Hoorzitting met de beoogde bewindspersonen van het ministerie van Justitie en Veiligheid

[0:00:00] van het ministerie van Justitie en Veiligheid en ik heet hen van harte welkom.

[0:00:05] Ook welkom aan de leden van de Kamer, de andere aanwezigen hier in de zaal,

[0:00:09] mensen die dit op andere wijze volgen.

[0:00:12] En voordat we van start gaan, wil ik even de spelregels met u doornemen.

[0:00:16] Waarschijnlijk heeft u al de een of andere roorzitting of zelf al aan deelgenomen

[0:00:19] of er iets van gezien en toch gaan we de spelregels doornemen.

[0:00:22] Eerst krijgen de kandidaat-bewindspersonen ieder vier minuten spreektijd om zich te introduceren

[0:00:27] en daarna kunnen de aanwezige Kamerleden één vraag stellen per fractie, per ronde.

[0:00:33] En zegt u daar vooral ook duidelijk bij aan wie u de vraag richt.

[0:00:37] En na de vraag, na de gestelde vraag, volgt direct de beantwoording van de kandidaat per winstpersoon.

[0:00:44] Er kunnen meerdere Kamerleden van de fractie deelnemen aan deze hoorzitting,

[0:00:46] maar per fractie neemt dus maximaal één Kamerlid deel aan een volledige vragenronde.

[0:00:51] We staan geen interrupties toe, niet op elkaar.

[0:00:53] ook geen vervolgvragen direct op de kandidaat bewindspersonen.

[0:00:58] Probeert u ook direct tot uw vraag te komen en uw inleiding niet te lang te maken,

[0:01:02] want dan laat de tijd er toe dat we meerdere vragen kunnen stellen.

[0:01:06] Van het uitspreken van een oordeel of stemming over de kandidaat bewindspersonen

[0:01:09] na afloop van de hoorzittingen zal geen sprake zijn,

[0:01:12] gelet op de vertrouwensregel en de grondwettelijke bevoegdheid van de regering,

[0:01:15] tot het benoemen van bewindspersonen.

[0:01:17] We hebben uw cv's en uw motivatiebrieven ontvangen en gezien, waarvoor dank.

[0:01:22] En dan ga ik nu het woord geven aan de kandidaat, minister van Justitie en Veiligheid, de heer David van Wil.

[0:01:28] Gaat uw gang.

[0:01:29] Dank u wel, voorzitter.

[0:01:30] En dank u ook voor de uitnodiging hier in de commissie om toe te lichten wat mijn motivatie is voor deze eervolle positie als beoogd minister van Justitie.

[0:01:41] Zoals u gezien heeft van mijn cv, heb ik een carrière van ongeveer 30 jaar die in het teken heeft gestaan van veiligheid en internationale rechtsorde.

[0:01:49] En ik ben daar tot de conclusie gekomen in die 30 jaar dat veiligheid en een functionerende rechtsstaat basisbehoeften zijn van mensen.

[0:01:56] In alle landen waar ik ben geweest door de jaren heen zie je dat veiligheid zonder een functionerende rechtsstaat geen echte veiligheid is.

[0:02:03] En er zijn genoeg autoritaire regimes in de wereld waar we dat tot dit moment kunnen zien.

[0:02:07] Maar andersom dat een functionerende rechtsstaat niet kan functioneren zonder veiligheid.

[0:02:11] En daar moet ik altijd denken aan gemeenschappen in Afghanistan,

[0:02:15] die uiteindelijk maar het talibanregime omarmden, met tegenzin,

[0:02:18] omdat er tenminste iets van rechtspraak en veiligheid mee samenkwam.

[0:02:25] En met andere landen die ik heb bezocht, kom je telkens tot de conclusie

[0:02:27] dat we het hier in Nederland, als het gaat om veiligheid en de rechtsstaat,

[0:02:31] heel erg goed voor elkaar hebben.

[0:02:33] Dat is niet vanzelfsprekend en dat wil ook niet zeggen dat er niets beter kan.

[0:02:38] Van buiten staat er druk op onze rechtsstaat door autoritaire regimes

[0:02:43] die onze internationale rechtshoorlog ver willen werpen.

[0:02:46] En daar onze open democratie en onze rechtsstaat voor misbruik.

[0:02:49] Maar ook van binnen is er werk aan de winkel.

[0:02:52] We hebben allemaal gelezen, de staatscommissie voor de rechtsstaat,

[0:02:55] we hebben de toestageaffaire gehad en Groningen.

[0:02:57] Ik denk dat er genoeg aanknopingspunten zijn

[0:02:59] om te werken aan het onderhoud van onze eigen rechtsstaat.

[0:03:04] En ook aan de veiligheidskant binnen JNV is er werk aan de winkel.

[0:03:07] Nederland is een veilig land, maar niet voor iedereen en niet overal.

[0:03:12] En er is druk vanuit georganiseerde misdaad.

[0:03:14] Vanuit geweld tegen hulpverleners en straatterreur,

[0:03:19] waaraan we het hoofd moeten gaan bieden.

[0:03:21] En ook hier is een internationale component aan.

[0:03:24] Want ook hier zien we dat bij de verdediging van Oekraïne

[0:03:26] het geen zins alleen aan de krijgsmacht is om te zorgen

[0:03:30] dat een land kan worden verdedigd en veilig blijft.

[0:03:33] Het vereist van de gehele samenleving een verhoogd niveau van weerbaarheid.

[0:03:38] Of het nu gaat om onze energievoorziening, onze voedselvoorziening, onze communicatiemiddelen,

[0:03:46] om ons voor te bereiden op hopelijk iets wat nooit zal komen.

[0:03:49] Vandaar dat ik de weerbaarheidsagenda, zoals die nu ook binnen JNV gaat, vol verder ter hand zal nemen.

[0:03:57] Ik ga deze uitdagingen zeer graag aan binnen het ministerie van Justitie en Veiligheid.

[0:04:02] en ik neem daarbij twee eigenschappen mee,

[0:04:05] en dat zijn optimisme en verbinding.

[0:04:08] Optimisme, omdat ik veel landen heb gezien

[0:04:12] waar we het veel slechter hebben dan hier.

[0:04:14] Dus vanuit die basishouding

[0:04:15] denk ik dat we hier een ontzettend goede uitgaanspositie hebben

[0:04:18] om onze rechtsstaat verder te verbeteren

[0:04:21] en om onze veiligheid verder te waarmorgen.

[0:04:24] En mijn andere eigenschap is verbinding.

[0:04:27] Ik ben zelf werkzaam geweest op verschillende niveaus,

[0:04:30] van de uitvoering tot aan beleid,

[0:04:32] en nu de politiek.

[0:04:34] En ik geloof dat de verbinding tussen overheid en burger,

[0:04:39] tussen politiek en de ambtenarij,

[0:04:42] tussen burgers onderling,

[0:04:43] een heel groot deel van de oplossing is

[0:04:46] voor een hoop van het onvrede en het wantrouwen

[0:04:48] wat we nu soms zien in onze samenleving.

[0:04:51] Ik denk zeker, ter bevordering van onze eigen rechtsstaat

[0:04:55] en ons gehoor en veiligheid,

[0:04:57] dat de verbinding aangaan een van mijn leidraden zal zijn

[0:05:00] in mijn hopelijke toekomstige ministerschap.

[0:05:03] Dank u wel.

[0:05:05] Dank u wel. Dan geef ik het woord aan de kandidaat

[0:05:07] staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, mevrouw Koenradie.

[0:05:11] Dank u wel, voorzitter, en ook dank aan allen die hier zitten vandaag.

[0:05:16] Mijn naam is Ingrid Koenradie, ik ben 36 jaar en ik kom uit Rotterdam.

[0:05:20] Ik ben een trotse Rotterdammer, geboren en getogen.

[0:05:23] Ik woon daar met mijn man en kind.

[0:05:26] En mocht u buiten de media om nog eens willen vragen,

[0:05:30] wat vragen willen stellen over mijn kind, dan waarschuw je alvast.

[0:05:34] Neem daar alle tijd voor, want ik kan daar enorm over uitweiden.

[0:05:37] Zo'n trotse moeder ben ik.

[0:05:39] Ik ben op dit moment nog fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam.

[0:05:43] Voor degenen die dat niet kennen, dat is de grootste partij in Rotterdam.

[0:05:47] Wij zitten daar in een coalitie samen met DENK, VVD en D66.

[0:05:52] En dat doe ik met ontzettend veel plezier,

[0:05:54] totdat deze kans voorbij kwam.

[0:05:57] en dit voor mij als een once in a lifetime voelt.

[0:06:02] En ik mijn ervaring niet alleen vanuit die rol en vanuit de rol gemeenteraadslid...

[0:06:08] maar ook vanuit mijn portefeuille veiligheid heel graag meeneem naar het Haagse.

[0:06:13] Ik heb heel vaak gemerkt dat op het moment dat het gaat om beslissingen die genomen moeten worden...

[0:06:18] dat we in de gemeente best wel veel kunnen beslissen...

[0:06:22] maar dat er ook heel vaak wordt gezegd, ja, maar daarvoor moet je in Den Haag zijn.

[0:06:25] Dus om die reden is dat voor mij een heel logisch gevolg en kijk ik er enorm naar uit om dat

[0:06:33] namens de PVV hier te mogen doen.

[0:06:35] Ik heb u een motivatiebrief gestuurd waarin ik ook dat toelicht.

[0:06:39] Ik denk dat het verder ook goed is om te weten wat ik aan vaardigheden meeneem.

[0:06:44] Dat is ook mijn optimisme.

[0:06:47] Bij mij is het glas altijd halfvol en ik neem mijn daadkracht mee.

[0:06:53] Ik neem mijn Rotterdamse mentaliteit mee.

[0:06:55] Dat betekent met mijn poten in de klei.

[0:06:57] En dat betekent dat ik me bewust ben van het feit dat...

[0:07:01] ...nou ja, alle informatie vaak op straat ligt.

[0:07:04] Alles wat je wil weten, dat ligt bij de mensen zelf.

[0:07:07] Dus ik ben ook voornemens om de manier van werken...

[0:07:10] ...zo veel mogelijk ook in Den Haag uit te voeren.

[0:07:15] Mocht het u interesseren, ik heb uiteraard ook hobby's.

[0:07:18] Ik kan niet zeggen dat ik het graag doe, maar ik loop regelmatig hard.

[0:07:23] Ja, en nou ja, nog wel wat meer hobby's...

[0:07:27] maar misschien is dit wel even het belangrijkste.

[0:07:29] Voor zoveel hobby's heb ik ongetwijfeld in de toekomst ook niet meer heel veel tijd.

[0:07:33] Dus ik heb er zin in, want dat is zoals ik mijn motivatiebrief ook heb afgesloten...

[0:07:37] maar wat ik hier ook graag kenbaar wil maken.

[0:07:39] Ik kijk er enorm naar uit. Dank u wel.

[0:07:43] Dank u wel. Dan geef ik het woord...

[0:07:44] aan de kandidaat staatssecretaris rechtsbescherming, de heer Struijken.

[0:07:49] Voorzitter, voor mij is dit een eerste kennismaking in vele opzichten.

[0:07:53] met deze zaal, die eerbewijst aan de Grote Torbeke, met dit gebouw, de Apenrots,

[0:07:58] met het gedenkboek in de centrale ontvangsthal, dat dagelijkse aandacht

[0:08:02] vraagt voor degene die hun leven offerde voor onze vrijheid,

[0:08:06] maar ook een kennismaking met het politieke bedrijf hier in Den Haag

[0:08:10] en natuurlijk ook vooral met u, vertegenwoordigers van alle politieke

[0:08:13] stromingen in ons land, met de portefeuille Justitie en Veiligheid.

[0:08:17] Voor mij is dit alles nieuw. De afgelopen twintig jaar ben ik in Amsterdam

[0:08:21] advocaat geweest in de rechtspraktijk. Ik ben opgegroeid in Nijmegen in een

[0:08:27] juridisch nest waarin de zorg voor de ander, de naaste liefde, een basis

[0:08:32] ingrediënt was. Mijn moeder was actief bij de decanale

[0:08:35] Caritasinstelling binnen de katholieke kerk en ook secretaris rentmeester van de

[0:08:40] stichting de Beide Weeshuizen. Beide fondsen die ondersteuning bieden aan

[0:08:44] gezinnen en jeugd en financiële moeilijkheden in de regio Nijmegen.

[0:08:48] Mijn vader heeft zich zijn hele leven toegelegd op onderzoek en onderwijs in het internationaal

[0:08:54] privaatrecht, steeds zoekende naar de menselijke maat in complexe internationale situaties,

[0:09:01] vaak in het personen- en familierecht.

[0:09:03] Graag vermeld ik zijn werk aan het Haagse adoptieverdrag uit 1995, dat bedoeld was om een verdragsrechtelijk

[0:09:10] kader te creëren voor internationale adoptie.

[0:09:13] Het was een poging om betere bescherming te bieden aan kwetsbare kinderen die slachtoffer

[0:09:19] kunnen worden van kwalijke praktijken en kinderhandel.

[0:09:22] Wat hem dreef, heeft hij meegegeven aan zijn kinderen.

[0:09:26] Na mijn studie in Leiden heb ik een proefschrift geschreven.

[0:09:30] Dat ging over de nummerus clausus in het goederenrecht, ook wel het gesloten systeem genoemd.

[0:09:36] Niet echt lectuur voor uw nachtkastje, dus begin er niet aan, maar het laatste hoofdstuk

[0:09:42] is onverminderd relevant, want daarin presenteer ik dit beginsel van het gesloten systeem

[0:09:47] als een opdracht, als een opdracht aan advocaten, rechters en rechtswetenschappers om te zoeken

[0:09:55] naar antwoorden op concrete rechtsvragen door het systeem van het recht af te tasten en daarbinnen

[0:10:02] te zoeken naar antwoorden die coherent zijn en die passen in het stelsel van de wet, want

[0:10:08] zo blijven wetten en het recht begrijpelijk en voorspelbaar.

[0:10:13] Maar ik heb het ook gepresenteerd als een opdracht aan de wetgever zelf

[0:10:18] om de wet aan te passen waar dat opportun is,

[0:10:21] om oog te hebben voor de behoefte in de rechtspraktijk en de samenleving

[0:10:26] en om de wet aan te laten sluiten bij de werkelijkheid.

[0:10:31] Begrijpelijkheid, voorspelbaarheid, toegankelijkheid van rechtsregels,

[0:10:35] dat zijn kernelementen van de rechtszekerheid

[0:10:37] en daarmee uiteindelijk ook van de kwaliteit van de rechtsstaat.

[0:10:43] De rechtsstaat krijgt veel aandacht in het akkoord op hoofdlijnen

[0:10:46] en overigens ook in het programma van Nieuw Sociaal Contract,

[0:10:49] de partij die mij heeft voorgedragen voor deze functie.

[0:10:53] Versterking van de rechtsstaat is een thema voor het hele kabinet

[0:10:57] en het is ook een gedeelde verantwoordelijkheid

[0:10:59] voor alle beoogde bewindspersonen.

[0:11:02] Nu is het begrip rechtsstaat heel ruim

[0:11:04] En er valt ook van alles onder dat raakt aan portefeuilles van andere bewindspersonen.

[0:11:10] Voor mij als staatssecretaris van Rechtsbescherming zal de focus liggen op het rapport

[0:11:15] De gebroken belofte van de rechtsstaat van de staatscommissie rechtsstaat dat onlangs verscheen.

[0:11:22] De commissie heeft veel mensen gesproken over hun ervaringen

[0:11:25] en in het rapport worden uitstekende verbetervoorstellen gedaan met oog voor de burger.

[0:11:32] Het leest als een spoorboekje en als een actielijst.

[0:11:36] Niet alleen voor mij trouwens, eigenlijk is het een opdracht aan alle actoren in het rechtsbestel.

[0:11:42] Iedereen draagt op de een of andere manier verantwoordelijkheid voor het behoud van het vertrouwen dat burgers hebben in de rechtsstaat.

[0:11:50] Wat journalisten schrijven, wat politici zeggen en wat bewindspersonen doen, de rechtsstaat wordt er sterker van of zwakker.

[0:11:59] Het is een gedeelde verantwoordelijkheid en eentje die nooit eindigt.

[0:12:05] Bij de rechtsstaat gaat het uiteindelijk om de kwetsbare mens.

[0:12:08] Mijn opvoeding, het werk van mijn ouders, mijn wetenschappelijk werk en mijn ervaring

[0:12:13] in de rechtspraktijk vormen voor mij de inspiratie om mij als staatssecretaris daarvoor te gaan

[0:12:19] inzetten.

[0:12:20] Als advocaat heb ik vooral ondernemingen en ondernemers bijgestaan, maar ook daar is

[0:12:26] de kwetsbare mens nooit ver weg.

[0:12:28] Ik denk niet alleen aan de ondernemer die zijn levenswerk ziet verdwijnen als gevolg

[0:12:34] van financiële moeilijkheden, maar ook aan zijn werknemers en verder aan zijn leveranciers

[0:12:39] en afnemers.

[0:12:41] Vaak zijn dat mkb'ers die hard werken voor hun bestaan en die het verdienen om goed en

[0:12:48] netjes behandeld te worden wanneer een deconfiture dreigt.

[0:12:52] Wanneer iets misgaat komen mensen in aanraking met het recht in de rechtsstaat en juist dan

[0:12:57] dan zijn ze kwetsbaar en behoeven ze bescherming.

[0:13:02] Ook voor wat wetten en regels doen in de samenleving...

[0:13:07] oog daarvoor is ook het doel van het onderwijs zoals ik het geef.

[0:13:12] Ik heb vorige week mijn laatste college in Utrecht gegeven, helaas...

[0:13:16] en juist ook daar, bij die studenten...

[0:13:19] gewezen op het belang van het verhaal achter de rechtsregels.

[0:13:24] Wat er gebeurt in een insolventieprocedure...

[0:13:27] hoe het ingrijpt op mensen en menselijke verhoudingen.

[0:13:31] Een insolventieprocedure doet voor alle betrokkenen pijn

[0:13:34] en daar moet men oog voor houden wanneer men denkt over regels en procedures.

[0:13:40] Ik geef ook categese aan vormelingen en daarbij is het eigenlijk niet anders.

[0:13:46] De crux is oog voor de naaste die in de knel zit.

[0:13:50] Jonge mensen begrijpen dit.

[0:13:52] Het wordt een leidmotief in mijn werk als staatssecretaris voor rechtsbescherming.

[0:13:56] Ik kijk uit naar de samenwerking met u, ook de interactie met partijen in het veld vind ik van groot belang.

[0:14:02] En om te beginnen de samenwerking op het ministerie.

[0:14:05] Justitie en Veiligheid is van oudsher een departement waar het opbombaar bestuur in Nederland trots op kan zijn.

[0:14:12] En ik zal mij ervoor inzetten dat dat zo blijft.

[0:14:16] Dank u wel.

[0:14:17] Dank u wel.

[0:14:18] Dan gaan we over tot de vragenronde.

[0:14:21] En dan geef ik allereerst het woord aan de heer Siks-Dijkstra namens NSE.

[0:14:25] Dank voorzitter en ook dank aan de drie kandidaatbewindspersonen voor hun komst

[0:14:29] en alle drie van harte gefeliciteerd met hun kandidatuur.

[0:14:32] Mijn eerste vraag is aan de heer Van Wil.

[0:14:35] Als beoogd minister van Justitie en Veiligheid was mijn vraag

[0:14:39] uit uw motivatie en uit uw profiel komt duidelijk naar voren

[0:14:42] dat u het veiligheidsbelang goed voor ogen heeft.

[0:14:45] Maar uw portefeuille is Justitie en Veiligheid.

[0:14:48] Hoe kijkt u naar de verhouding tussen die twee, Justitie en Veiligheid?

[0:14:51] De heer Van Wiel.

[0:14:53] Dank voorzitter en dank ook voor de vraag van de wit Siks-Dijkstra.

[0:14:59] Ik heb geprobeerd in mijn inleiding vandaag de link tussen die twee neer te leggen.

[0:15:04] Ja, mijn achtergrond ligt meer in het teken van de veiligheid en in mijn geval zelfs de internationale veiligheid.

[0:15:11] Alhoewel ik de laatste vier jaar bij de NAVO ook de nationale veiligheid zeer uitdrukkelijk binnen mijn portofoon heb gehad.

[0:15:17] De justitiekant zal meer van mij vragen, ook in het inlezen.

[0:15:21] Ik weet me daarbij wel gesterkt door een lange ambtelijke ervaring.

[0:15:25] Ik ken het ministerie van Justitie en Veiligheid.

[0:15:27] Ik ken ook de justitiekant van het ministerie van Justitie en Veiligheid goed.

[0:15:31] En ik zal me natuurlijk snel gaan verhouden met het departement

[0:15:35] om me de dossiers eigen te maken.

[0:15:37] Zoals ik in mijn inleiding zei, mijn motivatie en mijn passie voor de rechtsstaat

[0:15:42] en het justitiedeel van JNV is helder,

[0:15:45] maar ik zou ook mijn huiswerk moeten doen om op te speederen.

[0:15:51] Namens GroenLinks PvdA mag ik het woord geven aan mevrouw Lala.

[0:15:55] Dank u wel, voorzitter.

[0:15:57] En ook ik wil graag de beoogde bewindspersonen danken voor hun komst.

[0:16:00] En namens GroenLinks PvdA heb ik een vraag aan de beoogde minister van Justitie en Veiligheid.

[0:16:05] En wil ik in het bijzonder stilstaan bij uw visie op de democratische rechtsstaat.

[0:16:09] U verwees er ook al in uw inbreng na.

[0:16:11] Recentelijk zijn er zorgen geuit over uitlatingen door collega-bewindspersonen binnen het beoogde kabinet.

[0:16:17] die mogelijk in strijd zijn met fundamentele democratische principes.

[0:16:21] Dus ik wil met name doorvragen op hoe je deze kwesties in de toekomst aan gaat pakken

[0:16:26] en welke garanties u kunt bieden.

[0:16:28] Dan nu mijn vraag.

[0:16:29] Artikel 2.20 van het burgerlijk wetboek stelt dat rechtspersonen verboden kunnen worden verklaard

[0:16:35] bij ontwrichting van het democratische rechtsstaat,

[0:16:38] met een specifieke verwijzing naar de verspreiding van omvolkingstheorieën.

[0:16:42] Deelt u de opvatting van uw voorganger, de missionair minister Gieselgos,

[0:16:47] dat rechtspersonen verboden moeten kunnen worden

[0:16:50] als zij dergelijke theorieën, zoals de omvolkingstheorie, verspreiden.

[0:16:54] De heer Van Biel.

[0:16:56] Dank u, voorzitter, en dank voor de vraag.

[0:17:00] Laat ik beginnen bij aansluiten bij de beoogd vicepremier van de VVD,

[0:17:05] Sophie Hermans, die heel kort geleden heeft gezegd

[0:17:08] dat zij afstand neemt van de uitspraken waar u hier ook op doelt.

[0:17:12] En ik struip er daar van harte bij aan.

[0:17:14] Ik weet me ook gesterkt dat hoofdlijnakkoord,

[0:17:17] waarbij de rechtsstaat niet ter discussie staat.

[0:17:19] En dat betekent dat wij de wet zullen volgen,

[0:17:21] dat we de rechtsstaat zullen borgen en dat we de grondwet zullen respecteren.

[0:17:24] Daar kunt u van uitgaan op het moment dat ons kabinet geïnstalleerd is,

[0:17:28] dat wij daar scherp op zullen zijn.

[0:17:29] Dat zullen we zijn in de ministerraad

[0:17:31] en dan zal onze tolerantie voor dit soort uitspraken ook een stuk lager zijn.

[0:17:38] Sluit ik mij aan bij het burgerlijk wetboek?

[0:17:41] Jazeker, ik zei al, wij volgen de wet.

[0:17:43] daarin staat omschreven, op basis waarvan organisaties verboden kunnen worden.

[0:17:48] U refereert ook aan de omvolkingstheorie als zijnde een complottheorie, zoals dat in het

[0:17:54] dreigingsbeeld terrorisme Nederland is ingelegd.

[0:17:58] Die wordt ook straks mede onder mijn verantwoordelijkheid opgesteld.

[0:18:01] Dus ook daar sta ik mee klaar.

[0:18:05] Mevrouw Teunissen van de Partij voor de Dieren.

[0:18:08] Voorzitter, dank u wel.

[0:18:09] Voorzitter, ik zou graag even op dit punt door willen gaan met een vraag aan de heer Van Wil.

[0:18:13] Het is heel goed dat u afstand neemt van de omvolkingstheorie.

[0:18:18] U zegt, net als de beoogd vicepremier mevrouw Hermans, dat u hiervoor een lage tolerantie heeft.

[0:18:27] De NCTV zegt dat er een dreiging uitgaat van die omvolkingstheorie.

[0:18:32] U heeft net ook gezegd dat u daarmee aan de slag gaat.

[0:18:36] Maar tegelijkertijd hebben we afgelopen vrijdag gezien dat een collega-beoogd bewindspersoon

[0:18:42] van de PVV al eigenlijk de omvolkingstheorie witwast door te zeggen dat het een feitelijk fenomeen is.

[0:18:50] Als u dan zegt dat u daar een lage tolerantie voor hebt, wat zegt u dan over de uitspraken van uw

[0:18:57] beoogd collega en hoe gaat u daar dan vervolgens als minister van Veiligheid en Justitie mee om?

[0:19:05] Dank voor de vraag en excuses als ik enigszins in herhaling ga vallen hier, want ik wil dit

[0:19:10] Ik moet heel zorgvuldig formuleren.

[0:19:12] Zoals gezegd, ik neem afstand van die uitspraken.

[0:19:14] Die liggen heel ver af van waar ik zelf sta.

[0:19:19] En ik sluit me ook aan bij het dreigingsbeeld terrorisme in Nederland

[0:19:22] en het burgerlijk wetboek, daar waar het gaat om de omvolkingstheorie.

[0:19:27] Dat gezegd zijnde, als wij over een week worden geïnstalleerd als kabinet,

[0:19:32] dan ga ik ervan uit dat wij ons allen scharen achter het hoofdlijnenakkoord

[0:19:35] en daarmee achter behoud van de rechtsstaat en het versterken daarvan.

[0:19:41] Daar doelde de beoogde vicepremier ook op, dat we vanaf dat moment verwachten

[0:19:45] dat wij een stabiel landsbestuur kunnen vormen en dat we ons kunnen richten op de uitdagingen

[0:19:49] die in het hoofdlijnakkoord zijn beschreven.

[0:19:52] En daarom zal de tolerantie voor dit soort uitspraken laag zijn.

[0:19:57] Meneer Aardema, BVV.

[0:19:59] Ja, dank voorzitter. Ook dank aan de beoogde bewindspersonen dat zij hier komen

[0:20:03] om onze vragen te beantwoorden. Altijd heel fijn.

[0:20:06] Ik wil toch even chronologisch terug in de tijd.

[0:20:08] Ik ben zo benieuwd naar de eerste reactie die mevrouw Coenradie kreeg toen zij werd benaderd

[0:20:15] om bewindspersoon te worden.

[0:20:16] Wat deed dat met u?

[0:20:19] Dank u wel voor deze championte vraag.

[0:20:24] Ik was lichtelijk verbouwereerd.

[0:20:26] Ik had de vraag niet zien aankomen.

[0:20:29] Heel eerlijk gezegd nog maar twee jaar, tweeënhalf jaar, in mijn rol als raadslid, waarvan één

[0:20:37] jaar in de rol van fractievoorzitter.

[0:20:38] En ik vind dat we dat heel goed doen in Rotterdam, want het was een coalitie waarvan iedereen van tevoren zei dat dat wordt niks.

[0:20:46] En toch lukt het ons en daar ben ik dus heel trots op.

[0:20:50] Maar dan al gevraagd worden voor zo'n positie, nee dat had ik niet verwacht.

[0:20:56] Dus ik denk dat mijn eerste reactie was stilte.

[0:20:58] Nou dat is in mijn geval best uitzonderlijk.

[0:21:02] En dat ik daarna ook wel dacht, wacht eventjes.

[0:21:07] Wat precies?

[0:21:08] En dat ik ook wel eens even ben gaan zoeken van wat betekent dit dan?

[0:21:11] En alle radertjes gingen uiteraard ook wel in mijn hoofd heel hard rond.

[0:21:17] Maar ook eigenlijk vlak daarna enthousiasme.

[0:21:21] U hoort het wellicht al aan mijn manier van beantwoorden.

[0:21:24] Ik denk dat verbouwreert, enthousiast en gaaf.

[0:21:29] Wat gaat dit betekenen?

[0:21:30] Maar ook heel erg goed over nagedacht.

[0:21:32] Want die vraag wordt dan geadresseerd bij mij, maar dat is niet zomaar een vraag.

[0:21:37] Dat is een vraag met heel veel consequenties.

[0:21:40] Consequenties voor wat laat ik achter in Rotterdam.

[0:21:44] Consequenties voor mijn privéleven, heel eerlijk.

[0:21:47] Een jong gezin, dat is misschien niet de meest logische keuze...

[0:21:50] om dan in dit werkveld te gaan.

[0:21:54] Maar tegelijkertijd me realiseren dat dit een waanzinnige lifetime is.

[0:21:57] Dat bleef wel steeds bovenaan staan.

[0:22:02] Dus vooral heel erg veel enthousiasme heeft wel de boventoon gevoerd.

[0:22:06] Ja.

[0:22:08] De heer Eerdmans, jaar 21.

[0:22:10] Ja, voorzitter, dank u wel.

[0:22:12] En felicitatie aan de drie tot benoeming voorgedragen bewindspersonen.

[0:22:17] Mijn vraag gaat over het gevangeniswezen.

[0:22:19] Ik denk dat ik dan bij mevrouw Coenraad, die mag zijn, akkoord.

[0:22:23] Ja, er wordt in het hoofdlijnakkoord stevig uitgepakt met het Italiaanse model.

[0:22:27] Mafia-achtige aanpak.

[0:22:29] Dus zeer lang straf, maar ook zware criminelen, zeg maar,

[0:22:34] dat ze contacten leggen met de buitenwereld.

[0:22:37] Er is behoorlijk wat kritiek opgekomen vanuit de rechtelijke macht.

[0:22:41] Men zegt, dan spannen we het paard achter de wagen...

[0:22:44] want dan kunnen we ze ook nooit meer in vrijheid laten komen.

[0:22:47] Dat geeft gevolgen voor het gevangeniswezen waar geen personeel voor is.

[0:22:51] Dat zal ik even besparen.

[0:22:52] Wat vindt u ervan?

[0:22:54] Bent u van plan dat model wel uit te rollen in Nederland?

[0:22:59] Het Italiaans model.

[0:23:03] Om met de laatste vraag te beginnen.

[0:23:05] Ja, dat ben ik wel van plan.

[0:23:07] Ik heb ook kennisgenomen van de mensen die daar uitspraken over doen.

[0:23:12] Ik heb een artikel in het AD gelezen van de directeur van de DI die zich daar zorgen om maakt.

[0:23:17] Zorgen zijn er om met elkaar te bespreken.

[0:23:19] Ik snap die zorgen op het moment dat je een enorm personeelstekort hebt.

[0:23:23] Ik denk alleen dat ik dan, en daarvoor wil ik dus ook met het gevangeniswezen in gesprek

[0:23:30] en onder andere ook met deze directeur, om eens te achterhalen waardoor komt dat personeelstekort

[0:23:35] dan?

[0:23:36] Want als dat het probleem is, onder andere wat hij schetst, dan ligt de vraag hoe komt

[0:23:43] dat dan?

[0:23:44] En wat kunnen we daaraan doen?

[0:23:46] Ik heb allerlei ideeën daarbij.

[0:23:48] Alleen, ik wil eerst natuurlijk een regeerakkoord gaan schrijven,

[0:23:53] dus verder met het hoofdlijnenakkoord.

[0:23:55] Ik wil ook vervolgens gaan kijken binnen het ministerie,

[0:23:58] wat voor ideeën zijn ooit al eens besproken en wat vindt men daarvan?

[0:24:03] En wat kunnen we misschien al wel gelijk afvinken?

[0:24:05] En wat zegt het werkveld hierover?

[0:24:07] Ik denk dat heel veel mogelijk is.

[0:24:08] Dat zeg ik op dit moment.

[0:24:11] Maar ik wil heel erg graag horen waar die zorgen liggen

[0:24:13] en kijken of we die zorgen kunnen meenemen.

[0:24:15] Uitgangspunten zijn wel het hoofdlijnenakkoord

[0:24:17] en dat onderstreep ik.

[0:24:19] Dus ja.

[0:24:22] Dan ga ik het woord geven aan de vraagsteller vanuit de VVD.

[0:24:25] Is dat mevrouw Michonne Derksen?

[0:24:26] Gaat u gang.

[0:24:27] Dank u wel, voorzitter.

[0:24:29] Ook namens mij felicitaties aan een drie beoogd bewindspersoon.

[0:24:32] Ik constateer dat het weer 2-1 is in het voordeel van Feyenoord.

[0:24:36] En dat was in de vorige ronde, hadden we toch Ajax wat pregnanter tegenover ons zitten.

[0:24:40] Dus daar ben ik al heel blij mee.

[0:24:43] Ik had een vraag aan de heer Van Weel.

[0:24:45] Ik las in een artikel, vond ik al een mooi artikel, u refereerde aan het gezegde dat generaals

[0:24:51] zich altijd voorbereiden op de laatste oorlog en dat je daarmee eigenlijk veranderingen

[0:24:55] die om je heen plaatsvinden, dat je die eigenlijk slecht ziet.

[0:24:58] Als u nou kijkt naar veiligheid in Nederland en ook wat ons te doen staat rond veiligheid,

[0:25:06] vindt u dan dat dit gezegde ook van toepassing is op de organisatie van ons veiligheidssysteem

[0:25:13] in Nederland?

[0:25:14] Ja, ik hoop dat er niet al te veel generaals meekijken op dit moment,

[0:25:19] want ze zijn het daar ongetwijfeld niet mee eens.

[0:25:22] Maar het is wel waar dat het moeilijk is om te voorspellen

[0:25:24] wat zijn de nieuwe ontwikkelingen en waar gaan we heen.

[0:25:27] Ik zou niet willen zeggen dat we ons voorbereiden op de laatste oorlog hier in Nederland.

[0:25:31] Ik zou wel willen zeggen dat we komen uit een situatie van

[0:25:35] wat wij bij de NAVO soms wel eens noemen deep peace.

[0:25:39] We waren in een hele diepe slaap, ver weg van conflicten.

[0:25:42] Conflicten waren zaken die elders gebeurden in Afghanistan, in Libië, in Irak,

[0:25:47] maar niet hier. Dat zou ons niet raken.

[0:25:49] Ik denk dat de invasie in Oekraïne ons heeft laten zien

[0:25:52] dat het niet ondenkbaar is dat een conflict op ons continent,

[0:25:56] er moet nu een conflict op ons continent, ook ons zou kunnen raken.

[0:26:00] En de beste manier om ons daarop voor te bereiden,

[0:26:02] is nu, nu wij nog in vredestijd zitten.

[0:26:05] Dus ik denk dat daar mijn motivatie voor de weerbaarheidsagenda vandaan komt

[0:26:09] om te zorgen dat we ons voorbereiden, zoals ik zei, op een conflict wat ons hopelijk nooit zal bereiken.

[0:26:16] Maar dat is wel wat Oekraïne ons nu leert en welke lessen ik heel graag meeneem in mijn beoogd ministerskamp.

[0:26:24] Mevrouw Van der Werff, T66.

[0:26:27] Dank, voorzitter. Ik lees een prachtig cv bij de heer Van Weel.

[0:26:31] Het valt me op dat daar veel buitenlandervaring op staat bij de NAVO en met Defensie.

[0:26:36] Maar geen of weinig ervaring met veiligheid, want u bent geen jurist.

[0:26:40] heeft geen aantoonbare kennis of ervaring met de strafrechtketen of met het politieapparaat,

[0:26:46] terwijl dit ministerie een van de grootste en ook politiek zwaarste van Den Haag is.

[0:26:51] Dus mijn vraag is op welke ervaring beroept u zich dan bij deze zware taak?

[0:26:58] Dank u voorzitter en de vraag lijkt enigszins op die van de heer Siks-Dijkstra en mijn antwoord dus

[0:27:04] ook. Ik besef mij dat ik op het justitiële vlak een hoop huiswerk te doen heb. Ik ben geen jurist

[0:27:09] van de huishoud. Ik ben overigens niet de enige niet-jurist op het ministerie van JNV.

[0:27:13] Ik denk dat ik een vertreffelijke, nu nog minister, hopelijk mag opvolgen over een week.

[0:27:20] Maar zoals ik ook al zei, het onderwerp heeft wel mijn passie.

[0:27:24] En het is niet dat ik in de afgelopen twintig jaar dat ik hier in Den Haag rondloop,

[0:27:28] niet in aanraking ben gekomen met de justitiële aspecten van JNV.

[0:27:33] Ik ben zijdelings, vanuit dan wel algemene zaken, dan wel defensie betrokken geweest

[0:27:38] bij het dilemma van de uitreizigers.

[0:27:41] Ik ben betrokken geweest bij de hele afhandeling van MH17

[0:27:44] en nog een aantal andere dossiers die wel degelijk haken ook aan bestrafrechtketen,

[0:27:49] wel dan wel in internationale, dan wel in nationale vorm.

[0:27:53] Dus nogmaals, ik besef mij dat mijn profiel zwaarder zit

[0:27:55] vanuit mijn ervaring op de veiligheidsportfui

[0:27:58] en dat ik meer huiswerk zal moeten doen op de justitieportfui,

[0:28:02] maar ik weet ook dat er een vertreffelijk departement zit

[0:28:05] dat mij daarbij gaat helpen.

[0:28:07] Mevrouw Koekoek, namens Volt.

[0:28:10] Dank, voorzitter.

[0:28:10] Ik heb een vraag aan de heer Van Wil.

[0:28:13] Want eigenlijk in reactie op collega's die de vraag eerder stelden over...

[0:28:17] trekken we een rode lijn bij een onvolkingstheorie...

[0:28:20] werd het antwoord gegeven, ja, ik werp me daar verre van.

[0:28:24] Maar goed, straks spreekt het kabinet natuurlijk met één mond.

[0:28:27] En de NCTV gaat heel specifiek in op die onvolkingstheorie...

[0:28:30] en zegt dat het een dreiging is.

[0:28:32] Dus van de boogt, minister voor Justitie en Veiligheid...

[0:28:36] ...zou het mij wel veel waard zijn om te horen hoe die rode lijn eruit ziet.

[0:28:39] Ik bedoel, op afstand houden en elkaar erop aanspreken is natuurlijk geen rode lijn.

[0:28:43] Dat is een gesprek voeren over een onderwerp...

[0:28:45] ...waar je überhaupt geen gesprek over zou moeten voeren.

[0:28:47] Dus ik wil de heer Van Wiel uitdagen...

[0:28:49] ...om juist vanuit de positie minister van Justitie en Veiligheid...

[0:28:53] ...die veel actievere rol te nemen.

[0:28:56] En ik zou nu ook wel graag horen hoe die rol eruit ziet.

[0:28:59] Meneer Van Wiel, dank u en dank voor de vraag.

[0:29:02] En nogmaals, excuses als ik in herhaling val...

[0:29:06] Maar ik wil wel heel duidelijk zijn over hoe we hier tegenaan kijken

[0:29:09] als VVD-bewindspersonen en volgt daarom de beoogd vicepremier

[0:29:13] Sofie Hermans erin na.

[0:29:15] Wij werpen deze uitspraak ver van ons.

[0:29:18] Ik heb net al aangegeven dat ik ook de appreciatie in het DTN steun

[0:29:24] als beoogd minister van Justitie en Veiligheid,

[0:29:27] evenals het burgerlijk wetboek artikel 2.20.

[0:29:31] en dat op het moment dat wij over een week beëdigd zouden zijn als kabinet,

[0:29:37] dat onze tolerantiegrens voor dit soort uitspraken bijzonder laag zal zijn.

[0:29:42] Wij zullen elkaar daarop aanspreken, dat gebeurt nu ook al.

[0:29:46] Maar natuurlijk op het moment dat wij als kabinet aantreden

[0:29:49] en alle in het hoofdlijnenakkoord ondertekenen,

[0:29:52] verwachten wij dat iedereen zich daaraan zou houden,

[0:29:54] daaraan binnen de grenzen van de rechtsstaat zou gaan werken aan de agenda die voor ons ligt.

[0:29:58] ...die is uitdagend genoeg, zonder dat we ons elke keer...

[0:30:00] ...over dit soort uitspraken hoeven uit te spreken.

[0:30:04] Mevrouw Helder, BBB.

[0:30:06] Dank u wel, voorzitter. Ja, ook natuurlijk als eerste namens BBB...

[0:30:10] ...en dan mijn persoonlijke felicitaties voor de beoogd-bewenst personen.

[0:30:16] En ook een woord van dank, want het getuigt wel van lef en moed, vind ik...

[0:30:20] ...om dit aan te gaan, want het is een heel avontuur.

[0:30:23] Je weet nooit hoe lang het duurt. Het kan kort zijn, het kan lang zijn.

[0:30:26] En ik ga me even voorbij stretchen, voorzitter...

[0:30:28] want ik richt me tot alle drie.

[0:30:30] De Kamer controleert het kabinet, dus...

[0:30:33] En juristen... Ik ga niet de heer Struyken belasten,

[0:30:36] maar juristen en advocaten kunnen heel vervelend zijn.

[0:30:39] Ik ben er één van.

[0:30:40] En zo ga ik die rol nu niet, maar in de debatten als ze beedigd zijn,

[0:30:45] ook vervullen. Dus verbinding is leuk, daar ben ik helemaal voor.

[0:30:48] En soms zullen we flink met elkaar schuren, dat hoop ik ook.

[0:30:51] Daar wordt het beter van.

[0:30:53] Voor nu wil ik ze alleen welkom heten, danken

[0:30:55] en ik hoop dat we heel veel mooie debatten gaan krijgen.

[0:30:57] Dank u wel.

[0:30:59] Dank u wel.

[0:31:00] De heer L. Abassi van Denk.

[0:31:02] Voorzitter, dank.

[0:31:04] Ik hoorde in de bijdrage hele mooie woorden.

[0:31:07] Verbinding, optimisme, rechtsstaat, kwetsbaren.

[0:31:11] En dat brengt mij toch weer bij een bepaalde theorie

[0:31:14] die daar haaks tegenover staat, namelijk de omvolkingstheorie.

[0:31:18] Waarbij er gepolariseerd wordt, absoluut niet optimistisch,

[0:31:23] de rechtsstaat omvergeworpen wordt

[0:31:24] en waarbij kwetsbare minderheden juist aangevallen worden in plaats van beschermd.

[0:31:30] Mijn vraag, en die zou ik niet aan de heer Van Wil willen stellen,

[0:31:32] want anders valt hij inderdaad in herhaling,

[0:31:34] maar die zou ik dan aan de buurvrouw willen vragen, mevrouw Conradi.

[0:31:38] Want ik heb meerdere personen die hier namens de PVV zullen deelnemen, de vraag gesteld.

[0:31:45] Verwerpt mevrouw Conradi ook deze omvolkingstheorie?

[0:31:51] Mevrouw Conradi.

[0:31:52] Dank u wel, voorzitter.

[0:31:53] In deze vraag zit de vraag of ik uitspraken wil doen...

[0:31:58] of mijn mening wil geven over uitspraken die hier gedaan zijn.

[0:32:03] Dan ga ik misschien wel nagenoeg hetzelfde antwoord geven...

[0:32:06] als mensen die hier eerder hebben gezeten namens de PVV.

[0:32:10] Ik ga daar geen uitspraken over doen.

[0:32:12] Ik ga geen uitspraken doen over beoogde bewindslieden...

[0:32:21] die hier iets over gezegd hebben.

[0:32:22] Ik zit hier namens de PVV en ik zit hier ook namens mezelf.

[0:32:27] Op het moment dat ik straks in de rol van staatssecretaris zit, dan mogen u mij natuurlijk aanspreken

[0:32:33] op uitspraken die ik doe.

[0:32:36] Vanuit de regering zal er ook één met één mond worden gesproken, maar ik ga hier niet

[0:32:42] uitspraken recesseren of daar iets op dit moment over zeggen.

[0:32:47] Ik ben daar niet de persoon voor.

[0:32:51] Dan gaan we door met een volgende vragenronde.

[0:32:55] Dat is niet verplicht, wie daarvan af wil zien, die kan gewoon daarvan afzien.

[0:32:58] Maar ik ga gewoon weer de rij langs. De heer Singsdijkstra van NSC.

[0:33:02] Dank, voorzitter. Een vraag aan mevrouw Koen Radie.

[0:33:05] Momenteel heeft het gevangeniswezen te maken met een tekort aan plekken...

[0:33:08] ...in de gevangenissen wegens een personeelstekort.

[0:33:10] De heer Eerdman schreef reden er net ook al zijdelijks aan.

[0:33:13] En om dit probleem op te lossen, heeft de demissionair minister...

[0:33:15] ...van Rechtsbescherming de maatregel genomen...

[0:33:17] ...om gedetineerden een aanmerking te laten komen voor capaciteitsverlof.

[0:33:21] ...houdt in dat de laatste 33% van de gevangenisstraf door de minister kan worden omgezet...

[0:33:25] ...naar een ontslag uit de gevangenis met een enkelband.

[0:33:29] Met andere woorden, de gedetineerde mag een deel van zijn of haar gevangenisstraf thuis uitzetten...

[0:33:33] ...met een elektronische enkelband.

[0:33:36] Hoe kijkt de staatssecretaris naar deze problematiek...

[0:33:38] ...en wat vindt de staatssecretaris specifiek van deze maatregel?

[0:33:41] Mevrouw Conradi.

[0:33:43] Dank u wel, voorzitter. Ik vind daar op dit moment nog niet zo heel veel van.

[0:33:46] Ik wil daar nog veel meer in verdiepen.

[0:33:49] Er zijn allemaal mensen hier heel hard mee bezig geweest om dit op papier te zetten,

[0:33:54] om dit uit te werken, om dit ook daadwerkelijk uit te rollen.

[0:33:58] Dus daar is ongetwijfeld ook veel huiswerk aan voorafgegaan.

[0:34:01] En ik wil me daar eerst in verdiepen, alvorens ik daar verder uitspraken over wil doen.

[0:34:09] Als het gaat om personeelstekort, het antwoord wat ik net ook heb gegeven naar richting meneer Eerdmans,

[0:34:14] Dan vind ik het goed om te kijken hoe dat komt en wat we daaraan kunnen doen om dat personeelstekort terug te brengen.

[0:34:22] Want dat hoor ik vaak, als het gaat om het gevangeniswezen, als een terugkerend probleem.

[0:34:27] Maar hoe dat zit en wat daarachter zit, ook daar kan ik geen uitspraak over doen.

[0:34:31] Ik vind ook dat ik gewoon eerst in het werkveld moet zitten, daar vragen over moet gaan stellen voordat ik daar ook nu al voorbarige conclusies aan verbind.

[0:34:40] Namens GroenLinks PvdA, mevrouw Moedeloer.

[0:34:42] Ja, de volgende ronde aan de heer Struik, maar ik ga toch even door op de heer Van Weel.

[0:34:48] Ik wil alle drie overigens wel feliciteren met uw beoogde functie.

[0:34:55] De heer Van Weel, daar heb ik de volgende vraag aan.

[0:35:00] In uw bestaande topfunctie binnen de NAVO heeft u zich vooral gericht op veiligheid en heeft u gezien,

[0:35:05] dat schrijft u ook in uw brief, hoe onze democratie en samenleving ondermijnd kunnen worden.

[0:35:10] en u pleit voor een functionerend rechtsstaat.

[0:35:14] U refereert er zelf ook naar.

[0:35:17] Als je kijkt naar het dreigingsbeeld terrorisme van de NZTV,

[0:35:21] dan zie je dat de rechtsextremistische gedachtgroep breed wordt verspreid.

[0:35:25] U gaat nota bene in een kabinet stappen met partijen die in het verleden

[0:35:31] rechtsextremistische gedachten goed naar buiten hebben gebracht,

[0:35:35] omvolgingstheorieën recent hebben genoemd als een demografische fenomeen.

[0:35:39] een staatssecretaris heeft die niet eens afstand doet van dit soort uitspraken.

[0:35:46] Ik vraag me überhaupt af wat doet u in dit kabinet, maar u geeft zelf aan, u gaat zonder

[0:35:50] voorbehoud het hoofdlijnenakkoord ondertekenen en uitwerken, maar we weten dat het papier

[0:35:57] geduldig is en dat het altijd gaat om de uitvoering en met name om de uitwerking straks ook van

[0:36:02] de onderwerpen die niet in het akkoord staan.

[0:36:05] Welke voorbehoud maakt u dan?

[0:36:08] En gaat u dan opstappen op het moment dat die tolerantiegrens wordt bereikt?

[0:36:12] De heer Van Wiel.

[0:36:13] Dank u voorzitter en dank voor de vraag.

[0:36:16] Ik denk dat u door het noemen van het hoofdlijnakkoord precies aangeeft wat mijn anker is om deel te nemen aan dit kabinet.

[0:36:24] Dat is ook waarom ik daar zonder voorbehoud mezelf achter schaar.

[0:36:27] Daar staan een aantal uitgangspunten in, ook met betrekking tot de rechtsstaat.

[0:36:30] ook met betrekking tot de grondwettelijke rechten

[0:36:36] en de manier waarop we deze onderwerpen aan willen vliegen.

[0:36:41] Daar kan ik me in vinden.

[0:36:42] Ik verwacht ook dat alle bewindstijden zich daarachter zullen scharen

[0:36:45] en op basis daarvan een stabiel landsbestuur kunnen vormen

[0:36:49] en een aantal van deze zaken uit kunnen werken.

[0:36:51] Papier is geduldig, dat besef ik.

[0:36:54] Voor mij gaat het ook om de uitvoering.

[0:36:56] Ik wil die dus ook graag heel snel ter hand nemen

[0:36:58] en zonder al te veel ruis en gebaseerd op wat wij waarschijnlijk wouden.

[0:37:04] Mevrouw Teunissen, Partij voor de Dieren.

[0:37:07] Voorzitter, ik zie toch wel een heel zorgelijk verschil hier optreden.

[0:37:11] En dat is dat aan de ene kant de heer Van Wil heel duidelijk afstand neemt van de omvolkingstheorie

[0:37:16] en dat mevrouw Coenraad zich daar nu niet over uit wil spreken.

[0:37:20] En ik denk dat het toch wel heel belangrijk is dat we daar even de vinger op leggen.

[0:37:24] Want de NCTV heeft niet voor niks omvolkingstheorie aangemerkt

[0:37:29] als een racistisch, rechtsextremistisch gedachtegoed,

[0:37:32] als een onderdeel daarvan.

[0:37:34] Bovendien heeft de NCTV gezegd

[0:37:36] de omvolkingstheorie draagt bij aan een verhoogd risico

[0:37:41] op terroristische aanvallen.

[0:37:43] En dan hebben we hier twee, in ieder geval twee beoogd bewindspersonen

[0:37:47] die heel duidelijk geen afstand doen.

[0:37:50] En dan heb ik het niet over de heer Van Wil, want die heeft dat wel gedaan,

[0:37:53] Maar dan heb ik het over mevrouw Coenradie en mevrouw Klever afgelopen vrijdag.

[0:37:57] Die doen daar geen afstand van.

[0:38:00] En voorzitter, dat vind ik zorgelijk.

[0:38:02] Dus ik vraag mevrouw Coenradie of zij alsnog van dit rechtsextremistisch

[0:38:07] gedachtegoed afstand wil doen.

[0:38:11] Mevrouw Coenradie.

[0:38:12] Dank u wel, voorzitter.

[0:38:14] Ja, dan ga ik dan toch een beetje in herhaling vallen.

[0:38:15] Ik ga niet over uitspraken die andere mensen hebben gedaan.

[0:38:19] Ik ben niet rechtsextremistisch.

[0:38:20] Ik werk op dit moment in een coalitie samen, notabene ook met DENK, waarbij we ontzettend

[0:38:27] goed samenwerken, waarin we af en toe schuren, omdat we onze eigen partijideologie hebben,

[0:38:33] onze eigen partijidentiteit, maar we weten elkaar te vinden, we weten elkaar met elkaar

[0:38:38] samen te werken.

[0:38:40] Daar is ongetwijfeld ook heel veel kritiek op geweest, en nog weleens kritiek, en dat

[0:38:46] mag er ook zijn.

[0:38:47] Maar ik heb ook in die rol nooit mijn mening gegeven over uitspraken die zij hebben gedaan.

[0:38:57] En ik ga dat nu in deze ook niet doen.

[0:39:01] Dus daar wil ik het graag bij laten.

[0:39:03] De heer Aardema, EVW.

[0:39:05] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:39:07] De heer Struiken refereerde even naar het rapport Gebroken Belofte van de rechtsstaat.

[0:39:11] Hij komt ook uit advocatuur, dus dat lijkt me vrij logisch.

[0:39:14] Er staan een aantal aanbevelingen in.

[0:39:15] Kunt u zo schetsen, meneer Struyken, welke u de belangrijkste vindt

[0:39:20] en welke u zo snel mogelijk zou willen gaan toepassen?

[0:39:23] Meneer Struyken, dat vind ik een moeilijke vraag,

[0:39:28] want er staat heel erg veel in.

[0:39:31] En het richt zich op allerlei actoren in het debat.

[0:39:35] Het is een opdracht aan de politiek in de meest ruime zin,

[0:39:38] aan bestuurders overal, uitvoerders,

[0:39:43] maar ook aan rechters en advocaten.

[0:39:47] In zekere zin is het het begin van een nieuwe fase, een nieuwe campagne,

[0:39:54] waarbij dit ministerie een rol heeft als aanjager voor het debat,

[0:40:00] om op die manier een algemene mentaliteitsomslag, is mijn woord, zo staat het er niet,

[0:40:07] maar daar komt het eigenlijk wel op neer.

[0:40:09] Wat de eerste stap moet zijn, weet ik niet.

[0:40:11] Het moet ook in belangrijke mate komen uit de geadresseerde zelf,

[0:40:17] de verschillende groepen die dat gaan doen.

[0:40:19] Die moeten er enthousiast voor worden ook.

[0:40:21] Ik denk dat het een prachtig aanzet is,

[0:40:24] mede ook door de consultatie van talloze experts en burgers,

[0:40:29] mensen in het veld, slachtoffers ook, benadeelden.

[0:40:32] En het is zaak om daar snel op voor te bouwen.

[0:40:38] Ik zie daarnaar uit. Ik heb geen concreet aanknopingspunt.

[0:40:42] Eigenlijk spreekt het me allemaal aan.

[0:40:44] Op sommige punten kan het verder uitgewerkt worden, verscherpt worden.

[0:40:48] En ik zie ook duidelijk als een opdracht voor de bewindslieden op dit ministerie,

[0:40:52] maar ook eigenlijk voor het hele kabinet, om daar gevolg aan te geven.

[0:40:55] Er is zoveel tijd en energie en kunde ingestopt.

[0:40:59] Het verdient het om verder te worden genomen.

[0:41:02] De heer Eerdmans.

[0:41:04] Dank. Ik heb een vraag aan de heer Van Weel.

[0:41:06] Het gaat over het gezag.

[0:41:08] Uw voorganger heeft het nog wel eens moeilijk gehad, zeg maar, met het gezag uitoefenen ten opzichte van ik noem maar een burgemeester van Amsterdam waar het bijvoorbeeld gaat over demonstraties of over een hoofddoekjesverbod bij de BOA's of de BOERCA, het BOERCA-verbod.

[0:41:24] Daar reden we nog levendige discussies over en dat ging niet altijd goed.

[0:41:27] Hoe staat u erin in die discussie als het gaat over het landelijke gezag hier, wat wij ook met wetsvoorstellen proberen in te vullen,

[0:41:36] ten opzichte van recalcitrante, zeg maar, lokale gezagsdragers.

[0:41:40] En niet alleen deze burgemeester, ik denk dan breder hoor,

[0:41:42] en ook wel aan bepaalde wethouders.

[0:41:44] Maar ik ben benieuwd hoe stevig u daarin staat.

[0:41:47] De heer Van Wiel.

[0:41:48] Dank u, voorzitter. Ik ga me natuurlijk niet uitlaten over recalcitrante burgemeesters.

[0:41:52] Dat lijkt me geen goed begin van de samenwerking.

[0:41:56] Maar ik denk dat er altijd gezonde spanning zit op die verhouding.

[0:42:01] Er zijn landelijke bevoegdheden, er zijn lokale bevoegdheden.

[0:42:04] en juist bij demonstratierecht komen die twee samen.

[0:42:09] Ja, daar zullen we het gesprek over aan moeten gaan.

[0:42:11] Ik denk dat hoofdlijnakkoord een aantal richtingen geeft

[0:42:14] waar we als kabinet graag heen zouden willen,

[0:42:18] maar we zullen dat samen moeten doen in de uitwerking,

[0:42:21] zowel in de wetgeving als in het overleg met de lokale overheden.

[0:42:24] Ik kijk daarnaar uit.

[0:42:27] Meneer Elian.

[0:42:30] Dank, voorzitter.

[0:42:31] Ik feliciteer natuurlijk ook de kandidaatbewindspersonen

[0:42:34] met hun kandidatuur.

[0:42:36] Ik richt mij tot mevrouw Koen Radie.

[0:42:39] Er zijn twee vragen al gesteld over het gevangeniswezen.

[0:42:41] Natuurlijk begrijp ik dat u een en ander nog tot zich moet nemen en moet uitwerken.

[0:42:46] Maar als uw kandidatuur realiteit zou worden, dan bent u op 3 juli in functie, in ambt.

[0:42:52] En in het gevangeniswezen moeten hele gewichtige beslissingen elke dag genomen worden.

[0:42:57] Of iemand met capaciteitsverlof mag.

[0:42:59] Of iemand in de extra beveiligde inrichting wel of niet meer contact mag hebben.

[0:43:03] als bevelsbevoegdheid een realiteit wordt, dan is het aan de minister uiteindelijk,

[0:43:08] dat is dan in het wetsvoorstel nu, maar dat zijn mevrouw Conradi straks,

[0:43:12] om in te grijpen bij gedetineerden.

[0:43:14] Uit welke ervaring gaat mevrouw Conradi putten bij deze beslissingen

[0:43:17] die misschien wel op 3 juli aanstaande ter plekke genomen moeten worden?

[0:43:22] Mevrouw Conradi.

[0:43:24] Dank u wel, voorzitter.

[0:43:25] Uit de ervaring die ligt op het departement,

[0:43:28] uit de ervaring die ik kan ophalen in het werkveld.

[0:43:31] Zo ben ik een paar jaar geleden ook begonnen in Rotterdam.

[0:43:33] Ik had nul ervaring.

[0:43:36] En toch kan ik nu na 2,5 jaar zeggen dat ik er veel meer van af weet.

[0:43:40] Dat ik snap wat er in het Rotterdamse gebeurt.

[0:43:43] En niet alleen op het gebied van veiligheid.

[0:43:45] Want vanuit de rol van fractievoorzitter moet je op meerdere domeinen...

[0:43:49] in ieder geval wat verstand van zaken hebben.

[0:43:52] Dus het begint met praten, luisteren, inzagen hebben...

[0:43:57] en me zo snel mogelijk laten voeden met de informatie die er ligt.

[0:44:03] En dat betekent ook gebruikmaken van de kennis die hier al ligt.

[0:44:06] En ik begrijp, en dat weet ik van u, dat u daar heel veel verstand en ervaring in heeft.

[0:44:12] Dus een gesprek met u lijkt me ook zeker onvermijdelijk.

[0:44:18] Mevrouw Van den Berge.

[0:44:20] Dank, voorzitter.

[0:44:21] Ik wil graag nog een vraag stellen aan de heer Van Weel, want u staat nogal voor een opgave.

[0:44:27] Een hele trits VVD-bewindspersonen voor u heeft dit ministeriaal onder zijn of haar hoede gehad.

[0:44:33] en het is ieder van hen nog niet gelukt om de verkiezingsbelofte van meer blauw op straat uit te voeren.

[0:44:40] Sterker nog, na twaalf jaar nationale politie zijn er nu minder agenten dan aan het begin.

[0:44:46] Hoe gaat u dat tij keren?

[0:44:53] De statistieken van mevrouw Van der Werff heb ik niet paraat, dus daar ga ik me ook niet over uitlaten.

[0:44:57] Ik weet niet of we nu meer of minder blauw op straat hebben.

[0:45:00] Ik kan wel zeggen dat dit hoofdlijnenakkoord nadrukkelijke aandacht besteedt aan meer politie

[0:45:06] in de wijken en dat er ook geld is gereserveerd om die intensivering waar te kunnen maken.

[0:45:12] Hoe we dat geld gaan verdelen, daar komen we natuurlijk nog op terug.

[0:45:14] Dit is het hoofdlijnenakkoord.

[0:45:15] We gaan nu werken aan het regeerprogramma, maar ik zie zeker de versterking van de politie

[0:45:20] als een van de onderdelen waar we daar een aandacht op gaan besteden.

[0:45:25] Mevrouw Koekoek.

[0:45:29] Ik zou graag een vraag willen stellen aan mevrouw Conradi, want zover ik begrijp uit de berichtgeving

[0:45:34] is het plan om inburgering naar justitie en veiligheid te brengen.

[0:45:40] Mijn vraag is of mevrouw Conradi zou willen toelichten waarom die wens er was, met name

[0:45:47] — dat vind ik erg belangrijk in het licht van vragen van collega's — in het licht van

[0:45:52] het feit dat er nu niet exclusief afstand gedaan wordt van uitspraken, maar niet alleen van uitspraken,

[0:45:58] maar van ook een lijn wordt getrokken over de omvangstheorie. Want dat is voor mij een

[0:46:03] extreem belangrijk punt, simpelweg omdat er eigenlijk door andere collega's ook geen recensie

[0:46:08] is gevraagd over uitspraak van anderen, maar een persoonlijk inzicht is gevraagd over hoe je omgaat

[0:46:14] met een kabinet dat met één mond spreekt, waarin ook mensen zijn die deze theorie aanhangen. En ik

[0:46:18] Ik vind het punt dat inburgering nu naar justitie en veiligheid gaat zeer belangrijk.

[0:46:25] Het gaat natuurlijk over het verwelkomen van mensen in de Nederlandse samenleving.

[0:46:29] Het lijkt me heel belangrijk om te weten hoe de bewindspersoon die daarmee om moet gaan,

[0:46:34] ook kijkt naar de extreme in de samenleving.

[0:46:39] Op uw eerste vraag kan ik vrij helder zijn.

[0:46:42] Ik heb niet aan de tafel gezeten waarin de portefeuilles werden verdeeld.

[0:46:47] Ik snap dat u het aan mij voorlegt, maar ik kan daar geen antwoord op geven, want die

[0:46:55] beslissing is elders genomen.

[0:46:58] Ik ga deze portefeuille wel met verven oppakken, naast al het andere wat bij mij zal liggen.

[0:47:11] Uw andere vraag.

[0:47:12] Op een paar manieren heb ik daar proberen antwoord te geven.

[0:47:17] Ik snap ook aan het opnieuw vragen dat dat niet helemaal zint.

[0:47:24] Maar ik kan daar echt geen ander antwoord op geven dan dat ik geen uitspraken doe over

[0:47:29] uitspraken die andere mensen hebben gedaan, zoals ik dat ook niet verwacht van andere

[0:47:34] mensen over mijn uitspraken die gedaan zijn.

[0:47:38] Mevrouw Helder, ik wens je nog het woord te voeren.

[0:47:39] Gaat uw gang.

[0:47:41] Ja, voorzitter, want ik denk, bedenkt ter plekke aan de hand van een voorvraag van collega Elian in één keer dat,

[0:47:46] en dat is dus de vraag aan de heer Struyken,

[0:47:48] eh, beoog staatsektaars voor rechtsbescherming, daar valt ook TBS onder.

[0:47:52] En nou, eh, hangt de Kamer vaak in de hoogste gordijn en terecht, vind ik ook,

[0:47:55] als er een TBS-er niet terugkeert of iets dergelijks.

[0:47:58] En ik weet dat uw voorganger zich, eh, eigenlijk iedere ochtend liet informeren

[0:48:03] of er zoiets aan de hand was en met een rood potloodje, geloof ik, door de stukken heen ging.

[0:48:07] Heeft hij me zelf verteld. Dus eigenlijk is mijn vraag aan de heer Struyken, gaat hij dat ook zo doen?

[0:48:13] De heer Struyken.

[0:48:15] Ik heb hem gisteravond gesproken en dit heeft hij er niet bij verteld.

[0:48:22] Ik merk ook op dat ik niet heel zeker weet of dat in mijn portefeuille zal blijven of in mevrouw Coen Radies' portefeuille.

[0:48:30] Dat is nog niet helemaal duidelijk voor mij op dit moment.

[0:48:32] Maar ik zou daar nog aan toe willen voegen dat ik het in het algemeen opportun vind om een gezonde

[0:48:39] afstand te houden van de mensen die uitvoeringsbeslissingen nemen.

[0:48:43] Het bredere kader is relevant, dat moet goed zijn, en daar ligt een verantwoordelijkheid.

[0:48:49] Maar de specifieke individuele beslissingen moet je overlaten aan de mensen die daarover gaan.

[0:48:54] Ik hoop dat u niet gelijk heeft.

[0:48:58] De heer L. Abassi.

[0:49:01] Voorzitter, dank.

[0:49:07] De omvolkingstheorie.

[0:49:09] Ik kan me voorstellen,

[0:49:12] althans,

[0:49:13] ik begrijp het niet helemaal,

[0:49:15] maar ik kan me voorstellen dat mevrouw

[0:49:16] Conradi aangeeft,

[0:49:18] ik sta niet bij de PVV

[0:49:21] en ik wil ook geen uitspraken

[0:49:22] van anderen terugnemen.

[0:49:25] Daarin wil ik best meegaan.

[0:49:27] Ik wil ook helemaal niet dat mevrouw

[0:49:29] Conradi die uitspraken

[0:49:32] terugneemt, maar ik wil hem algemener, ik wil hem breder trekken.

[0:49:36] De omvolkingstheorie SEC, wat vindt mevrouw Kouradi van de omvolkingstheorie SEC?

[0:49:44] Dus gewoon de omvolkingstheorie die altijd al bestaan heeft.

[0:49:49] Dank u wel, voorzitter.

[0:49:52] Ik vind helemaal niets van de omvolkingstheorie.

[0:49:54] Ik vind dat wij onze rechtsstaat moeten beschermen en ik zit hier simpelweg omdat, ook net zoals

[0:50:00] als ik het in mijn functie van raadslid heb gedaan om dat hier voor te zetten.

[0:50:03] Ik vind het ook een hele eer dat ik mij mag inzetten of de mensen mag dienen

[0:50:09] die zich daar dag in dag uit, of zo Rotterdams gezegd, helemaal de pleuris voor werken.

[0:50:18] Zoals onze mensen in de gevangenis, het

[0:50:23] gevangenispersoneel, de brandweer en de politie.

[0:50:25] Dat ik daar een steentje aan mag bijbrengen, bijdragen.

[0:50:28] Dus ik zet me in voor de rechtsstaat. Dat heb ik gedaan en dat ga ik ook blijven doen en daar wil ik het graag bij laten.

[0:50:35] Even en nog, los van het feit dat ik ook het hoofdlijnenakkoord onderstreep.

[0:50:42] Er is ruimte voor nog een vragenronde. We gaan weer van start met de heer Siks-Dijkstra.

[0:50:46] Dank voorzitter. Ditmaal een vraag aan de heer Struiken.

[0:50:50] U neemt volgens mij, blijkt uit uw introductie in uw cv, een grote hoeveelheid nuttige ervaring en kennis mee naar het kabinet.

[0:50:56] En mijn vraag aan u is...

[0:50:58] wat is de belangrijkste les vanuit uw carrière als advocaat...

[0:51:01] die u meeneemt naar uw nieuwe rol als staatssecretaris voor rechtsbescherming?

[0:51:05] De heer Struiken.

[0:51:08] Dat zijn er misschien twee.

[0:51:10] Ten eerste altijd doorvragen.

[0:51:13] Durven te vragen hoe het precies zit.

[0:51:17] Wat er precies speelt.

[0:51:19] En het tweede is ook dat het in de rechtspraktijk...

[0:51:22] in een groot deel van de advocatuur...

[0:51:24] uiteindelijk niet gaat om winnen...

[0:51:26] maar te komen tot een vorm van consensus.

[0:51:29] En dat betekent dat je met mensen in gesprek moet,

[0:51:33] dat je moet proberen te begrijpen welke belangen er spelen,

[0:51:38] om op die manier elkaar te vinden.

[0:51:40] Dat kan soms schuren, dat kan er fel aan toegaan,

[0:51:46] maar de intentie moet blijven om elkaar te verstaan

[0:51:52] om op die manier tot een oplossing te komen.

[0:51:55] Ik denk eigenlijk dat dat hier in deze zaal niet anders is.

[0:52:03] Dank u wel.

[0:52:04] Namens GroenLinks PvdA, wie mag ik het woord geven?

[0:52:06] Mevrouw Lala.

[0:52:07] Dank u wel, voorzitter.

[0:52:09] En ook mijn volgende vraag is aan de heer Struyken.

[0:52:12] In de afgelopen jaren hebben we verschillende parlementaire enquêtes

[0:52:16] en schandalen een schokkend beeld geschetst

[0:52:18] over de manier waarop groepen in onze samenleving zijn behandeld.

[0:52:22] De parlementaire enquête naar het toeslagenschandaal

[0:52:24] onthulde hoe duizenden ouders onterecht werden beschuldigd van fraude.

[0:52:28] wat leidde tot financiële ondergang, sociale uitsluting en in ieder geval een immense persoonlijke leiding.

[0:52:34] En evenzo bracht ook de parlementaire enquête naar de aardbevingsschade in Groningen aan het licht,

[0:52:39] hoe bewoners jarenlang werden geconfronteerd met bureaucratische obstakels en onvoldoende ondersteuning,

[0:52:46] waardoor hun veiligheid en hun welzijn ernster in het gedrang kwamen.

[0:52:50] En tegen deze achtergrond vraag ik u, wat zijn uw plannen om de bescherming van groepen, kwetsbare groepen,

[0:52:56] tegen misbruik, discriminatie en andere vormen van onrechtvaardigheid te versterken?

[0:53:01] En meer specifiek, hoe gaat u ervoor zorgen dat wetgeving,

[0:53:04] een wet- en regelgeving met betrekking tot mensen in kwetsbare posities

[0:53:08] ook daadwerkelijk wordt nageleefd en gehandhaafd?

[0:53:14] Meneer Stuypen.

[0:53:17] Dat is een veelomvattende vraag, want het is schaken op vele borden tegelijk.

[0:53:23] Het vergt actie op allerlei verschillende punten.

[0:53:26] En een deel daarvan ligt duidelijk binnen het domein van dit departement,

[0:53:30] en meer en bijzonder mijn portefeuille, maar lang niet alles.

[0:53:34] Zeker ook niet daar waar het raakt aan de uitvoering.

[0:53:37] Dan gaat het ook over toezicht, dan gaat het over scholing en dan gaat het over communicatie.

[0:53:45] Het zijn ook allemaal elementen die terugkomen in het rapport van de staatscommissie.

[0:53:49] Vanuit het departement zal het ook gaan om een kader dat werkt,

[0:53:55] dat voldoende waarborgen en checks en balances omvat met verantwoordelijken,

[0:54:02] met uitvoerders die daar ook voor hebben.

[0:54:07] Het is ook een opdracht die veel breder is.

[0:54:10] Ik zei het al in mijn inleiding dat het rapport van de commissierechtsstaat

[0:54:13] is een verantwoordelijkheid die eigenlijk door het integrale kabinet moet worden gedeeld,

[0:54:18] Want veel van wat u noemt, zit in de portefeuille van andere bewindslieden.

[0:54:24] Dus ik zie het ook als mijn uitdaging om heel veel contact te zoeken met andere departementen,

[0:54:30] niet alleen vanuit het perspectief van kwaliteit van wetgeving, maar ook om ervoor te zorgen

[0:54:35] dat die agenda die besloten ligt in het rapport ook werkelijk op een coherente manier geïmplementeerd wordt.

[0:54:46] Ik heb een vraag in het verlengdier van aan de heer Struyken.

[0:54:50] De Commissie voor Fraudebeleid en Dienstverlening heeft gewaarschuwd voor nog een toeslaagschandaal

[0:54:56] als de aanbevelingen van die commissie niet worden opgevolgd.

[0:55:00] Mijn vraag is hoe u daar naar kijkt als boogminister van Rechtsbescherming.

[0:55:04] Gaat u deze aanbevelingen allemaal opvolgen?

[0:55:10] Dit is het moment dat ik even moet passen.

[0:55:12] Ik heb te ver afgestaan van Den Haag om voldoende kennis van zaken te hebben

[0:55:18] op het specifieke punt wat u aanvoert.

[0:55:21] Ik moet daarop terugkomen en zal dat zeker ook in samenspraak doen

[0:55:24] met de collega's die erover gaan.

[0:55:27] Mevrouw Asjabar heeft de toeslagenproblematiek onder zich.

[0:55:32] Dus daar zijn lessen te leren uit dat toeslagenschandaal, ook voor toekomstige situaties.

[0:55:37] Ik kom erop terug wanneer ik er meer vanaf weet.

[0:55:41] De heer Ademen.

[0:55:43] Ja, dank voorzitter.

[0:55:44] Meneer Van Weel die zei dat twee belangrijke eigenschappen van hem waren optimisme en verbinding.

[0:55:50] Misschien kan hij het een voorbeeld noemen en dat mag best gaan onimiteerd worden, maar waarbij hem dat heel erg geholpen heeft.

[0:55:56] De heer Van Weel.

[0:56:03] Ik ben op mijn achttiende bij Defensie gegaan naar Concord Institute voor de Marine.

[0:56:08] En heb daar tien jaar uiteindelijk gevaren.

[0:56:11] Daarna ben ik binnen het ministerie van Defensie verantwoordelijk geweest voor missies en operaties.

[0:56:16] Dat heb ik eigenlijk gedaan tot 2014 of 2016 zelfs.

[0:56:22] Als je dagelijks bezig bent met conflictgebieden, met het totje nemen van inlichtingenberichten,

[0:56:28] niet altijd over vrolijke zaken, dan kun je als je daar aanleg voor hebt, snel depressief worden.

[0:56:36] Die aanleg heb ik dus niet.

[0:56:38] En ik ben een optimist in die zin dat ik altijd probeer om een situatie,

[0:56:43] hoe slecht die dan ook is, om die beter te maken.

[0:56:46] Daarbij zei ik dus ook dat ik vind dat het uitgangspunt van Nederland

[0:56:49] en de rechtsstaat en onze veiligheid een goed uitgangspunt is.

[0:56:52] Dus ik kan ook met volhartig optimisme zeggen dat ik daarin verder wil.

[0:56:57] Dat is de optimismekant. Dan de verbindingkant.

[0:57:01] Door gewerkt te hebben op verschillende plekken in organisaties,

[0:57:04] zowel in de uitvoering als aan de beleidskant,

[0:57:07] als aan nu dicht bij de politiek en nu in de politiek,

[0:57:12] heb ik geleerd dat het perspectief erg afhangt van waar je staat.

[0:57:18] Als je in de uitvoering bezig bent, of dat nu als boa is,

[0:57:22] of als marinofficier of als politieagent,

[0:57:25] dan is dat een ander perspectief dan als beleidsmaker vanuit Den Haag

[0:57:29] of een politicus hier in de Tweede Kamer.

[0:57:32] Dat wil niet zeggen dat de ene perspectief belangrijker is dan de andere.

[0:57:36] Het betekent wel dat je moeite moet doen om het perspectief van de ander tot je te nemen.

[0:57:40] En dat geldt wat mij betreft dus op de drie niveaus die ik noemde.

[0:57:43] En daar heb je natuurlijk de meeste ervaring mee, maar dat geldt ook tussen burgers.

[0:57:46] Dat geldt tussen burger en overheid. Dat geldt tussen verschillende groepen.

[0:57:50] En in die zin denk ik dat het zoeken van de verbinding in plaats van de polarisatie...

[0:57:56] ...een van de grootste opgaven is die we hebben...

[0:57:59] ...om te zorgen dat we dit land collectief beter maken dan het al is.

[0:58:05] Meneer Eerdmans.

[0:58:08] JOURNALISTE Ja, voorzitter. In vraag aan de heer Struyken.

[0:58:11] Hoe kijkt u aan tegen het probleem van uitstel of niet uitvoeren van celstraffen...

[0:58:16] ...zoals we dat nu kennen, waarvan de Raad van de Rechtspraak zegt...

[0:58:20] ...dat tast het gezag van de rechtspraak aan.

[0:58:22] Mensen heenzenden of zelfmelders worden gewoon niet opgeroepen.

[0:58:27] Kortom, geen uitvoering van straffen.

[0:58:32] Dat vind ik problematisch en zeker ook als de Raad van Rechtspraak daar aandacht voor veracht,

[0:58:38] omdat het het vertrouwen in de rechtspraak erodeert.

[0:58:43] Dat alleen al is een reden om er serieus naar te kijken.

[0:58:46] Wat de oplossing is, dat kan ik u op dit moment niet zeggen.

[0:58:50] Daarvoor zou ik eerst mijn naderen in de materie moeten verdiepen.

[0:58:56] Mevrouw Michonne Derksen.

[0:58:58] Dank u wel, voorzitter. Ik heb een vraag aan mevrouw Coenradie.

[0:59:00] Ik wilde hier ook de brandweer niet onbesproken laten.

[0:59:03] Ook een belangrijke partner in de hele veiligheidsorganisatie.

[0:59:08] En mevrouw Coenradie zei het zelf ook, is geboren en getogen Rotterdams.

[0:59:12] Maar juist de verschillen in het land zijn heel groot.

[0:59:15] Specifiek als ik nou aan de brandweer denk, is dat op heel veel terreinen natuurlijk.

[0:59:18] Maar de brandweer in Rotterdam is volstrekt anders dan de brandweer in Twente, Friesland, Zuid-Limburg en noem maar op.

[0:59:25] Ik zou aan mevrouw Koen Radie ook willen vragen of ze daar nu al enig beeld ook van heeft

[0:59:29] en hoe ze ook aan de gang gaat om ervoor te zorgen dat ze ook ervoor zorgt dat het hele

[0:59:36] land haar kent en ook haar inzet op dit dossier kent.

[0:59:39] Mevrouw Koen Radie.

[0:59:41] Dank u wel, voorzitter.

[0:59:42] Ja, daar ben ik me van bewust.

[0:59:45] Rotterdam is weer anders dan Groningen of Limburg of aan alles wat daartussen zit, dus dat

[0:59:50] betekent dat ik natuurlijk niet afga op één veiligheidsregio, maar dat ik natuurlijk met

[0:59:54] meerdere veiligheidsregio's ook zal kennismaken en ook daar wil horen wat er speelt.

[0:59:59] Ik verneem dat ook daar weleens personeelskorten zijn of een tekort aan vrijwilligers,

[1:00:02] maar moeite heeft om bijvoorbeeld die mensen tot zich te krijgen,

[1:00:06] waar ik bijvoorbeeld ook de berichtgeving lees dat er weleens spullen uit de kazernes worden gehaald,

[1:00:12] wat het bemoeilijkt om gewoon hun werk te doen.

[1:00:16] Dus de problematiek is denk ik heel divers, zo divers als dus ook de veiligheidsregio's zijn.

[1:00:23] Dus ja, wat ga ik daaraan doen?

[1:00:24] Ja, ook die kennis ophalen, omdat ik me echt wel te degen bewust ben van het feit dat dat

[1:00:29] per regio wel kan verschillen.

[1:00:31] Dus dat betekent dat ik niet met één iemand spreek, maar natuurlijk echt wel wat te doen

[1:00:35] heb en met meerdere mensen in gesprek zal moeten gaan.

[1:00:39] Mevrouw Van der Werff.

[1:00:41] Dank, voorzitter.

[1:00:42] Ik heb nog een vraag aan de heer Van Weel.

[1:00:45] U heeft in dit kabinet een bijzondere taak als hoeder van de rechtsstaat.

[1:00:50] In ieder kabinet is dat natuurlijk een belangrijke taak, maar in dit kabinet ligt daar nog wel

[1:00:55] meer gewicht op gezien de discussie net, maar ook van de afgelopen weken en ik lees ook in uw brief

[1:01:01] een goed functionerende rechtsstaat is fundamenteel. U gaat in zee met een partij die met regelmaat de

[1:01:08] onafhankelijkheid van rechters in twijfel trekt. Kunt u hier toezeggen aan ons dat u altijd zal

[1:01:15] optreden als er politici zijn die de rechters of de rechtspraak in twijfel trekken of zwart maken?

[1:01:21] Ik zou het antwoord op deze vraag, zeg ik via uw voorzitter, nog breder willen trekken.

[1:01:29] Dat wij als politici een bijzondere verantwoordelijkheid hebben voor al dat personeel,

[1:01:34] al die ambtenaren die zich niet publiekelijk kunnen verdedigen.

[1:01:38] Dus u zult in mij altijd een minister vinden die aanspreekbaar is op de mensen die voor mij werken,

[1:01:44] zoals het OM, zoals de politie, maar die ook die mensen zal verdedigen,

[1:01:49] daar waar ze dat zelf niet kunnen.

[1:01:50] Dus het antwoord op uw vraag is ja, maar breder dan u hem had gevraagd.

[1:01:56] Mevrouw Koekoek.

[1:01:58] Dank, voorzitter.

[1:01:59] Ik heb een vraag aan de heer Struiken.

[1:02:01] Ik las in uw motivatiebrief, en dat heeft mij deugd, dat u echt kijkt naar de toegang

[1:02:07] van het recht, omdat dat echt een ontzettend belangrijk iets is.

[1:02:14] De parlementaire enquêtecommissie heeft aangegeven dat een belangrijk onderdeel van waarom het

[1:02:20] van fout kon gaan, is omdat de wetgevende macht de mogelijkheden om naar de rechter te gaan heeft

[1:02:24] beperkt. En nu kijk ik naar het hoofdlijnakkoord en dan zie ik dat in asielzaken de toegang tot het

[1:02:31] recht ernstig beperkt wordt. De mogelijkheden om beroep in te stellen wordt zeer beperkt,

[1:02:35] maar ook de mogelijkheden om een rechtsbijstand aan te vragen. Ik zie bijvoorbeeld ook dat belangen

[1:02:39] organisaties die een gang naar de rechter zouden willen maken, dat die ook beperkt worden.

[1:02:44] Dus nu zou ik de vraag willen stellen, en het ligt ook van wat u zelf in uw motivatiebrief

[1:02:47] aanschrijft, inschrijft en waar vervolgens de parlementaire enquêtecommissie op wijst,

[1:02:52] hoe dat zich verhoudt tot de zaak in het hoofdlijnakkoord, waar u ook uw

[1:02:55] handtekening onder heeft gezet en hoe u dat met elkaar remt.

[1:03:02] Toegang tot het recht is cruciaal.

[1:03:05] Ik ben blij dat u dat teruggelezen heeft.

[1:03:08] Dat zeg ik ook op basis van mijn ervaring.

[1:03:11] Maar het heeft ook wel veel te maken met de wijze waarop toegang tot het recht wordt

[1:03:15] vormgegeven en het bredere kader.

[1:03:17] Met de wijze waarop het wordt vormgegeven doe ik ook op de mogelijkheid om in het kader

[1:03:23] van een gerechtelijke procedure ook werkelijk je standpunt te kunnen vertolken of naar voren

[1:03:28] te kunnen laten brengen.

[1:03:33] In het abstracto zeg ik, als het hoge beroep in een procedure niet beschikbaar is of wordt

[1:03:38] afgeschaft, betekent dat nog niet op zich dat toegang tot het recht belemmerd wordt.

[1:03:44] dan is het dus de zaak dat in de procedure die overblijft

[1:03:49] op voldoende manieren ruimte wordt geboden aan de betrokkenen

[1:03:53] om hun zegje te doen.

[1:03:56] Dat er dus binnen de procedure voldoende kleppen zijn,

[1:04:04] ventielen zijn, instrumenten zijn om te redresseren

[1:04:11] wat er niet goed gaat binnen die procedure.

[1:04:13] Dus dat is de procedure. Het gaat veel breder.

[1:04:17] De voorzitter heeft in de afgelopen jaren heel veel aandacht gevraagd

[1:04:21] voor de sociale rechtshulp.

[1:04:23] Dat vind ik ook een cruciaal aspect van toegang tot het recht.

[1:04:28] En een zorgelijk punt ook.

[1:04:31] Een punt dat niet alleen financieel is, maar ook te maken heeft met beschikbaarheid van mensen die het willen doen.

[1:04:37] Advocaten die het ideaal kennen om in die sociale advocatuur actief te zijn.

[1:04:42] En dat draagt aan jonge mensen, wat jonge mensen bezield en drijft.

[1:04:47] Dus het is, zo algemeen als u de vraag stelt, zo breed zijn de oplossingen.

[1:04:53] Ik heb de ambitie om daar op allerlei manieren goed naar te gaan kijken.

[1:05:01] Mevrouw Hilder.

[1:05:02] Ja, voorzitter. Ik besef dat ik mezelf nu een beetje ongelooflijk maak.

[1:05:05] Zij net, ik heb geen vragen en nu kom ik met vragen.

[1:05:08] Dus niks veranderlijk als het weer, behalve de politiek, voorzitter.

[1:05:11] Dus weer een staaltje van bewijs daarvan.

[1:05:13] Omdat ik mevrouw Coenraad in haar brief heb gelezen...

[1:05:16] ...hoe kunnen we complexe materie op zo'n kort mogelijke termijn aanpakken.

[1:05:20] En ze zei bij haar overwegingen van ga ik het wel doen, ga ik het niet doen...

[1:05:25] ...ja, als je wat wil bereiken, daarvoor moet je toch in Den Haag zijn.

[1:05:29] Maar nou, complexe materie op zo'n kort mogelijk termijn...

[1:05:33] ...ik denk dat je daarvan al net wel niet in Den Haag moet zijn...

[1:05:35] ...want het loopt heel lang, wetgeving.

[1:05:37] Dus hoe gaat ze dat gezonde ongeduld beteugelen?

[1:05:40] GESPREKSLEIDER. Mevrouw Coenraad.

[1:05:43] Er zijn dus mensen die mij af en toe op de rem moeten trappen, maar ik denk wel dat een

[1:05:51] stukje doelgerichtheid en resultaatgerichtheid wel een vaardigheid is die handig is in de

[1:05:57] politiek.

[1:05:57] Althans, ik heb dat zo in Rotterdam ervaren, waarin ik vaak tegen hetzelfde ben aangelopen.

[1:06:03] Ik wil wel iets met een snelheid aanpakken, maar zo werkt het niet altijd.

[1:06:07] Want daar gaan natuurlijk heel erg veel mensen over.

[1:06:10] Kan het? Wat is de haalbaarheid? Mag iets? Ik realiseer me dat.

[1:06:14] En toch, door doortassend te blijven en door met elkaar ook heel helder te zijn...

[1:06:18] in wanneer kan iemand een antwoord verwachten.

[1:06:21] Een stukje verwachtingsmanagement. Ik denk dat dat niet alleen intern...

[1:06:25] maar ook naar buiten toe, dat dat echt heel erg prettig is.

[1:06:27] En dat het daarmee valt of staat, dat gevoel van, hè, wat duurt het lang?

[1:06:31] Of, oh, nou, dit is eigenlijk wel behapbaar.

[1:06:33] Dus elkaar meenemen in, nou, hoe lang gaat iets duren?

[1:06:38] Wanneer kunnen we resultaten verwachten?

[1:06:40] Dat heb ik in Rotterdam ook zo ervaren.

[1:06:42] Het is prettig om daarop aangesproken te worden, maar het is ook prettig om een ander daarop

[1:06:46] aan te spreken, want dat geeft gewoon helderheid.

[1:06:55] Ik heb niet het gevoel dat we nog meer antwoord gaan krijgen vanuit mevrouw Koen Radie.

[1:07:01] Ik zou de heer Struyken willen vragen wat hij vindt van de omvolkingstheorie en wat hij ervan vindt

[1:07:07] dat meerdere beoogde collega's er geen afstand van willen doen

[1:07:10] of het in ieder geval niet willen verwerpen.

[1:07:13] De heer Struik.

[1:07:16] De omvolkingstheorie is onderdeel van een complottheorie.

[1:07:19] En in het algemeen vind ik de meeste complottheorieën onzin.

[1:07:24] En deze is extra problematisch omdat de diensten,

[1:07:28] de NCTV, het is eerder genoemd, heeft duidelijk gemaakt in 2022

[1:07:34] dat deze complottheorie niet los te zien is

[1:07:37] van een oproep tot geweld en zelfs rassenoorlog.

[1:07:41] Ik aarzel om het woord in mijn mond te nemen.

[1:07:43] Nou, vanuit het perspectief van justitie maakt deze concrete dreiging,

[1:07:48] zoals die door de diensten wordt geconstateerd,

[1:07:51] al op zich dat de term, naar mijn mening, niet gebruikt moet worden.

[1:07:56] Ik vind het een verwerpelijke term.

[1:07:58] Nog afgezien van de historische lading vind ik dat de term riskant is,

[1:08:04] omdat hij niet los te zien is van de dreiging van geweld.

[1:08:07] En deze regering is er uiteraard voor om de dreiging van geweld op allerlei manieren kort te sluiten

[1:08:14] en ook alles wat in de buurt komt van racisme of rassenoorlog te bestrijden.

[1:08:21] Dus ik vind het term ongelukkig, ik vind hem verwerpelijk.

[1:08:24] Ik zou hem niet willen gebruiken en mijn advies zou ook zijn een ander om hem niet te gebruiken.

[1:08:30] Ik kan me voorstellen dat men aandacht wil vragen voor demografische veranderingen in een land.

[1:08:37] Door welke oorzaak dan ook.

[1:08:39] Het is goed om daarover te spreken.

[1:08:41] En dat moet zelfs.

[1:08:42] Dat is een van de grote onderwerpen in onze samenleving in deze tijd.

[1:08:47] Maar dat mag niet gekoppeld worden aan die term.

[1:08:51] Want die term zet het debat op een verkeerd spoor.

[1:08:56] Zo kijk ik het ergen aan.

[1:09:00] Collega's, we hebben dertig vragen gehad zoals we nu bij elkaar zitten.

[1:09:04] Er is ruimte voor nog een vragenronde voor wie dat wil, maar ik wil niemand voor het

[1:09:07] blok zetten, dus u kunt ook gewoon afzien van uw vraag als u zegt het is voor mij goed

[1:09:11] geweest.

[1:09:12] Als dat niet zo is, dan gaan we gewoon door, omdat de tijd het immers toelaat.

[1:09:16] De heer Sinkstijkstra, gaat uw gang.

[1:09:17] Dank voorzitter.

[1:09:18] Ik heb nog een vraag aan de heer Van Wil.

[1:09:21] In zijn cv kunnen we zien dat hij bijvoorbeeld bij zijn prominente rol bij het NAVO SG Innovation

[1:09:25] maar ook in zijn rol als interim directeur bij het Diana acceleratieprogramma...

[1:09:32] enige cyberervaring heeft.

[1:09:33] Dat is erg aangenaam voor deze post.

[1:09:36] Nu is het zo dat in de Raad van de Europese Unie een voorstel op tafel ligt...

[1:09:40] voor het ongericht surveilleren van privécommunicatie van alle burgers...

[1:09:44] op chatapps als WhatsApp of Signal.

[1:09:46] De zogeheten CSAM-verordening.

[1:09:48] Hiermee zou end-to-end-encryptie omzeild worden...

[1:09:51] en zou een grove inbreuk gemaakt worden op het grondwettelijke recht...

[1:09:54] op briefgeheim. Het is vrij aannemelijk dat de heer Van Wiel in zijn rol als minister van JNV

[1:10:00] inderdaad zal gaan stemmen over dit voorstel. Wat is zijn opvatting over het uitrollen van dit soort

[1:10:05] chatserviance en wat zou hij gaan stemmen? De heer Van Wiel. Ik ga u daar nog even het donker

[1:10:11] laten en dat doe ik omdat ik nog geen contact heb gehad met het departement, waar op dit moment

[1:10:17] natuurlijk gekeken wordt, ook naar dit voorstel vanuit de Europese Unie. In de algemene zin

[1:10:22] En heb ik inderdaad de afgelopen vier jaar veel gedaan op het gebied van cyber.

[1:10:27] En denk dus dat ik in ieder geval genoeg inzicht heb in de techniek...

[1:10:31] om ook te kunnen beoordelen hoe die zich verhoudt tot privacy-wetgeving...

[1:10:36] en anderszins gebruik van moderne technologie.

[1:10:39] Dus met die kennis ga ik het gesprek aan...

[1:10:42] en zullen we ongetwijfeld nog te spreken komen over de uitkomst van mijn zoektocht.

[1:10:49] Mevrouw Moedloch.

[1:10:50] Ik zou mijn vraag graag willen richten tot de heer Struyken.

[1:10:56] Die heeft namelijk besloten om zich niet aan te sluiten bij de NSC.

[1:11:00] Sterker nog, hij schrijft in zijn motivatiebrief dat hij zo apolitiek probeert te blijven.

[1:11:05] Mijn concrete vraag is natuurlijk, hoe denkt de heer Struyken überhaupt apolitiek te blijven

[1:11:10] in een kabinet met bewindspersonen, met uitgesproken ook rechtse ideeën, radicaal rechtse ideeën?

[1:11:18] Wat betekent eigenlijk die opmerking aan politiek?

[1:11:21] Ik kan hem namelijk invullen.

[1:11:22] Gaat de heer Struyken zich niet uitspreken tegen misstanden of acties ondernemen tegen zijn collega-bewindspersonen

[1:11:28] die zich onrechtstatelijk gedragen omdat het dan te politiek wordt?

[1:11:32] Gaat hij los van de NSC acteren?

[1:11:35] Ik kan hem ook heel positief uitleggen.

[1:11:37] Hij gaat de rechtsbijstand van asielzoekers niet beperken omdat het een inbreuk is op grondrechten.

[1:11:43] En daar wil hij geen politiek spel van maken.

[1:11:47] Dus hij voert hem niet uit.

[1:11:48] Leg het uit.

[1:11:53] Ik geloof niet dat ik de ambitie heb om apolitiek te blijven.

[1:11:58] De keuze om nu geen lid te worden van NSC is er een om gevolg te geven aan de wens die

[1:12:07] bestond bij Pieter Omtzigt, de leider van het Nieuw Sociaal Contract, die overigens ook

[1:12:12] verwoordt is door de informateur Kim Putters, namelijk het is opportune om een kabinet te

[1:12:19] hebben waar ook mensen uit de samenleving komen, waar vakministers in zitten. Uiteindelijk ben ik

[1:12:27] een van die kandidaten die vanuit een apolitieke context komt en het past dan om niet nu alsnog

[1:12:35] lid te worden van een politieke partij. Ik heb niet de ambitie om apolitiek te blijven, ik denk

[1:12:41] Ik denk niet dat dat kan als je hier bent.

[1:12:43] Sterker nog, voor mij is politiek niet een vies woord.

[1:12:46] Ik geloof dat politiek betekent dat je het debat met elkaar aangaat en standpunten inneemt.

[1:12:53] Zoals ik ook gedaan heb in het antwoord op een eerdere vraag.

[1:12:57] Ik ben niet bang om standpunten in te nemen.

[1:12:58] Het hoort erbij. Het is goed.

[1:13:00] Want het draagt bij aan het komen tot consensus en oplossingen.

[1:13:04] Dus in dat opzicht zal het niet lang duren, het apolitieke van mijn optreden.

[1:13:14] Ik heb een vraag aan de heer Struyken.

[1:13:17] U noemt de omvolkingsteorie terecht verwerpelijk.

[1:13:20] U noemt de term verwerpelijk, maar er zijn twee beoogde collega's die geen afstand nemen van die term.

[1:13:28] U heeft met elkaar een rechtsstatelijke basislijn afgesproken.

[1:13:32] Vindt u dat zij geen afstand willen nemen van die term, dan niet een rode lijn en niet in lijn met

[1:13:39] die basislijn die u heeft afgesproken?

[1:13:42] Het kader waarbinnen wij gaan samenwerken is het akkoord op hoofdlijnen en alles wat in dat kader over rechtsstaatlijkheid is opgemerkt.

[1:13:51] Op die basis zullen wij elkaar als bewindsleden aanspreken.

[1:13:56] Dat is de basis voor de samenwerking tussen de partijen die deze regering gaan steunen.

[1:14:04] Ik heb mij met opzet gefocust op de inhoud van de term en de achterliggende theorieën

[1:14:11] en de daaraan gerelateerde gevaren.

[1:14:14] Ik houd het graag bij de inhoud en bij de theorie

[1:14:16] en ik wil het niet personaliseren naar individuen.

[1:14:20] Daar ga ik vandaag niet aan beginnen.

[1:14:23] De heer Adema.

[1:14:27] Ja, dank voorzitter. Ik heb geen verdere vragen meer.

[1:14:30] Ik wens de beoorde bewindslieden heel veel succes in de komende tijd.

[1:14:34] De heer Eerdmans. Ja, nog één vraag mevrouw Konradi.

[1:14:37] Die ik ken als een positief mens, want daar begon ze over.

[1:14:39] Dat is zeker, kan ik bevestigen.

[1:14:42] Nou heeft hij bijna een hoofdpijn portefeuille als je daarnaar kijkt.

[1:14:46] Zeden, gevangeniswezen, crisisbestrijding, inburgering.

[1:14:52] Dus mijn vraag is, als u nou één punt zou willen noemen van...

[1:14:56] ...als ik over vier jaar hier Binnenhof verlaat of juist misschien wel doorgaat...

[1:15:00] ...dan zal dit wel mijn grootste droom zijn in alle positiviteit...

[1:15:04] ...waar ik dan op terugkijk, wat ik kan realiseren.

[1:15:08] Wat zou dat punt zijn?

[1:15:09] En het mag ook even overnagedacht worden, want dit hadden we niet voorbereid.

[1:15:15] Maar misschien kan het spontaan.

[1:15:18] Mevrouw Coenradie.

[1:15:19] Dank u wel, voorzitter.

[1:15:21] Ja, zonder mijn andere portefeuilles tekort te doen, want dat is het gevaar met zo'n uitspraak,

[1:15:25] als ik me nu richt op misschien wel één iets uit de portefeuilles.

[1:15:30] Maar ik zou het toch wel heel erg fantastisch vinden als we iets wat jarenlang echt al een probleem is

[1:15:36] en wat ook alsmaar groter lijkt te worden, is het personeelstekort in de gevangenis.

[1:15:40] Ik denk dat dat echt zo ontzettend veel raakt,

[1:15:43] dus dat het weer fijn moet zijn om in een gevangenis te werken,

[1:15:47] dat mensen daar met plezier naartoe gaan om daarin werkzaam te zijn,

[1:15:54] daar trots op zijn en dat het ook interessant is om daarvoor te werken.

[1:16:00] Dat zou toch wel een fantastisch resultaat zijn als ik dat mag boeken,

[1:16:04] want dat dient namelijk heel veel meer dan alleen het gevangenis zelf.

[1:16:10] Het gevangenis is zelf.

[1:16:13] De heer Elian.

[1:16:14] Dank, voorzitter.

[1:16:16] Een gesprek met mevrouw Koen Radie is onvermijdelijk, begrijp ik.

[1:16:19] Dus ik zal me nu... Dus dat komt er.

[1:16:22] Zo erg is het overigens, denk ik niet, hoor, mevrouw Koen Radie,

[1:16:25] om met mij te spreken, maar dat kunt u aan de collega's vragen.

[1:16:27] Meneer Ridders, ik richt me tot meneer Struyken.

[1:16:30] Ik zag, als ik het goed heb, dat inmiddels al enige jaren geleden

[1:16:33] U heeft in de juridische wereld een befaamde prijs gewonnen van de Vereniging voor Burgelijk Recht.

[1:16:39] Voor een publicatie over het arrest Ham QQ ING, geloof ik.

[1:16:45] Of ABN AMRO.

[1:16:47] Over een fantastisch onderwerp, het uitoefenen van een stil pandrecht...

[1:16:51] op vorderingen tijdens faillissement. En natuurlijk artikel 57 van de faillissementswet.

[1:16:56] Maar nu de vraag.

[1:16:58] In de wetenschap botsen meningen en dat leidt dan tot een wetenschappelijk debat onderling.

[1:17:03] U was advocaat, uiteraard ook hoogleraar.

[1:17:07] In uw nieuwe rol, als de kandidatuur werkelijkheid wordt,

[1:17:13] moet u misschien beslissingen nemen die de advocatuur onwelgevallig zijn.

[1:17:16] U refereerde net aan de rechterlijke macht.

[1:17:19] Wellicht moet u een keer, omdat de Kamer een andere opdracht geeft,

[1:17:22] de rechterlijke macht teleurstellen.

[1:17:24] Wellicht specifiek de Zuidas, waar uw oud-collega's zitten.

[1:17:28] Hoe gaat u om met het feit dat die teleurstellingen ook bij het ambt

[1:17:32] als staatssecretaris zit te overbrengen van de teleurstelling.

[1:17:36] Om dit ambt te aanvaarden heb ik radicaal alle banden met het verleden moeten slaken.

[1:17:45] Dat was wel even slikken, zeker voor iemand die uit de samenleving komt.

[1:17:51] De mate waarin van ons wordt gevraagd om alle banden te verbreken met het verleden,

[1:17:56] alle nevenfuncties opzij te zetten en met name ook afstand te nemen van je kantoor,

[1:18:00] van je professionele omgeving, dat was wel even slikken.

[1:18:03] Ik heb een heel weekend met de landsadvocaat erover gesproken.

[1:18:06] Maar ik ben me gaan realiseren dat dat niet voor niks is,

[1:18:08] juist om de reden die u noemt.

[1:18:10] Je komt in een positie waarin je afstand moet hebben

[1:18:14] en die afstand moet ook compleet en volledig en totaal zijn

[1:18:18] in die zin dat je niet nog een lijntje hebt.

[1:18:21] Dat maakt het namelijk mogelijk om moeilijke beslissingen te nemen

[1:18:24] die de beroepsgroep als zodanig raken.

[1:18:27] Tegelijkertijd zie ik het ook als een voordeel

[1:18:29] dat ik in die beroepsgroep veel contact heb, uiteraard, na twintig jaar.

[1:18:33] en het net daar kan ophalen, want ik geloof wel heel erg

[1:18:37] dat interactie met de praktijk, met de mensen,

[1:18:41] met de groepen van wie het gaat, met het veld,

[1:18:44] dat dat cruciaal is voor werkbare oplossingen.

[1:18:48] Het heeft geen zin om iets op te leggen wat het veld zelf niet kan

[1:18:51] of niet wil of niet ziet.

[1:18:53] Dat moet er eerst nog een goed gesprek worden.

[1:18:56] Dus vanuit dat perspectief aanvaard ik dat het zo is,

[1:19:01] Maar ik zal er niet voor terugdijnsen om ook stappen te zetten die niet direct leuk worden gevonden.

[1:19:06] Mevrouw Van der Werff.

[1:19:08] Dank u wel. Ik heb een vraag aan mevrouw Koen Radie.

[1:19:12] Wij hoorden net een buitengewoon heldere uiteenzetting van uw collega Struyken over de omvolkingstheorie.

[1:19:19] U zei net, ik vind daar helemaal niets van.

[1:19:22] En bij het antwoord van de heer Struyken zag ik u een beetje ongemakkelijk kijken.

[1:19:28] Misschien dacht u, ben ik nou de enige van deze drie die hier geen mening over heeft.

[1:19:32] Dus ik dacht, ik geef u toch nog één keer de gelegenheid om een inhoudelijk antwoord

[1:19:36] op die omvolkingstheorie te geven.

[1:19:40] Dan moet ik toch wat doen aan mijn mimiek, want ik voelde mij niet ongemakkelijk.

[1:19:44] Ik zat gewoon te luisteren.

[1:19:48] Ik blijf bij wat ik eerder heb gezegd, dus ik ga daar niet iets anders aan toevoegen.

[1:19:58] Ik wil graag doorvragen bij de heer Struyken.

[1:20:02] Zojuist stelde ik een vraag over toegang tot het recht en kreeg ik een vrij breed antwoord,

[1:20:07] terwijl ik eigenlijk specifieke voorbeelden gaf en daar vroeg om reflectie te geven.

[1:20:12] Mijn vraag zag toe op de beperking van de toegang tot het recht voor specifieke groepen,

[1:20:16] terwijl ik juist in de motivatie van de heer Struyken lees dat toegang tot het recht een prioriteit moet zijn.

[1:20:23] Maar als ik kijk naar het hoofddaalakkoord, dan komen sommige groepen er beter vanaf dan andere.

[1:20:27] En de specifieke voorbeelden die ik gaf, is de beperking van toegang tot het recht in asielzaken,

[1:20:32] beperking in rechtsbijstand voor asielzaken en de bewerking van toegang tot de rechter,

[1:20:37] dus niet eens beperking van rechtsbijstand, maar echt toegang voor organisaties.

[1:20:43] Hoe verhoudt zich dit nu, dat de toegang tot het recht beperkt wordt voor sommige groepen,

[1:20:50] tot het belang van toegang tot het recht voor alle groepen?

[1:20:55] Mijn excuus is dat ik niet specifiek genoeg op uw eerdere vraag ben ingegaan.

[1:21:00] Dat was niet mijn intentie om algemeen te blijven.

[1:21:05] Twee van de specifieke punten die u ziet, zien specifiek op asielzaken, ook op beroep

[1:21:11] in asielprocedures, maar ook de rechtsbescherming van asielzoekers in dergelijke procedures.

[1:21:16] Dat raakt dus heel erg aan het algemene thema asiel, wat deels of grotendeels niet mijn

[1:21:23] portefeuille is, maar waar uiteraard wel ook vanuit de rechtsbescherming iets over gevonden

[1:21:28] moet worden.

[1:21:30] Het uitgangspunt is wat in het akkoord op hoofdlijnen staat, ook voor mij, maar ik zal

[1:21:35] me erop toeleggen dat dat wat er gaat veranderen op een wijze wordt vormgegeven die zoveel

[1:21:41] als mogelijk binnen dat kader toch de bescherming intact laat op.

[1:21:44] Dat is niet alleen een principiële kwestie, dat is ook gewoon realisme.

[1:21:49] Want we moeten niet naar wetgeving toe waarvan we kunnen voorzien dat die over een paar jaar sneuvelt bij het Europees Hof en Straatsburg of elders, bij de Hoge Raad.

[1:22:00] Het is uiteindelijk contraproductief, het is uiteindelijk schadelijk voor de rechtsstaat als we oplossingen,

[1:22:06] als we gaan kiezen voor oplossingen die op termijn geen stand houden.

[1:22:10] Dan zijn we nog verder van huis als het gaat om het vertrouwen in de rechtsstaat.

[1:22:13] Dus we gaan er heel goed naar kijken op basis van de keuzes die gemaakt zijn.

[1:22:17] En de oplossing zit hem in de uitwerking, in de vormgeving.

[1:22:21] Dan noemt u nog de belangenorganisaties.

[1:22:24] Dat weet ik is een hekelpunt.

[1:22:26] Ik heb het nog even goed gelezen.

[1:22:28] Er staat dat er onderzocht gaat worden of en hoe de toegang voor belangenorganisaties moet worden beperkt.

[1:22:34] Dat is natuurlijk ook een reactie op het sentiment dat er nu voorbeelden zijn van procedures

[1:22:42] ...waar het misschien te makkelijk is geworden voor belangenorganisaties om op te treden.

[1:22:48] Nou, daar moeten we goed naar gaan kijken en ons goed in gaan verdiepen...

[1:22:51] ...zoals het in staat in het akkoord op aflijn.

[1:22:53] We gaan er naar kijken en dan komen we met een aanbeveling of niet.

[1:22:57] Dat kan ook de aanbeveling zijn om het zo te houden...

[1:23:00] ...maar de insteek is er nog goed naar te kijken in het licht van de recente ervaringen.

[1:23:06] Mevrouw Helder.

[1:23:07] Ja, voorzitter, want ik realiseer me dat ik anders geen vraag heb gesteld aan de heer Van Weel...

[1:23:12] maar ik wil het ook positief blijven houden, voorzitter.

[1:23:16] Hij zegt zelf optimisme en verbinding en in dat kader gewoon de vraag

[1:23:20] hoe vindt hij dat het hier vandaag is gegaan en heeft hij er nog zin in?

[1:23:24] LEERLING RUTTE De heer Van Wil.

[1:23:26] Nou, potentieel hebben we nog een uur en vijf minuten te gaan,

[1:23:29] dus ik wil nog niet vooruitlopen op de eindconclusie.

[1:23:32] Maar in de algemene zin wil ik wel zeggen dat ik de gedachtenwisseling wel waardeer

[1:23:37] en die moet open kunnen zijn, die hoeft niet altijd positief te zijn

[1:23:41] als de uitkomst daarvan maar positief is en dat we in ieder geval elkaar zienswijze

[1:23:46] over de hele breedte van de Kamer en het kabinet kunnen overbrengen.

[1:23:53] De heer El Albassie.

[1:23:56] Voorzitter, dank. Ik zou de heer Struyken willen vragen of die al nagedacht heeft over

[1:24:02] nou goed, rechtsbescherming en wat breder, de toegang tot het recht.

[1:24:08] We lezen steeds meer dat mensen steeds moeilijker toegang hebben tot het recht.

[1:24:13] Kan die daar, heeft hij daar al ideeën over, over nagedacht, iets wat hij wellicht anders zou willen doen?

[1:24:19] Meneer Struiken.

[1:24:22] Ik noemde al het belang van de sociale advocatuur, die voor bepaalde groepen, grote groepen in de samenleving,

[1:24:29] cruciaal is als het gaat om toegang tot het recht.

[1:24:32] Maar ik ga ook iets anders, op een andere manier antwoorden.

[1:24:36] Toegang tot het recht, in de zin van de rechter,

[1:24:40] is niet altijd de beste manier om conflicten en problemen op te lossen.

[1:24:44] Het zit ook in de sfeer van het zelfoplossend vermogen.

[1:24:47] Het zit in de sfeer van mediation, van overleg.

[1:24:51] De ervaring leert keer op keer

[1:24:53] dat mediation-trajecten en vergelijkbare trajecten

[1:24:57] een veel betere oplossing bieden

[1:24:59] voor concrete geschillen tussen mensen.

[1:25:05] Dus toegang tot het recht is uiteindelijk een paraplu-begrip.

[1:25:12] De veelzijdigheid van manieren om partijen toegang tot het recht te geven,

[1:25:18] daarin zit uiteindelijk de oplossing.

[1:25:22] Er is een heel palet aan mogelijkheden en het zal vooral zaak zijn om te kijken

[1:25:27] waar vanuit het kabinet, vanuit de overheid, een extra zetje opportun is,

[1:25:32] op de een of andere manier.

[1:25:34] En daar zie ik naar uit.

[1:25:38] Collega's, er zijn Kamerleden die geen vragen meer hebben.

[1:25:41] En er zijn Kamerleden die nog wel vragen hebben.

[1:25:43] Dat is allebei prima, want de tijd laat het immers toe.

[1:25:46] Ik kijk nog een keer naar de heer Siksdijkstra.

[1:25:47] Hij heeft nog een vraag.

[1:25:48] Ja, één laatste vraag, voorzitter.

[1:25:50] En deze is wederom aan de heer Van Wil.

[1:25:53] In de praktijk bestaat er veel frustratie over jongeren op opgevoerde fatbikes.

[1:25:59] Wat is de visie van beoogd minister op dit onderwerp?

[1:26:05] Ik moet eerlijk zeggen, het is volledig nieuw voor mij, voorzitter, want ik woon in Brussel

[1:26:08] op dit moment.

[1:26:10] Daar zijn ze nog niet doorgedrongen, maar ik zal me daarin verdiepen en ik kom daar

[1:26:14] graag op terug op het moment dat ik daar een mening over heb gevormd.

[1:26:21] Mevrouw Lala.

[1:26:22] Dank u wel, voorzitter.

[1:26:24] Ik had nog geen vraag gesteld aan mevrouw Komradi.

[1:26:27] Met de verschuiving van de inburgeringstaak van sociale zaken naar justitie en veiligheid

[1:26:33] Reizen er in ieder geval bij mijn partij zorgen over de benadering van inburgering vanuit een

[1:26:39] veiligheid- en handhavingsperspectief in plaats van een sociaal en integratief perspectief?

[1:26:45] Je zou kunnen zeggen dat deze verschuiving kan leiden tot een benadering waarbij de nadruk

[1:26:50] ligt op handhaving en controle in plaats van ondersteuning en integratie.

[1:26:56] Wat zijn uw plannen om de belangen en rechten van nieuwkomers te respecteren en te waarborgen

[1:27:02] binnen uw nieuwe beleidskader, en heel specifiek om dat inburgeringsproces

[1:27:07] effectiever en menselijker te maken.

[1:27:10] Mevrouw Coenradie.

[1:27:11] Dank u wel, voorzitter. Ik denk dat alles wat u daarin noemt,

[1:27:14] elke benaderingswijze, dat die nodig is en dat alle aspecten daarin worden meegenomen.

[1:27:19] Dat het én menselijk is, maar dat het tegelijkertijd ook een controle

[1:27:22] en handhaving is en dat het een goede combinatie is en een goede balans is

[1:27:26] van alles wat u daarin noemt, omdat het één niet zonder het ander kan.

[1:27:31] Dus ik zal daar uiteraard op toezien dat dat gebeurt.

[1:27:37] Dat mag u van mij verwachten.

[1:27:41] Ik heb al een vraag in lijn met die van mijn voorganger.

[1:27:46] Het gaat vooral over de taaleis.

[1:27:48] In het hoofdlijnakkoord staat dat de taaleis voor naturalisatie in beginsel voor iedereen

[1:27:52] wordt verhoogd naar B1, maar veel ingezetene in Nederland, bijvoorbeeld mensen met een

[1:27:58] verstandelijke beperking, kunnen niet dat niveau B1 halen.

[1:28:01] Dus daar ligt discriminatie op de loer ten opzichte van niet-ingezetenen.

[1:28:06] Dus de vraag is, ja, hoe gaat u die rechtsstaat borgen?

[1:28:13] Hoe gaat u zorgen dat iedereen, zoals ook in onze grondwet staat, gelijkwaardig wordt behandeld?

[1:28:18] Mevrouw Kouradi.

[1:28:20] Dank u wel, voorzitter.

[1:28:21] Ja, dat is natuurlijk een terecht uitgangspunt.

[1:28:24] Ik kan daar niet zoveel nu over zeggen, want ik moet nog mijn eerste stap in het departement zetten.

[1:28:28] Dat betekent ook dat ik me daarin verder moet verdiepen en hoe ik dat ga doen.

[1:28:33] Er liggen natuurlijk allerlei vragen, ongetwijfeld vanuit u, maar ook bij mijzelf.

[1:28:38] Wat ligt er en hoe kunnen we zaken die in het hoofdlijnakkoord liggen gaan uitvoeren?

[1:28:43] De komende maanden gaan we natuurlijk aan de slag, en ik dus ook, in het schrijven van een regeerakkoord.

[1:28:50] Wellicht is daar ook wat meer ruimte voor, maar ik kan daar niet nu al op voorhand uitspraken over doen,

[1:28:54] want het zou absoluut niet raken met misschien wel de realiteit.

[1:29:01] De heer Aardema had volgens mij geen vragen meer, meen ik mij?

[1:29:05] Nee, ik zal nog kunnen vragen of meneer Van Weel in Brussel blijft wonen,

[1:29:09] maar ik neem maar van niet.

[1:29:12] Daar wordt een heel kort antwoord.

[1:29:13] We zijn op stel en sprong aan het verhuizen richting Rotterdam.

[1:29:18] De heer Itmans.

[1:29:20] Nog een Rotterdammer erbij, ja.

[1:29:22] Mooi. Ik had een vraag aan de kandidaat-minister, dus de heer Van Weel.

[1:29:27] We weten dat na de verkiezingsuitslag er op justitie een bijeenkomst is geweest met ambtenaren

[1:29:32] die zorgen hadden over de verkiezingsuitslag.

[1:29:35] Ik heb de vraag, wat doet u als er ambtenaren bij wil komen die zeggen wij voeren geen PVV-beleid

[1:29:40] uit?

[1:29:41] Wat zegt u tegen hen?

[1:29:46] Het hoofdlijnakkoord is geen PVV-beleid.

[1:29:48] Het hoofdlijnakkoord is het beleid wat de vier partijen die deze coalitie aangaan met z'n

[1:29:54] allen willen gaan uitvoeren.

[1:29:56] Dat zal ik ook gaan doen. Dat geldt ook voor mijn collega Bewindsieden.

[1:30:00] En dat zal mijn boodschap zijn richting het departement ook.

[1:30:05] Mevrouw Michon-Derksen.

[1:30:07] Ja, voorzitter. Ik zou ook nog een vraag aan de heer Van Wil willen stellen over de politieorganisatie.

[1:30:12] Een enorm belangrijke grote groep mensen waar iedereen een mening over heeft.

[1:30:17] Het is toch een beetje bijna zoals het Nederlands elftal.

[1:30:20] Waarbij dan een hoop coaches langs de zijlijn vinden dat het allemaal anders of beter moet.

[1:30:25] terwijl juist al die politiemannen en vrouwen dagelijks met hun voeten in de klei staan.

[1:30:33] Ik zou de heer Van Wiel willen vragen, heeft u contact met de politieorganisatie gehad

[1:30:37] of in andere banen, kent u deze Nederlandse politieorganisatie

[1:30:43] of kunt u al iets zeggen over hoe u tegen onze Nederlandse politie aankijkt?

[1:30:49] Het kan ook gevaarlijk zijn om te zeggen dat ik in contact ben geweest met politie of justitie,

[1:30:54] maar in dit geval...

[1:30:55] zal ik een positieve antwoorden?

[1:30:57] Ja, zeg ik daarin,

[1:31:00] omdat ik ook vanuit Defensie

[1:31:02] ooit aan de basis heb gestaan

[1:31:04] van wat heet de civiel-militaire samenwerking.

[1:31:06] Dus hoe kan de krijgsmacht

[1:31:08] bijspringen op het moment dat de politie

[1:31:11] tekorten heeft

[1:31:12] of tegen de grenzen aanloopt.

[1:31:15] Dus al vanuit die

[1:31:16] tijd, dat was denk ik 2004,

[1:31:18] dus 20 jaar geleden

[1:31:20] ben ik in aanraking gekomen met de politie.

[1:31:22] Ik ken het als een zeer professionele organisatie

[1:31:25] en ik zie uit naar de vernieuwde kennismaking.

[1:31:28] En in aansluiting op wat ik eerder in antwoord op de vraag van mevrouw Van der Werf zei,

[1:31:33] de politie kan ook op mij rekenen als politicus die hen de nodige steun biedt

[1:31:38] waar de politie zichzelf niet kan vertegenwoordigen.

[1:31:40] Dus dat zal ik hier ook nog een keer uitspreken.

[1:31:44] Mevrouw Van der Werf.

[1:31:45] Dank u wel. Ik heb een vraag voor de heer Struyken.

[1:31:49] En dat is dezelfde vraag die ik eerder ook aan de heer Van Weel stelde over de rechtsstaat.

[1:31:52] Ik keek ook even in uw brief en daarin zei u onder andere de rechtsstaat is mij dierbaar.

[1:31:58] En een ieder moet voortdurend blijven werken aan de bescherming en de versteviging daarvan.

[1:32:04] En ik wil ook graag van u horen, kunnen ook rechters direct en uitgesproken op uw bescherming

[1:32:10] rekenen op het moment dat politici of misschien wel coalitiegenoten de onafhankelijkheid van

[1:32:16] rechters of de rechtspraak in twijfel trekken?

[1:32:22] Volledig. Ik heb me altijd geërgerd gewoon simpelweg aan uitlatingen in het openbaar over specifieke rechtszaken.

[1:32:35] Dat is niet helemaal uw vraag, maar het raakt er wel aan.

[1:32:39] Ik vind dat we, omwille van het vertrouwen in de rechtsstaat, aan de rechter moeten laten wat de rechter doet.

[1:32:47] namelijk kijken naar het verschil, kijken naar het totale dossier en dan tot een oordeel komen.

[1:32:54] Als buitenstaander, en dat weet ik uit ervaring, als buitenstaander die het dossier niet kent,

[1:32:59] kun je er eigenlijk niks en niks over zeggen en moet je zeer terughoudend zijn om je over de

[1:33:03] specifieke rechtszaak uit te laten. De enigen die de zaak echt kennen zijn de advocaten die

[1:33:11] die daar niks over mogen zeggen op basis van hun gedragsregels,

[1:33:15] en de rechter, die er niks over kan zeggen,

[1:33:18] omdat hij, de rechter, geen forum heeft om erover te spreken.

[1:33:22] En dat hebben we... Als we dat begrijpen, als we dat doorzien,

[1:33:25] dan loopt dat vanzelf tot terughoudendheid

[1:33:27] om je uit te spreken over individuele rechtszaken.

[1:33:31] Dat zal ik blijven zeggen, daar zal ik aandacht voor blijven vragen.

[1:33:35] Uw vraag zag meer op de onafhankelijkheid.

[1:33:37] Daar geldt wezenlijk hetzelfde voor.

[1:33:41] De rechtelijke macht is een bijzondere macht die zeer terughoudend moet zijn met zich uitspreken over de eigen positie.

[1:33:52] Dus daar moeten we behoedzaam mee omgaan.

[1:33:54] Uiteraard is het zo dat je altijd moet blijven opletten.

[1:33:59] Het kan zijn dat er incidenteel een situatie is waarvan je zegt,

[1:34:05] is deze rechter nou de beste om in een zaak zich over uit te spreken?

[1:34:10] Maar in onze rechtsstaat kennen we allerlei manieren waarop op dat soort momenten wordt ingegrepen.

[1:34:18] Alleen al is de mogelijkheid van wraking daar cruciaal.

[1:34:22] Dus ik vind dat we heel voorzichtig moeten zijn en de rechtelijke macht moeten beschermen.

[1:34:27] terwijl we kritisch blijven en terwijl we ook voorzien in de mogelijkheid van partijen

[1:34:32] die twijfel hebben over de onafhankelijkheid van de rechter die in hun zaak zit,

[1:34:36] om zich daarover uit te laten.

[1:34:40] Mevrouw Heldig nog? Nee, u zit af. De heer El Abassi.

[1:34:44] Voorzitter, dank. Dan weer een vraag aan de heer Struyken.

[1:34:49] We zien heel vaak gebeuren, ook door capaciteitsproblemen,

[1:34:52] dat we problemen proberen aan te pakken via het bestuursrecht

[1:34:56] in plaats van het strafrecht.

[1:34:58] Mijn vraag aan de heer Struyken is, heeft hij dat ook gezien, zijn ervaringen in de praktijk,

[1:35:04] wellicht ook voorbeelden bij colleges, is hij dat tegengekomen en hoe denkt de heer Struyken

[1:35:11] daarover en heeft hij daar ideeën over?

[1:35:16] De eerlijkheid gebied zegt dat het antwoord simpelweg nee is, omdat ik niet in die hoek

[1:35:20] zit op het snijvlak van strafrecht en bestuursrecht.

[1:35:23] In algemene zin denk ik wel dat heel veel recht instrumenteel is.

[1:35:27] En ik heb wel de ervaring dat je soms langs de ene weg komt

[1:35:32] tot het beoogde resultaat, daar waar het langs de andere weg niet werkt.

[1:35:36] Dus binnen het rechtssysteem zijn regels of regelsystemen of wetten

[1:35:41] soms ook complementair, ze zijn geen doel op zich.

[1:35:45] Het gaat erom dat je in een maatschappij tot een bepaald resultaat komt.

[1:35:50] Of dat nu ook... Uw vraag ziet, denk ik, u heeft andere voorbeelden in het hoofd.

[1:35:57] waar de vraag van het bestuursrecht als alternatief voor strafgerechten een rol speelt.

[1:36:03] Daar kan ik nu niks in algemene zinnen over zeggen.

[1:36:10] Dan kijk ik naar links. Heeft de heer Sexteikstra nog een behoefte?

[1:36:13] Mevrouw Moedeleweg, gaat uw gang.

[1:36:16] Ja, mijn vraag richt zich tot de heer Van Weel.

[1:36:20] Want zoals we allemaal weten, neemt u wel de nodige politieke ervaring mee, dit kabinet,

[1:36:24] in tegenstelling tot twee beoogde bewindspersonen, staatssecretarissen,

[1:36:31] die dat niet hebben.

[1:36:33] Mevrouw Conrad heeft twee jaar ervaring in de gemeenteraad.

[1:36:38] De heer Struyken is uiteraard advocaat

[1:36:42] voor buitenlandse ondernemingen en banken, is hij in het verleden geweest.

[1:36:45] Maar ook hij geeft zelf aan dat hij geen politieke binding of ervaring heeft.

[1:36:49] Ik denk dat daarmee een best wel een zware taak op uw schouders komt te rusten.

[1:36:56] Want u moet niet alleen uw eigen toko gaan runnen en u inlezen in allerlei zaken waarin

[1:37:01] u nu nog geen zicht op hebt, maar tegelijkertijd ook zorgen dat uw staatssecretarissen binnen

[1:37:07] dit goed gesegmenteerd politieke landschap functioneren, de taal van de mensen spreken,

[1:37:12] oplossingen aandragen, keuzes maken.

[1:37:14] Mijn vraag aan u is, hoe gaat u dat in godsnaam bewerkstelligen?

[1:37:18] alle ballen in de lucht houden, zonder ernstige ongelukken en zonder dat u zelf omvalt.

[1:37:25] Meneer Van Wiel, dank voor deze vraag. Dat is een hele brede vraag. Ik moet wel opmerken dat

[1:37:31] strikt gezien mevrouw Koura die meer politieke ervaring heeft dan ik, want ik heb alleen als

[1:37:36] ambtenaar gewerkt tot op heden, maar natuurlijk wel dicht bij de politiek. Zo hebben we allemaal

[1:37:40] wat in te brengen. Ik werd eerder al gevraagd op mijn justitieervaring. Die heb ik natuurlijk

[1:37:45] niet of minder, terwijl de heer Struyken daar als jurist veel meer kennis heeft.

[1:37:51] Ik denk dat we zo alle drie bepaalde eigenschappen en kennis inbrengen

[1:37:55] in het departement. Wij hebben al contact met elkaar gehad.

[1:37:59] En ik zie dus uit naar de samenwerking binnen het departement om gezamenlijk

[1:38:02] te zorgen dat we de justitie- en veiligheidsagenda verder gaan helpen

[1:38:06] binnen de kaders van het hoofdlijnakkoord.

[1:38:09] En ik zal daarbij niet omvallen. Dat beloof ik jullie alvast.

[1:38:15] Ik heb nog een vraag aan de heer Struyken over het demonstratierecht.

[1:38:20] Daar is de afgelopen tijd veel over te doen geweest.

[1:38:22] Onder andere hebben we bij de Palestijnse protesten gezien dat daar een leus is gebruikt.

[1:38:29] Daar heeft de rechter van geoordeeld dat die niet per definitie strafbaar of antisemitisch is, terwijl

[1:38:35] er vervolgens in de Kamer wel twee moties worden aangenomen met dat die leus strafbaar moet worden

[1:38:42] gesteld en dat hij wel antigenitisch is.

[1:38:45] En ik vroeg me af of deze beoogd bewindspersoon de zorg over het

[1:38:51] demonstratierecht, dat dat toch op de tocht staat, deelt en hoe hij

[1:38:56] dat ziet, hoe hij dat gaat beschermen.

[1:39:02] Was de vraag gereagd aan de heer Struyker?

[1:39:03] Ja, dan geef ik hem het op.

[1:39:10] Dat vind ik een complexe vraag.

[1:39:12] Ik denk dat ik sterk zou redeneren vanuit de basisrechten, de grondrechten, de mensenrechten,

[1:39:20] waarvan demonstratierechten natuurlijk één is, maar ook de vrijheid van meningsuiting.

[1:39:26] Ik weet eerlijk gezegd niet precies wat in de Kamer hierover gezegd is en welke moties

[1:39:31] en aangenomen excuses.

[1:39:32] Dat element heb ik niet gevolgd.

[1:39:35] Daarom kan ik niet anders dan volstaan met in het algemeen aandachtvragen voor de mensenrechten,

[1:39:41] De probleem met grondrechten is dat ze bijna per definitie soms schuren.

[1:39:48] De vrijheid van meningsuiting betekent dus dat mensen dingen kunnen zeggen

[1:39:52] waar heel veel mensen ongelukkig van worden.

[1:39:55] Gelukkig zijn die basisrechten, die grondrechten

[1:39:59] in de loop der decennia uitgekristalliseerd

[1:40:03] en hebben we ook de kaders om de grenzen ervan te toetsen.

[1:40:07] De rechters zijn daartoe goed in staat om in hele specifieke concrete situaties

[1:40:13] daar een oordeel over te voeren, te hebben wat wel en wat niet kan.

[1:40:17] Ik denk dat rechters ook meenemen wat daarover wordt gevonden in de samenleving

[1:40:24] en zoals ook verwoord in de Kamer.

[1:40:27] Maar ik zou zeer terughoudend willen zijn om door wetgeving daarin te willen sturen

[1:40:35] En we willen haar houden bij de grondrechten zoals we ze kennen.

[1:40:40] Ik kijk verder.

[1:40:43] Nee.

[1:40:46] De heer El Abassi nog.

[1:40:48] Voorzitter, ik wil toch nog even doorvragen op de laatste vraag.

[1:40:54] Namelijk, we hebben nu een leus waarvan de rechter vindt dat dat mogelijk is.

[1:41:01] Waarvan de rechter vindt dat dat moet kunnen.

[1:41:04] En we hebben een Kamermeerderheid die daar anders over denkt.

[1:41:06] En we hebben de Grondwet inderdaad.

[1:41:08] En toch wil ik even, zonder in te gaan op de inhoud van die moties, stel dat zoiets gebeurt.

[1:41:14] Dus we hebben een rechtelijke uitspraak versus de mening van de meerderheid van de Kamer.

[1:41:20] Hoe zou onze staatssecretaris van Rechtsbescherming daarmee omgaan?

[1:41:26] Hoe denkt hij daarover?

[1:41:29] In een antwoord op een eerdere vraag heb ik getracht, aandacht te vragen voor het belang dat de rechtelijke macht gerespecteerd wordt.

[1:41:40] en de uitspraken dus ook.

[1:41:42] Als die uitspraak er ligt, dan is dat een uitspraak die gedaan wordt,

[1:41:46] is binnen de kaders van de wet, en de grondwet, en de grondrechten,

[1:41:51] en dan moeten we daar niet lichtzinnig mee omgaan.

[1:41:55] Het is natuurlijk uitstekend als, ook als onderdeel van het politieke debat,

[1:42:00] standpunten worden ingenomen dat bepaalde uitspraken niet kunnen,

[1:42:04] of slecht zijn, of verkeerd zijn.

[1:42:08] Maar dat betekent nog niet dat rechters dan een andere beslissing zouden moeten nemen.

[1:42:15] Zolang rechters zich houden aan de wet en het recht, doen zij hun werk goed.

[1:42:21] En dan is een oproep in de Kamer of een beslissing, een motie, om een bepaalde uitspraak toch verwerkelijk te vinden, verkeerd te vinden,

[1:42:31] is een bijdragend debat die de rechter niet direct bindt.

[1:42:37] Tenzij de Kamer besluit de wet te wijzigen, zoals ik net al zei, zou ik daar terughoudend in zijn,

[1:42:45] maar het kan natuurlijk wel.

[1:42:47] Maar dan wordt de uitdaging het doen op een manier die verenigbaar is met die grondrechten

[1:42:52] en de jurisprudentie die daarover in de afgelopen decennia ontstaan.

[1:43:00] Volgens mij heeft mevrouw Lala nog een vraag. Gaat uw gang.

[1:43:04] Dank u wel.

[1:43:05] We kunnen natuurlijk deze hoorzitting niet afsluiten door stil te staan bij de kwetsbare

[1:43:09] gezinnen en met name kinderen in de jeugdbescherming.

[1:43:13] Dus mijn vraag aan de heer Struyken.

[1:43:15] U heeft ook jeugdbescherming in uw portefeuille en de afgelopen jaren zijn er talloze rapporten

[1:43:20] uitgebracht, waaronder gezet nog een rapport van de Algemene Rekenkamer, die concluderen

[1:43:26] dat er een crisis heerst in de jeugdbeschermingsketen en dat kinderen en gezinnen niet de hulp krijgen

[1:43:31] die ze nodig hebben.

[1:43:32] En de inspectie brengt inmiddels elke vier maanden hele harde rapporten hierover uit.

[1:43:37] En als ik naar uw profiel kijk, dan lijkt u nieuw te zijn op dit onderwerp.

[1:43:41] Hoe gaat u ervoor zorgen dat deze crisis in de jeugdbescherming prioriteit krijgt binnen uw staatssecretariat?

[1:43:48] Want als al die rapporten iets duidelijk maken, is dat er nu iets moet gebeuren om deze kwetsbare gezinnen en kinderen de hulp te bieden die ze nu niet krijgen.

[1:44:00] U merkt rechtop dat dit ver van mijn werkzame leven is geweest de afgelopen jaren.

[1:44:08] Dus ik kan u eerlijk gezegd daar niets concreets over zeggen.

[1:44:12] Ik kan alleen maar zeggen dat, in ieder geval ook niet alleen bij mij, maar ook bij Nieuw

[1:44:18] Sociaal Contract, de partij door wie ik word voorgedragen, bescherming van de kwetsbaren

[1:44:24] en met name ook de minderjarigen een sleutel, een onderwerp is.

[1:44:30] Wat dat concreet betekent voor het beleid, daar moet ik op terugkomen.

[1:44:38] Ik kijk voor een laatste keer naar links.

[1:44:41] Heeft iedereen de vragen kunnen stellen die hij of zij had?

[1:44:45] Dan constateer ik dat er een einde is gekomen aan deze hoorzitting.

[1:44:49] Tientallen vragen zijn er op u afgevuurd.

[1:44:53] Ik wil u daar heel hartelijk voor bedanken.

[1:44:55] Meneer Van Weel, mevrouw Coenradie en de heer Struyken.

[1:44:59] Zoals ik zei, we spreken geen oordeel uit en er is ook geen sprake van een stemming.

[1:45:03] Wij kunnen u alleen heel veel succes en vooral ook heel veel wijsheid toewensen.

[1:45:07] Het zou zomaar kunnen dat wij elkaar nog gaan tegenkomen.

[1:45:10] Allergoed. Dank u wel. Dan sluit ik deze hoorzitting.