Dieren in de veehouderij

[0:00:00] de zijde van het kabinet. Voor mijn fractie is dat gewoon handhaving van bestaande regels. Maar ik

[0:00:07] zou me maar zo kunnen voorstellen dat ook dat voor de heer Pirik een kop, een nationale kop op

[0:00:11] Europese regels is. En voorzitter, als dat zo zou zijn, ja, nogmaals, dan kunnen we net zo goed met

[0:00:16] z'n allen wel inpakken en op vakantie gaan. Mevrouw Ouwehand. Ja, voorzitter, dank. Dank ook aan de

[0:00:24] heer Van Kampen dat hij meteen, nadat de minister onze Kamervraag had beantwoord, zei, nou, ik ben

[0:00:29] echt teleurgesteld en dat hij vasthoudt aan het door de Kamer gevraagde en door minister Adema

[0:00:35] uitgewerkte verbod.

[0:00:36] Maar ik wil wel ook een fundamentele vraag stellen.

[0:00:38] Want als dit de manier is waarop de Kamer met deze minister moet werken — de Kamermeerderheid

[0:00:44] was bijna absoluut alleen Forum voor Democratie was tegen — en als het al is uitgewerkt op

[0:00:49] het ministerie en als de minister al allerlei toetsen heeft gedaan, als je dan nog als Kamer

[0:00:54] opnieuw dat gevecht moet voeren, dan kom je er natuurlijk niet aan toe om over al die andere

[0:01:00] dierenwelzijnsproblemen te spreken. Dus ik was benieuwd of meneer Van Kampen daar ook nog iets over wilde zeggen.

[0:01:05] Meneer Van Kampen. Ja, ja, voorzitter, wel degelijk. En als je kijkt naar het dierenwelzijn, het politieke

[0:01:11] debat wat we de afgelopen jaren met elkaar hebben gevoerd in deze Kamer, dan is dat er een van een

[0:01:15] van een hele zorgvuldige politieke balans. En ik weet dat mevrouw Ouwehand, we hebben, ik kom straks ook

[0:01:21] nog terug op de discussie rond het convenant wet dieren. Ik weet dat zij het ons mij kwalijk neemt

[0:01:28] dat we de voorstellen van de Partij voor de Dieren destijds zouden hebben afgezwakt.

[0:01:32] Terwijl mijn opvatting is dat ik vind dat we daarmee nog steeds concrete stappen zetten,

[0:01:36] als de minister ze opvolgt, in de dierwaardige veehouderij.

[0:01:41] Daar kom ik straks op terug, want daar heb ik verwachtingen over.

[0:01:43] Dus ik hoop, ook in de richting van de minister, dat zij bereid is om ook te kijken

[0:01:49] naar de zorgvuldigheid waarop dat dierenwelzijnsdebat in deze Kamer is gevoerd.

[0:01:54] En dat dat het best, vind ik, een hele zorgvuldige balans is,

[0:01:57] Omdat eigenlijk iedereen er wel over verenigd is dat je op een op een goede

[0:02:01] dierwaardige manier met dieren omgaat in de veehouderij, bij gezelschapsdieren

[0:02:07] en dat iedereen daar zijn eigen schaarkeringen en uitersten en kleuring

[0:02:11] aan geeft. Dat hoort bij een politiek debat maar ik vind het wel een resultaat van

[0:02:16] de afgelopen jaren dat we als commissie toch daar met elkaar denk ik vrij

[0:02:20] unaniem en gedragen voorstellen voor doen en dan hoop ik dat het kabinet ook

[0:02:24] bereid is om dat dan verder te brengen in wet en regelgeving, zodat we ons weer bezighouden

[0:02:28] kunnen houden met volgende vraagstukken.

[0:02:33] Voorzitter, dank daarvoor.

[0:02:35] Ik hoor in elk geval de VVD zeggen dat gescherm met nationale koppen, ja, dat kan natuurlijk

[0:02:41] niet te pas en te onpas gebruikt worden om iedere verbetering voor dierenwelzijn onmogelijk

[0:02:45] te maken.

[0:02:45] Dus dank daarvoor.

[0:02:46] En ik hoor ook de VVD zeggen, ook als het gaat over dierwaardigheid, zal de minister

[0:02:54] De vraag is vooral, gaan we de minister daar ook echt aan houden?

[0:02:59] Want wij hebben meteen een Kamervraag gesteld.

[0:03:01] De antwoorden die daarop binnenkomen, die stellen niet gerust.

[0:03:05] En dan druk ik me heel voorzichtig uit.

[0:03:06] Maar ik heb u nu gered, want anders was u alle interrupties kwijt geweest.

[0:03:09] Want hier is de 30 seconden regeling.

[0:03:11] Dus nu heb u er nog eentje over.

[0:03:12] Meneer Van Kampen.

[0:03:13] Voorzitter, ik vind dat we hier ook de bereidheid moeten hebben om te luisteren naar de minister.

[0:03:18] Zij is nog niet zo lang actief in haar and.

[0:03:22] Zij heeft dit beantwoord in Kamervragen op Kamervragen van de fractie van de Partij voor de Dieren.

[0:03:30] Dus ik heb goede hoop op dat ook deze minister goed kijkt naar hoe meer de heden in dit parlement liggen.

[0:03:36] Mocht dat nou niet zo zijn, voorzitter, dan ligt hier een ANVB die ik als fractie dan maar desnoods zelf indien als initiatiefvoorstel.

[0:03:44] Want het ligt kant en klaar en dan moeten we het als Kamer zelf maar doen.

[0:03:47] maar dat lijkt mij toch eigenlijk een beetje onzinnig,

[0:03:50] aangezien ik ervan uitga dat deze minister,

[0:03:53] dat heeft ze ook al eerder gezegd in debatten,

[0:03:55] gevoeliger is vanzelfsprekend voor hoe meerderheden in het parlement liggen.

[0:04:03] Voorzitter, het confinant dierwaardige veehouderij,

[0:04:06] want wat nog wel op de valreep van het vorige kabinet door beide Kamers is aanvaard,

[0:04:10] dat is de gewijzigde wet dieren.

[0:04:11] Ik sprak er al over samen met collega Tjeerd de Groot,

[0:04:15] hebben we de, nou ik noem het maar even, de Partij voor de Dieren Slordigheid,

[0:04:18] wat het amendement vestering is gaan noemen, gerepareerd met ons eigen amendement.

[0:04:24] En dat amendement, dat bevatte een bindende belofte.

[0:04:29] Namelijk dat het kabinet binnen één jaar na inwerkingtreding van de wet komt...

[0:04:34] met ANVB's, met wet- en regelgeving...

[0:04:37] die voortkomen vanuit een gesloten, confinant, dierwaardige veehouderij...

[0:04:41] wat een horizon aangeeft van hoe een dierwaardige veehouderij er tot 2040 uit zou moeten zien.

[0:04:46] En in de Kamerbrief is de minister ook hier voorzichtig over de haalbaarheid daarvan.

[0:04:51] Voorzitter, die oude wet, zoals die was, die was onuitvoerbaar voor de agrarische sector.

[0:04:56] Boeren moeten ook weten op basis waarvan ze moeten investeren, op basis waarvan ze de

[0:05:00] komende 10, 20 jaar investeringen doen, want voor zo'n lange termijn doe je dat als ondernemer.

[0:05:06] Maar nu deze wet is gerepareerd, verwacht onze fractie dat de minister bij voorkeur vanuit

[0:05:11] het convenant en anders gewoon uit hoofden van haar verantwoordelijkheid

[0:05:14] als minister, haar ministeriële verantwoordelijkheid, dan maar zelf

[0:05:17] regelgeving voorstelt. De wet is heel duidelijk.

[0:05:20] De wet zegt binnen één jaar na inwerking treding moet die wet en

[0:05:23] regelgeving er liggen. En zo zal het plaatsvinden wat mijn fractie betreft.

[0:05:27] En kan de minister garanderen dat deze regelgeving binnen een jaar is

[0:05:31] behandeld door beide Kamers? En is hij zich bewust van de verplichting

[0:05:34] die de wet nu bevat om met die regelgeving te komen?

[0:05:38] Voorzitter, blauwtong en vaccinatie.

[0:05:40] Want we hebben in de afgelopen zomer gezien hoe die knut,

[0:05:43] hoe Blauwtong om zich heen heeft geslagen en hoe tienduizenden dieren

[0:05:47] een verschrikkelijke dood vonden door Blauwtong.

[0:05:49] En ik vind dat het kabinet complimenten verdient voor de wijze waarop

[0:05:53] vaccins beschikbaar zijn gesteld en daarmee aan de slag is gegaan.

[0:05:56] En dat verdient waardering.

[0:05:58] Maar we hebben ook gezien dat bij agressieve vormen ook zelfs

[0:06:00] vaccinatie geen soelaas biedt.

[0:06:02] En we zouden van de minister willen horen of zij de opvatting deelt

[0:06:06] dat Blauwtong waarschijnlijk iets is wat ieder jaar zal terugkomen.

[0:06:09] En als dat zo is, moeten we daar dan niet ook het onlangs gesloten

[0:06:13] diergezondheidsfonds op aanpassen?

[0:06:15] En is de minister bereid om, landbouwpartijen deden daar al een oproep toe,

[0:06:19] om bij de Europese Commissie beroep te doen op het beschikbare crisisfonds?

[0:06:23] Andere landen doen dat ook.

[0:06:25] Voorzitter, ik kom op lange afstandsvervoer, want opeenvolgende Kamers en kabinetten

[0:06:30] hebben zich uitgesproken voor een verbod op lange afstandstransporten,

[0:06:33] bijvoorbeeld naar het Midden-Oosten.

[0:06:35] En in december nam deze Kamer vrijwel unaniem,

[0:06:38] dit keer met uitzondering van de SGP, een opdracht aan om er bij de Europese Commissie op aan te sturen

[0:06:43] dat diertransporten buiten Europa worden tegengegaan, de maximumtemperatuur wordt verlaagd

[0:06:48] en diertransporten langer dan acht uur worden voorkomen.

[0:06:51] En is de minister bereid om de voortvarendheid van haar voorganger op dit punt over te nemen?

[0:06:56] Want, voorzitter, wat mijn fractie betreft betekent voedselzekerheid ook

[0:07:00] dat andere Europese landen zelf nadenken over hun voedselvoorziening.

[0:07:04] Dat Nederland misschien net wat meer gaat inzetten op de export van

[0:07:08] agrarische kennis en ondernemerschap in plaats van dieren.

[0:07:11] En vanzelfsprekend hoort daar wat onze fractie betreft ook bij dat we in

[0:07:14] eigen land beschikken over een stevige toekomstbestendige veehouderij.

[0:07:18] Graag horen we de visie van de minister hierop.

[0:07:20] Tot slot, voorzitter, als het mag.

[0:07:22] Het wetsvoorstel Kamer toezicht in slachthuizen.

[0:07:24] Ook daarop wacht de Kamer.

[0:07:26] Ook daarop vraag ik al 3,5 jaar, want we kunnen op alles wel zeggen

[0:07:31] nationale koppen op Europese regels.

[0:07:33] maar dit gaat gewoon over handhaving van dierenwelzijns- en voedselveiligheidseisen.

[0:07:38] En wanneer is de minister voor nemers om dit wetsvoorstel bij de Tweede Kamer in te dienen,

[0:07:42] zodat we snel tot behandeling over kunnen gaan?

[0:07:44] Voorzitter, ik zie uit naar de beantwoording.

[0:07:47] Dank u wel, meneer Van Kampen, voor uw inbreng namens de VVD.

[0:07:51] De Kamernaag en lid Broumet, ze spreekt namens ConLinks PVDA.

[0:07:55] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:07:57] En dat wat de VVD net P-partij voor de dieren-sloordigheid noemt,

[0:08:01] namelijk het amendement vestering.

[0:08:03] Dat betreurt de fractie van GroenLinks, PvdA nog steeds, dat dat doorkruist is door het

[0:08:09] voorstel van D66 en de VVD.

[0:08:12] Maar goed, met de gewijzigde wet dieren zouden er per diersoort uiterlijk in juli 2025 ANVB's

[0:08:19] naar de Kamer moeten met nieuwe normen voor dierwaardigheid.

[0:08:22] Daar willen we nu echt wel aan vasthouden, want dat is tenminste iets.

[0:08:25] Minister Wiersma is hiermee begonnen, maar, zegt zij — ik duide er net al op in de interruptie

[0:08:31] met de VVD. Ze wil letten op nationale koppen, het verdienvermogen van en de investeringen in het

[0:08:37] agrarisch bedrijf. Ik zou graag van de minister willen weten wat zij bedoelt met realistisch

[0:08:42] dierenwelzijn. En dan ook even ingaan op die nationale koppen en de vraag herhalen die de

[0:08:49] VVD ook al stelt. Komen die ANVB's nou binnen een jaar naar de Kamer?Voorzitter. En dan hebben

[0:08:55] we ook gezien dat de minister eigenlijk een soort beginnersfout heeft gemaakt door vrijdag te

[0:09:01] komen met het voornemen om de stroomstootwapens niet door te zetten.

[0:09:07] Daar waar we net al hoorden dat de meerderheid van de Kamer met uitzondering van vorm voor

[0:09:11] democratie heeft gezegd, minister, maak er nou een einde aan aan die stroomstootwapens.

[0:09:17] Ik begrijp echt niet waarom zij zonder draagvlak dingen doordenkt te kunnen drukken hier in de Kamer.

[0:09:25] Zo werkt het niet hier.

[0:09:26] En als het gaat over de antwoorden die gegeven zijn op vragen van de Partij voor de Dieren,

[0:09:31] over de snelheid van banden in slachthuizen, dit is iets waar we al jaren over praten hier,

[0:09:38] waar de heer Graus al vele moties over in heeft gediend en er moet nou een keertje vooruitgang

[0:09:43] worden geboekt en niet achteruit.

[0:09:45] Volgens mij heeft de hele Kamer diezelfde mening en ja, dan moet de minister dat gewoon doen.

[0:09:50] Zo werkt het hier.

[0:09:51] Dat is een interruptie van meneer Geperik.

[0:09:55] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:09:56] Eigenlijk een persoonlijk feit, want hier wordt voor de tweede keer de heer Van Kampen, die deed dat ook,

[0:10:00] de term stroomstootwapen gebruikt.

[0:10:04] En dat vind ik eigenlijk wel een, nou ja, behoorlijk vals beeld.

[0:10:08] Ik kom er in mijn betoog straks ook op terug, maar er wordt van uitgegaan dat het een soort wapen is

[0:10:12] waar je per definitie, nou ja, dieren mee doodmaakt of zo.

[0:10:17] Maar het is eigenlijk gewoon een hulpmiddeltje, een klein zaklampje met een batterijtje erin die een klein stroomstootje geeft.

[0:10:22] Dus ik vind het eigenlijk een heel vervelend frame als dat het hele debat gebruikt wordt.

[0:10:30] Voorzitter, ik mag het woord gif al niet gebruiken als het over landbouwgif gaat.

[0:10:34] Nu mag ik het woord stroomstootwapen niet meer gebruiken.

[0:10:36] Ik kies mijn eigen woorden.

[0:10:38] Ik vind het dierenmishandeling, dus ik vind het gerechtvaardigd om het woord gewoon te blijven gebruiken.

[0:10:42] En hoe vaker de BBB tegen mij zegt dat ik bepaalde woorden niet mag gebruiken,

[0:10:46] hoe vaker ik ze zal blijven gebruiken.

[0:10:57] Iedereen gaat over zijn eigen woorden, maar ik wil dit punt toch gemaakt hebben,

[0:11:00] omdat dit volledig geen recht doet aan het hulpmiddel dat we gebruiken in de veehouderij.

[0:11:07] U hebt heel handig maar één interruptie, mevrouw Pieren.

[0:11:09] Ik heb naar de beelden gekeken op televisie van die varkens die opgejaagd worden en die te pas

[0:11:15] en te onpas het apparaat op zich gezet krijgen.

[0:11:19] En bovendien, ik hoorde de heer Pierik vanochtend in het RTL-nieuws zeggen dat het nuttig is om zo'n

[0:11:26] stroomstootwapen te hebben, omdat zieke dieren dan weer opstaan als je ze zo'n schok geeft.

[0:11:30] Nou, dat vind ik echt… Ik probeer me te verplaatsen in de denkwijze van de BBB, maar ik kan me

[0:11:37] gewoon niet verplaatsen in het idee dat je een apparaat nodig hebt om zieke dieren op te laten

[0:11:42] staan door ze heel erg aan het schrikken te maken.

[0:11:46] Dat gaat er niet in bij mij.

[0:11:50] Ja, dank, voorzitter. Volgens mij heb ik nog geen interesse, want het eerste was een persoonlijk

[0:11:55] feit. Maar ik schrik een beetje van die beelden, dus die beelden die we allemaal wel kennen

[0:12:03] natuurlijk, van het misbruik van zo'n veeprikker. Ik bedoel, op het moment dat een veeprikker

[0:12:10] misbruikt wordt, dan gaan we er ook volledig voor liggen en dan vinden we dat dat ook bestraft

[0:12:15] Dus het misbruik van zo'n veeprikker moet je keihard aanpakken.

[0:12:20] Maar wat ik vanochtend ook in RTL-programma's heb geroepen,

[0:12:23] dat is dat dieren die melkziekte hebben gehad, die ziek zijn,

[0:12:27] en die even wat calcium-magnesium-infusie hebben gehad,

[0:12:31] dat die even een opkikkertje nodig hebben.

[0:12:34] En dat kan heel goed met zo'n veeprikker.

[0:12:37] En dat is eigenlijk een...

[0:12:39] Ja, dat is vergelijkbaar met een schrikdraad, zeg maar.

[0:12:42] Dus het wordt wel heel erg zwaar ingekleurd als het gevreemd wordt als een soort wapen.

[0:12:49] Het is een onschuldig hulpmiddeltje om dieren even te activeren op het moment dat ze het

[0:12:55] even zelf niet kunnen.

[0:12:57] Dat eerste punt was geen persoonlijk feit, dus het was uw vierde interruptie.

[0:13:02] Mocht die in de knel komen, dan uiteraard, dan ken ik u een extra toe, maar dan krijgen

[0:13:05] alle leden een extra interruptie.

[0:13:09] Ik denk dat de BBB en GroenLinks-PvdA diametraal tegenover elkaar staan als het gaat over de

[0:13:17] hele veehouderij en het systeem dat in Nederland tot stand gekomen is waarin het gaat om zoveel

[0:13:23] mogelijk vlees te produceren tegen zo'n laag mogelijke prijs.

[0:13:27] Dat uit zich op allerlei terreinen in problemen met stikstof, met waterkwaliteit, met milieu,

[0:13:32] met dierenwelzijn.

[0:13:34] Dat is iets waar wij wat aan willen proberen te doen.

[0:13:37] Daar waar de BBB natuurlijk altijd vooral pleit voor de handhaving van de bestaande situatie.

[0:13:43] En daar vechten wij tegen, nu helemaal, met twee bewindspersonen op het ministerie van Landbouw.

[0:13:49] Want wij willen gewoon dat die situatie verbetert op al die terreinen.

[0:13:54] En ja, dan kan de BBB wel met zeven zetels in de Kamer zitten en zeggen dat het allemaal zo moet.

[0:13:59] Maar wij hebben hier een andere meerderheid in de Kamer die al veel verder is in het denken en die vindt dat het anders moet.

[0:14:04] Daar moeten BBB ook mee leren leven, denk ik.

[0:14:11] Voor het moment dat u vervolgt die betoog.

[0:14:13] U hebt nog ongeveer drie minuten.

[0:14:16] Ik zie in het stuk over stroomstootwapens dat de minister met de sector wil gaan praten.

[0:14:23] Er is uitgebreid gesproken met de sector.

[0:14:25] Er moeten keuzes gemaakt worden en die keuze heeft de Kamer al gemaakt.

[0:14:32] Dan de sterfte voor de slacht.

[0:14:34] Wakker Dier kwam gisteren met een rapport met treurige cijfers dat er in 2023 maar liefst

[0:14:39] 46 miljoen dieren dood zijn gegaan, nog voordat zij in het slachthuis aankwamen.

[0:14:44] Dat is een van de excessen van de veehouderij van dit moment, waar ik net ook al over sprak

[0:14:49] in mijn reactie op de BBB.

[0:14:51] Ik wil van de minister weten wat zij hier nou van vindt.

[0:14:53] Gaat zij deze getallen drastisch terugdringen en hoe kijkt zij ernaar in het licht van voedselzekerheid,

[0:15:00] wat te pas en te onpas in dit debat wordt gesleept?

[0:15:03] Maar 46 miljoen dieren die sterven voordat ze in het slachthuis komen, dragen niet bij

[0:15:08] aan voedselzekerheid, lijkt mij.

[0:15:11] Een vraag over vleeskuikens met een Beter Leven-keurmerk.

[0:15:15] GroenLinks BNA vindt het heel belangrijk dat dit keurmerk, dat ingesteld is door onder andere

[0:15:20] de dierbescherming, er is.

[0:15:22] Maar het is wel zo dat pluimveehouders nu het keurmerk al twee jaar krijgen, zonder dat

[0:15:27] ze een overdekte uitloop hebben.

[0:15:31] Dus ze moeten een uitloop hebben om het keurmerk te verdienen, maar in de aanloop daarvan krijgen

[0:15:36] ze wel al het keurmerk, maar ze hebben dan die stal nog niet.

[0:15:39] Door de stikstofcrisis worden deze uitlopen in de praktijk amper gebouwd.

[0:15:43] Ik wil aan de minister vragen, juist om dat voor consumenten ook transparant te houden,

[0:15:48] hoe kijkt zij daar nou naar aan, een keurmerk dat niet voldoet aan de afspraken?

[0:15:52] Wat gaat zij daaraan doen?

[0:15:54] Tot slot, voorzitter, wil ik iets zeggen over de grondgebondenheid.

[0:15:58] Want in het zevende actieprogramma Nitraatrichterijn is opgenomen dat de melkveehouderij in Nederland

[0:16:03] in 2032 grondgebonden moet zijn.

[0:16:07] Dat is een afspraak die is gemaakt met de Europese Commissie.

[0:16:10] De huidige derogatie is ook verleend op basis van dit actieprogramma.

[0:16:14] GroenLinks BvA vindt het ook belangrijk dat die grondgebondenheid er komt, want wij vinden dat

[0:16:18] de grootte van de veestapel in Nederland bepaald wordt door de grond die je hebt om mes af te zetten

[0:16:25] en de grond die je hebt om veevoer te produceren.

[0:16:27] En ik zie eigenlijk nog helemaal geen acties van de minister hierop.

[0:16:32] Dus ik wil heel graag weten, wat gaat zij doen om deze grondgebondenheid zo snel mogelijk voor elkaar te krijgen?

[0:16:37] Dank u wel.

[0:16:38] Dank u wel, mevrouw Bromet.

[0:16:39] Voor de inbrengnammers.

[0:16:40] GroenLinks, PvdA.

[0:16:42] Ik ga achter afgevaardigde verder van gisteren Democrates op bel.

[0:16:54] Ik heb er ooit, oh, dank je wel collega Bromet.

[0:16:58] Zal ik opnieuw beginnen?

[0:16:59] Ik wilde vooral vandaag over het konferant hier waardige veehouderijen hebben.

[0:17:05] Toen ik nog klein was, heb ik er zelf ooit aan de tafel gezeten en ik kan me de dag nog

[0:17:09] heel goed herinneren dat Adema binnenkwam en ons een indringende oproep deed om een ambitieuze

[0:17:15] stap naar voren te doen en te vertellen wat je nodig hebt om dat te kunnen doen.

[0:17:20] Dat laatste is volgens mij geen rocket science, want wat er nodig is, is hulp om onrendabele

[0:17:25] investeringen mogelijk te maken, hulp om meer kosten te kunnen verwaarden in de markt of

[0:17:29] of een overheid die bereid is om tijdelijk in dat gat te springen.

[0:17:33] Hulp om de vergunningsruimte voor elkaar te krijgen...

[0:17:35] bijvoorbeeld als je naar een uitloop voor kippen wil bewegen.

[0:17:39] Ruimte voor kennisontwikkeling en pilots.

[0:17:42] En het liefst ook een onafhankelijke scheidsrechter...

[0:17:44] die in de gaten houdt of de balans er nog aanwezig is...

[0:17:47] tussen die stap naar dierwelzijn en het bedrijfsverdienvermogen.

[0:17:53] Is de minister het met het CDA eens dat deze randvoorwaarden belangrijk zijn...

[0:17:56] voor het succes van een transitie naar dierwaardige veehouderij?

[0:17:59] En hoe wil de minister aan deze randvoorwaarden

[0:18:02] nu serieus invulling gaan geven, zodat we verder kunnen?

[0:18:05] Want we hebben tot nu toe vooral zitten wachten.

[0:18:07] In de demissionaire status eerst, toen tijdens de onderhandelingen,

[0:18:11] toen tijdens het uitwerken van het regeerprogramma.

[0:18:13] Daar heb ik natuurlijk heel veel begrip voor,

[0:18:15] maar ondertussen zitten we vooral te wachten.

[0:18:18] En inmiddels is dat allemaal achter de rug.

[0:18:20] En als ik dan het net ophaal,

[0:18:21] ben ik er toch niet helemaal gerust op qua convenant.

[0:18:24] Want het transitiefonds is inmiddels weg, in het regeerprogramma wordt er niet gesproken

[0:18:28] over het confinant en de paragrafen in de verzamelbrief vond ik best wel bondig.

[0:18:33] Dus ik zou graag van de minister in meer detail willen weten hoe kijkt zij naar dat confinant

[0:18:39] dierwaardige vijhouderij, welke boodschap zou zij aan de partijen willen meegeven die

[0:18:43] daar aan tafel zitten en ook zitten te wachten en samen op een verantwoorde manier stappen

[0:18:48] willen zetten.

[0:18:50] Een van de grootste zorgen aan die tafel is hoe gaan we het straks allemaal betalen.

[0:18:54] Een cynicus zou zeggen als je geen geld hebt kun je weinig doen, dus als je weinig wilt

[0:19:00] doen is het handig om geen geld te hebben.

[0:19:03] Maar ik ben natuurlijk geen cynicus voorzitter, dus ik ga er gewoon met een hoopvolle blik

[0:19:07] op de toekomst vanuit dat we werken aan een dierwaardige en toekomstbestendige veehouderij

[0:19:12] en dat we dus dat probleem van ontbrekende middelen niet op de sector gaan afwentelen

[0:19:16] want dan zijn we gewoon een koude sanering aan het organiseren.

[0:19:19] En dat is niet toekomstbestendig.

[0:19:21] Daarom heb ik twee financiële vragen.

[0:19:23] Het transitiefonds is er niet meer.

[0:19:25] Daarmee ook het mooie amendement samen met de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren,

[0:19:29] die het mogelijk maakte om dat fonds toegankelijk te maken voor dierwelzijn,

[0:19:32] ligt nu ook in de prullenbak.

[0:19:34] Wat betekent dat voor de doelen van de dierwaardige veehouderij?

[0:19:37] Blijft de minister vasthouden aan die doelen?

[0:19:39] Uit de quickscan kwam bijvoorbeeld een investeringsbehoefte naar voren

[0:19:42] tussen de 1,1 en 2,7 miljard.

[0:19:45] Dat is pittig.

[0:19:46] Waar gaan we dat nu uit betalen en wie staat daarvoor aan de lat, vindt de minister?

[0:19:51] De tweede vraag is dat partijen uit het confinant ervan gaan uit dat er de komende jaren zo'n

[0:19:55] 43,5 miljoen nodig is voor koplopers, pilot en onderzoek.

[0:19:59] In de brief van de minister lees ik dat er voorlopig 1 miljoen beschikbaar wordt gesteld.

[0:20:03] Denkt de minister dat dat voldoende gaat zijn?

[0:20:06] Wat zijn haar verwachtingen?

[0:20:07] Wat kunnen we daarmee bereiken?

[0:20:09] En is de minister van plan om de komende jaren meer geld uit te trekken om in ieder geval een

[0:20:13] beetje in de buurt te komen van die 43,5 miljoen?

[0:20:18] Ik wil ook over de AMVB's, net als mijn collega's net al hebben gevraagd, een aantal vragen stellen.

[0:20:26] Hoe kijkt de minister naar de samenhang tussen het convenansproces en die

[0:20:29] sectorspecifieke AMVB's?

[0:20:31] Waar eindigt de een en begint de ander?

[0:20:35] Wat is de invloed, denkt de minister, die die grens gaat hebben op de rol van de markt?

[0:20:41] Want alles wat we in een ANVB vastleggen, hoeft de markt geen actieve rol voor te pakken.

[0:20:47] Dus ik wil ook graag weten van de minister hoe zij kijkt naar de verantwoordelijkheid van de markt.

[0:20:51] Of er afspraken gemaakt gaan worden met markt- en ketenpartijen.

[0:20:57] En tot slot over de onafhankelijke autoriteit.

[0:21:01] Daar hebben wij natuurlijk met een motie om gevraagd en de minister is ermee bezig.

[0:21:06] Daar ben ik blij mee.

[0:21:08] Hoe zijn die gesprekken tot nu toe gegaan?

[0:21:10] Ik ben benieuwd naar hoe verschillende partijen uit het confinancetraject hiernaar kijken.

[0:21:16] Zitten ze op één lijn?

[0:21:17] Zijn er grote verschillen?

[0:21:18] Matcht het met het beeld dat de minister er zelf bij heeft?

[0:21:21] Ik heb het gevoel dat dat wel eens de sleutel kon zijn over die drempel willen om ook de

[0:21:26] plannen naar buiten te gaan uitrollen.

[0:21:29] Het is echt nodig dat we in die fase komen.

[0:21:32] Voorzitter. In de laatste secondes die ik nog heb, nog een warm woord voor de recente nieuws

[0:21:39] over de wolf, het afschalen van de beschermde status.

[0:21:43] Ik denk dat het voor het draagvlak van de wolf in de Nederlandse samenleving

[0:21:46] belangrijk is dat daar waar we probleemwolven hebben,

[0:21:50] dat daar waar er conflicten ontstaan tussen mens en dier,

[0:21:53] dat we dan in ieder geval iets kunnen behalve alleen toekijken.

[0:21:57] Ik denk dat dat uiteindelijk goed is voor de wolf,

[0:22:00] dat het goed is voor mensen die fan zijn van de wolf,

[0:22:02] ook dat het goed is voor mensen die bang zijn voor de wolf.

[0:22:05] Dus ik wens de minister daar veel wijsheid in en de weg vooruit.

[0:22:09] Dank u wel, voorzitter.

[0:22:10] Dank u wel, mevrouw Vrijdhoff en Emmerink namens CDA.

[0:22:12] Een interruptie van meneer Van Kampen.

[0:22:15] Ja, voorzitter, wat zo interessant is aan landbouwpolitiek, dat is altijd als je een standpunt inneemt...

[0:22:19] wat niet direct aansluiting vindt bij het merendeel van boeren in de praktijk, dat jou wordt verweten...

[0:22:27] dat je geen kennis van zaken hebt, dat je uit de Randstad komt, dat je niet weet hoe het zit.

[0:22:33] En voorzitter, ik kan u één ding zeggen.

[0:22:34] Ik woon in Zwolle, dus ik zou er bijna zeggen, goddank woon ik niet in de Randstad.

[0:22:38] Maar het is waar dat ik wel binnen de bebouwde kom ben en ik weet van mevrouw Fedder dat

[0:22:43] zij niet in de binnen de bebouwde kom want en eerder in dit interruptiedebat is gesproken

[0:22:49] over dat boeren zieke koeien met calcium en prikkers toch overeind kunnen helpen.

[0:22:57] Ik zou mevrouw Fedder eigenlijk een eenvoudige vraag willen stellen.

[0:23:00] Heeft zij zelf wel eens zo'n veeprikker als boerin als melkveehoudster gebruikt bij een

[0:23:04] zieke koe?

[0:23:05] Hoe kijkt zij nou naar die discussie?

[0:23:10] Voorzitter, ik kan me voorstellen dat je binnen de bouwdecom weinig behoefte hebt aan een

[0:23:14] veeprikker.

[0:23:16] Wij hebben er wel één op het bedrijf.

[0:23:19] Toen ik daar ongeveer tien jaar rondliep, vroeg ik aan mijn man van wat is dat eigenlijk

[0:23:22] voor een ding?

[0:23:23] Er zitten geen batterijen in een hele laag stof overheen.

[0:23:25] We hebben hem ook nooit gebruikt.

[0:23:27] Ik kan u uit de grond van mijn hart vertellen en ik heb heel veel respect voor mijn collega

[0:23:31] Pierik, maar om een veeprikker te gebruiken voor een zieke koe of een koe met melkziekte.

[0:23:35] Ik vind het echt pertinente onzin en ik vind dat een vakman die het nodig vindt om bij een

[0:23:42] zieke koe, een koe met melkziekte, een veeprikker te gebruiken om zo'n dier weer in de benen

[0:23:46] te helpen.

[0:23:48] Eerlijk gezegd, ik denk dat je je dan zou moeten schamen.

[0:23:53] Er zijn een heleboel andere manieren om zo'n koe te helpen.

[0:23:56] Je kunt met een heupklem zo'n dier ook prima in de benen helpen, want ik onderschrijf het

[0:24:02] belang daarvan.

[0:24:04] Een herkouwen moet niet te lang liggen, dan gaan er allerlei andere dingen mis.

[0:24:08] Dus ja, het is belangrijk dat zo'n dier in de benen komt.

[0:24:11] Maar dat kan ook op een diervriendelijke wijze.

[0:24:14] En ik vind het kwalijk om een beeld neer te zetten dat het nodig zou zijn om zieke dieren te behandelen.

[0:24:20] Van mij mag de veeprikker, ik zal hem niet snel een stroomstootwapen noemen trouwens,

[0:24:25] want dan denk ik echt aan zo'n ding die aan de gordel van een politieman hangt.

[0:24:29] Maar van mij mag die veeprikker voor routine matig gebruik, mag die gewoon prullenbak in.

[0:24:36] Meneer Pierik, ja, meneer Pierik, u hebt eigenlijk geen interrupties meer.

[0:24:40] Dus ik wil hem uw best doen, dan krijgt iedereen er eentje erbij.

[0:24:43] Maar ik denk wel aan de eindtijd, dus u mag nu uw vijfde gebruiken.

[0:24:47] Dan krijgt iedereen vanaf nu vijf interrupties.

[0:24:49] Meneer Pierik, alsjeblieft. Meer gaan dat dan niet worden.

[0:24:53] Ja, dan hou ik het heel kort, voorzitter.

[0:24:54] Ik ben eigenlijk wel heel benieuwd of collega Vedder denkt dat zo'n heupklem voor zo'n

[0:25:02] koe minder pijn doet dan zo'n veeprikker.

[0:25:07] Van Vedder.

[0:25:09] Nou, ik weet wel zeker dat een heupklem ook niet prettig is.

[0:25:16] We zouden het kunnen meten, dan zou je de onderzoek moeten doen naar stressniveaus.

[0:25:22] Maar een veeprikker, dan doe je een schok voor een dier dat niet in de benen komt en dan staat hij even en dan?

[0:25:30] Het volgende moment ligt hij weer, moet je dan weer opnieuw?

[0:25:35] Ik heb het ook nog nooit gezien dat het op die manier wordt gebruikt.

[0:25:40] Dat zegt alles hoor ik.

[0:25:45] Dan gaan we luisteren.

[0:25:50] Voor verder wilde u nog iets zeggen?

[0:25:52] Nee.

[0:25:58] Dan appeer ik u, we zijn bij u aanbeland als het lukt.

[0:26:05] Afgelopen week werd bekend dat minister Wiersma voorlopig het verbod van de veeprikker wil

[0:26:08] uitstellen.

[0:26:11] Ik zeg bewust veeprikker omdat dat de term is die veeartsen en boeren ook gebruiken.

[0:26:19] We zeggen niet stroomstootwapen, zoals we een keukenmes ook niet voortdurend een steekwapen

[0:26:24] noemen.

[0:26:25] We noemen een hamer ook niet een slagwapen.

[0:26:27] We kunnen heel veel voorwerpen gebruiken als wapen en misschien zelfs de veeprikker wel.

[0:26:32] Ik wil hier benadrukken dat het geen wapen is, maar een hulpmiddel.

[0:26:40] Een hulpmiddel waarvoor al jarenlang duidelijke regels en richtlijnen bestaan.

[0:26:45] En als die regels en richtlijnen niet nageleefd worden, moet er gehandhaafd worden.

[0:26:49] Absoluut.

[0:26:50] Iedere vorm van dierenmishandeling moet bestraft worden.

[0:26:53] Zonder twijfel.

[0:26:55] De veeprikker is eigenlijk een eenvoudig zaklampje met een paar batterijen erin,

[0:26:58] waarmee je een stroomstootje kan geven.

[0:27:00] Een hulpmiddel die dieren ook het leven kan redden.

[0:27:02] Ik heb zelf ook weleens zo'n veeprikker gebruikt, in tegenstelling tot mijn buurvrouw, en als

[0:27:08] je zo'n veeprikker gebruikt bij dieren die even niet overheind kunnen komen, dan kan

[0:27:12] dat echt het leven van een dier redden.

[0:27:16] En als er een verbod komt op een veeprikker, dan weet ik zeker dat er meer dieren dood

[0:27:20] zullen gaan die met een veeprikker erbij wel gered hadden kunnen worden.

[0:27:26] Maar een noodzakelijk hulpmiddel verbieden als nationale kop op Europese wetgeving is

[0:27:30] niet de juiste weg.

[0:27:31] Verschillende veeartsen en boeren hebben bij ons al aangegeven dat ze de veeprikken nodig hebben.

[0:27:37] Ze gebruiken die bijvoorbeeld bij koeien die niet overeind kunnen komen, omdat ze melkziekte hebben

[0:27:42] gehad en niet durven te staan vanwege verwondingen.

[0:27:50] Ik hoor weer het woord nationale kop.

[0:27:52] Het heeft me al sinds het verschijnen van het regeerakkoord gefascineerd wat daarmee bedoeld wordt.

[0:27:57] Ik hoorde de heer Pirik ook zeggen dat hij vindt dat het verbieden van de veeprikkers, zoals hij hem

[0:28:04] noemt, het stroomstootwapen, een nationale kop is.

[0:28:07] Kan hij wat meer vertellen over wat wel een nationale kop is en wat niet?

[0:28:10] En wat de zelfstandigheid van Nederland blijft als je alles overlaat aan Europese regelgeving?

[0:28:21] De heer Van Kampen gaf dat ook al aan, die nationale kop.

[0:28:24] Het is best wel lastig om dat echt met een schaartje te knippen.

[0:28:27] Ik bedoel, per onderwerp zullen we dat moeten bekijken.

[0:28:32] In dit geval lijkt mij die veeprikker echt een nationale kop.

[0:28:36] Dat is geen Europees beleid.

[0:28:38] En er zijn nationale richtlijnen voor het gebruik van die veeprikkers.

[0:28:41] Dus ik denk dat we dit heel goed kunnen beschouwen als een nationale kop en dat we gewoon verder kunnen

[0:28:48] met de richtlijnen die er zijn voor die veeprikkers.

[0:28:53] Gaat de heer Pierik dan ook zijn coalitiepartners met wie hij deze afspraak gemaakt heeft over

[0:28:59] nationale koppen daaraan houden?

[0:29:01] Want dat moet dan wel, als je afspraken maakt, moet je er ook aan houden.

[0:29:06] Dit was uw vijfde en laatste interruptie.

[0:29:10] We hebben een hoofdlijnenakkoord en in het hoofdlijnakkoord staat duidelijk dat we geen

[0:29:15] nationale koppen willen hebben op Europees beleid.

[0:29:17] En op de plekken waar we dat echt heel nadrukkelijk zien, willen we dat ook zoveel mogelijk handhaven.

[0:29:26] Je maakt die afspraken in een hoofdlijnakkoord niet om vervolgers in de prullenbak te gooien.

[0:29:30] Dus die afspraken staan er.

[0:29:32] En op de plekken waar we dat echt nuttig achten, zullen we dat zonder meer in de lucht houden.

[0:29:42] Maar het lijkt erop dat er binnen de coalitie toch wel een verschil van mening is over wat

[0:29:48] er nou precies bedoeld wordt en dat we hier getuige zijn van live coalitieonderhandelingen.

[0:29:53] Ik ben wel benieuwd of de BBB, want als je kijkt naar de antwoorden op de vragen die we hebben

[0:29:59] gesteld, dan is het steeds nee, nee, nee, ook als het uitspraken van de Kamer waren.

[0:30:03] Het lijkt erop dat de BBB toch vindt dat alles wat je voor dieren nationaal zou kunnen doen,

[0:30:08] zien we als een nationale kop. Dus afgelopen daarmee is dat de positie van de BBB.

[0:30:13] Nou, ik zal straks in me inbrengen, voorzitter, nog even andere dingen aangeven als het gaat om

[0:30:20] toewerken naar een meer dierwaardige veehouderij, waar we echt serieuze stappen hebben gezet. En

[0:30:25] dat kunnen we ook voor een belangrijk deel gewoon regelen zonder die nationale koppen. En ik denk dat

[0:30:33] we ook zonder die nationale koppen hele serieuze stappen kunnen zetten om toe te werken naar een

[0:30:38] verdere dierwaardige veehouderijen in Nederland, waar we overigens de laatste

[0:30:41] jaren ook al behoorlijke stappen in hebben gezet.

[0:30:43] En dat zal ik straks nog even illustreren.

[0:30:45] Uw laatste interruptie, de vijfde en laatste.

[0:30:47] Ja, voorzitter, als ik dit goed beluister, dan hoor ik dus de BBB-fractie zeggen

[0:30:51] we gaan naar een dierwaardige veehouderij, maar op geen enkele manier

[0:30:57] voor dieren ietsje verder dan wat Europa doet.

[0:31:01] Binnen die kaders blijft onze veehouderij.

[0:31:04] Dat is wat de BBB hier zegt.

[0:31:06] en de BBB heeft ook de minister geleverd.

[0:31:09] Dus dat is wat we de komende jaren gaan zien.

[0:31:11] Meneer Pierik.

[0:31:13] De BBB is voor het respecteren van de Europese wetgeving die er ligt

[0:31:17] en die is voor het niet hanteren van nationale koppen op dat Europese beleid.

[0:31:27] Eerst meneer Van Kampen, dan mevrouw Vader en dan mevrouw Pot.

[0:31:30] Meneer Van Kampen.

[0:31:31] Voorzitter, is de heer Pierik, en ik denk dat ik het antwoord wel weet,

[0:31:34] want we hebben gisteren dat vragenhuwetje gehad over het CTGB en de FSA,

[0:31:37] Maar is de heer Pierik bekend met de passage in het hoofdlijnakkoord

[0:31:40] waarin eigenlijk staat opgeschreven dat we ons houden aan wetenschappelijke adviezen

[0:31:45] van wetenschappelijke instituties?

[0:31:47] En wat vindt hij van die afspraken uit het coalitieakkoord?

[0:31:50] Mevrouw Pierik.

[0:31:52] Ja, dank voorzitter.

[0:31:53] Nou, zoals ik net al aangegeven heb.

[0:31:55] Ik bedoel, we houden ons aan de Europese wetgeving.

[0:31:57] We houden ons aan wat de nationale en de Europese wetenschappelijke instellingen

[0:32:02] ons verordineren.

[0:32:04] En ja, dat ligt op bepaalde punten, dat moet ik toegeven,

[0:32:10] wel op gespannen voet met nationale wetgeving,

[0:32:14] maar daar moeten we het met elkaar over hebben dan.

[0:32:19] Het voordeel is dat dat is wat we nu aan het doen zijn, voorzitter.

[0:32:23] En ik zou dan zeg maar in het verlengde van die,

[0:32:26] want we hebben het hier over het hoofdlijnakkoord.

[0:32:27] Ik vind het goed dat het nog steeds zo levendig bij iedereen onder de aandacht is.

[0:32:31] Ik zou de heer Pierik dan willen vragen hoe hij in dat perspectief het onderzoek uit 2020 van de EFSA ziet.

[0:32:39] Van de EFSA waar we gisteren toch heel duidelijk van met elkaar hebben geconcludeerd.

[0:32:42] Dat wetenschappelijke adviezen moeten worden gevolgd.

[0:32:45] Wetenschappelijke instituties niet moeten worden betwijfeld en bediscussieerd.

[0:32:49] Waarin de EFSA in het onderzoek Welfare of Pigsets, Slaughter, Scientific Opinion, EFSA 2020 aangeeft...

[0:32:57] dat stroomstootapparatuur altijd stress en pijn veroorzaakt.

[0:33:01] Heeft de FSA het hier dan niet bij het juiste eind en betekent dat dat de BBB hiermee afstapt

[0:33:07] van de afspraak uit het hoofdlijnenakkoord dat we elkaar houden aan de adviezen van wetenschappelijke

[0:33:11] instituties?

[0:33:17] Voor de BBB zijn die adviezen van de FSA ook cruciaal en die nemen we mee in onze overweging

[0:33:24] om ook te kijken naar hoe we verder omgaan met dit dossier.

[0:33:26] Volgens mij heeft minister Wiersma niet gezegd dat we die wetgeving over de veeprikker niet

[0:33:35] naar de Kamer sturen.

[0:33:36] Het is uitstel.

[0:33:37] En dat uitstel is niet voor niks, want het uitstel is ingegeven door het feit dat er nog

[0:33:42] meer informatie nodig is om hier een adequate beslissing in te nemen.

[0:33:50] Mevrouw Verderkamp, Dammervoort-Potten.

[0:33:54] Voorzitter.

[0:33:56] Ook hier nog even een vraag over de veeprikker.

[0:33:59] Ik hoor mijn collega als voornaamste argument gebruiken in situaties van nood om een ziek dier te redden.

[0:34:10] Daar ben ik als veehouder natuurlijk ook best gevoelig voor.

[0:34:12] Maar dan zou je toch ook kunnen bewegen naar een situatie waarin een veeprikker alleen door een veearts mag worden ingezet.

[0:34:18] Want dat is degene die in situaties van ziekte en noodlottige situaties aanwezig is, lijkt mij.

[0:34:32] Dit is precies een van de dingen waar we het inderdaad over moeten hebben.

[0:34:36] Ik kan me heel goed voorstellen dat als je met wetgeving komt over die veeprikken, dat

[0:34:40] je zegt, nou goed maar, op bepaalde plekken in Nederland, bij transport bijvoorbeeld, vinden

[0:34:47] we dat dat ding niet gebruikt kan worden.

[0:34:49] Maar op andere plekken, bijvoorbeeld door een veearts of door een boer, kan die wel gebruikt

[0:34:54] worden.

[0:34:55] Maar dat is wat mij betreft ook de speelruimte die ik zie.

[0:35:01] Ik denk dat we in ieder geval kunnen vaststellen dat meneer Pierik een origineel standpunt heeft

[0:35:06] in deze commissie.

[0:35:07] Ik denk dat het gebruik van stroomstootwapens verder in deze commissie vrij onomstreden lijkt.

[0:35:13] Maar ik wilde dit coalitieoverleg toch nog heel even voortzetten, want ik vind het toch

[0:35:18] wel interessant.

[0:35:18] Ik ben wel benieuwd hoe dit nou afloopt uiteindelijk.

[0:35:22] Gaan we nou door op een soort van de extra-parlementaire weg, waarbij dan VVD en misschien ook NSC,

[0:35:27] dat we met een Kamermeerderheid door kunnen gaan met het verbod,

[0:35:33] zoals een groot deel van deze Kamer wil,

[0:35:36] of wint dan uiteindelijk de nationale kop van de BBB

[0:35:39] en gaat hij de VVD houden aan wat er in het hoofdlijnakkoord staat?

[0:35:44] Ik zie meneer Van Kamp in ieder geval vast nee schudden.

[0:35:46] Meneer Pierik.

[0:35:49] Ja, dank, voorzitter.

[0:35:52] Mevrouw Kot vraagt eigenlijk of ik in de toekomst wil kijken.

[0:35:54] En dat is best wel ingewikkeld voor mij, en dat is voor veel mensen ook ingewikkeld.

[0:35:57] Dus we zullen zien hoe deze discussie verder in de coalitie en ook in de Kamer gevoerd gaat worden.

[0:36:06] Mevrouw Pot.

[0:36:07] Ja, voorzitter, dat is natuurlijk...

[0:36:08] Niemand heeft een glazen bol, maar ik kan natuurlijk wel gewoon zeggen hoe hij erin zit

[0:36:13] en wat de inzet van de BBB wordt ten aanzien van dit standpunt.

[0:36:18] Is het inderdaad de bedoeling om de coalitiepartners te houden aan dit is een nationale kop?

[0:36:24] Dat vindt hij blijkbaar ook, dat heeft hij net gezegd.

[0:36:27] Dus tot hier en niet verder.

[0:36:30] Meneer Peerik.

[0:36:32] Ja goed, ik heb volgens mij helder uiteengezet wat het standpunt is van de BBB.

[0:36:37] En we zijn nog niet bij de eindconclusies.

[0:36:40] Want de minister is eerst naar gaan zetten om aan te geven hoe ze verder wil gaan met dit wetsvoorstel.

[0:36:57] Ja, hij heeft geloof ik nog twee minuutjes of zo.

[0:37:00] Een minuut en 45 seconden alsjeblieft meneer Peerik.

[0:37:04] Dan ga ik even verder met mijn inbreng.

[0:37:14] Het gaat de veeartsen en de boeren dus niet eens om hun eigen veiligheid.

[0:37:19] Daar hebben ze de veeprikken echt niet voor nodig.

[0:37:21] Ze hebben hem nodig voor de behandeling van zieke dieren.

[0:37:25] Je kan het beschouwen als een soort fysiotherapie.

[0:37:27] Het kan heel pijnlijk zijn en eng, maar als je ziet wat het effect is, dan is dat heel

[0:37:33] bemoedigend.

[0:37:34] Een koe van 500 kilo, met wat weinig doorzettingsvermogen, die kun je wel heel lief toespreken, maar daarmee

[0:37:41] gaat hij niet staan.

[0:37:44] Voorzitter, een ander onderwerp.

[0:37:46] Koeien in Nederland worden de laatste jaren steeds ouder, dat is ook goed nieuws.

[0:37:51] In 1993 was een koe bij afvoer naar de slacht gemiddeld vijfenhalf jaar.

[0:37:56] Ik heb daar een mooie grafiek van gemaakt, dat wil ik nog even laten zien.

[0:38:00] Kijk, ik ben een man van de cijfers en we zien dat de afvoer...

[0:38:05] die was in 1993 vijfenhalf jaar en inmiddels is dat 6,3 jaar geworden.

[0:38:11] Dus we zijn wel bezig om de koe ook steeds duurzamer te maken.

[0:38:16] Hij kan steeds langer mee. Dat moet zelfs de Partij van de Dieren deugd doen.

[0:38:23] Voorzitter, als ik daar één correctie op mag doen.

[0:38:25] Een koe is niet een hei. Dus een hei gaat steeds langer mee.

[0:38:28] Nee, dat lijkt me een aantoonbare onjuistheid.

[0:38:32] Waarvan acten?

[0:38:37] Ik zal zorgen dat de heer Pierik een bijscholingscursus krijgt.

[0:38:44] Dank voor deze aanvulling, collega.

[0:38:53] De Nederlandse koe wordt dus steeds ouder.

[0:38:59] De Nederlandse boeren doen dus hun uiterste best,

[0:39:03] zolang de wetgever het toelaat, om de veehouderij verder te verduurzamen.

[0:39:10] Nog een prachtige Nederlandse vinding is het in OVO, testen van het geslacht van een kuiken.

[0:39:18] En ik zal het even uitleggen, want het is niet een algemeen bekend onderwerp.

[0:39:23] Dankzij een Nederlandse vinding kan tegenwoordig getest worden of een kuiken dat begint te

[0:39:28] groeien in een ei, een haan of een hen is.

[0:39:31] Daardoor kan ervoor gekozen worden om de eieren met hanen niet uit te broeden.

[0:39:36] Als de houder alleen leghennen wil hebben, dan kan dat op deze manier.

[0:39:41] Zo wordt onnodig dood en heel veel haantjes binnenkort de dood van heel veel haantjes

[0:39:48] verleden tijd.

[0:39:50] Dit is een vinding al uit 2011 en met investeringen vanuit de overheid en vanuit de sector is het

[0:39:55] systeem inmiddels zo ver doorontwikkeld dat het op grote schaal toegepast kan worden.

[0:40:01] Alweer een geweldig voorbeeld van een sector die naar de beste versie van zichzelf toewerkt,

[0:40:07] als daarvoor de voorwaarden maar juist zijn.

[0:40:10] Als er medewerking is vanuit de overheid, vertrouwen dat de ingeslagen weg van de sector goed is,

[0:40:16] vertrouwen dat er toegewerkt wordt naar het beste, omdat het sector dat zelf ook wil.

[0:40:21] Ik wil de minister vragen of zij zich vol wil inzetten om de onvoorstelbaar ontwikkelkracht

[0:40:28] en het innovatieve vermogen van onze Nederlandse boeren en de bedrijven rondom de boeren op

[0:40:32] alle mogelijke manier wil bevorderen.

[0:40:34] Ten slotte, ik heb vernomen dat er in het Europese crisisfonds nog een pot van 200 miljoen euro

[0:40:43] zit die aangewend kan worden voor de ondernemers die met een bedrijf getroffen zijn door uitbraken

[0:40:48] van dierziektes.

[0:40:50] Dit is eerder ook gebeurd bij de vogelgriep en de Afrikaanse varkenspest.

[0:40:55] Is de minister bereid om te onderzoeken of Nederland hier aanspraak op kan maken om

[0:41:02] boeren financieel te compenseren die getroffen zijn door het blauwtongvirus op hun bedrijf.

[0:41:07] Dank u wel, voorzitter.

[0:41:08] Dank u wel voor uw inbreng namens de BBB.

[0:41:10] En dan hier allereerst mevrouw Verder en dan mevrouw Potten.

[0:41:15] Voorzitter, ik was nou net zo nieuwsgierig hoe de BBB tegen het confinant

[0:41:21] dierwaardige veehouderij aankijkt, maar ik heb er niet iets over gehoord in de inbreng.

[0:41:26] Dus ik denk, nou, ik vraag er via een interruptie naar hoeveel belang hecht de BBB aan dat proces?

[0:41:34] Nou ja, dat proces is volop gaande en de minister is daarmee bezig en we zullen kijken hoe die

[0:41:39] uitwerking eruit gaat zien.

[0:41:41] Dus ik heb daar op dit moment nog geen concrete stukken van gezien en we zullen zien hoe de

[0:41:46] minister dat gaat invullen.

[0:41:52] Als de BBB dan belang hecht aan dat proces, waarmee je dus die transitie naar dierwaardige

[0:41:58] veehouderij niet alleen via wettelijke verplichtingen gaat regelen, maar ook door marktpartijen zelf

[0:42:03] te laten bewegen. Waar gaan we dat dan uit financieren? Want de BBB heeft wel voor het

[0:42:09] amendement gestemd om het transitiefonds open te stellen voor dierwelzijn, maar heeft het

[0:42:15] vervolgens ook laten gebeuren dat het transitiefonds in zich heel is geschrapt. Dus waar gaan we dit

[0:42:19] nu van betalen? We hebben de begroting van LVVN gehad en daar zien we dat er substantiële bedragen

[0:42:30] gealloceerd zijn voor die dierwaardige veehouderij.

[0:42:33] Dat is wellicht minder dan oorspronkelijk behoogd in het transitiefonds, maar er staan nog steeds

[0:42:39] bedragen die geen kleinigheid zijn.

[0:42:42] Dus er zal echt wel energie op gezet worden, maar de verdere uitwerking volgt nog.

[0:42:53] Ik heb die bedragen ook gezien en ze zijn inderdaad substantieel lager.

[0:42:57] Ze zijn ook substantieel lager dan wat de sector zelf aangeeft nodig te hebben.

[0:43:00] Het geld wat gereserveerd is, kunnen we al tien keer over uitgeven.

[0:43:05] Dus we gaan ergens tekortkomen.

[0:43:08] Is de BBB het dan met het CDA eens dat als wij dat niet oplossen, dat probleem, dat we

[0:43:14] dan eigenlijk gewoon aansturen op een koude sanering, want ergens komt die rekening te

[0:43:18] liggen.

[0:43:18] Iemand moet die rekening betalen.

[0:43:20] En als wij het niet zijn, wie is het dan wel?

[0:43:22] Dat peer ik.

[0:43:25] Ja, ook hier...

[0:43:28] Ik bedoel, één ding is duidelijk.

[0:43:30] De BBB is absoluut tegen een coïncineering in de sector.

[0:43:34] We zullen alles op alle zetten om die coïncineering te voorkomen.

[0:43:38] En nogmaals, ik kan niet in de toekomst kijken.

[0:43:41] Ik weet niet precies hoe het maatregelenpakket er uiteindelijk uit komt te zien.

[0:43:44] En ik denk ook dat we de sector nodig hebben.

[0:43:48] Dus dat we de hele keten nodig hebben om uiteindelijk toe te gaan naar een verdere...

[0:43:55] dierwaardige veehouderij. Dat zien we natuurlijk nu ook al gebeuren met allemaal initiatieven,

[0:43:58] als Planet Proof en zo. En die initiatieven, die zullen waarschijnlijk nog een extra impuls moeten

[0:44:02] krijgen. Mevrouw Pot. Ja, voorzitter, maar ik raak nu toch een beetje in de war. Want meneer Pierik,

[0:44:10] die zegt dan ja, we hebben de sector nodig. De sector zegt, we hebben meer geld nodig. Dus

[0:44:15] eigenlijk zegt de sector, we hebben u nodig. En de heer Pierik, die legt deze lege doos op de stoep

[0:44:21] van de minister. Ik vind het een beetje verbazingwekkend. Dan zatelt u de minister toch op met een onmogelijke

[0:44:28] opdracht? Mevrouw Pot weet ook dat er in de landbouwbegroting

[0:44:38] nog serieuze geldstromen liggen. We hebben 500 miljoen euro per jaar beschikbaar gesteld

[0:44:47] voor Agrarisch Natuurbeheer. Er zit nog 5 miljard euro in de pot voor innovatie, voor verder

[0:44:56] verduurzamen van die landbouw. En dat geld moet natuurlijk zo slim mogelijk ingezet worden

[0:45:01] om uiteindelijk ook stappen te kunnen zetten in deze richting.

[0:45:08] Ik vraag me echt af, die 500 miljoen per jaar voor Agrarisch Natuurbeheer en die 5 miljard

[0:45:14] voor innovatie, hoe vaak die inmiddels al bestemd zijn voor allerlei dingen. Dit is

[0:45:21] steeds het antwoord van de BBB op alles. Dat kan toch niet? Je kan geld maar één keer

[0:45:26] uitgeven. Dat moet de BBB ook met mij eens zijn. U wilt toch die 500 miljoen per jaar

[0:45:33] aan agrarisch natuurbeheer besteden, die 5 miljard aan innovatie, die wilt u besteden

[0:45:38] aan alles van de naamgeving van het nieuwe ministerie tot vissers tot innovatie en robots

[0:45:43] en stalsystemen en weet ik veel wat nog allemaal nog meer.

[0:45:47] En er moet ook nog dit eruit.

[0:45:48] Dat kan toch helemaal niet?

[0:45:53] We zullen zien of het niet kan.

[0:45:54] Ik denk dat het best kansrijk is gezien het feit dat we natuurlijk in het oude transitiefonds,

[0:45:59] er zat weliswaar veel meer, 15,2 miljard nog zo uit mijn hoofd.

[0:46:03] Dat is natuurlijk verdwenen, is zo'n 5 miljard overgebleven, maar heel veel van het geld dat

[0:46:10] vanuit dat oude transitiefonds, er op tafel lag, het lag niet helemaal op tafel als ik het goed

[0:46:16] begreep, maar ik bedoel dat het in ieder geval in een potje zat, dat zou aangewend worden voor het

[0:46:21] afwaarderen van landbouwgrond, het opkopen van landbouwbedrijven en organisatie consultancy en

[0:46:27] zo. Dus de BBB is er heel erg voor om, als het gaat om die 500 miljoen euro, als het gaat om die

[0:46:35] om zoveel mogelijk van dat geld ook te laten landen op de boerenerven.

[0:46:41] En als dat geld serieus landt op de boerenerven, dan...

[0:46:45] Ik heb dat gisteren of hiergisteren nog eens uitgerekend,

[0:46:47] maar dat zijn dan bedragen die per boer uitkomen op 30, 40, 50.000 euro.

[0:46:53] Dat is wel serieus geld.

[0:46:57] U hebt geen interrupties meegegeven.

[0:46:59] U hebt de vijfde ook al gebruikt, omdat er een dubbele tussen zat.

[0:47:03] U komt dadelijk ook nog aan de beurt, mevrouw Pot.

[0:47:05] Meneer Holman, nieuw sociaal contract.

[0:47:10] Dank u wel, voorzitter.

[0:47:11] Een paar onderwerpen aan de orde stellen.

[0:47:13] Een aantal zijn ook al door mijn collega's genoemd.

[0:47:15] Dus die kan ik misschien kort over zijn.

[0:47:17] Ik wil het eerst hebben over diertransporten.

[0:47:20] Hoe kijk je daar naar?

[0:47:21] Wij waren in Zwitserland met elkaar op reis.

[0:47:25] En dat was intrigerend.

[0:47:26] En ik vond het heel verrassend hoe ze in Zwitserland tegen materie aankijken.

[0:47:31] Hoe je daar aankijkt tegen voedselvoorziening.

[0:47:34] Maar het meest bijzondere was wel dat ze in Zwitserland in de grond hebben staan,

[0:47:39] dat de overheid verplicht is om voor de boeren te zorgen dat ze goed inkomen hebben.

[0:47:44] Wat ook interagerend was is hoe zij tegen voedsel aankijken en hoe daarmee omgaan.

[0:47:49] En dat kwaliteit en gezond heel hoog in het vaandel staan.

[0:47:54] Als je met die bril kijkt naar diertransport, en dan kijk je wat is het belang van de veehouderij?

[0:48:00] Is het van belang dat er duizenden diertransporten zijn...

[0:48:04] ...kriskras door Europa, alle kanten op?

[0:48:06] Is het van belang dat je koeien uit Tsjechië naar Nederland haalt...

[0:48:10] ...om hier gemolken te worden omdat ze nog net goedkoop zijn?

[0:48:13] Is het van belang dat je kalven naar Ierland haalt...

[0:48:15] ...omdat je ze daar voor vijf euro kunt kopen...

[0:48:17] ...omdat ze niet weten waar ze er mee heen moeten?

[0:48:21] Je kunt ook kijken naar dierwelzijn.

[0:48:23] In welke mate is er sprake van dierwelzijn als een dier op transport komt?

[0:48:27] Je kunt het ook bekijken als een ethische discussie.

[0:48:30] Hoe gaan we met dieren om?

[0:48:33] Je kunt het ook bekijken vanuit voedselvoorziening, voedselzekerheid.

[0:48:37] Wat is voedselzekerheid?

[0:48:39] En als je 300 procent zelfvoorzienend bent voor varkensvlees, in Europa 123 procent.

[0:48:46] Wat is dan het probleem van varkensvlees in Europa?

[0:48:52] Ik noem maar iets.

[0:48:53] Je kunt het ook hebben over het risico van dierziekten.

[0:48:55] Straks daarover nog meer.

[0:48:56] Je kunt er ook hebben, dat zag je net ook al, over een exegese van wetgeving of de exegese

[0:49:03] van een hoofdlijnakkoord.

[0:49:05] Een discussie over het nationale kop vind ik een relevante, dat gaan we nog vaak krijgen,

[0:49:09] dat gaan we weer mee, maar een discussie over het nationale kop, over dit issue, vind ik

[0:49:14] een non-discussie.

[0:49:16] Het is niet waard om daar een discussie over te voeren.

[0:49:21] Als je anders kijkt, ik zou de minister willen vragen, met de punten die ik heb genoemd.

[0:49:25] Zou u willen, bent u bereid, is de minister bereid om een andere visie op diertransport

[0:49:32] te maken vanuit een ander invalshoek van de uitgangspunten die ik net heb genoemd.

[0:49:38] En een argument dat ik daaraan wil toevoegen is dierziekte.

[0:49:42] Zijn wij ons bewust welke sprake er is van dierziekte bij dieren, maar ook naar mensen

[0:49:47] toe?

[0:49:48] Kijk wat er allemaal is geweest, corona, ja dat is ons overkomen, maar dat kan gerelateerd

[0:49:54] aan welk dier dan ook op enige manier overkomen.

[0:49:57] Met allemaal, nou de jongsten misschien niet, maar 2001,

[0:50:01] één kalfje uit Ierland die veroorzaakte hier mond- en klauwzier.

[0:50:04] Wat voor gevolgen waren dat?

[0:50:06] In Duitsland heerst grote mate varkenspest vrij dichtbij.

[0:50:10] Wordt wel veroorzaakt door wilde varkens.

[0:50:14] Maar toch, zijn we ons dat bewust?

[0:50:17] De grootste ramp voor de Nederlandse veehouderou zou zijn

[0:50:20] dat wij hier weer enig andere vorm van dierziekte krijgen,

[0:50:24] dat bijvoorbeeld door varkenspest of de mond-in-klauwzeer

[0:50:27] de helft van de veestapel geruimd zou moeten worden,

[0:50:31] of dat in Amerika, bij de vogelgriep, die overslaat naar mensen,

[0:50:35] danig in de milde variant, maar dat kan ook anders zijn.

[0:50:37] Een heel groot argument om diertransport in grote mate aan banden te leggen,

[0:50:43] is gezondheidsrisico bij mens en dier.

[0:50:45] En dan kijk je toch even iets anders aan,

[0:50:47] En dan vind ik een discussie of je 20 uur in een vrachtwagen mag zitten...

[0:50:51] of 25 uur of 8 uur echt een nondiscussie.

[0:50:57] Voorzitter, de prikker.

[0:51:00] Ja, ik sluit aan bij een aantal collega's hiervoor.

[0:51:04] Ik vraag me af waarom de minister nu toch weer een nieuwe discussie wil...

[0:51:09] terwijl de discussie aardig gevoerd is.

[0:51:13] Ik zou voor willen stellen, een beetje in lijn met wat de heer Van Kampen zegt.

[0:51:17] Ga gewoon het wetgevingsproject in, ga uit van geen gebruik meer van de veeprikker...

[0:51:24] en laat ons overtuigen in het consultatieproces door boeren, veeatsen, LTO-bestuurders...

[0:51:31] of het daadwerkelijk nodig is om op een of andere manier gebruik te maken van de veeprikker.

[0:51:37] Komt er een overtuigend verhaal van wie dan ook, dan ben ik...

[0:51:41] En dan zijn wij, denk ik, al in meerderheid in de Kamer wel bereid om dat wel overwogen te bekijken

[0:51:46] en eventueel die uitzondering te maken.

[0:51:52] Voorzitter, en als laatste dan toch nog het convenant, aansluitend bij ook wat een aantal hebben gezegd.

[0:51:59] De waardevolheid van de convenant vind ik dat verschillende partijen in de keten overeenstemming bereiken met.

[0:52:08] En ik vind het veel sterker dat partijen overeenstemming bereiken...

[0:52:13] dan dat wij als overheid wetgeving moeten verorderen op grond waarvan je wat doet.

[0:52:17] Dank u wel, meneer Holmon.

[0:52:18] En de laatste vraag, voorzitter, aansluitend aan mevrouw Vedder...

[0:52:22] van nu we geen geld meer hebben, nu we relatief weinig geld hebben...

[0:52:26] hoe ga je dierwaardige welzijn binnen de confinant organiseren?

[0:52:30] Dank u wel.

[0:52:31] Dank u wel, meneer Holmon, voor uw inbreng namens het nieuwe sociaal contract.

[0:52:35] Dat is een interruptie voor mevrouw Vedder.

[0:52:37] Ja, dat is uw laatste, uw vijfde.

[0:52:39] Dus dat is het pieretje, zoals we dat nu noemen.

[0:52:45] Ja, voorzitter, dat...

[0:52:48] Ik sluit me natuurlijk aan bij de laatste vraag van de heer Ohlman...

[0:52:51] maar het zinnetje nu we geen geld meer hebben...

[0:52:53] triggert me toch wel een beetje.

[0:52:54] Want nu we geen geld meer hebben, daar was de NSC zelf bij.

[0:53:00] Ook de NSC heeft daar de handtekening onder gezet...

[0:53:02] dat we nu geen geld meer hebben.

[0:53:04] Dus als die doelen zo belangrijk zijn...

[0:53:08] Gaat de NEC dan samen met het CDA optrekken om nog een poging te doen om het een en ander te repareren?

[0:53:14] Om dat geld toch weer beschikbaar te krijgen voor dierwaardigheid en voor de verduurzaming van de agrarische sector?

[0:53:22] Ja, die had ik kunnen aanzien komen.

[0:53:26] Nou, dan toch maar een Van Kampentje, die het al een keer eerder heeft beantwoord op soortgelijke vragen.

[0:53:34] En daar wil ik het in die zin bij laten.

[0:53:37] Nee, de harde constatering is dan dat de doelstelling heel groot is,

[0:53:41] maar dat de middelen daarvoor beperkt zijn, laat ik het daarbij laten.

[0:53:45] En ik heb twijfel of wij de doelen die we voor ogen hebben, wel kunnen halen.

[0:53:50] En als dat niet zo is, of de minister, en dat is dan een vraag,

[0:53:53] kans ziet om werkelijk te realiseren wat we voor ogen hebben.

[0:53:57] En zo niet van, ziet ze dan ruimte om het op een andere manier te organiseren.

[0:54:04] Ik hou wel luisteren naar de inbreng van de partij voor de dieren.

[0:54:06] Mevrouw Ouwehand.

[0:54:07] Voorzitter, dank u.

[0:54:08] Wilt u mij een seintje geven als ik nog maar een minuutje heb?

[0:54:11] Een minuutje, dat zal ik doen, ja.

[0:54:13] Fijn, dank u wel.

[0:54:14] Voorzitter, de verkiezingsuitslag voor de dieren, heel slecht nieuws.

[0:54:20] En de dieren zijn tijdens de formatie, toen er nog helemaal geen sprake was van welk akkoord dan ook,

[0:54:25] en de Welderheid het gedweep werd met zogenaamd extra parlementair,

[0:54:30] al keihard voor de bus gegooid.

[0:54:32] Er was in de wet geregeld dat er een einde zou komen aan de bio-industrie.

[0:54:35] dat er zou toegewerkt worden naar een veehouderij waarbij er respect is voor wat dieren nodig hebben.

[0:54:44] Ik bedoel, het is al dramatisch dat je gevokt wordt om te eindigen in een slachthuis.

[0:54:49] En het minste, en daar was heel Nederland het over eens, kabinetten ook,

[0:54:54] het minste dat je dan kan doen is zorgen dat de omstandigheden waaronder de dieren leven,

[0:54:58] tussen geboorte en slacht, dat die in elk geval niet zijn om je ogen uit je hoofd te schamen.

[0:55:04] Dat was geen slordig amendement van mevrouw Vestering, dat was gewoon heel duidelijk.

[0:55:09] We laten dieren niet meer creperen in die systemen.

[0:55:12] We gaan voortaan het systeem aanpassen aan wat dieren nodig hebben.

[0:55:17] Dat is uit de wet gehaald en daar zijn regels voor teruggekomen die de toekomstige minister

[0:55:23] — we wisten toen nog niet wie dat zou worden — de opdracht zou geven om met algemene

[0:55:29] maatregelen van bestuur te komen, om hetzelfde doel te halen.

[0:55:33] Iedereen weet dat dit een route is met heel veel onzekerheden.

[0:55:38] En wat we nu zien, is dat er een minister zit die geleverd is door de boer-burgerbeweging.

[0:55:45] En dan hebben we toch feitelijk een ministerie van de agro-industrie.

[0:55:48] Het spijt me dat ik het moet zeggen.

[0:55:50] En we hebben meteen op de dag dat zij beedigd is daar vragen over gesteld.

[0:55:54] Hoe gaat dat met die belofte aan de dieren?

[0:55:56] Hoe gaat dat met die zogenaamde belofte van een dierwaardige veehouderij?

[0:56:00] De antwoorden stelden niet gerust.

[0:56:03] De minister had in de hoorzitting al tegen de Kamer gezegd dat ze het idee hadden dat

[0:56:08] het leiden van dieren soms wat erger wordt voorgesteld dan daadwerkelijk het geval is.

[0:56:12] Het tegenovergestelde is het geval.

[0:56:15] Wakker Dieren heeft nog een rapport uitgebracht.

[0:56:17] 46 miljoen dieren per jaar halen het slachthuis niet eens.

[0:56:21] Dat is het vergassen van kuikens waar de sector geen verdienmodel van kan maken.

[0:56:26] En dat zijn meer dan twintig miljoen dieren die geen zorg krijgen en gewoon creperen en

[0:56:33] aan hun lot worden overgelaten.

[0:56:35] Die komen niet eens levend de stal uit.

[0:56:38] Het is niet dat dierenleed erger wordt voorgesteld, het is dat het structurele leiden van dieren

[0:56:43] voortdurend wordt verzwegen.

[0:56:45] En doodgezwegen en verhult.

[0:56:46] We mogen niet eens meer stroomstootwapen zeggen als het aan de BBB ligt.

[0:56:51] We moeten het hebben over wat er met deze dieren gebeurt.

[0:56:53] En nu is de grote vraag wat er precies in dat coalitieakkoord staat, een nog dierwaardiger

[0:57:00] veehouderij.

[0:57:01] Nou, de veehouderij is op dit moment helemaal niet dierwaardig, maar vooruit.

[0:57:04] Als de VVD zegt tegen de minister, ga daarmee aan de slag, dan is wel de grote vraag dat

[0:57:09] andere punt dat in het coalitieakkoord staat, die nationale koppen, kan de minister daar

[0:57:14] klare wijn over schenken als zij aan de slag gaat met die ANVB's?

[0:57:19] Betekent dat voor haar dat Nederland op geen enkele manier ook maar een grammetje verder

[0:57:23] mag gaan dan de Europese regels voorschrijven?

[0:57:27] Dat moeten we vandaag wel helder krijgen.

[0:57:29] Het is een groot gevaar voor de dieren dat deze minister de scepters waait en dat ze

[0:57:36] schermt met nationale koppen, dat ze schermt met we gaan weer even naar de sector luisteren.

[0:57:41] Er zijn gewoon jarenlange discussies gevoerd, er liggen Kamermeerderheden.

[0:57:45] Dat stroomstootwapen, daar zouden we hier geen seconde meer over moeten hebben, dat wetsvoorstel

[0:57:49] moet naar de Kamer.

[0:57:50] Dat is namelijk klaar.

[0:57:52] En de hele Kamer heeft erom gevraagd.

[0:57:54] Stuur op.

[0:57:55] Hetzelfde geldt voor het verlagen van de slachtsnelheden.

[0:57:58] We hebben allerlei Kamervragen gesteld.

[0:58:00] Ik vraag aan de minister.

[0:58:01] Heeft u er kennis van genomen dat de Kamer heeft gezegd dat die slachtsnelheid moet naar

[0:58:05] beneden?

[0:58:06] Ja, zegt ze.

[0:58:07] Dan vraag ik.

[0:58:08] Gaat u dat doen?

[0:58:08] Nee.

[0:58:10] Gewoon nee.

[0:58:10] Ik las een interview met de voorzitter van de pluimveesector, Gert-Jan Oplaat, die was

[0:58:16] heel blij met deze positieve toon van de minister.

[0:58:20] U hebt nog maar één minuut, mevrouw.

[0:58:22] Voorzitter, dank u wel.

[0:58:23] Eén minuut voor zoveel dieren.

[0:58:26] We hebben allerlei vragen gesteld en de minister zegt de hele tijd, nee, ga ik niet doen, ik

[0:58:32] ga naar de sector.

[0:58:33] Het aanpakken van stalbranden is als prioriteit verdwenen uit de LNV-begroting, dat er met

[0:58:39] eenden wordt gegooid als ze uit een armzalige stal naar de slag moeten.

[0:58:43] We hebben er vijf jaar geleden al beelden van gezien.

[0:58:45] Ik zeg, gaat u het aanpakken?

[0:58:46] Nee, dat kan de sector wel oplossen.

[0:58:48] Dat is onvoorstelbaar.

[0:58:49] En over dat lijden van dieren in de stallen, neem de biggensterfte.

[0:58:53] In 2009 zei minister Verburg al, die sterfte is te hoog.

[0:58:57] Dat moet worden opgepakt, maar dat laat ik aan de sector.

[0:58:59] Ze krijgen tien jaar de tijd.

[0:59:00] We zijn vijftien jaar verder en de biggensterfte is gestegen.

[0:59:05] De sector is niet de oplossing.

[0:59:08] Deze Kamer zal de minister door de orde moeten roepen, want die paar stapjes die we vooruit hebben gezet,

[0:59:13] die mag deze minister niet terugzetten.

[0:59:15] We gaan niet dertig jaar terug als het gaat om het beschermen van dieren.

[0:59:20] Dank u wel, mevrouw Ouwehand.

[0:59:23] Ik heb een punt van orde.

[0:59:24] Een punt van orde?

[0:59:25] Ja, want ik kan mij voor een heel groot deel vinden in het betogen van mevrouw Ouwehand.

[0:59:30] Ik waardeer haar gepassioneerdheid ook enorm, maar ik ging heel even aan op het begin van haar betoog.

[0:59:35] want volgens mij hebben we het niet nodig in deze Kamer

[0:59:37] om de minister aan te wrijven dat ze de minister van de agro-industrie is.

[0:59:40] Volgens mij valt er genoeg te zeggen over het beleid

[0:59:43] zonder dat we persoonlijk ministers of andere bewindspersonen gaan aanvallen.

[0:59:48] Waarvan achten?

[0:59:49] Ik heb het toegelaten omdat ik vind dat we hier te watterig met elkaar omgaan.

[0:59:53] Ik vind dat een Kamer, dat alles moet ik zeggen,

[0:59:55] deze minister is niet van suiker, dat is een sterke minister

[0:59:58] en ze verroerde ook helemaal geen vin, ze bleef rustig zitten.

[1:00:02] En als ik dat merk, dan vind ik ook dat het gewoon door moet kunnen gaan.

[1:00:05] Iedereen moet... We leven niet in Noord-Korea, maar het is goed dat u het gezegd heeft.

[1:00:09] Maar mevrouw Ouwehand mag dat vinden en zeggen, want dat is haar mening en dan mag dat.

[1:00:13] En dat wil niet zeggen dat dat een feit is inderdaad. Dat ben ik me niet eens.

[1:00:18] Mevrouw Pot, u bent aan de beurt.

[1:00:30] Gelijk helemaal van me apropos, voorzitter.

[1:00:33] En ik moet even aan het begin zeggen dat ik zometeen even weg moet naar de Plenaire Zaal,

[1:00:37] want daar word ik ook nog verwacht voor een debat.

[1:00:39] Dat heeft verder niets te maken met mijn interesse, dan wel desinteresse, voor dit debat.

[1:00:43] Dat vind ik hartstikke belangrijk.

[1:00:44] Dan wensen we u daarmee alvast veel succes dadelijk.

[1:00:46] Dank u wel.

[1:00:47] Als de tijd gaat lopen.

[1:00:48] Voorzitter, dieren die opeengepakt in stallen of hokken zitten.

[1:00:53] Zo dicht op elkaar dat ze elkaar verwonden en in hun eigen stront moeten liggen.

[1:00:58] Het staat veel mensen tegen.

[1:00:59] Ook die mensen die gewoon een stukje vlees eten.

[1:01:02] Dat dat deel uitmaakt van de manier waarop vlees en zuivel in Nederland op het bord komt.

[1:01:08] In 2022 gaf 60 procent van de Nederlanders aan in meer of mindere mate af te willen van

[1:01:12] de bio-industrie.

[1:01:14] En laten we wel zijn, dat kunnen we ook gewoon.

[1:01:16] In de loop van de tijd hebben we een einde gemaakt aan legbatterijen en aan de plofkip

[1:01:20] in supermarkten.

[1:01:21] Omdat we simpelweg vonden dat dieren waardig behandeld moeten worden en dat ze geen fabrieksproduct

[1:01:26] zijn.

[1:01:27] De reactie van deze minister op voorstellen om de bio-industrie uit te faseren zijn weinig

[1:01:31] bemoedigend.

[1:01:32] En nu is er gelukkig, na vele moties en tientallen jaren, eindelijk een wet aangenomen die ervoor

[1:01:36] zorgt dat de veehouderij dierwaardig wordt.

[1:01:39] En iedereen zal eraan bij moeten dragen, boeren, keten en overheid.

[1:01:44] En dat je de euro maar één keer kan uitgeven, wil je dat zo efficiënt mogelijk doen.

[1:01:47] En daarom is er bij die wet ook een amendement ingediend.

[1:01:50] We hadden het er al even over om de

[1:01:51] transitie naar een dierwaardige veehouderij deels te betalen van het transitiefonds.

[1:01:56] Maar zonder dat transitiefonds moeten boeren roeien zonder riemen.

[1:02:00] En daarom richting de minister.

[1:02:01] Wie gaat er nou opdraaien voor die overheid bijdragen?

[1:02:04] nu het kabinet de portemonnee uit het raam heeft gegooid.

[1:02:07] Wordt dat alleen de boer?

[1:02:10] Geld is niet het enige probleem.

[1:02:12] Er is een ander dieperliggend probleem in de bio-industrie, en dat is haast.

[1:02:16] Haast bij het laden van dieren.

[1:02:18] Haast bij het halen van dieren, wanneer de temperatuur eigenlijk te hoog is.

[1:02:21] Haast, haast, haast.

[1:02:23] Door de hele keten is sprake van hoge leveringsdruk en gebrek aan marges.

[1:02:28] Kippen moeten nu naar de slacht, want een nieuwe lading, kuiken, staat alweer voor de deur.

[1:02:32] En deze hoge tijdsdruk maakt het ook lastiger voor de NVWA haar werk te doen als er iets misgaat.

[1:02:38] Herkent de minister dat haast een logisch gevolg is van de bio-industrie?

[1:02:43] En is zij bereid op een rijtje te zetten welke stappen er gezet kunnen worden om in de hele

[1:02:48] keten meer marge in te bouwen?

[1:02:51] Voorzitter, ik wil hierbij graag aansluiten bij de opmerkingen van collega's eerder die

[1:02:55] een punt maakten over het gebruik van stroomstootwapens in het transport van varkens.

[1:02:59] De minister wil nu nogmaals in gesprek gaan met de sector, die al zo vaak heeft laten

[1:03:05] zien dat ze de fout ingaat en die, zo zagen we ook een paar maanden geleden weer, maar

[1:03:09] weinig reflectievermogen toont waar het deze misstanden aangaat.

[1:03:14] Kan de minister aangeven waar zij het idee vandaan haalt dat gesprekken deze keer wel

[1:03:18] gaan helpen?

[1:03:20] En voorzitter dan de kalverhouderij.

[1:03:22] Kalfjes worden op jonge leeftijd weggegist bij hun moeder om verscheept te worden naar

[1:03:26] Nederland.

[1:03:26] De kalfjes worden platgespoten met antibiotica door het gebrek aan moedermelk, wat normaal

[1:03:33] hun immuunsysteem versterkt.

[1:03:35] Als restproduct van de melkveehouderij worden kalfjes ook in Nederland op jonge leeftijd

[1:03:39] op transport gezet om vet gemest te worden.

[1:03:42] Dat zorgt weer voor mestproductie en stikstof wat onze natuur en water vervuilt.

[1:03:46] Een fractie van de geslachte dieren wordt in Nederland geconsumeerd, terwijl de rest

[1:03:49] wordt verscheept naar andere landen.

[1:03:51] De Kamer heeft moties aangenomen om bij de inrichting van de kalversector te koersen

[1:03:55] op de omvang en de belangen van de Nederlandse melkveehouderij.

[1:03:59] Zo stoppen we veel gesleep en ellende.

[1:04:01] Daar is alleen nog geen werk van gemaakt.

[1:04:03] Kan de minister toezeggen voor het einde van het jaar een plan van aanpak te presenteren

[1:04:06] voor de kalverhouderij?

[1:04:09] Voorzitter, haast in de keten, stroomstootwapens en andere mishandelingen in de transport en

[1:04:13] een kalverhouderij die op geen enkele manier houdbaar is in de huidige vorm in Nederland.

[1:04:17] Het zijn allemaal uitwassen van de bio-industrie waar mensen in Nederland niet op zitten te

[1:04:21] wachten en waar we concrete stappen de goede kant op kunnen zetten.

[1:04:24] Bijvoorbeeld met de wet dierwaardige veehouderij.

[1:04:27] Voor D66 is het van belang dat deze wet echt gaat helpen het leven van dieren beter te maken.

[1:04:32] Daarbij zijn een aantal zaken cruciaal in de uitwerking van de onderliggende wetgeving,

[1:04:36] de ANVB's.

[1:04:37] Kan de minister bevestigen dat bij de uitwerking van de ANVB's er onafhankelijk en wetenschappelijk

[1:04:42] wordt getoetst op basis van het concept dierwaardige veehouderij, uitgewerkt door de Raad voor

[1:04:47] Dierenaangelegenheden en de Universiteit Utrecht, zoals het amendement Teert de Groot en Van

[1:04:51] Kampen stelt?

[1:04:53] Kan zij ook bevestigen dat er maatregelen komen voor de hele keten, van boer tot supermarkt?

[1:04:57] En kan ze bevestigen dat er een onafhankelijke autoriteit wordt opgezet die toeziet op het

[1:05:01] proces?

[1:05:02] Voorzitter, met alleen praten komen we er niet, en ook niet met mooie woorden.

[1:05:06] Geef de sector de handvatten die het nodig heeft, met geld en een visie voor de hele

[1:05:10] keten.

[1:05:11] Dank u wel.

[1:05:12] Dank u wel.

[1:05:13] Mevrouw Pots, voor uw indring naar ons democraten66.

[1:05:17] Dan zou ik graag ook even het woord willen voeren als woord voor de dierenwelzijn van de PvdA.

[1:05:21] Dus ik draag het voorzitterschap over aan onze ondervoorzitter sinds vandaag, meneer Van Kampen.

[1:05:27] Proficiat nog.

[1:05:30] Dank u meneer Graus. U heeft het woord. Vijf minuten meneer Graus van de Partij voor de Vrijheid.

[1:05:36] Dank u wel meneer de voorzitter.

[1:05:38] Het stroomstootwapen, want het is wel teweeg een wapen.

[1:05:40] Het moet ook onder de wapenwet vallen.

[1:05:42] Ik heb met een oud rechter gesproken.

[1:05:43] Als een oud vrouwtje het op zak heeft om zich te weren tegen drie hufters die haar willen overvallen,

[1:05:49] is in een stroomstotwapen dat vrouwtje strafbaar.

[1:05:52] Dat is te gek voor woorden.

[1:05:53] Onschuldige dieren die hypersensitief zijn, gevoeliger dan we allemaal bij elkaar,

[1:05:56] meer gevoelsintuigen, veel gevoeliger, dat mag het wel.

[1:06:00] Onschuldige weerloze dieren zou het wel tegen gebruik mogen worden, dat wapen.

[1:06:04] Dat is te gek voor woorden.

[1:06:05] Dat kan ook nooit zo bedoeld zijn, dat heeft ook niets met nationale koppen te maken.

[1:06:09] Mijn fractievoorzitter heeft bij die onderhandelingen gezeten.

[1:06:11] Als hij wist dat onder het nationale koppen dierenmishandeling was verstaan of het gevaar

[1:06:17] vervolgd stond en voedselzekerheid was, was hij er nooit meer gehoord gaan, want hij behandelde

[1:06:21] zijn kat als kinderen.

[1:06:22] Dat was onmogelijk geweest.

[1:06:23] Dit heeft te maken met dierenmishandeling, dus een strafbaar feit heeft nul met nationale

[1:06:28] koppen te maken.

[1:06:29] Eindoefening.

[1:06:30] Dus zo staan we er even in, daar weet iedereen het ook.

[1:06:33] Ik slui me voor de rest aan bij Van Kampen, bij de VVD, wat aangaande de lange afstandtransporten.

[1:06:38] Wij hebben sowieso gezegd, ga over naar karkasvervoer.

[1:06:41] Waarom moet je dat doen?

[1:06:43] Een dier dat niet meer wil staan... Dat wil ik even adresseren, meneer Pierik.

[1:06:47] ...dat niet meer vervoerd wordt...

[1:06:48] Ik heb vroeger meegemaakt met calcium-magnesium-infussen.

[1:06:51] Als een koe niet meer in de benen kon komen, probeerden ze dat.

[1:06:55] Als er andere oorzaken waren en een dier niet meer kan of wil lopen,

[1:06:58] want ook een dier heeft zelfverschikkingsrecht,

[1:07:00] dan dient het dier niet meer vervoerd te worden.

[1:07:03] Dan moet het dier geëuthaniseerd worden

[1:07:06] door een dierarts zonder verder economisch gewin.

[1:07:09] Dat dier moet zo vlug mogelijk uit Leiden worden verlost.

[1:07:11] Dus daarvan ook acten.

[1:07:14] Het ritueel martelen, wil ik nog even zeggen,

[1:07:15] toen mevrouw Ouwehand er tegen begon,

[1:07:17] tegen mijn fractievoorzitter,

[1:07:18] de algemeen politieke beschouwers,

[1:07:19] en tegen ritueel martelen van dieren.

[1:07:22] De slagsnelheid moet omlaag.

[1:07:23] Dat was allemaal al afgetekend.

[1:07:25] Ik vind het heel erg dat ik het allemaal moet gaan herhalen.

[1:07:27] Allemaal dingen waar we de afgelopen 18 jaar

[1:07:29] onze tering voor hebben gewerkt.

[1:07:31] En alles wordt langzamerhand teruggedraaid.

[1:07:33] Daar heb ik echt geen zin in.

[1:07:34] En wij willen zelfs dat de rechten van dieren als wils onbekwame in de grondwet komen.

[1:07:39] En de Partij voor de Dieren wil dat ook.

[1:07:41] Ik was samen met voormalig Kamerlid Wassenberg bezig met een initiatiefwet daarvoor.

[1:07:48] En terzakendeskundigen van de Raad voor Dieren aanlegden gevoord dat de volgende punten lijden moet zijn.

[1:07:52] Erkenning van de intrinsieke waarden.

[1:07:54] Goede gezondheid, veterinaire regie en zorg.

[1:07:56] Goede omgeving, voeding.

[1:07:58] En dieren moeten natuurlijk erachter komen want dan hebben wij ze van pijn.

[1:08:00] Dat zijn terzakendeskundigen.

[1:08:01] Iedereen die hier zegt dat een dier dat niet meer kan lopen een stroomstoot moet verdienen,

[1:08:06] wat je aan een heufter moet doen, die een oud vrouwtje de tas afpakt,

[1:08:09] en iedereen die een dier wil aandoen, die is niet ter zaken deskundig.

[1:08:12] En die heeft ook geen recht van spreken.

[1:08:13] Dus er zijn alleen maar artsen die dit kunnen zeggen.

[1:08:16] Die hebben niet voor niks vaak acht tot twaalf jaar gestudeerd,

[1:08:18] die mensen minimaal zes jaar, hè.

[1:08:19] Daar zit geloof ik nog een dierarts op de tribune, hè.

[1:08:23] Dus ondanks dat de boeren hun best doen, blijven er heel grote misstanden aan het licht komen.

[1:08:28] met invangen, laden, lossen tijdens transport, verzamelplaatsen en slachthuizen.

[1:08:32] We hebben daar zelfs aangifte van gedaan, ook met meneer Wassenberg van de Partij voor de Dieren.

[1:08:36] Daar werd een slachthuis gesloten, een verzamelplaats was stilgelegd.

[1:08:39] Ik heb geen boer meegemaakt die ons erop veroordeeld heeft.

[1:08:42] Die zeggen wij moeten goed voor de dieren zorgen en zodra ze op transport gaan dan gebeurt van alles een slachthuis.

[1:08:46] Dan is dat schandalig, want wij hebben geprobeerd om zo goed mogelijk voor die dieren te zijn.

[1:08:50] Boeren vinden dat ook allemaal niet om aan te zien.

[1:08:52] Ik heb nog nooit een boer gehad die daar boos aan werd tegen ons. Nooit.

[1:08:56] 99% van de biggestaarten schijnen steeds routinematig en onverdorven te worden geamputeerd, ondanks het verbod vanaf 1991.

[1:09:02] Waarom treedt de NVWA dan niet tegenop?

[1:09:05] En ik wil toch iets zeggen over de wolf.

[1:09:07] Want vrijwel alle doodgebeten schapen stonden niet achter een wolverend raster.

[1:09:11] En als er wel een raster was, bleek dat onduidelijk.

[1:09:14] Geschepende schaapskuddes, wat heel raar is.

[1:09:15] En ook vrienden van mij, die hebben een paar van die grote honden rondlopen van die Eurydicien Ridgebacks.

[1:09:20] Die hebben nooit ergens last van.

[1:09:22] Dus het wiel is al uitgevonden en graag actie van de regering.

[1:09:25] Want we hebben de wolf als predator ook heel sterk nodig.

[1:09:28] Want we hebben de vos eeuwenlang bejaagd.

[1:09:30] En kijk maar, op een gegeven moment van overlast kregen we ganzen.

[1:09:33] En daar hebben de boeren veel meer schade last van gehad dan wat dan ook.

[1:09:35] En wat ook het rare is, dat bijvoorbeeld olifanten, botswana, tijgers en indiën, nelpen en tanzaniën,

[1:09:43] die richten veel meer schade aan die paar wolven hier, zeker ten opzichte van BNP.

[1:09:46] En toch vinden verreweg de meeste Nederlanders, ook Kamerleden en ook ministers, dat die dieren niet mogen worden doodgeschoten.

[1:09:52] Ja, dat is te gek voor woorden. Blijf allemaal in je eigen achtertuin kijken, jongens, dan ga je daarmee moeien.

[1:09:57] Ik wil het nog even hebben over het blauwtongvirus. Ik moet snel zijn, zie ik.

[1:10:00] 60.000 schapen gestorven aan het blauwtongvirus. Verschrikkelijk terg en langzaam bedood.

[1:10:05] De wolf dood sneller. Maar daar hoor je bijna niemand over.

[1:10:08] Hier bleken ook de vaccins niet afdoende.

[1:10:10] Ik heb gewaarschuwd in 2007 antibioticaresistentie door het overmatige gebruik van antibiotica.

[1:10:15] Ik heb gewaarschuwd voor snellere virusmutatie door overmatig te vaccineren.

[1:10:19] Ik heb het allemaal vanaf 2007.

[1:10:20] Ik kwam uit de veterinariënfarmacie vandaan.

[1:10:22] Ik wist er iets meer van af dan de gemiddelde.

[1:10:24] En er worden nog steeds honderdduizenden schapen lammer ritueel gemarteld.

[1:10:29] Daar hoor je ook bijna niemand over.

[1:10:30] Nee, de wolf, de wolf, de wolf.

[1:10:31] Altijd moet er een zondebok gevonden worden in dit landje hier.

[1:10:35] En wolven eten liever wild dan vee.

[1:10:42] En die worden ook overmatig afgeschoten.

[1:10:43] en dan moeten ze zich gaan vergrijpen aan dieren.

[1:10:46] Ik wil voor de rest, tot slot, inderdaad, CO2-vergassing,

[1:10:49] daar moet iets aan gebeuren, dat is een hele nare dood.

[1:10:52] En hoe staat het met de pilots van onze boeren?

[1:10:54] Klaas en zijn vergorp is het pikletvolgsysteem

[1:10:57] en ook een trek-en-tree-systeem en een voersysteem tegen staartbijten.

[1:11:02] Daar zou ik nog graag een reactie op krijgen.

[1:11:03] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[1:11:04] Dank u wel voor uw bijdrage, meneer Gaus.

[1:11:06] En ik draag het voorzitterschap weer terug aan u over.

[1:11:09] Dank u wel, meneer Van Kampen voor het waarnemen.

[1:11:12] Even weer terug in de rol als voorzitter.

[1:11:15] Ik wil de minister vragen hoe lang zijn wensjes gorsen,

[1:11:20] ter voorbereiding van de... 25 minuten?

[1:11:29] Ja, precies zeker. Dat kan ook.

[1:11:31] Dan zijn we hier terug rond 16.15.

[1:11:34] Tot zo meteen.

[1:11:36] En voor degenen die dat doen, eet smakelijk.

[1:11:38] En een prettige sanitaire stop.

[1:39:49] Van harte welkom terug allemaal.

[1:39:51] We gaan verder met het commissiedebat.

[1:39:53] Dieren in de veehouderij.

[1:39:55] Oké, we gaan het woord aan mevrouw de minister geven en ik wil de minister vragen, mocht zij in blokjes werken, of wij die blokjes even vooraf mogen krijgen, want dan staan we iedere keer interrupties toe aan het einde van een blokje.

[1:40:07] En het zijn vier, het worden er ook geen vijf, maar het zijn vier interrupties, maar ook in verband met de tijd. Mevrouw de minister.

[1:40:16] Ja, we hebben ook vier blokjes.

[1:40:17] Vier blokjes? Ja.

[1:40:19] Zouden we de benaming van de blokjes van u mogen krijgen, mevrouw de minister?

[1:40:22] Zeker, voorzitter. We beginnen met het blokje Conferante AMVB.

[1:40:28] En vervolgens gaan we naar het blokje Veedrijver.

[1:40:32] En vervolgens naar het blokje Diergezondheid-Blauwton.

[1:40:37] En dan nog een blokje overig.

[1:40:40] Dank u wel, mevrouw de minister. En nu het woord.

[1:40:55] En nu het woord, mevrouw de minister.

[1:40:57] Dank, voorzitter.

[1:41:00] Even vooropgesteld, over dierenwelzijn laten geen misverstand over bestaan.

[1:41:06] Het welzijn van dieren is belangrijk.

[1:41:09] Dat is voor mij als minister van Landbouw belangrijk, maar ook dit kabinet vindt dierenwelzijn

[1:41:15] en de wijze waarop dieren in Nederland gehouden worden belangrijk.

[1:41:20] Daarbij vind ik dat we in Nederland ook een veehouderij hebben waar we trots op kunnen zijn.

[1:41:26] En dat zeg ik oprecht.

[1:41:28] Ons land is wereldwijd één van de voorlopers op het gebied van dierenwelzijn.

[1:41:34] en ook in de veehouderij is dat het geval.

[1:41:37] Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen stappen meer gemaakt kunnen worden.

[1:41:41] En daar gaan we ons ook de komende kabinetsperiode fors op inzetten.

[1:41:46] Ik hecht er wel aan dat beleid waar wij mee komen,

[1:41:49] dat dat uitvoerbaar en toepasbaar is op het boerenerf.

[1:41:53] Daar hebben we binnenkort ook nog een debat over.

[1:41:58] Daarbij, en dat blijkt vandaag ook wel weer uit het debat hier in de commissie,

[1:42:03] hebben we in het hoofdlijnenakkoord wel afgesproken dat we geen nieuwe nationale koppen op Europees

[1:42:09] beleid zullen implementeren en bestaande koppen daarbij zoveel mogelijk zullen schrappen.

[1:42:18] Op veel thema's maakt dat een dilemma, ook voor mij.

[1:42:23] Aan de ene kant is er de wens om de regels steeds strenger te maken en aan de andere

[1:42:28] kant willen we voorkomen dat er steeds stringentere wet- en regelgeving komt waarmee we ons

[1:42:34] onze boeren hogere regels opleggen dan de landen waarmee we zaken doen en waarbij we

[1:42:42] moeten concurreren bovenop Europese standaarden.

[1:42:46] Dit zijn hele complexe vraagstukken en dat vraagt ook om een gedegen afweging.

[1:42:54] Onze positie binnen Europa is daarin ook belangrijk.

[1:42:59] Bij nieuwe Europese regelgeving vind ik ook dat we oog moeten hebben voor de doeltreffendheid

[1:43:05] en de uitvoerbaarheid, maar daarnaast zal ik mij ook in de EU bij nieuw beleid inzetten

[1:43:12] voor dierenwelzijn.

[1:43:14] Dat is iets waar deze Kamer zich fors voor heeft uitgesproken en dat is ook iets wat

[1:43:18] ik belangrijk vind.

[1:43:20] Op die manier kunnen we het dierenwelzijn van dieren verbeteren en dat gebeurt niet

[1:43:25] alleen in Nederland, maar ook daarbuiten.

[1:43:28] Dat is in zowel het belang van de dieren zelf als van de veehouders.

[1:43:32] Tot slot wil ik in deze inleidende woorden benadrukken dat er ook vanuit de sector maar

[1:43:38] ook vanuit de keten in het verleden al veel initiatieven ook geweest zijn die flinke stappen

[1:43:47] gezet hebben.

[1:43:49] Ik vind dat we daar ook oog en waardering voor moeten hebben en dan noem ik even een

[1:43:53] aantal voorbeelden daarvan.

[1:43:56] Dat is bijvoorbeeld dat al het pluimvlees in de Nederlandse supermarkten inmiddels het

[1:44:00] beter leven keurmerk heeft van minimaal één ster.

[1:44:05] Via duurzame zuivelketen is ook hard gewerkt aan het verbeteren van

[1:44:10] diergezondheid, het reduceren van antibiotica gebruik.

[1:44:15] Maar bijvoorbeeld ook waar de zuivelsector zelf ook afspraken over heeft gemaakt.

[1:44:19] Het is het uitfaceren van de grupstal, omdat zij vanuit dierenwelzijns

[1:44:23] oogpunt het niet verantwoord vinden dat dieren aangebonden staan.

[1:44:28] Dus daar is een eigen uitfaceringsplan gekomen wat sinds 2018 geldt.

[1:44:34] De varkenssector is ook aan de slag, ook om het geleidelijk stoppen met staart couperen.

[1:44:41] En ja, we weten dat dat een zeer complex probleem is, maar er worden wel forse stappen gezet.

[1:44:46] Ik wil er ook oog voor hebben en ik waardeer de stappen die vanuit de sector zelf gezet

[1:44:51] worden.

[1:44:52] Want samen hebben we de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat het welzijn van dieren

[1:44:57] in de veehouderij gewaarborgd blijft.

[1:45:00] En nou ja, daar gaan we vandaag ook met elkaar over in debat.

[1:45:04] Dan wil ik nu graag over naar de beantwoording van de vragen.

[1:45:09] Ik sta nu, want dit is een soort inleiding,

[1:45:11] maar toch sta ik al twee interrupties toe voor mevrouw Boermeer en mevrouw Pot.

[1:45:17] Ja, voorzitter.

[1:45:19] De minister is nieuw, maar de Kamer is niet nieuw.

[1:45:23] Ik wil eigenlijk gewoon meteen antwoord op de vraag hebben.

[1:45:25] Gaat zij aangenomen moties van de Kamer uitvoeren, ja of nee?

[1:45:33] Ik ben hier omdat vier partijen mij gevraagd hebben op basis van een gesloten hoofdlijnenakkoord...

[1:45:41] of ik die opdrachten wil uitvoeren.

[1:45:43] En die neem ik serieus.

[1:45:44] En dat betekent soms met een nieuw kabinet en een nieuw regeerprogramma...

[1:45:50] dat er ook andere keuzes gemaakt worden.

[1:45:52] Dus ik kan niet per definitie zeggen dat met een nieuw kabinet...

[1:45:56] dat je alle in het verleden aangenomen moties uit gaat voeren.

[1:45:59] Maar daarvoor gaan we hier ook opnieuw het debat aan in de Kamer.

[1:46:04] Als het gaat om...

[1:46:06] Nou ja, die vragen zijn ook gesteld.

[1:46:08] Maar daar kom ik straks in de beantwoording op terug.

[1:46:10] Dus een beetje ingewikkeld om dat nu al op vooruit te lopen.

[1:46:14] Maar als het gaat om de invulling van de AMVB...

[1:46:16] die volgend jaar opgeleverd moet worden...

[1:46:19] ja, daar werken wij aan.

[1:46:21] En daar worden nu concrete stappen in gezet.

[1:46:24] Maar goed, ik weet niet of dat antwoord is op uw vraag.

[1:46:27] Maar nou, voorzitter, we hebben een discussie gehad over het stroomstootwapen.

[1:46:33] En er was eigenlijk alleen de BBB die de minister steunde in haar voornemen om dat niet te gaan verbieden.

[1:46:38] Dus ik zou wel graag antwoord willen hebben op de vraag.

[1:46:40] Gaat zij dat nou verbieden of nee?

[1:46:43] Mevrouw de minister.

[1:46:44] Ik denk dat dit in de beantwoording op de vragen in het blokje met Veedrijver,

[1:46:50] dat dit daarin uitgebreid aan de orde komt.

[1:46:55] Maar de minister zegt dat ze er dadelijk op terugkomt.

[1:46:58] Ja, weet ik.

[1:46:59] Maar als de minister zegt ik kom dadelijk op terug, komt ze dadelijk op terug.

[1:47:02] U gaat over de vraag, de minister gaat over de antwoorden.

[1:47:04] En daarmee basta.

[1:47:06] Mevrouw Pot en dan meneer Verkampen.

[1:47:09] Meneer Verkampen wacht ook.

[1:47:10] Gaat u ook wachten, mevrouw Pot?

[1:47:12] Nou, ik had eigenlijk een heel ander soort vraag.

[1:47:14] Dus dan laat ik het dan toch even nu proberen.

[1:47:17] Want de minister geeft aan dat ze heel veel waardering heeft,

[1:47:20] daar spreekt ze ook uit, voor de stappen die de sector zelf zet.

[1:47:24] Nou, dat is op zich natuurlijk ook prima, alleen zeg ik dan even heel flauw,

[1:47:27] voor waardering, ja, daar gaat de zon niet voor op, zeg maar.

[1:47:32] Mensen hebben soms ook wat anders nodig.

[1:47:34] En nou ben ik de afgelopen tijd als nieuwe woordvoerder op deze portefeuille

[1:47:38] heel veel op werkbezoek geweest.

[1:47:39] Onder meer ook bij bijvoorbeeld een bedrijf als Zonvarken,

[1:47:43] die het echt heel goed proberen te doen op het gebied van dierwaardigheid.

[1:47:46] En waar zo'n bedrijf heel vaak tegenaan loopt,

[1:47:48] is toch wel de kaders van het systeem zoals we het nu met elkaar hebben afgesproken.

[1:47:52] Als dit bedrijf vraagt om subsidie, of kijkt naar de uitbreiding van het bedrijf,

[1:47:59] dan wordt het vaak heel erg ingewikkeld om aan te tonen wat hij doet,

[1:48:03] omdat het nog niet bestaat.

[1:48:05] Omdat hij koploper is, omdat hij voorop loopt.

[1:48:08] Dus ik vraag me dan toch af, als de minister zoveel waardering heeft

[1:48:10] voor de pogingen die de sector zelf doet, wat gaat zij hier dan aan doen?

[1:48:16] Ik denk aan de 30-seconde redingen.

[1:48:26] Als het gaat om de invulling van dierwaardige veehouderijen...

[1:48:30] en dan gaan we richting 2040, daar komen ook een aantal pilots bij kijken.

[1:48:34] Ik kan me voorstellen dat deze initiatieven en koplopers...

[1:48:37] dat die kennis daaruit betrokken wordt.

[1:48:40] Ook de confinanspartners zijn daarover in gesprek.

[1:48:42] Hoe kunnen we dat per sector, hoe kunnen we daar invulling aan geven?

[1:48:48] Ik heb bilateraal wel een aantal van de confinanspartners gesproken, waaronder de dierenbescherming

[1:48:53] maar ook de sectoren zelf.

[1:48:56] Dat loopt goed en binnenkort heb ik ook met ze als echt confinanstafel een gesprek hierover.

[1:49:02] Ik heb er alle vertrouwen in dat dit soort koplopers bekend zijn en dat dat ook onderdeel

[1:49:11] kan zijn van de uitwerking van uiteindelijk het confinant en ook de AMVB.

[1:49:19] Ja, voorzitter, het spijt me, maar dat vind ik toch een beetje vaag.

[1:49:22] Weet je, als jij nu een koploper bent en je zit dit debat te kijken, dan denk je ja,

[1:49:25] sorry, wat koop ik hier nou voor?

[1:49:27] Dus kan de minister dan toch wat specifieker zijn?

[1:49:29] En dat mag best ook in een brief van wat zij nou de komende tijd van plan is om die mensen

[1:49:34] die vooroplopen op het gebied van deerwaardigheid of misschien ook wel op de duurzame transitie,

[1:49:38] Wat zij voor die mensen kan betekenen om het voor hen iets makkelijker te maken om echt voorop te lopen,

[1:49:45] om uit te breiden, om echt een bijdrage te leveren in die verandering die de minister ook zegt dat ze wil.

[1:49:52] Ik begrijp dat er een plan van aanpak ook ligt op het gebied van koplopers en hoe daarmee om te gaan.

[1:49:59] Dat nemen we serieus en dat zullen we meenemen in het vervolgtraject.

[1:50:04] Maar op dit moment is het beleid en wetgeving dat in ontwikkeling is.

[1:50:08] Dus ik kan op dit moment nog niet inhoudelijk daarover zeggen...

[1:50:13] hoe dat op welke manier daar een plek in krijgt.

[1:50:19] Akkoord, mevrouw Potten?

[1:50:23] Ja, voorzitter, nee.

[1:50:24] Het blijft een beetje hangen voor mijn gevoel.

[1:50:28] Dus de minister kan natuurlijk ook gewoon zeggen...

[1:50:29] daar kom ik gewoon nog een keertje schriftelijk op terug.

[1:50:32] Dan kunnen we ook zien wat ze daarmee van plan is.

[1:50:38] Mevrouw de minister.

[1:50:39] Ja, ik kan wel zeggen dat we dit...

[1:50:41] Aan het einde van het jaar komt er ook een brief nog naar de Kamer...

[1:50:44] en we kunnen dit onderdeel daarin meenemen.

[1:50:48] En wat voor staat de minister onder einde van het jaar?

[1:50:50] Is het nog mogelijk voor de begrotingsbehandeling?

[1:50:54] Het zou snel zijn, is ook einde van het jaar, maar je bedoelt echt...

[1:50:56] Nee, dat wordt later dit jaar.

[1:50:58] Want dit, kijk, ook het confinancetraject, alles wat daar omheen zit...

[1:51:02] dat heeft echt nog veel aandacht en werk nodig de komende tijd.

[1:51:06] Dus dat wordt echt einde van het jaar.

[1:51:10] Voorzitter, ik heb een ordenverzoek.

[1:51:13] Ik zou aan de minister willen vragen om eerst het blokje te doen over het stroomstootwapen.

[1:51:17] Of wat zij de veedrijver noemt.

[1:51:18] Want het is nogal bepalend voor de verhoudingen tussen Kamer en kabinet.

[1:51:23] En daarna pas de andere onderwerpen.

[1:51:27] Akkoord, mevrouw de minister.

[1:51:28] Te beginnen met het stroomstootwapen.

[1:51:32] Of veedrijvers, als u het vriendelijk noemt.

[1:51:33] Ik zie daar geen bezwaren tegen.

[1:51:39] Dan gaan we nu beginnen.

[1:51:45] Oké, dan gaan we over naar het blokje veedrijver, inderdaad.

[1:51:50] En dan begin ik met een vraag van de heer Van Kampen.

[1:51:53] En die raakt ook gelijk, want ik combineer de antwoorden.

[1:51:56] Want een aantal vragen zullen in de beantwoording gelijktijdig beantwoord worden.

[1:52:01] Dus dit komt ook tegemoet aan een vraag die mevrouw Bromet van GroenLinks PvdA gesteld heeft.

[1:52:06] En de vragen die gaan over waarom de minister niet verder gaat met het verbod op stroomstootapparatuur.

[1:52:15] De tweede vraag is wat ik bedoel met dat ik eerst de sector wil spreken en of die sector

[1:52:23] ook de dierenbescherming is of alleen de veehouderij.

[1:52:26] En of ik de noodzaak voor overleg met de sector kan onderbouwen.

[1:52:33] Vooropgesteld dat de excessen zoals die in het nieuws geweest zijn, dat die onacceptabel zijn.

[1:52:40] Ik ben daar echt pertinent, we moeten daar hard tegen optreden.

[1:52:45] Daar ben ik echt volledig van doordrongen dat dat moet gebeuren.

[1:52:49] Ik vind het niet acceptabel en ik weet ook dat veehouders en boeren dat ook onacceptabel vinden.

[1:52:57] Nogmaals, dierenwelzijn is ontzettend belangrijk.

[1:53:00] Ik weet dat mijn voorganger een algeheel verbod heeft afgekondigd op deze drijfmiddelen.

[1:53:09] Tegelijkertijd, de afgelopen tijd heb ik ook, want als het dan gaat om nationale koppen,

[1:53:16] we zitten met een aantal Europese verordeningen en als het in dit specifieke geval, waar het

[1:53:22] gaat om bijvoorbeeld de slachtverordening, dan is het niet mogelijk om te komen met een

[1:53:28] verbod op de slachtverordening, die geeft daar geen ruimte toe.

[1:53:40] Als het gaat waar het hier om gaat, bij transport, dan zou dat ook betekenen dat voor transport

[1:53:48] bijvoorbeeld vanuit Nederland naar het buitenland het ook niet kan gelden.

[1:53:51] Omdat daar ook een Europese verordening ligt die geen ruimte geeft voor stringentere wetgeving

[1:53:58] op dat gebied dan de Europese verordening toestaat.

[1:54:03] Dus de ruimte is zeer beperkt om hier een verbod op in te voeren.

[1:54:08] Het verbod dat dan ingevoerd zou kunnen worden, dat ziet alleen toe op vervoer binnen Nederland

[1:54:13] zelf.

[1:54:14] En qua uitvoering zie ik dat dat zeer complex wordt.

[1:54:20] Ik vind het niet acceptabel, zoals ik al zei, dat het slecht wordt ingezet.

[1:54:25] Dus ik vind het wenselijk om ook in het licht van die hoofdlijnenakkoord wat ik heb meegekregen

[1:54:33] als mijn opdracht, geen nieuwe nationale koppen implementeren.

[1:54:37] Toen dit op mijn bureau kwam, dacht ik, ja, dan is dat ook niet het eerste wat we gaan

[1:54:41] doen.

[1:54:41] Dan gaan we eerst kijken wat voor afspraken kunnen hier gemaakt worden en hoe kunnen we

[1:54:46] dat verder reduceren, want die excessen, dat moet stoppen.

[1:54:51] Ik weet dat er een aantal lidstaten zijn die hebben, ook op basis van afspraken met de sectoren,

[1:54:58] hebben zij hier afspraken over gemaakt.

[1:55:01] Maar in Europa is er nergens echt een verbod in wetgeving op deze drijfmiddelen.

[1:55:10] Uiteraard zijn de gesprekken die ik hierover wil voeren zowel met de betrokken sectorpartijen

[1:55:17] als met de dierenbescherming.

[1:55:18] Daar sluit ik echt geen enkele partij bij uit.

[1:55:22] En als jullie ook de beantwoording van de Kamervragen lezen...

[1:55:27] dan is het ook niet zo dat ik zeg...

[1:55:29] het verbod is, zoals het in het nieuws komt, geschrapt.

[1:55:33] Maar ik heb gezegd, ik ga eerst in gesprek met de betrokken partijen.

[1:55:37] En dat ga ik ook doen.

[1:55:40] Dan de volgende vraag van de heer Van Kampen.

[1:55:44] Dat was de vraag die ik juist ook beantwoord heb...

[1:55:48] of stroomstootapparatuur in andere landen wel verboden is.

[1:55:53] Het antwoord is dat in geen van de lidstaten het gebruik van de elektrische veeprikken

[1:55:58] totaal verboden is, omdat dat dus expliciet in een aantal verordeningen, waaronder de transportverordening

[1:56:06] en de verordening die geldt in slachthuizen, expliciet geen ruimte biedt voor stringentere

[1:56:14] regelgeving.

[1:56:16] Het is wel zo dat een aantal landen een interpretatie hebben gegeven aan de voorwaarden uit die Europese

[1:56:23] regelgeving waaraan moet worden voldaan.

[1:56:27] En dat is bijvoorbeeld ook het gebruik van elektrische drijfmiddelen is alleen voorbehouden

[1:56:32] aan volwassen dieren voor Europese regelgeving.

[1:56:35] En Frankrijk hanteert de lijn dat mestvarkens niet volwassen zijn bij transport richting

[1:56:41] slacht.

[1:56:41] Dus dat is dan een interpretatie van die regel, maar een algeheel verbod is dan niet aan de

[1:56:47] orde.

[1:56:50] Nog een vraag van de heer Van Kampen en dat ging over het gesprek over dierenwelzijn in

[1:56:54] de brede zin deswoords en of ik bereid ben om te kijken naar het gesprek over dierenwelzijn

[1:57:02] in relatie tot veedrijvers, maar ook breder.

[1:57:06] Ik weet dat dit een heel belangrijk thema is, hier ook in deze commissie, in de Kamer en

[1:57:12] terecht.

[1:57:15] Uiteraard ken ik de gesprekken en neem ik die ook mee in het vervolgproces.

[1:57:21] Dan was er een vraag over de adviezen van de EFSA en of we dit uitgangspunt dan ook hierin

[1:57:30] toe moeten passen.

[1:57:34] De EFSA is een Europese organisatie die uiteindelijk adviezen geeft aan de Europese Commissie.

[1:57:40] Dus dat is niet vergelijkbaar met het CTGB en de EGA, die we daarin echt als instituut

[1:57:47] een rol hebben gegeven in de toelating van middelen.

[1:57:50] Die adviezen kunnen zij geven en vervolgens is het aan A, de Europese Commissie, maar

[1:57:56] maar ook aan ons als lidstaat, hoe de uitwerking zal plaatskrijgen in beleid.

[1:58:02] Dus dat zijn geen bindende adviezen in die zin.

[1:58:06] Maar uiteraard lezen wij die adviezen, worden die ook meegenomen.

[1:58:10] En als het ook gaat om de inzet van Nederland,

[1:58:13] als het gaat ook om Europese wettenregelgeving, dan is daar zeker oog voor.

[1:58:21] Dan was er van de heer Holman nog een vraag over die transport

[1:58:25] en de diverse invalshoeken daarover, het risico onder andere ook op dierziekten en of er een

[1:58:32] visie op diertransport kan komen vanuit de invalshoeken die zijn genoemd.

[1:58:39] Ik ben het helemaal met de heer Holman eens dat diertransport echt heel veel aspecten

[1:58:44] kent en vanuit verschillende aspecten ook invloed kan hebben op weer andere zaken, maar

[1:58:53] Ik ben wel van plan om daar rekening mee te houden, maar waar ik ook aan gehouden ben

[1:58:58] is om rekening te houden met het gelijke speelveld, de Europese wet en regelgeving en de uitvoerbaarheid

[1:59:04] op het boerenerf en uiteraard ook het dierenwelzijn.

[1:59:07] Sommige dingen, zoals we ze juist ook al aangaven, dat geldt ook voor transport.

[1:59:12] Ik heb daar de afgelopen week nog op de landbouw- en visserijraad met een collega over de herziening

[1:59:17] van die transportverordening, ook over gesproken dat vanuit Nederland heb ik de opdracht ook

[1:59:22] vanuit het hoofdlijnenakkoord om te kijken hoe lange afstand transport, hoe we daar dat

[1:59:28] in kunnen perken.

[1:59:29] Daar is niet vanuit alle lidstaten draagvlak voor.

[1:59:32] Ik heb daar wel ook echt in gebracht dat wij vanuit Nederland daar wel regels voor willen

[1:59:39] zien en dat in willen perken.

[1:59:40] Alleen hebben wij uiteindelijk wel te maken met Europese wettenregelgeving op dit gebied.

[1:59:46] Dus dit vereist echt een strategische inzet, ook in de onderhandeling.

[1:59:51] En daarin zullen we ook met andere lidstaten over in gesprek moeten.

[1:59:55] Vrouw de minister, maar nu gaat het over iets anders dan de veedrijver.

[1:59:59] Is dat nu ten einde dan, uw beantwoording van de stroomstotwapen?

[2:00:04] Ja, ik denk dat...

[2:00:06] Hij gaat verder met de heer... Hij gaat verder, hoor.

[2:00:10] Dan wacht ik even, leden, voor de vragen.

[2:00:14] De transportvraag was per abuis in dit blokje beland.

[2:00:20] Dan nog een vraag van de heer Holman over of het wettraject zoals dat ingezet is doorgezet

[2:00:28] wordt en of we dit voorstel kunnen behandelen.

[2:00:35] Wat ik juist ook al zei, mijn voorganger heeft gezegd dat hij een verbod wilde ontwikkelen

[2:00:40] voor zover dat mogelijk is binnen de Europese rechtelijke kaders.

[2:00:44] En als we daarnaar kijken, dan is de ruimte voor zo'n verbod is beperkt,

[2:00:49] want het verbod kan niet gelden voor internationaal transport en in slachthuizen.

[2:00:54] En dan vind ik ook als we kijken naar de opdracht die we hebben,

[2:00:59] die ik mee heb gekregen vanuit het hoofdlijnenakkoord,

[2:01:02] waarvoor ik gevraagd ben om de uitvoering aan te geven,

[2:01:05] dan is dat om dat alleen in Nederland op te leggen,

[2:01:07] is dat wel degelijk ook een nationale kop.

[2:01:09] En ben ik als vooralsnog eerst van plan om in gesprek te gaan met de sector over of hier

[2:01:18] stappen ingezet kunnen worden.

[2:01:20] Ik wil daarbij ook alle mogelijke alternatieven, laagvoltagestroomapparatuur, wat bijvoorbeeld

[2:01:27] ook in slachthuizen wordt toegepast, verder verkennen.

[2:01:30] En ik vind het wenselijk om nu eerst zo'n gesprek aan te gaan en excessen in de toekomst

[2:01:35] te voorkomen.

[2:01:36] Daarover zal ik de Kamer ook informeren.

[2:01:39] Want wat we op de beelden gezien hebben, laat er geen misverstand over bestaan.

[2:01:42] Dat kan echt niet, dat is ontoelaatbaar.

[2:01:47] Maar mevrouw de minister, er komen gesprekken en u gaat de Kamer informeren.

[2:01:50] Maar wanneer, want het is wel belangrijk en het leeft enorm, van links tot rechts.

[2:01:55] Dus wanneer kunnen we daar iets van verwachten?

[2:01:58] Wanneer kan de Kamer er iets van verwachten?

[2:02:06] Binnen over twee maanden informeer ik de Kamer over deze resultaten.

[2:02:17] Dan is er nog een vraag.

[2:02:21] Nee, dit was het blokje over dit onderwerp.

[2:02:24] Oké, de veedrijver.

[2:02:25] Mevrouw Boumed, allereerst.

[2:02:28] Ik denk dat we wel een probleem hebben, eerlijk gezegd.

[2:02:31] Want de minister verwijst naar het hoofdlijnenakkoord en zegt dat zij daarin afgesproken heeft.

[2:02:37] dat er geen nationale koppen komen op beleid.

[2:02:41] En zij zegt dat die veeprikker of stroomstootwapen een koppen is op beleid.

[2:02:49] Terwijl ik hier gevraagd heb aan de coalitiepartijen, vinden jullie dat een koppen?

[2:02:52] En zij zeggen nee.

[2:02:55] Dus onder het mom van het hoofdlijnenakkoord negeert de minister de wensen van de Kamer.

[2:03:00] Dat kan toch niet?

[2:03:01] We zitten hier toch niet voor spek en bonen?

[2:03:04] Mevrouw de minister.

[2:03:08] Als we kijken naar wat er zojuist ook werd aangehaald over bijvoorbeeld de natuurverordening

[2:03:15] en nationale koppen daarop, er geldt ook voor de transportverordening en de slachtverordening.

[2:03:21] Daar staan allerlei zaken in op het moment dat andere lidstaten daar ook geen verdergaande

[2:03:30] regelgeving dan de verordening in voorziet hebben geïmplementeerd.

[2:03:35] en wij doen dat in Nederland wel, dan is dat wel een nationale kop.

[2:03:39] En daar waar het gaat, bijvoorbeeld om die transportverordening,

[2:03:42] dan is het ook zo dat het bijvoorbeeld voor het transport

[2:03:46] wat dan naar het buitenland zou gaan,

[2:03:48] dat het daar al niet voor zou kunnen gelden,

[2:03:50] omdat dan zodra je de grens overgaat

[2:03:52] gewoon de Europese transportverordening weer van kracht is.

[2:03:56] Dus dan is het wel degelijk een nationale kop.

[2:03:59] En ja, voor de rest is dit een politieke discussie.

[2:04:02] Wat ik, waar ik hier door vier partijen voor gevraagd ben,

[2:04:05] is om uitvoering te geven aan het hoofdlijnenakkoord, en daarmee ga ik in gesprek met jullie Kamer.

[2:04:13] Voorzitter, ik vind dit echt onacceptabel.

[2:04:16] Wij zitten hier wel voor spek en bonen als de minister zo redeneert,

[2:04:19] dat zij een opdracht heeft die ze anders uitlegt dan dat de opdrachtgevers zelf zeggen.

[2:04:24] Zij zegt ook dat er allemaal dingen niet kunnen die wel kunnen.

[2:04:27] Ik weet niet wat er moet met zo'n minister, eerlijk gezegd.

[2:04:36] Ik hoor hier verder niet echt een vraag in.

[2:04:39] Ik heb al antwoord gegeven op de vragen die zojuist gesteld zijn met de beperkingen die daarin zitten in het kader van Europese verordeningen.

[2:04:48] Voor wat betreft de vragen aan de zijde van de Kamer is dit blokje beantwoord.

[2:04:55] Ik laat mevrouw Pot even volgen, omdat die dadelijk weg moet houden.

[2:04:58] Ik heb een kwartiertje hoor, dat zeg ik in alle eerlijkheid.

[2:05:01] Dan mevrouw Ouwehand en meneer Van Kampen.

[2:05:06] Ik heb misschien iets nieuws te vertellen in de richting van deze minister.

[2:05:10] Ik ben lid van een factie die mede ondertekenaar is van dit hoofdlijnenakkoord.

[2:05:16] En ik heb zojuist in het debat aangegeven dat het niet zo kan zijn...

[2:05:20] dat ieder onderwerp of alles wat de BBB niet leuk vindt...

[2:05:24] geschaard kan worden onder nationale kop op Europese regels.

[2:05:27] En ik vraag gewoon nogmaals van deze minister...

[2:05:30] Ik voel me niet serieus genomen als dit het antwoord is van deze minister.

[2:05:33] Of zij die wetgeving bij de Kamer wil indienen...

[2:05:36] zodat we deze snel rap kunnen behandelen.

[2:05:38] Omdat dat nou eenmaal is waar deze Kamer in meerderheid...

[2:05:42] inclusief drie ondertekenaars van het hoofdlijnenakkoord om vragen.

[2:05:47] Het is een eenvoudige vraag. Waarom luistert de minister daar niet naar?

[2:05:50] Excellentie.

[2:05:52] Ik ben hier gekomen.

[2:05:55] Ik heb in die Kamervraag gezegd...

[2:05:57] dat ik het verbod niet per definitie schrap.

[2:06:01] Dat is niet wat er in de beantwoording op de vragen staat.

[2:06:04] Ik heb gezegd dat ik eerst in gesprek wil gaan met die sectoren.

[2:06:08] Daar ben ik nog steeds van plan en daarbij zal ik de sectoren,

[2:06:11] maar ook de dierenbescherming en alle betrokken partijen bij betrekken

[2:06:15] om te kijken van wat betekent dit voor de sectors?

[2:06:19] Wat voor neveneffecten zitten daarbij?

[2:06:23] Ja, uiteindelijk, als dit de wens van de Kamer is,

[2:06:26] dan is daar een politieke wens voor.

[2:06:30] En dan zal ik daarmee komen, dat is de realiteit.

[2:06:34] Meneer Van Kamp, denk aan de 30 seconden, meneer Van Kamp.

[2:06:36] U bent alles een verknalling.

[2:06:38] Het is toch eigenlijk onvoorstelbaar dat we voortdurend bij dit soort thema's,

[2:06:42] ik heb er niet veel behoefte aan om dit de komende jaren mee te gaan maken,

[2:06:46] dat we de minister de handen in de lucht zien werpen om te zeggen,

[2:06:49] nou, dan moet de Kamer mij maar overhoelen.

[2:06:51] De minister kan zich toch verhouden tot een debat wat wordt gevoerd.

[2:06:54] Wat zitten we hier anders in vredesnaam te doen?

[2:06:56] Dan stoppen we gewoon met commissiedebatten.

[2:06:58] Gaan we alleen maar twee minuten debatten met elkaar voeren.

[2:07:00] Als dat blijkbaar is wat de minister nodig heeft...

[2:07:03] Als de minister voor het politiek besturen van dit land...

[2:07:05] op haar termijn alleen maar de instructies van het parlement nodig heeft...

[2:07:09] Nou, voorzitter, dan moeten we daar nog maar eens even een boom over opzetten...

[2:07:12] over hoe we de verantwoordelijkheden hier met elkaar wegen.

[2:07:18] Ja, er zijn aller eerste...

[2:07:20] Ik weet niet of mevrouw Podder en mevrouw Ouwehand u al willen reageren.

[2:07:23] Mevrouw Ouwehand. En dan komt u me naar onder.

[2:07:25] Nou ja, voorzitter.

[2:07:27] Maar los van dat de minister een heel duidelijke uitspraak van de Kamer niet respecteert, wat

[2:07:31] echt problematisch is, het werk is allemaal al gedaan.

[2:07:35] Dus ze respecteert de hele heldere uitspraak van de Kamer niet, maar ook hangt ze hier

[2:07:40] verhalen op die helemaal niet kloppen.

[2:07:42] We hebben het uitgebreid met Adema gehad over de wens van bijvoorbeeld de Partij voor de

[2:07:46] Dieren om dat verbod ook in slachthuizen te laten gelden.

[2:07:49] Toen zei hij dat kan niet, want daar is een andere verordening.

[2:07:51] Dus dit is al een compromis over wat er wel kan op Nederlands bodem met onze verantwoordelijkheid

[2:07:57] om weerloze dieren die uit hun stal de vrachtwagen in moeten om naar het slachthuis te gaan, dat

[2:08:03] is dus al geen lolletje, om die niet voortdurend te bewerken met stroomstootwapens.

[2:08:09] En het is geen excess.

[2:08:10] Ik hoor hier ook de echo van de sector, die probeert te doen alsof het een paar dierenbeulen

[2:08:15] zijn.

[2:08:16] Nee, je gaat één keer filmen en dit is wat je ziet.

[2:08:18] Was een paar jaar geleden ook zo.

[2:08:20] Dit is structureel.

[2:08:21] Hou de Kamer geen rookgordijnen voor.

[2:08:28] Ik wil mij ervan distancieren dat het structureel is, want dat klopt niet.

[2:08:37] Het is voor mij ook een groot dilemma, want ik ben wel door vier partijen gevraagd om

[2:08:43] een hoofdlijnenakkoord uit te werken waarin duidelijk staat, en op het moment dat hier

[2:08:48] eerder ook met mijn voorganger over gesproken is, waren er coalitiepartijen nog in onderhandeling

[2:08:54] over hoe het toekomstige beleid eruit zou moeten zien.

[2:08:57] Daar is een hoofdlijnenakkoord uiteindelijk daarna op vastgesteld waarin staat geen nieuwe

[2:09:04] nationale koppen en de bestaande koppen worden zoveel mogelijk waar mogelijk verwijderd.

[2:09:10] Dat is de opdracht die ik meegekregen heb en wat dat betreft zie ik het zo dat met alle

[2:09:15] stappen die ik tot nu toe genomen heb dat ik daarin de opdracht respecteer die ik

[2:09:19] heb meegekregen vanuit de vraag of ik aan het hoofdlijnakkoord uitvoering wil

[2:09:24] geven en als het als het echt een punt van orde is ook al meestal 9 van de 10

[2:09:33] keer is het geen punt van orde wat er gemaakt wordt maar nou ja voorzitter ik

[2:09:37] hoor steeds over het hoofdlijnakkoord ik ben daar niet bij betrokken geweest dus

[2:09:40] misschien kan ik dan weer gaan want we gaan wat doe ik hier eigenlijk maar dat

[2:09:44] Dat staat u vrij, en meneer Van Kampen ook.

[2:09:46] Iedereen mag gewoon de zaal verlaten, wanneer u wilt.

[2:09:50] Meneer Holman.

[2:09:52] Ja, voorzitter, ik vind het doodzonde dat de minister niet mee geweest is naar Zwitserland.

[2:09:59] Want dan had zij misschien kunnen begrijpen wat de Kamer zegt.

[2:10:03] En dan hadden we misschien een beetje meer begrip voor elkaars woorden.

[2:10:06] Ik heb het idee dat de minister wel hoort, maar niet luistert.

[2:10:10] En u kunt blijven zeggen van ik houd me conform hoofdlijn en akkoord, dat is uw exegese.

[2:10:17] Maar er zijn drie coalitiepartijen die heel duidelijk zeggen van dat is onze exegese niet.

[2:10:22] Wat betekent dat van u en wat doet u daar dan mee?

[2:10:25] Ik doe niks maar ik geleide door naar de minister.

[2:10:28] Mevrouw de minister.

[2:10:30] Ja ik heb ook wel, dank voorzitter.

[2:10:34] Ik vind natuurlijk Zwitserland ook een heel mooi land als het gaat om landbouwbeleid.

[2:10:38] alleen ja Zwitserland is geen land in de EU en die hebben ook een afgeschermde markt

[2:10:43] waardoor zij ook met veel meer subsidies ook hun boeren daar steunen en daar op

[2:10:50] een heel andere manier beleid voor kunnen voeren ook dus ja ik niet vind

[2:10:55] maar we gaan niet door de minister in praten dat doet hij op de bij de

[2:10:59] plaatselijke zeur de boel club maar niet onder de situatie op het gebied van

[2:11:03] landbouwbeleid en alles daaromheen vanuit Zwitserland te vergelijken met de

[2:11:08] andere lidstaten. Die vind ik ingewikkeld. De opdracht die ik heb meegekregen, die hebben

[2:11:15] de vier coalitiepartijen mij in het hoofdlijnenakkoord meegegeven en daar geef ik uitvoering aan.

[2:11:23] Het is duidelijk dat mijn opmerking door de minister niet begrepen is, want ik had het

[2:11:28] niet over het land Zwitserland of over de structuur van een landbouw. Ik had het over hoe je met

[2:11:33] en hoe je mekaar hoort en mekaar begrijpt wat je zegt.

[2:11:38] Dat is totaal iets anders.

[2:11:40] Ik heb het idee dat de minister iets zegt...

[2:11:43] en totaal niet begrijpt wat hier in de Kamer gezegd wordt.

[2:11:47] Hoe ervaart u dat? Heeft de minister daar enig gevoel bij?

[2:11:52] Mevrouw de minister.

[2:11:53] Ja, zeker heb ik daar gevoel bij.

[2:11:55] En ik hoor zeker wel wat u zegt.

[2:12:01] Ik begrijp niet zo goed waar die miscommunicatie dan in zit.

[2:12:06] We zijn hier vandaag met elkaar in debat.

[2:12:09] Ik leg uit wat de stappen geweest zijn die we genomen hebben.

[2:12:14] En ook wat de beweegreden daarachter zijn.

[2:12:16] Ook in het kader van de opdracht vanuit het hoofdlijnenakkoord.

[2:12:20] Als daar een Kamermeerderheid voor is om daar toch een andere invulling aan te geven...

[2:12:28] Dan is daar dit debat voor om daar met elkaar over van gedachten te wisselen.

[2:12:32] En Holman zit daar dan toe?

[2:12:35] De vorige had ik niet ingebruikt, maar dat telt waarschijnlijk niet.

[2:12:41] De minister wil met de sector in overleg.

[2:12:44] Wat gaat dat opleveren en wat betekent dat in het besluitvormingsproces?

[2:12:48] Leidt dat tot een andere keuze? Voegt dat wat toe?

[2:12:50] Ik kan me daar heel weinig bij voorstellen.

[2:12:52] Kan de minister mij aangeven wat zij verwacht wat de uitkomst van zo'n overleg zou zijn?

[2:13:03] Volgens mij ga je een open gesprek aan met een sector en alle partijen die daarbij betrokken zijn,

[2:13:10] zonder op de uitkomsten vooruit te lopen.

[2:13:12] En moet het gesprek daarvoor eerst plaatsvinden.

[2:13:15] En dat is ook de reden dat ik gezegd heb van ik wil eerst dat gesprek aangaan.

[2:13:20] Die heeft nog niet plaatsgevonden.

[2:13:21] En als ik van tevoren de uitkomsten al vast had staan...

[2:13:26] dan hoefde ik dat gesprek ook niet te voeren.

[2:13:28] Dus daar loop ik niet op vooruit.

[2:13:30] En dat gesprek en die resultaten komen binnen twee maanden naar de Kamer.

[2:13:33] Die toezegging is al genoteerd door de gravier.

[2:13:37] Mevrouw Pot.

[2:13:40] De minister die...

[2:13:42] Sorry.

[2:13:43] De minister die snapt de miscommunicatie niet.

[2:13:46] Ik kan er misschien een beetje helpen.

[2:13:48] Ik zit hier ook nog niet zo lang.

[2:13:49] Maar deze Kamer is hier al best wel lang mee bezig.

[2:13:54] En ook de vorige minister was hier al best wel lang mee bezig.

[2:13:58] En die heeft dat ook geprobeerd.

[2:13:59] Gesprekken, en nog een keer gesprekken, en nog een keer gesprekken.

[2:14:02] Weet je wel, die minister was ook in deze zestiger.

[2:14:05] Die heeft dat heel lang geprobeerd.

[2:14:06] En die stond hier op zijn laatste optreden in de plenaire zaal in de Kamer.

[2:14:12] En die heeft even geanalyseerd hoe de sector tot nu toe met die gesprekken was omgegaan.

[2:14:16] omgegaan en wat het reflectievermogen volgens hem van de sector was.

[2:14:21] En dat viel nogal tegen.

[2:14:23] Dus wat u hier tegenkomt bij deze Kamer,

[2:14:26] nou laat ik voor mezelf spreken, is enige sceptisch dat dat gesprek iets gaat opleveren.

[2:14:30] Dus dan hoop ik dat de minister mij dan kan

[2:14:33] uitleggen wat een open gesprek dan kan opleveren met een sector die gewoon

[2:14:40] die gewoon zegt ja, ik snap niet wat er met deze beelden gebeurd is,

[2:14:43] want ze laten niet zien wat er wel goed gaat.

[2:14:45] Ja, het spijt me heel erg, voorzitter, maar zo kom je toch nergens?

[2:14:49] Dan ben je toch ook niet eerlijk over hoe je om wilt gaan met die excessen?

[2:14:53] Dus ja, nogmaals, ik herhaal de vraag van collega Holman.

[2:14:58] Wat gaat dit opleveren en waarom moeten we dan nog langer wachten?

[2:15:03] Excellentie.

[2:15:04] Wat het gaat opleveren, dat hoort u binnen twee maanden natuurlijk.

[2:15:06] Dat is een pakje.

[2:15:07] Mevrouw de minister.

[2:15:09] Ja, dank voorzitter voor het antwoord.

[2:15:12] Ja, ik heb die gesprekken nog niet gevoerd.

[2:15:13] Dat wil ik gaan voeren.

[2:15:18] Ik wil van deze sector horen hoe zij daarin staan en of daar niet op een andere manier

[2:15:23] afspraken over gemaakt kunnen worden.

[2:15:26] Ik sluit een verbod niet uit, maar wat ik ze juist ook gezegd heb, is dat dat echt maar

[2:15:31] een hele beperkte ruimte heeft en dat dat dan iets is wat niet in andere lidstaten geldt.

[2:15:39] Ik wil dat zorgvuldig gaan bekijken, maar eerst ook met die sector in gesprek gaan.

[2:15:44] Dat is alles wat ik heb aangegeven zojuist.

[2:15:47] En ik kan op die uitkomsten daarvan niet vooruitlopen.

[2:15:52] Mevrouw Potten, uw interrupties zijn op, die zijn er niet meer.

[2:15:56] En u moet toch naar de plenaire zaal toe nu dus.

[2:15:59] Maar uw buurvrouw heeft er nog twee, dus mogelijk kunt u een vraagje doorgeven.

[2:16:06] Meneer Van Kampen.

[2:16:08] De ambtsvoorganger van deze minister heeft mij geleerd hoe je zaken bij Friese bewindspersonen voor mekaar krijgt.

[2:16:15] Dus ik probeer het op een andere manier dan in mijn vorige interruptie.

[2:16:19] Ik hoorde de minister volgens mij net een opening bieden.

[2:16:21] Zij gaf aan als deze Kamer in meerderheid ziet dat er toch de behoefte is om deze ANVB in te voeren, in te dienen bij de Kamer.

[2:16:32] Dan is daar dit debat voor om die conclusie met elkaar te trekken.

[2:16:35] En ik zou de minister eigenlijk willen meegeven dat dat is wat de meerderheid van deze Kamer aangeeft.

[2:16:42] Dus kan ik daaruit dan ook uit haar woorden opmaken dat zij de conclusie trekt na dit debat,

[2:16:47] dat zij alsnog de ANVB indient voor behandeling bij de Tweede Kamer?

[2:16:52] Mevrouw de minister.

[2:17:03] Wat ik ze juist heb aangegeven is, en daar blijf ik op dit moment bij,

[2:17:07] is dat ik eerst in gesprek ga met de partijen.

[2:17:10] Dat heb ik ook in de beantwoording op Kamervraag gedaan.

[2:17:14] Dat is ook wat ik ga doen.

[2:17:19] Ja, en...

[2:17:20] Wat de Kamer... Ja, daar blijf ik bij.

[2:17:29] En dit wordt uiteraard meegenomen daarin.

[2:17:37] Menno Holman.

[2:17:38] Ja, ik weet bijna niet meer wat ik moet zeggen en wat we moeten doen.

[2:17:43] Eh...

[2:17:44] De heer Van Kampen heeft gezegd...

[2:17:47] dat als de minister niet doet wat de Kamer wil...

[2:17:51] dat het misschien aan de Kamer is om zelf met het initiatiefwet in te gaan dienen.

[2:18:00] Dat is toch niet wat je moet willen in een goede verhouding tussen de minister en de Kamer.

[2:18:08] Excellentie.

[2:18:11] Ja, de initiatiefwetgeving, dat staat natuurlijk de Kamer vrij.

[2:18:16] Ik heb zelf ook wel eens aan een voorstel gewerkt, nog vanuit een andere rol.

[2:18:21] Dat staat de Kamer vrij om met initiatieven te komen.

[2:18:23] Hier voeren we het debat, een commissiedebat.

[2:18:27] Ik geef naar eer en geweten uitvoering aan de opdracht die mij is meegegeven.

[2:18:33] Daarbij is mij gevraagd om geen nieuwe nationale koppen te implementeren.

[2:18:39] En ik probeer ook, gezien de beperkte effecten die dit ook zou hebben,

[2:18:44] om te kijken welke stappen kunnen we daarin nemen.

[2:18:48] En ik wil daarvoor eerst het gesprek met de sector aangaan,

[2:18:51] zoals ik ook in de beantwoording van die Kamervragen heb geantwoord.

[2:18:56] En ja, dat is mijn antwoord.

[2:19:01] Mevrouw Fred, dan gaan we dat doen.

[2:19:12] We komen krabbelende tijd te zitten.

[2:28:53] Welkom terug, mevrouw de minister.

[2:28:55] U wil graag even iets zeggen vooraf.

[2:28:59] Ja, want ik zie natuurlijk ook de discussie hier en hoe dit leeft ook in de Kamer.

[2:29:07] Vooropgesteld dat ik het echt heel belangrijk vind

[2:29:10] de opdracht die ik meegekregen heb met name waar het gaat om nationale koppen en niet nieuwe implementeren

[2:29:17] en ze waar mogelijk te schrappen maar ik zie ook hoe dit hoe dit leeft hier in deze commissie en

[2:29:23] daar ben ik natuurlijk absoluut niet ongevoelig voor dus ik ik ik zeg jullie toe bij deze dat het

[2:29:30] confinant zo gauw mogelijk naar de kamer komt de ANVB bedoel ik excuse ja en dat de tijdspad daarvoor

[2:29:40] want dat moet de formele weg eerst door.

[2:29:43] Dat betekent de onderrader, de ministerraad.

[2:29:46] Dat is mogelijk net voor het herfstreces, misschien net daarna.

[2:29:52] Dank u wel voor de toezegging, mevrouw de minister.

[2:29:56] Dus voor het herfstreces of vlak daarna?

[2:30:00] In ieder geval voor het kerstreces.

[2:30:03] Meneer Van Kampen.

[2:30:04] Voorzitter, ik wil de minister daarvoor waarderen.

[2:30:07] En ik snap ook dat er op het gebied van uitvoering

[2:30:12] Allemaal complexiteiten aan ten grondslag liggen.

[2:30:14] Dat er misschien ook voorbeelden in de praktijk te vinden zijn...

[2:30:17] waarom ondernemers op dit moment denken dat ze dit apparaat nodig hebben.

[2:30:22] Ik zie het nog niet, maar ik zou dan willen zeggen...

[2:30:25] dat gesprek gaan we ook voeren met elkaar in het proces van wetgeving.

[2:30:28] En die ruimte geeft de minister nu ook met dit besluit.

[2:30:31] Dus daar wil ik haar bijzonder voor waarderen.

[2:30:36] Ik heb meneer Van Kamp nu een vijfde interruptie toegekend.

[2:30:39] Dus die krijgt iedereen.

[2:30:40] Dank, voorzitter.

[2:30:45] Ik denk inderdaad dat het heel belangrijk is dat als we die wetgeving naar de Kamer krijgen,

[2:30:49] of het ANWB naar de Kamer krijgen, dat we wel met elkaar duidelijk het gesprek voeren over

[2:30:54] wat voor uitzonderingen er mogelijk zijn om voor kalamiteiten toch ook de veeprikken te kunnen blijven hanteren.

[2:31:07] Excellentie, wil u daarop gaan?

[2:31:08] Ja, graag, voorzitter.

[2:31:10] Het is zoals ik eerder ook al heb aangegeven, is er beperkte ruimte voor.

[2:31:16] Bijvoorbeeld de veeartsen waren daar in principe in het huidige voorliggende voorstel ook van

[2:31:22] vrijgesteld en ja, met de beperkingen die ik zojuist ook heb aangegeven, maar we zullen

[2:31:27] de aanvraag nu doen toekomen.

[2:31:32] Ik wil ook compliment maken aan de minister, waardering uitspreken voor de stap die ze

[2:31:37] heeft gemaakt.

[2:31:37] Ik zie hoe moeilijk het voor de minister is.

[2:31:41] En tegelijk, ik denk, ik ben het niet helemaal eens met de heer Pierik over wat dan het traject is,

[2:31:48] maar ik wil wel herhalen wat ik eerste termijn heb gezegd, van het gaat nu de consultatie in.

[2:31:53] En ik ben bereid om daar serieus naar te kijken.

[2:31:56] Als er voorstellen komen vanuit de sector die heel overtuigend zijn, dan zou je het kunnen doen.

[2:32:03] Maar in principe is nu het wetgevingstraject ingezet en is het de wet die voor ligt.

[2:32:08] En als daar niet van afgeweken wordt, wordt die uitgevoerd.

[2:32:14] Maar dank voor uw stap.

[2:32:17] Mevrouw Bromet.

[2:32:20] Ja, voorzitter, ik was bijna helemaal weggegaan, maar ik ben toch blij dat ik gebleven ben.

[2:32:24] Ik heb in mijn eigen termijn gezegd dat het een beginnersfout van de minister was om dit zo aan te vliegen.

[2:32:30] En dat zie ik nog steeds zo.

[2:32:31] Dat heeft u nu rechtgezet.

[2:32:32] Maar ik hoop ook dat zij in het vervolg haar oren openzet als zij naar de debatten van de Kamer luistert.

[2:32:40] Nog iemand?

[2:32:43] Mevrouw de minister, dan gaan we naar het oorspronkelijke blokje 1, het Kom van Ander naar ANVB.

[2:32:49] Ik weet niet of u daar nog iets over wilt zeggen.

[2:32:51] De ANVB heeft u natuurlijk net al een toezegging gedaan.

[2:32:55] Ja, dit is een andere ANVB-voorzitter.

[2:32:57] En ook het Kom van Ander, inderdaad.

[2:32:58] Ja, dit is het ANVB voor dierwaardige veehouderij.

[2:33:05] Dan begin ik met mevrouw Ouwehand.

[2:33:07] Die had een vraag over de nationale koppen.

[2:33:10] Als we aan de slag gaan met de ANVB of als we niet verder gaan dan de Europese regels voorschrijven...

[2:33:17] Nou ja, nogmaals, ik zie het hoofdlijnenakkoord echt als mijn opdracht en die neem ik zeer serieus.

[2:33:23] Waar het gaat om dierwaardiger veehouderij, dan staat dat expliciet benoemd in het akkoord en ook in ons regeerprogramma.

[2:33:32] Dus binnen dat confinant worden en binnen die AMVB zullen daarin wel afspraken gemaakt worden

[2:33:40] die verder gaan dan Europese regels voorschrijven.

[2:33:44] Dat is ook het resultaat waarin de coalitiepartijen in de onderhandeling op uitgekomen zijn.

[2:33:50] Wij vinden dat als kabinet dus ook belangrijk, het staat ook beschreven in het regeerprogramma.

[2:33:55] Dus ja, die nationale koppen gelden wat mij betreft niet daarvoor.

[2:34:01] Maar wel, wat ook in het hoofdlijnenakkoord expliciet beschreven staat, is dat de uitvoerbaarheid

[2:34:06] en voor de sector, dat daar ook een factor van belang is.

[2:34:09] En die vind ik ook belangrijk, maar goed, dat zal bij de uitwerking van die ANVB gestald

[2:34:16] te krijgen.

[2:34:17] Dan had de heer Van Kampen van de VVD en mevrouw Ouwehand, dit is twee vragen in één, over

[2:34:24] over of de regelgeving binnen een jaar komt en of ik mij bewust ben van de verplichting

[2:34:30] uit deze wet.

[2:34:31] Het antwoord is ja en ik weet in 2025 moet de AMVB hier in de Kamers liggen en die verplichting

[2:34:41] wil ik nakomen.

[2:34:43] Op dit moment zijn we bezig met input van verschillende partijen in het confinant, waaronder

[2:34:48] de dierenbescherming, sectorpartijen, om dat confinant gestalte te geven.

[2:34:54] Ik denk ook dat zij dit debat volgen en ook de oproep van mij om snel tot afspraken te komen,

[2:35:01] zodat we dat ook echt serieus mee kunnen nemen in de ANVB, want als dat voor het einde van het jaar er niet is,

[2:35:07] dan zullen we zelf verder gewoon stappen zetten, zodat we wel deze afspraken kunnen nakomen.

[2:35:15] Mevrouw Bromet van GroenLinks PvdA, die had een vraag over...

[2:35:33] Over de kwestie rondom nationale koppen en of de AMVB's die waardigheid binnen een jaar naar de Kamer komen.

[2:35:40] Volgens mij had ik die net ook beantwoord in de vorige vraag.

[2:35:47] Ik ben voornemens die afspraak na te komen en er worden ook grote stappen op dit moment gezet.

[2:35:56] Dus die aanpak loopt en daar komen we mee naar jullie Kamer.

[2:36:02] Mevrouw Ferre van het CDA had nog een vraag over de randvoorwaarden voor succesvol transitie

[2:36:09] en hoe we invulling gaan geven aan de randvoorwaarden.

[2:36:13] Ik ben het eens dat die randvoorwaarden daarin ontzettend belangrijk zijn.

[2:36:19] De ontwikkeling van de dierwaardige veehouderij vergt inspanningen van de veehouder zelf,

[2:36:24] maar ook van de markt- en ketenpartijen, de overheid en de financiers.

[2:36:29] Dit zijn allerlei afspraken die uiteindelijk ook in dat bestuurlijke confinant geadresseerd moeten worden

[2:36:37] en besproken moeten worden.

[2:36:39] Dat is op dit moment in ontwikkeling.

[2:36:42] Ik heb een aantal van die confinantspartners ook gesproken en die geven het zelf ook aan,

[2:36:47] want zo net in het debat van de Kamer kreeg ik een beetje de indruk alsof het is dat op dit moment

[2:36:52] die onderhandelingen en ook in dat confinant alsof dat een beetje op een stand stilstaat,

[2:36:58] omdat we hier met een nieuw kabinet en in de Kamer bezig zijn.

[2:37:02] Maar het tegendeel is waar, want er wordt op dit moment ook hard gewerkt in dat confinant

[2:37:09] door die partners om dat gestalte te geven.

[2:37:11] En ja, ik heb ook recent voor het regeerprogramma publiek werd ook brede tafels georganiseerd

[2:37:18] waarin zeker ook de dierenbescherming positieve woorden daarover uitsprak.

[2:37:22] Maar goed, er is wel, vanwege de tijdline en de tijdsdruk om daar in 2025 die ANVB te kunnen

[2:37:31] invullen, tijd gebaat dat er snel stappen gezet worden, en dat geldt ook voor de confinancepartijen.

[2:37:41] Dat is gelijk, denk ik, antwoord op de volgende vraag van mevrouw Verderhoeve, kijken naar

[2:37:45] die confinancepartijen en het confinant in het algemeen.

[2:37:50] Ik heb binnenkort zelf ook echt met het confinant, want ik had nu bilateraal een aantal gesprekken

[2:37:56] ook met partijen die daaraan deelnemen, maar binnenkort heb ik ook echt met de voorzitter

[2:38:02] en die partijen een gesprek over de voortgang van dit confinantraject en daar praten we

[2:38:08] over onder andere ook de invulling van die autoriteit en dergelijke, de kennisagenda

[2:38:13] en de pilots, dus wij proberen op kortstmogelijke termijn daarin ook tot bestuurlijke afspraken

[2:38:19] die in dat confinant worden vastgelegd.

[2:38:22] En ja, daar moet een snel stap gezet worden.

[2:38:25] Dus die nemen we zeer serieus.

[2:38:28] Even kijken.

[2:38:29] Nog een vraag die tegemoet komt aan vragen van mevrouw Verder, de heer Holman en mevrouw Pot.

[2:38:36] En dat gaat over de financiering nu het transitiefonds weg is.

[2:38:41] En wat dat betekent voor de doeler.

[2:38:45] Nou ja, de doelers zijn natuurlijk gericht op een dierwaardige veehouderij in 2040.

[2:38:49] en daar gaan we volop mee bezig.

[2:38:53] Het is een dilemma dat nog niet alle randvoorwaarden, maar ook de financiering is ingevuld.

[2:38:58] Daar zijn wel eens overheden gedeeltelijk voor aan de lat.

[2:39:01] Gedeeltelijk zal dat vanuit de sector zo zijn.

[2:39:04] Gedeeltelijk ook met de ketenpartijen.

[2:39:08] Maar dat is waarom die bestuurlijke afspraak ook zo belangrijk is.

[2:39:11] Hoe gaan we daar invulling op geven?

[2:39:13] Die zijn er nu op dit moment nog niet.

[2:39:16] Dus we blijven uiteindelijk vasthouden aan de intentie en de doelen die daarin zijn vastgesteld.

[2:39:23] Met een hele belangrijke rol ook straks voor de autoriteit die een oprichting is om daar ook op toe te zien.

[2:39:33] Dus ja, dat even in antwoord daarop.

[2:39:43] Dit is ook over de financiering van de stappen in de dierwaardige veehouderij.

[2:39:50] Er was zowel van mevrouw Verder als de heer Holman als mevrouw Pot een vraag over.

[2:39:56] Het klopt inderdaad dat er voor het jaar 2025 daar eerst 1 miljoen extra voor wordt uitgetrokken.

[2:40:04] Maar in totaal is dat niet alles als het gaat om dierenwelzijn en dierwaardige veehouderij.

[2:40:11] In totaal is er in het budget voor 2025 bijna vijf miljoen beschikbaar.

[2:40:17] We hebben ook vanuit de financiële paragraaf van het hoofdkleinakkoord vanaf 2026 aanvullende

[2:40:23] middelen waar dit ook een plek in zal krijgen.

[2:40:26] Als het gaat om de voorbereiding van die pilots- en ketendeals, dan gebruiken we die één miljoen

[2:40:31] daarvoor om daarin 25 uitwerkingen aan te geven.

[2:40:35] Dus voor de opstart daarvan kunnen we het komende jaar mee vooruit.

[2:40:43] Dit is een vraag van mevrouw Verder en ook van de heer Holman over de financiering die

[2:40:51] nodig is.

[2:40:52] Volgens mij heb ik die meegenomen in de vorige vraag.

[2:40:58] Dan nog een vraag van mevrouw verder over de samenhang van het confinant, AMVB en de markt.

[2:41:04] Hoe de verantwoordelijkheid van de markt is en of er afspraken gemaakt gaan worden met ketenpartijen.

[2:41:11] Op dit moment verplicht de AMVB mij om daar met een jaar, volgend jaar juli moet het naar het parlement gestuurd worden.

[2:41:21] Die verplichting wil ik nakomen.

[2:41:23] En op dit moment is er dus binnen dat confinant een heel constructief proces gaande.

[2:41:30] Ook over deze afspraken.

[2:41:32] Ik wil rekening houden met de partijen aan de hoofdtafel en de plannen die zij hebben opgesteld.

[2:41:38] Maar die plannen heb ik nog niet.

[2:41:41] Als de plannen er liggen en er draagvlak voor is, dan heb ik het vertrouwen dat die stappen haalbaar zijn...

[2:41:48] en samen gaan met voldoende afzetmarkt voor de veehouders.

[2:41:50] Dus de markt heeft daarbij zeker ook een verantwoordelijkheid en daarom zijn er ook markt- en ketenpartijen

[2:41:56] aangesloten bij het confinammentraject.

[2:42:00] Ik wil dus verder graag ook in gesprek met die partijen, dus ook met de ketenpartijen.

[2:42:05] Dat is niet alleen op basis van de dierwaardigheid, maar de aangenomen motie Beckerman, die net

[2:42:11] voor de zomer daar een motie voor heeft aangenomen, die wil de keten ook betrekken bij het verdienvermogen

[2:42:17] van de sector.

[2:42:18] Dus die gesprekken die lopen en ook in dit kader worden zij er zeker bij betrokken.

[2:42:25] Als het gaat om de autoriteit, dierwaardige veehouderij, dan had mevrouw Vedder en mevrouw

[2:42:32] Potta nog een vraag over de motie en hoe de gesprekken tot dusver gaan en hoe de partijen

[2:42:42] uit het confinant daarnaar kijken.

[2:42:44] Zitten ze op één lijn of zijn er grote verschillen?

[2:42:46] Op dit moment zijn de gesprekken die er gevoerd worden constructief.

[2:42:53] Ik begrijp dat alle confinantpartners het belangrijk vinden dat de autoriteit er komt.

[2:43:01] Er is een grote mate van overeenstemming over de invulling van de rol die de autoriteit zou moeten krijgen.

[2:43:09] De rol en de taken daarvan worden op dit moment verder uitgewerkt.

[2:43:14] Op dit moment voorzie ik daar geen grote verschillen in en ik denk dat we daarin tot een gedragen

[2:43:20] voorstel kunnen komen die dus ook draagvlak heeft binnen die confinancepartijen.

[2:43:28] Dan was er nog een vraag van mevrouw Pot van D66 over de tijdsdruk en of we op een rij kunnen

[2:43:36] zetten welke stappen gezet kunnen worden om in de hele keten meer marge in te bouwen.

[2:43:41] Het antwoord daarop is dat de veehouderij een efficiënte productieketen is.

[2:43:47] En dat is ook de reden dat er veel en strenge regelgeving is om die risico's tegen te gaan.

[2:43:54] En daar zitten heel veel Europese richtlijnen en regels ook voor transport en slacht.

[2:44:00] Op dit moment zie ik, en dat is ook in het kader van het verlagen van slachtsnelheden,

[2:44:06] dat is ook vastgelegd in een Europese verordening.

[2:44:09] En alleen op het moment dat daar misstanden plaatsvinden, dan zijn er mogelijkheden voor

[2:44:15] de NVWA om een maatregel op te leggen om dat tijdelijk te verlagen, maar daarna is dat niet

[2:44:21] het geval.

[2:44:22] Op dit moment zijn er geen aanvullende stappen, ik zie daar de aanleiding nu niet voor om

[2:44:29] daar aanvullende stappen in te zetten, gericht op marges, want er is veel regelgeving die

[2:44:34] het welzijn borgt van dieren in deze keten en de NVWA ziet daarop toe.

[2:44:43] Dan was er nog een vraag van mevrouw Pot over de ANVB dierwaardige veehouderij en dat ging

[2:44:51] over of in de uitwerking er wordt getoetst op basis van het concept dierwaardige veehouderij

[2:44:59] door de RDA, zoals het amendement van De Groot en van Kampen stelt.

[2:45:06] De wet die vraagt om dierwaardige veehouderij die op basis van de zes leidende principes

[2:45:12] van de RDA geldt en bij het opstellen van de ANVB maak ik gebruik van alle beschikbare

[2:45:18] wetenschappelijke kennis.

[2:45:20] Dat is een uitgangspunt bij het aanwijzen van de gedragsbehoeften van de dieren en de maatregelen

[2:45:26] die nodig zijn om daarin te voorzien.

[2:45:28] En dat wordt inderdaad getoetst bij wetenschappers zowel op het gebied van dierenwelzijn en

[2:45:33] die gezondheid, als ook, en dat is ook iets waartoe ik opgeroepen ben, om ook te toetsen

[2:45:39] op milieu, emissies, maar ook de economische aspecten daarvan.

[2:45:44] En dit is allemaal conform zoals de wet is ingesteld.

[2:45:48] Er is dus echt wel degelijk sprake van een zeer zorgvuldig proces waarin al die factoren

[2:45:54] worden meegewogen om invulling te geven aan de ANVB, die medio 2025 wordt voorgehangen

[2:46:01] aan de Eerste en aan de Tweede Kamer.

[2:46:04] Oh, dit was dit kopje, voorzitter.

[2:46:07] Voor de minder ter zaak deskundige mensen, want ik kijk ook mensen van thuis uit mee,

[2:46:13] de ANVB staat voor Algemene Maatregelen voor Bestuur en de RDA staat voor Raad voor Dieren Aangelegenen,

[2:46:18] dus een raad van allemaal deskundigen op dit gebied, zodat de mensen dat ook weten.

[2:46:22] Zijn er interrupties over dit blokje?

[2:46:25] Dan kunnen we, mevrouw Ouwehand.

[2:46:27] Ja, ik was wel benieuwd of de minister,

[2:46:29] die een antwoord op onze Kamer vragen over het verlagen van de slagsnelheid.

[2:46:33] Daar hebben we dus ook al een hele geschiedenis en jarenlang over gediscussieerd.

[2:46:37] De Kamer wil dat naar beneden en ze heeft gewoon gezegd dat ze dat niet gaat doen.

[2:46:42] Als je het hebt over dierwaardigheid, dan zul je ook in de slachthuizen moeten zorgen dat

[2:46:47] de druk wordt verlaagd.

[2:46:48] Gaat ze alsnog daarmee aan de slag?

[2:47:02] Deze had ik niet direct helemaal paraat zelf, maar er is een toetsingskader in ontwikkeling

[2:47:07] door de NVVA en op basis daarvan kunnen we dit beoordelen, dus dat is in ontwikkeling en daar

[2:47:13] komen we later op terug. Later is een ruim begrip, kan de minister iets nauwkeuriger noemen? We hebben

[2:47:22] altijd graag een tijd, een deadline waar we de minister aan kunnen houden, want we moeten ook

[2:47:25] natuurlijk, het is ook een taak van ons he, het controleren en ook het tijdig controleren.

[2:47:32] Ja dat is aan de NVVA en dat is een zelfstandig bestuursorgaan, dus ik kan daar op dit moment

[2:47:36] Ik kan het niet zo zeggen, maar dat is een ontwikkeling.

[2:47:43] Je kunt daar ook de inspecteur-generaal voor bellen, mevrouw Hand.

[2:47:46] Misschien dat hij u meer kan vertellen.

[2:47:48] Want die man is gewoon ook dag en nacht bereikbaar voor dit soort dingen.

[2:47:51] Nou, voorzitter, dat is de route niet, maar we wachten af waar de minister mee komt.

[2:47:55] Nou, dat is wel veranderd, hoor.

[2:47:57] Vroeger was dat inderdaad zo dat alles via de minister moest.

[2:48:00] Maar we hebben er met z'n allen voor gezorgd...

[2:48:02] dat ieder Kamerlijk ook gewoon direct met ambtenaren contact mag hebben.

[2:48:06] Ik moet zeggen dat ik dat veelvuldig doe met de inspecteur-generaal.

[2:48:09] En dat is heel goed om dat te doen.

[2:48:11] Dat zou hij ook meer moeten doen.

[2:48:13] Nou, voorzitter, dank voor de tip. Dat doen we ook.

[2:48:15] Maar in dit geval hecht ik eraan om toch ook even de verhoudingen zuiver te houden.

[2:48:18] Dus dat neemt niet weg dat wij natuurlijk altijd zelf ook met mensen kunnen bellen en dat we dat doen.

[2:48:24] Maar je kan je als Kamer niet laten afschepen met, nou, bel zelf de N-VV. Ja, maar even.

[2:48:28] Nee, maar op het moment dat de minister zegt, sorry, het is een zet bij jongen zelfstandig bestuursorgaan.

[2:48:34] en daardoor kan ik de gehandicapten...

[2:48:36] Ik zou vanavond gewoon de inspecteur-generale bellen.

[2:48:39] Klaar.

[2:48:40] Bedankt voor de tip.

[2:48:41] Alsjeblieft.

[2:48:42] Ik wil het ook al voor u doen, hoor.

[2:48:44] Zo, dan gaan we naar het derde blokje,

[2:48:46] want de veedrijver die hadden we verplaatst,

[2:48:48] die stond eigenlijk op nummer twee.

[2:48:49] Dan gaan we naar blauwtongvirus en diergezondheid.

[2:48:51] Klopt dat, mevrouw de minister?

[2:48:53] Gaan we nu naartoe.

[2:48:54] Ja, voorzitter.

[2:48:55] Ik had hem wel voor me liggen, in ieder geval.

[2:48:58] En dit gaat over de vraag van zowel de heer Van Kampen

[2:49:02] als de heer Pierik, over of we bereid zijn om bij de Europese Commissie aanvraag te doen

[2:49:07] voor steun uit het EU-crisisfonds, en dat in kader van de blauwtonguitbraak.

[2:49:20] Ik sluit het niet uit dat we dit doen, maar op dit moment zijn we hier zeer wel terughoudend

[2:49:25] over, want de omvang van de reserve is beperkt en verstoringen in de markt komen vaker voor.

[2:49:30] Dat is ook een reden om terughoudend te zijn met het aanwenden van dat soort middelen.

[2:49:39] Desondanks zien we natuurlijk dat de blauwtong situatie enorm veel schade oplevert aan deze

[2:49:45] sector.

[2:49:46] Ik heb daarom ook afgesproken dat we een onderzoek gaan doen naar de impact en de economische

[2:49:52] impact hiervan op de schapensector en om ook daarna met deze sector in gesprek te gaan

[2:49:59] van waar hebben we het nou precies over, wat is de impact en wat kunnen we daar eventueel

[2:50:04] voor doen.

[2:50:04] Maar ook met name in het kader van hoe kunnen we dan goed toekomstig beleid gaan doen.

[2:50:11] Maar ik vind het wel van belang om eerst een goed zicht te krijgen op de economische staat

[2:50:16] van de sector.

[2:50:17] Daarvoor loopt dat onderzoek.

[2:50:19] Ik sluit niet uit dat we ergens aanspraak op gaan doen, maar daar moeten we wel zeer

[2:50:23] terughoudend mee zijn.

[2:50:26] Op basis van de uitkomsten van het onderzoek wat nu uitgezet is, zullen we ook met de sector

[2:50:33] dus ook gaan kijken wat nodig is voor deze sector om het toekomstperspectief daarvan

[2:50:40] te waarborgen.

[2:50:41] Het onderzoek verwacht ik is in januari klaar en ik ben het eens dat ja dat dit een forse

[2:50:47] impact heeft op deze sector en ja dat we hadden natuurlijk gehoopt dat na vorig jaar dat het

[2:50:53] het vaccineren door de schapenhouders dit jaar tot betere resultaten en minder besmettingen

[2:50:59] zal leiden, het is helaas toch ook weer een jaar waarin de sector forse schade opgelopen

[2:51:06] heeft.

[2:51:06] Dus ik sluit niets uit, maar we moeten voorzichtig zijn met het aanspreken van dergelijke fondsen.

[2:51:11] Op dit moment is er ook nog door geen lidstaat het fonds aangesproken.

[2:51:20] Dan had de heer Holman ook nog een vraag over Blauwtong en ook in relatie tot diertransport

[2:51:29] wordt hier dan toch ook weer teruggehaald en de relatie, de link met Mont-en-Clausier

[2:51:35] en varkenspest en of we waar nodig het diertransport in het licht van risico's op verplaatsen van

[2:51:44] ziekteverwekkers diertransport aan banden willen leggen.

[2:51:51] Er is EU-regelgeving om de verspreiding van ziekteverwekkers van aangewezen dierziekten

[2:51:58] tussen lidstaten zoveel als mogelijk te voorkomen.

[2:52:01] In combinatie met een goede monitoring in Nederland zijn de risico's beheersbaar voor

[2:52:08] de aangewezen ziektes.

[2:52:11] Dieren mogen alleen verplaatst worden op het moment dat ze niet ziek zijn.

[2:52:15] Dat is de regel.

[2:52:18] Voor door de EU aangewezen dierziekten en zoonoses zijn aanvullende waarborgen vereist,

[2:52:23] zoals garanties dat de lidstaat vrij is of de dieren vrij waard zijn door middel van

[2:52:28] bloedonderzoek.

[2:52:30] En bestaat er ook strengere eisen voor het juist en goed reinigen en ontsmetten van veewagens.

[2:52:37] Dus op dit moment is het beëindigen van die lange diertransporten,

[2:52:42] dat staat wel in het hoofdlijnakkoord.

[2:52:44] Daar ga ik me ook voor inzetten, maar dan wel in in Europees verband.

[2:52:51] Dan terug naar Blauwtong.

[2:52:53] Een vraag nog van de heer van Kampen over.

[2:52:55] Nou ja, daar hadden we net eigenlijk ook al min of meer over gehad.

[2:52:58] De verwachting dat Blauwtong jaarigs terug zal keren en of het zo is,

[2:53:02] of dan die gezondheidsfondsconfinant erop aangepast zou moeten worden.

[2:53:08] Ik denk of Blauwtong wel of niet terugkomt, dat is afhankelijk van allerlei factoren,

[2:53:15] onder andere vaccinatie.

[2:53:17] Ondanks dat we zien dat er dit jaar wel weer een forse uitbraak is,

[2:53:22] is ook in de eerdere uitbraak tussen 2006 en 2008

[2:53:26] wel degelijk is het aantal besmettingen toen afgenomen,

[2:53:30] nadat er op jaar op jaar wel gevaccineerd werd.

[2:53:34] Uiteindelijk was het toen ook, in 2012,

[2:53:37] dat Nederland voor het eerst weer helemaal blauwtongvrij was.

[2:53:41] De verwachting is op dit moment dat dit ook voor blauwtong het geval zou zijn.

[2:53:47] En ja, waar het gaat om het Diergezondheidsfonds,

[2:53:51] dan gaat dat echt om ziektes die een bepaalde status hebben,

[2:53:55] waarbij ook overheidsrestricties gelden.

[2:53:59] En daar valt Blauwtong op dit moment niet onder.

[2:54:07] Er zijn wel meerdere onderzoeken naar Blauwtong uit het Diergezondheidsfonds gefinancierd.

[2:54:17] Uiteraard zullen we bij het maken van toekomstige afspraken ook Blauwtong in het achterhoofd

[2:54:22] houden.

[2:54:22] Maar dan moeten we eerst wel kijken hoe het verdere verloop is, met de hoop op natuurlijk

[2:54:28] dat het net zoals in 2006-2008 straks, dankzij vaccinatie,

[2:54:34] dat het weer uit Nederland zal verdwijnen.

[2:54:39] Dank, voorzitter. Dit was dit blokje.

[2:54:41] Meneer Pierik en dan meneer Holmen.

[2:54:44] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:54:46] De minister geeft aan dat er in januari een impact analyse komt over de schaaphouderij.

[2:54:51] Mijn vraag is eigenlijk van de...

[2:54:54] Twee vragen eigenlijk, van wordt de melkveehouderij ook meegenomen in die impactanalyse,

[2:54:58] omdat het ook best wel gevolgen heeft voor de melkveeouderijsector.

[2:55:03] En twee, beschouwt de minister eigenlijk dan blauwtong als gangbaar ondernemersrisico?

[2:55:10] Excellentie.

[2:55:14] Voor wat betreft de eerste vraag of blauwtong bij melkvee daarin ook meegenomen wordt,

[2:55:21] het antwoord is nee, want dit is echt specifiek een afspraak die ik met de schapensector gemaakt heb

[2:55:26] om echt te kijken wat de economische impact is van deze situatie op de schapensector.

[2:55:34] En dat ook mee te nemen naar toekomstig beleid waarin we kijken naar het toekomstperspectief

[2:55:39] voor de schapensector.

[2:55:41] En op het moment dat we met maatregelen komen, ik hou daarin wel alle opties open, moeten

[2:55:48] we eerst wel weten waar gaat het om en wat is de impact.

[2:55:51] Op dit moment is dat voor de melkveehouderij nog niet het geval.

[2:55:55] Of het gezien moet worden als ondernemersrisico.

[2:55:59] Ik denk dat uiteindelijk conform de wet wel boeren zelf ook verantwoordelijk zijn voor de gezondheid van hun vee.

[2:56:09] Dat is wel waar je als agrarisch ondernemer verantwoordelijk voor bent.

[2:56:15] En in bepaalde gevallen kunnen we daar iets in doen.

[2:56:17] Maar dat is met name op het moment dat er bijvoorbeeld een ruimingsplicht geldt naar een ziekte.

[2:56:22] Maar dan heeft een ziekte een bepaalde status.

[2:56:24] En dat is voor Blauwtong op dit moment niet het geval.

[2:56:29] Maar dat neemt niet weg dat ik ook zie dat deze ziekte wel degelijk een enorme impact heeft,

[2:56:36] ook financieel gezien, op een sector die al niet heel kapitaalkrachtig is.

[2:56:40] Vandaar ook dat onderzoek om dat eerst goed in beeld te brengen.

[2:56:43] Wat is de impact en wat zijn dan de mogelijkheden waarin we toch iets kunnen doen voor deze sector?

[2:56:51] Dank u, voorzitter.

[2:56:55] Dank u wel, voorzitter. Op diertransporten en dierziekten geeft de minister een antwoord

[2:57:02] en dat vind ik toch niet echt bevredigend. Ik beleef het al zodanig dat ik een politiek-bestuurlijke

[2:57:08] vraag stel en dat de minister met een bureaucratisch-technisch antwoord komt. En ik vind als je bestuurder

[2:57:15] bent dan moet je een visie hebben en dan moet je ergens voor staan en dan moet je stappen

[2:57:19] vooruit durven maken en ik vind het risico op het gebied van dierziekten in relatie tot diertransport

[2:57:25] het enige goede antwoord is volgens mij dat je maximaal moet proberen de dierstransporten te

[2:57:33] beperken uit al die argumenten die ik heb gezegd en volgens mij in mijn beleving is dat het enigste

[2:57:38] antwoord wat het goede antwoord is. Hoe kijkt de minister hier tegenaan? Op het gebied van

[2:57:45] Aan die inzicht liggen er actieplannen als het gaat om vogelgriep of andere zoonozen.

[2:57:51] In de regel werkt dat ook goed.

[2:57:54] Ik zie daarin op dit moment geen noodzaak om daarin transportbeperkingen verder op te leggen.

[2:58:00] Dus dat is het standpunt van deze minister.

[2:58:06] En we zien daarin dat die actieplannen...

[2:58:09] Daar is wel degelijk heel veel aandacht voor.

[2:58:11] Want dat het belangrijk is, dat staat buiten kijf.

[2:58:14] Dus daar is ook heel veel wet- en regelgeving voor.

[2:58:19] En daar wordt op toegezien dat dat goed wordt gehandhaafd.

[2:58:22] En die actieplannen, ja, daar blijven we op toezien dat dat goed functioneert.

[2:58:32] Ik wil me graag aansluiten bij het pleidooi van de heer Holman.

[2:58:35] Want het geslepen met dieren heeft, behalve groot dierenleed, ook gewoon heel veel risico's.

[2:58:40] Ik wil de minister in herinnering brengen dat er een rapport ligt over het voorkomen

[2:58:46] van het grote risico dat er een dierziekte overslaat van dier op mens.

[2:58:51] Dat zijn tal van aanbevelingen en ik zou graag horen dat de minister daar serieus mee aan de slag gaat.

[2:59:01] Voor dat laatste, waar het gaat om zoonozen, daar is ook een actieplan voor en dat voeren we uiteraard ook uit.

[2:59:09] In principe is de stelregel zieke dieren vervoer je niet.

[2:59:12] Dat is de regel waar we aan gebonden zijn.

[2:59:18] En voor wat betreft zoonozen ligt er een actieplan en dat neem ik zeer serieus en die voeren we ook uit.

[2:59:26] Dan gaan we naar het laatste blokje, overig.

[2:59:40] Ja, dank voorzitter. Dan komen we bij het laatste blokje met de overige vragen.

[2:59:46] En de eerste vraag is van de heer Van Kampen.

[2:59:50] En die gaat over de toekomst van de veehouderij.

[2:59:53] en wat de visie is op een stevige, toekomstbestendige veehouderij in Nederland.

[3:00:02] Er zijn natuurlijk een hele hoop stappen te zetten de komende tijd

[3:00:07] ook voor een toekomstbestendige veehouderij in Nederland.

[3:00:12] Dierwaardigheid is daar een van, maar we gaan natuurlijk ook conform.

[3:00:16] Ik noem het maar weer het hoofdlijnakkoord richting doelenbeleid.

[3:00:19] Het houdt niet op hierbij.

[3:00:21] We hebben ook stappen te zetten op het gebied van broeikasgasemissies.

[3:00:24] We hebben stappen te zetten op het gebied van stikstofemissies.

[3:00:27] Daarvoor zijn we nu al hard aan de slag om richting doelenbeleid te gaan werken.

[3:00:34] En daar moeten we met de sector en de keten stappen op zetten.

[3:00:38] En daar werken we de komende tijd hard aan.

[3:00:41] En wat mij betreft blijft de veehouderij een belangrijke rol in het voedselsysteem spelen.

[3:00:47] En ook in de toekomst.

[3:00:48] En volgens mij lopen we daar in veel gebieden ook voorop.

[3:00:55] En ik zou willen zeggen dat we die koploperspositie ook willen behouden daarin.

[3:01:04] Dan had de heer Van Kampen nog een vraag over het cameratoezicht op slachthuizen,

[3:01:09] en wanneer de wet hierover ingediend wordt.

[3:01:14] Dit ligt op dit moment ter beoordeling bij een aantal instanties,

[3:01:18] waaronder de autoriteiten persoonsgegevens en administratieve lasten.

[3:01:30] Ik weet dat daar nog wat kritische kanttekeningen aan vastzitten,

[3:01:33] dus daar moeten we eerst goed naar kijken.

[3:01:36] Er zijn zowel kritische kanttekeningen bij de lastendruk als aan de andere kant ook op de privacy.

[3:01:44] Dus daar zijn we op dit moment naar aan het kijken.

[3:01:49] Die adviezen komen nog mijn kant op.

[3:01:52] Die wacht ik nog af.

[3:01:53] En in de tussentijd heb ik wel begrepen dat bij het overgrote deel van de grote en middelgrote slachthuizen

[3:02:00] wel vrijwillig camera toezicht al plaatsvindt.

[3:02:03] Dat gaat door.

[3:02:05] En op het moment dat ik die adviezen heb, dan moeten we kijken hoe we daar invulling aan zouden kunnen geven.

[3:02:13] Maar het is wel nieuwe en complexe regelgeving, ook in het kader van de privacy en hoe zich

[3:02:19] dat verhoudt tot de kleinere bedrijven.

[3:02:21] Maar dit is dus iets wat nog in ontwikkeling is en daar kom ik op een later moment naar

[3:02:28] de Kamer toe.

[3:02:28] Maar ik wacht eerst dat advies nog af.

[3:02:33] Er was ook een vraag over de sterfte in de veehouderij.

[3:02:37] En over de cijfers die Wakke Dier daarover heeft gepubliceerd.

[3:02:46] En hoe we die terug willen gaan dringen.

[3:02:50] Ik moet zeggen, ik begrijp de zorg en ik deel ze ook over uitval van dieren in de veehouderij.

[3:02:58] Ik vind de zorg voor jonge dieren echt superbelangrijk.

[3:03:04] Ik weet ook dat veel veehouders het welzijn van hun dieren hoog in het vaandel hebben staan.

[3:03:10] Er zijn binnen de sectoren ook verschillende initiatieven om de verbetering van de zorg

[3:03:17] voor het jonge dier te verbeteren.

[3:03:22] Naar aanleiding van de motie in zaken de sterfte van dieren is er ook samen met de sectoren

[3:03:29] een plan van aanpak opgesteld.

[3:03:31] En dit plan komt ook het najaar naar jullie Kamer toe.

[3:03:36] Het uitgangspunt daarbij is dat we aansluiten op de reeds ingezette koers.

[3:03:41] En daar maakt onderdeel van uit dat er een benchmark systematiek komt.

[3:03:47] Zodat we ook beter zicht krijgen op die daadwerkelijke cijfers.

[3:03:52] Ik deel die zorg en dat heeft onze volle aandacht.

[3:03:56] Ik vind ook dat we daar stappen in moeten gaan zetten met elkaar.

[3:04:03] Er was nog een vraag over het beter leven keurmerk van de vleeskuikens.

[3:04:09] Over het feit dat dat zonder overdekte uitloop is.

[3:04:15] En dat die uitlopen op dit moment niet of nauwelijks gebouwd kunnen worden.

[3:04:20] En wat mijn visie daarop is.

[3:04:23] Ja, ik vind A, de omschakeling, ook een beter leven keurmerk, vleeskuikens, dat is natuurlijk

[3:04:32] een heel mooi concept, want het combineert dierenwelzijn met een goed verdienmodel.

[3:04:39] Dus dat zijn initiatieven die ik van harte toejuich.

[3:04:43] Wat we wel zien is dat bij bepaalde concepten kan dat wel weer een afwenteling hebben op

[3:04:47] onder andere ammoniakemissie of fijnstof.

[3:04:50] wat soms de vergunningverlening inderdaad moeilijker maakt.

[3:04:56] De dierenbescherming, want het is een privaat keurmerk, het is niet ons keurmerk,

[3:05:00] dus ik kan daar in die zin ook niet veel inhoudelijk over zeggen,

[3:05:05] maar de dierenbescherming heeft die overgangsfase daarvoor geboden.

[3:05:11] Ze bieden dat omdat er wel degelijk ook stappen worden gezet op al die pijlers die zij belangrijk vinden,

[3:05:17] waaronder trage groeiende kuikens en meer ruimte per dier.

[3:05:22] En voor wat betreft vergunningverlening is dat natuurlijk in de brede zin een probleem in Nederland op dit moment,

[3:05:29] waar we op het gebied van stikstofbeleid heel hard mee aan het werk zijn.

[3:05:35] Dus het keurmerk, daar laat ik mij verder niet over uit, want ik vind het een goed initiatief en het is een privaat keurmerk.

[3:05:43] Wij zullen ons uiterste best doen om vergunningverlening ook weer op gang te helpen en dan zullen de

[3:05:49] vrije uitloop ook weer gebouwd kunnen worden.

[3:05:56] Dan het volgende onderwerp over de grondgebondenheid.

[3:06:03] Ik heb me uiteraard te verhouden tot de afspraak die we gemaakt hebben met de Europese Commissie.

[3:06:11] En daarin is in het vorige plan van aanpak van het vorige kabinet een graslandnorm voorgesteld

[3:06:17] als invulling daarvan.

[3:06:19] En in de brief die ik recent ook deze maand naar de Kamer gestuurd heb, heb ik geïnformeerd

[3:06:26] dat ik ook inzicht wil in de effecten die dat heeft, zodat we daar een goede afweging in

[3:06:32] kunnen maken.

[3:06:33] En er wordt nu op dit moment dus een onderzoek gedaan.

[3:06:36] Dat onderzoek heeft ook mijn voorganger gedeeltelijk al aangekondigd om ook de economische effecten

[3:06:42] maar ook de ruimtelijke aspecten en ook de bijeffecten die dat heeft op emissies in kaart

[3:06:47] te brengen.

[3:06:49] En ter onderbouwing van welk voorstel dan ook is het noodzakelijk om al deze aspecten

[3:06:56] in beeld te hebben.

[3:06:57] Dus ja, dat loopt, er wordt nu onderzoek naar gedaan.

[3:07:01] Dan ging er nog een vraag over de wolf en het ingrijpen bij conflicten met de wolf.

[3:07:11] En of we daar, in de gebieden waar conflicten bestaan tussen wolf en mensen, niet toe kunnen

[3:07:16] kijken, maar ook ingrijpen?

[3:07:18] Dat was een vraag van mevrouw Vedder.

[3:07:22] Primair is het natuurbeleid.

[3:07:23] De wolf valt onder het natuurbeleid.

[3:07:25] Dat is de verantwoordelijkheid van de staatssecretaris, de heer Roumeni.

[3:07:30] Daarom zou ik u graag willen verwijzen naar een debat met mijn collega, zodat hij u daarin

[3:07:35] kan beantwoorden.

[3:07:37] Ik weet wel dat dit onderwerp zijn volle aandacht heeft en dat hij hier ook veel met de provincies

[3:07:43] over in gesprek is wat de ruimte is die hij daarin heeft.

[3:07:47] Maar goed, daar kunt u met hem ook over in debat gaan.

[3:07:53] Dan had de heer Pierik nog een vraag over de ontwikkeling van de veehouderij en of ik

[3:07:58] mij wil inspannen om de komende jaren de ruimte te geven aan de ontwikkelkracht van Nederlandse

[3:08:04] boeren? Het antwoord is ja. Daar gaan we ons vol voor inzetten. Dan heb ik nog een vraag

[3:08:16] van de heer Graus. Dat ging over die CO2-bedwelming en of we daar een einde aan kunnen maken.

[3:08:27] Het gebruik van koolstofdioxide is een toegestane methode uit de Europese verordening ter bescherming

[3:08:34] van dieren bij doden.

[3:08:36] Deze kan niet eenzijdig door lidstaten worden verboden.

[3:08:41] Bedrijven moeten daarvoor de bedwelmingsmethode hanteren die in die Europese verordening worden

[3:08:46] beschreven.

[3:08:48] Mocht die Europese verordening worden aangepast, dan zullen we uiteraard in een Europees verband

[3:08:54] onderzoeken of en welke alternatieven er mogelijk zijn.

[3:08:58] Dat is dan ook de inzet die we daarop zullen plegen, die uiteraard in samenwerking met uw

[3:09:04] Kamer tot stand zal komen.

[3:09:07] Waar het gaat, was de volgende vraag van mevrouw Pot over de kalverhouderij.

[3:09:14] Mevrouw Pot vroeg om een plan van aanpak voor de kalverhouderij.

[3:09:21] Met nadruk op de motie van de heer De Groot en Grimwis, die heeft in potentie een hele

[3:09:29] grote impact, want die vraagt om de omvang van de kalverensector in balans te brengen

[3:09:34] met de Nederlandse melkveehouderij.

[3:09:37] Dat is niet eenvoudig, want we zitten in een Europese markt en import kunnen wij niet eenzijdig

[3:09:44] in Nederland verbieden.

[3:09:46] Dat vraagt dus om een samenhangend pakket waarin balans tussen alle elementen die je daarin

[3:09:53] moet afwegen een plek moet geven.

[3:09:57] Voor het kerstreces zal ik dat voorstel naar uw Kamer sturen, dat heb ik in het vorige debat

[3:10:01] ook toegezegd.

[3:10:04] Dus dat in antwoord op mevrouw Pot.

[3:10:08] De heer Graus had nog een specifieke vraag over de pilots van Gorp en Claessens en hoe

[3:10:15] het staat met de uitvoering ervan. Daar is een motie inderdaad voor aangenomen en mijn

[3:10:24] voorganger heeft daar onderzoek over in gang gezet om inzicht te krijgen in het reductiepotentieel

[3:10:30] en het werkingsprincipe van het innovatieve voelconcept. En op dit moment is het zo dat

[3:10:36] Wageningen de universiteit de laatste hand legt aan het rapport en dat wordt ook met

[3:10:41] de familie van Gorp besproken.

[3:10:44] En we kunnen dan bekijken of er een passend vervolger op plaats kan vinden, waarbij het

[3:10:50] ook van belang is om een geschikte locatie te vinden waar dat voerproces operationeel

[3:10:55] gemaakt zou kunnen worden voor praktijkonderzoek.

[3:10:58] En tot slot over die Piglet Treatment Systems van Klasens.

[3:11:04] Die pilot die zit nog in de opstartfase.

[3:11:07] Dus stakeholders en de potentiële deelnemers zijn benaderd en die gesprekken daarover zijn

[3:11:13] op dit moment gaande.

[3:11:16] Dus dat was ook de laatste vraag van dit blokje, voorzitter.

[3:11:19] Dank.

[3:11:20] Dank u wel, mevrouw de minister, voor de beantwoording.

[3:11:22] Mevrouw Ouwehand.

[3:11:24] Voorzitter, dank.

[3:11:25] Een collega heeft gevraagd over de diertransporten.

[3:11:27] Ik had er zelf onvoldoende tijd voor, maar de vraag is ook vandaag of de minister aangenomen

[3:11:32] moties van de Kamer respecteert.

[3:11:33] Nou heeft de Kamer ook lang gevochten voor een verlaging van de maximum temperatuur waarbij

[3:11:39] dieren nog op transport mogen.

[3:11:41] Oud-minister Adema ging daar werk van maken.

[3:11:44] Klopt het dat dat verbod klaar ligt op het ministerie, dus maximaal 30 graden?

[3:11:49] En heeft deze minister het al genotificeerd bij de Europese Commissie, wilde ik nog vragen.

[3:11:59] Hierover is een voorstel in ontwikkeling en de notificatie daarvan heeft nog niet plaatsgevonden.

[3:12:08] Gaat de minister dit verbod wel naar de Kamer sturen, zoals ook met het verbod over de stroomstootwapens?

[3:12:17] Gevraagd door de Kamer, het ministerie is ermee aan de slag gegaan, duidelijke wens van de Kamer

[3:12:23] na jarenlang debat.

[3:12:24] Komt dat onze kant op?

[3:12:26] U heeft geen interrupties, maar u moet de rest van uw eigen termijn doen, mevrouw de minister.

[3:12:34] Dit is een voorstel die ik op dit moment nog aan het bestuderen ben, ook in het licht van

[3:12:39] de uitwerking van, ja waar de nieuwe coalitie mee gekomen is. Er is ook een

[3:12:43] Europese transportverordening herziening gaande.

[3:12:47] Dus ik ben dat op dit moment, ben ik hier actief mee aan het kijken hoe zich een

[3:12:51] en ander tot elkaar verhoudt en daar kom ik later op terug.

[3:12:57] Menno, u had ook geen interruptie, maar zullen we niet gewoon naar de tweede termijn gaan van de Kamer, de kandidaten?

[3:13:04] Voorzet ik zelf voor dat we geen tweede termijn houden en nu nog een laatste vraag mogen stellen.

[3:13:08] Zeker. Kijk aan z'n leden, maar dan verkampen ze ook altijd het record.

[3:13:12] Dus als z'n leden het goed vinden, dan staan we daartoe uiteraard, normaal.

[3:13:17] Voorzitter, de minister had het over grondgebondenheid.

[3:13:20] Ik denk dat we daar zo even op komen, zeker dat we er terug gaan komen.

[3:13:23] De minister is bezig met een onderzoek.

[3:13:27] Normaal vraagt die voorzitter altijd wanneer wij dat tegemoet kunnen zien.

[3:13:30] Dat hebt u nu vergeten, maar de vraag ligt er wel van.

[3:13:32] Wanneer kunnen we de uitkomst van dat onderzoek tegemoet zien?

[3:13:35] Mevrouw de minister.

[3:13:41] Ja, dat onderzoek is net recentelijk uitgezet.

[3:13:47] Ik kan dat op dit moment niet overzien.

[3:13:49] Dus we kunnen dat op een later moment meedelen...

[3:13:53] wanneer er zicht is op dat onderzoek.

[3:13:56] Er is wel niet iets concreters te zeggen daarover.

[3:14:08] Ja, wij kunnen hier voor het mesdebat de Kamer over informeren.

[3:14:11] Kijk, dat is een toezegging, dank u wel.

[3:14:15] Mevrouw Bromet.

[3:14:17] Ik heb daar ook een vraag over, over die grondgebondenheid.

[3:14:20] Want het is een voorwaarde die gewoon gesteld is door Europa in de derogatiebeschikking.

[3:14:25] En je kunt onderzoeken wat je wil op de economische effecten, maar het moet gewoon gebeuren.

[3:14:29] Dus is de minister daar ondertussen ook mee aan de slag of stelt ze dat nog even uit?

[3:14:36] Wij zijn met alle punten van beleid bezig om de uitwerking aan te geven.

[3:14:41] grondgebondenheid is op dit moment of de graslandnorm die ligt nu ter onderzoek en als het onderzoek

[3:14:47] terug is dan kunnen we dat naden bekijken hoe dat op welke manier we daar verder mee willen gaan dus

[3:14:54] wij werken aan alle punten die ook in het hoofdlijnenakkoord het regeerprogramma en waar

[3:15:01] we ons in afspraken tot de europee met de Europese commissie toe te verhouden hebben

[3:15:07] Zullen we naar de tweede termijn gaan?

[3:15:13] Voorzitter, de heer Holman stelde voor om te houden bij een laatste vraag in plaats van een tweede termijn.

[3:15:17] Dat lijkt me goed. Ik heb één korte vraag en ik wil ook graag een twee minuten debat, als dat kan.

[3:15:24] Maar dat wil de heer Van Kampen ook gaan doen.

[3:15:27] En omdat hij hier zit, zou hij normaal gesproken daar ook aan de eerste spreken.

[3:15:30] Maar dat maakt u verder niet uit, denk ik, hè?

[3:15:32] Ik ga ervan uit dat de heer Van Kampen fantastische emoties indient.

[3:15:35] Ja, want ik wilde de heer Verkampen, die wilde ook niet echt een hele tweede termijn, maar hij wil wel graag inderdaad dat twee minuten de badavond.

[3:15:42] Prima, dan heb ik een laatste korte vraag of de minister de cijfers die Wakker Deer naar buiten heeft gebracht over de sterfte in de stallen, vroegtijdige sterfte, of ze die onderschrijft?

[3:15:54] Mevrouw de minister.

[3:15:55] Ja, dank voorzitter. Ja, ik heb deze vraag ook intern op het departement besproken en wij kunnen daar geen bronanalyse van doen.

[3:16:04] Dus wij kunnen op dit moment niet controleren waar die cijfers op gebaseerd zijn.

[3:16:10] Dus we kunnen ze niet bevestigen, nog ontkennen.

[3:16:12] Los daarvan heeft diersterfte uiteraard onze volle aandacht en zijn daar gewoon stappen te zetten

[3:16:18] die we met elkaar op moeten pakken.

[3:16:23] Meneer, we beginnen nu toch geheel even kort aan de tweede termijn.

[3:16:26] Staccato, dat hoeft allemaal niet anderhalf minuut te duren, meneer Van Kampen.

[3:16:29] Voorzitter, ik zou graag een twee minuten debat aanvragen.

[3:16:32] Dat hoort bij deze.

[3:16:34] Wordt die vraag doorgeleid naar de greffieplenaire?

[3:16:37] Dan zal die met een zekerheid gaan.

[3:16:38] Ze zal waarschijnlijk het eerste spreken horen.

[3:16:41] Mevrouw Bromet?

[3:16:43] Mevrouw Vedder?

[3:16:45] Mevrouw Pierik?

[3:16:46] Mevrouw Holman?

[3:16:48] Mevrouw Ouwehand?

[3:16:51] Meneer Van Kampen, als u me heel even kan waarnemen...

[3:16:54] maar ik wil wel nog even één vraag kunnen stellen.

[3:16:57] De heer Gouds heeft het woord.

[3:16:58] Dank u wel.

[3:17:00] Over die CO2-bedwelming...

[3:17:03] Bedwelming, mevrouw de minister.

[3:17:05] Kijk, ik begrijp inderdaad dat dat allemaal een Europees verband moet.

[3:17:10] Gezien de situatie.

[3:17:11] Maar wanneer, want kijk nu is het allemaal heel vrijblijvend, hè.

[3:17:14] Maar wat gaat dan nu gebeuren?

[3:17:15] En wat kan aan mij de toezegging zijn?

[3:17:17] Want ze kunnen bijvoorbeeld iets bij mengen al.

[3:17:19] Dat die dieren niet dat stikgevoel krijgen.

[3:17:21] Dat ze, ja, je mag niet van het woord humaan spreken in dit geval.

[3:17:26] Maar dat ze iets op een minder nare manier stikken.

[3:17:29] Dat is duurder.

[3:17:30] Dat kost geloof ik 5 cent, wat ik begrepen heb, 5, 6 cent per varken meer.

[3:17:33] maar als dat wordt doorberekend in een prijs, dan stelt dat natuurlijk niks van voor.

[3:17:38] Dus daar wil ik wel iets van een toezegging op hebben,

[3:17:41] want nu weet ik niet wat ik daarmee kan doen.

[3:17:44] En mijn allerlaatste vraag, meneer de voorzitter,

[3:17:47] dat is dat stalbrandpreventieplan.

[3:17:50] Ik ben door de PA van de vorige minister gezegd

[3:17:52] dat daar met valwanden en met dat Stable Safe-systeem

[3:17:56] wat ik heb aangedaan, een stalbrandpreventieplan,

[3:17:58] dat daar allemaal ook pijlers van zouden komen en praktijkstellen,

[3:18:01] Maar ik heb daar daarna niks van gehoord, sinds de PA van minister, voormalig minister Ademer, weg is.

[3:18:07] Dus daar had ik ook nog graag even een terugkoppeling voor gehad.

[3:18:09] Dank u wel, minister.

[3:18:11] Meneer De Vos.

[3:18:13] Ja, dank voorzitter Van Kappen.

[3:18:17] Voor wat betreft de CO2-bedwelming is het zo dat we daarin, de Europese verordening

[3:18:23] geeft daarin gewoon een aantal manieren waarop bedwelming mag plaatsvinden.

[3:18:28] En ja, wij kunnen daarin geen verbod opleggen.

[3:18:31] Dat is gewoon wat die Europese verordening toestaat.

[3:18:34] Er vinden op dit moment wel onderzoeken ook plaats naar alternatieven daarvoor.

[3:18:40] En ja, uiteraard wat ik wat ik ze juist ook aangaf, is het zo dat wij dit ook van belang

[3:18:46] vinden.

[3:18:47] En nou ja, wat ik eigenlijk ook aangaf bij die bij die veedrijvers, gaan we in gesprek

[3:18:53] met de sector.

[3:18:54] Nou ja, op dit punt volgen we dit ook met grote interesse en ben ik ook wel bereid om

[3:18:58] om daarover in gesprek te gaan met de sector.

[3:19:02] Voor wat betreft de pilots rondom stalbranden, dat loopt, hoor ik.

[3:19:08] Die worden op dit moment opgezet.

[3:19:12] U kunt een indicatie geven wanneer dat ongeveer de Kamer zou kunnen komen,

[3:19:18] voor de herfst, voor de begrotingsbehandeling?

[3:19:22] Dat wordt nu gecheckt.

[3:19:35] De stand van zaken met betrekking tot deze pilots staat in de verzamelbrief die in de Kamer ligt.

[3:19:40] Dus als het goed is, zit hij daarin opgenomen.

[3:19:43] In de brief van vrijdag?

[3:19:44] Ja.

[3:19:45] Meneer Gauws, heeft u daar nog een vervolgvraag op?

[3:19:48] Want u heeft zo weinig interrupties gebruikt.

[3:19:50] Gaat u gang.

[3:19:52] Nou, kijk, dat bijmengen.

[3:19:54] Ik weet dat de dood van een vark kan verbeterd worden.

[3:19:58] Al is het door het bijmengen van iets bij CO2.

[3:20:01] Er zijn ook andere gassen die gebruikt kunnen worden.

[3:20:04] Dat de dieren niet dat stikgevoel hebben.

[3:20:05] Want dat zogesnelle bedwellenpraak op een...

[3:20:08] Je had vroeger ook dat lachgas wat bekendjes op werd gezet.

[3:20:11] Dat is alleen duurder.

[3:20:14] Maar ik had daar wel graag een toezegging op gehouden.

[3:20:17] Wat daarmee gaat gebeuren.

[3:20:17] Nu is het allemaal zo van ja, het is een Europese Unie.

[3:20:20] En wij kunnen er niks aan doen.

[3:20:21] Maar ja, daar gebeurt er ook niks vanuit ons land.

[3:20:24] Aan die verbetering.

[3:20:24] En daar had ik toch graag meer toezegging op gehouden.

[3:20:27] Nog een twee minuten debat he, meneer Gaus.

[3:20:30] Of de minister bereid is tot de toezegging.

[3:20:32] En anders dan staan de beschikbare instrumenten.

[3:20:34] de heer Gouws tot zijn beschikking?

[3:20:38] Nou ja, ik kan de vraag...

[3:20:40] Wat ik kan toezeggen is dat ik de vraag

[3:20:42] doorgelijk naar de onderzoekers die daar

[3:20:43] op dit moment mee bezig zijn.

[3:20:46] En dat is wat ik op dit moment

[3:20:47] toe kan zeggen.

[3:20:50] Draag ik het voorzitterschap over aan de heer Gouws.

[3:20:52] Dank u wel, meneer Van Kampen

[3:20:54] voor het waarnemen.

[3:20:57] Nou, dat gaat dus...

[3:20:58] We zijn aan het einde gekomen.

[3:21:00] Ik moet alleen nog even de toezeggingen voorlezen.

[3:21:03] Als u even goed kan meeluisteren.

[3:21:05] Mevrouw de minister, uiteraard het twee minuten debat aangevraagd

[3:21:10] door meneer Van Kampen, dat heb ik al gezegd.

[3:21:13] De minister zegt toe om de Kamer in een brief voor het kerstreces te informeren

[3:21:17] over de koplopersgebied van dierenwelzijn.

[3:21:20] De minister zegt toe om binnen twee maanden de Kamer te informeren

[3:21:25] over de gesprekken rondom de stroomstootapparatuur.

[3:21:34] Volgens mij heeft de minister de Kamer toegezegd om de ANVB bij het parlement

[3:21:37] voor de herfst in te dienen.

[3:21:39] Ja, dat klopt. Dit is allemaal genoteerd en dit is allemaal naar de hand erbij gekomen.

[3:21:43] Ik ben even alle toezeggers als die zijn genoteerd gedurende debat die volgen.

[3:21:48] De minister zegt toe, nou komt-ie, om uiterlijk vlak na het herfstres de algemeen maatregelen van bestuur en zaken het verbod op het gebruik van stroomstof dat potuur in de Kamer te sturen.

[3:21:56] Daar is-ie, meneer Van Kampen.

[3:21:58] De minister zegt toe om voor het commissie-debat-mestbeleid de Kamer te informeren over het onderzoek in zaken grondgebondenheid.

[3:22:04] Kijk, het gaat allemaal in chronologie hè, meneer Van Kampen.

[3:22:08] Mevrouw de minister, akkoord? Iedereen tevreden?

[3:22:12] Zijn er nog nabranders, uitbranders, staan we niet maar toe.

[3:22:15] Voorzitter, ik bel met de kanttekening dat het gesprek en de terugkoppeling over twee maanden dan niet meer nodig is door de toezegging voor de ANVB.

[3:22:27] Oké. Akkoord? Iedereen tevreden?

[3:22:30] Ik dank de mensen op de publieke tribune en ook de mensen die thuis hebben gekeken en geluisterd via het digitale kanaal.

[3:22:36] Ik dank onze trouwe Kamerbode, dienst, verslag en redactie.

[3:22:40] De minister en haar team, onze gravier en alle leden van de Tweede Kamer.

[3:22:44] Daar staat tegenaan hartstikke bedankt.

[3:22:45] Ik wens iedereen een gezegende avond en behoud het thuisgevoel.

[3:22:49] En ik sluit dit debat.