Vaccinatiebeleid (o.a. kinkhoest en kinkhoestvaccinatie)

[0:00:05] Goedemiddag allemaal, welkom in deze Witte Waal van Stoetwegen zaal voor een technische

[0:00:11] briefing die we gaan krijgen door meneer de Jong en mevrouw Hament van het Rijksinstituut

[0:00:20] voor Volksgezondheid en Milieu, oftewel het RIVM.

[0:00:23] Ze gaan zo een technische briefing over vaccinaties en het vaccinatiebeleid aan ons geven.

[0:00:28] en ons. Dat zijn mevrouw Slachtinger, man van GroenLinks BvA, mevrouw Paulus

[0:00:32] Ma van D66, mevrouw Daniel Jansen van Nieuw Sociaal Contract, meneer Klaassen

[0:00:36] van de PVV, mevrouw Rikkers van de BBB en meneer Van Meijeren van Forum

[0:00:41] voor Democratie. Ikzelf ben nu technisch voorzitter, maar ook de enige aanwezig

[0:00:47] van de VVD-fractie. Dus misschien mag ik straks nog een vraag stellen als de leden

[0:00:51] mij toestaan. We gaan zo kijken en luisteren vooral ook naar een presentatie

[0:00:56] van uw zijde. Ik begreep dat die ruim een half uur duurt, ongeveer. We hebben een uur voor uitgetrokken,

[0:01:01] dus dan hebben we daarna nog een half uur voor vragen. Zullen we het zo gaan doen? U heeft ook

[0:01:06] een klikkertje en zo? Ja, ik heb een klikkertje. We gaan luisteren, dank u wel. Ja, goedemiddag,

[0:01:11] dank u wel. Nog even voorstellen, ik ben Menno de Jonge, ik ben directeur van het CIB,

[0:01:17] Centrum voor Infectieziektebestrijding, sinds mei jongstleden. Naast mij zit Jeanne-Marie Hamend,

[0:01:23] Zij is programmamanager voor het Rijksvaccinatieprogramma.

[0:01:29] Wij gaan u meenemen conform het verzoek van u zullen wij ons met name even richten op kinkhoest en kinkhoestvaccinatie.

[0:01:42] Dat was het oorspronkelijke onderwerp.

[0:01:45] Daarvoor zal ik wat basale concepten over vaccinatieimmuniteit u even meenemen daarin,

[0:01:51] omdat dat wel belangrijk is om het rest van het verhaal goed te kunnen begrijpen.

[0:01:58] Na mij zal Jean en Marie het stokje overnemen

[0:02:01] en wat meer ingaan op het Rijksvaccinatieprogramma,

[0:02:04] maar dan een beetje ingezoomd op de vaccinatiegraten

[0:02:07] en met name ook de acties die eruitstaan

[0:02:11] om de vaccinatiegraten te verbeteren of te optimaliseren.

[0:02:17] Nou, dan eerst even wat hele basale concepten.

[0:02:20] En dit weet u waarschijnlijk allemaal al,

[0:02:22] Maar wat zijn nou eigenlijk de doelstellingen van vaccinatie?

[0:02:26] Nou, een van de doelstellingen, een belangrijke doelstelling, belangrijkste doelstelling is

[0:02:30] het voorkomen van ziekte, ernstige ziekte en sterfte.

[0:02:36] Een tweede doelstelling is het voorkomen van transmissie en verspreiding, dus het beperken

[0:02:41] van de overdracht van een ziekteverwekker naar anderen en daarmee de verspreiding te

[0:02:45] voorkomen.

[0:02:47] En nu is het goed te realiseren dat niet alle vaccins even effectief zijn voor met name

[0:02:52] maar die tweede doelstelling, het voorkomen van transmissie en verspreiding.

[0:02:57] En dat komt omdat er weinig, en daar kom ik straks even op terug,

[0:03:01] dat er weinig vaccins zijn die echt een infectie helemaal kunnen voorkomen.

[0:03:05] Meestal treedt er enige vermenigvuldiging toch op, van die ziekteverwekkers treedt een infectie op,

[0:03:10] weliswaar met geen of weinig symptomen, een klein risico op complicaties.

[0:03:18] Maar die verminderde vermenigvuldiging kan wel aanleiding geven tot transmissie naar anderen.

[0:03:25] En ook boosting, daar kom ik straks op terug, van de immuunrespons van anderen.

[0:03:33] Ik wil niet zeggen dat dit soort vaccins geen effect hebben op verspreiding, want meestal

[0:03:37] is de hoeveelheid ziekteverwerkers die na hun infectie, na vaccinatie optreedt, behoorlijk

[0:03:43] veel lager.

[0:03:44] Dus het risico op verspreiding is daarmee ook beperkt.

[0:03:51] Wat bepaalt nou de effectiviteit van een vaccin, met name op het gebied van het voorkomen van die verspreiding van echte infectie?

[0:04:00] Je kunt in grote lijnen zeggen dat de kracht, de compleetheid van een immuunrespons op een vaccin en de duur van die immuunrespons het hoogst is bij vaccins die het meest een natuurlijke infectie naboodsen.

[0:04:14] Het is bekend dat zogenaamde levend verzwakte vaccins, zoals het mazelenvaccin, het bofvaccin, het rode hondvaccin,

[0:04:23] een hele krachtige immuunrespons geeft.

[0:04:25] En wat je eigenlijk als optimum zou willen van vaccinatie is zogenaamde steriliserende immuniteit.

[0:04:32] Dat is een wetenschappelijke term die eigenlijk zegt dat een vaccin optimaal is als het echt een infectie voorkomt.

[0:04:40] Dus dat je eigenlijk helemaal niet geïnfecteerd wordt.

[0:04:45] Dat is een optimum, dat is bijna een illusie, want de meeste vaccins geven wel een heel

[0:04:52] klein beetje infectie om dat immuorespons aan te kunnen jagen.

[0:04:59] Maar bijvoorbeeld mazelen en ook het pokkenvaccin, wat nu niet meer gebruikt wordt omdat pokken

[0:05:05] niet meer bestaat, die kwamen heel erg in de buurt van die steriliserende immuniteit.

[0:05:11] En als je dat soort steriliserende immuniteit kunt induceren met een vaccin,

[0:05:16] dat opent ook mogelijkheden om een bepaalde ziekteweerwerker te eradiceren,

[0:05:21] om het te laten verdwijnen, wat ook gebeurd is voor de pokken.

[0:05:26] Pokken bestaan eigenlijk niet meer.

[0:05:30] Dan hebben veel vaccins niet echt een steriliserende immuniteit.

[0:05:34] Dat heb ik al genoemd. Er ontstaat wel weliswaar beperkte infectie,

[0:05:38] ook na vaccinatie en dus ook wel een risico op transmissie naar anderen.

[0:05:43] Dit is belangrijk om te realiseren.

[0:05:46] Wat bepaalt de effectiviteit van een vaccin?

[0:05:48] Nog meer, een deel is ook ziekteverwekker gerelateerd.

[0:05:52] Hoe beter de bestanddelen van het vaccin lijken op de ziekteverwekker,

[0:05:57] hoe beter de effectiviteit.

[0:06:00] Dus hoe beter de match tussen het vaccin en de ziekteverwekker.

[0:06:04] Nu is het zo dat ziektewerkers ook kunnen veranderen

[0:06:07] En dat die veranderingen bij de ene ziektebewekker, bijvoorbeeld bij virussen als het griepvirus of SARS-CoV-2 virus, het COVID-virus, best wel snel kunnen veranderen.

[0:06:17] En als er dan immuniteit is, dan krijg je eigenlijk een soort selectie van varianten die zich niet zoveel meer aantrekken of minder aantrekken van het vaccin.

[0:06:27] Ze geven nog wel een bescherming op ernstige ziekte, maar geven minder bescherming op infectie.

[0:06:33] Dus die veranderingen die ontstaan bij een deel van de ziekteverwerkers in de tijd en

[0:06:38] dat kan natuurlijk de effectiviteit van de vaccin met name op infectie, op verspreiding

[0:06:43] verminderen.

[0:06:44] En dan tenslotte, en dat weet u allemaal, dat er ook persoonsgerelateerde factoren zijn

[0:06:51] die de vaccinrespons beïnvloeden, bijvoorbeeld de leeftijd, hoge leeftijd, onderliggende

[0:06:56] ziekten, met name onderliggende ziekten die het immuunsysteem verminderen, ja dat leidt

[0:07:01] bij een vaccinatie ook tot een minder goede respons.

[0:07:06] Als u vragen heeft dan kunt u mij natuurlijk ook intrumperen, dat maakt de discussie wel

[0:07:11] echt levendiger.

[0:07:16] Dan de laatste concepten is zogenaamd de waning en boostering van de immuniteit.

[0:07:21] Waning dat is een geleidelijke afname van de immuniteit in de tijd na natuurlijk infectie

[0:07:28] maar ook na vaccinatie en die snelheid van die afname die is afhankelijk van de ziekte

[0:07:34] verwekker, een snel veranderende ziekteverwekker, dan is de afname van specifieke antilichamen

[0:07:40] immuniteit tegen die ziekteverwekker neemt ook sneller af, het type vaccin heb ik het

[0:07:45] al even over gehad, een levensversvakt vaccin geeft een veel langduriger bescherming dan

[0:07:51] andere soorten vaccins en natuurlijk die gasteervactoren waar ik het net ook even over heb gehad.

[0:07:57] Dan heb je daar tegenover de boostering en de boostering is eigenlijk het opeppen van

[0:08:02] de immuniteit na vaccinatie door een herexpositie. Een herexpositie aan het vaccin, daarom geven

[0:08:08] we meerdere malen een vaccin. Maar die boostering kan ook optreden door een herexpositie aan

[0:08:14] de ziekteverwekker. Als iemand geïnfecteerd wordt door de ziekteverwekker, zal die niet

[0:08:20] ziek worden, want ze is gevaccineerd, heeft een basale immuniteit. Maar met die infectie

[0:08:27] wordt wel dat immuunsysteem weer even aan het werk gezet en geboosterd, zodat zo iemand

[0:08:32] ook weer een tijd beschermd is. Oké, dan gaan we nu naar kinkhoest. Kinkhoest is een

[0:08:39] bacteriële infectie met een bacterie die heet Bordetella pertussis. De bacterie wordt

[0:08:45] overgedragen door druppels uit de neuskeelholte door het hoesten en het is een zeer besmettelijke

[0:08:51] bacterie bij niet geïmmuniseerde mensen. U kent nog wel de term reproductiegetal vanuit

[0:09:00] de COVID-pandemie, dan hadden we het over reproductietallen van 2, 3 soms, we proberen

[0:09:06] onder de 1 te krijgen, reproductietal van kinkhoes is 12, betekent dat 1 infectie bij

[0:09:11] een niet-geïnfecteerde en niet-gevaccineerde populatie aanleiding kan geven tot 12 secundaire

[0:09:18] besmettingen.

[0:09:20] Nou, die ziekteverschijnselen door deze bacteriën, die worden niet veroorzaakt doordat die bacteriën

[0:09:24] de weefsels indringen, zoals wel gebeurt bij andere bacteriën, maar dat wordt veroorzaakt

[0:09:28] door toxines, gifstoffen die door de bacteriën worden geproduceerd.

[0:09:35] Nou, wat is die ziekte dan? Het ziekteverloop begint met een gewone verkoudheid. Die duurt

[0:09:40] één tot twee weken en die is niet te onderscheiden van een andere gewone verkoudheid. Dus op

[0:09:46] dit moment kan je dat ook niet herkennen als kinkhoest, maar is iemand wel besmettelijk?

[0:09:52] De grootste besmettelijkheid vindt eigenlijk in deze periode plaats. Dat wordt gevolgd

[0:09:58] door in het klassieke geval door de hele kenmerkende hoestaanvallen,

[0:10:03] die zeer uitputtend kunnen zijn, zeker bij een klein kind.

[0:10:08] En die eindigen met een gierende inademing,

[0:10:11] omdat iemand na zo'n hoestaanval lucht nodig heeft, maar die glot is,

[0:10:16] de strottenhoofd nog steeds gezwollen is.

[0:10:19] Dus er ontstaat een gierende ademhaling.

[0:10:21] En dat is de kink.

[0:10:23] Daarom heet kinkhoest kinkhoest.

[0:10:25] Nou, die periode duurt 1 tot 6 weken en daarna is er een herstelfase die ook nog best wel

[0:10:32] behoorlijk lang kan duren, waarin iemand langdurig nog blijft hoesten, neemt langzaam af, maar

[0:10:38] het kan wel weken tot maanden duren.

[0:10:40] Kinkhoest wordt ook wel de honderd dagen hoest genoemd.

[0:10:44] Nou, de grootste besmettelijkheid is in die beginfase, in die verkoudheidsfase, ook nog

[0:10:49] een weekje tijdens die hoestafvallen, daarna neemt de besmettelijkheid eigenlijk heel snel

[0:10:54] af.

[0:10:55] De klassieke ziekteverschijnselen zie je niet bij iedereen, dat zie je met name bij

[0:11:01] jonge kinderen.

[0:11:03] Bij hele kleine pasgeborenen, die minder dan een jaar zijn, zie je heel vaak niet juist

[0:11:12] die hoestaanvallen, maar vaak aapneus, ademstops, die heel erg gevaarlijk kunnen zijn, dat begrijpt

[0:11:20] u.

[0:11:21] Bij adolescenten en volwassenen is kinkhoest eigenlijk heel atypisch, niet zo makkelijk

[0:11:26] te onderscheiden van andere luchtweginfecties, ook minder ernstig vaak.

[0:11:32] En bij gevaccineerden, als er een infectie ontstaat, is die meestal mild, soms zelfs

[0:11:36] helemaal zonder symptomen, in ieder geval heel atypisch.

[0:11:40] Nou, die laatste groepen waar die infectie atypisch verloopt, daar wordt kinkhoest ook

[0:11:45] niet herkend, er wordt ook geen diagnostiek gedaan, wordt ook niet gemeld.

[0:11:50] Dus de getallen die ik straks laat zien van het aantal meldingen, is zeker in die leeftijdsgroepen

[0:11:56] een onderschatting van wat er werkelijk circuleert tijdens zo'n seizoen waarin kinkhoest ook

[0:12:02] circuleert.

[0:12:06] Dan zien we ernstige ziekten en soms ook levensbedreigende ziekten, vooral bij infectie tijdens het eerste

[0:12:13] levensjaar.

[0:12:15] Het risico op een ziekenhuisopname wegens kinkhoest bij een kind van minder dan een jaar is rondom

[0:12:21] Dus de helft wordt opgenomen.

[0:12:24] Wordt zo'n kindje geïnfecteerd in de eerste twee maanden na de geboorte,

[0:12:28] dan wordt wel 80% van de kinderen opgenomen.

[0:12:32] En de sterfte zonder vaccinaties is 1 tot 4%.

[0:12:36] En voordat vaccinatie zijn intrede deed in de 50er jaren,

[0:12:41] was het ook een van de belangrijkste oorzaken van kindersterfte in de hele wereld.

[0:12:47] Ook in Nederland.

[0:12:48] Nou, wat zijn die complicaties? Dat zijn de longontstekingen, de bacterie kan naar beneden zakken, de longen gaan infecteren.

[0:12:55] Er kunnen andere bacteriën de longen gaan infecteren, omdat het zo'n oorlogsgebied is.

[0:13:01] Aapneus zijn natuurlijk een belangrijke reden, ook van ziekenhuisopnames.

[0:13:05] Door die aapneus kan ook hersenschade optreden, wegens zuurstofgebrek in de hersenen.

[0:13:11] En die hoestaanvallen, ja, dat is enorm uitputtend, zeker voor zo'n hele kleine baby.

[0:13:17] Dit even over de ziekte, de verwekker, dan de vaccins.

[0:13:25] Er zijn twee soorten vaccins die ook in verschillende delen van de wereld gebruikt worden.

[0:13:31] Het eerste vaccin wat sinds de vijftige jaren in de hele wereld gebruikt wordt, is een zogenaamd

[0:13:36] cellulair vaccin en dat cellulair dat slaat op het feit dat dat vaccin hele gedode bacteriën

[0:13:44] bevat.

[0:13:46] Nou, dat is in Nederland gebruikt van ongeveer 1952 tot 2005, toen zijn we overgegaan op een ander vaccin.

[0:13:53] Het is een effectief vaccin, maar het nadeel is dat er vaak bijwerkingen en veel bijwerkingen kunnen optreden.

[0:14:00] En dat varieert van kort tot kort stuipen, wat heel kenmerkend is zijn hele enorm intensieve huilbuien bij zo'n kleine baby.

[0:14:08] Die bijwerkingen hebben er in de 70- en 80-er jaren toe geleid dat er steeds meer mensen zich zorgen begonnen te maken over die vaccinatie.

[0:14:18] Dat ook de vaccinatiegraad in een aantal geïndustrialiseerde landen begon af te nemen vanwege die bijwerkingen.

[0:14:25] En in Japan is zelfs tijdelijk die hele vaccinatiecampagne gestopt.

[0:14:31] Dat heeft eigenlijk ook geleid tot een omgekeerd bewijs dat die vaccinatie enorm goed werkte.

[0:14:37] Want in die tijd dat die vaccinatie niet meer gegeven werd, kwam kinkhoest in een klap heel erg veel terug.

[0:14:45] Duizenden gevallen en ook weer sterfgevallen in Japan.

[0:14:49] In Japan zijn ze toen begonnen met de ontwikkeling van een acellulair vaccin.

[0:14:54] Dat bevat geen hele bacteriën, maar dat bevat gezuiverde eiwitten.

[0:14:57] Inclusieve toxine, de gifstof van die bacteriën.

[0:15:02] Dit vaccin heeft weinig tot geen bijwerkingen.

[0:15:06] En zoals zoveel landen is Nederland ook in 2005 overgestapt naar dit vaccin vanwege deze voordelen.

[0:15:14] Maar als je nou die twee vaccins vergelijkt, dan is de bescherming tegen ernstige ziekten, tegen complicaties, tegen sterfte, is even groot voor beide vaccins.

[0:15:25] De bescherming door dat cellulaire vaccin is waarschijnlijk zeker langer, het is wel tien jaar, van die acellulaire vaccin is vijf jaar.

[0:15:33] En dat komt, zoals ik eerder uitlegde, omdat die hele bacterie toch meer een natuurlijke infectie benadert.

[0:15:41] Dus die immuunrespons is veel completer dan als je alleen die eiwitten gebruikt.

[0:15:50] En waarschijnlijk zie je bij dat acellulaire vaccin ook meer, weliswaar milde, soms ook asymptomaatische infecties bij gevaccineerden dan bij het cellulaire vaccin.

[0:16:01] Dus het cellulaire vaccin beschermt beter tegen infectie en daarmee ook waarschijnlijk

[0:16:07] tegen verspreiding.

[0:16:12] Wat doen wij hier, dit weet u wel, de kinkoestvaccinatie in het RVP, wij adviseren kinderen tussen

[0:16:22] zes en negen weken na de geboorte om gevaccineerd te worden als er geen maternale vaccinatie

[0:16:27] wordt gegeven, omdat die eerste twee maanden echt, dat zijn de echte hoog risico kinderen

[0:16:32] voor een hele ernstige infectie.

[0:16:35] Verder geven we vaccinaties in het nieuwe schema op drie, vijf en twaalf maanden.

[0:16:41] Dat zijn de booster, de initiële vaccinatie gevolgd door die boostering vaccinaties.

[0:16:46] En nog een booster op leeftijd vijf jaar, omdat de bescherming door het vaccin ongeveer vijf jaar duurt.

[0:16:54] En daarnaast adviseren we moeders, zwangere moeders, om vanaf 22 weken ook gevaccineerd te worden.

[0:17:00] juist om die eerste twee maanden, die risicomaanden, ook het kind de juiste bescherming te geven.

[0:17:09] Dus dit is de vaccinatie die wij adviseren, die we geven hier in Nederland.

[0:17:15] Nou, dan ga ik nu even in op de epidemiologie.

[0:17:18] Dus wat is er met kinkhoes gebeurd sinds eigenlijk de vijftige jaren?

[0:17:22] In de vijftige jaren is er gestart met die cellulaire vaccins,

[0:17:25] zag een enorme afname van de sterfte, een enorme afname van het aantal gemelde kinkhoesgevallen

[0:17:31] en dat heeft eigenlijk geduurd tot ongeveer 1995, 1996.

[0:17:35] Niet alleen in Nederland, ook in andere landen die een hoog vaccinatiegraad hadden,

[0:17:42] maar je zag toch meer infecties voorkomen.

[0:17:45] Dat zien we hier in deze blauwe lijn die langzaam met pieken en dalen toeneemt, het aantal gevallen.

[0:17:52] Nou, dit wordt verklaard doordat er in die tientallen jaren waarin dat vaccin gegeven wordt,

[0:17:59] die bacterie toch wat is gaan veranderen.

[0:18:02] Er zijn bijvoorbeeld bacteriën die één van die eiwitten,

[0:18:07] waar het tegen het vaccin gericht is, niet meer bij zich dragen.

[0:18:11] En dat soort bacteriën hebben een voordeel ten opzichte van bacteriën

[0:18:14] die dat wel bij zich dragen en die kunnen dan wel infecties geven.

[0:18:20] In deze hele tijd is nog steeds, met ondanks meer circulatie,

[0:18:24] de sterfte, het aantal ziekenhuisopnames enzovoort,

[0:18:28] meer of meer gelijk gebleven. Dus het effect op het voorkomen van ziekte, het voorkomen van sterfte

[0:18:35] was nog steeds aanwezig. Nou, het kan zijn dat na 2005, toen we dat H-cellulaire vaccin zijn

[0:18:43] gaan geven, dat dat ook wel uitgenodigd heeft dat die bacterie bleef circuleren. Omdat dat

[0:18:51] H-cellulaire vaccin iets minder effectief is tegen infectie. Verder is het sinds 1996 is

[0:18:58] PCR-diagnostiek in opkomst gekomen, dus een deel van dit zou ook nog verklaard kunnen worden

[0:19:04] door onderrapportage in de tijd dat er bijvoorbeeld met kweek gediagnosticeerd werd en dat is veel

[0:19:10] minder gevoelig.

[0:19:13] Ik laat ruimte voor alleen verhelderende vragen, van als u geen antwoord heeft dat u de rest

[0:19:18] niet meer snapt.

[0:19:18] Mevrouw Jans.

[0:19:20] Het is een verhelderende vraag, want er zitten hele pieken en dalen in en is dat omdat er

[0:19:25] dan iedere keer een interventie wordt gepleegd om het aantal infecties weer naar beneden te halen, of?

[0:19:31] Dat heeft waarschijnlijk te maken met de waning van die immuniteit.

[0:19:37] En die duurt een paar jaar, waardoor een groter deel van de populatie

[0:19:41] na een paar jaar weer vatbaar is en je ook meer infecties ziet.

[0:19:45] Nou, dan recenter. In deze grafiek zien we de jaren voor covid dat dat virus bleef circuleren.

[0:19:59] Dat zijn het aantal meldingen per leeftijdsgroep.

[0:20:02] De jongere leeftijdsgroepen, dat zijn waarschijnlijk betrouwbare aantallen.

[0:20:07] Want bij een jonge baby, die wordt wel gemeld, daar wordt wel een diagnostiek gedaan.

[0:20:12] De lagere, de hogere leeftijdsgroepen, de oudere leeftijdsgroepen, de lijnen die u daar ziet,

[0:20:19] dat zijn waarschijnlijk onderrapportages om redenen die ik heb uitgelegd.

[0:20:23] Nou, wat gebeurde er toen tijdens corona, met alle coronamaatregelen, circuleerde eigenlijk

[0:20:30] Bordetella, kinkhoesbacteriën, niet meer.

[0:20:32] De maatregelen waren effectief, je zag een aantal luchtweginfecties niet meer, griep

[0:20:36] zag je niet meer, ook kinkhoes zag je niet meer.

[0:20:39] Dus dat was een enorme dip in de circulatie en dat heeft wel effect in dat waning.

[0:20:46] Want wat we na corona zagen en dat is de uitbraak, de getallen die we vorig jaar en dit jaar gezien hebben,

[0:20:52] een hele grote toename van het aantal kinkoesgevallen in alle leeftijdsgroepen.

[0:21:01] U ziet hier deze toename nog iets in meer detail.

[0:21:03] Dit begon zeg maar eind vorig jaar, een piek in maart, en daarna is het langzaam weer afgenomen.

[0:21:12] En die afname komt waarschijnlijk ook voor een deel weer, doordat heel veel mensen immuun raakten voor die kinkoesbacteriën.

[0:21:20] En dan met name in de algemene deel van de populatie.

[0:21:23] Niet de niet gevaccineerde kinderen, maar de rest van de populatie.

[0:21:27] Het aantal meldingen ziet u hier, die zijn behoorlijk hoog.

[0:21:31] 16.000, meer dan 16.000 in 2024, waarvan 794 pasgeborene zuigelingen.

[0:21:42] Ook het aantal ziekenhuisopnames nam schrikbarend toe dit jaar.

[0:21:49] We zien hier het aantal ziekenhuisopnames met name geconcentreerd in de leeftijden onder de 1 jaar.

[0:21:55] Dat zijn de blauwe en rode delen van die staaf in 2020.

[0:22:01] De grafiek is weggevallen in uw hand-out, dus het is goed om even naar de schermen te kijken.

[0:22:05] Ja, het is wel belangrijk.

[0:22:08] Dus je ziet een enorme toename van het aantal ziekenhuisopnames.

[0:22:14] Belangrijk te realiseren is dat 70% van de kinderen die opgenomen werden, niet gevaccineerd waren.

[0:22:22] of nog niet gevaccineerd waren of niet beschermd waren door maternale vaccinatie.

[0:22:28] Dat is ongeveer 70 procent.

[0:22:30] Ook belangrijk te realiseren is dat van 14 procent van de ziekenhuisopnames

[0:22:34] we eigenlijk niet weten of ze gevaccineerd waren.

[0:22:38] En dat is een item waar Jean en Marie straks nog even op terugkomt.

[0:22:44] Dat we eigenlijk niet optimaal zicht hebben op de vaccinatiegraad.

[0:22:48] 14 procent.

[0:22:52] Dan tenslotte de sterfte. U ziet hier de sterfte vanaf 1957.

[0:22:59] Nou, dan zagen we een behoorlijk aantal sterfgevallen nog.

[0:23:02] Toen is er gestart met vaccinatie.

[0:23:04] Dan ziet u een hele tijd eigenlijk weinig sterfte.

[0:23:09] Een tot twee per jaar, soms jaren waar geen enkele sterfte is.

[0:23:13] En in 2024, 2023 zien we weer een piek aan de sterfte.

[0:23:18] In totaal zijn er dit en vorig jaar negen sterfgevallen door kinkoes geweest, waarvan

[0:23:27] zes zuigelingen.

[0:23:29] En ook daar is het merendeel van de zuigelingen nog niet gevaccineerd of niet gevaccineerd.

[0:23:36] Er zijn ook drie volwassenen overleden, dat zijn allemaal zestigplussers, waarvan twee

[0:23:42] onderliggende ziekten hadden, waardoor een hoog risico op sterfte ook aanwezig was.

[0:23:48] Om het goed te begrijpen, een grote deel waren nog niet gevaccineerd.

[0:23:56] Hoe groot was dat deel dan?

[0:23:58] Maar waren wel gestart met het re-vaccinatieprogramma.

[0:24:01] Dat is nog wel een verschil.

[0:24:02] In principe is het handigst als je meemaal afmaakt.

[0:24:05] Dus hoe moet ik daarnaar kijken?

[0:24:09] Waarom ik nog niet zeg, is omdat een aantal moeders van zuigelingen wel van plan waren te vaccineren na drie maanden.

[0:24:17] maar de kinderen gewoon te jong waren om te vaccineren.

[0:24:22] Dus die waren ook niet gevaccineerd.

[0:24:24] En waarbij de moeder ook niet gevaccineerd was.

[0:24:28] Dus er zijn...

[0:24:36] Nou, waar vonden de meeste kinkhoesgevallen, gemelde kinkhoesgevallen dan plaats?

[0:24:43] Dat is...

[0:24:44] Hoe blauwer, hoe groter het aantal meldingen.

[0:24:47] En dan ziet u door de oogharen heen dat de Bijbel belt,

[0:24:52] waar vaccinatiegraad natuurlijk minder is dan in de rest van het land het meest gevallen waren,

[0:24:57] maar ook in randstedelijke gebieden. En hier zal Jeanne-Marie ook nog, denk ik,

[0:25:02] een beetje op terugkomen. Dank u wel, voorzitter. Dit zegt dus alleen iets over de gevallen van

[0:25:08] kinkhoest en niet of men wel of niet gevaccineerd was. Klopt, ja. En het zegt alleen iets over het

[0:25:16] gemelde aantal. Dus dit is ook nog een onderrapportage.

[0:25:23] Nou, wat is nou de verklaring dat we nou dit jaar zoveel meer kinkhoestgevallen

[0:25:28] hebben gezien, opnames enzovoort enzovoort. Dat komt door die waning van

[0:25:32] immuniteit tijdens de covid-pandemie. Er is weinig natuurlijke boostering

[0:25:37] geweest in de populatie omdat er weinig circulatie was van die kinkhoestbacteriën.

[0:25:44] Nou, dan ontstaat er een grotere vatbare populatie voor kinkhoest

[0:25:47] En als die bacterie dan terugkomt na covid, ja, dan ontstaan er ook meer infecties.

[0:25:55] En als er meer infecties staan, dan is er meer circulatie, dan is er voor iedereen een hoger risico op kinkhoest,

[0:26:02] inclusief de kwetsbare en met name ook de ongevaccineerde zuigelingen.

[0:26:08] En dit wordt nog eens versterkt door de relatief lage vaccinatiegraad die we momenteel hebben.

[0:26:15] Toch nog een korte vraag, want ik snap dit heel goed rondom wat er tijdens covid gebeurd is,

[0:26:20] maar die stijging zegt dus ook iets over het aantal moeders dat zich laat vaccineren.

[0:26:25] Want dat was niet afhankelijk van covid, wel of niet.

[0:26:28] Heeft dat hier ook een rol in gehad?

[0:26:30] Dat heeft hier geen rol in, laat u straks de vaccinatiecijfers zien.

[0:26:36] En dan zien we dat dat niet per se een rol heeft gehad, omdat die maternalen vaccin, ja.

[0:26:40] Maar de populatie in het algeheel, en dat gaat over niet-risicogroepen van van jong tot oud,

[0:26:50] die populatie is veel groter geworden.

[0:26:56] Oké, dan wat zijn nou de verwachtingen voor de toekomst?

[0:26:59] Het is natuurlijk moeilijk om de toekomst te voorspellen,

[0:27:02] maar het ligt voor de hand dat we terugkeren naar een pre-covid epidemiologie,

[0:27:07] met wel circulatie van kinkhoes, maar met weinig opnames, weinig sterfte.

[0:27:13] Maar dat is natuurlijk nog onzeker, daar kan ik mijn hand nog niet voor in het vuur steken.

[0:27:19] En de relatieve lage vaccinatiegraad, dat blijft uiteraard een zorg en dat is eigenlijk

[0:27:24] een bruggetje naar Jeanne-Marie, maar ik laat even de vaccinatiegraad van Kinkoes zien

[0:27:29] sinds 2011, de geboortecohorte van 2011, dan ziet u een 10% afname onder zuigelingen van

[0:27:37] de vaccinatiegraad onder bij kleuters meer dan 10% is momenteel 82% geschat maternale

[0:27:48] vaccinatie ongeveer twee op de drie zwangere moeders die neemt deze vaccinatie dus dat is

[0:27:54] ongeveer 64 procent. Deze getallen zijn niet helemaal betrouwbaar ik noemde het al maar daar

[0:28:02] En daar komt Jeanne-Marie nog even op terug.

[0:28:07] JOURNALISTE.

[0:28:07] Meneer Klaas.

[0:28:08] MENEER KLAAS.

[0:28:09] Voordat we overgaan naar uw collega, nog een vraag over die maternalenvaccinatie.

[0:28:17] Even om goed te begrijpen, want het lijkt me heel lastig om te onderzoeken of te weten

[0:28:22] wat het effect van de maternalenvaccinatie heeft aan bijwerkingen op de foetus.

[0:28:28] Weten we dat?

[0:28:29] En hoe doen we dat?

[0:28:32] Ja, de veiligheid van maternale vaccinaties is heel belangrijk.

[0:28:40] Wacht even, als u de microfoon uitzet en u aan...

[0:28:45] Ja, gewoon, ja.

[0:28:47] We horen het meestal wel,

[0:28:48] maar het is ook voor de mensen die van afstand meekijken,

[0:28:50] dan wordt degene die praat in beeld gebracht.

[0:28:53] Dus dat helpt dan ook.

[0:28:54] Het woord is aan u.

[0:28:55] Ja, de vraag was, als ik herhaal hem even,

[0:28:58] om te kijken of ik hem goed begrepen heb,

[0:28:59] is of de veiligheid van de maternale vaccinatie voldoende onderzocht is

[0:29:03] en of dat wel onderzocht kan worden.

[0:29:06] Klopt dat?

[0:29:08] En als u dan veiligheid vertaalt,

[0:29:10] nou, wat zijn de bijwerkingen of de schadelijke bijwerkingen op de feuters?

[0:29:15] En hoe weten we dat?

[0:29:17] Kunnen we dat uitsluiten?

[0:29:19] Ja, een vaccinatie, wat in het Rijksvaccinatieprogramma komt,

[0:29:24] daar hoort dit ook bij,

[0:29:25] Dat is ontzettend goed onderzocht en blijft goed geëvalueerd worden.

[0:29:32] Dus de maternale vaccinatie is heel goed onderzocht en wordt door Lareb altijd alle bijwerkingen

[0:29:37] goed bijgehouden, wordt op jaarlijks gerapporteerd en daar komt eigenlijk uit dat de vaccinatie

[0:29:44] bijwerkingenpatroon van de maternale vaccinatie in principe geen onveiligheid met zich meebrengt

[0:29:53] voor de foetus.

[0:29:58] Ja, alhoewel we dan ook in zou kunnen gaan op hoe wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan

[0:30:08] naar zwangerschappen, foetusen, ik weet niet hoe diep we willen gaan, dus we proberen nog even.

[0:30:14] Het was een technische briefing volgens mij, het mag dan ook wel iets technisch zijn,

[0:30:18] Want hoe weten we dan dat de feutus bij maternale vaccinatie geen hinder ondervindt of wat dan ook, hè?

[0:30:31] Want we weten dat het bij zuigelingen, zien we het wel, misschien koorts, et cetera, et cetera.

[0:30:38] Maar misschien is het bij die feutus ook.

[0:30:39] En waarom kunnen we evident zeggen dat dat geen risico is, die maternale vaccinatie?

[0:30:45] Dat is een hele belangrijke vraag, uiteraard.

[0:30:47] En waar je naar kan kijken, en natuurlijk koorts van de foto's kun je niet meten,

[0:30:51] zolang het kindje nog niet geboren is,

[0:30:53] maar je kunt wel kijken naar het percentage vroeggeboorte,

[0:30:56] bijvoorbeeld tussen kinderen die geboren zijn uit een moeder

[0:31:00] die wel gevaccineerd is of niet gevaccineerd is.

[0:31:03] En dus zaken zoals vroeggeboorte, geboorteafwijkingen,

[0:31:08] dat is heel goed onderzocht tussen allebei de groepen.

[0:31:11] En daar zijn geen verschillen aan getoond.

[0:31:17] Ik denk dat dit een van de verklaringen zou kunnen zijn, in ieder geval.

[0:31:22] Mevrouw Slacht heeft daar ook nog een aanvullende vraag op.

[0:31:25] Ja, een heel technische vraag.

[0:31:27] Want ik zie deze getallen van het vaccinatiegraad Kinkoest voor mij.

[0:31:31] En volgens mij zijn ze gebaseerd op per cohort geboortes.

[0:31:37] Echter hebben we een groter instroom gehad tijdelijk door oorlogssituaties.

[0:31:42] Dus is dat meegenomen of is dit een vette onderschatting van het mogelijke vaccinatiegraad in Nederland?

[0:31:50] Ook dat is een hele scherpe en goede vraag.

[0:31:54] Ik denk dat er worden in de geboortegoord ook mensen meegenomen die ingeschreven staan in Nederland.

[0:32:00] Alle jongeren die ingeschreven staan in Nederland of geboren worden.

[0:32:04] En die worden meegenomen.

[0:32:06] Dus je hebt dan een wat grotere noemer eigenlijk.

[0:32:10] Het is zo dat de COA registratie niet wordt meegenomen.

[0:32:15] Het wordt wel heel goed bijgehouden hoe die kinderen gevaccineerd zijn.

[0:32:19] Voor het infectierisico ook.

[0:32:23] Gaat u verder.

[0:32:24] Ja, zeker.

[0:32:27] Dat was het.

[0:32:29] Dat is een hele natuurlijke overgang.

[0:32:31] Ja, heel goed.

[0:32:33] Dan mag ik ook de...

[0:32:34] Ja, heel goed.

[0:32:37] Dan ga ik aansluiten met mijn verhaal over het Rijksvaccinatieprogramma,

[0:32:43] wat natuurlijk niet alleen over kinkhoest gaat, maar inmiddels over 13 infectieziekten,

[0:32:47] potentieel gevaarlijke infectieziekten, en misschien wel 14 straks,

[0:32:52] als RSV geïmplementeerd gaat worden.

[0:32:55] Dat doen we allemaal om kindersterfsten te voorkomen,

[0:32:58] maar ook kinderziekten en ellende bij ouders en jongvolwassenen of volwassenen

[0:33:03] die HPV-kanker kunnen krijgen.

[0:33:05] Dus heel breed en heel belangrijk, zou ik zo zeggen.

[0:33:08] Ik zou het bijna willen vergelijken met schoon drinkwater,

[0:33:12] maar daar kom ik zo op terug.

[0:33:14] Een aantal belangrijke uitgangspunten voor het Rijksvaccinatieprogramma zijn

[0:33:18] dat we voor de mensen die er gebruik van willen maken, dat het gratis is.

[0:33:23] Dus alle kinderen tot 18 jaar kunnen zich gratis laten vaccineren

[0:33:27] en ook altijd zich, als ze zich bedenken na 16 jaar,

[0:33:31] zich laten vaccineren gratis.

[0:33:35] Wat een heel belangrijk onderdeel ook is, of een uitgangspunt altijd is geweest,

[0:33:40] is dat het een vrijwillig programma is.

[0:33:43] En daarom is het van de grootste belang dat we mensen goed informeren.

[0:33:47] Daar hechten we heel veel waarde aan.

[0:33:51] En daar kom ik zeker ook zo op terug bij de activiteiten.

[0:33:56] Het is nog heel kort even het vaccinatieschema.

[0:33:59] Die infectieziekten staan daarin genoemd. Ik houd het even kort.

[0:34:02] Er zijn een aantal veranderingen voorgesteld en die worden nu geïmplementeerd per volgend jaar.

[0:34:08] En de belangrijkste effecten daarvan, afwegingen daarbij, zijn dat we eigenlijk de BMR-vaccinatie,

[0:34:15] dus een mazelenvaccinatie, vervroegen, zodat kinderen eerder volledig beschermd zijn.

[0:34:20] En voor kinkhoes iets verlaten, waardoor kinderen, die vierjaarsprik wordt een vijf-, zesjaarsprik,

[0:34:27] waardoor kinderen wat langer in die schoolperiode ook beschermd zijn.

[0:34:30] Nou, we werken dagelijks. Ik sta hier voor honderden mensen die dagelijks aan het Rijksvaccinatieprogramma werken.

[0:34:39] Telefoon opnemen, bezorgde ouders spreken, professionals scholen, vaccinaties uitrijden.

[0:34:47] Dus laat dat gezegd zijn. Maar de prikken worden gezet door de jeugdgezondheidszorg.

[0:34:54] En er zitten allemaal ketenpartners, zijn dus verbonden ook aan het Rijksvaccinatieprogramma.

[0:34:59] En dat is een gedecentraliseerd systeem, dus elke JGZ kan het ook weer net een beetje anders uitvoeren.

[0:35:05] Maar laten we grof zeggen dat alle kinderen 0 tot 4 jaar op het constatiebureau vaak worden gevaccineerd.

[0:35:11] Dan komen ongeveer 95 procent van de ouders en dat de tieners vaak in groepsvaccinaties worden gevaccineerd.

[0:35:22] En ik hoop steeds kleinschaliger, maar daar gaan we het zo ook nog even over hebben.

[0:35:27] Want er is afgelopen zomer, en dan ga ik heel kort naar de baas, maar ik hou het beperkt.

[0:35:32] Er is een hele belangrijke studie gepubliceerd in de Lancet.

[0:35:37] Ik denk dat jullie het naam wel kennen, vooraanstaand medisch blad.

[0:35:42] Waarin gekeken is naar vijftig jaar vaccineren.

[0:35:45] Want er is door de WAO een programma uitgerold vijftig jaar geleden.

[0:35:48] Zodat er veel meer landen en veel meer arme landen ook vooral toegang hebben tot deze vaccinatiezorg.

[0:35:54] Dat is met een modelstudie geanalyseerd en daaruit blijkt dat 150 miljoen levens zijn

[0:36:07] gered door vaccinaties en misschien wel duidelijker omschreven dat 40% van de kindersterfte voorkomen

[0:36:14] wordt door vaccinaties.

[0:36:16] Als je kijkt naar het okerkleurige gedeelte, dan is dat een mazelenvaccinatie die vooral

[0:36:21] een enorme bijdrage levert.

[0:36:23] Je kunt je voorstellen dat als dadelijk de malaria-vaccinatie ook goed kan worden uitgerold,

[0:36:28] dat het nog een enorme bijdrage gaat leveren.

[0:36:31] Tot nu toe is het zo dat één in de zes seconden er een kind overlijdt aan een vaccinatie-preventable

[0:36:38] disease.

[0:36:39] Dat is nog steeds wel het geval.

[0:36:41] Maar toch heeft ook deze zomer het UNICEF-rapport laten zien dat de kindersterft nog nooit zo

[0:36:47] laag is geweest.

[0:36:52] Ik ga even naar de Nederlandse setting.

[0:36:53] Ook voor Nederland is weleens gemodelleerd, maar het is een iets oudere studie,

[0:36:56] vandaar dat ik nu even het laatste voorbeeld heb genomen,

[0:36:59] omdat dat een hele recente studie is.

[0:37:02] Dit is het vaccinatiegraadrapport.

[0:37:05] Dat hebben jullie waarschijnlijk allemaal wel gezien of gelezen.

[0:37:07] En daar staan natuurlijk alle cijfers in die allemaal onder de 90 procent uitkomen.

[0:37:12] Het belangrijkste vitaliteitskenmerk, zeg ik altijd van je vaccinatieprogramma,

[0:37:16] is de BMR-vaccinatie bij twee jaar.

[0:37:18] Daar wil je eigenlijk dat alle kinderen die gehad hebben,

[0:37:20] of in ieder geval 95 procent stelt, de WHO,

[0:37:23] Wil je dat niet meer hebben circuleren in je samenleving?

[0:37:26] Maar goed, wij stellen tussen de 90 en 95 procent, hebben het eigenlijk jarenlang hebben we mazelen nauwelijks gezien.

[0:37:34] Maar nu zien we dus dat het onder de 90 procent daalt.

[0:37:40] En ik zei net altijd, Jemeno zei al, die vaccinatiegraadcijfers zijn helaas niet meer accuraat.

[0:37:46] Dus daar wil ik het ook echt even met jullie over hebben.

[0:37:49] Want deze 90 procent of die kleine verschillen waar we nu naar kijken,

[0:37:54] die wil je kunnen blijven zien, maar we kunnen het niet meer zo precies zien.

[0:37:58] Dus ik wil als RIVM daar ook gewoon aandacht voor vragen.

[0:38:01] Dan ga ik jullie eerst even meenemen.

[0:38:06] Ik wil jullie aandacht vragen voor een verzamelwet die in de voorbereiding ligt,

[0:38:11] waarbij er gevraagd gaat worden naar een mogelijkheid om een opt-out systeem voor te stellen voor de registratie.

[0:38:17] maar dan ga ik eerst even uitleggen waar we het nou precies over hebben.

[0:38:19] We hebben altijd een landelijk vaccinatieregister gehad,

[0:38:23] hebben het nog steeds, waarbij wij de gegevens binnenkrijgen

[0:38:30] als er een vaccinatie gegeven is.

[0:38:32] En dat is ook belangrijk.

[0:38:33] We krijgen dan alleen maar in principe de gegevens van het kindje,

[0:38:37] welke vaccinatie hij heeft gehad, maar ook precies de badge.

[0:38:39] Welke ampul heeft dat kind gehad?

[0:38:41] Want je wil weten, als er eens een keer iets misgaat,

[0:38:43] dan wil je dat meteen weten.

[0:38:45] en dan wil je ook weten waar de rest van de ampullen zijn.

[0:38:47] Bijvoorbeeld, noem maar even een voorbeeld,

[0:38:49] waarom je zo graag en zo goed mogelijk een accuraat systeem wil hebben

[0:38:52] en ook een vaccinatiegraad wil bepalen.

[0:38:55] De informed consent, het is een containerbegrip,

[0:38:58] want het gaat natuurlijk gewoon over dat je als arts iets uitlegt aan je patiënt.

[0:39:03] Terecht, wat ga ik met je doen? Krijg ik daar de toestemming voor?

[0:39:07] Maar wat ik even hier adresseer, ik gebruik de term informed consent even

[0:39:12] voor de uitwisseling tussen het register van de JGZ, dus degene die de prik echt geeft,

[0:39:18] de behandelaar in dit geval, en het RIVM.

[0:39:22] Sinds januari 2022 moet er in het JGZ dossier geregistreerd worden

[0:39:28] of ouders toestemming geven hiervoor.

[0:39:30] Het is natuurlijk belangrijk dat dat gevraagd wordt.

[0:39:33] Dat werd daarvoor ook gevraagd, maar nu wordt het netjes geregistreerd.

[0:39:37] Ja, dat lijkt me terecht en het is een belangrijk gegeven.

[0:39:42] Maar hierdoor is het zo dat deze registratie staat default op nee, niet uitwisselen.

[0:39:50] En dus als het niet gevraagd wordt, wordt het vergeten, dan krijgen wij die gegevens dus ook niet binnen.

[0:39:57] En hierdoor ontvangt eigenlijk het RIVM, moet je je voorstellen, een flinke emmer aan vaccinaties,

[0:40:03] waarvan we wel weten die vaccinaties zijn gegeven, maar we weten niet aan wie.

[0:40:06] We weten niet of het de eerste is, de tweede en welke in de serie.

[0:40:10] En dat zorgt ervoor dat we een ongelooflijke onauwkeurigheid hebben in ons landelijke register.

[0:40:15] Ik noem maar even voor de BMR, maar het is per vaccinatie verschillend, is dat drie procent.

[0:40:21] Dan kun je zeggen, ja, dan tel je die drie procent toch op die 89 procent, dan zit je op 92 procent.

[0:40:26] Maar dat kan niet, want het kan ook de BMR zijn geweest die in die MR-anonieme vaccinatie zit, die bij negen jaar gegeven is.

[0:40:34] En wij als RIVM willen accurate gegevens geven en niet zomaar even ergens drie procent op plakken,

[0:40:39] als we dat niet zeker weten.

[0:40:40] Dus wat je net zag in het vaccinatierapport zijn de cijfers

[0:40:44] die we zeker weten gegeven hebben aan kinderen en van die kinderen.

[0:40:50] En ja, exclusief een flink percentage per vaccinatie waarvan we het niet weten.

[0:40:57] Dus ik denk ik wil het even tot u door laten dringen.

[0:40:59] Dat is eigenlijk wel een heel belangrijk...

[0:41:01] Als we de infectieziektebestrijding goed willen inrichten

[0:41:04] en we willen ook gaan kijken naar alle maatregelen die ik dadelijk ga noemen

[0:41:07] die we doen op de vaccinatiegraad.

[0:41:09] Dan zullen we ook goed moeten weten wat we aan het doen zijn

[0:41:12] en het kunnen zien wat we aan het doen zijn.

[0:41:15] En dat kunnen we nu niet, want we hebben de data niet compleet.

[0:41:19] En ik ga u wel een beetje aanjagen, want we zijn bijna drie kwartier bezig

[0:41:23] en u heeft nog een aantal slides en wellicht zijn er nog vragen, dus dat.

[0:41:29] Ja, ik ga deze overslaan.

[0:41:30] Nou, de vaccinatiegraad, vertrouwen, dat ga ik ook overslaan dan nu.

[0:41:36] Zal ik toch even iets vertellen van wat we doen?

[0:41:40] We zijn met nog veel meer dingen bezig.

[0:41:43] De grote lijn is dat die acties niet het afgelopen zomer zijn ingezet...

[0:41:46] toen we deze cijfers alarmerend vonden en gecommuniceerd hebben.

[0:41:51] Maar we zijn vanaf 2018 bezig met een soort actieplan...

[0:41:57] gestart door de staatssecretaris Blokhuis...

[0:41:59] en overgenomen door de staatssecretaris van Ooijen.

[0:42:03] waarbij we als RIVM de coördinatie hebben op acties om de vaccinatiegaat te bestendigen op zijn minst

[0:42:10] en misschien wel te verhogen.

[0:42:12] En daar wil ik jullie meenemen.

[0:42:14] We doen heel veel dingen, maar ik heb ze geprobeerd onder vier pijlers te scharen.

[0:42:19] En ik ga het vooral even over drie en vier hebben.

[0:42:23] De publiekscommunicatie en vier, wetenschappelijk onderzoek.

[0:42:27] De doelen van publiekscommunicatie zijn dat we eigenlijk vinden dat we toch nog een breder bereik moeten genereren.

[0:42:34] En dat we dus waarschijnlijk toch creatiever moeten zijn met de middelen dan dat we die voorheen hebben ingezet.

[0:42:40] We hebben inmiddels de website vernieuwd. Die hebben we op verschillende niveaus ingestoken.

[0:42:46] We zijn bezig meer met infographics in plaats van alleen maar brieven met folders waar veel tekst in staat.

[0:42:52] en we luisteren ook naar ouders. We testen sinds enige tijd onze middelen bij panels van ouders

[0:42:58] die daar hun zegje over doen, wat ze daarvan vinden. Daarnaast willen we ook meer inzetten

[0:43:03] op specifieke doelgroepen waarvan we eigenlijk weten dat we die onvoldoende bereiken. Of die

[0:43:11] onze informatie misschien niet goed begrijpen, maar daar krijgen we ook wel vaak gewoon kritiek

[0:43:15] op. Dat de brief te moeilijk is of de folder. Dus we willen inzetten op lageletterden en mensen

[0:43:20] met een migratieachtergrond en ook meertalig werken.

[0:43:24] En misschien door voortschrijdend inzicht dat er wel meer deelgroepen zijn

[0:43:27] waar we gewoon echt op zullen moeten, beter mee moeten samenwerken.

[0:43:32] Dus we hebben sinds afgelopen jaar hebben we met een aantal partijen acties ingezet.

[0:43:36] We zijn gaan samenwerken met de twijfeltelefoon.

[0:43:38] Die zullen vragen of de RVP gaan beantwoorden.

[0:43:42] We werken samen met de groeigids.

[0:43:43] Alle ouders krijgen een groeigids en daarin gaan we veel proactiever informatie

[0:43:47] naar ouders sturen, digitaal op je telefoon en pushberichten ook, van die prik komt er binnenkort

[0:43:53] voor jouw kind aan, dat betekent dit en dit en dat. We hebben met de kinderopvang hebben veel

[0:43:59] overleg gehad, omdat zij ook echt behoefte hadden aan van wat kunnen mijn ouders nou gewoon vertellen

[0:44:03] over vaccineren. We zijn niet de experts en dat willen we ook niet zijn, maar we willen wel degelijk

[0:44:06] ouders wat in handen geven. Daar hebben we ook mee samengewerkt, dat laat ik zo nog kort zien.

[0:44:13] We werken samen met steffie.nl om de informatie eenvoudiger aan te leveren.

[0:44:20] Faros, thuisarts.nl naar cbg om de bijsluiters zo leesbaar voor iedereen te maken.

[0:44:26] Dit is maar een greep uit de dingen die we doen.

[0:44:31] We willen ook wat zichtbaarder zijn, ook in bladen die zwangere lezen.

[0:44:35] Dat we meer ook staan in de...

[0:44:38] Gewoon zichtbaarder zijn.

[0:44:41] Kinderopvang zeg ik als hun eigen flyer. Het is niet van het RIVM, maar ze hebben ons wel gevraagd om mee te lezen op de juistheid van de inhoud.

[0:44:48] Alle ouders die intake doen op een kinderdagverblijf krijgen deze flyer in het vervolg.

[0:44:53] Als laatste onderzoek. We doen epidemiologisch onderzoek.

[0:44:57] In het najaar verwachten we ook interessante conclusies vanuit epidemiologisch onderzoek, maar daar kan ik nu verder nog niet op ingaan.

[0:45:07] Maar ik wil het wel hebben over sociaal wetenschappelijk onderzoek.

[0:45:09] Dat hebben we ook in anderhalf jaar opgezet.

[0:45:11] Daar ben ik heel trots op.

[0:45:12] Dat is een afdeling mensen die zich bezighoudt met onderzoeken van waarom vaccineren mensen wel of waarom vaccineren mensen niet?

[0:45:20] Waarom zouden ze dat niet meer willen?

[0:45:22] Welke informatie hebben ze eigenlijk nodig om dit te vertrouwen?

[0:45:25] Nou enzovoort enzovoort.

[0:45:26] We gaan ons echt verdiepen in wat mensen, wat burgers gewoon graag nodig hebben om tot de keuze wel of niet vaccineren te komen.

[0:45:35] Tweede doel is om te kijken wat werkt nou eigenlijk, want de JGZ is eigenlijk al flink

[0:45:41] gedecentraliseerd, mogen daar hun eigen initiatieven ondernemen, wijkgerichte aanpak, wat werkt

[0:45:47] daar?

[0:45:47] En wij bieden dan ook aan als een JGZ zegt ja, we willen dit gaan doen, maar we weten

[0:45:51] niet hoe we dat moeten evalueren, onze infrastructuur bieden wij dan aan vanuit SocialFacts en helpen

[0:45:56] we evalueren.

[0:45:57] En we bieden een platform op de website ook om initiatieven te delen.

[0:46:00] Voor iedereen die het interessant vindt om dingen te lezen hierover, kijk naar de pagina

[0:46:04] Social Facts. Er zijn een aantal interessante literatuurstudies al op.

[0:46:09] Als laatste, wat gebeurt er buiten het RIVM?

[0:46:12] Nou, er wordt natuurlijk in de steden waarvan we zeiden,

[0:46:14] nou, daar zitten kwetsbare pockets, worden allerlei initiatieven ondernomen.

[0:46:18] Ik vind deze heel leuk om te laten zien.

[0:46:19] Dit is eigenlijk een soort geautomatiseerde, ja, vaccinatieassistent.

[0:46:23] Dat is een hologram, gecreëerd in Den Haag.

[0:46:27] Het schijnt op het stadhuis hier te staan.

[0:46:29] Dan kun je al je vragen over vaccinatie, informatie, desinformatie aanvragen.

[0:46:34] En dat wordt ook op scholen ingezet.

[0:46:36] Ik ben heel benieuwd hoe dat gaat lopen.

[0:46:38] Dat moet gepilot worden.

[0:46:39] En zoals jullie hoorden zijn er ook initiatieven met verloskundigen.

[0:46:43] Wat een droom van mij is, is dat ik hoop dat we van de grootschalige sportszalen op een duur af kunnen.

[0:46:47] En dat er gewoon meer individueel mensen hun vragen kunnen stellen met hun kind.

[0:46:51] En naar een locatie kunnen komen waar iemand zit waar gewoon wat minder grootschalig gevaccineerd wordt.

[0:46:57] Maar dat vraagt natuurlijk ook veel personeel.

[0:46:59] Ik ga het hier even bij laten.

[0:47:02] Ik denk dat het tijd is voor vragen.

[0:47:04] We hebben nog tien minuten om te vragen.

[0:47:06] Als u uw microfoon weer uitzet.

[0:47:09] Ik ga iedereen de gelegenheid geven om één vraag te stellen.

[0:47:13] En dan geef ik u de gelegenheid om daar antwoord op te geven.

[0:47:16] Het is een technische briefing.

[0:47:18] Dus het gaat over inhoudelijke vragen en geen mening.

[0:47:21] Mevrouw Slagter.

[0:47:24] Dank u wel.

[0:47:26] Ik hoop dat mijn vraag technisch genoeg is.

[0:47:29] Want ik had net een zeer technische vraag.

[0:47:32] Er zijn wijkgerichte aanpakken, zoals jullie ook al benoemden, maar ik zou graag het standpunt

[0:47:40] en het advies van het RIVM willen weten hoe de outreach naar deze specifieke doelgroepen

[0:47:49] verbeterd kan worden en of jullie daar ook echt het kabinet in geadviseerd hebben en

[0:47:54] wat jullie geadviseerd hebben.

[0:47:56] Dank u wel.

[0:47:56] Nee, ik ga ze even allemaal verzamelen en dan kunt u...

[0:47:59] Mevrouw Paulus.

[0:48:01] Ja, dank u wel, voorzitter. En ook dank aan de hele uitgebreide presentatie.

[0:48:07] Het is fijn dat collega's ongeveer dezelfde vragen stellen...

[0:48:10] die ik zelf ook wilde stellen. Dat scheelt, maar dan heb ik een andere.

[0:48:16] We hebben het vaker in het huis gehad over de dadende vaccinatiegraden...

[0:48:19] en ik vond die opmerking over die data een hele terechte.

[0:48:23] We hebben ook heel vaak debat gevoerd hier in huis...

[0:48:25] over wat moet je nou eigenlijk doen...

[0:48:27] want dat is wat iedereen natuurlijk wil weten.

[0:48:29] En de ervaring leert dat het vooral fijnmazig is, dicht in de buurt en outreachend.

[0:48:35] En dan heel platgeslagen, zijn er genoeg middelen om dat ook daadwerkelijk te kunnen doen?

[0:48:42] Dank u wel voor de presentatie.

[0:48:47] Ik heb toevallig in mijn vorige baan veel onderzoek gedaan, ook naar de...

[0:48:52] eigenlijk precies waar Sociofax voor is opgericht, denk ik.

[0:48:56] En ik weet dat heel veel mensen het ook prettig vinden als ze twijfelen dat ze bijvoorbeeld

[0:49:00] bij de huisarts terecht kunnen of dat de huisarts er ongevraagd desnoods naar informeert als

[0:49:07] een moeder met haar kindje op het spreken komt.

[0:49:10] Doen jullie daar nog iets mee met de huisartsengroep?

[0:49:15] Ik vroeg me af hoe ouders vragen konden stellen over desinformatie aan een hologram.

[0:49:22] Misschien moet u even afreizen naar het ijspaleis, nee, het stadhuis.

[0:49:28] Sorry, eh, mevrouw Rikkers, geen vraag? Nee, meneer Van Meijeren.

[0:49:34] Ja, dank u wel, mevrouw de voorzitter.

[0:49:36] We zien in Nederland sinds enkele decennia een enorme toename van het aantal mensen

[0:49:40] dat leidt aan één of meerdere chronische aandoeningen,

[0:49:44] zoals epilepsie, auto-immuunziekte, astma, allergieën, autisme, noem het allemaal maar op.

[0:49:52] En behalve veel gehoorde mogelijke oorzaken als vergrijzing, veranderde diagnostiek,

[0:50:00] zijn er ook deskundigen die wijzen op een mogelijk verband met de vaccinaties.

[0:50:05] En dat roept bij mij de vraag op of eigenlijk wordt bijgehouden of personen die hebben deelgenomen aan het Rijksvaccinatieprogramma

[0:50:13] vaker of minder vaak leiden aan een of meer chronische aandoeningen

[0:50:17] dan mensen die niet hebben deelgenomen aan het programma.

[0:50:23] Wie van u mag als eerste het woord geven om een aantal antwoorden te formuleren?

[0:50:28] Vrouw Minten.

[0:50:32] Ik denk dat ik als eerste heel graag, mag ik kiezen aan wie ik eerst antwoord geef?

[0:50:36] Ja, graag wil ingaan op de vraag van meneer Van Meijeren.

[0:50:39] Ik denk dat uw zorgen representatief zijn voor een grote groep Nederlanders.

[0:50:45] Er zijn veel mensen die zich zorgen maken over bijwerkingen en ook de vraag van meneer Klaasens ging er natuurlijk ook over.

[0:50:51] Is het terecht dat de zorgen goed onderzocht worden?

[0:50:58] Er wordt heel veel onderzoek gedaan.

[0:51:00] Dus over autisme, daar is verschrikkelijk veel onderzoek gedaan.

[0:51:03] Er is ook een tijd geweest, bijvoorbeeld na de HPV-prik, dat er onderzoek werd gedaan aan het chronisch vermoeidheidssyndroom.

[0:51:08] Ook daarvan konden ze dat niet aantonen, maar autisme ook niet.

[0:51:13] Maar het neemt niet weg dat dat niet altijd de zorgen van mensen wegneemt.

[0:51:17] Dus ik denk dat het heel belangrijk is dat wij gewoon ook informatie over de juiste wetenschappelijke onderzoeken,

[0:51:23] die naar dit soort vragen hebben gekeken, die ik nu niet uit mijn hoofd allemaal kan gaan opnoemen,

[0:51:27] maar dat we die goed gewoon ontsluiten naar de burger.

[0:51:30] Dus ja, ik denk dat uw vraag hier op het statief is voor een grote groep Nederlands.

[0:51:34] En dat is ook iets waar we echt wel wat mee moeten.

[0:51:39] Voorzitter, mijn vraag was heel specifiek en daar is nog geen antwoord op gegeven.

[0:51:43] Of in Nederland wordt bijgehouden of die chronische ziektes vaker voorkomen bij personen die wel of niet dat Rijksvaccinatieprogramma hebben doorgelopen?

[0:51:51] Ja, ik weet niet of een dergelijk onderzoek is gedaan, maar dat zouden we moeten opzoeken en dan moeten we terugkomen op uw vraag.

[0:51:58] Dus dat weet ik zelf niet uit mijn hoofd.

[0:52:01] Ja, er is wel veel onderzoek naar allergie in relatie tot RIVP gedaan en vaccinaties en daar kan het niet aangetoond worden.

[0:52:09] Maar dat is ook heel lastig, want allergieën zijn heel diffuus, dus het is best een hele lastige onderzoeksvraag.

[0:52:14] Maar daar wordt wel heel veel onderzoek naar gedaan.

[0:52:16] Maar hier komt u dus schriftelijk...

[0:52:18] Meneer Van Meijeren, wil daar nog een aanvullende vraag op stellen?

[0:52:21] Wat is uw vraag, meneer Van Meijeren?

[0:52:24] De volgende.

[0:52:24] Excuus, ik vroeg of ik goed heb begrijpen dat dat nu wordt onderzocht.

[0:52:28] Of het antwoord op mijn vraag bevestigend is of niet.

[0:52:30] En of die informatie dan nog naar ons toegezonden gaat worden.

[0:52:32] Ja, het parlement stuurt nog een schriftelijke reactie op de vraag of er lopend onderzoek mee is.

[0:52:39] Er waren nog een aantal andere vragen.

[0:52:41] Ja, ik denk dat het ook goed is om even in te gaan op die wijkgerichte aanpak.

[0:52:46] Die wijkgerichte aanpak, we hadden toevallig 5 september een bijeenkomst gehad,

[0:52:54] het RIVM met alle JGZ-organisaties en de mensen die betrokken zijn bij de wijkgerichte aanpak.

[0:53:01] En daaruit bleek dat er echt een behoefte is, ook voor jeggenzetorganisaties die daar nog niet mee bezig zijn.

[0:53:08] Dat ze graag meer handelingsperspectief willen.

[0:53:12] Maar ze geven wel allemaal inderdaad ook aan dat daar gewoon middelen voor nodig zijn.

[0:53:16] Want de meeste jeugdarts zitten gewoon, en jeugdverplichtkundigen zitten in hun spreekkamer.

[0:53:21] En die kunnen daar ook niet zomaar uit als zij niet een dag vrij gespeeld worden.

[0:53:25] en een mooie samenwerking met de infectieziekteartsen

[0:53:29] er aan kunnen gaan om de stad in te gaan of daar iets.

[0:53:32] Dus dat vraagt gewoon extra inzet, zeker.

[0:53:36] En dan was er ook een vraag over...

[0:53:39] Even kwijt.

[0:53:39] De huisarts.

[0:53:40] Over de huisarts, ja.

[0:53:41] We hebben zeker samenwerking ook met de huisartsen.

[0:53:43] Die had ik niet in het plaatje meegenomen.

[0:53:45] Maar bij elke implementatie doen we ook altijd een webinar

[0:53:48] of een e-learning waarbij we ook de huisartsen de mogelijkheid geven

[0:53:51] om zich die scholing eigen te maken.

[0:53:53] We zetten ook de informatie op thuisarts.nl, huisartsenverwijs en vaak naar thuisarts.nl.

[0:54:00] Om die reden denk ik dat we genoeg de mogelijkheid geven, genoeg meenemen.

[0:54:09] Een vraag van meneer Klaas over het hologram, hoe het hologram eigenlijk antwoord kon geven.

[0:54:14] Misschien had ik dat niet handig geformuleerd, maar wat ik wou zeggen is, je kunt daar alle vragen voor vaccineren stellen.

[0:54:20] Ja, scherp.

[0:54:21] Ja, mooi.

[0:54:24] Ik wil hem zelf gaan uitproberen.

[0:54:27] Mevrouw Verslagt-Tegelman heeft nog een aanvullende vraag.

[0:54:30] Ja, mijn vraag was eigenlijk, wat is de visie en het standpunt van het RIVM?

[0:54:33] Ik ken bij andere besmettelijke ziektes dat het RIVM duidelijk een standpunt inneemt.

[0:54:39] Dus ik vraag heel duidelijk, wat is het standpunt van het RIVM over de inhaalslag en de wijkgerichte aanpak?

[0:54:46] Want het zijn kamerbrede moties die het kabinet naast zich neer heeft gelegd.

[0:54:50] Wat is de visie, het standpunt van het RIVM daarop?

[0:54:59] Ik heb de indruk dat u me daar een beetje mee over vraagt.

[0:55:03] Meneer De Jonge.

[0:55:06] Dus u vraagt het standpunt of wijkgerichte aanpak of dat een zinvolle aanpak is.

[0:55:15] En daarvan kan ik zeggen dat volmondig dat het RIVM juist een dergelijke aanpak adviseert.

[0:55:21] En in die kamerbrieven staan ook dergelijke initiatieven en die worden natuurlijk altijd samen afgestemd en daar impliciteert ook dat we daar om achter zijn.

[0:55:37] Ik zie mevrouw Slagte knikken, dus dat betekent dat ze met dit antwoord verder kan.

[0:55:42] Als er dan geen resterende vragen meer zijn, dan dank ik u hartelijk voor de enorme hoeveelheid informatie

[0:55:51] die we van u hebben gekregen, heel interessant.

[0:55:55] En daar kunnen we dan ons voordeel weer mee doen

[0:55:57] in de politieke debatten die we daarover met de staatssecretaris zullen gaan voeren.

[0:56:01] Dank u wel. Dank jullie wel.