01] en dat is best ingewikkeld want er zijn ook tegengestelde belangen

[1:43:04] en tegelijkertijd hoor ik ook best wel heel veel overeenstemming op een aantal punten

[1:43:09] ik hoor maar weinig mensen het doel van de zero-emissiezones ter discussie stellen

[1:43:13] de winst die je zou kunnen halen voor leefbare steden.

[1:43:17] En tegelijkertijd wordt er denk ik ook wel terecht gewezen op aantal groepen

[1:43:20] die misschien minder zijn geïnformeerd en proberen mee te komen de wat kleinere ondernemers.

[1:43:25] Ik hoor in ieder geval ook iedereen zeggen, dat vind ik heel mooi, harmoniseren het over alle gemeenten heen.

[1:43:30] Dat hoor ik eigenlijk ook in de vorige groep, maar ook hier weer heel terug.

[1:43:33] Mevrouw Pos zei dat onder andere.

[1:43:34] En tegelijkertijd wel verschil in de oproep om nou wel of niet te temporiseren, zoals meneer Zinks het zegt.

[1:43:40] En ik zou daar toch even nog op door willen, omdat dat misschien wel een hoofdvraag gaat worden van

[1:43:47] hoe zorgen we er nou voor? Want zo ziet mijn fractie dat ook.

[1:43:50] En ik vind dat ook in de geest van het hoofdlijnenakkoord, dat we van ja,

[1:43:56] het zal dus geen afstel maken en dat we niet over een paar jaar zeggen ja, die netcongressie,

[1:44:00] want dat blijft echt nog wel een paar jaar het probleem.

[1:44:01] Ik kan u verzekeren dat dat over twee jaar nog steeds een probleem is,

[1:44:05] toch niet weer als argument komt. Ja, we kunnen het niet doen.

[1:44:07] En ik hoor... Ik zou toch een aantal van u de uitspraak willen ontlokken

[1:44:11] wat dan verstandig zou zijn. U noemde wat percentages.

[1:44:14] Als er een keuze zou moeten worden gemaakt voor temporiseren...

[1:44:17] En dan begin ik bij meneer Zinks. Durft u daar dan een jaartal op te pakken?

[1:44:24] Ik heb daar volgens mij net al iets over gezegd.

[1:44:26] Ik heb de coronaperiode benoemd. Twee jaar corona heeft dus daartoe geleid

[1:44:31] dat veel bedrijven op dat moment zich geen reserves hebben kunnen laten vormen.

[1:44:37] En ik denk dat het dan ook ergens tussen de 2H en 3H moet zijn dat je die periode hanteert

[1:44:41] en dan kunt zeggen van, en nu moet het echt ook doorgaan vinden.

[1:44:48] Ik zie dat de heer Visser nog een aanvulling wil doen.

[1:44:52] Ja, in verlengde op wat meneer Sienks heeft aangegeven, let u op voorspelbaar beleid vanuit

[1:45:01] de overheid.

[1:45:02] Daar help je mkb-ondernemers het beste mee.

[1:45:04] Dus hou nou vast aan, nou ik ga mezelf niet herhalen aan die uitzonderingen, die moeten

[1:45:09] We moeten ook hard en uniform in ieder stad gaan gelden.

[1:45:13] Verder zou ik een pleidooi willen doen, nu u daar zo naar vraagt.

[1:45:17] In het hoofdlijnnaakkoord, maar gelukkig breed in de Kamer, merken wij...

[1:45:23] ...is er weer behoefte en belangstelling om een beter ondernemersklimaat te maken...

[1:45:29] ...in ons land, juist voor het midden- en kleinbedrijf.

[1:45:32] En dat is zo essentieel, dat kom je bij dit vraagstuk ook weer tegen.

[1:45:36] De financierbaarheid, de regeldruk, dat zijn zulke grote thema's voor midden- en kleinbedrijven.

[1:45:44] Dat gaat veel verder nog dan dit ene dossier.

[1:45:51] Ik zie dat er behoefte is om toch nog wat uitgebreider te reageren.

[1:45:56] Ik zag mevrouw Post ook al en daarna de heer de Riemerschma.

[1:45:59] Mevrouw Post.

[1:46:01] Dank u wel, voorzitter.

[1:46:03] Ik zou daar dus het liefst geen jaartal op willen plakken.

[1:46:06] Ik denk dat je ondernemers meer helpt met duidelijkheid en de zekerheid

[1:46:10] dat je geen uitstel meer pleegt, maar dat je deugdelijk regelt

[1:46:17] onder welke condities mensen een ontheffing kunnen krijgen.

[1:46:20] En daar kan ook onder vallen de mogelijkheid

[1:46:23] dat je het niet gefinancierd krijgt.

[1:46:25] Niet kunnen is iets anders dan niet willen.

[1:46:28] En op het moment dat je generiek uitstelt, dan help je degene die niet willen

[1:46:32] en dan help je degene die niet kunnen in mindere mate.

[1:46:35] En degenen die wel gewild hebben en die wel gekund hebben,

[1:46:39] die zet je daarmee in de hoek.

[1:46:40] En dat helpt denk ik ook niet in het vertrouwen in de overheid,

[1:46:43] wat op dit moment toch al niet heel erg breed gezaaid is.

[1:46:47] Dank u, de heer Riemenschma.

[1:46:49] Ik sluit me aan bij dat gure ondernemingsklimaat,

[1:46:51] wat ik vaak hoor.

[1:46:53] En over termijnen, volgens mij gaat het heel goed,

[1:46:56] maar de grotere transportsector, et cetera, daar ben ik ook blij om.

[1:47:00] En daar kan ik ook niet over zeggen of je daar zou moeten veranderen.

[1:47:03] Maar met name de kleinere onderneming, Rikspark is zo'n ondernemer die twee dagen per week een horecabedrijf runt...

[1:47:10] die niet bij de Sligro zich laat beleven vanwege de transportkosten.

[1:47:14] Die gaat met z'n eigen busje richting de Sligro z'n boodschappen doen elke week.

[1:47:19] Die heeft een busje van tien jaar.

[1:47:22] Hoe lang?

[1:47:23] Dus de impact van één keer in de week met het busje z'n spullen halen.

[1:47:27] Hoe groot is dat probleem?

[1:47:28] Als je drie, vier jaar vertraging voor de kleinere ondernemers kan bieden met bepaalde wagens,

[1:47:36] dan denk ik dat je al een hele stap helpend kunt zijn voor kleine ondernemers.

[1:47:42] Dank meneer de minister. Ik zie toch de heer Visser nog.

[1:47:46] Meneer Van Dijk zag een nuanceverschil, ja dit is hem.

[1:47:50] Ook wij pleiten voor hou vast aan wat u heeft ingezet en zorg dat die uitzonderingscategorieën

[1:47:56] voor iedere stad hetzelfde zijn en meld zijn en zet financiering er als uitzondering bij.

[1:48:00] En ja, als je niet op kan laden, dan kan het gewoon niet.

[1:48:08] Dank. Dan heb ik namens GroenLinks Partij van de Arbeid zelf ook een vraag.

[1:48:13] Ik denk dat er heel veel goede hardheid, Klaus Judas is daar,

[1:48:17] maar dat inderdaad bij die laadinfra echt nog wel een aantal dingen extra nodig zijn.

[1:48:22] En ik las in de position paper, mevrouw Post van Transport en Logistiek Nederland,

[1:48:26] dat er 15.000 elektrische vrachtwagens nodig zijn

[1:48:29] om 30 tot 40 steden emissievrij te bevoorraden.

[1:48:32] En om die op te kunnen laden, zijn er 7.000 laadpalen voor die vrachtwagens nodig

[1:48:38] en daarvan zijn er op dit moment nog geen honderd.

[1:48:41] En dat zal met name ook invloed hebben, denk ik, op de sector die u ook vertegenwoordigt hier.

[1:48:45] Wat is daar extra voor nodig en in hoeverre kunnen we dat vanuit de markt verwachten?

[1:48:49] En wat is daar vanuit de overheid nodig

[1:48:51] en wat kun je daar misschien met die hardheidsclausures nog extra doen?

[1:48:56] De aantallen kloppen, dus die ga ik niet herhalen.

[1:49:01] En als we de hele sector willen verduurzamen, dan hebben we evenveel stroom nodig als voor

[1:49:06] 4,5 miljoen inwoners, dus we hebben echt nog wel wat groene stroom op te wekken dan.

[1:49:10] Wat er voor nodig is, is één, standvastig beleid, dus niet wijzigen, want op het moment

[1:49:15] dat je nu wil investeren...

[1:49:16] Kijk, heel veel vrachtwagens, ik merk dat dat hier ook een beetje door elkaar loopt, vrachtwagens

[1:49:21] ...waar mijn lenen met name mee rijden, dat is echt iets anders dan een bestelbusje.

[1:49:25] Want een bestelbusje kan je ook laden aan een laadpaal voor een personenwagen.

[1:49:28] Dat kan met een vrachtwagen niet, want dan trek je de hele paal zo ongeveer uit de grond.

[1:49:33] Heel veel van de vrachtwagens die in de stedelijke distributie gebruikt worden...

[1:49:37] ...of gaan worden, die zullen geladen kunnen worden...

[1:49:39] ...op terrein van de ontvanger ofwel de eigenaar van de vrachtwagen.

[1:49:43] Dus heel veel zal er s'avonds op eigen terrein geladen worden...

[1:49:46] ...of overdag op eigen terrein geladen worden.

[1:49:48] Het laden langs de kant van de weg zal in mijn sector ook veel meer een uitzondering

[1:49:53] dan een regel zijn.

[1:49:55] Omdat als je een hele accu van een vrachtwagen op wilt laden,

[1:49:57] als die echt helemaal leeg is, ben je acht uur bezig.

[1:49:59] En als je met een snellader werkt, dan ben je nog steeds een uur bezig.

[1:50:03] En die tijd hebben wij vaak niet bij ons in de sector.

[1:50:06] Dus dat onderscheid, ik merk dat dat hier aan tafel ook niet altijd even duidelijk is,

[1:50:10] maar van mijn kant geef ik dan aan,

[1:50:13] daar zit echt een wereld van verschil tussen vracht en tussen bestel.

[1:50:16] Wat is daarvoor nodig?

[1:50:19] Net capaciteit.

[1:50:20] Want daar zit bij ons in de sector echt een heel groot probleem.

[1:50:23] Op het moment dat je, een voorbeeld van een ondernemer, super geïnteresseerd in verduurzaming.

[1:50:29] Even voor uw beeld.

[1:50:30] We hebben drie keer een subsidieregeling aanzet gehad voor het verduurzamen van vrachtverkeer.

[1:50:34] Die waren alle drie de keren binnen no time overtekend.

[1:50:38] Veel te veel te kort.

[1:50:39] Wat aantoont dat mijn sector echt dolgraag die verduurzaming wil inzetten.

[1:50:44] Op het moment dat je...

[1:50:48] Nou ben ik de draad kwijt van de vraag.

[1:50:51] Ik heb één ondernemer die heeft geïnvesteerd in zonnepanelen op het dak.

[1:51:00] En daar kan hij zijn vrachtwagens mee laden.

[1:51:01] Ik zei dat is prachtig. Hoeveel laad je er daarmee?

[1:51:04] Hij zegt acht.

[1:51:05] Ik zeg dat is niet veel, want hij heeft er 400.

[1:51:08] Dus hij wil best...

[1:51:09] En even voor het besef.

[1:51:10] De helft van mijn leden is kleine transportondernemer.

[1:51:13] maar heeft minder dan acht vergunningen.

[1:51:15] Dat betekent minder dan acht vrachtwagens.

[1:51:17] Dus de helft is groot, middelgroot.

[1:51:20] De helft is ook echt klein.

[1:51:21] En ook daar zitten mensen die heel graag willen verduurzamen.

[1:51:23] Hij kan er acht laden.

[1:51:25] Ik zeg, dat is niet veel.

[1:51:26] Ik zeg, heb je al gevraagd om een nieuwe aansluiting?

[1:51:28] Hij zegt, ja, die krijg ik over twee jaar.

[1:51:30] Ik zeg, dat is heel snel.

[1:51:32] Hij zegt, ja, maar er komt dan over twee jaar nog geen prik uit.

[1:51:35] Dus dat betekent dat hij de 400 vrachtwagens die hij wil verduurzamen,

[1:51:38] want hij wil heel graag, niet geladen krijgt.

[1:51:42] Ik heb het bericht wat de heer Kisteman aanhaalde over de stad Amsterdam ook gelezen en ik heb

[1:51:47] daar ook nogal feneinig op gereageerd.

[1:51:50] Ik weet niet of u dat ook op mij hebt gekregen, ik heb gezegd dat ik het een blamage vind

[1:51:57] dat de stad Amsterdam dat doet, omdat mijn sector elke dag keihard bezig is om dit probleem

[1:52:02] aan te pakken, omdat mijn sector dolgraag die verduurzaming in wil, zero emissie die

[1:52:05] stad in wil en dat als het college van Amsterdam er zit om alleen maar de makkelijke dingen

[1:52:11] aan te pakken, dat ze dan het verkeerde beeld hebben omdat een college van bnw volgens mij ingehuurd

[1:52:16] is om de echte problemen aan te pakken en dit is zo'n echt probleem. Dus die netcongestie dat is bij

[1:52:22] de verduurzaming van mijn sector op dit moment de grootste hindernis. Dank. Meneer Siens wilde ook

[1:52:28] nog een reactie geven. Als mevrouw Post daar... Sorry. Dank u. Ervaringsdeskundige he. Maar ja met

[1:52:36] de terechte opmerking die mevrouw Post maakt en vandaar dat ik ook nog even inzoom op de horecagroothandels

[1:52:41] want dan gaat het wel degelijk om vrachtwagens die de stad in moeten.

[1:52:44] Die komen inderdaad dit probleem tegen.

[1:52:46] Ook een bepaalde horecagroothandel heeft aangegeven zonnepanelen op het dak te willen,

[1:52:51] dus eigenlijk het voorbeeld wat mevrouw Post ook noemt,

[1:52:53] en zegt ik wil investeren, ik koop die vrachtauto's, maar ik kan ze niet opladen.

[1:52:57] Want dat moet namelijk vaak overdag gebeuren als er zon is,

[1:53:00] want ze kunnen niet aangesloten worden namelijk op het net met al die zonnepanelen,

[1:53:04] dus ze zullen iets moeten gaan doen met batterijen.

[1:53:06] Het is echt een probleem, die netcongestie, en we merken dat gewoon heel erg bleek,

[1:53:09] maar met name ook in die sector die wel degelijk daarop wil investeren.

[1:53:12] Maar daar zit een verschil in tussen de bedrijven die het kunnen, financieel,

[1:53:16] en het ook wel willen, maar ten opzichte van de kleinere bedrijven die ik net noemde,

[1:53:19] namens ondernemend Nederland.

[1:53:22] Dank u wel. Ik kijk naar de zijde van de commissie of er nog vragen zijn.

[1:53:26] Ik zie mevrouw Veldman in ieder geval knikken. Mevrouw Veldman, VVD.

[1:53:30] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:53:31] Het is net al even gegaan over uitzondigingscategorieën en ook het harmoniseren.

[1:53:36] kijken of je dat wat meer landelijk zou kunnen beleggen, zou bijvoorbeeld de heer

[1:53:42] Fischer van mkb Nederland daar wat concrete voorbeelden nog van kunnen noemen, dus waar

[1:53:47] nog een verbeterslag te maken zou kunnen zijn op die standaardisatie van mogelijkheden en

[1:53:53] onmogelijkheden voor de mkb'ers. Met de uitzonderingen die er nu zijn,

[1:54:04] Die zijn gedefinieerd met de sectoren.

[1:54:07] En we zien nu dat de uitwerking per stad gaat en gaat verschillen.

[1:54:13] Zo heb ik doorgekregen dat Maastricht ambulante handel uitzondert

[1:54:17] en andere steden weer niet.

[1:54:19] Dat moet niet gebeuren.

[1:54:21] Dus u moet in staat zijn, juridisch is dat, begreep ik, ingewikkeld,

[1:54:26] want steden gaan er gewoon zelf over, maar acht u in staat

[1:54:29] om af te dwingen als Rijksoverheid om geen verschillen toe te staan

[1:54:33] tussen de uitwerking van deze maatregelen,

[1:54:38] van deze uitzonderingsclausulen.

[1:54:39] En ik pleit er dus voor om financiering erbij te plaatsen

[1:54:42] als uitzonderingsmogelijkheid, als in een sector aangegeven kan worden

[1:54:45] dat dit een groot probleem is.

[1:54:47] Dit krijgen we gewoon niet voor elkaar, de financiering krijgen we niet voor elkaar,

[1:54:51] om dat erbij te doen als criterium.

[1:54:54] En dat kan je ook wel oplossen door een subsidieregeling te handhaven

[1:54:56] of uit te breiden.

[1:54:59] GESPREKSLEIDER DE JONGEREN DOOR ELKAAR

[1:55:01] Ik heb een vraag voor de heer Riemenschma.

[1:55:05] Er werd vaak geroepen, sinds 2014 zijn we hier al mee bezig.

[1:55:10] U vertegenwoordigt Zwolle, een prachtige stad, uiteraard.

[1:55:13] Hebben de ondernemers in Zwolle al die tijd zitten slapen?

[1:55:17] Hoe zijn jullie betrokken geweest als ondernemers?

[1:55:19] Misschien kunt u dat in beeld brengen hoe het in Zwolle is gegaan.

[1:55:27] Ik herken dat het al een aantal jaren in voorbereiding is geweest.

[1:55:30] Toch merk ik bij 600 met name echt wel kleinere ondernemingen dat er zoveel informatie is,

[1:55:38] ook als wij onze informatie delen, de consequenties daarvan goed inschatten, dat wordt als lastig

[1:55:48] ervaren.

[1:55:49] Vaak zie je de stapeling van de effecten ook niet.

[1:55:54] Ik word beleverd door een bepaald bedrijf, hoe heeft die dat dan geregeld, wat betekent

[1:55:59] dat?

[1:55:59] En daar merk ik gewoon dat daar een achterstand in is om die informatie goed toe te passen.

[1:56:08] En de consequenties ook om te zetten na al dan niet een investeringsbeslissing.

[1:56:14] Ik zie dat de heer Kisseman toch nog een vervolgvraag wil stellen.

[1:56:17] Een hele korte vervolgvraag.

[1:56:18] Maar hoe zijn jullie als fonds, zeg maar, als ondernemers meegenomen in dit traject?

[1:56:24] Nou, we hebben echt heel veel contact met de gemeente.

[1:56:27] Maar het gaat ook over de hele herontwikkeling van de stad.

[1:56:30] Het gaat over autovrije zones, het gaat over fietsparkeren, het gaat over allerlei dingen groen in de stad, et cetera.

[1:56:38] Dus de optelsom van al die ontwikkelingen op de vierkante kilometer die de binnenstad van Zwolle maar groot is, is wel heel erg veel.

[1:56:47] Dus wij worden echt wel meegenomen.

[1:56:49] Maar voordat je alle uitzonderingen scherp hebt en ook dat die ook bekend zijn en hoe dat gaat.

[1:56:56] En als een onderneming dan een vraag aan een ambtenaar stelt van...

[1:57:03] oké, de Sligo stopt daar.

[1:57:05] Moet ik dan echt met 19 rolcontainers die halve kilometer gaan lopen?

[1:57:12] Dan krijgen ze geen antwoord, want daar heeft iemand die dat aan het uitvoeren...

[1:57:16] echt geen beeld bij wat 19 rolcontainers betekent...

[1:57:20] als je die op maandagochtend door de binnenstad van Zwolle aan het verplaatsen bent.

[1:57:27] Dank. Dan gaan we naar mevrouw Van Metelen. PVV heeft hier nog een vraag.

[1:57:34] Ja, dank u voorzitter. Ja, ik heb nog een vraag eigenlijk een beetje breder.

[1:57:39] Want, en dan kijk ik ook even weer naar mevrouw Weselius.

[1:57:44] Alle steden hebben eigenlijk, want ze zijn bezig met, je ziet de verstelking,

[1:57:51] het gebrek aan de openbare ruimte wordt steeds kleiner.

[1:57:55] Er wordt ingenomen.

[1:57:59] En dan heb je dus de markt, de evenementen, ga ze maar door.

[1:58:04] Maar ook gewoon, ja, Sligro die heeft wel, maar die gaat er in en eruit.

[1:58:10] En dan heb je laadpalen nodig en mogelijkheden.

[1:58:15] Worden jullie daar überhaupt in meegenomen en gevraagd?

[1:58:20] Bij die gemeentes van, nou, zo gaan we dat doen en kunnen we met jullie aan tafel?

[1:58:24] en hoe gaan we dat invullen?

[1:58:27] Want we hebben al net congestie, we hebben te weinig laadpalen,

[1:58:30] maar stel dat we het allemaal gaan oplossen,

[1:58:32] waarvan ik denk dat het echt nog wel een paar jaar duurt,

[1:58:34] dus ik zou zeggen we moeten meer tijd nemen.

[1:58:37] Maar worden jullie er wel ook in meegenomen

[1:58:39] in de wijze waarop dat het wordt ingepast?

[1:58:44] Mevrouw Wessenius.

[1:58:45] In bepaalde gemeenten worden we inderdaad ingekend en hier meegenomen.

[1:58:50] Er zijn voorbeelden bekend van bijvoorbeeld Amsterdam

[1:58:52] ...dat er een ondernemer heel graag, net als wat mevrouw ook al aangaf...

[1:58:56] ...met een grote vrachtwagen, zijn verkoopwagen, de binnenring in wilde rijden.

[1:59:00] En die heeft toen gezegd, ik wil zeker elektrisch, maar ik moet wel kunnen opladen.

[1:59:05] En dan krijgt hij als antwoord, ja, helaas, dat is niet mogelijk.

[1:59:08] Die kunnen we niet leveren op de markt.

[1:59:10] In de gemeente Haarlem heb ik aan de tafel gezeten en daar hebben ze gezegd...

[1:59:14] ...ja, wij gaan dat zeker realiseren voor alle ondernemers op de markt...

[1:59:17] ...dat er een laadbouw komt.

[1:59:19] En helaas hebben ze dat toch moeten herzien.

[1:59:21] en is dat voorlopig nog niet ter sprake.

[1:59:25] Dus de meeste gemeenten verdenken er eigenlijk te lichtvoetig over, denk ik.

[1:59:30] En worden wij als markt, als ambulancehandel, daar zeker niet in meegenomen.

[1:59:33] En dat geldt natuurlijk niet alleen voor de markt, dat geldt ook voor de kermissen.

[1:59:37] We kennen allemaal het probleem met de kermis op de Dam,

[1:59:39] de grote bekende kermis, die niet meer plaats kan vinden.

[1:59:43] En dat zijn toch wel gemiste kansen eigenlijk, vind ik.

[1:59:49] Dank. Ik kijk even naar de commissie.

[1:59:51] We hebben twee ronden gedaan.

[1:59:53] Ik heb zelf niet de behoefte om nog een vraag te stellen.

[1:59:55] Zijn er nog leden van u die een vraag willen stellen?

[1:59:59] Zo niet, dan stel ik voor dat we daarmee de rondetafel ook afsluiten.

[2:00:05] Er is zometeen ook nog een Plan R-debat waar een aantal leden ook nog naartoe moeten.

[2:00:08] En volgens mij is er heel veel ruimte geweest voor ook ondernemers om een bijdrage te leveren.

[2:00:14] Ik weet niet of er behoefte is.

[2:00:15] We hebben nog heel even aan een van jullie of een aantal voor een kort slotwoord

[2:00:20] of een boodschap die je nog mee zou willen geven,

[2:00:23] nemen we daar nog even vijf minuten voor en dan stel ik dan voor om hem met elkaar af te ronden.

[2:00:28] Ik kijk in ieder geval de mevrouw Post aan die naar voren beweegt.

[2:00:31] Alles horend aan deze kant van de tafel bekruipt mij een beetje het beeld

[2:00:36] dat wij allemaal zouden kunnen leven met het voortzetten van het beleid zoals het nu vast ligt

[2:00:43] onder de conditie dat er geharmoniseerde, duidelijke ontheffingen zijn voor die categorieën die het

[2:00:50] niet kunnen aan te ombaar om het per 1.130 dan uiteindelijk te realiseren. Dus dan zou je ook

[2:00:57] geen uitstel nodig hebben. Ik geef het uw commissie maar mee.

[2:01:05] En ik zie meneer Siensen.

[2:01:06] Ja, het is een beetje een vrije vertaling van hetgeen volgens mij wat ik gezegd heb.

[2:01:11] Daar bent u niet braaf voor.

[2:01:12] Zo is het, zo is het. Nee, kijk, het is vrij simpel.

[2:01:17] Volgens mij willen we denk ik wel hetzelfde.

[2:01:20] Uiteindelijk is er natuurlijk ooit een besluit genomen.

[2:01:22] En of je dat nou temporiseren noemt of je verleent extra ontheffingen gedurende een bepaalde periode.

[2:01:29] En je bent daar soepel mee en je bent generiek daarmee.

[2:01:32] Dan weet je, dan zijn we het heel snel eens.

[2:01:34] Maar daar ligt wel een enorm probleem voor een aantal branches.

[2:01:37] Maar dat is hier al benoemd. Ik ga het niet weer herhalen en de discussie over doen.

[2:01:40] Dus daar kun je elkaar wellicht in vinden.

[2:01:45] Dank.

[2:01:45] En dank aan u allen.

[2:01:47] Deze gasten vanuit het bedrijfsleven,

[2:01:50] net de gasten ook vanuit het maatschappelijke veld,

[2:01:52] voor uw bijdrages.

[2:01:53] Dank aan alle leden van de commissie die aanwezig waren.

[2:01:56] De commissie zal dit ook meenemen

[2:01:58] in de verdere debatten.

[2:01:59] Na het zomerreces vindt er bijvoorbeeld ook weer een debat

[2:02:01] duurzaam vervoer plaats.

[2:02:03] Dus ik denk dat het zeker een aandachtspunt

[2:02:05] zal blijven voor de commissie Infrastructuur en Waterstaat.

[2:02:08] Ik dank u allen, ook de mensen

[2:02:10] op de tribune, de assistentie en de G4 en alle mensen die thuis hebben gekeken en dan sluit

[2:02:16] ik deze rond de tafel.

[2:02:17] Dank.