Combinatielanden

[0:00:00] Goedemorgen allemaal bij deze technische briefing over combinatiebeleid en combinatielanden.

[0:00:07] Het is een van de eerste sessies waarvan deze commissie...

[0:00:11] buitenlandse handel en ontwikkelingshulp moet ik tegenwoordig zeggen.

[0:00:14] Welkom allemaal. Ik heet allereerst natuurlijk de gasten van harte.

[0:00:18] Welkom, dat zijn de heer German, mevrouw Libon, de heer Van den Beek...

[0:00:23] de heer Dan Bijmers en de heer Nering.

[0:00:26] Welkom allemaal.

[0:00:27] Ik krijg zo meteen de gelegenheid om u nog naden voor te stellen.

[0:00:30] Maar ik wil eigenlijk liever niet van uw tijd af snoepen.

[0:00:32] Ik wil ook even de collega Kamerleden voorstellen.

[0:00:35] Dat is mevrouw Heersch van GroenLinks PVDA.

[0:00:37] Dat is de heer Ram van de PVV.

[0:00:39] En dat is mevrouw Zeedijk Raven, moet ik dan zeggen, denk ik, daarbij.

[0:00:42] Zie ik op het bordje eigenlijk nu pas.

[0:00:44] Van de NSC, Nieuw Sociaal Contract.

[0:00:46] En ik ben zelf van de VVD.

[0:00:47] Ik ben vandaag even de voorzitter, maar ook woordvoerder namens de VVD.

[0:00:51] Mogelijk komt er nog de collega Teunissen van de Partij voor de Dieren aan schuiven.

[0:00:55] maar ik dacht laten we toch maar, omdat het tien uur is, voortvarend starten.

[0:00:59] Ik heet ook iedereen op de publieke tribune mooi gevuld van harte welkom

[0:01:02] en uiteraard de mensen die vanuit de huis kijken.

[0:01:05] Misschien vooraf toch nog even één opmerking.

[0:01:08] Het is een technische briefing.

[0:01:09] Dat betekent dat het hier gewoon een technisch inhoudelijke discussie gaat zijn.

[0:01:12] Dus ook de vragen die we zo meteen gaan stellen

[0:01:14] moeten vooral van feitelijke aard zijn en geen politieke discussies.

[0:01:18] Daar zal ik ook alert op zijn.

[0:01:19] Maar ik kijk ook even naar u, mocht u een vraag zeggen van,

[0:01:21] goh, ik weet niet precies of ik daar op een antwoord op wat die opportunist geeft,

[0:01:24] het ook even aan, want het is ook altijd een kwestie van, het is nooit met een schaartje te knippen en

[0:01:28] de intentie is ook altijd niet per se dan dat het een politieke vraag was, maar vooral interesse.

[0:01:33] Dat gezegdhebbende, wie kan ik als eerste het woord geven namens u?

[0:01:38] Dank u voorzitter. Dank voor de uitnodiging voor deze technische briefing. We gaan het zoals u

[0:01:43] het hebben, zoals u zei, het hebben over het combinatiebeleid en de combinatielanden.

[0:01:48] Mijn voorstel is dat ik even kort door de agenda zou lopen en dan tegelijkertijd ook even de

[0:01:51] collega's voorstellen die hier aan tafel zitten.

[0:01:56] Dus allereerst, we gaan het hebben over vandaag over het combinatiebeleid.

[0:02:00] En we hebben een presentatie van ongeveer 20 minuten.

[0:02:03] Dat zou dan ook voldoende tijd laten voor vragen en antwoorden.

[0:02:06] We gaan het hebben over het,

[0:02:07] dat kunt u ook zien, over het waarom, het wat, het waar en het wie van het combinatiebeleid.

[0:02:14] We gaan het op uw verzoek ook hebben over de dilemma's,

[0:02:17] hoe partners aankijken tegen die beleid en het beleid van andere EU-lidstaten.

[0:02:21] En we sluiten ook af met een drietal voorbeelden, zodat het ook concreet wordt wat we nou precies

[0:02:26] doen in die landen.

[0:02:28] Maar laat ik beginnen met het voorstellen.

[0:02:31] Mijn naam is Marcel German, ik ben dus directeur duurzame economische ontwikkeling bij buitenlands

[0:02:36] zaken, maar ik ben ook ambassadeur voor het bedrijfsleven en ontwikkeling.

[0:02:40] Ik coördineer het combinatiebeleid en ik ben ook formeel de opdrachtgever vanuit BZ.

[0:02:45] Maar het combinatiebeleid kan alleen slagen als we dat samen doen, dus we doen het uiteraard

[0:02:49] gezamenlijk.

[0:02:50] Dat betekent allereerst met twee andere directies van BZ, dat zijn internationaal ondernemen

[0:02:56] en inclusieve groene groei.

[0:02:58] Dat is dan Wampi Libon, die is op het moment directeur inclusieve groene groei, maar tot

[0:03:02] vorige maand was ze directeur internationaal ondernemen en ze spreekt hier voor beide directies.

[0:03:08] Anderzijds werken we ook heel nauw samen met het ministerie van LVVN over het gebied van

[0:03:11] tuinbouw en voedselzekerheid in Den Haag en op onze ambassades met de landbouwattentiees.

[0:03:17] Vandaar ook dat Ralph van de Beek, manager international bij LVVN, vandaag bij ons is.

[0:03:22] Dan hebben we Abel Neering, die is van RVO, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

[0:03:27] Die is de coördinator van de Combi-aanpak...

[0:03:30] en verantwoordelijk voor de praktische uitvoering van het Combi-beleid.

[0:03:34] En als laatste hebben we ook Raymond Bijmers bij ons aan tafel.

[0:03:38] Die is de sectorhoofd agri-food bij Invest International.

[0:03:41] Dus hij is vanuit die organisatie nou betrokken bij dit combinatiebeleid.

[0:03:48] Gaan we door naar het waarom.

[0:03:50] Waarom ontstond dit combinatiebeleid en waarom doen we het?

[0:03:54] Eigenlijk zijn we natuurlijk al langere tijd bezig, je ziet hier een tijdlijn, we zijn

[0:03:59] al twaalf jaar bezig met het slim combineren van hulp, handel en investeringen.

[0:04:03] En dat doen we omdat we geloven dat deze drie, hulp, handel en investeringen, elkaar in opkomende

[0:04:09] markten eigenlijk enorm versterken en resulteren in win-win oplossingen voor Nederland, maar

[0:04:14] ook voor de landen daar, de opkomende markten daar.

[0:04:16] En uiteraard is ons streven naar beleidscoherentie, dus zorgen dat verschillende beleidsterreinen

[0:04:21] elkaar versterken en niet in de weg zitten, is natuurlijk nog veel ouder.

[0:04:25] U kunt zien hier van 2010, zo'n 14 tot 12 jaar geleden, hadden we allereerst een adviesrapport

[0:04:31] van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en het kabinet Rutte II, die een impuls gaven

[0:04:37] aan het vergroten van de synergie tussen onze internationale ontwikkelingshulp, ons handelsbeleid

[0:04:41] en de kennisgebieden waarin Nederland sterk in is, internationaal voor opload, zoals voedselzekerheid.

[0:04:47] Uiteraard ook water, maar dan de watersector maar in de brede zin van het woord en gezondheidszorg.

[0:04:53] In 2011 concludeerde de IOB, dat is onze beleidsevaluatie eenheid van BZ, en dat zijn in mijn woorden,

[0:05:00] dat eigenlijk in de periode 2013-2021 dat we de potentiële synergie tussen hulp, handel

[0:05:08] en investering nog onvoldoende hadden benut.

[0:05:11] omdat er eigenlijk te weinig om gestuurd was.

[0:05:15] Daarom hebben we eigenlijk sinds 2022, onder kabinet Rutte 4,

[0:05:19] hebben we geprobeerd om de aanbevelingen van IOB zo goed mogelijk op te volgen.

[0:05:23] En dat heeft dus een neerslag gekregen in het combinatiebeleid en de combinatielanden.

[0:05:28] Wat we dus proberen is dat we effectieve vorm geven aan het slim combineren van die hulphandelinvesteringen.

[0:05:33] En dat gebeurt zowel in theorie, door een beleidstheorie, maar vooral ook in de praktijk.

[0:05:37] En wat we eigenlijk doen, is we positioneren groepen bedrijven met oplossingen voor lokale

[0:05:43] uitdagingen daar.

[0:05:44] En dat doen we ook door te werken aan de juiste voorwaarden, we noemen het ondernemingsklimaat

[0:05:48] in die landen, zodat onze bedrijven daar ook beter kunnen werken en die sectoren te versterken.

[0:05:54] En waar dat door leidt, is dan economische groei en banen en natuurlijk ook voordelen

[0:05:58] voor het Nederlands bedrijfsleven.

[0:06:01] En de concrete voorwaarden, zoals ik zei, die komen nog later.

[0:06:05] Nou, dan gaan we naar het wat.

[0:06:07] Wat doen we en wat levert het op?

[0:06:09] We combineren onze inzet op ontwikkelingshulp, handel en investering in veertien opkomende

[0:06:13] markten.

[0:06:14] Daarbij focussen we op economische sectoren waar Nederlandse en lokale bedrijven en andere

[0:06:18] partijen elkaar veel te bieden hebben.

[0:06:20] Win-win.

[0:06:22] En door onze ontwikkelingshulp en handels- en investeringsbevolking te verbinden en sterker

[0:06:27] ook dan voorheen te focussen op sectoren of subsectoren, dragen we eigenlijk bij aan

[0:06:33] aan de ene kant een sterkere Nederlandse export- en investeringspositie.

[0:06:37] Dit draagt dan bij een Nederlands verdienvermogen en leveringszekerheid.

[0:06:41] Maar tegelijkertijd krijgen die veertien landen een duurzame economische impuls in de vorm

[0:06:46] van banen en betere inkomens.

[0:06:48] Er worden lokale waardeketers versterkt, ook om te voldoen aan EU-standaarden voor internationaal

[0:06:53] maatschappelijk verantwoord ondernemen.

[0:06:55] Dit draagt dus bij aan voedselzekerheid, stabiliteit en toekomstbestendigheid.

[0:07:00] Ik geef nu het woord aan Wampi.

[0:07:02] Waar doen we dit dan?

[0:07:03] We hebben 14 landen waar we actief zijn en waar we met die strategie...

[0:07:09] Voor uw vervolgst. Als u uw microfoon aan wilt zetten en uw buurman hem uit...

[0:07:12] Ja, het moet nog een beetje werken.

[0:07:14] Ja, heel goed. Waar?

[0:07:16] We zijn dus actief in 14 opkomende markten.

[0:07:20] U ziet de landen op dit schema.

[0:07:23] Acht landen in Afrika, vier in Azië...

[0:07:26] en dan hebben we verder ook nog Oekraïne en Colombia.

[0:07:30] En waarom richten we op deze markten?

[0:07:32] omdat dat uiteindelijk veel belovende markten zijn.

[0:07:35] Dus markten die nog best complex zijn, waar nog veel moet gebeuren...

[0:07:39] maar tegelijkertijd die ook grote potentie hebben...

[0:07:42] en waar wij met onze expertise en kennis ook echt wat kunnen betekenen...

[0:07:47] en het verschil kunnen maken.

[0:07:48] Om een voorbeeld te geven, Nigeria.

[0:07:52] Nu op dit moment 220 miljoen mensen wonen daar...

[0:07:57] groeien door naar 400 miljoen mensen, is de verwachting in 2050.

[0:08:03] Dus potentieel een hele belangrijke markt, ook heel veel inwoners en we kunnen daar echt

[0:08:08] met ons kennis heel veel betekenen.

[0:08:12] Die Nederlandse kennis die zit bij bedrijven, maar ook bij NGO's, ook bij kennisinstellingen,

[0:08:19] dus het is echt wat dat betreft echt een brede aanpak.

[0:08:23] En misschien voordat ik verder ga naar de volgende slide, het is niet omdat we deze

[0:08:26] landen hebben gekozen dat echt op andere landen we niks doen, ook daar zijn er natuurlijk

[0:08:31] instrumenten voor beschikbaar. Maar het is wel echt belangrijk om ook hierop te focussen.

[0:08:39] Als je dan kijkt van met wie doen we het nou? We hebben de afgelopen tijd echt 350 Nederlandse

[0:08:48] bedrijven in meer en mindere mate kunnen betrekken bij wat we aan het doen zijn.

[0:08:53] Er zijn met name sectoren waar we echt het verschil maken, waar we heel veel te bieden

[0:08:56] hebben als Nederland. Tuinbouweren kan je bijvoorbeeld hebben over saaigoedbedrijven,

[0:09:03] watertechnologie, afvalmanagement, de energiesector, gezondheidssector. En dat werken en dat samenwerken

[0:09:10] doen we ook dus heel erg nauw met partners in Nederland. Dus sector, brancheorganisaties

[0:09:15] van bedrijfsleven, VNL NCW, maar ook bijvoorbeeld een organisatie als Task Force Healthcare

[0:09:21] heeft heel veel kennis bijvoorbeeld van Kenia. En dan zie je op die manier kan je die kennis

[0:09:26] van die bedrijven kan je gebruiken.

[0:09:30] Wat is dan het voordeel voor die Nederlandse bedrijven?

[0:09:34] Dat je op een meer structurele manier consortia bouwt, ondersteunt, dat meerjarig doet.

[0:09:43] En dat je tegelijkertijd ook kijkt op welke manier je dan belemmeringen weg kan nemen.

[0:09:47] Zowel voor de Nederlandse bedrijven als ook de partners daar.

[0:09:50] Dus dat ook daar lokale impact wordt bereikt.

[0:09:53] En dat uiteindelijk ook gewoon een economie daar floreert en dat we daar ontwikkeling ook realiseren.

[0:10:00] Dus het is eigenlijk een veel efficiëntere en effectievere manier dan wat we daarvoor deden.

[0:10:08] Nou als je dan kijkt, ik ben voornamelijk ingegaan nu even op de bedrijven,

[0:10:11] maar het verschil maken we echt door die publiek-private samenwerking.

[0:10:14] Door dat hele brede verhaal en samen als one team op te treden.

[0:10:21] We noemen dat eigenlijk de Dutch Diamond.

[0:10:24] Dus aan de ene kant de overheid.

[0:10:25] Je ziet hier al een mooie afspiegeling aan tafel.

[0:10:28] Daar hebben ook onze ambassades echt een hele belangrijke rol.

[0:10:31] Die zijn echt onze ogen en oren te plaatsen.

[0:10:35] Werken heel goed samen met het ministerie.

[0:10:38] Dus het ministerie van LVVN.

[0:10:41] Maar ook infrastructuur en water.

[0:10:43] Omdat natuurlijk ook die wateropdracht en uitdagingen heel groot zijn.

[0:10:46] Financiele sector. Cruciaal om op te schalen.

[0:10:50] En om ook impact te bereiken, ook heel veel kennis natuurlijk over hoe bouw je consortia.

[0:10:55] Hoe zorg je daarvoor? Daar gaan we zo direct nog even op in.

[0:10:58] Invest International, banken, FMO, maatschappelijk middenveld.

[0:11:02] Er worden hier drie genoemd organisaties die heel veel ervaring hebben ter plaatse.

[0:11:08] Solidaritaat, IDH, Agiterra, maar ook zeker ook de kennisinstellingen.

[0:11:14] En als je alle partners bij elkaar voegt,

[0:11:16] Dan kan je echt als Nederland ook wel echt het verschil maken om in het buitenland effectief te opereren.

[0:11:27] Dankjewel. We hebben het nu gehad over het waarom, het wat, het waar en het wie.

[0:11:35] En nou wilden we ook even inzoomen op een aantal dilemma's waar we tegenaan lopen.

[0:11:41] Misschien even op het knopje. Ja.

[0:11:44] We hebben vier dilemma's geïdentificeerd.

[0:11:46] Nou, de eerste is eigenlijk dat er veel belangstelling is vanuit bedrijven om deel te nemen, maar

[0:11:52] tegelijkertijd kunnen we natuurlijk niet overal doen.

[0:11:55] Er moeten keuzes worden gemaakt qua landen en sectoren en dat zal zeker ook met de komende

[0:12:00] taakstelling niet minder worden.

[0:12:02] Dat betekent overigens niet, zoals Wampi zei, dat andere bedrijven en sectoren in de kou

[0:12:07] staan.

[0:12:07] De instrumenten staan natuurlijk voor hen open, ook in andere sectoren en andere landen.

[0:12:12] Dus dat is de eerste, de noodzakelijke keuzes te maken.

[0:12:14] De tweede is het snel resultaten willen boeken versus meer impact creëren.

[0:12:20] We willen natuurlijk snel resultaten boeken, maar die geïntegreerde aanpak op hulphandel

[0:12:24] en investeringen vergt een extra tijdinvestering.

[0:12:27] Ten meer ook omdat we gewoon in moeilijke markten werken waar we ook moeten werken aan het lokale

[0:12:32] ondernemersklimaat.

[0:12:33] Dus dit gebeurt met veel stakeholders, waaronder ook partneroverheden.

[0:12:37] Dus wat dat betreft is een realistische tijdlijn en verwachtingen noodzakelijk.

[0:12:40] Dit kwam ook uit de IOB-evaluatie over hulphandelinvesteringen.

[0:12:46] De derde is dat we op de korte termijn zijn de belangen soms tegengesteld.

[0:12:50] Een voorbeeld daarbij is lokale cacaoverwerking.

[0:12:55] Het model van dat wij alleen maar vooral exporteren naar Afrika, naar Afrikaanse markten, is eigenlijk

[0:13:00] niet meer houdbaar.

[0:13:01] Afrikaanse landen met een snel groeiende bevolking, met snel jeugd, willen ook waardecreatie in

[0:13:06] hun landen, zodat ze ook jobs voor hun jeugd kunnen aanbieden.

[0:13:09] Dus als we op dezelfde voet door zouden zijn gegaan, dan leidt dat uiteindelijk tot protectionisme.

[0:13:14] Dus dat is niet een belang van Nederland.

[0:13:16] Het is dus ons lange termijn belang om ook bij te dagen de ontwikkeling van die groeimarkten

[0:13:20] waar we juist die Nederlandse kennis en kunde weer kunnen inzetten.

[0:13:25] En tenslotte de focus op sterke Nederlandse sectoren versus risico nemen.

[0:13:29] Kijk, enerzijds focus ik natuurlijk op sectoren waar Nederlandse kennis en expertise zit en

[0:13:33] waar Nederlandse bedrijfsleven ook internationaal actief is.

[0:13:35] Maar anderzijds hebben we natuurlijk ook belang dat we ons ontwikkelen in bepaalde strategische

[0:13:41] sectoren, zoals bijvoorbeeld waterstof.

[0:13:44] Bij het ontwikkelen van die nieuwe sectoren kan dat ook meer tijd kosten, maar er zitten

[0:13:50] ook meer risico's aan.

[0:13:52] Dus die balans tussen waar kies je voor, dat is een dilemma waar we ook mee moeten dealen.

[0:13:59] Dan op uw verzoek ook nog even wat onze partners ervan vinden.

[0:14:03] De eerste geluiden van bedrijven en de partneroverheden zijn positief.

[0:14:08] Ik was zelf mee met de vorige minister voor ontwikkelingshulp,

[0:14:13] Buitenlands Handel en Ontwikkelingshulp, naar Ghana en die volkust,

[0:14:15] waar ook echt duidelijk te zien is dat daar positief wordt gereageerd.

[0:14:20] Deze manier van werken gebeurt op basis van gezamenlijke prioriteiten

[0:14:24] en ook op basis van gelijkwaardigheid.

[0:14:26] Zij zien ook echt die win-win situatie.

[0:14:31] En wat voor beleid voeren andere EU-lidstaten?

[0:14:35] Nou ja, ook andere EU-lidstaten zien natuurlijk belang van het betrekken van de private sector

[0:14:39] bij ontwikkelingsuitdagingen.

[0:14:41] Dat noem ik bijvoorbeeld Zweden, Duitsland, Frankrijk en Finland.

[0:14:44] En die werken ook aan het verbinden van hulphandelinvesteringen.

[0:14:48] Buiten de EU is ook het Verenigd Koninkrijk hierop actief.

[0:14:51] Daarnaast is ook de EU geïnteresseerd om ontwikkelingshulp en handel te verbinden.

[0:14:55] Dat gebeurt via de EU Global Gateway, waar je waarschijnlijk wel voor gehoord hebt.

[0:14:59] Dat is de EU-strategie voor hulp, handel en investeringen.

[0:15:02] En daar wordt samengewerkt en dat is ook de mogelijkheid voor Nederland om daar EU-middelen

[0:15:07] van te krijgen.

[0:15:08] En daar is eerder ook al een motie over ingediend en aangenomen.

[0:15:13] Er is ook vanuit de EU concrete interesse getoond om de Nederlandse inzet op het gebied

[0:15:17] van agro-logistiek in Kenia te ondersteunen.

[0:15:20] Dus wij hebben zelf een combitrack, de coldchain in Kenia, waarbij we nu zien dat er vanuit

[0:15:27] de EU ook interesse is om daarmee samen te werken.

[0:15:29] Dus dat is voor ons ook een mogelijkheid om wat wij doen op te schalen en daarbij ook

[0:15:34] middelen vanuit Europa daarvoor in te zetten.

[0:15:40] Dan wil ik nu het woord geven aan Abel van RVO.

[0:15:44] Dankjewel, Marcel.

[0:15:46] Op de slide hier zit u de combitracks.

[0:15:49] Ik zal ze niet allemaal aflopen, maar we geven straks een aantal voorbeelden.

[0:15:54] Maar wat is een combitrack nou?

[0:15:56] Een combitrack is een meerjarige sectorale aanpak in een combiland.

[0:16:00] En Wambi noemde het net al, de Dutch Diamond, die werkt daar samen om zakelijke kansen

[0:16:05] te verzilveren en een positieve impact te maken in de geselecteerde marktsectorcombinatie.

[0:16:11] Het Nederlandse MKB, met hun kennis en hun technologie, biedt daar oplossingen voor deze

[0:16:18] lokale uitdagingen. En het is ook een unieke manier van werken waarbij flexibel

[0:16:24] budget en meerdere instrumenten, zowel op handel als op hulp, strategisch en in

[0:16:29] samenhang worden ingezet. Een combi-track bestaat uit verschillende

[0:16:34] projecten die bijdragen aan één het positioneren van Nederlandse

[0:16:38] ondernemers, twee het wegnemen van drempels om succesvol te ondernemen en

[0:16:43] ten derde lokale sociaal-economische ontwikkeling en het creëren van waardig

[0:16:47] werk voor jongeren en vrouwen. En dit resulteert uiteindelijk in een win-win situatie met meer

[0:16:53] on-impact ten opzichte van stand-alone projecten. Ik ga nu een voorbeeld noemen. Dat is de off-grid

[0:16:59] zonne-energie in Nigeria. Ik zal beginnen bij de uitdaging. Slechts 60 procent van de

[0:17:09] Nigerianen heeft toegang tot een vrij onbetrouwbaar energie-netwerk. En in rurale gebieden is

[0:17:15] vrijwel niet. Daarom zijn ze afhankelijk van dure en vervuilende dieselgeneratoren en Nigeria zoekt

[0:17:23] daarom gewoon naar oplossingen. Nederland heeft veel kennis en technologie op off-grid zonne-energie

[0:17:28] oplossingen met name in de agrarische sector. Er is toen een cluster geweest dat aangeklopt heeft

[0:17:35] bij het consulaat-generaal en bij de RVO en die zegt wij zien hele grote kansen in Nigeria maar

[0:17:42] Maar we zien ook grote uitdagingen en drempels bij het ondernemen en daarvoor hebben ze onze

[0:17:47] hulp gevraagd.

[0:17:49] Vervolgens zijn wij gaan samen met deze bedrijven, maar ook zeker samen met lokale stakeholders

[0:17:53] gaan programmeren.

[0:17:55] En dat heeft geresulteerd in een aantal uitdagingen waar we ook oplossingen voor hebben gevonden.

[0:18:02] Onder andere een gefragmenteerde markt betekent dat het een markt is met heel veel kleine

[0:18:06] spelers, waardoor het heel moeilijk is goede zakenpartners te vinden.

[0:18:13] Daarvoor hebben we een digitale solar marketplace opgestart.

[0:18:17] Hier worden vragen aanbod bij elkaar gebracht en wordt samenwerking gefaciliteerd.

[0:18:24] Ook de bekendheid van de Nederlandse off-grid solar energie sector is nog niet heel groot in Nigeria.

[0:18:30] Daarvoor hebben we dus verschillende handelsbevorderende activiteiten gestart, waaronder marktstudies,

[0:18:35] evenementen, missies, het ondersteunen van bedrijvenclusters en meer.

[0:18:40] Ook een teknisch personeel is iets waar de Nederlandse bedrijven tegen aanlopen.

[0:18:45] Dus werken wij samen aan capaciteitsopbouw en curriculumontwikkeling...

[0:18:48] met kennisinstellingen daar en in Nederland.

[0:18:51] En tot slot toegang tot financiering.

[0:18:53] Er is ook een Dutchdesk opgericht door Invest International bij een lokale bank.

[0:18:59] En dit biedt financieringsoplossingen voor zowel Nederlandse als Nigeriaanse klanten.

[0:19:05] Tot slot.

[0:19:07] Ik wilde ook nog heel kort meegeven wat de meerwaarde van de Combi-aanpak is voor mijn organisatie, voor RVO.

[0:19:13] Met Combi-tracks kan RVO namelijk nu maatwerk leveren gericht op wat market-sector combinaties in die Combi-landen,

[0:19:20] of in die opkomende markten moet ik zeggen, nodig hebben.

[0:19:23] Opkomende markten vragen namelijk om een andere aanpak.

[0:19:27] Er is veel vraag naar kennis en technologie en investeringen vanuit Nederland in deze

[0:19:33] landen.

[0:19:34] Maar die sector dient ook versterkt te worden ten behoeve van het slagen van deze lokale

[0:19:38] oplossingen en lokaal-sociaal-economische ontwikkeling.

[0:19:41] Hierdoor is de dienstverlening van RVO aan Nederlandse bedrijven in opkomende markten

[0:19:47] slachtkrachtiger geworden.

[0:19:49] Nederlandse bedrijven hebben namelijk meer, langer en gerichter ondersteuning nodig in

[0:19:52] opkomende markten en dat kunnen wij nu bieden via deze combi-tracks.

[0:19:56] En tot slot heeft het RVO-inzet meer lokale impact.

[0:20:00] De match tussen lokale vraag en uitdagingen en Nederlandse kennis en technologie die staat centraal.

[0:20:07] We focussen dus op die marktsector-combinaties waar we als Nederland sterk in zijn,

[0:20:10] bijvoorbeeld landbouw en water.

[0:20:12] En deze sector wordt gericht versterkt met verschillende projecten die elkaar versterken.

[0:20:16] Dank u wel.

[0:20:19] Raymond van Invest International.

[0:20:23] Goedemorgen, ik zal kort iets vertellen over de Kombitrack in Vietnam, die gaat over aquacultuur

[0:20:29] en concentreert zich voornamelijk over de toekomstbestendigheid van die sector in een kwetsbaar gebied als de

[0:20:35] Mekongdelta.

[0:20:37] We positioneren Nederlandse oplossingen die de productie kunnen verhogen, maar tegelijkertijd

[0:20:42] ook een verduurzamingseffect hebben.

[0:20:44] Dat heeft een positief effect op de leefbaarheid en het inkomen van de lokale kwekers.

[0:20:51] Verschillende Nederlandse bedrijven zijn zich aan het ontwikkelen in deze waardeketen.

[0:20:56] Zowel MKB-bedrijven als grotere bedrijven.

[0:20:59] Het zijn onder andere bedrijven die voer verstrekken, die technische oplossingen bieden en die zich

[0:21:06] bijvoorbeeld richten op natuurlijke kustbeschermingsprojecten.

[0:21:10] Vietnam is een grote exporteur van garnalen, een van de grootste wereldwijd.

[0:21:15] Het is een belangrijke sector lokaal voor de economie en de werkgelegenheid.

[0:21:20] Nederland is bovendien een van de grootste importeurs van deze garnalen in de EU.

[0:21:25] Als Invest International richten wij ons op Nederlandse bedrijven en Nederlandse procenten

[0:21:30] van exportproducten, kapitaalgoederen, en die proberen wij te financieren.

[0:21:35] En wat we hebben gezien is dat commerciële partijen hier steeds mindere mogelijkheid

[0:21:39] toezien.

[0:21:41] Bijvoorbeeld Nederlandse banken die een terugtrekkende beweging maken.

[0:21:46] De Combitrack die probeert samenwerking te creëren tussen zowel Nederlandse en Vietnamese

[0:21:53] bedrijven om gezamenlijk die waardigheden aan te pakken en zo de financiering van projecten

[0:22:00] mogelijk te maken.

[0:22:05] Ja, dank. Fijn om hier te zijn en misschien ook wel passend om juist vanuit LVVN de laatste te doen,

[0:22:14] want zoals u misschien heeft gezien hebben eigenlijk alle Combi-tracks die nu weer in

[0:22:22] operatie zijn een link met ons terrein en we hebben ook mensen...

[0:22:27] Ik wil even de collega vragen om de microfoon uit te zetten en dat vraag ik steeds en de

[0:22:34] Degene van wie zijn microfoon aan staat, daar staat ook de camera op.

[0:22:40] Heel goed. Ik neem aan dat ik kan vervolgen en niet hoef te beginnen.

[0:22:45] We hebben ook mensen zitten op alle ambassades...

[0:22:49] met de uitzondering van Bangladesh vanuit LVVN om hierop samen te werken.

[0:22:53] Ik zal me nu constateren op Egypte.

[0:22:58] Klimaat- en waterslim landbouw.

[0:23:00] Ik denk ook een goed voorbeeld van de wereldwijde uitdaging...

[0:23:04] hoe we ervoor zorgen dat een groeiende wereldbevolking,

[0:23:07] en in Egypte groeit de bevolking ook,

[0:23:10] ook in de toekomst verkrachtig gevoed kan worden,

[0:23:15] en het landbouwsysteem verkrachtig is.

[0:23:17] Daar is op dit moment in Egypte geen sprake van.

[0:23:21] De opbrengsten nemen af als gevolg van klimaatverandering,

[0:23:25] bevolking groeit, watergebruik,

[0:23:29] daar is waterstress en verzeilding van irrigatie, water en bodem.

[0:23:32] speelt daar allemaal een rol.

[0:23:35] En de Klimaat en Waterslimme Agriculture Combatrack

[0:23:39] richt zich dan ook op het verbinden van

[0:23:41] Egyptische, Nederlandse en internationale bedrijven

[0:23:44] en kennisinstellingen en instituten

[0:23:47] om een antwoord te vinden op die uitdagingen

[0:23:52] en het klimaat- en waterslimme landbouw te bevorderen.

[0:23:56] We werken dus duidelijk aan een verkrachtig

[0:23:58] toekomstig bestendig landbouwsysteem

[0:24:00] waarin specifiek veel aandacht is voor boeren, jongeren en vrouwen, vrouwelijke ondernemers.

[0:24:07] Dat helpt ook bij het bevorderen van IMVO-doelstellingen, door die verbindingen van die ondernemersnetwerken

[0:24:14] kunnen ook Nederlandse bedrijven in hun ketens beter zicht hebben en werken aan maatschappelijke

[0:24:19] fonds, ondernemer doelstellingen, met hun partners en in die markt.

[0:24:26] Dus daar, dat netwerk levert al wat op.

[0:24:29] En we hebben dus in Egypte een partner voor international business bij een programma, samenwerking

[0:24:40] van vijftien Nederlandse bedrijven, twee kennisinstellingen, om te kijken hoe we in de Egyptische kassensector

[0:24:47] kunnen gaan betreden en daar die markten ontwikkelen, kansen te ontwikkelen en de Nederlandse handelspositie

[0:24:53] te vergroten.

[0:24:54] Daarnaast zijn er drie impactclusters gericht op businesscases in de open teelt, dus dat

[0:25:00] is in de buitenlichtakkerbouw, en in de bedekte teelt, dat kan zowel in een high-tech kas maar

[0:25:07] ook gewoon onder plastic zijn, en één voor citrusvruchten.

[0:25:12] Er zijn 17 Nederlandse bedrijven bij betrokken en ik denk dat vooral het impactcluster citrus

[0:25:17] een mooi voorbeeld is van handel met impact. Want daar worden nieuwe klimaatadaptieve rassen

[0:25:25] geïntroduceerd, gecombineerd met een afnamegarantie voor kleinere boeren en een grote aandacht voor de

[0:25:33] inclusiviteit van vrouwen. Dus daar zie je dat dat zonder het Nederlands belang is, maar ook dus de

[0:25:38] lokale ontwikkeling. Nou, we zien dus ook dat er meer aandacht is voor bedrijfsbeurzen. Dus

[0:25:45] Nederlandse bedrijven komen daar op een Nederlandse paviljoen, op de grootste tuinbouwbeurs.

[0:25:50] En we gebruiken die ondernemersnetwerken ook voor het opzetten van een waterbeleidsdialoog

[0:25:57] en verdere ondersteuning van de programma's die op dat gebied zijn.