Hoorzitting met de beoogde bewindspersonen van het ministerie van Buitenlandse Zaken

[0:00:00] Open ik een bijzondere bijeenkomst van wel drie vaste Kamercommissies.

[0:00:03] Te weten de Vaste Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken,

[0:00:06] de Vaste Kamercommissie van Europese Zaken en de Vaste Kamercommissie

[0:00:09] van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.

[0:00:11] Aan de orde is een hoorzitting met de beoogde bewindse personen

[0:00:14] van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

[0:00:17] Ik haal u dan ook welkom aan de heer Veldkamp,

[0:00:19] beoogd minister van Buitenlandse Zaken,

[0:00:21] en mevrouw Klever, beoogd minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp.

[0:00:25] Welkom in dit huis.

[0:00:27] En er zijn een aantal leden die ook mee gaan doen aan deze oorzitting.

[0:00:31] En dat is de heer Paternotte van D66, mevrouw Teunissen van Partij voor de Dieren,

[0:00:34] de heer Karreman van NSC, mevrouw Zeedijk van NSC, de heer Van Baarle van DENK,

[0:00:39] mevrouw Kamminga van de VVD, de heer Ram van de PVV, de heer Van Dijk van de PVV,

[0:00:44] mevrouw Hirsch van GroenLinks PvdA en de heer Dassen van Volt.

[0:00:50] Even vertellen hoe de procedure gaat zijn.

[0:00:52] De kandidaatbewindspersonen beginnen eerst met elk vier minuten

[0:00:56] toe te lichten waarom zij hier zitten en waarom zij dit ambt ambiëren.

[0:01:00] En dan vervolgens gaan wij een vraag- en antwoordsessie doen

[0:01:03] en dan gaan we gewoon rondes maken.

[0:01:05] En per ronde kan één iemand van een partij een vraag stellen.

[0:01:09] En ik zie dat er twee partijen zijn met twee leden aanwezig, NSC als PVV.

[0:01:14] Dus per ronde kan één van de twee een vraag stellen

[0:01:16] en bij de volgende ronde kan dan de ander een vraag stellen.

[0:01:19] We hebben tot zes uur met een uitlaat tot uiterlijk kwart over zes.

[0:01:24] Volgens mij kan het daarmee een mooie hoorzitting worden.

[0:01:29] Tot slot is het natuurlijk zo dat van het uitspreken van een oordeel of stemming over de kandidaat

[0:01:34] bewindspersonen na afloop van de hoorzitting zal geen sprake zijn, gelet op de vertrouwensregel

[0:01:38] en de grondwettelijke bevoegdheid van de regering tot het benoemen van de bewindspersonen.

[0:01:43] Als er verder geen vragen zijn, nog van de Kamer, nog van de beoogd bewindslieden, dan

[0:01:49] Ik wil graag het woord geven aan de kandidaat, minister van Buitenlandse Zaken.

[0:01:51] Ga je gang.

[0:01:54] Voorzitter, hartelijk dank.

[0:01:56] Het is wel indrukwekkend om hier te zitten met tel elf Kamerleden totaal

[0:02:02] van verschillende fracties.

[0:02:05] En dat is voor mij indrukwekkend, zelfs al ben ik zelf Kamerlid.

[0:02:08] Ik ben nu, voorzitter, ruim zes maanden Kamerlid en veel blijft nog nieuw.

[0:02:13] Bij de marine leerde ik ooit het term inslingeren, het wennen aan de deining van een nieuw schip.

[0:02:18] En vandaag doen we samen iets dat voor ons allen nieuw is, deze hoorzitting.

[0:02:24] Het is een eer om bij u te mogen zijn.

[0:02:27] Ik ben iemand van de theorie en de praktijk.

[0:02:29] Het grote denkwerk is van belang, maar ook het zorgt dat dingen gedaan worden.

[0:02:35] Wie luistert naar de mensen die praktische dingen doen in onze samenleving,

[0:02:39] die hoort de behoefte aan zekerheid in een onrustige wereld.

[0:02:42] Zekerheid van bestaan, zekerheid over de samenleving die we zijn,

[0:02:47] zekerheid van veiligheid en zekerheid dat de overheid er ook voor hen is.

[0:02:52] Er ligt een hoofdlijnenakkoord dat dergelijke zekerheden wil bieden,

[0:02:56] een akkoord dat ik zeker kan dragen.

[0:02:58] Voorzitter, we hebben te maken met een wereld waarin machtsverhoudingen verschuiven,

[0:03:03] oorlog in en nabij Europa woedt en onzekerheid op geld doet.

[0:03:07] Het zal van pas komen dat ik vlieguren heb op internationaal terrein.

[0:03:11] Die heb ik in de Haagse beleidsvoering en aan de Europese onderhandelingstafels,

[0:03:16] Maar ik ken ook de uitvoeringspraktijk van Washington tot Warschau of op de eilanden

[0:03:20] tijdens de migratiecrisis in Griekenland.

[0:03:24] Ik heb telkens samengewerkt met Nederlandse bedrijven, ministeries en organisaties.

[0:03:29] Ik heb gestrande burgers bediend, journalisten uit de gevangenis gepraat, orders helpen

[0:03:33] binnenhalen, ombudsmannen met elkaar doen samenwerken, maatschappelijke organisaties

[0:03:38] wegwijzen gemaakt.

[0:03:40] Voorzitter, het wordt een uitdaging om in te spelen op de grote trends in de wereld,

[0:03:45] zoals de opkomst van Azië, de onzekerheid over de toekomstige koers van de VS als ook

[0:03:51] om tegelijkertijd oog te hebben voor de concrete belangen van Nederlandse burgers, bedrijven

[0:03:57] en organisaties.

[0:03:59] Het hoofdlijnenakkoord leidt tot een aantal stevige bezuinigingen die het departement

[0:04:04] en het postenet fors raken.

[0:04:07] Dit zal pijn doen, zowel intern als wel betreft externe betrekkingen.

[0:04:11] Ik zie het als taak om dit in goede banen te helpen leiden.

[0:04:14] met de blik die ik daarbij kan meebrengen en op een wijze waarbij de organisatie zich

[0:04:19] tevens kan richten op de toekomst.

[0:04:22] Consulaire dienstverlening vind ik belangrijk, ook bij krimpende budgetaire en formatieve

[0:04:27] kaders.

[0:04:28] Nederlandse ambassadeurs mogen worden afgerekend op hun inzet voor Nederlandse burgers en bedrijven

[0:04:33] in het buitenland.

[0:04:35] Maar ten eerste zal ik vooral advies willen inwinnen van de ambtenaren van buitenlandse

[0:04:38] zaken.

[0:04:39] Ik weet dat er binnen het ministerie en op posten heel veel deskundigheid bestaat.

[0:04:44] Ik zal een realistisch buitenlandbeleid willen voeren, dat de belangen van Nederland en Nederlanders

[0:04:50] dient, maar onze waarden niet uit het oog verliest en onze vrijheden verdedigt.

[0:04:55] Dat klinkt abstract, maar het vergt concreet werk.

[0:04:58] Medestanders vinden in de EU, de NAVO of de VN steun voor Oekraïne, blijven waarborgen

[0:05:04] en bijdragen aan verlichting van leed en conflictoplossingen in het Midden-Oosten.

[0:05:08] Nederland heeft een rol te spelen, soms juist ook achter de schermen.

[0:05:11] Vanuit BZ moet je oog hebben voor de ontwikkelingen in de wereld, uiteraard,

[0:05:17] maar ook voor wat er leeft in ons eigen land.

[0:05:20] Het is saakt de vraag wie zijn die mensen ook van antwoorden te voorzien.

[0:05:25] Voorzitter, Nederland is een land waar we trots op zijn,

[0:05:28] maar het is ook kwetsbaar in een wereld van onrust, onzekerheid, haat en geweld.

[0:05:33] Met het hoofdlijnakkoord en de belangen van Nederland voor ogen

[0:05:36] wil ik ons land en de waarden waar wij voor staan beschermen.

[0:05:40] Nederlanders moeten de zekerheid hebben dat ook de minister van Buitenlandse Zaken zich voor hen inzet.

[0:05:45] Dat is een kwestie van goed bestuur en ik zal zorgen dat dit komende periode voor iedereen duidelijk wordt.

[0:05:53] In deze Kamer heb ik heel veel geleerd en ik zal dat blijven doen.

[0:05:57] Ook gezien het extra parlementaire uitgangspunt kijk ik uit naar de samenwerking met de Kamer.

[0:06:02] Dank u voorzitter.

[0:06:05] Dank meneer Veldkamp voor deze bijdrage.

[0:06:07] Dan is het nu de beurt aan mevrouw Klever, ga uw gang.

[0:06:12] Voorzitter, dank voor de gelegenheid om mijn motivatie aan u hier in de Kamer kenbaar te maken.

[0:06:19] Het is voor mij een grote uitdaging en eer om voorgedragen te zijn door de PVV,

[0:06:24] de grootste partij van Nederland, als minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp.

[0:06:29] Ik ben dan ook vastberaden om de taken en verantwoordelijkheden die bij dit ambt horen

[0:06:33] met de grootste zorg en aandacht te vervullen.

[0:06:36] Ik heb ook ingestemd met het hoofdlijnenakkoord van de fracties PVV, VVD, NEC en BBB en dat

[0:06:43] het nieuwe kabinet verder zal uitgaan werken in een regeerakkoord.

[0:06:47] En ik kijk dan ook uit naar een goede samenwerking met de leden van beide Kamers der Staten-Generaal.

[0:06:53] Een goede verstandhouding met de gekozen volksvertegenwoordigers is van wezenlijk belang voor het bereiken van

[0:06:58] resultaten en het functioneren van de parlementaire democratie.

[0:07:01] Dan kort iets over mijzelf, voorzitter.

[0:07:04] Ik ben opgegroeid in Capella aan de IJssel, onder de rook van Rotterdam, met hardwerkende

[0:07:08] ouders die het beste uit zichzelf wilden halen.

[0:07:11] Mijn moeder is van beroep medisch analiste en mijn vader was wetenschappelijk hoofddocent

[0:07:15] filosofie aan de Erasmus Universiteit en Spinoza-kenner.

[0:07:20] Inmiddels ben ik 30 jaar getrouwd met Cor en samen hebben we één zoon en twee dochters

[0:07:24] van 27, 25 en 23 jaar oud en wonen we alweer 24 jaar in het mooie Ermelo.

[0:07:30] Als afgestudeerd bedrijfseconom in Rotterdam heb ik jarenlange werkervaring opgedaan in

[0:07:36] het internationale bedrijfsleven, onder andere als logistiek regiomanager van een scheepvaartbedrijf

[0:07:41] in Midden- en Zuid-Amerika, met als standplaats Santiago de Chile.

[0:07:45] Verder ben ik vermogensbeheerder geweest van het bedrijf van mijn familie.

[0:07:49] Deze ervaringen hebben me belangrijke inzichten gegeven in de dynamiek van internationale

[0:07:54] handel, ondernemerschap en financiën.

[0:07:57] Als eerste en Tweede Kamerlid voor de PVV tussen 2011 en 2017 heb ik mij hard gemaakt om het

[0:08:04] partijprogramma van de partij uit te dragen, zoals mijn inzetten voor een lagere zorgpremie

[0:08:08] en opkomen voor burgers in de knel, waaronder de Groningers met aardbevingsschade.

[0:08:14] Als zakelijk directeur en medeoprichter van Omroep Ongoord-Nederland heb ik het publieke

[0:08:19] omroepenstel van binnenuit leren kennen.

[0:08:22] Zo weet ik dat je als omroep een maatschappelijke, culturele of levensbeschouwelijke stroming

[0:08:26] met een aantoonbare achterban dient te vertegenwoordigen.

[0:08:30] Die is breder dan de langste lijnen van een politieke partij.

[0:08:34] Met de inhoud van programma's, onder andere over de nadelen van massa-immigratie en het

[0:08:38] behoud van tradities, blijkt Ongoord-Nederland een klankbord voor veel burgers die tot voor

[0:08:43] de komst van deze aspirant-omroep letterlijk ongehoord waren bij de publieke omroep.

[0:08:48] In mijn beoogde nieuwe rol als minister ben ik er voor alle Nederlanders.

[0:08:52] Wel spreekt het voor zich dat ik het beleid van de regering, het hoofdlijnakkoord en het

[0:08:57] nog op te stellen regeerprogramma zal uitdragen.

[0:09:00] Het kabinet spreekt immers met één mond en voert het beleid van de meerderheid van het

[0:09:05] parlement uit.

[0:09:06] In mijn beoogde taak als minister voel ik mij vooral gesterkt door de Nederlandse bevolking

[0:09:10] die op 22 november duidelijk de koers heeft aangegeven voor het kabinet waar ik deel van

[0:09:15] mag gaan uitmaken.

[0:09:17] En in het bijzonder ben ik vereerd om Nederland te dienen in het licht van mijn familiegeschiedenis.

[0:09:23] Mijn familie van moederskant is in de Tachtigjarige Oorlog vanuit Duitsland met Willem van Oranje

[0:09:28] mee naar Nederland gekomen om Nederland te helpen bevrijden van de Spaanse bezetting.

[0:09:33] Uit die tijd stamt ook de Prinsenvlag, die voor mij dan ook een speciale betekenis heeft.

[0:09:39] Diezelfde familie heeft in de Tweede Wereldoorlog met gevaar voor eigen leven en dat van hun

[0:09:44] twee jonge kinderen onderdak geboden aan onderduikers.

[0:09:48] Mijn vader is op het einde van de oorlog door de SS neergeschoten...

[0:09:52] en heeft zijn verwondingen ternauwennood overleefd.

[0:09:55] Ik ben er trots op dat mijn voorouders zich op deze manier hebben ingezet...

[0:09:59] voor de vrijheid van Nederland en de Nederlanders.

[0:10:01] En ik hoop als minister zelf ook mijn steentje te kunnen bijdragen...

[0:10:05] aan het welzijn van Nederland. Dank u wel.

[0:10:09] Dank, mevrouw Klever, voor uw bijdrage.

[0:10:13] En dan beginnen we aan de vraag-en-antwoord-sessie

[0:10:15] met als eerste de heer Paternotte van D66. Ga je gang.

[0:10:19] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:10:20] En mijn felicitaties aan de beide beoogd ministers.

[0:10:22] De heer Veldkamp heb ik natuurlijk al in vele vormen van samenwerking

[0:10:25] de afgelopen zeven maanden mogen meemaken aan deze kant van de tafel.

[0:10:29] Mevrouw Klever was dit net de eerste kennismaking,

[0:10:32] en ik natuurlijk wel van televisie.

[0:10:35] Mijn eerste vraag, voorzitter, die gaat over een heel belangrijke kwaliteit

[0:10:39] van bewindspersonen, namelijk dat je in staat bent

[0:10:41] om feit en fictie uit elkaar te houden, dat je zin en onzin kunt scheiden

[0:10:45] en geen dingen verzint.

[0:10:48] En de vraag stel ik, omdat afgelopen week een PVV-Tweede Kamer dit zei,

[0:10:52] dat er geen hongersnood is in Gaza.

[0:10:56] Nou, het World Food Programme, de Wereldgezondheidsorganisatie,

[0:10:58] het Rode Kruis, een hoop organisaties dat er plaatsen zijn,

[0:11:01] die stellen vast dat er hongersnood is daar in Gaza.

[0:11:05] En dat zien we natuurlijk ook aan beelden en aan de cijfers die naar buiten komen,

[0:11:09] maar vooral deze organisaties die dat vaststellen.

[0:11:10] Dus mijn vraag aan de minister die over ontwikkelingshulp zal gaan is,

[0:11:14] is er hongersnood in Gaza?

[0:11:17] Mevrouw Klever.

[0:11:21] Dank voor uw vragen, zeg ik via de voorzitter tegen de heer Paternotte.

[0:11:28] Ik ben niet bij dat debat geweest, dus ik weet niet precies welke uitspraak er gedaan is.

[0:11:35] Maar ik wil in zijn algemeenheid stellen dat het verschrikkelijk is wat daar in het Midden-Oosten gebeurt.

[0:11:40] Dat wordt getijst door heel veel oorlogen.

[0:11:44] Als er oorlog is, is het vaak ook hongersnood.

[0:11:48] Ik hoop natuurlijk snel op vrede.

[0:11:50] Initiatieven voor vrede zijn natuurlijk altijd de beste oplossing voor welke nood dan ook.

[0:11:55] Als overheid en als bewindspersoon moeten we ons baseren op geverifiëerde informatie,

[0:12:01] waarvan we redelijkerwijs mogen aannemen dat deze klopt.

[0:12:03] Daarvoor hebben we natuurlijk ook beschikking over informatie van onze ambassades,

[0:12:09] inlichtingendiensten, bondgenoten en officiële instanties, zoals de VN.

[0:12:13] En op basis van die informatie zal er beleid geformuleerd gaan worden.

[0:12:18] Zullen we de Kamer ook informeren?

[0:12:21] Ik ben beoogd minister en nog geen minister, dus over deze specifieke casus zelf ga ik op dit moment

[0:12:27] verder geen uitspraken doen.

[0:12:30] Dank u wel.

[0:12:31] Dan gaan we naar een vraag van mevrouw Teunissen van Partij voor de Dieren.

[0:12:34] Voorzitter, dank u wel.

[0:12:35] Ik heb een vraag aan mevrouw Klever.

[0:12:38] Het gaat over berichten die zij in het verleden heeft verspreid over omvolking.

[0:12:43] Zo drie tweette zij twee jaar geleden een citaat van Ongehoord Nederland.

[0:12:47] Doe je ogen open, dan zie je de omvolking om je heen.

[0:12:51] Volgens de Nationaal Coördinator Terrorisme, Bestrijding en Veiligheid is het een

[0:12:56] rechtsextremistische complottheorie.

[0:12:57] Dus ik vraag me af of mevrouw Klever nog steeds achter deze berichten staat.

[0:13:02] En zo ja, hoe rijmt u dat dan met de basislijn die u heeft afgesproken, het houden aan de

[0:13:07] democratische rechtsstaat, maar ook wat u net zei, ik ben er voor alle Nederlanders.

[0:13:12] Mevrouw Klever.

[0:13:15] Ja, voorzitter, ik ben er voor alle Nederlanders.

[0:13:17] Dat zeg ik dan hier nog maar eens een keer.

[0:13:20] Waar u op doelt is waarschijnlijk het opinieprogramma Ongehoord Nieuws,

[0:13:26] waar allerlei meningen en opinies aan bod komen van wetenschappers,

[0:13:32] politici, ervaringsdeskundigen, noem maar op.

[0:13:34] En waarschijnlijk doelt u op de uitzending waar een politicus van een van de grootste

[0:13:40] partijen uit Vlaanderen te gast was, de heer Philip de Winter, die een boek heeft geschreven

[0:13:46] over omvolking, die daar een studie van heeft gemaakt.

[0:13:52] Ja, als hij die term wil gebruiken, dan staat het hem vrij om die term te gebruiken.

[0:13:57] Het is niet aan mij om hem daarover te censureren.

[0:14:00] In een opinieprogramma komt een heel breed scala aan meningen voorbij.

[0:14:07] De vrijheid van meningsuiting is natuurlijk een groot goed.

[0:14:13] Ieder gebruikt zijn eigen woorden, dus ik kan daar verder niet veel meer over schrijven.

[0:14:20] Overigens is het geen omvolkingstheorie.

[0:14:22] Naar ik begreep is de heer Philippe de Jonge juist tegen omvolking en beschrijft hij een

[0:14:29] feitelijke demografische ontwikkeling.

[0:14:32] Als ik het goed heb, was in dat programma ook een woordvoerder van het Centraal Bureau voor de

[0:14:36] Statistiek aanwezig die de demografische ontwikkeling bevestigde.

[0:14:41] Ook de heer de Migratiedeskundige, de heer Jan van den Beek, bevestigt de feitelijke

[0:14:48] omstandigheden die de heer De Winter dan noemt omvolkingen.

[0:14:51] Maar nogmaals, ieder staat vrij om zijn eigen woorden te kiezen.

[0:14:56] Dit zijn verder ook niet mijn woorden.

[0:15:00] Dank mevrouw Klever.

[0:15:01] En wie mag ik als eerst het woord geven van de NRC?

[0:15:03] Meneer Karaman, gehuigen.

[0:15:05] Dank u wel voorzitter.

[0:15:06] Mijn eerste vraag is aan de heer Veldkamp.

[0:15:08] De heer Veldkamp gaf het ook aan in zijn inleiding dat hij jarenlang ervaring heeft als diplomaat.

[0:15:14] En 30 jaar heeft gewerkt op het ministerie van Buitenlandse Zaken.

[0:15:18] Maar als u benoemd wordt en nu gaat uw eerste werkdag,

[0:15:21] Stapt u het departement binnen, dan bent u niet meer de heer Veldkamp,

[0:15:24] maar bent u de minister.

[0:15:25] Wat gaat u op uw eerste werkdag doen?

[0:15:27] En waar gaat uw eerste reis naartoe als minister van Buitenlandse Zaken?

[0:15:32] Meneer Veldkamp.

[0:15:34] Ja, dank u, voorzitter.

[0:15:36] Ja, als je daar binnen stapt, dan ben je in de interne afkortingen methodiek,

[0:15:40] ben je zelfs M. Ja, dat kennen we ook uit films,

[0:15:43] maar dat moeten we er niet bij voorstellen op dat departement.

[0:15:47] Het is gewoon degene die een hele hoop werk zal moeten doen.

[0:15:50] Het eerste wat ik natuurlijk zal doen is advies inwinnen en luisteren naar de ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

[0:15:57] Ik ken ze als zeer deskundig, als gemotiveerd, ook zeer getalenteerd.

[0:16:02] Zowel op het departement als op de posten.

[0:16:04] Moet zich indenken vaak ver van huis en soms in echt moeilijke omstandigheden.

[0:16:09] Het is wat makkelijker om in Brussel te zitten, maar het is wat moeilijker om in Kinshasa bijvoorbeeld werkzaam te zijn.

[0:16:15] Ik zal graag hun advies horen.

[0:16:17] En de eerste dingen waar ik naar zal vragen is hoe gaan we om met de zin die ook in het hoofdlijnakkoord staat

[0:16:24] dat we werken aan de oprichting van een tribunaal om de misdaden van IS, ISIS, Daesh te berechten.

[0:16:33] Ik vind dat een heel belangrijk thema.

[0:16:35] Ik ben blij dat het in het hoofdlijnakkoord staat.

[0:16:36] Het helpt ook de blik te draaien naar wie de slachtoffers van de IS-strijders zijn geweest.

[0:16:44] Denk ook even aan de 2700 Yazidis, die nog altijd gegijzeld of vermist zijn.

[0:16:50] Ik vind het belangrijk om daarnaar te kijken.

[0:16:51] Iets anders waar ik naar zal vragen hoe het staat met de rol van buitenlandse zaken rond MH17.

[0:16:57] En ook daar nog de nieuws is te vermelden.

[0:17:00] Als de heer Karreman vraagt naar wat worden de eerste reizen?

[0:17:03] Ik weet, de eerste reis staat sowieso op de rol, ook voor de toekomstige minister-president,

[0:17:10] de NAVO-top op 10, 11 juli.

[0:17:12] En ik geloof dat vier juli hier een commissiedebat al geagendeerd staat

[0:17:15] over die NAVO-top en dat is in Washington.

[0:17:19] Dus dat is belangrijk.

[0:17:20] Ik krijg misschien ook een bijzonder Nederlands tintje dit keer.

[0:17:23] De eerste bilaterale reis, ja, daar zal ik me graag in laten adviseren,

[0:17:28] maar ik kan me zo voorstellen dat dat bijvoorbeeld naar Oekraïne zal zijn

[0:17:30] en dat ik dat graag samen zou willen doen met ook de minister van Defensie.

[0:17:37] Dank u voorzitter.

[0:17:39] Dank, meneer Veldkamp.

[0:17:40] Meneer Van Barlen van Denk met uw eerste vraag.

[0:17:44] Mevrouw Klever heeft bij Omgehoord Nederland gewerkt.

[0:17:49] Een omroep waarbij onweersproken de racistische omvolkingstheorie is geuit die uit de natieliteratuur komt.

[0:17:57] En heeft in tweets de omvolkingstheorie ook verdedigd.

[0:18:02] Nederlanders met een andere afkomst die vervangen niemand.

[0:18:07] Dat zijn gewoon Nederlanders.

[0:18:08] En mevrouw Klever heeft ook een column geschreven waarin ze vluchtelingen heeft verdacht gemaakt

[0:18:15] want zij heeft gezegd vluchtelingen brengen tbc, hepatitis polio, cholera, tyfus en andere

[0:18:22] exotische ziektes met zich mee.

[0:18:24] Voorzitter, mevrouw Klever zegt bewindste persoon te willen zijn voor alle Nederlanders.

[0:18:31] U kunt niet geloofwaardig bewindspersoon zijn voor alle Nederlanders als u geen afstand

[0:18:36] neemt van de verwerpelijke uiting dat Nederlanders met een andere afkomst

[0:18:41] andere Nederlanders vervangen en dat vluchtelingen ziektes met zich

[0:18:45] meebrengen. Neem daar afstand van, vraag ik aan u, want anders kunt u niet

[0:18:49] geloofwaardig bewindspersoon zijn voor alle Nederlanders.

[0:18:53] Vierde voorzitter graag meneer Van Baarlen en dan geef ik nu het woord aan

[0:18:56] mevrouw Klever. Ja voorzitter ik heb even

[0:18:59] meegeschreven want er worden diverse stellingen geponeerd en

[0:19:06] Over omvolking heb ik het net al gehad, wat daar het verhaal was.

[0:19:12] Ik heb zelf die woorden niet in de mond genomen.

[0:19:15] Dat was een gast in de uitzending van Ongehoord Nieuws.

[0:19:20] Het label dat dat racistisch zou zijn, dat deel ik niet met u.

[0:19:27] Dan zegt u ook nog dat u dat in tweets heeft verdedigd.

[0:19:30] Nee, volgens mij heb ik dat niet gedaan.

[0:19:32] Ik retweet wel eens wat van Ongoord-Nederland komt.

[0:19:37] Dingen die in een maatschappelijke discussie, waar een maatschappelijke discussie over plaatsvindt,

[0:19:42] dat retweet ik wel eens, dat klopt.

[0:19:44] Maar verdedigen, nee.

[0:19:45] En het is ook geen theorie, zoals ik net al gezegd heb.

[0:19:47] Het is gewoon een politicus van een van de grootste partijen in Vlaanderen, die daar een boek over heeft

[0:19:53] geschreven en die daarover heeft verteld in de uitzending.

[0:19:56] En nogmaals, het zijn niet mijn woorden, maar ik neem er ook geen afstand van.

[0:20:03] Dan ben ik ook blij dat u vraagt naar die zin over dat er vluchtelingen ziektes mee zouden

[0:20:11] nemen.

[0:20:12] Ik heb dat ook gelezen op internet en dat komt uit een column van mijn hand, ik meen

[0:20:16] uit 2014.

[0:20:19] En in die column baseer ik mij op een onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie waarin

[0:20:25] aangegeven staat dat deze ziektesoorvluchtelingen meegenomen worden.

[0:20:29] Dat is niet om vluchtelingen te stigmatiseren, dat was een pleidooi om te zorgen voor een

[0:20:35] medische screening du moment dat die vluchtelingen in Nederland aankomen.

[0:20:39] Zo was er in de oorlog in Syrië bijvoorbeeld dat kinderen niet meer ingeënt werden tegen

[0:20:44] polio.

[0:20:45] Dus op het moment dat ze in Nederland aankomen, heb ik de minister gevraagd, zorg er dan voor

[0:20:51] dat ze gescreend worden en dat ze alsnog die inenting krijgen.

[0:20:54] Dus dat lijkt mij juist goed beleid.

[0:20:59] De volksgezondheid is de volksgezondheid van iedereen die zich in Nederland bevindt,

[0:21:03] en dus ook de asielzoekers, voorzitter.

[0:21:06] En zo ook een aantal andere ziektes.

[0:21:09] En in dat artikel van de Wereldgezondheidsorganisatie wordt ook gepleit voor een medische screening.

[0:21:15] Ook Europa-breed werd daarin gepleit.

[0:21:18] Dat artikel is niet meer online.

[0:21:20] Ik had er wel een link in staan in mijn artikel naar dat onderzoek van

[0:21:24] het Wereldgezondheidsorganisatie.

[0:21:27] Maar als u even googelt, dan ziet u diverse wetenschappelijke bronnen die

[0:21:31] bevestigen dat dit het geval is.

[0:21:33] Dus ik hoop dat ik hiermee voldoende uitleg heb gegeven aan de heer Van Paarlen.

[0:21:39] Dank, mevrouw Kleven.

[0:21:40] Dan is het woord aan mevrouw Kamminga van de VVD.

[0:21:43] Dank, voorzitter.

[0:21:44] Laat ik beginnen met beide beoogd bewindspersonen te feliciteren met de plek

[0:21:49] die ze mogelijk gaan krijgen en gaan innemen.

[0:21:53] Volgens mij zien de meeste vragen in deze ronde op mevrouw Klever, dus laat ik daar beginnen.

[0:21:58] We zijn als Nederland een mooi handelsland en dan zijn we gebaat bij een open economie.

[0:22:03] Daar horen ook goede open betrekkingen bij, zowel bilateraal als multilateraal.

[0:22:08] Ik vroeg me af hoe mevrouw Klever zich hiervoor verder gaat inzetten en welke kansen ze ziet.

[0:22:14] En of zij daar ook belemmeringen ziet of in ieder geval aandacht wil hebben voor het feit dat zij natuurlijk

[0:22:20] in het verleden, we zijn hier al een paar keer, een ruggebaseerde uitspraak in Uitingen heeft gedaan die

[0:22:25] mogelijk in landen waar wij wel een belang hebben, dat we daar die goede relaties hebben, dat die daar

[0:22:29] wellicht anders naar kan kijken dan hoe mevrouw Klever het nu net omschrijft.

[0:22:33] Mevrouw Klever.

[0:22:35] Ja, voorzitter, dank voor deze vraag.

[0:22:38] Handel is natuurlijk ongelooflijk belangrijk voor een land als Nederland.

[0:22:42] Nederland is ook groot geworden met handel.

[0:22:45] En Nederland verdient ook veel geld met handel.

[0:22:48] En als beoogd minister voor buitenlandse handel wil ik me daar ook voor inzetten

[0:22:52] dat Nederlandse bedrijven handel kunnen drijven met het buitenland.

[0:22:59] Dus dat is een heel belangrijk aandachtspunt.

[0:23:04] Hoe ik dat ga doen?

[0:23:06] Nou, ik kom straks op een ministerie waar ongelofelijk veel expertise is.

[0:23:10] Het allereerste wat ik ga doen, is natuurlijk met al die mensen praten die hier al jarenlang

[0:23:16] mee bezig zijn, die veel expertise hebben opgebouwd en mijn oor te luisteren leggen naar alle

[0:23:22] belanghebbenden.

[0:23:24] Dan zal ik daar beleid op formuleren, wat ik ongetwijfeld ook met uw Kamer zal delen

[0:23:29] en waar wij dan ook zullen debatteren.

[0:23:32] Dan vraagt u ook aan mij hoe ik dat in het licht zie van eerdere uitspraken.

[0:23:38] Ik hoor geen uitspraak waar u dan twijfels over heeft.

[0:23:43] Dus die vraag kan ik niet beantwoorden.

[0:23:45] Dank, mevrouw Kleven.

[0:23:47] En dan, wie gaat als eerste?

[0:23:48] Meneer Van Dijk van de PVV, Huigan.

[0:23:50] Dank u wel, voorzitter.

[0:23:52] En mijn vraag richt zich aan beoogd minister van Buitenlandse Zaken, de heer Veldkamp.

[0:23:58] Allereerst beide kandidaten natuurlijk van harte gefeliciteerd met jullie nominatie.

[0:24:04] De volgende vraag. Het afgelopen jaar zijn er meerdere keren vertrouwelijke stukken van het

[0:24:09] departement gelekt naar de pers. Ambtenaren die het niet eens waren met het Israël-beleid van de

[0:24:14] Nederlandse regering demonstreerden meerdere dagen voor de ingang van het ministerie van Buitenlandse

[0:24:18] Zaken. Dan mijn vraag daarover. Gaat u de discipline strakker handhaven dan uw voortganger

[0:24:25] heeft gedaan? En hoe gaat u ervoor zorgen dat ambtenaren niet onder werktijd tegen het kabinetsbeleid

[0:24:31] demonstreren. Meneer Veldkamp, aan u het woord.

[0:24:36] Dank u en dank voor de vraag van de heer Van Dijk.

[0:24:41] Ja, nogmaals, ik ken de ambtenaren van

[0:24:42] buitenlandse zaken als deskundig, gemotiveerd, getalenteerd.

[0:24:46] Ik win ook graag hun advies in.

[0:24:49] Hoe intern precies de situatie zich moet

[0:24:52] verhouden over professionaliteit en interne discipline.

[0:24:56] Dat is typisch iets wat ik heel graag aan de

[0:24:58] de secretaris-generaal zou vragen na aantreden.

[0:25:03] Ik ga ervan uit dat het beleid is dat er niet in de baatsentijd wordt gedemonstreerd,

[0:25:09] maar dat dat wel buiten de baatsentijd zal kunnen.

[0:25:14] Het lekken van stukken of anderszins, dat is om geen enkele reden geoorloofd.

[0:25:21] Dat past ook niet bij de codes die het Rijk hanteert.

[0:25:24] Dat is ook iets waar ik van uit wil gaan dat de ambtelijke top daar duidelijk en stellig mee omgaat.

[0:25:32] Maar ik ken het ministerie nogmaals als een ministerie van professionele mensen.

[0:25:38] Ja, er zijn allerlei onderzoeken geweest die erop wezen dat het soms een naar binnen gerichte organisatie is.

[0:25:44] Qua cultuur, dat mag misschien iets opener naar bestuurlijk Den Haag.

[0:25:48] Dat mag misschien iets opener naar ook wat er leeft soms in de Nederlandse samenleving.

[0:25:52] Maar nogmaals, ik vind dat vooral iets waar ik een gesprek over wil hebben

[0:25:58] in de eerste plaats met de secretaris-generaal.

[0:26:00] Ik wil weten wat er eventueel is voorgevallen, waar ik nu niet alles van af weet.

[0:26:06] Hoe daarop gehandeld is en wat dat betreft de koers zal zijn.

[0:26:11] En ik ga daar nu geen uitspraken over doen, maar ik ga heel graag wel de ambtenaren ontmoeten.

[0:26:17] En als ik kijk hoe ik zelf ben geïnspireerd in het verleden,

[0:26:21] ook door bewindspersonen.

[0:26:23] We hebben ook voor bewindspersonen gewerkt,

[0:26:26] als rechterhand

[0:26:27] en ook als lijnamtenaar.

[0:26:29] Dan kijk ik daar heel erg naar uit

[0:26:31] en heb ik als een voorbeeld

[0:26:33] voor een minister, iemand die kortstondig minister van

[0:26:35] Buitenlands Zaken is geweest, Peter Kooimans

[0:26:37] in de jaren negentig. Dat was iemand

[0:26:39] die oog had ook voor jonge mensen, ook omdat hij

[0:26:41] voormalig hoogleraar was

[0:26:43] en af en toe zich heel goed

[0:26:45] luisterde naar het adviezen van de directeur-generaal,

[0:26:47] maar af en toe ook over de directeur-generaal boog

[0:26:49] naar de jonge medewerker en vroeg, hoe kijk jij daarnaar?

[0:26:52] Heb je daar een idee bij?

[0:26:53] Nou, dat wil ik graag doen, maar dan verwacht ik inderdaad

[0:26:57] professionele, inhoudelijke antwoorden.

[0:27:01] Dank, meneer Veldkamp.

[0:27:02] En dan is het woord aan mevrouw Hirsch van GroenLinksPV vandaag.

[0:27:05] Laat dat, als je met zoveel Kamerleden bent.

[0:27:08] Goedemiddag.

[0:27:09] Ik wil even doorgaan op de vraag die mijn collega Van Baarle eerder stelde.

[0:27:15] Ik ben hem nu kwijt.

[0:27:16] Mevrouw Klever geeft aan dat zij denkt dat omvolkingstheorieën niet racistisch zijn.

[0:27:22] Volgens de NCTV is het een extreemrechtse complottheorie.

[0:27:26] Kan zij in ieder geval beamen dat omvolking een extreemrechtse complottheorie is

[0:27:31] die zijn oorsprong vindt in de nazi-ideologie?

[0:27:35] Mevrouw Klever, ga u gang.

[0:27:39] Voorzitter, nee, dat kan ik niet beamen.

[0:27:45] Omvolkingstheorie, daar hebben wij het met Omroep Ongoord Nederland nooit over gehad.

[0:27:51] We hebben het fenomeen omvolking is behandeld in de uitzending door een gekozen politicus.

[0:27:59] Dat is volgens mij wat anders dan een theorie, want dan zeg je dat er een beleid achter schuilt

[0:28:04] of wat dan ook.

[0:28:05] Volgens mij was het een feitelijke omschrijving van een demografische ontwikkeling.

[0:28:13] En ja, je kan het noemen hoe je het wilt, maar ik zou het niet een complottheorie willen noemen.

[0:28:20] Dank u wel.

[0:28:22] Meneer Dassen van Volt, met uw eerste vraag.

[0:28:24] Ja, dank u voorzitter en dank voor de introducties.

[0:28:27] Ik heb een vraag aan de heer Veldkamp.

[0:28:29] Ook gehoorende wat mevrouw Klever net aangeeft over omvolkingstheorieën.

[0:28:35] Maar ook wat zij eerder op Twitter onder andere schreef.

[0:28:38] importeren chaos uit Afrika, nu actueler dan ooit, zei zij daar zelf bij.

[0:28:44] Ik zou graag van de heer Veldkamp horen hoe hij dit in dat diplomatieke speelveld ziet,

[0:28:50] waar het ministerie daar voor verantwoordelijkheid is.

[0:28:53] En hoe hij vindt dat dit ook in lijn is met de rechtsstaatprincipes

[0:28:58] die zijn afgesproken tussen de coalitiepartijen.

[0:29:03] Meneer Veldkamp, aan u het woord.

[0:29:06] Ja, dank aan de heer Dassen voor zijn vraag.

[0:29:08] We hebben een hoofdlijnakkoord dat ik volledig kan dragen en ook aan het bijgedragen aan de onderhandelingstafel.

[0:29:15] We hebben ook afspraken gemaakt in de formatie.

[0:29:18] Afspraken in Hilversum in januari, die toen leidde tot zeven punten,

[0:29:22] die u terug kunt vinden in het verslag van informateur Plasterk van 12 februari,

[0:29:27] met betrekking tot grondwet, grondrechten, democratische rechtsstaat.

[0:29:32] Ik zal geen concessies willen doen aan die afspraken die toen zijn gemaakt

[0:29:37] en zal ook zelf intern binnen het kabinet scherp willen zijn

[0:29:42] als er beleidsvoornemens komen van bewins die daarna eenmaal te zijn beëdigd

[0:29:47] of uitspraken die in dat kader van die afspraken niet door de beugel zouden kunnen.

[0:29:53] Dus ik ga niet normaliseren wat niet normaal is en wat niet normaal kan zijn.

[0:29:58] Het is niet mijn stijl om daar meteen in het openbaar dan op actie te nemen,

[0:30:05] maar wel om intern aan te spreken en uit te spreken.

[0:30:10] En ik verwacht dat alle collega's dat doen.

[0:30:12] En ik meen er ook vertrouwen in te mogen hebben.

[0:30:15] We leggen straks een eed af op de grondwet.

[0:30:18] Wij zijn de majesteit de koning.

[0:30:19] En ik reken erop dat die eed door alle bewindslieden serieus zal worden genomen.

[0:30:26] Dank meneer Veldkamp.

[0:30:27] En dan zit de eerste ronde met vragen erop.

[0:30:29] Ik hoop dat de beoogd bewindslieden zich nog goed voelen,

[0:30:32] want we hebben nog anderhalf uur, dus we gaan nog even door.

[0:30:34] Het is wel bijzonder dat we niet door kunnen vragen zoals in een normaal debat,

[0:30:37] maar we hebben nog een paar rondes te gaan, dus eens kijken wat voor vragen nog meer komen.

[0:30:41] Meneer Paternodde, met uw tweede vraag.

[0:30:43] Voorzitter, ik denk dat de vraag van de heer Dassen nog niet helemaal goed beantwoord is,

[0:30:46] want hij vroeg naar de diplomatieke gevolgen.

[0:30:48] Ik denk dat dat heel relevant is, omdat we hier twee boogministers die daar zich in het verleden

[0:30:54] totaal anders over hebben uitgelaten, omdat er één zegt,

[0:30:56] nou, Oekraïne is de agressor en de andere zegt, Rusland is de agressor.

[0:31:00] Dus de vraag aan de heer Veldkamp naar de diplomatieke gevolgen,

[0:31:02] Ik zou die toch graag ook beantwoord willen zien.

[0:31:05] Meneer Veldkamp.

[0:31:08] Ja, dank aan de heer Patenotte.

[0:31:10] Ja, dat kan.

[0:31:11] Als je zegt bijvoorbeeld Oekraïne of Rusland.

[0:31:14] Er staat een heel duidelijk passage in het hoofdlijnakkoord over steun aan Oekraïne.

[0:31:19] En ik ga er dan dus ook vanuit en wil er vanuit gaan dat het hoofdlijnakkoord

[0:31:24] door alle bewindslieden op die manier zal worden uitgevoerd.

[0:31:27] Dat is waar ik vanuit wil gaan.

[0:31:28] En ik denk dat dat heel goed uit te leggen is ook in het buitenland.

[0:31:32] Ja, is dit een hoofdlijnakkoord van een politieke samenwerking van vier verschillende partijen

[0:31:38] die van een hele verschillende achtergrond komen, een extra parlementair karakter ook

[0:31:42] heeft.

[0:31:43] Ja, zul je daar in het buitenland ook vragen krijgen, hoe zit dat in elkaar, waar gaat

[0:31:48] u vanuit?

[0:31:49] Die vragen kunnen worden beantwoord, die vraag heb ik in diverse rollen in het verleden ook

[0:31:54] mogen beantwoorden.

[0:31:55] Tijdens kabinetten Rutte, inclusief Rutte I, de verkiezingsuitslag is natuurlijk ook door

[0:32:00] verschillende, vanuit verschillende landen waargenomen.

[0:32:03] En het staat ook breder Europees internationaal niet helemaal op zichzelf.

[0:32:07] Maar ik heb er vertrouwen in, voorzitter, dat ik een uitleg ook zal kunnen geven.

[0:32:13] En nogmaals, er staat een hele duidelijke zin in het hoofdlijnakkoord over steun aan Oekraïne.

[0:32:18] En die steun, die gaan we ook voluit geven, zoals die in het hoofdlijnakkoord staat.

[0:32:25] Dank meneer Veldkamp. Mevrouw Teunissen, met uw tweede vraag.

[0:32:28] Ik heb nog een vraag aan de heer Veldkamp.

[0:32:32] U hoorde uw beoogde collega net zeggen over omvolking dat dat geen theorie is, maar een fenomeen,

[0:32:40] dat het niet racistisch zou zijn en dat het zelfs onderschreven zou worden door het CBS.

[0:32:46] Tegelijk zegt u dat u niet gaat normaliseren wat niet normaal is.

[0:32:50] Vraag ik aan de heer Veldkamp of u het normaal vindt dat uw beoogd collega nu iets presenteert

[0:32:56] als een feitelijk fenomeen, terwijl dat eigenlijk ook volgens de NCTV een extreemrechtse

[0:33:02] complottheorie is die zijn oorsprong vindt in de natie-ideologie.

[0:33:09] Voorzitter, ik ga hier nu niet de opinies van mevrouw Klever tot termijnen maken, maar ik ga ze ook

[0:33:14] niet recenseren. Ik ga uit van het hoofdlijnakkoord, ik wil uitgaan van de afspraken die ook in Hilversum

[0:33:19] zijn gemaakt en ik wil ook kijken naar het feit dat we straks nog, voordat het kabinet op het bordes

[0:33:27] gaat een eed afleggen bij de koning en neem dat als vertrekpunt.

[0:33:33] Ik wil vertrouwen hebben in de democratische rechtsstaat in Nederland en zal die ook helpen bewaken.

[0:33:42] Dank, meneer Veldkamp. Mevrouw Zijdeik, met uw eerste vraag.

[0:33:49] Ja, dan denk ik dat ik graag een vraag wil stellen, ook weer aan mevrouw Klever,

[0:33:54] een beetje in lijn met eerdere vragen.

[0:33:57] Voor nieuwsuurzaalcontract zijn de waarden authenticiteit en transparantie heel belangrijke

[0:34:02] waarden.

[0:34:03] Veel beoogde bewindslieden met een PVV-achtergrond zeggen in hun toekomstige functie dat ze ander

[0:34:10] gedrag aan te meten zijn dan in het verleden.

[0:34:14] In uw beoogde functie denk ik inderdaad ook dat dat nodig is.

[0:34:19] Hoe kunt u dat dan met authenticiteit doen, bijvoorbeeld op het moment dat u de gast bent

[0:34:24] in het buitenland er geconfronteerd wordt met bijvoorbeeld het voorbeeld dat u net gaf,

[0:34:29] bijvoorbeeld uw nexitactiviteiten die op uw cv staan of uitspraken over het afschaffen van

[0:34:35] ontwikkelingssamenwerking of het Zwarte Pietenjournaal. En dan ook met het idee dat ik

[0:34:40] ook zelf moeite heb met een uitleg waarom die activiteiten oké waren.

[0:34:46] Mevrouw Klever, nu het woord.

[0:34:48] Dank voor de vraag.

[0:34:52] In mijn inleiding heb ik gepoogd aan te geven dat ik in diverse rollen heb geacteerd.

[0:35:01] Als eerste kamerlid en later tweede kamerlid voor de PVV ben je een volksvertegenwoordiger.

[0:35:09] Dan vertegenwoordig je je kiezers in het Nationale Parlement en dan is het verkiezingsprogramma

[0:35:15] van de partij leidend.

[0:35:17] Als directeur van een omroep, zeker in het Nederlandse omroepbestel, daar is de regel

[0:35:27] dat je alleen maar toe kan treden tot dat bestel als je een bepaalde maatschappelijke stroming

[0:35:32] of religieuze stroming vertegenwoordigt.

[0:35:35] En wij zijn als omroep toegetreden omdat wij een bepaalde maatschappelijke stroming vertegenwoordigden

[0:35:40] die ook weer groter is dan langs de lijnen van één of twee partijen.

[0:35:45] Het is een breed front.

[0:35:48] In die rol vertegenwoordig je dus een bepaalde achterban, je leden eigenlijk.

[0:35:55] En straks als minister is er natuurlijk weer een andere rol.

[0:36:00] Dat is nog breder, dan ben je er als minister voor alle Nederlanders.

[0:36:04] En er ligt een heel mooi hoofdlijnenakkoord.

[0:36:07] Daar hebben vier partijen maandenlang over onderhandeld.

[0:36:11] Daar hebben vier partijen hun handtekening onder gezet.

[0:36:14] En daar heb ik mij ook aan gecommitteerd.

[0:36:18] En als minister is het mijn rol om het hoofdlijnenakkoord uit te voeren.

[0:36:22] En dat zal ik dan ook, naar eer en geweten, zal ik dat doen.

[0:36:26] Ik ben straks niet meer kamerlid voor de PVV die zich alleen maar voor de PVV-achterban opkomt.

[0:36:32] Ik ben straks niet meer omroepdirecteur van Ongoord-Nederland die de maatschappelijke stroming vertegenwoordigt.

[0:36:39] Ik ben straks minister van alle Nederlanders.

[0:36:43] En u kunt ervan verzekerd zijn dat ik me ook op die manier zal opstellen.

[0:36:50] Dank u wel. Meneer Van Baarle.

[0:36:53] Ja, voorzitter. De heer Veldkamp gaf net aan dat hij denkt dat het internationaal prima uit te leggen is dat hij een collega-minister heeft die geen afstand neemt van de omvolkingstheorie.

[0:37:06] En dat het internationaal uit te leggen is dat zij bewindspersoon is.

[0:37:11] Zou ik hem even heel concreet kunnen maken?

[0:37:12] Stel nou dat u met z'n tweeën op een dienstreis gaat naar Marokko.

[0:37:17] Hoe gaat u dan uitleggen aan de Marokkaanse regering dat uw collega vindt dat er minder minder minder Marokkanen moeten zijn?

[0:37:25] En stel nou dat u op dienstreis gaat naar een land waarbij het dominante geloof het islamitische geloof is.

[0:37:33] Hoe gaat u dan uitleggen dat uw collega vindt dat de islam een kwaadaardige ideologie is?

[0:37:38] want dat heeft zij als PVV'er deze standpunten jarenlang verkondigd en ondersteund.

[0:37:44] Hoe gaat u dat uitleggen?

[0:37:45] Meneer Veldkamp.

[0:37:48] Ja, voorzitter, meneer Van Baarle lijkt mij woorden in de mond te leggen,

[0:37:52] maar als hij het heeft over bijvoorbeeld een bezoek aan Marokko,

[0:37:56] ik heb mevrouw Klever niet horen zeggen minder, minder Marokkanen.

[0:38:01] Ik heb haar ook niet horen spreken over kwaadaardig ideologieën.

[0:38:05] Ik heb haar zelfs meermaals horen zeggen er straks voor alle Nederlanders te zijn.

[0:38:12] Dat zal ik ook zijn.

[0:38:13] Dat is de garantie die ik u ook kan afgeven.

[0:38:17] U kunt nee schudden, meneer Van Baarle, maar ik schud ja.

[0:38:20] Want ik hecht, en ik neem aan u ook, ik hecht aan de grondwet.

[0:38:24] En ook artikel 1 daarvan.

[0:38:26] Allen die zich in Nederland bevinden, et cetera.

[0:38:28] Inclusief alle elementen daarvan.

[0:38:29] Voor mij maakt niet uit wat iemands afkomst is in Nederland.

[0:38:33] Voor mij maakt niet uit wat iemand seksuele geaardheid is in Nederland.

[0:38:37] Voor mij maakt niet uit welk gender iemand al of niet verklaard heeft.

[0:38:41] Voor mij maakt niet uit wat de persoonlijke opvattingen zijn.

[0:38:44] Ik wil er staan, straks, voor alle Nederlanders, voor iedereen in Nederland.

[0:38:49] En ik neem aan dat dat voor ieder lid van het kabinet dat straks op het bordet staat na het afleggen van de eet bij de koning, zal gelden.

[0:38:57] Dat is wat ik houd op uitvoeren.

[0:39:00] En dat is waar ik ook voor zal staan in de eenvreemde.

[0:39:03] Ik heb een track record, zeg ik tegen de heer Van Baarle, als het gaat om het opkomen ook voor de rechten die in de Nederlandse samenleving gelden.

[0:39:11] Dat hoeft niet altijd op belerende toon in andere landen.

[0:39:14] Maar ik wil wel staan waar Nederland en de Nederlandse samenleving in al zijn diversiteit en verschillen in geaardheden en dergelijke voor staat.

[0:39:22] En dat is mijn track record en dat zal ik blijven doen. Dat past bij mij.

[0:39:26] Dank, meneer Veldkamp.

[0:39:27] Mevrouw Kamminga, met uw tweede vraag.

[0:39:30] Ja, dank u wel.

[0:39:30] En mijn vraag is ook aan de heer Veldkamp.

[0:39:32] Die had het in een eerdere reactie op een van de vragen over de rechtsstaat in Nederland

[0:39:36] in het belang daarvan en refereerde ook aan de uitgangspunten in het hoofdlijnenakkoord.

[0:39:40] Ik vroeg me af hoe de heer Veldkamp aankijkt tegen ontwikkelingen op het gebied van de rechtsstaat

[0:39:44] in bijvoorbeeld een land als Hongarije of nu ook Wislobekije, waar er vandaag ook weer berichten

[0:39:47] over hoe zij omgaan met de media.

[0:39:51] En wat gaat zijn positie zijn op dit punt?

[0:39:53] Hoe gaat hij zich positioneren binnen de Europese Unie op dit punt?

[0:39:57] Meneer Veldkamp.

[0:40:00] Ja, voorzitter.

[0:40:02] De rechtsstaat, ook in de Europese Unie.

[0:40:05] Dan lopen we eigenlijk al vooruit op het volgende blokje over de EU, denk ik.

[0:40:10] Maar ik wil die graag beantwoorden.

[0:40:13] Kijk, mijn ervaring, en ik heb ook in Midden-Europa jarenlang gewoond en gewerkt

[0:40:17] en in veel van de landen bezocht,

[0:40:19] mijn ervaring is dat landen, voordat ze toetreden tot de Europese Unie,

[0:40:24] dat daar de beste hefboom zit om hen tot transitie te bewegen,

[0:40:30] tot een transformatie.

[0:40:31] Ook op het gebied van rechtsstatelijkheid, rechtsstraat en democratische waarde.

[0:40:39] Ook toen ik in Polen woonde, midden jaren negentig,

[0:40:42] werd daar eigenlijk al gezegd...

[0:40:44] ja, de ontwikkeling die dit land zal doormaken,

[0:40:46] zal niet altijd in de rechte lijn zijn.

[0:40:48] Dat zal soms terugvallen en daar zullen hobbels in zijn.

[0:40:50] En die horen misschien wel bij die transitie die het land gaat hebben.

[0:40:53] en die hebben we ook in een land als Polen gezien.

[0:40:55] Polen heeft jarenlang artikel 7-procedure op EU-gebied aan de broek gehaald.

[0:41:00] Dat is nu weg, gelukkig, maar Hongarije zit nog in die situatie.

[0:41:04] En dat is iets wat inderdaad zorgelijk is

[0:41:06] en waar ik vind dat we ook best strak mogen zijn.

[0:41:09] Dus we mogen strak zijn op het gebied van waar de standaarden,

[0:41:13] waar EU-lidstaten aan moeten voldoen.

[0:41:15] Dat mag ook gevolgen hebben, dat mag ook gevolgen hebben financieel

[0:41:18] in het kader van bepaalde bedragen die EU gelden,

[0:41:23] die al of niet mogen worden bevroren of uitgekeerd.

[0:41:26] Dat past allemaal in zo'n artikel 7-procedure.

[0:41:29] Maar waar ook om gaat, is dat we kijken richting uitbreiding van de Europese Unie,

[0:41:35] dat landen voldoen aan eisen voordat ze een stapje zetten op het toetredingspad.

[0:41:42] Daar gelden uiteindelijk de Kopenhagen-criteria,

[0:41:44] de Europese Raad voor Kopenhagen 1993.

[0:41:47] Ik vind ook dat we daar geen concessies aan mogen doen.

[0:41:49] We moeten heel strak letten op de rechtsstatelijkheid en dergelijke,

[0:41:54] voor dat landen daaraan tot de EU toetreden,

[0:41:56] want daar zit de sterkste hefboom.

[0:41:58] Daarna wordt het een stuk lastiger.

[0:42:00] Maar neem een land, als ik een land mag noemen,

[0:42:02] neem een land op de westelijke balkan met toetredingsperspectief als Servië.

[0:42:05] Als het Servië van president Vucic, zoals het op dit moment

[0:42:09] daar de praktijk plaatsvindt op het gebied van persvrijheid en dergelijke,

[0:42:13] op dit moment zou toetreden tot de Europese Unie,

[0:42:15] dan zou het, vind ik, niet voldoen aan de EU-vereisten

[0:42:19] en dan zou het ook heel lastig worden om de situatie daar te corrigeren.

[0:42:24] En sterker, dan zou de Europese Unie op dit moment

[0:42:28] met die toetreding ook niet versterkt worden, maar eerder verzwakt.

[0:42:31] Dus ik wil daar strak op toezien en ik wil daar goed op letten.

[0:42:35] Is dat makkelijk na toetreding? Nee, dat is niet makkelijk na toetreding.

[0:42:39] En dus moeten we eraan werken

[0:42:41] dat voortoetreding landen strak voldoen aan de vereisten

[0:42:44] En zo mogelijk helpen we daar ook bij.

[0:42:48] Dank u, meneer Veldkamp.

[0:42:49] Ik wil even iets verduidelijken.

[0:42:50] Ik weet niet of dat helemaal helder is.

[0:42:52] Maar er was ooit sprake dat we misschien in drie rondes zouden werken,

[0:42:54] omdat we hier met drie commissies zitten.

[0:42:56] Maar dat doen we niet.

[0:42:57] We doen gewoon rondes.

[0:42:58] En er worden gewoon vragen gesteld over alle onderwerpen die dit ministerie betreft.

[0:43:02] Dus dat is de werkwijze van vandaag.

[0:43:06] De heer Ram, met uw eerste vraag.

[0:43:07] Ja, ga uw gang.

[0:43:08] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:43:10] En allereerste felicitaties naar de beoogde ministers.

[0:43:14] Ik ben heel erg optimistisch en ik zal vertellen waarom.

[0:43:18] Allereerst is het geweldig nieuws dat ontwikkelingssamenwerking ontwikkelingshulp wordt.

[0:43:22] En het tweede, echt historisch te noemen, dat mevrouw Klever de eerste minister wordt sinds jaren

[0:43:27] die 2,4 miljard mag bezuinigen op ontwikkelingshulp.

[0:43:31] Fantastisch nieuws voor de Nederlandse burger.

[0:43:34] Kan mevrouw Klever reflecteren hoe ze deze mooie bezuiniging gaat vormgeven?

[0:43:38] Mevrouw Klever, ga je gang.

[0:43:41] Ja, voorzitter. Dank voor de vraag.

[0:43:43] Er ligt natuurlijk een heel mooi hoofdlijnenakkoord van de vier partijen.

[0:43:50] Dat hoofdlijnenakkoord belooft een lastenverlichting voor de burger, een lagere zorgpremie en een

[0:44:00] aantal andere mooie punten.

[0:44:03] Het is natuurlijk zo dat dat ergens van betaald moet gaan worden.

[0:44:07] Je kan je euro maar één keer uitgeven.

[0:44:09] En inderdaad is een bezuiniging vanaf 2027 beoogd van 2,4 miljard jaarlijks op ontwikkelingshulp.

[0:44:19] Dat is geld wat nu naar het buitenland wordt gedragen en wat we nu in Nederland aan een

[0:44:26] Nederlandse burger gaan besteden.

[0:44:29] En als je kijkt dat er zo'n ongeveer 800.000 mensen onder de armoedegrens leven, denk ik

[0:44:34] dat het heel mooi is dat we dat geld nu aan deze mensen kunnen besteden.

[0:44:38] De heer Ram vraagt hoe ik dat ga aanpakken.

[0:44:43] Het hoofd-eindeakkoord moet natuurlijk nog uitgewerkt gaan worden.

[0:44:46] Daar ga ik van de zomer mee aan de slag.

[0:44:49] Met de ambtenaren op het ministerie ga ik daarin overleg.

[0:44:54] Er zijn natuurlijk allerlei contracten, kortlopende contracten en langlopende contracten.

[0:44:59] Daar ga ik natuurlijk naar kijken.

[0:45:01] De effectiviteit van de ontwikkelingshulp ga ik naar kijken.

[0:45:03] Er zijn ook vele onderzoeken daarnaar gedaan.

[0:45:06] En dan probeer ik dat op een mooie manier vorm te geven.

[0:45:12] En met de plannen zal ik naar uw Kamer komen.

[0:45:15] En dan zullen we daar zeker nog met elkaar over spreken.

[0:45:18] Dank u wel, mevrouw Klever.

[0:45:20] Mevrouw Hirsch, met uw tweede vraag.

[0:45:22] Dank u wel, voorzitter.

[0:45:24] Ik wil toch nog even terugkomen op het gebrek over de onvolkingstheorie.

[0:45:30] De partijen die hebben een basislijnen getekend...

[0:45:35] Sorry?

[0:45:37] Ik heb een basislijnakkoord getekend voordat de onderhandelingen over het hoofdlijnakkoord

[0:45:44] plaatsvonden.

[0:45:45] Dat was om de rechtsstaat te beschermen, om er zeker van te zijn dat die bij alle vierderpartijen

[0:45:50] in goede handen was.

[0:45:52] Ik heb toch nogmaals een vraag voor de heer Veldkamp, omdat zijn kandidaat en collega-minister

[0:46:01] geen afstand wil nemen van het idee dat onvolkingstheorie een extremistische complottheorie is.

[0:46:09] Ik vraag mij af of u mij kan vertellen hoe dat past bij dat basislijnenakkoord

[0:46:14] en of dat niet een rode lijn is die nu overschreden wordt.

[0:46:22] Ik heb gehoord van mevrouw Klever dat het gaat om een uitzending die er is geweest bij de omroep.

[0:46:30] Ik heb er zelf niet die zinnen horen gebruiken.

[0:46:34] Nogmaals kan ik u zeggen, we hebben een hoofdlijnakkoord.

[0:46:39] We hebben afspraken gemaakt in Hilversum die heel duidelijk zijn.

[0:46:44] Een lijn die ik ook heel duidelijk zal aanhouden.

[0:46:47] Waarbij ik meteen al heb gezegd, ik zal daar scherp op zijn.

[0:46:50] Niet mijn stijl om dat meteen in het openbaar te doen.

[0:46:52] en ik verwacht dat alle collega-bewinstieden ook duidelijk,

[0:47:00] na het afleggen van de EED, het hoofdlijnakkoord en ook de afspraak uit Hilversum over grondwet,

[0:47:09] grondrecht en rechtsstaat zullen handhaven en zullen navolgen.

[0:47:15] En daar heb ik vertrouwen in.

[0:47:19] Dank u wel.

[0:47:20] Meneer Dassen met uw tweede vraag.

[0:47:21] Dank voorzitter. We hebben een grote oorlog op het Europese continent.

[0:47:26] Het is ontzettend belangrijk dat we Oekraïne zowel financieel, militair als humanitair blijven steunen.

[0:47:32] We hebben de afgelopen jaren dat in de Kamer breed gedaan.

[0:47:35] Maar we hebben gezien dat de PVV elke keer eigenlijk niet bereid was om de noodzakelijke steun aan Oekraïne te leveren.

[0:47:41] Nu hebben we mevrouw Klever zien retweeten en nieuws zien verspreiden...

[0:47:45] zoals zo weer even 2 miljard euro van de slapende Nederlandse burgers weggegooid.

[0:47:49] En kijk ze lachen en knuffelen over Rutte en Zelensky.

[0:47:53] Voorzitter, dat vind ik zorgwekkend.

[0:47:56] En natuurlijk gaat mevrouw Klever nu zeggen, ik ga het hoofdlijnakkoord uitvoeren.

[0:47:59] Maar er ligt ook een Kameruitspraak.

[0:48:02] Namelijk dat Nederland een voortrekkersrol speelt in het steunen van Oekraïnen.

[0:48:07] Zowel financieel, humanitair en militair.

[0:48:10] En dat is een motie ingediend door de leden Piri en Veldkamp.

[0:48:14] En ik was benieuwd van mevrouw Klever om te horen of zij ervoor gaat zorgen...

[0:48:18] voordat die Kameruitspraak volledig wordt uitgevoerd.

[0:48:21] Mevrouw Kleven, Guiro.

[0:48:24] Ja, voorzitter.

[0:48:25] De heer Dassen stelt een vraag en geeft eigenlijk zelf al het antwoord, want hij

[0:48:28] zegt van nu gaat mevrouw Kleven natuurlijk zeggen ik ga het hoofdlijnakkoord uitvoeren.

[0:48:33] En dat is natuurlijk precies wat ik ga doen.

[0:48:35] Dat is natuurlijk ook precies waarvoor ik

[0:48:38] voorgedragen ben als als bewindspersoon, namelijk om het hoofdlijnakkoord uit te voeren.

[0:48:44] En het hoofdlijnakkoord vloeit voort uit

[0:48:47] uit de wensen van een meerderheid van de Kamer.

[0:48:50] Dus ja, zeker, u kunt mij daaraan houden dat ik dat zal doen.

[0:48:57] Dank u wel. Meneer Paternotte, volgende ronde, volgende vraag.

[0:49:01] Ja, dank u wel, voorzitter. Ja, we zitten hier...

[0:49:05] Enerzijds doen we het alsof het een normale ronde vragen is.

[0:49:08] Anderzijds merk ik dat ik echt diepe plaatsvervangende schaamte heb

[0:49:12] bij het idee dat iemand namens Nederland op pad gaat

[0:49:14] die de omvolkingstheorie, een leerstuk uit de nationaal-socialistische ideologie

[0:49:18] die je hier omschrijft als een demografisch fenomeen.

[0:49:21] Het was SS-officier Hans-Joachim Bayer, die in 1935 omvolking beschreef.

[0:49:27] Het komt voort uit de rassendoctrine van de naties...

[0:49:29] als het proces van omvolking van een gebied.

[0:49:32] Het speelde een hele grote rol in het generaalplan OST van Heinrich Himmler...

[0:49:36] wat uiteindelijk de dood veroorzaakt van 3,5 miljoen Joden in Oost-Europa.

[0:49:40] De AIVD, onze Inrichting en Veiligheidsdienst, die zegt...

[0:49:43] kenmerkend voor rechtsextremistische groepen is de boodschap...

[0:49:48] dat er in Nederland sprake is van bewuste omvolking.

[0:49:50] Dat er een duistere Joodse macht zou zijn die massa-immigratie zou aanwakken.

[0:49:55] Het is een onjuiste complottheorie.

[0:49:59] Voorzitter, antisemitisme is al 2000 jaar een gif in Europa.

[0:50:02] Het heeft tot ongelooflijk veel doden geleid.

[0:50:05] Heel veel Joden, ook in Nederland, voelen zich er continu door bedraagd,

[0:50:08] juist ook in deze tijd.

[0:50:10] Dus nog één keer de vraag aan de beoogd minister, minister Klever.

[0:50:14] Is de omvolkingstheorie, is dat een demografisch fenomeen, zoals u net zei?

[0:50:17] Of is dat, zoals we weten uit de nazi-literatuur en van onze eigen inlichtingdiensten, een complottheorie?

[0:50:26] Mevrouw Kleverig, geurgang.

[0:50:30] Voorzitter, de heer Paternotte die zegt nogal wat.

[0:50:34] En ook de vergelijking die hij maakt met de nazi-ideologie, dat raakt mij.

[0:50:44] De ouders van mijn moeder hadden onderduikers in huis.

[0:50:49] We hadden kleine kinderen.

[0:50:51] Ze hebben met gevaar voor eigen leven en het leven van hun twee kleine kinderen,

[0:50:57] hebben zij ondrak geboden aan onderduikers.

[0:51:00] Mijn vader is door de SS neergeschoten in de Tweede Wereldoorlog.

[0:51:05] Dus die aantijgingen, voorzitter, het spijt me, maar die werp ik echt verder van mij.

[0:51:11] Voorzitter, ik tijg niks aan.

[0:51:12] Mijn grootouders hebben ook onderduikers gehad.

[0:51:14] Ik stelde een hele belangrijke vraag.

[0:51:16] Er komen nog meer rondes, dus mevrouw Klever, dank voor uw antwoord.

[0:51:21] Mevrouw Tuinissen, met uw volgende vraag.

[0:51:26] Voorzitter. Ik wil hier toch wel even op door, want de beoogd minister zegt hier dat dit haar raakt.

[0:51:35] Maar als we gewoon kijken naar de term omvolking.

[0:51:40] Zij zegt net heel duidelijk dat dat, wat mij betreft, een feitelijk fenomeen is.

[0:51:48] Zij neemt er geen afstand van.

[0:51:50] Ze zegt niet dat het een extreemrechtse complottheorie is.

[0:51:53] Het is een feitelijk fenomeen.

[0:51:56] Daarmee doet zij aan witwassen van die term.

[0:52:01] Het heeft verder niets te maken met de persoonlijke achtergrond, maar het gaat om het gevaar van

[0:52:05] het witwassen van die term en dat wij straks in het kabinet dan iemand hebben die dat doet

[0:52:12] en die dus wat niet normaal is in Nederland, wel normaal maakt.

[0:52:17] Dat is gevaarlijk, want volgens de NCTV is het niet alleen een extreemrechtse complottheorie,

[0:52:23] maar leidt het ook tot meer aanslagen, het vergrotend risico op aanslagen, het vergrotend

[0:52:28] risico op het normaliseren van een extreemrechtse stroming die heel gevaarlijk is.

[0:52:34] Daarom wil ik mevrouw Klever nogmaals vragen of u afstand wilt nemen van uw uitspraak die

[0:52:40] die zojuist heeft gedaan dat omvolking een feitelijk fenomeen is?

[0:52:45] Mevrouw Klever.

[0:52:48] Voorzitter,

[0:52:50] dat is de zoveelste vraag over omvolking, de zesde of de zevende, geloof ik al.

[0:52:57] Nogmaals, ik heb die term zelf nooit gebezigd.

[0:53:01] Ik heb uitgelegd dat dat in een programma is

[0:53:04] langsgekomen, dat dat een gekozen politicus is geweest die die term heeft gebruikt.

[0:53:10] En ik ga een gekozen politicus niet recenseren.

[0:53:15] En verder heb ik er eigenlijk niks over te zeggen.

[0:53:22] Wie? Meneer Karaman, met uw tweede vraag.

[0:53:25] Dank u wel, voorzitter.

[0:53:27] Ik zie mevrouw Klever vol passie aangeven hoe zij die 2,4 miljard op ontwikkelingssamenwerking gaat...

[0:53:33] de bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking gaat uitvoeren.

[0:53:36] Ik had gehoopt ook dat zij vol passie zou aangeven...

[0:53:39] Dat die bezuiniging ook een andere keerzijde heeft.

[0:53:42] Dat we hebben ook besloten in het hoofdlijnakkoord...

[0:53:45] dat we de bijdrage vanuit OS aan eerste jas opvang en asiel...

[0:53:51] dat dat gemaximiseerd is op 10 procent.

[0:53:53] Waardoor we een betrouwbare ontwikkelingssamenwerking budget hebben.

[0:53:57] En daardoor ook de bezuiniging wat gedempt wordt.

[0:54:01] Kan mevrouw Klever aangeven wat haar heeft getrokken...

[0:54:06] om minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp te worden?

[0:54:10] Mevrouw Klever.

[0:54:14] Voorzitter, ik vind het een hele grote eer om voorgedragen te worden door de PVV

[0:54:20] als minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp.

[0:54:24] Buitenlandse Handel is natuurlijk een prachtige portefeuille

[0:54:26] waarbij je Nederlandse bedrijven mag helpen om de handel te bevorderen met het buitenland.

[0:54:37] Het is natuurlijk een ontzettend eervolle taak om dat te mogen doen.

[0:54:42] Ontwikkelingshulp is al jarenlang een onderdeel uit het partijprogramma van de PVV.

[0:54:50] Dus ik denk dat ik heel erg geschikt ben om te gaan snijden in die ontwikkelingshulp.

[0:54:55] En het geld dat nu naar het buitenland gaat, om dat te gaan besteden aan de Nederlanders.

[0:55:01] Ik denk dat dat een heel mooi onderhandelingsresultaat is.

[0:55:04] En hoe ik dat ga doen, uiteraard ga ik dat met de grootst mogelijke zorgvuldigheid doen.

[0:55:10] En uiteraard heb ik heel veel respect voor alle ambtenaren die op dat ministerie werken,

[0:55:14] alle mensen die hun ziel en zaligheid hebben gelegd in die ontwikkelingshulp.

[0:55:21] Ik snap voor die mensen dat dat moeilijk is, maar het is wel de realiteit nu van de meerderheid

[0:55:27] van de Tweede Kamer dat er op ontwikkelingshulp bezuinigd gaat worden.

[0:55:30] Dus ja, ik zal met heel veel respect met die mensen omgaan die met een vol passie hun werk doen.

[0:55:39] Absoluut. Ik zal ook zeker met al die mensen gaan praten.

[0:55:43] Maar het is wel de realiteit nu van het parlement.

[0:55:48] Dank u wel. Meneer Van Baarle.

[0:55:51] Ja, voorzitter.

[0:55:53] Mevrouw Klever wenst geen afstand te nemen van de omvolkingstheorie...

[0:55:59] die door onze Veiligheidsdiensten als gevaarlijk wordt beschreven.

[0:56:04] En geeft ook aan hem zelf niet te bezigen.

[0:56:08] Maar zij heeft meerdere malen uitingen over de omvolkingstheorie.

[0:56:13] Grietwiet, zelf, van extreemrechtse politici.

[0:56:17] Onder andere inderdaad van Philip de Winter.

[0:56:20] Waarin gezegd wordt, omvolking is geen complottheorie.

[0:56:23] Het is een simpele vaststelling.

[0:56:25] Het is de vervanging van het ene volk door het andere.

[0:56:28] Dat heeft mevrouw Klever gereadweet.

[0:56:31] Een extreemrechtse politicus.

[0:56:33] En voorzitter, haar standpunt was dus in het verleden...

[0:56:37] A, ontkennen dat de omvolkingstheorie een gevaarlijke complottheorie is...

[0:56:43] ingegeven met een racistisch motief.

[0:56:45] En B, überhaupt al de uiting doen...

[0:56:48] dat mensen met een andere afkomst andere Nederlanders zouden vervangen.

[0:56:53] En dat is ook al een giftige gedachte die voor twee spalt zorgt.

[0:56:56] Ik vraag daarom nogmaals aan mevrouw Klever.

[0:57:00] Ze heeft hem ondersteund.

[0:57:02] Ze heeft retweets gedaan van extreemrechtse politici die hem uitdragen en verdedigen.

[0:57:07] Neem daar afstand van.

[0:57:10] Dank meneer Van Baarle.

[0:57:11] Mevrouw Klever, u nu het woord.

[0:57:14] Ja, voorzitter, het gaat maar door over dit ene onderwerp.

[0:57:18] Ik had gehoopt dat u ook nog andere dingen van mij zou willen weten.

[0:57:21] Dat u nog andere vragen voor mij had.

[0:57:23] Nogmaals, de term zelf heb ik niet gebezigd.

[0:57:26] En ik ga zeker andere mensen niet recenseren hierom.

[0:57:30] En ja, daar wil ik het graag bij laten.

[0:57:32] Dank u wel.

[0:57:34] Mevrouw Kamink-Gaan met uw volgende vraag.

[0:57:36] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:57:37] En ik wil toch nog even iets vragen over de oorlog in Oekraïne.

[0:57:40] Want de heer Dassen refereerde er ook wel aan.

[0:57:42] Want er is natuurlijk gewoon een verschrikkelijke oorlog gaande op ons continent.

[0:57:45] En voor de VVD is het gewoon essentieel

[0:57:47] dat we Oekraïne gewoon blijven steunen, zowel financieel als militair.

[0:57:50] En we zien ook gewoon dat er eigenlijk steeds meer nodig is.

[0:57:52] Daar horen natuurlijk allemaal dilemma's in discussies bij.

[0:57:54] We zien natuurlijk ook nu de discussies in Frankrijk, Duitsland en de VS.

[0:57:58] Ik ben toch wel nieuwsgierig hoe de heer Veldkamp en de beoogde minister kijken naar de positie

[0:58:02] van Nederland hierin en wat hij als de belangrijkste opdracht voor hem ziet.

[0:58:08] Nu het woord, voorzitter.

[0:58:10] Nederland staat pal achter Oekraïne.

[0:58:12] We steunen het land in zijn strijd.

[0:58:14] Er staat een heel duidelijke passage over in het hoofdlijnakkoord.

[0:58:16] Nederland blijft Oekraïne politiek, militair, financieel en moreel steunen tegen de Russische agressie.

[0:58:21] Dat is duidelijke taal.

[0:58:23] Nederland heeft afgelopen tijd daar ook de nek over uitgestoken.

[0:58:26] Daar ben ik blij om, daar heb ik ook het ontslachtnemend kabinet in gesteund.

[0:58:30] Er is meer dan 17 miljard steun in Oekraïne gecommitteerd,

[0:58:33] militair en niet-militair.

[0:58:35] Nederland heeft daarbij een zogeheten fair share-benadering gehanteerd,

[0:58:38] internationaal, uitgaande voor de niet-militaire steun

[0:58:42] van het Rapid Damage and Needs Assessment.

[0:58:45] Inmiddels zijn er drie van de Wereldbank en dergelijke.

[0:58:48] In de voorjaarsnoten is er geld bijgekomen.

[0:58:51] Ik kom van een fractie die daar van harte mee instemt.

[0:58:53] 1 miljard dit jaar erbij, 1 miljard volgend jaar erbij, 2 miljard in 2026,

[0:58:58] als ik het goed voor ogen heb.

[0:59:00] En ook extra geld voor de opvang van ontheemde Oekraïners in Nederland.

[0:59:04] Dus duidelijk taand hoofdlijnenakkoord.

[0:59:07] De budgettering daarvan, die zal op dezelfde wijze gaan als de afgelopen jaren.

[0:59:11] Dus uit de algemene middelen.

[0:59:13] Druk daarmee ook niet op de ontwikkelingshulp.

[0:59:18] Komt niet uit die reguliere middelen.

[0:59:21] Ik heb er alle vertrouwen in dat we met dit nieuwe kabinet ook die steun aan Oekraïne

[0:59:28] voluit kunnen doorzetten.

[0:59:30] Ik vind het ook noodzakelijk.

[0:59:31] Als Oekraïne die oorlog verliest, dan betekent dat dat agressie in Europa loont.

[0:59:38] Dan betekent dat dat de Russische krijgsmacht zo'n duizend kilometer dichter bij onze grenzen

[0:59:42] komt.

[0:59:43] Dat betekent dat er ontwrichtende nieuwe vluchtelingenstromen op gaan komen.

[0:59:47] En dat betekent ook dat meneer Poetin in de verleiding kan komen om de collectieve verdediging van het NAVO-grondgebied te testen.

[0:59:54] Dat zijn allemaal redenen waarom het voor onze eigen situatie en ook voor onze eigen veiligheid van belang is Oekraïne voluit te blijven steunen.

[1:00:01] En ik sta daar pal voor.

[1:00:03] Dank, meneer Veldkamp.

[1:00:04] Wie gaat de derde vraag stellen van de PVV?

[1:00:07] Deer Van Dijk, ga uw gang.

[1:00:08] Dank u wel, voorzitter.

[1:00:09] En deze vraag is wederom voor de heer Veldkamp.

[1:00:13] In het hoofdlijnakkoord, en dit gaat over de EU, overigens.

[1:00:16] In het hoofdlijnenakkoord staat dat het cruciaal is dat Nederland haar nationale

[1:00:20] souveräniteit behoudt en daarnaast staat Nederland zeer kritisch tegenover verdere

[1:00:24] uitbreiding van de Europese Unie. En in dat licht heb ik dan ook de volgende vraag aan

[1:00:28] de beoogd minister. Welke concrete stappen gaat u als minister van Buitenlandse Zaken

[1:00:33] nemen om onze nationale souveräniteit te bewaken, terwijl u uitvoering geeft aan die

[1:00:37] kritische houding tegenover verdere EU-uitbreiding?

[1:00:41] JOURNALIST GESPREKSLEIDER GESPREKSLEIDER

[1:00:45] Ja, voorzitter.

[1:00:46] In het hoofdlijnakkoord staat ook een zin,

[1:00:48] dat Nederland een constructieve partner blijft in de Europese Unie.

[1:00:52] Ja, er staan ook zinnen in die wat kritischer duiden.

[1:00:55] Dus dat is uiteindelijk een constructief kritische balans die we moeten gaan zoeken.

[1:00:58] Ik laat me daarover graag informeren door de deskundige ambtenaren.

[1:01:04] En er staan ook wat uitdagingen in het gehele hoofdlijnakkoord

[1:01:08] een kleine akkoord op het gebied van asiel, op het gebied van landbouw,

[1:01:12] stikstof, afdrachten in relatie tot de Europese Unie.

[1:01:16] Ik wil die graag ook samen met andere

[1:01:18] betrokken ministers te zijne tijd bekijken en premier, want ik denk dat we daar goed

[1:01:25] een strategie in moeten ontwikkelen om die opdrachten die stevig zijn, ambitieus zijn,

[1:01:29] om die uit te voeren op een wijze die met elkaar samenhangt.

[1:01:34] Zo'n Nederland als constructief kritische partner.

[1:01:36] Ik kreeg al van diverse ambassadeurs de vraag

[1:01:40] blijft de D66 saus over het Nederlands-Europa-beleid?

[1:01:44] Ik denk dat ik de heer Paternotte teleur moet stellen, nee, die zal er niet blijven,

[1:01:47] maar wel constructief kritisch.

[1:01:48] Dat woord constructief in die zin die er ook staat, die spreekt mij ook duidelijk aan.

[1:01:53] Als het gaat over de uitbreiding van de Europese Unie,

[1:01:56] ik denk dat ik die vraag eerder deels beantwoord heb.

[1:02:00] Het is van belang dat we wat de uitbreiding betreft

[1:02:03] in de toetredingsperspectief van landen echt geen concessies doen

[1:02:07] aan de zogeheten Copenhagen-criteria.

[1:02:09] En daar wil ik voor staan. Ik vind dat belangrijk, ook omdat als we een EU uitbreiden,

[1:02:13] dat er een EU zal moeten zijn die stevig internationaal moet kunnen staan.

[1:02:18] Ja, ik zie graag, persoonlijk graag, heb ik wel eens in het verleden gezegd,

[1:02:21] een Europese Unie die van binnen naar buiten klapt,

[1:02:24] die zich minder bezighoudt met details binnen de lidstaten

[1:02:27] en respecteert de moeilijke term subsidiariteit,

[1:02:34] dat je de bevoegdheden zo laag mogelijk neerlegt.

[1:02:36] De gemeente legt de stoeptegels recht, maar niet de provincie of het Rijk,

[1:02:40] en laat staan de Europese Unie.

[1:02:43] Dus bevoegdheden laag neerleggen, dat ook respecteren,

[1:02:48] maar tegelijkertijd wel een EU die ook naar buiten klapt,

[1:02:50] waardoor je samen in de wereld sterker staat.

[1:02:52] En ik vind dat ook logisch, zeg ik tegen de heer Van Dijk,

[1:02:55] Ik vind dat ook logisch, want als je samen sterker in de wereld staat,

[1:02:59] dat is ook gewoon nodig. Je kunt in de VN of iets dergelijks

[1:03:02] achter het bordje Nederland gaan oreren tegen bijvoorbeeld China,

[1:03:07] maar dat zal niet heel veel indruk maken.

[1:03:09] Alleen al een stad als Guangzhou in China heeft meer inwoners dan heel Nederland bij elkaar.

[1:03:13] Dus op het gebied van samen sterker staan in de wereld,

[1:03:17] vind ik dat we moeten kijken hoe we daar in de EU steviger kunnen staan.

[1:03:22] En dat kan ook zonder meteen nieuwe bevoegdheden aan Brusselse instellingen over te dragen.

[1:03:29] Dank u wel. Mevrouw Heersch met uw volgende vraag.

[1:03:32] Dank u wel. Ik hoor mevrouw Klever net observeren dat het wel heel veel om die ontvolkingstheorie gaat.

[1:03:38] En meneer Paternotte heeft net duidelijk de lijn gelegd tussen die theorie en het naziregime.

[1:03:44] Als kind uit een familie die voor een groot deel is uitgemoord door dat naziregime,

[1:03:49] zal u begrijpen dat ik me erg veel zorgen maak over het feit dat u geen afstand neemt van die theorie.

[1:03:54] Ik laat het er heel even bij zitten. Misschien komen we er straks nog op terug.

[1:03:57] Laten we even over iets anders gaan praten.

[1:03:59] Veel van onze toekomstige strategische handelsrelaties...

[1:04:02] ...voor grondstoffen en groene energie in de nabije toekomst...

[1:04:07] Ik begin even overnieuw.

[1:04:11] Veel van onze toekomstige strategische handelsrelaties...

[1:04:14] ...voor grondstoffen en groene energie in de nabije toekomst...

[1:04:17] ...zijn afhankelijk van het Afrikaanse continent.

[1:04:20] Het is van groot belang dat we die relaties met deze landen...

[1:04:23] ...niet alleen behouden, maar ook gaan versterken.

[1:04:25] Hoe gaat u uw partners in die landen ervan overtuigen dat de ideeën waar het Zwarte

[1:04:30] Piet-journaal voor staat, niet langer de uwe zijn?

[1:04:41] Voorzitter, Zwarte Piet en Sinterklaasviering is een eeuwenoude traditie.

[1:04:47] Het behoort tot de cultuur van Nederland.

[1:04:52] En op dit moment is het zo dat ongeveer de helft van de bevolking, of ietsje meer, achter

[1:04:58] de traditionele Sinterklaasviering met de traditionele Zwarte Piet staat.

[1:05:04] Nu hebben we een multiculturele samenleving

[1:05:06] en daar zijn vele culturen en vele tradities die met elkaar samen moeten leven.

[1:05:12] In de internationale wereld is dat natuurlijk nog veel multicultureler

[1:05:19] en daar zullen ook ongetwijfeld mensen die daar acteren

[1:05:25] ervaring hebben met verschillende culturen en verschillende tradities.

[1:05:31] En ik zal met takt en diplomatie en volle overtuiging de betrekkingen met de diverse landen waar

[1:05:41] Nederland handel mee kan drijven, zal ik gaan aanhalen.

[1:05:46] Dank mevrouw Klever.

[1:05:47] Meneer Dassen met uw volgende vraag.

[1:05:49] Dank voorzitter.

[1:05:50] Mevrouw Klever retweet nogal wat.

[1:05:52] En zo had ze deze week een retweet.

[1:05:56] Die begint met...

[1:05:56] Het lijkt erop dat de mainstream media en de NPO met een campagne bezig zijn...

[1:06:00] die zich richt tegen de door de PVV voorgedragen bewindspersonen.

[1:06:04] En later in datzelfde wat langere bericht wordt gezegd dat het gaat over propaganda.

[1:06:10] En vervolgens staat er ook nog van...

[1:06:12] hoe de daaraan deelnemende politici zich laten leiden door deze propaganda.

[1:06:18] Dat vond ik wel echt een stuitende tweet, voorzitter.

[1:06:21] Omdat ik dacht van, wij zitten hier allemaal als parlementariërs.

[1:06:26] Wij zitten hier allemaal zonder last.

[1:06:29] En dat mevrouw Klever deze week eigenlijk in aanloop naar haar hoorzitting...

[1:06:33] een tweet-retweet waarin staat...

[1:06:36] of wij ons allemaal zouden laten leiden door propaganda.

[1:06:40] Dat vind ik eigenlijk al een ontzettend onbegrijpelijk iets...

[1:06:43] en daar hoor ik graag een reactie op.

[1:06:44] En een tweede, wat ik dan daaraan aanvullend hoor...

[1:06:47] in de basislijn gaat het ook over het goed functioneren...

[1:06:50] van de democratische rechtsstaat en onafhankelijke instituties zoals de media.

[1:06:56] En in deze tweet wordt eigenlijk de vrije media weggezet als propaganda...

[1:07:00] waar wij dan ook nog eens als politici ons zouden door laten leiden.

[1:07:05] Ik hoor graag van mevrouw Klever hoe ik deze retweet van haar moet duiden.

[1:07:11] Mevrouw Klever.

[1:07:14] Voorzitter, het was een retweet, inderdaad.

[1:07:17] En als je kijkt hoe de media vooral een collega van mij, een toekomstig collega van mij, wegzetten

[1:07:29] en allerlei aantuigingen aan haar adres sturen, dan vind ik daar wat van.

[1:07:39] En ik vind ook dat de media niet objectief is.

[1:07:45] Als ik lees wat er geschreven wordt, laat ik een voorbeeld noemen, een artikel over bijvoorbeeld

[1:07:52] mij waarin dan staat dat de directeur van Omroep Ongoord-Nederland diverse boetes heeft gekregen

[1:07:58] van de NPO, waarbij er dan bewust wordt weggelaten dat de staatssecretaris van Mediazaken, voormalig

[1:08:07] staatssecretaris van Mediazaken, mevrouw Oesloe, en later bevestigd door haar opvolger, staatssecretaris

[1:08:13] van Weyenberg de NPO in het ongelijk hebben gesteld en gezegd dat tenminste twee van de drie boetes

[1:08:22] geen juridische basis hebben. Als je dat dan bewust weglaat, dan vind ik dat geen objectieve

[1:08:30] journalistiek. Zo zijn er nog wel meer voorbeelden te geven, maar volgens mij is deze heel duidelijk.

[1:08:37] Dank u wel. Meneer Paternotte, met uw volgende vraag.

[1:08:42] Ja, voorzitter, dan pak ik maar even iets wat we ook in de media lazen en waarbij ik de vraag wil koppelen aan het werk als minister.

[1:08:51] Want het zijn natuurlijk economisch zware tijden voor veel mensen in Nederland.

[1:08:54] Met name omdat we behoorlijke inflatie hebben gehad ondanks.

[1:08:58] Nu had Ongoord Nederland, waarvan mevrouw Klever medeoprichter is, de andere medeoprichter zie ik ook in de zaal zitten,

[1:09:04] had beloofd om maximaal de helft van de balken en de norm te hanteren als salaris, dat kwam ook in de statuten.

[1:09:11] ...omdat volgens ongehoord Nederland Publieke Bestel het stigma van graaien draagt...

[1:09:14] ...en ze daar wat aan wilden veranderen.

[1:09:17] Maar het NRC berichtte deze week dat vorig jaar de statuten werden gewijzigd...

[1:09:20] ...en dat het salaris van de zakelijke directeur met tienduizenden euro's werd verhoogd.

[1:09:24] Zakelijke directeur... De oud-zakelijke directeur, denk ik, die daar nu zit.

[1:09:28] Mijn vraag is eigenlijk hoe zou mevrouw Klever ermee omgaan...

[1:09:31] ...als bij een ontwikkelingshulporganisatie...

[1:09:33] ...er een plotseling een forse salarisverhoging is, die zij constateert...

[1:09:36] ...en als die boven de afgesproken normen zit?

[1:09:44] Voorzitter. Het NRC heeft inderdaad dat geconstateerd.

[1:09:53] Als ik het NRC zou lezen, dan zou ik ook wel geïnteresseerd zijn naar de salarissen van

[1:10:00] bijvoorbeeld andere omroepen, om even te kijken of dat marktconform is.

[1:10:04] Dat hebben ze nagelaten.

[1:10:06] Want dan hadden ze kunnen zien dat de bestuurders van Ongoord-Nederland nog altijd onder de beloningen

[1:10:18] zitten van alle andere omroepdirecteuren en dat zij ook keurig, netjes, ruim onder de

[1:10:25] wetnomering topinkomens zitten.

[1:10:30] We hebben een raad van toezicht en die hebben geconstateerd dat, gezien de grote uitdagingen

[1:10:37] die op de omroep afkwamen, die vonden dat de helft van de Balkanon-norm niet meer houdbaar

[1:10:44] was.

[1:10:45] Zij hebben besloten dat het een wat meer marktconforme beloning moest worden en die hebben dat stapsgewijs

[1:10:52] ingevoerd.

[1:10:52] Maar nog steeds zijn wij de laagst betaalde omroepbestuurders binnen de publieke omroep.

[1:11:00] Dank u wel.

[1:11:02] Mevrouw Tuinissen, met uw volgende vraag.

[1:11:04] Voorzitter. Ik heb een vraag aan de heer Veldkamp.

[1:11:07] U heeft zojuist gehoord dat mevrouw Klever geen afstand wil nemen van de omvolkingstheorie.

[1:11:14] Nu is de indruk gewekt dat het bij Ongehoord Nederland één keer over omvolking ging en dat

[1:11:19] het om die ene enkele retweet ging.

[1:11:21] Maar Poynter heeft onderzoek gedaan en komt tot 17 uitzendingen waar het aan de orde komt,

[1:11:26] waar gasten er vrijheid over kunnen spreken zonder kritische bevraging.

[1:11:29] Mevrouw Klever was oprichter, bestuurslid en presentator van Ongehoord Nederland.

[1:11:33] Dus ze heeft met dit platform geholpen om die gevaarlijke omvolkingstheorie de wereld in te helpen.

[1:11:39] Nu is mijn vraag aan de heer Veldkamp.

[1:11:40] Als u dit hoort, dan bent u toch met mij eens dat dit niet in lijn is met die basislijn die

[1:11:47] u met elkaar hebt afgesproken over de democratische rechtsstaat.

[1:11:50] en bent u het met mij eens dat omvolking een gevaarlijke complottheorie is?

[1:11:56] Meneer Veldkamp, ga u graag.

[1:11:58] Ja, voorzitter. Uitspraken over omvolking zijn niet de mijne en die zullen ook niet de mijne zijn

[1:12:03] en die zullen dat nooit zijn.

[1:12:06] Ik hou daar afstand van en laat ik het hierbij laten.

[1:12:11] Dat zijn gewoon niet mijn uitspraken.

[1:12:13] En nogmaals, als het gaat over de toekomst,

[1:12:17] we leggen straks een eed af bij zijn Majesteit Koning op de Grondwet.

[1:12:22] Ik ken artikel 1 van de Grondwet, u kent het ook.

[1:12:25] Dat is waar ik mij aan hou en dat betreft allen die zich in Nederland bevinden.

[1:12:30] En ik zal voor allen die zich in Nederland bevinden

[1:12:34] en alle Nederlanders ook opkomen in de wereld.

[1:12:38] Dank u wel. Mevrouw Zijdeik met uw volgende vraag.

[1:12:41] Ja, dank u, voorzitter.

[1:12:42] Ik wilde graag nog even terugkomen op de antwoorden van mevrouw Klever over de bezuinigingen

[1:12:49] op ontwikkelingssamenwerking.

[1:12:51] Het stelt mij absoluut niet gerust als zij zegt dat ze zin heeft om te gaan bezuinigen.

[1:12:56] Het Nieuws Sociaal Contract vindt dat armoedebestrijding in de wereld en ook juist het

[1:13:01] beschermen van mensenrechten wereldwijd een heel belangrijk aandachtspunt zou moeten blijven.

[1:13:06] Zeker nu ook met de oplopende conflicten en spanningen, nu die mensenrechten juist onder

[1:13:11] We vinden dan ook dat Nederland echt een actieve bijdrage moet spelen in het verbeteren daarvan.

[1:13:16] Pieter Omtzigt brandt zich daar ook al jaren voor in, echt een speerpunt van onze partij dus.

[1:13:21] Dus mijn vraag is alsnog, zin in bezuinigingen.

[1:13:26] Hoe ziet mevrouw Klever de rol van armoedebestrijding in de wereld en het beschermen van mensenrechten in het budget van ontwikkelingssamenwerking?

[1:13:37] Voorzitter. Er ligt een hoofdlijnakkoord en daar staat ook de handtekening van de partij van mevrouw Zeedijk

[1:13:48] onder. U kan ervan op aan dat ik dat hoofdlijnakkoord op een fatsoenlijke manier zal gaan uitvoeren.

[1:13:59] Mevrouw Zeedijk weet ook dat er geld beschikbaar blijft voor noodhulp, bijvoorbeeld.

[1:14:03] En dat zal ook heel hard nodig zijn.

[1:14:07] En mevrouw Stedek weet ook dat we een absoluut menselijke maat zullen hanteren met oog voor de noden in de wereld.

[1:14:16] Maar we kunnen natuurlijk niet de hele wereld redden.

[1:14:19] Helaas. Het zou fijn zijn als dat kon.

[1:14:22] Maar we moeten ons enigszins beperken daarin.

[1:14:27] Dank u wel.

[1:14:28] Meneer Van Baarle, het gauw gang.

[1:14:29] Ja, voorzitter. Mevrouw Klever was er net ontzettend trots op dat zij als beoogd bewindspersoon 2,4 miljard gaat bezuinigen op ontwikkelingshulp.

[1:14:44] Voorzitter, ze zei zelfs dat dat geld voorheen werd weggedragen naar het buitenland.

[1:14:50] Voorzitter, ik vind dat iemand die beoogd minister wordt op deze post, vind ik dat dat echt een hele denigrerende manier van kijken

[1:15:00] naar ontwikkelingssamenwerking en ontwikkelingshulp is.

[1:15:03] Als mevrouw Klever vindt dat dat geld wegdragen is naar het buitenland,

[1:15:07] dan maak ik me er ernstig zorgen om of zij wel feelingen heeft met deze portefeuille

[1:15:12] en of zij wel oprecht dit als bewindspersoon wil gaan uitvoeren.

[1:15:17] Ten meer, omdat zij in het verleden de hele portefeuille überhaupt wilde afschaffen.

[1:15:20] Ze heeft altijd laten zien met minachting naar deze portefeuille

[1:15:24] en naar het werk van ontwikkelingssamenwerking te kijken.

[1:15:27] En voorzitter, dan is het toch volstrekt ongeloofwaardig dat mevrouw Klever nu zegt die menselijke maat

[1:15:33] hoog te willen gaan houden in het beleid.

[1:15:36] Mevrouw Klever.

[1:15:39] Ja, voorzitter, de kwalificatie dat ik daar met minachting naar heb gekeken, die klopt

[1:15:46] niet helemaal.

[1:15:48] Het is wel altijd een punt uit het partijprogramma van de PVV geweest, dat we ontwikkelingshulp

[1:15:54] en dat we dat geld besteden aan Nederlanders.

[1:15:59] Er wordt 2,4 miljard structureel bezuinigd.

[1:16:04] Dat is zo'n 300 euro per gezin gemiddeld per jaar dat er bezuinigd wordt.

[1:16:11] En het staat natuurlijk iedereen vrij om zelf een deel van zijn salaris te besteden aan ontwikkelingshulp.

[1:16:18] Het is helemaal niet zo dat dat nou per se altijd de overheid moet doen.

[1:16:22] En je ziet ook dat er vaak mooie initiatieven zijn als er rampen zijn in de wereld, met de

[1:16:28] samenwerkende hulporganisaties bijvoorbeeld, dat er veel geld opgehaald wordt.

[1:16:33] Dus Nederlanders zijn vrijgevig en dat is heel goed ook.

[1:16:40] Maar het is in dit geval aan de Nederlanders zelf om dat te doen en niet aan de overheid.

[1:16:47] Of in ieder geval, er blijft er nog een heel stuk over wat de overheid gaat doen.

[1:16:52] Maar er wordt een stuk gesneden.

[1:16:54] En ja, dat is toch de wens van de meerderheid van de Kamer.

[1:16:58] En zo werkt de democratie.

[1:17:00] Dank u wel. Mevrouw Kamink-Kraaij met uw volgende vraag.

[1:17:04] Ja, dank u wel voorzitter.

[1:17:05] Misschien nog even op dit onderwerp door te gaan, want we hebben het nu heel veel gehad over wat we niet meer gaan doen.

[1:17:09] En inderdaad, we gaan bezuinigen.

[1:17:11] VVD heeft ook vaker gezegd, volgens mij kunnen een aantal dingen efficiënter en beter ingericht

[1:17:16] en wel wat meer focus op bepaalde landen en gebieden en thema's.

[1:17:20] Maar terecht ook werd er opgemerkt door de collega's van de NEC,

[1:17:23] er gaat nog heel veel wel gebeuren.

[1:17:25] Het is niet zo dat er geen geld naartoe gaat.

[1:17:26] Er gaat ook veel geld nog wel naartoe en blijft er ook gelukkig over, wat ons betreft.

[1:17:31] Dus ik ben ook wel nieuwsgierig naar de prioriteiten die de beoogd minister dan wel gaat zetten

[1:17:36] op het gebied van buitenlands handel en ontwikkelingshulp.

[1:17:40] En bijvoorbeeld als we ook kijken naar vrouwenrechten en rechten van de LHBTQ-gemeenschap.

[1:17:44] We zien toch dat die steeds wereldwijd verder onder druk komen te staan.

[1:17:47] We zijn als Nederland er altijd voorloper op geweest.

[1:17:49] Voor een partij als de VVD zijn die rechten natuurlijk altijd belangrijk om die goed te borgen.

[1:17:54] Op welke wijze gaat deze beoogde minister daarvoor inzetten?

[1:17:57] Behoort dit dan ook tot een van de prioriteiten die zij gaat zetten voor haar nieuwe beleid?

[1:18:06] Het is correct dat mevrouw Kamminga zegt dat we gaan bezuinigen, maar er blijft nog veel over om wel te doen.

[1:18:14] En ook de partij van mevrouw Kamminga heeft haar handtekening gezet

[1:18:18] onder dat hoofdlijnenakkoord.

[1:18:20] En daar staan ook al een aantal aandachtspunten in die we wel gaan doen.

[1:18:24] Noodhulp blijft sowieso bestaan en handel ook.

[1:18:28] En de focus is op voedselzekerheid en waterkwaliteit.

[1:18:36] Dat zijn de hoofdpunten die de partijen met elkaar afgesproken hebben.

[1:18:40] En dat zal dus ook de focus zijn van mijn beleid.

[1:18:45] En verder kan ik er niet heel veel inhoudelijk op ingaan.

[1:18:51] Ik moet natuurlijk eerst nog beedigd worden.

[1:18:53] En dat akkoord moet natuurlijk nog uitgewerkt worden.

[1:18:55] Dus ik moet u helaas verder nog het antwoord schuldig blijven.

[1:19:00] Dank u wel.

[1:19:01] Meneer Ram, voor de volgende vraag van de PVV.

[1:19:04] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:19:05] En dit is ook een vraag aan beoogd minister Klever.

[1:19:10] Het gaat over de buitenlandse handel.

[1:19:13] Nederland is een handelsnatie bij uitstek.

[1:19:16] Een derde van onze economie wordt verdiend met handel.

[1:19:19] Als minister van buitenlandse handel bent u natuurlijk de verkoper van ons bedrijfsleven.

[1:19:25] Mijn vraag is concreet, hoe gaat u het Nederlandse handelsbelang verkopen in de rest van de wereld...

[1:19:33] en de buitenlandse handel met de rest van de wereld vergroten?

[1:19:37] Mevrouw Klever.

[1:19:39] Ik zal dat met volle inzet en met verve gaan doen.

[1:19:44] Ik vind buitenlandse handel en het Nederlandse bedrijfsleven ontzettend belangrijk.

[1:19:50] Dus u kunt ervan op aan dat ik mij daar voor de volle honderd procent op in ga zetten.

[1:19:56] Inhoudelijk kan ik er verder nog niet zo heel veel over kwijt.

[1:19:59] Dat wordt allemaal nog uitgewerkt.

[1:20:01] De plannen komen naar de Kamer en daar zullen wij zeker met elkaar van gedachten wisselen.

[1:20:07] Maar ik kan u verzekeren dat ik er heel veel zin in heb.

[1:20:11] Dank u wel.

[1:20:13] Mevrouw Heersch met uw volgende vraag.

[1:20:15] Dank u wel.

[1:20:16] Ik vraag even door op uw rol als de rol van beoogd minister Clever als minister van Handel.

[1:20:23] U gaf net aan op mijn eerste vraag over het Zwarte Bieten journaal en wat voor impact dat zou kunnen hebben op de gesprekken die wij voeren met landen in Afrika.

[1:20:33] Dat het allemaal een cultureel fenomeen was en dat mensen dat wel zouden begrijpen.

[1:20:37] Dan heb ik nog een volgvraag daarop.

[1:20:40] Uw partij, de partij die u vertegenwoordigt in de beoogde regering,

[1:20:46] spreekt ideeën uit zoals het verbieden van moskeeën, het verbieden van de Koran,

[1:20:52] kopvol de taks en bestembelt Arabische landen als achterlijke islamitische zandbaklanden.

[1:20:58] Hoe denkt u dat dat een impact gaat hebben op onze handelsrelaties met belangrijke handelspartners

[1:21:04] zoals Indonesië, waar we nikkel vandaan halen, Nigeria en de Golfstaten?

[1:21:08] Hoe gaat u zich verhouden tot die handelspartners die de partij die u vertegenwoordigt op deze

[1:21:14] manier bestempelt?

[1:21:19] Er zijn afspraken gemaakt over de rechtsstaat en ook in het hoofdlijnenakkoord.

[1:21:28] Handel betekent dat er twee partijen voordeel hebben.

[1:21:33] Dus handel betekent niet dat ik met de pet in de hand andere landen moet gaan smeken.

[1:21:38] Nee, handel betekent gewoon een economische, zakelijke deal met elkaar.

[1:21:43] En dat zullen we dan ook op een zakelijke manier aanpakken.

[1:21:48] En ik kan u één ding toezeggen. Ik zal Zwarte Piet niet meenemen.

[1:21:53] Dank u wel. Meneer Dassen, met uw volgende vraag.

[1:21:58] Ja, voorzitter. Ik moet zelf zeggen, ik word hier ongemakkelijk van.

[1:22:03] Dus ik heb een vraag aan de heer Veldkamp.

[1:22:07] Het kan niet zo zijn, en ik denk dat de heer Veldkamp dat zal beamen...

[1:22:12] dat op het moment dat je diplomatie bedrijft in het buitenland,

[1:22:15] in een wereld die nu echt aan het veranderen is,

[1:22:18] en waar China, Rusland en Afrika hun invloedssfeer hard aan het uitbreiden zijn,

[1:22:24] daar hebben wij met de heer Veldkamp ook vaker debat over gehoord en gehad,

[1:22:29] dat je daar bij die landen aankomt en zegt,

[1:22:33] we hebben er nu een gemeenschappelijke basislijn of we hebben nu een hoofdlijnakkoord.

[1:22:38] Die landen hebben natuurlijk heel goed gezien wat de uitspraken zijn geweest van mevrouw Klever.

[1:22:44] Het Zwarte Pizza journaal, omvolking, we importeren gaas uit Afrika.

[1:22:51] Los nog van alle...

[1:22:53] Ik zie mevrouw Klever nu zeggen, ik heb het niet gezegd.

[1:22:56] U heeft dat letterlijk geretweet met daarbij, nu actueler dan ooit.

[1:23:00] Dat is wel degelijk.

[1:23:02] En ik wil van de heer Veldkamp graag horen hoe hij hier in diplomatieke zin mee omdenkt te gaan.

[1:23:06] Want die landen, die zullen echt niet accepteren als u aankomt met

[1:23:09] we hebben een gemeenschappelijke basislijn.

[1:23:12] We hebben namelijk, nou ik heb net bij de vorige Vraageronde nog laten zien

[1:23:15] dat mevrouw Klever deze week die gemeenschappelijke basislijn nog aan de kant heeft gezet.

[1:23:20] Dus graag van de heer Veldkamp hoe hij denkt in deze veranderende wereld

[1:23:23] dat de uitspraken van mevrouw Klever ook uit het verleden

[1:23:27] welke invloed die gaan hebben op de toekomst van Nederland

[1:23:29] en onze positie in het internationale speelveld.

[1:23:32] Dank meneer Dassen. Meneer Veldkamp met uw antwoord.

[1:23:35] Ja, voorzitter, meneer Das stelt altijd scherpe vragen.

[1:23:41] Nederland in de wereld. Ik denk dat je heel goed kunt uitleggen in de wereld

[1:23:45] dat er landen zijn die een bepaalde verkiezingsuitslag hebben gehad, zoals Nederland.

[1:23:50] En dat we gedragte hebben afgelopen maanden in de formatie rechten doen aan die verkiezingsuitslag

[1:23:55] door vier totaal verschillende partijen die van vier verschillende achtergronden komen

[1:24:00] en die toch is gelukt om samen tot een hoofdlijn te komen.

[1:24:04] Die hoofdlijn, die wordt straks uitgedragen en uitgewerkt.

[1:24:08] En daar gaan we mee de boer op in de wereld.

[1:24:11] Ik zou zeggen, beoordeelt u straks het kabinet op zijn daden.

[1:24:15] Beoordeelt u de bewindspersonen op hun daden.

[1:24:18] Op wat ze straks gaan doen en hoe ze zich straks gaan engageren.

[1:24:21] En we gaan ons engageren in de wereld.

[1:24:22] En daar zijn ook middelen voor.

[1:24:25] We hebben het gehad over ontwikkelingssamenwerking.

[1:24:26] Ja, er wordt fors gekort, 2,4 miljard.

[1:24:28] Maar de heer Karreman herinnerde al dat er ook een 10% maximering in zit vanaf 2027.

[1:24:35] En laat ik u zeggen, de komende twee jaar blijft er een dik, rond de zeven miljard, zeg ik uit mijn hoofd, over aan ontwikkelingshulp.

[1:24:42] En daarna 2027 nog altijd dik meer dan vijf miljard.

[1:24:45] Misschien zullen sommigen die meer hadden willen bezuinigen daar teleurgesteld over zijn.

[1:24:50] Maar dat is voldoende om het met engagement dus in te richten.

[1:24:53] Dat kan ook met een reisprogramma.

[1:24:55] Ik ben zelf van plan niet alleen te kijken naar de naaste buurlanden,

[1:24:59] ook te kijken naar de EU-lid- en de NAVO-lidstaten,

[1:25:02] maar ook de ring rond Europa, zeg maar,

[1:25:04] maar ook verder te kijken naar de landen die opkomen in Azië of elders.

[1:25:08] Landen die je moet engageren, landen waar je naartoe moet

[1:25:10] en waar je ook het oor te luisteren wil leggen,

[1:25:13] zeker omdat de vanzelfsprekendheid van de invloed en macht van het Westen

[1:25:18] er niet meer is. Je wil je engageren, je wil kijken elders.

[1:25:21] En dat zijn landen, kan ik u zeggen, uit mijn ervaring,

[1:25:25] dat zijn landen die ons ook gewoon op onze daden zullen beoordelen,

[1:25:28] zullen kijken wat doet dat kabinet daadwerkelijk.

[1:25:30] Ha, ze gaan op handelsmissie.

[1:25:31] Hé, ze hebben toch wel serieuze ontwikkelingssamenwerking die ze houden,

[1:25:37] ondanks een bepaalde korting.

[1:25:39] Hé, ze steunen stevig Oekraïne.

[1:25:41] Kijk eens, ze engageren zich ook constructief in de Europese Raad,

[1:25:45] in de Europese Unie in het algemeen.

[1:25:47] Ja, ze blijven bijdragen aan NAVO-missies en dergelijke.

[1:25:51] Kijk eens, ze gaan op weg naar Azië, naar Afrika, naar landen als Zuid-Afrika, Brazilië en dergelijke,

[1:25:58] juist ook om daar van gedachten te wisselen, juist ook om daar te luisteren naar wat daar de kijk op de wereld is.

[1:26:04] Dat vind ik van belang en beoordeelt u ons straks daarop en ook op hoe wij straks met onze plannen hier graag naar de Tweede Kamer komen vanuit het kabinet om daar met uw debat over te voeren.

[1:26:15] Dank u wel. Meneer Paternotta met uw volgende vraag.

[1:26:20] Ik zou de vraag aan de heer Veldkamp willen stellen.

[1:26:23] Het is voor bewindspersonen natuurlijk ongelooflijk belangrijk om feiten en fictie van elkaar

[1:26:27] te scheiden en om zinnen en onzinnen uit elkaar te houden.

[1:26:33] De Wereldgezondheidsorganisatie, het Wereldvoedselprogramma, beide van de Verenigde Naties, maar ook het

[1:26:37] Rode Kruis geven duidelijk aan, er is sprake van een hongersnood in Gaza.

[1:26:40] Dus de vraag aan hem is, is er hongersnood in Gaza?

[1:26:47] U weet heel goed hoe ik daar afgelopen maanden datzelfde onderwerp heb aangesneden.

[1:26:55] Als u terugkijkt naar het plenair debat over Gaza op 16 mei, als u terugkijkt veel eerder

[1:27:02] ook dit jaar in commissiedebatten met de minister van Buitenlandse Zaken, heb ik zelf aan de

[1:27:07] orde gesteld de situatie, de humanitaire, ellendige situatie in de Gazastrook, die mij zeer aan

[1:27:12] het hart gaat.

[1:27:13] Ik heb in die regio gewoond en gewerkt.

[1:27:15] Ik heb regelmatig mensen, Israëli's en Palestijnen, aan de telefoon.

[1:27:20] Spreek ze via videoverbindingen.

[1:27:22] De situatie gaat mij daar zeer aan het hart.

[1:27:24] Soms heb ik er moeite mee hoe zeer de positionering over plaatsvindt...

[1:27:30] die soms geen recht doet aan de complexiteit van het conflict in Nederland.

[1:27:32] Maar als het gaat over honger in Gaza...

[1:27:34] Ik heb zelf gewezen op de voedselsituatie in de Gaza-strook.

[1:27:38] Al maanden geleden bij de minister van Buitenlandse Zaken.

[1:27:40] Ik zag ook tegenstrijdige informatie daarover en dus ben ik gaan kijken naar IPC,

[1:27:46] de deskundigen op dat terrein.

[1:27:47] En dus ben ik ook uit mijn eigen contact hoofdsteden van belangrijke westerse landen,

[1:27:53] ben ik m'n oor te luisteren gaan leggen.

[1:27:54] En die hadden het beeld dat zeer zorgelijk naar ons kwam.

[1:27:58] Niet alleen over het gebrek aan voedsel, maar ook over de prijzen van voedsel,

[1:28:02] met name een noordelijke gazastrook die het van voeding voorzien van een gezin

[1:28:06] heel erg moeilijk en vrijwel onmogelijk maakte.

[1:28:09] Ik heb bij de minister van Buitenlandse Zaken sterk aangedrongen om hier naar te kijken,

[1:28:15] ook in het licht van VN-veiligheidsraadsresolutie 2018, nummer 2417, waar Nederland penvoorder

[1:28:21] is geweest en wat volgens mij automatisch de opdracht inhoudt voor de Nederlandse diplomatie,

[1:28:27] om hier extra aandacht aan te besteden.

[1:28:29] Ik begrijp dat de minister dat ook gedaan heeft, dat dat niet altijd op wijze is gebeurd

[1:28:34] die publiek kunnen worden gemaakt.

[1:28:36] maar ik ben blij dat te hebben gedaan.

[1:28:38] En denkt u ook even aan bijvoorbeeld een motie die ik samen met de heer Boswijk

[1:28:41] van het CDA had ingediend over een noordelijke toegang van de Gazastrook,

[1:28:46] die daadwerkelijk, denk ik, tot actie heeft geleid.

[1:28:48] Ook van de Nederlandse diplomatie en een tweede crossing is er opengegaan,

[1:28:53] mede door Nederlandse druk, niet alleen, maar mede door Nederlandse druk.

[1:28:56] Ik vind die situatie in de Gazastrook buitengewoon zorgelijk.

[1:28:59] En u ziet waar ik vandaan kwam als NRC-Kamerlid.

[1:29:02] En daar draai ik geen woord van terug.

[1:29:08] Ik heb een vervolgvraag aan de heer Veldkamp.

[1:29:11] Hij heeft net heel uitgebreid op de heer Paternotte geantwoord.

[1:29:15] Maar vindt u, net als internationale organisaties, ziet u dat er hongersnood is in Gaza?

[1:29:20] Ja of nee?

[1:29:22] Ik denk dat ik daar uitgebreid en duidelijk over heb geantwoord.

[1:29:25] Ja, ik zie dat en dat is waar ik ook vandaan kom.

[1:29:30] Maar nogmaals, ik heb dat maanden geleden al bij de minister van Buitenlandse Zaken

[1:29:34] heb ik daar aandacht voor gevraagd.

[1:29:37] Ik zal u overigens ook zeggen dat ook in de contacten die ik nog steeds in Israël heb,

[1:29:42] dat ik ook dat daarbij heb gedaan en ook rechtstreeks heb gedaan.

[1:29:45] Er is een buitengewoon zorgelijke humanitaire situatie.

[1:29:50] Ik vind het van belang dat ik ook in mijn eigen contacten mijn zorgen uitspreek

[1:29:56] over de berichten die ons daarover hebben bereikt.

[1:30:00] Dank u wel.

[1:30:01] Mevrouw Zederik, met uw volgende vraag.

[1:30:03] Ja, nog een vraag voor mevrouw Klever, omdat zij expliciet op haar cv vermeldt dat de Nexit de denktank waar zij lid is van geweest.

[1:30:12] Ik vind zelf alleen het idee van een Nexit al enorm schadelijk voor de concurrentiepositie van Nederland.

[1:30:17] En die concurrentiepositie juist waar wij ook een doelstelling over hebben opgenomen in het hoofdlijnakkoord.

[1:30:23] Recent is het rapport van Letta uitgekomen en we kijken ook met zijn alle volverwachtingen naar het rapport van Draghi wat nog uitkomt.

[1:30:29] Mijn partij heeft de minister zelfs meerdere malen verzocht om in Europa aan te dringen

[1:30:34] op de publicatie daarvan voor de verkiezingen.

[1:30:37] Mijn vraag aan mevrouw Klever is wat er goed gaat in de interne Europese markt en wat er

[1:30:43] beter kan.

[1:30:44] Wat zou het eerste zijn wat u in uw eerste Europese Raad Buitenlandse Handel zou willen

[1:30:48] aankaarten in Europa?

[1:30:50] Dank u wel.

[1:30:51] Mevrouw Klever.

[1:30:55] Als de Nexa Denk Tank is opgericht om mensen bijeen te brengen en een soort kennisbank te worden

[1:31:07] met artikelen over de EU vanuit verschillende invalshoeken, om dat allemaal bij elkaar te brengen

[1:31:12] en daar dus de kennis over te vergroten.

[1:31:16] Ik ben daar enige tijd lid van geweest.

[1:31:18] En overigens ligt dat ook in lijn met de eerdere standpunten van de PVV over de nexit.

[1:31:25] Maar nu zijn daar dus andere afspraken over gemaakt.

[1:31:29] En nogmaals, daar staat onze handtekening onder, onder dat akkoord.

[1:31:34] En dat zullen wij dus ook netjes uitvoeren.

[1:31:36] U vraagt mij wat het eerste zal zijn wat ik in de Raad zal inbrengen.

[1:31:42] Helaas moet ik u daar ook het antwoord op schuldig blijven.

[1:31:44] Ik moet het allemaal nog gaan invullen.

[1:31:46] Ik ga eerst praten met alle stakeholders en het hoofdlijnakkoord uitwerken.

[1:31:53] Ja, ik zou willen dat ik u meer zou kunnen vertellen, maar ik ben nog niet beëdigd.

[1:31:58] En u moet nog heel even wachten op de plannen.

[1:32:03] Dank u wel.

[1:32:04] Meneer Van Baarle met uw volgende vraag.

[1:32:06] Ja, voorzitter.

[1:32:07] Mevrouw Klever, die was bestuurder bij de Omroep Ongehoord Nederland.

[1:32:11] En de omroep Ongehoord Nederland heeft in de afgelopen periode meerdere sancties gehad van de NPO.

[1:32:22] Er zijn onderzoeken geweest naar Ongehoord Nederland waarbij gesteld werd dat Ongehoord Nederland zich niet zou houden aan de journalistieke code, aan de regels.

[1:32:31] Ongehoord Nederland is ontzettend veel geld, heeft uitgegeven aan juridische procedures

[1:32:38] en het moeten betalen van die boetes, omdat ze zich niet aan de regels hielden.

[1:32:42] En, voorzitter, ik zou aan mevrouw Klever, die bestuurder was van Ongehoord Nederland,

[1:32:49] willen vragen wat het niet houden aan de regels, heel erg veel, meer dan welke omroep dan ooit,

[1:32:57] het moeten betalen van boetes en onderzoeken die aantonen dat die omroep zich niet houdt,

[1:33:02] aan de regels zeggen over haar bestuurlijke competenties?

[1:33:10] Ja, voorzitter.

[1:33:11] Als je het inderdaad zo stelt, zoals de heer Van Baarle stelt,

[1:33:16] dan zou je denken dat ik bestuurlijk zeer incompetent ben.

[1:33:21] Maar het tegendeel is het geval.

[1:33:24] De ombudsman van de NPO heeft twee rapporten geschreven

[1:33:30] over de uitzendingen van Ongehoord Nieuws.

[1:33:32] De ombudsman die onafhankelijk zou moeten zijn, die bleek niet onafhankelijk geopereerd te hebben.

[1:33:40] We hebben wet in de WOO-stukken opgevraagd en daar blijkt dat ze vanaf dag 1 al samen met de NPO aan het overleggen was over het onderzoek.

[1:33:52] De NPO heeft ook fragmenten naar de ombudsman gestuurd, dus dat was absoluut geen onafhankelijk onderzoek.

[1:34:01] Op basis daarvan heeft Ongoord-Nederland twee boetes gekregen.

[1:34:08] En van die twee boetes heeft de staatssecretaris, eerst mevrouw Oesloe, later haar opvolger de

[1:34:14] heer Weyenberg, heeft mevrouw Oesloe gezegd dat is onterecht, daar is geen juridische basis

[1:34:20] voor.

[1:34:21] En die boetes zijn ook ingetrokken.

[1:34:24] En twee van de drie boetes zijn ook al terugbetaald.

[1:34:27] En de aantijgingen dat Ongoord Nederland zich niet aan de journalistieke code houdt en alle

[1:34:34] voorbeelden die de Ombudsman daarbij aanhaalt, dat blijkt ook nogal broddelwerk te zijn.

[1:34:41] Elk voorbeeld uit het rapport van de Ombudsman, elk voorbeeld hebben wij inhoudelijk weten

[1:34:46] te weerleggen en dat kunt u ook vinden op de website van OngoordNederland.tv.

[1:34:55] Bijvoorbeeld, er was een voorbeeld over transgenderzorg, waarbij de ombudsman een bron gebruikte.

[1:35:06] De ombudsman heeft geoordeeld dat het niet klopt wat Ongehoord Nederland daar brengt.

[1:35:11] Daar had zij ook een bron bij.

[1:35:13] Als je die bron gaat opzoeken, geeft dat wat er gezegd is in de uitzending van Ongehoord Nederland juist gelijk.

[1:35:20] Dus er klopt niet zoveel van die onderzoeken.

[1:35:24] Alle voorbeelden zijn weerlegd.

[1:35:26] Ook de staatssecretaris heeft geoordeeld dat er geen grond was en heeft Ongoord-Nederland

[1:35:35] ook in het gelijk gesteld.

[1:35:37] Ik kan u verzekeren dat Ongoord-Nederland zich keurig houdt aan de journalistieke code.

[1:35:43] Dank u wel.

[1:35:43] Mevrouw Kamink-Kraan, met uw volgende vraag.

[1:35:46] Een van de belangrijke thema's in het hoofdlijnenakkoord is toch het verdere grip krijgen op migratie.

[1:35:51] Ik denk dat dat een belangrijk uitgangspunt is.

[1:35:53] Daar hebben we ook buitenlandse zaken hard bij nodig.

[1:35:56] Dat gaat natuurlijk over meerdere departementen, maar zeker ook over buitenlandse zaken.

[1:36:01] Nu schetste de heer Veldkamp in het begin al in zijn introductie dat de situatie rondom de randen van Europa

[1:36:06] eigenlijk bijna instabieler is dan dat het ooit geweest is, waardoor er nog meer druk komt op onze buitengrenzen.

[1:36:12] Nu ben ik heel genieuwsgierig.

[1:36:13] Ik snap natuurlijk dat de heer Veldkamp niet het hele hoofdlijnenakkoord nu al kan invullen.

[1:36:17] Tegelijkertijd heeft hij een lange staat van dienst binnen dat ministerie.

[1:36:19] is hij ook een tijdje al woordvoerder geweest op dit thema.

[1:36:22] Met welke zaken zou hij nou in die eerste honderd dagen dan aan de slag willen

[1:36:25] om hier een echte bijdrage aan te leveren, ook vanuit zijn ministerie?

[1:36:29] Dank u wel. Meneer Veldkamp, gauw gaan.

[1:36:32] Ja, voorzitter, dit is typisch iets waarvan ik eerst echt even

[1:36:38] de deskundigheid van de ambtenaren zou willen inroepen,

[1:36:41] omdat ik niet exact kan overzien vanuit deze stoel en mijn afgelopen zes maanden als Kamerlid

[1:36:46] hoe precies wordt ingevuld ook de externe dimensie van het hele migratievraagstuk.

[1:36:54] Ik heb zelf natuurlijk aan de buitengrenzen van Europa geopereerd.

[1:36:58] Dat is ook echt op de grond.

[1:36:59] Ik weet dat het versterken van die buitengrenzen van belang is,

[1:37:03] maar ook niet eenvoudig is.

[1:37:06] En ik weet niet nog hoe ik precies die eerste honderd dagen zou willen invullen

[1:37:10] en welke beleidsvoorstellen ik op dit terrein naar voren zou willen zetten.

[1:37:14] Maar ik vind wel heel belangrijk dat degenen die bij buitenlandse zaken werken

[1:37:19] aan het thema migratie, op het departement en ook op de posten,

[1:37:23] ik begrijp dat daar op het departement als een migratiedirectie in oprichting zou zijn,

[1:37:28] dat die goed samenwerken, heel goed samenwerken

[1:37:30] met het beoogde minister, ministerie voor asiel en migratie,

[1:37:36] en dat dat gewoon ook goed en breed wordt vormgegeven.

[1:37:42] Ik vind dat gewoon heel belangrijk en dat is ook één van de zaken natuurlijk daarbij,

[1:37:47] is dat we daar ook eigenlijk goed kijken hoe dit in de Europese Unie plaatsvindt,

[1:37:50] waar we het nu het asiel- en migratiepact hebben, wat in werking moet gaan.

[1:37:57] Dank u wel. Meneer Van Dijk, met uw volgende vraag.

[1:38:00] Dank u wel, voorzitter. En mijn vraag is aan de heer Veldkamp.

[1:38:05] Er staat de voorste opgave om op het apparaat te bezuinigen.

[1:38:09] Het departement zelf vreest sluiting van 34 ambassades.

[1:38:13] Of dit aantal daadwerkelijk klopt, zal uiteraard moeten blijken.

[1:38:16] Maar wel, in dat ligt de volgende vraag.

[1:38:20] Als er bezuinigd moet worden op posten, bent u dan bereid dat vooral te doen bij posten

[1:38:24] in ontwikkelingslanden, die vooral worden gebruikt voor en door hulporganisaties, en

[1:38:30] dus daar de prioriteit te leggen in plaats van posten in landen waar Nederland belangrijke

[1:38:34] handelsbetrekkingen mee heeft?

[1:38:37] Graag gedaan.

[1:38:39] Dank u.

[1:38:41] Voor de goede orde, in het hoofdlijnenakkoord zelf staat niets vermeld over het postenet

[1:38:47] qua ambassades en consulaat-generaal.

[1:38:50] Wat we wel zien in de budgettere bijlagen is een terugdringen van de groei van de apparaat

[1:38:54] van de Rijksoverheid.

[1:38:56] Dat apparaat is tussen 2018 en 2022 met 25.000 Rijksambtenaren gegroeid.

[1:39:03] Het doel is nu de zogenaamde apparaatsuitgaven structureel te verminderen met 22 procent.

[1:39:09] Dat vergt keuzes.

[1:39:11] Rijksbreed, pijnlijke keuzes, zeker zo.

[1:39:14] Daar zal ook het ministerie van Buitenlandse Zaken een verantwoordelijkheid in moeten nemen.

[1:39:19] Ik heb er enige ervaring mee.

[1:39:21] Tijdens het kabinet Balken en de Vier heb ik afdelingen samengevoegd toen ik op het ministerie werkte.

[1:39:26] Tijdens het kabinet Rutte 1 heb ik directies samengevoegd en meegewerkt en gedacht aan de sluiting van een tiental posten toen.

[1:39:36] Nederland heeft een serieus postenet en een adequaat postenet nodig.

[1:39:42] Hoe dat precies te gaan uitvoeren, hoe daarnaar te kijken,

[1:39:46] daar wil ik echt nog even met het inkomende kabinet en de kabinetsleden naar kijken.

[1:39:52] Waar leg je wat dat betreft een nadruk?

[1:39:55] Is er nog een mogelijkheid om te kijken hoe we inderdaad die buitengewone weerslag,

[1:40:02] die de bezuiniging op de taakstelling voor de Algemene Rijk,

[1:40:09] voor de Rijksoverheid breed,

[1:40:10] hoe buitengewoon, buitenproportioneel zwaar valt die op het ministerie van Buitenlandse Zaken,

[1:40:15] inclusief het postenet,

[1:40:16] te kijken hoe we dat op een slimme wijze kunnen doen

[1:40:19] en we op zo'n wijze kunnen aanpassen, misschien nog,

[1:40:24] dat er in ieder geval een heel adequaat postenet over blijft.

[1:40:28] En wat mij betreft, wat mij betreft,

[1:40:30] in ieder geval moet voor dat postenet duidelijk zijn

[1:40:33] dat het er is voor Nederlandse burgers,

[1:40:36] dat het er is ook voor Nederlandse bedrijven, inclusief MKB,

[1:40:39] dat het er ook zal zijn voor Nederlandse organisaties in het algemeen,

[1:40:42] inclusief maatschappelijke organisaties.

[1:40:44] Daar wil ik echt wel heel duidelijk, dat wil ik wel meenemen

[1:40:48] in de gesprekken die we zullen hebben met ambtenaren en ook met elkaar in het kabinet.

[1:40:56] want zo'n postenet voert diensten uit, helpt ook beleid te maken,

[1:41:01] maar is dienstbaar, als het goed is, heel breed aan Nederland,

[1:41:06] is heel breed dienstbaar aan de Nederlandse overheid,

[1:41:08] ook aan de Rijksoverheid.

[1:41:10] Ik geloof dat een derde van de uitgezonden medewerkers op posten

[1:41:13] komt van andere ministeries dan van Buitenlandse Zaken.

[1:41:16] En ik hecht er ook aan dat dat postenet ook heel breed dienstbaar

[1:41:20] en adequaat kan blijven.

[1:41:23] Dank u wel. Mevrouw Hirsch met uw volgende vraag.

[1:41:27] Meneer Veldkamp zei net dat er hongersnood is in Gaza.

[1:41:31] Mevrouw Klever, u kon daar in de eerste ronde niet op ingaan.

[1:41:35] U gaat wel over humanitaire hulp.

[1:41:38] Vindt u dat Nederland humanitaire hulp naar Gaza moet sturen?

[1:41:42] En gaat u zich inzetten voor de veilige toegang tot conflictgebieden,

[1:41:47] zoals voor hulpverlezen tot Gaza, in lijn met het internationaal recht?

[1:41:52] Mevrouw Klever.

[1:41:57] Voorzitter, ik ga niet op beleid vooruit lopen, maar het is heel duidelijk dat wij ook zeker geld

[1:42:04] beschikbaar hebben voor noodhulp en voor hongersnood in de wereld.

[1:42:09] U kunt er van mij op aan dat ik mij goed laat informeren door diverse partijen.

[1:42:16] Dat heb ik eerder ook al gezegd.

[1:42:17] We hebben natuurlijk een postenetwerk en internationale organisaties, noem maar op.

[1:42:22] Dus als dat nodig is, dan zullen wij daar actie op nemen.

[1:42:32] Dank u wel.

[1:42:33] Meneer Dassen met uw volgende vraag.

[1:42:35] Ik wil nog even doorgaan bij de heer Veldkamp op het antwoord wat hij net gaf.

[1:42:40] Want hij gaf in zijn inleiding aan dat Nederland kwetsbaar is in de wereld.

[1:42:43] Dat de machtsverhoudingen aan het schuiven zijn.

[1:42:45] En er is een keiharde strijd met China, Wagner en andere landen om invloed en om grondstoffen.

[1:42:52] En dan komt de heer Veldkamp aan in een van die landen en hij wordt geconfronteerd met

[1:42:56] uitspraken over omvolking, over Zwarte Piet, over openlijk racisme van de grootste partij

[1:43:02] die onderdeel is van de coalitie.

[1:43:05] En dan gaat de heer Veldkamp, zegt hij net, gaat hij uitleggen, ja, dit is nou eenmaal

[1:43:07] de vergiezingsuitslag.

[1:43:09] Dus dit is hoe Nederland heeft gestemd.

[1:43:12] En dus dat de grootste partij en een deel van mijn collega's u eigenlijk verachten

[1:43:16] voor wie u bent, dat moet u maar accepteren, maar u moet mij beoordelen op mijn daden.

[1:43:21] Dan hoop ik dat de heer Veldkamp begrijpt en dat hij dat kan beamen, dat er toch in ieder geval

[1:43:26] dan een zorg is dat Nederland al met 10-0 achter komt te staan, omdat die landen denken

[1:43:32] we oordeelroepen op die daden, een deel van uw coalitie veracht voor wie wij zijn.

[1:43:39] Wat zou u doen?

[1:43:42] Meneer Veldkamp.

[1:43:43] Ja voorzitter, dit klinkt meer als een statement dan als een beleidsinhoudelijke of anderszins

[1:43:48] vraag.

[1:43:48] Ik weet en zie dat er ook, zoals vorige keren, belangstelling is vanuit het buitenland

[1:43:54] van welke politieke samenwerking gaat mij nu in Nederland aan,

[1:43:58] maar dat er ook belangstelling is naar hoe dat zal worden uitgevoerd

[1:44:03] en welke praktische en concrete invulling dat gaat krijgen.

[1:44:07] En dat is waar ik me graag op wil richten.

[1:44:09] Ik heb nog geen vraag over Zwarte Piet in Nederland gekregen

[1:44:13] vanuit de contacten die ik heb die mij hebben bevraagd

[1:44:17] over de politieke situatie in Nederland.

[1:44:21] En ik verwacht ook niet meteen dat ze komen.

[1:44:24] Ik denk dat er straks een kabinet aan de slag moet,

[1:44:27] aan de slag moet met het hoofdlijnenakkoord,

[1:44:30] op basis van de uitwerking van het hoofdlijnenakkoord,

[1:44:33] de wereld ingaat. En nogmaals, we gaan die wereld in.

[1:44:36] We hebben de geld om die wereld in te gaan.

[1:44:38] Ik wil dat adequate postennet ook juist handhaven

[1:44:42] om die wereld te engageren.

[1:44:44] We willen op reis, niet alleen binnen Europa, ook in de ring rond Europa, ook verder weg.

[1:44:49] Ik wil naar Zuid-Afrika of Brazilië of in Indonesië, niet alleen om het verleden, maar ook over de toekomst te praten.

[1:44:54] En daar zal men merken aan de Nederlandse bewindstijden,

[1:44:58] dat Nederland zich ook met dit hoofdlijnakkoord en dit kabinet bewust is van zijn plaats in de wereld.

[1:45:05] Een plaats waar wij misschien niet een heel groot land zijn,

[1:45:08] maar wel een land met hele grote belangen in de wereld.

[1:45:10] en dat die buitenlandse belangen en die buitenlandse ontwikkelingen ook in Nederland weer terugkomen.

[1:45:15] Dus wat dat betreft wil ik me ook nog, zeg ik erbij, engageren in het binnenland.

[1:45:20] Want ik heb ook gezegd dat je vanuit buitenlandse zaken ook moet kijken,

[1:45:26] niet alleen naar de ontwikkeling in de wereld, maar ook naar de ontwikkeling in Nederland.

[1:45:29] En dat is het ook van belang, te kijken hoe je dat doet en wat je daarmee doet.

[1:45:32] Ik kreeg van de week al meteen het verzoek van een krant als NRC die zegt,

[1:45:37] Traditioneel houdt de minister van Buitenlandse Zaken zijn eerste interview in NRC.

[1:45:42] En een instituut als Klingendael wil ook dat.

[1:45:45] Traditioneel de minister van Buitenlandse Zaken zijn eerste speech...

[1:45:48] ...op het instituut Klingendael, heel voornaam.

[1:45:50] Ik zou zeggen, als minister van Buitenlandse Zaken...

[1:45:52] ...wil ik me juist ook in het binnenland engageren...

[1:45:54] ...zodat mensen weten dat ik er ook voor hen ben.

[1:45:56] En wat houdt dat dan in?

[1:45:57] Dat je misschien ook eens de atlas van afgehaakt Nederland openslaat...

[1:46:00] ...en dat je ook eens kijkt naar welke regio's er economisch zijn verschaald...

[1:46:03] ...en waar men het in Nederland moeilijk heeft.

[1:46:05] en dat men daar ook in die regio's merkt dat de minister van Buitenlandse Zaken er ook voor hen is

[1:46:09] en ook naar hen komt luisteren.

[1:46:10] Dus ik wil heel graag, misschien eens een eerste interview houden in een krant in de grensstreek,

[1:46:15] in een regionale krant.

[1:46:16] Ik wil misschien heel graag ook eens een eerste speech houden in bijvoorbeeld een gemeente

[1:46:21] waar het minder makkelijk is op dit moment in Nederland,

[1:46:23] maar daar ook eens gaan luisteren wat de mensen mij mee te geven hebben.

[1:46:27] En ik kan alleen maar de ambtenaren van Buitenlandse Zaken engageren dat ook te doen.

[1:46:31] Laten we uit de bubbel stappen en laten we internationaal op pad gaan,

[1:46:34] Maar ook binnen Nederland vind ik dat belangrijk.

[1:46:37] We doen groot de grote trends in de wereld waar we moeten inspelen.

[1:46:40] De grote verschuiving in de wereld waar we moeten inspelen.

[1:46:43] Het zal de heer Dassen met mij eens zijn.

[1:46:44] Maar ik wil ook oog voor burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties die van

[1:46:48] Nederland uit zich engageren internationaal, maar ook de mensen in

[1:46:51] Nederland aan wie wij diensten moeten verlenen.

[1:46:56] Ook wel. Meneer Paternotta, met uw volgende vraag.

[1:46:58] Ja, voorzitter, we nadenken een beetje het einde van de hoorzitting en de aanvulling op wat de heer Dassen zei.

[1:47:03] Ik denk dat ze in het buitenland, als ze naar dit ministerie kijken, een beetje

[1:47:05] een tale of two ministers zullen zien, waarbij de één bewust zegt

[1:47:10] ik ga hier niet afstand nemen van de omvolkingstheorie

[1:47:12] en de ander zegt, en dat ga ik weer niet recenseren.

[1:47:15] Waarbij de één zegt, er is ondersnood in Gaza, zeker.

[1:47:18] En de ander zegt, ik kan er in deze ocasus niet over oordelen.

[1:47:22] Voorzitter, dat wordt een uitdaging.

[1:47:24] Dat is voor mij in ieder geval duidelijk.

[1:47:27] Ik zou nog één vraag willen stellen aan de heer Veldkamp

[1:47:30] over zijn eigen ervaring als diplomaat,

[1:47:32] want hij heeft zelf op dat postenetwerk natuurlijk veel gezeten,

[1:47:34] waarvan hij ook op de website zegt,

[1:47:36] ja, daar komt een bezuiniging op aan.

[1:47:39] Mijn vraag is, je ziet dat Rusland, China steeds meer ambassades openen,

[1:47:45] China met het grootste diplomatieke netwerk ter wereld heeft.

[1:47:49] Er werd net ook even gehint op, laten we nou vooral ons terugtrekken

[1:47:52] precies uit die landen waar Rusland en China nu juist heel veel extra inspanningen leveren

[1:47:56] om daar invloed te krijgen, grondstoffen vandaan te halen.

[1:48:00] Vindt de heer Veldkamp nou, als je kijkt naar het bostennetwerk, dat het logisch is

[1:48:03] dat dat helemaal wordt meegenomen in een bezuiniging op beleidsdepartementen?

[1:48:09] terwijl uitvoeringsorganisaties helemaal zijn uitgezonderd.

[1:48:12] En vindt hij dat op het postenetwerk geen uitvoering plaatsvindt.

[1:48:15] Dank u wel. Meneer Veldkamp.

[1:48:18] Ja, voorzitter, bedankt.

[1:48:20] De heer Paternotte, tail of to ministers.

[1:48:22] Ik kan zeggen, er zijn altijd stijlverschillen op departementen.

[1:48:25] En die hebben we ook op het departement van Buitenlandse Zaken vaak gezien.

[1:48:29] Hans van den Broek was geen Jan Pronk, en andersom.

[1:48:32] Joost-Jorrit van Aerts was niet het engagement van Evelien Herfkes, en andersom.

[1:48:35] Het mag. Je mag stijlverschillen en verschillen hebben van mensen van verschillende achtergronden van partijen.

[1:48:41] De vraag is hoe je ermee verder gaat en dat doen we op basis van het hoofdlijnakkoord en de afspraken die zijn gemaakt.

[1:48:47] Over het postenet, het volgende. Nederland heeft een serieuze en omvangrijke postenet.

[1:48:52] Het Nederlands postenet is groter dan dat van een land als Canada wat bijna 40 miljoen inwoners heeft.

[1:48:57] Het is fors groter dan een land als Zweden met 10,5 miljoen inwoners.

[1:49:01] Beide landen hebben een serieuze diplomatie.

[1:49:03] Mag je gaan kijken, mag je tegen het licht houden, is dat postnet adequaat en kan het ergens...

[1:49:09] mag er misschien ook ergens iets af, misschien kan dat.

[1:49:12] Uit mijn hoofd zeg ik een post als Nairobi heeft 70, 80 FTE.

[1:49:15] Daar zijn misschien redenen voor, er zit ook VN-organisatie, maar ik wil er graag naar kijken.

[1:49:19] Je mag ook kijken, ik kan me herinneren dat ik destijds een post helpte openen in Baku...

[1:49:23] mede op verzoek van het bedrijfsleven.

[1:49:25] En wij hielden ons daar aan één uitgezonde ambassadeur en twee lokale medewerkers.

[1:49:29] Een hele scherpe startbrief.

[1:49:31] Inmiddels is die post uitgeduid.

[1:49:33] Mag dat nadat de Kopse 29-klimaattop in het najaar heeft plaatsgevonden misschien weer wat kleiner?

[1:49:39] Daar moet je naar kijken. Ik laat me daar niet op vooruitlopen.

[1:49:41] Ik wil daar graag over laten adviseren.

[1:49:44] En overigens gaat het niet om 34 posten.

[1:49:48] Om terug te komen wat de heer Emiel van Dijk zei.

[1:49:51] Ik denk dat dat een lineaire projectie is van gewoon 22% afslag op het aantal posten.

[1:49:57] En zo werkt het natuurlijk niet.

[1:49:58] Sommige posten zijn veel duurder dan andere.

[1:49:59] Sommige posten zijn veel onvangrijker dan andere.

[1:50:01] Ik wil een adequaat postenet. Ik zie met zorg dat de bezuiniging,

[1:50:07] de taakstelling van de 22 procent budgetair voor de ministeries,

[1:50:13] dat die buitenproportioneel neerslaat bij het ministerie van Buitenlandse Zaken.

[1:50:18] Ik vind dat die bezuiniging, die daardoor zou kunnen ontstaan

[1:50:23] op Amsterdamse consulate-generaal, buitengewoon fors.

[1:50:26] Ik wil graag nog een list voorzinnen hoe we daarmee omgaan.

[1:50:28] Daar loop ik niet op vooruit.

[1:50:30] Daar moet ik met anderen in het inkomende beleid over leggen.

[1:50:34] Maar ik wil wel zeggen, Nederland heeft een adequaat postnet nodig,

[1:50:37] dat dienstbaar is en blijft.

[1:50:39] In de eerste plaats aan Nederlandse burgers, bedrijven en organisaties.

[1:50:45] De invulling van de taakstelling gaan we bezien.

[1:50:47] Die moet evenwichtig in elkaar zitten.

[1:50:49] Maar het woordje adequaat wil ik hier graag al anders strepen.

[1:50:54] Dank u wel.

[1:50:54] Mevrouw Teunissen, met uw volgende vraag.

[1:50:56] Voorzitter, we naderen inderdaad het eind van de hoorzitting.

[1:50:59] Ik vind het zorgelijk en gevaarlijk dat de beoogd minister van Buitenlandse Zaken net zegt dat

[1:51:06] als de ene beoogd bewindspersoon afstand neemt van de omvolkingstheorie en de ander niet,

[1:51:10] dat dat dan een stijlverschil is.

[1:51:12] Dat vind ik zorgelijk en gevaarlijk.

[1:51:13] Ik vind het ook zorgelijk dat we voor onze ogen vandaag een razendsnelle normalisering van

[1:51:19] een complottheorie hebben gezien, een extreemrechtse complottheorie.

[1:51:23] Maar goed, ik heb er veel vragen over gesteld.

[1:51:25] Die basislijn blijft vooralsnog een papieren werkelijkheid.

[1:51:29] We gaan er vast nog over te spreken komen.

[1:51:31] Ik heb nog één vraag aan behoogminister Klever.

[1:51:35] Bij Ongehoord Nederland was hij verantwoordelijk voor de vacatures, waar expliciet werd aangegeven

[1:51:40] dat mensen die zich niet identificeren als man of vrouw worden uitgesloten van de sollicitatieprocedure.

[1:51:47] Hoe ziet u dat als toekomstig minister?

[1:51:49] Hoe gaat u om met vacatures en het behandelen van de mensen op uw departement?

[1:51:53] Gaat u dan wel iedereen toelaten?

[1:51:55] Mevrouw Klever.

[1:51:58] Voorzitter, ja zeker. Dan ga ik iedereen toelaten.

[1:52:03] Meneer Veldkamp.

[1:52:04] Ik wil iets ter aanvulling zeggen.

[1:52:05] Personeel gaat de minister van Buitenlandse Zaken over in dat departement.

[1:52:10] Ik kan bevestigen dat we iedereen toelaten.

[1:52:14] Ten tweede. Ik heb absoluut niet gezegd dat het stijlverschil sloeg op inhoudelijke uitspraken.

[1:52:19] Ik heb afstand gehouden van de term omvolking.

[1:52:22] Ik heb er wel op gewezen dat er stijlverschillen altijd binnen zo'n departement zijn.

[1:52:26] En die stijlverschillen die mogen er zijn en dat is niet erg.

[1:52:29] Dit gaat over een politiek samenwerk van vier verschillende partijen,

[1:52:32] mensen uit verschillende partijen.

[1:52:33] Er zijn alle coalities stijlverschillen.

[1:52:36] Dank meneer Veldkamp.

[1:52:38] Meneer Karrenman met uw volgende vraag.

[1:52:39] Dank u wel, voorzitter.

[1:52:41] Voorzitter, mijn vraag is aan de heer Veldkamp.

[1:52:43] We zien in de wereld dat de vrede en veiligheid niet meer vanzelfspreekt is.

[1:52:46] We zien dat met de oorlog in Oekraïne, de brandharen in het Midden-Oosten.

[1:52:51] We zien in Afrika ook een aantal brandharen.

[1:52:54] Voor onze vrede en veiligheid werken we samen in een aantal samenwerkingsverbanden, zoals de NAVO en de Europese Unie.

[1:53:01] Kan de heer Veldkamp zijn visie geven hoe wij het beste onze vrijheid en veiligheid kunnen borgen in de toekomst?

[1:53:08] Gaan we gaan.

[1:53:10] Ja, het hoofdlijnakkoord zet de NAVO voorop als het gaat om onze verdediging, onze veiligheid, internationale veiligheid.

[1:53:20] Dus de collectieve verdediging is duidelijk een taak van de NAVO.

[1:53:25] De EU heeft eigenlijk uiteraard ook een rol te spelen.

[1:53:28] Je ziet de EU ook een rol spelen.

[1:53:29] De EU heeft denk ik meer rol te spelen als het gaat over Europese defensie-industrie

[1:53:33] en daar de slagkrachten, de capaciteiten vergroten.

[1:53:36] Overigens graag op een wijze die ook bij Nederlandse industrie past,

[1:53:39] inclusief MKB.

[1:53:40] Nederland is een andere structuur op het gebied van defensie-industrie

[1:53:43] dan bijvoorbeeld een land als Frankrijk met heel veel grote bedrijven op dat terrein.

[1:53:47] Dus daar moeten we goed op letten.

[1:53:49] Maar daar moeten we actief aan bijdragen.

[1:53:51] Het is ook van belang om zo'n politiek samen stevig te blijven staan.

[1:53:56] Ik denk dat de heer Poetin aan het begin van de grootschalige invasie van Oekraïne in februari

[1:54:03] 2022 had onderschat hoe sterk wij nog steeds met z'n allen in NAVO en de EU bij elkaar staan.

[1:54:11] En daar hecht ik heel veel waarde aan.

[1:54:13] En daar kan straks misschien nog een mooi Nederlands tintje aankomen via een Nederlandse

[1:54:18] secretaarschaal van de NAVO.

[1:54:20] We gaan straks naar de naveltop en volgend jaar vindt de naveltop in Nederland plaats.

[1:54:24] Ik ben ook heel blij dat dat gaat gebeuren, waardoor je gewoon een actief,

[1:54:28] praktisch engagement van Nederland ook kunt tonen.

[1:54:31] Ik kijk uit naar die naveltop.

[1:54:32] Die zal beveiliging nodig hebben.

[1:54:33] Die zal overleg met de buurt nodig hebben.

[1:54:35] Misschien kan er ook overleg zijn met Nederlandse defensie en technologische sector op dit terrein.

[1:54:41] Dat is iets wat een hele grote top wordt en waar ik me graag voor engageer.

[1:54:46] Dank u wel. Meneer Van Baarle met uw vraag.

[1:54:49] Voorzitter, de PVV, de coalitiepartner van de partij van de heer Veldkamp, heeft gezegd

[1:54:57] dat het Palestijnse volk een nepvolk is en heeft ook ontkend dat er sprake is van honger

[1:55:04] in Gaza.

[1:55:06] Er staat over Palestina niks in het hoofdlijnenakkoord.

[1:55:11] Ik zou aan de heer Veldkamp willen vragen of zijn inzet de komende tijd wordt dat hij

[1:55:18] zal staan voor het zelfbeschikkingsrecht van het Palestijnse volk, dat hij erkent

[1:55:24] dat de Palestijnen recht hebben op een staat en dat hij het bevorderen van de

[1:55:32] internationale rechtsorde ook zo ziet dat we dus moeten zoeken naar manieren

[1:55:38] om ervoor te zorgen dat de Israëlische regering stopt met bijvoorbeeld het

[1:55:42] illegale nederzettingenbeleid. Blijft dat, wordt dat de inzet van de

[1:55:47] de heer Veldkamp als minister van Buitenlandse Zaken.

[1:55:50] Dank, meneer Van Baarle. Meneer Veldkamp, met uw antwoord.

[1:55:54] Voorzitter, we hebben een hoofdlijnakkoord waar dingen in staan,

[1:55:56] en ook dingen niet in staan, die daarmee ook een vrije kwestie zijn.

[1:56:00] De heer Van Baarle zal zijn opgevallen dat een motie van zijn eigen partij

[1:56:08] die uitsprak dat de komende regering niet te staan voor een bestaande

[1:56:11] zelfbeschikkingsrecht van het Palestijnse volk, en dit ook actief uitdraagt,

[1:56:15] dat hij is aangenomen met steun van NSC, VVD en BBB, die voorstemden.

[1:56:22] Dus dat zal hem zijn opgevallen, dat daarmee die partijen,

[1:56:26] en dat is de fractie waar ik vandaan kom,

[1:56:28] dat die dergelijke koers hebben gekozen.

[1:56:31] In het hoofdlijnakkoord staat ook een duidelijke passage, zeg ik erbij,

[1:56:35] over het bestaansrecht en de veiligheid van Israël.

[1:56:39] Iets waar ik ook zeer aan hecht.

[1:56:42] Ik denk dat de heer Van Baarle misschien aan dat bestaansrecht,

[1:56:47] dat hij daar anders over kijkt.

[1:56:48] Dan wil ik nog graag eens een conversatie met hem overvoeren.

[1:56:52] Maar het beleid zoals dat afgelopen jaren was,

[1:56:55] was telkens te streven naar een onafhankelijke,

[1:56:59] levensvatbare Palestijnse staat naast een veilige staat Israël.

[1:57:02] En dat is iets, een vertrekpunt,

[1:57:05] waarmee ik wel dit kabinet instap.

[1:57:09] Maar ik zeg daar nadrukkelijk bij, richting de fractievoorzitter van DENK, dat is voor

[1:57:15] mij inclusief dat zelfbeschikkingsrecht aan de Palestijnse kant, maar ook inclusief dat

[1:57:23] bestaansrecht.

[1:57:23] Het is eigenlijk te gek dat je over een land moet zeggen dat het bestaansrecht heeft.

[1:57:27] Doen we over Portugal of Bangladesh ook niet.

[1:57:29] Maar het bestaansrecht van de Staat Israël en de veiligheid van Israël is ook iets waar

[1:57:32] ik aan hecht.

[1:57:34] Dank u wel.

[1:57:35] Mevrouw Kammer, ik ga met uw volgende vraag.

[1:57:38] Naarmate het voordat wordt, ben ik ook steeds inhoudelijker en snap ik ook goed dat de

[1:57:42] bewindspersonen af en toe zeggen dat ze daar eerst nog mee moeten overleggen.

[1:57:45] Dus laat ik dan volstaan met meegeven, in ieder geval ook aan de minister van

[1:57:48] Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, dat vanuit de VVD wij heel veel belang hechten.

[1:57:53] Ik hoop ook dat zij dat de zomer meeneemt aan dat bedrijfsleven, want het handel is

[1:57:58] gewoon essentieel voor ons verdienvermogen en ook de internationale betrekkingen daarbij.

[1:58:01] en dat ze zich daarvan volop voor gaat inspannen,

[1:58:04] want ook om strategisch als Europa en als Nederland onafhankelijker te worden,

[1:58:07] is dat essentieel. Dus ik hoop dat ze dat meewegt en daar ook bij voortzet

[1:58:10] wat de huidige minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

[1:58:13] in gang heeft gezet om die koppeling tussen hulp en handel ook echt te waarborgen

[1:58:17] en dat verder uit te bouwen.

[1:58:19] En daarnaast toch ook, naast de prioriteiten in het hoofdlijnenakkoord,

[1:58:22] toch ook niet te vergeten om oog te houden voor zaken als LHBTQ-rechten,

[1:58:26] waar wij toch ook altijd als Nederland voorop hebben gelopen.

[1:58:32] Ik neem de aanbevelingen van mevrouw Kamminga om hulp en internationale betrekkingen een prioriteit te maken.

[1:58:42] Dat dat ongelooflijk belangrijk is voor Nederland, neem ik zeer zeker ter harte.

[1:58:46] Dat is ook absoluut waar ik voor sta en waar ik mijn uiterste best voor ga doen.

[1:58:56] Qua prioritering van de ontwikkelingshulp die we nog gaan doen — die vraag hadden we eigenlijk

[1:59:02] al eerder gesteld, natuurlijk — staan er een aantal dingen in het hoofdlijnenakkoord die prioriteit

[1:59:07] hebben, en dat zijn voedselzekerheid, waterkwaliteit en migratie.

[1:59:12] Dat zal mijn prioriteit hebben.

[1:59:15] Alle overige dingen gaan we nog invullen in overleg met uw Kamer.

[1:59:22] Dank u wel.

[1:59:22] Meneer Ram, met uw volgende vraag.

[1:59:25] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:59:27] Ik moet zeggen dat de beide toekomstige ministers...

[1:59:32] de retoriek van Zuurlinks met vlag en wimpel hebben doorstaan.

[1:59:37] En wij vinden dat zeer positief.

[1:59:39] Deze vuurdoop heeft hij goed doorstaan, vinden wij.

[1:59:42] Ik heb een vraag aan beide toekomstige ministers...

[1:59:45] over het strengste asielbeleid ooit.

[1:59:47] Waar wij als PVV een van onze belangrijkste verkiezingspunten zijn.

[1:59:52] Het gaat met name ook om de ODA-opvang en de rol die de beide toekomstige ministers zien

[1:59:59] als het gaat om samenwerking met het ministerie van Migratie en Asiel en natuurlijk het buitenlandse

[2:00:07] handel en ontwikkelingshulp en natuurlijk buitenlandse zaken.

[2:00:13] Ik ben benieuwd hoe u deze rol ziet, omdat ook de ODA-opvang van de eerstejaars asielzoekers

[2:00:24] ook bij het ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp ligt.

[2:00:31] Dank, meneer Ham.

[2:00:32] Gauwgang.

[2:00:33] Ja, voorzitter.

[2:00:34] Het zal u niet verbazen dat de asielparagrafen op mijn steun kunnen rekenen en op mijn instemming

[2:00:44] kunnen rekenen. Ik vind het een heel mooi akkoord en inderdaad de oude opgave is dat dat gemaximeerd

[2:00:53] is. De kosten van de eerstejaarsopvang van asielzoekers in Nederland zijn gemaximeerd op 10

[2:01:00] procent. Ik mag alleen maar hopen dat die kosten afnemen, omdat de collega-bewindspersonen op asiel

[2:01:10] en migratie hun werk goed gaan uitvoeren en de asielinstromen weten te beperken.

[2:01:18] Dank u wel.

[2:01:19] Mevrouw Hirsch met uw vraag.

[2:01:22] Vandaag in deze zaal zegt mevrouw Klever dat ze niet kan zeggen dat er hongersnood is in Gaza.

[2:01:27] Vandaag in deze zaal zegt mevrouw Klever dat omvolking een feitelijk fenomeen is.

[2:01:32] Vandaag in deze zaal zegt mevrouw Klever dat de media niet objectief zijn.

[2:01:36] Deze uitspraken zijn gevaarlijk voor de democratische rechtsstaat.

[2:01:39] Ik wil haar een laatste kans geven om haar uitspraken terug te nemen, want ze horen

[2:01:44] niet thuis in de Nederlandse regering.

[2:01:51] Ik heb gezegd dat ik geen uitspraak doe over hongersnood.

[2:01:59] Ik heb gezegd dat ik mij zal laten informeren over de situatie daar op basis van alle contacten

[2:02:05] die de regering heeft en dan daar een uitspraak over doe.

[2:02:08] Ik zit nu op dit moment niet in dat dossier.

[2:02:11] Ik ga ook zeker niet voor mijn beurt praten.

[2:02:14] Maar neemt u van mij aan als dat zo is, dat wij daar op een humane manier mee om zullen gaan.

[2:02:23] Voor de rest heeft u het steeds maar weer over die ene term.

[2:02:28] Ik heb ook niet zo heel veel zin om die weer te herhalen.

[2:02:31] Nogmaals, het zijn niet mijn letterlijke woorden geweest.

[2:02:35] Het was een politicus in een uitzending en die ga ik niet recenseren.

[2:02:41] Voor de rest verheug ik mij op een fijne samenwerking als komst-op-de-wind-persoon met de Tweede Kamer.

[2:02:50] En ik verheug mij op de debatten die nog komen gaan.

[2:02:54] Dank u wel.

[2:02:54] Mevrouw, meneer Dassen met uw volgende vraag.

[2:02:58] Ja, dank voorzitter.

[2:03:00] Ik vind het toch wel wonderbaarlijk wat hier vandaag gebeurt en eigenlijk ook dat NSC en

[2:03:04] VVD hier op deze manier aan meewerken.

[2:03:07] De manier hoe omvolking hier genominiseerd wordt door deze aanstaande bewindspersoon vind ik stuitend.

[2:03:14] Media wordt propaganda genoemd.

[2:03:16] Dat gaat er rechtstreeks in tegen de basislijn die afgesproken is, maar ondanks elke keer naar gerefereerd wordt.

[2:03:23] En er wordt ook nog eens geïnsinueerd dat alle politici die hier zitten, dat die hier zich laten leiden door propaganda.

[2:03:32] Ik wil aan mevrouw Klever vragen, zij in ieder geval van dat laatste.

[2:03:36] dat politici die hier zitten, zich door iets zouden laten leiden, afstand kan nemen?

[2:03:42] Mevrouw Klever, Gauwgang.

[2:03:45] Ja, voorzitter.

[2:03:46] Er worden wel heel snelle conclusies getrokken.

[2:03:50] Een tweet, of een retweet eigenlijk van iemand, om dan te zeggen dat dat hier in de zaal wordt gezegd, dat is natuurlijk niet zo.

[2:04:00] En media-propaganda, dat woord heb ik hier ook niet in de mond genomen.

[2:04:04] Ik heb wel gezegd dat ze niet objectief zijn.

[2:04:06] Ik denk dat het mediabestel in ieder geval niet objectief is.

[2:04:12] Laat ik het zo zeggen.

[2:04:14] Voor wat betreft de Kamerleden.

[2:04:17] Ik ben blij met de gelegenheid die ik hier heb gekregen om alle vragen te beantwoorden.

[2:04:24] Er zijn ook vragen die gebaseerd zijn op dingen die in de media gezegd zijn.

[2:04:29] Ik ben dus ook heel blij dat die vragen aan mij gesteld zijn en dat ik dat heb kunnen uitleggen.

[2:04:35] En voor de rest verheug ik mij op de toekomstige debatten.

[2:04:40] Dank u wel.

[2:04:42] En dan komen we hiermee aan het einde van deze hoorzitting, na zes rondes met vragen.

[2:04:46] Dank aan de leden, dank aan de beoogd ministers voor hun tijd en de beantwoording van alle

[2:04:50] vragen.

[2:04:52] Dank aan de aanwezigheid van het publiek hier en de mensen online.

[2:04:55] Dank aan de collega's van de Tweede Kamer, zonder wie het zeker niet mogelijk was geweest.

[2:04:58] En dan sluit ik deze hoorzitting.

[2:05:00] Fijn weekend.