Arbeidsmigratie

[0:00:02] Welkom. Welkom allemaal.

[0:00:04] Aan de orde vandaag is het commissiedebat van de vaste commissie voor sociale zaken en werkgelegenheid.

[0:00:11] Met als onderwerp arbeidsmigratie.

[0:00:14] Van harte welkom aan meneer Van Heyem.

[0:00:18] Welkom in uw nieuwe rol en ook uw eerste commissiedebat met ons.

[0:00:22] Welkom ook aan alle leden.

[0:00:24] Welkom ook aan het publiek.

[0:00:26] In grote getale gekomen en de luisteraars thuis.

[0:00:30] Dit debat, in de eerste termijn, hebben we vijf minuten spreektijd per lid.

[0:00:36] Wij gaan het gezien ook het aantal mensen wat hier zit houden op drie interrupties in de eerste termijn.

[0:00:43] En een formeel puntje, mevrouw Van der Plas is officieel geen lid van deze commissie.

[0:00:48] En tenzij daar iemand tegen is, wensen wij haar van harte welkom bij dit debat.

[0:00:52] Het is een mooiste commissie, dus van harte welkom.

[0:00:59] Het is natuurlijk ook het eerste commissiedebat van het nieuwe parlementaire jaar, dus we

[0:01:03] vinden het altijd leuk om die primeur te hebben als SZW.

[0:01:08] En dan mag ook als eerste aftrappen vandaag mevrouw Pot, kan ik u het woord geven.

[0:01:14] Dat kan voorzitter en wat een eer inderdaad als eerste.

[0:01:18] Voorzitter, er wordt de laatste tijd veel gesproken over arbeidsmigratie en dat is terecht.

[0:01:23] Arbeidsmigratie heeft een grote impact op ons land.

[0:01:27] Mensen hier in Den Haag bijvoorbeeld kennen uit de eerste hand de druk die gepaard gaat

[0:01:30] met veel arbeidsmigranten uit het Westland die hier een huis hebben gevonden.

[0:01:34] En arbeidsmigranten zelf worden te vaak slachtoffer van uitbuiting en onmenselijke toestanden.

[0:01:40] Het is echter wel belangrijk om niet voorbij te gaan aan het belang van arbeidsmigranten

[0:01:44] voor onze welvaart en ons welzijn.

[0:01:46] Zij zorgen voor genoeg handen aan het bed in verpleeghuizen, voor technici op onze scheepswerven

[0:01:51] en voor een bedrijf als ASML dat gaat uitbreiden en de extra werknemers niet allemaal binnen onze grenzen gaat vinden.

[0:01:57] Met gerichte arbeidsmigratie blijft Nederland groeien en bloeien.

[0:02:02] De staatscommissie geeft een heldere boodschap af.

[0:02:04] We moeten regie krijgen op wie hier komt werken.

[0:02:07] D66 deelt die boodschap.

[0:02:09] Daarom doen we vandaag een aantal voorstellen.

[0:02:13] Zoals duidelijk werd in de rondetafelgesprekken na aanleiding van de staatscommissie,

[0:02:17] kunnen we alleen verder door keuzes te maken ten aanzien van onze economie.

[0:02:20] We moeten focussen op die activiteiten die het meest bijdragen aan brede welvaart in Nederland.

[0:02:26] Van de 800.000 arbeidsmigranten in Nederland verdient de helft minimumloon,

[0:02:30] soms ook in sectoren die vervuilend of niet duurzaam zijn.

[0:02:34] En bovendien leggen arbeidsmigranten, of eigenlijk dan hun werkgevers,

[0:02:37] een groot beslag op de schaarse sociale voorzieningen zoals ruimte.

[0:02:41] Tussen 2016 en 2021 kwamen er 2.500 grote bedrijfsgebouwen bij.

[0:02:46] Het aantal grote distributiecentra groeide zelfs maar met liefst 40 procent.

[0:02:52] Deze centra nemen veel ruimte in en de laagbetaalde arbeidsmigranten die er werken, moeten ook

[0:02:56] ergens wonen.

[0:02:58] En daarom wil D66 de sociaaleffectrapportage, of ook wel de bedrijfseffectrapportage genoemd,

[0:03:03] meer en beter inzetten.

[0:03:05] Zo'n rapportage geeft gemeenten de mogelijkheid beter te kijken naar wat de gevolgen zijn

[0:03:08] van de vestiging van een bedrijf op de gemeenten en de mensen die er wonen.

[0:03:13] Verschillende gemeenten doen hier een pilot mee, maar het lijkt nu alsof er in die pilot

[0:03:16] alleen gekeken wordt naar de gevolgen voor de huisvesting en dat andere belangrijke sociale

[0:03:20] voorzieningen zoals zorg, openbaar vervoer en scholen niet meegenomen worden.

[0:03:25] Is er plek voor kinderen om naar school te gaan?

[0:03:26] Kunnen mensen zich inschrijven bij de huisarts?

[0:03:28] Alleen op die manier kunnen we een echte afweging maken.

[0:03:31] Mijn vraag aan de minister is dan ook, klopt dat?

[0:03:33] En zo ja, waarom is hiervoor gekozen?

[0:03:36] De rapportage geeft nu bovendien alleen informatie die dient als basis voor een gesprek.

[0:03:40] Maar alleen een gesprek is te vrijblijvend en niet voldoende.

[0:03:44] Veel gemeenten willen dan ook liever een verplichtend karakter voor de rapportage en de consequenties

[0:03:47] die daaruit blijken, om die ook onderdeel te maken van het vestigingsbeleid.

[0:03:51] Is de minister hierover met gemeenten in gesprek?

[0:03:55] En dan, voorzitter, ons tweede punt.

[0:03:57] Nederland is groot gebruiker van wat de Adviesraad Migratie de sluiproute voor arbeidsmigratie

[0:04:02] van buiten de EU noemt.

[0:04:04] Het inzetten van de A1-verklaring door werkgevers om de nationale regels met betrekking tot arbeidsvoorwaarden

[0:04:09] en lonen te omzeilen.

[0:04:11] Werkgevers halen bijvoorbeeld Sloveense detacheringsbureaus, Nigeriaanse werknemers en drukken vervolgens

[0:04:17] de loonkosten door premies af te dragen in het uitzendende land, die vaak lager zijn

[0:04:21] dan die in ons land.

[0:04:22] We kunnen dit aanpakken door A1 te benutten waar het voor bedoeld is, het tijdelijk halen

[0:04:27] van bijvoorbeeld een monteur die kortdurend in Nederland werkt.

[0:04:30] Dit kan door als Nederland te eisen dat iemand die binnenkomt op een A1-constructie minimaal

[0:04:34] 125 procent van het minimumloon moet verdienen.

[0:04:37] Voor lonen daaronder gaat een terwerkstellingsvergunning gelden.

[0:04:41] Daarnaast dienen werkgevers die geen melding doen van de inzet van derde landers een stevige

[0:04:44] boete te ontvangen.

[0:04:46] Zo voorkomen we uitbuiting van kwetsbare arbeidsmigranten.

[0:04:49] Welke stappen is de minister nou aan het zetten om A1-verloning in te perken?

[0:04:54] Voorzitter, ons derde voorstel zal ik heel kort toelichten, want D66 pleit namelijk

[0:04:58] al jaren voor een vakkrachtregeling voor die sectoren die cruciaal zijn voor ons land.

[0:05:03] Het lijkt alsof meer partijen zich nu beseffen hoe belangrijk het gericht te halen van mensen

[0:05:08] voor cruciale beroepen is.

[0:05:10] En daarom zal D66 opnieuw een voorstel doen om dit van de grond te krijgen.

[0:05:14] En dan tot slot, voorzitter, want je zou het al bijna weer vergeten, maar de invoering

[0:05:18] van de WTTA, de wet ter beschikkingstelling, de invoering van de WTTA is met een jaar uitgesteld.

[0:05:32] en dat betekent weer een jaar langere uitbuiting van kwetsbare arbeidsmigranten.

[0:05:37] Ook hoorde ik de partijleider van deze minister hier in een lezing van de week zich boos om maken.

[0:05:42] Mijn vraag aan de minister is dan ook wat gaat hij in de tussentijd doen om hen te helpen.

[0:05:48] Arbeidsmigratie kan een probleem zijn, maar ook een oplossing.

[0:05:51] En het is aan ons, hier, om ervoor te zorgen dat het een oplossing wordt.

[0:05:55] Ik hoop dat deze Kamer bereid is om verder te gaan dan alleen een debat over voor of tegen arbeidsmigratie.

[0:06:01] en dat we samen kunnen kijken hoe we het goed kunnen regelen.

[0:06:04] Vandaag heb ik daar een paar voorstellen voor gedaan.

[0:06:07] Dank u wel.

[0:06:09] Dank u wel.

[0:06:10] Ik kijk even rond en dan geef ik graag het woord aan de heer Aartsen.

[0:06:20] Dank u, voorzitter.

[0:06:22] En inderdaad een bijzonder onderwerp vandaag arbeidsmigratie maar over te spreken.

[0:06:25] Laat ik ook beginnen met dat arbeidsmigratie natuurlijk in beginsel een positief fenomeen is.

[0:06:30] Het zorgt voor economische groei en daarmee ook voor belastinginkomsten,

[0:06:33] waardoor wij politie, zorg en onderwijs kunnen betalen.

[0:06:37] Mits goed geregeld is het ook goed voor mensen zelf,

[0:06:39] op het moment dat ze meer geld kunnen verdienen hier dan in hun thuisland,

[0:06:43] waardoor ze terug kunnen keren en daar iets moois kunnen beginnen.

[0:06:45] En inmiddels, iedereen die heel veel ondernemers zal spreken, zal weten dat

[0:06:48] Nederlandse ondernemers simpelweg niet meer zonder arbeidsmigranten kunnen.

[0:06:52] Maar net zoals eigenlijk alles in het leven,

[0:06:55] is overal waar het woord te voor staat niet goed, heb ik altijd geleerd.

[0:06:59] Volgens mij is dat nu ook het geval.

[0:07:01] De aantallen arbeidsmigranten in Nederland is simpelweg te hoog.

[0:07:04] De schattingen lopen uit 1 van 700.000 tot soms zelfs 1,2 miljoen arbeidsmigranten die in Nederland zijn.

[0:07:10] Er is sprake van te veel laagproductieve arbeidsmigratie.

[0:07:14] Dat is macro-economisch, maar uiteindelijk komt dat in de kern neer, omdat het voor de toekomst van onze economie niet goed is.

[0:07:20] En we hebben te veel zaken, huisvesting, dakloosheid, uitbuiting, simpelweg niet goed geregeld.

[0:07:26] geregeld en dit zijn schaduwzijden waar we wat ons betreft over moeten hebben.

[0:07:30] En om die reden heeft de VVD vorige week

[0:07:31] dan ook haar hernieuwde visie kiezen wie we echt nodig hebben op dit onderwerp

[0:07:35] gepresenteerd. We moeten de schaduwzijde van arbeidsmigratie onder controle zien

[0:07:39] te krijgen, maar uiteraard wel op een manier die goed is voor onze economie,

[0:07:44] die onze economie en onze portemonnee niet schaadt, op een slimme economische manier.

[0:07:48] Ik mocht zojuist de hardcopy versie al aanbieden aan de minister.

[0:07:52] Ik nodig hem natuurlijk uiteraard uit om op

[0:07:54] om het hele stuk te reflecteren.

[0:07:56] Hij mag het uiteraard ook omarmen en uitvoeren,

[0:07:59] maar ik zou er vandaag graag een paar richtlijnpunten op willen uitlichten.

[0:08:04] En één daarvan, één van de oplossingen om die arbeidsmigratie,

[0:08:07] die je wettelijk niet zozeer binnen Europa kan leren,

[0:08:10] maar wel kan doseren, kan ontmoedigen,

[0:08:12] is wat ons betreft het stimuleren van innovatie en robotisering.

[0:08:16] En nee, dat is niet het ei van Columbus,

[0:08:17] maar het is wel echt een richting waar veel winst uit te halen is

[0:08:20] en welke kant we op moeten gaan.

[0:08:21] Dus ik ben ook graag benieuwd welke manieren,

[0:08:25] hoe de minister daartegen aankijkt, hoe je met meer arbeidsbesparingen

[0:08:28] innovaties en robotisering zou kunnen gaan stimuleren.

[0:08:31] Ondernemers lopen eigenlijk tegen twee zaken aan.

[0:08:33] Eén, op dit moment zijn robots nog simpelweg duurder,

[0:08:36] de automatisering nog duurder dan het gebruikmaken van arbeidsmigranten,

[0:08:39] waardoor mensen zich, als ze het al doen,

[0:08:41] vaak de enigen zijn en uit de markt prijzen.

[0:08:43] En een tweede probleem is eigenlijk een kip-ei-discussie.

[0:08:46] De technologie is vaak beschikbaar.

[0:08:47] Je krijgt mails van tal van mensen van slimme koppen uit de regio Eindhoven,

[0:08:51] maar de toepassing voor ondernemers is er nog niet.

[0:08:54] En dan zit je in een kip-ei en dan moet je dat balletje,

[0:08:56] wat ons betreft, aan het rollen krijgen.

[0:08:59] Is de minister dan ook bereid om een verkenning te gaan starten,

[0:09:02] dat zouden wij graag willen voorstellen,

[0:09:03] naar eigenlijk het complete instrumentarium,

[0:09:06] de belasting aftrekken, de afschrijvingsmogelijkheden

[0:09:08] die ondernemers hebben, subsidieregelingen die op dit moment al bestaan,

[0:09:12] hoe je die wat meer kan specificeren richting arbeidsbesparingen

[0:09:15] in plaats van eigenlijk het brede economische doel wat er nu vaak dient,

[0:09:19] productieverhoging. Ik denk dat die echt een slag nog te slaan is.

[0:09:23] Voorzitter, een ander punt zijn de schimmige constructies en malefiede praktijken.

[0:09:28] Ik zie mevrouw Bikker. Mevrouw Bikker, dus ik stop bij u.

[0:09:31] Ja, voorzitter, wij delen hier een microfoon voor de kijkers thuis

[0:09:34] en verder zijn het twee verschillende partijen.

[0:09:40] Ik dank de heer Aartsen al voor het begin van zijn betoog

[0:09:44] Ik was ook positief verrast dat de VVD stevige voorstellen neerlegt.

[0:09:48] De roze olifant die er tijdenlang was in de Kamer, als het ging over arbeidsmigratie,

[0:09:54] wordt eindelijk benoemd.

[0:09:55] Er komen ook concrete voorstellen vanuit het kabinet, maar ook vanuit de VVD.

[0:10:00] Daar ben ik blij mee, ook als ik kijk naar de afgelopen jaren, dat we wel vaak dingen benoemden,

[0:10:05] maar dat we ook te weinig hebben aangepakt.

[0:10:08] Nu hoor ik, de heer Aartsen, ook dingen zeggen over een economisch perspectief.

[0:10:11] Kijk nou nog eens naar dat belastingstelsel, wat ook de gevolgen zijn, juist ook voor arbeidsmigratie.

[0:10:16] En dat begrijp ik.

[0:10:19] Tegelijkertijd is mijn zorg dat we dan te vaak te positief kijken naar de belastingregelingen die we

[0:10:25] hebben, als het gaat over de expertregeling en als het gaat over de etica.

[0:10:29] En ik zou de heer Aartsen daarom willen uitdagen dat we niet alleen kijken naar die economische

[0:10:33] effecten, maar juist ook naar de maatschappelijke effecten en naar de andere gevolgen, omdat we te

[0:10:39] We hebben heel vaak gezien dat de winst economisch zo zeker zit,

[0:10:43] maar dat de lasten gedragen worden door de samenleving.

[0:10:46] Neem de Matrasse maandag die het gisteren weer was in Den Haag.

[0:10:49] Hoe kijkt de heer Aartsen daarnaar als hij vraagt om een verkenning aan het kabinet?

[0:10:52] Is dat dan ook een verkenning die ook naar de maatschappelijke gevolgen kijkt

[0:10:55] en naar de reële prijs in plaats van alleen de economische prijs?

[0:10:59] Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:11:01] Dank voorzitter. Wat ons betreft gaan wij echt kijken in die verkenning

[0:11:05] ...naar hoe kun je nou het bestaande instrumentarium inzetten...

[0:11:08] ...om het doel, namelijk arbeidsbesparingen...

[0:11:10] ...iedere econoom zal uitleggen dat het grootste probleem...

[0:11:12] ...voor de komende twintig jaar in Nederland zal zijn, arbeidsproductiviteit...

[0:11:15] ...hoe we arbeidsbesparingen, specifieke sectoren...

[0:11:17] ...die heel veel gebruik maken van arbeidsmigratie...

[0:11:20] ...hoe je die op gang kan brengen.

[0:11:22] Het maakt voor een ondernemer nog wel uit...

[0:11:24] ...als hij z'n nek uitsteekt, hè, ik ben in de Bollestreek geweest...

[0:11:27] ...een aantal van die ondernemers hebben zo'n ziektekieme robot daar.

[0:11:30] Het maakt nog wel voor zo'n ondernemer uit...

[0:11:32] of die dat in drie jaar mag afschuiven van de Belastingdienst,

[0:11:35] in vijf jaar of in tien jaar.

[0:11:37] Dat is namelijk het verschil tussen wel of niet investeren in zo'n robot.

[0:11:40] En concreet is dat het verschil tussen wel of geen in zo'n geval zes weken lang

[0:11:44] twaalf arbeidsmigranten laten werken op zijn veld.

[0:11:48] Dat maakt een overheidsregel, namelijk drie jaar, vijf jaar of tien jaar

[0:11:52] het mogen afschuiven van de Belastingdienst, in deze casus uit.

[0:11:56] En dat is eigenlijk wat ik oproep richting de minister.

[0:11:58] Laten we nu eerst door al die fiscale en subsidie-instrumentarium gaan en kijken hoe we die slim kunnen inrichten

[0:12:05] voor arbeidsbesparing, want uiteindelijk zal de Nederlandse economie het moeten hebben

[0:12:08] van arbeidsproductiviteit.

[0:12:10] Dat geldt zowel voor arbeidsmigratie, maar eigenlijk met iedere econoom die je spreekt,

[0:12:14] als wij onze welvaart willen vasthouden, heb je arbeidsproductiviteit nodig.

[0:12:18] Een vervolgvraag van mevrouw Bikker.

[0:12:20] Ja, voorzitter.

[0:12:21] Helder.

[0:12:21] In dat antwoord ontbreekt nog steeds wel dan het kopje samenleving, dus wat de lasten

[0:12:25] zijn voor de samenleving.

[0:12:27] En over de economische ratio wil ik heel graag ook met u meedenken, want ik zie die en de

[0:12:31] boterham moet verdiend worden en je kan een boterham niet uit de lucht pakken.

[0:12:34] Dus dat ben ik met u eens.

[0:12:35] Maar er zijn ook lasten voor de samenleving en die moeten we niet onder het tapijt vegen.

[0:12:39] Dus ik zou echt ook de VVD weer aanmoedigen om iedere keer als we dit verkennen ook telkens

[0:12:43] te kijken en wat betekent dat dan verder.

[0:12:44] Maar mijn tweede vraag, naar aanleiding van hoe u nu schetst hoe die verkenning eruit moet zien.

[0:12:50] Wanneer gaat de VVD dan keuzes maken?

[0:12:53] Want als we opnieuw alles gaan verkennen, dan zijn er volgens mij verschillen tussen sectoren.

[0:12:58] Want u heeft gelijk, als het gaat over de tuinbouw, dat daar misschien op heel veel plekken ook

[0:13:01] nog wel via die robotisering ook nog winsten boeken is.

[0:13:05] Maar als ik denk aan de slachthuizen, als ik denk aan de prostitutiesector, als ik denk

[0:13:10] aan de distributiesector, dan zijn er ook allemaal gewoon ook keuzes te maken wat voor economie

[0:13:15] wil Nederland zijn.

[0:13:16] En dat is niet alleen de verkenning, wat betekent het voor de ondernemer op de lange termijn,

[0:13:19] maar dat is soms ook de keuze maken.

[0:13:21] Deze vorm van industrie in een krap land zullen we misschien een tandje minder moeten doen,

[0:13:27] omdat we andere industrieën de ruimte willen geven.

[0:13:29] Impliceert uw verhaal ook die keuzes?

[0:13:31] Geeft u daar de minister de ruimte voor?

[0:13:33] Of is het alleen maar verkennen en de bal vooruit schoppen?

[0:13:35] Ik hoop het niet.

[0:13:36] Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:13:38] Er zijn twee andere mogelijkheden.

[0:13:40] Het laatste zeker niet.

[0:13:41] Het feit dat je überhaupt al zegt, op dit moment hebben wij een fiscale regeling

[0:13:45] en we gaan niet meer alle bloemen bloeien zeggen,

[0:13:48] Maar we gaan die regelingen inzetten voor arbeidsbesparing, dat is al een keuze.

[0:13:51] Dat is al een keuze door niet te zeggen, we moeten het van productieverhoging hebben.

[0:13:55] Wat op dit moment ook mag binnen zo'n fiscale regeling.

[0:13:57] Maar we gaan die fiscale regelingen toespitsen op arbeidsproductiviteit en arbeidsbesparing.

[0:14:02] Daarmee bespaar je al enorm veel maatschappelijke last.

[0:14:04] Dat is één al een vrij scherpe keuze, vind ik, die je maakt in dat instrumentarium.

[0:14:09] De andere kant waar u op refereerd heeft, het kiezen van sectoren.

[0:14:13] En dan ga ik mevrouw Bikker ook uitdagen om een klein beetje van haar roze wolk af te gaan stappen.

[0:14:18] Want het is een illusie dat wij hier in Den Haag kunnen bepalen hoe de Nederlandse economie eruit ziet.

[0:14:22] Gaan we nou op ons fietsje naar het Westland en aanbellen bij een tomatenkweker?

[0:14:27] Hallo, wij hebben hier vanachter een Harkensbureau besloten dat u weg moet.

[0:14:31] Dat gaat niet. Dat zijn prachtige mooie woorden die we hier met elkaar kunnen uitspreken.

[0:14:35] Maar de economische weerbastigheid is echt anders.

[0:14:37] We hebben vrijheid van economie. We hebben vrijheid van ondernemerschap.

[0:14:40] De Nederlandse vestigingswet is, geloof ik, afgestraft in 1974, gelukkig maar.

[0:14:45] Je mag in Nederland ondernemen.

[0:14:47] En hoe je kan sturen op die economie, is wat ons betreft...

[0:14:50] ...dus om te kijken hoe je slimme fiscale maatregelen kan nemen...

[0:14:53] ...die zorgen dat we juist minder arbeidsmigranten gaan gebruiken...

[0:14:56] ...in plaats van productie verhogen en dus meer arbeidsmigranten gaan gebruiken.

[0:15:00] En dan draagt het iets bij aan de maatschappij.

[0:15:02] En dan mag je wat mij betreft tomaten plukken, distributiecentra...

[0:15:05] ...ook slachterijen, als we dat netjes en goed organiseren met elkaar.

[0:15:08] Want we eten met elkaar vlees in Nederland, in ieder geval 95 procent van dit land.

[0:15:13] Dus dan zal dat ook moeten worden gedaan.

[0:15:15] Laten we dat doen op een manier dat het minder belastend is voor de maatschappij.

[0:15:17] Dat is mijn pleidooi.

[0:15:20] Ik ga eerst een klein punt van orde maken.

[0:15:23] Ben ik te lang?

[0:15:24] Nou, jij niet alleen.

[0:15:26] En mevrouw Bikker had ook een vrij aardige aanloop voor haar vraag.

[0:15:30] Toen we net vaststelden drie interrupties, toen zaten we hier nog maar met zeven leden

[0:15:33] en nu alweer met bijna het hele rijtje vol.

[0:15:35] We moeten korter bondiger zijn, anders halen we de vier uur niet.

[0:15:38] De twee uur dat we klaar moeten zijn is vier uur debattijd.

[0:15:42] Dus echt dringend beroepen om het korter en bondiger te houden.

[0:15:45] En dan kijk even naar mevrouw Bikker.

[0:15:46] Wilt u nog een derde vraag inzetten?

[0:15:49] Nee, voorzitter.

[0:15:49] Ik zou het wel willen, maar na uw waarschuwing durf ik niet.

[0:15:51] Dank u wel.

[0:15:53] Dank u wel.

[0:15:53] Dan is het volgende woord aan de heer Van Kent.

[0:15:58] Dank, voorzitter.

[0:15:59] De arbeidsinspectie zegt het is dweilen met de kraan open.

[0:16:02] We kunnen het niet aan qua handhaving en qua controle.

[0:16:05] Vindt de VVD ook dat er nu al teveel arbeidsmigranten in Nederland zijn?

[0:16:09] Mede dank, zei de VVD, en vindt de VVD ook dat daar paal en perk aan gesteld moet worden.

[0:16:14] En ziet de VVD ook die kans, omdat in Europa natuurlijk de afspraak is,

[0:16:17] als er sprake is van sociale ontwrichting, dan moet je wel in kunnen grijpen.

[0:16:21] En wil de heer Aartsen samen met de SP deze nieuwe minister opdragen om in Europa ervoor te zorgen

[0:16:27] dat Nederland de werkstellingsvergunningen mag invoeren,

[0:16:30] zodat we grip krijgen op arbeidsmigratie in plaats van die onbeperkte stroomarbeidsmigrant

[0:16:35] waar onder andere een van de hoofdsponsoren van de VVD

[0:16:38] Schat Himmeltje Rijk van is geworden,

[0:16:39] dat die stroom gestopt wordt.

[0:16:41] Want daar betalen de arbeidsmigranten en de gemeenschappen rekening voor

[0:16:44] en daar verdienen een enkeling, zeker in uw achterban,

[0:16:48] een hele goede boterham mee.

[0:16:50] En daarom de concrete vraag,

[0:16:52] wil de VVD samen met de SP deze minister opdragen

[0:16:54] om in Europa die uitzondering te bepleiten?

[0:16:57] Dank voor uw vijf vragen in één interruptie.

[0:17:00] En dan is het woord nu aan de heer Aartsen.

[0:17:02] De heer Van Kent begon zo constructief, zou ik bijna willen zeggen.

[0:17:06] En daarna eindigde hij met een voorstel die wat ons betreft in de Efteling thuis hoort.

[0:17:09] In plaats van bij een serieus politiek debat.

[0:17:11] Want we hebben in Europa oprecht ook gewoon vrijheid van persoon en van verkeer.

[0:17:15] En dat is heel goed.

[0:17:16] En ik zou het idioot vinden om Belgen en Duitsers een werkvergunning te gaan geven op het moment dat ze de grens overgaan.

[0:17:21] Dat moeten we niet doen. Je mag ook geen onderscheid maken binnen Europa.

[0:17:23] Laten we dat niet doen. Dat is gewoon de realiteit.

[0:17:26] Waar wij elkaar wel kunnen vinden, want ik ga nu even de brug slaan.

[0:17:28] Ik hoop dat u die ook met mij mee gaat pakken.

[0:17:30] Ik vind wel dat wij inderdaad ook in Brussel

[0:17:33] de discussie moeten voeren over de schaduwzijde.

[0:17:37] Ik kom zo met een voorstel over hoe wij A1-constructen

[0:17:41] echt paal en perk moeten stellen, ook in Brussel.

[0:17:44] Maar ik wil ook graag een keer, we kunnen op een later moment doen,

[0:17:46] een discussie gaan starten over registratie van kinderen.

[0:17:49] Ik snap dat we registratie van individuen niet kunnen doen,

[0:17:52] maar laten we alsjeblieft voor kinderen kijken of we iets kunnen doen,

[0:17:54] want die situaties in heel veel steden in Nederland zijn echt verschrikkelijk.

[0:17:58] Dus als u die handschoenbewijzen wil oppakken, hetzelfde geldt voor het harder aanpakken

[0:18:02] vanuit de inspectie van Malafie de Boeven, dan kunnen we elkaar vinden.

[0:18:07] Maar wij gaan zeker niet zover dat we het vrij verkeer van personen in Europa overhoop

[0:18:12] willen gooien.

[0:18:14] De voorzitter.

[0:18:15] Dit soort voornemens en ook het voorstel wat de minister heeft gedaan recent, dit soort

[0:18:19] voornemens en plannen kennen we nu al 15 jaar.

[0:18:22] En in die 15 jaar is het probleem minimaal 15 keer groter geworden en zijn de aantallen

[0:18:26] toegenomen van enkele honderdduizenden en nu bijna 1,2 miljoen zijn inschattingen

[0:18:31] die nu worden gedaan. Dat is mede dankzij de VVD.

[0:18:35] En als wij niks doen aan de instroom uit Midden- en Oost-Europese landen naar

[0:18:39] Nederland, als wij daar geen rem op zetten, dan betekent dat hetzelfde als het

[0:18:43] toestaan en het wegkijken voor uitbuiting. Want de arbeidsinspectie

[0:18:46] zegt al, het is dweilen met de kraan open. En ik begrijp dat grote bedrijven daar heel veel

[0:18:51] profijt van hebben. Voorzitter, ik kom tot mijn vraag.

[0:18:53] En daarom de vraag aan de VVD, denkt de VVD nou werkelijk dat als er niets wordt gedaan

[0:18:59] aan die instroom uit Midden- en Oost-Europese landen, die noem ik specifiek, denkt de VVD

[0:19:03] dan werkelijk dat zij iets kunnen betekenen voor die arbeidsmigranten, dat zij iets kunnen

[0:19:07] betekenen voor al die dorpen en wijken die te maken krijgen met een ongecontroleerde

[0:19:11] en onwenselijke en onmenselijke toestroom van arbeidsmigranten?

[0:19:15] Dank u wel.

[0:19:15] Woordens aan de heer Aartsen.

[0:19:17] Voorzitter, de heer Van Kent komt steeds met fantasieoplossingen.

[0:19:21] ...alsof wij, alle mensen in Europa, hebben de mogelijkheid om hier te komen.

[0:19:25] Er zijn momenten in het jaar, ik zeg altijd voor de grap...

[0:19:27] ...dat wij als Brabants ook bepaalde mensen binnen Nederland zouden graag willen weren.

[0:19:32] Dat kan gelukkig ook niet, zeg ik er dan maar even bij.

[0:19:35] En datzelfde geldt voor dat we in Nederland geen Belgen kunnen weren...

[0:19:37] ...geen Duitsers kunnen weren, geen Polen kunnen weren.

[0:19:40] Dat gaat simpelweg niet. Dat zijn fantasievoorstellen.

[0:19:44] Maar wat we wel zouden kunnen doen, is wat ons betreft...

[0:19:48] Voorzitter, ik maak hem even af, is enerzijds doseren en anderzijds,

[0:19:52] en ik hoop oprecht dat de heer Van Kent die handschoen met mij op gaat pakken.

[0:19:56] Kijk hoe we malafide praktijken en uitbuiting eens een keer echt stevig aan gaan pakken.

[0:20:01] Want daar kunnen we elkaar vinden dat dat de laatste jaren echt te weinig is geweest.

[0:20:04] Daar zal echt een tand bij moeten.

[0:20:06] Het woord is aan de heer Van Kent.

[0:20:09] Het is gewoon niet waar.

[0:20:11] Er is wel degelijk een procedure in het geval van sociale ontwrichting

[0:20:15] om in Europa als lidstaat te bepleiten dat je in ieder geval voor een bepaald aantal landen

[0:20:20] of dat je daar afspraken over kan maken, dat je een beperking oplegt aan de instroom.

[0:20:24] En nou, als ik me niet vergis, gaan wij samen naar Europa.

[0:20:28] Met een aantal andere collega's eind deze maand.

[0:20:31] En daar spreken we met onder andere de Europese Commissie over arbeidsmigratie.

[0:20:36] En ik wil de VVD nogmaals vragen.

[0:20:38] Is de VVD bereid om te erkennen dat als we niet zullen aan de instroom,

[0:20:42] dat daarmee de problemen groter worden in plaats van kleiner en is de VVD

[0:20:47] bereid om samen op dat werkbezoek wat we dan hebben in Europa daar ook te

[0:20:51] bepleiten dat Nederland ook op basis van sociale ontwrichting, want daar is echt

[0:20:55] sprake van, lees het advies van de arbeidsinspectie, luister naar de

[0:21:01] bewoners in de wijken en de dorpen om basis daarvan in Europa te pleiten voor

[0:21:05] het inperken van migratie en ja dat doet pijn voor Otto en ja dat doet pijn voor

[0:21:09] een aantal bedrijven in uw achterban. Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:21:13] Voorzitter, wat de heer Van Kent doet is nu echt voorbijgaan aan de maatschappelijke waarde.

[0:21:18] Mijn collega van D66 zei het al, wat arbeidsmigratie doet. Op het moment dat wij mogen naar nul arbeidsmigranten gaan,

[0:21:23] dan storten vele sectoren in elkaar. Dan storten wij vele sectoren in de dopfe ellende.

[0:21:31] Laten we dat alsjeblieft niet doen. Maar nogmaals, ik ga het opnieuw proberen u een uitgeschrokken hand te doen.

[0:21:35] Wij gaan naar Brussel.

[0:21:36] Ik heb in mijn fietsstuk een aantal voorstellen genoemd

[0:21:39] ten aanzien van die schaduwzijde.

[0:21:41] Ik ben van harte bereid om dat samen met u uit te werken.

[0:21:44] Laten we vanmiddag een kop koffie drinken daarover.

[0:21:46] Dan gaan we die voorstellen uitwerken waarvan ik vind

[0:21:48] dat we echt die schaduwzijde ook op de Europese agenda moeten gaan plaatsen.

[0:21:52] Ik kom zo nog met een voorstel over A1, maar zo heb ik er nog wel een lijst

[0:21:55] hoe we inderdaad die schaduwzijde aan kunnen pakken.

[0:21:58] En dat is volgens mij continu het onderscheid wat we moeten maken.

[0:22:01] We moeten instroom doseren, het goede behouden en de problemen aanpakken.

[0:22:06] Meneer Verkent, u bent door uw interruptie zijn, dus u kunt dit gebruiken voor uw eigen inbreng.

[0:22:10] Het woord is aan de heer Erkin.

[0:22:15] Ja, voorzitter. Ik probeer het verhaal van de VVD heel goed te volgen.

[0:22:22] Alleen wat ik niet kan rijmen is dat de advieslaat Migratie berekent dat we, als we willen dat de

[0:22:28] grijze druk gelijk blijft, meer arbeidsmigranten nodig hebben. We moeten 400.000 woningen bouwen.

[0:22:33] Vandaag nog heeft de technieksector een oproep gedaan. We hebben dringend behoefte aan 60.000

[0:22:37] vakkrachten. Maar de VVD zegt ja, het moet er minder worden. Dat betekent eigenlijk dat de economie dan

[0:22:43] in Nederland kleiner moet worden of sommige sectoren moeten krimpen. En eigenlijk lees ik

[0:22:48] in het verhaal en hoor ik in het verhaal van de VVD daar helemaal niks over. Welke sectoren moeten

[0:22:53] de pijn leiden die de voorstellen van de VVD impliceren? Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:23:00] Voorzitter, ik heb een exemplaar van het document. Ik kan het u nog geven. Er staan voorstellen dat

[0:23:04] dat het niet minder moet worden, maar dat het slimmer moet worden.

[0:23:07] En dat is wat we moeten doen.

[0:23:09] We moeten ervoor zorgen dat de werkzaamheden die op dit moment worden gedaan

[0:23:12] door laagproductieve arbeidsmigranten,

[0:23:14] dat we die gaan kijken hoe we kunnen stimuleren

[0:23:17] dat daar arbeidsbesparende maatregelen voor kunnen komen.

[0:23:19] Dan behoud je de Nederlandse economie

[0:23:21] en zorg je ervoor dat de maatschappelijke lasten

[0:23:23] van arbeidsmigranten minder worden.

[0:23:25] Dat is uiteindelijk hoe het mes aan twee kanten kan snijden.

[0:23:28] Ik ben ook eerlijk geweest in mijn stuk, dat vind ik ook.

[0:23:32] Dat kan betekenen dat zaken duurder gaan worden.

[0:23:35] Dat kan betekenen dat mogelijk bedrijven uit Nederland weg zullen gaan,

[0:23:38] op mensen die het meer kunnen rondrekenen.

[0:23:39] Maar ik vind als de maatschappelijke lasten zo hoog worden,

[0:23:43] dat je ook bereid moet zijn als politicus,

[0:23:44] om niet alleen maar een hallelujah-verhaal te houden,

[0:23:47] maar ook moet durven zeggen, laten we maatregelen nemen.

[0:23:49] Maar wel op een manier ook dat gewoon hardwerkende boeren,

[0:23:53] hardwerkende ondernemers het gewoon mee moeten kunnen maken.

[0:23:55] En op een manier dat het niet schadelijk is voor onze economie.

[0:23:58] Want nogmaals, met die economie betalen wij onze zorg,

[0:24:00] betalen wij onze politie, betalen wij onze defensie.

[0:24:03] Het woord is aan de heer Erkin.

[0:24:05] Voorzitter, het verhaal van de VVD impliceert wel degelijk

[0:24:08] dat de arbeidsmigranten die we nu nodig hebben,

[0:24:11] dat het minder moet uitgaan naar kennismigranten.

[0:24:14] Maar, voorzitter, ik hoor telkens ook in het verhaal over

[0:24:16] de maatschappelijke kosten.

[0:24:18] Alsof arbeidsmigranten die naar Nederland toekomen

[0:24:20] ook nergens aan bijdragen.

[0:24:23] Want ik zie hier bijvoorbeeld een verkenning van het NIDI

[0:24:28] die zegt van ja 60% van de arbeidsmigranten die vertrekken weer binnen vijf jaar en in die vijf

[0:24:34] jaar betalen ze wel onze AOW, betalen ze wel voor onze collectieve voorzieningen en dus de vraag aan

[0:24:39] de VVD is of de VVD ook herkent dat arbeidsmigranten die komen niet alleen voor het carnaval, die komen

[0:24:47] hier werken, die dragen bij aan onze economische groei, die dragen bij aan onze collectieve

[0:24:53] voorzieningen en daarmee dragen ze bij aan Nederland en ik hoop dat de VVD dat ook herkent.

[0:24:58] Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:25:00] Zeker, voorzitter.

[0:25:01] Pagina vijf van mijn visiestuk.

[0:25:02] Wilt u het hebben of niet?

[0:25:05] Daar staat de economische impact, de maatschappelijke waarde van de verschillende type arbeidsmigranten.

[0:25:11] Dus het korte antwoord daarop is ja, dat herkennen wij.

[0:25:14] Dat staat op pagina vijf van ons visiestuk.

[0:25:16] En dan is het woord aan de heer Ergin.

[0:25:20] Ja, voorzitter.

[0:25:20] Dit is geen interruptie, maar wordt oproep gedaan.

[0:25:23] Ik hoef het visiestuk van de VVD.

[0:25:26] Ik heb natuurlijk het een en ander gelezen.

[0:25:27] maar ik hoef er niet over te dromen.

[0:25:30] Ik probeer alleen het verhaal wat de VVD hier houdt.

[0:25:35] Namelijk, we moeten eigenlijk minder arbeidsmigranten hebben,

[0:25:38] meer kennismigranten, minder laaggescholden of laagwaardige arbeidsmigratie.

[0:25:43] Dat is natuurlijk flauwekul. De economie heeft behoefte aan iets anders.

[0:25:47] En simpele oplossingen zoals we vangen mensen wel door robots,

[0:25:50] dat werkt natuurlijk ook niet, anders hadden al die bedrijven dat al tien jaar geleden gedaan.

[0:25:56] Helder. Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:26:00] Ik wil met liefde en plezier hier een fatsoenlijk goed debat met elkaar voeren.

[0:26:03] Maar dan ga ik u wel uitdagen.

[0:26:05] Als u mij dingen verwijt die gewoon letterlijk in het stuk staan.

[0:26:08] En u zegt dat u het stuk niet gelezen heeft.

[0:26:11] Ja, nou ja.

[0:26:13] Ik heb mijn best in ieder geval gedaan om oprechte goede voorstellen te doen.

[0:26:16] Om deze problemen te erkennen met alle nuances daarbij.

[0:26:19] En ik kijk uit naar de samenwerking met alle collega's om hetzelfde te doen.

[0:26:24] Het woord is aan mevrouw Van Dijk.

[0:26:26] Dank u wel, voorzitter.

[0:26:29] De VVD heeft over een verkenning met betrekking tot arbeidsproductiviteit.

[0:26:33] Kijk naar de fiscale maatregelen en naar allerlei potjes die er misschien al zijn.

[0:26:37] Ik denk dat die verkenning natuurlijk niet zo lang hoeft te duren, want we krijgen dagelijks

[0:26:40] brieven met ideeën over wat we zouden kunnen doen.

[0:26:43] Alleen, bij een verkenning hoort uiteindelijk ook een prijskaartje.

[0:26:46] Laten we eerlijk zijn.

[0:26:47] Elke fiscale knop die je aandraait, kost gewoon geld.

[0:26:49] En elke subsidie en innovatie – wij zijn voor – kost ook geld.

[0:26:52] Is de VVD dan ook bereid om de portemonnee te trekken, of blijft het dan bij die verkenning

[0:26:56] en komt hij ergens in een la te liggen?

[0:26:59] Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:27:01] Ja, dank u.

[0:27:02] Hier wordt hij echt genuanceerd, want als je me zo stelt, dan zou dat geld kosten.

[0:27:08] Maar we hebben natuurlijk een heel breed instrumentarium.

[0:27:10] Nee, maar de andere kant van de bedaille, zo moet ik er ook zijn, we hebben een heel

[0:27:13] breed instrumentarium.

[0:27:15] Dat geldt voor innovatiesubsidies aan de kant van het ministerie van Economische Zaken.

[0:27:20] Het gaat binnen die regelingen, hebben we eigenlijk weinig keuzes.

[0:27:24] Iedereen die dat wil, of je nou een productieverhoging hebt

[0:27:27] of een arbeidsbesparing, beide worden op een gelijkwaardige manier.

[0:27:31] U en ik hebben samen ook heel vaak aan de kar getrokken

[0:27:34] voor financiering vanuit de overheid om die los te trekken bij ondernemers.

[0:27:38] Daar hebben we nooit de vraag gesteld, waarvoor doet u dat dan?

[0:27:42] En dat geldt voor nog meer subsidie- instrumentariën, WBO, et cetera.

[0:27:45] Vaak is dat ook allemaal gericht op productieverhoging.

[0:27:47] Ik zou het juist interessant vinden, kunnen we binnen die regelingen

[0:27:51] kijken hoe je wat scherper kan kiezen voor arbeidsbesparingen

[0:27:56] in plaats van voor productieverhogingen.

[0:27:58] Dat is wat mij betreft de fundamentele keuze

[0:27:59] die je in je sociaal-economische beleid gaat maken.

[0:28:04] En ja, dat kan dan betekenen dat ondernemers

[0:28:05] die een subsidieaanvraag doen voor productieverhoging,

[0:28:08] ja, dan is of het potje op of het potje bestaat niet meer,

[0:28:10] want we willen met elkaar juist die arbeidsproductiviteit

[0:28:13] en die arbeidsbesparing op.

[0:28:13] Dus dat is in ieder geval de richting die ik op zou willen.

[0:28:18] Ik wil zuinig zijn, maar mijn interruptie is dus elder.

[0:28:21] Dan is het woord aan de heer Eerdmans.

[0:28:24] Merci voorzitter.

[0:28:25] Ik heb wel een belangstelling kennisgenomen van het plan van de IAAT.

[0:28:30] Ik denk dat het goed is dat we eens nadenken wat meer strategisch over het punt arbeidsmigranten.

[0:28:35] Ik herinner me nog een debat van twee jaar geleden en dan was het eigenlijk alleen maar halleluja.

[0:28:38] En het was iets wat ons land verder bracht.

[0:28:41] En werd er toch heel weinig stilgestaan bij de grote effecten die het heeft.

[0:28:44] op de arbeidsmarkt en zeker op de mensen die hier naartoe komen.

[0:28:48] Ik vind dat er goede punten in staan.

[0:28:50] Mijn punt is eigenlijk meer in het algemeen.

[0:28:52] Kijk, we hebben vrij verkeer van diensten in Europa.

[0:28:55] Dat is geregeld in een verdrag over de werking van de EU.

[0:28:59] Dat regelt dat iedereen in een andere leedstaats zijn diensten mag verrichten.

[0:29:04] Burgers van alle landen binnen de EU.

[0:29:07] Is het nu bij de VVD ook dat nog kan worden heroverwogen?

[0:29:11] De dienstenrichtlijn die dus regelt

[0:29:13] dat iedereen hier maar kan komen werken als men dat wil.

[0:29:16] Is daar nog sprake van? Want dat las ik niet in het plan.

[0:29:20] Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:29:21] Nee, voorzitter. Ons voorstel is niet om het vrije verkeer van personen en diensten

[0:29:25] binnen Europa van de helling af te gooien.

[0:29:29] Maar wat ik wel wil, en dat is wat ik beschreven heb,

[0:29:31] en ik heb daar zo nog wat voorbeelden bij,

[0:29:33] is wij zouden ook binnen Europa, inderdaad over dat vrije verkeer van personen

[0:29:37] en dat vrije verkeer van diensten,

[0:29:39] een wat minder halleluja-verhaal moeten hebben

[0:29:41] en wat meer, wat zijn nu de schaduwzijden?

[0:29:45] En het vrije verkeer van personen en diensten,

[0:29:47] nogmaals, is echt een enorme verworvenheid

[0:29:50] en daar moeten we ook niet lichtvaardig over doen.

[0:29:54] Maar je zou wel, ik noemde net het voorbeeld van de registratie,

[0:29:57] er is best wat gedoe over registratie, ik heb er ook wat ideeën over,

[0:30:01] maar dat geldt ook voor kinderen,

[0:30:03] waardoor die in extreem kwetsbare situaties terecht gaan komen.

[0:30:07] Ik zou het best geheel vinden

[0:30:08] ...dat wij met Brussel de discussie aangaan over...

[0:30:12] ...zouden we niet kunnen kijken of je in ieder geval voor kinderen...

[0:30:16] ...een uitzondering zou kunnen maken dat je in ieder geval vraagt...

[0:30:19] ...registreer hen, want we willen graag dat kinderen op school zitten...

[0:30:22] ...we willen graag dat kinderen niet in een barmenlijke omstandigheden terechtkomen...

[0:30:25] ...we willen weten waar zij zijn, althans niet in doffe ellende.

[0:30:31] Dat zijn, denk ik, onderwerpen die je echt wel in Brussel ook zou moeten arrenderen...

[0:30:35] waarbij we zeggen, er zijn schouderhoezijden.

[0:30:38] Het woord is aan de heer Eerdmans.

[0:30:41] Dank, voorzitter. In kort, terug naar de tweede vraag.

[0:30:44] Kinderen, dat is natuurlijk wel de bodem waar we het dan over hebben, inderdaad.

[0:30:48] Wat ik niet wil, overigens, is het vrij verkeer van personen.

[0:30:51] Het gaat mij om de diensten, dus dat wordt heel vaak op één hoop gegooid.

[0:30:53] Je hebt natuurlijk het vrij verkeer van personen in Europa, maar diensten aanbieden,

[0:30:56] daar kun je natuurlijk wel degelijk voorwaarden aan stellen,

[0:30:58] zonder het radicaal helemaal weg te gooien.

[0:31:03] Dus mijn vraag is, is de VVD dan inderdaad bereid,

[0:31:06] om het jaar 2020 verder te denken over het beschermen van onze arbeidsmarkt

[0:31:11] en alle goede ideeën die daar verder voor te bedenken zijn,

[0:31:14] zonder dat we dat vrije verkeer van personen in de weg zouden leggen.

[0:31:18] Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:31:19] Het probleem is natuurlijk alleen bij arbeidsmigratie,

[0:31:22] is vaak dienst en verlengde van personen andersom.

[0:31:26] De dienst is detachering, maar concreet betekent dat er een persoon in Nederland is

[0:31:31] die dat werk dan doet gedetacheerd.

[0:31:33] Dus dat valt inderdaad onder detacheringsdiensten,

[0:31:35] maar dat zijn wel personen, dus dat is natuurlijk al een beetje lastig.

[0:31:40] Laat ik kort en kwart zijn, zeker moeten we heel goed uitpluizen

[0:31:43] waar de mogelijkheden zitten om, als het gaat over evidente problemen,

[0:31:47] want u zegt net, dit is de bodem, nou ja, het is nog niet geregeld,

[0:31:50] dus dat hebben we nog niet geregeld, maar A1 vind ik ook zo'n voorbeeld.

[0:31:54] Dat moeten we gewoon fatsoenlijk regelen, want daar is het niet voor bedoeld.

[0:31:58] Het woord is aan mevrouw Partijn.

[0:32:03] Ik heb nu met de heer Aerts een aantal keren over zijn harde kop hier horen praten.

[0:32:09] Ik heb mijn eigen aantekeningen erop gemaakt, dus het was altijd prettig om die erbij te houden.

[0:32:14] Wat bijzonder is, is dat u een beetje doet alsof het een onderdeel is van de stukken die we hier

[0:32:18] vandaag behandelen en dat we het allemaal hadden moeten lezen.

[0:32:20] Dus dat is wel een klein beetje apart.

[0:32:23] Maar ik heb de moeite genomen, omdat u er zelf zo enthousiast over bent, om te lezen.

[0:32:27] Wat mij opviel bij het lezen, is dat in het hele stuk nul keer het woord werknemers voorkomt.

[0:32:32] Nul keer.

[0:32:33] En wij spreken in deze commissie over de mensen die het werk verrichten en de arbeidsimmigranten.

[0:32:38] En in uw hele stuk gaat het over een analyse die door vele, hele vele mensen al gemaakt

[0:32:43] wordt.

[0:32:44] En eerlijk gezegd vind ik de analyse van bijvoorbeeld de heer Roemer een stuk beter dan uw analyse,

[0:32:49] want er ontbreekt gewoon een heel stuk.

[0:32:51] U komt uiteindelijk met een aantal oplossingen.

[0:32:55] Maar laat ik eerst het compliment geven, want ik ben wel blij dat u zich de moeite heeft genomen

[0:33:00] om eens echt te kijken naar wat er aan de hand is.

[0:33:03] En ik zie in uw oplossingen een aantal punten over het verhogen van sectorpremies

[0:33:09] nadat er een heleboel subsidie in het sector gepompt is.

[0:33:14] Het organiseren van terugkeerbeleid nadat er subsidie in het sector gepompt is.

[0:33:19] Nou, al van dat soort maatregelen.

[0:33:21] en ik zie de opmerking dat u...

[0:33:24] Kunt u komen tot een vraag.

[0:33:26] En in de kern geeft u een heleboel aan, maar de concrete maatregelen,

[0:33:32] de echte keuzes zie ik niet gemaakt worden.

[0:33:34] Wat gaat u nou echt doen om te zorgen dat die sectoren die u belangrijk vindt,

[0:33:39] dat er gaan veranderen, voorzitter, excuse.

[0:33:43] Dat daar een krimp ontstaat van het aantal slechte arbeidsplaatsen.

[0:33:49] En het is in ieder geval ook één vraag per interruptie, dus zij heeft het goed gedaan.

[0:33:52] Dus dank u wel. Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:33:55] Ja, voorzitter, laat ik beginnen met dat ik een ambitieus man ben,

[0:33:58] maar om nou hoemer te gaan overtreffen, vond ik iets te hoog gegrepen qua ambitie.

[0:34:02] Dus dat heb ik ook niet geprobeerd.

[0:34:04] Wat ik wel geprobeerd heb is, de problematiek is in breedte te schetsen,

[0:34:07] ook daar de nuances aan te brengen, wat wel en wat niet mogelijk is.

[0:34:11] En ook wel een aantal fundamentele politieke richtingen,

[0:34:14] een aantal politieke keuzes in aan te brengen.

[0:34:16] Dat was voor mij het belangrijkste.

[0:34:19] En daarachter hangen dan maatregelen.

[0:34:22] Maar je wilt ook niet zeggen, hier heb je een tien-puntenplan prettige wedstrijd.

[0:34:25] Het was echt een fundamentele wijziging ten aanzien van de politieke keuzes.

[0:34:30] En om uw vraag concreet te beantwoorden, ik denk dat we moeten beginnen dus

[0:34:34] bij hoe zorg je ervoor dat ondernemers niet meer kiezen in veel situaties

[0:34:40] voor laagproductieve, laagbetaalde arbeidsmigranten,

[0:34:43] waar u en ik het over eens zijn, denk ik,

[0:34:45] maar kiezen voor arbeidsbesparing en innovaties.

[0:34:47] Ik ben bij een aantal van die locaties geweest

[0:34:49] en daar zie je dat er nog een wereld van winst te halen is.

[0:34:52] En wij kunnen dat. Ik zei het net al over ons instrumentarium.

[0:34:55] Fiscaal, subsidie, et cetera.

[0:34:56] Kun je dat doen, de ETK-regeling op een goede, slimme manier laten verdwijnen,

[0:35:01] is er zo één, waardoor je op een aantal knoppen kan draaien,

[0:35:04] waardoor je die beweging op gang kan gaan brengen.

[0:35:07] Ik denk dat dat een hele eerste belangrijke stap is

[0:35:10] om het aantal arbeidsmigranten te laten doseren.

[0:35:14] Dan nog een tweede vraag van mevrouw Patijn.

[0:35:17] Voorzitter. Ik hoor eigenlijk nauwelijks echte maatregelen.

[0:35:21] Ik hoor weer niks over werknemers en goed werkgeverschap.

[0:35:24] Ik heb niet de illusie dat er nu echt iets gaat veranderen als er deze maatregelen genomen worden.

[0:35:29] Ik hoop dat uiteindelijk de heer Aartsen bereid zal zijn om de keuze te maken over welke economie we

[0:35:36] wel en niet willen.

[0:35:39] Stimuleren is prima, maar ingrijpen is ook echt nodig.

[0:35:42] Ik hoorde geen vraag.

[0:35:44] Bent u dat met mij eens?

[0:35:46] Voorzitter, dat laatste niet.

[0:35:48] Ik heb daar net al van gezegd.

[0:35:49] We hebben dat een tijdje geprobeerd in Oost-Europa,

[0:35:51] om vanachter een bureau te bepalen

[0:35:53] wat voor type economie je wil hebben.

[0:35:55] En welke bedrijven er wel mogen zijn en welke bedrijven er niet mogen zijn.

[0:35:58] Dat is niet bijzonder goed uitgepakt in Oost-Europa.

[0:36:01] Laten we dat niet nog een keer doen.

[0:36:03] Maar om uw eerste punt dan ook wel

[0:36:04] constructief op te pakken.

[0:36:06] Ik doe wel degelijk voorstellen hoe je goed werkgeverschap

[0:36:08] en ook de positie van werknemers

[0:36:10] zou willen doen. Wat ons betreft verhogen we fors de boetes en gaan we ook echt

[0:36:15] malafiede ondernemingen aanpakken. Wat ons betreft voeren we een bestuursverbod in

[0:36:19] voor de mensen achter de bv's, zodat je gewoon paal en perk kan gaan stellen.

[0:36:23] We hebben ook uitsproken dat wij voorstander zijn van het

[0:36:26] wetsvoorstel wat er ligt om de uitzendbureaus te certificeren en te

[0:36:31] reguleren. Dus daar ben ik zeker bereid om daar

[0:36:33] stappen op te zetten en ik kijk daar uit om daar samen met u nog een beetje voor

[0:36:37] Nou, geef ik graag het woord aan mevrouw Pot.

[0:36:41] Ja, voorzitter, ik moest even wachten.

[0:36:42] Al een hoop opmerkingen.

[0:36:43] Eh, nou, voorzitter, allereerst natuurlijk heel mooi dat de VVD dit heeft gedaan.

[0:36:49] En dan kun je natuurlijk zeggen, beetje late to the party.

[0:36:51] Maar dat geeft helemaal niks, want het is gewoon goed dat we het er over hebben.

[0:36:56] Ik hoor, de heer Aatsen, heel veel over het belang van technologie, over het belang van arbeidsbesparing.

[0:37:01] Nou, dat is natuurlijk hartstikke logisch.

[0:37:02] En we gaan op een grote klif af waar het gaat om arbeidsdekorten.

[0:37:07] Dus D66 deelt dat zeker ook.

[0:37:10] Maar wat ik een beetje raar vind, en ik hoop dat de heer Van Aten daar een beetje mee kan gaan met mij,

[0:37:16] want als je wilt investeren in technologie, in arbeidsbesparing, in het verhogen van de arbeidsproductiviteit,

[0:37:24] dan heb je onderwijs en wetenschap nodig.

[0:37:27] Dan heb je blijvende ontwikkelingen nodig.

[0:37:29] En al hebben we bij dit kabinet gezien dat er de grootste bezuiniging in onderwijs is,

[0:37:35] Ik weet niet eens hoe lang, ik kan het me in ieder geval niet herinneren, dat er bezuinigd

[0:37:39] wordt op de wetenschap, het groeifonds is geplunderd.

[0:37:42] Op die manier kan je natuurlijk niet verwachten dat we blijvende investeringen krijgen in

[0:37:47] die technologie en in die arbeidsbesparing die we zo ontzettend nodig hebben, ook om

[0:37:53] arbeidsmigratie te verminderen, maar überhaupt om de arbeidstekorten tegen te gaan.

[0:37:58] Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:38:01] Dat vind ik al heel vergezocht voor dit debat.

[0:38:04] Volgens mij, ik schetste net al dat kip-ei-verhaal,

[0:38:06] zijn er twee problemen op dit moment in tal van sectoren.

[0:38:09] Is één, dat als ondernemers de balans moeten opmaken,

[0:38:12] dan zie je dat laagproductieve arbeidsmigranten

[0:38:15] onder andere ook door de ETK-regeling goedkoper zijn

[0:38:17] dan een investering in innovaties of robots

[0:38:21] op het moment dat die er al überhaupt zijn.

[0:38:23] Dus die balans die moeten we corrigeren.

[0:38:25] Daar heb ik een aantal voorstellen voor gedaan.

[0:38:26] En een tweede is dat kip-ei-verhaal.

[0:38:29] Als ik spreek met boeren, tuinders,

[0:38:32] die zeggen tegen mij, ja, er zijn nog geen machines, robots, technologieën die dit kunnen doen.

[0:38:37] En als ik spreek met kappenkoppen op de universiteit, die zeggen, die technologie is er wel,

[0:38:41] maar de toepassing is er nog niet, want we krijgen geen bestellingen binnen om die te maken.

[0:38:44] En ik denk dat daar ook echt een aantal goede stappen gezet kunnen gaan worden.

[0:38:49] Dat gebeurt gelukkig al.

[0:38:50] Ik was op heel veel reacties gekregen van tuinders die zeggen, kom bij mij langs,

[0:38:54] want ik heb een geweldige innovatie die ik heel Nederland zou gunnen.

[0:38:58] Dus ik denk dat we daar echt concreet hele mooie stappen kunnen zetten.

[0:39:02] Dan kijk ik even naar mevrouw Pot.

[0:39:04] Ja, voorzitter, dit vergezocht, dat is wel een heel beperkte blik natuurlijk.

[0:39:08] Robots komen niet uit de lucht vallen.

[0:39:11] Daar heb je mensen voor nodig die goed gekwalificeerd zijn, die dat kunnen maken.

[0:39:15] Net als de heer Van Aert ben ik ook bij telers geweest die zeggen ja, we hebben mensen nodig

[0:39:19] om bijvoorbeeld de achterkant van aardbeienplantjes te rooien, want dat kan een robot gewoon niet.

[0:39:24] Om dat soort robots te ontwikkelen heb je wetenschap nodig, heb je hoog gekwalificeerde

[0:39:30] mensen nodig en heb je dus investeringen in onderwijs nodig.

[0:39:32] Dus het is heel kortzichtig om dan te gaan

[0:39:34] zeggen laten we allerlei dingen gaan doen om arbeid tekorten tegen te gaan.

[0:39:41] Maar dit gaan we wel doen.

[0:39:42] Is de heer Van Aertsen dat met mij eens?

[0:39:45] De heer Aertsen.

[0:39:48] Ja, volgens mij ga ik dan wel een antwoord net herhalen van wat ik net zei.

[0:39:50] Volgens mij moeten we vooral.

[0:39:51] Zou ik onverstandig vinden.

[0:39:52] Precies op korte termijn een paar stappen zetten hoe we ervoor zorgen dat de huidige

[0:39:56] arbeidsplaatsen die worden ingevuld door laagproductieve arbeidsmigranten worden

[0:39:59] stap voor stap die beweging gaan maken om dat beter te maken.

[0:40:04] Dan geef ik graag het woord nog voor een derde keer aan mevrouw Potten.

[0:40:07] Ja, voorzitter. Nou ja, goed.

[0:40:09] Volgens mij is de constatering dan dat op het moment dat je dat op deze manier gaat

[0:40:12] doen, dat je alleen maar lagere arbeidsproductiviteit krijgt en dus meer

[0:40:15] arbeidsmigranten, maar misschien toch nog heel eventjes terug naar die keuzes

[0:40:18] waar het net ook al eventjes over ging, want het is natuurlijk wel een beetje

[0:40:22] een gekke persiflage of dat wij Oost-Europa zouden worden als wij hier als Kamer

[0:40:28] gaan zeggen welke toekomst wij zien voor onze economie.

[0:40:32] De heer Aartsen zegt dat hij keuzes maakt, zo heet het plannetje volgens mij.

[0:40:35] Kiezen wie we nodig hebben.

[0:40:37] Volgens mij worden die keuzes helemaal niet zo expliciet gemaakt

[0:40:39] op het moment dat je niet zegt dit is onze visie op de economie.

[0:40:43] Dit is wat wij zien en inderdaad als D66 zeggen wij,

[0:40:47] wij vinden het belangrijk dat je investeert in duurzaamheid bijvoorbeeld.

[0:40:51] En dat wil zeggen dat sommige sectoren misschien een beetje minder kunnen op den duur.

[0:40:54] Ik wil helemaal niet zeggen dat je hele sectoren gaat afschaffen, maar het betekent wel, waar ga je inderdaad de fiscale middelen, waar de heer Aartsen het over had, je bedrijfseffectrapportage waar ik het over had, waar ga je die inzetten?

[0:41:06] Daar heb je een visie voor nodig. Dus ik wil de heer Aartsen toch nog één keer uitdagen. Gaat u nou echt keuzes maken, ook voor die sectoren die er in de toekomst op vooruit moeten gaan en misschien waar het een tandje minder kan?

[0:41:18] Dank u wel. Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:41:20] Nee, voorzitter, want ik vind oprecht dat je dan veel te hooghartig spreekt over ondernemers,

[0:41:26] economie en hier zo zeggen, dit kan wel een tandje minder of die sector kan wel een tandje

[0:41:33] minder.

[0:41:34] We hebben heel veel collega's hebben dat in vorige debatten ook wel gezegd, moeten we

[0:41:38] die bedrijven nog wel hebben.

[0:41:40] Achter die bedrijven zitten ondernemers, zitten boeren, zitten tuinders, zitten hardwerkende

[0:41:44] mensen.

[0:41:45] En we kunnen tegen die mensen niet zeggen, ga eens weg.

[0:41:49] Want dat is namelijk de consequentie van dat u dan hoogovend werkt.

[0:41:53] Het kan wel een tandje minder.

[0:41:54] Dan zegt u tegen mensen, u moet weg met uw bedrijf, want wij willen het een tandje minder.

[0:41:59] Dat is niet hoe ik economie voor me zie.

[0:42:01] En ik ben ook blij dat we in Nederland nog gewoon ondernemersvrijheid hebben voor dat soort hardwerkende mensen.

[0:42:05] Het woord is aan de heer Van Houwelingen.

[0:42:08] Ja, dank u, voorzitter.

[0:42:09] Ik kan van het verhaal van de heer Aerts echt helemaal geen chocolade meer maken.

[0:42:13] De VVD heeft natuurlijk jarenlang gepleit voor eigenlijk ongebreide arbeidsmigratie, om natuurlijk de werkgevers te steunen.

[0:42:17] En nu lijkt de VVD onder druk van de publieke opinie, nou dat is dan goed nieuws,

[0:42:21] eigenlijk een beetje te kantelen.

[0:42:22] En waar komt die arbeidsimmigratie vandaan?

[0:42:24] Dat heeft iedereen al gezegd, die komt uit de EU, de EU-detecteursrichtlijn.

[0:42:28] Honderdduizend mensen, begrijp ik, uit de rapporten van het ministerie,

[0:42:30] per jaar worden hier te werk gesteld en dat zijn nog slechts de meldingen.

[0:42:33] En begrijp ik het nou goed dat de heer Aartsen, de VVD,

[0:42:35] daar dus niks aan wil doen, aan die massale instroom?

[0:42:38] Behalve, dat is het enige wat ik heb gehoord, ik heb dingen goed geluisterd, van nou,

[0:42:40] we gaan nog eens wat uitpluizen, we gaan wat beter registreren.

[0:42:42] maar daar gaat de VVD dus de deur binnen de EU, begrijp ik dat goed, wagenwijd openstaan.

[0:42:47] Het woord is aan de heer Aartsen.

[0:42:50] Voorzitter, nogmaals, ik zei net al, we kunnen, we zitten in de Europese Unie

[0:42:53] en dat betekent dat je daar ook vrijheid hebt van verkeerde personen.

[0:42:57] U kijkt wat anders tegen de Europese Unie aan dan dat de VVD en,

[0:43:01] ik denk, 99 procent van Nederland tegen de Europese vrijheden aan kijken.

[0:43:06] Als u het hebt over de richtlijn, kunnen we erover spreken.

[0:43:08] Ik zal zo meteen, heb ik nog een voorstel daarover,

[0:43:12] hoe je voorkomt dat mensen van buiten de Unie via bijvoorbeeld Litouwen of

[0:43:16] Slowakije in Nederland binnenkomen, A1 derde landers.

[0:43:19] Daar ben ik van harte bereid iets aan te doen.

[0:43:23] Het woord is aan de heer Van Ouwelingen.

[0:43:25] Ja, oké. De VVD doet dus niks aan de massale instroom.

[0:43:29] Ik vind wel fijn dat de VVD eerlijk toegeeft.

[0:43:31] Dus dat doet me goed, dat inderdaad dat klopt.

[0:43:32] Wij willen uit de Europese Unie.

[0:43:33] Dat ziet u goed, onder andere om dit probleem aan te kunnen pakken.

[0:43:36] En dat is wel goed.

[0:43:37] Dus daar complimenteer ik de heer Aarts ook mee, dat hij toegeeft dat je binnen de EU,

[0:43:40] als je langer erin zit, dat je hier aan dit hele grote arbeids- en migratievaartstuk

[0:43:43] helemaal niets kan doen omdat de deur wagenwijd overblijft staan.

[0:43:48] Had u daar ook nog een vraag bij?

[0:43:51] Dan denk ik dat we komen tot het punt dat meneer Aartsen zijn betoog kan vervolgen.

[0:43:56] U heeft nog drie minuten.

[0:43:57] Hoeveel?

[0:43:58] Drie, ruim drie.

[0:43:59] Oh, kijk eens aan.

[0:44:00] Neem uw tijd.

[0:44:01] Dat scheelt, ja precies.

[0:44:02] Nee, voorzitter, ik wil eigenlijk aansluiten bij het voorstel van mevrouw Pot ten aanzien

[0:44:07] van schimmige constructies en eigenlijk malefiele praktijken.

[0:44:10] want inderdaad, ik heb het net al gezegd, we moeten daar echt veel steviger in zijn.

[0:44:15] En wat ons betreft gaan we daar ook echt een paar stappen vooruit zetten.

[0:44:19] Prima, nogmaals, als ondernemers gebruik maken van arbeidsmigranten,

[0:44:23] maar dat gaan we wel op een nette en fatsoenlijke manier doen, punt uit.

[0:44:28] Ik kijk dan ook uit naar de plannen van de minister om te kijken wat de inspectie nog kan doen.

[0:44:33] Ik zag het onderzoek ten aanzien van boetes.

[0:44:35] Mijn vraag zou bijna zijn, als je 16 jaar lang niet geïndexeerd hebt,

[0:44:38] Heb je dan een onderzoek nodig of misschien juist wat daadkracht

[0:44:41] om gewoon die boetes te gaan verhogen?

[0:44:43] Maar ik zou ook wel graag A1-constructies

[0:44:45] met vooral derde landen willen dat we die aan banden leggen.

[0:44:49] Mensen van buiten de EU, Vietnamesen, Oesbeken,

[0:44:52] die via allerlei constructen, via Litouw en Slobakei hierheen komen.

[0:44:57] Een aantal rapporten zijn hier al op genoemd.

[0:45:00] Ze ontduiken premies, cao's.

[0:45:03] Maar vooral problematisch, het is een omweg

[0:45:05] om van buiten de Unie Nederland binnen te komen

[0:45:09] in een zeer kwetsbare situatie.

[0:45:10] Dat moeten we gewoon echt niet willen.

[0:45:13] En ik zou ook willen dat de minister daar wat scherper zou zijn

[0:45:17] om dit probleem aan te pakken,

[0:45:19] bijvoorbeeld ten aanzien van het stellen van eisen bij dit soort constructen.

[0:45:23] De 120, 125, 130 procent WML is al genoemd.

[0:45:27] Je zou ook nog kunnen denken aan een minimumtijdstip

[0:45:29] dat je in een bepaald cent land moet blijven.

[0:45:32] En ik denk dat we hier ook de Nederlandse wetgeving kunnen aanpassen

[0:45:37] met het argument dat hetgeen wat er nu gebeurt,

[0:45:40] is wat ons betreft niet in lijn met de bedoeling

[0:45:43] van de Europese verordeningen, de coördinatieverordeningen,

[0:45:46] maar het is ook een ondermijning van de nationale competentie

[0:45:50] om het binnenlaten van derde EU-landers naar Nederland te krijgen.

[0:45:54] Dus daar zouden we wat ons betreft echt een paar stappen vooruit kunnen zetten.

[0:45:57] Tot slot, voorzitter. Zeker.

[0:45:59] Vraag ik de minister nog specifiek in te gaan op de plannen die wij hebben gedaan

[0:46:03] ten aanzien van de vakkrachtregeling, toptalentregeling

[0:46:05] en de koppeling van BNP en BSN om registratie een keer goed en fotsoenlijk te regelen.

[0:46:12] Dank u wel, voorzitter.

[0:46:14] Dan kijk ik even om, meneer Eerbans. Volgens mij heeft u nog één vraag.

[0:46:17] Dus ik zou zeggen, stel hem.

[0:46:18] Ja, aan de heer Aertsen dus.

[0:46:21] De minister is gekomen met een vrij radicaal voorstel

[0:46:24] om een uitzendverbod noodzakelijk af te kondigen

[0:46:28] en die nodig voor, bijvoorbeeld, slachterijen als daar misstanden zijn.

[0:46:31] Hoe kijkt de VVD aan tegen dat mogelijke verbod?

[0:46:35] Meneer Aartsen, ja, kijk, ik ben dat principieel...

[0:46:41] Laat ik het zo zeggen, ik vind dat voor nu echt wel een hele hoop stappen te ver.

[0:46:46] Er ligt een enorm zware wet, de WTTA.

[0:46:50] We moeten dat niet doen alsof dat een simpel wetje is.

[0:46:52] Dat is zo'n pak papier die enorme eisen gaat stellen aan ondernemers.

[0:46:56] als we het hebben over regels en regelzucht voor ondernemers.

[0:47:00] Dit is echt een loeizware wet, met certificeringsvergunningen,

[0:47:04] met een borgersom betalen, met een normenkader.

[0:47:09] We hebben er altijd met frisse tegens in ingezeten,

[0:47:12] want ik heb moeite met regels voor ondernemers.

[0:47:15] Maar ik zie dat in deze sectoren echt iets moet gebeuren.

[0:47:18] Vandaar dat wij positief kritisch ook tegen dat wetsvoorstel aankijken.

[0:47:22] Maar dan vind ik ook dat als je zulke zware maatregelen neemt vanwege de misstanden,

[0:47:26] Je ook eerst zo'n wet goed moet doorlopen en dat ook goed moet doen,

[0:47:29] voordat je zegt boembats, in die sectoren doen we even een uitzendverbod,

[0:47:35] waarbij ook de goeden onder de kwade lijden.

[0:47:37] Dat vind ik voor nu echt een paar stappen te ver.

[0:47:42] Duidelijk. Dan geef ik graag het woord aan mevrouw Van Dijk voor haar inbreng.

[0:47:47] Dank u wel, voorzitter.

[0:47:49] Al enige tijd vraagt ook het CDA aandacht voor de vraag

[0:47:51] met hoeveel mensen kunnen we in Nederland wonen, werken en verantwoordelijk samenleven.

[0:47:55] Want bij een verantwoordelijke samenleving hoort wat het CDA betreft niet dat Nederland

[0:48:00] een ongecontroleerd economisch immigratieland is.

[0:48:03] Dat is simpelweg onhoudbaar, gelet op onze bevolkingsdichtheid en een beperkte voorziening

[0:48:07] als wonen, zorg en onderwijs.

[0:48:09] Precies daarom is het rapport van de Staatscommissie Demografische Groei zo'n belangrijke bouwsteen

[0:48:14] om dit debat zorgvuldig en met de visie op de lange termijn te voeren.

[0:48:19] Het CDA deelt de conclusie van de staatscommissie dat Nederland, gelet op de vergrijzing, maar

[0:48:23] ook een publieke voorziening in de toekomst te kunnen blijven financieren,

[0:48:26] behoefte heeft aan een gematigde groei van de bevolking.

[0:48:29] En daarmee concludeert het CDA ook met deze staatscommissie dat de illusie

[0:48:34] dat Nederland met een krimpende bevolking beter af zou zijn, onverantwoord is.

[0:48:39] Maar ook dat groei van de bevolking in het huidige tempo

[0:48:42] onwenselijk en onhoudbaar is.

[0:48:44] En het CDA voert het debat over arbeidsmigratie dus ook vanuit deze opgave.

[0:48:47] Een gematigde groei, die vraagt om keuzes van samenleving en politiek,

[0:48:51] omdat we nu te maken hebben met een ongecontroleerde groei door alle vormen van migratie, zonder dat we echte keuzes maken.

[0:48:58] En het rapport van de staatscommissie is begin 2024 gepubliceerd, omdat partijen die wilden gebruiken bij de formatie.

[0:49:05] En daarom de vraag aan deze kerstverse minister, is dit rapport voor u leidend in uw beleid ten opzichte van arbeidsmigratie?

[0:49:11] En deelt u de conclusie dat bevolkingskrimp geen verstandige optie is,

[0:49:15] maar ook dat het scenario van ongecontroleerde snelle groei onverantwoord is?

[0:49:20] Voor het CDA is dit uitgangspunt cruciaal, omdat we anders niet weten waar we dit kabinet moeten controleren.

[0:49:26] Voor het CDA staat voorop dat we nu en in de toekomst arbeidsmigratie nodig hebben.

[0:49:31] Nu is het met name de vraag vanuit werkgevers die bepalend is voor het aantal arbeidsmigranten in Nederland.

[0:49:36] Voor iedere werkgever in Nederland zou de drietrap innovatie, meer europarticipatie en dan pas arbeidsmigratie vanzelfsprekend moeten zijn.

[0:49:44] Hoe kijkt de minister naar dit uitgangspunt en wat betekent het volgens hem voor het aantal arbeidsmigranten dat wij nodig hebben?

[0:49:49] En de grote vraag is er daarnaast natuurlijk, als je gematigde groei wil, waar je die groei

[0:49:54] wil laten plaatsvinden en net zo belangrijk waar niet.

[0:49:57] En om dit debat breed te voeren en hierin goede keuzes te maken, is wat ons betreft samenwerking

[0:50:02] met het bedrijfsleven randvoorwaardelijk.

[0:50:04] Is de minister bereid om een arbeidsmigratietop te beleggen, om een akkoord te sluiten tussen

[0:50:08] bedrijfsleven en overheid, waarin gematigde groei van arbeidsmigranten wordt bereikt?

[0:50:13] Wat het CBIA betreft gaat dit over waar is innovatie nodig om bedrijfstakkets te kunnen

[0:50:17] behouden en hoe gaan we dit bevorderen?

[0:50:19] Waar en hoe kunnen we mensen die langs de kant staan en op zoek zijn naar werk beter inzetten en verslotten?

[0:50:24] Waar willen we nog arbeidsmigranten op inzetten en waar ook niet?

[0:50:27] Omdat bepaalde sectoren enkel op laagbetaalde arbeid lijken te kunnen overleven.

[0:50:31] Want Nederland mag geen laagelonenland worden.

[0:50:34] Voorzitter, om de impact van arbeidsmigratie nu ook al beheersbaarder te maken,

[0:50:38] en het is al verschillende keren overgegaan aan de Kamer en D66 benoemt het zojuist ook al,

[0:50:42] wil het CDA dat er een verplichte bedrijfseffectrapportage komt

[0:50:45] voor iedere aanvraag van een nieuwe economische activiteit

[0:50:48] waar arbeidsmigranten voor worden ingezet.

[0:50:50] Dit moet de gemeente en ondernemers bewustmaken

[0:50:52] van de impact van deze activiteit

[0:50:54] heeft en de werkgever verplicht om

[0:50:56] voorzieningen ten aanzien van wonen en integratie

[0:50:58] zelf op orde te brengen.

[0:51:00] Is deze verplichting ook wat wordt bedoeld met de zin

[0:51:02] in het hoofdlijnenakkoord over het afwegingskader?

[0:51:04] Het staat er namelijk veel vager

[0:51:06] dan al eerder breed door de Kamer gevraagd

[0:51:08] de verplichte bedrijfseffectenrapportage.

[0:51:11] Voorzitter, bij het inzetten van arbeidsmigranten

[0:51:13] horen duidelijke afspraken die ook

[0:51:14] gehandhaafd moeten worden.

[0:51:15] fatsoenlijk loon, fatsoenlijk wonen, fatsoenlijke uitzendbureaus.

[0:51:19] En voor een fatsoenlijk loon geldt dat werkgevers gehouden zijn aan het principe

[0:51:22] gelijk werk is gelijk loon en daarnaast geen onterechte kortingen vanwege woonlasten.

[0:51:27] Voor grip op migratie is het randvoorwaardelijk om te weten waar arbeidsmigranten werken en wonen.

[0:51:32] En dat weten we nu dus niet.

[0:51:33] Daarom is CDA voorstander van de door Roemer voorgestelde

[0:51:36] en VNG gevraagde verplichting voor werkgevers

[0:51:38] dat arbeidsmigranten geregistreerd worden bij gemeenten.

[0:51:41] Is de minister bereid dit in het wetsvoorstel WTTA, daar is-ie weer, op te nemen?

[0:51:47] En om deze, maar ook wezenlijk andere zaken te controleren, hebben we een stevige arbeidsinspectie

[0:51:50] nodig.

[0:51:51] En kan de minister verzekeren dat de arbeidsinspectie niet gekort gaat worden in arbeidsplaatsen

[0:51:56] door de 20% ambtenarenkorting die u van plan bent?

[0:51:59] En tenslotte, voorzitter.

[0:52:01] Ruim een jaar geleden heeft collega Van den Brink met collega De Kort een motie ingediend

[0:52:05] die de regering verzoekt om voor de begrotingsbehandeling 23 van sociale zaken met een plan te komen

[0:52:10] hoe het oneigenlijk innemen van reisdocumenten en bankpassen niet enkel via artikel 447b

[0:52:16] van het wetboek van strafrecht kan worden bestraft.

[0:52:19] Ik las die motie nog eens na en ook de status in de voortgangsbrief.

[0:52:23] En eerlijk gezegd mis ik urgentie in de uitvoering.

[0:52:26] Voorzitter, we praten hier over beheersen, over dwingen, over uitbuiting, over misbruik

[0:52:30] en over controle over mensen proberen te houden.

[0:52:34] Eigenlijk dus gewoon over middeleeuwse praktijken die niet passen in een verantwoordelijke samenleving.

[0:52:39] Eind dit jaar komt de minister met een verkenning en dan zijn we dus zo weer jaren verder voordat

[0:52:43] er überhaupt een voorstel ligt hoe deze werkgevers aan te pakken.

[0:52:46] Komt u tot een afronding?

[0:52:47] Zeker.

[0:52:48] Minister, dit moet toch ook voor u niet lekker voelen.

[0:52:52] En ik wil de minister dan ook vragen voor de begrotingsbehandeling van dit jaar alsnog

[0:52:55] met een voorstel te komen.

[0:52:56] Dat is al een jaar later dan in eerste instantie gevraagd in een mensonterende kwestie.

[0:53:01] Dank u wel, voorzitter.

[0:53:03] Dank u wel.

[0:53:04] Ik kijk even rond en dan geef ik graag het woord aan de heer Eerdmans.

[0:53:09] Voorzitter, dank je wel. Allereerst aan de minister van Heem, onze felicitaties met zijn nieuwe post en veel succes als minister.

[0:53:20] Wij vinden het ook fijn om te lezen dat u uw klare taal niet schuwt in de brieven.

[0:53:24] U vindt jaar 21 aan uw kant waar het gaat om de maatregelen op het gebied van sport 2, 3 en 4.

[0:53:29] Dat kunnen wij ons vinden. Het uitzendverbod, net besproken met de heer Aartsen, vinden wij vrij radicaal.

[0:53:35] Ik weet niet of u ook gehoord heeft wat de reactie is vanuit de uitzendbranche.

[0:53:39] Die ligt er niet om.

[0:53:40] Men zegt ja, dit zijn de cowboys.

[0:53:42] Daar mag toch niet iedereen de schuld van krijgen.

[0:53:45] Dus graag daar nog een reactie op hoe u daar naar kijkt.

[0:53:48] En de kritiek die op dat plan van u is geland.

[0:53:51] Arbeidsmigranten die zomaar op staande voet kunnen worden ontslagen.

[0:53:54] Fluiten naar achtstallig loon of uit hun woning worden gezet.

[0:53:57] Voorzitter, dat is schofterig. Dat zijn acht misstanden.

[0:54:00] En daar moeten wij aan werken.

[0:54:01] En ik moet erop wijzen dat wij hier in 2022 in mei ook discusseerden

[0:54:05] waarbij het over arbeidsmigratie, en dat was eigenlijk per definitie

[0:54:08] toch een lucratieve vorm van migratie voor Nederland.

[0:54:12] En het ging met name om arbeidsmigratie van buiten de EU,

[0:54:15] maar daarbinnen leek het allemaal hosanna.

[0:54:17] En ik ben blij dat het roze wolkendek van toen

[0:54:19] is verdrongen door meer realisme in de stukken.

[0:54:22] Want de arbeidsmigranten van nu waren dat niet de gastarbeiders van destijds.

[0:54:28] En daar hebben we toch hopelijk van geleerd.

[0:54:31] Mensen die de slachterijen gingen werken, schoonmaken gingen doen...

[0:54:34] ...wat Nederlanders niet wilden doen.

[0:54:36] Begrijpelijk vanuit zakelijk opzicht...

[0:54:39] ...maar een multicultureel drama voor Nederland, zeg ik er maar bij, voorzitter.

[0:54:43] En dat is ook vanuit linkse hoek al vele malen bevestigd.

[0:54:46] En nu zijn het dan de Polen en de Roemenen, zijn dat nu de gastarbeiders van nu...

[0:54:50] ...ik zie de problemen, ik kom uit Rotterdam, dat weet u.

[0:54:54] Wij zien daar dakloosheid, we zien uitbuiting, druk op de woningmarkt...

[0:54:57] uitdagingen op het gebied van integratie, het verdringen op de arbeidsmarkt,

[0:55:01] overbewoning, noem het maar op, zichtbare verloedering van buurten.

[0:55:06] Ongereguleerde arbeidsmigratie pakt op de lange termijn voor grote groepen

[0:55:09] arbeidsmigranten zelf ook nadelig uit en dat geldt dus ook voor de sociale cohesie

[0:55:12] binnen onze gemeenschappen in Nederland. Ik las in een artikel in NRC

[0:55:16] in mei, daar bleek dat drie van de vijf mensen die op straat slapen

[0:55:19] is arbeidsmigrant. En JA21 heeft denk ik net als alle andere partijen aan tafel

[0:55:24] veel mails van ontruste e-mails ontvangen over zeer schrijnende situaties.

[0:55:29] En ja, dan moeten we ons afvragen, moeten we elke werkgelegenheid

[0:55:32] wel organiseren en stimuleren in Nederland?

[0:55:35] Is het niet soms beter om tomaten te importeren in plaats van de tomatenplukker?

[0:55:40] Voorzitter, Ja21 is een partij die ondernemers de vrijheid wil geven

[0:55:43] om risico's te nemen, te investeren en te innoveren.

[0:55:45] En uiteindelijk profiteert iedereen natuurlijk van een florerend bedrijf.

[0:55:48] Maar we zien arbeidsmigratie als sluitstuk van een aanpak

[0:55:52] die als doel heeft de tekorten op te lossen.

[0:55:54] En ik denk dat we zijn doorgeslagen in de aantallen.

[0:55:57] Het maakt ons land ook lui, reactief en minder productief.

[0:56:00] Ja, 21 moedigt het kabinet aan om werk te maken van robotisering,

[0:56:03] automatisering, gebruik van AI.

[0:56:06] Natuurlijk gaat dat, de implementatie van dit soort technieken,

[0:56:09] dat gaat met vallen opstaan, maar dat is inherent aan innoveren en ondernemen.

[0:56:13] Want met melkrobots hebben wij de melkproducties zien groeien.

[0:56:17] Landbouwrobots hebben het inzaaien zeer efficiënt kunnen beheren,

[0:56:20] zonder gebruik te maken van handmatige arbeid.

[0:56:23] Dus wel degelijk zitten daar veel oplossingen, voorzitter.

[0:56:27] Ik sluit af eigenlijk met twee punten.

[0:56:28] Het eerste is toch wel het chronisch tekort aan Aziatische koks.

[0:56:33] Dat is natuurlijk per 1 juli ontstaan vanwege het afloop van het WOK-akkoord.

[0:56:40] Wij weten dat de Belangenorganisatie heeft gezegd

[0:56:42] een derde van de Chinese restaurants gaat op de fles, op kwart termijn,

[0:56:46] want er mogen geen gespecialiseerde koks meer worden gehaald uit China.

[0:56:49] Er moeten nu Europese cox worden opgeleid, dat kost zes maanden, is niet te doen.

[0:56:54] Kortom, ik vraag het maar, is er een nieuw WOK-akkoord nodig,

[0:56:57] eigenlijk zoals we dat deden in 2014, om dat punt te repareren?

[0:57:02] Tot slot de expatregeling.

[0:57:04] Het lijkt er nu op dat het nieuwe kabinet zegt ja, we blijven toch de expats weliswaar minder,

[0:57:10] maar een belastingvrij inkomensdeel geven.

[0:57:14] Nou vraag ik me zo af, die 110.000 expats, moeten we die allemaal op één hoop gooien?

[0:57:18] Kijk, niet iedereen is een hoogleraar of een fysicus of een AI-developer.

[0:57:23] En het verschilt ook nogal of je bij Booking werkt...

[0:57:26] een bedrijf van 6.000...

[0:57:27] of een Booking-bedrijf hebt van 6.000 werknemers...

[0:57:30] of Meetable, waar ik dan in Leiden ben geweest, of Science Park met 90.

[0:57:34] Maar je bent een start-up die echt leeft van de mensen die daar dus komen werken.

[0:57:39] Kortom, zou de expertregel niet veel eerlijker zijn voor alleen die kleine bedrijven?

[0:57:43] Kleinere bedrijven die omvallen als ze dat fiscale zetje niet krijgen.

[0:57:47] Dat is mijn vraag en daar sluit ik dan mijn bijdrage voor nu mee af.

[0:57:52] Dank u wel.

[0:57:53] Keurig binnen de tijd.

[0:57:54] Dank u wel.

[0:57:55] Eén vraag van mevrouw Van der Plas.

[0:57:59] Dank u wel, want, voorzitter, hoorde ik de heer Eerdmans er nou voor pleiten om de tomatenteelt

[0:58:07] uit Nederland te laten verdwijnen en ons afhankelijk te laten maken van import, of heb ik dat verkeerd

[0:58:14] begrepen?

[0:58:15] Het woord is aan de heer Eerdmans.

[0:58:18] Nou, bijna wel goed begrepen.

[0:58:19] Ik denk dat je soms je moet afvragen of je niet beter het product kan importeren.

[0:58:24] Of de tomatenpluk in dit geval.

[0:58:27] Dus de tomaat of de tomatenpluk.

[0:58:28] Dat is een voorbeeld.

[0:58:29] En ik zeg er niet bij we zetten de hele tomatenpluk over boord.

[0:58:32] Maar je moet je soms afvragen welke gevolgen.

[0:58:35] Ik denk dat dat een heel reële vraag is.

[0:58:37] De productie die je maakt, die je levert.

[0:58:40] Ten opzichte van het effect als je het product gewoon naar Nederland haalt.

[0:58:44] Dat is eigenlijk een bijna rhetorische vraag van mijn kant.

[0:58:47] Ik stel het aan het kabinet of dat niet een hele goede overweging kan zijn.

[0:58:51] Of je inderdaad laagproductieve arbeid kan voorkomen...

[0:58:55] door producten hier naartoe te halen in plaats van de producenten en de makers.

[0:59:01] Een tweede vraag voor mevrouw Van der Plas.

[0:59:05] Ja, ik verbaas me hier echt enorm over.

[0:59:07] Ten eerste is het een sector die een grote toegevoegde economische waarde heeft.

[0:59:12] Dus wat gaan we daarmee doen?

[0:59:15] Ten tweede is het natuurlijk wel zo dat wij het hebben...

[0:59:19] Voedselzekerheid is een enorm groot issue op dit moment in Europa.

[0:59:24] Dat in Europa, dat we voor onze essentiële goederen, dat we zelfvoorzienend moeten zijn.

[0:59:31] Als je ze elders vandaan gaat halen, en nou ja, dat zal dan misschien uit Spanje zijn,

[0:59:36] even over de duurzaamheid gesproken.

[0:59:39] Ik was toevallig afgelopen zomer in Zuid-Europa, daar heb ik heel veel van die tomatentelers gezien.

[0:59:46] Dat gebeurt in gebieden waar het vrij droog is, wat enorm veel water kost.

[0:59:51] Dus op het gebied van duurzaamheid is dat ook niet goed.

[0:59:54] En als er landen zijn waar een teelt bijvoorbeeld mislukt, door droogte of door wat voor reden dan ook,

[1:00:00] dan zegt zo'n land, ja jongens, wij hebben zelf niet genoeg, dus wij houden dat even voor onszelf.

[1:00:06] Dus ik begrijp dit beeld helemaal niet, los van het feit dat een enorme economische sector

[1:00:15] actief is in het Westland, wat gewoon hele grote gevolgen gaat hebben voor die gemeenten.

[1:00:24] Dus ik zou de heer Eerdmans willen vragen om te overwegen om het voorbeeld van de tomatenteelt

[1:00:33] weghalen uit Nederland, om dat toch eens te heroverwegen.

[1:00:36] Het woord is aan de heer Kerkhoff.

[1:00:38] Dat is een beetje overdreven, want de vraag is of ik begrijp u goed.

[1:00:42] Nee, dat begrijpt u niet, want kijk, het gaat erom.

[1:00:44] De vraag is welke gevolgen jij treft als jij laaggescholde arbeiders naar Nederland haalt om,

[1:00:50] ik heb als voorbeeld gegeven, tomaten te produceren.

[1:00:52] Als dat uiteindelijk in de termijn gewoon heel veel nadelen gevolgen heeft die ik ook allemaal

[1:00:56] beschreven heb met met laaggescholde arbeiders hier naartoe halen uit Europa,

[1:01:01] dan is dat juist een heel terechte overweging.

[1:01:03] En dan kan je het niet alleen op kostenbaten zetten,

[1:01:05] maar ook op het probleem van de bevolking in Nederland

[1:01:09] en alle overlast die wij ondervinden.

[1:01:11] Dus ik vind dat te simpel gedacht, juist, om te zeggen van

[1:01:16] ja, dat moeten we goed, goed allemaal in stand houden.

[1:01:18] Al die arbeid, als wij dat...

[1:01:21] We zeggen het ook niet over robotisering, hè.

[1:01:23] Je kunt ook op een hele goede manier, dat heb ik net aangegeven,

[1:01:25] in de landbouw werken met melkrobots, landbouwrobots.

[1:01:28] Kun je ook wel zeggen, ja, dat is toch verschrikkelijk,

[1:01:30] want dan kunnen we onze boerenbedrijf kunnen opgeven.

[1:01:34] Nee, juist niet. Dat zie ik juist als een winst.

[1:01:36] En die kant moeten we op, want wij worden nu overspoeld.

[1:01:40] En ik denk dat ons alle, ik geloof het nieuwe kabinet ook,

[1:01:42] veel aangelegen is om de aanwas van laaggescholde arbeiders uit Europa

[1:01:49] om die juist aan banden te leggen.

[1:01:51] Dus daar doe ik mijn voorstellen voor.

[1:01:55] Een laatste vraag voor mevrouw De Pas.

[1:01:58] Een laatste conclusie.

[1:01:59] Ik hoor de heer Eerdmans hier gewoon meerdere keren zeggen dat de tomatenteelt eigenlijk niet meer welkom is in Nederland en dat gaat heel veel tuin dus gaat dat raken.

[1:02:09] Gelukkig zit naast mij een collega...

[1:02:10] Ik wou zeggen, ik heb nooit meer de moeite. Mijn tomaten discussie.

[1:02:13] Ja, dat wou ik nog even daar toevoegen.

[1:02:16] Er zit hier een tomatenliefhebber naast mij, de heer Van Kent van de SP, wel bekend van de tomaat.

[1:02:22] Dus dank u wel. Ik voel me wel veilig bij u in ieder geval.

[1:02:26] Ik heb een klein punt voor u.

[1:02:29] Heeft u nog een vraag?

[1:02:31] Nee, helder.

[1:02:33] Dan kijk ik even naar de heer Eerdmans.

[1:02:38] U is klaar.

[1:02:39] Dan geef ik graag het woord aan de heer Ergin.

[1:02:42] Ja, voorzitter.

[1:02:44] Dank u wel.

[1:02:45] Arbeidsmigranten zijn al decennia lang de onmisbare ruggegaat van de Nederlandse economie.

[1:02:50] Vorige maand nog herdachten we een belangrijke mijlpaal, namelijk dat 60 jaar geleden de

[1:02:54] eerste Turkse gasarbeiders naar Nederland kwamen.

[1:02:57] En zo hebben we nog meer muilpalen.

[1:03:00] Gasarbeiders vanuit Marokko, in de jaren daarvoor vanuit Italië en Spanje, en later vanuit Oost-Europa.

[1:03:07] En als het in Oost-Europa beter gaat, dan zal het waarschijnlijk een andere windstreek of een andere regio zijn.

[1:03:12] En voorzitter, Nederland is altijd al een migratieland geweest.

[1:03:15] En als we als Nederland welvarend willen zijn, moeten we ook een migratieland blijven.

[1:03:20] En dat is het eerlijke verhaal, die we vandaag ook, maar ook breder, te weinig horen in dit huis.

[1:03:25] Want mijn eigen opa was een arbeidsmigrant.

[1:03:29] En voorzitter, hier zit iemand die het gevolg is van arbeidsmigratie.

[1:03:33] Volgens sommige een multicultureel drama.

[1:03:36] Volgens anderen een geopolitieke implicatie.

[1:03:39] Maar ik ben er en ik blijf hier.

[1:03:41] En dat zullen velen met mij zullen dat ook doen.

[1:03:44] Want mijn opa verliet zijn thuisland om bij te dragen aan de naoorlogse opbouw van Nederland.

[1:03:49] En deze hardwerkende migranten hebben Nederland gevormd tot wat het vandaag is.

[1:03:53] En dat, voorzitter, mogen we nooit vergeten.

[1:03:56] In de afgelopen dagen zagen we een veelvoud aan voorstellen om arbeidsmigratie aan te pakken.

[1:04:01] Maar laten we eerlijk zijn, van al die plannen zijn veel luchtkastelen.

[1:04:06] De VVD wil arbeidsmigranten vervangen door robots.

[1:04:08] NRC ziet arbeidsmigratie als een geopolitiek probleem en de oplossing ligt vooral onder de lakens.

[1:04:14] En de minister denkt inmiddels over een verbod op uitzendkrachten.

[1:04:19] En veel van die plannen gaan gewoon voorbij aan het feit dat wij in Nederland ontiegelijk veel werk hebben

[1:04:24] die Nederlanders niet meer kunnen of niet meer willen doen.

[1:04:27] We willen dat de economie groeit, dat vlees, groente, fruit zo goedkoop mogelijk blijft.

[1:04:32] We hebben tegelijkertijd een tekort van 400.000 woningen.

[1:04:36] Tot en met 2025 verwachten we 1,4 miljoen vacatures.

[1:04:41] En vandaag een dag hebben we ondernaar bij 375.000 werklozen.

[1:04:45] En met deze cijfers bij de hand kunnen we niets anders dan accepteren en erkennen dat

[1:04:50] Nederland arbeidsmigratie nodig heeft.

[1:04:53] En partijen die wapperen met hun plannen gaan voorbij aan het feit dat Nederland in de toekomst

[1:04:57] niet minder, maar juist meer behoefte heeft aan arbeidsmigranten.

[1:05:01] Want het echte probleem, voorzitter, is dat Nederland vergrijst.

[1:05:05] We hebben steeds minder werkenden die geld opbrengen voor de AOW, voor onze collectieve

[1:05:09] voorzieningen.

[1:05:10] En de advies staat migratie, die berekende zelfs dat er tot 2040 3 miljoen extra arbeidsmigranten

[1:05:18] nodig zijn om de grijze ruk alleen al gelijk te houden.

[1:05:22] Dus pleiten voor minder arbeidsmigratie is dus niets anders dan pleiten voor een kleinere

[1:05:27] economie.

[1:05:28] Pleiten voor minder arbeidsmigratie staat gelijk aan het pleiten voor een peperdure kassabon

[1:05:33] bij de supermarkt.

[1:05:35] En voorzitter, pleiten voor minder arbeidsmigratie betekent in feite dat we binnen no-time, pas

[1:05:40] op ons zeventigste, vanaf ons zeventigste met pensioen kunnen gaan.

[1:05:44] En voorzitter, arbeidsmigratie is zeker geen rozekleur, maan en schijn verhaal.

[1:05:49] De tijden zijn veranderd, maar de mensomterende situatie van veel arbeidsmigranten niet.

[1:05:54] En om dat te illustreren heb ik eigenlijk twee krantenripsels meegenomen.

[1:05:58] Het zijn artikelen uit het jaar 1968, uit het Schiedamse Courant,

[1:06:02] waar mijn opa als gasarbeider moest wonen op een afgekeurde woonboot.

[1:06:08] toen hij aan de slag wilde bij de glasfabriek.

[1:06:11] En in de volksmond wordt het ook wel de Turkenboot genoemd.

[1:06:14] Eigenlijk een woonboot met te veel mensen in te kleine hokjes,

[1:06:18] met slechte ventilatie, met een keukenpal naast zijn bed.

[1:06:23] En daar moeten wij het in dit huis over hebben.

[1:06:26] We zijn 60 jaar verder en 60 jaar verder hebben we nog steeds te maken

[1:06:29] met dezelfde mensenhonterende situaties.

[1:06:32] De namen veranderen, de windstreken veranderen,

[1:06:35] de reden voor migratie veranderd, maar de uitbuiters die blijven bestaan.

[1:06:42] Voorzitter, we hebben in de afgelopen jaren te veel mensen overgelaten aan de

[1:06:47] grillen van uitbuiters en daardoor zijn onze volkswijken minder leefbaar geworden.

[1:06:53] En we zien gewoon dat de banslechte situatie van arbeidsmigranten niet

[1:06:57] beter is geworden. En voorzitter, het eerlijke verhaal is

[1:07:00] dat wij in Nederland de luxe niet hebben om arbeidsmigratie te stoppen.

[1:07:04] We hebben wel de verantwoordelijkheid om iedereen, ook arbeidsmigranten, een fatsoenlijk bestaan

[1:07:09] aan te bieden.

[1:07:11] En voorzitter, ik heb eigenlijk nog twee vragen aan de minister over de WTTA en we zien eigenlijk

[1:07:17] dat te veel arbeidsmigranten onder de radar blijven.

[1:07:20] Dat maakt hen extreem kwetsbaar, laat hen over aan de gillen van de uitbuiters en fraude.

[1:07:25] En ik ben eigenlijk wel benieuwd of de minister bereid is om zorgplicht voor met name uitzendbureaus

[1:07:33] op te nemen in de WTTA. Een tweede vraag die gaat over, ja de minister zegt ik wil

[1:07:39] meer grip, maar hij moet met minder medewerkers doen, er mogen minder

[1:07:43] ambtenaren zijn in de komende jaren. Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe de minister

[1:07:46] daarnaar kijkt. Hij wil meer, meer controle, meer handhaven, maar in feite moet

[1:07:51] u het straks met minder ambtenaren gaan doen. En voorzitter, de laatste vraag aan

[1:07:55] de minister is dat er ook een trend is waarbij arbeidsmigranten steeds meer

[1:08:01] zelfstandiger worden. Dat was de laatste vraag.

[1:08:03] Erg goed. Komt u tot een afronding?

[1:08:04] Steeds minder zelfstandig worden

[1:08:06] en daardoor eigenlijk nog meer

[1:08:09] en nog vaker uitgebreid

[1:08:11] kunnen worden. En voorzitter, tot slot

[1:08:13] een laatste boodschap aan de collega's.

[1:08:15] We kunnen hier zonder bokpolitiek bedrijven.

[1:08:18] We kunnen pleiten voor een

[1:08:19] hek rondom Nederland, maar zelfs als we

[1:08:21] die hek willen bouwen, hebben we behoefte

[1:08:23] aan arbeidsmigranten. Dank u wel, voorzitter.

[1:08:25] Dank u wel. Dan kijk ik even rond.

[1:08:27] En er is een vraag van de heer Vlag.

[1:08:29] Ja, voorzitter, een vraag aan collega Erkin.

[1:08:32] Als ik goed naar zijn betoog luister, dan lijkt het erop alsof voor u de groei van de economie

[1:08:38] altijd opeen staat en u koppelt eraan dat we in de toekomst drie miljoen arbeidsmigranten

[1:08:43] nodig hebben.

[1:08:44] Heeft u kennisgenomen van de schaduwzijde die dat met zich meebrengt, bijvoorbeeld uit

[1:08:47] het rapport van de staatscommissie Demografische Groei, die eigenlijk klip en klaar laat zien

[1:08:51] dat dat zo'n onaanvaardbare druk legt op onze economie, op onze voorziening, op onze ruimte,

[1:08:55] dat we wel moeten gaan bijremmen en dat het dus ongetwijfeld implicaties gaat

[1:09:00] hebben op de economie. Het woord is aan de heer Ergin.

[1:09:04] Ja voorzitter, ik heb volgens mij net geprobeerd uit te leggen hoe ik de

[1:09:09] schaduwzijde van arbeidsmigratie heb ervaren in mijn eigen familie. Dus ik ben

[1:09:12] me wel degelijk bewust van de schaduwzijde. Ik ben me ook bewust, want ik

[1:09:16] was hiervoor wethouder in Schiedam en in Schiedam hebben we het nationaal

[1:09:20] programma Schiedam-Oost, waarin we inderdaad de uitdagingen van

[1:09:24] arbeidsmigratie zien. Maar tegelijkertijd kunnen we niks anders in dit huis doen dan

[1:09:30] te erkennen dat Nederland altijd al een migratieland is geweest, met name ook arbeidsmigratie,

[1:09:35] veel meer dan asielmigratie, en dat we dat zullen blijven en dat we beter kunnen werken

[1:09:41] aan hoe we de voorwaarden, de leefsituatie en de mensomterende situaties weg kunnen

[1:09:47] werken dan dat we hier een discussie gaan voeren van ja, hoeveel, een ongetje minder

[1:09:51] of welke landen wel en welke landen niet.

[1:09:53] En dat is eigenlijk waar ik in mijn verhaal op wijs.

[1:09:56] En ik hoop dat de heer Vlag dat ook heeft meegekregen.

[1:09:59] Het woord is aan de heer Vlag.

[1:10:01] Ja, korte vervolgvraag.

[1:10:02] Ja, die schaduwzijden zijn belangrijk en daar heeft eigenlijk iedereen het wel over gehad.

[1:10:06] Ik benader hem eigenlijk vooral getalsmatig.

[1:10:08] Het lijkt, als ik naar uw betoog goed geluisterd heb en anders kan u dat corrigeren,

[1:10:12] alsof er eigenlijk geen bovengrens zou moeten zijn.

[1:10:15] Alsof we altijd zouden moeten doorgroeien als de economie daarom vraagt.

[1:10:19] Concreet te vragen nu, is er ook voor u een bovengrens als het gaat om, nou ja, misschien

[1:10:24] wel een aantal inwoners of een aantal arbeidsmigranten, bestaat die voor u?

[1:10:28] Het woord is aan de heer Ergin.

[1:10:30] Ja, voorzitter, ik heb geen quotum in gedachten, maar waar ik naar kijk is dat veel partijen

[1:10:35] in de thuiswereld dat de ANWB-leeftijd omlaag gaat, in ieder geval niet omhoog, maar veel

[1:10:40] partijen willen ook dat die omlaag gaat.

[1:10:42] Maar als je dus minder arbeidsmigratie gaat accepteren, dan kan je niks anders dan concluderen

[1:10:47] dat we richting de zeventig gaan, wat is het, binnen vijftien jaar.

[1:10:51] We willen dat allemaal vlees, groenten en fruit betaalbaar blijft.

[1:10:55] Dat hoorde ik heel veel partijen in dit huis roepen.

[1:10:57] Ja, als je arbeidsmigratie gaat inperken,

[1:11:00] want gaat vlees, groenten en fruit, die wordt duurder.

[1:11:03] We klagen allemaal over een petroduur kasabon.

[1:11:06] Minder arbeidsmigratie betekent dat die kasabon nog duurder gaat worden.

[1:11:10] En daar wil ik in dit huis op wijzen.

[1:11:12] We hebben die luxe niet.

[1:11:14] We hebben wel de verantwoordelijkheid om misstanden aan te pakken.

[1:11:16] We hebben wel de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat arbeidsmigranten goed worden opgevangen,

[1:11:24] dat malafide werkgevers worden aangepakt.

[1:11:28] Daar ligt onze verantwoordelijkheid.

[1:11:29] Maar we hebben simpelweg de luxe niet om te zeggen, doe maar een onge minder,

[1:11:33] zonder dat het heel veel gevolgen heeft voor onze samenleving.

[1:11:41] Dan dank u voor uw inbreng.

[1:11:43] Ik geef graag het woord aan mevrouw Patijn.

[1:11:46] Dank u wel, voorzitter.

[1:11:48] Je zou maar overgehaald zijn om duizend kilometer te reizen naar een vreemd land met de belofte

[1:11:53] van werk- en huisvesting, om vervolgens te merken dat het werk onzeker, slecht betaald,

[1:11:58] zwaar en ongezond is, en dat je een kamer deelt met een vreemde waarvoor je 120 euro in de

[1:12:04] week betaalt.

[1:12:05] En je zou maar wonen in een dorp of wijk waar huiseigenaren iedere zes maanden nieuwe mensen

[1:12:10] laten wonen in erbarmelijke omstandigheden, waar de man die gisteren nog je buurman was

[1:12:14] opeens moet slapen op het bankje in het park.

[1:12:18] Al jaren en jaren zien we de misstanden voor arbeidsmigranten oplopen en kijken de verantwoordelijke

[1:12:23] werkgevers weg, alsof ze niets te maken hebben met de gevolgen van hun onverschillig werkgeverschap.

[1:12:29] Al jarenlang komen er ook talloze verhalen over de slechte arbeidsomstandigheden van

[1:12:35] werknemers in de vleesindustrie.

[1:12:37] Vanochtend weer in het artikel van Van der Mani en het doet GroenLinks dan ook echt goed dat

[1:12:46] de minister erkent dat de problematiek uit de hand is gelopen en dat er opgetreden moet worden.

[1:12:52] Maar de aanpak lijkt weer te zijn dat bedrijven en uitzendbureaus nog één kans krijgen dat ze

[1:12:59] nog één keer een meldpunt maken, dat ze nog één keer mogen praten in een taskforce.

[1:13:05] Voorzitter. Ik wil de minister vragen om niet langer te wachten en nu meteen te komen met een

[1:13:10] verbod op uitzendbureaus in de vleesindustrie.

[1:13:12] Wij hebben voor u het voorwerk verricht.

[1:13:14] Wij hebben voor u een AMVB geschreven, want het kan zo niet langer.

[1:13:18] Na jarenlang gesprekken voeren met de vleessector en wachten op beterschap, is de minister bereid

[1:13:24] deze AMVB in te voeren en vervolgens met regelgeving te komen, zoals we die uit Duitsland kennen,

[1:13:30] waardoor niet alleen uitzendwerk, maar ook ZZP-constructies in de vleessector kunnen stoppen.

[1:13:36] En ik heb hier voor u deze ANVB, die zal ik zo aan u geven.

[1:13:39] Voorzitter, we blijven proberen werknemers te beschermen tegen slecht werk.

[1:13:42] En dat willen we allemaal.

[1:13:44] De volgende arbeidsinspectie heeft ongeveer de helft van de EU-werknemers slecht werk.

[1:13:49] Van de 1 miljoen arbeidsmigranten die hier op jaarbasis komen werken,

[1:13:53] werkt rond de 75 procent in de logistiekvoedingsindustrie of de tuinboom.

[1:13:57] Is het niet tijd dat we echt sturen op de economie, echte keuzes maken en dus ook maatregelen nemen?

[1:14:06] GroenLinks-PvdA wil dat er veel grotere stappen gezet gaan worden.

[1:14:10] Dat moet zorgvuldig, dat moet met betrokkenheid van de werkgevers en de werknemers in de sector, maar het moet wel.

[1:14:17] Iedereen roept dat het aantal arbeidsmigranten minder moet, maar ik heb nog niets concreets gehoord.

[1:14:24] GroenLinks-PvdA vraagt de minister daarom om een serre advies te vragen en een plan te komen

[1:14:31] hoe in logistiek, voedingsindustrie en de tuinbouw, waar ongelooflijk veel innovatiekracht zit en waar

[1:14:36] ongelooflijk veel goed werkgeverschap ook wel ingevuld wordt, daar te gekomen kan worden tot een

[1:14:43] vermindering van het aantal vacatures waar arbeidsmigranten met laagbetaald werk aanzienlijk

[1:14:49] verminderd kan worden, waarbij alleen nog goed werk overblijft.

[1:14:53] Goed werk is werk dat met zekerheid onder de werkingssfeer van de sector-CAO en vooraf

[1:14:59] geregelde huisvesting, met een normaal wervingstraject, met personeelsbeleid en investering in scholing

[1:15:05] waaronder de Nederlandse taal, zodat de arbeidsmigrant een normaal leven kan opbouwen en ook een

[1:15:11] goede buurman kan zijn voor de mensen in de wijken.

[1:15:14] Voorzitter, is de minister bereid om de SER om advies te vragen over hoe te komen tot een drastische

[1:15:22] verbinding van het aanbod van werk in deze sectoren met als uitgangspunt dat slecht werk goed werk moet

[1:15:32] worden of moet verdwijnen?Ten slotte speelt er zoveel als het gaat om arbeidsmigratie en is het

[1:15:40] debat zo lang opgeschort dat ik nog vele, vele vragen heb.

[1:15:44] Maar ik zal me beperken tot drie of tot twee.

[1:15:47] Is de minister bereid te kijken hoe de

[1:15:49] vrijblijvendheid van ex-facto rapportage omgezet kan worden in een juridisch

[1:15:54] afdenkbare regeling en kan de minister aangeven hoe hij aankijkt tegen de

[1:15:59] problemen van short stay huisvesting, waardoor arbeidsmigranten standaard na

[1:16:03] zes maanden hun huisvesting moeten inleveren?

[1:16:07] Voor ons is het belangrijkste dat er

[1:16:09] gekeken wordt naar de werkomstandigheden van mensen, naar werknemers en de toekomst van

[1:16:15] deze mensen en dat er gekeken wordt hoe goed werkgeverschap ingevuld kan worden en dat er

[1:16:20] gekeken wordt hoe de economie zich daarop richt en dat de economie daar weer zal zijn voor de mensen

[1:16:24] en niet de mensen voor de economie. Dank u wel. Dank u wel. Ik kijk even rond en dan geef ik graag

[1:16:33] het woord aan mevrouw Van der Plas. Ja, dank u wel en dank ook aan de commissie dat ze mij toestaan

[1:16:40] hier te spreken, ondanks dat ik officieel geen lid ben van de commissie.

[1:16:47] Voorzitter, arbeidsmigratie staat allang op de agenda en nu weer in volle aandacht,

[1:16:53] mede door de staatscommissie Demografische Groei 2050.

[1:16:58] En uit het rapport blijkt dat Nederland simpelweg arbeidsmigranten nodig heeft.

[1:17:03] Bovendien mogen inwoners van de EU hier gewoon werken.

[1:17:06] Veel sectoren hebben daarom arbeidsmigranten in dienst die zorgen voor ons voedsel en voor

[1:17:12] andere zaken, zoals de zorg, de onderhoud en bouw van woningen, de bezorging van pakketjes

[1:17:17] en vele andere diensten.

[1:17:20] Maar er is ook sprake van grote problemen, uitdagingen en misstanden.

[1:17:26] En BBB is voor de aanpak van die excessen, laat daar geen misverstand over bestaan.

[1:17:33] Maandag lazen we in de brief ook over de uitkomst van het gesprek over het tegengaan van misstanden

[1:17:37] in de vleessector, dat de minister een compleet uitzendverbod mogelijk niet uit de weg wil gaan.

[1:17:42] Dit roept al veel vragen bij ons op.

[1:17:44] Want is een dergelijke maatregel niet in strijd met internationale Europese verdragen, bijvoorbeeld?

[1:17:51] Artikel 23 van de Rechten van de Mens zegt bijvoorbeeld ook dat iedereen recht heeft op arbeid

[1:17:56] en bescherming tegen werkeloosheid.

[1:17:58] Hoe gaat dit werken met het onshouden aan verdragen, waar de partij van deze minister ook groot

[1:18:06] voorstander van is en wij natuurlijk ook.

[1:18:09] En heeft de minister zicht op welke gevolgen een compleet uitzendverbod op de

[1:18:14] vleessector in Nederland zal hebben en op de economie?

[1:18:17] En hoe zit het met de proportionaliteit daarvoor?

[1:18:19] En hoe wil de minister voorkomen dat goedwillende bedrijven het slachtoffer

[1:18:23] worden van een algeheel uitzendverbod?

[1:18:26] Want we zien namelijk ook veel goede wil binnen de sector.

[1:18:30] De brieven over de uitkomst van het gesprek, over het tegengaan van misstanden,

[1:18:34] je vat het goed samen. En we zien dat opdrachtgevers in gesprek gaan met hun

[1:18:38] uitzendbureaus over dat misstanden keihard aangepakt moeten worden.

[1:18:42] En brancheorganisaties zijn bezig met het opzetten van meldpunten of hebben er al

[1:18:46] één. En er is een taskforce opgericht waarin namen en rugnummers van

[1:18:50] malefiede uitzendbureaus kunnen worden uitgewisseld met het doel ze uit te

[1:18:54] bannen. Beaamt de minister dit en blijft dit dan ook de lijn?

[1:18:58] En wat ik me ook afvraag is, er zijn meldpunten voor misstanden, daar komen een paar duizend

[1:19:04] meldingen binnen, maar een heel klein aantal komt maar tot een zaak.

[1:19:08] Waarom is dat?

[1:19:09] Waarom komen heel veel meldingen niet tot een zaak?

[1:19:11] Waarom maar zo weinig?

[1:19:12] Kan de minister ons dat vertellen?

[1:19:14] En de genoemde taskforce die ik net noemde loopt vooruit op de WTTA, zoals ze hier eerder

[1:19:18] ook al werd genoemd, een wet voor de certificering van uitzendingbureaus.

[1:19:24] Wat BBB betreft moet deze wet er heel erg snel komen.

[1:19:28] Kan de minister ons daarover informeren waarom dat langer duurt en wat er gedaan kan worden

[1:19:34] om die wet zo snel mogelijk in te stellen?

[1:19:37] Naast een uitzendverbod moeten bedrijven mogelijk straks verplicht een minimaal percentage arbeidsmigranten

[1:19:43] in dienst nemen.

[1:19:45] Wij vragen ons af of alle arbeidsmigranten dit wel willen.

[1:19:48] Zo zien we in de pluimveeverwerkende industrie dat uitzendkrachten die langer dan twee jaar

[1:19:53] werken in een bedrijf een contract waarom een bepaalde tijd moeten krijgen.

[1:19:57] Van de contracten die eerder aan uitzendkrachten werd aangeboden, heeft een

[1:20:01] groot deel van de werknemers, ongeveer de helft, het aanbod niet geaccepteerd.

[1:20:05] Graag een reactie van de minister.

[1:20:07] En hoe komt het dat deze mensen zo'n contract niet accepteren?

[1:20:11] En hoe kan dit worden gestimuleerd dat ze dat dan wel doen?

[1:20:15] Voorzitter, ik keer terug naar een sector die ik eerder noemde, namelijk de zorg.

[1:20:18] We hebben een vergrijzende bevolking in Nederland.

[1:20:20] Heeft de minister een plan welke rol arbeidsmigranten in de behoefte aan zorgpersoneel kunnen vervullen?

[1:20:27] Daarbij denk ik ook aan het plan Grip op arbeidsmigratie van onder andere Gert-Jan Segers.

[1:20:32] Kunnen zorgwerkers die hier bijvoorbeeld tijdelijk verblijven de kennis die zij hier opdoen weer

[1:20:36] inzetten in het land van herkomst?

[1:20:38] En kan er bijvoorbeeld gedacht worden aan een systeem zoals de Green Card in de Verenigde

[1:20:42] Staten?

[1:20:43] Zijn er mogelijkheden voor zo'n systeem?

[1:20:46] In sommige sectoren kun je arbeidsmigratie terugdringen door robotisering of automatisering

[1:20:51] En willen we dit nog meer, dan moeten wij dit stimuleren en moet er geld beschikbaar zijn

[1:20:56] om innovaties aan te jagen.

[1:20:58] En niet alleen geld, ook moet de overheid knellende regels en obstakels wegnemen.

[1:21:04] Zo kunnen we bijvoorbeeld de huizenmarkt ontlasten door woningen voor arbeidsmigranten te bouwen

[1:21:08] op bedrijfsterreinen.

[1:21:10] Daar zijn al een aantal initiatieven voor.

[1:21:13] Nog meer extra milieu- en duurzaamheidsregels zijn dan ook niet wenselijk, omdat dit de

[1:21:17] bouw juist stagneert.

[1:21:19] En gemeenten hebben hierin ook een belangrijke rol.

[1:21:23] Op deze manier vergroten we de ruimte op de woningmarkt voor Nederlandse woningzoekenden.

[1:21:28] Dus ik wil daar op een integraal beleid.

[1:21:31] Kan de minister ons straks informeren in hoeverre hij met andere ministeries en met gemeenten

[1:21:36] in gesprek is om bijvoorbeeld die tijdelijke flexwoningen voor arbeidsmigranten beter mogelijk

[1:21:42] te maken?

[1:21:43] Ik heb geen tijd meer, denk ik.

[1:21:44] U bent door uw tijd heen, ja.

[1:21:46] Oké, dan dank ik u voor het luisteren.

[1:21:49] U heeft twee vragen van mevrouw Partijmevrouw Bikker.

[1:21:51] Mevrouw Bikker stak als eerste de vinger op.

[1:21:54] Mevrouw Bikker.

[1:21:54] Ja, voorzitter, dank u wel.

[1:21:56] Ik heb goed geluisterd naar het betoog van mevrouw Van der Plas.

[1:22:00] Als ik het goed beluister, heeft zij eigenlijk op arbeidsmigratie dezelfde visie als Denk.

[1:22:05] De partij Denk.

[1:22:06] Want eigenlijk zegt u, dit is een natuurgegeven.

[1:22:09] We hebben er mee te dealen.

[1:22:11] Ik zie niet in hoe sectoren kunnen krimpen.

[1:22:13] We moeten het vooral mogelijk maken.

[1:22:15] Terwijl als we kijken naar het rapport van Zwol en ook kijken naar de cijfers rondom migratie,

[1:22:20] dan vraag ik me af, hoe kijkt u dan naar de grote problemen die we hebben in Nederland?

[1:22:23] Of het nou gaat om de zorg, om het wonen?

[1:22:27] Hoe kijkt u ernaar dat we juist ook van Zwol zegt, na een grote studie,

[1:22:32] we zullen ook rond arbeidsmigratie paal en perk moeten stellen?

[1:22:35] En eerlijk gezegd, ik hoor geen enkel voorstel van BBB, behalve in het aanpakken van misstanden,

[1:22:40] maar geen enkel voorstel, hoe gaan we grip krijgen op arbeidsmigratie?

[1:22:43] en dat dan de Europese regels als oergegeven worden neergezet, dat kan.

[1:22:49] Maar ik zou juist van BBB verwachten...

[1:22:51] ...nou, dit is wel zo'n moment om te zeggen...

[1:22:53] ...zullen we eens gaan voor een Europees arbeidsmigratiepact?

[1:22:56] Dat zou ik een hele mooie vinden.

[1:22:57] Dit is zo'n moment om naar Brussel te gaan en te zeggen...

[1:23:00] ...ook Europees kunnen we hier geen afspraken over maken.

[1:23:02] Dus ik ben zo benieuwd welke voorstellen gaat BBB nou doen...

[1:23:05] ...om arbeidsmigratie te beperken?

[1:23:07] Of heb ik het goed begrepen en is de visie hetzelfde als die van Deens?

[1:23:10] Het is een mooie vraag.

[1:23:13] Geef graag het woord aan mevrouw Van der Plas.

[1:23:17] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:23:21] Nee, nou laat ik het zo zeggen.

[1:23:24] Wij zeggen zeker niet van joh, het is nou eenmaal zo en dat moet allemaal.

[1:23:28] En weet je, we hebben die mensen nou eenmaal nodig.

[1:23:30] Dat is wel waar, maar we moeten daar ook grip op krijgen.

[1:23:33] Ik noem bijvoorbeeld in mijn inbreng, noem ik bijvoorbeeld het plan van uw voormalige fractievoorzitter.

[1:23:42] fractievoorzitter, de heer Segers, het plan Grip op Migratie, dat je mensen van

[1:23:48] buiten Europa voor een bepaalde afgebakende tijd in Nederland kan laten

[1:23:52] komen om voor essentiële sectoren aan de slag te gaan.

[1:23:56] Bijvoorbeeld in de zorg, dat die mensen ook hier dan de taal leren, dat ze dan op

[1:24:01] een gegeven moment weer teruggaan naar hun eigen land om daar de kennis die ze hier

[1:24:05] dan hebben opgedaan, om die daarin te zetten in hun land.

[1:24:09] Ik vind het op zich best een sympathieke voorstel om dat op die manier te doen.

[1:24:14] Wat ik ook wil bediscussiëren, want die rol blijft altijd een beetje onbenoemd, dat is

[1:24:22] de rol die wij met z'n allen in Nederland hebben in ons consumptiegedrag.

[1:24:27] Als wij willen blijven hebben dat er pakketjes op zondag worden bezorgd...

[1:24:35] En allerlei... Nee, dat snap ik.

[1:24:40] Dat snap ik. En dat is ook zeer te respecteren.

[1:24:45] Als wij altijd maar alles willen, meteen en veel...

[1:24:50] En misschien ook wel onnodige spullen, maar ik ga niet over wat mensen in hun kast zetten.

[1:24:56] dan zit daar een consequentie aan.

[1:24:58] En ik vind eigenlijk ook, en dat kan misschien wel in een volgend debat,

[1:25:03] ik vind dat we dat debat ook eens op gang moeten brengen.

[1:25:05] Wat kunnen wij zelf daaraan doen?

[1:25:07] Want dit wordt een ongebreidend als iets.

[1:25:10] We willen altijd alles en heel veel.

[1:25:13] Maar dus in die zin, en dan sluit ik af, voorzitter.

[1:25:15] In die zin ben ik het eens met DENK, dat als wij dit allemaal willen,

[1:25:21] er iemand wel zou moeten zijn die het moet doen.

[1:25:23] onze bevolking vergrijst. We hebben ook veel mensen in de zorg nodig. We willen allemaal dat onze vader,

[1:25:31] moeder, opa en oma een goede verzorging krijgt en dat is iets essentieels. Maar wat vinden we dan

[1:25:38] niet essentieel? Voedsel is essentieel, zorg is essentieel. Ik vind dat we daar ook wat breder

[1:25:44] over moeten hebben. Wat kunnen wij als burger slash consument dan zelf ook doen? Dat is mijn antwoord.

[1:25:52] Dank u wel.

[1:25:53] Dan is het woord aan mevrouw Patijn.

[1:25:56] Voorzitter. Mevrouw Van der Plas gaf net aan dat de problemen in de vleessector op andere manieren

[1:26:02] opgelost kunnen worden met veel praten en dat er in de pluimvijindustrie zo'n goede afspraak zou

[1:26:09] zijn dat mensen na twee jaar in aanmerking zouden komen voor een vast contract.

[1:26:13] Ik wil toch even verwijzen naar het artikel van de onderzoeksjournalisten van Van der

[1:26:18] Daarin staat dat in de CAO voor de sectoren is afgesproken dat arbeidsmigranten na twee jaar

[1:26:23] in aanmerking komen voor een vast contract, maar zowel de werkgevers als de uitzendbureaus lijken

[1:26:28] het te willen voorkomen dat ze arbeidsmigranten in vaste dienst moeten nemen. Het artikel gaat

[1:26:32] helemaal over op welke manier en welke constructies er gebruikt worden in deze sector om dat vaste

[1:26:38] contract te kunnen ontlopen. Kunt u mij aangeven hoe u dan erbij komt dat het allemaal zo goed zou

[1:26:44] Het woord is aan mevrouw Van der Plas.

[1:26:48] Nou kijk, mevrouw Partijn scheert hier alles over één kam.

[1:26:53] Dat het bij enkele pluimverslachterijen of bij uitzendbureaus die mensen uitsturen naar pluimverslachterijen.

[1:27:02] Dat wil natuurlijk niet betekenen dat dat voor alle slachterijen geldt.

[1:27:07] Ik heb het verhaal ook gelezen, inderdaad in Follow the Money.

[1:27:09] En als mevrouw Partijn goed heeft geluisterd naar mijn inbreng, heeft ze mij ook horen zeggen,

[1:27:13] vrijwel in de inleiding zelfs, dat ik ook vind dat excessen moeten worden aangepakt.

[1:27:18] Dus daar waar dit soort constructies worden gebruikt, dan moet je dat gewoon aanpakken.

[1:27:23] Maar mevrouw Petijn, die zegt zojuist in haar eigen inbreng, ja, ik wil vandaag al een uitzendverbod,

[1:27:29] want het gaat op een paar plekken niet goed.

[1:27:30] Weet je, sluithallers en wat er ook gebeurt na mij de zonvloed.

[1:27:35] Wat gebeurt er met die mensen die dan op straat komen te staan?

[1:27:38] Jaagt GroenLinks, PvdA nu gewoon tienduizenden mensen de werkloosheid in?

[1:27:44] Is dat wat deze partij wil?

[1:27:46] Dus waar ik zeg, je moet kijken waar die excessen zijn.

[1:27:50] En daar is de minister, en ook de vorige minister, die zijn daar heel intensief over in gesprek.

[1:27:55] En dat geldt voor alle bedrijven die het goed doen, die hebben helemaal geen baat bij dit soort cowboys.

[1:28:00] Die willen die boeven helemaal niet.

[1:28:02] Die willen dat niet, want dat slaat neer op hun aanzien, op hun reputatie.

[1:28:08] en misschien wel op de toekomst van hun bedrijf.

[1:28:12] Dus om hier eigenlijk een beetje net te doen,

[1:28:14] alsof die pluivestsector, wat er dan in dit geval werd aangehaald,

[1:28:20] alsof dat allemaal één grote zooi is,

[1:28:22] en dat gebeurt wel vaker,

[1:28:25] dat dat dan over één kam geschoren wordt,

[1:28:27] dat moeten we dus niet doen.

[1:28:29] Maar daar waar die excessen zijn,

[1:28:30] en daar waar ze gewoon echt de regels met voeten treden,

[1:28:34] dat soort gasten keihard aanpakken.

[1:28:38] Ja, dat is jammer. U heeft er drie gehad.

[1:28:42] Heel kort. Echt heel kort.

[1:28:44] Want voorzitter, mevrouw Van der Plas maakt een karikatuur van wat wij aangeven.

[1:28:49] Ik heb twintig jaar in deze sector ook gezien wat er gebeurt op allerlei plekken.

[1:28:55] Dit onderzoek is ook een gedegen onderzoek van een gedegen onderzoeksjournalist.

[1:28:59] En hierin staat dat er structureel gekozen wordt.

[1:29:02] En het is niet zo dat wij daar op een simpele manier naar kijken en dat we alles platmaken.

[1:29:09] Nee, dit is al veel te lang aan de gang.

[1:29:11] En ik vind het plat zoals u het brengt.

[1:29:14] Mevrouw Van der Plas.

[1:29:16] Nou, ik heb de kwaliteit van het artikel helemaal niet in twijfel getrokken.

[1:29:20] Ik heb gezegd dat ik het artikel heb gelezen en dat ik daarin ook zie dat er gewoon nog dingen misgaan.

[1:29:24] Dus ik heb helemaal niks aan te merken op het artikel.

[1:29:27] Sterker nog, ik vind het heel goed dat dit soort artikelen worden geschreven om ons ook

[1:29:32] meer mee te nemen in die onderzoeken die daarna worden gedaan.

[1:29:37] Maar ik heb wel, als ik mag, voorzitter, ik heb wel een aantal voorstellen

[1:29:42] waarom je de, of hoe je de cowboys en de boeven kan uitbannen.

[1:29:49] Bijvoorbeeld dat inleners van foute uitzendbureaus

[1:29:52] dezelfde boetes krijgen als die van de foute uitzendbureaus zelf.

[1:29:56] Dus leg gelijk even bij de minister neer.

[1:29:59] kan dat überhaupt. De boetes die de arbeidsinspectie kan opleggen, ga die indexeren en neem ook

[1:30:09] de indexatie van de afgelopen jaren mee. Dan worden die boetes nog hoger. Dat voorstel

[1:30:13] leg ik gelijk maar even bij de minister neer. De arbeidsinspectie komt in actie als iemand

[1:30:19] een klacht indient en laat de arbeidsinspectie, leg ik gelijk even bij de minister neer, ga

[1:30:25] maar actief op zoek naar onderbetaling.

[1:30:27] En dat kan door gebruik te maken van de gegevens in de loonheffingsketen.

[1:30:31] Het is niet direct de bedoeling om de hele spreektekst nog een keer te vertellen.

[1:30:34] Nee, maar ik reageer...

[1:30:36] Sorry voorzitter, de wet is hier een beetje gesubscribeerd,

[1:30:39] zodat ik het allemaal wel best vind.

[1:30:41] Maar ik heb hier gewoon wat concrete voorstellen liggen en dan zal ik de laatste even noemen.

[1:30:46] De slachtoffers kunnen hun achterstallig loon ook echt krijgen

[1:30:50] en daarvan kan gebruik gemaakt worden van de waarborgsom die de uitzenders bij de belastingdienst neerleggen.

[1:30:59] Dus het betaalt vanuit die borg gewoon het achterstallige loon.

[1:31:03] Ik had er nog meer, maar...

[1:31:05] Nee, we hadden gezegd eentje, dus dit is eentje.

[1:31:07] Maar u ziet, ik wil dat gewoon aanpakken.

[1:31:10] En we hebben daar ook concrete voorstellen voor, dus ik ben benieuwd hoe de minister daar tegen aankijkt.

[1:31:14] Met dank aan mevrouw Patijn dat ik mijn spreektijds nog iets langer had kunnen doen.

[1:31:18] Ja, nou, helemaal goed. Volgens mij, ik kijk even rond.

[1:31:22] En dan is het woord aan de heer Van Kent, die wellicht ook iets over tomaten nog meeneemt.

[1:31:27] Dank, voorzitter. Ik heb heel veel dingen waarop ik zou willen reageren,

[1:31:30] maar laat ik beginnen bij te zeggen dat bedrijven als Ahold, maar ook Vion, Slachthuis in Boxel,

[1:31:36] Vida XL, groot distributiecentrum in Limburg, die vooral gericht is op de Duitse markt,

[1:31:41] de uitzendsector, niet te vergeten de huisvestingssector rond arbeidsmigranten,

[1:31:45] dat we die kunnen feliciteren.

[1:31:48] Want zij hebben, mede dankzij de VVD,

[1:31:52] mede dankzij deze minister, ruim baan de komende jaren

[1:31:55] om door te gaan met hun cynische verdienmodel.

[1:31:58] Zij hebben kansen genoeg om door te gaan met het onbeperkt hiernaartoe halen

[1:32:02] van Europese arbeidsmigranten, ze tehuisvesting,

[1:32:05] kolossale gebouwen aan randen van onze dorpen en wijken,

[1:32:09] ze daar te isoleren en vervolgens uit te buiten en onder te betalen.

[1:32:14] En die gevolgen daarvan, die wordt overal in Nederland gevoeld.

[1:32:17] Op de eerste plaats natuurlijk bij de arbeidsmigranten zelf.

[1:32:20] En op de tweede plaats natuurlijk bij die dorpen en die wijken die ik net ook noemde.

[1:32:24] En ik ben de afgelopen periode in Horst geweest, in Vechel geweest, in Bokstel geweest, in Andel geweest,

[1:32:29] Berg op Zoom geweest, kijk ook even richting de PVV, in Zandstraat geweest, in Terneuzen geweest.

[1:32:34] Allemaal plekken waar grote bouwprojecten in voorbereiding zijn of al gestart zijn voor de huisvesting van arbeidsmigranten.

[1:32:41] Allemaal plekken waar sommige partijen van zeggen...

[1:32:44] en die bellen misschien nu ook zelfs mevrouw Van der Plas...

[1:32:47] van dat moet gebeuren, want die arbeidsmigratieindustrie moet blijven draaien.

[1:32:54] En die arbeidsmigratieindustrie die blijft ook draaien als het aan deze minister en aan de VVD ligt.

[1:32:59] En het gevolg is dat daar dus plekken komen waar honderden mensen gehuisvest worden...

[1:33:04] terwijl er in een wijde omtrek geen voorzieningen zijn.

[1:33:07] Ik hoop ook dat de minister dit ook meeneemt in zijn plannen voor de komende tijd,

[1:33:17] dat die gemeenschappen daar zwaar onder druk komen te staan.

[1:33:20] Er is geen politiecapaciteit.

[1:33:21] Als er een voorval is in zo'n pand, moeten er twee politiewagens komen.

[1:33:25] Dan is er in de wijde omtrek van Riel of Boxel geen enkele capaciteit meer beschikbaar.

[1:33:30] De huisartsen zijn er niet, de tandartsen zijn er niet.

[1:33:32] Kortom, die voorzieningen zijn er niet.

[1:33:34] En de druk op die omgeving...

[1:33:36] In Horst aan den Maas is straks al 25 procent van de inwoners arbeidsmigrant.

[1:33:40] Die druk is onacceptabel.

[1:33:42] En die grens is niet bereikt, maar die grens is al ver en ver overgegaan.

[1:33:46] En ik wil de minister ook vragen om niet dezelfde fout te maken...

[1:33:50] want ik ken de minister nog in z'n vorige rol als CDA-Kamerlid...

[1:33:53] om niet dezelfde fout te maken als in die tijd.

[1:33:56] Zo'n 15, 20 jaar geleden was hier ook het achtdagium van...

[1:33:59] ja, we geven de sector nog een kans, een zelfregulering...

[1:34:02] En we kijken het nog even aan.

[1:34:04] En eigenlijk hoor ik dat ook weer terug in de woorden van de minister nu...

[1:34:07] ...als het gaat om bijvoorbeeld de slachthuizen.

[1:34:10] Het nog een kans geven aan de sector, het nog even aankijken, het in overleg gaan.

[1:34:15] Het is allemaal al een lang gepasseerd station.

[1:34:18] Als je daarvoor kiest, als de Kamer daarvoor zou kiezen...

[1:34:21] ...dat betekent dat dat je bewust uitbuiting...

[1:34:23] ...dat je bewust die onaanvaarbare druk op die wijken en dorpen in stand laat.

[1:34:27] En ik wil de minister vragen of hij dat met de SP eens is...

[1:34:30] en of de minister ook inziet dat dat een gepasseerd station is

[1:34:33] en dat er iets gedaan moet worden aan de instroom van arbeidsmigranten,

[1:34:36] want dat is wat de SP wil.

[1:34:38] We willen grip op wie er hier komt werken,

[1:34:40] dat we eerst goed zorgen voor de mensen die hier al zijn,

[1:34:42] dat we zorgen dat hier de boel op orde is

[1:34:44] voordat er nieuwe mensen door bedrijven,

[1:34:47] zoals de hoofdsponsor van de VVD, hier naar Nederland worden gehaald.

[1:34:50] Waarbij recent ook nog blijkt dat een oud-VVD-burgemeester

[1:34:53] niet de directeur is van de huisvestingsorganisatie van Otto

[1:34:56] en de heer Segers, die net werd aangehaald, ook gewoon in dienst is bij Otto.

[1:35:00] Dus het lobbycircuit moet hier ook wel even bloot worden gelegd.

[1:35:05] Voorzitter, dan tot slot de vrachtwagenchauffeurs.

[1:35:08] Ik ben een aantal keer in de botlek geweest de afgelopen tijd.

[1:35:12] Vroeger troffen we daar Roemenen en Bulgaren aan.

[1:35:15] En de laatste keer dat ik daar kwam,

[1:35:17] kwam ik zonder uitzondering mensen tegen van buiten de Europese Unie.

[1:35:23] Oesbeken, Moldaviërs, maar ook mensen die via constructies,

[1:35:27] via Litouwen in de haven in Rotterdam aan het rijden zijn,

[1:35:32] terwijl ze op geen enkele manier voldoen aan de wetten en regels.

[1:35:36] De cabotagerichtlijn heet dat.

[1:35:38] En ik wil de minister ook vragen

[1:35:39] om samen met zijn collega van Infrastructuur en Waterstaat

[1:35:43] dit op te pakken.

[1:35:45] Wat er gebeurt namelijk, als je dan met vrachtwagenchauffeurs gaat praten,

[1:35:48] ze worden hierheen gehaald, ze werken hier twee, drie maanden,

[1:35:51] gaan terug even naar land van herkomst met vliegtuigen of met een busje,

[1:35:54] komen vervolgens weer terug om hier op dezelfde vrachtwagen te werken die het land nooit heeft verlaten.

[1:36:00] De vrachtwagen-op-Pols of Let's-kenteken blijft hier.

[1:36:03] En ondertussen worden de werknemers van buiten de Europese Unie hier naartoe gehaald,

[1:36:07] doen alleen maar binnenlandse ritten, verblijven in hun vrachtwagen.

[1:36:11] We zijn in de Botlek op een plek geweest waar ook geen sanitaire voorzieningen zijn, mensonteerend.

[1:36:16] Mensen wonen daar dus maandenlang in hun vrachtwagens.

[1:36:19] Dus de Romeinse en de Boegaanse chauffeurs zeggen ook ja,

[1:36:22] ze krijgen een derde minder betaald dan wij.

[1:36:24] Dus die worden nu weggeconcureerd,

[1:36:26] maar zij eerder de Nederlandse chauffeurs wegconcureren.

[1:36:29] En voorzitter, ik hoop dat de minister dat met de SP eens is,

[1:36:32] dat daar direct moet worden ingegrepen,

[1:36:34] niet pap en nat houden zoals bij de vleessector,

[1:36:37] het voornemen is van deze minister, maar ingrijpen nu.

[1:36:40] Dank u wel. Ik kijk even rond.

[1:36:44] En dan geef ik graag het woord aan de heer Vlag.

[1:36:48] Ja, voorzitter, dank u wel.

[1:36:50] Het aantal arbeidsmigranten is in 15 jaar tijd, laten we zeggen de periode Rutte, vier keer zoveel geworden.

[1:36:56] In meer dan de helft van de gevallen gaat het om laag gekwalificeerde arbeid.

[1:37:00] Momenteel gaat het om ongeveer 800.000 personen, maar trekken we die lijn door dan komen we op 1,2 miljoen in 2030.

[1:37:07] In het hoofdlijnakkoord staat het met ronde woorden.

[1:37:10] Het is hard nodig om grip te krijgen op arbeidsmigratie.

[1:37:14] Je zou zeggen, wie wil dat nu niet?

[1:37:15] Nou, daar ben ik vandaag wel achter gekomen, maar wat betekent het precies?

[1:37:19] En hoe krijgen we grip op dit fenomeen?

[1:37:20] Kan de minister alvast een tipje van de sluier oplichten van zijn plannen?

[1:37:25] De roep om migratie hangt samen met de vraag...

[1:37:28] ...hoe de economie van de toekomst eruitziet.

[1:37:30] Wat de SGP betreft zetten we koers richting een waardengedreven economie.

[1:37:35] Daarbij is één ding helder.

[1:37:36] We moeten af van onze chronische verslaving aan arbeidsmigratie.

[1:37:40] Dat vraagt namelijk te veel van onze samenleving.

[1:37:43] Op het gebied van de woningmarkt, zorg en sociale zekerheid.

[1:37:47] Ook de overlast en de misstanden, die mijn collega zojuist heeft opgezond, die daarmee

[1:37:52] gepaard gaan, maken dat duidelijk.

[1:37:54] Om van deze verslaving af te komen, is het bijvoorbeeld ook geen overbodige luxe, zei

[1:37:58] het dat het pas op langere termijn effecten heeft om werk te maken van een hoger geboortecijfer.

[1:38:03] Genoeg ingrediënten dus voor een apart demografiedebat daarover, dat we later gaan voeren, wordt

[1:38:10] vervolgd.

[1:38:11] Maar hoe wil de SGP dan grip krijgen op arbeidsmigratie?

[1:38:14] Ik wil daarvoor een aantal voorstellen doen.

[1:38:17] Eerst is dat we een richtgetal afspreken voor het aantal arbeidsmigranten.

[1:38:21] Zo komt er meer duidelijkheid en wordt de overheid ook gedwongen in te zetten

[1:38:25] op langjarig beleid dat arbeidsmigratie gaat verminderen.

[1:38:29] Daarbij laten we nadrukkelijk meewegen

[1:38:30] wat onze samenleving en woningmarkt op de lange termijn aankan.

[1:38:34] Daar moet je uiteraard wel rekening houden met specifieke vakkrachten

[1:38:37] die in Nederland niet te vinden zijn en op te leiden,

[1:38:39] maar wel cruciaal voor onze economie.

[1:38:42] Twee, we gaan werk maken van alternatieven voor arbeidsmigratie,

[1:38:45] zoals innovatie, technologie en mensen die aan de slag willen, maar dat nu nog niet kunnen.

[1:38:51] We hebben nog steeds 400.000 mensen in de bijstand.

[1:38:53] Een miljoen mensen met een beperking en een groot deel van de statushouders heeft ook nog geen baan.

[1:38:59] Reden genoeg om hen verder te helpen voordat we buitenlandse arbeiders hiervoor uitnodigen.

[1:39:05] Wil het kabinet een offensief starten om actief in te zetten op het mobiliseren van dit onbenutte potentieel?

[1:39:11] Derde punt is misstanden stevig aanpakken.

[1:39:14] De cowboysterm is al een aantal keer gevallen, waaronder huisvesters en uitzenders moeten hard worden aangepakt,

[1:39:20] waarbij de goeden, wat ons betreft, niet onder de kwade mogen lijden.

[1:39:24] Het toezicht door de gemeente en de arbeidsinspectie kan hier een grote rol spelen.

[1:39:28] Het is opvallend dat het in het dienstnemen van illegale werknemers nog zo vaak onbestraft blijft.

[1:39:33] Zelfs als je een boete krijgt, loont de overtreding in veel gevallen nog.

[1:39:37] Is de minister bereid te kijken hoe de handhaving kan worden opgeschroefd?

[1:39:40] Hoe kan de bekendheid bij werkgevers met de eisen van de wet arbeidsvreemdelingen vergroot worden?

[1:39:46] En hoe zorgen we ervoor dat er voor dan echt een afschrikwekkende werking van boetes uitgaat?

[1:39:51] Ik zou zeggen door ze te verhogen.

[1:39:54] Vier. Binnen de EU het gesprek aangaan over beperking arbeidsmigratie.

[1:39:58] Want dat zeg ik even tegen collega Aartsen, dat kan gewoon.

[1:40:01] De Europese Unie lijkt nog altijd de loftrompet op te steken als het over arbeidsmigratie gaat.

[1:40:06] Er moet nu zelfs een soort Tinder voor arbeidsmigranten komen.

[1:40:09] Om te beginnen wil mijn fractie dat er een streep gaat door de overeenkomst van arbeidsmigranten

[1:40:15] vanuit Marokko, Egypte en Tunesië, zoals de commissie wil.

[1:40:18] Is de minister het daarmee eens?

[1:40:21] De SGP dringt aan op het aankaarten van de negatieve gevolgen van vrij verkeer van personen

[1:40:26] binnen de EU.

[1:40:28] Zo willen wij dat lidstaten de ruimte krijgen woon- of werkvergunningen te vragen van EU-arbeidsmigranten.

[1:40:34] Daarnaast moet de eerder genoemde Europese sluiproute voor arbeidsmigratie via A1-constructie worden

[1:40:39] tegengegaan.

[1:40:40] Vraag aan de minister is, gaat hij hiervoor in Europa steun zoeken?

[1:40:44] En tot slot, de laatste punt wat ik wil noemen, zet in op terugkeer van arbeidsmigranten.

[1:40:50] Teleurgestelde arbeidsmigranten, met name uit Midden- en Oost-Europa, belanden vaak

[1:40:54] in de spreekwoordelijke goot.

[1:40:56] Wie door een stad als Rotterdam loopt, komt ze gewoon heel regelmatig tegen.

[1:41:00] Mensen uit Midden- en Oost-Europa die hierheen kwamen voor werk, maar nu zonder perspectief,

[1:41:05] zonder baan en zonder dak op straat wonen.

[1:41:08] Drank of drugs zijn dan helaas niet ver weg en vaak nog de enige vrienden.

[1:41:14] En kunnen we niet aan hun lot overlaten.

[1:41:15] Het zou goed zijn als deze mensen geholpen worden terug te keren naar hun thuisland.

[1:41:20] Wil de minister de inzet op remigratie van arbeidsmigranten vergroten?

[1:41:24] Is hij bereid zich in te spannen voor uitbreiding en structurele financiering van pilots

[1:41:29] voor arbeidsmigranten met deze problematiek?

[1:41:32] Voorzitter, ik hoor graag de reactie van de minister op de vijf voorstellen die ik heb gedaan.

[1:41:38] Dank u wel. En er is een vraag van mevrouw Van Dijk.

[1:41:42] Ja, dank u wel, voorzitter. Want altijd mooi als partijen ook concrete voorstellen doen.

[1:41:46] Maar ik heb een vraag over het eerste voorstel, het richtgetal benoemen.

[1:41:49] Wat denkt de SGP dan aan en waarom dan dat specifieke getal?

[1:41:53] Dank voor deze kort en bondige vraag. De heer Vlag.

[1:41:56] Ja, ik zal proberen bondig op te reageren, voorzitter.

[1:42:00] Ik zou het aanmatig het vinden als ik hier plom verloren een getal neerleg.

[1:42:04] Maar we hebben ook gezien dat de staatscommissie het heeft over een bandbreedte.

[1:42:08] Nou, die bandbreedte moeten we met elkaar definiëren.

[1:42:10] Ik heb een aantal criteria erbij genoemd die je daarbij in oogschouw moet nemen,

[1:42:15] want we kunnen niet een getal noemen en dan vervolgens maar eens kijken hoe dat uitpakt.

[1:42:19] We zullen echt moeten kijken van wat betekent dat dan?

[1:42:22] Dan ontkom je er ook niet aan om keuzes te maken in de economie.

[1:42:25] En ja, meneer Aartsen, dat is dan inderdaad niet zo dat wij nu zeggen tegen bedrijven

[1:42:29] je bent vanaf morgen niet meer welkom, zo werkt dat niet.

[1:42:31] Maar het kiezen voor bepaalde sectoren, het kiezen voor waar je in investeert, wat je

[1:42:35] stimuleert of wat je afremt, heeft voldegelijk effect.

[1:42:38] En zo kun je komen, denk ik, met een gezamenlijk gedefinieerde bandbreedte, waarbij ik het

[1:42:43] nu te makkelijk zou vinden om te roepen of dat 50.000 of 70.000 per jaar zou moeten zijn,

[1:42:46] maar daar moeten we met elkaar te gesprekken over hebben.

[1:42:49] Ik kijk naar mevrouw Van Dijk.

[1:42:55] Oké, dan dank ik u voor uw inbreng en dan is het woord aan mevrouw Bikker.

[1:43:02] Afgelopen maandag was het weer matrassendag.

[1:43:05] Matrassen uit de verkamerde woningen worden dan bij het grofvuil gezet, omdat de overeenkomst

[1:43:10] met een uitzendbureau afloopt.

[1:43:12] Hier in Den Haag, in Laak en in Transvaal lagen de stoepen er weer vol mee.

[1:43:18] Dat is nog maar één van de verderfelijke gevolgen van hoe we met niet-Nederlandse arbeidskrachten

[1:43:23] omgaan en hoe we onze economie hebben ingericht.

[1:43:25] Een matras huren voor 8 uur per dag of per nacht, een afmattende werkdag en de rest van

[1:43:32] de tijd, als jouw matras bezet is, op straat rondbrengen.

[1:43:35] En bij een verwonding zonder pardon ontslagen.

[1:43:39] Voorzitter, willen wij zo omgaan met mensen in ons land?

[1:43:42] Willen wij zo omgaan met buurten in ons land die de gevolgen hiervan dragen?

[1:43:47] Ik zeg van niet.

[1:43:48] Voorzitter, te lang hebben we arbeidsmigratie overgelaten aan de wetten van de markt, met

[1:43:53] met soms positieve gevolgen, inderdaad voor onze economie, maar ook met een hele hoop negatieve

[1:43:57] gevolgen, want de wetten van de samenleving werden vergeten en het is duidelijk wie de

[1:44:01] prijs moet betalen.

[1:44:03] Daarom begint voor mij het vraagstuk van arbeidsmigratie met de vraag wat voor economie en wat voor

[1:44:08] samenleving Nederland wil zijn en wil worden.

[1:44:11] En dan is het vrij helder, voor de ChristenUnie moet het zo zijn dat een economie er is dat

[1:44:15] werk bijdraagt aan de bloei van mensen, waar bedrijven een eigen verantwoordelijkheid hebben

[1:44:19] voor arbeidsvoorwaarden, laat dat helder zijn, maar waar we de lasten en de lusten van economische

[1:44:24] ontwikkeling eerlijk verdelen.

[1:44:26] Daarom mijn vraag aan deze minister, die ik zeer wil feliciteren in zijn nieuwe functie.

[1:44:30] Ik complimenteer met zijn eerste start en zijn ambitie.

[1:44:33] Maar vindt hij ook dat we die analyse, dat we dat gesprek moeten gaan voeren?

[1:44:37] Welke economie wil Nederland zijn?

[1:44:40] Welke samenleving wil Nederland vormen?

[1:44:42] Als hij daar nu al over nadenkt, zijn er dan sectoren waarvan hij zegt dat die te veel op

[1:44:47] buitenlandse werknemers draaien?

[1:44:48] Ja, daar zijn te veel misstanden.

[1:44:51] En welke gevolgen zou dat moeten hebben?

[1:44:53] Voorzitter, ik ben ook heel blij dat de VVD eindelijk de roze olifant in de Migratiekamer

[1:44:58] is gaan benoemen.

[1:44:59] Maar dan wacht ik nu ook op de daden in plaats van nieuwe verkenningen.

[1:45:03] Ik kijk daar zeer naar uit en heb zin om daarin samen op te trekken met iedereen die wil aanpakken.

[1:45:08] En voorzitter, ik heb het eerste stuk van de minister gezien over de misstanden in de

[1:45:11] vleessector.

[1:45:12] Ik heb gezien dat hij aan de slag wil met de aanbevelingen van de staatscommissie demografie,

[1:45:17] de commissie van Zwol.

[1:45:18] Ik ben wel benieuwd welk vervolg hij daarvoor precies voor ogen heeft, want het gevaar is

[1:45:23] dat we verder gaan onderzoeken en verder gaan onderzoeken, terwijl er al heel veel onderzocht

[1:45:26] is.

[1:45:27] Het is tijd voor daden.

[1:45:28] Want ja, voorzitter, vier jaar na de commissie-Roemer is er nog bedroevend weinig verbeterd.

[1:45:33] De regels zijn wel wat beter, we zien wat wetgeving ook aankomt, de wet goed verhuurderschap

[1:45:37] is in gang gezet, de WTTA komt eraan, maar de praktijk is amper verbeterd.

[1:45:43] Welke urgentie voelt de minister om alle aanbevelingen van de commissie-Roemer op te volgen?

[1:45:47] Want de aanbeveling die bewust niet is overgenomen, is die van de actieve zorgplicht bij werkgevers

[1:45:52] om hun werknemers in te schrijven in het BRP.

[1:45:55] Het leidt tot anonimiteit van arbeidsmigranten, tot gemeenten die niet kunnen ondersteunen

[1:46:00] en kinderen die niet naar school gaan, tot problemen bij het krijgen van zorg.

[1:46:04] Het liefst zou de ChristenUnie een wettelijke zorgplicht bij werkgevers zien.

[1:46:07] Ik hoor graag van de minister wat hij daarin voor mogelijkheden ziet en zie ook graag een

[1:46:11] toezegging op dit punt, omdat ik hier echt een motie op overweeg, maar dat is nog heel

[1:46:14] ver weg, eerst dit debat, voorzitter.

[1:46:16] Sommige regels, zoals het scheiden van baan en bed, zijn sinds de commissie-rumor aangepast,

[1:46:21] maar niet nageleefd.

[1:46:23] Bent u bereid de boetes te verhogen aan werknemers die de regels overtreden?

[1:46:27] Strikte handhaving is bovendien ook nodig, heb ik veel collega's over gehoord, maar

[1:46:31] hij is er nu te weinig.

[1:46:33] Welke capaciteit wil de minister bij de arbeidsinspectie vrijspelen en als het hem echt serieus is,

[1:46:38] zou er dan niet een verhouding moeten zijn tussen het aantal arbeidsmigranten en de capaciteit

[1:46:42] van de arbeidsinspectie?

[1:46:43] En hoe kunnen arbeidsinspectie en gemeente hierin samen optrekken?

[1:46:46] Graag een concreet antwoord.

[1:46:48] En voorzitter, vandaag zagen we de input van het leger des Heils en het CNV.

[1:46:53] 60 procent van de mensen op straat vandaag de dag zijn dakloze arbeidsmigranten.

[1:46:58] En de opvang loopt over.

[1:47:00] Het is een groot probleem.

[1:47:01] En daarom luiden leger des Heils en het CNV vandaag de noodklop.

[1:47:04] Ik zou de minister willen vragen om de drie punten die zij aangeven van dingen die nu al kunnen gebeuren,

[1:47:09] om daar specifiek op in te gaan.

[1:47:11] Voorzitter, dan nog over Europa.

[1:47:14] Dit kabinet wil heel veel zaken in Europa aankaarten en aanpakken.

[1:47:17] Ik hoop van harte dat dat ook voor arbeidsmigratie geldt.

[1:47:20] Is de minister van plan om met zijn Europese collega's uit bijvoorbeeld Roemenië, Polen

[1:47:24] en Bulgarije dit onderwerp aan te pakken?

[1:47:27] Ik zou zo graag zien dat hij in deze landen bondgenoten vindt en afspraken maakt over

[1:47:32] maatregelen om werkloosheid in het land van herkomst terug te dringen, om in Nederland

[1:47:36] grip te houden op de aantallen en de duur van arbeidsmigratie.

[1:47:39] Ziet de minister een Europees Arbeidsmigratiepact voor zich?

[1:47:43] En voorzitter, allerlaatste vraag.

[1:47:45] Achteraf gezien zijn we bij de uitbreiding van de EU.

[1:47:48] Is Nederland daar te vaak naïef geweest over de gevolgen van het vrijverkeer van personen?

[1:47:53] Met te grote verhoofdsverschillen tussen EU-lidstaten lopen armere lidstaten leeg en groeien rijkere

[1:47:58] lidstaten dicht.

[1:47:59] En niemand die er beter op wordt.

[1:48:01] Is de minister het mee eens dat ook bij de nieuwe kandidaat lidstaten in de Europese Unie

[1:48:04] we juist hierop steviger afspraken zouden moeten maken op het vrij verkeer van personen

[1:48:09] en op welke manier we dat vormgeven.

[1:48:12] Dank u wel.

[1:48:13] Dank u wel voor uw inbreng.

[1:48:16] Ik kijk even rond.

[1:48:17] En dan geef ik graag het woord aan de heer Boon.

[1:48:22] Dank u wel.

[1:48:23] De PVV streeft na een aanzienlijke beperking van de instroom van arbeidsmigranten.

[1:48:28] Iets wat wij als partij al jaren zeggen.

[1:48:30] In de afgelopen vijftien jaar is het aantal arbeidsmigranten in Nederland verviervoudigd.

[1:48:35] tot bijna 1 miljoen, maar hoeveel het er precies zijn, we weten het niet eens.

[1:48:41] Arbeidsmigratie lijkt op het eerst gezicht voordelig voor onze economie,

[1:48:44] maar de verborgen kosten en de druk op onze voorzieningen zijn aanzienlijk.

[1:48:49] In Horst aan den Maas, een mooi dorp in Noord-Limburg,

[1:48:52] vertrekken Nederlandse jongeren omdat onze woningen worden bezet

[1:48:55] door laagbetaalde Oost-Europese migranten.

[1:48:59] En dit probleem beperkt zich niet te Horst aan den Maas.

[1:49:02] In heel Nederland zien we de ontwrichting van de woningmarkt en de toenemende sociale spanningen.

[1:49:08] Ook in het onderwijs, de zorg en de veiligheid ondervinden we steeds meer problemen de arbeidsmigratie.

[1:49:16] Zo belanden elk jaar duizenden arbeidsmigranten op straat, waar ze slapen in stations, portieken

[1:49:22] of in geïmproviseerde tentenkampen in bossen en parken.

[1:49:26] In mijn eigen stad, Bergen op Zoom, ervaren we aanzienlijke problemen met dakloze arbeidsmigranten

[1:49:32] bij de ingangen van winkelcentra, waaronder belen, drugshandel en intimiderend gedrag.

[1:49:38] Het aantal dakloze en overlast veroorzakende arbeidsmigranten blijft stijgen en dit loopt

[1:49:44] volledig uit de hand.

[1:49:46] Wat gaat de minister hieraan doen?

[1:49:49] Ook de instroom van gedetacheerde arbeidsmigranten van buiten de EU naar Nederland neemt toe.

[1:49:54] Tienduizenden niet-Europese migranten komen via dubieze constructies als gedetacheerden

[1:50:02] naar Nederland.

[1:50:03] Uitsendbureaus uit landen als Polen en Litouwen sturen hen bewust door.

[1:50:08] Soms verblijven deze migranten slechts één dag in een ander EU-land voordat ze hier

[1:50:13] arriveren.

[1:50:14] Op papier worden ze in dienst genomen door bedrijven in bijvoorbeeld Polen, zodat ze

[1:50:19] onder dat sociale stelsel vallen.

[1:50:21] In 2022 werken ongeveer 90.000 gedetacheerden op deze manier in Nederland.

[1:50:28] De meerderheid van deze arbeidsmigranten komt uit landen zoals Wit-Rusland, Bosnië-Herzegovina,

[1:50:34] Turkije of Bangladesh.

[1:50:36] Om deze malefieden uit zijn constructies aan te pakken, wordt de Wet Transparantie en Toegang

[1:50:42] Uitzendbedrijven, de WTTA, geïntroduceerd.

[1:50:45] Hoe garandeert de minister voldoende handhaving van deze wet?

[1:50:50] Ook zien we een explosieve groei van arbeidsmigranten die als schijnzelfstandig worden ingezet.

[1:50:58] Door met ZZP'ers te werken ontlopen intermediairs de regels van de WTTA en hoeven zij zich

[1:51:04] niet als uitzendbureau te registreren.

[1:51:08] Herkent de minister dit probleem en is haar plan hier maatregelen tegen te nemen.

[1:51:13] Uit onderzoek blijken de arbeidsmigranten door verschillende constructies 20 tot 30

[1:51:18] goedkoper zijn dan hun Nederlandse collega's.

[1:51:22] Herkent de minister dat probleem? Dat Nederlandse werknemers met de afstand

[1:51:26] tot de arbeidsmarkt hierdoor moeilijk kan werken door de instroom van

[1:51:30] laagbetaalde arbeidsmigranten, waardoor sommige Nederlanders onterecht lang

[1:51:34] vastblijven zitten in de uitkering. En bij illegale arbeidsmigranten kan de

[1:51:39] besparing zelfs oplopen tot 60%. De inspectie waarschuwt dat bedrijven

[1:51:44] illegale arbeidsmigranten te makkelijk kunnen inzetten vanwege de minimale

[1:51:48] pakkans en lage boetes. Hoe wil de minister dit probleem effectief aanpakken en is hij

[1:51:53] bereid om de boetes drastisch te verhogen? Als we het onbenutte arbeidspotentieel van

[1:51:59] ongeveer 1 miljoen Nederlanders veel beter gaan inzetten, hoeft er minder arbeidsmigranten

[1:52:04] naar Nederland te komen. Zo werkt een aanzienlijk deel van de Nederlandse bevolking slechts

[1:52:08] deeltijd, wat het gemiddelde aantal uren per jaar verlaagt. Het PVV is van mening dat het

[1:52:14] Cruciaal is om meer werken weer aantrekkelijk en lonend te maken,

[1:52:19] zodat Nederland minder gebonden is aan arbeidsmigranten.

[1:52:23] Deelt de minister deze mening?

[1:52:25] Als laatste wil ik het hebben over het misbruik van de kenniswerkersregeling,

[1:52:30] die oorspronkelijk bedoeld was voor het aantrekken van hoogopgeleide migranten.

[1:52:34] Nu wordt deze echter misbruikt om goedkope arbeidskrachten van buiten de EU aan te trekken.

[1:52:39] De arbeidsinspectie trof deze zogenaamde kenniswerkers

[1:52:43] zelfs aan in banen als nagelstylist en spoelkeukenmedewerkers.

[1:52:48] Het vorige kabinet gaf aan dat onderzocht werd of de regeling voor kennismigranten

[1:52:53] aangescherpt moest worden.

[1:52:55] Kunt u aangeven wat daarvan de huidige stand van zaken is?

[1:52:58] Afsluitend, voorzitter.

[1:53:00] De PVV zegt beperk de instroom van arbeidsmigranten en zorg dat we weer grip krijgen op ons eigen land.

[1:53:08] Dank u wel voor uw inbreng.

[1:53:10] Degene die als eerste een vinger opstrak was mevrouw van Dijk. Dus mevrouw van Dijk.

[1:53:13] Dank u wel, voorzitter. En dank voor de inbreng van de PVV in meer werkende loonermaken.

[1:53:19] We hebben het natuurlijk heel vaak over en het is ook echt gewoon een belangrijk onderwerp.

[1:53:22] Wat zijn de ideeën van de PVV?

[1:53:24] Hoe we dit de komende jaren gewoon hier echt een stap in kunnen gaan zetten?

[1:53:27] Het woord is aan de heer Boon.

[1:53:30] Ja, ik hoop dat een heel pakket komt en de hoofdlijnakkoord zijn diverse goede maatregelen genomen.

[1:53:37] De arbeidsmigranten, het moet voor werkgevers, moeten die gewoon net zo duur worden als Nederlanders.

[1:53:41] En Nederlands als een meerwerker moet gewoon...

[1:53:44] Ja, het moet loonend worden.

[1:53:45] Dat kan op diverse fiscale manieren.

[1:53:47] Ik geef de minister daar tijd voor om te reageren.

[1:53:51] Dank u wel.

[1:53:52] Dan is het woord aan de heer Ergin.

[1:53:54] Ja, voorzitter.

[1:53:55] Ik ga niet in op alle feitelijke onjuistheden en dingen die al lang achterhaald zijn in het verhaal van de PVV.

[1:54:02] Maar laten we bijvoorbeeld de ARW-leeftijd erbij pakken.

[1:54:04] De PVV wil de ARW-leeftijd omlaag hebben naar 65.

[1:54:08] Dat wil overigens DENK ook.

[1:54:10] Maar de adviesraad migratie heeft berekend dat als we tot 2040 niet 3 miljoen extra arbeidsmigranten

[1:54:16] naar Nederland toekomen, dat de leeftijd, de AHW leeftijd, omhoog moet naar 70.

[1:54:21] En de vraag aan de PVV is of de PVV met dit verhaal, het heeft over de bezetting van woningen,

[1:54:27] het heeft over het aantal moet omlaag, ook pleit dat de AHW leeftijd naar 70 gaat.

[1:54:33] Het woord is aan de heer Ban.

[1:54:35] Nee, voor het is natuurlijk bepleiten wij er absoluut niet voor.

[1:54:37] En er wordt altijd vanuit Denk een heel rooskleurig beeld geschetst...

[1:54:41] ...van als je één arbeidsmigrant hebt, kijk alleen naar de netto-baten.

[1:54:44] Maar kijk ook eens naar de verborgen kosten.

[1:54:46] En ook de verborgen vacatures die één arbeidsmigrant meeneemt.

[1:54:50] Want als je één arbeidsmigrant naar Nederland haalt...

[1:54:52] ...moet de tandarts extra werken, moet een dokter extra werken, moet de school extra werken...

[1:54:56] ...moet de politie extra werken, de supermarkt.

[1:54:58] Waardoor we eigenlijk juist een sneeuwbal-effect krijgen.

[1:55:01] En dat moeten we juist afruimen. Dat wil de PVV.

[1:55:03] Dus niet alleen naar de rozekleurige kant kijken, ook naar de negatieve kant.

[1:55:09] Dank u wel.

[1:55:10] En dan een vraag van de heer Van Houwelingen.

[1:55:12] Ja, dank u voorzitter.

[1:55:13] De PVV wil de arbeidsmigratie inperken.

[1:55:16] En dan is het natuurlijk zo dat de arbeidsmigratie voor een groot deel vanuit de Europese Unie komt.

[1:55:20] En een van de heilige pilaren van de Europese Unie is natuurlijk, wat is al genoemd, dat vrij verkeer van werknemers.

[1:55:24] En dan is mijn vraag aan de heer Boon, van hoe verwacht de PVV dat nou op te lossen, dit probleem, binnen de Europese Unie?

[1:55:31] En waarom heeft de PVV ook dat nexit-standpunt laten varen?

[1:55:34] Want dat is volgens mij er niet mee in overeenstaan.

[1:55:36] Ja, voorzitter, een nexit-debat hebben we vlak voor het reces gevoerd.

[1:55:40] Dat ga ik nu niet opnieuw doen.

[1:55:42] Maar als u het Hoofdlijnakkoord erbij pakt, er staat een hele mooie zin in, pagina 6.

[1:55:46] Nederland zet met betrekking tot arbeidsmigratie in op beperking van het vrije verkeer van personen binnen de EU.

[1:55:53] Nou ja, ik denk dat de minister daarmee aan de slag kan.

[1:55:59] En u bent helaas door uw vragen heen, meneer Van Houwelingen.

[1:56:02] Dan kijk ik rond of iemand anders nog een vraag heeft.

[1:56:07] Meneer Vlag heeft nog eentje.

[1:56:10] Dan geef ik graag het woord aan de heer Van Houwelingen voor zijn inbreng.

[1:56:15] Ja, dank u voorzitter.

[1:56:16] Arbeidsimmigratie is een groot probleem.

[1:56:18] Het is al genoemd.

[1:56:18] Het is natuurlijk een belangrijk onderdeel van de totale migratie.

[1:56:21] Heel veel arbeidsimmigratie.

[1:56:22] Het grootste deel komt uit de Europese Unie.

[1:56:24] En ja, ik heb het net al gezegd.

[1:56:25] Eén van de heilige pilaren van de Europese Unie is natuurlijk het vrij verkeer van personen.

[1:56:28] De dienstenrichtlijn.

[1:56:30] En binnen de Europese Unie kunnen we dus niks aan dat soort migratie doen.

[1:56:33] En die migratie geeft enorme problemen.

[1:56:35] Allereerst zou ik willen zeggen voor de Nederlandse arbeiders.

[1:56:38] Er staan 700.000 mensen langs de kant.

[1:56:39] Dat heeft natuurlijk heel veel oorzaken, ook fiscale oorzaken.

[1:56:42] Maar één van de redenen is natuurlijk dat werkgevers de arbeidsomstandigheden niet hoeven te verbeteren...

[1:56:46] ...de loon niet hoeven te verhogen, omdat ze goedkope arbeid kunnen importeren vanuit eigenlijk de hele EU.

[1:56:51] Niet alleen de EU trouwens.

[1:56:52] Misschien ook even goed op te merken dat één op de vier mensen die via die detailleringsrechtlijn vanuit een EU-land...

[1:56:58] ...in Nederland komt te werken, ook van buiten de EU komt.

[1:57:00] Het kan zijn dat er een Afghaan in Polen woont...

[1:57:04] en die kan worden uitgezonden via een pols-uitzendbureau in Nederland.

[1:57:06] Wij kunnen daar als Nederland helemaal niets aan doen.

[1:57:09] Helemaal niets aan doen, zolang we binnen de EU zitten.

[1:57:11] Het zorgt er dus voor dat de lonen onderdruk komen te staan...

[1:57:13] want ze hoeven ook minder premies af te dragen.

[1:57:15] Dus het is een hele oneerlijke concurrentie.

[1:57:17] Dat is dus voor de Nederlands arbeiders niet fijn.

[1:57:19] Maar ook, en dat is ook vaak genoemd en terecht, voor de mensen die hier naartoe komen.

[1:57:23] Die worden vaak uitgebuit, die krijgen niet waar ze recht op hebben.

[1:57:27] Het is heel moeilijk voor de inspectie, staat ook in de rapporten, om dat te controleren.

[1:57:30] Omdat het natuurlijk alle regelgeving is die door elkaar heen loopt.

[1:57:32] Europese regelgeving, Poolse regelgeving als het uit Polen komt, Nederlandse regelgeving.

[1:57:37] Dat maakt het moeilijk.

[1:57:39] De huisvesting is vaak een probleem.

[1:57:41] Mensen zitten in een hele afhankelijke positie.

[1:57:43] Zijn voor huisvesting, maar soms ook voor een verblijfsvergunning afhankelijk van hun werkgever.

[1:57:47] Dus ze zitten in een hele kwetsbare positie.

[1:57:49] En de Nederlandse samenleving is natuurlijk ook de dupe.

[1:57:51] Want het is al genoemd, bijvoorbeeld dakloosheid.

[1:57:54] Heel veel daklozen die ontstaan omdat iemand wordt ontslagen.

[1:57:56] En dan is hij dus huisvesting kwijt.

[1:57:58] En dan staat hij op straat met allemaal overlast als gevolg.

[1:58:01] Dus het is heel erg voor Nederlandse arbeiders die daarmee moeten concurreren.

[1:58:05] Het is... En 700.000 mensen staan langs de kant.

[1:58:07] Dus er is genoeg, genoeg mensen op te werken.

[1:58:10] Het is heel erg voor die migranten, voor de grote deel van de migranten die hier naartoe komen.

[1:58:12] Het is heel erg voor de samenleving.

[1:58:13] En de enige die hiervan profiteert al die jaar, dat is het grootbedrijf.

[1:58:17] Het grote bedrijfsleven, VNO-NCW en de VVD heeft natuurlijk altijd aan het gesteund.

[1:58:21] Die zijn er blij mee. En de rest van de samenleving die moet onderlijden.

[1:58:24] Ja, en het is maar één manier om dit probleem op te lossen.

[1:58:26] als ik al een paar keer heb gezegd, is het verlaten van de Europese Unie.

[1:58:29] En ik vind het bijna vertroetelend om te zien hoe mensen hier dan toch proberen

[1:58:35] een oplossing te vinden hier.

[1:58:37] Zoals ik al die adviezen hoor van nou, de VVD zegt we gaan nog wat uitpluizen.

[1:58:40] De heer Van Kent, mooi betogen, van nou, we moeten nu toch echt ingrijpen.

[1:58:44] We gaan naar migratiepak kijken, hoor ik mevrouw Bikken zeggen.

[1:58:46] Nou, er gaat nog eerder een kameel door de oog van een naalte dat de EU

[1:58:49] dit heidige principe van een vrij verkeer van werknemers aan de orde zal stellen.

[1:58:53] Dus het gaat nooit gebeuren.

[1:58:53] Dus we zijn de controle kwijt over onze grenzen.

[1:58:56] Zonder grenzen heb je geen land. Iedereen kan hiernaar binnenkomen.

[1:58:59] Er zit verschrikkelijk veel controle op.

[1:59:00] Er kunnen ook honderdduizend mensen worden.

[1:59:01] We kunnen er helemaal niets aan doen.

[1:59:03] En de enige manier om er wat aan te doen en om die controle over onze grenzen weer terug te krijgen.

[1:59:06] Ja, dat is dus inderdaad een nexit.

[1:59:09] En er zijn nog heel veel andere goede redenen om voor een nexit te zijn.

[1:59:11] En het is helaas zo dat er maar één partij op dit moment is hier in deze Kamer die voor een nexit is.

[1:59:16] En dat zijn wij.

[1:59:17] Dank u, voorzitter.

[1:59:19] Helder. Ik kijk even rond of iemand daar een vraag over wil stellen.

[1:59:24] Mevrouw Pot zou wellicht nog weggaan, dus mevrouw, meneer Aartsen zou even het voorzitterschap overnemen.

[1:59:30] Dan zou ik graag het woord willen geven aan de vertegenwoordiger van het nu-ficiaal contract,

[1:59:34] de heer Van Oosterbrugge, en die heeft vijf minuten spreektijd. Gaat u maar.

[1:59:39] Voorzitter, migratie maakt in Nederland en vandaag ook hier flink de tongen los.

[1:59:45] Asielmigratie, studiemigratie, maar de grootste van de migratiestromen is arbeidsmigratie.

[1:59:48] En we hebben misschien wel tienduizenden asielzoekers en statushouders in opvangcentra,

[1:59:53] Maar als het gaat om arbeidsmigranten hebben we het over 142.000 bedden in de SNF-genomeerde opvang.

[1:59:59] En dat is dan nog de genomeerde opvang.

[2:00:01] De schattingen van bedden in niet-SNF-genomeerde centra lopen richting de 300.000.

[2:00:07] Want die tijdelijke arbeidsmigranten, die moeten natuurlijk ergens slapen.

[2:00:10] Matrassendag is een verschrikking.

[2:00:13] Voorzitter, wat nieuwsgierig contract betreft moet de drempel en de ambitie op dit beleidsterrein omhoog.

[2:00:18] We hebben de wetten, Wadi, minimumloon, arbeidsomstandigheden,

[2:00:22] registratie in de BRP, zorgverzekeringsplicht,

[2:00:24] regels rondom huisvesting en simpelweg goed werkgeverschap.

[2:00:27] En toch hebben we al deze problemen.

[2:00:29] Ik ben er huilig van overtuigd dat als iedereen zich aan deze wetten zou houden,

[2:00:32] naar de letter en de geest we in Nederland veel minder van dit soort problemen zouden hebben.

[2:00:37] Maar ik heb in ieder geval wat vragen over de cijfers aan deze minister.

[2:00:41] Voorzitter, hoeveel migranten van binnen de EU en van buiten de EU

[2:00:45] zijn er nou daadwerkelijk ingeschreven in de RNI?

[2:00:47] en niet in de BRP. En werken wel langer dan vier maanden in Nederland. Dat moeten wij toch uit

[2:00:54] onze systemen kunnen halen? Is er zicht op hoeveel van de 6000 dak- en thuisloze arbeidsmigranten hier

[2:00:59] als uitzendkracht zijn binnengekomen? En hoeveel daarvan hebben nu een zorgverzekering of hebben

[2:01:03] die ooit gehad? En wat kunnen we hier aan doen? En wat kunnen we doen met betrekking tot de

[2:01:09] verantwoordelijkheid van de werkgevers in deze? En ook een vraag aan de minister. Wat vindt u van

[2:01:14] van de uitvoering van de aanbeveling van commissie Roemer tot nu toe.

[2:01:16] Het staat in het hoofdlijnakkoord dat we daar full swing mee aan de slag gaan.

[2:01:19] Maar wat kunt u hier snel aan doen?

[2:01:24] Een groot probleem op dit moment is sowieso het gebrek aan inzicht.

[2:01:26] De Staatscommissie Democratie adviseert een streefzaal van 40 tot 60.000 migranten.

[2:01:31] Maar dat is voor alle soorten migratie.

[2:01:33] Voorzitter, kan de minister een rapportage dashboard inrichten

[2:01:36] waarin alle gevraagde cijfers helder en goed gedefinieerd zichtbaar zijn?

[2:01:40] Wie is hier goed geregistreerd? Hoe zit het met A1?

[2:01:42] en blijven we binnen de adviezen van de Staatscommissie Demografie.

[2:01:45] Wat is nou het richtgetal waar deze minister op gaat koersen?

[2:01:48] Ik hoor graag wat hier mogelijk is.

[2:01:50] Voorzitter, en we willen sowieso de groei van arbeidsmigratie afremmen.

[2:01:54] Afremmen van het aantal migranten dat naar Nederland komt.

[2:01:57] Echter, we subsidiëren arbeidsmigratie flink.

[2:02:00] Denk hierbij aan de ET-regeling, de 30-cents-regeling,

[2:02:02] maar ook de lage grondprijzen voor distributiecentra en de subsidie op gas.

[2:02:07] Voorzitter, ik heb de vraag al schriftelijk gesteld, zonder antwoord helaas.

[2:02:10] Daarom nogmaals mijn vraag, hoeveel geld is gemoeid met subsidiëring van arbeidsmigratie,

[2:02:15] liefst uitgesplitst naar sector en regeling?

[2:02:18] En komen deze subsidies dan dus terecht bij de ASML's van deze wereld of juist bij de

[2:02:23] distributiecentra, glastenbouw en slachthuizen?

[2:02:25] Voorzitter, kan de minister uitleggen waarom we juist die laatste groepen nog steeds subsidiëren

[2:02:31] en kan de ETK-regeling niet veel slimmer en gerichter ingezet worden opdat we de draagvlak

[2:02:35] van arbeidsmigratie in onze samenleving niet verliezen?

[2:02:39] Voorzitter, we hebben in Nederland verschillende werkvergunningsregelingen met scherpe criteria.

[2:02:44] De kennismigrantenregeling is naar de mening van NEC alleen bedoeld voor hoogwaardige arbeid

[2:02:48] voor mensen die kennis en kunde toevoegen aan onze topsectoren.

[2:02:51] Maar voorzitter, is de kennismigrantenregeling nog wel zo gericht?

[2:02:54] Ziet de minister mogelijkheden om deze regeling beter in te richten richting onze tien topsectoren?

[2:03:01] En misschien ook een vraag aan deze minister, hebben wij überhaupt 5500 Russen, 4000 Chinezen

[2:03:06] en 2300 Iraniers en 700 Wit-Russen nodig in onze kritische topsectoren.

[2:03:11] Wat vindt de minister daarvan?

[2:03:13] En voor de normale werkvergunningen moet gewoon standaard al volgens de wet een arbeidsmarkttoets gedaan worden.

[2:03:18] Dat er echt drie maanden alles op alles is gezet om de vacature met een werkloze Nederlander op te vullen.

[2:03:24] Hoe vaak leidt deze toets tot afwijzing van de werkvergunning?

[2:03:27] En hoe vaak wordt er gekeken in het register van bijstand WW en WGA-gerechtigden

[2:03:32] of er Nederlanders beschikbaar zijn voor werk?

[2:03:33] Wat doet het UWV om als smierolie te dienen in de arbeidsmarkt?

[2:03:37] Specifiek op dit dossier.

[2:03:38] We hebben een miljoen Nederlanders aan de kant staan.

[2:03:42] Hoeveel migranten werken er in Nederland op een A1-verklaring?

[2:03:44] Kunt u dit aangeven met bijvoorbeeld een top 25-land of zo?

[2:03:47] En staat daar werkelijk waar dan Afghanistan tussen?

[2:03:51] Vandaag staat er nog iets op de agenda.

[2:03:53] En ik stel de vraag ook toch maar even.

[2:03:55] Er ligt een advies van de landsadvocaat dat Nederland een EU-richtlijn moet integreren

[2:03:59] in Nederlandse wetgeving in zaken tijdelijkheid van uitzenden.

[2:04:02] Dit is ook in lijn met Borslap, en daarom ben ik er enthousiast over, die zegt dat uitzenden

[2:04:06] bedoeld is voor piek en ziek.

[2:04:09] En met enkele collega-leden hebben we eerder dit jaar gesproken met uitzendkrachten die

[2:04:12] al meer dan tien jaar, tien jaar, en meneer Verkent knikt, werken in hetzelfde sorteercentrum

[2:04:19] bij PostNL in Waddingsveen.

[2:04:21] Hier is deze richtlijn volgens mij voor bedoeld.

[2:04:24] De landsadvocaat beschrijft drie oplossingsrichtingen.

[2:04:26] Welke van deze oplossingsrichtingen spreekt de minister het meeste aan?

[2:04:30] En wat kunt u hierin doen?

[2:04:33] En volgens mij ben ik door mijn tijd heen.

[2:04:35] Dank u wel, voorzitter.

[2:04:35] Met maar liefst negen seconden verschil, dus complimenten.

[2:04:38] Ik zie een interruptie van de heer Vlag, SGP.

[2:04:42] Ja, voorzitter. De heer Van Oosterbruggen probeerde mij,

[2:04:44] zojuist als voorzitter, eerder mijn laatste vraag te laten inzetten.

[2:04:48] Ik ben blij dat ik dat niet heb gedaan, want ik hoorde iets interessants in zijn betoog.

[2:04:52] Als ik u goed beluisterd heb, want u heeft heel veelzinnige dingen gezegd,

[2:04:56] zegt u, we moeten stoppen met het subsidiëren van arbeidsmigratie.

[2:05:00] en dan noemt u bijna in een bijzin de 30%-regeling, neem ik aan dat u de expertregeling bedoelt.

[2:05:06] Nu zijn er wat plannen uitgelekt en we weten natuurlijk formeel allemaal nog niet,

[2:05:10] maar stel nu dat er op Prinsjesdag stukken naar buiten komen waarin staat dat de expertregeling toch blijft,

[2:05:15] dat dat het plan is wat deze minister heeft ingeleverd bij het kabinet,

[2:05:21] dan mag ik dus uit uw verhaal afleiden dat het NRC dat niet gaat steunen.

[2:05:27] Bijzonder interessante vraag, voorzitter.

[2:05:31] Ik heb die plannen ook niet ten aanzien van de 30%-regeling en wat er is gelekt, ik herken

[2:05:36] het ook niet.

[2:05:38] Voor ons is absoluut de insteek dat wij gaan kijken wat we wel en wat we niet subsidiëren

[2:05:44] in dit land.

[2:05:45] We hebben bij alles wat hier speelt, of het nou lease-auto's zijn die elektrisch moeten

[2:05:50] gaan rijden, destijds Tesla's met nul procent bijtelling, of dat het zonnepanelen zijn waar

[2:05:55] waar je een bepaalde ontwikkeling op gang wil brengen en de salderingsregeling introduceert,

[2:06:00] dat is een subsidie om iets te bewerkstelligen.

[2:06:03] En uiteindelijk kom je altijd in de knel.

[2:06:05] En dan krijg je dus dat je op een moment

[2:06:06] komt en je zegt ja, nu heeft dat wel voldoende gewerkt bij die leaseauto's.

[2:06:10] We moeten die subsidie, die bijtelling, weer terugbrengen naar normaal.

[2:06:14] De salderingsregeling.

[2:06:15] Dit is niet het debat over klimaat, maar ook die salderingsregeling is natuurlijk

[2:06:19] iets wat op een gegeven moment in de staart bijt en moet worden afgebouwd.

[2:06:24] En op het gebied van de subsidiering van arbeidsmigratie,

[2:06:29] ja, wij moeten echt gaan kijken in dit land.

[2:06:32] Willen wij nu nog meer arbeidsmigratie stimuleren en subsidieren?

[2:06:37] En daarvan zeg ik, doe dat niet.

[2:06:38] En een enkele subsidie of een enkele stimulering voor de mensen die we keihard nodig hebben,

[2:06:44] meneer Eerdmans refereerde aan meet-up,

[2:06:46] ja, dat begrijp ik, dat je dan echt kennis van ver weg haalt om uiteindelijk een bedrijf te helpen.

[2:06:51] Ja, dat is iets waar wij zeker dan voor willen kiezen.

[2:06:55] Helder.

[2:06:56] Ik kijk even rond.

[2:06:57] Nee, dan wil ik de heer Van Oosterbrug danken voor zijn inbreng.

[2:07:01] Dan ga ik het voorzitterschap weer teruggeven.

[2:07:04] Dank u wel, meneer Aartsen.

[2:07:07] We zijn door de eerste termijn heen.

[2:07:09] Net even overlegd.

[2:07:10] We hebben een minister die het sneller gaat doen dan zijn voorganger en zegt dat hij in

[2:07:13] een kwartier terug kan zijn omwille van de tijd.

[2:07:16] Tien voor half één, vijf voor half één vangen wij de vergadering weer aan.

[2:25:13] Ik heropen de vergadering.

[2:25:17] We zijn inmiddels aangekomen bij de eerste termijn van de minister en ik geef graag het

[2:25:21] woord aan minister Van Heijen.

[2:25:27] Dank u wel, voorzitter.

[2:25:28] U bent de man van de klok, maar ik zou toch de geachte afgewaardigde aan mijn antwoorden

[2:25:38] niet willen onthouden.

[2:25:39] Dus als u het goed vindt, wacht ik een paar uur.

[2:25:42] Oh nee, begint u alstublieft, want we hebben echt tijd nodig.

[2:25:45] en begint u gewoon met uw ene inbreng. Iedereen kan teruglezen.

[2:25:51] Dank u wel, voorzitter.

[2:25:52] En laat ik ook de Kamerleden danken

[2:25:57] voor hun vragen en opmerkingen in de eerste termijn.

[2:26:01] Het is inderdaad voor mij het eerste commissiedebat

[2:26:03] dat ik met deze commissie mag voeren

[2:26:05] over het meteen een belangwekkend onderwerp, zeg ik erbij.

[2:26:09] Het is wel in de timing voor mij ook nog wel een beetje een lastig moment,

[2:26:12] zeg ik eerlijk, omdat het regeringsprogramma wat we uitwerken,

[2:26:18] als opvolging aan het hoofdlijnakkoord nog in de maak is.

[2:26:21] Dat zal binnenkort verschijnen.

[2:26:22] En daarin staan ook passages over arbeidsmigratie,

[2:26:25] daarin staat een passage over arbeidsmarktkrapte.

[2:26:29] En dat is ook een toezegging geweest van de minister-president aan de Kamer.

[2:26:34] En dat maakt ook wel dat in de antwoorden die ik straks ga geven,

[2:26:38] ik probeer zo precies mogelijk te zijn,

[2:26:39] maar sommige dingen, daarvan hebben we ook afgesproken,

[2:26:41] daar komen we bij het regeringsprogramma mee.

[2:26:43] Dus de bredere discussie ook over de samenhang tussen die onderwerpen

[2:26:46] Daar zou ik ook graag in dat kader met u voeren.

[2:26:50] Tegelijkertijd is het vertrekpunt van deze regering wel...

[2:26:55] ...en een aantal van u heeft dat ook nadrukkelijk gevraagd...

[2:26:59] ...meer grip op arbeidsmigratie.

[2:27:01] Daar begint echt onze oriëntatie.

[2:27:05] En dat betekent niet dat er een stop zou moeten komen op arbeidsmigratie...

[2:27:09] ...voor zover dat gesuggereerd is.

[2:27:11] Het is waar, allemaal wat ook de heer Ergin en anderen hebben gezegd...

[2:27:15] onze economie draait voor een deel op arbeidsmigranten.

[2:27:18] We hebben er op dit moment ongeveer 800.000,

[2:27:20] als je de wat smalle definitie neemt,

[2:27:23] overwegend uit Midden- en Oost-Europa, maar ook van daarbuiten.

[2:27:27] En ja, we zullen ook arbeidsmigranten in de toekomst nodig hebben.

[2:27:31] En ik vind ook in de manier waarop we over arbeidsmigranten spreken,

[2:27:35] en dat wil ik de heer Erkin ook meegeven,

[2:27:37] dat we het altijd moeten hebben over mensen die een bijdrage leveren

[2:27:40] aan onze economie, aan onze samenleving,

[2:27:42] die ook onze respect verdienen en een fatsoenlijke behandeling verdienen op de werkvloer.

[2:27:49] Tegelijkertijd zeg ik erbij, en daar heeft een aantal van u ook op gewezen,

[2:27:55] we hebben ook te maken met een grote instroom van arbeidsmigranten

[2:27:59] en dat is ook onderdeel van een totale instroom waarvan ook de commissie van Zwol heeft gezegd

[2:28:05] kijk wel nou wat de effecten van die totale instroom zijn op de economie en op de samenleving.

[2:28:11] Vanuit de demografische optiek zie je dat eigenlijk de bevolking alleen nog maar groeit door migratie.

[2:28:17] En als we met elkaar die druk op voorzieningen, op de leefbare buurten, op onderwijs, op zorg,

[2:28:23] maar ook de sociale samenhang willen bewaken, ja dan zul je ook paal en perk moeten stellen

[2:28:28] aan al die vormen van migratie.

[2:28:29] Je kunt ze in die zin ook niet helemaal los van elkaar zien.

[2:28:32] Dus als uw vraag is, is het ook een doelstelling van deze regering om te kijken naar de totale

[2:28:36] instroom en dat je daar ook meer grip op krijgt, dan is het antwoord ja.

[2:28:41] En daar hoort ook bij de vraag, mevrouw Van Dijk stelde die en een aantal anderen,

[2:28:47] de heer Vlag die er nog niet is, wat voor economie willen we zijn?

[2:28:50] Wat heeft, hoe maak je dan daarin keuzes en maak je daarin actief keuzes?

[2:28:55] En dat snap ik aan de ene kant de heer Van Aertsen die zegt, op de heer Aertsen die zegt,

[2:28:59] ja je kunt, je hebt de economie niet aan het touwtje, we zijn geen Noord-Koreaanse economie,

[2:29:03] dus je kunt niet aanwijzen, daar doen we het wel en niet.

[2:29:05] Aan de andere kant heb je natuurlijk...

[2:29:09] Je kunt ook niet laten overkomen dat de krapte op de arbeidsmarkt, samen met andere schaarste factoren,

[2:29:17] de economie sturen op een manier die je denkt, ja, dat heeft allerlei onwenselijke effecten.

[2:29:21] Dus wij vinden wel dat we daar als regering ook actief antwoord op moeten formuleren.

[2:29:28] We hebben ook aangegeven, mevrouw Van Dijk vroeg daar menig naar,

[2:29:32] Doe je dat dan alleen of zou je dan ook de samenwerking met werkgevers en vakken onderzoeken?

[2:29:37] Mevrouw Patijn vroeg dat volgens mij ook.

[2:29:40] Het lijkt mij verstandig om inderdaad ook te kijken of we de CERT daarbij kunnen betrekken.

[2:29:45] De precieze vraag zullen we dan wel even goed moeten definiëren.

[2:29:48] Wat is dan de vraag? Ja, wat ga je met een aantal sectoren doen waar acute problemen zich voordoen?

[2:29:53] Of kijk je wat breder ook naar de vraag, wat voor type economie wil je hebben?

[2:29:59] Hoe zorg je ervoor dat productiviteit, hoogproductieve sectoren,

[2:30:04] de slag naar hoogproductieve sectoren, die ook op een goede manier maken.

[2:30:07] En dat kan natuurlijk ook consequenties hebben voor wat meer laagproductieve sectoren.

[2:30:11] Maar die brede vraag, die zullen we wel graag ook met werkgevers en vakbonden willen bespreken.

[2:30:16] En daarnaast gaat het natuurlijk over oplossingen zoals ook door een aantal van u zijn genoemd.

[2:30:21] Je moet natuurlijk kijken naar de arbeidsproductiviteit, naar innovatie.

[2:30:24] Je moet kijken naar onbenut arbeidspotentieel.

[2:30:27] Ik denk dat de heer Vlag en een aantal anderen die hier net binnenkwamen,

[2:30:31] er ook terecht op hebben gewezen.

[2:30:32] We hebben natuurlijk nog ontzettend veel mensen die langs de kant staan.

[2:30:35] En ook deze tijden van arbeidsmarktkrapte zul je ook moeten benutten

[2:30:38] om echt een been bij te trekken hoe je die mensen

[2:30:42] een plek op de arbeidsmarkt gegund krijgt.

[2:30:47] Ook het aspect werken moet lonen speelt daarbij nog een rol.

[2:30:51] Maar daar hoort ook bij dat je kritischer wordt

[2:30:54] over arbeidsmigratie als goedkope oplossing.

[2:30:56] Het is gewoon zo dat arbeidsmigratie de makkelijkste oplossing is

[2:31:01] soms voor bedrijven en sectoren om in het probleem te voorzien

[2:31:04] en dat we dus meer de focus zullen moeten richten

[2:31:07] en ook moeten helpen richten op die andere oplossingen

[2:31:09] en onder ogen moeten zien dat arbeidsmigratie

[2:31:13] niet een structurele oplossing is

[2:31:15] voor de arbeidsmarktkrapte van de toekomst

[2:31:18] maar ook niet voor de bredere vraag

[2:31:21] hoe houden we onze verzorgingsstaat houdbaar

[2:31:24] want ook daar zijn inmiddels al allerlei analyses over verschenen

[2:31:27] dat arbeidsmigratie daar niet de oplossing voor kan zijn.

[2:31:30] Ik zie een vraag van mevrouw Van Dijk.

[2:31:33] En daarvoor wil ik even aangeven dat wij maximaal drie interrupties doen,

[2:31:36] gegeven het feit dat wij nog anderhalf uur hebben voor dit debat.

[2:31:39] Het woord is aan mevrouw Van Dijk.

[2:31:41] Dank u wel, voorzitter. Dan ga ik me toch maar stellen,

[2:31:42] want de minister refereerde inderdaad aan een vraagoproep van het CDA.

[2:31:48] Wij vroegen namelijk om een arbeidsmigratie top te beleggen,

[2:31:50] om een akkoord te sluiten tussen bedrijfsleven en overheid,

[2:31:53] waarin gematigd de groei van arbeidsmigratie wordt bereikt.

[2:31:55] En dat is wel iets anders dan we gaan met elkaar overleggen.

[2:31:58] Zou de minister daar nog op willen reageren?

[2:32:00] Het woord is aan de minister.

[2:32:02] Ja, dank u wel.

[2:32:02] Nou, wij kijken ook in het kader van het regeersprogramma

[2:32:06] nog even goed naar het aantal toppen

[2:32:08] wat we met welke organisaties op welk moment willen beleggen.

[2:32:11] Wat ik op dit moment echt graag zou willen toezeggen,

[2:32:14] is dat dit vraagstuk kun je niet bespreken

[2:32:17] zonder betrokkenheid van bedrijven, van sectoren, van vakbonden.

[2:32:22] Dus een CER-advies zou ik graag met de CER ook bespreken.

[2:32:25] Ik weet ook dat er interesse is vanuit de CER om echt over dit vraagstuk mee te denken

[2:32:29] en of daar een akkoord uit moet voorsloeien.

[2:32:31] Het gaat natuurlijk eerst ook om de vraag, welke visie ontwikkel je nou eigenlijk op dit vraagstuk?

[2:32:35] Volgens mij heeft mevrouw Van Dijk daar ook om gevraagd.

[2:32:38] En dat kan ons ook helpen bij het beter richten van een aantal maatregelen.

[2:32:44] Een vraag van mevrouw Patijn.

[2:32:47] Ja, voorzitter, dank u wel.

[2:32:49] De minister geeft aan dat het een bredere opdracht zou kunnen.

[2:32:52] welke economie zou je willen hebben, daar kan ik me van alles bij voorstellen,

[2:32:55] maar ik denk dat het wel ontzettend belangrijk is

[2:32:57] dat duidelijk het uitgangspunt moet zijn, welke opdracht daarbij gegeven wordt,

[2:33:04] en dat daarbij duidelijk moet zijn

[2:33:06] dat het goed werkgeverschap of geen werkgeverschap moet zijn,

[2:33:09] want op het moment dat er alleen maar vanuit perspectief welke economie je wilt,

[2:33:13] krijg je holle frases als advies en dan komt er niks uit.

[2:33:18] Het moet wel echt gaan over hoe wordt dan dat werkgeverschap ingevuld

[2:33:21] En hoe kom je dan tot ook een danige, een substantiële terugdringing aan de arbeidsmigranten?

[2:33:28] En ik zou het mooi vinden als daar ook een percentage aan gehangen wordt.

[2:33:33] Het woord is aan de minister.

[2:33:34] Ja, dank u wel.

[2:33:35] Nou, ook dat vraagstuk, van kun je er een percentage aan hangen?

[2:33:39] Kun je er richtgetallen of bandbreedtes aan hangen?

[2:33:43] Welke consequentie heeft dat dan vervolgens voor welke sector?

[2:33:47] Zou je echt onderdeel van die uitvraag moeten maken?

[2:33:51] De randvoorwaarde die mevrouw Partijn stelt, namelijk ja, hoort goed werkgeverschap er bij de norm te zijn,

[2:33:56] ja, ik zou zeggen vanzelfsprekend.

[2:33:59] Ik denk ook echt dat het toezien op de naleving van wat goed werkgeverschap is,

[2:34:05] misschien wel een wat onderschatte structuurmaatregel is, die we sowieso zouden kunnen en moeten nemen.

[2:34:13] Zeker een aantal van u heeft dat geconstateerd.

[2:34:16] Als je ziet wat de consequenties zijn van te goedkope arbeid

[2:34:19] op dit moment op de samenleving, ook in termen van afwenteling van kosten,

[2:34:23] dus daar gaat het over mensen op straat zitten,

[2:34:26] de dakloosheid die daarmee gepaard gaat, de kosten van opvang,

[2:34:31] niet betaalde premies, de uitholing van de sociale zekerheid.

[2:34:36] Dat ondermijnende effect kun je tegengaan

[2:34:39] door veel harder op te treden tegen die misstanden.

[2:34:41] Dat heb ik u ook breed in de Kamer gehoord zeggen.

[2:34:44] Ik ben ook blij overigens dat die aanpak en die insteek draagvlak heeft.

[2:34:50] En dat zou wat mij betreft ook de eerste

[2:34:51] en misschien wel belangrijkste structurerende maatregel zijn

[2:34:54] die je kunt treffen, maar ik zie dat eerder als een randvoorwaarde

[2:34:57] die al een zeker effect zal hebben op een aantal sectoren,

[2:35:00] omdat je zegt, ja, een bepaalde sector zou er wel of niet mogen zijn.

[2:35:03] Daar vraagt het aantal van u ook om.

[2:35:05] Ja, moet je dan die sectoren op voorhand gaan aanwijzen?

[2:35:09] Dat is natuurlijk ook ingewikkeld, maar dat gesprek over wat het effect

[2:35:13] van die maatregelen op die economie zal zijn, dat moeten we echt gaan voeren.

[2:35:18] Een vraag van mevrouw Partijn, vervolgvraag.

[2:35:22] Ja, maar ik noemde deze drie sectoren omdat 60 procent van de laagbetaalde arbeid

[2:35:26] in die drie sectoren zich afspeelt, dus het leek me logisch

[2:35:29] dat je begint bij deze sectoren en daarna te kijken.

[2:35:39] Die percentage en het normstellen...

[2:35:43] En ik heb altijd begrepen dat dat bijvoorbeeld voor de NEC

[2:35:45] een heel belangrijk onderwerp is, om daar toch een beetje richting in te geven.

[2:35:51] Het lijkt mij wel een logische, als je daadwerkelijk wil dat er wat gaat gebeuren.

[2:35:57] Dus kunt u aangeven, of zou u willen kijken of er niet toch een mogelijkheid is

[2:36:02] om daar iets strakker, als u gaat praten met de CR, op gestuurd zou kunnen vragen?

[2:36:06] Dus hoe gaat er voor gezorgd worden

[2:36:08] dat er daadwerkelijk ook minder vraag naar arbeidsmigranten komt.

[2:36:14] Wat een goede vraag. Ik geef het woord graag aan de minister.

[2:36:17] Ja, dank u wel. Ik denk inderdaad dat die oplossingen onderdeel van dat gesprek moeten zijn.

[2:36:25] Ik waak er een beetje voor om daar nu al heel een strikte norm of een getal aan te plakken.

[2:36:33] Omdat ik het ook belangrijk vind om het gesprek met de sectoren goed te voeren.

[2:36:37] En waar ik geen aarzeling bij heb, zeg ik meteen, is de stevigheid aan de dag leggen ten aanzien

[2:36:45] van de misstanden die er zijn, omdat ik ook echt denk dat daar al een belangrijk structurerend

[2:36:50] effect van uitgaat.

[2:36:53] En in die zin kom ik meteen ook een beetje op de vraag van de heer Van Kent, die vraagt

[2:36:57] ja, maar is daar nou niet al veel te lang op basis van vrijwilligheid en zelfregulering

[2:37:02] dan ruimte aangegeven?

[2:37:04] Ik moet het me heel eerlijk zeggen, ik heb natuurlijk een aantal jaren

[2:37:07] ook aan die kant van de tafel gezeten en ook op dit onderwerp,

[2:37:12] dat mijn afdronk wel is dat het te lang te vrijblijvend is gebleven.

[2:37:18] Dat we heel lang hebben vertrouwd op zelfregulering,

[2:37:20] ook in de uitzendbranche, dat als ik naar de feiten en ontwikkelingen kijk,

[2:37:25] niet kan ontkennen dat een aantal misstanden echt hardnekkig is

[2:37:29] en dat het ons, zeg maar even, regering, Kamer, niet is gelukt,

[2:37:33] om daar tot nu toe echt verandering in aan te brengen.

[2:37:36] En dat ik me ook nog wel een beetje het hoofd buig over te vragen

[2:37:38] hoe gaan we dat nou dan echt voor elkaar krijgen.

[2:37:40] En aan de ene kant blijft het daarbij van belang

[2:37:43] om ook de medewerking van de bedrijven en de vakbonden en de werknemers te hebben,

[2:37:49] want de suggestie dat de overheid dit wel even alleen oplost,

[2:37:55] die kun je, denk ik, ook niet waarmaken.

[2:37:58] Je hebt uiteindelijk ook bedrijven, sectoren nodig

[2:38:00] die ook het goede met elkaar willen blijven doen en dragen

[2:38:02] en ook er belang bij hebben om bedrijven die zich niet aan de normen houden

[2:38:08] te weren en aan te wijzen.

[2:38:10] Dus dat draagvlak blijft een wezenlijk element,

[2:38:13] maar de vrijblijvendheid moet er wat mij betreft af.

[2:38:16] En daardoor nog één zin.

[2:38:18] Is dat idee voor zo'n uitzendverbod, is dat dan bluf?

[2:38:22] Nee, dat is het niet.

[2:38:24] Ik zeg erbij, er is een verkenning aangekondigd,

[2:38:27] want een hele hoop vragen die mevrouw Van der Plas heeft gesteld,

[2:38:31] Die kun je ook op voorhand stellen.

[2:38:33] Hoe kom je dan tot de inzet van zo'n instrument?

[2:38:36] Heb je daar voldoende argumenten en onderbouwing voor?

[2:38:40] Is die maatregel dan proportioneel op het moment dat je hem voorstelt?

[2:38:44] Die moeten we echt met elkaar goed uitzoeken.

[2:38:47] Maar wat mij betreft is het wel echt tijd om daadwerkelijk verandering te bewerkstelligen

[2:38:53] in sectoren waar misstanden echt hardnekkig zijn.

[2:38:59] Dan geef ik graag het woord aan mevrouw Pot.

[2:39:02] Ja, voorzitter, de minister vraagt zich af of hij nou sectoren moet gaan aanwijzen.

[2:39:06] Ik weet niet of dat... Dat was in ieder geval niet mijn insteker bij.

[2:39:11] Volgens mij gaat het niet om aanwijzen.

[2:39:12] Het gaat wel om, als politiek, volgens mij zijn we daarvoor besteld,

[2:39:16] of als overheid, om richting te geven.

[2:39:21] En nou hebben we hier een paar maanden geleden gezeten

[2:39:25] rond de tafel rond die staatscommissie.

[2:39:28] We hebben daar ook al eerder gesprekken over gehad

[2:39:30] en eigenlijk steeds geven allerlei mensen die daar heel diep op gestudeerd hebben,

[2:39:34] die geven aan, je moet eigenlijk gaan kijken naar brede welvaart.

[2:39:38] Wat draagt iets nou bij? Wat draagt het sector,

[2:39:41] wat draagt een bedrijf nou bij aan de samenleving als geheel

[2:39:45] en misschien ook wel aan de economie van de toekomst, zoals wij die zien?

[2:39:48] Dus dat vergt toch wel iets en iets meer keuzes maken.

[2:39:52] Zie je ook het debatje wat ik eerder met de heer Aartsen had.

[2:39:56] En ik vraag me dan af, is de minister bijvoorbeeld ook bereid

[2:39:59] om dan die brede welvaart daarin mee te nemen?

[2:40:01] Ik bedoel, als D66 hebben wij eerder wel eens gepleit, bijvoorbeeld,

[2:40:04] kan je nou die soort commissie instellen die aan de hand van die brede welvaart,

[2:40:08] aan de hand van dat soort kaders, gaat kijken

[2:40:11] hoeveel mensen zou je nou nodig hebben, bijvoorbeeld,

[2:40:13] en waar zouden die moeten landen?

[2:40:16] Dan maak je keuzes.

[2:40:18] Voorzitter, zijn we mee?

[2:40:18] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:40:19] Tegelijkertijd zal mevrouw Potsch ook realiseren dat ook de algemeenheid

[2:40:24] waarmee zij deze vraag stelt nog steeds

[2:40:26] de keuze zelf nog niet makkelijker maakt.

[2:40:29] Dus wat is dan brede welvaart, wat is hoogproductief arbeid,

[2:40:33] welke sector vind je wel en niet van betekenis voor de economie,

[2:40:36] kun je nog heel veel waardeoordelen aanheffen.

[2:40:38] En ja, uiteindelijk zal misschien de regering daarin ook een aantal keuzes moeten maken,

[2:40:42] maar ik hecht er wel zeer aan om dit vraagstuk breder te bespreken

[2:40:46] dan alleen in beperkte regeringskringen of in politieke kringen.

[2:40:50] Daarom vind ik de suggestie om dat ook wat breder uit te vragen

[2:40:53] naar werkgevers, naar de SER, naar vakbonden,

[2:40:57] en daarmee ook een wat bredere maatschappelijke discussie te maken,

[2:41:00] een hele goede.

[2:41:03] Een vervolgvraag van mevrouw Potten.

[2:41:05] Ja, voorzitter, maar dan vraag ik me toch af,

[2:41:07] want als die discussie dan vervolgens alleen maar wordt gevoerd

[2:41:10] op het bord van, laten we zeggen, inderdaad vakbonden en het bedrijfsleven,

[2:41:16] dan gaat het weer heel erg over de arbeidsmarkt als geheel,

[2:41:19] terwijl waar het mij ook om gaat, als je kijkt naar brede welvaart,

[2:41:21] dan gaat het ook over wat draagt een bedrijf bij,

[2:41:25] bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid, bijvoorbeeld.

[2:41:27] Is dat een duurzaam bedrijf waarvan wij denken

[2:41:30] dat past nog in de economie van onze toekomst?

[2:41:32] Nou, dat is een afweging die ik maak.

[2:41:34] Het kan heel goed zijn dat het kabinet een andere afweging maakt.

[2:41:36] Waar het mij om gaat, is durf je dat soort keuzes te maken?

[2:41:40] En dat betekent dus ook gesprekken voeren

[2:41:41] met mensen die niet alleen naar het stukje arbeid kijken.

[2:41:45] De minister.

[2:41:46] Dus als het gaat over economie van de toekomst,

[2:41:48] dan zeg ik ook, het gaat niet alleen om het aspect arbeid daarin.

[2:41:51] En dan gaat het inderdaad om de toegevoegde waarden voor de economie, voor de samenleving,

[2:41:55] waarbij, denk ik ook, meer in de hoogproductieve sector,

[2:41:59] dat is eigenlijk ook wat de commissie van Zwol zegt,

[2:42:02] dat je daar wat meer de focus op zou moeten richten.

[2:42:05] En daar zou ik ook graag met de SER over in gesprek gaan

[2:42:08] om een aandeel in die analyse en de oplossingsrichting te leveren.

[2:42:16] We hebben nog heel veel vragen, dus als je...

[2:42:20] We gaan, denk ik, nu naar de heer Van Kent.

[2:42:25] Dank u daarvoor, voorzitter.

[2:42:27] En ik ben blij om te horen dat de minister zegt we willen echt grip op de totale instroom.

[2:42:31] Ik ben heel benieuwd hoe dat verder uitgewerkt gaat worden.

[2:42:33] En daar zullen we elkaar nog veel over spreken, want wat ons betreft zit daar de echte oplossing.

[2:42:39] Ik hoor de minister ook zeggen van het is niet vrijblijvend wat er in de slachthuizen,

[2:42:44] dat daar echt zaken moeten veranderen en dat dat uitzendverbod geen bluf is.

[2:42:49] En nu is mijn vraag aan de minister, want er is al een Kamermeerderheid die in de coronatijd heeft gezegd

[2:42:54] er moet een uitzendverbod komen.

[2:42:56] Er zijn keer op keer misstanden daar aan de orde gekomen.

[2:43:00] Ik ben bijvoorbeeld bij de Vion in Bokstol geweest.

[2:43:02] Daar zijn arbeidsmigranten die worden iedere dag met een busje vanuit Duitsland daarheen gereden

[2:43:06] met een Roma-achtergrond en dan heeft de vakbond niet eens toegang tot de werkplek.

[2:43:12] Wanneer is, wat betreft de minister, de maat vol?

[2:43:14] want nu hebben we dat ontslag op staande voet natuurlijk als aanleiding, denk ik,

[2:43:18] voor het aangekondigde mogelijke ingrijpen door de minister.

[2:43:23] Maar wanneer zegt de minister, het is niet vrijblijvend,

[2:43:25] nu ga ik dat uitzendverbod invoeren?

[2:43:30] En, voorzitter, tweede vraag, als in andere sectoren

[2:43:35] dat ontslag op staande voet ook misbruikt wordt bij uitzendkrachten

[2:43:39] met de migratieachtergrond, is dat dan ook reden

[2:43:41] om ook in die sectoren over te gaan tot het verbieden

[2:43:45] van het inschakelen van uitzendkrachten.

[2:43:47] Het woord is aan de minister.

[2:43:49] Ja, voorzitter, dank voor de vraag.

[2:43:51] Ik hecht eraan om echt te zeggen...

[2:43:54] Ik wilde het heel graag als laatste redmiddel achter de hand hebben.

[2:43:57] Dus wanneer is de maat vol?

[2:43:59] Ik ben nu nog in een gesprek met de sectoren om te kijken

[2:44:02] hoe we met een aantal maatregelen de situatie daadwerkelijk kunnen verbeteren.

[2:44:06] U heeft in de brief ook kunnen lezen dat er in de CAO,

[2:44:10] in zelfregulering en tucht in naleving op de werkvloer

[2:44:15] wel een aantal bewegingen is gemaakt.

[2:44:17] Ik heb tegelijkertijd gezegd, ik vind het ook nog niet erg overtuigend.

[2:44:21] We hebben ook afgesproken om in het najaar, november meen ik, of december,

[2:44:25] nee, november, opnieuw om de tafel te gaan zitten

[2:44:28] om ook te kijken wat de daadwerkelijke voortgang is.

[2:44:31] Want ik zeg u, één ding wat ik bijvoorbeeld lastig vind,

[2:44:34] is dat het heel moeilijk is om een beeld te krijgen

[2:44:37] van wat nou de toestand in een sector is.

[2:44:39] Je kunt inderdaad misstanden signaleren

[2:44:42] aan de hand van wat de arbeidsinspectie aanreikt,

[2:44:44] en dat kunnen één of meerdere incidenten zijn,

[2:44:47] maar om dan te kunnen concluderen, is hier nou structureel iets mis in de sector,

[2:44:51] daar zul je wel echt goedbeslaagd een eis moeten komen

[2:44:54] als je vervolgens ook met verdergaande, heel ingrijpende maatregelen komt.

[2:44:58] Dat realiseer ik me ook.

[2:45:00] Dus je zult goedbeslaagd een eis moeten komen.

[2:45:03] Ik zal echt een hele grondige verkenning uitvoeren

[2:45:06] Onder welke condities zou je zo'n instrument kunnen inzetten?

[2:45:12] En er hoort vervolgens ook nog bij, denk je dat het effect gaat sorteren?

[2:45:16] Denk je dat het proportioneel is in relatie tot het probleem?

[2:45:19] Dat zijn allemaal afwegingen die een kabinet tegen die tijd zal moeten maken.

[2:45:24] Ik zet er wel één bij. De aantal van u heeft verwezen naar Duitsland.

[2:45:27] Daar is het natuurlijk toegepast.

[2:45:30] En zie je wel dat het aantal mensen in vaste dienst fors hoger is geworden.

[2:45:34] dat ook door de invoering van geautomatiseerde betalingssystemen

[2:45:38] ook de onderbetalingfors is afgenomen.

[2:45:41] En ik wil toch ook echt kijken hoe we dat soort elementen

[2:45:43] ook in de afspraken met de sector nu al kunnen meenemen om daarvan te leren.

[2:45:48] Dank u wel. Nog een vraag van de heer Van Kent.

[2:45:51] Ja, voorzitter, want in gesprek met de sector over de CAO, over zelfregulering,

[2:45:56] dat is nou precies het verhaal van 15, 20 jaar geleden.

[2:45:59] En minister na minister op sociale zaken hebben over die uitzendsector gezegd

[2:46:03] We gaan in gesprek, zelfregulering, we geven ze nog een kans.

[2:46:08] En daarom was mijn vraag ook van wanneer is die rode lijn echt overschreden, wat deze minister betreft.

[2:46:13] Is bijvoorbeeld het geen toegang hebben voor vakbonden op de werkvloer een reden om te zeggen,

[2:46:18] als dat in die sector veel voorkomt, dat betekent dus dat jullie niet de mogelijkheid moeten hebben om uitzendkrachten in te schakelen.

[2:46:26] En wil ik de minister ook vragen of hij ook niet bang is dat als dat uitzendverbod er komt,

[2:46:31] dat je dan een weglek ziet, dat bijvoorbeeld allemaal ZZP'ers worden ingeschakeld,

[2:46:35] of dat er via een detacheringsconstructie iets wordt bedacht, of...

[2:46:39] Laten we hopen dat het nooit gebeurt, dat er via een constructie in Letland

[2:46:44] mensen van buiten de Europese Unie in onze slachthuizen gaan werken.

[2:46:47] Kortom, wil de minister dan ook echt de poorten dichtzetten voor dit soort constructies?

[2:46:52] We gaan luisteren naar het antwoord.

[2:46:54] Ja, dank u wel. Ja, het zijn meerdere vragen.

[2:46:55] Kijk, die toegang tot de werkvloer en ook de rol van vakbonden, daarbij zijn we mee bezig.

[2:46:59] Ik heb ook aangegeven dat de vakbeweging bij het volgende overleg aanwezig zal zijn.

[2:47:06] Tegelijkertijd worden gewerkt aan de afspraak dat men ook op de werkvloer kan komen

[2:47:10] om misstanden te helpen detecteren

[2:47:13] en, laat ik zeggen, het nalevingsniveau te verhogen in die sector.

[2:47:17] Is er dan vervolgens nu al aan te geven wanneer het nou precies wel en niet genoeg

[2:47:22] en kan ik in dat geval ook dat instrument inzetten?

[2:47:25] Dat vind ik echt nog even te vroeg.

[2:47:26] Ik doe mijn best om zo snel mogelijk die verkenning af te ronden.

[2:47:30] Dat zal begin volgend jaar, het eerste kwartaal, zijn.

[2:47:34] Dan heb ik ook een beeld van hoe de ontwikkelingen in de sector zijn.

[2:47:37] En dan kunnen we dit gesprek ook verder voeren.

[2:47:40] Maar ik laat zeggen, het is geen aankondiging om alleen maar te zeggen...

[2:47:46] ...we gaan vrolijk verder met alleen zelfregulering.

[2:47:49] We willen echt resultaten zien.

[2:47:52] Even een klein punt van orde.

[2:47:53] Dit zijn heel veel vragen over één thema.

[2:47:55] We gaan zometeen alle vragen netjes behandelen.

[2:47:59] Volgens mij heeft de minister ook, net zoals de vorige minister, dingen in blokjes georganiseerd.

[2:48:04] Hoeveel blokjes zijn dat, weet u dat uit uw hoofd?

[2:48:10] Het zijn vijf blokjes, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik nog een beetje moet wennen aan

[2:48:14] hoe ik het systeem aanbreng tussen mijn inleidende tekst en de blokjes, maar daar komen we wel

[2:48:18] uit.

[2:48:19] Helder.

[2:48:19] Dan geef ik opnieuw het woord aan de heer Van Kent voor zijn derde vraag.

[2:48:24] Ja, voorzitter, want ik zat midden in een debat met de minister.

[2:48:28] Ja, en ik ben de voorzitter.

[2:48:29] Ja, dat weet ik en dat respecteer ik vanzelfsprekend.

[2:48:33] Want, voorzitter, op het moment dat dat uitzendverbod er komt,

[2:48:38] is de minister dan niet bang dat er andere constructies worden bedacht?

[2:48:41] Die vraag had ik nog gesteld.

[2:48:43] En ik zou van de minister ook echt...

[2:48:45] Ik zou de minister echt willen oproepen, dit is echt oude politiek.

[2:48:48] Dit is echt de lijn die ministers van Sociale Zaken

[2:48:51] de afgelopen vijftien, twintig jaar hebben gekozen.

[2:48:54] Pappen, nat houden, overleggen, een verkenning ergens in het eerste kwartaal volgend jaar.

[2:48:59] De problemen zijn er nu.

[2:49:01] Er worden nu mensen uitgebuit, worden nu mensen onterecht op staande voet ontslagen en op straat geknikkerd.

[2:49:07] De misstanden zijn nu aan de hand.

[2:49:09] Dus ik wil van deze minister ook echt dat er nu wordt ingegrepen.

[2:49:12] Dus dat ook de inspectie bij die slachthuizen langsgaat, dat er afgedwongen wordt dat die vakbonden daar op de werkvloer kunnen komen.

[2:49:19] en weet, wil ik ook tegen deze minister zeggen, er was al een Kamermeerderheid die een SP-motie

[2:49:25] van Frank Futselaar hier heeft aangenomen die de regering op heeft gedragen om tot een uitzendverbod

[2:49:31] in de slachthuizen te komen. Dus voer die motie uit, wacht niet tot rapportages ergens volgend

[2:49:37] jaar, maar los de problemen nu op. Het woord is aan de minister. Ja, de heer Van Kent mag de

[2:49:43] kwalificaties gebruiken die hij wil. Ik vind het alleen maar gezond om te proberen om met

[2:49:49] met bedrijven en sectoren in gesprek te blijven,

[2:49:51] omdat uiteindelijk niet het doel is om straffen en sancties uit te delen,

[2:49:55] maar om bedrijven en sectoren wetten en regels te laten naleven,

[2:49:59] omdat ze daar zelf ook het belang van zien,

[2:50:01] omdat het over de fatsoenlijke behandeling van mensen gaat

[2:50:03] en niet omdat ze bang zijn voor de overheid.

[2:50:06] Dat is hoe ik er principieel in zit.

[2:50:08] Tegelijkertijd, heeft de heer Van Kent een punt, het duurt lang.

[2:50:12] Dus het is hoog tijd dat we ook een streep zetten

[2:50:14] als er geen resultaten worden geboekt.

[2:50:16] Dat is wat ik heb aangekondigd, waar ik ook serieus werk van maak om die stok achter de deur te krijgen,

[2:50:22] zodat we ook daadwerkelijk iets kunnen doen als de misstanden aanhouden.

[2:50:26] En zo zitten we daar op dit moment in.

[2:50:28] En we zullen elkaar daar uiteraard ook bij betekenen.

[2:50:30] En dan heeft de heer Van Kent nog één andere vraag gesteld.

[2:50:33] Het is inderdaad, vindt er nou geen verschuiving naar die ZZP plaats?

[2:50:37] Ja, dat zie je eigenlijk nu al gebeuren.

[2:50:39] Ik heb het artikel natuurlijk vanochtend ook gelezen, maar we zien het ook breder al.

[2:50:44] Misschien al wel als effect van de aankondiging van die WTTA,

[2:50:47] die de uitzendbranche gaat reguleren,

[2:50:50] dat er een soort verschuiving plaatsvindt naar platformconstructies

[2:50:54] waardoor zzp'ers, ja, dan weer net niet buiten...

[2:50:57] dreigen net buiten die regels te vallen,

[2:50:59] waardoor je nieuwe vormen van uitbuiting en misstanden krijgt.

[2:51:03] En daar zal de handhaving zich vervolgens dan ook weer op moeten richten.

[2:51:06] Trouwens nog een hele interessante relatie met het hele dossier

[2:51:10] van het handhavingsmoratorium van ZZP, want naarmate deze schijnconstructies

[2:51:18] meer interessant worden, neemt het belang van de handhaving ook op dat punt toe,

[2:51:22] zeg ik alvast maar even.

[2:51:25] Dank u wel. Dan gaan wij naar de heer Eerdmans over dit punt.

[2:51:29] Ja, voorzitter, ik heb gezegd dat dat uitzendverbod is draconisch.

[2:51:33] Daar is door de sector, de uitzendsector zelf ook met verbijstering op gereageerd.

[2:51:38] Dus het verbaast mij weer de woorden van de minister, dat hij zegt

[2:51:40] het zal draagvlak moeten hebben en we moeten daar afspraken over maken.

[2:51:43] Is er dan overleg met de NBBU en de ABU?

[2:51:47] De ABU staat voor geloof ik 45% marktaandeel van de uitzendsector.

[2:51:52] Dat is niet alleen slachterijen, daar zit landbouw in, er zit horeca in.

[2:51:55] Zoveel mensen worden te werk gesteld.

[2:51:56] De vraag is, kijk, zij zeggen ja, er zijn misstanden.

[2:52:00] Natuurlijk, dat vinden zij ook de rotte appels in hun bedrijf.

[2:52:03] Maar de SP draagt een compleet door als jij daarmee zegt...

[2:52:09] we verbieden de hele sector om vervolgens mensen te leveren.

[2:52:12] En dan zegt die koepel ook tegen mij...

[2:52:17] wij willen graag boetes zien, graag.

[2:52:19] Maar leg ze dan ook op en zorg ervoor dat we weten wie het zijn.

[2:52:22] Want ze zeggen zelf binnen de koepel...

[2:52:24] wij weten niet eens wie die cowboys zijn.

[2:52:26] Zijn ze wel lid van de koepel?

[2:52:28] Dus de vraag is, is dit niet te draconisch?

[2:52:33] En wat is daar het antwoord op?

[2:52:37] Is dat overleg dan ook wel gaande met die sector of staan zij buitenspel?

[2:52:41] Het woord is aan de minister.

[2:52:42] Nou, voorzitter, de uitzendsector zat aan tafel ook bij het overleg

[2:52:46] over de misstanden in de vleessector.

[2:52:49] Dus in die zin is dat overleg lopende.

[2:52:52] En er zijn inderdaad meerdere maatregelen

[2:52:53] die moeten leiden tot het aanpakken van misstanden.

[2:52:58] Geen misverstand over. Dit blijft een laatste redmiddel.

[2:53:01] Er zijn een hele hoop dingen, en ik kom er zo meteen op,

[2:53:03] die je aan de voorkant wilt doen om die misstanden uit te bannen.

[2:53:07] Maar ik blijf herhalen, als misstanden zolang voortduren,

[2:53:11] dat je denkt, ja, maar wat je ook doet, het verandert niet.

[2:53:15] Dat heb ik heel veel van u ook horen zeggen.

[2:53:18] De overheid heeft hier wel een marktordenende rol in de richting van de arbeidsmarkt.

[2:53:22] Het handhaven van de bestaansvloer voor mensen,

[2:53:26] het handhaven van de arbeidsomstandigheden,

[2:53:28] ...het handhaven van gelijke spelregels als het gaat om sociale zekerheid.

[2:53:34] Ja, dat is toch een actieve rol van de overheid.

[2:53:36] En als we dat niet waarmaken en accepteren...

[2:53:40] ...dat ten koste van mensen, maar ook situaties in woonwijken...

[2:53:46] ...de heer Eerdmans heeft er zelf op gewezen, er geen eind aan wordt gebruikt...

[2:53:50] ...dan moet je toch op een gegeven moment verder gaan aan de maatregelen terug.

[2:53:55] Het woord is aan de heer Aartsen.

[2:53:57] Ik ging even rechtop zitten toen de minister sprak over het handhavingsmoratorium voor ZZP'ers.

[2:54:02] Ik dacht, misschien gaat hij nu aankondigen dat we gaan handhaven op de onderkant van de markt, die 33 euro.

[2:54:07] Dat zou in ieder geval heel veel andere ZZP'ers een hoop onderschelen, maar zover ging het nog niet.

[2:54:13] Voorzitter, over het uitzendverbod.

[2:54:16] Ik ben blij dat de minister zegt dat het het laatste redmiddel is.

[2:54:19] Maar ik wil ook wel uitdagen om te kijken...

[2:54:21] dan moet de overheid zelf natuurlijk ook haar huiswerk goed doen.

[2:54:27] Alle boetes vanuit de arbeidsinspecties zijn sinds 2009 niet meer geïndexeerd.

[2:54:30] Uw voorganger heeft daar een onderzoek naar aangekondigd.

[2:54:33] Terwijl de arbeidsinspectie zelf zegt, als je boetes kan meerekenen in je kostprijs,

[2:54:36] dan is er weinig afschrikwekkend aan.

[2:54:40] Hetzelfde geldt voor die A1-constructen waar u waarschijnlijk nog over komt te spreken.

[2:54:43] Ik denk wel echt dat we daarover moeten doorspreken.

[2:54:46] En ik kijk ook naar de WTTA. Dat is een zwaar wetsvoorstel.

[2:54:49] En daar ben ik wel benieuwd hoe de minister dat ziet.

[2:54:52] Hoe geloofwaardig is het dat de minister zegt, wij geloven in dat wetsvoorstel

[2:54:59] en tegelijkertijd gaan we ook al met andere dingen werken.

[2:55:01] Daarmee haalt hij eigenlijk ook de geloofwaardigheid van het wetsvoorstel onderuit.

[2:55:04] Want daarmee zegt hij, ja, we gaan iets heel zwaarwegends doen vanwege misstanden,

[2:55:08] maar we weten aan voorwaarden al dat het niet gaat werken, want ik wil ook iets anders hebben.

[2:55:12] Dan wordt dat wel heel ingewikkeld.

[2:55:14] Terwijl, wat ons betreft, zouden we onze ballen echt moeten richten op dat wetsvoorstel WTTA

[2:55:18] om dat eens even goed neer te gaan zetten met elkaar.

[2:55:20] De minister.

[2:55:22] Dank u wel.

[2:55:24] Dan wijs ik toch op dat

[2:55:26] een mogelijk uitzendverbod,

[2:55:27] en nogmaals ik herhaal, het is als een soort laatste redmiddel

[2:55:30] gepresenteerd, maar eigenlijk al kan

[2:55:31] op grond van de huidige wet. Dus ik heb daar geen wetswijziging

[2:55:34] voor nodig. Het gaat puur om de vraag

[2:55:36] wil je de huidige wet gebruiken

[2:55:38] om

[2:55:40] aan die situaties

[2:55:42] een eind te maken. En dat zegt helemaal niets over

[2:55:44] of ik wel of niet

[2:55:45] geloof in de meerwaarde

[2:55:47] en de kans, de effectiviteit van een aantal andere maatregelen.

[2:55:52] Nee, het geeft aan dat die stok achter de deur ingezet kan worden

[2:55:56] en misschien soms ook nodig is.

[2:55:57] Tegelijkertijd, ja, u geeft aan boetes verhogen.

[2:55:59] Zou je je daarop willen oriënteren?

[2:56:01] Ja, als het gaat over de afwenteling van kosten op de samenleving,

[2:56:06] moet ik net al gezegd, vind ik eigenlijk dat de boetes

[2:56:10] daar niet meer echt toe in verhouding staan.

[2:56:12] Dus wij oriënteren ons op dit moment op de vraag

[2:56:15] Hoe kun je daar op een goede manier invulling aan geven?

[2:56:19] Dus daar moet ik even kijken wanneer we daar de informatie over kunnen verspreiden, over de boetes.

[2:56:25] Eind van het jaar.

[2:56:27] Dat komt ook eind van het jaar naar u toe.

[2:56:30] Dus daar kijken we naar, zeg ik bij deze toe.

[2:56:36] En ik wijs er ook nog even op, het uitzendverbod.

[2:56:40] Het stond ook in uw verkiezingsprogramma.

[2:56:42] Dus het was in die zin en niet eens de aankondiging van de verkenning, maar als maatregel.

[2:56:47] Dus even, wij voelen met elkaar wel een steun, laat ik het maar even zo zeggen,

[2:56:53] voor nu doorpakken, maar met verstand uiteraard blijven kijken naar wat is nodig in een bepaalde sector.

[2:57:01] Een vervolgvraag van de heer Aartsen over de planning.

[2:57:03] Want de minister zei voor het eind van het jaar, maar zou dat ook voor de begroting kunnen?

[2:57:07] Want anders zijn we weer een half jaar verder.

[2:57:10] Volgens mij is het woord aan de heer Aartsen.

[2:57:12] Ja, dank u wel.

[2:57:15] Nou ja, kijk, toch even heel precies dan, hè.

[2:57:18] Als je je niet houdt aan de WTTA,

[2:57:22] dan raak je je certificering slash vergunning kwijt om te mogen uitzenden,

[2:57:27] dan heb je de facto een uitzendverbod.

[2:57:31] Het grote verschil zit er natuurlijk in. Doe je dat voor hele sectoren

[2:57:36] of richt je je op individuen?

[2:57:39] Mijn voorkeur zou dus zijn richting die WTTA.

[2:57:43] Ja, het is namelijk een of-of-situatie.

[2:57:44] Of je richt je op het WTTA, waardoor je een de facto uitzendverbod krijgt...

[2:57:49] ...op het moment dat je je fout hebt begaan...

[2:57:51] ...of zeg je het aan de voorkant al voor hele sectoren.

[2:57:54] En ik vind de vertaling, zoals wij die als VVD hebben gemaakt...

[2:57:57] ...richting die WTTA, wel een hele belangrijke.

[2:58:00] Namelijk dat je zegt, als een individu iets vergaat...

[2:58:02] ...dan ga je over tot het verbieden daartoe.

[2:58:05] En dan leg ik bovenop het aanpakken van individuen die achter flits-BV's zitten.

[2:58:10] Maar dat is misschien een later voorstel waar we nog over moeten spreken.

[2:58:14] De minister.

[2:58:16] Ja, maar dat is even een toelichting op de keuze die de heer Aartsen maakt.

[2:58:21] En ik zeg ook dat ook die lijn van de WTTA gewoon door ons wordt gevolgd.

[2:58:27] Dat wetsvoorstel ligt ter behandeling voor hier in de Tweede Kamer.

[2:58:29] We hopen dat we daar gewoon snel met de behandeling kunnen beginnen.

[2:58:33] Een aantal van u heeft overigens ook nog gevraagd naar de stand van zaken rond de uitvoering.

[2:58:39] Volgens mij was de heer Ergin die ook zei, ja, als je een nieuwe wet wilt uitvoeren,

[2:58:43] heb je ook mensen nodig.

[2:58:44] En hoe verhoudt dat zich tot taakstelling?

[2:58:46] Ook, denk ik, een terechte vraag, want we zullen wel die uitvoering goed moeten organiseren.

[2:58:52] En ik kan toezeggen dat we daar in oktober, zoals eerder ook aangegeven, definitief bij

[2:58:56] op terugkomen.

[2:58:57] Wat de stand van zaken is, die de aanleiding vormde voor de vertraging voor de inwerkingstreding

[2:59:01] van die wet en hoe we precies met de uitvoering denken om te gaan.

[2:59:07] Maar de behandeling van die wet, daar zien we naar uit in november, want die moet zo snel mogelijk ingaan.

[2:59:12] Omdat wij ook daarvan verwachten dat je de rotte appels zeg maar uit de band kunt halen met die wet.

[2:59:20] Het woord is aan de heer Houwelingen.

[2:59:23] Sorry voorzitter, mag ik heel even een puntje van orde maken?

[2:59:25] Ja zeker.

[2:59:27] Ik heb nog één vraag en ik heb hiernaast een landbouwdebat waar ik naartoe moet.

[2:59:33] U wilt voor de heer Van Houwelingen?

[2:59:35] Als dat mag en als de heer Van Houwelingen dat goed vindt.

[2:59:37] Dus gaat uw gang.

[2:59:39] Dank u wel.

[2:59:44] Ja, want nog even over dat uitzendverbod, wat als laatste redmiddel dan genomen zou worden.

[2:59:53] Dan zou ik aan de minister willen meegeven, en dus de vraag of hij dat ook wil meenemen.

[2:59:58] Wat betekent dit niet alleen, zeg maar, voor de economie.

[3:00:02] De bedrijven betalen de rekening van de overheid, zodat wij kunnen zorgen voor zorg, onderwijs, noem alles maar op.

[3:00:08] Maar ook wat dit betekent, zoals wij in het hoofdlijnenakkoord hebben afgesproken, geen

[3:00:12] nationale koppen op Europees beleid.

[3:00:16] En als er hier een uitzendverbod zou komen, dan zou het betekenen dat wij daar uniek in

[3:00:20] zijn en dat andere landen dat niet hebben.

[3:00:22] En dat is een nationale kop op Europees beleid.

[3:00:25] Dus ik zie graag hoe de minister hiernaar kijkt.

[3:00:29] Het woord is aan de minister.

[3:00:34] Dank voor die vraag.

[3:00:35] Kijk, om te beginnen is het zo dat Nederland niet de enige land zou zijn met zo'n verbod.

[3:00:41] Ik heb al eerder aangegeven, Duitsland kent een uitzendverbod voor de vleessector.

[3:00:47] Ik las overigens vanochtend ook nog een artikeltje daarover,

[3:00:50] over dat eigenlijk ook wordt gezegd dat dat behoorlijk effectief is geweest in die sector.

[3:00:56] Tegelijkertijd zijn nog niet alle misstanden weg, met name rond huisvesting,

[3:00:58] maar met name als het over de arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden is daar een hoop verbeterd.

[3:01:03] zonder dat overigens de flexibiliteit van de bedrijven noodloos is aangetast.

[3:01:07] Het is ook niet helemaal naar nul gegaan,

[3:01:10] maar de balans wordt gevoeld, is een stuk beter.

[3:01:13] Dus het feit dat Nederland hier de enige zou zijn, is denk ik feitelijk niet waar.

[3:01:16] En bovendien maak ik me eerlijk gezegd niet zoveel zorgen over

[3:01:19] of we een nationale kop krijgen.

[3:01:22] De zorg is hier of we niet onder de nationale bodem uitzakken met elkaar.

[3:01:26] Dat is het probleem.

[3:01:28] En daar moeten we toch met elkaar ook een duidelijke streep durven trekken.

[3:01:33] Mevrouw Van der Plas.

[3:01:36] Nee, en ik heb mijn zorgen natuurlijk ook uitgesproken over de excessen die gaande zijn.

[3:01:42] Maar kijk, dat Duitsland het doet, of een keer Spanje, of Italië, of weet ik veel wie.

[3:01:45] Het gaat erom, wat wij in het hoofdlijnenakkoord hebben afgesproken, is dat als er EU-regels,

[3:01:52] dat wij daar als Nederland geen nationale koppen meer gaan opzetten.

[3:01:55] Dus dat een Duitsland het wel doet, dat maakt verder niet uit.

[3:01:58] wij hebben afgesproken geen nationale koppen op Europees beleid.

[3:02:05] Dus dat wil ik de minister wel meegeven in dat onderzoek wat daarnaartoe gaat,

[3:02:11] om dat ook echt duidelijk in het oog te houden en parallel daaraan

[3:02:15] die boeven en die cowboys en die excessen gewoon keihard aan te pakken.

[3:02:19] En daar heb ik in de eerste termijn ook een aantal voorstellen voor gedaan.

[3:02:22] Het woord is aan de minister.

[3:02:23] Laat ik ook zeggen, daar heb ik mevrouw van Plaske goed gehoord.

[3:02:26] En daar vinden we elkaar ook.

[3:02:27] Dat zal ook echt op korte termijn de inzet zijn en blijven.

[3:02:32] Ik bestrijd op dat hier sprake is van een nationale kop op Europese regelgeving.

[3:02:35] Dit is gewoon bestaande wet- en regelgeving die er is.

[3:02:38] We hebben de wet waar, die artikel 12,

[3:02:39] geeft mij gewoon de mogelijkheid om die maatregel te treffen.

[3:02:43] Mevrouw Partijn heeft zelfs al een voorzetje gedaan, waarvoor dank.

[3:02:46] Maar ik hecht er ook aan om het zorgvuldig te doen.

[3:02:49] Dat is wel echt de toezegging die ik ook naar mevrouw Van der Plas doe.

[3:02:52] Ja, je moet ook kijken naar effectiviteit.

[3:02:54] Kun je het onderbouwen? Is het proportioneel?

[3:02:56] Dat zal allemaal, mocht het aan de orde komen, in zo'n kabinetsafweging een plek krijgen.

[3:03:04] Dan gaan we naar de heer Van Ouwelingen.

[3:03:06] Ja, dank. Fijn te horen dat de minister paalperk wil stellen aan arbeidsmigratie.

[3:03:09] Overwegend dus een uitzendverbod.

[3:03:11] En nou proeft hij al wel in de Kami dat dat, sommigen noemen het de dracotische maatregel,

[3:03:16] dat er wellicht niet heel veel steun voor is.

[3:03:17] Nou zou het veel logischer zijn, het is mijn vraag aan de minister, om zo'n uitzendverbod,

[3:03:21] alleen, dan heb je het over arbeidsmigratie tenslotte, om het alleen te laten gelden voor arbeidsmigranten.

[3:03:25] En dat is mijn vraag, is dat overwogen of is dat niet in lijn te brengen met Europese regelgeving?

[3:03:30] Het woord is aan de minister.

[3:03:32] Sorry, kan de heer Van der Houding dat al even verduidelijken?

[3:03:34] Ik begrijp wat hij vraagt.

[3:03:34] Excuus, dus wat volgens mij veel meer voor de hand ligt, is een uitzendverbod,

[3:03:38] dat ze hebben hier te horen, voor arbeidsmarktmigraten.

[3:03:40] Voor alleen arbeidsmigranten.

[3:03:42] Dus bijvoorbeeld Poolse uitzendbureaus of uitzendbureaus in Nederland die Polen hier naartoe laten komen,

[3:03:46] dat ligt voor de hand, lijkt mij.

[3:03:47] Maar is dat overwogen of, wat ik vermoed, maar dat is dan mijn vraag,

[3:03:50] is dat uberhaupt niet in overeenstemming te brengen met Europese regelgevingen?

[3:03:55] Het woord is aan de minister.

[3:03:57] Dank voor die vraag. Dat zou mijn vermoeden ook zijn,

[3:03:59] dat je dat onderscheid niet kunt en mag maken.

[3:04:02] Dus dat het vooral over de...

[3:04:04] Dat is ook wat de wet waar, de instrumenten die de wet waar,

[3:04:06] die de minister of het kabinet geeft, is het reguleren van het type arbeid.

[3:04:11] En daarbij kun je niet een onderscheid maken naar herkomst of nationaliteit.

[3:04:16] Een tweede vraag van de heer Van Ouwelingen.

[3:04:18] Ik vind het interessant. En zou dat dan, dat is mijn laatste vraag,

[3:04:22] Stel dat dat had gekund, dat we die Europese regelgeving niet hadden gehad.

[3:04:24] Had dat dan uw voorkeur gehad?

[3:04:26] Zo'n uitslag specifiek voor arbeidsmigranten.

[3:04:29] Het woord dus aan de minister.

[3:04:30] Nee, voorzitter, daar ga ik niet over speculeren.

[3:04:32] Die mogelijkheid hebben we gewoon niet.

[3:04:34] We hebben, dat is ook door een aantal van u gezegd, er is vrij verkeer van werknemers.

[3:04:38] Dat onderscheid kun je gewoon juridisch niet maken.

[3:04:44] En nog een vraag van de heer Ergin.

[3:04:47] Ja, voorzitter.

[3:04:47] De minister gaf volgens mij nog in zijn inleding aan dat

[3:04:50] dat het eigenlijk op de lange termijn niet goed is dat bedrijven of de economie voor de goedkoopste optie gaat.

[3:04:58] Dus eerst zelf probeert om voldoende vakpersoneel aan te trekken.

[3:05:02] En daar ben ik het mee eens. In essentie is dat natuurlijk zoals het hoort.

[3:05:07] Maar we hebben vandaag een oproep gelezen van de techniekbranche die aangeeft van ja,

[3:05:12] we hebben heel veel geprobeerd om mensen te motiveren om een technische opleiding te volgen, maar het lukt ons niet.

[3:05:17] We hebben, bij wijze van spreken, dringend behoefte aan 60.000 vakmensen,

[3:05:22] vakspecialisten, om die woningen te kunnen bouwen, om die zonnepanelen te kunnen plaatsen,

[3:05:26] om ervoor te zorgen dat bedrijven aangesloten kunnen worden op het elektriciteitsnet.

[3:05:31] En de vraag aan de minister, die ik graag beantwoord zou willen zien,

[3:05:35] is, is de minister dan bereid om bijvoorbeeld met die sectoren op zoek te gaan naar manieren

[3:05:40] om met sectorregelingen voldoende arbeidspotentieel aan te trekken vanuit het buitenland?

[3:05:45] Dat is zowel EU, maar ook buiten de EU.

[3:05:48] De minister.

[3:05:51] Dank voor deze vraag.

[3:05:53] Hier zou ik graag ook toch even...

[3:05:56] ...niet omdat ik er geen inhoudelijk antwoord op wil geven...

[3:05:59] ...maar ook vast willen vooruitwijzen naar het regeringsprogramma...

[3:06:02] ...waarin we over dit vraagstuk, hoe gaan we nou om met arbeidsmarktkrapte...

[3:06:05] ...en wat vraagt dat nou eigenlijk voor strategie?

[3:06:08] Ook ten aanzien van alle doelgroepen die de heer Erkin aangeeft...

[3:06:11] ...maar ook in relatie tot arbeidsmigratie...

[3:06:13] ...gaan we graag het debat met de Kamer aan.

[3:06:16] Want je zult, om die problemen te voorzien,

[3:06:20] zul je aan heel veel dingen moeten denken.

[3:06:22] Aan instroom van mensen die nog langs de kant staan.

[3:06:26] Je zult wendbaarheid, weerbaarheid op de arbeidsmarkt moeten organiseren,

[3:06:29] ook in termen van om- en bijscholing.

[3:06:30] Er zitten heel veel maatregelen waar je in dat kader aan kunt denken.

[3:06:34] Maar eindeloos, en dat heeft een aantal van u ook terecht aangegeven,

[3:06:36] eindeloos denken dat je de problemen met arbeidsmigratie kunt oplossen,

[3:06:40] daar zit op een gegeven moment ook een grens aan.

[3:06:42] En daarom ben ik ook nog niet zo enthousiast over voorstellen

[3:06:45] die ik hier en daar ook hoor, over het verruimen van bepaalde regelingen

[3:06:49] op voorhand voor derde landen, of het nou blokakkoorden is,

[3:06:52] of het is vakkrachtenregeling.

[3:06:55] Nee, er is een huidige wet die het mogelijk maakt

[3:07:01] om arbeidskrachten van derde landen hier naartoe te halen.

[3:07:07] Daar kun je de werkstellingsvergunning voor aanvragen,

[3:07:09] er kan dan een arbeidsmarkttoets op plaatsvinden.

[3:07:11] Het is dus niet onmogelijk, er wordt er vrij ruim gebruik van gemaakt.

[3:07:14] Maar om aan de ene kant te zeggen hier met elkaar, we willen kritischer worden op arbeidsmigratie

[3:07:19] en grip krijgen, en aan de andere kant nu alweer allerlei nieuwe deuren open te zetten,

[3:07:23] dat lijkt me eerlijk gezegd ook niet een goede discussie.

[3:07:27] Nog een vraag van de heer Ergin.

[3:07:29] Voorzitter, wat mij in ieder geval geen goede discussie lijkt, is dat we doen alsof bijvoorbeeld

[3:07:35] de mensen die op dit moment illegaal in Nederland werken, alsof die mensen er niet zijn.

[3:07:38] Ik hoorde tijdens dit debat bijvoorbeeld voorbeelden over Oezbeken.

[3:07:43] Ja, de mensen uit Oezbekistan werken met name in de bouw.

[3:07:46] En als die mensen toch in Nederland zijn en we hebben behoefte aan bouwpersoneel,

[3:07:51] want we willen ieder jaar 100.000 woningen bouwen,

[3:07:54] we hebben morgen behoefte aan 400.000 woningen,

[3:07:56] dan kunnen we dat toch beter organiseren, dan kunnen we dat toch beter reguleren.

[3:08:00] En eigenlijk is de vraag aan de minister,

[3:08:02] ik begrijp dat de minister verwijst naar het regeerakkoord,

[3:08:05] of hetgeen wat ik eigenlijk voorstel ook past in het mensbeeld van wat deze minister heeft.

[3:08:11] Dat is eigenlijk de vraag.

[3:08:12] De vraag is aan de minister.

[3:08:16] Dat is een hele brede vraag of het in het mensbeeld past.

[3:08:22] Nou ja, kijk, het gaat er even om vanuit welke invalshoek je de politiek benadert.

[3:08:29] Volgens mij is het in het debat, net in uw Kamercommissie,

[3:08:32] onderling ook op een aantal punten scherp naar voren gekomen.

[3:08:35] Namelijk, denk je dat de vraag en de behoefte van de economie eindeloos geaccommodeerd moet worden

[3:08:41] en dat dat wel eindeloos zal kunnen met arbeidsmigranten?

[3:08:43] Of denk je dat er op een gegeven moment toch een grens is?

[3:08:46] En dat kan te maken hebben met de omvang van de economie,

[3:08:49] met ook de schaduwkanten van die immigratie.

[3:08:51] Dat kan te maken hebben met hoe je naar de brede welvaart kijkt.

[3:08:56] En ik denk dat je die eerlijke discussie moet voeren.

[3:08:59] Zonder dat ik nou op voorhand kan zeggen, joh, hier gaat de pijn vallen.

[3:09:02] Want dat is een ingewikkelde discussie.

[3:09:04] Ik wil die discussie graag met u voeren, ook met de sociale partners voeren,

[3:09:08] maar daar moet het denk ik wel naartoe.

[3:09:11] Ik hoop dat een beetje antwoord is op uw vraag naar het mensbeeld,

[3:09:14] want eindeloos vertrouwen op arbeidsmigratie,

[3:09:18] de commissie van Sol zegt,

[3:09:19] het is geen structurele oplossing voor je maatschappelijke problemen.

[3:09:22] Dat is het trekpunt voor mij voor de discussie.

[3:09:25] De derde en laatste vraag van de heer Ergin.

[3:09:28] Ja, voorzitter, eigenlijk over hetzelfde onderwerp, maar in het verlengde.

[3:09:31] Dus als we naar de beantwoording kijken, dan moeten we gewoon wachten op het regeerakkoord.

[3:09:35] Volgens mij is dat over negen dagen, hoorde ik de heer Eerdemans net berekenen.

[3:09:39] Dan wachten we gewoon negen dagen daarop.

[3:09:41] Maar wat ik eigenlijk, waar ik ook behoefte aan heb, is...

[3:09:45] We hebben het continu over Krimp.

[3:09:47] De minister wil geen antwoord geven op de vraag welke sectoren dan?

[3:09:51] Of hoeveel? Of wanneer? Of op welk moment?

[3:09:55] Nou, dat moeten we dan afwachten.

[3:09:57] Is de minister dan ook bereid, als dat moment zich eindelijk aandient, want in het debat heb ik daar het antwoord ook niet op gehoord,

[3:10:06] of de minister dan ook bereid is om wat te becijferen wat dat betekent onderbouwt, wat dat betekent voor onze verzorgingstaat,

[3:10:13] wat dat betekent voor de AOW-leeftijd, wat dat betekent voor de kilo vlees die mensen in de supermarkt willen kopen.

[3:10:20] Is de minister daartoe bereid?

[3:10:21] Het woord is aan de minister.

[3:10:25] Nou ja, uiteindelijk hangen die dingen allemaal met elkaar samen.

[3:10:30] Ik kan moeilijk daar nu toe zeggen dat we op alles het prijskaartje gaan hangen,

[3:10:34] maar het vraagt een brede maatschappelijke discussie en ook afweging.

[3:10:37] Als dat is wat u aangeeft, ja, uiteindelijk wel.

[3:10:40] Ik kan daar niet nu toezegging van doen dat we aan al die dingen een prijskaartje hangen.

[3:10:46] Maar de maatschappelijke consequenties zullen we wel in beeld moeten brengen.

[3:10:50] Dus die bereidheid, die hebben we.

[3:10:52] Ik herinner me even aan een vraag die ook de heer Van Oosterbrugge heeft gesteld van

[3:10:56] kun je sowieso ook wat meer kwantitatief in beeld brengen hoe de ontwikkelingen op het

[3:11:02] gebied van arbeidsmigratie zijn en hoe het zich dan ook verhoudt tot al die maatschappelijke

[3:11:05] problemen.

[3:11:06] Daar willen wij denk ik ook wel een voorzet voor doen zonder dat je misschien naar een

[3:11:11] soort maandelijkse update en monitoring gaat.

[3:11:18] Maar zijn we wel bereid om te kijken hoe je ook over arbeidsmigratie, net als het bij asielmigratie al zo is,

[3:11:23] heb je elke maand of elke kwartaal een overzicht van de omvang van de instroom

[3:11:28] en kun je ook een oordeel vormen over de effecten.

[3:11:31] Om ook op het gebied van arbeidsmigratie wat meer informatie te delen over wat is de stand van zaken,

[3:11:36] wat zijn de consequenties en zitten we nog met elkaar op het goede spoor.

[3:11:40] Ik vraag u wel om mij daar even tijd voor te geven om dat uit te werken.

[3:11:44] Het idee daarvan is... Ik begreep het alweer, in oktober is het roemer, het rapport...

[3:11:49] Begin november. Oh, begin november pas.

[3:11:52] Begin november is het rapport over de stand van zaken van de commissie-roemer,

[3:11:56] wat ook een periodiek moment is voor deze Kamercommissie

[3:12:00] om bij te praten over wat is de stand van zaken rond de uitvoering van de agenda,

[3:12:04] om dan ook meer kwantitatieve informatie beschikbaar te hebben,

[3:12:08] actuele informatie over hoe zit het met de omvang van de migratiestromen,

[3:12:14] arbeidsmigratiestromen. Kunnen we dan ook een discussie voeren over beweegt dat zich de goede

[3:12:18] kant op of niet? Willen we dan een discussie over een bandbreedte voeren? Dus dat we iets

[3:12:24] systematischer ook met u als Kamer in discussie gaan over hoe het met die arbeidsmigratie gaat.

[3:12:30] Het woord is aan mevrouw Bikker.

[3:12:32] Ja voorzitter, dank u wel. Dat laatste spreekt mij aan, maar eerlijk gezegd ben ik bang dat we ook

[3:12:38] weer een herhaling van zetten gaan doen.

[3:12:40] Ik heb eigenlijk een Kamer gezien toen minister Van Gennep aandraadte, de voorganger van deze minister,

[3:12:46] die zei dat het nu echt tijd is om een aantal knopen door te hakken als het gaat om arbeidsmigratie.

[3:12:51] Toen zijn we toch weer een hele hoop dingen gaan verkennen, gaan bestuderen en die uitkomsten liggen er.

[3:12:55] Maar het belangrijkste uitkomst is denk ik wel het rapport van Zwol, die heel duidelijk zegt dat als het

[3:12:59] over arbeidsmigratie gaat, je moet eraan een bandbreedte gaan drenken als je grip wil hebben.

[3:13:04] Dan kunnen we nog wel weer opnieuw gaan wachten op de kwantitatieve cijfers voordat we überhaupt

[3:13:09] een stap verder zetten, maar ik zou de minister willen uitdagen om gewoon te komen tot zijn

[3:13:13] vertaling van hoe gaan wij nou om met die staatscommissie van Zwol.

[3:13:17] Het vorige kabinet heeft een rustige reactie neergelegd, maar ook veel gelaten aan het

[3:13:21] volgende kabinet.

[3:13:23] Dat is deze minister.

[3:13:25] Ik proef zijn ambitie, maar dan is het nu ook tijd om boter bij de vis te leveren.

[3:13:30] Als de commissie van Zwol zegt dat arbeidsmigratie van buiten de EU,

[3:13:34] daar heeft Nederland de meeste beleidsvrijheid van alle landen in Europa,

[3:13:37] dan is daar dus werk aan de winkel.

[3:13:39] En als de commissie van Zwol zegt dat je eigenlijk economisch meer structureel beleid moet voeren,

[3:13:45] structuurbeleid op welke economie je wil, dan is daar dus werk aan de winkel.

[3:13:48] Mijn vermoeden is nu dat we de vaagheid ingaan niet doordat de minister niet wil,

[3:13:53] maar omdat we geen heldere afspraken maken.

[3:13:55] Dus kunnen we juist op dit punt dan ook afspreken dat we in oktober echt een stap verder zijn,

[3:13:59] en dat we weten hoe die bandbreedte ingevuld gaat worden,

[3:14:02] welke keuzes het kabinet nu maakt, welke ze misschien niet durven te maken

[3:14:05] of welke ze zeggen, daar hebben we bijvoorbeeld de SER bij nodig.

[3:14:08] Ik denk dat zo'n routekaart zou enorm helpen,

[3:14:11] want anders blijven we met elkaar telkens opnieuw

[3:14:14] om nieuwe onderzoekenvragen in plaats van stappen te zetten.

[3:14:17] Het woord is aan de minister.

[3:14:18] Ja, dank u wel. Nou, ik denk ook eerlijk, in dat opzicht vraag ik ook echt even

[3:14:21] om straks goed te kijken naar de uitwerking van dit onderwerp

[3:14:24] in het regeerprogramma, want dat we daarin wel degelijk een poging doen

[3:14:28] om die routekaart duidelijk te schetsen.

[3:14:32] En ik probeer daar nu ook al wat tipjes van de slijer op te leggen

[3:14:34] op welk moment we dan ook met de Kamer

[3:14:37] over hele concrete onderdelen kunnen spreken.

[3:14:40] Want ik hoor mevrouw Bikker eigenlijk twee dingen zeggen,

[3:14:43] van zorgen voor dat je beleidsmatig, laat ik zeggen, concreter wordt.

[3:14:47] Maar het gaat natuurlijk ook om het concreet uitvoeren

[3:14:50] en doorzetten van een aantal maatregelen

[3:14:51] waar er ook al lang een breed overeenstemming over bestaat.

[3:14:54] Ik bedoel, een aantal van u heeft gewezen op het rapport van de commissie-Roemer.

[3:14:58] Daar bestaat breed draagvlak voor.

[3:15:00] We zijn echt consequent bezig om al die actiepunten een voor een langs te lopen en te kijken.

[3:15:06] Hoe staat het met de uitvoering? Moet er nog een tandje bij?

[3:15:09] En ook die rapportage komt naar u toe.

[3:15:12] En in die zin probeer ik die dingen een beetje te combineren door te zeggen.

[3:15:16] Het stelt u dan ook weer in staat om te controleren.

[3:15:19] Zijn we op het goede pad?

[3:15:21] Moet er een tandje bij, of gaat het zo goed?

[3:15:26] Het woord is aan mevrouw Bikker.

[3:15:27] Dank u wel.

[3:15:28] Ik zou heel graag de stap verder zetten dat deze Kamer zich ook commiteert aan een wat

[3:15:32] langer termijn arbeidsmigratiebeleid, zodat we die krimp, of die gematigde groei zoals

[3:15:39] Van Swol voorstelt, dat het ook iets breed gedragens is, omdat het ook echt iets vraagt

[3:15:43] in onze economische aanpak.

[3:15:45] Maar wij wachten op uw daden, om dan maar eens voor de verandering vanuit de ChristenUnie

[3:15:51] Ik ben wel heel benieuwd, want op die lange termijn kunnen we eigenlijk niet heel lang meer wachten.

[3:15:55] Dat is al te vaak gebeurd.

[3:15:56] Maar dan noemde de minister ook de commissie-roemer.

[3:15:59] Ik ben blij dat hij daarmee aan de slag gaat.

[3:16:00] Kan hij dan ook specifiek aangeven hoe hij met aanbeveling op de zorgplicht ten aanzien van de

[3:16:06] werkgevers aan het werk wil?

[3:16:08] Dan gaat het over de inschrijving in het BRP bij de gemeente.

[3:16:11] Het woord is aan de minister.

[3:16:13] Ja, dank u wel.

[3:16:14] Voorzitter. Dat is inderdaad ook een concreet punt dat door de ChristenUnie is ingebracht,

[3:16:18] niet alleen in een vraag van mevrouw Bikken, maar volgens mij ook al

[3:16:21] binnen een amendement op het wetsvoorstel.

[3:16:25] Ik heb daar ook met gemeenten over gesproken en ook gemeenten hechten hier

[3:16:30] zeer aan en nog niet eens zozeer aan de zorgplicht als doel op zich,

[3:16:35] maar met name om ervoor te zorgen dat er gewoon een registratie is die

[3:16:38] klopt, een deugd, waar je iets mee kunt, waar je arbeidsmigranten mee kunt

[3:16:44] informeren, benaderen en die je ook zou kunnen helpen bij de handhaving.

[3:16:47] En ik ben op zich wel gevoelig voor dat punt

[3:16:51] en ook de zorgen die daarbij bij gemeenten overleven.

[3:16:55] Tegelijkertijd merk ik ook dat er nogal wat juridische bedenkingen zijn

[3:16:58] bij de vraag, gaat die zorgplicht nou daarbij helpen

[3:17:02] of wordt dat een soort papieren tijger, omdat je al heel makkelijk kunt zeggen

[3:17:06] als werkgever dat je aan de zorgplicht hebt voldaan

[3:17:08] en je dan nog steeds geen harde norm hebt waar je uitzenders aan kunt houden.

[3:17:12] En ik zeg u eerlijk, ik ben hier nog op aan het puzzelen.

[3:17:15] En ik wil ook met gemeenten kijken hoe we zoveel mogelijk aan die zorg tegemoet kunnen komen.

[3:17:20] En laten we afspreken dat ook in de aanloop naar de behandeling van het wetsvoorstel,

[3:17:23] want het amendement ligt er gewoon, dus als u hem...

[3:17:25] U kunt hem gewoon in stemming brengen als dat moet,

[3:17:27] maar ik zal van tevoren aangeven hoe we ons tot dat amendement verhouden,

[3:17:31] maar met name ook de zorg die daarachter ligt.

[3:17:35] Ja, voorzitter, dank.

[3:17:36] Ik brand al mijn interrupties op, maar dan ga ik daarna alleen maar aandachtig luisteren.

[3:17:40] Dus dat moet u deugd doen.

[3:17:42] Ook dank dat de minister zo serieus naar dat amendement wil kijken,

[3:17:45] want dit is inderdaad het doel en ik zie ook het probleem met de handhaafbaarheid.

[3:17:49] En daar zullen we dus een oplossing voor moeten vinden, maar het gaat mij om het doel en welke weg.

[3:17:53] Ik heb ook al gekeken naar een technische omweg

[3:17:55] dat je de loonaangifteketen bijvoorbeeld koppelt aan het BRP

[3:17:58] en de registratie niet ingezetene.

[3:18:01] Want dan kan de arbeidsinspectie, als de gegevens niet kloppen, ook langs bij een bedrijf.

[3:18:06] Dus er zijn verschillende wegen naar Rome, geef ik meteen toe,

[3:18:09] maar we moeten er wel één in gaan slaan.

[3:18:10] Dus heel graag op dat punt dan ook heldrijd van de minister.

[3:18:15] Ook die koppeling van gegevens wordt onderzocht.

[3:18:20] Ik kan het helaas nog niet concreter maken dan dat.

[3:18:22] Maar daar gaan we serieus mee aan de slag.

[3:18:29] Serieus mee aan de slag.

[3:18:30] En dan hoort er inderdaad een termijn bij.

[3:18:32] Bij de WTA kunt u het eerste gesprek hebben.

[3:18:35] Ja, ook in het kader van de WTA.

[3:18:37] Dus in de informatie die wij u zullen aanreiken over het amendement...

[3:18:41] en hoe we daarmee om zullen gaan, zullen wij deze informatie ook meenemen...

[3:18:44] in de aanloop naar de wetsbehandeling.

[3:18:47] Volgens mij zijn dan nu voorlopig even een setje vragen over uw introductie afgerond.

[3:18:53] Misschien kunt u doorgaan en laten we per blokje doen en steeds vragen per blokje beantwoorden.

[3:18:58] Het woord is aan de minister.

[3:19:00] Ja, dank u wel, maar ik ben inmiddels de blokjes een beetje kwijt, om heel eerlijk te zijn.

[3:19:06] Maar ik heb wel een aantal onbeantwoorde vragen die ik gewoon even langs zal lopen.

[3:19:11] Gerechte arbeidsmigratie. Blokje gerichte arbeidsmigratie.

[3:19:16] O ja, om te beginnen even bij de vraag gerichte arbeidsmigratie.

[3:19:19] En het gaat onder andere over de vraag van mevrouw Van Dijk en de heer Vlag

[3:19:24] over het bevorderen dat mensen die aan de kant staan meer aan het werk gaan.

[3:19:29] Dat wordt ook echt onderdeel van die bredere arbeidsmarktagenda.

[3:19:32] Ik heb daar net al naar verwezen, wat ook een uitwerking van het hoofdlijnakkoord wordt.

[3:19:37] En dat richt zich op verschillende doelgroepen,

[3:19:39] van ouderen tot mensen met afstand tot de arbeidsmarkt,

[3:19:42] mensen met een arbeidsbeperking.

[3:19:44] Het gaat ook over dingen die onder andere de heer Aartsen heeft aangegeven,

[3:19:48] het verhogen van productiviteit,

[3:19:50] maar ook over hoe zorg je ervoor dat meer uren werk ook meer gaat lonen.

[3:19:54] Al dat soort elementen zullen daarin uiteindelijk terugkomen.

[3:19:59] Dan heeft de heer Aartsen nog gevraagd wat vindt u van de vakkrachtenregeling?

[3:20:03] Daar ben ik, denk ik, al enigszins op ingegaan.

[3:20:05] Wij zijn erg beducht om nu weer deuren open te zetten generiek,

[3:20:10] die eigenlijk de problematiek weer zouden kunnen vergroten.

[3:20:14] Wij denken ook dat binnen de wet arbeid vreemdelingen

[3:20:17] er mogelijkheden bestaan om opvalkrachten uit derde landen toe te laten.

[3:20:23] Nou, is er een nieuw WOK-akkoord nodig, vroeg de heer Eerdmans,

[3:20:26] daar heb ik eigenlijk ook op geantwoord.

[3:20:29] Wij denken dat ook voor die groep

[3:20:32] de terwerksterwijksvergunning en de arbeidsmarkttoets

[3:20:35] mogelijkheden bieden, daar waar er problemen zijn.

[3:20:37] Dus wij zien daar geen aanleiding voor.

[3:20:39] Ik wijs er ook op dat er toch ook wel sprake was van een behoorlijke misbruik van die regeling

[3:20:44] op basis van de signalen van de arbeidsinspectie.

[3:20:50] Het woord is aan de heer Eetmans.

[3:20:52] Ja, die geschiedenis ken ik, maar eigenlijk is de vraag ook

[3:20:55] zou u wel in overleg kunnen treden met deze sector?

[3:21:00] Want daar ontbreekt denk ik wel aan op dit moment enige afstemming

[3:21:04] over de noodzaak en de toekomst.

[3:21:06] Ik waardeer de bondigheid. Het woord is aan de minister.

[3:21:11] Eerlijk gezegd zie ik daar niet direct aanleiding toe, zeg ik maar even.

[3:21:14] Want gesprekken, laten we zeggen, we kennen de sector, we weten wat ze willen,

[3:21:18] maar we denken gewoon niet dat we tegemoet kunnen komen aan die verzoeken.

[3:21:22] Daar kan ik heel lang omheen praten, maar dat is eigenlijk gewoon het antwoord.

[3:21:25] Er is een regeling voor krabteberoepen,

[3:21:30] althans voor het mensen van buitenhalen van derde landen naar dit soort beroepen.

[3:21:34] Die kan gebruikt worden, maar we zien geen aanleiding voor een verruiming daarvan.

[3:21:39] Het woord is aan de heer Eerdmans.

[3:21:45] met het gevoel dat een derde van onze Chinees restaurants op de fles gaat.

[3:21:50] Is dat dan overbodig? Is dit serieus wat de minister zegt?

[3:21:53] Om daar niet een gesprek over te voeren.

[3:21:56] Kijk, ik doe een poging van maak misschien nog een nieuw akkoord.

[3:22:00] Nou, de minister wil dat niet.

[3:22:02] Maar dan kun je toch op zijn minst daar het gesprek over voeren, lijkt mij.

[3:22:06] De minister.

[3:22:07] Ja, voorzitter. Ik zie daar echt geen aanleiding voor.

[3:22:10] Als het gaat over de behoefte aan vakkrachten,

[3:22:14] dan zijn er natuurlijk meerdere manieren om ook aan die behoefte te voorzien.

[3:22:18] Ook om een bijschoning door gebruik te maken van instrumenten die ons arbeidsmarktbeleid gewoon biedt.

[3:22:25] Daar kan ook deze sector gebruik van maken.

[3:22:28] Ik zeg toch ook een beetje tegen de heer Eerdmans,

[3:22:31] volgens mij loopt hij ook al heel lang mee,

[3:22:33] maar deze discussie loopt ook al heel lang in de Kamer.

[3:22:36] En het is geen nieuwe vraag, en het is tot nu toe ook nog niet gebeurd

[3:22:41] dat dit zo manifest is dat deze sector daaraan onderdoor gaat.

[3:22:47] Er is ruimte voor maatwerk en die kan de sector gebruiken.

[3:22:54] Daar is dan drieënhalf.

[3:22:56] Ja, ik werd even uitgelokt.

[3:22:57] Maar kijk, het verschil is natuurlijk dat per 1 juli de situatie is veranderd.

[3:23:02] En daar heeft men nogal mee te maken.

[3:23:05] Dus de urgentie is nu groot.

[3:23:07] En dat wil niet zeggen dat we alles uit het verleden moeten oprakelen.

[3:23:10] Maar daar zou je wel een overleg, op z'n minst ambtelijk lijkt mij, met de sector over kunnen voeren.

[3:23:16] De minister.

[3:23:20] Ja, voorzitter.

[3:23:21] De heer Eerdmans blijft het proberen, maar de aanleiding voor een gesprek zie ik op dit moment niet.

[3:23:27] Dus die breidheid heb ik op dit moment niet.

[3:23:31] Volgens mij een vinger van de heer Aartsen.

[3:23:34] Ja, dat kost je wel een vraag.

[3:23:35] Ja, jammer.

[3:23:36] Nou ja, voorzitter, misschien dan toch even samen met de vakkrachtenregeling,

[3:23:40] want ik hoor nu op dit verantwoord en op het vorige punt de minister een aantal keer zeggen

[3:23:43] we weten dat er krabtessectoren zijn, er is een vakkrachtenregel,

[3:23:48] we gaan niet beginnen aan een vakkrachtenregeling vanwege een generiek argument, snap ik,

[3:23:52] in mijn plan bepleit ik over een zeer specifiek afgekaderd plan,

[3:23:57] maar ik hoor hem een aantal keer zeggen er is ruimte voor krabteberoepen,

[3:24:01] alleen niemand maakt er gebruik van.

[3:24:03] En ook op het antwoord van de Eerdmans,

[3:24:06] er is ruimte, niemand maakt er gebruik van, er zijn geen problemen.

[3:24:09] Zou het misschien zo kunnen zijn

[3:24:10] dat de ruimte die er is, dusdanig ingewikkeld, complex

[3:24:15] en ambtelijk-bureaucratisch is

[3:24:17] dat de regeling die we hebben binnen de WAF

[3:24:21] onvoldoende werkt voor technici in de netcongestie,

[3:24:24] waardoor we scholen en ziekenhuizen kunnen gaan aansluiten op het net,

[3:24:27] zorgen dat we op een bepaalde manier

[3:24:29] de technologie in Nederland nog overeind kunnen houden?

[3:24:31] Ik bedoel, er is ooit een idee geweest, laten we een expertregeling maken,

[3:24:34] want de bestaande wetten gelden hier onvoldoende voor

[3:24:37] en anders hebben we daar een economisch probleem.

[3:24:39] Dat zou, denk ik, ook kunnen gelden voor hele technische beroepen,

[3:24:42] ik noemde net al de netcongrestie en dat soort zaken.

[3:24:46] Zou de minister eens kunnen reflecteren op dat het misschien zo zou kunnen zijn

[3:24:51] dat die ruimte te ingewikkeld is op dit moment,

[3:24:54] of daar verbeteringen in mogelijk zijn?

[3:24:55] Ik begrijp uw zorg rondom tijd in uw vraag

[3:24:58] en ik hoop ook echt dat de minister kort en bondig antwoordt.

[3:25:01] Ja, nou, kijk, we hebben het werkstellingsvergunning.

[3:25:04] Wij horen relatief...

[3:25:06] Daar zitten procedures aan vast die voor een deel beoogd zijn,

[3:25:09] die ook de drempel proberen op te werpen

[3:25:11] om daar al te makkelijk gebruik van te maken,

[3:25:13] want je moet eerst toetsen wat is er aan arbeidsaanbod beschikbaar

[3:25:17] binnen jouw arbeidsmarkt, en dat is nou precies de bedoeling.

[3:25:20] Dus als dat, ja, bureaucratisch wordt gevonden,

[3:25:22] nee, dat is de bedoeling van het instrument.

[3:25:24] De verlening zelf kan behoorlijk snel en efficiënt gaan.

[3:25:27] Daar hoor ik niet zo heel veel klachten over.

[3:25:30] Ik kijk ook eventjes bijvoorbeeld naar het aantal tewerkstellingsvergunningen

[3:25:33] wat er nu wordt afgegeven voor asielzoekers.

[3:25:37] Sinds de Hoge Raad uitspraak dat de 24-weken-eisen vervallen,

[3:25:41] is dat aantal omhoog geschoten en wordt er gewoon binnen enkele weken

[3:25:45] beslist op de aanvraag voor een tewerkstellingsvergunning.

[3:25:48] Dus daar zit de ingewikkeldheid niet.

[3:25:51] Het zit hem vooral op die arbeidsmarkttoets

[3:25:52] en ik denk dat die er om goede redenen is.

[3:25:57] Dan geef ik het woord aan de minister voor zijn vervolg.

[3:26:00] Ja, dat is een vraag van mevrouw Van der Plas en mevrouw Van Dijk over de zorgsector.

[3:26:06] Daar verwijs ik toch ook primair wel even naar de aanpak die ook mijn collega Agema op de zorg straks ook zal uitrollen.

[3:26:15] Want ook daar is natuurlijk aandacht nodig voor de krapte op de arbeidsmarkt.

[3:26:19] Ze heeft overigens ook al iets laten blijken over de rol die technologie en AI en dergelijke ook in de zorg kunnen spelen.

[3:26:25] want ook daar zien wij arbeidsmigratie niet als de hoofdroute naar een oplossing.

[3:26:34] Dan zijn er een paar vragen gesteld over de expertregeling, de 30%-regeling en de ETK.

[3:26:43] Daar wil ik toch graag even vooruit, althans de discussie over vooruit schuiven,

[3:26:48] naar de discussie over de begroting en het RG-programma.

[3:26:51] Ik vind het niet fair om helemaal vooruit te lopen op wat daar nu in de begroting over is afgesproken,

[3:26:55] ondanks alles wat er over te lezen is.

[3:26:57] Maar in algemene zin is het wel zo dat we natuurlijk ook hier kijken

[3:27:02] hoe het fiscale instrumentarium beter afgestemd kan worden op het beleid.

[3:27:07] En dat betekent dat je misschien wel oog en ruimte houdt

[3:27:10] voor regelingen die hoogproductieve arbeid stimuleren

[3:27:14] en misschien wat kritischer wordt, zo staat het ook in het hoofdlijnakkoord,

[3:27:18] over een ETK die meer een soort generieke kostenaftrek is

[3:27:21] voor arbeidsmigranten over de volle breedte.

[3:27:26] En die geldt overigens voor alle bedrijven gelijk, klein en groot.

[3:27:30] Een vraag volgens mij van mevrouw Patijn.

[3:27:33] Ik heb over specifiek die ETK-regeling één vraag en daar wordt vast over gesproken,

[3:27:38] of er is al over gesproken, het ligt allemaal al vast.

[3:27:40] Maar ik zou toch wel mee willen geven dat een van de problemen met die ETK-regeling

[3:27:43] dat het een verdienmodel is voor werkgevers,

[3:27:48] doordat de premies over de bedrag wat ingehouden wordt niet betaald worden.

[3:27:51] Ik zou de suggestie willen meegeven, en ik hoop dat u dat wil meenemen in ieder geval,

[3:27:57] om deze regeling misschien niet af te bouwen, want dat is niet helemaal fair,

[3:28:00] want die mensen hebben ook dubbele kosten, net als anderen,

[3:28:06] maar wel te kijken of er niet een aftrekpost van gemaakt kan worden.

[3:28:10] De woord is aan de minister.

[3:28:11] De suggestie nemen we mee, maar we komen hier echt nog uitgebreid over te spreken in de toekomst.

[3:28:18] Dan heeft mevrouw Bikker mij gevraagd of ik met mijn collega's uit Roemenië, Polen, Bulgarije ook problemen wil aanpakken.

[3:28:30] Maar dat gaat over het terugkeer waarschijnlijk?

[3:28:32] Nou voorzitter, het ging eigenlijk om de combinatie.

[3:28:36] We zien veel Oost-Europese arbeidsmigranten hierheen komen met tegelijkertijd problemen in de landen.

[3:28:42] Daar qua werkloosheid, dat men onvoldoende werk kan vinden.

[3:28:45] Maar hier dat men op straat zwerft, dus inderdaad.

[3:28:48] Ik zou het heel mooi vinden als we uiteindelijk tot een Europees arbeidsmigratiepact kunnen komen,

[3:28:52] waarin we juist met deze landen de afspraken maken die hier misstanden voorkomen, maar die

[3:28:56] de landen daar ook sterker maken, in plaats van dat we alleen maar een gesprek voeren van

[3:29:01] houden jullie mensen bij of zo.

[3:29:02] Dat zou niet mijn beeld zijn, maar mijn beeld zou zijn van komt dat afspraken die binnen de EU

[3:29:07] daadwerkelijk verandering betekenen in het arbeidsmigratiebeleid?

[3:29:10] Ook wel juist als we kijken naar de commissie-Roemer is daar genoeg over te zeggen,

[3:29:13] maar ik moet, ik kan het niet helemaal toegelichten, voorzitter.

[3:29:16] Dit was al wel te veel.

[3:29:17] Sorry.

[3:29:17] De minister.

[3:29:19] Ja, dank voor die, voor de verduidelijking.

[3:29:21] Of het een pakt moet worden, maar ik snap de intentie erachter.

[3:29:25] Er zijn heel veel dingen die we echt op Europees niveau goed moeten gaan regelen

[3:29:28] en afspreken, ook met collega's.

[3:29:30] Binnen overigens de randvoorwaarden van vrije verkeer, daar kan ik niet zoveel aan veranderen.

[3:29:35] Maar onderdelen daarvan kunnen zijn ook een goede voorlichting in de landen van herkomst

[3:29:39] over het beeld wat men in Nederland aantreft.

[3:29:42] Dat kunnen ook zijn, volgens mij heeft u dat punt net ook nog genoemd,

[3:29:46] oneindelijke detachering als aandachtspunt.

[3:29:48] Dat raakt ook aan de A1-vraag die door heel veel collega's is gesteld.

[3:29:54] Het is ook het punt wat de heer Vlag noemde, terugkeer.

[3:29:57] Hoe zorg je ervoor dat je effectieve afspraken maakt over terugkeer?

[3:30:00] Ik heb het hier zelf onlangs ook meegemaakt

[3:30:02] tijdens een bezoek aan de daklozenopvang.

[3:30:05] Heel vaak is de reden waarom mensen niet terugkeren,

[3:30:09] zijn problemen in het land van herkomst die niet met werk te maken hebben,

[3:30:12] maar veel meer met sociale of familiaire omstandigheden.

[3:30:16] Dus ook dat soort afspraken zou je misschien

[3:30:18] of bilateraal met lidstaten of op Europees niveau kunnen maken.

[3:30:22] En ik ben me er zeer van bewust dat op Europees niveau

[3:30:26] een aantal oplossingen liggen en ook zeer bereid me daarvoor in te zetten,

[3:30:31] Als het gaat om die detaillering in regelgeving, maar bijvoorbeeld ook over de inzet van de

[3:30:36] Europese arbeidsinspectie op de naleving van oneigenlijke detailleringsconstructies.

[3:30:42] De laatste vraag van de heer Van Houwelingen.

[3:30:45] Daarop aanvullend eigenlijk.

[3:30:46] Zou het wellicht ook mogelijk zijn om binnen de Europese regelgeving bijvoorbeeld aanvullende

[3:30:50] eisen te stellen, ik noem wat mij betrekt de totaalfaardigheid, dat we zeggen van nou,

[3:30:54] als je geneel wilt werken in bijvoorbeeld de vleeswerkende industrie, moet je minstens

[3:30:57] B1 hebben.

[3:30:58] valt dat wellicht wel in lijn te brengen met het Europese regelgeven?

[3:31:01] Want daar kunnen we natuurlijk migratie mee voorkomen.

[3:31:04] En zojuist zou de minister dat willen steunen.

[3:31:06] De minister, het staat erbij dat dat niet kan,

[3:31:09] dat we wel via de gemeenten de wet educatie, beroepsonderwijs,

[3:31:12] de taalstimulering op vrijwillige basis kunnen bevorderen.

[3:31:17] Dat wordt ook gedaan.

[3:31:18] Er zijn ook hele goede voorbeelden hoe vrijwilligersinitiatieven

[3:31:22] in buurthuizen, noem maar op, daaraan bijdragen.

[3:31:24] Maar die verplichting lijkt mij niet mogelijk.

[3:31:27] maar ik ga het even na. Oh, dat klopt, dat wordt mij bevestigd.

[3:31:34] Het antwoord is dat de minister daar volgens mij nog even op terugkomt.

[3:31:39] Nee, het kan niet. Het wordt aangegeven dat het niet kan, dus dat is niet nodig.

[3:31:43] Helder.

[3:31:45] Pepijn, heb je hem? Het kan niet. Ja, check.

[3:31:52] Beste minister, gaat u verder.

[3:31:55] Dan had de voorzitter, de heer Van Oosterbruggen,

[3:31:58] een vraag over een rapportagedashboard.

[3:32:00] Daar heb ik u iets over gezegd, hoe we daar in oktober op terug willen komen

[3:32:04] bij de rapportage Roemer in samenhang met de actuele CBS-cijfers.

[3:32:09] Dat pakken wij op en daarmee heb ik het eerste blokje gehad.

[3:32:13] Dan kom ik bij een aantal vragen over de WTTA.

[3:32:16] Heb je ook al veel over gehad?

[3:32:17] Daar is ook al het een en ander over gezegd inmiddels.

[3:32:21] Er is onder andere gevraagd wat wij doen in tussentijd

[3:32:25] nu de invoering van de WTTA is uitgesteld.

[3:32:29] Ja, eigenlijk onverminderd doorgaan met de agenda die we al hebben.

[3:32:33] Dat is de integrale uitvoering van de rapportage-rumor met alle maatregelen.

[3:32:39] Daar komen we binnenkort weer op terug, maar ik wijs er ook op...

[3:32:41] Daar heeft een aantal van u ook naar gevraagd.

[3:32:44] De arbeidsinspectie gaat uiteraard ook scherp toezien

[3:32:49] op de naleving van alle afspraken die we hebben gemaakt.

[3:32:52] De capaciteit van de arbeidsinspectie is met 90 fte uitgebreid,

[3:32:55] nog niet zo lang geleden, ook onder mijn voorganger.

[3:32:59] En ik kan ook zeggen dat we inderdaad bij de taakstelling die wij opgelegd hebben gekregen

[3:33:04] als gevolg van het hoofdlijnakkoord echt die arbeidsinspectie gaan ontzien.

[3:33:07] Dus de uitvoering, daar willen we sowieso veel meer oog voor krijgen, los van de handhaving,

[3:33:14] maar de uitvoering is misschien wel de kurk waar een groot deel van het overheidsbeleid

[3:33:21] op drijft.

[3:33:22] Daar zullen we echt oog voor hebben.

[3:33:25] Ja, en uiteraard wordt er met man en macht gewerkt om die WTTA zo spoedig mogelijk goed

[3:33:34] in de stijgers te krijgen, zodat we de positieve effecten die daarvan worden verwacht ook kunnen

[3:33:38] effectueren.

[3:33:41] De heer Boon vroeg nog, hoe werkt dan straks die handhaving van de WTTA?

[3:33:46] Nou, alle uitzendbureaus moeten straks een toelating hebben om überhaupt actief te zijn

[3:33:52] op de markt.

[3:33:55] Als zij dat zonder toelating toch actief zijn, krijgen ze een boete van de arbeidsinspectie.

[3:34:02] En hetzelfde geldt overigens ook voor klanten, voor inleners, want die vraag was er ook nog.

[3:34:06] Ik weet al niet of ze dezelfde boete kunnen krijgen als de inleners desondanks gebruik maken van...

[3:34:13] Is hij even hoog, de boete?

[3:34:15] Dat wordt nog uitgewerkt.

[3:34:16] Dat vond ik wel een terecht punt, want het ligt natuurlijk niet alleen...

[3:34:21] een inlener die willens en wetens gebruik maakt van uitzendbureaus

[3:34:25] die eigenlijk niet op de markt actief mogen zijn,

[3:34:28] daar gaat natuurlijk wel de fout in.

[3:34:32] Dan had de heer Van Oosterbruggen nog een vraag

[3:34:34] over de tijdelijkheid van uitzenden.

[3:34:37] Ja, daar lag een uitspraak van het Europese Hof van Justitie

[3:34:41] en een advies van de landsadvocaat.

[3:34:44] En wij staan inderdaad voor de opgave om te kijken

[3:34:46] hoe we aan dat juridische probleem opvolging geven,

[3:34:51] want er dreigt een ingebreken stelling als wij dat probleem niet oplossen.

[3:34:55] In principe heb je verschillende mogelijkheden.

[3:34:57] Je zou een vaste termijn kunnen vaststellen.

[3:35:01] Langer dan zoveel jaar mag je niet als uitzender

[3:35:04] binnen een bepaald bedrijf aan de slag zijn op dezelfde plek.

[3:35:08] Een open norm of een weerlegbaar rechtsvermoeden.

[3:35:11] Dat zijn eigenlijk de drie smaken die je hebt.

[3:35:14] Die werk ik op dit moment uit.

[3:35:15] Ik vind het ook belangrijk om dat ook hier weer even met sociale partners te bespreken.

[3:35:18] Ik heb ook nog niet echt een hele duidelijke voorkeur.

[3:35:22] Je kunt zeggen, een hele duidelijke wettelijke termijn is het best handhaafbaar en voor iedereen duidelijk.

[3:35:28] Maar voor een weerlegbaar rechtsvermoeden zou ook iets te zeggen zijn.

[3:35:31] Dus, maar laten we even kijken hoe we in het overleg met sociale partners varen.

[3:35:35] Dus daar komen we bij u als Kamer op terug.

[3:35:39] Dan kom ik bij het blokje de aanpak van de misstanden.

[3:35:46] De afschrikwekkende werking van boetes hebben de heer Vlag en de heer Poon nagevraagd.

[3:35:54] Daar is eerder op 26 april al een onderzoek van de arbeidsinspectie naar uw Kamer gestuurd,

[3:36:01] wat eigenlijk bevestigt dat hier een probleem is, dat die boetes lager zijn dan de economische voordelen

[3:36:05] die bedrijven ondervinden bij overtreding van de wet.

[3:36:09] En eind van het jaar verwacht ik het onderzoek naar de maatschappelijke effecten aan uw Kamer te kunnen presenteren.

[3:36:19] En dat is net niet voor de begroting.

[3:36:20] Nee, dat is net niet voor de begroting, dus dat is helaas, maar het wordt actief opgepakt.

[3:36:30] Mevrouw Bikker vroeg naar de capaciteit van de arbeidsinspectie en of er niet een bepaalde

[3:36:35] verhouding zou moeten zijn, nou idealiter misschien wel, maar even, we hebben een best

[3:36:40] al forse arbeidsinspectie nu zeg, met die uitbreiding zit die op 1700 FTE, wat een fors

[3:36:45] club is waar we ook veel problemen mee kunnen seriëleren en ja je kunt altijd

[3:36:51] zeggen meer zou nog beter zijn of er een optimale verhouding is durf ik ook niet

[3:36:55] te zeggen maar wij kunnen echt serieus werk maken van handhaving met deze

[3:37:03] arbeidsinspectie. De vrouw van Dijk vroeg terecht naar de uitvoering van de motie

[3:37:07] van de heer van Brink over het innemen van documenten en die verkenning moet

[3:37:16] eind 2024 gereed zijn, maar zei vroeg ook van kan dat nou echt niet voor de begroting?

[3:37:22] En dat zou ik eigenlijk wel een beetje m'n best willen doen.

[3:37:30] Ik ga m'n best doen om dat voor de begroting aan uw Kamer te sturen.

[3:37:44] Dan vroeg de heer Van Kent nog naar de situatie van de vrachtwagenchauffeurs.

[3:37:47] overigens heb ik daar onlangs ook met de FNV over gesproken,

[3:37:50] die mij ook hebben uitgenodigd om hier ook actief kennis van te gaan nemen

[3:37:53] en dat heb ik hen toegezegd.

[3:37:57] Ik kijk even naar de concrete toezegging die hierin zit.

[3:38:05] Die zie ik nog niet, 1, 2, 3.

[3:38:07] Ik laat zeggen, de problematiek is in algemene zin dus bekend,

[3:38:11] maar is ook hier een kwestie van signalen

[3:38:14] die ook op de werkvloer worden gesignaleerd,

[3:38:16] bijvoorbeeld door de vakbonden, delen met de arbeidsinspecties,

[3:38:18] zodat je ze gewoon ook kunt aanpakken.

[3:38:20] En wat ik mij herinner van het gesprek met de FNV,

[3:38:22] is dat men met name daar nog wel wat zorgen over had.

[3:38:26] Dus ik zal naar kijken hoe we ook deze specifieke problematiek

[3:38:30] van de vrachtwagenchauffeurs die vaak uit derde landen komen

[3:38:33] en dus onder oneigelijke constructies aan het werk worden gezet,

[3:38:37] hoe we die kunnen aanpakken, ook samen met de arbeidsinspectie.

[3:38:43] Ja, en de ILT had ik gevraagd, dat scheelt dan weer.

[3:38:45] Want dat is overtreden op de cabotagerichtlijn.

[3:38:47] Dus dat komt samen met de collega van INW hierin op te trekken.

[3:38:51] Dat is een goed punt. Die zullen we daarbij betrekken.

[3:38:56] Nou, goed werkgeverschap.

[3:38:57] Daar heb ik, denk ik, richting mevrouw Patijn wel iets over gezegd.

[3:39:03] De aanvulling die ik hier nog zie, is dat ook het project Work in NL...

[3:39:09] daar ben ik zelf ook wel enthousiast over...

[3:39:11] ervoor zorgen dat ook er actieve informatievoorziening is...

[3:39:15] in brede zin vanuit de arbeidsmarktregio's na de arbeidsmigrant toe...

[3:39:19] om hen te informeren over de rechten die je hebt,

[3:39:23] de plekken waar je terecht kunt,

[3:39:25] ook daadwerkelijk heel veel arbeidsmigranten bereikt.

[3:39:28] We hebben ook voorbeelden van gezien, ook in Den Haag,

[3:39:31] waar op plekken waar arbeidsmigranten wonen deze informatie wordt verstrekt,

[3:39:37] zodat het niet alleen iets op papier is, goed werkgeverschap,

[3:39:40] maar ook wordt gewoon afgedwongen en geëffectueerd op de werkvloer.

[3:39:46] Dan zijn er nog een paar vragen gesteld over detachering.

[3:39:53] Dat is een belangrijk aandachtspunt.

[3:39:55] Het misbruik van de detacheringsconstructies wordt een steeds groter probleem.

[3:40:03] Ook het doordetacheren vanuit derde landen heeft een aantal van u ook aandacht voor gevraagd.

[3:40:08] Dat zullen we ook echt op Europees niveau aan de orde stellen.

[3:40:13] Of daarbij eisen gesteld kunnen worden zoals een bepaalde inkomensgrens is, is zeer onzeker.

[3:40:20] Zelfs onwaarschijnlijk of dat kan.

[3:40:22] Maar we kijken wel naar andere middelen en een van die maatregelen zou kunnen zijn dat je de eis stelt

[3:40:30] dat je toch tenminste een aantal maanden in een land moet hebben gewerkt voordat je doorgedetacheerd kunt worden.

[3:40:36] Maar ook dat ligt op Europees niveau, begrijp ik, vrij problematisch.

[3:40:42] Ja, dat staat hier.

[3:40:43] De Raad en het Europees Parlement kunnen het niet eens worden over de aanpassingen in de verordening.

[3:40:47] En wij verzetten ons tegen de herziening conform de wens van de Kamer.

[3:40:53] omdat er in het pakket ook een verruiming van de export van de werkloze uitskeringen zit.

[3:40:57] Dus dat is echt een punt wat op het niveau van de sociale raad aandacht behoeft.

[3:41:02] En daar zal ik ook in de, denk ik, in de voorbereiding van de eerstvolgende sociale raad,

[3:41:06] dat zal een formele raad zijn, neem ik aan, niet een informele, op terugkomen bij de Kamer.

[3:41:15] Hadden we nog meer?

[3:41:20] Ja, er zijn heel veel vragen gesteld, voorzitter.

[3:41:21] Ja, de registratie is door een aantal van u aangekaart.

[3:41:30] Een betere koppeling, althans een betere gegevens-set

[3:41:34] in de basis van de R&D en het basisregistratiepersonen

[3:41:37] is natuurlijk ontzettend belangrijk.

[3:41:40] Maar één registratiepunt bij een gemeente is niet nodig

[3:41:42] om die gegevens te koppelen, want die koppeling bestaat al

[3:41:45] en al die gegevens zijn op landelijk niveau ook al beschikbaar.

[3:41:51] En we kijken samen met gemeenten of zij ook een rol kunnen krijgen

[3:41:54] bij de registratie van niet-ingezeten.

[3:41:57] En daar hebben we ook een experiment voor.

[3:41:58] Ik heb daar vorige week ook met de gemeente over gesproken,

[3:42:01] waarbij gemeenten zelf die verblijfsadressen in de R&D kunnen registreren.

[3:42:06] Maar één registratiepunt bij gemeenten,

[3:42:07] dan maak je weer een inbreuk op het BEP-stelsel,

[3:42:11] want dan zou je op 342 plekken een R&D-registratie krijgen

[3:42:16] in plaats van op de 19 plekken waar we dat nu doen.

[3:42:21] Maar dus het op orde krijgen van die gegevensbestand

[3:42:25] en ook het koppelen van die gegevens, daar wordt volop aangewerkt.

[3:42:29] De inzet op remigratie van arbeidsmigranten,

[3:42:32] vraagt de heer Vlag, daar heb ik iets over gezegd.

[3:42:37] En structurele financiering van de pilots voor arbeidsmigranten

[3:42:41] is onderdeel van de gesprekken met het ministerie van VWS, SNW en ANM.

[3:42:46] In ieder geval voor 2025 zijn de betreffende middelen beschikbaar gesteld

[3:42:51] en kunnen de pilots doorgaan.

[3:42:53] En over de structurele vraag zullen we ons nader moeten buigen.

[3:43:04] Wat heb ik gedaan? Volgens mij dakloosheid heb ik daarmee ook aangekaart.

[3:43:11] Ja, dan nog even de vraag naar de huisvesting van mevrouw Patijn.

[3:43:16] De problemen van shortstay huisvesting.

[3:43:19] En laat ik ook daarvan aangeven dat we echt het contact zullen zoeken

[3:43:22] Ik kom met de minister van VRO hierover, ook met de gemeente afgesproken

[3:43:25] dat zij zal aanschuiven bij het eerstvolgende overleg wat we met de gemeenten hebben.

[3:43:29] Want dit is een nadrukkelijke vraag die daar ook leeft.

[3:43:33] We hebben natuurlijk al de wet goed verhuurderschap in werking laten treden

[3:43:37] en die regelt de scheiding tussen de contracten van de werkgever en de verhuurder.

[3:43:41] Dat is een goede eerste stap en er zit ook een vergunningsstelsel in

[3:43:44] voor de huisvesting van arbeidsmigranten.

[3:43:48] En het ministerie van VRO ontwikkelt daarnaast een toegroepend huurcontract

[3:43:52] voor arbeidsmigranten, waarmee ook de zekerheid van de arbeidsmigrant wordt vergroot,

[3:43:57] doordat je op die manier kunt voorkomen dat arbeidsmigranten ten onrechte

[3:44:00] worden gehuisvest op een huuroverrekening naar aard van korte duur.

[3:44:04] En de verwachting is dat de internetconsultatie

[3:44:06] tweede helft van 2024 plaatsvindt.

[3:44:12] Dan nog twee vragen.

[3:44:17] Een aantal van u heeft gevraagd, mevrouw Pot onder andere,

[3:44:19] maar er waren er meer, naar de effectrapportage

[3:44:22] mijn nieuwe bedrijvigheid.

[3:44:26] Daar is inderdaad afhankelijk alleen gekozen voor huisvesting.

[3:44:30] Dat was ook het advies van de commissie-Roemer.

[3:44:36] En in dat kader is ook eerst de ervaring opgedaan met dat instrument.

[3:44:39] Maar de VEG kijkt nu wel hoe dat instrument wordt doorontwikkeld.

[3:44:43] Tegelijkertijd hebben we in het hoofdlijnakkoord afgesproken

[3:44:46] dat er een soort afwegingskader komt voor gemeenten.

[3:44:48] Wat eigenlijk ook niet alleen meer gaat over arbeidsmigranten,

[3:44:51] maar meer over de schaarste factoren die een rol spelen

[3:44:55] bij uitbreiding van bedrijvigheid, bij de vestiging van bedrijvigheid.

[3:44:59] En dan kun je dus ook denken aan ruimte, energie, water, al dat soort zaken.

[3:45:03] Dus weer, wat zijn de maatschappelijke effecten

[3:45:07] van de uitbreiding van bedrijvigheid?

[3:45:11] En we zijn met de VNG in gesprek

[3:45:13] over hoe we die twee goed met elkaar in verbinding brengen.

[3:45:17] En we hebben ook afgesproken dat de eerstvolgende overleg

[3:45:19] Daar moet wel een verplichting aan zitten, want dat vroeg mevrouw Van Dijk nog.

[3:45:35] Daarmee heb ik volgens mij alles beantwoord wat er in de eerste termijn aan de orde is geweest.

[3:45:40] Ik heb iemand die een hand opsteekt omdat hij een vraag waarschijnlijk mist.

[3:45:44] Ja, dat is heel kort overgegaan over de schijnzelfstandigen die nu worden ingezet.

[3:45:49] Ik heb voorbeelden van een arbeidsmigrant uit Roemenië.

[3:45:53] Die werkte eerst voor een uitzendbureau.

[3:45:55] en nu werkt hij twee jaar in ZZP'er bij hetzelfde bedrijf,

[3:45:59] alleen nu krijgt hij wat meer loon, maar hij is onverzekerd.

[3:46:02] Al die mensen ontzeilen straks de WTTA.

[3:46:06] Welke maatregelen gaan we nou nemen om de WTTA te beschermen,

[3:46:09] of andere maatregelen?

[3:46:11] De minister.

[3:46:14] Dank u wel.

[3:46:15] Ja, heel belangrijk vraagstuk.

[3:46:16] Ik heb net al aangegeven dat wij ook een beetje een waterbed-effect zien, hè.

[3:46:19] Daar waar je uitzendsector aanpakt, zie je de constructies weer verschuiven

[3:46:24] naar zelfstandigheid en schijnzelfstandigheid.

[3:46:26] We hebben volgende week ook nog een breder debat over zelfstandigheid.

[3:46:29] Kunnen we het ook nog over hebben.

[3:46:31] Maar ik zie echt dit probleem.

[3:46:33] En ik weet ook dat de arbeidsinspectie ook

[3:46:35] zeer alert is op dit soort op de verschuiving van deze constructies.

[3:46:43] Dan dank ik u voor de beantwoording.

[3:46:46] Dan gaan we mij betreft over naar de tweede termijn waarbij spreektijd is één minuut.

[3:46:50] En ik zou helaas een heel kleine wijziging willen doen.

[3:46:54] Meneer Van Kent als eerste het woord geven omdat hij zometeen snel weg moet.

[3:46:58] Ja, je haalt het. Helemaal goed. Dan mag meneer Aartsen de bal aftrappen.

[3:47:03] Dan mag u even wachten, maar dat is op het klokje drukken voor die ene minuut.

[3:47:06] Want ik had beloofd aan mevrouw Pot, die moest het vergadershaal verlaten.

[3:47:11] Die zou graag in twee minuten de bal willen aanvragen, zodat het op haar naam komt te staan.

[3:47:15] Laten we dat coulant met elkaar zo doen.

[3:47:18] Ik had zelf nog een vraag gesteld over een grote verkenning voor het hele fiscale en subsidie-instrumentarium...

[3:47:23] het instrumentarium ten aanzien van robotisering en automatisering

[3:47:26] om het aantal arbeidsmigranten te doseren.

[3:47:28] Daar zou ik graag een toezegging op willen van de minister dat we dat gaan doen.

[3:47:33] Ik ben wat optimistischer over de route A1-detachering.

[3:47:37] Het staat Nederland vrij om de implementatiewetten aan te passen.

[3:47:41] Dat kan met twee argumenten wat mij betreft.

[3:47:43] Namelijk één, het is niet in lijn met de verordening, wat er nu gebeurt.

[3:47:46] En twee, het is een nationale competentie, het binnenhalen van derde landers.

[3:47:51] Dat is geen Europese competentie, dus dit rijdt het in de wielen.

[3:47:53] Dat zijn volgens mij twee steekhoudende argumenten

[3:47:55] voor een situatie waarbij de Europese Unie zou beslissen om in beide gevallen

[3:47:59] of via de belofting van justitie of een gebrekensstellingsprocedure

[3:48:03] te zeggen dat Nederland dit niet mag doen.

[3:48:05] Dat zijn volgens mij twee steekhoudende argumenten waarom je dit zou doen.

[3:48:09] Dus ik wil ook vragen om te kijken, kunnen we dit niet wat creatiever aanpassen?

[3:48:13] Dit is een groot probleem.

[3:48:14] Die derde landers die via die A1-constructen hiernaartoe komen,

[3:48:17] laten we dat op die manier doen, laten we de implementatiewetten wijzigen.

[3:48:22] Dat mag, het staat ons vrij, en we hebben daar een goede argumentatie voor

[3:48:26] die volgens mij ook stand kan houden in onze Europese rechtsstaat.

[3:48:31] En ik sluit me aan bij het aanvragen van twee minuten het debat,

[3:48:33] omdat ik denk dat we op dit punt, maar ook op het punt van het koppelen van BNP-BSN

[3:48:37] er vandaag onvoldoende over kunnen spreken,

[3:48:39] maar dat we daar echt nog wel wat mooie stappen op zouden kunnen zetten.

[3:48:42] Dank u wel en dank aan de minister voor zijn beantwoording, uiteraard.

[3:48:44] Dat was ik weer te zeggen aan het begin.

[3:48:46] Dan geef ik graag het woord aan mevrouw Van Dijk.

[3:48:48] Dank u wel, minister, voor de beantwoording.

[3:48:50] en ik hoop inderdaad dat er voor de begroting een antwoord gaat komen

[3:48:53] op de vraag wat betreft het beslag nemen van paspoorten en bankpassen.

[3:48:58] Ik vind het wel jammer de reactie op de arbeidsmigratietop

[3:49:01] en vooral de uitspraak, ja, we hebben al zoveel toppen,

[3:49:04] maar volgens mij moet je die juist inzetten

[3:49:05] voor de echt grote uitdaging waar we nu voor staan, en dit is er één.

[3:49:09] Dus het lijkt me geen overbodige luxe om daar een extra stap in te zetten

[3:49:12] en dan alleen maar overleg met elkaar.

[3:49:14] En nog een kort vraagje.

[3:49:16] Ik heb heel veel gehoord over van, ja, we zijn aan het uitwerken dit,

[3:49:20] en we gaan nadenken over welke economie van de toekomst vinden we belangrijk,

[3:49:23] terwijl bijvoorbeeld bij EZK ligt gewoon een hele mooie brief over sleuteltechnologieën.

[3:49:27] Oftewel, in hoeverre werk je samen over ministeries heen

[3:49:30] om bepaalde antwoorden, die er eigenlijk gewoon al zijn, bij elkaar te brengen,

[3:49:33] zodat we ook gewoon veel sneller stappen kunnen zetten

[3:49:35] en veel steller conclusies met elkaar kunnen trekken.

[3:49:38] Dank u wel. Het woord is aan de heer Eerdmans.

[3:49:42] Voorzitter, dank. Ook de vragen zijn beantwoord van JA21.

[3:49:46] Ik concludeer, kijk, kennismigratie moeten we koesteren.

[3:49:50] Arbeidsmigratie is noodgeboren en daar zat geen regie op.

[3:49:55] Ik ben erg blij dat dat nu lijkt te veranderen.

[3:49:57] We moeten de focus zetten, volgens mij, op andere oplossingen in Den Haag.

[3:50:01] Dat gaat om meer arbeidsproductiviteit in Nederland zelf,

[3:50:04] meer vrouwen en ouderen aan het werken, meer productiviteit omhoog.

[3:50:08] Dus ook robotisering AI inzetten, waar mogelijk een specialisatie.

[3:50:12] Dat zijn de oplossingen in plaats van het constant binnenhalen van grote groepen

[3:50:17] arbeidsmigranten uit Europa en daarbuiten.

[3:50:19] Voorzitter, wij hopen wel dat de rotte appels eruit gaan,

[3:50:22] maar ik heb dus wel gewaarschuwd voor doorgeslagen radicale maatregelen

[3:50:26] waarbij hele sectoren het heel moeilijk gaan krijgen.

[3:50:29] Dat moeten we niet doen.

[3:50:30] Laten we de cowboys aanpakken en niet het geheel.

[3:50:34] Dank u wel, voorzitter.

[3:50:35] Mevrouw Partij.

[3:50:37] Dank, voorzitter.

[3:50:39] Ik heb de minister, en daar ben ik wel blij om, gehoord

[3:50:42] dat hij echt de problematiek heel serieus neemt,

[3:50:45] Maar arbeidsmigranten, en dat wil ik ook in deze commissie nog eens benadrukken,

[3:50:49] zijn geen vreemde wezens, het zijn mensen

[3:50:51] en ze komen hierheen als werknemers van werkgevers.

[3:50:54] En wat mij zo langzamaan begint te irriteren,

[3:50:57] dat heb ik al vaker gemerkt in deze commissie,

[3:51:00] dat het soms wel lijkt alsof we hier een debat hebben

[3:51:03] met de minister van Economische Zaken

[3:51:04] en dat we ook vooral die belangen hier aan het vertegenwoordigen zijn.

[3:51:08] Ik mis dat wij bereid zijn om ook echt te kijken

[3:51:13] Hoe gaan we het beter maken voor die mensen?

[3:51:15] Hoe gaan we het beter maken in de leefbaarheid van de wijken?

[3:51:18] Ik heb in de afgelopen periode zeven steden en dorpen bezocht waar die leefbaarheid onder

[3:51:22] druk komt te staan.

[3:51:24] Dat betekent dus dat we ook moeten durven te besluiten dat er ingegrepen wordt in die

[3:51:28] economie waar we hier kennelijk zo graag over praten.

[3:51:30] Dank u wel.

[3:51:32] Het woord is aan de heer Van Kent.

[3:51:33] Bij die laatste woorden sluit ik mij graag aan.

[3:51:36] Het woord is aan de heer Van Kent.

[3:51:37] Ik zou de minister ook willen vragen om daar nog op in te gaan, ook op het gebrek aan die

[3:51:42] en of dat ook niet een reden moet zijn om te zeggen...

[3:51:44] ...we gaan de instroom van arbeidsmigratie flink inperken...

[3:51:47] ...omdat onze dorpen en wijken het gewoon echt niet aankunnen.

[3:51:50] Voorzitter, dan had ik nog een vraag gesteld over ontslag op staande voet...

[3:51:53] ...als dat... Daar wordt misbruik gemaakt in de vleessector.

[3:51:57] Als nou blijkt dat dat ook in andere sectoren gebeurt...

[3:51:59] ...waar met uitzendkrachten wordt gewerkt, zou dat voor de minister dan ook reden zijn...

[3:52:03] ...om daar tot een uitzendverbod te komen?

[3:52:06] Dan over de botlekken, de Rotterdamse haven, de vrachtwagenchauffeurs daar.

[3:52:09] Ik ben blij dat de minister met de minister van Infrastructuur en Waterstaat

[3:52:14] dat wil oppakken, maar feitelijks worden daar nu gewoon wetten en regels overtreden.

[3:52:19] Dus ik wil de minister ook verzoeken om nu de inspectie daarin te sturen.

[3:52:23] Ik heb het meerdere keren vastgesteld ter plekke

[3:52:26] en ik leg dat hier nu aan de minister voor

[3:52:28] en ik wil de minister vragen of hij ook gewoon de inspectieopdracht wil geven

[3:52:31] om daarin te grijpen, want daar worden de cabotagerichtlijn,

[3:52:34] daar worden wetten en regels op dit moment overtreden.

[3:52:37] Dan, tot slot, ook een oproep die hierop lijkt als het gaat om ZZP'ers waar gefraudeerd wordt,

[3:52:44] de toegang van de vakbond tot de slachthuizen.

[3:52:47] Als er nu regels worden overtreden, verwacht ik van de minister dat er ook nu wordt ingegrepen.

[3:52:53] Gaat de minister dat ook doen?

[3:52:55] Het hoort er samen, mevrouw Bikker.

[3:52:58] Voorzitter, dank u wel.

[3:52:59] Eerste debat met de minister en ook met de nieuwe coalitie,

[3:53:02] die van harte werk wil gaan maken van minder migratie naar Nederland.

[3:53:07] De commissie van Zwolle heeft heel duidelijk geconstateerd hoe dat kan.

[3:53:10] Dat is door het aanpakken van arbeidsmigratie.

[3:53:13] Dat geeft dus ook wel verwachtingen in welke economische visie het kabinet heeft en welke

[3:53:18] samenlevingsvisie het kabinet heeft.

[3:53:20] Ik heb hier verschillende smaken gehoord bij de collega's uit de coalitie, van het handhaven

[3:53:24] van de staatskwo tot een stevige aanpak.

[3:53:27] Ik hoop van harte dat de minister gaat voor die stevige aanpak, want dat is nodig.

[3:53:31] We willen ook echt de verandering hebben.

[3:53:33] De misstanden aanpakken, ja, nu meteen.

[3:53:35] Roemer opvolgen, ja, nu meteen.

[3:53:37] Hoef niet te wachten, maar ook verder dat doorkijkje pak van zwol op.

[3:53:41] Dat is mijn hartekreet aan het begin, voorzitter.

[3:53:43] Drie korte vragen.

[3:53:44] De eerste is of de minister nog kan ingaan op die noodkreet van legerdeshelzen en CNV.

[3:53:49] Dat mag ook schriftelijk, maar ik denk wel dat ze daar iets heel wezenlijks op tafel leggen.

[3:53:53] Twee. Kan de minister nog wat preciezer omschrijven wat hij nou zou willen afspreken

[3:53:56] met de Oost-Europese landen?

[3:53:58] Dat voorkomt de motie van mijn kant, en daar zult u blij mee zijn, voorzitter.

[3:54:01] En ten aanzien van de handhalving overweeg ik wel een motie, omdat ik echt denk dat als je arbeidsmigratie

[3:54:05] laat stijgen — ik hoop het niet, maar stel dat — dan zul je ook de gevolgen moeten dragen

[3:54:10] voor de arbeidsinspectie.

[3:54:14] Ik wil de minister ook bedanken voor dit debat.

[3:54:18] De PVV is blij met dit debat.

[3:54:20] Wij horen het geluid dat wij al jaren verkondigen en ook door andere partijen verkondigen, dus ik

[3:54:23] verwacht dat we in Nederland echt de goede kant op gaan.

[3:54:26] Ik wil nog één verzoek doen naar de minister.

[3:54:28] Het onderzoek naar de boetes, of dat toch niet op een of andere manier mogelijk is voor de begroting.

[3:54:33] Want wij willen echt die boetes omhoog, zodat we er volgend jaar mee aan de slag kunnen.

[3:54:37] Het woord is aan de heer Van Houwelingen.

[3:54:39] Ja, dank u, voorzitter.

[3:54:40] Nou, fijn dat de minister paalperk wil stellen aan de arbeidsmigratie.

[3:54:43] Dat wordt ook gesteund door grote meerderheid hier in de Tweede Kamer.

[3:54:47] Alleen, en dat was natuurlijk ons betoog binnen de Europese Unie, is dat niet mogelijk.

[3:54:50] Want we hebben nou eenmaal vijf keer van werknemers.

[3:54:53] En wat we ook daartegen willen inbrengen, dat zal de Europese Unie nooit accepteren.

[3:54:57] Het is het heilige pilaar.

[3:54:58] Er zijn een aantal suggesties hier gedaan.

[3:55:00] We zijn best wel creatief geweest met z'n allen.

[3:55:01] We hebben gedacht, misschien een taaleis dan.

[3:55:03] Dat hoorde net van de minister, dat kan niet.

[3:55:05] Ik dacht, misschien een uitzendverbod, alleen voor arbeidsbegroten.

[3:55:07] Nee, dat kan ook niet.

[3:55:08] Inkomenseis hoorden we net, dat kan ook niet voor de Europese regelgeving.

[3:55:11] Dus mijn laatste vraag aan de minister is,

[3:55:13] kan hij misschien met één voorbeeld maar komen,

[3:55:15] één voorbeeld waarvan hij zegt,

[3:55:16] binnen het Europese recht, binnen de Europese Unie,

[3:55:19] kunnen we daarmee de instroom vanuit de Europese Unie

[3:55:21] in ieder geval wat temperen.

[3:55:22] Eén voorbeeld. Een taaleis kan niet, een uitzendverbod kan niet,

[3:55:25] Ik hoop dat zij zeggen dat het niet kan, maar is er misschien wel iets mogelijk, iets wat we kunnen doen?

[3:55:28] Of zijn we inderdaad overgeleverd aan de Europese Unie en zijn onze grenzen zo...

[3:55:32] Zo, zo, zo, zo, zo...

[3:55:34] Zijn onze grenzen volledig verdwenen?

[3:55:38] Dank u wel. Dan geef ik graag de hamer even over aan de heer Aartsen.

[3:55:42] Dank u. Dan geef ik het woord weer aan het lid van Oosterbruggen namens het nieuwe sociaal contract.

[3:55:47] Ja, dank u wel. Dank u wel ook, minister, voor de beantwoording.

[3:55:50] Er zijn toch nog een paar vragen ook open blijven staan waarvan ik ook denk dat u ze niet direct nu zometeen kan beantwoorden.

[3:55:55] Ik zou toch heel graag inzagen hebben in de mensen die nu wel voorkomen in de loonbelastingadministratie

[3:56:00] en al hun vijfde maand werken en dus in de BRP zouden moeten staan.

[3:56:06] En dat kan je tegen het RNI aanhouden om dan vast te stellen hoeveel mensen er onvoldoende

[3:56:09] goed geregistreerd zijn.

[3:56:11] Kan ik dat getal krijgen en misschien zelfs de ontwikkeling daarop?

[3:56:15] Een tweede vraag die ik ook heb is, ik heb ook een vraag gesteld over de Russen, de Chinezen,

[3:56:18] de Iraniërs en de Wit-Russen die wij als kennismigrant ons land binnenhalen.

[3:56:22] Heeft u ook echt het gevoel dat dat allemaal goed gegaan is?

[3:56:26] De laatste vraag die ik nog heb, is rondom de A1-verklaringen.

[3:56:31] Dat gaat zeker bij Polen heel sterk over de wijze waarop Polen met verdragslanden omgaat.

[3:56:36] En kunt u echt in bilateraal verband in gesprek met Polen om te zorgen dat zij ook in de verdragen

[3:56:43] die zij sluiten met landen afspraken maken over bijvoorbeeld de inzet van Moldaviërs

[3:56:48] via A1-constructies?

[3:56:51] Een laatste punt. Ik sluit me heel graag aan bij wat mevrouw Patijn net zegt over het feit dat we het hier niet over machines, auto's of kapitaal hebben.

[3:56:58] We hebben het hier over menselijk kapitaal. Dat dan wel. We hebben het hier over werknemers. Goed punt.

[3:57:03] En de laatste, en ook dat vond ik een hele interessante, wat volgens mij de heer Van Kents zei, kunt u inzage geven.

[3:57:09] Kan ook na dit debat in het aantal keren dat code 21, ontslag op staande voet, wordt gebruikt per sector.

[3:57:15] En dan kunnen we ook zien of de vleessector hier uniek in is of dat er andere sectoren zijn

[3:57:19] waar mensen zich er niet aan houden.

[3:57:21] Lijkt mij ook een eenvoudig punt wat niet maanden hoeft te duren.

[3:57:25] En we moeten echt weten waar het zit en dan kunnen we daarna hard op handelen.

[3:57:29] Dank u wel.

[3:57:32] Dank u.

[3:57:32] Dan geef ik het woord weer terug aan de eigenlijke voorzitter van deze vergadering.

[3:57:37] Dank u wel voor uw soepele voorzitterschap.

[3:57:39] Ik was wat over de tijd heen.

[3:57:40] Het woord is denk ik aan de minister.

[3:57:43] Heeft u tijd nodig om de tweede termijn voor te bereiden?

[3:57:46] Ik kan in elk geval even een begin maken, met de beantwoording dan bedoel ik.

[3:57:54] De vraag van de heer Aartsen naar het instrumentarium, wat hij bepleit ook om de arbeidsbesparing

[3:58:01] zeg maar financieel handel aan voet te geven, vind ik een interessante suggestie, maar weet

[3:58:06] je, dat is er wel eentje met mogelijk financiële consequenties, die bovendien ook voor een

[3:58:10] belangrijk deel op een ander beleidsverrij liggen, dus ik zal daar ook met de minister

[3:58:13] van Economische Zaken over moeten spreken.

[3:58:15] In de algemene zin is het wel zo dat het innovatie-instrumentarium

[3:58:19] breed op innovatie, productiviteit en dergelijke gericht is.

[3:58:22] En u vraagt toch een verbijzondering daarvan, of dat behulpzaam is,

[3:58:28] omdat er natuurlijk heel veel doelen zijn die je dan nog zou kunnen verbijzonderen.

[3:58:31] Ik denk circulaire economie en noem op.

[3:58:32] Maar ik zeg toe, ik zal het met de minister van Economische Zaken bespreken

[3:58:35] hoe dat element in de ondersteuningsregelingen

[3:58:40] een plek heeft of kan krijgen.

[3:58:43] Als het gaat over de detachering, daar vroeg ook de heer Van Oosterbruggen nog naar,

[3:58:48] daar zegt de heer Aartsen, de heer Aartsen, de implementatiewet kun je eenvoudig wijzigen,

[3:58:55] daar moet ik echt even op terugkomen. Als dat in zijn beleving eenvoudig te regelen is,

[3:58:59] moeten we daar denk ik even een gesprek over opzetten, want bij mijn weten is het ook echt

[3:59:06] een Europese, Europese belemmering om een aantal dingen die u hier ook heeft volgens

[3:59:11] dat als Kamer geregeld te krijgen, omdat we wel grip willen krijgen

[3:59:15] op die doordetachering vanuit derde landen.

[3:59:19] Daar zullen we ook, denk ik, apart even nader op terugkomen.

[3:59:24] En als het gaat om het koppelen van de BRP en het BSN,

[3:59:28] heb ik begrepen dat de heer Aartsen met een motie wil komen,

[3:59:31] maar heeft er niet echt een vraag op gesteld.

[3:59:35] Ja, oké.

[3:59:38] Mevrouw Van Dijk, heb ik een toezegging gedaan

[3:59:40] over de inbeslagname van documenten. U bepleit nogmaals de top voor arbeidsmigratie.

[3:59:45] Ik zal nogmaals, kijk, aan gebrek aan bereidheid om te overleggen met de sociale partners ligt het niet,

[3:59:52] dus krijgt dat de vorm van een top. Ik zal dat nogmaals met mijn collega's van EZK en ANM,

[3:59:57] denk ik dan, echt even over spreken over hoe we dat handen en voeten geven en of we dat inderdaad

[4:00:02] in de vorm van een bijeenkomst kunnen doen die we dan al top kunnen noemen. Ja, daar zal het

[4:00:06] uiteindelijk ook niet op vast lopen. En ja, we zullen natuurlijk ook kijken met in de visie op de

[4:00:15] vraag wat voor economie wil je hebben, wat betekent dat ook voor het beleid op een breed

[4:00:22] aantal terreinen. Je noemt als voorbeeld de sleuteltechnologieën. Ja, als in hoog

[4:00:27] technologische sectoren de toekomst van je economie ligt, dan ligt het ook voor de hand

[4:00:32] om daar je instrumenten op af te steppen.

[4:00:36] Nou, de heer Eerdmans heeft, volgens mij, nog een paar opmerkingen gemaakt,

[4:00:40] maar geen vraag meer gesteld.

[4:00:43] Mevrouw Patijn wijst er nog wel eens nadrukkelijk op

[4:00:45] dat leefbaarheid of de bredere belangen die rondom het werknemerschap gemoet zijn

[4:00:52] eigenlijk het belangrijkste punt op de agenda moeten zijn.

[4:00:55] Ik heb geprobeerd dat ook aan te geven.

[4:00:57] We hebben het niet over alleen maar de productiefactor arbeid,

[4:01:01] We hebben het over mensen, over werknemers die hier een fatsoenlijke behandeling verdienen.

[4:01:04] En we hebben het ook nadrukkelijk, zeg ik ook in de richting van de heer Van Kent,

[4:01:09] over de schaduwzijden van die arbeidsmigratie en de druk op voorzieningen.

[4:01:14] Daar ben ik ook mee begonnen.

[4:01:15] Die analyse van de commissie van Zwol, die deelt het kabinet, die deel ik als minister.

[4:01:21] En die moeten ook een prijs krijgen.

[4:01:23] Die moeten ook een structurerende werking krijgen in de discussie over

[4:01:27] of wat voor economie vanmorgen wil je hebben.

[4:01:32] U vraagt ook, net als de heer Van Oosterbrugge,

[4:01:35] naar het opslag op staande voet. Hoe zit dat in andere sectoren?

[4:01:39] Dat beeld hebben wij op dit moment nog niet.

[4:01:42] De heer Kamerwaarda niet met een nee.

[4:01:44] Er zijn vragen over gesteld, maar ik vind het ook belangrijk

[4:01:47] om dat mee te nemen in de verkenning die wij doen voor dat uitzendverbod.

[4:01:51] Want uiteindelijk zul je ook objectieve gronden moeten hebben

[4:01:55] om zo'n mogelijk verbod wel of niet toe te passen.

[4:01:58] En ook het inzicht in de toestanden op verschillende sectoren,

[4:02:02] de nalevingsniveaus en al dat soort zaken,

[4:02:04] maar ook de maten waarin dit soort misstanden voorkomen,

[4:02:08] kan helpen bij een onderbouwing bij het wel of niet toepassen van zo'n maatregel.

[4:02:12] Dus daar zullen wij antwoord op geven in uw vragen,

[4:02:18] maar dat ook betrekken in de verkenning die we doen

[4:02:20] naar die stok achter de deur.

[4:02:24] En u heeft heel duidelijk nogmaals het signaal doorgegeven

[4:02:28] als het gaat om de misstanden in de vrachtwagensector.

[4:02:31] Het is niet zo dat ik de arbeidsinspectie een opdracht kan geven

[4:02:34] of de inspectie, de IOT, want ga daar kijken.

[4:02:38] Maar we zullen dit...

[4:02:39] Nou, nee, ze zijn onafhankelijk.

[4:02:41] Zij doen een risicogestuurd toezicht.

[4:02:43] Dat vind ik ook belangrijk om tot de hand te houden.

[4:02:45] Maar we zullen dit signaal wel, als we al niet hebben zitten meekijken,

[4:02:48] maar expliciet onder aandacht brengen.

[4:02:52] Dan, mevrouw Bikker vraagt nog naar de noodkreet van het leger des hels

[4:02:57] en de CNV. Wij begrijpen hem eigenlijk zo, en ik heb daar al van toegezegd

[4:03:02] dat we met het ministerie van VWS ook gaan kijken naar de structurele...

[4:03:05] De vraag hoe je structureel aan die zorg tegemoet kan komen,

[4:03:08] want dan gaat het over dakloosheid en hoe je met ook de bredere problematiek

[4:03:13] die daarachter zit omgaat.

[4:03:15] Dus dat heeft onze aandacht.

[4:03:16] En op dit moment kan ik ook niet veel concreter worden dan dat.

[4:03:19] Dus ik wil u best nog een keer op papier zetten, maar laten we afspreken dat wij ook daar, want we hebben

[4:03:23] het overleg met VWS daarover, op terugkomen.

[4:03:27] En dat zal dan, neem ik aan, ook rond de begroting zijn van VWS, want daar vindt primair de

[4:03:33] bekostiging van opvang plaats.

[4:03:38] Dat is goed, tenzij die van sociale zaken eerder is, want het zit in die wisselwerking.

[4:03:43] Dus eerst de begroting van deze twee en dan maakt het me niet uit wat het precies is.

[4:03:48] Ik denk VWS, maar wij gaan het na.

[4:03:51] Volgens mij zitten ze allebei, het zijn de laatste twee begrotingsbehandelingen.

[4:03:56] Net voor kerst.

[4:04:01] De minister.

[4:04:04] Ja, dan heeft volgens mij de voorzitter nog een vraag gesteld,

[4:04:07] de heer Van Oosterbrug, over de inschrijving

[4:04:10] en of je niet kunt terugrekenen hoeveel mensen er eigenlijk in het RNI had moeten staan.

[4:04:13] Dat schijnt het CBS op dit moment nog niet te kunnen,

[4:04:17] althans, dat schijnen wij nog niet te kunnen,

[4:04:19] Maar we verkennen wel met CBS de mogelijkheden om naar onderzoek te doen

[4:04:22] naar de baanduur van werkenden, niet ingezetenen.

[4:04:25] En ook dat weer te betrekken bij de toezegging die ik al heb gedaan rond

[4:04:30] het inzicht in de stand van arbeidsmigranten in Nederland.

[4:04:36] Een vraag van de mevrouw.

[4:04:37] Ik had nog een vraag gestaan die niet beantwoord is voor de zekerheid.

[4:04:41] Herhalen alsjeblieft.

[4:04:43] Dat was mijn vraag.

[4:04:45] We hebben allemaal voorbeelden gehoord.

[4:04:46] Heel veel voorbeelden.

[4:04:47] wat niet kan binnen de Europese regering.

[4:04:49] Kan wel.

[4:04:49] Is er één voorbeeld te noemen?

[4:04:50] Het worden zo'n...

[4:04:51] Mijn excuses aan de heer Van Houwelingen, dat ik had hem wel opgeschreven, maar op een

[4:04:55] onlogische plek.

[4:04:56] Er kan heel veel.

[4:04:57] Wij kunnen als het gaat om het terugdringen van, laat ik zeggen, flexibele arbeid en ongewenste

[4:05:03] vormen daarvan, maar ook het bevorderen van vaste baanduur, ontzettend veel maatregelen

[4:05:08] nemen.

[4:05:08] En ik zeg ook even, ook mijn voorganger, in navolging van het advies van de commissie

[4:05:13] Boslab heeft tal van wetsvoorstellen op dat punt ook al op tafel gelegd die we voor een belangrijk

[4:05:17] deel ook gaan doorvoeren als het gaat om beperken van, ik noem maar, verschillende vormen van

[4:05:24] uitzendarbeid, payrollen, nul uren contracten. Er zijn heel veel mogelijkheden die als lidstaat

[4:05:31] hebt om te sturen op het type arbeidsrelatie wat je gewenst vindt.

[4:05:36] Heel kort, want ik begrijp Robert, dus ik heb het allemaal gehoord, maar dat is hoe wij onze

[4:05:40] arbeidsmarkt veranderen. Waar mij aan de gaat is maatregelen waarmee we de instroom van arbeidsmigranten

[4:05:45] vanuit de Europese Unie, dat daar op gericht, dat we dat kunnen beperken. Dus niet het veranderen van

[4:05:50] onze arbeidsmarkt, dat snap ik wel, maar dat dus instroom beperkende maatregelen. Kunnen we dat

[4:05:55] doen? Eén voorbeeld iets. Ja, de minister. Dat kun je doen door, en dat heb ik ook aangegeven,

[4:06:01] de vloer te verhogen en duidelijk te maken dat die ongewenste vormen niet langer kunnen. En dat

[4:06:07] Dat zal ook een dempende werking op die arbeidsmigratie hebben.

[4:06:10] Echt aan de knop draaien, als u dat bedoelt, kun je het aantal mensen beperken.

[4:06:14] Dat kan via de detachering en de misbruik die van detacheringsconstructies worden gemaakt.

[4:06:18] Daar heb ik ook van aangegeven. Daar kunnen we echt nog op sturen.

[4:06:22] Als het gaat om vrij verkeer van personen, heb je geen knop waar je aan kunt draaien.

[4:06:27] De minister.

[4:06:32] Van Oosterbrugge vroeg eigenlijk nog...

[4:06:36] Hebben we wel zicht op de mensen die uit landen komen zoals Rusland en China

[4:06:43] of die altijd wel vertraagd kunnen worden, zeg ik maar even?

[4:06:47] Dat is echt het element van kennisveiligheid

[4:06:49] wat een heel wezenlijk en belangrijk element is

[4:06:52] waarvan je denk ik niet in alle eerlijkheid kunt zeggen

[4:06:56] of dat in het verleden altijd even scherp is getoetst,

[4:06:59] maar wat in het nieuwe beleid ook voor de regering

[4:07:02] echt een heel belangrijk vertrekpunt is.

[4:07:03] Om dat wel in het beleid op te nemen,

[4:07:05] Dat zult u straks ook teruglezen in het regeerprogramma.

[4:07:12] Over wat u noemt de Code 21 heb ik denk ik antwoord gegeven.

[4:07:16] En de A1-verklaring heb ik denk ik ook antwoord gegeven...

[4:07:23] ...als het gaat over wat we op Europees niveau ook willen gaan doen...

[4:07:27] ...om misbruik van de detacheringsroute aan te pakken.

[4:07:34] Dan mis ik er nog één en dat is de koppeling loonbelastingadministratie, BRP en RNI.

[4:07:46] Of die koppeling nu al gelegd kan worden?

[4:07:48] Ja, wat daar de uitkomst van is.

[4:07:50] Nee, daarvoor heb ik dat toegezegd dat we daar nog op terugkomen, ook in het antwoord op de vraag van mevrouw Bikker.

[4:07:55] Helemaal goed.

[4:07:56] Meneer Boom.

[4:07:58] Ja, ik had gevraagd of onderzoek naar de boetes met een list of op een bepaalde manier toch met een turbo iets toch nog kan voor de behandeling.

[4:08:04] Voor de behandeling van de begoten.

[4:08:06] Dat spijt me wel, maar dat onderzoek is gewoon uitgezet.

[4:08:08] Dat heeft een opleverdatum.

[4:08:10] Daar kan ik niet een versnelling in zetten.

[4:08:12] Dat is helaas niet mogelijk.

[4:08:14] Helder.

[4:08:16] Dan kijk ik even rond.

[4:08:20] U bent klaar.

[4:08:22] De leden zijn klaar.

[4:08:26] Dan...

[4:08:27] Nee, nou...

[4:08:28] We zijn net begonnen.

[4:08:29] We zijn net begonnen.

[4:08:30] Eerste debat aan het begin van het jaar.

[4:08:32] Dan rest mij de schone taak om nog even de toezeggingen door te nemen.

[4:08:39] U heeft volgens mij een negental toezeggingen gedaan.

[4:08:45] Toezegging 1.

[4:08:46] De minister gaat met de SER in gesprek over een advies over arbeidsmigratie...

[4:08:50] en over de specifieke vraagstelling van dit advies.

[4:08:54] Er komt een terugkoppeling aan de Kamer.

[4:08:56] En de vraag is, wanneer komt die koppeling?

[4:09:04] Ja, dat zeker.

[4:09:06] Dit gaat zeker voor de begrotingsbehandeling lukken.

[4:09:08] want ik kan me ook voorstellen dat het een belangrijk thema van gesprek is bij de begroting.

[4:09:12] Helder. En deze stond op naam van welk lid?

[4:09:15] Van mevrouw Patijn. Helemaal goed.

[4:09:18] Toezegging 2.

[4:09:20] De minister informeert de Kamer in oktober over de stand van zaken van de wet

[4:09:26] toelating ter beschikkingstelling arbeidskrachten.

[4:09:30] De termijn is helder en die stond op naam van algemeen de hele commissie.

[4:09:37] Meneer Aartsen.

[4:09:37] Want in het kader dit van, als we die toch krijgen...

[4:09:40] ...ik heb voor de zomer gevraagd om de uitvoeringstoestienst Justice...

[4:09:44] ...die zou in juli klaar zijn, om die bij omgaande naar de Kamer te sturen.

[4:09:48] Want dan kunnen wij starten met de behandeling daarvan.

[4:09:51] Kunnen wij... Tot tot heden hebben we die nog niet ontvangen.

[4:09:53] Kunnen we die dan ook ontvangen? Die zou al klaar moeten zijn.

[4:09:57] Ja, die komt mee. Ja.

[4:10:00] Helder. Dan gaan we door naar de derde toezegging.

[4:10:03] De minister zegt toe meer effecten over arbeidsmigratie...

[4:10:06] Quantitatieve data met de Kamer te delen.

[4:10:09] Wanneer? Begin november?

[4:10:12] Dan is dat akkoord.

[4:10:14] De vierde toezegging is.

[4:10:15] De minister informeert de Kamer, voor de plenaire behandeling van de WTTA,

[4:10:20] over de zorgplicht van gemeenten voor inschrijving van arbeidsmigranten in het BRP.

[4:10:24] Dat is een toezegging aan mevrouw Bikker, gerelateerd aan het amendement Ceder.

[4:10:30] Dat is voor de behandeling van de WTTA, dus dat is voldoende termijn.

[4:10:33] Neem ik aan.

[4:10:35] Toezegging vijf.

[4:10:36] De minister gaat samen met de Arbeidsinspectie kijken naar de aanpak van vrachtwagenchauffeurs

[4:10:42] en samen met de minister van INW, vrachtwagenchauffeurs uit derde landen,

[4:10:46] en betrekt daar de cabotage-richtlijn bij.

[4:10:49] Toezegging gedaan aan het lid van Kent en een termijn heb ik nog niet gehoord.

[4:10:54] Nou, het signaal geven we onvermeld door en het oppakken van deze actie,

[4:11:00] Dat moet ik even met mij aan koppelen.

[4:11:09] Nou, ook voor de begroting.

[4:11:12] Voor de begroting, super. Daar kunnen wij goed mee leven.

[4:11:16] Toezegging 6.

[4:11:17] De minister werkt de drie door de landsadvocaat genoemde opties...

[4:11:21] om wetgeving in lijn te brengen met uitzendrichtlijn uit...

[4:11:24] en informeert de Kamer van lid Van Oosterbrugge.

[4:11:27] En de vraag is wanneer.

[4:11:30] Voor het einde van het jaar, dat is akkoord.

[4:11:33] Dan gaan we naar toezegging 7.

[4:11:36] De minister komt terug op de vraag van het lid Aartsen over implementatiewetgeving.

[4:11:43] En de vraag is wanneer.

[4:11:54] Dat is ook voor de begrotingsbehandeling.

[4:11:56] Dat doen we voor de begrotingsbehandeling.

[4:11:57] Helemaal goed.

[4:11:59] Toezegging nummer acht.

[4:12:00] De minister neemt het aantal ontslagen op staande voet mee in de verkenning naar het

[4:12:05] uitzendverbod.

[4:12:09] En die zit in de Kamervragen.

[4:12:13] Helder.

[4:12:17] Toezegging negen.

[4:12:18] De minister komt samen met het ministerie van Gezondheid, Welzijn en Sport terug op de dakloze

[4:12:24] problematiek voor de begroting van of VWS of sociale zekerheid en werkgelegenheid aan het lid Bikker.

[4:12:31] Dat is dus voor de begroting van VWS, want ik heb zojuist een omissie begaan.

[4:12:36] De begroting van VWS is op 22 oktober en die van sociale zaken is op 26 november.

[4:12:43] Ja, het scheelt een maand.

[4:12:44] Het is dus niet allemaal tegelijk in dezelfde week, dus excuus.

[4:12:50] Het twee-minutendebat is aangevraagd met als eerste spreker het lid Pot van D66.

[4:12:57] Ik zie een laatste vinger omhoog, mevrouw Van Dijk.

[4:13:01] Het is dus onduidelijk over mijn toezegging.

[4:13:06] Het was voor mij de tiende toezegging en die zou ik dan ook zo graag genoteerd willen hebben.

[4:13:10] De motie van de Brink.

[4:13:19] Dus toezegging 10 is de minister komt terug met een stand van zaken op de motie van de Brink.

[4:13:27] En daar moet natuurlijk dan wel weer een termijn aan en die doen we voor de begroting.

[4:13:31] Helemaal goed. Dan zijn we volgens mij klaar en dan dank ik iedereen voor aandacht en dan

[4:13:38] spreken we elkaar bij het twee minuten debat.

[4:13:40] Dank u wel.